Scribd Logo
Încărcați

Bine ați venit la Scribd!

  • Migne. Patrologia Latina Tomus CCIX.

    Încărcat de

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    773 vizualizări523 pagini
    Martin, Saint (prêtre à Saint-Isidore de Léon). Sancti Martini Legionensis... Opera omnia... accurante J.-P. Migne,.... 1855. Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.info/resources/migne_pl.htm

    Titlu original

    209. Migne. Patrologia Latina Tomus CCIX.

    Drepturi de autor

    © Attribution Non-Commercial (BY-NC)

    Formate disponibile

    PDF, TXT sau citiți online pe Scribd

    Vi se pare util acest document?

    Este necorespunzător acest conținut?

    Raportați acest document
    Martin, Saint (prêtre à Saint-Isidore de Léon). Sancti Martini Legionensis... Opera omnia... accurante J.-P. Migne,.... 1855. Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.info/resources/migne_pl.htm

    Drepturi de autor:

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Descărcați ca PDF, TXT sau citiți online pe Scribd
    Indicator pentru conținut neadecvat
    773 vizualizări523 pagini

    Migne. Patrologia Latina Tomus CCIX.

    Încărcat de

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    Martin, Saint (prêtre à Saint-Isidore de Léon). Sancti Martini Legionensis... Opera omnia... accurante J.-P. Migne,.... 1855. Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.info/resources/migne_pl.htm

    Drepturi de autor:

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Descărcați ca PDF, TXT sau citiți online pe Scribd
    Indicator pentru conținut neadecvat
    din 523

    Martin, Saint (prêtre à Saint-Isidore de Léon). Sancti Martini Legionensis... Opera omnia... accurante J.-P. Migne,.... 1855.

    1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
    BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
    *La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
    *La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
    élaborés ou de fourniture de service.

    Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

    2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

    3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

    *des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
    l'autorisation préalable du titulaire des droits.
    *des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
    municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

    4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

    5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
    de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

    6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
    respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

    7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.


    PATROLOGLJE

    CURSCS (GOMPLETUS
    - • SIVK ......
    BIBLIOTHECA DNIVERSALIS, INTEGRA, DNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

    OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCMPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM


    QUI
    ABMVQ APOSTOLICO AD INNOCENTli lll TEMPOKA
    FLOROERUNT;
    RECUSIO CIIRONOLOGICA
    OMNIUMQUiE EXSTITERE MONUMENTORUMCATHOLICE TRADITIONIS PER DUODECIMPRIOU*
    ECCLES1& SJECULA,
    JUXTAEDITIONES ACCURATISSIUAS, INTERSE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS HANUSCRIPTIS COLLATAS.
    PERQUAH DILIGENTER '
    CASTICATAJ
    MSSERT4TI0NIBDS, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTiNENTEIl ILLUSTR.VTA
    ;
    OMNIBUSOPERIBUS POSTAHrLlSSlMAS EDITIONES QUX TRIBOS ROVISSIHISSiECDLIS D EBENTURAllSOLUTAt
    DETECTIS, AUCTA;
    INDICIBUS PARTICCLARIBUS ANALTTLCIS,SINGULOS SIVETOHOS,SITEADCTORES ALICUJUS HOMENTI
    SUBSEQUENTIBUS, DONATA;
    CAKTUI.TT
    INTRA R ITE
    IPSUHTEXTUH DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUH PAGIRARUH HARGINEU SUPKNIRIRLM
    DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE HATERIAH SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA;
    OPERIBUS CUHDUBIIS TGHAPOCRYPHIS, AL1QUA VERO AUCTORITATE INORDINE ADTRADITIONEM
    ECCLESIASTICAH POLLENTIBUS, AHPUFICATA;
    - KUOHUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICETRERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUI»
    UNUSQUISQUE PATRUH 1NQUODLIBET TIIEMA SCRIPSERIT UNO1NTUITU COKSPICIATUR ; ALTF.HO
    SCUIPTURJE SACKJE, EX QUOLECTORI COMPERIRE SIT OBVIUH QUIHAH PATRF.S
    ET IN QUIBUS OPERUM SUOKUH LOCISSINGCLOS SINGULORUH LIBROHUH
    scniPTuniETEXTUS COHHENTATI SINT.
    «hlTIOACCURATIS5IMA, CCTERISQUE OHNIBUS FACILEANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CHARACTERIIH RITIBITAS,-
    aiARTjE QUALITAS, INTECRITAS TEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUU RECUSORUM TUHVARHJTAS- -V.
    TUHNUHEnUS, FORHA VOLUHINUU PERQUAH COUMODA SIBIQUE 1NTOTOOPERIS DECURSU CONSTANTUCU/£)\
    SIHILIS, PRETIlEXIGUITAS, PR.ESERTIHQUE ISTACOLLECTIO, UNA, METUODICA ETCtlRONOLOGICA,.//pv%\
    SBXCENTORUM FB.AGHENTORUU OPUSCULORUUQUE HACTENUS BIC ILLICSPARSORUH , / * PdP \\£>\
    PRIHUH AUTEHIN NOSTRA BIDLIOTBECA, EX OPERIBUS AD OHNES«TATES, [ lrf> \^3-
    LOCOS,I.1NGUAS FORHASQUE: PERTINENTIBUS, COIDCNATORUU. |M! r' \^
    SERIES SECUNDA,
    m OUA mODELNT PATRES, DOCTORESSCRIPTORESOUEECCLESl/ELATINX
    A GUEGORIOMAGNQAD INNOCENTIUM III.
    ACCURANTE J.-P. 1YIIGNE,
    BXBX.IOTHBCJE CX.CBI UMXVBRfcB,
    SIVI
    CLRSUUMCOMPLETORUM IN SINGULOSSCIENTI* ECCLESIASllCS RAMOSBDITORI

    PATROI.OGIA IIINAEDITIONETYPISMANDATA
    EST,ALIANEMPELAT'INA,ALlAGRJ5CO-LATINA.—VENUUNT
    Mll.l.BET TRECENTISFRANCISSEXAiHNTAET DUCENTAVOLUMINA EDITIONISLATIN*; OCTINGENTIS
    —
    ET MILLETHECENTAGRJECO-LATINJK. MERELATINAUNIVERSOSAUCTORESTUMOCCIDENTALK'»,
    TCMOMBNTALESEQUIDBMAMPLECTITCR ; HI AUTEM,1N EA, SOLAVERSIONELATINADONANTUK,

    PATROLOGIiE TOMUS CCIX.


    5. MARTINUS LEGIONENSIS. S. WILHELMUS ABBAS S. THOM. DE PARACL. WILHELMUS DE
    CAMPANIAREM., JOANNES DE BELMEIS LUGDUN., ARCHIEPISCOPI. BALDUINUS CP. IMP,
    HUGO V ABBAS CLDNIAC. ELIAS DE COXIDAABBAS DUN. THOMASDE RADOLIO. GUALTERUS
    DE GASTELLIONE.

    EXCDDEBATDR ET VENIT APDD J.-P. MIGNE EDITOREM,


    !N VIADICTAVAUBOISE, PROPE PORTAM LUTETliE PARISIORUMVULGOFENFEfiNOMINATAM,
    ' SEC PEirT-MONTROUGB.
    '
    "
    1855 /£''
    SMJLIM XIII.

    iAMCTURUM

    MARTINI LEGIONENSIS.

    WILHELMI

    ABBATIS SANGTI THOM^ M P^jaAXrLilTjQ

    OPERA OMIVIA

    ACCEDUNT

    WILHELMI DE CAMPANIA REMENSIS, JOANNIS J)E BELMiBlS sLEGDDNENSIS,


    ARGflIEPIS€OPOftDM|BALDDINl CP? IMPERATORIS, HDGONIS V ABBATJSCLU-
    -MACENSIS, ELLE DE COXIDA ABBATIS DDNENSISy TfiOMj: DrtAJfcOLIO ,
    «UA^xpii-.^K^c^^L^cj^,... ,u""":;::^/'.?^^*j

    OPUSCULA, SERMONES, EPISTOLiE.

    DIBLtblHEflft
    ClEll UNIVEBSJB
    . :SIVE.
    GURSUUMCOMPLBTOACSI
    IN SINGULOSlciENTl* ECCLESUSTIC* HAMOSEDITORB.

    S. MARTINI TOMUS II, GiETERORUM TOMUS UNIGUS.

    VENIT 6 KRANCISGALLICIS.

    EXCDDEBATDR ET YENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM


    IN VIAPJCTA^aiflOW^pRQPJ. PQRTAM LUTETI^ PARISIORUMVULSO D'ENFEH NOMINATAM
    . SEU PETJT-MONTROUGE.
    ELENGHUS

    AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CCIX CONTINENTUR

    S. MARTINUS LEGIONENSIS.

    (OPKRCM CONTINUATIO.)
    Sermones de sanctis. Col. 9
    Serxnones de diversis. 61
    Expositio in Epistolam IB. Jacobi. 183
    Expositio in Epistolam B. Petri. ' " .238
    Expositio in Epistolam I B. Joannis. 253
    Expositio libri Apocalypsis. 299
    GDALTERUS DE CASTELLIONE.
    Tractatus contra Judffios. 423
    Alexandreis. 459
    S. WILHELMDS
    ' ABBAS S. THOMJE DE PARACLITO.
    - 635
    Epistolffi.
    Genealogia regum Danorum. 727
    Revelatio reliquiarum sanctffi Genovefffi. 741
    Instrumentum qub S. Wilhelmus; anniversarium fundat Ahsalbnis archiepiscopi
    Lundensis. 743
    DipJomata S. WilheJmi et aliorurri. 745
    Appendix ad S. Wilhelmum. — Testamentum Absalortis archiepiseopi Lundensis. 756
    WILHELMUS DE CAMPANIA ARCHIEPISCOPUS REMENSIS.
    Epistoiffi. " 825
    - 829
    Diplomata.
    JOANNES DE BELMEIS LUGDUNENSIS ARCHIEPISCOPUS.
    Epistolffi et diplomata. . 877
    HUGO V ABBAS CLUNIACENSIS XVII.
    Statuta. 881
    Appendix ad Hugonem. — Tractatus Rostangni monachi de translatione capitis
    S. Clementis papffi et martyris a CP. ad Cluniacum tempore Hugonis abbatis. 905
    BALDUINUS FLANDRLE COMES, IMPERATOR CP.
    Epistolffi et dipiomata. 913
    Appendix ad Baiduinum. >-Genealogia comitum Flandriffi. 928
    ELIAS J)E COXIDA ABBAS DUNENSIS.
    Sermones. 991
    THOMAS DE RADOLIO.
    Vita ren. Patris D. Petris abbatis Clarffivallis. 1007"

    Ex Typi»L.MISKI,au Petit-Moutronijo.
    OPERUM So MARTINI LEGIONENSIS
    '

    CONTINUATIO

    SERMONES DE SANGTIS

    SERMO PMMUS.
    IN TRANSrr.U SANCTI ISIDORI.

    Isidorus Vir cgregins, nalions Cartliaginetisis, .1 A siam lidelium regntim ecclorum vocal, qtiia pro
    ptitieSeverianogeniliiSjHispalensis Ecclesisa episco- eo quod ad coelestia anhelat, jam in ea Dominus
    |ii!S,Leandriepiscopiexsiililgermanus atquesticces- quasi in ccelo regnal. Qui ergo solverit «num de
    sor sanciissinius. (I) Yir iste beaiissimus a pueritia mandalisDomini noslri Jesu Chrisii, id esl qtii illud
    siudiis liilerarum tradilus Lalinis, Graecis ei cpcre non iinpleveril, ei docuerit sic homines ut
    Ilebraicis lilleris instrticlus, omni iocuiionis genere illud impleanl, minhnus vocabitur iu regnn cmlorum,
    formatus, suavis eloquio, ingenio praestaislissimtis, scilicet iu congregatione fideliuin. Ac si aperle
    vila qtioque atqtie doctrina fuit clarissiimis. Sic diceret : Qui lnandata mea implere neglexerii, et
    nanique de vii-luie in v.irtulcm proficiens refulsit homines ut impleaist• illa doctierii, minimus veca-
    tioclor exiniitis, ila ul secundum qualitalem ser- bitur, scilicel in saticla Ecclesia imperfeclus crii.
    inonis omnibus vidolicel Lalinis, Grcecis et Hebraeis, De hoc eliam Dominus alibi dieit : Dicunt el no.u
    sapienlibus ac minus inlelligentibus in erudilione [uciunt (Matlh. xxm ). Seqtiilur : Qui aulem fece-
    exislerel aptus, atqiie ineomparabili eloquentia rit, id esl qui opere impleverit maiufala inea.ei
    slrenuus. Tanue saplenliae et doctrinaj atque sauc- docuerit homines, ul impleant illtt, mannus erh,
    liialis fuil vir gloriosissimus, ut rccte de eo di- scilicet idoneus in saneta E clesia. Operibus crgo
    calur : Ecce sacerdos mugnus qui in diebus suis u confirmanda esl sacerdotis prsedicalio, iia ul quod
    placuil . Deo ct invenlus est justns (Eccli. XLIV, docet verbo, instruat exemplq.
    et L). Bene etiam illud convenit ad confirmaiidum hoc
    (2) Sarerdos numen habel composilum ex Grseco testiinonium qtiod legilur in Caniicis canlicorum :
    el Latino : et dicilur sacerdos quasi sacrum dans. En lecluium Salompnis sexaginta forles ambiunt
    Sicut rex vocatus est a regendo, ita sacerdos ex fortissimis Israel, omnes 'enenies gladios, el ad
    vncalur a sanclificando et a sacrum damlo. Es. belia doclissimi; uniuscujusque ensis snper [emur
    causis quippe duabus quisque efficitur saccrdoss suum, propter limoresnocturnos (Cant. ni).(4) Salo-
    niagnus : prima vuielicet ul.bene vivai, secunda mon quippe pacificus iulcrprelaiur. Quis ergo
    ut bene doceat. Quamvis bene vivat doctoreccle- per Salomonem nisi Cbrislus inlellig tur, de quj
    siasticus; tamen, si bene non docel, non est magnus, scriptunf est : Ipseest paxnost)-a qui fecil ulraque
    et quamvis beae doceat, lamen si bene nou vivil, unum ( Eph. u). Lectulus Salomonis scilicel Clirisii
    magnus om.ninonon erii. (3) Neeessaria esl igittlr saneta Ecclesia est, quia dum a mundanis sol-
    doclriiia ciim bona vila : nam doctrina sine bona licitudinibus recedit, dum cor ab oinui lericntv
    vila doc.Hjrem arrogaiitcm reddit, el rursns vita -, conlagione pcr- pcenitentiam mundare non tlesi-
    sine doctrina doctorem inutilem facil. Unde Do- nii.tluinque tolo inenlis desiderio. atl coelestem
    niimis in Evangelio dicil : Qui solverh unum dc palriam lendit, quasi leciulmu faeil in quo Clirlslus
    mondalis islis minimis el docueril sic homines,mi- delecta.biliter requiescil. Umie ipse amicabilitcr
    nimus vocabitur in reano cmlorum ; qni amem .fe- suis discipulis dicit: Ecce cgo vobiscum sum. omnbus
    cerit cl docueril, magnus vocabitur in regno cmlo- diebus usque ad censuinmalionem swculi (Mat h.
    vam (Matih. v). In hocloco regnum coelorum xxvm). Et iterum per propbelam dicit : Inarnbu-
    congregatio est electorum. Stepe Scriptura Eccle- labo el ero vi illis, et iosi erunt mihi populus, (,-;
    (1) Sic ms. Tolet. ab Henscheitio edilum, num (5) Id. lib. iii bent. c. 56.
    5 ei 42. (4) Gregor. iu liuuc loc,
    (2j Isitl. lib. VII .
    Ettfm cap. 12.
    PATBOL. CCIX. i
    U S. SIARTINILEGION. SERMONES DE SANCTIS. r 12
    ego erp illis Deus-(Lev. xxvt); Sexaginta forles qni A cx guatupr paradisi llumiiiibus sii^ffcienler:irriga-
    lectuiuni Salomonis ambiuiVt,.,prsclalos Ecclesise vit, atque universam Hispaniain tam exempio bpiil-
    : osiendiini qui eam verbis atque exemplis mu- pperjs quam fama sancliialis velul splendidissima
    -iriunt, et ab ea hostes visibiles et invisibiles lam larnpada illuminavil (7). •
    oralionibus qiiam prsedicalionibus repellunt: Om- Ezeeiiielprbpiieta, in visione qtialuor animaliiim,
    : nes, inquit, teuenles gladios et adibelia dociiisiml sic ail ihter ca;iera : Et simitiiudp, inqtiit, anhna»
    exislurit. Quid per gladium, nisi verbum Dei figu- lium el (tspeclus eorum quasi carbonum igitis arden-
    ralur.et qnid per manus, quibus gladios tcnent, lium, et qiiasi aspeclus lampadaru.m (Ezech. i). .
    •ilisi operatio designalur ? Qnia videlicet dum Per quatupr hocc animalia mutliludo sanctorum cst
    verbum; Dei opere complent quod eorde sciunt, figurala; asp.ect.us,-vero eorum carbonibus ignis
    magis ac magis semper docti ihimicos Ecclesise alque ardentibiis coinparatur lampadibus, quia quis-
    sapjenlia el forliiudine vincunt. Ad bella spirilalia " qiiis sanctis viris conjungitpr, ex eorum iuiita-
    doctissimi sunt, ntiia prius in se, deinde.in sibi li.one atque docliiua in amore "Crealoris accendi-
    subjeclis vilia resecare sciunt. Ad bclla doctissimi ....lu.r (8). Sed tanicn hoc inter.carboiies et lampades
    exisluni, quia Dei prcccepla, qua; verbo prjcdicanl,. distat, quod carbones quidem ardent, sed ab c»
    opere perfieiunt. Sunl ad.bella prudeptes alque* B locp. tenebras-non expellunl in quo jacenl. Lampa-
    doclissinii, quia gladio discrelioriis iil se el ih aliis des aulem, quia niagno flnmmarum lumine rc-
    subjeclis sibi stipcrilua resecanl, ac deleclabilia splundeut, diifusas in circuilu lenebras illuminaiit.
    hujus mnndi. De quibus benc subditur : (/»ius- . Ex.qua re notandum esl, quia sunt plerique san- .
    rujusque ensis super (emur suum propler limores clofuin ila siihplices et occulti,:atque in minoribus
    vocturnos. Quid per. ensem uisi rigorem conver- Jocis sub niagno silentio abscondili, ut vita eorum
    salionis, et qtiid pcr femur nisi earnis appetilum vix ab aliis poscit agnosci. Quid itaque sunt isli
    accipimus ? Praiiaii crgo Ecclesia; qtii jam ad vir- nisi carbones, qui elsi per ferybrein spiiitusardo-
    tir.tim pet fcctionem-perverierunt,- semper: ensem rem habenl, lamen esempli famam non hal:ent,
    super femur suuiii fenint, quia rigore conyersa- fiec insalienis cordibus lenebras peccatorum: illti-
    lionis appetiluin ca.rnis assidue frangunl, ne hostis minantj quia vilam suain aliis omr.ino celant?
    quem in nocte hujns niundi-pertimescuiit, repente Sibimetipsis quidem accensi sunt, sed aliis exem-
    venicns, eos debilesac dissbVulos in.Dei opere in- plo itimiiiis noii suhl. Isli quamyis ardeant igne
    veniat, cl per voluplatjs mo.lliliem el carnis deleC- divinse charitatis, tamen alios non accendtinl fama
    talionem facilius se , sibique subjeclos decipiat, sanclitalis nec verbo ptxdiualionis. Lamp*adesveto
    atque ad graviorapeccala'perducat. ... loiigius -lu.cciii, et cum in alio Joco sint, in alio
    Ille ergo jn regnp coelorunij lipc est in Eccjesia "respleiidenl, quia quicunque exemplo boni operis
    vocalur magnus qui ea qqa? pradicat Verbis, Lonis elverboprajdicatipiiis rcfulgelj ejtis: opinio loiige
    implet operibus. ^Dicatuf ergp de beato Isidoro : laienue ui lampas lucel....Gii.mautesn proxinii bona
    Ecce sacerdos magrius quiindiebus suis placuil Deo ejus audiunl,.pcr,Iixc ad ahipremjCpeJesiium bono-
    et inventus cst justus. Beyera inagnus, qiiia opera riim coiisurgunl, -In.eo auteni quod se per .bona
    Dei qua: verbis- prsedicavit,, -factis iniplevit (5). operii exbibent, quasi ex lampadis lumjne resplen
    Rcclc utiquc dicitur sacerdos-maghus qiiem"Detis dent. Cuni ergo saneti viri quosdam juxla se.posi-
    suscitavil ilispinise novissimis lethporibus posl lol los qtiasi langendo, ad amorem patria; coelestis
    defcctus, credo. ad reslaurandam aritiquorum sa^ acccndunt, carbones sunt; quando vero quibusdam
    pienliam yirorum qua? pra; niiniaaniiquilate pene longe positis lucent, ne in peccalis suis lenebras
    jam defecerat in humanis inentibus; ne diutius corrUant, eoruni ilineri j lampades fiunl. Jure ergo
    ignorantia ac rusticilate vesefasceret popultis Cbrir lampades appellaniur qui et eXempla virtutum prje-
    6fianus. Sic namque plenus cbarilale el sapientia staht[ et luineii boui operis per vitam ct verbum
    non abScdnditin lerra.taleiita sibi-Cfedita, s6d in j) aliis dfiihonslfant. Reyera ul Iampatjes resplendent,
    cpmmune- omnibus divisit illa, atque ut -bpnus iip. qui eLper amorem C.realoris et per Oammam bona3
    goliator Domino reporlavit duplicata (Mallh. xxv), praedicationis de cordibus peccaioriim tenebras re-
    dum inultorum inentes prsedicando sollicilavil ad pellunt errbris. Qiii igitur in occtilto bene vivit, sed
    .coelestia. desideratrda (6). Sicul; enim Gregbrius aliis" i.ion prolicil carbo est, qui vero 'imitalione
    xlocioi-Pel-ri apostoli successor exstilit, ila beatus sanclitaiis in Ecclesia posilus, lumen ex se ret-titu-
    Isidprus Jacobo aposlolo successil, quia. semen dinis multis prsebel, lainpas est, quia el sibi ardet
    ieternai viiaj quod beatissimus Jacobns seminavit, et aliis Jucei. • -
    bic doctor egregius verbo prxdicatienis quasi unus lVecle ergo hic beatissimus vir lucenli lampadi
    ;(S)Ms. Toletan. apud Henscheii ""••
    c. 2, nunj. i5, 56, in Appenil. Fulgeritii banc vbcem usurpal: 0
    cifca
    ' nieditini, t foiid: iampada, inquit auctor, non quai diligu sai-
    (6) Ibid. n, 4f, circa fincin, tulum, sed quwJliligil ccelum, ei iiifra ; Sunt mul.i
    (7) Eilil. ibid. splendidissimiis solis radius. Lam- quidiem vocantlampadam.
    pada pi'0 laiiipades a Pollioiie jisurpari iiil Du- (S).;Ei Gregbr. lib; l Hom. ih Ezecli., Uom.
    Iresne,.ex niss. codicibus observavit .Salniasius . .. .5, n. 6;. -.; .
    et apiip PluiiUuii : Tene hahc lampadam. Sermo
    *5 SERMOII. DES^JOASNE BAPTISTAo "' U
    «coinpafaiiir, iquia ct pra;s'enies et alisenles ia:n X iigionis insiiiuavii; adiiltimiuh vero sedium,rregm-
    ' verbo
    prsedicationis quairi fania saiictiihiis illuirii- iitim, locoruni; omniiim ilivliiaruin humanarunvqiic
    iiabai, eosque ad ainorcm ccelesiis palria; accen- reruni nomiiia, genera, offieia; causas , et qi.i£qii&
    debai. Congruesiquidcrii iucerna; afdenli eompa- obscura atque abiiunianis liieiYlibusferc jain remo-
    raliir, quia et in ariiorc Oci et proximi afdebal, ta , scrib.mdo patcfecii (10). Floruit sapientia et
    et de aliorum cordilms iciiebras peceaiofum efliiga- sanctilate ieniporibus Mauritii et Phocoe imperalo-
    liat. Qhicunque ad eiim accedebant, stt;v assiduilate runt , sub Piecaredo rege Golhorum. Fuil enini in
    visionis et tisti loculionis, aique exemplo boni ope- -eleemosynis iargiis, 1iospiialita:e prsncipuus', corde
    ris iuincn veritatis accipiebant, et in desiderio severuSj in senlenlia verax , iu jndicio juslus, in
    anernsejucis inardescebanl. prasdicalione pssidnus-, iii exborlaiione l.eius, in
    (9) llic cnim vir bealissimus inler caHera sanctb- lucrandis Deo animabus' stuiiosus , in expositionc
    lalis opera quae in Chrisli Ecclesia sapicnler egit, Scripluranim caulus, iu coasilio providus, in liabitu
    nialignam Acepbaliiarum liaercsiin confudit atqiie liumilis, in inensa sobrius, in oralione devottts,
    ileslriixil qui in Chrislo duas subslaniias ncganles, lioneSlalepiMclarus.onitii bonitate conspictius. Piai-
    «nam in ejus persona naluram prtcdicabaut, dum lerea Paier exslitil clericorum, consolator mcereii-
    illtiin non verum Deum ac Dci Filiuin, sed tanlum- D tium , liitameii ptipillorum ac vidnarum •, levamcti
    modo puruin hominem fuisse asserebant. Gregorio oppressorntn , defensor civftitn , pcrsecutor lixieii-
    iiamque praefata: bairesis antistite superalOj etsan- corum , mallelis superbortni). Et qtiid ahiplius di-
    ciarum tesiiinoniis Scripiurariiin auciorilate con- cain ? Speculum oinnium bonoruni faclus esi imin-
    victo docuit duas in Chrislo fuisse naturas, divinam •do, ct Lleo, ui crediinus, jaiu sine fine regiral cuin
    scilicel cl bmnauam. Divinam, qua Dco Patri sem- Cbrisio. Obiit tempore lleraclii iinpcratoris , et
    pcr est coanernus ct eoa:qiiaiis; hiimanain , qua pro Suinlilia; (11) Hispania; regis, illitis videlicet lierti
    hosira salute lemporaliler fieri dignatus est Filius clii qui. crucein Dominicam qnam impiHs rcx Cos-
    liomiitis, id est Virginis. roe asporiavcrat, loco suo Hierosolyiuis reslitiiit
    El quid de illius sanctiiate atque sapienlia di- atque exaltavit. Dormivit aulem beaius Isidoriis
    cam? Nimiruni humana liiigua ad plenum nar- cum palribus snis a;ra' Goo. Sanu doclriiia sanoquo
    rare non sufiicil quanta boiia Deus per eiim Eccle- consilio pra;slaiitior cunctis , et eopiosus opeiibus
    sixsux conlulii, quamque utilis iguoranii populo cbarilaiis , sepuliiisque est in seneclute bona. ln-
    ac scnescenli mundo fuerii, dum in Chronica sua terea, fratres cliarissimi, dignnni esl ut hunc sancii>
    a3taies sxculi et temporuin series aperuit. Chro- £ sinmm confessoiem atieniius exorenins, qiiateritis
    nica Gra:ce, Laliiie senes teniporum appeliaiur. pro nobis miseris peccalOTibus, qtii adbuc in |ieii-
    Lhronos enini Grace, lempus inierpreiatur Latiiie. %iilis aniniariiin riflsirannn coiisiiiuti sumus , apud
    Temporuin igitur series et saiculi auates neseienli Deum inlcrcessor exislat assiduus, ut -ejiis sacra-
    pnpulo aperuit, sacrorum jura bsteiidil, sacerdoti- lissiiiiis merilis et precibus post hanc vilain ad
    bus ecclosiaslica oflicia el' gradhs cunctorum ordi- -socieiatem electoruni Dei perveiiirc possiiiius. Ipso
    ntim exposttit,-regibus et principibtis leges insliluit, pra;slaiite qui in Trinilate perlecia: viviiet regnat
    judicibus avaritiain. interdixil, civibus et cunclis Deiisperomnia sajcula sa^culorum. Ainen.
    doiucslicis lidei populis disciplinam Chrislianse ic-
    - nmm secundum ; jam enim omnes consensere ii
    (9) Ms. Tolel. n. 43, apud Hehsclien.
    (10) Ibid., n. 44. sexccntesimo trigesimo sexto, nixi aucioriiate re-
    (\i) Si nomen regis Suinlill.ie manti infida et rCr dempii clerici sive archidiaconi ejusdem S. pra;sii*
    ceniiori (et abs dubro posl scriptnm Salmaiiticense lis, S. Braulionis el S. Ililephonsi. Sed non miruna
    exeniplar quod liabet Suintitln} noslro ms. IIOII pra;faluiii auclorcm seu exscriptorem in illuni erro-
    fiieril apposhum, recie coaptabantur lcmpus regis reni lapsum; iiam i!a misere cyociitivil hati in re-,
    et annus obilus Isidor. 622, scu sera C60. Sed ut priiuum dicat deftiiicltnn lsidoruin temporibus
    quonutm. ms. Tolcianum eiim babeal crrorem iu D Cinlillani, poslea eum floruisse usque ad Siseiiau-
    assiguanda sera el. postea sub rege Cinlilla seti (luiii) el slaliiu illtim oliiisse tcmporibus Suiiilillaifi
    Gintillano dical obiisse Isidoruni, iton aiiibigiiiius a;ra b'60, novem videlicel annis a.niequain Siseiian-
    iiosinim ms. eodeni errore labortisse quem sanare dus regnare inciperel, et quatiiordecim aniequam
    voluit corrcclor. liallucinaltitii dicimus auctoiem Ciiililianus; quod miramuriiaud Henscheniuiii ad-
    scu exscripiorem codicis Tolelani, ciini asseiueril noiasse.
    aniiuiu niortis S. Uidori esse sexccntesiinuiii vicesi-

    SERMO SECUNDUS.

    DE SANCTOJOANNE BAPTISTA.

    Isaias prophela vir nobiliscl pienus Dei graiia-;, etiam postmodum abjcr;ta pro peccato populi sacco.
    cujus taHta fuil sanclilatis et vitae excellentia, ui^ operiretur inembfa (Isai xxi;; qni etiam apertius
    unam Uiilum ciiicinam induerctur lunicam , qtia quain cEeteri Ghrisli"el Ecciesia; pradicando sacra-
    . J.5 . , . S. MARTINILE6J0N. SERMONESUE SANCTIS. 16
    mcnta, potitrs cvaiigelisia dicendiis esl quam pro- l.Spirilus sancli, icest qiicm dal Spiritus sanctus.
    plvcta, injlectioiie Iiodicrna Spiritus sancti iiiflam- :Esl eniin Verbum Dei bis glailius aciilus, ddcens
    maltis igne, ail inter caiicra : i Dominus ab utero de temporalibus el dc aHernis ; illis coiisolationerti
    toedvil me, de veiiiro matris meie recordaius est ito- in veicri iesiamenio Iribuens , islis peifeclionem
    tninis inei (Isdi. XLIX), ct rtiiqua. Licet, irasres iri novb proniiilens, et in hoc mtimlo quxeunque
    charissimi, hsec verba" Isaiae"propliclx speeialiier percutilj dividens. De lioc ctiam gladio Joannes in
    ati solum Clifistum pertinef.nl, tamen quia Chrisliis Apocalypsi scrjpsil dicens : De oreFilii hominis,
    (.aptit.esi Ecclesibe, ct Ecelesia, id est onines fide- id est Cbristi, gladius ex utrnque parte acutus exibat
    les Ciiristi corpus snnt, isla qtice de capile , id est (Apoc.i), videliCet de ore prsedicanlium, quia sancti
    '«le Ctirisio , dicta suiii, eliain membris nonincon- doctores os Cluisii sunt, sicut Joannes, sicitt
    gruc, iino aplc convenire. possunt. Igilur ea. qiice Bposloli; et sieut coeteri prasdicaiores. Ab eis ergo
    proposuiiriosrepelamus : Dominus ab ulero vocavil " secfcia Chrisiiaperientibusgladiusex utraque pane
    me, de veulre matris meat recorddtus esl nominis mei. exibat aciilhs, id est sermo divinus; qiiia sicut
    Hoe de GSiristodiclum ftii.sse munifesttinresi quaiido gladius separat animaiii a coipore, ila serir.o"-'dfc-
    Gabriel arcliangclus de par.lu virgiuiili. dixit Joseplv: vinus separat hoinineiii a mundano et cafnali
    Ei voaibisnomen ejusJesiim, ipse enimsahum factel J amore. Dc ore Giiristi gladius bis acuius exibni,
    '
    popidum suitm apcccatis, eorum (Mctith., i). ll.ctc scindeivs corporaiia et spiiiitialia vilia, vcl secun-
    ctiam beato Joanni quasi tini.ex membris Chrisii diim novuih et vetus lesiamentuii), vcl secundum
    electo satis cohvenirc prcedbcet Elisabetli sancla, riueraniet spifitum; vel scciindiim diviriitaiem el
    quse inira uleri sui clausira eumdeni fili.um suuni in :bumanitaiein. Aliler : Gl.adius ex iilraque parie
    adveniu Salvaioris exsuliasse lestaiur , loquens ad aculus iam praedicantis quanv audieiilis vilia rcse-
    bealissimam Mariam :' Ecce ut facla esl vox saluta- caiis, i!c qiio gladio lcgilur iii Psalmo : Accingere
    tipnis tuaj in auribus meis, exsullavii in gaudio in- giadio tuo super femur luum, potenlissime [Psal.
    [ans in utcro meo (Luc. >). Hoc etiam praosien- XLivj; congrue prajijicalor ecclesiasiicus super
    dit idem afchangelus Gabricl, qui cum .a.nleq-iianv feinur gladio jub.etur esse acciiiclus, ut in aliis vil a
    -iiaseerelur, nomen ejus ei. vitam pfcerinniiarei, de resecalurus, prius in seipso sttideal ferrenare lor-
    nvagriiiudiiie vifiutis ejus addid.it diceiis : Et Spiritu iiicationis inoltis. Quieunque ergo in aliis viiia
    safictp replebiiur adliuc cx uteromatris sttm. i Vefe ctipit eniendare, prius in se debet superflua rese-
    hic omi.ium exslitil ..parvulortvm beatissiaius "qui Care, sicut Paulum aposiblum legimus . dixisse :
    irilra materna adhuc viscera incIuSus,: Salvatorein i Casiigo cdrpus meuniel iu servilulem redigo; ne [orte
    Kiundi.adesse, etsi necdum lingua potcrat, Spiiilu cum aliis pra'dicaverim, ipse reprobus efficiar (I Cor.
    sancto leplelus, prophetico gaudio denionslra- :ix).-Unde Doiuinus dicil iii Evangelio : Hgpo-
    bai (12),>Eiiam etilludliene Joarini coiwenit, qriod xrildycjice primum trabem de octtlotuo, el iunc perspi-
    Jereniias vatieinando ait: Priusqiiam te [oriuarem cieSyitt educas festucam de oculo {rutris lui (Matth.
    in vie.ro-novi le, et anlequam exires [de ventre sancti- vn); Unde elian) Paulus apostoltis ait: Qui atinw-
    ficavi.te,.el prophetam in genlibus dedi te (Jer. i). docesjieipsuin non doces : qiti praidicas iion furan-
    "Sequiiur.: El ppsuil os meum quasi gladium acu,- dum, furaris : qui dicis non miecliandum, maicharit
    ttmi (Isai. XLIX). Os Dei Patfis proprie el pfin- (liom. li). El Doininiis in Psalmp : iii qui odisti
    cipalilcr Chiisius est" per qtienv Deiis Paler biiic disciprmdm, el projecisii sermones meos retrorsuin :
    mtindo manifesialiis est. Unde idein Dbminus' ho- quare enarrtis juslilias meas, et dsiumis leslamenlum
    ster Jesus Ciirisius in Evahgelib Deo Palri lov|uiiur "meum per osluuih? (Psal. XLIX.)
    dicens ': Manifesiavi nomen tuum hominibus, cjuos ,,. Heu niibi inisero qul ab oculis meis trabes gra-
    dedisti mi/ii (Joan. xvii). Os el Cbristi Joannes vissimas non ejicio, el in oculis frairum nieorum
    exstilit, qni Cliristum teriis proenuntiavit. Os etiani feslucas.parvascoiisidcro! Melpsum a peccaiis gra-
    -Glirisli sancti.apostoli fuoruni, qui Cbristiim gen- ' vissiniis nori emendo, et fratres meos de levissimis
    tibus pra;dicaverunl : Et posuii os meuni quasi gla- ctilpis repfehendo. 'Tahien vos moneo, fralres di-
    dium acutum. Gladius aculus Chiisttisest, quia'spj- lectissinii, ul propter iniquitaies ct infiniias negli-
    riiu or.is.Mii inierficiel.impiutn (fsfli.'xt). De hoc gentias meas non vos pigeat audire v.erba Spirilus
    gladio dicitur jn Evangelio : Non teni pacem tiiit- saiicti, quia Domiiius prsedicaloribus dicil : Nqn
    tere, sed glddium '(Malth. x). Ac si diceret: Yeni vos estis qui loquimini, sed spiriius Patris veslri
    roalos a b.onis segregarc, cl liiios a parenlibus se- Ipqitilur in ;V<)bis(Mallli. x). Noliie ergo verba Dei
    parare. Teiii, inquit, separare hominem a palre suo, <jtia;a me audislis despicere.sed ea quanlocius boiiis
    .*/ pZiiama matre sua, et nnruin ,a socrii sua et, iiiiplere operibus festinaie.
    "
    Ad ea ergo quav prbpo-
    odio mei nominis erunt,''ininiici homihis, domeslici siiiiniis, redeanms. .
    ejus. (ibid.)'. Qnid lairien sil iste gladius, Cvi- Idcirco lieatus Joannes ul seipsum prteberel for-
    flentc.r exponit Aposiolus : Gladium, inquit, Spiritus mam doclrina? ecclesiastlcis prsedicaioribus, prius
    uccipite, quod ist verbuni Dei (Eph. vi). Gladius 'slhduil iniplere bbnis operibus ea quae postniodum
    (VI)' Qna3-ansulis incltidimus, verba suiilS. Maximii liomil 1, in die nalivitaliSrJoannis,
    17 SERMO II. DE S. JOANNE BAPTISTA. 18
    erat aliis prsedifaiurus, ne de aliqua cnlpa repre- A vero sagitlse Domtni proplielse el aposloli sunl, qui
    heud.eretur ab auditoribus. Inde est eliam quod per loium mtindum disciirruni, de quibiis in Psalmo
    carnem suam cum viiiis et concupiscensiis cruci- canitur : Sagilla; tuee aculcr, populi sub le cadent
    figcbal, deserla loea inliabilabat, sacerdolum. de- , lii corda inimicorum regis ( Psul. xi.iv ).Et iieftim :
    licias coniemuebai, corpus suum asperrimis indu- Sagillce potentis acuicc cum carbonibus desotatoriis
    menlis domabal, zona mortificalioiiis lunibos prsc- (Psat. cxix). Jdem sagilta: significant iii sacris
    ringebat, ncc viniiin nec siccram, nec omne qtiod Scripturis quod et gladius ; nam sagitlsc diciintnr
    itiebriare potesl hibehal,- niodico ei teimi contcutus prsedicaliones sive Dei sermones. Sed in hoc sa-
    cilio; divilias hujtis mundi perfecle despiciebai. Sic gilta ct gladius dislare videnlur, quia gladius propc
    prius semeVpsum castigans rigore virtulis, ul in- fcril, sagiilse vero longius einitiuntur. Sic ergo in-
    crepaturtis mala perfidse gentis litillam baberei rc- •compreliensibilis Dei potentia demonslralur, quam
    preliensioncm in vestibns vel in epiilis; uride recle niillus potesi viiare, sive posilus sit longe, sive pro-
    possel reprebendi ab aliis. Deinde sccurus ac Doi pe. Isloe sagitise sunt aculsc quia pcnetraiU usque
    gralia roboratus increpat populttm de stiis pfavis ad divisionem corporis et aiiima;. Uiide dicil Apo-
    actibus. Ccnimina, inquil, vipetarum, quis oslendil slolus : Vivus esl sermo Dei et efficax el penelrabi-
    vobis [ugere a ventura ira ? Facile [ructus dignos B Uor omni gladio ancipili: et perlingens usque ad
    ptEiiileniice. Qtiare? Qwia jam securis ad radices divisionem ammcu ac spirilus, compagum quoque el
    arboris posila est. Omnis arbor quce non [acit fru- meduHarum, discretor cogitalionum cl imentionum
    cium bonum excidelur, et in ignem millelur (Malth. cordis (Hebr. iv). Vere sermo Dei eflicax csl et
    ni). Ule dignos pceniteniise fruelus facie qtii quanto vivus, id est Dei Filius quenv moritium esse putat
    gravius delinquit, lanlo laboriosius iu acqtiirendo inlidelis populus, omnia faciL quaiciinqtie minaiur ;
    frucium bonorum operum desudare peenitendo non e.t est penetrabilior omni gladio ancipiti, quia noa
    «lesislit. Tanlo eniin qnisque majora debet lucra iiiembra lantum penelrans sicut materialis gladius»
    -boiioruin operum quscrcre per pcenilcnliam, quanlo sed eiiam propria; viritilis iclu pertingens iisque ail
    majora sibimeiipsi iniiilil danina per culpam. divisionem animaa acspiritus. ?a;pe in divinis Seri-
    Iteuim subjungil dicens : hi umbra manus sucv pttiris anima poniiur pro vita, unde est illud : Qui
    protexiime (Isai. xux). In timbra manus Dei Chri- amal animam suam, perdct cam (Joan. xu). Ac
    sttis speciaiiier prolecius exsiitil, quia viiiias carnis si diceret: Qui anvat prscsenlem vitanv, perdet aster.-
    diviniiali- poienlia lecta fuit, sicut angelus ad g!o- nam.Idcoqiic in lipc loco per auimain vitia carna--
    riosissimam Virginem nunllando ail : Spiritus _ lia accipiunlur, qtta; aclu corporis stint, ul est lu-
    tmctus superveniet in te, et virlus AUissimi cbum - xuria, furtuin, rapina, el ca;lei'a, quse adaclus cor-
    hrabil libi (Luc. i ). Jlaoe divinitatis potenlia poris referuntur. Per spirilum vcro spirilualia in-
    ila beatissimam Virgiiiem contra viiioriiin sesius lelligtmltir vitia, scilicetsupeibia, cupiditas, inviiiia
    oburabravii, ei iuicrius exteiiits jtie virtuiibus ro- el cseicra quse ad nientem pertinent. Est igfiur ser-
    l.oravil, aique in lantuni iu cxierioribus cam acli- mo iile pertingens usqiie ad divisionem compagniu-
    bus.ilebilitavii, ul nunquain eaniiiec in cogitalione, et mcdullarum. Ac si diceret : E.-t discretor cogi-
    ncc in locntione, nec iu actione peccare permisc- lationum el inleiitioiium cordis. Percompages enini
    ril.• Undc'bi;atus Atiguslintis dicit : « Cnin de pec- , cogitationes accipiaius quse sibi invicem compagi-
    raloribus aliqua dispulo, banc solam bentissiniam nanlur. Per medullas vero secretissimas et inagis^
    "Virginem, el eunr qui cx ea naius esi, sine peecalo inliinas intcnlioncs cordis intelligimus. Has ergo
    csse aflirmo (15). > Bene cliam bealus Joannes Ba- a se invicem divinus scrmo- dividil, ctim qualis sft.
    piista protectus fuisse non dubilalur gratia virtutis cogitaiio ei qualis inlentio discernil. S;»pe namque
    Dei, qttia nec in prosperis nec in adversis poleial Lona stint qute cogltantur, *sed mala iutentioiie.
    vinci, lanquam .ejusdtfm graliav clypeo munitus in- Ssepe vero atit bonum aul malum cogitamus, sed iiL
    expugnabili, Non eum prospera elevabaul, ncc ad- D bis sermo divinus' non crrat ul bonttm pro maio,
    versa frangebaril, lcstimonio Veritaiis approbanle, aut nialum pro bono accipiat. Est ergo divinus ser-
    quse eum latidando asserebal, arundinem vento-agi- mo discrctor cogitalionum et inientionuni quia sub-
    lalam non esse (Malth. xi). Unde idem Joanncs non lililale cognoscit qttid quisqne iigat cl quo aniitio
    iminerilo Dei gratia interpretatur. agal. Undo Psalniista ait ; Scrutans corda eirenes
    Sequitirr : Posiiit me sicul sagillam etcclam (ha. Deus ( Psal. vn ). In corde sunt cogitaiidnes" et
    XL). In boc aulem quod sagittam eleclam dicil, in renibus delectationes. Deus igitur scrutaiur cor-
    Deum plurimas babere sagillas oslendil. Sed latncn da quia sciteaqua; unusquisquc cogiiat : scrulatur
    \\a muitis sagiuis Clirislns specialiter una sagiua eliam renes, quia cognoscit in quo quisque inaxiine
    eiceta cst; sicul de pluiimis filiis singularis el uni- dclectaiur, sive in castiialc, sive in Iuxuria. Non,
    gcnitus filius cst.. liac, sagiita in Canlicis eaniico- immerilo eiiam et Joannes sagilla elecia est, quia.
    fiim sponsa vuLieralam se commemorat, dicens : non solum cum cseteris sanclis ante m.undi consli-
    Vulneruta cliaritate ego sum {Ccinl. n). Cseierav tulioirem per Chrisluui eieclus esl, sed etiarn SJM.

    ll5).De natnra et gratia, comra Pelgiajv.in, 42, - ,, ...'.-


    19 . S. MARTINI LEGION. SERMONESDE SANCTIS. j 80
    ipstim cpnceptuni ab aiigelo csi; pramuritiatus, ei in A quasi coacti proximis stiis bona sua opera ostcn-
    uiero nialiis a Clirlsld" sslutaiiis et sahciificatus diint. Uhde scripium est: Luceat lux veslra corani
    veslra bona et glorificenl
    aique eleclus non dubitatur. «: Atleo ehim, sicut homihibiis, iit videant opera
    bealus Maxiinus asscrit, in eospeciaiiselceiippfse- Patremvesirum quiin ccetis est (Matih. v). Dequo-
    '
    fiiisiijUtanteniereretur ahniintiare bpnvihiimvquam ruiri numero isle vir. Jjeatissinius exstitif, .quia
    nascendi haberet iiiilium., vel 'loqueiidi accipcret quahdiu ih doino parenlum suofum habitavit, bona
    piliciiim (14). : opera sua melu elationis occullavit. Poslquam au-
    . , De boc eiiam beaiissimb -Viro Dominus dicit iii lcm ad prsedicandum foras exiyit, omnem provin-
    Evaiigelio : Efat lijcernd ardens et tucens (loan. v)j ciam, imo omnein Ecclesiam- illuminavit ct vianv
    ardens videlicei amore, luccns scrmorie. Pleiius Domino prseparavit, atque bomintim mcnles de ler-
    dilecilone 1»ei el proximj ardebal, pieiius Spiriui ris ad cceios sublevavil. v
    sariclo sernvone praedication.is lucebat.Per dilectio-? Fratrcs charissimi, dum beati Joannis Baplislav
    nem Dci ardebat ccelcsiia desideraiidb, per diie- yirttites ail memoriam redueimusj necesseest, tu
    jtionem proxiini. lucebal. bpna proedicando. Pef nosriietipsos inleriui exteriusquc consideremus, et
    cbariialcni Dei lerreria despieiendb ad cceleslia ui peccata hostra quplidianis lacrymis lavemus.
    aiihelabal, per ehariiatem proximi verbo exhorta- IdCo anle octilos nbstros proposuit Deus sanctoritm
    lioiii.s mentes lioininiiin illuminabal. Per charilaiem Patruii) exempla., ut nos sequendo eorum vesii-
    Dej jn hoe mundo corpus pfoprium liioriificabat; gia, Spiriius sancti adjuli gratia, possimus prome-
    per cliafitatein proximi malaihcfepatido, aclvenlum reri aHerna gaudia. Nulla igiiurjam ignoraiilia hos
    Fiiii Dei aniiunliandb, corda liomiriuin ad ccelos a peccato excusat, quia et lex Dei aures noslras ,
    erigebai. Tanien, fratres chari^simi, "Jbannes Bap-: qiiotidie pulsal^ et sanclornm patrum' exemplum
    tisia noiipslcndcbat splendbrem siiaruii virlutum indesinenier nos ad bene operandum invitat. Jam
    in domp pareniuni, sed fpfis iii conspeclu populo- ergo « \6% luriuris audila est in tefra noslfa
    ruiiv; liee lucebal in dbriib sedl'iri publicp. Cpiripa- (Gniii. ii), i id est vox apostolofiim et sanctorum
    remus crgo ciim, si placel, Japidi CJialcedpriio.JLa- Pai.rum praidicanlium , riosque ad bene viveiidum
    pis Cbalcedpnius in numerb diiodeciiii pfetiosofum Verbis"atque exemplis admonentiuiri. Igituf, fralres
    'l;ipidiim quibus Jertisaleiii coelestis civitas Regis dileciissimi, orandus est Deus, ul=virliiles quas suis
    mngni fiindatur ai.qu.c ornatur, poiiiliir tefliiis saiictis pra?naravit ad coronam, nobis sint ad pro-
    (Apec.xxi)., Hiclapis, ut fertifr, nbn lucetin ('omo, fectum et hoil ad prenani. Proficient atilem ad pro-
    sed siib dio, lioc ,e'sl sub aere, id esi sub clafitale (Q feclum hostrum , si lot 'ei lanta imitari voluerimug
    «tei fofis iii'..apefip.^Dicittif enim splendorcm cmit- exempia virlutum. Oporiel ergO nos, cliarissimi,
    lere qtiasi pallcnlis atnue afdeniis liiceriise.Iri lioc cum omiii devotione Deum exorare ut per iniefccs-
    igilur quod npn jucet iii domo significai e.osqui sua Sioiiem beati Joannis Baptislse ipse nos faciat se-
    bona opera faciiinl: in pccullo , sicut ait Doniinus ipsiiiiv timere el diligere, atque in omnibus sua
    iii Evangelio : Nescial sinisira tua quid fdcidl dex- proecepia "ciisiodirc:, cl post obiitim nbslrum ad
    tera lua .(Maltli. vi). Iii eo aulem quod hic Japis co3leste regnum pervenire, qui in Triiiitate perfeet»
    Chalcedonius non lticel in doirib sed forisin aperio, Vivit et regiiat Deus per omnia stccula saeculoruiu.
    significal illos qui aliqua inevitabilicpgenle neces- Amen. . .
    sitate ad piiblicum ,cxeuiii,.ei Jbi volendo noiendo
    : (14) Hom. l,in die Naiivit. Joan.

    SERMO TERTIUS;
    m ASSUMPTIONESANCT^ MARIiE.

    Maria Virgo assumpla^stad seiliereum thalamuin, D quielisoslendilur. Ipsa enim quasi steila clarissiinr
    in quo Rev regum stellalo sedel solio. Maria est humanum genus illuminavit, eique inler leiiebras
    illuminatrix dicla pro eo quod seiernac Iticis esl ac procellas hiijus fiuclivagi maris viam fectam
    poita, pcr quam sedentibus in iehcbiis et umbra nionslfavitper qnam ad Ijitus perpetuse stahiliialis
    irioiiis liix est exorla. lila evvimgcnuit aslerni Patris pervenirepptuit. Maria eliam Syra iingua nuncu-
    Filitiih, qui illuminai.omnem hominem venientem pa.lur Domina. Et satis pulchre dicilur domina, quia
    in huhc mundum (Joan. i).<Maria:eliam stella maris per Dpminum queni genujl, domina esl in ccelo ct
    interpretaiur, qtiia peream liocinare magnum el in lerra. Cpngrue iii ccelp et in lerra ;dicitur do-
    spaliosum, id esl prsesens sscculum illuiiiinatur, mina quia omnia Christo famulanlia cum omni de-
    et in eo naviganiibus nobis ab ea portus Kterna; votioiie ac reverentia s.unt iUi suhjecta. Rcvera
    21 SERMOIH. IN ASSUMPTIONE S. MARI^E. -2%
    domina et in ccelo el in terra, quia ab inilio figu- Lsti; vitse ordiiicm dcdil, quia Glirisltis Erclesiam
    ris et aenigmatibus est prsesignala a pairiarchis el siiain ordinavit alque prscposilos inslithit, et mino-
    prophetis, revelanleSpiritu sancto,praenunliaia.Ab ribus inajorihus obedire prseccpil. Unde .Paulus
    ipsa cliam nativitatc a sanclis angelis est custodiia apostolus dicit : Qumcunque ordinata sitnt, a Deo
    et comitata ac venerabililer salulata. Prsclerea ordinata sunl, et : Qtti rcsistit potestati, Dei drdina-
    5i Deo Patre gloriosissime est veluli sppnsa obuni- lioni resistii (Rcm. xn.i). Moribus disciplinam dedit,
    Wata ac donts cceleslibus ditala, et a Spiritu qiiia Cbrislus qui ex ea nalus est.peccanlibns pce-
    saticlo illumihata ac replela, alque a Jesii Cluislb niientiam imposuit; ul, qui posl baptismum sese pec-
    Filio cjus inlegritate perpetusc virginitatisdicala et catis et viliis subdidit et veslem innocenlise inqui-
    consecrata , ab evangelistis vero ostensa alqtte navit, rtiistiin per puras oraliones el lacrimas at-
    monstrala. Joannes cliam evangelista cui eam que jejunia et percsetera bona opera stiortim vcniam
    Chrislus de cruce commisit (Joan. xix), illam usque. peccatorum consequi possit. Unde ipse Dominus
    ad fihem vitse euslodivit, eique in necessitalibtis per prophelam dicit: JVo/omorlem peccatoris, sed
    fideliter ac devote "minislravii, alque eam ut credi- ut magis convertalur el vivat (Ezech. xvni). Vere
    nius posidormitionem in mausoleo quod est in val- in liac nobilissima Virgine fuil gratia plena,
    lis Josaphai medio coinposuit ac decenler coUV * per qtiam tanla ct iunumerabilia bona- acccpit
    cavit. sancla Ecclesia. Quibus igitur eam laudibus digne
    Mausplea sunt sepulcra seu monumenta regum, possumus honorare per quam. selernse salulis,
    dicta a Mausoleo rege JGgypliorum (15). Post mor- pignus meruimus accipere? Aut quas.ci gralias.
    lem vero bujus Mausolei regis uxor ejus regina referrc valebimus per cujus partum coelestis r.egni.
    snper corpus ejus construxit scpulcrum nimise nva- adiium invenire potuinius? Aul quid nos in ejus.
    giiitudinis el mirse ptilchritudinis, in lanium ut lcntamus dicere laudibus quoe divinis est ct angelir
    omnia preliosa inoiiuinenia regum alque princi- cis laudala et glorificala prsQconiis excellenlius!"
    pum in parlibus Orientis mausolea nuncupentur ex Niinirum immanus scrmo laudes explicare non va--
    nomine Mausolci regis. Impletnm crgo videmus - lel verbis hujus saciatissimse atque gloriosissima;
    quod hinc sacralissimse Virgini Ma.riseGabriel.prsc- Virginis, maxime cum nec vila concordel, nec fa-
    aflixilarchangelus : Ave, inquit, Maria, graiia ple- cundia suppediiet, nec scienlia abundet. Procul
    na,Dominus lecum (Luc. i). Vere in Maria gralia dubio .pavet ccelum, stupet terra, ignorat ralio,.
    eral plena, cui lam dgvole, sicul jam supra dixi- mens non capit huinana,' quin cliam miratur om-
    nniSj ccelestia minislrabant ac terreslria. Vero in p, nis crealura quod ei per Gabrielem archangelum.
    MaViagraliaplena fuil, per qtiam avterni Patris Fi- annuntiattir el quod in ea pcr Chrislum adimplelur.
    lium generare poluil, et universam pravilalem haj- Unde io Canlicis canlicorum Spifitus sanclus ex
    .reticorum, magorum, alque philosopborum iiiler- persona supernorum civium in ejus ascensione ad-
    ernil.Talibus ergo decebal hanc auguslissimam Vir- mirans ait : Quce esl islaqum ascendii per deserlum
    ginem oppignorari, id est ditari muneribus, ul sicut virgula fumi ex aromatibus myrrhce,ei llturisl.
    csselgratia pleua et ul reverenter ei obsequia ex- (Cant. ni.) Ascentlebat ergo per deserluni hujus
    hiberenlur angelica, quae dcdit ccelis gloriam, ter- mundi quasi virgula funii, quia nimirum gracilis,
    ris Deum, pacem refudit, fidem genlibus, finem eral ct delicata, alque extenuata coeleslibus disci-
    vitiis, vitse ordinem, moribns disciplinam. Ccelis plinis, sciiicel abstinenlia, jejuniis, vigiliis alque
    gloriam dcdil quando angelus Chrislum pasloribus oralionibus; quia ejus conversatio jam non cral in
    iiumiavil el stalim angelicus chorus in excelsis terris sed in ccelis ; Spiiitus sanctus admirasse di-
    Deo gloriam cecinii, alque in^terra pgcem homini- cilur, dum hoec bcalissima Virgo stiper ch.oros an*
    bus bonavvoluntalis reJdilam csse nuniiavit (ibid.); gelorum exaltalur,; desertum dicitur derelicium.
    Deum terris dedit, quia nobis genuil Filium Dei Recle crgo per descrlum asccndebat, quia jam prse-
    bniuipotenlis, qui nos suo prelioso sanguine de uia- D sentem mundum tola mcnle deserebat, et ad c.cele-
    nu inimici redemil," atque a periculo seternsc dam- slem patriam ctim omni devolione anhel.abat, ter-.
    nalionis liberavit; pacem refudit quia liomines rena coniemnebal, omne desiderium suum in eceluni;.
    Deo reconciliavii, et angelos ad pacem hominum crigebal, cl quia in infimis nihil qiiod ci dtilce csset,
    levocavil; dedit fidem genlibus, quia Iiominesqui conspiciebat, lotuni cor ad superna amanda con-
    igUoraiido verum Deum longo leinpore servierant Vertebat, censum mundi cum omni ctipidilale noxia
    idolis, per ejus partum conversi sunt ad fidem et despiciebat, aique ad invisihilia lendebal. Sic. ni-
    cognilionem sui Creatoris; dedit eliam fmem viiiis, mirum per deSerlum ascendebat, qaia lola. inten-i
    quia per baplismum et mystcrium sacratissimi cor- ii.one mundtim deserebat. Bene ergo sicuv virgula,
    poris Cbrisli .fideles populi absolvuntur a viviculis fnmi dicitur ascendisse, qnia odorcm bona?. famae,,
    iam originaiis quam aclualis peccati, ita dunlaxat et cxemplum perfeclionis reliquil sanclse Ecclesise..
    ut deinceps abrenunlienl operibus diabnli, el ut Oinnes enim quoscunque polerat, ad suum exem-.
    fideliler colla subjiciant suavi jugo servilulis Cliri- plum vivere cogebai, ct ut urrena desgicereni, et,

    (1S) Ex B, Isidor, lib. xv Etum^ c. U.


    23 S. MARTINTLEGION. SERJIQNES DE SANCTI3.
    tceleslia diiigereht, aJmohehal. Suadebal prsecipiie A suum. Turribilis esse peihibelurul caslrorniii acies
    virginibus intcgriiaiem mcniis et corpoiis conser- ordinala, quia in as.censione stia ex onini parte
    vare, ac morlalis naluies lcnocinia vilare. el Cliri- angelicis clioiis erat circumdata., el electornm spi-
    slum cum :iccensis_ bonorum operum Jampadibus riilbus hinc iiide coniitaia. Crcdimus bodierna
    usque in dieni mortis susc fideliter exspeclare. ln die omnem coelorum miliiiam cuni agniinibus an-
    taiiiuiii igitur suavissimus odor perfecise convefsa- gelorum feslive obviam liiiic beatissinise Genitrici
    iionis manabat ex- ea, ul innumerabilis iilriusque Dei Marise advenisse, atque eam immenso lumine
    sextis. mnliitiido ejtis seqtierelur vesligia,ei nnptia- circumfuisisse, et usque ad ihronum sibi anio
    ruiii copiilatione poslposita, ac prOpagalione filio- mundi consiilutionem a Deo proedesiinatum ciinv
    rum despccla, Jcsn Chrisio coclesii sponso cjus sa- laudibns et caniicisspiriiualibus perduxisse. Nulli
    cialissifhis ailmonilionibus fieret devola. ergo dubiuin sil, ttinc in assiiiiiptione lam prsc&larae
    Sequitur : Sichl tircjula fumi, inquil, cx aroma- Virginis omnem coeleslem Jerusalem ineffabili Ix-
    tibns mtjrrhcu], et tliuris (Cant.m). El nolandum lilia exsullasse,.aiqiie inxstimabiJi charitale jticun-
    quia fiiinus iste ex arorivatibus myrrbse et llmiis dalam esse, ac de socielate illius ciim omni gra-
    dicitur esse. Myrrba quippe cofpora morliiortim lulalione jubilasse. Etiam quantiim datttr inlclligi,
    coiidiiiiiturj ne pulfescani, iluira vero in ihuribulo B ipsemefJesus Christus ei gralulabundus ac festi-
    acceiiduniur utodoretn cmiilanl. lleec igilur glorio- vus occurrit, eamque secum in paierna gloria col-
    sissima Virgo, duift cafneiri suam a pulredine vi- locavil."
    tibrum mbrtificabal, dum omnes mundi voluptales Inlerea, fratres cbarissimi, dignum est, inquan-
    per conliiienliaih abnegabat, mbriluro corpori quasi lum divina largienle gratia possiimus, ut nosmei-
    liiyriliain adbibebal, et ul posl -moriem ab a3terna Jpsos bonis coaptemus moribus; 'd lit peneiralia
    corruptione santihv permanerel, siimmopere "sata- c.ordium nostrorum a peccatis et viliis einundcmus,
    gebat. Dum yCro a cordis cubiculo omnes super- quaienus Deum in hac solemnilale seniper Yirgi-
    flu.as cogitaiior.es abjiciebat, quasi Ihuribulum nis Marioe decenter Jaudare possimus; qui» iicr
    coram Deo faciebal, in quo dtim per dileclionem noslroe saluiis in Dei consislit laudibns. Unde in
    Dei et proximi virtutes congregabat, qivasi carboiies Psalmis dicil sermo divinus : Sacrifipium laudis
    ignis ih llitifibtiio coaptabal, in quo semetipsam honorificabii me (Psal. XLIX). Videlicel sacrifi-
    igiie cliaiiialisin conspectu Dei incendebal.-Dum- ciiim conlrili cofdis et oasti corporis; saciificiiiin
    que feivehies cl mundas orationes ad Deum e.ivil- ninndse meiilis ac purse laudis honorifical Deum.
    lcbat, quasi fiimum aroinatuni ex thuribiilo edu- El illic iler, quo ostendam illi Saluiare Dei (ibid.).,
    ccbat, quo stiave coram Deo redolebai, el proximos Pcr istud. iter non ambnlatur pedibus, sed bonis
    quosqtie ad amorem Dei per bona exempla excitare irioribus; islud iter non perlicitur gressibus cor-
    noi) cessabat. poris, sed operibus bonis; istud iter sic perficitur,
    Rurstis de ca in eisderft Canlicis Spiritus sancttis ul coiptis exerceaiur in sanctis aclionibus, el ul
    admirans ail: Quce esi ista, quce ascendit quasi mens sit devoia in Dei laiidibus. Gloriosum iiciy
    aurora coiisurgens, pulchra ut lunct, electa ut sol, qtiod perilucil l:\udanlenrad cceli lerracque Creaio-
    leiribilis ul casirorum acies erdinaia ? (Cahi. vi.) rem. Gloriosa semiia, quse perducit hominem aJ
    Mirubanlur sanctbrum aiiimav"pr,oegaudio, quocnam a5iema gaudia. Sed ianven, dilectissinii, iler isluil
    cssel qu:c Cliariv angeloriim digiiilatcm vincerel. nullaienus possumus invcnire, uisi Deus illtid nobis
    Quce est isla, inquil, qitte ascendil, quasi aurora dignatus luerit oslendere. Oporlet igilur nos cura
    consurgens; quia vidclicel Virgo seinper Maria, omni inslanlia Deum exbrare,.ut ilcr suse laudis
    relictis tenebris corruplionis, in suo ascensu ruti- nobis dignetiu' demonslraie, per quod ad ipsum
    labat noviiate incorruplionis ac perpetua; iihnior- poscimus pervenire. Sed quia meritis indigni su-
    ialilalis. Pulchra ut luna, imo pulclirior quam luna; mus impelrandi quod pbssimus, hujus gloriosissimae
    quia luna aliquarido crescil, aliquandb vero decre- D Reginoe ccelornm ac terroe auxilium flagilemus, ut
    scit. IIoccaulem sinc defeciu corrupiionis tenebras vllitis sacraiissimis adjuli precibus per iier laiidum
    saftctse Ecclesiie ijlumiiiat, el in ea avlernscbeatiiu- ad cceleste regnuni mereamur pertingere, ipsum-
    dinis clarilasperseverai. Bene eiiam ut sol dicituf que de qnb 'loquimur, Salulare Dei in gloria Patris
    elecia, quia ipse eam elegit sol jtistiiioe, ul nasce- regnanleni, videre; ipso proesiante, qui ciim codem
    retur cx ea." Unde dicit David prophela : In sole Paire, et Spirilu sancto in Trinilale-perfecla"yivit,
    posuil tabcrnaculum siium (Psal. xviiv). In sole,. el- regivat Dcus per ihfinita sscculormn ssecttla,
    hoc est in hac beatissiina Virgine aplavii ihalamuin Ameh. '•'"'-
    23 'SERM0IV.INNAT1V1TATE"S;MAR1^.' 28

    ;SERM0;QUARTlT8.
    '
    IIIN NATIVITATE SANCTiE MARUE,

    Calalogi mansioucs fiiioruin lsrael, quoe a priniai A.odium


    . veltili quamdam mortiferam peslem vitabat;
    i)s;[ue ad uliimam numeraritur, simttl qttadiagintan lenocinia cum omnibus IiujUs mundi blandimeniis
    du:e sunt. Pcr bas iiiansiones fcstinavii Ilebrocus s fngiebal. Fidem reclam custodiebal, nulla insi-
    tie lerra jEgypii exire, cl ad lerram promissiouiss piens doctrina e.im decipiebal, nulla religio per-
    pervenire. Per bas etiam figuraliter Cbrislianuss versa corrumpcbat, iiulia pravitas a statu rectim-
    debet ctirrere, qui de jEgypto, hoc esl de prsesenlii dinis avertebat, nulla iniquilas a Dei dileciione
    sseculo, cupil exire, et ad lerram promissionis, idI separabal. Ab omnibus quoe lex vetat sese absti-
    esl ad ccelesiem palTi.im pervenire. Nec .miruini ncbat;omnia quse Scriptura probibet summopere
    videatur, si stib iilo ntimeri sacramcnlo pervenia- cavebal, Qiiotidie oralioni insislcb.il, diebus ac
    Nintis ad regna coelortim, sub quo etiam numero) noctibus suppliciier Deum exorabat, iiocturnis vi-
    Rominus et Salvalor nosler typice ab Abrabaini giliis in Dei laudibus permancbal. In humililate
    palriarclia pervenil ad Mariam Yirgincm, quasii fundata erat, minimam se jtidicabal, ancillam Dci
    ad Jordanem, quse, pleno gurgite fluens, Spirilus > se esse dicebat, alque ut digna in conspiectu Dei
    sancii gratia redundavit. Ilas uilque mansones i existcrel, vigilanli cura elaborabat. Oslendebal in
    Malthoeiis evangclisla liguraliter in Evangelio suoi suo gressu simplicitalem, in molu puriialein, in
    (iemonsiral, cum ciiuinerando a patriarcha Aljra- B [ geslu gravitatem, in incessu honeslatcm.
    liain-usque ad Cliristum, quadraginta duas genera- Sed quis poteril suflicienler aul digne perfeciio-
    tiones fuisse, narrat (Matth. 1). nem sanclilalis ejus referre ? Onuiis illius vita
    Per bas ergo quadraginta duas generationes ab virtutibus cxslitil plcna; a pecciilis vero et viliis
    Abiaham quasi per tot mansiones recta linea per niunda. Spirilus sanclus eam illuminavil, et virlu-
    Bavid descendens Clirislus ,ad Mariam venit, cum libus coiToboi'avli,ab ubertate dotnus Dei inebriavit,
    pro nostra redemplione in ea incamari voluit. Re- aique ab oinni carnali delectatione purgavit, ut
    ijali ergo ex progenic Maria exorla refulgel, cnjtis Denm snper omnia diligerci, eique cum omiii de-
    precibns nos adjuvari menie et spirilti devotissiiue. votiouc adlieererei; iia ui, desiderio superni amoris
    crcdimus.Jdeo semper Virgo Maria ex regaii pro- accensa, vix eam aliquis in 'bonis operibus imitari
    genie scribilnr, quia de stirpe rcgis David oria possel. In lantum in oinni genle Jtidoeorum virlu-
    fuisse perbibelur. Ex regali prosapia descendit, libus excrevit, seque ipsam eis bonorurii operum
    quia veram de slirpe David origihem duxil. Pe.r exemplum proebuit, ttl reete de ea dici possit:
    hiiinanam naturam ex regali progenie exsiiiil, sed Sicul spina generat rosam, ita Judsea geiiuit Ma-
    per graiiam Deuseam -sibi in filiam adoptavii. Se- riam. Congrue Judaia comparaliir spinis, quia sem-
    cuudum carnem de senvine regio fuit nala, sed per C per Deum exacerbavil in opeiibus suis. Bene Scri-
    adoplionem Dei allissimi est filia. Ex se ipsa Chri- ptura Judaicain genlem spiuis comparavit, quia
    slum Deunvei hominem genuit; sed tamen Christns quasi inlligendo vulnera Cruenta exstilii, dum pro-
    cam creavil. Est igitur ntaler, et filia; mater, quia phetaruin el proximorum sanguinem crudeliier
    verum Deum el verunv Iiominem genuit; lilia, quia, cfliidit. Unde ci Dominus in Evangclio dicil: Jeru-
    ' :
    illam Deus, ul ex ea nascerelur, creavit. salemj Jerusalem, quce occidis prophclas, el lapidas
    Nobilis est ex' progenie terrcni -parcnih, scd eos qui ad le missi suni (Mattli. xxin). De qua etiam
    longe csl nobilior pcr graliam Dei omnipolentis. Elias querimoniam faciendo, diccbal Deo : Domine,
    Qjiasi filia regs David gloriosa est ellecta, scd altaria tuasuffoderuiil, prqphelas luos occiderunl,el
    inulto est gloriosior, qnia a Deo est electa. Nobilis relictus sum cgo solus, el quairunt animam meam ut
    csl parenlibtis, sed lanien noiiilior csl moribus; auferant eam (III lieg. xix). Hoc eliam signiftcavii,
    nobiiis est genere, sed nobilior sanciiiate. Qu.tre? quod Domintis in rubo Moysi in flamma apparuil.
    Quia ab infanlia, divina prsevenicnie gratia, ccepit Erat flainnia in rttbo, id esl in spinis, et non cre-
    despicere lerrena, et amare ccelestia. Ab exordio mabainr rubus (Exod. m). llubus significat spinas
    iiaiivitatis suse dono illuminala supeinse gnilia;, peccaloniii! Jud.corum, flanuna vero siguificai le-
    sluduil visibiiia conlemnere et inv.isibilia quseien'. gem diviiioru.in prseceptoruin; et sicul flamina ru-
    Deum cum dilectione limebal, eunique cum limore bum non combiircbal, ita lex peccala Juda:oruin
    diligcbal; os suum a superfluo sermone restringe- omnino non consu nebat.
    Ji.il, delicias ciborum respuebal, .vistis hominnm Congrue igitur semper Virgo Maria qtiasi rosa de
    ft-giebal, seipsam in vultu et babilti magis Dco spinis dicitur fuisse orta ; quia quamvis originem
    quam Iiominibus placcre opiabat. Prseterca iram el diixeiit'de slirpc Judaica, tamen dtun pcr De.igra-
    IX S. MARTINILEGION. SERMONESDE SANCTIS. "'•- 28
    Uam a peccatis ei yitiis siciu auena ; uiim utrique A nio, seti lii secunao IOCOy nuiia aBquauilur ei
    sexui, videlicct viriset feminis, perfccise conversa- sive in sanctiiate, sive in v p. Deo dicatse vir-
    tionis prsebuit exempla.,""yelut rosa decorat spinela, gines, adducentur coelorum i,egi, non pariter sed
    si; illa decoravii Judocam , imo eiiam universam poSl eam; quia. nulla ei, quamvis sit sancla, quam-
    Ecclesiam. Dunv vero seipsam per dileclionem Dei vis sil digna , ppleril. in prsemio parificari. Casterse
    clproximi in omni mansueludine et palientia con- Deo consecraloe virgines-.illius sequaces possunt
    scrvabat, dum innocentiam ol purilateni verbo et esse , non comiles; quia hsec nobilissima Virgo
    bpere cnstodiebat, dum cuncla quae in lerris sunt, domina est. inter ancillas, regina inter sororcs,
    pi'p riibilo duceliat; qiiasi rosa flagrans suis "proxi- inagislra inier virgiries. Sine dubio sanctarum vir-
    inis suaviicrredolebai; dum eis bonse famce odoreni ginum est magistra, quia eis bene vivendi prsebuit
    praeslab.it. Uiide bene illi convenil quod . Spiritus exempla. Esl eiiam mater earum; quia cas genuit
    «anctus in Canucis' canticoriim dic-il: Sicut til.um exemplo.sanctaruui virlutum. Unde Scriplura loqui-
    iuler spinas, sic timica mea inier. filias (Canl. 11).Pi r iur: Uniisquisque cjtts ftiiiis dicitur, cujus doclri-
    filiasin sacro eloquio iicgligenles quique, et in Dei nam seqnitur. Certe non solum virginum, sed etiam
    dileciione lepidi nomiiianlur; quia dum efleininaios oninium sanclarum feminarum malcr esl el magi-
    niorcs lnitiiunl, dignilaleviriii amissa, quales inle- B slra, quia super omnes mulier.es a Deo est elecia
    rius liabeiilur, exierius feminino iioniine nuncu- aique benedicia. Cui Spirilus sancltis in Canticis
    paiiiur. Et qnia Ciirisiuni solummt.di) vcrbis confi- caniicorum dicit ih magna gloria : Tola pulclira es
    . tentiifj, operibus y.erb liiliil aliud , nisi liiiindanas ainica mea , el macula non est in te (Cant. iv). Sed
    sollicltiidines sectanlur ; rcctc non filii, sed filise cum scfipluni sit : Nemo esl sine peccalo: nec eliam
    . iioiiiirianiui'. - infans, cujus viia esl ttnitts diei, super terram (Job
    Digne igitur sicut lijium inicr spinas, sicbcatis- s.iv); quid est quod IIKCsanctissima/Virgo lota pul.
    siina Virgo Maria inier filias esse perhibeiiir;.quia chra esse dicilur, in qua macula non/habetur? .
    quamvisde radice humanse fiagililatis processerit; Alibi quippe legilur : SieUai non sunimundai in con-
    qiiamvis de slirpe mortalilalis prodierit, qnafnvis spectu Dei (Job xxv). El alibi: In multis ojfendimus
    de nalura viliata .exierit"; iamcn"duni fceditalcni pmnes (Jac. m). Et Joannes aposiolus ail: Si dixe-
    humanse viloe despiciendo , ad cuslesiem se erexit rimus qttia non peccaviiniis,mentimur, et non faci-
    pulciiritudincm ; dum nigredincm Judaicoi; conver- mus veritulem (I Joan.i),^
    «ationis vilipenderido , corde et 'ctirpofe mtiniiiiise Sed tamen beatissimaAJfgP Maiia, sieul a Spi-
    caiidorem conservavii; dum superbise lnohiein de- c lilu sanclo tota pulchfa el sine macula dicitur, ita
    serendo, seipsarii 111convalle liumiliiatis plaiitavil: et a sanclis Palribus proedicalur, quod de nullo alio
    quasi liliuin odore bonse opinionis proxiinos subs, sanclorum credilur. Decenler igiiur eam sine ma-
    imoomnes fideJes,.rcfeciiv Rccic crgo indignilate c.iila Spiritus sanctus prsedicil, quia iliam prseve-
    l'lii coinjjiilatur, quia ab infaniia candorem virgi- niens a peccalo prorsus purgavit, elfomiie pcccati
    iiiiaiisamavii, et nientis mundiliam ciislodivit, pcr liberavit, atqtie ab omni illicila cogiiatione penitus
    quam pmiiipolenii Deo prse cunclis virginibus pla- 'mu.ndav.il; in tanluin, ul ei posimoduni peccandi
    ccre mcruit, sieiit Scriptura dicil: Elegilcam Deus, occasio nullalcnusexsiiieril. Unde bealus Augusli-
    ct prajclegit eam-(P.snL cxxxi). Eiegil eani videlicct nus dicil(16) : t Excepla el sacraiissima V-irgine,si
    prse aliis virginibus; el proeelegii eam supcr omnes omnes sancii et sanctse in linum congregareniur , et
    virgines, privilegio scilicct niajoris dignitaiis , ac quoererelurab eis, an peccatum haberenl; quid re-
    singularis dileclipnis: quia nec ei prima similis sponderenl,. nisi quod Joannes ait ? Si dixerimus
    aliqua visa esi,nec sequeiis eril, quie. ei assimrlari quia peccalum non habemus, nesmetipsos seducimus,
    possit, tle qua eliam bealus Hieronymus dicit: el verilas in nobis non est. > Hscc autcm Virgo glo-
    « lnvenitur prima inler primas summi Regis colior- riosissima singulxri graiia Spirilus sancti cst prx-
    tcs.» Prima dicitur inler bmnes virgincs siinimi D venta alque repleta, ut-ipsum haberet sui ventris
    - Ilegis cohorles, non solum tempore, verum eiiain frHctum, quem ab initio omnis creatura habuil Do-
    jligniiale el saiiclilale. In summi regis curia iiivc- iiiiniim. Kerle ergo dicitur et absque ulla dubila-
    nilur prima, quia snper omnes virgines, imo etiam lione, lola pulclira, et sine macuia fuisse, in sinum
    supcr omnes mulieres esl benedicla. Revera super cujus Verbum Patris, per quod facta sunt onvnia ,
    omnes mulieres esl benedicla , quia inter omncs dignalum eslHlescendere , ibique pro toiius inundi
    feminas : gloriosissimum Dco virgiiiilalis miinus saluie humaiiilaiem nostram sibi migericorditer
    oblulit prima. In summi Regis curia prima dicilur conjungere. Nihilominus tota pulchra el sine ma-
    inveniri, quia iii ierris aivgelicani vitam studiiil : cula ftiil, ili cujus uiero Dei Filius noslra cafne se
    lnntar'i.' iriduil, in qua pro noslra redemptibnepassus est,
    "UndePropheta ait: Mduceiilur regi virgincs post sicut voluit, et cum qua hostein auliquum 'poteuler
    ehm: proximce ejus uffereniur libi (Psal. XLI). Cae- Uebeliavit, atque iniernum, quamvis illuc in sola
    terse vlrgines adducentur regi Domino, non in pri- anima descenderil, spoliavil, ejusqiie spolia post

    (16) De nulitra etgratia, coiilr. Pcliig., h. ^2,-


    25> "
    , S£RMO:V. DES. CRUCE. EO
    resurrecllonem suairi quadragesiino" die ad ccelos A divilise supernoriim civium. Saiis
    puJcfire dicilur
    5ublevavii,«eainqiie, utcredimus, in seterna bcsiiiu- paradisus , quia ipse est reTeclio et siiavitasad.se
    dine collocavii. Sine dubio loia piilchra «t sine .currenlibtis , alque omuibus in cado vmaneniibus.
    macula fuit, quoe et genilTicis dignitalem obtinuii, Jdeo Jierius dicilnr deiiciannn , quia ipse cibus est
    el virginalem pudiciliam non amisil. Virgo pepe- ct jiicundilas omnium ccelestium ordinum bcalortim
    rit.-.quia virgo concepil. Beata illa recundilas, quse spiriluum , ei animarum oninium sanclornm.
    pariendo mundum illuminavil, coelos hocredilavil,' Igiiur, fralres dilectissimi, si ad lias delicias,
    damna angelonim ct liominum reparavil, cl lamen dc qtiibus loquimur , scilicet ad Cbristum, cupimus
    velamina virginiiatis. non perdidil. Felix' vcnier perveiiire, necesse est ut illi cuin omni devotione
    ille, qui sine humano seminc gignere novil, et cor- sliideamus servire, eique in omni nostra convcr-
    rupiionenr ignoravit. Felix cert^ esl, ei omni laude salione placere, illique lota mentc adhaerere, ut
    dignissima hsec sempcr Virgo, quse coeleslem pa- reele ciim Propheta possimus dicere : Mihi autem
    nem, id es.t Cliristum proiulii saaculo, de quo san- adharere Deo bonum esl : ponere in Domino Deo
    cti angeli reficiunlur in coelo. Ex se ipsa protulit spem tneam (Psal. LXXII). AC si dicerel: Mihi vi-
    •mun.do panem vivum, de quo reficiuniur aninia; detur delectabile el uiile esse, mtindum conlem-
    fidelinm; el laraen non perdidil virginitatis si- " nere, Deoque adhoerere , alque in eo spenvmeani
    gillum. ponere, magis quairi in lemporalibus bonis quse sub
    Unde d.ciiur in eisdem Catuicis : Hotius con- onini velocitaie constani, ad nihilum devenire.
    clusus, fons signatus. Emissiones luce paradisiis Dignum est ergo , ul ei adhsereamiis castis liioribus,
    .(Cant. iv). Onuiino est horius deliciarum, in quo eiimque seqiiainur sanctis actionibus, mundalis
    |)laniat:i sunt omnia gcnera florum , el odpramenta prius pectoribus ab iirimuindis el nefandis, vanis
    sanciarum viiiuium : sic perfecte conclusus,ui ac n.oxiis 'cogiiationibus, quia nemo polerit euin
    niilialenus possil violari, neque ullis cogitalio- digne eontemplari , nec" perfecie sequi sine islis
    nibus sive insidiarum fraudibus valeat corrumpi. virlulibus. ln sua namque essenlia sanciissimus
    Rectejiortus conclusus dicitur, quia dum per bona esfatque subtilissimus ,*nec poleril eum cernere
    exempla mullos populos gignit, quasi liorlus ger- immundus oculus. Ad ipsuiri ergo murido corde et
    ilniians pulchfos floresemitlii. Fons eliam signalus pura menle acccdamus, ilium prse ohmibus et super
    sigiilo lotius Trinitatis existil, ex quo fons yiloe omnia diligenies,' eum in omnibus et per omnia
    procedit, qui el angclos in ccelo ex se ipso pascii, amanles, ipsique cum omni insianlia seryiciiles,
    ei fidchs, nelaxmiur in"via hujus soecuii, reficit. Q qui el se ipsunv nobis alimenlum pra>stai, ne defi-
    De quo fonle ipse Dominus in Evangelio dicit: Qtii ciamus in hujiis mundi via, et procmiiim serval, de
    biberil ex aqua quam ego clabo ei, non sitiet in cvler- qtio gauiieamus in ccelesli palria. Sed quia innu-
    num (Jpttn. iv). Eliam illius utciTemissio, sciiicct meris exigenilbus culpis, indigni sumus codesiibus
    Clirlslus , omnium supernorum civium csl paradi- donis, auxilium iniploreinus bcalissimsc Marise sein-
    ^tis. Paradisits Grsece*,*Lalinc hortus diciliir. Edeii per virginis, quaienus ejus sacralissimis precibus
    Hebraice, Latine interpreiaiilur deliciai; qtioe siuml et nieritis mundali ab omnibus peccaiis et vitiis,
    juneia faciunt bortiim deliciarnm. Congrue in hoc mereamur esse parlicipes selernarum deiicianim, et
    loco liorlo cOrriparaiur Jesus Cbristus, quiaquamvis pervenirc ad gaudia ailernoe bealiludinis, ibique
    iri divinilale sua cum Patrc ei Spiritu sanclo sit in- vidcre eumdem Jesum Clirisliim Filium ejus re-
    circumscriplus , tanien ita esl cifcumscriptiis, ut gnanlem iu dexlera Dei Patris : ipso,prseslanie, qui
    iiiinqnam pervenire possil ad eum hypocrila, boe- cuin eodem Paiic el Spirilu sanclo in Trinilale
    reiicus, Judoeus, sive pagaiius. Recte dicilur horiiis perfecla vivil et regnal Dcus.per omnia ssrcula
    deliciarum , quia in eo stinl omnes deliciav alque sicciilorum. Amen. ,

    SERMO QUINTUS.
    DE SANCTA CRUCE.

    Ideo, fratres cliarissimi, Dominus nosler Jesus J) sionem Patris sui. Audiamus igilur ab eo, qualiter
    Cbrislus de ccelis pro nostra salule ad nos dignalus posl eum debemus ire, el ad ipsum peiiingere, ut
    ' cst descendcre, ut iteruni nos de lerris ad ccelum ubi es.l ipse, et nos per ipsiim possimus esse. Ait
    reducerel posl se. Hac de causa pro nostra repara- enim : Qui vult post me venire, abneget semelipsum,
    tione usque ad moiiem voluil humiliari, el crucis et lollat crucem suam, el sequalur me (Matth. xvi).
    despectionem pati, nt nos liberaret de potestate ini- Prius crgo semetipstim debel abnegare, qui pest
    mici, el per se ipsum qui esl via, vcritas, et vila, Christum vult currere.
    psrduceret ad ajternain beaiitudiiiein, id cst ad vi- Sed qttid cst seinetipsum abiiegarc? Propriis vide-
    31 S. MARTIM LEGION. SERMONESDE SANCTIS. "&j
    lieel moribus rentmtiare. Ui qui supet/bus eral, ct. A' tinus.in amarissimas aquas niitiens, slaiim eas-in
    mala proxiiuvs siiis iiiferebat, conversus ad. Domi- dulcedincm divina viriute convertit (Exod. xv) (17).
    iiiim, noii soluiiv amicis,' verUm eliam -inimicis pro Intclligitur amaras aquas habefe figuram lcgis et
    viribus boria facial. Ulevero qui antca iractindus lilteroc occidenl.is, quibus si mitialur confessio.crtt-
    erat, se ipsum in omnibus mansiiettim ac benigniim cis, ei jungaiur sacrameniuni Dominicoe passionis ,
    exliibeat, ita ul.oirin.es scquanimiiei'cl patienlci' fe- iunc cfliciuiilur aquse mira; suavilalis, el amariludiv
    ral. Is atilem qui prius eral luxuriostis, nienlc et iitlerse vcrtitu.r in duicedinem inlelligeuliic spirilua-
    corpore sliideul-rsse caslus; ul non solum laeln lis.llndc scfiplum esl: Constituil Domintts popttlo
    rion polluatur corpus, sed ciiam noc immunda cogi- iegem el judicia, cl_ lentavit ehm (Exod'. xxi). Alio
    laiione animus. Qu-i.avariiisc dcdiius er.it, alicna quoque sensii, quod aquoe niiroc ainariludinis, ligno
    non coacupiseat, pro amore Chrisii propria indigeii- in se suscepio, dulcessuni, indicium eral, amariin-
    libiis iri! uat, pauperlatem diligat, divilias conleih- dinem genlium per lignum crucis quandoqiie esse
    nal. Qui hujusmodi propiiis voluntaiibns renun.iial, .convertendam in dulcedinis ustim. Sciendum auiem
    procul dubio semetipsum abnegal: sed lamen ad juxla superioremsensum, quod primo ducUis est
    peifeclunv hon suttidt, nisi accepla cruee post.Chri- Jsrael ad aquas salsas atque amaras, el ligno mon-
    slam perga.t. sirato a Domino, dtilcius efleclus : postea venil ad
    Sed quid est crucem ferre?semetipsum vidclicct fontes. Pritiio cnim populus ducitur ad litleram le-
    rnortificarc. Crucem ferre, el non mori, simulalio gis, in qua doncc permanel, ab amariludinenon
    est hypocri:arum; crucem aulem ferie, e! moii, poiest recedere, nec Evangelii dulcedinem guslare.
    studium esl Dei servorum, Quicunque ergb ad servi- • Cum vero per lignum vilav dulcis, effccla fiierit, et
    liilem Dei accedil, si nondum a peccatis cl viiiis inlelligi lex spirilualitc.r cceperit, tunc dc vcleri le-
    moriiiir, crucem videtur'ferre, sed taiiien Ciiristum slamcnlo venitttrad novuin, cl venilur ad duodecim
    non scquimr. llle ergo veraciier crucem porial, ei aposlolos, quos fonles Sciiptura 'meniorat, cx qui-
    Clirisiiim sequilur, qui sacculp renunlians, a pecca- bus fidelis plebs (lulcissimam sufficienier aqiiam,
    lis el vitiis recedil, ei in.fJei servilio. sesc-forliter seilicet spiritualem doclrinam bauril. Ibi eta^bores
    siringit, proprioe volttnlati in omnilius contradicit, requirunlur S'ptuaginia palmarum, quia non soli
    alque. liumiliier seipsum impe.rio magistri, itl est duodecim apostpli.fidem.Chrisli pradicaveruni, sed
    abbaiis, sobjicii., Iste cum Apostolo rccie diccre ,el alii scpliiaginla niissi atl praidiciinduin verbuui
    potcril: Mihi autetn absit gloriari, nis» in cruce "Dei feruntur, per quos palmas vicloritc Clirisli
    Domini nostri J.estl Clmsti, per quem tnihi tn.undus p. inundus agnosccrci. Siqiiidcm ct isl* duodecim fon-
    crucifixus est,el ego muiidol (Gal. vi.) llii sine d.ubio tes scpliiagiiiia palmarum arbores irvigaiites, apo-
    est mundus crucifixus qui muiiduni despicit cum slolicam gratiam prsefigiirabant, decuplalo riganie,
    suis obleclationibus. Et econverso: ille esl crtici- Ul per sepiiformcm Spirilum detnum legis Decalogit?
    lixiis mundo, quem causa amoris Chrisli inu.ndiis impleatur.
    odio habct.Coiilingil aliquando ulliomo mund.um Per lii.ijusetiahv sanctoe «vucis mystcrium lypice
    non leneat mcnic, sed lamen mundus eum cumsuis destruuntur doginala philosopliorum- Nanv quod
    occupati.onibus ailsiringit.et mortuus eslliomo mun' olim ^Egypius diversis plagis corporaliler affljgitur,
    do, el mundiis qitasi vivus cum conspicii, dum alio hoe in nobis modo spirilualiier. agiltir. iEgyptns
    iiitenlum in suis aciibus rapere contendil. SedPau- quippe forma esl soeculi, in qua aquoe vertuiitur in
    lus mttndiim non eupii, nec miihdus euiiv; ut in sanguinem irnpeiio Doniini. Aqnoe ^Egyplioe erra-
    (litpbus moriuis neuter neutrum videl. Ac si dice- tica et lubrica philosopborum dogmala inlelligun-
    ret: Ncc ego mundi aliquid cupio, nec ipse suum lur, qttoe merito in.sanguinem vertuntur, quia iii
    aliquid in me cbgnoscit. Crucem ergo, sicul'jam reriim causis carnaliter senlire probantur. Setl ubi
    supradictum est, ferre, semelipsuin est mortificare, crux.Chrisli huic muhdo lutnen veritaiis ostendit,
    visibiiia cbntemnere, invisibilia amare, jugum di- D hujusmodi eum correctionibus arguit, ut ex pcena-
    sciplinsc Clirisli suave, ctonus mandatorum ejusleve runv qtialilate propria agnoscal quae prave.egil.
    ciim omni devotione poiiare. Per banc etiam cruceni, jubenie DomiuOj siiex
    Glo.ricinur ergo et noSj dileclissirni, in vivifioa aquas jccit Moysi officio (18). In Iricesima lertia
    cruce Domjni jioslri Jestt Chrisli, qtiav digna fitii mansione, sciliccl Cades, Moyses offendii Domimim
    pbrlare prelium lnijus nmndi,- per cujus mjsterium propler aquas contradiciionis.-et prohibetur trans-
    diabolus cst viclits, et .mundus redemptus. Sum- ire Jordanem" el inirare terram promissionis. Per-
    niopere nobis esl glorianouni in ea, quia ejus bene- liirbaliis cniin populi murmure dubitanler petram
    ficia non siint receniia nec novifcr inventa, sed ah percussit, qtiasi illud Detis faceie non possct,ul
    antiquo figtiris et oeriiginaiibus proeostensa ac mon- aqua de pclra profluercl (Nttm. xx). Sed quid bic
    strata. Isia dulces figuraliter aquas fecil, qttaiido (ides Moysi insimial dubia, quse aqoam lilubaverit
    'Doriiinus in quiiita hiansione iiliorum Israel, scili- ejiciendam d.e petra? In hoc procul dubib proplie-
    cetiSlara.Moysi ligniim ostendil, quod Moyses pro- iiahv inlelligimus de Christo. Dum criim Moyses iii

    \\1) Isid , Qntesl i». Exod.,; c. V.. "'." (18) Isid., Qncvst.iii Ntimer., c. 55.
    SERMO V: -r DE S. CRUCE. 54
    Scriplui-is' sanctis aliam alqtia aliam pro cfDcienliis A quernailmodiim propria singulis gralia servetur'
    causaftirii personam geral, nunc lamen populi Ju- Angeltis ad Yirginem (Luc. 1), propheia ad viditam
    iloGorum sub lege posili .'persouam' significabal, mittitiir. Mtilfse viiJuce crant, sed tina omnibus
    euniqye in proplictica pronuniialionc figurabal. anterertur. (25) Ikec vidita 11011 lantuin absiincntia
    Nam sicut Moyscs virga, per quam lignum sanclav corpoiis defiiiidir, sedviriute signaliir (24). Magni
    cincis-figuratur, pelram percutiens de Dei viriule meiili baec sancla vidua fuii, quia quamvis famcs
    dubilavit; ita ille populus, qni sub lege per Moyscm ess'el maxima in omni lerrti, illius tamen curii Deo
    d.tla tenebaiur, Cbristuui ligno affigens, eum Dei non defuit, dum propbetam ad alendam eam misiti
    virlulem esse non credidii. Sed sicut percussa peira Sanclam quippe Ecc/esjam signilicat bxc vidua,
    manavit aquani sitienlibus. Sic plnga Domitiiese quoe morte viri sni, scilicet Cbristi, cst viduata. Nou
    passionis eflecta esl viia credenlibus (19). Eadem ergo oliose hoec vidua inier multas viduas-prsefer-
    Eutem pctra (jitie aquam cvomuil, Clirisii figurain ttir, sed rationabiliter cunctis prjcpoiiittir. Quseenim
    haliuil, quo aperlo cuncta profltixernm, ad qucm, talis vidua, vcl ubi iiiveiiilur, ad quam lantus pio-
    ut eniauarelcredeiilibus gratiam, velul virga lignmn pbe:a, qui ad coelum rapttis est, dirigiiur? Eo pr;c-
    crucis accessil, Percussa enim petra, fons mana- seiliin lempore, quando clatisum est cceluin annis
    vii; pefcnssus in cruce Chrisms sitieniibus aiqtie B tribiis, et mensibus sex. Qni siinl isti trcs anni;
    crcdenlibus lavacri graliair. ct doiiuin sancii Spiri* nisi forle illi quibus Domiiius in lerram venil, et
    lus elludit. Pelra isla fignram Chrisli liabuisse pro- fiuclum, invenire non potuit? Unde scriptum esl :
    bal Apostolus, cum dicil: Bibebani autem de spiri- Ecce tres anni SHII!,ex quo venio qttcerens fritclum
    luali, consequenle eos pctra : petra aulem ei\al Cliri- in fuulnea hac, el non invenio (Luc. xm). (25) (De
    slus (I Cor. x). .Quod auleni siliens populus aqtiam, Jiac mulierj novimus dixisse Saloinoncui : Mulierem
    murmuravil advcrsus Moysen, el propierea jubci fortem qttis inveniel? Procul el cle tillimis fmibus
    Deus ut.osteiidat ei peiram ex qua bibal; quid IIOG preiium ejtts\Prov. x\xi). Pretium sauciie Ecclesiee
    significal nisi (20) quia k-x Moysi adversus eum et pramiiiiu Clnislus esi, qui de ulliinis finibus, id
    inurmurat, quoe secunduiii lilter.nn morlifical ? esi de coslis, ad cam venti, eamque pretio proprii
    Ostendit ergo ei petrain Moyses, qtia; est Cbrislus; sanguinis sui mcrcatns est.) H;ec esi profccto illa
    nddtixii eum ad ipsum, ut inde bibat et siiim suain yidua,'de qua dictum esl : Lcelare slerilis quce tton
    rcfieial (21). Hanc igiltir carnalem de Clirisli divi- paris : erumpe et clama quce non parturis : quoniam
    nilate desperatioriem Deus jtibet mori in ipsitis multufilii deserla.', tnagis quam ejus qucvhabet virum
    Chrisli altitudine, cuni nicrtein carnis Moysi in (Isa. LIV). Bene eliam illi per propbeiam dicitur :
    nionteih imperat Deri. Sicul enim pelra Christum Ignominice et vuluitalis tuce non eris memor; quia
    significal, ila et mons Christuiu indical. Petra est ego Dominus salvam te facio (ibid.). Hoec est igilur
    Ininiilis foiiiindo, mons ciiiinens aliiludo. itaque ut illa vidua, propter quam cum sicciias esset in lerris
    ipse Dominus ail: Non potest civilas abscondi tupra ccelestis verbi proplieise suni destinati. Unilc.nec
    monletnposita (Matth. v); se scilicel nionicm, fide? nobis videtur illius persona esse mediocris, qui ari.
    les autein suos in sui nominis gloria fundatos, asse- dam lerranv rigavil rore verbi coeleslis. Clausum
    reiis civitalein. Prudenlia: enim vivit cainis, cuiii qtioque coslum non bninana poleslate reseravit, sed
    lanqiiam petra perctissa Christi Jiuinililas in cruce divina. Quis enim pptesl ap.erire coelum, nisi Chri-
    conlemnilur ab incredulis. Cbristus namque crucir sfus, cui quoii.lie cives Ecclesisecumulo congregun-
    lixus, Judseis siquidem esl scandaluri),geniibus vero tur de peccaloribus? Nec enim hutnanse virtulis est
    siultitia (I Cor. 1). Prudeiuia ilerum carnis moritur, dicere : Hydria farince non deficiet nec lecytlujs, "fjl
    cum tanquam monlis eniinenlia Cbristus excelsus esl vas, olei minuelur usque i» diem, fjuo datarus csl
    agnoscitur Ipsis enim vocalis Judoeis, et gcnlilibus Dominus pluviam sttper ierram (III Reg. xvn).
    Christus Dei sapientia esl, el Dei virtus. Quid est autem, usqtie diein, quo daturus est Do-
    Duo etianv ligna quoe vidua Sareplana colligebal :D niinus pluviam super lerram, nisi usque in dieni,
    (111 Reg. xvii), banc adorandam crucem Cliristi quo descendet Dei Filius sicul pltivia in vcllus?
    signiOcabani, quoe non ex uno conslruitur lig:;o, (Psal. LXXI.)
    sed ex duobtis conslal. Ex ligni nomiue el ligno- ln Scripturis quippe sub figuris isia hitenl; sed
    rum iiumero signuin crucis cxprimituf. Claudeba- jain virtutes et beneficia crucis patent. Quse beue-
    tur ccelumquando fjtmes eral, qnia nulla erat co- ficia? Regcs videlicet in Chfisiiim crcduiit, cl hanc
    gnoscendoe Diviniialis ubertas; sed lemporibus his, sanctissimam crueeiii, depositis coronis ac flexis
    qttibtis fames omne gcims urgebat humaiiiim, ad genibus adoranl, qui prius odio nominis ejiisdcm
    viduam deslinalus Elias esl (v22). Videie, fratres, Domini noslri Jesu Cliristi gravissima Cliristianis
    (19) Hsec ex eod. Isiil., Qttast. in Exod. c. 21, - (21) Rursus ex Qucesi. in Nttm. ubi supra.
    (20) Locus depravaius sic. restituendiis ex edil.: (22) Ex B. Amhros. De vid., c.l, 11.5.
    < liisi quia si quiseslqui legeiis Moysen miirmurat (25) Hiccex e. 2, num. 7.
    advefstis eum, cl duplicet ei lex quoe sectindum lii- (25) Jain ex cap. 5, ntim.lt.
    leram estscripla; ostendil elMoyses pelram, qui (25) Qtioe parcnthesi iivcludimiis non suul Am^-
    csl Christus et adducit eum ad iosain ui inde bibat brosii.
    et_rcficiai sitim siiam. >
    53 5. MARTINILEGION; SERMONESDE SANCTIS. 56
    lorjnehta iriogabanl. Pef virtutein ejusdem saiicise A , peifrueiidoi Magriit e/go- in moite" UiiigehilKpfa;-
    crucis forlis armatiis ille ac/superlms, quiiri pafe Slita sunt nbbis, SciliceOut fedire hphis in patriarii
    atiiiiin sinnn eiistodirc, ct VaSapossidere videbaltir Jiceaij sicui bliiii ih-moile suiiinii ppiilificis liis qui
    (iiic.xi). juste et raiionabiliiefyincitur ; vasa ejiis, adcivilatehi refugii cbiifiigefiiiiij secure adpropria
    scilicet cpfda fideliiihf iii^quibus /liabitabat, diri. . feiiieare Jicebal i/JY«>?«. xxxv)i/
    piuiilur.''-;'arina Jn quibus confidebat, s(i|)efbia vi- : Sed liiter iisec iniiamliim estvTralrescharissiiiiii
    " dclicel el dolus
    , frarigunlur; humanum, genus Deo, cur Dei Filius qui iiunquani peccavit, et ab bfe
    feConciliatur, teinpJa-idPlofuiii destriiiiniiir, sancia CiijuS ineiidaciu.m iibiiiprocessil j iain pie iamquo
    Ecclesia.-rbboralur, Chrisiiaiiii in fide solidariiur; miseiicbrdiier pt;o nobis peccaioribiis -cruceiri a-
    pagani, cp qtiod itlola adpravefiut, coiifiindunlur, scenderc, ei in ea niori voliieril? Nuhquid riostfvs
    Judoei scandalizaiilur.-porta». inferi deslruiii.ltir, ca* exigenlib.iis ineritis ad nos venire , el de mamvJio-
    piivi qui diu illiciletincbTiutur, ad perpeluse lucis stis aiitiqiii nos dighaius est Tediihere, ut perve-
    el pacis requieni iransferiinliir, janua paradisi ape- nieiidi a,d coelinn reclum iier osleiideret ? Nunquid
    . rituTidahina coelesiium ordiiiuni repafaiitur; 'dse- aliqiia boiva pioecesseranl opefa, pro quibus meie-
    niPnia rcprimiinlur, lioslcs siiperaiiiiii'; cl,iit bre- >. feiriuf acciporc lanta ei tain ineomparabilia dPiia,
    viler dicani, siiie illa iiulltim saCrameiilum perfici- ut Dei videlicel Filius in cruce poflaret peccala
    tur.in sancta Ecclcsia. liosira? Non illuriv pfocul dubio adiios de siiiu Pa-
    : Hliiis enim signo sacfoSanclum corpus- Chrisli tris fecil descendefe hoslra saivclilas, sed illius
    /cbilsecraluiyEccIesia DeodedicaUir; sitcefdoles et sumnia.el iiiconiparabilis pietas. Qubd ad nos Deus
    cuncii gradus Ecclesise ofdiriaiitur, ihTarites bapli- Paier 'euiiidem - unigenituni sibique coseieriium Fi-
    laniiir, pueii et adolescentes ab episCopis sacro liiiin siniin inisit; quodnos de polestate iniinici re?
    -clirismate iii fide confifniaiitur,. cibi fideliiiin san- (Iciriit; quod cliaritatem suain cordibus noslris in-
    tiificantufj pinnes Cliristiativ popiili beiiedieiiiiUir, fiid.il; quod nobis agniiioiiem sui:tribuil; quod •JIH
    Tf.oiii.es•"uVriusquesexuset oclalis muhiuntur. Uiide Iroitumregiii ccelesiis aperuit; quod ad cpnleni-
    est illud: Nuila galus esi? iri doinb'i nlsi cruccrii piandam stii facieni lipn ihlrbmitiill, .'nos.-iioslris
    mhnit liomo super Jiininafia. Revera nullasaliis est iheritis, scd ejtis largisSiiria bo.niias fiiil. Sicul no<»
    in domo, id esl ih coipore, quod esl Jiabitaiib aiii- siraprovideiilia non sunius iii hoc: SOGCUJO hali, ita
    iiise, nisi saitcloc crucis sigriaculuin poriaveril iri nec iioslroarbilrio de manu iiiirivici redenipli, nec
    froriie. Per virtuiem quoqiie illiiis segri sananiur, nostio consilio spiriluali lef fegeiieiati. Abipso eriim.
    morlui resuscitanliir, cocci illuniinantur, Icprosi' C ex uihilo sumus creati, ei ut ei serviamiis spirita-
    mtindanlur, paralyiici curantur.docmones aboiises- liter inslructi, ct ul cceluni asccndere possimus,
    sis corporibus elimiuanlur, ferae in mansueludinem inisericordilcr adjuii. Ab ipso etiain accepimus, ut
    convcrlunliir, serpenies fuganiiir, ignis cxstingui- ab cxsilio ad palriam,ab infimls ad supcriora , a
    tur; adiiltimum vero prosperitas irihuilur, ct omnis miseria ad feicitatuin, de leneLris ad lucem, de
    advcrsitas repellitur. iribulaiionc ad paradisum valeamus ascendcre.
    Gralias igilur, dilectisimi, agamus omnipotcnli Hoc idem Sponsus, sc 1cet Dominus uostcr Jesiis
    Deo, qni per passioncm et criicem Jesu Christi Cbrislus, asscril, cum liguraliter sponsse, id esl
    Filii sui tanta el lani inntimcrabilia bona prsesliiit sancloe Ecclesioe, dicil : Snb arbore malo'suscilavi
    univcrso iniindo. Mulla bona abstulit nobis snper- te(Cant. vni). Quiti per arbOTCinmali, nisi sancia
    bus Adam per Jigniim proevaricaiioiiis, sed mulio crux designatiir, qtuc inaluin illud suslinuil, deqno
    inajora dedil nobis humilis Cliristus per lignuin eadem sponsa in supcrioribus dicit: Sicut malus
    sanctsc crucis. Tanla enim fuit bumiliias in Clnislo inter ligna silvurum, sic dilectus meus inter filios ?
    Dei et Virginis.Filio, quoe omnibus suis ad saluiern (Canl. n.) Procul dubio sponsam suam Chrislus sub
    sufficerc posset : sicut in primo hominc tanla fuit arbore malo suscitavil; quia in cruce posilus,
    snperbia, quse sibi et suis posteris nocerei. ISon est p subdilam sibi EcJesiam ad vitam vocavil, cl ad
    atilcm invenlus inler bomincs aliquis , qui lioc pos- bene operandum sollisilavit, tit a somno inoiiis
    set implere, ul honiincs videlicei suis mcriiis J)co surgerel, cl cuiii illo se crucifigens ad novam re-
    possem rcconciliari, nisi Jeo de iribu.Juda , qui surrectioneni properarel. Unde el Aposlolus cui-
    apcruil librum, el solvit signacula ejus, implen.lo libel in aiiiina morliio dicit -.Surgequi dormis, et
    . /inse omiiemjustiiiam (Apoc. v), id est consumma. exsurge a mortuis,.ei illuminabiltibi Christus (Eplies,
    lissiiiiam atque perfeciissiinam Tiumilitalem , qiia V), iii esl lucebil libi. Quas ergo, fratres c.liaris-
    .majpf esse hon potesi. Nani alli lioiiiines debilofes, simi, grales omnipotenti Deo valebimus-fefefrej
    ld esVculpabiles erani, et yix unicuique sua viriiis qui npbis peccatoribus uibil bbni mereiiiibus.iania
    jfel huiniliias/ sufiiciebai. Nullus, ei;gp eorum lio- doha dignaiusesi lribueie?:Quoiioiiore,:vel qiiibiis
    sliam poleTalollerfe suflicienieiiiiibsiive reconeilia- eiihideihRegein oihiiiuni saeculofuiri.laudibus digne-
    lioni. Sed Cbristiis DetiSet Iiomo siifliciens ei-per- hoiiofare possumus, sihe quo non solum nibil boui
    leeia ftiit hostia, qui intilio airipliusesi bumiliatiis, agere, sed nec etiairt cbgiinre, vaiemiis? Qjialiier
    ainaritudiherii" mortis giisiarido," quaih ille Adairi illumdigne Jiumaiia;.fr;rgi]iia'sKg^
    «upcrbivit per ligni vetiii esum , noxia delectaiione ctii ndn:,:sii'iTecit'-qiiod
    nbbisieinpofalia/bonatribuji,
    SERMf>VI.TN FESTO S. MICHAEL.ARCHANG. 5,
    sed etiam, quod esl felicius, liumanitatcm nostraui A las pro niliilo ducile, in damno.temppralium rcrum
    ad coelesiia regna vocavil?Quas ergo ei gratias Deogralias agiie, lemporalia respniip, seierna con-
    rcferre dignas poterimus,. nisi ut semper meinores cupiscile, Cbristum sequimini 11011 simul.ite, sed in
    simus pra>ceptoruni ejus, et pro amore iilius, sicut veriiate ; ul carne mortui, in spiriin possitis vivere,
    ille pro nobis passusesl, libenleradversapalia- ef per eumdem pasiorem omnium fideiium Jesum
    mur? Cruccm ergo vestram, dilectissimi , sine Christuin ad ccelesieinpalriam perveniie ;
    qui cum
    fraude suscipile, carnem. vestram ctim viliis ct Palre ct Spiriiu sanao iu Trinilale perfecta vivit
    coucupisceiitiis crucifigite , prospera hujus mimdi ci regnat Dcus per omnia scecula soeculorum.
    abjicite, adversa aiquanimiler tolerale, divinis offir Amcn.
    ciislibenli aiiimo insisiiic, injurias a proximisilla-.

    SERMO SEXTUS.
    1N FESTOJ3ANCTI (26) MICHAELIS ARCHANGELI.

    Moneo vos, fralres charissimi, ut sollicite aiir B prclantursKiHHii 111111/1». Qui cnim parva vel niinima
    dire dignemini ea quoe bealus Joannes apostolns et annuniiant, angeli, qui vero sumnia, nunciipanlur
    evangelisla ad erudiiionem vestram, imo totiusEc- archangcli. Archangeli dicti, eo quod primalum
    clesioe, loquilur in Apocalypsi: Factum est, inquil, leneanl iiiter angelos. Archos enim Gncce, princep»
    prcelium in ccelo: Michael videlicel el angeli ejus iiilerpretalur Laline. Congrue siquidem in hoc
    prmliubanlur cum dracone, et draco pugnabal, et loco nomine Micliaelis Chrisius inlelligilur, qui vera
    aiUjeii ejus : el iion vaiucrunt, neque locus eoruin esl Princeps militioe angeloruni , ,cui etiam omne
    invcnlus esl amplius inccelo (Apoc. xn). (27) Ec- gcnu flecliiur cceleslittm, terreslrium, el itifernorum,
    clesia Grsecum vocabulum est, quod in Lalinum (Philipp. n). Sic iiamque de illius principaiu pro-
    vertilur convocatio, propler quod omnes ad se vo- phela ait : Facltts esl principalus super humerutn
    cet ad serviendum Deo. Ideo eliani sancta Ecclesia ejus: el vocabilur nonten ejus admirabilis, Deus
    dicitur calholica, quod universaliter per omnem sit fprtts, Pater futurisaieuli, Princeps pacis. (Isai. j;x).
    inuiiduin [dilTusa. Non enim sicul convenlictila lioe- Pfpcul dubio Dominus nosler Jesus Chrislus est
    reticorum in aliquibus TCgiotiumpartibus regioimm princeps pacis, qui in sanguine sup liuinanuin ge-
    parlibus coarCtaiur, sed pe.r totum terrarum orbem C nus Deo reconciliavii', el vefam pacenv iiiier. ange-
    dil/.ttala cliffmidilur, qnod eliam Apostolus congra- I«s;el homines reforniavit, siciii in ejiisnativiiaie
    lularido Romanis testalur : Gratias, inquil, ago De» angclorum chorus cecinit: Gioriain excelsis De.9,
    mep pro omnibus vobis, quia ficlcs vestra anmmtialur el in lerra pax hominibus bonce volunlatis (Luc. n).:
    in.universo mundo (Rom. i)._ Soepe Scriptura sasv Eliam Jesus Chrislus Prihceps reguni diciiur, 1.
    ctam Ecclesiam ccclum nominat, quia pro eo quod sicul de illo Joannes in initio libri Apocalypsis
    ad coeleslia suspirat, jam Dominus iu ea quasi in septem Ecclesiis, id esl omni Ecciesioe, leslatur:
    ctelo fegnat. Unde est illud : Vidi ostium apertuni Gralia, inquit, vobis, el pax ab eo,' qui est, et qui
    inccclo (Apoc. v). Ostium apertum Chrisluin dicit erat, el qui venturus esl : el a sepiem spiriiibiis, qui.
    in Ecclesia intuin, el passum. Sic enim de seipso in conspectu throni ejus sunl : et a Jesu Chrisio,
    aii: Ego sitm ostiutn (Joan. x). Simili modo et in qui isl lesiis fidelis, primogenilus morlnortttn, el
    hbc lbco ccelum Ecclesiam voeat, in qua praelium . Princeps regum lerrm (Apoc. 1). Cur aulem Eic'esia
    faclum narrat. cum uiia sit, a Joanne septem scribuntur, nisi ut
    Factttm est, inquil, prcelittm in cceto, id esl in una culliolica sepiiformi pleria spirilu desigiietiir?
    Ecclesia, in qua supradictus draco cum sanelis Dei Unde etiain deClirislo novimus dixisse Salpinonem:
    sibi domutn : excidil columnus
    pugnai, dum eos per multas adversitales tentai. j^ Sapientia wdificavil
    Michaelein Christum dicil, el angelos ejus sanclos septem (Prov.w). Quas lamCri septem unain esse
    Ecclesia
    honiines vocal, cuin qtiibus in coelo, hoc est in noii ambigitur, sieui Apostolus lestaiur'::
    Dei vivi qum esl columna verilalis (I Ti:n. 111).Nec
    Ecclesia, conlra antiquum draconem sine inter-
    missione pugnat (28). Angeli Groece .vocanlur, eiiam libi, quicunque es, grave videalur, si Cliri-
    Hrcbraiee dicuntur Malaoth, Laiine vero nuniii stus ex opere angeltis vocatur, cum et apud pro-
    interpreianLur, ab eo qupd Domini volunlatein phetanv magni consiiii Angelus dicattir (lsai. ix).
    nuntianl. Grseca lingua archangeli inler- Qiianivis quippe ipse sit Detis, ei Doinirtus angelo-
    populis

    :(2G)-Quavin Apoealypsi de proelio Micbaelis ciim venias


    dracorie dicumur, omnia auctor r.oster ad ptignam •(27) Isid., lib. vin Etym. c. ..
    ChfisiieiSS. ejus in Ecdesia mysiice accouimodal: (28) Ex eod., Isid. lib, vii Etym., cap. 5.
    itiiiirum non sil, si niliil hic de vero Micjiacle ui-
    S; MARTJNlJLEGION.SERMONESDE SANCTIS. . . 40
    559
    rum; tairien qnla/vblunlatem Palris ac suse anrmii- A n.os et malos, juslos ei peccaipres per (jT.Miniseni
    liavit fidelibus populis, ungelus: vocalur in divinis secum ad perdilionem /traliebal./Draconem, id cst
    incruee posilus Deo
    Scriptiiris;. Unde ipse ait iii; Evangelio : P«/er, »o- infernum, cbncuicavil, quando
    in ea ad.-in.fer-
    tumfeci- ndmeii.iuum hoininibus (Joan.xxn). Ite- Pairi animam suam conjmendans
    linn ex pftrsona illiits Psalhiista Deo Pairi lo.quiUir, nuin desceiidil, pprlas ejus confregil, et suos qui
    (Jiceris \ Amiiihliavi juslilictin .luam (Pscd. xxxix), aptid euiiv captivi ienebantur, poienter ac niisefi-
    id est lidenv jusiificantcm,-quia jiisiws, ex,HM,vivit cortlilerabstraxfl (L«c..xxiii)i (51) Ilie enim lotiiis
    ordinem no-
    (lliibacn) : InJEccieSia,'mi\\\\\., mcigna, id esl lion inalignitatis actor diabolus, quamvis
    soliim in Ju.dsea, sed in oniniuin gentiuiii Eccle- siroe liberaiionis.ivescierit, scivit lamen, quod pro
    sia (29). Michael interprelauir, quis ul Deus, stib- salvatione iioniiiium Ghrislus' advenit;. sed, quia
    audis, in viilulibus. Cum euiin aliquid iniroe vir- sua. idem rios niorte redimefet,-ignoravil, unde et
    tiuis fit iii hoc niundo, bic archaiigelus lniititur a euih occidiU.Nam si ille per niortem 'Chrislu.m-re-
    Dep. Ex ipso namquc opere esl nomcii .cjus, quia diinere lnimaiiiim geiius -scissel,. jioii utique eum
    iieiiib bab.et facere qupd facere polcsl Deus. Recle pei-einissei.. Qupd noverit diabolus pro saliitelvu-
    igiiur. in hoc loeo iioinine Michaelis JiiieHigiiur mani geiieris Gbristiini yenisse, Evangelii tesiinio-
    Chrislus,. quia veraciter prseesl omnibus angelicis nio docetur,. -rjiiem nt vidil.cpgi.iosceiuio pei timuil,
    spirilibus, alqtie pninibus cceli subliiniiaiibus, et dicens : Qiiid nobisel iibi, Eili Dei? venisti ante
    in lcrfa-est magiii-consilii Angelus, per quem Dcus tempusperdere nos (Marc. i). Auie adveiitum Chri-
    Paterredeiiiiijiiiiiiaritiiri genus. Nec ajiquis in ccelo sli quasi forlis armatus airiunlsuum in pace cuslo-
    habel angeIo_s,-iiisi Dei Filius;. quia qtiamvis ar- diebat el possidebai: di.ibolus; sed veuiens vera
    changeli angelis proesunt, iste laiuen, proeesl omni- fortiludo, scilicel Dei Filitis, illum cxpugiiavii;
    bus secunduinqiiod a Deo Patre subjc-cia. suiit om-- anvva in -quibus Coiifidebaiyfregil, spolia.qnaa in-
    nia sub pedibus ejus. Cuntque i.n ipsis oliiciis ange- jtiste. relinebal, disiribuil, secumque ad cceios.re-
    loruni superiores- polestates infcrioribtis procsuiii, poriavjt. Quibus arniis iiluni expugnavit Dei Fi-
    noii lamen lioc a semelipsis habeni, sed ut prscsinl, lius? humiliiai.e videlicetj ei piudeniiai : ••;» .
    ab isto acceperunt., Audite, rogo,fratres, congr-uenlemsimililudincin,
    ', Dicalu.r efgp : Fjaclum esl prailium inecelo, iiesl qua Dei el Virgiuis Filius liiimaui generis prosira-
    in Ecelesia. Michael, el angeli^ejtis, Cbrisiussciii- yit ivoslem;Qiianvdaiii esseavem in regiohe Ofieniis
    cel et saiicti ejus,pugnabani eiim dracone, boe /est . assefiair-i^qiioe!grandi,et proedui'jCiarmaloque iosiro
    eiini ijiabolp (50). Diabolus Hebraice -, deorsuih C conlra draconem, quem audacibus lacessit sibilis,
    Quens ''inierprej.al.ur Laiinc : quia in cceli culmine pugnaturam, cceiiumde iiidustria expelit, ex cujiis
    quietus/ staie coiitempsii, sed superbioe pressus volutabro letro liabiiuirivecia sordescit, et diver-
    pondere/deprsumceciiilt. Grace veio diaboluscri- siiruin gemmas; cploiuhl, qiiibus eain pulcbrius al-
    ftJiKfl/or,v/otatiir : quod v.elcrimiiia i.n qtiibus ipse qiie .indiilgeiviiiis iialnra depirixit, iuto opefii. Qua-
    iiohiiiies ..ailicit, Deo referal, vel quia.electorum re"? Ul lniiiiili videlieet despecta veslitii, et hosiem
    iniiocentiarii criininibtis fal.sis aectisai. Unde diel- iioviiate deierreal, et qtiasi vililatis su:e securilaie
    t-ui':Projecliisestdccusalbr fralrum nostroruin,qnictC' dccipiai. Piajtefea caudatri veluf scutiim ante. fa-
    cusabat UloshicotnpecluDeinostridieacnocie(Ay.oc. , cieni suaii) quadani 'arte JjelJaidris' opponil, audaci
    xn). peliac ptigna multo anlea iivPsalmo Prophela iixipe.ttijn capui advefsafii furentis assurgit,iaique
    graluiabuiidus dicebal Chi-istp :;Super aspidem, improvisP biissiii telb sliipeiiiis. besi.iasxerebrum
    inquit, el basiliscum diiibulabis; el conculcubis leo- fpdil, et sic nviroe calliditaiis ingenio iminanem
    nem et dracbnem (Psal. xc). Aspideiii dixit morteni, prosiernil inimicUin. Ita Doininus ac Redeaipior
    basiliscuiii-peccaiurii, leonem diabokim, et draco- ' noster coiilra spiritum serpeiitis ajniqui liuiiiaui
    neiii inlfiriiiim. Cohgnie siquidem isia riomina dia- genefis suppianiatorem in Joyma hominis jiUgiiaiur-
    bplp siiiit apiaia, quoe lanien pmiiia sub pedibus rus, ad militiaiiv salutls pubbce liiimana inlirmiiaie
    Dpmini nostri/Jesu Cliristi in ejus glbrioso advenlu se praicirixil, a lutose noslfse cartiis involvit, ul
    fuerunt proslrata. Super quippe aspideih ambula- impiuin deceplorem pia fraude decipefei; el postre-
    vii, qiiia 'resiirgeiis a nvorluis inoiieni deslruxit; mis priora -..celavilj idhest liumanitale divihiiaiem
    super basiiiscum "ambulavit, quia iiullunv oinnino abscbndit, aut velut caudam Jiiimanilatis anie fa-
    peccatiirii fecit; Leoncm co.nculcavit, quia diabo- cienvdivinltatjs objecil, el lanquanv.rostio fonis-
    lum qui liabebat jiiorlis imperiurii, vicit, et capti- sinib yeriehatamveleTisTioiiiicidsemalitiam in verbo
    vnin flammis iradidii, ac vinculis iiiferiii religayit.. sui bris exsiinxit. tJiide etAposiolus dicit iVerbo
    Unde Jpse in Evaiigelip dixit : N,unc priiicejfs litijtii oris sui.ihlerficiet inipiuin (11 Thes. ii). Nolaiidum
    mundi ejicietur foras (Joan.xu), id eslab Ecclesia lainen qnia conira: huric dfaepiiem noii piignavit
    expelletur. Ipse lep feroeissimus quasi principatuin solus Deiei Virginis FiJius, sed cum angelis suis,
    in. lioc mtindo obtinebat, dum oinnes, videlicel bo- id est cuni sanctis suis.

    (29) Isid , ubi sup. (51) Isid. lib. l Scni., cap. li.
    (50) Ex eodi Isid., lib. xv.ui_£ij/ino/., cap. lf.
    "
    41 SERMO VI. INFESTO S. MICHAEL.ARCIIANG. . 42
    Factiim csi.inquii evangelista, prmlium in ccelo., 1\. lerra divinoe poienlise subjecta suul,- ut etiamilii .
    fioc est in Ecclesia, Michael el angeli ejus, id esi nescienles consilium ejus perficiain, qui voluntati
    Christus et sancii cjus prmliabantur cum dracone. illins contfaire volunt. Plenus ergo invidia et fal-
    Gliristiis ergo pugnavit et sancli cjns, et qnotidie lacia diabolus in hoc mundo quasi faber nigerrinnis
    pugnat. conira anliqiium hosleni, qtii accusabat nesciens saiicloriim servit ulilitatibus, dum eos per"
    limnnnum genns. Ad lioc sine dubio prselium disci- multas tribulaiiones purgat a peceatorum soidibus,
    pulos suos solliciiabat, cum in Evangelio dicebat : ut-digni babeantur coelorum sedibus. Hujusquippe
    €nm attdieritis prmlia et sediliones, nolite terreri fabri caminus suni auTiclioet tribulatio, folles leu-
    (Luc. xxi); Hradent enim in conciliis , el in stjnago- laliones el suggestiones, mallei lortores, forcipes
    gis suis flagellabunl vos (Matlh. x). Ei alibi: Si me, perseculores, limse velserroe lingme lnalediceiiliuni
    inquil, persecuti sitnt, el vos persequenlur (Joan. el delraheniium. Tali camino et his instrumentis
    xv). Iterum eos consolans, diciT: Capilltis de capite purgat ipse maligiuis hostis aurca vasa ccelestis
    aesiro non yeribil (Lttc. xxi). Ad hoc pradium prin- regis, id esl eleclos, in quibus rcnoval inia^iuerii
    ceps apostolorum Pelrus horlabalur discipulos, dN _•Creato/is. RcprobOs autem qui faciunl conlra Deum,
    cchs : Chrislus passtis est pro nobis, vobis relinquens ipse-torior ut hostis punit apud iiifermiin.
    vxempluin, ul sequamini vestigia ejus (I Petr. n). " Sequitur: Et draco, inquit, pugnabal, et angeli
    El iierum : Chrislo igitur pdsso, et vos eadem cogi- ejus (35). Absil cniiri. ul credamus diaboluiii cum
    tatione armamini (I Pelr. iv). Panlus eiiain foiiissir angelis suis aiistim esse pugnare iu ccelo.qui in
    mns Cbrisli miles ad lianc pugnam provocabat fi- lerris ut uniim hoinineni scilicel Job l.cderet, pos^
    deles,cum ad Ephesios loquebalur, dieens: Induiie ttilavit a Doniino. Non csl credcndum, quod ipse
    vos armaluram Dei ut possilis stare adversus insidicis draco maliguus auderet eommittere bellum conlra
    diaboli, quoniam non esl mbis colluctatio adversus Dei" Verbum crealorem omiiiuin, vel contra ag-
    carnem el sanguinetn ; sed aclversus principes 41 po- miiia sancloruin angeloriim, qm sinc Jicenlia in-
    teslates, et adversus mundi reciores lenebtarum ha- gredi non prtesumpsil in gregein porcprum (Matt.
    rum, contra spiritualiq nequilia, in ccelesiibus(Ephes. VHI). Quomodo cnim possei pughare in coalo , qui
    vi). Et posl pauca : Slate succincti lumbbs veslros siatiin ut crealus fuil, contra Deum iu superbiaiu
    in casiiiate, el induli loricam jusliliw, el caiceali erupit, et niox cecidil? Nam juxta verilatis voccni
    pedes in prccparaiione evangelii pucis : in omnibits ab inilio mendax fuii, el in verilaie non sletit
    ittmenies scultim fidei, in quo possilis oinnia tela ne- (Joan. vm), quia statim ul facius esl, cecidit (54).
    quissimi ignea exstinguere : et galeam salutis asstt- _ Fuit quidem in veritate conditus, sed non staudo,
    mite, et gladium spiritus, qttod est verbum Dei (ibid.). confestim a veritate est Japsus. Unde ait in Evaii-
    Ad hanc ergo piignam cnm Michaele, id est cuni gelio Dominus : Videbam Salan sicui fulgur de
    Chrisio, cni nullus est similis in virtutibus, angeli, cmlo cadentem (Luc. x). Primatum babuisse inler
    id cst oiiincs saricli,conveniiini, el ciim dracone iii angelos diabolum ex qua fiducia cecidil, ita u.t am-
    •coelo,id esl in Ecciesia, beilum coinmilluni. Sed pJius reparari non possil. Cujus excelleiitiani pioe-
    quis est iste draco malignns, conira qiiem cum an- laiionis propliela his annunlial verbis': Cedri tton
    gelis suis in ccelo, boc est in Ecclesia pugsiat Cbri- fuerunl altiores illo in paradiso Dei, abieles tton
    stus ? adwquaverunt summilali: omne ligtntm pctratlisi
    Isleest humani generis inimicus, qui causa invi- non est assimilaluvi ei; quoniam speciosiorem feni
    dise hominem a paradisi deliciis expnlil, et secum ilitim Deus (Ezecli. xxxi). Cedros el abietes coeie-
    niiscrahiliier ad perditionem traxil. Et quia glo- slium ordiuum inlellige poiestaics,ad cujus cmnpa-
    riosns princeps essedespexil in palatio, fecit iiiuin rationem videbaniur esse inferiores. De ipso nam-
    Dcus laboriosum fabrum iti boc mundo ; ulcoaciiis que scripluiu est: Ipse est principium viurum Dei
    lotis viribus servial, qui vaeare Deo prins feliciler (JobxL). Unde et ad coniparationem aiigelorum
    nolebal, de quo Scripinra loqiiilur Deo : Faciatn D archangeliis appellatus esl. Prius enini creaius
    ettm libi servttm sempiiernitm (Job XL). Quamvis exstiiii ordinis prselatione, non temporisquantitale.
    diabolus in coelo subjecius Deo esse noluil, lamen llic ergo draco malighus, non in coelo pugnal cuni
    inde projectus etiam nolens illius dispnsitioni ser- Deo et angelis ejtis, sed in Ecclesia cum Dei Verbo
    vit (52). Ideo diabolus in sacris eJoquiis.Beemoih, caruc indulo, ct sanclis illius.
    id esl animal dicilur,qnia deccelis lapsus ad lerras Sed quid dieil Scriplura? Et draco , inquil, pu-
    cecidit. Ideo Levialhau, id esl serpens de aquis vo- gnabat, et angeli ejus; et non valuerunl, neque locus
    catur, qnia in lnijus sseculi mare volubili asiuti.i eorum invenlus est amplius ;« cailo. ln ccelo, vide-
    versatnr. Avis vero propterea nominalur, quia per licel in omiiibus sanctis, dixil , qui credentes
    snperbiam ad aila suslollitur. ln hoc enim diabolus Chrislum, diaboJuin semei expulsum liuii reci-
    diviiuc dispcnsalioni servil, quia ejus neqnilia uli- piunt, sed loto a se repellunt aniino : Expulsus est,
    Jitaii: sanctoruin proficit. Sic omiiia ih coelo et iu iiaque de ocelo, id est ab Ecclesia, draco-maUgnus,

    (52)Uid.,Jib. ni Senl.,cap. 5. AZi) Isid. lib. i Seni., cap. 10.


    io.il S. Uealus in liuiie lociim.
    PATBOL. CUX. 2
    '
    S. MARTINILEGION. SERMONESDE SANCTIS. U
    .anguis anliquus, qni dicitur diaboltts tl Salands A ei paupertaiem ajqhanimiler loierani, uiper ipsos
    teducens orbem ; expulsus est in lerram, el angeli non corporesed quasi mente ambulaiil.
    ejhs cum eo projecti sutil (55). Anguis vocatiuliim . Jlerum snbjungit, diccns : Nunc facla esl salus,
    omniuiii scfpeiiliiiin gerius csi.quod plicari et tor- et virtus, el regnum Dei jiostri, et potesias Chrkii
    qucri polesl. Et inde diciiur anguis, qiiod sil an- ejtts (Apoc. xn). (57) Vox niagna in ccelo vicloria
    gulosus, et riunquam reclus.: Recie ergo a.ntiquus esl Chrisli, et saltis qnam dedit Ecclesioc suoc, cum
    hostis anguis vOcalur, quia in hoc sseculo tortuosa apparuit in carne. Omnia regiia mundi serviunt ei,
    ac volubili astutia versatur. be quo dieitiif : 0 lor- id esi sancti, quos ipse redemil proprio saiigiiine de
    luose serpens, qui milleper moeandfos fraudesque manti inimici. Vere facta est salus el virlus, quia
    flexuosas agiias quieta corda T56). Salanas inLa- Dei Filius expulii hosiem antiquum ab Ecclesia,
    liiiuni, sonat adversarius sive iraiisgressor. Ipse esl scilicet^de saiictoium cordibus. Modo facta esi sa-
    enini adversarius, qui est veritalis ininiicus ,: et lus, et virtus, et regnum Dei hostri; quia inundus
    semper nililur 'corilraire-sancioruiii virlutibus. lpse qui priiis per- idoiorum culluram subditus erat
    iransgressor esl, qui prflcvaricalor. efleclus in ve- . diabolo, modo per iidem Chrisli esi subditus Deo :
    liiate non stelil, qua esl condhus. Dsefnones a Quia projectus est, inquil, accusalor frairhm nostro-
    Groecisdiclos aiunlquasi demna, id iesl perilos ac B rum, qui "ccusabat illos ante conspectum Dei noslri
    reruii) scios. Prsesciunl enim fuliira mulla, unde et die ac nocle el ipsi vicerunt eum in sangiiine Agni,
    solenl aliqua dare responsa. Inest illis cognitio re- el propler verbum tesiimonii sui[Suppl. et] cx eod.
    nim piusquam inlirmilali humanoe, paiiim subli- Beato, non dilexeruni animas suas tisque dd mor-
    lioiis [supp: sensus] acumine, parlim experientia iem (ibid.) Vox isla non est angelorum, ul quidarii
    longissimse viioe, parlim per^Dei jussum angelica pulanl; quia si de snperiori cceio esset, nequaquam
    revelatione. Hi corporum aeriorum nalura vigent. accusalor frdlrum, noslrorum, sed accusalor nosier
    •Anle trarisgressionem quidem ccelestia corpdra dicefet. Quod si juslos in lerra posilos angeli ap-
    gcrebant, lapsi vero in Variam qualilatem conversi pellant fratres suos, rion eral gaudendum diaboIuiR
    sttni; necaeris illius pluriora [/. puriora] spatia, fflissum inierra esse, et homines inieria Iiahiiare.
    sed jtixta caliginosa leuere perinissi sunl, qui eis Si ila est intelligendum , gaudiiitn erai habitare
    quasi carcer est usque ad lempus judicii, iri quo iii terra hominibus cuin dscinouibus. Sed ut su-
    coridemnandi sunt. '-' pra (58) diximus, vocem credimus esse. aposiblo-
    Iste draco malignus qui expulsus esi, omniunv fum, cum cogiioveruni diabolum ieneri ligatum, et
    Dei Filiuin regnare in sanclis suis iiicarnaUiin ,
    nialoitiiii esl pfinceps, et aiigeli ejus homines sunl "
    inali et spiritus immundi, qui de ccelo, id csl ab cum dicerenl : Modo facta est salus, et virtus, ei
    nunc videntur esse in Ecclesia. Scri-
    Ecclcsia, cniii eo suiil expulsi. Omnes eninv qui ei csetera,qua;
    conseiiliniii in malo, foris ab Ecclesia repulsi plura enim sacra sx-pe diem pro prosperis, nticiem
    vero pro adversis ponere consuevit.. In die ergo et
    suiil cum siio principe, divina eos juslitia alque
    Per sanctos nocte accusare noiicessat, quia niodo uos prospe-
    poleutia conipelletite. coelum hornines,
    TJnde esl ris, nvodo in adversis tentai, et de erratibus accu-
    per icrraiiv vero intelligimus peccatores. sat. In die accusat, cum in prosperis nos cogiialu,
    illud :- ln prittcipio fecit Deus ccelum el lerram atil verbo, sive facto peccasse insinuat; in nocte
    (Gen. i). Cceliim spiriiales homines,qui ccelestia accusat, cum in adversis nos non liabere
    palien-
    liicdilaiitur ; k-rra carnales significat, qui leireimm liam deuionstrat.
    hominem, id est terrena vitia, necdum depbsue- Dignum est ergo , dileclissimi, ul omnipoteiiii'
    nint. Sic eliam ail Doniinus tliabolo : Terram rnan- Deo Palri actiones referanius gratiarum, qui per
    ducabis (Gen. m), id -esl, ad te pertinebunt quos Micbaelem suiiimum archangeluni, cui nulltis est
    lerrena cupiditale supplantabis. Ilerum peccalori siiuilis in viriutibus, id est dilectissimum Filiuni
    honiini dixil: Terraes, eiinierram ibis (ibid.). Ab suuin, expulil de coelo, scilicet ab Ecclesia,- draco-
    excludun- JJ
    ipsis ergo juslis ccelestia desiderantibus nem nialigtium accusatorem fratrum liosiroiuii!.
    lur, et in lerram sub pedibus saneiorum concul- Stale igilur, dileclissimi, fortes in bello spiritali,
    candi projiciunlur. Unde Domimis discipulis suis et pugnate cum auliqtio serpeiite; ut post viclo-
    loquitur : Ecce dedivobis potestatem calcandi super riam pervenire possitis ad delicias paradisi, quibus
    serpentes, el scorpioiies lerrce, el super omnem vir- vos privavit ei parentes vcstros invidia ejusdem
    lulem Saiance (Luc. x). Nori quod sancti malos bostis aniiqui. Viriliter agile, et contra
    malignum
    Jsomines vel dsemones pedibus conculcenl, ctiin alque invisibilem hoslem arma spiriialia accipite.
    maluiri pro malo reddere non debeant; sed cunv Miliiaiites lerreno imperalori omnibus jussis ejus
    iniqui lerrena desideiant, sancti ad ccelesiia anlie- obetlire decertani; quanlo magis mil.taiuri iinpe-
    Janl, et nihil terrenum desiderant,"iribulaiionein raiori ccelesli studere debent, ul ccelestia proecepia
    (55) Isid. lib. xu Eiym., cap. H. dixcril, vocem hanc audiiam discipuloriim Chrisli
    (5G) Ex eod. Isid. lib. vin Etymol., cap. i. esse; veruni Maiiiuus apudquem aniea niilla ineii-
    (57) S. Beaius in bunc locuni. lio csl aposlolorum, iiimis osciianter lia;c iraiis-
    (38) Beiie hoc Bealus asseruit, veluti ^qui supra lulil.
    £o SERMO VII. IN FESTIVITATE OMNIUMSS. , 46
    perficiani ? (59) Milites terreni quocunque locp & commitierebelium,qiioniamDomiiiusJesusChrisius
    iiiillunliir, paraii acprompti sunt, neqne se: uxo- veniet vobis in auxilium. (40) In oculis carnalium
    rtim aul liliorum gratia excusare polerunt : mullo hominum diabblus terribilis cst; in oculis vero
    inagis miliies Chrisii sine impedimenlo hujus sse- spirilalium lerror ejus vilis est. Ab incredii/Iis ut
    culi eidem jmperatori suo Domino Jesu Chrislo die- leo limetur; a• foriibus in fide tit vermis contemni-
    benl obedire, el contra aereas potestates pro amore lur el conculcaliir, atqne ad momentum ostcnsns
    illius spiriiualibus arnvis pugnare. Milites sseculi repellilur. Secundum quod ait Dominus : JVon
    conlra liostem visibilem pergunl ad hellum; vos fngavit eum vir sagitlarius (Job XLI); Sed tameii
    "aulemimperatoris vesiri Jesu Cbrisli docti exemplo, fugabitur a viris religiusis conlra eum puras ora-
    sine inlermissione pugnale comra diabolum totius liones millenlibus. In stipulam versi suniei lapidcs
    malilise magistrnm. Mililes lerreni eum inimicis fiinda; (ibid.); sed timebit servos Daiiortes ih fide.
    suls pugnare decerlanl armis ntenles ferreis; vobis Jpse malignus hostis reputal ul paleas ferrum, ei
    autem non csl colluctalio adversus carriem et san- ui lignum pulridum ms (ibid.); formidabit auleni
    gninein, sed adversns principcs et reclores lene- viros in lege Domini sludiosos,. el in ;sancla con-
    brarum liarum , adversus spirilalia nequiiise in coe- versaiione humiles. JHstimabit malleum ut siipulam,
    leslibus ctim armis spiritualibus (Ephes vi). MiJiles B et deridebil vibranlem hastam (ibid.); pavebit lamcn
    sx-culares galeas in capitibus ferreas gestanl in iitleles, Dei el proximi cuslodiciiles chariialeni per-
    proelio ; sed conlra lnalignum draconem galea feclam.Charilas ergo Dei eiproxinii hianeatin vobis,
    veslra Christus est et defensio. Illine vulnerenliir el conlra inalignum draconem frequenler milliie
    ab inimicis, loricis ferreis sunl veslili; sed vospro sagitlas oralionis. Dileclio Dei el proximisempersit
    lorica Christi cbarilateni estis indiiti. Milites mor* in corde, el ad expugnandiim inimicum jugis
    lalis imperatoris contra inimicos suos lanceas n.oii oratio noii deficial de ore. Ignis cbariialis in pe-
    cessant cmillere el sagillas; vos-auiein selerni Im- clore iion exslingualiir, et jacula precum contra
    peraloris milites contra inimicuin invisibilein ora- iiivisibilem hostem sine inlerinissione jaciaiilur.
    tiones miltile puras. Uli donec pugnam perliciant, Oratio' frequens diaboli tela exsuperal. Inimundus
    arma non projiciunt a semetipsis, ne vtilnerenmr spiriius prccum expellii frequeuiia. (41) Hx'C esl
    ab adversariis; vos muiqiiam debetis sine armis prima virlus adversus dumionum incursus. Daj'-
    esss, quia vesler hoslis callidior est illorum hoste. monia oratione vincunlur. Dcuni ergo, dilectis-
    Terreni militcs ad tempiis conlra hosies dimicani; simi, superomnia diligite, eiunque sine intermis-
    vcslri autem hostes, quantliu viviiis in corpore, .• sione invocate, ut virtutem prxliandi, conlra veF^
    vobiscum pugnare non cessant. lllorum arma la- ^ sutias dracohis dignetur vobis coivcedere; qtialcnus
    horiosa sunt ad portandtim ei gravia ; vestra quippe ipsius adjuti graiia, iiluc possiiis asceiidvre utvde
    levia suiit ac suavia. llli pro lerreno labore lerre- idem inalignus hoslis noscilur corruisse ; ipso
    nuin accipiunl donalivum; sed vos pro spiriiuali proesiante, qui per euindem dilectissimum Filium
    cceleste accipielis procmiuni. siiiiin ab Ecclesia sua illum dignatus cst pfoji-
    Ne limealis ergo , dileclissimi , cum dracone cere. Amen.

    (59) Ex lib. De salutarib. docuin., rap. 20. " (41) isid., lib. ii Synontjm., dc Oralione.
    (40) Isid., lib. m Senl., cap. 5. .

    SERMO SEPTIMUS.
    IN FESTIVITATE OMNIUMSANCTORUM.

    Joaniies apostolus el evangelisia, Zebedai filius, D Ecce ego Joannes vidi alterum angelum ascenden-
    a Domiuo electus, atque inler coeteros magis dile- lem ab ortu solis, habeniem signum Dei vivi (Apoc.
    ctus.quem Cliristus nubere voieniem a carnalibus vn). Allerum angelum ab orlu solis ascendentem
    removil amplexibus : qui et in.ccena divina disperi- el sigiuim Dei vivi habenlem.Ecclesiam dicit, quae
    salione recubuit super Magislri peclus; qtiique de a passione Clirisli, qui est verus Sol jiislilise,
    de ejns latere in cruce peudcniis
    ipsoDominici pectoiis fonie inebriaius, verbi Dei consurgii; quia
    sanctam Ecclesiam irrigavit quasi uiius ex para- exordiuni suinpsii, aique totins Trinilalis in. ba-
    disi fluniinibus. Postea vero divina pncvenlus gra- piismo signuin reverenter suscepit. Groece angeltis,
    tia, in spirilu cceluni ascendit die Dominica, ibique Latine dicilttr n««(i!(s.>Recte ergo angelus dicstur
    Dei
    angelo sibi osiendente vidit divina mysleria (Apoc. sancla Ecclesia, quia. oujictis populis anniinliat
    i), ex qtiibus adiiostram ertidilioiiem ait inler cae- prsecepla. Aliquando promiltil paradisP gaudia,
    tera : aliquando minatur inferui supplicia. Islos admonet,
    47 S. MARTINILEGION. SERMONESDE SANCTi*. 48
    ul bona appelant: illis suaoel, ut mala caveant. A Sequilur : Et audivi numerum signatorum, ccn-
    Hoiiatur islos, ul in boito permaneant: pravdicat tum quadraginla qualuor millia sigmli, ex omni tribu
    ilhs, ut celeriter a malo recedanl. Dicaiur ergo : filiorum Israel (Apoc. vn). Cenlum qnadraginla
    Ecce ego Joannes vidi alterum angelum ascendehlem quatUormillia omnis quippe est Ecclesia ad invagi-
    ab orlu solis, habenlem signum Dei vivi : scilicet nem el siniililudinem suiCrcaloris signata. Unde in
    sanctam Ecclesiam signum Dei vivi habenlem in persoha ejusdem Ecclesise canit Pfopheta : Signa-
    fronte sua. El clamavil voce magna qualuor angelis, lum est super nos lutnen vultus tui, Domine (Psal.
    quibus dalum esl nocere lerrce el mari, dicens : No- IV). (42) Omnino hsee est omnis Ecclesia, quoe in
    lile nocere lerrm el mari, neque arboribus, quoadus- lol nnmero membroruni rreditur esse fiind.ita per
    que signemus' servos Dei tioslri in frontibus eorum Chrislum, qui est firmissima pelra. Nam sanclorum
    (ibid.). Per hos qiiaiuor angelbs diabolum intclli- numefus innunieraliilis esse perhibetur, sicut in
    fimus, qui in quatuor mundi partibus habitat in PsalinoTegiliir : Milii autem nimts honorificalisunt
    -nialis hominibus, in quibus lamen a passione Cliri- amici tui, Deus : nimis confortaius est principatus eo-
    sli usque ad Antichrisluui esl religatus, et sub rum. Dinumerabo eos, ei stiper arenctm multiplica-
    pedibus Ecclesia? substratiis, ne quanlum deside- bhntur (Psal. cxxxvm). Omnium sanciorum nnme-
    rat, tantum noccal liumano gencri. Sic enini in B rus riobis esi.incogniius, quia super arenam dicitur
    Evangelio legimus : Dominus dedit suis discipulis multiplicalus: sed lainen oiiiiiipotenli Deo imcgre
    potestalem snper emnia dmmonia, et ut languores esl cogniius, ad ctijus iiuaginem ei simililudmem
    turarent (Luc. K). El iierum : Quis inirabit in legituT proesigiialus. Omnis procul dubio fidelis
    domtim foriis, et vasd ejus diripiel, nisi prius alli- anima, si sui Creaioris seqniiur vesligia, ejusque
    gaveril fortem ? (Matih. xn). Ligalus esl igitur in cuni omni devoiione servai pravcepia, signum Dei
    Suo corporc diaboJus, lioc esl in malis honiinibus, vivi portal in fronte sua. Quamvis quisque in no-
    ne seducai nationes credeniium in quatuor mundi mine Doinini sil baplizatns, cl sacro chrismaie un-
    parlibus, scilicei sanclam Ecclesiam quse est Chri- «tus: tamen si anipliiis exerceiur in malis operi-
    sti corpus. bus quam in saiiclis aciionibus, iu numero signalo-
    Hunc ergo increpal angelus, id esl Ecclesia sub rum nOn est coinpiitiiliis. Quieiiiiqne igitur signuin
    persona qualuor angelorum, ne terroe et mari no- Dei vivi ih froniesua li.ibcre desiderat, fidem Dei
    ceal, lioc esl eongregaiioni fidelium, donec sigiien- qtiam in bapiisino accepit inbonis opefibus osiendal.
    '
    lur elecli, qui prasdeslinali sunt ad regnum ccelb- Itertimsubjiingiljdicens : Vosl hmc vidi itirbnm
    vum. ipsi enim dalum est, scilicet diabolo, nocere £ magnam,quam dinuinerare nemopoleral exomnibus
    lerraeetinari, videlicet polesias lenlandi Ecclesiam geniibus, el tribubus, el poptilis, el litiguis: slantes
    Dei; sed lamen bonos leniai ad probationem, ma- anle ihronum (Apoc. vn). Non dixit, posl.hoec viiii
    los vero ad dainnalionem. Teniatio diaboli bonis aliuni populum, aut aliam turbam : sed vidi popc-
    prolic.it ad augmenlum remunerationis : rhalis vero lum, idesieiimdem quem viderai in inysteriocen-
    fit ad cuniulum damnationis. Non amplius tetitat lum-quadraginla quatuor millia, huiic viiiit modo
    electos diabolus, qiiam ei Deus pcrmillil, quia iunumefabilein : cl quem vidit ex omnitribu filio-
    quainvis per malam volunlalenv semper eis tenla- rum Israel, ipse est lurba magna ex omni iribti, el
    liones inferfe cupial: lamen si a Deo poieslaiem pc.pi.ilo,ei gente, et lingua. Doniinus manifeslat in
    ium-atcipil, nullalenus adipisci poiest quod appelit. Evangelio , tolam Ecclesiam sive ex Judseis , sive
    Uiide et voiunlas ejus cuin sil ihjusia, ianien, Deo ex geniibus esse duodecim iribus Israel. Vos, in-
    perinittente, potesias iilius esijusia .Nunquam vir- quit, qui seculi eslis me, sedebiiis super duodecim
    lus eleetorum Dei leniaiiones dsemonum sustiiiere sedes, judicantesduodecitn tribus Israel (JWn///i.xix);
    po.uissel, siDeus maliiiam eorum pio nioderamine cum sancli aposloli oniueni Ecclesiam judicaluri
    non refrenarel. Unde et niinc dicitur : Nolite no- 'siiil, quie rioii esl ex sola circumcisione, sed ex
    cere lerrce, el mari, neqtte arboiibtts. Ac si dicerct : D omni tribu, ei gente. Isii cenium quadragiiiia qua-
    Nolite nocere lerrw, id est terrenis actibus dedilis, tuor millia non sunt infanles quos Herodes occidii,
    vel Judseis jam vomere legis exculiis: et mari, gen- ut quidam putanl; quia illi fiierunt de iribu Juda
    tilibus scilicet amaricatis, ac diversis vitiisfXucnti- fere duo millia, el pauci de iribu Beiijamiii; jg t
    bus. In hac enim Ecclesia prscsenii boni et mali si- autein ex omni tribu, et genlc, et liiigua.
    mul sunl permisti. Dicalur ergo : Nolite nocere Hsec est igilur universa Ecclcsia, quoe fundala est
    Ecclesise Dei super id quod vobis esl concessum, nec supra finnam petram, hoc est in Cbrislo jn noveiii
    aiile tempus a Deo consiilulum, ul el jusii juslifi- gradibus consliiuta. Primo gradu passione Domiiu
    centur adhuc, ei qui in sordibus sunt sordidentur fundalur Ecclesia, ejusque exeinplo paupertaiis et
    adhuc (Apoc. xxn): quousque Christus adjudicium charilatis specialiler est inslrucla. Lavacro etiani
    veniat inquojudicio veslra nequitia durius con- salutari renascilur, et doctrina liumilitaiis perlict-
    demneiur, et sanctorum palientia gloriosius coro- lur. Postremo crucis tropa'0 munitur, ejusquepre-
    nelur, lioso saiiguine captiva redimituiv

    (42) Ex S. Beato, pag. 55».


    & SERMO VII. 1N FESTFvTTATE OMNIUM.SS. 59
    /Secunilb gradu duodecuri apostolorum numcro A gradus sanctaruminstilulionum conscenaeivs a pas-
    Taiiquani duodecim porla;, vel certe tanquam duo- sione Chrisli calholica, id esl univcrsalis do toia
    deciin hofse diei elafilalis refulserunl lumine in toto mundo cbllecla Ecclesia, peneiravii el quoiidie pe-
    imindo per unius magistri exeiupium : el lam ppere nelrat coelorum regna, et regnat cum capite suo
    farienles, quani sermone doeentes, copiosum atque* Jcsu Chrislo in ssecul.i.
    .iiiimensum credenlinm mulliplicaverunl numerum : > Sequitur : Atnicli, inquil, stolis aibis, et palmm in
    ;rt sic in 'agone patieniioe et charitalis atque bu- manibus eorum (Apoc. vn). In stola alba vita signa-
    militalis, exemplo Saivaioiis Iriuinphanles, coe- lur immaculaia. Quod aiilem ait, et palmee.in mani-
    lcste penetraveiuiil regnuni. bus eorum, nec imnierito.; (45) quia palmsc compa-
    Teriio gradu innumera martyrum agiuina saiv- ratur vila jusloruin. Palma inferius taciu est aspe-
    ctorum aposlolorum sun't scculi vesligia, accipien- ra, el quash siccis corticibus obvoliita; stiperius
    tessancise fidei arma.induii jiislitiae 'oricam, despe- vero et visn et frtictti esl pulebra. Inferius corti-
    xerunl mundanse cupiditalis delectamenla,resp!ieri- cum suorum involulionihus angusiatur; sed supe-
    tes oiiinia qusevidentur , sicui stercora proCbrisji ritis aiiipiitudiiic pulchrte viridilalis expanditur.
    iiomine (Pltilip.in), ne servif-ent idolis ad riior- Sic profeclo est eleclorum viia, inferius despecla,
    lehv, iradidefiiiil corpora sua. Ei ipsi cororiali fe- B siiperius pulcbra; iu lerra vilis, in ccelo preiiost».
    lici mariyrio cum apostoiis deputati sunt in Viia justoruni in lerra, boc est in uac yjla, quasi
    regno: inullis corlicibus iiiv.olviiur, dum iinvumeris tribu-
    Qiiario gradu sequitiir pia alque fidelissima bea- laiionibus aiHicta angitstattir. In illa vero stinitna
    torum cerlamina epnfessornm, qui inter soevam ivieruilale-quasi pulchrse viridilatis foLis ampliaiur,
    labiem pagaiiorum sua idola defeiidentiuiii confileit- dum aiteriuc bealiiudinis proeinium a Deo eonse-
    ies Dominuin el Salvalorem omniuin, nbn partim et quitur. Sed tamen in hoc dislat palma coeleris ar-
    borum gciieribus, quia ctcleriC arbores juxia terraiu-
    fpsi Domino acquisierunt populum per bona; con-
    versationis exemplum. Conlumelias vero sibi illa- iii suo robore grossiores exisiunt, siirsum verocirca
    las pro ainore Cbristi sequanimiler toierabanl, ran os angustiores liunt: et quanto amplius cre-"
    ct per charitatem pro inirnicis suis Deum exora- sceutlo sui liuiioi es clliciunlur, tauto magis in altiint
    banl. s;.b iliores redduutur. Palma vero circa lerramstri-
    Quinlo gradu occurril dignitas poiilificum, ca> cta est et angusta, suisum quippe est aniplajel
    icrique ordines catholicoriim sacerdotuiri viceni quoe lenuis et delicala ab imis incipit, ciescendo
    suscipientes sanclorum apostolorum pro regimine amplior ad summa conscendil. Alia ilaque aibusu,
    Ecclesiarum, aique regeneialione cred.eniiuiu per quibus, nisi lerrenis hominibus ac lerrena lucra
    lavaeiuni uiriusijue scxus fidelium populorum. desideianiibus, iiiveniuniur csse siinilia? Quia sine
    Sexto gradii succcdit sacratissima religio cce- dubio oinues htijus soeculi auiatores in lerrenis
    nobilarum, inonachoriimque, .ac virginum, qui a actibussunt forles, in ccelestibus auleni sunl debi-
    «tcculi segregati luinultu ad sanclum omnipoienlis les. Pro temporali quippe gloria usque ad mortem
    Dei congregafi sunt Sefvitiuni. lbidem iiaque per- desudare appelunl, el pro vita perpelua laborare
    inanentes religiosissime in summa abstineniia, et coniemnunl. Amalores hujus temporalis viioe pro
    Ivonseconversaiionis Vila usque in iinem perse- terrenis lucris socpeinjurias tolerant, et pro coelesii
    veranles, digna posleris reliquerunl exeinpla. mercede parvissiiui verbi ferre coulumelias rccu-
    . Septimo gradu sequilrirconvcTsalio sanctorum s:(iii. Terreno judicio lota die infatigabiliier ilisi-
    Patrum aiiachoretarum, id est ereuiilarum, a pu- sliint, in oralione auteni coram Deo in uuius horav
    lilica conversatione recedenlium, arduas eremi so- spalio lasKaulur.
    Iitudines penelranies, divino fruenles "alloquio , Al contra vita justorum palmse comparatur, quia
    finierunt viiam siiam, cupienles dissolvi, et esse iii lerra anguslatur, et in coelo amplialuivln lene-
    chm Chrislo (Philip. i). D nis siudiis sunldebiles, et in cceleslibusfortes. Ssepe
    Oclavo gradu succedit onlo poenilenlium, et gra- conversatio eleclorum plus proficit liniendo, quam
    via crimina deflentium, qui uec ullra peccar.e con- proponit inchoando; e.l si meluens aliquando prima
    lendnnl, et praeierita plangere non desisluiit. Et " inciioal, lerventius ullima consuinit; qiiia videlicet
    quantum fuil illis in peccando perversoe menlis in- semper inchoare se exisiimat, et ideo iiifaiigabihs.
    lenlio, tanlum perseveral in eis liumilhaiis et cbari- in bono opere perseveral. Hanc scilieet jusiortim
    latis usque in fincm plena devoiio. peiseverantiaiii propbela inluens, dicebal : Quicon-
    Nonus hic novissime gradus superioribus compa- fiditni in Domino, mutabunt forliludinem, et assu-
    ral primoe setatis infantiam parvulprum, qui -anie- tnent pennas ut aquilm, current, et nonlaborabunt;
    quam noxiuin incurrant peccati realum, prscsenlis ainbulabunl, el nondeficient (Isai. XL).
    vitae finiunt cursum. De quibus Dominns dicii in Vos igilur, fralres cbarissimi, si ad aaernav re-
    Evangelio: Sinile parvules venire ad me; lalium est miinerationis prxmia cupitis pervenire, vita veslra
    enimteqnum.cozlorum (Malth. xix). Per hos novem assimiletur palmte. Si veraciter ad seternam desido-

    (45) ExBeato, pag. 551. -


    S; MARTENILEGION. -SERMONESDE SANCTIS. Rl
    raiis perliiigere bcatiiudinem, vestra conversatio A-ne ab eo murmur^vel deiraetio, aut conviliumegie-
    palmoe.habeat similiiudiiiem. Vita vestra in itnis sit diaiur. Lingiia uniiiscujusque vesirum in Dei laudi-
    aiigusla, iri suirimis aulem sii arnpla; vestra con- bus laxetur, et n'e in coniuineliam alicujus prorun)-
    vefsatio stricla fiat in imo, iala vero in stiinmo. _ pal, lempore congruo silentii vinculo reiigelur.
    Arcta quippeest via, quse dueifad viiain ; ampla, Menlem vestramCum omni sludio custodite,-cani-
    quoe ducii ad niorlem (Maitli. vn). per amplam que per veriim confessionem a peccatis et viiiis
    vianviinpii deseendunl in infernum, sed per slriciam emundaie, quia ibi coiisistii origo bon* cogitationis
    justi ascenduni in ccelum. Per ia.lam quidem semi- aut mahe. Cor veslruiii in meditationibus Scriptura-
    •tam amalofes niundi perguiil ad inieiiium, per an- ruin aperialur Christo; noxia aulem et vana re-
    gusluin.vero iler ainici Dei perveniuiu ad regnitm. spuendo claudatUr diabolo. Yentri eliam mensura
    Manus igitur.veslra;, dilectissimi, sinl ad bonuni imponaluf, ne mulliludiiie- ciboruin supra modum
    opus promptse,. et ad nialuni catenis dilectionis Dei distendaiur, sed ut ciim sobrielate mediocriter re-
    ei prpximi sini aggravatoe. Pedes vestri yeloeiter , licialur. Hujusmodi, fraires eldomini mei,ad insiar
    ciiriani ad servitium omnipoientis Dei, et ad discur- palmoe vil.am vesiram in terrenis aclibus coarclate,
    reiiduin per plaleas civitatis (Cant. 111)compede ei in spiriialibus studiis amplificaie, si indieju-
    religionis sinf obs.tricli. Oculos corporis repriinite, B dicii cuni omnibus sanctis laborum vestrorum pal-
    ne vaiiitatem videant hujus mundi; oculos. vero mas: cupiiis accipere. Maculas etiarii vitoe yeslroe
    ineiitis aperile, ut Deum in spiri.u pussitis coniem- quotidianis lacrymis abluite, ut postobitum vestrum
    plari. Aures vesiroe devote ad audiendum verbmn ad cceleste regnuin possitis pervenire, et Regeni
    Dei aperiantur, et ne per eas iniret veiienum nior- sanclorum in decore suo regnanteni viilere, ipso
    tiferum, verba scilicei adulantium sive detrahen- prseslante, qui in -Triuiiale perfecta vivil, eijeguat
    liuni, spinis limoris Dei sepiantur. Ori vesiro, se- Deus oer saecula sa;culoruni. Amen.
    ciinduin Psalmislam, cuslodia iinponalur (Psal. CXL),

    SERMO OGTAVUS.

    IN TRANSLATIONE SANCTITSIDORI (44).

    ' Non iimebit domui sum a frigoribus nivis ; omnes 2 Cuin autenv, ul videluf, de regiinine el disposiiione
    enim domestici ejusvestiti sunt duplieibus (Pfow.xxxi). Ecclesiafuin sollicitus sis, lamen de-ea quoe le spi-
    Aniio' ab liicariiaiione Domirii fere millesiino cen- rilualius (45).familiariusque contingit, decet ut sol-
    ' liciteris. Loquor atttem de.ea, quocinlra muros ur-
    iesimo quadragesimo septimo uunlius summi Regis,
    videlicet angelus quem inillil Domimis in circuilu bis Lcgionensis ihesaurum corporis lui conlineus,
    limeniiinh eum (Psul. xxxin), uiius ex eis qui semper religiosis clericis prseparatur inhabitanda.
    .videni faciem Pairls qui in ccelisest (Matlh.xwu); Ad lisecdbmihus Isidorus ::Sollicitor, inquil, super
    felici ruinbre nuniiavii in curia summi Imperaioris his; sed proecipue de indumentis Deo servieuiium
    qol iiriperai veulis et hiari (Matlh. .viii),.paiari, vel indomoilla clericorum; nam victui ipsorum jam
    potius: reparari domum' beali. Isidori Hispalensis necessaria ex magna parte paravi, et reliqua sufli-
    quondam inetiopolilani episcopi inlra muros urbis cientius prseparabo; sed lerra illa non abuiidat ve-
    Legibnensis religiosorum clericorum ordini el in- stibus. Volo aulem eos habentes victum el vestilum
    habilalioni. Quo rumbre siisceplo, venerabilis Pater iis conientos esse (I Tim. vi). Ad hsec Paler Au-
    tuis
    Augusiinus caiboiicoe Ecclesise dbctor egregius , gtisliiius : El ego, inquil, providebo bis filiis
    - demu-
    gralulabundiis et exsultans, doininum Isidofuni in- 0 indumenta. Legilur aulenv apud Salomonem
    ler conlessoi-es proecipuunr uescio quid secuin me- iiere quadam, quod non limebit domuisum a frigor.i-
    dilaiiteiu, iiiiuciis, sic eum alloquilur: Quid esl, bus nivis, et coeiera. De qua et ibidenv subditur :
    reverende fraier, quod lecuin volvis? Nunquid ali- Operuta esl linum el lanam (Prov.- xxxi). Ad huiic
    luis vestem
    quid de' Scripturis expoiiendis mediiar.is 1 Sed in - ergo inodum ego his filiis et doiueslicis
    hac patria spiriluum, cceluin, id esl Scriptura non duplicem ex Iinolanaquecoiiiexlam,superpelliceum
    extehditur sicui pellis (Psal. ciii), sed plicalur sicut - scilicet el capam, in quorum allero mundiliam, in
    liber (Isau xxxivj; ncc plebes; doclrina indigere allero yolp lniniiliiaiem inlelligi; quod ex ipsarum
    cognoscis, quia hic impletur illud quod scriptuui quoque vestium colore et apparaiu potest agnosci.
    esi: Non docebit vir proximtim iuum : omnes enim Nam corporis niundiiia candorem habet,, et nigredo
    beatis-
    cognoscentme a minimo usquedd mujoremlJer. xxxi). . vestis liumililatein reprajsental. Nosli etiam
    (44) Qhare hic et sequens aermo iu Translalione cnim sese vertit in re omnino miranda, cujus fidem
    Isidori de qua nec verbum iillum exliibenl, ab au- pcnes Jeclorem relinqiiimus.
    'tore pfa:lituleiiUii',Tiautl facile suspiceris, Tolus (48) Forsiian specialius.
    55 SERMOVIIL IN TRANSLAT. S. ISID0RI.
    simam Virginein Matrein Domini-ulrdque specialilcr A Dei perfecle miindum coiileniiiit, visihilia dcspicit,
    fuisse veslitam. Uiide et de ea sciiptum esl: Gtovia seque ipsniii in coiitehiplaliohc sui Creatoris iutroi-
    Libani dataest ei : decor Carmeli,- el Saron (Isak sus recolligil, quasijani a itmuiltu proesenfs s:e'cu!i
    xxxv). Et ipsa de se ail: Quia respexitDumitius inciditiir, et selerme p.niriaecivibus niehte el desi-
    humilitaiem ancilld; sux (Luc. i). lii apparatuqtto- derio insiiilur, hoc cst iniiectilur, ut diilccdineiu
    qne hartim vestium idem alteiidiiur; nam v.cstis coelestis regni, qunm perfecle iiondum poiesl, sal-
    linea mulio labore et diflicullale perfici.tur, non lein suspirando degustet, et.sic superpelliceum to-
    usque adeo vestis lanea. Ad bunc modum muiidiiia lius lmindiiiae et honestatis aplalur, quia jam soeic-
    oorporis multo.labore mulloque conalu ulililer iia- lati perfecloruni idoneus efliciiur.
    belur et custodiluf, ulpole cui resistit lex membro- Jam per Dei gratiain, fralres, snperpcliiceuiit
    runi, fomes, et languor nalura;, siiinuhis carnis habelis; sed lanien ovina capa adli.nc. indigctis.
    4]ticuipati se etiani Apostoius coiifiietur (// Cor. xn), . Lanea el uigra veslis huiiiiliiateui iiisiniiat religiosoe
    prava el iluxa consuetudo, exierior aliciise cmis il- conversaiionis. Lana igitur priinum loiidelur.doinde
    leccbrosa leutiilio, inlerior hostis incenliva sug- iiiiiiidatur el abluilur, coio suspenditur, in lil.i rtv
    gfestio. digilur, lexitur el insuitur, el sic capa perficllui;.
    De lino aulem planum est, quiaprimum a lerra In lana Dei dona osienduiilur, qusc nobis a Deo i«
    avelliiur, deinde in fasciculos colligatur, in lacum praesenli vita lribuuiuur. Lana ergo londelur, cuiii
    demiililur, ad solem exsiccalur, quisquiliis et stupa pfopler Dcum lerrena subsiantia abjicilur. Laua
    einundatur, per coluin in fila redigitur, in giomos quasi mundaiuret abliiiur, ciiin largiiione cleemo-
    «omplicatur, in lelain exteiidilur ct conlexitur, lan- synaruii) liotno a peccalis niuntlalur. Undc illud :
    dem incidilur et insuitur, ei sic superpelliceum ap- Dalc eleemosynam, el ecce omnia munda sunt vobis
    lalur. Linum enim de ierra orilur, per quod can- (Luc. xi). Colo.Iana suspenditur, dum.sumina vigi-
    deus decor munditia;, et coipor. Jis alque spirilalis Janlia allendilur, ne. aliquid causa jactanlise, vel
    castilas designatur. Liniim ergo primum a terra inanis glorise amore lribualur. In lila relligilur,
    avcllilur, quia quicunque catisa limoris et amoris cum discrete eleemosyna largitur. Lana cpntexilur,
    Dei muudiliam caslitalis habere desidcral, necesse qtiando operibus misericordise sludiose iusistilur.
    csl ut priinuii] terrenain ac soecularem conversa- Tela praeciditur, cum jam voluntas habendi ah
    lionem deserat, seque ipsuin socieiaii religiosorum . animo perfecte. excluditur. Tandem iiisuiiur, cuni
    viroruin coiijiingaij coiigrutim est eiiam inde cor- jam quilibct conversus de activa vita conscendens,
    pnraliter quisque recetlere, ubi se nieniiiiit vitiis r relictis ouinibus, vitse coiilemplativse iiiserilur al-
    drservisse. Pieruinque enim dum niuialiir locus, que conjungilur, et sic rcgularis capa perficiliir,
    inuiaiiir etiam meniis affectus. Deinde liiiuminfa- dum sibi a Deo per bonam operalionem indumenlum
    sciculos colligatur, quia oporietiHum: qui . prius" selefnse glorise prOiiverelur.
    carnaliler vivendo per illicitos aclus defluebai, ut llerum bealissimus Augusiinus sanctum alloqui-
    vinculo divina; charilaiis obstrictus sese inira sui lur Isidorum, dicens : Reverende fraler, ecce
    cordis hospitium recolligai. Linum posl hse in Ja- . omnes domeslicos tuos, sicm promisi, duplicibus
    cuin dimiiiiiur. Per iacuin, quia semper est in imo, ii.idumenlis vestivi. Non ergo limeas ultra doniui
    tompuiiciio cordis figuratur, quia «icui liinun in • tuoe a niveis frigoribus, dum omries domestici tui
    lacum mundatur et abluiuir, iia peccalor in lacry- vestiti sunt duplicibus.- Prinium eis aplavi super-
    uiis compunciiouis, quoe cum profundo gemitu-pe- - pelliceum, quo significatur muinlitia iiienlis el cor-
    tloris oriunlur, a peccalis et vitiis mundalur atque poris; deindecapam oviiia lana coritexlam, in qtia
    aliluiiiii'. Deinde ad solem exsiccatur. Deus esl ve- ostenditur innocenliavitse, et humilitas conversa-
    rus Sol jusiiliie, a cujus calore nemo se potest abs- lionis. Tu igitur, venerande irater' Isidore, eis
    condere, scilicet ab ejus cogniiione. Calore igilur • viciualia suflicienter acquife, ut, dum vestibus
    avterni Solis exsiccatur in homine illicitus humor D abtindanl, siue indigeniia Dcb possint servire. Tibi
    libidinis, quia illius succensus cognitione ac fervore etiain competit eos monere, dum es proesens spiritu
    charilaiis, stalim reeedil ab inlenlione pravi operis. • et corpore, ut regulam sibi a ine inslilulam cum
    Mundatur etiam linuin ab stupa el quisquiliis., quia "omiii devotione sludeanl implere. Prscdica eiiam
    quilibef conversus, per poenileiiliam miindalur ab illis, ut sludiose spirilalibus inhsereant officiis, iie,
    illiciiis el, snpervacuis aciionibus. Linunv item per qtiod absil, lerreiiis delectati bonis, omnino careant
    colum ih lila redigitur. Colum geslalur in sinistra, seternis. Ad hsec nosler palronus sanctus Isidorus :
    fusuin vero in dextera : et sicut descendunl fila de 0 reverentissime Paier Augiisline, sic te decet eos
    colo, sic onines aclus servi Dei de prselali sui pen- lioitari, bene vivere. Omnipoienti Deo refeiinins
    deni arbiirio, ita ut niliil ei agere liceat sine illius : acliones graiiarum, qui le consliluil Docloi:em san-
    consilio. Deinde in glomos complicalur, qi.tia sub elartim Ecclesiarum. ,
    imperio sui pr«epositi rcsiriiigilur. Post hsec in le- Ecce, fralres cliarissimi, per Dei graliam a beala
    lam exlendilur et contexiiur, dum jubente praelalo, • Auguslino suflicientcr eslis instructi, et reguhi-
    foris elinlus discurrendo, bona quoe potest, ppcra- ribus veslimentis, videlicel superpellieeo et capa,
    tttr. Tela landeui im idilur el insuilur, dum ser.vus dupliciter induti. Iii supeipellicco, sicni.iaiiisupra-
    53 ; S. MARTINl LEGION. SERMONESDE SANCTTS.
    (lictiiiii est, munditia mentis el corppris designatur. A rius innoceniiam" siinulando, non cessat, detra-
    Cavbte igittir, fratres, ne subter siiperpelliceum hehdo, murmurandp, susurrando, comedere carnes
    itainhabilis lateat fornicatio. Mihi cretlite; stiper- proximorum suprum in occulto. Habiiuni ergo
    piliceo non induitur, quisquis fofnicatiorie pollui- religioiiis, fralres, quCm prselendiiis specie, bonis
    trir: Quid prodest foiis ante ociilos hdmirium su- pperibus. iiiiplele. Non quoeraiis aJitid esse in oe-
    pefpellicehm oslendere aqua abliiluin, ei irilus arite ciilto, el atiud in publico. Concordet aniiniis inte-
    bculos Dei porlare cPrpus forriicalione polliiluiil? riris cum religiosis vestibus. Concordel vila cum
    Aut quid-prodest foiis in conspeclu lioiuirium de- -Jingua. Sanctus cst habitus ,- sanctus sit aiiimus.
    inonsirare muiidhiani vestis, et occultare iiitrin- Sarieta suiil veslimeiita, sancla sint opefa -vestra.
    secus immundiliain forriicalionis ? Nihil celatur Habenles igitur, dileciissimi, viciumet veslilum,
    ante Deum : videt oecqlia qui fecrt abscondiia : his contenii eslote (/ Tim. vi), el nullura apudvos
    Omnia nuda el aperla sttni ociilis ejus (Hebr. iv). Vos retinealis proprium. Prociil dubip ipse facil furlum,
    igittif moneo, dileciissimi, ne velilis esse sepulcra qui in commuiie habel omnia-eum coeleris fratri-
    dealbala,' qum [oris quidem apparenl hominibtts busT,et apud se aliquid habei aliScohdiium. Omivia
    speciosa, intus autem plena sUntossibits morluoruin, ™ in commuiie cui.n ceeteris fralribus possidere, et
    et vermibus, dtque omni spurcilia (Malth. xxm). aptid se aliutl abscondere, quid est alind nisi post
    Cap:v ex lana coniexiiur ovis, ei ideo liumili- niortem seipsum pcenis iradefe?Qui in cominune
    lateiii. significaf religioste conversaiionis. igitur , liabet cum coeteris fratribus vietum ei veslilum, et
    charissiini, solerler pr.evideie, ne lupus lateat sub aliud retinet abscpndilum, qtiid esl aliud quatn
    ovina pelle. Unde Doininusin Evangelio : Attendke manifeslum furiunv? Ergo, fralres charissimi, di-
    a [alsis proplieits, qui veitiuni ad vos in vestimentis vilias conlemnite, paiipertalenl diligite, terrena
    dvium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces (Maith. despicite, cceleslia' desideraie. Nihil superiluuui
    vii).'Lup'us latet subpelle ovin.i, quando sub ha- quseratis, niliil apud vos relineatis, niliil abscon-
    bilivregUlaris vitse Jatet sinmlalio, discordia, alqtie daiis, si ad coiiimuneni soeielatenreleclorum Dei
    invidia. Sub pelle etiam' oviria Itiptis Jatet, cuin pervenire desidefaiis ad quam vos perducere di-
    quilibel "siinulator sub specie religionis proxiiiiis gnelur ille, qui 3nTrinitate perfecla vivii ei regnat
    suis nocet. Lupus fapax esl iiiirinsecus; qui exte- Deus pef omriia soecula sseculorum. Amen.

    SERMO NQNUS..'
    n IN TRANSLATIONE SANCTI ISIDORl.

    Non ttinebit domui sum a frigorlbus nivis; omnes C majoreni (Jer. xxxr). Cum autem, ut videliir, de
    enim domestici ejus vesiiti sunt duplicibus (Prov. regimihe et dispositione, Ecclesiarum sollicitus sis,
    xxxv). Nunliris summi Regis, videlicet angelus tamen de ea quav t,e specialius lamjliariusque.con-
    quein mittit Dominus in circiiilu limenlium enm lingit, decet ui solliciieris, Loquor aulem de ea,
    (Psal. xxxni), unus ex eisquiseinper vident faciem • quae intra muros ufbis Legionensis ihesaurum cor-
    Paliis qui in coelis est (Mailli. xvin) felici rumore poris lui continens, religiosis clericis praeparatur
    nimiiavit in curia suinmi imperaioris qui imperat inhabitanda.
    venliset mari (Matth. vm), parari, vel potius re- Ad hsec dominus Isidorus, sollicilor, inquit,
    parari .donium beati Isidori Hisp.alens.is quondam super his, sed proecipue de iiidumenlis Deo ser-
    inetropolitani episcopi iiitra muros tirbis Legio- vientiiiiiv in domo illa clericorum; nam victui ip-
    nensis religiosorum elericoruii) ordini el inhabi- sorttm jam iiecessaria ex magna. parte paravi, et
    lationi. Qtio.. rumore suscepto, venerahilis- Pater Teliqua suiricienlius proeparabo; sed lerra illa non
    Augiisiinus calbolicac Ecclesia; Doclor. egregius, abundat vestilvus. Volo auteih eos habentes vicium
    gratulabundns ct exsultans, dominum Isidorunv et vesiiium.iis conienlos esse (J Tim.. vi). Ad hsee
    Dociorem Hispaniaium, nescio quid secum. jnedi- Pater Auguslinus, et ego, inquil, providelio his
    laniem inlne.s, sic Giun alloquviur.: Quid est, re- - fiiiis ttiis indnmenia. Legitur autem apud Salomo-
    verende frater, quod- lecum volvis? Nunquid ali- nein.de muliere quadam, quod non limebii dpmui
    quid de Scripturis exponendis meditaris? Sed in suce a frigoribus nivis, et caetera. De qua.el ibidem
    hac palria spiriluum, cbsluin, id est Scriplura ivon subdilur : Operala est linum, el lanam (Prov. xxxi).
    ezleiiditur sicut pellis (Psal. cm), sed plicatur, id Ad buiic ergo iiioiluin ego. -li.is filiis et doineslicis
    cst.involviiur sictit libsi' {IsaL xxxiv) : nec plebes tuis vcsiem dupbcein ex lana linoque oontexlam,
    doctrlna indigere cogiioscis, quia bic iinpletur illud siiperpelliceum scilicel et capam, in quorum aiiero
    quod sciipliim est : Non docebil vir proximum lnuiidiliain, in altero volo humililaiem inlelligi;
    suum, omues enim coqnoscenl me a minimo usqiie ad quod ex ipsaruiu uiiooiie vp.siinm colore cl auR>I
    67 SERMOIX. TNrTRANSLAT. S. ISIDORl. , $3
    ram potesl agnosci. Nam corporis mundilia can- A conjungiitirct supra el circa se, in decimo robora-
    dorem habet, et nigredo vestis hiimili.tatem reproe- lur, in nllimo perficitur et consnmmatur.'JSam cum
    sentat. Nosii eliam beatissimam. Virginein Mairem incipit lionvo cogilare intra se, quam brevis sit vo-
    Domini Iiarum vestiunv specialiter. fuisse vesiiiam. liiplas quse .famem sui patitnr, et faslidio abjecla,
    TJndeet deea scriptum est: Gloria Libani data esi ei, cujiis subiiide operiat, aut reddeal, aul pcenile«t.
    clecot Carmeli, et Saron (Isai. xxxv), El ipsa de se (Nam habet hoc.voluptas oninis: siimulis agit fu-
    ait: Quia respexii Dominus humilitalem ancillce sum renles, apumque par vplantum, ubi grata m.ella fu-
    (Luc. i).Jn apparalu quoquc, hariim vesiiuni idem derit, slimulum relinquil in cposcienlia.) C.uin jiacc,
    allendilur : nam vestis linea mullo Iabore et difli- inquam, meditaiur hpniOi.faclus animal pronu.in et
    cultate periicitur; non.iisque adeo vestis lanea. deditum venlriel genit.alibus, cui Deus.. ... , .,
    Ad -hunc inpdum mundilia corppris miillo labore • Os sublime dedil ccelumqueluexi ' .
    inultoque conatu uliliter hab.etiir et cuslodiiv«i%irl- Jussil, el ereclos'' ad sidera tollere vultus;
    ppte cui resistil lexmeinbrorum, fomes et langupr \;;" (OviD.Met.J.T.)
    nalurse, stiinulus carnis, quem.pali se eiiam Apor exhorreat ccenum sordidse volupialis,, et .caiiia-
    slolus confitelur (IlCor. xn ), prava..e.l fluxa con- Jis volulabriiin colluvipnis abomiiielur, el sic li-
    suetudo, exterior aliense cutis illecebrosa tenialio, ^ iiuin a.terra avelliiur. Omne enim peccaium quoch
    inierior liostis inceniiva suggesiio. , cunque. feceril liomo, exlra. corpus est; qui qulent
    De lino aiitein planuin est, quia primum a lerra fornicatur, in corpus suunt peccal (I Cor.,.yi), Hoc
    avellilur, deinde in fasciculos colligatnr, iii laciim linuin a lerra avulseranl quibus Aiipslolns dicebat :
    dimjliitur, ad soiciiv exsiccatur,. quisquiiiis et stupa Quem ergo fructum habuisiis tunc, in qitibus nunc
    emundalur, per coiuin in fila rcdigitur, in glpmos erubescitis? (liom.M.)
    complicatur, in lelam, extenditur ef..cbniexilur, Cpnsequenter cum disponit .asceiisioiies. in cprde
    laiidem inciditur el insuilur, el sic superpelliccurn suo (Psal. LXXXIU),ul iiitrel iii potenlias Doinini
    aplatur. Ad iiuiic modum nvultb labore sudalur,. ut (Psal. LXX),eligitmagis.abjecliis esse in domo Dei,
    exeat ex cariie.iubigo ejus eltenax viscosilas supe- quam babilnre in labernaculis peceatorum (Psd/.
    relur, cujus aculeos expertus est liomp post peccst- LXXXHI), et alligal se volp continentiseet disiriciipni
    liiin, ante motus alioruin pecc.atprum, ,cu.m cceper ordinis reguiaris. De hac coliigatipne plauum esl,
    rant rivi coiiciipisceiilianiin per niembra siue Jege quia sic colligalur et adstringitur, ut. fial fasciculus
    dilTuiidi, qui prius Iege tiaturoe lenebaniur cohibiii, myrrboe; ut sil.sicul Isaac cplligatus ad aram, fasci-
    ne inordinaie eruniperent, Un.de erubuit nudiiateiM „ culo liguorum, superposilus (Gen. xxn). JJiiini os
    suam, et cucurril ad umbram, ut obumbracei tutpi- habet, el non loquelur; oculos bahel, et non vide-
    ludinem suam (Gen. 111).Vincendoeiiujus bestise difli- bit (Psul. cxui),et caeiera,. ut possii vere dicere:
    . cultaleii) nolat Apostolus dicens: Fugiie [ornicaiio- Chrislo confixus sum cruci (Gal, n). Sed quia adliuc
    nem (I Cor. vi); quoe esl vectigal, scilicct natuia;, inter duas molas moliiur, quas prohibet Moyses loco
    et vps ipsos acrius et vicinius iiisequeuiem. Nam pignoris dari (Deut. xxiv); per iiiferibrem, quasi
    pmnis virtus liostisin lumbis ejus, et fortitudo. illius liiitim in lacum dimissum, praeleritorum consciiis,
    in umbiiico venlris ejus (Job XL).Ista esl Dalila, quot; ,et fiilurorum pavidus, limet supplicia pro prseler-
    dormit in tinu noslro (Judic. xvi), a qua custodire ilis quse commisil, el pro fuluris quoe polesi com-
    claustra oris noslri praecipit propheta (Miclt. vn), millere. Beatus enim vir, ail Salonvon, qui setnper
    iiam nulla pestis efficacior aduOcendum, quaiivfa- esl pavidus (Prov., xxvmj. Et Psalmisla: Iniiium
    miliaris inimicus. Auguslinus: Ut crgp vestis IIII- sapienlim timor Domini (Psal. cx). Nainiimor sup-
    plialis proeparetur sponso, ut .omnj le.mpore candida plicii janua est rt-gni. Sedquoniam inier hsecsiiper-
    sint vesliiiienia (Eccle. ix) horum filiorum tuoriiiii, noruin desiderio ardet vir desideriorum, desiderjo
    ofraierlsidore, ne nudi ambulent; avellat primo Ji- desiderans illud novum pascha manducare in regno
    num a terra sordidte voluptaiis, et caniaiis eolluvip- D Dei (Luc. xxn), et quasi liolocaiisiitm in ara altaris
    uis abominaiio, in iTascicuIoscolligare procurel re- incendilur': omnis in eo carnalis humor quasi ad
    gularis ordinis dislrictio, in lacum tiiinill.il limor so|em exsiccatijr, utquasi Deus in lympano collau-
    supplicii, ad solemexsiccet superni.vapor desi.derii, detur, etassum lantum igniqnidqnidfcst.de aguo
    • quisquiliis et slupa pef contun.sionem envundel car-. Pascbali comcdalur (Exod. xn). Hoc igne ardebat
    jiis maceratio, per colum In flla redigat supernoruin Jeremias dicens: Faclus esl quasi ignis exmstuans,
    contemplatio, in.glpmos complicel freqiiens.medila- claususque inossibus meis (Jer. xx). El iliscipuli
    lio, in. lelaui exfendal cerla fuluroruin exspectatio, dicenies: Nonne cor noslrum ardens etat in nobis .'
    conlexat cliaritaiis coiinexio,. incidat regularis exer- (Luc. xxiv.) Et David : Cqncaluit cor menm intra nie
    citatio, coiisuat perseveramioe furiiiudo. In piimo (i'sal. xxxviu), elc, "'.'.'
    liorum displicet homo sibi, in secundo abnegals.e- lnier iiialleum qtioque posiius el inciidem per car-
    ipsiim sibi, in lerlio dimiitil se infra se,.in quarto nis inaceraiioneiii contundilur, sed non fiangilur.
    suspendii se supra se, in quinlo cohibet se inira se, Superfliiis eiuuiidaiur, necessariis npn privatur, ul
    iu sexto excedit menie supra se, iu septimo recolii- si hoslem inseqiiiiur, civis non exstingualur sectiu-
    giiur ad se, in ociavo confortaliir de se, in liono duiii illud Aposloli: Curain carnis ne (ecerilis in
    «9 S. MARTINILEGION. SERMONES DE DIVERSIS. 60
    • desideriis (Rom. xiii). Naiivcuih veiifer efgenilalia, A imerius iiiduanlur: nam oninis gloria-filite regis ab
    sicut Jocp, ita sihi conjiiiicia siiil vitiO, venlerqlie inliis esi (Psal, XLIV),ul sinl candhli Nazaroei ejus
    livefo ex.Tsitiaiis facile despiimet iri libidinein, iuilla. super nivem deaIbaii(T/ij-e/i. iv). Ut auleni peffevte
    poie.-t efficacibr ad servandam corporls muiiditiani vaUeiiliir a frigoribus niVis, et iit vestiti sint dtipli-
    adhiheri niedicina, qiiain/ parcimonia; deservire, cibus, parabo etiam eis capam l.umililalis.
    gulam cohibere, Venlrem Teslfingere, carnem nia- Ut verocapa possit aptari, pritis tondetur lana ab
    cerarerie eflluaiei resolvatur in iurpein libidinem; aniinali, deinjle in fila redigitur, iela lexilur, pan-
    sieul Lotli, quem Sodoma riori vicit, vina viceruni nus coloralur, incidilur el constiiliir. D*londer ila-
    (Geii. ix). Unde ait prophela: Peccatum Sodomai que lanain ad parandam huniilriaiis capam pro-
    fuii saiuritas, et abundanlia panh(Ezech. .xvi). Pri- priorum abreiiuntialio, in fvla redigil i-egularis in-
    mus quoqtieparens per edulium ligni veliti sua con- structio, telam lexil obedientiic professio, pannum
    ,.tra se arnva movii, expertus est, et fecit sibi perizo- coloral proprioe inlinnilatis consideratio,- incidit
    iiiata ad velandani lurpitudinem, quam intellexit iiiorlis recordaiio; consuit relribuiionis certiludo.
    (Gen. iu). Princeps quoqiie cocorum muros Jerusa- Horiiin ero0 prinituu expedit, secundum erudit,
    lem deslruxll (Jer.-Ln). Unde Apostolus: Nolile lcrliuiiv coiisiringii, quaiium deponit,' quintuin
    iitebriari viho, in qito esl luxuriq (Eph. v). El Salo- B conculii, sextum erigit. Sane cuin opes iperi-fane,
    irioii: Luxuriosa res esl viirumictconiiimeliosaebrie- id esl superbiam gignere el iiulrire consueverinl,
    lasiProv. xx): "quae eliain femora Noe denudavit, sicut apparei in angelo, ei in homine primo,
    eiiilio riiienda niOiislravit (Gen. ix). llaque vinum qiiorum prodiit iiiiqiiilas ex adipe (Psal. LXXII),
    ncc suo pepercit imciori.TIoec qiiilibet mclius legit in sicui cfassiludo lerrse erupta esf super lerrain
    :- " -
    libi'6 experientioe : (Psal. CXL).-
    " Viha ' Quasi tondeiur lana ad humiliiatis veslem lexen-
    pdr<int animos, ftieiuntque caloribus aptos:
    Supernorum contemplaiio' subiilissima fila pro- daiii, cum renuiuial hoino proprioe volunlali, pro-
    dticii, de quibus veslis pliilbsopliioe seCundiiin Roe- prioe possessioni, proprioe libeiiati; proprioe cogila-
    litiiii coniexiiur: ut quasi virgula fuihi ex aroinaii- lioni, ut dical palfi et malri, iioii novi vos*. El
    bus rapius in lerliuni coelum (Cani, 111);a.udialver- sicut in lonstira aniinalis cxoiieratur animsl*, ver-
    ba quse non licei homini loqiii (U Cor. xu). mes moriunlur, laiiadecerpitnr; iiain reiiunliaiione
    Qiiaeeiiain •coniplicat, el qtiasi in glofnos recolli- proprioruni exoneralur caaielus, ul possil per
    git freqliensiriediiailo.sicut legiiuf degloriosissima foramen acus traiisire (Matth. xix). Naiu ipsa hu-
    Virgiiie: Maria auiem conservabai omnitt verba hmc, mana felicitas niultis aniariludinibus respersa est,
    confereiis iii corde suo (Lue: il). Et Apostolusi Hcec quoe acquiriltir ciim labore, habelur cum timpre,
    mediidre(I Tim. iv):.ul vigilel ratio, ne donnitante amitiiiur cum dolore (Malih. xm). Unde et spiuisin
    «siiaria lsbosetb percuiiaturin iiiguiiie, et moria- Evaiigelio coiiiparalur. Unde Apostolus : Qui volunt
    luf (/./ Reg,'iv'). Nam riiediiaiib sefmoiiuin Domini diviles fieri, imerunl se doloribus multis (I Titn. vi).
    iuiclleclum dal parvulis (Psat. cxvni). , Vermes quoque sollicitudinis lemporalis moriuulur,
    " Mola vero et poenoe gehennalis. Nam ut ait Salombn: Sicut
    siiperior, fiiuirorunl scilicet exspecla-
    Tio, ielarii in altuiii siispeiidil, iil dicat: Nostta con- vermis consumii ligna, sic iristilia menteni viri (Prov.
    versatio in ceelis est: uhde exspeciamus Jesum Chri- xxvj. El Isaias ad Nabuchodonosor: Subter le sier-
    sliiin, qui reformabil corpus htimilitatis nostrm, coii- nelur linea,el operiinetilum tuum eiunt vermes (Isai.
    figuralutn corpori clariialis sum (Philipp. lli). xiv). El iieruin: Vermis eortim non morietur^ et ignis
    Vcruiri texlufam vestis cliarifasordilur et perficit, non exsiinyueiur (Isai. LXVI).. •
    ul sii vesiis iiicorisiiiilis desuper contexla per to- In regulari inslruclione lana quasi in fila proJuci-
    tuin, quae non est sCissa, sed sofle diviiiai.praedesii- lur ad paraiidain humiliiatis capam iu sileniio, quod
    naiionis (Joan. xix) coniingii his quos pfsedesiina- esl cultus juslilia; secuiidum lsaiam (Isai. xxxu),
    . bil, ct pfaeiTegil fieri coiiformes imaginis Filii sui fj in oralioiie, el lectione, et rcjiquis, quse humiii-
    (Rom. vni)i Hsec est veslis nuptlalis. Beattis, qui taiis signa sum, sicul est lOi.sura, frequeus capilis
    Iianc sefvat, ne imdiis aiubulei (Apoc. xvi), Deexer. incliiialio, veiiisc pelitio, el alterulrum confessio,
    citatione regularis ordinis hi leciione, oratione, et in communi usu omniuin, in vililale indumen-
    aljis quavsunt ex paric Marise, quoe opiima prsedi- lorum , in aUsteritale «iboruin. Hanc lanam in
    caiur; vel in inslrticiione minorum, et operibus pie- fila produci volebat Aposlolus dicens : Omnia in
    ttiiis, in quibus turbalur Martha et solliciia est vobis~lwnesie,et secundum ordinem fianl (1 Cor. \i\).
    erga'plui'ima(Luc. x); Vosmelius exerciiati nie ma- Ad h;ec etiam suppelunt infinila Pairum exeinpla
    gis poteslis docere, quariiabindocto aliquiddiscere. laih in Veteri quam in Novo Teslanierito;
    Hanc vestem polymilam necesse esi ut consual Telain autem humililalis texit bbedientioe pro-
    perseverahtia, ut sii vestis lalaris Joseph (Gen. fessio. Nam quid est quod tam sit effeclivum et
    xxxvii), ut et offeratur cauda hostioe in sacrificio. coiiservalivum humililalis , quain loco Dei impo-
    Domihi,'velpolius in holocauslo (Lev.vu). Quienim nere hominem super capui sutim, et ila loium de
    perscveraverii usque in finem, hic salvus erit (Maiili. arbilrio pendere alieno ? Ul sine superioris iiutu
    v). Hoc: superpelliceo , iiac veste candida filii tui os haheat, el non loqnalur : oculos habcat, et
    61 SERMO 1. IN DEDIGATIONE ECCLESLt. 62
    IIOIIvideal: pedes babeal et lion aihbulet: maiitis .\ ergo duplicibus"vestimiiii, charissiinis ne timeaiis
    liabeaf, et rion eas exteridat eiiam ad suscipienda doniui veslroe a frigoribus iiiVis. , "
    inunera :"et ideo viclimis jure prteponitur obedi- Haec aulem frigbra nivis niortalia surit-peecala,'
    entia (7 Reg. xv ). In sacrifieio' quippe' alienacaro, et immissiories hoslis.' aiitiqtii, qui: dicitUf Tvix htin
    in obedienlia propria maclalur iquandoqiie eliarii . iricompelenter. Sicul eiiim ;riix ;de ceelo iieseeri-
    usque ad sanguiiiis effusionem secundum illud: dit, el illuc ultra non.":reVeriilUr, if.i-el, diabolus
    Chrislus faclus estpro nobis obediens Patri usque ad per superbiam de sublimibus"corruens,- nori' revef-
    mortem (Phiiip. n). El ex contrario quoque «ne'in"s letur ullra ad manum de qua excnssus es.i. Et siciit
    intelligitur quid de liiijus laude seniiaiur. Unius -nix cum sil aqua, in 'aefe-violenlia aquilonis iudn •
    hoiiiinis inobedientia morli add-icit prisleros et ralur, iia diabolus secundum Job iuduiaius est
    proscripsit nniversos. Nam, ut ait Sainuel -.Criinen • tanquam lapis (Job XLI),\qui et aquilo dicitur fri-
    ariolandi esl nolle obedire^et scelus idololatrim noite gidus, scilicet et durus , noiniiie tanluuv dcxter.
    acqtiiescere(I Reg. xv). Sola ergo esl quse iiveritum Unde in Canlicis : Surge, aquilo, et veni^ auster
    fidci possidet, pbedieiilia. Ad lianc horlaliir Ape- (Citnt. IV). Frigoribus liujtis nivis refiigescil clia-
    siolus, dicens: Obedite prceposilisvesiris (Ilebr. xni), rilas mullorum, ut ail Doiiiliius (Mdlth. TiXit).
    Paiiniun colofal colore nigro proprise iiifirmitaiis B Et Salbnion ': Propter [rigvs piger noluit artirc
    coisideratio, Si enim consideret homo quid fuil, (Prov.XK.).
    quid «sl, quid eril; recolligit quia vile sperma, vas Utabliis ergo domui veslr;e ne timeatis, his
    siercorum, esca vermium :' Quid ergasuperbii terra, dnpiicibus vesiiinirii, charissimi, ut conleraiis diio
    et cinis?\(Eccli. x.) Quid iend tur pellis monicina? coriiua illius ceraslis raiiliquae prse aliis ; eminen-
    Unde superbit homo, cujus conceplio culpa, tiora. De quo ait Job : In s'ecrelo calami dormil- iii
    Nusci pmna, doior viiu, necesse mori? locis liumentibus (Jpb XL). Et iieniiii: Huic mpntes
    Cognosce ie ipsum, cadaver piiiriduni ; eeoelo lierbas [erunt (ibid^). El : Ipse est rex super otitnes
    descendet yv59t O-JKUTOT, id est cogtiosce le ipsUnt. filios superbia; (Job XLI). Ista regin.i, lioc delicluni
    ln omnibus viistuis recordare novissima lua, el in maxiniuin, ista bestiola, quae plures inteifecit de
    taternum non peccabis (Rccii. vn ). Et hoe esl quod exefcilu Absalon, qiiam gladius David ; liaec vobis
    paiirium incidil ad cappam liuniiiilalis consueiidaiiv. liiaxime esteliain in bonis quoeagitis forinidaiida. ct
    Incidilur euim superbia, si consideratur condi- caventla. Nam -.
    jlio l.noriis, cunclis imposila secuudum illml: inquinat egregios adjunda superbia mores.
    1'uivis es, el in pulverem reverteris (Getii nrj; et „ Quav natione ccelestis, inentes siibliiniu!» /iiiia-
    dainiiatiouis coiiiiiiinatio reprobis inlligenda, se- bilal. sub cinere.Iatitans-.et: cilicio , prima a, Deo
    ciindum illud : Delracla est ad inferos superoia ma recedenlibus, et ullima, redeunlibus. Nam
    (Isa. xiv). Et illud : Sicul oves in inferno posili '. Ctiin bene pugnaris, cum cuncla subaclu puiuris,
    sunt (Psal: XLVIH), eic. - : Qumppsi in[esiai,iiincendasuperbiu restat,-
    1 Sed hanc liv curia manica quandoque et snperbia longa. llis
    capavn coiisuil relribulionis cerlilndo.
    Si enim considerel homo quid sil ex se, quid ex .ergo.duplicibusvestimini, ut non diploidecpnfusioiiis.
    donoDei, vel qtialis etquis fuiurus ex retribiitione sed stola gcminse glorificatibnis jiiduamiiii, ainbu-
    Dei; fiunt liomiiii juslilioe suoe quasi pannus inens- lantes ciim A.gno in albis (Apoc. ui ), facli sicul
    lruaiae (Isai. LXIV). Et hoc est, quod aniinal.ia angeli Dei , qui non nubent *•neque nubenluv
    peiinaia deponunl alas siuis, cuni lit yox super (Matih, xxn), per huinilitatem quaui nuncservaiis
    firiiiamenl:im,quod imininel capiti eornm (Ezech. l). sesstiri super sedes duodeciiii judicaiites duodecim
    Haiic capam pastor Ecclesi* nos adinonet cori- tribns" Israe) cum eo qui' viyil, et regnal CVIIIDeo
    sneie dicens : Humiliamiai sub potenti manu Dei, ul •Patre in iinilale Spiritus sancli Deus per oiniiia.
    ros exultet in lempore, visilationis (I Pet, v). His soecula soec.uloruiii. Anien. . ; _

    SERMONES DE DIVERSiS.

    SERMO PRIMUS.

    IN DEDICATIONE ECCLESIJE.

    Joarines apostolus et evangelisla a Cliristo clectus D (Joan xm), ipsique soli cruci suae adstaivli Mairem
    alque tlilecttis , in lanto dilectionis aniore est proc- proiiriaiii cominendare est dignai.us (Joan, ,xix),
    iatus, ut in ccena recuuiberet super peclus ejus •Provida siquidcfii dispensaiion.e, ui ipsi ad citsto-
    65 S. MARTINI LEGION. SERMONES I>E DIYERSIS. 6f
    (iendam gloriosissimam Yirginem tradidissel, quem A miliare ut exalteris, ne cxallatu-s huinijieris. i Uiuis-
    niibere voleuiem , ad amplexum virginilalis ascive- aqnisque ergo lanto in ocuiis Dei erit preliosior
    ral7 et Jmpolliilum mente el cprpbre praeelegeral. ei .iltior, qiianto apud semetipsum pro amore Dei
    Hic ilaque cum propter verbum Dei et testimonium .diprifdespeclior ac vihor. Quare ? Quia Deus hunii-
    Jcsu Chiisti in Pallinios insula in exsilium millere- Jia respicitj et alta a Jonge cognoscit (Psal.cxxxvn).
    /tiir, illie ab.eodem Apocalypsis proeosteiisa des.Cri- Unde alibi SCfiplUfa dicit: Deus humilibus datgra-
    biiur, in qua ad eruditioneih rioslram inter csetera, liam, supetbis dutem resisiii (Prov.m). Unde Domi-
    /sic. loqtiitiir : Dixit milii angeliis : veni, osteiidam :iius.a(I Saulerii loquilur, dicpns : Nonne cum par-
    libi sponsam Agni. Et sustuli! me in spirilu in mon- vnlus esses in pciilis ttiis, caput le cOnstiluiin tribus
    ;tem magnum eialtum, el ostendit mihi citnlaiem san- lsrael? .(/ Reg. xv.) Ac si diceret : Magnus mihi
    camJerusalemnovamfles.cendenlem de ccelo a Deo, fuisti, qiiando despeclus eras libi. INunc aulcm quia
    composiiam sicut sponsam ornalam vito suo (Apoc. magnus es tibi, despeclus es niihi,
    xxi). Mpntem magnum et altumClirisliim dicii, de Habebai, inqiilt, hmc civitas porlas dtwdecim, et
    ijuo proplvela ail: lii illq die erit nions domusDo- snper porlasduodecim angulos, et nomina superscri-
    mini in vertice montium , el elevabitur super coiles pla. Auodecim tribuum Israel. Lumihare ejus simite
    (Isai. u),.id est super prpphelas et apostolos; quia " Iflj.idi preliosissimo , simile. crtjsiallo. Eidem vero
    ipsi montes el colles dicuntur propierinagniiuiiineui civiiali propheta loquitur, dicens: Noneril tibi sol
    viiiiituin etpxcelleniiam inerilOTum. Quod auiein , amplius ad luvendum per diem, nec splendor lunai
    in illadie, dicii, a passione Cliristi usque ad finem illuminabit te; sed eril libi Dominus.in lucem sempi-
    iiiundi iiiinni dieni esse ostendit. , . lernam', ei Deus tuusin gloria magna (Isai. LX).
    Seqiiilur : Jerusalein cceleslis niultitudo sancto- Sictil eiiiiu lapis cryslaUiiiusnaturali clarilale est
    rum esi/, quoe ciim-Domino diciiur esse venlura j peiiucidus, ita Civitasil.la descfibilur niillo siderum
    sicufaii ZachariaspTpphela i\Evei Domijius noster fulgofe illuiiiiiiari, sed sola Deiluce iilustrari. Ha-
    veniet,et omiies.suncii ejits mtn eo (Zach. xiv).Hi bebal hiurhin hvagnUin el alluin. Unde ZaCharias
    proDparantur a Deo habitaiipne inunda, ut liabiieivt pfopbeia ait: Ego ero murus in circuilu ejus , dicil
    cuin eo, sicul sponsamMrnatdm viro suo. Clirisius Dominus (Zacli. n). Dominus ergo lotius uiajeslalis
    esl capul ei virlollus Ecclesise. Unde Salomoii ait, est lunveii el cuslos illius gloriosissiinoe civilatis.
    cum de eadem Ecclesia sub persona forlis mulieris -Quod aulein dicil.,, habens portas duodecitn ex sin.
    loquerelur.,, dicens : Nobilis in portis vir ejus , gulis margatilis, el in portis angulos cluodecim, et
    quando sederil <cum senaloribus terrm (Prov. xxxi). r ttomina scripla, qux sunl nomina duodecim iribuum
    \ir sanctse, Ecclesise Christus est, qui cuiii senato- fiiierum lsrael. El in Evangelio legiinus Doiniiium
    ribus terra;, id est cUin patriafchis ,,et prophetis, de se dixisse : Ego sum osiium. Per me si quis in-
    atque aposlolis ad judicandum vivos et mortuos in {toierit, sqlvabitur (Joan. x). Ergo Chrislus esl
    die judicii sessurus est. Recle ctiam dicitur nobiJis, hiijtis civiialis janua. Duodecim vero portoe el diiOT
    quia inter oinnes iilios hominum niilliis est ei simi- decim tribus lsrael diiodecim apostoJi sunt et diio-
    Jis. Omnis igilur Ecclesia , id est omnes sancti, dccim prpphetse, qui universain signilicant Eccle-
    sanclitale et jttslilia Jesu Christo sponso suo con- siain in duodenario niimero conslilulam. Et lanieu
    jungendi procedent ornati, el in aiieinum cum eo istse duodecim porise ad unain porlam veniuni, quoe
    inansiiri. Congrue hsec civitas Jerusalem, id est esl Chrisius. Porioe autem ex singulis margarjtis
    sancia EccJesia, novadicitur: quia per baplismi exjsiunl, qula sancli apostoli, qui portse Ecclesioe
    sacranieiiium , in Clvristo qui est novus homo, de sunl, inirantibus lumen verilatis osiendiint. Quod
    die in diem renovatur. Bsec enihv quolldie in pocni- vero civiialem esse quadralam dicil (Apoc. xxi),
    leniia descentlit de ccelo , scilicel in liumilitateFi- saiictoiuiii adunalani urbain ostendii, in quibus
    IjumDei imilando. SicenimFilius Dei cum in forma lides callioljca nullo modo flucluare potuit. llaic ci-
    Dei esset, formam servi accipiens, de ccelo descen- D vitas in qpadro est posila, quia iii ordine quatuor
    dil, quia usque ad mortem se hiimiliavil (Phi- evaiigelistariim super Doiivinicam iiicarnalionem
    lipp. 11). Descensio Filii Dei de coelo , ejus est in- sancia Ecclesia firmiier esl eedificata, et in quatuor
    camaiio. Hsec igitur^ Jerusalem civitas quotidic inundi parlibus consiituta.
    imilando Deum, de coelo descendit; qtiia Jesu Cbri- Iteruin subjungit, dicens : Et qui loquebatur me-
    sti sponsi sui vestigia sequens , in htimilitale sese cum, hqbebal mensuram, scilicel arundinem aureatn.
    cusiodii. Miro modo sancta Eccl.esia sive qtia.iibtu Iii arundine aurea fidem incarnalionis Doinini no-
    sancia aninia quanto amplius propler Deum per stri Jesu Ghristiostendil, qui carnem humanoe fra-
    Iiuini.liialem descendil, lanlo magis per Dei gra- gilitalis suscepit, in qua nobis exemplum perfeclio-
    liain ascendit. Unde Dominus iivEvaugelio dicit : nis ef viam noslrae salutis monsiravit. Ipse solus
    Qui se exaltat, humiliubilur; etqui se humilial, exal- est, per quem fidei meiisura unicuique distribuilur,
    tabitur (Matlh. xxm). Sic eliam aileloquenlissimus - el sancloe Trinitaiis inlegriias cognoscitur. El men-
    iioslcr Isidorus (46-47): « Descende ut ascendas, hn- sus est civitcitetn siadiis duodecim. Longitudo au-

    (46-47) Lib. n. De sijnomm., de humilitale.


    '
    m SERMOI. IN DEDICATIONEECCLESLE. CG;
    icm, ct lalitudo, el allitudo ejus scqualia sunt. Fidcs A in aqnilone esl spes j quia uniisquisquc in peccaiis
    cnim Clirisli, et integrilas sanclav Ecclesise. per positus, si de misericordia Dei desperaverit, ftindi-
    ha?c duodecim sladia , id est per apostolonim doc- , liis perit. Unde riecesse est, ut.qui propler iniqui-
    trinam et prophelaruin fidem agnoscunlnr ; quiain tatem suani jam mortuus fuerat, per misericordise
    eis niliil superfluum, niliil exlrinsecus venicns , ni- spem reviviscat. Proreclo in meridie est porla clia-
    hil minus habens iiivenitur. Eiiam siibdilur : Et filatis, quia qui Deum perfecte diligii, ardel igne
    eral structura tnuri ejus ex lapide jaspidis : ipsa divini amoris. In meridiana etenim porla sol in al-
    veio civiiasuurum mttndum sitnile viiro puro. In tum erigitur, quia per charitatem lumen fidei in Dei
    alio melallo quidquid interius continelur, abseon- et proximi dileciione sublevaiur. Per has trflspor-
    ditur; in vitro aulein quilibet liquor qualis inlerius tas, scilicet fldei, spei, et charitatis> qiiisqnc fidelis
    iiabelur, talis exierius demonstraiur. Quld ergo in Dei elproximi amoresolidatiir, et in illa,ccelcsli
    aliudin auro vel vilro accipimus, nisi illam super- Jerusalem de qua loquimur, cives constiluitiir.
    nam pairiam , illamque beatorum civium sociela- Nunc ergo, fralres charissimi, pc.r has ires porias
    lem, qtiorum corda sibi invicem et ch.aritaie ful- intrare coniendite, et ut in illa superna civitaie
    gcnl, et puriiate iraiisliicenl ? Ipsa quippe eorum " cives esse mereamini, suminopere elaboraie. Qui-
    clarilas sibi vicissim in allernis cordibtispatel, quia cunque vestrum post fidein el baptismi sacianien-
    cum uniiiscujusqiie vultus allenditur, simul ef iiim non ceciderunl ih profnndiini viiioium , Dep
    conscicntia penetrattir. Preliosi, lapides ex quibus gratiiis rereranl, el per orienialem por.tam ingre^
    civiias sedificatur, sanclos el forles in perseculione diantur regnUm coelorum. Illi verp, qui postinclioa-
    viros ostendunt, qui nec tempeslate perseculo.rum, lionem fidei caloris , el luininis, in peccaioruni
    nec inipetu pluvise , id est iribulaiionum, a statu suorum frigore atque obscurilale lapsi siint, per
    verse fidei dissolvi polerunl. Platea vero , qum de . poenilenlioe compunctionem veniam sibi a Deo ac-
    auro purissimo esse dicitur , sanciorum corda ab qiiiranl, et ad gaudia selemse retributionis. per
    omnibus peccalis munda insinuai, in quibus Do- aquilonis portam perveniant. Hi autem, qui igne
    minus deambulal. FJumen aulem viloe, quod de sancti Spiriliissuccensi, sanctis desideriis ac virlu-
    IhronO Dei et Agni procedebal (Apoc,-xxn), graliam iibus fervent, et spirilali intelleclu quotidie. inleini
    hapiismi iusinuat. Lignuni viise ex utraque ripa, gaudii mysleria penetrant, et ut coelestem Jerusa-
    secundum carueui adveiiluin Christi ostendil, quein lem per meridianam portam ingredi possinl, stu-
    venturum et passurum velus lex praedixil, et Evan- diose invigilanl. Hoec igilur, fralres et domini mei,
    gelinin jam venissemaivifesiavil. Fruetus vero duo- » vobiscum agite. Heecin mente sedula mediialione
    decim per singulos nienses, duodecim apostolo.rum versale, et si vos in illa civitale deleclat habitare,.
    iiiuliiiiiodam graiiam os!endunl,-quam ab unocru- omnia quse sub ccelo sunt, pro nihilo reputaie,, at-
    tis ligno suscipienles, populos fame cousuniptos que ad illam passibus bonorum operum quaiitocius "
    verbi Dei pabulo reliciunt. El folia licjni in cura- properale. Non vosad illain feslinantes superflui-
    tiottem geniniin. Folia Jigni, quoe ad sanitalem gen- ias verborum impedial, non dulcedo cibo.rum ro-
    lium proficiunl, virluies sanclav crucis osieiiiliinl. Irahal, non molliiies vestimentorum :retro abire
    Omnis languor non erit amplius„ quia abslerget faciat, nonpulcbritudo carriis detincat, non species
    Deus omnetn lacrymant ab oculis eorum, thronus Dei liumana reducat, iion amor temporaliuni delecta-
    tl ugni eral in ea (ibicl). Tlironus Grsece , sedes di- lipnum relardel, non cura parentuma recto iii.nere
    ciiur Laline. Sedes igiiur Dei eral in civiiaie illa , deviet.Ad illam ergo voio eldesiderio.lendile, ad
    id est in sanctaEcclesia, teslaule Psalmisla : Sedes illam medullis cordis indesinenier suspirate ob re-
    luu Deus in smculum smculi (Psal. XLIV).Et servi cordationeiii illius libeiiter Iaerymas fundiie , el ut
    ejus servienl ei, el videbunl faciem ejtis (Apoc. xxn). aliquando ad illam possitis pertingere , volis onini-
    interea scire vos oportet, fraires cbarissimi, quia bus Deum exoraic. Jesus Chrisius Dei Filius, qui
    pcr Ires.porlas ingrediuiitur hanc liobilissimam ci- D splendor Patris esl ei virtus, quique eamdem civi-
    vilatem nnines.sancti. Tres solumiriodo porias habel lalem illuminat clariiate sui vullus, facial nos per.
    sancla Ecclesia per quas cceleslem Jerusalem , quoe seipsmn ad illam pcrtingere cum sanctis oinnibus,'
    ul civilas ex lapidibus vivis sedificalur quolidie in atque in ca suternaliier vivere in suis sacratissiniis
    suis lncmbris , feliciter ingreditur. Priina videlicet . iaudibus : qui cum eodem Palre, el Spiritu sanclo
    adprienlem, secunda ad aquiloiiem, lerlia vero ad vivil et regiiai Deus per oinnia ssecula soeculorum.
    mcridiem. Porla quippc in oriente esl -fides, quia Aiiicn.
    per ipsam lux vera nascilur in nvenle hominis. Pofta
    C7 S. MARTINILEGION. SERMONESDE DIYERSIS. GS

    SERMO SECUNDU.S.
    IN DEDICATIONEECCLESLE II.

    Fratres charissimi, rogo ul sollicile audire di- A. numeri paridendum est sacramenlum. Dena millia
    Rnelur charitas veslra, qnoe ad erudilionem ve- ad ctedenda ligna de Israel in opus domiis Domini
    slfaiii, inio ibtius Ecclesiic-, Ibqniltir venerabilis niiltuntur. Qtii enim ad efudiiionem insipienliutn
    preslytef Reda. Ail enim (48; n Doriuim [DomusJ ordinanlur, decem proecepla legis per omnia ser-
    qliani Saloiiion avdiiicavit,Ecclesia; figiira fuii, quoe Vafe, et audiioribus debent servanda monslrare,
    apfiiiio.electo usqueiid ulliiiiuniqiiolidiepergfaliam piseiiiia quoque in ccelis futura , quse per dcnariuin
    fcgis pacifici, id esl Cliiisti, sedificaiui', quse par- figurantiir, et ipsi speclare, ef aiiditoribus speranda
    tim pcregrinaliir ab ilJoin lerris, pariim post pe- inlimare. Terni aulem nienses quoriim distaniia
    fegrihatioiiem jani ctini illo vegiiai iii eoelis, ubi singulis lignoriim coesoribus. erat imposiia, perfe-
    posi Ullimiim judicium Ibia regnabit. Ad liaric san- ctionem liium virtiitum evangelicaruiii denunliani,
    clain Ecclesiam pertinent angeli, quoruhr nobis scilicei eleeiiiosynoe, orationis etjejunii. Per elce-
    similitiido proniiuitur in ftiiuro. Unde esl illud : iiiosynam nanique comprehendunlur omnia quic ad
    rfiquales eruntangeiis, et suni filii Dei : cuin sint dileclibilem proximi explendam berievole in fratres
    filiireshrrectionis(Luc. xx). AdTianc periiriet Cliri- coriiparamus. Per orationeiri.omnia quibus per in-
    slns, siciil ipse"ail : Solvite teinpluin lipc, el inlribtis leriiiiiii-convpunciioneiii nosiro Coridiiori coiijungi-
    diebtis excilabo illtid. Hoc enini dicebal de templo Uinur. Per jejiiiiiiim, omnia quibus a conlagione
    corpotis sui (Joan. n). De nohis aulem dicit Apo- viiioriim et illecebris soeculi observamur, ul libera
    sloltis : Nescilisquia leinpluni Dei estist (I Cor: ni;) niente et casio corpore s.emper dileclioni Dei et
    etc. Si crgo ille templuin secundum carnem factus proximi valeamiis inliserere.
    esl, per inhabiiaiiiein spiiiluni el' nos efficiniiir.' « Iliram vero rex Tyri, qui excelse vivens intcr-
    cOhstal quia figura oiiiiiium iioslruin el ipsius Do- preiaiur , erat super hujUscemodi indictionein.
    miiii, id esi nicmbrorum eicapiiis^iehipliiin illud Excelse viveris Chrislus esij qui oper.iriis lempli
    fiiit. Sed ipsius uuiqiiaiii lapidis aitguluris, electi, : prscpohilur ut ordinel quibus mensibus singuli ad
    pretiosi, et in fuiidtimeiitofunddii'(lsai. xxvm). No- bperandum exeant; quibus ad procuraiidam domum
    stri autein Hanquaih tiipiduht vivoruni siipermdificd- redeant; cuin prsedicalorum memes familiarius
    torumsuper fttiidaineniuin aposioloruiii el propheia- . iiiformatut disccrnant quaiido ad conscienliam suam
    run:(I Petr. li, Eph. n, 20),id esiCbrislum. Quod exaininandain quasi pfopriam doinuni jnspicieiidam
    melius.considerato ordine , ipsa templi wdificalio reverti, ut" ofalionihus, el jejuuiis et visitalore
    palebil, ut in quihusdam scilicet figura ad ipsum, digiia sit. Procposili qui prseeranl operibtis, nia
    iiiquibusdamadomncseIeclbspertiileai;ih quibus- nlillia trecenii fiieriint propter fideni sancta: Tri-
    daiiiih cbelis aiigeloruiii feliciiaiein, in quibusdam C nitatis "significandam, quam sanela Scriptura proe-
    cdllala lionvinibus auxilia, in quibusdam remu- dical. Quod Milein in Paralipoinenbn tria ntillia
    iieratacuiiiangelishoiniiiiim cerlamina demonsirei. sexcenli scripli siinl, ad perfeclioneni eoriun res-
    Elegil ergo 'Sqldmoh rex operarios de otnni lsrael picil (// Paral. u). Senarius enim [suppl. numerus]
    (111 Reg.y). Nori Irusira Operaiios de oniiii Israel in quo mundi completur oriialus; perfecla bonorum
    clegit; qnia non de stirpe Aaron. sacerdotis eli- opera significat. Et quia sancla Scriptura cuni fide
    getidi, sed de oinni Ecclesia quaefendi sunt, qui verilalis opera juslilias docet habenda , rccle prae-
    doinuiii Dei exeinplo veibbque oedificent, et sine posili operum tria millia et sexcenti fucniiit. Pnc-
    persoiise acceplione sunt promovehdi. Qui cuin ad posili auiem sunt sacroe Scripturse coiidiiores,
    cfudieiidos" Tnfideles el iii coliegium Ecclesice vo- qtiprum magisierio erudimiir inscios docere, con-
    caiulds ordiiiantUr; quasi ad coedendas in Libano leihptores corriperc, el onera invicem npslra por
    • tare.
    iempli ihaleiias, id esl cedros, viri slrenui etelccii
    riiittiintiir. Et eral indictid iriginla miilia virorum, ( Fueruitl itaque Salomoni septuaginia millia por-
    inillebalque eos in Libanum : decem millia virorum taiilinm onern, cl ocloginia tnillia lalomorum in
    per sihgulos menses vicissiiti, ila ul duobus tnensibits monle ; absqttc praqwsilis, qui prmeranl singulis
    essent in 'domibus suis (ibid.). Triginla mdlia ^ oiieribus, nuinero tritim millium el trecenlorum prm-
    coesores eossignificaiii, qui in fide sancise Triiiilatis cipienlium populo, et his qui faciebant opus. Seplu-
    Shiil perfecti, quod doctoribus maxime congruil. aginla ergo millia poiiantiuni onera, et ocioginla
    Sed quia iriginta millia eraut ordinala, ut dena per inillia latohiorum cum procpositis suis non fueiunt
    nienses singulos; operi instarent, magis denarii Israelita;, sed proselyti, id esl advenoc qtii mora-

    (i$) Deiempto Salom , cap. 1.


    m SERMO II. IN DEDICATIONEECCLESLE. ,70
    bantur intcr eos. ProscJyli vocabantur Groece , qui ^ pliin menseZio, id eslMaio, i/)sees/ mensis sectindus
    ex aliis nationibiis in consorlium populi Dei ac- quarti anni regis Salomonis super Jsrael (III Rcg.' vi).
    ccpia circuincisione tfansibani. Fiicriinl ergo ope- (30) Martius (51) enim in quo Pascha cclebraiur,
    rarii donius Domiui de Israel, el de proselyiis, el primus est apud Ilebioeos in mensibiis' anni. Uiide
    de gentibus. palel quia posl Pasclia cospil sedificare doinuin Do-
    -
    (49)lleriim Scriplura dicil : Prmcepil rex, ut inini, et consecralns niystica soleinnitale populiis
    tollerenl lapides grandes, lapides preliosos, quoi do- niisitTnanus ad mysiiciim opiis , permansil autcm
    laveriim camientarii Satomonis, el cmmenlarii Iliram; cullus et reljgio tabernaculi annos qhadiingentos
    viros scilicel prsecipuos aciione.el sanctitale, qui oetoginta , el sic lcmplum sedilicari ccepil; qua
    fainiliaiius Chrislo .idhaereni; ul quo firmius iii Scriplura Yetens Tesiamenti tanta pcffeclione
    illo speranl,. eo forlius aliorum viiam diligere, et redundat, ul qui eam bene inlelligil , cuncia in sc
    fundamcnti lalitiidinem porlare sufficiaiil. Hi sunt ' Novi Teslamenii niystefia cbntiiiet. Plttres qtioque
    prophcioe et aposioli, qni verbuin el sacrameiila Palres Yeteris Teslamenli lam perrecte vixeruiii,:
    •vcritalis visibilitcr vel invisibiliter ab ipsa. Dei sa- . ulaposlolis el apostolicis viris in riullp putenlur
    picnlia perceperunl. Fuiidaiiienlum templi., id esl esse minoresi52). Posifundamentuinde liililiuscoiii-
    sancloe Ecclesitf, Clirislus esl. Unde dicilur : Fun- pbsituirt sedificata esl doinus, pravparatis lignis et
    damenium aliud neino potesl ponere,prmlet id qnod lapidibus et ordine ^cbllatis; quot; de suo silu'vel
    posilum esl, quod esl Chrislus Jesus(l Lor. 111).Qui , fadicc abstracla sunt; quia posi prima fidci rudi-
    recie fundamenlum dicilur domus Dei, quia. sicut menia (55), huniilitalis addendus est in altumpa-
    Petrus ait : Non est aliuclsttb ccelo dalum nomen rics honorum operum, et quasi supcrposilis sibi
    hoininibns, in quo oporieal nos salvbs fieri (Acl. iv). invicem ordinibus lapidUm proficienlium de virlulc
    Unde cst iiliid : Supermdificuli super [uiidaiiienlum iii virlutem. -
    apostolorum el proplietarum, ipso summo attgulati ; (54) Dothus autemquam. tedificavil tex Salomon,
    lnpide Chrisio Jesu (Ephes. n). ldeo hos lapides , id Itabebat sexaginta cubitos in longitudihe,-et vigiiiii
    est fideles populbs, sancti dolaverunt, ut omnes vi- in lalitudine, et triginla.inalliiudiite.Et poriicus
    (kiic.el noxium el inane relinquerent, el in con- erat anle templum viginti cubilotum iongititdinis.
    spciciu Dei solam jusliiioe regulam quasi slabilem Longitudo domus longaiiimiluicm Ecclesia; sigiiifi-
    quadraiiira; forinani ostendcrenl. Ad iedificium do- cat, qua patieiiier adversa toleral, donec ad cbe-
    iiuis Domini piinio ligua cl lapides de nionie cae- leslem palriam perVenial. Hoc est sexaginta ciibi-
    dunlur; quia-eos quos in fide instruere qhoerimus, P torum, quia senarius humerus peffcelioiiem bbivb-
    primo necesse est, ut abrenuntiare diabolo et prse- rum opefum iiidicat. Latitudo auiem doinus cbari-
    varicalioni in qtia nati sunt, doceamus. Deinde laiem significat, quse dilatalo sinu hientis, amicos
    qua'reiidi sunt lapides preliosi el grandes, el in diligit in Deo, et inimicos prbpter Denm, donec ad
    fundainenlo apponendi; ul abdicata prioruiii epn- pacem conversis vel fundilus exslinctis, cum solis
    versatione, in omnibus vilain ei mores eoruni in- aiiiicis gaudeat in Deo. Yiginti cubilos habcbal in
    spiciamus, ct audiioribus iinilandOs proponamiis, alliiudine, propler geminam chafilatis dislanliairi,
    quos per virlutem liumililaiis Domino specialiter qua Deuni diligimus et proximuin. Habehat etiam
    adhoerere iiovimus; el incnlis siabililate quadralos Iriginla clibitos in laiitudine, propter liilem Triniia-
    ail omiies leiitalionis inciirsus, immobiles durare tis, in cnjiis visione cuncta desideria spei nosirse
    conspiciinus. Graudeset pretiosi fama el nieriio. suspenduntur. Singuli numeri pcr decenv multipli-
    Biblii [[. Giblii] paraverunt ligna et lapides ad mai- caniur ; quia per lidem el custodiam legis patienlia
    ficundam domum. Biblios [Giblos] civiliis esl Pliae- salnbriier exercetiir, charitas salubriter ardescii,
    «icis el interpretaiurdiiTiiiiens vel deleimiiians. Qtii el spes sublimilerad setcrna gaudia rapilur. Allilu-
    ehim corda hominum' ad adilit-ium spiriluale (losigiiiIicatspemrcii'ibuiionisseterna;velfutui'a;,pi'o'
    qnod ex virlulibus animse coiisiruilur , parani, sic D qua prospera veladversa contemnitdonecvideai beiia
    ainlilores suos fidem et opera justitioe docere siifli- Domini inlerra vivenliuin(Psfl/.xxvi,29). Templuni
    ciuni, si prius sacris paginis edocti, quie fulcs sit Ticclesiam significal; poriicus vero quae ahle teui-
    lencnda, quo virlulum calle eunduin, cum certa pliim prior lumen accipiebat solis, illani Ecclesia;
    ^difflniiioiic verilatis didiscerint. Frnslra sibi ofii- partein quoe Domini. iiicarnalioncm proecessit, in
    cium dtfctoris usurpat, qui discreiionenv fidei el qua palriarchoe ei prophetse fuerunt, qui orieiilem
    , honoriiin operum ignorat. Nec sancluaritim Domi- justiiia; Solein priini susccpcriint, el nascenii Do-
    110,sed ruinain sibi sedifical, qui docere pra;sumil, ininoin carne vivendo, jiraedicahdo, nascendo. et
    quodipse non didiscil. morieiido lesiimonium praebueiunt. Anliqui jusii in
    Faclum est atitem quadringeniesimo el octoge- patientia et longanimilale exspectabanl, quando
    shno aiino egressionis filiorum Istael de terra JEcjy- incarnatus Domiiius cvangelii gratiam afferrel, pro-

    (-19)Ex eod. Bcda, cap. 4. (55) Sttpp. ex edit. post collala in nobis juxta
    ( 0) Beda, cap. 5. exemplum sublimiuin virorum fundainenta huniili-
    (51) E.iil. Aprilis. talis, addendus est, eic.
    (Sz) ilocccx cap. i, circafin. (54) Jam cap. 6.
    >tf S. MARTINILEGION. SEHMONESDE DIYERSIS. 72
    niissioncs suas a longe aspiciehtes et saliiianies A cus scilicel, lempli, et oriiculi, aicam lcslauenii
    (Heb. xi). iEquabalergo porlicus longitudinem el pcrfunderei. lu piinva fronie porlicns fucre priini
    latitudinem templi; quia per loiigaiiimitatem nien- jnsti, Abel se licel, Seth, Enoc, Noe, Abraham,
    tis desiderabanl venire ad diJectionem Ectiesia;, Isaac, cl Jacob, cl caeleri Patres velcris [estaiiieuli.
    qnae csl in Christb Jcsu. In iniiiiio cjtis peneirali ei quasi prope niuriim
    Sed in quo loco ccepit Satomon mdiftcare lemplum? lempli (59), praeemsores Doniiiii, Simeoii videlicei,
    Jn tnontem videlicel Moria, qui deinonstralus [ueral Aniia el ca?ieri, qui elsi hativilalem ejus videre
    Davidpatri ejusin area Orna jf. Ornan] Jebttscei(55). lueriieriinl, doctrinam lamen illius audire, et sa-
    Doinus Domini in nionie a;dilicalur,idesl in Clirisio, cramenla pcrcipere nequiverunt (60). Non habe-
    dequo diciiur : El eril in dieilla prmparatus mons bal lempliini culmen in siiperioribus, sicut nec ta-
    domns Domini in verlice (Isai. n), elc. Ipse quippe hernaculum, sed eral aeqnole,qnomodo in Palesiina
    esl mons moiitium, qui de terra secundum carnein et JEgypto doniiis fiuni. Tabiil.iium anlcm, quu
    oiiiis, omniiim lerrenorum poientiam el sanclita- operta csl doinus significai eximios in resurrectione
    tem ciilinine digniialis iranscendii. Qui recte mons viros, et singulari sanctitaie ad virtntis apiceni
    Moria, idesl visionis, dicilur; quia quos ad seter- pervenienles, qiioniMi uni diciinr : Inter nalos mu-
    nam clafitatis visionein conservat, in liac vila la- B lierum non surrexil mojor Joaniie (Matth. xi), elc.
    borautes videre et adjuvare dignatur. Arca Eccle- (61). Nolandum quod Iriginta cubili aliitudinis, de
    siam sigiiiiicat. Unde esl illud evangelicuin : Pur- quilius supra lcgitur, usque ad inedium coeiiaculum
    gnbit aream suam Dei Filius.id eslEcclesiam suam: periingebant, deinde iriginta usquead teriium ad-
    tritieum congregabit inltorreumsuum, pitleas aulem debaiilur, qiiousque ad porlicum, quoe erat circa
    cpmburetigni (Matlk.m). Oriiamvero qui itlumina- lempluni ah auslro, aqnilone, ci occasu lecliiin per-
    ius dicilur, nalione Jebusseus, genliles significal il- veniebanl, seciindum Joscpbum ; deinde usque ad
    lustrandos a Domiuo, ctin filios Ecclcsirc iinmit- siipremuin lempli lecium sexaginia culiiti iiuincr»-
    taiulos. Unde est illnd : Fuislis aliquando lenebrm, banliir, et sic loia aliitudo lempli scciindum Parali-
    nunc auiem lux in Domino (Ephes. v). Jebus con- poinenon in centum viginli cubiios coiisummata
    culcata inlerprelalur; Jerusalem vero visio pacis est. Quod atilein oiiinis altitudo templi erat ceiiuiin
    dicitur, in qua dum Orriam genlilis regnal, Jebus viginli cubitoriim, primitivam significat Ecclesiam,
    dicituf; cum David in ea Jocuni bolocausli emii quoe Spirilus sancli doiuiin accepil in Iioc numero
    (/ Paral. xxi), et Salomon sedifical lemplum Dbmi- - xironun (Act. i). Apte etiain in boc lerlio domus
    ni, Jerusalem vocaiui'; quia genlililas divini cullus Domini coenaculo consiimniaiur, quia posl prsesen-,
    nescia conculcaiur ei iliuditur a daemonibus. Sed tes fidelium labores, posl acceplam in fuluro re-
    cuin eam graiia Salvaloris respicit, pacis in se lo- quiem animarum plena loiius Ecclesise felicitas in
    eiini ct nomen invenit. Unde dicilur: Beali pacifici, resurrectione r.oniplebilur.
    quoniam filii Deivocabuiitur (Mallh. v). Igittirwdificavil Salomon dotnum,el consutnmavit
    (56) Fecil eiiam Satomonin lemplo [enestras obli- eanuei adificavil parieles domus inliinsecus labutalis
    quas. Feiiestrae obliquoe sunl, quibus pars exterior cedrinis. Parieles inlrinsecns tabulalis ccdrinis
    angusia, et <inierior diffusa esl. Dicunlur atitein operiuiilur, cum corda fidelium amore viiiulum
    feneslrae, eo quod "Iiicein fenereiiiur. Lux eniia rediindant (62). Sicut ciiim cedrus peifectos signi-
    Gr.Tce &{ dicitiir.; alii feneslrainpiilanl, co quod ficatviros, ila locis opporiunis celsiludineni virlu-
    donini lucein minislret, compositum videlicet no- ium, quibns a'd eamdem pervenitur, perfeciionem
    nien cx Grscco Latinoqiic sermone. In feneslris insinual. A pavimenio domus itsquead summitatem,
    ergo obliquispars illa per quam ltimen intrai, an- et usque ad laquearia, operuil lignis inirinsecus. Te-
    gusta est; sed pars inlerior quse lumen suscipit, giinltir omnia lignis a pavimcnio domus usqUe ad
    Jala; quiainenles conlcmplantimn quainvis tenui- summiiaiem et usqne ad laquearia. cum elecli a
    Tcr-de verojumine videanl, in semelipsis lamen ma- D primis fidei rudinieiiiis nsqtiead perfeclionem bonae
    gna amplTiudiiie dilatantur, quoe videlicet el ipsa actionis, el usqiie ad pcrfcciuni palrjoe coeleslis
    quse conspiciiinl, capere pauca vixpossunl. iiigressuin insudant operibns bouis; cum a primis
    (57).-Osli.um lempli Dominusest; quia nemo ve- jitslis usque ad uliimos in coiisuiniiialione socculi,
    nit ad Pairem nisi per ipsum, sicut ipse ait (58): onines virlutibus siudenl, quoriim merito diccrc
    Ego sutti oslium.Per me si quis inlroierit, satvabi- audeani: Christi bonus odor sumus Deo (II Cor. u).
    lur (Joan. x), etc. Templiini eniin versum eral ad El texit pavimeitlum domus tabulis abiegnis. Iloc in
    orienleni, el porticus habebat osiiuin ab oriente Paralipomenon plenius scripiuni esf sic: Struvil
    : cOnlra ostiuin. leihpli, ila ul sol ajquinoclialis pavimenlum templi preliosissimo maftnore mullo de-
    biiens directis radiorum lineis per ostia iria, porli- core (II Paral. m). Unde patel, quod labulas

    (55) Rursum ex cap. 5. meon, el Anna, eic.


    <5ti) Hsec ex S. Isi.d. lib. x.v Eiytu., e. 7. (60) Jam ex cap. 9.
    (57) Rursuriiex Bed., cap. 5. (6i) Ihcc cx cap, 8.
    (58) Supp. ex edil. Hinc alibi dicit. (62) ltursnm ex cap. 9.
    (59) Edil. pareiites jiroecursoi-is Domiiii, Si-
    75 SERMO II. TN DEDTCATIONEECCLESLE I). 74
    abiegnas qiiibns pitvimcnium texil, non in tefra A' siipernae nioeiiia civitalis gratia charilatis implevii.
    posiiii : sed pfimo illud iiiarinbre protexit^deihde (GG)Altare (67) ejiam ihymiamatis quod erat
    labulas superposuil, ef teiiiuiii his duobus auio ve- auie oiaciiluiri, de qtio subditur : Et loium allari-
    sliltiin adiidil. ^qiiilas pavimenii, sanclbrum' coii- xsracuii texit attro. Uhde iliteHigiitir, qui idem
    cordiam ei buinilitatcm iiisinuat (65). Lapides pariei altafe de lapide factuni, cedfo vCstilum, deinde
    tis vel paviinenli, tabulae ci aurum, saiictoioiii aufo coopeflum est. Paries cciirinus doinus irile*
    viiaiii signiiicaut; sed lapides vivi sunl sancli, foi- rioris januani liabebat in siipeiioiibns per toluiii,
    liiudine fnlei in unahi eaiiideinqiie regulam gluii- qiib. fumus incensorum intrarct; quia oculi Do-»'
    liati; labiike cedrina; vel abiegnse, lalliudiiie-vaiia- iiiiui aperii siiiit siipef doinum ejus die ac Tiocie,
    rVini virtuiUiii seciiuduni * doiiaiioiies Spiritus ci aiires in oratione sefvoruin siiorum iiirnioe, ct:
    sancii uii.i fide ad alleriitinni coniiexi. Maimof hiic pcr iotam Ecclesise laiitudiiieni diflusar per
    candidum ex tjuo consirucia esl •doniiis, elecibriilii oibein. Interiof doiiius secfela: cceii, arca foaderis
    actionem iiiiindain significal, el cbriscienliam ab Salvaloreni significal, in qub foedus pacis liabemUs'
    bmiii hoevo cofruplioriiscasiigaiaui. Uhde estilliid: apud Palreiri, qui pbii resurreciionem ascendcns in
    Mundetnus nbs ab omtii inquiiiameritq cainis et spi- cnrr.eni, sumplam de Virgihe iii Patiis
    ^cajum,
    ritus, perficieritcs sanctificalioiiem in Ihnore Dei ^ dexiera KolIocavil.^Oraculuiii eiiirii vocaiui, cuni
    (11-Cor. vii). Auri laininou.sunl supcreiiiiiieiiieiii ilivina hoiiiinibus vcliihgelica locutio cuih Secrel::-
    siieiiiia; chariiaiem- habeiiles. :'
    fiuii fevelatione coiicedilitr. Uiide beric /bfaculum
    (IjiyjSdificdviiquc viginti cubiioritm ad poslerio- ii! abdiiis, id esi ni interibre dbmo'; faciuni esi;
    ieiri partein lenipii tabulala cedriita, a puvimehlo quia in superna patria aiigelorum visib et ailbcutip-
    usque\\ad superiota : et fecit inieriorem doinum ord- et ipsa Dej prseseiiiia revelabiiur. Uiide esl illud :
    cidi in Sanclum , sariclorum. Prior doinusiii quain Yenil hora.cumjam nori in proverbiis loqudr vobis,
    semper iniroibaiit saceidoies, sacrificmrum olTicia sed palatri de Patre dnnuniiabo vobis (Joitt.,"xvi).
    cOnsiininvanies, prsesens Ecclesia est, inqua qiiPii- Et itcfiim : Egd diiigctm ehm, el inaritfestabo ei
    die-piis insislenles operibus, Domino sacriiicia meipttim (Joah. xiv). Domiiiu quoque ahte oractiliim
    landis offerimus. lnicrior vero, quae adposleriorem auro puvissimO; qiiia peffecti ih h;ic vita-
    operuil
    leinpli paiiem facia est, vitam oeieriiam in ccelis necdum de Patre pai-abolam auilife/ideni :(/. ii-
    signilicai; inlerior quidem a eonversaiione nusiri necdiim sed : idem et-
    dein), palaih qtieunt videre.J
    cssilii, quia iu prseseiUia sumnii Rcgis peipeiua opus juslilise, ne morlua aul oliosa videaiur, diviritt
    beaioruin soiciiinilas agilur. Unde dicitur ; Iiitra ornanl amore, per qiiam pleiiam Dei cognilionem
    in gattdium Domini lui (Maitlt, xxv).;Sed, lamen C mereanlur. Clavi aurei
    ' quibus laiiiiiiav aufeae alli-
    poslcrior esi leniporc, quia posf '
    socculi labores.
    geliantiir, proecepia cli.ariiaiis, et pfomissa- oeleriiaa
    Porro quadraginla cubiiornm erul ipsiim ietnpldm clariiatis
    sur.t, quibus in exercitio virlulum-, na
    pro foribus oraculi. El cedra omiiis dointis vesiieba- dcficiamus, donahie Chrisli gratia contineinur.
    tur,ltabcns tomaturasjel juncluras suas fabrefaclas. El tqlum cillare oraculi texit auto. Hoc altareper-
    Ilic iuimertis iii significatione prsesenlis laboris poni- feclorum vitam in vicinia ora-
    signiPicai, qni quasi
    tur, siciil quihquagenariusfuiufavquielis el pacis^De- culi
    posiii, desertis.. infimis delectaiionibus, ad
    cchieiiimsunlpra;cepta,-quibusad viiainpervenil.ur; splum regni ingiesstim ctiram iniendunt. Unde iri
    deuario significaturvila quam desideramusetpro qua hoc aiiari iioii cames victimaruni, sed sola inceni
    iiiboramiis. Quadraliis vero, mundus in quo pro ea-
    debant iliymiamaia; quia tales ^non adliuc peccata
    deiii acquirenda ccrlamus, utesi illnd: Deregionibus '
    mari. cainis, cl illccebras cogitalionum in se .maclaro
    congregavit eos ,\ a solis prtu, ab aquildhe, tt setl lanliim oralioniim et desiderio-
    opus liabelit,
    (Psal. cvi). (65) Habet domus in labulis cedrinis nim spiiitiialiuin oiioramenta per ignem seterni
    lornaliiras suas el juncturas fabrefactas, cuin
    amoris in conspeclu Conditoris offerimt : Domus
    electi ad iiivicem pulcherfima chariiaiis copula aulem cum mdificarelut, lapidibus dolalis alque
    iieclunlur, ut cor untim habeant ct animam unairi.
    perfeciis mdificala est; ei malleus, et securis, et
    Tornaiune eiiinv quse jtinciuris labularum appo-
    oiiine ferramentuni nbn sunt qudita in dotno ,"cum
    iiiiiittir, ul tiiium iabulaitim fial ex oninibiis, olli-
    cia siint charitatis, quibus sancta fralernilas copli- mdificarclur; quia fideles qui ad ocdifitiuui ccelesle
    pertineiit, non debent hligare, murmurare , delra-
    lalur, el iinain Clirisli domum * loio orhe lci-rarUin
    •
    Oi-aculum nbi erat habebat vice- liere, neciii supervacuis rebus coiucndere, ;sed. in
    componilur. arca, omni pace- et cbncordia vivere. Iii sileritio prpfi-
    nos cubitos in. loiigiuidine el laiitudiiie, etajtitu-
    cii et icdilicatur domus Dei, quia congregationi
    dine, id esipcr quadrum; quia in superna patria ubi
    Cliristttm licgeni videnl oculi sanclorum, sola chafita- electorum,. quoe sclerni Regis est liabiialio, ab
    tis divinoegralia refulgci per omnia.Unde sequilur: omni convenil cessare lumullu sseculi.
    El operuii iilud dtque veslivil aurp purissimo; quisx Etfecil in dmculo duos clletubim dc iigiiis a/i'J
    (65) Ilaec ex cap. .(66) Ex cap. 12
    (64) Ex cap. fO. Beda ufii sup. ' •' ' (67) Suppl. el corrigc ex edit.: Sed el qllaieveslh
    (65) Jain ex cap. 11. vit cedroi Altate dicittlitjmtamalh, etc.
    ~ ' ' /-:•
    PATDOL.CCIX; . 3
    75 -.' S. MARTINI LEGION. SERMONES DE DIVERSlS- / 76
    varutii, tlecem cubilorum altiludinis (68). Clicrubim A NeCsoliim de illoruiiiquos seeum hiibciit intiis, jus
    angelicae dignilaiis vorabuliim esl: et siiignlafitcr lorurii felicilaie lauantiir; sed etiaiii iibstrum , qn;
    clierub, pluraliter /vero clieruhini. Per . cli.erubiln forisadhuc poshi de profundis ad Dominiiiii clania-
    ergo angelica ininisteiia quae" Conditbri seihpcr mus, ciiram geriiiii, Untle de eis in Pafajipomeiniii
    assistuni incoslis,possunt inlclligi. Dejignisbli- scfiptum est: lpsi siqbani ereetis pedibjts , et facies
    varuin decein ciibitoruni allitudinis esse dicuittur ; edrum veisa etant ad exieriorem doinum (11 Paral.
    qnia arigcli graiia spifiliiiili uiicii siini, ne iinquaiii 111);qnia siilicel a yia veiiiaiis in/qua mox coiiditi
    arescant; ali amore Dei,qiios ilucc coelesiis sapien- posili suiil, niinquam iibeiraveriini; cl nos ab hnjns
    tise mox ipse qiii cfeavit, implevit, Possunt per peregrinalionisocrumna. erepics, ad siiiini desidei aut
    duo cherubimi.duo lesianyeiiia Xiguraii. Tjui che- pervenire consoriiinn. Sic crgo pcdibus slant ereciis,
    rtibiin in oraculo siihl facti, qtiia |n colisilio tli- sic alas auro lcclas ad oraculi parictes exiendiini,
    viiiaj: provisionis ripbis inaccessibili cl incompre- lif ficieshabeani versas ad donniiii exteiiorenr: qui»
    hciisibili anle ssecula dispbsiluin est, quaiido, ei angtii siic suaiil perpeluo iiinocenliain conservaiiti
    qualilcr, qiiibusve /aiiclofibus Scripliira coiide- sic (!e sanclariim aniinarum bcaiiiudiive inccelis
    ictur. Diio facii siint clierubim propler coivsorTium". cxSUllaiit ; ul eis cliani quos iidlmc in lcfiis
    Vharilatis sigiiifieabduiii; quia niirius quaiii Jnter I* peregrittari cpiispiciunl, pperii fefrc non dcsisiaui^
    dtios cliariias Cpnsiare;'..'lioir polesl. Unde . et donec ad cceleslem patriam cos perdiicaiii.Oni-
    (Iiscipuli ad pitcdicanduin niiiuinlur hiivi (Lnc. x). iieseuimshiit adminisiraiorii spiriius,in minislerium
    Aloe cuni lii. sanclorum lioniinum ineniibiis fflxas'_ missi proptereos, qui liivredilalem capiunl salutis
    poiiiinlur, yirtutes eoiuin sigriificant, qriibus ad (llebr. \)."':. - .'-;V
    coeleslia vb.la.nl' et eoiiversaiilur. Cum vero in Eiomnes parietes tcmpliper circutlum sculpsit
    sigiiilicatiorie aiigeloriim: ponunlur, graiiam pef- vatiis cchttitttris el iorno (69), Sculpiinlur parietes
    peiiue el indefcclivse felicilalis eorum, qui semper lorno, ciii.ii prompio ainnippolleni fideles adfacien-
    in ccelcstibus in miiiisleiio sui persistunt Condi- -dti-inqiuc Doininusprsecipil, hocper singula dicen-
    ipiis. "Vel quia leyitafe spiriinalis naturoe siint t;'s : Renedicam Dpminum inomni tethpqre; sempet
    pitBjilijUtubicniiqnfivoliicriiil.staliiiiquasi volando iiiusejitsin oremeo (Psal. xxxiii). Et ilerum : Pa-
    raiuni cor meum Deus, eic. (Psdl xvi).;Quia torna-
    pefveriiarifVQuirique cubitbfiihl aia cheiub Unai «t
    inra cailcris arlibus velocilate proncellil.et ipsasihi
    quinque .eiibiibruhi ala clierub aiiora; qiiia ih
    oinni 'labeiiliuih refiiifi varietaie sancli lioiniiies regulam , qua sine errpre Ppereliir , servat, bei;e
    seiisus corporis -in.bbsequiuin Coiiditoijs exieiiduni, i,"per hanc pia Sancipriim vita sigiialur, quse parata'
    pciilos liabeni.es sempef ad Dominum, audife el esl semper ad obsequium Domini , cl hoc iinplere
    desideiafe vocelnTaudis ejus, elenarrare universa sine diverliculo crr.andi, loiigousu ..virtulum exerci-
    'liiirabilia ejiis.Decerif cubilorum altiludiiiis sUrit, lata, didicil. Facit pitluras.; varias. <]uasi promi'-
    qui (/. qriia) deiiarlb aHeriise viloe fruuiiiur, ha- ncntes de pariele et egfedienlcs, cum Deus mtilii-
    heiites iiiviolaiain Gondilofis imaginemy sefvafa laiiasviiiutunioperationes fidelibus lribuit,viscera
    sancjitaie, jusiiiia et vefiiate in qua condiii siinl. scilicel misericordise , benignitatcm, liuniili iaieni,
    Peiiarius enim decem obolis constat, et coniinere patieuliahi, modesliam, etc;; super pmiiia autein
    in se nomeii et regis iinagiiiem solet. Uiiius pperis charitalem, quavesi viiiculuih p.effeciioriis(Col.m)'.
    el mensureesunl duo :(-hei'ubini,quia iiulla dissehr Pavimeiili sequalilas.huinilem cbncordiani fralcriii-
    sio voluiuatis in supema pafiia esi, ubi uria cadeiii- laiis sigiiifical, ubi cttni sinl Jutlaei et genliles, bar-
    iilus-: hari et Scythoe, libei i et seryi, nobiles et ignobiles;
    que pracseiiiis Dei visione et gioria oiiines
    trantur. Alas igilur cheiiibini interiores super cuncli se iii Christo esseTratres, et euindeinPairein
    arcaiil se iriviceni Coivlingebant; quia pari de Do- biibere in ccelis gloriauiur./Texit ergo Salomou
    "hiiiib atiesiaiibne coiiseiitiiint. liem iilis-exlerio-- pavimciiliiin doiims auro inlrinsecus, quia Clirislus
    r.bus islse unniri parieierii, illoe alleriim coniiiige- :D angelos ei aninias jiisioiiiin iu ccelisplenario dono
    baiiv.iiuia Yetiis Tesiaineiilum proprie anttquo Dei perfectionis iiuplevit, et peregriiianies in sscculo
    populb scriplum est, Novuin nbbis qui posl incar- cives pairise ccele=tissignaculb dilectibnis selernse a
    iiaiibnein Dbmiiii ad JidemvenimuSi Et secundopa-' niofiaJium vililale secrcyit. ^ ; - :
    !r":eii, id est- scpteritiionali, comparanfur, quibiis Et in ingressu oraculi feciiduo ostiolq de lignis
    "pbstTiigoia etieiiebras idololairioeluccui vcrilatis olivarum^poslesqtte aitg%torum-quinqne (70).- Uniis
    (bgiioscefe daiuin est. Exlendunt alas ad invicein erat ingrcssus ,.sed duobus ostiis claudebatur , ei
    ''siipei arcaiii, cum ad laudeiri Crealoris referunl cisdem reseratis apericbalur , sicul et templiim^el
    boiiiiiii quod accepcruiil. Exicildunt etiam ad -pofiicus ante templuin uiiuni tantuin hahcbaut iu-
    -iilruiiiqhe parielenii braculi a,las: quia laitarites iroiluni, quia «iuis Dominus ,-nna fides,unutii bup-
    in ecelesii patria iiistos ulriusqub pJebis yisione ,iisma,unus Detis et Paier omniutn (Eplies. i\): Dtio
    qiioque 'siise gloriae aif laudem Cfealbfis;exCitaiii. surii osiiola, ijuia Deuni ei prbxiiiuim diligunl an-
    - ,. ;;v\ •' ''
    i'68)Ex cap.Ta" ..:; '""::(70)E.xcap.vijj.•' '*':
    (U9j Ex cap. 14. ,,',;. / V:. :.
    77 SERMO II. IN DEDICATIONE ECCLESLE II. , 78
    geli et honrines saneii; neque januam. vilse nisi per JA.baf psiia non duplicia sed simplieia; quia jn aeterna
    gcminam dileciionein. posstint intrare. Postes ha- beatiiudin.e non eril necessaria fi.des, nec spes, ubi
    lieul angulorum qiiinque , quia nonsolum /animas quoe nuiic credimus et sporanius ,.nianifeste vide-
    "electoruin aula cceleslis recipit, sed.el corppribus biiniis.
    immortali gloria pKcdilis in. .judicio fores aperit.. His ostiolis velum additum esl, sicut in Parali-
    Qiiiivqiie cniin sunl sensus, corporis. Uterque ergo pomcnoii scriplnin esl: Fecit, inquil, yelnin ei
    postis oraculi alius est quinque cubitoruin., quia 'hyacintlto, purpura, cocco, et byssp : el inlexuil ci
    splis i|lis supernae palriae iiilroilus pandi lur, qui cherubim (U Par. m) , decoris scilicel gralla , ut
    omnibus cprdis el corporis sensibus Dpmino ser- ii.iler parictes' deauratos eiiam olosericunl fulgeret.
    viunt. Et sculpsit in ostiolis.pictutam cherubim.ifit IIujus ergo veli sedul.i apcrtio , id est intrantibns
    palmaruni species, et anaglyfa vaide proeinineniia,'et fevelatio, significal apertionem Jegis et regni ccele-
    texit eq aurp,fit operuil iam cherubim,q'uatn palmas, siis, quoe npbis pcr incarnationem Chrisli donal»
    ei.ca.tera aiao. Aiiaglyfa Gr;cce, cmlalurm dictinliir esL Unde, baptizaio Domino, cceli aperti sunt
    Latine; quia virtiiiiiin operibus quoe per orbeni (Matth, m), Ui osieudcrel, qnia pcr haplisnia quod
    Ecclesia in sauclis el perfectis viris exercel,. i.IJ.i ipse nobis consecravil, januain cceli debemus in-
    "
    proecipue quibus fidclium cura commissa et.claves gredi. El ipso morienie, idem vetum scissum esl in
    " tnedium a summo-usque deorsum (Matth. xxvii);
    regni ccelorum sunt datae ,. omiii debent solenia
    iosislere, ut quantum gradu prseemiiient coeteris, oslendeiis quia figurae legis jam finitse eranl, et ve-
    tantum pr«cellant merilo honae aciiouis. Ilabcnl ritas Evangelii arcaiiaquc coeieslia, el ipse ccell
    enim jnsepicturam cbcrubim sculplam, cum coele- ingressus non adbuc figuraliter sigiiificandtis, sed
    siem in ierris vitam pro posse sup menie el opere sialiin omnibus apCriendus, qui ab iniiio mtindi in
    iniiianlnr.. Habeiil palmariira species, cum super- fide veriiaiis de nuindo iransierunt. Unde idem ve-
    uam reliibutioncm fixa iiiteniioiie iiietlitiiniur. lum sub quo in oraculum inirahalur, ex iiyaciiiiho,
    Palina enini. viciricis maiuis ornatus esl. Habent purpura, cocco, et bysso factum esl, eique clicru-
    anaglyfa.valde proeminentia, cuiu cciiissinia bono- birii- intexti. Hyaciiiihus enim qui coeli colorem
    rum operum documenla, el quaenenio sinistre inter- iniitatur, supernorum desideriis comparalur. Pur-
    pretari-valeal, oslendiinl. Fecitque in introilu tem- pura vero quae sanguiiie concbyliornin conliciliir,
    pliquadrangulaios posies de lignis olivarum,. et duo ct sanguineam proefert •spcciehi, sacrameiiiuui
    osiia de lignis abiegrits allrinsecus.- et utrumque Deniinicae passionis signific.t; quamiios imitari,
    ostium duplex eral, el se invicem tenens aperiebalur. |Q crucem nosiram portando, debemus, In cocco ru-
    Sicnt.ingressus «raculi quo ad arcam Doinini clie--. bei coloris virtiis exprimilur Dei amoris.-Unde
    riibi.mque pervenilur, inlroiliim cceli significal, quo dicitur: Npnne cor noslrumardens eral in nobis(il) ?
    ad visionem Dei supernprumque civium nos iiilro- , (Luc. xxiv.) Byssus, id est. liiiuni , qui de lerrs
    . duci desideramus; ila introitus in teiiipltim pri- virens oriiur, el longo ariificum exercilio exuil vi-
    niordia nostrae convcrsionis ad Detim iiisiiiual, roreni, et c.dnciiur in alborem, casii.galionein car-
    ,<maiijJoin proeseiileni Ecclesiam inlranius. Islc.Jii- nis significal. Unde Apcslolus.: Mortificate membrcs
    gressuin noslrum ad. fldem , ille dcsignal ad spe- veslra, qtim sunt super terram , elc. (72), fornicaiio-'
    cieni. Unde postes hujus introiltis qiiadraiigulaii nem, immundiiiam , libidinem, elc. (Coloss. m). lle-
    stirii propler quatuor Evangelii Jibros, quoruin liiin ad album nos vult perducere caridorem , cnm
    doctrina in fide veriiatis erudimui'. Aliier : Qua- dicit: Obsecto vos ut exhibeaiiscorpora iestta Ito-
    ilraiigulatos esse referunlur prpplerquatuof scili- slidm viventem, sanctam, Deo pldcentein, elc. (Rom.
    cet principales virtutes, prudeniiam, fortiliidinem , xii), InlexiiiUur cherubim.el eisdem coloribus con-
    jiisliiiam , leniperantiam , quaruin fiintlameiiio lir- ficiuniiir, cuni in iiuivcrsis qiufi pie agiinus, a vrne-
    iuissihio omnis boiiorum acfiium slruclura nitittir. natis dscmonum lelis per angelorum prasidia, Do-
    PrudeiUia enim esl, qua discinius.ipiid uos agere , 0 mino donante, proiegiinur.
    qiialiler vivere depeal. Fortiliido, per qiiam ea quse , Posl haec mdificavil atrium interius iribus orditii-
    agenda didicimus, impleiiitis. Qtias bene Propheta bus lapidum politorum, et uno ordine lignorum ce-
    compleciilur dicens : Dpminus iljtiniinalio tneq, et dri (75) iEdificiuin ergo templi inira airiiim sace>-
    sahis mea (Psal. xxvi). Illuininaiio s.cilicel, ut quav dotum perfectorum WEccIesia vitani significat, qiif
    agere dcbcamus, edoceal. Salus vero, ul hoecageiida excclleiilia virlulum Dpmiiio appropinquant, el aliis
    coiilinnel. Teinperaiilia est qua disceiiiiiuus, ne verbo elopeie ducaiuu) saluiis ostendunl.Sacerdoti
    plus aut uiinus juslo prudeulise vtT foiiiludini slu- eniiu iudiciiur, quod sacrum minoribus ducaiuui
    dcanius. Elquia quisquis prudenlia, fortiludine, prsebeat; quo nomine non soltiin aliatis ministii,
    el leiiiperanlia utitur, vere est juslus ; quarla post episcopi scilicet et presbyteri, sed et omnescen-
    prudentiam et forijuidiiiem el lemperantiani jusii- schtiir, qui altiliidine docirinoe et conyersationis
    lia sequilur. inlroitus interioris doinus duo habc- piseeniirienl, qui nec sibi laiituni, sed eiiani plebi-
    (71) Hic rccteproseqiiiinliiredit.: rfum loquerelitr cmtera; manifeste corruplus est.
    in via,ei apcrirel. uobis Scripturas? Veruni noster (72) Superesi hoc, etc.
    uis. qui iia scribit post verbiim nobis; de i, d, et (75j Ex c. 16. clrca medium. .
    /$-."". ""'.•."..' S.MARTlNl LEGION. SERMONES DE DIVERSIS. 89"
    Tiii» pfosuriiVfQui diim/cpt^ipfa siia hpsiiam viteulein, A enim ClirisIUs osteiitlei nbliis P.vlremj ci sniTiciii
    ;"sa>-- liobis (Joani xiv). Dies aulCrii jtidicii bclor.aiio riii-
    •iS.iir/anJj^^JeoijM^/p/^at^tiiem '(libi>ii/-icnJ'eSliib'elil
    ceitloiale riilhisteriuin spiriiUaJiter ex.ercenl. Unile niero lypice cxprimitiir,; quia hoc sicculum qiiod
    ibti Ecclesiae Ipqtiiiuf Peirus : Jos qiitem regnle agltur septem diebus sequilur. JEdificaviique eain
    sdcerdotiuiiii, geiissancla,.popitlus acquisilionis(l Pe- ahiiis seplcm, el octayo cohsunimavitjqiiia Ectie-
    ir. ii). Tria Itgiiiius dtria ih tifcuilii templi fuisse. siii Ibtd linjiis saechli leinpni-ev qiiod seplein dierum
    Nairiquando iii Saneia sahctofuhi intrabal pon- circuiiu peragilur, ex cleciis ciiiis.lfui.ur anitnahii',
    tifex," iii-ipsiihi iemplriin saeerdoies purificati sta- el in fine ssccuii siuitii iiiGrciiieiiiuiiVad perfectiim
    bant; ei nbvipufificati, ima ciini LeviiiS el canlp- perducit. Vcl ob significalioneni spirinialis graiia;,
    rihiis, ei cuiii viris Judseis braiues in iuiiitiuiii per quani Ecclesia solum iil sil "Ecciesia perciplt:
    airiuiii sub djvb, id esl iri aperio sub aere, si sere- qtiia sine Spiriius saiicli donis nenio fidelis efiici;
    nuiii esset, stahant; si vero Teinpesias, in pofticus vel,fi(lem servaie, vcl merito fidei .id cbrbiiaiii:jii-
    pfoxinfas sese lecipielvani. Iiv exTefius vero alrium sliiise poiest pervehire. Hifam artifex de Tyro, qtiem
    Juileoe ihiilicres pUfificaiae eraiil. In exlremuhi vero assumpsil Salomon adjnibrerii opeiis siii, 'electps"
    alfiuiii gehtiles eraiii", et Jndai qui nuper veiie- de geniibus priiilicalbrcs significat. Maler cjiis vi-
    i-iiiii 'cx/gentibus -''iisqiie ad rsexlum purificatioliis diia propseiilem Ecclesiam designat, pro qna Gbri-
    <liein.:TI)e lils alriis pfacciiiens Psaliiiisfa/dicebal: sius vir fjus morie gusiata resurrexil,"in coeliim
    Ecce iiiiiic' beiiediciie Doniiiium,oinnes servi Dbmihi, asceiKleiis, perogrinaniem reliqnit in lerris, cuju»
    qhi suitisin doriio Domini, in qtriis doirius Dei lilii sunt pr:cdicatores et OhinesTideles. UnJe est'
    rihstri (Psqli cxxxiii).^lii bis alriis aiqiie porlicibus illnd: Pro patribits tuis riaii sunt tibi filii, etc.
    " -' 'ir-:
    jeieinjas et aliipibplieise, iri liis Dominus et apo- (P*n/.'xt,iv).
    toli 'pfsediCabaiii, in harum aliqua Doihiutis sedebat Ei finxil ttuas colttmnas cereasj decem et-octo cttbi-
    dbceris, qiiarido tevilaiitibns PJiariseis oblala csl illi torutn altiindinis columnain unatri, et ejitsdem ditiitt--
    m|i)ier aduilerii judicarida (Joan. \m). Tn-iiis cori- diniscolumriain alieram; et liiieaduodeciin cubiioriim
    sisiebarit /vendeiites oyes, et boves, ci coliimbas, dmbiebdi colitthndm uiraiiique (75). Ter cninv seiii
    qiiosvejiirilnavil (le ienipIO' (JoftM, ii). tn liis Pcfrus dccciri el octo faciuni; sed liia ad fidem pertiheiit
    <;ljbaiiriesclaiiduiri iiiveiiiehiessanayeriiiit(.4r/.iii). prpptef Ti-iiiiialem/sex vero ad Operationenv, quTa
    Ih iiis bfabat biriuis iiiiilliuidb pbpuli, qiiando in- sex diebiis faCltis est mundiis, Tria pef sex mulli-
    cehsuhi pbiieiitl Zaclianoe ahgelus ad aliare lliy- plicariiur/ cuin jiisiiis ex fule viyit (Ilabac. ii),"et!
    itiiiviiitiiisjippaiiiilj eiimque de prieeiirsoris-fipniini C cognifibneiri pioe fidei ciimnliil ex securiiaie hpriae
    liaiiyitate perdbciiif {Liic: \)y Aecedelva.lviilgiis us-r aclionis. Lineaduoiiecim cuJuibfum qiiae utramqiie
    qiie ;td aifiuifl siicefdbinrii, et liosiias Usque ad ja- ambiebat coiuniriam, dpctfina esl aposloloriini.
    iiviiiiii deierebat stiscepias .-a sacerdblibus, ci 111 Nbrma igitur ajioslojicat; iiisliiiitionis ambil cblum»
    ;_-et ipsUih liani litrariique , "cuhi dPCior Jiidoeis vel geiitrbiis
    iihiiri •:':'ci1ai'as/i'.'eciil.is^''''pto'sequeb'atu.r
    ciiiiiii ienipTdili Cuiii' aperiebaiur, a lorige iilspjcie-s prsedicare missiis, ea larilum cuiat Tacere et di-
    bal, neciaiiien eiiani /alriuih sacerdotiiin inirarc cere, qtiie per apostolos accepil et didicit ab/Eccle-
    pOiefaVSed/de iiifJeiioribus ad Doiniiiuin clamabat; sia. Nam qui aliier vivere vel praedicafe .voliieiiii:
    ijiiia iicc. Ciiriisiliurii iii Ecclesia siniplicilas a Do- et aposlolica decrela spernCre , iioh est columiia in
    ii ino despicitiir, qiiarido fideliiei; qu;K possuiil, teiiiph) Dei; qUia ciiin apbstolica slatuta sequi co;i-
    voia pieiiilisoferunl. liispiciiuil ejviiii in ienipluih leiniiil, vel exilitate inertia;, vel grt>ssiludine ela^
    a-longb ."ciiiii vilam Siibliinitfiri disceieiH adniirafi iionis, duodeciiiv cubiiorum lineae non convenit.
    gaUdeiit;ei qups Viiiiuiis iiniiatioiie sequi hequeiinl, Duo igiiur coliiiiin.-eappstolos et cunctos dbclores
    piae veherafibnis afnplecluiiiur PlTcclu. Uims ordo signilicant fortes fiile et optre eiereclos conleinpla-
    ligiiorurii ceiiri horia Tist bperaiio sine simulaiioiiis tione. Duac auieiiisunl, ut pravpuiiuniet circiiincH
    D
    cprriipiiorie exhibiia, siiie cujiis ailiectione fides, sioneiivpT-Cdicaiidbih EctiCsia iiilrodiicanl. Osliunv
    spes, eis^hariias vefa.esse iioii pptesi. Ligtia enihi fcinpli coliimriaj iili uiroque latere posi.lic circum-
    cedri pfbpter odoris gfaiiam el inipuiribileniiialur stiint, ctinl minislii sermonis iilvique popnlo iutro-
    rise ppiehtiaiiv, pefsevefantiaiii, et faihani piae actio- iluin- coeli oslendinii. Duo autein c.ipiiclla capitibus
    nis «lesighaiiiv coliimiiarum superposiia duo suni.lestaiiiciitaV quo-
    '''^rib''^uqrld'''re'^Stdom6nis\ fundatd est domus runl iiietlitationi el observaiioni doctores',el aninro
    .i)ojBiHiVirt;weii*<f..2ii(ijidesi''Maio;ei in uiind hnde- subjiciiiniuf el corpoft. Undeel uirumque Capiiel'?
    cimo ejusdeiii regis m«iM<iBut, id est Oclober, per- 1'iiiiiqiiinqne cubilbs altiiudinis habei; quia quinque
    [ecid est dothus ihbmni opere suo, el in' omnibus libris Seriptura Mosaicse legis comprelvendiiur.
    uieiisilibus suis. (74) .Quod autein in bctavb aiilio et Ouinqiie eiiarii saeculi seiales tota Vetefis Testa-
    bc.i.ivbiiiense "perfecta est donius in omiii operc suo, menfi series complexa esl. Novum vero Tesiameii-
    iul fiiiuruiii ssecuiuin /Jieiiique jiidicii pferiiiiet, ul luni Tion alia pfajdical, quam qUae Moyses pi;a?i!i-
    (juid ei ampTius addaiurj inveiiiri ripii possil.Tunc candaper hoc praedixeral. ct propbelse. Unde est
    - "
    (74) Ex cap. 17. (75) Ex cap. 1&, .
    81 DEDIGATIONE ECCLESLE •II.'
    SERMO II. IN ...':'.. 82
    illud : Si crederelis Moysi, crederetis forsilanel milii. A non niibeiil neque nubetiiyr ,\ MqltH, nxnj;. q«i«d
    - mori ultra non poterunt (Luc. xx); qiipd ubi esl
    (Joatt. v).
    Et fec'l spscics retis el calenarum sibi invicem miro Chrhlns, ibi et ministri ejus erunt (Jqan. xn), ct
    opert conttxlarum (76). Species enim calpnarum^ et csetera hujusmoili quse splis ejus civibus. peifecte
    simililtido relis in capitellis varietas esl spirilua- ' •
    palenl.
    Jiiiin virtulum in sanciis. Unde est illtid:Astitil re- Siciit malogranatprum. uno fpris cortice. mulia in-
    gitia a dexiristiik, etc. (Psal. XLIV),id est in vcsiitu lerins graiiaj-concluduiiluf; ita sancla Ecclesia uno
    Ailgidoedileclioiiis, circumdaia varietale diversonim lidei muiiiniine imiumera electoriiin agmina i.itclu-
    (hafismalum. YcJjnniiiplex contextio calenaiiun el dit. Bcnc aulem capila columnarum malbgranatis
    expansio retis -mtiltifarias doelorum personas Insi- erar.l circumd.ila in gyfo; quiasaneli dpcloresprio-
    iiuaf, qui «uii veibis proedicalorum fideliter «he- rum fidelium vilam ad mempriam feyocani, eofum
    diendo adliacrenl, qiiasi coiiimnaitiin capiiibiis su- exemplis. aclus siios el scrmones lnujique niu.n.iuiit;;
    pe-positi, reiis el calenulaD niiraculum suse coh- ne si aliler vixeiini, errei.it, In ina.lo.graiiatis ergo
    nexionis ciinciis pisebent. lla; eniiii calenoe iiiirp lola significalur Ecclesia. Dticeiiti ordihes malo-
    sib: inviceni siuil ppeie (imlextse, quia mirabiii granatoruin in circuitii uiriusque capilelli fui^e
    gratia Spirilus sancli acium est, ut vita fideliiuii " refeiiiulur. Gciileiiariu.s vero iiiiiiieius, qui.prius
    locis, leuoporibus, gradu, coriditioiie, scxu, ct aelaie Iransil ad d.exieram, bcalitudine.ivi iildical aHciiiam.
    miiluiin dscrela, una fideet dileetionc-.--^coiijtutcia, jD.uplicatiir liic liiiineriis niiilogranalofuin in cir^
    Eiseplenaversuum retiaculain cnpitelli) ttno eiaiit, ciiiitt capilelii secuntli, ut sigiiificeuif quodutriiis-
    et seplena in capitello aliero. Scptenario; numero que leslanienii populus in Chrislo sit adiinandiis,
    spiritualis gratia signaiur. Unde dicitiir: Septem ct ad acternani coronam iiitroducendus,
    s.iirilus Dei missi in omnem lerram (Apoc. v). Septona El siatuil duas cptumnas in porlicti lemjili, citm-
    ergo versuum letiacul.i crant in capiltilo uiroque; que staluissel cotumnam dextcram, vocctrii eain nor.
    '
    quia Palres ulriusqne teslamenliper gratiam iuiius mineJachin, id est firinilas,; siinitiier etexil cotuiit-
    Siiirilus septiformis Ul cssent ele.e.liaccepeiiinl: El nam secundam, el maip.il .jionien. ejits Bopz,jj.esl
    pcrfecit columnas, et duos ordines per circuilum re- in robore- Dcxlera- igifur columna cos signilica.i,
    tiuculorum iingulontiii, ut legerent cap'Ueila,;qi}<e qui veiiiiiium in carne Dominum propheiando pr:c-
    .eronlsu;er stimmilaletn tnalograna:orum. Facla suiVt .dixorunl; secund.i- illos, qui jain iiunc vcnisse ct
    ha?c reiiacula iit legerent capitella, id csl undiqiie mundiim redemisse lesianiur. Simili vocabtilo aniliav
    in gyrum cireumdareiit; quia oinnis Scripiura sacra r colunina; censentur. Una enim firmilas, allera ip
    cnm recie inleHigiiur, graliam per omiiia sonat robore dicitur:-ut .un'a fidci cl operis .f/oriiliiil-u
    c-liarilatis el pacis. Capiiella enim sunl divina Volii- ciinctis iiiesse docloribus nionstraretiir, ei.iiostri
    niina; fieiia verov vinciila muluae' dilcciionis. Kt leinporis ineriia tacilc notivreluf, ubi. se qnitlam
    r: tiacuiis teguiit :r capilella, ciiin sacra eloquia doclores, sacerdotes et cblumiias doiiius Dei videri
    dorio chariialis imiiiqiie probantur veslita, Nanrel et vocari voliinl, cum .iiijbil in seTirmoe' fidei. atl
    in tis qiiav iiv Scriptiir s imn inttTIiginius, charitas conieinnendas sacculi pompas el desideranda bona.
    laicl, et in eis quae inlciligimus, Jale palel-:'Copi- invisibilia; niliil habeant roboris ad co.rrigendos,
    te'la auterii, quee erant sttper canita- coluin;narum, nihil industrise saltcm ad iiiiclligcndos eorum qni-
    quasi opere lilii fabricald erdnlin porticu citbilorum bus prselati sunt, errores
    quatuor.Per lilia, clarilas siipernae patfhe et im- Fecit qiioque inare fusile decem .cubitorum q
    moflaiilaiis florihus redolens parndisi desigiialur Jabio usque ad iabium, rolundiiin in circuitu (7iT).
    anicenilas, per qualuor.vero cubiios evarigelicus Mare baplismuni signiOcat,..qnja a primo bapii-
    scrmo qui iniroiitini arlernsc beaTiiiidiiiis proiiiiitit, 2aio in niorem, id esi in fonna Jesii Clirisii,
    etiier perveniendi osieiidit. Cum crgo sanctr docior usque ad uliiinuni qui in: fine sscculi creiiilu-
    res promissa nobis lumiria rcgni coelestis iii qualnor D rus et liapti^andus esl, omnis fidelinm i/borns
    Evangclii libris osteniliiiit, qnasi capila colitniiia- eanidem veritatis viain ingretli, et comiiiiiucin
    ruiii, opus iu Se lilii quaiuor ciibiioruni exhibcni. debetsperare a Domino ..jusliliae -coronaih. Qiiin-
    Et rursum alia capiielld in summilaie colitmnatum que cubitorum .eral .aliitudo ejus; quia qiiidqiiid
    desuper juxta mensincim columnm con.ra retiaculq. visn, aiidilu, guslu > odoralii ct tactii deliqui-
    Quorum scilicet capitellprum faclura pereniiis re- iiiiis, gralia Dei nobis.per abjutiouem yivillci ioiuis
    . giii subliniilateni desigiial, qiiam nec orutus vidii, lelaxal. Sed lioii siillicit pra;tei'iloruni remissio
    iiec.aurisatidivil, nec in cor iiominis ascendil,:qum pectaiorum, nisi quisdeiiiceps. bonis siudcat opc-
    prmpamtit Deus diligenlibiis se (/ Cor. xi). Ppst ribiiSi Alioquin diabolns qui iftxierat -de liominc, s.i
    l:lia quaiuor cubiiorum nlia sunl posita capitella, Iiunc a bouis-vider.il' vacare eperibns, /iiulliplii ius
    qiioruni altitudo quanta fuerit non dicilur; quia redil, et facil novissima iiliiis- pejora,' prioribmi
    iiuilta de ccelesti beaiitudine in Evahgelio legimus, (Mdtt. xn). Persacerdoifis qui in hpc mari lavaban-
    quod scilicef ilii miindi corde Deum videbunt . lur, oniiies eiecli sigiiantur, qu.i stint ineinbra
    (Malth.v); quod erunt mqttqles angelis Dci, qpod sumnvi sacerdotis Jesu Cluisli. Unde. dicitur : Vos
    (70) Ex eod. cap. (77) Ex cap. 19,
    83 S. MARTINTLEGION. SERMONES DE DIVERSIS. 84
    eslis regate sacerdOlium, gehs sancla, popuim acqui- A inius aurosum osicndil. Ideo glorjam Tcsurrectia-
    sitionit (J' Peir. n). Recie hoc^vas mafe diciiur-, in uiscjus insinual, qui corporis immorlaiiialem Tori$
    mcmoriam videlicet maris Riibri in quo prins pcr (iiscipulis oslemlil, et animam divina kice coniscaiii
    jEgyptiofum exstiiiclionem baptismi fofmii praeces- simiil incsse docuit. Chrislns quoque ante passio-
    sit. Uiide est illud : Patres, hoslri omnes sub .tmbe nem suam qiiasi adhuc clatisum, lilium ftiii, ciim
    ftiertinl, ei' dinncsntare iransierunt, etc. (1 6or:%.) • in miracuiis clartis homo refulsit. Post resurrec-
    Ei resticula tr.iginia cubilorum cingebai illttcl per eir- tionein vero et ascensionem repatidnm sesc lilium
    cuiium. Reslicula disciplinam cceleslium pr.xccpio- cceli avibtis, id est ahgclis el omnibus saneiis, ex-
    runi indical, qui a voluptatibus mimdi religaiiiiii-. liibiil, qiHbtis in. assumpia liumahiiale poienliam
    Unde diciiur: Fuiiiciihis-triptex difficiie rumpitnr divinoe claritatis qiiam habuil, anlequam mundtts
    (Ecclc. i.vj: quia bbservaiio mandalorum qirac-ineor- csset, osleudil. Unde dicilur : Ego fios campi, ei
    dihns electprum fide, spe et dilectione supeinoe re- litium convallium (Carit..n). Lahitim ergo ntavis.
    tribiilionis firnvata esi, iiullo potest obsfaculo ilis- inqiio sacertloles labanlnr, quasi iab.inni fuit ca^-.
    solvi. Resl.ieula niare anibil,. ctim sncrainenttiin licis, ei felinni repandililii; quia baplisiiius quo
    liapiismi quod accepiiiius,. piis operibns .niuuive stti- _ inembra summi sacerdotis {TS) mnndannir, in fide
    demus. Resticiila iriginia eiibilorum cingebal illud passioiiisejus nosapcccatis purifical.el pufificaios
    -jier ciicuitiim, quia Doiniiius nosler Jestis Cliiisiits ad visionemgloriic snaeinlrodticil. Ctini praedictuin
    cum essel iriginla anivorum, venit ad haptismiim sjl, quod reslicula irigi.nla ciibiloruur mare circu-
    (Luc. iu). Qui quoiliam suobaptismate qiiod trice- ierit, el Sculplura rursum subler labiuin posila de-
    narius accepit, consecravii nosiriim baptismum; cem cubiiis ambierii; palet quia vas erai iiiinodum.
    recte maire qtipd iioslrum bapiismum signilicabai, pliiahc repandtim et diffusum, qnod a triginia cubi-
    reslis circMibaf iriginla ciiliilorum. Dtto etiarii ordi- Hs Circuitiisquos habcbat in labio, usque aifdeceia
    7tes sculplurarmn liislrialaritm erunt fitsiUs. Scnlp- cOarclavit.. Marc tltio miliia eapiebat batos, v.el,tria.
    iiua aulem liislriala esl, qtiae aliquas reimn liislo- niillia metrelas. Ralus capicbat liielrciani et ilinti-
    rias iiniialiir. Unde per sculpitfras hislriatas quibus diam.Catus iiiensuraHebrscorum csl, quae aptid cos
    itiare eircumdaiuf, exempla priorum temporum si- fcal/i.dicilui-,babens inodios tres. Ipsa esi cpbi, quam
    gnantur, qua; nobis sunt intuenda, ut videainus illi epha nuncupanl; sed eplivpcninel ad inensuram
    qiiibus operibiis. ab initio sancti lieinines Deo pla- .frugu:n,batiis vcro ad liquida, viiium scilicel, aquam
    cueriint. ei.oleum. Batus ergo, quav certte mensura; norma
    lteruni Scriptura dicit :.£t stdbanl subler duode- C e.st, opera avquilatis' scilicel el justiiia; designal,
    riui boves,e quibus tres respiciebanl adaqtiilonem,et qnibtis lii qni in venmsioncm peccaio.rum bapiizan-
    tres ddbtiehlem, liies ad occiclenlem,el ires cid me- tui', necesse liabelit inslilui. Mille batos capil ma-
    ridietn,ei mare desuper erat supet eos : quorum pp- rc, cum aquabapiismsiis plebem Judseorum abluens,
    'steriorq universd inlrinsecuslaiitabank Perlios bo- ad regnuin coelcste iransmitiii. Recipil el alios
    vcs appslolos iiiiclliginins et evangelistas, inio mijle, cum geiililes. eodem Tonie •renaios.el opeci-
    omnes Verbi minislios. Bnde est illud : Non alliga- bns justitiac confirmatos, ejusdem cegni facit csse
    tis osbovi trituranli, clc, (Dent: xxv ) Hi mare sibi . pari.icipes. ,
    supeiimposiunn portanl, ciim aposloli eorumque Et [eciideceiri batesanteas, qttatuor cubiiorutn longi-
    successores injnncttim sibi Eviihgelii bflitium prom- ttidihisbasessingulas,eiqiiatuorcub.ilomnt,laiittidinis
    -pta devotione implent. E quibus liesrespiciebantad . e/ (79)qitaiuor, cubilornm altitudiiiis. El ipsum optts
    aquiloriem, etc., quia univeisis quadiali orbis par- basium bilerrasileerai, idesl iiitrinsecus cavuni(80).
    libiisiidem prscdicant Trinitatis. Hinc qiioque apb- Multifarie inuliisque mo.iis cadcm noslrsu salutis.
    sioli diiQtleciinqnater lerni sunt electi, ut 'Tideniel sacramenia figuranlnr. Aposloti enim et apostolici
    confessioneni Triniiatis per quainor muudi paiies viri, sicul per boves mare porlanles dcsignanlur,
    evangelizanles, bapitzarcnl oavnes genles in iiomi- ^ et per "hases; qiiav poriandis liUerih.usparaia; eranl,
    ne Patfis, et Filii, et Spiriliis sancti. Quorum et figurantui"-^,'sicipsi lu.tcres spiriuiale lavacrum, S;Q-
    successorum suorum verba, actus, ei passiones Ut ef Oiare signifuabanl. Siqu.idem.iux.Ia Paralj-
    facile iiv praesenti.videre et cognoscere legendo va- pomenpiv, ovr.uiu in eis., qnae in liolocanstiim obla-
    leniris. Quae vero illis in fuiuro roancai gloria retri- luri eranl,, lavabaiit (// Par:. iv). Holocauslum
    biilionis, nonihim vicleie possumus. Grosji/iiiio au- aulem D*piiiioigeneralUerpmnis muUiluilp elecio-
    tem luleris (Tiumitnciarum eral; qiiia rbliore fidei, rum. iiiieUigitur, qui bapiizaniur in Spiriiu sancto
    spei, et charilalis muiiitur perccpiio bapiismi. Ne- e.l igni. Sicul Crgo sacerdples qui in. inari I.avahan-
    qne aliler proficuiim esse ar.cipieiilibus osteudilur, luf, sig.nificanteos qui per baplisnvum cfiiciiiiifiir
    nisi liarum irium vii tutuni lirma cerliiudo nieiiiciii stimmi sacerdolis consprles, scilicei Chrisli; iia.et.
    accipicntiiiin e.l opera confirmel.: Labium maris eral lioIocausta.eQsdem significanl, cum per ablulioiiem
    quasi labium ealicis, el folium repandi lilii. Liliuin baplismi.gralia Spiriius saucti replenlur. La.va.tur
    . comitante. odoris graiia candidiim odorcm foiis, enim in luiere hoslia, cuin Gdelis bap.lisiiio perfuii-
    (78) Melins edii. efficimitr." i80) Excap 20.
    (79) Edit. Trium, Ut ei Vulgala. .
    S*j~ 5ERM0 II. INDEDIGATiONEECCLESLElL; ^:
    iliiur. ©ffeiiur iiv?liolocanstum, cuiii iiiiposiiione A tarent. Quatuor roltc quattior. Evaiigeji.ofiini libri
    nianus«piscopi donuin sancti Spiritus accipit.Qua- suut; quia, sicul voliibilisiota ciiissime ciirrit qltb
    tuor cubitoruiii.eriit longitudo el Jatiiudo basiuni; duciiur, ila jubenle Domino.per appsto.los .toluui.
    qnia pfaBilicaiores sive adversa mundi, ef -longilu- iniiiiduin in brevi i.mpleverunl. I£t sicul rota iinpo-
    dinem exsilii,et Jaborum proesenliuni Toris lole- sitiim currum a lerfa sublcvat, eli]iio auriga diri-
    reritj sivecor in dileetione Dei et prPximi inierna git, porlal; ita EvangtTiorum libri elerloriiui lncii^
    cxsiillatione. dilatent, semper virlulibiis stndenl; les a lcrrenis ad coeleslia suspendunt, et ad prpfe^
    priidenief scilicel inlerna bona el; mala disccrnen- cltiui operaiionis vel iiiysieriuni pnedicaiionis, quo
    tSs,:foriiter adversa sustinenles, caf abappetilu spirilualia graiia adjuvare vo.lucrit, ducuiil; quia
    voluptatum temperantes, jusliiiaiii in operatione subdilur : Tales erant rolm, quales in ctirrit solent
    tenenles. fieri. Sic eiiam legimus de. sanclis : Currtis- Dei
    Sed et sculpthroe eranl inter juncluras, quibus deccm mitlibus, multiplex, millia Imtuntiuin.; Danii-
    scflicef luteruhi tabuiae sibi neclabanuir, ut ex mis in iis (Psal. LXVII).llumeruli.qiii rotis anlepa-
    quaiuor scilicel vei quinque tabulis una fieret ba- sili ne ab axibus dilabi possent, obsisicbaiit, praa.-
    sis. Qtiales autem sculpluras bases inler has junc- cpivia sunt propbelarum , quibiis evaiigelica . et
    cturas, id est in sujslateribus anie et relro, dexle- R pjjtoslolicaShriplura, ne cui lcgenliiihi iii (iiibiuiji
    ra et sinistra, et supra circulos quoque habereni, - veniani, confiiiiiaiiliir. Uiide dicitur':iijabehtusfir-
    aperil, dieens : Inter coronulas el plectas, leones el Ktiorempropheiicum scnnonem ctii benefacilis atleite
    boves, el cherubim, el injuncluris similiter desuper.: ikiiles, quasi luceriim in cciliginpso loco (11 1'et.j),
    Tsbtilse ex quibtis basesTactaesunl, quadralae fuc- Ases 1'Olai'uiii qii bases portaal, _corda doclo-
    riinf, in qtiibtis forniiiie roliindteerani, qusc coro- rntn sw.n, qnae evangeiicis assidua praecepiis eos,
    nu!KsivepIeCIoeappc!iaiuur,in quarum mcdio caela-. ab; iinib sustolliuit, et yelut immissis roiis axes. .3
    ijii';ce anl. Non erat plana uJIa ex parte siiperficies lerra bases aliius subleyanl..
    bisis,sedundique niyslicis sculpiafiguris; quiasau- E conlra os luieris iiilus- cral versum; os unius
    ciornni meules, imo niiiversa eoruni conversalio vir- ciibiti; fiiiidns cul.iii eldimidii erat, vcnler aulen.x-
    Itiliini gralia praclcndit. Nec aliqua boja vacua pra;-, qualuor cubiloruiu fnisse creililur, ut atl coeleslla
    icril, in qua iion vacent piis operibus, vtT sermoni- nobis. per bapiismum iler palefacluni cssc docerct,
    buc, vcltogitalioiiibus. 'Coronulas in se scuiptas ha- Et qupd. ex eo forinsccus itpparebat, Uiiiiis. cuhiji
    beni, cuin ad ingressum perennis vilse infaiiga.bili era.t loiuin rotiindiiin pr.opier iiniliUrm yiilelicQt
    desiderio anhelanl. Pleclas habeiit, cmu inter de- cgiifessiotiis et fidci, qua omnes in Confessione Pa-
    sideria vilse cceleslis quse sursum esl, fraternaj tris, el Filii, et Spiritus sancli bapiizanlur..U11.de
    charitalis qnae juxta est, vincula non dissolvtuil. est illnd : Umis.Doininus, tut.a fides,uiiiim baplisihq,
    Iiabcnt inler cOronuias elplec4as fepnesi cum iia Ottus Deus et Pater pmniiim, qui csl supcr omnia
    ad sper-ainla ccelesiia nieiitem-erigunl, ifa ad diii- (Eplies iv). Habebal ctiam ununi ciibiluiii et diniir
    ge :dos proximos dilaianl, ul qtianiloque erianles diuiii, prcpier peifeclipncin scilicel operis et IIICT
    qni sibi (Oir.missi Fiintv aspere iniueaiuiir et corri- riluin contemplalionis. {nleger cub/.tus. inTiile.re,
    ganl. Guni leonibus etiam boves habeiit, qtiando in pcrfectionein indicat actionis bonse, quain habent
    coirectioue aspefitati maiisu.eiudiuem miscent. Un- sancti honiines divinae gratisc 'opiinhttJ8-.ie. !ri'aiiT
    gti!a.in habere sciJsam iion desinuiil; quia discre- gulis aulcm columnaiiim, id est in lalerib.us- b$-
    loncm aclionis el locutionis stimmopcre custo- sium, vaiiiccoelaluraeerant, c.t media imer coluni-
    diinii. Semper riiminani; quia verba divina;.leciio- nam quadrala, 11011 roiunda- Mediam inlercoliiiiiiianv
    nis in orc \o!vcre i;on cessani. Bene posi coronas , dicil tabulam superior-ciri, quoe sicut alia quadrala
    ei plectas, posl leones^t boves clieruhiin sculpti eral, similiterqiie sculpia ct in sumniilate stii:Jia:;
    esse lneuioraniur, qui iiiultitudinein scientia; scilir hebal rolundjlatem uniiis el dimidii cubiii, in .qqvi
    cel Scripiurarum significaiit; quia doclores fide- D luter pQiiebalur. Rotoe quoque.uiio cnbitu e,l diiuir
    lium quaiilo sludiosius divinas Scriplurse iiisistuiil,. djo iiiCiisiiraiiMi', quia .Seriplura Evaiigelji, qtiali-
    tauio cl in seVeritaie discretionis qu.v peccanles ter, qui pcrfecli esse voliinl, vivere debeanl, osleii-
    jtidicaiil, el in mansuctudihe lenitatis qua poBiiilen- dil, el doiitim oclcrnx relribulibui.s prpmitjil, BasCfi
    lihiis reiiiittuiil, timcnl judicium Dei,.vie injusie vero iiiiiiin habcbanl cubiliim, ct semissem ampli-
    ligando aut solvendo, juslc ipsi ligentur ab eocii- ludinis in summilatc sui, ttbiTutpres fecippicnt,qiiia
    j:is non potest errafe judicium. El super leones el doctores et ministri lavacri opefe quippe pei/fecii
    bovesquasi lord ex mn pendentia. Per lora potesias in hac vita fulscrunt, se [sed] liicc contemplatipiiis.ex
    ligandi alque solvendi oslenditur, qnsc a Doinino, parle linili sunt. Unde diciiur : Ex parle eiiim co,-
    Je.u Cliristo praelatis Ecclesioe in' Petro et succes- gnoscimus, ei ,ex parte ptvphetainus (1 Gor. xm).
    Siribus ejusconcedilui'. Quadraginta batos.capicbal I.uier unus, Quadi-age-
    itcium subjungil, dicens : Et quatttor rolm per narius numerus magnam pciieciioiiem sigiiilicai,
    basessingulas.el axes terei, super qitos bases erant; quia qualer deni quadragiula faciunl. Dec.ehi:aiiloni
    et per qualuor partes quasi humeruli subter luletem sunl prsecepta, quibus oninis nustra opcraiip iu
    ftisites; fpnira se hmcem mpeclantes, ul illum por-, JogeDei.pricfixa esi Quatuoi; vci;o suiit Evaiigelip,-
    87 S, MARTINI LEGION. SERMONES DE DIVERSIS. B8
    rumTibri, in quibus per dispensalionem poniinicaei A onusta, unahimem Scriplurx, qua pasfiinlir, coli-
    incarnaxionis coelesiis patfiic riobis palcTiieius est cofdiam aucioriiate aposlolica miiiiiiam significat;
    inlroilus. Et quia omries qui admysterium liapiismi Tla decem mensa; eloqnia legis ci prophelaniin de-
    pertihent, cum fide eisacramciiiis Evaiigelii fruetiiih nuntiant, quoe nobis 'fidelinm exempla quasi propo-
    debent recloe operaiiouis oslcndere, singnli Imeres,, siloruni in se vasoruni Domini cJaijialem.el nimi-
    jn.qnibtis hblbcausla lavab.aiitur , qiiadraginia ba- cnla propoimni. Mensoe sunl qniiiae; qnia-lex taiii
    los eapiebant. .- , quinqiic libros Mpysi qtiam quinque aetales sieciili
    Et coiisiiluit decem bases, qninqne atl dexleram complectilur. Bis; quia posi incarnaiioucm Dpniiui
    ;pdrlem lempli, et quinque ad sinislram. Dexler.im utriqiie populo, Judseo scilicet el gcntili, cbnimvill-
    p.irtem lempli et sinislram non inius in ipso lem- iur: El slaluit decem candelabra attrea, qriuique ad
    plo, sed. anle temjilum dicil ad orienlalem plagain, dexleram, el quinqtie ad sinislram contra oraculnm
    seilicel in atrio.inleripri, quod sacerdoluin proprie ex auro puro; et qtiasi lilii flores, et lucernas desit-
    -vpcabalur. Qujnque aulcni ppsuil ad dexlerain pai- pet attteas (85). Quasi lilii flures flos videturdicefe,
    Jem lempli propler Jiidseos, qui -sole justiiiai per quia snprema pars candelabrorum in modiim re-
    doclriiiiim lcgis/aniiquitus ulebalilur; el quiinjiie pandiTilii erat deforinaia.Liicernasaureasper qupd
    .ad siiiislrani nropier nos, qui coeco diuiius corde " continetur id quod coniinei, id est vascla aurea in
    adliaerebamiis ei qni ail : Ponam sedem meam ad quibus oleum luccbaf, deshjnaiitii.r.' Sicnt jnensae in
    tiqiiilonem, el ero similis Allissimo [lsa. xiv):Quasi lyp:) Scriptur.e pp:iuiil:ir, quia -p.iinem verbi riii-
    iliccrcl: In illis cordibus requiescere desidcro , iiislraiil, ci vasa fcruiiiiiiiiiistcriij id esi justoroni
    ijuae a/luce veiiiiilis ct 'fl.aiii.iuadivinoc charilaiis noliis actus in exemplum proponuni; iiapcr can-
    aliciia esse opto. ' diiabra ca.dcm figiiraiilur, quia lucem sapientiae er-
    Mare auiem positum esi ad dexteram pariein raniibns proferunt. Uude Salomon: Mandatum lu-
    templi in eodem alrio.Tngrcdientibiis enim alriuni cetna csl, et lcx Ittx (Prov. vi).UudeDavid dicil: Lu-
    'ab oriente, primo diveneinliim eral ad ineridiem,"- cerna pedibiismeisverbttin tuum, cl Itimentemitis meis
    libi mafe iii ipso angtilo s:abai ad lavandum sacer- (Psal. cxvin). Quod candelabra qninqiie a dexlris,
    • doiibus paraiuni; deiiide progredieiiiibus/inirb, oci quiiiqiic anieni a sriiislris, idein est quod snpra «le
    currebaiit Ititeres ad Javantlas bosiias ab ulraqiie mensis. Oraculum ubi br.it arca, aditus pairiac cce-
    parte posiii.Tiitra hos. ctiani basis. cral aenea qiiin- Jestis esl, ubi Ciiristus in dextera Palris se.dens,
    qiie cubiiorum Jo.ngitUdinis,,et quinquo ciibitorum pateriioruiri ulique cpnscius secfeiorum. Candelabra
    iatiliidinis, el Iriiini ciibitbruiii 'alliludinij, iii qua („ contra bracuhun notaiit, quod eloquia Dei ad hahi-
    slans Saloihoii dedicabal lemplum. -.••,• talionem supernoe civitatis aspeciant, ul ad eam
    Fecil quoque Hiram lebetes,- oUaa scilicef aireas promerendam nos accendani.'
    al suscipiendos ciiieres. altaris; Fecit. ei sculras, Fecilque JTorcipes aureos, id est cmtinctoria qui-
    Vasa viileliccl amea acqlialis iti filnilo cl pre ainpli- hus emungebaniur Jucernae, ut reparaloe in niejius
    tudinis atl CalefaCieiidiim. Fecil et hamulas,"vasa , liicerent. Significaut emiiiicloiia duo testaineiila
    scilicet tid offefenda vina (81). Teira'argillosa/ <le' quihus pecpaia purgantuf, quaeque inter se sancli
    •'«jtia facite suni forma; artfiindenda vasa, Seriplu rain Spirilus unione sociantiir. Hydrise. prsecordia safl-
    slgnifical, de qua regiilain bene viveiidi sumimus. ctorum significanl, aqna sapienliac et vino compuii-
    Quasi eiiim afgilla ignibus iiidiirala forinai vasa, ctionis repleia. Fusciniiloe quibus camcs praeparan-
    cuiii nobis SeriplUra regulam juslitioc quam seqUa- liir, proedicaiores insiiiuaiit, qui suis .audiiprihiis
    • inur, ostendil (82). Merisaatirea super cibuin inlellfgentia; adniiiiistrant, quorum1ofliciiim
    quanvpbhe-
    bantur paiies, ScripTura est spiriiuali intelligentia Cst corpus el sangiilnem iidelibus dislrihuere, ihlJ-
    '
    . elara.; De qua dicilur: Parasti in conspectu meo dclibus yero abnegare. Pliialae, dpctores siguilican!
    mensam (Psal. xxn). Paues proposilionis sancli pienos ulilibiis aqiiis. Moriaripla sunt pcciiilcniiuni
    doctores sunt, quoruni opera nobis vel verba ad D I labor passioque lolerantiae, quibus morlificaniiir
    exeiiiplum proposila iii divihis paginis, qui bene membia eorum super tefram. Thtjiibula de auro
    quacrii, invcnil. Undepanes in Exodo (83) duo.de- purissiino virlules iiidicant operuni, el oraiiones
    ciin fieri praecepli suiil propier aposlblos v.idelicet sanclorum; quibus odor suavilalis ascendit ad Do>
    duodecim, per quos Scriplura Novi Testamenti con- minum ex conscieiilia bona el fide no.n ficla (86) (1
    diiaest, et Veteris revelala niysleria. In verbis tlie- Tim. 1). Cardines utTorumqne osiiorum sensus-et
    zruni legiinus, qUod fecit Saloinon nieiisas in lcmplo, corda sunt ansrelorniii et sanciorum, qiiibus iin-s
    quinque a dextris, el qitinque a sinisttis; in quibus mobiliier coniemplalioni el dilectioni Condiioris
    . vasa Domini repohebant, scyphos videlicet, phia adliaerent, ul eo minisierium sibi delegaium recie
    las, ihuribiila, lnorlariola,/ iliyiiiiama, (II Paral. compleant, quo a voluntateDomininuuquani oculos
    . iv) (84). eic, SiCutergo una mensa duodecim panibus avertimi.

    T81)Excap. 21,- .' coques ex ea duodecim panes, elc.


    (82) Ex cap. 22. (U) Ex cap. 23.
    (85/ Ita et in edil., sed melius in Levitico dixcris, (85).Ex cap. 24. .
    uhi cap. xxiv, 2Sj legitur 1 Accipies... sinilam, et.-. (86) Ex cap. 25.
    85 SERMO II. TN DEDICATIONE-ECCLESLEU 98
    Et iiiiutit Sdtomon qum sanciificdverat David i\. in Ecclesia, in qub holocausta et sacrifici.i qnoiltlie
    paler suus, auruin, et argenlitm, el vasa,reposuilque spirilualiier ofTeruniiir. ilinc esl qubtl Doiiiiiius ait
    ea in thesautis dotnus Domini. Sanrlificavil David per Isaiam : Holocaiisia et sa.ngiiihem viciimarum,
    paler Salomoiiis argenium, ciun Deus Pater elp- hitcotttm el taurortim holui (Isa. i).
    fj"entes graiia sui Spirilus ad loquendifm verbum Tiilerunt sacenlotes arcam Dbmini, et laberna-
    Dei Ponfoiiai; sanclificat aurum, cum naiurali in- cnliim fcederis, eloinnia vasa
    sancluarii, qu:e erant
    genio pradilos ad intelligendum legem illuriiinal; in labernaculo, el intulerunt arcam in oraculiim '
    sanciifiCiit etiam -vasa, ciini oiiinibus Ecclesioe filiis templi in Sanctum sauctoruni sublcralas cheruhim.
    sancli Spiritus graliam Jargiini'. Ilscc saiictificata
    Moyses fecil duos cherubim aureos quos posuil in
    Salomon offerl in lemplum, cum Dominus peraclb
    propitialorio, quod erat super arcam (Exod. xxv):
    judicio doctorum el caeierorum iidelium coelum in Salomon vero atltlidit duos majores, sub quoruui
    gaudium coeleslis regni introducit. alis iiiinc diciturarcam posuisse ctiin propiiialorio,,
    Feciique Salomon omnia vasa iii domo Domini. el diiobiis cherubim prioribus. Domiis lempliexie-
    • Superius tlixT, Hifam fecisse Salomoni oninia vasa,
    rior peregrinanieni "Ecclesiaih, Sancia sanctoriim
    iiuiic'vc/rb £criplura subjungil eadem fecisst; Saio- supernse patrise felicitatem designant. IHata in Saii-
    inon; quia videlicel Salonion fecit diciando, Iliram cia sanclorum arci assumplam Christi liiimaiii-
    operaudo. ln campestri regione Jordanisr fndit rex latcni inlra veliim- regisc ccelesiis induclam demon-
    vasd templi Dominiin argillosa lerra (87)."Nou eiiim strat. \ -
    alilcrvasa electionis ei misericordi» eflicimur, nisi
    Vecles quibus arca porlabalur, praedicato<;essunl,
    ad baptismum ejtis resjiicienies in lali flumiue sa-
    . per quosChristus muiido innoluil. ApparebanT sum-
    laganuis ablui. Nolandum autem, quoJ non lanlum mitates vectiiim ante oraculum non senvper, sed
    in regione Jordanis, sed et in c.iinpeslri regioiie
    ciim ostia oraculi aperirentur; neque omiiibus, scd
    illius facla dicii eadem vasa; significans lmiltipli-
    caiionem fideliiiin, qtia; non soluin in Judaea, sed !iis solnm qui propius accedcntcs, allcr.iius inte-
    cl in omniunv regionum laliltidiiie eral fultira sb- . riora salagebant inlueri. Veelcs suut. in oraculo
    cundum illud: Gaudebunl cumpi, el omnia, qum in conditi, quia electi qtii cxcesserunt, nuiic.suiil in
    eis sunt (Psal.. xcy).:Fuditergowex vasa domus Do- abscondilo vullus Dei. Quod lameii siimmilales ve-
    ctium aperlo oraculo,.his qui appropianl.videiuur,
    lnini in campesiri regione Jordanis; quia Chrislus
    ouni oracttluni cordi.s piirificanlilius
    baplismum salulis,.de quo vasa misericordioe fa- . Dei perfectioribus
    toiaiiT miindi laiiludineni gratia aliquid ext.reiiiuin de supernoruni gaudio
    ^ccret, per implevit. C conlcmplandum dpnaverii, qnia liis qui panio lon-
    Soleinnitas quain fecii Saloiuoii et oninis Israel,
    id esl mcnle exleriiis vag.iiilibus,
    significat gaudmm saiictoruui quod cum Chrislo vero . gius recesserinl,
    cl pacifico rege perpelualiter liabeiii.'Ematli inier- ' c*vilcmpIaiio minime concediinr.
    pretaluf Dotnitti veritas. Hivus sive lorrens jEgy- Erat in arca urna aurca habens manna; qttia in
    homine Glirislo habilai omnis ptehititdo divinilalis
    pli signiiicat hvortem teiuporalehi, qii.im in ^Egyplo
    cousislens, id esl in ienebris hiijus muudi, niillus corporaliter (Coloss.u), Erat cl virga Aaron quae
    evadere polesl. Oinnis ergo lsrael a rivo iEgypli excisa denuo florueral;, quia polesias jtidicandi
    lisquc Emalh festunv celebrat ciim Salomone, quaiidp penes euhi est, cnjtisjndicium iu liumilitate videba-
    i-ancti post finem pra;setitis viloe veraciier ajlefnis lur cssc siiblalum. Erant cl tabulae lesiameiiti.quia
    gaudiis cmn Domino Jesu Christo peiiiiitiiiliir. in illo sunl omiiestltesauri sapientim el scieniim Dei
    Teinplum Doniini sancla Ecidesia est juxla illud : absconditi (ibid.). Adhaerebant . ei :vecies quibus
    Templam Dqmini sanctum est, quod estis vos (I Cor. portabalur; quia doctores qui labor.mt in verbo
    m). Hanc dedicavii rex Christus, cuni eam saiiguine nnnc pi-aesenti visione congaudent gloria Ghristi.
    suo muudavil a peccatorum sor.iibus. llanc (ledi- . Unde Paulus: Cupje. dissolvi, et esse ctim Chrislo
    caiil et filii Israel, ciiin lideles sectindum donum sibi U'(/'/»//. i). Ipsa arca qualis et quomodo esset posita,
    collalum Verbo praedicalionis et viiiuium opeiibus solis eis qui oraculuin inli-asseni, videre licehal;
    suis - quia soli supernaepairiae cives gloriam.inibi Redent-
    proximis prosuiu.
    Quid esfquod. Salomon sanciificavil. iiieditim p',ons plcne contuentiir.
    atrii, offerens iili holocausia, quia altaie a-neum Nebula doinuhi Domini, id est Synagbgam, im-
    qupd cral anle fores templj, non poleial capere plevif.; quia eoriiin meiiles inftdeliliuis caligo re-
    totuiii; nisi quod Chrisiiis, quoo iu legeprppter in» pieviu Et saceidotes proplerTiebulain iiiinislraie
    lirmilalem populi perfici non polcranl, niinc in non poterant; quia duih ntysticos sensiis litterae
    Ecclcsia pleniler gcril? Ipse est eniiri atrium doinus velaiijine coopeftos, elnalivitalis Chrisli sacramen-
    Doinini, quia per ipstim ingiessus palet in Jerusa- la invesiigare despicinnt; debiluin fidei ininiste-
    lem coelpsiem. Quia ergo lioiocausta ei sacrificia in liiiiii per erroris sui nebiil.iin perdideruiit; ila ut
    altari lypico non poierant oflerri, eo quod omiiia exigentibus meiilis non agnoscant cultum creduli-
    ' -
    jbi figuraliter ftebant, rex nosler ciexit aliarc fidei lalis,
    (87) Ex cap. 21.
    91 S. MARTINI LEGION. SERMONES DE DIVERSIS. 92
    Classis Salpmonis Ecclesia esl Chrisii, quae in A sanctpfinii collocata est arca, id «st T)ei FiJius, in
    mari iniindi posila sliulium impendit lltesauros qiio fcedus• pacis apud Pali;em Iiabemiis. Hanna
    scientioe-et sapientiae, opesqup virltiium acquirere.- eiiam in arca Jiabetur; quia |n Cli.rislasunlomnes '
    Ibi siinf seryi Ilifam naulici ef gnari niaris cum .. lliesauri s.apipniise et scieniioDDei (Coioss. u). Ipsi
    servis Salomonis, dum gentiles sseculari scieniia etiam yirga Aaron quse flpruerat, esi comniissa, sci-
    et sapieiilia erudili, ciim his qni in lege Moysi pc-, ficet poiestas a Deo regendi Israeliticam piebem,
    riti siini, in unitaie fulei soCiantur. Iios Salonion iinp universam Ecclesiam iji sa;cnla. Ideiii etiam -
    nosler, iii-esl Ciirislus, in Opliir, qute inlerpretaiiir Dei Filius ppsl resiirieciioiiem siiam ascendens in
    infirmans, ideslin vilitatem iniltit, ut siimpttim coeliiin seiiiel Jntroivit in. jpsuui, non manufactum,
    inda atiruni, senstim videlicet pretiostim sibi defe- spirituale videlicel icmplum, consiitiuus a.Dco ju-
    ranl. Qiiaiilum?, Quadfagiiitn. scjlicef triginla la- dex vivorum et niorliiorum. Ad lioc eliam lempliuii
    lenta",- id esl Ivisloriam., allegoriam , tropologiam , angelos periinere existimaimis. . . ........
    et a.iagogen iiv (liiobus Testariienlis. Ophir iioinen ...'. ...:• .,../.;... . . . . . . . >iii interioripafieejus-
    est prpviiicioe in India , ab Opbiruno videlicet de dem /lempli, an.le faciem videlicel ipsius summi
    posteris Heber nominaloc, quae et terra aurea appeila- ppiuificis Jesu Christi; quia semperad ministerium
    lur, eo quod nionies aureos babeai, qui a leonibus et R illius sunt parati. S|c pedihus ereciis stanl, et ocu-
    . saevissimis bcstiis incoluiitur, ad quos nullus aliler Tos in propiiialorio.hoccslin ipsodefiguni; sic snam
    accedere audel , nisi stans juxla littus, lerram perpetup innoceiiliam conservanf: sic de sa.nclaru.m
    quam iingiiibns leonum eflbssam inveneril, in suam animarum heaiiiudine in ccelis exstillanl, ut nobis
    nayem recipit, ul /si besiiae eos senserinl, faciie in quos eiiam adhuc in.terris peregrinari coiispiciuii;,
    inari recipianlur. ' . opem ferre non desiiiani, doiiec ad coelesiiam
    Volo etiam vos , dileciissimi fratres, scife,: quia patriam, Deojubenle, nos perduca.nL
    labernaculum quod plebs Hebraeain efehio condidit, Alorieo igilur vos, dileciissimi, ut sludium sacris
    hiijus spirilualis domus figura fuitvSedqiiia labefna- sedulo impeiidatis Scripluris; qualeniis hps Glteru-
    culiim in ilinere qno ad terrani promissionis venie- bim:, qui muttittida scienlim interpretanlur, imiiaii
    _bant, hsec in ipsa ocdificahalur civitale Jerusalein, valealis. In divinis quippe Scripluris miilliludinem
    iilud uldeloco ad locum crebro niinislerio Levilarum, scientijBinvenietis., ,si diligenter quaesierilis , qua
    pbrtatum tandem iii terraniproinissionis induciliir, spiritualiier inebriali, lerrena.despicere, coeleslia
    hoec iithioxin patriaipsa,el in civitaieregiacbnsiru- amare,Iransiioria vilipendere,aeierna concupiscefe,
    cla, invlblabili semper fundaniento consisteret, do- ad uliinium veroociilos mciiiis in propitialorio, hoc
    hec inditum sibi figurariiiri cbelcsiiUm mUhus im- esl in Chrislo, sine iiitcriuissione defigere possilis.
    pTfireijpotest in iilo labernaculo praDSehlis Ecclesise De.hoc prbpilialbiio ail Joaniies : Advocalumliabe-
    labor ei exsilium; in hac anterii dOmb fuiurai quies mus apud Pdlrem, Jesiiin Cliristiim jusiiiin ; et ipse
    etbealilhdb figiiiari. Vel qtiia iliiid a solis filiis est prppitiuiio prd peccaiis nostris (Joan. n). Ef Pau-
    Israei, haic a p-foselyiis etianv el geiiiibns facta , liis aposloliis : Non enim innianufaclis sanclis letn-
    est; pbssunl priiitipalilerin tabernaculoPaires ve- ptis Jestis introivii tfxemplaria veroriim; sed in ipstitn
    teris tesianienli et anliquiis Deipbpulus: in bac vero cwttim, iil appateal nunc vullui. Deipro nobis (Hcbr.
    cbhgregaia dc gcntibns Ecciesia exprimi,; qiianivis ]x).CIiei'iibii)i Dei, eos conii.rmanle gratia, perpeiuo
    iitiiimqtte xdiliciiini cnucleatiiis discussuin , el la- in stia persevefant iiiiioeeiilia. Siceivbs, dilcctifsi- .
    bores proeseiilis Ecclesiae quptidiaivos et praeniia Tiii";;.pactiiin iiupd ctihi D.eopepigi.stis , sive in die
    aeierna, in fiilura gaiidia rcgnicceJesiiSveicciibneni biipiisiiiaiis, sivc eiiam ih susceplioue ordiriis, ju-
    priihitivae Ecclesiac, ei saluieni othhiiim geniiiim in gilef ac fideliier. opefibus conservaie bonis. Casti-
    Cliristo mujliiiiodis;oslendai figurari. lalem etiaiii clistpdite lam nicnlis quanv corpo-
    illud mariu- ' ris, quai Deo est acccplahilis, et ahgclicse vit:e inii-
    *Tgilijrr^..rraTi'es-'c1iarissimi;'','Teiinipluin
    factuhi iu iigura Jcsu Christi et omiiiuiii lioslruin , 1p.iatrix ; qnia in carne praeter carnem vivere , non.
    id esf capitis et mehihrbrum a Saioinoneftiit con- ierfena vila. est, sed cceleslis. Castitas quoqtic •
    diliiiiii A(l spiriiualis. ergo letiipli sedificiuiri peiii- loriga el buiiiilis pracmiuiri conseculura est aterutc
    nciis, doih recle credendo, el bona operantlo, Cbri- bealitudinis, iia laiiicn si in proposilo persevcra-
    sii ineiiibra estis. Ciim enim vos ad lempli tcdili verit usque iii diem nioriis (il/a///j. x). Ubi eliain
    . ciiim dicp periiiiere, non iaiheii ad illud quod Na- caro jam a concubiluuon pulesl esse inlegra, sit
    biuavdan seivus regis Babylbriis siiccendil el the- vifgo in fide cbnscientia. Nulla; igilur vobis charis-
    ""sauris spoliavil (IV Reg; xxv), Sed ad illiid quod , simi, inordinata pogilaiio. aliquid illicilum snggc-
    Deus Paiier arite oinnia siecula in (lileclissimb si- rat, niilla iiiiniiinduia polluaT, non liixuiia reos
    hique coseternp Filib stio Jesti Chiisio in coelesti conslituai, nbn ctipi.dilas in ambreni terreriafum
    Jerusalem, facefe decreyi.t. Uvide est illud: Jerusa- rerum -aiiimuiii acccndat ,/.non iracUndia proxiinbs
    lcm qum mdificqlur ul civilris, elc. (Psal. cxxi.) El laedal,-noiv elatio menlem in Supcrbiam clevcl, non
    iUiiiini; Jeritsalem civilas regis tndgtii (Psal. xLVii). injuria a proximis illala perlurbel, non sinuila.iio
    jt;I illud ergo vos, dilec.issimi , volo el desidcro anle oculos homiiiuiii saiiciitatcm praclcndal, non.
    pcilincre, in cujus iutcriori domo, id cst in Sanclis byjKicrriisGbraiivDcp c-uIpabiIes.i'pdd;il,iionln.aliij»
    SERMO III. AD FRATRES UT NON HAREAST PROPRIUM. 9'J
    locum in eoelesli cnria lollal, nulla pervcrsitas vos ;A tur transire ad loca refrigcfii Tucis et pacis.Nee
    a sorieiale superuorum civium velul indignos re- iri lioc solummodo contentos vos esse volo"; sed ut
    pellal. Sic eliam Glierubim de sanctarum animarum pro eis eliam graliarum aciiones persolvaiis Domi-
    jiealitudine in coslis exsullanl, iit hobis quos adliuc lio, qui jam ab eo suiil collocati in eoeli paiatio.
    in ierris peregrnari cbnspiciuul, openi ferre hoii Sic ergo de veslro pfofeclii/sblliciti esse debelis,
    ' .
    desisiant. ul tamen proximorum sahitcm non negligatis. Nulli
    Hbrum ilaque, dileclissimi, Ijcitloriim spiriiuum, maliim qubd rion vultis pati, inferalis; nulli boniirii
    sciiicel cherubim, exempla ante mCnlis ociilis sscpe quod vobis fieri desideratis, facere recusetis. Deiiiii
    leduciie.ct quod illi perfecie in coefis agtiiil sihe iji- siiper omnia diligilc, prpximos siciUvosnielipsos
    lermissione, vos, diclanle charii.ite, in lerris pro in Deo amaie, inimicos propier Deum patienter
    modulo veslro agile. Vbsineilpsos ergo cum Dei loleraie, oculos meniis ad ccelesiempalfiam ciim
    juvamine a peccaii contagione cuslodiie, el pio , omni devolioiie crigiiej atque iil aliquarido ad ilJahv
    totiits niundi ac pfbximorum salute siiidiose Domi- pbssiiis atiingere, sumino studio Ciun hicrymis ora-
    nb preces fiiiidile. PrO cunctis" etiain fidelibus de- tiOnes fundite ; ad quam vos perducere digheiur
    funciis ijui adhuc letinenliir in pcenanim recepta- ille qui per eunniem dilceiissimiini Filiiim siiiim
    culis, riioneo ut oValibnes, sacrificia, suspiria , el Doininiiiii nostriim Jesiim Christuin de vivfs ct ete-
    laciynias Deo offeraiis, qUalenus iiitercessu vestrae clis lapidibus acternum majbstati suae "
    ariie ssecuJa
    "
    compassionis de amarissimis erepti poeiiis, mereari- disnosiiit condere templtun. Ameii.

    SERMO TEilTIUS;

    AD FRATRES, UT NON HABEANT PROPRIUM.

    Fralres charissimi, qniaper Dei gratiam ad com- circa aras idolorum '.iiefarias preces emittunl ,elr
    ponendum alque ad emendandum mpres vestri or- heTanda sacrificia'. daiinoniliiis offerunt.
    ldolpiatria
    dinis, in iinum convenistls-; diguum est, ul ad me- verb est.servilus idolofuni (90). Latria eiiim!Grse-
    moriam.reducaljs ea, quse Deo el abbati vestro pro- Q ce, La.iine servilus dicit.ur. Iloc est ergb summunii
    misislis, quando primuiii ad prdinem venislis. Ciiiii-S - maluiri , ,cum servi Dei in moiiasterio positi per
    primum ante abbaiem praeseniati fuistis , Jpso ih- ihobedienliahi incurrunl peccaUim ariolandi. Mili.i
    terrogante tria suu.t, quae vos Deo iinplere vovistis, videtiir grande maluniesse ,in inonasierio yidelioet
    videiicel obedieniiain , casiitalem , et ul propriuih, servos Dei sub habiiu rcligioiiis viyere, et per in-
    Bon liabereiis. Dignum valde fuit, dileclissimi, quod ob.edjenliam atque cpiitumaciam scelus idololatiiae
    Deo obedieniiam et casiiiatein promisislis , quia cpinnijiiere. Magiia miseria est,, quando viri reli-
    sine illis Deo nequaquam placere poteratis; el itlep gipsii per iter virlulum desccndunt in,.jnfernuni,
    si placel, de singulis, et prinium de phedienfia, aji- Ihcc esl maxima infeliciias , quaiido yiri ecclesia-
    quid dicamus vpbis. Obedientia est virlus, quaj ca> sticiper inobedieniiamsub habilu religionis pericu-
    terasvirlutesmehrvii)sefil,insertasqiiecuslodit(88). lum iiiciirrunt aeternaedamnatioiiis.
    De quaPaulusail: Fralrestobedite prmposilisvestris, Aiidianius eliam Pauluin aposlolum diceiilcm,:
    el subja.cele eis; ipsi enim pervigilatil quasi rutioiiem Sicut per inobedieuliam nnius /lom/nis, scilicel Adafc,
    reddituripro animabus veslris (Rebr. xui). Unde Sa-, pecculpres consliiuli,stinllmutii; ita el per pbedien-
    lomon dicit: Vir obediens loquiiur viciorias (Prpv, iiam unius hominis, scilicel Christi jusli constituiinlitr
    xxi). Revera vir pbediens- victorias loquitur, quia P mulii (Rom. v). Et sicut per inobedienliani iiniua
    semeiipsum vincit, dum alienam voluniatem pro- bominis multi descendenml in inferniim, ila et per
    prix voluntali anteponit. Sic.ei .nos, duni abbatj bbedjenliam unius hominis multi ascenderunt, et
    «ostro humililer ohedimus, nosmetipsos in cordp siinl ascensuri in cocltim. Sic eiiam de Domino nostro
    stiperanius. Umie eliam Saniuel propheta loquitiif. JesuCluistolegitur: Cliristus factus estpro nobis obe-
    dicens: Melior est obedietiiia quam victiinm; el auscut- rfiews.Patriusquead mortem(Philipp.u),S\ ergojesus
    tare tnagis qitam offerfe adipem arietum. Quoniam Christus, rexcoelorumac terrae, dignaliis eslobedire
    quasi peccaluin ariolandi, esl repttgnare; et quasi usque ad mortem Deo Palri, cur hoiiip. iiiiserrimus
    scelus idololairim, nplle acqtiiescere (1 Reg. xv). Re- in moiiasierio pOsilus dedignalhr obedire: sue abr"
    tcra meliorest obedietiiia quamviciimav, quiaper vi- Ixati? Et si Dominus iioster Jesus Chrislus, qui est
    ctimas aliena caro mactatur, per obedieiiiiam vero verus rex glorisc, Deo Pa.tri usquead mortemobe-
    propria volunlas restringitur. (89). Arioli sunt, qui divit, cur bonio nioiialis el cibus vermiiim prse-
    '"' " '"
    (S8) Ex Grcg.. lib. xxxv- Mor,. c. 15, n. "28. (90) Etym., eap.-O ci 11.
    (89);ExMsi,h,lib.yiJi.
    95 S. MARTINI LEGION. SERMONES DE DIVERSIS. '.'99
    ccpia sui abbatis conteinnit; Quare;; nisi quia non A retis. Multis irioiis iliaboltis in acqiiirenio 'pluriuia .
    scqitiitir Clnisltim, ut cuin eo ascendal iii coiluln ,', ^sollicilal, qui in inoiiicis et paucis conteiiti esse
    sed seqiiilur Adani ul cunieb per 'iiiobedientiaiiij promiscraiil- Miilii de s-.eculai-i_vita ail Deuin con-
    <|-.;scendatin .infernum?- Quare Jioii vult obedire; veiiuniur, et nionasleiiuni ingr.ediiuiiur,.'•atqueom-
    suo abbali, nisi quia conleinnil Chrisium, el se- nes diviiias suas libenler paupeiibtisct monasieriis
    qiiilur diabolum? ,Sic Dominus in Evangelio servisi traditnlv ac deincejts in onini vila"-S'.iaiiiagis pau-
    snis dicit, quilius Ecclesiam siiam rcgehdaiircprt]- - perlatem quam diyiiias diligiint, siciit sancii a.po-
    misit: Qtii vosaudtl, me au.lil; el qui vos sperrtil' » sloli fccerunl. PJerique etiam sxculares ail Deuin
    . nte speriiit (LUC.T.). Ac Si dicpret ".: Qui ybbis estt in nloiiaslerio converttintur, el de rebus liionnsie-
    pbediens, el milii obe.lieivs est, ct qni vos/despiciiii rii fraudein vcl furTiun Tacere prscstitmiiit-, sicul
    jne despicil. Igilnr, dileiTissipii fraires, hanc sen-.. Judas traditor fecii , (!e quo legiluf,, qnia licu-los.
    teiuiam Domini jiostri Jesti Clirisii ad menlem rc-- hilbeb.il, etea,qti;c in conunnni miliebanlnr, abs-
    ili;eile, el eani sednla intentione recbgilale, quiai condebat el fnrabatiir. Noniiulli eliam tle saecuload
    qiiicunque in monasterioiiiobedieiis est abbati sito,, .monaslerium venTi!ii,.et de divi.tiis suis, quus in. s:c-
    iion soliim ihohcdiens esi aibbali, sed el Christo. culo haliuerunt, iinain parieiii sibi relinent ei abs-
    El quicuiiquo despicil pradalum suiiin, non soliim R coiidunl, teinpnralem periimesceniesihopiaiii, alte-
    '
    despicit praelalum, sedei Chrisinni. - ,-. : . rahi vero seciini hionasierio iradiint, sicul Auanias
    Fratres mei, secundo. loco, Deoel abbati veslro et Saphira fecerunt, de quibiis iiiniinim scriptuin
    castitalem proinisistis, cuiri primiim ad monaslerimn esl," quia agruni vcndideriinl, el de preiio illius
    venislis; quam nisi cusloilistis, in vacuuiii-iii omni- / qtiamdam partein aiiiepedosaposioiorum posueruni,
    bus operibiis vesiris laborastis. Si castifatem non quamdam vero absconderu;il'(Ac/. v). Quidain etiam
    euslodislisa die, qua eam Deo el abbati veslro pro- paliperes <!esseculari vita ad moiiasteriiim veniunt,
    misistis, iii.vanii:n oiiihe lempus vilse vestrae. ex- ' el quamvis m saeculo pauperes fueruiii, laincn in
    pendislis, Qiiicunque Deb el abbati suo caslilatem monasterio diviles fieri volunl, stcul fecil Giezi di-
    promisil, si eam mcnle el corpore non cuslodi- scipulus Elisei. Cui dixil Eliseus: Quia post Naaman
    erit, reliogibsus. esse non poteril, iiisi lioc per asper- -- - ciicurrisli, ei iliviiias ab eo
    accepisti, inpcrpetuuni
    riiham poeniteiiiiam einen.daveriT. Qiiare ? Quia prr lepra Naainau adliserebil libi (IV Reg.v). Qiiicun-
    linum nialiini niiiJta boiiapercimt. Per Unatneulpani que ergo propief Deum oinnia qii;e in lioc niiindo
    iiiultae jTislil.ii;ahniiiilaiiltir. Per tiiiaiii iniquitalcni sunl, <lespi>:i;int, sicul saiicli aposloli feceiiini,
    iiiiilia boiva possiint subverii. M.tluni riiisiuin houis cnm Cisdeni aposiolis laelabiinliir, et reiiiuueralmii-
    contaminal pluriiiia. "Pariini fellis in anvariliidiiiem liir iiv 'pcrpeiiuiiii. De qiiibus; aif Doiniiuis in Eyan-
    cbnverlit diilcediiieiii iiiellis. P.irii n ignis- macjnam ' gelib : Beiiiipattperes spiritn; quoiticim ipsornm est
    silvarh"incendit (Jac m). Motlictun feriiienliini lo- 'fregnum ca.'loriim (Malih. v). Ilie vero, qii r!esieciilo
    iam massuni corruinpit (I Cor. v). Uride Scriptiifa ad iii.oiiasiciium transii, et de rcbiis mtinasieiii
    dicil : Qui in uno peccaverit, faclus est omhitim reus . friiuilem vel fiirtum facit, Judas csl,' <;l cuni J n!a
    (JGC.II), scilicet quaiiium ad \itnniaeierna:i). Quasi popiiani in iiilciiio susliiiebit. Qui aiiieni de saecnlaii
    e, iui si om.iibu.s p.eccalis. csset irivoluius, ila si ih, viia ad Damiiii sorvitiuiii coiivcrliintur, si ex. hjs,
    u: o tanium maneai, aeleiiise viiie jaiiuairi nori iii- qiine in sa;culo habuerUnt, partiin sibi reservant,
    trabit. Sic lioino per linum peccaiuili coiidcmnari parliin disifibiiiinl, senleiitiam malediclionis cum
    poteril, nisi illud pcf asperrihlam -pbeiiiicriliaiii Anania et Saphira pprlabtinl. Qui. aulcin de sactulo
    cineiiilaveril; et maxime -pcf fbfiilcaiidiieni, quia iul nioiiastcriiiiii veiiii, si divitias, qtias iu ssecnlo
    8ii e castitale nuiliim/pjMispei''f«e:ii.'m, sine:caitiia- Tiabere tion potuii, in rooiiaslerio VQliiefil, sine
    lc iiulliim ppns niagiium. Uiiile lieaiiis Gfcgoi ius dubib lepra:G.ie7.i adheiebif ei,ei quotl Giezi pas-
    'iljcii (91) : i Nec casiitas niagna cst sine bouo slis eslin c'oi'p'»re,isie palieliir in aninia. Illis ergo,
    bpeie, isec bpus boniim est alii|hitl siiie castiiale. i D I qiii in vcritaTe' propier DeHiii, iriore apostoloruni,
    Ainanila est ergo casfitalis pnltiniuitio (9i). Casli- piiinia, qusc in lioc hiundo s.urit, dcspjciiiiil, con-
    |as Tfucliis csl snavilalis. Casiiias est iiiViolala venit illud Psalmistse diceiitis : Mihi auiem adluv-
    virl s sanctorum. Ciistitas esl seciiriias menlis, et rere Deo boniim est;- ponere in Domjno Deo spcm
    Saiiilas torppris. Castitas Deo esl amabilis ctonini- mettm (Ihal. LXXII).Et illiiil: Jacta cpgitatiim tiiuin
    IJUSsanctis. De qua scriptiini es.i, quia shte easli- iit Doiniiioel ipie leenuiriel (Psal. LIV).-Judai; vero
    nionid nemo videbil Deum (Ilebr. xu). Uiide vcrie- ci seqnacibus ejus dicilur : Ascenduiil usqiie dd; ca:-
    ra! iiis Beda Jn <|uadairi hoihilia. i Nemb iii Jic re- . ios,el desccndiint ttsque ab abyxsos; anitiia eorttm in
    S;irreciiOpis;! nisi illi qni suhl casli corpore, a"d. mttlis labescebat (Psal, cvi): Ananiae aulein et siiis
    ctelos poleriint sublevari; nemo post resurfectio- similibus pertinel illml: Qui cori/idiint in virlute sua.,
    neni ,/iiisi Illi qui sunt iiiundi cofde, csseiitiam di- el inmultitttdihe diviiiarumsutirum giorianthr (Psal.
    yinse majeslaiis poleruni ihiiieri. > XLVin).Giezi et sociis ejus Cbngruit lllud : Ecce,
    Tertio joCb Deb prbiriisistis,- ric proprium Iiabe- homo qui non posuii- Deum adjutorein suitm; sed

    (pi) Honi. 13,-iii' ?vana. (92) Isidor.,lib. n Sehtenl, c 40. v.


    97 SERMO IV. DE1PRJiLATlS ECCLESLE: 93
    speruvii iri muliitudine diiiiiariim suaritm, et prm- A smit, qiii bbha, quav Oeq voveriint, non iinpleve-
    valitil in vanilate sua (Psal. LI). runl. > Igilnr, fiatres dileclissimi, ai! vosmclipsos
    Sed ecce, fralres cliarissiini, dum alibruni p"ee- 'iiilrorsns reddile.etsi ea qiiae Deo promisisiis, vps
    caia lanlo: slndio perscriilamur , limeamus ne; opere iiivcueiiiis implevisse, Deo gratias agjle> Sv
    oculos tlivihav inajeslaiis-orfendamns. Dightim est aniein in bis, quso Deo vovistis, vos transgressores:
    crgo, tit.nos, qui lan.ta cura festucas in ocnUs ct ncgligeiiles cognoveriiis esse, per puras oratlc.
    aliorum conspicimus, de oculis: noslris trabes eji- iies el quolidianas lacrymas ab oainipolenti Jesit
    ccre festinemus (Malth. vil). Quid crgo nobis inier Cbiislo Veiiiain posinlaie, quaicnusin die districti
    haic agendiim ? Illnd videlicel qnod ailPsalmisla : jmlicii sui non peiiiiiuai vos ciini infidelibiis peiire,
    Vovele, el reddiie Domino Deo vestro (Psal. ujj ; sed ciini elcciis suis ad rcgnum coelorum vos
    alioquin multo melhts esset non vovere, quam po.il dignetnr pcrdiicerc, qui cmn eodcm Palre et Spirilu
    votttm promissa noti solvere (Eccli. v). Quare? « Quiii,- sancto iii Trinitate perfecta Vivit et regnal Dcua
    siculaiibealuslsidorus (93),inlcr infidelesiiivenieiidi per omnia saccula sscculofuni. Ainciv , .
    (93) Lib. II Synonym., De voto.

    SERMO QUARTUS.
    DE PR^ELATIS ECCLESIJE.

    Hispaniafum dbctor Isidorus vir in omni locii- B falsi prsedicatores nieJ in Jirigim poftarit. Quod sub
    lionis genere formatus, nt imperilo docloqnc se- lingna non habenl, quia cceleslin gaudia aliquaiulo
    ctiiidinii qualitalem seriiionis existerel apliis , • ad pracdicanl lanqiiam veri esscni, cum ipsi lerresiria
    erudiiioncm sacerdelum inler csetera sic est locu- hpna lotis desideriis appelnnl. Sanela vero mens in
    tus (94): < Sicul peccaiorcs ei iriiqui iriinisterium 'ingna mel praetendit, quia sapientiae dulcedincm l.i-
    sacerdoiale suscipere probibentiir, ita iudocli et quendo aliis .oslendit, quaiii vcraciler-prsedicans au-
    imperili a iali cfficio reirabiinlur. llli male vivcndo dienles lanquam lncHis dulcedine reficil. Biums pa-
    suis pravis exemplis vitain bonorum comimpnnl, slor lac sub lingua geril, quia cbngrueiiti sibi <lo-
    isli vero per ignoraiiliam iniquos corrigere ne- clrina parvulos quosque in Ecclesia nulrii. Snb Hn*
    sciunt. Quomodo enim docere poteruut, quod ipsi ... gua atileni haec omnia sibi ipsi reservat, quia inler-
    noii didicerunl? (93) Desinal ergo locuiii docendi nam dulcedineni assidue secum porlal. Dum eniui
    suscipcre, qui nestit"docere. Unusquisque igilur lerrena abjicii, dnm v.iliorum amariludinenvrespuit;.,
    doclor et bonae actionis ellioivae praedioaiiouis liri- in iiiterioiibtis sapientiae dulcedine.se pascit, qu;e
    liere debel studiiim, qnia allcruiu sine allero inuii- roburcolligil, ut ad scterna gradiens in labore'viaB
    lein facit-el imperfecium. t Oporlel igilur pr;claiiun lacescere non possit. . .
    cum oiiini inslantia dulcedinem ei suavilalem Pei r lliijtisniodi praedicando.prudens pastor in cordi-
    aiintiiitiaresiibdiiis, cosque suis ad bene operamluin hus .suhjeciorum dulccdineui ei suavitatem Dei iii-
    sollicilarc exemplis, et frequeiiter diilcibiis .aduio- fuiidi!, eosque exemplis h.oiise actionis ad caeleslia
    uere.veibis, ul reclepossil coinpulari in sancta; Ec^ desideranda siislollil. Nimirum ille cst prudenspa-
    clcsisc membris, sicul sponsus, scilicel.Chrislus.sub slor, qui snper . giegem sibi commissiim soliitile
    persona sppnsse cidcm Ecclesi.se loquitur in Canlicis vigilat; quia dtini se ef pves ex oiiini parfe pruden-
    Favtts dislillans labia ttta sponsa, mel el lac sub ler cifcumspeclal, hostiles insiilias declinal. Audial
    litiqua tita .(Caht. IV). (96) Pracdicatorcs Ectiesiae igittir negligens pastor,quid sibi el prudenli pastori
    beuc labia sponsse esse dicuiiliir, ,quia per eos po- Domjnus loquilur : Bonus, inquit, pastor animani
    pulis loquiiur et per eos parvuli qiiique ad fidem sttam pro ovibus ponil ; mercenatius uulem fugit
    eniijiuiuur, dum per cos occulla Scriplurae quasi (Joan. x). Aniiiiani pro ovibus suis pofiil, qui pe-
    cordis laieini.imaiiifesiaiiltir.In favo aulcm ncl riciilositin rcgiininis ascendens locum, ciausp silen-
    liilel, et cera palel. Recte ergo labia spons.ac, id lii ostio, gregem claustraliuinfralrum in pacecusio-
    esl sanclae Eeclesi;e, favus vocantur, quia duni i.n dil. Animani pro ovibus ponii, qui solus inler mtin-
    carnis fragilitate sapientia magna habetur, quasi D dana pericula exleriora ncgoiia procurans, neces-
    mel iii cera ahscondiiur. Quando vero electus quis- saria ct ulilia fiau-ibus qua>ril. Animaiu ponit, qui
    que praedicat, quando cceleslia gaudia nescienlibus ad suslinenda jurgia rei fainiliaris solus exit et
    revelat; tunc fiivus dislillat, quia quanla dulcedp "inier adulanliuni ac detrahenlium linguas medius
    sauienTisein corde lateat, per,oris fragilitaiein.au- incedii, pro infirmis laborat, et laborames pascil,
    dieiitibus manifeslal. Unde scripliim est : Iiabe-, cpnsolalur pusijlaninies, et cum siiperbis increpaiido
    mus thesaurum islud in vasis ficlilibus .(// Cor. iy)> cotilendit. Talis pastor cuiii Ghristoel perGluislum
    Jdeo subiliiur : niel et lac sub liiigua liia. Nimirum potest ilicere : Gofjfiioscomeas,;et cognoscunt me
    (94) Lib. m SiiK., cap. 53 • (9G) Ex Greg., in litinc loc.. cur sanclus prcedict.
    (95) Cap. 5(j. favo cpniparutus-. .
    99 S. MARTIM LEGION. SERMONES DE DIVERSIS. 100
    mea; (Joan. \). Coj; oscuiil o\cspaplorem,qucm ssrpe A aliis ; juxla quod ail Paiilus : Cnm essem liber ex
    videnl piwsciucm, ijucin snbjpclis rrairibus familia- omnibus, omnium me servum feci (I Cor. IX). Teuct
    riias facil nolum, qtieni bcneficia reddtinl ainicum. Pliam paslor cuin grege unilalcm, qiiando non tli-
    Cognoscunl rratres prselalum, quia sive per chari- vidilur ab eo per Imbiliini preliosiorein, vel pcr
    laiem tolerando, sive per zehim jusliliae castigando, cibum dclicaliorem ; dum lil uniis cmn infirmis pcr
    sive cxierius ncccssaria niinistrando, sese cis red- compassio:ieiii,ei cum delicaiis pcr djspensaiioiumi.
    dit in oinnibus ulilcin atqne benigiunii. Snbjecii Taliterergo ojiortct prxlalum viverc, ui rcite cun
    praelatum cogiioscunl, dum eis sicul pater filiis ne- Aposlolo possil dicere : Omnibtts omma fticius sum,
    cessaria praesentis vilac prvparal, el sicut magisler ut omnes luctifacerem (ibid.).
    spiriialia pracdicat. Oves vero pastor cognosoii, iliim P.istor atilem negligens fugil, et a grege rcccdil.
    siibditorum morcsct aclns diligcntcr aliciidil. Undc Sitiil enim quidam praelati, qui bona, qnac aliis pra>
    scriplum est : Considera diligenler vitttitm pecoris cipiunl, faccre coniemiiunt. Cum cnim onera gravia
    lui (Prov. xxvil). Vulltim pccoris considcral, qni, et imporlabilia su!jectis imponunl, el ca digilo mo-
    quid singuli subjecloriim possint, non ignorat. -Vul- vere nolunt; qifoil aliis pr.ecipiunl, porlare desjii-
    lum pecoris sui diligenler inspicit, qui qualitates, ciunt. Fngiunl, diiin a divinis oiTiciisse siiblralmnt,
    et aclus, ac possibililales fraiiiim quortim ad se ct cum fralribus pondus ordiuis ferre conleiiinuni.
    perlinet cura, siudiose perquiril. Cui per conies- Fiigiunt, qui per alienas domos vaganlcs tliscur-
    sionem corda subjecloium sunt manifesla, per cir- runi, feliciores se existimanles durn lardius ad
    cuiiionem nola sunt opera ; per expcrimentum quid clauslra rcdcnnl. Fngiuiil, qui ideo a claustro lon-
    possini, perclfeclum quidvelinl, raiio dcinonslral: gius reccdunt, ut liccutius oliosis fabulis insislant,
    El vocem, inquil, meam audient (Joan. x). et abundaniius sloiuachum cibis repleant, ac secu-
    Tres siint pasloris voces : suavis scilicct, dulcis, rius doiiniant qnam in clauslro solehanl. Fugiuiit,.
    et alla. Vox suavis periinel ad infirmuin, dulcisad qui iion eaqnae fralribus sunl cpmmuiiia, sed quie
    inorieniem, alia pcitiiict ad siirdum, id esl ad in- sunt propria.quaeiiinl. Fiigiunl, qui licel prxsenles
    ebedienlem. Infirmiis est qui tentalur. Qui vero de sinl, tamen cum negligcnlias viderint, se sub silen-
    misericordia Dci desperat, moiilur. Surduscst, qui lio abscondunt. Fiigiunl, qui rcmoli a convenlu,
    non audit; id Csl qni obedire coiitemnil. Quandoque sub otio vivuiil; /jui a communi fi-alriun consilio
    infirmiis, itl csl qui in leutatioiiibus est positus, recedunl, qui male vivunl et reprcliendi noliint.
    aiidilsuavemmagislri vocem consolalionis; audilqui Uinle bcatus Gregorius t : Libcl, int|uii, tit duin li-
    pra: magnitudine pcccalorum de misericordia Dei de- C ccnicr etiam illiciia faciuni, neiiio cis sulidilorum
    sperat, vocem obsecrationis; audil surdus, idest iuo- contradical. > El iu eodem (97). < Cunctis se existi-
    bediens, allain, id esl asperam vocein increpationis. inal pr;claius amplius sapere, quibus se lidet am-
    Iterum dicitur : Et sequunlur me mem : Oves pa- plius possc.» lloc ainant scilitet videri sapienles
    siorcm scquunlur.Quem pastorem sequunlur oves? , el csse poienles. Ilaec fuit cansa angelica? cl hu-
    Boiiimi sivc malum. Quo sequunlur illiini ? Quocun- inanic iiiiiite. Ponam, inquit, angelus, sedem meam
    que ipse praeceilil. Si bonus esl paslor, oves se- ad aquilonem, et cro similis Aliissimo (Isa. xiv).
    <|iiuiilur illum ad vilam; si autenv liialus csl, se- El homini per serpentein dixit : Eriti* sicttt dii
    quunlur eum ad inorteiii. Si aulem cmcus cmcum (Gen. iu). Timeat igilur ruinain pnclaius, quaiii
    sequaiur, ambo in foveam caduni (Matlli. xv). Quo- niciiiil liomo cl angclus. Angelus enim, quia vol.uit
    niodohoniis pastor vadit anic oves ? Vila videliccl essi; poieulior, cecidit; et iiomo, quia Vbluit esse
    et doclrina. Qtiando bene vivit et recle doccl ccclc- sapieulior, desipuil. Siinl*pra;tcrea qnidam praTati,
    siasticus docior, tuitc fit tinum ovilc, ct unus pastor. qui bene vivunt, et subjeclos sibi male vivere per-
    Pastor unus debct essein se, c't unus cum grcgc ; inilluiii.. Quidaiii ctiam male vivunt, cl subjcclos
    iitquod docct verbis, impleal operibus bonis. Uims hene vivere compcllunt. Sunt cl alii, qui male vi-
    debet esse, ut per iracundiam non mutclur a man- vunl, et subjeclos malcvivcre volunl. IIIi crgo, qui
    sueiudine, non elevetnr prosperilale, nec fiaiigaiur bene vivuni, et subjectos male vivere permitiiini,
    advcrsitate ; sed idem pcrmaneal patientia pcrse- exemplo bonai actionis prceccduiit; sed cuni eos
    verante. llle ergo veraciter lenel el amal uniialcm corrigendo non increpanl, cliam cum erranlibus
    fraternitatis, qui gaiulct de serviiulc cbaritaiis, dcliiiquiinl. Liccl enim ipsi benc vivant, necessa-
    imitando cxempliim vcri pasloiis, qui v,nit non rium lamen esl, ut de grege sibi commisso Doinino
    ministrari sed ministrare, ct dare animam sttam re- rationem rcddant. Hi tales, cur suscipiunl curaui
    demplionem pro multis (Matlh. xx). Niniirum ipse grrgis, ci sustincre nolunt pondtis Jabori»? Aui si
    est idoncus paslor, et secunduin Dciim grcgem gu- gregem rcgere ncsciunt, quare regeudi curam susci-
    bernat, tjui ad tantummodo laborat.ul plurcs secum piiinl? Vel sciunl, et per ncgligctiam pcccare sub-
    ad Deiim verbo et exemplo lrabal; quein non de- diios permiitunt, cum soli bcnc vivcre possem, cur
    leetat honor prxlationis, scd onus; charitas, non aelernam inorlem inctnruiu, dum aliortim vitam iu
    potcstas; serviius impensa aliis. non suscepta ab periculum animaruin suarum convci-iuiil? Talcs

    •<97)Lib. xxvi Mor., n. 41.


    101 SfcRMO ViDE OBEDIENTIA.
    piaelali filios Heli sacerdolis niiifiuht, qui ciirn riiti- AReligiosi videfi appeliintj ijliia religipsos snb *e
    lieribus qusc observaban.l ad bslium labefriat-uli, hahenl, sed reiigiose'.yivere coiileiiinuni. GloTuviiiur
    doiiniuiil; qui venienies in Silo sacfificafe ribn per- : dc siibditolitm bonis operibus, non de stuVaciibtis.
    niiliiiiit, sed anleqiiam incendalur. adeps, caiivem Quae operari nolnnt, aliis imperaiii: operaritui' ipsi
    ciutlani rapiunl (/ Reg. n). Quasi filii Helisuiit,<jiii qhpd aliis operari iiciluiri esse rion piilanl. Siibje-
    sub praelalis bene yivenlibus dissolule el negtigeriler ctOs ad bene operanduin cogunt, et ipsi a nciiiine
    vivunt, qui cum mulieribus dormiunt, qui cuni cogi voltint. -"
    vel uoc realiter agiinl, vel cum carnis desideriis se Teneat igiturpaslorcuni grege unilateni, ut cuni
    conjungunl. Illos eliam qui veniunl in Silo, ne sa- eo pefvenife possit ad cadestis regni liserediiatein. '•
    crificenl, impediunl; cuni noviter conversos verbis Iton dividaiiir ab eo per preiiosiofem habiiiim, nec
    et exemplis ab exercitio bonae operalionis averiuiil. per delicatiorem cibuiri, nec per inaiiis gloriae appei
    Accendi non permiitunt adipem, quia exsiinclo titum. Circa gregeiri' sibi commissiim sollicilns
    chariiatis igne non infundunl bonae nciioni cbrdis • existal; bonos,ni in nielius proficiaiit, dulciter ad-
    dulcedinem. Non carneiu coclam sed cftidain quae-i riioneai; malos, iie iiidelerius earit, solliclte corri-
    ruiit, qttia tribttlalioiiis ignem fugienles pauperlati ,. gat; iiifirinos freqiienler visilafe sttnleai, tiistes
    el labori se subtrahunl, nec pro Domiho adversa B blande et leniter Cousolari non fenuat.' :Pia2lerea
    pati voliint. In camino eieniiri tribulatibnis et pau- claustrum assidue intiei, pigros ad bene opefaii-
    pertaiis decoqui solenl vitia carnis. Camein-crudani dum sollicilel, negligenies increpet, aique oriinibus
    idiSrco dcsiderapl, ul quando et quomodo ef quah- Iri comniiine gattdia jVaradisi et poenas inferrii sina
    tuni el qualeni velinl, sibi coqnant. Tales suril qUi- iiVieriiiissione denuntiet. Anle oinliia vero bona qwae
    daiii, qui morantur in claustro, quasi in Silo, qiii , aliis pracdicat, ipse piius ilnplere non iiegligat,
    niliil alind faciunt, nisi quod el quomodo ei quaudo pondils ordinis cuni caiteris fralribus liberiler susli-
    elqiianlum volu/it.Quasi in Silo subjecti coininoraii- neal, eisqnc tam in spirilalibus qiiam iii tempora-
    lur, qui plus voliiniaies proprias implere fcsiiiiani, Jibus sicut paler filiis bona provideal, pro.eis ratio-
    qiuni ea quae sibi a bonis praelaiis iihperantur. 1)1 iieni se esse redditufuin Deo' sollicile sciat. Veriini
    l;Tes noii imiianiiir Samuelem, qtti prius iinxit rc- siipcr' haec oninia pro eis preces Domino seniper
    ges in rcgno Judseoruni (/ Reg. x);- sediiniiaiviuf fulidat, qualeiius de grege sibi coiiiniisso iiulliis
    Oplini el Phinees, quorum peccato arca Dbmiiii pereal, riec lupus Tapax aliquem a' via veriiaiis
    translata est ab Allophylis in lerram Philisiinofurii erraiiicin inveiiiat quem aufcrat, sed ul cum eisdem
    (IReg.iv). IUi vero qui maie vivunl, el'subj'eclbs j, ovibiis, Chrisio dnce, ad pascua semper vireiitia
    liene vivere cogunt, errantes quidem a nialo' revo- siimmopere pervenire siiideai, prasianie .eodein
    canl, sed fortes, id est in Dei servitio sTudibsbs Doiiiiiio iiosiro JesU Chrislb qui cum patre et, Spi-
    occidiint. Perversos a sua nequiiia corrigunt verliis, riiusancto iri Trinilale perfecla vivii ei regiiat
    sed religiose vivenles occlduiil: pravis exeinplis; Deus pef oninia SKcula ssecuiofunii Anieiif

    SERMO QUINTUS,

    DE OBEDIENTIA.

    Pr.cposiio lanquam jialri obedialur, multo niagis D vefo.esl, quia per obedieniiam apraelalo nihil mali
    presbyiero, qui omiiiiim veslrum curam gerit. :: .debet praecipi, neca subditis perfici. Unde aiicgrer
    Oporteinos prsclaiuni uostiiiii) limereut Doiniiuini, gius.doclor Isidorus (98): < No.n obedias ciiiqiiam
    diligere ut patrem, cl credeie tjuidquid nobis boni ppteslali in nialo, etiam si poena compellal, si tor-
    praecipit aninise noslrse essc profectum. In hoc loco ineiila imniiiicaiil.» Quare? Quia melius esl mori,
    nomiiie praepositi prior insinualur clauslri, sive quani illicita jtissa implere. Qiiicuiique ergo prac-
    procuraior nionasterii. Quod si in congregatipne lato obediens esl in malo, -inobedieiis csi "Christo,
    ubi cimouicus ordo servatur, non est episcopus, nec qui dixit in Evangelip : Omnis qni.facil peccatiim,
    ahbas, sed prior; ipse noinine presbyteri designa- servus est peccati (Joan. vni). Et quicunque iu maJp
    tnr. Si vero episcppus vel abbas esl in congrega- non vull proelalo suo obedire, obediens osi Clii;i.sio
    '
    iione, ipse, qui.in ea major cst, intcHigilur pfeT omniuin Domino, qui per Prophelam jnssit a malo
    sbyleri nomine. Nobis quippe obedientia usque ad declinare, el, boiium facere, (Psali xxxvi).iSi ergo
    jnortem servanda pioacipilur, quia sine illa oninis qhiiaciipeccaiiimvservus est poccati, non debemusf
    conversalio regularis pro nihilo habelur. Sciendum . in malopbedirecuiquam potestali. i ; ,i

    (98) Lib. u Synonym., cap. Malis jussionibus.


    . S/MARTINI LEGION. SERMONfiS DE DIVERSIS. 1)4
    VSZ.
    , Scientluin ciiam summppere est, quod ohedieiuia A boni l operatur. Assiimil sihi iiiobedieiuiii qtiaiulo-
    f ul de ea solo nomiiie glo-
    aliqiiando, si de suo. aliquidJiabeai,:hull;i csi; ali- quenomeu ohedientiae,
    i
    ini* 1'icnir, et non opere. 'Sed quia obcdieuiia liiultis
    quando atilein, si de suo aliquid 11011liabeai,
    iiinia est (99)..Nam cum liujus niundi successiis inodis i dicilur, expedit ut senno dc ea habilus aliitis
    <
    ordiiiatiir.
    p.raecipiiur, cum locus supenor imperalur; ille, qui
    atl Tianc'.suscipieiitla inviiaiur, obedienliae sibi yir- Iinponilur enim obediciilia praBeCpio, faeio, et
    tt.item evacual, si ad hsec eiiam ex proprio desi- )loco,. ut designeturqiiod pra'cipilur, inonsirel quod ...
    diirio-anlielai, Rursum cuin alicui cx subdilis prac- .agitur, nominet lbciim in quo quis morattir. l)e
    ,prxceplo cnim dicitur:
    laiiisde^pccfum liifjus niumli pra\cipit, cum probfa injnnxil ei o!)edientia ; de
    adipisei.corifumcliae jubet; .si Jioc ex seuielijiso U-' facto: coniplevit ohedenliairi ; <Je loco : moralur
    benter non appetit, obedienlia; sibi. m.eriiiini-.nij- apud obedientiam, cuiii aliquam ilomum servat re-
    niiit, quia itlu quac in hac vita dcspecla stiiil, in- iiiolam. Pfima csl faeilis, siicunda ^gi-avis,lerlia ad
    vitus ivoleiisque suscipil. Debet.eigp obedieniiam uliiiiiiqiie se habel; Leve esi pnecipere , sed gravc
    in adyersis et yiliorihus ex suo aliquid habere, el esi implere; locus vero aliquando placet, aliquando
    ' Tursuiniii prosperis e* suo aliquid- oiiinino non . displicel. Placct qiiibusdain obedienlia, non ul in
    iu ct J eaexerceaniur honis
    liabere; quatenus advcrsis cnniempiibilioribus" operibus , nec qiiia abundei
    liinio: sit gloripsior, qtianlo divinse dispensationi rratribiis ; scd mullis epulis el diversis deliciis.
    criam ,ex desiderio stibdilur; ct in prospefis lanlo Placci obedicntia quibusdairi, non nl in ca magis
    s-ii vilior, qtianio a praesenli ipsa, qnam diviniius Deo serviaiil qnam inclauslro stitdiosius , sed °ut
    .pcrcipil, gloria.ruridilus ex nienle stiperatur. Sicul sibi obseqitium praebealur a famnlis diversac acta-
    sanves eniaiiat e,x vulnere, li-a.liiofbus, inobedicnliai lis abundanlitts, et deservi.iiit oliosis fabulis suis-
    procedit ex lu.more sUp.erbiicet'coiitemp.lus ulcere, que vpluptaiibus licenlius. Idcp obediehtia placct,
    Morbns iiiobedieniise languor csiaiiima;. Qui eniin quia in doirio cuncta solus possidci, et qusc vull,
    iipii yuJt.operafi bona el potesi,yi.vit; sed tamen aliis donai, quae vhlt, silii reilnet, dum propriam
    infirmus esl; vivil pplcslale,'. sed languei prava volunlaleiri saepe raliOni praefert. Sicque fil, ul apud
    v9I1111.la.le. Ho.c; morbo jirinius hpinp laiignit, qui eum qui obedientiam perversa voluntale suscipil,
    cuin yiveret potcstate, el sanus essei bona voliuir voceiur pbedienlia, ciim noii sil. Ilanc obediciiiiam
    l-.ite, Tiestiis lerrae, el a\ibus aeris, ac p.iscibus niulli desiderant, non iit Deo el praelatP suo lola
    niaris prscposilus fuit (Gen. 1); jicr inobedienlise mentc obediant,-sed ut cxtra pbedieniiam csse
    vero ;Ciilpam lapsus, a paradisi gandiis dejeclus, Q qucp.ni. Multis atilem modis a quibusdamobedien-
    etiain;..ii'unc lnuscis cl culicibus expositus ac sub- liam esse qiieani. Muhis auiem modis a quiliiisdam
    , jpciiis servil, Quando infirmilas carnisadunatur in obedientia qnatiri solei,-'videlicet anxilio pareiilum,
    luniQrei», coiiiigii q.u.andoque, ufgenerel languo-; tpnsillo iralrum, :sin)Tilaiionis ingeiiio , ul qiiod '
    reni. 'Mens eiii.ni carnalis per .iuinorem siiperbise - iniiiispareniiim ;ve|: exiibrtatipnibus ffatrum nori
    ihcurrit ssepissinie languorem iiiobedieuliae. potest obiiiicri, saliem simulalionls ingeniopossit
    Duae.auiein sunl species tuiiioris : dura vidclicet, adipisci. llaec auiein obedientia , qnae concedilur
    c.l.mollis. Dtira tpetics tiimoris estin carne obsii- alicui parenliini niinis seu qiialibei exactione , sive
    iiiilio caiiialium in cpiiversaliune. Iltcc auteiii tribus friiirumseducloriaexhortaii6iie,viT eliani bonioperis
    modis medeii sblel : cmjvlastro sCiiicel, iingueiito, siinulaloria osicnsione nonieh habet obedienliie, sed
    • et ferro, id esi exemplo boni operis, veibo-comiiio-;' caret TB.Obedienlia
    Vocaliii'exterius, sed frucium
    iiitiouis, discipliiia cbrrectionis. Cum enim mens rcmuneraiionis 11011iiabet inlerius. Iltijusinodi
    non emittit sanieni pravaa iiilenliOnis per confes- obedieulia 11011 acquirrlitr, ul corpus pro DeoJ.ibo-
    sionenv, vcl ex coiniiioiiiiione iionpromiiiii emen- libusfaiigeiui-; sed ut praesentis vitae blaiidiineiuis
    daiioiiein; resial ul recipiat Jerri incisionem, id deleclctur. '
    rsiaspciiiinam disciplina? corrcclionem. Undcdicit I Atl lianc eiiam obedientiam aliis modis jierveni-
    Lealus Tsidorus doctor eximius (100)'. < Qui blando lur, ut quod illis iribus prsecedenlibus 11011
    " vbrbp- hon hecesse esl ul poiesi,
    castigatus corrigilur, proniissione riiuncris obtinealur. Sic adhuc cuin
    acrius afgualur. Cum dolore eiiim abscidenda siint, Petro Sinion
    sanari Tiori admonitus rnagus moratur in Ecclesia.inoraiur et
    quse:Jenitef' possunt. Qui
    esl Ananias Cum Sapbiia (Ael. y). Per Peiruni boai
    «ecfetim, corrigi de peccalo negHgil, publice
    : ut vulnns occuiie nescil sanari, praelati iiiielliguntur,per Siinonem vero, Ananiam
    argiiendus quod mali suhditi designaninr. Voluit Si-
    Tmahifesle debcat emeiidari. » Esl aulem ttimor\ ct Saphiram
    iiion cuiere Spirilus saiicli graliam (Act. vin), vo-
    !nipi!is, cum inens inflala delecialur voliiptuosis ci-
    dUiri seciaiur'. olium, somnolentia torpescit, lunl isli emere obedienliam. Siinoii pecunia vpluit
    Iji>,
    isti niluiitnr Eccle-
    yaiiis gaudel fabulis. Ex his ergo larigubr animae, donum Spiritus sancli emere,
    liascitur, quandp duritia obsTinalionis pressa, vel[ siae reddilus prelio acquirere. Isti ergo Petri apb-
    iiibllitie delectalionis dissolula, mens superba nihili sloli non siinl filiiper dnctnivam, sed Simonis magi

    (99) Ex Greg., Iib. xxxv Mor., numer. 50. (100) Lib.iii Sent,, cap- 46.
    iOS SERMO V. DE OBEDIEMTA. Wff
    per avariiiani. (1). Ejus. quisqueriTi.us .diciiur, cujus A cunqueer.go libenler audil vocem serpentis, id est
    ilocirinam scquiuir, Oe errpre aucloris a quibus- suggeslionem diaboli, et obedieris cst voci mtilic-
    daiu.iipiiieii e,t culpa4raliiiur,.ut ipsiiis vocabulb r.is, scilicet delectalionj snai carnis, slatim inober-
    ceiisealiir, ctijiis errorcm seqtiiiur. Sic loqiiiiur diens eflicilur voci Crealoris. Voci igilur uxoris
    i)i)!iiiiiiis-pei; proplielam Israol: Paler luus Amer- obetliiini, qui carnis deleciatipnibus non cpnlradi-
    ritffusy-el. maler tiiu. Celhma (Ezecli, s.vi) ; noii ciini, et p.lusvoltiptali .carnis qnam voci Dei obc-
    uiiquo nascendo, sed. ihiiiando. Sic ct in meliorem diiint. Esl aulein Crealoris vox de praelatis dicens
    jiariem fijii pei iiuneupanlur, qui praeccpia Dei ad stibjcclos : « Q;iod diciint, fac-iic; qubd aiilem
    loia ineuiescqiiiinlur. Unde et nos,11011. naiiira sed Ciciiinta faccre nolite (Matlli. XXIII).> Ut perversis
    adpp.i.i.oiie.cjamaiiiiis Dco in oratione. dicenles : oliedias praelaiis inniiit, qui eiiain male operanti-
    Pnler nosler, qiii es in ccelis(Mallh. vi). Recte crgo bus obcdire jussit (/ Pctr. n), ul ingrediaris et
    dicuntuT filii vnagi Simonis non natura scd imila— . egrediaris cum David sub Saule, eleumdem hoiiores
    lione, q»i pretio emtini ohedieniias, sive quaslMiet iicet reprobum cum Samnele. Obedieutlum esl ergo
    digniiales Ecclesise. Ananias el Sapliira absconder' prxla.iis, si recla prarcipiant, quamvis ipsi niale
    runtpariem subsianiiac (Act. v), isti vei-o negoljis vivant. Inobedienles igilnr et superhos se r^sso
    iiiciimbuuiacqiiirciidiC pecuniae. Sed sicnl scripliiii) Blestaiilur, qui praelalis licel perversis non olicdiunl.
    est: Nemo mililans Deo imptical sc lerrenis nego- ei eos non veiieranlur. Audi ciiam breviler quitl IR
    tiis (11 Titn. n). In boc crgo manifesiuin esl eos oporlcal facere, el qiialiier praclalis, sive bouis sive
    no.n niililare Chrislo sed inamnio.iia:, quia iion sec- malis, debeas obedirc. Nec bonis praelaiis obedias
    faritur spirilualVs diviiias, scd Jiicra.-teinpiira.lis. in malis prseceptis, nec malis conlradicas in honis.
    viiaJ. Nbri siudcnl ut Jesu Chrisio coclesii regi pla- Esto ohcdiens malis prarlaiis iu bonis praecepiis,
    ceanj, sed ut tcinporaliler diviies fiani. Amplius ct cavc ne oliedias bonis in jiissipnibiis maiis.
    icgimt iii eorum cordibiis avafitia , quae esl servi- lulerea, fraires cliarisimi, Panli aposioli sentcn-
    Tiis" simiilatioiiiin, qiiam voluniaria paupeiias, liam ad meinoriain reducite, uiperfectius inlclligfre
    quse iiiiroducit l.oniiiieiii in regno cocloriim. lli ' valealis virluiem obedienliae. Sic enim ail ipse :
    laies jilus gauilent cquiiiindo per plaleas civitatis Qumcitnque ordiutita sitnl, a Deo ordinaia sunt. Igi-
    discuircrc, qiiaiii iii clauslro psalinos siib silenlio lur qui polestaii resislit , Dei ordinutioni resistit.
    re'cjl;ire. Jlsec esl obedicutia cum Sitnonia plena (Rom. XIII). lllc ergo Dei ordi.riajioni resistit, qui
    aviiriiia et iiiaui gloria, quaeiiniatorem simni non pradaii sni praecepia contemiiit. Quicunque praeiaio-
    siibleVaf sjd aiterna gaudia, sed praecipilal in tar- Ecclesia? digna praccipienli contradicit, non soliint
    "
    lara. . ,, • lioinini, sed et Deo rebellis aique inobed.ieiisexi-
    "Est el alia species pbedienliae, qusc lantiim obe- stil. Dallian el Abirou hacde causa perierunt, qtiia
    (iienlia vocalur : de'_qiia . dicilur : Quia obedisti prailaiis suis, scilicel Moysi cl Aaron, inojjedien-
    voci iixoris iiidij el coir.edisli de ligno , maledicta lcs fneriini, quando sibi per coiiluniaciaiii sacrili-
    ierra iri opere luo (Gen, ui). Qualuor suiil aiiicin ' candi liceiiiiain iisiirpaveriint (i\'«m.xvi). Unde scri-
    vbces, "scilicet uxoris, miiiidi, et diaboli,- ac Dei. pliini est in libro Psalinoriim : Aperta est.-ietra, et
    Audiam igitur quid loqualur in me Doniinus Deus dcglititvil Datlutn ; el operuii supcr cOiigregalioiiem
    (Pstil. LXXXIV).NunquidToqueliir diabolus? iitin- Abiron(Psal.cv). Ili enim, ob lemeiiialis suaf;vide-
    qtiid carp?T.uiiqi!idiniindus? Vox iixoris vox car- licei iiiidaciani, terrae compagibus. ruptis, viverues
    i:is; vox auiem carnis volupias; vox iiiiindi vanilas'; jirofmido hiatii merguntnr, ac liathiiiiur infenii
    ViixDei bonilas (2). Siiggesiioneni qttippe diaboli suppliciis. Nouiie eiiam rex Saul, propler culpam
    Ticipenie accipinius. Mnlier vcro sensus es.t anima- inobedieiiliic a Domino fuil reprobiitus, de seile re-
    lis cprppris, id esl carnis, queni liabemus commu- gni expulsns, dominio Satanat; mancipaius, et ad
    iiehi cuin bestiis, et diciiur inferior pars ralionis. iiliinniiii a Pluiisihacis interfectiis? Peiisale eigo, <li-
    Unde quando o.ccurrit nobis pcccali suggeslio, D leciissinii, qhamgravis si'l colpa inohedieiiiiae jvo
    (juasi serpcns "loqnitinr, Si. vero obleclafiir caro qtia iion splum aniina; cniciaiiiui' in infeiiio, scd et
    pravae illiii.s-siiggeslionis consensu, quasi niulier cor|ioia puiiiunlur in hoc saeculo. Pcrpendiie quam
    coiisenlit. Sed si refieiialur et cxpelliiur a cogita- grave peccaluin sit Dei ordinatioiii 'resistcre, pro
    lione perversa snggcsiio , qiiasi inulier sola.uom- qiio non soliiin in anima exsolviiur jioena, sed
    edii illipiium ligntim. Si vero ipsum peccalum, etiain in corpore. Audianl ergb rebeiles, limcaiil
    quod serpens, id est diabolus suggeril, el caro de- inobedientes mandhtis seniorum, ne ciiin Daih,.n el
    Jectando,-id esl inferior parS raiionis scilicel mu- Abiron tradanliir tormentis iiifernoium. Caveaut
    lief iiiandiicat, ct si mens buiiiinis, id est superior iniiiari vesiigia Core serJitiosi, ne forte inerganlur
    pars"ratioiiis ipstim peccattim perpetrare consense- riim eo in profuiidum inferni. Non velint iniitari
    ril, jatii qnasi vir dccepius esl. Jain inulier viro Corc sediiiosum, qui per contuiiiaciairi et rebej-
    cibuiii dcdit, cum mens raiionalis ad peccandum lionem miillos seciim prsecipitavif in inferniim; Sed
    deleclaliouibus carnis consensuin prsebuil. Qui- Clirislifin seqiiaiitufi qui pcr huiiiililaicnl DeoPalri

    (1) Ex Isidor. lib- i Sent., cap. 17. (2) Isid., Qumst. in Gcn,,(:.l
    PATROI.. r.GlX. 4
    *C7 S. MARTINI LEGION., SERMONES DEDIVERSIS. 108
    obediens iisque ad roorieni (P.hilip. n), n.mlios quo- , . rate, ul adsijteriiani liberfilem possilis pertingere.
    Tidiepost se irahil ad regnum (Joqn. xu).Chrisium Devole igilur colia divina; djspeiisationi stibjiciie,
    ergo, fratres et domini mei, liniete, ipsiimque siiper propriis desideriis renunliale, voliuitalem prselaii
    oninia diligite, ejtisque- ortlinaiionibus reverenliam vestri propriis volunlaiibus anleponite, praecejUa
    exhibele. Sic enim ait ipse : Si quis diligit me,ser- illius sine imirmuraiione iinplere salagiie ; iil posl
    mohemmeum servabit (Joan. xiv). Appareai ergo hanc vilam ad coelesienv pstriani possitis perve-
    dileclio iilius in veslris operibus.Exemplo ejus le- nire, ibique de visione Dei Palrjs in -selenmm gau»
    nete liiimililateni i.n yeslra conversaiione, et pro dere; ipso prsestaiiie, qni ctim eodem Pa|re el
    anvore ipsius praelatis veslris obedienies eslolc. Spiriiu sancl.o in Triniiatc" perfeeia vivit et re-
    ;Libenier in hac vita prselati jussionibus obtempe- gnal Dens per omnia ssectila ssecuiorum. Ameii.

    SERMO SEXTUS
    DE DISCIPLINA.

    Aiiditc, fratres charissimi, quid Dominus nosler B nec dividere Ectiesiae Christi disciplinam. Sicut
    Jesus Cbrislus ad eruditioncm el consolationem eiii.ni lnnica loium corpus praeler caput tegit, iia
    loUus Ecclcsiaesiia; dical in Apocalypsi. Ego, in- disciplina omiiem Ecclesiam praeter Chrisliim, quj
    quil, quos omo, argvo, el castigo (Apoc. 111). llis eanidem discijiliiiam tradidit, ornat el tegii. ijis.i
    verbisad loleranliam atque disciplinain horialur vero lunica coiuexla desuper iuisse per toiua»
    JIOS, sicut Paler piissinius, ul omnia quac nobis ab deseribiiur, quia eadem Ecclesiae ;discijdina a Do-
    eo sive a praelaiis noslris praecipiunlur, paiienler niin.o de ccelo iribuitur et inlegraiur. De qtia Do-
    ct cuni oriini mansuemdine lolefemus. Ideo nos pro niinus, poslquain surrexil amortuis antequam ad
    peccalis et negligeniiis per se el sanclae Eccieshe Pairein ascenderel, loquebatur discipulis suis:
    iiiinistros arguit Domiiius et castigat in hoc prae- Vos auiem sedele hicin civilale, quousque induamitii
    senti saeculo, ne cum lioc mundo, hoc est cum virlitte ex altp (Lttc. xxiv). Tunica Crgo corporis
    amaloribus mundi, damnemur in fuiuro. (5) Quis- Cliristi tlisciplina Ecclesiae. est. Qui autem extra
    quis igitur. Deo' exercitalioiiibiis disciplinae non discipliiiani esl, a corpore Christi alienus esi. Non
    servit, Deum absqtie disciplinae rigore evadere non scmdaiiuis igilur lunicam Christi, sed. sortiaiiinr
    poterit; alque ideo Psalmista constilendo indisci- de illa, id.esl, summopere sludeamus, nt eam in-
    pJinale viventibus dicit : Apprehendile disciplinam G [egrani conservemiis, ne forle ab Hlius integriiaiis
    tiequando irascatur Dominus,et pereatisde viajusla portione vacui reiiianeamus. Nemo quidquam de
    .{Psal. n). Sed qtiid est disciplina ? Disciplina esi mandalis Chrisii solval, "sed unusquisque' in quo
    j-inoiiiin orpinata correctio, et majornm praveeden- vocatus est, ineo apud Deumpermaiieiit.
    liHniTeguJse oliservalio. De qua disciplina Paiilus Quicunque discipljiianl Cliristi el calliolicoruin
    apostobis ita loquitnr, diceris : In disciplina perse- sacerdolum, qups ipse Ecclesiaesuae pracposuii, con-
    verate. Taiiquamjiliis vobis offert se Detts (Hebr. xu). tehvnil, pef diversas errorurn vias eundo jierdilio-
    Quod si exlra discipTiiiain eslis , cii.jtis parti- nis laqueum incurrit. Unde- stib pra?vaiicaloris
    cipes facti sunt omnes; ergo adiilteri, el rion uTii populi persona liuniaiium genus ita deplangit pro-*
    esiis. Qui ergo sine disciplina stitit, -adulteri siinl, pbela : Nos sicul oves erravimus, unusqitisqtie in
    et cbeleslis regniTiaerediiaieni non accipiuni. Filii viamsuam declinavit (Isa. LIII).' De (4) illiscli.ini
    auiem palernae disciplinae cOrreciionem libenief qui disciplinam Domini abjTciunt, et voIuHlalem
    porta.nl, el haeredilaiem ccelestis patriae oinnino propriam sequunlur, sapieniia per Salomoneiii sie
    •yecipere non xlesperanl. De qua eiiam disciplina ioquiiiir : Mutlte vim videntur liominibtts rectm, el
    Tsaias iiidiseiplinale plebi praedical, dicens: Quiescile: —novistima eorum ducunt ad morlem (Prov. x\\<).
    agere peryerte;ld0ii$ibenefacere (Isa. T). Et eadem Qnae iiliquemullse.perdilionis yise luncseqiiuiiiiir,
    Psalmista^ pfbsequiiiiT dicens : Declinaa malo, el> cip 'iina fegalis via, lex Dei VideliCet, qilse neque
    fac;bomim.(Psdi. xxxvi). Unde elialn Salomon ad dexieram nec ad shiistram decliiiat.pe.i'negli-
    ail : Mullum erral,-qiti .discipiinam abjicil (Sap. genliam deserilur. De qua scilicel via. Doniimis'
    iiiii llle igiiur est iiifelixj' qui abjicil disciplinam Jesus-CIiristus, qni esl finis legis avl justiliam-oiiuii
    pairis, id esl eCclesiaslicic dispensationis. Sicul credenti (Rom, x), denunlial dicens : Ego sum
    niilites Christriiricfricifigenles non diviseruiit cjtis via,-veritat el vii:a,nomorehitadPalrem, nisi per
    iui:it-ain:(Joflti; MXI; siciiosnon debemus scindere me (J-oan'. xiv). Ad quain viam omnes homines

    '(3) Exlib. De dttodec. abusipn. gradib., gradti (I) lbid., gratlii 1-2
    II, in App. Aug., loni. VI.
    109 -' «ERMG yi. DE: MSCIPLINA. flj
    coiKinunitef inviial, dicens : Venite ad me, omnes A membris meis repugnanlem legi mentis inia, et <-<ft
    qui tdboratis et onerati estis , el ego~reficiam vos piivum ine ducenlem in lege peccati (liom. .vu). Scil
    (Malllt. xi]("," quia non esf acceplio persoiiarum aliud esi bclla forlitef perpeli, aliud hellis enervi-?
    aputl Deiiin (Detil. x). Ubi noriest Judaeus elGrse- ter expugnari, et dissolute vinci.
    cns, mascuius et femina (Gal. iti), servus el liber, In isiis ergo -fortissimis praeliis exercetur virlus
    barbarus el Scyllta : sed omnia el in omnibus jTivenuiii, ne extolli debeat; iii illis vero-debilibu^'
    Cliristtts-(Coloss.m). Omnes ergo unuin siintin et .'dissciuiig omiiiuo exstiiiguitur, rie snbsisfaii
    Chrislo Jesu. Dum ergo Christus finis est legis Sonum cst igitur adolescentibus et juyeivibiis, ut
    (ROJH.x), qui siiie lege, id esl sine tlisciplina sunl, dnm calor nalurae' piilliilal in niembris, ,el h) cor?
    slne CJiristo fuiiil. Quicunque ergo sunt sine do,- pore proficii vigor aetatis, ciinv omni humiJilale
    ctrina, non.sequnnlur Cluisii vestigia. Incongruuni famulejitur prseposltorum imperiis (6). Qualiler
    esl ergo eiajusiilia devium, in lemporibus Evan- namque in seneciute ministrari sibi ab aliis sperat.
    gelii servi Bei sine Christo fieri, quando aposlolis- qni in adolescenlia senioribus obedieniiam exhibeie
    ii.i cunclis genlibus liceutia praedicationis dala recnsal? Qtii in juventute posilus disciplinis majo-
    est (Maith, xxvui); "quando per cunclas saeculi rum non vult esse subdiius, qnomodo in seivccfnle
    " consiiiuiiis
    paries itilonuit toniiruiim, vox scilicei Ev.mgelii; pulat sibi reverenliam deferri ainiiiori,"
    ijuantio gentes, quam non sectabaniur, apprehende- hus? Unde et in proverbio apud veferes Jiab,elnr,
    r.unl justiliam (Rom. JS);: qu.audo qui longe fue- quod jlli servire alii iio|inl, qui prius alicui Seiv
    ruilt, facti sunl prppeln saiiguirie :Ghristi (Ephes. viluiein denegat. Propler qiiod ef Dpriiihuj Jesus
    «); qui aliquando rioii pbpulus, piinc auiein pop.u- Christus in temppribus adolesceniiae dum julhuc
    lus sanclus in Clirisio (Ose. 11); quando csl lem- ad iegitimam aefalem docioris non jieiveiverai,
    piis acceplabile el dies saiulis (// Cor. vi), et obedienler iniiiislraiioiieni parenlibus suis exbiber
    lenipora.refrigerii in conspecln Altissimi (Acl. ui). bat. Ideo quippe in juvenili aeiaiehpnorein.el rpvttt
    Qii.iiido 'unaqiiaique gcns liabel lestem lesufre- reiiiiam, aique niinistialionem deferebat suis par
    ctibnis,' qubniodb protestalur Dominus suis discir renlibus; ut exempluiti obediendi ac miiiistramli
    pulis:: Ecc,e ego vobiscum sum omnibus diebtis, prseberel juveiiibus (Luc. n), Sicut Cfgo jiv sehibsis
    usgue.ad consummationem sjmculiyMallli.xxvm).Non sobrielas et moruni perfectio requiritur, ita in
    faciamus ergo aliquid sine Cinislo, ne sine nobis adoleseenlibus obsequiuro, et subjeciio, aique obe-
    Cbfisius esse Jncipiat in .fiitiiTP. dieniia >ite debeiiir. Qiiapropie,i- et Ju mandatis
    '
    Oignum -est ergp, dileciissimi, .ui xliscipliii.am.C le8's priiinim liorum qiiae ad liohiines pertiiveiii,
    Clnisli ciiiii onini devotione siiScipiamiis, el ul palris el malris bohor imperaihr (E^tidntx); qriia,
    piaclalis nostris pro Clifisto ohedieiues sinius. lle- qiiariivis carnalis pater non supefviierii; .iui iridi-
    vera necessaria tesl adoJesceniibus alque juvehibtis gntis fuefil, alicui lameiv viveriti .paieriiniri horior
    djscipfina, et ut pracceplis seiiioruni subjicianiiir rem usque ad perfeclam el digiiam xetatem afiliin
    cmii omni humijitaie ac revereniia. Unde el DP- pr;ebenilum esse ostendiUir. Congiiienief qiiousqtK)
    iminus in'Veleri Teslamenlo Leviiis ab alino vige- adlegilimam aeiaiem perTenerint filii, pra^cipiiintur
    simo quinlo labernaciilo servife mandayii, cl a Vivere sub disciplina palris sui; vel aliciijhs exlra-
    quinquagesimo cusibdes vasorum fieri praecepil iiei, quia indisciplinatus .quisque et indocliis ne-
    (iVum. vin) (S). Quid eniin per aiiniim vigesiniiini quaquaui poterii esse piscipiilus Clirisli
    qiiiiiluin, in quoflos juventtilis oborilur, nisi ipsa Quiiiqueetenim nipdis ihScripiurisdivinis piitres
    vitioiuiii bella conlra uniimqueniqiie sigiianiiir? vocaiuur,: Jioc esl, naluia, gente, adiiioiiiiibne.
    El quid per quinquagesinium aiintun, in quojti- a_aaie aique adopjione. De paire namque liaturali-
    bllaejrequies coiuineiiir, nisi iiilerna qnies edo- lerJacob dixit ad Laban : Nisi limur pairis mei
    iniiie meiilis expriinilur? Quid vero per vasa la- isactc adfuissel, lulisses dmnia qhce med suiil(Gen.
    beiiiaculi, iiisi fidelium aiiiiiiae sigiianiur? Levilae I? xxxi). Gente vero paier vbcatuf, quandp Dofninus
    .eiyo ab aniio vigesimo qiiintp la.b.ernacnlo deseri od-Moysen de rubo loquebaiiir : Egu sym, iiiquieus,
    yiu..t; c.iquiiiquagesiino custodes vasofum fiunl; rit Dens patrum luorum, Deus Abraliam, Deus Isuqc,
    videlicet qujt adbuc impiigiianiium vitioruni ,cer- eiDciisJacob (Exbd. ui). .jEtaie auiein paler el ad-
    laniiiia toleraiil, alioruiri curam suscipere iioii inpnilioiie diciiur, cuih Moyses iri caiuico Deuiero-
    prsesiimaiil; sed disciplinis iiiajorum subcsse slu- , lioniii locjuilur : Jnlerroga patrem tuum, el anntiniia-
    tleanl. Cum vero leiitalionum bella suhjiciuht,' bit libi; majores luos, el dicenl libi (Deht. xxxn).
    cuin apiid se jam: in inlima iranqtiMliiaie; seciifi Nps yero adoption.e -paireiii' yocamus., cuni inora-
    suiil; animaruiil custodiam, quasi docti, spiiiiali lipne, Pater nosler, qui es in cmlis (Matilt. vi),;
    prsjelio|uscipiunt. Sed qiiis Jiaec praclia |iprfe,cl,e diciimig. Q.uod si ergo iiatiiralis pater supersieS
    subjiciai, ciim Paulus, doctissimus videlicei ac foiv ii.on fuerii, aul indigniis exsliterit; adnioiienii i;>
    lissimus pra;liator di.cai: Video cdiam legeqt itt men seniori ab adolesceriliiius bljedienlia exhi-

    (.1) K\ G^-eg. xxin, Mor., n. 21.


    jti) Ex |>i':t'fiiioiib. De duoAecim abusionum gradib. gradu 3,
    mi S. MARTINTLEGIONc SERMONES;DE DIVERSIS. •.fiS.
    :benda erii. Qnonibdo eniiri hoiioraiidus in sene- A pro qiialilale morum diversa erii exliOTialio tloctpr
    «ctiite appaieliii, qui discipliiiae lalibrerii iii iidole- :.i'umh(15).TilaiiiIesla'igilur: peicata; nop : sunt pc-
    -.sceiiiia iion. siistiinierii? Qtibdciinqiiceteiiim hbmo ciilla correctipne pnrganda. Palam enim siiiif-ar-
    laboraverii, hoc el riiete.i (Galai,,'vi). Oninis tiam- giiendi, qui palam rioce.ii.l; 11.1, (lum aperic plij.urga-
    que cliscipliha in prwsettii. 11011 videtitr esse gaiidiised lione .sanaiilur, hilqui eosTmita.ndo deiiqiierap.t,
    mceroris , licc reqiiiei sed laboris : Poslea' dttiein coTrigaiiiur. Duni unus corfipiuir, pluriiivi emen-
    fructum paca.tissimitm justilim reddel exercitatis danliif. Uiilius esl enimTil.pro m.iilloijiiii1salyaiione
    (Bibr. xii). Sicnl ergo ffuclus 11011invciiilnr iu niius coridcmnejrir, quam per Tinius liceiiiiam; veT
    ;:irbore, iriqua pairipinus autilos prius iibii appa- :( •
    pravitatis exempltini ;mttlii; periclileiitivr, Jta;ergo
    ;i:jieril; sic et in seneclule lioriprem"-'conseqiii le- deiinquenti sermo esl .proferendiis, siciit; ejns qui
    gilimiim rip:i poterit, qiii in adolescenlia disciplinse::.-. corripituri .exppsiulaT :salns> Nam qiipsdaiiv incre-
    alieujiis honae ex.erciialioHiS.iioiiTabbiiivprit:' Dvsri- :. paiipidiira^qpusdanvverp.incfepatiotprfigitp
    pliiia igiliir absque obedic.lilia qtiililei' fvcri polerit? Unde dicit beatiis Ambrpsitis,-. vif, niagiise.i-eycien-
    .Adolescens ergo siae obcdientia, adolesceiis esi tise et;exiniiae;conyersalioiiisi-in Clirisli- Ecclesja :
    siiie disciplina.TVitare? Qui.i ipsa oheiliciilia , q.uiu' < Leuiier castigalusexiiibet .revereriiiaiji;.casiigai.iii;
    oiriniuin yiriulum iiiuler est. cl perfeciid., magiia " aspcri.tale verp niini.a; iiicrep.atipiiis pJTeiisus, nec
    exerciiatione iiidigel, ut suiViioiniam siudii vxh.i- increpalipnem reci|iii, iiec saliiiein. i.Sic-.enim, ail
    beal Christo Domiiib, qui obedi.eiisPaifi nsijiie ad he3tiis,'lsidpiiis (iocior egregius (J4J: «SicutpeTiti
    riiofteiii, crueis igiibmini.ini libeiUer susiijiuit pro niedici ad varios corpoiis, moibos.dj.verso medica-
    -piiini poputp SIIO(Pliilip. ii). '-" ..inine stf viunt, iia ul juxta :,y.iilii.eniiii<]ualitates:di-
    .
    s(7) Docibriim lairien catholicoruiii disbipliiiam vci'sa liiedicaiiieiila adhibeaiil; siceldoclor Eccle-
    sise singulis quibusque coiigiuuin doctrinae reme-
    teinperatam esse oporlet, ne per iiiiniani crudelita-- .
    jciii vulneret quos inederi el sanare dcbei> (8)-Sur diuni adhibebit, el quid: cuique oppi-leai, pro.aeiale,
    . sex11ac
    perbi doctores viilnefaTe politiS•'.iipvefiiiil qiiam prp etiaiiv prpfessjone,,. a nnii 1;liabj1(15),,.Nph1111 n-
    ementlare, Salonvpiie'leslante:: ln qre.stiilii virgq quain discreti docipresdiiiisTeritiiu Jncrepa-
    sitperbice(Prov. xiy). (9)Revefa snperbi dociores in lipiiibussubdjtos, qui lanien a charjlaie eoruin, qiios
    Pre virgain siiperbiae feriint, qui.a increpando rigiile:, coriipiiiiil, 11011feceiluni. ;Saepe iCliaiii Ecclesise
    ••
    feriiiiit, et coivipaii Iniiiiiliief iic iviisericpftliier •iic-:: ,-ceiisura'^arrolgantibns yideliiressbsujverba, etquod
    sciunt. lractindi eiiam doeiorespcr fabiem furoris pio fila boriis, crudeliter fieri putaliH' a prayis, quia
    .disciplinaj mpdum ad iinmanitaiem converluni crn- 11011recio discci niiiii pculo, quod a bonis reclo fu
    -
    dciilalis, et unde emendare polerant, inde poiius h "an.imo. 1 .'-" ...1' - ... ...',..'. ';-,
    vulnerant. ldeo sine mensura ulcisciuir culpas prae- (I6j Est pralerea quorunidain excusatio peiyer-
    posilus iracundus, quia cor ejus dispeisiun in sofum,qui, ilunipio iacinoTibas .suis..:iirgiiuiilur,
    reruiii ctiris, rioiy colligitnr in. amprem-. uniiis di- verba jnoeppsitoiiiin jusioriiin pro cejisura decfi-
    gniialis. Mens enim soluta in diversis, catena cba- iiaiidii aljjicjiint, servanies te divino judjcio, JJUO
    riialis non asiringittir, sed male Jaxata male ad .: diifjtis puniendi suiitj dtiin leinporalifcr juLiicari se
    -omhem ptcasipnenv niovetur. ab lioiiiiiiibus cpiiteiiiiiuiil. Iniquis -inolesia
    pst ve-
    (10) Nolaridtim igilur ab omnl prsclaio vche- iilas, et amara jusiitiai disciplina, iicc deleclaiiiur •
    meiiier, ut.-iaiito.se. erga sibi commissos cautius. nisi jHoprii! iTiibetiJlitatis plateiiiia;,-jusiiliae liifc-
    agai,. qtianto. durius: a; Christo pro eisdeni judi- ciindi, ei sieriJes.veriiaiis, casci ad coiituendamTii-
    xari rprmidal. Nanvsicul scfiptuni est : In quu cein,et ocnlati ad leiiebrariiiii aejiicienduin errorciti.
    mensura mensi fuerijis, in ipsa remeiielur vobis Noriiiullos;essc.[/iWrf.vi'deasJpravitatis'Tioiiiiiies,qn.i,
    -(ilfalth., vii), (1-1) Qiiicunqiie e.rgo.a.d regimen pr*- duii) ijisi ti malo coriigi negligunt, coii-eciorenvf.ilsa
    ficiliir, taliter se erga,"disciplinanrisubdiiorum deliel ciiiiiinatione, deJreclant; et ad sui .so.laliuinsceleris
    jiraestare, ui.non soliini claresciil auclorilate, veruin 1 iisurpani, si vel faiso conipercrini qiiid ad iufaniiam
    «liain hiiinililate. Sed tamen iia aderit in eo virius bonpium objiciani.Uiide in Saloinpiie legiiur : Bmiq
    Juimililniis, ne vita .suhdiioruin. dissolvaiur. in in malum convertel impius, el in electos impbnei mct-
    •viiiis. Aique ita adefii anclorilas poiesiaiis, ne pcr cutam (Eccii. \\). PJerique eliani mali similcs sbi
    .iiiiiioreiu cordis severilas exisiat immodcralionis, iu inalum .dejeiidu.nl, et pairpciuio suo prayos con-
    llosc,-esl. ergp in Dei sacerdolibus vera discrelio, ira correciionem hoiioiuni suscipiiinl, ne undc di-
    «jua. nec per liljerlaiem superbi,:nec perhumiiila- spiiceiii, emendeniur; adjicienjes iil se aliena deli-
    tem sinl reniissi, cia, ut 11011 tanium de suis malis, sed eliain de aliu-
    (12) Scieiidniii vero est quia non pmnibus sub- Tiim faCinprihus quoitiiii peccata; ilefcndiihi, COH•
    jeclis tina .eaderiique doctriha esl ndliibcnda, sed deniueniur. Disciplina igitiir ecciesiastica niodcrata

    (7) Isidof. lib.111 Sent,, cap. 41. (12) J!iiil.,cap. 42. .•


    i?) Ex Greg. iib.xxiv, n. iO. (15) Ibid., c;tp 45.
    (9) lsidor. tilii stip., cap. .10. (-14) Ubi sup.,'c, 45. '
    (10) ll)Hl.,cap. 46. (15) Jam.ex c.qi 4n.
    (11) lbid.,cap.24. ' '
    (I6'J lbitl-i ex c; o±>
    SERMO VIi: DE OTJO FUGIENDO. : ui
    esse. et di.screla oporlet, ui negligentes emendel, A capul oleo ungitiir peccalons, quando adtilationibus
    debiles cojiforiei, bonos ad seinulanduiii cliarismata deleclaiur ineus audieniis. Mens euim pro capjfe
    niplioia prbvocel.. ponifur in divinis Scripiiiris. Libenter crgo dorsa
    Vos.igii-gi inpiieo, fratres el.domiiiv mei, ul di- (lagtTlis subjiciie, ul lormenla inferni possilis eva-
    uoslii Jesu Clirisii, quae vobisper , dere. Nou videatiir vobis tluium ahbatis manu fla-
    sciplina.ni.-'briin.iu.i
    vtsirps iJeiiuiitiatiii' praelaios, Iiben.ier siiscipialis, gellaii, ui. iu ccelesli curia in iutniero niuriyiiiut:
    el, epriini praecepla pro viribus iinplere siudeatis, possilis coinpiiiari. Nonne melius est voliis prcj
    ajque in omnibus illorum vohuitaiem propiiis vo- . ciilpis et ncgligeiiliis-a praelato temporaliter, virgulis
    liuilaiilius anieponeie fes.liu.ciis. Nemo yesiriim di- veiberari, quam apud gehennam acternos cruciatus
    ca.l : Quaie abJiEiis mei suscipiam disciplinain, cum perpeli? Nonne mtilto nielius ac lolerabilius est
    ego dpctior il.lp sim, et in Scripturis inajorem. lia- abbiitis senieniiani bumiliter ferre in boc SDBCUIIS,
    beain., iiijejligeiiiianv? Atil: Qiiare suhj.iciar pratdaii qiiaiii per superbiam et contumaciam aeternae dani-
    niei, liisciplinis, ciim ipse sil iiifimj gevieris, egb iiiUionis pcenain ciiin diabolo el angelis ejus susti-
    aiiieni filius sim potenlioris ac fortioris. bominis? nere in inferno? Devote igilur, dilectissimi, teneie
    Chr.mand:>ia iljius inipleam, cum ips'e iiiuioiibus cl cuslodite disciplinam veslri pasloris, ut cuin eo.
    iiegligentior sii, et ego sanctiiis yivain? Nolite, p Ti.avredespossiLisesseaelernse bealiludihis. Casliganli
    (iaires. dil.eciissinii, isla dicero. apud vos; quiii ncc revereiitiam exbibeie, corripieniem amale, adino-
    opus, ytec ralio, tiec scientia, uec sapientia /diquid neiiii honorem r.ependiie, fiagellanti gratias agiie,
    valel apudinferos (Eccle. ix). Nenio se exlollal quod Jjona suadenti obsequium jirsebete, regularia ac Peo
    sii filius alicujiis inagnatis , qtiia in (iie tlislricii plaeita maiidala prsec.ipieiiti in omnibus obtempe-
    examinis pomini noslri Jesn Cluisli non poierit ei rate. Mala pro bonis non reddalis, benedicenli
    sulivenire nobilitas gencris (17). Nullus e.liam,pror malediclioiiem non opponatis, pfaedicanli convicium
    pi.er saiiciitaiem sibi a Deo co laiain in- sujierbiam non reiorquealis, iucrepanlem non deiioneslelis.
    tieveiiir' coiUra*suum praulaiuiii, quia multoruiii In onuiibus ergo vosmetipsos sicut Dei minislros
    leniporum jejunia, eieeiiiosynae, vigilise, Iacrymse, acdiscipulps exhibeie; teiresiria contenjnite., ccele-
    orali.ones, et cseiera hona, si cum superbia linem slia' amaie, peccala vestra.el eorum quorum elee-
    acceperinl, pro nihilo repiilaniur apud Deuni. II11- inosyiias comeditis, stndiose deflete, poenas iiiferni.
    miles igitur estote, et disciplinam prselaii yestri formidate, gaudia seternae vitae desiderale, ut, in-
    cum oiniti devoiipne suscipile; quia ulilius esl cnr- pffenso pede vestigia Chrisli sequenles, ad ccoiestem
    ripi vel tasiigari a juslo Jioinine, quam decipi vel patriam cuni abbate, qui vobis pracesl, possitis
    iniulari a peccatore. Uude Psalniista dicit: Corripiet C perlingere : ipso praeslanie, qui cum eodenl Patre
    mejusius in misericordia, el increpabit tue: oleitm el Spiritu sanclo in Triniiate perfecta vivit et re--
    autem peccaloris non iinpinguet caput meuin (Psal. guai Deus jier omnia saccula saeculortim. Ameii..
    cxj.).OIeum peccatoris Iaus est adtilatoris. Tuilc ergo

    (17) Ex lib. De.sqluiarib, aocum., cap. 52, in App. Aug., lom. VI.

    SEUMO SEPTIMUS.

    «UALITER JUVENES OTlU.M FUGIANl

    Dighuin esi, fralres et domini mei, ut ea in coni- D simus. Lex"Dei prseniium habet et pcenam legen-
    niuiie audiamus, quae.ad erudilioneni nostram, imo tibus eam. Praeiiiium habet his, qui eam behe vi-
    loliiis Ecclesiae, llispahiarum doctor loquilur Isi- vendo custodiunt; poenam vero illis, qui illam male
    dorus. ideo nobis, ut credo, corpus illius donavit vivendo contemnunl (19). Ad majoris culpse cuniu-
    Deus, quatcnus saluberrimam illius doclrinam de- lum pertinet scire quemquam quod sequi debeal,
    . vole suscipiamus, eamque boliisoperibus implere el nolle sequi quod sciat. Undft Domirius in Evan-
    feslineiiius. Ita ergo admonilionem illius reverenler gelio: Servus, inquit, sciens volunlalem Domini sui,
    debeiiiiis audire, ac si nobiscum vivens loqueretur et non faciens, plagis vapulabit mullis (Luc. xn). El
    in corpore. Ail enim (18): < Sicut legendo scire Jacobus: Scienti bonum, el non facienli, peccalum
    concupiscimus ea qiiac neseimus, iia sciendo recia esl (Jac. iv). (20) Dei ergo servum sine iiitevmis-'
    quae didicimus, opere iinplere debemtts. > Leclor sione legere, orare et operari oportei, ne forie
    strenuus polius ad implendum opere eaquae legit, mentem otio dediiam spirilus fornicationis subre-
    quam ad discendum ea qtiae nescit, eril proiriptis- pat, et ad peccanduni provocet. Luxuria cito yxx-
    (18) Lib. III SeiU., cap. 8. (20) Ruisuni ex lih. ui, c. 19.
    (19) Htec ex lib. n, cap. 1.
    ho S. MARTINI LEGION. SERMONESiDEDIVlSKSISt: , il<5
    nccup.il bo.iiinem iilum, qnein invenit •oliosiini; A . coeieSIibus oiferi meiiiGria meiiii, prius: qtirfsi cjni-'
    miiiiis veio dti ctaiur flagiiio corpus labore fati- T fusum "iri. cogiiaiioiie ceriiitur, postea" medilalioiie
    g.iiuin. < Contuere regem Salomoneiii per oiium disceriiituf.ad ultimuin vero cpnlemplaiione digno-
    tnuliis fornieaiioiiibus involuluni, et pcr fornica- scitur. Accendiiur ergo consideralione cogitalio,
    liO.iis wliiim usque ih idololalriam lapsuni (/// Reg: JriHammaiur discreiiQive niedilaiio, illuminatur co-.
    \f); (21) Muliiini ergo apud Deum utiiique Sibi gnfiiorie coiitemplaiio. Esl eiiim cogitatio iri niente,
    toiiiiiieiiil.intiir neccssario : ul oraiione operalio; quasi fiiinus in igue; riiediiatib, qiiasi flamma cuin
    ct opcre fiilcialur oratio. Unde etiain Jcrcnii.-s ait: fiinrb; contcmplalio, igiiis Cuiii flamiiva sirie: furiio. -
    Levemils corda noslra cum maritbits ad Deiini:: Ct.imauieni niens ad considcranda coelesliaTaborat',-
    (77<reji.m). Cor enim ciim manihus le\.il, qui oia- tuuc cogiiaiio occiipatiorie lemporalium reruniTm-
    lioinmi ciim bono opete snblevat. Nam quiiquis oial pediliir,'niediiaiio quippe Ptio cbiilurbatiir, cort-
    i't non operalur, cor levat, ci iii.tmis non levai. leinpiatio' cnriosiiate fevocalur; et sic fit-quaiido-
    Quisqiiib \cro operslur ei iio;i orat, mamiis ievaf qiiej ut niens otiosa voluplate iPTpescal, ac vitiis -
    «d Dcum, el cor non cletai, Sed qui.i et operafi -. stibjicialui. Cifm igilur homo iiiterior jacet iiv le-
    nccesse est et orare, bcne jnvt.i iiiiiimque" di- cliilo voliipiaiis. dinn somno lofpescil i.iicitiae. et
    ctiini esi : Levemus coida nostra ciim manibus ud- " spmhisdeludiiur Curiositaiis, Convocat ti liorialnr
    Detim.i libniiiicm exieribreiii,iit incliriet.-a.urem runioiilius,
    Igilur, fratrcs charissimi, ne <lenegiigenlin maii- iof|iialiii' vana, iiuluatur inoliia, inane coiiiedat,--
    llatorum corde rcprehcndamui', liiim salulem no- leciibneii) cosnrc teiiiiinel gatlus. Etiiitibiis dofnii-
    blrani ohtiuere sola uialione aul sola opcraiioue lum, siirgeiites aif yigilias fratres obvieni,: vigi--
    roiilciidiinus, necesse cst ni, postquam boiium opns lantibiis illis dofmiaul, redeuntibus surgant. Sed
    iigimtis, lacrymte oralionum fiindaniiir ul meriiuui nielius forsiian • essei, si nihil dicerenl, qiiaiivsi
    bonje aclionis humiliias impelrct precis. Quicunque subiraciis syllabis aiil dictioriibus: psaliiioi' deeaii-
    igilnr Deo in omni coiivcrsaiionc sua placere desi- lareJil» Haec esl piiosoruin larditas, qui niliil opc-
    dciat, olium filgial, iiiterduiu oraiioni incumbai; raiituf :ad iioram, sed seinpef- comilaiilur iiiotani.
    iiiiefduui vero utile &ibi et uliis optis qmeral; qriia In libc poiitis gaiJtleiil, iii-extra coiivenliiin: coinr.
    biitim stiiliiiiam auget, labor vero scienliam ge- edani, et atl horas tardius surgaiit. Hi'suni qui:
    iicral (22). Ilac de cansa in onin', oprrc bono ffaus exspecianl cimv asiiio, uec ascehduill cuiiv Isaac iii
    «•t do-idciia stint loniiidanda. Fi.titdein Deo faci- monjeiii : jiorlantes pai.eas cl sllinulum, •qliae;adas\-'
    iniis, quoiies dc bono opere noslro non Deum sed Q iuuii peiiineiil: iioii igiieiii et gia(Iium,-qu;e peiti-
    noSlueiipsos laudamrs. Dcsidiam ngi.nus, qnoiies iient: ad saciificiilin.Ail etiim"Abrahain atl pueroS:i
    per torjiorem languide ea (|iiae Dei suut, operamur; Exspectale liic iuiu asiito : ego ei ptiet, posquarii ado-
    Oiiinis ars hujus saeculi streimos habet aniaiores,•; : raverimui, revetiemiir acl vos (Gcii, xxu). Riieri suiit
    fet ad exsequcndum proiiiptiwimos; et hoc proinde pueiiles sensns aiiiini, qhi eum asirio exspect.iiit;
    iil, quia prsesenleni habet operis sui remuiieralio- qriia lardiiaieiii seiiper aujuni. Duofdiciiniur essa
    ncm. Ars vero diviui limoris jderosque habci se- puefi,:OiioSi'viilelicel et lepidi portitijtes stiiiiiilinu
    clatores Ianguidos, lcpidos, pigritioe ineriia conge- carjiis el paleas leviiatiSi. Abr-aliai.n vero, qui in,-
    latos; sed proinde, quia labor eorum non prscseiili Terprelalur pater riiultqruih tjenlium, it\ esl animuj
    sed pro Jutura rcniiiiieralione differlur. Ideoque gehitor inultaiiiiii cngitationuin, cum puero aseeri-'
    diim eoruin laborem mcrcedis fbtribiilio iion stailm dit, id est cuni corde puro, porlans: in ii.anibus
    conscquiiur, spe dissoluta pene in bono opere lan- ighem eigladiiiiiv^ Per igneni cbariiaiem, per gla-
    guescuni. diuiii praedicationis iiileiliginiiis veibiim.Ule igitur
    Estautem laboret blium lnlerioris homlius, est pbiiai ignem ei gladiiim in liianibus, qui quod amat
    labor et piiuin extefioris. Labor interioris lioininis et pfaedic.iij bonis iihplet' operibus. Ego, inqiiit,- et
    labor scieniiae, labof. exierioris.exercitiiini opera- I* puer reverieniur dd ios. Necesse^est ut anibo red-
    tionis. Labbr scientiseiiv tribus dividiturpaiiibus : eant, itl est vis faiionis.et purilas meiilis, ut re-
    id est iii iab.orediscipJiiiaeV e't exeiciiii; alque do- veriaiitur ad agenda;n ciifam cafnis, nbn in desi-
    ciriiia?. Jri puefiiia 'est labor disciplinae, iii.jiiveu- deriis, sed in necessaiiis (iioin. xiii). Semper eniin
    iufeTabpr exefciiii,' iri seiieciute laboi doctriiiae; ciiro quseril ciborum afflueiiliam, et piii llbertaienii
    tit qui liescii, in puefiiia discat; qui didiciii in ju- Necessaria- verb sunt iinpenderida, noir subtra^
    vciiiivie adiisum ducat; qribd autem adusuhi duxil, lienda. Sed ianieiine vacet otio, dnrii impendiiur
    iri seneciuie doceat. Est "et aliris labor inierior, cibiis, sequanlur quse conyeniuiii asino, yifga sei-
    scilicet cbgiiailonis et iiieditalionis, nt ad fequieni" lieet et oinis. (Eccli, xxxiu). Virga corfeclibnis, et
    pefyenlai jjoiiiemplatioriis; uf, Si quid per pbli- - oiiiis laboris. Inter yirgam. siquidenv e.t orius rion
    vioheiri sub iiobe dubitalionis lalet obscuruin, fiat est otii locns. Labofet igitur homo interior et ex-
    •«ogiiaiibiie liqiiidum, 'nieditaiione liquidius, cori- teribr, ei Sludiose ihsislant operi, ne eis dicatur,:
    iciiiplationc iiqtiidissimum. Cum enim aliquid de Quid Itic stalis tota die otiosi? (Mdith,\x.)Jpla
    V2^-tx eodwlib. iii» Serit\ c: fi ?C2i Haec eiiain.ex lib. n Sent. Isidori, c. 10t
    117;:, SERMO VII.. DE OTIO FUGIENDO..
    die oliosi ,stanl, qui omni temporc vilse suae ces- A i lum sibi stibilo vilueral, qui se asinum, animal vi-
    sanles a bono opere, in foro vanse glorise lorpen.les delicet peneprae caeteris vilins, repntabai. Miiltum
    perseverant. Conventus fratruin quasi oliosus stat, concupivit terram, quam vidit, pfo qiia ad omneui
    si ebs abbas ad laborem, id est exercilium regularis laborem forlis perdiiravii. Vidil sane quod ad pul-
    vilae, praedicando el admonendo non inviiat. Otiosus . chritudinem illius terrae omnes jusiiiim nostrm erant
    slat popiilus, quia non episcopns, non archidiaconi ttipannus mulieris menslruatm (Isa. LXIV): videral
    eos cbnducunt ad bonum opus."Taiiien audiant prae- nihiloiniiius quod nan sunt condignm passiones hu-
    Jaii catisam hujTis otii: Nemo, inquiunt, nos con- jus lemporis ad [uiuram gloriam, qttm revelabilur in
    daxit (ibid.). Non eplscopi, non piesbyleri condu- nobis (Rom. vm). In tino igilur sibi vilis, in altero
    CHiil populum, nou abbates, non priores conven- . forlis effeclns; de uno huniilialus, de allero robora-'
    liun. Quo eniin eos conducent? Forsilan ad quae- >lus, fortiiudinis suachutuerum ad omnera Iaborem
    rcndum temporalem honorem, el nonad spirila- . libenler inclinavil, et ad reqnireiidam divinam glo-
    letii laborem. Forsiian stndiosius illos coiidiicent ad riam non snam coalesii vero regi dignivm tiibtilum
    regis curiain quam ad Domini vineam. Ibi cttrio- . pefsolvil. Vultis audire, et alierum simili raiione '
    shis agilur de pondere pecuniae quam de 'quanlitate sibi viluisse, ct' ad omnem iiiliiloiiiinus laborem-
    ciilpse.. Nascilur illis sermo de cxaminalione ar- B convaltiisse ? Ul jumenlutn, inquit David, [aclut
    genii, non de purgatioiie peccali. Sunt lanien qui- sinn apud le (Psat. LXXII).El alibi : Propter le, inr-'
    dam boui praelaii, qui operarios ad l.iborem con- quil, morlificamur lola die (Psal. XLII). Ecce quam-
    ducuni; verbo enim docent, et exemplo praecedunl. . vilis, ecce quam fonis. Vilis ul juiiienltiin, forlis ad..
    Ad hiinc Iaborem diversi veniunty id esl pueri, j'u- , se niorlific.andiim. Issackar, cisinus fortis, habitans,.
    venes et sencs: Veniunl diversis sbtaiibus et lem- inler lerminos vidit requiem quod essel bona, et.
    poribus, scilicet vespere, mane ei meri-Jie. Mane- lerram qttod essel optima. Pene igilur, non plene,;
    veniinil pueri, mefldie juvenes, vespere senes; ul illain viveulium lerraiu apprehenderat, qni inier,
    iia.dicam, inajie venit Maurus, meridie Paulus, teiininos liabitaliai. Quia vilissimis et paucissimis
    vespere Tranquellinirius, sive Genlianus. Hic large hiijus viiae bonis coiuenius erat, hujiis terrae mi-
    aceipimus juvenliuein, el non adolescentiam tan- serae extrema teneuai. El- quia frequentes meiitis
    tuin, sed cliam maliirain comprehendimus aelalem. excesstis pcrennis viiav boua praegustabat, illius
    fl«c esi aeias labori congrua, quia liullus polerit bealae terrse inilia tangebat. Vidi, inquit, requiem
    operari in fulura vila. Venit nox in qua netno polesl quod esset bona. Requies ergo hona ibi est, hoc est
    operari (Joan. IX). Jn hac aelaie Pauliis volens re- („ in coelesti patria, quia, si ibi non csset, ibi eani
    ilimere tcmpiis, non soltim inslabai conlemplationi, mihime vidisset; el si bona non esset,propler eam
    sed eiiam operalioni. humeruin suuin ad poriandum niinime snpposuis-.
    Pairiarcliam lssachar, si placet, ad medium de- sel. Mansueli auietn, inquit Propheia, hmreditabunf
    ducainns: el ab eo cxempium exercitationis, per- le.rram, el delectabunlur in multitudine pacis (Psal.
    severanliae el perfeclionis sumamus. lssacbar qui xxxvi). Ecce qualis terra, ibi ei requies vera, pax
    merces interprelatur , ad populum gentiiim, quem pteua, reqmes bona, pax quicta, qtties pacifica. In
    Doniinus preiio sanguinis sui est mercalus, refer- . illa coelesti pairia labor non est, sed ad iJam siue
    lur. (25) Hic Issachar scribitur asiiuts fortis (Geif. labore perveniri iion potesl. Propter ipsam in hac
    " vita
    «.)-, quia prius gentilis populiis qnasi brutuiii et lalioratur, sed in ipsa a ijeiniiielabor exigiiur.
    luxuriosum aniiiial eral ser.viens idolis. Vere iuinc Exira banc lerrain non inveuilur requies vera,
    forlis est Redemploris Domiui jiigo colla sulijiciens, , qiii.i nulliis peniXus labOT esl in ea. Si ergo cuni
    et Piius diseiplinsc evangelicae perferens. Ilic, accu- Paulo cupiinus tempus rediinere, et dies malos-
    bans inier lerniinos, vidil requiem quod essei bona, evaileie,o|iorici nos ih.hacpraeseiiii vita freqiienter
    el terram quod opliinct, el supposuil hiinterum suitm orare, operari ei legere (Ephes. v). Sic etiam Jacob
    ad porlaiiduni, el (uclus esl tribulis serviens (ibid.). D1 ciiin Racliel el Lia revertilur ad patriam (Gen. xxx), .
    Ojvortet ergo nos, dilectissiini, transire de lerra ad sic Marias ct Marthae precibus Lazarus adjuvaliir
    lerram, de terra aliena ad lerram propiiam, de ad viiam (Joan. xi). Cum Ilacbel et Lia Jacob re-
    ex&.lioad patriaiii, de genie ad geniein, de regno vertiiur, quando aliquis desiderio bone operandi
    ad popultim alierum, de terra inorieiiliuiii ad ier- : gradiens, aclivae el coiuemplalivae viite socialur.
    raiiTviveniiuiii, si volunius experiendo nosse veiuni . Lazarus vero interpretalur adjutus. Qui tunc re-
    et interiiiun gaudium. suscilalur, quando aliquis liinc boais operibus,
    Concupiscamus et nos terram illam, quam Issa- . hinc Iacrymis a morle peccaii libcraiur. Nemo Jgi- i
    cliar isle vidit el concujjivit. Si eniin non vidissef, ' tur a labore excusatur; non pueri, rion juvenes, non
    non cognovissei; etsiiion cognovisset, Tion concu- , senes; sola tamen 'juyenius portat pondus diei et
    pissel (Joan. xiv). Pro hac lerra asinus faclus el aestus, Portal materialiler pondus laboris; et acsluiu
    fortis effectns libenier supposiiil humerum suuni , solis, Portal moraliler.poiidtis carnalis" fragiliUr
    ad jiortaiidiim, el facius est trihulis serviens. Mulr lis, suslinei sestum Jibjdin.i.s.Labore igitur Bia-

    ) <23) Ex B Isidor., <3«<i's,'.Tii


    Cen., c. 51, ,
    #19 S. MARTINI LEGiON.j SEftMONES "DE^IVERSIS. W
    i uuin aririiliilalur pohdus leiiiaiiohuni; otib inul- A nalia-abliorrcie.- spiritalia amale. lemporalia ad.iie-
    lifilicairif lentalib viliofiirii. Laboie carb allligiuii, ccssifateni jiossidiTejaueriiam ad jocnridilaieniiler
    t-lio"nuirilur. jiivehis autem ih otio, qnasi juyencus sideraie^Sed ineiis, qiiae :id aeicrnuiii gaiiditinv nori-'
    sinc jngo, qiii dilm nOn Tenetui' Oljedierilisevinetilb, - duin lpia.coiligitiif,quae siijvora reqTuesvntiiiiine.
    in''3eqiia.ii.ialcfrateiiise sbelelatis qiiasi vox Jasci- expef iliir. VaV liiihi iivisero.'qui tisque hodie .vagus..
    viens discurrii pef dcsideria ivrOprisevpliintalis. Cl profugtis -suiii stipef ieiTain I Vagus, sequendo .
    MbheO igilur vos, fraifes charissiini, ut ea quae CoiictipisceiViiahK;profugiis; declinaitdo iiiiserianv.
    dicuntur,sollieite aiidire digVieiiiini.ln illa terra ConeiipisceivtiaTiie facit vaguiii, niisCria cfficil pro-
    Jjonii ci oplinia/hoc Csi iii cujesii jialria, iiiillus fugiirii;'Es.l prbcul dubib tcfra-isiai noh siabilitas
    Taboi' est, sed tauieri: ad illaiii sine iabore rienio "'"cordisV';seddufitia et inseiisualiias irierilis. P felix»
    pervenife potest. Uhdeesl illud .-_:'«Ad iiiagiiajvrae- qui pbtuit,vel adTiofivin iivalbfiiiiibniiiiuiii oblivisci,
    mia pervehi'ri."iirin poiest Jiisi per m»giios labo- el illa; iiitefiia7pacfe vel fequie sultem ad; ihbdieum
    res(24).'El itefuin ; JVo;i cordnubiiur, riisi qui legi- .poiir|:!:FeJicehi niliiioiniiioSycui daiiiai esf disper-
    titrie cetiavetii (II: Thrii n). Uegntiin cb?l<)i'UiiiJioii '\ si0iie".s"'fc'6i,dis'
    iiiTiiiriiiV colligefe^etTiiTllovyerie;^»-.
    dabilur lepidis,:oliosis el vagaiitibus ; sed "in Dei' licitiiiis fohtedesitleiihih "KigereV!Traiiseaiiius ergp
    serviiib exercilatis, ei sttidiose. cbiilra viiia el ten- _ "ei nbs, dileciissihiijcum palfiafcliaissiicjiar meiiie-
    laiibiies ccrtaniibus. Ad illainergo terraiii boriain el opefe de vteiTathisefhe atl terrani opiimarii, <je
    e-t: opiiinaui ocnlos nieiuis erigile, ei jirb aniore terra alieha ridi terraih pippriaui^jle exsifo ad pa--
    illius oiiiiiia qTiaj-Jii lioC ihliiido siint, desjiiciie ; triain; de "csitxcrelid cuiiani; <leiiileliciiaieaiTglt)-
    tl ut eam vobisin '.li;ere<Iitaiein possiiis acquire- rianv, dc; capiiyiiiae ivd iibciiiileni, de niorie-ad
    re, iibeij:ei- liimieiuni atl porlandiinv onus ordinis vi.laiii,de feiiebris adluceivi^de Ilieaiii) :ul palalihiili
    siipporiife. Praelati vestri praccejita toia inieiuipne de ei-gasiiilp-ad regiiuii.i, de clo.ica a;l cceluinVile
    ciisimlite, et ul ad illani oplimani coelcstis paiiiae voliitabi'pyiiid|'ti!iisad consoTiiiilfc aiigelofuirii :a;i:
    terfiiiii pcrliiigeie valeaiis, voliiiilarie colla jugo qnoti Jesus Chfislijs iios perilucefe.: digijeiiir; qui
    iliviiia' ordiuatioriis submiliile. Vos ipsos pro anioie " ciini eodeih Paife cf Spirilu •stiiicloiiv Triniiaie
    Chrisli yilipendiie, et in Dei serviiio fofles exbibeie,. peifecla viyiiet reghai Deus jieij biiuiiasjccula sae-'
    praisenlia desoicile, fuiura bona concupiscite, car- tuloiiini. Aiiiei»". .'•''•."'•": - '':": ''/'-'; "'"'"'.".

    ;(2ii. Greg., hoiii, 57,inEv.'

    '^-^^; SESMO 0€tA'V.CS;.:', vt:^:'


    . QUALJTER SENES AC JUVENES DEO SERvmE"DEBEAlS[T::

    Moneo vos, fratres cliaiissinii, cansa vcsirsc sa- * arbor liiullortiii) annoiiim si iiifiiieliib.safueril.ex-
    liilis, lit sblliciieaudire digiieniijii vefba.sapientis- ciditur ; si auleni fuerii novelia el feriilis.unna-
    Biiiii Salbmonis : Caiii sunt sensiis Itominis, el mtas - gis anipliorein jvroferaifruciuiii', excoiimr :
    senectulis vila inimqcutaia (Sap.tv). Non ergo vera- Ideo, fralrbs dileclissimi, lias siniiluudines vobis
    ciierdiciiursenex.iiui ictate est piovecius, sed qui proposUimus, ut iuillus veslniiii, qiiainyis sit. Jiivei
    seiisu estperfecius. Senecius enim veiierabilis est, nis, qtiamvisseiiex, de siia viiiuie pi*suii:ai,Tiec
    nbn; diiiiurna, nec in numero-. dnnorum contpulala de suis coiifitiat bpcribus; sed seinper, rie in aliqup
    (ibid.); sediiinocens ei Deo placila vita.Niilli tleest opere displiceai Deb,:sif pavlilus," ticm|)iifque, iie
    astas puerilis, si: fiieiil seiisu parVuliis el levis. Unde '"pro aliquo ab;eo in pefj.cltiuin sepaielui, &ii su-
    esi: illnd : Mqiedicttts puer cerifum aniiprum (Isa. -spectus. Quid ergO ?' Qiii'gibnaiu.ri'iii 'Domiiio <j/o-
    i.xv). (2S) Qti.ainvjs quisque sil iciate parvulus, taT rietur (I Cor: i), et iioii in se. '.'.'
    ineii si, fuerii sensti inagmis; non inter liiveiies, sed Scientlum lairieii esi qiiia iiiijiiibusdaiii-rios opor-
    iiiter senes est cbmpiitandus. Sic eiiiiii de Danieli; let.esse, iiilaiijes;, iiv (juibiisdaih. veii) senesl' Uhde •
    Jegiliif.: Juvenis quidem erat seiale, senior" veuo Doniiiius iii Evangeiio, ':'Nisi cohversi fusritis, 'ei
    seieiiiiaac inaiisiiejiidine.. Nairi et.Davirl CUMIseiate ejficiamjni sietit parvuli, non inirqbiiisinregiium:
    , esset puer, et seiisu perfectus, cof suuin ei nveiiieni D cceloritm (Mxiiih.xviii).El Petrus apbsiolus ">'.Qiidsi
    habebal iii Doiriiiip defixanv; et ob hoc iii.regeni mado genili irifdntes , rationabiles sine tiolb lac cbn-
    est eievaius. EtSauJ cum esset insenili .•aitale,quia cupisciie (I Peir. lj), Sic eliajii ei Pauiiis : Nolile
    iiv sa inagnarii habuit iiequiliiinl el puerileiii levi- pueri ejfici sensibhs, sed malitia parvitli eslole; scnsu
    tnttMh,expiilsUs.esl:de,regali culiiiiue. Doinihus vero attiemjiri perfecli (I Cpr. xiv). (26) Oiiiiiihiis eigb
    ei Salviijbr iiosier a sehjoribiis cruciiigitur, et in- hoiii.iiiibus siudidse coiivenii Deo servire, eiqueper
    giessus Jerpsojymam a pueris collaudatur.-Nam et bonam operalipiienKadliaerere ;sed liiaxime se.iribus,

    (25) Ex lib. De salnlarib. docuin. cnpl' 45. ff, (9,6) Ex lib. De duodec. abiisiont gratl., grad. 2.
    feT • SERMO VRL Q3ALTTER SENES; AC^JUVENES DEO SERVIRE DEBEANT. 12*
    qut ^aWpedeS liaherii iri riiafgirie foss>. Pliis ergc Aqiiando inediialio" sermoni, serhio opera^lioiii;:ab. •
    biuiiiiiiis reiigiorii operaiii dare corivenii.quos pra;- oiiosis lioth.iiiibus cotnplicatiir.. Dtin.v.enim,-asipue-
    seniis sseciilis fibrida setas' iraiisacia 'jain deseril, . riiia in mente senis per cogilationem sei.ivitpinfe,- ,"
    SiebT iiairiqiie' iri; ligtiis ipsd reprbba arbor comp> ceril voluptas, in sermpiie yaiiitas',,in ojiereper-.
    fei,liiae,post floi'es,fi'ueiiisopiinios cultofi sttonoi ;. versitasj quid aliud agittir, nisi quotl in coijsuetu-
    exfiibei;"sic et hv honiinibus: ipse reprobiis-cst dinejn b;ec tria lori|iieaiUur?.Est auiem i..^<jjteti.s' jii
    quein flos juvenlulis descfit, ei tamen in sui coipo: fune, (lulcedq temporalis in, cpnsneiudine: circiiiii-
    ris sehecftiie bbnorum opeTumnvatuios fruclus pro- daiiq ftinis impedimeiiia sual cariiis. pulcediiie
    ferfe paryiperidii. Quid ergo sioiidhis quidve siul- igitur lemporaliiiin rerum decipiuui.r,.cgnsuetudiiia..'.,
    titis fieri potest, si nvcris ad perfeciiOiiein fesiinart; : ligainur. Ille anlein laqtietiin.evasera!,. qiii ,de se,
    iibhcbiUeiidai, quaiidb lotiiis cOrporis habitiis se- : suisque sociis cieebal ; Aliima qqstra sicut pqsser
    neciute confecluS, Tioiiio' ad Tnieritum- properai \ : erepla esl de laqueo.venanliuin; laqneus cqiiirilusest,
    dnin Pciili caligniil,apfos'gravilef aul fere nibil au- \ el iios liberali sttmits (Psal. cxxiii)^ Ab.saloji verp
    diuiil,"capilli flfiiiiit, facies in palloreuv iniil:il.uri . crinibiisiniijerens qnercui, duriiiain. desigiia!"cifjiis-
    deiites lapsKniimerohiinuiinuir, cnlis arescii,. fiigis :. iiiiei lioininis ad opus bojiuni ohsiinal:. Qui difin pa-'L
    coiiirabiiuf; fl.itiisi-.uii non suaviler olet, peiiiis iris exei-citum fugerel.conligii ul contleusse (juei-"'
    siiiTbcaiur, lussisTervel atque cachinnati geiiua tre- cui crinipus inha:rcrel (U lieg, .xyjii), AJis^aioiihciW
    pidahf, iiilos el pedes iuiiior iiiflat, lionib intefiorqiii pcitrjs iiiterpieiaiiir, qnia |i,;iier enni.....licei perse-
    noii senescii; his Pihnibus aggravaiiuv ei.liaec omiiia queiUein paiiebaiur. Noii dici.lilr pax fiiii, qiiili jiiV-"
    niitiirani jairi jamque domiim -cdrporis cilo prsenun- ,-;trein iiolebat pati. Qiiercus inlus iliirior.exieriiis"
    tiatit. Quitl efgo superest, nisi dum lvujusviia;(lefecius : veio cOiuprobaiur essc fragilior. Cui AbsaJoii susjifiii-
    apprpplal,iiihilatiuii cogitare\qtiairi quomodo futtiri sus iniiaaici, quia inierius phsliuatipiiem; ijieiiiis,
    aditus pibspefilaies coiiiprehendantiir, et pericula exlerius vero romilalur ffagiliiaieni cjiiiiis. Cilhi-' '
    aiiiiiiiv evadanutr quisque senes appeiat? Juvenihiis bus iuhacreiis suspeiidilur, qui.i siiperfliiit;iiis"aiiiQre"
    criiiii inCerlus liujus yilae inslal lerminus, seuibus d.etiiietiir. Mulus iuiieiu cui ihseilerat,"peiTriinsiii','
    vero cunciis maAuriorexTiac luce iiiiiiiinel recessiis, sed ipse quercui snsperisiis inluvsif; qiiia ef iiixii-
    '
    . CavendaB suiit ergo libmiiii duse particulse, quse ria.cl dolus, cui semper iserviera!, peiilt,'sed'pp3iia
    in illius corpore noit velerascunl, el iol.uni homi- peccali remansit, Tribus lanceis, id est avaTiiia,"
    ncm ad peccaiidum perirahunt : cor videlicel e.t. superbia et luxuria, cor ejus perforatuf. "Uhiieet'
    liugua; quia cor novas semper cogiialiones liiachi- C usque in hodieniuni diem acervus ihaghusT;ipii!uiii'
    nari iioii desiiiil, lingua vero impigre loquilur quod- super eum projieitur, quia peccaibrum' slve Sujijili- 1
    cunque cor machuiari sens.erit. Non dicat ergo ciorum mulliiudine iii aiieriiuih gi'avaiur."'Nee riii- •
    senex : Uuiiiaiiuni sanguinem non effundo, domos rum si magnus aceryus Tapiduiii fuefii, quia;'"piSr
    proximorum vion succendo, res alienas noiv diripio. obstinalionem usque in jlnemcor inipoiniieiis "gessit^
    Quia si a corde superfluas, et quod gravius est, Sunl eiiam tres species obsiinaiofuiri : priiiia"
    npcivas cogilationes non expulerit, el ori suo cu- scilicet eoruni, qui ex corieciione pfbficiiiiii; sc--:
    sloiiip.ni l.ioriimposuerii, apud-Qhristuin., disliiciuni cunda eorum, qui ex commonifioric aeiefibies
    videlicet ju.dicem, pro solo oiioso verbo culpabilis fiunt; terlia eorum, qni eineiidalioiiehi vj")rbriiiiiiirii,
    eril. Caveat igitur senilis setas, ne isiae juvenescen- sed promissuni non faciiinl. Ex corfeVtibiie-rex
    les pariiculae.Tingua sciliceieflrenaia.elcor inutilia Manasscs faclus estiiielior (II Paral: xxxv!i),;N:i-
    cogilniis et vana.tolam hariiiomam decipiant, ei per bal ex cpmmoiiilione deterior (/ Reg. xxV)",'Pliairab
    . iiieptas res reliqui corporis gravitaiem illudant ,ef ex- affliciione exsiiiii tliirior (Exod. vii)."Mariasses" '
    loiiiieiuis geheiina; tradani. Senex vero qui moiii in carcere posilus, calenis et cbihpedibus asTritiiiS;'
    |iroxiiiius, monis adveniu.iu.nbn ahhorret nec for- Deum coguovit, quem prius iiber cogribscefe hbliiii.'
    inidat; tjui quasi ad ostium huj"us niiindi posiuis, 0 Tales sunl quidam clausiraies, qiii" qiiaiidiu 'Sui:
    foriis ei obstiuaiiis special, nec lamen vitae prse- jttris su.nt, perveise. vivurit. Duiii verb'iii' elsriisiro
    sentis aiieudii egressum, nec iiigressum futurae quasi in carcere tenenttir aslricii caieiiisj bbetlierii
    '
    considcrs 4 , seipsum a coetu justorum alienai. Au- li;e scilicet et limoris; dum Coinpedes;etfaiiv-addun-;
    dil nuntios inoriis, el credere 11011 vull eis. Tres sunl tur, qiiia vagari viT egredi foras libiipeiiiiiiiuiitiir ;:
    enini iiinitii iuoriis : casus viilelicet, infirniuas et fil quandoque, ul Deuiri, queiri priiijJ despexcfaiilj
    senecltis. Cnstis dubia , infirmitas gravia^ senecliis coriepli diligant; et-qiii feccrahi de libeitatesefvi--'
    cena iitiniial. Casus niorteiii iiiihtiat laientem, in- thlem.Tacianl de necessiliiie vifiuteni. aQiib^Tgiliii,:i
    firiiiiias appareiuem, senecius jirsesenlem. perversos propria fecerat Jibenas, devOtos "i-eddif .
    Ex incerliiudiiie moriis, timor; ex infirmilalis correciioneni aliena' poieslas. ;:
    pef
    '
    graviiale. dolnf; ex ceriitndine seneclulis, lion Ob- Nabal vero designai quostlaiii dbCtbres;J]tiTex
    stiivitio.sed luiuiiliias etauTictiosequi delierei; sed coinijioniiione suhditoruiii Iiiiiil deierioi-es; qui iiiie-
    foisilan fuiiiculiis Iriplex, quo ligalur senex, non ris David cibum negant, qiiia pure vivere VbJeiitibus"
    facile rumpiiur.(Eccle. iv). Triplex fnuiculus pravx verbuuv Dei non propinant. Tonsoiibus vefo Suis.
    consueiudinis est usus, qui ex iribus conliciiur, convivi-um parant, quia vacantes blio, adulaiitiiim
    m S. MARTINl LEGION.: SERMONESDE DIVERSIS. 124
    ?, coiifabulallehes airis.nl, Acchsat Nabal David, etj, A ruihpunlur, quasi primogenila ^£gyptiorum morie
    i dicii: Hoilie increveritnl servi, qui fugiunl dohimdsi perciiliuntnr. His Igilur plagis aflligiltir obslinalio
    shbs (l Reg. xx-v). Perversi siqiiUlem prselaii do-- senis, qtti cahialihus deleclatur, loqnacilale gaudet,
    leril;"curii videni numeruni religiosorum niullipli-." importuuiis et gravis est oinnibus, niore pecoruiu'
    cari : timent, cnjri David videnl, iil est honos siib-. prohus ad vitia, iraciindia tumel, ad injiiriam ma-
    iliios, ungi iii Tegeiri; etSanl dejieJi id esl perver-. : nifesiiis, ad oiiinia mobilis, Iuce vefitatis carens, "et
    sos prselalos hoiibre praelalionis privari. Sed qiiaie i ideo se ipsiiiri palpans.
    liniehl? Yitlejicct neei ipsi honoribiis privenlur, ne Ilerum, djlcctissiiiii, obslinato seni compaliendo
    locp corum aliquis melior resiiltiatur. Et iiulicavit : ad vos reverior Joqiientlo. Seriex, qu| niane, liora
    Abigail Nabal omnia verba qrim audieral a David^ et: terlia, sexta et noiia, id est iiipueritia, adolesCen-
    enioriuttm esicor ejus inirinsecus, el facttts est qtiasi lia, j'uveniule, senecluie ad bonum Opus invilalur,
    lapis (ibici.),"ciimaliqiiis irioiie perpetua induralnr. el venife conteinnit, quid aliud nisi noc.lem seternsR.
    Pbst hioftem Nabal Abigail regina coiisiiiuitur , quia dainnationis exspeclat, in qua niliil boui amplius
    qni sub perversb magistrp".bciie vixeril.ad'regiinen'' operafi poierit? Senex qui loia die slelit oliosus, et
    aiiiiiiariiiii siibliinari poierit;iil cnnv David oljiineal noltiii pro Deo pondus diei siislinere jiec aestus,
    tenipnfalc regriiim, ef cnm Cluislo fcgiiei in actef- '"" quid praestolaiiir, iiisiiit ppsl nipdicum sclernis irit-
    nhrii. Misit enim Davitl ad Abigail iiiitilios, ipsa" daitirsuppliciis Cruciaridiis? Uiide beaiissimus Jbaii-
    •auieni seciila est Cos. Niirilibs Davitl Abigail seqin- nes Rapiisla ail: Jutit securis ad radices arbbrum
    • tiir, diiui
    qiiililiei Tuleiis Ecciesbe (loctbres viia et positaest.OmritsarborqumnOnfacil [iuclum bo-
    liioribus iiiiiiafiir. Secl et quiti-jiiepitetlmpedissequa; bonum, excidetttr el in igtiem miltelur (Mallh. iii).r
    ieriiiit ciiitied. QiiinqUe pedissequiE ejus Siuii qiiin- Afhor infrucluosa iiiliiloininus praeciditur et. igiii
    qiie corpoiis sensHs, qui qiiasi pUellae pedisscijua;.: irailijur, quaiido iiifnicliiosiis senex el ad, bene
    c.uiii Abigail gfadiiiiiiur, diim per niundiliain cOJiti- opefandiiiii obstinatus morte praecidiiur,et geliennae
    lienliae cuilibel juslo servienies-obseqiiiiiiliir. igiiibiis depuialur. Quomodo eiiahi ail nnplias aetemi
    i Pharao vefo, qiii populuin Dei Moysi "dimiliefe Rcgis inirare se credit, qiii, atidilaei coiiiempta in-
    prpniisit, nec lainen dimisit, illos desigiiai qui viiae vitaritis liomini vpce, per exercitationem boniope-
    ineliorisemendatioriein . promiitenies, riec Ciilpam ris ad euiri venire despicii? dirines qiiippe hpmiiies
    dimilHiiii, nec, laineii ih.spifiiii coluiiibiiio contri- oporiel boriis opefibns"insisiere, et praecipue series,
    lionem.sed in vpce corviria djlalioiicm quaeruiii; quos cliius constai, ihorte cbgente, ab liac- viia
    qiiorum terra..diyers.is plagis affligitur, nec eniolli- C G discedere. Senex dediius leyiiali ct iliicitis aclibus,
    tur.-sed consueiudine peccandi magis ac magis in- non desiiis Soluihiiiodp scelerjbus, verum eliam de
    (luraiiir. Tunc enim Doimnus aquas in sanguinem alipriiin pcccatis, quibus inale vivendi inonini vita
    convertit, cum de rerum causis aliquis cafiialiter sua priubuil exempla, est ratioiiem reddilurus. Ne-
    senlil. Terra producil raiias, cuni in aliquo gar-: cesse csl ergo ut negligens senex, qiiamvis sero ad
    ricnti dominatur vana.loquacilas.Cy.nomyia quidein se ipsuni redeat, fiiniciiluiii iriplieein, quo lenelur
    cl (iniplies stint in portnm mentis impelus el canini , asirictus, rumpal, id esl pravam consiieuiilinem
    inoi-es. Mors pecbrum morlem.•desigiial cOgila!io-: vincai, et aniinain siiam delaquep yenaniium herie
    lium, qiue pecoribus assiniilari solenl, qiiandora- viveiido eripiai, Prneierea se jpsuni disciplinae Ec-;'
    tionabili intelleciu: carent; sicut ejiim /IOI«<J eonipa- clesiae cuiii onini devoiione subjiciat, npn siinula-
    ralus esl jumentis insipieniibus, et similis faclus est live, nec in voce corvi, cras, cras, id csl dilalionem
    illis (Psql. XLviii), Sexla plaga est cum liiinciil vc-- proiriiltendo; sed .iii geinliu coliiiiibie, hoc est in
    sicavcoi;ruinpunlur yisceia; quod fii, iluni inieriora , liiimililate, malaqiuc egit emendando. Criiiescapiiis'
    ineniis lument odjo, et ebulliunl ira.Plaga grandi-: sui londeat, id est aiiiorem.levitaiis et stiperfluitatis
    nis in friiclijms .iuiqiiiiaieni designat manifesiam n ahjiciai, iie quercui, id est d.ufiliae el avariiiu; inen-
    in operibiis.: Pliiga locustaj;iilstabilitas est aniinse, Tis iiihavrenilo, suspensus iniereat, hoc esl a bonis
    qnae ore. Jicdif cuin "detrabit; dal. saltus, dum ad operibns vacuris a socielaie cleciprum Dei pereal.
    rarnis se exteiu!it;affecius. Plaga siquidem lenebra- Audi ergo qiiiciinque es, inuiilis el iufiiiciuose se-
    rurii caecitatein designat animarum, .qua; ji.ilpabiles riex, aridi quae dico, ausciilia quae loquor, atiende
    psse fomppobaniur, duni perversa, qusc mens cogi- quae nioneo. Desiiie jam peccaia nia aiignienlare, et
    lat, opere perpetranlur. Hoc enim palpabile esi, sceleiibus tuis finein impone. Jnriv tempiis csliil ad
    qupd manutangi potest. Nota quod inter plagam le ipstim redeas, ei quid sis, et quare natiis, ei ad
    grandinis eiplagam teivebrarum iiiedia ppnitur quam vem in sieculoprocrcaius, agnoscas. Nunquid
    plaga lbcuslarilin. Ab iiiiquilale elenim qiiae desi- ideo omiiipoiens Deus te in Tiac vita creavii, ut
    gnaiuf.per grandinem, fil quasi saltus locuslaruni oiiuie icmpus.viiae tuae oliose transires, el non ina-
    a.d aplernscdamiiatioiiis caecif.ieni. Novissinia^plaga gis ut illum agnosceres eiqne fideliier servires, et
    esf liiors .priinoge.niloftim. Primogenila siquidem • ad uliimum cum eo iii ccelo regnares? Cur.ergo,
    liiemis moraiiler suni v.oluiitas Cl "intentio cujus- prave vivendo, abilloqui leelomiiia ex iiihilocrea-
    libet otieraiitis, Duin eiiim voiiuilas et inlentio coi- vit, discedis, el le ipsum flainmis gcheiir.oeexponisf
    I§S SERMO IX. DE CURIA MONACHISNON iADEUNDA. 126
    Curre ergpp.ro le, miser, dtiih poies, ne, *i duni.j\ ppies, dum Deus libi liccntiam viyentji prsesjal: ne
    po cs noliieris^ forte cum volueris, jam non pos- ille qni naturalibus non pepercil ramis, si lardave-
    sis (27). Paratds est semper Deus peccala noslra ris, forte nec tibi parcat (Roin. xi). Age itaque jam
    diiiiiftcrO, si ad eum conversi fuerimns 1010corde, ul oporlet. Termiiuim viiae tuae quotidie iniuere.
    ipsuinqiie depfecaii fueiimiis humili ac simpiici iMemoriam moiiis luae libi objice. Pfoponc ut ulie-
    itiente. Dtiin ergo palienlcf exspectat, converli ad riUs non pecces ; ne ullra deliiiquas statue ; culpas
    ijisuni hona operando fesiinemus, ne, si tartlaveri- tuas cave ilerare. Propone libi fiiluriim jiidiciiun;
    niiis, eiim ad iracundiai» provoceinus; quia quos- reduc ad memoriam perpeluos inferoriim ignes; pf0-~
    dam-quideni ad snppliciiim prsedesiinavii, quibiis- ' pone libi gcliennse pcenas horribiles. Ora cum la-
    dsun vero inagnum beneficium praesiilil; nec lamen crymis iudesinenier, ora jugiier, precare Deum die-
    lioc injiiste, sed alto sUo consilio alque judicio fcicil. bus ac noclibus, ul clemenlcr indulgeat luis ciimi-
    Cain iiamque perfecit liomicidiiim (Gen. III), el Job nibus. Peccata tua ciiin lacrymis nianifesla, el mise-
    vulneraltis est Dei aniictis (Job n), ei Abel a fraire ricordiam Dei indubiianter spera. Depone injustiliaiii,
    stto occisus (Gen. m); nec lamen Job diulius passus el in honilate Dei habelo remissionis fiduciain.
    esl cruciatum, nec Ananiae locum dedit ad ignoscen- Vos iterum nosse volo, fratres charissimi, quia
    dum (Act. v), nec Paiilum deseruil colapliizaium, B Dei Filius non solum pro senibiis, sed eiiam pro
    qnem sua gralia fecil robustum (// Cor. xu), nec omiiibus quos ad vitam aeternam praedestiiiavit,
    JIIJMIIIstisccpit poeniteniem (Malth. xxvu), nec Pe- dignatus esl mori. Omnibus igittir pueris, adoles-
    iiniii deseruil flenlem (Luc. xxii), El sic pius et centibus , juvenibus, senibus, omnibusque lidtTiuin
    nirseficors DominUsalto suo -judicio separat yasa aelalibus convenil ipstini cumPalreetSpiiilu sanclo
    irae a vasis misericordise. 0 si allendamus iniscriim; iinuni, verum Denm cognoscere , . euriique cuiit
    Jiid.iin, vas olim perfeclum in pcrdilionem perdu- timore diligere, et cum dileciibne timere, aique
    rli.im, qtii musimn sancli Spirilus ponarc non po- illi pura et devoia* adhacrere inciitc, ac placjlam
    lnil, quoaccepto, conlinuo crepuit, qnia vas lolum pro viribus serviiiilem exhibere. Vestigia ergo iliius,
    fiactuiii ad nihilum esl utile vel apium ! Ideo haec in qnanlum possibile esi, sludiose sequimiiii, ut
    exempla, o senex invelerate dierum, utinam bono- possitis enm videre vegnaiiiein Jii tlexiera Patris
    rum -proposui tibi, ut diulius ad Deum non lardes sui; ipso praestante, qui cum eodem Palre ei Spi-
    eonverli, sed quanlocius le ipsum humililer subji- rittt sanclo in Trinitale perfecta vivit et reguat
    cias jugo seryituiis Christi. Festina ergo dum adhuc Deus per oninia saecula Sicculorum. Ainen.
    (28) Lib. III Sent., cap. 18.

    SERMO NONUS.
    NE MONAGHiSIVE CANONICIREGIS CURIAM FREQUENTARE PRiESUMANl.

    ftogo et mbneovos, fralreset domini mei, ut C nibus, soli Deo vivere delecieniiir.: > Saecularium
    aileniius audiatis verba Ilispaniarum doctoris Isi- Iioininum est imc illucque per plateas ciyilatis boiia.
    dori (28): t Alia, inquit, sunt praecepla;, qiuc dan- operando discufrere; leligtosorum esl visus homi-
    tur fideiihns commuiiem in hoc saeculovilani degen«- num fugere, seque ipsos inlra parieles claustri in-
    tibus , atque alia huic sseculo rcnunlianlibus. Om- cludere (i!9)..Hi ergo qui pro Dei iimore sicculo
    nibiis iu hoc sseculo coinmunem vitam degentibhs reiiunliaiil, el lamen curis rerum familiariuin ini*
    dicitur, ut sua omnia bene et juste gerant; saeculo plicantur, qnanto seiefiiin negotiis occupanl, lanto
    autein reiiiinliaiuibus praecipitur, ut pro Cliristo sc a charitaie divina separant. Qui siiniil el terrenis
    omnia sua dcfelinqiianl. Illi, videlicet cuiicti . parere curis, et divinis exerceri officiis studeiil,
    fideles, generalibus praeceplis aslringunlur; isli, utrumque complecli simul non valei.it; quia diiie
    id est religiosi, generalia praecepla perfeciius pariler curae inesse peclori hUmano non possunt,
    Vivendo transcendunt. lliisdicilur ut aliena nori el dupbus setvienti dominis , ulrisque placero
    rapianl; istis, ut habita dcseranl. Indicitur iilis, ul difiicile esl (30). Qui, posl renunliatioiiem niunili, ad
    non occidaut; isiis, ut neminem odio habeanl, sed supernam patriam sanciis desideriis inliiat, ab hac
    ut pro i.nimicis Domino preces fundant. Liciium est tcrrena intentione quasi quihusdani peiinis snble--
    illislcgiiime uxores accipere; istis vero illicitum !• vatus erigiiur, et in quo lapsus erat, pcr gcinitum.
    de opere conjTigiialiquid cogitare. Mandatur illis, conspicil; et ubi per.venerit, cum gaudio liiagnits
    ne adversus quemquam falsum leslimonium dicaiii; inlendii. Qui vero a conlemplalionis requie reflexus,
    istis, ut ori suo cuslodiam imponant. Oinnibus in viliis liujtis sseculi incidit, si ad memoriam sui re»
    conimnne fidelibus concedilur, ut mundanis rebus vertaiur, proiinus ingemiscit; quantunque fuerint
    bene utantur'; religiosis dicitur, ul, abuegatis om- tranquilla quae perdiderit, quamqiie confusa fint
    (27) Ex lib. Desalularib. docum:, cap. 56. (50)lbid., cap, 16, .:.]
    (Sft) Ex eod. iib. m, cap. 41.
    Jf7 S. MARTINI LEGION. SER.MONESDE DIVERSIS. i28
    iu quibus cecidit, cx ipsa laboris stti difliculiaio to- A iiisisiiini, quasi iuier bomines ercmum' sibi con-
    guoscit. Quid eiiini in hac vila l.iboriosius quain stitiiunl, quo Iiccnlius Dco in psalmis, hymnis el
    terrenis desideriis scsluare, aut quid hic securius, canticis spirilalihus pure ac sollicite (leservmm.
    qiiam liiijus su-culi niliil appclcrc ? Qui enini biinc iuiiicn siini quidani moiiachi el canoniti, quo 1tsos
    muiidum diligunl, liirbtilenlis ejus cnris ac sollici- sine gr.tvi gemilu dicere non posniiiiiiis, qui stect.lo
    liidinibiis coiiturhanliir; qui aulcni oiliiinl ncc se- reniiniiaiiles, sub haiiiiii icligonis m monaster'o
    qiiuniur, inlernae quietis iranqiiillilate fiuenips vivunl,ei laincn se ipsos inira chiuslii jiarietes
    fiiiuiae pncis requiem quam alibi spectanl, hicjam contineie niluiil, .sed inngis cinia;> reguni ac piin-
    quodamiuodo habere incho.inl. ciptiin frequeiilaie app"iunl.
    (31) Moiiathus Graeca elymologia vocalur, eo Quoni.im de cuii.ili monacho aliqna dicluti su-
    sit Monas «nini inus, iintaudum f.ileor ut ct de cinomvo scn curali
    quoil singnlaris. GISPCP,siiigu'aitlas cni u dhersiis sit
    dicitiir Litinc. Ergo si soliiarius vocabulo iimna- contcrso cdein sentumus. Licel
    cliiis inleipreialur, quid f.icit in ttiiba qni solus habitiis, idpin lamen debct esse icligionis cffeclus:
    ul non afTecicui placere \esiibus , sed honis IHQ-
    csl, et cur in mc lio pojiuL versatur? (Zl) Phna
    siint aulciii gciipra nionatliornin. Piimu.n gcniis ribns. Cuin rrco dicilur moiiatims si\e canonicus
    csl cceiiobilaiiim, qnos nos in lommunc \ivcntrs cuialis, c\ .idjiuiclo ilesignalur .tliquid lcvilatis.
    Nibi cniiii innnachus loMI.Ui essel dedilus, iiul-
    possuiiuis appellare. Ccenobiuni cniin plurimoruni l.itcnus se obiieerel reguin conlabulationihus. Qui
    esl, ad inslar sancloium illorum qtil lemporibiis
    ciiim saeeulaiium homintim consoiiia diligunt,
    apusioloiiim, J/rosolymis, vendita ct distiibula
    cinnia sui iiidigcuiibus, habiiabant in sanda com- qni se consiliis principnin libemer ingeriint,
    iiinnionc vilac, non dicciitcs aliquid proprium, qui secreloruin constii fiuni, cuiialcs appcl-
    sed eraul iilis Oninia commiinia, et aninia iiua, el laii possunt. Consilia principum perversa , si
    cor iiiium in Doniiuo (Aci.u,' i\). Horuni ig.tur ea sci.ts , et iiiieniuiitiiis fi.ts , limeo ne consenlias, -
    insiiiiiliotic aique txemplo monasieria siinipseinnt cl aiiini.p IIKPinaciilam conlr.ih is. Ordo ciausiii cl
    sub ordu curae diveisiis csl. Oido ilaiittii quieins,
    priiuipia Spiritus sancti magisleiio. Sccniidiim
    oitlo cuii.c tunitiliiiObiis. 1ii tlausiro qiiu't:i csl et
    geiius c-,1 crcniil.iruin , qui procul ab hoininibiis saltiliJeta con\er»alio, in curia vero luilmlpiila cl
    rcccdenles, deseria loca et vasla inlubilaic peihi-
    hcntiir, ad iinilalionem sciliccl Eli:e cl Joannis pcriculosa hahiluiio. Il.ibilatoi-ps claifoiri boua
    ojicrando, Deiun sibi pl.ic.tiu; b.ibiiaiorps cuiijs
    Bapiisiac, qui eremi scccssii6 pcneiraveiiiul. Ter- illicila agendo, illiun ;nt ii.tcuiidi.iui piovocaul. Iu
    li-iui geniis est aiiachorctariim, qui tcenol>i,ili co.i- Q ruiiasedcs in insLiis cuiii dmlibns iu occultis, ut
    7cis.tlionc peifccli, inclndunl scinclipsos in ccl interfieias innoceiiieiu (Psal. i\); vn claiistro au-
    Inlis, piocul ab hominnm coiispct-lu icinntiei -ul se dis : Non sedi cnm constiio vtinilalis, el ctim
    iniqua
    raro alicni acces^-iis pracbcntes, setl in solii ronicin-
    conversaiione Doinini v,\enies gerenlibus non introibo (Psal. x\\). Ibi insidiaris ut
    platione atque (35). ra|)ias , diim aiirabis
    Abba \eio iiomeii esi Syrum et signifieai vctiiem in eum paupercm rapcre pauperem
    (1'sat i\) ; hic dieis : Odivi Ecclesium mali-
    Laiiinim, qnod Paulus Rom.inis scribens pxpnsuit, gncinlium , el cum impiis non sedebo (Psal. x\v). lbi
    (liCtiis : In quo clamatnus : Abba (Palei) (Rom.wu), dextera lua repleta esl muneribus; hic lavasinter
    in uno uomineduabus usiis linguis. Oicit eiiim Syro innotenles inaiius luas. Ibi pauperuin rcs vioienlcr
    liomine palrem , el rtirsns Latine noiiiiual idein
    aureruiiltir; hic a pi incipibus sponle offeriMlur. lbi
    pairenf. Canon Graece legttla dititur L.iline. Unde tattdcttnr peccator m desideriis animm sttm, et ini-
    el canonici regulares appellali suiil, qui in muiias- bencdicitur (Psnl. i\); liie aulem Domiiius
    quus
    teriis seciindtim normam sub s.inciis aposiolis heiiedicit jnslo (Psal. v). Si vis igitiir esse nion.i-
    coiisiituiam religiose et coinmtiniier vivuut. Mo- chiis velcanoniciiscurialis
    , lauiias quod nondebcs,
    naclii ergo spccialiler et tanonici pro amore Cbri- non expedii de'endis, operaiisquod nonlicel,
    quod
    sli saeculo icniintiant, ct seipsos a sapeulaiis vitse noii decei loqucris.
    quod
    itiiiiullu segregaui, atque inlra clausiri parieies, Dtiaclanien sniil cuiiae principum sietularium,
    ne levi sallem eis maculare litam quoiumdain scilicei qui ecclesias cohstiiiunl, et
    famiiie conlingal, devote coarctant (54), qiioiiimdam qui dei-lniiiiU. Ail uiiamque quamris
    arbilrioque pr.r-posiiorum ac regimiiii bnmiliier necessarius sil religiosoiiim virnium accesMis , cu-
    commeiidanl. Ili monachi , videlicct et canonici, rialiuni lamen niona.iiorum inutilis csl et jieiicu-
    dum \isus homiuum fugiiinl, dum conf.ibulalio- losus. llaec cst curia David, illa Absalon. ln niri-
    nes saetulariiim spernunt, duni di\iiias sjeculi- que \ero iiecessaimm est consiliiim CIIUM. Lego
    que voluplalcs ahjiciunl , dum causa amoiis Aehitophel consiliarimn D.tvid qiundoque fuis-
    Clnisli paientes a se Fepellunt, dum die ac nocte se, sed lamen ab eo rccessisse, et cum Ahsalon
    oralioni, leclioni divinseque conieinplalioni studiose permansisse (11 Reg. xv). Locus esl forsiiai.ti
    (31) Rursum Isidor. lib., vn Eiym., c. 13. (33) Ex~cilal. loc. Eltjmolog.
    (32) Uaec ex eod., De cccles. olfiic. lib. u, c. 16- (34) Hym. de Comm. monach. ss.
    129 - SERMO IX. DE CURIA MONACHIS NON ADEUNDi. 13«'
    uf.exquisitius de adducto loqnamur exeniplo.' A miseiicordia ! Dclictiini siium cO:;hilum facii, con-
    '
    t)i:aei suni[',enim curise David ei Absalon. Tn fiteturiiijiistiiiani; el quo plus jieccatnm detegilur
    iilraqup.aiiieiii pr.Tivahiit rousiliiim Chusi, rioii cbh- alreb, lanlo pliis legifuf a Dco. Aiiili publiciim
    siiiuiii Aciiiibpliel. Clnisi sifeiutiitn; Aciiilbphel iiiiim pbiidiis Cainj ait ciiim : Major esi iiiiqititasmea,
    fratrisin.Iefpielaliir (/'/ Reg.xvu). Vir liriguosiis non ' quhmul veniain merear (Gen.m). Isie plus ponde-
    dirigeiiiriii lerra: virnm injusliim tnala capient in ravil-siia-m malitiaiu qiiain Dei iiiiseficordjam. Sed
    ipterihi(I'sal. 139). Si atilem diligis die.s videfe el ap,;eliius carnis csesariem-niiirit; quia cogilafib-
    f.cinas, proliibeliiigttam Hiath it malo , el labia tua nUni siiperfltiitaiem ptotliicil. Quae Cicsaries gravat
    tieloquantur dohiin (Psat. xxxiu). Hoc esl Cohsi- meniem, dum depfimit tefrena iiiliabitatio Sensum
    liiinv Chiisi, illtid Acliiiophel. Lingua e.nim sedel in iiViilla cogitanlem (S«p..xiv). Qui ionsus scmiT-in
    Uf!o, ei.itv illa ruina,fiainim. ln silehlio ve.ro pax -sirino, duceniis sicJis crines .pohdefat,' qiiando^iii
    TitiTiiliir, sefvaltif Davitl, ne niorialiir. Erat, iit "onfrii spaiib vilae siise ciipiditatibiis suis seiriel re-'
    scripitihiesi, Cliusi• aniicus David (II Reg^'xv). riiiriiiat;-?et'-in'-fine,'carnalia',deddelria;-a'bfiet;a,U''Ti.i'iic
    Sedtjiiomodo" ariiabai- eunl ">.Obmutui, inquit,"el enihr tantum ab liis qiiae possidei ;i Sptfliafiir,-
    hiiiriilialiis siim, et silui q boriis (Pskt. xxxvui); Sic quantio siiccesstonehibriisuliiriiae a' terieiiis sepa-
    eniTrifiiictiihi Silenjii juslus amal, uf eliariv a qui-i B raiiif.PoniJerat aiiiem''pIus'-Tefra'm',''qua,iri'¥d2l«iiS';''
    busdairi boiiis S-ileal. Sic aiivat consiliiim Chusi, ut pltisenim amal esse iri dovhbliilea ijuivhviii ilbiiio'
    bri snp imponai ciislodiatri, diiiri nbn loquiluf iiisi libifi[liibniifacia, qlisct bst iii1!coelis;:;:iri: Tfarisitbfia:
    {
    pef Jiccntiam. Cariiai David ps.aimum pro vefbis ' qiiaftf in aeterna ; etJioc pbridefli publicb; rion pbn-!
    Chhsi (Psal. viij.Vefba Chusi, verba silentii';' vefba defe sanciiiiirii, id esi nbii caUsiianibfis' Deiisbtl*
    sllentli, verba inysterii. Tria stiht iameri sileiilia, ieffeui desitlefii, Aiidi pbndhs siiucfiiiirii i scilicet
    videiieei silehtiiim ofis,! Ifanqiiiiliias meiitis, veia- poiidus Pauli: CupiO',Tilqiiii^ dissOivi'";'ei essecum-
    meh mysierii. Yerba piimi sileiiiii ,'di's'crcia, secirn- . Cliiiilb (Philip. i). Audi pbiitius publiChni-: Vafhd-
    cfa secrpla, verba ierlii silenlii iuanifeslaiio niys- bilrinlibits*inierrd (Apbc'.viii); iibii illis qiil cOrpbre'
    terii. Niisli historiam, riota vnysicfiiim, assigna Jiabitaiif. sed qii'i"cbrde' amaiif; iibijiUisJjiii ctirpO-:
    inoralitatem.' Persequebaltir Absalon David, Judas faiilcf in lerra comipofaiiluf, et :iii CoiJlo"'cogita—
    Clirisitim, appelilris earnis aninhiiti. jEsliiabatAb- libne el aviditaie cOiiversanlur; sed qiii poeulo
    salon amore regnandi. Ilicc est radix oiiiniiiiri ma- ierrehae deleclatioiiis iiiebriarituf; A •'['
    lorum cvpidilas (1 Tim. vi), ipsa esl capul, exqiio Amet igiiur nioiiachus sive carioniciis ciifialis
    peudet omniiini vitioriinvcaesaries- llaec esl caesaries C "cbiisilium "Cliusi,• sciliCet clahsiri • sileiitiiiui; fcs-
    quaiii Absaloij imlriebat, ei einn gravabal, et iibiv puat autem Achitbphel consilinnv,- iit iion aniet iie-
    nisi semel in nniio toiidebat, et lunc duceniis si- golia piincipum, nCC saecularium vagtis quaeiat
    clis crines suos pondere publico ponderabat (// accessum. Diligal praecepta regulsc, pef qiiic pbierit
    *>Reg. xiv). Absalon pax palris iiilerprelaliif , ipse adipisci donum supcrnie gratise, fiigialqiie fuiiiofes
    esl el Judas tradilof. Audi paceiivpairis : Qui in- ciirtae el spiinias Toculioiiis siiperfluic.Plus ainet
    tingit,- inqttii, mecum manutri in paropside , hic me societalem huiiiilinin frairnnl iii moiia"sleriO qiiiun
    Iradiiurus est (Maitli. x.wi). Aiidi paceiii Tilii.:' superboruin militum in regis paTatio. Ain|)liusde-
    Quemcunque osculatus fuero, ipse est, tenele eum lectei iilum audire Dei latides eum cseteris fratiibti*
    . (ibid.y. Oscnlo pacenv proinitlit, el aflligit. Coiiiam irt ecclesia quani inuliles aiqiie' bliosas cotifabu-
    milriebat. Sed quomodo 1 Fur erat el loculos liabe- lationes iu regis curiai Convenienliiis est canoiiico
    bal (Joan, xn). Sed semel.in anlio lolondit, qiiapdo sive curiali monacho in domO Dei'diyinis inieresse
    semel trigiiiia-argentcos relulit, el-in templo prbje- ofliciis qiiam saecularibus in domb icgis adniisceri
    cii. Ciines thicelilis siclis ponderabat, qui niimeius iiegotiis. Tlujusmodi canoiiicos et curiales niona-
    est iiiimundortim ; qnia pcenileiitia ducius aii: Pec- cbos hioiiasteria vilipend'eiil:es;"se'q'iie"ipso5 impOr-
    cttvi, iratiens jusiitm (Matllt. xxvn). Si sciret injus- D tune saecularibus lurbis ingerentes , ci ciiriasjiliin-
    litiain ponderis, id est pretium sanguinis , non:a<l eiptim ac civitatum plateasfrequeniantes, Jercinias
    laqueuin currerei, sed ad crucehv Domini propcra- pfopliela Jacryinabili vbce (leploiai, tliceiis: Quo-
    rei humilis. Pondcravit anlem pondere publico, non modo obscuralum cst atiruin, mutatiis' est cotor opti-
    pondere sancuiarii: jvosuit talenlunv .plunibi siijicr tiius,,, dispersi sttnl lujiides saticluarii in capite
    quod sedet diabolus, non leve pondus niisericordise omiutim plalearum? (Tltren. XLI.) Per aiiruin inl.el-
    cui siipponii maiiiiin suam Dominus. Posuit poiidus iigiuiiis viros rcligiosos a slrepitti ssecularituii
    desperalionis, non misericordiae; qnia hoc pondus segiegaios. el in Dci servilio exercilaios, qui pcp
    apud se habebal, illo carebat. Ei ideo TorSitan quia sapienliaiii el sanciilaieni sibi a Deo ' concessam
    inisereri noluii, inisericordiae veiiiam quaereie du- debcul illtiminare iinivcrsiiin hiundiim. Qiiibus ;;i;
    bilavit, Audi pondus sancluari.i: Peccavi: Delictttm Dominus in EvangeLio : Voscstis litx mundi(Mctilt.
    nieiim. cognitum libi feci, el injusiilinin meatii. non v). Etiam de eoruiii sapientia quse per aiiriim !i-
    abscondi. Dixi: Confiiebor udversttiri meinjustiiiam gtiraliif, iu SaloiiioneTegiiuf •:Tliesqttrus desideia-
    vieam Domino ; et iu remisisli iinpietaiem peccali biiis requiescii in ore sapivilis (Pfor. xxi).' Sapieih-
    inei (Psal. xxxi). 0 jtisiiun pondtis, abundiuis te's igiitir ilios csse ei saucios oporlet, quateiiu9
    551 S. MARTINI LEGION. SIJRMONES DE; DJVERSIS.. 15?
    verho praedicationis de aliorum cordibus lenebras A pides ergo sancHiarii tunc in capiie pmnitim pla-
    expellaiit; cisque bonae operalionis exemplo perve- learum dispcrgujilur, quando viri ecclesiaslici vana
    nieiidi ad cceluin recluin iter ostendanl. Recie viri et inuiilia sequendo"foi isvageiiUir. Et rilvera in capi-
    enciesiaslici auro comparantur; quia sichl aurum leomnium plaiearum dispergtiivlur, quia nuiic.in foro,
    spIeniUdiiis est cunclis hielallis, ila ordo clerico- nnnc in plalea civiiaiis, nuncincuria regisinveniim-
    rum sapientia et discreiione liix*esl oinnihus.Iaicis. •lur. Lapides,scilicet viri ecclesiastici,forissunldis-
    Unde quidam sapiens aii: « Qiiantum dislat a terra persi, cum-hi qui-per puram oralioiiem el divinan.
    coeliuii, tanjtvm dislai clericorum discrelio a dis- conlcmpialioncnv iiilns debtieranl coinmorafi, egrg-
    creljone laicornrii.» Debet igiiur eccIesiasiicu.s-.ordo. diunlurad suj explendas desiderii cjiras cnm aina-
    oin nibus fi(leljbtis fu Igofe,&ajiclilalis splendcscere, loribus hiuiidi. El noia , in, capile omninm plcttectr
    «t;pi:sedicaiioiie cviingelicae dpclt'inae lucere. Uude, rum; (juiafacii sunt caput erroris.quibiisdcbucfant
    csl illud : Luceal lux veslra coram honiiiiibits; itl esse speculimi vcrilalis, el exemplumperfcclignis,
    videaiit opera veslra bona; el glorificenl Pairem lgiiiif, fraires.cliarissimi, quia per D.ei grati.im
    vestrupi qttiin cctlis esi(Matih,v).i?i ergo viri eccle- muiidum conlempsistis, et inonasleriiim cli'g;siis,
    siaslici lux siint niuiidi, sicut aii Dominus, quid moneo vos ut curianv regis freque.nlare, nbn njsi
    est quod Jeremias praenusit superius : Quomodo B inevitabili necessilate cogenle .prastiinatis. Causa
    obscuraliim esl aurwn, mutalus esl color ejns ppti- amoris Dei vos ipsoS iiiira parieies. clauslri coar-
    mtis? Sine dubio verax propheta veram de nobis ctate, sanciarum Ii.br.os Scripiiirarum assidne-ie-
    liosirisque temporibus prplulif senteniiam; «qni.a giie, sine inlermissione oraiioni vacale. silenliuni
    quam ille spiritaliler fore inlelligens fuluram , uos ppii.oriiino tenippfe cusiodiie, inediialioni ei divina:
    Pfscsenlialitef cernimos iiiip.leiaui,. Revera hodie iu cohiemplaijoni operam date, et ut giis.tarcei vide»
    nobis impleiur haec proplielia, cuin vjia nosir» per re qiiam iliilcjs quamque s.uavis est Dominus
    rictiones Jnfimas .ostei.idiliir.rep.rpba.- Auri color op-. •possilis, suiiunopere invigilale. Diilciora vohis sjn.t
    timus religiosae conversaiioiijs est habilUjS, Hodie iu refeclorio lcguiiiina , quam iiiiiltoriiiii iij rcgjs
    igiluf pliscuratuin ekt aurtim, quando viri religiosi, curia cibofiiiii ferciila. Delectabilius sil vobis inspi-
    qiii caeie.ris debueraiit esseL rorniam bpnorum ope- ceie. diversaium libros nialeriiuuni in claustro,
    ruin, liuiil pravilatis: exempjum. Mulaliis esi color quain diversi generis canes, e.l iniliics iliv:pj's;e
    auri opiiiuns, qttolics habilus sanciiiatis ad igno- sclalis acci|)ilres:m;uiibiis geslaivtes in .palaiio.
    iiiiuiain yeiiit despeclionis.. Tunc prpcul dubio Siut eiiam yobis iiin.abili.ora fratriim s.ol.aiia in
    ihtil.iltir color au.ri oplitiius, id est rcligioriis habi- domo Doinini, quam. principiim salulaliohes iu
    lus, quando suh oviiva" pejle Ja.iei lupns. Tunc r, conspeciu iioptij.i. Tamei) si ye.raciler curiaies csse
    etiani ppiimus coloi: a.uri, ,id esl religiosorum viro- qngeriiis, siiiiiuio desiderio adcuriam lcndile suin^
    rjiui; habitus ab aspicieuiibus in despeclione verii- mi ltcgis. ;.Si''vere vos magnse .iio.biljialis mjlites
    lur, ciini pefvcrsa pperalio inleiius legilur, et delcclal yitleie, a<l a.lerni iniperaloris pa.laliuni
    cxterius a populo non ignoraiur. Niinquid, fralres pervenire gress.ibus hoho.rum pperum conlendili',
    dilectissimi, sine causa nos . despicitinl populi ? in quo eidcm Jmperaiori omnis mililia co;lcslis
    Nequaqtiani. Rccle cnivn .despjcimnr ab eis, quia exeiciins mi.iiisiral sine line. M.iiius igilur vestras,
    aiiiid stimus iiittis, et alitid fofis. Aliud inlrinsecus dilepii.ssinij, excuiiie ab oivini .iiuii.ie.re,a.ures ves-
    /icculiamus, et aliud extrin&ecus deiiio.nslranius. Ifas limorispei spinis sepiie.ori yeslro .ciistodiaui
    ItvtiiS;su.perhia. cl inajiis gloria ahscon.dilur, exte- inipoiiite, Oiiini siudio oculos . cordis liiuiidale ab
    rius ,vero .humil.iias siinulatur. Lalet i.nleriiis ve-, iia, iiividia.pdio, e.t oni.ni niala vol.Uiii.ate, ul post
    .Uftivunibdii el djscordiae, palef Torjs Iiiibjtus san- hahc viiam ad cpeleslem pairiiim possiiis pertin-
    .clitnlis et. i.iiiioccnlise. lnltis occullamiis hahcndi gere , .ipsumque^ omniiini . saiictvruiii Itcguin in
    diviiiasypluniateni, foris piseleiidi.nms yoluniariam decore SIIOregnaiiteni yide.rc; quod ipse graiuiia
    piuiperlaleiii. ,. boniiale sria iligiietu.r pra^slare, qni in Triniialn
    , Sequil.ur :' Dispersi sunl lapicles sanduarii iii D perfecia vivii t'l regiuil '
    Dcus pcr oiiinia saetula
    capitepmnium fltiteatum, Lapides sancliiarii siinl saetuloiiim. .Aiiien. , ..'
    religiosi viri in fuiidaiiieijto Ecclesiae fuijt.lali. La-

    SERMO DECIMtJS,

    iNEJHQNACHI SIVE CANONICI SECRETA f^INCTPIJM SClitE APPETANr

    Mpiifo;vos,,fratrcscharisinii, ut diligeriiejr andia- .quippe est et yaide riecesSarium seqni Chrisium,


    tis verba Donijni noslri Jesh Ch.risii. Ajl eniui : eique miiiislfare,•'qiiia sequaces suos ac iniiiistros
    Qui mihi minisirat, i?ie sequatur : et ubi sumego, ad sc usque facii perveni.re. Quid ergo dignius ac
    iliic et ministcr mcus ent (Joan. sii). Dignuin felitius esse jiolerit, quam cum oinni devoriong
    155 SERM0 X. NE MONACHI SECRETA PRINCIPCSI SCIRE APPETANT. 154
    Cbrislum sequi, qui in sua el Oei Palris pracsentia A J seipsos a convcniii sieciilarium seceruaritv jectioni
    laiii nobiliteriuinisiros suosremunerare novii? (34*) el orationi devole-in domo Dei inciimbant.
    . Quae, rogo, niajor nobis gloria aut fclicilas eiit Sed lamen siiut quidam, quamvis siive gravvge-
    quani iilius liiiperaloris esse miiiisiros afque anvi- mitu dici non possil, qui, post renunliaiioneiii *a>-
    cos, qui esl super omiies imperalores, et coronat culi plus diligiinl lemporalia qnam selerna, plus
    iminarcescibilibtis coronis miliies suos? Quanlo ille carnaiia quam spirilualia , plus confabnlaliones di-
    Impeiator nosler sublimior esl pmiiipotentia et vir- vitum quain decanialiones psalniorum, plns equi-
    tiite, lanlo nos majoris diligenliae et obseivantise tando saecularia cohsjiicere, quam Iegendo in claii-
    debejuus esse maivdaloruin ejus in sanctilale, stro sedere. Contingere eiiam quandoque solel, ut
    justilia et IiumilitKie (35). Recognoscamus igilur monachi sive canonici qui curias frequentant, cau-
    et recogile-. us cum omnl diligenlia , quali liouoie sas audiunt, judicia perquirunt; ul, si aliquarido
    nohis illius legalio sil accipienda. Quod si legaiio propriaj causae necessifates oecurrerint, ad curiam
    a rege venirel ad nos, aiil sigillum vel indiculus, seciiriores recurrant. Hi enim jam non tantum
    uuiiqtiid iion, mox aliis curis poslposiiis, prompta suas, sed el jam alienas defendunt cansas. Et qttia
    velunlale el cum-oihni devblibne lillerasaeciperc- haec amaiil, hsec Trequeiilaiit. Amant decrela con-
    mtis, et leetis implere satageremus ? Et ecce de ciliorum ; non secreta mysteriorum ; iioii psalmos
    ccelo ltex regum et Domiiius dominaniium, imo reciiani, spd decreia ruiiiiiiaiil. Fiiint oratores ;n
    ei Redemplor noster, per prophelas et apostolos causis, el coloribus uluiilur rhetoricis. Laudafi ap-
    dighaliisesl lilleras suas dirigere; non nl aliquod peliini, quia Ioquuniur pro multis; sed inoiiachus
    serviiium sihi necessarium a nobis quaererei, sed ut vel canoiiicus iiiiilium loquens dispiitei mul.is. Gbrir
    ea quae ad salutein et gloriam nohisprodesse pbs- jugia cojiulaiil illicita.quandoqiic dissolvunlTiciia.
    sint, iiinolescereti Nec in hoc solummodo voluil Ssepe quorum non noveruntpalres ,* aiavos noiui-
    ronlentiis esse, sed etiam, quod est mirabilius ac iianl, consaiiguiuilalis oidinem narranl. Hunc ex
    misericordiosius, per semelipsum ad nos dignalus illo tlesceudisse conflrmaiil, de ihcerlis jttdicanl,
    estvenire, et perveniendi ad se viam nobis reciaiii lesiaiiuiT saipissime quod ignorant. Si Vero aliquo-
    ostehdere. Dignum esl ei'go ut eiini lola menle se- lies illicila comuibia coiqunguiil, comiiiuiiem ulili-
    qiiiimur bonorum Operuni passibus, eiqiie cum oiiini lalein pracieiiduiit. Promitluiit Ecclesiaruiu quielem,
    devolione iiniiislieiniis ; quia si hoc fiicere nolue- pbpuli pacCm, pairise sahiiem. Si vero res sic ad
    riinus, apuddisiricium ejtis judicem pcricliiabimur. effecJuin pervenire non valeat, iiionachiis sive ca-
    Sed quid esi Cliiisio niinisirare ? Bonis videlicet Q ( nonicus causidicus iter parat, ui qiiod alibi Tieri
    opeiibiis amore illiiis sine fraude insislere. Sed ' non polttil. Romae fiat. Pro pfineipe igitur;sai;culari
    forie dicit aliquis : Qiioiuodo fraudem Clirislo fa- Alpinum frigus ; libenter lialise; calofein' paiiiur,
    ciimis?Sed qui hoc uicil, diligenler audiat, qiiie qui pro magistro spirituali, id e^t abbaiej niullb
    beniiis loqiiilur Isidorus'(56) : t Fraudem , iiiquil, leviora forsilan non palereiur. Oneraius caiiulisi
    Deo facimus, ciimde bonis opeiibus lioti Deuivi, sed auCtoiitalibus fullus reveiiilur, poiiit dieni caiisse,
    aosineiipsos laudamiis. > Quidam eiiam in Clnino perSonas imlucil, quae, si velis, paratae sunt jiirare
    'raudem operantur, duin de casiilalis ei absiineii- qiiod est; et si velis, iiertim jiireiif quod hon cst.
    liae ineritisapiid semctipsos glorianliii'. Nam ei qui Uacc sunl principum negoiia. Ntinc ilprUin audi
    elet;i!Osynain vanae gloriae causa donal, rraudem judicium Joannis Baptistae in consimili causa. Nxm
    perpelrjii. Sed el is qui de sapiculia aiiogaiiliani licet, inquil, tibiltabere uxorem [rairis tui (Murc.vi).
    liabei, cl qui pro justilia pryeiniiiiii appelit, et tjui Quid igilur dicam? Nonue niagis amal nionachus
    a.liquod donum Dei^quod ineruii, in siiani laiidenl causidicus esse simul discumheiiiibus cuin Heiode,
    cohverlil, aul in nialos usns assniiiil, procul dubib quani in vinculis el in carcere lcneii cum Joaiine?
    fraudem Chiislo facil. Qui linjtismoili viiiules in Iii quo convivio licel npn videal«capul Joannis,
    vitia commulaoi, Clirislo noii iuiiiistraul; quia D ' videt laiiien quae cffuso sanguiue acqtiiniiiltir,
    -
    pro honis operibiis plus lemporalem ab hoiniiiibiis vaccain scilicel viduse, ct porctim paupeiis.Tricar-
    laiidem qiiam sclcriinm a Christo rciiiiincraiionein cere printipis paupef niorilur, el laineii tle siili-
    acquirere desiderant. Tales igilur ininistri a Christo slantia pauperis comedens nionachus sive cano-
    iien renuinerantur, sed condemnanliir; quia bona niciis priucipi blandilur. -
    quaeagunt, ,non pro eo, sed pio lciuporali laude Setl et ego, cliarissimi, quandoque cum Jlerode
    oneraniur, .Qtiibiis ipse in judicio diclurus esl : in co.nvivio moraliierdiscumbo, sallanlem piiellani
    Discedite a me, ,operarji iniquilatis; ncscio vos unde considero, capul Joamus liiiiicatiini in discp con-
    sitis (Lttc. xiu). Sindeani ergo filii Ecclesiae: siue spicio. Ijerodes siquidem inlerpretaiur gloria. Om-
    fraude el simulalione Chrislo minislrare , non JITO liisenim gloria filiarum Sion ab inius, gloria vern
    vana lio.minnm gloria , sed pro apterna felicilaie. filiarum saeculi deforjs est. ln convivio igitur ciuij
    Honorari ab hominibus pro inaiii gloria-refugiant. Herode sedeo, dum in deiectatione viiiorum vaiiae

    J34*) Ex lib. De salutarib. docum , eap. 8.. /56) Lib, n Sen!., cap. 10,
    i(5fli'lbid.. cap, &. -.- .
    nti S MARTINTLEOIOY SLRMOMS DE BIMRSIS 156
    plmix favorcm qmcro. Siltanlctn tonspn 10 filiam A ten% inaniim suam m atalrnm, et aspicicns retto
    Hi lodiitlts, tiiim niilit plaid vamtas tiuiosil.ilis. apltis es/ tecjno Det (Lnc. i\). M.ignuirieigo mjlnni
    II <c sunl ill.i diio, qu.r atiferunt rapul Joannis, de- iiii ui i il, qm .isceudeie debuei ii , H dest< iuln,
    luii III siiiiifl vilioiuin, el fivor tuilosiialis. Mignutii m.iJuin uictimi, qui jicr spi iiu ilis \iiv
    J).iiuies Det guiiia inlerpiclaiiir llnjiis igiinr gra- cxcitil.ilioiiem dcluieial profucic lii mrl us, <>
    ii <•Deiin cajvit Cil. Cipul eigo a coiporc sep.ir.uui, per lcinpoijlis glonae .ipiieiiiiim quoiidic \.i iii m
    qii.uiilo .ilii|ius iion Deo, scd sibi atcnbil boiiuin delciius. Qu.imvis Dcus (lcrloium \u.im m niiJio
    quod operatui , ul«s .lpud Deum giaiiam non in- protegal s.ctulaiiiim, iinpossibilc i.iincii esl tjtieni-
    vciiiiinl, quij ncc quaeiunl. Supeibi cnim aptul quim inler s.ituli ViiluplJlcs |insuuin a \iins iiu-
    homines, apud Deiiin humiles giaiiam qii.ciunt. ncie illibiium. Qnosd.uii no\iinnsa il.iusiio le
    Undc et P.uiJus: Gruita Det sum td qnod sum ccssissc, ci toiilJgioiuhiis viiioiiim il) co mancip.i-
    (lCoi. \\),elc Aiidi.itranoiiiciissi\(':iiOinc]u!Sc.ui- los fuisse, alqiit ah .unoie C)ealous <lisces>i.ssc,at
    sidntts i])osloliini dicciucm : Qnod tuitm et,i neie- pei lioc aiiimaium siiariimdaiiinaiioneni ni\rius«e.
    tetas (Lnc. vi) : audial ct dcicimincl cuisas. Ne Qiiiciitique ctgo viiam iminaciiljUiii couseitaic
    fepel.is, inqiiil, cuiii liligio, nct ciim moleslia pio- tltsiilcr.il, inli.i pancles cljuslii contine.iiur, ne
    soqii.itis; ci i.imen si qiini ei aufci.itiir, stibne jn- B fons, nisi praecepio sui abb.ms (Ogenic egicilu-
    <Iciiini non rcius.il; peiiciihim pcijuiti ciim vel tm, leihiiusceiis ilhitl qnod spons.i, id vsi s.mtt.i
    aliijtus pioscipso, vel pro .iliojiirct, non t\iiii. .niiiti.t in Ctniics se \ocanli spouso, scilicn Cirt-
    Imle ton jttei ittif Apostolus quod fiau 'eni puino- sio, rcspondens loquiliir: Erspoltaa me ittnicamea,
    luniiis, quoil juilicus coiueudimiis, quod na suc- qnomodoreinduar tiiam? Lnvt pedes meoi, qitomodo
    cciui nnsniclipsos viiidicamns (/ Cot. MJ, dicens : ileium tnqntnabo lllos (Cnnl. \)' (57)Tiintti su.i
    Nuii tosmettpsos de\endenles , chaiissimi, sed dttte spons.i, ld esi s.incia .uu n.i, sc c\spolimi, quu
    tocnm tim (Rom xn), elc Pioli dolor' Lbi \ua eiiiina cM<Mioia qtiibus oin.ib iiur .ibjeiii. iunit.i
    religio, uhi peifcttioius inlegiiias, uln cli.u.lilis se e\spoliavit, qiua muudo tiimsuisolilrc^niionibus
    mveiuciiii fuinl iinehliiin 9 Forsii.ui in tlausiialibiis, rcntiiitmis, soli Deo \i\eie<oiiCii|)isul Peties ttu n
    qm seipsns Jiuin uues quolidie accns.int, sutniiu suos sptms.i I i\it, qma, tliiin in SJIICIOotio .iiimi.i
    jiiditisj siiilciiii.tni lorhiid.ini, ttassilue cuin pio- \i\il, opera sua siudiose ad meiiionjn ledtiril, cl
    rundo gciniiu (iiiii.s tl.iiil.int : Non tnlies in judt. qiiidt|uul III eis sordidum e\ 1111111.111
    o<l<p clicmlil,
    cttifi lum seuo tuo, Domnic(Psal. CXLII),tlc.St 111- iiciyniis qroiidijiiis ti gcniiiilni.s pl iii-ii. Pedes
    l.miiii eiiim tbusiiales jiulicii Dci \ci.t, non sae- IJVII, qm I piafleiua opcr.i uiubus per liiiut niiin-
    culiii.i. Lc^cm Doiiiiiii ciiblodiiint \i\endo, niedi- diiKi dissoluie aiiihulj\tiai, fl t bus diluii. Pedes.
    l.tinlo, .1111 imlo. Vivtndo, piuitas tonsticnliae; lavit, qin.i pctc.itj l.itiynns abliicns, mun la in
    me lil iiulo, pltnittitlo scieuli.r , am.indo, ch.iriiaiis conspeciu dilecii sin'.ippjiere coutupiscil. Uos pe-
    peifetiio solot athpisti. Ilahet eliani lex clausiia- des ilciiim inquinare niciuit, quu \.il le solhtita
    Jium juditcs, cl tesic» .1ii,iio consili.uios suos. In esl, ne, si aniplics in ncgoius .inphtiu s,tcul,iu-
    lcge eteiiim Doniini duo lcstes uiii. \iia stihcet bus fueiii, mjcuia icriem puhens fued.iti, in otu-
    tl toiiscieulij : diio jndues, mediuiii) et sticnii.i , lis lcsii Cluisii spousi sui \ilis et repiob.i SII. Qiiac
    duo toiib IIJIII, nnioi Dei ct pioxiini.Tcslis coiaiii ldtiiio ab otio sp riiiuli riistcdeic icfiigii, quu,
    I)i o csl coiistieiilu, Corim hoininihiis vitv Contor- diim a iii.iiiius iliicubus, id tst a luiiiullii s.ituli
    <linl JIIIIMIIin jiiditu snenliJ "I mcdil.ilio, diim «hein esl, quasi m liltore posil.i secuiiu» \ivil.
    qnod lu .iht qnoi diMlur, tliligenti fonsidei iiio c )hc( igiiui, tlilcttissimi, vobiscum agiic, hecin
    ])io\idetui. Tota ttio justitia prstdufc lcgispcudd inetile scditlj lnedii.itionc \ersatc, cl luiuca.n, id
    e* diiohus pscii denlibus cons.li irns. kxhisduobtu cst lcritnun substaiitiam qua semel \os pro Cbri-
    mttndalis lola lcx pendet et prophelm [Malth. \\u). sn amoie exsjiolusiis, leuidui nohle. Pcdes \<>siros
    bi quid igiiiir m lioc saeculo pcifectionts esl, in D stilicet nuciil.is transacije \iu\ qihis jam I.icrymis
    r! uisir.tlibns iiiwm n polest. Nec tinen sei\.ui cl cubiis singullibiis lavtsiis, uciiim uiqiunare, id
    jiotcsi peifcciioms iiiiegniis, iusi toia inleniioie cst siiiiili) toinmiticre, foimidilc; causas et nc-
    diligalui puipetl.is. Qiu eiiini <li\ilis abtiiid.nu, goiu pniicipum ne \<liii& peiquuere, jurgu et
    si tor appoiiint, gi lv.inliir cuiis,ct impiit.uiliir conieiiliones fugilc, judicio tonltndere ictiisate.
    iitgoins. Peritiilosa igtliu \aniutc sc lnciiiir, <|iu Sic iil Doiiiimis Noit lesisteis tiutlo (Mctlli. \). El
    post icniiiitialioncm siculi, lencius ilciuiii cuiis p.mio post: St qtns xolueut iecitm juduto contcn-
    iinpliealiir Quanto aliioi .isccnsus, luiiopentu- dere, et litincam tuam lofeie, lelinqurei et paUt m
    lobioi esl cjsiis. De alio c.niit IJIII, ilegtisuu con- (ibid.) Si IOSigilur, di edissipu , Clinsii <liscip"l?
    templJiionis dulccduie, denuo iiullo cogeute -ul tsiis, disciplin im Chnsii osteixli c, i on »ol"im
    s.ctuljiui rcdil. C.inis re\eisiis ad \oinitiim, mo- \cihis, s^d niam oppiilins bonis. VosiiuTipsos uoii
    n.irlvtb sive t uiomciis rediens ad saecul.ire nego- qn.cr.itis dcfintleie, sed d.ue lociim usc Qmr'!?
    tittm. Uude ait Domintis ui E\angelio Nemo tml- Ouu Domini est vuijicia ci uniciuquc juxU ope=-a

    (5T) Grcg in lulnc. lot.


    137 V ;SERMO XI. DlE ACTIBOS APOSf. ']' 158
    suS: retiibucfe, vosque de manu Odichtium eripere. Anuriiiei,
    J et viftutibus inhtcfeai, quse fetfo sVint
    Monco igiiuf vos, difectissimi^ ut amplius perqui- oblivisceiis, el in ahleriofa se extehdaf; ori suo
    rere studealis secreta: mysteridfum, quarii decreta cusiodiam imponat, aures' stias,;ne rivaluin aUdiat,
    conciliorimi. PJus iii choro psalmos cantare qiiahv claUdat; oculos suos, ne vaiiiiaienr videat, aver-
    iri curia lemporajium rerum causas diirhilre. Plris - tat;: malutn pfo nvalt) nbn reddaij .eay quav .11011
    in ddmo Dei diuriiis ac riociiirnis lioris oratloiJI,'; vuli paii, nemini inferat, vjliae sibi Tiervcupit, aliis
    leclioni, ac divinae cohlemplalioniiiisislere, quarif faciat. Yerum siiper liaec oirinia.-in hac sjiiritiiali
    in domo principls.divefsorum riegoiiis alqtie coii-:-;- mensa invenire polerit viam, qua perlirigcre -possit'
    cerlaminibus interesse. Isla eiiim ad coeleslia irieri- ad ccelestem palriam. - • .- '';..;-.•'
    lem stibicvaht, illa a;Deo alienanl--;'isfa coeleslibiis Adhanc ergo, dilectissimi, spiriitialeiii rnensam
    animum'dapibus feflciunt, illa peccatis'et vitiis iii'.! stiidiosiiis soiito .converiite, et seCunduihvobis in-
    volvunt; isia spirilualibus aniinam deliciis saiiaiit, ' leUigenliam a Deo Concessam spifituales ex ea
    illa viftuiibiis cvacUani.In claustro igitur mensa eibos sumite, ne verlii DCi fame iassemiiii in hac
    spiritualis scilieei diviiia leciio appoiiiiur, ex qna-- pcregrinalione. iVon eiiiinih sbto parie vivit libpio,
    servorum Dei mentesreficiiiiiltir, ne inler praDscn- sedinomniverbo quod proceditdebre.Dei{Mdttli:iv).
    ' Sancta enirn
    lis vilse periciila spirituali fame lasseiitur, scd rit •'." Scriplura pro^uniUsciijusqiielecioris
    validius ad covlcstis patrise garidia suhleveniur. iiitclligenlia varialuf, sicut mauna quod pupulo ve-'
    In sahclarum Scriplurarum mensa parvulus noviier tefipro singulorum delectalipne variuriivlabaisapo-*
    scilicet ad Deuni:convcfsus velmihus iiilelligejis remi. Juxia sensus enim capaciialem* scilicci intel-'
    iiivenit lac, blandum videlieet ac suaveni dOctri<. ligenliam siiigulis congruil semio Dominicus, et
    nam, qua ad beiie operaiiduih nuiiiaiur; invenit dum sit pro uiiiuscujusque ihtelleciti diversus, in
    el fohuslus, id esl, in Dei servitio exercitalus,-. se tamen permanet unus. Exleriora igitur, charis-
    sive divina cpginTione perfetlliis. inslructus, panein simi, vilipendite, inleriora: appetefe curate, visibi-
    quo; reficiaiiir, "scilicel aliiora .prsecepla, quibus ad lia conlemniie, invisibilia amatey terfeiii principis
    servienduni Deo^ sludiosius aceingalur. Ibi cogno- curiam nisi magna necOssilaie adire recusate; ad
    scit Dei servus qualiler a iiuvndi recetlat delecia-.- aeierni regis palalium gressibus bOnoruni operiini'
    lioiiibus, ibi degustare inciplt quam dulcis, quam- quaniocius properate, alque ui ibi eumdem redeiii-
    que suayis esi Dpmjiius. Ibi dicit qupmbdo prae- ptorehi vestrum indcxiera Palris reghantehi pos.-
    sens saeculiim despieialiir, el quo ordine. Deus ac siiis videre, cum prpfundp. coriiis; geinilii incessaii
    ' ler
    prpXimus diligalur; ihi deprehendit astulias aique laCrymas fundite, quod ipse praestare dignsfiir
    leiilaliones anliqui hosiis, et adversus spirlliiiii* qtii citm eodem Palre, etSpiritu saiicio jii Triniiatt!
    cpncupiscciitias propriae ;carnis. Ibi iiivenit boua perfeeja vivit et regnat Dejis per oii^ia:saecHla.sse-;
    qusc faciat, et mala quae: caveat, qualiter vitiis re- culofum. Amen. ... :; .'.-;

    SEBMO ttNDECIMUS
    .'"-' DE ACTIBUS APOSTOLORUM.

    Lucas evahgelisla et apostolicse coriscriptor hislo- qiiod digne repreliRiidi posset, prajdicavit.Irinoceii-
    ria?\ nationc Syriis, arte medkus, Grseco eloquio tcr conversaius est inlcr Judaeos, veracitef dacuit
    eruditus, Pauli aposloli discipuliis, ejiisque pere- ad se concurrentes populos. Behe ergp Lucas prius
    griiiaiioiiis comes individuus, graiia Spirilus saii- se facere sernionem dixit de liis qua; Jesus. facere
    cti coopcrante, a.pucrilia Tuit taslissiiiuis. lii ini- et docere coepil; quia discipulis suis, quos ad <lo*
    tio riascentis Ecciesiav 'theopbilo (56) episcopo cendas univefsas geiites missiii-us e.rai, imo omnl-
    condiscipiilo suo loquiluridicens : Piimnm tjutrfenr-ID bus Ecclesiae rectoribus, perfeciionis foritiam ir:-
    setmonem [eci de .omnibus, o tlteopliiie, qum capit buii. Haec est forma eCciesiaslicae feligionis, ut
    Jestts [aiere, eudocereusqiteiiidiein, qua prmeipietis' quisque prsedicaior prius sludeat behe vivere ,
    dpqstplis per Spiritdmsanclum, quos elegit, itsstimp*i deinde hene doccre ; ul quos in fidegenefat vefbi,c»
    tiis est (Aet. i). INotandum qiiia prius dixil": qucc nulriat excmplis. Ipcomparabiliter ergb Dei ef ho-
    1 minis Fllius in,hoc iniindo vixiti ei saluhrilef ad sc
    caepit Jesus facere, deinde siihjiinxil, docete; quia
    videlicei ut perfeclus doctor priiis fecit qiiac postea; coiiffuentes populorum turbas doCuili ac coelestis
    dociiil.-Sineniacula visil, el sine iiveiidacio dociiit. verbi pane sufficienler refecil. Vsque iri dierii qiia
    MuHum in onini vita sua peccalum Jfecit, nibU peiSpitilunt sanclum pmcipieris apOsitUisijitoSelegii,
    (5S)Quis: hic fueril theopiiihis, incertum.cst;'. pretuin commcmorat, ui videre esi apuJI MaI<!o-
    sed adliuc inceriius an episcopiis et Liicae. condi- iiaiuiii ei Calinetluiii ad cajV; l Evahgl seciinthiiii
    scipiihis; qiiamuliiniam appcllalionem nullus inler- Lucaiii.
    PATROL. CCIX.
    159 S. MARTINl LEGK)N. SERMOME&DE DlVERSlS- 140
    .praedicare evaijgeliuiiipiniVr creaiiira:, I'M cqthtm, v btiies;«a;ciili iminpbili ei incpncussa flrmilate so-
    nnde desce.nderat, asswm/i/iti.eii.Paucps elegiljpef: liilala, speciai naiifragiiiin: Jiidseprjim ct haeretico-
    quos mtiltos; acqiiisivji. Elegit pauperes, per quos fuin , ct pioceHas omnium quae circumferuntur.
    sibi siibtliditjivileset ppteiites; huiriiiiavil supei-' QiiaD,si ;iundiiiif fluclibtis; frangil iamen- ipsa.flu-,
    hps, r^pressit elalos, slravvl tyranrios, efsuseifidei ciu,s„hec ab lillts Aangiiuf.Nec iillis lempestatibtis
    jiigo subjecit pmnesadaetefhain vitain 1prsedesjtijia-: Ji^resis/cfeilii,'iitic Ulli yerilp; scliismatis comnipia
    tos. IiidociesquippeelTiinidpselegil.peTq^ siiccumbil. Peitendit auiem usque ad Sidonem, i4
    :
    rituni sanclum, ui praedicluiivesi, ad prsDdicanduiri est usqiie ad "geiitium pojttilps perveiiii. Legilur
    doculi, et ad tolerandas perverspiuni persecutipnes eiiani iii Eyangelip: iridc assumptos: esse aliquos,
    Toborayit. Ulique aposioii -Dpiiiihi nostriJesii Chri- apostplofiiin ,-et iii ipsis IocvsDominuni saepe do-'
    sti ii.meha.nT,.quaiidp nee ;pfscilicare, iiec exlra; li-i !' cuissc.: Unde iri Psaliiio dicilftr : Prhicipes Juda,
    tnen donvtts meiu Judaeoruin pedem movere aude-, ; duces eorhm; priiicipesZphiilpri^priricipes Nephlha-
    baiit, Ef praedicare^ nisi epsdiyina graiia illustfassei,: ':'; liin (Psat, Xxvii). Ac si aperiius dieerei : Pririeipe»
    qualiter pplefant, qtii ljtieras ;el, geiftiuiii liiiguas Jhda dttces eqrttih, id esl, prihcipes fidei, sancti
    ignorabanjj ? Jn eisderiigquippe; tunciapbstolis pri-; yid.ejicel appsloli, efu-nt dtiees eoruniqui sunl in
    imtiva EcclesialeiiefasHiinidayet indicta coiisjsle-; 1JJsccles:Ki:::Et priricipes Zabulpri; id est principe*
    haf,:sicut miiltpi; aiitea Salomori in Caniicp Jimp- -spei \:El\prittcipes: Nephihatirii^ scilicet charilalis j
    ris sub persona sporisi,-, Vklfclicei Jesu Chiisij, ; quae chariias diciiiir di!alalior:quoiiiani iii charilaie:
    praedixeral. '"..-- ';•"-. sic qiiidam cprurii cxteiidehantur, tit eiiam pf o iivi-
    -..-Soror, iiiquit, nbsirq parvuiaest, ciubera.noriiia-; iriieisorarenl,
    bel (Gant. yiii). (59) . Sorprem Clirislus Ecclesiam Seqfjiiiur : Marida Deus virlitit fum : confirma,-
    vocat;, qui de ipsis apbsiolis dicebat: lteydicite Deusjiioe quddqperatusesirinobis(lbid.), Quasi,
    frairiUusiheisul eaiit in Gdlilmam, ibi me videbunt diceret: Maiidd Deus virlitti tum, scilicei Ui te bC'
    iMulth.xx.vut). Sorpr auleiriparyJiIa Ecelesia cral,; he.icaiil coiiversi. fide'es per apostolps iivecclesiis..
    et .ubera ripii habebat,; quandp ili solis aposlolis; ; Ac si dicaliir: 0 Deus Palef, mqiidd, Jd est com-
    cpnsistebatj quia necseipsain Jiecalios lacie prav-., iriendaj viriuiein licain,.-.scilieciVefbtimluijih iricar-
    "dicaiionis. riuirife ppterat. Quid Peii-iis aliis pfakli-, haium; quod est•virtus-itm. Ciide Paiilus: Chrislus,
    caret ,;.cum se disciprihirii Clvfisii iri uiiius ahtil- iiiquit, Dei vitliis eslel Dei sapiehiia (1Cpf, l). VtT
    Jae.(40) voce detesiandp, jufando, esse negivret? hiandavirtuli lua; be.ne.ilicliOiiein'illam, ui pcr vif-
    (Mattli. xxvi.) Pafvula ergo Eeelesiii efat; el ubera liilem iuani oiniiis Tial beriediciio. YtT marida vifhi-
    11011habebat, quia*posl Clu'isli: resurreciioneiivin G iesn luariiVTJ esl chafilatem: quajh hirbuisli erg*.
    iiiia dpnio iriclusa,iuter pefsecuiores suos vipu dico liominies, quoniam cUm adhiic pcccalores essemus,:
    .praedicare, sed et videri tihvebai. Christus pro nobis moTtuus CSl. Iterum dicit; Con-
    llerum Dei et yifgjnis ,TTliiis sul)jungil,,dicens : firhia, Deus, Itocquod Pperaluses iniio.bis (RQIII,V) ;
    Qitid fqciemus sorofi nosttm in die quando altp id esl graliam illain qiiam npbis atlribuisti, cbnfir-
    quenda esl ? (Cqnl, vtii.) Alloculus «St rGlirislus ritii;M .estsjmul nobis et geritibus lirmani redde,
    camdeiu sororem suam, quaiido super apostolps Jnciprendo a ^temiilo iuo quod esv in Jerusalem; ibi
    Spirilum sanctuin misit, ei in inierioribusioquens, euim verbjnh Del prius praedicaiuni est. Sed quia
    illos oinnes viiuiuli loquelas multiplici disiribut>o»e excaecaii Judaei illud humiliter suscipere noluerunr,
    doctiit, eiad toleranda aitvcrsa roboravit. Perfecius prscdicalores, scilicet sancli aposioli, convcrsi sunt
    qtiippe prsedicaloresse non jioleril, qui timet pr;e- ad gcntes. Confirma, inquil, o Detts, qttod operatus
    dicare hona quae didicit; sicut ncc indocius, qui es in nobis; nam si conflrmaveris, reges, i<l est
    pr<cdicare praesumil ea, quse nescit. Rohoravit ergo apostoli lui, afferent tibi muncra. iNain Petrus offe-
    Dei Filius ct docuit discipulossuos, id csl Ecclcsiam ret libi conversos ex circumcisione, Paulus ex prae-
    tuam, ut bona audacler pvaidicaret. cl malapatien- p pulio, Thoinas lndos, Jacobus Ilispanos, Matiliseus
    ler loleraret. iEiliiopes, Joanncs Asianos, Marcus yEgyptios, el
    Quod bene Jacob patriarcha prsesignabal, cum quisque suos quibus prsedicabit.
    Zabulon lilium suum benedicens, iigtirate dicebai : Aliter : Piincipes~Juda duceseorum; prlncipes
    Zabulon in lillore maris habitttbil el in stalione na- Zabulon, princiy.esNephthatim. Cassiodorus per lixc
    vium (Gen. L\\). (41) Zabulon, qui iiiicrpreialur noinina irihuum Christum et aposiolos ejus iudical.
    habilaculum iortitudinis, Ecclesiam signific.il for- Augtistinus : Forsilan cnim ex his tribubus fuerunt
    lissiinaiii ad oinnem passionis loieraniiam. Haec aposioli, ct isti suni duces eorum qui in Ecclesiis
    babitat in liltore maris, habilal et in staiione na- bencdicuniDeuin. Sed magisplacel sensus qtii col-
    vium : ut credenlibus refugium cl periclilanlibus ligilur ex interprctaiionc iiomiiium, quac convenit
    ostendat yerse fidei portum. llsec coiiiraMiiiies lur- Ecclesiae. Juda eiiim inlerpretatui- confessio, Zabulon

    (39) Greg. in hunc loc.lib. xvn possiderel qui nec ante vocem ostiarim ancitlmsubsi-
    (40) Aptissinie Greg. Mor., num. 48 : sieret. , . , i
    F.cce i/iiiiHiiii1!*est ad leniandum persotia i-equisita, (4lj lsid., Qii«.'Sl.in Gen , cap. 31.
    ul aperte prpderelur quarita eum limoris iiilirmilas
    iii JSERMOXI: DE ACTIBUS APOST Hi
    liabiiacitlum fbrtiiudihis, NephtTiaiiin dilatdlio , qtise ki Et ocio primaies, ajios.tolosvidellcet etcvarigelistas,
    jvrincipibus Ecclesise converiiuht. Ih marlyriis nam- caeterosque novi teslamcnti doclores; Et patcent
    qiie pfimaesl'confessid, pro quaqiiiaqiiid accideri.t', terram, id est, lacerabhijt el vasiabuni Assur iri
    fortilef lolerahdiim esl. Tnde Tinilis Tuigusliis, lali- g-adio di.vini sernionis-, qui rnissus esl in lerram, ul
    indo sequilur in praimio fel esl: iIti siiiii priniipes dividal duos in tres; Vastaburil et lefram Neinrod
    Juda; id eSt CohTessiOnis;priricipes ZabUidit,'id Csl iii Jaiiceis ejus, id est jaculis prxdicaiionis Ghrisii;
    foftiiudinis; eipnkcipes'Neptiihulirii, \A est dilata- qiii 'e.sl' pax noslra ; EHiberabii ab Assur, id est a
    fioiiis. Vel ila jii agatur deTiihUs virliitibus, quai diabolo pppulum suum; Nemrpd interpretalurli/-
    sjgiiiiicantuf pfefTias noiniiiiiiii ii)ie'fprelaliohes ; raiihus, sive. tentalio descendens. Iste.cnim prior ,
    quia confessip esl iii fide, 'fOTtiludoiii Spej lalifudo ariipuii, insueiam in populis lyrannidem, et ipse
    ih chariiaie. Et esf stnsps:'BeriediciieD«6;voisdi<ioi:; • aggressus est adversus Deum invpielalis sedifi-
    yotidide foniibus lsrdei,\d esi pbtaii de dociiirta !cafe(42);lurrem,signiflcans illiim qiii dixii: Ponatii
    appsioloruih,' siciil tiefcei; qtna ibr surit principcs sedem meain ad aquilohem, ei erq similis Altissitnb
    Jttda, piincipcs Zdbulori, prihcipes Nephtliaiim; id (lsai..\iv). Nemrod etiam -tenlalio descendens iri-
    csl principes fldei; spci, el charilaiis et lii suiit duces terprelalur,e.l;sign.ifical illum qui ut fulgiirde.coelo .
    coruni qui sunf iiVEcclcsiis";'-'!elper hoc qUisqtie D cecidii (Luc. x), etquasi venator inier besiiassem-
    corum esl Behjainin, \d"esl fllius dexterae; adoles- per versaiur. Infrucluosa ligna I.usirat el salius, id
    centulits, deposila vetusiale iiialitiie; jji nientis ex- esi honiincs bouis openbus sieriles. Saricli auiem
    cessti, id esi iri iriehie sursiini ihvecia. Ibi Berija-' veteris et n.oyi lestamenli doctores^ palriarchae sci-
    min 'adOies'c'ehiu!itsi'n irieniis excessu.CaSsibdbrris: licet ei propheiae; apdsloli ei evangelislae a Deo
    Ibi, id "est iriiei fdriieS/aqiiae vivae, ho'c'"esf iritef missi, lerram vaslanl tliaboli arguenlis el tentanlis,
    .•ipostolos' vel iii Eeclesiis;esi Denjdihih, id esl apb- et ila fiberat Dehs populum suum de nianu Assiir,
    slolbruih" iiovissiriiiis.Adbiesceiiiiilusi id est novis- ejusdem scilicel diaboli ctipieiiiis calcare terminos
    siine assuiiipliis, qui fuii detribu Berijamiri.Unde Jsrael, id eist sanctse Ecclfcsise. Et quiii ideni mali-s
    dicitur: Berijamin Ittpus fapax, manc cbthedel prm • giius hoslis desiruere niliiur Dei familiam, a Chri-
    dam, et vespere dividel spotia (Geri. stlx). Hic esl sio cl a niiiiistris ejus vulneralur, ct Jigaiur"sccuu-
    Paulus, qtii iiiane suae aeiaiis saiiclos perscculus Cst, dum; EvangtTiuinin doniuui suam.
    sed vespera siise conversionis ad Peiihi spolia dia- ' Ilerum dicil : El crttnt reliqtticu Jncob in medib
    liolo isTeptadivisii pCfdiversa" oJJicia, Aiiguslilius: populorum muliorum quasi rosa Dotnino, ei quasi
    Ijiseest i.nmenlis Cxcessu, liienfe scilicet alienata r iiillm.superlierbam, qitw noii exspectat virutn, ei hoii
    a seiisibus 'corporis^ ut quahdoi apliis fuit iisque jid - prcestolalttr filios hoinimiiii (Mich. vj.- Quod in ITi-
    TeriiuiricoeiiiinV vcl ih inenlis pavrire; Domihus no- bus pueris hislorialiler factum legiriuls, hoc piii-
    sier Jcsus Chrisius in liunc lriiiridiiin veiiiens, tUa- vcrsaliierin bmnjbus geniibus dp';:lrina ajibsloioriiiii
    boli vifcs cbhfregit, et discipulos per qiios Ecclesiafn fecit (Dan. ui). Ei.qriasi siillm, \hi\uiL, shper lier*
    suain ddcuit, de humili cpnversiiiibrie elegit. Priiis bam, qum lierba non exspectat virttm, ;id csTj nyii
    per patiiarclias ei prophetas, ac lcgis doclores do- cxspectal auxiliiim liomiiiis; riisisolins pei: Et iioii
    cuit synagpgam; ad uliitiiurii vijrj) sanctos aposio'- prmsiolatur filios hominumysetiFilium Dei decoelis;
    los eoftimque sticcessbfeS, deslrucio moiiis prin- Liberajis ergo npbis de Assiir, idestde poiesiaic
    cipe et aeterha pace cbncessa, docuit saiictani Eccle- diaboli per Deum; qui conira cuih suscitavii sc-
    siahi. Uiide Miciiaeaspippheia inirbdiicit "Dbminurii piem (43) eloclo pastpi'es> palriarcliaS vJdelicet ct
    ioqiieniem; qiiasi vere eril pax sancltc Ecclesise, proplietas, apostolos el evaiigclislas; lunc; reliquiae
    ci qiipd facile contereiur diabolus iri adveniu Cliri- Jacob, aposloli scilicet el-pfiniiiiva;£cclesia, quaj
    feti. Dical ergb omnipOtciis Deus qui trinus est in ex Judseis habuil iiiiiitini, eiiinl inpopulo quasi
    pcrsphis, el in deilale uiius. ros ad exsiinguenda ignea-diaboli jacula in cordibus
    SiisciiaHmiis, inquil, supef Assyrium seplem pq- f)r. Iiominum. Sequiiur: Et erunt reliquim Jacob i«
    sloies; et b.clb primaies, Et pascenl terram Assur in gehitbus i)t medio populorum multqrum, quqsi led
    gladio, et lerram Nemrod inlahceis, suisj et tiberar injuiheniis sylvarum,el quasi catulus leonis ih gre-
    bitpopulum siiitinab Assur; eljpax erii inlerrq tum gibtts pprcorum. Quasi dicerel: Fories erunt apor
    venerii (Mich. y). ki.Sy. Deus Paler dicteret: Egb.el st<>li,-ct iriviiicibiles in passiojiiuusv '.quasi caiulus
    ' leon.is in-
    dilectissiniiisriliusnieus; miliiqueboaelcrjihs,qiieni gregibus porcoTum. Cbrisius lebet,.catu«
    anie oiniiia saeculaeX uterp anle liicifefum geiiui; :Ius.I'eoriisIio.cdeditaposlolis, uisicui leo.hi non pbi
    cl Spifiliis sanclus noliis consubslantialis sttscilabi- iest resisli in raptu jiinieniorum vel pyium, si«apo-
    Mussupefi id cst contra Assyrihm shptein pastores, sloliliberali de manu Assyrii, id esl diaboli, r.t-
    emnes.scilicet.pajriarchas cl pfoplietas, el sanctos piunl et sepaiaiit ab itvfidtTibus junieiitay id csl
    veieris .testamenii in qiio Sabhaium celebrabatur; . siniplices ut salventuiv : . -•,--

    (42) lia isidbf. iib. vuElyih. cap. A Ldpide ad flominum. Sed videasliac de redisseiTxlionem Cal-
    eap. x Gen. ail: Nentrod fttit auctor, iiicenlor et melii De lurre Babelica. ;,.,
    condiior lurris. S. Aug., lib. xvi De civ.liei, tap. 4 (45) Forte bic legendum : seplem paslotes el ecte
    Erigebai (Nemroil) cni» suis popnlis turrim coMrd primates,
    143 S. MARTINf LEGION, SERMONES DE DIVERSIS. \u.
    Hos invincihiles Ch-risti milites, sancios scilicet. A caiionis bclla desccndil, qvii possnnt divina cogno-
    apostolos et marlyres, Gedeoii foi lissiinns virorum sccre, qui sciiuil de Triniiale qnae Deus est, peffecte
    liracligiiravit, cuhi Mailianitas ii.oh armis, sed la- scntire. Noiandum vero est, quia iste trecenafiiis
    genis et Iampiidihiis ac lubis superavil (Jtidic. iitinicrus in Tan liitera coiiiineliir, quae crucis spc-
    vnj (44), Gedeon ergb, ciirii j'am Cbnlr.TMadiariilas ciciii lenet. Cui si super iro;:sversairi lineam idquod
    liimicare conienderef, et exercitiis muliiiudinem atl in.crlice.eminel/addereini', non jain crucis specics,
    bclla prbiiuceret, omnes quos flexis genibUs aquas scdijisa crux essei. Qnia efgo isie irecenlorum
    iiaurire conspexil, a belloruin confliciu removit, ei niinitiiis in tau littera conlineiur, el per lau lillc-
    cum.lrecenlis viris tanliiniriibdo, quistantes, maiii- rain, sicut dixinius, species crucis oslcndllur, vion
    Siusaqtias iiauseraril, remansil. Ciun his Gedeon a<1 imnierilo his treceniis Gedeonem seqiienlibus illi
    jirseiiuiri pcfgit, eosque iibn ariiiis, scd tuhis, el la- designali snnl, quibus dicilur : Si quis vult posl me
    .jjeiiis, ac Iampadibus ainiavii. Nairi sicui scriptuin yenire, abneget semetipsum, et tolial crucem sucnn, et
    ,cst, accehsas tainpades rniseruiit inlra lagenas, et seqnatur me(Malllt. xvi). Qui sequenles Chrisium
    litbas in de.xtera, iagenas iii sinisira tehuerunl, et lanlo verius crucem tolluni, qtianto aciius sese do-
    ef crga proximos suos chariialis" compas-
    super liostes suos coihinus vehieritesconciherttni tu- niaiil,
    bis, lampadesque dpparuerunt.. Et Itinctttbarum so- gsione criicianutr. Unde |>er Ezechielem projiheiaii)
    diciiur : signatau super frontes [ld. virorum] eorum
    nilu, itiinc lampadarhtiv coruscalierie lerriii hbstes,
    in fugam versi sutit: "QiiitlTiocesl, quod lale bellum (Exech.m), gemenlium videlicei ei doleiitiuii). Vel
    certe in liis ticceiiiis, qui in lau litlcra coiiiiiiciiiur,
    pcr prophefarii admediuin dcdticilur?'Aii indicafc
    jiohis prpphela siiiduit, quod Redeiriploris noslriad- lioc cxpriiiiitur, quod feiTum hoslium crticis ligiio
    ventuin conira diaboluiii illa suh Gedeone duce pu- superelur. Ducti itaque sunl ad fluvium, ui aqnas
    et qiiitunque aquas flexis genibiis haiise-
    gna dcsigiiavil? Talia illic niiriiiuin acla sunt, quac hibcreni,
    a
    quanlo magis iisurii piignandi iraiiseiiiu, lanto am- ruui, bellica expcdiiione remoli sunt. Aqtift nain-
    plius a proplieiaiiiis liiysterio non receduiit. Quis que docirina inieliigitur sapicnlisc; slaiitiuiii aiilcin
    enim unqiiam cumTagenis ei iaiiipadihus" ad pfac- \ld.r siaiiie auiem geiui] rcila operalio' designatur.
    lium veiril? Quis coiitra arina vcniens, arma dese- Qni ergo dum aquas bibunl, gennllexisse perhibcu-
    ruil? Uidichluni fridicuia] nobis harc profecto itir, el a belloriitn ceriamine prohibili reccsscruni,
    hi suiii qui (lociiinam cuin opcriljns reciis nouliau-
    fprtnl, si lerribilia hpslibiis iibii fiiisscnt. Sed vieio-
    . ria ista attestaiile, didicimus, ne parva esse quae riiiiij. Qui vero tlocliinsD flucnla hauiiunl, ul ne-
    facla sunl, perpendainus. Gedeori namque ad pr;e- qu.iquam in pravis operibus carnaliler infkclantur;
    liuiii veiiiens, Redemploris sigtiat advciiitttn, de CTii, Chrisio drice,: conira liosles fidei ad pixliuiii
    quo scvipttim cst: Toltite poricisipriticipes, veslras, peigunl. Vaduiit efgo cum lubis el Jagenis; quia
    ;tl elevamini, poilm mlernales; et ihtroibii rex glorim isie^ ut diximUs, fuit ordo praeliandi. Cctincrunt
    (Psal, xxiii), Et lleruni :Quis esi isie rcxglorim? Db- lnbis, inlra lagenas missrc. sunf iuinjiadcs, | cou-
    . niinns, scilicet, /brias et poiens : Dominus polens in Traciis vero lagenis, osiensse sunllampades, qiiarum
    priclio (Ibid,). Hic Redeinpiofem iioslruin non solum coriiscauie luce, leriili hosies fugauv dcderunt-
    bpere, sed eiiam noiniiie prophelavil. Gedcoii iiam- Designatur itaqueiii lubis clamor praedicaiionuiu,
    que iiucrpretauir, circuiensin uletp. Domiiius enim apostoloruni scilkei, evangelistarum, et saucloruni
    in lamp.idibns tlaritas miraciilorum,
    per majestalis poteiuiain omuia ciicuiiiplectilur, et iiiarlyriim;;
    iainen per dispciisatiuiiis graliain iulva uieruin in lagenis vero fragililas corporuin. Tales quippe
    dux nosier Jesus Clirislus secum milites ad praliuuv
    Virginis -venii; Quid crgb est circiiiens in uiero,
    nisi qiiiu oiiiiiipolcns Duus Cliiistus inlra uieruni luit duxit; qtii, despecta: corporuin salule, liosies suos
    per infiriiiiiaiis subsiaiuiam, ei exira niuiidum pcr inorlendoprosteriierenl, eorumquc gladios noivar-
    diyinil-alis poteiiiiam ? Madiaii jnierpreialur Dei ju- ruiii niis, sed paiienlia superareht. Aruiati ciiim vene-
    nl sub jutlice suo ad prscliuui maiiyies noslri lu-
    .tlicium:
    Ut eniin bosles cjtts repeliendi el deslrtiendi es- bis, liigcnis, el lampadibus. Tubis sonueiuiii, ilinu
    senl, lion de vitio repellentis, sed de judicio judi- praedicanl, lilgenas cuiifregerunl, dum solvenda iu
    canlis fuit. Ideo; ergo Madiauilsc Dci judiciuni vo- passionitius sua cofpora, liosiililius gladiis exponuni;
    caniuf; quia alieni a gratia UedcmptOris justain respleiidnerunl lainjiaiies, ctimpost solulioncm cor-
    damiiatioiiis 'causani etiani in vpbabiilo nomiuis poriim, niiraculis coruscanl. Moxqiic hostes in fu-
    irahuiii. Contra hosies Gedcon cum irecentis \iris gam versi sunt, quia dmu moriuorutil maiiyriim
    vadit ad pracliuiri. Sblel in (45) Irecenario nuiiicio corpora iuiraculis coruscare coiispiciunt, Joce ve-
    ritalis eonfiacti sitni, quam iiiipugnaverunl. Ceci-
    plenitudp perfeclibnis inlelligi. Quid ergo per (46) iierunt
    .treceiiariiimiiumerum, nisi petfecta cognitio-Tri- ergo lubis, lit lagenac frangereniur; lagen*
    uiiaiis desigiiaiurl Cuiii liis quippe Redeinpior no- fratlae siiiit, ut lainpadcs appaieicnt; a|>parueruut
    ut in fugain hostes vertereritur, id ebt
    SJer adversarips fidei destruit, cum liis ad prsedi- iaiiipades,
    prxdicavcrunt niartyres, donec eoruin corjipraiu
    :(44)IMd., Qumst inJudic. cap., 3.
    (45j Edit., centenario. (46) ibid , per ter uuciuui cciilemuiiiih.
    Ub. SERMOXI. DE AGTIBUS APOST. .':. 14tT'
    moilesolvereiilur; corpora coruni.in niorle soluta A luippo suo tcrra commola est, cuiii plebsTsraelilica •
    sunt, ut miraculis coru.scar.ciit. Coruseayeruni mi- deJudsese fiiiibus.eyulsa, colla genlibus subiidit, qu;e
    racnlis, ul hosies suos ex divinaJuce.prbslernerent. subdi auctori recusayit. Quaesciiicel lerra qupndani
    Et iioiandum, quod stelerunl hostes anle. lagenas, columnas habuit, quia.Tn sacerdoles el.pfincipes.'
    Cl fugcruni aule lampades, quia iiimirum persecu- legis, doclores-alquePharisaeos, ruilura ej'us' pef-
    lovfi sanciae fidei praedicaloribus adluie in corpore tiiiacise structa surrexif. InTpsis hamque .TittCrx
    j.ositis resiiteriiiit, jvost soltilionein vero corporum, aedificium lenuit, et iranquillitaiis sua?. tehi|)o,re sa-
    apparentibus miraculis in Tugam yersi sunt, quia crificiofuin carnalium, quasi siiperimpbsitse fabricae,
    pavore conlriti [fd. conlerriii] apefsepuiioive.ljde- oneira porlavil. Sed translatis iiioniibus coluhuia:
    liuiii cessaveruiii. Inluendum esl eliam quod illic •concussae sunl, quia subduciis a Judaea apbslalis,
    scriptiim esl, quia itvdexlera iubas, iliic Jageiias : nec ipsi viverein illa pefniissi sunii ijui ab'illa
    auiem in sinistra lcmiertinl, quia Christi martyrcs- v*'ii« praedicatores expulerunt. Dignum quippberat
    pro magno habuerunt praedicaliotiis graliam, cor- ut lerreriam patiiamstibacii perdereiit, cujus^amb-.c
    porum verO: iilililalem pro miniino. Quisquis enim nequaqiiam suiitveiiti.coelesiispairiaeriiilitesinipu-
    plus facit iiiilitaiem f.orporis, quam graliam prae- gnare. Sed expulsis sanclis docloribus:, Judsea
    dicalionis, in sinislra lubain, in dexlera vero lage- " fundilus .torpuil, cl j'usto judicantis exaniiriei iu
    riarn lenei. Si enim prioriloco gralia praedicationis errpris tenebras oculos luentis clausit. Undeei ad-
    allenditur, el posteriori uiililas corporis, cerlum huc subditur:
    csi qnia -in dexiris luliae, cl in sinistris lagenaMe- t Qui prmcipit soli, elrion oritut :el siellas clattdii
    neiiitir. Ul ergo supra dicltim csl,d)risiv niilites, qttasi sttb signaculo (Job ix). AiiqriaiidO, liamque
    aposloli scilicel el roarlyres, non niala infercndo, in sacro eloquio solis noniiiie praedlcaiorim quaJilas
    *ed paiienter. adversa lolerando, miraculis coru- desigiialur, sicut jier JaaiineivV-diciiur: Fqciits est
    scandOi |)ersccutores Ecclesiar-vicerunt. _ spl sicul sacctis ciliciiitts (Appe.!-'vi)'. Tu cxJreiuo
    IIos divina gratia a Judsca expelli permisit, ef.ad quippe lenippre sol sictil sacciis cilicinus bstenditur,
    geriiium populos transmigrare fecit» sicut heatus - ,qiiia fulgens vita priedicantiuiri, anle Tbprbbbfttiij
    Jobinler caeiera niagiiaetinenarraljiliacsse opera oculos, aspera cl"despecla nionstraiiir.' Qui stella-
    Dev considerans, dicit: Qtti iranslulit IHOS/M,et ne- ruin quoque clarifate figiiraniur, quia| dtiin recta
    scierml (Job ix). Gregorius (47).: t In Scriplura praedicaioribus pfiedicaniy ieiiebias npsiraj ribciis
    •saera nionliiuii Jioiiiine praedieaniium aliiludo si- illuslraiit. Unde et subtractis prsedicatbribus, per
    gnalnr , de qtiibiis per Psalmislain dicitur : Susci- jr, prophot.un dicitur : Proltibitd, sunt sletlw pluviarum
    piaht monles pacem poptilo iuo, elcolles jusliliam (Jer.m). Ad lilieram veib steila; pluviariim sunt,
    ;(Piaf.axxi),Elccti:quippe prapdicatores aeiernaepar Orion, arcturum, et hyadas,;qiiaVpluviasgehefani.
    liiae non iiiimcrilo ino.nies vocanlur, quia pro .'Vila; Quia vero perdiem sol iulget, sleJiae obsciirilatem
    suaecelsiiudiiic ima terrariim deserunl, ei coelo pro- iioctis iiradianf; plerumque In sacro elbquibdiei
    pinqui fuiiil. Sed inonlcs, scilicel praedicatores Dcus appellaiione seterna patria,, ripciis autein iibriiliic
    .traiisiulil,; id.esl a Jiida'ae.obtIuraiioi)e. suhlraxit. jiraesens vita signalui'. Praedicatbres efgb saiicti, ct
    •Unde recte ileruiivper;Psalniislam dicilur,: Trans- sol iioslris oculis fiuni, cuni coJiieiriplatibiiein ribbis
    [eruniur moutes in, cor maris (Ps«/.j. XLV)V :In .cordc verse iucis.aperiunij; el velul! sieHajJnTehebfiSiu-
    eniii iiiarisiiioiites Iranslali sunl, ciim pnedicanles teni, cuin per acii*airi:vilaiW^Jifbliiliiiii iiostfisiic-
    aposloli a Jndaeae perlidia repuTsi, ad iiiielleclum cessiialibus lcrreiia. di.spbhuiii. Qtiasi iii' die iiVSbl
    geiililiuiii'-venehinl. liide ipsi qupque Jn suis.Acti- coiifscanl, cuiii ad cbiiieiiiplandaiii ihlprnse ciafiia-
    jius dicuni: fVobts oportebal primilm loqttiyetbum iis'pairiain, irieiilis.'iibsirie: acibiri! sublevarii; et,
    Dei; sed qttia repulislis illud,-et indignosvos judi- qriasi stellse in nocie resplerident, qiiia et Ctirii leiv-
    casiu mletme vitai, ecce cohveritmtir ad gehles (Act: fena agunt, olTciistiruin ribslri Operis pedem.exein--
    xiii). Sed iiaiiCeamdeni iranslaiioneni moiiliuin ijisi D plo suae rectilud.inis" diriguiii. Sed quia cxpulsis
    nescieriuii, qui in 'Doinini furorC' subversi sunl. pfscdicaloribus, iionSfuitijui plebi Jtiilalcae in perfi-
    Ctun enim de snis linlbus Hehravi aposiolos -pelle- diae suse nocte remanehij.vel clariiaieiii coh.iehipla-
    rcni.Tucrum se fecisse arbiirati' siiiitv'qiibd praedi- tionis oslenderei, vcl aciivae viiae-iuriieh aperirei;
    caiioniS'lumch aiiiiseiunl. Exigeiilibusquippe irie- vefilas, quae liaiic i'epulsain:deseruii> suhlfacio
    riiis jiisla; aiiinvailversione perCussi^iantoinielli- prscdicalionis liimine, meriib' eani suavpravitatis
    geivlise- erfbre caeCati siiftfv Ul qUbdTiiceiri pcrdc- excaecavil. Recle ergb diiitiif iQui:prmcip'it'sbti;el
    -feni, hoc esse gaudiurii ? putareiili Sed; repivlsis noh orititr : el stellctsMdddii qudsi sub iigiidculo-i
    'aposloIiSj pef Romantim pfotiriuspriiicipeiii,!sciiicet Ofiri ei quippe soleiri iibJuit,; a qiia praedicanliuiu
    •TilUm Judsea deslruilur, atque-ih cunctis gentibus aiiiiiios divertil. EiquasTSub sigiiriculo steiliis!cliui-
    ;spafsa dissipaliir. Uridc eWfaiislaiis 'iivoriiibus!;'re- sii;rqhia duni pfsedicalbies siios per silehiiuriiiiilra
    cte suhjungitur : Quicbmmovet" Jertam 'deioco suo seinetijisos reiinuilViCaecis iiiiquofum 'serisilius. cce-
    et cohttrinm ejus comulieniut (Job . ix). De loco" leste lumen abstpiidil. Peiisaiidiim vcro c*t, quia

    (47) Lib. ix Mor., cap. 2.


    147 S. MARTINI LEGIOlS'. SERjtfONES DE DlVERSIS. 148
    Idcircp aliquid sub s'gi)!b claiidiriius,: ivthoc cutiVjA Spiritus poma decerpal. Ante nativitatem dvristf
    »empusc.ongruerit,ail mediiimdeilileahius; Ex sacro •toius ; pene Orlvis pleniis erat saiigiiiiie, !'ftoma
    altesianie eloquio didicimus, quod Jttdaea, quae eliaiii TricjvjlibiiS bellis dilacerabajiir. Ppstvjuani
    ;nnhe!deseritur, ;ad ;sinum. ifideiih line coiijgetur. ve.ro ad Chrisli pracccplum siugiilare; imperiuin
    Hinc namqne per Jsaiam dicilur '.Si [mrit iiuiiterus Roinasorlilaest, aposlolorum ilineri;pra:vius Ta-
    filioriimJsrael quqsi arenamaris,-:reliqnim salvm cir.s est ofbis, ef eisdem appstolis apertae-siint
    fienl (Isai.x)? IJiu.cPauJits ail :,pp/iec plenitudo gen- pprlae urbium, alque ad .prsedicalioiiem unjus Dei
    tiumiwirflrei.er.^ •singuiare iriipe/riuin coiisliliitum esU Omiiipotens
    Qui igiiurpraed;c.iiores,su83.:;iViinc:Judae;ep"u'is sub-' Derispei; .'diieciissi.inum.-.Filiivm suum, inissis per
    , tralii.i, sed poslmodiim osl''n.dit, quasi.siibjSignaciilD ';.' iiiiiyersum mundum. aposfoljs; oiniies genies ad
    stcllas clauditi utabscoiisyirius et ppsl coru^caiiii,- .. -coguiiioneni; et : charilaiem. suam; misericoTdiier
    lnis astfpriiiii spirituaijum radiis,; noctenvs.ua?;perJi,- yocayit, siCiili.ipse; per -Zachariaiii prophelam,
    diae et nunc rcpiilsa-npn vitjeat.jei UjijeTJjuiiiinata prsedixiK : i: , ..: :--;;.:• :;;•:-'
    deDrehendal. Hinc;esl,squod,:dup,exiniii;p '
    Sibilabo, iiiquitv eis elcongregabo illos ego qui
    fes,dila,ta morie subiraciTsuijt, ,ut ad praedicalionis redimieos, el multiplicabo illosi sicttS ahlej fuerant
    u^iuvi,in fijie reyocenliir: hi suijliduae pliyae, el duo jQ mulliplicaih; Et seminabb eos; ih populis ,. et de
    candelabra in corispeclUiDoiiiinilerrav siantes (Apoc. tprige recordabuniur mti; et :.vivent'/cum ftliis, et
    xi), quprum ununi iiv Eyangelip ,;per semelipsam revertenluri El reducamebsde:terta;-M^ypiiy el de
    "Veritas;ppllicelur,;dicens:Eliasveitiprusesijel resii' Assyriis mngfegdboillqs, et ddfterram^atdqd efc
    tuetoniniqiMfilili..: xpi). QuasiiCTgpsabsignaculp Libdniidddhcamieosi; el iipn invetiietur eis docus^
    sieilae clausse;sunl:qui efnunc occultantur ne ap? (Zdch: xj:;Ailegofice:;His;qnicapiiVieraiVt in pep-
    jiarcanl, et post,^ ul.jvfodesse valeanl, appa.iebinvl. caits, significafJ&bniiniiSper^suain-cleinentianl; ut,
    1 Sed- lanveri plebs jsi:aeliijcav qu* ubertjm jn fine
    congregeniur ad euin sicuf ad . RedeinpiioneiH,
    .ciiiligeltir, itv.ipsji stincise .Eeclesiae exo.rd.iis>crude-, dieeiis klTolMte; jttgum meuin sitper vos , ele.,
    liier obduraiur;, hani .prailjcatoresyeritatis rcniiit, (Matih,:, xi),. Hos "'sanclos, Tidulicef aposlolos^
    yerba adjuloiii spcriill. ;QubjilaiVien niiraaucipris mnliiplical, iion caiiiaii sed-spiriiuali heiiediclioiie.
    <(ispeii£a';ip'rie agiluf^ ut. niiiviium prsedicantiuni . Hi seminanlur in pppulis:, ^quibus tlieit-nr : Euntes^
    gioria, quae recepia in uiio ppptilp lalere polerai, docete; oiniies: gentes : bapiimantes eOs in npmine
    ijicuntlis
    * geiitibiis repulsa dilaietur. t Pitlris, el Filii, el Spiritujj;sdneli ( Mallli., xxvin).
    .Doclripa ergo. Eyangidii per ajiostolos in.univer- Per illos Clirisli . discipulps in cunctjs. seriiiiiatos
    , sas .geni.es exi-yit; ei-sicuT bonum seiiien >,uniyer- ^* geiijibus, populi longe per idplolatriam .posiii re-
    siim orbem iinplcvit: Sicul mtilto aniea Micliscas cordabuniur Domini, in cnjus conspectu adorabunt
    prophela pravdixit: De Sion, inqnil, exibtl lex , el univorsae familia; gcntiuin. Et vivenl cum filiis,
    verbum Domini de Jerusatem (Mich. iv). Sion spe- ti,is, quos videlicel Doniino acqnisierunl praedi,-
    rulalio inicrprctaiur. Sancia Ecclesia Sibn diciiur, cando; cl revcrtctilur, ul prius morlui in iiilidel;-
    eo quod ccclesiia conleinpl.iiido, bona operando, lalc, vi\ant spiriliialilcr. lli sunl filii, quibus,
    iidversa* \ilando, indesineiiler «elesiis rcgni in- Paulus lac miiiisliabat. Scquilur : El redncam eos;
    iroilum spcculetur. Dicni ergo liic sanelus pro- de lerra JEgypti, et,de Assyriis; de lcrra videlicet
    pliela : De Sion, id est tie T!cclesia primiliva iu cui impcrabal rcx Pliarao , qui dicebat : mea sitnt,
    qua doelor esl et poniifcx ille Dei cl ATrginis flitmina, (i ego feci ea- (Eieclt., xxix); el cui tcrrte,
    Eilius, exibillex spiiitualis perapostolos ad geutes: dominabalur re\ A.ssyrius, scilicet magiius scnsus,
    Et veibuin Domini de Jerusalem, id est sermo pra- id est diabolus superbus, qui se dicit magnum,
    <l'caiionis prr iinivcrsum mundum. lintle dicitur: qui etiam arguens \cl ronyinccns intcrpre-
    ^ Jn oninem lerram exivil sonus eoinm el itt ftnes latur; iii tales ducunlur in. lerram Galaad,
    orbis lerrw vcibct eoiuin (Psttl. xvjn). Scquilur . j, j id. esl dc lcirenalibus ad spirilualia. Galaad
    Jil concidenl glctdios snos in vomeres, el hastas enim leslimoiiium transmigraiionis linierprelalur.
    suas iu liyones. (Mtclt. iv). Allcgorice per fidem Ducunltir eliam fidcles per aposlolps ad Libanum,
    Cbrisli ira' cfiionala cl convicia (lcpohiiiilnr, ul id cst ad dcaJbaiioiiem , ut dc lcncbris mundi
    jional quisque maiiuin siiaui ad .iiairum , aposlolis luijiis educli, dcalbenltir ; ct tnnc non inveniclur'
    monciiiibus, ne respicial posl lerguni, ut con- locus in illis, quia non constriiigeninr angusliis
    iraciis j.iculis perseciilionum el conuimeliarum, ferrac, sed lalitudinc casli pcifiuenuir. Per i|isos
    mclal Ciirisins spiriluale fruincntum per angclos. etiain aposiolos cordibus fidcliuin magnam Deus
    Nemo iiilendii subveriere auditores , nec proluherc sua; benignitalis dulcedinem infudil, sicut Joel
    prsedicaiorcs , sciliccl aposio,!os\ quia lempus proplicla exsullans, ac figurate loqnens , prsedixil.
    jilaiitandi esl. lterum subjtingit dicens : Xon Su- Erit, inquit, in die illa : sidtabnni monles dul-
    mel gens advenus genlem gladium : nec discenl ultra cedinem, el colles fluenllacle; el per omnes rivqs
    &clligerare, Sedebit vir sub vile, ul prenia.t. viijuin -J.udw ibunlaqum.(Joel.:.,;ui)..PjJSl resu.rreclipnein
    spirilufilis iiitclligenii;e, quod lactilicat cor hohiiiiis; aique ascensionem Dbmiiii ad coelos , inonies , id
    et sub fictt, ut dilia [dulcia, ttt in Glossa] sancli csi aiiostpli, el pbsl eos Ectiesia;> doclores ctisi
    U9 SfiRMO XI. DE ACTD3UJ5APOST. 150
    iiienteaburidahniit suavitaie.el.dhlcedinesapiehlia;. A cmlorutn (Math. viii). Hse aqq-inec.aeslalepfospc-
    ei divini cloquii; et slillabunt cx eis spifiuiaies ritalis, necTiiemeiverseculionis cessabunl. Sequitnr:
    -gratise ; et cojies,, id ,esl;, non liabenlem- lanlam Et er.il Dominus :rex, sttper omnem lerrain^kc si
    inielligentisc plenitudiijem, eniitlenlTac , qtio nu- 'dicalur ;-..cuin iales> aquse ulrumque"inare:fueriut
    .iritaf iiifanlia Ecclesise, El per pmnesrivos Judce .,. . ingfessaBi clamaras aquas dujci.flumine miligave-
    id est super ctiedeiites filips Eccleshe , abnndabiuit rinl,: Dominus, scilicet Cliristus , erit Vex ,stipeiv,
    aquse,:apostoIoriiiii .scilicet el evaivgelislanim prsc- . oinnem lerram. Tunb; rex.illefoiiissirnus cogno-.
    ^dicaiiones, et cliarismalum dona, qnia nibilln eis .. .•jJcelur, de quo dielum :esT;-;Doinine Dommus lioster,
    '•aridum erjt. Sequiltir :;;:£>! fpns de domo Domini qitam.admirabile estnomen tuumin imiversaierra !
    tgredietur, et irrigabil torrentem^.jpijiflruni, Dbdoiho (Psati vm.) ,:.';::;•...
    ppniini, inquit, id.esl de primiliva Ecclesia egre^ . Tiefiim SHbjuhgit dicens .• In die ilid reWt Domi-
    .dieiur fons bapiisinaliSj, el; doctrina; spiritualis, rihsitnus, ei nbihen ejus uiiuin, el reverielurioriinis
    ;<|uiTrrigat corda geiililiuin -, quae spinis. yiliortim, ieria usque addesetiuhifde cotle 'Adrembn-qd- au-
    ct acijjeis.malarum cpgilalipntim pungeban.lur, iit
    siricm, ei Jethsatem exdltabiuir^ (48), et ihlidbttabit
    Jbi oriantur flores viriulum ,-ubiprius oriebanliir
    isie de doiiio'! Do- ftiiilbcosito, id est iii loco, prlsiino icdificabiiur, a
    piiiiciioues yitiorum.,TujicTons pbtia videlicel Behjdmm- iiscjiie, ad loeiim -portte
    lUini esl egiessus, quandp,discipulis suis' -ail :Do... ptibris, el risqwe ad porlairi brigulbruihifeidiutte
    «Jiiius :: ;lte ; dpcele priiiieSjgenteSt-baptijtantes eox fidriqiiaet,
    iisque ridiorchlariaregis,"Ei;liribiiabuiil
    in.npinine Pairis,,et Fjiii, et S;;irilnssancti, Monics, iifeS, el .dnatlieiriaiioiieiil «riip/iMs.Ciinr Dbiiiinus
    ctiam lunc ei.-colles dulcediiicni, id esl mel sa- Jesiis Chrisitis iex fueiit siiper briiheiii terfam,
    'pie.niiae ei spiTittialis: inielligeiiiiae, c.t colles lac,. Tuiic erit uiiusVDbmiriiis de
    id esl Dei qiib" scribilur,i Siitoi*
    . doctrinam, ,;qUa pafvuli.Ecclesiae.:in 'qiiohiqm Domiiius ipse esl Detis; ipse fecit nos, et
    cogniiione nuiriunlur, siillarunt; qiiando sancti: ndit ipsi tios (Psat: Lxxn). Et eiii iuiuiii iionieii
    aposipii eoriimque suecessoresverbisel exempiis, Doihiiii, prava religlone idoioriiiii caicatiC Ttine
    ac verissinlis;Eyangcliorum.: alque Epislolarum revefletur omnisTerra in qua habilaverurit Jiidaei
    Kcriptis, hiiiversam Ecelesiaiiv irrigai.uni. lluic
    re- iisqite ad dese.rliifii, id esl usqiie ad ;pbpuiuri) geiv,-
    simile est, qnod Zacliarias prophela,. lempiis qui prius deserius, quia Sirie lioiifia legis, et
    siiiicclionis ei ascensionis Cliristi in spiritu prae- Tiuhi;
    de colle a'd Adremoii, id est ad excelsiini, qiiiade
    videi.is.gialulaiiler dicebaf: . .
    leria et de desefload colles, etde coililvus ilsque
    In clieilla exib.itnl'aqucE'vivpxle Jerjtsalent : me- i° ad irioiilana
    cbhsUfgeihtis; ei iivde lisqiie ad- au-
    \dium eatuin ad mare occideiitale:[orien!ale],.,et mer- struiri
    plenae lucis, el sic cbnscciideiidb exalia-
    diutn eariim admate .novistintnm, itt msUiteel Itieme hituf Ecclesia
    Ae si adyeiiiu ,'et habitabit inTocb de qubscripluiii
    (Zaclt,- xiv). aperlitis deiprjjivo est: In loco pascuai ibi ine 'collocainl (Psal. xxii)v
    -Cliri.sljej'usque EcclesiaRidiccrel: £i]/'J iii die illq , Et a porta Denjamln, incipiendo a virtiiie. quahi-,
    qiuc.spli Deo esl nota, exibuni. aqnm .vivm de Jetu-
    dexfera significat, 'perveniel acl pbrtivin" pribrem.,
    saltm. Aqnse ideo ivivte dicunlur, quia per Ghrisli
    vilam lribuuni.--Quasi eiiiviiuna dics es.l et ulper eam ingredialiir ad .caeleras.. PoSt*Jp,ccuirit
    fraiianv ubicst fcipis. angula;ris; .seiiixel
    , «iiiim leivipus a prinib^adventu Ciifisjii usque, ad, ppria angulbrum,
    duos pa.rieics;. iii uiiiim.
    secuiidujn.. Meditim, iiiquii, earum ad .mate occi- Clirisius, qni conjuhgil
    rbsf occurriiTurris lianaiiae.l, qui.graiissimiis' Tiei;
    dhuate [oriehiale], qnod mprtuum dicitur ; ep qupd
    dicilur. De hac lurre dicifbavid ad Deunj : Facius
    .aivhnaiiiia occidal, TOI.qpod in ejus, aquis nihil,'"
    vivere. Et medjiim eamm ad mctre; novissi es spes tnea ; lurris,, fonitud.iitis a facie inimici
    ...|)os.sli:^ iurre iiiiiil esi graljiis Iiomini de
    nijini, quod vocatuf magnum. Vcl.per tluo inaiia ,. (Psal. l\). Qua
    laboribus mundi ad Deum suspifanii. Ijide jenitur
    allegorice dup iiitelliguntur Testamenla, qusc nisi Chrisli
    fliunine spiriiualis inlelligenfia; fiierint dulcorala,, D-ad torcularia regis, ut imitatores passioius
    Titiera pccidente eispirilu non vivificant.e, amara hibani vipum quod iaefifical cor honiiiiis,:inlrpducii
    sunl. In wslale; ail,, ei hietne, ac si diceret: aqnsp, in-cellam vii)ar-iam.'Dei, in qua. esf vinuni evange-,.
    quae de Jerusalem, Jdcsl de Ecclesia.cgredienluf, Jicse prscdicalionis; el.qiii. iiuj.rismpdi tbrculaTibiik,
    liiMcalore sitcabunturviiec bieme corisiriiigeiit.ur. ! iricbrianlur, habitabunt in coelesli Jej-iisalpm, in ,
    iioii erit anajbema, .i.d.esl nialedictib ei. sepa-
    Aquae qiise deJerusalem, i.desf de Ecclesia exeiint , qua
    vdocliina est Sajvaioris^id esf baplisin-us ;, qiiaritui, ratio a.Deo, sed sociira quies coiifidenlibus in Dgo.,
    uha pars vadil adismarc occidentale [orieiilale], jd IJt ergo supradiciiiiii,esi, aqtiae viyae de Jeiiisajem
    ;csi ad populu.m ciiicujiicisionis, qui in apo.slojis et " egfessac stini,, q.uia sanclj * app.slplj; .universum
    :pcf aposiblos electus;-cst; ei pai;s, ad mare noyis- friiiiidum: eyangclieaj pi'acdj\cafionjs dpclrina^ irr'-
    simiim, quia'qb',ofientd, ci occidente.:,venieM qhi,....garunt.. .; , ,.; .,, ,;,> .-.,-i.. :,;: :---:,;;.,!>..,.
    . 'retuhibent Cuni:AbTqliam,i Isaqcef Jacob; itt rpgiip ; . (id) Hos riiinlfum Cjiristi aposlplps. .Jacpb palri-,.
    Ilcciius v.idelur legendum juxta Yulgalani : Bitur,
    " etc. '*',
    ' <f<(48)
    colle.fiemmpn ad. rtttsirttm Jerusdlein , el cxalta- (49) IsiJ. , Qtitrsf, iii C«n.,*cap,;51.v
    i5t S. MARTTNILEGIQN".SERMONES DE DIVERSIS. - 152
    areha prsesignabat, cum Nephlhaliin filium sumii A i bonorum necem saeviens miindi hujus amaritudo
    liencdicens, illuiii figurale cervum missuin.vpcabat. sighattir. De quo per Psaiinislam diciiur : Congre-
    Igitur Nephihaliirt quod interpretatur dilalatio, apo- gans sichl in ttlre dquas maris {Psal. xxxu). Aquas
    siolbs et praedic-atores caeteros signlGcar, quortim Criiln maris quasi in ulre ttomiiiiis cpngregat, cuiu
    doclrina in loiigitiidine lotius viiundi diffusa est. Ex ' niiro niodefaminc cuncla dispoiietis, in suis clausa
    bac eniintiibii fuerunl apbstoli, qui. sunl principes cofdibiis carnalium ininas frenat. Super fluctusergo
    Ecclesiaruiii el diicesl Niinvei quod iii Psahrio le- niaris Dominus gradilur, quia ciim se proceiise
    giiur, principes videlicet ZabUlon, principes Neph- vperseculionis crigunl, miracuJorum ejus obstupefa-
    ihaliiii, sliie dubio ad 'aposlolbrum persoriam re- ctibne franguntur. Qui cniin lumofes liumana? ve-
    Terttir (Psai. xxvii): Ipsi suni filii exciissorum, id sanise miligat, quasi ereclus in tumulo tindam cal-
    esi propheiaruin, qui iii inanu omnipoteiitis Uei cal. Nam chm liiorem siiuiti geutililas destrui nova
    positi, tanquam sagittae excussae perveneruht usqiie coitversalione conspiceret, cuui miindi bujus dvvitos
    adfines lefraBilJnde el bene hic Nephiliallm cervus tiationi suse contraire facta pauperum Videreiii,'
    missus scribitur, quia; liimiriim aposloli sive flum sapienles sscculi adversarii sibi imperitorum
    pr-edicaiores caKleri veloci sallu'exsilienles in - verba pensareni, inpersecutioiiis protinus lempe-
    inorem ccrvorum , transcendunt implicamenta slale tuniUerunl. Setl aiii" verbpruin adversilate
    .sicciilihuj;iis. Sicqiie cxcelsa ac subJimia hietlilail- cohuiioii, ad persecniionis procellas iiisiliiint,.si-
    lur eloquia p,ulcjviiludiiiis, id est pfavdicant cunctis gnoiiim, ut diximus, admiratione temperaiitur. Tot
    tjciitibus gi?i).tianvD«iSalvatoris. Deus igiliir per ergo in his iiuctihus Doinihus gressus posuil, jquol
    «niversum mundunrsancios apostolos dilatavif, sujierbis perseculofibus mirticula osiendi.l. Unde
    <ju,iaper ebs cun.ciis geritibus Tvomen suum mani- heue rursuni per Psalmisiam dicitur : Mirabiles
    festavit j sicul beaius Joh praedixii, inier .niulia elationes maris , mirabilis in allis Dominus (Psql,
    qnac de Dei oninipotenlia loculiis csl. Ail enim : xcii). Quia ciim conlr.aelectoriun viiam ad per-
    Qui exiehdii ccelos soltts, et graditur super flucius secUiionis undas. iri.uh.dus se mirabiliter extulil ,
    matis (Job :ix). GregoritiS (50) : t Qtiid naiiique euih superhorum! condiipr subJevata viriute prsedi-
    coelorum n.omine,, nisi saiicipriiin apostoloruiiv, cae- Ciintiuni mirabilius slravit. Miiirstros enim suos
    leforumque praedicaloiinn ecelcslis via sigiialnr. osiendit posse per miracula, quod poiestaies terre-
    De quibus jier Psalmislam dieilur : Ccelieiiarrant nae Uimuerunt per irain.
    gloriani Dei, el opera maiiiiumejtts anhuniiaiii fir- ' Qitoil bene eiiani per Jireihiam Dpminus exte-
    mctmenlum.(Psal. xvui). lpsi igitur coeli, ipsi sol . riora iiarrans, inteHora deiiuiiiians, dicit : Posui
    esse mempraiiitir. Coeli videiicei.quia inlerceden- arenam lerminum mtim , prmcejiium seinpiteanumi,
    dpproiegiiiil; sol auiein, quia jvrajilicando.vim hi- qupd noii prmteribit; et cotriinovebuntur, elnon po^
    uviiiis osienduht. Cceli ergo exiensi suiit; qnia, ctim leruiii; el iniumesceni fittctus.ejtts, et non transibuiU
    Judsea ad vini persecufionis infremuil, apostolorum il.lud (Jer. V). Afenani quippe Doiniuus mari ter-
    vitam Dpniinus, In cunctarum gentiuni cogniiioiie iiiimuii posuil, quia aJ liaiigendaiii muiidi gloriani
    (tihiiavit, El illa per justum judiciurii captiva in abjeclos el pauperes, elegit, ciijus nimirum maris
    inunduni dispe.rgitur; Jsli ubiqiie pef gfaliam iri flticltis iriluinescuiii, ctiiii poicstaies sseculi aft
    lioiioie lenduntiir. . Angusti qtiippe coeli fueranl, cojiimotLonem persectitionis. exsiliunt. Sed transire
    eum itna, plebs toi egfegios praedicalorestehebai. arenani nequeuhl, qtiia .despeclpruhi appstoioruin,
    Quis enim geiuilium Pelruni riossel, si in soJiu§, uiartyruiiique miraculis et liiimililale frahgiiiitu-i'.
    JsratTiljci populj praedicatioiie feinaiieret. Quis Sed duiri mare sacvit, dittii per ihsania' stiav lliiclus
    P,;uli virtuies agiios!cei:et, ii.isj liiine Judaca.ad no- erigiluf,. dumque virluiis iriliinae osiensione calca-
    s.irani Jiotiiiaiii persequeiido tra.rism,isiss,el.EcceTam. lur , sancta E.cclesia profjcit, alqup ad slatuii.i. su.i
    qui flagris el coiiiiini.elijs ab Israelitica jilebe rcpulsi brdinis per tcnipoiuin increirienla consurgit.
    Siuil, per mundi fiues ornawui'. Solus er.go Domi- D R.evefa apo.sipli Jes.u Christi, ei san.cii marlyr.es
    HJIScoelos exiendit, qui secreli niira dispensalione evangelica praedicalioive,; el s.uoruiji.cprpofum sah-
    consilii, praedicatores spos unde p.ermisii in iina giilnis eflusione universiiiri muiidiiin ad Dei culium
    geute opprimi, fecii in uuutdi cardiiies inde dilatari. revocaruul» et quasi culjiores,agrpru.m, dulcissin.ium
    Sed nec hpec ijisa praesenti dedita niuiidp gentili- Deo fruclum ex culia tefra usque liodie redduut..
    I^IS-,cum cul|)as,ejus.ap«isiploiiiin tingua corfipuii, Dt; quibus Amos prophela Spirilu sanclo edoctus
    veiba Vitselibeuter acccpil. Nam protiinis in el:i- evs.ultaus dicebal: E.ccediesvenienJ,,d.icil Pominus;
    tione coiitradic0bnisTiiiuniuif, alqiie ad ciiideHia- ei compreltettdet arator messorem, ei catcator uvw
    leiii persecutioiiis, se e^cita^vit., Sed qujB praedica- , miiteiiicn/.senien : el slitiabhiit mpnles duicedinem ,
    tii-iiis verbis coniraire iiitiiiir, signoruni ciiius ad- ei onijies coltes culli erunt (Amos, ix). Per lios. om-
    iiiiratione tempefatur, Unde quoque iii actovis iies pfaidicalorum ordo, apdstolorum yidelicel el
    Jsiiide apte subjungiiuf : El gruditur super fiu- cecleslasiicofum virorum, figuralur, Allegorice :
    ctus mdris (51); Quid enim lhaji.s lipniiiie Tiisi in Dies veniunt, scilicet post resiirrreclioiicm cl asceja-.i
    ' '-"
    (SO^-Ljb.iA Mor., tap. 4, (ol.) Gi-cg.,,cap. 5.
    SKX SERMO XI. DE ACTIBIjS APQST; To-I
    sionem Doiniiii, in qiiibus arator,jd est ordp dp- A Possunl lia?'c-el de secjiiido adventu jlici quando
    ctbriim',- aposioiorum videlicel el cacleroruin dp- posl viiia praiseniis Saeculi:, Ecciesia exspeclaiite
    ciorum, qui sua et aliorum corda fide ei dilecliorte adventum sponsi, genles congregabtuiliir ad. jtidi-
    exarani, repulsainfideliialis durilia, fructum bonse ciunii et regescplligenluf in,- Jocum suppliciortim ,
    operationis afferant. lsli aralores , scilicel sancii el.lun.c effundetur furor Dci puniens onuiia mala , .
    aposlbli, compreliendiinlmessores, id est eos qui ubi poienles polcnlcr tornieiila sustiiiebunt, et qui ;
    jiraidicando verbuilT Dei homines a criris sseculi iniiius peccavit, cito v.eniain irierebilur.7-n igne xeli
    evelhini ul in saricta cos Ecclesia recondanl, Per mei, -ait, devorabilut terra , qui.i gcnlilius ad judi-
    uv;c calcalbrem apostoli, et sancti inariyres inielli- ciuin congregalis, el regibus ad supplicia, consu-
    giiiitur, qui morlem, ei.ipsum diabolum calcanles, meltir in lolo orbe quidquid lerreniun esl,; el ad
    urp noniirie Chfisli paiiendo, miisla sui sanguiiiiS; opera carnis periiiiel, ul in salyandispiiiuibus, ve-
    fiindunf, ul aiiis prsebeant exempla Virluitim. llos pribus ct spinis comlnislis, uniisquisqiie Jllorum: ad
    •uirinesmittit Deus in Ecclesi.i, ut semen ili electp- aiiliquum confessipiiis Dei reverlatur ;e)pquiUm,,Tvi
    rum cordibiis veibi Dei seminent, eos.jue a curis Siccuiasacciiloruin laudans Deuhi, el cpiijunctpsludia
    , iaeciilisegregeut, eiipsi prosibi commissis gregibus -, seryiani ei assiduc in teinplo ejtis. •'..
    aiiimas ppiiaiii. El alius alium appreheudil, quia Digiium valde esl, uf ei grales et .Ja.udes non so-
    aliiis iilii succedii. Ut efgb jain supradicliiin esi, liini iii pr.csenli, sed el iu fiitufa yit.i a!) angelis ct
    Dei ct'•'Virgiriis'Fili.u.sper piopheias resurfeclioneiii lipminibiis referantur, qui oniiies hoiniiies quamvis
    su:iiri praeiiuhiiavit fuluram, el per aposlolos iipbis , indigiios, id esi uuiycrsam Ecclesiam, jierjvrophe--.
    osleiidit factanv. Cnde per Soplioniain piopheiaiii' , las ci aposlolos riiisefiqprdilcr ad, se vocare: ripii
    Ecclesia; suaeloquitur, dicens : cessal; sicut per pfopliefiiiii Osec diilcediiieni sui
    Exspecta mein dieresurreciioiiis iiiew ihjuiurum, ainoris eibenigiiiialis ostendeiis, eidein Ecciesise suaa
    quia judicium hieum ul congregem genles, ad fidem iOijuilur dicens : Spoitsabo. temihi in seinpiternum;
    videlicei, et colligam regna, priucipes scilicet per- et sponsabo te mihi in juslitia el judicio, et in mise-
    versorum.dogmatum, qui divino ardore consumen- ricprdia, et miserdtidnibus (Ose.' u). Circitincisio
    luf -f el effuttdain super eos indignalionem, oinneiitqiie data Abrahae sighiim fuit inler Deum , et seiuen il-
    i,am [uidrisinei (Sopli, m). Ac si Dei et Yirgi- litis. Sequitur : Et spoiisabo temiiti in fide, ei scies
    uis Filius sauclse Ecclesia; sponsoe snie loqiierelur qitia ego sum Domiritis: Nbta iiiisericordiam yiri,
    apeiiius : Exspectaiiie repejiendp idolaa te , et in scilicet Dei. Meretrix diu foriiicata ati virum fever-
    die fesurrectiouis iii fuiiirtiin, qttando videlicet, de C ( tiiur, nec conciliari vifo, sed spoiisafi dicitur. Et
    moffe, quaiii pro lua redempliOne passurus suin, iiota dislaniiain inlcr Dei, et lioininiimcoiijiigia;
    lesiirrexerC, fper bapiismum ie atl yiiam aeiernam liomines de virginibus eofruplas faeiunl, Deusi cOri-
    : ' ' '
    iegenerabb,'et Spiritu sancfo ad Cognoscendum me juiiclusTiiefelricibiis vifgines reddii.
    ticulos cbrdis^tui iH.uiiiiiiabb, pane cceleslis verbi iioruln dicit : Et erit in die itla : exaudiam, dicit
    confof;abpj vino eViUigelicscpraedicatipnis inebria- DominiiSj et exaudiain cmlos, et illi exaudlehl/ler-
    iio;;0 sponsa igituf exspecla nie, ut recle curii PrO-• iam. Et terra exaudiet triiicum, el viniim ei oleitm.
    jlieta yaieas dicefe : Pardium cor me:tm, Detts; Ac si dicercl : Eiii iii die iltq, scilicef quando; te
    paiaiuin cOr meuin ;'. canlabo el psaildiri in tjlorid vnilii in liile spondcro, exaudiam ccetos; id est apor-
    Viea (Psat. ivi). Possunl aiilein lisec allegoriee, de siolos; et illi exaudient teiruin, Videlicet iHairi de
    prinio advemu infelligl, quando daiiione ealcato, et qua veriias oria est, ct in qua palerfamilias, scilicet
    omhi eirofc sublato, lefienis ctiam opbribiis tle- Clirislus, seminat bonuirt semeii, et eam cpeieslis.
    sliuclis, ohiriibus iiiigiiis aposloli looiili siinl. Qiiaii-^ verbi piuvia irrigent.:~~Et ieiia exaudiet iriiicum v
    do ciiam posl vitia eipeccaia Deus in nobis. resur- el vinum, el oleum ,- lioc specialiter ad aposlolos
    gefe visus esi, atque oriines covigrogantur.ad fidem, n perliriet, qui incipieiulb a,JcrusaIem sua praedica^
    et liiilore irse Dci accendunlur igrie divino, quo de- Tione, et miraculis cpfda audientium ubiqueT'ructi-
    voranlur inillis omnia opera lerfena, Iterum Db- : ficare faciunt; qui sunt semen, duni audiunl a;Do-»
    iiiiiius Toquilur dicens :' lii igiie eniiii deli ihei . niiiio; seminalofes., dum in !ohineni- terraiii exiil,
    4evorabitur omnis leira. Quia tuhc redddm popu- Sonus eoruin. Sequilur i-Et sponsabo te^ ait, mihi in>
    lis ' labiuih eleciuhi, ut invocehl omiies nomen Do- senipiteriium. Primo Deus Pater dcspondit eani sibi
    titiiii, eiservidiit eiliumerb uhb (Sopli.; Tii). El rc- .111Abfaharii, vel cum ednxjl eam de !<Egyj)tp, ui
    slitiietur (52),! iriqult, omiiibus una lingiia , ut" uxorehi haherel senipilefnam. Secundo in, inpnle
    liuusquisqite; deposito errore sUo, ad ariiiqiium Sina,ilans ei prp sponsalibus iegis j'uslitiaiiv ei
    confessiOriis Dei eloquium reverlatur, ut" unb orn jiidicium , conjunciam legi.Tiiiseficbrdiaiii, iil si
    iiivbceritDeuin , confiieiido, qttod Domintis jesus' pcccaverit captiveiiir, si ppenitueril rovoceiur^ Ter-
    GlifiStus esl in gloi-ia Dei Palfis^ ln cujus iibiiiine:.... lia despandii eain iii adventu Fjlii sui, quodest in,
    fleciitur briiiie gehu ccelcsliujn, lerrestriuni, ef in- iide sanclse Tfiivilaiisj iiiqua fide crederites siaiim
    fernoruni (Philip. u). stiuni illum essc, quein prius negavcniiii.II.ee

    (62) Haccvcrba lionsuiil lex.lus.scdG.lo,ss,'clnua:ii yid:re op>i'4 ne quis confundatur.


    S. MARTlMTEGIOy.. SERMONES.DE DIVERSIS. -
    155 1§*3
    ,ergo mcrctrix, qusc priusfuerat conjuncla iu ;clcr- A crucifige ettm (Maltlt. xxvu), calnihi sunt nialinini
    nos yiri complevus, quia in ./Egypio i.loJla colnit, ficiiiim ; qui vero creiliderunt, ad bonas ficus, et a<!
    jlerum pcr legem assiiniitiir, quam, quia praelcriii, calalhum oplinnim rcfcraulur. Calaiiius crgo bona-
    prophclis, quasi sponsi sodalihus inierfectis, tcrlio liiin fictium, Pclrus el Paiilus, Joannes el Jacobus,
    \enii Filius, Andrcas ct Thomas, Ct cacteri apostoli, omnesque
    Quo crucifixo, el a moiinis rcsiirgeule, dcspon- discipiili fiiciiint, qui vcrbum vilsc per universuni
    satur Ecclesia, scilicet non jain in jTistiii.i legis; sed liiunduiri scmihavcruiil. Calalhus ver.o malariim li-
    in fide ci gralia Evangclii, el cognilione veiiiaiis. ciiuni, Caiplias, Annas, et cscieri infideles exsli-
    Hieroiiyiiius : Sccuiiduni Jitieram poiesl inlelligi, tciunt, qui sc cl filios suos anieqiiam nasccrcnlur,
    qnodin advcntii Chiisli bona leuipoialia piomiitiin- coiidcmnavcrunt, diccnles : Sanguis ejns super nos,
    lur credentibus, ul per ipsuni qui scmcn Deiesl, et stiper filios nostros (ibid.). Dulccdo igilur bona-
    oninia in suo ordinc curratu, sicul ab inilio condiia rtim ficuuin dulcedinem cl suaviiaiem designat
    snnl, eluiililali hoiniiium dcsci\i.ini. El lamcii Ju- Evangclinriun. El amarilndo malarum, qtiaj comedi
    dx\ posl '.anta bona, adhnc Aniiclirisium corpora- non poteranl, vcrsnlias ct iufidclilatem prsembn-
    liier exspeclant. Spiriiualiter : coeli, qui gloriam _ Juda'orum. In Chrisli ergo Ecclesia honarum
    Dei euarranl, cxaudili stitil, togantcs pro mnliere Bstrai ficiium calathi, aposloli Domini nostri Jesu Cbrisii
    Chanaitaea (Mailh. xv), et pro socru Pctri (Luc. iv). cxsiiieruni, qui adversariis illius viriliier reslite-
    El cceli, id esl aposloli, audiunl icrram, liomines vi- ruiil, cl.ui cam ad Tcclitudinis sialuni perducercnt,
    dclicet, qui stint Ecclesia , quamvis nccdiim pcrfe- sanguiucm suum.libei.uer fudcrunt.
    cli, et lamcn cusiodicntes Dei pr.ccepia. Et terra,- Myslice Godolias (53), qui inlcrprelalur magnifi*
    \d esl, Ecclcsia , audit triiicum, id eil ila pracbol euius Domino , hos Ecclesiae nobilissimos praeligu-
    spiiiTualem intelligeiiliani Ycleris ei Novi Tcsla- ravil pracdicaiorcs, qui Domini nulu pcrficiuntuT,
    mciili, ul laeiificet corda audieniiiim, modificando nI liinenles Doinimini habeani refugiiun , ct cormii
    iloclrinam secundum capacilalcni singhlorum. Et solalium ; hi pro suhjeclis animas ponuiil, et conlra
    lisec omuia , id esl ccelitm , et lerra , aposioli ici- pcrfidos exemplo Jesu Chrisli magisii i sui scuta pro-
    Ijcet, el uniycrsalis Ecclesia, audient Israel : id est, ieclionis oppominl. Usque ad iiiortem in ofiicio fi-
    semen vcrbi Dei perduccnt ad effeclum opcris, ut dcliier peisislcnies ab iuiquis perscquuiiiur, sicul
    aliud seinen facial fruclum cciilesiiiiiiin, aliud sex- Godolias iniioccns a pcifido Ismaelc occisus esl.
    .igesimum, cl aliud irigesiiuum (Mattli. xni). ISinii- Dcus igiltir sanctam Ecclesiam ad landein et glo-
    i;tiuisenieu, id eci aposlolorum docirina ceiitesimuni rC riam liomiiiis sui consiiliiit, et in ca sancios apo-
    fiucuim atlulit, quia iliis prsedicaiuibiis imiJiiiudo slolosad illius cuslodiaui cl dcfcusionem jiosttitv
    genlium ct pars quaidam Judauoruiu ad Chrisli fi- eiqtic gloriosos marlyres quasi exemplar viiiutiiui
    dem vcnil. In passioneci rcsurrcciione Filii Dei cl dedit, cl pracclaros vetciis ac novi lestamenti do-
    Yirginis, quamvis Jtidaci iiiiiiihicra signa el mira- clores, qui sufficiciiicr cam cajleslis doclriiiau iiu-
    cula vidercnl, lamen qusedam pars illoiiiiii d;uiina- hrihus irrigareiil, Iransacio jam perseculionis tein-
    hiliter i.n sua pei-man&ilmatilia ; qtiactlain vero gra- pore, Iribuit. De quibus omnibtis beatus Job Deiiin.
    Tiam bapiismi esl consecuta. in operibus ejus laudaiis, ligurative quasi de ccelc--
    Horum quippe duo calalbi figtiram praTercbant, siibus aslris luquilur, dicens :
    qnos Jercuuas Prophela sibi osien.-os a Domiuo Qui facit Arclurnm, el Oriona, et llyadas, el in--
    fuisse anle teinpluiii Domini praedixerat, ait enim : teriora austri (Job ix). Gregorius (54) : <Ncqtia-
    Qilendit inilii Dominus : et ecce duo calathi, id csi, quaiii sermo vcrilalis vanas Hcsiodi, Arati, cl Cal-
    diio cojdiini, pleni ficis ctnte lempliim Domini. Et limacbi (55) fabulas scquitur, ul Arcturiiiu iiomt-
    cata htts ttnus ficus bonas habebal, bonas nimis : el nans , exireinain stellnrnm seplem , canriam ursae
    cttlalhus tilitts ficits Itabebal matas nimis , qum co- siispiccliir, ci quasi Orion gladium leneat, amalor
    tncdi tioti poteranl (Jcr. xxiv). Puos calallios bona- insanus. llacc quippe aslroiuin nomina a culloribus.
    r:im malaiiiinqiie liciuiin quidam intcrprctaiilur in sapicntiic carnaiis iiivcnla sunl. Sed Scriplura sa-,
    lcge el Evangelio, Synagogam et Ecclesiam, Ju- cra idcirco cisdein vocabulis uiiiur, ut rcs, quas
    dacorum ci Cliiislianorum popiilum, gcJieiinam, el iiisinuare appelit, noiilia usilalseappcllaliouis cxpiit
    regnuni caioiiini; quoruni aJierum pcrliuei ad sup- mantur. Nam si astra, qnse vellet, per ignbiata,
    plitia peccalorum, alterum vero ad sanciorum ha- nobis nomina dicerel; hoino pro quo haec cadeni,
    bilaculum. Nos aulem jtixia Aposiolum legein ho- Scriplura facla est, nescircl procul dubio, qiiid au-
    liain et saiiciam, el niandatum boiuun cl saneium diict. Sic igitur in sacro eloquio sapientes Dei sei-
    seiilienlcs , ct iiiuun cssc ulriusqiic lcstainciui i nioiic-ni irahunt a sapientibus sscculi; sicul in eo,
    Deum (Ront. vn), ad Judaeos lisec releramus, qui iu pro ulilitale hominis vocem in se huinanae passionis
    adventu Do.-niuicrediderm.it, vel uon credidcriinl; ijisc coiulitor omiiiuin siimit Oens; ul vidclicel,
    ut illi qui claniaveruni Pil.tlo, dicenlcs : Crucifige,, dicat: Pcenilel cuiin ine fecissc homines stiper ter-

    (53) Ex Glossa ad cap. \i leieuiac IJKC dcsu- (5i) Lib. IX Mor., cap. 6.'
    vnuiilur. (55) Mss. vijiose calHci Marct.. .
    *-oT'. SER«IO XI. DE\ACTIBUS APOSTV' tS?
    ranv (Gen, y.i); ciiiii pr.oreclp oansici, quia is, qui A \ sol "caloris sui Vires exefif, bsteiidtiiilHf. T^lius,
    euiicta priiisqoani venianl, conspicii, ncqiiaquaiii quijvpe signi iniliis iriliEereht, '
    qiiotl sapi.erijes.T'sae-
    postquam afiqiiidfec.eril.pceniiendo resipiscil.Qnid culi Taiinim vocant; ex qrip: aiigeri sol inci|vii,et
    ergp liririiiri, si spirituaJes. viri utanlur yerbis; C.IF- ad exiendenda diei spaila, feryehtibr exsiifgit. Quid
    n:ilium, quando ipse inefTabilis et creator omiviuni iiaqiie posl Oriones Hy.idiuri ndnvine, iiisidoc.tpi-es
    Spiriihs, ui ad iniellectuni .sunm carnem perirahal; saiictas Ecclesise designaiiliir, qiii subdiictis marty-
    inse ipso carnis sermouem foi/raat: In Seripinra libusco j-ara lenipore ad niundi noiitiam venertint,
    igitiir sacra, duni nola asi.roruni noniiiia aiidiiiiiis.i qiid-ci claiius eluCei; eirepulsa infitleiil.ilis liieine,
    de qiiibus astris sermo liabeatiir, agnosciinus; cuni alliiiS
    per corda>fideliu if sbl veiiialis calcl. Qui re-
    veroiislra, quae.narrantur, pcrpendimus, reslal iit ; mota' iempestale persecutionis, explelislongis infi-
    ex eoriini niotibUs,.ad spiriiualis inielligeniiae ar-, dtiiiatis
    iipcilbus;" tiihc saiiclsDEcclesiae orli suni,
    cana siirgamus. Neque enim juxla liuefain .mirunf ., cuni ei jam credulitaiisveriluni lucidior.ahnris
    ape-
    aiiquid! diciiur, quod Deus Arcliirum, et Oriona , riliir. Nee ihunerilo docibressancii Hyadiiiiirihn-
    et llyadas fpcfi, rie JUQ niiiiiiiiiii conslat, qnia om- . CripaiiOiie
    signaiilur: Glaecp qiiijVpceloquio hyetos
    riinp ;in mundb nihil sil,quod ip.se-11.011 fecii. San- ., pliivia vocaiui', ei Ilyadtls a "piiiviis lioiiieii aece-
    cuis hscfiiQyin liaac.fcisse -fiuniinura. dicit,perqiwe
    ;|)eiiiiii, quiaonse, pfoeiddubib iiribfes feiunt.jPene.
    signari p.fQj)risee'a quae spMiuaJiler gcrutiluf,; iii- Hyaduin appeliaiioiie expfessi!siint, qiii ad siatuin
    lclligil. Quid namquc Arcluri iiomiue, qrii in cicli uiiiversalis Ecclesiae, qnasiin cceli faciem dedticii.
    axe coiisiiiuius sepicm siellatiim radiis fiilgei, nisi
    super areiiiem lerraiii liuiiiani 'peCfbris, pJuViain.
    Ectiesia iiniversiijis expfimilur,.-qnae in Joannis
    cvangRlicaedbclrina; iiifiinduril. Narii si sancise pfae-
    Apocalypsi per septcm Ecclcsias, sep.lemque caii- (licaliOiiis* seiiiib pliiViaTrioiv esseiv 'neqiiaquain
    delabra liguralur ? (Apoc.iJ.Quae dum in se.dona
    •Mbysesdixissei: ExspecleiufTsi_ciiipluvia cloquium
    sepiifprinis graii;c spirilus coiuiuel, clariliite sum- meum
    niaj.viri.iilis irradiata, quasi abaxe vcritaiis hicet, (Deui. xxxi.i), Et DoiiiiriuspbrTsajarii: Man-
    dabo nubibusrie pluanl super eaminibrem (Isai, v).
    Pensainlum qUoqup esl, qnod Areliirussemper ver-
    (Et (56j ilerum : Prdliibiim sitnt slelim vei stitlqs
    saiur, ;et nuiiquajn mergitur; quia. sancta Ecclesia
    • plitviarum (Jer.m), Arcturuni scilicet, Orion "et
    peisecuiipne.s: iniqiioruni sine cessatione tolerai, Diim ergb Hyades
    setl laincii usque ad iiu.tmli terminum, sine defeClu Hyades, quse pluvias geherani.) altiora
    ctnri pluviis veiiiuiit, ad cceli spalia soi drici'
    pefdtirat. Savpe nainque, rep.robi, qui usque ad in--
    leine.cionem eaiii perseculj suiil, quasi Jianc fundiliis.<^ tiir, quia apparenle docibrum scientia, duirt iriens
    iiostra imbre praedicailonis inlundiiiir, fideicalpr
    exsiinxisse credideruiH, s.edeo. niuliipliciter ad sla-
    aiigeturl Et perfusa lerra' ad fructum proficilv cum
    luni sui perfeciiof rediil, quo inier iiianiisperseT boni
    luinen aetheris ignescil, quia uberiu.s friiges
    qiieiiiium iiioricndo. labofayit. Arclurusergo duiii
    diim sacrae erudilionis JlaiiVT.
    yersaiur, erigii.ur; quia func sancla Ecclesia. va7 operis reddiirius,clarihs p^cr
    mam iii corde afdeiuus. Duniqiie pei-cos,
    .lejiiiiis i.nyiriule.lelicilur-, cum ardentius pro ve- sciehiia cceleslis.
    ri.lalefalig.alui'. Viide apie qupque posl Arcturuin. diebu.s sJngulis inagis magisque
    Orioii subdii; Q.riones in bsieiiditur, qiiasi Interni «obis Tumiuis vernuni
    protiiius qujppg ipso pon- ut npvus calOr noslfis riieritibus
    dpre ienipori.s Jii.einaljs ofiunlUr, suoque prlu tem- tempus aperitur;
    niaria ' riitilei, ieieorum verbis nbbis cugriiius se ipso qiiOT,.
    pesiales ex<;iutiil/*et lerrasqne pcriiirbant. su-
    Arciufu.111 nisi mar- tidie micel ciarior. Lrgente eienim inhndiifiiie,
    Quid igitur posl per Orioiies,
    dmn. sancla Ecclesia adI perna scieiitia piolicii, ei largiiis cum tempore ex-
    lyres desigrianlur? Quia : Pet-,
    ilaUini prseilicationis crigilur, ipsi liiaiiyres perse-. crescli. Hinc namque per Danieleiii. diciiiir
    ;<tu'entju"n)moleslias . passuri ad cpeli facicm.quasi j iransibunt plurimi,ei.inyliipf'eiie'rii*cw^
    i.n hienie venefunt. Hi&eienini natis, niare teiTaqijei IlJno Jroanni jn priori parie revelalibhis angelu^.
    .liifbala csi, qu.ia dum geiuiliias nipxes snos deslrui,, IJ dicil,-.:"'Signa, quw 'Jqcujta sunt . sepleni tpnitrua
    ajj.parenic iiibrum fortitiuliiic, dojtiit, iii epruiii iie.T T -(Apbc. x). Cui taiiieivJn cjusdem feyelatioiij? Ter-r,
    cem iion soluin iracundos; ac iiirbidps , sed eliamj jllinp, prsecipii dicens :.Ne signqyensyetba ptoplie%
    jilacidos -erexil, Ex OiJanihus iiaque hieiiis iiilioivr '. iimiibrii.hujus (Apoc.xxjt). Pafsquippereyelationis,.
    ,rujt,quia, clarescenie;saiictoruni aposlolovtim, e,t t aiiterior signari prsecipiiur, Termiiius prohiheiur:;
    mariyrum cci>sia,ntia, frigida mens iniideliiini adj ,quia quidquid in sanclaeEcclesiae iiiiliisTaluil, finis,
    lenipeslaiem pe.rseciitiojiis e$c.iiaia..esl. Ofioness quot.idie ostendit. Nonnullivefp a Graepa Jiltera.
    crgp C<feliun:edidii, ciini sancla Ecclesi.a inariyrcss quse Y diciiur, Hyadas iiuncupariarhilraiiliif. Qupd'
    liiisi.l. Qni dum ipqui recta ludibus ausi suiu, onirT si iia esl,-signif!caiiorii, quam diximus cpntrarium
    iiiiio.pbndus ex frigoris advcrsilaie peiTuierunt.V non esi; doclores.eniin.liis slcllis non, inconyenJeii-
    Belie autem protiiius Hyadas subdidil, quavjuvene-1- ler expressi sujii, quse a liiieiis noiiien iraliunl. Scd
    scenle vernp, ad cojli faciepi prcdeunl, ctcumjahi II qnamvis Hyades ab ejusdem lillerse yisipne non di-

    desnnt liic in
    n ahte proittiimus (caji ~5)qwm.Qtrtm proliibita sutit
    (56.) Qtise parciiihesi iiicliidimiis,
    etfil. ubv iaiiium lcgiliir : Alque hqc. q.iqii pcittio 0 s;.ellm & pluviatum, ' •
    m S. MARTINI LEGION. SERMONESDE DIVERSIS. m
    screpent, certum tamen esi, quia Hyeios imbcr di- A faeii Arctiirum, et Orionem, el Ilyadas; prolinus ad-
    eitur, et ori:c pluvias apporianl.i <!idit: et interiora auslri. Quid namqiic in hoc ioco
    Quid eiiam bealus Isidorus Ilispaniarum doctor, auslri iioniine, nisi fervor sancli Spirilus designa-
    ac nosler paironus de ejusdein stellis dical, audia- liif? Quo diim lejiletus qiiisquc fucrii, ad amorein
    niiis (57) : < Signoruin prinuis arctos, qni in axe pairiae spirilualis ignescil. Unde el spon>i \oce, in
    fixtis, septem stcllis in se rcvolntis rotatttr. Nonicii Canlicis caiilicoriim dicilur : Snrge, aquilo, el veni,
    cst Grajcum, quoil Laiinc dicitur Ursa; qua;, quia ausler, perfla horlum meum, et fluatil ttromata
    in iuoduin plaustri vcniiiir, noslri cam Scpieutrio- illjus (Caiit. iv). Auslro qnippe venienie, aquilo
    nem dixerunt. Trioncs ciiim projirie siiui boves, surgcns rccedii, ciini advcnlu sancti Spirilus ex-
    aratorii, dicli eo quotl lerram lerani, qnast leiio- pulsiis anliqiius hoslis, mcnlcm quam in lorporu
    nes. SeplchiriiJiies aiiicm non occidcrc axis vicini- coiistrinxcrai, deseril. El liortiim sponsi auslcr
    tas facit, quia in co fixavsunt. Aiclopliylax dicius, pciflat, ul aromala dcfliianl; quia iiimirum dtitii
    quod Arcion, id esi, lieluem Ur.iam seqiiiiur. sanclam Ecclcsiain dotioriim siioruui virlulibus
    Eiimdem el Doolen dixcruni, co quoil plaustio lue- Spirilus sanclus implevcrii, abjca longe latcque
    rel; signum nuillis inspeclabilc slellis, inlcr quas odorcs boni operis spargit. lnleriora ergo anslri
    Arclurus. Arciurus slella esl posl caudam Majoris IJ I siini, occulli illi angtiorum ordines, ct secretis-
    LTsae,posila in signo Booie, unde Arcturus dicla esi, simi ccelesiis jiatria; sinus, quos iiiijilet calor*san-
    quasi c yoypa, quia Uootis pracordis collocata esi. cti Spiiilus. llluc qnippe sanctorum animse, ct
    Orituraiilem, aulumiiali lemporc. Orion auieiii anic iiunc corporilius exulav, cl posl corporibus rcstiiul jv
    Tauri vesiigia fulgel, et dictus Orion ah urina, id pencniunt et qviasi aslra in nbditis occuiiaiunr.
    csl ab iniiiidaiione aquaruin. Tempore cniin liieinii Ibi pcr dicni quusi in meridiano leinporc ardcntitis
    oborltis, marc el lcrras aqnis ac tcmpesiaiibus solis ignis accendiliir , qnia condiloris clariias,
    turbal. Huiic Laiini Jugiilum vocant, eo quod sit niomJii. tis iioslra'-jain prcssa taligine manifcslius
    armalus ut gladius, et stcllarum luce lerrihiJis, videluf, cl \clui splierav radius, ad spatia.aliiora
    atque claiissimus, in quo si cffulgcnl omnia, scrt- se elcvai, ciiin dc scmciipsa nos verilas subiilitis
    nilas porlciidilur; si obscuralur hiijiis aries, tem- illuslrai. Jbi liimcri inlima: coiuemplaiionis sine
    pesias cernilur ihimiiierc. Hyatles diciip, «7:0 T»-J iiilcrveiiicnie umbra muiabililaiis ccrnitur; i.ii
    teiv, id esl a succo cl plttviis. Kam pluviavGitcce calof suinnii. Jiiiivinis, siiie,nlla obsruritatc iorporis
    itxif dicuiitiir. Oriu quippc suo cHiciunl jdutias ; pcisevciat; ibi irivisibilcs angelorum chori, qtiasi
    undc cl cas Lalini Suculas a) pellaveruui; qtii.i asir.i in ahdiiis inicant ,'qui co nunc ah honiinibus
    u vidcri
    quando nascuntur, pluviaitim signa moiistraiilur, ucijtieisut, quo Ilamma vcii luin nis aliius
    de quibus Virgilius: peifuiidiiiiltii-. Valdc ilaquc mirum esl, quod missis
    Arcturuni, pluv>asqiteIlyttdas. iijioslolis Doiiiiiius toelos cxlenriit, quod lempcr.iios
    Snnt aiiiem sejiiem siellic in fronic Tauri, ct oriun- peiseciilioiiem lumoics siipcrniarisfluclus gradiens
    . tur lempore vernali. 1 Ilis, doccnte brato Isidoro, reprcssii, quod solidaia Ecclcsia Aicliirum s^atuit,
    .ittdilis, ad ea itcrum noeebse csl ui redeamus, qusc quod robur.uis contra adversa mariyribus, Oriouas
    superitis reliquimiis. jnisil, <juod"rcpieiis in'liaiiqiiillitalc doclor.bus
    Sanclus itaquc Jobre.Icmplionis nostroc ordinem Jlyadas praibiiil, sed posl litcc, v.ilde esl admira-
    in spirilu coiiieiiiplans, cl diver.Mi doctortim, apo- bile, quod siiium nobis eoeleslis*paiii.c, qu.isi inte-
    gioloriim, scilicct ciangelislaruiii, uiailyruir. ct riora Auslri icpaiavil. Piilcliium csl oniiie lioc,
    confessoiiiiii ollieia coiisideruns ailiiiiieliir, alqtic qiiud quasi in coeli facie dc diiina dispciisaiione
    ndiniraiis cxclamcl, dicens: Qui extendii ccelossolus, ccriiilur, sed longe illucpulclirius, ct incompara.-
    qui faci: Arcttirum, el Qrionem, el llyadas. Grego- hiiius iuvchiiiir. Undc beuc ilcruin spousus in snav
    lius : Exlensis eleniiii coelis Dominus formavil Ar- sponsac Jaudibus dicit: Quam pulcluu es, amica mca,
    flurum, quia in lionoiem deduclis aposlolis, iu, D qitatn pulchra cs! Oculi lui cotumbaium abt,que eo
    coelesii cp:ivers:itione funtliivil Ectiesiam. Fuinvalo quod inliinsecus lalel (Ccint. iv). Pulchram eain
    qiioquc Aicliuo, fctit Orioiiein, quia loboiata fxle narrat, cl pulcliraiii replical, quia alia esl ei pul-
    univcrsalis Ecclesisc, conlra procellas miiiidi.ediilit ehriludoinoruiii, in qua nuiic cernitur, aiqne alia
    martyres. Edilis quoque Oiionibus prolulii llyadas, pramiiorum, inqua itine pcr condiloiis sui spocieni
    quia convalcsceniibus contra adversa iiiaiiyribus sublevabilur. Cujtis niembra, \idelicel omaes rle^.
    ail infiindeiijani aridilalem liiiniaiioniiii cordiuiii, cli, quia ad cuncla sihiplicitcr incedunl, cjus oculi
    docirinain conlulil niagi-arorum. Isii ilaqnc suiil coluinbaiiiiii votaiiltir, qni.i ni.igna luce irradi.ini,
    ; aslrorum spiritiiajium ordincs, qui duiil siniiniisi quia et sigiioriim miraciilis coruscanl. Scd quan-
    viriiiiihus einineul, scmpei' cx !>iipcrnislticcni. SedI lum esl omnc hoc iniraciilum, quod viJeri poiosr,
    posl ista quid restat, uisi ul sancla Ecclesia lahoris i illud dc inlcrnis miraciilum csl 'iiirabiiius, quud
    sui ffiicluin recipicns, ad vidcnda siipcriiae pairisc; \ideri nuiic nun jiolest, dc quo illic iiple subdilur,
    iiuerna pcrvcniat; undc ct. aptc quia dixit: Qui? absquc co quod iiilrinsecus lalel. Hoc ergo uobis

    (lil) Lib. 111htynolog, cap 71.


    161 SERMO XI. DE ACTIBijS APOST. 102
    beatiis Job iritimal, cum atislri iiiteriora coiniiieh- A A Ecclesia ab adver.-ariis in Terraodio nominis siii
    dat. Sponso igitnr absenie, sancla ingemiscii EcbJe* £( paiereliifi qualeiuis ab eb gloribsius iii;cteib:cbrb-
    sia inter piaesenlis murtdi angtistias pbsila, sicuT-liv nafetur. Sequilur;: Adduxisti 'diem corisoldlioiiisi'.
    : "" -;~-'-'ei;fiehtsiiiiiles mei(Tlireri. t). Ac si apeHiiis Clnisti
    cjiis pefsona Jcremias deplofal diceiis •:: /f
    Audieruiil qttia ingemisco ego; el rioiiest qhiidri± sponsa-, sanc'a vidclicei Ecclesia consblari ab eo-il
    soleiur me(Tlireri. i). Acsi aperlius slinclaEccIesia- derii coelesii spoiiso oiiiiiiho exspeclans, ei adveria--
    diccret: Audieriint ininiici mei, qnia -ingemisco tiosqiiTse affiixeruht, piiiiiriiab eotlem nbh dubi*
    rgo; absente Jesu Chiisio sponso ;- einoiiesTqui - taiis, loquereliir diCCns: AUduxisti diehi idrisola^
    consoIelUr me, ftigalo scilicel Spiritu sancio. Allc* iidhis',' id; csl adduces diem judicii; et qui ,me
    gbrice deplorat Ecclesia siia, el suoriimmala, pef- peisecuti sunt , Fielil siiniles niei , captivi sciliceij
    seculiones videlicet, et ihaTiyria. Uride praepoiiittit el afliiotr, sicul ego fui. Uoc niagis EciJcsiae' tiii
    Siiiliilera, quae dcnliiini sonat : Tiiifcsl dehliurii Veiiit^quia posl ultiniani caplivilalcm nuila' cblisb^
    fletils, de quibus in Carilicls legimr : Dehles tui.si^ laiibftjslai Judavis ; ct csefcris Ectlesiae pcrsectitb^
    cuigregcs tonsarum (Gant:iv); etc. Hi sUritqui rihus.Th dic judicii reddel Doriiiiiiis cbrisblaiiiiheiii
    nonlacte iiifaiitix indigenl, sed mandticant solidunl boriis,.et supplitia malis iDcpiorat ariiriiri ih; hae
    paiicm, isicul Peiro tlicfum; est: 3Iqcta; etmah- ;, , praesciil) vila virlutum; (ieirimenia;, dicerisi:i-Audie-
    duca (Aet.x). Qiiasi idiceretur;: non soluiii pariehi runiqiiia ingemisco egb; inlriilci videlicel inTial:^
    tibi.inandiicandtini apposui, sed reptilia; Tales chiiiv quse lolero. Non est , iiiqtiil, quicpnsblilrirhie ;
    doctriiiai acuniinc sdunl yitia maciare, et-fbpiiliaV anxiaiac ariimac doloiis est niigmcnlum, quia in qiio'
    idesi.Tiomiiies divcrsaf iiin gcnlium, iii Cliiisii;cor- speratv tliffert auxiliuiiv. IIoC qiioqiie Tneffabiliier
    pus trajicere. Denlinm auicin diversum esi: offii dolel,-quod irridenl bostcs -irivisibiles, qui piiug
    ciuriv^alii diviilunl, alii moliint, alij voces foriiianl. blandiebanlur. Conscicnlia aiitem gravius accu-
    Sic denles niysiici,- aiii siint , ufgfeges toiisaruiii,; sando insultal, et viiia, quae prihs videbaiitur iliil-'
    qni vetustate sppjiaii.felibus suis lac dOclrihav et cia, palescunl amara ; qui criifn aiiie Videbarituf
    , iuduriienla virlutuni miriistraiit; alii lacte candi- amicii, qui debueranl compaii; si! forte sceleia
    diofesVpiilcIiritudine officii sunt decoraii, ad suiii- sciunt -.,-•irrident quasi inimici. Uride David : 'Qiii
    niain sublililaiem vcrbum audiloribus ivunistraiii. cuslodiebunl arinnam mcam, cdnsilium'feceruiit ih
    Uhde Aposlolus : Perfeclorutn esi solus: cibus; qui unum , dicehtes : Dehs deretiqiiit eum(Pkdl: IxxYi
    exerciiaios habeitt sensus (Debr. v), vidclicei saiicti Cassiodorns : Gravior csl fascis, qui non dividiiuii
    ei Ecclesia; doclores. Ait enim : Aridieriiril Q C-IpsP dixeiiiiii coniniurii tonsilio: Detts dtreiiquli
    ^ aposloii,
    qttid ingemisco ego; et non est; qui corisolelur' riiei eum,persequimini, ei conipfeliehdite euiii. Qriasi iii
    Aiidiiuii iiiimici sponsani; id est sariclaiiiEcclesiaiii ofdine suo <!icere;;t aptid se iDeiisille qiieiri:sibi
    piofaritem, qiiav sCiVtitspohsurii ahsenlem , qrii' efsi Deum facil, d.reliquil euni^ Querii'videlit ;TaJliiiii-
    scinper ad.csf per inajcstaieih, paliliir taiiicH spbti- laiibus fatigaluhv, puiarit aDeo essg iicielitTusn.
    sani lcnlalionibus conculi, ut seivvper sblliciia sii;'r lwgb :perseqriimini etvin, lit lai'dum,:<;i ebmptelieW
    el tiiiiida , nc cbrruptoris siiggesllorienl suscipiatV dite; ul invalidiiiii; qula lionest, qui Cripiii ijoni-
    Audieruritymqnil^ quia ihgemiscoegb, quOd-seihper preiierisiuiii Setl qiiisqiie sefvtis Dei viiiCil;ohiriia
    optaveihhl, (|ubd iiuhqiiaiii suspiCati siilit. ATo»i"<;i{adversa pravsenlis mundi, cum Dei jiivamiiie. Aiiima
    ^KI coHso/e/MJ-; fqiii:i'Spiritus sanclus rioii habilal lii ita'qiic;Tii pT-scdicliiiiicst, liabet dentes; viftuies sci-
    corppre subdito peccaiis, ef quoiidic mufiiplicaiuT licet, ei discrelas t'ogilaiiones;quae prospefav ei
    ii:iiltiui liietiin, leiilalioncs videlicet; lilioruin meo- adversa noiuni Uividere,.cl cprisolaiiiem Spiriiiiiii
    fiini, ci pefjcula pfaesenlis saiciiJU Tieruiri dicit f sanclum requirere; ct Dei niiscficofdiairi sjjc-
    -" ' ' " '' '<'"•';';. "'
    Omncs iniihici mei audieruht nicilum iiicuin, twtaii rare. ;"':'';'
    suiit [Thren. i) , etc.Tiruiiici Ecclesiae srint daeiiib-in "Uiide addidit: Adduxisiidiem corisPtdtiohis; e:c.!'
    nes, bsbreilci , el fa)si;Cliri.sTiaiiij. et pcfseCuiores- . Scit enim fulelis anima, poeiiitei)iibus post anguslias
    pagaiii.; Naiii ct Judsei graviler eam aJilixeruuiiiiv :; veniani- dari, ei insuliamibus supplicia' retiibiii.
    ipsb capite suoChrisio, et suis membris , id vesfiii Igitur Deus Paler ab initio pcr VcrbUm siiurii cd-
    aposlblis, et inariyribtls, cl cseleris: fidelibus; quiai 32teriuim sibi, cfconsubslaiiliale, pi-bphetaset apb-
    fjuibusdam inlcffeclis, alios de finibus suisejece.! stolos eligcre, el per eos Ect-lesiiim sii:im crinso-»
    rriiit. Dical iiaqiie Clirisli sponsa , quasj de ihiiiil-; lafi,: el iab iiifidclibus segfegnfe lion desiiiiUilibc;
    cis Jsiiis qUeriiribniain facieiido, eideni sponsb siib-ii: •Yerbum Deo Patri coanefnuin facium est; ad Jcfe-:^
    Onines inimici mei audierunl malum •meum,\ daenvor: miam propliclam a Doinino, ul eosdcm apbstolos
    nesscijiCei,;et peiseculores caeiefi aUdieruhiper-? et doctores ad.prsedicandum solliciiarclvdicciisiAt'-;
    secuiioncs aposloloium, passiones Slepliaiii, ct dite iefbum pqcli litijus, et loquimitii ddmrqsjudai
    aKorum martyrUin , et iiieoiulii aflliclioncs meiii-.: eiKabitaiores Jerusalem (Jei. ii); etc:rAc si Tipef^
    brorum. Lwlali s,uni quoniam tu fecisti, idesljuslo lius diceret raudite Yefbum quOd!eratiii;pfjiTCipib;'
    judicio fieri pcrmisisti. Unde diciiur.: Ego D.qininus apudDeiiini clDeiiseraiVcrbUiii. Acsi Deus;Pat<;r!
    faciens pqcem ; et creans mahtm [Isai. LV;, id est lirophetis, et aposlolis caclefisqus Ecclesiai; dbcib-
    justo jiitiicio permilieiis. Ad hoc ipse peruiisit, nl ribus Itiqiiereiui-, iiitcns r Amtiic verbuin pacti hu-
    JG5 S. MAftTINI LEGION. SERMONES DE DIVERSIS. 1C4
    jus, unigeniii scilicclFilii mci vobis a mc pro sa- A Jmla-i eifromalcdicti sunt, qui non audicrunt lesta-
    ltiie vcstra missi. Ohcditc ergo illi in oriuiihus menliim Dei, quando ednxil cos de lerra .•Egypti.
    qiiaeciuif|iie tlixeril vobis. De quo Moyses : Propbe- Nos aiiiem qui in Chrisium credimiK, lestanicnto
    tam, Inquit, snscilabil vobis Dominus Dcti-s\csicr cjus ohcdimus, quod per Moyscm iradiiuf; quia in
    di; fralrilitts vcslris, laiiquam mcipsnm audiclis semine Abralue, boc est in Clirislo bcnediciinur. Ad
    juxta oiniiia qtisc locuius fucril vobis (Dettl. xvin). hoc ergo Dei'Filius sancios apostolos elcgii, eos-
    De quo cliain Deus Paier tribns discipulis, Peiro quc per universas mundi parics ad piaedicandum
    videlicet, Jacobo el Jonimi, ipsum in moiite Irans- misit', ul cordibus omiiium qutc sub coelo sunt na-
    figiifaium cerricnlibus ait : Ilic cst Fitius meus lioiuiin, verba pacii hiijus, vclut niihes aquam in-
    dilectus, in qno milii coinjrlacui; 'ipsum audiie luiidcrcM; scilicel ut ipsnni cum Patre ct Spiiiiu
    (Mailh. xvn). Ac si dicprct: oirnia quaecunquc di- sancto iifium ct vcmm Denm esse credereni. Hoc
    xerit vobis, servaie, el facite; liaecenim est miliias eiiam eistlem suis pnccepil diseipulis, ut pro-
    prscdicanliuin, si ad singulos fiat Dei verbum. Quid funda et myslica perfeciioribns; aperta aulem ru-
    cniin prodcsl milii convenisse in mnnduin, si non dibus, riuiius vidclicet inlelligeniibii^ prsediraren!.
    liabeam verbum illud quod facluin cst ad propbctas. Unde bcatus Job Deiim in ipsius operibus lau-
    Et discipulis ail: Ecce ego vobiscum sitm omnibns ^ daiis, ait:
    diebus usque ad consummationem smculi (Matlh. . Qui ligat aqttas in ntibibas, ttl iwn crttmpant pari-
    xxvui). Dicat ergo Deus Palcr proplieiis, ei apo- ler deorsum (Job Xxvi). Gregoiius (58). Quid hoc,
    stplis, alque ecclcsiasiicis viris : Audite verbum Joco aqua, nisi sciclilia, quid vcro niilics, nisi pr:c-
    pacli liujtts, id cst niagni consilii: cl loquimini ad dicalores, id cst sancti aposloli appellantur. Nam
    viros Juda, scilicel Christianos, qni vere sunl con- quod in sacro eloquio aliquando aquascienlia dici-
    fessores Chrisli: Et habilalorcs Jerusalem, Ecclesise tur, Salomone altestanlc didicimus, qui ritl : Aqita
    vidclicct, quae cst civilas rcgis mogni, el visio pacis. profutida verba ex ore viri; el toirens redundans,
    P.ix eiiiin in ca per ciiiiidcm Chrisluin, qui cst foiis sapicntiw (Prov. x\m). Aquani significare
    Verbnni Patris, niulliplicattir et cemilur. Jiulsei scicniiam, David prophela lcslatur ditens : Teue-
    confessores ihtcrprclanliir a Juda palriarcha, dc brosa aqua in nubibus acris (Psal. xvu), id cst oc-
    (•iijuslribu orlus csl Dominus, de qtio vere dicitur : ciilia scienlia in prophciis; quia aute advcniiuii
    Juda, te laudabunlfralres Ini; tnanus luai in cervi- Domini dnm occnltis sacramcnlis giavitli inwir-isa
    cibus inimhortim tuoruin (Gen. xux). Ciim ergo atl mystcria geslarent, iiiliicntium oculis eorum intti-
    \iros Juda, ci ad habilatores Jerusalem vcrbuni ligcntia caligahat. Nubium vero nomine, quid
    C
    pracdicaiionis fieri pravcipiiur, ad Cbrislianos, qui hoc loco aliud quam praedicaiores, sancli apo-
    vcre confessores Christi snnl, Teferiur. Loquantur sioli videlicct, designaniur, qui per limndi partcs
    iiaquc prophctse, ei aposioli verbum pacti Domini: circiimquaqiic transmissi, ct vcrhis uovcranl jilue-
    Jlwc dicil Domimts Deus Israel: Maledicltts vir, qui rc, et miraculis coruscare, cl minis lcrrere; Quod
    iton audieril rerba pacti liiijus , quod ptmcepi pa- Isaias propheta longe anle iniuens dixil:Quf sunt
    Iribtts veslris in die qua edttxi eos de lerra JEgypli, isti, qui ut nubes volant ? (Isai. LX;) Quia ifeitur
    de fornace ferrea dicens : Audiie vocem meam; el heatus Job propheiico plcnus spiritu, in hac locu-
    (aciie omnia qitm prwcepi vobis, et eriiis milit in po- lione sua ad Dei iaudem iniiin nascenlis Ecclesiae
    pulum, ego ero vobis in Deum (Jer. xi). Ac si dicat: desideral exoriri, sludet ejus ordinem ab aposto^'
    Non generis privilcgio, non circumcisionis pracro- loruin praedicationenarrare, quia curayerunt snm-'
    gaiivn, non Sabbali otio, scd propier obcilienliam mopere rudihus populis plana el capacibiiiai non
    Israel ellicior ejus Deus, et ipsc populus incus. Et siiinma el ardua prsedicarc. Nam si scicniiam
    hic qiiidem, lioc est, in legc nd servos loquilur, in sanctam, qusc hic aquac noiuine designalur, ut pcr
    Evangelio~aiiiein ad amicos : Vos, inquil, atnici mei Spiritum sanctuin hauriebant corde, oie funde-
    eslis, si feceiuis quw ego prmcipio vobis (Joan. xv). D rcnt, immcnsiiate ejus audiloies suos oppriinerent
    Et iieriim : Jam non dicam vos servos, sed amicos; poiiits qiiam rigarenl. Unde religala inlrinsecus
    quia servus nescil quid facial Dominus ejus (ibid.). scientia, ul non parilcr deorsum erumpcrcl, audi-
    Cum aiitem amici fuerinl, dc amicis in filios Irans- lorcs suos distillaiione verborum iiutricns, nubs illa
    eunt. Quotquot aulem receperunl em, clcdil eis potes-. loquebatur dicens : Non potui vobis toqui, quasl
    latem fitios Det fieri (Josn. i) elc. Ainicis aulcm, et spirilualibtts, sed quasi carnalibtis. Tanquam parvU-
    filiis prsccipil, diccus : Estoie perfecii, sicul lis in Chrislo, lac vobis politm dedi, non escam
    Puter vester ctelestis perfeclus esl (Mattli. v). In (1 Cvr. III). Quis eniin ferre poluissel, si rapltis ad
    hoc quou pcrfeciioiicin nominat, non -.cqualiia- teriium ccclum, rapius in paradisum, eliam arca-
    tem, scd similitudinem signal. ln icgc obedienlia na vcrba audiens, quae dici homiiii non licerel; lairt
    niandalorum prsccipitur, in Evangelio autcm simi- immensos superiia; scieniise sinus aperircl? Aut cu-
    litudo Dci filiis Ecclesise promillilur. Malediclus, jus auditoris virlutein non opprimeret, si ea quse
    inquil, vir qiti non audierit verbum pacli lutjits. ihtriiisccus hauriri polerat, ii) quantiim carnis lin'

    158) Lib. xvu Mor. cap., li.


    m SERMO XI.,DE A£TTBliS APQST.. .-;,;;'; 186
    gtia suuTceret, exlrinsecus inunilaiis aqnav lmjiis A i qnaiita sinl. Prscdicalorcs igitur sanclac Ecclesioe
    inimeiisilas cmanassell.Utvero auditorcs riidcs iioiv juxia audienliiiin capacila'em, ul dicliiin csl, tle-
    iiuindalione scienliac, sed moderala praedicalionis bent pracdicarc, ut in coiiini cordibus vitia pcs iut
    distillaiiorieproficianl, ligat Deusaquas in nubibus, resccarc , vjrliiics iiutrifc , el omiiibiis modmii
    ul non erumpant pariter deorsumj; quia doclorum Ghrislianx religionis imponcre, eosque ad acdifi
    pracdicationem temperal, ul audilorum infirmiias citim Jerusalem ccclcsiis apios exhibcre. Deus
    doctoruni rore nuirita convalescal. Quod bene in cnim veteris, el novi lestamenii docloribus prsedi-
    Evangelio myslica narralionenarratur, cum dicitur: candi mensiiram iribuil, sicul K-zcchicl propJiela de
    Ascendit Jesus in naviculam Pelri, et rogavtt eum, eisdcm fignraie loquiiiir, dicens :
    tti a lerra reduceret pusiUum , ei sedens prwdicabal Vidiin poria \irum sia.itcm, qui in manu sua ra-
    tttrbis (Luc. v). Per navcin Petri quid aliud, quam lamiini hahcbat, cl .xdificiuin ejusque porias meii-
    coiiiniissa Pclro Ecclesia figuratur. De qua, ut Do- surabal el incnsus cst liincn porix, ju.ua vcstibu-
    niiniis lurbis confluciilibus prsedicel, enm a terra liim porise iniiinsccus, calamo uno (/:'sec/i.,.xL).
    panlulum rcducij'ubet. Qiiam non in alium duci, el Vir isle Chrislus csi, qui calamum in inaiui su.i,
    iaincn a lerra praccipit removcri, profecto insi- hoc cst mensuiani sacrse Sciipiurac in polestaie
    jiuans praidicalores snos, rudihus debcre jiopulis B sua icnet, qua iilrumqiie limen , inierius vidcl cci
    necalia niniis de coclesiibus, hec- tamcii lerrcna et exierius melilur, id Csl sarictornin vcteris et
    prsedicare. Aqua ilaquc ligatur in niibibus, qnia novi lesiamenli viiam disponil, el pcr eos ciinclo-
    prsedicalorum scieniia inlirmorttm mcillibus lo- runi mores fidclium rcgil, et \ilia corrigil.- Gie-
    quens, quaiitum seulirc valei, Ioqui prohibelur. gorius (59) : Limen cxicrius, P.iires \cteiis tesia-
    Nam plerumque si audiiorum cor, veibi iiiimciisi- meiili, per quoriim prajdicaiioncm penersa opera
    lale corriunpitur, lingna doceniium indiscretionis pnnila snnl, et liinen intcriiis, docioiis novi tcsia-
    puena nmllatur. Uude sciiplum csl: Si quis aperue- meiiti nccipimus, qiiornni doctriua ab iiitiiis -co-
    rit cislernain, et effoderit, el tion operuerit eain, de- gilaiionibus aniniiis cocitelur. llli exlrinsecus
    scenderilque bos veiasintts iriea, Doininus cislcrnm Iiicruni, qui Chrisliim in carne non vilCruut, scd
    reddet pieiium jumenlorum (Exod. xxi). Quid csl lamcn a sancia EecJcsia dhisi non fucrnnt, quia
    cniiii apciire cisiernam, nisi inuilectu valido Stri- menie, opere, pracdicalione, isla fidei saeiavncnta
    pturae sacrse arcana pcnctrare? Quid atilem per bo- lcniierunt. Siciitenim nos in praeieriti Christi pas-
    vem, el asinnni, id cst niundum iminuudumqiie sione salvi suinus, ita illi per fidein jn.eaiudcni-
    auirnal, nisi lidelis et infidclis accipilur? Qui ergo veninram sunl salvati.llli foras fuerunt, non exiia
    tisternam fodil, coopcriat, ne illnc bos vcl asimis niyslcriuin, scd extra lempiis. Mali aulem jia^lores
    ruai; id esl qui in sacro eloquio jam alialnlclligil, minquam inlus.sed scmperforas fueruiii, ideoque
    siiblimcs coruin scnsus non capienlibus per silen- repulsi siinl a Domino. Quia ergo Domiiius pcr
    lium legat, nc pcr scaiidalum incnlis, uul fidclem patisioiieni et resurieciioiii-ni JesuChristi Fihi su!,
    parvtiliiin, aut iiifidtTem qui credere poluisset, in- Synagogae paslores, nou d.co p'isloref, scd legis
    lcrinial. Ex morlc enini jumciiioruhi debel prc- Irausgressoies, Scribas sc.licet ct Pharisseos a f.:-
    lium, quia illtid scilicel adniisil, unde ad agciid.un cie sua propter jJloruin iniquitales decreverat pro-
    pceniienliain reus lciiclnr. Opcriciida cst iiaquc jicere, el corum loco aposiolos subrogarc; per
    tisleina, qitia coiam parvulis menlibiis legenda est Jeremiam prophelam hoc cis curavit iudicarc, ili-
    alla stienlia, ne unde cor docenlium aii siinima ctiis : Vos dispersislis. gregem meum, ejec.slis, et
    .illollilur, inde iiifirmilas audilofum ad iina dila- non visitaslis eos; ct quia hoc fccislis , ecce eqo
    baiur. Dicalur itaque recle : Qui licjai aquasinnti- visitubo super vos malitiam studiorum vestrorum di-
    bibus, ui^non eriiuipant pariter deorsttm. Pariter cii Dominus (Jcr. XXIII).Quia omiiis spes Judaici
    nani(|iie crniiiperenl, si coram infiniiis audilpribus, dcfeccral regni, transit ad Ecclesi.e principes Sy-
    qiiania esl scientia, ex ore loqtienlis" cmanarel; si D ' nagoga cum suis pastoribus, dciclicla atquc dam-
    siimil sc oiiinis pleniludo prxdicatiouis cffundercl, naia, ad aposiolos fit scrmo dc qulhiis diciiur :
    et iiilril sibi cum proficicntibus rescrvarct. Dignuin Suscilabo super eos paslores, elc. Ecce, inqtii, cgo
    quippe esi, ut qui prsedicat, audienlis inodum con- congregaborelic/uias populi mei de omnibus lei ris, atl
    slderet, quatenus ipsa piaedicatio cum auditoris sui qttas ejeceram eos iftuc: ei convertam eos ad ruru
    increiiientis crcscat. Sic quippe agcre unusquisqiie stta ; el crescenl cl multipUcubuiiiur (lbtd ). Qi.asi
    prxdicalor debet, sicut cum illo divinitus agilur : tlicerel: ecce ego el non alius, congregabo reJiijuiiS
    ui nequaqmim cuiicla quac seniii, inlirmis insinuei;' giegis mei, genlilem scilicel populum longc laicqiic
    quia el quousquc ipse pariie morlalitalis iiifirmus pcccando vagantem, de omnihtis lcrris ad quas,-
    csi, qutc supeina sunt, cuncia non sentit. Praedica- exigcnlibus pcccatis, ejeceram eos illuc, et conver--
    rc ergo rudibus non debel, quaiilum cognoscit, quia lam eos ad rura sua, id esl ad sauclam Ecclesiam,-
    et ipse de supcruis myslcriis cognoscere non valet ul ibi pascanturin herbis sauctarum Scripiuraiuin
    (59) DesiimunUir h.ec ex Greg. Ilom. 15, in siimmi pontificis quoJ siinililcr lacit in consetpien-
    Eiech. Se,l .Maiiinus liansciilii Gioss.un non lam libus.
    ' S. MARTINI LEGION. SERMONES DJEblVERSIS. 168
    467 „:.
    vVrentibus, cl fict unilrii ovile, et unus pasior, el A lianlj quasi in diversolatcre slnium habenl. Corda
    crescent viflulibus, cl miiliiplicaburilur spiriluali, itaque snncloriim incnsie Dei siuit ad holocaustum
    nbvaqiie piogeriie.Tieriim djcit: Et sitscitabo snper quadfis lapidibus conslruclae, quia, qni yerba
    eos pastores, el pascent eosi Abjeclis pasioribiis Sy- Doinini seniper cogilanl, scmet:psos Douiino a car-
    n.igogsn., Scribis scilicel ct Pharisa;is, suscilabo nali viia maciani, Uhdc dicilur: Lex Dei ejus in
    supcr pppiiluni meiiiii pastores i aposlolos videlicet cotde ipsihs (Psa/. xxxvi), plc. Cassiodoriis : t Lex
    et ecclesiasiicos viros; el pnsceni eos piuic verhi DeJ cjus, i<| est pfsecepla Oei suiil in cordc jpsitis,
    Dei. Possifmus lioc JTixla irppolpgiam, de Ecclesiao Ct qnasi cof, consonanl lingu:e.El quid illi prodesi?
    priiicipibusTiljeiligefei quiribnreguritiovps Doinini hoc viilelicet, quia -iioji supplantabuniur gressiis
    riigiic. Quibvis alijectjSi atquedamnatis , salvalur </i<s,;;Suppianlarc esl, planiis foveam insidiafiiiii ,
    pppulus bonis tradilits pastoiibtis, et reliquiao sal- praetendefe.1 JEfest seiisiis : yerbum in-.corile,libe-
    vaniur. Perdiinloves: pastofes liasresim docenies, ral a Jaqiiejs pcccatoris, ul non siipplantenltir
    '
    laccrant et dissijiant sciiisniata facicntes', ejicitint gresstis hohiiiiis Deilili iaiidanlis. » .'.
    ab Ecclesia injTisle persequciiles, el Superba agen- Procul diibio qui iii legc; Domini meditattfr die
    fes ; nec visilanl in fide debilcs , posiiileniibiis ina- ac nocie eliam cuin Prophcia: polest dicere : 7»
    liiiin retrahentes. Qubrum onininm miserclur Do- D corde mea dbscoiidi etoquia. tita, ttl noh peccem
    "niinus, prislina pascua reddens, ct nialos paslorcs tibi (Psal. cxviu). Quasi dicerel : Exquisivi iiian-
    auferens. Boni pastorcs sancta aniiiiajiii, id est fi- data lua ,ef eiiain uienipriae comniendavi; eil.ioc
    deles populos reficiunt suis ptavdicalioriibiis, velut 'est in corde meo nbscoiidi eloquia lua, rcoondifj
    arigelicisdapibus. Sancioriini igiliir Palriun, do- abscondi, pprcis videlicet cl canibus. Cassiodoriis :
    , ctrina ccelesiis diilcedihis esl incnsa. Unde Ezechici t Geiius eriim peccaii csl, ohsiinaiis prsedicare, ct
    propheia in visibne sibidivinitus osiensa, figuinic itlco abscoridi cloquia lua, ul nou pecccm libi, qui
    loquitur, ditens ; Vidiin vestibulo porim inierioris dicis : Nolijedaie sancium canibus :; el margariiqs
    duas mensas Itinc, el duas inde;ul immolarelur s«:-; ante porcosjppneie (Maith. vii). Viiiuin cst cniiii se-
    perpas iiplocattslumpptp cleliclo, "-elAptq:,pccccxlo creta riiysleria in<Iign:s;viilgajre,el quasi Baliyloniis
    -
    (E*ech. xt). Gregorius :.Porta hosira.idest ciiiho- Thesauros domus Domini osieiulerc;qupd aliali-
    lica fides in inieriori vestibulo qualuor..niensas Jia- quo fit vel adtilaiione , ut placeal ei cui diyuigat;
    beti quia sancta EcClesia ad crudilioneiii fideliuiii, vel!bVaritia,;ui; nliqiiitl Ittcretur ; vcl jnclanlJa, ut •
    tjiinluor accepit ordiiics fegenlium. Unile beatissi- , plura scirtivideatur; vcl loqiiacimie intauln, dum
    tnus Paiilus loquiinr j dicciis : Ipse , scilicel Dcus, sine jiidicipieiiiel emissum volnl irrevocabile ver-
    dedil quosdam qhidem appsIolos,quosdain auleiiipro- bum. » Assuniendn est eiiiin disciplina sileniii. ui
    pltetas, alios vejo evangelistasialios pastores, et do- prius qiiistaceai, quaui loqiiatiir. Unde diciiiir :
    clores (Eplt. iv),qtii unus ordo sunl. Isti crgndum Sit oinitis ItOmo vetox ad audiendutn, tardus atttcm
    prxdicanl, grcgcm Domini, idesl fidelem populutn ad loquendum, el tardus ad iram .(Jac. i). Idcoque
    spiriluali dulcedinc saiianl. llabel el porla extcrior Isnins cum ei dixissei Dominus, clainu, non priiis
    qualuor incnsas, Synagoga sciliccl, principes sacer- clamavit, quam audirct, qtiid cla.marc debcret,
    dolum , el scniorcs populi Scribas el Phaiisseos; diceus : Quid clamabo (Isui. XL). Doiiiinus ciiam
    qui Pharisac.i lcgis dociores vocaii snnl. In utraque in Evangclio coniparat rcgnum toelorum llicscuro
    crgo porla duae nicusae suut hinc, el dnae inde, quia abscondilo in agro; liic cst llicsaurus sapicutia;, cl
    sancla Ecclesia in sui exordio apostolos et projihc- cngnilionis, quem cum invencril homo abscondil
    las habuil, qui scilicel posi aposlolos orli suiii. iu corde suo, ncc divulgal (Mdttli. xui); sicul-JI/a-
    Nuuc aulem habcl evangtiislas, alque doclores. rta conservabat omnia verba Domini conferens in
    Evangclistai sunl, qui gaudia cceleslis patria; popu- corde suo (Lttc. \\). Ut ergo suppdictum cst, cqr-
    lis iiuiiliant. lnierioris aiilcm poriae, id cst san- da sartclorum nicnsa; Dei sunl, qui \erba Demi.ii
    clac Ecclesiac incnsae holocaiislum habcnt, quia siv<; j) sine inicrmissione medilanliir, ex quibus Ecclcsiie
    in cordibus aposioloruin alque prophetarum, sive parvulos rcficiiinl. Dc liis ilnque lapidibus per
    . in meiite cvangelistarum et doctorum, ignis santti Isaiain dicilur : Luteres ccciderunt, sed quadris la-
    Spirilus exarsil, ct ardct, qui oiniicm iiitciilioneni pidibus adificabimus (Isai. ix). Ac si apertius dice-
    siivul vl cogiiaiioiiesabsiimit. Flanuna ctiamamoris relur : Lateres cecideruni, id esl Judxi; scd qua-
    Dci quasi holocausium totuni simul quod invenii, dris lapidibns xdificabimus, id esl sanctis aposiolis,
    incendit. Mensx vci-p li;t'c cx qtiadris lapidibns ct marlyribus, el Ecclcsix tloctoribus, quibusavdi-
    factx sinit; qnia dtim qiiolidic sacri cloquii vcrba ficalur coeleslis Jerusalcm sediiiciiim ex vivis ei
    iiiodita.iiiiir, ad oflercndiiin Domiiio oraiionis holo- clectis lapidibus. De his populus Cliristianus, vesti-
    causlum, quasi ex qundiis lapidibus conslruiinliif. biilum scilicet, mensas habel quatuor conslructas;
    Verba eniin sanclse Sciiplurae lapidcs quadri suni, quin fidem, vitam rectam, palientiam, benignila-
    qua; ubiqtie firmiier. stanl, el nusquam repreliendiin- lem dc vila sanciorum jn exemplum sumil. Solus •
    tur. Nam in omne quod prsclcriluin narrant, in crgo Deus ab hominibus, aiquc ah omnibus cceli
    oiiinc quod veniurum (irsedicaiil, in omiie qtiod spi- bentoriun spiiiluiim ordinibus csl adorandus, glo-
    rilttniuer sonnnl, iii oiniic qnod moraliier (iniiiui- rificandus, c.'t supef oiniiia diligeiidus, qui in suae
    4<JD SERMO XI. DE ACTIBUS APOST. 170
    dileclionis Filio, id esl in Chrislo, oirinia resiaura- A exse; lu vero perfecisli eam, quia virlus in' infir,-
    vit in angelis, et sanclis boininibus.- DeTpio Jerei-. rnilale perficitur (II Cor. xjj); ^liier : Pluvidm
    mias prophela Spirilii sancto edoclus, ait : 'voluntariam segregabis, Deus, hwtedilati tuw. Et hoc
    Qui fdcii tertam ih foiiitudirie sua; prwparal br- qubmpdofiel? Narrt eoeli' disiillavertint, id estapo-
    bem in sdpientia sua, el prudenlia sua exiendit cce- stoli distillabunl a facie Dei Sinai, id cst a cogpi-
    los(Jer, x). "-A'c si dicerel: Deus Pater facit ter<- tioneDei danlis legeril iri Sina, a facie Dei Israel.
    ram in fortitudine sua, de pecealoribus sciiicet ju- Isracl dico^.noft securidum carriem, sed veri Israel
    stos facit et sanclos; el pranparat orbem ad ser- recipierilis graliam, cl non-prsesumenlis de carnali
    '""
    viendum sibj in sapientia sua, hoc esl iri Fiiip, qui observaniia. Ad Iioc enim dedit legem, ui terreret
    fdrtitudo et virtus et sapientia ejus esi; eipruderi* de se praesumeiiies;: dedif et benedictionem, ut
    tia sua extendit coelos, doctrinam vidclicet aposlo- liberaret in se speranles. Dical ergo David rex et
    lorum per universum mundum lale diffundit. Ipse "prbpheta: Plitviamvoluntariamsegregabis^ Deus,hm-
    enim dixil el facla ' sunt; ipse mandavit et creala reditali lum, Cmli u\qri\l,disliUabunt. Et quid disiil-
    sunl (Psal. CXLVIII),sic loquens ad Filium •: Facia- labunt? Pluviam' scilicel volunlariam, id est im-
    mus Jtominem ad imaginem el sintiliiudinem rib- _ bfem verbi Dei voluntarie, Cl nori per merila Ito-
    . stram (Gen.i).-De quo ileium proplieta recu sub- iiiiiiuiii altribulum, qUain segregdbis:, Deus, Itmredi-
    juiigil : A tiocpsua dal multiiudinem aquarum in tatitum; id esl luis electis. Tanluih pluviam illam
    cmlo, el elevat nebutas ab extremiiaiibus terrm (Jer.x). «inimendabis, qiiia non esiOmnium fides; ct itifir-
    Oiniiis doclrina Doniini de coelestibus fluil. Uride maJa cst liaDredilas' recognoscens peccata sua, et
    dicitur : Terra mota est, eienim cwli disiillavetunt nihil sibi tribuendum senliens. Ipsa infirninlur, tu
    a faeie Dei Sinai, a facie Dei Israel (Psal. txvn). vero, lioc esl in rei veritaie eain perfectam fecisii.
    Augustinus: Terra moiaesl, id est terreni ad fidem UndeApostoIus : Quifui, inqnit, persecutpr,el bla-
    Chfisli eicitaii suiif; setlunde hoc fEtenim, id esl sphemus, misericoraiam conseculus suni (1 Tim. i).
    quia cpeli, apostoli scilicet disiillaverunt pluviam; Vel sic : infirmata. esl hseredilas in se ad tolerandas
    id esl gratiam; el hoc a facie Dei, id est non a se, tribulalioncs, lu vero conforlasii eam, el sic per-
    sed a Deo qui in illis esl. Spquitur : Jtfons Sina a feciam reddidisli; Dicat ergo Jeiemias de Dei om-
    facie Dei Isrqel, suhaudis, disiillavil a facie Dei, et nipoienlia : A voce sua dat multiludinem aquarum
    jua; aliis. Alia lillera : Mons Sina disiillavit a facie in coslo, el elevat nebulas ab exlremilatibus terrw
    Dei Israel: id esl Paulus aposlolus geriliuni; qjii (Jet.x). Ac si apertius dicerel: A voce sua dal
    plus oinnibus s|jl)avit doclrinse guttas, qui bene p^ Deus in coelo, hoc, est in Ecclesia, multitudinem
    ^*
    significatur'per monteiii Sina, qtiia prius fuii gene- aqttarum, id esf jviiiliipjicem sanctarum doctrinam .
    raius in serviiutem exlege, quse fuit data in monie Scripluraruni. Unde esl illud : lrivoce catatacta-
    Sina. Vel ila. secundum eamdem liiieram, quae rum luarum (Psal. xu), id est apostolorum et pro-
    mons Sina a facio Dci Israel scilicet distillavit. plietarum. Et elevat, iriquit, nebulas ab exltemila-
    lilcm siini cffili el monies, id esl idem scilicel iibus tettw; quia nort snperbos sed liuiniles, npn
    aposioli significaiiitir per coelos ei monles. Nec ia- diviles sed pauperes elegit prxdicalores, aposiolos
    men dicil montes, sed mons, idem significans sin- scilicet piscatores coiilemplibiles, ui lumentia
    gtilafi numero quoil plurali, sicut el aiibi cuin di- destruerciit argutnenia hserelicorum ac philoso-
    citur : Cmli enarrant, el firmamentum annunliat phbrum. Undedicitur: Infirmahujusmundi, el con-
    (Ppql. xyin); idem significal per coelos et firina- i tempiibilia elegit Deus, ulconfmtlat foriia (I Cpr. i).
    inentum. Et est senstis : JUOHSSina, id esl aposloli Quisquis ergo nicnlem in supeibiaiii eleyat, prsedi-
    a facie Dei Israel dislillavefum. Quidam tamen cafe proxiinis non prsesumai. llle ulique -justitias
    libri sunt Gra-ci et Laiini, qni noii habenl tnlcin Domiiii annuntiare digne aiiis polerit, qUi iu liit-
    littefani, scilicel,' Mons Sina a facie Dei Israel, sed miliiate fundaius fuefit. Unde esl illud : Quixult
    liabent, a (acieDei Sinai, a facie Dei lsrael. Et esl D ihler vos primus esse, sil oritnium novissimus (Marc.
    sensus : Coeti, id esl aposloli, disliUaverunl a facie ix). Aliler enim neiiio esse nubes poterit, id est
    Dei. Ciijiis Dei? Dei, videlicel Sinai, Dei lsrael; id ad irrigandum corda audientium doclrina ccelestis,
    est quilegem dedit populo Israel; quia qui dedit pluviae idoneus ailiier non erit. Isidorus (60) :
    per Moyseh legem, qua lerrerel,: dat ei per apo- t Nebuia inde dicla, unde et nubila, ab obnubendo,
    siolos benediclionem qua liberet. lioc est, ab operiendo lerram, siye quod' Volans
    Quid dislillaveruiitcceli? Pluviam, idest doctri- nulies faciat. Exhalant enim valles humidae iiebulas,
    nam gralia sancti Spiritus voiuntariain, quae sine elfiunt nubes; inde nuhilum el nives. Nebulse au-
    ineriiis datur sola Dei voluntale. Ipse quippe genuit lem ima petunt, cum serenum esl; summa vero,
    nosvolunlarie teibo veriiatis (Jac. )). Hanc pluviani cum nUbilum. > DOminus ergo, ul diclum est, ele-
    segregabis, Deus,-Itmreditati tum, scilicet fidelibus iiv vat riebulas ab extremis iettce; nebulas dico, quaj
    <jiiospluvia proflua irrigalione descendil. Illa hae- noverunt quibus pluvias impendanl, et quibus sus-
    rediias infirmata est, id est agnovii se niliil esse pendant; sancios videlicet apostolos, eorumque

    (60) Lih. xin Etymolog., cap. 10.


    PATBOI. cnx. ^
    171 S. MARTINI LEGION. SERMONES DE DIVERSIS. 172
    successores, qui seciindiinigraiiam, et poiesiaien A tur (Maiih, ui), Ideo ih veieri lege in summi pon-
    sihi commissarhspiriiualibiis cdrtla fidelium imbii iificis veste erat, coccus bis tincins qui hahet spe-
    Inis ifrigant. Isli benenoverunt, qnando, et quibii ciem igiris (Exod. Xxviii). Ignis vero duo faclt. Uril
    prsedicationis verbum proferre debeant. De quibu scilicel, etTucet; quia prsedicaior peccanlium cor
    iliciliif : Mandabo nubibus meisiie pluaiil superean adurere debel fulgure, et lerrore comminationis,
    intbrem (isai v), id' «sfsuper geiilem peccatriceu et piorum menies confovere promissione aeierme
    saluiis docfrinam. lterum Dei volunlalem facienfi- lucis. lride esl, quOd baculus poiililicis ex inferiori
    bus promiltiiur : Dabo vobis pluvias temporibw. parte pungii, siiperius iii anteriora exteriditur;
    suis (Lev. xxvi). Moyses quasi nubes pluviam desii- quia prsedicaior pungere debet vilia carnis, el men-
    sicul plu- lis vires in anieriofa dirigere ; ita tameri ui ad sui
    pefTiifiliidebal, qui dicebal : Exspecletur
    via eloquium meum, et dcscendant sicul ros supei considerationem semper redcal, ne ciim aliis prse-
    cm- dicaveril, ipse reprobns efliciatur (1 Cor. ix). Et in
    fenum verba mea (Deut.xwu). Et Isaias: Audi
    luin, et auribus percipe teira, quoniam Dominui prinCiplo siii. sefmonis accusaior sil sui, ne videat
    Idcuitis est (Isai. 1). -Deus nori educil pluviam coe- , festucam m oculo alteiius, trabem gestans in suo
    lestis doctrinae a supefbis consiilibus, non a duci- (Maiilt. vn). Deus ergo, utpromissum est, fulgura
    bus, noii a diviiibus, sed ab humilitim cordibus in plnviam facit, quia in prsedicalione huinilium au-
    el doclorum;
    praidicaioruin, appsiolorum videlicet dieiitium corda spifiluali doctrina satial, el metu
    quia beaii pauperes spiriiu, quoniam ipsis comniis- snppliciorum terrificat.
    sum est regimeii sanctse Ecclesise, quse regnum coe- Praeinioriim denmlcel promissione,"et siipplicio-
    lorum diciiur (Maith. v. Luc. vi). Unde-Dominus rumTerreidenuiiiiatio,ie. Isidorus(61):<Nubes <!icl;e
    ; ab obnubcndo, i"d esl operiendo cojlum ; uiide et
    ih Evnngelio Deum Palrem glorificnns, dicebat
    el ab-
    Coiifileor tibi, Doniine Paler cwli ierrw, quia ntiplse dicuniur, quod vulius suos vcleni. lnde et
    scondisti hwc a sapiehlibus et prudenlibits, ei reve- Neplunus quod ntibal, id cst marc et terram
    lasii' eqparvutis (Matth. xi), id esl hiiinilibus, el legat. Nubem aulem aeris densitas- facit. Yelili
    siiiiplicibusTioii de se, sed de lua misericordia prae- enim aerem coriglobaiu, nubesque faeiunt; Unda
    suineniibus. Iierum Jeremias ad laudem Condiioris est illud : Atque in nubem cogitur aer..{62) Toni-
    et Iruum dicluni, quod sonus ejus terreal; nani lonus
    subjnngll, dicens : Fuigura iti pluviam facil,Fril-
    edttcit venlos de lltesauris suis (Jer. x). sonus. Qui ideo inlerdum tam graviter conr.utit
    arentia liominum
    gura in jiluviam Deus facii, cuin ouinin, ila ut ccelhin discidisse videaiur, quia.cum
    corda coruscaiili docirina lerrificat el satial. Ul ) procella vehemeniissinii venti nubibus se repenie
    ferunt, fulgura ex liubiiim collisione generaiuur, immiseril, lufliine invalescente exilumque qiiae-
    sicul ex dtirioribus sibi cohiplosis silicibus medius rente, •nuliein <juam excavavit, impelu maguo
    ignis elahilur. Moyses et Josue nubes eranl, quia prsescindil, ac sic cum horrendo fragore defertur
    -dunisibicolloquuniur.exeorum sermbnibus fulgura ad aures. Qiiod mirari quis non debeat, cum vesi-
    niicaivt. Jeremias quoque et Baruch sibi colloquen- cula animalis quanivis parya, niagnum tnmen soni-
    tes fuiilautia mittunt fulgura, tunv displosa emilial. Cuiiv loniliuo aulem siniul et
    Psalmisla quoque Dei omnipolehtiam considerans fulgura apparent, scdiuljmr celeiius videtuf,quia
    dicebat : Educens riubesab [exiremo lirrw; futgura clarum est,toiiiiruum aulein ad atires lardiusjver-
    in pluviam (ecit (Psal. cxxxiv). Augustiuus ; t Has Venit. Lux autertv quse apparet anle loniiruuin,
    nubes Deus non tanluni dc IsraeT misit, sed ab es- fulgetra vocalur; quae, ul diximus, ideo anle vide-
    » tur, quia clarum est liimen (63). Fulgnr et fnl-
    tremo terrse cxcitat, el in fines orbis lerrae miltit.
    ? vide- men ictus cueleslis jaculi a feriendo sunt dicti.
    Sedquid de ipsis nubibus pperatur Fulgura
    licet in pluviam fecii, id est minas ad niisericor- Fulgere enim ferife esi aique percutere. Fulmen
    diahi flexit, de ierroribUs irrigavit. Praedicaiores aulem collisa nubila faciunt; nam rerum collisio
    naintjue ei terrenl, et blandiunlur. Terrenl, quando ignem, creai, ut in lapidibus cemimiis, vel attritu
    aeterna . supplieia minanlur; niulcent, proniillendo rolafuni, vel in silvis arborum. Simili modo in
    aeterna gaudia;; elideo legitur, quod liianna lique- nhbibus fif ignis; unde et prius nubila sunt, deindc
    scebat ad solenv,et indurabaiur ad ignem (Exod. xvi. ignes. Ex venloautem el igne fulmina in nubibus
    di- dicitur iieri, et impulsu venlprurii emilli; ideo au-
    Sap. xvi). Manna enim ccelilus datum flgura cst
    vihi eloquii; quod Jiquefit ad solem, dum menles tem fulminis ignis majorem habet vim ad penelran-
    fidelium fulurse claritatis prouiissione glotifical, dum, qunm noster ignis, qui nobis in usum est;
    cum a'it :Fulaebunt justi "siculsol in regno Pairis quia ex subti.lioribus eleiiieijtis factus esl. Tria sunl
    ad ignem, •autem ejus no.mina, id esi fnJgur.Tulgdr, et fulmen.
    mei(Maiih.Kui). lnduratur auleminanna
    dum irienies peccantium nescias futuraepoartae com- Fulgur quia.tangit, fulgor quia iiiceiidil et urit;
    iiiinatione advertit, dicens : Omnis arbor, qum.nqn fuinien, quia findit, ideoque cum ternis radiis lin-
    milie- gilun i
    facit (ruclum bonum, excidetur; ei: in ignein

    <61) Lib. xui Eli/mofoijf.,cap. 7. (65) Cap.9.


    {(33)ltl. cap. 8.
    173 SERMO. XI. DE ACTIBUS APOSTA 17*
    lterimv Jeremias propheta de Dei oiniiipolenlis A cjus flalu vivilicenlur.TIic Latinc Favonius dicilur,
    operibus subjungil, dicens : Et educit venium de propler quod.foveal quse nascunlur. Austro autem
    thesauris snis {Jer. x), hoc csl de htimilinm coidi- Ilores solvunUir, a Zepbyro,_id est Favonio fiunl.
    lius venium sapieniise prodiicit, qui eosdeih sim- Favonins nnncupalur, co quod foveai Jruges ac
    plices el humiles ad prscdicandam sux fidei doclfi- flores. Hic Graece dicitur zifvpt;, quia plertimque
    nnm miiiit. In ipsis enim thesauri sunl abscondili vcre' flat. Unde est illnd :
    -sapicMiaeel scienliae Dei. Tunc ergo Deus venliim El Zephyro nutris se gleba resolvit.
    p.roferi de ihesauris suis, cum per eosdem huiniles, (VutG, Geonji.,i; 43.) .
    apostolosscilicet et evangelislf s,:aliosque doctores, Africns a propria regione vocnlui\ ln Africa eriim
    secreiorum suorum mysieria cunclis per orbem iiiitiuni flandi <sutnii..'Corus est, qui ab occidenle
    annunliat populis. Venii quippe qui ierras perflanl, aestivo flai, el vocaturCorus, quod ipse ven.iofum
    boriim spiriiualium ventornm figuram gerunl. lli.ijc circtiliim claudai, ei quasi chorum facial. Seplen-
    simile esl, tjuod ait Psahnisia : Qviproducil venlos irio dicius, eo quOd a circulo sepiem sleNarum
    de iltesaurissuis(Psal. cxxxiv).Praedicalores nubcs consufgit, quse verienle se miindo resupinato ca-
    siuit el venti; nubes vitlelicet propter carnem.venii pile ferri videntiir. Circius diclus, ep quodCoro sil
    propter spirilum. Nttbes videntur, vcnii seniiiinlur, B junctus. Hunc Iiispani ; Gallecum vocant, eo quod
    ci non videntur. El quia. caro de terra esi, ideo eis a parle Gallecise eDlat. Aquiio dictus," propter
    dicitur, quod. nnbes excilat ab extremo terrae, sed quod aquas stringatet niibes'dissipet;: esl enini
    spiritus hominis ignoralur unde venial. Unde recle gelidus venius et"siccus. Ideo et Boieas yocatur,
    dicilur : Qui producit ventos de ihesauris suis. Vel quia ab Hyperboreis nioiilibus ilat. Inde enim origo
    propter aiiud venii dicunlur aposloli, scilicel quia ejusdem venli est, unde et ffigidus est. Naiura
    toium niundum velociter percurrunt. Ad litiefam, enini omnium septentrionaliuni ventorum frigida et
    ui ait beatusIsidorus (6i): <Venius esl aer comnio- sicca cst, auslralium humida et calida. Ex oinurbiis
    tus etagitalus; el pro diversis partibus coelinomina atilem ventisduocardinaJessiinl: Aquilo[.Sepleiilrio]
    diversa. sorlitur; diclus aulem yeulus, quod sil scilicetet Ausler. >
    vchemens el violentus. Vis eniin ejus tanta esl.ut IIisbrevilerabealoIsidoro.de venloruni naturis
    non solum saxa,ct arbores ev.ellai, sed eiiam cceltim, et diversilatibus dictis, ad ea,quse superius omi-
    ei terrnm coulurbei, maria commbveal. Venlorum simus, necesse est iil redeamus. Venii crgo qui
    quaiuor principales spirilus sunt, quorum pririius lerras perflant, in thesauris Dei non sunt, quia
    aborienle Subsolanus, a meridic Auster, ab occi- _ eorum nalura manifcsia est;,sed sunl ihcsanri ven-
    dente Favonius, a seplenirione ejusdem nominis tprum , id est spiriliinm; spirilus videiicet snpien-
    ventus aspiiat, habentes hinc inde geminos vento- liw et intelleclus, spirilus eonsilii -et fortitudinis ,
    runi spiriius. Subsolanus a laierc dexlro Vuliur- spiritus scientiw el pielaiis, et spiriius limoris Do-
    liiiin habel; a laevo Eurum; Auster, a dexlrisEu- niini (lsui xi). lli aulcm ihesauri plcnissime sunt
    roaustrum hahcl, a sinisiris Austroafricum. Favo- in Christo absconditi, qui est fons omnium bonorum.
    nius a parle dextera Africum, a laeva Coruin. Porrp Suui et in cordibus servorum ejus per paries. Ab
    Seplentrio a dextris Circium, a sinislris habet ipsius sumnii ibesauri pleniludine oritur, ui alius
    AquiJonein. Hi duodecim venli mundi globuin cir- sit sapiens, alius fidclis, alius humilis, alius easlus,
    ciimngiml, quorum nomina propriis ex causis si- alius charilate plenus, alius sobrius, aiius oraiioni
    guala sunt. Nam Suhsolanus vocatur, co quod suh et diviuae contemplaiioni dedilus, alius in eleemo-
    oriu solis nascaiur. Eurus, eo quod ab Eoo ilat synis largus, alius hospilalitali el niisericord^se
    [Jtf s». ab eo fiat], id esi ab oriente. Est eniin cpn- operibus inleutus, alius adversa hujus mumii pa-
    jtuictus Subsolano. Vulturnus vocatur, quia alie licnier sustinens, ;T;i;s diviiia.s coiucmiiens, et
    lonal; ile qno Lucrelius : : propter selcrnam reniunerationem liben er pauper-
    Attilonans Vullurnus, et Auster [ulmirie pollens. P latem ampleciens. Dical ilcrum Jercmins prcjibela
    (LBCR., V„ 744.) de forlitudine el sapientia, et pru<leiitin,DeiPatrir,
    Auster ao hauriendo aquas vocalus, unde el cras- Qui facil, inquil, lerram in forlittidine sua , prm-.
    siim aerem facil, el nubila nutril. Hic Graece VOTOJ parat orbem in sapientia sua, et prudenlia sua ex^
    appellalur,proplerquod interdum corrumpat aerem. lendit ccelos. Tres quodanimodo virtuies assumcns
    Nam pesiilenliam, quse ex corruplo'aere nasciiur, propheta , fortitudincm , scilicel, sapie.iiiiam , et
    Ausler ilaiis in.reliquas religioncs lransmiltil; sed prudeniiam, unicuique, propria opera di4ribuit,
    sicul Auster pestilentiam gignit, sic Aquilo repellit. foriiludini videlicel lerram; sapieniise orbem lcr-
    Euroauslerdicius, quod ex una parle habeal Eunim, rarum, prudeulise coelum; in nosira ergo tcrrn,
    eiex altera Auslrum., Auslroafricus, quodjunctus de qua dictum est ; Terra es, et in terram ib s
    sii hincinde ausiro et Africo. Ijise esl et Libonotus, (Gen. III) , necessariam habemus foriiludineni Dei
    quod sit ei Libs hinc, el inde Notus. Zephyrus, sine qua impossibile est exsequi quse repngnant
    Graeconomine appellalnr, eo quod Ilores elgermina carni. Cum autem, ut ait Apostplus, uioriiflcaitj

    '6ii Lib. xmEltjmol ,cap 11. .


    IIS S. MARTINILEGION. SERMONESDE DIVERSIS. 176
    fneriiit nostra meiiibra siiper lerrain (Colos. m), A trem,' el Kiliunv dicentcm : Ego el Paler unum stt-
    Itnic caro parebit voluniaii spirilus. Spirilu ciiiin mut (Joan. x), el ad meum dilectorem veniemus , et
    carnis facla mortificantur, quia sicnt in Job scri- , mansionem apud eum faciemus (Joan. xiv).*'et Spi-
    -
    pium est, statuit Deus lerram snpcr nihiliim; quo riltim sanctiim qui ab ulroque procedit, vere de-
    constat, foriitudine illius in mcdielate'riiundi terrae. serta esl.' Illa aulem anima irihabitata. esl, quse
    lihram siisiineri. Deo plena est, el liabei Cluislum et Spiriium Do-
    Qui extendit, inqiiit, aquiionein sitper vacttum, el mini. Hinc David in Psalmoconfessionisaii: Spiri-
    appendil tettdm supet hihilum (Job xxvi). Grego- lu principali confirma nie. Spiritum rectum innova
    r-ins (65) : <: Aqnilonis nomine in sacro eloquio in visceribus meis. Spirilum sahclum luitm ne unfe-
    appcllari liiabplus solet, qiii., ul lorporis frigore ras a me (Psal. h). Ha;c ad piobalionein cjus rcdu-
    gentiuiii corda consiriiigerel, dixit : Sedebo in ximus, quo iiihabilata, id esl oibis terrarum iu
    monle teslamenli in lalcribus aquilonis. (Isai. xiv). snpientia Dei fabricaia sit. Nam sicul scriptum est:
    Qnisuper vacuumexiendilur, quia illa corda possidet, Sapientia aitxilialur jusio sttper decem poteslatem
    "
    qusc biviiii amoris gralianon replenuir. Sed lamen habenlesin civitale (Eccle. vu). Sapienlicimeniin et
    omnipotenliDeb suppeiii, eliam vasa diaboli cunctis disciplinam qui abjicit infelix esi, et vana spes ejus,
    virtulibus vacux suse graiiae munefeimplere, in B et labores ejus insensati, et inuiilia opera (Sap. in).
    eisqiie divini timoris solidiialem ponere quos nulla Laboreriius ergo, fratres charissi ii, ul anima no-
    conspicit rectiludinis aclione roborari. llnde apie sira a Deo Paire, ejusque Filio et Spiritu sancto
    suhjungilur : Qwi appendit letram super nihilitm. sil iiihabiiaia, el crigatur ejTis snpienvia/ Ceridit
    Qnid eniiii terrtenomine, nisi sancla Ecclesia desi- enim vciiicnlibns nobis de snblimi in. hunc lacum
    gnatur. qiiic dum verba praedicalionis suscipil-, iniseriarum , postquam peccavimus. Denique- qui-'
    fructum bont operisTeddil? De qua pef Moyseii di- riinque csl in islo orbe, anlc correctionem cecidit.
    cilur : Audial lerra verba^x ore mco (Deut. xxxn). Omnes enim corruimus per peccalum inorbem ler-
    Ei iierum: Exspectelur sictit pluvia eloqttium nteum raruni, scd DominUselevavit jaccnles, et in prir
    (ibid.). Et quid per iiihilum nisi gcntiles popuJi de- deulia sua exlendil ccelos ,.id.est animos. Non for-
    signantur? De quibus per Isaiam dicilur.: Omiies tifudo, noii snpientia iu coeli exlensione assumpui
    gehlesvelut nihUuinelinane repulalmsuulei (haii.il). cst. Uiule dicilur: Dominus fundavit iettam, prwpa-
    lu coergo nihilo terra suspeiuliuir, quo prius va- ravit aulciit ccelos prudentia (Prov, m).> Est ergo
    cutv iib aqiiiloiieTenebatur; qnia illa corda genli- aliqua prudentia Dei, quam nolo ut exlra Chrislum
    lium repleta sunt chariiate Dei, quae pressa priiis requiras, quia omnia quae Dei sunt, Clirislus
    fiierant lorpore diaboli. i Morlificcmus ergo mem-' ** esi(Co/os. ni). Ipse sapieniia, ipse fortitudo, ipse
    bra noslra qua3 sunl super terram, id esl carnis jusliiia et sanctilas, prudenlia ejus est. Sed cum
    vitiaj et viviliceiilur p.er Dei graiiam virlules in unum sit in subjacemi, pro varieiaie sensiium diver-
    uiiiuscujusque noslrumaiiiuia; u.l habitaculumcbrdis sis vocabulis iiuncupatur. Aliud significat sapienlia
    rioslri ciaudalur diabolo ei aperiatur Christo; Po- atque aliud jusliiia ; qtiando enim sapienlia diciluv,
    icst vero et per lipc vacuum, Jutlaeinfidclilas; et - disciplinis le humanarum divinarumque rerum in-
    per terram, sicut dixinuis, sancise Ecclesiae frucli- stituil; quando juslitia , dislrihutor'et judex meri-
    ficalio designari. Vir ergo sanclus causam Judse toruin signiflcalur. lla ergo priideniiain ejus hic
    pereunlis aspicial, ei gciililitntis iherita ad vcninm iniellige, cuiii doclriiia est, el demoiistratio bona-
    redeuniis cernai; et dicat: Qui cxtendlt aqiiiloneni runi aut inaiariini rerum.aul utrarumque. Sic enim
    super vaciuim , et appendit lerram supernihiiuni. extendisse cujlum dicitur in prudentia sua. Unde
    Nam quia Judacorum corda fide vacua, diabolo siint dicitur : Extendi verba mea, el tion attendistis (Prov.
    subdiia ,; exieifdil aqniloneni super vncuum. Qnia \). Asserit eniiii qiianidam esse verborum exten-
    vero nullis exisleniibus meriiis, super genies Do- sionehi, lii cudi. Unde est illud:
    minus fundavit Ecciesiam, quae per Prophelam D ] Exlendens coelumsicul pellem; qni tegis aquis sti-
    niltil aute coiiversioneiii sttnt vocaUe, apie sectitus perioraejus(Psnl.cm). Acsi dicerel:TuesDeus exlen-
    adju.nxil; appendil lcrrain super nihiluin. Iloc etiam dens ccelum. Ad liueram ccelum quasi lectum mundi
    Joco salis congruere polest, quod ait Psalmista : exiendit Deus ; facilenim amphiiii lifmamentum, ut
    Pro nihilo salvos facies illos (Psal. LV). legat orhem terrarum el l)oc sicul pellem, id est,
    Siergo, ul supra dicluin est, membra noslra, quse non labore aliquo , ut tu homo luum lecium exlen-
    sniii super lerram morjificaverimus, venins aquilo a dis;sedlam facile, ut pellem quis. Dum vero ait
    noiiis longius repelleiur, el in niembris Ecclesise Sicui pellem, desiguat etiam ipsmn esse operaiu-
    eompiilabimur, et aniina nostra a Spiritu sanclo in- rum (67) omnium quse circa omiiia suni. Myslice
    liahilabilur (66). Orbem lerrarum Gracce ciremines eliam pptest legi , et pendet cx illa sentcnlia
    dicilur, idest,inliabiiaia. Scio animam inhahllatam, qua supradictiim esl, induisse eum Ecclesiam.
    scio et dereliclam. Si cniin non habel Deum Pa- Sed quomodo fecil ut hanc indueret, converso ad
    . (J35) Liber. xvii] Mor., nuni. 34
    rum omnia. Inierlinealis ad verba, <juitegis acuis,
    (66) Videiur hic deesse aliquid.
    (67) Legas liic operaiorem omnium, seu overaio- expouil openiiram pqiitium.
    177 SERMO XI. DE ACTIBUS APOST. T73
    ipsuin serinbne, expoini diceris : Tu es extenaens A Non calcaverunl eam filii institutorum, Jtte per-
    ccetumsicul petlent. Figitralis sacramenlis exponit, . transivil per eamlemna (J.ofcxxviii). Gregorius (68) :
    qtiahdo Ecclesia facla est lux,' el sine maculaVel < ,ln cunclis Laiinis codicib.us (69) inslilutores po-
    Jtiga. Per coeliim enim Scriptura sacra accipilur; sitos reperimns, in Graecis v.erp negoliatores. inve,-
    -jier pellem , quse morluis animnlibus delrahilur, Tiimus. Ex qtia. re colligi valei, quod hoc in loeo
    -niorlalitas pracdicantium iniclligilur. Unde primi pro institoribus, instiiutores scriplbres quique ignor
    rparenles rtoslri, Adam scilicet et Eva, post ti-aus- randp posueruBt..Insliloreseniin negoliatores dici-
    grcssionem facli mortales-, indiiii sunt. liinicis pel- nius^ pro eo quod. exercendo-operi instanl. Sed
    Ticeis. Verbum fainen Dei' aelernum esl, el Deus .. uterque sernio, licet in voce dissonet, intelleclii la-
    apud Deum. Elquia in sapientia Dei non cognovit inen noii discrepat; quia omnes, quiiidelium mores
    mundus Dettm; pet slulliliam prwdicalionis, id est insiiiuiiiil, spirilualeiiegoiuini gerunt, ut cum.pra;-
    jier nvortales pracdicatores-, qui slulii vjdebantur, - dicalionem suis audiloribus praehent, ab eis fideiu,
    salvat Deus credenies, et in mortali Iioinine ,, facit et opera recla percipiant, sicut de sancta Ecclesia
    agnoscj Verbum inimoiiale (/Cor.i). Bene eliam scriplum esl: Siiidoiiem fecil,el vendidii (Prov. xxxi).
    pellibus comparanlur praedicaipres, quia sicut mor- Dequa el paulo posl illic subdilur. Vidil quod bona
    . tuis" artimalibus major usus pellium est, ita ver- B esl negotinlio ejus. Quid ergo boc loco iiisliloros,
    huni Dei in lanium per praedicatores , imo eiiam -nisi prophelse sancti vocali. sunl, qni Synagogse
    posl eos magis innotuil. Morttii enim sunt prophela; moresad (idem instituere prop.helando curaveriml?
    ,et apostoli; quse autem dixerunt, siaiit; inodo la- Quorum nimiriim lilii sancti apostoli mincupantui',
    men dicitnr scrnio eorum mortuprum , quia post qui, ul Deum hominem crederenl, ad eaiiideni fldim
    ! niorlem plus ipsi innolueruni. Prophetas enim vi- ex eorum sunl praedicatione generaii; de quibtis
    vos sbla-judaea habel, mortuos omnes geuies, qui- sanctae Ecclesise per Psalmistam dicilur ± Pip pa-
    hus exlenderunt eorum sermo ul in eo, leganius, tribtts luh nali sunl tibi filii; constitues eos principes
    posl utliber plicabitur. Ei est sensus: Quando fcci- super .omnem tettam (Psal. XLIV). » Cassiodorus:
    sli ci indueres. Ecce lu es Deus exlendens cwlum, < llicdicil quanlo incremento sponsa, id est saiicia
    idesl Scripturam sacram, ul legatHirbem omiiem Ecclesia profeceril." A prole conimendal, quasi di-
    terrarum, et per eam cognoscalur auernum Dei ceret: Adduceniur; nain pro patribus luis, \d esi
    verbum. Extendeus dico, sicut pellem, id csl, per pro anliquis palrlbus idoloriim cullofibjis, ridti sitiit
    iuortales praedicatores. Yeibuni enim Dei quod ubi- tibi filii, id esf aposloli principes prscdicaiionis. t
    que erat, sed mundus eum non cognovil (Joan. i), 4 Augusiinus: < Pro patribus luis iiatisunt tibi filii, id
    per moriales coepit nosci, et posl eos magis inno- est post proplietas aposloli/ei post aposiblbs et pfi»
    tuit.- , • aposlolis episcopi, et alii doctbfes qubs Ecclesiai ge-
    Extenditur ergo anima noslra, nl supfadiclum iniit, et in sede Pairum constiiuit. Uhde se<iiiiiur :
    esi, quo prius fueral contracta. Qui autem coelesiem Constilues eos principes super omnem lerrath, !etc.
    hominem porlant, coeli suiii. Si aiiiem ad peccaio- Pro palriarchis ergo etprophelis sanctae EcfcleSisb'"
    rem dicitur: Terra es, et in terram ibis (Geti.m), •nati siuil filii, id esi sancii aposioli. Sed quia a
    .cur non dicitur ad justum : Catlrim es, et inccelum Judasis-repulsi, a Synagogae firiibus siint egrelffti,
    ibis ? Aut si proplercoituni ei, qui portal iinagiiiem rerie niiiic dicilur : Non calcaveruni eain, SyiMgo-.
    chojci diciiur ei: Terra es, el in lerram ibis; cur pro- gam scilicet, filii irisiiiorum. Si pfsedicatoreSi feaiiifcii
    pler coeleslcin ei qui porial imaginem ccelestis, non ejusdem Syuagogae viiia calce viriuiis preihereiii,
    dicatur, Cwlttm.es, et in cmlum iMs? Unusquisque eam uiique caicarenl. Si auiem inslitores,-bOsdeiiL
    nosirum aut^coejeslia facta habet, aul leriena. Si san TaeEcclcsiae prsedicatores accipimus, inslitbruui
    lerreiia !sunl, ad cognatam. sibi lerrain deducuni filios pastores ac dociores, qui aposlolorum viam
    eum .qui.ihesaurizat.in. terra, et non in coelo; si ,. seculi sitiit; nihil obslat inlelligi, qifi Synagogam
    -vero coeleslia, lhesaurij;alorem suum ad propin- D «liniine calcaverunt, quia dum eorurii patfesj-Jil
    quam sihi regionem perducuril. Ad hoc ergo Deus esl aposloli, ab illa repulsi sunt, ipsi qiioqiie ct ab
    Paierper dilectissjmuin Filium suum.sanctos apo- ejus revocatione cessaverunt. Pefquam videlicet
    . sloios in uuiversas mtindi parles inisit, ul de lcrre- Synagogam leaena non peiiransivil, ijuia saiicla<
    .iiis coelestes, de carnalibus spirilunles, de peccato- Ecclesia collectioni gciiiiiiin dedila, iiequaqiinm se
    Vibus jusios.facerent, eorumque mores ad. servien- ad ilium Judeae populum diutius occupavit. Recle
    dum Deo spirilualiler iiisliluerenl, sicut bealus Job," auiem "Ecclesia Jesena ,nuncupaiuf; quia inale vi-
    corunulem aposiolorum a Judsea repulsionem in ventes in vitiis ore sahciie prwdicaiionis iriterfecit.
    spiritu pravvidens loquebatur, dicens : Unde et ipsi priroo prsedicalpri,, qiiasi liujus Jesaense

    (68) Lib. xvni Mor., num. 55. resvsed cum asserat "Greg.. Mag'..latiribs cbdiees
    (00) Videas bic nostros mss. iis omuibus coufor- corrupte legisse ittsliluiores,, pro insiiloies,•, piaie
    mes qu;e adtliicunl Beiiedielirii in hoc locoad verain iideiri noslri mss. vilidsam hic lectionem reiiuuere
    ileclionein leslilueinlnin in edit. coriupiissimam, iristitutorum, pro inslilorum;;.cum poslea legitimaiiL
    quoiiiam hic legebalur, ensliiores; el infra : pro ne- ainpleclanlur.
    laolialoribus insiitores, loco ato iiutiloribusiusliiuio-
    173 S. MARTLMLEGION. SERMONES DE DIVEKSlS.
    ori dicitur : Macla el mdndttca (Act. \). Quod nvaela- A dhtm stiiiiria sahguine (Jer. xcviii). Ac si diceret:
    iur quippe, a vita occidilur. Id vero quod comedi- Maledictus qui verho Dei carnalia prsecidere negli-
    tur, in comedeiilis corpore commulalur. Macta git vitia, tani in se qiiam, in sulvditis. Unde bealus
    efgo et manduca dicitur, id est a peccato eosin quo Gregorius (71): < Gladium a sanguine prohibere,
    vivuni, inlerfice, elii se ipsis' in. tua" illos membra e,st prsedicationis verbum a carnalis- vilse inter-
    coriverte. Et quia hscc Ecclesia corpus est Domiiii, fectione reti.nere. De quo dicitur .*Gladius meusde-
    -ipse eliain Dpiniiius Jacob voce leo vocatiir ex se,. vorabit cafnes (72) (Deut. xxxn). » HincPauluS ail:
    et lescna voealur ex corpore, dum ei sub Judae spe.- Coiittstor hodie,- quia mundus sum a sanguine ont-
    cie dicitur: Ad prwdam,'fiti mi, ascendisti (Gen. nium. Noh enim snblerfngi, quominus annuntiarem
    TiLix): reqitiesrens ut leo accubuisli, et quasi lesena, omne consiliuni Dei vobis (Act.w). Polest eiiam
    quis susciiabil eum? ITjccJgilhiTeama, nequaqnam lioc cariialiter viveiiiibus eonvenire, qui luxum
    dieitur, quod Jiidaeam nbn transiit, sed dicitur, non saeculi sequuntur, et corpus suum castigare el ser-
    peilransiit. Sic ait bpaltis Job ; Non perlransivit viiuii subjicere negligunt, secundum illud: OMJ'
    per eqmlemnq (Job xxvin). Apostoiis<quippe prae- atitem sunt Chrisii, carnem suam crucifixerunt.cum
    dicaritibus prius ex Judaea. Iria millia, posimoduni vitiis, et coneitpisteriitis \Gal, v). Sine sangiiinis
    vefp quinque inillia credideruiit (Act. u, iv). Lesena "'eniin effusiotie non fil temissio peccatotum (Uebr. IX).
    iiaqtie, id esl Ecclesia per Synagogam iransii, sed Caro etiam et saitguis regnum Dei possidere non
    rion pertransiit, quia "ex illa ad fidem aliquanlos •possunt (I Eor. xv).' Malediclus ergo qui proliiliei
    rapnit, sed laiiien illum infidelem popnlum a perfi- gladitim, id ctt verbuin Dei a sangnine, quo scilicet
    dia fiindilus non exstinxit; Sed quod ssepe jam dixi- aiiimalur malefia peccalorum. Sciendum esi ergo,
    mus, ieacha, id esi priiniliva Ecclcsia rcpulsa ab quia quidquid in membris noslris carnale el ter-
    infidelilate Judatsbrtiin deflexil ad vocalionem gen- renuin inolevit, resecandtim esl giadio verbi Dei.
    tiiim. IJnde adliuc de eadem leaena, id est sancta Scd quod sine gravi genuTu diccre noii possumus,
    Ecclesia dfcitur: Ad siticem exteridit tnanum sttam, nonnulli eCcIesiasiici viri inutiiia libenier loquiui-
    subvertii a radicibus monles (Job xxvin). Manum tur, et qu* niulloruni audilioni prodesse poleranti,
    ijuippe ad siiicem leaena exteiidii, quia-nd duritiam uegligemer laceiil; qui causa amoris Dei el pio-
    gentium brachium suse praidicaiioiiis Ecclesia mi- ximi superflua tacere el bona gratis loqui iivdesi-
    sit. Unde et idem bealus Joh passionis suae hislo- Tienler debuerant. Yolunlarie quippe Dei pra-cepia
    riam in ^nobis genlihiis prsescicns Texendam dixit: populis praedicabat ille qui dicebat: A»nuntirii-t
    Scribaniut Itwc siyto fetreo in plnmbi lamina, vel uj juslitiam tttam in" ecclesia inagna, ecce labia men
    celle sculpanittr in silice (Job xix). Qnid vero lioe non jirohibebo: Domine, tu scisii (Psal. xxxix); A:
    loco monles, nisi ,hujiis sseeuli poieitaies accipi- si diceret : Anhuriiiavi. Hacc dicil in inembiis, il
    liius, qni pro lerrena subslnntia altiini lumeni; De cst in persona niemhroruni; quasi diceret: Prius
    qiiibns Psalmista ail: Tange monles, el fumigabunl perTne.loctitus sum, post et in niembris aiiiiiin-
    (Psal. CXL-IH). >Cassiodbrus : < Domine, de lua gra- liavi al.is jiistiliani luain esse, id esl qusc a le esl
    tia tange montes, id est relaiiones lefrSe unllas juslilia. Annuuiiavi justiiiam tuam in Ecclesia
    grandilates, id est superbos;et fuinigabunt, fate- mdgna, quae esi in lolOOrbe lerrarum, jaoii parva,
    liunliir scilicel peccata sua. i Gregoriiis (70) :<Mon- ul fttil piitis; et si quid insurgel, limor non piolii-
    les a radicibus sunl eversi, quia, praedicanie sancla bebil ine Joqui, el hoe csl: Ecce labia mea non
    Ecclesia, siimmse liujus sseeulj poiesiatcs in adora- prohibcbo loqui, Quasi diceret: Non liabco in solo
    tum omhipoientis Dei ab iniiina eogiiationc cecide- corde, ul limore laceam. Iloc dicit contra limoveni
    liiiii. Radices enim moniium sunt cogiialiones in- muudanum; quasi diceret : Sine simiilnlioiic etiani
    liinse siiperboriini; et a radicibusinontes cadunt, id agaiii, quhi,.iVomi)ie, iu scisti cor ineuiii. Quasi
    qnia ad coleiitltuiv Deuni poiesiaies sseculi ab inli- dical: Labia measonant lioniinibtis,sed lu, Douiine,
    liiis-.CQgitaiioriibnsprosierniintui'. Dical ergo beaius 0I nosti cor meurii. Hoc dicii, ne iii solis labiis essei
    Job de Iesena, id esl de primkiva Ecclesia : Ad sili- aniiiuitinlio : quia corclecredilur adjuslitiam, oteau-
    cem exlendil riianitm suam, snbverlit a rddicibus mon- lem confessio fii ud salulem (Rom. x). Et dicil hoc
    les: quia, dum duriiinm gentium snncta aposlolo- conlra simiilaiionerii. Velsic: 0 Domine, nonpro-
    rum pra?dicalio peiiii, suoerborum aliiiudinem fun- hibebolabia mea : lu scis, quod timor non prom-
    dilusextraxit. • bel me loqui. Vel sic : Non prohibebo labia mea,
    Ad boc eiiiin DeiFilius discipulos suos misil, ul ' et hoc per le est, quia tu., Domine, scisti, id esi ita
    tairi in sublimibus quam in humilibus liujus miindi praedcsiinasii -fulurum. El ad hoc non sum piger
    hominibus gladio verbi Dei vitia resecnrent, mores , ijtii justtiiam luam non abscondi in corde meo, sed
    componereiil, et ah eorum coftlibiis inuiiles ac veriiatem tuatri, el salutareVuum dixi. NOnabscondi
    perversas fundilus cogitationes evellereni. Unde iii corde meo, quando poiui prodesse aliis, justi-
    Jeremias ail: Maledictns homo, qui prohibet gla- . tiaiu tuam, vel meam;idesl fidem confessus sum,'
    (70) Uhi snpra. hic.Vulgatam quam el sequunlur nonnulli mss., u*
    (71) Re.g. Pasior., m piirl., cap. 25. yjdere esi aputl Deiiediclinos in lioc loco.
    (72) Edil. manditcabit. Scd Marlinus scquitur
    181 SERMO XI. DEACTIBUS APOST. 182
    non ccelo.tuiim, id est salvatipnem tuam dixi.-JVu-. A sed prsedicationis verbuni pliicre ncqiieunt. Cum
    gusiinus': Vel teritatem tuatri, ei salutare- luunt, Jd eiiiiri in _e»quidam et reclevivunt, ei aliis eanvdeni
    est Christum, dia»', id'est prsedicavi, "nec.prppter rectittulinem verbis praedicalionis":influuut, quasi ad
    nnillos coneiliantes dimisi.. Viri ergo Ecclesiasiici, proferendas pluvias i.n ccelum, slejlae producuniur,
    111;stipra diclum cst.lihenier populis jTisiiliam Dei -quse sicvilaj suse merilis luceaiit, iil.eliam scrmoiiB
    prsedicare debeni, el sumiiiopere cavere, ne aut praedicalionis pluant. An non in hoc coelo nslruiu
    imiocti vnerdinala proferant, aut negligenter neces- pluviseMoysesexstitit^qui cnm desnpernis emicuil,
    saria audiloribus (.aceanl, sed in omnibus, ul corda peccanlitiin t quasi nrenlem iuferius lerram,
    aposiolicse docifinaa •normaursequi valeant, stu- .sanclae exhoriatjonis pluvia ad uberlatem germinis
    dere.-''''-""- -• ;-.. infudit ? An non.Isaias astrum pluvise pstensus est,
    Hos nimirum e eclos de genlibus praedicatores qui in eo quod lucem verilaiis pTEevidens lenuil,
    Hiram de Tyro aflifex prsefigurnbai, qiiem, rex siccilatem inlideruini pfopiieiando annuiilians ri-
    Salomon adjniorein sui operisassunipsii (III Reg. gavit?.An non Jeremias etprophetse.cscleri velut in
    vii- 11 Parat.u). Maier vero ejus yidua pr.Tsentem ccslo positi-.slellaepluvise fuerunt, qui in praedica-
    Ecclesiam designabat; pro qua Dci el Virginis . lionis ciilmine erecli, dum pravilalem peccamiilm
    Filiiis misericordiier animaiii posuil, el in coehiii: B R4)ere increpare ausi suiii, quasi verborum giitiis
    ascendens, eain in terris peregriuaniem"qua>i vi- ebcaecalioiiisTiumansepiilverem rigando presseriiiil?
    duairi reliquil, cujus fiiii sunt pracdicatores posl Quornm videlicei animas ab hac corruplibili carn^
    .<apostolos elecii. Unde dicilur :• Pro patribus tuts suscepias, quia ex prsesenli vila superna judicia
    nati sunt iibi filii (Psal. XLIV),eic. Et fixit Hi- auferunt, quasi a coelifacie slellse pluviae subira-
    ramduas coluinnas wreas , decem et oclo cubitorum. liiiniuf. Et occulie astra redeunt, dum peraclis
    altiludihis : et linea duodecim ctibitorum ambiebal suis ciirsibus sanclorum anima; in Ihesauris dispo-
    columnam utramquejlll Reg.yu). Lineaergo dno- siiiouis iniimse recouduntur. Sed quia .'terra.are-
    decim cubilorum quae utramqueambiebat colurii- sceref, si, subduclis stellis, pluvia; superna fiinditus
    nani, doclrina esl appsloloruih. Norma igilur apo- fluenla cessarcnt(74), idesl si, poslquara subduclui
    slolicae inslittitioiiis ambilcolumiiam ulramque, cum aniiquis patrihus, exleriora legis prsedic.ameniii
    docioressaucti Jtidaeis velgenlibus. prsedicare jussi, lacujssent. Siellas igitur pluviae abscbndit, el a<f
    ea ianiiim facere. el docere curant, quse per apo- insfar gurgiiiim inibres /udit, qui fquiaydum pr-M-
    , siolosaccepil et didicil Ecclesia. Nam qui aliter dicalores legis ad secrela el inlima iiitulit, peisii-
    vivere vel docere voluerii, et aposlolicam do- quentium dicla uberior vis praedicalipiiis eiiiaiiavit.
    clrinam spernert;, non est coluinna in templo Dei; C Possunt quoque per .stellas pluvias, sancli Aposioli
    quia cum apflstolica statula sequi conlemnil, vel (lesigniiii, de quibus Judsesc reprobala; per Jerc-
    exililale iheriiac, yel grossiiudine elalionis, duo- miam dicilur : Proliibitmsunt stellw ptuviarum, ct
    decim, cuhilorum iinese lioii convenit. Duse igiliir serotinus imber non fuii (Jer. ni). Slellas ergo <phi-
    columnae apostolos el cunclos Ecclesiae doctores si- • viac Dominiis abslraxil, aiqtie ad iuslar gurgitum
    giiiDcaiit,fbries fideetopere, et ereciosconiempla- imbres fudil, qnia cnnide Judseapraedicaiites apo-
    tione. Duse autem sunt, ul prsepiiiiuriv et circum- slolos absiulit, doctrina' novsc graliae luundum n-
    cisior.eiii prsedicando "in Ecelesiam introducant. . gavit.. Quod ulrumque factum Tn Ecclesia potest
    Deus igilur qui non solunv.per Judseos, sed eiiam coiiyenienier intelligi; quia cum, solutis corporibus
    . per genliles ad sui noiiiiiiis gloriam lemplum sedi- adsecrelos supernorumsihus, aposiolorum animas
    ficare voluit, ipse posl aposlolos.-praeclaros de gen- ; iranslulii, quasi a cccli facie.stellaspIuviseabscoii.r
    libus adsedificandam Ecclesiamsuam.doctoreselegil, . djt. Sed , ablaiis. pluvise stellis, iri more gur-gitum,
    sicui heaius Job Deiim biiulans, inier csetera dicil : . inibresdedit.q.uia etiain , reduclls ad superna apo-
    Qui auferi siellas pluviw'; el ejfundit imbres, ad\tn- . stolis., expositorum.sequeiiiiuin Tuiguas fluenta di-
    slar gurgitutn , qitide ntibibus fluitnl t (Job x.xxyi), U vinse scientisediu abscondila largiori effusione pa-
    GregOrius (75): < Duo in hac vila sunt genera jus- Tefecit. Nam quod illi sub brevilale lpcuti sunl, hoc
    lorum-: unum vjdelicet beue viveiilium, sed nulla exponendo isti, multipliciter asserunt. Unde ct
    doceiiiium; aliud vero recte viveniiuni, et eadem non immeriio ipsa expositorum praedicaiio gurgiii-
    recla docentium. Sicut et in ccelijacie.. aliae,steljae bus comparaiur; quia dum miiltorum praeCeden-
    prcdeunt, quas riiille pluvise subsequunlur; alise lium dicia colligunt, ipsi iri eo quod astruuni, pro-
    vero, quse arenteiii lerram magnis imbribus infun- fundius dilalantur. Nam dum teslimonia testimoniis
    duni, ui esl Arciurus, Orion et Hyades. Igitur . jungunl, quasi ex gurgilibus gurgites faciuni;. q,u.o-
    quoliesJnsauclaEcclesia ie_cte quidam vivunt, sed rum verbis dum gentilitas quolidi.e docelur, quia
    lainen.pTKdicarbeamderii recliludinem nesciunt;; peccatOfum mens coelestem scipiiliatm accipit.quasi
    steliae quidein.suiU,sed in siccitaie aeris riatse; qliia slansin terra aqua gurgites osiendit. Sed quia ne-
    peiexempljimbenevivendi, lucere cseleris possuni, quaquam se eisdejii.aposlolis expositores in scientia
    (75) Lib. xxvvi, Mor. nmn. 12. slulit, eorum vice Domihus.aposlolos misit, qtti in
    (74).'Siipplenduviv bic ex edil. recte dicilur :' Qui .similiitidinem gurgitum pluerent, poslquam «*(-
    aufert steltas ptuviw, elc. Nam cUm piophetas ab- duclis, eic.
    - '
    133 , S. MARTIM LEijIONENSIS. 134
    prscfefunt; ciim cxporieiido laiius loqiiiintnr, me- A < Per nub.es quoque, ut superius ait bealus Gfe-
    niinisse iucessaiitcr debent, per qnos/ ejusdem gorius, et Sposloli designanlnr, sicut per Isaiam
    scientiae invectiones ac.ceperunl. Unde et apie suh- dicitur : Mandabo nubibus •-«<*pluant super mm
    jiingittir : Qui de nubibus fluunl. Hi quippe gurj'iles imbrem (Isa. v).Tpsi ergo slellse,vilic<meriiis lucent;
    : dc iiubibus fliiuni, quia a sanclis nposiolis visiniel- ipsi suiii niibes, quia arenlem noslri pectoris
    . ligenji;e,'si uonTnciperet, nequaquam per ora do- terram coeleslis iiitelligenti:e imliribus rigniii. Si
    clorum largior emanarct. In Scriptura enim sacra enini nnbes lion essenl, nequaqiiain eos inluens
    aliquando per nubes inobiles quiqiie boiniiies , ali- prppheta dixisset: Qui suntisti, qui ul nubes volant?-
    quaiido proplielse, aliquando aposloli designanlur. ( Isa. LX.) linbrium ilaque- gurgites de niibibus
    Per iiubes quippe mobililas huuinnae menlis expri- fluuiil, quia profundae pfaedicaiiones sequenlium in-
    niilur, sicut Salonion ail : Qni observat ventum non ielligeniia?oiigiiiem a sanclis aposiolisacceperiint.i
    seminal; et qui obsetvql nnbes, nunquam melet Ipsi eiiiih discipiili -veraeissiinaeverilalis. ipsi sunt
    (Eccle. n), Veiilum procul dubio immundum spiri- - post gloriosissiniuiii magistrmn suuin Chnsiuin iui-"
    iiim, niibes yero subjeclos ei bomines appellnl; tium praedicatiOnis. Ipsis dicitim est : Euntes in
    qiios loiies liuc illucque impeljil el revocat, quoties mundum universum prmclicate Evangeliuiii: omni
    leniaiio ejus coruiii corda suggeslioniinv flalibiis. " crealurm (Marc. xvi). Ipsis pr-ccepium psl, ul jier
    allernnl. Qui igitur venliim observat, nonseminal; «rbem terraruin irenl, el in fide sumiiiae et indivi-
    qnia qui leniaiiones venturas mctuil, cordi bona duse Trinilatis tiniveisns gelites baplizarenl (Malili
    ojiena iion pfanpoiiil. (75) Et qui consideral. nii- XXVIM).Ipsi, quae in aure audieriinl, super tecia
    bcs, non metet; quia is, qiii anle humanse muta- prsedicaverunt; et quse in lenebris, id esl in abscon-
    Jjiliiniis terroreni irepidat, inercede.se «eternse diio, a Doniliio didicerunl, in imivefsis urbibus,
    retribuiionis privnl. Per nuhes prophelse flguranlur lmo culiclis pef orbem nalionibus, annnnliaveruiit.
    sicul per Psahiiisiam diciiur : > lsli elecla seniliiis grana super ralionalem terram,
    Tenebrosa aquain mtbibus aetis (Pial.17). Augusli- id est
    super corda humani generis jaciaveruni, et
    nus: <Tenebi.osa aqua in]nubibus aeris.id esl obscura
    ceiituplicaium Deo fructum sanctarum videlicei
    doctrina in prophetis ei in omnibus prsei.i aloribus, animarum relulerniit. IslisDei et Virgiuis Filius
    qui a lerrenis cievali, inferioribus compiuunl verbum peregre proflciscens, id est in ccelum ascehdens,
    Dei. Obscurn tlico prse fulgpie qui erit in conspectu
    bona sua ad iiegotiandum divisit, dona scilicel saii-
    ejus, id est in coniparaiione fulgoris qui eril in ma- -Cli ut denuo inde cum eis' ratio-
    eniiii Spiritus tradidil,
    .llifcslalione ejns. Nunc persptculum videmus, C iiem
    positurus rediens, scilicet ad judiciuni, sciat
    luncautem facie ud fuciein (1 Lor.wv.y. Cnssiodo-
    vus : < Ne quls ergo se oh hoc puiet csse in futura quantum quisque negoiiaius sil.Tlli vefo ul fldeles
    ac devotissimi servi lalenta sibi cominissa cuiiciis
    luce, quia Scriptura recie intclligit. > Sequiiur : sub ccelo naiionibtis ad usiiram iradideTiint, et ei-
    JSubeslransiefuni. Quasi obscura aqua esl in nubi- deni'
    bus ; quae nubes, id estdiviiii verbi prsedicalores jialrifaniiiias maxiiua sanclarum aniiiiarum
    Hos-idein illofum dulcissimus
    transieruut ad gentes, et jam in Judsea non sunt. lucra reppriaruiit.
    esse sessuros, et
    Aliler : Inclinavit cteios, \d esl praedicalores liumi- Magister in Tine mundi seciim
    Iloruni
    liavit acoiite:n)|)lativa vita ad inihislerium activse, duodecinv iribiis Israel judicaturos...-prsedixit.
    ut Racliel virum suum Liae cbnccdal (Geni xxix), et igitur, fratres cliariss.imi.sanctorum aposlblorum, se-
    (lescendnt ipse per eorum doctriiiani in qiiorumdam . in quantum divina gratia concesserit, vesligia ad-
    ".
    q uamur, quatehus eorum ineritis el precibus
    simplicium noliliam, qui majora capcfe non valent;
    ct ideo ait, descendil, velinciinavil cwlos, id esi lui- juti, ad aeterna pervenire gaudia mereamur ; ipso
    iiiiliavit praedicalores ad ferendas moleslias, el de- pfaestanle, qui in Trinitate perfecta vivit et regriat
    scendil ipse sponsus Ecclesise passus in eis cum Deus, per omnia soecula saeculorum. Amen.
    '
    quibus est unum.
    (75) Edii. proponil.

    SAN€TI MARTINI
    LEGIONENSIS PRESBYTERI

    PPOSITIO I WTOLAB B. JACOBI APOSTOLI.

    Scirevos, fratres charisimi, volo, quia aniiciDei D nprum operum gfessibus Chnsli vesligia cum cniiii
    praeseiiteni munduni perfecte contemneiiies, et bo- devotiorie seouenle», quousque ad.diu desideraiuro •
    133 TEXPOSITIOTNEPISTOLAM B. JACOBl. 186
    cfleleslispatriiE ingressum perveniapt, innumeras A lofriifiiitis,;et in futuro irilegri plenam bealitudiiiem
    inenliselcorpo.ris, inierius videlicet et cxterius, suscipientes.;
    teniationes toleranl. Inlerius anliquus hoslis sug- Iteriim subjungil, dicens: Si quis vestrunrindiget
    geril illicila, et exlerius pravi liomines comniovenl sapienlia, postulel a Deo, qui dal omnibus affluenler
    Dtlversa. Invislbilis hostis excitat iiilus liiiUaiio- el non impfoperal (Jac. i). Qiiasi diceret": Si quis
    nes carnis et impii foris diripiunt subsidia vilse vestrum indigel saptentia, qunliler prsesentis mundi
    ieniporalis. Inliis tolerat -Dei sefvus libidinis incen- Trihulatio sil ulilis, poiluiel a Deo spiriium illumi-
    • liva, el cxlra a proximis conviiia alque opprobria ; natorem qrii dal omnibus pie pelenlibus ajflueriler,
    intiis cerlainiiia vitiorum, foris damvia temporaliuui . quia dona ej'us noiv sunt ad meiisuram et non im-
    rerum.(/i £ou vn).-Quid plura ? Fqris pugnm, in- properal fragiJilalem pelenlis el dabititr ei ipsa sa-
    tuslimores ; foris rabidi homincs, inlus. naliirnles pienlia, quse de ccelo venit. JVO« omnis qui dieit
    illecebrosae carnis slimuli quiele non permiltunl Domine, Domine, inifabitin regnumcwlorum(Mattli.
    vivere sseculi conlempiores. Hos bealns Jacobus -vu), nec oinni juslo dal Deus quodpetii, si contra
    consolans hortatur, ne in lenlationibus a fide defi- suam pctat salutem, sicut Paulo diclum est, ditm
    ciant; peccantes castigat ct admonet, ut se a pec- peleret : Sufficit iibi gtuiia mea;' nani virius in
    calis abstineani, el virlulibtis proficere studeanl. infirmitate perficilur (II Cor. xn). Tanta est iiiili-
    Ail eiiini in Epislola canonica vel calholica. Omite las tribulalioiium ; quam si qui.s ignoral iiondnni
    gaudium exislimate, fratres mei, cum in tentationes . illuaiiiintits per Spiritum sanctiim, petal ui |)er
    varias inciderilis: scientes quod probatio fidei vestrw Spiritum saiicliim aperiaiur seiisus lllius, et co-
    patienliam operatur.Patienlia aulem opus perfeclum gnoscel qua pielale. corrfgit Pater filios, quos re-
    Itabet, ut silis perfecli et iniegtiin nttllo deficientes cipit. Nec quisquam conscius de sua fiagilitale
    (Jac. \). Ifleo, hae Epislolae calholicae dicunliir, id diflidat, quia dal omnibus, et non improperat. .
    . est universales, quia, a fide universalis Ecclesjae Unde.Psalmisia : Beriedixil ontnibus, qui limeiit
    non discordant. Dicuntur etiam . canonicse, id esl ,Dominum,pusitlis cum majoribus (Psal. cxiii). Cas-
    regulares, ad dislanliam videlicet enrum quas siodofus : <Nullum geuus hominum a beiiedictione
    fecerunt pseudoaposloli sub nomine sanctorum excluditur, tltim pusillis benedixil cliiii mnjoiibus.»
    apbstolorum. Dicatur ergo : Omne gaudium exisli- Sequilur : Adjiciat Dominus supir- vos ..* super
    mate, fratres niei,cum in leiitationes varias incide- vos, et , super filios vesiros. Ac si diceret :
    riiis. Ac si diceret : Tribulatio in pfsesenti justi- Adjiciat Dominus beiiediclioiiem super vos, o Jti-
    liam, in ful.uro augel coronain, et ideo niliil esi c dsei, et super vos, o gentes, et super TilioSveslros.
    ljnde dolere debeatis. Ideo leiilamini adversis vel AiigusiinusiVcl ila disiinguil inter patres el fi-
    a perseculore, vel a concupiscenlia quaevarie leiilnt, lios, scilicel inter magislios et discipulos dicens :
    ui per hoc probare possiiis, qtiia firmam fideni fu- 0 patres, o magislri, ndjiciat Doiniiuis super ybs,
    mrae relribulioiiis in corde gcsiniis, quod est iniel- -id esl nunierp veslro adjiciat niullos alios. Quod et
    ligere, (76) qiiam exigit lides veslra. Ne ergo indi- faclum esl, quia crevit riumerus magistrorum ; el
    gnemini, si niali iu iiiundo floreni, et vos paliniiui; adjiciat super, filios vesjros, quod et factum est,
    quia non cst Chrisiianse dignitalis in leuiporalihus quia crevit numerusseqiiciuium, cUm delapidibus
    exallari, sed polius deprimi. Mali nihil habenl in suscitanlur fllii Abrahse. Accessit eiiini -fides om-
    ccelo, boni nihil in inuiido; sed spe illius boni ad iiiu.m.geniiuni, et crevil iiumerus npii-solum sa-
    quod lendilis, quidquid in via conlingat, gajidere pienliiim aiiiisiiititn, scd eilam obedieiitium populo-
    debelis. Scienies, inquit, quod tribulalio fideivestrm nwii. Ut ergosiijieriusdicluin esi, Dominus onini-
    patientiampperalur,T<1 estfncit inlelligereCl liabere biisbenedixil, quia secundum suam jvcrfeclissimnm
    viriuiem ipsius patienti-c. Eadem sentenlia, sed dispensatioiicm omnibus bene vivcniibus, et infide
    converso ordine in Pnulo legiiur. Scie'nles,a\l,quod rccle peteniibus aelerJia bona tribuil.
    tribulatio pqlienliam operaiur, patientia vero proba- D El quia, ul diximus, multi petunl, (78) qui nc-
    tionem. (Roin. v), quia cujus paiienlia non vinci- cipere merenlur, ideo. 'subditur qualiter petere
    lur, (77) perfeclus probaiiir. Qu« senlenlia lvie debeanl. Postulet, inquit, in fide niliil hmsitans, Ac
    quoque dicitur. Paiienlia opus perfeclum babet, ct si apertius diceret: Sic 'cred.a.t, ef sic viyai, ut di-
    probatio operaiur patientiam ; quod.est: Tfiimlar gniis sil exaudiri; quia, qni bbtural aureih suam ne
    lio quse daltir nd probalionem fidei, facit pgf par Hudiallegem,oraiioejusexiiexsecrnbilis(Proy,%\vj\\).
    tieniiam cxercefij per quoa Tides perfecia! prbba- Qni aulem Itwsitai, siitiilis' est fluciui maris:, qui a
    -
    tur._Patieiiiia ergp.opus periectum hahet, id esl ventq movetur ei circumfertur. Qui confcienlia pec-
    perfecips operanies facit, propier hoc quod sub- cati pressus, de praemiis dubilat cpeleslibus, super-
    d.il.uf:<Vl siiis perfectiei inlegri in nullb deficienles.: veiiieiiic Jeniaiionis venlos facile deseril fidei sla-
    ac si dicerel: Ui silis perfecli non deG.cicntes!jn tuiii, ct seciindum lentatbris voluiitatem detfahiiur

    (76) Hic Torledeest quod habelGlossa : Virtntem - tibnes.


    "' •
    ipsiuspatientim. '. (7-S)Glossn; qninon. .
    "(77) AI. his; addit hic ciini Glossa : per tribula-
    187 S. MARTINI LEGIONENSIS — .. 188
    ad crrorem, el lit a Deo a.ienus.»cquiiur : Non A consequenler hicdicil : Beattts vit, quysufferl len-
    ergo existimct homo ille , qttod accipiat aliquid a tationem; quia cum probalus fuerii, accipiet cotonam
    Deo. Carrialis homo, qni hsesitat, non accipiet ali- viim-, quamreprOmisil Deus diligentibus se. Quia
    qiird-a Deo, vel hic vel in fuluro. Vir dupiex animo - difflcile esi horiari ad conlemplum mundi, ideo
    inconstans. est in omnibus viis sriis (79). Qui lisesilat, , subdidil de magiiiludiiie prsetnii. Quasi diceret:
    non accipit, quia qui lisesilai, duplex est, etduplex Vere quisque fidelis debet pail teiuaiionem, quo-
    non accipil. Facile eiiini lerretur adversis, et irre- niaiii ctiin per illnm probatus fuerit, accipiel, nt
    titur prosperis; uta veritate diverlat. Vir duplex triumphalores, coroham-vitse,' qiiam per prpphetas
    csi.quj gehu :>d precem flectii, et,mordente con- el apostplos repromisit Deus diligentibus se. Qui
    scientia, de iiiip^tralione diflhlil.Diip]ex*eslellile, pcr exercitium tentalionis probalur, perfeclus. est
    qnihic vult gaiidere cum sseculo , el in teiefivuiii in fide,,proptef quod et lenlalur. Seqnilur : Nemo
    ciimDeb; qui de boiiis, quse agii, non Deum, sed cumtentalur, dical quoniam a Deo'lentdturi llucie-
    - favorem quseril. Diule dicitur : Vm ingredienti ter- ftiis de exlerioribus egit leritalionibus, nmic de
    ram duabus yiis (Eccli. ii). Glorielttr eigb frnter illis, qiias iriierius iiisliganie diabolo, veleliam
    humilis in extdtdlione sua : divcs auiem in humilitute fragllilale rialurse lolerainus; ubi etiam illoruin
    ,sua, quia sicnt flos feni tiuiisibil.kc: si dicerel: B errorem deslruit, qui dicebant, malns cogilationes
    Glorietur fraterTnunilis Inctits pauper ct depressus, sicut el bpnas a Deo nobis inspirari, et lionliiiem
    el hanc liumilialionem iiileHignt apud Deiini exal- quasi ex necessilate peccare. Dicitur ergoaperlius:
    taiionem. Quasi diceret : ( Non! solum verb'era'et Nento cum lentatur, id.esl cUm interiori lenlalioue
    carceres, et amissiones reruin quae sunt vilcs <et cnpitur, dicat quoniani a Deo tenia.tur, quasi Deus
    irahsilbriie, ei amalbres earum piinieiidi.) Glorielur, immillat malas cogilationes. Exleriorem quippe
    inqpil,. divcs in Itumilitale sua, quia sicut flos feni lenlaiipnejn vmmiilii Deus ad suorum probaiioneiii,
    trantibii. Ac si dicalur Glorieiur. ironice ; quasi interioremvero qua ssepe concipitur fiirtum, adiil- *
    non debet gloriari in sua gloria, qua superbii,.el leriuiii, homicidium, non iinniillil, Deus. lterum
    alios deprimit, quia fiiiienda est, et liumilianda iu dicit: Deus enim iritentatormalorum est. Acsi di-
    itiferiio. Vel glorielurin liuinilitate sun,id est non ceret: Deus non est immissor lenlaiionuni. Triblis
    superbiat, sed humilibus (80) subserviendo, et.iniT mbdis tenlatio agilur, scilicet suggeslione hostis,
    iiisirando al.is d'e diviliis suis. Qiipd sinpn fecerii, delectalione, vel etiaiii consensu nosirie fragililaiis.
    '
    cito gloria ejus sieut flos leni lransibit. Divilem Quod si suggestioni non conseiilinius, tenlaijo
    vocat illuin, qui lolam spem stiain in diviliis ponit. Q nobis ad viclbriam provenit. Sed si sugge^tio illicit
    Npn (81) liocet diviiias habere, sed.ainare. Jtistus deleetando, jam oflendinius, sed nondum riiorieiu
    ergout pahna florescit (Psal. xci), iiijiisiusjitfeiiiiin iTicurrinius. Ac si deleclationem concepti in corde
    arcscil; quia ille niaiict, hic cito Iransil. Flos jtisti facinoris sequiliir.parlus pravae aciionis, jam nobis
    spes, quse! fruclum exspe"clat, radix jusii charilas, -niprlis reis viclor hostis abscedii.- Seqiiilur : ipse,
    quae immobilis manei. Radix niali lioiniiiis cti.pidi- scilicci Deus, neminem lenlai, idest nullum in leii-
    tas, flos ejus deleciaiioieiiiporaliunv rerum. latioiiem ducit. Duo suiit genera leivialionuin, unuiti
    "-Exortus esi ergo sol cum ardore, et.are}qci'. [e~-: videlicet quod lenlalum probal, sicul lentavit Deus
    num, et flos ejus decidit, el decbr vuttus ejusdeperiit. Ahraham (Gen. xxu). Aliud qiiod decipil, seciiiidiiiii
    Vere flos ciio transibii, quia sol justilise Cbristus, qtiod Deus neminem Jeiiiat. Unde aiiiem leuiaiio
    curii ardofe exoriits arefecii fenum ,et lunc flos oriatiir, subdendo nianifestal, dicens: Vniisquisque
    ejus decidil. Deciilenie flpre iota pulchritudo feni tentalur a concupiscentia sua abstraclus et iiiecius.
    periii, decor vullus ojus deperiit, lionor videlicet Ac si apertius dicerelur: A Deo nullus, sed jioiitis
    sscculi, amicitia el cseiera liujusinodi. Ardor solis uiiusquisque lenlatura concupisceiitia sua, vel cmii
    advenlus est severi judicis, vel in morte cujusque caro suavia sibi quseril, vbi cum diabolus inceniiva
    ;
    Impjrovisus, vel iii judido commuiiiler, in quo ju- ]) iniiiiillii, a rcclo itiiieieabstractus et illeciusnd nia-
    s;us ut arbor fruciifern mauebil. lla et dives iri Iiini. Deindci inquit, concupisceniia citm conceperit
    iatteribUSi suis iharcescei. Yiae diviiis lein.poralia parit peccalum, id - esl Cum conceperit deleciando,
    bona quibus heaiificari quseril, quse cito deslruen- velcoiisenliendo, perducil ad aclum inanifesle. Se-
    luf. In siiis ergo iiineribus iharcescel dives, id est quitur: Peccittum vero; cum coiisuminalum fuerit,
    Sii aclibus suis peribil, quia iter Doiniui recttiin general mpttem, id esl ciiin peracliiih.ei coiisuetu-
    aiiibulare neglexil. Oimie igithr gaudium, ul supra- tline coiisuinmaiuin fueril, generai inorlem; quia
    diclUm est, ex;slim;ire debenf lideles Clinsii,- cuuv.. sicul qui tentatus sujieral, prseiuiuin viiac acquiril;
    iii lenialioiies varias incitleriiil; qtiia si animus ila qui -coiicupisceniiis illeclus superaluiy merito
    -tenjutioni non ce<jil, magnuin sibi ex illa quisque ruinam iriorlis'' inCurfil. Cuni super liiiidameiiliiin
    leiiUtlus prsciiiiuin acquirit, sicui beaius Jacobus ligna, feiiunij slipulain cdificamus, diabolus suppo-,
    (79) Quse uiicis inclnsa apparent, adducil Glossa , (80) Glossa humiliet.se.
    ad expoiiendu illa yerba : Deqtus vir qtti sufferi len- (81) Plus enim concupisceiilia mundi, quant sub-
    ttiiiviiein, elc; aitquc : iVo7isoluiri verbera... clebeiis sicmiia nocel. Bernai.dus, scu Gaulridusdeclam. De
    vut, sed e{ amissiunes;, eic. cblloq. 'Simon. cumJesu
    189 EXPOSITIO IN EPISTOLAM B. JAC03I. 190
    nit incendiuni. Sed si sedifleamiis aoriim, nrgcnjiirii, A } Quasi djceret: Omne bonum est a!:pep.-ef non nie-
    lapides preliosos, tenlare non. audel, nec; laineiv rilis tiostris ;ttl hoc accessiniiis, sed soln gralia di-
    onvnino desisli l, sed sedeCi« oecutlisui inlerficidt in-, vinac voliiniaiis. Dicalur
    ei-go apeiTius: Voluntaiie
    nocentem (Psa/.ix). ..... posi filios tenebraruhi gciinii nos per aquani
    rege-
    Cassiodoms: Sedet quasi cum mora in insidiis n.eraiionis in filips lucis: Verbo yeritalis;' in do-<
    cuin divitibus hujus saeculi quos diiabii, el muneri'.- eiriiia.eyangelii, atl hoc videlicet, ut simits iiiiliiim
    . bus cuiiiulahil, quorum falsam felicilalem adalros aliquod creaiitrw ejris; iicpervhanc scilicel geriiiu-
    decjpieivdos oslenlabii. loinsidiiV dico pbsiius iir. ram: piitemus nos esse qiiod ipse est, setl quemdaui
    occullis; idestin aiiibiguis.-ubi noiv facile inielligi-: priiicipntum iii'crealuris ndoptione nobis.conces-
    lur quid appelendu-m sil, quidye non. Potest lioc vde sit> Qiioilatnmodo princeps est boiuo oiiiniiim crea-
    diabojo, ut siipradic-tiimest, intefligi, po.tesl ef de liirnriui), qtiae sub tcelo siinl. Unde nlius iranslator
    quolibet impiu hbmine, fidelibus Ecclesias Jiisidianle, •ait: <7f simus inilium aliquod creatiiratuhiejtts.Sit*
    •iidverli. Augiislinus: Ad quiil sedel impiusTil insi^-l .pfa riioiuiil ad tolerantiam leiitalioiuim, deiiiceps
    diis? Videlicei iij intefiiciat jniioceiileiii, ex iiino- iuornlibiis instrnii prscceptis. AH eriiin r Scitis, fta-
    cenli facieiido iiocentein. Deinde expoiut insidias : tres mei.dilectissimi. Quasi diceret.: Scitis quod a"
    ejus diceus: Oculi ejus inpauperem respiciunt: irisi- . vobisipsis habuisiisad yiliu Inbi, aDpiuiiio supeiiia
    diatur quasileo in spelunca sria (Ibid.). Quasi dice- gralin illnsliari-, ,et cum iiiitium Crealurse! -ulTjuod
    ret: Oculiejus rcspiciiiiit •'Velut-icuin misericordia gcniti estis, in vobis- perseveret. Sequitur: Sit
    et atfeclu in pauperem. Veialiossic deeipil, quia ; aulem omnis Itomo ye-lox ad audietidum, lardus au-
    ocufl ejus respiciunl-crudeliler in pauperes spiriiu/ leritad loquen.ium, el tarclus adirum.kc si dicerel:'
    quoruin est regnum cceloriun (Maiih. v), qiiia justis Sil oiiinis homo tardus ad Joqlieiidum, 1iic videlieef
    et pauperibus spiiiui jnax.iuve insiiliatur. El ipse anle teiii])iis piscsuninl doceie; el tardus ad iram,
    iiuabscondiio irisidialur.quia ille nescit qui deci- id esij til sine causa non leniere irascaluf, vel con-
    pilur.Ipse dico quasi Jeo;exist;''ns'propter vim in- ira siibditos peccantes, vel conlra quoslibet fratrcs,
    spelimea sua, scilicel proplcr doluni. Iteruin benius vci conlia fclicitatem malorum, quia maliiriias sa-
    Jacobus corisolans, liorfaiUr fuleles-,. dicens : 'Nolite pienlite noii nisi tranquilla niente percipiitir. Et
    itaque errare, fralres mei.dileciissiihi. Ac si diceret: qui.iralusjudieai, eliamsi juslitiain judrcal, tameu
    Nolit.e.errarcexisiimando,' quod lesiaiiieiiia viiipi diviiii exainiliis jusliiiani, iiiquaiii pefturbaiio iipii;
    rum a Deo procedanl; et-idep a nobis disseiilire i. cadil^ non polcsl iriiiiari.Qriare? Qitia ird viri ju-
    iion debetis, quia niliil imilile, sed quod.vobis" est v„ stiiiam Dei non operatur.
    liecessarium ;suatleo.,-.Et". quia. peccata iion"sunl a.: 1 liomo ifacundus, eisi apud homines videaluf
    Deo, :sed virlules,. recle subjiifigit, dicens:_ Omne': - juslus, apud Deum tahien: esl injustus. Propter
    dalum optiiniiiii, el.omne donumperfeeium desursiim::• qubd abjicieiiles ,- inquif, oinriem iirimunditiarh; et
    esl descendehs a Palre titmiiium., apud quem non abuiidatiiiam maliliw, in 'mansueludine suscipiie in-
    esl transmutalib, necvicissiiudinis obumbratio.Qs- silum vetbum quod .potesl salvare animus vestras,
    lenso quod Viiia non a<Deo, scd 'ajiiobis-ipsis sunl; . Monuil adlnquireiidaln doclvinam ; !adqilanv srisci-
    ecOntra,osieiulit quia quidqiiiil boni Tigimus, non a .piendam.et ul ea pbssirii prolicere , Tioriaiiir ad
    nobis, sed'*exDeb est. UndePalreiii luminum vocai, nuiiidiliain corpbris el animae ; qiiia qrii iipii decli-
    id est auclOreni oinniiim spiiiiualinm (lonortini. iiiil a inalo, non pptesl facere bontini. J)icaiur ergo
    Dicaturergo apertius: Quia igiur mala non a Deo,;; apertitis : Propter quod ,<id esl propler illud quod
    sedpoiius bpna oiiuntuf: Onthe dalum oplintum,,:ul, sujvradiciuhi est,' atienii debelisesse piius ad au-
    castitas videlicel cl alise virlutes, et onine dotium dienduin , deinde ad docenduiri, abjicienles oninem -
    pdrfectum, id esl exsecuiio. ipsaiiim virluttim, vcl;: imiiiuntlitiani, nninia; videlicet et cbiporis, el abun-
    viia"icierna quseesl perfecla, desursum est, descen-:, daiilinm in:tliii;e. Maliiia proprie ad inleiioris liomi-
    deris aPatre iluminum-qiiasi rndius a sole,;apud \p nis pravitatem fespicit.. Vel aburidaiitia, id est ma-
    quem.notiesl iransinutalia, id esf in cujus iiatura Jos hoiiiines abhiitlanies in iiialis. ln iharisuetudine,
    muiabiliias nuila esi, sed ideiiiiius, ei 11011solum videlicet conira iram, .suscipiie ihsituni verbiim
    in; naiufa, sedetiam in lai:gitijiie donorum; quia: cum iiiagno hoiiofe-,- qubd vestris cordibus vpfaedi-
    sola dona lucis, el non lciiebrns iniinittil crioiiiin; cando inijioniiiius.' Vel verbum quod iiisituni et
    nec vicissiludinis obumbratia, i|iiia lumenejus- aiiqua seiiiihaium esl in die redeniplioiiis, quaiido voSge-
    umbra lion inlefciditj ul aliqria mala iniinitial, sed • intil Deus, quod poiesl salvare ariimas vesiras,
    seinjier bona lucis dona. !u nobis aliqiiando sunt-• cliani si in corpore leiiiaiionein Vel irioiiem pali-
    Dei dona, quse supervehieniia obumbrajif peecaia, niirii. Et iion soluni auditu illud suscipite, sed etiam
    quse non sunl in Deo. Datum referlur ad rialiiiam, opere inipleie, quia hoh audilpres Iegis justi sunl,
    donuiri ad graliam; et datum fpsi'-'honiini, ilonum sed facfores (Roni n).
    graiiscDei solei ascribi: sed elbonum uaturae a Ileruiri consulendo subjTirigii, diceiis : Esiote fa-
    Deo. lterum DeT beneficia rediicit ad memofiajn, ctores verbi,et uon audjtores lanium, fatlenies vosiheli-
    ciun siibjuiigit dicens: Volunlarie genuilnos vcrbo psos. Quasi dicerci: Nuiic pcrfeclius siisci|)iie, et
    veritalis, itt- simtis iniiium aiicfttod creaiurw ejtis. ojicrihus iniplcie, quod in inysterio ieiictisi Ac si
    101 S! MARTINI LEGlONENSiS , m
    palenier dicat: Estote opere factores verbi.cl non i\ guam Tefrenale. Ilerum misericordiae opera coin-
    auditores lanlum, fallenies vosmctipsos , si per so- mendans, subjiingit diccns : Religio niurida et im-
    luin ~:andiluni yps salvandos putalis; .quia si tjttis mqculata apud Deum elPalrem, hwc esl: Visitare
    auditor esl verbi, et rion,''faclpr, hU compdrabitur pupillos et viduasin'tribulaiioneebrtitn ,'et immacu-
    viro consideranli vutlum .nativiiaiis sum in speculo, tqtum se cusiodife ab lioc .swculo, Ac si.-aperliiis
    corpoiali .scilicet,, ubi sola! umbra 'relucet. Allego-, diceret,: Religio miuida in cordis inlenlione, et im-
    rice : Qui -proponit in animo suo considerare iri liiaciilata operis exseciiiioue, apud Deum et Patrem,
    Scripiuris, quasi in speculb, vullurn naiivitatis suse, qui non fullilur iii disccrnendo , sicut liomines, cl
    yidelicet qualitcr sii honio riaius, quam fragilis, yel ~flliis pie consulit et reiribuil, haec esl; Visitare
    quid.fuiurus, quain brevis aivi, in quantis miseiiis piipillos, id eslsuccurrere eis qui carent praesidio
    • positus, compunclioiiem magnain el voluiilnlcni palrum. elyidttas, fluvbus.^deesl soiatium niarito-
    pcenitendi conlraxil, et slalim aliqua seducius len- rum, in iribidaiione eotum.i, id est in .tempore tie-
    lalione , obliviscilur compuiiciioiiis, el ad peccata cessilatis de quibus diciluf : -Quandiu fecisiis uiii
    redit; cujus iiiconslanliaj coiHparalur, qui lijicnier. .de his frairibusmeis minimis, mihi fecislis (Maiih.
    yerbiim aiidil, et implere negligit.-Ei esl simililiido xxv), El immaculqlum se custodire ab hoc swculv ,
    iiiterillum qui sponlc sua,sine dociore, sead.Scri- munditiam cordis conservando- ei prava opera fti-
    ptriras apjilicuit, et illum , qui <abalio Scripiiirns giendp. Quia dixeral factorem bealum , niinc qii;e
    audit, cumneiiler imp|everii»,Seqniiur : Considera- facta niaxime placeant dicit, scilicei misericordin
    vil se, et abiil, el siqlim. dblitus est qualis ftterit. etjnnpceiilia. Namin eo qtiod pnpilJos -ei viduns
    quia videlicet non rein, sed splnm iimbrnm vidit, yisilare jivssit j cuncla, quae ergaproximum .agcre
    sicut ille qtti hnbet solani verboruin umbram, et debcmUs, insinual; quod immacuialos a saeculoju-
    non corpus operis.. Puer cuiii riascilur , vngii, per bct custodiri, universa ,' in quibus uos castos ob-
    quod indicatur dolor animse , quae in vita iulrai ad servare decet.JBSlendiii iri quibus snntel ea quae
    iniserins carnis, qiiem dolorem poslea. obliviscitur siipra obscrvare monuil, utJardi ad ioquendum; e.l
    consueta illecebris carnis. Sequilur : Qui auietn tardi adiram. .. . : '.':
    - ,Seq\\\lur:Fralres'mei,noliiein
    pertpexerit in legem perfeclam liberlatis, el permdn- personarum ac-
    terit in ea, noh audilor obliyiosus. fqctus, sed facttr ceplipn.ehabere fidem pomini nosiri Jesu Cltrisliglo-
    operis, litc bealus.in facto suo eril. Quasi diceret.: riw. Qnare? Quiamundus paiipcrem abjicit, divitciu
    QuT solo auditu pulat se salvari, fallilur; sed qni colil; fides Cluisli e contrn docel, quia oninis gloria
    perspexerit in legem perfeclaih- lijje.rlalis. id.est Cdivilum tanqiiam flos feni (I Petr.i), misericordia
    auuiendo verbuin Evangciii, et permanserii.in ca ycro in panperes florel in SDiefiiuin.His yerbis bea-
    coiiliniialioiie opeiis, iioii aiiditoi- obliviosus faclus, iiis Jacobus ostendil, quoniam hi, qiiibus scribebal,
    scd factor operis ; Jiic bcaius non in auditu, sed iu fide imbuii sed operibus vacui -era;:t; ct eleemosy-"
    Tacto sub erit Jn Tulurp, eliainsi hic esl miser. Le- nam, quam pravdieabant, non patipefibus propter
    gem"pKi'fectam libeiiaiis graiiani. vocai Evangelji, a;terua, sed djvilibus propler temporalia com-
    quae perfecte liberos fncit a serviluje. limofis. ,Qui, moda faciebant. -Unde eoS redarguens"- Dominum
    legem leiiebani, in tiinore sei-vicbnni; quia quisquis glorise noniinai, ut ejus jussis Obediatiir, qui sem-
    " eani
    .iransgfedjcbaiur, sine Uiiseratione lapidaba- piterna glbria remunerat quidquid pro ejus ainoic
    tur. liavc lex iieminem ad petfcciuin perduxii, quia, pauperibus daiur. Quicunque divilem propler divi-
    elsi cogebal liinore serviie, non dabal grnliam.ul tins cligil, et pauperem propier pauperlatem abjicit,
    - coinpleieiur aniore, ef a pa-nis inferni noii polerat in uiroquepeccat.Undeet rectesubdilur: Etenimsi
    liberare (Hebr. vii). Sed.charitas , qnae datur. in inlroierit in conspeciu vesiro vir aureum annulum ha-
    Evangelio, mittit forastiinorcm , cl.diicil ad yilam beits in vesle•candida, introieril aulem el pauper in
    (1 Joan. IV). lteiuui ad illoiitin inslruclionein sub- sordido habitu, et inlendatisin eitm, qui estinduius
    jungit, dicens : Si quis pulal te religiosum esse . non D vesle prmclara, et dixeritis ei: fu sede hicbene; patt-
    refrenans linguam suam, sea seducens cor suum, peri uttiem : Tu sla illic aut sede sub scabetlo pedum
    hujus vana est religio. Monueral superiiis, ul ver- meorum: Auguslinus: Si lianc dislanliam sedendi et
    .lium Dei non audireiit splum, sed eiiam implefent; slaridi ad lionoresccclesiaslicos referanius, non esl
    iiiinc autem ul undique nuinijos reddat, addil nibil putanduin!,leve essepcccaiuininpersonariim aeceji-
    valere haec omnia , nisi etiaiiv lingiva refrencttir a Tione liabefe-"fidem Domini gloriae. Quis eniin feral
    deliaclionibus, ct hiendaciis, ac ljlaspliemiis, slul- eligi divilcin adsedem hdnorisEcclCsise, conlempio
    liloquiis, alque mulliloqiiin, qiiia co rrumpiint bonos paupere iiislrucliofe ei saticliore? Si aiitejn ile
    tnores colloquia mtita (1 Cor. xv). Dicalur ergo.aper- quoiidiaiiis consessibus Joquilur, quihus diflerenler
    tius : Si quis pttlal se ieligiosum esse, pcr fidein scir diyiies. et pauperes suscipiriius , qujs non h.ic pec-
    licei, quam hnbol, eUopcra fidei, non refreiianslin- cat ? Non tainen peccat, jvisi cuiii apud senielipsum
    gtiam.stiam, sed seducetis cor suum, iion inlelligcns iriius ita judical, iil ~elei lanlp melior, quanlodi
    sc puiiiendum pro peccatis Jinguse, Itujus vaha est iior illc videalur; hsec •enjm yideiur significasie
    religio, id esl inulilis, vel iion nuiiula. Qunsi di- sulidendo : Nonne judicatis apud. nosmetipsps, et
    «ercl *.Non sohini .siiis faclores.veriii, sed et lin^ facli estis judices cbgilalibnum iniauarum, id e&ilui-
    103 EXPOSITIO IN EPISTQLAM B."JAC0BI. 19*
    maiiarUm ? Attdile, inquit, fralres mei dilcclissimi, A . Coniempiibile csse pcccatum 111lvac unn re legem
    nonne elegit Deus pauperes in hoe mundo, diviles transgredi, consequenternddidit, diceiis : Qutcttn-
    autem infide el hmredes regni quod promisit dijigen-. qitetoiam legem observavetit j offendat qutem in
    tibus se? Pauperes elegit Deus diecns : Nolile ti- " iifi.o, fuctus est omniitm reus.
    mere, pusillus grex, qupniam carnptacftit Pairi vestrp ACsi dicalur: Quicunquetolamiegem observaverit,
    dare vobts regnum (Luc. xii). Nam el ipse Dei et id est in animo observare proposuerit, offendat
    Virgiiiis: Eilius panperes -elegil parenles, quorum autem.in- uno, non ex humana fragililnle, sed re-
    oflicio secundtim. carnem niiliireiur<.:Dicalur ergo. putando Jeve esse, factus ett omnium. reus apud
    apertius : Audite, fratres mei dilectissimi, id esl dl- * Deiuii, qui nibil diniiliit impunilum, el scit qiiain
    ligenlitis attendiie, quia non qlii ditiores in saeculo, neccssariam legem Tlederit. Qui enim dixit,- -Non
    nieliores sunt in examine bivino; 'et ideb pauperi-r -. mmchaberis, dixiVel Non occides. Qui ncgJigil man-
    bus non praeferendi. Nam Detts non diviles, sed datiiin, credii illud inaniier a Deoesse conslitutum.
    pauperes elegit, id esl humiles pro .conlempiu re^ Quod sinon mcecltaberis, occidas autem, factus es
    rum visibiliuni, fide auleni invisibilium diviliafum tramgressot legis, et ita contemplor legislatoris.
    mundo despjcabiles appareni, sed hos' tamen exspe- fBanc sentenliam ex. simil) videamus. Si qnis me
    eialione fuiuri regni prae.claros reddidii, et nobiles> B offendefel, omiies fralres: etaniicos meos iii-.me.
    Vos, inquil, exlionoraslis pquperem, .dicendo, vider pfleiiderel, el quodainmoilo conlra; omncs peccaret.
    licet : Tusia illic-, aul sede sub scabello pedum Sic ille qui uuurn mandatum ;iiegligit,; caelera quae
    meoruht. Sequilur : N«nne diviles perpoientiam op-. cpmpleta videbaniur adjuvare, sibi inutilia reddil.
    primunl vos, et ipsi^traliunt vos ad judicia f Ac si Vere qui in uno offendii, transgressor lotitis legis
    diceret : Diyiles per polenliam opprimunt vos, esl, quia peccai, el contra a.uclorem legis, queni in
    hona aufereiidoet verbera dando ; etiam ipsLlra- sua lege negligil, et conjra cjvaritatem, quse est
    liunl vos ad judicin , et sine causa faciunt con- causa el quasi maier- lotius Icgis. Vel aliter : Char
    demnari. Iloc loco apertius ostendil, quos divites ritaS est pleniludo legis, in ciijiis.praeceplis toia lex
    superius dixit; scilicel illos, qui diviiias Cbrislo pendet (Maith. xxn). Qui ergo coriira charitatem
    prseferunl : el ipsi, alieui a fide eos, qui credunt, faci.t, merito onmiunv reus esi. Nemo autem peccat,
    jier potentiam oppririiunt, ei ad judicin potentio- iiisi contra cliarilaiem fncint, qiiia nec Deuni yere
    rtim irahunt. El esi aiia causa, quare non suiil di- diligit, cujus legem diligit, nec proxjmum, in quein
    yiles eligendi, scilicet quia- mala ihferunl fitlei. '.delinquii. Quia ergo superius qslenderat eos in
    Nonne, inqiiil, ipsi blasphemanibonum nomen, quod _ chai itale peccare, quando riicun t pauperi:; Tu sta
    invocatum esl super nos? lloc aposloloriim tempo- illic, compelenter subdit :-.Qui in uno, idest in
    ribjispluresgeiUiliuiivefJudseoruni, innxime priores, eharitate oflendit, quae.est radix oninium praece-
    fecisse inveniunlur. Bonum nomen, ait, blasplie* plofum, ab oniiiibus-prse.ceplis, quae sunt filii cha-
    mcnil, id est salulnre Chrisli nomen, quodinyoca- 'fitatis, accusalur. Cuin ergb npn dicantur paria
    lum cst super nos, ad perfeclionem npslram. lteium peccata, nisi forte quia magis Tacit conlra charila-
    dicit: Si tamen Jegem perficitis regalem secundum tein, qui gravius peccat, et minus qui levius?
    Scripluras, videlicet : Diliges- proximum tuum sicut Sequilur :, Sic Ipquiinini, el siq facite, sicut per,
    te ipsttm, bene facitis; si aiiiem personas accipitis, legem libertalis incipientes judicari, Ac si.diceret :
    peccdtumoperamini, redarguii a lege quasitranfsyres- SicToquimini proxiniis, et ita eslole eis.misericor-
    soresi Ac si aperlius lOquerelur rliceiis : Si legem _' des, sicui Deus vobis, Alilcr : Graylus jiidicalur,
    petficiiis regaletn, id esl excellentcm imer aiias; qui Jegeriv Moysi, quain qui naluralcm conleimiit;
    secundum ScripturaSj secuiidum videlicet quod gravius etiam qui legem gralise, quam qui legein
    Scripturae lesiantur, scilicel hanc •: Diliges proxi-r Moysi despicil. Quasi ergo diceret: Bene loquimini;
    mum lunm skut te ipsunt. Quia aspere superiiis. . el bene faciie; quia si negligiiis, gravius damnabi-
    de cpnlempiu nmndi locums erat, ei quodainmodo D rnini, quam qui fiierunl leinpore Moysi; quia cui
    coHtrarius legi diviiise,. quae oinnes, diligi prapcipit, plus commitlilur, plus ab eo exigimr. Qunndoqui-
    ne omniiio coniemiieiidi divites puleniur, subdit: dem maluni esl, propler diviiias divitem eligi,
    Quasi propler praedicias cansas non suhteligendi ; .pauperein alijici; ci qtiia boiuim est, propier Deum
    sed . tauien<rsi perficitis Jvanc legem,, quae Tlicit, etiain divites diligere, pupillps el< viduas visilare,
    Diliges proximum tuum sicut teipsujn, (Lev. xix), ergo sicToqtiimiiii el sic facite. Ilaec ipqueiido et
    bcne iacitis-; qula- etsi diviies propier divitins non faciendo curate, utproxiinos diligendb, a Deo diligi
    sunl ejjgendi, non lamen propter Deuin mintis sunt inereahvini; misericofdiam impendenles,, miseri»
    • diligendi. Siautem-personasaccipitis, peccalum ope- cordia digni existalis. Incipientes, inquit, judicari
    famini, redarguti a lege quasi traifsgressores, quai -sicut per legem. liberlatis. Lex libertalis, .lcx. est
    lex dicil: Non confundas; personam pauperis, nec charitalis, quam superius regdtehi vo.cavit, qua di-
    itonores vultum. potemis (ibid.), Et in Veteri ; festa- ciiur : Diliges prpximum tuum sieut. leipsum, qtia
    meiilo dicilur : Nulla eril distanitqp.ersonqrum,ita lege vos Deus judicat, cpin niagiiaih mlserlcor.diain
    parvum ul niagnum audietis ; quia judicium Domini donat; quia non judi.caniini per legeio pajiarunv e1
    est. (Deui, i). Ne ergp pularenl quibus loqiiebaluf, scrvitulis, sed per legem gratise,.qnso sp.onlanejvs
    105 S. MARTINI LEGIONENSIS«'.- T96
    vbcat ad pcehitentiam, et peccatii diiriiitil. Judi- A . fideleiri prohare possum. HocToco heatus Jacohns
    iihm, inquit, sine misericdtdia \Ui, quinon jfecll probnyit eos, quiopera nori habehanl, vernm fidein
    misericordiam. Ac si apertius dicerelur : Opofiel ii()n:habere;,nuiic autem ciijusmodi fidem' bnlicaiir,
    vos misericordiler.iagere, quia qui pbluii et rion paiefacit; ne illaiu Taleriifidem magni faciaiil. Ait
    fecit iliiseriCordiam anlequam judicaretiif, siue ini- eriim : Tu credis quoniamunus esl Deusibene facis;
    sericordia jUdicahiiur. Qno pliis majbrem ijuis mi- el dmmories credunl, et conlremiscuiit. Scriplum est
    sericbrdiam a Domino cpnsequitur, eo injustius ertim : Exibant dwmoma a mullisclamaritia, ei di-
    iritiigemi- proxi.mo misericordiam hegat, et justius eeniiq: Qttia lu es Filius Dei (Lttc. iv); Sed ,el le-
    impieiaiis pcenas iiiit. Iteflim misericordiaj opera gio, qiise; hominenv obsidelial, timens clamabat:
    fidelibus commertdans; ait :; Superexhtiai misericor- "Qttid nobis el iibi, F.ili Dei sumnu? Venisii arile
    dia judicium (Malih,, V)•: id est siipponilur ei sci- iempuspetdere ttds? Adjuramus te per Deum, ite
    licetjudicio.-MiseriCordia qiiasiilluiiiinal judiciiim; nps lorqueas (Maitliivm. Luc. viu). Qui ergp Deum
    quia ju<jicium,: qriod csf.xuin misericofdia, pef essenbn credunt, ve) credilum. non timent, d*-
    ipsam miSerieordiam commendabiliiis est,' ef magis monibiis Tardiores et prolerviores sunl. -Dicaitir
    placet. Sicut /iri judicib dolebil qui noii fecit mise- ergo apertius : Tu ctedis quoniam unus esl Detts :
    ricordiam; ita qui fecit, remurieralus exsuliabil'. &beriefacis,'id estnbn improbo, sed tamen non stif-
    alque gaudebit. Aliter : Superexaitdi, id esl sup- flcif; elne pntes quod inTioc.aliquod inagnum
    : ponitur misericofdia judicio; quia in qup inveiiluin Tacias; riam et dsemoiies unum esseDeuni
    credunl,
    fuerit opusBiisericofdite, el sj habuerit aliqiiid in ei, qiiod.plus est,"'coiilfeiiiisciipt; Probalp quod
    iudicio qub. puhiatuf, lanquam uiid.a niisericbrdiae fides sirie operibus mOftua esi;;ut'evideiitius ad
    ignis; ppccali exstinguiiur. AlilerT Supetexaliat boiiam operntigneiii eos iiivitet, elegans exemplum
    misericordia judicihm.- Plures' per •misericOfdiam bonav: opefaTipiiis de Abraiiampatrini-clia proponit
    ; colligrintur, sed qui misericordiam pfsestiiefuiit. illis, quj de cifcumcisione crcdiderant; ut boiiuiri
    ,Beatienim miserkordes : qiiohiam ipsimisericordicnri - patfem, quasi boni filii in tenlalione et operaiioiie
    cPnseqtienlur (ibid.) Sequiiur: Qriid prbderit, (ratrcs iiiiileiilur. A'it enim;; Vis scire', homo inams, quo-
    mei, si fidem ;quis\ dicat se lidbere, qpera autem rion marii.fides sine opeiibits mortua est? AUraham pater
    liubeal? Nunquid fides poterit salvate «Hw'?-Quasi . nosier nonne ex operibus jusiificatus esi," off^rev.s
    dicerel : Dtibeiis bona agere, quia falluhlur, qui filiiim srium Isaac sttper altare? Noii soJum raiioni-
    solairi lideni sufrvcere cfediinl, curivtempus habeaiit biis, "sedciiamexemplo et aucioriiate utilur. Licet
    operandi. "Solartimifiim lides salvat lioniiiiem^ quae Abriiham per fidein quam Iiabebal, justus erat;
    per dileclionem operatur. Sicul'sola verba -pietalis lanieii per Opera quse addidit, ainplius esl jnslili-
    niidum, vel csurteiilein ffalremV aUt sorofem jioh caliis; quae nisi fecissel, mcriluin prsecedeiviis fidei
    reeieaht, si non c.ibus, vel veslis praebeaiur; ita aHuisissel.- Arbilrabalur "AT)faliani,;qunndo Dlihiii
    fides verbo lenus scrvatn non salvat. Uic latius ue suum oflerehai sujier nJiare, qiiod et niortnos po-
    opeiibtis niisericordise loquiiur, ut, quos pfaece- leiis esl Deus suscilare (Hebr. xi). Magna tenialio,
    deiile seiifenli a lerriierai consoleluf doceridb qui- ciim fllium jiibebatur occidefc; magna fides,: cum
    bus remediis expientur quolidiana peccaia, sine eiiam be inoriup credebal se posse seinen accipere:
    quibus non agitur praesens yila; ne illi, quiin uiio inagiiiim opuS, ciiin dileclissiniuin noh" tlubilarct
    tantum, sed qui in iriultis offenduni, in judicio in- filioin oflefre.vQ()ia ergo illum obiiilit in quo acee-
    veiiianlur rei omniurii. Quod legilur, ^i<*crediderit, peral promissibnem, apparet irtagna virlus fidei,
    scilicet, ?! bapiizaius fuerti; sdlvus erit (Mdrc., xvi); quia eisi eum offerfet, credebai promissionein iin-
    • <ieiide peffeciajquse pcr dilectionenibperatur, est plciulain, quia poieritem credebat Deum eiiam su-
    '
    liiiclligeivduiii. Ficles ergo, si iioh htibeal opera, qiii- scitare^ morluiim. Quod Abrahain per fidem sine
    buSfeviyiscai,' moriua esi in setneipsa; id est con- operibus jilstificatus dicituf; de operibus, quse prse-
    tra seipsam ;! quia qriod vefbis promisil, opefibus JJ cedebani, intelligiiur: quia per opera, quse fecis-
    '
    nbn iinpley.il.'1Sed dicel qitis, vobis videlicef irri- sei, nbii fuit jusliis, sed sola fide.(7iom. iv), Hic de
    dei\do:Tiifidemhdbes, el ego opera. QiiiVsidiceret operibus 'agiliir, qtiae fldem sequiintur, per qiiae
    beatus 'JaCbbus : Nbn soliiin. propier p.raidicias. aniplius justificatur; cum jani per fidem fuissel
    rivtioiies debeiis ad beiie operandhin "incitafi, sed juslus. Uiide Pafilus : Fide Abralidni obtulitjsaac,
    pfopter hbc, ;ne ihiproperiurii- Videlicet ah hliis curit tehtdrelur (iiebr. u): H*c oblatin est opus el
    '
    paiiamiiii; qiiia aliquis assumpta (idiicia tle suis; lesliiiionium fidei et jusiitiae.- Paulus in Abraliaui
    operibiis,,ut bstendat solam lidem non valere, iiu- fidei conslanlinm, JncObus laudal operuni riiagnifi-
    properandb dical: Tu fide.nihabes sihe operibus,ei cei)Tiam,'quia in ulrpqiie fuif perfeclus Abraiiaii),
    ego opera liJei. -.•" el de uirdquein exempliim proponiiur. El ne disci-
    Quia efgo rion habes opera, oslende liiihi, si puli Chrisiiaiii, quibus sanclus Jacobus scribebat,
    poies, iideui luaivi sine operibus, pef aliqua certa i opera lanli Palris iinitari iion possenl, praeserlim
    signa ul credam le esse Jidelem. Sed quia non po- ciiiniriodo nulius cogai filios offerre, addit exein-
    leris, cuiii desinl opera, ego ostciidaiu libi per operai plum mulieris 'pcccalricis, qiisc per opera ffiisen-
    quae habeb fidein meam, quibus operibus me cssei cordite ctliospiialitatis soluia csta peccatis, et
    497 EXPOSITIO IN EPISTOLAM B. JACOBl. m
    ajcripla civibus Israenlici populi, ei adnumernla in A audis, in ora nosira mulio magis deljemiisiniliere.
    generationibus Snlvatoris. Ait enim : Similiter et Dum simililudinem de equis ad linguam trahii,
    Raliab merelrix.iionne ex operibus justificula esisa- convenieiuiam ei facullalem refrenandi liiigiiaiu
    scipieris.nuhltos, el qlia via ejiciens.'kc si nperlins ostendit. Qitnsi diceret: Coiivenii ul Tn ofa nostra
    djcerel: Similiter, id est non solum A.brahain per frenos eonlinenliae initlamus ad consentieiidum
    majora opera, • sed. etiam Raab Jper minora siia . Crealori noslro, ut per linguse custodiam, operuiu
    opera esi justificata, suscipiens iiiintios Josue, ei qiioque rectitudinem obiinenmtis. Gorisequenter
    alia via ejiciens, ne a viris Jericho occiderentUr. eiiam de navibns aliam proponit similiiudinem,
    Raali laliludo. interprelalur, et significafEcclesiam ; duirt dicil tEcce riqves cum magnm sint; ei a;ventis
    lide dilalalam. Hujus exemplo monet, patriae per-- validhmineniur, elc.Aliegorice : Magnse naves in
    eiiiiiis inleritum cavere per opera misericordise, mari menies hominum in iniindo, yenti a qiiibus
    nuniios Chrisii suscipefe, el servareei adJesUm minanlur, appelitus mentium sUrtt, pef qtios naiu-
    remiuere, sicul legitur bealus Gamaliel fccisse raliier cogunlur aliquid agere, quo perveniant ad
    - bonum finem vel ad malum. Gubernaculum cordis
    '(Act.v). , ';-'•'
    Fuere nonnulli temporibus aposlolorum, qui rie- injenlio qiia boni, transgressis fluctibris sseculi,
    scenderites de Judsea Aiitiocliiam noii hene eriidJti salutis porlum inveninnt reprobi quasi in. Scylla
    . inlege fidei, dpcebanl credentesex gentibus dehefe vet Charybdi Jniereunl. -
    ......,'.«
    circiimcidi; el alios errores inducebant, quivet-is Scylla et Charybdis duav rupes sunl irt iiisula
    pTsedicaloribiis non parvum laborehT quaeslionis Sicilise, quibus naves alisorbenluf, aul lapdunlur.
    cbntulerunt (Acl. xv). Hos efgo ab officio verbi re- (82) • Scyllam quoque ferunt feminam capilihiis
    movet bealus Jacobus, ne veros impedianl jiraedi- caiiinis succiriclam,' cuin latralibus magnis propler
    catores, Dicat ergo : Sicut monui vos, inqTiil, ad frelum Siculi mafis, id esi Sicilise, in quo navi-
    opCra misericordise facienda, sic iuoneo ad vitandn ganies veriicibus inse concurrentium Undaruiri ex-
    stulta magisteria. Noliie ilaque plures magislirfieri terriii, lnirare exislimaiit tindas, quns sorbentis
    fraires mei \scienies\, quoniam majus judicittm su- isesius yorago collidil.i Ui ergo supra dicium, est>
    mitis. Qui indoctus pflieium- doceiidi usurpai, et Scylla el Charybdis dua; rupes suni iri mari Siculi,
    Chrisium noii sinceriter iiuniiat, majorem daiiina- id esi Sicilise, iiiriuniera iri circuitu Iiabentes la-
    lioneiri mereuir, quam si solus in sUo scelere peri- libula aquas absorbentia vicissim el evomentia.
    ret; sicul c coiilra qui beneministral, gradum sibi' Quas diim iiiferdiun absorbent ei evomunt, videntur
    honuni acquiril, Dicat ergo aperlius hic saiictus Q a Irniiseiinlibus qitasi mullorum- canum voCes lai-
    Apostolus : Noliie plures tnagistri fieri,' fraires mei. trniiliinn. Unde iiTprpverbio dicilur : Si: evasisli
    Quare? Quia in muliis offendimus omnes. Vere.pe- Scyllani, cave ne iricufras Charybdihi. Sicul ergo
    riculosttni esl, quia non lanliim vos minus er.udiii, Kiiperius diciuir, bona ihieiiilo: est gubernaculuni
    sed rios omnes pi-;Edicatoresetiam mnjbres in ir.Ullis cortlis, qua boni sahitis poflhm •iiiveniunl, feprobi
    oflendimus. alii videiiccl male vivendo, alir male vero qusisi Scylla vel Charybdi per-malain in-
    docendo. llis-et aliis inOdis se illis connumerai, ut tenlionenv Jnlereunl. Quia ergo boni pbjtUhi sa-
    eos liberius arguat. Aliter jusius, et-aliier maliis lulis invcrtiunt, ei mali cito intereunt, recic sub-
    oflendit. Jusliis fragililale cainis olfendit, elTamcn jnhgitur : "-. ;
    juslus esse non desinit. Ujide Salomon : Septiesin lia el lingna modicum meriibrum jest, sed magna
    die'cadet justus ei resurget (Prov. xxiv). Sicul ergo exaltai, id est inngna praiiiia, si iinpetus dirigentis
    quoiidiana cst offensio, iia quolidiana orniioniim bene enm gubemal; si aiilein ninle, sibi suisque
    ei bOnorum operum medela Cunclis cst riecessaria. magha perdltioiiis.exaltal. Unde Saloiiion ': Mors
    Iinpii vero post oflensioneni coiruunl in malum. et vita in manibus lingum (Prov. xvni). Lingua
    Sequitur: Si quis in verbo non offender.it, liic.per- exahai vitam, si bene docet Ecclesiam; exallnt
    fecius.estvir. In verbo illo videlicet, cujus ofleri- !D'aulem morlem, si ihale.Agit namque cpivtra illos.
    sioneui hiimana potest viiare' fragilitas, ul verbrim \ qui vita-el scieulia desiituli eranl, el docCre prae-
    detractionis, snperbi-je, jiictaiiliie, sed el oliosae et suinebanl. Qtiidam libfiTiabeiit;: Et hiagna exsultal;
    superfluseToculionis, qui non olTendil, perfectus est ; quia-cscieroruiii, scilicet •verba etseiisifs despi-
    vir. Ac si aperlius loquereiur dicens.: In multis ciens, singulariter se esse sapieiitem jactat et fa-
    offendimus, quia istis et multis aliis modis, et idep . cunduiri. Unde ;dicitur.: Nolite.muiiiplicare loqui
    . non suraus.perfecii, quia ille .lanluin' esl, perfectus, tublithia, glorianies »(J Reg.n), Itefum de igne
    qui iiTvcrhp non oflendii. Uac\sententia vult osten- - -xenipluin salis congruuin pouit cum suLjiingif:
    dere ineviiabilem verW oflerisipnem, ut iiriperitos Ecce quanlus ignis quam magnam sitvttm incendit'.
    delerreal, ne cupiant prselationem, quia qui cujrit \ Et lingua ignis .esi, universitas iniquitatis. Sic. et
    pneesse, oporiet aliis.peiTectioreiii esse, ne offeii- lingu.i iiKoniinens magnaiiv boiiorum operum.ma-
    dat, dum debet prodesse. Iierum dicit: Si frenas terianv perire facil;_ei cumfere impossibile.sit !vi-
    •equis in ora.miltimus ad cpnsenlieiidhm nobis * sub- lari rpeccaluiii eiiani a peffectis, iion quilibel ap-
    "
    (82) Isidor. lib.n Etyin., cap. 3. .
    i£9 S. HARTLM LEGI0NENSI5 200
    peiere debet myslcrium. Et tingua, inqnil, ignL esl k nliqua andiamus (8o). < Aspis, inquit, vocata, eo
    univmitas iniquitatis: f[\ua virtulum videlicct silvam quod morsu venenum immiltat cl spargat; lat
    male Ioqnendo devoral, et per eam cuncla fere fa- eniin Grscci venenum diciinl, ct inde aspis, quod '
    cinora, aul concinantur, ut latrocinia, slupra; aut morsu venenato inlcrimat. Htijus serpcntis diversa
    perpelrantnr, ul perjTiria, falsa leslimoriia ; anl genera suut el species, ,et dispares effectus ad
    defendunliir, ul cum quilibet iinpiirus exciisando iiocendum. Fertur (84) aulem aspis •cuin ctepeiit
    sceltis quoil admisit, simulei bonum qnod non fe- pali incanlatorcm, qni cam qnihusdam canniiiibus
    cit. Sequittir : Lingua consiiluiiur in membris no- evocat, iil illam de -caverna producai; illa cum
    slris, quce'maculai tblum corpus noslrttm;,et in- . exire nbliierit, uiianTaurem in lerram premit, alte--
    flammai rotdm >nativifatis , nostrw inflammqta ad ram *ero cauda obturat, et operit; alqiie ila yoces .
    gehenham, id, esl cohlaminal tolum cursuni tempo- illas magicas non audiens, npn exil ad incantaio-
    ralis viiav quousque ad morienv, velut currenle rem. Dipsas genus est aspidis, quasLatine siiula
    rota,«agitainur. Vel ideo rolam nniiviialis noslrse dicitur, quia quem nionibrderit,' siti pefii.Hyphalis,.
    dicii, qiiia merilp prinisc prscvaricationis ab jnjefha genus esl aspidis dicta, qiiod soiiino necat: hanc
    stabjlilaie projecli, huc. illucqne vaga merile rar sibi Cleopatra apposiiil, el ila morte quasi somno
    " soliila esl. IlxmorrhPis
    ptannir; ubj periculinh, vei.ubi sit .salns, prorsiis aspis nuiiciipala, eO.qupd
    ignoramus. InflammaTnr Tisec rola nativilalis igne snngiiinein sudet, qui ab ea percussus fueril, ita ut
    linguae, ciiiii viiiiim riniivse periurbatioius inepiis dibiolulis ven|s, qnidquid yiiae esl, per saiigiiinem
    eliain-et ivoxiis sermonibus maculujur, Iiiflammqta, evocel. Grsece eiiiln sangnis «l^» dicilur. ,Presler
    iiiquit,, ad gehennam. Sicul gelveiiua semper ardet, aspis semper pre patenli et;yappranie currit; cu-
    sic.et diabolus, ,prbpier qiiem facla esl, iibicunque jus poetasic hieniiivit:! . ."..
    sil, yel in aere, veT subierrai secum ferl tprmenta draque disiendehs avidus fumanlia ptesler.•... .
    suaruin jKiennrum, et flaiiiinarum; cl- hac jiccna Quenv hic pefcusserit, distendilur, enoruiiqiie cor-
    commotus, llaininain viiiorum suggeril liomiiiibus, piileiilia iiecnt, extuberauim eniin putredo sequitur.
    et ea quae invidendo eis. suggesserii, per linguse Seps, labific-us aspis, duin momorderit hominem,
    iiicoiuiiieiilinnv aperit, el per cartera membra ad staiim euni coiiBUinii, ita ulliquefiat lotus in ore
    effectuiii peiducere cogii. lierum-niaiigiiitaleni iu- scrpeniis! >
    (loniiue linjju.e npeiiius oslendens, d}cit;-.Oinrtis llis breviier de aspidum generilius diclis, iterum
    mtlurd besliaruin, et. volucrum, et serpentium., et Hispaniarum doctor Isidorus de ligridis nalura,
    cmlerorum dqmatur, el domiltt; sunl q, natuta liu- .«'cujus superius Marceliinus itfemoriatn fecit, nobis
    mana; linguam aulem nutlus hominuin domare po- aiuiire cupientibus ad Dei laudem, qui in suis crea-
    test,Jnquieium m.alum, plenaiii veneno mbrlifero. liifis alque operilius semper est mirnbilis, aliquitl
    Lingua prayoriiiii bestiis ferocitate, yolucribus.levi- dicai (85) :,< Tigris. inquily vocatur propter. volu-
    lale, serjieiilibus virulcntia praccellit, Sttnt quidam crerii fugara.-lla eiiiinPersae el Medi sagiltain no-
    bestiales, qui cxacuuni ul gladium linguas suas minaiit. Esl eiiiin besiia variis. (iislinc.ta maculis,
    (Psal. LxiiiJ.; sunl volaiiles, quiponuni in ccelo os viftute ct velocilate mirabilis, ex cujiis noinine
    suuiii, el qupruui os loculum est yanjlaiem (Psal. flumen Tigris nppellntur, quotl rapidissimus sit
    LXXII); sunl serpciitini, de quibus dicitur: Vene- omniiim fluviofum,.» Hps nvagls regip Hyrcania
    liurn aspidiim sub iabiis eoruin (Psql. xin). gighit, quae juxia Fison fliiviuni esl posifa. Solent
    Legimusin Pliuio iiiiinanissiinaiii aspiderii in ^E<^y- prseierea- feminas caiies, id est caiellas, nociu in
    plo a p;itrefaiiiilias domilam quotidie de caverna silvis aUigaias adinitii ad ligridesbeslias, a quibus
    sun egressam, ei a mensa ejus annonam percipere insili, cf nasci ex codem felu: canes, adeo acenri-
    soliiam. Leginuis in Mnrcellino, ligridcm mansue- , mos et forfes, ul i.n. suo! complexu leones proster-
    tainfaciain, ab Iridia.Anasiasio principi jnissam. nani....:
    Aliqui siuit besiiales seiisu ef opere; aliqui volucres D! Linguaergo pravorum, ul supradiclum est,'hesiiis
    insiabililate; alii serpenies astutia nocenili, quoruin ferocilate, volucribus leviiale, serpeiuibus virulen-
    liiigttnm .diflicile esl a jiiagisirp refreiiari.-Linguam lia pfsecellit ; quia ab humana nalura besiiai do-
    ergo nullus boniiiiuiii domnre potesi, id.esl nullus do- lnaniur, et pravorum linguae domari etiaiu a per-
    clorum pptesi, coliib.ere linguam .vetbosorum sub- .feclioribus magislrisnonpossunt. Idep et nps has
    dilorum. lnqiiietum. iiiatuni, id esl iion pplesl do- ferocis.slmas hestias huic Ietlioiii inseruiinus, ut
    mari, quia noii quiescil in UJJO,ul solus linguosii; prudens leclof facile inielligere possit, indomila lin-
    peccel, scd serpil more yeiieni de. uno in aliun .guaergn se el proximos quam gravis, qnamque
    traiweu do. inorlifera pesiis sili In ipsa^ ut ait beatus Jacobus,
    Quia leciio Plinii superius .,mansueiam nobii benedicimus Deum etJ^airem: et in-ipsa maledicimus
    - aspidem admempfi.am reduxit, laiius, si placet, tlt hpmities, qui ad isimililudinem Dei faclt snnl. Quasi
    ejusdein serpentis naiura, heaio Isidoro docenie diceret: Jn ipsa benedicimus Deum el P.atrem : gra-,
    (85) Lib.:xn Eiymblog.;c. 4, el vide notalionei Deexcahialis serpenlibus.
    Grialii iu liiiiic locum. . (85) Lib. XII Etyti}olog.t cap. 2.
    (84) Videsis hac dc re dissertalioncm Calmelii
    201 EXPOSITIO IN EPISTOLAM B. JACOBI. 202
    tias videlicet agendo, Jaudando : et in ipsa dfitra- A bene operari, quam alios docere, ul bene conver-
    ;;hendo maledicimus homines ; quia qui delrahit. fra- sando inter vos, exemplum aliorum possil esse ; et
    iri, provocal iJlum ad nialedicendum , de cujus ve- hoc in mansuetudine, nepropter siiam sapieutiain,
    ! peni' alrocitate plura snbnectit, duin in vituperio et bonam operaiionem alios despicial. Ilerum eos
    ; crealurse Creatorem offendimus. In ipsa maledicimus ad chariiaicm ei pacem invilans dicii : Quod s»
    hoiiiines ralionales (86) vere Dei cognilioiiem ha- zelum amarum habetis, et contentiones sunt in cor-
    benles.Vel Mcul ipse principaliter prseest omnibus, dibus vcstris : noliie gloriari, el mendaces esse ad-
    ila ethomines, qui ad similitudinem ejus facli sunt, versus veritalem. Quasi dieeret : Si zeium Dei ha-
    prasunl ca:leris crealuris. Sequitur: Nunquid fonsde benles bona facilis, et ex conscieniia bonoruni
    eodem foramine emanal dulcem, el amaram aquam ? operum amari erga proximos estis, el eos despiciiisj
    Oportet praedicalorein aiiqtiando dulci, aliquando ei indignanlibus verbis deturbaiis, el qnbd niiiius
    amara pracdicaiione uti, aitrahendo, increpando, est, conteniiones sunt In cordibus vesiris, quamvis
    quod salis difiicile est, ut diversis verbis ad idem non prorumpunt in verba ; Nolite engo gloriari, el
    teiideniibus ulrumque facere possil. Non oporiet, mendaces esse adversus veriiatem, id est nolite men-
    inquit, fratres, hxc itafieri. Vere non oportet ul eo- _ tiri Deo, cui in bnpiismo promisislis abrenunliare
    denv ore benedicaiiuis de capite, et maledicamus pompis diaboli, quod vos uon facitis, cum de bono
    de memliris, quia amaritudine malediciionis consu- opere superbilis. Ne pulelis vos habituros gloriam
    miltir dulcedo benediclionis , quod melius per si- pro his quse fiuul ex superbia, el ad depressionem
    niilitudinem osiendimus. Si simul misces dtilcem aliorum, sed poenam. Non est, inquit, ista sapiemia
    ct amaram aquam, et per idein foramen exeaiit, desursum descendens ; sed terrena, animalis, diabo-
    duleis coinmistione amarse in amaram converlilur, lica, Quasi dicerel : Ista inllata el indignans sn-
    non ainara iii dulcem commisiione dulcis. Sic.non pientia non est desursum descendens a Deo, qui
    placet dulcedo linguse si niisia est amaritudine; est spiriluaJium bonorum docior ei dator; sed tcr-
    quia modicum [ermenium tolam massam corrumpit rena, animalis, diabolica , lerrense scilicet gloriae
    (I Cor. v), nec speciosa laus est in ore peccaloris cupida, non spirilualis, sed more aninialiiun sola
    (EcclL xvj. Ilerum alia exempla proponit dicens : sensibilia quserens. Isia terrena ei diabolica sapien-
    Nunquid-poiesl, (ratres mei, ficus uvas facere, aut tia id solum sapil et agit, quod diabolus in n.atura
    vitis ficus ? Quasi dicerel : Sicut arbor, amisso na- humana propier praeyaricaiionem infndii; scilicet
    lurali fructu, alierius arboris non fert fruclum-; ad vesana et noxia se convenit. Sequilur : Ubi xe-
    sic maiediciio etsi Ioqui bene videatur, fruclum \ lus elconlenlio,ibi inconstanlia elomne opus pravum.
    lamen beuediclionis non habel. Quare ? quia faci- Ac si apertius diceremr : Vere terrena sapienlia
    lius dulcia in amarurn , quam amara in dulce ver- non esl a Deo, quia ubi esl zelus Dei, et conlenlio
    tuntur. Nunquid oportet, ut doclor sil ficus dulcedine conlra proximos in verbis, ibi in consianlia est men-
    beaiitudinis, ad quam nionei, et dulcibus uiatur tis huc illucque flucluantis, qnia se ad unam superni
    verbis, et ut sil viiis faciens oblivisci omniuni lem. iutuiius anclioram figere negligil, el omne opus pra»
    poralium,iii quibus oporlet asperis uii ? Sed liun- vum, in conspeclu Dei videlicet, elsi hominibus re-
    quid polesl idem doctor esse ficus, dulcibus allra- ctuiri esse videalur. Iterum subjungens ail : Qum
    hendp, el potesl esse vilis, asperioribus ab amore autem desurstim esl sapienlia, primum quidem pudica
    terrenorum retrahendo ? Quasi difficile esl, salsam est, deinde pacifica, modesta, suadibilis, bonis con-
    dulcem posse facere aquam, id esl aliquis pracdicalor sentiens, plena misericordia, et fructibus bonis. Hsec
    acriter riiordens aliorum uiores.in eadem doclrina est inansueludo, quam superius habendam esse
    non potesl esse dtilcis eisdem. Sequilur : Quis sa- praecepit, zelo amariludinis el conlenlionis adversa.
    piens, eidisciplinalus esl inler vos? Ostendat ex bona ISisi primunv pudicilia sedeat iu mente, nulla per-
    conversaiione opera sua in mansueludine sapienlim. . feciio sequitur in ppere. Sapientia ergo qvioedesur-
    Confuiaiis illis, qui nec vilse sanctitaiem, nec iinguae sum esi, primum pudica est, quia videlicet casie
    coniineniiam habebani, monet illos, qni sibi sapien- inlelligil, el operalur. Deinde pacifica, quia per
    le"sesse videbanlur, et qni erani, ut sapientinni elationem a Deo vel proximorum socielatenon se
    suani magis osiendere deherent vivendo disciplinate, disjungit. Modesta, id esl in quibuscunqtie non ullra
    quam alios docendo; quia qui proclivior esi ad fnodum, nec infra subsisfu; suadibilis , quia vide-
    docendum, quam ad faciCndum, aliquandp jactan- licet, s'i in aliquo minus agit, vel propier igiioran-
    tiam, vel conientionem incurrii, vel invidiam con- tiain, vel negligenliam, bonorum suasioni assensuri»
    tra alios dociores, et alia mulia mnla. Ac si aper- prsebei; bonis consentiens,\d est quod bonis placere
    lius prscdicare prsesumentibus diccret : ISon debetis videt, sibi non displicet; plena misericordia, in ani-
    cilo ,eflici doctores, quia q.uis ex vobis esl adeo irio videlicet, et fructibus bdnis, id esl operibus mi-
    sapieus agnitione, et discipliuatus exercitio vitse, sericordiae, jejuniis scilicet, vigiliis, oralibriihus';'
    ut audeat nvagislcrium sibi assumere ? Prius discai judicans sine simulatibne, qiiia uon appetil videri
    (86) Glossa inleiiiiiealis : rationales, ut ipse esl. ctoris noslri sensum percipere velis, iiam presse ut
    Ye-lsictti ipse, elc. Videsis cam in iioc loco, si au- Seniper uiramque glossnm tr.inscribii.
    PATROL. CCIX. 7
    205 S. MARTINILEGIONENSIS 205
    panctior veT dOciior quam est, ncc lacerat proxi-- A inaniter Scriplura dical : Ad invidiam concupisci'
    nium ad comniendalionem sui, quod saepe conien- spirilus, qui habital in vobis. Scriplura , quae a mn- .
    tiosa facit sapienlia. Quasi dicerel : Non solumi lornm socielate coercei, iia per Moysen loquilur :
    propler prsediela debeiis liiijusmodi sapientiam ap- jtVoninibis rum liominibus tcrrm illitis fxdvs, nec
    petere, sed eliam ideo quia faeieniibus pacem.quasj i cum diis eorum (Deut. vn). Et rursus : Noti facies
    jacieniibus hoc semen, seminatur et.prseparaiur ini opera corum, sed confringes slalttas eorum (Exod.
    par.p selernae beatiludinis fruclus, id est merces; xxni). Dical ergo beaius Jacobus : iNondebeiis liii-
    juslili*, qu» pro jusiis operibus relribuitur. Quii gnre, nam spirilns qui in voliis esl, non concupiscit
    I -hic sludet paci.el terra.m cordis sui operihus pacis, ad invidiam, sed potius facii concprdes. Aliler;
    J iquasi semenie aspergit, jusium esl, ul habeat aeler- Ad invidiam concupiscilspirilus, qui habilat in vobis;
    ' nam pacei», qnasi fruclum ejTisseminis. id esi cupiiut mundo inyideaiis. Vel spiriius con-
    Sequittir : Vnde bella, el lites in vobis? Quasi cupiscit adinvidiam, id esl conlra 'nvidiam; hoc
    diceret : Ex vera sapientia oritur pax hic el in fu- scilicet desiderai, ui inyidia lollalur : vel cupii ut
    luro: sed econira in vpbis untle bella , et lites nisi iuvideaiis mundo, nec amelis eum. Vel spirilus
    ex zelo ej conienlionc ? Nonne, inqnit, ex concu- cujusjibet hominis cupit leiiiporalia ad invidiam,
    piscenliis vestris, quw militanl in menibris veslris? B ' quia iiividel aliis quod non habel.
    Sequilur : Majo-
    Quia videlicel, qtiod mens prava suggeril, manus rem, inquii, dal gralium. Propler quod dicit: Deus
    •et.lingua implere satagit. Concupiscilis, a\l,.el non superbis resisiil, hitmilibus aulem dat graliam
    liabelis : occitlilis, el zelatis : el non poleslis adi- (Prov. m). Ac si diceret : Spiritus graliae non facit
    pisci. A.c si dicerel: Vereex coiicupiscentiissunt in invidere, imo dat gratiam, id est graluila dona,
    vobis lites, el hoc ordine : Quod concupiscitis, non majora quam sint diviliaesseculi. Propler quod, \d
    Jiabeiis; occidiiis ui habeatis , zelalis, et tamen csl ut sciamus quibus dat, el quibus non dat, sic
    vion polestis adipisci. Litigalis, inquii, et belligera- ait Scriptura : Deussuperbis resislil, humilibus dat
    tis, et tion habelis propler quod postulaStis. Petilis et graliam. Ac si apertius dicerelur : Malos omues
    non accipilis , co qnod male pelalis ; ul in concupi- piniit Deus ; sed superbis prsecipue resislere dici-
    scentiis veslris insumutis. Prohihueral stiperius ze- lur, quia eos rnaj'ori pcena pleciitur, qui Deo subdi
    lum el cpiiienlionem, unde eiiam Jaiius dispulat pceiiitendo iieglignni. Sed hnmilibus dat gratiatu,
    addens alia vitia quae inde sequunlur, conientiones qui in suoriim plagis manibtis veri medici se sub-
    scilicet concupisceiiiiae, et ex concupisceniiis bella dtint. Humilibtts, inquii, dat gratiam , id est, viiam
    et liles. Qui enim cupil .prteferri se aliis , velleiu- .-,
    / a;lernnni, el bonam operaiionem. Uerum subj'ungil
    poralibus abundare bonis, odit, invidet, occidil. dicens : Subditi ergo estoie Deo, resislite aulem dia-
    Unde et nunc subdilur : Liiigalis, el belligeratis pro boto, ei ftigiet a vobis. ApprOpinquale auiem Do-
    temporali glorin ; ei non liabelis propler quod po- niinoet appropiiiquabit vbbis. Quasi dicerel: Quia
    slulastis. Pelilis ad superflullaiem, el non accipiiis; Deus huinilibiis dnt graliain, subdili eslole Deo, id
    quia magis lerrena quam JDeum amalis. Eo quod est ybluntatem ejus impleie. Resislite diabolo mala
    mate petatis, Deo sciiicel daiori ingrali eslis. Pro- suggerenti, et ila fugiel ipse a vobis.Apprppinqtiate
    pier boc, inquit, non acc'jritis quod petitis, quia Domino per humilitalem, el cseierabonaopera; ei aji-
    Deiirivdigrienonposiulaivs; si enim illum pia in- propinquabit vobis dando graliam iilpromoveamini
    leiuione posltilarelis, non solum sempiterna, sed ct in melius, et liberando abangusiiis. Rursus ad perfe-
    lemppralia vobis ad usrim -n.ecessariadaret. Quibus ciionem eos dncere volens aii: Etnundale manus,
    liaec apostolus Jacobus scribebat, dicere posseni : peccalores : et pltrificale corda, duplices animo. Ac
    Dicis nos non posiulare, cbiie quotiilie. Ilespondit si diceret: Si veraciier f)eo vuli.is appropinquare,
    eis: Petitis.quidem aliqiiaiido, et lamen non acci- qui usque nunc peccalores fuislis, purilicate et
    jiiiis, eo quod nvale pelatisi niundate corda, et maniium innocentiam babete,
    lierunv subjnngil dioens : Adulleri nesciiis quia D I ne silis duplices animo, ul seterna ei lemporalia
    atiiicilia hujus tnundi inimica est Deo ? Qniciinque si.inul diligalis.3fiseri,inquil, estote, el tugeie : risus
    ergovoltierit amicus esse sceculi hujus, inimicus Dei Vister in luclum verlatur, cl gaudiuin in mmrorem.
    consiiiuilur. Dixerat snpra1 de aperlis inimicis Dei, Qunsi dicerel : liliseri eslote el lugete , meniores
    Nonne diviles per poteniiam opprimunt vos, et ipsi scelerum. Qni miseros fecisiis, iniserias hujus
    aliraliunl vos ad judicia, etc. ? Sed ne repnlenlur hi muiidi, el pauperiatem lolerate, el lugete in animo
    soli esse inimici, qni aperie blasphemant, et perse- pro comniissis. Risus vester, qui fuit de levitate
    qtiuiiiur, agit hic etiam de omnibus amaioribus sseculi, in Iuc.ltimvcrlalur et gaudium animi pro
    niuiidi, qupd inimici Dei stinl. Quasi diceret : Noii perpeiralione aliciijus peccati iu moerorein.
    dehelis in concupisceniiis linsumere , id esi perse- Seijuitur : IIumiHamini in conspectu Domini el
    verare, vel vilani con.sumere, quia per hoc proba- exaliabti vos. Ac si aperlius' dicerei : Oinnibus
    mini esse amalores mundi, et ita adulteri quia modis humiliamijii, paup.ertatem el tribulaiionem
    reficto coeleslis sapieniise amore, ad muudi luijus ejus amore ferendo, vos ipsos abjiciendo, ei exalt.i-
    ainplexiiai declinalis, et jiro hoC inimicos Dei vos bilvos in vila a;lerna. Itcrunv dicil: Nolile detra-
    coiisiiiuiiis.Tlerum subdeiJs dicit: Aut pntatis quia liere alteruiro (rtitres. Quia qnt deualtit (ralri, aul-
    m EXPOSITIO IN -EPISTOLAMB. JACOBI. 506
    judical frditem,detta1iil legi,el judicai legem. Quasi' k laiio talis,maligna est. Quasi .dicerct: Non sohun
    Diceret : Non solum erga Deum ita vos babeatis, spalium vilse et Iucra fuluri lemporis vohis pro-
    sed eiiam a vilio delractionis linguas refreriale. miliilis; sed etiam in superbiis veslfis, id' est itl
    Vitium deifaclionis ad linguse venenum respiciU divitiis, qua; faciunt superbos, exsultatis ; ef est
    Qui ergo detrahit fratri, aut judicat fratrem, pro- maligna tnlis exsullatio, quia ad aliorum fit depres-
    pter aliquod videlicet leve peccatum, vel propler siorteiri. Iterum subjnngit dicens : Scienli bonum
    minorem scientiain, vel aiiquid lalc; detrahit facete et non (acienti, peccatum est illi. Per tolum
    legi, quae delraclionem prohibuit, et j'udicai legem<, Epislolae textum ostehdil, quiahi quibus scribebat,
    •quasi diceret: Lex non recte fecit. Vel aliter : Qui scienliiim bene faciendi habebanl, et rectain fidem
    detrahit frairi legem facienti, "deirahit legi, et didicerant, ila ul aliis se magislros fieri prsesn-
    judicat legem, quare lalia jussa dederilj quae in- merenl, nec lamen operum perfectioriem, neque
    '
    jurias fralrum jubel oblivisci. Et ne putarent esse; menlis humililatem, ncque--sermonis continenliam
    leve peccalum delrahere legi, addidit esse punien- adepii erani; propter quod inier alia ihcrepatio--
    dos sicul iransgressores, dicens : Quicunque judU niset excilationis verba modoeos mullnm lerret,
    cal iegem, non est (aclor legis, sed judex: id est quia scientes bene facere, et non fa.cientes, majus,
    vjluperator. Iterum quasi inierminando subjungens, peccatum habent, quam si nescirenl, licet ,igno-
    ait: Vntts esl legisialbr, et'judex, qui polest perdere, rantia ipsa boni magnttm sit.peccatum, cnm scri-
    et liberare. Ac si aperlius diceret : Non debes iu- ptum sit : Ignorahs ignorabilur (1 Cor. xiv). Dicatur
    dicare, quia a Deo judicaberis. Qui enim dedit ergo: Scienii bonum, el non facieitli, peccalum esl illi.
    legem, ut impleretur, polens est et ipse judicare Quasi diceret : Exsultalis, et superbitis, et ideo
    non implenies. Polens est, inquit, ipse tegislalor, ei graviter puniemini, quia scitis bonum, et non faciiis.
    judex perdere, et liberare: pertiere videlicet non Ilerum subjungens dieil : Agite nunc divites,. plo-
    unplenles, et liberare implentes. Sequilur : Tu au- raie ululanles in miseriis, qum advcnient vobis. Ac
    iem qttis es, quijudicasproximum luum ? Quasi dice- si apertius diceretur : Nunc in hoc lempore accepio,
    rel: Tu pejor es, et nequioripso, ei in majora poles et die saluiis, fuluras poenas fleiibus el eleemosynis
    peccata prsecipitari, el ille polest surgere ad bona. redimiie; hucusque peccastis, sedjnm poenitenliam
    Ac si aperliusdicereiur : Non solum ideo lu debes agiie. Agite, inquil, nune divites, in pecuuia vide-
    detracliones vilare, ne ut transgressor legis a Deo' licet, et in peccatis ; plorale in corde, ululantes
    judiceris; sed ideo eliam, quia fortasse iti nullo in miseriis, mariifeslatione scilicet vocis el operis,
    prsecellis eos quos viiuperas. llerunj. ad illorum £ respectu futurarum niiseriarum, quse advenient
    correelionern subjungit dicens : Ecce quiiiunc di- vobis. Sequilur: Diviiik vesirm putrefacim surtt;
    cilis: Ilodie, av.t cras ibimus in illam civilalem, et et vestimenla veslra a lineis comesta sunl. Aurum,
    faciemus quidem ibi annum, et metcabimur, et et argentum veslrum wruginavit, et wrugo eorum in
    lucrum [aciemus :' qui ignotalis quid sil in crasti- testimoniuni vobis erii, el manducabii cariies ve-
    num. Posl increpaiionem delraciionis arguii iffo- stras sicui ignis. Non solum immisericordes divites
    rum lemeritaleai, qui non habentes certiludineHi invisibilis gehennae ignis cames exuret, cum sibi
    vitae, cupidilate temporalium, vilam et lucrum irasci coeperii, quare culpas eleeiriosyiiis jvori
    promitlunt sibi iu fuluruni. Ecce, inquil, ros estis redemerunt, sed etiam animas cruciabit.
    qui diciits : Bodie, aut craslino ibimits in civitaleni Dnde dicilur : Fili, recordare qttia recepisti bdna
    illam, elc. Dixit vitandam delractionem, et ecce in vita lua, et Lazarus similiter mata (Luc. xvi).
    aliud vilium : stulla scilicei levitate auimi spatium Ecce serugo pecunise veftiiur in leslimonium ne-
    vitae sibi proponentes. Multimodam hic stuliitiam quitiic,. el augmeulum pceiise, quii' inlclligit se
    notal, quia et dc lucrorum augmenio agunl, el se niale congregasse ea, quibus non indigebai ad
    mulio tempore victuros, et sua? potesiatis exisli- usum vitse, ei proptcrea gravius punitur. Diealur
    nvanl, ubi annum faciaul; el in his oninihus su- <0 crgo aperiius : Divilim vesirm , in quibus cbnfisi
    perni examen judicis ad nienlem revocare contem- esiis, el qnas superfitie congregasiis, puirefaclw
    niinl. Quw esi enim, ail, vita vestra ? Non consenlit sunl; et vcstimenta vestra, qoibtis indigenles vcstire
    illis qUidicunfpost moiiem nihil esse, sed ut doceai, poluisiis, non usu necessario altiiia, sed a lineis
    quia vita pravorum hrevisesl in praesenti, quam ta- comesta sunl. Aurum e.l argerilum vesiruhi, fnagis
    men in fuluro morsseierna sequitur. Quasi diceret: scilicei preliostim, et durabiiius inier diviiias,.
    Noii debetis hsec vobis promitiere, qtiia' viia vestra quoti hon congregnslis propter iisiim vilae, mrugi-
    LrCvis esl.el vapor admodicum apparens, el deinceps ncibit, id est ex sua ihfirmiiale riefecit; •sfflerugo
    exlermindbitur, pro eo ut dicatis : Si Domintts vo- eorum, superflua videlicet coiigregaiib eofum ,
    luerit :Et: Sivixerimus, faciemus Itoc autillud. A6 quse cum non crant rtecessaria, coiigregata pu-
    si aperiiusdicereiur : Haec Ouiiiia dico vobis prp- liescebat, eril in testimonium' vobis, et manducabit'
    eo, ul vos spe longioris viise non promittatis vobis carnes vestras, scilicet corpdra, vel carnales con-
    lucra futuri temporis, sed polius in voluntale et cupiscentias, sicul ignis, qiiia luxuriosas aniiiias
    potentia Dei omnia relinquaiis. Sequiiur : Nunc et exterius saeviens flamma. cruciabit, el interius
    aulsm txsultalis in superbiis veslris, ei omnis exsul- pungens dolo^ susc tenacise accusabit, Thesauri-
    i " S. MARTINTLEGIONENSIS
    207
    zalis, ait, vobis iram in nomssimis diebus. Quasi A fleni. Tcrra enim nullis eiiam operibui exciilta,
    diceret : Vere ita patieinini, quia quando, ne- plerumque ad usum hominum aliqnod aliuientuin
    glecta cura pauperum, tbesauros pecunise con- proferl, exarala vero fruges ad satietalem pant.
    gregatis, iram inlerni jndicis vobis cumulatis. Et sum nonniilli, qui nullo lectionis, nullo exhof-
    Qiiasi nondum apparel, sedj in novissimis diebus talionis vomere praecisi, qusedambona, quamvis
    jam ccrlissima restat. Sequiliir : Ecce mercesope- miniina, tamen ex semeiipsis proferimt, quasi
    rariorum , qui. niessuerunt ^egipnes vestras , qum lerra necdum exarala. Sunl etiam nonnulli, qni ad
    frattdaiq est a vobis , clamat : el clamor eorum in audiendum semperalque relinendhin, sanclis prae-
    aures Domini Sabaoih inlroivit. Magna iniquitas esl, dicalionibtis intehti, a priori menlis dnrilia, quasl
    cuiii divites niisericordiier holunt suscipere pau- quodam linguoevomere scissi, semina exhortaiiotiis
    peres; sed niulio major esl, cum eiiam merce- accipiunl, ei fruges boni operis per snlcos volun-
    nariis el famulis debilam laborum mercedem no- larite affJictionisreddunt. Ssepe verocontingit, ut hi
    lunt reddere. -qui praesunt, injusla aliqua facianl, sicque ut ipsis
    noceanl qui prodesse debuerant. Qute
    Unde ail oeaius Job : Si ddversum me terra mea subjeclis
    dii.nl rudes quique conspiciunl conimoti conira
    slamat, et sulci ejus defleril : et si frucius ejus " rectores murmnranl, nec tamen valide
    eomedi absque pecunia (Job; xxxi). Terra quippe proximum
    cum adversus avarum et per compassionem dolent. Cum verb hi qui jam
    clamat, operalores ejus aratro lectionis alirili sunt, aJ.ijuead Irugem boni
    superbuiri. lerrae possessorem pro mercede sibi
    el non reddiia inufmuranl. Sulci, quam- uperis exculii, gravari ve.l in minimis innoceiiies
    proniissa ad laiiienla
    vis vocabulo a terrn distinguuutur, tameii len.-a aspiciiuil, pcr compassionein prolinus
    sunl. Sulci ergo deflenl, cuin iidem e-perarii diu- veituniur; quia yeluisua plangunl ea.quae proximi
    iurno labore affliefi, cl mercede sibi promissa pri- injusie paliuniur.Perfecli iiamque, quanluin semper
    eos ad Iaborem conducii, con- dc spiritualibus moveantur, tanto sciunt de alienis
    vaii, de illo , qui
    lpse etiam possessor agri sine pectmia corporalibus danuiis ingemiscere, quanto jam
    queruiilur. edocti sunt, non dolere de suis. Omnis ergo qui
    fruclus lerrse comedii, quando suis operariis
    mercedem, quam ex conyentione debet, non prap.est, si pefversa in snbditis exercet, conlra
    ' hunc lerraclamal, el sulci deflent, quia conlia
    reddit. j
    ejuS injTisiiliain rudes qtiidem populi in murmura-
    Gregorius vero mystice hanc senlentiam expo- lionis vocibus erumpunt, sed perfecli quique pro
    nens ait (87) : Quid esl Idaniare lerram, de- _ cjus pravo opere sese in flelibus affliguiii. Quodqiie
    flere sulcos, el fructus proprios emendo cottie- imperiti clninani et non doleni, hoc probaiioris .
    dere? Cui unquam necesse| esf sua emere? Quis viitc sniijecii defleni et lacciil. Clamal lerra, id est
    elamantem audiyit lerram? Quis vidit sulcos de- iniperiti, errata prselaii, et non dolet. Sulci, id
    flenles? El cum sulci terrsejsemper ex lerra sint, est perfeciioris.viise honiiues defleni, el tacenl.
    quid est quod pronuntiaiionb distincla et clamasse Cum clamantc ergo terra, sulcos plangere est per
    terra, et sulci ejus cum ea! deflere dicantur? Ctww hoc, unde se multiiudo fidelium juste conira re-
    enim nihil sit aliud sulcus terra^, quam terra, ctorem coiiqtierunlur, sanctiofis el sapieuiioris
    liiagnse distinc.tionis ratione non caret, cum sub- vitae subjecti ad lameuta pervenire. Sulci ilnque ct
    jungil : Ei cum ea sulci ejits deflent. Qua videliccl cx terra suni, lanieu a terra vocabulo dislinguuntur,
    iu re, quia ordo bistorise delicit, sese nobis iniel- quin hi qtii in sancta Ecclesia mentcm suam )a-
    iectus myslicus, quasi aperiis jain floribus , oslen- bore sacrae niediiationis excolunt, caeteris fidelihus
    dil. Ac si palenter clamet iQuia rationem lillerse tanto meliores sunt, quamo per accepla semina
    defecisse cognoscilis, nimjrum feslal, ut ad me fecundiores operum fruges reddunl. Ei sunl non-
    sine dubilatione redeatis. jOmnis enim, qui vel nuUi, qui sanclis plebibus praelati, vjia; quidem
    privato jure domesticam regit familiam, vel pro D siipendia ex ecclesiastica largitate consequunlur,
    iiiilitaie communi fidelibus praeest plebibus, in hoc sed dehita exhorlationis niiiiisieria non impen-
    quod.jura regiminis in commissis sibi (idelibus diinl. Contra quos adbuc exemplum sancti viri
    possidel, quid alitid quam terram iiicolendana recte subjungilur, cum ab eo protinus subinferlur :
    tenei? Ad lioc qnippe divina dispensaiione ca> Si [ructus ejus comedi absqtte pecunia. Fructus et-
    teris unusqtiisque prsepoijiiur, ul subjectorum enimlerraabsquepecunia coniedere,est ex Ecclesia
    aiiinuis, quasi sublracla lerra, prsedicalioiiis illius quidem suriiptus vilseaccipere, sed eidem Ecclesise
    semine fecundeiur. Sed lerra contra possessorem piacdicationis pretium iion pra;bere. Sive ergo ad
    clamat, si conlra cura, qui sibi prseesi, aliquid lijtlcram , sive nd myslicum sensum , grnve pecca-
    justuni "vel privata domus vel sancla! Ecclesia lum est siue pecunia fructus ierrav comedere, id
    jniirniura.i. Clamare quippei terrae cst, contra re- «sl mercedem operarioruni fraudare, vel plebenv
    gentis injustitiam rationabiliter subjeclos dolere. ^fidelem sanclis prsedicatioiribus non irrigare. Elsi
    ilbi recie subjutigilur ; Et | ciun ea sulci ejus de- , operatores palienter omnia ferenles, adversus
    j
    (i37)Lib. xxulMor.. c, 15.
    209 EXP05ITI0 1N EPISTOLAMB. JACOBL 21»
    lerrse possessorem non claniant,. merces lanien A t sic vos accipieiis temporaneum fructum, id est vi-
    relenta clamai. lam animse posl mortem ; e.t serotinunj, carnis vi-
    Ctamor, inqnit, eorum in aures Domini Sabaolh, delicet incorruplionem. Vel lemporaneum in operi-
    id est exerciluum, inlroioiJ ad daninalioiiem videli- bns jnstiliae, serotinum in Jaborum retribuiione.
    cet illorum, qui pauperes putant nullum habere Unde Aposlolus : Habelis (ruclum veslriimin sancii-
    tutorem; sed Domiuus omnipoiens causas singulo- ficatione, finem vero vitam mternam (Rom. vi). ln-
    rum inluetur. lterum subjuiigil dicens: Epulali estis crepatis superbis el incredulis, rursus convertiiiir
    super lerram, et in deliciis enutrisiis corda vesira. ad eos, qui taliiun improbitaie fuerant oppressi,
    Apparet quia illos divites alloquitur, quibus ait: invitans ad pceniieniiam, qnia.cito finienlur pressu-
    Agile nunc diviles; qui in necem Domiui conjurave- rae, vel justis raptis ad Dominnm, vel perseculori-
    rant, et hecdum fidem ejus, qua salvarentur, acce- ius privalis potestale, dicens : Paiieittes esioie et
    perant, de qubus et supra loquiturad credenies: vos, et confcrmate corda veslra, quoniam adventus
    Nonne divites per potentiam bpprimunl vos, el per- Domini appropinquavit. Ac si palenler dical: Quani- ,
    trahunt adjttdicia? Insuper et blasphemant bonum vis Dominus facial moram, vos lamen paiieiites %
    nomenquod invocaiumest super nos ? Et quia ad duo- estote sicul agricola, el confirmate corda veslraj
    decim tribus, quav sunt in dispersione, scribii; ita B etiamsi gravia iuferuniur, quoni.am advenlus Domini
    iideles monet opera fidei lacere, ut eos qui necdum appropinquavii, ut vos ad gloriam, illi ad pceiiam
    etiam crediderant, ad lidem el opera converii sua- rapianlur.
    deat. Ac si^eistlem diviiibtis qui Christum cruciflxe- Sequhuf.Noliteingeiniscere, fralres, inatterutrum,
    runl, ef sancios apostolos de finibus suis ej'eceruni, ul non judicemini. Quasi dicerel: Nolite ingemiicefe,
    aperlius loquereiur dicens: Negleclis gaudiis coele- quasi vos majora merilis patiainini, et perseculores
    siibus, ad quse pcr jejunia el afflictiones venire vesiri, cum mala fecerinl, nihil videaniur ferre ad-
    oportet, carnales epulas diligilis; quas tanta fames versi.Ul non judicemini, ail, id est ut non dainiie- .
    et silis in fuiuro sequeutur, ul nec gritia aquae in- mini, eo quod justum Judicem, quasi non aequejii-
    veniri possit, per quam ardens lingua valeat refrige- d.icaret, vituperatis. Ecce, inquil, judex anle ja-
    rafi (Ltic. xvi). Nec tanlum peccaslis superflua con- nuam assistii, qui vobis prsemia dabit, et inimicis .
    gregando, aliena rapiendo; sed etiam superflue ex--- poenam. Anle «januam assislit, quin vel proximus..
    peudendo. Onini voluplale usi estis, et nuilam de esl ad cognoscenda quse geriiis, vel.ciio veniet ad„
    pauperum. nutrimento curam habuislis. Iieruin eus retribuendum vobis et illis juxtamerita. lterum eo»;
    deSalvaloris passione increpal, dicens: ln die oc- „ hortatur ad imiiandum priores Patres, qui patien-
    eisionis addixisiis el occidislis juslum, et noti restitii ter propter justitiam adversa pertulerunt, dicens:
    vobis. Boc locp improperat. illis morlem Filii Dei; Exemplum accipile, ftatres, exilus mali, et longani--
    el quasi nihil mali fecissenl, luxuriose et avare vi- milaiis, laboris, el palienlim propheiarum, qui iecuti
    vebant. Quibus proprie convenii quod ait, avariiiam sunl in nomine Domini. Prophetae quidem sancli
    carnes •eoruin, insiar ignis, manducaturam, et quia eraiit, ita ut Dei Spirilus per eos sua myslei ia loque-
    tiiesaurizaverunt sibi iram in novissiinis diebus. Di- reinr; qui exiuim nvalumhabere.visi suiit, morleiii
    calur ergo aperlius: ln die occisionis, lioc est, cum jiaiiendo ab infidelibus iii veteri et novo testamenlo;
    data cssel vobis facultas occidendi, addiix siis ad1 ut Zacharias, Joannes, Stephanus, el alii Tnulti;
    judicium Jesuni Cbristum juslum, el occidislis eum. nec lainen pro hoc exilu ingemuerunt, sed longa-
    Ille autem lanquam ovis ad occisionem ductus, iton nimller ferre volebanl. Alii longos susiinueruut
    restilit vobis (Isai. LIU). If-nc ergo iram Dei, qnam lahores sinc murmuralione, ul Noe in aediflcalione
    libi ihesaurizaverunt, non solum in futura, verum arcae, Moyses in regiinine et ducaiu populi, Joseph
    eliam in prasenli vitaesl in eis coriiplela, ciiin Je- in. servilule, David in expulsione palriae. Ecce,
    rusalem, inio oranis Judsea, expugnareliir ac vasta- ail, beatificamiis illos, qui suslinuerunt; quia illos
    retur a Romanis in ultionem Dominici sanguinis, el D videlicet magnos reputamus, et veneramur. Suffe-
    ca;terorum scelerura quse fecerunt. llerum ad fule- renliamJob audisiis, ei finem Dominividistis, quo-
    lium consolationcm loquilur dicens: Patienles igi- niam fnisericors est Dominus, et miserator. Suffe-
    tur eslote, (ratres, usque ad advenlum Domini. rentiam, inquii, Job audisiis, scilicet in Ieclioiie; p
    "
    Quasi dicerel: Qriia infideles divites puniendos'r vidistis oculis in cruce Dominum longanimiter pa-
    videlis, yos estote palienles-usque ad advenluiivi tienlem; sed ei gioriam resurrectionis, et asccn-
    Domini, qui in fine cujusque incipit. Ecce, inquit, sionis evangelica prscdicatione didicistis. Ad utra-
    agricola exspectal preliosum [ruclum lerrm, patien- que autem firnium ei inimitabille (88) subjurigit
    ter (erehs donec accipiat iemporaneum, el ser.olinum. exeinplum, de Job qunntum ad labrires, de Dominb
    Ac si aperlius dlceret: Si agricola pro fructu terrae,, quaniuni ad exituui moriis. Non dicit, finem Joh.
    quem sperat, lam palienier laborat, qnanto magis audisiis, cni lemporalia sunl restittita; sed patien-.
    vos procoelesli? Donec accipial, inquil, lempbra- liam Job, et finem Doniini; quia ei ad patieiiduni
    uetiin, el serolinum. Quasi dicerel; Sieut 'agricola, exemjilo Job iiiv.ilat; el tainen hon ul temporaliat
    (88) Forle iiniiiutabile, ul Giossa,
    2H S. MARTINILEGIONENSIS 212
    recipiant, sicut Job vetus homo; sed seterna, sicutt JVDomini jTigitef invocatur, salvabit infirmum, et ahle-
    Christus noyus bofho. Quonidm, inquit, misericorst vabil eum Dominus ab infirmilale corporis; el si in
    esl Dominus, et miserator. Quasi diceret : Ideoi peccatis sit, id est etiamsi conligerit mori, remit-
    pbtius debetis imitari iJltim, quoniam misericors est tentur ei. Mulii eliam"propter peccata corporis pu-
    in natura, et In exhibitionibus gratiarum, ut vel ini niuntur morte. Si ergo infirmi ih peccatis sint, et
    praesenti suos a leritationibus liberet, et per con- haec, presbyteris confessi, perfecto corde relique-
    stantiam fidei etiam corarii bominibus vivenies glo- rint, et emendare sategerint, dlmitienlur eis. Neque
    rifieet, vel post mortem irt occulto coronet, et nec eniro sine confessione emendationis peccata qucunt
    sic quidem memoriam laudis quam mefuere ab ho- dimitti.
    iiiinibus auferat. Viiia linguse ex tolo ab eis rese- Unde recte subdilur: Confitemini atterulrum ue-
    care volens, iterhm subjungit, dicens: strapeccaia, et orale pro invicemut satvemini. Ac si
    Anle omnia, fratresmei, hbliie jttrare. neque per aperiius diceret: Confiteminiatiettittum, id esl co-
    cwlum, neque per terram, neque per aliud quodcun- aequalibus,scilicelpresbyteris, peccata vestraquoli-
    quejuramentum. Quia morliferiimlingua; virns in diana, et levia; gravioris vero leprsc immundiliani
    suis audiioribus ad integrum exhauriri desiderat; sacefdoti, id est abbali, vel episcopo; ei quanio
    qui detrahere alierutro vetuit, qui judicare proximo B ] tempoie qutejtisserit, purgare cum omni devolione
    interdixit, qui in advefsitatihus ingemiseere prohi- curate. El brate pro invicem ut salvemini, quia mul-
    buit, quse sunt aperla peccala; addidit eliam hoc tum valet deprecaiiojusti assidua. Nola justi et assi-
    quod quibusdam leve videtur, utjurandi consuetu- dua. Sequitur: Elias Iwmoerat similis nobis passibi-
    dinem lollat; quia, omne otiosunt verbum quod lo- lis: et oratione oravit ut non plueret super tertam,
    cuti fuerint homines, reddenl raiionem de eo in die et non pluit annos tres, el menses sex. El rursum
    iudicii (Malllt. xn). Eos qualiter loqui debeant, se- oravii: ei cwlum deditpliiviam, el terra dedit fructum
    quenter inslruit, dicens: Sitsermo vesler: esl, est; suum. Astruit excinplo, quantum valeal jusiidepre-
    non,non;ut non sub judicio decidalis. Ac si paien- catio assidua, cum Eiias laiilum una oratione tam
    ter dicat: Ideo a jurationis vos culpa compesco, ne longo tempore corilinuerit coelos , terris imbres
    frequenter jiirando vera, aliquando inperjurjum in- averterlt, fructus mortalibus negaverit. Quasi
    cidatis; sed eo longius a perjurio sleiis, quod nec diceret: Elias homo eral, quamvis nullus houii-
    vera jTirare vehiis, nlsi necessilas cogat irieviiabi- num viftute secundtis, similis nobis origine car-
    lis. Sed ei ille sub judicio reaius decidit, qui elsi nis, nundum iranslaius, passibilis ul nos, menlis et
    iiunquam pejerat, celerius lamen quam opus est, caruis fragiliiate; Et oralione oravit ttt non plueret
    verum dejerai. Derum tristibus atque moerenlibus ^ super lettam, ad convincendam videlicel superbiam
    qualiier se habeanl, insinual, dicens: Tristalur ali- regis, et idololatrse genlis duriliam. Ubi vero teni-
    quis vestrum, proillata scilicet injuria, vel pro ali- pus perspexit, uhi tabe longseinediaecorsuperbiregis
    qua culpa, vel domestico damno, vel pro qualibet et genlis idololalrse ad poenitentiam inflexum vidit,
    re, oret wquo animo, el psallat. Quia in pressuris una oralione oravit, et fructus, et aquas, quas ne-
    ingemiscere eos prohibuil, nunc econtra quid eis gaveral, lerris resiiiuit. De Elia nobis exemplum
    gerenduin sil, oslendit. Dicai ergo apertius: Trisia- proponit, ne videlicet noslra trepidarei fragililas,
    tur aliquis vestrum, non murmuret, nec judicia reputans se non posse dicere similia lanto prophe-
    Dei viiuperet; sed ad Ecclesiam currat; flexis ge- tae, qui Curru igneo rapui nveruit ad coelos(IV Reg.
    uibus, ui Deus ei consolationem mittat, oret: ne n). Consulie de ejus oratione locuturus , ab humili-
    saeculi liisiilia, quae monem operamr (11 Cpr. vn), laie inchoayit, dicens: Similis nobis passibilis. Elias
    euin absprbeai,; el crebra-psalmodise dulcedine 110- carne iiifirinus a vidua pasciiur (III Reg. xvn),
    civam trisiitise pesiem de corde pellat. Scquitur: menie iriiirmus, unius mtilierculse minis exterritus
    Infirmatur quis in vobis? inducat presbyleros Eccle- fugil per deserta (71/ Reg.wx). Tanla si unus Elias
    siw, ei orenl super eum, ungenleseum oleo sancto in D ry unasoratioiie impelravil, quid ergo multi fideles
    nomine Domirii: et oraiio fidei satvablt infirmum, et mullis oralionibus ? Ostensa efficacia oralionis-,
    ullevabil eum Dominus; el si in peccalis sit, dimillen- oslendii quanii sil meriti pro fratribus prare, et ad
    turei Sicul dederat conlristato, sic dat et inlifmaiili sospilalenveos revocare. Qui ergo in superiori parte
    consilium, qualiter se a murmuralionis siullilia hujTisEpistolse a lingua noslra nialignam et otiosam
    uiealur, juxtaque liiodiiin vulneris, modum ponat reinovit loeulionem, uiililatem correclionis erga
    medelae. Trislalus, pro se oret; inflrmalus corpore errantes insinuat dicens: Si quis ex vobiserraverit a
    vel fide (qiiia majorem suslinet plagam) plurimofum verilate, el converlerit quis eum; scire debel quoniam
    se adjulorio, et hoc seniorum, curare meminerit. qui comerli feceril peceatoremab errore vim sum, sal-
    Ac si palenler dicat: Jnfirmalur aliquis in vobis? vabil animam ejus de morte, et o.perietmulliludinem
    ihducat presbyteros Ecclesiui, ne ad juniores mi- peccalorum. In fnie Epistolse ostendil, quid loqui
    nusque doctos causam suae imbecilliiatis referai, ne debeamus; ofare el psallere, quoiies adversis pulsa •
    forte quid per eos allocuiionis vel consilii noceniis mur; pe.ccaia conflteamur, pro invicem oremus, ut
    accJpial. Et orent supereum ungenies euni oleo san- salvemur; pro salule proximofum, non solum tem-
    (to,}id esi consecralo; et oratio fitlei, qua noiveu porali sed polius aelenia, Doinino deyole prece*
    215 EXPOSSTIOIN EPISTOLAMB. JACOBL 2U
    fundamns. Si enim maguae riicrccdis est a morle A ncilone quiescil, et in ipso meitlis siienlio diyina
    carnem eripere omnino moriiura-n, quanio majoris prtecepta pensanlur. Cum eriim ab exlernis aciioni-
    merili esl animart) a morte liberare iu cadesti pn- bns iiiens sopilur, lunc plenius mahdatofiim Dei
    tria sine fine vicluram ? Dio.atur crgo aperiius: Si pondns agnoseilur, iiinc verba Dei mens vivacius
    quis ex vobis erraverit a veritale, et converleril qttis peneirai, tuncejTis vox aure cordis clafius auditur,
    euin, ve! bene monendo, vel tacenle lingtia exempla ejusque volunlas perfectius cognOsciliir. .cutuad su:
    bonse actiuhis ostctidendo, satvabit animam ejus a admitiere curarum sseculariuin ttimulltis recusni.
    morte, el .operiel muliilndinem peccalorum, ab aspe- Male aulem honio vigilai, qiiando euin sseculariuiu-
    rlu interni judicis suppositioiie vitae melioris abs- iiegolioruni seslus insolenter inquielat. Auremquip-
    «•ondit. Quidam codices babent : Salvabit animain pe cordis lerrenarum cogilaiionuin turba duni per-
    suum de motle. Et vere, qui erraniem corrigit, per slrepil, claudil; atquein secreiarium mentis quanto
    hoc ampliora gaudia vitaecoelestis sib.i conquiril. minns ciiraruin tuiniilliianliunv sontts compescitiir,,
    Siudium ergo oralioriis, fralres cliarissimi, dili- tanto amplius vox prsesideiilis juilicis nort audilur..
    giic, quod vobisex proximis vesiris erit ulile, sola- Neque enim homo perfecie suflicil ad ulraque di-
    tium videiicei uiiiusq.ue vita; praesentis scilicei et visus ; se;l dum sic inlerius erudiri appetit, et la»
    fulurse. Assidua Oraiio veslra sir levamen iufirmo- »ien exlerius implicalur , unde exlerius audilum
    ruiii, el tam in vobis quam in ipsis operiai multi- ajieiit, inde inierius obsurdescil. Moyses admislus
    ludinem peccatorum. Tam pura, lamque devota, ei /Egyptiis quasi vigilabat; el ideirco voeem Domwii
    ab omni strepitn sseculari remola sit, oratio vesira, •in JEgypto positus non audiebat. Sed exslinCto-
    ulefmente eicorpore infirmis obtinere possil saltV- iEgyptio, postquam in deserlum fugit, illic , dum.
    lein , peccatoribus^reniissionem, ei cunclis fideli- quadraginta annis deguit, quasi ab iiiquietis lerre-
    btis aeternam beaiitudinem. Nolo tamen vos latcat, nofiun dcsideriornm lumullibus obdormivit, aique-
    dilcctissimi, quia quisquis lerrenis desideriis vel idcirco divinam vocem percipere ineriiit; quia per
    aclionibus implicalus fuerii, oralinni perfccte va- supernam gratiam- quaiilo niagis ab appeteridis.
    care non poierit. Animus, qui in lefrenis aclibus, exierioribus torpuii, lanlo verius ad cognoscenda
    sive carnaiibus concupisceniiisexsiileril occupalus, inleriora vigilavil. Rursus Israelitici populi liirbis
    minus de spirinialibus ihtelliget, nec perfecle cum prselatus, ut legis praecepta percipial, in mbnte dtt-
    Deoloqui in oiaiione poterii, uec eiiam Dei vocein citur, atque ul interna penelret, ab Cxternis-tumul-
    in Suripiuris sibi loqueniis aure cordis percijiere tibus occuliatur. Unde elsancli viri qui exleriorilius
    valebit, quia illius oculos pulvis terrense aciionis r iniiiisterlis deservire oflicii necessilate cogunlur,,
    claudii. Qui yeraciler ac devole orai, cum Deo lo- studiose semper ad cordis secreta refugiunl, ibiqiie-
    quitur, Qui vero a strepilu saeculari remotus san- cogilationis intimse cacumen ascendunt, et legem
    ciarum Scripturafum liliros studiose percurril, et quasi in monie percipiunt, dum posipositis tumiilr
    in eisdivinam voluniatem cognoscerecupit, Deus.lo- libus actionum temporalium in contemplationis suse-
    quitur ciim eo. Unde Eliu iraius adversum Job di- vertice supernae volunlatis sentenliam perscrutan-
    xisse legilur, ubi ail : tur. Hinc" est quod idem Moyses crebre de rebus
    Semel Iqquilur Deushominibus per somnium in vi- dubiis ad tabernaculum redit, ibique secreio Domi-
    sione nocturna , quando irruit sopor super homines num cpnsulil, et quid certius decernat agnoscit; Reli-
    et dormiunl in lectulo,el [secundo] idipsum non re- clis qnippe lurbis ad labernaculum redire est, posipo-
    petit (Job xxxin)i Gregprius (89) :,Si?w<;/ loquitur silis exierioruin lumultibussecretum menlis inlrare.
    Deus , et secundo idijsum non repeiit. Hoc inlelligi lbienim Dominus consulitur ; elquod foras publice-
    siibiililer potest, quod Deus Pater unigenilum , et agendum est, inlus silenter auditur. Hoc quotidie-
    consubstantialem sibi Filium genuil. Loqui enim Dei boni doctores faciunt, cum se res dubias discernere
    est Verbum genuisse. Semel aulem loqui, csl ver- non posse cognoscunt, ad-secretum mentis velui ad'-
    bum aliud prseler unigenilum non habere. Uiide et D quoddam tabernaculum revertunlur. Div.ina.Jeg»
    aperte subdiiur: El secundo idipsum non fepelit: perspecta, quasi coram posita arca, Dominum con-
    quia videlicet hoc ipsum Yerbum , id est Filium , sulunl; et quod prius iiitus tacentes andiuni, hoc
    uonnisi unicura genuit. Sequilur: Per somnium iw foras poslmotiuin agenles innotescunt. Ul enlin ex-
    visione noclurna, quaiido irruil sopor super homines,. lerioribus oDBciisinofferise deservianl, ad secreta •
    ci dormiunl in lectulo. (90) Quid est quod per sotn- cordis recurrere incessabiliteT curanl, el sic vbcein
    nium nobis locutio Divinitatis innoiescil, nisi quod Dei qtiasi per somiiiuni audiunl, dum in medilationa
    Dei secrela non cognoscimus, si in lerrenis deside- menlis a carnalibus sensibus abslrabuntur. Hincest
    riisvigilamus.In somnioexierioressensns dormiunt, quod sponsa in Caniicis canlicorum , Sponsi vocem
    et interiora cernuntur. Si ergo inlerna conlemplari quasi per somnium audieral, quse dicebat: Ego dor--
    volumus, necesse esl ul ah exlerioii implicaiione mio et cor meum vigilat (Cant. v). Ac si diceret:-
    dormiamus. Vox videlicet Dei quasi per soranium Dum exteriores sensus ab liujus vitsesoJliciludinibus.'
    auditur, quando tranquiila mens ab hujus pseculi sopio, vacante mente , vivacius inlerna cogiioscc-»,

    (89) Lib. xxui Mor., c. ll^ (,9.0)Cap. i-2.


    115 S. MARTINI LEGIONENSIS 21€
    Forls dormio, sed intus cor vigilal, quia dum exle- A J! Et reddil causam cur mane aslabil el videbit: quo-
    riorn qnasi non senlio, inleriora sollerler apprehen- niam nort Deus vull iniquitalem; quoniam, si vellet,
    do, Bene ergo Eliu ait, quia per somnium loquitur posset ab iniquis videri sine inane bonorum operuui.
    Deus; atque apte subdilit in visione noctur- Adbuc ergo in nocle minus sese videre conspicit,
    na. In nocturna enim visione apparefe contempla- qui ad videndum Deum , fulurum mane concupi-
    tione mentissub quibusdam imagiiiationibus solet. scii.
    In diurna aulem luce certius cernimus, in nocturna Quia vero, ul diximus, ab exleriori aclione ces-
    vero visione cuiiclahlei' videmus. Et quia sancti sare, dormire est, bene Eliu subdidit : Quando
    omnes, quandiu in hac vita sunt, diviiise naturse ittitit sopoi super hominesi Quia auleiu sancti viri.
    secreta quasi sub quadam imaginaiione conspi- cum exteriori aclioni deserviunl, inlra menlis
    ciunt, yideiicet quia necdum sieut sunt ea manife- cnbilia conquiescunl, aple subjunxiiTEl dormiunt
    stius conlemplanlur; bene Eliu poslquam dixit , in leciulo. Sanctos enim viros dormire in Iectulo
    Deum nobis per somnium loqui, subtJidil in visione est intra nientis suae cubile quiescere. Unde scri-
    noclurna. Nox qnippe est vita prsesens , in qua plum est: Exsultabunt sancli in gloria, ei Iwiabun-
    quandiu sumus, per hoc quod interna conspicimus, tur in cubilibus suis (Psal. CXLIX).Gloria est bono-
    sub inceria imaginalione caligainus. Propheta nam- B ] rum actuum frequens laudatio. Jusli laelabuntur.
    que ad videndum Deum quadam se premi caligine Ubi? Non exlra in populari favore, sed in cubili-
    sentiebat, dicens : Anima mea desideravit te in no- bus suis, id esl in conscienlia; ideoque habenl tanv
    cle (isai.xxxt). Ac si diceret; in hac obscurilale bonum Dominum, qui dat peccaniibns gratiam,
    vitae praesenlis viderete appeto, sed adhucinflrmi- immeritis vitam seternam, Faluus vero exlra in
    tatis nubilo circumscribpr. fabulis hominum lsetaiur. Sanqlis auiem hic mo-
    David quoque hiijus nociis caliginei» vitans, cla- dus* gaudii est, ut ad illum referanl bona, qui
    rilatein veri Iiiminis praestplatus, ait: Mane astabo dedit.
    tibi elvidebo te : quoniam non Deus volens iniquita- Dicalur ergo quod semel nobis loquitur Deus
    tem tu es (Psai. v). Hunc versiculum beatus Augu- per somiiiiim in visione nociuma, quando irrait
    sfinus (91) exponit diceiis : Mane astabo libi, hocj sopor super homiiies, el dormiunt ih Jeclulo, <*i'sa
    esl mane non ero horarius, sed astabotibiper.se- nimirum tunc secrela Divinitatis agnoscimus, cum
    veranter, et hoc per iiiuiidiliam viiae ; non jacebo i nos ab hujus mundi tumultuosa concupisceiuia in-
    in terrcnis quaerens in eis beatittidinem. Per hoc: tra menlis noslrse cubilia segregamus. Quia vero»
    cnim.quod ait, aslabo , duo notal: menlis scilicetL utjam saepe diximus, aurem cordis lumullus sae-
    directionein ad aeterna, et perseveranliam. Et vide-. C cularium negoliorum claudit, et quies secretaecoa-
    bo, id esl sciam quoniam lu es proprie qui sta- siderationis jllam aperit; digiium est, dilectis-
    bilis manens, das cuncta moveri, quia Deus es ; ett simi, uivisibilia et caduca respualis, spinlualibu»
    ideo «on es volens iniqiiitalem, id est sciam quodj verp studiis summo desiderio inhsereatis. Tales
    esse Deum , el velle iniquilaiem, nunquam conve- igitur vos iii Dei servitio secundum beati Jacobi
    iiiunt. Nota singula verba. Es, dicit, quod proprie3 apostoli consilium exhibete, ul assidua oratio ve-
    convenit Deo. Iiem , asiabo tibi. Astat ille Deo utt stra apud Deum sit exaudibilis, et inler angusiias
    praesens, qtri purus est, eihocmane; mox[F. uoctemji prsesentis temporis valeat niultis. Frequentia prc-
    videlicet ut tenebras viliorumdeserit. Vel ila, manee cum vesirarum lam corporum sit medicina, quam
    nsiabo tibi : hoc noiunutalur,el tuncvidebote.Non a animarum. Ad imilalionem Jesu Chrisli summi ei
    enini videt Deum qui lerrenis inhseret, sed qui liianee veri pasloris, mortuos in peccatis resusciiate in-
    viriulum astal Deo. Beatienim rriundo corde, quoniatna stantia purse orationis, ul de aelernis liberatos poe-
    eleciorum perdu-
    ipsi Deum videbunt (Matth.v). ldeo mane astabo ult nis, voblscum eos ad socieialem
    videain te quoniam tu es Deus non volens inimun- cere jiossilis; ipso prseslanie, qui in Trinitale per-
    ditiam. Iniquiias, mendacium , homicidium, doluss n fecla vivil el regnat Deus, per omnia saecula sxca-
    nox suuL, qua transeuiile, fit maneul videaturDeus. lorum. Ameri.

    (91) Ancior noster seculus Glossam tribuit Au- ' esl in lerrenis votuplatibus bealiludinem qumrerei
    inhwrendum lerrenis, si votuntus Deum
    gusiino linnc expositionenv ;;sed S, praasul nd lilte-'_ Nonesl ergomuudo
    fiiii) sic ail : Astabo quid esl, nisi non jacebo? Quidl videre, qui corde conspicilur.
    esi attiem alittd jacere, nisi in terra quieccere, quodi
    217 EXPOSITIO TN EPISTQLAM I B. PETRI. 218

    SANCTI MARTINI

    LEGIONENSIS PRESBYTERI

    MPOSITIO IN EPISTOLAM I B. PETRI AP0ST0L1.

    Tempore quo posl passionenv, et resurrectionem, kA Chrislo, qni per inobedienliam perierant, ut aspBrsi
    alque ascerisionem Domini iiostri Jesu Chrisli sanguine Chrisii potesialem tliaboli vitarenl, sicnt
    exordium sumpsil Ecclesia, quidam de geniijitaie, lsrael per agni snnguinem de j-Egyplo exivh. In
    qui transierant ad Judaismum, Deo credideranl, et veteri lege qu:i;cunqiie sanclifieanda erant, san-
    pro Christi fide paliebanlur, el dispersi eranl. Hos gnine lio.stiartim solebant aspergi (Exod. xu. Hebr.
    conforlat apostolus Pelrus scribens eis a Roma nx). Gratia, inquil, vobis et pax mulliplicelur, scilicet
    tempore Claudii Caesaris dicens : Petrus aposlotus t ut quod bene ccepislis, perfccte expleatis, quia
    Jesu Chrisli, electis advenis dispersionis Ponti, Ga- sine gralia Chrisii atl pacem reconcilialionis ejus
    latim, Cappadocim,Asiw, it Bithyniw secundum prm- non pervenitur, nec aliqnid poiest csse nobis paci-
    scienliam Dei Palris, in sanctificatione Spiritus,in ficunv.
    obedienliam, et aspersionem. sanguinis Jesu Christi: Sequilur : Benedictus Deus, et Paler Domini
    Graiia vobis el pax multiplicetur (I Petr.i). Omues nostri Jesu Cltristi,qui per misericordiam suam ma-
    hse provincise superius memoralse Grsecor.um sunt gnam nos regeneravit in spem vitm, per resurrectio-
    iii Asia, sed etiam alia Bilhynia esl in Europa, de nem Chrisli ex mortuis, in Itwrediiatem incorriiplt-
    qua illi qui sunt in Asia, originem babuerunt. Illa bilem, ei incontamiiialam, et immarcescibilem, con-
    quae in Asia est Bilhynia, el maj'or Phrygia vocatur,J B servatam in cmlis in vobis, qui in vittitte Dei custo-
    quae Hiera flumine a Galatia dislerminatur (92). dimini per fidem in silutem, parctiam revelati in
    Advenae Laline, Grsece proselyli dicuntur. , Sic ap- tempore novissimo. Quasi diceret: Benedictus Deus
    paUabant illos qtti de genlibus nati, in Deum cre- et Paler Domini noslri Jesu Christi, hominis vide-
    dere, et circumcisiorie accepta, Judaico more vivere licel in mundo nali, sibi consubstantialis Filii;
    jtixta Iegem Dei volebant. Ejectos a Judsea advenas quiper misericordiam suam magnam regeneravit nos
    dicit, qui de genlililale ad susceplionem legis, et in spem vitw : cum noslris merilis naii essemus ad
    poslmodum ad acceplionem fidci pervenerunt. Sed morlem, sua misericordia regeneravit ad viiam.
    et nos si veraciter cum Prophela dicere volumus, Sic nostram dilexitvilam, ut pro bac Filium suum
    quoniam incolae nos sumus apud te in lerra, ett niori disponeret ; ef morie per resurrectioiiem
    peregrini sicut omnes patres noslri (Psal. xxxvni), , deslructa, spem nobis exemplumque resurgendi
    tanquam ad nos Epislolas B. Petri aposloli scripias ;. ostenderef. Mortiuis est, ne mori limeremus;
    credere, et ut nobis missas legere debemus. Deni-. surrexit, ul resurgere speremus ; et lioc perresur-
    que in ipsis Epislolis admonet, quasi nos alibipa- . reclionem ejus remoti ex mortuis, uhi nee senio,
    triam habentes, ubi ait: Charissimi, obsecro vosr. s>, nec morbo, nec alia moeslilia tangeremur. /n hw-
    tanquatn advenas el peiegtinos abslinere vos a car-_ . reditatem incorruplibilem, ne scilicet corrumpamur
    nalibus desideriis, quw mililant adversus animam. criminalibus; inconlaminatam, neetiam iil medio-
    Dicatur ergo aperlius: eribus conlaminemur ; immarcescibilem, ne quoii-
    Peirtis aposlolus Jesu Chrtsli, ceiebre videlicet no-. dianis et venialibus marcescamus; conseivalam in
    men, eleclis advenis dispersionis, id esl dispersis3 cwtts, ut ila servemur in anima et corpore, ut per
    advenis ab Jerosolymis in persecutione quse factav mundiliam siinus coeli, el sedes Dei. lnconlamina-
    est sub Stephano (Act. viii), vel aliis inultis perse- lam, inquit, quia nec in ipsis bealoruni Iiominum
    cuiionibus, lum a, Judseis, lum a geniibus, et pro9 mentibus ex longo usu coelestis illa conyersatio
    fide Christi afflictis, el ssepe a sedibus suis expulsis. valet aliquando vilis esse, sicut nec lux (93) prse-
    Secunditm prwscieniiam Dei Palris, \d est non, seotis sseculi valet aliquando in faslidium verii ex
    noslris meritis, sed <JHOS prwscivit, et prcedestinavitt lbngo usu. Immatcescibilem, conservatam in cwlis:
    conformes fieri imaginis Fiiti sui (Rom. vni) : Inn non in lempore prsesenti dandam, sed tempere
    sanctificalione Spirims eleclis, scilicet ad hoc, utn prsedestinato reddendam vobis in ccelo; vobis,
    per dationem sancti Spirilus sanclificarentur mun- inquam, qui in virtute Dei cuslodimini per fidem in
    dali ab oinnibus peccaiis, ut obedire iuciperenlil salutem, etc. Nullus suse lihertatis poienlia cusioditi

    (92) Mss. mendose : determinatur. (95) Glossa *. sicii» luxus,_


    21» S. MARTINI LEGIONENSIS
    valel in bonis, nisi ille perficiat a qup iiiicium A j cti Patris mei, percipit» paratttm vobis regnuin ab
    bonse actionis, (94) ct inilium habetis laborare de arighte mundi (ibid.) .Inveniatur in honorem, quando
    fuie, p.er fldem venturi in salutem selernam, quse dicetur: Tollalur impius ne videat gloriam Dei;
    etsi modo non apparet, lamen parata esi revelari, et luhc jrisli ibimt in viiam wternam (ibid.). Unde
    sinos fuerimus parali. In vobis, ait, qui in virtute dicitur : Si quis mihi ministraverit, tipnorificabil
    Dei custodimini; ille scilicet, qni dedit vobis cre- eum Patpt meus (Joan. XH). Exsultabitis, ait, lieli-
    dentibus poieslalem filios Dei fiejri (Joari. 1), posuit tia inenarrabili; quia videlicel nec ocutus vidil, nec
    in vobis illam perseveranliam per quam hseredila- auris audivit', nec in cor hominis ascendit, qum
    tem accipiatis in coelis; quia qtii 11011conservaverit prmparavil Deus diligenlibus se (I Cor. n). Repor-
    disciplinam Palris, non raeretur accipere hajredita- ianles fidei veslrw finem : ipsum scilicet Deum.qui
    lem ejus (Prov. xv). Sed de prsesenti ad hoc ge- esf finis omnis consummalionis. Salutem animarum
    neravil. nl esselishaereditas ejus quos possideret, veslrarum : nullam aniplius inlirmitalem passuri.
    sicut aliquisTiomo hsereditaiem. Prius nos de nia- Quse salus multum est amanda, quia de. hac salute
    teria, postea secundum profeclum vita regenera- multi iiiultum exquisierunt, quando vel quo ordino
    vit. In saluiem,\nqu\l,paraldmrevelari in lempore salus selerna liiiuido advenirei. Unde dicitur :
    novissimo, inquo exsuliabitis. Ac si diceret : In B I Mulli reges et propHelcevoluerunt videre qitm videlis,
    temporequo novissima destruelur inimica niors, . et non viderunt; el audife quw audilis, el non au-
    cxsuliahiiis sicui triumphaiores. Sequitur : Mo- dierunl (Luc. x). Unde et nunc dicilur : De qua
    dicum si oporlet contristari in variis tribulationibus : salule exquisierunl, alque scrulaii sunl prophetw,
    ut probalio fidei vestrm mullo pretiosiot sit auro tjuidefutura in vobis gratia prophetaverunt; scru-
    quod per ignem probalur. Ubi seterna merces tri- tantes quod veiquule tempus significaret: (95) quia
    buitur, breve et leve videlur, quod in tribulalioni- in eis Spirilus Claisti prwnunlians eas qum in Cltri-
    -bus sseculi 3eternum videbalUr etgrave. Paliemia sto sunl passiohes; et posleriores glorias. Quasi di-
    sanctorum auro cpiriparatiir, quia sicut in melallis ceret apertius : De bac auerna saluie, id est de
    nihil auro preiiosius esl, ita haec apud Deum omni adventu Christi Scrutaii sunt prophetse in occuito,
    est laude dignissima. Sicut enim aurum iii fornace scilicet a Domirio vel ab angelis. Unde unus eo-
    examinatuf, prolalum foras cuj"us sil fuJgoris ap- rum pro magno scientise salutaris amore vir deside-
    parebil; ita fidelium constanlia inier pressufas riorum ab angelb appellari meruil (Dan. ix). Qui
    pravsentis vitae contemptibilis videtUf, sed, finilo defutura, inquif, in vobis gralia proplietaverurit.'
    certamine, in judicio qiianiavsit glorise ostende- palam videlicei hominibus loquendo, et cxponendo
    lur. Cnde ;dicitur: Pretiosd in corispectu Domini^- C quse in Occulto internse contemplationis ipsi eogno-
    mprs sanctorum ejus (Psal.cxx). Dicaturergo aper- verant. Scrutanles quod vel quale lempus significa-
    tius : Nunc si dporlet contrisiari in variis iitbula- rel; qup annp, sub qiio principe, quale bellicosum,
    itonibus; id est quia non nisi per trislitiam potest vel pacificuro, vel quo ordine per panum Virgiriis,
    aliquis in gaudium pervenire, rioli oporlet in va- vel quo alio modo, Spiritus Christi in eis prusnun-
    riis tribulatioiiibus sive exlerioribus, sive inlerio- lianseas qum inChfislo sunt passiones, et posterio-
    ribus cbutrislari. Non conveniunl vobis ad malum, res glotias. Ac si diceret : Quamvis in eis esset
    sed ut probatio fidei vesirac, et vos probati fideles SpiriiUs Christi rton tanium adveutum ejus prse-
    in camino iribulationis, excocta oirini riibigiiie ve- nuntians, sed etiam passiones tardas, et diu desi-
    luslalis, npparereiiiTuiuro possilis. Plus placeat Deo derat-as, quae in ipso capite suni, et iri ejus mem-
    summo artilici veslra fides, qunm alicui ariifici au- brisj.quodetiam per crucem firiiendus et sepelien-
    rum maleriaie. dus.esset. Arciiangelos ct propintjuos angelos vocat
    Jnvenialur in laudem, el' glotiam, el lionorem, in Spiriius Cluisti, per qtios operatur Dominus, qui
    revelalione Jesu Cltrisii; quem, cum rioh videtis, Cbrislo sunl subjecti; Et posteriores, inquit, glo-
    dilig'uis;in quehx riunc quoque non videiites credi- _. Has. Dua; sunl glorificationes Domini secundum
    lis; ciedenies aulem exsultatis tmtilia inenartdbili, suscepii horiiinis formam-: una scilicet qua sur-
    ei glorificata : reportanies fidei vesirm finem, salu- rexit a mortuis, et alia qua asCendit gloriosissime |
    tem animarum vestrarum, Probalio, inquit, vesirw iiv cceluin ante oculos discipulorum. Reslat lertia
    fidei inveniatur ih laude, id est ul laudabiles et et ipsa in coiispectnhoniinum, cum venerit in ma-
    gloriosi sitis per conslantiam in revelaiione Jesu jeslale sua, ut reddat unicuique juxta opera sua
    Christi, lioc est ili die judicii quarido revelabitur (Matth. xvi). Hse suni posteriores gioriae, quas per
    quam magnav poleniiai sil Deus. Ac si paieiiler di- Spiritum Chrislij bealus Petrus asseril prophelis
    ceret: Ptobatio fidei vesliw invenidlut ih taudem, revelari. Unde etiam sequilur : Quibus revelatnm
    cuiri judex eam lnudans dicet: Esurivi et dedisiis est, propheiis sclllcet, quoniam non sibimelipsis,
    milii manducate, etc. (Mailli. xxv). Jhveniutut el in vobisautemminisirabanl ea,qu« nunliata sunt vobis
    glorium, cutn glorificans eam dicet: Venite, benedi- per eos, qui evangelizaverunt vobis, Spiritu sancto
    (94) Glossa clarius : o quo justiliam bonm (95) Yetus ltala : sigriificarei, qui in eis eratt,
    actionis habeiis. Laborqle de fide per fidem ven- ^ Spirilus Christi.
    (MU,,eli:a
    221 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. PETRI. 223
    misso decoelo, in quem desidetant angeli prospicere. A Quasi filii obedienlim esiote in bono perseverantes,
    Haecideo dicit, ut moneat illos curam. gerere sa- ul secure possitis exspeclare, et filii obedientes
    lutis oblatse, quam sic ariiaverunl prio.res sancii. esse palri corripienli : Non configurati prioribus
    Ac si aperlius dicerelur : Prophetis quibus revela- ignoranliw veslrm desideriis, id est nonsiiis canes
    lum est, illis videTicet scrutanlibus in caelera oc- redeuntes ad vomilum (JJ Pelr. n) ; quia per, hoc
    culia, hoc est etiam inlimatum, quoniam non sibi quodammodo prius eralis excusabiles, sed jani
    ipsis, id est non in diebus ipsorum ea salus, sed npslis veritatem secuiidum etim, exemplo videlicet
    in veslris potius qui in One saeculorum nascimiiii, Chrisli, qui vocavit vps, Sanctum, id esl.saniifica-
    essei venlura. Vobis autem minislrabant ea, qnw tum, et sanclificantem vps, ut in omni convefsatione.
    vobis nuntiata sunl, id est ipsi non erant doinin: sifis sancli. Unde dicitur : Estote et vos perfecti^
    salulis, sed minislri vestri omnia redeinptionis sicut et Paler veslet cmleslis perfectus est (Malih,
    mysteria prsenuniiantes, quse modo sunt impleta x). Ad hoc vocavit vos, ut et ipsi sancii, id est
    et nunliala, quse mullos' lalent. Nuntiala dico per fjlii ejus in omni conversalione silis, el firini
    eos, qui evangelizaverunt vobis , Sp'iritu sancto missti conlra vilia, el conlra tribulaliones, quoniamscri-
    de cwlo, id est per tam valeules nuntios, scilicet piumest : Sancli estote, auoniam ego sanclus sum
    sanctos aposlolos, qui non mendose, noii faniastice, B (Levii. xi). Ac si diceret : Ego sum Pater vesler,
    sed, Spirilu sancto diclanle, nuniiaveruntChrislunVi qui tales volo, qualis sum. Sequitur :
    in quem desideranl ahgeli prospicere. Spiriius in El si Palrem invocalis eum, qui sine acceptione
    prophelis ei in apostolisila apparet, quod prophetaf personarum judicat secundutn uniuscujusqueopus, in
    ci aposloli eamdem salutem nuntiant; IIII sciljeet limore, incolatus vestii tempore, convetsamini. Ac si
    venturam, isti impletam. Una esl igiltir Ecclesia, aperliusdiceretur : Si Paltem invocatis eum, dicendo
    cnjus pars prsecessil advenluin Cbristi, pars se- in oratione: Pater noster qui es in cwlis (Malih. vi);
    qitilur. qui sine accepiione personarum judical, id est non
    In quem desiderant, inquit, angeli prospicere. ut carnalis paler qui filiis peccantibus indulgentius
    Quasi dicerel: Tanla esl ejus, qui passus est pro parcere, quam servis cbnsuevit; sed Deus Pateret
    nobis, hominis gloria posterior, ul etiam angelicav servos obedientes, inio el hostes manumsibi datites,
    in coelo viiiuies, cum sint setema saluie perfeclae, ' in filios adoptal; etqui filiorum nomine videbaiiiur
    iibii soluni immorlalis deitatis magnilicenliam, sed honorabiles, pro inobedieiitia hsereditaiis reddit ex-
    etianv assumpttc hunianitalis ejus claritalem sem- lorcs. In limore conversamini in omtii tempore in-
    per asjvicere gaudoant. Sed cur cernere deside- r, coldtus vestri, quia securidum uniuscujusque opus
    ranl, cujus facieni cernere iiunquam cessanl, nisi . judkai. Quasi diceret: Cavete ne per negligeniliam
    qiiia coniemplalio divinae prseseniise ita angelos et desidiam lanlo Palre sitis indigni, etdumtem»-
    liealificai, ui eiiam sempcr ejus dulcedinem quasi pore exsilii vestri secttri eslis, quod absitl ad pa-
    novnm insaiiabiliier esuriant? vel in quem Spirilunv triam beatitudinis pervenire non possiiis. Ut ergo
    sancium desideranl angeli prospieere qut lantse sancli csse. possitis, omni lempore incolalus veslri,
    majestalis est el glorise, ul semper ejtis visio, id est quandiu in bujus mundi exsilio eslis, ili liiucre
    sicui et ipsius Patris et Filii desideretur ab ange- Dei conversamini. Beatus eriim homo, qui semperest
    lis, quem gralia divinae pielalis ad ierras, causa pavidus (Proi. xxyiu). Ac si apenius diceret: Deiim
    liumanse salulis, misil, et illuslrandis fideliutn recte onvnino non invocatis, si limidi et solliciti
    menlibus infudT, ejus semper visa gloria satienlur. lion eslis. Scientes quod non coriuptibilibus quro vel
    Sequitur : Propler quod succincti lumbos mentis argenlo redempli estis de vana vesira convetsatione
    vestrw, sobrii, perfecli sperute in eam, qum offertur paletnw tradilionis; sed pretiOsosanguine, quasiAgni
    vobis, gratiam ,in revelalionem Jesu Chrisli; quasi immaculali el inconlaminati Jesu Clnisli, prmcogniti
    filii obedieniim, non configurali ptioribus ignoran- quidem anle conslitulioiiem mundi, manifesiali au-
    tiw veslrmdesideriis.: sed secundum eum,quivocavit Dtem novissimis lemporibus proplervos,qui fideleseslis
    vps, Sanclum : ut et ipsi suncli in omni conversa- inDeo, qui suscilavit eum a motiuis, et cledilei glo-
    lione sitis. Propter quod, inqiiil, sticcincli lumbos riam, ut fides veslra et spes esset in Deo. Quasi dice-
    mentis vestrm, id est quia lania gralia vobis est rel: Quantn majus esl pretium quo redeinpti estis
    promissa, ut revelale videatis illuui, quem nuric a corruplione vitse carnalis, larito ampiiUs timere
    vident angeli; lanlo amplius digni esse curate. Suc- debeiis, ne revertendo ad corr.upielam vitiorum,
    cincti lumbos mentis vestrw : ul eliam superfluas Redemplorem vestrum bffendaiis. Dicalur Iterum
    voluplates a corde resecetis, et eamdem graiiam apertius : In tithbre Dei, et solliciiudine conversa-
    percipere valealis. Sobrii perfecti sperate, conslan- tnini, scientes quod non corrupiibilibus aurp vel ar-
    les perseveraiuio, in eam, qum offerlur vobis, gra- gerito (quibus preiiis solent adinvi peccata inter ho-
    liam, id est sectiri exspeciaie, menle et corpore mihes) tedempli estis de vana vesita convetsatione
    casti. Ngm qui Domino placere se non uovit, me- paieinm traditionis, etiam a pracvaricalione legis,
    sito spe bonorum carens, ne cilius adveniat me- sed pteiioso sanguine, quia immuiiis a peccalo, quasi
    luit. Offeftur graiia in revelaiione Jesu Chrisli, id ngrii tnconiaminali aliquo acluali, et immacuiuti
    esl niauifesiaiur gralis a Cbrislo fidelibus dnnda. Christi ab originah'; agni scilicet niansqeii nmi
    225 S. MARTINI LEGIONENSIS 221
    aperientis os suum (Act. vm), lana sua vos vestien- A et anima (Joan: m). Jieruin- subj'ungit dicens: Hoc
    lis, id esi prsedicatione sua vos erudienli-?, et cha- est aulem verbum quod evangelizaium est in vobis, per
    rilate reficienlis. Hic tangit Leviticas et sacerdota- me sciiicet, et per alios aposlolos.
    les celebraiiones, et signilicat animam mundairi per Deponentes igilur omnem malitiam; el omnem do-
    jtistiliam quae offeriur Deo. Redetnpti estis, ait, pre- lum , et siinulaliones , et intidias, et omnes detrac-
    lioso sangttine Cltrisii, prwcognili quidem anle con- tiories, skut modo geniti infantes,
    ralionabiles, sine
    siitutionem mundi, id est prseordinaii a Deo, ut per doto tdc concnpiscite, ut in eo crescalis in salutem.
    eum fieret redemptio; manifestati aulem novissimis Quasi diceret: Quia sic renaii estis, et filii aeterni
    temporibus perassnmpiam humaniialem propter vos Patris effecfi; lalcs eslote per sludium bonav con-
    saivaridos, quiper ipsum, hoc esl pef justilicationeni versationis, quales sunt infantes recenter nati per
    ejus fideles estu in Deo, ut ipsius corporis membra; naluram selalis. Dicatur ergo aperlius : Deponentes
    ^fwi suscilavit eum a mortuis tertia die, et dedit ei omnerii malitiam , id est volunlaiem nocendi aliis
    ;
    gloriam in ascensione. Iloc toto non ideo quod ipse et omnem dolum, id est decepiionem; et simulaiio-
    indigeret, scd ut fides vestra el spes esset in Deo, id nes; ne aliud in corde et aliud in ore gesteiis; ei
    esluteamdem gloriam peripsum vossperelis habere. invididm cordis, conira aliorum felicitaiem; et om-
    "B
    Animas, inquit, veslras castificantes in obedientia nes detracliones verbi, sicut niodo genili infantes, ra~
    charitalis, in fraternitatis atnore, simplici ex corde tionabiles sine ruga diiplicitalis , lac concupiscile ,
    ditigite attentius : renati non ex semine cofrupiibili id est simplicia rudimenta fidei de uberibus malris
    sed incorruptibili, per verbum Dei vivi, et petmanen- Ecclesiae quaerile, id esl de ulriusque Teslamenii
    lis, quia omnis caro fenum : et omnis glorid ejus doctoribus, qui divina eloijuiascripserunt, vel viva
    tanquam flos feni. Quasi diceret: Ergo invicem diii- voce prscdicant: ulin eo crescatis in salutmn. id est
    giie casiificanles aniriias vesfras, ut uni sponso ser- ul bene discendo persacramenta Dominicae incar-
    vent iidem in obedienlia chariiatis, id est ex dile- nalionis perveniatis ad coniemplalionem divinae
    clione Deiobedienlessilisadomiiiaferendainfrater- majestatis. Quasi modo geniliinfantes, rationabiles,
    nilatis amore, eiiamsi fratres vobis noceant. Simplici sirie dolq. Ac si diceret: Quamvis infantes per ma-
    ex cotde, id est non aliquo cbmmbdo vel incommodo': litiam remotam, tamen rationabiles per sapienliam,
    invicein diligite altentius, quoniam hucusque renali i ne -raiio ad versuiias sseculi vos trahat, sed sine
    eslis nou ex seminecorruptibilised incorrupiibTi.Ac dolo sitis. Unde dicitur : Estote prudenles, sicut
    palenter dicat :Ideo hoc agite, quia non ex sangui- serpentes, el simplices, skul columbw (Malth. x). Lac
    nibus, neque ex voluntale catnis, neque ex voluntate, Q C concupiscite, ul in eo crescatis in salutem. Hoe loco
    viri, sedexDeo nati estis (Joan. 1). Non ex semine langit iilos, qui ad audiendas lectiones sacras fasti-
    diosi adveniunt, ignari videlicei iliius siiis et esu-
    corruptibili,\desinon ex lege,qtiaein muliis deficil,
    sed in Evangelio immuiabili. JPer vetbum Dei vivi, riei, de qua Dominus ait: Beati qui esuriunt et
    inquit, et permqneniis, id esl per Filium Dei, vel, sitiunl justiiiam; quoniam ipsorum esl regnum cwio-
    rum (96) (Matili. v). Ideoque tardius ad perfecta
    perEvangelium quod corrumpi non polesi. Sicutex
    semine corruptibili caro, qiiaecorrumpitur, nascilur; salutis incremenla perveniunt, quo possint solido
    sic per aquam verbo Dei consecralam vita, quse fl-\ cibo verbi refici, id est arcana cognoscere divina ,
    nem nescit, tribuitur. Quod eliam aperte prophelico ( vel majora facere bona. Sequitur: Sitamen gusiatis
    astruil testimonio dicens : Quia omnis caro fenum, quam dulcis esl Dominus, ad quem accedentes lapi-
    id est, transiloria; et omnisgloria ejus, id est omnes. dem vivum ab hominibus quidem reprobalum, a Deo
    delectaliones carnis, tanquam flos feni.Exaruit enim aulem eleclum, et honorificainm. Quasi diceret: floc
    fenum, id est cura, infirmitale vel morle ; et flos, jiaclo videlicel purgata cordis nialiiia, uiilem Chri-
    id est gloria ejus decidil , verbum autem; Do- sti alimoniam concupiscite, si quanta sil divina dul-
    mini mdnel in wlernum. Gloria carnis ideo flos dici- cedo, sapitis. Nam qui nihil de ej"us dulcedina
    tur, quia aliquid ex se promitlit, et tamen nullumLD l gusiat, non est mirum , si hunc terresiribus deside-
    exseprbfert fruclum. Sicul incorrupiibile estpre- riis sordidare non evitat. Accedile ergo ad eum, et
    tium Dominica; passionis, ijuo redempli sumus; accedentes per fidcm superaedificamini, super Chri-
    ita eliam incorruptibile est sacranienlumsacri fon- slum fundamenium firmissimuni,.quia fundamenlutn
    tis, quo renasciniur; quse ita sibi invicem conne- aliud nemo potesi ponere, prwler id quod positum
    clunlur, ut unum sine altero salutem conferre ne- est, quod est Christus Jesns (I Cor. in). Dicalur ergo
    queant. Ila enim Dominus lempore incarnatioiiis aperlius : Ad quem accedentes, Qde el imitalione,
    stiae sanguine suo omnes redemil, ;ut nos quoque, lapidem vivtim, super quem fuiidalur superna civi-
    nostro, tempore, per regenerationem baptisnii adI tas, noii. maleriaJem, sed vivuni lapidem, qui sicut
    coiisortium ejusdem regenerationis pervenire me- nullis contusionibus poluit dejici, sic nec illi, qui
    reamtir. Sicutergo corruptibiTis corruptibilem gene-. in eo sunt fundali, polerunt decipi. Ab hominibus
    rat, ita verbum quodmanel in selernum, dat vitamx reprobatum, videlicet cnm dicerent : Non habemus
    «ternam renatis ex aqua el Spirilu sancto in carne» regem nisi Cwsarem (Joan. x); a Deo amem, qui non

    (96) Ila legit Maximus Taurinensis liom.^iv, Dejejmio Quadragesimw, circa flnem. .
    225 EXPOSITIO 1N EPISTOLAM I B. PETRI. 22(5
    fallilur in sui disposilionc, electum , ut faceret tilra- k tione. Hic eiiam facius est lapis offensionis et petra
    que unum (Eph. n); el ItOnorificatum, in miraculis scandali; ciiin lapis sit, in quo susleiitciitur, ei ttili
    scilicet, et in asccnsione. Iieriim subjungens, ait: quiescant boni, incredulis eril causa olTensionis,
    lpsi tanquam lapides vivi, superwdificamini domos quia in praesenli non credunt in eum , el ideo ca-
    spirituales , sacerdolium sanctum , offerre spiri- dent de vitio in vitium: el in futuro erit pelra
    tnales hoslias acceplabiles Deo pet Jesum Cltrislum. scandali, quia ad illum quem humilem conculcave-
    Ilomiiies per infidelitalem lapides duri et insensibi- runl, coliidenliirgressus eornm, el cadenl iu infer-
    les sunl; sed per discreiioncm erudili vivificanlur, num. His, inquil, <7i<» offendunl verbo , nec creditnt
    «l npii sunt, ut in Dei sedificio cliaiilate compagi- in quo et positi sunt. llle offendit verbo qui eo qnnd
    nenlur. Ac si aperlius diceret: Yos etiam lanquam verbum audivit, offendil "aninio, diun quod audivit
    lapides in flde solidi, vivi in bonis opefihus, stiper- non crcdidil. CtijTisstultitiam exnggerat, nec crclit
    sedificamini in domos spiriluaies conlra pluvins, in quo vel quod et posilus esl. Per naturam ad hoc
    vcnlos, et flumina : Sacerdotium sancium, vos dico suntfacii honiines ut crednnl in Deum et ejus vo-
    exislenies sacerdoles cuncti oleo lietitiae inuncli, luntati oblemperenti In quo el posili snnt, quia in
    offerre spirituales hostias, acceplabiies Dco per Je- ipso^vivimus,moveinur, el sumus (Act. xvn)
    sum Christum Dominum nostrum; videlicel non sicut D lierum dicit: Vos autein eslis ge .«s electttm ,
    in veieri Iege, sed superandificamini ad offerendum regale sacerdotium, gens saitcta, populus acquisitio-
    opera hona, eleemosynas scilicet, preces, vos ip- nis;ut virtutes ejus annunlieiis qui de tenebris vo»
    sos; per Jesum Christum , hoc ad omnia referlor. vocavil in admirabile lumen suum. IIoc leslimonium.
    Quasi diceret: jEdificamini, quia sacerdoles esiis, laudis quondam aniiquo populo per Moyscm
    iioslias offcrtis, et boc loltim per Jesuni Christuin, datum, genlibus dat apostolus, quia in Ciirislum
    •tujus j-raiia omniahabelis. Ilerum ad confirman- credunt, qui velut Japis angularis, in eam qtiam
    dnm, qiiod Doniinus propler firniilaiem suam jure in se Israel Tiabtterat salutem, gentes adun,.vit
    iajiis sil vocalus, ait : Propler quod continel Scri- (Exod. xix). Hinc probatur, quia per hanc Episto-
    ptura : Ecce pono in Sion lapidem summum angu- lam scribil his, qui de genlibus ad fidem verierant.
    larem, electum, pretiositm: et qui credideril in eum Assumuntur hi versus (97) de propheiia Osee , in
    non confundelur. Ac si pateiiler dicat: Eccepono in qua agiiur de vocalione gentium. Dicaiur itaque
    Sion, quia iu Judsea naius, lapldem solidum, sum- aperiius : Vos estis genus etectum, per fidem scili-
    mum, id est perfecliorem omnibus , angularem , cel electi, et distincli ab illis, qui reprobanles lapi-
    duos sc.ilicetpopulos in se conjuiigeniem , elecium dem Cbristum, facli sunt reprobi: regale sacerdo-
    ex omnibus ; pretiosum, quia in preiium redemptio- tium, sunimi videlicet Sacerdotis corpori unili, qui
    nis dalur. Ei qui crediderit in eum, illuin scilicet et regnum sperare, el hoslias immaculalse conver-
    imiiando, non confuiidetur, quia neque.in prse.senti salionis Deo offerre debeani; genssancta, non jam
    de casu erubescel, neqne in futuro vacuus eril a in passionibus desiderii, sed sancie et jnste viven-
    praemio.Sequilur :Vb6is igitur honor credentibus; non libus ; populus acquisiiiohis, acquisili scilicet in
    credenlibusautem lapis,quem reprobaverunt wdificait- sanguine Redemptoris, quod eratquondam populus
    tes..hic{actusesl incapulanguli;eliapis offensionis,el lsrael redempttis sanguine agjii de jEgypto. Unde
    petra scandali, Itis qui offendunl verbo, neccredunl el in setjuenti versu mysiice recordainr veieris
    inquo el positi sunt. Dei Filius credenlibus est ho- hisiorise, et hanc in novo pppulo spjrituajiier im-
    nor, sed non credentibus esl lapis quem reproba- jiletani esse docet. Vl viriutes ejus annunl&iis :
    verunt sedificanles. Ita reprohalus est ab islis, sicut sicui liberali de .^Egyptotriumpliale carmen Domi-
    ab illis. Et ille lapis hic, id est fidelibus, facius est no-canlaveruiil (Exod. xv), ita nos post lenebras
    in caput anguli; et iufidelibus est lapis oflensionis, dissolulas, posl acceptam remissionein per Cbri-
    et pelra scandali. Non credeniibus esl fnclus lapis, sium ducendi ad patriam seleiiise claritiiatis, debe-
    quem reprobaverunl aedificanles, quia sicut ipsi in j) mus Deo rependere dignas gralias pro creleslibus
    sua acdificaiione eum reprobavefunt, sic ei ipse in heneficiis; qui deienebris nos vpcavit in admira-
    suo adventu reprobavil eosaccipere in aedificaiione bile lnmen smim, sicut illos dnxit etinnv columna
    domus suse quse est in ccelis. Dicalur ergo aperlius: ignis (Exod xm). Sequitur: Qui aliquandonon popu-
    Vobis honor credentibus, quia credentes in Filiuin lus, nuric aulem populus Dei. Quasi diceret: Qui ali-
    honorificat Paler , et in advenlu Filii non confuii- quando eralis alienatia conversione populi Dei.ntinc
    dentur. Non credentibus autem lapis quem reproba- aulem populus Dei : tempore videlicei gratisepopulo
    rerunl wdificanies: quem noluerunt ponere infun- ejus eslis uniti. Qui non consecuti miserkordiam,
    damenio cordis sui, Judaei scilicet legem suam id est qui nec misericordiam sperare noveralis,
    carnaliier tenendam confirmantes, et omnes justi- nunc aulem misericordiam consecuti estis.
    liam suam constiluere volentes ; bic lanien factus llerum stibjuiigens ail: Charissimi, obsecro vot
    est in caput anguli, id est in •Chrisliana sedifica-: tanquam advenas , et peregrinos abstinere vos a car-
    (97) Versus qui asstimuntiir de Osee non sunt aulem poputus Dei. Vel ul legilur Ostie u, 24 : et
    ii videlicet: Vos esiis gentis electum, elc.; sed in- dieam non populo meo: Populus tneus es lu.
    ferius expositi : Qui aliquando non populits , nunc
    t27 S. MARTINILEGIONENSIS 223
    I natibtts desideriis , qum miliianl adversus animam ; A estote ducibus lanquam ab eo, id est a rege vel a
    eonvetsationem vesltam intet genies habentes bonam, Deo missis ad yindiclam malefaclorum, id est ad
    ui in eo, quod deiractant, de vobis lanquam de male- pcenam ; et ad laudem bonorum, non quod semper
    factoribus, ex bonis operibus i>osconsiderantes, glo- iia sit, sed quse esse debeat aciio ducis, simpli-
    rificent Deum in die visitationis. Hucusque liimiriim citer narrat; qui ctiamsi bonos damnat, non ininu3
    bealus Peirus generaliter isistruxil Ecclesiam , ex- ad eorum laudem perlinet quod agit, si patienier:
    plicans vel beneflcia, quibus Deus nos ad salutem improbitaiem ej'us toleranl boni, et sapienter ejus
    vocare, vel dona, qnibus aliquando Jndaeos , nunc astulise resistunt. Mulloties Deus aliquem maliuu
    autem nos, honorare dignalus esl. Hic diversas jyrannidem exercere permitlit, ul et mali confun-
    fidelitim personas solerter horlatur, ne carnaliler dantur, et boni magis probentur. Iterum dicil :
    vivendo, se reddant indignos lanlse gratise Spiritus Qttia sic esl volunlas Dei, ut benefacienles obmu-
    ' sancli, et ne
    degenerent a gloria nobilitatis sibi lescere facialis imprudenlium hominum ignorantiam.
    promissae. Et primo liberos et servos, dehinc viros Ac si apertius diceret: Vere quidquid duces agant,
    et miilieres, tandem seniOres et adolescentes, boni Iaudem consequuntur, quia hoc vull Deus,
    qualiter~s.e habefe debeant, docei. Et apte liberos qui eliam malis ulitur in bonum,; ut vos etiam
    monel a carnalibus desideriis abslinere, quia solel B ulenles illis in bontlmi, sive boni, sive inali sint,
    libertas vitse remissioris majora illecebrarum litil- faciatis obmuiescere ignorantiam et imprudeniiam
    laiilium pali pericula. Dicalur ergo aperlius: Cha- eorum; ul illi videlicet duces ignoranles, quomodo
    rissimi, obsecro vos tanquam advenas et peregrinos eis in boninn utamini, et per eos laudem merea-
    absiinerevos acarnalibus desideriis. Quasi dicerel: mini; iion invcniant quid vituperent in vobis, dum
    Qtiia jam esiis misericOrdiam consecuti, eo mirius eiiam ipsos lionoratis, et paiimini, quamvis sint
    animum lerrenis rebussupponile , quo vos patriam immundi et indigni. Quasi liberi, inquit, el non
    in cpeiis habere memineritis. Rcprobi hic habent quasi velamen habenles maliliw libcrtalem, sed sicut
    palriam, cujus desideriis inhiant, ideoque in per- servi Dei. Ac si palenter dical : Quo majori liber-
    jietuum relegabuniur exsilium , carentes volupta- tate apud homines utimini, eo liherius divino fa-
    tibus. Qum mililanl, inqnil, adversus animam; quia mulatui silis subjugati; et npn babeiilcs liberlatem
    dum concupiscentiis blandicnlibus caro enerviter yeslram in velamen malilise, id eslliberlas reslra
    subjugaiur, jam vitiprum exercitus firmiier advef- non obntibilet corda vesira ; ul lanto licenlius pec-
    sus animam armalur. Convetsationem vesiram inier celis, qtiaiilo minus jugo servilii depriniimini; "et
    geriles habentem bonam, bene scilicet operando; ul ne ciilpam veslram nomine- libertatis prsetexatis.
    ineo quod detraclant devobis tanquam de malefa- 'C Vult auiem apostolus eos liberos esse a servitio
    cioribus, id est in eo quod pulanl vos siultos esse, culparum, ul permaneant servi Crealoris honi et
    quia deos ebrum reljquislis, et propler peccata fideles. Unde addidit: Sed sicut servi Dei. Servilus
    yestra in mundo vos allligilis. Ex bonis operibus, Dei humililatem requirit. Sequilur : Omnes Itono-
    id est ex vestra casta conversatione vos, id est rate: -fraternilatem diligite. Quasi dicerel : Qum
    vestram digniiaiem considerantes, glorificeiit Deum Cwsaris sunl, Cwsari reddile (Matih. xxn), et unum-
    in die v|siialionis, in lempore scilicet retributionis. quemque pro modo suo hoaorate. Fralernitatem di-
    Ac si dicerel: Quania sit vobis gloria donanda per ligite, hoc est inler ornnia fralres aniate'; etiam et
    Deum, jam nunc cognoscunt increduli, cum vos illos, qui conditione temporali subjecti sunt vobis,
    instanter per omnia pericula illum sequi perspexe- sicut fratres in Christodiligite. Item dicit: Deum
    runt. Vel in die visitalionis , quando scilicel visita- timete,regem honorificale. Ac si diceret : Deum
    hit illos Deus converlendo de malo ad bonuin. limete, ut in omni obsequio linlor Dei praecedat;
    Plerumque contigit, ul pagarii, qui viiuperabant regem honorificate, quasi pTsecellenlem videlicel
    . fidein Chrislianoiiim, postea consideranles bonam ampliori honore veneramini. Hucusque exhorlatus
    eorum conversaiionem, Cliristum laudare incipe- p] esl liberos ad subjectionem, nunc servis loquitur,,
    renl. Sequilur -.Subdiii eslote omni humanm crea- ut et ipsi subj'ecti sint domiiHs , dicens : Servi,.
    lutw ptopter Deum: sive regi, quasi prwcetlenti; subdiii esiote in omni timore dominis , ul nec Deum
    sive ducibus, lanquam ab eo missis ad vindktam offendatis, nec dominis obedire recuselis; non
    malefactorum, Iqudem yerq bonprum. Quasi dicerel: tanlum bonis, fide scilicet, vilp, morihus: el mp-
    Ut conversalio yeslra omnibus pJaceal , subditi destis, id est moderale iiiiperanlibus el condonan-
    cstote ouirii humanae creaturae, fidellbus scilicel libus; sed eliqm dyseglis , id est indisciplinalis.
    el Jncredulis, prppler Deum, id est non resistalis Schola Grsece locus dicifur, in quo ad audicndos
    alicui dignitaii honiinum, alicui principaiui, cui magistros liberalium artiuin convcniebani. Unde
    vos Deus subdi voluit; quia non esl potestas nisi schola inlerpretatur vacatip, quia ibi yacabant slu-
    a Deo, et qui potesiati resistil, Dei ordinalioni diis^.SchoJastici igitur suni erudiii, dyscoli vero
    resistit (Rpm. xni), CreaUiram per parlesexponit, sunl indocli ei agresies. Ecce qqoinodo monebal
    cum ail: Sive regi vrwcellenli, ne vcl in hoc fidei supra , subdi omni huinana? crealurse propier
    et religioni Chri.siianse possit detrahi, quod per Deum. Si propter Deuui scientem bonam inlen-
    eam turbentur j'ura condilionis. Subditi eliam lionem aliquis jiatiens verbera a domiuo iiijusic,
    EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. PETRl. 250'
    cnm ei benft servial, sxislinel, id cst leves reputal k pastor, relictis nonaginta novem ovibus in deserto,
    tristitias, hscc est gratia, id est per hsec eflicilur venit visitare unam quse erraverat (.Matih. xvin).
    gratus Deo, el hoc exigil gralia fidei. Unde sub- Dicatur ilaque aperlius : Erqtis sicul oves erranles,
    jungens, ait: Hwc est enim gralia, si propter con- sine pasloreper vitia, dilacerati spinis viiiorum;
    scienliam Dei sustinel quis. trislitiam, paliens injusle. sed conversi estis ntinc ad pastorem : in passionn
    Quasi dicerel : Si.injusie palimini, graiiam Dei videlicelChristi, corpore el anima reversi esiis ad
    acquiriiis. Qum enim gratia est, si peccantes, co-. eum, qtii vos pascit verbo verilatis; et episcopum
    laphizali suffertis ? Ac si diceret : Si vos patienler vel visitatorem animarum veslrarnm quod idem
    suffertis poenas illatas a dominis . vos dico pec- esl. * (99) Episcopatus autem vocabiilum, ni ait
    canles, nolendo obedire eis; et colaphizati ab bealus lsidorus, intle sumptum esl, quod ille qui
    ipsis dominis, id est ssepe correcii ab illis.ut pcr superefDeilurs superiiilendal, curam scilicet snbdi-
    colaphos ad obediendum induceremini, quse gratia lorum gerens, cxcmuveniiii Graece, Laline inten-
    •eritvobisinde? Nihil propier hoc accipielis a Deo. dere dicilur. Episcopi vero Graece, Latine specula-
    Sed si palienter bene facienles suffertis, id est lores inlerjirelaniur; namspeculalor esl praepositus
    quamvis bene feceritis, mala illala a dominis suf- in Ecclesia, dictus, eo quod speculelur, alque pro-
    B spicialpopulorum infra se posilorummoresetviinin.j
    fertis, ha?cest gralia apud Deum.
    Muliiim glorificat conditionem servprum, quos Reciissime ergo Jesus Clirislus diciliir episcopus,
    bene facientes, ct absque culpa vapulatos a dominis id est superintendcns : quia, Oculi Domini snper
    crudelibus et improbis, aflirmat esse imitatores Do- justos, el aures ejus in preces eorum (Psal. xxxin).
    iuiiiicse. passionis. Scqiiitur : In hoc enim vocali Cassiodorus : Hic agii Prophela de reiribulionibiis
    esiis; quia Clirislus passtts est pro nobis, vobis te- bonorum et malorum , ne in pnssionibus vel jicri-
    linquetu exemplitm, ut sequamini vestigia ejus; qui culis jTisius aliqua dubietate mollescat. Quasi di-
    peccalum non fecit, nec invenlits est dolus in ore ejus. ceret: Diverte a malo, inquire pacem, et ne ex in-
    Quasi diceret : In Itoc vocati eslis, sci.Iicet ul palia- firmitate lua diflidas; quia oculi Domini, id est re-
    mini, «i.lioc exemplo Christi, quia Chrislus passus speclus misericordise Dei super juslos; eisi, ul nie-
    est pro nobis. Gaudes el in hbc, quia Christus pro dicus, secat el urit, per quod videtur non exau-
    ie mofiuus esl; allende quod sequilur : Vofcis re- dirfe, hoc facil ut saTiet, et parcal in sempiternuin.
    linguens exemplum, tribulalionum videlicel, contti- Et au.res ejus sunl in preces eorum, ut del qiiod pe-
    meliaruin, flagellorum, crucis, mortis; ut sequa- lunt, scilicet graliam pro gratia. El nola quod non
    mini vesiigia ej"us, qui peccaittm non fecit, licet pa- Q ait, ad preces, sed in pteces eorum; in qno notatur
    lerctur, nec inventus esi dolus in ore ejus, a Judoeis celerilas audiendi. Augustinus : Forte dicit malus :
    scilicet et Phariseis observantibus eum, quia nec Sijcure facio male, quia non.sunt super me ocuii Do-
    in verbo peccavil. Qui cum maledkeretur, quasi se- inini. Ad j'usios Deus altendit, et me* no.i videt.
    ductor, et daemoniacus, non maledkebat, \t\ esl non Ideo subjicil dicens : Vultus autem Domini super
    improperabal illis mala qu;e vere in ipsis erant. (acienles tnala : ttt perdal de lerra memoriam eorum,
    Cvm pateretur, a Judseis scilicei, non comminaba- Quasi diceret : Juslos respicit Deus : sed ne malus
    lur illis. Tradebat auiem judicanlt se injuste: qui pulet se nesciri; quia vultus Domini, id esl cognilio
    peccata noslra ipseperlulil in-corpote suo super ti- Dei super facientes mala. Non lamcn eos respicit
    tjnutn: ul peccatis morltti, jttstilim vivamus : cujus misericorditer, videlicet ut exaudiat, sed cognoscit
    livore tanait estis. Tradebat se judicanti injuste, illis ut piinial. Unde subdil : Vi \perdat de terra memo-
    videlicet j'udicanlibus secundum injustam senlen-- riam eorutn, videlicet ul nec memio. id est. inter-
    tiam, ulpoie jusiissimus existens; sive tradebat Deo cessio fiat pro eis inler bonos, quia placel cis j'u-
    Pairi injusiejudicanles, id esl cos qui eum. nequis- Slilia Dei.. Unde in Evangelio ail Abrnhani ad divi-
    sime condemnabant, etneci ejus insisiebanl, ul sup-. tem : Cltaos magnum firmatum esl inler nos etyos
    plicia sumeiiles erudirentur. Peccala nostra ipse D (Luc. xvi): ut boni videlicel non possint condescen-
    pertulit.in cotpore suo super lignum, id esl poenam dere ad eos compassioue aiiqua, pn>pier confusip-.
    pro peccatis oinnium communiter debilam superli- nem peccatorum quse admiserunl. El vere oculi
    gnuni posito ulpeccatis mortui, sicul ipse mortuus est, Domini.super jtistos;. quia j'usli, sicut Abraham,
    corpofaliter; j.ustitiw vivamus sicul ipse vivil noya Isaac, Jacob, Moyses, Aaron, Josue, Samuel, Da-
    vita *cujus iivoresanati eslis, sola scilicetdileclione,, vid, el cseleri, clamaverunt ad Dominiiiii, et ipse
    yel carne ejus facta livida in passipne. Cum supra exaudivit eos, el ex omnibus iribtilaiio.iiibus eorum
    spiritualiter servos, r.unc lotam Ecclesiam instruit, liberavit eos. Unde eliam Zacharias propheia ait :
    ut eiiani dominis in memoriam revocci, quid pro yisitavit nos Oriens ex atlo (Luc. l).
    eoium libernlione suus actpr periulerit. Sequitur : lierum beaius Pclrussubjungens, dicit: Similiter
    Vralis enim skut oves errantes, sed (98) cpnrersi et mutieres subdilw sinl viris suis : ut el si quinon
    «lis nitnc ad pasiorem et episcopum animarum ve- credunt verbo, per mulietum conversalionem sine.
    strariiin. Tangil evangelicam parabolain , ubi pius verbo lucrifiant, consideranles in timoresanclatn con-

    (98) A! ms. viiiose nisi. (99) Lib. vu Eiymoiog., c. 12.


    231 S. MARTINI LEGIONENSIS. 232
    versalionem visiram. Quarum sil non exlerius capil- A reverenlia (Gen. xvui) : Cujusestis filim benefacien-
    latttra, aut circumdalio auri, aut indumenli vesti- les, honorando videlicet marilos; et non pertime-
    mentoruin culius : sed qui abscondilus esl homo cor- scentes ullam perturbalionem : eliam, si aliquid
    dis, in incorruplibilitate quieli, et modesli spiritus, mali inferihr maritis, vos nori inde lurbemini. Firi
    qui est in conspeciu Dei locuples. Videlur, quod mu- simililercohabilanles secundttm scientiam, quasi infir-
    Jieres eorum, qui in iribulaiione erant, contemne- miori vascttlo muliebri imperlienles honorem, tan-
    bant viros; et, ut aliis placerent, ornabant se pul- quam et cohwredibus gratiw, et vilw; ut non impe-
    chre, et boc fieri prohibei. Iia bonas mulieres viilt dianlur oraliones veslrw. Si abslinemus a coilu, ho-
    viris incredulis subdi, ul non solmn nihil mali ad norem tribuimus; si non abslinemus, perspicuum
    imperium eorum facinul, sed etiam in lam sancla esi, honori conirarium esse concubiium. Quasi di-
    conversaiione persisiant insuperabiles, yl ipsis etiam ceret: Ideo ila modeste vos habele cum uxoribus,
    viris exempluin sint charitatis et fidei. Ac si aperte ut non impedianlur oraiiones veslrse; si enim di-
    dicat : Sicut servi debent esse subdili dominis pro- scordes fuerilis, oraliones veslrae Deo non place-
    pter Deum , similiter el mulieres patientes cum hunt. AJiler : Vl non impediantur otationes vestrm.
    spoiisis, et eliam ipsis sponsis subdilse sinl: non Impediri orationes officio conjugali commemorat,
    adulteris, sed viris suis; ui, si qui marili non cre- quia quolicscunque uxori dehiiuni reddilur, oraiio
    diint verbo Evangclii, permulierum conversalionem impedilur. Quod si juxta Apostoli sermonem sine
    bene sc habenlium, et humiliter omnia patientium, intermissione orandum esl (I Tliess. v), nunquam
    sine verbo pracdicationis lucrifianl, id esl Conver- coiqugio milri serviendum esi, ne ab oratione, cui
    taniur ad fidem; cohsideranles iantummodo in li- seimper insislere jubeor, ulla hora impediar. Dicat
    more sanctam conversalionem veslram, habiiam ergo beatus Petrus : Sicul prseiepi uxoribus, ul pcr
    ctiam timore Dei conservato ; quarum cullus sil non sanctam conversationem suam lucrifacerent mari-
    •capillatura, aut aurum circumdans; aut non sit los, et servirent illis; similiter praecipio vobis, o
    cullus vestimenlorum indumehti, noii sint fesiiva viri, ul per veslram conversationem lucrifiant mu-
    indiimenla, quibus induantur; sed sit vobis orna- lieres.Et custodiie illas; vos, dico, cum illis, red-
    lus, boino cordis inlerior soli Deo nolus in incor- dendo debitum , cohabitantes; et hoc secundum
    ruplibililale spirilus. Spirilus dico quieii ab impu- scieniiam, non in passionibus desiderii; sed sicu!
    gnaiione viliorum ; et modesli, ne snperbial: Qai inlelligilis Deuni velle, scilicet ut genereiis filios
    est in eorispeclu Dei loeuples; quia talis spirilus, elsi in cultum unius Dei, impenienies videlicet hono-
    hominibus non patel, tamen in conspectu Dei est n rem vasculo muliebii quasi iufirmiori. ln vestibus
    dives. Sicul Cyprianus ait: Serico et purpura mu- et aliis necessilatibus eisprovidete; eiiam aliquando,
    lieres indutae, Christum induere non possunt. Auro, si illisplacet, a coitu cessale. Impendite illis hono-
    margarilis,'et monilibus adornatse, ornamenia cpr- rem, quin inlirniiores suni; impendile eiiam (an-
    dis et pectoris perdiderunt. Quod si Petrus mulieres quam cohseredibus gratise in pracsenli datse a Deo,
    qtioque admonet coercendas, et ad ecclesiaslicam et vita; daiidae in futuro, vel vita? per gratiam dan-
    disciplinam religiosa observatione moderandas, qua; dae. Ac si patenler loquerelur, dicens : Diversas
    cxcusare cullus suos possuiil per maritum ; quanto personas, diversas coiidiiioiles, diversos sexus do-
    id magis observare virginem fas est, cui nulla or- cui, jam nunc omnes commuiiiier admoneo, ut in
    iiatus sui competat venia, nec derivari in alierum causa Dominicae fidei unum cor, et unam animam
    possil mendacium culpse, sed sola ipsa remaneatjn habeatis. Unde el subjuugit, dicens : In fide aulem
    «riniine? Igilur quoniam exterior homo vesier cor- omnes unanimes in oraiione eslole, compaiientes,
    ruplus est, et beatitudinem inlegritalis, quae pro- fralernitalis amalores, misericordes, modesli, hu-
    prie virginum esl, habere deslilisiis; imitaiiiini w.iles. Quasi diceret: In fide unanitnes in oratiotte
    incorruptionein spirilus per abslinenliam, el quod eslote , videlicet ul ncc cogiialionedesperelis, ne
    corpore non polestis, mente perslate. Has enim D scilicet fraterniiaiem destruaiis, ei per hoc liberius
    Chrisius divilins, et lios veslrse conjuncjionis quae- a fide recedatis; misericordes, condonando pcccata,
    rit ornalus. Apud Pyihagbram, nalurali scienliae et eleemosynas faciendo; modesti, omnia sciJicet
    Jege diclante, eadeni sententia invenitur : Yera or- cum modo facientes; humiles ne de his superhialis.
    iiamenla nialronaruin pudicitiam, non vestes esse. Sequilur: Non reddenles malum pro mato, nec
    Seqriifur : Sic eiiim et sanclw mulkres, speranles malediclutn pto inalediclOi,sed econtrario benedi-
    in Deo; ornabant se, subjeclw propriis viris : sicut cenies, quia in Itoc vocati eslis, ul benedictionem
    SarqobediebatAbrahw, dominum eum vocans : cujus hwretlitate possideatis. Ac si aperiius diceretur:
    estis filiw benefacienles, et non pettimescentes ullam Non reddenles malum pro malo, quid videlicel se-
    periurbalionem. Quasi dicerel : Sic aliquando et cundum jusliliam sacculi in aclu viderelur Tieri
    sanclae mulieres, incorrupiioiie spiriius, speranles posse juste. Nec maledkium pro malediclo, in ver-
    in Deo, etiam anie lempus gratiae'-,'ornabant se sub- bis; sed .econttario benedicentes,\d est non, solum
    jeciae propriis viris, non in ornalu vesiium, sed in cesselis reddere maledictiun, sed etiam pro malc#
    spirituali; sicut Sata obediebat Abrahw , etiam in dicto dale benedicliouem; ijuia in hoc vocatt esiis,
    ivis qttse gravia videbantur, <fomt'iiu'»ieum vocans ex ut benedictionem limtcdiiiite possideatis, dicenlc ju-
    235 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. PETRI. 231
    dicc :Vethie, benedicti Patris mei, percipite rcghum, A , Sahctitaiem Chrisii, quam sil incompieheiisiliilis,
    qiiodybbisparatum est abbriginemundi.{Maiili.xxv). iiitimo cordis affeclu' iiiluemiiii, et sic ipsum Chri-
    Vel bciiediciionem, qua sancii iri fiitura vilaDeum siiiui sariciie in vobis, ul noii' a memoria, nori ab
    hencdicent. Quod ergo quisque in futuro desideraf •ariiofe recedat.Qui hnnc sanctitatem nori Conside-
    Jiivenire, hocin prsesenti meditari el agere salagat, Tat,- defieitad hosiis insidias. Seqiiitur-: Parali sem-
    condilorem et fratrerii benedical, seqiie' dighum per ad scitisfactionemohini pdscenli vos ratioiiem de
    di.vina etfralerna benediciionereddat.Tlerum dicit: ea, quw in vobis est, spe. Duobus modis de spe nO-
    Qtti enim vttll vitam diligere, et videredies bonos, sira el fidc ratioiiem reddere" debemus, ut q-iiaereh-*
    cderceat linguani suam a malo, el labia ejus,'rie libus fideliter velirifideliler, recias eausas spei et
    loquantur doliint. Quasi diceTet: Qttivult vitam dir fidei intiinemus, et ipsamfidem et speni inler pres-
    iigere, id est qui vull ostendere dileclioneni se ha- suras illibalain leiieamus.-osleiidenles per patien-
    ])crtz;.el videre diesboriosi.cuni in hoc saeciilodies Tiam, qiiam ralionabiJiter cam conservandaiii didi-
    niali sirit, coerceal linguam stiam, inleritis a malo cimus, pro cujus amore.nec adyersa pati, nec
    ne murmurei, ei labia ej'us • exlefius ne loqunntiir nioftem slibire forniidariuis. Parati ergo seriiper ad
    •doliim,ne scilicet aliquid proferanf dolosum. De- .., siuisfaciionem onini nosposceiili" raiionem 'esse
    clinel: autein a malo, el faciat bonuin , inqiiiral.pa- '" "debemus, id csl voJenti miitiio pefcipereTaiionabi-
    ccm, el sequatur eam, Ac si dicat: Si eiiain exierius lem pecuniam, non negeirius. Uride PaUlus': ln sa-
    occasib daiur ul pecceCdecIiiiei lamen a malo, et pientia ainbulate propler eos qui, foris sunl : scientes
    faciai boiitim, inquiraipaccm, ut rem abscoixlilam" quomodo oporteat singulis respondere (Cbloss, iv).
    cinn Deo.elfralre suo, el sequatur etim, ul remfiigi- Foris enim exislehtes, id est nondum fideles, vb-
    tivarii» Quifl oculi Domini super justos, et aures ejtts, liiiil aliqtiid cognoscere de spe, quae jrivobis est.
    in preces eoruiii: Vrillhs autem Domihi super facienles Qui ergo ecclesiastico uiitur vnagisterio, doceat
    mala, judiciiim videliccl, vel iniiriifesialio, vclpfi- paiieriles', obstruat reshltantes. llerurti dicit: Cum
    .1110loco, vei reddendo illis niala. Quia proliibuerat modestiaei iimore, cotiscientiam habehies boitam, ut
    mal.uiiipro rtvalo redderC, sed poiius inalediccnti- in-eo quod delrahunt de vbbis,confnridahlur', qui ca-
    bus bencdicere jusscrat.recle prophetico aslruit les- lumnianiur vestraminChristd bdnamcoriversaitoneitu
    iiinonio,superna inspectione et malos semjief et ho- In ipsa doclrinse scientia qualitalem docendi monet
    nos.videri, iit rtiemineriniHSet-npstram palientiam, «bservari, ul liumililas el loquebdo ei .vivendo
    qua paiimnr rilaios, cl noslram benevolenliain, qua nvonstreluf. Quasi diceret : Cum nibdesiia et limor
    persequeniibus bona optamtis, aeterno praemio re- „t reratibnem poscentibus reddiie, id cst non lan.
    inunerandnhi, et persecutores digiio-plecieiidb sup- lum doclrinam, sed etiam in. doctrina niodestiam
    plicio. Si vefo p<-eniluerinl, nos' quoque pro ipso- Jiabeie, quse esl mater omnium viriulum. Vel se:-
    rum saltije quam precamur, coronaiii acccpfuros. cundiim modestiam et timorcm, ut quod - exterius
    Sequilur: 'Ei quis est qui vobis noceal, si bo.ni ostciidilis, inierius habcalis; ul, quifidem et speni
    <eniulaiores_ fuerilis? A.c si dicerei : Tdep debelis coeleslium, qnam vi.dere non possuiit, in vobisir-
    declinare a malo,.el facere boiiuin, qtiia neino po: rideiit, per veslra bona opera confundaniur, qiise
    lesl yos.reirahere a hono ; neca coronn, si persis- bona.esse negare npn possunl. Vel curale beriefa-
    lere voluerilis, imo prosunt, dum nocere cupiuni. cienies, iit qui vestrse bonae conversaiionis delra-
    Sed ei si qttid patimiiii propier justiliam, beali critis, - hunt, veniehie relribiilionis iempore, cphfundantur,-
    id esi, rion solumnecet, nuod a nialis irrogalur, videnles vos cum Chrlsto cororiari, secum vero
    sed eiiam prodesl, quia palieniiam exercet. Si vefba diabolum damnaVi. Quasi de hoc cpnfuhdanlur,
    conlumeliosa, si reruriv dainna, si lormentn infe- quod calumnlaniur. "'.'.'
    nint,- uon iiocent, sed patieiiiia,jn vestram exercent. Sequilur : Melius esl enim benefacientes (si ielii
    Si quis aulem vicluS his deficit, non ilte qiii inalum voluntas Dei) pali, quam malefacieiiles, qtiia et Cltri-
    inlulit, sed ipse qui maluin non peiiulii, nocuit. 1) I stus semel prb peccatis noslris morluus esl,jusliis
    Teiiiaturpmnis domus, et ea videlicei qiise supra- . pro injuslis, ut nos offertet Dep,:mortificalbs' qui-
    petrara, et ea <juaesuper arenariv fundaiur, sed uni dem carne, vivificalosaulem spiriiu, Hic ilfosarguit,
    firmiias fundamenlicoron.am perseyeranliae tribuii, qui cumprcculpis arguuniur a fralribusj.vel eliam
    alteram verofragilis siructura slravit. fterum sub- pcenis coerceiitur, paiieiile.rToleranl. Sed si ab.sque
    jungit dicens : Timorem aulem eorum ne limiierilis, cnlpa aliquid eis.a fratribus infertur, mox corruunt
    ut non conlurbemini..Quas\ dicerel : In fuliiro eri- in iracundiam, el qui hacterius ridebantur inrioxii,
    tis heali, in praesenli aulem neTimorem eorum li- per impalientiam et inuriiiuraiionem reddunt se
    muerilis, id esl illa q"ua3ineis possunt. videri liinen- noxios. Ulilius fuit Tobiam perCiiti caeeitale sine
    da, ut reg|a polesias, et hujusmodi. Non ergp ebs ciilpa, utejus probareiiif paiieriiia(ToiV. ii), qUam
    timiieritis : Et non conlurbemini, recedendb videli- Efyihas (100) maghs, qui pro peffiilia' pefcussus, a
    cet a flde el dilcctione Dei. Dominum aulem Chri- crediloriim societate removeluf, et aelern.se ultioni
    slum sanctificaie in cordibus vestris. Ac si dicercl-: praeparatur (Acl. xm). Melius est, inquii, bencfa-.

    (100) Ms. Ermias, -413.


    PATROL.CCIX. 8
    CS3 S. MARTINI LEGIONENSIS
    oieiileslutvelilvoltintasDei)pati,quain malefacienies. k pcenitcnliam, sed cxspectabant epm, quasi- scmper
    A"c"si diceret : Ita dcbelis calummaiores paii.et con- dtiratitram, in qua arca pguct, qui Deo crediderant,
    fundere,quia luiius esl vobis pati pro benefaciis.qiiam id esl, acio dnimw, quse speni octayse diei liabebant,
    pro malefactis, ita dico, si veTjtypluiitasDei, quaeina- sdivmfaclwsunlperaquam.Sicut arca fabricala eslde
    jorempraepnrat reiribiUionem-.IVamel Christus sen_tel lignis levigniis, sic Ecclesia d.e coHectione.fideTiiim
    pro peccatis.tioslris.morluus est. Sic et nos semel aniihnrum: el sicntpereunle-mundo pauci salvnnlur
    niOrimur, id est leniporali niorle, prp qjia. reddetur per aquam, sic ad. comparalionem pereiinlitim par-
    merces aTe.rna. Qui ergo juslus paliiur, Christum vus est-elecloinm .numprris, q-riia,Angusla est via
    imilaiur, qui flagelliscorripiinr, lalroni assimilatur, qttai ducil ad vilam, el paucisuniqui inreniunl eatii
    qui cum Clirislo in cruee cognito paradisuni inlravit (Mqtilt. vu). Quod aqua diliivii nullos salvavit ex-
    (Luc. XXIII). Qui -n.ecflagellis corrigitur, sinistrum ira arcahi posiios, sed occidit,'significat, omnem
    lalronem imiialur, quj propter peccata ascendit in hserelicum, licet babentem.bapiismi sacramentum,
    cruceiri;, etpost crucem ruil in tarlaruiii.!./USIMS non aliis, sed ipsis aquisvid inferna. meTgendum,
    inqnii. prp injuslismortuus tst, ul nos offerrel Deo', quibusarca sublevalur^ad .cu-.ium.Sequitur.: Quod
    mortificalusquidem carrie, vivificotusaulem sptritu. el nunc similis fo.rmw salvos (acil biiplisnia,_noncar-
    Offerlnos Christus.Patri, ct vilam noslram laudabi- B nis depositio sordiuni, sed coiiscienliw bonw inler-
    lem in cbnspeciti Patris. oslendit, cum per. morlifi- rOgalio,in Deum per resurreclionem Damini noslri
    cationem carnis prO illo gaudemus immolari; Vel Jesu Cliiisli, qui.esi in dexleta Dei deglutiens mor-
    offert rios-Dep, cuiri absoluios came in sBternum tem, ut vitw wtetnm hmtedes e[ficeremttr : prdfectits
    regmim nos•iniroducil". Sequitur:-.' in cwlum subjeclis: aiigelis sibi, ei polesialibus,
    in qup, et his quiin carcereetant, spititu veniens eivitluiibus. Per illos, qui in diluvio subiiiersi
    prwdicqvil , quiihcreduli: fuerant.aliquando,'. quando sunt , significalur mortificatio carnis, per il-
    exspeclabanl Dei patiehliam in diebus Nve, ciim fa- los verp., qui salyali sunt, signalur vivifica-
    'bricareiur arca: in qua pauci, id estocio animw tio spirilus. Noe, qui Jnierprelaiur rcquies,
    talvm factm suni per. aquam. Qui habent sensum .signiGcat Chrislum, qtti dat suis fidelibus requiem
    obscuratum'tenebris, merilo etiam in hac vita di- animarum. Dicatur itaque aperlius: Quod et nunc
    cunlur carcere inclusi, et in hbc inleriori- carcere similisjormm.salvos (acii bapiisma : videlicet qupd
    menlis, operibus injuslis gravanlttr, donec carne. . etiam nunc facit baptisma, scilicet facit salvos,
    soluli, in exteriores lenebfas pfojicianlur aetemae baptisma dico simiiis formse, id esrper omnia assi-
    damnnlionis. Habeni et jtisli hic carcerem, sed r milalum illi afcae; quia quidquid ibi. carnaliter, hic
    tribulaiionum, reprobi. vero vitiorum!. Aif enim : gerifur spifilualiter. IVOJIcuniis depositio sotdium,
    Inqito ethjs qui in carcere erant, spiritu veniens id est nori dico illird baplisma salvare, ubi lantu.m
    prwdic.avit, Qoasi-dicefel : Ille, qui riostfis lempb- esi depositio carnis sordium,"id est taiiluni abluitur
    rilms carne veriiens, iuncyilam mundo praedicavit, caro exlerius, quod _et«haerelicihabiierunt, scd hbi
    ipse eiiain anle diluvium eis, qui tunc increduli esl.interrogatio purancoriscientiae, id est ubiinler-
    efant, ct carnaliier vixerani, spiritu venienspraedi- rogaluret exigitur ad baptisma bona conscientia
    cavit, jjuiaper-Spiriluni sanctiim erat iri Noe, ei In bapiizandi/quia.tale baptisma salvat, illud aliud
    aliis bonis hominibus, per quorum bonam conver- occidit. lnlerrogaiio" facta el tendens in Deum^ ut
    sationem aliis malis pr.-p.dicabnt, ut converiereiilur per bonaiii consfcientiam unum eflicialur inDeo.
    ad bpnum. Dicatuf iterum apertius: In quo, Jd est Bonm conscientiw inletrogaiio in Deum,j.d est noiv
    in qupspirilu, et his qui in:carcere; ienebrarum yi- suflicil bapiizando liabere bonam cpnscientiam, nisi
    delicet, ei iniidelitatis, vel (i) carne, id est-in carna- ad inierrogatiohem Ecclesiae ^uam fidem ostendat,
    nalibus desiderlis erant, venieiis prsedicavil, idep et hoc per resurreclioheiii Domiiii nostri Jesu Chri -
    . scilicet ui Hlos'Deo offerret, quia tunc-.si.qui ad sli; ut sicUt Christus resurrexil aihoriuisper gloriam
    . prsedicatibhem^ Domini, quam per vilam fideliurii!D Palris, ita purgati a vitiis per nquam regeneratio-
    prseiendebat, .credere -voluissent, et ipsos offerre nis i in riovitate vilm ambulimus (Rbm. x\): Quod
    gaudebaiDeo.palri, sl qui aulem detrahebanl de eiiam significabani Octo animseIn arca satvatae. Per
    bonis qiiasi de malefactoribiis, imminente diluvip eum, inquil, <yuiest in dexlera Deidediulienstriortem;
    . cOnfundebaiilur. Qui incredttli [uerant aliquande, id Quod deglulimus, agimus, ut in nosiri corporis-ii.i-
    est qui non eredideranl Deo per Noe commirianti, leriora assumpium, riusquam appareat. Sic Domi-
    quando exspectabanl Dei patienliam, cum videlicet nus niortem fundilus consumpsil, ut niliil, conlra
    patieniia Dei invltaret illos ad pcenitentiam, par- se Valerel ;"el manenle specie veri corporis,' abesset
    ccns Jljis per.ceritum anrtos, quibus Noe constfiie- labes prisca? fragililatis, quod etnobis promiitiiur.
    bat arcairi, per quam ostendebatur, qujd fulurum Unde subdidii: Vl et hos vilm mlernm Jiwredes -effi-
    essel nvundp, ipsi non uiebantur patieiitia. Dei ad ceremur, Pro[ectuSj,"iiiqiiit, in cwlum subjeciis arige-

    (1)-lta:legit -Beda et alii nonnulli, iit videre est* carnalibus desideriis, si demas leclioriem, vel catne.
    apudSabbalief, quapropfer errat manifesle a|ier Niliiloininus el. hanc et superibrein alteram, syititu,
    iiis. el glossainlerlinealis, dum hic corriguni, vel pro, spiritibus, in mendo . cubare constaf,-" inquit
    carcere. Nec enim satis^congrua erit expositio, in . Cahnel in hunc locum.
    SS-7 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. PETRl. 238
    lis sibi, etpolestalibus, el virlulibus. Angelus pri- A J eliam per bnptisma nobis viam snluiiset regni c<c-
    iiuis, pptestates seCundus, virtuies leriitis prdp esT. Ieslis iiilroiluni palrise aperuit.
    Seniper angelos subjecips fuisse Filio Dei, .no.n.du- Postquam exemplum Dominicse resurreclionis,
    liitamus- sed hic ideo suhjeclionis meminii, ,iit , et noslrae ablutionis dearcae et diluvii sacramenio
    assumptam humanilatem ila in Tesurreclione subK- healusPetrusasiruxiii, redditad lwc quod coeperat,
    niatam mpnstraret, quod enim angelicse dignilaiis ut imitnntes Salvatorem, interbona, quse agimus,
    polenliae prseferaiur.' Unde est illud : Omnia subje- patienter malprum nequitiam loleremus, dicens:
    cisli sub pedibus ejus,oves el boves universas^ insu- Christo igilur passoin came, et vos eademcpgila-
    per el pecora campi (PsaL vm). tione armamini _:quia qui passus esl in carne, desiil
    Auguslinus : Ac si Propheta Deo Patri diceret.: a peccatis : ut jam non hominum desideriis, sed vo-
    Omnia sub pedibus Jesu Chrisii Filii itiisitbjecisti, (uritali Dei, quod reliquum est in carne vival tem-
    oyes scilicet ,.id est innocentes, tamhomines quam poris. Quisquis.justorum corpps marlyrio subjTcit,
    angelos; el boves, scilicet aranies e.f iriturantes, niliil in miindo habens ubi peccet, hoc laniuin de-
    qui in vinea Domini vomere spiriluali rura cririiinis siderare«ogilur, ut fiuilo cerlamine percipiat co-
    cpriscindunf; bpves dico universas. Feminee genere ronam vitse. Talium mcnlem semper cnpil Petrus'
    ulitur, ut notei fructificnnics, qui semine veibi Dei imitaii; cum prcposilo Dpminicae passionis exeni-
    liomiiitiin corda fruciificare faciunt,, elilli stint ho- plo , nos eadem cogitatione conlra nequiiiam pra-
    mines et angeli.Se.quilur : Insupereipecoracqmpi. vorum, corilra oblectamenta vitiprum prsecipit
    Quasi diceret•': Npn tanHim-bonos suhj'ecisti ei , sed armari; voiens inlelligi, quod eiiain nos fn.pace
    iusuper et pecora cainpi. Per- hoe quod dicit, im-- Ecclesise quiescenles,si haJjiium paiientis indui-
    tupei, distiiiguil hoc a prsedictis. sanclis; hacc mus, facile, juyante Dominp, lapsus peccatorum
    enim sunl acinn , sicut prsedicii sunt vinuin. Malos v.iianius. Dicat ergo. aperiius jirinceps aposlolorum
    ctiam Chrislo subjeclos vocat ,quod rnirius videtur, Peirus : Christp passo in-carne, non in deilale, el
    quod sjgnificatcum aii,et ptcora'campijd eslcar- vps eadein cogitatione •armamini, id . est siCuf ipse
    nales in ampliiudinc voluplaium, tanqunm in lali- sponte, et nos-sppnte; sicul ipse toleravit omnia,
    tudine cainpoTum , non in montibus habitanles vir- et nps loleremus; et inde evenit uliJitas, quia qui
    lulura. Pecora ergo campi silnt iiomines, qui in passusesl in catne, desiit apeccatis; quia qui li-
    cariie vivunl; ubi nihillaboriosum, -ftihil arduum inore coeleslium judiciorum carnales in menle con-
    ascendiiur, sed iata via eslcui haerent, quae dncit cupiscentias exstinguit, jam, similis Chrisio cruci-
    ad «mbriem (Malilt. vny.Uude ei Abel a fralre occi- C fixo, quasi fnortuus exislens peccalis, Dei lanlum"
    dilur in cauipo (Gen. iv)..Iterum subjungens , ait :• sefyitio vivit : ul jam non Itbmintim desidetiis, sed
    Subjecisti eiet volticres cwli{Psal.xm), id est, super- -vqluntqti Dei coiifirmando! se in honis operibus,
    bps. Bcne |per] volucres coeli significanlur superbi, : .quod reliquum est, in carhevivat lemporis. Dignum
    de <niibus- dicitiir : Postietunt in cmlumos suum-,." quippe est, ut se quisque fldelis propter aelemam
    "
    (Psal. LXXH). Quorum caput dicil*. Ascendam in remuneralionem, ad loleraridas lentationes et pas-
    cmlum , et exaltabo solium meunt (isai x\y), eic. Se--«~ siones corporisyiriliteraccingat, el sui Redemp-
    quituf : Ei pisces matis, idest curioses.':quiperam- loris iriiitalor esist'al,.qui snis discipiiJis, imo om-
    bitlant seinitas maris , id estqui iii profuiido. saeculi ;• nibusin se credentibus dicebat: Qui vult yenire
    litijris iemporalia,-quai, quasi semiiac in miiri; ciio posl me , abneget senielipsurii, et lollttt crucem suom
    evanescuni, pertiriaci' studio Tnquinirit. Uiide i-ecie eisequaiur me (Maith. xvi).;Nam elad corroboran-
    non ait, dmbulani, se3, perambulanl;' per,hoc os-; dain Tnler hujus sseculi- adversa .nienteiny vefba
    tendens pertiuacissimum studium inania et pr«ier- .beaiiJobad memoriam reducat, quiiiiici' flugelia
    fluenlia requirenliuin.' Hjec autem iria -genera- - pOsitus, dicebat : *
    vrlioriim, id est voluptas carnis, curiositas^ et su-; Sicut cervus desiderai umbram, el sicul mercena-
    perbia includunt omnia vitia, qnae, sicut beaius B ** ritts prwsiolalur fiiiem operis sui : sic et
    ego habtti
    Joannes ail, sunt concupiscentia camis, ambilio menses vacuos, et hbctes laboriosas enunieravi milii
    sa;culi, Id cst, shperbia, et concupiscemia oculoruitt . (Job vii). Gregorius (3) : Umbram- quippe cervus
    (I Jdan. II). Per oculos namque curiositas maxime desiderare est, posl tentationis scstum sudoremqiie
    praevalet. Dehis tribus tentalus fuit-Salvator, <it operis seterni refrigerii requieni ^quaeTere. ilanc
    vicit v quibus primus homp vicius succubuit. "Omnia nainque umbfani cervus ille desiderabat, qui di-
    ergo , ut supTadiclum est, quae in coelis1, in lerris, cebat: Siiivil rinima itiea ad Deum vivum; quando
    et in.mari sunt creata , sub pedibus Jesu Chrisii; ; tufniam et apparebp dnie fdciem Domini (Psal. XLI).
    Dei et homiriis sunlJFilii subjecla, qui IIQIIpropter '• '- Aiigustiniis.:'Hjc determinat desideriUmsuuni, quia
    sua, sed propter totius humani generispeccala di- -'; poleral cervus desiderare (4) foiiiem inlelligi causa
    gnatus esl pali; el sicut Christus resurgens^scendit • bibendip-vel lavandi,: et oslendilqiua maximecausa
    incoelum, (2) sedet ad dexterain Dei Pairis; sjc ~> '• bibendi, fontem desiderai. Qnasi dicat: Desidefat
    ' -'--
    (2) Snpp! ex Glossa, et. (i) Ms. mendose desiderate.
    (5) Lib. viii Mor., cap. 4.
    m S. MARTINI LEGIONENSIS 240
    arii.na niea ad te. Cassiodorus : Silivit inqiiam et A enim rnmc poena corruptionis deprimit, tunc autcm
    olim, non modo primuni ariima mea ad Deum for- gloria exaltabit; et quanlo ad prsesentis necessi,
    iciri, vel fontem, id cst Christum, qui est fons tatis pondera, nunc in Dei filiis de libertate ni.hil
    aquaruhi irriguus, undeomnia bona fliiunt;*, vivit bstenditur, tanto vero ad subsequeniis liberlatis
    (5), non ad niortua simulacra genliiim. Et;quid siti- gloriarii lunc in Dei famulisde serviiute nilvil appa-
    vit ? Veriire scilieetelapparere anie facienv Dei, et rebit. Creatura ergo servitute corruptionis exuta ,
    boc est: quando veniam. Quasi diceret: Cupio dis- et liberiate dignitatis accepla, in filiorum Dei glo-
    solvi, quia sitio in peregrinatione, sitio in cUrsu ; riam verlitur; quia unita Deo per spiritum, quasi
    saliabof in adventu, Sed quando veniam I Hoc ideo hocipsum quod creatura, esl, iransisse ac siib-
    ait, qnia quod citius est Deo, larde esf desiderio. egisse declaraiur. Sed quia adbuc umbramdesiderat,
    JBiapparebo; inqiiil, quia et nos turic apparebimus, cervUsesl;quiaquousque sesllnn terilationumelpns-
    qui modo laiemus, „anle faciem Dei, quia tuiic vi- sioniim tblefatjugnm miserseconditionisporial.Ubi
    <Ieb.imuseuiiv sicnti est (I Joan. lii). Dicat ergo aplesubdilur: El sicul mercenariuspiwsiolaiurfiriem
    David propheia : Quando veniarn et apparebo ante operis sui. (7) Mercenarius eienim cum faiciendo
    raciem Dei.' Qtii quaisi a laboTeagri iesliini fugiens, opera conspicil, mentem proiinuscx longinquiiaie
    "
    :i'que ad obtirtendam fefiTgerii" requiem- tegnien el pondere laboris abducit. Cum verolassesccniein
    quserens, ilerum dicif: - aniiiium ad desidefandum operis pfsemium revocat,
    Ingtediat in iocum tabernqculi admirabilis-, usque vigorem mox animse 'ad. exercitiuro laboris refor-
    ad domuin Dei (Psal. iv)w Augusiinus : Tabema- mai, et quod grav.e perperidii ex opere leve sesti-
    culum in terra ftdeles sunl, in quibiis iste jam mi- mat ex rcmuneratiorte. Sie elecii quique, cum muii-
    ra.triri scilicet, quod in corpbre non regnat pecca- di hujus adversa patiiinUir, cum boneslalis conlu-
    lum, sed esl afma justltia;, el- quod aninva obedit melias, rerum dainiia, crticintus corporis tolerani,
    Deo, eliolerai-aspera, etlendilTn allunv, ct hujus- esse gravia , quibus exercentur, pensanl, sed cuin;
    TiiOili.Transit etiamiisec, et pervenit mente usque- mentis oculum ad setemse pairiae consideraiionem
    ad domum Dei coelestem, etsiupet: ethocesl, ideo tendunt, ex coiisidcraiione prsemii, quain sitleye
    effttdi animam meam, quoniam hocmodo transibo, quod paliiintur inveniunt. Quod enim valde esse
    vel irigrediar in locum tabernaculi admirabilis, id,. importabile ex dolore oslendiiur, consideratioiie
    esl-in prsesentem Ecclesiam, quae eslquxdam imngo provida ex reiiumeraiioiie levigntur. ilinc est quod
    ef species futurae Jerusalem; quae. dum videlur; Paulus semper semelipso robuslior conira adversa
    amplius illa desideraiur, ct in ista amplius gemil. -erigiiur, quia nimiruiri iineni sui operis sicut mer-
    ldeo dicit, ingrediar in locum tabernaculi, quia cenarius prseslolalur.
    extra locuin tabcinaculiliujus aliquisquaerensDeum, Grave liamque quod sustinet aestimat, sedleve
    efrai. Ego dicb perveniens meiiie usque ad donium quippe hoc per prsemii conslderationem pensat.
    Dei, non caplus desideriis sseculi. Quomodo ad se- Ipse quippe quam sit grave qubd patilur, indicat,
    creiiim domus pervenis? inyoce, vjdelicet, exsulta- , qui in carceribus abundantius, in piagis sttpra iuo-
    tionis, el confessionis sonus epulanits. De aeterna dum, in mortibus frequenier sefuisse lesiaiur; qui
    eiiim lesiiviiate sonatnescio quid canorum et dulce a Judseis quinquies qnadragenas unniii minus ac-
    cordi ejusy uriderapilur sicut cervusadfonlesaqua- cepit; qni ler virgis ca;sus, seriiellapidaiusest,-ter.
    rum, et mulcetur. Seqiiitur ; El confessionis, id esf naufrngiiiin passus, nocte el die in profundum ma-
    laudis seierna;, qusc ab angelis Dco decanialur, ris fuil (11 Cor, n). Qui pericula iluininum, lairo-
    unde sonat ei mira suavitas. Dicat ergo beaius num, ex genere, ex geniibus, in civitate, in solilu-
    Job: dinc, in mari, in falsis fratribus^perluliLi qui in.
    Sictti cervus desiderat umbram, el sicut metce- labore ei aeruinna, in jejuniis muiiis, in fame <v
    natius prmsiolalur finem pperis stti, elc. (G) Hanc siti, ihvigiliis liitiltis, in frigore el nuditate labora-
    umbram coinprehendere Paulus anhelabnf, deside- D vit : qni foris pugnas, inlus timores sustiniiit
    riuih liabeus dissolyi, el essecum Christp (Phitip. i). (// Cor. vn) : qui ultra v'ires grayatum se asserit,
    Adhanc umb.ram ex desiderii jam perfeclione per- dicens : « Supra niodum giavati sumus, ita tit tm-
    veiierani «qui.dicebanl: Nos poitavimusponduscliei, derel nos vivere (II Cor. l). Sed qbomodo 'remUiie-
    ei wstus (Mailh.' xx). Bene autem qui desiderare ralionis linleo sudorem lanii laboris tergat, ipse
    umbram dicilur, cervus vocaiur; ijuia electus quis- denuntiat, dicens : Non sunt condignm passiorjes
    que, quoiisque infirmitatiscoiidilioneconslringiliir, hujus temporis ad fuluram gloriam, qum revelabitur
    sub dominantis iugo corruptionis, quasi sub sestus in nobis (Rdm. vin). Finem itaque operis quasi
    anxietaie retinetur. Qui niniiruni cuni corrupiioue mercenarius pfseslolatur, qui dum profect.um reinu-
    exutus ftieril, tunc sibimetipsi liber et traiiquillus neralionis considerat, vile aesiimai, qupd pene de-
    iniiotescit. Unde eliam recte per. Paulunv i^iiui': ficiens laboral. Aple ifaque subdiiur : Sic et ego
    Ipsa creattira' liberabiiut a seriiitute corruplionis in habui menses vacuos, et noctesiqboriosas enumetavi
    liberiate gloriw filiorum Dei (itom. vm). Electos mifd. Elecii quip.pe CohdilOri rerum serviunt, et
    (3) Forl. vii)uni,iil subslanlivo fontem
    ' concordel. t (7) Grcg., cap. 5.
    (<>)Greg. uhi supra. .
    '
    8*1 . '. EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. PETRI. 242
    saepe reriiin inopia coangustanliir. Per amprem Deo A.borasse, nori ex actjpiiuin principip, sed ex fine
    inhserent, et lamen subsidio viise praeseiitis egent, pensamtts. Cum enimJabores noslros adversitas se-
    QiiUgitur peraciiones snas prsesentia hon.quserunt, quitur, quasi vitae noslrte vacui menses arguuniKt',
    a mundi cOmpendiis vacuos menses ductint. Noctes quia ex coropletione, actionum agnoscitur; qtiam
    qtioque laboriosas tolerant, quia adversitatum te- fruStra Jaboramus, Nox vero. pro. ignoranlia poni-
    iiebras non solum usque ad inopiam,sed. saepe iis- Tur, Paulo allestanle, qui venluram vitam scienlibus.;
    Tjiie ad corporis cruciatum porlant. Despectura discipulis, ait: Omnes vos filii lucis eslis et filii diei;t
    jiamque egcstatemque perpeli, laboriosum bonis -..non sumus noclis, neque tenebrdrum (I Thess. v).
    inentibus lioii esi ; sed ctim usque a.d affliclionem. Quibus prsemisit, dicens : Vos autem,.fraires,non
    cariris adversjlas verlitur, labor procul dubio ex eslis in lenebris, ul vos dies illa tanquam fur coin-
    dolore" sentiiur. Polesl etiam non-incpnvenienter prehendat (ibid.). Polest.hpc in loco ex eorum per-
    inlelligi, quod sanclus quisque inenses vacUos sic-ul sonayox sanetae Ecclesiae accipi, qtti post igno-
    inerceiiarius ducil, qniaJaborem jairt susiinet, -sed rantises.uae caliginem >ad. amorem rectitudiiiis re-
    "praemiurii necdiinrtenel; lioc tolerat, illnd exspe-; dciint, el veritaiis riftiiis iilusirali, flelibus (liliniiit,
    Ctat.Nocies lnboriosas enumerat, quia adversitales qupd.erraveruiit. Illuminatus etenini quisque fespi-
    sibi praesentis lemporis seseTn virtutibus exercendo •cit, quam turjje fuerit quod: prseseritis yitsc amore
    coacefvat.Nam si.pfpficeie"in menie non appelit, labofavit. In eis ergo sancta Ecclesia in quibusad
    niiiuis fortasse aspera, qua» niundi sunt, senlit. vilam reverlitur laborem sutim sesluarili servo et
    Quse eriim senteniia., si ad voceriv sanctse Ecclesiae desideranii fuiem mercenario comparat, dicens :
    -duciiur, intellectus ejus paulp subtilius indagatur, Sicut cervus desiderat umbram, eiskut mercenarius
    Ipsa quippe menses vacuos habet, quae in iiifirmis prmslolalur finem bperis sui : sic ei egohabui meh-
    nCmbrjs suis lefrenas aciiones absque viiaeTiraemio ses vacuos, et nocles labdriosas enumetavi mihi. In -
    (lefluetiles sustinct.ipsanocles laboriosas enumefat, . comparaiione eniin duo sunt, quie prsemisit. In ex-
    quaein membris forlihus. multiplices iribulalipnes •pressione etiam faligalionis duo subdidit. Protinus
    - ad sestuantem
    pprtal. In hac eleiiiin vila quaedam labbriosa sunt, quippe menses vacuos reddidil, quia -
    qusedani vacua. Quacdam vero vactia simul ei la- quo magis selernum rcfrigeriuin quaer.itur, eo*magis
    boriosa. Amore quippe conditoris, prseseniis;:.viise -'--conspieiiuf, quani vacue pfo ista viia laboraiur.
    trihulaiionibus exerce.ri, laborioSurii jjuideni est, Ad praeslolaniem verp laboriosas iiocies suhiiilu-
    sed yacuiim jiori esl. Amore aiiiein saeculi, volup- lit, quia quo niagis ex lermino operis praeiiiium,
    tatibus solvi, vacuujii ,quoque esi, sed iion labo-; Q quotl assequaniur inspicinuis, eo niagis ingemisei-
    xiosum, Amore vero cjusdem sseculi, adversa aliqua mus bontuii nescisse, quod sequeremur. Unde et.
    pprpeli, et yacuum simul est et laboriosrim, quia ex Tpsa poeiiitens cufa vigilanter expriiniiur, u.l labo-
    jidversilale mens alliciiur, et renuinerationis pfae- riosas nocies ehunierasse diceretur; quia quanio
    niipnon repleiur. In his ilaque^ancla Ecclesia, qui ~ vcrius ad Deum reveriiniur, lantosubiilius la.bo-
    inea.jamrpositi adliuc yoluptaiibus defluunt, el res, quos perignoranliam iilhoc iiiundo pertuiiiiuis,
    jiroinde fruciu operisnon ditanlur, menses vacuos dblendo pensamus. Nam quo unicuique plus dulce
    (iucitj.quia yj.Uelemppra Sine reiribufionis munere Di, qriod de. aeternis desiderat, eo ei magis gnwe
    . expendil. Jil J.iis vero qui «aelernisdesideriis dedili, ostehditur, quod pro praesenliuin amore lolera-
    '
    jhundi hiijus adyersa paiiuntur, iaboriosas noctes ba.t..» .'•,.,.',
    saucta Ecciesia niimeral; quia tribulatioriiini tene- t8) < Cerv-us dicitur, ut ait bealus Isidofiis,
    Jbras.quasi; in caiigine vitae praesentis porlat. In liis KJTO i«y xepKTtv, id est, a cornibus. KS«JKT« eniiu"
    nutem, qui et transeuiilein muiidum diligunt, et Graet-e cornua dicuntur. Hi quippe serpeiitibus
    iamen ejuscontfarietaie fafigariiur, simul menses siiiit inimici; qui cum se gravatos infirmitateper-
    ".vacuos .et noctes laboriosns lolerat; quia eoruiri vi- j.spexerint,, spirilu narium eos exlrahtint de caver-
    tam et relributio subsequens ntiila remunerat, et nis, et superata peruicie veiie.npruni pabulo repai-
    praesens tribulalio angustai. Recle autem nequa- ranlur. Dictamnum herbam ipsiprodideruiii. Nam
    quam dies, sed iu eis meuses vacuos habere se ca pasti excutiunt acceptas sagiuas. Mirantur au-
    perbibet; meiisium quippe nomine dierum colr tem sibilum flstularum ; ereclis auribiis acule au-
    leclioet summa signalur. Per diem ergo unaquaeque Tliuiit, subinissis nilril. Si quandp immensa flu-
    actio exprimi potest, per mehses autcm actiorium mina vel maria transnalanl, capita clunibus prse-
    flnis innuilur. Et saepe cum in iioc mundo aliquid cedeniium superponunt, sibique Jnvicem succeden-
    agimiis inlenla spei alacrilate suspensi, hoc ipsum tes, nullum ponderis laborem seiitiunt. »
    quod agimus, vacuum npn putanius..Sed:ppsjquam
    ad aciipnum terminuin pervenimus, non oblineiites His-brevlter de cervorum, nalura a bealo lsidoro
    laborasse nos diclis,- ad ea ilerum necesse est, iil redeamus, quav
    quae appeiimus, in vacuum dolemus. desideri»
    Non solum igitur dies, s.ed et menses vacuos duci- supeiius omisiirius. Quisque ergp fidelis
    videndi.Clirislum, qui'fojis cst oiiinium lionorum, .
    jiius, cum nos in terrenis aciionibus^ine fructuia-
    (8) Lib. xi' Eujritolog., c. I.
    24J S. MARTINI LEGIONENSIS - 244
    efiicialur ceryus, et propler ccelestia dona palichter A a fide; el vigilate ih orationihus,.ne aniriius aliquid
    tolerando adversa, sit quasi merceriafiiis; ul, sic- cogitet prseier id solum quod precaluf:, Gurriad
    iit aif beatus Pelrus, non jam hominUm desideriis oranduiri stamus, omnis carnalis cogitaiio absistat.
    sed volurtintiDei coiif6rmando.se, in bonfs operibus Iterum subjungit, dicens: Anleomnia aulem mutudni
    quod reliquuni; est in carne vivaf leniporis : scili- In vobismetipsis charitalem conlinuam liabenies; quia
    cet ulTivoriatur. muiido,. et vivat Deo, libenier pro cliarilas opetil multitndinem peccatotum. Ex ffagili-
    ejus ajiiOTepassiones suslinendo. Dicat ileiuui bea^ tale carnis nbn semper pdssumus' brationi, et ho-
    iiiS.Pelrus : SufficUptwleriium lempus ad voluntalem spiTalitati, vel aliiV viriutibus insislere, quas per
    geritium coiisummahdam, qui umbulaverunt, iii officia corporis el -per opporluna fempora fleri
    iitxufiis, desideriis, vinolemiis, comessaiioritbus, po- necesse esl. Ipsa aulein charilas", cujusIristinclU
    tationibus, et illicilis idolbruni cullibus, in quibus hacc foras agunliir, quse iriteripri homini prsesidel^
    nunc obsiupescuni, Quasv diceiel : Vefe jani cessat semper ibidem liaberi polest, quamvis non seniper
    a peecatis q.ui niorluiis esi in carne ; qtiia, Cousi- in pubiiciirii: osietidi possit. Dicatur ergo apeftius:
    derata .inimaiiitaie scelerunv, suiTicit iinpeiidisse Ante oiiiniq muiuam. in votismeiipsis charilaleni
    praeferiiiim lenipus secundiim voTuntnlem geniium coittinuam liabenles, \A est, ul intelligaiis nloduriv
    .(Orisunimandaii). Itat dico coitsiiiumnntlaii!; qiiin, orandi,' et impeirare possitts quod oraveriiis;
    sicut genles, anibulaveriint de vitio In vitfum, non habete charitaieni inter vos, non jproplei* exie-
    siabiles iji unO vilio. ln quo adniiranlur non con- riora yesifa sed in vobis ipsis, id est, vos ipsi
    curreriiibus vobis in eamdem luxuriw confitsionem, sitis causa dilectibnis. Charitas, inquil, operit
    blasplieihanteSi. qut reddeiil raiionein ei, qui paralus mutiiiudinem peccalorum, hoc e§l, cum ,per alias
    esi judicare vivosei mortuos.ke si aperlius diceret; viiiutes ciilpae diluarithr., maxime per charilalem,
    Admirantur noii eoncitrrenlibus. vobis ih eamdein per qliani pfpximis debita dimitlimus, ut a Deo
    luxuriwxonfusipnem ih qua pri.us currebatis, qiiia diiiiiiiatur nobis, Qui per chariialem, proximum
    jarti carriem vestram cruciflxisiis cuhi viliis et con- monei, iiicrepat, casligal, per charitaleiri operh
    cupisceniiis. Ei si blaspbeinant vos jani segregalos iiiultiiudirteih peccaioruin; ijuia qui converti fece-
    a perlidia sua, Tanien in veslra convcrsaiione opera ril peccatorem ab erfore vise suse, salvabil ani?
    jiislilise, et pielalis videntes, miranluf; el fidem mam ejus <1e inorte, et .operit mullitudinem pec-
    quodammodo veneraiitui'.. Quasi diceret : ldeo catoriiiiv. Hospitales invicem sine murmuratione,
    jiiinus curate, si beiiefacieivles blaspheniamiiiia libc esi ut de Jbngo usu hospi lalitalis non murmu-
    reprobis, qiiia et si vos lacetis, non tacebit juslus C raret. Vnusquisque, sicut accepit graliam, in aller-
    jiidex, qui elTMjs blnsplvemise poeiinm , et vobis utrum illam administrantes, sicut boni dispensatores
    jialieniise praeinia restiluet. Sequitur.: Propter hoc muliiformis graliw Dei, id est fdrmalae secundum
    enim el mortuis evang.elizaium est; ul judicentur desiderium uiiiuscujusque, sicut manna sapiebat
    quidem secundum hoiriines iit carne, el vivant secun- . secundum cihos quos volebant. Iterpm dicit: S»
    dum Deum in spiritu. Tanla cura est Deo, nos mor- ( quis loquiiur, quasi sermones Dei: hoc 6st, si quis
    lificari carjie, viviltcsiri spiritu, til his quoque, qui babet scientiam loqucndi, non sibi sed Deo im-
    majoribus involiiti cfiminibus, inler morluoserant putet, limeatque ne praeter Dei yoluntatem, yel
    iiiimerandi, verbis fidei evangelizari praecepefit: praeter sanciaruin Scripturarum aucloritatem, vel
    Vt judicentur quidem, id est, condemnentur a seip- (10) praeter fratrum utilitalem doceat, pe eJiani
    sis, secundum hotniries, id est, securidum quod ad 'quod docendum est, Taceal. Si quis minislrat, tari-
    niorem peecatorum (9) vixerunt in carne, hoc est quani ex virluie quam ctdminisltat Deus: ut inomui-r
    in carriafibiis desideriis; et, abj'eclis vitiis, vivaiil bus honorificelur Deus perJesum CliristumDominum
    in spiriiu, id est spiriiualiter-juxtii yoluniatem Dei. nositum .*cui est Itonor el gloriu in swcula smculo-
    Vel judicentur secuhdum homines, id esl secuu- r.uiri. Amen, Ac si dicaiur : Si quis ministrat, elee-
    dum ratioriejn, qtiam Deus dedit.honiinibus, ui ra- D.mosynatn scilicet, velaliquod boniim opus humiJiier .
    lio ipsoruin dnninet mala in ipsis. Ail enjm : Om- impendal, quia niivil habet a seipso qnod tribhat,
    riium duiem finis appropinqudbit, Quia dixerat," in sed a solo Deo; «( in omnibus videlicet faciisve-
    judicandos vivos et mofluos; ne quis blandireiur slris, honorificetur-Deus : cuhi oinnia scilicet beue,
    sibi deTonginquiiate fuluri judicii, cbnsulje admo- el seeunduiii yoluiilajem ejus fecerilis, non veslris
    "net, quia eisi iricertus adventus extremi discriminis merilis., sed ejus graliae tribuaiiS; ut alii, yident.es
    est, iameri cerlum est omnibus, quodin.hac viia vestrabona oper-a,glbrificent Patrem. vesirum, qui ih
    diu exislere iiequimus. : cwlis esl (Mailh. v): per Jesuin Cbiisliim adjulorem
    Sequiluf ; Esiple. ilaque prudeh.les, et vigilate in, et medialorein,' cui estgloria,'id esl bona; falria, et
    .oratloriibus.Qussi diceret:Quia.ergoincertaeslhora imperjUm, id cst ' p.olesias in tteciilq. swciilpmnK
    -
    niprlis ,; estoie prudenies, id esi non defiCiehte^ Amem ' < :''
    '
    (9) Al. nis. peacorum :-et infelicileT forle riianus. vitiose al. ms. prmiet fratmm.uiilitaiem, ex prav.a
    ignara emeiidare voluit leciioriem nostri, qui peccor. irilelligentia notae (tm. quse utrumque seusuin a.d,-.
    rum posviii, id est peccatorum, ut ei Glossa. mittii juxta ratioriem conslructionis.. ',
    (10) Glossa : pr<B/<;rutiliiulem fiatrem doceat: et
    213- EXP0S1TI0 IN EPISTOLAM I B. PETRI. '2i.fi
    /Char-ssiihi, noitle peregrinait infer.vore, qui ttd k_\ niam tuain ad. lenlcitionem. (Eccli, ij). Duo sunt "
    tenlalionem vdbis.fi!, quasi novi aliquid- vobis'con- judicia : unum occullum , poena scificel, qna iiunc
    iingal; sed. communicanles Christi passionibus gctu- unusquisque aui exercelur ad purgationem aut mo-
    dele, iiiel' inrevelalione glorice ejus gaudeatis exsut- netur ad coiiversionem, aut, si conlemnit vocan-
    lanles. QuasT'dicerel: Si. palimini fervpremtribu- lem, exercelnr ad dairinalioriem, Alierum jinlicium
    Inlioiutni qpse ceria -ralione uileruntur ad yeslrani est manifestum, quoveniurus esi judicare vivos et
    probaiionem et glorianii ne ideo phieiis vos cxsiiles moiiuos, e( sseculum per igneni, Niioc aulem lem-
    esse a membris Clvfisli.; el nolile inira.ri de illalis pus est, ul Ecclesia. per exercilia saecuii ad glpriam
    nialis, ut per illa teniet vos Deus, el probel;. quia ieparelur. Nunc vero reprobi. ducunt in bonis dies
    anliquum et fieqiieiis est, clectps Dei pro aeteriia sttos, et in puncto ad infernadescendunt (Jqb, xxt).
    salute inprsesenli adyersa pati. 'Nolite, inquit, pe- Si auleni, inquii, primum a nobis fii judicium, quis
    r-egfinari iri fervpre, id esl supradicla hpna facite,. fttits eorum, qui non credunt Evangelio ? Ac si aper-
    el pro riuila tribiiJalioiie -cessale : ne (11) acsluetis lins diceret: Si prira-im iil judicium a nobis, id est
    vel mulari deficientes a lide : sed comtniiiiicaiites si liiccruciat quos amal, Si flagellat filios qubs re-
    Christi. pdssionibus, repraesenlando, guudele, ut ei cijvit (Hebr. xn), quid sperare debenl servi nequis-
    in revetatione. gloriai ejus, qtiando videlicel-onine B I sir.ii? Sequilur : El si juslus quideihvix satvabitur,
    yetamen aoferciur, gaudeaiis^ animo, exsullaiiies. impius et peccator ubi apparebunl ? De -Proverbiis
    corpore. Qrii patitur pro nomineChiisli, beatus esl. ,hoc assumplum esfjtixla.veierem iranslaiionein. ln
    Non enim debetis credere, quod sine remuiieraiione noslra auiein, quae sec.undum-Hebraicam veritalein
    patianiiiii, sicut illi qui pro suis sceleribus patiun- est, ila habelur : Si justus in teira tecipit, subaudis
    tuf, et inviti puniuniur. Vel nenio erubescaf com- flngella , quanlp matjis impius et peccalor? (Prov.
    jtiitlere scelera, pro quibus jusle puninliir. Quotl xii.JIdestsi lanlaest fragiliias vilae mortalis,ut nec
    •si paiiiur ut CJiristianus pro fide et coiifessione j.usti quiJein, qiii in coelo coronandi sti.nt, hanc
    liominls Christi, non erubescat, sed potius glorificet sine iribulatibnibus propier iiinumeTam yiiialse na-
    . Deum , permanens iri hoc nonvine, ut possil dici : lur3i;labein iransennijquantoniagis hi qui a coele-
    Rohus esl; Dominus isie; qui tam fidples habetser- sti sunl gratia exortes, cerliim darrinaiionis suse
    vos...Sequitur : Si exprobramini in nqmineChrisli, perpetuae exiium exspectahl? Dicalur itaque aper-
    -btali erilis: quoniain quod est honoris, gloriw,'et vir- lius : Si jusius, ille videlicet, qui verba Dei suscipit
    lutis Dei, et qui est ejtis Spiritus s.uper vos reqnie- et ampleclilur non sibi conscius alicujus niali., tii*
    seet. Quasi diceret: Quia 'fequiescei super vos pa- „, salvubiiur, cnin magno videlicet certamine aesluan-
    tieiites, et ih: prasenli ex parte ad bene operandiim do, decerlando : inipius el peccatori ille scilicet, qui
    etiufuturo peTfecte ad remunerandum : quod est :. contradicit verboDel, ubi apparebunt ? Omninb ex-
    lionoris, ut in prsesenti silis honofabiles iri hpnis tra Deum in felido.et horribili loco. Qui, etsi verba
    operibus, et in futuro participes Iionoris Christi; Dei recipit, non ineum.fideliler credit • scd ipsuui
    efquod est gloriaei in praesenti pura conscieiilia, in coiitemnii, et mcinbra ejus aflligit. Iierum subjiin-
    fuiuro sine omni corruplione tam in anima, quani gens, ait : Hi, qui paliuniur sectindum volunialem
    in cbrpore; et quodesl virtuiis, et in praesenti et in Dei, fideli Creaiori cpmmendent anithas- suas. Qiiasi
    -fuiui-o super: diabolum et membra ej'us. Et unde diceret: Qnia judiciimi incipit. de dpmo Domuii, et
    hsec oirinia .subjungit : et requiescet super vos per niulias tribulalibnes oportel rios ingredi in tegiium
    Spirilus sanctus.-qui est ejus Chrisii; quia ipse Dei (Acl. xiv); Jvocianium festat illis passuris, ut
    plene accepit, et membris suis dedit, et in fulurb quando patiuiitur secundum quod Deus vultr, id"est
    . uiaxime dabit.. lterum dicit.: Nemo eriim veslrum propler jTisiitiam, comniendenl aniinas suas Deoniiiil
    patiatitr quasi honikida, aut fur, aui maledkus, dcse praesumenles : utet hic secundum quod Deus
    eutatieriorum appetilor. Ubi. enim aliquis quasi fur vuli purgei, el in futurb beatificet; quia Jidelis esi,
    palitur, ibi-prorsus nulla renumerntio exspectatur. 1) 1 boiia fefJdendo illis , quos creavit (I Joan., 1). Pa-
    Tanquam majedicus patilur, qul passionis suse tein- liuiilur dico in benefactis.non prppter peccata. Non
    pore.in sui saluiem injuria persecutoris effrenalur. esl laboriosum Dep liberare justu.nT; sed ut osien-
    Siautem ut Chfislianus palilur, non erubescal :-glo- datur, quod merito fuerit damnata toia luiitiana
    rificet aul.emDeum in isto nomine; quoniam '.empus natura, non Vnlt facile de taVitomalo nec ipse Oin-
    est, utincipiat judkiuhia domo Dei. uipotens liberare. Propier ~qupd peccaia' procjivla
    _ Quasi diceret: Ideo paliendum esl.pfo TiOmine sunt, el laboriosa .jus.litia, ivisi Deum amanlibiis :
    Christi, quia cum iiullum malum sine poena possit sed charilas, quae hos aiuaiites facit, ,.cx Deo est
    transire, et Deus (12) in uliimo malos sit aspere (/ joan. iv). Sequitur': , ,
    judicaltirus, in prsesenli flagellat ei corripit omnes, .. Seniores ergo^qui invobis.sunt, obsecr.o;cpnseriior
    qubs in fuluro vult recipere ad salufem. Unde SaT el teslis Christi passionum : qui el ejhs qum in.futu-
    lomori: Fili, accedensadservitutem Dei prwpara.ani- ro revelanda est, glorim cpmmunkaior. Cum supra
    '
    (11) Aperiius Glossa inlerliriealis : Noliie pere- (12) Glossa : Deusmalos sit jttdicalitrus, aspere
    grinari, vel inirari, ab ambre Dei ne sesluetis defi- in prmsenli flagellql.
    cienles a flde.
    ilT S. MARTINI LEGIONENSIS
    disiinrle monuitset liberos, servos, el viros, et mu- A rnliter admonendo suhjecit: Omnes autem, el senes
    . lieres; post inter|)ositam coinmuiieni cxhorlaiio- videlicet regendo, ei juicues obsequendOjTriwwm
    nem, hic alloquilur senes et jiivenes, dicens : Se- humilitatem insinuate, qnia Deus superbis fesisiit,
    ttiores qui tn vobis sunl ubsecro , consenior et testis liumilibus aulem dal gratiaia. Auctoriiale Salonionis
    Cliristi passioitum. Qtiasi diceret : Quia oportet deicrret omnes scaudientes a superbia quie diabb-
    pnli, et qui pniiiintiir aniinus suas Dco commen- lum dejccit (Prpv. m). Deus superbis resisiit, pfi-
    dani, ergo paiimini el Jaborate-pro eo. Ac si aper- muin videlicct diabolo, postea bomiivi; .huniilibm
    tius diceret: Seniores, coiate sciiicel vel ctiam cura, aittem dal graiiam, sicut omnibus pGeniientibus.Quse
    obsecro ego consenior, id esl simili selale favente, sil graiia qtiam Dcus confert luimilibus, subdil:
    qui sum leslis Chrisii passionttm, quia prsescns Cliri- ul quomagis humiliaii fucrint propter jpsum-tem-
    sto pattenle astiti, et pro cjus nomine carcerem, el pore cerlainiuis , co gloriosius exalleiviu.r Tempofe.
    vincula perluli, cl qjuc vidi dt eo scripsi. Tesiis, relribuiionis. lIumiTiiatem dicimus, vel cuni ali-
    inijuil, snm passiontim Chrisli, el ejus eliam qnw in quando aliquis pro nbluendis pcccatis incipit salu-
    fuluro est revelanda cjloitm, sitin communicalor. Ni- biiler alleri; vei quando sponlanea meniisdevO-
    inirum Pelrus gloriae Chrisli comniunicator e-,sliiit, tione perfeeliores Deo el proximis Iiumiliantuf; vel
    cum in sancto nionle ccelestem gloriam vulius ejus B quando conira persecutores palienlise viflule invi-
    cum Jacoho.et Joanne vidii, cujtis eliaiiv sperat se ctus armatur animus, el ad omne genus liuniilitaiis",
    participem forc : si\e cum rcsiirrcctionis cl ascen- sequilur congrtia merces exaltationis. Iterum dicit:
    sionis ejus poienlinm cuiii aliis aposlolis, qui affuc- llumiliamini igitursub polenli mantt Dei,ul vos'exal-
    runl, vidil (Malth. xvu). Iteruui dicil: Pascite qui let in tempore visitationi.s. Quasi diceref :'Vos qui
    in vobis est gregem Dei providenles non coacle, sed e^tis in hac peregrinatione, liuinUiainini siib po-
    spontanee secundum Denm. Sicul Doniinus Pctro !o- tenli manu Dei, ul vos exattel in lempoie visitalionis,
    lius gregis curam liahere jussit, ita Pctrus scquaci- hoc cstin die jTidicii. Omnem, inquil, spllicitudi-..
    bus Ecclesise pastoribus jure inandai, nt eiim qnis- nem veslram projkientes in eum quoniam ipsi cura
    qne, qui secum est, gregeni Dei guberriaiionc sol- esl de vobis. Ac si diceret: Oninetn sollkitudinem
    licila lutetur. Pascile, inqnil, qui in vobis esl gre- vestram, corporis scilicel ct animn;, projicientes in_
    gem Dei, id esl qui inier vos est grcx, vel vos qisi ettm, sicut anchora in mari, quoniam ipsi curq est
    estis grex Dei, providenlcs illis subditis de omnibus de vobis. Ita projicilc solliciludinein vestfam iri
    necessariis non concie, id esl non pr.cdicclis Evan- Deum, ul etiam vos collabOrelis' adjulrici gralise.
    gelium propler inopiam lcmporalium , ut de Evan- llerum siibjungcus ait: Sobriieslpleet vigilale, quia
    gelipviverepossilis; sed sporilanee secundnm Deutn, y adversarius vesler diaboius, tanquam leo rugiens,
    id est sblo Jiituitu superna; mercedis. Sequitur: circuii qumreris guem devoret : cut resislite fortesin
    Neqrie iutpis lucri gralia, sed voluhiatie: neque ut fide : scientes eamdem passionem ei, quw in inttndp
    domiiianles in cleris, sed forma facli giegis ex ani- est, vesirm fraietniidti fieri. Quasi iliceret : Sobrii
    mo, Et cuin apparuefit princeps pasidrum:, perci- eslole, non inlenli delectationibus sseculi; et.vigilate
    pieiisimmarceseibileih glorice cororiam. Quasi dice- in bonis operibus, quia adyersarius vester diabo-
    ret : Niilliis quseslus vos-impellal; quia ciincta lus circuil qusefeiis quein devoret.'Sicut rugitus-
    opefa reiigibnis deberiiesse voluniaria : si.ciit in Jeonis impedit aures , ne alium soniim excipianl;
    construclioiie labernaculi, quodmraesenierivEcclesiae sic diabolus, fldelium menles lerrendo-vel illicita
    conslructionem significal, omnis muliiludd juTiorum suggereirii3,:a via veritaiis; -jie yocem Clnisii an-
    lsrael menfe devota primitias Doniino; ad facien- diant, avefiit. Circhit, ait, quwrens guem devoret,
    dum optts tabernaculi offerebat, .et ipsi ariiivces. tanquam hostis videlicet clausos obsidens muros
    spOnie se oblulerurtt (Exod. xxxv). Non lurpis tucri exDlofat,-ari sil pars aliqua niurprum minus stabiT
    gratia, inquit, rieque.ut dominantes in cletis, Ac si lis; Gtijus a'diius;vid inleriora ut penetrelur, offert
    apertiiis diceret : Huinilitalem qiiam subditos ba- j) oculis formas illiciias et faciles voluntates , ul visu
    berevuliis, ipsi pf ius et aclu moiistrelis, et aiiimo (iestruat V.igOrein;Tinguam convicib provocat; nia-
    inlegro serveiis, Ul forma facii gregis ex dnimo, per num ihjuriis lacesceniibus ad caedem insligai; ho-
    vos Infornietur.grex ad humilitatem : el inde cum nores terrerios prbniiuii.ut coelestes adiinal, et .
    npparueiit Princeps paslOrum qui pfior hijmiliaiiis cUm lateiiler non poiest fallere., apertos addit ler-
    est, hoc praemium consequemini; percipieiis vide- rores. In pacesubdolUSj in perseculiorie violentus':
    licetimmarcescibiieirtglorise coronam. contra quem ariimus lanltiin debet esse paraius ad
    -SeqUilur : Simililer.adblesceriies subditi estote se- resisieiidUnv.-qiianlum ille paralus est -ad, impu-
    nioribus. Poslquam seniores quompdo praeessent gnandiim. Sequilur : Deusaulem omnis gratim, qui.
    <locuit; eliaiii juniores ad obedienduin eofumpro- vocavit riositi wlernam suatnglofiaminCltrisloJesu,
    visioiii iristruit, nihilque aliud mpnei, nisi lit seni- modicum pdssos perficiet, confirmabit, solidabilque.
    iius, quos plenius insiruXerat, subditi Sinl, et exem- QUasi diceret : Vos qupd e vobis est facite; Deus
    jila illofuiii respicianl, et iriiltentur. Sed rte pfse- autem omnis graliae dalor, fidei scilicet, spei et chn-
    latilisec audienles putarent subdiiis suis, et non ritatis, et aliaruni. yiriutiim, qui vOcayil nosin ae-
    sibi humilitalis iura esse servarida, coiiiinuo geiiejr ternam suani glofiani, in Clirislo Jesu existenles ut
    -,W9 • EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. PETRI. 3S0
    meiiibra, mpdicuiii pnssos pcrficiei, iliis scilicct k..<!.ixis.selegimus :-Non sunt tenebrm, et non est >>rn-
    vlriutibtis, quas jain habelis, sjuper.addefaiias ypr bramofiis, ttl absconddniiit ibi, qyi' qperqhiiif.irii-
    bis necessarias; co.nliTiiiabil ad ibierandas iribuja- qiiiiaiem (Job xxxiv).-G.regbriiis (13): i:Quid.:per
    tiones, sOUd^bitque nienibra tiinpre.yel errpre dis-, , ieiiebras,' nisi ignbrarilianV;"et qiiidper •Umbfam
    solutn, Jii-uni.taiein;yideiic'et Eccle!sise.reducei.7i)si mprlis, riisiobiiviOiienij siuduit sighare ? De quov
    gloriq, et imperiuiriin swculriswcutbrum.Per Silyd- rumdam quippe ignoraiitia dicitur : Tenebiis obscu-
    itum fidelem [ralrem vp.bis, ut arbitrof,breviler scri- ratum habehtes cor , vel inielleclum (Eplies. iv); et
    psi': obsectans et cpnlestans lidnc esse veram graticim rursiim de. oblivibne, qlise inmbflecoiitingit, scrj-
    - Dei,
    in.qua slatis. Ac si diceret: !Scripsi vbbis, nbn pttiiii est : Ih illa dte peiibuhl' omnes cqgilatiories
    imperaus sed, obsecrans vos fortes Jri. fide persis- eoiiimJPiaL cxi.v);rJjuando&;videlieet exihit spiri-
    tere;yelpbseCrans.et cpntpsiaris auctbritnie Scri- tns cjiis, et revertetur iri terfarn suam. » Augusiir
    ptnrarum hanc.esse yeram graliarii, quairiscribendo nus": Exibit spiiiiusejtisyld est, anima ejus esibit
    praeilicp;_qiiiajipn. esiin. alib alitjup salus,in qub '' subilb, quando rion 'v.iilt,xei scit: cf exeurite;spi-
    oporteai vos sqlvosfierijAcf. Tv)'.:. etTjbsecraris vos; riiiiTeverteiur in lerram suam, uhde cepitTnitiiimi
    ut faciatis hanc .jjmtiam, iri qiiascilicet imbuti es- et iriilladie, nioriis =sciIicet,rperihunl< ide!st;Tfji-
    1
    lis;.qnia. hsec est yera graUa prbficieiisvpbis. Qiii BsiaJjuriiur omnes cogilaii0nes';ejus "quaein ;dlversog
    gralinm spefnil, nbn gfatiam inverill, sed liaiiciibn '' anibitiis sipchli ieridebartL>Quia igiiur'de anima
    siiain, id-esi non sibi ulilem iecldit. Sdluttit vos ejiisqiie sensibus suflicieriler loqui .minimeipossu-
    Ecctesia qumesi in Babyione ei Matcus fitius 'riieus. mus, beaium Isidoruni, Hispaniarum -doctprem,
    Romam Babylpnem vocal, propter confusionem quem Deus magno sapieniisedbrib ditavit, inierro-
    iiiulliplicis Jdololali ise, in cujus niedio sancta Ep- geirius, el quidquid nobis de illius natura dixerit
    clesia jam rudis habitabat .*parvascilicel fnlgCbat, atlcntiiis nudiamus.
    sicul pjehs (sraeliiica parva iiuiriero; et capiivala (ii)« Duplex, inquil, est homo, interior scilicetet
    sedens super flumina Babylonis absefttiain sanctae exterior. lntcriof homoanima, exterior >vei;o est
    tcrrae deflebai, riec cnhiicum Doiiiiiii.iii aljena terfa ; *cpTpiiisVAvitinaautem '<a geniililiiis; ripmeji accepit,
    cnnlnbat (Psql. cxxxvi). Ef berte duiri dridiibres-' eoJJuod ab eis venlUs credereiur. Unde ef jGTsece
    suos hpriatiir aiTioieraiuiairi advefsiiatuiri praesen- venliis KVEfip-r dicitnri eo' qubd ore tfaheiitesiaereni
    tium, dicit Eceiesiain, fjiiie secum esf, iri Babylone vivere videaniur. Sed aperiissiine fnlsum:,esl, quja
    corisiiiulam, id esi in confusione IriJiiilaliorium , multopriusgignitiiT aiiinva -, q'uam:coricipi>aerore..
    quia sancla Dei eivilas a permislione el pressura: P possit, qtiia j'am in geivitricis litero vivit. Spiriluni
    diabjoli noii polesf esse ijlimuiiisrs^rtliioseliij»» iderii* esse quod anima evangel.ista. prpnuijliat ije.
    Marcus (6vaiigejista!) ^/JM* mertis,7S' iire^vidcIJcbt Chrlsto diceivs : Pdiesidtem ^dbeo;_\nqtt\i;,ppriepdi
    baptizaius ei dociiisl, Sdthiateihvicjehi iiibiiiilbiaii-; !i diiihiariimeam : eiitetum potestaiem habeo. sume/idi
    clo, in sigrium scllicef Commijiiis fitiel, et osculo eaihJJoan. x). De hac quoque! ipsa Domini aiiinva
    pacificb atque cplumbino, noii Subdojo vel ficto. ; passionis, tempore evangeljsta Jta protulit xlicensj:
    Gtatiavpbis dmhibhs qttiesiisUhCiitisipJeiuikmehi '-!'Inblinaio cdpileiradiUUiSpirilum.;(Jpran.,:xix).'.:Q^\sl
    Epistola isia a gratia coepit, in graiia fiuit. Qriasi ;. esicniKi eniillere spiritumiB.isi animaini pphere?
    diceret:_phb;a"p'ra '''. Sed anima dicIa,prbpter(iuodsviyit;;?spirilys,iitileiu
    hibus per oiheiii ififraruiii, Ecciesiisseribb. veJ;pro spirilitali liiilura vel pro eo' quoil inspiret
    Graliasergp, frairescharissimi,curii bealo Petro, incorpoie. llem aiiiiniim.-jde.iii esse qupd .animam,
    el cuni oniiiibhs sauctis nbs bUiniliier opoitet Deo sed aiviiiia viia esi; aiiitiiiis, coiisilliirn. Uy.de djciiiit
    omnipolenti referre , qui ut nos redimerel de poto- pliilosophi, eliam sine aiiiuia yitammanerej. et
    state ihimici, propfio Filio suo nbri pepercit, sed. sine mente aiiiinaiii durare. Cirde et ani.entes di-
    pro nbbis misericorditer inorli tradidit illiiiiv, iil cuivtur, Nam ineiiteni yocari, ut sciat, anjinuni,
    nos inepselernae viiae panicipesessemus(Rom. vui).! D utvelit. Mens aiilein vocata eoquod einiheaf in
    Taiito igiliir ei-magis devoii, alqiie ad servieiiduiii ahiina, yel quod ineurinii, undeef imriiempres.anien-
    lirbmptipres esse debemus, quaulo majora ^ib eo les dicunlu.i'. Quapropler ,,non aninia. sed quo.d
    dona pe.rcepimus. Summb iiaque stmiio ineiiiis, et excellil iii aiiima meris vbcaiur.iaHquam caput eju.s
    cofporis ijvnndiliam diligaiiius, sivnima vigilantia, vel. ocultis. Unde..ei ipse homp secun.dunj nienteiii
    quid iri conspeclu ej'us sit plaGilum, perqiiiramii.s, iniago Dei dieitur. Haec auteinomiiia adjuncla siuit
    maculas pravae cogiiationis simul et operis a nobis ! animaeel una res fiii.nl.jPrO ellicientiis enim cau-
    expellaiiius, nec aliquod vitium in corde latere" snrUin.diyeisanpiuiua .spijlila estjaniiija.sNain et
    piileuiUs, quia omniariuda sUhtet aperta oeulisinri- meiiipria mensesi. Undect iminemores ameiiies
    jestatis ejus (Hebr.iv). Sicut eum Jioh latet apefia- dicuntur. JJum .ergoyiyiflcat cQrpus^Hima;esf, <Jpjii
    operatio, sic. nec occulta cogitalio, vldet ' eiiiiri- vul.tpanimus csiy,,vluni scj|t-«p.>e^-^ijsiy,,..»!Hfll^tjfBaCj^Jivi
    occulia qui Tecit abscondila; Nanr.et ipse perfecle meiiioria est, dum rccium judicat, ralibest, dum
    novit, qupd in nobis igiioramus.Uiide beaium Job spirat, spiritus esi, dumaliquid seutit, seusiis est.

    (15) Lib. xxv Mor., cap, i. (14) Lib.' xi, Enjmoleij.-, cap. 1.
    £51 S.,MARTINiLEGIONENSiS
    Nam imle animussensus dicitur, eo "fjuod senlit, A liler, quoininiuiabiiiier vivaf. Ipsi quoque angeiici
    unde ei sententia nomen aceepit. > His hrcyiter a spirltus mutabiles ex natura sunt cbnditi, qiiatcniis
    bealb.Isidoro deanimse sensibus dictis, ud ea ile- aul sua sponie caderent; aul ex arbitrio slarent.
    rum necesse est ut redeamus, quse superius bmisi- Sed quia hiimiliter elegerunt ei inlix're're, a quo
    nins. ;:....-. creaii sunl, banc ipsam in se mulabilitatem suam
    Ui ergo aii beatiss.GregoriuSi per lenebras igno- sliindi jatn iminuiabililaie vicerunt, ul hoc ipsum
    r.iiiiiain, cl per umbram inorlis oblivionem, qtise in inerito traiiscenderent, quo naturse suse ordine inii-
    jnorle cenlingere selel, inteiligimus.-dum quoruni- labilitali subessc poluisseiif. Qnia eigo sblius divi-
    dam inlellecius ignoraniise tenebiis obscuralur, et nspnatiirse est, umbras jguoraniise nVuiabililaiisqiie
    umbra uiortis inlervenienie, oblivioni iradil.urquid- non perpeti; dicalur recte : Non sunt tenebra;, et
    quid in vita cogilalur. i Urabra ergo nio.riis quasi non esl umbra mortis, ut abscondanlur ibi qui ope-
    quaedam oblivio est. Sicut enim agit niors interve- ranlur iniquitatem. Lux eninf aelerna, quae Deus
    iiiens jiion esse qubd fuit in vita;'ita iiilerveniens est, quanto immulabiliter fulget, lanto penetrabi-
    agitoblivio, lion esse qubdfuit in uiemoria. Recie "litervidel : et neque occulla nescjt, qiiia ciuicta
    itaque umbra morlis. dicilur, quia vclut de ipsa penetrat; neque penetiata obliviscitur, quia incoin-
    exprimitur, diim vim iilius sopiendo, sensus immu- inutabilis dural. Proinde quoties indignum aliquid
    tittur. Dcus aulem, quia mala omnium uec cogilata . corde concipimus, lolies in luce peccaimis, quia.
    jgnoral, nec perpelrala obliviscitur, tiisi ab ejus ipsa nobis, et non sibi, prajsentibus prseslo es.t, et
    oculis poenilendo deleantur; congrue dictum esl : peiverse gradientes in ipsa impingimus, a qua per
    Non sunt tenebrw , el non est uinbra morlis, ul nieriiuin longe sumus. Gum vero' nos .videri non
    abscondantur ibi, qui operantur iniquitalem. Ac si credimus, iu sole oculos clausbs leneiniis: illum
    dicerel : Idcirco ejus judieio nullus abscbnditur, videlicet nobis abscondimus, non nbs illi.Nos ergo,
    ijiiia iiullaienus potest, aut non videre qtiod faci- diiin possumus, a conspeciu selerni Judicis male.co-
    nius, aul oblivisci qtiod videl. Quaiiiyis intclligi gilala el pejus perpetrata deleamus. Revocamus
    ieiiebrae et uiiibra mortis, etiam aliter possunt. anle oculos cordis quidquid perverse egimus per
    Omnis namque immutaiio, velut qusedam morlis nequitiam prsesumplionis. Niliil sibi noslra blandia-
    imitatio est • Id eniin quod miitat, quasi ab. eo tur infirmitas; alque in .his qnaerecolii semetipsam
    quod erat interficit, ul desinal esse quod fuit, et delicale non palpet; sed quanlo sibi male flt con-
    incipial esse , quod non fuit. Lumen igitur verum, scia, tanto in se benignius sit severa. Proponat
    Creator videiicet noster est, qui nuila inutabililalis C contra se divinum judicium; et quteque in sesentit
    vicissitudine tenebiescit, nullis nalurse suse defecti- districte ferienda per sententiam judicis, bsec ipsa
    biis bbumbratuT; sed ejus esse sine inuiabilitate pie feriat per pcenitentiam conversionis.».
    fulgere est, tenebrae ei vel umbra mortis dicunlur Ut ergo, cliarissimi,.siiperius diximus, dignum
    lion inesse. Uride alias scriplum est: Apud quem est ut cor ab irnmundis cogitationibus, et manus a
    noti esl transmutatip nec vicissiludinis obumbratio pravis actionibus ciislodiaiiius , qui in conspeciu
    (Jac. i). Et unde rursus. Paulus dicit: Qui solus Dei omnipotehtis nihii celare possumus eliam si
    hubet immorlalitatem, et lucem habitat inaccessibi- velimus. Ab omni inquinamento camis ac spirilus
    lem (1 Tttn. vi). Sed eum cuncli noverimus, quod et nos ipsos purgemus; etClirisii vesjigia secundum
    humana anima.cl angelici spirilus sint immortaies heali Pelri apostoli consilium, in quantuin possi-
    inslituti, cur ab AposloloDeus sblus iminorlalila- ^bileest, sequamur; et si necesse luerit, proprium
    tem habere perhibelur, nisi quia solus vere n»n pro eb sanguinem fiindamiis, ut in iiunierb electb-
    moritur, - qui solus nunquain mulatur? Humana rum. ejuscbmpulari pbssimus. AdJioc ille pronobis
    quippe animain lapsum non caderet, si muiabilis non passus, patiendi nobis reliquit exeuiplum, ui el nos
    fuitset.Quse a paradisiquoquegaudiisexpulsa, simu- _ pro eb passi mereamur perlingere usque ad ipsum.
    tabiiisnbn esset, a,d viiam minime rediret. In lioc Macuias igiiur inentis et corporis sedula lacryma-
    jpsumveroquodrediread vilamnititur, defectussuos rum conipunctione lergamiis, et illius exemplo,
    cogitur ailerna ssiiiper liiuiab.iliiaie folerare. Quia bujus liuiiidi adversa libenter paliamur. Si eniui
    ergo ex niliilo coiulit:i, ex se nihilominus infra se compaiinini' et conregiiabimus (7/ Tit». n). Crueein
    tendil nisi ad boni desiderii stalum artificis sui ilaque noslrain, sicut ipse prsecipit, accipiamus;
    uianu teiiealiir. Ex eo ilaque quod creatura est, indesinenter boiia "operando illi miiiislrenius ; ut,
    deorsunv ire babet. Virtute nainque propria in ubi ipseesi, et nos esse possimus, ipso prsesianle,
    pra3ceps posse se ire considerat, sed ad Crealo>em qui cum Patre et Spiiitu sancto in Trininaie per-
    suuiii_aiuoi'is manu se reliiiet, ne cadai, quousque fecla'.vivit et regna'. Deus.per omniasaeculasseculo-
    ad immutabililatem transcat ; et eo vcre imniorta- rum. Ameii. .•'• ,
    SS3 EXPOSITIO iN EPISTOLAM I B. JOANNIS. 2S4

    SANCTI MARTIM

    LEGIONENSIS PRESBYTERI

    EXPOSITIO EPlSTOLiE I B. JOANNIS*

    Joannes apostolus et evangelista , Zebedaei lilius , A conscendat, et quasi flalu quiescent'^s deorsmn, ad
    a Dbmino yirgoesieleclus, alque inter cselerps siiperiora pulvis ebullial. Quievit aulemapud Eplie-
    ihagis dilectus. Qui eiiam super pectus'm.agistri rer sum, vi Kalendas Jaiiuarii.
    cumbens, Evangelii fluenia de ipso sacro Dominici Hic ergo beatissimus evangejista et appslbhis,
    peciofis fonte potavil, ei quasi unus de paradisi Jbannes scripserat Evangeiium, ut supra.dicium
    . flumihibus verbi Dei graiiam' in toto lerrarum orbe K- est, adversus degmatahaereticbfum, qui de Verbi
    iliflndii'; quique in locuin Chrisli., Chrislo jubenle, . seiernitate male sehliebani, elmaie prai.dicabani.
    siiccessii, dum matiem magisiri suscipiehsdisci- /Scripsit etiam Epistblani adyersus eerumdein pt
    pulus,. eliain pro Chiislp-alter qupdainmodo der-e- aliorum hsereticorum stullitiani, in qua de fidei et
    licius estlilius. Hic dum Evangelium Christi inAsia chariiaiis' perfectiohe agii, ni inleiliganius, quid
    praediearet, a Domilianp Caesare in Paihmos insula diligere quidve crederedebeamus. Mulli ehini pravis
    melallo relegalur, ubi eliam posilus Apocalypsini dogniaiibus Inducti/de sincefilalc fidei et cliaiitaiis
    propria inariu scripsit. [Tiic Domitiahus Vespasiani iion beiie ihtelligebant. Dicebanl eiiim bpera esse
    fuil filius, et frater Titi, jllius videlicet qui Jeroso- charitalis crebrb cbnvivari, iuxuiiari, eonseritire
    lyinam subyertit (15)]. Interfecto auteni a senalii viliisalienis, cbnlradiceiiles coriiinun care pass.6-
    Romano Caesare Doihitiaiio, sanctus Joannes ex- B'nibus Chiisti, et cseieris, quse hnplehtur per chari-
    silib resoliitus, in EpliesumTrediit, ibique ob haerer lalenipei et proximi.i Haeresis, utait Hispaiiiaiuni
    ticorum refutandas versulias, rogalus ab Asise epi- doctor Isidorus (17), Grsece ab electiohe yocatiir,
    scopis Evangelium novissimus edidil. Cujus quidem eo sciiicet quod unusquisque' id sibi eligai'ijuod
    inler alias virluies magniiudo signoruih liacc fuit: "nieliusllli esseyidetur, utpliiiosoplii Pefipatetici,
    Mutavit in a.urum siJvesires virgas, iilloreaque in" Acadeiuici, etKEpicurei,' et Slbici, vel sicui^alii, qui,
    gemmaS; saxa. Ilem gemmaruni fragriienta in pro- 'pervefsum dpgma cogiianles, arbiliio srio de Ec-
    priam reformavil iiaiufaui. Yiduam quoque ad pre- clesia rccesserunt. Inde ergo hoeresis diciaGfaeca
    cem populi suseilavit, ac rediviVum juvenis corpus vbce ex interpretailohe electionh : quia [fl-qua],
    revocata aniina reparavit. Bibens lethiferum haus- quisque arbilrio suo aii insliluenda, sive ad susci-
    tum, non soluin evasit peficulum , sed et eoderii pieuda quaelibet, ipse sibi eligit. Nobis vero niliil
    prostralos poculo in vilae reparavit slatum. Ilic ex npsiro arbiirio iuduceie aljquid licct, sedheque
    autem anno nonagesimo (16) norio setatis suse sub cligcreqiiod aliquis ex afbitfio suo induxeril. Apb-
    Trnjano priheipe longo jain velustatis senio fessus, sibioS Dei habeinus auclores, qui nec-ipsi qiiid-
    cuin diem transmigralionis suse imminere sibi s/eri- Qquam ex suo arbilrio , quod"inducerent.-eiegerunl;
    tirei, jussisse fertur efifodiri sibi-iepulcrum , atque ;sed;acceplaiii a Clnislo disciplinam iideliter natio-
    inde, valedicens fralribus, facia oratione, viyens "nibus assigiiaveriiiii, id esl tradideruiit. > >
    lumuluin iniravit, deinde in eo lanquam inlectulp Liigiiuni esl ergo, charissiini, ut ei hosex afbi-
    requievil. Unde accidii,ul quidam euni vivere asse- tribnostro nihil eligamus versupefiiiducainus; sed
    rant, nec hioituum in sepuicro, sed doiniieritem quai a Christo el ab aposiolis cjus accepiinus, fide-
    jacere coniendanl, maxiiue pro ep quod illic lerra liier ieheamus. Beaius ilaque Joannes in pfiticipio
    sensiinab iuio scaturieus, ad superliciem sepiilcri bujus epistolx adcoiiiiiiendalioncm seriuohis, di-

    (15) Praeler quae"ansiilis incliidLmus, caetera de Joann. qui videndus omiiino est. Crilici omnes re-
    B. Joanne Iranscribit aiictoi ex Iib.: Isidori JJe ofiu cejitiores perillustri cafdiiiali astipulaniur, et ie-
    et obilu Pdtrum, cap. 72. Quoniam vero plura hic gehdusprse aliis Tillemontius ,iorii. 1 Hisl. ecclet.
    adducanlur non satis prsbatae fidei; breviter iiota- (16) Reclius lsidor.... anno sexagesimo septimo
    bimus Dpmitiaiium interfectuni iuisse a Stepbaiip (seu..polius bctavo cum Hieroh.) post 'Passibnem'
    prbcuratore Domilillae eoinbdo quem nafriil Biifo- • Domini. Naih obiisse evarigefisiam aniio '99 setatis
    i.ius ad aiiiiuin Clirisli 98,'nuin. ix, qui etiaiu iiinii. suae, priinus Usuardus scripsil, iiiquil prselatus car-
    xix fejicit. ut apociyplia miracula <iuseevangelisia _ dirialis ad euindein annuin 101, iiiim. 8'.,- iiuija
    p?lrasse referlur"; si exceperis revocalioiieiirmoriui *'*cerla" aliqua aniiquoruni asserlione. Probabriius est
    liomiiiis ad_vitain. Porteiita. quae contigisse ineino- vitii euih defecisse annos natum uonaginia tieS, ul
    ranlur in transmigratione bcatissinii apostoli simi- yidelur Barouio, vel nonagima qualuor, ul senliuiit
    Utcrexplodil adannuni 101, iium. 11 et sequentib., alii.
    ubus piwcipue lesiinioiiio Augustini, iract. 114 tn. (17) Lib.-vm Etymolog., c. 5.
    5SS > • S. MARTINI LEGIONENSIS 256
    '.yiiiilatein et humanitatein Clirisli designat, in qua A societatem iranseatis ad Dei societalem, ul snnus
    charitaieni Dei ad homines, et suam ad illos qiiibus hmredes Dei, cohmredes aulerii Christi (Rom*-yin).
    scribit insinuat, dicens: Quodfuit ab initio, quod Qiiicunque vuit Dep sociari, prius debet societali
    audivimus, quod vidimus ocuiis riostfis, quodper- Ecciesiae adunari. Nec (18) minus habenl qui per
    speximus, ettrianus nqstra iontrectdverunt' deVer.bq aposlbi&Sj"quam qui per ipsum Chrislum eredide-
    vitoe;et vHa tnanifestala est, et vidimus el testificq- runl. Unde dicilur -.'Beali qui non videruntet credi-
    mur, et annuntiamus vobis vitam mlernam, qum erat deruni (Jtian. xx). Et ilcrum: Non pro his rogo tat-
    apud Patrem ei apparuit nobis (I Joan. i). Quasi di- lum, sedpro eis, qui crediturisunt per verbumeorum
    cerel: Quodfuil in vere esseDeitalis.quod audivi- in me (Jgan. xvn); llerum subjungens ait: Hatc
    IIIIISper lcgem ct propliclas, quod vidimus, hominem scribinius vobis ttt gaudealis, et gaudium veslrum sil
    sciliccl visibiliter el sensibiliter venientem, qiied- plenuni. Qiiasi diceret: Haic scribimus vobis, id est„
    perspcximus divinilalem advertenles in liomincm, hoii transitorie nunliamus, sed memorise commen-
    et inaniis conlfeclaverunt de Yerbo vilae , non fdf- dainus, ut hiiillbs ad eamdem societatem nobisciim
    luito consenlientes ei, qui in carne vis.us csl, sed diicamus, et gaudium noslium sit plenum in lioc
    «um mulla contreclatione perscrutanles Seripturas saeculp, videlicet in unitaieEcclesiae, et in futuro iii
    peihibentes lestiiiioniuni dc ipsoVerbo. B angelorum societale. Seqiiitur: Hwc esl annuniiatio
    Quod vidit aliquis, nuntiare potest aliis; quod quam-ttudivimus db eo, et annunliamus vobis: quor
    perfecle conspicil; aliquando non potcsl explicare niarii Deus lux est, el tenebrw. in eo non sunt ullrii,
    verbis. Dicatur erge apertius: Quod fuil ub inii.io, Ac si dicefel: Applicuimus nos adiucem, el lux nos
    Filius Dei scilicet in principio; sed cunidem in carnc . irradiavit; lenebrae eranius, sed inodo per lucem
    viderunt et audicrunt discipuli, quia in principio lux suirius et alios illuniinamus, dum peccata dimitti
    erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus eiieiiebras expelli ininiiamus. Deus lux est. Qui
    erai Verbuin (Joan. i). Quod audivimus, auribus vi- ergo vujihabere sbcietatem cuin l.uee, pellat tene-
    delicel mcniis et cerporis; quod vidimus oculis iidr biaspeecalorum, quia tenebrse cqm luce sociejaiem
    siris, hominem scilicel cuin hominibus conversan- habere npn possunt. Deus, inquit, lux est, lenebras
    tem. Nam el gloriam speciei ejus vidimus, quasi scilicet peccaloruin expellit; et tenebrce in eo non
    gloriam Viigeniti a Palre (ibid.). Quod perspeximus, ^uniuUa^ id est persislentes in. peccatis, et alios
    viiam scilirel et mores, etetiam spiritualibus oculis obscuraiites, nori compulantur in inembris ejus.
    divinam virtulem ejus in monte cognovimus (Matili, Foi te dicii aliquis: Quare Verbnm carp factum est?
    xvn). Et manus nostrm conlrectaterunt de Yerbo Quid npvi allulit Christus inuhdo? Cur Venit pati?
    vitat, magna videlicet ei familiaritate conjuncli, ve- Noivrruslra fuit. Vide quod voluit docere: vidclicet
    rain carncm babere palpando proba\imus, et aule ;quia Deus tuxest. Hac seiitentia divinae.purilatisex-
    ct poslTesurieclioneiri cjus, quibus dicilur: Palpdte ceileiiiiam monstrat quam imitari jubemur. Hinc
    et videie, quia spiriius carnem el'ossa non habet, Manichsei confutantur qui Dei natuiain a pfihcipe
    sicut me videlis habere(Luc. xxiv). Manus, inquit, tenebrarum bello dicunt esse yictam etvilialairi (19).'
    nosirx traclaverunt de Verbo vila;, id csl vivificante. i Manichsei a quodain Persa exsiilerunt, qui voca-
    Eiiiia mariifestata est, panis scilicet angelorinu tus est Manei [f. Manes]. Hic duas naturas el sub-
    assiimplibne'cafriis bominibus inrioluii, miraculis slahltas inlroduxit, id esl, bonam et maiam; et
    'elariiitj-surrexit, et..aiids secum resurgere fecii. Et animas ex Deo, quasi ex aliquo fonte mahare asse-
    vidimus, el testificamur, el annuntiamus vobis vilam ' fuit. Hi TestamehUim. Vetus respuunt, Npvuin ex
    aterriam; per -liaecV.scilicct-sapradicta'-yila manife- partb recipiunt. > ,
    slata est; esse fciiin fidelibiis, quaerat apud Patrem Haciehus commeridaiio Epistolae. Hic oslendit
    in oelerna divirviidie, etapparuitnolfis iniemporeiri eyaiigelista qualjtef cliarilas sit liabenda. Si ergo,
    liunianiiate. Qhasi dicerel : yidimus nranifeslam inquii, dixerhrius quia socieiaiem habemus cum ilio,
    Vitaiii, id est. Clifisluin, quam irifideles non vide- D elin ienebris dmbulamus, meniimur, el veritalemhon
    ei iestes suinus. Yidiinus dico, ei increduljs fdcimus\ Quasi dicerei: cu^n Verbuin caro faciuiu
    " riiril;
    aiinunliantes, marlyres facti sumus. Sequilur: Quod est, iiliibc annuntiaiet rnundo, st dixerimus quia
    vidimus el audivimus, annunliamus vobis, ut et vos sacielaiem habemus cum illo, per fidem et cbarila-
    socielatem habeaiis nobiscum, el socielas vestra sit lem quae Deo.sociant et in lenebris, id est, in pec-
    cum Patre et Filio ejus Jesu Chrislo. Ac si aperlius caiis ignoraiiliaeyelnequiliae anibulamus, peccalum
    diceretur: Quod vidimus, id est Cbrislum iii carne: peccatb addenles, tnenitmtir in nobis, el verilatem
    tl audivimus, verba videlicel exorecjus; arihuniiq- non facimus, dum ad idem mendacium -exeinplo
    mui vobis, el debctis credere illis, qui audieruht et nostrb alios induciimis.TJndebeaius 1'aulus: Qux
    videruni; ut et vos qui non vidislis, societatem, ha- conveiiiio Chrisli ad Belial? Aut quat socieias lucis
    bealis nobiscum, bene credendo, bcne \ivendo,;pa- ud tenebrds? Si autem in luc.e ambulamus^sicutipse
    tienler omnia ferendo; el societas nostra sil cumi inhice est,soc\eidteihhabemusad invicem,et sanguis
    Pt.tn et Filio ejus Jesu Chrislo, id cst, per nostram i JesUiFiiii ejus emundal nos ab omni peccato (/;/"

    (18) Glossa viiiosc: Hwc. (19) Isid. lih. viii Eiunt.,c. 5.


    2TJ7 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. JOANNIS. 238
    Cor. TI)". Deus in hice csse dicitur,quia summa:iApeccelisi. Quasi dicefel : Si' ex liiimana fragililale
    Iionitas ubi proficere valeal lion.invehit. In luce . nbn potesiis: oriinia viiiacayeie; daiei operani, ut
    homo habital quia yirliiium operibus ad iheliora saltem majofa et aperliofa cayealis, ut noii dppfe-
    prolicil. ':'.- .... hendatvVs leniatio riis'i hvmdjiq (I Cor. *x). Ui nori
    Dicatur ergo aperliiis : Si in luce ambuldmus,\d pecceiis, inquit, id est, rie inalam se.ciifiiateiri''as-
    cst, si eadem causa ducimur, qua Christus dicliis sufnalis, audientes hos a Deo niundari, sed-nlilein
    esl lux ; sicut ei ipse in luceest,\d esl, exeniplo il- limbrem" babeatis. Ac si patenler dicat :' Filioli
    lius alios illuinirianies., societatem habemixs, per t»ei, quibus debeo providefe, ei vos mihi obedire,
    charitatem ad invicem, et hoc merilo :. quia sanguis hasc scribo vpbis, scilicet ut menioriier teneaiis, et
    Jesufilii ejtis emundat nos ab omni peccato : Sacra- non peccetis, dicendo, Non peccaviiniis. Iteriiin sub-
    meiitum videlicet Doniinicaepassionis omnia peccala jungit, dicens : Sed et si quis peccaveril, advocalum
    originalia et aclualia laxal. Siambulaihus. in lu- habernus apud Pairem Jesum .Christumjutium; et
    cem, ita sumus inundi; sed tamen non debemus ipse est propiliatio propeccaiis ripstfis, ridn pro no-
    nos putare, quandiu vivimus, omnino a peccalis slris aiiiem lanlnm,.sed .etiampro. tbliui• mitndi. Ac
    posse mundari. Illi etiam rion hnbcnl cbaritalem, si diceret : Si quis eiiam post admoniiionein meahi
    qni de suis merilis superbienies,: dicunt se esse R ceciderit, non desperet. Non esi advpcaius Dei Fi-
    niuiidos. Sequilur : Si dixerimus quia peccalum rian lins, nisi se pnre vocantibus. Displiceant crgo libi
    habemus, ipsi nos seducimus, el verilas in nobis ndn peccata tua, clama, ei ipse au.dit,K"atqiieliberat;
    esl. Non ait, hon habiiimus peccatum, ne forte de Joannes vir jtislus centempefans se IriDVmis, ribn
    pracleiila viiadiciuin viderelur. Dicatur ergo aper- dixil, advocalum habel, sed, habemus, se vidclicet
    tius : si elali de aliqna noslra justitia, dixerimus ponens in medip ye.lnumefb peccaiprurii, ut lia-
    quia peccalum non habemus, ipsinos ad majora pec- beat Chrislum advocalum. Jiistus advocatus injusias
    cata teducimus", el veritas, id est Dens, in nobis non causas non suscipil. Qui tamen nos juslos defendet
    £si,nuia ab elatis se stibtrahit. Iierum subjungit •" in judicip, si non accusanius jnjuslos in lioc sseciilo.
    dicens : Si confiteamur peccata nostra, fidelis et Jpseest, inquii', propitiatioprp peccqlisripslris, nos
    justus est Deus, ul reniiltdl- nobis peccaia nostra, et scilicet propiiians Deb Palri prsedipalibne, et iri-
    emuridei rios ab prnni iniquitale. Quia in hac vita tercessione, non pfo nostristqnlum,,qui jiiodo in
    siiie peccato esse npn possumus, prima salutis spes carne vivimus, sed eiiam pro tolius mundi, id esl
    est confessio plus ex humilitate, quam.ex nccessi- pro omni ecclesia. Nemo -ergp dical,:.Ecce hic"
    taie; deinde dileclio quia diliginuis eiini cui bumi- f,
    ( Cbristus, aui iilicest Cliristiis (Mdrc, xm). Quare?
    liamur, el charitas operit multiludinerii peccatorum ;.. Quia iibique est Cliristns, el ubique prppitiaiur.
    \1 Pelf. iv). Superbia exslingiiil cliaiilatem, cha-'. Etin hoc scimus qupniamcognovimus eum,,ti mari-
    fitas vero exsiingiiit peccatum. Ergo roboret humi-' qqta ejus observenius.Tjicire'. vel cognpscefe, rion
    litas chaiiiaiem, humilitas hominem ducat ad con- seniper pro nolitia dicilur,- sed pro experimiento,
    fessioneni. Ac si aperlius dicefelur : Si cpiifiteamur et unione alterius rei. Cbgnoscimus Deum, qiiando
    peccala noslra,fidelis el justus esl Deus, qiii promi- iinimur ei; quia qui sic noscit, inandata servai.
    sil gratiaiirbumilibus. Fidelis est exseqnendo, el Quasi dicerel: Inltoc scimus, id esl, noliliain lia-
    jutftii, quia verse confcssioni juste dimiltil: ut in benius, quia novimus iinriin - Deurii adbserenles' ei,
    hac vita remittat nobis peccala nostra, sine quibus ji mandaia ejus,\d esf cliafitatem observainus, sic-
    non viviiur; ct postsoiutionem emundel fios ab ut alibi ail: Hoc esipjrmceplum meum, ul diligatii
    omni iniquitatc ut nec peccare velimus, nec possi- invicem sicut dilexi vos\ (Joan. xv). Debemus efgo
    iniis, iif aeierna scilicet vita. Sequitur :"Si dixeri* fragililaiein npslrain altenderp, .d^bemys in pecca-
    mus quoniam n.on peccavimus, mendaceni facimus; tisadvocalum .qiixrerfii-.qupd^utjmpetremus,. de
    euiri, el verbum-4jns non est in nobis. Solus Deus est; "custodiendis mandatis laboreinus, per quae ad co-
    verax; hbmo vero ex Deo verax, ox se auteni men-. D gnitionem ejus vcnilur..;Sequitiir : Qj» dicii se
    dax." Impossibile est quemlibet sanclum aliquandb i riosse Deum, el mandalq ejut npn custpdit,:viendax
    non cadere in minutis peccatis, nec lameu juslus i est, et in eoverilas non esl. Nbn est niagnum iinnni
    esse desinii, quia ciiius, opitulante Deo, resurgit. . Deum.nesse, cum.et .daenienes credani, et cpritre-
    Dicatur ergo apertius : Si confitemur peccala no-. Vmiscant (Jac. ii).Hoc esl ergo Deum np.ssej;. quoil
    sira, mundamur a peccatis; sed si dixerimus quo-.;: airiare. Ac si di.e.eiiei-;:,.Qui^rctMe;...n^Me-i:i7(eiim, id
    niam nonpeccavimus, id est si nos ipsos voluiiiuss est, qui mandaia ejus seryatj ille [scjt;i»eum. Nani
    excusare, quasi nnn egeamus «bsblvi •,.menddcenii qui iioii seryatinandala, riescitillum, et:in eove-
    facinius eum qui dicil, nec infans unius diei estt riias non est, Cliristus scilicet qui dicit: Ego tutn
    sine peccalc (Job %is);elverbumejus nonest int via, veritds, et viia (Jpan. xvi)..Qui:autem servat
    riobit: Christus videlicel per quem remissio datur,, verbum ejus, vere inhoc charilas Dei perfecta est,
    non manet in superbis. Yel verbum quod dixit: : id est, ille scil eum. In hoc scimus quoniam in ipsp
    Quanto major es, lanto humiliate in omnibus (Ec-- sumus, id esl, si maiidala ejus servamus, in ipso
    c!i. 111). viviinus vera vilay el non inorimhr. Sequitur :'Qiii
    Sequitur : Filioli mei, limcscribo vobis, ut noni dicit se in illo manere, debet, sicul ilte ambulavii, et
    £59 S. MARTINILEGIONENSIS 2C0
    ipte ambulare. Ac _si patenter dicat; Vere obser- \ Unde Psalmista Deo lpquitur dicens : Pax multa
    vanda sunt mandata Dei, quia post baptismum di- diljgeniibus legem ttidm^el non est illis seandalum
    clmus nos inipso manere , et qui dicit, se inipso (Psal. cxviif). Ac si Prophela Domino apertius lo-
    manere, dehet sicui ille ambulavit, qui pro.inimicis queretur dicehs: Pax multa eslin mente diligeniium
    orayit, el ipte in via jusiUiae, el charitalis, et pa- legein tuam, etsi nen omnimodo : vel multa pax
    tientiac, pro modulo suo ambuldre de viriute jn vir- eril in fuiurb uBi vere perfecta erit chariias diii-
    tiitehl. Unde dicitiir : Qut vult posi me veiiire, ab? gentibus le. Cbaritais enim pellil omnes perlurba-
    neget semetipsum, el tvllat crucem suam, el sequa- tiones. Ei non es.t Ulis scandqlum^ id est non offen-
    lurme {Mallk, xvi). Iteruni subjungens aii: dilur. (20) diligcnlibus Jegem Dei in petra scandali,
    Charissimi, non mandalum novum scribo vobis, ut Judseis et banreticis. Illi qui diligunt non scanda-
    sedmqridaium velus quod.habuisiis ab initio. Eadem iizanlur, qnia rionsunt pnsilli,' de quibus Dominus
    charilas mandaiumvetus est, qnia ab inilib com- dicil: Quicunque scandalizaverit unum de pusillis isiis,
    mendala est eadem ei mandaiurii.novum est, quia quiih meicredunt (Matth. xvni),etc. Pusillorum est
    tenebfis. ejectis, desiderium neyae lucis /infundil. scaridalizari, rioii perfectorum.. Vel non est illis
    Ac si apertius diceret; Nonwandatumnovumscribo scandalum.i^sa lex/; quia qiii diligillegem, si quid
    vobis, scd mandatum velus, id est usitatum a justo B in.ea iiori inielligit, honorat, et quod. absurde. so-
    Abel el a sanctis Patribus, non quod ad solum ye- nare videlur, judicat esse magnum, et se nescire,"
    terem hominem pertineat, sed etiam adnovuin qtiod et ideo illi iex. non est scandalum. Vel uiillum unde-
    habuistit ab iniiio fidei veslrm. Mandaium veitis est curiqiie est eis [f. ei] scandalum, quia iides ejus ex
    verbum quod andislis. Ac si aperiius diceret: ver- ipsa lege peridel ut [f. .non] cx moribus hominum;
    bum islhd, qiiod aiidisiis a me el ab aliis praedica- ne aliquibiis cadenlibus, qui magpi habebantur,
    toribus, est iilud velus manda'ltim;*l idee veius, Ipse"scsindalo. pereat. Legem vero secuturus (21)
    quia ab inilio lidei veslrae illud audistis. Sequitur : diligit,-et est ei pax et nnllum scandalum; in.qua
    lierum mandatum-novum scribo vobis, qudd verum lege eiiamsl muiii peccani, ipsa lamen non peccat,
    esl inipso, elin vobis, quia tenebrw jamtfansierunt, nec peccare novil.
    etlumenverum jam lucei. Quasi dicefel: Hoc manda- Multaergb pax esl diligenlibus legem Dei, id est
    lucn debetis tenere; quia non tanliim semel Dradico charitaienf, el nqn est illis scandalum. Ac si apertius
    et commendo, sed quia multum vohi.s iilud ulile beatissiiriiis evangelisla Joannes diceret: Qui diligh
    yideo, iierum. iieriinique iliuU quasi novuin rcplico. fralrem siiuni postquam yidelicel per haptismuiii ad
    Quod verum est, inquit, et in ipso elin vobis,/id est Q Deum accessit, in lumine bonbrum operuiri manel,
    securidum quod ...pfomisi per observaiipnem man- quia tunc ei bona opera, et lux fidei prbsunt.Se-
    dalorurn Dei ad ipsius cognitibnem el dileclibnem qriilur : Qui.aulein odit fratrem suum,in lenebris est,
    -perveniri, et in ipsp Christo ihipleihni quiaobedivil etiri teitebris ambnla>,et,nescit quo vadai; quoniam
    Patri iisque ad mbrlem, et ideo est glorificatus ienebrw obcwcaverunt oculos <yMS..Quasidiceret :
    (Philip.,-ii). Yeruriiesl boc mandaluni el iri vobis, Qiii diligit fralreni, est in.luriiine sc;enliae et opera-
    quorum quidam' jam per boc cuiri D.eo glprianlur. libttis; scd qui odii est in tenebris ignerantise, el per
    Et.vere. est novum, quia leneprw jam transierunt, et ipsam ignoranliam ambulat. de vitio in.vitium;ei
    lumenverum jqm lucet. Tenebrw ad veterem bomi- riescit, id est non praevidet quo eai, vei ad quam
    jiem.iux yerp ad iibvum pertinet. Tcnebrw, id est po3nam rapiendns sit. Quo ea.i ignorai, viam scilicet
    corpus passibile, et miserise camisin Chrisloirans- qua convertatur ad melius; et hoc nonideo quin
    ierunt, el verum Itiinen immortaliiatis jam lucet, ex via aperta sit, sed quia tenebra: obeaecaverunt octi-
    ep in qiio illuminal etiam/alios, qui fuerunt vetus lbs ejifs; quia a luniine Cbrisli recedens, peecaiis,-
    hoino et tenebrae," riunc autem lux sunt in Doiniuo et carnaji voluptatc ila prapeditur, utetianisi bo-
    (Ephes. "v).,Ilerum subjungens ait: Qut dir.il se in num videal, rion lameh exseqiiitrir. Iterum dicil:
    luce esse,.etfratremsuumodii,intenebris est usque D Scribo vobis, patres,quia cogriovisiiseum, quiitb ini-
    adhuc. Hic deierniinai quod mandaiuhi accipiat, id . tio est. Quasi diceret: Hpc etiam modo potesi ha-
    est cbafilalerii; et qualiter cliafiias ipsa habenda beri charilas, sl Detini diligitis, et mundum cuin
    sit, scilicet dilectio proximi. Quasi diceret: Quiili- omnibus, quse sunt ejus, despicitis;. el hoc scribo
    cit/se in luce esse Cbrislianoe liilci, vel bonae bpe- Tbbis, ut rem ulilein.
    rationis, et frairem suum, quem Deusiprsecipil diligi, Ac.si apertius dicat: Scribo vobis, patres, noi;
    odil, iritenebris esl, usqueddhuc, fn peccalis vide- a3iale, sed sapienlia, quorum esl antiqua memi-
    licet in quibus natus erat; veldepiitatus esl tenebris nisse.it ihinoribus pandere; o«t'a cognovistis eum
    iriferni. Iterum dicit: Qui diligil ffdirem suum, in qui ab iriilio esl, Chrisium videlicel cum Patre, et
    lufnine mdnet, et scandalum rion esiin eo. Quidili- Spifilu saricio, semper, fuisse scilis, et hoc aliis
    git fralrem toleral oniiiia propter unitaiem charila- nunliatis. Vel, patres sunl venerandi i>enes,quibus
    lis : etiam si frairi adbibef correctionem, non ira- jam debet; amof mundi frigescere. Quasi diceret :
    scitur, non ignominiosa infcrt. 'Omnibus scribo : quibusdam vero iit patribus; qui-

    (20) Al. ms.vitiose ostinditur. •


    (21) Glossa securus.
    £61 EXPOSITIO IN EPiSTOLAM f B. JOANNIS. %%
    busdam ul filiis; aliis aulem nt juvenibus. Sequi- A qnia senioris setas esl, quam Grirci
    ^piaSy-rris.vp-
    tu f.: Scribo vobis,filioli, quoniam remitluntur.vpbis cant; nam senex apud Graecos presbyier, sed yipav
    peccqiapropler nbmen ejus. Ideoergo palres, tjuia dicituf; quse aelas.a quinqnageslnio anno incipiens,
    cognovisiis antiqha; ideoi filii, quia" remittuniur sepiuagesimo terniinatur. Scxla setas seiieeius, quae
    vobis peccala ; ideo juvenes, quia fories esljs, et nullp annprum tempore finituf, sed postillas qtiin-
    vicislis. Omries vocaifilios qubs ipse in fide prae- que aetates, quantum vitae^est, se.neeiiiti deputatur.
    cessit. Filioli parvuli siini, non aetale sed scientia. Senirim aulem pars est ullima seneciiilis dicla,
    Aj si aperte dicat: Scribo vobis, filioli, -obedienles, quod.sit terminus sexlae getaiis. In hisigiiur sex
    scilicet Patri, vel nuper genili; qupniam remiltuntur spatiis philospphi vilam descripsefunt buinanam in
    robis peccata. Propoivit causani, qua possit eos. abs- quibus .mutatur, et currit, el ad mortis lerminum
    trahere ab amoremundi; qriia bapllzails in no- pervenit. > , ~
    mine Ghristi, ejusque nomen irivocanlibus dimiir Adea iterum necesse est, ut redeamus, quaj.suf
    lunlur peccala; "ergo magis Cbrislo adhaerendum pefius omisimus. Ait etiam sanctus Joannes evan-
    est quam mundo. Iieruin dicit: Scribq vobis, qdp- gelista : Charissimi, iwlite diligere mundum, neque eq,
    lescentes, quoniam vicislis mqlignum. Adolescenliae qum su.ni in mundq., Quasi diceret: Utiinj ni mundo •
    tempus, pfoplef in.centi.va; carnis, 'est.lubricum, B 1 adnecessitatem,sed non diligalisad.superfliiiiatem•
    sed, prbpier robur'.seiatis.-.esl' habile el certamini el carnis curam ne feceritis in desideriis (iJbm.xiii).
    aplum. Hi juvenes quos laudat, leniamenla volupta- Quasi diceret : Vpbis ,omnibus hpc^scribo :,iYo/tie
    tumyerbi Dei amore vicerunl, ct persecutibnes cbn-. diligere riiundum/M est abundantiam mrindi, vel
    teinpserunt. Seqiiiiur: Sci'ifcoiio()is,?iifnnies,i7iio;iinm pulchriludinem ejus; neque ea, quse in mundo sunt,
    eognovislisJPalrem. Hec in loco infaiiies dicil.humiles rit aurum, argerilum,~el pninem fltixum diyiiiarum.
    spirilu, qui quo iriagis humilianlur sub polenli Sequitur : Si quis diligit muridum, hon est charitas
    nianu Dei, eo sublimiiis noruiit arcana seterniialis, Pairis in e'o. Ac si dicatur : Quia cpr diios/sibi
    Unde dicilur : Revelasli ea parvulis (Mallh. xi). advefsarios non .capit amores, radicati in. cbari-
    Scrifio vobis, pqtres, quiq cognovislis eum qui ab taie, snper hanc radjeem niliil.sedificeiis;, nisi quod
    initio est. Commendal et repelit. Quasi diceret : cpuvenil chariiati, quia non potcslis dupbiis do-
    Memeniote vos esse patres; qiiia si obiiviscimirii minis servire (Maiih, vi). Sicht dilectio Bei est
    eum, qui ab inilio est, perdidistis paiernilatciii. fpns omnium virtutum, iia dileclip mundi pmniuin
    Sequitur: Scribo vobis, juvenes, quoniam forles estis.: viiiprum. Unde sequitur : Omne. quod estintrimdo
    el verbum Dei mariet. i»i vobis:,efvicisiis maligpurii. concupiscenlia camis est, et concupiscenlia ocnto-
    Qnasi dicerel ; Scribd vobisjuvenes, qui .yiriute. ftfm, et superbiq vitw: quw nbnesiex Patre, sed ex
    '
    animi; "el.anvore verbi Dei incenliva carnis vicistis, inundo esl. Et muhdus trunsibit, et concupisceniia
    et diabolo teiilanli virililer fesliiislis. Trahebanliir ejus. Qiiae conciipiscentia, et superhia hon est ex
    tiinc lemporis ex consuetudine ad lupanai, sed isii Paire. Pugna etiam yitiornm npn esi ex Deo Patre
    viriliter- resistendo vincebaiu. Ac si paten.ter dir ei-cpndiiore, sed ex niundi amore queni Deo praefe-
    ceret: Considerate eliafn quia juvenes estis; pu- riii)us..Fecil Deps boinines rectos, ipsi aulem-se
    gnaie, ul vincalis; vincile, ul cbronemini; humiles ;niiscuerunt infinilis quaestionibiis \-E'ccte.vii). Deus
    estote, ne in pugna cadalis; et quia jain vicisiis inlentalof malorum est, sed unusquisque lenlqlur a
    nialigiuiiu, lufpe esset vinci ab illo, quem Jairi prppria concupisceniia (Jac. i). Ohines' dilectores
    vicistis, . niundi nibil habcnt, nisi Jiaec tria quibus omnia
    _. Quia ergo de bominuin aelatibtis, beaiissimo vitioriimgeneracbmpreliendiiiit.hr. ,. ,
    Joanne evangelisla praedicante, lectio nobis sese' Concupisceniia carnis. est desiiJeriurii .omnium ,
    oblulit; dignum est, charissimi, ut de earumdem quae ad voluptates et delicias corporis perfineht, ut
    selalum diflerenliis, sanclo lsidoro llispariiarum cibus, potus ccncubitus, el hujiismodi; concupi-
    .doctore^disserenie, latihs aliqua audiamus (25).; D scenlia oculbrum esl omnis/ curipsitas, qtiae fit in
    < Gradus, inquit, selalis homiiiis sex sunl: infantia dischtiendis magieis artibus, in conleuiplandis spe-
    videlicet, pueritia", adolescentia, j!iventiis,'gravi- ciaculis iurpibus, in supervacuis acquirenclis rebus
    tas, aique, seiieclus. Pfima setasinfaiitia est,.quae lemporalibus, in dignoscendis,in carpendisqueviliis
    poriigitur in seplem annis. Secunda aelas pherilia, iproximbrum ; superbia vitae est curii qhis se jactat
    id est pura ej necdum ad generandurii iipia~ ten- in henbribus, el niagnas.familias .expeiil.Perhaec
    dens nsque ad quartum deciinum annum. Terlia '. triayisus esl Adam, quia cibum vctiltim/cencupivii,
    aelas adblescentia, ad gignendum adulta, quse por- et esse' vnluilsciens bpnhni et malrim, id est sicut
    rigitur tisque ad viginli oclo annos. Quarta -jtiven- Deus esse veluil (Gen. m). Haec Iria vicit Gliristus
    tus, ..firmissima; aetaium omnium, (iuiens in quin- Jqui non caplus amore co.fporaHspanis.non.descen-
    quagesimum. annum. Quinta selas seriiorum, id.est; dii de/pinna, nec; lolli/voluii superniundi regna
    gravitas, quse est declinalie .a juveniute in ,sehe- .(Mqlth. iv). Dicatur ilaque aperlius : Omnc quod in
    xtuiem, nondurn seneclus, sed jairi non juventus, .m.undoesl, concupiscenlia cainis est, cum per laclum

    (22) Lib. xi, Etymolog., c. 2. .


    265 S. MARTINI LEGIONENSIS; 264
    yidelicet vei gustiim carb deleclaitir; et coricupl- A siiriplicesiiiielligunt,:AiitichrIstum;ideo diclum, quod
    rttenliaqculbfiirii quariao visfis delectatriri uiiri pul- varileClirisluiiiyeniurusVsii.id^esi.pbstetim" veniat
    eliris vesiibus, et aiiro; et talibus;,.ei supiibia »?(«, . Clirisliis, sed qiiia Ariiiclirisius Grsece dicilur.quod
    6mriis'sci1icet ambitibsseculi ;~quwnpn esiex Paire,: est Laline conlfarius :Chrislo • iniii' ciiiin' GrJP.ce;.
    riori est-videlicefex-peb--creaiite; eT paterrie; iiobis iri Latiriuincon/ra.sigriificat. ChriSlutn «nini se eSse
    provideiiie:, sed exmundo esi,id esi ex.eo: quod rios nVcntieIur,;dum yeriefii, et corilfa eum dimicabii,
    appiicanius iid iriuhdiim. Adliari-eamusefgbi)eo Pa- et adyersabitiirsacrameniis ej"hs, nl vefitatis illius
    tri in. lioc rriundb ; qhia mitndiis transibil inriovahi Evarigeliuni solvdti Nairi et lenipluin Jcrosolyniis
    scilicet. forrriam, el cbncupisceiilia ejtis; clnn iii illa fepiifafe, el Oiiines v.eieris legis cberemoiiiasfeslaur
    die pcrieriril oiriiies cbgiiiiliphes nialorriril (Psal. rafe teiiiabil;: nain el ille Arilichrisius est qiii -116-
    CXLV).Qui quiem \acit volnnialem Dei, manet in gat Ghrisiuiri eSse Deiiin, qui cbntrarJus Christo est,
    iBlernufn,/qiiia duni viverei, aeieriiaquteisivit. oniries etiam qui exeuiit d'e Ecclesia et ab unilaie
    Fiiibii,.novissihialidra' fsl.-Qiiasi .-diecrei: Prope iidei praepiduhlivr,'et ipsi Aniicbrisli sunl.' - -
    est uniuscrijiisqnefiiiis,et iiIcbTc/oi)veiiitvosiiisinTe :- Ilefiiihbeattis Joarines siibjungit diceiis : Svfuis-
    opieribus bonis',';Et siciil aurftsrisyiiVquit,quia Anli- sent ex nobiSj permarisissenl iiiiquenobiscuih : sed,
    christus ^««^/'^^^'"Aii/tsArijrl^tnii/h^/ri^ii^sHnr;'' R ut vidnifdsti siul, quoriiam non surit ex. nbbis; idco
    unde scimus quia riovissima liora esi. lnundecinia" exierunta hobis. Sic shnt ficti Cliristiauiin Eccle-
    liora shirius. "Veriit Salvaibf :in tafne^ci sccutura : : sia quoiribdo huirtbres mali in corpofe; et.-sicul,
    esi Anticiiiisii pesiis, qiiae' pfaicoriiasalutis-iiripu- cuirVevomurituf, relevaiur cbr.pus,^siev cumexeunt
    griPl, qua? vineairi,qiia:irClifisitis'excoiii, exstiipet: : riiali/relevalrir Ecelesia. •Multo qu: non sunt ex
    et hiijus.' iiequissniii / eapiiis jairi, iriulia menilira hbbis accipiunt iiobiscum sacramehtaChrlsti;; sed
    praeiiVissa.Siihi,iii qujbris est: cavehdum; qiiia jain ieniaiio probai eos, qui: liori sunt ex nobjs. Quand»
    immiiiet firiissajchii. Vel riovissimd'hora, id esl si- :illis-ieniatio* venefit; qiiasi- occasione venli foras
    inilis ribvlssiniae,;'siriiilisVideiieef, hsec pcrseculie •' volaiii, qiiia/ 'grana nbn cranl. Sed 0'hnes niali
    iili fuirirae? fjuasidicereti fflbc bliarii iriodopbtest iirocufduliio luriC' yolabuni- ,cum Dominica area
    liaberi cliariias, /si riullo insiinciu iiaereiicoru ih de- ccepefil in die judicii. Dicaturitefiini .aperlins: Si
    vieiis a fide, et caeteris qtise suiil' Dei , eliit eam fujssent exriobis, perriiansistenl ulique nobiscum : boc
    ali ini» " est, iiide
    terieaiis, perhiaheantiri Vbbis.ijiiae aiidislis pfobaiur, quod non erant ex: hbbis pne-
    lio.~'jPibpbhit caiisasquia filioli, el quia novissima deslinationeei electione Domini; sed ut mariifesii
    liora est. Anlicliristi sunt oriiries hscreiici : omhes p sint, idep, permiilente Deo, qtiidam ullima dis-.
    videlicet qui fidem quairi cpiiliientuf, desiruunt cussiohe exeuiil ab Ecclesi.i, os.tendenles se non
    aclibus .: omncs scilicet Cliristo conirarii, <jui ven- fuisse de Chrisli corppre, ul per hoc manifesle cla-
    luro capiti siio reddiint leslimoriiuiii, quia nii»tsi«- rescat, quoniam non sunl.ohines ex nobis, qui riobis-
    Wutn iiiiquiiaiis jdrri operaiur (II Tliess. ii); Anii- ciim irilris .posili, sacramenla Cbrisli' percipiunl,
    chrisii sunt qui bnpiizaii, el cbfisihaie inuncli : ei ideo non debel vos gravare eorum separatio.
    perquod melius pbssnnl aecipi, qiii suril Clnislo Ileruih subjungens :-Sed vos unctionem habeiis a
    ejusque Ecclesise coniraf ii. Ac sil apeiiius dicerel: Sancto et noslis omriia. Cum de baereticis loque-
    Pfppiei libs in fide el bbnis-bperibus debetis per- retiir, .repenie ad snos: conversus, dicit,eos hnc-
    sislerc, quia niuid"Anlichrisii surit qui vos seducere iioiiem; babere aSaricio, id est a"' Cliristo, ni e
    Vblriril: ol sicili' jariidudhrii;-;auilistis'"ciiin quanlb "conirario, PSiendal, qupd liacrelici el onines Anli-
    impetu el effbre lArilicliristiis veiitufiis csf, cuiri ' cbfistimhnere spiriiuaJis giaiiaj siul privati^ nec
    tanta' yiolenllaj et isli 'yeniuiii; 'Vndescimiis. guid peftinerit ad euiin, qrii-Sanciiis -vocatus" esl a -pro-
    novniima "liofd est; id/est qiiia iriuili Ariiieiiiisli vplieiis. Ac si ajierliusidicereiur : "Vos debelis per-
    siiril, iihsque diiaiiprie veiiiei; dies j'udicii. Iterurii ; hianere iri fide et honis bpefjbus, quia liabetis
    dicit i Ex nobis pfbdierrini, sednoii erahl ex nobis.' D tin>/ioncm n Sanctq (Ciirisio), bapiismum' scilicet
    Ac si paleiiier dicai : Multi^suiit Aiiiiclirisii, non vel; Spirituiri/. sancium , per/ qriem omnis doior
    tanien vos; iefreaiil, si ad 'Judaisiriuni, vel paganii peccaii, cligribranlise .pellilur : Et noslis omnid,
    smiim redierun t; Nbri eiiarii per hoc pulet is Eccle^ qui videlicel sunl hbni, qui mali; nec opus esl ul
    siam pali aliquod d.-Miiiinii), quia etsi:->xier.i(n/ex dbceamini, quia unciio vos docet. Quasi^ diceret:
    riotii.iamcri .nori;>rflrii>.r:notis:veracitef, riec poi- Nostis verhatein jldei, dbcti per nnclionem Spiritus,
    tuissenf egfedi nisi dirislb «ssent cniilfafii. Qui nec -optis habeiis doceri.nisiulpersislaiis Iri eo
    Clwisio.nbri e^iBbriiraiiiis, in cprpbre Chrisii ma- . qiiod cpepistis. Quasi dicefei;: Non\ scripsi vpbis
    ,"nel. ,.' ":'':';: guasiignofqrilibusveritalem; sedquasi scientibuseani.
    Quid de Anliclirislo ejusque riieinbris heatus isi- "Acsi palenler dicat: Vere nosiisomnia .-nam si
    doftis«enlint, ad eriiditibneip nosirain.osieiidat (25). -igjiofarelis, ;quse de fide tenenda eSsenl, possehi
    « Ahiichfislus, inqhit.appellaUir, qiiia cbntra Clirir- vobis, Vjiiasi' parvulis, lac /ministrare; sed quia
    stnm \cnturi» cst. Nbi) igiiiir quoniodo quidam perfecli estis iri scieniia, scripsi vobis sicuf per-

    (45) l.ib vnt Etynioiog., c. 11.


    235 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. JOANNIS. 260
    feclis. Iferum <iicit : El quoniam omne. mendacitim A 4uam' exierius voa doceo, bene teneatis, curate ut
    cxverilale non ett; 4juis est me/idax, nisj is qui najfl! saricli Spiritus griiiiain, quani iirbaptismo conse-.
    quoniam Jesus v.on est Chrislus 1 Qtiasi dicerel : cuti estis, integram iti corde et corpore servetis:.
    nulium nfendacium.esi ex veritate.; qnia qui meii- llerum dicit : Non nece scliabelis ul aliquis doeeat
    titrir.non esl ex Cbrislo; sed spiritualiier quis esi. vos, sedsicutunclioejus docel vosde omniVus,el verum
    mendax nist is qui negql quoniam Jesus non esl esl,el non esYniendacium. Et,siculdocuilvos,'manete
    Christus, id esl, Messias promissus in lege. Hic esl in eo : ut, cum appanierit; habeamus'fiduciam el nok
    Anlichristus qui negul. Palrem -el Filium. .Fruslra confiindamur ab eo in qdventu ejus. Qiiasi dieeret':
    confitetur Deiun Palrem , qui negal Fiiiuni, qui Nbn.neresse habetis ul aliquis doceqt vos, quia sic
    ex eo procedii. Ne quis dieal : Chrislnm non fit ut, doceiite vos iiuerius Spiritu sandp, minus
    eolo, sed Deiun Patrem colo, addil zOmriis quinegat indigeatis extfinsecgs homiiium iiistructione doccri..
    Filium nec Palrem habet, id esl, qui negat Jesuin Sed sicul unctio ejus, id cst Spiritus sanclus,
    esse DeiFiiium, nec Filium, nec ipsum Palrem habet cujus sacramenium esl in unctione visibili,-
    placalum. Qui aulem confitelur Filium; el Patrem docetvosde omnibus quoe lenemla snnt ; vel uiKiio
    kabet-; id est, qui;cbnfiielur Jesuni esse Filium ejus, eliarilas quae diffunditur in cordibus iiostrs.
    Dei, et Patrem liabel propiiium. Ecce admonili R per Spiritum sanctum qui dalus esi nobis ;"quae
    sumus.quoinodo: agiioscamus Aniiclirislum, scilicel - charilas ad observanda Dei mandalavcor qriod
    euni quieunque negat Christuin. Dixeral omue implel, iinflammat. i (2i) Nenio ergo, utait bea-
    inendaciuni non esse ex verilate ; sed quia mulla ius Gregorius, docenli tribuat qued ex ore ^ejus
    sunlgenera mendaciorum inier" se disparia, nunc intelligil; qiiia nisi inlus sil Spiritus sanclus qui
    singulare ponit mendacium negalionis Christi, in doceal, lingua doctoris exterius in vacuum -labo-
    riijxis comparaiione ca-tera, ul parya aut nulia , rat. > Nec tamen doclor laceat, sed bonuin quod
    videantur. lloc propriuni esi Judoeorum, qui dicunt potest agal. Verum est, inquit, et non est mendacium,
    menUeiiiio Jesuni non esse Clirisium ; sed et. om- subaudis quod proedico ; quia qui aliter docent
    nium qui .Cbristi mandatis obtemperare contem- falsi siini. Nec vos aliter invenieiis viiam seternam,
    mint. nisi seqiianiiniviam caslam lidei; quamper ine
    Seqiiilur : Yos quod audistis ab initib, in vobis audistis. Verum es(,et non est mulabile ut yelus Iex.
    jhemaneai. Ac si aperte dicat ;.Quod avdistis per Alia translai.io ei vem est, scilicet unclio, el non
    praedicalores db iiiiiio conversionis veslrae, in vobis esl menddx, el sicul docuil vos, manele in eo.
    permaneal : id esl, per observalioneiii memoriter „ Quasi dicerei: Ideo quia verax est, sicul unciio
    tenealis. Quasi dieerel :' Si quis dixerit vobis : fjus docuit vos, manele ineo. Ei nunc, filioii, maneie
    Ecce liic Chrislus aul illic (Mqith. xxiv) est Christus; ineo. Crebra ileralione verba inculcal, ut mentibus
    ne credideritis, sed hoc laiitumriiodo lenete quod arctius inligat. In eo, inquil, manete, eisi quid boni
    ab aposlolis didicislis. Iteriim dicil : Si autem in habelis, illi lotum el non vobis ascribiie; ihaia
    tobis mdnserit quod audislis ab inilio, el vos in Filio autem vobis el diabolo imputate : ut cum apparuerit^
    el Paire manebilis. Primc Filium ponit, quia nemo ad praemium bonoruni, el damnatioiiem maloruinv
    venil a'd Patrem nisi per Filium (Joan, xiv). Acsi habeamus fiduciam, hoc commodum habituri, et
    aperlius dicatur : Si in' vobis permanserint quse non conrundamur ab eo, pro eo neglecto vel ne-
    audistis, eriiis membra Palris el Filii, ila ut a gato, in adveniu ejns: Qui iutef perseculiones in
    ineinoria et proleclione Psatris et Fiiii non excidalis: 'Domi.no riianel non confusus, spem babei in ejus
    el hoc maxiine debetis appetere, ut sitis in Patre advenlu ; sed qui liic erubescit, confundelur in ejus
    ei Filio, quia inde mercedem coiisequeinini. Hwc adveiilu, cujus prsecepta negligil. Si sciiis quoniam
    est fepromissio, quam ivse pollicilus est nobis, vilam. juslus esl, scitote quoniam el omnis qui facit jusli-
    scilicet wternam. Quasi diceret; Menloria mercedis tiam ex ipso natus esl. Si ergo nali. siimus ex jusio,
    promissoe faciai vos perseveranies in bono opere. D jnsiitiam jusii Palris oportet nos sequi. Jusiitia
    Ac si aperte dicai: Hwc est repromissip quam ipse perfecta vix est in.angelis, vel in sanctis viris qui
    qui non meiititur, polliciius esl nobis per se et per semper nianerit i«i conlemplalione Dei. In nobis au-
    suos praedicatores, uon aiirum scilicei, non argen- leni justilia ex fide incipit. Inilium vero juslitise
    tum, nec aliqliid lerrenuin, sed vitam wlernam. . confessio peccatorum esl; perficietur aritem justi-
    Bcec, inquil, scribo vobis dehis qui seducunt vos. lia quandojam non erit lucta cuin carne, sed trium-
    Quasi dicefel: Moneo ul ad haec sitis atlenli quoe pbus de hoste. Dicalur ilerum apertius/: Si scitis,
    tlico, qiiia propler vilandos malos scripsi vobis haec. id-esl, si hoc conslal v.obis, quoniam.juslus es/,id
    Dekis, ail, scripsi vobis qui seducunl vos; vel per- est principaliter aclor el nalura lolius jnsiiliae,
    versis doginaiibus, vel per aliquas illecebras, vel scnote eitam hoc quoniam el omnis qui faciijusti-
    jier adversa saeculi a vita seleriu vos retrabuni. tiqm ex ipso (minislrante) nalus est, de malo in
    Sequilur; Ei vos unctionem, quam accepislis ab eo, bonum.
    manealiiivobis. Acsi patenler dicat: Ul docirinaiu . Sequitur : Videle qualem chariialem dedit nobi»

    (i4) lloin. 50, tn Ewr.g. '


    PATROI. CCIX. 9
    257 S. MARTINI LEGIONENSIS
    Piiierul Filii Dei noniinemur et siinus. Dedil nobis Aqui fdcit peccatum et miquilalem facit. Non aiiferl
    charilateni Deus Paler, ul cuni eum ariiare nove- iiberum arbitiium, dum dicit,«-qtiod hoirio se sah-
    rimus etpbssiaius, non lariliim nl Dominum servi, clificat; nec lamcn consenlit Pelagianis, qui di-
    sed et ut Pairem filii ainemus. Umie dicitur: Qiiot- curit hominem non indigere Dei graiia; sed sicut
    quot aulem receperunt eum, dedit eis poteslatem gloriam divinse simililudiiiis pro uiodiilo noslro '
    filios Dei fieri,his qui credunt tti ndmineejus (Joan. i). praecipimur sperare, sic muridiiiam divinae sancti-
    Videte, inquit, qualem chariiatem dedit nobis Pa- laiis pro noslra capaciiaie jubemur imilari, ui prse-
    ler : hoc :est,/elsi rion inlelligiiis, quod oinnis cunle gratia, vitare mala labbremus, dicenles Deo :
    jusliiia sii ex Deo, per hoc probaie quaniis el qua^ Adjulqrmeus esto, Domine : ne derelinquas me,
    libus donis osiendit Deus erga nos palernam chari- rieque despicias trie, Deus salularis meus (Psal. xxvi).
    tatem. Dedit eriim nobis ul in boc saeculo noiniiie Ac si apenius Prophela Deum deprecareliir di-
    el actu nbmiiiemur filii Dei et in fuluro simus, cens : Adjutpr meus esio, Domine, quia ego, quam-
    possidendo Iiseredilatem in seierna beaiitudine. vis liber el in via posilus, mihi tamen non sufllcio.
    Ileruin dicil: Propler lioc mundus non novit nos, Quando enim inveniam te, nisi iu adjuves mc?
    quia rion riovil eum, scilicet Palrem. Quasi dice- Sine fe deficiam, et ideo peccator; in hoc, id
    rel: Prcpler hec qubd filii Dei dicimur, mundus, B est in hac via, ne derelinquas me, quasi incceplo
    id est, amatores rriundi non diliguul nos, id esl non iiinere. Jam in via me posuisii, "sed aberrabo si
    - me derelinijuis. Voluntalem liberam mihi dedisii "
    percipiunl rieslrani dignilalem; nori veneranior nos,
    sed aflligunl. Iierum subjungens aif: Charissimi, sed sine ie niliil est conaius nieus. Neque despkiat
    liunc filii Dei sumus, sed riondum apparuil quid eri- rne, id est non conteniiias, quia ego niorlalis le
    mus. Quasi dicerei: Esse et dicifilios Dei, quae ajlernum audeo quaerere; quia tu es Deus qui me
    digriitas est? Respoiidet: Nunc perjniracula quse creasti,el salutaris meus, qui sanas plagam niei
    facimus, ct per puritalem vitse, apparel quod stimu* peccali. Quasi diceret : Ffustra crea.sti et recreasti,
    filii Dei; sed quidquid esl in praesenli saeculo, pa- si morialem despicis; quod non debes, quia non
    rmn est respecluni (25) fuiuri: Nondum apparuit mea prppria , spd pareiitalis culpa est, qua in haiic
    quid erimus, quia nec oculus vidii, nec auris audivit, mortalilaiem decidi. Indiget ergo hoino divina
    nec in cor horiiinis ascendit, quw prwparavilDeus gratia , qua possit bona agere, et niala viiare quain
    diligerilibus se(lCor. n). Sequitur': Scimusquoniam Pelagiani omnino asserunt non indigere. Pelagiani
    cumapparueril, similes ei erimus,quoniarh. videbimus a Pelagio riionaclio Africano sunt exorii, Hi lihe-
    eum siculi est. Cuni imiriulahilis et seterua; divinila- - rum arbilrium divinae gratiae antepoiiuni, dicentes
    tis conleniplalione perfiiiemur, nosquoijue immor- . sufflcere volunlaiem ad implenda jussa divina.
    tales et aeterhi in illoerimus; nbn idein quod ipse, Omnis ergo, ui dictuni est, qui facit peocaiuin, con-
    sed similes, quia creatura. Secundum qubd Yerbum Irarius est divinae legi. Giscce tipjK Laiine lex di-
    card fdcium esi (Joari. i), vidertinl mali Cbrislum, citur. lnde ariomia, id est iniquitus , qua) esl con-
    cl in judicib suiit visufi; sed quoniodo; Verbum tra legein vel sine lege. Inde dicit : Peccatum
    in piincipio erai apud Paireni (ibid.), videbunt esl. iniquiias, quia cuni peccamus, contra le-
    soli justi; el loiletur i.mpiusne videat gloria>inDei gem Dei facimus. Unde Psalmisia : Prwvaricanles
    (Isd. xxvi). Ac sl aperie dkiat: Scimus quoniamcum repulavi omnes peccatores lerrm; ideo dilexi tesli
    apparuerii iii suo advenlu secuniltim corpus, similes monia lua (Psql. cxvin). Ac si paiemer'dicai:
    ei erimus, videlicel immorlales cl impassibiles, Pfwvaricdrites sunl, quales ego repuiavi, vel sesii-
    .quonidm videbimus eumsiculi esl, quia eum in ipsa mavi, vel repulavi onines peccalores lerrw; quia
    deilaiis suie 'sirhslaiuia coniehiplabimur, quod in elsi praevaricalio non est, ubi non est lex/et non
    bac vila -riulii eoriceditur. lleruin subjungens ail: omnes babent legein scripiain , scilicel per Moysen
    Omnis quihdbel hanc spemin eo, sanctificat se, ti*- datam, tamen haLent naluralem legem, quaedicit:
    M. ei itle sanciut esl. Non solum per gratiam Dei D Quod libi non vis, alteri, ne feceris. (Matth. vn),
    facli stimus filii Dei, el-speramus quod ei similes contra quod oinnes faciunt. Parvuli etiam praeva-
    crimus; sed ctiain ab iniqriilate iiberaniur, quia ricatores existunt, sicui in Patre sunt peccatores.
    ideo «ppdruit, ut peccala lolierei, de ijua iniquilate Omnis er-gopeccatorpraevaricaior est, ethene ait,
    nenio ^e' excusei, quia : Omnis qui fa-citpeccatum, peccaiores lerrw': quia sunt ei peccatores coeJi,
    et iiiiquitalem facil: et peccaluin esliiucjuitas. Et sicui ille qui ail: Pater, peccavi in cwlum el coram
    scitis quia ilte appdruit, ut peccala lollerei':-et pecca- le (Luc. xv). Nain el qujcunque minuit aliquid de
    lum in eo noii est. Omnis ei-go, ut supradiclum esl, gratia,. quam accepil de ccelo, quam Spiritus
    oui habet hanc speni, videlicct quod ad siinilitudi- " sanclus datvel iiifundit, in cceluni peccat. Pcccat
    nein Dei pervemurus sil; sanctificat te, id esi, in ergo in ccelum, qiii, cceli incola, coelumrelinquit;
    pfaesenti sancliiateni Dei non ex loto, sed pro nib- peccator leriae esi; qui iefrenis in olviiur deliciis.
    dulo suo iinilaiur, pie. vivendo,' saecularia abne- Sequitui:Jdeo dilexi lestimonia lua. Quasi diceret:
    gando, sicui et ille sancius est. Nemo - ergo dical: El quia lcx vel in paradiso data, vel naturaliter
    llomo peccalor smn, sed iniquus non sum-; quia, insita, vel scripla litteiis , fecit omnes praevarica-
    (2»J Respetiu, seu cuni Glossa : ad respeclum.
    269 K EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. JGANNIS. 270
    liones , ideo ditexi iesiimonia tua , quse sunt ih lege A peccat. Ex diabolo est qui peccalum lacit, non
    de lua gratia, ut.non sit iii me jiistitia inea , sed carnis originem ducendo; sicul Manichaeus voluit
    tua. Lex enim daia esl, ul miltai ad gratiam, de cunctis hominibus; sed imitationeni el sugge-
    non solum attestahdo eam, sed timore prsevarica- stioncm peccandi sumendo ab illo, sjcut filii
    tionis quam Tecit. ldeo igitur ait, dilexi letiimonia Abrahae dicuntur imilando fidem ejus, et Judaei
    tua, quia lex ad graliam ducit, quse solaliberal. deserentes iidem Abrahse , facti sunt non filii
    Non sptum ergo prsevaricatores sunt, qui scriptam Abrahae, sed filii diaboli. Ab iniiio , inquit, dia-
    legem conlemnunl, sed eliain qui innocentiam na- bolus peccat, id est ab initio suae crealinnis peccare
    luralis legjs corrumpunl. coepil, ct peccal quolidie usque in praesens lempus.
    lterurii beatus Joannessubjungil.dicens: Seilisquia Sequitur : In hoc apparuit Filius Dei,-ut dissolvat
    ille apparuilutpecealalollerelinundi;neiiosvidelicet, opera diaboli. Quasi dicerei: In hoc apparuil Filius
    qui peccatis el iniquilatibus carere non possumus, Dei, per caruem ut dissolvat, id esl destruat opera
    desperemus, subdit quod per Chfistum a peccatis diaboti, iliam videlicei nativilatem qiiaiu a diabolo
    solvimur. Unde dicitur: Ecce Agnus Dei, ecce qui traximtis. Adam a Deo factus csi, sed peccando a dia-
    tollil peccala mundi (Joan. »). Dei Filius lollit di- bolo natus. Tales diaboliis filios genuit, qualis iuit.
    millendo peccata jam fransacta; adjuvando, ne B Cuiri concupiscentia nali sumus : aniequani
    fianl similia; ducendo ad viiam a-leriiaiii, ubi fieri nostra delicta addannis, de illa dainnaiione.nasci-
    omiiino non ppssint.El peccalum nonest iueo;quia, inur,'el morimur. Sed naius est Chrislus Deus et
    siinillo esset peccalum , iili essel aufereiiduin, non homo, ui/solvat peccala hbminum, el reducat ad
    ipse auferret. Quasi diceret : Et quid prodesl no- vitairi. lieiuin -dicit : Omnis qui naiut est exDeo,
    his, si sine peccalo venil? Respondit : Omnis qui peccatum non facii; qnoniam semen ipsius in eo ma-\
    in Deo manet, rion peccat; el omnis qui peccat, non net, et non pptesl peccare, quoniqm ex Deo natus
    vidit eum, nec cognovit eum. Ac si apertius dicerel: ett. Quasi dicerel: Ila Christus solvit peccala, quia
    Qui peccat, non videt eum; el qui manet in eo, non omnisqui natus esi ex Deo in baptismb, peccatum
    peccal. Quasi diceret: Yere ipse esl immunis ab HOIIfqpit; quoniam semen ipsius, id est verbum per
    oinui peccaio, qui in Deo nianel; quia eliam ille quod generalur, in eo mqnel; et ifon solum(26)quia
    non peccal,. sed cliam non potesl peccare, qriandiu
    qui adbaeret ei, in quanlum in eo inanet, non
    verbum retiuet : quoniam ex Deo natut esl, in quo
    peccat, sed ex boc quod ei adhoeret, vitatpeccata.
    Nam et omnis qui peccal, fide non videt etini in peccaiuin rion esl. Non de omni pecc.aib dic'l; Si
    humanitaie , nec cognovit euiu, guslando scilicet ( enim dixeritnus quoniam peccdlum non habetnus,not
    suavitaiem ejus. Si eriim gustarel suavitateui ejus , ipsos seducimus el veritqs in nobis noh etl. De vio-
    Jatione ergo chariiaiis dicitj quoniam [f.-quam] qui
    id est, quain suavis est Doniiiuis; non peccando a semen Dei, id est Verbum Dei qub reuatus esl, in
    vidcnda ej'us gloria se removeret. ,- \ se habel eommittere non potest, el ad hoc sequen-
    Sequilur : Filioli, nemo vos seducat, dicendo quod tia speclant; vel de quolibet criminali poiest accipi.
    vel justiiia sii ex liomiiie, vel quod cum peccaio In hoc, ail, mqnifesti tunlfilii Dei, et filii diaboli.'
    possil aliquisin Deo inanere; quiaet omnis justilia Verus filius h-gem Palris non poiesl dimitlere. Lex
    ex Dco est, el omne peccatum ex diabolo. llerum Pairis est : Mando vobis ut diligalis invicem, ticut
    diciiur : Qui facil juslitiam, jusius est: sicut et ille dilexi vot (Joan. xv). Quasi diceret: In hoc mani-
    jusius est. Sicui noii seinper in sequalitate diei so- festi sunt filii Dei, quod non peccant; el filii dia-l
    iei; verbi gralia : Ut niulium interesl inler faciem boti,\n hoc quod peccant. Unde dicilur:^ fructibut'
    hominis el iniaginem de speculo, quia hic corpus, eorum cognoscetit eos (Mallh. vu). Sequiiur : Om-,
    ibi tanlum imago; ct lamen hic et ibi oculi, hic et nis qui non esljustus, non est ex Deo; el qui nouj
    ibi aures; ila el nos haberaus imaginem Dei, jusli- diligit fralrem suum; quoniam hmc esl qnnuntiaiio'}
    tiam videlicet et sanclitalem Dei; sed non imagi- jI) quam audislit ab initio ut diligalis alierulrum. Di-
    nem, qua Filius est aequalis Palri; non jusliiiam lcclio est cerlum signum quo discernuntur filii Dei
    Dei, qua ille jusius est incommuiabili perpeluitate: el filii diaboli. Alia praecepla cominunia sunt bonis
    nos credendo in eum quem non videmus; rion et malis, sed de hoc fonte non communicat alienus.
    sancliiaiem, qua ille sauclus esl sua seternitate, Quidquid vis, hahe; hoc soliim si non habeas, ni-
    nos vero sola lide sancli. Ac si aperlius diceret : hil tibi prodesl. Alias virlutcs non liabeas; haric si
    Qui facit jutlitiam , justut esl : id est qui habet babes, iniplesli legem, quia pleniludo legis est charU
    acium jusiiiiae cl inlcniioneni, justus quidem esl, tas (Rom. xtn). Ac si aperlius diceret : Omnis qui
    sed non ex se; sed sicut itle est : h\ est ab eadem noneit justus, id est, qni non rependil Deo quod
    '
    radiceprocedit juslitia; sed in illo esl principaliier, debel, noneslex Deo:etquinondiligitfratremsuum,
    in isto seeundarie; in illo jialuialiler, in isto pcr non est ex Deo, quoniam vere habenda est dileclio,
    adoplionem; quia qiiicunque justus est, ab illo quam audistis ab initio. Unde diciiur : Hoc esiprw-
    juslus esl. Iteriim subjungens ait :.Qui facit pec- - ceplum meum, ut diligalis invicem (Joan. xv). Bb-
    calum , ex diabolo esl : quoniam ab initio diabolus num esl ergo ut diligamus alterutrum , sed non si-

    (2C) Hscc particula decst in Glossa el superflua videtur.


    271 S. MARTINI LEGIQNENSIS 272
    cul Cain, qut ex matigno erat, et occidit frairem A Deus perculit, aique hujus soectili adversitalibus
    suum. El propler qiiod eccidil eum? Quonidm sei- larigii, despicimus; et lanto il.lum inier amicos ba-
    liceippera ejus maligna eran(.(27).Ubi est inviilia, non bere coiitemnimus, quanlo amplius divina casliga-
    esl fraternus atnor. Opera Cain inala non dicit, lione humilialum videmus; ac per hoc, dum ei in
    nisi invidiam. et odium fralris; opera Abel jtista necessilalibussubvenife dedignamiir, Deum qui il-
    non dicil, nisi cbarilateni. Hj disccrnunlur bonii- luin misericordiler ilagellavit, offendimus. Unde
    nes ut nemo alteiidat linguas, sed facla,, Cor, si beatum Job dixisse legimus :
    nori bene faciat pro fralribus suis,.oslendii quid in Qui tollit ab cmico suo misericordiam , timorem
    se liabeal, scilicet pdium. Cajn recte offerebal crea- Domini derelinquil (Job. vi) Gregorius (28). t Quis
    tiiram Creatori, sed non bene dividebal, quando hoc loco amici nomine, nisi quilibel prpximusdesi-
    jcredebai placere munera quae offerebat ctini odio giiatur, qni eo nobis lideliter jungiiur, quo perce-
    fratris; Abel cum dilectiune munera Deo obtulil, et pio nunc a nobis bono opere ad obiinendam posl
    ,Crealori placuit. Quasi dicerel ;: Non sicut Cain, aeternam patriam veracilerauxiiiaiur ? i Qnia aulem
    qui ex maligno, id esl, ex.diabolo erat, qui inyiiiit duo suni praecepia charilaiis, Dei videlicet amor et
    Deo, el cecidil. de coelb; invidit homini, el ejecit proximi, per amprein Dei amor proxiiiu gignitur, et
    eiim-de paradiso; quoniam opera ejus eranl matigna, " per amorem proximi Dei anior hulrilur. Nain qui
    id esi, invidebat fralri; opera atueiri Abel bona amare Deuin negligit, profeclo amare proximum
    cranl, per "cliarilatein videlicet Deo placila. Npn nescil, el tuiic plenius in Dei dilectione proficimus,
    niiruin si amator inundi fratrem odil, fratrem dico si in ejusdein dileclionis gremio prius charilate
    separaiuin ab atnore mumii, et ccelesiibus iriienlina proximi lactainur, i Quia enim amor Dei amorem
    dcsideriis. Sequitur : proximi geiieral, dictnrus per legem Dominhs: Dili-
    JYcWtiemirari, fralres, si odil vos mundus, id esl, ges proximum luunisicut teipsum (Lev.xix), praeini-
    innndi amalores. Ac si aperlius dicerel : Dilectio- sit dicens : Diliges Dominum Deum luum (Deul. vi);
    iiem 'h.abele, nec propter mundi odiuni vel persecu- til sciJicel in lerrain pecioris nostri. piius amoris
    liones dileclionem dimillaiis, quia tenialionibus suj radicem figerel, qitaienus per rainos jioslmodum
    probamini. Nos scimus, ait, quoniam iranslati su- dileclio fraterna germinaret.'Et fursuni, qiiia amor
    mus de morle ad vilam quoniam diligimus fratres. Dei proximi anibre coalescii, teslaiur Joannesqui-
    Nemo de virlutibus se extollat, nemo virium sua- in Jir.c Epislola increpat, dieens: Qui non diligit fra-
    rum pauper.latem meluat; quoiiiam qui fralrem di- ircm suunvquemvidel, Deum quem non videl quomodo
    ligit, aperlum dat indiciumquia adsortem justorum . pqtesl diligere?Quoetanr.eridivina dileclio per timorem
    perlinel. Ac si pateriter dicat: Nos scimus, quia prop- nascitur, sed in affeclu crescendo permuiatur. Sa^pe
    ter mundum non debet minui dileclio, quoniam vero omnipotens Deus ui cslendat quanliiin quisque
    translati sumus de morle ad vilam, scilicet aeternam, a cbaritate ejus vel proximi lorige sit, miro ordiue
    quoniam per hoc diligimus fratres; sedqui non dili- ' cuncta dispensans , alios flagellis deprimii, et alios
    git, manel in morie.-id est, non lanium venlurus est successibus fulciiur ; et ciim quosdam temporaliter
    in seternam niorlem, sed jam nunc manet ih morte deserit, in quorumdam cordibus , quod inaliun latet
    aniinac. Omnis, inquil, quiodit fralrem suum, lio- ostendil. Nam plerumque ipsi nos niiseros insequiin-
    micida est. Qui ex odio insequilur fralreni,prpvo:'at lur, qui felices sino cOinparatione colueiunt. Quis-
    illum ad iracundiam, et discordiam, ei sic quan- quepositus in prosperiiaie diiigi(ur,cadens vero in
    ium ad se, occidil euin in anima. Unde sequitur : paupertatem conlRinnilur : quia amissio feliciiaiis
    Omnis qui odit fratrem suum, homicida est. Yila itilerrogat vim dileclionis. Unde bene quidani sa-
    carnis aniina, vita auiinoe Deus est; corporis mors jiiens ail : Non agnoscitur in bonis amicus, ei v.on
    amiitere spiritum, auiime mofs amittere Deum; abscoiidilur in malis inimicus (Eccti. xn). Nec pro-
    qui igilur per odiiim fralris aniillil Deuin, amittii sperilas quippe amicurn indicat, nec adversitas
    viianu Diligere ergo debenius, non odisse ; qiiia^ut inimicum-celat, quia el ille sa:peprosperila:is nostrae
    odii Iwmicida est.'Et sciiis quia omnis iiomicidanon reverenlia tcgitur, et iste ex confideinia adversila-
    habel vilamMiiernam in se manenlem, Homicidaesl lis: aperitur. Yir igitur jnstus in "flagnllis positus ,
    qui vel ferro percutii, vel edio insequilur. Si quis dicat: Qui tollit ab amico suo miserlcordiain-, timo-
    contemnit odium frairis, nnn conleninel in corde rem Domini derelinquit. Qnia iiiiiiirum qui ex adver-
    suo homicidiurii, non moyel manus ad bceidendum, silalepioximuin despici.l, aperte c.onvinciliir quod
    el hbmicida.jam leiielur; vivit ille, et isle inler- in prosperis non amavit. Et cum omnipolens Deus
    feclor judicatur. Dicalur ilerum apertius : Scitis -ideo quosdam perculial, ui et percussos-erudiat, et
    quia omriis hoihicida : id esi, quamvis peT fidem hic non percussis occasionem boni operis praebeai,
    iiiier sanctos vivere videatur, tamen cum Cain quifquis percussu.m. despici.i, occasionem a se vir-
    perpelu'0 damnabilur; quia hoc genere honiicidii liilis repellit; et tanlo se nequius conlra actorem
    lenetur uidiscordet a frairibus. Ssepe cum illum, erigil quanio hunc nec pium in salule propria, nec
    'qirem diligere nos dicimus;, flagello castigalionis juslum in alieno vulnere agnoseil. Inluendum vero
    (27)"Hic desunt verba quse iu Vulgaia legiintur : (28) Lib. vit Etymolog., c. 10.
    Fialris autem ejus, jusla.
    273 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. JOANNIS. 274
    est, quod bealus Job sic sua Joquilur, iil tolius A enim hoc eiiam, quod qualibet longoevitaie exien-
    quoque electi popiili per eum vita sigiietur. Qiiia sum est, si fine claudiiur, longiun non esl; ex fiue
    eriirii ejiisdem populi membruni esl; cum ea quae niisefi eoiligunl, breve fnisse quod amitlendo lenue-
    ipse patitur,'riarrat, eiiaiu quoe suslinet ille denun- runl. Unde bene per Salomonem dicilur: Si mnttis
    liat, diceris : Fratres mei pralerierunt me, sicutlor- annis vixeril homo, et in his omnibus Iwtus facius; me-
    rens qui raplim transit in convatlibus. Reproboriim minisse debet lenebrosi lemporis et diefum mullorum
    meiis quia sola praesentia diligit, quse nunc lanto qui, cum venerinl, vanilatis argnunlur prwterita (Ec-
    aliena exisiil a verbere q'iauib post exiranea re- cle. xi). Slulta etenim menscnm matum repenle iu-
    nianebil ab hserediiate, ut superba jusios despicit, venerit, quod nequaquam prsetcril, aelernitale ejiis
    quespaterna misericerdiier severiias affligit; soepe tolerandb inlelliget, quia quod pneterire potuitvaniim
    vero reprohi eamdem Ddeui, qua vivimus reiinenl fuit. > Quiergo, ut supra diximus , fratrem aiiqua
    eadem lidei sacramenia percipiuni, ejusdenique advcrsitaie percussuni despicit; Deum quiilknn pro
    religibnis unilale conlinenlur, sed tanien compas- animse salule afflixil, offendil, quia et erga fratrem
    sionis viscera nesciunl, chariiatis vim qua in Deum impius, et erga Deum superbus exislit. Dignum esl
    «t proximum flagramiis non agnoscuni. Reele ergo itaque.ul, sicut nps dilexii Deus.el nos invicem ver-
    ei fraires et/prselereuntes vbcantur, quia ex unov boetbperediligamus,neperodium reos noshomicidii
    niatris nobiscum gremio per /ideui prodeunl, sed in ejus judicio constiluamus. Aifiteriim beatus Joan-
    iii uno cfiarilaiis sludio erga Deum ei proximum nes:
    iioii figuniur. Unde et aple etiam torrenli, qui ra- Iri hoc cognovimus charitatem Dei, quonidm itle
    ptim transil in convallibus , co.mparanlur. Torrens pro riobis animam suam posuit. El rios debemus
    namque ex inoiitanis ad ima defluit, el collectus pro fralribus animas ponere. Proposilis niultis ra-
    biemalibus plriviis, sesiivo sole arescit. Qui enim tionibus de habenda cbaritale, landem supponit de
    lerrena diligenies, spem siipernae patrite deserunl, charilaiis perfectione sub exemplo Dominicoe pas-
    qiiasi ex inontibus valles pelunl. Quos lamen biems sionis. Hanc Petrus monetur habere, cum Domino
    proesentis vitse mulliplicat, sed selas venluri judicii inlefroganli profiletur se amare; cui dicilur : Cuni
    exsiccat, quia cum sol supcrnse districlionis inca- senueris extendes manus luas, eialius te\ cinget.
    lueni, r.eprobbrum lsetiliani iil ariditalem verlet. (Joan. xxi). In quibus verbis ut animam pro ovibns
    Scne eslautem diccre, raptimiransit in convqllibus. ponerel, docebatur. Majoremenini cliaritaleiri nemo
    Terrentem quippe ad convalles raptim transire, est habelquam ut ponal quis animam suam pro ovibus
    pravbrum menles ad ima desideria sine ullo obsia- n suis (Joan.xv). Quasi diceret : Multis modis ha-
    eulo ac diflicuitate descendere. Omnis namque bendam cbaritalem probavi; ul auiem ad lineni
    ascensus in labore est, descensus iu voluplate, quia veniam, ex chariiale debemus animam pro fratri-
    per adnisum gressus ad superiora tendilur, per re-' bus ponere, sicut Christus animam suam posuii pro
    missionem vero ad inferioraTdeclinalur. Ad montis oinnibus nobis. Iterum dicil: Qui habuerii substan-
    verlicem saxum subvehere, iriagni laboris est; id- tiam mundi hujus el videril fratrem siium necesse
    que a summis ad imadimiitere labbrisnon esl; sine habere, el clauserii viscera sua ab eo : quomodo cha-
    mora videlicel proruit, cuin magriis vero conatibus ad rilas Dei mqnet in eo? Si vel ex temporis oppor
    sumnia pervenit. Loiigo-sludio seges sefitur,soIe tiinitale, vel ex humana inlirmitale non conligerit
    -
    alque imbre diutinb nulrilur; sed tamen una et animam ponere, debeinus saltem res nostras pro
    stimma scinlilla consumilur. Paulisper alla sedificia fratribus ponere, quia- hoc estnutrimehiuin cbari-
    prolieiunl", sed repentinis casibus lerrarii peiunt. tatis. Qui didicit rem suam indigenti dare, conse-
    Robusta arbor per tarda incrementa se erigii; sed quenler poterit seipsum pro salule fratris impen-
    quidquid diu ad alta proluiit, semel el simul cadit. dere. Ac si patenler dicat. : Qui videril fralrem
    Quia igitur descensus in volupiate est, recte nunc suum necesse habere; vestitus scilicel vel victus;
    dicilur: Frqires mei prmterierunt me sicui torrens, D et ctauserit viscera sua ab eo, vl uon Cbmpatiatur
    qui raptim transit inconvallibus.Q.uod tamen senliri miseriae illius; vel nihil ei det, etiam si cempatia-
    , et aliter potest. Si enim convalles ima pcenarum -tur, quomodo charilas Dei manet in ed ? ld esl, si
    loca intelligimus, injiisli quique raptim sicul torr superflua non vis dare fralri,- quombdo aniniam
    rciis ad convalles Iranseunt, quia in hac vila quani tuamdabis pro fratre? Sequitur : Filioli mei, non
    loiis desideriis appeiunt, diu slare nequaquam pos- diiigamus verbo neque lingua, sed opere etveritate.
    shnt.'Nain quol dies oetalis accipiunt, quasi tbi qub- Quasi diceret : Quia non est perfecia cbaritas in
    tidie gressibus ad finem tenduut. Augeri sibi tem- illo qui non ponit animam pro fratribus, vel qui
    pora.bptant; sed quia concessa per.-^iitere nequeunt, • sallein non eis dat pecuniam; ergo ut perfeciam
    -quol augineiil-a vivendi percipiunl, de vivendi spa- charilalem habealis, filioli ejusdem Palris, non dili*
    lio lolidem perdunt. Mementa ergo leinporuin, quod . gatis verbo, id est selo.verbo , neque lingua, hoi
    \edit. quo] sequuntur, fugiunt, quod accipinnt, I est in sola locutione composita, sed ojiere ei veri»
    aniillunt. Rapiim ilaque ad convalles iranseunt, tale, id esi, in operibus misericordioe sine s.imula'
    qui in longa quidem volupialis desideria Irahuitur, lione. In lingua multiplex oralib inlelligitur, sicut
    sed ad inferui- claustra repeiile deducuniur. Quia qiiidam sx-pe repelitis sermenibus ap.pelitmn suuni
    275 .-;. ,S. MARTINl LEGlONENSrS 276
    volunt commendare. Itcrum dicil: In lioc cogriosci- A , miis in animo, et opera charitaiis qum tunt placila
    mus quonium ex vcritale sttmus: et_in conspectu coram eo, in abscohdito ubi ipse videl, faciinus.
    ejitt suademus corda noslra: quoniam si reprehendit Magria promissio est desiderabilis fldelibus, sed si
    nos cor nostfum, major esl Deus eorde noslre, el no- quis est adeo perversus ut coelestibus proriiissis non
    vtt pmnia. Quasi diceret-: Iri hec quod in veriiaie deleclelur, saliein limeai quod e conlrario Sapien-
    diligimos, scimus quonidm ex veritate sumus, id est lia lerribiliier inlonat dicens : Qni arertii aureni
    scinius ex Deo, qui esl veiilas, hanc veram dile- . tiiam, rie audiat legem, oralio ejus erit exsecrabitis
    ctioriem babere , el ex hac dilectione scimus nos (Prov. xxvni). Sequiliir: El hoc esl mandaiunrDei:
    e»se in. eorispeclu, id est premereri ejus conspe- ul crsdqmus (n nqmine Filii ejus Jesu Chrisli : el
    eitim : et in hac eliam suademus eorda nostra ad- diligamus alterutrum, sicut dedil mandatum nobis.
    meiiora opcra excogilanda. Ac si apeflius-dicere- Ei qui serval mandala ejus in.jlto. manet, et ipse t»
    tur : /n hoc videlicet ut simplici intentione benefi- eo. Mandatum singulari niiuicr.o ponit, ct dno sub-
    cia fratribus praDstemus, non propier" jaciantiam, jungit, quia hseC ncquetint separari. Quasi aliqiiis
    iiec propler aliquod temporale commodum : sed ; quoereret: Quod csl illud lnandaiuiut Resppndit:
    respeclu solius Dei; cognoscimus quoniam ex veritaiv Fides ei dilectio : ut credamus scilicet in nomine
    sumus, id esl cum opera pietalis in verilatefaci- B FHii ejiis Jesu Chrisli, quia non est aliud nomen in
    nius, patet quod ex Deo, qui esl imiias» sumiis~cum quo oporleat nossaivos fieri (Act* iv) :jal diligamus
    cjus perfeelionem pro modulo nostro imiiaiiiur. Et alterutfuni ila puro amore nen sicut lalrpnes vel
    in conspeclu ejus, id esl tales cogiialiones corda qnilibel scelerali se diligunt, scd sicut, dedil roan-
    iioslia babere suademus, quse dignae sinl divinis . datum nobis. Unde dieitur : Ail boc amate ad quod
    conspeclibus. Omnis eiiiin qui aliquid facere dispo- an-avi vos (29) el ut ad beaiiludineui periingalis.
    nit, ad idem faciuin medilandum corda sua se con- El qui vel qua mercede baec mandala fideiet. di-
    verlere suadet. Sed qui mala cogiiat, si posscl, ea , leclionis serventur, exseqnilur cu.iri ait : El qui
    Deo occullarel; qui vero bona facillime cordi sua- servai mandala ejuz, inillo, hoc esl iu Deo. ut in,
    del utin conspeciu Dei patelieri desideret, quod domo, id est in lulo refugio inanel, tl.ipae, scilicet
    est iniiium niagnse perfeelibnis, cnm sua opera heus, manel in eo in praesenti, et iu fuluro, ut in
    vel cogilalus a Deo gatidel videri: quia, Qui facit vase niundo. El in hoc scimus quqniam mqnel in
    veritalem, venil adlucem ut manifestenlur opera nobis de Spirilu sonclo, qtiem dedilnobis. Quasi di- -
    ejus, quia in Deo suni facta.-(Joan ui). Etiam el hoc. ceret : Si servamus cbaritatem, inanet Deus in,no~
    magnum esl, quod per dileclionem ila mundas habe- lis; et si dubitamus ari in riobis habiiel, manifeslis
    mas eogilalionesi quod eas Deo volumus ostendere: (
    signis boc possumus ostendere, quia dcdil nobis
    quia etiam si conscienlia accusaret nos inlus, et . geiiera iinguarum, graliam sanitalum, et coctera
    vellet lalere Deum qriia non bono animo bona cliarismata. Sequitur :
    noslra faceremus, lanien Deuni laierc non posse- Cnarissimt,-notiie ornni spirimi credere, sed pro~
    mus, quia major esl corde, el novit omnia. Yalet bale spfritus, siex Deo sunt. Priniis leinporibus
    ergo dileclio quae nbs commendat illi, quein lalere crescentis Ecclesise cadebat spirilus super creden-
    iion p.ossumus. Ac si aperle dicat : Diligamns les, etloquebaniur linguis, el facicban.t miracula,
    opere, non verhb, quia si eiiam fallimur in dile- sed nunc non egel Ecclesia exlerioribus signis.quia
    ciione ex bumana infirmitate, non fallimur in mer- oinnis qui habet fideni' el cliaritalem, testatur Spi-
    cede , quia major est cprde noslro, et novil quo ritum sanctum in se manere. Hicest nepessaria ilia
    zclo fiant oinnia. Iterum subjungens ail: gratia, quac discrciio spirituuin ad discernendum
    Charissimi, si cor nostrum non.reprehenderitnos, dicilur. Ac si aperlius diceret : Noliie omnispiri-.
    fiduciam habemus ad Deum, et quidquid petierimus, , tui, id est spirilualiter loquenti, credere ul eum
    acpipiemusab eo ; quoniatn mandata ejus custodi- eligatis ad imilandum , quia.quscdam dona sancii
    mtis, et ea qum sunt placita eoram eo facimus. ]D Spirifus sunl communia tam bonis qnam malis,
    Quasi dicerel: Si cor nostrum rion'reprehenderit :. praeler cliaritatem : sed probqle, spiriius utrum ex
    nos, in dilectione scilicet, certi sumiis quod puram : Deo sint, id esl.si secundum Deum sunl spiiituales,
    dileciionemhabemus.fralrunisaiutemquaerentessine si.chari.late niluiitur ; el ideo praedico vobis, quo-
    alio^^emolumento.Aliter;:Si cor nostrurii non reprehen- . niam mulli pseudeprophelw cxierunt in mundum, qui
    derit nos, in oralione videlicet, dum dicimus -.Dimiiie , sub obteniu fidei errorem praedicanl, et malis
    nobis debila nostra; sicut el nos dimiltimus debilo- exeiiiplis corruinpunt mores bonoruin, cbarilatem
    ribus nostris (Mqtth. vi), elc. Si.ergp in dileclipne . non habenles. Quia niulti non Jiabenles chaiilatem
    non reprehenderil nos cor noslrum^ fiduc'tariihabe- • et, iiniialem Ecclesise ,pravo dogmale scindenles,
    mus ad Deum, non in coiispeciu hominum, sed ubi iiiliiloniinus Spiritum sanctnm in se.esse conlen-
    Deus yidet, scilicel in cordei et quidquid exradice dunt, subdit, ut per fructiis probentur, si sunt
    charilaiis petierimus, elsi aliquando non ad volun-. •
    ,pseudO vel yeri propbetae , quia non cplliguiiiur.ds
    iaiem, sernper tamen ad saluiem dccipiemus ab eo : : spiriis uy», neque de iribulis fieus (Matth._ vn).
    qnoniam mandaia ejus, id est. charilaiem custodi- Iterum dicit : In hoc cognoscitut Spiritus Dei. Di-
    (29)'Glbssa iri interlin. iciticet.
    277 EXPOSITIO 1N EPISTOLAM I B. JOANNIS. 278
    <cil aliquis : Quomodo possumhs probare Spiriluin A siise extendit. Sed qnia diu haec ej'us jniquitas no»
    Dei? Hoc videlicet signo cbgiibscilur : .0«»'« omnis sinitiir extolli, dicatur : Memoria illius pereql de
    spirilus qui confitelur Jesum Christum in carite- ve- : terra, et non celebfelur nomen ejus ^in plqteis, id
    nisse ex Deo esl:. el omnis spiritus qiii solvil Jesum, est, cilius laudem terrense polestalis amiitat, et
    exDeononest, et hic est Anlichristus, de quo qu- o.fine gaudiuiu suinpminis perdal, qupd longe late-
    distis quoniam venit , et nunc jam esl in mundo. que-in brevi teinporis prosperiiate diffuderat. Se-
    Multi hserelici, et inulti schismalici cenfiieniiir - quitur.: Expellet eum Deus de luce_ in tenebras. De
    Jesum in carne venisse, sed faclis neganl, non lia- luce ad tenebras ducelur,-cum de lipnore vitoe
    bendo chariiatem. praesciitis ail supplicia aelerna dainnabiiur. Unde
    (30) « Hceresit Graece, ul jam diclum esl, ab ele- et aperlius subdilur : Ei de orbe transferet eum. De
    f/ions vocalur ; .quod- scilicet umisquisque id sibi orbe quippe liansferiur, cnm siiperno Judice ap-
    eligal, quod melius illi esse videlur. Scbismaiici ab parenie de jioc mundo lolletur, in quoperverse.
    scissura animoruip. sunl vocali. Eodem eriim cultu, glorialur. Qui pro eo quod cum omnibus sequacibus,
    eodemque rilu credunl ul caeleri; solo aulem con- fine mundi inlerveniente, damnabilur, reeie sub-.
    gregaiionis deiectantur dissidio. Fit aulem scbisina, jungilur : ATon erit semen ejus neque progeniesin
    curo dicunl Jioinines : Nos justi sumus, nos sanctifi- P. populo suo, hec ulUe reliquiw in regionibus illius.
    camus immundos, el caetera similia. > Necessaria Scriplum quippe de illo.-esl.: Quem Dominus Jesus
    esi igitur nobis charitas, fralres charissimi, quia inlerficiet spirilu oris sui, et destruct iltustratione
    charitale Verbum earo factum <ett; ei qui cnarila- ddventus sui (II Tliess. n). Dum ergo ej"usiniquitasi
    teni iion liabel, ncgal eum venisse in carne, et hic ciim mtindi statu lerminahilur, progenies in pppulo
    convineiliir Spirilum Dei non habere : qtiia Spirilus suo npn relinquetur; quia et ipse, el ejus pepulus
    Dei non sono lingnse, sed amando el faciendo dicil . "'eum.eo ad supplicium pariier urgebuntur. Omncs
    Jesum in carne venisse. Jesus venit ul colligat, etiani iniqui qui de ejus perversa persuasiorie in
    haereticus utspargal; et ideo non habet Spiritum pravis actionibus nali sunt, illuslratione.adventus:
    Dei. Ei omnis spiritus, qui solvil Jesiim; ex Deo non Dpmini aelerno interitu cum eodem sao capile fe-
    ,esi, id est, qui divinitatem, vel aniniam, vel carnem rienlur. Nulla ejus progehies in mundb femanebit,
    negal, vel prsecepta negligil. Jesum solvil, qiii Deum quia dislrictus Judex iniquitales illius cum ipso
    ab honiine disjungii; qui membra a Deo dividil, mundi fine concludet. Qued verb haec aperte de
    qui yerha Dei male interprelatur, quique male vi- Anticbristo inlelligi debeant, demonstraiur cum
    vendo a.Deo recedil: el hic esl Antichrislus,de quo p( subditur : In diebus ejus siupebunt novissimi el pri-
    -audislisquOriiam veniet imminenle dle judicii, et nunc mos invadet horror. Tania enim lunc conlra juslos
    jam est in mundo, habiiansin mcnlibus eorum, qui iniquitate eifrenabitur, ut etiam electorum cprda
    Chrislo verbo vel opere-repugnahi : nam operalur ,'• non parvo pavore feriantur. Unde scripliini est:
    jam minislerium iriiifuitatis. De ipso quippe perdi- :; lta obslupescenl, ut in errorem inducantur; si.fieri
    tionis filio Baldad Suhiles in libro beaii Job videlur potesl, etiam elecii (Matih., xxiv). Quod videlicet
    dicere, ubi ail: . dicitur, non quia elecli casuri sunt, sed magnis
    Memoriainiquiperealde terra, et non celebrelur terroribus trepidabtinl. Tunc vero conlra eum cer-
    ttomeh ejus in plaleis civitatit (Job. xvm). Grego-, . tamen jusliliae ei novissimi elecli habere narranlur, ,
    lius (31) : i Iiiluendum nobis est, quia sic BaldadI . et priihi; quia scilicet et hi qui in finem/mundi
    Subiles de unoquoque iniquo loquitiir ul laieiiler . elecli reperienltir, in morle carnis pfosternendi
    -
    adcapul omnium iniquorum ejus verba verianlur. > ' suiit, el illi eliam qui a prioribus mundi parlibus
    Caputcerte iniquorum diabolus csl. Ipsequippe in processerunl, Enoch scilicei et Elias ad medium
    uliimis lemporibus illud vas perdiiionis ingressus, revocabuniur, el crudelitatis ejus sttvitiam in.sua
    Aniichrislus vocabitur, quia nomen suum longe adhuc morlali carne passuri sunt. Hujus vires: in
    laleque diffundere conabitur; quod nunc unusquis- iP lanta potestate laxaias novissimi obslupescenl, et
    que inniaiur-, cum de memoria terreni nominis pritiii meluent; quia licetita [f.juxla] hocquodspi-
    gloriam laudis suae exlehdere nititur, atque opinione rilu superbise sublevatur, oinnem tetnporalem ejus
    liansiloria laetalur. Sicergohsec verba intelliganlur poienliam despicienl, juxta hoc tamen quod.ipsi
    '
    de unoquoque, ut referri quoque debeant ad ipsum . adhuc in carne moriali sunt, iri qua.eruciari tem-.
    '
    specialiter caput iniquorum. DicalUr ilaque : Me- - poraliler. posstml, ipsa, quee fortiier lolerant;
    moriq iniqui pereqt de lerra, el nori celebreiur nomen: supplicia perhorrescunt,iia ul in eis.unp eodein- ,
    ejut in plateis civilalis. Plaiea quippe appellalione i qhetempore, et cbnslanlia ex yirtute sit, et paver
    Graeca a lalitudine esl appellata. Memoriaiii ergoi excarne, quia elsi elecii sunt, iermentis vinci;,,.
    suam in terra statuere conalur Anlichristus, cumi iiequeunt, per hoc tamen qhod homines sunt, et
    in terferia gjoria, si esset possibile, appelil in pcr- ipsi meluunt lormenia quse yincunt. Dicatur ergo ;
    peiuum permanere.. Nomen suuni in plaleis celebrare i ln diebus ejus slupebunt npvissimi; et primos invq-
    gaudel, cum longe lateque operaiionem iniquilatis ;. 4(1. horror : quia videlicet lanta signa monstralu-
    (50) Isidor., lib. vii| Etijm., c. 3. (51) Libr. xiv, Mor., c. "11.'
    .279 S. MARTIJNI LEGlONENSlS ; 280*
    rits, el crndelia ac dtira facturus est, ut ad stupo- A Charissiiii, diligamus invicem : quia cliafitas ex
    rem perducal, qtips."iii- li.ne munili invenerii ,""et Deo esl. Et omiiis , qiii diligit Deurit. ex Deo nalus
    pripres Patres, qui in ejus ex-pughaiioneni servaii est, et cognoscii Deicm. Non"YJifferl in Deb utjiistus
    siinl, Enoch scilicet et Elianv, carnalis ntortis dolore el justitia ilicaiur, ut diligens et dilectio dicatur;
    transfigal. Igilur, quia de iniquis omnibus, ac de quia rion traiisriomirialive a justiiia diciliir justus,
    ipso iniquorum capite mulla B.vldad narravit, ge- vel diligens" adileciione, quod jtistiiiam vel dile-
    'iierali mox «lefinitione subjunxit : Hwc sunl ergo ctionem babeal; sed quia est justitia eldileciio.
    llabernaculq iniqui, el isie iociis ejus, qui ignoral Filius/Deiis est ex Deo,-Spiritus sanctus [suppte:
    iDeum.Superius eniin dixeral: Expetlel eum de luce Deus], esl ex Deo : et non tres dii,'sed unus est
    \ad lenebras, el de orbe iransferat eum. Cujiis cum Deus Patcr el Filius et Spiritus sanctus; et ille
    iinala suhjungerei, adjunxil : Hwc suiit labernacula diligil in quo habital Spirilus sanctus. Ergo dile-
    liniqui, et isie locus ejus qui ignorat Deum: videlicel iw- ctioest Deus.sed Deus qui ex Deo; et ita vere di-
    idicans quia is, qui nunc Deuni ignorando exiollitur, cilur : ei dileclk) ex Deb esl, etDeusdileclio est.
    llunc ad propria labcrnacula perveniet, quando eum Cum dicilur ex Deo, aut FiliusiiUelligitur, aul
    'sua malilia vel iniquitas in supplicia detnergei : et Spiriius sanctiis. Cuin Aposloliis dicat:'Chafitas
    llocum suunl quandoque invenit, scilicei tenebras,qui B Dei diffusa est in cordibus neslris per Spirilum san-
    drim hic falsa gaiideret luce justitioe, locum lenebat clum qui datus esl nobis (Ilom. v), inielligiriius in
    iiilienum. Adlocum ergo suum luiipiniqmispervenit, dilectione Spirilum -sarieitirii esse. Hic esl fons de
    icuiniiiiquilatissusemerito igne ernciaiiir. » quo. n.oncbmmunicat alienus, cum de oninibus ali:s
    Dical ilerum beatus Joannes, cujiis sauctitalem Ecclesiae sacianientis conimuuicei. Ad huncfonlein
    Deus ditavil privilegio caslitatis. Omuis, inqtiit;, bibendum nos Iioflatur evangelisia, dicens ; Dili-
    spiritus, 17111 confitetur JesuntChrislum in carne ve- gamus invicem qitia charilas exDeo est: Quasi dice-
    iiisse ex Deo esl: et omnis spirilus, qui solvit Jesum, ret : Qnia ex Deo sumus elnon *x nnihdo, ergo
    ex Deo nonest, el hic est Aiitichrislus, de quo audi- diiigamus verho el opere invieeni. lteruin dicii:
    stis quoniam venil. Mulli haeretici, qui unilatem Qtifnon diligii, norinovilDeum; quqniahi Deuscha--
    Ecclesiae separa.re pravo dogniale yolebani, hunc ritas est. Conimendavit autem eliaritateiri niuliis
    jversiculuni ex Episiola raserunt, he per euin erro- niodis, sed jam ad ejus sirigiilareni laudeni acce-
    'res eorum convincerenlur. lteruin subjungens ail: dil, inquo eum maxime debeniusaudire, scilicet,
    !I'o$ ex Deo estis, filioli, et vicislis eum quoriiam qui di.Iigit, ex Deo natus est, ei Deum npyii, quia
    Viqjor est qu\ ii\ vobis est, quam qui in mundo. Quasi Deus cliariias esl. Superius dixeral: Chfirilas ex Deo
    djcerei: llli noii sunl ex Deo, sed vos ex Deo estis: C est,iiic super.idJit: Deuscharitas.est. Qui igilur facit
    et cotifilendo Jesuiu venisse in carne, el liabendo conira cbaritaiem, coulra Deuui facit. Et si faciie
    vbarilalem vicislis eum,~ diabolum videlipet, sed videalur cuilibel, facere cbnlfa. lioininein, sed cou-
    iion virtute llberi arbilrii : quoniam major cst qui in ira Deum faccre, quis non tinieal? Dicatur iterum
    vobis &st,Deus seilicet ad protegendum, qiiam. dia- apertiiis : Qui non diligil non novil Deum ; ^ironiam
    bolus qui inmundo esl ad iiiipugnandum. Sequitur: Deus churilus : id est ad noliliam cLarilatis, qnoe
    Jpsi de mundq sunl: el ideo de mundo loquuntur,et Deus esi, non veuitur nisi per cbaritatem; quia,
    mundus eos audit. Quasi diceret : Ili spirilus riori In maievoiam animam non introibit sapientia, neque
    s.uni diligendi, nec audiendi, quia, etsi Clirisli 110- habilabil in corpore subdilo peccaiis (Sap, 1). Pro-
    ineii invocant, el signo Cbristi se notant, de •illorum bando quod Deus cbaritas esl, el quod nos diJigil;
    Vtnien sunt uumerp, qui mundana cupiuni, et vuli inducere nos suo exemplo, ut jnvicem diliga-
    ccelesiia ignoranl. ldeo inqiiii de inundp. loquunlur, mus ; el ul ad nolitiam ejus veniainus, subjecil,
    id est ralione mundanoe sapienliae, probaitles. nun dicens : ln hocappamil charilas Dei in nobis, quo-
    jipsse Deuni Itominein fieri, ni.orluum suscitari, niain Filium suum unigenitum misil Deus in mun-
    iioininein inortalein in ccelis babere wansibnem, et Q dum, ui vivainus- per eum. Quasi diceret : Filium
    nlia hujusmodi. Elmundus eos audil, id estiinuidi suum tinigeniium invisibilem in se, misit Deus, visi-
    concupisceniiis dediii: quia spirituaruim corda vj- hilpni ex cariie, in mundum, hoc esi, mori pro
    rbfum a veritate non possunl avertere. Ileruin di- niundo, ut prius mortui, vivamus per eum resusciia^
    pil : Nos ex Deo sumus, et qui novit Deuni, audil lum. Ilerum dicil:7u hoc est charilas ': nonmiai nos
    lies; qui noii est ex Deo,.nos non andit. Quasi dice- dilexerimus Deum, sed quia ipse prior ditexil nos,
    ret : Quia cliariiatein habemus, exDeo sumus:ei et misil Filiwn suum propi.iatiOnem pro yeccatis
    qui per charitaiein novit.Deutn, audit nos, nos dico noslris. Dileclio Patris probala esl, qtiia misit Fi-
    praedicalores veritaiis; et qui nori est ex Deo,/id es.l Jiiiui; dileclio Filii, quia prb nobis morluus est.
    qui uon habet chariiatem, nos rion audil: quia Quasi diceret : In^lioc esichcirilas, id csi in bae
    (ainalis hpinp non percipit ea, quae sunt Spiritus. lnanifeslata inissione, qiia Deus Paxer hiisit Filium
    Dei {/ Cor. xi). In Itoc , ait ,• cognoscimus spiritum, suum pro noslra salule. JVouquasi nos dilexerimus
    verilatis, ei spiriiuin erroris. Ac si apertius dicpret: Deutn, idest non prius dilexiirius, ut quasi nierito
    Qui audil nos, babet spiriium verilatis; et epii non nostrx dilectionis ipse diligeret nos;'sed quia ipse
    audit rios, habet spiritnm crrorisc. pripr diiexit nas, ut, prseeuiHe gratia ejus, nos eum
    281 EXPOSITIO IN EPISTOLAM 1 B.JOANNIS. 282
    difganiiis; el inisit Filitim suum propiliatipnem proi A noyimus, el percoi:foi;laniciri Sphhiimtestificqmur,
    peccatis noslris in .experiir.ento suoe .djleclionis. qu.od non faciunl bi qui Spiritiun saiiciiiin non ac-
    Amavit iniquos, sed non jniquiialem. Dignmivestl ce|>erunl,quoniam P.alermisilFUium suuiii ad cogni-
    ergo, dilec.lissimifralres, ul sicui Deus nou exspe- liouem bomiiuini, niodo Salvaiorem inundi., in.fu-
    ctavii, ui nos .eum diligeremus prius,. sic- nos non turo Judicein. Unde scis; si liabesin te Spiriium
    exspeeteniiis, iil proximi nos diligaui, seri priores'• Dei?iiilerroga viscera tua, et, si suni plena" chnri-
    diligamus eos. Alia Iranslalio : Misit Deus Fjlium . ime, babes Spiriltim Dei in le,: quia Chariias Dei
    suum iilalorem, id esl sacrificatorem, pro peccaiis,, diffusa est in cordibus noslris (Rom. ..v). Sequiiur :
    nosliis destruendis. Qtiisquis confessus fueril quoniam. jesusest Filitts
    llerum subjungens ait : Charissimi, si Deus di- Dei; Deus in eo manei, et ipse inDeo. Quasi dicerel:
    lexil nos, ei nos debemus invicetn ditigere. Dilige, Nos per Spiritum dalum credimus ,et teslificamur;
    et fac quod yis. Sive laces, dilectione laces; sive efexeniplo noslro quisquis per eumdeiri Spirilum
    clanias, dilectione clamas. Quasi diceiet : Estote cpnfessus fueril vera confessione cordis, ut iiechoe-
    imitatores Dei, sicul filii charissimi, el dmbulate in reticorum fraudibus, iiec.perseculoriim tormentis,
    dilectione, sicul el-Chrisius dilexii nos (Ephet. v). , nec cariiaiiuin frairuin exemplo , nec propria fra-
    Sequilur : Deum netho vidit unquam. Ideo igilur gilitalc lilubel. El nos, inquil, cognovimus, el cre-
    diligere debemus ; quia ,cinri Deiis invisibilis sit, dirhus chariuili, qiiam habel Densin nobis, Ac si di-
    qiiasi conlra iialiirani percliarilatem euin videmiis, .• ceret : Nos vid.iinus, ei lestamiir quia Deus niisii
    sicut videnlur isia visiliilia sensibus"corporis nota. Filium siinm, et cpgpovimus qua causa boc fecil;
    Sed etsi aliquando boc inodo videndi visus est, nnn iion. yidelicel quia indigerei, non quia deberel ali-
    sicut isiaenafurse videntur, sed vbluniale visus cst . qui.:l,sed sola cliaritate: cum liaberet unicuin Filiiine,
    1
    specie qua voluii;; apparens latente natura, et in- noluil illuin esse unum , sed iitfraires baberel,
    commutabiliier iir se pernianenle. Eo aiitem modo adoptavit illi qui cum illo possidercnl viiani oetef-
    quo videlur sicut-esi, nunc fortasse videiur ab nain. Supra dixerat : Si ditigimus , Deus ihnobis
    angelis; e.l a nobis lunc videbiiur, ciiiiiaciiiiales matiel, bic dicit: Qni confessus fiierit quoniam jc-
    angelis fuerinius (Luc, xx). Sed eliam nec iuiic vi- sus esl Filius Dei, in Deo mdnet, el Deus in eo, insi—
    debitiir, sicul islavisibilia, quoe corjiorali visiOne nuans 4tipd qiiisquis habet djlecii.oneni in fratribus,
    ccrnuntur; scd Vnigenilus qui esl insinu Palris,ipse ille vere leslalur Jesuin esse Filiuin Dei. Qiiarum
    narrabit (Joan. i), qiiod uoifad .oculos, sed ad iiien- eiiini causaruni efiecius cpnv.eniuril, et ipse catisse
    tiiiui visioiiem-pertinel. Sicul eigb , si solcm isiuin-C C conyeiiiunl. Duin , dileclionem coiiiiiiendat, dile-
    viiiere vellenius; oculuni corpofis purgaiemiis ; sic ctionem Dei nec penjlus tacet,-nec. frequenter nb-
    volenies videre Deiim , oculiiin cerdispiirgenius. minat: dilectionein inimici omninb tacei, fialerhae
    Sed quia lisccvisioin futurosperalur,,quid ageiidum charitaiis frequenlissime .meminii. Cur hoc,cuni •
    est, quo solatio ulendum, dum adbuc peregrinamui" dieal ,non esse magnum , si diligahiusTebs qiii uos
    in corpore ? Hoc videlicel ut diliganms invicem ct diligunl, nisi eliaui ad .inimicos dilectio periingat?
    sic Deus in nobis manei,' ei cbaritas ejus iii nobis Sed qui usque ad iniinicorurii dilectiorieiri pervenil,
    perfecta est. Quasi diCeret': Si diligamus invicem, non iransibit Iraires. Oporiet eigo rit , niore
    sincera videlicet et disciplinabilicliariiaie, noii re- ignis, prjus occupelproxiina, el sic in longinquiora
    nrissa. el: desidiosa maiisiiclinliiie , Deus in riobis . descendat.
    ninneCinspirando
    ' bona , ei charilas ejusin nobis per- . Qui oplat dc inimieo ul frater fiat, fratrem dili-
    fecia «/. Ac- si dicaiur : Intipe diligere, incipit git, non enim ainal in illp.quod esi, sed quod vult
    3.)eus in- te esse : cresce In d.Ieciione, et aniplius esse. Sicut faber amat ligiium de silya recissum ,
    !ia;ilando in le Deus faciel le pcrfecium esse, ut dequo aliquid est faclurus, noii ama.l quod esi,
    diligas eliain iniinicum, sicui et ipse inimicos di- sed quod faclurus est. Non niinus crgo inoiiuii de
    Jexil.-Ilerum siilijungehS ail : In.Jwc cognoscimus . chariiate,<juia in mnlua dilectione est perfeclio
    quoniatn in eo manemus, et ipse in nobis : quoniam chafilaiis divinoe. Iteiuni dicit ; Deus cliaritas esi:
    de.Spiriiu sanao dedii nobis. Deus in nobis iiiaiiet, ' et qaimanel in cliaritqle iti Deo tnanet, et Deus in
    et nos in Deo, el de saluie nemo desperel; quia ctsi ! eo. Idem superius dixeral,ei ecce ilerum dicil, ut
    niorbi scelerum nos deprimunl, oiuiiijiotens esl nie- amplius coinmendct, et ul aliuin charitatis effectuni
    dicus , qui salvct; gaiiileaintis in 'Sjie, ut veniainus aiijiingal. Snpra dixil per cbaritalem fa.ciiim esso
    ad rem. Dicalur ilerum apeiiius : in Iwc cognos- .primum adveuluni Eilii Dei in niundtini, ad saluteni
    cimus quoniam.in eo manemus, id esl, si diligimus , mtindi; hic per eaindem cbaritatem aniiuniial salu-
    nianei in nobis: qubd lali experimento probainus, temfideliuin, in sec.undo advenlu in die judicii. Deus
    quoniam de Spirilu sancio dedit nobis, id est, sub- cliarilfis esl; el qui manet in cliarilute in Deo manet,
    liliter dedivinilale sua facil scire, el loqui, Etnos, . et Deusin eo. Yicissim iivse- habilanl, qui cphtinet,
    inquit," vtdimus et leslificainuf quoniam Pater tnisit et.qui coiitiueiur. llabiias in Deo, sed ut conli-
    FiUiimsuum,:Sqtvatdrem -muridiiQuasi diceret: Per neaiis; habiial. in. le. Deus , sed ; ui le; conliiieat
    - hoc probamus quod de Spiritii sanclo dedil iiobis ne cadas. Quoiuodo cadet, queiu conlinei Deiis?
    quia tsidimus,id esl, per iiispiianlcin Spiriunn iiue . NuIIalenur. lieruni ditil"': Iri Iioc perfecla est
    483 S. MARTINI LEGIONENSIS 28*4
    eharitat Dei nobiscum, ut fiduciam habedmus j\ amicos facerei. Sed quia miilii vesbotenus dicmit:
    tn diejudicii, quia sicnl ille est, et nos sumus Diligo Deum. Subditur : Si quit dixerit quia diligo
    in hoc mundo. Qiiasi dicerei : ln lioc signo potest Deum, et fralrem tuum bdil, mendax est. Qui diligit
    probari, quisque quanlum profecerit in chariiale. , fralreni, necessario diligil Deum, quia-diligit ipsani
    Inlerroga cor iuuin, el respondebit libi. Credil ali- ~. dileciionem , qua diligil fralrem. Ei Deus dileclio
    quis diem judicii, sed quia non est perfecfus chari- esl, el si diligil dileclioncin, id. est Deum, non
    late, incipit timere. Si ariiein perfeclus esset, fidu- polest odisse fratrem, qucni Deus diligit, et diligi
    ciam haberet, et sic desiderarci diem illum, et non. prsecipit. Dilectio dedit nobis, ut diligeremus eum.
    timerel.Quando aiiquls convei tilur ad pcenilentiam, Unde diciiur : Non vot me elegistis, sed ego elegi
    incipit timere, sed processu bouae conversalionis vos, el posui vos ul ealis , el fructum afferaiis, e.l
    discit non limere.sed optare, u,l dies judicii veniat. fructus vesler maneal (Joam xv).
    Unde dicitur: Cupio dissolvi, et esse cum Chrislq Iterum dicit : Qui enim non diligit frairem suum
    (Philip. i). Dicatur iterum aperiius: ln hoc per- qtiem videi, Deum, quem non videt, quomodo polest
    fecla ett charilas Dei nobiscum , id esl per hoc os- . diligere ? Per lioc videlicetprobatur inendax": id esi
    tendiinur perfecte diligere Dcum , si non limemus non videl Deuin, quia non habel dileclionem , ideo-
    adyentain Judicis, qnia qui timet, npn csl perfeclus B que non babel dilcclioncm, quia non diligil frairem;
    in cbaritate; ut fidticiain iiabeamus in die judicii, quam.si haberel,;yideret procul dubio Deum. Ergo,
    noii limentes apparereJudici:: quia sicUt ille. est, purgnto iiienlisociilo per dileciionem, lendamiis ad
    et nos suinus in hoc muridd, id est per lioc babemus contiiendam incpmmiitabilem Dei.substanliam. Fit
    fiduciam, quia iniitamur perfeclioneni dileclionis diversus et conlrarius fruclns, ut aliquando blaii-
    ejus in mundo, amando eiiam inimicos, sicut ille dialur, et charilas saevial. Ne quis ergo, Possuni,
    pluit supcr juslos et injuslos de ccelo. Iieriiin sub- audeat dicere, diligere Deum, eliamsi non diligam
    jungil dicens : Timor noii esl in chariiaie : sed per- fiatrem ; addit: E( lioc mandalum habemus a Deo,
    fecta charitas foras mitlii timorem, quoniam limor. ut qui diligil Deiim, diiigal ei fratrem suuiii. Qiiasi
    poenam habel (Matlli. v). Quasi diceret: Per hoc -.: diceret : Quomodo diligitis enin cujns ncgligiiis
    inlelligifur perfecla cbaritas, qnia in tali cbarilate, inriiidalum ? Qui ditigii Deum diligal el fratrem
    quoead imitationein divinse charilalis eliam inimicis tuuin; quia si fratrem non diligiu nec Deum diligil
    bene-facit, non est limor. Ut jam expositum est, cujus filios odil. Sequiliir :
    sicut non semper ad aequalilalcin, scd ad qiiamdam Omiiis qui eredil quoniam Jesus esl Clirislus, ex
    similitud.iiiem dicilur, sicut aures babco, sic et Deo natus est. Et omnis qui diiigii eum qtti genuit,
    iinago. Si crgo ad imaginein Dei facli. sumus, diligil eum qui nalus est ex eo. Oninis qui credii, id
    quarc non sicut Deus siimus? Timor locum proc- esl, qui sic vivit, quomodo Chrislus praecepil, ex
    parat charifali, sed perfecla cbarilas, quae' prO Deo nalus etl. S\ vero aliler crelit, et dwmonescre-
    inerito juslilise fiduciain babet, Ibras mitlit iiino- dunl (Jac. n). Opera anie fidem vel nulla, vel etiain,
    rem, de qup dicitur : Inilium sapieniiw timor-Do- si bona videaniur, sunt inania; fjuia"prieler Cbii-
    mini (Eecli, 1); sed et praesentes tfibulaliones facit sium,. qui est via, verilas, et vila euiciuniur (Joan.
    non linieri, quoniam timor pcenam babel, quia.ior- xiy). Vere qni diligil Detiin diligit ei fralrem siniin;
    quel cbiiscieiitiain peccaloruiri. Initium sapientiw iiani el qui diligit Deuin Patrem, diligit Deiiin Filium
    limor bomiqi (Psai.cx); /qub timore limel quisque , a Patre geniluin, el qui diligil. Deum Filiuiu, diligit
    incipiens opera jusliliae, ne yeniat dislricius Judex, ctiam Dei filios, qui sunt menibra illius capiiis.Eigo
    el se minus casligalum danmel. Pei Iccia cliaritas diligairius filios Dei, iii diligerejiossumus Filium Dei
    peffeciam facit jusliiiam, nec habel unde timeat; , cujus membra sunl; et diligendo Filium iniegrum,
    sed jridicium suum videre desiderat. Aliud est id est, cum suis incmbris, -diliga/nus el Patrciii. Di-
    limere Deum, rie' miltal le iii gehennam , qui leclio compaginat corpus Chrisli, utsii unus Cliri-
    timor nondum. caslus cessabii; aliud csl limere 1) stus; lia et qui amal fralrem, amal seipsum; cum
    Deum ne fe deserat, qui limpr castus .permanet in illo enim. ipse uiius (32) esi, nec polest non diligcre
    sseculum soeculi, et desiderat advenluin Sponsi, id Cbristum, qui membra Chrisli diligit. Sicui qtii
    est Cliristi. Qui aulcm limel, non est perfectus in . Filiumdiligit.qtii est idem cuni (55) Patre, necessa-
    cbaritate. Quare? Quia Deuin non.diligil, ut filitis rio eiPatrem diligit. Oninis aulein qui credit quo-
    palrem dulcissimum, sed limct utserviis doriiinum . niamjesus esiChrislns, exDeonatus esl. Revera qui
    crudelissimum. Sequitur : . Nos ergo diligamusi diligil Detini, diligit el fralrerii; et qui dillgii.eum
    Detim, quoniqm ipse prior dilexit nos. Quasi dice- qui genuil, diligit etim qui genitus est, securidum
    ret : Quia qui tliiie.t;riori.est perfeclus, nos ergoi~ quod genilus esl ab eo. El qnis nalus est ex Deo?
    diligamus Detim, ul perfecii simus;. qiioniani ipse: lllc videlicel qui credit, quoniain Jesus esl Filius
    prior dilexil nos nulla necessitate , ut de iniiuicisi Dei. El quis est qui genuil? Deus Paler. Qui ergo
    (52) Vnum hic loci correxit in ms. niihis scriipu-." ' dine, idem est quod unus ac unum legamus. Ille eniui
    losa manus, existimans forte locntam fuisse Glbs- queni amavero vel alier ego, vel iderii qnod ego per-
    sam quae uniimlegil de unilate nalurae iu divinis : aeqiie.dicitiir.
    quoniam vero agat de mulua amicoruinnecessitu- (55j Hocesi, idem quod pqter.
    285 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. JOANNIS. 286
    diligit Deurrigeneranlem in fide, diligit generatum A aquam baptismi el sanguinem passionis; et non
    Iii fide. Et convenienter loquens de dileciione, me- soliim dignatus est baplizari propier noslram ahiu-
    minil iidei, quia si quis adeo esl durus; ut negligal tionem, et ul baptismi sacramenlum nobis conse-
    amare hominem propter hoc quod est lionio, ei in crarel; sed etiam sanguinem proprium dedit pro
    «odem exsilioest, monendus est ut sallem ideoeum noslra rcdemplione.
    niligat, qju.iaex Deo nalus est, el quia ejusdem gra- Iterum dicit: Non inaqua tolum , sed in aqua el
    lioe particeps est. Sed quia multi diliguul proximos sanguine, Eccc quoe fides vincii, quse videlicel crcdit
    propier consanguinilatem, vcl temporale comnto- -verum hominem et verum Dcum Jesum Clirisluni.
    dum, deierminat qui sit verusamalor proximi, cuin Et' spirilus est, qui tetlificatur quoniam Chrislus est
    subjungit: In hoc cognoscimus qnoniam diligimut veritas.Quasi diceret: Licet Cbrisius secundnm ho-
    natot Dei,cum Deum diligamtit, et mandala ejus fa- miiieni sit passus, tamen Spirilus sanclus visus est
    ciamus. Quasi diceret: llie recte probalur diligere super eum baptizalum in specie columbse (Maith.
    proximum.qui eliam Deuiri diligit. Elne quis seipsum m). Ycl spirilus, id est, oinnis spiritualis doctor
    de amore Dei falleret, et verbo tenus riiccret, se lestaiiir hoc, qnod Christus est verilas, id esi, verus
    amare Deiun; addit: Et mandata ejus facimut. Ite- Dei Filius, non pbantasma : verus medialor el re-
    ruin subjungens ail: **conciliator, immunis a peccato et siifiiciens ad lol-
    llae etl charilat Dei, ul manduta ejut custodia- lenda peccala niuiidi. Herum subjungit dicens: Quta
    mus; el mandala ejut gravia ndn sunl. Quasi dice- . tres tiiut qui tettimonium dant in ccelo:.Pater, Ver-
    rel: Ideo conjungo, ul Deuin diligamus et mandala bum, ei Spiritut tanctui. Pater dedit leslimonium
    ejus faciamus, quia aliter non est dileclio. Regem . deitatis, quarido dixil: Hic es/ Filius meus dileclus,
    iion diligit, qui legem ejus odit; ex amore ergo re- in quo mihi complacui (ibid.). Idem eliam Dei Filius
    gis, lex ejus debet implcri..Hwcest, inquil, cliarilas ; teslimoiiium dedit, qui in monle traiisfiguraius,
    Dei, id esl, per hoc probaiur charilas Dei esse in poleniiam divinitaiis, ei speciem xternae bealitu-
    nobis, si maitda.'a ejus custodiqmus., quoe Iibenler dinis ostendit (Marc. ix). Spirilris eiiarii sancliis
    sunl custodienda: quia mandata ejusnon tuntgra- lesiiuioniuin dedil, qui super baptizaium in specie
    lia diligendo filibs Dei, id est non iraliunl deorsum cbluiubse requievil, vei qnando invocalionem nomi-
    ul laleiiium plumbi; sed sursum vebii, el excelsos nis Chrisli corda credentiuin implevit. Periioc ergo
    facil custodia niandaiorum Dei; et mandata ejus mahifestissime apparet quod Jesus esl verilas, id
    gravia non sunl, quia jug.ura Dei suaveesl, et onus" est, veius Deus ei verus homo; quia de utroque
    leve (Matth. xi). Quae boriiinibus natura sui dura „ certiim habemus (estimoniuiri: de deitale videlicet
    sunt ei aspera, amor Dei et spesprsemii facil levia. per Patrein, ei Filiuni, et Spiritum sanctiim; de
    Si quis gravia esse dicat, infirniiiaiem suam accu- liuinaniiate vero per aniinam, aquam, et saiigiiiiieiii.
    sal, quiaforii levia sunl. Etvere Dei mandala non Et hi tres urium sunt. Quasi dicerel: Hi tres eam-
    sunt gravia, quia omne quod nalum esi ex Deo, vincil dem rein leslanles, unus Deus sunt. Ei.iret sunt
    mundum. Nascilur ex Deo qui diligil Deum et prb- qui ietlimonium dqnt in lerra: Spirilut, id esl, hu-
    ximum, qui de lnandalis Dei ila se insliluit, ut ea maria anima, quam, einisil in passione; aqua, et
    ad actionem perducat: et hic vincil muiidum, et sanguis, quae fliixeruni de lalere illius (Joan.wx):
    coiilemnit blandimenta vel adversitates saeculi, eiiam quod fieri noii posset, si vcram carnis naluram non
    el ipsas passiones corporis. Quserit quse sursum haberet. Sed anie. passi.pnem sudor factus sicut
    sunt.non quae super terram (Coloss. ni). El ne qtiis guttoe sanguinis (Luc. xxn), oslenditveritalem car-
    sua vinute confidai se posse vincere inundiini, sub- nis : boc autem quod de latere jam inortui contra
    dil: Et hwc esl vicloria, quw vincil mundum, fides naluraiii aqua et sangiiis vivaciler fluxit, teslalur
    nostra. llla videlicct fides quse per dileciionem ope- quod corpus Doiniui posl moriem melius esset victu-
    ratur, quoe et. Dei auxilium flagitat. Demonstralive ruin, ei mors ejus vitain nobis daret. Quod vero
    quasi digilo oslendit fidem lanquam confitentem ac D sudor ejus sicut sanguis in lerram fluebat, signlfi-
    permanenieni. Iterum dicit: Quit eti qui vincit mun- cabal, quia suo sanguine. Ecclesiam toio orbe lava-
    dum, niti qui credit quoniqm Jesus etl FUius Dei ? ret. Iterum dicit: Si tesiimonium hominunt occipi-
    Deterniinat quae fides vincil luundum, scilicel fides mus, tesiiinonium Dei majus est. Ac sidiceret:
    Cbristi. Quasi diceret: Yere perlidem vincitur mun- Si leslimonium Iwminum accipimus, id esl, quia ila
    dus, quia per aliud non vincilur. Ac si aperlius certa testimonia habemus, ergo hsec debemus acci-
    dicereiur: Quis est qui vincil mundum, id est, quis pere; qiiia etiam testinionia hbminiim, qhi mentiri
    possit conieinptum mundihabere, nisi qui creAt possunt, solemus accipere, tesihnoniuni Dei majut
    Jesum esse Chrislum, qui prophelalus esl, et qui est, id est, irielius ad accipiendiim. Magiium lesii-
    jungil digna opcra fidei ? El quia sola lides et con- nionium David bominis, quod de Filio Dei perhibet
    fessio divinitaiis Clirisli non sufiicil ad salulem, et dicens: Dixit Dominus Domino tneo, sede a dexlrit
    ad vincendum nTundum,addii et de ejus liumanilate meis (Psal. cxix), etc. Qui etiain inducil Filinni
    dicens: Hic est qui venil per aquam el sanguinem loquentem dePalre cuui ait : Dominus dixit ad me:
    Jesus Christus. Quasi diceret: Qui cral aitenius, ye- Filius meus es lu, ego hodie genui te (Psal. ii).
    nit ad salutem et remissionem peccaiorum, per Magnum tesiimonium prsecursoris qui ait: Ego ba- .
    287 S. MARTINI LEGIONENSIS 288
    ptito yos in aqua: ille autem bapiizabil vos in Spi- A i riiam vilatn habetis wlernam, qui credilis in nomine
    riju sanclo (Matlh. 111).Sed majus esl lesliinonjuin Filii Dei. Qiiasi diceret: Hwc scribo vobis: id est
    P.alris, qui Spiriluni, quo semperplenus erat, in his verbisdebelis atlhibere fidem, ul sciatis-quoniat-
    euin visibililer 'hiis.it. Quasi "dicerel: Si crediiis ho- vilam liabeiis wternam, id est.ut certi silis fulum
    minibus' prsenunlianiibus adventum illius;, magis vestrai beatiludiiiis,- qui crediiis in riomine Fili,
    credcre debetis Deo Palri Christum advenisse lesti- Dei, ne seducamini fraudibus eoium qui negam
    ficariti. Qiiohiam hoc esi lesiimonium Dei, quodma- Chrisium' esse Dei Filium; quia merilo lidei viian»
    jus est, quia teslificaius est de Filio suo. Ac si di- habebitis. Et hwc est, inquil, fiducia, quam habe-
    ceret : Per lioc leslimoiiium prbbo quod Dei lesli- mus ad~eum:'quia quwcunque pelierimus secjindwn
    monium majiis sit, id est, melius ad accipiendum . voluntatem ejus, audiei nos. Quasi diceret: Non lan-
    qiiairi lestimonia hoininum; qitoniam tesiificalus est tum in fuiuro bona cceleslia sperare debelis ex fide
    de Filib suo dicens : Hic esl Filius meus dilectus, iri Clirisii, sed etiairi in hacvita esl fiducia; quia im-
    quo mihi cOmplacui (Mal.h. ni). Sequilur: Qui credii petrabiinus quidquid salubiiter peiierimus. Quasi
    in Filium Dei,habel. testimonium Deiin se. Quia dicerel: Quoeciinquepetierimus, non secundum no-
    Paler lestnttir dc Filib, credamusiii Filiuni: quia slfa carnalia desideria; quia, quid oremus sicut
    qui in-Filium credit, ei ita bene bperando lendit in B ' oporlel, nescimus (Rom. vni), nisi ipse siiam nobis
    ipstim Filium, habel lestimonium Deiin se, Quasi oslendat volunlatem, qui ineli.ns n.osiram quam nos
    etiam de eo lestatur Dcus, quod ipse sit credens, ipsi inlelligii iililitatem. Postnlemus ergo juxla vo-
    erilqiie in nuinero filiofurii Dei, ipso Filio suis ila lunialem iJlius qui dixii: Qtiwriie primuin regnum
    pollicenie: Si quis milii minislrdveril, honorificabil Dei eiju.slitiam ejus (Matth. vi); et audiei-nbs dando
    eum Pater meus,qni est in cwlis (Joan.:xu). Si ergb effectum nostrte petilioni. Aliler: Quod pelierimus
    Deiim lesicm tifoelidei babueris, qiiid le liominum secundum volunlalem ejus, vel [forl. ut quod velii]
    infamia vel persecuiib lsedil? Uride dicilur: Si Deus quod rogaverimus, vel quales nos esse desideral ad
    pronobis, quis couira nos? (Rom. vin.) Revera qui rogandum veniainus. Si volumus salutem noslram,
    credil in Filium Dei, iiabel leslihionium Dei in se; vel proxinii, non discordemus a volunlale Dei. Sed
    quia intelligit Pa.irem esse vcraceni in tesiiine- si volunlas nostra per ignoranliam a voluniate Dei
    nib Filii. Qui antem non credii, tiicil Pairem liien- recedit, hojia volunlas Dei noslram siuliani corrl-
    lilum. '..• gaf, ut Paiilo apostolo conligil. Muliipliciter hic
    Unde sequiirir: Qui noii credil Filio, mendacem bealus Joannes qnae proemiserai, inculcai, ut hos ad
    fqcil. eum, videlicel quoniam non credil tesitmonio, < r oranduin vivaciiis excitet, dicens : Et scimus-quia
    quod tesiificalus esl Deus de Filio suo. El hoc esl Deus audil rios: el quidquid petieririius dabit nobis.
    lestimonium, quoniam vilam wlernam dedit hobis' Quasi diceret : Nbn lanlum in fuluro lempore
    Deus. El hwc vita in Filio ejus est. Ae si aperte di- audiel nos, sed eiiam scimiis quod quotidie au-.
    ceret: Qui ncn credil Filio dicenti, Ego el Pater dii.; ct per hoc qtiod jam audimur, certi sumus de
    unum sumus (Joan. x), mendaceni facil emn qui fuiriro
    dicii, non esse Fjliuiiiiiiiiiorem Paire. In quo facit Iierum dicit : Scimus quoniam habemtis petitio
    eum mendacein? In iiOc videlicet, quoniam non cre- hes, quas postulamus ab eo. Ac si aperlius' dicere-
    dii lesiiinonio quod tesiificatus esi Detts de Filio tur': Quia scimus quoniam iiabemus ab eo petilio-
    suo, dicens: Tu es Filius meus dilectus iri quo tnihi nes quas poslulamus, riiliil peiimus quod ei sil
    bene complacui (Matih. xvn). El iteriim in passione: adversuni; niliil,nisi quod nos docuit, quod nobis
    Clarificavi , inquit, et iteruin ctarificabo (Joan. xn). iiispiravil, pelimus ; et, si in aliquo erramus, sla-
    Et hoc esiiesiimonium quod de Filio stio icsialus lim^errata cofrigiriius. Hic lbquilur de quoiidiajiis
    esi Deus Paler. Nanv et de nobis filiisadoptivis te- el levibus peccatjs, qhae sicut diujeile viianlur, sic
    slaius est, quod per illurii unicum Filium suum facile'Ciiranfuri Si dicle, velcogitatu, vel oblivione,
    eiiam riobisj'am in specie, in futuro yeroin re vitam D ; vel ignoranlia peccasli, confitere frairi.sicut Jacc-
    ajiernam dedit. Ei hwc, inquil, in.Filio ejus esl, id' Jius docei, et poslula ul pro te inletveniat; et si
    est in fide et confessione noininis ej'us, et in per- ille ilerum libi confiletur, lu etiam pro illo ilerum
    ceptiorie sacraiiieiitorumlllius; qiiia nemo venit ad inlerveni (Jac. v). Hic sufficit Dominica bralib, mu-
    Patrem riisi pereum (Joa.n. xiv); nec esl aliud no- lua confessio, levis pcenitentia. Porro si grave pec-
    inen in quo opor;eal:iios salvos fieri (Act. iv). Et ne catum fuerit, induc prsesbyteros Ecclesi* , et ad
    parum videretrir dixisse, vitam seternam esse in illorum examen casligare. Unde sequimr : Qui scit
    Ftlio; addil ipsum Filium esse illam vitam., Sicut _ frdtrem suum peccare peccdtvm non ad morieni,
    enim Pater habel vilam in semelipso, sicdedil Filio petat, el dabilur ei vita peccanti nori ad morlem.
    vilam habere in semetipso (Joan. v), qui dal suis Quasi dice'rei:Qutset'( pcr cbrifessionem, siveeliam
    vitam aeiernain sicul &\i: Quihabet Filium Dei in alio modo fratrem suuin peccare peccatnm non ad
    " se, habel vilam wlernam:
    qui nqn liabcl Filiuin, non morlein, id esl, non criminaliter vel usque ad linem
    habet vitam: id est, qui nonhabel Filium credeudo vilae; petal pro eo, et oralione sua dabitur ei a Deo
    et. imitandp, nou habtt vitam,* id est, salvari non fila : cidico peccanti non ad moriem, id est, vel
    poleril. Sequilur: Haic scribo vobis: ut sciatis quo- iisque ad liueni yilse. Si petimus scctindurii volun-
    289 EXPOSITIO 1N EPISTOLAM I B. JOANNIS. 290
    latem Dei, impetramns ; sicul quaiulo pelimus proi A i uioriem; el si in quibuslibet huTnana.fragilitaleiler
    fratre, pro qtio esl pelendum. David graviterpec- iiquerit, ne a maligno hosle possii tangi, defendit.
    cavii; sed quia ex Deo natus ad socieiatem eleclo- •Qiii in generalipne Dei perseyerant, peecare non
    •ruin Dei pertinebat, non peccavit ad morlein, sed possunt, neque a maligno hosiccontingi. Quombdo
    veniam pceniiendo meruil. Sicut peccalum ad mbr- , dies etnox misceri nequeonl, sie justilia el iniqui-
    lem" separat liomjnem a Deo, sic mors,animam a las, malignns et, generatio Dei iion comrhisceniur.
    corpore; de qno aperle subjiingii dicens : Est pec- Tangil vero aliquos m.aligniis hedens el afiligens,
    caium ad murlem, non pro illo dico ut roget qnis. scd non ad malum eoruin. Qui natus est ex Dep,
    Quare ? qtiia ipiod in bac vita non corrigitur, ejus iion peccat ad moiteni; qui non esl natus, peccat.
    venia fruslra posl inortem poslulaiur.Polesl hoc et Itcrum dicit •SScimusquohiam exDeonali sumus: et
    de omni criminali accipi. Dominus propersecnlo- mundus to'tus in maligho positus esl.^Quasi dicerel :
    ribus orare jiibet (Mallh. v). Joannes dicit non Ex Deo nali sumus, id esi, renaii in baplisino ; et
    orandum pro quibusdam ; quia sunt in fratribus mundiis tolus in maligno positus- est, id est, non so-
    peccala, quoe inimicorum perseculione sunl gra- , ltim mundi amaiores, sed etiarn iiuper nati, qni
    viora. reccalum (54) fratris e.sl ad niorlem , cum non habent discfeiioneni boni vei mnli, propter
    "*
    posl agnilionem Dei, quae per graliam Chrisli data primani proevaricaiionem periinenl ad regnum dia-
    esl, aliquis oppngnat fralerniialem , et adversus ' boli, nisi graiia, Dei eruantur a lenebiis. Ilenim
    graiiam, qua feconciliaius est, invidentise facibus subjungens aii : Et scimus quoniam FiliusOei vehii,
    agitalur. Esl peccatum noii ad niorlem, si quisnon el dedit nobis sensurh ut cognoscamus verum Deum,
    amore a fralre se alienayeril, sed per aliquam jn- el simus inFilio ejus vero. . Quasi dicerel: F.iliiis
    firmilalem animi ollieia fralernitaiis ii.bh exliibtie- Dei venii per carnem, npn. nisi propler iiostram
    rii. Unde Christus de cruce sic iriisericbCdiler ela- -salutem,,el dedil npbis credentibus sensmn, ut
    'inasse legitur : Paler ignosce eis, non enim sciunt credendo verum Dei Filium, cognpscanius verum
    quidfaciunl (Luc. xxifi). Nendum enim per graliam Dpum, et simus amando in FiJib ejus vero, ut-
    sancti Spiritus pariicipes facti, societaieni sanctoe merabra; Per hunc erimtis dii in Deo, et.viventes
    fralernila.lis inicrant. Sic e.l Stepbanus cral prb sine fine in vivenle, sine inilio vel termi.no..Hic est
    iHis qui graliani nou accceperant (Act. vn); Paulus verus Deus et vilq mternq. Nemo sine divinoe gra-
    pro Alexandro non oial, quia jam fraier (55) erai tioecognilione ad vilam seternam pervenire., nemo
    ei fralernilalein .impugnabal. Pro his qui timore eognoscere Deum sine. gratia Dei potesl; quia
    siiccubuerant, orat dicens: Omnes me dereliquerunt: Q wcmo noi'i( Filium , nisi Paier; heque Patrem . quis
    twnillis impu<e(tir(|/rim. iv).Iieriiriistibj>ingens,.ail: novil nisi FHius, el. cui voluerit Filius revelare
    Omnis iniquilas pcccalum esl : el cst peccatum ad (Malili. xi). EtPatrem et.seipsum iriem Filius revc-
    morlem. Quasi diceret : Yere esl orandum pro lai, qrii carnaliter visihilis apparens, diviriiialis ar-
    peccanlibus non ad niorlem; quia multis peccntis cana per evangeliurii niundo palefecit. Sequimr :
    occupanlur omnes,.. el nemo pblesl sine peccato Filioli, cuslodile vos a siqiulacris. Quasi diceret :
    esseJJofr. xiv) quia owiits iniquilas esl pcccatum : Qui verum Deuni cognoscitis, et ;yitani aeternam
    sed sujira alhrpcccata/ esl peccalum ad morierii, exspectatis, cuslodile yos a d.betrinis lioereiicoruni,
    quod non Iiumana fragililafe, sed invidia el odio qui speciem saiictilalis sibi assiimunl; qui pravis
    coihiriiltilur, el ideo oratione justprum non.ptif- doginatibus gloriam incprrup.tibilis Dci in .similjtu-
    gatur, quoniam talia qui agunt regiinm Dei non con- dinem corruplibilium rerum cpmmuiant. .Simula-
    sequenlur. (Gal. v). Ac si aperle dicatur :' Omnis croniim eliam servilnsayarilia esl. Nam et quimun-
    iniguilas.peccalum esl, id esi, quidqiiid ab sBtjuiialis dum Deo proeponuui, idplolatroe siint (Ephes. v).
    ralione discrcpal, inter peccala numerattir; sed (56) ( FueruiH, ut ait beatus Isidorus , quidam
    liiinima jusiis non obsunl. Qnsedam vcro ab bmni viri forles ve! uibium sedificalbres, quibiis moiiuis,
    justitia ita discbrdant,ut, nisi corriganlur.in pcenani D homines qui eos dilexeruni simulacra finxerunl ,111
    merganl. , habefeiit aliquod ex eoriim imaginum contempla-
    Sequilur : Scimus qnia qui nalus esl ex Deo, nOn lionesolalium. Sed paulatim hunc erroreni.persua- '
    denlibus deenionibtis ita
    peccat : sed generalio Dei cpnserval eum,el malignus , in.ppsteris irrepsisse
    non tangiteuiri. Quasi diceret: Qui senien Dei in se- dicilur et crevisse, lit quos illiprosola iiomiiiis
    liabet, non polesl peccare ad morlem , id esl, non nieinoria honoraverunt, successores illofnm deos
    potesl simul operare justiliairi et peccaium, sed . sibi constinieienl, aique colcrent, Simulaerorum
    generaito Dei conservqt eum; id esl, gratia qna fe- itaque usus exortus esi cum ex desiderio; mortuo-
    generati sunt, qui secunduni proposilhm vocati rum consiiiuereulur imagines, vel effigies, tanquam
    sunl sancii, sertiai eum ne commitlai peccalum ad in ccelum receptis, pro quibus se. in terris.doemones

    (5-i) ExGlossa ordin-aria, ut caetera omnia, de- diliir.quem.AposloIus.lradidii Salanae, cum Hyme-
    sini-.pta est h3e.c exposilio; sed plonius explicat na'0 (/ Tim. 1), el.si ex nuniero erat eorum , qui
    Aiigusiinushunc locum in lib. i, De scrm. Doin. in cirra fidein nqufragaverunl.
    nionie, can. 22. (50) Lib; vin Etymolog:, cap. II.
    (55j Frater eral Alexander, si idem est, ul cre-
    291 S. MARTINI LEGIONENSIS 292
    eolendi suppbsueriint, el sibi sacrificari a deceplis, A coelestibtis nos per' eum discipliuis instrnerei, a
    ei perdilis, persuaserunt. Siinulacra ad simililudi- pcceali iinda baptismatis ablueret, de ahtiqui boslis
    iiRiri nuncupaia , eo quod manu arlificis ex lapide manu redimcrel, in filios adoptaret, ccelum nobis
    aliave materia eoruni viijtus imilanliir iii quoruni ho- aperirei, angelprum societatem concederet.et, quod
    nore fingiiniur.Ergosimulacra, vel pro eoquodsrint est muho bealius inulloque felicius, se ipsum nobis
    similia, vel simiilala alque conficia dicunlur, unde in glofia sua vidcndum proinilleret. Quia igilur ex
    el falsa siinl. Et notandum quod Latinus sermo eo tumus riati, id esl vcrbo ipsius generati, dignum
    sit in Hehrais. Apud eos eniriiidolum sive simula- csl ul euin super omnia diligamus, et proximos.
    criim Sehiei\f; Seluui] diciiur. Judaei dicunt ijuod nostfos sicut rios ipsos ainemus, quia veraciler
    Ismael pririius siinuiacrum lulo feceril. Genliles Deum Palrem non diligimus, si proximhm, qui eum-
    auieni prihium Pronieiheiim simulacra. hoininum derii nobisciim liahel Palrem, odio habemus. .
    de lulo finxisse perliibcnt, ab eoque iialairi esse ar- . Deum ergo diligamus menle inlegra, el liliis ejus,
    tem siinnlacra et slaluas lingendi. Unde, el poeue id cst prpximis iiostris pro posse provideamus bona.
    ab eo homines primum factos esse confinguiit, fi- Ciiin metu el reverenlia serviamus omnipolenti
    giif aie propier efligies. ApudGroecos aiilein Cecrops, " Deo , el proximis nosiris, si riecesse fuerit, subve-
    sub quo priiiiiim in arce bliva orta csl, et Alhe- niamus corde pleno. Offcramus Deo afiectum purae
    iiieiisium urbs ex Minervse appellatione noinen devolionis, elimpendamus proximis affecium pioe
    sorlita esl; liic priiiius oinniuiii Jovem appellavil, compassionis. Mens nostra erga Deum sit liumilis
    et simulacra reperii, aras iiisliluii, viclimas imino- et devola, el erga proximos ulilis et benigna, pura
    lavit; qiioe nequai|uaiii isiiusmodi fes in Grsecia sil semper in corispcclu Dei conscientia, ei manus
    unqiiam visa fuerant. i erga proximos larga. Mens in oratione conteniplelur
    Adinoncal ileruin bealus Joahnes discipulos suos, Detim interioribus oculis, el per chariialein mise-
    diceus : Filioli, cuslodite vos a simutacris. Cnm le- reatur proximi in necessitalibus suis, temporeora-
    siimonium perfeclionis in niullis perhibiieril illis, tionis eleveiur devote in conlemplaiibne Creaioris,
    tanien polesl tiineri ne aliquis nuper conversiis tempore necessiiaiis compatiatur sollicile proximo-
    reliquias supcrstilionis idblorum nientc retinueril. rum miseriis. Sed si mens exlerius libenler lerrena
    Ul crgo superius dictum est, qui inundum Deo concupiscit, cOncupita inhianler acquiril, acqnisila
    prsepoiiUnt, idololalrte siint. (57) t Idolol.ilria ido- avare possidel, nee Deum perfecte inlerioribus
    loriim serviius sive ciilliira interpretalur. Nam.. oculis coritemplari poieril, necin necessitatibus pro-
    >«Tfit« Graice, Laline servitus dicilur. Quae quani- Q ximoium ulilis erit, qtiia dum iranseunlium rerum
    luin ail veram religionem attiiel, non nisi uni et soli , desideriis inyolvllur, ad omne opus peifectionis ini-
    Deo debeiur. Hanc sicui impia siipefkia, sive hoini- pedituf. Undc bealuni Job dixisse legiiur:
    riiiin sivedaemonum sibi exbiberi jribel.velciipil; ila lnvolutw sunt temilw gressuum eorum (Job. vi).
    pia huniiliias angeloruni, sancioiuni, vel hbniinum, Gregorius (38): • Omne quod involvilur in se ipstini
    silii obtaiam rccusat; ct_ cui debetur insinuant. replicatur. Et stini iionnulli qui seducenlibus vitiis
    idoliim auteiii est siinuliierum quod lihmana eiligie obviare quasi ioia inteiitione deliberanl, sud irrueiile
    factuni el coiisecraluui esl, juxia vocabuli inter- teniaiionis articulo, in dclibeialioiris proposilo non
    prelationeni ; «ISof eniin Giicce formam sonal; , perdurani. Alius lianique pravo usu superbioe iufla-
    e| ab eri pci diii.iiiulioiieni idoltim dictum est. » liis, cuiii magna esse praemia bumililalis consideral,
    Si ergn, fralres charissimi, qui iniiiidum Deo proe- adversum semelipsum s'e erigil, el quasi luriiorem
    ponunt jdololatroe exisiunt, neccssee.st ul sectniduini lurgidi faslus deponil, exliibere se quibuslibel con-
    beatissiini Joannis cousiliuin, inuudum, id esi,con- liimeliis liuinilem promitiil; sed cuni repente, hunc
    ctipiscenliaiii imindi per Dei chaiiuiem despicia- uiiius veibi iiijuria pulsaverit, ad consuelam pro-
    mus; ~etDeuiri omiiibus, quae in ceelis el iu leirisi liiius elalioneiu redii, sicque ad luiuorem duciiur,
    smit creaturis cunciisque cariialibus desideriis pra>- D I ut iiequaquaiii quod humilitaiis boniiin concupierai,
    ponaihus, iil noii idoiolalraj ellicianiur, sed dignii recordeiur. Alius avaritia oestuans, augendis facul-
    servi Dei c»se niercamur. Ad hoc enim nos verboi laiibus anhelans, cuiii prseterire omuia velociier
    suae praedicationis genuii, ui illiiui in omnibus ett conspicit, vaganiem per conciipisceniias menteiii
    super omnia, quasi diilcissiniuiii Pairem diligainus,, figil; Decernii jani nibil appelere, adepta tantuin-
    eiijue iota irienie, veluti sumiiio boiio adlitereainus,, niodb sub iriagni moderaminis freno possidere; sed
    ac pro viribus, sicut provisori el gubernatori J)o- cum repente fuerini "oculis oblatat quae placent, in
    iniiio, servianius, quia tn ipso vivimus, tnovemur,, anibitione prolinus ineiis anlielal, semeiipsam non
    ei.iumui[Act.x\i\), capil, adipisceiidi haucoccasionem quseril, et oblita
    : Digiiiim quippe esl, ul etun snper' omnia diliga-• coniincnlioe quain sccum pepigerat, cogilationum
    iiuis, quia ipse/prior per charitateiri suam nos dili-- stimulis sese jier dcsideria acquisitionis inquieiat.
    gere esl digliaius. In tantuin nos dilexil, ut ad nes3 Alius luxuriae labe polluilur, et longa jani coiisue-
    Filium suae cbaritaiis inisericerdiier initieret, etf-• tudine capius leneiur, quanla auieni caslilatis sil

    (57) lbidcm. (S8) Lib. viti, Mor., c. 12.


    295 EXPOSITIO IN EPISTOLAM I B. JOANNIS. 294
    niunditia, conspicil, el a car-ne vinci lurpe deprer. A gloria ad defensionem sui aiiimum erigil, et illam
    liendil. Keslriigere ergo voluptatiim fluxa deliberal, vicius tolerai, quam superavii. Alius inanein jani
    el resullare consueludini qtiasi lolis.se vifibus pa- gloriarii subdidii, el tainen impaiieutiam necdum
    rat; sed objecla otulis specie, vcl ad memoriam siravit, et cum multa resistentibuspei impaiieniiam '
    reducla, cum subila lcntatioiie concuiilur, proliniis iiiinalur, erubescens non imphre quod loquitur, sub
    a pristina pracparatione dissipalnr, et qui conlra inaiiis gloriae jugum levocatur; el hoc vicius per
    Jianc clypeum deliberalionis erexeral, deleciationis aliud lolerat, quod plene se vicisse gaiidebal. Sic
    jaculo confossus jacel, sicque eum luxtiria inefmcni ergo ope vicaria fugtiivum suum vitia reiinenl, el.
    superal, ac si nulla coiilra eum iulenlionis arnia quasi jam amissuiri sub dominii Jure recipiuin, al-
    praeparassel. Alius irae flammis accenditur, el usque que ut vinctuni sibi vicissim Iraduni. Perversis
    ad inferendas proximis conttimelias effrenalur. Cum itaque involuiae siini gressuum scniiiae; quia etsi
    vero nulla furoris oecasio animum pulsat, qiianla dcyicia una nequitia pedem levanl, remanciiie la-
    sil niansuetudinis virlus, quania patientiae alliludo men altera, hunc in ea etiam quam deviceranl, im-
    consideral, seque eliani contra conliimelias palien- plicant. Aliquando vero involutis grcssuum semi.iis,
    ter teinperal; sed cunr parva quaelibel conuiipiionis ci.u.na. culpa non devinci.ur, et alia pcrpelratur.
    occasio nascitur, repenle ad vcces conlumeliosas B Nam saepe fuiio riegalionis fallacia jungiiur, eisacpe
    mediillittis iiiflammatur, iia ul non solnm ad nie- •'culiia fallacise perjurii leatu cumulaiur. Sscpe quod-
    nroriam patienlia promissa non redeat, sed.semel- Kbel viliuni impudenli praesumptioiie commilliiur;
    ipsam niens, el ea quse lcquiiur convicia non agiio- ei ssepe(quod omniculpa filgrayius)eiiain de coni-
    scai. Cumqiie furori plene salisfecerit, quasi post misso viiio superbitur. Nam quainvis de viiiute
    excrcitium in tranqiiillilatein redil, el lunc se ad nasci elaiio soleat, nonnunquam lauien stulla riiens
    silentii clauslra recolligit, cum linguae non palien- de perpelraia a se nequilia exaliat. Sed cum culpa
    tia, scd procacilatis suae satisfactio freiium ponil. adjungittir, quid aliud qtiam iuyoiul s semiiis alque
    Yix igitnr sero post convicia illala se cohibel, qiiia innodatis vinculis pravorum grcssus ligantui? linde
    ex 'cursu ssepe spumantes equos non proesideniis bene deperveisa mente sub Jndaiycsjicce jierlsaiani
    riextera, sed campi lerminus coercet. Bene ergo de dicitur: Eril cubile draconum, et pascua »/. uthionum:
    reprobis dicilur: Involutw tunt tentitw gressuum el occurren; dwmonia onocemuuris, el pilotut clama-
    eoruntj quia recla quippe deliberando appetunl, sed bit aller ad allerum (lta. xxxiv). i
    ad cousiiela semper inala replicantur, el quasi extra. Hispaniarum dociorem Isidorum interrogeinus,
    se leusi, ad semelipsos per cireuittim redeunt. Qui <_ et quoe nobis de istorum iialttris aniinalium dixerit,
    hona quidein cupitint, sed a malis nunquam rcce- in cominuiii audiamus : i (59) Draco, inquit, uiajor
    diini. Esse quippe buniiles, scd lamen sine despeclu; esl cunclis scrpentibus, sive omuibus animaiiiibus
    esse contcnii. propriis, sed sine neccssitale; esse super terram. Esl autcm cristatus, ore parvo, et
    casli, sed sine niaceratione corporis; essepatienies, arclis fislulis per quas Irahil spiritum, el linguain
    sed sine coiitumeliis volunt. Cuinque adipisci vir- exeril. Yim autem non in deutibus, scd in cauda
    lutes quaerunl, sed lahores virluiuin fiigiunl, quid hahel, et verbere potius quain deniibus nocel. Slru-
    aliud quain ei bclli cerlamina in campo nesciunl," Ibio Graeco nomine dicitur, quod aiiimal iu siinili-
    et Iriumphare in urbibus de bello coneiipiscunt ? ludine avis pennas habere videtur, lanien i.e terra
    Quamvis Jioc, quod eorum semilse iiivoliiiseinemo- altius iion elevatur. Ova sua fovcie neglgii, sed
    N
    itiiiiur, adlnic inteljigi el aiiler possil. projccta laiiluiniuodo, folu pulveris aninianiiir (40).
    i Saepe namque noniiulli qnaedain viiia subigere Daemonesa Groccisdidos :iiiinl, quasi S«ipmvu;4id
    sibi negligunt. Cumque se conira ista non erigunl, eslperiios ac rerinii scios. Pravsciunt eniin fu.ura
    eiiairi et illa conira se reparanl,'qtiae jam subege- inulta, unde et soleni rcsponsa aliqiia i'are, qiianiv s
    runt. Alius namque jam carnem a luxuria edointiil, fallacia. Incst eis cognilio refum plusquani infiriui-
    sed lariicn adhuc menlem ab avarilia r.ou refienavil: R l lati humanac; pariim subtiliori acuiniue, partini
    cumqiie se in mundo proexerceiida avarilia rciinel experientia longissimae vilse, partiin pcr Dei jussiini
    el a lerrenis aclibus non recedii, eruuipente occa- arigelica revclatione. Hi coiporum aereoruni naliira
    sionis articulo, eliam in luxuriam labilur, quam. vigeiil. Auie transgressiouem quideni ccelestia coi-
    jam subegisse videbalur. Alitis avaritiae aesliim vicit, ' pora gcrebant; lapsi yero. iu acriam qualilate:h
    . sed nequaquam vim luxuriae subdidil; eumque ex- conversi siiul, uec aeris illius ptirioia spaiia,sed ju-
    plendae luxurise pretium proeparal, jugo quoque sla [/'. istaj caligiuosa lcnere peiinissi siinl, qui eis
    avaritiae quam dudum domuit, cordis cervicem sub- quasi carcer esl, usque ad leinpus judicii. lli sunt "
    dil. Alius rebellaiiiem jani iinpaticniiain slravit, prscvaricatbres angeii, quoruin diabolus princeps
    5ed inanein gloriain iiecdum vicii, ei cum se per est (41). Oiiocenlaiirum aiilem vocari aiunl, eo quod
    banc hbnoribus mundi inserit, confixus causaruin media pars bominis species, media asini esse dica-
    stimulis, cl iiupatieiitia caplus redit, cuinque iiianis lur, sicut et hippocentauri; quod equprum hoini-
    t:,
    (59) Lib xii Etymotog.,' c. 4. (15) Lib. xi, c, 3.
    (iO) LiKb.vui, c. II.
    ' ' ' *
    -29S . S. MARTINi LEGIONENSIS; ; :: 296
    numqiie in eis natura conjuncia fuisse pulalur, A ritmf.orma.au iiinnanacfligie incipilur, sed besliaJi
    Ceiiiauiis aiilem species vocabiilu.ri indidit, id est extrcmitate. lcrminafiir. Pilosi crgo noniine crijiisli-
    iioininem cquo mistuin, quos quidam fuisse equiles bet peccati -asperitas ilesigriatur; quod si quandb
    Tliessaloiiim dicunl, sed pfo eb quod discurre.iHes quasi oblentu ralipnis incipii, semper tamen ad
    "
    in bello velul 'unuin corpus equoriim scilicet el ho- irraiionaies molus leiidil. Ei quasihomo in besliain
    ni.iniimviderentur, inde centauros fielos asseveranl. desinii, diim culpam' per ralioriis iniagiriein in-
    Pbrro Monoeeiilauruni nomen sumpsisse ex lauro choans, usque ad irrationalem cffeclum trabit. Nam
    et bomine, quaJem besliam iriclusam dictint fabu- . soepe edendi deleeiatio servit gulae, el servire se
    lose iii Labyiintho fuisse. De qua Oyidius : siniulat necessitaii nalurse, cmnque ventreui iii iu-
    Seinibovemquevirum, seinivirunique bovem. gluviem exiendil, membra in luxuriam mergif.
    (OviD.; A. Atn. i\, 25.) Pilosus auleni alter ad alterum clamal, cum per-
    (42) « Pilosi, Grsece Panitw, Lalinc Incnbi appel- jictrata nequilia perpelrandam malitiam provocai;
    Janlur, s.ivelnvi abineundo passiin cuni animalilius: et quasi quadani coguaiionis voce, commissa jani
    iinde el Incubi dicuntur ab incumbendo, hoc est stu- culpa , c.ulpani quse adbuc connnliiaiiir, iiiviial.
    prando, Ssejieenim iinprobi exislunl mulieribus, el Ssepe namque, ul diximus, gula dicil : Si abundanli
    earuni peragunl concubiiuni, quos daenionesGalli cibo vel alimerilo cbrpus non reficis, iu nulloiiiiii
    Dusibsiiuncupanl, qui assidue banc peragunl imriiun- labore subsistis. Cuiiiqne lneniem pcr desideria
    (liliam. Quein aulem vulgo incuboneiii vocarit, bunc carnis accenderii, mox quoque luxinia verba pio-
    Uomani Faunum Timerium [/".Fiearium] dictinl, ad pria suggesiionis facil, dicens : Si niisceri Deus
    quem Horalius dicit; bomines corporaliler nollet, riieinbra ipsa coeiindi
    Faiiiie, Nympharum fugienluin amator, apta ii.sibus non fecisseii Cuinque baec quasi ex
    Perineos fines, el aprica rtira ratibne. suggerit, meniefn ad Jibidinuin effrenaiio-
    Lenis incedas. nem tfahii; quoesrepe depiehensa palrociniiiin niox
    (HOR'.Od., 111,xviii, 1., failaciae, el negaiionis inquiril; reamque se esse
    Dicai itaque Isaias propheta de perversa mente non sesiiinal, si nientiendo vitam defeudat. Pilosus
    suliJudaeoe specie : Erit cubile draconum, ei pascua ergo alter ad alterum clamat, quando sub aliqua
    slrutiiioiium'; et cccurrenl dwmonia onocenlauris : el raiiocinandi specie jierversani meniem culpa subse-
    pilosus clamabil aller ad allerum (lsa. xx.viv). qnens ex occasioife culpie prsecedehiis iliaqueat.
    < (45) Quid nainque per dracones nisi nial.iia ? Ciimque iianc peccaionim [/. {jeccata] dura aique
    quid verb slrutliibiiuin noniine nisi -hypocrisis dc- Q a.^peradeprimuiit, quasi convo.cali in ea concordi-
    .sigivuiir? Slrulhio quippe , speciem volandi liabet, ler -piliisi doininanlur. Sicque fil ul seniper se
    sed usum volandi noii liabet, quia et liypocrisis 9r'ssuuin semitae delerius involvant, dum inenleiii
    cunctis iiituenlibas iiiiagineiri sanctilaiis de se iii- reprobam culpa per culpaiu ligat.
    sinuat, sed tenere vitam sanciilalis ignorai. In « Sed inier bsec sciendum est quod aliquariio
    perversa igitiir mente draco cubal, el slruihio p.i- prius oculi [/. bculus] inlellectus oblundiiur, et
    scitur : quia et Jatens nialiiia eallide tegitur, et ppstiiioiiuin caplus animus per vana desideria va-
    iniuentiuin oculis siinulaiip boniialis anieferiur. gatur : ut caecainens quo ducitiir nesclat, ei camis
    Quid veio onocenlaiii'01'iiinnomine nisi "lubrici iigu- t-uaeillecebris sese libenter siibdat.Aliquando vero
    raiilur et elati ? Gioeco quippe eloquio ovor asiuus piius desideria carnis ebulliunl, et posi.Ionguiii
    dicitur, el ajipellalioiie asini lux.uria designaliir, usuiii illicili operis oculum cordis clauduut. iMam
    pioplieta atiesta.nie qiii ail': Vt cafues asinornm soepe iiiens fccia cernii, nec lairien audacter cbiitra
    carnes eorum (Ezech. ,xxni). Taiiri au.lein vocabulo " perversa.se erigit; el renilens vincilur, dum hoc
    cervlx superbia3 denioiisiraiui', sicui voce poininica .ipsum quod agi.i dijudicans, cnriiis sua; deleciatioue
    de Judocis superbienlibus jier Psalmistam dieilur: superatur. Quia enim pleruniqiie prius oculus con-
    Tauri pingues obsederunt me (Psul. xxi). Onocen- D leniplatibnis ainittiiur, el posl desideiia liujus
    laiifi ergo sunl qui, subjecti iuxuriae yi;iis , indi; niuiidi animus laboribus fatigaiur, lestaiiirSaiiisoii
    cervicenl erigrijii , iinde liumiliare debuerunt; quia ab Allopliylis caplns, qui jyosiquani oculos perdidit,
    carnis stiae voluptaiibus servienies, expulsa louge ad fflolam depulalus esl(Judic, xvi): quia hiiniiuiu
    vefecundia , nbn soltiin se ainittere reciitudineiii nialigni spiriius", posiquam leniaiibiiuiii Siihiulis
    hoiidolehl; sed adiiuc cliam de opere confusiouis intus acienrcoiileiiijilalioiiis.effodiuni, fbfisin cir-
    gaiident: Oiioceiuaiiris aiiteiii daeinpiiia oi cufruiit, tuiluiii labpriiin niitiiinl. Qhombdo ergo culpa pro-
    quia .maligni' spiritus v.ilde eis ad votVnndeser- deal, vcl quibusl.bet ex occasionihus "eruiiipat ,
    viuni, qups de bis gaudere cOnspiciuni , qtise flefe repfoboruiii laineri semiia; seaiper involuise 'suni,
    deliueruiii; tibi aperte subjuhgilur : Et pitosus cla- /ul jtravis 'conciipiscentiis dediti, atii hoiia niilia
    tnabit alier ad alieruih. Qui liaiuque aliipilosi ap- appetanl, aut appeteiiies iniifirio desiderio a'J bsec
    p.ellaiioiie figuraritur; iiisi hi quos Grscci Panes iiequaquain mehlis liberos grcssiis fendarit. Recia
    \f. Panas] Laiini vero'incubos vocarit?quoruiniiimi- cnini aut noii incipiuiii, aut in ijiso fracli iiinere,
    (42) Lib. yiii Etymolog., cap. II.' (43) Greg., ubi supra.
    297 . EXPOSITIO TN EPISTOLAM 1 B. JOANiNIS. 298
    ad h*c minime perlinguflt. Unde fii plerumque ut A Sunimopere ergo curaiei ul aniinas. yestras acci-
    coelesiein aniorem lassati deseram, seseque ab in piaiis, id-est, ne terrena itninoderate diligendo.
    lenliorie animi in carnis voliiptatibus sternani, soia eas in hoc muiidp perda.iis; sed ut, sludiis-spirilua-
    quae transeunl cogilent, uuJla qua> seciiui perma- • '.libus devote iiihaerendp, in viiam aelernam-eam in-
    neanl, cureni. Uude et aperie' suhditur: Ambutd- Venife possitis." Proesentia igitur bona tota nleniis
    bunt in vacuum, el peribunt. In vacuuni quippe ain- iiiienlione despicile, aelerna vero integra devp-
    biilant, qui nibil sectun de fructu laboris porlant. liorie desiderate, el ad hoc poiius sludele, ulante
    Alius namque pro adipiscendis. honoribus desudat, • conspectuin teterni judicis,- non vacui, nec nudi,
    alius niuliiplicandis faciillatibiis aesluat, alius pro- sed honoruni operuni ffuciibns refeiti, el incor-
    mereudis laudibus anhelat. Sed quia curicta lisec, ruplibilibus innocentiae cseterarumque virtiiuiin
    liic quisque moriens deseril, labores in vaciium stolis, quas videlieet in jirinii parentis praevarica-
    perdit, quia seciiin anle jndicein hiliil defert. Quo ', tibne- amisistis, induii, prseseniari feliciler '1116-
    contfaibene per legeindicilur : Non apparebis t», -.- reainini. Sil igitttr. niens plena dilectione pei et
    conipectu Domini vacuus (Exod. xxiu). Qui enini : prbximi, manus vero religioso insisiat -operi.Appa-
    proiiierendoe vllae mercedem bene agendo non pro- reaimensiniiovissinioexaminerepletafiuciibtis de-
    videt, in «onspeclu Dei vacuus apparet. Hinc de - votionis, el nianus efferat msnipulos justiliai inopc-
    "
    juslis" per Psaliiiislam dicilur •.'Venieritesautemve- ; ribus bonis. Praeterea.diligenter attendile, ne lmj«s
    mient curii-exsullalione porianles manipulpt suos iuiinili obleciamenlagressuum yeslroruin semitas
    (Ptal.EXXV). Ad examen qnippe judicii pprlantes . involvaiu, et vos ad seternam patriam lendeiite»
    inahipulos veiiiuntqui ex semelipsis recta opefa, : impediant, atque abelectorum Dei. societaie, quod
    quibus vitarri merearitur aelernain oslendiint. *>, absit \ extraneos faciaui. Cavete «liain nc dracp iu
    €as_siodorusi * Venienies iid .udicium qupd erit domiciiio meniis vestrsc cubet, hcc esl, ne inalitia
    comrnune oiirnii»nijii«nie.nlcum exsuliaiione; et est ibiregnei, et, desinens esse habiiatio Dei, fiat cn-
    hoc lanliim bOnorum, quia ad. gaudium non nisi bicriluin diaboli;quia ab illa se pnpcul d.ubio-ineiiie
    boni vepiunl. * Auguslinus: Venieni porianles ma- Sp.iritus sanclus elongal, in qna malilia regnat.
    nipulos sups, id.esl, fructum seminis, eoronas sci- llmle Pauitis ait : Non regnet peccaium in uslro
    licet gaudiprum et^exsulUilionis. Tnnc erit triiim- moriali corpere (Rom.w). ".'.. ..
    pinis lwlaiiliiiin, et iriorti insultaiiliuin, in qua bi . Jienini vos, dileciissimi fratres, moneo ut slni-
    geriiciiaQl. Qui ergo, utdicluni ,esi, dum in hoc ibioneni, immundam scilicei avcm.in veslra iiienle
    saeciilp vivil, bonis operibus non insislil, labofes Q piiscere non.permillatis, id est Iiypocrisim a/vobi».
    siies in vaenum pefdit; quia anle ocuios Dei niliii procul removeatis, ut npn alitid inlerius et aliud
    de brino opere seciim ducii. exterius anle oculos hpminuin ostendatis, sed h.o-
    (44) « Hinc :de unoquoque eleciorum per Psal- bituni quem foris specie praelendiiis, bonis moribus
    mislaiii iteruiii. diciiur : Qui non accepit in vauo oraelis. lievera strulhib, id est, byjmcrisis niea-
    cnimani suam (Ptai. xxin). Jn vaimin namque tem quam possidel quasi qnsedain pestis.depascit,
    aiiiiiiatn suairi accipit,- qui, sola pfoeseiilia cogitans, quia .ea.ni virtuiibus sub specie sancliiaiis. iiianem
    qiisesequurilur in perpeiuum HOIIattendil.ln vanuni facit, Onocenlauri etiam longesinia mentesancti-
    auiniam suam accipil qui, ejus viiain negJigeus, ei lalis vestroe, id esl, sripefbia et luxuria, quia ulrni-
    cuiaui carnis .aniejvonit. Sed animarii suam in va- runi iibi hacc duo cajiiialia yilia simul conveneriiit.
    jitim- justi non accipiunl, quia iiiienlione cohti- per.fe.ciio'boni operisiiulla ibi esse poterit. Alten-
    iiiia ad ejus utiliiateid fefefunt quidquid corporali- dile iterum ne dseihoniaibi cenlaufis occiirraiu,,
    ter bpefaiituii quatenus et irariseuntebpere, operis hbc esi, ne de sanclitaiis veslrse delrimenlo gau-
    causa nun transeal •quae viise proemia ppsl vitam dearii, ne vohis ad illicilum ojius faveant, he.,'
    parat. Sed haec crirare reprobi iiegligunl, quia pro- illiciia. suadendo,. vos ad perpeifanda ^vitia permn-.;
    fecio ambulanles in vacuum, viiain sequentes fu- ® veant. Chraic etiam -ne in menle veslra, qtise Spi-
    giuut, invenientes perdunt. Qut riou accepii, inquil, ritiis sancti dcbet essebabitacuiuin, pilosi liabitent,
    ihwnd-dnimam sutwi, id esl, qui non depulavit et.alter ad alleruin claniet, hoc est, ne pcccatn
    animam suam rebus r.on permaneniibus et caducis, niultiplicenlur, et expeccalo peccata oriantur, et
    sed, eaiu senliens iiiiiiiorlalein, aeierna deside- jam commissa adliue cemmiiteiida inviient, sed
    ravil. i ' expuJsis vitiorum sordibus, sit iii ea compunctio
    Yos iterum, fralres cbarissinii, posl supradicta lacrymaruin, seduJitas orationum , imulatio viiiu-
    lierurii attentius moneb, ut sanctofum Patrum lum, «ompassio proxiinoruiii, odiuin vitiorum, Dei
    verba quse aurc corporis percipitis, armario pecto- teinplum, bonorum exempLir operunt.xonieinplatio
    ris suinnia cum diligentia recondaiis, eaque bonif cre.atoris, alque omniuin coelestium virtutum. Ipso
    pperibus implere studeatis, ut velut bona lerra pnestanie qui in Trinilate pcrfecta vivit el regual
    eenluplicalum Creatori frueium fcddere valeaiis. Deus,' per oinnia ssecuia sseculorurii. Airien.
    . (44) Rursum Gregor.

    PATBOL.CCIX>~ . 10 _
    29ll; S. MARTINILEGIONENSIS 500

    SANGT;! MARTINI
    LEGIONENSIS PRESBYTERI -

    EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS.

    -Jercmias propheta-, fralres charissimi, inler cae- A } diviniius Tisilatur, inniiituf et riobis qnod qiianlo
    leras buinanl -jgeneris miserias-, quas pia compas- i; magis a sacciilaii lumullu recedimus, lanto magis.
    • sione deplorat; famem quoque spiritualis panis com- divina visilatione digni judicabiiiiiir.
    inemorat dicens : Pafvuli petiefunt panem, et non Proptferca videndiim.est quo modo visionis Joan-
    eraiqui frangerel eis (Thren. iv): Judaei qiiijipe et nes lalia vidit. Tres naniqiie modi sunt visionis :
    gentiles-anie adveritum.Chrisli eognilibne divinoe Unus scilicel cum ccelum, lerram, et similia cor-
    dispensaiionis parvrili, et rudes erani, quia Christi poris oculis videmus; alius cum* dormiehtes vel
    et Ecclcsise sacraiiienia nbn iiiielligebant. Panem eiiam vigilaiiles aliquid videmus, per quod aliquid
    petebanl, qui divinoevoliintaiis nolitiarii habere cu- figiiramus, sictil Pharao vidit crassas boves et nia-
    piebani; sed iibii erat ijui frangeret, quia inysiica cilentas (Gen. XLI).Alius modus est iiilelleciualis,
    ciarcariariujJtiafuiri-Ghristiel Ecclesise non e>at cuni aliquid scilicel menle eoncipinius, rionper
    qui exponerel. Al, posiqnain-Dei Filius per iiileme- jmagines, scd sicut D.ivid in Psalmis. Joanues
    ral-.e Virgiriis' uteriirii riatiis, passtis, moiiuus est, : vero iiiuigincs vidit, et in eis verilaiem iriiell.exil..
    ci •resur.fexit, et adpei Palrisilexleram ascendil, J Idcirco, ihieciissimi fralres, iibri Apbcalypsis ob-
    panemparyiilis ffegit;>JudEeis videlicel el geniili- sciiritales verborum, ei figuraisyisionum , sicut a
    hns signali libri sepiem sigiila aperuit.id est, se- B. ] sariclis Patribus exposita sunt, hreviier v.obisscri-
    creioiiim mysteriorum sacramenia manifeslavii.. bere yolumus; ul ea legenies,. facilius inielligere
    Uixle el ipse verus Deusel verusiioriip Jesus Cliri- : possitis, el si pro Chrisii iiomine et amore necesse
    sttis j'ain In- ceelocohsisteris, ul suam ac Dei Patris fueril pali adversa .iiion fugiaiis. Per mullat xnim
    occh.liamdi6pensatioheni eorum quae fuerunt, stini, tribulationes oporlel nos iiitrare in regnum Dei
    etin proximo fuiura eiunt.-servis suis palam face^ (Act. xiv). Deus igitur Paier prsevidens iribula-
    ret, per fidelissimum servuni suumJoannem Apo- • tiones quas passiira erat Ecclesia, postquam al>
    calypsim seplem Ecclesiis misit.-' •'/.-' r: aposlolis in fide fnit fundaia, disposuit ciim Filio
    Apocalypsis hsec, id est revelatio inter reliquos et Spiritu sanclo easdem tribulationes, earunique
    Novi Tesiameniilibros prophelia vocaiur : sed aliis^-: praemia revelare. Merito Christus Joanni maiiiie-
    esl excelleniior propheliis, quiade Clirislb ei Ec- ;: slavil han» fevelalionem,, qui excellit pmnespri-
    cJesia magna ex parle idimpleia sacramenla de- vilegiovirgiriitatis, el qui gratia Dei inierprelatiir.
    iHiniiat: ei sicut Evangelium Legis bhservaniias,: ; Ipse quippe Joanncs invitat nos ad !egenduni...el-adl
    sic ista proplietia expellit yeteres a lbnge prospi- audiendum, elad servandiim verba libriiinjus, quia.
    cientes venturas prophelias. Ad cprrPborandani si hoc feceririius, aelernam heatitudinem conseqiie-
    ergoianc pfopheiiam occurril eiiam auctoritas mil-:';^ inur.Legendiis esi efgo isle liber; quia est Appca-.
    ieritis, defererilis, et accipicniis. Hanc enim Deus,. .lypsisJesu Cliristi,id est, revelatio npn cujuslihet,,
    id est, lota sancia Triiiilas misil; Nam de Patre dir sed Jesu Chrisii: de qua dicilur':,
    cituf :: Miliensper angeiwn suuni (Apoc.i). Filius, CAPUT PRIMUM; ''.
    auieni cifca finem hujus libri diteit :.%o JMUS.misii /
    angelum meum testifican vpbit (Apoc. xxn). Sed ct.. Yiits. li—rApocalypsis Jetu Chrisii quam dedit.
    de Spiritu sancip lioc scriptuhresi:: Dominus Deus illi Deus palam facere servjt tuit;. quw Opprletfieri.
    omnipotens(Apoc_;iv),-Seicndum ilaque quia crim; citp, Deus in hoc locolola .'trinilas-inU.lligilur. Ac,
    sirie addiwmerilo i Spiritus ponitur,, toia Trinilas si aperle dicat: Apocalypsit, id est, reyelaiip Jesu,
    frequeniius:inleHigitur.;,Unde Doniinus in Evan-.;. Chrisli; quam dedit illi Deus Paler secuiidiirii hu-
    gelio, Sainaritanae mulieriail: Spiritus est Deus; liianilatein., pqlami facere verbp et exeinplo servis-
    el.tdio tn spifilv et verilqte}oporteiadorari.(Joani iv).j suis, quwoportei fieri ci(o,,id esi,in pr;bsenii lem-
    Quanquam igituf; angelus solius Verbi iiiparnali, ppre. Omrieeriim temptis prsesentis yilse conipara-
    persoiiam gesserit, ipta lameri Trinit.as in.angelo- lum ccleriiitali quasi unius horae pafvissimum «st
    operala esu Quod auleinJoaniiesjin exsilio ppsitus.. mbirieiitiim. ln liis verbis duo compreliendunihf :
    ista vidit, manifestat Christi fidem in terreiiis tit ea, sciJicet qriaefinienda stint, ci^i accipiaht ier-
    jiressuris ccelumsibi vihdicafe.jPer boc qriod beatus miniim; et ea , quaa stint incboanda, cilo sunvant
    Jpanoes omni hiimano eloqufo et aoxilio desiitlitus, iniliuni. Sequitur:
    501 • " EXPOSITIO LIBRIAPOCALYPSIS. 532
    VERS.2.— Ei significavit, milieni per airgelim A est, el gratianini dislribtitione niulliplex ; vel ,t
    stium servo suo Joanni qui testimonium permouti spiriliialibus viris a Spirittt sanclb illuiniiialis,,rt«t.
    verbo Dei, et lestimonium Jesu Christi quwcnnque-• incoiispectu ejus ihroni sunt, in quibus sedel Deus
    vidit. Quasi dicei-el: Jeshs Christus Dei «l homiiiis ad exemplunj vel ad custbdiam. Thrbni sunt angcli
    Filius significqvit mitteni pef aiigelum suum, per- et sancli hnmines in quibiis Deus hunc judiciil nc iu
    sonain videlicet sui bahenleni, servo tiio Joanni,' •fulufo; judicet. ElabJesu Chrisio,qui est testis fidelis,
    viro scilicet prohaiissimb, 7111teslimonium perlii- qui se videlicei esse Deum, nec propter imniinen-
    baitYerbo Dei, scilieet,- qui conleslalusesl verba" lem niorlem negavil; vel leslis opefum tooslrorum-.
    ipsius Chrisli lam^de diviniiate, quam de liuniani- '• cril in diejudic.il, qiiando dicet juslis : Vidisiis me-
    tale. Filius Dei.Pairis Verbum vocaliir, quia per esurierilem et dedistis mihi manducare, venile, bene-
    ipsuni Deus Pater bumano gieneri mariifesiaiuf. dicli Patris mei, percipile pdriilum vobis regriuni a
    Ei lestimoriium Jesn Chrisli .qumcunque vidit,'iii consiitulione mUndi(Matih.ixv). Primogeriitus iuor-
    his videlicet qiioe vel corporalilef ut passuin, vel luorum,' quia. surrexlt a inoiluis jam impassibilis,^
    sola nienlc, ul fuisse cuni Palre ante. oinnia sae^ vel ji.riinus moriificaiitium se* quia jieccatum non
    chla. "• "'"'''. feoil; et princeps regum terrm, id «si lerreriariini.
    YERS.3.—Beqlus qui-legii et qui andit verba potestatum, poiens eas Temovere, etad suoruui
    propheiiw hujus •"eiservat ea qum in ea scrivta sunt. : utililalem permittens saevire.'Recie qiiidenv pririir,-
    Ac si aperle bealus Joannes evangelista dical: Qiila genitiis moiitiorum vocaliir, qui sic surrexit a mor-
    milii Cliristus misit liancrevelalionein sive pro- lnis, 111uJtra non inofialur. Seqiiiinr :"
    plietiam, healus erit, qui a me illam acceperil, et VERS.6. — Qui dilexitnos el-lavil iiosa peccali*
    illihs verba legerit, etea qiise in ea sciipta siint noslris in sanguine suo, et fecit rios regiium :eisac'er-i
    sefvaverit.id estfidem Chrisli nnri violaverif; ini-, dotes Deo el Pairi tuo, ipsi gloria et impefium in
    naia limebil et promissa sperabit. Vere beattis, swcriia sa'culonini. Amen. Ac si aperte dioal: Revera
    quia"nec loriga erit mora laboris, nec lempiiselon- qui dilexit tios, dabit graliam el paccm, quia sola
    gabitiir reiniinerationis. Tempus enim propeesi, dileCiione lavit nos a peccalis oiiginalibiis vel ac-
    scilicel judicii, vel reiniineraiionis. . lualibus (Ad;«, (45) vel etiairi nosiris), in ianguirie.,
    VERS.I.*—.Joannes seplem Ecclesiis, qitm sunl in non viliili, 11011 arielis, sicul in veleri Iege, sed in
    Atia: Deus Pater, ut supradictum est, dedit haric siio proprio; et fecit nos regnum, el tacerdotes,\desi
    AppcaJypsim Cbrislo, Christus Joarini, Joannes au- poleiiies viiiis fesislere, et pre nbbis et pro frai
    lcni sep.te.inEcclesiis, quae sunt in Asia; priiicipa- Qi tribiis nbsriieiipsos Deo Pairi olTerenles, el sibi
    Kler videiicet, ycl quibus erat hiagister constiiiitiis, ipsi, el Spirilui sancto. Ipsi ex nosiro saeerdoiiG
    el per simile aliis Ecclesiis; vel per seplem Eecle- sif gloria, et ex uostro regnb imperium tri swcutii
    sias universa» Ecclcsiae manifeslal lianc revelatio- smctilorum. Amen: -' - -
    ' VERS.7.— Et hoc
    iiem, quia per sepiem, universilas figuratur; vel iriiperiuin non iardabit, qiiia
    quia sepiiformi spiritu, illustratnr. Gratia, inquit, tcce veriil cum nubibns, cl videbit eum omnis ocixtus,
    vobis el pax ab eo, qui est, et quierat, et verilurus el qui eiuii pupugerunt. Quasi diceret: Videbii euni
    esi. Gratia dicftur gralis data noii merees :redil3ta, otnnis ocutus tani bonus quain maliis, et eliani Judsei
    sed venia cpllata.' Gratia vobis el pax; id esi re- • qui euin in criice pupugeruiit, ul magis cfiiciehluf.
    uissio peccaferum el quies a yiiiis, ab eo, scilicet Acsi apeiie Ecclesiis dicat: Verejebeiis euni glb-
    a Cbiislo oliin sccunduni lnimaniiaienipassibili, rificare, ijiiia ipse esl qriiveiilurusest ad! reiiiiiiVe-*
    qui jaiii esl itnmulabilis, et qui erai aeteriiaJitef randiim cum nubibiis, idest cuiii sanclis qiiiiiiibcs
    quamvis iiaius, ex lempore, et, qui talis venlurus fueruni, coinpluendo alios-fet niiracula facieriuo, ye.l
    est, eisi modp non apparet. Personam Patris'eyanT; sicril in nube ascendii, iniiube yeniet, per-qiinni Dei
    gelista tacet, quia ricino de Dep creatore.male in- cleiiieiiliam iiilelligiinus; quia bonis est f.efrigefiuiii'
    icllexeral, el ideopbnit perspnas Filii, el SpiriltiS/ " el illiimiualio, inalis auiem ierror et excaeoaiio:'quo.i
    sancli, super quibiis oinnes hoereses nascunlur in; sigiiificaihm est per niibeni, qua ed.ucii suni filii'-is-*
    Ecclesiis. Sequilur :; rael de /Egyjrto. Seqiiiiur : Ei plangerit se siipef eiitri
    VEBS.$.:—El q seplem spirilibus qui in eohspectu dinhes iribits ierm: eiiarit. Ameh. Ac si diceief:
    throni ejns sunl : et a Jetu Chrislo, qni est leilit Plarigentte, et collidenl supef eum, impeleriies ejus
    fidelit primpgenitut mqrtuorum, ei pfincepi reguth resisiere imperib, ad siinililudinem lapidis etvascu-
    terrm. Spirilus pleriimque sonat idcm quod cha- lerum lictilium. Vel plangenl se, id est dolebunt '
    ritas, unde aliribuunlur spiritui remissio pecca- rcspicieiites eos, qui super eum fundati eranf; qui*
    loruin, ei alia dona, quoe sunt lotius Trinitalis, non lam dolebuiil ips.o lormenlo, quairi qubd repel-
    ut (44*) inte!I%amus Trinilatem ex sola jdileciione lenlur a lali consorlio, et ab ipsp Doiiiino. Omnet
    opcrari. Dicalur ilaque aperlius: Et a teplern spi-, tribut terrw, iuquit ; id esl oinnes lerreiii, qdod;
    ritibus, id esl, a sepliformi spiritu qui naiura unus firmaridum est omni lingua : eitam : Amen. Quasi
    (44*)'Mss.:prave.: Vt rion iriielligamns. '-'- et snperesse videttir.
    (45) Deesl in Glbssa,^qiiod pareiilhesi claudii.nus
    303 . S. MARTINILEGIONENSIS .504
    Adie, id est in spo rcstirreclionis positus per resur-
    dicer.ef; Non (liibilanler in jiidicio plangentse super.<_(
    eiiin,' seil etiam. Amen, id est verc. Ac si;,aperle reclioiiein Cluisti, et audivi -pott me, hoc.est in,
    dicai: Bene poieriuesse lio.c,qnia ille qnrest Deus. clara cogiiilione resurreciionis, cognovi tocetn ma-._,
    «l:Dominus, dicil hoc: gnam, id est maiiifeslalionem, qnia de futnris vel
    VERS;8. — Egosnm Atpha et Omegq, principium de iiiagiiisjsacramenlis : lanquam tubw, quia [f.quaj
    et fiiiii. Qiiasi diceret : Ego sum Alpha,: id est. incitatur :ad bellum spirituale. Ecce figura corpor.
    qtriticipmm, antequod nulltini, yel a quo omnia coe- ralis docens milites Cbristianps exlioriandos ad.
    pentinl; el finis, post qiiem nullus, vel inquoom- spiriluale proelium,iibi nccessaria esl palientia. Hic
    iiia lcrmiiiabuntur. Alpba eniin lilieram nulla proe- aperte demonsliaiur beatuni Joanncni lianc visio-
    eedit, prima csl enim omniiiin lilicfarum. Sic et nein non corporaiuer, sed in spiriiu vidisse, non
    Filius Dei. Ipse enim se priricipihm Jtidseis ir.ter- lainen in somnis.hoc vidii,sed in cxsiasi rapiris est,
    rogantibus esse rcspondit (Joan. vui). Esl etiam sieut et Ezcchiel : ei spiriiui sulerniiatis adboesit..
    ROyissimus,quia jiidicium novissinius ipse suscepit. nicns ejus. Audiiii, inqnit, poslme rotem magnam....
    llie riianifesie oslcnditur quia angelus, qui bsec Posl sc audivil, qnia, diim de proescntis vitae tuinul-
    Joanni ostendebai, perspnam Dei in sehabebat. libus cduclus.-in aritefiora vim contemplalioiiis ex-
    Egosum, jnquil, Alphqet Oincga,principiuritelfinis^}8 tenderel, alios r.espicere admonitus esl? vel. post.
    dtc.il Dominus Deus : qui esl, qui erai, et qui veri- se aiidiyil, quia Jege ,et proplietis pracdiciuni hpc
    :urus est, Omiiipotetis, judicare scilicet yivos ei idem iiilcllexit. Solel rerum qiialitas icmpofe nota-
    ~ ri, ui Abraham qui in feryore fidci angelbs nieri- .
    mprtuos. Seqiiiiur : :
    . VERS.9. — Ecce ego Joannet frater vester, etpar- die vidit;(Gen. xvin), Lol iri perditione Spdpmae
    ticepsinlribulalione, eiregno, et palienlia in Jesu ; vespere (Geni xix),, Adairi post meridiem (Gen,m),
    (uiiri insulaquq} appellalur Palhmospropter Yerbum Salonion non servatnrus sapieiitiain, iiocie susee-
    '. et ieslimoniumi.Jeiu
    Dei, - Christi. Finila
    , sahilaiione pii (111 Reg. ni). Sive simul et iino iniiiiiri, siye
    prpgredjtur ad narratipnem ponendo qualiior, pef> per diversa tempora ih ipsa dj.e Domiriica haric vi-
    sonam scilicel, locum, causain, et ipsius Ioci tein- sioncm viderit, angelus ei utrutnlibet conferre po-:
    lius/quae valent a.d confirmatioriem ipsius revela- tuit. Seqtiiiur :
    tionis. Ac si aperle dicat; Ego Joannes fraler vesler , VERS,.11,— Quod vides scribe in libro , et miile
    in ffdei unitale, el pqrliceps in tribulalione, quia fui septem Ecclesiif, qumiuril in Asia, Epliesurii, Srityr-
    flagellatus, et "in dolio niissus, aiqiie ab homir.ibiis nam, Pergamum, Sardis, Thyaliram, Philadeiphhirit-
    scparaius, particeps etiam in regiio Dei fulurus el et Laodiciarii. Ac si apeiie dical: Quod vidts, boc
    palienHa in Jesu, id est propter paiientiain hahilam esi quod visurus es, scfibe iii /ti>ro,id esl inetite re-
    adiiSimilitiidihemJcsn. Fuiiri.insula,q»w appellaiur conde. Vel ad litieiam: Non abscohdas talenlum Sn
    Pathmos, id esl frelu [f fremtu}. Veltribulaiione, in sudario, sed miiie sepiem Ecciesiis; Ephesus fuif nie-'
    qua magis cceleslia fidelibus aperiuniur :-propier lropolilana sedesloliusAsioe, iiiquaJoaiiiiespraefiiit;
    verJbumDei, el lesiimqnium Jesu Chrisii^ideslpro- Epbesus crgo inlcrprelatiir vdlumai sive consilium,
    pter icsiimoiiiuni diviniiaii el humaoitati exhibi- Smyrna canticum eortim, Pergainusi/tiisio corriuum,
    tum. Beiiediclus omnipoiens Deus qui prphalissimo Tliyaiira illuminaia vel vivens hostia, Sardis prin-'
    servo suoJoanni, cui iiegabalur lcrra, ceelilni ape-_ cipium pulchriiudiriit, Philadelpiiia amor frdirii, yel
    rriil, eique ad.loiius Ecclesiae erudilionem secreia- iulvqfit hwrediiatem, Laoiiicea iribut amabilit Do~
    aperuit. Quanlo eniui fliagis sancli in praesenti viia mino. Coimiiunis admonilio iit beato Jbanni, quag
    pro Chrislo afiligiinlnr, eo amplius illis secrela cce- nionel cotiimuriiter mittere Ecclesiis Asiac, qriia
    lesiia aperiuniur. Hinc apparet quia ppena non pcr eas intelligendse sunl omnes alise Ecclesiae.Cur
    facit mariyrcm, sed jusiilia, Ilinc Psaliiiista ait : ergo Eciiesia cum uha sit, a Joanne septem scri-
    Judica ine,\Deus, el ditcerne causam.meam de genle btiiitur, nisi ut una catholica sepiiformi pleria spi-
    fkontancla (Vtat.w.iW : Fui, inqtiit, in insula quw,|j fitu dcsigiietur ? Unde iibvlmtisdixisse Salomonem:
    appeUatur Paihmot. Ecclesiai insiiiqe comparaliir, Sapiiniia, id est Dei Filius, wdificdvit ilbi domum,
    qnia siciil insula marinis procellis tnnditur, ita excidit columnas septem (Prov. IX)t quie,lameii se-
    Ecclesia persccutionibus malorum affligitur. Iierum piem una esse non anibigitur, dicente Apostolo :
    sulijungil dicens : Ecclesia'Deivivi, qrias eti cdluthna et firinamenlum
    YERS.10.— Fui in tpirilu.in Dominica die. Qua- ~veriiaiis (I Tim. in). Sequiiur :
    trior posriil ad confifmaiioneiii; revelaiionis : per-; VERS12.-^E( convefsusium, ul videfetrivocemqriat
    sonani videlicel, locuni, causam, ct ipsiiis ioci lem- toquebaiur mecum. Ac si dicerct: Audila ilia voee ,
    pusi Persoriani desigiiavii, cum dicit: Ege. Jddnnes coiiversus sum ab igriorarilia , «( videfetri, id est/
    frater vestef'; locuiri, cuiri ait : Fui iriPdtlimds in- iriielligerem"vocemangelipersoriairi Cbrisii baben-
    tula; causam. cunl dicil: Propief vefbuni Dei; teni- tissub figura lubae , quoeloquebaiur inecuiii, qiiia
    pus, cum adjunxit : Fui iii spirituinDomihicd die, non discordabat a voluntate mea. Deus ioquilur ad'
    ei audivi posl riie vocem magnam ianquam tubw di- sanctos in corde sine sono vocis, ipsi aulem lo-
    cenlit: Quod vides scribe in libro, Quasi dicerel: quuntur formanles verba cum lingua camis. Iterum
    Fui in tpirilu, hoc cst in excessuinenlis, m/Vmuiu-a; subjungens ail,:. Et convettus, vidi seplemranderabra
    i§S '.-"'-' EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. 33i5
    aureix. Qhasi dicefel : Ef quia'.coHi'er*u* snm de A Saloiiioriivoce sponsae, id csl, ejusdem. EctiesiaB
    car.iiali iutelieclti,, vidi, id cst, vcogriovliiiiare Eccle- saiiciae ait jn Caillicis :Ocu/i/i(i simtcotumbw s.u-:
    »iV coiripreheridaiur siib; hbc; riuiiiero sepienario et jiet rivulos aquaruin (Can/.y). .Veloculiisunl divina
    sub'cbrpbrali',- flgiifa candelabrbrum aurcorurii. pfaecepta iiionsli'ati siib tali figuraicorpprart; ;li.,
    - iiiquK,'sepieni candelabraatirea; idesl Eccle- VERS.ISi^-r Et pedesejus timiles a_uricliqlcp,si_eut
    " Vi*fi|
    sias ardentes et illumiiiatas sapieiilia diviiii Ycrbi. in cdmino ardeniis. Apsi aperie dicai:. Pedesnejut,
    Sicut auruiii per igiiem probatum , percussionibus id est ullihii-.fideles, quieirca fineni;mu.ndi, temppr
    exiensuin, caodelabruhi eflicilu r; sieEcclcsia iri- ribus videlicel-Aniiclirisii inveniendi sunt, pf;o
    bulaiionibnspttrgaia ienlaiioniini ictihus iiiTonga- iiiagiiiiudine passiouum rac diversarum tri.biilaiip-
    nimiiaie extensa corisiimiriaiur. Seijiiilur:" iiuin quasi mullis coniusioiiibns fixperiiirjonrelir
    VERS.13. — EHn wiedid'sepiein' candeiabtofum iiebunt veterjs ho.niiiiis.;yelU"sV.ilcni, sed ifa.nsfereii-
    aufeothm timilem filip horiiihisveslitUiiipddere;et tur per" Chfisluiii iii; nieliorem: colprenij hpe esl, iii
    pfwciriclumdd maihitlas -%Ohdautea.kv, si palenler spiriliialis vilae noyitatcin sicut anrichalcuiri , qtiod
    .ificat: Vidi inrtnedio ,seplem candelabforuin aureo- qiiahlo amplitis incendiiur et luiiditpr , iantp pla-
    -
    riim, id est, in medib Ecclesiae,iiritiiem filib liohii- riiis conspicitur. Pedes Doinini aliquando signifl-
    tiii, angelum videlicel ln persona Gliiisti, qui quasi B cant siahililalem aeiernitalis, aliquandp hiimanfla-
    '
    jaiivribh fllius liPniiriis Sed similis, qiiia. jam iiPii tem'', per qiiam venil ad nos cognilib divinitaiis;
    iiioriuir; vel filib iioiniriis similis, quia nori curii " iiliquaiido praiJicaipres.ideqriibiisspriplum pst:
    pcccalo sed iu siiiiililudiiierii- carnis pcccati appa- Quqm speciosi pedcs ei\atigetisantinnipq.cetn,et^van-
    liiit. Vesiiiutri, "aii, po(/ere,~.idesl, sacerdolali ve* gelizanlium bona (Itqi. LII). Siciif Ariljchrislus
    sie, hoc esi cariie,' in quase obiulii ei quoiidie of- crudeiipr cril •omnibus perseciiloribus, ita jsaucii
    fefl, fepraesehlaiis se Deo:PaifK Vel podefis est illius lemperis, ul crediinus,,fortipies eriinl bmni-
    Ectlesia, qtia vestiiur Deus : qiioc esi lalaris , quia hris relro ante marlyribus. In alia. traiislalionc
    usqiie ad finein.niundi pioieuditur. "El prwcinctum habetuf : Pedes ejut stc«( aurkhdlco Libani,. per
    ad mamillas, quia ipse captil iolius Ecclesise prius quod ostenditiir in. iila regione ubi Doaiiiius crMci-
    in se oslendil, quod riunc a suis exigii. Prxcinciutn fixus estj maxinie iila lidcliiiiii l.ribulalio subAnii-
    ~
    sqnu aurea iil esl ciiigulb eharitalis,' quia dile^ cbrislo valiiura. lierum subjungit dicens: Et.vi/x
    ciioneiiiinistrat suis sanctis. Undeipse iu Evange- itlius tanqUam :vox aquarum muliarum,:,/Snperius
    lio de se ait: Trantieht ntiiiistrubit iilit (Luc. xn), comparaia esl vox angeli lubae, iiuriP..yero aqiiis
    scilicei post judicium praeparabil, id est, ilispuiiel , miiliis, quia quodprinium patici praedicatpres, !i,oc
    eis aeteinas inausiones. Daiiiel cinciuni ad reiies il- -poslea lolus nuindus clamai. ; ,,-..-..' __<...\:>
    luin" vidit in vcteri ieslameriio , quia ibi carnalia VERS.16. — Ei habebqt, iiiquil, in dexiera tua
    lacla consiriiigebantiir \Ddn, i)': Joarincs ad ma- ticHas septem. Ac si dicerel : babebat subalia figura
    tiiillas, quia irinbvo etiani cogitaliones judicaniur. in.dexlera, id esl in prsedesiinalione vel in pplenlia
    ^ sua sieHas sepiem, prsclatos Ecilicet Ecclesiartim,
    Scquilar :
    VERS.14.^-Caput autem ejus, el capiliieraril can- qui luccni in hoc mari fideiibus naviganlibus, Stipe-
    didi ianquam tana alba, et lanquam riix. Ac si ilice- rius posuil candelabra sinelumine,. hic ponit stel-
    rel r Caput Chrisli eral candidum in quo suntom- las, per boc designans, quosdam babere officiuiu
    uia hecessaria ad -regiiuen Ecclesitu ; eicapilli erani . proiidicationis, qtiosdam vero . scienljain; tantuni.
    candidi caridore jtisliliae, sancli videlicel imitato- Stellse episcopi sunt, qui debent aliis iucere yerbo
    es iniioientioe et simpliciiatis illitis exlcnuaii disci- et exeiriplo yilae, qui, etsi peccaverini, fainen
    pliiiis ct adba:roiiiesipsi.capili i,tahquam tdnq aiba, stelhc vpcantur, secundum. quod insiiiuii sunt;
    i<l est vesiinieiiium contra fiigus, id esl conlra quos habet in dexiera sua, id esl, in potipribusdpT
    vilia; ei.iatiaiuim nix, caiididior scilicel omrii crea- nis qusc per dexteram significanlur. Ei de, pre.ejus,
    lura, per quam immortaliialis candor dcsignalur. D ail, gladius ex ulrqque parie acutut exipaf. .Qu^&i
    Unde Dpniinus . clarilatem fulurse fesufreclionis diceret : De ore ejus, id est, de' praedicaioribiis
    niveo candore exprcssil in nionte Thabor coram ejus.per quos Dens^^ aperit secrela sua,, glqdiut\-.fx
    discipulis (Matih. xvn). Haberil eliain sancli can- ulraque parle acutus, proedicalio scilicel, quse utfa-
    dorem lanae, quia imitaniur simplicilaicm elinno- que secat, in yeteri scilicet (estainenlo -caroalia
    ceiiliam capitis sui dicenlis: Oisciie ame quia mitis opera, el in novo concupisceiilias. Ei fqcigs ejut,
    tum et humilis corde (ilallh. xi). Hscc lana, id esl inquit, ticut sol lucelin tftrtute suq. Ac si aperte dir
    vera innccentia, illius est de quu lsaias ail: Tan- cat :Facies ejus, id est sancla Ecclesia post jlieiii
    qtiain ovis ad occisionem ducetuf, el quasi agmis co- judidi videns eum facie atl faciem (/ Qor. siti),
    rdm tondenie se obmulescel (Isai. LIII), eic. Iierum per virlutem ejusdem Jesu Ghrisii sppnsi sui lucebit
    subjiciens aii: El oculi ejus velut flammaignis, Hona sicut sol in virtute sua, boc esl siciit ipse Clnistus,
    videlicclsaiicli Spiriius, quse stiiu Clirisii liabentis qttia corpus illiusest. Unde ait Aposlolus : Scimu»
    ei fidelibus dantis, sunt el Ecclesiae accipientis, qttse quoniam cuni apparueril, timilet ei eritnui (1 Jqqn,
    illuminant et in Dei aroore ardere faciiint.Yel oculi m). Sicut eiiamj ipse verus soj justi,li?e ait t.Fulgt-
    Ciiristi sunt spirituales vlri in Ecclesia, de quibus bunljusti licultpl in regno Pqlrit eqrum (|f««/i.
    507 . S. SIARTLMLEGIO^ENSIS 508
    xni). Eral facies pjus sicul sol hieel in virlute-sua, A diaboliim et supcr. Uietnbr.i ejus. liiabolus est
    id cst, in mcridie srrie mibibus, vel quando fixus mors, quia causa mortis, minislri ejns infernus
    i-iit pr.st judicium iri nDtbrnuih. Unde ait Hispania- in quibus babel locum. Hic manifeslissime appar«i,
    rum dbclor Isidortis : <Sol isle millerialis, qiiem quia angelus, qui beato Joanni apparuit, iiguram
    cefniinus posi diem jtnlicii non paticlur occasiim, Cliristi teniiit. Non enim alio quam Chrislo nalo.
    ne.impii claritale Juminis ejus fiiianlrir. > llanc passo ac sepullo, et resuscitaio haec verba conye-
    elafitaiem fulilrarresiirrectionis osieiidii Dominus " niuni'. v .
    Iii inorile coram iribus discipulis, quando facies il- . VERS.19. — Scrioe ergo, o Joannes, quw. vidisli,
    liiis"--resplerid.ti'ilsicui sol (Maith. ix). i Centies el quw suni, et qum oportel fieri cito post.hwc, Ac
    ciiirfi lanttnn, ni ait bealus Hilarius,- refulsil; sed si apertedical : Scribequw vidisti, sicul passipnetn
    non hahtiil; evangeiisla crealuranr.splendidiorem, et rcsurreclionem, elquse sunl, praescntes videlicet
    eiii. cbmparare pbssci eamdem clariiaterii,"ei id- iribiilaiiones,- el praesens Dei auxiliniii; e/ gtta:
    iircbdicil sicui soi resplenduisse faeiem ejus. El opoTlelfieri cilo posl hwc, ih uliiriiis sciliccl fideli-
    -qtialis turie apparui.l Dominus, lalis. iitique venlu- bus, per quorum' ex.eriipjum isti multuni debenl
    rhs est ad judiciuriv excepto quod ciavonuii el aniniari. Ilerurii subuingens, ail :
    laiicese Sigiia monstralurus est, > Seqtiitur : : "' VVERS..20, — Sacramenluin seplem slellarum, quai
    •VVERS.;17.•'.—;Et cum viditsem eum, cecidi ad vidisti indextera mea, et ssptetn candelabra aurea.
    prdes ejits lanqiiam moriuus.' Ac si dieeret: Gecidi Sacramenlum est, uhi aliud videiur et aliud intel-
    ,'iid:pedes e/us",.id esl, prpjeci curani. humanilaiis, ligilur, sicui in corpore Domini, ubi cum yidealiir
    icinppralium scilicei ferum ad simililiidineni ulli- panis, vera esl caro.. Unde ipsi sacefdoles dicuui^
    inoruni fideliiini. Cecidi, inquit, ad pedes ejus,iioc Sacramenia qum sumpsimus, Domine, elc.. Ac, si
    esi Inimiliavi me ad lioc ut essem unusdepedibus aperlius diceret : 0 Joanncs, ea quse vidisli, fide-
    cjiis, repulans me moiiuum fuisse iiilellectu. Ad Ijbus scribe, et ea qnaeego libi snb sacramenio
    pedes angeli personam Cbristi habenlis Joanncs oslendo, baereticis absconde. Septem ttcitm arigeli
    cadit, diini sancia Ecclesia yestigia passionis Chri- sunt septem Ecclcsiarum. Quasi diceret: Pef se-
    sli imilatiir. Ad pcdes cadit dum considerat re- piem stelias designaii sunt universi'reclores oiiir
    mox riiundo '
    demplorem suum moiiuuiiu moriehdo, niuin Ectiesiarum; el candeliibra seplem, seplem
    ad imiiaridiini ejus vesiigia- semelipsain humiliter Ecclcsise sunt. Per seplein candelabra inlelliguntur
    prpsternil.' Et ppsuil, iiiquil, dexteram suam super illi, qui scientiain liabe.nl praedicalioriis, sed non
    ihe, dicens: Noli .limere. Quasi diceret :. Quia cer * liabenl oflicium, quia non sunl praiali; Allegoriam
    cidi ,'ad pedes eju» tanquain inorluus, idco posuit in parle aperit, uldoccal ubique debere reqriiri.
    de.xierani suairi, id.est auxilium suum, scilicei Spi- CAPUTil.
    riiiiin eonloriaiiieiri, yel favorein.suumsiye poien- Incipii singuiares admonitioncs, quae singube uni-
    tiaiii per prsedicalbrem-vcl per Scripluras; super veisalcs csse pussunt seeundum diversa niembra
    me,' id esi supra vires; humanilaiis. Nolandum cujiislibei Ecclesiae, dicens:
    qnia Joannes in bac prophelia Ecclesise personaui VERS. 1. — E/ angelo Ephesi Ecctesiw scribe, Ac
    tenet, . ..-*-... .-.a: si apeiie dical: Quamvis dixerim, mitte ieptem
    • VERS.18. — Noii limere, inquil, el adj'ec"U: Ego Ecclesiis, tanien liuic specialiter primum scribe.
    snrii primus; et npvissimus, el vivus; et fui moriuus, Angelo ilaque, id est episcopo Epbesi Ecclesise scri-
    ei eece sum vivens in\ swcula smculorum,>ei habeo bit, de cujus manu peccaia subdilorum reqtiiril, et
    elaves mortis eiinferni. Ac si palenler omni EccleT sirie cujus consensu subditos judicare non praesu-
    siaedicat,: Quia resurgens a peccaiis scilieet et niii. Ejtliesus inlerpretatur vqluntas vel ronsilium,
    viiiis, sicut ego, uoii timere paii pro^rne iribula-. sive lapsus profundus. Epbesus ergo; secundum
    tionern; quia ego, quinon indigebain propler; me, benc persislentiuiii paiiem, volunias inierprelalur,
    eum sim primiis el nontsstmus, propter vos lamen [D quoruni. Deus operibus deiectalur; de quibus prae-
    fiiiiribriHus. Quasi diceret; Ego sum primus secun- pohit, ulper horumexemplum.qui lapsi suiii corri-
    dtim diviivitalein, <?(novitsimus sicut vermis et non gantrir, secuiiduni quos - Ephesiis coiisiliuin intcr-
    liomo; et fui morUius prd yestra salule, e'i ecce pretatur, id esl indigens coiisilio. ..Se^uliur :'Hdie
    tum'vivens aeternaliter in smcuta swculorum : ideo- dicit, qui tenet septem stellas. in dextera $ua, qtii dnt-
    qiiene terreaniini pro niepaliyquia inanifeste nec bulat in medio septem cqndelabrorum aureprum. Ac
    ainpliris-'moriar. Hbslia quippe et immolaiur et-viva si apertius;diceret :: llle baec dicit, cujus dicla non
    est, quia sancti -jetsi se causa amoris Cbristi mbr-' sunl coiiteinnenda, et qui lenet septem stellas, id
    lificant cnm yitHs et cbrieupiscentiis, rien lamen est oiiuies Ecclesiae praelalos in dextera sua ne ca-
    penitiis moriunlur. E/ Aabeo; inquit, claves niortis danl; qui ambulal sicul dona dividens, vel nondtim
    ' ei
    inferni. Ac si diceret: ideonolile iimere, quia quieius in riiedio se.plem candelabrprum omnibiis
    egb babeo claves raoriis et inferni, el quiapfavi prbvidendo, omnibus subveniendo. Qui habet, in-
    honiines riibil iiiali vobis possuiii facere nisi per- quil, in dexlera ~suaseplem ttttlas. Noianduin, quia
    missii Nec patiar ves tehtari supra quod ferre po: in hac dexlera borii et mali coniinentur; boniqui-
    teslisy qiiiiibabeo claves, idesi, potestaiem super deni compriniuiitur, ne vel ultra mensurain acceptae
    30D EXPOSITIO LIBRI APOCALWSISJ
    virtntis per iiianem gloriam transeant, yelad yi- A vfersririfie, hoc esi coiilraria rsaluil iua?,ver quae
    -lioruiri illecehras Tiiant; niali auicnv, ne quanlum , faciunt riie aversum ii te. Sed latrieri nbn desperes
    volunl possint, viiiule liujus dexlcfae 'cOiripririiuri- propier risperiiriterii cerfectibiiis, quia" parica Stiiil,
    eiricndaiiohe. 4
    luf; sed taiiquam sefvi sub polesiale Doinini atl et ideo facili indigenl Sequitut;;?
    ineiisuram filios flagellis caedani. In medio scpteiri VEtis. 5. — Memof esto ilaque unde excideris;:il
    caridelabrPfuiu.airibulat, qriia -taiidiu inler eiectos qge pwniteniiam, et primd opera fac. Ac si apbrie
    el reprbhos exhoiiaiiOnis verllo discurril, quousque dicat: Quia igitrir quod agis, adversuin te est; nie-
    i.rvenial .apiiil,qiiein per opera virtiiluin liiansionem inor esto unde (id esl de consorlio fideliunl, Vel a
    faciat; Airi!ulai Dbniiinis in meilio candelabrorum, qua gralia) excideiis, et age pceniieniiairi, libc esi,
    lio.c esi, iti -riiedio clectoruhi suoriuri, quando sriie dignbs fructus pcenitentise, ui grjatiarri lrieam recu-
    gratiae dona illis infundit. Sedet, quando singiilo- perare possis, preeo quod mereliquisii et terreiihiii
    riim meriia dijudicai. Sed ille, qui liiibet sepiem amore.ii, ut riiulier adultera, suscepisti. Meinor esl$,
    stelias in dexlera sua, quid dicit angelo Ecclesise inquit, unde excideris: id est; a quarila viittiie vel
    Epliesi? '. - a'b amicilia mea.:Ei prima opera fac, hbc esi redi
    VKRS.2. — Scio, inquit, operd ttta, ct iqborem,,et in amoreiri priotis viri, ld est, niei; Sin duieiri,ve-
    paiieniiam, ei quianon petes"suuinere malos; et ten- B nfatn libi cilo, et movebo candelabrum'tujitn de loco
    lasti eos, qvise dicuni aposloiosesse, elnon'sutii,et suo,nisi pwnileniiam egeris. Ac si aperie dicat: Si
    inyenistieos mendaces. Qriasi diceret: Scio, Id est priiiia bpera nbri feceris, veniatri tibiciio ad daniritiin
    apprbbo ct elige opeta tua; et labbrem, id est tri- luunii ul aniinam "videlicei et cbrpus iiiierficiarii,
    hulationem ; et naliemiam, quia iion murhiuras de etmovebocandelabrumiuurii detocbsuo,"auferam sci-
    dilaib praeiiiio; ei quia nonpoles .sustinere, id esl, licet viriutes et dona saiicti Spiriius, pef qiieni
    pali rhalgs quiii einendes vel expellas abEcclesia; sunl cerisiitula cahdelabfa, qriia episcepairiiri iuuni
    el lenlasti eos, id est, probasli doctrinam eortim, accipiei alier, vel illam mercedem, qriam iride
    qtti te dicurit aposiolos esse, id esl, missos a Deo, exspectabas; si auiem pceniieHiiam.egeris, salvari
    el rion stint, ut facilius decipianl; el invehisii eos peieris. Licel Petriis-negaveiit Clirisium, quia poe-
    mendaces, prava eorum vila, et perversa praedica- nituil, non perdidil aposiolicum gradum.'Nuriquid
    liooc.. Teiiidiii, iriqiiil, eos, uiriiih veri an falsi qiii cadit, non adjiciel uiresurgqi ? (Psal. XL)''-
    sinl; vel pauktirii eos volehs revocare ah errore • VERS.6. -^- Sed hoc habes,
    quia bdisti facia S'i-
    ,suo. Tenipore beatrjbaiiiiis surrexeruni falsi ape- colaitdfum, quw et ego odi. Quasi diceret: Quain-
    stoli, id esl baeielici, Marcibn videlieel, et Ebio, '_ vis libc esl adversum te, tariien rien despefes, qiiiii"
    ci Cerihinus, el aiii plurimi in Asiam, volenles cor- /iaoes bbnuni hoc, sciiicet quia odisti fdcia Nko-
    ruinpere reclam fidem, et praedicantes Clirisium taitqrum, in cemmuneiri Videlicet usiini iiiulieruif.,
    iriiricrerii Patre ; qrif uliqhe. falsl apostoli eraui. el comestibnem idololhyloriim, qum it egorodi;quae
    lieriim subjungit dicens : - ideo odisti, quia irie bdissecognovisii. Nidblahsfuit
    "YERS.3.— £/: jui/ienltdm liabes et susliiiuij/t uiius de sepiem diaconibus, qui elecii el ordinaii
    prdpiei tiomen trieum, ei ridn defecisti. Ac si aperle sunt ab aposlolis; sed,- cseleris permaiieiilibusin
    dical • Paiieniiam -habes* el susiinuisii in irialis, iide et minisierio sanclo, i!le recessil"ah eoruin
    quae ipsi falsi apostoli, jarii coiivicli per iernena iide el docirina. Nicolaus inlerprelalur:siullus po-
    argumenta, libi ingesserunl; el hoc non fecisti pro pulus, id esi oiriries falsi de quacunque lege. Nico-
    iiumaria laude, sed projiler liomen meum glofifican- laus ergb siultus pbpuhis, id estj geriiiles Deurii
    duin, ei.non defecisii, sed iii vera docifin.a perse- ignoranles, publice uxbribus uleiites,' qui idolo-
    verasli. Iterum subsequenier ail: lliyia coineduiii; hserelici quoque stuiti sunt apttcl
    VERS.4. — Sed liubeo adversits te pauca, quqd Deurti, quibus error idolorurii cullura impuiatrir,
    charildlem luam prislinam teliquisli. Notat causam, et fornicaiitur inimundiliae carriis servientes. Siulli
    humanos sciicct defeelus fuisse conirariuiii co- |3" quoque sunt Judsei, slulli eliam falsi Cliiisliani, qui
    ronse, riisi Dei aiixiliuiri eumdein episcopuin prscvc- cbncupisceniiis dediii, mundum coltinl.
    iiissei.Ac si dicerei: De[ avariiia le vitupero, eo VERS.7. — Qui Itabet, inqnit, aurem, audiai quid
    quod.chafilaleiri piimani feljqueris. Forie episco- Spirilus dical Ecclesiis : Vincenti dabo edere de
    pus in persona sua affectus laedio vilioruin in sub-' ligno vitm,' quodesl in paradiso Dei ntei. Ac si pa-.
    ditis, vel sub.diti amore terrenprum, cliaritateni lenter dicat: Quod uiii dico, omiiibtis dico. Noa
    priinam reliqiieruiil. Praeciptia et prima charilas sdlum Ephesiario episcbpo ayariliam prohibeo, seii
    esl, homo seipsum dare Deo ; secunda, suam sub- eliarii cselefis Ecclesiariini episcopis. Quasi dicereu
    siahiiam. Vel primam cliarUaierii' reliquit, quani Qui habel aurem, id esl spiriiualem iriiellectum,
    ' dudiqt quid Sptri/us,"sciliCel saricta Trihilas, quia
    priinuiri habiiit praedicaiidp.' Lu"sujiradictis operibus
    bonis fuitvolunias Dei, in his autem.qua? sequuii- Spiriiusest Deus (Joqn.i\),dicqt Ecclesiis;iibc videli-
    iur, quia correclione' iridigerit, valet corisilium; ihi 1 cet,utodiohabeanlavaritiam,noii tantiiin in dando,
    dixii: tcio operq /ua.id esl laridj : hic dicit, habeo sed eliam iiiconsulendocl prsedicando. Acsi diceret:
    adversus te, id .esl video.iii te esse qiicedam, quse Vere unusqu.isque*debet habere odio ayaritiairi, ot-
    indigcni consilio, id est correciione, quse sunl ad« cajiera vitia quia vincenti, id esl perseveraritiiii:hoi.i
    "
    ..-2!!.- .,;,-.S/;MA|&l^ '. .512
    dnbo tdere de ligno vita-, Car nudrendum est quid\ A^ipsdam ex vohis htvcarcefem yifiprumj id est in
    . SpirilHS dicai;Ecclesiis? Qiiia vihcenii «Hicet, jd1 deiec'1'aifyri'crii'caniU^
    «st pcrseyefOTiI Chrisius est: lignum , robur, ef ''"-bu!decem,iilestleniporebelli.Dciisenimseryossiios
    "
    iimbraculum dans fructuni, idestcprpnscl sangtii-" ad.biila milleiis, DecaJogo-illosaimai. Vel decem
    .jiem suum hic, ,et niaximeiii fiiiufo. Ae si,aperie dies :lolo iioc iteinpore, iu qup per scpieiridies
    dicat: Perseveranli in cjiaritale Dei et proxiini; Ecclesia coiilra iriaviiia prinr.ipalia pugnat, aya-
    dabq-edere deAignoniite; hoc' esl,corpus riieuin, riiiani:scilicel,.y!in:iin gioriain, et cnpidiialeni,.yel,
    quod est in patadiso,- id esi ift horlo deliciamni, diebus deceni liabebilis; Iribulationem propier cha-
    hoc esl in Ecclesia Dti mei, sepftndiihiiiiirtiaiiila- litateiii videlicel dccem piaeceplonini; vej,- tolarbac
    lein. Lignum viloe esi sapientia Dei PalriSj de qua vita qjiae coiisideratur per qiiinque zonas-cpjli,
    diciUir :: Lignuni vitw estfiis; qui apprehenderint et qtiinque, zopas ierrsc, habebilUtribulaiionenii
    eani; et qui tenuerit eqm^bealus eril (Proy. in). Se- ycl per quinque scnsus niasculoruiii, et quinque
    qniJur ^ niiilicrum, vcl pcr decem dies intclliguniuf decem
    VJERS.8. — Ei qngelo Smyrnw :Ecclesim scribe. iniperatores, qui ihler Neronein et Diocleiianuiii
    Sinyrna canlicum interpretalur, vel quasi myrrha. fuerunj, cl-..Chrisliai.iis mulia ionneiila- inlulefunt.
    Ac si, aperlC'dicat: iloc noiifieaeliam ajiis Eccle^JB Prima crgo persecuiio Chrisiiaiioiuin facia est a
    siis, qiii conjriioranlur ;et .perseveranl in canlico- - Nerohe, sectinda a Doniiliaiio, lerlia a Trajano>
    Hoysi, vel in alioftimsaricibriirii Pairuni caniieis, qiiiirla ab Antonio [Antoiiino], quinla a Severo,
    sive in rnnrlificatione carnisi sexia a Maximiano [Maxiiiiino],. septima a Decio,
    VERS.9. — Hwc dicit primus et novissimus,.qui ociaya ab Aiifelianp, nbiia a yaleriano,, deciiiia.a
    fuit tnorluusetyivit: Scio tributaiionemet pquperla- Diocletiano et Maxmiianp eoiniiibus. Per hos tfeceul
    tenHuam, sed dives.es; etblqsphemaris ab liis, qui se reges passa esl Ecclesia ab Ascensione phrisii,
    flieunt Judwos _xs,se,.etnon sunt,:sed sunl Synagogq usque ad Nicenuni, conpiliiiin, id esl usque ad iui-
    Sqtqnw. Quasi dieeret: Ne dericiatis vos in iribu,- ppiatorem Conslafiliiiiiin per ahnps diiceiilOs.quin-
    futionibus, qtiia ego lanlus^rimMs scilicet exisiens qitaginta. Habuit ilaqiie sancla Ecclesia tribulalio-
    : nle pwini», per quemoiiiriia SHbsistunt; et mvis- nem diebris decemsupfadiclofiini. yideiicet leinpo-
    simus, per quem omnia corisuinmabunliir; propier ribus decem regum. Sequilur : Esio fidelis usque.ad
    vpspassus mm niorieuiy de qua surrexf; quam et .niptlem, el dabo libi coronqm viiw. Qtiasidicerel:
    vos jiro iiie exspectare el pali debelis : elfui mbr- Quamvis inimici yerilalis libi adversa ingerant, tu
    tuut pto »eWs> per quem viveiis, quiaegovivOi „, laiuen esto fidelis, id est, perseverans curii recla
    Taleiri -describ.il. Chrislum, qui valealad eoiisblalic- fide in boriisopeiibus, el dabo tihi coronam viice,
    iiem eprum, quibus iribulaiiones ingeruntiir. Scio, bravitiin scilicei oeternai remuriefalionis.
    iiiquil, tribulaiionem (uanl, :quia; beqti qui persecu- YERS.11,— Qtii habel aufeni, audial quid.Spiri;
    lionempatiuntufpropler jristiliqm (sMaK/i.v)v-e/pnu- lus dieat Ecclesiis: Quiwicefii non Iwdeiur a tnorl*
    periatem tuariiy qriia beaii pauperes spirilu (ibid.)_,: secunda, I\UK es.lin geheiina. Priina mofs aniiiue
    sed diyes es in anima., in spe videlicel remuncra- . estin peccatis, seciinda iii poeriis..rPrima est eiiain
    tionis.: el 'blasphemarii ab hisiqui sedictir.l Judmps; iiiors corporis, qiiando aninia ab ep dissblyilur;
    -idcsl eprifiiehies,esse el non stint [quia, si iiliiAbrahae sccynda qiiaiirio in judicio cpiidemnaiur. Iiemu
    esscriiv operaAbralioefaceirerit(Joan.-viu)], sedsuqt -siibjimgil dicens.:
    Synaqogq Salanm, id esl cpiigregaiio adyeiisanlis.- VERS.12. — £( qngeio Pergqnii Ecclesim:icribe,r
    Qiiasl dicprel: Cuni laiideris a hie, non ;est libi Perganius divisio cotntium inleipreialur. Acsi dice^
    curaridum de biaspheiliia biasiiheniprunu Nulla rei: Angeio Petgrimi Ecclesiw scfibe, id «sl dis-
    -
    peslis eJHcacior quain;dohiesticus.iiiiniiciis. Cuinu- cernentis defe.nsores Ecclesiae el iiaercticos.
    jris niisefise est ifibuiatis, si ab adversariis infa-: VERS. 13, — Hwc dicil qui liqbet rltomphwam ex
    liiaritur.iterum subjungii dicens : L utrqqui parte aculam: Scio ubi habiias, u.bi sedesest
    i)
    VERS.10.—JVi/it/ horumJinieas qum passurus es. . Sdtanw; et lenes nomen nteum, el nbn negasli fidem
    Piaeinissa. laude, snbdil prsemonitionem. Ae si di- mearii.Et iri diebus Antipliqs teslis meusfidelis , qui
    cefet: Jlulia adbuc jVassufus es ; sed niliil.horum occisus est apttd vps, ubi Satanas habitai. Acsi pa-
    tiineas,, quia eorpus.tanlumoccidere pessuiit. Iie- lenter dicat:;Ha?c dicif ille, cujils dicla npn siint
    ruin subseqiicnter ail :Mcce riiissufus esi diabplus ncgligeiida, qui habel rhomphwam , id esi divinam
    exyobisin carceremut iente"mini,et hqbebitis tribula- Scripliiram exultaque jiatle aculam , per dileciio-
    tipnem diebus decem. Ac si patenler dical:--'JVtVMi nem Dei ef pfoximi resecandp vitia. His verbjs
    . hotum timeas, quia et si in praesenii iempofotnts- exigit, ut isti litinc gradum habeant in electioiie
    sutus est diubplusexvobis per meinbrasua, rit fiiit bonofiim.jet reprobalione inalorum, quo corifrin-
    Nefp, Domiiiaiius el caeieri perseeutores, in catce- ganlur cornua peccaiorum,<bt. exalteniurccrhua
    rem, tameri non omnes vosy sed qiiosdam ex vobis : jusii (Psaii Lxxiy). Scio, inquit, ubihabiias , jnihe-
    «/ tentemini, id esi iii probeniini, vel despectui dio scilicei pravae naiionis, «6i serfes esi Sjaiuriai,
    liabeainiiii diabolo et membris e^ris. Carcer enim .- Quasi dicerei: Hoclaudo videlicel quodinier riialos
    pTo omni Iribulalione pohiiur. Vel riiisstuus est' es bbntis ', el quia lenct conira dispiiiariies jidiheit
    3«3" EXPOSITIQ LIBRJ AI^ALYPSIS. ^14
    nieurit, scilicet, ,qubii Siini EiliiisDei; et ripnicn; Asiorrtpi/^Acivsiidiccrel: ^i«eeti^^;;scilicet;fpippi;ia
    Chrisiian1wiis;Vvel ijubd ^erbb prardieas, oper» desideria; el doemonum lenlanienla, (/aoo ei maiina,
    •'
    cpnipies. V>i leries rioirieh irierini:; Iioc «sl ifttegra, videllcet meipsum:, yel sanclam eucliarisliiini, et
    fide colis,'eiiarii in' teriipofeiribiilSiioriis, ei-nori meam epniemplationein y inlerijm afcscondiium Z~tt:,
    negatli pro aiiqiia iribiiIaiioiieif?[/eih wcatnvethoc'; dabpilti calculum candidum, scilicel meipsutri , vel^
    feeisii^^tiiiite/itist//ts,lri;qiiibiisexslitit Aiitiplitis testis>•' j>vaiigelii:iscientiami qiisevfaciet ;$amliijps duplici
    riieitt fitielis ,.qiii; pccisus^est aprid vbs (qiibsi'cOri' 1 stpla, Yelda.bp ci irianna abscoiidituiu, id est setef-
    doleo, qii.a illuiri- occidertiht) tibi Sqtarias'-liabitai.' narti.gloiiani, de qu.ajpraeadriiiratjone .omnes di-,
    Ac si aperiius Pergaini.;Ecclesiae episcopbriicefel:- ceiilivQiiid.cst lioc?. Quam, yidelicet ^loriam;:nec,
    Et eliariifuisli lesliS irieus fidelis,- ieslificanilo;iricr oculus vidit, nec aiirisaudivil.neCiintcor-IipniiniS;
    esse Filiiini Dei;"et boaiqiialem illi, ' ih''-die1)ifsillis,r .ascbndil (Isai. LXIV).El_dabo.illi caleulum cdttfli-
    iri"quibtis dccisiisiTiiit.Aniiphas. rS dum, id est cprpiis splidum el lucidum virluiibus,
    ;
    "VER?. lti -r- Scd habepudversui le pdjica ,qtiid aiqtieiiniriortaJe. Calculus candidus significal epr-,
    lidbei iilic" iehentes docifindm Balaam 1, quidocebal piis!iii.;baptismate dealbatuin, et inimoriale futu-,
    Bdldc iriitiefe/sdndaliirii cotairi fitiit Israet edereet rrim.tEt in calculo, scilicct»iii lali ,.corpo;rei:nptne;»
    fri>njVari\;'A'c'.sI'!dicereli''!QiiariiviS'in;:li6c;r-toiisl:»s,; B novtim scripltim, id esl:: In rptincipio^eral- Verby>ot:
    "
    cl: h.eiie disccrnis, qui sint haerelici r,vel calhblici;; (J.oxiin't:})-, GhrisiusjfScilicel vDei;Fili;tis,,: ;ii|:;,qnof
    seii ribn feriis dimieas coritra eosYe/ ided Jiabedadr iiiliit.cbnstai yeteris Ailae4,.flub(f;ne»w'jnovi/ii(yini;
    vefsus iepancn; id eSt,-proplef -pauca; stnn libi ad» scilicet cujus in experientia ad quid jier.boc nonen
    vefsafiiis riisicorrjgaris ; quialittbesillic, hoc est iri inye.riieiuf) nist qui accipii, id esl ;;-nisi .pritis peccata
    tua snbjettibhe- nbii expellis.scd paieris' iencnies vicefiil, ;et hona quoe,..prsedicat vel audii; ppere
    dbciiihaiii B.ilaain, id esi vani pppuli cui Deus abs* iinpieyerit.: quia quidicil se nosse Deum, el mandala
    liilii spirilum proplieiiae pfoprer ncquitiarii stiain; ejus non.cusiodit, mendax eit (1 Jpan, n). Cnlciilus :
    dui-docebal Balac nii/lere sccndaUtm corqm fiitit lapis est preiiosus, qui et carbiiiiculus ;appellatiireo
    Israel edete el foriiicari; ho.c est delectafi in vanis quod iti leaebiis ppsiliis, sicut succeiisiis carlw fuJ-
    rebris ciim dsembne. Bahiani significaf hsereticos, gerje,:perhibetu.r. Periiunc aulem lapidem ipse,,ifi<
    rfni (ioc-erilteffenos prineipes qualiier subyeriaiil ielljgitur;Christus,,qiii:inier;hujus saeciili.lenebras
    videijies Deiirii; id-esl popnlurii Clirislianum. Yei refuisil, quaiiilO: Yerbum eqrp :/ai;(Htn,es(^et^hqbitq-.
    Balaahi dseinbnes-desigiial, qtii per cafnisdelecla- viirnnobis_(J.oan, i), Jliide.benepaiididus iliciiur,
    tioueni et ininiundiiiani conantnr animas Deum vi- . • quia-sine ulla peccali olfuscalione itiiindus iiiler lio-
    denies decipere. Dulri.hxrciici suaspria quaedamci jiliriesjappar.uil, ,ei iliyiniialis suoe..iucelenebfjs
    dulcia verba proponunl in- sui.s falsis- dogmatibus; noslr.-e nioiialilalis illuslravil. Ei:infiq(culq,jn(]\\\l,
    quasi pef piilcbfas4riiulieres eos-seduceiecHpiuiii', nomenmeum scriptutn. Dchpc.npiniiie sic ait Isaias:
    lil.coiiiedarif idololhyia, id est ul sequanlur idolo- Yocabilur tibinomen novutn, quod os Domini npmi-
    niiii dbcirinamomni spurcitia plenam, ibique for- navji,(Isqi., LXII). lleruin snbjungit dicens:
    niceritiir, ifl cst 'ul reliela veiitaiis doctrina, men.- .-, Y«RS, i 8. -;-t-.Et angeio Thyqtirce Eccietim, tcri- ,
    daciis peCTCrsorumiiiliaereaiit. Iterum subsequenter be.r Thyaiira, ul supradictuin est, .itluminqlfl in-
    aiil: ;' -''' '-:':,": r '- '":l":^- . ":'-: r-; ^-. '"-s. icrjircia.iiir vel yiyens.iipslia. Quid,.,ergp, Jesiis
    VEHS.;1S.—r-lia habet.el lu tenenles doctrinam Clnislus angelo Tbyaliiae Ecclesi* dical, audia-
    Nicoittiidrum. Acsipalenief dicat: Sicul liabes illic flHlSS,.-.:,, :_.: ,-. ;;;.-; :;,;:<; _,._.':_. ..,., ',V .:,,...;: -
    tcneiues docirinaiii Ualaam, nec eos excludis, sed ,,yERS. 19. -—lhvc dicil Filiiit Deyquihabeiocu-_
    paleris; ila habes ienenles: docliinani INicolaila- Jpt ut flammum ignis, el pedes ejus simiies aurichal-
    rurii. Simililcr ergo de isiis sicut de illis age poeni- eo:>Noyi opera lua, tt fidein, el cliarilaitm, el minit-.
    tciitiani. ldeo lepetit de Nicolaitis, ulad pceiiiien- ierium, et pqliemiam iuqnt, et opera lua twvissima
    liain invitel, qnod superius non fecit. Ei hoc.ap- rj pltirajjrioribus. Ac si apeiie dicat _: Hwe dicit Fi-
    parel, qnia pari realu -asirjitgiiur: ilie,. qui,;praya lius pei, qui habet oculos ul flammam ignis, dpiia .
    <lpcet; etille qiii pt:ava doceri laccns perniitlii. Se- viilelicei sancli Spiiitus habel, et dat ea cui vult
    qiiiiiir: .,,.-; ,; yel. aiiferl...E( pedes ejus similet qurichalco, qubs
    VERS.16. — Si cominus [/, siKquo niiiius] veniam oiiiiiinp neccsse esl iinitari; videanl ilaque isli qiii
    _:tibi citq, elpugnabocum. Mlis .in gladio. qris mei. jaiii.receperuiii illa doiia, ne per consensum ihiilo-
    Quasi diceroi: -Nisi paeiiiieutiain egeris , elprava rn.ii peidanl ea. Vef ocuii Domiiii iiitclliguiiiur
    docenles rioii corripueris, xeniam iibi cito, et pu- dociores, qui nos docliina el exemplo illrimiiiant,
    jnabo cum t//ts, id est coiivincaiii illos foriiicaiios el liicein s.cientiaepraebeiU.Pedes. tio.nii.nisunt, vel
    ,peccassc.In gladio oris.met.;. dicendo yiilelicet-: saiitli praedicatores, per qiibs munduni cjfcuil, sci-
    lte,malcdicli, in ignefn.wlernum::(Mai_ih.xxv).', . liceisancti apostoli.mactyres et'coiifessores.igne
    YERS.17.— Qui habet, aures, audial quid SpirUut iribuiationis probali; vel certe. ullima ac iiotissi-
    -dicil Ecclesiis :_-Yince»lid.uboedere_mqnna abscon- iua illius ineinbia exlrema persccutioiie caiideniia.
    diium, eidabo ilti calcutum caniidum: et in calculo Nori, inquit, id est recepi. operjolua, fidem scili-
    tiomen novum tcripttim, qupd nemo •no.iiit, nisi qvi cel ei charitatein, et caelera bona opera;; il mints-
    315- S. MARTINI LEClOiNENSIS
    leniitri Inuiri. ni clecmosynis, e/ paltcnttam luam i.ii.A quia ego scrulani renet et corda, et dabo unicutque
    oirinibus adversis.; _et opera Itia twvissitna plura vestrum secundum opera vettra, Prpsperanlur si-
    priortous, quiariidis Ecclesia a Jevioribus iifcipii, qnidem iniqui ad lempus, Mterna liiorle pleclendi;
    ei ad pcrfectiorieni pervenii. Ileruni subsequenier aflliguntur ad modicum elecfi -, perennibus bbnis
    ail': - :'.--_> j. ,..: . ;'...', , consolandi. Ac si apeiiius dicerel: Filios ejus, id
    VERS.20. — Sed habeo adversum le, quiapermit- .. csi omnessequaces eorum inleificiani, ducendo in
    - tis mulierem Jezabel, quw se dicii prepheien, do-. moiieui perpeiuain; et ila scieni omnes Ecclesioe,
    cere et seducere servosmeos, fornicafi el mandiicare id esl oiiinis ordo fiilcliuni in diem jiidicii, quia
    deidplbihytis. Ac si paienler dicat: Habeo qdver- ego snm scrutans rencs et corda,, puniens videlicet
    snm U; quiq permiltis,,id esi 11011excoirimunicas carnales roncupiscenlias et mal.is cogilaiiones.
    mulierem Jezabel, inollem scilicet eliasciyairi (flu-; Vel.renes, id est lihidiiicni nialoruin', elcorda,
    xum (£6) sanguiriis vei-sle.rqiiilini.ui.ii)quwsedicit. mtindas scilicet cogiiationes bonorum: Et d.bo,
    prOpheieir, docere,-. el seducere servos meos, ferni- inqiiit, unicuique veslrum secundum opera veilra.
    cdri. Jezabel quippe sterquiliniuin vel fluxus san- Ac si patenier dicat :. iiine scienl qnia in prae-
    gtiinis iiilerpfelalur. Nam sicut nmliercs tempore seiiii video bona et niala; el iii futuro reniune-
    .riienjlfiiali iliixum -sangniiiis paliunlnr, sic rcpror- B.rabo bpnisbona, et relribuam nialis niala. Ilcrum
    bus qiioil iniile concipil, niox ul lempiis csl, perJicii; subsequenlcraii: - '.';..
    etGurii posf fi.imma aiigeliir; tolus fltiens dieiiiir. VERS. 24/— V.obisatilem dico cwlerisqui Thya-
    Diiin vefb in consueiiidiriem peccatuin ducit, fele- tirw estis: Quicunque non hqbenl doclrinam hanc,
    feni late spargil. Cum aulem dicit, permiiiis mti- qui non cognoverunt altiludinemSatanw quetnadmo-
    liererit Jezabel, prorposilbs Eeclesiae , id e.si episcb- duni dicunt, non riiiitqni super yos aliud pondtis.
    posdesignai, qui liabcrit pcriiiiliendi proliibeiidiqne Quasi dicerel: Jezabel el scquaces ejus puniam,
    poicslaiem. Episcopus ergo rinilierem Jezabel Lei sed vohis dico, qui Tliyalirse eslis, id esl illuminali
    servos sedncere et fornicafi perniiliit, ctini sub- ci viyentes. hosiise, qui estis segregati ah eis, quia
    ditis piava agcnlibus non conlradicit. Seipsuin ergo vos.noifpuriiam. Hoc Ipcp fit commuiatio personse,
    episcopus rcinn corisiitiiit, si suhjectis slbipeccan- et interposilio sciitenliie. Quicunque npn habent, id
    libiis noii resis|il. Fo.inicalio diciluf qiiadriformis, est qui non scquunlur doclrinani hanc Jezabel, el
    videlicet aniiiio, si videris innlierein ad concripis-, qui non cognoveruut,' id est uon approbavcrunl ali-
    ceiidiiin eam (Matih. v); in aciuipso.in ainoreler- quo consensu, altiitidiiicm Satanae, id esf supcr-
    rcnbrum, in culnira idtdi. .Seqiiituf: ...,-... _ biam ei callidiiaiem, yel carnalem legis observaai-
    VERS.21.-— El dedi itli tempus ut pwniienliam tiain, in qua ipse glorialur, ct quani pro sumuia
    iigefei: et rion vitll pwnitere a fornicdlione sua. alliiudine liabel, quemadmodum quidam ds Judsea
    J.zabci, iildictum est, sunl homines in Clirisli Ec- egressi dicuni, quod iteruin subjiciam vos jijgo le-
    i lcsia riiale vivenies, ei pfava decenies, qriibus dat gis; ego aulem non miltam snper vos aliiidpondut,
    Deus spaiiuin pceiiitcndi, ut recipiscanl a sua per- , scilicct veleris legis observaniiaiii, quamvis ilii di-
    versitateV Et quia episcopi riegligunt.eos corrigere, cunl, idesl non paiiar vos lentari supra id quod
    ipsi aulem cuin leinpus bnbeaiii, noluni a sua ptr- pptesiis, vel.npn miiiain super yos aliud pondns Ie-
    versiiate recedere,^ eis Doininus terribiliier coniiui- gis, boc csl noii ilerum maiicipabo vos cainalibns
    natur diceus: -'"• .•-.:-/.. ubservauiiis, sicul : quidam dicunt, quia iterum
    VERS.22. — Ecce tniitq eqrr. iu leclnm, et qiii ilebetis jridaizare.' Unde ail beaius Petrus : Quid
    tnce.chqnlurcum ed, in tribulatione riiaximq ertuit, vuliit ileruin jugum imponere super cervices.disci_-
    riisi pamitenliam egerinl ab operibus suis. Ac si di- pulofuni, quod heque nos, nec Pultes nostti pofiare
    cerei': Ecce egp miilo earit, scilicei Jezabel, id esi potuimus? (Act. xv.) Seqhilur:
    oirinesin Ecclesia male viventeset prava docenles, VERS.25. — Tamen id, quod habelis, ienete donec
    in. lectuih, id esl in reprpbum sensuni ei excoecalio- D ' veuiam. Ac si dicerei: Quainvis iuier iales silir,
    iieni, et in secufiiaiem peccandi; vel ,iniectuift tanieii id quod habelis, scilicet fidem, leneie ope-
    doloris, id esl in desperaiionenr salnitaiis, sicut raiido, perseverando el dcfemlendo douec veniain
    lliedicus qiii desperat deinfirmo; e( qui moechaninr reiribuere vobis niercedem, vel ut majora vos do-
    vum ea, imiiatores videlicel ei confornies sibi, ceam, Jterum subjungit dicens: ....
    erurit in Iribulatione maxiina; id-est diiiliirnain VERS.26-27.— Qui vicerii, et custpdierit usque.in
    6sccul:i; itadico, riisi pwniteritiam egerinlab operi- finem opera mea, dabo illi pqtesiqiein super genies,
    bus suis, vel in IibC locolecluin posuit pro luciu, etreget eas invirga ferrea el lanquam vas.figuli con-
    qub aelernani niiseriam designavit,.soepe fil juslb ftingenlUt. Ac si apeitius diceret: Teiieie^reciam
    Dei judicib, u.t propier peccala prxleriia hoiniiies : 'liderii.,- ei yincite hsereiicbs- et earnales affectns,
    ad inajora ruani facinora. .. quia qui vicerit et cuslodieril, non ad tenipus, sed
    V'ERS.; 25^ — Iteruni siibjungit diceiis :: Etfilios /risque in iinem vilse suae, vel usque ad perfeciid-
    «jni iriieificiam ininotlem, et scient omnct Eccietiw, nein. opcra inea, dabo ifii in hoc sxctilo poieslaiem

    (4(>)"Siipersiinlca qusc-ansulis daudiiiius.


    517 EXPOSlTIO LIBHI APOCALYPSIS. 318'
    super genlc* gentiliter yivenles sibi commissas, ,A eiiam jri te omnia bena quae rigis; si, inde liunia- ;
    sic.ut Peiro in Romanns, vei super vitiorinn caief- nam lauderii iippelis. Si ergo vis iir illis, qiiae bene
    vas ; el regeieus in virga ferrea,. jnsiilia videlicet gessisli, vivere; ab liis, quoe inale operaris ,|ier
    Kinflexibili, et lanr/uam vas fighti' cpnfriiigeriiui; ila poeriitcntiain evigila; quia Si in illis inbrluiis
    scilicel irrecuperahiliier coiifringenlur eoriiiri viiia, permanes, iri istisnullalentis vives. llinc esten- -
    .111non sinl amplius peccalores. Vel iia ciiissijne''.'; diiurijuia, si a peccatb per pceniieiiiiam; perfecie
    quidam eorum coiifringeniur, uf omnino pbreanl, qiiis evigilat, nec illa qusc' eliammortuus hei.ie -
    quidam vero, ut in hielius muieiiirif. gessit V pbst vivens 'opera : amitiei, aiqtie ;iii; illa
    'YERS. 28.— Dabo, iiiquam, itii polestatemsupef vivifical, qni ipse a peccali spiiiuo c.vigilal. Ac si
    genles, sicut et ego itccepi q Pulre riteoi:.-perlniriia- apeftius omni ordiiii episcoporiim diceret.': Vigila,,
    nilalein. Unde in Psalmb Deiis Pafer aii •Pdsiula- - quia licel sis iii le sollicitus, non es tamen per--;.
    a me, el dpbo libi gentes htvrediialem ludni (Psdll' fecliis, si cajteros ad, bene operanduin non excitas.,,.
    n), clc. Et Hli steildin mqlutinqm, id esl meijisiiiii Vel hbnestsatis Clirisluiri/orecenfil.eri, iiisi eiiaiii
    mane resurgenteiii. Siella iiiaiutiiia et lricifer,';'• ppera Chrisli feceris.Vigila, dieo, noneniminveiiio .
    qui orlus, diem nuiiliat, Cllrislus est, qui resiir- opera lua plena coram -Deo meo. Ac si, paienter
    gens, fidei liicem el iiiiniortaliiatis ihundo aitulii; B I dicat: Opera lua. rien sunf peffecta, quia fuinl sine:
    Dabii ergo vincenji peccata et custodienli maiidaia chariialc, vcl prb buiiiana laude: ;et- idep nen sunl.
    sua, id esl omni Ecclesise suoe stellani nialulinam, in beneplacile Dei. Si igilur ex parte qria nioiiuii*
    idesl seipsuiri, el glorlaiii resurfeclionis. Vel sleila es, reviviscis, caetera quaj, adliuc in te vigeiii,-_iie;
    '
    niaiiitina resurreciio esi piima. nioriaiitur confirmas. - ;---',.'
    VERS.29.-^Qut./ia6e/ qtires, audial quid Spiriiut VERS.3. — Iri menle-ergp habe quatiier acceperis
    dical Eccletiis : j,ravain scilicel docirinani fiigial,: et audieris, et-serva, o : episcope Sardis, el pceni-
    ei reclam cum bonis operibus fiJeni cuslodiat. ite- tehliam age. Quasi .. diceret, : Quia opera: lua 7
    rum siibseqiienier ait: iioii siiiit plena,, id .cst non sunt perfecia corani
    CAPIJT III. Deo; in. nienle habe qualiler ab aposlplis ac-;
    VERS. 1.;— Et angeld Sardis Ecclesiw scribe. ceperis, et a sanclis; Patfibus audipris, iipc
    Sarilis; qnJeprincipium putchriiudinis inierprelaiiif, videlicet, quia qtti uno : peccaveril, fqcius ett
    apia alqiic ornata subauditur : Rwc dicil qui habet oninium reus iJac. u); els qui, pro iiuuiana iaudp
    teptem spiriiu*, el seplem slellas in dexlera sua,id bona pperaniur, aeieriiaiii mercedem . perduul, :
    esf in pbtestate sua: Scib o/>e>dlua, /juia lioriie.nr_' ei servd, el pwniientiqm dge,, id esl operecompleio.
    habet quod vivas, el iiioriiiut es. Ac si paienier di-' bonhni quod per iiegligeiitiani dimiseras. Si ergo
    cai: Ha;c dicil ille, ciijiis oculbs' liiilla lalent: Qui nPn vigilaveris; veniam ad. te, taiiquqm fur, ei .
    hqbet seplem spiriius, qiiia.super euiii reqiiiesoit nescies qtta Itora veniam ad le. . Ac si- diceret:
    Spiritus''Domini,' el iepieiri slellus, id esl septifor- Quia n.on sunt plena ope.ra'-lua coram Dep,, si npn
    nie.ni Ecclesiam sibi subjeciain. Scio, inqiiil, id vigilaveris iu bonis opcribus , veiiiam ad te_, ('"-
    est nescb bpeia lua, et scio quod iii bpcribusillis caccando le) lanquam fnr, ul spolieui, et occidam
    qiiseris humanam laitdem, quia .lionien-hahes san- le ; et nescies, id esl non ppieris -prsecayere ,
    ctitatis quod vivas sicui hypocriiae, Yel quosdani qua liora vtniam ad te. Ille qnijipe recie: yigilat,
    habes in subjectione lua, qrii se exislimant sanctos, qui el bona desidcrabililer providei, et inala so-
    sed quia non corrigisillos, inoiluus es. Yel mdrluus lerter cavel.
    es ih charitate proxinii, quein non corrigis : quia VERS.:&. — llcrum subseijuenier ait : Sed liqbes,
    qui itt uno peccaverh, factus esl oriiniumreus (Jac.it). pauca nomina in Sardis , , qui non inqitiiiaveriini
    Nomen habes, inqiiil, quod vivqs, ted mortuiis e's: vesttmenla sua : el ambulabunl nieeuin in albis
    Ex pafte criiiiiiiibus moriuum, ex parte vero, ope- quia digni sunt. Ac si aperie dii.ei;ei: Jiab.es pauca
    ribusbonis vivuiri esse osieriilit. Qiiasi dicerei: Ideo J)'noriiiiia.in
    C Sardis, id esl lioiuincs uiilii nolos ex
    le yivere puias, qiiia in qtiibusdain bbhis operibus iiomine, qui coQiparalione caele.rpriiiii criniiiiibus
    exercilium babes, sed atlciide quia Vivere riori et immundiiisc' carnis desorvienliuiii., tioii.inqui-
    vales, si vilia jiraeyalueruni yirtujibus quibiisvivere naverunl. veslimenla sua, yeslem scilicei ii.uiiiprta-
    videbaris. Suni enini nonniilli qui eleemosyiiis in- litatis el iinioceiui.e qua.ni in .hajitismp accejieruni, K
    sisiuril, pauperum curairi"gerunt, sed ipsi arapina crimiiiali macula, :vei facliim inaculaui iaciyiiijs
    manus non retrahurit; ef his similia facienies, dum ifeleveruni: et ideo ainbul.ibiini inecum de viriute.
    se quihusdam bonis operibits vivere prilanl, uno- in virtulem in albis, proinovenles se videlicet, ,
    quolibet facinore mulli moriunlur. 1 Ad qubfuiri seinper in inclius. inulabuninr, scilicel ad confpr-
    personam benigna bsec exliortalib dirigittir. iuilalemnieam ascendenl, quiq digni snnt-; -id est,
    ATERS.2.— Esto vigilans', et confifma cwlera, mundi. _ ;,:,/- .-,... .':.'--.
    qum moriiura erahi. Ac si; dicerei: ideo igiliir, VERS.S Qui yicerit, inquit,_sic vestietuf
    etto vigildns, id cst sollicilus de-salule, etpef hoc vesiiniehtis albis", el non detebo nomen ejus de librq
    confirma ca'fera bbna qiiae habes; quw morilurq vilw, ei confileber nomcn ejus coram -Paire meo el
    erant, riist te el jiroximiim cbrrigas. Moriunlur corani anyetis ejus. Ac si rjiilniier dicat : Sinii-
    419 v S.MARTINI LEGIONENSIS,.,, , 520
    liicr de' imiiaioribus lioruin qui yicerii, sic Tes.lie-.-i
    A videlicel hoc uomen pardiilerunt, diini de Cltrislo
    tuf' vesiiihentis iilbis, sieul et isii : et -non-delebo, ,,; djxeruni, Hu.nc nesciriius;rinde sii (Jodri, ix). Sed
    id esi iion privabo iiomeri ejiis de libro viiae, id menliunlitr, qnia verbis et quibusdain siinulalionibus
    est ab asiernn Dei: cognitione. Liber. qtioque vife credere.dicuntur, sed fac.liSiiegant. /Sicinf iii se-
    prascieniia Dci est, in qna onuiia constanl. Npvil , qiienlibiis sexlo ssepius ordine, sic et hic in sexio
    enim Doniinus, qui suiil ejiis. Non solum iniinerum, nngelb nnvissinia (lesigiiainr persecuiio, iri 'qiia
    sed etiam electorum iioniiiia scit Doiniiius, sicul; : quidain Jiidoeorum sunt decipiendi, qiiidani Elite
    ipse aii ad Moysen : Novi te, 'inquii, ex nomine iiionitis legem spiriliiaiiier iihpieluri, et liosiem,
    (Exad. xxxiii). Et confilebor, ait, riomen ejus coram id csl Aiilicliiislum ciedutiliir vicluri. IieruVri
    Patre meo el coram angelis ejus, id esl in.CDiispeciu subjungil dicens : Ecce faciatn itiis, ul veniant; et
    omiiiuiii coeleslitim viiiulum, diccns : iiudus fui, adorenl anle pedet tuot. Quasi diceret: Ego hoc
    . et liic nie yesliiit : esurivi, el dedil mihi riiandu- faciani illis, qui se iiieriiiuniur esse Judaeos, vide-
    care: sitivi, ci dedil inibi pOtiiin, elc. (Mallh. - licet ul nnn. mcritianiur dando virtutes et opera :
    ixv)r.:; u( reiitan/, iri.esl ul grcssibus virtulum ad fidem
    VERS.6.;—-Qui -liabel aures, audiat quiit'Spiritut accedant, qiii a Deo longe recesserant; e/. adpreril,
    dicat Eccletiit. Qtiasi diceret : Quod iini dico, B;id * esl ycnerentur exemplo pedum arile 4>edes tuos
    olntiibiis tlico. Seqiillur : •.;••' ',•-..-.: pi>rsimilitudiiicmiiumiliaii, nl Josepb adoraveruht
    VERS-;7.—Elattgelo Philadelphiw Ecclctiw tcribe. fr.ilres stli ( Gen. XLII). Fideles hoiriines "pedes
    Pliiladelpbia omof fraitit, rvel salvans hwrediiatem dicuntuiy. yel, quia pprlaiit peuiii, yel qhia
    Ilwc dicit sanctus el verus, qui habet alios secum porlanlbpna opcrando ad Detim. Ac
    ' intcrpretatur.
    cttivein Ddvid : qui qpetit, etnemo ckiudit: tlaudit et si episcapp Pliiladelpiiise.Ecclesiae diceret: .'Labora'"
    neriio aperii. Scio operalua, elc. Ac si diceret: inconversioife fralrum sicul cpspisti, quiaregp qui
    Ilwc dicii tanctus, id est firmiis:. et vetus, in p.r.bmisi, quodcunque petieritis Pairein in rioirith»
    promissis : gtii habei clavem David, caTriemscilicet meo, dabit vobit{Jpan. xy), sum verax in promiss's:
    de seniihe DaVid; qui aperil dicla propliclarum vel unde scire poies, quia iiiullos congregabo libi
    corda honiiiiuhi ad fideiri, vel obscnrilatein Scripin- sicni desidcras. lierum subjicieus ail:
    ' VERS.10. •+
    rarum, vel janriam aeternse vilse : e( nemo, scilicet Scieni quii ego tlilexi le quoniam
    persccuteriTm clattdil .* cla-odit porcis e!caniijtii, ttrvasti verbum paiieniiw mew. Ac si aperie dicat:
    siibtraherido gratiam : et ncmo aperit, aiite porcos. . liifKJeles^j"i non credidcruiil, peuin diligerc ECcle-
    videiicci, ne margariias fidei conculceni(JM'af(/!.*ii). „.r s.i-ain.,.ijriani perniillebal .ailligi;~ ceieit/ ijuid ego
    Iliiiriaiiilas quoqiie, cl divinilas Clirislf aperuil dilexi te, id esl qupd niinc faciam "fidein dile-
    fibhis ppriiis paradisi, el forlem .irmaiiiiii devicit. ctiouis, qu:a idcirco dilcxi. ie, quoniam servqHi
    Acsiiiperie dicat: Qtii habet clavem, id est regiam verbum paiieniiw mew , scilicei prtecejiiuiii de pa-
    poteslaiem quasi ex~siirpe David nalus: vel quia licntia quam in mc ostendi, prans pro persecuio-
    arcepit cafnem ex- semiric David,, per quarii jaiiua ribus; yel cujus praccepti dator egp suin. Ac ti
    viioe, quae iri Adam ciausa fuerat, nobis aperla esi: apcriius dicerel: Ctim adduxero Jttdieos ad fidem ,
    vel ciijiis dispens lione prophclia David paiefacia quj prjus pefseqiiebaniurEcclesiam, luiic scieiit,
    -esl, sicttt ipse ail: Necesse est impleri cninia quw id est credcnt, quia diligo eam quam prius non
    itiprdplietis et psalinis scripta suntdeme (Luc. xxiv). vidcbar diligere, duni cam patichar aUligi : hoc
    VERS.8.—-Scio, inqtiil, opera tua, id est ap- cri.l circi| fineiri nniiidi quaiido reliquiae Isruel
    prbbb esse bbna. Et iiefirim: Ecce dedii foram le ,salva; ficiii (lsqi. x). lleruni siibsequeiiteriui : E
    osiiuin apettumquod nemo: polest clatidete ; qtiia egp te teryqbo ab hpfaienlqlionii',,, quw yentara est
    modicam habes virtuteni; elsetvqsli vetburii meum, in orbem universuin lenlare Itabilantei iri lerin. Ac
    et: ridk negasli nonien meum. Ac si aperlius Phila- si paienier dical: Sicut tu servasti vcrbuin paiicn-
    delpiiise Ecclesiafcepiscopo dicerel: Dedi coram le jK liae mex, iia efego ic' servabo, ne viiicaris ab
    idiiiuin apertum , .cpfda- scilicet lioininiim prius iiora leiilalionis , id est probationis , quse venliira
    diira,- vei Scrinmras obscuras quae ad^ viiain suni est inoibem miiverstiin, id esl in iiniversain Eccle-
    ostium oviiim, quod iiemo polesl claudere. Cnde siain, quae semper reverfniir in idipsuiii teniare.id
    diseipuli loqui probibili et coesi dixerunt:- Nori esl piobare sicul aiirinn, habitanles iu lerra , sci-
    poitumut quai vidimus non loqui (Aet. ix). Ei quia licel" qui berie excoluiit haereditaleni suain, id cst
    tiiodicam, id esl npn siiperhani sed iiiiiiiilein corpus suum el opera sria.r Servabo te, inqiiil, at
    : habes virlulem: vel modicam comparatione futiirae hqra, id esl ab hpraria discussioiie, qtiaB Oel ifiin-
    virtutis, nbi nulliis erit labor, et sefvasti verbum pore Anticlirisli.vel in die judicii: vel ab hora,
    meum, id est prsedlc:itio:iem riieain: et rion ne- scilicel cx quo incipiel tentalio Antichrisli, quae
    gasiim angustiis iiomen tneum. Et quia lalises, janv incepla est per srios ihinistros. Unde aii
    VERS.9.-—Ecce.dabotibi de Synagoga Salanm , heaius Hieroiiyiiius supef Nalium propheiairi: i Sic-
    qui dicunt ie ette Judwot, et non sunl, et meniiun- ut Clnistus babuii praecursores subs, scilicei
    turrKc si palenler dicat : Dabo tibi de Synagoga David, Salbnibiiem, ef cseleibs sancios reges ei
    Saianw, qui se dictinl este Jud.ves et npn sunt, quia -prophctas : ila Antichristus habuil Anliociium
    351 EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. 522
    iinpiissiniuiri regein , pi caeieros reges Ebclesise ji AculutUt, ifeque videliceiiiccepiarii apefte riegas.Fii-
    persebiiiores. > Seqhiiuf : gidus est qui rieqiie Dei iiogiiitioneiirihalieiv rieqiie.
    VERS. ll.— Ecce- renio cito. Qriasi dicerei: ppera cbaritaiis exbfcel;^ calidrisiesti"qui/'cuiiiiiai
    Teritailo veriict Terc; sed iie snbcuhibiiiis ,; ecce! IJcai Dei Cognitioiiem,'habet 'cbariiaiis ferVoVciri^
    yeiiiociibad reniunerandum, ve! ad succiirreiidiim. Uiiriairi frigidus esses dtii cdlidiis';' qtiia: vidclicel
    lteriim subjungil dicens t Tetiequqd Mbes iil rienio riiajorspes est de' frigiilis, qiiani de •lejiidis.1'''^ 1:
    accipial coronam tuant. Quasi dicefet: Qiiia egbi YERS.16.— Sedquiti'iepiduiei,'ei necfriQiduii;
    Teiiib ciio,' inlerim lene quod habes , fideiii sci- riec ctiiidus, incipiaihle:evdmerei ea bfe tnebjNblari:^
    licct ei :boria ppera; uf, ciiiri sit Deo. cerliis ele--- dlini quia non ideb oplaleum lierifrigiilriiii, ui/iibii
    clortim sitorum iiumerus, si qriis felabiiiir, aliiis aliquid bonuni iiabbrel; -SedIijiiia niiriiispeccairiiii
    niisericordia ejris isribinduciirir-i rietnp' accifiiql esljuxta sentenliaiii bcali Jacobi aposlbli.' Scieiiii^
    coronam luam , id esf proemium tiiuni. Hic Os- iiiqiiit,./ienuHi e/ ririri fticieriti j ecfdiuthesi (Jac.ivfi
    lenditur quoniam remiiocraiio, quoe superbienlibus -.Efigris eniiri ignorantiam sigiii/icai. liic eigb fiigl-
    aliquando juslb Dei judicio auferluf,'" aliis niiscri- dusnbii""puriietur d€ ifarisgiessibrie inleiletliis, sed
    corditer allribtiiiur. Iterum subjiciens ait: deigiibrariiia iahiuiri. Yel ideb optrii cum:esse5-fri-
    VERS.12. ^ Qui vicefil fdcidm iilurii columnam R * gidurii pblius qnairi iepiduirij
    qiiia tules iiliotaV et
    tri iempto Deiriiei, et fofat ridriegrediel0ariiplius; simplices ciiius 'cbnyefluniiir ail riielibreiil vilairiV
    tt scribarii sriperetiiririonien Dei:mn,eindriieri'Civi- . el ad riiajorri pfbriibverithr qiiarn siipei-bi
    saplerites.
    talit Dei mii novw Jefnsuleih,qtiw!descehdit de ewlb,' Uride aiit beaiiis Paulris: Sapieritid irifiqi fthnriiui
    V Deo ineo; et hohteri riieumndvum: hc si iiieefet i' wdificai (I Cor. vin). Tc^iiluiri-nairiqiie diciriius
    qrii
    Terie qubd habes, civiriee; qiiia qiii viceriij iaciiiihf cuin Deiiibiitiahiiialiefit, Cliaritatis iefvore^cafiit,
    illutri cblumnarii iiifrangibilcin, seilieei:ei; nfirihiii, Velfiderii'sirie bperibtis teiisl. Ac si aperie iliciit i-
    iirsej el siisientanteiri 'alibs veriib et! exeihpW; iii Sed qttid iepidus, Id^est torpeiis^csiv il tiec ffigiMi^
    ientplo Deimei, iii eociesii videTaei Jefusaiemi et:' hec ealidus,'iiicipiaiii ie (excbriiriiuiiicSiitiol ivpmefe'
    fcras non egredietur, ribri jiatiar eiirii scilicel ab ea ex ore riieo, id esi reriibvere de cOrisbfiio saiiciorutri
    t!iscedere anqiius. Filius jiiiiidr",- id'"lesi gcriiium per praedicalbi-esihebs, iri:quihus lbijuor^' rv::'
    pupulus a donio patris exicfatl* sed morie Viluli '-- VERS.17. — Quiadicit, quoddivet suriiveifdcu-
    «aginaii (Ltic. xv), id esf cfuofe Ciiristi fccbricilia- - plettitui, et nullius egeo; einescis qriia tti es hiisef','
    tus foras rion egretiietur amplius. Ei tcribam supef el miserabilis, et pauper, ei cwcut, et nitdus. Ac si'
    eUm, inquit, ndriieri Dei niei;. plusquam videlicel.' . apferliusdiCeiei: Idebilerhm evbriiairiie, quiadicis,
    mens humana capere ei itilelligere seiisus possit, id esl delibenis apud leita diceris:Mc hbii opofiei
    '
    quodammodo vocabitur Deus juxiSillud: Ego dixi: amplius Iabofare sicrit peccalbfes quiiii dives ritm,
    Oii ettit (Ptal. txxxi)'; el ridriien"civilaiis Dei niei id est purgatiis iri;bapiismo; vel: dives scieiiiiaeili-
    noveBJerusalem ; civilas VideliceiDei vbcabilur, id vihoe et sxciilaris,%et iocupleiahfs, feplcitis ViiJelicel;'
    c»l inunitus viriulibus> ubi niliil erii vettisialis, sed vlriutibus. Ei nultius etjio: el ego scilieet ex• iribif
    piena eril y\s\o pnc\s;"quwdescehdiide ccelo, idest pafte qnscdain alia boua addidi. /?i'ne«;is fiiqtiiiibc
    de coiifurniitaie caieslium cfeaturSruiri, aiDed riieo, diiis, id esi hoii irilbHigis quitiiu 'es fitisif ' (ialia
    q*iia Detis riiisif ci viriulesret doiia saricti Spifitus', scilieef bpera iibri prbdefuht tibi,:ad saluteril) et et
    quibus talis eflectris'est; ef' «btrieri nieum" riovuht, riiiserabiiis,: in tanttim quod per igiiorantiaui per-
    Christianus scilicel vocabitur, id bsl riiiclus gratia, ehs, e/ es pauper ah bperiljuS videlicei viilutis, «I
    quod nibil veteris hoininis habeat. ?' cmciis, rion liabens liiincn scicntia.', quia noii eogiib-;
    VERS.1$. —-Quiiiabet ahtes, audial quid' Spiritui scis vitia, et nudiis a vlitiiiibiis iri aiiiinc. Quanivis
    dicdi' EccHsiii. ~ /" igiliir talis sis, ego taincn niisericordiain noii dcnc- -
    YER'S.li.^JE/ angelo Laodieiw Ecclesiw ictibe; gojsed rr- >;/-/:.; ,'::..;:;;.;;::,.
    Laodicia tribus amabilis inlerpretatur. -11wc dicit.•"'j jy * YERS. 18. — Sntideo libi emere a me autum igfti^
    Arneri, lestit fidetit cl vefui,quieii ptiricipitiiri cred- lum probalum, ul loctipiei fiiiiel vettihieriiii dibiit
    turdi Det./Qriasi Wtxrei+iliec. dicit "Ariteri'i id csf induaris, el-non appareai eoitfusio uudiiaijiiiftiWi Ac-
    vere,' teitii fidelit, ebrum0scilicetqu'ae a Patfieiiiidi- si palcnter dicat: Suadeo libi^iil est eblipr|pr ie friu'
    . •»it,--Veitesiis operum nostroruiii apiid Patreriri. Ve^ clum posriiteniiaii jejuriaiidb; sfcilicet ^Sjtlfaridoii'
    rus uiiqiie esi;;qriia/pef; Srini p^rbriiissa-Patfisitri-' : emere a riie riufunii'ideslineipsuift;;Vei-ci^
    pleriiur; vel ctii Ddesigsihaberiidaiii oriiiiiliusvisfbis, ighitum; splerididurii sCilicef et pf obatuirij bbi iiiliil
    qui est principium creatufw OeiipriifiSeji^feiiebfxrea- crifimiriuriditise, qribd tcdiieciibiieDei et pfoxiriii
    libhis,vel fecrealiohis, Jesus fihristris sciiicei,' chj'us lervere fsicibt/Vel aurrim; 1 id bst diviriarii sapikii-
    regni riori erjt finis qrii estsirie defecfu. , tiairi, qulri ie piiiilicabit, bf at- beiie operiiriduriiiic»'
    VERS.15.—Scio, inqiiit, opers iua,qtiia riequefrigi' ceridet; ideo videlicel, ul fbcuples fias Tirluium
    dits es,rieque calidus. Ac si episcopoLaodicioe Ecclesiae operihus; -e/ vestirneriiis albis indriaris; id *it- ijisis
    dicerei: Srio, id est, noii hie latent bpera iua; hori yiiiulibus; el noit tippateat cohfusio riudkaiis luw,
    vis scilicel cbrfigi a praviiafe ihsi;qutd heqtieftigi- qiiae apparuit in pfiriiis parenlibus cobperire ybleh-
    dut tt, id est, neque oninioo fideiii ignoraj; neqiie tiliris culpain siiarii quibbsdaih exctisalienihu^
    5»S S. M.VRTIM LEGI0XE3SIS 524
    quaiido dieluin est: Adam ubi es ? (Gen. m.) A polesiaicmhsbcbunljiidieandiin proclalis, sicut ba-
    Nolandiim quia quinqiie niodi siini speciaiiiei bel polesiatem toltim corpus homiuis loqui per os,
    quibus a Doiuino flagellanltir bomiiies. Aliquanik videre per oculos, audire per anres, odorare pcr
    vidclicet ad auginentanda mcrila, sicul Job el To- narcs, operaii jier inaniis, cuni singula memhia
    hias; aliqnando ad cuslodiam virtulum, ul Paulus rerla liiibeaiilofliiia, quia quotl iiiiumquodque niem-
    aliquando ul percala. prseteriia corriganlur, sicui brum non habcl in sc, habcl in altero. Scd ul ad
    paralyiicus, cui diclum esl: Ecce sanus factus es. hanc digniialera Ecclesia pervcnire possii, in hac
    vide ne pecces, ne deietius libt atiquid conlingal (Joan, iiilciim peregrinationc humiliala gemit. Nec qutvril
    y). Aliquando vero non ul emendeniur, sed ut du- celMtudinis culmen, ubi lola \ila sanctoruin luiini-
    plxi perdilione percanl, ut Antiochus et IleroJes; lilalis oblinct nonicn.
    niiquando ut Dei gloria per boc osicndalur inani- VERS.22. —Qui habel, inquit, aures, attdiat quid
    fcsla, sicui Lazarus, et coecus naltis (Joan. ix, xi). Spiritus dical Ecclesiis.
    Scd electi quocuiiqiie uiodo flagellenlur, nicliorcs CAPUT IV.
    efliciuntur c\ flagello. Iterum subsequenler ait: El Finila prima visionc ingrediclur scciuidani, di-
    coitytio inunge oculos luos ut vicleas. Quasi diccrcl: ccr.s :
    Liige dono saucli Spirilus mcniein, quani lerrena li VERS.1. —Posi hwc vidi: elecce oslium apeilum
    clauseiant. Vel inunge oculos luos collyrio, id esl in ceelo. Hasc visio non prima sed sccunda pouitur,
    conipuuclione et lacrymis poenilcnlix. Unde ail quia, cinii suos ad tribulaliones invilal, non valcl
    Psalinisla: Prwcepium Domini lucidum, illuminans pati, r.isi prius neglecia corrigantur, quod fuil in
    orulps (Psal. xuu). Sequitur: piima.Fere lola hsec secuud.i visiode ultimis ijdeli-
    VtRs. 19. — Ego quos amo, qtguo el casligo. Ac bus agit, qnod iiiiilluin valet ad aniinalioncin prsc-
    sidiccrel: lluie meue exhorlalioni debcs acquiesce- sentium: pauca cliam inducil dc his, qui ante In-
    rc, quia ego, causa pnvmissa, quos atno, verbis ar- carnationein Cbristi passi sunt, quod ad idem valet.
    guo ;-sua videlicel peccata illis cognoscere facio, et ln hac secunda visionc agil de scdente in llirono el
    fl.igelds castigo, el caslos reddo. jEtnulare ergo, et ornalu ejus, el de agno apericnlc librum, id esi
    pceni enliain age. jEmulus sludiosus dicitur, \el divinam disposiiionem; ei de reparaiione huniani
    iiividus vcl imiiaior. Quasi dicerel : iEmulare quos generis, el de solvente septcm sigilh; ut, cuin vi-
    vides paii advcrsa, et agepoenilenliam de te^.iditaic derimus Deum laiiiam intelligentiani Scripluraruin
    tt.a. imperidisse fidclibus, giati ei simiis, et pro eo pati
    VEKS.20. —Ecce, inquit, slo ad osliam et pulso. iion formidemus. Quid ergo in secunua visione bca-
    Ac si diccicl: Quia tu cs tepidus, erce sto ad os- tus Joannes viderit, audiamut-.
    tiiiin, scilicel ad cor clausinn, et pulso, id esl in- 'Post hwc, inquil, vidi: et ecce ostium apcrtum in
    <rcpo. Sio, id esl exspeclo vel inspiro, vel pcr pr.u- cwlo Non hoc ad vicissiiudinem lemporuiii releren-
    dicilorcs \oco. Si quis audieril,nh, vocein meam, et diunesl, sedadordinem visionum.Ac si palenier di-
    " cat: Post hwc vidi: non
    apetueiil mihi januam, inlroibo iidillum, el cwmbo leniporc, sed ordiue; et
    cum itlo, ei ipse tnecum. Ac si apcrte dical: Si quis vidcre ppliii, quia ecce ottiuni apcrtum in cmto, id
    audierit (inielligcndo) vocemmeam, et appaiuerit (ad esl in Ecclcsia, Scriptura scilicct, qu:e esl via du-
    opus ineum facieuduin) januam, inlroibo (in secreia cens ad vitam, vel Cbrislus qui vere est osliuin,
    cordis) aditlum,et ccenabo cum tllo, quia fidcet ciljus niysteria anie clausa fuerunl, modo sunt
    opere ejus dcleclor, et ipse mecum, quia laciabilur ajieria his qui fide et opere sunt ccelum. P.ev.ra
    de inca visitatione cl auxiiio. Coeiia csl coinniiinis Clirislus esl ostiiun in Ecclesia.nulli fidelium clau-
    refcciio, quia ccenon commuiie dicilur. llerum sub- sjiin, sed apcrtum, nisi furibus', id est baereticis,
    jungil dicens: ejusque proccepia respueniibus. Iterum subjiciens,
    VERS.21. — Qui vxerit, dabo ei sedere mecum in ail: Et vox prima, quam audivi, tnnquam tubw /o-
    throno meo: sicut ei egovici, et sedi cum Patre meo f) quenlis mecnm, dicens: Ascende huc, el ostendam
    in throno ejus. Ac si aperte diceret: Qui vicent om- libi qum oportel fieri cito post hmc. Quasi diceret:
    nia hsec supri-.licta, dabo ei tedere mccum, id csl Et vox prima quam audivi, id esi propheiica, quia
    judicare, in ihrono meo, in illis videliccl in quibus novuni leslanienluni prsccedil, tanquam tubw (bor-
    serito ego, et judico: sicut et ego vici, el sedi cum latoria ad belluin) loquentis mecum, videlicet non
    Patre meo in throno ejus; quia victoria ejus ci ses- disseiiliens a ralioualitate mea, reddens ralionein
    sio ejus esl causa vicloriee eorum et sessionis eo- cur pati deceal, dicens: Ascende huc,et os'endam
    rum. IIoc de praialis, et per prselalos, de subditis libi qum oportetfieri cilo post hwc. Ac si dicalur: tu
    inlelligi potesl. Scienrium itaque quia quod illi correcius amplifiea ariimum ad" inleliigenduin isla
    talcs ei caeteri subjecli non habebunt iu se, babe- alia, et ascende de superficie lilteroe huc, id esl ad
    biinl insuis praclalis. Qui ergo pcr se noii judica- spiriiualem inlellectuiii, et osiendam libi ttibula-
    biint, u.tique per suos proepositos judicabunl. Tanta liones ei iniracula, quae oporlet fieri posl hsec. Quie
    cniin cril in illis charitas, ul quod quisque vidciil jam proeterieruiit, dicil adhuc oporlere fieri, utpoie
    in allcrn, suuin riepulabit. Ideoque qubd nun habe- in eodem slalii,quo cceperunl, pcrinansiifa, post
    Lii iu se, habebil in altero. Sicquu oimies eiecli h.ic in alio sialu liant. Vel posl lurc, id csi in
    523 EXPOSITIO LIBRI lAPOCALYPSIP. sii
    iiliimis fideliiius. Ac si aperte dical : Poslqiiani ini A ribiaiiir jiidiciu':ii aquoc praeiciituni, clignis ftiiii-
    Ecclesias - inas de siiis peccaiis correxisti, te rum. iri quibus Defis suos salvahii.- S^quitur :'
    bporiet coeli videre secrela, pcr cjuse fideles es' ' - VER>.4 — Et in circuilu sedis sedilia viginli quq-
    aiiihienliir ad praelia. Iiernm subseqiicriiefail: liitir. Qnasi iliceret: Ex oinnihuspartibiispriicijiaiits
    VERS.2. — Siaiiih fui in spifilu, el ecce sedes es sedis vidi viginli qualuor sedilia ht ap|:eiuli.cia, et
    posUa efaiin cwlo, et siipra sedein seilens. Nori est st j"i:d'cio-ejiis coiiseiiliisnlia. Sedilia vigi.-iti' qualuor
    ila intelligeriduiri "qiiotl spirilus ejiis a corpbfe fueritit dicnniur libri duodeciin apostoloruni et.dnodeciiii
    ablaius, et sic siatim viderit visienem ;"sed sicutit proplielaruiii. Ileruin subjungil dicens : El suptti
    jarii sripei'ius diclmii est, mente loluni libc vidit. i_" ilirpnos: viginli quaiuor teriioret sedenles, circum-
    Vis enim Spiriliis sancli sublevavil ineniem illius is atnictos veslimenlis. albis el incapiiibns eorum cd-
    ad coiilcmplahda coeleslia mysteria, nihilqrie perir roriarautew. Omnes dociores veferis sive novi le-
    corpus vel "audivil vel v.idil; sed a Spirilu sanclob slameiiii dicuntur duodecim prppler fidem vidilicct
    in exsiasi faplus, eductus csi ul viderel elaudiret>t Tiinilaiis, qtiam aniiuiitiaiil qiialuorpaiiibusiniindi.
    -" spirithaliier; audiens retinerel, posselqiie ea scri-[- Yel viginti qualuor fiurilpersexeijqiiaiiipr, ex
    quibus
    bere et ad posleros transniittere. Si verb ad ele-- sex referunlrif ad opera, ;quaeDeus.sex dicbus fecil;
    cios hoc refcrre voluiiius, spiriluaiis iri hoc eoriim "
    ii quaiiinr ad Evangelia, i«l est ad Ecclesiam, quoe*
    cpnversalib dcclaralur quibus per Paulum dicitur : Veieri et Novo Tesiainenlo ojicra Dei colit.; Sieiit'
    Non estis in cdrne,tedrii spirilu (iiotn. vin ).!-Eli sexies quatuor vel qualtior se.v.faciunl vigiini quar
    iterum-; Spirilu ambulale ei desideria cafnis non- ri . tuor,- iia qualer tria vel lerquatuor faciiinl duode-
    perficietis(Gal,y). Slatim; inquit, fui in spiriiu.:. ciin-JNainin vigniti quatuor coniinenlur bis! duode-*.
    Ac si aperiius diceret: Siatim, id est rieil repu-'-: ' Ciiri. Supra thronos, inquil, vigihli qualuor seniorei
    gnavi, sed sine inera abjeei ctiram totius lerreni- tedentet.: perfecliscilicet in Eiclesia haberiies senes
    talis : et quia iia desiderabam, ecce sedes posita erat/ (sic) niores , congregali dequatuor parlibus niuiidi,'
    in cozto, lnajores scilicet iii Ecclesia in quibus Deuss compleiiles deceni "prieccplaper geminani|dllectioneiii*
    sedel el j*udical; el supra tedem sedent ;-ut exce-- . Dei- el proximi; sedenl, id esl qiiiesciint ab aliis"
    dens sedet in aliis sibi subditis. Cbristus suprai curis commorantes ei deleciantes iii scientia vigiriti
    imer candelabra anibiilans, iinnc sedet , id estf qualuor librorum. Circittnumictos tesiimeutis albit,
    inerita singiilorum dijudicaus, dc qtio digne facitt qiise in baplismo induerutil, qtiibtis peccala legiiii-
    bis liienioriain, quos hortaturus esi ad prseliuin. frir, et aihescunt exterius in bpnis operibus, et in-
    VERS. 5. — Et qui sedebal, inqtiil, similis eratt rQ terius in aniiua virtutibus. El incapilibus, id est
    aspectui lapidis jaspidis et sardini. Ac si patenier r in meniibus eoruin eranl cbronoe, id est viclorisB
    dkai : Qtti sedebtit,paratus scilicel ad judicandhm, , . per sapieiiliain vel per charitaiein; periin^nieiii -
    pthit incognitus, similis etat aspeciiti lapidis jqs-'.'--' etianiad iniinicos aureae. Ileruni subjicieiw, aif: j
    fiidis, id esi apparuit per carnein mundo, con-: . / VERS.5 — Et de thronp proceduni fulgura', el vo-
    fringens ul lapis iftiinicos, rohur suis et pasctia\ ces},euoniirua. Ac si dicerct : De throno. id.esl de-
    |ira'bel, et divluitus Virel. Eral eiiain similis sar- Ecclesia,quoe pluit spifitualem doclr^naiii.procerftiM/
    dino, caro illius-scilicel ruhens In passione Perr fulgura, sciljeei iniracula./quae lerrent el illuniiiiaiil,
    lioium duoruin laptdmn colorem noiai Deiun ett e/ voces, admonitiones videlicel atl bealiludiiieiii,
    lioiiiiiieni. Chrisliis habet yirorem in divinilatis i e( loniiruit, id est [commiiialibncs de oelerria inoiie.
    clarilaie; habet eliam ruborem in hunianilate, El septeni lanipades, iiiquil, ardentes aiitelhronum,
    per quam el Adam, qui rubra terra inlerpreiatur, ; qnm: siini seplem spiri.us Dei jd esl, sejilerii doiia
    ad ccelestia revocavii; et ideo quod in eo virel sancli Spiritus/quoe acceodunl et ifuiniiianl corda
    poienlise est; quod rubet, misericordise. Et qui ex liomiiiuin,' qui siinl sedes Dei.; ^^«.71«; Croece,'
    eo quod viret, scilicei qiiod Dens est, nos .creayii; Latinc flamma dicitur. ltcrum subsequeiit r ,ail :
    cx eo quod rubel, - redemit. Jaspis subobscurus ; pD YERS.6.—Et in conspeclu sedis, tanquqtn mare yi-
    significal per viriditalem ialenlcni.in-homine di- Ireum sitnile c.ryslallo..,Ac si. apcrte dicat •,Jncpn-
    vinitatein ; sardis autem rtibens signilicat passio- speclu sedis, iil est in evidcnlia Ecclesiae propiie-
    nem. : Et iris erat in circuitu sedis simitis visionii lica lex prinio accedeiilibus ad fiderii Chrisli est,
    smaragdinw, "ifif Grsece,LatinediciturarcHs. Arcus quasiiiiare, id, esl profunda, qubruni" inlellecius
    autem in die pluviscapparel, et est signum propH litieralis diciiur, Magis yero, aliquaulultim prpinp-
    '
    lialibiiis, ;dicenie;Dpniiiip lempore diliiyii ad Noe lis;jsiinilis. yitro, purp, quod...aliquanluluiq, clarius
    (Geri.tx) :Ponamareum meum-in nubibtts cwli, yideiur, qnorum intelleclus d|cilur inofalis. Per--
    etp. Siiiafagdiiius lapis viridis est el.-rubeiis. Per feciissiinis. autem esl similis, crysialio, per, quod
    viridem ergocolorein, qui est aqualicusj baptisnia blarissiine yideluf, qnorpm intellecius dicilur spi-
    inteljigitur; per rubeum. vero dona sancli Spirilus . rilualis. Sicut cryslallus ex nimio ffigpre durescfl
    in bapiisroo accepta,; per qu* comburunturpeecaia, in lapidem, sic et fideles ex niinielate liibuiaiio-
    desighaiilur. Per glaucum vero colorem, qui cst iiuin, quae ideo illis ab iinpiis, videlicet ut a cliari-
    inier rubeuni el virideni,icmperaiur. jusiiiia rnhe- iale frigescanl, ingcrriniur, Iranseuht in confor-
    diuis, el propiliatio viriditaiis. Ye! !n his coloribus milatem lapidis angularis.-id cst Chiisii. Vel quia
    m S. MARTIM LEGIONENSIS ... . 523
    crysfalius lianc liabet nalhrarii, quia siqria «iarier A A taent, resiirgere poiuit; quia -aquila , id est iipii
    fiicta et radio solis eipositaeiiiiltil ex se sciritillas lipmov sed peuset honio fuit. Ezecbiel, qiioJ fu-.
    •
    ignis, sic fideles iii Ecclesia aqua baplisriiaiis vel liirum efal, praevidens, prius honiiiieniv ppsuif,
    iiribfesaricli Spirilus niadefacli, expositi radibsolis; deinde .leonem (Ezecli. l), quia Cbrislus homp
    id est ad exeihjjlum Christi, ehiiltunl ex se scin- iiascendo fiiil, in praidicalione aiiicm.ico exsliiil.
    tillas igriis, accendeiido alios ad hene operandurii. Poslea yero vituluin/ppsuit, quia; sacfificalHsDeo
    Uiide ait beaius Paiilus : Hoe. facienscarboties.igiiis Palfi in ara crucis fui.l : landein iiqiiilam, quia ad
    congeres super etipiit e>tis (Rom. w\). Sequitur : ccelos ascendit. Joannes vero bacc omnia iniplcia
    Ettti riiodosedit, et in: citcuitu tedii qualuot ani- videns, primp leoiiem posuit quasi fundamentuui
    maiia pteua dctitii tittte eirreiid. Ac si aperlc dicai: lotiiis fidei. lleruni subjicieiis, ail:
    Vidi iii medio sedis id est in ihcdio orbis, scili- . VERS.8i —Et quatuor animalia singula eorum
    ret ;in Jftfusalem,: iibi priiiium ccepit iieri scdes habebanlalat senas. Ac.si apertius diceret :Ad hpc,
    Dei , el in ciicriilu iedis, iil esl per toiuin orbeni, ul isla de Cbrislo praedicarent, bene inslnicli
    iilil nYiipnitcala est /sedes Dei; quatuot rinimatiti; erani. Prima ala lcx esl naturalis, secunda lex Mo-
    «rdo scilicef JSovi et Veiefis Tesiamenli pfsedicato- ," saica, terlia propbelica, quarla evangelica, qiiiula
    instilulioiies aposlolorum, sexta quorumcunqiie, nl
    jriiih, fileriti. oeulit; ad hbc ulquatiibr Evarigelia
    i.l> hsereticis: defehdanl, itiite etretro•'; nicinores Aiigustiiii, Grcgorii, Hierpnynii, Ambfpsii, Bciie-r
    dicli et Isidpfi, pe.r quos sancla Ecclesia.alta per
    peccaloriim pfaeierilOfiini, el caventes sibi in fulu- et a quibus pioedicatoies accipiunt loliusprae-
    riiiri; vfeliiabehies cogniiibneiri de hl*,;quiE Dcus . tit,
    iri prinCipib fecit, el! laeuifiis «stiir Uhc miindi. dicaiionis firiiiainenlum. Yel-sex iilaj cognilip est
    Dpus sex .dicbus...perfccii, quprum
    Vidivihqriit? quatuor ariihialia, i.l cst: onmes Ve- . pperiim, .qiioe
    iciis el Kbvi Teslriirienli dpciorcs in tiiedio vehit iioiltiamull.ilm siibievaiiluf, qui in ejs iieiie ope-
    ranlur. El in circuilu, inquil, el inlus~ plena suril
    Siisieritat()j:es;sedis id Osl EcClesioejel.tn citcuiiu, cir-
    oculis. Revers doclpres Ecclesiie, quia se inumijs
    ciiiiiquaijiie- scilicet velul ^excubiae seilis, agendp-do
    agen- serviint, et aljos exemplis inforiiiatit;:per litieraiii
    jpritseiiiilius.iiutesiiiitinterpfateiitactfiituia,
    ilb ile procterilis eliiiliiris.Ueruiri subjungilV dicens: simpliccs , per allegoiiain vcrp pbrfeclipres in-
    ••' VERS7. ^Eiaiiiriitil sitnite Mar; siruuni; vel quia in niedip ei in fiiiibiis ierrae iflu-
    pfitiiitin ieorii,
    cus scilicct, qhi siib siinililiidine leonis regaleni niiiiaiil, in circiiilu cl inliis plcna sunt oculisjvel
    narrat prbsiipiani Ciirisli, qui ideo siniilis leoni plena ociilis iiilus, id esf in conscientia inuhda,
    e/ in citcuitu, scilicet_iri conspec.tii homiiuim irre-
    ilieiliir, qiria sicut leo voceril iiiagham cinisit, di- ( vel quia fidem, quain babciil
    ceris iFaciriiif csl"vefbbiri Dbniiiii siipef Jbariiieiti prelieiiRibiies sunl;
    in corde fbras liianifeslaiu iri Ore. lieriim subse-
    jtaiiiarise filibiii iri: deserio "(47J;.El sectiritium ani-_ ait :'Et tequiem ridn habebant die dc. nocie
    mdl_siriiM viiulo; "scilieet Lhcas, qui loquiltir de quenier^
    diceriliq: Sancius,sariclus sahctus Dominus Deitsomni-
    srici\iubil$H>atriim veleris lestariieiiii, qiiod In eis
    eiiiih iri iiiiiio potens,qut efal, qui eti, et qui venturiit esi.Terdixit
    Tfigiireirif. Sie Evangclii loquilur,
    sa- sariciris, quia' Deus tririusest iri persoriis, et se-
    ilicensi":; Fiiii iri dicbus^llefddis, regis JndWw; mel boiriinus Deus omnippieiis, qriia iinus in iriai-
    iefdoshemiiie Zaclitiritis :(Lue.:i)lE(ieiliiim ahhrial erat sirie principlo, et qiii "estimiriuta-
    jeslate, qui
    Itabcns fdciem qiinsi Aonittits,rscilieef MaitlioehSiqiii
    bilis, ei qui vehturus est : Fitiiis: sciliKet corpbrai-
    ileDei ei Vii%iiils Filii i.liu«iarii'tii.ic"'sifc
    lbqniiur di- liier appafebit, inio eiianiipsai/diviiiifas^se fideiibiis
    Ceris'":'Libef? gerietalionis^ JestiClirisii fiiii Darid,
    El "aiiimal siiriile iiiaiiifeslabit..Seqiiiitif :
    filiiAvfahani (Matth. j). quaftuiii ; Vi;risi9-i;0. —EicuiridtiretiliUatiniintiiid giqfiahi;:
    ^qiii/a?iioinn(i;sciiiCei3barinesiraiiSceridens"oinhcrii ei iioridrerii; etbeiiedicionem sedenii supefilifdnurii,
    hiimaiiairi atque ahgelicam crealuraiii; ipsanl divi- viveriti inswcula
    smctiioiurii,ptocidebant
    liita lenl irrijyefhbratis bjtiuliscoiiteinplauis dicens : ., tuof iehidtes anle sedentem in throno, etvigihii quti-
    Iri pVin«jitb;yiril Veifcutri (Jriari; I)J - adorabqnt
    "' HSDC viveitteiiiin sa;cuta sa:culorum, millentes coronas suiis
    ariiriiaiia 'lypice Ghrisiririi significant, qui1 arite ihfonum diieriiet : Dignus ei, Domine, elc. \c
    pro humaiii geiieris salule dignalus eslnasci.iuoii, < si pateritef dicat : Cum darenl illa aninlaiia, iti esl,
    resufgefe ;;ei asccriileiis iii coeluin, sedet iri dextera1 oinneii (loctores Ecclesiae cum attribuefenl, el prae-
    Dei Palris. Dei eliam aniinalia sunl fideles ralio- dicarefit, el profilereiHur fidei siiSe, vel iri resiir-
    niilfes et* iha;risiieil,' ut lioiiib; sine terrbfc fefeiites' rectibiie gloriam, vel in asccnsione Jioiiorem ope-
    adversa,:;::tit':le&;^^ sese irioiiilicantcs,: ut yiiulusiii 1 ' ralionis, vel in exaltationc heiiediclioiiem supernae
    sanrificio; ccelestia petentes, ut aquila. Lco, ul' reiiiuneralionis, tedenti iitper llironum, viverili in
    fertur, niof luus nascilur, et die terlia voce patfis' iacula swculoi um, ptocidebaiil viginii qualuor senio-
    vivilicaiur. Sic-ct Clirisius die lerlia resiirrexit.El i. res ; id est omries Veleris et_-'-Jiovi Testamenti
    resrirgere bpbrtiiif, qriia nioiiuus fuit. Et inoii pb- praedicatores Jlumiliabant seipsos ante sedentem in
    tiiif, qui:rhoinp exsiiiil. E' buni hoinb' et niortinis5 ilnono, id esl in beneplacito ejns; et omne bonum
    (Al) Nulliiii siclegit Marciis, sed verba LncxJ diceniem : .Wnrcus... iiabet... faciem' leohis, prbrilei
    siint cap. iii, 2; coiiiiiiiiiiilor itiierpretes" se- vocemcltiiriaiiiis in deserto. \ Pacaie viairi Dmnin.,
    quuiiiuf iiic;;iii'erbiiyiiiuiii iiii. i coriiid Jpiiniaii. ieeias raciiesenitiasejiis \cap. 1). > ."' . , , ."
    529 ESPOSiTIO LIBM"-APOCALYPSIS. 550
    siiiim ad illum. feferehan.l , .diccnles : Nbn nobis, A .durabo ? Quis esl dignus aperire librnm ':'id e?t
    Doiriine, non npbis; sed nomini luo da gloriam iniplere . di-vinaui dispositipnem de hiiiiiani geneiis
    (Psal. cxui). Etqdorabanl vivenlem in swcula swcu- repaialione, et soivere, scilicel manjfeslare; et ex-
    lorum : qiiod a se videlicet iibn babebant ah illo, . pbnere signacula, idest, 8en!ginata:ei,..obsetiri!;it:'s
    fequirebanl voce, opere, el in secreto cordis, libr.i: septem ? Nulius, nisi Dei.et Virginis Filitis.
    miiteuies: coronas suas anle ilironuin, id esl allr.i— iitijus iiaqtie libri ap.erlip humani gcncris est-re-
    buenies Deo victbriam vitioruin vel tribulaiio.iimn, deniptio. .. :. ; ... . .
    exiinipiupi...laudisdantes aliis, dicenles : JERS. 3. •—El. nemo ppierai ui.cwlo, neqtie in
    YERS.11. —. Dignus es, Dotnine Deus noster, acr lerrq, neque _sublus lerram averire librum ,,nequ.e
    et virlulem; quia lu respicere illum. Ac sfaperte dicat : Nemo eofuin
    ' cipere gloriam el honorem,
    creasli oriiriia, et propler volunlatem luam erqnl^et qui.era.nl./n caito, yidelicei angelus; neque in ierrat
    creata sunt. Quasi dicerent : Dignus es Domine hriino, neque sublus.•terram,. auima carna exula,
    Deus noster accipere a nobis gloriam, el lionqrem, - poteral.qperire librum, id esi..-i.inplere divinae dis-
    el virtulem; quialci omnia bona hoec tribuisli nobis, pps.i.iipnis [/'. divinam disposiiion.], vel ulriusijue
    ei idep tibi sunl allribuend.a.iion nobis. Jdeo cli.am - -Tes.taiue.iili.sacfauicnia' parfecle. intelligere, neque
    brii.hiaad "ie suiii referenda, quia lu creasti omnia, fespicere illum. Uiide..dicilur.': Generalionem ejus.
    et riori de subilo, sed propter, id esl, jnxta uiani quis enarrabil ? (htii.LUi:) . - . . '-.'.
    Volunlaiem erant in arte, priusquam. forniarenitir. .....-VERS.
    i, — El ego flebqm mul_lurii,,guianetnodi-
    in opere. Et creata suiit, visibiliter. existendo : vel tjnus iitvenltts est aperire-librum, nec,yidere eum. Ac
    qusedam se.ciiridtim. spirilualem creatioiieni jam si aperiiiis dieeret : Etjo Joani_ics./7e/tant: inu//uuiiii
    erani ih prsedestihatiorie bniiiipoleiilis Dei, ei creala persona sciliccl aniiquorum Palrii.ni ,.quj dbJebatit.
    s.uritiri opere visibili. Hpe deiiiqiieliguraUiiii est, humarii gencris diumrnani caplivilaleiii, "et illius
    ijiLaiidoDbmino Jerosolymam veniente, turba quoe reparalionein ail-jileiiun.)11011 jnteUige.baijl. De qui-
    obyiam illi venii, pa.l.inas, quibus vicloria signir bus.in Evangelio discipulis ipse Dei el Virginis Fi-
    liratur, anle pedes asinoe cui sedebat proslravit lius-ail : niu/(t reges et propheiw volueruut viderp,
    (tiatfli. xxi). Quod entiu.per palinafum rainos in quce vos lidelis, el non viderunt; el audire quw aw
    via stfaios, hoe significatur' per. coronas ante ditis,etnon audieru.nl .(Luc.x). Itleo,: inqiiit, ego fle-
    ihroiium positas. hain niuliiim : quia non solum .ncnio dignus erat
    CAP13T V. "-,.-'. aperire Jibrum; sed neqiie respiceie illutii; nullus,
    VERS.I. — Et vicli in dextera . sedeniis supra P videiicei pcrfecic inielligere poierat dispositionem
    tlironum librum scripiiim. inlus el foris sigualum $i- huniaui» fedemplionis.
    gillis septem. Ac si dicerei : Vidi in dexlera Dei. -..VERS,5.— El unus dejemoribiisdixil milii ; Ne
    Palris sedenlis supra thronum, id est in Filio per fleveris. Quilibet videliccl propheta, qui, Cliristi ad«
    queni omnia fccit, ad queni tolius libri inleiilio di- yenuim.annunliaodo aliis, •consolalur. .Un.deIsaias
    rigilur; librum scriptum inlus et foris, scilicet diio pvqpheta ait: Ecce veuiel Doyiiiiu.spiinceps regum .
    Teslameiiia, quse idem suiilforis seciuiduin Yetu.s. lerrse, et ipse auferljiigiiiii capiiviiatis iiostroe
    sigiiificaris; vel quia forinseca promillil. Inlvs; (Isa. xiv). Sed quid senior dixerit audiainiis vEcie
    seciindiini Novuni 'significaluiri, vel quia inicrdu.ni vicil.leo de tribu Juda,rqdix David, apcrire iibrum,
    promiltil bealiludinem. Vel imns, id est in occnl- et splvere seplem signacula ejus, Praetlritum posnit.
    tiofibus, secuiidiiin perfectiores; foris iu siiiijili- pfo fiiiuro. Ae si palcnler Moyses vel Dayid, sive
    cioribus verbis, secunduniiiiinus perfecios : iigha- ajiquis.propiictaruni anliqtio pppu.lo ad consplaiip-
    tiitn, U csl claiisuni, sigillis seplem, universis sci- neni loqueretur dicei.s : Ecce vicit teodeiribu Jutla,
    liceiii;ysleriis el ohscurilatibus;de sejyem oelatibus i.J esl vincet diaboluin , lniindu.m., nioiiem, et in^
    inuiidi. Vel claushs""cfai liber scplifpriiii .Spiriiu, feiiiuin : radix David, {Vroced.ens yidelLcot(leseiiiiiie
    perqrieyi fides aperiiufv Vel; liber.disposiiioesi; D David, yel firiiiauienihiii David, pcr quciii Dayi i
    divliia de reparatipne^hbriiihunl,^^qui est:scfipttis;; ,, siibsiste.I, vincet i3icb aili'hp'c, ui apeiiat libruni, et
    id esl:inahifestaius, 'intjis^'scilicel ebscure ihVe- . soK',at.,'id;esr expoiia'i sepiem:sigiiaciila ejus, aiiii- v
    . leri Testameriio,; pt/ Mciyses ait liliisiTsra'el:'i':;M:: gftiaia Sciiicel et obseurilalt.sreparaiio.iiis liumaiiae;
    vespprumimmolabilis agnum (Exod. xii),- ibi inarii" Lebiste ,,qui inuiiduin; ei.fbfiein.arriiaium , jd est
    fesians iii ultiipa aolaie; futiirairi nosirani re.iara-. diaholuiii vicil , humilibiis parcit, el sujierbis resi-
    libnemper; Cbrisii ;ininiolalibnem, el foris, id '.-est- stilv ,Lee diini fugaiur, per nioriies fiigil; lipdp, ;
    eVideriler:iri;Novo Teslariiehtp;ileruiii:siibjieibiis:: queinliabet in caudii, delet Vestigia; ita Chiistiis
    aifr:v,- ,:].,. ":,i':: ^;/" 1 '' '"'.'": -:"}• pcrir.biiies fn.gii, ccelpsvidblic.ei asceiidit, diyinilas
    VERSV 2. —-El vidi qngelum forlcm prwdicqiiiciri judutios latuit, assumpla carne divinilaleni iexii,
    voee triagha^M Cst qiienilibei priofuin Pairiiiii in- neppsset agnosei. Sicut leo, apcrtis oculis, consuevit
    quireiiiem bl aliis ahhuntiantem, itc jirae niinio de- derinire, ila Clirislus exspiravii, diviniiaie viveiite.
    siderio lahdiu diffefri conquereniem, ei diceiilem : Seqiiitur : ' .
    Quis est digniis aperire libr.um el solvere tignacula VERS.6. — El vidi : el ecce in medto ihroni, et
    ejus'i Ac si aperlius dicaiur : Putas videbo? Putas quqluot animalium , cl iu mcdiv seni^nim , aj/nnii
    PATUOL.CCIX. ti
    351 S. MARTINl LEGIONENSIS • 552
    slanlem lanquam occisum, habenteni'cornua'seplem, A VERS.10. — Dignus es, Domine, acciperelibrum,et
    e"i ocutos sepiem,qui sunl sefilem Spirilus Dei, missi aperire signacula ejus, quoniam occisus es, el rede-
    indmnem iertam. Exsequitur qubriibdo vifieril Iee, misti nos Deo in sanguine tuo ex pmni tribtt, et lin-
    ei ubi. Quasi diceret: Sicut rinus de seiiieribus, ex guq,et poptilo el nqtione : el fecisli nos Deo nosiro
    sanclis videlicel prophelis, mihi procdixeraii vidi: regnum et sqcerdoles : el regnobimus super lerranu
    el ecce in'inedio thrdni.., id esl in communi utilitate Ac si ape.riius dicerent : Dignuses, Doritine Jesu
    Ecclesise el qualuor animalium, scilicet JNoviTesiai Christe, quia es immunis a peccato, accipere in
    nienti proedicalorurii, e( in medio seniorum ,\& esl quaiituiii liomo es, de manu Palris librum, id est
    prbpheiarum, rignumstqntem , simplicem videlicet, oflicium Iiumanoereparaiionis; et ajierirenascendo,
    irinocenlem, shos mlliles certarites adjuvantem, tatt- moriendo, resurgendo, alque ascendendo, signacula
    quam eccisum, quiaetsi. morluiis esi ex infinviitate ejus; et vere digntis, quonidm occisus es; etenimre^
    carnis, vivit tamen ex virtute Dei (II Cor. xin):' demisli nos Deo obediens in sanguine tuo ex omni
    vel iiiler sucs tanquam eccisusin quibus quolidie tribu Judseorum, e( lingua gentilium, et ex omni po-
    mpiiificaiur, hqbentem cerntia septeni, homines sci- pulo geniili et naiione, tam servorum quam libero-
    licel mundos in sepieni oelatibus intindi, el oculos runi; e/ fecisti nos Deo noslro (sic congregalos) re-
    "
    sepiem, qui sttnt septem spirkus Dei, missi in omnem gnum, spifiiualiter scilfcet regnanies', el sacetdotes,
    icfrnni. Iicrum siibjuiigil dicens : nos ipsos offerentes, el pro aliis orantes;e/ teyna-
    '-VERS.'7. •—-Et venil : el qccepit librum de dexlera bimus, ab oniiii sefvitule, sicui reges super lerram
    iedehtisin ihtorio, Ac sidiperet : Yenit Dei Filius viventium, vel super omnia lerrena, despiciendo
    per cariieni ad cogniiionerii hominum, e/ qccepii ea. Omnes elecli reges appellaniur, quia ivranni-
    libtriiii, id est disposiiibnem reparaiionis humanse, dein viiiprum in se consurgere noii sinunl. Rede-
    tie dexiera, a verbo scilicet sibl"conjuncto; V.erbum misti nos; inqull, ex omni ttibu et lingua. Tribuj
    dicb Dei Palris sedeiitis iif ihronb. dicitur a tribus ordinibus, in quibus septuaginia
    VERS.'8.— Et cum apertiissei tibtum, quatuot ani- duse liiiguse stint; in singulis quarum, niuJii populi;
    riialiti,el vigihti quaiuor seniores cectdetunl cotam in jippulo, nalipnes. Nen enim est apud Deum per-
    agrio, habenies singuli ciihatas etpliialas aureas ple- senartim distinclic,sed in omni gentequi timel' Deum,
    rias odoramentorum , quw suril oraliones sanctorum. el opetqlut juslitiqm, qcceptus est illi (Acl. x). Ite-
    A.c si apertius dicalur : Cum dpetuissel librum, id rum subsequenler ail:
    esf cuni omnia quse dese probdicia erani, manife- VERS.11-12.—Et vidi et qudivi vocein angelotum
    siasset, quaiuor ariiihdtid, omnes videlicel proedica- Q multotumin citcuilu thtoni, el animalitim et senio-
    IbrCS:'ei viginli qutiluor seniores , id est onines jii- rttvi; eterat numerus eotum millia millium dicen-
    dicesln Ecclesia, cecideriint coram agnb, scilicet titim voce tnagna : Dignus esl agirus qui occisus est
    humilia de se senliehdo ipsuniqiie iriiitanluf, ufet accipere viriutem et divinitqtem, et sapieitliam, et
    ipsi iid siiiiilitudinem ejus palianlur, et lairi pro se, foriiludinem,_el honorem, et gloriam, et benedictio-
    <lrianipfo sibi subditis reddentes Deo Pairi, el eidein nem. Ac si aperlius diceret: Nen soluni aninialia
    agiib, cl Spiritu saricle gralias de redempliene hu- et seniores ex qfflcib sub vidi idem allesiaiiics, sed
    inaiii geneiis. Habenies singuli cithafas, id esi mer- etiain omnes angeli congralulabantiir eis,. Vidi, in-
    tificanies et niacerantes carnem. suam reddebaiu qu.il, et audivi yocem angelorum mullotum, cleclo-
    Triiiiiati dulce sonum, gratas sciticel Jaudes. Ci- rum videiicet spiriiriiim siipernorum, qni Ecclesiani
    thara consiat'cx iigno et chorda ; iigniim ergo est iiiuninnt et cuslodiunl; qui de fejiaraio consorlio'
    crux Ciirisli, cborda sanelbrum caro, quse lendilur saitctorum hoininum gratuiantur; qui leslimonium
    iii ligiib , duni diyersis ibrnieniis euiiidem senum perhibent Chrislo in annunlialione, naliviiate, pas-
    leddenies, crucein Cbrisli iniitaiitur. El phialas au- sionc, resurrcetione, ei ascensipne, judicem veu-
    jeas,;;laia scilicel cerda divina sapieniia ei chari- turuin lestati sriiit. Vel angeli minores homines.id
    D esi subdiii sunf in Ecclesia angelicani vitam du-
    tate, eiiam iisque ad ininiiceruni uileclienem re-
    pieia; plenas odoiamentpnhi, ,,qpai sunt oraliones centes, qui circumdant et Iipnorahi suos{prselatos,
    suncimum Deo suaviter redolenlium.Quod Psalnii- ei suos judices testinionio eorum consentienies ct
    sia precalurdicensj Dirigatut, Domine, oraiio mea conlifmaiiles. Et erat numetus omniuni videlicei
    sicul incensumiiicohspectutuo (Psal, cxi). supradiciorurn, iiiillia mitlium, id esi nobis infinilus
    ' VERS.9..—El canlabant caniicumnovum dicentes: el incogni.tus; quia finilum .estapud Deum quod
    Digims' es, Domihe, /eic. Cuin exsultatione quippe lionijnibus est iiifinilum ; quanlb plures sunt lesies,
    sancia Ecelesia canliciiiii n.ovuni caiiial, i.d est No- latiio major esl alleslatio, et ntajus gaiidiuin. Toi
    viiiii Tesianieiiluin opere pfofitetui', .dtiin in inorle qiiippc sancti hbriiines ascensuri suul in ccelo, qcot
    Christi bapiizatur ; ei cum/lselilia annuniiai pra;^ ilri renianserunl angeli, cadcnle diabolo; qiipniaui
    cepluin Christi, id est niflU(/n/«tn,noi'iit)idoyobis : in oinnibus angeJorum ordinibus sancli honihies lo-
    tit dijigatis invicem sicui dilexi vos (Joan.xiu). Sed cuiii habebiiiil. Quod..beatus Gregorius teslatu.ri-i-
    quid Yeteris et Novi Teslaroenli seniores dicant, ceris (4S) : t Superna illa civitas ex arigelis-atque
    iiudiaiiius : honiinibus constal: ad quam credinius lot bomiiics
    (4S) Hem^Si; ira£ .mg.
    555 EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS.
    ascendere , quol illic contigit angelos remansissc, A id est alii j'am facti qnaluor animalia el viginti
    sicut scriplum esl :" Staiuil lerniinos populotum qualuor seniores per proedicationem supradictorum
    juxla nutnerum filiotum Dei (Deul. xxxn),> icfest animalihm el seniorum conGrmando quod illi dixe-
    angelorum. Unde aii ilisjiaiiiarum doctor lsido- rani, dicebanl : Amen; scilicet verum est lesti-
    rus (49) : iBonorum angelorum iiumcrus, qui post riionium, quod Deo reddidistis. Et viginti qualuor
    ruiiiain angelorum malorum est diriiinulus, ex iui- seniores ceciderunl in \acies suas, et adoraverunU
    inero electorum boiniinim supplebitur; qni numerns Quasi diceret: Viginli quatuor seniores, id est om-
    soli Deo est cognilus.) Sed quid niuliitudo angelo- hes judices Ecclesise, lam veleris, qiiam novoe legis
    rum et omnium sanclortim dicai, audiamus ; 0 vbs non siiperbieruiit, eo quod alios jndicarenl, sed ce-
    audilores, dignus est agnus qui occisus est, accipete ciderunt, videlicel liuniiliaverunl se in facies suasx
    virtutem, id est immuhitatem a peccalo,' et divi- id est in cerda sua e( adoraverunt menle, ore, et
    nitatem, quia Deiisfuit visus morlons, ei sapieiifiam, opere, scilicet veneraii sunl Deum, eo quod eorum
    Ouinium rerum per Verbnm sibi unitum, e( forlitu- conscientise bonse erant.
    dinem, qtia vicit diabolum conslaus in passione, e/ CAPUT VI.
    honorem in resurreclicne, et gloriam, id est impas- ^, VERS.1.— El vidi quod aperuissel Agnus unum
    sibilitateni cl imnibrlalilalem , e/ benediciieneiriin de septem sigiltis. Siiperius dicius esl: Ecce vicit
    exaltaiiorie ascensionis : Ut iii noinine Jesu omne leo de Iribu Juda aperire librum el solvere seplem
    genu fleclaiur cwleslium, terresltium, etinfernorum ' signacula ejus; et lunc nirfi quod aperuissct Agnut
    (Philip. n). Qui appellalur leo propter forlitudinem, tinum de seplemsigillis, illud videlicel qupd futuriiht
    ipse appellalur agnus propter innocenliani et sim- erat in primb stalu de sepiem s.talibus Ecclesioe,
    plicitatem, et qtiia in sacriticiuin est oblalus Deb Aperlio sigilli revelalio esi sacramenli. Verum per
    Pairi. Iterum aperlius exponaiur, ui audienlium seplem sigilla, sicut supradiclum esi, plenitndo
    nienlibus arclius imprinialur : Dignus est, qgnus' mysleriorum abscondilorum designalur, quse la-
    qui occisus esl accipere virtulem , id est spifilum tebant anle advenluni Domini. Et audivi unum de
    eonsilii, e( divinitatem, spirilutn scilicet pielalis, et qualuor animalibus, dicens lanquam vocemtonilrui:
    tnpienliam, spirilum videficel sapieritise, et forlilu- Veni,el vide. Ac si diceret: Audivi unum de quatuor
    dinem, id esl spiritum foriiludinis, e/ honorem, ahimalibus, id est de quatuor ordinibus quatuor
    spiritum videlicet scienliee, gloriam et benediclio- Evangelia prsedicantibus,rftcens,lanquamvocem loni-
    nem, id esl spiritum tinioiis Domini. Sequitur : irui, quia Evangelium lerrel, sicut lonitruiiin. Ani-
    i VERS.13. — Et omnem crealtiram, qum in cwlis Q nialia Joannem, id esl primitiyi sequenlem iiivitam
    est, el qum super terram, et subtus lerrtim, el mqre, Ecclesiam. Ac si aperte dicant: Veni, el amyste-
    et qum in eo sunt : omnes tiudivi dicentes : Sedenli rio iransi.el compleiam rtrfe verilalem.
    in ihrono el Agno benediclio , el honor, et gloria, et VERS.2. — E( ecce equus albus, et qui sedebat
    poiestas in swcula smculorum. Ac si palenier dical: siiper illum, habebal arcum, et dutq esl.ei coronq,
    Omneiricreaturam , id esl omnes gradus fidelium, ei exivil vincens ut vinceret. Ac si palenter dical:
    quw in cmlis, scilicel angelorum uiiliiiain , et quw Ecce equus Plbits, id esi primus slaius, seilicet
    snper terram, videlicel conteniplalivos , el sublus EccJesia in baptisnfo albala, vel maxime proedica-
    leirani, id est eleclos morluos, vcl activos, qui de- lores qui uhique Deuni ferunt, vel caro Cbristi
    sijruaiilur per mare vel mundiim ad lilleram, e/ qum immunis a peccalb; et qui sedebut super illum ha-
    ineo sunt, qui sunl, id est iminobiles manent; om- bebtil arcum, Chrislus scilicel liabens Scripiuram,
    nes audivi, id^esl animalia et seniores angelorum qui illuriiinal suos; el occidit inimicos : ei dala est
    lestimonio assensum prsebent, omnes in simul di- ei corona, id est divina Scriplura, quoe vulnerai
    ceriles, id esl confilentes : sedenli in throno, el cbrda audieiiiiuni, ei rcsistit hoereiicis; et exivit
    Agno,"scilicet Deo Palri, ei Fil.io, Deo videlicet Tri- vincens ut vinceret in se vel in snis membris gen-
    nitati, quia Spiritus sanclus iriPalrc el Filio-est, les, quia qued proedicaleres faciunt, Dee allribui-
    sit benediciio in miraculis, el hoiior in operalione, mus. Vel, exivil de siiiu Patris, vel de ntero Vir-
    el gloria in confessione el potesias in swcula smcur ginis vinceiwul vinceret in se el in membris suis
    lorum jure scilicet, quia omnipolens est in resislen- diabolum, el omnes superbos. Primus slalus Ee- '
    db vitiis. Ac si aperlius dicerel: Benediciio, id est ciesioe per album eqiium, id est per Ecclesiam in-
    augmerilaiio, qilam liabemus in bonis operibus, e/ nocentem, dealbaiam virtuiibus, et forlem conira
    honot quehi ifide conseqiiitur (50), et gtoria de vir- • hsereiicos designaiur. Dc septem igiiur stalibus
    tulibus qiias in bapiismo accepimus, e/ poleslas qua priiiuis siaius est prsedicaiorum, qui inielligitur per
    conciipiscenliis resistimus; boc lolum non nobis sed equurii albuni, scctindus per equum rufuhi, tertius
    Deo Patri, el Filib, et Spirilui sancto viventi in sse- per nigrum, quarlus |»er palliduni, quando yidelicet
    cula steciilorum, atlribiiatur. conversi de Judseis et genlibtts passi sunt persecu-
    VERS.14.— Etquatuor animalia dicebani: Amen • lionem ab liocreticis ; qninlus ift qno nos sumus

    (49) Lib.i Sent., c. 10.


    (30) Consequimur, vel ut Glossa : quiinde consequiiur.
    355 S. MARTINl LEGIONENSIS 553
    inedb, in quo non adeo sunl rabies hserelicorum; A' j quia non lieebal ei noccre, nisi quantum ei permit-
    sexiris in tempore Aniichrisli; seplimu-s dies ju- lebatur. Yel,' habebal, sialeram in manu sua, quia
    dicii. Postquam ergo Agnus quoe de se proediela Iisereiici dicunt se veram in Scripturis discretiorieni
    erant', implevit,.el Ecclesiain suain lestimonio pro- liabere; et quod prsedicanl, se opere iriiplere ja-
    pbelaruni et angelorum in fide solidavil; aperil ei ciarit. Videns diaboius se per aperlos j).ersecutores
    serisuni, ut inielligal Scripluras, cl per procdica- non profecisse, imiDitillnefeiJeos qui falsis rationibus
    lores exterius deiiunlial quid pio hac lide pati de- coiitra Ecclesiam cbniendaiit, ut eam facilius deci-
    beaitt, et quoc auxilia vel quas corouas suis mili- piani. Iieruni subjiciens ait:
    libus proeferat; quia facla memoria de reparalione, YERS,6. — Et audhi tanquam vocem in niedio
    si de iribulationibus tacerel, cilius delieere possent, qualuor qnitnalium dicenliutri : Bilibris trilici uno.
    ilum illis improviso tribulalio insurgerel. lteruin denario, et tres bilibres hordei denario, el vinum, et
    subjungil dicens:' oleum ne Iwseris. Ac si aperte dical: Quia bic majus
    '
    VERS.5.— Et cum aperuissel sigitlum secundum, periculum prajtendilur,' qudivi auxilium tanquam
    (tudivi secundum animal, dicens : Veni ei vide. Ac si vocetn angeli existeniis in medip quatuor anhnalium,
    dicerei: Cum qperuisset sigillum secunduni, id est id est i.n commuii.i tilililale prsedicatoruni dicen-
    B
    quantfo aposloli eorumque discipuli cojperuni prx,- (»itm: Ne liineaiis, o liJeleSj quia non poteiinii vbs
    tsieare Judseis infidelibus, ordiue videndi et tem- lsedere; ei vos diaboli ne Jsedatis eos, non eniiii
    pore, audivisecundum animal de supradieiis qtiatuor perflcieiis, quia bilibres iritici deriario, vas scilicet
    ordihibus prsedicanliutn Evahgelii [f. Evangelium], capieus duos sextarios plenos" tritici, id esl Ec-
    dicens : Veni el vide. Ac si aperle dieal": 0 Joannes, clesia liabeus fidein, et operalionem, emilur singu-
    libi provide ab equb rufo, quia qubd in corde Jiabet, laiiler urio deriario, videlicet sanguine Cliristi. Et
    opere implet. tres bilibres hordei pleiios, denario emptos, id est
    VERS.&.— El exivil alius equus rufus : et qui se- eos, qui cum fide sancioe Trinitaiis fomplent duo
    debat super illum dalum esl ei, ul sumeret pacem ile proecepla charitatis, ei vintirit el oleuin, istps vide-
    lerra, el ut invicem se inlerficianl lioiuines, el datus licet qui sunt refecti vino, id est sanguine Cbristi,
    est ei gladnts magnus. Ac si patenter dical : Exivil, et oleo, idest'-Spirilu sanclo uncti, ne lscseriiis.
    iib amicitia Dei, alius' equus rufus, infldelis, supe- Libra constat ex duodecim "unciis, et duodenarius
    riori equo comrarius, seilicet aperli persecutores ex duobus senariis; per quod inieliiguniur i!Ji, qui
    ct sanguinolenli : ei qui sedebat super illum, id est per geniiiiam dilectionenid.uodecini aposiolpruni
    diabelus, dalum esl ei, id est concessum, ut sumeret p( prsccepla complenl. Vel ne: lseseris ilies, qni sunt
    paceth, scilicet exleriorem, per Titum et Yespasia- conipleiites qualuor evangelia cuin fide sanctse Tri-
    liuiii, rfe ierra, id est de Judaea; vel, coucessum- est nilalis, et.cum diJectibne Dei el proximi, pleni tri-
    i)li aDeo, ul auierret omnem quieiem animi ab his tici, id esl ahuridariles refectiva dbclfina, quia sunt
    qui sunl leTrenis dediti. Elut invicem se inlerficianl redempli iino, iil esl solo deriario, scilicel singulari
    giadib maleriali vel spirituali, monendo ad nialuni sanguiue Cbrisli. Triiicum in hoc loco perfectiores
    opus, ei dando pravum exemplar aller alieri. Et ajipellat, qni tribulatione allrili, igne excocli, Deo
    datus esl illi gtadius magnus, id est magna potestas cibus suavis stmt (52). Emina appendel Jrbrani
    inierficiendi; quia non solum minbres, sed eliam unam, quse geminala sexlarium reddil; sexiarius
    inajores, ut Peirus et Paulus interfecti sunt. Videns vero duaruin liljrarum est, qtii bis assiiinpiiis, vn-
    diabeliis Ecclesiam instiiui ad Iocum unde ipse calur bilibris, assumpius quater, flt Grseco nomine
    ceciderai siippleiidum, el (51) omnia nilitur subver- couix [f. clioenix], quinquies complicatus, quina-;
    lere prius aperle, deinde occultc. rem sive gomor. facil. Vidsns ilaque diabolus, ncc
    VERS.S. — Et cum aperuisset sigillum teriiutn; per aperlas tribulaliones, nec per.-aperlas hsereses
    audiyi leriium animul, dicens : Veni et vide. Quasi se posse proficerei proemiltit falsos fralres, qui sub
    diceret: Cum aperuissel Agnus sigillum tertium, id D babilu religionis obtincnt naturam rufi el nigri
    esl quando discipuli aposloloruin Iraiisituni fece- equi. Iterum subsequenier ait:
    runl de Judseis ad genles, audivi teriium animal, VERS.7.— El cum aperuissel sigillum quarlum,
    scilicet lertium ordiiiein proedicaloruiii diceniium : audivi vocem quarli qnimalis dicentis : Veni et.vide.
    Vcriiet vide,el prcvide tibi ah eque nigre. Ei ecce Ac si patenler dicat: Audivi vocem quarli animalit
    equus niger el qui sedebul super enm habebul state- nie admoneniis sic : Veni ad fideni, e( vide, id est
    raufin manu sua. Ac si diceret : Ecce equus niger, provide libi : et eslopus quia,
    id est genliiis pepulus vel heereiici, bffuscans sua YERS.8.— Ecce cquus pallidus, scilicel morlui
    vitia quibusdam bbnis bperibus; e( qui sedebat super - vel affligehtes se sicul liypocritoe, qrii ideo jejunanl
    i eum, ipsi videlicel diabolo quod sui per euni ope- et vigilant, ul pallidi aj)pareant: et qui sedcbat de-
    rahlur ailribiiimus, habebal slalerain in manu sua, super, videlicet diabblus, nothen itti mors; quia per

    (51) Superesl eonjunclio, et, Glossa habet eam, (52) Ex Isidoro, lib. xvi Eiyinolqg., c. 26.
    loco, omnia.
    S57 ESPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. 558
    eum mors inlravit in orbem lerrarum (Roin. v),, A , fidein Cbrisli. Uude ail patrinreba David : Sarri/S"
    vel ad liileram quia quosdam occidit in corpore, cium Deo spiritus coniribulalus cor conlritum et Int-
    quosdam iri aninia : el infernus s.quebulur euin, miliatum (Psal. i.).
    ii esl iiisaiiabiies lerreiiis vitiis imiiantur. ilium; YEUS. 10. — Et clamabant animoe videlicet' in-
    vel qui sunt in inferno poriendi, obedinnt ei. El lerfectorttm, voce magna, id est magno desiderio .
    dnta esl illi poiesias super quatnor parles lerrm _in- dicentes : Vsquequo, Doinine, (sanctus el verus) non
    terficere g'adio, fame, el morte, el besliis ferne.Quasi judicas et vihdicas sanguinem noslr.um de liis , qi;i
    dicerel : Data, scilicel permissa esl illi equo, id hqbitqnl in lerra? Ac si aperie dicant : l]squefjuo<
    csl hocrelicis, poteslas snper quatuor parles terrm, Domine,sanclus, amans videlicel sanctitatom in ope-
    scilicci super oinnes malos ubiqiie morantes vel ribus, el, verus in promissis, quare non judicas ,
    super Judseos el geiitiles, hseretieos el falsos Cbri- faciendo discretionem boiiorum et malorum , et
    slianos, interficere (ideles.gla.dio niateri.-tli vel per- • vindicas, inferendo pcenas , sanguinem notlrttm de
    suasionis, fame dfvini verbi , et mofte spiriiuali, et his qui liabitanl (amore) in lerra; id esl in lerrenis
    besiiis Itrrw., bestialibus videlicel iniiiistris. ilic delecliiiiotiibus. Allari Christus inlelligiliir , super
    aperte inonstralur, quia singiilis gentibus Deus quem fideles offerunl, et quem liabenl muiiimenUim.
    oHinipoiens angelos seeiindum uierituin suuin prae- B ' Vel ipsoe animot suni altare, de qnibus fumus pio-
    posuit; Et siciii bonis bonuni, id est Michaelem, cedit Deo deleciabilis , cl qute fuernnl saiiguiue
    proefecit angeliiin; ita ei malis inalum. Unde est linitoe, modo existenies sub, id cst in niinori digni-
    il.ud : Nemo esl adjulor meus in omnibusltis nisi late quani sunl liiliirse. Duobus modis petiini sancli
    Michael princeps vesler (Dan. x). Qriatuor etiain ex charitate vindietam de inimicis ; videlicel, iti
    arigeli, qui quatuor priiicipalibus regnis siint prse- illi qui ad vitani oeternani suiit protdeslinali, con-
    posili, iioii boi)i-'fuerunl, sed inali. Si Deus hanc : vertantur dc malo ad boiiuui; velut illi qui, prss-
    famem inimitiil, quidinde peccaidiaboUis?Quoei_iia?- scienle Deo, damnandi sunt, lnorianiur el peccaro
    siio faciie solviiur; quia quod Deus facil juslo.jiidi- desistant; ut per hoc minorem pceiiam in infcrno
    cio> diaholus facit invasione, deceptione, et uiaia babeant. Auiiiioe itaqiie iiiterfectorum idcircoad
    Vbluniate. Sequitur : beum cl.imant, qu.ia majus gaudium, efsocictateni
    YERS.9. — El cum aperuissei sigiUum quinlum, sanclbruni desideraril, el in dainnaliorie iinpiorum
    vidi sublus allafe animas interfeclorum proptef ver- divinse jusliiioe concordanl.
    bum Dei, et propter teslimonium quocl habebant. Iii .YEUS. 11. — Et daiw sunt illis singulw siolm
    Iiec statu quinto siibdit coiisolaiionen) eis quibus „. albw : ct diclum est illis, itt requiescerent leinpus
    Jalia inferunlur, ut ea paiienier lolerenl, el ge- adhue modicum donec inipleantur conservi eorum.,
    niinas stolas exspectent, unam in prsesenti, ei al* el fratres eorum, qui inlerficiendi sunl sicut el ilti.
    leram in futuro. Ac si dieerel: Vidi subius altare Ac si patenter ilicat : Daice suntillis singulai siola:
    animas Jesu Cliristo capiti suo se humiliantes : vel atbaf, id csl bcaliiudo aniniai, el a Deo dicluin est
    tub, id esiin abseonso, quia nemo in hac vila plene illis., scilicet inspiratuni ut requiescerehi videlicet ut
    pereipit quorirodo ibi sint. Animas dicb inlerfecto- patienter exspeclarent lempus adhuc modicum donec
    rum aliquibus lribulalionibus, vel aperto marlyrio impleanlur consehi eorum , servi scilieel causa
    propfer verbum Dei, id est prseceplum quod iinple- ipsiusDomini,e/ fraires eorum qid inlerficiendi sunl
    verunl, et propler leslimonium quod anie reges et sicul el ilti ex dilectione exspectare debeht.
    prajsidesiestaiisunl. Ac si apenius dicalur : Vidi VERS.12.—Etvidi cumapetuisseLsigillum sextum,
    subtus altate Dei, id est sub divina potestate quoe el lei fajmoius faclusesi magnus, et sol faclus eslniger
    lit per spirituale sacrificium, scilicet per cor con- tanquam saccus cilicinus, et luna tola faclq esl sicut
    triium et huiiiilialum quod esi, super allare, id esl"• sanguis. Quasi diceret: Terramioius fae.lus esl ma-
    super Chrislunii'qui est firmaiiieiiluiii noslruin, et gnus, persecutione videlicel Aniicliristi; quia sirut
    stiblus eum, qitoiiiam quasi in secretp coriserval 9j dieil Doiniiius, talis eiit lunc liibulalio,.qualis non
    nobis remuneralionein iilius sacrificii; animas tii- fuit ucque fiet, ex quo homines esse cccperunt'
    letfeclotum propter Dei lestimonium, qrio.d.coram (Matlli. xxiv). Et sol factus esl niger, illi videlicet
    aliis testali sunl. In tabernaculo Moysi duo allaria iii quibus Deus lucel, repulabuntur rei.cl pecca-
    fueruiil: prius scilicei ssre cooperlum sub divo, tores, tanquam saccus cilicinus, clarilatemsuani iri
    ubi sacriflcia cremabantur;. aliud vefo interius anle se retinenles. Vel quidam ad lenebras clecideiit. Vcl
    velum, in quo ianliini sanguis ponebatur et ly- Ciiristtis sol vertts, et modo clarus, lempore Anii-
    miama,et erat vestitum auro (Exod.xxw; xxx). Per chrisli erit obscurus , id est ntiliis miraculis co-
    hsec duo allaria duo siguificantur populi. Per al- ruscans. Ef luna, id esl sancla Ecclesia, (ofa fada
    tare oxlerius carnalis, id esl Judaicus populus, qiii esl sicitl sanguis, quia videlicet ubique paiieiur.
    tantummodo per legis opefa et sacrificia putat se VEBS.15. — Et slcllw. cceli, id.est -saueii.pihis
    salvari posse, eljusiificari; per altare vero aureum, lucidi, creidefunt innilentes "«itper lerrum , shui
    quod eral inlerius, spirilualesiitriusque testamenii, ficus millil grossos suos , scilicet fruelus iiuitiles et
    qui nen per legeui aut per opern sacrificibruni se inanes, ei nunquam ad maluritatcm peiveiittiros,
    pulant pbsse salvari solummodo, sed polius per •qiii bbni videbanlur, el rion -erant, cum a vento
    ffi.9 S. MARTINI LEGIONENSIS 540
    tiiagno inovelur : cum Ecelesia videlicet magno per- t\. Et dixil Doriiinus : Decipies, et prwvalebis; egreder*
    secutiouisAiiticlirisii venlo agitala fuerit, lunc ergo,ei fac ila (III Reg. xxn). Miliilur prasierea
    •ficl. , spirilusiiequam a principe diabolo ad subversionem
    YEKS.li,—Etcw'um, id est Ecclesia, recessilsicut cuiieiorum. Tenen(es,inquit, qualuor venlos terrw :
    liber involuius, celando videliceiproedicaiioiiein ini- id esl ihipedienles spirifuales viros lerram Eccle-
    piis, sicullibeiclausus: e( omnis tnons, virlutescilcet sioe lemperantes :' ne flaret ventus super lerram,
    einiuenles, el insulw de locis suis motw sunt; id est (scilicel hahilaniibus in lerra, vel lerfenis viliis
    oiniies Jideles qui in medio ainaricanliiim iluclua- dediti) neque super mare, id est super gentes, vel
    libhes et cpniusiones erunt,. movebuniur de lecis diversis vitiis iiuenilbus. (55) Unde esl illud : Surge
    siiis, id esi de bUiciis suis; fide videlicet el epere aquilo, elvehi tiusler, perfla horlum meum,et flitffnt
    separabuiilur a pravis lipniiriibus, sicul scripluni dromqlti illius (Cqnt. IV). Siculveutus iiubes exci-
    est : Exile.de ea, id esl de Babjieiie, populus ineus, lal, terrani rigal, eairique frucluosam facit, faciein
    el ilnihuiidum ne letigeritis (Isai. LH). ejus hilarerii reddil; sic prsedicalio mentes hominuni
    YERS.15. — Et pmnes reges :errw, el principes, Tenipore iribulatibnis nihiimagis necessariuin quam
    et iribuni, majores videlicet eljriinores viliis carnis proedicatie; sed diabolus nititur delinere cani in
    resisienlcs, e/ diviies bonisoperibus, e( /oi/escontra B omni loco. Quatuor boni aiigeli stiftl justitia , pru-
    leiitaliones diaboli, el omnis servus, id esl conju- dentia, fortitudo, et temperantia. E contra. vero
    g.ilus, vel Dei servus.e/ liber a peccalo vef a con- qriatuor malishhl injuslitia, imprudeniia, debiliias,
    jugio, abscondetuni se in speluncis, scilicel petent et intemperantia. Multiplici Ecclesioe bello des-
    suffragia aiigelorum, qui suui excelsi nioiites, e( in cripto, subjicil lemporehujus helli diabolum nocere
    pclfis montiuin, qui forles el indissolubiles sunl, id paratum, sed a Deo refrenatum, ne suis aliqualeuus
    est! ab aposlblis et evangelistis et escieris sanctis lorpeant. llerum suhjungii dicens :
    exciabunt auxilium, ut eeruni pr.ecibus misericer- VERSV2.— Ei vidi alterum angelum ascendentem
    diam jttdicis impelrare pcssini. ab oitu solis; liabentem tignum Dei vivi. Ac si pa-
    ' YERS. 16, 17. -^iEtdicuni irioritibus et pettis : lenter dicat: E coniia illos quatuorangelos malos .
    CtiBite supet nos , et abscondite nos a facie sedentis rirfi alietum angelum, scilicetmagni consilii ,atcen-
    super ihtonum, et ab ita Agni,*quoniumvemt dies denlem, id esl facientem ascendere suos, ab oritt
    magntis irw ipsorum. Ac si dicerenl: 0 ves mpiiies tolis, videlicel a. Deb Palre, el per hoc habentem
    el colles, id est omnes et sancli, cum magiia affec- signtim Dei vjvi, id est crucem qua sues signarei,
    tibne et coinpassiene condescendite nobis, et yeslris ~ vel poienliam Deo Patri sequalem; sive imniuui-
    oratioiiibus abscondiie nos afacie (ab-ira viielicet taiem a pebcaio, per quam Deus apparet: quia
    et a prjesenlia) sedentis super thronuin., et ab ir» proeler ipsum est omnis hbinb peccalnr. Hic aiigeius
    Agni, Dei scilicei el horiiinis Jesu Christi; et ideo est ille lapis. sine manibus prsacisus, qui staiuaui
    necesse esi, ul cadatis super nos, id est ut veslris quatuor nietallis cpnstariieni.confregii, ei hic qua-
    oraticnlbus nobis subyenialis, quonium venitdics tuor venios soivit (Dan. n). Ex quo incruce Chri-
    magnus irw ipsorum. Etenim quis poterit siare, nisi slus exspiraviiv ascendii, et diabolum vicit; pati-
    testris a,dj"uveturprecibus? laiini per piaedicaiores suos muiidum illuiiiinavit
    CAPCTVU. fidc, sieut soHuiriirie. Vel asceudilnb orlu solis, id
    VERS.1. —; Pos( ftojc, ihquii, tirfi quattior qn- est a paire, prpileiens sapieniia et oelafe secunduni
    gelos stantes super quatuor qngulos lerrw, lenenles quod libnioesi (Ltici li).;Vel a se secundum iiuina-
    nitalein ascendit, qula non concubitii viri carnem
    quqtuor ventos iefrct'; ne flarel venius supet tettatn,
    sed eam creavii, qui est ortus solis.
    rieqtte supet mare, neque in ullqm; qrborem. Ae si assuinpsit, — ipse
    VERS.3. Et.clamavit voce magna quatuor an-
    aperle dicat: Vidi quatuor angelos, id esl qua-
    lubr da;inones's(an(es, scilicet iininoranles, supet gelis, quibus datuinesi nocere lerrm et mari, dicens :
    qualuot angulos lettw, eiiairi in remotissiuiis locis. D Noliie riocere lerrai etntqri, neque arboribusquoqd-
    Qualubr dicuiilur pfo mundi quatuorpartibus; dia- usque signetnusservos Dei noslri in fronlibus eorum.
    holus angelus dicitur, id est missus a Deo ad pro- Magna noce hic angelus; id esl Dei Virginisque
    baiionem bonoruniel deceplibnemrnalbruin.: Ciide Filius quatuor malis qngetis, quibus daium esl no-
    in libro Regum aii Micheas projdieta Acbah regi cere lerrw el maii, Judoeis vjdelicelet geulibus ama-
    Israel inleribgaiiti : Vidi Dominum sedenlem super ricalis, clamavii, quando in passione dseniones
    soliuiri suum , et omnem exetciium cwti assisleniem niagnp,iiiiperio refrenavil, dicens : Nolite tiocere,-
    ei a dextfisel sinislris. Et ail Dominus •.•Quis deci, plusquain vobis perinissum esl, letrm el tnari, Ju-
    piet Achab regem Israel; ut qseendat, et.cqdal in. doeis scilicel el geniibus, nequp arboribus, videlicet
    Rtimoih Galaad? Egressus est autem spiritusi et iiequeillis,- qui jam lerrenam conveisaiionem exce-
    sleitt coram: Domirio, ei-ait :Ego decipiam illum. Cui deiiies, in. Dei cogniiione cieverunt, quoadusque,
    ttit Dominus flriquo? El iile tiit : Egrediqr, et ero id \'Sl dpnee ego in corde inierius, ei Eccle=ise
    spiritus mendqx iii ore omnium prophelarum ejus. sacerdoles exlefius, sigtwnus servos Dei nostri in

    (53) ileciiii.s Glessa collateralis : Ilabitaniibus in insulis,'vel diveisisvitiistiffli.eniibus,;


    «ti ESPOSITIO LIBRl APOCALYPSIS. »«

    fromibus eoruin, signb videlicel crucis discernamus ; Ai XLIX).(Non ideo dicit ex tribu Juda, id cst cx. CUJI-
    millia esse signatos, qupd
    prsedesiinatbs ad vitam. SignumcrucisideegeslDtus i fessoribus, duodecim
    i« fronte, ne celetur in tribulaiione; nam signalioi plures iibn sint de eodem genere signaii; se.d per
    pectoris confessio est cordis. Hoc-signo el si non re, duodecim, qui perjernarium el quaiernarium mtii-
    fide lamen aniiqui Patres signati fuertint. Signumi tiplicatur, significat Eeclesiam per qualuor niund.i
    sancise crucis fideles in corpore et in animo por- paries diffussam sanciainTriniiaiem eoJenlem). (5i)
    tant. In corpore , quia signanlur exlerius in frohle Ex iribu Ruben, rd est videntis filios, ex illis sci-
    in nomine Palris, el Filii, et Spirilus sancii. Ini licct, qui.. reservali posl factam coufessioneiii, in
    aiiima, quia Chrisli passionem imitantur, crucifi- , _ bajstismo, vident filios siios, id est epera sua lia-
    geiiles se.cwn viliis el concupiscenliis. Unde eiin ua, quse faciuul post baptisnium, sunt signali dup-
    Veleri Tesiametiloprseeepuim est, ul super utriim- decim millia. Ex tribuGad, id esl tentationis, ycl
    ijiie Iimcn ponerenide sariguine agni (Exod, xn). accincli, ex illis, videlicet qui, bene operando, a
    Non etiim prodesl signum exteiius qtiemquam por- diabolo lenianlur, ei iia accincii et e.vpediti ati
    tare, nisil ipsuni quisaccipial etiiilcrius; fides, pugnanduin et resistendum, fortes inyeniunipr,.
    esiim si «pn habeai opera nibil valet (Jac. n). Idcircp quoti superari ab eo non possinl, simililer,s,iii)t
    B signaii duodecim millia. Quibtis per Pauiuiri dicitur":,
    igilurpueri sigiianlur in froniibus, id est iii aperto,
    «i anfe reges et prscsides neri erubeseant, nec du- Estote fortes in bello, et pugnale cum anliquo sei>
    biieiitpi-aedicare crucem Chrisli. Signantur eliam j)eiTte(llebr. IV). - ,, '
    in pectore, uihoc ipsuni in raeuiPiiai» habeani. . . YERS.6. — Ex iribu Aser, id csij)/aii; px i|]k
    Iteium subjiciens aii: scilicel qui sufferendo tentatipnes,(hoe no.meii qupii,
    VERS.4. — Et audivi numerum signalorum, cen- lieaii dicuiilur, inde asseqtiuntur,' suiii signqti duo%
    tum quadtaginla qualuor millia signali ex pmni Iribu decimmillia. Unde esl illud : Bealus vir' qui.suffert,
    filiorum Israel. Quasi diceret : Intellexi, quales lentationem; quoniam cum probalus fueritqccipiet
    essenl *ig<iaiidi.in libro vitse, e/ audivi kumentm si- coronam viiw, quam repromisit Deus diligehtibus .
    giialorum, cenlum videlicet quadraginla qualuer. , se (Jae. i). Ex tribu Nepliialin, id est, latiludinis.;:
    tnittia signati, perfecli scilicel in operibus, ex.omni, : ex illis videJicet qui postsuperalas ienlaijpnes.di-
    tribu filioruiii lsrael, id est ex oranibus geniibhs laiant, et aniplificant corda sua iu ciiarilaie Dei,,:et.
    fidem Jacobiniitaiilibus. Fiiiiium pouii,,quia Deus proxiini, ita quod eliain iiiiinicos diligaiitjrfiiorfeciw
    suli cerio numero omries comprehendii. Fideles tnillia suni signaii. Ex tribu Manasse, id est o.bli-.
    eHim ad hoc laborant, ut sint cenlum, id est per- p' viosi, ex illis scilicet, qui posl diJaialain-dilecti.o-,
    fecli in operibus; elufsint millia,perfecti scilicet nem Dei ei proximi obliviscuniur omiiia. quoe suiit;,
    in virliitibus. Non ideo ex omiii genere videnlium , hujus mttiidi; duodeeini millia suni signaii,, 'j,-^
    Deum dicii esse signalos centum quadragina qua- YERS.7. — Ex tiibu Simeon, \<Aest, ,ea:«Hrft(io;
    luor niillia, quod plures non sint; sed ideo melius ttistitim; ex illis yidelicel, quj postquani.aibhaiics
    posuii-Jiunc liumeruni quam alium, quia per centum . perfeclibiiem ascendunt ut biiiniaiiujus niundJMoJ/liss
    quadragiiiu quatuor millia designalur tola Ecclesia vioni iradanl, seniper reiiieiriofantes pecca.io.i;u«i;f
    el ita quodperlecla, quia duodenarius numerus qua- in quibus prius fuerunt, et iude iolenies,. tristi-
    ter muUjplicatus facit quadraginla oclb. Et lioec tiani liaheiil; duodecijn millia sunl tignati. Extribu
    multiplicaiio quaierna significat universam Eccle-., Levi, id esl additionis ; Ulorum videlicel, q.ui sibi-
    siam per qualuor mundi -partes diffusam.: Eijairi. . injuncla faciuul, et eliam superaddjuiil sibi prajcepta,
    quadraginia et quatnor nuoierus ler liiulliplicalus rien jussa, ul esl .virginiias, et quide siiiiplici.
    signilicai sanetam .Tiiuiiatem, quam celil Eccle- vesle dal parlein; duodecim initlia smilsignaii. Ex
    s.a. Iterum subsequenler ait : Iribu lssachar, kiesl, mercedis; ex.illis scilicei, qfii,,
    YERS.5.->—Ex tribti Juda duodecim millia sig- seuiper addunl pcenitentise quani faciuut de pr,a.Me-
    naii. Judas confilens inierpretaltir; boc siifficil his, 'D rita peccaloruin trislilia, in qua.jam seluisse.rer;
    qui iion reservanlur ad opp-randum, sed slaiiin ul- cordaniur, et boe ideo ut oeternoe beatitudinis
    ia baptismu Deuin coiifiteinur, peracla coufessione, inercedeni inde consequaniur, duodecimiiiiliiq.suni.-r
    iiKiiiuniur.Isti coniileiiiespfocul dubiosunt signaii, ..- signqti,
    id esl adrilam scternam prsedesiinali. Corde cre- VERS.8. — Ex Iribu Zab.uloii,'\ii esi habitaculi
    ditur ad juslitiam, ore aulein confessio fil ad stilw- forliludinis, ex illis vitJei.icct, qui.laboreiii noiii'e7
    tcm (Rom.x). Judas, qui primus est ordine, gene- . cusant, sed aliquaudo pro uecessiiale fralruin, de
    ralionis fuil quarlus : per quod iiiiiuilur spiritualis Maria ad Maiibaui desceiidunl; duodecim, nidlia
    prosajia atieudenda. Ex tfibu Dan nascelur Anti-•..••:sunl signuli. Ex tribu Jqseph, id esL qugiiientqx:
    clirislris; el ideo bic -prselermililur, ul e.v oniiii /iouis.ex illis yidelicei, qui.iu. iiiilitiit Ghrisiiper-i
    nuuiero saiictorum ejiciendus osiendaiur. De quo severant, el de, viriuie in viflutem sefnper iisccif.-
    pairiarcha Jacob cum liliis suis benediccrei, ait: dunl, duodechn mi//ta. stint signaii, Et.dfibwBeh-,;:
    Dau coluber in via , cerastet in teinita, etc. (Gen. . jamin, id est fiiii dextetw, ex illis scilicel, qui stinl
    (54) Desuni in alia lris. quse ansulis" iucludimus, et superflua omuino sunt.
    • 545 "
    S. MARTINI LEGIONENSIS 5-il
    (ilii .propiiiation.s, el nihii a se sed omnia divinoe A electi. Reprobi relrocadunl, quia quse eos iti fuun-o
    hoiiitati impiilaiiles, non inler lisedos, sed ad dex- mala sequanlur, providcre negligunt, electi vero ni
    lerairi Dei Iaborant collocari, cluodecim millia siint facies suas, quia in futuro sibi prospiciunt. Priores
    signali. illi angelijid csl proediciitores iusiru.eiiies sibi sub-
    VERS.9.— Posf liwc, inquil, vidi liirbam tnagnam, dilos ul septem benedicliones quoe sequuntur Deo
    quain dinumerare nemo poleral ex omnibus genlibus, ascriberenl.,
    el Iribubits, el populis, el lingnis ; slantes anle ihro- VERS.12.— Adorqverunl'Deum dicenles : Amen ;
    riuiri,-el iii conspeclu Agni, amicti stolis albis, et vere scilicet ei fideliter sil benediciio, et clarilat,
    palmai in mauibus eorum. Usque modo ostendil, el sapienlia, el gratiarum actio, lionor et virtus, et
    prievisos ad vilam esse apud Deuiii sub certo nu- fortiludo Deo noslro in swcuta swculorum, Amen.
    nierp, et iiunc ostendit cos esse innumerabiles Dignum quippe esl, ui Ameii, idrest veritas Dea
    quantum ad iios,dicens: Vidi lurbam magnani,quam ascribalur in promissis, e( benediclio, id esl. exalta- >
    dinumerqre cerlo numero nemo vivetis in carnepo- tio auam babel super omnem creaturam.* Ordo
    leral, nec tanluni de duodecini iribiibiis Jacob, sed Aineu, id est vere el fidelile.r, ascribaiur semper
    ex. omnibus genlibus, etiam barbarij et Scyihis, et Deo ; benedictio,~\d est spiritus liinoris Domini,
    ex omnibus Jiidoeoniiii tribubus ei populis, quia in ^ quia dedit nobis Spiritum ui eum limefemus , el
    urbe unus popnlus coniiueiur, et linguis, quia mul- ciurtlqs, id.est. spiritus iulelligentise per qnem sci-
    tis; in locis sunl diversoe linguoe in populo uno, stan- niiis diseernere legis mysieria , et. sapientia, id est
    tes.antethronum, parali obcdire Deo judici, et ut spiritus sapientioe,:pet' quem sentimus aliquem sa-
    conspiciannir in coiispeclu Agni, scilicet in bene- poreni de coguitioneDivinilaiis , elgratiarum aciio,
    piacito Dei et bominis Jesu Cbrisii, auiicti, id est id esl spiritus.pietalis, per quem scimus ei gratias
    ornafi, stotis atbis jugum Dei designaiitibus prius referre de coilaiis beneficiis ,_el virlus, id esl spi-
    iii bajttismo, el pbsl jn lacrymis. ilsec in proesenli: ritus consiIii,e( fortitudo, scilicet spiritus fortim-
    et palmw, id.esl siguum victbrise, in manibus, scili- dinis in smcula swculorum, Anien. Visa bealu.s Joan-
    cetin operibus cornin in proosenli el nmime in nes iurba in taiila diguifaie, nionelur altendere
    fu.turo.rloc ideo addidit, quasi vellel dieere:Quam- viani, qua potuit illuc ascendere, ut idem alios do-
    viscerium miuie.rum posuissem, ceiitum videlieet ceat inspicere. Unde sequitur, ,»
    quadraginla quaiuor millia , lamen iiniiio plures cl VERS.15.—El respondit unus de senipribusdicem
    iiinunierabiles vidi, et non lantum de duodecini inihi: Ili; qui amicli sunt slplis,albis, qui sunl, et
    lribiibns Israel, sed etiani de omiiibus genlibns. unde venerunt ? Ac si aperlc dieat; Cogilatiii: de
    Cuiu ergo secuiidiim figuram designandos subcerto lanta feliciiale eprum, unus de senioribus saiisfa-
    iiuniefo-vidissef, et laniumiriodo de filiis Israel, . ciens desiderie mee adaugerido illud, r.espondil di-
    iiunc aperie docel, qtiia per illum liuiherum uni- cens, id est, exponens niilii': Hi, qu£umicti sunfsto-
    vorsi fideles, el per duodecim tribus aecipiendse lis, id est ornati dupliei jugo utriusque lestamenli,
    stinl onines" gerites. Et onines illi innuincrabiles cuin lege yideiicet, el.in lege, et sub lege quanlum
    populi, uoii remisse agendo. ad invitos quam digni quam imii.andi; qui sunt, et
    YEUS.IO.—Clamabant voce magna, id est magno unde ad banc flignilalem venerunt ? Ac si apeiiitis
    desiderio, Deo dicenies saluiaiionemsuam : Salus Deo dieere.l : Ei, qui amicli sunt siolis alJiis, id est im- -"
    nostfo,id est Deo Patri, non per nos, sed perAgiiiiin lnortalilate et impassibilifaie, (yui sv.nl, dic niihi, et
    habenteii! salutem, reniissioneiiique, et bonam ope- unde venerunt huc ?
    .rationem, el anternam gloriain in polesiale sua :qui YERS.ii— El dixi illi: Dpmiiiemi, tu scis, Ega
    Deus Paler ad lioc ul salvet uos, sedei .snper lliro- nescio, sed lu m.e doce. Ac si patemer dicat: Ego
    tium, yidelicet super nos ipsos in quibus judicai, tibi suppositus, a-te dcbeo «Siscere, non solvere
    et Agno Filio ejus sil salus. El cum illa iiinuiiie- lianc quoestionem. Et dixit mihi: Hi sant,qui ve-
    rabilis turba Deo Triiiilati gloriam el honorcm red- D nerunt de iribulatione magna, el layerunl slolas suas. .
    dcrei :•.'•• el dealbaverunl eqs in sanguine.Agni. Quasi dicerel:
    VERS. 11.-=- Otnnes angcli slabant in circuilu Ilisunl, qui venernnt, veniuiit, el .venluri sunt de
    tlironi. el senioruin, et qualuor animalium ; el ceci- tribulalione\ tnagna ad tantani quam vides, dignita-
    deruni in. conspeclu ihroni iri fucies snas, el adora- lem , ct.quia nemp sine peccaio, luv.erunl stotas
    verurit Deum,'dicen!es : Amen. Ac si aperte dicat : suas, innocenliam videlicet iu bapiismo acceptam
    Omnes angeli, id-est proedieatores supradicloruiii -vel.corpora sua ef deatbaverunt eas.in sanguine Agni,
    (ideliuni slabant, uijuvaiites, t'« circuitu throni el pcr fiiiern pa.ssipnis. Stolas suas, id esl corpora
    seniorum, el quatnor animalium,-in circuitu vitleli- sua iu sangtiine Cbrisii dealliant, duiu. Jesu 'Chrisii
    eel riiajorum alque niiiioruiii, quos prsedicatione capiiis sui iiiiilaiiiur esempla, vel pro illo palicud»,
    sua jam in fide procfeaverani, in custodia scilicct sive aliorum illalas conlumelias patienler tpieraiido ,
    lotius Eeclesise slabant: et ceciderunt in conspectu aut scmetipsos. viliis et concupiscenliispro ainore
    i/ifout, id est humiliavcrunt se coraiu Deo, ad boc Cliristi moriificandp.
    til eonspicerentiir ab eo, et ut dareni afijs excm- VERS.15.— Ideo, inquil, sunl anie thrqnum Dti,
    pliiin bumililniis , in facies suas, ralionabilitcr sicul el scrviunt cx liie ac nccte in iemulo ejus. A.c s.i
    543 EXPOSITIO LIBRl APOCALYPSIS.
    diceret: Quia vcneruni de niagna iribulalione, el'; ,'A VEUS.5.— El atius angelics vehii; el steiityjnxia
    candificaveriiiil slolas suas in sangiiine^Agni, ideoi qltare habens ' tliuribwluin aureiun. Alius
    ang.eliis
    sunt ante thronum Dei, id est ante Deum judicem Clirisius intelligiiur, qni venit, id esl liiiiriaiiitalehi
    in consor'io angelorum, et serviuni ei die ac nocte, sibi univil, el slelit ante. aiiare, paValus videlic.el
    Jaudando eum continue, in templo ejus, iri prsesenti seipsum in aracrucis immolafe, habensilitirjbuluni
    videlrcel Ecclesia, vel in ccelo. Et hanc perseve- aiireum, id esl corptis plemim divinitate. Vel tltit-
    rantiam Iiabenl a Deo, qui sedel in Ihrono, el ha- ribuliiiii ntireuni stint aposloli, qui sunt vasaignis,
    biiaisuper illas, itl est cuslodil eos; el ideo. iil est sancii Spiritus, el de quibus exeuttt oraiio-
    YERS.16.— iVon esurienl, neque silient amplittf, nes, qtioe elcvaniur coram Deo. Et dala stint itli
    quia fruentur vivo paue et Ibnte vilse, ne<7u'e. cadel. iiicensa multa,"-a sanctis vfdclicet offeruntur Chri-
    sitper ilios sol, maj'or scilicet vel exterior iribuiatio, sto, vel per Cliiistum orationes Deo Palri accepta-
    neque ultus msius, niinur videlicei inlerioriribii- . biles, n/ daret; id est ut repriesenlarel eas Palri,
    latio. ''' f:oii' Oiiiues, sed cle oraiionibus saiuiofum, qiia>'Deo
    VEISS.17 — Quoniam Agnus, qui in medio throhi -ji.Jaceni,quia aliquando petunl qubd petcudiim non
    est-, -regei illos, de virtule in virlulem scilicet in - csset :' super aliare auretim , i.lesfDeo Patri, qui
    prseseni, el per- Iioc in fiiluio deducet eos ad vilar- " est- snpra se, quod esl ante ihroiium; videlicet in
    fontes a/juarum, id esl ad Deuin Patrem qni esl fons heiicpliiciio, Dei Pairis sedcntis in ibrono.
    vilse inde/iciens. Et abslergel Deus omnein tacrg- Vr.Ri, i.-^- Et ascendit fumus incensorum de ora-
    mamab oculis corum, auferendo scilicet voltihia- : tiohtbns sancterum rfe ihanu angeli ' coram Deo.Ac
    ieiri peccandi, quse est causa gemilus et lacrymfl- si pateuter dicat : Quia illi dala srinl. iheeiisn miil-
    ruri)j id est omnem doloreni sive pro delictis siiis lii, igue-Dei interius acceiisb, asceiidit fuiriiis iiicen-
    sive pfoadversiSjVel exsilio vel csetefis hujusmodi. sbfhin, id est comprinctio procreaia' oraiioriis siu-
    CAPUT VIII. dio, procedens de orationibus sarielorum' de ihtinu
    VERS1. —Ef cum aperuisset sigitlum septimnm, angeti, scilicct per manii/i) Cliiistj, el lioc coiam
    factum esi silenlium in coelo, quasi tnedia liora.Ac Deo Patre. Et iste angelus, scilicet Cbristus.
    si aperle dicat : Cum aperuissei Agnus sigillum se- VEKS.B. — Accepil iliutibutnm aitreum, aposlo-
    plimum, ea videlicel quse ^erenda erani posi iiior- Ios videlicet et evangelislas, eorumque imitslores,
    lem 'Anlichristi iii conversione reliquiariiin, faclum et implevit illud de igne aliaris; scilicet eodeni spi-
    est silentiuni in coslo, quia post moiiem Antichristi rilu, quo ipse plenus eral ad illuinitiationem gen-
    pax erit in Ecclesia, qiiasi dimidia hora, quia ciio P Q tkim, et ntisilin terrain, in eos videlicet, quieraiit
    veniei, dies jiidicii. Posfpcrsecuiioueiii itaque Anti- apli ferre fniclum. El facia suni ab illis Cbristi
    christi orationiet divinoe coniemplalioui vacabil prseconibris toniirua, id est prsedicationes aiernas
    sancta Eeclesia, sed quasi dimidia bora, quia ele- poenas comniinaiiles. Uiide est illud : Omnis arbor,
    clorum animus in bac morlali vita, et aliquid de cjuai noji facil fruclum bonum, excidetur, et in ignetn
    superna quiete percipil, et lamen in eo quod per- miti&ur (Hullli. ni). Et voces, dujces vklelicel
    cepil,diu starenon valei. ilerun) subjnngit, dicens: suasiones ad fidem iutroductorioe, mide dicilur :
    VERS.2.—Etvitli seplem angelos stanles in conspeclu Beaii mundo corde , quoniam ipsi Deum videbunt
    Dei: et dalw -siiniillis septem inbw. Septem diciin- (Malth. v). Et fulgura, id est itiiraenla quibus il-
    lur angeli,-qiiia lenenda annunlianlqualuor Evati- deles eCad vitam prseordinaii illuminaniur, infidcles
    gelia.el sanciae Trinitalis fidem. Nam scptem con- vero excoecaniur, assignaiiles ea potius diabolo qua-ni -
    stal ex qualuor et tribus. In eonspeclu Dei stare D-iO, el lerrmiuolits magnus , lerreni scilifcsHiomi-
    perliibentur, quia calcatis oinnibus lerrenis volu- nes suni valde moii per eornm proodicaiioneii) alii
    ptaiibus, eonteniplatimie Deo .adhcerent, ejusquc ad fidem veuieulcs, alii ad perseqiieiidum eum et,
    volunlaiem qui nusquam deesl, semper eonsidermit, , SIIOS. - •'.'
    el quod ei placere sciunt, opere perSciuni. Vidi, D E YEES.6. — El septem angeli; id est uiiiversi
    inquii, septem angetos, id est onines prnedicalores pncdiratores apostolos iinilanies, qui habebant sep-
    luijus proesenlis vitse, quoe sepleoi diebus volvitur, .leni-tubas prwparaveruitl se, pritts. videlicet imple-
    sancioruni videlicet ajioslolorum imilatores, stanles veriiut opere, qu.se prxdicaturi crnnl. oie, ut luba
    in conspectu Dei ,' aperienles videlicct siyillalas -canereiu, prius scilicet 'ehiendaveruiii se,' uV poslea .
    propbetaruin litteras, el dalx sunl illis septem lubai, alios emendarenl; vel proevideriihi;quid -uhicoiqtie
    Id-esl officiuni prsedicandi. In iiac lenia visioue ,. perspnoe-conveniret. Isti angeli, id est praedicatores
    sunt maleria seplem angeli catienies lubis :id de: qwi ertint posi nioiieni Arilichristf, ita redueeht
    slructionem iuimicorum Ecclesise, ad simililtidme:ii niemoiioe perseculionem illani, quoe fuil in. primo
    illofiim saccrdoiinii, qtii-canenies tubis , dcsfruxe- sialu Ecclesi.e, ul reliquise, quoe salvandoe -sniil,
    runt moenia lirbis Jericiio, in qua' visionc intentio iiabeanl, iixle exempltnn patieiiiisc. Quasi dicereni:
    salis patet. Qiiasi dicerel: Cuin ititeilexissen) sal-- 0 vos reliquioe Israel, sic credite et prsedieate, si-
    valionem justoniiii, ex alia parie intellexi damiia- cui aposloli eortimque iiuitatores credideruiil et
    lioiieiri impioriiin per ofiiciimi pros.iicationis servis prsedicaveruiit de Chrisli iiicarnatiohe,-, iraliviiate,
    ' - -
    pei iiijiiiicluin. passione, ct resurreciipne, etc.
    317 S. MARTINI LEGIONENSIS 818'
    VEKS.7.''— Et primus angelui ttiba cecinii, efjA et alios : cf cecidit in teriiairi pariem /fumimim ei in
    facta esl grando, tt ignis mista in tanguine, et mit- fonits aqtiafum,. depravando per hoereticos Evan-
    ittm el in tertatn. Ac si dicerci : Ei primut angelus, gelia ct raliOiiCs noslisc fidei. Fbntes dicunlur, ubi
    sciiicet qui superius fuit eqntis albus, ordiiie vide- siiiuiiia e.l quasi lolius lidci origo compreliciidiiur,
    licct narralionis; vel quia prius conligit excoccaiio sicut esl Evangeliuin. Fluinina vero, quoe inde ir.i-
    Jtidaeorum, prsedicainibus aposlolis, tuba cecinit, id hurilur, sunl expositiones' sauciorii;n, iu qtiibus
    est prsedicavit, el in praediealione ejus facta est sunl duo sensits fidcliiiin, liistorialis videlicel, et
    grando, et ignit mista, scilicetista duo, in sanguine. aliegoricus; tertius est hoereticoruii), cuni suas Ii;e-
    Ouse fignia significavit Ii0c,-qhod priniiprsedicalo-; reses pravis confrrfnanl exposilionibus Scriplu-
    res annunliaveruiil gfanditlem, id 'est, irani con- raiiini.
    tuiidentem et cbihniiiiuciilcni ; id csi occirieniem YERS.11. — El nomen steltw, id est hoerelicorniii,
    iixredulos in hoc ,saeculo;-ei ignem, id est aeier- dicilur absinlhium propler ainaritudinem. El facla
    liani daiiiiiatioueni inalic; e/ missumestin terram, est (erroris hoereticbruin) tertia pars aquarum, id
    videlicel in Judaeos qui per Iegem et propbelas ex- esl Scripniraruni, in tibsintlitum, \d est in amarilu-
    ciilli er»ut..El. tertia part lerrm, \d esl lerreno- dinein : ei niulii hominum irralioiiabiliuin tnorlui
    liiiii, combuitqest, a Deo videlicel excneeala, et a B ' IUIIIiii animabiis-de aquis, id esl ex dpctrina hii—
    iisinisiris ejus damhala. Duae partes ^ustorum, per- relicofuiii, quia amqre factm sunt, sine sapore sei-
    Jecti el iniinispeifecli, oiiiiies vero repfobi leiiia licel cliaritaiis. Per absiiitbiinn dpclrina h;eretice-
    parte inielligendi sunt. El tertia pars arborum, \d: rtiiu perversa exprimilur, quia per suain falsilateni
    esl, pbilosopliorum, quorum duse paries suhl, ina- diiliediiiein fidei cenverluut iu amariludiuem per-
    gis scilicct et niinus sapienles, csl combusta , bic liilioc,ei erroris, alqiie inalse operalionis : quia illo-
    el in futuio ab ira Dei. Et omtie fenum viride com- fuin oinriis operalio et doctrina in amiiriiiidiiicni
    '-
    biistum ett. Oiiines vidclicet in flore inuiidi reqriie- versa est.
    sccnles feno coiiiparantur, et cito ardehunl. Ouo YER3.12. — Et quartus angelus, ordine videlicet
    coutra qui.de panihus Doniini reficiuntur, super fe- narrhlioiiis, id est equus paliidus hypocrilamm,
    nuiii discunibuni, quia omnes in se voluptales car- lufca ceeinii : el percussa esl, scilicel cxcascata suh-
    nales coiiipiiiiiiinl (Matth. xiv). tiactione gratioe.ierita pnrs solis, id est onines ma-
    VEits. 8, -— Et secundut angelus, scilicel post ' jores el docliorbSi ei lertia pqrs lurim, vitlelicei riii-
    apnstolos, id est equus rufus, tuba cecinil; et tan- nores, e/ (er(t'a pars stellarum, id est siinpliciores,
    quam mons magnus igne afdens missus est in mare. ,„ i(a :ui obsciitqtetui lertiq puts eotum, aiuitlcret vi-
    El lecundus angelus, iuqriit, ordiiie narratioiiis iuba delicel cogriiiioiieiri ei bonam operaiioiieiu; nani
    recint(, id esl proedicavil, el lanquam tnons magnus, paiieinillanniovoelegisvelveieris.quaiftipsilioereiici
    diabolus scjlicel,, qui pro clalione nions dicilur, prsediiabaril, iuale eam interpreiaiido lefliam fa-
    igne invidisc ardens, ad iioceuduin misstis esl in cicbaiil; el dieinon lucetet pqrs lettia, illumiiiali
    tnate, videlicei in geutilem popnlum carnalibus vi- videlicel a tnajoribus uovse iegis, et noclis similitet
    tiis fluciuantem; in quo curii antea essel, ntinc id esl- illuininati a iiiinoiibus veteris legis. Cuni-
    niissus dicitur, quia, quibusdam feccdeuiibus, alios ciiiiii diabolus quosdaip. de Judreis ci 'genlilibus;
    reliiiere nilitur, Securidum -igiliif quod iinplelum excoecasset, quosdamin ii:eresiin converlissel;, tatt-
    fuil Judais exceucalis el aposlolis ad genles con- dem ijisbs Ecclesise lilios expugnare' aggressus esi,
    "
    versis, duaiparles, peffecliscilicei ;ei iiiipeffecti et qiiosdam lam de niajoiibus qiiam de ihinoribus
    (tredideruiH; lerlia, id est oiimes reprobi, dati suiil rapuit. Perciitsa est, iiiqult, letlia pats solis, et tet-
    in reprobniii sensuin. tia pars lunw,ei itrlia pats stellatitm. lu solequippe
    : ;YEKS.9.-—,Etfacta esJ tetlia patt marit sanguis, ajieitus error hscrelicbriim ostendiiur, in luna vel
    id esCpeccalores, el mortua est, id est excoecata, slollis occullus : quia qiiidam illo.iim aperiis,
    tertia pars creulufw,}illotum'; scilicel geiiiiliuin qui _Dqiiidain vero occuliis peisiiasionibus in abditis
    aliis digiiior repulabaiilui' pro quibusdani bonis quos possunl decipiunl (Exod. vn). Ih, obicutate-
    operibus, quw habebtinl animas, id est discrelioiiem, tur, ait, letita pats eotum. Hsereltci prius vulue-
    «/ tetiiapatt tiavium, scilicel alios guberiiaiitiuiii. raniur in menle occulle, postea vero obscufanlur,
    Quia igilur diabolus oiiines Judoeos.et gentiles ex- quahdoab Ecclesia expellunlur ei anatlienializaniur
    caec&renoft potuit, iiuniisii hoereiicos. aperle.
    VERS.10. — El tertitts angetus luba cecinit : et Ilas qnatuor daninatioues quasi proeieritas nar-
    cecidit de cwlo slella magna, ardeni, lanqiium fa- ravil, ulpote quse quolidie videnlur in Ecclesiis,
    . cula, el cecidit iri lertiam ptirlem fluiiiiiiuiii, el in ires vero seculuras praenuntiare facit, ut doccat
    fontes aqiiaruih. Tertius angelui, ofdine videlicet iiilitras in liovissiinis temporibus, et grayiores proe-
    narratiouis liiba cecinit, et' in pnedicalioiie ej'us lerilis, quod-eliain ad consolaiioiieiii praesentium
    coiiliiiebalur islud : Cecidit de cwlo slella tnagna, poiesi redigi. Sed ne taliuiii pefdiiio ad Deum re-
    id cst diaboliis invidens, iioii quod luceal, sed quia feralur, liocquod de proefatis liiiiiinaribus dicitiir:
    se.in angelriin lucis traiisfigural, ardens tanquam Pefcttssa esl tetlia pats eotiitn, ul obscutatetut. Sic
    faculu :r ineeiidil videlicei, desiruii, ei coiisuriiii se;': iiiielligattir, sicrii cor Pliaraonis ab -ipso iiiilurari
    310 EXPOSITIO LlBRl APOGALYPSIS. 350
    dicitur, cujus duriti.i peripsum niuericordiler non A niodo a Dco refrenabilur. Vel clavis prfncipeS' s;e-
    einollilur (Exod. vn). Non ciiiin soiis culpa cs.i, q.noi culi sunl, per quos heeretici multa maUi operariiur;
    suis radiis lippienlibus oculis cocciiateiu iiifundii; quia noii audcrenl tanta ct lalia loqui, nisi tenipo-
    sed magis ad oculorum viiia referenduui est, qui rali polenlia fulii fuissent.
    ex luniine lenebrescunt. Oinnipotens vero Deus VERS.2.— Et ap.eruii puteum abysii: el qscendii
    bcne ulens eliaui malis nostris, niulta bona ex lii.s fumtis pulei, sicul fumus fomncis riiagnm, et obtcu-
    operari consiievil; exciiavil cniin doclores Eccicsioe tatus est sol, el aet rfe fumo pulei. Quasi diceret :
    er.or scliismaticonim ad dcfendenriam veritaiem Apetuit, (liabolus, puieum abyssi, hsereses videlicet
    fideliuin, quia procul dubio nequaquam ad diffe- quae latebanl in cordibus pravorum hominrim, id esl
    rendas Scripluras tanio siudio vacasseni, si erioris - iii propatulo habuit b;eresia'rcani doclriiiani siiam, et
    meudaciuiii veriiali resistens nou inerevissel.. lie- iia inulios siibvciiii; e( ascendil fumus putei excoe-
    ru:n subsequeuier ait: - . . caiis, videlicel doclrina illorum nianifestata esl.quoe
    VERS.15. — Efrirfi, ef audivi vocem unius aquitw liiinine verilatis carel, sicuf futnus fotnticis magnw,
    volanlis per medium cwium, dicenlis voce niagna : id csi similis doctrinse Antichrisii, qui est fumus
    Vw, vw, vw habiiantibus in lerra ! Ae si aperie purgans bonos, el in cinerem redigens inalos; tt pcf
    dical: Fidi, e( audivi, id esl firiniler iniellexi vocetn B hoc obscutatus esl sol, lex scilicel ab ha?reticisrvilis
    unius aquilm , prsedicalio:iCin videlicet, unius or- habila esl; et aer, id est Ecclesia, de furiw pulei,
    dinis praiJicaloiuni, volunlis, subliliser, id esl spi- pcr obscuranlein videlicei doclrinam"h;crelico;iiiii.
    rilualiler cunsiderantis meJulam legis', qusc celai, Foruax iiiagua novissima esl vexalio ieiripore An-
    id esl conlinel secreia Dei, per tnedium cwlum, id liclirisli ftiluia. Obscuralus est, inquit, soC, etaei
    est Ecclesise quoe celal in se divina sacraineuta, de fumo putei; quia' sicul aer neque in lerra est
    dicentis voce magna iu.lbto niundo, vel niagua sta- neque in coelo, sed in ntedio; iia Ecclesia fideliuin
    hililale, sive quia in oinnein terrani sonuit bmnibns ncc in le.rra est, quia terrena despicit; nec in coelo
    lnelueiida. Aquila enincs praedicatores designal, qui corporaliter, sed quasi in medio, iia ul a terra elo-
    menie longinqua conspiciuut, el Ecclesias circuni- velur, el ad cceli subliiuia efigatur. •• : -
    euntes prxdicando futura niuiiiunl; qui onines , • VERS.5. — Et de fumtiper iotum mundum exi-
    unum sunt, quia ad idem teudunt. Aple quippe erunl locnslw, discipuli videlicei hsereticoruui s.dieil-
    sancia Ecclesia aquila dicitur, quia calceatis lerre- les de hseresi in hoercsiih, corrodentes segetem Ec-
    iiaruin voluntaluiii desideriis iiiliina contenipla- clesioe. Recie discipuli hoerclicoruui locusiis-cbni-
    lione ad coelesiia sublevatur. -Pe.rmedium eoeluni parantur, quia neque volant in altuni pef cogriiiiP-
    peiiuis contemplalionis volal Eedesia, quia liinc neii),necfirniiler gradiuntur perboriambpeiaiibiierii,'
    inde orbem lerraruni in eleciis possidet. Sed qnid sed superbia saiiunl, el in deierius cadunl, qriia'
    vox aquilse denunliel, audiamus. Vm, vm, vm habi- siini ccrrosores bonorum. Ei data est locustis pote-
    lantibus inierra ! Ac si paienier dical : Voegenti- stas, sicut habent poteslatetn scorpiphes ieffw , qui
    libus, voe Judseis, yoe hsereiicis habilantibus iu vului apparenl iunoxii ,v cauda gravissime ribceiit.
    terra, non filiis Ecclesioe, rfe cwleris vocibtis irium Scorpib blandus esl facie ; cauda perculil ecciiite.
    arigeloruih, qui erant tuba canituri; nairi de septein Ideo igitui' baerelicos scorpioni coiriparalj quiii sicrii
    angelis quatuor jani dicli stinl ofliciuiii. suuin scorpius , quando pungit, iiori sentiluf ; postea ,'
    complevisse, ires vcrb adhuc iria vse expbsiiuri vero paiilatim veneiium diffundilur ; sic decepti ab
    . sunt. hsereiicis non seniiunt, sed tandem perimuiilur. Ei
    CAPUT IX. quia Deus hoerelicofuni refreii.il dolos, licel ipsi
    YEHS.1. — Et quinlus angelus, ordine videlicel noii inielligani.
    narralionis et letnporis luba cecinit. Hoc prsedicat VERS.4. — Prmceplum esi illis, ne ir.orle aiiimoe
    iste angelus, quod cecidil diabolus, bic est ergo Iwderenl fenum tertw ; rudes videlicet, ct ad deci-
    damnaiio eoruiu quos diabolus mittit ad prsepa- D piendumfaciles, neque.oiiine viiide, honiines scill-'
    randas vias Auiiclirisli. Ei vidi, inquit, slellam, id , cet jain provecios, neque omnem arborem, jaiu vide-
    esl diabohim qui vocabatur Lucifcr, propler nia- Iicet bonis operihus fruclificanles , niti tanlum
    giiam quam jlii Deus dederat clariiatem, rfe cwlo, _ homines, id est nullitni penitus, nisi illos, quinon '
    id esl de socielale bonorum angeloruui, tu terram habent in veritale signum Dei vivi quod est cbari-
    eadentem, scilicet in lerrenis dominanlem, el ne quis las, per quod signanlur filii Dei, in fronlibut suit;
    morlaliuni ad locttm illius ascendere possit lolis illi videlicet, qui non audenl in aperlo confileri se
    viribus laborantem. Flamina hsereticonim, de qua esse Chrislianos. - ..,.:.-
    superius paucadixerat; de quo fonte [/".foniiie] crc- -ViiRs.S. El dalum est illis, ue occiderent eos; ted
    veril, e\ponil dicens : Et daiaesl ei clavis, poteslas : ul cruciareniur tnensibus quinque. Ac si dicerei:
    videlicet et facundia obscurae dociiinoe; jiuiet abyssi, Nbn dabii illis Deus polesiaiei», ut aperte corpora
    scilicel ad infernuin ducens. Abyssi tenebrosi pu- , inierficiant, neque occulte ut aninias decipianl; sed
    leus profundiores lisereiici suni, qtiia alios nicr- ul crucienl eos mensibus quinque , id est onini
    gunl pravis seiiiciuiis. Iu his crgo clavem, id est lcnipore proeseiitis viloequo Uluulur qiiinque sciisi*
    poicsiaiom accipcre dicilur, quia lunc non sicut "bus.corporis. Et crucialus eurum , sicttl eruciaiui
    i5Sl - 5.MARTINI LEGIONENSIS . S."2
    ;*forj)ti cum percutit hominem; quia cnm dala siteis A A esi tumulliis senleniiaruni, qiieni faciuni posiqua:n
    poieslas crticiandi iilios Ecclesise, non lanien aperie ratioue deficiurit, sieuf vox currum equoruni tnullo-
    .•;tor.))ieiitairroga.ni, sed apud. soecirti principes eos tuiii currenlium in bellum. Sicut diversi currus di-
    acciisanl, quia per se noii audcnl. vcrsis viis a diversis equis ad idem bellum rapiim-
    , VERS»6. — El in diebus iltis, liincnles lapsum , lur; sic hserelici ,iicel diversis hoeresibus, tinaui-
    .quxrent, homines moriem , desiderrfbunt videlicet miier Ecclcsiam impiignanl. Voluiil eiiini haereiici
    inarlyiiuin,el non invenienl eam, scilicet nl proba- •assihiilare falsam doctrinain suam prsedicaiioui fide-
    bilipres reddaiilur ; el desiderabitnl m.ori; et esse lium, qui currunlper tofam Ecclesiam qualuor rolis
    cum Cliristo {Pliilip. i), et futjiet mors ab eis; quia qualuor Evangeliorum ad spifiluale prsemium.
    ,cura gregis eosaslringet labori, ideoque servabun- YERS.10. — El habebanl caudas similes scoipio-
    .,tur ad.ppeiiani., Cum osiendissel qualiler nocerenl, iiuni:; quia quamvisassimilareul se bonis proedica-
    per dolps, yidelicet,,. et per.occuliain impugnaiib- toribus, tanien in cauda, id est in fine loctitionuni
    nerii,- et iii:utroqiie-Dei re.frenalionem ; niiiic oste.i- suaruni , habebant aculeos quibus nocebant. Vel
    bif quales ipsi sint, ef per quod operaii possint. poslqiiani nbn valol ratio nec: lumulliis eoruni,
    Dicat itaque beains Joannes. in qua. siniililudiiie ss qiioerunt auxilium priucipum; qui caudse dicnntur,
    osiendept, ul melius cognoscantur , el solerlius B quia ut astiingant, lerreut el blar.diuntur, et la-
    vitenlu!'. leiiler punguntw Et aculei, id esi peccaium , qui?
    KYERS.7.._-!-.El siinilitudines tocuslarum sitniles peccare faciunl, »"»caudis earuin , in fine videlicet
    equis pqratis in prwiniin, Ac si aperleriical.: N<m - verborun) suorJini. Poleslai earum nocere liotriiriibus
    ....yere locusloe, sed .stmiles. Iocustaruin eranl:, siinilcs \\iMsmensibnsquinijue , idesi secunduni "quinque
    ...eqiiis pariiiis in prailiiiin,, quia velqces addiscui'- corporis sensuii' omnibus; diebtis vitae suoe. Sed
    rcnduiii, etrfcroces ad; inipugnaiidiim , et.iion pne- hibilominus Jiaiic pbieslateiri libn liabebunt a se,
    yideiit ii; quos jiicurrant, sivc iii cives, sive iu bo- riisl a Deb peimiltenle. Osienso qiiales in se siil ,
    ,stes. $t .ttip.er.captinMocuslai'uii), id .est in nieiiti- monsirat eiiam perquem biec pbssini, diceiis :
    bus earuiu, ubi el in se, et coram aliis.stiperbiuiil, VERS.il.— Et habebani snper se regem angelum
    ttinquam cgronw similes qnro ,,'id est viclorioe suis abyssi, id esl', diabblum doniinaulem in tcrrenis,
    - falsis senlenliis etdispiilationjbiis acquisilse. Vel cui uotneti llebfaite Labndon, Graci auleia Apotlyon,
    eproiise siiiijles, aurp supcf ca.pita locuslariim, id el Laiine liabel nonien Exieimihans. Ac si diceret:
    est s.upe.r,dociores, e.t.inagisiros et rcclores liocre- Cavete vobis ab hoc malo angelo , o Hebroei, Grao-
    ticoruin,; supcr priores sciiicet boerelicos acquibitOB ci el Laiiiii , qriia Cbrisii Evaiigelitiiii his iribus
    per.iion vcrany sapieniiaiii , sed pcr falsitaiis fig- lihguis scripiuni est, elrecepliiin. Quod in quibus-
    riienla. El facies earum., id esl ,'yullus, sicul facies daui codicibiis scripium invenitur Abadon, ubi
    Iwminum. Ac si palenter dical: Per lianc falsain scilicei primuni esl A , falso scriptum est et viiio
    siiiiiljtudiiiein nocenl-, quia.dcinpnstranl.se hoinines -; scriptorum , sed L, primuiii est ibi ponenduni, et
    et pios, cnm in.lus jioiius sinl ferini el besiiales. Labadon diccnduin , sicut beaius Uieronyiiius dicit
    Dicunt se esse raiipnalcs, quia Jic.et erroris doeto- in Hebraicis iiiteipretationibus. Idem malignus
    rps siiji, aiiqua lamen yera inicrinisccnl, ui ma- abyssi angelus Laiiue liabet nomen Exierniinans,
    •' gis decipianl. Alia etiani vera similitudo propo- scilicel a patiia viioe; quia sicut Clirislo cougre-
    liituf. gandi,sic diabolo congruil nonien exierniinaiidi.
    . ,YERS.,,.8,._— Et liabebanl capillos sicul capillos Unde esl illud : Qui non colligit tnecuth, dispergit
    mutierum; et denles earuni sicul leonum erant. Quasi (Luc. xi).
    dicerel: Hqbcbant capillos, id est mores lapsps ct Vnris. 12. — FaiiiHMtn abiit', et ecce adhuc ve-
    effeminaios, qui eis inseparabililer adhxreni, et ab niuut ilv.o vw, id esi duoe persecutiones, post lurc.
    eis ad deceji.tioiie.m'aliorum dependent, sicui capit-. V;c ali(|ii.indo signiiical lempbralem niiscriani ai-
    los. mu/ifritm , sicul mores videlicel niulierum smit D j que affiiciionem, aliquando vero oeleriiam danmatio-'
    mplles el flexibiles in om.ne vitium; vel discipulos neiii. De tempbfali afiliciioiie ait Domihus in Evan-
    si.b.iadbserenles ad omnia vi.iia pronps. Et dente.s "gelio: Vw rriundo a scandalis (Mallh. xvin). Et ite-
    eqtpm, -id est ipsi alios laniantes, sicuiieonum niiii :. Ywprwgnaniibus, el 'nutriehiibui iii itlis-die-
    etant:- laiiialuni .yidplicel-ct.-.fe.lprctn•leon«niiI:hal)c- bus"(Iliilihi x'xiv), Et healtisJob :-Si iinphn fuefo,
    baiit. Per facies iioniiiiiiii)>ct capillos n-ulieiiiin vm inihi e:t;si atitem jusius; rion levabo'capul, salu-
    uterqtie•se.xus expriniiiiir; quia i.Ili;|ion.soluni dcce- raius ojfliciioiieeiniiserin (Job^ x); V;e iteruni oelor-
    periinl viros, sed jeliain nnilieres. Unde el,ipsavIDII-. naui daiiui.itionem significat, ubi scriplnhi esl :
    lic.rps d.efeiidehaiii,illos, s.icuisproi' Cojisianiini-quoe Vw impio 'iumaib; relributio mahiium ejus fiel ei
    Afiuiii,re.vpcavii absexsilio, ei Jiislina quxvdefeude- (lsai. m)i Unde etiam ait Domiiiusin 'Evangelio :
    _baidpciriuani Arji, - , Vtiivobis, quirideiis nuric; quoniam tiigebitis et fle-
    !,. VEIIS..,t);,:,-^ Ei-ltabebanl loricas ferreas, id bilis(Lite. \i). Iteni ipsc : Vermis ebrum non motie-
    esl cpida obsii.nata, quoc sagitta verilatis non tur; et igiiis eoruiri non exsiingheiur (Marc. ix). Et
    peneirat; yel sentenlias deceptionibus niunilas , iteriim : Disccdile q me, maledicti, in ignem wtet-
    quas cpnfringil verilas., Et vox alarum earutn; id tium elc.fjififf/i.xxv), Aquilaveroyblansperriiedium
    553 EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. ZU
    cceluhi iria v* prsedlxit venlura , quorum uiinm A . raani doctrinam lisereiicoruin, vel ipsos esse/in
    abiisse diciltir in narralieiie proecedenti vel tribula- prbfundiiate vitiorum. .-. <-.;>__.-,«
    tione quoefae]a esi lemporibus sanctoruin apostolo- .YERS.15. — Et sotttti sunt quatuor angeli, qtii
    rum et niarlyrum. Adlnic ergo , duo vse resiare parati eranl inlerficerefilios Dei in.-hofaih;id est
    dicunlur, vel narranda, vel posteriori tempore sul) in puerilia, et diem, sciljcel in doiestia [/. adofescen-
    Antichrislo adimplenda. Sequilur : lia], ei inensem, id esi in .juveniule^e/ :anhuin:,:
    VERS.15. — Et sextus angelus, ofdine videlieet scilicel .in decrepita seiaie. Vel paraii eranf inhe-
    narrationis et,temporis lubacecinil; ordo scilicet. tam , id est conlinue per niedielatem anni., efdiem,
    prsedicatorum sexli slatus , sive Chrislus. Ilic est- scilicel per annum ; e( mensem,, yidelicel per s:e-
    enim damriatio malorum , qui icmpcre Anlicbrisli cundum annum , e( annum, 'Id est, pef "lertiiiin
    - erunl. Et audivii vocem unam ex quatuor cornibus, aiiiium. Nam per ires annos el dimidiuiri Anli^
    iil est jMopter quaiuor Evaugelia quoe de Cbristi christi perseculio perdurabit. Eranl- iiaque "parati
    divinitate et humanitale prsedicant, cornibus altaris in horain, ut dictum est, el diem, ei iiienseiii,;et
    iturei, ubi sanguis ponebaiur , super quod quidquid anniiin, ul occiderent lerliam parlem lipininuin,
    offertur , a Deo Patre libeiitissime accipilnr, quod id esl omnes reprobos. ;..
    B ,VEES.16. — Einumerus illius equeslris.axcfciius
    est ante oculos Domini, a quo semper clarissiuo
    respeciu illusiratur. Unde ait Psalmista : Ecceocuti- vicies milties, id est per viginli mille ;Vices,iefat
    Doniini super juslos , el aures ejus ad preces corum destrtiens clena millia. Audivi, \d est intellexi,.
    ' ' numerum epiitm,, quod plures cssenf quam bohi.-
    (Psal.xxxni).
    Dena millia significanl: sanclbs viros ex prae^
    YERS.14.— Unam , inquil, vocem dicenlem iexio
    ceptis legis ei Evaugclii:perfeclps, coivtra qu.os.diir
    angelo : prsecones 'videiicet proeteriii lemporis
    Anlicbristi eiiint plex numerus ponilur maloruin, quia mali pltires
    prsemonenl illos, qui. tempore sunt qtiam boni. Yel duplex , qu-ia ex malignis spl-
    qnid sinl facluri ; angeto, dico , qui liabebal lubam, rilibus
    exisienli scilicet in prsedicaloribus sexti siatus. Al- , ei reprobis constat. liominibus.. Oid»
    itaque exercitus hoerelicoruhi ^erat destruens dena
    jare Clirisius , dicilur , cornria altaris pracdicalores millia , id est perfectionem decem
    Chrislum sublevanles, etpro eo mori parali, sicut prseceptbfuhi,
    in cornibus altaris.Vel est per vicies, id est, per bis decem; el per his iiiille ,
    sanguis ponebatrir altare
    Ecclesia Deo sese inimolans, in quasunt ,cornua,id quia malorum exerci lus ex malignis spiriiibus et reptoi
    bislioiniiiibusiiiuliiplicatur. Isli humeri, scilicet vi>
    est, defensores alioium , qui omiies ad idem len- esl irregtllaris, sietil et
    dunl (Lev. IV). Yel quaiuor aliaris cornua, quatuor C-t-ies niillies, multiplicalio
    suni Evangelia ; qutu Anlichristi fraudes detegere septuagies seplies; quia est -fcx duobris adverbiis',
    deberet esse ex-noniihe et adverbip sic : Yicies-
    docent. Bene aulem altare.aureum dicitur, quia quae
    Ec.clesia Dei niille, vel iiiillies viginli•", sicul sepiuagies septem;.
    prpfectp juslbiiim senipiterna sapien- sive eicenversb ..:::••••-V.«
    lia illuslralur. De qua Salomon ail : Accipite sqpien- sepiies sepiuaginta.
    YERS.17. — Et ila vitii e/juoi in visioite; et^qnt.
    tiam sicul aurum (Prov. xvi), in hoc qnod sanguis
    sedebanl supereoi, habenies ioricas igiieaseVhya-;
    fundebalur super cornua allaris, significabaniur
    cinlhinas; el fulphureai. Ac si apefte-dwirit: Sieiit
    sancii inariyres pro Cliristpcruoreproprio abluendi. ad destrtimionem alibfiihi eqtiita-'
    Sed quid vov. a quaiuor altaris corn.ibus exiens di- iniellexi,sic quod
    hanl, iniellexi, quod :per diaboluni hseefacia-'
    cai, audianius: Solve quatuor angelos, qui allignli bantv qiieni sicut
    sunlin flumine magno Euphrate; ac si vox altajas ecjiti pbrtabahi; Vel diaboli-siiiit;
    eqiii sujier quos fiindantur riisli': ei -qtii sedebdnt-
    sexto angelo dicerei: Splve, \d est proedica, oiiiiies id esl diaboJi ,<vel impii siiper diaboliinv
    super eos,
    illos diabolos esse soluios, qui. habenles poteslaiein
    fundaii,Vtfl6eH(es loricas ignsas,senteiilias vitlelicet!
    nocendi habitantibus in qualuor liiuiidi |>ariibus, qpoe ad inferniim, diicuni:, et
    stint adliuc alligaii a Domino in rnagno fliiuiiue J" hyaciniliihasy id •est'
    lapidis fumidi colofis , el sulplitireas; ;in , Dpuirii
    JJnphrate, in poleniihns videlicet el.div-iiibiis hujus scilicet felidas blaspbemiis'. Sedebaht; iiiqtiit, st(};er,:
    soecuii d.e vitio in vitiunv defluenlibus ; ut qui in ei.s. eos, id est eminebanl eos senleniiis
    ,'de qui!::iisr!
    eranl quasi alligaii, per eos sibi Iradiios-apertius sequilur seternna pcena, ribi esl ignis, ei fumus,
    operentur. Ipsi quippe immundi spiri.lus in quatuor; ei felor. Vel Jiabenles lorieas, id est Teternas
    pbe-
    iuuiidi partibus regnantes, lempore Aniicbrisli soi- nas, qtioe nunquam
    diniiililnt.qubsaCCipiuriliilya'-
    venltir, qui in advenlu Dei et hominis Jesu Cbristi cinllius est subniihilusj per qUod intelligiirirfuiiiiis-
    refrenati fuerant. Vel solve, id est prsedica esse idololatrioe, qui a longe clarior videtur;'nainrna-:
    solulbs, ul caveant sibi elecii, sicut in Evangelio lorum vita non vult sub luce videri, qriia securi-'
    legiiur de ficulnea: qbscide.iltam (Luc. xin), id esi dum Dciiiini sentehliain': Otniiis ", qukiriale tigil,'
    pra-dica abscidendain. Quoniam Euplirales magnus odit lucem (Joan. m). Per cejbrcm ergb fumf, qhi
    fluvius esf ei prcfundissimus, et tfe aato?nis para- solel exire de sacriliciis iaolofuin , nblaluf idoib-
    disi sedibus descendens, per ipsuni magna et pro- Jatria. Et capita equorimt ;\d esi niiijbrCs inler
    fundissima Dei polentia iiilclligitur. Vel quia curril niinislfbs doemotium ,ertii/i idnqtiain capitaleoiiuiri;
    per Dabyloniam, significal confusam cl profunriissi- quia laniant, et fetent, et poeiiis honiines cohfiieri
    355 S. MARTlNl LEGIONENSIS SS6
    cbgiirit. Ei ex ori, id est %i prajdiciillbne ipsorum A vel quia se hominibus cognoscihileni fecil. Descensio
    aperie riiala, prpcedil ighis invidiw, et sulphur; ejus huiriililas fiiit incarnalionis. AntTclutn ntiie,
    feier, sciiicei blasplietriioe, el fumus idblolatfise. laiehlem scilicet carne, quod esi 'ripbis refiigeriiim
    Alitei : Igiiis esl cupiditas, furiiiis superbia, snl- conlfa viiia ; el iris in capiie ejtiSj quia Deus erat
    pliur felof ihalbruin opeiuir:. Superius in plaga lo- in Chrisio mundum. recbncilians sibi (// Cor. y).
    cftsiarurii'. vidit facies. homimim, hic leorium; quia Super nubem leveiri Dominus ascendit, qnando
    iisefetici: aliquid huinaniialis nslenriiirit, ministri carnem siiie peccali gravedine assumpsit. Et facies
    verbAriiichrisii, quoil docenl diciis, et signis, hoc ejus crai ul soi: \d esl cognitio quain de illo ba-
    eliiini poenis cbgunt cbnfiieri. : benl fideles, est Clara, sicul sol; quia qui veram
    : VERSYI8:K— Ab his tribuspltigis occisaesl, facta babet de eo cogniiioriem, credit eutn esse Di-rini.
    videlicet jiravfi , lettia pats liominum , scilicet rfe Per facieni ergp apgeli incarnatio Filii Dei expri-
    igne, [itmo , et siilphufe, quw ptocedebanl ex ote niiUir, per quani habenius cogniiionein de co.
    ipsoriim, id est cx prava et aperla persuasioiie Un.de iiil Psa.lmisla" : Ostende nobis, Doinin', faciem
    bbruiri; Ha2c rcpeli.t,'ui ea iri memoria habcanius, tuain, el satvi erimtis (Psal. LXXIX).El ptdes ejus
    ul nbbisindcinelius caveamiis. '.';-.• lanquqm coliiinna ignis. Pedes Doinini fideles sunl
    Ysris. 19. — Potesius cnim eqnorum , id csl ha;re- forles iu fule, diyhio igue accensi, el sicul columna
    ticbftihi'", in ofe eotum est, scilicel in mala pr;c- alios susteiilanles.
    dicaiibne, e/ in cnudis eofurii; quia', s! aperte ne- : VERS..2. — El habcbct in manu sua libellum
    qiieiirit, bccultis (lecepiibiiibris iibcenl. Vere pelestas aperium, otiines videlicet Scriplnras operalione sua
    IiiErelicoriim est in bre ipsorurii, quia , quos nori completas, pariim prseilicando, parlim, quoe de se
    pbssririt declpere per p.ravilafem erroris , riecipiitnt dicla crant, coii:pIeiido, taudeni suis discijmfs
    per hujus sseculi principes. El vere. in caudis ba- scnsuin apericndp, Manus illius operalio est noslras
    heiif pbtcstaieni: «otn et cqudm eotum similes sunt salutiSi El posuil pedem sutiih dexlrum , id esl fir-
    tetpenlibui; qrii.i bl.andiunlur in facie et occulie mioies prsedicatores, supra tnare, id esi, siipra
    verienum imniiitiii)l;*/iafeeriies ctipitq, alios scilicet majores et innndatiores liujus prsesenlis sseculi
    riiajores qui graviier mofdenl, el in Itis nocent.. iribitlaliones; sinistmm mttem super terrani, id est
    VERS. 20. — Et cwleti; homines, qui omninO niinus fprtes ad palieiidum inala , el minus agiles
    experfcs srint: Clirislianai fidei, qui non suntoccisi, ad operaiidum hona mittil iri terram, scilicet inter
    id iest qiiamvis non sint occisi in his plagis, neque minus iiiiindantes tribulaiiouCs. Et ipse hngeJus
    pwhiieniiam egettini de opetibus inantiurii snatum, Q per eosdem majures aique ininores praidicaio-
    '•'" " ' ' ' -
    de ca3leris videHcet crimiiiibus non proediclis, quse. res.
    malie bbgitaverhnl el opere perfeccruni, iia i.u post VERS.3*—Eiclamavil voce inagna-, de magniS.
    pbractairi-pberiiteriiiaiii, non adotatetU dwmonia, videlicct agenlej laiiien lerribililer, quemadniodum
    et simuldefa aufea, ei atgenlea, el wtea, el lapidea, leo cnm ittat(.. Yox leonis ostendit ejus viriuiem
    etligneti; quwjdeo npii sriiif adoranda-, quia neque, ct inferl terrorein. El cum elamassel, ideo scilicet
    videfe possunt, neqtiemcdife; rieqiie ambulare. quia isii ab eb -rnissi prsedicaverurit, locuta stint
    :VERS.21. — El vcre de pperibus.siiis non ege- septem loiiitrua, id est universi successcres tcr-
    ' iriferenies voces iuas
    funipoiniiehiiam, id est rfe /lomtcirfitsaperlis, ueatte; roreni , tenipori eoruin con-
    abeneficiii stits, scilicel ab occullis hoinicidiis ,' gruas. Terret cuni dicit :Omnis arbor, quw non
    iieque a duplici fornicaiiorie sua, ab imiiiuiidilia facil frucinm boitum excideiur; el in igneiii mit-
    -'videli.cef "et ab idplolalria , neoue a fuftis suis; a: ieiur IMatlh.r lii).
    Deb lanieri moftui sunt in anima, Terlia itaquc VEHS.'&'.— El quw lociilasunlseplem lonhrua,
    '
    piirs', id est Omiies reprobi de Ecclesia, siniililer scripturus eram. Hic fert personaiii eorurii, qui
    omnes Judoei et pagani, qrii nunquarii fuerunl ba- leilTpbre Anticlirisii velent prsetlicare ex proeceden-
    ptiiati, qhamyis rion fuernnt in his supradictis D liiim Patfum imiialione. Etaudivi vocemde cmlo ,
    plagis morlui; lainen in aiiimahus silnl nioiiiii, divinau) siilicel iiispiraiionem, vel angelicam ad-
    eta Deiiegrio alieni. moiiilibnem, dicenfem, id est exponenteni, iigna,
    ;*KV' CAPUT X. id esl sigilla, quw locuta sunl septem ionitrua ut
    VERS.1. — El vidi atiuiri angr.lum foriem descen- airiicis pateant; el iriiniicos lateant,, et noli ea
    deriiem tie ceelo amiclnm nube, ei iris in capile ejus. scribefe, id est manifestare infidelibus, in quihus
    Ac Si paienler ilicat;.: Yidi alium anyelum fortem, locuiii: non habenl. Ac si palenler: dicat: 0 vos
    paternoc scilicel vblunlatis nniitium, diabolo au- Ecclesioe proedicaiores, ne niiseritis margarilas
    'leiii<ejuSqrite membris cohlrarium per memoriam arite pofcbs (Maitli. vii). --:•'
    ef liilerii fbrtem in cordibus fidelipiii; Foflis dici- VERS.S. — El angelits, querh vidi slantem supra
    lur, qriia ad dehellandas veiiit: aerias pbiesiates. mnfe,- ei itiper tettam; levtivil manum- suam. ad
    Uiiile TPsaliriislii, ait'':' Ddmiriui foriis: ei potenii, cwlum,et jutavit per viveiifem in smcula sattulo-
    Domiiius potens iii prwlio (Pstil'. xxni). -Descenden-: rum. :QiiaSf;dicerel: Levavii, id est exaliavil C.hri-
    ieriiv:se ;viidelicet bumilianiem assumpliohe huina- sius, maiiurii suam, scilicetiiumaiiitatem siiain,
    nitaiis , de cieto, id esi de cognitione angelofum , ad ccehim, per quam Deus Yerburi) sibi uniium
    337 EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. SS8
    operabatur, tanquam manu , et jurqvii, id est A est. iiilelligenliam Scriplurarum,, Juheniis quippo
    firjnavit per se ipsuin exallatiim, el, per .Denm Doniini vocem . paralissimus scqiiilur sanclorum
    Patrem suum vivenlem in ssecula soeculoium. eflectus [Fort. coeltis] oratipne ei oppratione. Et
    VEBS.6i — Qui creavii'cmlum , et ea quw inillo qtiia Deus si qnem paralum videt, qttod necessa-
    sunt.ret lerrani, et eq quw in illa sunt: el fnare, .ririiii,est, spenle se efferi; dixit inihi angelus : Ae-
    el eaqum in ep sunt;qtiia.tempus, scilieei. yarialip^ cipe libriim, iibi videlicel incorpora, e/ deyorq il-
    id ;est niodp npx, modo dies , modo prosperilas, luin, id esl tracta inqiiirendo et opciando, et aliis
    modo.adyersitas", modo iiiors, modo vila, non erit dislribue. El lamen quia iinplere, grave esl buma-
    ampliut, quanlum ad snos fideles , quia immorla- iiilati, quse mollis el fragilis esl,; faciet ainaricari
    les et impassibiles efiicienlur in aeierna beaiitu- venirem luum, sed placebit cogiiando el praedicando
    dine , cuin ecoritra lenipus nialorum sil, in ssecula. in.ore luo.: id esl, iniuis"perfectioribus discipulis
    Justis lempns non erit, id esl niutabililas aliqna ,i , per quos tu loqueris, eril dulce lanqnam mel.
    quia iminutabilcs eriint in. menle, el incorriipti- • . VERS.10. — El qccepi librum rfe mqnu qngeli,
    hijes;in corppre. Tempus quippe rsl yicissitiidoi idest operafionem Chrisli sequendo, el devottivi
    dierunf ^c noctiiim, idepque ibi leinpus non eril > eum, et amaticalusesi yfnier nieits. Sanctos proedi-
    ubi nulla yarieias cujuslibet rei apparehit, sed rcalprcs habeiniis, qui die ac nocie-iri lege poiiiiiii
    semper apud eos claritas et lux indeliciens perni.;- iiieilitaniur, et possunt dicere cum Psalinista :
    nehit.... Quttm dulcia faucibus meis eloquia tua, tuper mcl ori
    . VERS.7. — Sed Jn, diebut vocit seplimi angeli, meo (Psat. cxvm). Et cum accepisscnt librttm, licet
    cum casperii tuba canere , \d cst cum proedieare ainara senlirem, mpnuil la.inen, ut nec limore mor-
    coeperit, non differelur, sed sla.tini eon«i«i.ni'iiW» iis; prsedicare desisteieii), diccns niihi : Quia de
    tut, id est implebiliir, mysletium Dei, reniiinc- carcere, de insula scilicel Pathmos exibis.
    ralio videlicel sanctoriim; quod mysierium est „ YERS.11. — Oportel te iterum. ptophetare pqpu-
    secretum, quia nec.oculiis vidil, nec auris audi- iis, et genlibus, el linguis el regibus inullis.
    yil quoeprseparavii Deus diligentibus se (Isa. txiv). .^:,:v. .KCAPUT;-XI.,
    Sicut evangftizavil per servps suos propheias; quia .. VERS.1. —El datus esl tnilti calcmus, scilicet
    videlicel priina niieiilio propheiarum fuil dc, adr Scriplura calamo scripla, timilis yirgw , id c^t
    yeniu Domini, secuiida de consumiiiatioiic sseculi; sceplro, quia reges coiislituil. Reges in signum po-
    Oslensa igitur deslrucliohe, quse eril lempore tenlia3 snoe virgam manu portant, per .qu.am regia
    Antichristi_,'e.l inde eiiani prsedicaiione suhslracia, Q, illoruin poieslas exprimiiur. Ideo igiiur caki-
    ei ad hoc fidelibus consolalibne adhibila, moneiur mus, id cst diviiia Scriplura virgse comparaiur,
    quse yiilii proedicare. Qiiasi «ibi dicerelur aperte : quia suis observaloribus regnum prpiriillit, diceiiSi
    Ecce tibi revclavi omnia, modo vade et prajdica; Beali pauperes spiriln, quoniarn ipsotum esl tegnum
    itccquia suni aspera paveas, nec ierrearis pro caldrum (Malih., v). Dalu.s est tnihi. caiamus tiniilii
    Iribulaiioiie aliqua ; quia rion lanla patieris quanta virgw,dicens : Sutge, id esl erigere ad prsedican-
    palienlur .qui lempore Ariticbristi pers,everabunt.K dum; et melite lemplum Dei, ita yidelicet prse()ica.
    Hpc ad consolationem proesenlis Ecclesioe liic ap- secilndiiin uniuscujtisque capacitalem; e/ pltate,
    ponitur, ubi niajpr iribulalio proenunlialur. ' scilicet ut consliluas Ecclesiam, el jii ,ea aliare; et
    . YEKS.8. -r El vocent, id est divinam; adino- adorantes in eo : id est ul consliluas qualiter fide-
    niiioiieiii, audiyi de ccelo , de, eisdem ,, iterum /o- .les;Deum adorent in spi.ri(n ,el yerilale. Alfare in
    quenlem, id est ngciilem mecum, el diceniem , ra- lcmftlo emiiieniiores significat in Ecplesia fideics,
    lipiies videlicei reddentem. Acsi apeiiiiis dicerel: id est virgines conlincntes el srcculb _reniiiiliaiii.es,
    0 Joannes, quia mysterium hnjus monieiiiaiieai in quibus principaliier. jugis el indeficieiis sanclse
    peisecutionis et remunerationis cito coiisiiniiiia- conipunciionis permanetignis. ,...:,
    bilur; vade, el accipe librum aperium de mann an- J
    D VERS.2. — Alriuni aulem, auorf estfptisjemptuni,
    gelf: id est praedica filiis Ecclesioe, quse audisli „id est, faisos Christianos, qui se Ecclesiam simn-
    et .vidisti. ,Ac si aperte dicai : Yade gressibus lant, sed factis abneganl; ejice foras, .excpin.miiiii-
    yiriutum, et promerere JDeigraiiam, et per eam cando, scilicel oslendeeis esse foras; etne meiiarit
    iiitellige, -quia revelahit tibi omnia accipe librum illud : omnino videlicel subtrahe prscdicaiioneni :
    aperiutn,.scilicet Evangelii, id esl Scripliirain a qupniam d ttim est gemibus, idest conformes facti
    Deo cpriipleiam et. fidelibus inonstratam , de inanu siint genlilibus, coieiido idola, et sic peribiint com-
    angeli, yidelicei per operalioneni Cbrisli, stantis, muni lormento ciim eis: etcivilqtem stinctam, id
    supet mare, et tuper lerram-, paraii adjuvare ad se; esl. Ecclesiam ad bcne vivendum cpngregaiam et
    accedecies. . viiiutibus nuinitam, catcabunt, scilicet perspquen
    VERS.,9._—iEtabiiad angelum, dicens ei, utda- liirilliqui>sunt atria, id esl hoeretici.pagarij, •,1'-
    ret mihiJibrum. Et dixit mihi : Accipe et deyqra d.ci' ei falsi Chrisliani, tnensious videlicel qiiadxa-:
    JUuni. Ac.si paienfef dicat. Ampliavi mentein, et' ginlaptuobus, id est tribus aniiis et dimidio, quiliiis
    abiiadangelum, sicut obediens, relinquendo omnia regiiabil Antichrislus. Ac si apertius diceret: Sciar
    quoc hahcbam, dicens ei ul daret mihi librum, id lis, omncs perseculiones qusc sunl in priesenti, et
    - r ;S.".MARTiNILEGiOKENSIS:: "
    559' 500
    q'UifiTueriiniiri prseteriio, pibcedefe abAiiticJirislo, A,-t.iiini,'Aiiliebristuni dicunl.-ndfpluriiiii. Tuiic crgo
    sicrii ei illas qnoeertint leinjrbrb suo. '' fevelaliiiiir Aiiiicbristiis, qui licet homo sil, fons
    "' Sicut
    (SSy aricloies riustri' dicuiit, Ariiiclirisliis iaincn crit omiiiiiiir^peccaloriiii), e.t filitis perdiiio-
    ex popiilb juilreprtiiri nascetrir; "scilicef de Iribu iiis, id esi diaboli.non per naliiraui, sed per imi-
    Diiii, seeriridun) prbjjiieiiairi^iliceriicmi-FtM Dan tai.ioneni.: Per omiiia;,eriim adimjjlebii dhiboii vo-
    co\uber'in-v\; cWasiei iri A,d liiirtiUem, qiiiairieiiiiudo diaboiica) .poiesiaiis.et to-.
    iibc eiiihilii':'-via--sede'bI'lV'ei-iu sehiiia er-ii, iii eos, litis niali iiigenii corporaliier liabiiabit' iri ilio, in
    quiper sbriiilasvj(istiti;e aihbiilai!l,fcri;it, etvenetio tjrio eruni bintiesiliesauri nralitise etiniquitaiis abs-
    suse niaiiti;e occidal. Kasceihr auleiii Cx:patris ei coniliii (Co/oss; n). Hic iiaqile, iitsnpfa diximus,
    niairis cbricubiin, sed ioUis iii pcccaio eoncipieiur, in civitaie Uabylpnhe hfitiis, Jerosolymam Venieris,
    in peccaio generabiiuf, et hvisceliif. Iiiipsb aiilcm circuiiicidet se, dicens Judasis : Ego Siim ChriMus
    concejitioilis suse iiiiiio sirntil (iiabolus iii.frb.bii in vobis repromissus, qui ad jahilem'vestrain yenit,
    uiefuin iiirifris ejhSi et ex riialigniiaie diaboli con- iit vos de cimctis lerrls congf.egem el .defendain.
    fovehiiur ei conlutabitur in veulre ejtis^ Et siciit in Tiiiie flueni ad.einii ouiiips Jtuioei, sesiiinanles Dauni
    ' - :,
    inatfe-Dbihini
    -- - riostri Jcsu Ghristi, Spirilus
    ' saiicius. suscipere,, serlsiiscipieiit dialioluni.;
    . , iB Sed ne
    vciiil, et eam sua virtule obumbiavil, "el divihitaie ipse Aul.ichris.iiis toltim niundiim deci-
    'repleyit, rit de SpirituVshnctb i;ohciperei, el qiibd pial ei.pcrdal, dup inagni proplielai initleuiilf iu
    riasceielur; diviiiuhVessel ei sancluiti (Luc. i); iia iiiunduiii, Enoeh scilicei et Elias, qui contra inipe-
    diabolusiri: veriirem iriairis Aritichristi descendet, luni '.Aniichrisii fideles Dei diyiiiis- armis pfseir.u-
    cl Ibiairi eain feplebit, totaii) cireumdabii, lotivm liieui, el iu.sifuen), docenles et.'.praedicariles iribus
    teriebil; ibtaiii inlerius et exlerius possidebil-, ut ann-is,,.el diinidio. Fiiios auteni Israel qtii.ciiiiqi.ieeo
    iliabolo cooperaiiie, per liomiiiem cdncipiat, et quod ieinpore fiierint invenii, lii duo niaximi doclores et
    iiairim ru:er5i,<fbiurii iiiiquuin, totuin m.alignuiii et pioplieloe ad fideni Chrisii.convertenl, et a piessnra
    perdittiiirerit; Uiide el ille hpmo filius\ perdiiioiiis lanii lurbinis in parte eleclbruin ihseparabiles red-
    (II fliess. n) appelfalur; quia iii 'qiiaiittini poiei.it, deiil, sictii dicit Scriplura : Si fuerit-niimerus fiiic-
    geiitis iiumaiiuiri perdet, el ipse iii; novissiiho per- rum Israel sicul arena: tnaris; reliquiWt•salva fienl
    deiur. Nascetur aiiieih in Babylotiia, ''Paujus apo- ex ep (l'sa. x). JPoslqtiam ergp pef tres annos et
    -Stolus diciti Aiiiichristuiiii iion anlea esse vehliiruni dimidium praedicalionerii siiam compleVeriut, mbx
    In iriiiridrimi riisi veherii discessio prinium ; id est incipiet exardescere Anticliristi persecntio, el con-
    liisi priris discesserinl biiinia iegira a Rbmario ihi- ^w Ira eosprimun) snaarma corripieii eosqueiiiieiii-
    perib,'qrioe blim subdita illi eratii. Hocatiieiii lem- ciet. Postquani ergo isiidiio interfecti fueririi, inde
    p.n£ribridufti veriii, qhla'; licet videairius Romanurn coeleros persequeiis, aiit inarlyies glbriosos Jacielj
    iiriperiurii %x :riiaxiii)a;vpaile deslriiclum, iaiiien: saut: ajioslaias feddet, ei quicurique ih eum credi-
    quandiu""feges Fraiicbftim^^rdiiriiver,iht;;qiii- Rbiiia- derint signuin ciiaracieris ejusaccipieiit.
    riumiiripeiiririirieiiei^bdebeni, Rpmaiii regni digui- ilic ilaque AiHichrisius iotius maliiise artifcx,
    iasex ioibiiori pefibJiVqiiiiiirifegibus suis siribit; cum per fres annps et dimidiun) lotiirii riiuiidiini
    Tanfritri es( e)'ab,-siciit ait-Ajiosloliis, .«/ qui leqet vexaveril, pmiiem popul.um Dei diversis poeiiis cfti-
    riiodo, lerieai; doiiecde inedio fialjibid.). c (56) Hoc, ciaverii, Eliain et Enocli inleffecerit, el Coeiefbsin
    ut ait beatris Aiigiisiiiius, lion iibsurde. de ipso Ro- fule perscveianies niarlyrio cofonaveril; ad ulti-
    liiaiib iniperib cfediluf: dicluni. Quasl dicerSt .: iiiuin.judiciuni Dei -veniet super illuin, ut beatiis
    Tanftiri) qriiinbdo iiiipcfat, imperet, donec de me- Paulus scribil, dicens : Qiiem Domirius Jesus po-
    dio iiai, idesi de iiiedio:tbllaliif,;e( («uc 'teveiabi- ieniinjussioiiis suw (87),. sive arcbangelus Micliacl
    iuriite iniquus'(ibid.y;:q\ie\ii sigiiificari Anticlirisium iiiterfcci-ril iiliiiii, jVervirtulem Dpniini liostri Jesu
    riullus ariibigii. i - ;, ;?^:: : : ; ;; . Cbrisli.pccidetur.' Tradrint autem inajores .npsiri:
    Quidani yero: iibslridocioies dicitnl; quod unus D atque iloctofes qiiod in nioiite Oliveti Antichristus
    ex Francbruiii regibiis-.Roiriri.iiuniiriiperiuni' cx in-''"• Gccidelur in papilioiie ct in solio: suo in Ioeb. -illo
    iegro :ferieJ)it, ,'qiiia in iiovissiino ieiiipoie eril, et quo Doininus asccndil ad ccelos. De;quo projilieia
    ipse efil.hiaxiiiiiis ei .bhiniuhi rcgiiin iiliiriius. Hic inl-.P.rwcipiiabil Dominus inclyiuiii iiriiverswterrm
    ppslqiiam regiiuin' suitiii- feliciier guhenTaverii; ad in inonie s.qncio (Thren. ' n), id es.t in iiibriie Oli-
    iiliiiiiuni ;Jerosplyriian)"])ergel, el in riionte Oliveti veii... . :.; . - ".":' : - : -, .
    scepirriin ei coroiiam Suain iiillrp depbnei, (liic eril Deboiis praelei-ea scire, fralres cliiirisiini, quia
    fiiiisei corisumriialio Ronianbrhni Cliiisliaiibriiin- j)os!qi;amAiiliclir-istiis fucril occisus, hon siailni
    qiic iiriperii) staiiiiique,secuhdun) Apbstoli senten- veniel dies.jiidicii Domini, sed-sicut,'in librb Da-
    "
    (55) Hsecemriia (juoede Aiiiichrislb adducil Maf- (36) Deciv.Dei,..)\b._ xx, capV19,iiiim. 3..
    liniiSi: tfaiisciibit ex libro Devita. Anliclirisli qui (57) Lbciis-•corrupiiis sic lestiliiendiis-: .Qi.iem
    noiniiie Augusiirii Alciiini el Rliabaiii circiiinferlur; Doiiiinus inrefficiel spifitii oris sui: sive Poiiiiniis
    scd qiierh existimaiii' Beiiediciiiii ibni. XI, in App. Jcsiis interfeceiit illum polcniia jussieiiis- (Ikned.
    de addcndisei corrigeridis in loin. VI-S>.-Augiisiiui, risionis ns., Adson. rirdiiis) siue, sive aicliaiige-
    esse.fceiiiiii Adsonis, iiionasiciii Derbehsis abbalis l.iis, cic, ''."'. ....
    leinpoie Ludovici UJirainariiii Fr.uicorum rcgis.
    " •'" ' EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS.
    551 . 5G2
    nielis legilur, qu.idf.iginla (38) dics conceriet Do- A i VERS.7; — El cum finierinl lestimonium suum,
    ininus eleclis, qui ab Aiilichristo decepii fuerinl, beslia, id esl Antichristus, quwascendit ad regnum
    ul p"oeniienliani agant (Dan. xn). Postquam vero de abysso, scilicet de occulto-Dei judicio, quia
    hanc peenilcnliam peiegeriiit, qnanium tempoiis judicia Domini abyssus mulia. (Psal. xxxv); vel
    vel spalii fiat, quousque Doiniims ad judicium ve- ascendit de inferno, quia, ul in Chrislo requiescit
    iiiat,- nemo est qui sciat; sed sictit ipse ail in omnis plenitudb divinilaiis corporaliier (Colos. n),
    Evurigelip, in disposilione Dei nianet (Marc. xiu). iia in Aiuichrisioomnisplenitudo maliiiserequiescit
    Quid aulein angelns in persona Dpmini de duobus corporaliler. El faciei adversus illos bellum (ialsis
    inagtiis propheiis referal, aiuliamus. "dispulalionibus) el vincet illos. Non ideo dicit, vin-
    VEHS.5. — Dabo duobus leslibus rneis, el proplie- cet illos, quod unquam a suo pfopbsilo revbcentur;
    tabnui, iii est prsedicabunt, diebus mille duceniis sed vincet, id esf, ccrpbraliler occidet.
    sexaginla, sci.licei tribus annis et diinidio sicut Je- YERS.8. — Et corporq eoruin jacebiinl iri plateis
    sus Chrislus prscdicabit, amicti saccis, id es!, pceni- civitqiis magnm, scilicel Jerusalem, quou magna fuit
    teiiiiam pra?dicantes, el exemplo ostendenles, sicut quondam in virtutibus, cl tunc cril in maliiia;ila
    Joannes Baplista, qui erai indutus pilis camelo- •- ut quiuunque viderint eosjacenlesmortuos, timeant
    ri)\n(Mauli. m). Vel quia vita sancloiiim feprobis B eis conformari et s„epelire. Quw civi.ds vocabiluf
    videbilur despecla, ideo saccis induli ad proedican- spirilualiler Sgdonia, id est, mula,qiiia nemb ibi
    dum venire perhibenlur. De Elia et Enoch agiiur, sanciae Triniiatis fidem prsedicare ausus erit; et
    perquos mullialii proedicalores iiiielligunlur. jRene JEgypius, tcnebrosa videlicet sine cpgniiione-Dei.
    Ecclesia in duobus lesiibus figuralur propler duo Yel vocabitur Sodoma propter Sodomorun) opera,
    .lestamenla; vel quia ex duobus populis conslat; ubi el eorum Dominus crucifixus est. Licet perseeu-
    sive prop.ier duo genera mariyrii, vcl propier di- tio ubique grasselur, tamen major et acerbibr erit .
    leclionem Dei el prnximi. In quorum laudibus ite- Ecclesise vexalio ubi Doniinus cfucilixtis esl, etiihi
    runi subj'ungit, dicens: omniuni malorum capul apparebii inliclirisius. Iri
    Vcns. &."— lli sunt duw olivw, scilicet Spiritu cujus plalea speciaiiterdicunturj'acere corpora san-
    .sanclo nncti, et duo candelabra alios illuniinanies, ctorum, tanqtiam sciJicet, ubi principale erit cer-
    in cpnspectu Domini terrw sianles, videlicet quid tanien, ibi mortuorum ccrpora mtiltiplicitef inse-
    Domino placeat aiiendenles,; vel quia iu paradiso, .p.ulta j'aceant. L'bi eiiam inielligitur, quia Judaica,
    ubi quondam Adam fuil, iranslati sunt, et a nbslris plebs specialiter adliserebit Antichrisio, qubusqtie
    coiispeclibus abJali, clarilate visionis Dei per-, Elia et Enocb proedicaniibus., qui ex ea salvandi
    fruunlur. '
    fuerint, reverlanlur ad Christuhi, Per civilatem
    VERS.5. — El si quis eos t)o/ueri(-nocere,,scilicet magnam JeriiMlem, inqua jacebunt corpora eorum,
    .a sancto proposiib revocare, ignis, id est spiritualis lotus mundus inlelligilur, quia in omnibus niuridi
    sentenlia, e%tei de ore illorum, quse aliis erit odor partibus tunc temporis sancti iiuerficientur. Se-
    titm in vilam , aliis odor mortis in morlem (11 Cor. quiiur : ; -
    II), eldevora.bil, id esl damnabit, inimicos'eoruni; YERS.9. — Ei videbunl de populis el tnbuous, et
    e/ si quis voluerii eos Imdere, corporali morte, sic, linguis, el poputis, el gemfbus, quidam ocujis, qui-
    videlicet spirituali senientia, oporiebit eum occidi. dam fama; corpora eoruin per tres dies et dimidiain,
    VERS.6. — IIi habent poteslatein claudendi cm- ;id est, per ircs annos et drmidium : e( corpora ej-
    ' lum, id. esl Scriplurasquse celant arcana, neplutit rum non sinenl poni in monumentis ; videlicet ne
    diebus propheli.w ipsorum, quia non proedicahuht memoria eorum habealur, et ne monumenla eorum
    nisi congrub iempbre. Siiriililer enmes Ecclcsise venerenlur.
    proedicaiores his duobiis prophetis significaniur ct YERS.10. —Et iiihabUantes terrqm, id est, ad-
    cpmprehenduiUur, qui tempore baptismatis, et ina- hoerentes lerrenis gaudebunt, el jucundabunlur su-
    iius iniposilibnis episceporum acceperunt Spirituul j) per eos ; jocos videlicel statuent, el luderit insimul
    - sanclum. Omnesquippedoctbresimitariees dehent. . proe,gaudio; el numera sibi invicem miilent, el inic
    Htibent eiiam polestalem hi duc prophetse super idec, quoniam hi dup prbplietm cruciaveruni eos,.
    aquas, id est, super doclrinas suas, quae sunt lide- qui liabilanl super lerram, ccntradicendo eis suani
    libus aquaeirrigantes, convertendi eas in sanguinem,- iniquitatein. Quod cnim Dominus exlra portam ci-
    scilicet in morlifieaiibnem quia aliis erit ad vitams viiatis passus est (Hebr. xm), significabaiur qui»
    aiiis ad niorlem pradicalio eorum,el perculere lerram in suis menibris in loio mundo efai passurus.
    omni pldga, id esi terrenos, quotiescurique voluerint, YERS.II. — Et posl tres dies, id.esl, posi tres
    sicut Moyses convcrtit aquas fluininis Nili 1n san- annosel dimidium, Spinlus vitma Deo inlravil ineos:
    guineni (Erbd. iv, 7), et Elias clausifcceiuni, ne scilicet animse ecrum ceternaliter couferenles eis
    pluerel annis tribus el dimidio (111 Reg. xvn). innnortaliiatem el impassibilitalem a Dco niissae

    (58) Quadraginta quoque habet Alcuinus, el ms. ad dies mille irecenlos iriginla quinque. Qnadra-
    Adsonis; sed rectius Giossa collaleralis quadra- ginla eniin quinque additi 1290 versiculi aulerioris
    ginta quinque posuit, nam hic alludil aucior Jibri ad efficiunt suniinaiii 1355. Super cujus loci expLca-
    locuui Danielis: Beaitisqui exspeclat et pervenil usaue lionein videsi-i interpreies.
    PATROL, CCIX. - J2
    3G3 3. MARTiNI LEGIONENSIS
    inirabunt in eos. Et' jam impassibiles cl immor- A vatione ei malorum diimnationp, dicentes : Fuctum
    tales stelerunt, scilicet slabunt, snpcr pedes suos, est regnum Deinoslri el Chrisli ejits : qui pi ius-videii-
    id est, super se ipsos, quod piius fuerant, non in- cct eratabjecliis, jam regnat bonos coionans, nialos
    digenles quo innilantur, et timor magiius, pcena vi- condcmnans ;e( regnabit, id esl, pernianebil regrium
    delicel infemalis vel Dei reverentia, cecidit, id esi, ijisius,i'n saxula swculorum : Ainen.
    cadel ut pondriscoihprimens, supereos qui viderunt, YF.RS.16. — El viginti qualuor seniores, id esf,
    id esl, videbunl, eos ila glorificatos. non laiitum niiriores ila glorifieabunl Deum, sed
    VERS.12. — Et audierunt, id esl, audienl t>o- cliam ipsi majores, qui in conspeciu Dei sedent, id
    cem magnam, scilicet poieslalis magnoe, rfe ccelo, esl judicant quod est in proesenti , consid.erantes
    id est a Chrisio vel ab arcbangelo, dicentem iltis : qnid Deo placeat, in sedibus suis, videlicel sibi com-
    Ascendite huc, ad consortium videlicel sanctorum. . missis, ceciderunt, id est liutniliaveruiil se, in facies
    Et asccnderuiit, id est ascendent, in cmlum, el boc suas, sciiicei in corda sua, et atloraverunt Deitni,
    in ntiic, qnse illos refrigerabii.el inimicos lerrehil: ul ccnservarel eos, dicenles :
    cl videruiit, id esi, videbunl, eos inimici eorum ila YERS. 17. — Gralias agimus libi, Domine Deus
    lionorificntos. quos hic reputaverunt esse stultos ei omnipolens, idec videlicet quia ncs salvasti, el ini-
    - • " niicos nostros damnasti ,
    insanos. qui es iminulabilis, et
    (58*) Sl quis Parili senlen.iiam iniuens, requirit qui eras, olim cum a Judaris despiciebaris,7uiaccepkti
    qualiler primo heiriini generalis cemplealur senien- ^resnrgendo) virtutem tuam magttam, id esi, Spiri-
    tia, qua illi dixil Deus, lerra es, et in terram ibis lutn sanciiiui luis dando et Ecclesiam congregando,
    (Gen. in); scire debet, veram esse Dei, etPauli sen- etregnasii, nos videlicet a diabolo dcfcndisti.
    lenliam ; quia el vivi reperientur homines, ex quo- VERS.18.—Et iralw suni genles pro r egno luo.Unde
    rum persena hec Apeslblus lbquiiur; et lamen, ui ait Psalinisla : Dominus regnavit, irascanlur po-
    bealus Augustiniis dicit, in ipse raplu nubium, eisi puli : qui sedes super cherubim, moveatur terra
    momeiiianeam lamen mnrtem guslabunl. In terr.im (Psai. xcvm). El advenil coiilra illos ira tua, id esl
    ei;go reverlentur : quia hoc est corpus in terrain lemptis vindictae lusc, el advenit temptts, scilicet
    reverti, quod esl exeunle anima remanere corpus, oppbftuniias, morluorum judicari lam bonorurn
    quod ulique terra est. ltaque securi dicimus, quia quam malorum, ut separenlur boni a malis, et ad-
    in nicmeiilb, iniclu cculi, in ipsis nuhibus spiri- venit lempus teddete, metcedem servis luis prcpheiis,
    tum viloe accipient bi, qui adventu Dcmini vivi id esl aliis providenlibus, e( sanctis, videlicet ir.
    reperienlur; qui, ut dictumest,et mcnienlancam „ fide confirmaiis, e( timenlibus nomen juum pusillis
    mortem guslabunt, et in lerram redibunt. Impii el magnis, id est non tantum maj'oribus, sed quibns-
    quippe prsecipilabuntur in infernum, elecli autem cunque fidelibus; e/ advenit lempus exlermiiiandi
    in nubibus elevabuntur ad gloriam (/ Cor. xv). , eos, qui corruperuiit lerrqm, \d esl,' seipsos per
    Iniqui ergo el omnes inimici illorum eosMdebunt, malam operationem, el alics per malum exem-
    et judices seniient jusle, .ques judicaverunt el plum.
    damnaverunt injuste: VERS.19.— El apertum est templum Dei in coilo;
    VERS.15. —Et in illa hora, occisienis sive glori- el visa est arca lestamenti ejus in lemplo ejns. No-
    iicalionis horum duoruin proplielarum, Euoch sci- tanda sunt hoec prseierila posila esse pro futuris,
    licel et Elise, facfus esi lerrwmotus magnus, id esl scilicet aperuim esl lemplum, et visa esl arca les-
    terreni homines sunt moti ad destruciionem scilicet tamenli, el aj)paruit signurn in ccelo. Quasi diceret:
    Ecclesiae oecisis magislris, e( decima pars civilaiis In die jutlicii aperieliir, lcmplum Dei fuissein ecclj;
    cecidit: omues videlicel impii ceciderunl de Ecele- . el luiic eliani vidtbilur, archa [ f. aixam ] lesla-
    sia in pcer.as, vel omnino deslructi in infernum, menii fuisse in leniplo ejus., et qiiare facta fuissent
    el oceisi surit iri lertmmotu, illi scilicet.qui postea /ulgura; e't apparcbil signuiii riingnum quod prius
    per poenitentiam non recesserunt a malis suis, D multis fuil incognilui)), eic. Ayerium esl igitur tem-
    nomina hominum septem millia; id esi, onines per- plum Dei in cwlo : Cliristus scilfcet, qui est lem-
    fecli in malitia, quos Deuspreescivit ad mortcm, plum Dei, in quo habilat oninis pleniiudo divinita-
    ne fideles quoquo modo terieaniur. Et reliqui, sci- lis corporaliier (Colos. n), veuii ad cognitionein
    licei boni qni non cecidernnt in pcenas vel in pec- Ecclcsioc, quoe in cceleslibus conversalur spiritua-
    caium, in timore sunt missi, id est in Deireverentia liter; el visa esl arca leslainenli ejus videlicel Dci
    liment ne cadant, nibil sibi altribuenies, dederunt Pairis, id csl/idem ipse Cbrislus qui continei iu
    glbriam Deo cmti. . se sacrainenluui Dei Patris, sicutarca fcederis veius
    VERS. 14. — Vm secundum abtit^ et ecce vm ler- leslainciilnm. conlinebat. Ipse quippe icslalus e.sl
    tiumvenil cito. onuiia quae-audiviLa Palre suo, ipse nobis cibus
    VERS.lo. —- El septimus angelus, ordine narra- spiritualis esl et refeclio, quod significat maiina
    tionis ct temporis, tuba cecinit el [acim sunl voces ahscondiium in arca ; ipse nobis rex est et saeer-
    mtignw in cwlo, id esi, laudes Deo de justorum sal- dos, quod significabal virga Aaron quoe scrvabr.itir
    (58*) Augttstin,, lib. xx J3e civit. Dei, cap.20.
    Sgg - EXPOSITIO LIBRl APOCALYPSIS. 566
    in arca. Ef facta suhi fulgura, idcsl, tniracula, quse-A i<l est diabolns, anie mulierem' stabal, plfilium"
    terrcrem inferiinl aspicienlibiis ca; el lonitrua, peperissel, aliquem videJicel Cbrisiiaiiuni similem
    prsedicaiiones videlicel telernam mortcm peccaio- sibi Ecclesia fceissel, devorarel; a fide scilicet SU.TI
    vibus ccmininariies; el facla est grando riiagna, malignitaiisastutia revocarel, sibique illum incor-
    scilicet prsedicaiio iram Dei annuntiansquse-conttin- po.raret. Paralus itaque erat draco, id est diabolus,
    ditel punit eos qui nolunt converli, e( terrwmolus, ui muiieris fiiiuni devoraret, sed non potuit, quia
    Omnes lerreni-sunt moli, quidain ad fidem, quidam sancta Ecclesia . •'
    ad perseculionem. YERS.S. — Peperil masculum , id esl Chrisluni,
    CAPUT XII. , forlem et insupecabilem, de quo dictuni est : Ecce
    Yfctts.1-5.— Ef pos/ hmc signum magnum visum-e.it vir Oriens nomen ejus (Zach. vi). Qui reclurus erat,
    in cmlo : Mtdier scilicei amicla sole, sanctam Eccle- id esl qni debebat regere et defendere.omites gen-
    siaro sigriificans , quoe cst ainicla et cooperta", el les in virga ferrea, per infiexibilem scilicetet reclam
    tindique miiiiiia Jesu Christo sponso suo defensorc, jiistiliam.fi/ raptus esifilius ejus, Deus videlicet
    qui est verus sol juslilioe (Malac. i\), el luna sub el honio Jesus Clinsuis, ad Deum, id est exaltatus
    pedibus ejus, qnia sancla Ecclesia cuncta lerrena- ad dexleram Dei Palris, e( ad thronum ejus usquc
    •qusesicut luna creseunt el decrescunl, quasi lulum ad suam sedem, videlicel judiciariain in qua om-
    iiuod pedihus suis conc.tilc.it, despicil ct pro riibilo nia jiidical cum Patre." ...,,.:
    habel. Et in capite ejusdem mulieris eral corona VERS.6.—E( mulier, id est sancta Ecclesia, fugit
    duodecim slellaruin, id esl Christus, qui esl eajiut - in
    solitudinem, terretiam scilicet digniialem et sse-
    et rector totius Ecclesioe circumdalus el coronatus cnli luniulium reliqnii; in qua soliludine liabet lo-
    tiuodecim aposlolis, qui sicut sielise fuigenlin Ec- cuiii paratiim a Deo, quietera scilicet mentis, ut ibi
    clesia. El mulier, id est sancta Ecclesia, habet Kpascateqm |)anc ccelesiis verbi, die/iKs mille ducen-
    verbum Dei i'n utero, scilicet in menlis su-c secreto, iis sesaginla, id est per trcs annos et dimidium ;
    ct eratpracgnans, id est.verbo Dei repleta, e/ patttt- tol annis ipsc Dei et Virginis Filius pradica-
    multos scilicet fideles Cbrislo ei qnia
    •riens, parere con- vii.
    formes facere desiderans, clamabal, magna vidcli- VERS.7. — Et factiim est prwliuin in .essio, id
    cet cordis inlenlione auxilium" a Domino petebat, e( est in Ecclesia et
    ex parte Ecclesioe prmliabanlur
    cruciabatur, \d esl, mullos crucialus et laborcs su- cum dracone Michael, qui inlerprelatur quis vl Deus,
    stinebal, ut parerel, sciiicel ut per fidem muitos Deo et angeli ejus; et draco pugnabat cum Michacle, ef
    filios acquirere pcssel.Unde ait bealus Paultis: Filioti C
    qngeli ejus. c
    mei, quos iierum parlurio, donec fonnelur Chrisius VERS.8. — Et non valuerunt,, seilicet non liabue-
    in vobis (Galat.n). IierunVbealus Joannes subjiciens, runt in illopraelio vali.udinem aliquam draco et
    ail:
    angeli ejns, neque locus eorum esi antptius inventus
    YERS.5.—Yisunt es/ aliud fn
    signuni cmlo; et ecce in cmlo, id est in Ecclesia.
    draco roseus magnus habens capila seplem, el cornua
    decem. Quasi dicerel: Proeter supradicta visum" est VERS.9. — Et draeo ille liiagnus, id est diabolus
    ihihi aliud signuni, draco videlicel magnus ei rufus, qui priiiiuin boniinem dejecit, £st projtxtus, longu
    el significabat diabolum qui esl forlis in malilia , scilicet ab Ecclcsia, ^ut vocabalur diabolus, id esi,
    el rufus, id esl sanguinolenius, spirilualiter inter- deorsiim flucns, e/ Satanas , scilicet adversarius ,
    ficiendo honiines, habens in poteslate sua. capiia qui seducit, id est, seorsuin ducit a rccta via, no i
    el decein soliim primtnn parentem., sed etiani .uiiirersuiii
    sepicm, omnes videlicet mundi principes
    cornua , scilicei omnes princi^ibus terrae sub- 0'i'bem. ,
    ditos, per quos ipsi principes impugnanl et per- VERS.10. — El audivi vocem magnnm in cwlo, i.l
    '
    sequunlur decem legis prsecepta servantes. ECin est, quairidam exsultaiienem in Ecclesia , scilicpt
    capiiibus ipsius draconis, id est in prineipibus lerrae D voceni iingelican), dicentem: Anle adventum Chrisli
    qni illi sunt obedienies, sepiem diademala , id est, diaholus erat princeps hujus niundi. sed nunc facta
    viciorise. de oinnibus illis qui -perditioni sunt de- esl salus, id est, sanilaS antiqui vuli.eris, ei virius,
    diii. scilicei potesins resistendi diabolo ipsuinque vincen-
    YERS.&.—E/ cauda ejus, id esl, occulla deccplio di, et regnum Dei nostri, nuncvidelicet Deus nosler
    ipsius traliebai, ad se tertiam parlem stellarum cwli, Tripitas habet regnum in terra, riunc scilicet regit
    eorum videlicel qui in Ecclesia lucere videbanlur Ecclesiam suam , el polestas Christi ejus , id cst,
    virtutibus ul stellse, el misit eas' in terram, illcs vi- Chrisle Filio suo est dala, secunduni liumauiiaicm,
    delicet. qucs ad se traxil, terreneruni amere et cu- omnis polestas in ccelb et in terra. Et hoc idcirco,
    piditate involvii. Mulier, ui dictum est,'parturiens quia aecusator fralrum noslrorufn, \d esl diabolus ,
    clamahal, el drfico , id est diabolus foriis in mali- qui facil fratres noslros accusabiles, esf projectus,
    lia, et polens in iniquilate, stetii anle mulierem, in longe scilicel ab ipsis Dci scrvis remoius, aui lam
    pugnam videlicel conlra Ecclesiam perseverayit, tii dic qua.ni in nocte, idest, assidue, vel iii piospc
    tmm erat paritura , bomines scilicet ad fidem vocare lis et in adversis , accusabal iltos, scili.cel faciehnt
    ct confopnics-Cbristo faecre debebal. Ideo draco, illos accusabiles et recs, in conspeclu Domini. Et
    S'G7 S. MARTINl LEGIONENSIS 308
    quamvis fi/ii Ecclesise ita inipugnabanlur a diabolo, A . quihus in nninde positus Doii)inus proedica-
    lamen vii; et hoc a facie setpenlis , id est prepler irifesla-
    .' YEns. 11.— Ipsi vicerunt illum propler. sanguinem lioiiem prsesentem et diabnli insianliam ,qui iia
    Agrii, id est propier effusionem sanguinis Christi, lalenler siciit serpens merdet. El cum vidisset
    inde, exislente causa, e( propter verbum teslimonii, dracc, quud nmlierem nen poluit nocere
    eorum scilicet prxdicationeiii.fefenlemteslimoniuni YERS.15.—Misit ex ote suo^ id esl ex sna"sugge-
    Chrisio, quod ipsi faciebant, et ideo vicerunt eiim. siione vel ex membris suis.per quoeloquitur.ni/Maw,
    Hac etiam de causa vicer.iinleum.quianondj/exernn/ scilicel inundanlem persecuiionem, taiiijuam flumen,
    animas suas,. id esi suas carnales deleclationes, us- magnani videlirel el impetuosam, posf nnUierem, \d
    que ad niortem; Videlicel non suni usi temporalibus esl posl Ecclesiam, ut facerel eam tralti relro a pro-
    bonis ad superliuilalem, sed ad necessilalem. Modo posito siio a inagno flumine illo, id esl per illam
    verlunl arigeli.sermonem suum ad fideles qui diabe-- magnam perseculionem. Sed nec sicdraco "potuit
    lum vicerunl, dicenles : trahere miilierem, nam
    VERS.12.— Proplerea Iwtqmini, co.'li, el qui Iwbi- >VERS..1(J.— Terra, id est Chrislus qui esl forle et
    latis in eis. Ac si dicerent: 0 vos, coeli, videlicel qui iinnibbilefundamenium Ecclesia), quieiiamcorpiislia-
    viriutibus cxcellentiores estis, elvobissuhditis divi- " bet de cororiiuni humani generis lena, adjuvii mulie-
    nam doctrinam compluitis ; propterea twlamini, id rem, scilicel Ecclesiam, (S9) iderii yidclicetCbrislus,
    cst, magnam loeiitiam concipite de victoria habila aj)erut/ossuitin,id esl pradicalionem suam, suis vide-
    Iri cordibus vesiris, quia yccusaloreni humani ge- Jicel discipiilis dedil graliam proedicandi; vel apcruit
    rieiis yicislis.Loelaiiiiiii etiamefvos, o minores, qui signum.suae niisericordise, el absotbuil, id est dc-
    h&bitaiis in eis, id esl in palrocinib et disciplina siruxil flumen,quod misit dtaco ex ore suo, id est
    majoruiri,, quia similiier ctini eis eumdem hostem perscculionem qnam misil diabolus in Ecclesiani
    nnliquum superaslis. Iierum vcx aiigelica subsequen- per membra sua. -
    terail: Yw,\d esl miseria, delbf et caplivitas est VERS.17.—Et iralus esl draco in mulierem, id est
    vobis, ierrm,-scilicet terrena diiigentibtis , et tnari, CbnlraEccIesiam, e( abiit, scilicet Icnge remblus est
    id esl flucluanlibus, et Deuin vobis in nialis operi- abea, e( hoc ad facieiidum prmlium cum reliquis de
    hus amaricanlibus , ideo scilicet quia diabolus de semine ejusdem Eeclesjoe, qui custodiunl mandala
    hac potestate , quam super fratres vestres habebal, Dei, el-qtii habcnl fidem pcr leslinioiiiuin , id est
    lapsus, descendil ad vbs, id.est, ad detrimenluai per prscdicalipneni qtix teslalur Jesum • Chrisliiin
    vcstruin, habens irammagnam de perdiia potestale; Q esse Dettni et lioininem.
    quam iram exercel in vobis ipse draco ssevissimus, VERS.18. — El sleiit stiper arehqm maris , super
    sciens quod modicum lemptis htibei,quod parum vide- steriles videlicet;, ei super infructuosos el ariilos
    licet hanc poieiiliain sibi exercere licebii, sed niundi.
    post inedicum eliam vebiscum in iiifeme cruciabi- CAPUT XIII.
    tur. YERS.i. — Et vidi quamdam besliam ascendcnlem
    VERS.13. — Et cuin vidisset draco quia projectus de mari, id est Antichristum cuni principibus hujus
    est in lerram; in illis videlicet qui lerrenis delecla- sseculi et subdilis eortim ei ininistris, ascendentem,
    lionibus lanluni dediii sunt, perseculus esi mulie- id est exallanlem se et elevanlem, rfe mari,.seilicet
    rem, id esl Ecclesiam, quw peperil masculum, Chri- de nialignis bominibris el Dcum sibi amaricantibus,
    slmn videlicet forlem et invincibilem ad expugnan- id esl, exacerbaulibus; habentem capila seplem, om-
    duni diabolum. Et quia draco persequebatur mulie- - ncs scilicet princijJes mutidi, et cornua decem, id
    rem, est, minores nialignos-, per quos priricipes impu-
    YERS.li.—Datw svnt a Domiiio mulieri, id esl gnatit decCni- prsecepia scrvantes-, et super cortiua
    Ectfesise ut resisiere . possel draconi persequenii ejus dicem diademala, scilicet viciorias'de servari-
    eani, duw almmagnw aquilw^ scilicet chariias cen- D libus-decem prsecepta , quia vidcburiiur eos ccci-
    linens in se dilectieneiii Dci ei pfexiini. Facta.esl dendb vicisse. EVsuper capila ejusdeni hesliae , id
    igllur Ecclesia magna aquiia altissime vclans, lo- est super principes. lnundi, vidi scripla nomina bla-
    (jiiendo de deilate, ei acuiissime conspiciens solem, sphemim, scilicei vidicos Deiun iiotnihaliin'hl:is'p'he.
    id esl.-diviiioe essentisc clarilatem. ldeo igilur da- lnanies, dicenles Glirisluni non verum Deum foisse,
    - loesuni mulieri, id est, Ecclesiae duoe alse, ul vola- ei Itis siiniiia.
    rct in desertumin lccum suum, id est in securitaie YERS.2 — Ei beslia, quam vidi, eral siinilis pardo,
    sua , ubi, scilicet in qua securilaie, aluiur, el nu- id est variis hseresibus erai plena; sicut pardus csl
    iriaturillic a Doinino illo jiane, illa scilicel preedi- . varius; et pedes ejus, ipsi videlicet inferipres bsere-
    catione quse fuil a Ghrislc facta, per lempus, \d est, lici ejiisdem besiioe, iti est Anlichrisli eranl ita ha-
    per unum aiinuin, et pet. iempora, id est per ducs hiles ad persequeiiduni el parati ad laceraiiJiim
    aiinbSj el per dimidium tempus, id est per dimidium lideles, sicut pedes ursi ,et os ejus, Scilicel locutio
    aniitnv , per tres vidclicet Biraos el dimidium erat ila lidelibus ierrorcm ingercus, sicut vcx el

    (5(J ^.'TJii. bic et terip.


    569 EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. 370
    rugilus lerret leonis csetera animalia. Ei drqco, id A Hebraicam videlicel.-Groecani ctLatinam, ct super
    esl diabolus, dedit itii bestise suoe, scilicet Aiiti- cseteras linguas, quia mulloties plures linguse con-
    christo viriuiem suam, et sicril ipse esl forlis el ma- lineiiiur in populo uno, et in omnem gentetn, gene-
    lignus, ita fecit eam malignam et fortem; e/ dedit raliter videlicet stijier Asiam, Europam alque Afri-
    illi suam ppteslatem ad expugnandum fideles. cani.
    YERS.3. —,Et vidi unum de capiiibus besliw, id VER.8. — Et adotaveruul hesliam supradiclam, id
    esl de principibus illius, majorcm aliis principibus, est Anticlirisluiii omnes qui habitanl tertam: illi
    id est Antichrislum, occisum, eundo scilicel quasi .videlicel
    qui in lerrcnis sunl fundali, quotutn no-
    in veram moriem: sui videlicel discipuli meniicnies tnina suni sctipta in libto xitm, id est in membria
    fingent eum vere occisum, el leriia die resurrexisse. Dei et Agni, qui pto npbis esl occisus ab origine .
    : ^idi eum, inquit, quasi occisum in tnoiiem, el plaga
    mandi, prsedestinaiione.
    monisejus.curatavii esl ipse qui per plagam mor- YERS.-9. — Qui habet aures, id est spiriiualem
    tuus esse dicilur, curatus est; fallaciter videliccl irilellectum, audiat; scilicel
    inlelligal quod oninis
    dicetur esse resuscilalus, el in illa falsa resurre- ille '
    ctione esl admirala, valde scilicet admirabilurtini- : VERS.10. — Qui duxerit caplivitatem, qui alios
    rersa terra, id est omnes terrena diligentes euntes videlicel rectos el hene vivenies a yera via- ducit
    posl illam bestiam, sciiicel posl Anlichristuni bestia- caplivos per pravam doctrinam in falsam viam,
    liler viveniem. ' vadit in capiivitatetn, in niorleni scilicet aeternam,
    VERS.4.— Et adoraverunl draconem, \d est dia- el qui in gtadio matcriali aliquos fideles occiderit,
    hoium, idcircb quia dedil illi btstiw poteslaiem fa- oporiel eum gladio occidi, id est divina senlcntia.
    ciendi ea quse cupit, puianies se Deum-aderare, et lloec res est paiientia sancloritm el fides', quia vide-
    a Dee pelesialemillam Anlicbrislum habere, nen a iicel iribulationes el iribulatores brevi lemporc per-
    diabolo. Et non solum draconcm, id est diabolum nianebunt, et in oeternam capiivitalemibuni; perse-
    adoravcrunt hoc modo, sed etiam ipsam bestiam veranles vero in fide selerna healiludine cprbna-
    adoraveruiit, dicentes : Quis esl, vel'fuit, vel erit -bunlur.
    timilis huic besliw? El lamcn quidam volunl eam YEHS.11.— Et praster hsec iirft etiam aitam be-
    impugnare, sed quis poteril pugnare cum ea? Notan- stiam ascendentein rfe terta, id est prsedicatores et
    dum interea, fraires charissimi, quia ista quoe nar- discipulos Anlichrisli exallalos et elevatos de tcrra
    rantur 'quasi jam prsetcriia, adhuc in novissiinis in superbiain. Et illa bestia habebal duo cotnua,
    lemporibus sunt veritura. Sequitur : Q nen in rei verilatc, sed similia duobus cornibus
    YERS.S. — El dalum est lntic bestim, id est Anfci- Agni,'\d est Christi, quibus significantur besliales
    christo a Domino per diabblum, id esl cbiicessum apostoli Anlichristi diccntes se esse innocentes et
    os loquens magna, quia diccl Filium Dei se esse, et lriiracula facicnles, sicul Clirislus fecit, cuni potius
    os loquens blasphemias quia dicet Chrisliitii Dei et sint peccatores et doemoriiosi. E/ loquebatur, ilot
    Yirgiiiis Filiuni qui munduni vedemil, aliquem ina- lerroreni inculiendo, sicul drqco terret omnes aves
    gain fuissc. El data est ei poleslas facete menses qua- suo clamorc.
    '
    dtaginta (00), id est faciendi ha;c omuia per quadra- YERS.12. — Et habebal omnem poteslatem prioris
    giniaci duos nieiises, scilicet per ires annos et bestim, id est Anlicbrisli, sicut veraces aposloli
    dimidium. Denique beslia, id est Anlichristus. fucruni in bcneplacilo el proteclibne Domini noslri
    YERS.6; — Aperuit os suum, eundo de hlaspbemia Jciiu Chrisli. Et ipsa secunda beslia fecit terfam,
    in blaspltetniam ad Deum, id est conlra Deum, quia id est ipsos principes terrenos et emncs habitqnles
    dicet se esse Filium Dei, el plenc bre dicet diabe- in eq, riiinbres scilicet lerrenes subj'ectes facient ipsi
    lum esse Deuni, qui eril palcr ejus. Apcriet ilaque. falsi apostoli Anliclirisli adorare vrimam besliam,
    os suuni ad hlasphemanduui nomen cmnipblenlis eumdem videlicet Antichrislum, cujus piaga moriis
    Dei, quia dicturus esl se esse juslum, clementein, D esf curala, quia scilicei Autichrislus dicilur esse
    aique omnipotentem, quod esl blasphemate rioinen - resuscitatus de ficta merle.
    Dei e/ tabetnaculum ejus, id est humanilatem Chri- VERS.i3. — Et faciet ipsa beslin, id est discipuli
    sti, qui verus Deus et verus liomo est, ftiisse ma- Antichristi, magna signa el miracula, in quibus de-
    guui. Blasphemabit eliam eos qui habilant. in cmlo, sighabunt ipsum Aniichrislum quasi Deuin ; ita u/
    id esl in Ecclesia, dicendo eos esse crroneos et eliam ignem de cmlo descenden facial, id est spiri-
    striltos. tum malignum quasi Spiritum sanctum desccndere
    YERS.7: — Datum est etiam i//i besiise, scilicet in ierram, scilicct super lerrenis viliis deditos et ad
    Antichristo concessum esl a Deo per diabblum fa- suarn seclam conversos. Et faciet eos loqui oriinibhs
    cere bellum cum sanctis, el vincete iltos, qubsdam linguis sicut aposleli facicbant illes quos ad fide;n
    spirilualiter, quosdam vero lanlum corporali morle. ccnvertebant: et liec de, coelb, id est dc acre, in
    J)ala est etiam i/Ztpolestas supet omnem itibum, el conspectum omnium, ncn ila absccnse in donib,
    super omnem populnm, el supjr onineii) linguam, sicui Spirilus sanclus descendit super apostclbs in

    .(60) Supp. dtios.


    371 K S. 'MARTINILEGIONENSIS 372
    domo in qua erant jiariler congregati (Act. 11),sed A lulibus, et coelestia spectilniitem et contempiantcii).
    videnlibus cunciis. Et jier Iioc.csigna et miracula Supra slabat, quia ex oirini parte eam obumbrabat
    quoe discipulis Aiuichristi tempore illo concedeniur et protegebat; etium eo centuin quadraginta qualuor
    fjacere", millia, id est infiniios qiiantuin ad nos, etquantum
    V^RS.14-15. — Seducent habilantes in lerra, di- ad Deum finitos, yirgiues perfectissimcs, proedica-
    cenlei uf facianl hnaginem bestim; id est tit se eon lione sanctse Trinilatis ex quatuor miindi partibus
    formes faciaiit Aniicliristo cujus plaga gtadii curata cnllectbs, liabentes nomen Agni ui a Christo Chri-
    cst el revixit, id est diceiur revivere. Hoc signum sliani nominenlur, et noinen Palris ejus, scilicd
    Jiicient ipsi falsj aposloli Antichrisii, quod malignum Dei, ul dii vocenluf, scriplum in frontibiis suis, in
    spirilum facient eiiani sicul ignem de aere videnti- manifesla videlicet confessibne, ita ut nunquain
    hus omnibus descendere, per qiiod seducent bomi- deleri possit. Pro illo el vos, fraires-cbarissiirii, qui
    nes ei coiifinnabunt eos ipsi Anticliristo : et boc lam splendidam, lumque dignam babetis faniiliam,
    ila ul ioquauir imago besiim, sicut et ipsi qui ccri- si iiecesse fuerit, libenler debetis paii, ul illis qtii
    fermes erunt Anlichrislo, loquenlur omnibus liii- inler alios fideies lain clari sunt, possilis adiuisccriw
    guis. Ei faeiet ilia secunda bestia, id estiili pseudo- Iterum subjungil, dicens:. '
    apostoli, KI omnes occidantur quicunque non adora- B ' VERS.2. — El audivi vocem, id est admonilionem,
    verint, non soium bestiaro, id.est Antichristiim, sed rfe cwto venieiiicm, id est de Ecclesiaj lanquam vo-
    otiam imaginem bestice; ipsos eosdem seilicet falsbs cem aquaritm inuUarum, scilicel multoruni populo-
    apostolos, qui coriformes erunt AntichrLlo suo rum, qui deeurrurit per lemporalia, et defluuni sicut
    falso Deo. - aqiia; ef liivqnam vocem tuniiruimagni, terrorem
    VERS.16. — Et facienl ipsi pseudoaposloli omnes vidclicet inferenleiu, sictit lonitruum bomines ter-
    pusillos el magnos, divites el pauperes, liberos et ser- rel. El vox illa qtiain audivi, eral sicut vox cilha
    ros habere cliaracterem, id est signum suoe secta?, rwdorum, scilicel eoriim.quorutn esl sonare cithara,
    in dtxtera mami, i-n sua scilicel operalione, aut citharizunlium, id csl exerceniium ofiiciiim sibi
    in frontibus sitis, in manifesta videlicet confes- commissum non in alienis, sed in suis citharis. Hoc
    sione. - siSB*(> ulique significal sanclas virgines, quorum offieiuin
    VERS.17. — Ei facienl ne quis possii emere anl esl.morlificare carnem, noii alienam, sed suam pro-
    rendete; id cst dare prasdicalionem et recipere ali- priam. Vocem ergo virginuiii carnem suam m.orti-
    quem conversum pef praedicalienem faclam de ficanlium audivi,
    Anlicliristo, nisi ille tanlum qui liabet characterem, YERS.3. — Et. ipsi canlabani, id esi jucuiulanier
    id est signuin hestiie, ul diximus, et notnen, id est exercebanlur, et servahant caniicum, scilicel nien-
    Teiian, -et numerum nomiuisIjus, id est sexceini lis et corppris inlegriiaient, qua; est cis maxiina
    sexagihta sex, quia Teilan vpcabilur ille perditus delecialio et jticundatio. Canlabdnt, inquit, auasi
    lioriio, et lioc lacienl discipuli Anlic.hrisli, quia non canticum novum; illa scilieei cbservanlia inlegrila-
    licebii aiictii prxdicare tunc lemporis, nisi liabneril tis meiiiis et ccrppfis eral eis jucunda, ef chara, el
    numcruni noininis Antichrisli, scilicet nisi perfe- deleclabilis, sicut nevse res solent amplius deleclare ,
    elus fueritel friiciuni ceniesimum sexagesimum et quam veter-es, el esse cbariores. Sed ubi caniabani?
    senarium ei quasi Deo oblulerii. In hoc ergo liujus Non iu occullc videlicel, sed riufe sedem, id est i«
    libminis imiiiero praesentia et in conspectu inullorum fidelium qui
    V7ERS. 18. — Est adliibenda sapietttia; id est ,sa- sunt sedes Dei, ut ab eis exemplum accipiant. El
    pienter est considerandum, et ideo omnis qui ,ha- non solum anle miiibres fideles, sed etiam aniequa-
    bel inlellecliim, scilicet qui sapiens est, compuiet luor qnimalia, scilicel in prsesentia oinnium docio-
    numetum liujiis besiiw;^.qpia si aliquis stullus liiinc rum, e/-ani'e seniores, \d esl judices. El nemo po-
    numeruni compulaverit, slalim pulabit illum esse leral diccrecanlicum illud, ideslnbino polerai ohser-
    Deiun, qiiia bic niuncr;is Deo convenit. Ideb igilur '.D vare iniegritaleni menlis et corporis, nisi illa centujx
    sapientia csl adhibeuda in conipulaiione bujus nu- quadraginla qualupr millia; nisi illi virgines, scili-
    niefi, quia qiiamvis.hic nuirietus sii Dei, ad tempus cel qui empli sunt de lerra, videlicei quos Deus et
    lamen erit jicrJiiissimi hominis, scilicet Antichrisli, . bomo Jesus Chrisius dandb sanguinem suum in
    a quo usurpabitur. Hic numerris conslai 'exsexceniis pretio, emil de terrena conversatione. Virgines ergo
    sexaginta sex. Numerus eniin Jesu Chrisii esl, cu- illi
    jus nomeii sibi facit bestia, id esl Antichrislus. VERS.&.:— Cum mulieribus non sunl coinquinali
    s CAPLT XIV. aliqua sorde. Vere non sunl coiiiquitiali iu aliquo
    Oslcnsa gravissima perseBu-.ionequam paliiur el criniinaii, nain virgines sunt; et bi sequunlur, id
    passura est Ecclesia sub Anlichrislo, ostendit etiam est imitantur, Agnum quocunque ieril. El hi lales
    ad ejus-consolaiionem et cohortaiionein, quaiiluin suiit enipti, scilicet hos lam nolabiles in digniiatc
    ci qualem babel adjutorem, dicens : - elegit Deus ex oinnibus aliis, el lanqnani primitim,
    VERS.1. — Vidi ;,ei ecce agnus, sciliCel Christits id es.t cbaiiores oblaiioncs omiiibus aliis Deo Patri,
    rionobis iinn)oIatus, slubat supra montemSion, id el Agno.
    ' V'si juvahat sanciwn Ecclesiam eminenibni in vir- YEUS.5. -— El in ore ipsoruin non esl invetivm
    3\5 EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. 374
    mendacium, nulium scilicet est in eis irivenluni cx A adorate eum, i.i est pelite ab eo subsidium, quijecit ',
    lccuticne peccatum, quia si aliquod feceruni, ita cwlum, palriarebas-scilicetelproplietas, et sanclani ,
    inde poen.iiueruiH, quod eis in lnorte per pceniien- Ecclesiam, lerram,el mare, el.emniaquic in eis
    liam sii dimissum. Et si operando aliquid pecca- siint, ei fonles aquarum; genliles videlicel qui fuc- >
    verunl, tamen sine macula suni,' id esl sine crimi- ruiit fouies muliarum pisevaricatioiiuiii. De.cujus
    nali peecalo', quia nec yeniale nec criminale esl in ' omnipoientia Daniel praedixit: Ppiestas ejus pe-
    eis. in mbiie sua invenium, dum perfecle pceniiue- lestas mierna quw non auferelur, et regnum ejus
    runt. Aliier : Yere in cre, id est in prsedicatione quod non corrumpelur (Dan. vn). -
    centuni quadraginla qualuer millia nbn fuii menda- YERS.'8.—El alitis angelus, id est aliquis do-
    cium, sed pnra verilas. Nam islud vidi-eos sine cior Ecclesisc, quia prsedicatores invicem succc-
    mendacio proedicasse de nostra reparalione, scilicet dunl sibi, seculus esl dicens : Cecidit, cecidit, du-
    iingelum palernse miserationis nunlium, volantcm, pliei vidclicel conlritione, Babylon illa magm civi-
    id esl suhlimia proedicantem fuisse, et boc per se . fas, id esl omnes confusi in viiiis prb n?&ltiludiiie;
    ccelum et inedium videlicel medialorem Dei et ho- iniquitalum, vel pro superbia, suo per.verso deg-
    ininum. Hoc eiiam sine mendacio prsedicaveruiit, mate muniia. Cecidil, cecidit Babylon. Bis posilum
    quod ipse sil habens evangelium in" sua disposi- B verbum infinitatem designal, in :que bninirtioda
    libne, ui pradicaret illud, aul per se, aul per servcs deslruclio inielligilur. Peribil enim riiundus el con-
    subs. Descripta impugnatibne facla per duas cupiscehlia ejus ('/ Joan. n)." Et nec imirieiito ce-
    heslias, subjunctcque auxilio Agni, et digniiate cidit, quw a vino, id est quia a vino irw fornica-
    familise ejus osiensa, suhjungittir admonilio, ut ad lionis sum, sua scilicet prava doclrina quae esi
    Iianc familiam desideranler accedani, ei commina- causa irae Dei, potnvit, id est pciionavit, omnes
    lio ul ab illa alia declinent. gentes gentililer vivenles. Vino fornicqtiOnis, id
    YEBS.6. — Vidi, inquit, altetum angelum, id est csi vitiis, et proecipue idololatria/'qrioe esl potus
    prsedicalores qui' sunl alteri a Chrislo, vices ejus dulcis peccaulibus, quibus mundi amafores alios
    scilicefexsequentes, t>o/an:em, id csl a terrenis se inquinant, el ne recto iramile gradianiur, ine-
    removenlem, per medium cwlum, per .toihmunem briani, unde debetut' eis ira Dei. Oinnia liaecsine
    videlicet Ecclesiam quam verbis el exeniplis tra- niendacio iocuta sunl illacentum quadraginta qua-
    hunl secum, habentem evangelium mlernum, id est tuor niillia, id esl Ecclesise proedicalores. Hsee
    prsedicationem ex injuncto officio oelcrna bona pro- iJixerunt primtis et seciindus angelus.
    niillentem, et complenles ad oelernilafem ducen- YERS.9. — El lertius qngelus seculus est illos,
    lem ; et hoc ideo habehat, u(- evangelizaret, scili- dicens voce magna, id esi per magnam admonilio-
    cet ut prsedicarel, rion porcis el canibus, sed seden- nem admonentem sic :Siquis adoraveritbestiam,elc.
    tibus super lerfqm, illis. scilicel qui vilipendenles Tres angeles penit prnpter sanclse Tfinilatis fidem:
    terrena et calcantes ea, .requiescunf ab omni stre- Ac si aper.te tertius angelus omnibus Ece'esise filiis
    pitu mundi el cura; e/ super omnem genlem, scilicet dicat: Nclite fieri discipnli Aniichristi; quia, si
    omnimodam diversitaiem illorum, qui in lerrenis quis adoraverit besliam, id est Anlicliristum, e/
    demoranlur; c( super ttibuiri Judaicam, ellinguam ittiaginein ejtts, scilicel imitalorcs illius sibi confor-
    barbaricam, et super populum dieentem mqgim voce, nies fecerii, e( acceperil chatacterem in fronte sua,
    spirituali videlicel admoiiitiohe el persuasione. signum videlicet in aperia confessione, aut in mamt
    Angelus vclal per medium ccelum, quia proedica- sua, scilicei in opere. . ,
    tores Ecclesisc mentis conlemplatiorie coeleslia pe- YERS. 10. — El hic bibel, sicut Babylon, de tino
    ;tiinl, non terrenis inliserent, sed eiiam subj'ccios irw Dei, id est de seterria damnatione, guod mislum
    populbs ad cceleslia excmpiis el verbis invilanl. De ' esl mero in calice irw ipsius, videlicei quod iralus
    liis quippe volanlibus prsedicaioribus Isaias dicil: Deuspropinat ; quia qui non corrigiiur vindicla
    ~Quisunl isti qui ht nubes volanl, el quasi columbm D ejus ad correclionem^dala, punieiur selerna pcena ;
    -fld feneslrqs suas? (Isai. LX.) Ul nuhes enim volanl, el crueiabilur igne inyidix e( sulphure, id est fe-
    quia a lerrenis desideriis pennis virtutum suhlevati lore prayoe operatibnis, in conspeciu angeloium
    pluurii verbis, el coruscanl miraculis. Ad feneslras sanclorum dc divina justilia lselantium, ul visa bo-
    suas velut columbse volanl quia per hoc quod exie- norum clarilate labescaril, ei anle conspeclum agni,
    rius conspiciunt, nihil lerrenum concupiscuni, sed scilicei iri prseseniia Cbristi.
    gaudia perpetua jugiier ccntemplantur. Sed quid VERS.11. — Et fumus tormentorum eorum, idest
    angelus per medium coelum vclans dical au- lenebresum termentum illbrum, 'in smculaswculo-
    diamus. rum ascendel; sed nbii cruciabilur ad lemjius, sed
    VERS.7.— Timete Deitm castn amore, nOn supra- in seiernum perseverabit/ Nec habenl, id esi rion
    diclas beslias, et date illi, bene operando, et bene habebunt requiem die ac nocte, qui adoraverunt be-
    de eo annuntiandb, honorem, ut per vos gleribsus tliam, scilicel Antichristum, e/ imaginem ejus,disei-
    appareal, quia venil liora judicii ejus. Ac si aperle pulos videlicet illius. Meriio in seternum' cruciabun-
    dicat : Non deficiaiis in iribulalionibus, quia non tur, qui incessanter peccavcrunt. Ac si apertius
    longo ten)pore paiiemini. Ei, si timelis d.efectum, diccrel : Non esi miruni, si illi qui AnlichrisluiB
    37S S: MARTINI LEGIONENSIS '- S70
    -adcravcrunl sine fine punienlur; quia sni eliam ,A"a Deo esse pui.bantuf, sed-ulira j'am non pa-
    praecedenles niinislri eamdem pcenarn liabebunf. tienlnr.
    'rrahsicnl eriini, iitin libro beali Job scrihiiur, ab YERS.l&. —. Et vidi ei ecce nribem candidam, id
    aquis niviuin ad calorem ignium (Job xxiv). Et esl sanetos vel Domihicam caineni, quani non
    siqitis accepit non laiUhn) imagiiiem, setl charaele- fnscav.il macula peccali: ef sapeinubem sedeiitem,
    rem ticminis ejus, ut superius diet.ini csi, crucia-- Christhs scilicei supra sancibs sedei, vel diviuiias
    J„>iiur. supra humaniialen) , similem fiiio liominis, qtiia
    . In hocloeo Origenis error aperte deslruitur, qui jam inipassibilis et immorlalis, habeniem ih capite
    •dixit, post niille annos reprohcs redire ad vitam, suo, id esiiri se ipso vel in diviniiate ad simiiitudi-
    neni triiiniphaiitis, coronam aureani, quia vicifdia-
    justbs auieni iienim reversurqs ad pcenam. Alio-
    bolum per sapientiani suain, ef in inanu sua, scilicet
    quin faisum esl quod Veritas dicit : Ibunt impii in
    supplicium wlernum (Malih.xi\). Si quis vultquse- inpoteslale sua, faloem aculam, id esl judiciariam
    icre cur pro temporali peccato sine fine reprobi sententiam malos a hohis sepafanlem, quani alibi
    crncienlur, diceriduni esl, quia districtus jridex ve>- gladium appellai/dicens-: NOn reni paceminiitere,
    niens non laiilurh facta pensahil, sed el velunlaies. sed glqdiuni (Mallh. x), quia per ipsam mali sepa-
    Nam reprebi, si fieri possii, scniperin bac vita vi- raniuf a hoisis.
    vere cuperent, ul nequaquari) jieccare desislgrerit. YERS. lo. — Ei alter angelus cxivilde templo, In
    Ideo igilur nuiiquam carebunl supplicio, qui nun- hoc quod Cbrisli sefvus, id est s.incti homines,
    quam carcre voliieiunl peccato. El nullus eril illi qtii hucusque fueruni infideiibus occulii, scilicel
    lerminus iiltionis, qui nunquam voluil habereler- despecii, iiunc arilem in claritaie ajiparenl judi-
    minum criminis. Si enim, utilli aiunt, finienda caiuri omhes cum desiderio, ut Deus separaiioneiri
    surit supplicia^reproborum , quandbque finienda facialbonofum elmaloruni, ctamam voce magna arf
    sunl el gaudia juslorum. Si iiliid verutn nen est sedeniem snper nubcm, id esl ^jrfClirisliDii judicati-
    lem siiper hunianain carneni. Sed quid angeliis de
    qned ininatus cst Deininus, neque verum esf qued
    proinisil. Ad boec illi respendeiit; Idce selernam lempio exiens, id esf omn.es sancli, Jeiii Christo
    sedenli super nubem dicat, audiamus : Jl/t'((e jalcem
    pcenam minalus esl peccanlibus, ul eos a perpetra-
    licne p.eccatorum ccmpesceret, quia creatufse.suse tuam, id est exeree judicium, per qiiam falcem
    aelerna snpplicia minari debuil, nqn inferre. Quibus cblligi.iniur herhoe de emni gehere. Vel, miiie jalcem
    ci.tius ad liaec respondemus : Si falsa miiialusest tuani, 1d esi prandicalionein iubrum, per quaoi
    ul ab injusliiia corrigeret, etiam falsa est pollicims iP sepafabunlur salvamli a perdeiidis; et mele, scilicet
    ut ad1jusiiliam proybcaret. Ilcfuni subjiciens ait : collige luos, quia vcnil liora ut melalur., scilicet
    Si quis accepii charactereni nominis ejus, id est opporiuiium esi, cum jain complelus sit numerus
    Anlicliristi, cruciabilur. liioniii), quoniam aruil messis ierrm; videlicel quia
    eoiisuminata cst neqniiia riialerun), et jam noii
    VERS.12. — Ilic vel hsec, palientiq sancloruni est, habel locum.
    majoruiii atqueiniiioriim, scilicel in considcralionc YEUS.16. — El misil ille qui sedebal snper itubem
    lanioe vindicioe; sanclortim dico, qui cuslodihnl, id
    falcem suam in ierrqiii, ei messuii, id esl scparavit
    estopeie corhpleni maridala degeniina dilectioneDei nialcs ahbiiis. •
    et proximi; ef fidem Jesu, qiiia Deum ilium cerifi- YERS. 17.— Et uiius angelus, id est supradicti
    lenlur. -
    saricli aliud officium habeiiies, e«it):/ rfe lemplo,
    "
    VERS.15.— Et tiudivi vpcem.de cmto, dicentem quod esl in cwlo, videiicel de secrelo loco, Jiabens
    mihi. Hajc vcx lam ad beaiuni Jeahnem pertinel, elipse fa/cem acu(atn, sicul Christus, quia sancti
    quam . ad oinries fidelcs, qui remuneraiionein hanc poleslalem liabueruni a Cbristo, qui esi an-
    aterrioe beatiludinis exspeclanl. Ac si beato Joanni gelus rnagni consilii. Cum osiendisset, Deum polc-
    angelus dical : Cuni sini loculus de crucialii et in- D slaleiii judicandlliahentem a sanclis iinplorari, el
    felicitate nialorum, nbn desperes de beatiludirie bn- sic judicium fieri, ostendil eamdem poiestatem
    '
    iiorum, sed poiius scribe illa in corde tuo, vel lil- sanctos hahere, el Christuni, ut j'udicenl, imperare,
    teris cominenda, ut ad posteros pervenianl; quia el illos iinpelrio ejus ebedire.
    vere oeafi sunl morlui, qui in Dotnino, \d est iu JVERS. 18. — El atius angelus, scilicet sancli
    confessione Doniini moriuntur, scilicet quandb inartyres et cciifesscres jibsl aposlolos, qui Eccie-
    ccrpus ci ahinia resolvimlur. jltnodo, id est a proe- sia? slatum custodiunl, de altari exivii,. id esi de
    scnii leinpore vel a teinpore rcsurreciionis, jam Ecclesia, marlyres dico el confesseres, qui se Deo
    dicit Spiritus, scilicellola Tfiniias', quia, Spirilus oQerunl el sacrificant. Qui angelus habet potestaiem
    est Deus (Joan. IV), ut requiescnnl., videlicet u.t super ignem, proedicando scilicet fideles ab aelernis
    amplius non palianlur, a labofibus suis, qnos huc- jicenis eriperc, el cxcbijimunicando infideles ge-
    usque passi sunt : opefa cnim, illorum sequuiitur hennaj incendiis iradere.: et clamavil voce magna,
    illos, id est merces operum quse seqtiitur. Quasi id cst niagiio desiderio, ad eum qui habebat fa'cem
    diceret: Dum in mundo erant, majores tribulatio- acuiam, judiciariam videlicet senientiam omii''S
    nes ad ii)a]orem coronain nertinebanl, unde ahjeeli includcnleni, dicens: 0 Domine, mitte falcctn /aaai
    ~ EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. •-
    577 K 578
    acutam, el vindemia, id cSl separa maturos in ne- A bapiizatis Spirilus sanctus (laluf,; et eos, qui vice-
    qtiitia, botros lertm (til), abundantes sci.licel in runt beslianl, \d est Anlichrisluni, et imaginem illius,
    malitia lerrenorum : quia malutw sunt uvw ejus> scilicet conformilaiein cjus vitanles, e( numerum
    scilicet lempus esl ui judicenlur, ' nominis
    quia malilia ejus, qui jier hoc videlicei non sunl dece-
    eorrim complela est.. pli-, stanies supra mare.vitreum, quia illi. verae.iter
    YERS.19. — Et misit angelus niagni consilii, id stant, qui baptismi graliani jntegram servanl,
    esl Christus, falcem suam in terram, scili.ccl jiidi- habenles ciiharas Dei, id est inorlificanies carnera
    cium suum in ierrenos, el vindemittvit vineam terrw, suam, quod eis Deus injunxil, vel quod prior ipse
    rpgatu yidelicel sanelorum separavit malosa bonis, fecii.
    e.l misit in lacum irw Dei magnum, id esl i.n iufer- YERS.3.— El canlanles canlictim Moysi servi Dei,
    ' -
    iiiiin, ubi inu/iiirain Dei pa.tienlur. yeiereni scilicel legem, quse est exsuliaiio heiie
    YERS.20. — Ei calcatus esl lacus, scilicet viHler iiitelligentibus eam, e( canticum Agni, novnni vi-
    el despeetive positi sunl in infenio extra civilalem delieet lesiamentuh), dicentes, id est alios admo-
    Dei, videjicel extra consbrtium sanclqruni, qnia nentes.: Magna, in prima crealione, e/ nprabilia
    pnena Hla iibn eril purgaloria, sed cetcrna; el exivil sunt opera lua, Deus omnipoiew, jn recrealibiie, ju-
    sanguis de lacu, id esi apparuil vindicla de maiiy- " slw sunl el verm vim tum, Rex swcutoruni, quia tini-
    ribus, ,sc licet selerna poena prb peccato, n.on vi- cuique pro merilo reddunt; e( verm, qui.i perducunt
    num qiioJ in Dei cellario poneretur. Exivit, dico, quo promillunt. Jusioe el yeroe vioesunt inslitulio-
    san_guis tisgue ad frenos equotum, videliccl usque nes Dei, per quas rios a.;l Deiiin, yel ipse ad nos.
    ad.ipsos reciores iniquoruni puniendos, scilicel venit. Iieriim subsequenfer ail: , .
    diabclos, per sladia riti//e sexcenta. Per sex perfecli, VERS.&. — Quis ergO;nou limebil te, o Domine,1
    per cenlnm perfeclieres, per miile perfeclissimi . scilicet quis non ex amere serviet tibi, e/ magnifi-
    designantur. cabit noinen tuum cpere et proedicaiiene ? Et vere
    CAPDT XV. limehunl le, quia tu solus pius es, qui gralis salvas.
    In liis tribus supradiciis visibnibus, scilicci in El vere magnificabunt le, quoniatn omnes gentes
    rcvelatione mysieriorum, et, in datione lubarum", veiiient, fide videlicet aliqui de emnibus, e( adora-
    ei in pugna mulieris conlra diaboltim, a principio buni in spiritu cl verilale, iii conspeclu, _\Aest iu
    redemplionis secutus esl orditiem usque ad dieis heneplacito tuo; quoniam judicia liiti manifesta siint,
    judicii. In his vero iribus sequeniibiis circa iiltiina quia quosdam eligis;. el quos repfobas, cogniscerii
    tenipora tnoraiur, qui de his pracedeiilibiis in aliis ^ fideles ex jusiilia esse. .
    niulioties divinis Striptnris diclum est enucleaiius, YERS.5. — Et post hmc vidi, et ecce aperttiht «t
    de aliis vero parum el occultius: In hac ergo quinia lemplum labernaculi leslimonii in cmlo. : scilicet
    materia sunt seplem angeli lenenles pbialas,. in revelata sunt mvsleria Ecclesiae, in qiia Domiiius
    qiiibus contineiiltir plagoe, id esi deslruciiones ini- habital, el quoe in Dei honoreiii militat, qiiaeque iu
    quOrum, qui lempore Anticliristi-erunl, qusc dc- se cpnlincl veius el novum teslaiiienlum. Ei quia
    slructio maxime horlatur proesenles ad patienduw. riiysteria Ecclesiac aperta erani,
    Itertim subjiciens, ait: . YERS. 6. — Exierunl septept angeti, id esl proedi-
    YERS. 1. — Etvidi alitid signum, id csl figuram catoies qui reprehendeiii. male operanies, habeniet
    aliudsigiiificantem,qiiiaquiiiihocsigiiosigiiificarilur, septem plagas,\d est scpliformes Scripiuras, exie-
    in coelo conversanluf. Sigriuin dico macjnum in ad- rii.nl rfe templo, scilicet de Ecclcsia, et ut irrepre-
    wifalione, el niitabile ,. quia miriuri esl homineni bensibiles csscnl, vesliti lapide [f. Jinq] mundo, et
    lantam iioleslaiem habere, ut alios possil: damnare; candido, id esl circumdali undiqiie forlitudine et
    sciicci angelos seplem, id esl prscdicatorcs de qui- mundi.tia, quia erunl imniunes a peccalis, etdecore
    bus.dicilur: Angeli pacis amare flebtiht (Isai. xxxiii). virliUuin ornali, el prwcincti circa sua pectord zonis
    Babentes septeih plagas hovissiinas sibi ihjiinetas D aureis, refrenanles videlicet malas cogilationes et
    a Deo, onineiri scilicel exceecaiioiieni el destructib- voluntaics per chnritatcm et divinain sapienliam,
    nem eorum qui lempore Antichristi :eriiht. Ycre VERS."7. — El unus ex quatuor aniitialibits dedil
    plagas Iiabebunt, quoniqth in illis consuminata est septem angelis, seplem phialas aureas; ct hoc per-
    ira Dei: super. iniquos eiiini iram Dei' exercebuht, Clirisium, qui est uniis, id est capul quaiuor evau-
    el vere novissimas piagas, scilicet quia pbst eiis irt gelislaruiii, ijuia quod, illi procdicabunl, ex inslir
    miindo noii inferet Deus alias. Sepleilri plagas ha- tiiliene prioruni Patrum habebunl; phialas, dico, -
    . hent, hoc cst ridliliam bmnium Scrititurafunl q.ua aureas, conscienlias videlicet perlucidas, plenas ira-
    vulneraniur cefda bbnorum ad saliileh), corcia verc cundim Dei viventis in smcula imculorum, illumi-
    iinpiortim ad daninaiionem. natas scilicel divina sapienlia. Iu illoiiiin ciiiin do-
    YERS.2.—Elyiditanquani niafe vitreum, id est ctiina ei plena elecloruin salus ei reproboruni,
    baplismum, nbi fidei puritas exigitur, et iiomines . dainnaiioconsisiit; unde isti vitani, iisde illi hior»
    aviiiis mundanlur:mnrediccmislririti^rie,qiii.aiiie'o leni accipiunt. Fecil eo3 itaquevasa ivam Dei con-
    ' —' •''' . '
    {61) Yulg. leg. bolros vinew terrm.
    3713 - S. MARTINI LEGIONENSIS 380
    lineatia. Per ununi de qnatiior anihialibus qui de- A A christi falsosdiscipuios. Prsedicaiio sanctorum aliis
    dil septem angelis seplem pliialas, possumus inielli- est odor.mortis, et aliis odor yitoe;,sed illud ponil,
    gere brdinem preedicatbrum, aposiolos scilicel et unde niagis terfeaniur auditores.
    coctercs qui^suis sequacibus dederunt phialas, id VERS.5.-^El secundus angetus, in offlcio, effudit
    esl divinan) proedicalionem commiserunt, quoniam pliialam stiam in mare, id est in illos qui sancios
    iioii solum eos bapiizaverunt, sed eliana ordinave- Dei coniuiidiinl ei persequuulur, ei quos possunl in
    runl, et in suis locis eos sedere feceiuni, sicut amafiiudinem viliorum secuni irahuiii; elfactusest
    Peirus Cleincniem, Linum, eiCIeium, quibus eliam sanguis, damnalio videlicet eis iJIala esl pro sait»
    potestalem ligandi el sblyendi, quam a Domino guine sanctorum quem effuderunt, tanquam mortuir
    pcrccperat, tradidil, el in calhedra sua sedef e com- quia nunqiiain resurgenl ab i.lla damnatione, scilicet
    pulii. Quod eiiain quolidie agitur cum per impo- liiihquam ab ea liberahunlur. Et omnis anhna, id
    siiionem niariutiin in civiiatibus praesules animarum est.conseniienres, qui vivere videnlur, quia aperle
    conslittiunlur. Sequiiur : - Ecclesiam non persequuniur, sed pfopter consciisuni
    YERS,8.— Ei implelum esl templuin fumo,'\d est daninabuntur, tnorlua esl in tnari; iJli scilicei qui
    ©bscurila'e, et lioc a majestaie, scilicet a pra;sentia niagis vivere videbantur, excsecati sunt per marc,
    Dei, el de^virtuie ejus; qtiia quainvis lunc oiiiriia ila " vidciicel per lioc quod alios in signum suffragii sui
    erunt aperla fidelibus, clausa lainen ei obsctira receperunt, sicut mare diversa piscium genera re-
    eruntii)fidelibus;quia cuiea claudit fide,spe, elchari- cipil. IIoc eiiani sine mendacio docuerunt auditores
    tate, nemo aperil. Et nemo de reprobis poterat per suosilla cenium quadraginla qualuor miliia, scilicct
    sxcularem scieniiain introire in lemplum, id est ul , antiqui doctores quorriodo Noe in secunda oelate,
    fieret Dei lemplum, nisi instructus per proedicalio- scciindurii praidicaiioneni secuiidi angeli, in exiiu
    iiem scpleii) angelorum , donec consummarentur arcoe vineain plantaverit, et quomodo filii.ejus tur-
    septem plagw sepiem 'angelorum: donec videlicel rim aedificare cceperint, ubi Priguarum cenfusio fa-
    omnis EccleJoe pratdicalio terminetur cia esl (Gen. ix,-ll). -
    CAPUT XVI. YERS. &:—El lerlius arigetus, agens de lerlia
    Et quia nullus poteral fieri icinplum nisi per aelaie, quandp Doniinus prsecepil Abrahae ut circuin-
    eorum proedicaiionem. tideretiir, ct filium" suun) Isaac sibi immolarel, et
    VERS.i.—Audivi vocein, id est divinani.inspira- de terra el cogna.ione sua ex;rei; quod loluni iliacen-
    tionemvel adinoiiiiioneni, magiium, quia magha prsc- tuniquadragintaqualuOf millia [Gen. xvu, xxn,xn),
    cipil; rfe lemplo, scilicei a Chrislo, dicenteih seplem-, qnl omniuiii Ecclesise proedicatorum persnnam ge-
    angelis, id esl inspiranierii eis. Vos, qui boni cslis runi, sine mendacio cotiiemporaneos suos docueruni.
    qiiantuin ad vos, adbtic in melius proficite, et in Terlins ergo ahgelus effudit phialam sttam super flu-
    inalis homiriibus damnotionem exercele. Ite ergo mina, plene scilicet inanifesiavit doc;rihse suoescien-
    de cbnleriiplatibne ad commodumfratrum, ete/fun- liam super illos qui fluuiit de vitie iii vitium, vel
    dile seplem phialas irm Dei; id est denudate. claras super pbilosoplibs qui*sunt origo niullarum senten-
    censcieniias vestras, ,in lerram, scilicet conlra eos liaruin; etsupet fontes aquatvm, id esl corilra p5eu-
    qui sunt iri lerra. IIoc loiuin sine niendacio dixc- doaposiolos Christi, qui Scripiuras principales sicut
    ruiil illa -siiperitis ccutuni quadraginia quatuor Evangeliuni, unde spirilualis doclrina procedii, de-
    inill[a qiii eriijui sunl dc lcrra, in quorunl ore non pravant; et sermo angeli factus est sanguis, quia
    est iiiventum mciidaciiiin ; id cst oniiies pr.edicaio- siniiliier jsli damnabuntur pro sanguine qiiem fu-
    res Ecclesise auditoribus suis, scilicet ut qualitef deiiint corjioraliter.velspiriiualher, ul alios deier-
    Christus adnionuil, prcedicareni, ct quomodo proe- rereiit a pradicalionc tertii aiigeli. Plato "(62), a
    dirarenl. Jereroia posilo in JEgypto cognovit quod Deus
    YtRS. 2. — El primus angclus abiit; a conlcin- oinnipotens fecit ccslutn et ierram, mare, et omnia
    plaiionis secreto ad ulililalein, et effudii phiulttm •n quce in eis srinl; sed hanc phialam isden) Plalo ver-
    suam, id csl piirain ct piefunilam consiienliain litin sanguiiiem, idesl in pravitalem erroris, dicens
    suam, iu ler.ram , id est in- centeiiiporaiieos suos. quod cceliies, scilicel arigeli, fecerunt.coeterani nii-
    Ac si aperiius diceret : Primus angelus audiia jus- noren) creaturam. Yirgilius-(6o) quoque ex Danielis
    siohe Clirisli prxdicav.il auditoribus; qnoe el quanla volumine dicit quatuor regna a Deo' praeordinata,
    fecerit Deus bis qui in prima'oetate fueruni. Ei fa- ex quibus unum est aureiim ; sed cenvertit bec iu
    ciiim esl vulnus swvum ac pessimum, id esl excie- sanguinem, cum relulil boec regna ad Salurnum el
    calio ei damnalio nociva el InsaiiabiJis cx coiUem- Jevem, ipsosque dixilcoiidiiores ipsorum regnorum.
    plu divino, in hotnines, qui habcnl characlerem Uuic Paulus aposiolus loquiiur, dicens : Secuhduiti
    bestiw, scilicet Anlichrisli, et eos qui adoraveritnt carnem sapere, mcrs est (Bom. yiu)..
    VERS.5. — Et qudivi angelum aquarum, sciliect
    imaginem ejus, id cst veiieraii siinl ej"usdem Anti-
    vit. Dei,ubi quid senliendum sit, prohuiilial. Lejau-
    (62) Plaibnem coiBlaneuni fu.issR Jeiemioe et.ab ttir hoc in locb adnotationes Bcnedicliiioruni.
    eo iiisiruciuin, asserii Aiigiistinus lib. n De dccir. "
    Christian., iium. 43. Vcrinn posiea iciractavi.l in n (63) Eclog. iv.
    Metraa. cap. 4, n. 2, el ih cap. II, lib. vm De ci-
    581 EXPOSITIO LIBill APOCALYPSIS. 382
    niultarum declrinanim, id est intellexi ipscs proedi- A Sem, et devicit Gcliat. Quod lelum sine mendacib
    catcres, qnia vindi.ciam hanc facienl, non sihi, sed cenlum quadraginta quatiibr millia, scilicet sancii
    Domino atlribucntes, et juste fieri confirinaiiles. Ac docieres conteniporanebs subs dbcuerunt (/ lieg.
    ~
    si apertius dicatur : Audivi eumdem siipfadicium XVI,xvn).
    ierlium angelum, id est teniuin crdinem prsedica- VERS.10. — Et quinius angetus effudiv phiatam
    torum minlium muliarum aquarum, scilieel multa- tuper sedem besliw, id est super Antichrisluni et su-
    rum^Scripluraruin, quoe la-yanl animas a criminali- per einnes ministrbs ejus, ad depressicnem videlicet
    hus peccaiis, el suliani corpora, sicut aquse saliant discipuiorum illius. Diaholus cum omnibus suis
    aninias sitientes, et Javant sordes, dicentem, id est membris voealur bestia, quia aul lalcnler insidians,"
    gralias Deo reddeiiiem deiioc quod sangnis sanclc- aui aperle soevicris, Agnum, id est corpus Cbrisii
    rum erat effiisus, el fecii vindiciam de inipiis. Ac si invadeie iiililur. Et facium est regnum ejus, iviesl
    leiiius angelus in persona- proedicalorum dicerel: ipsa sedes, scilicel onine corptis Anlichrisii, lene-
    0 Domine, eliam in hocjtislus es qiti es, el qui eras brosum, oinnes videlicet discipuli illius excsecaii
    sanctus. Veniurum non ponii,'quia in proximo futii- sunf. Et commanducaverunt Hiiguas ,prw dolore, \(\
    itiin inteJligit: vel proclerilum posilum esl pro Iri- ,est, proe invidia quam habent crga sanclos : scilicci
    hiis icmporibus. Justus es, Donitne, inquiunl, 17111 B refecti sunlalter malo sermone alierius, vel publice
    hwc judicasii, scilicei qui per nos illbs inalbs da- et aperle blaspbeinias conlra Cbrislum pcftuleruiu
    ninasti. [f. prnlulerunij, liorlanies se iiivicein ut Aniicbri-
    YERS.6. — Quia sanguinem sanclorum etprophe- stifni conlilefenlur ei Clirislum blaspheinareni. Ei
    tarum ixerum, id cst majorum alque miiioruiri, in sua malilia perduranles,
    effuderunt, ei sanguinem, seilicei oclernam pcenamjiro VERS.11. — Blaspheinaverunl Deum cmiii dicen-
    cffusione sangiiinis, in qua promereiida deieclaii tes Dei et Virginis Filium fuisse magum, prm dolo-
    siinl, dedisti eis bibere, id esl permisisti ees ire in ribus, id esl illaiis plagis per quas excoecanlur, e(
    desidefia ccrdis sui, digni enith sunt hsec pali. vulneribus suis, quae ipsi sibi fecerunl crim mandu-
    YERS.7i—-Elquiaquod magistri dicunl, discipuli calione linguarum, et non egerunt pwnileriliam ex
    confirmant,audit)i allerum angelum.id est discipulos operibus sttis pessimis.
    eof um, dicentem : Quod dicilis, 0 magisiri, verum esi. YERS 12.— Et sex.iis dngelus "agens sexia setalc,
    Etiam ex magna-affectiotie converluni serinonem ad in qna reparaiio nosira facta est; quod totiiin cen-
    Deum,dice:ites : Domine Deus omnipotens,'etianivefa lum quadraginta qualuor niiliia; id cst docicres,
    et justa suni judicia tua : scilicet justum esi, ui qul f, sine mendacin auditcribus suis procdicaverunt; cffu-
    •sanguineni fuderuat, vindictani sanguinis bibant. dil phialam suaminflumenitludmacjnum Etiy.nralem,
    YERS.8. — Et quarlus angelus effadit pfiialqm id esi in omnes diviliis allluentes, vel vitiis iti su-
    siiam in solem, id est in Anlichrislum, qui se dicel perbia. Per ihagiiuni flumen Euphraleai p^icntia
    solem mundi; et datum esl illi, Aniiclirislo scilicel iinjus sseculi, el oninisiiuiliiiudo maloniiii exprimi-
    a Deo perniissuin, msiu affligert vel afliccre hoinines, lur, ccnlra quos sancli prsedicalores indcsinentcr
    -niinori yidelicei tribulalione, el igni, id est majori loquunlur. Et siccavit aquam ejus, id. est praidica-
    allliclione.. btiiit cito siccandam auiueiiliaiii inundi, quia finiio
    YERS.9 Et wsiuaverunt hombies wstu intigno, niundo erit rcsurrectio fideliuiii, tii prwparetur via
    scilicet defecerunt in ilia tribulalione. Vel afflicti regibus qui venient, ab ortu soiis, scjlicci a Chrisio,
    niari-yresaflkieiii lorloressuos oeslu iracundioe dum qiiando cceperit lucere.id esl seipsuin manifesiare.
    iiivenieiitur iiisiiporabiles, et sic sestiiabunt ininiici lli ab ortu solis venire dicuiilur, quia a Doniino
    corum invidia vel ira. Ei ipsi iiicreduli blasphema- vocaniur, qui esi verus sol jusliiiae. iieges suiii, qui
    veriint ncmen Dei liubeniis poteslatem super lias pla- se cl alios hene regunt, et nioius suoccafnis rcgendo
    gas, quia quibus vull dai, quibus vult amovel, neque constringuut.
    pcpniuntiam egerunt, id esl no;i resipueruni; etiamsi D ; VERS.15. —El vidi de ore draconis,'\d esl de in-
    corde dolereni, non sunt ausi proferre, ul darent spiralione diaboli, el de prsedicatoribus ejus, et de
    illi gloriam. ille eniin clarilaicin Deo dat, qui et se ore beslim, scilicet de vcrbis Anticliiisti, el rfe ore
    de suis iniquilatibus accusal, et ejus justa judicia pseudoprophelm, de verbis videlicel apostolormn
    collaudat. At conlra iniquorum ihos est, ul suas Anticbrisli, spirilus iies immUndos, id esf omnes
    liiiquilates defendant, ei Dei judicia repreliendant. impios qui pro niinia maliiia spirilus immundi di-
    Quartus angelus, m dicluin esl, effudit phialam ^ ccridi sunl, vel ipsos dqcmories qui in cordibus alio->
    sijam, quia in quarta seiate dedil Dominus Moysi 111111 suggerunt spiritum blaspbeinise, itivitliaj, ct
    legislatori priniaiuni, et'ut suspenderet serpeiileni avarilioe. Tres.dicuiitur units pro unilalc nialiliio
    a:iieum in ligno ne a inorsibus serpeiiiium leede- in qhain Conveniunl,.vel quia aliusesl spiiiius riien-
    reiitur percussi (Num. xxi), et de silice ibrrenteni dax, alius fornicaiibnis, alius imiuundus, qui in se
    cduceret (Exod. xvn). Quod lotiun sine meudacio sordidus esi, el aiios inquinare non cessal.
    ceniurii quadraginla quaiuor inillia, id est cmnes YERS. 14. — Sun/ enim vere iraniundi spiritus
    Ecclesioe decteres suis centemperaneis auditcribus dwinoniorum facienles signa, id esi miracula,' aut
    proedicayeniiil, Jnquinta xiatc David uncius in re- vera Dei pcrmissione, aul sui falsa deccpii.)nc,
    333 S, MARTINI LEGlONENSIS 58i
    .quiLiis rcprohi justb Dei judicio dccipiahlur, sieut A sia, alltroiw, qtlia videlicel' Ecclesia hanc voceni
    niagi in JSgyplo (Exod. VI.I),et sicul Simon Magus a Deo aecepil, diceris : Faclum esi, id est consum-
    et aiii quam plures liaerelici, qui leiiipore apostole- maia sunt onania, el fiiiis mundi adest, el finiium
    iuni iri nbmine Ghrisiiejiciebaiil dsemenia (Act.wu). csi regnuni Anlichiisti, el coniplela est teprobo-
    FA ipsi mdligni spirilus prodeuntad reges lotihs lerne rum daninalio. Septiiuus angelus diciiur propter
    ttongfegare illos ih prmliiint cbnlra fideles, ad ccnci- septimum stalum, qui eiil iii lenipore Enocb et
    lan.das blasphemias Cl persecutioncscontra sanclos, Elise. Oslcriso videlicet super quos illi seplem an-
    sed malo suo; quia cii.o ducetitur ad diem magnum geli effundebant phJalas suas, et supponilquldcon-
    Omnipotenlis, id.est ad diein judicii. iingal ipsis malis per efftisibncm istaruni sepleni
    VERS. .15. —Et ecce veriio sicul-fur, id est offi- pliialarum : scilicet quod liic quanlum polerunl,
    cium furis babens. Ac si palcnler Dcj et Tirginis adversus boiios repugnabririt, quasi ab ipsa.effu-
    Filius dical ':. Egb jl.is binnia qiise liabent aufere, sione accejierint inciementum malitise; sed tandem
    ques dbrmiehlcs invenio; vigilaiilcs vero mea visi- dctrudeiitur in infernum.
    laiione reficib. Quclidie quippe venil ChrisUis ul YERS. 18. — El facla surit, a discipulis-Anii-
    fur, quando. improvisa mbrle subilo, cum ncn spe- cbrisli ad contradictibnera bbMbrum, fulgura, idesi
    ral homo, nioritur. Ideo igilur fceafus qiti vigilai, miracula, el voces, blunditise ad bcnbs dccipienduin,
    videlicet quisollicitus csl de salule sua, et custodit el tonitrua, videlicet cemminaliones,; e( lerrmmotus
    vetiimenta sua, id est innoceniiam in.haptismo ac- magnus,:videlicet malorum hominum tam gravis,
    ceplam, et cbaritatem, elcoelerasvirtules. Unde ait oiia/ts el quanlus' nun^ttdni fuit, ex quo, id esl a
    healus Jacobus (64): Charilas operit mullitudinem tempore quo hominei heni et ralionales cojperuni
    peccaloruni (I Petr. iv). Bcalus itaque qui cuslodit esse supef tertam, scilicet' lerrena coniemncre, id
    veslimenta sua, ne nudus a virtuiihus in die judicii esi, a'tempore Abel qui primus lerram calcavii,
    resurgat, et videant sancti iurpiiudinem pcccati scilicel terrena despexif, et Ecclesia ccepit sediii-
    ejus. Ycsiiinciita sua custodii, qui ea quae iii bapli- cari, tetrwmoins talis, id esl lam -thrpis et tam
    smo promisit, implere satagit. Isla sunl vesiimen-.a forlis, sic magnus, videlicet lam gra-vis "conlra
    immortalitatis ei innocenlise, quibus primus hon)o fideles. - ' - '
    inparadiso exspolialus fiierai; sed iierum per oc- YERS.19. — El facla esiciviias magha, id esl
    cisum vilulum.saginalum; id est per passionem Fi- omnis colleclio .reproborum propief..enormilatem
    lii Dei et Yirginis, in baplismo :eadeni- veslimeiiia .scelefun), triires pafies, Jiidseorrim scilicet ei gen-
    recepil. Servat igilur hsec vestiirisnia, qiiisquis gra^ iQ tilium , atqite bserelicortinii, e/ civitales geniiutn
    vioribus peccalls se non. corilmacuiai. Qnod si el . cecideruu/, omnis viilelicet colleciio nialorum in
    ltaic, peccalis-impedienlibus ac fragiliiaie. carnis generatione prima manenlitim damnabunlur. Pro-
    cogeiite, conf.gerit inquinari, habet adlluc bapii- pier isiarii ergo damnationem, et propler peccata,
    smum secundum quo nuiiidari possit, conipuiiclin- quoeipsi aiidunt, danihata est ipsa civitas, et divisa
    nem scilicelfonteniquelacfyinarum. De quo gemino cslpoena unicuique pfo merilb, Judoeis scilicet, et
    hiptismoPsalinis!a dicil: Beali quorum remissw sunt gehtilibus, et falsis Chrisiiahis. Ab exordio, mundi
    iuiguitales, in baplismale videlicet primse regenera- usque ad finem soeculi duoe ciyii.ates oedificari vi-
    tionis, el quorumlecla sunl peccata percempunclio- denlur, qiiarum una esl Dei, allera vero diaboli.
    iiein cofdis (Psa/." xxxi). llla ergo immundoruhi Una q.use ab Abel jusio ciepiiiei ad novissiriiuni
    spiriiuum cl impiorum hbminrini lurba exihil ad electum lendil; atiera quce a Caiir impio iniiium
    '
    congregandos reges lotius lerroe, suhipsit, et in ulliino reprcbbrurri terniiiiabllur.
    YERS.16. — El corigregdbilitlos in locutn, qui vo- llic aiitem, id est in proesenli sscculo, civitas ma-
    catur Ilebtaice Ermagedon, id esl, faciet cos ha- gna, civilas diaboliintelligilur. El Babyloiimagna,
    here fiduciam iii Aiilichrislo, qui esl refugiuni id esl colleclic illa liialoriim magria, confusa vcnit
    oinnibus volenlibus furaii saiictis fideni suani, el D in memofiamanle Deum, scilicel in prsesenlia Dei,
    :id quem consociabunlur cmiies mali divcrsarum ipse videlicei recprdalus esl singula peecata eorum,
    scciarum. Ermagedon eniin Uebraice dicitur nicns ' quorumprius videbalur oblitus : dare ei. calicem
    fiirum, vel mons. globosus, sive..conresurreclio vini itidignationis irm ejus, ad hocscilicet, ulDeus
    lcslium iniquoruni. Ipsi ergo Anlichristo adbsere- daret illi colleciieni pessimse meiisuratam pcenam,
    hunt niulti. pop.uli diversarnni seciariim, sciJicet qua? precedit ab illc indignaale et irale, pfb dele-
    hoerelicorum, homicidaruni, et falsbruiii fratruni, clalibiiibus quas.babuit in muiido.
    qui eril mbiis falsorilm lesiinin. YERS.20. — Ef omnis insula fugit, et montes non
    VERS.17. T—Eiseplimus aiigeiiis effttdil pliiatam sunt invenii, oirines videlicet pro Deb afflicii iu
    suam in aerem, id esi ceiitra aercas polestales, liiunde, et virtulibus emiiientes respeciu lfarum
    scilicet cbntra diabbibs quorum lociis esl aer, el posiiaruiii in -vila sua viiaverunl coiisbrtiainipio-
    exivit, id esl in- maniiesluiu ivil, vox magna; scili- rum, ideoque non sunt invenli in poenis eomm.
    cci magna annumians, de templo, id esi de Ecc'c- VERS.21. — Et grando magna sicul lalcntum de-

    (64) Recte hic al._nis. Peirus,


    5$Z EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. 3SG
    scendit de.cxto inlteiuines. Majnsialenlum csl ccn- A vissiino rcgnabil super malos futuros qiiorum ipse
    luin- viginli libranim, niedium lalcnltiin >seplua- cst cnpul. Scquiliir:
    ginta duarum, minus- vero-quinquagiiita.. De inedio VERS.5. — Et tibstulil mejn desetiitmin spttttu,
    ilaqtie talenio quod.sepluagirUa duaftim librarum id esi in cerda leproborum absenlia divinitalis
    perficilur, bic dicil.jjuia. peccaiores in septuagiiila vacua.IIscc omnia beaius Joannes non corpere
    duabus linguis nen effugienl hanc vindiciam. Grando vidii, sed spiiitu et mcrilis intellcctUi Deserlum in
    magna et sieui talenium ponderosa significat ocler- sacrp elequ.ib aljquando. significat ccelum; ut est
    nairi - poanam sine fine peccatores.cotitundentcm, illud in Evaugclio ; iicliquii iionaginla noycm oves
    lanien cum ineiisura, quia Deus jusius jiidcx uni- in desertn, id esl in ccelo (Luc. xv). Aliquando
    ciiiqiie iribuit secundum opera sua. Et illi homincs sighifical mcntes sanclorum, sicul in Psalmo legi-
    palientes, iniiiferno positi blasphemaverttnl Deurii, lur: Ecce elongqvi fugiens, et mansi- in svliiudine
    dicentes eum iiijusiu.iii el crudelem, propter plttgam (Psttl.hw), \d esl, iu secrcto menlis. Aliquando
    grandinis : qtwniam mqgna facta csi.vehcmenter. Ei significal Deum sicut Jcremias ail:. Quis dabit me
    illi infelic.es,.'quamvis sciant se pro suo nierilo piir in soUiudiiie.divptsotum viutptuin? (Jet.w.) Ali-
    iii.ri, .ifolebunt iameii-.qiiod Deus laniai» poteii.tiani quando ccrda repfoborum, ut esl illud Jeremiae:
    haheal, ijuo.d eis jilagam inferat. B Quomodo sedet spla civiias plena popuio (Thten. i).
    ... CAPIJT XVH....-. Spla, id cst • sine Deo.' Hiiic el Joannes dicit: Vox
    Osiensis plagis diaboli elhcstiop, ac libefaiione clanutniis in desetio : Ditigiie yiam Domini (Malth.
    miilieris, ne judieiuin Dei injuslum videalur, iiicijiil 11.1).Jiire.ciiiin deserltim vocantur hi quos bmni-
    jiislasdaninaiiotiis eoruni causas osiendere, ul ab polcns Deus per gratiam 11011jnliabilat. lieruui
    his causis cavcant sibi fideles. suhjiii gil dicens, ef itrfi muliere.ni supei besiam coc-
    • YECS.'1. —-Et venil ttnus de
    septem angelis, qui cineam, id est illos malos, qni .Evas a quapeccatum
    htibebani seplcih phial'as;el loculiis eslriiecum, dieens: cocpit, coiifoiii.anliir; qui diabolinn liabcnt fun-
    Veni, oslenddm tibi daiuiiationem mereiricis magnm. daiuciituih, qui est saiigujneus in ,'s.eetin suis, vel
    Ilic angelus persbnani.habef.iilii Dei. docentis et quia sangiiinein sancloruni fundunt, plenani notnini-
    Joaiini Ibquenlis, qui vere cst capul septcni angblo- bus btaspliemim, sive quia elcquia Dpinini male
    rurn. Curii descripsissei plagas, quas proedicalores inlelligunl, et men.daciier proferunt, vel quia inala
    iiiferent icmpore .An.tichrisli, el damiialibiieiii quse faciiiut, Den DOII: djsplicere dicuui; bestiam
    aeieNiairi, .quaiii iride paiiciilur iiripii,. inoii.ei.ifur> dico, liabenlem capila seplern, id est quinque sen-
    attendere carisas dsninatioiiis. sus carnis el errorem hocreiiceruii) , ei landcni
    - • ipsius
    r .-. Quasi diceret: r>.
    i
    Ostendi vobis quid.in illo fuluro lempere fiet, ei " Anlichrisluin, per quae sep.iem diabolus honiiiies
    vos prsesenles modb caveie vebis, quia ideni dia- ducil ad peccalum, e( cornua decem, scilicet deceni
    holiis, qui tunc.ita aperle decipiel, occulte decipit regua quse erunl lcinpore Antic'II'>sli,-'-per.quoein-
    quolidie, el ad eunidem inleriluin qiio illos, ducel lelliguntur decem corima. . -.;;
    vos si poiest. Vent, inqnii angelus, o Jeahnes, pcr VERS.4.—E(perillam bestiam lalem,idestperdia-
    inielligenliam, el ostendam tibi damnalionem mere- bolum, mulier.er.al circumdata puipura. Ilii videlicet
    iticis magnm : id csi causam daninaticnis inalo- niolles et fornicarii super diaboluni erant circumdali
    rum, qui reliclo crealore, fornicanlur cum doemone purpura, rcgalibus. scilieei vesiibus ornali lerrenis
    idola coleudo,- cl lerreria amando; qum sedel supet di.vitiis, ul decipiaiu fideles, !e(.coccino eral.cir-
    aqiias hiutlas, regnal videlicet Sujier mullos popu- cuindaia, quia ipsi sun.l sanguinolehli, sicut pater
    los, qupsaitrahunt ad se luxuriando.Undea.it Do- eorum diabplus, occident enini iioientes sibi.ac-
    niiriusiid- Jobi-Virtus: ejus sciliCei'diaboli, in lum- q.uiesc.eie. Et erat inaurqla aurp, qiiia videburilur
    bis'ijus, qriarido-.virbs , quorum semiiiaiiunr in divina sapieniia illuhiiiiaii, e( lapideprelioso,.sci!i-|
    lunibisestjdecipit (Job XL). Bnde.prophela ad Je- cei carbunculo, id.est chaiitale quamdiccnt se
    riisaiein ijHasi'ad-nieretricerii lequiiur, dicens : In jj.habere,
    ] et ntargariiis, aliis videlicct. virlulibus, 1
    </iV:orius.vui, id est,- in lioc tenipbie.-soeculi., non habens poctttum aureunt, idivinam scilicei Scripiu-'
    esl prmchus uiribiUcus' luus (Ezecli. x\\), scilicet ram, qua potaniur fideles ad salnlem, habent in-
    n.cn. fefrenasliljxuriaiii.' :,.' . inanu sua, id est in pravis exposiiibnibus; popui
    VERS-.%.:^-Cuinqua nierctrice fornicalisunl reges liiin dico plenum abominaliohe el immundiiia fot-
    tettWj id Csl principes sxculi, hcnbres lerrae et nicHlionis ejus, videlicet quoe secundum illas cxp >-
    voiiiplales camis appelendo ei iminundiliani ,se- siliones iiebent .abjici a fidelibiis,- qiiia iniinuin.i-
    ciando; e/ inebriali suiit qui inliabilant lerram de liam carnisdeceiil, ct fornicari-a Deo.
    vinoprostiiulionis ejns, id est manifeslse fornicaiio- I^VERS. 5. — Ei quanivis hiiilier, scilicct ipsi
    nis illius. Sicul ebrius nihil limct, sic lerrenis in- coUeciic maloruni sil-tariiliabilis ad decipieud ni,
    IiJereiiles in lanlum excoecabuntuf amore terroe, tainen, o vos fideles.Chrisli, ne.desper.etis, quia tn
    ul nec Deum diliganl, nec pcenas inferni limeanl. frpnte ejits, id est in -nianifesto, liabet nomen scri-
    Meretrix isla inagna est Aiiiiclirislus, et rnali qui ptum : Myslerium; scilicct immulabiliier posilum
    leiupore IJHSeruni; quse jam sedel super aqnas, eiincngncscibile signum, nisi sapienlibiis"; tjued.
    id esl jam regnai supcr malcs proesentes, et in ne- rudibus c&Xinystcriuin hoc nomen, videiicel quud 1"
    587 S. MARTINI LEGIONENSIS 583
    Dabjjlon magna vocahitur, id est, magna confusio, A status EccJesioc ab advcntu Domiui usque ad dium
    ei ritater fornicaiionum, a Deb videlicei recedeniiuni, jud.icji, vel seplem principalia viiia, quia per boec
    danics aliis peccandi exemplum^ et a.bominationum sejitem erigit diaboliis Jioniines in superb.iam, iu
    lerrm, pro quibus terreiii homines a salute fidelium qiiihus iiinitnnliir infideles, supef quos mulier sedet,
    repcllenliir. , mblles videlicel, el fornicarii, ei ad peccanduni
    YERS. 6. — :Et vidi eamdem mulierem, ul dixi, proni; et reges septem sunt.
    variis vestimeiiiis crnatam, divcrsis yidelicet viliis VERS.10. — Quihqueteciderunt, unusett, elalius
    involutam, id est pro pcccalo dairinatam; et rfe fionlum venii; ei cum venerit, oporlel eum breve
    sanguine sanclorum ebfiairi; ita scilicet.dCpressain tempts maiicre. Sex sclales mundi addilbiseptinio
    vindicta pro efliisiotie sangtiinis ul proe niniiis do- statu Antichris.li facit Septem reges sedentes super
    loribus nescial nbi sit; e( rfe sarignine hiartyrttm scptem monies. Isti ergo reges j'am regnani in avis,
    Jesu, illoruinscilicet, qiii leslari non timcni Chri- ct proavis, id esi iri suis'similihus. Aiius, id e t
    slum Deum verum csse et heminem. Ei miratns sepiiinus rex dicilur Anlichfisius, cujus regiuim
    snm,.cum vidissem iilain admiratione magna. Ilic non permanebii, ntsi per Ires annos et diniidium.
    babel bcalus Joarincs perscnam illoriiin, qui eum Hic dicilur seplimus, non quanfuih adsetates nuind 1,
    vidcnt malos in limndo exaltatos, mirantnri cmri " qux suiil solunimodo sex, sed quantum ad sepem
    auiiiunl pcenas-quse ipsis inalis promilliinlur: et status.iii quoriiiii scptimo Aiuicbfistus veniuriis
    cum ila sinl jiuniendi, quare perinitiit Deus exal- . esl, qni septimiis slatus conlinelhr infra sexlasi
    tari cos. Sed qui hujiismodi mirantur, doceniur in- seiatem, qupe esl ab.advenlu Domini usque ad diem
    lelligere illam exaliaiionem datam ad inajori-ni judicii.
    excsecalioneni, et inde juste inferri aeiernani dam- Adam si in obedientia perseverassei, ad nnllam
    nalionem. "_.' • voluptaiein seiisibus corporis utereiur: sed' per
    VF.RS.7. — Et dixit mihi ange!us,H est inspira-
    peccaiiim ila corrupti stint, ul jam naiurale sit, le-
    vitmihi Deus : Quare miraris, o Joanncs? Quasi di- lii.i
    laclii, sapora, canora, odorifera, yisji pulcbra
    ceret: Noli-mirari, sed iniellige quid sil. Et ego
    quocrere. Ui sunl quirique reges, pef qnos homi-
    dicam, scilicel reserabo tibi.iia ut possis inlcHi-
    neS diabolus in pueriiia regil, qhia ipse fuit causa
    gere sacramenliimmulieris, et beslim qum portat eam,
    qnare corriiiiipereiiiiir. ili sunl quinqne viri Sania-
    videlicel quare puniaiiluristi mali, el diabolus qui riianse
    mulieris, quibus succedil error, quia posi-
    cos jicccarc fecii; sncraiiicnluni dice, quod cst in-
    non sed indoctis: hcslia qiiam ad discreiiouem venit homo, si peccat,Jam
    cogiiilum, doctis, qum hq- C non diciluf pcccare per quinque sensus, sed pt-r
    bel capiia seple.m, el cornua dccenu , errorcm. De quo ail Domiiius riiuljcri Saiiiarilaiise:
    VERS.8. -^Bestia, quatn vidisti, id est diabolus,
    bcsliales homines ante adventum Christi f3uem nunc habes, non esl luus vir (Joan. iv). Aiius
    qni facil, rcx qui seplimus dicitur, esl Anlicliristus, qui, ut
    juit, dominium liabcns, e/ non esl, quia; Cbrislo.
    e( ascensurq est de scilicet dicluiiiest, nondum venil, perquein atnplius quain
    nalo, jiis perdidil, qbysso, vel per errorem reg; t eamtlem
    de massa infidelium, habens doininiuiii, quia tem- pcrqninqiie sensus,
    nuilierehi, onincni scilicet lnalofum colleciioiicm,
    pore Anlichristi poiesiatem recipiei, in malis vide- ad tcleriiain daiiinaiioneni.
    licet liominibus lo<:um habebit, et in inleritum ibit,
    quia, inorluo Anlichristo, ouem Dominus Jesus in- VERS.11. — El besia, i.d esl diabolus, quw eral
    lerficiet spiritu oris sui (II Tliess. n), ainplius i:on anie advenlum Domini babcns do.iiiiiiiinn, et modo
    habebil diaholus locuni in lerfa. lii mirabunlur nen esl adee domiiians, e( ipsa octava esl, qnia ejus
    inliabilanies terram, niaii vidclicel,' ciun videriht deminiiim prolendilur usqne ad resurrecljoiiem,
    poeslaiem diaboli et Aiilichrisli ila adnibilaiam, quae esl eclava oclas. Et ipsa besiia, scilicet diabn-
    dolebiml; nou quasi poeniientes, sed tanturii adini-. lus, de seplem est, quia siniiiiler peccat, el similiier
    ran'es; quorum ndmina non sunl scripla in tibrti p punietur, et oclava est, ei tu inlerilum vodil ipse
    vilm a constiiutipne mundi, quamvisipsi prsesuineti::ci lotiiis malilite caput cum suis inenihris, quia omnes
    scribunl se, dicenles : iVott mbi-ebor '»« mternunt traiiScendit el in nequiiia ci in pcena.
    (Psal. xxix): videntes bestiam quw cral, scilicel do> VERS. 12. — Et dccem cornua, quw vidisli. dece-m
    ninabalur liuinarii generis, e( modb adeo dominaiii' reges suiil, quiregnum nondum acceperiinl. Tempore
    non esl. Anticbrisii, ul ail Dariiel, eruiil di-cem.regna, quo-
    YERS.9.—E(/iic,ideslinhocloco.es/sensus, vide. rum reges in cornibus nolantur (Dan. vu). Sed qui
    licel adhibehdus est inlellecttis, rion slultis el idio - stini isii reges'Persoe? vitlelieei, S.traceni, Vandali,
    lis; sed ille qui habet sapienliqm, debel bic inteHi Goibi, Longobardi, Durgundiones, Franci, Hun-
    gentiam snani exercere. Ac si aperlius diceret : gari, Alaniani, et Sueni [Suevi], qui lairicn temporc
    Respectu hujus pcense potesiis vcbis cavCre. Hic, beali Joannis regnum nondum acceperant. Sedpo-
    id esl in ebiisideraiione islarmi) rertim, vel in expo - rtestatem lanquam non veri reges, sed lanquani ly
    silione sequentium beatus Jeannes audileres suo;s ranrti una Jiora accipieni posl bestiam, id cst, se-
    reddii attenlos. Seplem capila liujus bestioe setifent cundi pbst caputsuum. Ac si aperlius' dicatur: 0
    vwnies sitni, idcsl sepiem dominaiioncs per sepien i fideles C!ir!sti, ideo limere non dobelis, qnia malo-
    3G9 EXPOSITIO LI53RIAPOCALYPSIS. 590
    rum regrium quaniumcunque permaneai, compara- A mes comedenl, el nunquam ad defecluni, crini jngi-
    liim seiemitati riihil est. ler defecerinl, pervenienl. Dum ergo suis iniquita-
    VERS.15. —fli omries reges devicti ah An-.iciiri- libus, suisque pravis voluptaiibus quasi quibusdain
    sio in bello malerialiter vi,.urium consilium habent, ligriis ignem quo Comburaniur acceinJuiii, ipsi se"
    \d est, habeburil, negandi Chrislum, el eredendi in concfemanl, Sic enini usitata: locutione,'quod in
    Anlichrisio, hoc scilicet, quia tii'r(«(em, quam ha- ipsis conligerii, Teprobi facere perliibenlur ; sicull
    bcbuiil in se, e( poiesiatem, qiiam habebunt supcr nbs qnemlibef se ipsiuii inierfecisse dicinius, qni
    alios, besitm iradenl, quia omnen) graiiarum aclib- periculum mortis, cuin pcssei, nbn declinavil; vel
    nein iili altribuenl. seipsiiin incendisse, qui scmel vclcns in igneni
    YERS.14. — Hi omnes vetbo el opere ul fideles ivraecipilem dedii. Isaias. dicit de reprobis, quia
    sibi subjiciant, cum Agno, id esl conlra; Agnum, Igniseorum non cxstinguelur, el rermis eorum non
    pughabuht; sed corisilium eorum vanum erit, quia morietur (Isai. LXVI),Meriio ergo sic evcn;et besliie,
    Agnusvincet itlos, faciendo suos conslanles, et.dain- id est diabo'b et membris ipsius, quia prc suis
    nando^ impios cum suo capilc- diabolo.' Innocenlia iiialis mefitis excascrivit eos Deiis. Ssepe eniin
    videlicet Agui destruet consilyini bestise, id est Deus iralus pro prsecedenlibiis homiiuim pecca-
    diabbli; quia Domiiius dissipul consilia gentium, B tis penniitit ccs faccre, tinde Illiimi amplius bfien-
    reprobai autem cogiiationes populorum, el reprobat danl..
    consilia priiicipum (Psat. xxxu). Quare? Quoniam VERS.17. — Deus ergo dedil in corda eorum, sci-
    Dominus dominofumesl, el Rex regitm, utens etiam licet supradictnriiin regum, ul faciant quod (placi-
    nialis ad ulililalcm fidelium: el idee vincet supra- ium est) illi, id esl, quod a Deo permissnm esl; hoc
    dictos reges, quia qui cutn .tllo sunl, vocali, per . scilicet, u/ rfen/ regnum suttm bestiw, videlicct ut
    proedicatores, e/ec/i, ab aeterno, e/ fidetes stini exse- permittanl se regi a diabolo conycfsi in reprobuni
    quendo recla opera. sensum, donec consuminerilitr, id est, opere compie-
    YERS.lo. —- Ei dixil mihi angelus: 0 Joaiincs, • anlrir retfca Dei de -prbmissibne prxniioruni vcl
    aquas.[f. aqnoc] quas vidisli ubi merelrix sedet, id po3iiarum. Qnia supefius obsciire cgcrat" angcliis
    est, ribi -Anlichristus jani fegnal per iiiySieriuin, demuliereilla, aperlirisiride niotlo Joarini loquilur,
    poptili suni, el gehles, el lingum, scilicel proesejites dicens:
    inali ex cinni diversitate homiiium collecti, - VERS.18. — El riiuiier, quam yidisti, id csl quam
    VERS.16. — JE(decem cornua, qum vidisli in be-< siiperius monstfavi libi, civitas mtigna esj, scilicct
    tlia, scilicet principes Hebroeorum, Graecoru.m^La- riiuililiido malorum, qum habel regnum super reget
    linorum, el Saracenorum impugnanies dccem prae- lerrd', id est, quac allexil sibi reges lcrrenos, non
    cepia legis; hi odienl fornicariam idololatriam, re- spiriluales, unde maxiine siipefhiunt ipsi. ,
    probi videlicet odienl seipsos ; quia Qui diligii CAPUT XVHI.
    iniquilatem, odit animani suam (Psal. x); quia ln hac sexia visibne agit de ulliniis poeriis quas
    unde reprobi se amani voiunlaies suas sequendo, palieritur impii in infefrio pro singtiiis peccatis; et
    inde se odisse convincuntur. Et desolatam facieni prinitim de Babylone ostendit, peslea de beslia et
    illam, ab illis videlicel quibus imperahit, quia sola- pseudeprbphelis, taiidem de ipso diabolb, in quo
    tiumdiaboJi perdilio est malorum; qiiod solaiiuni finis palet. Isiaiir daninaliqnbiri exseciiturus a
    perdet complelo nuiiiero . elecloruni. Ei facient Chrislo prtedicatum dicil, ut.—»\ajor fides lia-
    illam nudain, a p.rinia videlicel poleslate. Diabblus beaiur.
    habel pbtestateni faciendi signa ad .deceptionein, VERS.1. — Ei post hmc, iriquii, scilicel post proer
    -
    quairi perdet complelo numcro =boiibruni, quia dicala ah illis cenluiri quadraginta qiialnor millihus,"
    postea tenlatio non habebit locum. Quandb diabolus id esl ab emnibus veteris et nevi lcslamenti do-
    ei Ahlichrislus filius ejus poleslatem, quam ad de- ctoribus; vidi qlium qngelum, 'sciPcel Ghrislum, se-
    cipienduui huinanuni genus liahueriuil, perdiderinj, D cuiidum pra-dicalicnein eerumdeni cenum quadra-
    diciuri suiilrepfobi; Ecce quomodo servi Jesu Chri- ginla qiiatuor niilliuin, descendehtem in uleruin Vir-
    sii 'compulqli sunt inter filios Dei, el inlet sancios gihis de cwlo, scilicel de seqiialilaie Palris, haben-
    sots illotum esl. Nos insensati vitam illotum wsiima- lem pbleslqtemmqgnqin cum eodem Paire sicundtim
    bamus insaniam, el finem illorum sine honore (Sap^ diviiiiialem, elcliatn secundum liuinaiiiialcm.Un !e
    v). El cames ejus, id est voluptates diaboli, et An- ipse ailin Evangelio: Data esV mihi omnis polesias
    ticbristi bniniunique discipulorum eorum, mandu- hvcwip,et in lerra (Mailh. xxvm); ellerra, scilicct
    cabunt, id est destruenl el denudabunt, el tonnen- Ecclcsia, illuminala esl, expulsis tcrit-bris igno-
    lis tradenl ipsum diabolum, et corpiis illius, scilicet ranlia), a, gloriu , \d est agloribsa prsedicaiionc
    Aniicbrisium ei membra ejus; et ipsahi besiiam ! ejus, ..,._..
    fornicaiiam, id est ipsum diabolum qui eos fecit '•-" STERS. 2. — Et exclamavit, scilicet pncdicavit in
    fornieari, igni concremqbunl; quia simui ciiin ipsis foiii voce, qui quod;dixit,effeclu rion carebir, dicens:
    el pro peccalis illorhm "piiiiietur' Ifise diabbhis, qui Cecidit, cecidil Babylon magna. Bispro dupliGidam-
    eos nd peccandum incilavii, Vel ipsi suni carnes, nalioue,'aiiimse v.idelice.1el corpbris poiiilur; vel.
    quia sciupcr jJCCiiisp:;sceutur, scmperque eos ver- quia oetenialilcr puiuctr.r. Unde ail Psalinista:
    591 5. MARTLNILEGIONENSIS 592
    Dejseisti eos tlum allevarenlur (Psal. i.xxn). El A limco,-sed loetitia perseverabit mecum. El quia bcc
    ideo cadet, quia facta est habitalio dmmoniorum, id • dicit,
    esl eoiieciio , quia dsemqnes habiiabunt in ea , YERS.8.—Jdeo in una die, sciliccl in die judicii,
    expulso a se Deo, et custodiq oinnis spiriius im- venienl plagw ejus,\et mors absentia vita:, id esi,
    mnndi, quia ipsa custodit se diabplo, vel ipse dia- Dei, et luctus, cenlra hocquod liic riserunt, el fa-
    bolus ciistodit cani sibi; el.cuslodia omnis volucris mes, quia Deo qui esl vera refeciio carebunt, et
    immundw, ideo videlicei, quia dseriicnes.in pravis perpetuc igni comburenlur; ' quia forlis est Deus, qui
    cbrdiljris pro. carnis illecebris suni immunrii, pro jnsle judicabit illam. .
    nienlis elationevolucres, quia per hunc aereni dis- YERS.9. — Et flebunt. elpiangenl se super illam
    currtint. Ei haec.idcirco illievenienl, reges ierrw, doloreni videlicel in corpore el in ani-
    . VERS.5. — Qtiia de ifa (65) fornicationis. cjits ma senlienl, coquod supcr. illam fundali fuerunt
    biberunt omnes genies, sciljcei de foriiicalione qua Pfiucipes sceculi, qui cum illa fornicali spnt, id esi,
    irascitur Deus , ei reges ierrm, id est principes sse- quicaslo Dei amoriBabylonis anioremprseluleruni,
    '
    crili, cunt ilta fotnicaly. sunt; et mercutores"terrm, illi adlisereiues, e/ ijideliciis inundi xixeruni. Cum
    -illi vjdelicet qui animas suas venduiit ariibiiione viderinl fttmum incendii ejus, id est, cum defeceriht
    socculariuin rerum, de virlutedeliciaruin ejus di- **diviiioe eoruin, quod est sigtuini oeierni incendii;
    vjles facti tui.it, \d est, de ambiiionc saeeularis vel.cuin viderunt poenain suam ultra mbdum exal-
    pompse, scilicet de peccatis per quoe aciiuiriiniur latam cl elevalam, litnc flebunl ei lugebunl.
    divitise, qttia omnis dives.autesi iuiqims, aul ha-res YERS.10. — Longe stanles, npn cnrporc sed vo-
    iniqui. '.;• luiilaie, lenge videlicet desiderantes esse propicr
    YERS.&.—El audivi aliam yocem de cpslo, dicen- timorem tormenlprum ejus , et dicenles: Vw, vw
    tem, id esl divinain inspiraiioneni, yel Clirisli vel civitqs itia tnagiia Babylon, civilas illa fortis; vm,
    snprum praedicaiioneni, dicens futuram illain dam- scilicet omnem miscriam babebil in corpore et vw
    naiionem ad .prscsens, el, ideo admonel praesenies iii anima, quia nunc in loloihundo.dislendiltif
    ul sibi caveani. Exilede illa, populus meus, i.l esl, propler niuliitudinem repr-pborum, quse simulubai
    opera ejus rie faciaiis, et rie participesisilis delicio- sc fbrteni, nnn iri b.ono, sed in persecutioiie san-
    rum ejus, facientibus videlicet conserisum ne prx- •ciorunii qiios diversis afllixil modis, el. interfecii.
    bealis, e( de plagis ejus non accipialis ; quia si disr El revera Babylon tw, scilicet omn.ein niiseriain in
    similes in viia fueritis, siiniles in pcena nbn eriiis; corpore el in. aiiiina hab'ei>is, quoniam unq hora,
    quia niodicum tempus superesi, quo pro inerito Q id esl subilo, venit judicium tuum, id. cst damna.lio
    accipient uliionis iormeiila. lua.
    VERS;5. — Qiioniam petveiietiiiu peccata ejus VERS.il. — Et negoliatpres lerrm, id esl lerrc
    usque ad cmlum, id esl usque ad coniemplum Dei iiorum, vel maligiii spiritns. Vel ad litterain, pro
    •pcr impoeiiiieiuiaiii, et tecotdatus est Domhius ini- . lerreiiis aniinas danles, flebunt ,'scilicei.quia illa
    quiuitumcjus, quanivis viderelur phlilus, dum per- perire dolebtinl, in.quibus suam deputabanl.prospe-
    iniiterei pibspeiari. Yidetur --euim Deus oblivioni taleri) , et lugebuntsuperillam, quoniam inerces
    Ifadere bona justiirum et perversa facta impi'orii.iri; eorutn nemo emei.qmptius, quia videlicet glo.ia lem-
    qiiahdo islos permiuit aliligi, illos autem hoiioiibus poralis, quain iioniines solebant emerc, peribii.
    cl dignilalibus poliere.Sequilur : ' Sic enini-dicturisii.hi :Oiiini glbria mundi pereunic,
    VERS.6. — Reddile illi sicul ipsa.teddidil vobis, npii CTunt nieices quas rion emamus, nec eriiiit
    .id esl, sicui ipsa vihdictain ineani exercuitde vobis ' qui iiostras nierees emanf, ut poruin preijb.dileniur.
    qui purga.mini, sic vps irijuriinn meam vindicate in Dblenl eniin qtiod ad proese:is perdent. iiiviti, nec
    iilis,~e( ttuplicale duplicia , secundum opeta ejus, amaiil qued jn ieternuin pessidere pbierant.voluii-
    •:''• *
    scilicel, animoe ct corpori majores pcenas inferie tarii.
    illis, quam ipsi intulerunt vobis, secundum.yide- D YERS..12-15. —- IIocc quoe sequunlur,. p.ertiitent
    Jicct qiied ipsi in Deumei in se el iri vos peccave- ad quinque sensus corporis, quibus nutri.tur avari-
    riini; in pocuto_quo miscuil ,inisceie iili dupluni : lia, luxuria, et ceetera vitia. lloecquatuor perlineut
    id cst, sieut vobis tormenla -iniuleriiiii, sic vos ad visum : videlicel merces quri el qrgenti, lapides
    illis-vestrb judicio. prttiosi,\el margaritw. El hsec quatuor ad taciuiii :
    VERS.7. — Quanlum glorificavil; id cst exallavit seilicei merces byssi, el purpurm, et sefici et cocci.
    se el siipeibivil, et quanlum in deliciis fuit, scilicei El luec sex ad visuin : videlicet oinne' lignum tliyi-
    qiiauium delectala cst in terrcnis deliciis, cum dnplo nnm, \d est odoriferum, cf omnia vasa eboris, el
    laiuitm daie ilti tortnenium in corpore , e( luclum in oinnia vasa delapidepreiioso, el wramenlo, et ferro,
    aniina, quia in cortie suo dicit : Sedeo regina , quasi el tiiarmpre. El hsec quinque ad odonitiim, id est
    non niovenda, honore scilicel el digniiate; et vidua clnnamomuin, el odoramenlorum, el uiiguenti,. el
    ncii sum, quia habeo consoiaiibuem ift tempbralibus tliiiris. Sed et isise singuloe speeies elcctos siguiii-
    bonis; etjuctum non vidcbo, quia 1'utura mala non cani, quas besiia, scilicel diabolus, fraude se ha-

    (65) Yulg liabet: rfet-ino irw


    535 EXPOSlTIO LlBRl APOCALYPSIS.
    here oslendil, ct perdidisse delel. Et hsec quaiuor • A i PnsUjitafft proedixil hanc damnalibneiiifutHraiii im-
    ad gustum : videlicet merces vini, et olei, et similw,, piis, menel fideles exsultare, ut ccncbrdent divino
    et triiici; eliam merces jitmentofhm, et 6tiium-,ei: judicio; vel qnia his damriaiis, sequeliir eorum
    equorum, ei fhedaruin, ei mancipioniin,- el, niercest reiriririeralib.
    animatritri hominurii; quia eliam hoiriines sblent; YERs.20i—Exsultatesiipcreamcceli; idesicoelestcs
    veridi, vcl quando aliqui sacros ordines vel aliquami crcaturae, et itincti apostotietpfopheim. Ac si dicerei':
    sancli Spirjtus graHani vendurit. Illi reges terroe et negeiiatbres flebun.t,et lugehuni,
    YERS.ii.-^-Et pomq lua. desidetii vel concii- sed, o vos cceli, id esl sancii apostoli, ct prbpliet*,
    piscenVise ariimw, id esl superflua quselibet exi-. eiomnes fideles, qui ex lerra ccelesles lacti estis,
    sienlia desidefia anhnse luae discessetuni a.ie, ei. exsultate : non quia perii Babylon, Id csl bmnis
    atnplins illanori itivenient, pereiinie muiidi glbria. colleciio liialorum, sed quia jiidicium Dei jiisitim
    YERS.IS. — Metcaiotei Itontm, id esl, diaholi,,' est, et quia lalia evasislis. Exsultaie, inquil, quo-
    ei illi hohiines, qui divites facli. sunl, abea, id est; niam judicqvil Deus judicium veslrum de i//a, scili-
    abundantes luxuria el cseleris viliis, loiige stabunt, cel, ut illa judicavit, vos injusle, damnabilur jtisic.
    videlicelprbVblbsubibiige slareril si pbssent.pro- . B Poena enim malorum augmentum est gloriao hono-
    piet iimofem tormeniorum Babylbiiioe", sed ibnge, fum. Posiquatn descriptse surii singulse pcense,
    stare iieri pbtefurit. Hoc omniiio, quod sccundiim ostendiiur bealo Joanni niodus damnalioriis. Ae si
    quinque cerporis sciisus reprohi tracianl, pereiinie apcrte dical : Quod vidi prsedicluni, vidi eliani
    dcpleraril, quia riesciuht alihd cogiiare, nisi ea qiiaiiier iii futtiro erit completum. ,
    tpise cxterius cbiisidcrant. Longe, inquil, stahwt, VERS.21. — Et sitstulil uiihs angelus fottis, id
    flentes, aclugentes, et dicehies : •-'''• .- esl, Chrislus, laptdem qttasi molarem magnum,\d
    VERS.16. ^—Vw,vm eivilas illti magria Babyibii. 'est dura corda habenlcs, quia per ninndana vel-
    Hoc aiitem dictum est de mediocribus, - majbres, vuuiur, el misil ih mare, scilicct in inferiiuin, di-
    cens: Hoc impclu, id est tali, scilicetirrecujicrabi-
    nariique dixeruni snperiora vm, isti vcro inediocres,
    dictint,:vm, rw. Miuores aiilem dicent ieiiium vw, litcr, mitteiutBabylon illa magna civitas, collectio
    vW,civilaiilla magna, quod est babitura in corpo-'., videiiccl ccnfusbrum nolabilis, el magtia in pecca-
    re, ct in anima, quw amicla etat bysso, et purpnra, lis, qiuBifa est velubili.s lerrenis yoluptaiibus, si-
    ei cocco, ei era/abundahsomni gloria. mrindi, e/ ciu iapis niclaris : initletur, dico, in infernum, e/
    deautata auro, humana videlicet sapientia, et lapi- ultta jatn non invenietut, sed desiderium ecrum,
    de preiioso, soliditale scilicel virtuiuui, oesiiinaiiene ( quia in inferne nulla esl redemptio. Quia superius
    liominum, et margarilis, id est diversis virfuiihuSi qualuor sensiis ianium prajmiserat, ' agit hic de.
    El inerilo illi civiiali, vw, vw : quiiiio, id esl, de audiiu. _'
    VERS.17. — Quoniam -tiiia. hora,e\ iinproviso, YERS.22. — Ei vox, inquit, ciihqmdptum, ct
    destiiutw sunt, id est' dcslruclae,tatitw diviliw,y'\- musicotum,et libia canenlium et tuba non audietur,
    delicel tam superbse Babylonis. Et omnis gubetna- id est nen invenietur, in le amplius, quia nulla crit
    totyid cst niajprcs inler minores,,etomncsquiin amplius lerrenoriim jucundiias. Et non laiiluin
    longum navigarii, scilicet.qui aliquid cerli liabere ., uniusarlis, ul fahri ei carpcntarii, sed ointiis atti-
    desiderant, sicut aliqui cpiscopatum, ut per totu-.ii fex.cujuslibei attis non invenietuf in u anipliut,qma,
    inundum suam falsain doclrinani difuiiidanl, vel peracto judicib, bmnis saicularis scienlia delebilur.
    quoruin lata sunl imperia, e/ nautm, id esl consor- lbi nen exquirentur delicalissimi panes, quia- vox
    tes.sed tariien sunt iiiiiioics, et qui in ritari opefan- molm non audktut in le atnp/iiw; vel quia lanium
    fur, scilicei: minimi qui niundi lucra sequunlur, superflui eranl, qubd ad molendum pirier maximas
    longe ttetetunt, 'videlic.et Dro volo suo lbnge starent molas hahebaiit. „
    si pbsseiii. : • VERS.25. — Et lux lucetnw; id esl lampadis
    YERS.18. — Et clainaveruiil loto aJfectu cordis, D ' non lucebit in le amplius. Et vox sponsi et
    tponsm,
    videniet locuin incendii ejus, horrorem scilicet poe- id esl Joetitia nuptiaruin, non audielui adhuc in te,
    narum Bahylonis id estj infernum cui Iradita est scilicet post judicium. Ac si palenter dicat: Gujus-
    dicentes : Qumressimilis, scilicel in miseria, cirt- libelgeneris sit gloria hujus niundi, omnino delebi-
    fa/i/tuic tH^na-in delieiis et-in nequitia? tur, Etmerito destrueiis,, o Babylon,guifl mercato-
    YERS.19.-T- Eiiniieruiit pulveteth, idest seroti- res lui erqnt principes lerrw, id est diaboli. Quasi
    narii pcciiitenliani ycl coricupiscenliam lerrenorum, dicerel : Quia illi danles animas pro terrenis,
    super capita sua, scilicel super inenles suasper si- - nimiam. poiestalem exercuerunt, quam pati non
    mililudincm poenilcnlis, e/ clamaverunl plangenles possuui, ideo ista- nen audientur in te amplius.
    el litgenles, habilum vidcliccl pceniteiUise ostenden- Idee eliam juste perihis, quia in veneficiis tuis, id
    les, oc dicentet.: Ve, vm in corporeetin anima ci- cst in errerilms et in pravis persuasionibus luis,
    vitas magna Bahy.lori,.»'«qua diviies facli sunl de erraverunt oinnes gentes, quidau) yidelicel de omni- j
    copia vkiorum stioriim omnes qui habent naves, id bus. Nuric ad ipsam Babylonem loquitur de suo ,
    csi navigaliones in mari, de pretiis ejus. El inerito casu, quasi ccndolens miseiioe ejus; nunc ad audi-
    vx; qniauna hora, id esl in ictti oculi, desolata est. lores convcrlitur, ut fide!cs exlioitelur. Idec iterinii
    PATBOL.CCIX, 13
    - S. MARTINI LECIONENSIS 39fr
    595 :
    Bahylon, id esl oninis colleciib maloriiui, liiillenlur A cere,; estbene operafi. Ptisilli sunl qui nequeunt
    in iiifemuiri quia : altiora penetrare niysieria, nec Domini corisifmm
    VERS.24. —lii ca ttinguisyfophetarum el saheto- ;, pbssunt iinple're;dicehtls : Vehde omnia quw habes ,
    rum irivehtus esi, in viiidictam-sciiicei saiiguinis: et :dq pquperibus, el veni, sequere me (Malih. xix).
    et omnium, qui in nequitia inteffecli sunl-; iil est Paryitas quippe iirgei.iii.n6n nocel».cujus cbr.el lin-
    «occisi, in ierra. Si irialus maluni pccidit,occisorCm
    ' gua-'Dbniirii laiide repletuf. : - •
    -
    iion excusat, -' , YERS.6. — Et qudivivocemquasitubwmagnw, et
    CAPUT XIX. sicut vocein aquarum multarnm , qu:a defiiultis pa-
    VERS.1. — Pott liwc audivi menie, id est, post pulis collccii surii: evsicitl vocem loiiiituutn nta-
    hanc vision.eni iniellexi, cenluiri quadraginta qna- gnofum, quia terrebiti:iipics,sanctoruni Cxsiillaiio,
    luor niillia sine iriendacio: decnisse hoc audilores diceiiii m Alleluia. pslensa lauitia qua.m babebunt
    suos, qiii.a, faclo judicio, onmes saricli laudabuiii saifcli de justa damiialibne impioruiri, subjungit
    Dominum prb reiiiuneraliene benbfum.^Qubd dicit, aljam lflcliliaiiiipsorhm sancloftim,.qii3ni desalva-
    posi hwc , non.-eit diversitas lemporis, sicut proe- iione sua habebunl. Qiiasi dicerent: Antea rcgua-
    diciuhi csi.-sed ordo narraiionis. Coitlra hoc vide- verunl impii, sed nbs' idcc gaudemtis , quoniam
    licet quod supcriusr dicliiii) eSf, vm, vm, vw, pro B regnabil DoriMnusDeusnosler omnipolens.
    dijiniiaiioriecapiiis cl meinhroruin , ita oslenditur YERS.7. — Gaudeamus ilaque beaiiiudinem aiii-
    beato Joanni- saiictos dieluros esse lcr Alleluia, mse habenles, el exsuliemus ih„-corpore glorificali,
    "scilicel, iaus;sit Deo Patri, el virtus Deo Filio, et et demuiglofiam ei, ab.eo videlicct hos omnia ha -
    gioria Spiritui saricto.""Audivi, iiiquil, quasi vocem bere reptiteiriusv auia venetunt nuptim Agni, Ecclesia
    uiagnani multatum iubtituniih ewlo, illorurii seilicet scilicet conjuricla est Clifislc, ev uxot ejuscpine- -
    qiii in jiroedicaiione fuefunt tubse, diceiuium: Al- niens, ut jungereiur, prmparavit se, quia ipsa Eccle-
    leluia, laus videlicef bumanis vefbis inexplicabilis. sia fccii se idoneani ut rcciperelur. -
    Jdeo diciiiiris Alleluia , quia laus est Deo nostro ; id VERS.8. — Et daiitm est il!i, ut sepesset prscpa-
    est qhia magna hona nbbis fecil; unde ahlonoma- rare, et ut cooperial se cbntra sesius mundi byssiuo
    stice, id est excellcriter eiun latidarc dcbeimis. Sit sptendido et candido, id est justificaiionibus, quia
    ilaquetausDed Palri, el gtotia, \d esl imnibrlali- nuiiis riiaculis fuscalur coiiscientia saucioruni pro-
    tas et inlpassibililas; e( virtus Deo Filio, id es.l victo- feclu virlutum. Nuric saiicia Ecclesia est sponsa.
    ria qua vicil diabblum , et Spirilui sancto, scilicet Cuinatitemad amplexus sui-viri iuerit perducta, et
    Deo noslfo Tfinitati-Jaiis^s/. qucd nunc videt in spe, viderit in je, lunc erit
    YERS.2. — JQnia dandb qribd prbniisit, vera et C uxbf. Bysstis enim jusiificationes sunt sanclotum
    justa judicia ejus suiit, unicuiqiie secundum nierita (Proi-.xi.qusefiunlperdiaritalem.quoebperitmulti-
    reddendo_'quia judicavit de trieteltice magna, quoe Uidinein peccalcrum (1 Pett. iv). Fiunt eiiam jusii-
    corrumpil lerrairi, seilicet pravi homines corrum- ficalienes per fideiri, sicut ait Apesiblus : Justificaii
    puiiiseipsos.ve.lalius aliuin, vclsanclam Ecclesiaiu, per fidem;paceiri liqbeamus in. idipsum (Rom.y).
    in ptosliiulione sua, id esl iri luxuria, eivindicavit VERS.9."— Eldixil riiilii'arige'.us': Scribe': Beaii,
    sanguinent ietcprum sttorhm de manibus ejus requi- qiii ad cwnqm nupliarum Agni voculisunt. Lbcutus
    reris euiri. de nuptiis fulufis, inviiat prasenies ad eas. Ac si
    VERS.3; --'£( itcruni dixeruni :Aileluia. Per dicerct : Beali qui dd cwiiam, id est ad superiium
    hanc iteratienem debemus inielligereiaudem oeter- illud et ctejesle «enviviuift vocati suiil in Dei
    iiairi. J)eus vindicavit sanguinem sariclbrum de prtescierilia et prsetlestirialibiie ad cbhsbrlium vide-
    inan» cjus. El fumus ejus, id est obscuritas elele- licel angelorurti et sanctoruui hbiriiiium , ubi erit
    vaia pcena seternaliier ascendetei crescet durans in refectio sanciaruin aniiuaruri), prseseus scilicei oni-
    smuta smculoriiin. • . riipelentis Det vullus. Beneautem iien coriviviuin,
    YERS.&.— Et ceciderunlseniores yiginli qiiqluor, fj sed cceha vocalur, quia iii fine mundi aditnplebi-
    ei qualuor ariimaiia et adoravernnt Deuin sedeniem lur. Posi piandiinn enim cbena reslat, post coenani
    super tlitbnum, 'dicentes : Ainen, Alteluia; qriia vi- auteni convivium nullum. Ei dixit mihi.: hwc vetba
    delicet libri niinbres sancli solummodo de hac Deisunt; el ideo vera quia illius sunlpropria.
    daninaiione laudavernnt Beum, sed ctiam illi ma- YERS..10. •—Et q-uiaego Joaunes inajora ine in-.
    jbresqrii in Ecclesia fuerunt judices ei dectores tellexi -efobedire paratus fui, cecidi ante pedes ejus,
    aliornm. Ac si dicerent "-Vere Deus laudandus est tif adoratem eum. Noiandum , quia idem angelus
    de hoc, quod iriimicos nostfbs ita puiiivii. Ac si pedes habuisse dicilnr, -quia iiiinirum de coelove>
    apertius dicatur : Amen : AUeluia : scilicei yeruin liiens, «x aei-e corpus assiinipsil. Et dixit mihi ideiri
    esl, qiiod ita Deus gloriosus est. .'.-.-' angelus: Videne fecetis: consetvus enim iuus surit,
    VERS.S. — Et vox de throno, id est admbnitio el fralrutn luorum habentium ieslimonium Jesu, quia
    de iUis iri quibus Deus sedet, ad audientiain oin- qitidquid prophelse dixerunt, Christo ieslimonluin
    niuni exivil, dicens : Laudem dicite Deo rioslro om- perhihel. Deum igilur adota, quia cgo5; ei tu, et
    nes servi ejris : ei' qui.timelis ettm caslo aniore, fraires iui riftum Deuni habemus. In veteri lege non
    puiilti £t magni, qui iisecpo ;sunt. Laudem Deo di- probibuil se angelus adorari (Gen., XTIJI, xix ;
    ,397 EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS.
    Num. xxii; Jos. v), sed pcst ascensionem videns A i esl sanctoruiit qui sc ct alios rcgunt, e/ Dominus
    super se exaUaluin hbminem, ab homiue liinuit dominqmium, id esi dominium exercent supcr sub-
    adbrari.Tes/tntonium enhnJesu esl spirilus prophetim. ditps. Malihaeus gcnerationcin illius pcr rcges de-
    VERS.11.— Et vidi cmlum apetlum, id esi myslc- scribit, per David sciiicet, el pbsterbs ejus. Ycl in
    ria rcvelaia, quod liomo possit ascendere-ccelum, cordibiis fideliiim, qui sunl sibi vesliincniuiii cl filii,
    et cngnoscere Dcum. Ac si aperlius diceret : Vidi scriptum est Re.i regiini. Oslensa digriitale Chrisii,
    vbcalos ad nupfias; vidi eiiam quod posseul venire, per qtiam diaboliim expngnare' pbleril, subdit ad-
    . nain bonum adjulorem el boiibs habent adnioni- nionitionem dc pnesenii. Ac si aperie dicat : Isli
    lores. El quid aperuit isle? Ecce, inquil, equus lali adbsereni fideles. lteruui siibsequeiiler ail:
    albus, id cst, caro Cbrisli porians verbum Dci nd VERS.17. — El vidi, \d esl inlellcxi, illos. cen-
    bellum conifa'diabelum; el qui -sedebat super eum, lutn qiiadraginia qiiaiuor niiliia, proeilicalores scili-
    scilicel deitas , vocabaltir Fidelis; quia promissa ccl Yeieris et Novi Tesiamenti, isthd riocuisse, au-
    adimplct; el Verax, quia ipse est yeritas, ef veracei dilores suos videlicel; unum dngeluin, id esi Eiiairi
    facit, el citm juslitia judicat, quia iinicuique jiista et Enocli u:ium ei idem proedicanles,;aiigeluni dicp,
    opera sua rcddii; et pugnat in suis conlra diabnlum. slaniem in sole, ipsos scilicet prsedicaior.es', non-in
    VERS.12. — Oculi aulem ejus, id est dcna sancli 'P absconso, sed coram omnibus popwlis in apcrio
    Spirilus vcl charitas, sicul flamma ignis, quia vilia perseveiantes in Chrisii prsedicatione,Kquia iilius
    cbinburunl et corda illumin.anl, et ad Dei amorem gloria in loto orbe terrarum diffusa est. Et clama-
    accendunt; etin capile ejus, sc-ilicei in divinilaie,' vit voce magna, dicens omnibus avibus, id esi fide-
    diademala inulla, quia per ea, ipse, el sui coronan- libus qui agilcs et Iev.'s suniin promotionebonorum
    lur, habens nomen sctiplum, quod nemo infidelis operuin, et coelesiia coiilcmphiniui'; fl;ua;volant per
    novifnisi ipse, eisui peretim. medimri cwli, videlicei per cailiolicain fidcin, qu.i!
    VERS.13. — Et vesiilus etat vesle aspersa san- esl coiiiiiiunis in Ecciesia. Veniie ergo, o fide)cs,
    guiiie; id esl carne passa , vel Ecclesia , quae in bene operando, .congregqmini compage cbariiatis in
    inarlyribus occidilur; e( vocalur nomen ejus verbum cadem flde , non diversas hxreses sequenies ,
    Dei, quia per ipsum Deus Paler dixit, ei facia sunf sicui mali. Yel, de diversis mundi partibus vcniie
    oniuia, el per qiiem se niundo innotuii. De bac ad cmnam magni Detcompleiidam, id est ad ipsur.i
    vesle Isaias ex persona angclortim ad ipsum Domi-. Deuni qui vobis refcclie'erii :
    nunr loqiieiuiuiti sic ait: Quare rubrum esl indu- YERS.18. — Vt manducetis carnes, videlicei ut
    mentum trium, et vestimenta lua sicut calcaniium in r_ prsedicandbdesl;uaiiscarnalesdelecialict)es. Aliter:
    torciilati ? (Isai. LXiii.). Venile, til maiidiicetis carnes regum, et carnes tri-
    VERS.14.— El exercilits qui sunt in cwlo, id est bnnorum, id esl ul deJcclemini in crucialu, tam ma-
    in Ecclesia," fidelcs scilicet conlia diabolum dimi- joruin, quam niinorum ; e/ carnes (ortiumtn cor-
    canles, sequebanlur, id csl, imilabanlur, eum in pore, el carnes equorum, scilicel carnalem sensuni
    equis albit, videlicet in; cbrporibus mundis quoeab biiiloruni hominum ab baerciicis deccploru.i), el
    illicitis rcfrcnanlur, el stimulo charitaiis ad bona aliis subdiloruin, e/ serfenfium in ipsis, id esl do-
    innilunlur, vesliti bysso, id est juslilia, albo profcclu minaniiiim illis, videlicet hoo.resinrchariim prae-
    virililiim, mundo a ciiminali macula. lalomm; e( omnes omnium (liberorum), id cst
    VERS.IS. — Et deore, id esl de proedicaiione, regtim; ac servorum, scilicet iribunorum; et
    iptius precedil gladius aculut, divina videlicel sen- pusiitorutn ac magnorum, id esl magis el minus
    tentia incidens pravas cogitaliones mentis, et illi- foriiuin. Ei conira aperlam proedicationeni Eliae et
    ciios corpcris molus; vel Testamentum Velus el Enoch docebant cenlum quadraginla qualuor millia
    Novum: ul inipso percuiiat genies, quosdam ad vi- aiidiloies suos venturum Antichristum. Quasi dicc-
    lam, quosdam ad mortcm. E( ipse reget eos, sancios rct : 0 fideles, mullum debetis esse solliciii ui ad
    scilicel de virltile in virlutem, et malos puniens in jp banc ccenam Agni venire possitis, quia nisi bcne
    virga ferrea, id esl iuflcxibili justilia ; e/ ipse calcql pugnaveriiis, diabolo succufnbetis, qui pro yifibus
    torculqr vfni fiirotis irm Dei omnipotentis, id esl paralus esl nocere vobis : qnem lamcn auxilio Dci
    moricin ,q\m ab iralo Deo primb homini peccanti superare poiefitis. Sequilur :
    illala est, resurgens deslruxii. Vel lorciibr tribu- YERS.19:— Ei vidi besliam et reges terrw, id est *
    "alio intelligitur, qtiam, id esl.In qua posiios san- Auiichristum etaposiblos ejus, e/ exercilus eorum,
    ?.los calcal, dnm amplial; qtiam Deus iraius Adse scilicel emnes obed\enle&e\, congtegatos ad facien*
    peccanti inttilii, et juste in propagine ejus exten- durii pywiium cum illo' qui sedebal in equo, Cbnlra
    dit; sed vinuin in cellario Dei ponendum fiunl, qiio Ciirislum vidclicei Deum et hcminem, et ccntra
    posiii nbiierunf virium furnris, sed gratisc. snos, el cum exetcitu ejus, id esl cum membris
    YERS.16. — Ei hobel in veslimento, idest in hu- illitis. El quibus armis? Blasphemiis scilicet, et
    Kianitale, ei in feniore suo, in humano scilicel cor- Iribulalionibus, el iniraculis.
    pore, quod de Yjrgine habuit sine virili semine, ut VERS.20. — El appteheiisa est bestia a magpiiu^
    ostendat se de.vera progehie priorum Patrum car- dine "bei, id cst seternaliier piinila ; ct cum illp
    Eetn habuisse : scriptum indelebiliter Rex requm, id pscndoprovtieta, scilicct niulliiiido discipuloruii.
    T.99 \ S. MARTINl LEGIONENSIS 400
    Antichrisli: qrii pseuddpropheta fecit signa coram A irifidelium occulto suo j'udicio. Millenarius numerus
    ipso Anticbrislo, quibus seduxil eos, qui in eum pro perfectinnerei pbnitur. Unde legimrin psalmo:
    credunl, qui et acceperuni characlerem hestise, id Vetbiqtiodmandavilinmille generatiohes(Psal. civ).
    csl fidcni, qui el adoraverunt imaginem ejus; ul Ju- Ideo igilur hic numerus propier sui perfectionem
    dsei, qui cum gaudio illum suscipienl. tivi missi oinne hoc proesens tempus significal .a passione
    sttnt hi duo, scilicet diabolus ct Antichrisius ciim Domini risque ad fincm sscculi. Iierum subjiingit,
    suis discipulis, in slagiiuin ignis atdenlis et sulphu- dicens:,Etclausit, id est, liceniianiegrediendiinter-
    ris,ul semper vivant in felidis- eiienebrosis pce- dixil, etsighavit, sigillum posuil,id esl signum sancla?
    nis. Majores poenas palienliir isti, qtiam alii, ad crucis suj;er eum, quodsignum sic ipsum diaboium
    siinililudiiiem illoium qui vivi coniburuntur. superai, ut euni a iidelibus repelJat : ad hoc vide-
    VERS.2!. — Et cmlefi, jd «st sequaces eorum licet ht ipse diabelus'aeternaliler pereat.-e/ ut non
    qui Diinori poeria palienlur, occisi sunl in gladio, seducal qmplius genlei ; eos sCilicet qui in Dei prae-
    scilicet per gladiiim verbi Dei, sedeniis super equum . deslinatioiie sunt saivandi, etsic a iolq pars intel-
    albtini, supcr eorptis videlicet sinepeccato, qui pro- ligiiur : rforiecconsummentutnitle anni, iu esi, donec
    cedii deoretpsius, id esl-de proedicalbfibus illius. Aiiiichrislhs veniat. Sciendum quod similiter in-
    Vel illi qui eruftl cseleri, scilicel qui nbn suiii ex B Abfahain el aliis fidelibus diabofus fuil ligatus, si-
    parle diaboli vel Antichristi, sed ad Deum couversi; ciit in isiis proesentibtis; sed ih illis ligavit euiri
    suiit cccisi mundb, el vivunt Deb. Et omnes aves spes fulnri CLristi, inislis vero ipse Clirisius ad-
    '
    (stituratm sunt carnibui eorum), idest birincs sancli; vehiens. Post hmc, \d esi pbst niille annbs, opotiet
    (leleciati surit de poena illorunl, vel de prbfeciu iltum solvi, quia Deus ita consliluii, motlicotempote,
    Jiaiiiun. Unde est iilud : Videbunl jusii, et tiinebinil, ideoque neh esl liihendus. Oporiel ilaque illum
    super eurii ridebunl, el dicetil: Ecce hoino qui non solvi, ul recipiat potestalem quam habuii aiue
    posuil. Deuin- adjulorem suum (Psal. u ). adveiiliiin Chrisii; pef tres aiinos ei dimidium. Tunc
    CAPUT XX. eiiim exiel seducefe gentes, quia ccniparaiibne
    Dicia damnaticne Babylnnis, et Ariticliris.ti, et illius seduciinnis isla quse nunc agitur, seduciio
    pseudcaposloibruni, subjungit damnaiibnein ipsius esse deriegaiuf. Unde ait bealus Ambrosius : c ldeo
    diabcli, et proponil causam, quarey et tempus quo perni.ittiiur iiiodico lempore solvi diabolus, ut Dei
    (lamiiabilur, etquis illum possilyinccre : ill-escilicet virtus, el diaboli infirmitas el impolenlia manife-
    <jui in huinili adyeiitii poluit illum ligare quanlo sletuf. Yirtus Dei servcs subs facii forieset pa-'
    leinpore vbluit, jairi gibrificafus erimdem cinninb " tienies, irifirttiiias auiem diabcli vinciltir a puellis
    destruere peteril. El ne ayes, id est sancli et coe- et infaniulis. > Ei quia' bealus Joannes dixerat-
    teri fideles possent ab islbruni impielate ei prava diabolurii solvendum, ne fideles desperarenl, dicit
    eos futuros judices diaboli et suoruui inembrorum.
    persuasienc destrui,
    VERS.1. — Vtrfi, scilicet"intellex.-iCliristuin des- VERS.&,—El ligato diabolo, a lempore videlicet
    cendentem, id est humilianiem se in carne, el con- passiouis Cluisti usque ad Ariliciirislum, virfi tedes,'
    desccndentem eis, de cmlo videlicet de divina mise- scilicel minoies fideles solulos preelalis suis obe,-
    cerdia, liabenlem clavem abyssi, id esl pbleslateni, dife paralos, e/ sedetttnl prJelati supet eas ad ju-'
    e( catenant niagnam, ligaiuram scilicet inceinpa- dicandum in subditos, et hoc idcirco, quia judi-
    rabilem, elinevilabilem pbientiam quse oninia con- cium datrim est illis; Deus videlicel injunxit eis hoc
    El vidi" atiimas decollatottiin, quae pro-
    siringil, inmanusua, id esl in operatione passio- judiciuni.
    nts ei fesnrrectionis suse. Ahyssum dicit lenebrosa pler excellenliain dicurilur visa.', ptopiet lestimo-
    corda iinpioruni, vel ipsutn diabolum, quem.Domi- nium Jesu, id est humanitatis, e/ ptopter verbum
    nus ssevire permiilil.el ne lantum noceat, quanlum Dei, scilicet divinilatem, e/ vidiiHos, gtii nonado-
    raverunl bestiarii, id est Antichrisium, neque iina-
    cupit; refrenal.
    VERS.2. — El apptehendit dtaconem, scilicet pec- Q jjinem ejus, scilicet apostclos illius, nec accepetunt
    casse ostendit, dum se immunem a peccato-ille chatactetem in ftoniibus suis, id est signum ejus ma-
    occidii : diaconem dico, id cst diabelum foriem nilesia ccnfessiene, aut in manibus tuis, videlicet
    eipoieniem conira humanuiii geiius : setpeniem an- in eperaliene, sed viceriiht Ariticlirisirini, et vixettfiii
    tiqutim, qui a principio mundi fraude decepit pri- et tegnavetutit, hi cmnes ciim Chtislo mille annis, id
    niuni hominem, qui esi diabolus, deorsum fluens in esl bniiii tempere viioe suae, el ideo j'udicabunt
    se, e/ Satanasj scilicet adversarius ad alios; et cum eo. Non ideo vivent el regnabuniin friluro,
    Ugavileum, pricri yklclicel digniiale privavit', jjer sedetiam in hoc.pfaisenli soeculo, e'x qtib. inlerfe-
    nuiio.s mille, a lenipore scilicel passionis suoe us- cii suni, vlxerunt et fegnaverunl cum Christb. Ac
    que ad Aiilichrislum : quo lenipore possunt liomi- si aperliusdicerel: Vidi.iii lempbfe hujus ligationis,
    nes pro inbdulb sub perfecti fieri, quia ejeclus ai scilicet a passione Cliristi, qub teriipore ftiit ligalns
    fidelibus.in malis hominibiis cbepit dominari airn- • riiitbolus; vidi Ecclcsiam ad hehe opCianduai ita
    cius. llinc in Evangelio iegilur, quod inlravit in sbiularii : el in hoc -ebdenl lenipbfb illes qui pfb
    porcos^.Mali//. yiu). Chfisib riibriurilur, vidi staiiiii iri gioriani inirafe,
    YERS.3. — Et misit in abyssum, id est in corda el nunquairi ad inferos descendefe, sicui Abrahain
    ,m EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. 402
    el caeleri prophetae descenderunl, quamvis jusli A Non potesf civilas abscondi supta montem posita
    fuerint. Sequitiir •• ~)Matlh.v).
    — id est in ahima VERS.9. — Et descendii ignis de cwlo, id est
    YERS.4>. Et cmleri mortuorum,
    el boc idee a>lernas repenlinus inlcrilns, et devoravit eos, quia cilo pe-
    mortui, non vixerunt, quia
    mille anni: ributil : ei diabolus, qni seducebat eos, missus esl in
    poeiias patientur, Dpnec'cpnsummeniur
    stagnum ignis, el sulphuris. Quasi a Deo ignis.de
    doncc videlicet finialur jeiernilas, quse nunquam
    fiiiietur. H<BCett resurreclio' pritna : scilicet Ut coelo desccndil, cum ex divini Verbi proedicafione
    ei sic ipsa prsedi-
    aniroa diabolum et peccatum vincat, et in carne reprobis livor invidise accrescit,
    monificaia vivens, virluies acquiratad differenliam ciuioqnoe jiislis est vila, reprob.is est danuialio
    Missus est ergo diabolus in siagniini ignis
    illius videlicet resurreclionis, quoe erit simul in ani- perpelua.
    ma el corpore. El, si omnes perfecti esse non pos-> el sul|]iiiiris, ubi est bestia, idest Anliclnistiis.
    nec in eailem claritate fuiuri sunl; tamen VERS.10. — Ef ps,eudoprophetw,\d est falsi pro^
    sunt,
    phelse ejns, cl discipuli cruciabuniur die tic nocte,
    ] YERS.6. — Bealus est, quia bealitudinem conse-
    habel respcclu scilicel glbrioe jiislorun), quse esl dics c.l
    quelur, et tanctut, quia in ea eril firmus, qui suarum qnoe.suni nox »n swcutq swculo-
    poenarum
    parlem in resurrectione prima, cujus paries stinl " rum .^Amcn. Vel clies et nox ponitur pro varia-
    eleemosynas dare, jejunare et divinoe contempla- tione poenarum. Dicia desiruciione.diaboli ei suo-
    lioni inhaerere. El vereheali iri quibuspriina resur- rum membrorum, subjungit desJruciionem mundt
    rectio partem habei, quia i» Itis tecunda mors, id ad majorcm ptenain impioriuri. Compelif eniin tit,
    est aucriia damnatio quoe erit in ccrpore- et in a- destruclis malis hoiniiiibus, niundus eliam desirua-
    ninia, npn habel parlein vel poleslulein, quia in nullo
    lur, scilicel incominoditatcs miindi, secundiim quod
    coiilrislabuntun Sed illj qui cum Chrislb nbn vi- ab eis.fiicr.il corruptus.
    vunt, ncque vincunl, non crunl bcali, scd potius VERS.H.— Ei vidi thronunij, id esl Ecclesiam,
    inlelices, quia non babcnt partem in prima resur-
    magnum, miiltiliidine, candidum pcr imnibrlaliia-
    rectione. Mors secunda. dicilur, quando corp.us ct lem et impassibiliiaicm, perfccii.ores videlicei ct
    3iiima simul piiuiunlur. Iterum subjiciens, ait : - majores sanctos, qui facli candidi et immoriales
    'Sed erunt sacetdoles Dei ei Clttisii, octernas sci- t-rrint-in die judicii llirorius Dei.
    etiinpassibiles,
    liceliaudes offercnies Trinilali, id est Deb Patri, El vidi sedcnlem super throtiiim,. scilicet Cliristum
    el Filjo, et Spiriliii sanclo ; et tegnqbunl cumillo. requicscenlem et
    jiidicanlem in supradiclis snis
    milte annis; seipsos, vidclicet semper in. melius sanctis, a cujiis conspectti fugil terfa, ab hac specie,
    regenl: et non sohiin post niille annos, quibus tion ^ c/ cmlum, id esl aer, e( locus, videlicei slalus isle,
    est dubium; sedctiam in isiis •mille annis regna- non esf inventus amplius «6 eis; quia terra non ha-
    bunl cum De'i Trinilate, el Chrisli humanitale; quse hcbit amplius nibnics ct valies, nec
    Sed sedificia, nec
    passa esl pro liumaiii gcneris salute. eril sicui inedb pnnderosa, nec poierit ariipiius lalia
    YERS.7. — Cutn consummali fuetinl mille anni, susiincre corpora, qualia mOdo suslincl; ncque
    toltetut Satanas, id esl recipiet priorem potesta- aereril aiftpiius ila modo lucidtis, niodOdjscurus,
    tem de catcete stio, scilicel de cordibus repro- modo dies, modo nbx, sicul nuiic Cst. Unde ait
    horum in quibus riiodo ligalus esi, nc pro srio beatus Pauliis : Prwleril figura hujus triundi
    veliesseviat : et exibil, videlicet exercebil petes- (1 Cor. vii). Socpe loculus de gloiificaiibiie sancle-
    taten), et seducet, a Cliristo scilicel ad se ducei -runietde pfienis impioriim,' rioii feccf.il meniio-
    genies, qttm turit supet.qualuot angulos tettw, sci- nein corporuin, videlicel si debercnlglofificafi, vel
    licet: Gog, quod iuierpreiaiur teclum, e/ Magog, puiiiri, quod bic aperie osiendil.
    quod inierprciatur delectum, ut per hos. duos pn^ VERS. 12. — Et vidi ntOriuos tiitignos el pusiilos,
    pulbs inlelligamus occulios el iiianifeslos Ecclesiic id est nialos tam niajores quanl riiiiibrcs, sttintes
    persecutores, quorum (Gog el Magog),es/jiutnerits JJ scilicet corpnralilcr, in coiispeeitt tlitbiii, quia san-
    ila infiniius, ticul arena maris, et qni sunt ila cli oinnino conspiciehl merila siiigiilorum, e( tibri
    sterilcs et infructuosi, sicul arena maris. Ad lit- aperli suul, scilicci divino: uiii proeccploriini,quando
    leratn has duas genles prius seducet, et per eas dicent: El nos insensali eitam illoruin wiiimabamus
    ad alias proccdet. Quidam dicunt has gentes essc insaniam : ecce quomodo computtiti iutit iiltet fiios
    Geiasel Massagetas. El congtegabii easin ptwtium, . Dei, elinlet sanctos sots Jtlotum est (Sap.x).Et
    non loqualiler sed. inenle. atius liber apcrlus est; itl estconscierilise singuiofum,
    ' YERS.8.—Et '
    ascenderunt, scilicel. diabolus et qui esi vitm, scilicct vefe Vivenlium. Vel. Christus
    membra ejus, id csl Gog ei Magog superbient, est liber vitoc qui lunc omnibus apparebit potens, ct
    super laiitudinem terrw, id esl in omni orbe;et' suis dabil vitam. Veliiber pra-scientia Dei est, quia
    quasi invadenles intrare non poleruni, sed circ-ui- tunc aperle scienf mali se non priedesiiriafos esse
    bunt easlra sanctprum, id csl sanclos scmper pa- ad vitam quain in niundo existeitfes sibi: proniitte-
    ralos ad spirituale bellum ; et cimlatem dileptam, Jiant. Vel liber apertus sunt diviiia pfiBcepia, quai
    videlicet epsdemsanclos virlutibus a. Deo.munitos, - quia agerc prseiermiserunl impii, scient se pro
    el unaiiiiiies in bello. De hac civitate dicilur : -mcrilopuniri. Vel libri aperti, ul diximus, con-
    *C3 S. MARTINl LEGIONENSIS
    scivuiioe sunt singulbrum, quse omiiibus apcftaV;t\. nec silvas", nec sedificia,"nec heslias, nec volucres,
    erunt. Et' judicati sunt morlui exjtis qum scripta riec bemines, nec caelera bnjiismodi. Miindus peni-
    eriint in libris :' per ccmparatinnem videlicel san- ius noii inieribit; sed frigus et sestus, grandines,
    ctoruin impii damnabuntur, qui legent in. jllis quaV turbines, fulgura, tenilrua et aliae incehimodilales,
    agere noluerunt. Judiciui sUntergo secundum opera ul credimus, oniuino inlcribuni. Ptinium ergo cce-
    c.irum, quia aliis major poena dahilur, aliis lum, ui-diciiim est, e/ prima tetta abiit : ille vide-
    niinor. - • . licct slatus in quo prius erarit, amplius non est
    VERS.13. — Et dedit mate, id est reddet vitae, necessarius secimtium primum slatum. El mate
    moftuos suos, scilicel cerpbra mbrlubrum quoe jam noriest, id est collectibnes aquarum jam perdi-
    etantitt eo. Ytiltaperle cstendere, cerpbfa mnrtub- derurit pricrem statum, riescib quomodo, sive per
    rum ubicunqiie fuerint prejecla, in ille judicio vivi- igiiemsicut csetera elenienta,. sive sola Dei volun-
    ficari. Dedii efgbmare, scilicet mundus isie, mer- tate. ImmulaTio ergo aeris et lerrse dubium non
    tttes suos, id est cbrpora morluorum qrise erant in est, quin per igriem fial; sed de-aqua eliam a
    co. El iriots, id est diabolus, e( infernus, scilicct sanclis dcclcribus-dnbilalur. Nam, ul pnedictum
    tenehraruiii leciis, dedetunl moriuos suos, animas esi, purgaticnem in seipsa hahere credilur.
    videlieet meiiuoruni, qui, vel quoe in ipsis erani: YERS.2. -—Et yidi civilatem; id est EcGlesiam
    et judicaium est de singutis secnndum opetq eo- in seierna qiiiele el:gloria pbs.itam, et ita irinriilam,
    rurit, nl nec tliabolus, "nec quisqiiam perseculor eam
    - VERS, 14. — Et infetnus, id esl profundi in vi- nocere prsevaleat; civiialem, dico, sanctam Jetusa-
    liis, e( mots, scilicei diabolus , missi sunt in sta- lem; id csl firmam el sine fine iri gloria slalulam,
    gnumiijnii. Hwc tnors secunda esl. Ac si palenier proeseniialiter et plene videnlem aeternampaceni,
    «licat : Cavete vobis ,3 morie prima, id est a idestDeum qui pax csl ad se pcrvenieiitihns; no-
    pcecalo, qnia ex illa prima sequitur hsec vera vam, sciliCei immcrlalem el inipassibilcm, descen-
    mbrs. den'em_ de cmlo, quia Ecclesia humililer intelligit;
    VERS.15. — El qui non est inveritus: in libtovitm, bninia quoe habet, sola Dei graiia jxercepisse; a
    scilicet sctipius, id estad vitam oeiemam praedesti- Deo paratani sicut sponsam ornqtqm viro stio. SU
    nalus, missus est ,in stagnum ignis., cut enim" spbnsus proeparat spbrisse niuneraarite-
    CAPUT XXI. , quanl eaift dueat uxefein, ita Chrisius Ecclesiae
    Tn liac septiina visione agit de innovafione ele- fidem, el viriules, et hona bpera, antequarii ~eain
    liienionim, et glcrificalicne sanclcrum, desc.ri- p in giofia siiscipiai. Cuiri dixisseise vidisse innova-
    bens merita perquoe sancti ila gloiificandi sunt. linneni eleirientoruni et glerificatibnem sanctbruni;
    :VERS.1. —Etyidi cpelum novum, id est aerem qriia iricogiiitum erat ef incredibile, subjungil au-
    iicvum statun) habenlem , scilicel imniobileii), ful- Cloritaiem sanclbrum Patrum, qui bsec prsedixe-
    gure el tonitruis careniem et nullani variclalcm" ruiit. ".'"..
    Iiicis ac ienehrarum recipientem, ei purgatum ab YERS.-5. r— El, qudivi, inquit, vocem ; id est ad-
    omni serde per igueni qui sicut diluvium iranscen- liionitionen), riiqcjnam, qnia de secrelis agit rfe
    det bmnes monles. Dnde ait magislef Anselnius tlttpno, ab illis videlicCl in qnibus Deus principali-
    (6G): 1 Ccelum, sol, luria, slellse, aquse, qiue medo ler sedetj dicenlem :. Ecce labctnaculum Dei cum
    festinant cursu irretardabili, "quasi cupieules ii.i, hpminibits, scilicel in evidenli est quod ,in eadem
    meliorem siatum immulari; lunc fixa sjabilitcr gloria qua est hu.manilas Christi,' in qua Deus.ver-
    inanebunl et quiela, el immutabili glorilicalione hum habilal et militavil, erunl homines pro nioduio
    immutata. Coelum gloriam solis induet, ct scl suo, qui ipsum fuerinlimitati, et bene ratione usi.
    •Beplemplieiterplus quam nuncfulgebil.'Unde Isaias Unde ipse ail in Evaiigelio : Pafer, voloutubiego
    jiropheia ail : Erit lux unius diei, scilicet oelerni- sum,ibi sinl el hi mecum (Joan. xvn). Et sicul alibi
    latis, sicut lux seplem dieruln. Luna et siellse D aiti Vbi fuetit cotpus, illuc coiigtegabuntut et
    vestientur ineffabili sp.lendore (Jsat. xxx). Aqua aquilw (Mallh. xxiy). Et ipse habiiabii cum cis,:
    verb, quse corpus Christi langere ijieruit el.in-ba--.. non ad teiripus sed seternaliler ; e/ tunc ipsipopului
    ptisiriate lavit, oinnem crystalli decerem ifanscen- ejut eturit; in nullo videlicel offendenies, vel pec-
    (let. Terra quae in gremie suo. Dominicum corpus cKatacommitlentes, quod esse non polesidum in
    confovil, tbla eritut paradisus : ei quia sanclo.rum " carne vivunl; elipse Detts, eiiam secundum deiia--
    sanguine esl irrigata, odoriferis floribus, videlicet lem prsesens eis.ert/ cuin eis eotum Deus, videlicet
    liliis, rosis, violis, Immarcescibililer erit perpeiuo quia ipsi nunquam peccabuni, ei ipse riunouam re--
    decprata. Quae terra prius fiierat, peccatite homine, cedel ab. eis.
    waledicia et spinis ac tribulis. subjecia; lunc a, VERS.&.— Et quia eril ibi gloria el nulla irisli-
    Domino.erit in seiernum henedicla, et labor vel do^ lia, absletgel Deus omnem lacfymam ab oculis eo-
    ler non eritnUra.i Tefra ergo.simililer babebitno- rum, quia non erit aniplius causa aliqua qua? eos
    viirfi siatum. Nullos ut credimus, habebit monles, fitciat lacrymari. Prinius hemo ea lege cendilus est-

    (06) Elucidat. lib. JII, c. 15.


    405 EXP0S1TIO LIBRI APOCALYPSIS. '* '*M
    in paradise, ut, si nbn peccasset, imrnerialis niari- A xni). Homicidis e-rge, et (ptnicaioribus, ei veneficii,
    sissel, el, cbmplelo dierum numero,yKahilloparadiso ei idololalris, el omnibus niendafibut-, illis videlicet
    lerreiio, afisque morlis inlerventri transiret ad pa- jquibus mendaciuni esl-.in nsu, pars illorum erit, id
    triain coeleslem. Si aulem pecearet, nibri posset.' cst pariicipahles erunl vel plus vel niiniis, »n stagno
    Vere iiaque :abster$>et Deus omnem :iacrymamih atderili igne et sutphure; quod es.l mors secundq.
    cfclesli paradiso ab oculis juslorum, quia ibi tnots DiciiK bealus Augusiinus (67),.oeto csse geriera
    non eritiiltra, id est dissolutio animse etcorporis mendacioruni; sed tainen nuJlum niendaciiim est,
    sicut in paradiso lerrenb; nec lactymw; quia nec quod peccalo careat. Undc scriplum bsl: Otquod
    causa lacrymarum ; heque.luclus; scilicel pceiiiieri- mentititr occidil qniriiqm (Sqp. l); el perdes eot qni
    iialis fletu.speccatoruril; nequeclamor, id est aliqtia loquunlur mendqcium (Psa/. v), JSoiinulli iaincn
    inquietatio; iieque dolot, inala videlicet conscientia "adstruere niiuiiiur nen esse peccaium, siprb jus-*
    peccatoruiri, efit ultta, quw [quia]. ptiina abietunt, tiiia nieiiaacium prefer.alnr, sicui Jeginius faclum
    scilicet. quia jam non -esl locus eorurii, cum p.ec- in 4^gyplo de -cbstelricibus (Exod. i). El de Raab
    caia non sinlde quibushsec inconimoda prbcede- fuit quidem peccalum, sed opere miscricerdioe esl
    haiit, quae prius regnaverunt. purgalum. Pejns eniin fuissci, si/eos proderet ad
    • VERS. 5.1— Et dixil qui sedebal in thtonp. Posita B mprlem, quani quod eos-negavit ei mculila est
    aucloritate sancloruni.de hac innovalioue, ponif (Jos. n, vi). Uftum.saiie firiiiilsr dehemus ienere ,
    etiain auctoritatem ipsiiis Dei -dicenlis : Eccenova iiullum mendacii geuus inultuiii nianore quod bic
    facio onmia, superius dicta. El dixil mint : 0 Joari- " laxatum non fueiil per pbeiiiieutiani, aut aliquo
    nes, sctibe, seilicei ineonle luo el in cordibus pielaiis cpere. Desc.ripta nleria quain habituri suiit
    aliorum. Scribe ergo, quia' hwc vetba fidelisssima sancli.-dicit quo nierilovel quoauxilio illam sint
    tuht, scilicel babilia ad credendum, el leriter ac -accepluri.
    cito credelur eis ; et yeta, quia complehmitur. ,- .YERS. 9. — Et venil ad corda juslcrum unus de
    YERS.6; ,— E/ dixit tnihi: Factum est, scilicet septem anae/is,scilicelClirisiiis, hqbentibusphialqs
    complela sunlquse complenda fueruiit. Et nebeaius p(erias sepiem plagis novissimis, ei locutus est mecum,
    Joannes qusereret quid .post illatn innb.yalibn.em dicens : Veni, id :cst amplia itium iiiiellcclum el
    fulurum essel,,dicitrir sibi niliil -reslare faciendum. osiendqm libi sponsam uxorcm Agni; videireei.qtio
    '
    -Quasi diccret: 0 Jcannes, ne quseras scire quid inerilo fideles debent pervenire ad h;lne siipradi-
    iiet pnst omniuni rerum iiinovalioneni, nam faclurn ciaiii .iniiovalioiiciii ; et quare Ecclesia sit.speiisa,
    esHolurii; el hoc poies per hocscire, quia ego sum .„ et quare sil uxer Agni. El ut inelius credcreiur
    Aiphael Oriiega, hoc esl, -initium et finis. Ac si milii, .'''-''
    dicerel: llauc iiiiiovationein faeere potero, quia YERS. 10. — Suslulit me in spirilu, per inlellec-
    per me suiit omnia facta, et in , me consummabun- lum veleris et novseiegis, in montem magnum et
    tur. Et ad banc jiinovalionem debent omnes fesli- . altum. Cbrisfus csl inons, quia munimenlum suo-
    nare, quia ego sUienli, id est desideranli, daoo de rum ; niagnus , quia .o:tim mundurii iniplet; allus,
    foute, scilicel de meipso, qui sum prjncipium omnis , quia Csi insuperabilis. Et oslendit mihi super illiim
    bealiludiiiis, aquw viyte, quia.;vivere facit;«l dabb monlem civitatem , id est Ecclesiani ad j*rireviven-
    eaiii gtatis, id-estjier- solain gratiain. duni colleciam , el sanciis viiiuiibus niuniiam; ct
    VERS.7. —Ei qui yicetii, peecaia scilicet et \U sanctam , scilicel liriuani et stabilem in suo propo-
    tia, possidebii hwc,- id esl finriiter obtinebil supra- silb, e( magnain ; videlicel peientelri superare ad-
    dicia bona, quia ego non dabo ea sitienli, scilicel "versarios; Jerusaiem, id csl videnlem et contem-
    -"desideraiiti ad lioram, sed jugiler.peiseveranti. El planteni 8eicrnaii)K(pacem, descendenlem de cpeloa
    efpilti Detis, id est xlerna salielas, et itie erii mihi Deo, scilicet de Dei secreio.
    filius,: quod supra populus. .'.., YERS. 11.—; Rubehiem clatilaleni Dei, videlicet
    - .YERS. 8. — Timidii aulem , el inctedulis , iHis 01 cogniiionein de Deo;
    quia spiriiu in coelis ccnver-
    videlicef'qrii tiinore^pceiiaruiii.: fidein a.ccipere fu- sans, eadem Dei clarilaie potitur qiia "el aiigeli. Et
    giunt, vel arcepiam reliiiqiiuiit, de hac.innovalione •- vere clara civiias illa , id est sancta Ecclesia ; quia
    desperanlibus : et exsecralis, id est excominuni- lumen ejus siinile est lapidi.ptelioso, lucem videiicet
    caiis; :e( veneficit", scilicet magis erit aalefiius do- . hahei,pre nibdb sub similerii Chiiste, qui fuil etcst
    lor. Yel possumus eos intelligere, qui hutnana. po- in propesilo firmus, et lucens/yirluiibus, proebens
    leslale aliis dominanlur. Do quibus ail Dominus in p.ascua suis fidelibus. Unde ,esl illud :Domintii
    Evangclio : Reges.gentium dominautur eortim: :._ei tegil me, el niliil milii deetii; iri loco pascuw ibi ine
    qui polestatem liabenl supet eos, venefici vqcaiiltin _ coilocavit (Psal. xxn). Esl ergo lumen Ecclesioe
    (£uc. xiii) -,id.est malefici. Sunl eliamin pace Ec-, lanquam lapidisjaspidit proolet virOrem fidei alque
    clesia! timidi, qui metu principum sxcutariuin. ho- conslanliam; sicut cfystaltus; quia ej"us"iidespers-
    ininum bena operari riiettiunl. De quibus dicitur : . picua esl omnibus. Narii sicut jaspis durtis est et
    Illic ttepidavetunl limote, ubinon erat limor (Psal. viridis sic Ecclesia viict fide, et in ea firma est.

    (67) Lib. De. mendacio, num. 25.


    S, WARTINl LEGIONENSIS 408
    VERS. 12. '— Et vcre sancia *l iirma erat, qnia A cedunt. Et in ipsis duodecim fundamenlis , id est
    habebat murum , id cst Chrisluni defcnscrem qui in palriarchis el prophelis, scilicet in memoria et'
    jiiagniis esl in Sion , et allus cum Patrc : mngnus procdicaiionceorum, nomina duodecim apastotofum
    secnndum huinanitalcm, allus sccundum divini- et Agni, id esl memoria Cbrisii qucm iirsedixerunt
    latcm. Yel mnrns civilatis hujus, id esl Ecclesia?, veniurum , et membria apostolorum atque omnium
    sunt defensores , qui magni bene vivendn, el alii, retinenliuni quaiuor Evangelia et fidem Trinilaiis.
    scilicet insnperabilcs , cl pclcntcs ad perseculercs Quam fidcm enim isii lenenl, illi venluram intel-
    superandos. Et hoec civi:as non snlum per murum lexerunl ct prsenuniiayeruni. Unde Isaias ait: Ecce
    palel eise magnam, sed etiam per perlas., id esl Vitgo concipiet, ,et patiel filium , et vocabilnt ripmen
    per diiodeeim paiiiarcbas , per quorum excmpliim cjtts Emmanuel (lsa. vu).
    a.lii ad fidcm iiilredticunmr. Per hcc eliam patet YERS. 15. — El qui 4oquebatut mecum, scilicet
    hoec civitas csse magnam , quia c/ in potiis, id csl angelus iu persona Cbristi ad bencplaciium meuni,
    in fide , cl in Yesiigiis palriarcharum et proplicta- liabebat mensutam arundineam auream , id cst di-
    rum, habibtit angulos rfiiorfcctm, id cst apostolos vinam Scripluram Dei sapicniia composilam, quse
    qui sunl anguli, id cst, aliorum defensorcs. Et no- tangil cl illuslrat corda fidelium; ui meitrelut
    mina scripla , id cst omncs fidclcs lenciilcs qtialuor P civitaiem , quia non omnes erant sequalis merili
    Evangclia ct fidem sauclse Trinitalis sunt in nie- qiios per divinam sapienliam nieiiebalurr Ad hoc
    moria : qitw suni nomina duodecim Itibnum liliorum crgo meliebalur civiialcm , ul sccundum mcnsuram
    Israei; quia omncs fidelcs suiit fundali cl qunsi in- darct proelalis el subditis inlclligcnliam ipsaruiji
    iciipli in prophcljs cl patriarchis, et in dileclione Sciipturarum pro capacilate utenlium. Et ppttat
    prJorum Palruni constanl. Nomina dico scr'pla in ejus, id csl illos qui alios introducunt ad fidcm; et
    potlis qum sunl nomina duodecim tribuum filiotum mutuiii, scilicct defensores aliorum.
    Israel, id cst omniuiii ecruiii qui spiritualilcr lam YERS.10. — El civilas in qupdro posiia etl, ct
    in veleii quam in nova Ecclesia sunl filii ct imiia- loiigimdo ejus lanta esl quanta et ialiitido. Quaiuor
    torcs videiilium Dcum, cl excmpla snnclorum pa- - lalera civiiaiis sunt fides, spcs, charilas et ope-
    iriaicharuin, propbclarum, et aposlolorum scquen- ralio ; quoe seqnalia suni, quia qnanium quis crcdil,
    lium , qui Dciiui conlcmplabanlur. lantnm spcral, el tantum diiigit; el quanlum diligit,
    Numcrus ciiam duodccim porlarum , quse pcr lantum operatur. Est ergo in quadro posita. quia
    quatnor muiidi parles suo icniario iiiiiuero com- robusta fidc, longanimis spe , ampia cbarilate, et
    prehenduntuf., ad pnnisleiu-iim perfinel duedeci» . eflicax est opere, Vel quatuor lalera quaiuor sunt
    ^
    aposlelbnim , per quos iidcs Trinilalis diffKndiuir pHncipales viriules quarum alia nbn dcbet-exce-
    per pfbeiri giiadriperlilum. Ciyiias ergb illa, ut dere aliam iii lioniine , scilicet prudentia .ippetendi
    dictuni CStj hujrismodi.habebai dup.deciiii pcrlas : honum et vilandi nialum, quarii isequilur temper
    ,' YEI\S. \Z>.r-r.Abomnieyidclicel eraoiporiw tres, , rantia , ut a voluptatibus homo.se Telrahal. Posl
    per quas ingred.ereiiljir Judsei de quibus orltis est hsec forliludb , nl quod iritelligil operelur;; dehinc
    P.eiiiinus; v.el ab infaplia a.d cuUuni Dei yenien- jusiilia; rii sicsuos aclus, teniperet, ne niniis jusltis
    libus. Oriens Ju.doei.in hoc Ipcp inieHiguri.iur, a vei sapi.eris yjdeaiur. lierum subsequenier ait: E/
    giiihjis ;§ol Jusiilise orlus est, In hisitaquesunl »»ensus est ciniaieni, id est jprsesenterii Ecclesiani,
    pbriai tres.quia his primum fides sanclse Trinilalis de atundine auteti, id est per diviriam Scripturam,
    esl. Et ffbtgquilojie porlw ttes, per quas ingrede- jtter stadiq duodecim millia, illi videlicet qui perr
    renuir gerililes, qui frigidi et slerileseraiii, ad fecti- sunt iii fide; sanclse Triniiatis, ei quasi per
    Jianc civilaleni jn serieciute ven.ienies. Aquilo igi- sladia fcstinen| ad cqelesleni patriam ex qualuor
    notat
    tnr Irigidas genies desigpat, quse posl .Iiidsebscre- mrindi partibus. Stadium locus cursus esi, et
    diderunl. E/ ul, austro ,\d est jn juvenluie vcnienT tendentes ad hrayium. Quadragenarius numerusiii
    tjbus poriw ttes, per qrias fideles ingrcssurl ei-ant D ScfipUira sacra mullimoda ralione liabelur per-
    "ab adyenivi Priniiniusqiie.fldaccssuiri, id est usque fectus, propter jejuniura Doniini quadraginta diebus
    •jij pltiniam selatem myijdi, in qua Elias el Eiioch peracluni, sive propler decalogurii legis, el quar;
    conti-
    pafuqr eyaiigeHa, ei.-fi.demTriiiilaiis prEedi.cabu.iit. tuor Eyangelia, iri quibns decalbgi perfeclio
    ^b,auslrp ergb sunl. ppft» tres, id est a clarilate nelur..Qualerriarius similiiernumerus sacratus esl,
    fidei, quae esj ah advenlu Glirisii,".El ab pcpasu proptcf qualiior fluniina paradisivel qualribr libros
    vptip? ires, in decf.cpita ajlate veriientibus. Ab oc-t Eyarigelii, eliam proplcc quatucr partes mundi,
    casq ergo sunt portae (resi id est ab uitjiiva ajt-jte vel quatuer principalcs virtules, Quantum ergb ad
    ninndi qiise pej Eliam el Enqcbfidcm Triniialis re- iiltibrem pertinet •-.inieUeclum , iriensura hominis
    .',":'; .;r,;,;-;.'.;.. quse est aiigeli, recie Ecclesia niensuratur , quia
    ci]»ienit:;''v--
    VERS.\&..-^_Et:muriis civitatis * id esl fides Chrir videlicet gibria angelbrum.ei hominum in coelesti
    sli . -gi.iae''"munit ipsam cjyitaiejnj habens funda-. beaiiludiiie sequalis erit. Uride in Evangelio Db»
    -
    «terifa dupdecirii, scilicel (jabde.ciiii palri.irchas ji.eT minus ail : Neque nubent,' rieque nubenlut: sed
    quos fundalur; quia illi primi Iianc fidem lenue- etunl sicut angeli-Dei in cmlo (Mait/t. xxit). Yel
    rtiiif, el jnillis innjiuiuur quicuiique ad lidcm ac- ideo niensura honiinis, qttas csl arigelidiciiur, qui
    jjOg EXPOSITIO LIBIU APQCALYPSIS. 410
    qucl angeli rcnianserijnt in ccelo posl casum ar- A smqrqgdus esl, nimiqe viriditalis , superans berbas
    changeli, tbt liemines de terra sunt ascenstiri ad et frqndes. Qu.i lapjs in frigprc S:cylhise iftvenitur,
    coelqs. Sequilur : Longiludp, id est fides.vel lenga- id est fortis confessiq ejusdem fidei inter adyersa,
    iiiniitas, pt Ipiilndp, sciiicet charilas, el atittudo qupe frigqre sigtiantur; quje fidfis, ,qiiia., (anla per
    ejus, id esi spes yel cqntemplatiq, ocqualja sunl. eyangelium muqdo innotuit, quarla.dicilur propier
    VERS, 17, -rr Et inensus est niutos cjus, id esf, quatuor Eyaiigejia;.
    defensores alioruni, quanlum labore.-it et pro se et : YERS.20. T- Qtiinlum esi.sardonyx qui est niger
    pro aliis in Jegjs ni.anri.atis, centum qy,udtqgiiita et iiijferius, in incdio candidus, supcrius rubeus, et
    qualuor cubiipruni, inenstira honiinis, qum esl angeli. sigriificat sanctos marlyres,:qui pa|iendb sunt nu
    Cubjlus in quq est manus , operationem significal. bei, inlerius conscienlia candirii, sed sibi per hu-
    Juxta liiteram ostcndit, aiigelnm apparuisse sibi iu niililalem despecli. Quse bumilitas quia ex infir-
    spebie hoininis, ut aperte dqcerel (68) cuin qui signi- lnitaie cerporis desccndit, quqd quinque sensibus
    ficabalur veriini angelrim , id csl, Dci Filiurii, cl agitur> quJHlaesi. Sexluin esl sqrdius, sanguinei
    veruni honiinem fuis.se. coloris; marlyrum gloriaii) signiflcal; ideoqne
    YERS.48.— Et eratslrticiura tnuri ejus ex la- sexlo loco pouilur, quia Cliristns in sexla feria et
    pidejaspide, id esl ex fidc cpnslanli, quia, si ali- B hqra fuit criicifixus. 'Sepiiinum esl chrysolythus,
    quis ad hoc inslriiil, ut sit aliorum defensor, boc giii ut auriim fnlgel scinfillasque ardenles emitiit,
    Jiabel ex fide quani fofiiter lenel et proedicai, qtiod . id est.spiriiiialis inler niiraciila prsedicalio, Auro
    lapis viridis significat. Ipsa vero civitas , id cst enim siipcrna sapieiitia; sciniillis, exliorlalio vel
    Ecclesia , aurum munduin thnile vitrp miindo. Au- etiain miracula siguaiuur. Quqd quia per Spiiitum
    runi sapienllain designat, vilr.um fidci puriiatein , sancltini fil, sepiimo loco ponitur. Octqvum esl be-
    quia snnela Ecclesia ore promif qiio;l cqrdc credii. ryllus, quo pr:cdicaiiliuni perfecta operalio dcsig-
    liaec verba non possunt referrj ad proesenleni Ec- natur; ul cnini aqua sqle percussa r.efulgef. Qnod,
    clcsiam , in qtia singulis ccnscienlioe occullsc sunl", non fit aliier nisi in sexangula polialur forina; quia
    sed quando , venienle Domiiio, qui iiluminabil abi- e? angulqruni repercussiqne splendqracui.lur. Aliia
    condiia iencbtatum el consilja cotdiitm (I Cot. iv), ' s.ensiim Iiominis sigiiifical, spleudor solis diviuaiii
    singtilorum cqnscientioe cunctis inanifestabuiitur. sapieniiam per quam amplius fujget. Se,dneqne lui-
    Q.uidqiiic eiiim cogilatum fiierit ab aliquo , loiuni niananeque divina sapientia perfecie lucel, nisi ope-.
    videbitur stb altero. Sicque unusqiiisquc tunc erit ribus consuninielur. Perfecliq;qpRriim per sex iniei-
    conspicabilis alieri, siciil nrinc esse non polesi con- ligitur.cuin hqc nuiiierp ppus niuudi facniin sit. Hic:
    spicahilis sibi. Dixerat in bac civiiate essc muros, 'lapis iirit iiianiuii tenei)lis:quia qu.i sancts virscon-
    et porias , el fundamenla, cl ipsos intcr se alios jungilur.ejus coftvcrsatio.neaccenditur. iVpit.umest
    majores esse, cl alios minores. Hic autcni exse- tppamts, qui qnantq rariqr, laniqesl prelio.sior.
    quilur murus ipse qualis sit.el qualis ipsa eiviias, Ei est bieolor, ex aurq sciliecV el sctliere.a claritaiq
    ct fundamcnia, et portae ipsin?. maxiine lucens; cum splendqre sejis tapgtiur, su-
    VERS.19. — Fundumeiita muti civiialis sunl ot- perans q.mnium gemmarum claniaies, in.aspectuni
    nata omni prelioso lapide, id esi palriarcbis etpfo- suuii) siiigulariter provocans as,pi.ciciites, Queni s,i
    phelis quos defcnsores Ecclesioe liabcnl fuiidamen- pqljs, obsctiras; si nalurse suae reliiiquis, ciarior
    lum. Fucruiit decorati et ornati omnibus preliosis cst, Niliil,'est eo cliarius inter diyiiiqs regibu.s..
    virtuiibus et firmis, cl in eis primtim fufidatnentuin Conlemplalivam viiam significai,, qiiam san.cli re-:
    fuil jaspii, id esi fides fcrlis et firma. Fiindainen- ges omnibus operum diyiiiis, et gemniis virlutum
    lum prinium esl jaspis yiridis, qui immarcescibileui proeferunl, cl in cam maxime meiiles dirigunt; et
    fidei yirorem signilicat. S.ecunduni cst tapphirut, tanlo amplius, quanlo frequenlius divina graiia
    similis sereno cotlo, qtii percussus radiis solis ar- Klustraniiir. Ex inlerna chariiate cqlor aurciis, ef
    deiiiem einiliil fulgorem. Significalallitudinem spei D. cx dulcedine conlcniplalionis oetbcreus : qua! con-
    sanctorum qnorum conversatio in coelis esl, qui et tcni.pia.iiq.'alirilu sseculi.ye! qccupaiionibiis sopcu-:
    a vero sole innovati, ardenlius xlernam palriam larisrei yilescil. Vix eniin pqlestaliquis simul do-
    quxrunt, et alios qusererc docent. Teriiutri est loribus corporis agi, et tranquilla menle gaudia
    cliqlcedoniui. Quasi pallens ignis lup.crnse ni.tct et cceli cqnieinplari.; Et, sicnt in oclayo acliva viia,
    fulget suh, divq, nqn in dqinq; qui significat flami sic in nonq cqi)lemplaiiya,;qiise est ^ngcl.orum,
    mam charitatis inlernae, quoe in abscondilo bqna quqruni noyeiii suol qrdines; yel fjuja a deiiariq
    agil; sed cu.m aliis prodcssc jnbelur, mqx apparet mercedis uno gradu abestjScilicqt mprtis,., Deciinum
    quidi fulgoris habeal inlus; sculpenlibus resislit, e_stclirysppt.qsui,.qui yiridis es.t, et quacdam. auie:»
    ictu sojis yel altrilu di^itoruni excandens, ad se. mislu.fae, sun.t. in eq, ;et est purpurcus curii, giutis,
    paleas traliit. ita saricti cum ralde allerunlur, ct aureis. .Nascilur quoqiie in Jnd.ia; et significaieqa
    ardeniiqres fiunf, et a nujlo yinci qu.eunt, imo ad quivirorem telernse palrise charitale iiierenlur, et
    se paleas, id esi fragiliore.s, trahunt, .Qnqi-tum aliis purpuram martyrii ostendunl; el qni cxero,;*

    (88)"Edil, Deonoitt,
    411 S. MARTIiM LEGIONENSIS - 412
    plum Doniini scqtii merentur; in India, scilieet A riioda requies, ei .Agnus, id esl, Filius ejiis.sujier.
    prope oilum solis suni. Et quia cuni Chrislo re- qrierii iinriiolabunl Iiosliain laudis. s
    gnare .exspeclaiil, in denario numero sriiif, eideca- Vi:iis. 25. — Et civilas illa iiori eget so/e.nbvi
    logusiriiplebifur per dilecliqqeniquoeiibna fuii (69). . leslaiiienti, ne^rttejluna tesiamenli vetcris, ut luceaut
    In chryscjitasb igilur optur: martyrii indieatrir el. in ea. llic egel sancla Ecclcsia ad niinislerium diei
    ^procmium.Undecimum fundanieiuiim cslhyqcinthui, ac ncciis sele et luna, ibi vero non; quia Deus oin-
    qui ciim aere muialur: in serenqr scilicct perspi- • iiipb.lens pleneilluininabii eam. Diri eriini promis-
    cuusest,' in riubilo niarccscil; el indicat dociores sa clarilas :£>ei Pairis illuiniriaviteam :el iticetm
    adalta levaios;:sed ad uiilitaiein -"pFo\imo'fiim pef ejus, \d est lumcn, scilicet Jiuirianilas coftliiiens
    : cliariiatein condescendenl.es." Duodeciriium- funda- in se. deiihlem ad iilq.niiriatioiiein niiilibfum, est
    lricrilrim est ariictlujsius; .purjinreusj riiistb cclore A^uus, Dei viilejicet et Virginis Filius.
    violoc et rbsaj ieniter quasdani flamriias fmideiis> VEiis. Si;:—Ei ambuttibutil'.gen.tesin lumineejus,
    Purpureus (leccr eooJeslis regiii speeieii) teilcl; id est perseverabunl oeternalitcr inilla clarllate,
    viola: saticlbfurii: 'vefeeuridian),,7rnsa prelibsatu in spe:.videlicet:lmiiitiis ej'us , vct per radios cogrii-
    sailclbfiun riiorleiii sigriifieat, qiii inter adversa ,. fioiiisiilius quosjafti habeiit. Ei laiila erii ilfa IIIX
    liierile suftiin suininb : ijrii nqn soluhiuiodo. inler iti fuluro, quod us.que ad.finem niundi aiiibuleui
    se, sed eiiani ad iniinicos fiamnias: cliariialis re-, genies:; ill.i videlicet qui gentililer vixcruiil, dimissa
    fiiiidunl. Sigiiificaiigituratiielliystiis cbeleslis regfii-
    geniiliiaie anibul-.ibunl semper, id est prqmovebunt
    semper meiriorianiiii liumiliui.i Dei servorum ani- se de bbno: in niclitis. Et teges lettm, seilicet re-
    ino.; Talia suiil fundainenta bujus eivilaiis, ui sti- clores Ecclesioe qui seipsos fel alios regunl, afferent
    pradicla-simti' -_ gloriaiH suain, id est acquisilos Deo pro quibtis
    .YERS.21. — Et duodecim poriw duodecim inat- corbiiabuiilur, et honorem suumin iltam civitalein,
    -gariiie, sunt,,\d est unusqiiisque aposlolorum duo- scilicel puritatem cbnscieiilioe suse prc ea habenda
    decirii, liajjebat siriiiil oiiines sujSradiclos lapides; ad, siriiilitudiiiein vieloruni qui spolia in urhes
    pet singulas:; ita quodr iinaquteque' poria esi una suas iraiisfefuni. Iloec verba uon ad iemunera-
    iiiaigaiiia.Ei hbC exponil euiido per siiiguias. Ac lioneni. futuri, sed ad laboreni prsesenlis lempons
    si aperie dicai': Dixi esse duodeciin portas:; ei c.uni refereiida
    silnt, quia sancli in ambulando tunc non
    iia sini,' diiodeciiri - illae pbfise,: idest apostolieo-
    laborahuiii, sed posl lalioreni heate vivenles quies-
    riitriqiie in.itatofes pfaedicariies fidetn ..sanclie Tri- ceni. Nutic iiaqiie ainbulanl per luiiien ejus, sci-r
    iiiiiiiis per qrialiibrriniiridi.parlcs; el. alios in Ec- C licet
    per Ciifisii Jfideni cseierasque virlutes, ut
    cleiiaiii iriifbduceiilesi per singulas, scilicet per
    pervenienies ad patriani, quiescanl in ipso
    iiisiruciienerii singuloftiiii dbctqruiii sunt -iiiarga-: pbslea id esl in
    videliiiel de luiiiiiie, Ipsius Dei contemplalioiie.
    rita!; illi qui quacilnque nirii!di:parte
    ad fiilerii Tfinilalis ;voCariiuf,suiil siJeiididi;viitii>- , VEits..25. —,-Ef portw ejus nori claudenlur per
    t.ibiis. EV siiigulw portm.:: id esl -.singuli :apqsibli>c diem. Ilase de fulriro, in prsesenti. Aliqtiando sribira-
    scilicet; oirinbs -qtibiqribl suiil, e* iiugnlis supra^- hiiur prsedicaliohe fures intfent el conculcent dum
    dktis matgatitii; vel- l.ipidibus.suni;'videlieei irini- iioxest, id esl lecus insidiarum. Sedquia ibi dies
    Nox enim non
    tiintuf ct fiiridaiifilr iii paifiafcliis et prbplielis, qiii perpelua eril, omnis tiriibf aufertur.
    , erifiilie, yidelicet in fuiurb. : . .
    ex omiiibiis supradiclisiapidihus iiiter omnes or-
    nati fiiertiiii. Tales siint-riiurfet poflae' eiviiatis, VERS.26.-— Et saricii apbstoli cseterique doelb-
    Ul (lixi/Sed' etptaleacivitatii, idesl siiiipliciores in res qffeteni, scilicet repraesentabunt Deo Patri glo-
    Ecclesia laxius iriundo ulerites sicul.uxoraii, srint tiarit, puriiaieiii videlicet coiiscieriliaruin fidelium,
    aufurh iriunduin; sapientia videliceti et chariiale .eihpnorem genitum in illqm, \d est ipsas genles
    jilfetiiictii criminali iiiaculariiiindi,(nnaua/ji iii/t-anj" propier suabona opera horioratas. Dicta honeslaie
    veiiucidttm; scilicci nullas serdcs in ,seycelanteSi .j) civitaiisrne quisquani falstis fraler ad aliqueni lior
    Plalcafigiliir isivilaiis surit buinilliini in Ecclesiai .:, ruiri graduiim pertinere pfxsumerei, deierminai
    qubruiri: vitaslaxiqr est, lieri habenles lies: supra^ qu.i vsint intraturi, et qtii non. Licet ergo portse
    dictes lapitles;- sed -lariiCri''Sunt aiiruin inuriduni, non claudanlur,-lamen -•
    haberil viilelicet cliarilaieifi sirie hypbcrisi, el fidci - VERSI27, — Nvn inlrabii in eain aliquid coin-
    puritaieiii; qubd rioiaiur per :vitruift luclduinjiyel quinaltimjd esfcumaliisperconseiisnm inquinalum,
    quia pbsstint :inali;ii) ojperibus illorum'nequiiiairi eifdcierii afcpmtnnftpnem.scilicel aliquod criminale,
    suarivvelui iri specrilb^bbgrioscefe, ; v; : ; ,K ethicndticiuhi, yideiicet qui deleclaiuf in meridaciis
    yEB.s.22^ --"El iemptuih hori vidi in eri, idiest iiiyeriieridis. Quid per singula referam? Ncmo iii-
    Jocus bratibriis'et elisecraiibiiisy'ijnse ibi locum,'no.n.: trabit; iri epminhiilli qui- scfipii srint in libto vitw,
    liabebrilii; fJhi peccaliim snbri erii,,:prociil duhic. idest in-prsescienlia deitaiis, ei Agrii, scilieel Dei
    ifec libslise temperales ertiril. Domiiius eiiim Deut' • el libmiriis Jesu Chrisli per quein dabilur illa viia
    Paier omiiipotenstemptum: illfus esi, scilicet bmui- sciiplis iri Dei nieinoria. '. -

    (69) Uectius Glossa collateralis : qnte non finil.


    413 EXPOSITIO LIBRI APOCALYPSIS. 414
    *CAPUT XXII. . A1 Agni in illa civitaie eruht : scilicet oeternaltter re-
    Pcslquam siluni civitalis, dignilalem ejus, mures quiescei Deus Paier, et Clirisliis Detis ei hniiio, et
    et fundanieiita describit, ostendii-eliam refeclionem Spiritus sauctus^, videlicel Trinilas^unus Deus in
    quani Deus ipsi civitali iribuil, el in praesenti et illis : ei scrtii ejus, nen timore sed dileciione, ser-
    niaxiine in futuro, dicens : vient illi laude seierna,
    VEES.1.—Et ostendit inihi fluvium aquw vilw; VEIIS.&.— Et videbunl faciem ejus, non in seni-
    splendidum, id esl copiosam refeclionem sanclb- gmate, ut.iiuiic, sed sicut est. -
    rum et in pracsenli el in fuluro : refectioriem dico, VEBS.3.— Et nox, id esf prajvaricaiio vel ignc-
    scilicet aquam aflluehlem, id esl oeiernam beaiiiu- rantia,ultra non eril. Et nori egebunl luminelucernm,
    diiieiii, laiiquan; crystalltw, quia seiernaliier fulr id esl dectrina veieris legis ve! alicujus niediecris
    gebunl sancti; procedeniem de sede Dei et Agni, de prsedicaloris, neque lumir.e splis, scilicel doclrina
    iliis videlicet in qriibus principaliter sedet Deus, iiovoe legis vel alicujus exiinii docloris, qubd repu-
    qtiia iti. illis niaxinie et per inslruciionem eorum gnat ad egere lumine aliorum, quonidm Deus illti-
    niinores coronabiinijir", id esi in confessbribus, qui minabit illos,'el regnabunl cum eo in swcula swcti-
    mincres Deo cciijuiiguni. lorum. Sicui in principiq pesuit ccriimendaiiqiiein
    YERS.2.'—In tnedio platew ejus, eerum videlicel B visibriis, sic el ad ultiirium ponit. Ileruni suhjiingii,
    : ' "
    qtti laxiori viia incesserunl. In specie aquoe nolaiur dicens
    |ic-rahlutiorieni baptismi adhanc heaiiludineni per- VEUS.6.— Evdixil mihi, scilicel idem angelus:
    vcnissc'. El ex ulraque parie fluminis lignum vitw, IIwc verba, id esl qiiodcurique verbis et figuris
    id esf secundiim ulranique naiuram Chrisli idem osieudilur, /iJetissima, videlicel liahilia quibus fi-
    Clirislus Sil suis ligiuim vilae, cujus fruclus primi- dcs adliibealuf, e( vera sunt, quia iiiiplebuntur, e/
    livi fuerunl apesloli, ayfcrens fruclus duodecim, per Domiiius Deus spirituum prophetarum misil angetum
    - singulos menses, scilicet
    prophelas el apostelbs iri- suttiii oslendere servis suis, qum oporlei fieri ciio.
    fidc Triniiaiis per qiiatuor muridi panes fruclifi- Quasi diceret : 0 Joaiines, ideo bene credere dejtes
    cantes per singulas ceiales , vel assidue, id est-om- ijuoe audisll cl vidisli, quia ille qui in.peiestaleha-
    ni lempore, ligriurii dicn reddens ffuclum suum, bet doua sancli Spiritus, per quein loeuli sunl pro-
    scilicet animarum refeciidnem. Cbristus esi: ergb plietoe, misit angeliun siium (7i) non regibus iiec
    lignum vitae reddens fructuiri suum per dubdecim philbsopliis, sed servis suis: quw oporiel fieri cito,
    iiienses, id est per duodecim apcslblcs, quia Cliri- id csi reinrineratio sarictorum, quia nori possunl
    slus dies vel annus, aposloii sunt horse velinerises, Q ( remanere inexplela, scilicel in brevissiiiie hujus
    sictit ipse in Evangeiio ail: Nonne duodecim horw pioescnlis vitoe moinenie. Et vere cilo fienl, quia
    tunl diei ? (Joan. xi.) Quasi diceret: Ouia vos esiis ipse dicil:
    lnihi subdili, iriilii (70) pfoevidetidum est vobis. Alia E Vjjiis. 7. — Ecce vetdo cito. M haec etiam dixit
    cliamligna sunl ihi reddcniia fruclum suum, id mihi •:Heatus qui custodii, id est. qui cpere iiiijilei,
    est sancii qui reddunt pro mcritis prsemia sibi suh- t'er6a libri htijus. Ac si aperiius dicerel : Qtiia ve-
    diiis. Et folia ligni, scilicel proecepta Christi quoe lociler venluf us suui itl reddam tinicuique securidum
    legnnt ei ornarii fructum,' id est verba proedieatio- v opera siia, Beatus, qui ctislqdil verba libii hujus, ut
    iiis ejus sutii ad saniiatem gentium, gentilium vide- dignus habeatur reiiiuneralione perpeiua. Sicut
    licet conversoruin si implentur. Christus ei-go red- angelus Joanni, sic Joaniies coinmendal boec suis
    det fruclurii, et "aposiolieorunique successores pest . discipulis. Quasi dicerel : Non propierme oslensa
    eos prsedicando, per liniversuiii niunduin spjrgeiit siint riiilii bsec, sed prb tolius Ecclesioe saltue, et
    fulia, id est prsecepla ipsitis Christi, Vel citra fiu- til vos iriihi crcdaiis. Angelus ergo riiihi lociilus
    vium, id estin hac vita, habea.us lighurn vilJe, sci- esf. .'.'"""''
    licet cofpus ei sanguinem Chrisli in quibus-refici- Vitts. 8.—.El ego Jeannes, qui nihil falsilaiis
    mur, et ullra flumeri, Videlicct in fultiro liabebiuius D I sblec vbbis nuntiare, aurftii vocCs, ei-vi&ilimc per
    ipsum pioeseniem.Yel citra fliiiiien accipiirius teift- figuras iiotata. Et pbstquain audiiseih, ei vidissem,
    pus anle baplismum, per ulira, ijlud qriod fuit post ce.cidi, id esl humiliavi 'me,.'«/'- tidorarem antepe-
    haplismum , ul ostendamus fideles in veieri et iri desvtingeli,qui milii hmc oslciulebai, id esi pro hac
    nova lege salvatos per- Clirisium quod praesignavit ciiusa.
    Mbyses qui duxit filibs Israel iisque ad fluinen Jbr- VERS.9.— Ei dixit milti; vide rie feceris : conser-
    danis, et Jesu Nave qui de fluiiiiiie Jofdanis dtixit vus enini tuus ium, ei fraitum tuofiiih, sciiicelpto-
    cos in lerram prcmissionis. Sequiiur : phelatum, id est prsedicariiium, et ebiutri, scilicel
    YERS3. — Et omne maledictufn non erit amplitis, proedicarilibus bbedieriiiurir, qtii liJe ei bpere ser-
    id est substractio gralise noireritamiilius. lstud esl vanlvefba libri ftujus: Deum adorq, quia ipse so-
    nialedictuin legis : Malediclus qui nou fecerii om- lus est a.dorandus. K .
    nia verba legis (Deui. xxvu). Sed ei sedes Deiet VEHS.10. — El dicil mihi : Nc signqveris, id es(

    (70) Claritis giossa collaleral, mi/t/ senkndum es!, (71) Supple. bic ostendere.
    non vvbis. '>
    415 S. MARTIM LECIONENSIS
    n.esigillayeris., sed.prqpjila qninibus yerbq ptqphp- A Veni; scilicet a.tl noiiliam huj'us-Jibri. Et qui audit,
    tjmjibti hujui, Qujapo.ssct dicj, ,quqd malum esset id e.sl qui inieljigil, non soliiin fidelibus, sed eliam
    prbplietare malls, cqrii gfavius esseiit puniendi, dj- .Onini hbmlni infideli' dicaf ; Veni. El nen lantum
    cinm esi sibi qe ide.6 essei.quiabpnuiii.est-.jremjtus quilibet, sed ille lanlumuentai qui siiit, id est cre-
    etgo ptope esl, in quo omnia di.sculientur, Igitur, dere desidefat. Elrien venial aliqiiis cbacius, sed
    YERS. 11,— Qu» riQcet, noceqi kdlutc': sqilicel post ille iantum qui vult, accipial aquam vitm per hapti-
    oslcnsionem libri ea quse mali jiiferujil, honis \vtr: smum gfaiis, sine prefib videlicet inerilerum , per
    ferant, e( jtjiu»'in sptdibtis ps(, scilicet in prpprla; quod haptismiim ilur ad selernam viiam. Postquam
    iieqnitia, sptde.scql adh.up;el quijusius es(, bomini hcaltis- Juannes coiiimendniionem liujus libri posuil
    iribuens pliis, jusiiiiaritfaciqt, id jest jmpensius irV pef Dcum Palrem, el Filium, el Spirilum sanctum,
    7)uat adhuc :elqui s.qncius est, sqnclificeluf adhuc per angelurii, per sc, et per fideles, quia qnosdam
    sciebat esse in Asia, qui pro suis errofibus fovendis
    ' prq.ficicndqiii melius. Periiiissiyus niodus esi, non
    optaliytis neque imperi-uivus. Soepe enim Deus qm- aliquid adderenl vel demcreni, supponit excommu-
    riipplcns perniiuif Iipihincni prppler peccjita pricterr. .nlcaiioiieiii, dicens : Et cgq Joan;ies.
    ita ruere ad gravipra, Ilqdq et Poniinus per Psal- YERS.18.— Conleslor, id esl cnm teslimcnin Dei
    lnislain : Ndn audivit populus tiiens vocem meqni, 5 PaliisetFilii el Spirilus saiicii dicq omni audienti
    ei lsrael npn inlendit triihi. Ei dimisi eos secunilum yeibtt prqphetia: libri littjus: Si quis qppotueril atl
    dcsideria cprdis eqrum, ibunl in adinveniionibiis suis hwc quop non suiit apponenda, apponet Deus super
    JPsql. Lxx.x), In qua senlsrilia*aperle oslenditur »"//«1)1, iilest ad depressionem. iUius, ptagas scriplas,
    prsecessisse cujpam inqbedierilise per qiiani a Deq scilicef memoralas, in librp isto.
    periiiissi sunl ire in yoluptates suas. El vefe, inqriit, VERS.19,—El si quis diminueril ajiqqid dp verbis
    tempus breye est, quia' '..,.- prpplietiw hnjus, auferel Deus partem ejus de ligno
    YERS.12.— Ecce venio cito, et merc.esmea, id est viiw, \d esi de Cbrislo vitse datore, e/ rfe civitate
    ineorum, tnecum est, in mea videlicel consideralione, sqiiclq, ei de his quw sunl scripia in libro isto. Iloc
    reddere untcuiaue,.uni plus et ajii niinus,.seci(nrfum ego dico, scilicet excqtnmunico, et ille idem Clirislus
    opera «'«.<»•E"lJiene Iioc polefo facere, qiiia . VERS,20. — Dicit qui testimonium perhibel islo-
    YERS,13. — Egq sum Alpha el gmeqa, id est pri- tuijv: iri est niecum excqmmunicat illum quj aliquid
    miis, in qup omuia piiiicipiiim liabuerunl, el novis- niulaverit. Dicit etiain Chrisltis : Amen, sciiicet
    siinus, in (jnp qmnia cqnsunimahunttir, principium yera sunt omnia .supradicta, Venio cilo. Qnasi di-
    scilkct, et finis. _ ccret: Caveie vbhis, quia egb cilo venio judicare
    XERS.14.^ Beali qnUavqhl stolas suqs, corpqra sneculum. Anien, scilicel vernni est quod dico. Fent
    sciicel el viiam in bapiismo et in lacrymis pceni- J)otnine, precamur ad reinunerandum. IIoc omnis
    teulioe, ul sit pqtestqs eprufn in ligno viiw, id esl ut Ecclesia. loquilur in Joanne, oplans ul Christus ve-
    possint edere de ligno vilse, e( per pprtas, scilicet niai ad judiciurii, Unde el quotidie in oralione Do-
    per fidem dqclorum, inltate in civitatem sanciaui miriica posiulal, diceus : Adveniat regnum- tuum
    Jerusalem, qnia hwc potlp Dotnini,. eljtJtsii inirqbun.V (Matih, vi)...
    jjer «am (Ps«/. cxvii). Quia dixerat : Npcens noceal VERS.21.-^Gra(»"a Dpmini nostri jesu Chrisli, id
    qdhuc; sorrfens sofdescal adhqc: ne aliquis naalus cst, remissio peccaioruin sil ctim" omnibus vobis, ab
    ilicerel, cuni sini malus, qiiare me poeniterct, dicit: cqdem Domlnq nostrb Jesu Cbristo, ijui ciiniPalre
    Won solum sunt heati qui majqrem haheni perfeetio- et Spirilu sanclo yivii et regnai Deus per qninia
    rieni; seil eliainiJJi qiii cqiilaiiiinaveruni stolas stias ssccula soeculqruni. Aniett.
    quas ii\ baipiismq acceperuiit, si denuc laveruiil eas, In Jibc Jqcq heatus-Joannes lypum geril priedica-
    et cqs pepcasse poeniieal,' beali erunl. Sed,, Iqruiii, qjui scieiiles li.ominem. nqn pcsse juslificari
    YEJIS.1.5,.— Fqris canes, scilicet oblalranles, et per jegein sqti per gratiam, optal ut eadem gratia
    garfrili, ei venefici; id esl immtindi etbseretici, intpii- I) seriiper cuni, ficcjesia permaneat. Nota quod hic
    4ici, lipmicidw,ido!is servienles, el dmnis qui amtit, bcalus Joaniies a graiia sumpsil iniiium, et in gra-
    audietido, eifaci(, Inveniendq, 1mendacium. liapqsuit icrminum, quia videlicel el prseyenienle
    YERS. 16.'— Ego Jesutmisi angelum meum, id Dei gralia salvamur, el subsequente jusiificamur.
    est nuntiuni, iesitficuri vobis hwc in Ecclesiis. Et . Pignum. est, fratres ch.arissimi, ut oninipolenti
    milii ergb credendum est quia egq Jesus s.uw rarfia;. Dco graliafufli acliqnes in cqinmune persqlvamus,
    sccuiuluin deilatem, id esl siislenlamentum, et ge- cujus gralia nos prsDvenienie, coniitantc, el.siihse-
    nut David secuiiduiri humanilaicm, slella tplendida qrienle, obscuriiales verberum et arcana mysterie-
    el matulina, sciticet magna clarilas annuiiiians rum liujus.veracissim.se revel.aliqnis,secundum qucd
    dicm, id esl futuran} beatiiudinem, per meam resur- a saiiclis Patfibus expbsjia sunl, ad erudilioneni
    rectionem iii niane iactam." ' vestrain descripsiriius;'qualenus Ddem calholicam
    YERS17.:— El spiritus, el sponsa, id est sancla quam in baptismo per palrinos D.eqet sacerdolibus
    Ecclesia , dicunt: Veni; sed spiriius per occiillam Ecclesise coiifessi estis, corde, ore et opere firmam
    inspiralionem^ etEcclcsi.a pcr apertam praDdicalib- leneatis, el, si necesse fuerit, pro Dei amore et
    Bcm cmni liomini qui est cxlra Ecclcslam, dicil: proximi dileclionc advcrsa pali non fngt.ilis. Hor-
    117 EXPOSffiO LJBRl APOCALYPSIS. 418
    ior eliam vosomncsEcclesise fideles, qui Antithiisii A fidei fnndamenium forlissimum a lege et prcplieiis
    lemporavisuricsiis, ut Jesu Cbrislo, DeietT>rg'"is Iiabeqs lestimenirin). Uiide aii apbsiblus Paulus :
    Filio, devota menle adbaerealls, eique puram et in- Nemo potest aliud fundamenlum pOnere pfwler id
    aorruplam fidem exhibeatis, et ncque leniporalium quOd posilum esl, quod estChristus Jestts (1 Cor. m).
    rerum proniissionihus, neque Anlichrisli vel mini- Ipsiim liabeinus in lerra niissimum et feiiissimuni
    sirorura ejus terroribus ab inlegrilate fidei ipsius pastoi-eiii; pef ipsunrcredimus pertingere ad ejus-
    Jesu Clirisli recedatis. Ipse anteomnia soecula incf- deiri Paifis sui perennein et dulcissimam visionem.
    lahiliter nalris esl de Deo Patre, ipse pro redem- lpse estvia recia, verissima veritas, et vita oeierna,
    plione noslra dignatus esl nasci in tempore de Vir- (Jonu. xiv), per quam filii Ecclesice currunt et per-
    gine matre. Coriceplus de Spiriw sancio in uieruni vcniunl ad oeierna praemia.
    Yirgiriis humanilalem riosiram sine peccalo sihi Iterum vos moneo, o pqpuli Chnsiiani, qui vivi
    univit, el secundum ipsam natus, legi obedieris, in corpore eslis invcniendi tempore Anlicliiislii ut
    seipsum quadragesiino nativilalis die ;• divinilus firmiterieneaiis hanc Jesu Christi Dei et hominis
    accensis Iainpadibus, el ol)yiam sibi popuiis laude . fidem conlra ejusdem Aniicbrisii perseculionem ve!
    canlaniibiis, in icmplo proesentavil; magos divina _.fallacem dispntalionem. Nam, ut 'aii healus Pelrus
    inspiratioiiead seipsum adorandum de orieiilis.par- Baposlolus, Non est in tilio aliquo salus. Nec enim
    libus proevia siella perduxil; a facie flcrodis, ter- aliud nomen est sub cwlo datum hominibus, in quo
    reni videlicel fcgis, nqn resisiendo, sed humiliier, opqrteal rios salvos fieri (Act. iv), riisi in Jesu Chri-
    perseculionem declinando, nioiiente arigelo:iri M- sto filio Dei, qui munduhi jedemit hi nianu hostis '
    gyptum descendil; e'iutEcclcsiafti sponsani siiam anliqui. Mirias ergq Ariliclifisli riori, periimesea-
    ab originali peccalo ablueret* qui.peccalum oiiuiinq lis,- nec illius promissioiiibus acquiescatiis, ricc
    nullum habebat, baplizari voluii; el ui ejusdem miraculis fidem alliibiialis, quianon veniei, ul
    Ecclesiae filiis exemplum abslinenlise donaret, qua- mundum rediirial, sed ut genus buiiianum secum
    draginla diebus jejunavil; docens nos' tenlaliones ad iicfditienem perlraTiat. Idco illum Scriptura
    vincere, lenlari pertulii; ipsumque lenlatorem conimcmbrsil filium perdilionis quia suis falsis mi-
    vincens, nos ab ejuspotestateeripuil, prsedicatione raculis el verbis seductoriis multos secuni praecipi-
    sua nos iuiscros sedcnles in teniebris et iiiiibfa .tabil.-in siagnum ignisardeolis, ei ad ullimum ipsc
    moiiis illuminavil (Luc. i IV); passionem secundum inlerficielur spirituali gladio ex utraque pafle.acuto
    humanilalem, non pro se, sed prq buinani genefis quipfocedit ex ore Jesu Cliristi in dexlera Dei Palris
    reparalione sOsiinuity crucem ;riiisericordiier as- „ sedetttis (HThess* ii).UndeIsaiaspropheia, ehiuiie-
    cendit (Luc. xxin), eliri ea, lil bbilus Pastor pro ralis virlulibus ejusdem Filii Dei el Virgiiiis, loqriitur,
    ovibus suis, animam suam posuil (Jotin. xi), qua -diccns : Spiritu labiorum suortim iutetpciit impium
    ad infernuin descendens, porlas coriffegit, ipsuiri - (Isai. n). Revera iinpius et crudelis, qui nec sibi
    huniani gcneris inimicum, scilicel diabolum, in parcil ricc aliis. Cnngrue igilur illum prephetainl-
    profundumjnfcrni ligavit, caplivitaiem, quamidem plum vocavii, quia cum vcnerit, el se elmulios alios
    tolius malilise invenior captivaverat, recaptivavit, secum coridemnahii. De qiio etiani ail apostoius
    inde rediens iertia die cofpiis de monumenlo susci- Paiiius : Cum tevelaius fuetit ille liomopeccati, filius
    lavit, seipsum per quadraginta dies in multis argu- perditiohii, qtii adversalur, e/ exioliiiitt supra ptnne
    nienlis discipulis suis manifesians, quadragesimo quod dicilur, aul qupd coiitttrj iiaul in templp:Dei
    die ccelum asceiidens, eamdeiri quairi ab iiiferis ' ' sedeat psiendens se tatiquam sil Deus (II Theis. 11).
    abslraxefai captivilaieni, in ccelum collocavilj el liecle siquidem homo peccati diciiuf, quia, ril ait
    in dexiera Dei Patris a quo exieral, sedel, unde inagister Anselmus (72), vir sapieris scilicfel et ca-
    eliam in fiiie Jriuhdi Venturus est, ul reddai uni- lliolicus: i In Babylonia exniereifice de irihu Dan
    cuique juxia cpera sua, eijudicei viycs et merlubs, nascetiir, et in mairis ulero diaholico spiriiu feple-
    et sseculuin per ignem (Ephes. iv). .' bitur, ei a maleficis nufrielur; >In tempfo Pei se-
    H
    Vohis teslificor, oEcclesise filii, qui visuri eslis, , dbbiloslendens se lan,qiiam sit Peris, quia aiiliquain
    Anliclirisium vel illius falsos aposlolos, quia hsec Jerusalerii reslaurabit, iii qua se quasi Deiuri cbli
    est vera fides el catliolica, quam nisi iriiegfam jubebit. ;;
    inviolalairique servaverilis, salyi esse non poieriiis. llic igitur, o fidcles Chrisiiani, qui liomo peccati
    lsle igilrir qui sicesi, ul supra diximus, deDeoPatre el perdiiiouis filius dicitur, neqiKiquampre Deo est
    etde Virgine matre sine peccato natus, cum ebdeni celendus, sed binnibus modis-a filiis Ecclesloe abo-
    Patreet Spiritu sanclc unus estetverus Deus.Vcrus. niiiiaiidus et exsecrandus. Sanctitalem simulalii,
    Deus et verus bomo est, sine quo nenio ad Palrein sed emrii delo etfallacia plenus efil. Miracula fa-
    perveriire.pqiesi. DeDeo Patre ante omnia soecufa; clurusest, non vera, scd ab ipso et paire siio dia-
    inefiablliter geuitus, veram accepit in lempore de holo fallaciter invenla. Omni aite magica et saicu-
    Virgine niatre substaniiain, cum qua teriiairi ha- lari scicniia aique incredibili eloijueiitia eruditus
    hetin Tiinitate persdnain. Cbrislus esligituf verse erii, quibusliuinanum jgerias decipibt, sibiqtfe.sub-
    (7-1)Etucid. lib. iu, c. 10.
    "
    149 GUALTERUS DE CASTELLIOx\E
    jugabit. Videle ergo, fralres charissimi, cum reve- A Virginis Filio anchoram spei veslrse repotiile, ad
    lalus fuerii ille horiio peccali, pcrdilionis filius, nc ipsnm gradibus bonorum operum accedite, pro
    illius signis el prodigiis, viriuiibiis inendacissimis ipso, si necesse fnerit, perseculiones, plagas.ver-
    decepli.-cito moveamini a veslro sensu, id est, a bera et cseiera adversa lolerale; ipsum brachiis
    reclo el vero calholicoe fidei slatti. Videle lie ado- veroe fidei el sincefae dilectionis ampleclimini; ad
    relis filium perditionis lbco reiieniptoris. Insani ipsum- ln"dexlera Dei Palris sedentem summa de-
    capilis est el vani filiiim iniqtiilatis adorare, et Je- voiione oculos mentis erigite, ipsum cum Deo Patr3
    sum Cbi isuini, Filium Dei biriiiipoteiuis, conicmnere, el Spiritu sancto in ccelo regnantem Unum 'et ve-
    qui inundum redemit suo preiioso sanguine. Procul rum Deum adoraie, ut cum eleclis ejus in ipsius
    duhio igitnr, si Aniiclirislum- adorayerilis, sive proeseniia sine fine pnssilis regiiare, ipse procstante,
    cliaracterem ipsius in manri, scilicet in operaiione, qui ctitn ccdciri Palreet Spirilu sariclb in Tiiniiaie
    aui in fronte, id est in confessione veslra snscc- perfecia vivil e.l reguai Deus, per omiija ssecula
    peritis, cum eo Deribilis. In Christo itaque Dei el Sieculoriiiii. Ainen.

    AKNOBOlilKlMCCII

    filLTIRM Dl CASTILME

    *
    NOTITIA

    (FABBIC,Biblioik. med. cl inf. Lal.-.-lY,\\<i)

    Magisler .Pliilippus Gualterus de Caslellione, lnsu- B lucem vidit Lngd. 1558, 4°, singtilari et niiido ly-
    laiius (1), prapposilus canonicoruiu Toinaceiisiiim, portiin cbaraciere, qiti propius accerfii ad curretues
    scripsil, Q. Curlii insistens vesligiis, Alexandreidem liileras quibus in scribendo uiimur (3). Veierem
    sive pbemaheroicum de rehiis gesiis Alex-andri Ma- lslandicam versioncm , quaii) edere par.ibal vir pe-
    gni, elegans pro illa sclale, libris x , qiioriim singu- riiissimus illiirnm lilterarum Arnas Magiioeus,ab
    'lornni primoeliiteroe referunl nonien, Giiillermui (2); alio vtro erudilb exspectamus, qui Latinos etitm
    dieavii eniin illos Guillermo II, qni archieplscopus duos codices niss. Iiiijns scriploris in iisnni verlcre
    Reinensis fiiil ab anno 1176 ad 1201. Hoc poenia poierit, quos ex auclione Gudiana naclus ad lauda-
    circa' aunuin 1280, quo lempore scrijisilHcnriciis luni Magnseuni miseram.
    Gandaveusis, irischolis griiininaiicoriiiii laniae digni- Opusciita rhytttmha varia qnoe exslare in bibl.
    latisluit, ul proe iilo veierum poeiarum leclio ne- regis Gallioe codice 5535 noiai Oudinus (4), non
    gligerelur : neque lamen taniiim Giiallero Aianus Ciialteri de Caslellione suiu, sed Gualieri Mapes,
    liisulensis proeslal, ui nisi jiidiciuiu isiud dictasset tle q.no iriTra. lilerri yero Oiiilinus libellos l?es dia-
    illi livor, lioec Gesla ducis Macedutn, convicib (eue- logi scriplos more adversus JudmOssuh Gua.ieri de
    brosi cafminis ritnbrw perslringere riebuissel. Posl. . Casiellioue'rioniiue primus vulgavit ex ms. cod ce
    editionem Argeniineiisem anno 1513, 8°, iios libfos abbatise SsEvodii de Brana, prsemissa eiiam auc:o-
    vuigavii Osvaidus Eck, dicaviique Albeito, coniiti ris oere deseripia iconc; inleropusciila sacra aliqnot
    palaiino Rileni el duci Baviirise , ingolslad. 1541, Galliae el Belgii scripioriiin Lu»d. Bai,, .1692, 8°.
    S», ex officina Alex.andri Veisscnborn. Ilanc edilio- Denique Bernardus Pez lom. li Anecdolonit»,
    neiii cuin variis leciiouibus , ascriplis nianu Clui- C parleu, pag. 51, ex ins. Salisburge.nsi' in' lucein
    stiaiii Daumii TO.}p.urstpvzou,qui hujiis scriploris prolulit Magistri Gallcri, quein liunc Gualterum
    ediiioiiem cogitabal, possidere sb lesiatiir V. C. insiilaiiuni esse silii porsuadel, iracuituiii De $S.
    Clifistoplioriis Augustus ileuriiatinus in Conspeciu Trinitate, Augusise Yiii.lel. 1721, foj. Vide lauda.i
    reip. liiierariw, pag. 65, et ili Actis phildsophorum, Pezii Uiss. isagogicaii) p. xxu.
    parle xv, pag. 571. Deiiique Gualleri A/exflttrfreis •t

    (1) Monostichon apud Henricmn Gandavensem, G.alli ct Moulis Angelorum lypis' coiniuissa esl in
    cap. 20 : eoilein ccenobio S Galli ei « foniiis ejusderii; i ui
    Insula me genuit, rapuii Castellio nomen. in froiile libri iegiiur, curanie Ailianasiq Gugger,
    Sed in brevi viia Gualieri, qriam Alexahdfeidi proc- Sangalltfiisi inonaclio, qui Gu-alieri Opus lioiidiiin
    niisit Sebaslianus Liuck, disliclion legilur huiic in edilitm putabat. «-En libi, inquil, caridide-lector,
    niodum :, opus novum, ut sii aniiquum, iiusquam quod
    , lnsula
    ' me genuit, rapuit Castellio, nomen sciam, cdilum, a miiltis ciipide inspeciumci desi-
    Persirepuil modulis Gallia tota meis. (leialiim , noti niinus anliquiiate quain erudiiione
    (fj) Pagius ad auhriin. 1102, iiuin. XIII. Atexan- venerabile. » EPIT. PATR.
    (5) Gallice, caractetes rfe'cmlit.6.- Exstat (&) lu Vita proetnissa libellis contra Judseos 3t
    dteidos ediiio quarla, Lugdunensi sscculo iniegro lom. II De S E., p. 1668.
    receniior" (16S9, in 12), quse ex duobus mss. S.
    m . -NOTITIA. 422

    NOTITIA ALTERA.

    (OcniN, Comment. dejcriptotibus el scripiisecclesiasticis,\\, 1666.)

    Gu Iterus Insulnnu.s, de Castellione diclus, floruil A iluiiivago doctiit ievocifetatio fatnm.


    ab^imin circiler 1160 usqne--atl an. 1200, vel ujtrii Si siia genlili mendaciq ctiique poelm
    etiam. Cujiis nieiuinil Joannes Sarisheriensis epi- Grandisonanie fuit, licitum poiiipare boatit:
    stola 131, ari Joaiiriem.Gaufridum de Sancto Ed- Si libi, Petre Riga, vitium non esse prilasti
    mundo, iniuiens a serogatum Gualierum, ut regeni Vbere de tegis occullos sugere sensus,
    Anglorum pro S. TliomaCanliiariensi arcliiepiscnpo Quos fads u( levibus verbis elegia canlet
    el niarlyre adirel: Sollicilaveram anlea super Iwc Fotiin factavitiimituineto breviore coarctant,.
    viruin eptimum el suis merilis mihi reverendum M. " Quw potiuspede Mmvioreferenda fuerunl.
    Gualternm de liisnla. etper ipsum alios patfcs, . Cur ego qum novi, proprioquce liimine vidi,
    quoriim fides miln videbaturesse sincerior.El iii.fiiie.:: Noii ausim maghi magnalia scribere regis ?
    Atulio M. Giiaflerum jiirqmerilo arclafi,'_itt neqiie, El in fiiie libri sepliriii indical qiiatilum se Guallcro
    liileras neque niiinlios recipiai exsulaiiiiuin. E*-, in aiie poelica infcriorem agnosceret.
    E iistola 159 : Veritm M. Giiallerum de Insula »»"• Ul qui Guallero le nosli voceminorem,
    ,sit in Angtiam cum lilicris a co.loquio Clitnonensi, Sulem librorum numerus le contparel illi.
    u( lnsulanos snper facta qppellalione prq.mun.irel, et
    pcrtas iransilus facerel diligenlivs observari, el cle- Non defuerunt lamen e velerihusqui Guallcrum
    rum ab obediendosuspenderet,- cum iiiinen fcicta sil stigillarcnt, ci forsilan invideiites gloriam, qiiam
    apiiellaiio, el archiepiscopus -possil facile-inveniri. famse luba sparsam videbant. Nam Alanus de Insti-
    Nec dubiio qitin ptwdiclo Gttaltcro machiiialio ista _ lis, popularis ejus el compairiola , eum vocat Mw-
    displiceal, cutn omnibus p,uw proferunlur adversus "B vium, id est malum poeiam, inslar illius Moevii
    Ecctesiam Dei,qiioiii:nn Doininum timet. Adeuiftdein Yirgiiiani.
    seribil epislola 189- Ex lis igilur paiet Giialterum PriaDti forlunas inionqt illic
    floruisse aiiquanlo posi ineditim sseculixii, ahanno Mmvius, in cwtis audens os p.oqere mitlum :'
    eircuer 1160 usque ad 1200: ncc fuisse Magaio- • Gesta ducis Macedum lenebrosi carminis umbra
    nensem episcopuin, ut aliqui scriburil, cuni liiscc Fingere dutn tenlat, in primo limine fessus
    temporibusJoannes de Moulelauro Ecclesioe Maga- Hwrel, el ignavam querilur lorpescerc musam.
    ionensi. prseesset. Huj'ns facil meniionem Henricus Ejusdem opuscula varia in Rfigia GalliaeBiblio-
    Candavcnsis in libro De scriptoribus ecclesiasticis, tbeca, cod. 5555, nempe Gualieri de Insula opus-'
    cap. 20, pag. 165, Bibiiolbecse ccclesiastic;e An- culum De slatibus mundi: c Missus
    berli Miraei, bis verbis : Guallerus dictus de Casiel- suni in rhyibmicum, vineani, i etc, fol. 56. Ejusdem similia
    lione, Insulis oriundus, unde est ejus iliud Mo- opnscula super stalibus ecclesiasiicarum persona-
    nosiichon .-iiin :. Multiformis hominuin fraus , etc, fol. 36.
    lnsula ine genuii, rapuit Custellio nonien, Conlra ecclesiaslicos prselalos, Fullaxest, elc. fol.
    Scripsit Gesla Alexandri Magni eleganli meiro, qtiii 37. Contra ecclesiasticos juxia visionem Apeca-
    liber in scholis grammaticorum tunttv digniltilis esl! lypsis :'A Tuuro lorrida; etc, fol. 57. Quod papa
    hodie, ul pris ipso veterum poeltirum lectiq negligti- sil summus, et imperator snb ipso : t Tottis htijus
    lur. Exstanl auterii Libri decein Alexaridreidos sivei lemporis ordo, » elc, fol. 40. Contra slaium eccle-
    :De gestis Alexandri MagniA GiiiiUero Caslejlioneiioi. i siw depravalum : < Heliconis rivulo, » etc.fol. 41.
    carmiiie beroico nbri inlelici, ad Guillcliiuifti .llu-- C ( De advenlu Antichristi: i Dum conleinptor, i etc,
    niensem ari.-hieptscbpuiti,anno circitcr 1180, scr;pi;,, fol. 41. Domino papse : « Tanlo viro loculuri,» etc,
    qtri annor1531 Argentprali, et Ingolstadii ac Lug- fol. 42. Scliplaribtis bonisin rediltt suo a cufia Ro-
    dutti amio 1558, lypis eaiti sunl. JJabcninr inss. iui mana : < Membra cohmreiint,.* fol.43. Rliytlimi-
    regia Galliaium bibiiolbcca codd.'5644, 5645. Pro-- jca parapbrasis iiiPsalinuin, Miserere tnei, Deus,etc.
    logus incipil, Moris est usitati, etc. Liber pri- Z>u»tGuallerus mgrotarel, etc. fol. 44. Horuin lamefi
    mus: ^pusculorum (modica.enini suni) magnain paricni
    Primiis Atistotelis iiiibutum neciate sacrv, elc. aiiribuit. Gualtero Mapo, Anglo, Henrici II regis
    Itcmque in hibliblbeca Sancli Geriiiaiii.Paiisieiis's, sacellano, landemque arcbidiacono Oxoniensi,
    codd. oplimoenolae 556 el 537, stcpiusque in Co.l- - Guilleliiius Cavus, ijise Anglus, mliisloria liilerafta
    herlina et Vicioriiia. Iiem inler niss. codd. iiniv. scriptorum ecclesiasiicorum, ad annuni 1210, pag.
    Caniabiigiensis, nuni, 544; in mss".codicibus col- 700 : qua de re videaiitqui mss. codices volvere
    legii SancUSeTriuilaiis, in pa.rle ausirali biblioihe- possiini, ac disquircre ad qneii) isiorum spccient
    cse, serie prinia, codice 5. lnler inss- codicess ainborum Gualierorum, qui eadem selate Uoi-iibam,
    Boillejarioebibliolhecx, num. 1269; in.niss. coilici- ,-. hic iii Belgica Flandria, ille in Anglia. Scripsit
    bus Guilielini Latnli litiera H. codice 6. El ibideniii ctiam Libellos iresconlra Judwos ,.q\ioa vidi inss iu
    nuni. 1515, in inss. codieibiis ejusdelii Jillera K, ', hibiiolheca Branensi, ordinis Pr;eiiionstratensis, in
    codice 89. Denique inler inss. cbdices universilaiiss episcopatu.Suessiouensi, cum aliis iractaiibus con-
    Caiiiahrigieiisis, num. 1346, in inss. codicibuss tra Judacos in unuiii volumcn compaciis. Stint
    collegii S. Benedicii, codice t39, n.-0. Ejusdeniri D ! aulein per formani dialogi inier Gualiertim, qiii
    creditur num. 5 : Artificiiim bene loquendi versu,i, se .Castellionensein appellat, ei Balduinuiri Valein
    cujus inilium : Ecce papm leges, quod rectuis abb tiniienseni, bujus ablialhe Branens s canoiiiciiin,
    aliis Galfrido de Yino salvo tribuiiur Anglo poeite. ;. Gualierb ob canideni palriam cbarissiniiiiii. Illud
    Hujus Gualteri poetse nieminii Guilleluius' Hrito, i, bpusciilum prccuraiile nie, ediluiu in 8»,anncl692,
    iniiio suoe Philippidos libris duodecim conscri- U Lugduni Baiavortiiri, cum aliis soeculi xn opusculis,
    ptse. : apud Peiruin Vander Meerclie. ,
    Geiio ducis Macedumcelebri describete versu, Valerius Andreas in sua Biblioilteca mt. Belgica
    Si lictiil, Gualiere, libi, qttwsota relatu duos Gualicios de lusula cogiioniiiiaios coniiidil,
    413 GUALTERI DE CASTELLIONE. 424
    qt?.osmalc lnquit claruisse circa annos 1255. Altcr A ?• queni Philippum GualifierumCasteiUoiieiihiybiiii,
    criim/amborum annb 1108, facius Magalonensis recleque circa animni 1200 ilprnisse siaiuit; ssecu-
    episcopus, anno 1128, inorfuus est inpercgrinalione. ium IV. Historim universilalit Parisiensis, pag. 740,
    suscepla ad Terram Sanctam, ul recie, iraduiit iii Caialogo illustrium luijiis sseculi Aeadeiiiicoruni,
    fratres Sammaiibaiii iomo JU Gallim Chriitianm, unde mulia habuimus. Aiibeiius Mirseus in scholils
    fol. 567, in episcopis Magalonensibiis ; aller autem suis ad.libellum llenrici Gandaveiisis Z>escriptori-
    floruii ab anno 1160 ad. 1200, ul supra diximiis. bus ecclesiasticis, ubi de duobus Gualieris Insuleii-
    Agunt de hoc Guallero Insulano Joannes Triibe- sibus loquitur; Valcrius Andreas in Bibliotheca
    mius in librb De scriploribtts ecclesiaslicis; Anlo- Belgiia, p- 773, ubi.eiim Philippum Gualtherum de
    nius PosscVinus lomb I Apparalus sacri, pag. mibi Castellione vocal, editionis 1643 , uliimtc, in 4',
    Gerardus Joannes Yossius lib. iu De historicis Lovaiiii.
    - 692;
    Lalinis, parl. n. De liisioticisincetlm wialis, Iilierj?

    TRAGTATUS SIYE DIALOGDS

    MAGISTRI

    GUALTERI f ORNACENSIS
    ET ..-.,-

    BALDUIKi VALENTIANENSIS

    CONTRA JUD^EOS

    (GALLAND., »eterum Pairum Bibliolheca, XIV, 505. —. Gualleri opusculum jam eniderai Oudinus incbJ-
    Icc.tionecui liliilils : Teierum aliquol Gallia: el Belgii scripldrum opuscula sacra nunquam edila, Lug<Ju:ii
    '
    Balav., 1092, iii-8 ..;''

    PROLOGUS.

    Cum iriplicem primoe peidiiionis causam fuisse ]B Sancttts sanclorum, qui ulraque lintim faciens, et
    constileril, avariliaiii scilicei, xsvo3o5Z«v[vananv protbplashiaiis delictum abselveret, et regni cce-
    gloriamj et gulairi, ab his tribus lola |)oslerorum se- lestis intrcituin credentibus apefiret. Cujus niise-
    ries, iiipote cbrfuplb semiiie, peccaiidi siinipsit riccrdise parliceps Ecclesia', sponsuni ad generalcs
    cxordium. Ita til ab ei.s, lanquam euicieiilibus cau- • nupiias venturum exspeclai; Synagbga vero adbuc
    sis, lolius luimance fragilitalis oceasio, velut origi- velaiiicii anle oculos habens, ut Brilbnes Arcturuu),
    naliier pfopaganda prodieiil; ae inbre lynijibse piinuim ipsius prseslolaltir advenlum. Unde proca-
    seinper ad declivia lendeniis, permisso ei lihere cem Judseorum dnriiiam et pervicacem eoruin
    arhilrii freno, ad lioc noslrse captivitaiis catamitas- obsiinaiionerii vehenienier admiror, qiii nescio quo
    devenil, ut bomo ad cujus iniaginem faclus sit nori Dei oceullo judicib, in veteri sua perfidia adeo per-
    recbrdans, idolorum culturse se subderet, ct quod linaces sunl, ut si quis infidelitalem ab eis qnadani
    facCum fueral, cl. non curi) qui feccrat adorarel. qiiasi furcarepelleret, iram lamen usqueincurrerel;
    Qubcirca Diviim sa'rbiter prohofum merita ponde- ac^i eorum inseparabile accidcns infidclilas alibi se-
    rafts, atque fepreJibriim culpas cxaminans, inun- deni non irivenirei.0 igiluf mira dispbnsaiio Condiio-
    danie aquarum diluvib, quod peidendum erai, pcr- ris! O dislricla ultio judiciSj qui sic laheriiaculuiii
    didit; sefvatoque boni tliirurgi'tenbfej nioriuain 'C repulii, sic Isracl priniogcnilum suum exclusit; qui
    carnem, riepafs sincefa tralieretur, recidil, et quod sic qtios ajdilicaverat destruxit, sic qiios plarilave-
    vivnni crai rescivavit. Labenle aulem multe tem- rat evellil! Qui nimiHim novae gratise vefitati non
    porunr cuiriculo, quam plurimi prislinse iniquilatis soliiiH non acquiescunl, verum etiani, quasi planeue
    adipcrii sapientes, inveterata jam irialitia, apostasise felrbgfadi, firiiiairierifo fidei nostrse obviare conau-
    pericuium iiicurreruni; pauci vero in cultu unius tur, ct Chrislicolis objecta ex Pentateuclio aucio-
    Dei perniajriserunt.Ex quibus patriarclise'el pairiar- rilale conlroversaniur.
    cjiarum lilii, radix sancla, populus electus prodie- Super quo eorum. imperilise consulenles, egb
    »;uiil,quihus data cst lcx ad lemjius, donec veniret Gualiefus Tbriiacensis diceceseesbppidb qubd Insula
    425 TRACTATUS COiSTRAJUD^EOS. — LIB. I.
    diciiur : oriundus, el Balduinus VaJcntianensis Ec- A iruuni.Prasterea nieiniui me cum qnodam eerum,
    clesise Branensis canoniciis, libellum in Judieos sub qiiem pro se constitueranl adversum.ine respoiisa-
    dialogo scripsimus, in quo scilicet ex prophelariiin Jeiii et advocaium, nudius leiiius jdisceplnsse .'el ad
    lihris; compilaiis qiiibusdam floribiis, diyc.fsa ilc-; iibc eiim ceegisse .ut ducs .fbiY.Messias, tinum jam
    fensionum geiiera -lexninuis, qnibus linguatri fajsi- veuisse,alteiuin venturiim esse falerctur. 6. Papael
    loquain refrenanius. Ctirii^Cniinriihil aliud feic. pro- Quod novuii) irrisionis genus? Simile esl Iioc.ei
    jiheiarum oracula, quam advenluin Clirisii, passio- quod asseriiur, peccatum scilicel Iraiisgressbris
    nerii,; rcsurreciioneni calegprizeni, quia lanien ali- Adsc posteris suis niliil mali iritulisse, pricter mo-
    qui ininus liqnidc el senigmalice quodaiiunodo fiendi occasionem , .et.quod nulli ob huiic realum
    loquiiiilur, ex eis qusedain aperiissima valicinia ad iiiferbs descenderini, prsecipue de judaisino, ibi
    collegimus, qtiibus, elsi velit illa siibjugalis asiria, dainnandi. B. Hoc et adjunge prcedictis, qiiod se
    coiilralre iioii possil. solos populum Dei glorianiur,esse,.vocalionem geii-
    BALD.Sed pri.iisquam lillcrsc vacemus, ca in qui- lium excludentes. G. Iino ef rcprobaiionem eorum,
    btts a nobis dissonai,-per capiinla (iis!iiiguair.us. ei slqua mese suggesseris parviiati, slyli offlcio
    GDALT.Placci quod dicis; ct' illud quidem prius designabo. B.EiegO in quibusdani pcrsonam Ju-
    poncnditm censeo, quod ipsi Messiam nondum ve- 11dseofum gerens, quse opponi posse video.objiciam.
    nisse, ei, cuiri venerii, non de virgiiie, sed de cor- G. Sapieiiter, iiiqiiani, lecutus es, sed nunc .quod
    rujila iiasciluruiii asseveranl. B. Ita esl, inquam, Instat -.igamus, et prius Jsaise revplvamus oracula,
    ipsunl quoque non De.uin, sed purum liominem fore qtii cseleris evideiiiius Cbristi prccdicavii adveii-
    cunfirmani, nec passuruin, nec lesurreclurum as- tuin.

    -LIBER PRIMUS.

    1. G. Isaias in exbrdib lihri ,'sui cl Judoecruni dicuni, liabenmus. C. Nulius, Balduine, jairi snper-
    obcsecalionem, cl geriiium illuniinaiioucm palenter cst locus hujiisinodi oj)posilioni, si sequenlia dili-
    insiniial, ail eniin: « Filios enutrivi et exaltavi, (C gcnier inlendas. Ait enim idem de eodem . t In die
    ipsi auteni-sprcveiuiil nie (Isa.i, 2). i Sed quia ilia projiciel boino idol.a argenii sui et simulacra
    hoc fam de •geiilibiis qtia.ni de Judseis inteiligi po- auri sui quse fecerat, ul adoraret talpas et yespef-
    tcst, audi qucd sequilur : i Cognovil hos possesso- tiliones (ibid., 20). > -Nonenim in loio orbe tefra-
    rem suutri, el asinus prsessepe dcmini sui, Israel riun •geiis esl adeo expers rationis, quae se rion
    atilein non me cognovit, et populus meiis non intel- iiiciirvei sub jugn unius CrcaiOiis; riiiiiaest quse
    ' idola deos esse
    Jexil (ibiJ;, 3). •»-B. In his quse pbjicere possunl, coftfirmei, nulla csl quse ialpas et
    .-iiun. videb; procede cfgo.. €. Holocausta quoque yesperiiliones adorei. B. Ita cst, iii.quani." G. Quid
    eorum quia non placita sunl Dco, ipse osleiidil, igiluf'lialienl, ul prae aliis' de imus Dei ciiltura
    tilii dicitur":...! Quo inihi. inulliiudineni victiinaruni glorienliir? Ituo habent, ul infelices dicaniur. Scri-
    vcstrariun, dicil Dominus? pJenus siini (ibid., llj.> psit eniin Isaias in persona Doinini Ibquentis :i Pb-
    Etijiiihusdam interpositis quse ad riium sacfificio- . pule inetis, qui beaium le dicun%
    " ipsi le decipiiint
    runi perlinent, sulijungit: < Ne afferaiis ulira sacri- •'•
    (Isa. 111,12). > .
    iicium frusira. lncensum abominalib est mihi, II. B. Qiiieso le, si in lola Veiefis^Insirumenti
    Ncbmeniani et Sabhattim cl alias lcsiivitalcs non pagina reperis, quod eos ul in deiliile^Tfiftiiaieni
    feram.- liiiqui sunt coetus vestri ;'KaIendas veslras D recipianl arguere possit, edissefas. G. Miilia cqiii-
    ei seleniniiates vesiras odivil aninia niea. Facfa siint (leni, sed prius de cseieris ulpole de facilibus' expe-
    inilii inolesta,.laborayi sustiiiens. Cum exielideritis tliii, in line liujiis operis, "quasi de leifenis ad
    riianus veslras, averlani oculos meos a vobis.et coeleslia gradienles, de Triniialeuniiatis pfolixius
    cum lnuliiplicaveriiis oraiionenr, non exaudiam disserenms; liunc aulein pfoposiluiii cxscr|Haniur.
    (ibid.,15,18).» IJ..I11 his cnuiibus, ut video, nihil Sequitiir: « Excoeca cor populi hiijiis, ct aures ejus
    aliud qiiam coruin repulsa intelligi polesl. G. El aggrava, el oculos cjiis claude, iie forte videant
    paulo jiost, reprobationem eor.um evidenter insi- - oculis, et auribus suis audiani, el corde subiniel-
    tibi :iil:,«- Projecisli, Domine, populuin luum, jigant, elcoriveiianiur elsaiiem ebs(/sd. vi,' 10). >
    1111:11,
    -douium Jacob (7sa.ii.; 0). 1 Ei posi pauca ad con- Aggravaluiii esl qiiippe toc ebrtim ct oculi rordis
    versibnein genlium se, iransfert dicclfc : t Elevabi- clau.si, cuni Cbristuin" noiiduni veiiisse ei quojl i!e
    lur Dbniinus sbhis in die illa, :elidola penitus cou- icorrupia nascitiirus silnieiiliuniur.Isaia Uiicenie':
    lererilur (ibid., 17, 18). » B. Quomodo per haac • Ecce virgo cpneipiei in ulero ei paiiet filiiini, et
    Messiam venisse arguas noii videp, cnm nos quoque .vocabilur.iionicii ejus Emmanuel (Isa.wr, &&) *
    ct cruciiixos cl imagines saiiclcrtiiii qtiae ipsi idola Aiilef se habere in Uebrseo dictinl. Ubi eiiim -1103
    '
    PATKOI.. CCIX. 14"
    42? GUALTERl DE CASTELLIONfc
    vjrgb Iegimtis, ibi dicunt se lialipre hanc dictionem A snjicr Jinberii leveiri cf ingfedieiur jEgypluiii, et'
    a/j»fl, fcui .-cquipollei Laline puella, ul alma signw confmbvcbuiiliir siniuiacra jEgypli a facie cjus
    ficet iii sexu seiatciri, riOn pudoris iiiiegriiatem. (ha. xix, 1). >Iterum ait:« Ecce ego miiiamiri
    Pfsediciiiin iiaque stc yersiculum legiinl : Hiniie fundiiinenluni Sioft lapidein : lapidein prebatum,
    ahal.iia htfara vqtieleiebeir (Vejoladib Ben). Ac angiilarem, pfelibsum,in fundamenio fundatum;
    si Laline diceretur : t Ecce piiellaconcipiel. > 0 qui Credidefit, iiori feslinet (Isa. xxviii^ 16). > Et
    riiira inisbrorum vefsulia ! Cum bbria; qna) habcnl, post pauca: « El delebilur leedus veslriim cuiii
    non sbiuiri ribh credurii, sediie credaht, legendo mortc, el paclum veslrum eiini inferno non siahit
    perverlunU.Quam .perversioneni ex facili potes ad- (ibid.-, 18); > et subjicit:"t U.l faciat opus alieiiuiii,
    veriere, si praecedeniia velis ihtelligere. AU eiiirii: opus ej'us (»'6irf.,21). i
    i Pele libi sighum.a Doinino Deo tub in profundiim IV. B. Hx-c enlnia aliquaTitiilumobscure senani,
    infefni, sive in excelsuni supra (Isa., 11).;» Et et tamen, iit recr, objicienda sunl eis. G.Yera,
    post pusiliiini : t Elproplcr libc dabit Dominus inquani, reris. Sed audi quod sequitur:« In die
    ipse vohls signuin : Ecce virgo conCipiel et pariet iila cantabitrir Caiiticum islud ili lerra Juda : Urbs
    lilium (ibid., __&)'.. > 0 lcgisprseyaricalores.' 0 diirse fortitiidinis iioslrae Sion> stilvalor ponctur in ea
    cervicis rebelles! 0 incrednii! Quod signum vohis " murus et antemiirale.Aperile porlas.etingredialuf
    bsferidit, si puella -coiicipii? Qued. prodigiiim de- geiis jusia cuslbdiens vefitalenii et vetus error
    riioiisiraret, si adolesceriiula parturirel, quod fieri abiii {lia.~ xxvi, 1-B). B. Ecce nnnc palam loqui-
    quoiidie videmus? Ybre repulsa«eSyJudsea prsevari- irif.G. Allende sequeulia. Aili «' Deus ipse veniet,
    calrix, a Domino. Sequilur eiiim : « Exspectabb ci salvahil nos, Tunc aperienlur oculi cseconiin, ct
    Domi»um,qui aliscondil facicm suani a domo Jacob aures surdoruin patebtinl (Isa. xxxv, &; 5). > llaec
    (lsa. vni; 17).» Ab eo enim quem Deus non di- -euinijani facla et quofidie fieri videmus. Ciim enim
    ligit, faciem suam abscondit. Quid aulem de genlium Ecclesia de gentibus, verilatem Evangelii oculo
    illumiliaiione cl Cbristi nalivilate ac diviiiitate . cordis: inluila, apostolicse prsedicationi audiitun
    •senserit, audivimus. Ait: » Genlium populiis qui crcdeiido prsebuerii, quse prius cseca erat, quid
    ambulabat in leuebris, vidil lucein magnam , habi- aliud qiiain visuin audilumqiie recepil, quainvis
    iaiiiibus in regione umbrae iuortis, 1ux oiia esi eis pra-dicta quoque. ad miracula Salvaioris rcferri
    (lia. ix, 2)..-i Unde hoc ebntirigal tanquam expo-; possirit? veiiiens cnim in cafhe Redeniplof noster,
    nens, siibjiingil: i ParvuliiS cniiii naluscst nobis, cl surdis audiliiin ct csecis visum reddidii, ci,- qnod
    ifjJiusdatus est nohis, et Vbcabiliif noincn ej'us Admi- n majus esj, inorfuos susciiavit. B. Nihil verius.
    rrabilis,Censiliarius,Deus forlis,Palerfiiluii sseculi, *Y.G. Niinc erioreiii eornni,quo dieiiur iransgrcs-
    P iinceps pacis (iWW.-6). » Quid libi-videlur, Bal- sioneniprolbplasinaiis liiiili |«eiiam iiiliilis;c irifeni.i-
    duine? eritne Deus Messias cum vencril? B. Imo et Jcm, persequfenlesfefellainiis. lsaias enim ait :« Ego
    Dcus est, et. jamvenii, ei eum secundo veiilurum dixi in dimidib dierum meorum: Vadaniadporlasiiife-
    exspecianius.
    "llli; G. Ila f\(lsa. xxxvnivlO)i> B. Ileu riiiscfi, quam bonumiio-
    esi, iiiquam, ct qui hoc rion credunl, bis essel, si vesiraj opinioni vcrifas asseniirel, si ncnio
    merito dispefgentur. Unde sequilur : < Disperdet nostrum ad inferos declinarei! G. Sequiiur : «Dedi
    Dotriiniis ah Israel capul et caudam (ibid:, 14). > spirilumiiieuiri super eum. Judiciurii genlibus pro-
    Qui vero Clirisium plenum Spiritu sancto fuisse feret: non elamabii neque accipiet pCrsoiiarii, ne-
    ncgant, audiant quid sequitur : « Egredielur virga que audielur forisvox ejus (ha. XLii,l-2).> El post
    deradice Jesse, et flos de radice ejus asccndcl, ef pauca : «in veritaie educet judiclum. Non erii iri-
    requiescel super eum.Spiriius Domini, >"olc. (fsa: sfis; licqueiurbulenius, doiiec pdnat in terra j'udi-
    xi, IV.2.) iieiriqiie : < In dieilla eril radix Jesse. ciuin : eliegem ejus insulseexspeciabunt (ibid.,7>,
    Qui slal in signum populoriiin, ipsuni-genles depre- &).> Ei itcrum ; < Servavi te et dedi le in fcedus
    cabuiiluf,eti.'i'ilsepuh-riinicjusgloriosum(t"oirf.,ilO).» 0 pbpuii, in luCem gentium.iit aperires oculbs coecc-
    Ciijiis enim sepulcfuni adco fartibsum;ciij'us jiyraniis ruri), ct ediicercs de conciusione vincinm, de domo
    adeo gloriosa, ut ribstri Redeniploris sepuliura? carceiis sCdeniein in lcnebiis (ibid., 6, 7).> B. lliic
    B. Nu.llius, inquaiii. G. Sequitiir: < Eniiiie Agiiiiai, Oiiiniafere superiusr cxposiia suiil. G. Prbcedanius
    Doriuiie, (loriiinatofem terrae de peira dcserii, iid ergb : «Quse pfiina fueriint, ecce veiieruiil -,iiova
    riiohiem liliie Sion (Isa. x'vii 1). » B. Qiiis est liic quoque ego-adjiciOj-.iiiicquam oriaiiiur audiia vo-
    Agnus.qui de peira deserli pioinitiiitir cmiiielidus? liis, faciain. Caiilale Uoniino caiilicuin nOvum, laus
    G. Quis alius agni nbniine ceiiselrir, qiiam' Agiuis ejus -ab exlreniis terra: (ibid:; 9, itif.t Etposi pusil-
    riosief immaculatus, qui prc iibbis mbrtein siihiii, 1 Juiri: iDitcain csocosin viam quani nescieriint: in
    qui in iEgypiiim a matre dclaiits, ad iiionlem filiae sciiiitas qiras. iguoravcruiil, ambulare eos faeiam
    Sioii cruciligendus asceiidil? De ijuo et sttbdilui: (i/)»(/;;li)).> El exponCns subdit: «Quis caecus, nisi
    i liidie illa inclinabitur honib ad factbreinsuuiii, scrvusmeus.eisurdus.nisi ad quem nuiitios misi?»
    et eculi ejus ad sajiclum Isracl rcspicieiiti el noi.i (itit/., 19.) Ilursiisque pbst pauca : «Eccc ego fa-
    iiicliiiabitiir ad aliaria, qusc fccefiiiil niaiiiis ejiis ciarii nova (Isa. xtiii, l9).i Ei qiia; nova faciunis
    (Isa. xvu,7J. » Itcrum : i Ecce Doniinus ascendet sit, quibusdam inierposiiis exponeiidb subjuiixii:
    429 TRACTATUS CONTRA JUD^EOS. — LIB. I.
    «Rorate, cocli, desuper, et nubes phianl jusium; A pandi manusmeas loia die, ad pnpnlum incredulum.
    aperialur lerra ct germinel Salvaiorem (lsa. XLV, (ibid., 2).» Iiem de cadem : < Et ponam in eis si-
    8).I Tunc enim lerra noslra germinav-it-, liinc fru- gntim, el miitain ex eis qui salyali fiieriiu ad genlcs
    clitm suum ded.il, ciim.caro factum Verhiim Palris in mari, in Africa, :n Lydia tendenies sagiitam, in
    uienim Virginis obumbralione sancli Spiritus im- Iliiliam ei Grscciam , ad insulas longe , ad cos qui
    prsegnavil. Veruiri quid de eo amplius.dieal atidia- n.onaudieruni deineeinonvideruni gloriam nieam.
    inus: <Isie aspergct geiiles niiilias. Supcr Ipsum Et annuntiabtint gloriam nieam genlibus, et addu-
    continebuni reges os suum, quia quibus nori est an- cent onines fratres noslros.de cunclis gcniibus Db-
    iitinttalum , de eo videbiint (Isa.LII,, 13). > Et qiii- niin.o.(ibid., 18,20).» II;cc de Isaia prp posse iiosiro
    busd.im iulerposilis, de passione Salvatpris eviden- siininiaiim cxpressinius, nuncad Jeremiam siyli vc-
    ter ndjiingit: «Verelanguores noslros ipse lulit, et stigiuni cpnyerlamus. . «
    doiorcs noslros ipse porlavil, ctnos pulavinius euin i.;..yi. Jeremias, qui anleqiiani forriiarcliirift, utero
    quasi leprosum et pcfcnssum a Deo et liumiliatuni. ac de vtilva exiret saiiclilicatus esl, passionem Do-
    Ipse aulein v.iilneratus esi propter injqtiiiales no- jiiini Salvaioris, yocalioiiein quoque geruium, ei re-
    slras, aitriius est propler sceler.i nostrit. Disciplina prbbationem Ju.'aisnii evidcnlcr insintial. Ail euiiii:
    pacis noslrse siipcr eum, et livore ejus sanali siimus. C.TIIergo noli orare pro populp hoc, non assumas
    Omnes nbs quasi pves errayimus, et unusquisque pro eis laudem el.oratipr.em, el non obsistas mibi,
    in viam suam declinavil, et Dominus posuit in eo qiiia non exaudiam le (Jer. vu, 16).» Etalibi: «Mil-
    iniqiiiiales onuiiiim noslrun). Oblalus est quin ipse yus.in.coelo cognovit lctnpus suum ;• lurturci hi-.
    . voluii, ef non aperuii ps suum. Sicul.ovis ad pcci-; rundo et ciconia ciislodieruril tenipus advenius sui:.
    sionem duceiur, et siculagnus coram londenle se populus aulem non cpgnovii judicium Doiiiini. Quo-
    obmulescei, cl non apeiie.l ossuum (Isa. LIIJ, -4-7).». modo diciiis : Sapienles nos sumus.et lex Douiini
    Muilos eiiim leginius proplielas snbiisse marlyriumi nobiscuiii esl ? Vere niendacium operatus esfsiylus
    •iiiullos ftiisse reges in Jsrael interfecles; nuJJi tameji,, mendax scribanim. (Jer. vin,?, 8).» Et posl pauca :
    eortim attribiii potest, qnpd dolores noslros porla-, « Derelinquam popiilum meum , et recedam ab cis
    verit, et quod propter scefefa nosira atiriltis fiicrii, (Jer. ix, 2).» B. Hsccomnia nuda sunt, el quod bis
    nisi soli Regi regum, Dep el boinini, de qtio subdi- objici possii, non habeo. G. Sed quid aperfitis eo
    lur : « De angusiia.«I judicio sublalns esl. Genera- qiiOdsubjungiluT?<Ecceego, inquit, cibabo populiim
    tionemejus qnis enaffabii?»(//'»'fl'.,8.) A.csidiceret; isium absynlhio, etpoiuin dabo eis aquarn fellis, et
    Nemo. Iierum : iJiisiificabit ipse justus servos Q. ( dispergani eos ingenlibus, quas non noverunlipsi
    meps mullos'. et iniquitaies eoruni ipse porialiil; elpalres eorum: e.t niittam post eps gladium, donec
    itJeo disjjertiain ej plurimps, et foriiuni dividet spo- cpnsumaiuur, dicit Domiuus exercituum (ibid., 1C-
    lia, pro co quotl Iradiderit in morle aniiiiam suain, 17).» Et ainplius : «Iiiducam siiper eos mala, de
    el ctim sceleraiis repulalus est. El ipse peccaluin qnibus exire nen pnlerunt; el elamabunt ad me, et
    multoriim lulit, el.pro iransgressoribus-pravit, ut non exaudiam (Jer. xi,l\).r Iierum idem de eodem :
    non perircnt (ibid., 11, 12).» B; Hsec omnia adeo. «Tu ergo noli orare pro populo hoc, ei ne assumar
    plana niibi yideniiir, qup.d exposiiione non indigent. pro eolaudem ei oralionem, quia rion exaudiam iu
    G. Quid |)lauiusco quod ail: «Locurtipediun meoruni lempore affliciionis eorum. » B. Siintne aliqna
    glorificabo? » (/«fl- LX, 15.)Ilerum: «Etsuges la.c in his omnibus, quse exposiiione indijjeanl? G.
    genlium, fel mamiilas reguni lactahis ,(ibid., 16).» Neqiiaquam. .
    Elilerum.de passione Clirisii : « Quis est iste qui, VII. B. Verum ad id quoii de ortii novse gratise
    venfi de Edom, tinciis veslibus de Bosra?Isle formp- dixerit, festiiicinus. G. Nibil hoc ipso clarius am-
    susin slola sua, gradicns in mulliludinc forliludinis plecior. Ait ergo : «Ecce diesveniunl, dicit Domi-
    suse (Isa. LXIII). Alille qnasi inlerrogaius respon- nus, et feriam demui Israel ei domui Jtidafoedus
    det: «Egb qui Ipquorjusliiiam, ei prejiiignaibr sriin P noyiiin, non secundiim pacluin quod pepigi cuin pa-
    ad salyandum (Ibid.);. Et subjiciiur quasi vox iu- iribusvesiris in die qua apprehendi manum eorum,
    lerroganlis : «Quare; ergo rubrum csl iiidutiienium ut educerem cos de terra ^gypti; pacium quod ir-
    touin, efveslimcnia lua sicul calcanlium in lcrcu- ritiim fecerunt; sed egp dominatus surn eorum," di-
    lari?» (Ibid.,Z.) Et subiiciicausam: «Tcrcuiar cal- cit Dominus. Sed hoc eril paclum qticd feriam cunj
    cavi soltis, etde gerilibus ncn est vir mecuin; calcavi doiiio Israel: Post dies ilios, dicil Dominus, dabo
    eosln furore niep, el conculcavi eos in.ira niea. El iegem in visceribuseofum, et in corde eorum scri-
    aspersusest sanguis eoruiVisupervestiioenta mea, et bam e m; et ego ero eis in Deum, el ipsi erunt ii-.ibi
    oinuia indunienla mea inquinavi (ibid., 5). «Et quid iii populum. Et non docebii ultra vir proxiniuni, et
    super liocfaclurus sil ostendit, dicens : i Dies ul- vir fratrem suum, dicens : Cpgnbsce Dominum. Om-
    lionis in corde nieo, annus reirihutionis mea? ve- nesieniin cognosceni me a minimo usque ad niaxi-
    wl{ibid., &).) liein de vocatione genlinm : «Quse- niuni, dicit Dominus (Jer. xxxi, 31-3.4).>,Ei alibi :
    sicrunt me qui aute tion iiilcrrog.ibnnt, iiiveneriiiit . «Eccedies veniunl, dicit Dominus, etsuscitabo ver-
    qui iion quasieruiit nie (Isa. LXV,1).» Ituisnmqne: bum boiiuii) quod locuius sum ad domuni Juda. In
    «Ad gentein quse non inyocavit nonicn meum,ex- diebusillis ei in icmppre illo gcrininarefaciam Da-
    435 GUALTERI DE CASTELLIONE 452
    vid gernien jiisiiliae , cl faciel jirdicitiiri et justiiiam A «Hicesl Deus itoster, el non sestin)abituf alius ad
    iii lerra, el hoc esl nomeii quod vocabunt eum : illum. Hic adinvenit omneui viam disciplinse el de-
    Dorriinus justus noslef. Non inieribil de David vir djl illain Jacbb puerbsub, et Israel dilecic sue. Pbst
    qui sedeal su|ier llironuni dbmuslsrael, et de saeer- libc visus est inierris, et cum hominihus cenversa-
    dolibiis el deLevilis non interibit vif ;i faciemea, tns est (Baruch.m, 36).»
    qni bfferai holocausiomala etiiicendat sacrificium, 1\. Hcccde Jereniia pro iriodulb nbslro diximus.
    eicsedalvictimas cunctisdiebus (Jer. xxxm, 14-19).» Nunc ad EzecJiielcm calamuin vcriamus, pauca la-
    Iieni dc eodem : <Si irriium fieripolest |)aclum meuiri men in Ezeciiiele quse asnigmatibtis involuta noii
    Cunidicetpaclum ineumcumiibcle, uiiionsiidieset siinl, invenimus : qnse ideo praHermisinius, quiaper
    jiox in tenipore suo; et pacium ineuiii irriluin esse hsec adliileramJudseos jiosse redargui desperamus.
    poteril ciini David servo mco, ut rion sil ex eo filius Verum qusc nude sonanl, prosequamur. Aii : «Ecce
    qui rCgnel in ilirono ejus, el minislri sacerdotes mei ego ad le, el ipse egb faciam in inedio tui judicia
    {ibid., 20).> B. Per liiec et sirriilia probiiri posse vi- in oculis gentiurii * el facianiin.ic quse iion feci, ct
    delur, aiit de nbbis hoc diclum fuisse; aiil ipscs qnibiis simiiia ultra nbn faciam (Ezecli. v, 8).» B.
    qubd falsum esl, etiam nunc et regerii, el Leviias Quseraiur igiiur ab eis quse suni bsec, quibus similia
    et sacerdeles oflc/enlcs holocausla e£ csedentes vi- B ullra non faciel, veJ fecii, G. Placet. Sequiiurboc
    climas, iiabcre. G. Iia esl, inquam : aliler etiiui qubque posl pauca : «Coniurbaiip super conlurba-
    pfopheta inenliius fuisse videretiir. Non , iuquam , lioneri) veniet, etaiidilus super audilum; el quseivnt
    imo ipsi riieiitlaccsSuiif et pseudodeicolse de quibus de propbeia visionem, ei iex peribii a sicerdote et
    sequilur : « Ecce ego juravi in noniine n:eo magrio consiiiuni a senioribus (Eiecli. vu, 26).» Iierum :
    dicil Dbminus, quia nequaqiiam ultra nomeii ineuni i El reliiiqiiairi. ex eis viros paucos a gladic el fame
    vocabilur ex ore omnis Jtidiei (Jer. xi.iv, 26). »Et el pesiilenlia, ul narrent omnia ssecuia sorum !n
    post pauca : t Eece quos sedifieavi destruo, et quos geriiibus, ad quas ingredienUir (Ezech. xu,'16). > Et
    planlavi egoeveile (Jer.xLV, &).>Rursusque: «Grex jiost jiatica, abjectionem eprum , et genliuni voca-
    perdiliis factus est popiilus meus, paslores eoruni tibiiem evidcnierinsinnai, ul)i dicil: «Etscieniom-
    seduxefurit eos (Jer. i_ , 6).» Ei posl piisilluni :. nia ligna regieiiis, quia"cgo Dbniinus humiliavi li-
    «Omnes qui invenefiint, coniederunl eos; eihos-.es girjiii sublime, et exaliavi lignum humils; el sic-
    eorum dixerunl : « Non peccavimus : '>pro eo quod cavi lignuin viridc, et frend.ere li-jnuni arid-.im feci,
    peccaveruht Dominb/deccri justitiseel exspeclaticni dicil Dominus (Ezcch. xviu, 24).» B. Qusesole, iif.de
    natrum ecruin Donlinb (ibid., 7).'» per baec eos esse abjeclos et gcriles er.alialas aflir-
    Vlli. Quid autem in Threnis Jeremias dc passinne mes, cdissere? G. Quidper ligniin: sublinieet liumv
    Salvaloris, reprobalione qtioqiie Synagogse paienier Ibium, viride prius ei riiodb areficlum, riisi Syn-
    irinuerit, si placei, eicquariiur. B. Ila lamen, ut ea agcgse rep;ilsani iritelligis ? Quseenim prius suhliuiis
    quse ex eis conipilaverimiis, cculc inielligeniise sub» et viridis liiit, luinciii infideliiatij prostralaprorsus
    jecla clarescarit. G- imo,el\qusedam figurale dicta emarcuii; et gens (|uaeprius arida fuit, nunsi.i fiile
    scribere necessarium arbilrof, ulunde grana fideles, Chrisii exalia'a virescil, de qiia -elian: suhjiingiiur :
    inde sibi paleairi lollant iiifideles. Quid est enim «Elponam gloriamnieam in genlibus (Ezecfu xxxix,
    aJiud subpersona deslruclse Jerusalem passiouem 24). Qu« autein in Ezechiele sequunlur, adeo ob-
    Christi ailendere, quam sub palea granum invenire? scura siinl, u'l nec ipsi qtiidein ea ad lilleram intel-
    Ail ergo : «0 vos omiies qui iransiiis per viam, ai- iigaiil, nedum ad figtiram. Hsec aulcm ftdellbus my-
    tfendile el videtb si cst dolor "similis sicul dolor stice iiitclleeta dtilte sapiuni, et manna-spiriluaie
    meus (Thren iv, 8)! > lleni • «Torcular cajcavil pfopinant. Unde a quodam sapiente c-xlesli nectare
    Dominus virgini filiaeJtida (Thren.t; 15).» Et de.ab- delibutaessedielum est: palaiofidei dulce sapit aiel
    jeilione Judseofum : «Repulit Dominus allaresuum, Dei.
    inajedixil saneiificalioni sttse (Thren. u, :7). » Rur- ]L) X. B. Jta esi, inqnain, sed nirnc, si placei, Da-
    sus in persona Doniini : « FactuS suni in derisuni nielis oracula revolvamus. G- Placet; qitis eiiiin ei
    populo meo (Thten. lii, 14).» iiem de Synagoga : advenlurii 'ei passionem Salvatoris ao liquidius ex-
    «Periii flnis meusel spes riiea a Domino (ibid.,JS).> pressii? Ail eiiiin : «Aspiciebani ego in visione rio-
    Aii eiiain : «Dabil pefculieiili se maxiilam, salura- clis, cl ecce ctuii nubibiis coeli qiiasi Filitis boniinis
    , bilur ojiprbbriis (ibid., 30).* Seqnilnrque aperta veniebal, et usqus ad Aniiquuni d.erum pervenit, ct
    eerum repiebaiib, uhi dicilur : iDenigraia estsuper iii conspec.iu c.jus obtulcruni euni, ei^ dedii ei -jio-
    carbenes faciesee.rum (Thren.iy, 8).» Elpesl pauca: tesiiUeni et regiiuiii; et onihes populi, iribus el lin-
    «Nbn addet ulli-a ul inliabilel in eis; facies Domini guse servienici. Polesias ejiis, poies.ias ailerna quse
    ttivisil eos, nbii addet ui respieial eos (ibid., 15, noli .iuferetiir, et regnuiii ejus (jnoij non ccrrum-
    16).» Hbc siquidein satis li.tuiediclum est, sedmullo petiir (Dan.-vii, 10).» Et ileriini-: iRegiium autem
    liqiifdius estquod siihjungitur: «Spirilus oris noslri ei pblestas et iiiagnitudc rcgiii, quod esi sublus omnc
    Clnisius Doiiiinus capmsestitipeccatisnootiis(ibid., cbelum dabilur populo sauclorum Aiiissinii; cujus
    20).» Dequoetiam Baruch, Jeremii» iioiarius, lan- regiium' seinpiiernum est, ei omnes reges servieiii ei
    ijuatii huiic inagisiri sui versiculiini exponensjail: Cl obedienl (Dun vn, 13, 14).» El quibiisdaui iiitcr»
    433 TRACTATUS CONTRA JUDJEOS. — LIB. L
    po ilis addil: <Septuagihla, inquil, hcbdomades ab- A illi secundo eril! » de qtio et subditur:« Odi ac pro-
    breviatse stint super populum luum, et super urbein j'cci festivilales vestras, ac non capiam odorcm
    sanclani tuam, ul consummclur prscvaricatio, ct fi- ccelinim vcstroruin (ibid.,' 21). > El posl pauca:
    nem accipial peccatum, el deleaiur iniquitas, ei.ad- < Venit finis super populum mcum Israel. Ac erii
    ducatiir jiistilia sempiiSrna , ct itnpleaiur visio et iniquitas in die illa, dicit Dominus. Occidet sol in
    prbpheiia, et ungaiur Sanclus sanclorum (Dan. IX, riieridie, el lenebrescere faciam terram in dicbus
    24).» Per lncc, Balduine, aul.de Messia neii esse luiiiiftis, el coiiveiiam fesliyilates vestras, in Itic-
    lira-dieia, aul ipsum cum.veneril Deum fore, neces- luin, et canticum veslrum in planclum (Amos vm,
    sario Moysicolas recipere oporiet. B. Quonain, iti- 8-10). » Ubi eniin sol j°uslilise inortem subiil, soi
    quam, niodo? Cumeniin Deumesse sancuim constei, materialis lucis susc radios suos abscondit. Hxc
    si Messias Sanctus sanclorum sit, aiu ipse Deus eril, Amos.de Christo prsecurril. .,,.'.'
    aut aliquem Deo' sanciiorein esse consiabit. G. XIV. Abdias quoque vocationem genlium eviden-
    Verisiiniliter, ul arbilror, argiunenlaris, atlemle terapefuil: «Quo niodo , iiiquil Dpminus , bibisiis
    quod sequitur : « El post hebdoniades septuaginla supcr monlein sanctum iiieuni, bibcnt omnes gen-
    duas occidetur Cbrislus, et non erii cjus populus, qui tes jngiier, ct in nionte Sipn erii salvatjp, el erit
    eum negaiurus est (ibid., 26).» Sequentia vero si J3 ] saiicius (Abdias, vers. 16, 17),» B. Quomodb isla in
    quis perscrulatur inlerius, coeleslis piena saporis ordine proscqiiimur, sic ordine siligula exponere
    iiiveniel. Sed quia sanclun) dare caiiihiis non de- deberemus. G. Longum essel acdiJTicile, si cuncta.
    bemus (Mailh. vii,. 6), hiicusqiie Danielem legisse veilemus ad pleniim enticleare. Prolixitas enini
    su(IiciatMei ad relractanda libri duodecim prophe- operis plerunique fasiidium general nuribus au-
    taruni vaiicinia, prseparemur. , dientis. Uude quid mysiice seuliai vox propbelan-
    XI. Et quia primiis Qsee legendus occurril, qiiitl tis, rclinqucndum cst diligenliae lectoris. De Jona
    de reprobalione Judseorum ac spolialione inferni aiileni ideo proetermisinius , qnia niliil ad liliefam,
    dixeril, audiauius: < Quia, inquit, ohlila es legem "sonal, quod Judseis opponamus.
    _Dei tui, obliviscar filiorum luorum el ego, secun- * XV. Michaeas vcro ail:« Ecce egrcdielur Domi-
    dum inullitudineni eoruiti, sicut pcccavcrunl niilii, nus de loco sancio suo, et desccndet et calcabit
    gloriam eoriim in ignbminiaii) cbinmulabb.Pecciita super excclsa lerrse (Jlficlt. i,3). > Item,:« Tunc cla-
    populi mei coniedeni (Ose. IV, 7, 8), > Et alibi : niabunl ad Dominui», et non exaudiel eos,' abscon-
    < Venile, revertamur ad Dominum, quia ijise cc- dei faciem suam ab eis (Mich. ui, 4). > Item,:.« lii
    pil et saivahit nos; percuiicf et curabil nos. Vivi- novissimo dieruiu erit mons praeparalus domus
    ficabit nbs posl duos dies, iu die lerlia susciiahit' V Domini in verlice nionliiiin, et su.bliinissiiper omnes
    nos (Ose. vi, 2). > El post pusillum, de passione colies, et fluenl ad eum populi , cf properaburit
    Salvaloris evidenliora subj'ungit: « Ero mors lua, gentes iriulise et dicenl: Venjte, ascendamus ad
    o mors,. morsus luus ero, inferiie (Ose. xiu, 14). » inontem Doiriini et ad domuin Dei Jacob, ct dbcehit
    Momordii eiiim iufernurii, cum eoruiri quos tene- nos vias suas, ei ambulabimus in semiiis ejus :'quia
    bat parlem ab eo cxtorsit, partem. reliquit. de Sion exibit lex, et verbuni Doiriiui de Jerusa-
    XII. Jpel eliam ait: %Ululale, minislri allaris, lem (Mich. iv, 1, 2). > Quse lex est isla, quain ex-
    jngrediniini; cubate iii sacco, niinistri Dei mei, iluram propbela prsedixii, nisi illa"gratise prsecepta,
    quoiiiam 'inleriii de domo Dei vesiri sacrilicium et quse discipuiis in nionte residens apefuil? Sequisur:
    Jibatio (Joel. l, 13). > Iteruin : « Sol et lmia obte- < lii virga perculiciil maxillain Judicis Israeljet ui,
    nebrati sunt, et stellse' relraxcruiu splendorein Betblehem Eplirala,parvulus es inmillibus Judaiek
    stiuin (Joel. ii, 10). > Iiein: < Doininus de Sion ie milii egrediemr qui sit Dominaior in Israel, et
    rtigiei, et de Jerusuleni dabit vocein suam, ac mo- egressus ejus ab inilib, a diebus teternitaiis (Mieli.
    vebuntur cceli ac lerra, ae fons de domo Domint v, 1, 2). > Quid adlioc, charissime, Judseos fespoii-
    egredieiur, ac irrigabii torreniein spinarum (Joel. D \ dere posse pulas? Nunquid de siib Messia dicla fbre
    iu, 16, 18). » arbiirantur? B. Nequaquani possunt, cum enim
    XIII. Amos quoque pastor pvium verum paslo- puruin liomir.ein ipsuni esse faleanlur, quomodo
    rem inoriiuruin prsevidit, de quo ipse ait:. « Super cgressus ejus ab initio, et a. diebiis. seteriuiajis?
    iribus sceleribus lsrael,' ac super qualuor nbn con- G. Oplime, inquani, respondisli. Sequilur : «In die
    vertam etim, pr« eo quod vendidii argcnio juslum, illa longe fiet lex (Mich. vn, 11). >
    ac pauperem pro calceamcnlis (Amos n, 6). » Rtir- XVI. Nahuni quoquedixil: » Eccesuper riiontes
    sus de adveniu Domini: i Postquam hsec fecero sedes evangeliz-aiilis acaniuuuiaiUis pacein.(/Vo/i«m
    Vibi, prseparafe in occursum Dei lui (Amos iv,12).». i, 15).»,
    Sequilur u"e abjectione Synagogse: < Cecidit, non XVH.Habacuc veroluctator fbriisshiius:. « Aspi-
    atljiciel ul rcsurgat virgo Israel. Vae desideranlibus pile, i.nquit, in genlibus, cl videte, et a,dmir.antini, -
    diem Domini, ad quid eamvobis (Amos.y, 1,18) !» et obsiupcscite, quia opus faciuin est in diebus
    Quod lain de secundo advenlu, quam de- primo in- iiostris, quod nemo credel, cum enarrabitur (Ha- j
    lelligi poiest. Vaeenim Synagogae in primoadventu, bac. i, 5).» llem de advenlu Salvatoris: < Appa-
    qitia quein desidcravcrat, iiou cognovit! Unde : <Yse rebii in fincm et non roeniielur; si moram fecerit.,
    433 GUALTERl DE CASTELLIONE . 436
    ex-speetiaemn, quia veniens veniet, etnon lardabit A deni trieairi; ^i nbn, quiescite. Et appeniJertinl mer-
    (Uabac. ii, 5). .» De quo eiiam accipt-poiesl-qiiod cedem meam xxx argeiiteos. El dixil Doniimis ad
    Jiqtiilur: i Spoliabunt le ortines qni reliqui fuerinl nie: Pfojicb illud ad staluariuin, de qubrurii pretio
    depopuljs, propter saiigtiineriihb iiiiiisyeiiiiiquiia- [Viilg. ileebrum pretium quoj apprelialtis sum ab
    tem' lerrae, et civitalis et oninium babilaniiuiii in eis. Et iuli x\x argenieos, el projeciin leinplo ad
    ea (ibid., 8). > Illud auiein quod sequiltir, ciini statuariuni {Zacfi.w, 10-13). » Ilein de passione el
    maxiina devblibne iidetibtis amplexaridum esl, prc Spifitiis saricli adveriiu : « Effundani supei* domum
    eo quod redemptiOiils nostrSe iiiysteria declaiat ;>ait Davht et super. habitaiores Jerusalein sptriium
    enim : < Splendor ejiis ut lux erii, cornua iri ma- gratise et precum, et aspicienl ad me quem con-
    nibiis ejus. Ibi abscbudita est foriitudo ejus, ante lixerunl. El plangenl euiri plancltt, quasi super uni-
    fatiein ejtis ibit mors (Habac- m, &): r llacieuus geniuiiri (Zach. xn, 10). > lieriim ad ideiri conirr-
    yerba Habaeiic. niaiidum: < Quid surit plagse^rslse in medio maniiuiii
    XVIII. Sopbbnias quoque aii: < Adorabuiitomnes tuaruin? El ilicet : His plagatus stini-iii medw
    viritle loco suo, omnes irisulse gonliuiii (Sophon, eofiirotquidiligebaiit me (Zdc/t. xiu, 6).> Sequiitrr:
    ii, il).» Rursiis de reprobatione Judseorum:« Sa- « Percule pastorem , ei dispergentur oves, et-con-
    cerdoies ejiis pblluerur.l sanetum, irijusie egentni ^ vertam riianuin meam ad parvulos (ibid., 7). >
    !ceftXra legem (Soplion.-u\, 4);,» 01 aiibi: « Qua- El alibi: < Egredielur. Dominus el prseljabiiiir con-
    '
    pfopier exspecia irie, dicil Dominus, in die resur- tra ilias geiites ; et slabuni pedes ejtts in die illa
    rectionis mese iii fultirum, qtiia judicium iiieum supermoiiiesbiivarum (ZacA xiv,3,4).» Vocalionem
    esl,, ul' congregeni gentes ei colligam regna qiioque genliuni iiiaiiileste subjungil: <<Eiomnes,
    '(»*«d., 8)."»'; inquit, qui reliqui lueriiit de universis geniibus quse
    ^IX. De que eliam Aggseus ail: « Adhtic unuin venerunt cpntra Jerusalem , asccndenl ab aimo in
    modiciiin, et ego iiiovebo ccelum et terram, el annum, ut adoienl Doiiiiiiiiiii exercituum (ibid.,
    inare ei aridam, ei venict Desideratus ciinclis gen- xvi). » Addii el' qiiiddam quod jam completuni esse
    itibiis, et, repleb.o' dbmurii isia gloria. Meuin cst cognovimiis: aif enim : « lri die illa eril quod super
    argenlum ac lneuin • est auruni, dipil Dominus frcnum equi est, sanctum Dbmino (ibid., 20),» Intei-
    iexercltuum. Major erit gloria dumus islius novis- ligisue qnid dical? -B. luielligb. Legitur cniin Con-
    'siiiise, quariiprimse (Agg. i\, 8-10). > slatitinum lleleiioe filiuni claves , quihus Dbminus
    XX. Zacjiarias quoque: « Lauda, inquil, el Ise- cruci affixiis fuerat, in superiori parte freni, illa
    tare, filia Sion, qiiia ecce egb venio ac babiiabo scilicet quse supercapiil est equi, cousilio niatris ad-
    '•'
    ,in medio lui, ait Doiriinus. El applicabuntur geuies didisse, iil sicSaricto Domini iiiiinilus, in belli
    -.-.. ad Dominum in die. . illa, el crunl milii in discriiiiiiia"pcrgeret ab liosie securus. G. Ita esl,
    i mullae
    pppuliim, el babilabo in medio iui (Zach. u , 10 iiiquaii), riunc ad prcpbsilura redeamus.
    ill). > Iiem, idem super eodem : « Et venicnl po- XXI. Malacbias el gentium fidem et Jtidaismi
    puli iiiulti et gentes rohusise, ad quacreiidiiin ,Do- obcsecalioriem uno concludit versiculo, in persona
    miimm exercituum in Jerusalem, el prsedicandani ' Domini dicens: « Non esi volunlas milii iii vobis,
    [Vulg. deprecandam} faciem Doiriini (Zach. viu, aicil Doiriinus exeratuuni, et munus de niaiiu ve-
    22). > Et post pauca Cbristum in canie veiiieutcni sira nbn suscipiam. Ab oiiu eniin solis usque ad
    iiiluilus, aii: < Exsulia saiis, filia Siou; ji.bila, filia occasum magnuin cstiiomen meum in genlibus , et
    Jcrusalem, ecce rcx luus venii libi justus el salva- in oiiini loco sacrificalur et offcrtur noniini meo ob-
    tor, ipse pauper et ascendens super asinain, et latio miinda, quia inagnuin nomcn nieiiin in genli-
    super pullum filium asinse (Zach. ix, 9). > Et staiim bus(Matacli. i,10, 11).» Et iierumsubdii: < Rex
    subinfert: < Loqueiur pacem genlibus; el potestas niagiius ego, dicit Doiiiinus exerciiuuin , et noirien
    ejus a roari usque ad mare, et a fluminibus .usque meuiii horribile in gentibus (ibid., l&). y Ilein in
    ad terminos tcrrse (ibid., 10). > El cbnycfsus ad j) persbna Douiini loqueiitis: < Sacerdotes, si no-
    euiri dicit: < Tu quoque in sanguine teslamenii liierilis atidire, el si nolueritis ponere. siiper cor,
    lui, emisisti vinctos tuos de tacu,in quo non erat ul -detis gloriam noininl nieb, aii Dpniinus exerci-
    aqiia (ibid., 11). > ln quo nimirum propheta fideles luiim, miitam in.vos egestatem,el maledicam bene-
    innuil quos de lacu inferiorum in saiiguine suo dicliouibus vestris (Malach. u,2).»Et quibiisdam in-
    Cbrislu*seduxit. Sequilur: < El Deus noster super lerpositis adjungil: < Vcs auiera recessisiis de via,
    eos yidebiiur, et exibit ul fulguf, jaciilum ejus et scandalizaslis pluriinos inlege, dicii Doininus.
    (ibid., 14). > Et post hsec vendilum a discijiulo Iiriiuin fecislispaclum meum, propierquod et ego
    Salvaiorem figurat dicens: < Ei liili, inquii, virgam dedi vos contemptibiles, ethumilesin omnibus po-
    nieam, quse vocalur Decus, et abscidi eam ul iiri- pulis (ibid.,8, 9).» Ail etiani: lEcce cgo mitto an-
    • tum facerem fcedus meuin, quod percussi cuiii gelum meum anle faciem tuam, el prseparabit viam
    omnibus populis : et irrilum dcduclnm esi in die luam anie te, ef sialim veniet ad teniplum sancium
    jlla, ei cognoverunt sic pauperes gregis qui custo- luu.ni Dominator, quem vos quseritis; el Augelus
    diunl mibi, quia verbum Domiiii est. El dixi ad lcslamciui, qu»m vos vultis. Ecce venil, dicil Bo-
    eos: Si-bonum cslin oculis veslris, affcrtc merce- niinus (Malacli. iri , 1. » Ilscc auteni oiiiuia com-
    45-J TRACTATUS CONTRA JUD^EOS. — LIB. II.
    plcta esse iiemo fidelium ambigil, cum eo quod A mus. Igilur iiitcrvallo bre.vi; recj-ealioni. yaeaiiies,
    sequilur: « El orielur, inquj.1, vobis Umenlibus enui cui nihil iinprossibile eslsuppliciter implbreT
    iiomen meum.Sol jusiitise,et sanitas in pennis ejus mus, qualenusei ita placerestudeamus.ul.ad ipsum
    (Malach. iv, 2). > '_"'.'• .qiii < via, veritas et vita » est (Joan, xiv, 8), per-
    XXII. Ikec de libro \i\ proplietarum sumpta pauca venireriiereamur, Doroiiuim neslrum Jesuni.ghrir
    exprcssimus, prout ea, Jttdseis obviare posse cov stum, cujiis imperium sine fine permanet hi. sae.c.tif*
    trnpvimus. Nunc autera paulisper pausationi operam sxculbrum. Amf4\.-
    demus, aniequani Moysis Peniatettchum replice-

    LIBER SEGUNDUS,

    I. Ab heri et iiudius.lertiiis.olio, Balduiiifi, vaca- g bile, inquiunt, p Clirisiicolae, ubinap) iiivesilisLjsxiiip.tj


    vhnus, unde vereor ne vifcs ingcnii quas invisibi- per iiiulicrein vila deheal reparari, regiiumque.
    liier nobis diyiria gratia propirial, lorpor longa? diabpli destrui? G.' Id qiiidem niaiiifeste reper.ies,
    qr.ielis excutiai -^ iiilcrmissip eniin laboris plerum- si quscjmcmissa suni, diligcnler atiendas. Ait euiiii
    que causa est hebelaiionis. Cuni igitur argutos el pomimis ad serpeniem :_t. Iniipiciiias ponam inier
    subtiles yiros obl-.uidat otiuni, quid miruni si nobis le et miilieiem, ei seinen liium el seineii illius, ct
    quielis mollities obtujidat ingeiuuni? Amplius, assi- ipsa conleretcapul tuum, el lu insidiaheriscalcaneo
    duiias labbris cuslos sblet esse viriutis. Meniis illitis (ibid., 15J. » Quoeomiiia si quis perscrutctur
    ciiim humanse labilitas plerumque teiiiperatur, durii iiileiilius, el per mulierem finem accepisse pecca-
    soilidludiiie operis corpus afficitiir. Conlingit ila- luin, et per eam callidi serpentis, id est diaboli
    que ul unde yisihi.lis hoino.nosler allerilur, inde iii-" captitnoveritessecojnrUum. Colligenduiu prseteiea
    visibilis liomo quiescens virluiibus augmenieiur. . cx consequeiilihtis qiiiddam est, quod maximeJudaiOr
    Reveiiamur igitur ad iaboretii s|yli,ul addaiurgra- runi superbiam relundil, erconcedciuilius iiliqiiod
    tia nostiae nienli. mysierium iiuuiit. Abralia; namque anleqiiani cir-
    II. Et jirius illud qiiidem evangelicuin libri Gene- curiictdereiur, Dominuni benedixisse ler leginius,
    seos Judaeis objicieiiduin censeo, quod de asserlione C sicut scripium est : « Egredere de terra tua, etde
    Tfiniiatis scribit Moyses, cum de operihus sex dic- cognalione lua ci de domo pairis lui, faciamqiia
    rum loqueretur, bis verbis uiens: < Terra, inquit, le in geniem magnam, et maguincabo nonieii luuin.
    erat inanis et vacua, el lenebrse erant supfer faciem Bencdjcam benedicenlibus libi, et malediciim jna-
    abyssi, et spirilus Dcmitii ferebatur super aqiias ledicentibus libi, atqtie in te benediccntur universai
    (Gen. J, 2). > Secundo quserendijiii esi ab eis, cognaiinnes lerrcc (Gen. XIJI,1, 3). i Dixit etiaiij
    quare secunda dies cl ejus opera benediclione Deus ad Ahrabain, pcstquam divisus esl ab eo Lot:
    cariicrunt, cuni i.n aliis dicat Moyses : < Et vidil tLeva oculos luos et vide, aloco in qup nuuc cs ad
    Deus quod esset bonum (ibid., 10), > in secunda aquilonem el ineridiem, ad oricnlem et ad occiden-
    vero, noh. Terlio eis objice hanc •qiisestionem, cur tem. Oiiiiieni terratn quam conspicis dalio tibi el
    Dcus dixeril: < Faciamus liomineiii ad imaginem et seminiiuo in sempiiernum, faciamque semen tuuin
    siiiiililiidiiiem nosirau) (ibid., 26). > Venun de his sicut pulycrem lerr.e. Si quis lioni.iuuni poteri|
    oinnibiis quse modo prselibando iranscurrimus., in numerai-e pulverein terrae, seinen qiioque luum iiu-
    tractatu De Trinitate latius differemus; nunc autem merare poterit (ibid., 14-iG). »_Et alibi : « liis
    sequentia breviier attingamus. j. transaclis faclus esi sermo Domini ad Abrani per
    lil. Aitendite, o Judsei, quid est quod post ex- visionem, dicens : Noji limere, Abrain, ego p.roie-
    pulsionein proioplasti deparadisp Meyses designai, cior luus sum et m.ercestua magna niniis. Dixilquc
    ubi ail : < Et collocav.i anie paradisum volupialis Abrani: Domine Deus, qiiid dabis niilii? Ego va-
    cherubim, flanuiiineum gladium aique versaiilein, dam absque liberis, el filius procuraloris domiis
    ad cuslodieiiduii) viam ligni vilse (Gen. iu, 24)., -t, mese, isie Damas.cenus Eliespr. M.ihiaulem iibn dc-
    Quid libi videlur? Nonne pertransgressioneiii priini disti scuieii, et ecce vernaculus-nieus, haeres rneiis
    patiis obstrusus fuit adilus paradisi? Sicut enim erit. S.taiimqu.e factus est sermp Domini atl euui
    inortem iransgresspr in posteros propagavit, iia diceiis : Noif erit lii(j bseres tuus, sed qiii egredie-
    omnibus viiae janiiain cjausi.l. Undp neces.se est ut lur de uiero luo, ipsuro habebis liseredein. Ad-
    \el adhuc limeii paradisi faieari,tur obst.iiRium, yej duxiique euro Jbras, et ait : Susjiice coeluin, ei
    illud per passionem Redemploris nobiscum prsedi- nuinera siellas,- si pcles ; et dixil ei : Sic cril se-
    cenl fuisse reseraluro. B. Quia de redeinplioiie no- inen tuum. Credidil Abrani Dee, et rcpiilulum esi
    sira menlioneiii fecisli, iiiiuni niilii modo mcinorise ci ad jusliliam (G«H.xv, 1-7). >
    occurrii, quod ipsi.nobis ffcquciiler objiciuut. Di- 1Y. Liquct igiiur quia aulo ciiciiriieisioiiein Do*
    439 GUALTEItl DE CASTELLIONE 440
    liiinus AbraJise beriedixit^ et non sbltinj Judseos A sceptrtirii de Juda, eTdux de femofe cj'ilSi donec
    quod ipsi aulumanl, verum el Ecclesiam de gen- veniat qni niitlendus. est, cl ipse erit exspectalio
    libus in-semine ejiis, qu: est Chrislus benedicen- gcntium. Ligans ad vineam pullum suum, et ad
    darri esse proniisit. Si enim se duntaxat sub hac he- vitem, o fili mi, asinam suam. Lavabitin vinoslo-
    beriediciieiie comprehendi vblueriiil, quoniodb sic- lam suam, et in sanguine uvse pallium suum. Pul-
    lit pulverefn lerrse semeii Abrahae, el sicui stellas chriores sunt oculi ejus vino, cl dentes ejus lacte
    cceli Deus innumerabile fecit? Nunquani enim a Caiididiores (Gen. XLIX,8,12). >Ex qtiibus necesse
    die reprcinissiniiis usque ad lcmpora Judaicse esljil velipsi sceptrum regni ducemque. in Juda
    dispersienis, quse sub Titb et Vcspasianc facta ess:e (quod minime possuni) osiemianl, vcl eum qui
    describitur, tam numerosus Israel fuit,quiri subcerio lniitendus erat, uitfbnei veriisse concedani. UtqtiiJ
    nuniero comprebendi poluerii, quod eorum qubque igitsir , o Judsei, observatione Sabliati gloriainini,
    lestimonio poleris gpprobare. Regn.ante enim David quoil a principio videlis infraclum ? Ail er.im sic
    rege fortissimo, copiosissimus Israel fuii el pluri- beafus Hieronyir.us iniibro Hebraicarum Quwslio-
    nius, ciijus laiiien per Joab priucfpeiu exercitus num : Arctabimus, inquit, Judseos qtii de oiio Sab-
    sui certus ~ad regcm rclaius esl nunierus. Quia baii glorianlur, quod jain luin in principio. dissolu-
    scriptuiri csl i « Dixil David ad Joab^ principem 2 luiii sil Sabbalum, cuiii Deus' operareiur in Sab-
    cxercitus sui : Perambula ohiiies tiibus Israel a bato, coinplens bpera sua in cc, et benedicens ipsi
    Dan usque ad Cersabee, et numcfa populuin ut diei, quia in ipse uriiversa cunipieveril.
    sciarii nunierum ejus (il Heg. xxiv, 2). » Et post VII. Exodus quOque, qui Hebraice Beelezeinolh
    pauc& addii -: . Et lusiraia universa lerra, aflue- dicilur, ad conrringeuduiii Syriagogse cornu ihulia
    • riiiil post novein meiiscs el x» dics in Jerusaieii). CliriQlicolis iiiinisirat argumenla. Cum enim prse-
    Dedif crgb Jbab iiumerurh descri|Uioiiis iiupuli cipue 'Je legali mandatorun) bbservatione glorien-
    regi, et inventa sunt de Israel ociingema inillia vi- iur, qusereiiduin esl iib eis ari ista observenl, quae
    roruin forliuiu qui cducercnt gladium, et de Juda a Moysc diceiiie jubeiilur : < Peregfinoinolcstus
    «juingenta nuilia pugnalcriini (ibid., 8, 9). > Non non eris. Sex aiiiiis seniinabis lerfaui tuam ei con-
    SbJuni autem Ahraliae, sedet lsaac dictcesuut rcpro- gregabis Truges ejus, auno.auiem scplinio dimiites
    iriissiones a Domii:* dicente : •< Ne descendas iri eain ct rcquiesccre facies, ui comedanl pauperes
    ^Egyptum, sed quiesce in lerfa qiiain dixero libi, pcpuli lui (Exod; xxin, 9-11). t B. Fcrsilanresjion-
    tibi eriirii et semini luo dabo universas regienes debunl se iion hahere agros aut Imjusniodi, uii
    lias; et beiiediceniuriri seriiine tup binnes geiucs adiihpleaii! qua) jubeiilnr. G. Niiriquid non nevisli
    terrse:\Ge«. xxvi, 2-4). » quosdanij verbi graiia, lsaac, etfiatreii) cjus. qui, •
    r V. Sed nefbrte lsmitcliias ncs aut Esau filios, cum babeanl agros aut virieas, lanien Juijusinodi
    ; el r.bn Isracl esse arbilrari debeant, jilacci el ipsa iion bbscrvanl? B. Nbvi. G. Quxreiidum prseierea
    prciniissienis verba qute ad Israel facla esl, rclra-' quid pertenderil illa Dbininl ccmminaiin lcquenlts
    ciarei Quia cum vidisset Jacob scalam etangelcs ad Meysen, pcsiquam adorassent vilulum aureutn,
    ascendenics et descendentes per eiini, vidii Don:i- et dicentis : « Populus durse cervicis es, scmcl as.-
    num dicenlem sihi ; « Ego sum Dominus Abrabani ccndain in mediolui, el dclebo te (Exod. xxxiu,
    patfis tiii; terram in qua dcrmis tibi dabb el se- 5). > Sed quid est, d.icfte, o Judsei, quod sequitur:
    niini lub post ie, erilque germeii tuum siciilpulvis < Loqiiebatur autem Doiiiinns facieadfaciein, skut
    terr*. Diiatabeiis ad orieiucni et occidentem, se- Joqui solet homo ad proxiinum suuin (ibid., II). >
    pienirioiiciri ei meridiem, el benedicenlur in tc el El posl pauca Moyscs ad eunv: < Si Ir.veni, inquil,
    iii seriiine luo ctincise Irihus lerrse (Gen. xxvui, graliam in conspcciii tup, bslende niilu faciem iuani
    13, 14). > Dicantigitur infideles an illa benedictio (ibid., 15). > Si eiiim lcqiiehatur facie &d facie ad
    iti.pleia sit et inquo, a'n adluic restct iinplenda. faciein, qtiare petil; « Qsieiideiiiihi faciem luain ? »
    Sed, ut veruni fateaiiiur, cl parlim jam iinpleia c.U, D Nunquid dicelis: LbquebalurfacieadlaehjiiiDbininus,
    etquoiidie iniplelur,'cii!ii quoiidie credeiilium iiiune- id esi aiigeius ?• Miuime | elesiis, quia ibi scripiuni
    ifus augeatur. Reslal auieni gcneralis iiiiplcnda be- est Adonai qund in;erpretaiuf, Dominus Deus. Qtne
    nedictio, quia, «cuni plcniludo genlium inlraverit, sunl ciiam signa qu;e sc faclurutn Domiiius polii-
    lunc oninis Isracl salvus fiel (Rom. xi, 23), ul sit celur, loquens ad Moysen diccns : i Ego inibo pac-
    Deus cmnia iii omnibus (/ Cor, xv, 28).,« Sed de Hum,-ctuictis yidenlilius signa faciam,'qune nusqnani
    isiisliacienus. visa sunlsuper lerraiii? > (Exod. xxxiv, 10.)
    VI. Nunc auteiii ad fincm Gelieseos iransleranuir, Ylll.-lu Leviiico aislcin, qui Hebraice Vaicra di-
    ubijuxla ordinemnativitatisiiiiicuiqucfiliorunibenc- cilur, oirinia tam in niari -quara in fliuniiiihus qu:e
    dicens Jacob, conversusque ad Jtidain propheiizal, non habent pennul.is el squammas, abominabilia el
    dtccns :-«'Juda, le laudabunl fratres tui, nianus polluta csse inonslranlur. Etde muliere lnensirnata
    lua.iii ccrvicibus ininiicorum tucruni, adorabunt scriptiun cst : < Mulier quse redeuntc mense pati-
    le filii pairis iui. Calulus ieoiifs Juda, ad prsedarii, lur Jluxum saiiguitiis, septem diebus separabiiur.
    fili nii, ascendisli. Hequiescens accnbiiisii ul leo el Omnis qui letigcril eam, inunundus erit usque ad
    qiiasi leseiia. Quis susciiabit eum ? Non aufeieiur vcspcraii), et iri quo donnieiii yel sederit dieb'43
    441 TRACTATUS CONTRA JUD.450S.— LIB. II. 442
    separationis suoe, polluclur. Qni leiigerit iectuni A Uhra non audiam vccem Domini mei, el ignem liimc
    ejus, lavahil vestiiticnia sua, el ipse lolus aqua, maxiiiitim amplius nori videbb, ne mbriar. Ei ast
    immundus eril usque ad vesperum. Omiie vas su- Dominus itiibi : Bene omnia sniil loeiili. Prophelam
    pcr quod sederil illa quisqttis altigerit, lavabit suscilabo eis de medic fialrum tuofurii siinilcni
    vestiinenta sua,.ei loius aqua, pollutus cril usque tui, et ponam vcrba niea in ore ejus, loquelurque
    ad vesperum (Levit. xv, 19-53). » Quae omnia vel ad eos onmia quse prsccepcro ei. Qui auiem verba
    niysiice intelligenda, vel se bonun oniniuui esse ejus quse loquelur in nomine nieo audire noluerii,
    iransgressbres, faieantur necesse esl : < Veste quo- cgo ullor exislam. Propbeta auiem qui arroganiia
    que quse ex duobus tcxla esi, non indueris (Levil. depravalus voltierit loqui in nomine ineo quae ego
    xix, 19). > Haclenus de Leviiico. non pnecepi iili ut diceret, atit ex nomiiie alieno-
    IX. De libre auiem Numeri, qui el»Vajedaber rum deorum, inlerficielur. Qiibd si iaclta cogila-
    Hebraice, hoc -primo ponimiis quod supradlctis lione rcs|)ondcris : Quomodo possum ititciligere
    coricordal, in persona Dominj loqueniis de Moyse Verbuni,-quod non csi loculus Dominus? boc habe-
    ad Aaron el Mariatri sororem ejus : « Ore, inquil, bis signum : Quod in noinine"Domini propiieta ille
    ad os loquor ei et palam, et non per senigmata et proedixeril, el non evenerit,
    - hoc Dominus uon esl lo-
    "R
    figiiras Dominum videi (JVttm. xu, 8). > Si ergo cutiis; sed per iunioreni animi sui propbeta coiifin-
    non per senigiualn et figuras, quoniodo jaiii' cour xcrii.eiidcircononiiinebiseum (Deul. xviu,lS-22). >
    stai: «Nonvidebil ineiioinb eivivei? »(Exod.xxiui, .XI. Qu.-iiiiigiiur occasionem suiin) perdeiidt Mes-
    20). Osiendanl el funbrias per angules pallioruin, siam in his onuiibus invenerunl ? Qtiippe qui nec
    de quibus locttius esl Doniiuus ad Moyseu, dicens ': debs sequi herlabaturalienos, «nec inventuske'sldolus
    « Loquere filiis Israel cl dices ad eos , ut faciant inore ejiis (I Pelr. n, 22), » ctijus ojiera lestiniPriiiim
    sibi iimbrias pcr angulos palliorum, ponenies in perbibebaiil dc eo, ulsi verhis ipsis noii crederent,
    eis vitlas liyaciiiihinas, quas cuin induerini, rccor- operihus sallem credere deberenl. lncireuincisi Crgo
    dahunturomiiium maiidaloruin Doiniui, tiecsequan- corde, iiunquid de vobis diclum cst quod sequitur :
    lur cogitaliones suas, el oculos pef res varias for- . < Circumcidiie igitur pra-puiium cordis veslri, et
    nicantes (iV«m. xv, 58,59). » Propbetia quoque cervicem vcstram, ne iuduretis?» (Deui. x, 16.) Sed
    Dalaam noii esl digna prseicrmilti. Ail enim : < Vt-; ne foriequidam, quod prscdiciuni cstad aliudtrans-
    debc e«m, sed non modo : intuebor cum, sed non ferant, quasi ilcrando subjiingil : « Funiculos in
    prope. Orietur slella ex Jacob et consurget virga de fimbriis,-facies per qiiatuor angulos palfi lui, quo -
    lsrael(iVttHi. xxiv, 17). » Et ppsl pattca subjiingit : ^ ,oj_),efiris'(Z)e«(.xxii, 12). » Efquasi liocad sunimam-
    »Ueu! quisviciurus cst, quando ista faciel Deus?» proiraliens ait : «Xuslodies le ab omni re inala
    (Ibid., 25.) JSec sileniio prsetereundum esi, quod (Detii. xxiii, 9) » ac si dicaiur : Vis rit hrevi epilogo
    iilhe Salphaad de tribu Joseph dixerunt Moysi: quoe libi facicnda siuil colligam ? Atidi : « Cuslodies
    « Paier nosier morluus est in deserlo, nec fuit-in le ab omni re, niala. > Seqnilur : « Habebis locum
    sediiione quse concilala est conlra Doniiiiuin sub extra. casi.ra ad qucm egreiliafis ad requisila na-
    Core, sed in peccaio suo nioriuus esl (JYttm. xxvu, luroc, gereus paxillum in balteo,; cumqiie sederis,
    Z). » Dicanl igitur Judsei cum supefius jusius fuisse fodies per cireuiluni, el cgesia hunio operies, qup
    describatur, in quo peccaionioriuiis esi, nisi in pec- relevalus es (ibid.., 12-14). »
    calo originali ? XII."B.'Forsilan quia in lerra non stia sunl, id-
    X. llinc auleiii Deulerononiium, quod ipsi Elle circo hoec non esse ebservanda resjipftdejiunt. G*.
    hadebarerim vocani, cbnsulaiiius, ex quc pHecipue sp Quia exibrres et peregfini suiit, idecne biec ct alia
    habere dicunt qucd Salvalbfcui noslrnin Jesum, se pbsse transgredi autuiiiabunl? Inde esl quoj a
    lege coacli, merilo inlerimefc debuerini. Auctori- nobis debila cum tisuris exigunl, cuniin pra2ce<.Ieii-
    taiem igilur ex qua lioc cenlfaluini in mediuiii libtis diclum sit:« Nen fenerabis fratri tuo, sed
    proferamus, ul uiide triumpbasse videnlur, inde 0 alieno (Deut.xxui, 19). » El in boc voluniine dica-
    vicii fuisse coniprobenlur. Sunt auleni duo capilula -iur: « Ei vos crgo amaie peregrinos, quia el ipsi
    quibusiiiniluntur, quoniin hoc csl priinuin :.< Si fuisiis advenoe in lerra j-Egypti (Deul. x, 19). Qiic-
    surrexerit in inedio lui.prophetes, autquiDeum onW naii) inodb bsecsolvunt? Cuirieniineniiics proepuiium
    nium vidisse se dical,.et praidixerit signum alque habeiiles secundiiin eos peregrini sint el alieiii,
    jiorientum el evenerit quod locuius esi, etdixerit qucnibdb amare dieuiilur, a quibus fenus el rapinas
    libi: Eaiiius ei sequamur deos alienos, cl seryia- yielenter exterquenl? Proetcriiiius nioilo quod ipsi
    niiis eis : nen audies verba prQphetuc illius aut re.s quaslibet furlo sublaias quia, viii prclio cbinpa-
    sbmnialoris (Deut. xiu, 1-3). > Etpaulo post: <Pro- raiilur a furibus.enuint. Sed quidplura? « A frucli-
    pheta autem ille auificlor somnioruin, interficieiur bus eoruni ccgnbscelis-eos (Matth. vii,;i6). »
    (ibid., 5). » Uoc esl piinium. Ecce secunduiii capi- XIII. Sequilur quoque illud gloriostiin Dominicai
    tuhim : < Proplietam de genle lua el de^fraliibus passibiiis arguiiientum, qued quia fiden) npn adhi-
    luis sicut me suscilabil libi Doi»u"us Deus tuus, bet, penitus igiioranl : < El eril, inquit, vila lua
    jpsum aiidies, ut petisli a Domino Deo luo iit Ilo- qiiasi pendens anie te, liinebis iiocie et die, et nou
    icb, qiiando coucio congfegata cst alque dixisti: crcdes vilsu ttue (Deiti. xxviii, CG).» Quid liecEvan-
    4i3 .--.". GUALTERKDEGASTELLIONE; 4*4
    gelio claiius? Qiiid hac pToplielia diilehis? Salvaior,; A xxiiii,1-!,2).-.» Viiiesiie qiiomodo Ifibiis verliis lolairi
    jiOStei, via, verilas efvila, quflc efaf lux iiomiiuiiii cbiripiexus«siTriiiitraicii)?«S|iiiiiiis Dbmiiii de Chri-
    snte oculos Jiidoeoruiii, in ligno criicis pepeiidil; el slo:Dei ;rJscob. » B. i-Vere lociis isle saiicliis esi, ej
    tiinen infelix Synagoga vitse srise pendenii nbii cre- thbriiiinestrioshic essis{Mjilili.xvu, 4.) (Ge/t.2§,l7).»
    diditi Moyses qiioqrie in henedielionibiis filioruin ; : XV. :G>Est et alijul super quo arclabinuis Ju-
    Isfael, lalia propohil oenigmala, qticc''Salvaloris dscos, qui nobis iiiiagincs sancioruni objiciunt di-
    tiruini gentiuriique vbcaiionem prOiriiitere videntur. cet.iies idbloJairas Cluisiianos. Si enim in hjs re-
    Ail enf.» : « Dbiriiiius d,e Sina venil, et de Seir or- dargtieiidl suiiius, quare Moyses scrpeniem spneuni
    lus est nebis, apiwruil de nibnte Pharan, et ctiin iii; deserlo, et Salonioii iii:sedificalione templi xii
    co sancloruin millia; i:i dexlera ejusigsiea lex, dir boves coelcraque ejiisriibdi fecissc inyeniuiilur? In
    lexii populos, oriJiies sa-iictt in iiianu ejus suni lege ijuijipe prbhibilum erat : i Non facies tijBJscui-
    (Deut. xxxui,. 2, 5). > Haclenus de Penlaleucho piile, iiequc otiinem simiJiludinem quoe.est in coalo
    Moysi qiisestibnes ertitas, quibiiS Judoebrurii vcrsrit'» desiipcreiin lerraileersuin, neccorum quoe sunt
    .v>1 neqiiiiiarCfellaiur, vilandi cansa fasiidi'",legissc iri aqiiis sub lerra. :(Exod. xx, &). » Quid esl ergo
    • stifiicial. IdcirCb aulem ii.brum Jcsti Nave, qtiei» qubd prpliihelcDoiniiiusper scrvum : < Ncn facies
    'Judsei Josue Jelwsiia vocanl, et Sphetim, id est B sculptile, » eipostea^prsecipii ei ut f.iciai s,erpentem
    judicum, pfscterinisiinus, qtiia in eis pauca qiiocJu- ex sere? Noit ergo, o iniseri, prohibemur.sciiljililia
    «lirorum corn.u fi,angaiit, |<ixla lilterarii esse conspe- facere, sed fticcre et adorare, Uiide sialitn subjun-
    ximus. De csctero si placei,'Malachim, idesl Regtiin, xit : «Npn: adprabis ea, neque coles (ibid., 5). >
    d ligeriler volumiria perscruienmr, si forle in serie Posset auiem forlassis quispiam in Regum voltimi-
    rei gesiae paneni subcinericium quo paslus esl Elias", nibus el iilia bujusmodi inveriire, quibus Judaicam
    invcnire possimus valerel perfidianiiiiiprejjare, sed qnia liber Psalmo-
    XIV. Nunc ergo primum iiiquiraiiius quid sihi rum iuqubpriucipue nosiri prnjiositi iuleulio inva-
    vciil versus in cantico aiiimse diccniis : < Domiuus iescil, Salonibiiis quoque cbdices rion sutil expia-
    jiulicabjt iin.es,,el dabil imperium regi. suo, et sub- nandi. ifjum prolixitas opefis maier' soleal esse fa-
    Jitiiabit cornti CJiristi sui ? » (I Reg, \\_,x.) Nonduiii Slidii, Miilachim^ breviter ifanscuriisse sufTi.iai.
    eriil rex iii I.srael, quid esl ergo : « Dabil imperiiim Niiiic aulem Psalinistam, qujd de resiauraliciic lui-
    regi suo? > B. De illb nlmirum. fege Ibquilur,. qaii iriaui: geriefis prsedixeril, audianitis,
    « <iiiii essei in aecubitu suo,narilus » spousoe* dedit XVI. Aitautem iii securido psalmo.: < Asiilcrunl
    oiloreift suum (Ctiiil. u, II). » G.^Bcnedieiiisserino reges teii-oe ei pririeijies convbiieriini; iu uiiuin ail
    ofis, fralfum cliaiissinie, qiiia bene rcspondisti.: " yerstis Dbniiiiurii et^dvefsus Chfisiu.in ejus. > licin ;
    ljise eiiifti estrexcl.saccrJos securidum ordineiil < Doiiiiiiusilixii adirie: Filius meus es tu, egohodie
    Hcleliisedecli.de qub eiiatit subdiitrr : i«Susciiabb gehujie. ».B. Quid'^esi, quoesb, «llodie gepui le? »
    SCiiicn luiini pbsl ie, quod.egrcdieiur de ulere iuo, G. A ibliet; lanise lfiempriie viris cxposita sunl Psal-
    el (irmabo regnum cjus. Ipse ocdificubil doinuin np- niislic oracttla, qtibd nosira explanatione non indi-
    niiiii meoj ct siabiliam ibromtm regui ejus usqne genl. .VeruriiLquoilah ipsis. accepimus, no» eril in-
    in selripiiernunu Egb erb illi iii pairem, et ipse erif coiriiicteiisl enafrare. Quid est ergo ajiud: < Hodie
    liiiiii iii filiutii (11 Beg. yii, 12S14),;> Non eriimbbc genrii.le,.,»; quaiii seieflialiier yel ab oeiemo? vu :
    de Saloiiioiie pbiest accipi; si eiiiiu tlironus ejjistis- * ExsUrge, Domifte Dfeus,iu prseceptpquod riianda-
    que In scmpiiernumgnxla liuerariisiabilieiidus eraf, sji i'Slriiigpga pbpulbrtttn cjfcunidabil le. Et propler
    psteiidant, qusesoviiunc .aliquem dpdoino David iii' ltociii.alliiiri ^rpgEedere., »;Et ix : < Coiiverianlur
    thiOiio regiti setleiiicui. Pfocterea: ilicant;: obsccro, peccaiores iri iiifefriiijn, ijiriiies genies/jiiae ohliyi-
    quid;esl qupd post yerba Natlian propbetse, ingresT scuiiiur.Deuriii »?Si per ijilcfnui)), iaciim vel an-
    siis David cofain Dominoiiit: <:Qiiis ego suni, Do- tnim sepuicriutipsi: meriliunlur, vcHeiinieil.gi,.
    niine Dens, qtiia ailduxisii; ineiriicusque? Sed el] D qtiare peccalbresiri i.ilfernum converleiidos oplaret ?
    Jibc jiaruiii visiiin eslin cpnspeclu luo, Domiiie Deus cuni ijliic leridat uniyeisa caro. El iteruiii: < Con-
    iiieus, nisi loqueferis de Kdcinpscrvj lui in longi.iir- slilue,.Dominej legislaiorem super cos.» xv: « Non.
    quiim? Ista enlin csf lex Adani (ibid., 18, 19). > dcrelinqiieS) ariiriiani lneani in inferno, ncc dabis
    Qiiidesi, qiioesb,isia Jcx Adaiii? Esl atitem hic sen- Saiicluin luuril yidere corruptionem, > super quo in
    sus : Ideo de donio siuvi lui in 'longinijuuin loqueris, Aeiibusapostolortim Jafius drspulalum esl. liixvm :.
    quia de semihe ejus Filiuin luum iiicarnari cbnsti- < Ei ipse; laHqualii sponsus procederis de tbiala.nio
    tuis. Quare? Isla eiiiin esllex Adam, ui < sicul om- suo. » Jif xxi : < Foderuni inanus meas el pedes
    ncs iri Adam nioriunlur, ila el oiinies in Chrislo liicbs.-dinumerayerunl oniiiia ossa mea. t In XLVI:
    vivificentur (/ Cor. xv, 22). > Non eniin.ipse loque- < Asceiidit Deus in jubilatione, et Dominus in voce
    nalur, sed Spiritiis sanctus super euiii, ut sequeris lubse. t-l»jxLyiil: <Sicul oves in inferno positisuni,
    declarat hisioria diceris : < Dixii David fiiius Isai: iriprs depascei,;eos. » In eodem; < Yerumlamen
    Dixit vir, cui corisiituiuni est de Christo Dei Jacob, Dgus rediinet aiiimaiii tuam de riidnu iiifenii, cinii
    e^regius psahes Israel, Si>iritiisvDomiiii Ibcnius cst acCepefit ine^:> Jii tiv,: «Yeftiai inors super illos,
    per nic, ct scrnio ejiis pcr liiiguaiii mearii (7/ Bef: cl dcsceridani in iufernuin viven.les. > Iiitx ; < Dics.
    4*5 TRACTATUS CONTRA JUDJEOS. — LIB. II. 446
    sttper dies regis adjicies, annes ej"ususquc in diem A mam sriam de mariu inferi.» Nunquid IioC locb di-
    generaiioitis el gencrationisi.» Qubd si de alioquam cent infeii nomine lacum lelluris vcl antruni sigiii-
    de Chrisio Jesu,. rege Deo, iiiieiiigere prsesumant, ficari? Sed uunquid anima telluris spectl coarclari
    qtiomodo constat qiiod sequitur:«Permanet in seler- dicelur, ciim ipsa sit spiritus? In cvm quoque, id
    Btun in conspectu Dei, misericordiamet verilalein • esl, < Deus, laudem meam ne tacueris, > quseren-
    ejus qui requirei? »In LXVJI: « Ascendlsli in altiim, diim csl ab eis, cni scilicet maledicliones irroget.
    cepisli capliyiiaiem, > In LXVIII: « Nou eruliescani, XVIll.Sequitiircix :« Dixii DomiiiusDoiiiinomco,»
    qui exspeeianl le, Doinine.» Dicens quot exspecta- super quo saiis in Evangelio cuiri adversariis veri-
    licnes; «Exsjieclansexspectavi Dominum : Exspecta taiis Veritas disputavii. Non soluiri autein iste, sed
    Dominum, viriliter age; Exsjieciabam euni qui sal- el binnes ejtisdein psalmi versiculi ccelesiis pluvise
    vum,me fecii; Exspectabo Dominum Salvaloreni stillieidiis irrigali sunl: < Tecum piincipium,'in die
    jneiim. » Putasne durabo, videbo? < Exspecta, re- viriulis luse,» elc. Itern , < Tu es Sacerdos in seier-
    •xspecta ; exspecla, reexspecta (lsa. xxvui, 10). > nun),» non secunduni ordinem sacerdoliiin carnali-
    lu eodem : « Dederunt in escam meani fel, el iu sili ler inimolanliuni, sed < secundum ordiriem Melclii-
    mea poiaveruiii me aceio. Obscureniur oculi eorum sedech, > qui iri myslcrium vivilici corporis el san-
    ne videant, el dorsum eorum semper hicurya,. > ln B guinis tui, Ahrabse fideli tuo paneni ei vinum legiuir
    LXXI: < Descemlei sicul pluvia in vellus.Reges oblulisse. lii cx : < Redeniptioiicm misii Domiinis
    Tbarsis et insulse muriera eJTerent. Ex usuri= eiitii- populo suo, mandavit in seternuin lestaiiieiilimi
    quiiate redimel auimas eorum. El vivei et dabitur sniim. > In cxi : < Exoiium est in lenebris lumen
    ei de auro Arabioe. > -*./ reciis. > In cxvu: < Lapidem queni repfobavefiint
    XVII. Sed ne ipsi de suo Messia diclum fore ar- aedi/icantes, hic factus est in caput angulj. > Umim
    bitrcniur, cutu eum purunf homiiiem dicanl fiilti- porro in sequenlibus esl, unde mihi vellem ratio-
    ruin, iieniinemqne praeter Deum adoraiidiim esse nem reddereiis; cum enitn lege nalurali fungcreiiir,
    (quod verum esl) afliniienl, subjniixil ei ail: « Lt legis eliam scriptoe arciaretur maud;>lis, quare lam
    adorabuni de ipso semper. > Et iteruin : < Anle so- solliciius aliani sibi legrin cousliluii dicens : <Le-
    lem permanet npinen ejus. > Yidesne quanfa iplius gein pone inihi, Doniine, viam justificalionum tua-
    Jiujus psalmi series coeleslis rore balsaini sil re- rum? (Psal. cxvm, 55.) > Quod idcircb egregiuiil
    ferla? Iu LXXIX: « Exciia poleiiliain el veni, utsal- Psaliem Israel dixisse crcdideriin, qnia ex operibus
    vos facias nos; Deus vii tuiuin, converie nos, ct lcgis, juxla Aposlolum. neininem juslificari ppsse
    osteude faciem luam, et salvi eriinus. > Ac si aperle yideret (Rom. 111, 20); idcoque iegem sibi poni ili
    tlicai: Si vis nos salvos liefl, ostcnde faciein iuam, qua, prsevenientc gralia, jiistificarciur, siudiosus
    id esl figuram subslantise. luoe per assumplipnem prarcl. Haec de Psalmis succincie persiriiixiinus, in
    carnis osiende visibilem, el salvi eriiuus. > Ineo- quibus qiiiedam expoucre nova, sed non incredibi-
    dem secundo ; < Ostende faciem luaiii, et salvi eri- lia, Spirilusanclo docente, noiavimus.-Si quisaulein
    iiius. > In qua lerna rcpetiiioue nibil aliud signifi- iiicredibile reputel, quod per os peccalbris Spiritus
    canduni esl quam id : < Qui yidct me, videl ef Pa- sanclus lnquitur, illud secum nienie perlraclet, quia
    irem (Joan. xiv, 9);» etqui Palreni ei Filium, ab poela el Ciimana vaies el Caiplias propheiaveiunt.
    uiroque proiedeniein Paracletum yidet. B. * Fidelis Sed hoecliaclenus. Ntinc aiiiem Malloth, id est Pa-
    sermo ct oiuni accepliune dignus (J Tint. i, 15). > rabolas Saloinouis corisequenier.aliingairius, ubi et
    G, In Lxx.xviii : < lienediciicnes dabil legislatbr, infernmn esse quod quidam abiuiunt Judaeoruin, et
    ib.uiil de virtuie in virtuteni,;Videbilur,Deus,debruin ncminein tunc temporis ab origiiiali peccalo abso-
    in Sion.» 0 generatip perversa, et infideles fiiiff ltiiuni esse, monslrabimus. lnpriinis quoqne verba
    Uodic vos legifer vesier Moyses cprnuto feriel syl- Sapientiw, qnse Chrislus esl, ponere congruum
    logismo; uiram eniui parlem elegcrilis, sequetur esse duximus, ut quo in illum sensu ea censeant cx-
    vos confusio. Cuni eniui dicat Moyses in peispiia D ponenda, ab eis saliero inquirarous.
    Domiui: <Non videbit nie bomo (Exod, xxxiu, 20); > XIX. Ait ergo : < Dominus possedit me in uiiiio
    ct Psalmisia: < Yidehitur. Deus deoruin in Sioii, >al- viaruin suaruin, aiilequam quidquam faceret a priii-
    terum eorum menliri necesse esl. lmo vos nienda- cipib. Ab selerno •ordinala sum (Prov. viu, 22).»
    ces, quia ex patre diabolo estis, el paler veslcr Ei miiltis ad id perlineniibus interposilis subjuiixii;
    mendax est. Ponile, miseri, ponite lignum in Ma-. «Etdelicioe niea:essecuin filiisboniinum(ibid., 51).»
    rath utdulcerentur aqusc, ei videbilis Deum deoiuui Siergo deliciajClirisli Doinini essecum filiis:hcmi-
    in Sion. Iri LXXXIV : « Yerilas de lerra orla est, et nuin,« usquequo gravi corde, > in ipsuui i.filii ho,-
    juslilia de ccelo jirospexil. >ln LXXXVJ : < Nunquid niiiium,» noii filii Dei, Moysicolse,< utquid diligilis
    Sion dicet: Honio, et bonib naius est in ea, el ipse variilaleiu » secianles carnalia ,'egis, <et qinciitis
    fundavil eam Aliisshnus? > ln LXXXVIU . < Ipse in- nieiidaciuin (Psal. iv, 5) > 1 abneganies euin queni
    vocavit me, Paler meus es lu;» et omnes fere ver- iex el propheioe venturum prsedixeruni? llcruin :
    sus islius psalmi, Cbristi Dei redolent incaruaiio- <Infernus et perditio coram Domino, quanlo magis
    nem et csetera ejus mysleiia. lu eodem : < Quis est corda filiorum liominum ? » (Prov. xv, 11.) Item de
    lionib qui vivet ei non videbil morleiii ? ci uct ani- eodeni: <Se*i«ilaviioe super erudilum, ut decliuel
    447 GUALTERI DE dASTELLIONE
    de inferno in die novissimo (ibid.. 24). > llerum : Adebebit? Ahsit- a nobis id opinari, qui in illuin
    <Infernus el.perdiiio nori replebuiitur (Ptov. xxvu, cfedimus de qtib subdilur : « lu sernioue, iuquil,
    20). > Iteiii iii eodein : < Tria Sunt. insaiiabilia et ejus siluit venltis, cogitaiione stia placavil abyssiun,
    qnarliim quod nunquain dicil: SulTieil: infernus et el plantnvii illum [in illa} (Dominus Jesus) insuias
    os vulvse, et terra qtia? non salialur aqua. Ignis (Eccli. xxiu . 25). »
    vero nunquam dicil : Suflicit (Ptov. xxx, 15, XXII. Qiieui quia non credunt, merilo quoque
    16). > Liquel ergo ex prnemissis quia infernus de illis Purtitipoinenoii liber scribit, diceus:« Trans-
    locus est pcenarmn, ad queni declinabani quolquot ibuni auiem inulli dies in Jsrael absque Deo vero,
    snh lege a vila dccedebant. Quotquol enini riasce- et absque sacerdoie, doelore, et absque lege (II Par.
    hanlur, origiiialilcr peccalo lenebantur, uiide in 'xv, 5). > Super quo Jonga posset dispuialio pro"
    eodem scriptuni csl: i Quis poiest dicere: Miiiidtim tciidi, si.noslri suppel>'rei vigor ingenii.
    esicor nieuni,piirussuma peccalo?»(Prov. xx,9.)F.st XXIII. Sed quia nosiri proposiii erai ostenderc
    et aliud in eodeiii voluiiiincevidens de FilioDei contra exdiversis Scripturaiiim locis iiifernum esse Ipciun
    Jiideeostestimoniuni,quod sequenli it-broreservamus. |icenarui)), ad quem non solum niinc infldeles,
    XX. De libro qnoque Supientiw qui dicilur S.ilo- verum anleRedemplpiis Incarnationem vergebant
    inonis, teslinioniuiii Doniiuicoe passionis excerpsi- eiiaiii fideles, ex verbis quoque Job reidubise fidem
    mus, cui vel Apella Judoeus obviare non possit. faciamus. Dixii enim : « Diniille ergo me paululum,
    Dixerunt cnim: «Circuiiiveniaiiuis virum jusluni,quo- lil plangam dolorem meum, antequam vadam, et
    niam iiiiililis esliiobis, el contraritis esl operibns non revertar, ad. lerrarii tenebrosam el opeiiam
    nostris, et iniproperat nobis peecala legis, et diffa- mortis callgine, terrain miserise el lenebrarum, ubi
    mal in ribspeccaia disciplinse nosiraj; proinittiise timbra nioriis el nulltis ordo, sed sempiiernus
    scicnliam Dei babere, ei Filiu.m Dei se naininal. Fa- horfbr inhabilat (Jobx, 20-22).> Ceiius profecto
    Clus esl nebis in (raductioiieih cogitalionum nostra- eral vir.Dei, quia slalim ex quo lerrense fecis niole
    ruui. Gravis est eiiam nobis ad videnduni, quoniam solverclur, ad lerram miserioe et tenebrafuin, origi-
    dissimilis csl aliis vila illius, et immiilaUe sunt vioe nali ducenle comniisso, descenderet. Unde post
    ejus. Tanqnani. ntigaces «esiimati suinus ah illo, et pauca supposuil: « In profiindissinuiin infernum
    abslinetse a viis liosiris lanquain ab inunundiiiis, • descendenl bnuiia mea (Job xvn , 10). > Ac si pa-
    el profefl novissinia jusiorum, et gloriatur Patrem lenier liis verbis ulereiur :Non soluni in infernuiii
    Dciim se hahere. Videamus erge si sernibnes illius qtieni ipsi spelilncaiii scpulcri vocaiil, sed < iu
    veri siinl, et leftleiiius quoe veniura suiit illi, et scie- g iiifernum prpfundissimuni;» necsblum cuni ccrpbre,
    mus quoe ernnl novissima illius. Si eiiiinest verus sed, < oinnia mea, » id est lolus cum corpore ct
    Filius Dei, susc:piet illum, ei liberabil illum de aniina descendam; aiit ibi Priginaii tantum tenen-
    manu cbnirarioruin. Contuinelia el lonnenie inter- diis, aui aliquo acluali delicto puniendus. Unde
    rogemus illuni, ut scianuis feverenliani illins, ct qtiasi anihigendo subjungil: < Pniasne saliem ibi
    pibbenius paiieiuiam ejus; morle idrpissima cnn- requies eril milii?» [lbid.). Quasi dicerel : Pulasne
    demneriius illuiri ; cril eiiim respectus ex sefnieni- ibi in me aliquod aciuale invenial flanuna gehen-
    Jnis illius. ILec cngiiaverunl el efraverunt; cxcse- iialis qiiod punial? Aul ibi tanlum causa originali
    cavii cniiii illos malilia illoruiii, et nescicrunt sacra- icnear,'et iia requiescere debeam? Non eniiii
    nieiiliiiii Dei (Sap.n, 12-22V. > B. Hsec prorsus credendum est sahcios paires, advenlus Doniinici
    oninia riude sonaiil Dniiiinicam passioneni, el eorufti prsccessores, alia iu inferno peiiulisse lorhienla
    obcoecaiioncin. Unde minimesl, cum liiterales sinl, qitain lenebras. Quod et beattis Augustintis de
    id est Jitleralerii ci Jion spiritalein qiiferani inlelli- iiifantulis unius diei asscril, qui mbrle praeveiiii,
    genJiani,-qiiare.liuic liltcrse consonafe conleinnant. graliain baplismi non sunl asseculi. Miiissima
    XXI. G. Qiiin in Ecclesiasiico qui et Jesu liiii uanique cril illorum pcena qui origiuali peccalo
    Siraeh Sapicnii;e fbur iiiscriliiiiir, mariifesie rejie- 0 iinlliim supefaddideriinl.
    licsiiridc rcbellis Synagogse collasubjicias. Dicunl XXIV. Mulla quidem et alia Dominicoelialivilaiis,
    ciiiin peccalbiiiin coiifessipnciii esse iuuiileiii ei a passionis. ac resiirreciioiiis lcsiimonia de Yeteris
    sacerdotibus causaiucri fuisse invenlatn. Sed dicil 'fesiairienti voliiminihus poterii diligens lector
    Scriplufa : « Ne confundaris confilcri homini pec- excerpere : sed quia propbsiiuin nobis esi Triuita-
    caia iua (Eccli. IV, 51). > Hahes etiairi in eodemde lem, quoe Deus Cst, iiricr veteres Synagigoe cocre-
    nialediclopatfefiisepcrdilibiiis evidens arguiiienluri). liionias invesligare, hujiis secunili iibelli terniine-
    'Scripturii qttippe est : « Vae vobis, viri iinpii qni iniis opiisculuin , et ad maleri;e tai)t;e iinpensas
    dereliquisiis legem Dbmirii allissimi; etsi nati cordis prtcjiaremus affectuni. B-.Ita hoc fiat; ut,
    fucritis," in riialedictionc hasceiiiiiii; "elsi niorlui 'queinadniodiim Plalo in Timsco dicit, diviimmprius
    fueiitis.iri inaledictione erilpars vcstra (Eccli. XLI, invoceinus anxilium, sine qno niiiil oninino est
    11, 12). j-Qubd si lioc de iransgressibne scriptic validuni.iiihil frngi, nihil perfeclum. G. Borinm
    legis dictunr ftiisse reSpeiiderini, queuibdb cj'«s consiliurii ttiuiri, vir Dei, ei bene et bonuni quod.
    derelictbres sub malediciionc 'nascunijjr ? Nunquid locutus es.el, qiiamvis i non > sjl^ speciosa laus iu
    aniequani iiascaUirquis, legis transgressor accusaii ore pcccalcris (Eccti. xv, 9),» quia laipen dc Triniuie
    419 . TRACTATUS CONTRA JUD.-EOS. — LIB. 111. 450
    sttinus (iicluri, in cxordio, id esl iri capiie leiiii A pleaitif ilertim quod dicilur: < In capite libri
    libri erumpainus in Iaudem irini Dei, ul ita im- scriptum est de me (Psal. xxxis, 8). >

    LIBER TERTIUS.

    !.'« Quam boiius Israel Deus (Psat. LXXII,1)1 <quam hoeresiiii caveamus, per eum qui nalus do Virgine
    bona sunt opera tua antiqua quseoslcndistipatribus bserclicani interemil pravitatem. Amen.
    nostris, edueens eos de tcrra servitulis ; sed quaiti III. Esl quidam apud nos Caslcllione Jiidscn.s,
    bona sunt, imn qnam bplima sunl opera tua no- qucm omnium vicinarum urbium seu oppidoium
    vissima, quoe cperatus es in medio lcrroe (Psal. llehrsei magislrum anionomasice appcllant. Diun
    LXXIII,12),.eruens nos de carcere inorlis, non in crgo iuidiuslerlius.cum ep disceplaiurus me signo
    virga Mbysi, sed in brachio luo exlenlo, ul quaiilo B crucis armassem, ad coiiveiiinni inalignanlium fi-
    major erat haecredempiio priorc, lantc major essel dciiler desrendi , mullaque cum eis de legalium
    niinister rcdemptieiiis! Ibi eniiit Dens per liomi- niaiidatoruin observaiione conluli. Magna auiem
    iiein,non bomincni, sed corpus homiuis a servituic jam longis confliclaiioiiibus diei partc consuinpia,
    libcravil; hic Deus corpus el aiiimam, id cst landcm dc suovMessia sermp babilus esl.Snper quo
    loium hominem, a pefpeiiise vinculo moriis eripuii; diu disputaiitcs, ad ultimiini dc condiiicne primi
    ibi per lignum etaquam, hic per ligntim, aquam cf libin.inis nieniioncin feeimus"; unde slalim occasione
    sanguinem; ibi servus conservtim , hic Domiims siinipla niaieriam dispulaiionis adTrinitateni ir.ins-
    servun); ibi servus in diicem erigilur, bic dux ct luli, el ab boc puncio inccepi : < Faciamus honii-
    Dominus in servum humilialur. 0 mira'digiialib el iiem ad imagiiieii) ct similitudinein nostram (Gen. i,
    digua miralio! Juslns condcmnalur, ul iujiislus - 20). > — < Quis , lnquain, Ioquiiur el ad quem?
    salvelur ; Dominus pleclitur et servus absolyitiir, —Deus, iuquii, ad angelos , consilio eerum vblens
    miserelur servo, qui nonparcil Filio; 0 miiis hoiiiinen) faccre. » Qno audiloin risum prorum-
    crudelilas ! 0 crudelis niiscricordia ! Cbariorcni pens, atitequam secundam inferrem qiioesiioncm,
    incarceral q*uiminus cbarum decarcerat, imo fcre cacbiiinando subjeci : < Dic, quoeso, ad imaginem
    ^ Crcatoris, an angelorum faclus est homo ? » — Crea-
    aequallter cbarum. Quse enini charitas ista charilale
    aniplior? Licet enim Verilas dicat: < Majorein cha- loris, inquit —Quid esl ergo, dixi, quod sequilur:
    rilalem nenio hahel, ut animam suaro ponal quig < Ad iniagitiem iiostram? »Cuin en.im ad imaginem
    pro amicis suis (Joan. xv , 15),.» esl lamen niajor Dei solius faclussit bomo, elsi adangelos dixisset:
    charitas, ut animam suam ponal quis pro inimicis < Faciamus, > singularilatem lamcn considerans
    suis. Nosaulem cum ininiici essemus Deo, pro nobis stise personoe, dixissc debucral, < Ad imaginero >
    aniinam suam poSuit. Quantis igiiur nusericordisc incam, nou < nostram : > nosier eiiim proiioincn
    visceribus nos dilexit, qui, ul. nos diligeret, animam non nnitis, sed plurium personarum designativuin
    suam odio habuii. - - est: unde primaa personoe inlriiisecus esl; exlrin-
    II. 0 igitur summum bonum , iiniini princijiium, secusvcro lerlise. >
    Patcr, Fili el Spiritus Sancic, unus diligens enin 1Y. B. Quoeso le ul super hunc locnm diuiius im-
    q:ii ab ipso esi, et unus diligens euni de quo esl, et niorcnuir, cl quid super boc judicandum sit,.paucis
    ipsa dilectio , et tamen unuin , diligens, dilecttis, absolvamus. G. Ncquaquam possumus, uisi pruiit
    dileclio! Non tres essenlise.sed tres personoe , quos, Spirilus sanclus dabit cloqui nobis, super hisce
    elsi diversifieal personalis proprieias, uiiiLlamen jp expediri. PraUcrea vereor, si lanluin bnusoggressus
    ejusdem essenlioesequalilas;- uiuis ingeuiiusj iiniis fucrbjbperis ne pondere prebSus succumbain labori,
    genilus, unus procedens ; inia deitas, una bealiludo, et friisira teiuala leliuquaiii. Veruin quia scriptuni
    una oeiernilas : « Ex ijuo ornnia, per quem omnia, esl: < Aperies os luum, et ego iniplebo illud
    in qtio omnia. » Da nobis, qtiaesumus, invenire qiiod \Psal. LXXX,11); > licct de propriis viribus dilfida-
    quserimus, assequi quod investiganius; da luce mus, eorttin' lamcn vestigia qui super hoe scripsere
    reperla in te conspicuos animi oculos configere. scquenies, prsediciiun versiculum paucis absolve-
    Da fonlem luslrare boni; aperi thesauros sapieniise mus ':' < Faciamus lioiniiiein ad imaginem ei sinili-
    inse, reple vasa cordium nostrorum.quse, etsi bonis tudinein noslram. > Lbquilur .Pater ad Filiuin,
    operibus vacua, vino iainen et olec fidei suoerefecta dicens : t Faciaiiiusliomiiiein.» Dicit ergo, <Facia-
    sunl. Firma calami noslri vesligium, ul quod de niiis » adFiliuin , quia.i per ipsuni omnia facla snrit
    Trinitatc, quoe Deus est, anle revelaioe tempns (Joan.i, 2). > Paler cniiii operalus est onmia per
    graiise palres sensere sanclissimi ita proferamus in Filiuiri, el Filius est cooperator oirinium, quia,
    iucem, ul non incidamus in errorem : ila supcr- qiiando < prtcparabat inonies, aderam cum eo
    hienlis Synagogoejacula fecoridamus, ut tamen ctincla componens (Proti. vm, 27).»—tFaciamus, »
    £51 GUALTERI DE CASTELLIONE 452
    alt ad Filium; sed nuhquiJ et ad Splritum sari-. A secundoe-diei ;bcnedictio in terlium reservala esl,
    ctum ? Vere el ad Spiritum saiicluro. Si fenitn ad quasi a commuiiiaccipienda. Vale. >
    Filium lantum loqiterelur, « Faciamus hominem VI. Sed quiailli quiitaseiiserunfelbeneex posue-
    ad imaginem nostrani ; » ad imaginem tantum mnl,'etipsiliominesfuerunl; elnoscuni homines s>
    Palris ei Filii, factiis essel hbmb. Sed conslal quia nius, licet non illos seqniparanles, venemur lamen
    ad imaginero Trinilatis faclus est liomo, ergo ad iftliiijiis qiiecslioiiis sallu diutius, ui, queniiiilmodtim
    Filium suuin et ad Spirilum sancliim locutus esl de Joiialha legilur, melsi inveiierimus, sunuuitate
    Pater: « Facianms hominem adimaginem et simi- saliein virgse atiingamus (/ Reg. xiv, 29).-Binanus
    .itudinem noslram. > In quo iilud profecio notandum ergo quemadmodiitn jam prselaxaium esl, seelionem
    esl quod el < Faciaiiius» pluraliter dixit, el < nor retip.it divisionis', etest quasi qiioedani meta, divi-
    slram, » utrumqtie eiiim-pluraliler diclum est, deris iinitalerii el unitalem. Sed qu d exsecrabilius,
    < Facianius » ei < noslram; » et nisi ex relaiivis quid jiialediclioiic dignius, quam ila Trinilatem ab
    accipi non oporlet. Nbn eriim , ut ait Auguslinusy iinilaie dividere; ui vel Ires crcdaiitur dii in Tri-
    ut facereni dii vel ad iniaginem deorom; sed ul nitate, vel una ianlum in deilale persona ? Nonne
    faccreniPiilcrelFilius el Spiriius sanctus. Prseler- Arius-de faniilia binarii fuil, qui sic trinilalem ab
    ea si ad angelos dixisset: < Faciamus, » probabile B uniiaie divisil, iu ires esse personas in Trinilate
    quidem esse videreluiyad iniagiiieni quoque ange-? astfuerel., ci non unilaiein substaiitioe in illa Trini-
    lorum liominein factuiii fuisse , ei?noii soluniDeum lafe,lecipcret?: Sed. ritinqtiid eiiam Sabellitis cum
    creaiorein, sed etiain angelos. faelores bomiuis ,et "binario bciicdiciiorie caruil, qui sic uiiilateln essen-
    quasi concfeatores exstilisse.rExciripli gralia: Tu USKiri Ddtate credidil, qtiod persotiarum iriiiitale.ii
    cuin sis sacerdos et salis litleratus, si ad; laicuin ab tinilate divisil? Garuil igitur henedictione bina-
    qtiemdam pforsusque experteni lillerarumel quasi: ritis, ;.eo qtiod uriilalem- excedat, et ab ea dividal
    bruluin animal Ioqiiererisifdicens:» Eamus, fiater,' Triiiitaieiii.Sic ergo credenda? sunt tfes in Triui-
    celebremus missam, canlemus: vespefas, »;vel ali- laie. persprise, ilt ebrum Irium, id esl Paliis el Filii
    1 Spiritiis sancii, tuia cfedalur esseniia esse in Dei-
    qriid similc : in qtio le sbluiri et iibii iiliim valere
    cerisiaret, noiiiie illuiri cuiiioec dicefes, coadjutb- taiCi Quicunque 1aulein hiiic diversum, yel ah liac
    rCrii iuurii, tuique niinisierii seu cfficli parlicipem fidediveisririJ Cfediderit, etiu ovile oviuni, id est
    ; iri sanctam Ecclesiam pef osiium, qui Glirislus est
    posse fierisigiiilicares?-
    V. B. Prbfecto ita esset, sed nunc ad sequciitia (Joari, x, 9), ribn iniraverit, ille fur est et: latro
    Ifaiiseahuis; graridis cnim nbbis:-Eestai via. Nec _ (ibid;,\ )', digiiiisqueul ciiiii binaiio aiialbeiualc fe-
    lanieii illud silelilib priBiermiltenduiii est; qnba rialur. <Tla2C:est eiiiiii iides Calliolica, quam nisi
    1
    siipcrius eis objicieiidum essb censuisii. G: Qitid quisqiierfitleliier firmiierque crediderit, salvus esse
    cst, quoesb, illud ? Quare secuiiilae diei opera heiie- ribn poierii' (Athan. Symb.); > Hic esi triplex ftuii-
    diclloiie caruemni? G. Ctirii qubiridiVrii, nudiiister-; culus,""qiii'''diwciie sbivitur (Eccle. iy, 12). llic est
    lius, saiis inaghse aucioiitatis ibeologuin super Uunrefus:, de quo poClain somiiiasse credidei ini,
    qusesfione hac consulerero , solulionein niilii re- qui dicehat : „
    scripsil (S), qua eisi quoestioni salisfecit, quserenii :. Triiiti tibi hac primunitriplici diversa colore
    tamen non suffecit. Exeiiipiurii vero epistolse qtiain Licia circiimdp, ierque hmc atlaiia circuin
    Effigiem diico.
    <
    riiibi direxit, hoc csi. Magisfrb GcALTERbamicb
    : (\M\G. Ectog. vni, vers. 73-75.)
    EUb, Magisler PETEUS, saliiiem et dilcclionis sirtce-
    Et quasi exponens iinitatein lernarii, quare isla ter
    ritatein. Cuti) de pioprib iiiiuislrare non valeain,
    lieri jusseril, adjungil diceris :
    quod esurienli palalo sufliciat, prb n:e Spifitus
    sanclus iesperidei, qui luijus sciiipulcsie quscsticiiis , ....: Numero Deus impare gaudet.
    solulioiiem Patribus insinuavil biihodoxis. Ex' (Io. ibid.,71..
    quoriiiu tiaditione accepi, qubriiam secuuda dies a D El ilerum :
    - binarib deno.i.inalur,, binarius' aiUem hifiiinis esf Neclii itibus riodis letnbs, Amqrylli, colores.
    iiuiiierns. Cum euiin divisioiicmrccipiat.scliismaiis (li>. ibid., vers. 77).
    discordiam signal. Deus aulcm aiiialor cst pacis ct B. t Yerc cienim Domiuus csi, in loco islo, et
    uuilalis, in cujns rci mysterium, opus secund.e ego ncscicbam (Gen. xxvm, 16). > Vere hic est
    diei benediciioue fruslratur. Vel quod prob.>bilius,> lavus mellis queiu te vcnaii propouehas, queui
    inquil, cl dies sccunda ei lertia comiiuiiiem ha- iu sallu liiterse pcr Jonalban, id esl cohtmbm do-
    benl aquas malcriaiii. In secundo cnim dic divisil mum, videlicei per douuun Spiriltis sancli inve-
    Deus aquas supcriores abinferioribus,intcrponendo nisti : queiii ctsi non ad jilcnum bausisli, sumiiii-
    lirinainentum ; lerlia vcro congregavil aquas qiiac latem lainen virgoe, id esl sunuiiolcnus ore quo-
    crant sub fiiiiiamcnlo, ul pcr alvcos el canalcs daniinodo degustasli.
    suhterraneos diinuerenl. Cl ergo communis eral VII. G. Videamus pra-lerea de Trinilale, quae
    maieriii, iia eoiiiiiuinis debuil csse benedictio : niide Deus est, quomodo seuex fidelis, qui prima ciedendi

    (5) Responsio M. Petri Cantoris Parisiensis.


    453 TRACTATUS CONTRA JUDJEOS. — LIB. III. . 554
    via est, seuserit Abrabam, beati senrinis palcr. A lur, etnon cliam Deus Moysi, et Deus Samiielis et
    < Qui cun) sederet ad osiiuin labernaculi, apparuit Deus David,nisi ut trinus osicndereliir, cl ul qua-
    ei Dominus in valle Mambre, in ipso fervore diei. lerniias in Trinilate non adinitlerettir ?
    Cumqtie elevassel ocnlos, apparuerunl ei tres viri VIII. Consistamus hic paululum conlra servbs
    slanics prope eum. Quos cum vidissel, cucurrit inulites, conira fidei inimicos. Adesie efgo, o Judsci,
    in occursum eorum de oslio tabernaculi, ct adoravii Et canlare pares el respondere parali.
    in lerram et dixil : Domine, si inveni graiiam in (VIRGIL.Eclog. vii, vers. 5 )
    oculis tuis, ne iranseas servuin luum, sed afferam Si .Tri-iilalis niysterium saiiclos naiivitatis Domi-
    panxilliim aquoe, et laventur pedes veslri, ei re- nicoe- proecnrsores peiiitus laluisset, quare cura
    quicscile sub arbore. Ponani bucellam panis et lania veueratione lernar.iuni Scripiura veius am-
    conforlate cor veslrum, poslea iraiisibiiis; idcirco pleclerelur ? Jubel enim Dominus Abralioe : < Sume,
    eniin declinasiis ad servum veslrum. Quidixenint: iiiquil, vaccam iriennem, el, capratn trinain et
    Fac ut loculus es. Feslinavil Abralunn in laberna- arielem annoium ir.ium (Gen, xv, 9). » Auditlsaias
    culutii ad Saram, dixilque ei : Accelera tria saia seiapbim clainautcs alter ad akeruni : < Sanctus,
    siniilse coinmiscens, el fac subcinericios panes. Ipse sanclus, sanctus Dominus Dcus Sabaolb (lsa.
    vero ad arnienluin cucurril, et lulit inde viiu- p yit3). >Aii eiiain : < Dominus judcx nosler, Dominus
    Iiini lenerriinum el ppiiniuni, deditque puero, qui legifer uoslcr, Dominus rex nosler (lsa. xxxui, 22).»
    fcslinavii, et coxij illuin. Tulii qnoque bulyruiti el Nolaordinem vcrborum. Hincsiniile'dicii.Psaliiiisla:
    lac, el vilulum qiiem coxcrat, eiposnil corain eis : < Denedicatnos Deus,Deusiiosler.beiiedicalnos Deus
    ipse vero siabal jnxta eos. sub arbore. Cuniqiie (Psal.i.x\\, 8).» Ocnedical nos Deus Paicr, Doininus
    coiriedissenl, dixerunl ad eum : Ubi esl Sara uxor judex-nosler, sed modo ijudicium omne dedit Filio
    tua ? UleTespondit : Ecce in tabernaculo est. Cui (Jpan. y, 22); > benedicat nos Deus.nosier, legifer
    dixii: Reyeriens veniain ad te vila coniite, et lia- nosier, qui nos redcmii.qui nobis legem gratue
    bcbii liliuni Sara uxor liia (Gen. xviu, 1-10). » dedii; benedicat nos Deus,Spiritus;;ssaiiclus, rex
    Yides igiiur, charissime, qiiomodo Ahrajiam ali- nosier. Audi et Jcreniiain dicenlem:::v:<tTe»iipliini
    qnando pluraliler ad tres, aliqiiando unus ad Abi-a- Domini, lemjilum Domini, lemplum Domini est
    liam, aliquando tresl Et. non iniruin', 'quia_.lii_.ircs (Jer.vn, 4).» 1 ein : < Ego, ego sum, ego vidi, dicit
    unumsunt. Sedquia beaius Auguslinnssuperhbc ca- Domiiiiis : el; Hcu, heu,hcu ! (Jer. xxxiv, 17).» V\
    pitulum iu Jibro De Trinitate dimius imnipralur,dis- in Ezechiele ! Heu, beu, licu : Dominus X5e\\s(Ezech.
    putatioui ejus aliquid superadile.re nen audemus. p JX, 8);;» Sed quid plura? Si adhuc infideles cre-
    Hec lantuiii de illo dixisse suiliciai, ex praeceden- dere non vultis Triiiitalem, consulile Eliani, quare
    tibus debere intelligi qtiod Trinitas in personis et cxpajulil sc atque merisus est super pucruin trihus
    una sil esseniia Trinilatis. Quod el in sequentibus vicibus (111 Reg. xvn, 21), ct quare .Jiy.driasaquae
    innuit, toqucns ad Moysen Dominus et dicens : super hoJocaiislum et super ligna ler jussit effundi.
    « Ego uin qui sum. Sic dieesliliis Israel : Qui est, .Scripuiin quippe esi : « Jmplele quaiuor Jiydrias
    niisii me ad vos (Exod. m, 14-16). > Ecce\.t ego » aqna, cl cfluiidiie super Iiolocauslum et snper li-
    proiiomen subslaiitiam significans prscniiilitur, et gna. Rursusque dixil: Eliam secundo hoc faciie .:
    ler. rcpetiiur verbum stibsianiivutn, « sum qni. qui cum fecissenl et secundo ail: etiam lertio id
    snm, > el > qui csl :< quibus'veibis nibil aliud ipstiin facile : fecerunl et lerlio, cl currebant aquoe
    quam unitaiem csseniise et irinilalem personarum cifca ,aliare, et fossa aquseducius rejilela est
    ilgurari credendum esl. Quod prpfeclp confirnianl (111 Reg. xviu, 34, 35). > Videtis quoinodo in trina
    conscquentia sancii Evangelii secundmn Moysen, tifusiou.e consummavit iiolocausluni siium vir Bei.
    ad queni loculus estjteium Doiuiuus,diceus: < Hoec iiXi Proaierea liber Macbaboeorum secundus ad
    dices filiis Israel : Domiiius Deus pairum veslror idem nos iuvilal, qui de Ilcliodoro el salellilibus
    'rum, Deus Abrabam, el Deus Isaac, et DcusJacob D cjussicscribii: « Apparuil illi quidam equus, tcr-
    misil me ad vos (ibid., 15). > Atieude diligejiter, Tibilem liabens sessorcm, opiimis opeiimeniis ador-
    < Doroiiius Deus pairum vesirofinn. > Ecce uiiitii.s nalus, isque Heliodoro cum inipclu priores caices
    csseniise designatur. < Deus Abraliam, Detis Isaac elisit: qui aulem ei scdehal, videbatur arnia" ha-
    et Dcus Jacob : > ecce Triuitas perseiiaruiij. < Deus berc aurea. Alii eliam apparuerunl duo juveues
    Abraham, > Deus Pater qui in mullis Scripiufoe virluie decori, opiimi gloiia, speciositjue aniiciu
    lccis D.eiPalris figuram gerit; < Deus Isaac, > Dcus (H Macliab. ui, 25, 26). > Sed quid dicam de bealo
    Filius, in lypum cnjus ad immclandum ducliis cst: Job, qiicin vos quia incifciiincisuin dicitis , forsan
    « Deus Jacob, > Deus Spiritus sanctus, in cujus non recipietis? In libro quidem ejus scriptum csl:
    niysierium unxil lapidem, juxla illud lsaise : < Spi- < Ecce bocc omnia operatur Detis iribus vicibus p r
    rilus Domini super me, eo quod unxerit me (Isa. siiigulos, ul revocet animas eorum a cbrrupiioiie,.
    LXI, 1). > Est.ergo sensns, < Dcus Abrabam cl et iljuminet luce viventium (Job xxxiu, 29, 30)1 >
    Deus Isaac et Deus Jacob, > id esi Deus Pater, Deus Sejnen Clianaan et non Juda, quid hoc respondehi-
    Filius, Deus Spiriins sanclus. Alioquin quare isto- lis ? Siifficiunlnc vobis tesiimonia lioec? Non cqiii-
    rum irium Dcus tanlum ei lam frequenler dicere- ilem. Quomodo enim paries ceilificabilur, ubi fun-
    ,ffi GUALTERI DE CASTELLIONE 45G
    damenlum deficit? Si enim quoesmsum sunt sape- A el invesligat ? B. De illo. quidcni et iliius nomine
    rclis, non quse stiper lerrari) (Cotoss. m, 2), Isaioe quoeril cujns < nomen adniirabile est in uui.versa ler-,
    saltem oraciilo credcrciis, qui Filium Deilain aperle ra (Psal. vui, 2), el cujus nomen supcr omne no-
    loqueiiiem inirodneii, ut nemo gentilis eiiam, ne- men (Philipp. u, 9). G. Ita profecto esl ul arbitra-
    dtim Jiidicus., quidquaiii' rcnlradicere audeal. In ris, non solum enim Jiie, verum in libro Sapieiuiie
    cc quippe scripiuin est : < Audi me, Jaceb, et Is- de cosequali Deo Patri Filioidenv scribii his verbis :
    '
    rael, quem ego voco : Ego ipse, cgo priiims ct ego < Yideamus, inquiunl Judoei, si sernxmes illius veri
    novissimus. Manus quoque mea fuiidavil lerram,. siiut, et lenienius qnse ventura suni illi, et scienius
    -eidexieramea mensa esl coelos. Ego vocabo eos, et qmc eriint novissima illius. Si ei.im est vcrus Fi-
    stabunl siiriul. Congreganiini, omnes vos,el audite, lius Dei, suscipiet illum ciiibeiabii illutu de manu
    Quis de eis animnliabit li.sc? Doiniiuis dilexil enm, coiiirariorum (Sap. u, 17,18). > Ecce nunc palam
    faciet voluntaiem stiam in Rabylone, ei braeliium loquiuir ct proverbiuni nuliuni dicit (Joan. XTI,
    suum in Chaldseis. Ego, egp locuius sum et voc.ivi 29) : Veiiiin eniiii Filiuin Dei dixii, ad diffeicnliani
    eum, adduxi eum et directa csl via ejus. Accedile eoruni, qni iion natura, sed Jiuncupalione Filii
    adme, el uudile Iioc ; non a.priricipio in.abscoiuijio " Dei vocaniiir : de quibus Psalinisla dicit: « Ego
    locutus sum, ex lempore, antequanj fierenl, ibi dixi : Dii eslis et filii Excelsi omnes (Psal. xxi,
    eram ; el nunc Dominus Dctis misil me, et Spiritus 6): » de quo inaftifeslius in Evangello Veritas ilicit:
    ejus (Isa. XLViii, 12-16). » Quis csl pprroiste lam < Omnis qui fecerit voluiilaiem Patris mci qui in
    imperiosce aucloritatis, qui sie loquilur? Conslat coelis esl, ille ineus. fraier, et malcr, et soror csl
    cnim quia Deus cst el non homb, qui dicil :.< Egc (Matth. xn, 50). > Si ergo fraties Christi, et filii sunt,
    ipse, cgo primus et cgo novissinuis, el cx tcmporc Dei. -
    anlequaiu iierent, ibi eram. » Scd iiunquid Deus P..- XI. Habemiis itaque duo congrua de Filio. Dei in
    ler esl qui loqujtur, aut Deus Spiritus sancjus qui Salbmone lesiimonia*quse si filiis perdijionis non
    dicit: < Ego prinius cl ego iiovissimus ? » Deus suftlciuiit, ad Danielem revertcuduni esi, apud
    procul dubio esi, ci < Aniequam fierint, ibi eram. » quem Nabucliodoriosoriiifornace Filium Dei inluens
    Sed quis dicit : « Nunc Doinimis Deiis niisil nie et ait :-« Eeceego video \iros solutos qualiior ambu-
    Spirilus ej'us? > Cum Paler n.unquam inissus lega- lanles iii niedio igiiis, ci nibil corrupiionis in eis
    ipr, Pater profecio lio.i est, sed.Filius ejus esl. ' esi, et species qnarii siinilis esl Filio Dei (Dan.
    X. B. Quia de Filio Dei fecisii memiouein, quid- JII, 92). » Audi, Israel, audi idololalram, audi alie-
    dain milii jani prideiri accidil,"quod te lalcrc IIOIIQ Higeiiati), acquiesce genlili qui credere respiiis Sa-
    volo, Ctiin eiiini perendic cum qriodam de liliis Be- loaioui. Quis esliste Filius Dei?Porro isle estFilius
    Iiai, de eerum supersiitibnc ceiiieftderem quousivit Dei qui iongo pbsi lenipore, iniiabiliter filius ho-
    n inelsniaelita : « Ubinain, inqiiit, fraier, quj'Fi- ininis iieri diguaiu.s esi. Mirabilifer dicamus : an*
    liiim Deicredis, iuveiiisii qiiod Deus habuerit Fi- iniserabiliter ? sed, ul vcrius faieamur, et niirabi-
    liiini ? nisi fofte honiines lilios Dei adoptive appel- liler dicaimis et iuiserabililcr : « quia « 0 quani ad-
    Jare' velis? » Hujus quoesiionis necessiiale ccacti, mirabile coiiiinerciuin-' Creator generis humani
    conipellimur millere iu deiiteraui navigii rete, el aiiiiriaiiiin cofpiissuniens, de Virgine riasci digniitus
    Scripiurarum aquas f alionis fuscina rttnari, si foiie est (Offic. B. Mariq; in Subbuto). > Miserahiliier in
    piscandc in eis, iiicidemusin.Filiuin Dei. B. « Uea- nobis, quia «_Vere languores tiostros ipse porlavit
    lus venler qui te porfavit et ubcra quoe suxisrt (lsa LIII, 4).> liem niirabililer iu.se, qu.ia mirabile
    (Luc. xi, 27)! > ,quia peiiiio luaiion esi digno rc- ir.ysieriuni detlaratur: « Deushoino faclus esl (Joaiu
    jitilsa ; sed, queniadmodum cousuluisii, fiai, volun- i, 14); > ei quia, « Exinanivii senicplipsuni, for-
    las lua. Videamus crgo quid deFilio Deiille Salo- iiiani servi-accipicns (Philipp. u, 7). » Miserabiliier
    nion rex sapientissimus dixeril, queni etsi consiat aiiicm in ripbis , quia verus Samarilanus iier fa-
    Juisse idololairam, cerluni tamen est quia de co ciens, venii secus vuliieraluin, et videns eum, mi-
    iiibil dixeril lisereiicuni.:Hicauiemin Coelet, id est sericoidia iriotus CSL«Hoc esiigiiurnurab.Is in oci;-
    Piofer/iiorwm libro, de FilibDeisicloquillif : t.Slul- lisuostris (i/al//(.xxi,42.,»hoc estillud novumquod
    tissiimis sum virorum el sapicniia hoininum non Dominus se creavisse super lerram asserit per Je-
    estmecuni, nondidicisapieriliam non el novi sanc- fcniiain proplieiani dicenleii) : < Revcrterc, virgo
    to rum scientiam. Quis ascendiljiicceluni aique de- Isracl, leverlere ad civitales islas. Usqnequo deli-
    scendil? Quis cOniinuil spiritum in manibus suis? ciis dissolveris, filia vaga ? Qula creavil Doininns
    Quis colligavil aquas quasi in veslimentb ? Quis novuni super'-ferram, femina circumdabil virun
    suseitavii cmnes lertriinos lerrse? Qtiod nonieii ejns (Jei. xxxi). > Et liolandiifti quod niygis proprie
    es.t, etquod lionien Filii ejuSj si nosii? >(Prov. xxs, dixit^ « circumdahit,» quam si dixissei, gcneia.).t:
    2-4.) Aiiimadverle iiaque sermones istos, el aur genCraiio eniin pfoprie dicilur, quando viro recepio
    ribus pcrcipe verba fegis hujus, ul videas et scias seniine mulier iiiipraeguaiur. Verutn quia illa Salya-
    de quo loquitur liic , ulruiridc aliquo Dei secuiidiim toiis generalio de pura carne Virgiiiis absque ali-
    adopiioiieni, lilio; an de subsianiiali el coauerno qua virilis seniinis pra-jacenle maleria proveuil,
    sibi uiiigeiiilo, cujus noii,en taniaffecluosc quteril « circumdabit» puklire diclum cst^ el non, gctiera-
    &__', . TRACTATUS CONTRA JUD^OS. — L!B. III.
    hit: sanc lamen utrumque dici potest. Habemus iia- ,A His el aliis aucloriiatibus ad hoc advcrsariiini veri-
    que qucd quoerebamus, manifesla vidclicet deFilio lalis iiiipidi, ut Spirilum sanclum Deuin esse, et
    Dci lesiimonia. euindem Spiritum vcnlum esse faterelur. Tnmego:
    XII. Nunc atitem ad leiiiam in Trinilaie perso- Spiritiis saucius, itiquani, le judice, veiitus est, ct
    nani, Spirilum sanctum, calamuin iransferanius, Deus Spiriius sancius esl, ergo et Deus ventus est.
    quem quidam ventum esse vel sibiltnn aurae men- B.-Profeclo' vcre cl syllogistice argumenlaliis es. .
    linntur. Super quo beatus Hieronyinus in Hebtaicis Nunc auiem dc Spiritu sanclo proscqiiamur, ut cu-
    Quwstionibus iia scribit: <El Spiriius Dei fetebatur jus inslinctu hoc opus incbepimus, eo ccnsiiinmaiile
    tuper aquas (Gen. i), pro eo.quod in codieibiis no- peragamus.
    stris scripliim esl [erebalur, in Hebroeo habeiur, XIV. G. Fial ui posiulasii, aucioriiatcs ctiain pfo-
    marahaliephet [inerachepbcij, quod nos'appellare phelarum de Spirilu sanclo quos eodem inspiranle
    possumus, incubabat sive confovebal, in similiiudi- 'profi-niiil, in uijuin colligamus. Ail ergo Salbinon
    nem volucris ova calore auimaiilis. Ex quo iiitclli- in libro Sapi^nlise : «Spiiitus sanctus disciplinoe
    gimus non de spirilu niuiuli dici, til nonnulli arbi- efftigil lictum.cl auferet sc a cogilatioiiibus quoe
    Ir.iiilur, sed de Spiriiu sancto,qui el ipse vivificator sunt sine intellectu (Sap. \). > ln eodem :« Spirilus
    omuium a principio dicitur. » Dicam ergo falsilatis Domini replevil oibem lerraruin, ct bcc qiibd coii-
    assertores, qui Spirituni sanciuni venium volunt " tincl omnia, scienliain habel vocis (Ibid.). >Jn Isaia
    acctpi, quomodo conslai quod < Verbo Domini ccoli qtioque scripium esl : « Gaudium onagrpiuni pasua
    lirmati sunt, el Sjiirilu ofis ejus, onuiis virius eo- greguni, donec effundalur super nos Spiriius ab
    rum? (Psat. xxxu.)» Nupcr eniin accidil, quod libi Excclsb (Isa. xxxii).» Ilem : * Effundam Spiriiuin
    relaiurus sum. mcum super senicn liium (7si7.XLIV).» lii eedcin :
    XIII. Nudiusleiiius,ul niibi moris est, cum vacuns iSpirilus Doniini super me, eo quod unxcrii nie
    cssem, die splemni Doiriiiiica dcscendi in domum (Isa. LXI).» Michseasquoque ail : < Ego sum reple-
    cujusdain Hebroei, quasi aliquid novi audilurus. liis virtule, Spiritus Dei (Mich. 111).» ln Zacbaria
    I lerrogalus igiltir a me quid cssel Spiriius san- eiiam inveniiur : < Non in cxerciiu, neque in ro-
    cliiSj.venlunresse respondil" Quid est ergo, inquam, bore, sed in Spiiiiu mco, dicit Dominus Deus (Zach.
    quod dicil David : « Cor munduro crea in me, Deus, iv). > Ped qnid ileni ppr singula? Si liuguisliomi-
    et Spiriitim rectum innova in visceribris meis. Ne nuin •loquerer el angelorum, non lamen liunc dc
    projicias me a facie tua, et Spirilum sanctuni luum quo agimus Spiriium cxplieare possem. Faciuri
    ne auferas a ine. Redde inilti taelitiam salutaris tui, (Z igilur fineiii, moduinquc cursui iinponentes, bravium
    et Spirilu principali confirma me (Psal. i_) ? » Proe- posiulainus, non anruin argcntuinvc, scu ctiam sx-
    terea liher, iiiqnani, hcali Job, non videiur vclle cularis auroelaudisque favorem nuuidaiioe. Vertim
    Rpirituni sanctum aliud esse qnani ipsum Deum. ab illo.retnuiierari pelimus, cui servire rr-gnare est,
    !n eo eniin Eliu filius Daracliiel, de Spirilu Doinini de quo el a quo diximus, quidquid bene diximus.
    scribit ila, dicens : < Spiriius Dei fecit mc, ct spira- De ca:tero ab illis qui hoc opus lecluri suni, si quis
    culiim Oiiinipoieniis vivificavit nie (Job xxxiu).» taincn lioc capius aiuorc Iegot, de omissis vcl non
    Dic igitur, similiier dixi, quis est isle quo irinovari sane dictis, veniain postulamusrut et de bene diciis, •
    David desideral, pro quo ne sibi auferalur interpel- Deo grales persolval, eumquc pro nobis imploret,
    lal, per qtiem se confinnari coucupiscil. Sed quis quaieiius viam universse carnis ingressufi, prseslo
    esl isle Spiritus Dei, a quo se faciuin Eliu fuisse habeaniiis defeiisoreni noslrum iniscricordeni et
    tesiaiur? Nbnne is est Spirilns de quo ait Psalies piiim Pominuin J,;sum Cbrislum, cui e.-t bonor ct'
    cgrcgius Israel: < Emittes Spiriluni luuin, et crea- gloria cnm Palre et Sjiirilu sanclo pcr oirinia sajcula
    btiniur, el renoyabis facicm lerrsc? > (Psal, ciu.) Saculorum. Aincn.

    PATROI. CCIX. 15
    4L9 , GUALTERl 1)E CASTEIXIONE "". . 480

    ALEXANDREIS

    SIVE"

    GESTA ALEXANDRI MAGNI

    LIBRIS X COMPREHENSA
    AUCTORE

    CTALTEKO DE CASTELLIONE

    Ex veieribus mss. liiblioiheearurn S. Galli et Monlis' Angelorum in lucem edila opera


    R. P. F. Ailianasii 'Gugger,' S. Galli monachi, superioium permissu , inmonasterio
    S. Galli, formis ejusdem, anno. paiiae salutis M. JfC. LIX. — ln-12.

    (Juxla exeniplar iirbibiiotlieca Argenlinensiasserratum, quod nobis graliose transmisitD. -JO.NG


    ,- eiuem bibliolbectfi
    prieicelus.)

    CANDIDO LECTORI SALUTEM.

    En libi, candide Leclor, opus novum, lit sit antiquum,' nusquam, quod sciam, editmn (6), a muitis
    cupide iiispecluni el desjderalum, non ininus antiquiiaie quaui eiiuiilione venerabile. Auclor esl quiJarn
    Gualierus de Caslellione : sciipsit aniiis abbinc trecenlis circiteiyvir uf in poelica, sic in ointii disciplina-
    rum gencre, praocipue sanctarum litterarum eognilione iiisliuctissimtis. Gesta Alexattdri M. sie prosequitnr,
    ut et ingeiiii acumine, ei judicii acrimonia ciim veleribus illis, quos cgregie aemulalur, in cerlamen ve-
    isire posse videaiur; venuslus totus et floridus, plenus siicci, senteiiliis densus, et saepeseipsum velul
    excedens, aureani illam Q. Cuiiii brevilatem noii solum iniilalus, sed etiani assecutus. In lioc edendc
    iiactus sum exemplaria duo mss. vetusia, allerum ex bibliotheeacelebris nionastiirii Montis Angelq.-um,
    ofdinis S. P. Benedicli, a R.m0 c-jusdcm ecenobii; erudilissirhoque abhale inilii conimunicalum, alteruin
    veio ex nbstra, id est S. Galli vetere armaiio deprompluni, el glossa interiineari expiicalum, quam et
    jiiiiis illud exemplar, sed rariorem babet, prorsus ul persuadear in scbolis hunc auclorem olini publiee
    prselectuni fuisse : ul qiiod de Arisioielis philosopliia conjuncla ciim pomeridiana liieloricorum cxcrcita-
    tione tradiliir, id deQ. Cuiiio,' el hoc-auclorc alternis in humanioribus explicalo facluin fuisse conjeclu-
    reiii. Videlur id ex epiiapliio, quod sibiniefauctor concihnavil, haudobscure eolligi posse. Ut tamen in
    rebus humanis nibiJ esl ex oinrii parie beaium, ila sunt iri Iioer6pere<{iia3displicere possinl politioribus.
    Equidem. utde iis>laceam quse necessilas exiorsil, uli sunt iopograplius; Mesopotamia, Jerusalem, eic,
    lantus auclor benelicio csesunc uliiur feiie niitiis frequenter! Deinde GriecoTiim vocabulorum fuit negli-
    geniior, ea pleraque cum prsefeclorum niilitariuin sinl, el ex Ilistoria Cuiiii, PJularchi, etc, peianlur,"

    (6) Fallilur, uljam supra nionuimus. Proleijomena editionis Lugduneiisis annj IS58, quae lypis cur-
    fcivis-(Gallice catactetes de civiliie) impressa fuii, bic adnectcre operaj preliuin duxinn.3 :
    Galtheri poeim, Alexandreidos libri decem, nunc primum in Gatlia Gallicisqiie characlcribus eclili.
    —Philippi
    Lugduni, vcndeLat Robeiius Granjoutypis piopriis. MELYHI. Ex auctoiilale rcyia.
    Extrail du privilege du Roy. .
    II ha pleti atiRoy, nostre sire; de donner priuilege el permission a Roberl Granjon dimprimer ce prc-
    sent livre, inlilule : Alexandreidos, de sa lettre francoise d'art de main : et pcur remuneralion de son
    inuenlion, veuli icelny Seignenr, quenul aslre, quel quil soit, en ce royaume, n'ayt a lailler poinssons,
    ne cpntrefaire la diteleltre francoise d'art demain, ne dieelle vendre n,e distrihuer aucune impression,
    fors celle qui sera imprimee par ledit Granjon , siir certaines et grandes peines conienties aux leltres ct
    privileges dudit -Graiijon : Et ce pour le lenips et termede dix ans consequulifs, a compler du jour ct daie
    iles presentes ; quant a 1'imilalion desdits caracteres d'art de main, et quanl a 1'impression dudii livre, du
    jour et dale qu'il sera acheve dimprimcr. Et ouire ce, ledit Granjon, lant pour celle ceuure que pour au-
    tres contenues et nienlionnees en ses dites lettres. veult clentend que par rexlraiclet inscriniion^jui sera
    faicte diceluy en cbacun livre, les defenses ei inibitions roeiuionnees aux priuileges, sovent lcnues pour
    — '
    Jj?! ALEXANDIlEf S; PftiEF. im:
    mutanqiie citra rertim gestarum ccMifusionem nqn poiuerint, ne leelor offeisderelui',. mrjlalo charactere,
    addiloque asterisco nolamur, mulalis solum propriis,- qua; secum errorem trahunt et quibus ne Curtius
    uiiiur. Atque ul de voce Darius (cujus piiorem, utramque fere scinper breviat), tacearo, voces Grseca)
    niultse suht, quae ne dialeclo salvaii possunl, ut Sijminachus, Nicanor , elc, quanquam quid Giaecis non
    licel? cum et Virgilius Orionem pro libiiu variet. Erant et iuusitala quaedam et ohsoleta verha Latina,
    pauca-lamen, quoruni ioco, ne vestis splendida bis quasi maculis fuscarelur, alia substitui, illis iiiterim
    in marginalia plerumquc relatis, prscter ablativuni, mcdianle, qua voce, qnia ssepe utitur, deleelalus essc
    videtur. Discrepabanl insuper exemplaria non sola veiborum trajectione, quaelevis es.t, sed cliani diver-
    siiate, iit ariibo habeferilur, omissis tamen erraiis, iu marginalia rejeci pleraque. Librariorum errores
    graviores sahe ita casiigali, ne palam apparerent, facile isios ex niutalo cbaractere conjiciel lectbr, iion
    eiiim veiisimile lales illos, nisi foiieraliquos abauclore commissos, cum alioqui sibi conirarius seipsuui
    cxpugnaret. Dubia noiiiiulla cum se auctoritatectiarii velerum lueanlur, ut vox lemulentus , Cltjtus quoi
    «queper t/scriptumreperilur,'iiei))inem offendenl. flax sunt quorum ie, bonevoleIector, adinojiilumvolui.
    Vale, et fruere, inleriin, dyin alia sequanlur, meumque liunc dc anliquilate in luccm proiralieiida labo-
    rem aequi bonique Consule. . .

    suffisaniment signifiees a lous impvimcurs ct.autres quil appajiiendra : ccnimp plus a plain est contenu
    auxlettres patentes dudil Graiijon, donnces a Salnt-Gerniain eti Laye le xxvi* jotir de deceinbrc l'an de
    gracc niil cinq oens einquanlc sep', Ainsi signecs.:
    ' .-.
    . par je Hoy^
    Maiire Jcban NICOT,maistrc des.Piequesies defbostcl, presenl. F)ZE«.
    B. Constqntiiiiepigrqmina:'
    '. ._ M.TOnium vatem qiii quondam iiividit Achillj
    Magnus AJexander, nunc timet invidiam,
    Poslquam grand.loquum sensil sua facla poetam '
    Gailheruni Ausbiiiaisiccecinisse tuba : - : - ,
    - .Qiiem sibi priferri noji indignetur Ilomerus
    -' Qui nequedum poterat csecus habere parem.
    IIoc lamen adversiis slimtiios pro&tendilacuids
    Invidiae, Maeedo, quique monareba.fuit,
    Zeuxidis ad diclum alludens, regtsque poclne.jiic :
    i-Invidus esse pofes,;3omulus esse neqiiis. »' . ,
    Du laiin, vers aiexaiidrins. '_..
    Alfcxandr-eie Granii, cbaloirilie deiiionncur
    Qu'AchiIIe recevoit, ayani sa muse aniye
    >Djj iiiieux disani des Grecs, s'ei)furiait d'eiiuie :
    lii br il craint qu!aucun,scconde son errcyr:.
    Quand il ba entcndu, de Galther bault sonnetir
    Ainsi chanter ses faicts du cleron d'Auson.ie; , .: . 1
    Et quilomere aveugle son premier ne le nie : " -•'-
    c...... ......... .-, .... Qtii jusquicy niia eu egal a sa grandeur.
    Macedon (qui du bras de victoire -
    - : Pouiianlie
    Au ipnd:de 1'uni.uers feit releniir sa gloire)
    iPreparc aux traicls aigiis de l'enuieux arroy '
    L'apop!uJ)'egme iniite du[.tableau quifaict vivre' - _,
    :. :Le,hqii;peii)treZeux
    ;.T.ii peux kstre envieux, ,et npji pas lesensu.vre, .
    '. R. Constaiitinus .lectofi ....
    Equidem fore non duliito quin,:quantum boriun cliaraeierum novitas alque insolentia lectorem iii"ad-
    miralionem conveiierit, tantuin ohleciet ulililas aique elcganlia; quorum non solum lypos iiigeniose ex-
    pressit Robei-tus Granjou, sed etia.ni, ul aller Dibutades Sieyonius.-protypa et eciypa fecit et excudit. Pri-
    mum quod ad cbaracterum venustaiem ei facilitatem iu legendo, horiiin. ceiie forina. non minus com-
    niendabilis cseleris, magis aulem" nqstris. •usitala,. quoe sciibeniis raanum quarn proxime reddit: ul
    scripturam enienlialur impressio, et quod manufactuin, an typis excustim sit, posiea possit dubitari.
    Usus auleni erit uon miniinus tum noslris hominibus, tum exteris, quem lilteratoiibus exponehduh)
    relinquo; sine quotuni opera, eliam \e\aloyo; xpiSn uliliiatem saiis apeiict, elflcietque ut boc scriptura?
    genus non novum iiiit, sed onmibus. raaxime familiare; quod jam etiani lotius Europie gentis prKcipue, '
    niaiius atlerit. isisi quis fortasse sua conteirinens peregrina.suspiciat, ob hoc ipsum raerito, ut apud Ro-
    manos aiiliquitus, peregrinilalis accusandus alque casligandus, vel, ut loquilur Ulpianus, per poanam
    depoiiationis ad peregriiiilatem redigendus. Malus enim civisr est auem barhara magis inStituta capiunt
    quani palria, el cui plus placel alicua respublica'quaQ)_sua. Vale. ,. ;
    if.3 GUALTERI DE CASTELLIONE lf»4

    EPISTOLA AUCTORISW.

    Moris est usitati cum in auribus niuliiludiiiis ali- A. liio derpgare pnesumpsernnt, quem, duni viverel*
    quid novi recitatur, solere lurhani indiversa scindi uemo potuit sequiparare moilalium. Sed et Hicro-
    sludia, et hunc quideni applatidere, et quod audit, nymtis noster, vir lam.diseiiissimusquam Chiislia-
    laude dignum prsedicare; illurii vero, seu ignoraniia nissimus, qui in singulis piffifationibus, stiis ajmu-
    ductum, seu livoris aculeo, vel odii fomite pcrver- lis respondere consuevil, manifeste daf inleliigi,
    sum, eliam bene dictis delrabere, et versus hene nullum apud auciores superesse securitatis locutn,
    lornatos incudi reddendos censerc Et niiruni est cum virum lam lioiuiiniUe auelorilalis pupugeiit
    humanum genus a prima sui nalura, secundum stimulus iemuloriim. In hoc autero leclores hujns
    quam cuiicla , qua 1.fecit Deus , valde hoiia creata opusculi, si quis tamen hpc caplus amore leget,
    siiut, ila esse depravalum, ut prqnius sil ad con- exoratos esse volo, ut si quid in hoc volumine
    demnaudum, quam ad indulgendum, et faeilius sit reprehensibile vel salira dignuni invenerinl., consi-
    ei anihiguadepravate, quam in partem inlerprelari derent arcti temporis hrevilateni.,' qqa scripsimus,
    meliorem. IIoc egb reveritus, diu le, 0 mea Alexan- ci alliludinem iiialeria3, quam nullus veterum poe-
    dreis, in menle hahui semper supprimere, el opus larum, teste Seryio, ausus ftiil aggredirperseriben-
    tjuinqtiennio labofauun, aut penilus deleie, aut dam. Et hoc habito respeclu, discant saltem ex
    «certe,,quoad viverem, in occulto sepelire. Tandem dispensalione pleraque lolerari debere; quse si quis
    apud me deliberatum est le in iucem esse profe- striclo jure ageret, polerant de rigoie justitise con»
    rendam, uf demum atideres in puhlica venire nio- dcmnari. Sed liajc haclenus. Nunc aulem quod insiat
    numenla. Non enim arbilror melioreni me/ esse agamus, et ut facilius possit, quod quaesiveril quis,
    Manluano vate, cujus opera moiiali ingenio alliora invenire, totum opus per capilula distinguamus.
    carpsei'e ohtrectanliura Iingua3poelaram , ac mor-
    (Ms. Engelbertiense quod sequitur habet;
    : EWTAmiUM.
    Islud scripsit, seiifecii, Gtallerus auctor hujus lihri, anlequam carmen incoepissel, quia tiotuit morie
    prseveniri : . . , _ - -
    Jnsula me genuit, rapuii Caslellio nomen,
    Pertfemuil modutis, Gallia tota, meis.
    Gesta ducis Macedum scripsi, sed syncopa fali
    lncwptum clausitobice morlis opus.
    (T) Deesl in editibne Lugdunensi. .•"'••.•

    ARCUMENTUM LIBIU PRIMI.


    Primus Aristotelis imbutum nectafe sacro
    Scribit Alexandrum, sceplroque insignil et tirmis,
    Cecropidasregi rursus confmderat, arces.
    Diruit Aonias, numerosa classe profuiidum
    Inlrat, elappellens Asiaiii denavesagitlaf.
    Darcendumqtic ralus, liostem sine Marte Itiumphat,
    Elatusque animo sub sole jacentia regna
    Jam sibi parta putal, Asiam de vertice montis
    lnspicit, et pairias parliiur civibus urbes,
    Pefgama miralut, et somhiavisa tcttaclat.

    LIBER PRIMUS.

    Gesla ducis Macedum, totum ' digesla per orbcm C Musa i-efer : qui si senio non fractus s inermi
    Qu.am large dispersit opes, quo milite Porum Pollice falorum, nostros vixissei in annos,
    Vicerit elDarium, quo principe Grseeia victrix Caesareos nunquam loquerelur fama triunipiios,
    Risit, el a Persis rediere Iribula Corinllium, Tolaque Roinuleaj squalerel eloria gentis.
    VARI^E LECTIONES.
    J longnm. * sitalus.
    465 ALEXANCREIDOS LIB. h - ;46«
    Prseradiaret enim meriii fulgore caminus A 0 quam diuicileest studium non prodere vultul •
    IgnicuHs,. solisque sui palleret in ortu , Livjda noclurnain sapiehant ora lucernam,
    Lucifer, et lardi langucrent plauslra Bootac. Seque marilabal tenui discrimine pellis
    'At tu cui major genuisse Britannia reges -'" Ossibus in vultu, paiiesque eflusa per omnes
    Gaudel avos, Senonuni quo prsesule non minor urhi Aiiiculos manuum macies jejuna premebai;
    Nupsit -honor, quam cum Jlomam Seiionensibus Ntilla repellehat a pelle parentliesis ossa :
    [armis Nam vebemens sttidii macie labor alBcit arlus,
    Fregit, adepturus Tarpeiam Brennius arcem, Et molem carnis, et quod cibus edtical exlra,
    Si non exciret vigiles argenleus anser, Interior sibi sumit homo, fomenta laboiis.
    Quo landem regimen cathedrae Rbemensis adoplo Ergo ubi flammato vidit Juvenem ore minacem •*,,
    Durilias nomen amisil bellica lellus, Accusabat enim occullam rubor igneus iram,.
    Quem partu effusum greinio suscepit alendurn . Flagitat, unde animus incanduit, undedolorisi,
    ' Materiam traxii ? quse tanla efferbuit ira ?
    PhJlosoplna suo, tolumque Helicona propinans,
    Doclrinaj sacram patefecit pecloris aulan), • Ille sui reverens faciem moniioris, bcellos
    Excoctumque diu studii fornace, fugala Supplicedejecit viiltu, pronusque sedeniis
    Rerum nube, dedit causas penclrare latentes,, Affusus genibus, seniuni lugei'e parentis
    Huc ades, et inccum pelago decurre patenli, Oppressuni imperio Daiii, palriamque jacentem
    Funde saeros fonles, el crinibus iniprimelaurum, Conqueiilurlacrymans, lacrymisqueexaggeratiras";
    Ascribique libi nostram patiare camoenam. Alque hsec dicentem vigili hibit aure magistruin :
    • Nondum Indue mente virum, Macedo puer, arma capesse:
    prodierat naiurae plena tenellis
    lufrulicans lanugo pilis, matrique parabat Materiam virtutis habes, rem profer in actuni: ,
    Dissimiles proferre genas, cum pectore loto Quoque modo id possis, aurcm hucadverle, docebo.
    Arnia puer siliens, Darium dare jura Pelasgis Consullor procerum, servos contemne.bilingues,
    Urbibus ', imperiique jugo Patris arva premenlem Et nequam ; nec quos humiles ljatura jacere
    Aildit, et indignans, bis vocibus exprimit iram : Pra^cipit, exalta ; nam qui pluvialibus undis;
    . Heu quam longa quies pucris! hiinquamne licebit Inlumuit torrens, fluit acrior amne perenni :
    Iiiter funcreas * acies mucronecorusco Sic paliis opibus, ct lionoris culmine, servus
    Persarum damnarcjugum, profugique (yranni In dominum surgens triiculentior aspide sui-.'a.i
    Cornipedem Icntuni celeri praevertcre cursu, Obturat precibus aures, mansuescere nescil^
    Confusos lurbare duces, puerumque Ieonis '
    C Non tainen id probibel rationis calculus, ut non-
    Vexillo insignem, galealo veiiice saliem Exaltare velis, si quos insignit bonestas,
    In bello simulare virum *? verumne dracones Quos morum sublimat apex, licet aropla facultas,
    Alciden pueruni comprensis faucibus oliro Et patriae desit et gloria sangiiinis alti.
    In cunis domuisse duos? ergo nisi roagni Nam si vera loquar, auferre pecunia mores,
    NomenArislolelis pueriles terreat annos, Non afferre solet; elenhn inler coetera noclis
    Haud dubitem similes ordiri fortiler actus. Monstriparse hionslro nibil est cbrrupfius istd..
    A.dde quod aelati flotenii c corpore parvp Quem vero morum, reruro noncopiaditai;-
    Major inesse solet virius, viridisque.juventse Quem virtus extollit, habel quod praferai-auro.;-
    Ardua vis supplere inoras, seriiperne pulabor, Quo patria; vilium redimat, quod conferat illi
    Nectanebi ' proles? auls degener arguar? absill Ei genus el formam, virtus lion quserilur cxtra.
    Ha?cait 9, hsec secum dubilanti corde perorat: NoiTegel externis, qui moribus inlus abundal.
    Qualiter Hyrcanis " si forte leunculus arvis Nobiiiias sola est aiiimum quas moribus ornal.,
    Cornibus elalos videt ire ad pahula- cervos, Siiis inciderit, lc judice, dirige libram
    Cui uoiidum lolos descendil robur in afmos, Judicii, nec flectat amor, nec muncra palpent,
    Nec pede firmus.adliuc, nec dentibus asper aduncis 0 Ne»,moveat stabilem personse acceplio nieniom.
    Palpiiat, et vacuuni ferit improba lingua palalum, Muneris arguiiur accepti censor.iniquus; ""_
    Effunditque prius animo, quam dente cruorem, Munus enim a norma recli dislorque; acumen
    Pigriliariique pedum rediinil malura voluntas: Judicis, et tetra involvit cajigine mcnteiii.
    SIc puer effrenus " totus haccbatur in arma," ', . Cum semel ohlinuit vitiorum "niater iri aula
    -Invalidusque manu gerit allo corde leonem, Pestis avaritise,qu3e solainoarcerat omne3
    Et praceps teneros audacia pra?venit annos. "Virtulum,species, spreto, moderamine juris,
    Forte macer, pallens, incompto crine niagister Curritur in facinus, uec leges curia curat.
    Nec facies siudio male rcspondebat, apertis . . Parce huraili, facilis oranli, frange superbuni,
    - Exierat thalamis, ubi nuper corpore loto . Grande aliquid -si velle tenes, et posse ienehis,
    Perfectoiogices, pugiles armarat elenchos. Castrd move, turmas inslaura, traiisferiu hoste.n
    Vers 72. Vers. 127.
    VARItfi I.RCTIONES.
    1 Gentibus. k semirulas. * ducetn. ' duodcnni. TNeptanabi. * «l. ' dicfaiili. '0 Hyrcanui " ef
    totnit, " Pbilippida vultu.. w iroiH.
    • '
    ^JG7 --• CUAI.TERI DE CASfELiaOSE '. Z&
    Si coiiferrcr-niaiuinij dniriltidhur alea'Marlis, A Imperat, ctsuadet raiioiris vilc scjnilcnJui--
    Debilis el nondiiiii inaiiira rcfngciit a-ias, Ebrielas, rigidos ciiervaiilhicc duo.inbres.
    Te laineii armahiin videanl liilarcinqite caicrv;e, Parca volupiaiessit eis explere volitut.is, '
    Piignaiilcni prccibiis,• JnOriiliique" Jtiiiiisqiic lonan- Qui lcgcs hoiiiintin), eliiiUJidi n oderantiu' liabcna*s,
    [lent. Dirigalcigo tiios, siudio ceiebrata prio:lim,
    Profuii intcrdiim dominis pugnare jubcndo. Aciusjuslitia,"ci per ie revocetur abalto :'-
    N-ainduiii castra riiciiis caicaii dum langtiida leiror 'Ullinia, qtue superum tcrras Aslr.ncarclit|iiit<
    Agmina prosiernil, duni corda riiaiiusqiic vacillant» JNecdcsil jiiclas, pudof, ci revcrfcnlia ivctij
    Si gravisiiorlalu pViccepior inebrini aiiibs, Divinos riinarc apiccs, inaiistiescc iogalirs,
    Se tiihor abscniat, ci sic forniidinc mcrsa Legibtis insuda, civiliter argue sonlcs.
    Irruit in femii)) moui.lis cflrcria juvciiius Vindictam difter,-donec pcrlfaHseai ira,
    Ilostibus ante alios primiis fugiciitibus ansta : Nec nienviiiisscvelis odii. posl veibeia: si sic
    '
    Quod si ftirie tiius ivpctal '* ienloria roiles, - Vixcris, xlernuju cxlcndcs in siccnla iioniei).
    Agmina rcirograilo fiigicns bosiilia grcssu, 'Talil-.us ijifoinians roouilor ift viiiulis alumnum,
    "
    Ullimus a icrgo " fugias, videantquc lnoraiiiero, Iiiibiiii irriguatii focundis iiiibribus aureii),
    indccorcsquc- fuga pudeal sine rcge revciii. B El llialanio cordis jnores impingiiiioncstos.
    Inlerca nielirc ocuiis, qttot rnillibiis instcnt, Ille libens sacris bibulas accominodal ajtrcs
    Quoipcdiiuin lurniaj, quol ftisi e vallibus alsinl, Vu.eibtis, cx-lrciiix coihmciidaiis siiiguja ccllae.
    Quot solero galeis cquitcs clypeisque relundant. Meiis igiuir laudiiin slirnulis sibi creilula fcrvet. . .
    Kec ic tcrriicril numctis, si uiollitcr illos Germinal iiilus ai.iiorhclli, regiiiqnc libido ".
    Videris jiisianies, rue piimns in-anna sequenliim, . Jam liiiiqr omnis abcst, jam spes pisejudicat annis;
    Primus eqiiuro verte, prcsso.qtio rclaborc f cno, Jam fruitiir volo, jain menle-piolcrv.tin.boslesy
    Ilic vigor cniineai liius, afieclusque tuoriun, Jam rcgnat, jam scrvil ei qiiadrangiilus orbis.
    £l fervens aninms, duriqtie pcriiia Maiiis,. Ergo ubi qiiic ferubc pticros emanc-ip.al;clas
    Hie equus opponalnr cqiiis/, bic cnsibiis ensis, .Aikcnil, Maccdo ciyjliler iinluit arin.i,
    Ilic ciypcus clypeis, Iiic obruia easside cassis. Non sibi, sed .pafria:, viviiqiic in principc civis.
    Vix liceat victis vicioii offcrre tropirun) 1C.. Tiro quidem, scd roente !0 gigas, scd peclorcroiles
    . Cunique. vel intrabis vielis Iradentibiis ui-bcni, r • Enieritus; tunc iiuloroituni, iunc lanla videies
    Vcl si rcsliierini, pqiias pcifr.-geris liibis, Vclle Neoptoleiiiiiin , quac vix SI cxplerel Acbilles,
    Tliesauros apeii,phie (ioiiafva inauiplis Ncc S2soluiWii) Persas, quo.s conira jnsla querehe
    Vulneribus/criidis, cl cordeiumenlibus ocgro Causa sibi fiicial, parat in.saiiiie, sed ipsunv
    Muiicris iiifuiidas olciim, ga/.isq;'ie rcclusis El lotuti), si fata sinanl, conjuiat in orbcm.
    Uiige animos.donjs, auriquo "apjwKiciiqttorciii". . Urbs efal, auctoris nomen soiiita Corintbus,
    il;ec segraeiiienti poleril medidiia mcdci-i. Quain situs ipse loci, quam rerum cbpia major,
    S';c inopj dives, largnsqtie mcdctiir avaro. Quani patriiin, et popuii, quam rcguin firma voltin.-
    Al si foiieanimo res non rcspoudcril alto; , ' '"",' lte 3
    Copia si desit, vcl si niiniiatiir acervus, Sanxciat, iil.regni capj.it, vrbs.pritnnria ul essciJ?;
    NoiHninualu.r ainoi', iion dcsil copih meniis lianc cvangelico propulsans itlola.?* vcrho
    Allicepollicitis, proniissaquc temporesolve: Paiiliis, ad xtcr-ui convertit pascua veris;
    Mumis cnim mores confeii, irrciil avaros, llic igiliir Maccdb, ne juia rctunderel urbis,
    Occuliat vilium, genus auget, siibjicilboslcm. Post palris occasuin sacruro iliaJenia vcrciido
    Non opus csl vallo, quos dcxtera dapsilis ambit, lniponcns-capiti as, sccplr.o.railiavit eburiio.
    Nam seu pax vigeai, scu rupto foedere pacis-, Slal procerum inctliiis, slipat latus eius ufruraque
    Regnel, ci in loto discordia saiviat orbe, Canitics vcncrainla patnim, milisque seneclus;
    , Principibus duhiis, subiluniquc liincntibus bostero, „ Quoruin jtiiis ciat loti disponcrc regno,
    Est dare pro Jnuro, el solidi niuniminis inslar : Per quos iusidiis obsislilur obice, vallo
    Non murus, non arma, ducem iulaniiir avnriim. Cousilii, poliiisquc valcnl inlcrprelc lingua,
    Caclcra quid nibf.c.im? scd non le cinollial intus Qiiani pugnaiitc nianii iraclare negolia bclli^
    Prodiga luxiiries, ncc foiiia pcclora fraiigat Et gcrerc armoruni curas, quam ciiigier armis:
    -Menlis morbus-ainor,'Jalcliris et niurmure gau- Eminus assisliinl, pauloque rerooiius illi,
    "
    . 8 [dcn.s. Effrena; menlis, quorumsiib peetorc robur
    Si Bacclto Vcnerique vacas, qui ca;lera subdis " fmpcral ingcnio, el Nestor succurobit Acbilli,
    Sub juga venisli, periit delira vacanlis Principis a facic vattim gregc cinclus ineriui
    Liberlas aninii, VencriS flagraule camiiio, Setlit Aiisloielcs, niolli vclatus ainiclu,
    Mens liebel jnlcrius, rixasquc et bella inovcri Jam rudcdonaius, fatisquc prementibus annos
    ' '
    Vers. I8Q. Vers. 2-54. . --
    VAUIJE LECTIONES.
    14 repetit. " inslando. ,6 Iriuinphitm. " vincis. 18 inoiiiiis. 1S cupido. "'" corde. " rion
    '" no,i. " Ms, ti( metropotis esset. n Aiolice. ,
    *'stiscipicns capilei^
    4G9 ALKXANDREinOS LiB. I. .470
    Curv.is, ct 'niipexos casiigaiiaiuea erines. A, Duni sibi juandatns legnlio muliia partes .,
    Cmiicinplaiis igitur Maccdo pt-r siiigulavires, Exsequii.ur, patikc iaciusiiiKiiVis.aiiiqfc
    Pasciliii iniuilu procGruro, cl quai maxima duilunv Rex.foodtis rcnovai, pacemque rcdinlegrat uibi, .
    Crcsccrc noii polcrai, vcbemens audacia crcvil Artibiis iugciuiis, sludiisque vaoarc, serciio
    Regis ad aspeclus, el qucro cqriceperal anle Aiiiiuiibis vullu, Maiieiiique remiltii agendiiiii. '.
    Amplial affectuin, cordisqiic rcvci-bcral au.rcs .liidc ubi discordes ilc;uro sibi junxit Atbenas;
    Appiausiis populi, major&que viribus audel. '?; Iiiipigcr a'd vcteres rapto 32yolal agmiuc Thelias.
    Accedil facics auinio, mcnfique pi-ofuutUu Aonidse, muros jiivenuin stipante eoioua, '
    Respbndeiif ociili, toloquc aecemlilur orc. Ai-inati.assisltiiil, poiinsquc inlrarc volcnti
    Sic fuil cx facili rcgcm cognoscere prompliim ; Objiciiinl, qucm si doiniiiuni patienter babere,
    Ornaroenta Iict-l regi rcgalia desinl, Si prccc, jibn arniis vcl.lcril occurrere, si.sic, ',"
    Litcidus ohryzo criiialis circulus auro, Ut dectiit, cccpia; frauilis scolerisqiie pigerei,
    Et qua: Jlammiferis 26ignescit purpura gcmmis,' Fqrlassis poleraiil lorrcnlcni inliibcre furoris,
    Sola lamcn loquilur vultus rcverenlia icgem. Incolumcroquo slalum vitae, vciiianique inercri.
    Mcnsis eiai. eujiisjuvemtm de nOiiiine nonicn, Sed quoniam xialcm simul ci conlcmncre regein
    A quo viiis habet quod floreal, tiva propincl . • Piaesuiiipserc, sibi merilo scnscrc tyraiiiuinu
    Quod bibat aiiluroiius, ct qiiod sibi hruiiia rcscrvct, Duro supcr cxcidioMacedo delibcral uriiis,
    Cum luiriet in fruclum spges ardua , janiqite parar- Jam popnlo variis aflliclo cladibus, adsuiii
    '
    '-'.''' [bat Collecti sairapoe c vicinis uibibus, pniiic
    Rclrograduni Phoehus radiis incendcre Cancrum, Qui gcnus accusent, recolanlque ab originc gcntcui
    Cuin Macedo asseiisti pariter vulgique diictnnqtie Jntentain sctieri, ct Grcecoruiri caidc madcnicin ; .
    In rcgenierigiiur, lectosquc ad bella quiritcs ^ Progenitosserpenle paires, scmpcrque niinqrcs
    Dividii in lurinas', quorum bis inillia biua _' Cordibus iniusum patriuni scrvasse ycneniini.
    Qiiingcntiqiie cqiiiiuni immcrus fuit, oiniiibus idem Quis fasuis Niobes,.qriis sparsam saiigii.inciiali,
    Inipcius arroorum, sed cos disoiniinat aias; •' Feniineuro nescil ululassc per agmeii, Agaveu?
    Nec juvcncs soltiro, scd qtiorum cana vetuslas Quis (lamnias Seniele.s, qui.s.l-cgem lumiiie cassnni
    Teslis inililiae, ct probitas suh palrc probaia, Nesciat in proprios revoliituin liirpiier oi/tus?
    Legit Alcxander; ducior princepsque coboiils Praierea partos infando seiiiine, dainiio '. , ,
    Nullus eral, qui non sexagenarius esso.l; Tolius Europse, sibi concuirisse gerotilos?
    Usque adeo, positis ut si quis coniiuus arinis .C His accensa siipcrcandcsei.lS3 principis ira,
    Principia inspiceict castrorum, sive quir.iiuu Aocingique suos piigmc jiibel. Iiidc parnto
    Pra?feclos, cquiles non creiterel, imo scnaluni. • Millccqujluni cunco, tuiiiidnm cireuinvolat uibcin,
    PiiPteica pediluni qualcr octo millia bello Moanibus arcerc iios civcs iiiliintur, cosqtic '
    liislaural, quibus arma sudes. ct Daca bipennis Plurimns invoivi! lcloruin cqroiiuis inibcr.
    Ei qute lethifero coiilo;la volumine glandcs Nec niinus interea pcdilcs exseiuderc inuros
    Fiiiida jacil, gladiusque, el vitaj protligus arcus, Vectibus iucussis s* validisijue ligoniluis ardeut.
    Lunalique orbcs, el pricvia morlis arundo, IIos iic.niissilibus deterrcat boslis ab alto,
    Iiiciiihinl baslas, verubusque niinaiiiiir aculis: Ul luii lateant, alii lesiudinis iiislai
    IY-ctora tborace, ct cervix secura galero csl, Ictihus arccmlis junciisiimbonibtis instant.
    Qiios licet arinarit lclo prsesiaiitior onini Jam pedc subJucto, jaro inolc miiianic ruinam,
    Virius, lain voluisse lamen supponere liiundum Prsecipili saltu, qui vivi foiic supersuiii
    Qtiain potuisse sibi, lam paucis millibus, nequc Aonida) fugiiiiil, «oque insccreia rcccptant.
    Miror Alexandrum, nioiislroque simiUiiiia fali At Danai, saxis cedcntibus, hoste reinoto
    llajc serics, lot regna, uni submiltere paucos. Per murum iecere viam : ruit omnis iu urbejn
    In lanlo i-erum sliepitu mundique fragorc, Turbai perit nullo disciiraine scxus el ietas.
    Ctim trcmerel iotus variis rumoribus orbis', Oiunis; adcsl eiiam duclor Pellseus, et ipsti
    Subtrahere auxilium , dubiumqUClacessere Maiicm. Invebiiur Thehas arniis slipalus, cique 3K -
    Dctrabere abscnli, sttasu Demoslhenis -\ ipsi- Acccssil Cloades fidus, magnoque canebat
    Cecropidse, cl vires opponere viribus aiisi. Regi dulcciuclos, lyricisque subinlulil isla :
    yEsiual audilis Macedb; nialurius ci-go Clara dcum proles Maccdo, forlissime rcgum
    Caslra nioverejubelDanais 28;sic corainus bosti Cui faveraslroruin scrics, cui qtialuor oibis
    liuprovisus adcst, et nuiris applicai alas ". Climala despondent, filo properante, Sorores; -;
    Inierea sehibus ift Palladis arcc receptis '
    Cujus, ul invictiis-viciis, et parcerc scives
    jEsehinus 3°eloquitur, coeplsecl3I Deniostlicna Jilis Suppiicibus victor, ct debellarcrcbelles,
    Arguil,.etpace ostcndil nil tuiius esse. Divinis loties nioniiis arinavjl anbeluin
    Vcrs. 28'8. Yers. 545 ''.'
    • ' VARI^E LECTlONES.
    ,-....*6 "
    pammigcris. 3I suadenie Demosilienp. **Danaos. " fortc scatas manibus 30 Ctut..
    primu qptat.
    '
    supp. Aischines. cwptwquc^ 3a rapido. 33/lagrascit.: uexcussos. "" eoque.
    GUALTERl DE GASTELLIONE &"i,
    Pectus Arisloteles : tunc hanc rex tundilus urbeni A Vnlnerat hoslilem, faustamque lioc proedical mnen
    Excidio " delere paras ? bis sedibus ortus _~ Tola coliors, la losque ferunt ad sidera plausus.
    Liber, tliuricremis sua quem colii India templis. Nec mora, litloreis imriicrgitur uncus arenis.
    Hseccine tcrra deos lulit, auctoremque luoriim Exoneranl primo naves * celerique volatu
    Nuiriit Alciden, cujus superemjnci omnes Exsiliunt, viridique locanl in litlore caslra.
    Edoinilum loties Iaus derivala per orbem ? ,Deinde vaeani epulis, ae dum solemnia tracianf
    Eu muri et structse modulis Ampliionfs arces Pocula, conlinuant ser* convivia nocti.
    Disce pius victis, vincendis essecruenlus. Terlia pars orbis, cujus ditione leneri
    slnslabile est regnum, quod non clementia firmat, Olim dicta fuit, ejus quoque nomeii adepta est,
    At si tanta libi cives torquere voluntas, Hsec Asia esl, vasto quam gurgile solis ab orl(j
    Soli parce solo, divisqne ignosce loeorum. Terminat Oceanus, et ab austro extendit in arcloa
    Finieral.Cloades, sed sta( sentenlia regis, A Borea" Tanais, simul et Mseolidos uuda
    Proposilique tenax iraj permittithabenas, Claudit, ah Europa nostrum discriminal aequor.
    ^Equarique solo turres, ac mcenia priino ; Huic soli ex aequo cessit partilio mundi,
    Imperai, et reliquam Vulcano futminat u.rliem. Cumquesituna trium, solamhanc discindere rtiun-
    Postquam digna satis compescuil ultio Dircen~ B [dum '
    Jamque novo didicit servire Boeolia regi, Topograpbi peihibent, igituf hreviore duabtis '
    Disposilis Macedo pariler patriaque domoque, - Conienlis-spafio,•'nuedium non invidet orbis :
    In Darium soevire parat; minus ergo peritos Hic situs esl Asiae,'sed "etillam milis olutftibrai **
    Armorum, miniis audaees, faniseque minoris " Ca3sariesiienioriim,'fluvioruiii cursus inundat,
    Segregat, el palriis lutelam depuiat Argis, Nobilium. multa regionum laude supei'bil;
    Inde rates variis rerum speciebus acervot s*, - . Hicdives geinniis elephanlibus India barrit,
    Nec tanlo libuit paucas".adbibere lalori, - Bis serit, et fruges toties legit, instat ab arcto
    Namque quater ductus, iiisi ter senarius obstet Caucasus, irriguo paradisus spiratab ortu,
    Navigii numerum quinquagetiarius/cequat. Haec habet Assyrios, Medos et Pcrsida, quarum
    Jainque ubi velivolum tenuil mare libera classis, Pai-thia nunc no>men,quara Mesopolamia fiiiit.
    Inlenditqtie fugam, nee jam ulla momordit arenam Ha;c Babylonis opes, Chaldseaque regua receplat,
    Ancbora, cum patrio discederel incola poiiu, Ifec Araburo lerras redolenles tliure SabaBO,
    Stridula, discussit coneenlibus aera '? miiis, In quibus ille labor logicorum nascilur, una
    Vox hominuin prsesaga mali, mistusque lubarum Semper avis Phcenix, vicinaque cinnama niyrriiae.
    Infremiiit clangor, totmnque remugiil aequor. ^ Hinc Syriam Euphrates, illinc gens Armena
    laugit,
    0 palrise natalis amor sic allicis omnes! - • Diluviique memor su.peris-coeloque minatur.
    O quantum duleoris habes! fugiliva per altttro Inde Palsestin:* cunclis superetninet una
    Classis dum raptim patria» furalur aliimnos, Unius Judaea Dei, Jerosolyma lerrae •.
    Sponto Iicel properent Persarum invadere fines, . In centro posita est; ubi Virginis edita partit
    Nec Irabat inviliis ad praeda?prsemia duclor; Vi.ta obiit, nec stare Deo moriente renalus
    Sola lajnen revocat patriae duleedo volenlcs, Sustinuit, sed pertremuit **perterriius orbis
    Nec sinit a inenlis aeumeri, Totque Asiaepartes, quas si meus exaret oinnes
    ' Sed'dulccs patria divelli,
    pculos anitnumque reloJ-quet ad Argos, Aut seriem scindet slylus, aul faslidia gignet.
    Donec ab inluiiu longe decrescere visus Jamque sub aurorain volucrura garrire solebal **
    Europ.-e defecit apex, portusque recessit^ Et lucem teiiui praeeedere lingua susurrc
    Tania sub invicto bellandi corife voluptas *°, Lucifer emeritse confinia noclis ageJjat,
    Tanta parentis erat oblivio, ianta sororum.. Astrorumque fugam solis prsecursor anhelo
    sSolusab Inachiis declinat luroina terris Maturabat equo, facili cum membra sopore
    Effrenus Macedo ; qui cum Cilicum prius arva j. Solvit Alex-ander; igifur cu«i sole retusum
    Collijjus eductis Asiamque emergere yidit, Prospexil primo pelagus radiosque nitanles,
    Gaudet, et angustum vix gaudia lanta receptat4I Emicat ex templo eastris, et in ardua, moiitis
    Pecloris Jiospitiura ; remis ineumberenaulas, Ei'umpens, Asiae melitur lumine fines.
    Nec soltim fensis ultra se credere velis, ''" Hinc ubi vernanfes cereali gramiue campos
    Laetitia damnante nioram jubet. Ocius illi Tot nemorum saltus,- tot prala virenlibtis berbis
    Haud segnes per translra parant assurgefe dicto Lasciviiie videt, tot cinclasmcenibus.ui-bes,
    Principis, et multo castlgarit verhere pontum. Tot Baeclii frutices, lot nuptas vitibtis ulroos:
    Tanlum aberat classis porlus statione, iapillurn • Jam satis est, inquit, socif; mihi sufficit una
    Quanluin funda polestceleri Iransmiltere jactu : llaec regio, Europam vobis palriamque relinquo.
    Eniinus eraissa Pellanis arundjne terrani . Sic ait, et patrium" ducibus subdividit orhera.
    Vers. 398. Vers. 452.
    VARIJE LECTIONES.
    80ea;!i!O. " famaque minotes, 9 onuslat.
    -* 3Swihera. *° volunlas. »l recevil. *' Exoneranlque
    *' inumbrat. **coitttfimuit.. *" parabal.
    tytes primo,
    "
    473 ALEXANDREIDOSLIB. I. .474
    Nani timor illediicuri) (lania est fiducia faii) A Fortuna, qui dura pati, vel amara recusat.
    negiiorum quaecunquejacent sub cardine quadro > Nam quae dura prius fuerant molleseere vidi,
    Jam sibi parla putal, sic a populanlibus agros • Neu vos sollicitos
    • agal ignoranlia veri,
    Li'oei'alj et pecorum raplus avertit ab lioste. ; Cnde haec tanla mea surgat fiducia menti,
    Jamqueiter airipiens Cilicttm sibi vindicat arccs Occultum hoc vestris iinpertiar aurihus unum.
    Conciliatque pii clementia principis urbes. Cum patris iuleritu nutaret Graecia moerens,
    Pluris Alexandro fuit haecsolerlia,-quam si Pausaniasque scelus, et caedem caedepiasset,
    •Sanguinisinipensa Martem traclaret, agilque Nocte fere media, somnum suadentibus astris,
    Pace vices belli, euni parcit et obruit hostem. Pulvinar regale premens penetralibus allis
    Inde rapit ciirsum Phrygiaeque per oppida lendil Solus eram, socios laxabat inertia somni:
    Ilion, el struclos violalo fcedere muros At mea pervigiles urebant peclora curac,
    Iilaliosque legit saltus, quibus ore venusto Cumque super regni ratio novitale labarct,
    Insignem puei^umpedibus Jovis aliger *6 uncis Incertus sequererne hoslcs, palriamnc tuercr? .
    Arripuit, gralumque *Ttulit super aetliera munus; • Iniieutro. stabilis facturus utrumque videbar.,
    Dumque vetuslalis saltem vesligia quajrit n Ecce locum subita radiantem lampade sensi,
    Sedulus, occurrit *s fluviali consita rivo Et coelestejuhar noctis caligine pressa
    Populus, OEnones ubi moechi falce notala Irrupisse fores, tenebrasque diescere vidi,
    Scripla latent Paridis; terierique legunlur arriOres, : Cunf limor urgeret mcntem; testemqtie pavoris
    Densa subest vallisubi 11-tiscausa jocosae Sentirem trepidos sudorem errare " per ariiis,
    Tractata est, cturi judieium temeravit adulter • Adfuit aelberiis, bominem si dicere fas esl,
    Unde malilabesi et prima eflluxit origo Ingenua gravitate, plagis, quem barbara lexit '
    ' '
    lliaci casus, et Pergama diluit ignis. Mulliplici veslis mistini dislincfa colore,
    Nunc repulanda quidem parvi; sed quanta fuerunt Cujus, ut ire solel lilo radiante sacerdos,
    Conjicitur,' lestatur enim veius illa ruina, Gemmea flammanles langebat °3iiriibria planlas.
    Ingeiu quam fueril 4» Tiojae mensuia rueniis. ^ Aurea rorifluos crispahatlamina crines,
    Tol belialorum Macedo dum busla perenat, x Pectoris in medio bisseni schemate miro : -
    Argolicos inter cineres, manesque sepultbs, Ardebanl lapides, gemmarum luce superbi.
    Qiios tamen accusant litulis epigrammata certis, Nescio quod nomen, praetendere vjsa liguris . /
    Ecce minora Ioco, quam fama vidit Acbillis Signabat mediam tetragrammala lamina fronlem,
    Forte sepulcra. sui, lali distincla sigillo: C Sed quonian) niibi harharies iucogriifa linguae
    Hecloris jEacides domitor, clam, incaulus, iner-. Hujus erat, legere Ijanc me non valuisse ** fatebori
    [niis Praesulis occullum caput amplexante tiara,
    Occiibui" Patidis trajeclus arundine plantas. Pesque verecundus talari vesle lalebal,
    Hsechrevitas regem ducis ad spcclacula lanti Qui nisi me verhis prior aggrederetur, babebain
    Compulit, ei slerilem mulso satiavjt arenam, Quod breviter possem scitari, quis? quid? et undc*
    Et suflu-elocum sumpta properavit acerra : Egredere, o Maceduni fortissime, linibus, inquii, '
    0 foiiuna viri superexcellentior, inquit, Apatriis, omnemque libi pessumdabo gentem.
    Cujus Maeoniumredolent praeconia.vatem, At si me tibi forte vides occurrere talem,
    Qni licet exanimem dislraxeril Hectora, robur, Parce raeis, dixit, superas decessit in auras ",
    Et patrem palriae summum tamen illud Jionoris Discedensque domum miro perfudit pdore :
    Arbilror atjgmenium, quod tanlum lanlus habere Hoc duce dura mauus, hoc principe bella move-
    Post obitum meruit praeconem laudis, Homerum; '.' • [fis;
    0 utinam nostros, resolulo corpore, lantis Sic fatur, celeresque gradus ad casfra retorquet.
    Laudibus allollat non invida fama triumpbos ! n Vera tamen docuit: etenim cum victor adire
    Nam cum lata nieas suseeperit area leges, Post Tyron eversam mulla legione parai-et :
    Cum domitus Ganges, et cuni pessunidalus Atlas, Jerusaleni, lemplunique Dei violare, domosque .
    Cum viresMacedumBoreas,cuinsens(:rilHaniinon, Velle putaretur, invicti priiicipis irara
    Et contentus erit, sic solo piincipe mundus, Pra^venieiisurbis sacrocomitante senatu"
    Ut solo sole : hoc unum mihi deesse. timeho, Exierat talisuinmuscum veste sacerdos,
    Poslmortem cineri.ne desit fama sepulto, Qualein in siderio rex praesule viderat ante, :
    Elysiisque velim banc solain praeponere caropis , . Quam lanquam cognoscai, equo descendit, euroquo
    Neu vos excutiat coeplo, gcns provida, bello, PronUs adoiavit, cunclis miranlibus, illum
    Argolici, fortuna licet quandoque minetur lmpendisse-lioniini deeus, uiiuni quod.sibi pridem
    Aspera, qiiaeijunquam vullu persistitS 1 eodem. - Jusserat impendi, isi.ncrex legione sequentum
    filandiliis indignus erit, raollique potiri . Excjusa, paucis inirat coitiitanlibiis urbeni,
    Yers. 506. . Vers. 560.
    . VARI.E LECTIONES.
    ar."l'9er- ." placitumque. *s objicitut. *» Quam htit immensa. " Octubuil. ci consistit. " esi>-e
    .,"
    »» laiiibebat. « poluisse. "
    sttpetasque tecessil.
    4'iS: . GUALTERI DE CASTELLIONE 476
    Et quod ab Hebroeisnionilus fuit, oblulit illic . A Jaroque valefaciens uiduHo Marlc beafae
    Paciftca, el.mullp tlilayit jnunere lemplum, Urbis perpeluo donavit mutiere civcs.

    ARGUMENTUMLIBRl SECUNDI.

    Prwparal ad pugnqm Darium Persasque secundus,


    Scribil Aiexandfo Dqrius.populumque fecensel,
    Al Mqcedofatale juguiinnucrone resoMt,
    Sequesibi recipit, nmibum chranie Philipp
    Stant hinc inde aeies, Cilicum conclusa jiigosis
    Faucibus, injusti Sisenem premit alea fali.
    Speritilur a Persis ducibus, iicel ulile docti
    Cqnsitium Thymodis" placuil commillefe falis.
    Oinnesi.miilrobur,_sociosliqrtaUiradarmq .
    Acer ulerque ddcuni, plaudenlibus assonal aer es.

    LIBER 5ECUNDUS

    Ultorem magnum palrise, jaro faia ininantem, B Qui sibi detulerant Meili inandata tyranni,
    Nunlia Persarum dis/jurrens faiiia per urbes, - Procincle subicit: Meliusquc inlerpretor, inquit,
    Desidiae torpore gravis, luxuque soluii, - Et magis egregie veslri munuscuia regis; ;.
    Terrifico strepiiu Dajii concusserat aures, Fornia rottinda pilaespbaeram specieroque roinitdi
    Qui licet imperio major, munifior armis, Quem mibi subjiciam, piilchre delerminai orbis.
    Obsequiis" regum, prelioso ditier aere, His ift sulijecfos riiilii Persas utar h.aberiis
    Viribits excedens, xvo niatijrior esset Cum victor Darii veieres effregerp.gazas :
    Bellatore liovo; lamen experientiaMarlfe, Sic ait, et foi/maeregalis imagine ceris
    Qua desueiuS erat, et pax diuturna labanles Impressa, varioiegafos niunefe donat.
    lmpulerant regis animos, ut in omnibus/ esset At Dariusquariivis, fania mediaute, recepto
    Inferior duce, iquopotcrot praestanlior esse, Menirionisexcessu labefaclo pectoi-eriutei,
    Si mens lanla foret pugnandi quanla facultas , Aspera forlunae lamen in contraria lorquens "
    Ne depressa " lamen errore,rninusquerigoris " Conclusus procerurii serie, peditunique catervis
    Regia Jiiajeslas videalur habere, superbo Tendit ad Eupjiraten,-ubi tot radiantibus auro
    Intonai ore miiias Darius, gentcsque subactas Ge-ntibusexplicil, diffusis aequorevasib,
    GoIIigitin casiris, cujus per regna volante • Tot populis vires dedit in commune videnias :
    Ocius ediclo, 1'Uitoiiinis in iarma juvenius. . Elalusque aniniq valluro circumdedit, unde
    Interea .a Dario, ne nil fecisse videri Primo solelocuro feriente, recensuit oinnes,'
    Possit, Alexandro iegalur-epistola lalis: Xerxis ad exemplum, donec, nasceiifibus asnis,
    Rex rcgiim Darius, coiisanguineusque deortim- Noctivagae°3 Phoebes praecederet Hpsperus orijiiu.
    Scribil Alexandro famulo. Licet indole clarus, Egrediiur vallo, viridesque effusi)per agros
    Parce puer teneris et adbuc crescentibus aniiis, Infinila plialanx, liumeruinque rcfognka vincil,
    Non est apta Iegl, quae non uialuruit arbos, Spargitur, et speciem raajoris copia compjetol;
    Quos tibi sUnipsisti, temerarius exue cuJttis Sic ubi balantes ad pascua veiis iiuras
    Armorum, el.castae gremio texedde parentis, Ut totidem reddat pastor, quotfuditCJSovife
    Quaeque luoepotius aclaii eoiigrua, misi Mane novb, numerantur oves, quas anxia soriis,
    Lora tibi,' lerelemque pilaro. foriilosque capaces • Ne niinual numerum lupus, upilione sinistro,
    lii sumpliis comituni, fomenta viaeque Jevameri; Capripedi Fauno commendat sedula Baucis.
    At si lanla luum vexaf vesania pectus 60 At prior in Magiium Darii congressus, el aciis
    Ut paci liies, et amicp.praeferal hpstem : D Piigna, suh illustri adversift, duce Memnone, paiiis,
    Non equites, -veruni furiata menie clientes Millia nobHium lenuit sexcenta virorum,
    Eniitlara, qui le correpluniverhere, duris ' Quos licel inferipr liunierq, sed foriior annis
    Afiligantpceftis : lencbrisque percnnibus ahdant 61. FudifAlexander, expugnalamque suorum
    Frendil Alexander modieeiurbaius, eisque ViribusintiayilMida) praedivifisaulam
    Vers.-60.8. Vers. U% . ,
    VARI/E LECTIONES.
    ^scthei'. • V obsequio. hs dcorensu. 60 vigqris..J">,luain vesania meitlem. 61addant. G!verltnt. e'Moit-
    tivagw. 61prwbet " jUiiciu - -
    -477 ALEXANliRElDOS LIB. tl-.
    Gordicum veteres, Sai'tlis dixS-eiKtitciM 66. A Neve sitin promptu Daiiais peiietrare Iribiirial •
    Hic Asiaro refluis unilarum cursibus arciaiit • Begis, munitis pediiuni'praes.ia)ii)bus arniis
    Faucibus ariguslis gemini confiniaPonli,'-'• Clauditur exliiemuro tpr denisroillihus agmen :
    llic ab titroque inari distans Sangarius aeque Subsequilur Medi plenus genitrice lyraniii
    Littoribus tameri allcrnis, commuiiicat uridas. '
    Cuirus, et uxor adest, natique, el lola supelicx
    llic Jovis iri leitiplo Midscpalris alta corusca::t Regia, pellicibtis lolideri), stil) pondere lanto
    Plauslra, jugumque veius Asiaefatale, sed ejus Qiiiiiquagiiila fere suspiranl plaustra vchendis.
    Fiinilius inler se subeunlibus 67 arle lalenii Mbris eral Persis ducibus, luiic tempoiis oinncm ;
    Compltisisque iterum, spalioso tempore neiiio Duccre in arroa doriuim, cum tolli signa jubereni.-
    Vti rcperire capul psloral, vel solvere nodbs; Sexcentis sequitur inveeta pecunia mulis,
    Ceiia fides, urbis ita disposuisse lenacem 'Tercentumque-onerat dorso Surgenle camelos.
    Falorum sorieni, qui- vincula solveret, illuin Plurimus hoc agmen cenlenis millihus ambit
    HegOo iotius Asi;e debere potiri. Fuiidilor, et levibus fundaejaculator habenis: !
    Movit Alexandrutri supplendi fala cupido; '** Ultiina procedit levis armalura virorum
    Exlollensque juguni, nexus dissolvere lcniat, Excedens numerum, pedibusque attritus et axe,
    LiKtalusquebrevi dunl se coritendere fiiislra Aurea pulvereus involvit sidera turho.
    Conspicil, astanles ne trisle rctunderel 68omeh : .-. Interea Macedo profugis vaslahtibus arva .
    Quidrefert, inquil, proceres B9, qua scilicet arle Ciliciae dcseiia videns, rapit agmina ductor
    Qioque modo laeilae paleant aenigniala soiiis? Ad loca, quae Cyri dixerunt castra priores,
    Dixft, et arreplo nodos mucrone recidit. Praemissisigitur, duce Parmenione, calervis,
    Unde vel eltisit sorlem, vel soile reciusit, 0. Tarsuni semiiiecem Persarum servat ab igne;
    Hinc yenil Ancyiaffl, missis qui Marte relunrtanf Hic, uiscripia fei-unl, iliusiri claruit orlu,
    Cappadocum genles, quibusin sua jnra redaclis', Per quem praecipue caecis, errore subacto
    Mane iler accelerai Macedp, spatioque diei Gentibus emersit radius, lideique lucerna ;
    Uiiiiis, stadia rapidis " quiiigeiila peregit - Pnrus et illimis, mediam peiiabilur urhem
    Gressihus, accelerans payidum pra-verlere regem, Cydntis, qtii gelidos haurit de foiitibus amnes,
    Quippe graves adittis Asiae, faiicesque locOruin Cdntentus sose esl, nullasque alinnde ruenlis
    Angustas nietiieris, Cilicuiiijain plana tenenli Admiltit torrentis aquas, sed gurgile luuit:
    Obvius ireparal Dario, qiii.primiis Eoo * Calculus, et refugo lapsu laiscivit arena;
    Cum sol roriflua/ slillaret. lauipade, castra P Hic prinium didicil Ma/griusdurare salulem . ,
    '
    MovitahEiiphiale ?5, lituis cava saxa resuitant, Nu.lli coiitiiuiani, sed mista adversa secundis 7*,
    Respondenl valles, iclhsquefragoiiijus acr Iinpulit bic regein vis praesumpiiva superbura,
    Iiigeminalstrepitus; agitantqiie loniinia nwbes. Quaepoiuil polius laudis jactantia dici.
    Hic fragor in caslris; sed et bic erat agniinis ordo.' > Ergacum casu luctari fata videres, N
    Ignera quem Persae sacrum, .•ciernumque vocabanl, Quaeque aspirabat coeplis, sors prospera, paulo
    Axibus auratis argonlea praeiulit-aia : Subsli.til, ct Macedum spem desperare coegil.
    Alba, Jovis currus; series ducebat equorum; ^Eslus erat, medius cum sole tenente Leoneiii
    C;elatasque deeeru gemmis, anroque quadiigas Jnlius arderet, rnedioque suh axe diei...
    Tam cultu variae, qtiam lingua;ct moiibus, uno Arida Cjliciae, fiderat7C vapor igneus arva,
    Agniine bis sena: comilaMur in ortline goiiles. Perfusus Macedo sudore e.t p-ilvere, membra,
    Quosque immoiiales mentiiur opinio vulgi, Temperie fluvii captuS, specieque liquoris,
    Mille fere decies.plausli-is auroque fertintur: '
    Corpore adliuc calido subjeetis insilit updis;
    At ccnsanguinei regis, muliebiiter oinnes Horruit exteroplo gelido perfusa Jiquore
    Millia praetexlis ter quinque fernntur amicli. Tota virj moles, ubi non invenit apeflas -
    Mole gravi, medius radis stellantibus auro', 0 Spiriius hic venas corpusque reliquil inane
    Invehitur Darius curru, quem slipal ulrinque Frigoie, vitalis calor interclusus, aquaruro;
    Efiigies numerosa Deum, quem prsedicat ardor Flucluat affliclus rex, cxanimisque suorum
    Gemmariim, el luxtis opulentia barhara regum.".. Exlrahitur manibus.-Oiitur per castra fumultus
    Desuper ai-detilis fervoreni temperat aestus Flebilis, et Graium ruit iriiaijienta juvenlus :
    Fictilis aurala pendens Jovisaimiger ala '*, Flos juvenumMacedo, quis te iropetus inierami-
    Kuncbastaladeceni praecedunt miJlia, quoruni [cos
    Aurum. cuspis liabe.t, argentea candel aruiido, Nudum, quis casus inopina morte subegit?
    Pr&HereaDarius praeclaros sanguiiiereges Improba mobilior folio forluna caduco,
    Coniiguos latcri ' praeceperal ire duccntos. " hydris
    Tigrihus asperior, diris immilior
    . Veis. C90. Vcrs. 749.
    ^AVWM LECTJONES.
    6(5 moaerni. 67coeuntibits. 68rcverbercl. 6!lsocii. " rcsotvil.' 7I Virp;. LMnaqiielaurusquc. ""Bre-
    risaitle liq. prodnciliir Grmris. ' P regem. r* '5iu ros. allero, sequentes duo versus oroissi.
    " "'"' • aliger.: '
    fuidil. iiiimicior. . ,••
    479 GUALTERI »E CASTELLIONE - 110
    Tisijjhone horridior, nionstroque cruenlior omni. .A Alquc ila subridens : Dpne rcs, exciuue liniorem,
    Cur metis ante diem flbrerites principis annos ?. Laxa aniroum curis, sine 80 vim inedicaniinis liujus
    Hactenus exsliteras mater, quis te impulit illi Iu venas recipi; qui me tibi detulit (audi)
    Velle novericari? qucrh.promissum sibi regem Aut ut sic pereas, reliquis ardentius optat
    Miindus adoplabat? Sed quis nianet exitus illos, • Sedulus, aut noslra niarceseil lividusarte;
    Optiroe rex, quibus a palria lua castra secuiis (Verius ut fatear) aut in lua damna piolervit,
    Non licet in palriam, loca per dcserta reverli ? Qui nptat innocuuni sceleris, qtii prodiiioiiis
    Nunquid nos sine te medios miilcmiirin. bostesi- Arguit insonteni, nierito non credilur insoiis.
    Sed quis dignus erit lanto succedere regi ? Nam reus iinde reum se noverit, illud acerbe
    Audiil bacc, ut fofte rolam volvendo faliscens , Objiciei, sic jnjuste quandoque ligatur
    Caaca sedebal lninii Foriuua, animamque resumens Justus, et injuslos alisolvit ciiria roendax.' .
    Surgit, el Argolicos, subiidens ore sereno, Haecubi dicla, metuin jubet evanescere regis
    Increpat usque metus, et secum pauoa susuirat: Ergo ubi tiansmissum medicamen ad intima, venas
    Inscia niens homiiium quanla caligiiie fnli "Imbuit, emerili perierunt semina morbi.
    Pressa jacetf quae me lolies injusla iaenis-t, Exhilarat vultum color, et- pallore percmplo,
    "
    JusTeliquis propiium licet exercere deabus, Emergit facies nivCo liquefacta rubore;
    Me solam excipiunt, quae dum bona cotifero, niagnis Mens redit, et virtus rediviva renaseitur intus,
    Laudibus extollor 78, si quando retraxero rebus Concurrunt proceres, avidi speclare Philippuin
    Imperiosa nia.riiiin, rea criminis arguor, ac si Illius injiciunl jucundi brachia collo, 1
    Naturae stabilis sub cr>ndilione leneri . : Huncque Patrem pairiai, servatorcmque salutant;
    Possein, si semper apud omnesuua manerem . Rex cum sol liitilo radiare.t craslinus axe,
    Aut eadeiri, jairinon iiierilo fprtuna vocarer ; Insigni provectus 81 equo, per caslra videndum
    Lex mihi, nalurae posila cst sine lege movcri, Se dedil, et.pavidis eiwussit nientibus"oinnem
    Solaque inobililas stabilem facit. Haecuhi dicta, Segriitiem, vtiltuque suos ac voce refecit.
    Liberior regis jnm iuovbida nienibra revisit Inde ubi fiiiitimas exercitus obruit urbes,
    1 '
    Spirilus, "ci soliibs paulisper iiahere meatus Et sacra pro dubia, quae voverat anle, salule
    Coepit, sed nimius urebai viseera morbus; Persolvil superis ; ferralos moenibus Issi
    Qui lau.en aitbllens erecto luroiiie vulluni: Applicuit curieos, ubi Parmenio venienli
    Ergo, ait, in castris victum sine Marie Cruentus Occurrens, urhi deserfae a civihus infeii.
    "Viclor Alexaiidritm capiet 79? nain proximus liost.isQ Quaeriiuriiic inler pi-oceres, an debeat ullia
    Non medicos segries, non crilica lempbia morbi, Exieiidi bellis acies, poliusne sit hoslis -
    Exspectare sinit, "spbliis "ululabit adeniplis Opperiendusibi ? placuit sentenlia landi-m
    Hostica baiijaries, at i-cx ingloriiisexsul,' Haecpolior ducibus, iiiter roontana jugosis
    Nudus iniioslili, sinelaude, jacebit arena. - - . Faucibiis, hic fatjs commiltere* robur utrumque ", .
    Si tamen in ftiedicis est, ut reparare salutenv Quippe pares illic acies ulriusque lyraiini
    Arte queant medica, faveat roedicina, sciarilque Parmenio censet, angusla yalle, fuxuras.
    Me non tam spatium yilae, quam qtiserere Lelli. At Sisenes, quia rehi tacife suppresserat, auro
    Nec taiii marlis agii, me, quam dilalio Martis. Creditur a Dario furtim corruplus./eumque
    Nam licet xger adhuc, si saltera slare meorum Mors injiisla ferit; npn ignbraiite lyranno.
    Ante aciem poterb, ctirsu fugitiva rapaci Jarnque superveiiieiis Gracis equitatus ab ons,
    '
    Exsilio comitanle fugam, ducc Thymode, caslris
    Terga dabunl PersaV,Danaique sequenlur ovantes
    !'~ Impetus liic regis, praecepsque libido cobortes Infeiiur Darii, regique salubre propinans
    Moverat ancipites, ne fesiinatio curae Consilium suadel,-ut, dum licet, axe ciiafo
    Augeret mbrbufti, sed enim spoiidenle Philippo Obliquuiu relrp fleclatiter, curstique volucii
    Qui comes esf a palre datus custbsqu-j salutis, D Pulverco repetal spafiosos aequore campos:
    Tres rulili reditus Plimbi lamen aiixius aegre Aut si"degeherein pudeat retrocedere regem
    Exspectal, morbique fugam reditumque salulis: Converso ne forte gradu verlaiur in oineii
    Hic praemissa ducis perturbat epislola regem, Trisle suis, saliem gazas, et pondera belli
    Quae.medicuni dainnat, auro laeda^ue soro.is Dividat inparlcs, uisifortuna , quod absil!
    Corruplunia Daj-io..-Jam terlia spaiserai ignes Faveiit Argblicis. in primo Marte, supersif
    Explie.iium tenebris rulilos auroia per orbcin. Copia, tjuoque "recens ruat iu disciimina pubcs;
    Cogilur jnsonlis hausturus poctila ductor Nonmediocris eniri) furorestexponere bellis,
    De medici dubiiare fide, sed poljo poslqtiani Uno, velle semeif^rluiiae.cuncla, sub iclu. » .
    Exbausta" e/st, chaiiain dextra nulante legendaro '* Uiile consilium dederat, sed inutilevisum est
    Porrigit Arcliigeni, quam dum legit ille, logentis Principibus Pcrsis, quorum praevertere regero
    Nulla nolare poiest' in vultu sisna limoris. Meiis ertil, ut nierita deleret8* morte Quirites
    • Vers. 803. - Vei-s; 861 i
    "
    VARIiE LECTIONES.- ,
    " attollor. 79 rtipiet. s0 a curis. 81prwveeius. 8S ulrinque. " quwque. R4damnaret.
    4S! ALEXANDRLIDOSLIB. 11. m
    Conductos, elcnim gazas dispergere Graccos A Ei jam spe vacuus, animo Jentescil inani,
    Velle putant, ul sic spoliis et rchus onusti •Damnorumque memor, quae Granicus inlulit ain-
    Ad regem Maccduni redeaiit, pacemque reforment. [nis,
    Rex, ut mitis erat, salis ac tracfabilis, aures Incipit affliclis partim diflidere rebus,
    Obstruit his monitis, el pectore saucius : Absil!, Pro.h pudor! in rerum dominos quibus omne melal-
    0 proceres, ait, ut nostro dominelur in a?vo [lum
    Dedeeus hoc, perdamne viros mea castra secntos 8' Servit, servi inopes, pauci, sirie viribus audent.
    Castra fidemque mcam? nunquam lam sseva seve- Scire velim Macedo, quibus, inspiranle Megaera,
    .'••-. lros> Arlibus, illius Cyri te possepotiri
    Jamque senescentes, infainia polluat annos;. Impefio jactas ? cui Lydia, Croesus et omnes.'
    Sic ait, et grates referens absolvit Achivos, Curvavei'e genu quocuftqiie sub axe tyranni.
    Sed regrediiegem, profugus ne forle pulelur, Qui licet exstinclus, me successore, superstes
    Dedecori ascribit, jamjam commiltere belliim ; Regnat, et in vivo vivit fortuna sepulti.
    Ardet, et~anguslos inter decernere monies, Si veterum monumenta manenl; si mcnte recoi'dor
    De gaza primo defiiiil, eoque juhente Scripta patrum memori, quis nos a slirpe gigan-
    B
    Maxima cum cuneis pars est transvecla Damascum, [lum
    More tamerj veterum servato, regia conjux Ignoret duxisse genus? quis bella deorum,
    Et soror, et proles, in castris faia sequuntur. Quis coctum laterem, slructamque hiiumine £urrim
    Ceiius ahhinc Darius.cum posterus exserel orbem Nescial a proavis? magnaeque quis immemor -urbis
    Luciferum Titanregum concurrcre vires, Cui dedit aeternum labii confusio nomen? .
    Asceiidit tumuluro, modico qui coileiumebat, liirgo agite, o proceres, patriuih revocate vigorem,
    Castrorum medius, palulis ubi frondea ramis Pro palria slate, et patriae litulis, et lionori -
    Lraurus odoriferas celabat crinibus herbas; Invigilate, decet: ne pauper et advena victor
    Saepe sub hac inemorant carmen silvestre canenles Conculcet pedibus veterum 88 raonumenta paren-
    Nympbarum vidisse choros, Satyrosque procaces. [luni,
    Fons.cadit a laeva, quem cespile gramen nbunibrat At si quemvesirum, quod abominor, improhiislio-
    Purpureo, verisque Jaiens sub vcste jocalur • >' .•-.'.. [stis
    Rivulus, el lento ligal inferiora SB meatu Excutiat campo, profugumque per arva fatiget,
    Garrulus,'el strepllu facit obsurdeseere nionles. Si inihi, si palriae, si civibus arma negalis,
    Hic mater Cybele, Zephyrum tibi Flora maritans C Uxores saltem, ac nati, quos hostica clades
    Pullulat, et vallem secuudat gratia fontis ; Oblerei 89in castris moneaiil in castra"' reveiii.
    Qualiler Alpinis spumoso verlicc saxis Non tamen id vereorquin jam victoria Persis
    Descendit Rbodanus, ubi Maximianus Eoos Applaudat ducibus, etenim ludente 81favilla
    Exslinxil cuneos, cum sanguinis unda meatum Ardere in somuis Macedum lentoria vidi, •
    Fluniinis adjuvit fusa Jegione virorum '_ Vesanumque ducem ritu Babylonis aniiclum,
    Permistusque cruor erupil in aelhera, spreto Purpureo luxu subeuntem moenibus urbis
    Aggere lerrarum, lolumque rigavit Agaunum. Ad me perlalum, debinc Cvanescere raptum.
    Hinc ad suppositas vulgi procerumque coborles' Quid moror? aetemum testor jubar, aurea solis
    Pacifici Darius obliquans Juminis orbem, Luniina, cui dedimus nostris iji finibus ortum,
    Accilis ducibus prius,in discriroen iluros ' Hostis erit quicunque fugae laxabit habeiias.
    Segregal in parles, demUis sic orsus, adullas ^ Plura locuturo celeri pede nunlius affeft,'
    Ore pio spiiante preces, soloque inereri Descruisseiocum Giaecos, pavidasque Coliortes
    DebBit aspectu, facies malura favorem. Consuluisse fugae, jam per coriipendia saltils
    Haeredes superum Persae, gens unica bello. Ad pelagus rapuisse-gradum, perque ardua rupis
    Cui genus a prisci descendit origineBeli, " Praecipitassc viam, mollem sic priricipis aurem
    Qui primus meruil venerandus itnagine dia Pascit adulator, fluitat percussus inani •
    Inter coelicblas solio slellanle locari, Laelilia, damnatque moras. Exerciius ergo
    Solvite corda melu 8', furor est, pugnamquevocari - Flumine Iransmisso per saxa, per invia "raplim
    Dedecet, ih Dominum cum scrvus abulitur.arniis; Quaeriliter, proftiguinque parat praevertere regem.
    Uliio, non bellum esl, servos ubi sceplra rebelles Quo ruitis.perilura coliors "3? juvenemne putatis
    Corripiunt, captosque domanl, pairiamque tue.nttir; Invictum fttgere hunc, qui quovis crimine credit
    llle puef spurius regni moderamen adeptus Turpius esse fugam ? qui ne fugiatis inertes,
    Cuncta sibi cessura ralus, fervore juventae Hoc solum meloit, eienim si forle daretur
    Ducitur, et casus ruit improvisus in omnes, Optio lalis ei, fugiens an vincere mallet ':"
    Ei pugnando rnori mavult, quam cedere viclus, Quaiu virici a profugis, hostique resistere victus?
    Vers. 914. - Ver"s. 964. •,'"
    VARl^i LECTIONES.
    " sequenies. "' inleriora. " corde metum. S8terram el. u obruel. ,0 bella. " plaudente. " avia.
    83 manus.
    ' 4b4:
    4S5:', GUALTERI.DE/CASTELLIONE
    Fofsila:i ambigeret, utrum u.iiiius esset lionori. ASpe liberlatis servos, ienues, et avarps
    Jani Ghaldaja: cohors, Isson festina propinquans . Invitat prelio, lente gradienlibus hasta , ••
    Prodiiur excubiis, auri lapidumqiuvnilore lniiuil, ulpropcrent, nunchos, iiuftc circuil ilios ; ,
    Fiilgiuatarmoruro series, gfaditurqtiei-apaci Niiuc arcus tractare s7 nionef, nunc fundpre glandes,
    Turbine.pulyereo furata volumine sple.ro, S.iprpcufinsistant -acies, iiunchpslc propinquo
    Pi/oyidiis aerea curreus speculator ab arce Rem gladio pefagant 9S, tiunc quaeraint fala bi-
    Nunti.al Argolieos, Babylonis/adesse lyiannuni, i • ? [penni,
    Et genus omne hominurii: vix credere suslinei ille, Duinque gradiis inliiberil, Jiaee illis pauca ..profafui*:'
    Qiiom helli mora spla iiioyet, prior ergo maniplis Maiiia progenies, quoruro dilione teneri
    Inlonat: Arroa, arina, o Dauai, p/ripr urbe relicla ; Legibus .astriiigi, totus desiderat orhis,
    iuiminaf in Persas , sequitur galeata juventus. Ecce dies oplala, paral qua proyida npbis
    Sic ruifin prajdam -jejuna fauce Lycaon, S.ivere promissum toties fortuiia tiiurcphuni,
    Cujus opem sicco mendicat ab ubere pendens. Cujus in Europa duduni proeludia sensi
    Yagifus prolis, tandeiiique iropegit in agros Cum genus Aonidum, totamque a sedibus urbera
    Caedis aniica faines; vacuis epiicepta siib aniris. n Dtieslis, soloque metii dorauistis Athenas;
    .Siatpecus aitoniium, quodnecfugereaudet, etipsum Cernitis imbelles auro fulgerecatervas, ,
    Si fugiat, iiemoris alios incurret liiatus.. Cernitis uf gemmts agmen muljebre coruscet?
    Copula difipiUir canibus, quos pre canoro, • > Praetendunt prxdaeplus, quara discriniinis; aurum"
    Elbaculp.etpalmis irrilal ab aggere pastor ; Vincenduro e.st ferro, tantuiti didicere minari
    Haud aliter Macedura rex debacchatur in ijlaiu Deliciae99 rooHes,:gIadios et vulnus abhofrenl.
    Barbariein,; quae nunc profugum pavitaie feichat, Lelhifer illorum serutatus viscera mucro~
    Hos ubi discietis acies' adversa catervis Ctim seriielhostili respeisefil arva cruore,
    Aspicil i.n l>eilumsubito prodire vplalu. •Per saltuspersaxa fugoe divortia quaefcni.
    Spem sibi menlilaro metuens,iii praelia mente Quanla roei vpbis sil cura, probare licebit ,
    Cpnslernata ruit, sed vox et in arnia luenluni Cum gladios hebeles, fiactos cumvidero, quassos
    lmpelus, et discorsexerciius agmina'turbal. lolibus uthbones;:forientis dextera inentis:
    Quippe viac n potius, quani h-ilo, hostiiiue lerendo Exprimef affeclum, tanluiiisub:peclore vobis
    Aplus eral miles, Darius taroen agmine rursus - Cbarus Alexander^ quanlum.permiseiit ensis.
    Disposito, cauiesecum deliberat;Iiosiero Vincite jam.viclos, gladio qui parcit iii hoslem ,
    Milile consulto vi ctrcumciiigere pjulla,. C Ipse sibi est hostis.,'Viiam qui prorogat imsii,
    Utile proposilunj 9Sregique suisque salubre Derogat ille suoe,rioii est clementia, bclio
    Quod ratus est, verum ralione potentior onini Iioslibtis esse pium; gravisest sibi, dignaque caedi
    "
    Discussit fviiiuna.-procax, quae sola tuelur . Caedis parca hiaiius, segiiesincuriere'niorfem,-
    Tuta, gravala lcyat, quassalrata,/foederarunipit Dum pavitaiil! audent, sednou occurrere morii;
    Infirmat firmum, fixum niqye.t, ardua frangit. • A Persis dUC'bus.qucliesillata Polasgis
    Jam Maceduro series certo stabilita tenore, , ..' Menlibus occurruiit injuria, praelia, caedes,
    Inque acies dislincta suas, mpntana tenebat.; Credilis esse saiis .patriim luere acta nepoies
    Rex sf.abi.lenipediliim lanquam insuperabile vallum Plurimus in poenas populus non sufiicil isle.
    Opposuit Persis, in primafrpjue, phalaiigcin ; / Europae strages, Asiae pensabo ruinis :r
    *
    In cornu dexlro preefecti jnra Nicanor'. : Media cum Dario Xerxis coiniiiissa piabil.
    Parnicnionis habet, illi Plolpniaeus, Ahiynlas; Me ducesigiia duces piorfucite, rae duce valltnn
    Perdiccas, Coeiius,:Clytijs pl Meleagei;adbaeieiit, : Sternite, coiifertosiiicediie caedc perhostes.
    Ur.usquisqiie Sui dux agminis,.al tibi iaevuiiij Piaelia non spolium meGuui discernile, cedant
    Comniissuin est coruu, qui nu.Hiifarte seaiiidiis - Praemia praeda meis, milifi gloria sufliclt utia :
    Parnienio,/scquitur Craierus generpsus cisque Ram vobis, riiiliinoroen aino. Sic fatuf, ei ecce
    Jungilur Antigonusel turbidus eiise.P/ii/o(Rs:. Coiicurriiiit acies ; Persoe, clairiore solutoj :
    Ilospitus ex-positiis arile piiiiiia signa siioi-uii) - • Hoirisonis vexaiittenues'tiliilaiibus auras,
    Coruipedem vexans ip clexlro.Marle coriiscat <,:, Classioaterrilicp distiinguntarva boatu,
    Casside flaiJiroaiitij gladipque Iremeridus, et. l.asta, Fit sonus uirinqUe, eliiluis illiditur aef; .'
    '
    Armipolens Macedo, laleri junctissinius iiaeiti, Et refeiuiit faucos inoiilatia cacuuiiiia caiiisis,
    Consciiis arcai.i 96st:udiopar regis et tevp; QitaequersPiiOsiteraf puriim sine corpore liomcii
    Sed longerosea pnesiaiis.Jiep.liaestiflfoiiisa, , Respbnsura fuitiilinquani fot vocibus Eclio; :
    Praecedeiis.igilui'hilarisivesjlIa.Quiriltim, - Ainia lameri Darii roultosudore fabrili •
    '
    Praefeclos prece sollicitat; bhiijditur ainico, Paria roicaritj referuiilque virurii mbnuroeiita prio-
    Consoljdat dubios. aniraos aiidentibus augei, . ,-•"' v [ruro,-
    Erranles reprimit, sparsasque recolligitaias, jEnmlus ad litem, jubar insuperabile sslis
    Vers. 1020. Vers..'-107-2.
    ,...-, VAP.L4LLECTlONiiS.
    **fuga. "-'coimthim. 9" arcanis. " tentare. 98
    tjererc nunc qnwrere. 9BDivilia..
    483 : ALEXANDREIDOS LIB. III.
    • A Membralira laeerum sparsisse per avia: fejiur,;
    lnvitai elypeu.s, sopienb fusilis brbe,, ._
    Fiflget prigo patvnni Darii; genlisquc pfofaiius' Ultima pars clypei, Persarum nobile j/egnuni
    Ordo Giganlese, quoruftisub priiicipeMemfot, Iiiclioat, in sacro libantem "Balthasar auro,.
    Sennaar in campo vide.as concurrefe ffalres Scrihentjsque manum,cbnversaquefatanolantis' ;•'
    Terrigerias, ubi diluvii drim fata retractanl, Aspicias, cujus occulium aroigma resolvit
    Coclile siifgil ppus, sermb piior oiniiibus unus, Vir Desiderii, sed lolum circujl orbem
    Scindilufin vafias, dictu mirabile, linguas; Alque oras ainbit clypei celebcrriina Cyri
    Parte niieaiis alia sacrani moliiur ad urhem Historia : a lanto superari prinoipe gaudet ..
    '
    ' RexCbaldaeus iter, fulgenl irisignia patrum Lydiai et ambiguo decopius Apolliiie Croestis.
    Praelia, el Hebraea celebres de gente triumplii, -. Aiisa lameii Tomyris belli tentare tumullus,
    Vicloiis sequitur dejectoiiunine currum \ Viribus opponit vires, belloqueretnndii,, .'
    Iiilercepla 10° liibus, inuris lemploque redaciis . Infraclnm hellis, et iniquo sidefeniergit
    In planum, hosiilis infertur moRnibtis urbis Tol lilulis illustrecaput, proh gioria fallax
    Privaius sblio; geniina cumiuce, iyrannus ; Imperii! proh qtianta palent ludibria sorlis
    Ne lamen ohseurenl veleruiu praeconia regum . Humanae! Cyrum terrae pelagiquepotenlem, ;.-.-,
    •Quofumdam niacula?, sculploris dexterainagnaro _ Delicias orbis, qiiem summo culmine rerum :...
    Praieriit Serieni, quara praeteriniltere visum.esl; . Exlulerat virlus, quem fama locarat in astris,
    Iiiter tol memoranda dticuin, regumquetriumpbos; Qui rector, coroposque sui, qui totus el unus
    Agfesti vlciu pasttirii, etfluviaiibus undis : Malleus orbis erai, irabellis femina fiegit.. • -,
    Turpe fuit regem versa ntugire figura,-1 Pareite moiiales aniaios- attollere ' faslu,
    Rursus in elfigfem sensu redeunle priorem. Collalis opibus, aspernarique minores, •'.'.,.
    Prseieriil vixisse palfero, quem filius amens Parcile victores ingrati vivere sunitno- .
    Ne nunquam solus pafriaregnaret in urbe Viclori, vires, seepirum, diadcma, iiiuniplios,
    vionsilio Joachim, pi'oh dedeciis! al.ite diro ,"•, . - Divilias, dare qui poluit, auferre valebit.

    AUGUMENTUM LIERl TERTil.

    Teriius anna canil, populosque in fata rucntes,


    ..Yincuntnr Persw, Darii pretiosa supellex
    Diripilur, soror et maler capiunlur, eiuxor,
    Seplennisque puer; capla Sidone, Tyroque;
    Fundituseversa, tnagno discrimine Gaza
    Vincilur, el Lybicus a pancis vinciiur Ilanimon.
    Piwterea Darius reparato robore,.rursus .
    Major in arinti ruit, fil sedilionis oricjo
    Jii castris "Mticeduin,lunw dcfecliis, el pccc
    Consulli vales, ituro de lempore Iruclqnt.

    LTBER TEaTlOS.

    Jam fragor arraorum jani slrages bellica.vincit C Gnjus ab auvata volitans" a_cpendulus hasla -'
    Gijngorem liluura, subtexunt astra sagilla-, • Vindicat aslra leo, galeatn caibunculus ti.il,
    Missiiiuinque ffequens obiiubilataeia nimbus : P.imus Alexandii tremebuiido tf.ijicii iclti-: "•'
    Primus in opppsilos, praetenta cuspidie,:Pci'sas : Clialdseiis clypeum, sed fiaxirius asscris-aieiuni
    Ocius ejnisso, torjnenii turbino, saxp .: Non paiiens 2 adiluin , fracto crepat arida iigiip;
    Torquei equtim Macedo, qua confertissuna regtiro Gnaviler-occurrens Icrro Peilaeus Arelt;e
    Auro seuta iuicaiit, ubi pluriroa geroma superbis Dissipat uniboneni, qua;barbara bulla diescit
    Scinlillat galeis, qua (formidab.ile yisu) '
    Prineipis in Clypeo, nec eo cotiteiita frilicis
    Aurivomis palulas ahsorbens faucihus auras Loricae diffringil 3 opus cofdisquevagaiur
    Ignili DariojpraeferlurfornJa draconis. -• Per latehias, animamque hibit letbalis a:undo.
    Qii.-erenliqueducem qtiem primo vulnere digntim Occidil oecisus, largoque foraraine manans
    Obruat, objidtur Syriaepraefeelus Aretlas Purpiiral arva cruor : regeni clamore fatetur
    Vers. 1143. V.ers. 1155.
    ' • VA.UM LECTIONES.
    !iDcaplicaia. l exlcileie.- - formiduns. 3 dissarcii.
    ,
    48f GUALTER1 DE CASTELLipNE «8
    Altisono"vicisse suum, primumque tulisse; A Sanguine spargit agi'os, humectat caediLus aequor,
    Primilias bejli, fausturo sibi praedicat ojnen Cui juvenisfacie.divcs, sed ditiof ortu,
    Graeea phalanx, laelosque ferunl ad sideia.pl.ausus. Qiiippe genusciaro referens a sanguine Cyri
    Dcnsanlur cunei, Clyiiis et PtpJomaius in armis •; OnyiaiEcliiuus; cjypeuroque Nicaiiorii: icin
    - Provpcat.jUt laterem lecti vaga veris jn orlu
    Conspicui, tanta levitate feruntur iii hosles
    lii tauros quanlum <•geminos rapit 1. ira leones Giando ferire splel; sed•rcspii-it aeris iram
    Quos stimulat jejuna fames, causamque furoris Tula domus, verum durato corde Nicanor
    Adjuvat,: excussaegravis obljqualio caudse. jrruilin facjnus miserandaecaedis *_,eumque,
    Hic Ptolomaetis equo, parfiim Dpdania supinat Qua candens peulis aperii lofica fenestram,
    Tempora transfixum, cerebroque fluente geineniem, Cuspidb perc.ellit, et iuraine/privat ulroque.
    At conto Clytus Ariopliilonjeyei-tere fentat, Dumque per uijius aditum scelus ausa cucUrfit
    Inque vjcein sese feriuht, clypeisque reiusa Fraxinus, alterius/esstinxil Juminis usiim ;
    Utraque dissiluit obtuso lanceaferro. , .' Slahatin adverso.discriroinis.agmine duri
    Quadrupedi quadrupes, arwpque ppponitur armus, . ClaraprppagoNini, pi'inceps.iVt')it'ui(a-Negusar,
    Pectora pectoribus, orbisque rctuiiditur orbe, Doctus in.objectpsdubia saevire securi,
    Thorax thorace, et gemil obruta casside cassis. Doctus et a fergo.jaculis incessere fata, , .
    ISec mora poplitihus amho cecidercremissis Nunc jaculis, hunc ense fiirili 0, niinc vero bi-
    '
    Yectores, vecliquesiniul, siiriilesqueperempiis, ".'' " [penui
    Exanimes, jacuere diu ; sed cofppfa postquam Exculiens eerebrimi, jaculo perfoderait Htlim ,
    Convaluere, priprreparatorobdfestifSMni 8. Acloriden, Dprylum dextro viduaveral armo,
    Inque pedes sese recipit Clytus,.Aiiophiloque Fuderat Hermbgenero eaesa cersice securi,1
    Surgere conanli, solo furialiierictu Huiic ubi-mulfimoda yastanlem caede Pelasgos
    Derrietit eiise eaput, ct lerrae ma>idal.'humanduni.. Intuitus stiicto celer advolat ense Phiioltas,
    Praedilus eloquib,,beJio, speciequc, sinislro Quaqtie super conurii Iuceni vbitiitigne pyropus;
    Fuderat in cornu Graecum MazaeusIollam, Peiiundit galeam, sed lubrica discUtit ietum :
    Ultor adest agilis sfricto muci-oiie Philotlas, Non impune lainen descendit mucro, sinistram
    Et quia Mazoeuiii sonipes amoverat 'Olhim, Quam.sibi forte manum froutem praetciideral ante
    Cominus aggiedilur, Cujus laluserise biperlit-: -
    Aroputat: ecceparat ulcisci dexlra sororem
    Interea multa sudantem coedePliilollam - Coedibus exposita, et caedis secura, securim
    Hircahi cingunt equites,.quorum agmina rumpit C Librat, et astanli casum casura minalur,
    lmpiger Aiitigonus, Coenus',. Craterusque, furensque Ereplaroque sibi gemeret forfasse Philotlas
    Parmenio, sine quo nil iinquam caimine dignum Aute dies aiiiinajn, sed equb praelafus Aih_yrilas
    Gessit Alexaiider, sed quse proyeneril ilji Opposuit clypeum queii) niiioirarisiil " ictu
    Talio pro mefiiis, roagis arbitrpr essesilenduni. Macliina.tefribilis,,raedioqueumbPi!e retcnta cst
    Auligoni jacet cnse Pbylax, Mida cuspide Ceeni, Reti ahere aideriii, qiia j urigiiur uliia laceiio,
    Ampliiloclium Craterus sternit, quem casside rupta Ense viri instanlis apectorecaesa recessit.*
    Abslrahit exanimeiti cufru, jungiique ruenti Excltat intefduni vires dolor,ille fecisis
    Automeddnta suum, jam viscera rupta tralienletn. In bello maiiibus, sb-cbrpus inuliie cernens,
    " More suo ruit in Persas
    damriafus. iniquo Quod poluit fecit, et equo se oJijecit Iollae'1,
    Sidere Parinenio, cui regibus ortus Isannes, Tresqiie ruCresimul, periit perfossus Tollas,
    El Dimus ifiCiitiuntiiastasiateri, manelille Et spnipes /jaculis, sed riec fibi dure Negusar
    lmmolus, stabilitque animum 8 pavilanlis Oresiae, Missiiiunl grando ", nee lanta ruiha pepefcjt.
    Qui pedes exesae tendebat in ardua rupis. Jam laiet hei-ba.niadens, te>ranique-cadavera ce-
    Hunc simul intiiilus perfossum pectus lsanncm ''•"'' [lant,
    .Siernit equo, profuguinquo equitem restaurat in ar- ". Arva nalanf satiie, replenlur u sanguine valles,
    ' "
    ".'••. .../... .'., . ,-• , :., [ma, Largus utrinque cruor; sed major inebriat agros
    Inslantemque Diroum, rapto mucrone, lacerlo, Persaruni Slrages, rarescit barbariishosiis,
    Gornipedis planta tejit, invaiidumque rclinquit: Tabescitque animo, liceiiiiftnitus; euriique
    His Agilpn , his addit Elan, Arabemque Cberani- Pauca nianu.s MaCedu/m,nori cessat cJedcre, quorum
    ..,,;. ; s ... . - • [pum-,'. Defeclura niihiuin '> fervens audacia supplet.
    Parle alia furit Euroenides, Pcrsas.qiie lacessit, His igitur jam ferga fugae spondentibus **,instat
    Nunc gladip, nunc niissilibus, inucrone Diaspen, Ceu fulmen " Macedo, pei-que iiivia tela, per enses,
    Dojicil, Endpchii teluin pulirione cfuenlat. Pefque globbs equiluin peditum slipante corona,
    Disjicil ossa yiruin, procerum conculcaf acervos. Ad Darium itioderaltii'.iter;sed conlrahitagmen
    Nec minusiii dexlro dnfti ptignat Marie Nicanor, Oxatres.barib quo riemo propinquior ortu,
    Vei-s..I208. .... "'. Yers..l26i. . . .'.''•
    VARJ^E LECTIONES.
    * quanta. * premii. * rectum. 7 submoverat. 8 fngam. ' scrtis.^'" ferii. '" trajicil. " nimbus.
    " coinplentur. '* numeri. 16 prmbeittibus. " (utmineus, "' .
    "
    4^9 ALEXANDREIDOS LIB. III. 490
    tlic dolor, iiic gemitus, perit acris utiinque juven- A Sauciat ense femur, et dedicat arva cruore.
    ',.'.", [lus, lnfreinuil Macedo, Zoloaique ut parcere posset .,.
    Involvilque ducum mors uno tuibine lurbami Admissurapvocul egiteqtium, sicergo rftHiotus
    Serninat in Persas Ieihi genus omnc, crucnlas Conlinuit"hilcin, vcruin Mtieagef inillurii ."
    Excutieiis Bellona majius; gemit ille reeluso Irruil, et Zoloae, qua crufi tibia nuhit',
    Guliure, trajectp jacet ille per ilia feffo : Caedituitrumque geriu, lum caeieralurba jaceivtein
    llunc sparus exanimat ", hur.c iundil funda, per Comminuurit in frusta viruri)j steliisque feponuitt.
    [a.tiis Tunc vcro in Dariurii pondusdiscrimiiiis orane
    Ille vomit saniem fraclis cervidhus, IIIi Coiiversurn est: quid agat? videl arva cruore suo-
    Inlesliua cadunl-, alium sibi viridical ensisv .."';'• [™ni
    tlic obit, hic1S obiit; bic palpitat, jlie quiescit. Pingtiia, se cirea videt cvatiimala jacere
    Stahat ab opposiiis ls riiveis preliosus s0 in arrois . Gerpoia fot procevwm, [fugiunique qtiibiis stiper anle
    Memphites Zoloas, quo nemo peritior astris Fidebat potiussi] quin viseera fusa liahentes
    Mundanas praenosse vices, qu.o sidere ffugis Interequbs auriga jacet, eerviee i'ecisa.
    Defectum paliatur ager, quis frugifer annus, Dum dubitat, fugiatne pedes, seseve laboret
    Uiide nives producat liiems, quie veris in oriu " Pefdcre?
    Perdiccas-jaculum jaculalur, at ilJuil
    Temperies inipinguel humuni, cur ardeat aeslas, Se capili affigit, cerebrum iameri ossa tueulur :
    Qiiidque del autumno maturis cingier uvis, Exculilur Darius curru, nec sustiriet tiltra
    Circulus ?n possit quadrari, an musica formet Ferre-aciem, lurbamque pedes deCliiiat, et inlsr
    Coelestes modulos, vel quae proporlio rerura Degeneres, profugosque iegit coropendia saltus-,
    Qiiatuor inter se, novil quis sidera septetn Donec ei soijipes oblatus ab Ausone"magnu-m
    ittipslus oblijuo rapiat contraria mundo, Transluiit Euphralen, ac se Babylona reoepit.
    Quot distenl a se gradibus„quae stella nocivuni Hunc ubi forlunaiu s* heili nvorlisque rtii:iaiu
    Iropediat saevire senem, quo sidere fiut Evasisse fuga scnsit Mazaeus, et illi
    Obice propiiius, Marlem quis. lemperel iguis, Quoruni victoris animi excellentia nondiiiii
    Quam sibi quisque domum quaei'at,q.uod sidui in isto Evelli a campo, Martisque furore siuelVat
    Impetet liemicyclo, motus i-iniatur, et hoi-as Exteniplo turbata malis, audacia tantos
    Coiiigit, evenius hominum perpendit in astris. Destituens motus, didicit servij-e timbri.
    Pasva loquor, toturo claudit sub pcclore coelum ; Inque meiutn conversa liaes, "fugit agraine factb
    His ergoin stellis morteni sibi fata niiuari . Q Turba ducum, parlesque labant, ubi sumina move-
    Cpntemplalus erat, sedenim quia veiierefati • [iu ">,
    Non poterat seriem, penelrare audebat ad ipsu»i Cunique caput uutat, turbaij nierahra nocesse esL
    Reetorem Macedum, toto conajnine poscens Caeditur a tergo populus, fsirif altera oaedes,
    A tanto cecidisse viro, vilamque perosust Pro domino patriaque mori dum posset lioneke, .
    Morlem p&iiuriensiii prima fronie furoris Dedecoi js, mortisque luem fugierido merelur.
    Gcturrchat ei.curruque premebat ab alt« Jam satur ad locuiura redit ensis , et ipscPelss-
    Grandine missilium pertusuni principis orbero,
    Nec solura jaculis, sed voce probrisque lacessilj Vieloies victor a csede recedere cogens,
    Atque ila : Neclanebi ". neii infieianda propago, Ad gazas properare jtibet, rapiendaque gaz;e "
    Dedecus aHernum matris,cur vulnera perdis Munera, quae saltus jacct iiilerclusa latebris,
    fgnavos agilans? in me conveiie furorem, It celer, et partas paniiuf partibus aetfuis
    Si quid adhuc virtutis habes, me contere, cujus Vicloropcs, oncrautur eqiii, gerait axis avarus,
    Militiam claudit seplemplicis arca Sopliia;, Jam sattir est, aurumque voinit suromo lcnus oi'C
    Etcaput astriferum sibi vindical uiraque laurus. * Sacculus, et nexus refugit, spernitque ligari,
    Molus Alexander misei'etur obire voleutis, D Fessa legcndo !S manus, non cst sati.ata Icgeiido.
    Ac placide subjicit: Prob moiislruin ! quisquis es, Quin caligae, patulique siiius iurgere doeentur.
    [iiiquil, Itur in irobelies, agmen muliebre, catefvas,
    Vive, prccor, mpriensque luum ne destrueianiis Quarum ubi marmoreo rapuere n]onilia:GoU:o,,
    Artibtis hospilium; nunquam mea dexiera sudel, ExtorquentS 9 torques, et in aufCs perdidit auiis;
    Vel rubcat gladius cerebrOj tam niulta scienlf; Itur in amplexus nuplaruin, virginitasque
    Lkilis es roundo ; quis te iinpuliteiror atf amiiem Vim paiilur, coit in patulo, tractatque pudenia
    Tendere velle Siygos, ubi nulla scicntia floret? Sanguinolenla manus, coitus pars altera labetn
    Dixit, atille "pedes terrae semandal, eique, Contrahit incestus, verum parsaltera luget,
    Qua se dissocians ocrcam lorica reliilquit rt> . . £t venitad veniam, patientis naraque reatuin
    Versi 1512." Vers. 1563. -
    VARI^l LECTIONES.
    17excetebtat. ls ille. ">opposilo. M speciosus. *' Neptanabi. !! Dixeralille. " reliquit. n Ambi. .
    hwc heniisiichia inclusa, in altero ms. omiiluntur. *" 'urliva. n moventur. ' s' prwil'a. *3
    *' exiorli. ' ligando,,
    .
    FimoL. CCIX. - 16 >
    491 GUALTERl DE CASTELLIONE
    Vis illata levat, minuitque cbaciio culparo. A Plurima supposilis mortem ballisla miriatuf.
    Majeslatc tamen salva, salvpque pudore . Verum ubi longa.dies aflliciis civihus urbein
    Tof a dtunus Darii, genitrix et regia conjtix Navali mpdocongressu, modoMarte pedestri
    Et soror, et nattts (tanta est clemenlia regis) Fregit, et appositis ulrinquead incenia Grainm
    Curribus auratis in Dorica caslra vehunlur. - Navibus, hpstiles dissolvit 36 machina muros :
    Etiuatiem Darii sic tiactat 30, ut hanc sihi matrem Ahsque aliquo periit discrimine sexus et oetas
    Eligat, uxori det 31nomen habere sororis : Orauis, el a nullo scelus aequo judice pensans
    Seplennem puerum in natum sibi milis adoplet3>. Abstiiiuit gladius; eteniiti cummoeina nondum
    Tanlus enini virtuiis amorlunctemporis, illo Cingeret obsidio, missos a rege Quirites
    Peclbre regnabat, si perdurasset 3ain illo Paci ut consulerent, aiigusto in lemppre cives
    llle tenor, non est quo denigrare valeret Et pace, et medii violatp foederejuris,
    Crimiiie candentem titulis infamia famam, Implicuere neci legalos, undeiyranno
    Verum iibi regales, Persarum rebus adeplis, Infensi, nec enim veniam meruere mereri,
    Deliciaeposuere ir.odum, suasitque licere In quibus etveniae, etpacis legatio niillam
    lllicitum et licitum, genitrix opulenlia luxus,' Invenit yeniam, Macedo jubet ocius omnes
    Corripuit forluna pliysin, cursuqiie relorto Cladibus involvi, praeter quos templa tuentur;
    Substilit unda prior, viliorum caulibus haerens. Fit fragor ei plauctus, crebrescil flebile murniur,
    Qui pius ergo prius erat hostibus, liostis amicis, Aurea femineus perstringit sidera clamor,
    lmpius in caedes, el bella domestica demum Dumque in praecipiti rerum discrimine nutant,
    Conversus, ratus illicitum nil esse lyranno; Qua niagis incumbit ventorum spiritus urbi,
    Praeterea, quis praetereat summum sibi patrem Suhstituuut ignem, volal ad fastigia flamriiae
    Usurpasse av Jovem ? nam se geDitum Jove credi Inflammala fames, et eo magis esurit ignis,
    Imperat, et credit hominem transgressa potestas, Queplures tabulata cibes, aliraenlaque praebent.
    Seque liominem fastidit homo; niiiiimumquevidetur Mista plebe patres pereunt, genus oninibus UUUJII
    Esse sibi, cuin sitinler mortalia summus'. Moiiis, sed species moriendi non fuit una;
    Miltilur iuterea cum Parmenione Damascum lste pyrarn ut fugiat3T, gladios incurrit, at ille,
    Miles, ut a viclis cxtorqueal urbe reposlas TJt gladios fugiat, medios se mitiit iu ignes ;
    Reliquias gazae, sed jam censebat babcndas Nonnullos, alia mortem dum morle caverenl
    "Victori.praefectusopes, dominoque pripri Grbis semirulae lapsos de moenibus, ullro
    Proditor infidus, caute quos traderet hosti Q jEquorei vehemens absorbuit amnis biatus,
    Traxerat urbe suos, forlunae namque mealu Occultas alii latebras, vacuosque penates
    Mutato, mutatus erat, sic unius uuo Quaerentes laqueos jugulis aptare parabant,
    CiiminePcrsarum, caesistot millihus ipse Et niorlem fecere sibi, ne morleperirent
    Cum reliquis cecidil, Dario solamen id unum Inflicta a Graiis, alios divortia moiiis 3B
    Damnorum, luclttsque fuit, cum nuulius ipsum Quaerere dum puduit, pro jure et legibus urbis,
    Arlilicem sceleris afferret in agmine primo In fatiera patrjae libertatejnque luendo
    Arte perisse sua, nec iniquam sustinet ultra Elegere mori,"mortis genus istud honestum.
    Dicere fortunam, quae jusla lance rependit Et labi sine Iabe fuit, non cedere, cacdi,
    Sonlibus interdum^ prout fraus ignava meretur. Caedereque et caedi 39dum non caedanlur inulli.
    Hsec Dario medicina mali, sic pene malprura Occurrunt *°, el materiain ferientihus affert
    Omnia cum quudam veniuniincpmmoda fiuetu. Gens devota neci, feriunl, feriuntur et ipsi:
    Septiinus accenso Phcebea lampade roundo Dumque necem patiuntur, agunl, ad ulrumque pa-
    Presserat aslra dies, cum rex pro more peraclo [rati;
    ^Funeris obsequio lendit Sidpna, velustam ; Nec minus excidium conjux Cylhereius inferf.;
    Piioenicuni gentem, quibus in sua jura redactis, D Solvitur in cineres ab Agenore condila primo
    Ad Tyrios conyerti.t iter, quos omne paralos Nobilis illa Tyrus, quae, si praeclara merentur
    Martis ad examen, murique abrupta tueules, Yatum dicla iidein, famaesi credere dignum est,
    Gaudet Alexander suspecla cominus urbe, Vocum sola notas, et rerum sola flguras
    Invenisse yiros, tot propugnacula muris Aut didicit prior, aut docuii. Sic ergo lot annis
    Edita; disposita; longp stant ordine turres, ludoroitaro indomilusdomuilMace,dura furor urhem.
    QuaeJapjdtiin yaleant refugps eludere jaclus.. Verum Vera fides et pax divina sub ipso
    At quacuflqiie ^"ditum niolitur.saxea nioles, Chrislorum Chrislo *• reparalis moenibus urbciii
    Adsuiil;pi)tehta?frcJypeoruni crale ciientes. Restiluere, ubi plebs veri studiosa flagrarisque
    * fundam jaculaior, et arcuin,
    Piurimiis/ii)C":irtiiidit Thurihulo mentis, Crucifixi nomen adorat,
    Vcrs. TO7, Vers. 1470.
    '.'"-' r VARIJ2.LECTIONES. :. .
    " lnrnalrem sibi sc sic lemperat. 31dat. 3! adopiat. 33permansisset. 3iusutpate. " objecla. "
    hnneffii. -" tevetens. 38Matiis. 39Cwdere quam cmdi. "" Concitttunt. " Alludil poela ad tempus qtio
    T-yrus Francis parcbat.
    495 ALEXANDREIDOS LIB. III. 494
    Ctijtis sunt aliae septeni climalis urbes A Aiiihrosiaraque locat, el libeiat oraiupalis :
    Quas pairia ditione tenet, longumque lenebit. Frigoris excluso paulum lorpore tcpescit
    Praenronuisse-aliaspoterat Tyrus.obi-ula tjentes- Fons Jovis, ac Pbbabo torrentior acstuat ideiu,
    Neque sub Eoo regio praesumeret orbe Cum mundum madidis medius sopor irrigai alis;
    Pell<ei deinceps *!,"Macedumque lacessere vires '
    ' Quoque magis Phcabus sojiduro festinal ad onum,
    Gaza tamen Darium, causamque secuta priorem , Tanto plus soliti reminiscitur unda teporis,
    Ausa parem, superos *3 murisexcludere tcntal, El nocturnus eam cogit decrescere fervor,
    Forlunam si forte fldes evertei-e possil; Donec Phoebeo rursus languescil in ortu. •
    Dumque suum Mars explet bpus, dum caedecruenta i Rex ubi consulto laelus Jove munera solvil,
    Et damno paiiis ulriusque prosternit utrinque; Regreditur Mempliim licet affectaret aduslas
    Barharus ad regem veniens, ul transfuga, ferrum ^thioptim gentes, el jnliospita Memnonis afva,
    Occultans clypeo, Magni caputappetit ense, Aurorae sedes, atque invia solis adire.
    Sed quia fatorum stal inevitabilis ordo, Sed dtirum Maiiis et inexpugnabile *9terapas,
    Evenlusque hominum series imroobilis aretal, El praefixa, dies niundi visura luroultus
    -Erravil temulenta mantis, ferroque perire Et strages pugnae, quam maturaverafhosiis,
    Non patituf Lachesis, cui jarii fatale venenum B Vicina instabat,
    posilamque regcntis in afcio
    Confectumqiie diu letbwa pixide clqusum Cogit ab inccpto menlem desi.stere yoto.
    Lurida consideratmedrantefavore suorum Arctabant ligidam majora negotia inentem,
    Porrectura duci deapost duo luslra hibendum. Interea Dafii reparato rpporc, totus
    HiC Arabis dextram, quia sic erravit eodeni Conjuratus adest in praejia mundus, euroque
    Quem male libravit** rex imperal ense recidi : Prae:erili pudor el spcs incentiva fuiuii
    Quique prius sopitus erat jain li-aude recenli, Rursus in arma vocant, coeunt in castra Quiritcg
    Martius evigilarfuror, el suh corde calenti Perinisti agricolis, queritur cessare ligones
    Ira recrudescit, dunique instal lurbidus hosti, Radicosus ager, et senlibus obsita tcllus,
    Ausa neTas, laevum perstiingit fraxinusarnium, Suspirant ad plaustra boves, dorsunique cameli
    Et.medium ciuris elisil saxea moles : Barbaries-gentis, eiephantes hdlica pressit
    Sed licet accepto bis vulnere, non tamen acri Machina, turritograJienlesagmine, iiecse
    Destilit inceplo Macedo, sed prod:gus aurae Bubalus absenlat, nunquam tol millibus Argos
    Vitalis, scindil cuneos, ipsumque lyrannum Aggrediens liominum sitcavit ilumina Xcrxes.
    Obruil *', et victis urbein tradentibus intrat. - Sed neque tam.multascollegil in Aulidegentes
    Hinc ubi disposuit procerum discrelio regno, U!ior adulierii, cura classi defuit sequor,
    Tendit iniEgyptuni, qua sub ditione redacla, Virgineusque cruor monilu Calchantis iniqui
    Ardet rex Libyci sedes Hamnionis adire, Detersit facinus, et venlos sanguine solvit.
    Difliciles adilus, iler intolerahile, quamvis Miralur Macedo, ipt inillibus anle redactis
    Fortibus el paucis : rorem silit arida tellus,' In nihilum, plures rediviva morle. renasci
    El ccelum niendical aquas, aestuque pereniii Ad mortem populos rursusque ad bella voeari.
    Marccscil *6 regio, et steriles moriuiiturarenae, Non secus Antaeum LihycisJove naltis arenis
    Cumque tenax sabuluhi solem concepit " et arva •* Posl lapsum stupuit majoremsurgere, donec ,
    Iinpulsuque pedum cbncrevil turbo, procellas Sublatum rapiens : Vana spe duccris, inquii,
    Hic Syrles habuere suas, hic allera sicco Hic *° Ant«e cades. Vel cum tpl caedesuoruni
    Scylla mari latrat, hic pulverulenta Charybdis; Fecundam capitum domuit Tirynthius Hydraiu.
    Pulvereos vomit ille globos; jacelille sepultus Jamque per Euphraten discriminis ihlmemoi' om-
    In sabulo, fortassis.eos leviore procella [llig
    Punisset mareNeptuni, quam pulveris sequor. ;' Gontemplor numcri, ra.pidum transegeral agmeii
    Nusquam culla virent, hominis vestigia nusquam, D Terrarum dorailor, exuslasque ignibus urbes,
    Nusquam lerra oculis, nusquam sese objieit arbor. Quas adilurus erat, fumanlesque invenil agrost
    Jam quater irriguos libraverat aere currus, Quos duce MazaeoDarius praeceperat uri
    Memnonis impendens lacrymas aurora sepulcro, Ut tali aiiiculo fortunae flectere cursum
    Cum Macedum reclor, et caetefa turba supersles Possit, et ea;MlosCeteaii rhunere frugum
    Hammonis subiere nemus, fontemque biJieruni, - Cogeret audaci Graips desistere cceptp,
    Quem satis indignum est inter memoranda s.ilere; Desperare aditum per saxa rigentia flammis,
    Cum sol frenat equos, tepidos liabet unda mealus, Molirique fugam, dum cuncla exusla viderent,
    Frigidior glacie est, quando ferventior arva Et Joca feta jgni, cl viduatos gramine colles
    Exurit Titan, mediae fervore diei; Otia cum sulci gemerent, victumque negaret
    Axe subHesperio cum jam praesepia mundans In cinerem rcsoluta Ceres. Sed sorte secunda
    Solis equos stabulare mari parat hosptta Tlietis, Usus Alexander ad sumini semper honoris
    ,Vers. 1526. Vers. 1581.
    VARI.E LECTIONES.
    ° nomen. *' suveris. *l vibravit. i! obleril. *5 Incrcscit. *7suseepil. is mitam. *s incviiabile.
    GBALTERI DE CASTELLiONE , f 496
    Aspirans apieem, Tigri vctocior ipso,- A Astrorum dederal diyjna peri.iia "*nohien,
    Tigri, gui celeii sortixur ab Jnipete nonien, Consulit, et Itinaequae causa infeceritorbeiii?
    , Tigris aqiias superat,. quigurgite saxa volulaus Quid super.i super.his f" caveanl? qtiae aeiiigiiiata
    Grdndia, hiarmoreas :exit tructilenlus jnundas. '.'.•.-'. - [fali
    Nec mo.ra, ue Dajio regnipenetfare lieeret Significare velint? jubet in commune referri.
    Inieribfa sui, canis ut yenatieus altis • lnler sortilegos valum; stellasquesequentes
    Occuliuni silvis Aclaeoiia, nare sagaci . Major *6 Aristaiidei', slerili jam marcidus aevo;
    Vestigat, vti qui venator Gallicus aprum Parcite, ait, variis incessere fata querelis,
    Iratb sequitur stringens venabula ferrff, Fata regunt stellas, el quos ab origine cursus,-
    Jlaud aliter Ditrium venatur, et Arbela praefef Quaeloca, quos rftotiis, vel quod " porlendere ma-
    Castraiocat; q.ucm caede sua, quem-fraude suorum "\ [gnus
    Infamem facturus erat, perilurus eodero, Iiie sator reruti) jledit, hoc cciio ordine servant;
    Fixerat infausto jam tufic tentcria vico. Nec quifiquani.mulare queurit de iriente profunda,
    Temptis erat dubiam cogens pallescere lucem, Quidquid ab aelerno praeviderit illa, futurum est,-
    Scd nequeiux, neqtic nox iniponit nonien, utruro- Seu terraeincumbensextendatlitlora Tlietis
    " Gurgilis augniento, seu tellus subrual urbes,
    [que est,
    El neutrum, lenui discriraine ; verius ergo Concui'su ^8 laterunij.seu morbidus infliiat aerr»
    Anibigiium ciini sit, dixci-e Crepuscula nostri •*', Seu tenebris fuscare diem, seu cornua lunae
    flesperus irriguum jam maluraverat orlum, Caligare yelil, seu tardius ire galerum 59,
    Jamque miriante oculis caligine, sidcra soiis Onmia dcscendunt a summo consule reruro.
    Supplere olfieium, luna mediante, parabanl; Quo lissi consulto, niliil est q.uod sidera posssnl.-
    Curo Phcebe mundo fratris nianifesta recessu - Inde est quod lunae pallescit Juiidus oriiisy
    Exhilarans ho.minum nascenti climata gyro Cuin terrain subitura suos abscondere vultus
    Palluit, el primo defectus passa niloris, Feiiur, ct liumano parat eyauescere visu.
    Demuiii sanguineo penitus suffusa rubore Vel ciini fraTernP preniitur-splendoreDiana,
    FoedavitluBieii, Maeedumque exierruit ipsos " Qualiler accensae jubar, igniculuinque lucernae
    Ctrcn vulgo procereS ; cutii taiiturii frenderet lio- Invida 60niajoris obscurat flamma cainini,
    {slis "*", Dogroa fameii velerum non vile, patrumque secutur
    Cumque instaret eis, invito nuniine belli Memphios, haud dubilem Grsecorum dicere soleni',
    Praefinila dies, parti feralis titrique, Persarum lunam, cum deiieit ille, ruinam.
    C
    Cceloque aspicereh"rniii)itantia sidera, tantum - Graium, Persarum cura deficit illa notari.-
    Exhon-ere hefas, alqtie id pprtendere signum. Dixit et exemplis yeterum 61 pro tesle resolvit
    Non mirum nulaie atiimes arrtiisque refeiias Persidis acta diicum, quibusincumbente flagelio
    Dormitare nianus; trepidant coricussa j'ecenti Forlunae, obscuro lugubris Cynthia cornu
    Corda-melti, et raueo crtidescuiitinuriiiure castra ; Palluerat; stelit ergo ralum, quod cana soncctus
    tn causa Macedo est, culpanique refundii in ipstinr Arguerat,. meruitque fidem sententia yatis;
    Seditiosa cohors, jairi toedctiii ultima niundi Edilaque in mcdium esl, flexit pavitantia vulgi
    Invitos a rege trajiij montana quef untuf Gorda superstitio, qua nil dislrictius 6aad se
    Invia, deserlas Vulcafto vindice terras; Inclinat lurbam, rapit ora, manusque refrenat,
    tlrbes el fluvios adiniltertfriollenocenles, Quae cum saeva, potens, mutabiiis aestuat aestu
    Velle horiiinuro /doijiiiios, diis iiidignanlibus,'esse< Multivagaementis, vana si forte movetur
    Aslra infonsa sibiy soiiitimqiie negantia lurocn, Religione ducum, spreto moderamine yatuu)'.
    kiscriplos boniini, regem transeendere, fines-, lniperium subit 63, et rcgum oonteronit habenas.
    Affectai-epoltinij patria? coiHemiiere sedes, Ergo uhi torpentes spes et fiducia fali
    Unius ad lauderii tot inife pericula,. tantas D Erexit raen.les, arrais, dum corda calerent,
    Fortunse variare vices, jam vulgtis in istos Utendum ratus esl Macedo, ne frigeat ardens
    Exierat questus, jaro seditione moveri Irripetus, extemplo velli lentoria, circa
    Cqeperat, eventu cum rex interritus omrie Noetis iter niedium jubet, et prajcedit ovaritos
    Coiiciliuiu vocat, et vales qtiibus arfe magistfa* tn primis, raro contentus jriilite, turmas.
    Vers. 1628. Vers.- ii)75..

    ARGUMENTUMLIBEI QTJA.RTI.

    Quatius ad uxotis Datii lactyinabile funus


    Convetiit Magnum, Datium lameitta faligant,
    VARLE LECTIONES.
    . " Grirci. " omnes. " tettainfrendetel. "* potentia. ""hoc. 66Stabal. "\quid. "eoncussu. " pls-
    tictam. " vivida. u ulens. 6aastricius. 63regit.
    ALEXANDREIDOS LIB. IV.
    Fatsaque suspicio, legaiieeria reporiant
    Ad Darium responsa, aslanl hinc indeparali
    Ad bellum cunei, lerrelur imagine belli,
    Conciliumque vocat Macedo, responsa snoruin
    Bejicil, el sotnnum6*differt in tempora lucis.
    Excilus a somno perniciler induil arma,
    Prmmuniique suos verbis et rebus : et ecce
    Voncurrunl acies, penetralque in sidera clamor.

    LIBEft'QUARTUS.

    Luridus, ot piceosuffusus lumina fumo, A Uxoi'ero, quia casta pati probra liollel, apud-se
    Quartus anhelanli ferales anle tuniultus Nescius aflirmat, unoque.spadpne retento
    Lucifer ibat equo, slcrilesque 6Beffusa per agros Excludit reliquos, jurat spado, nulla tulisse
    Ijiter arencsi subjectum gurgilis amueri), Damna pudoris eam, nil impprtasse mplesti
    Et lnonlem sumino parientem 66veiiice nttbes , Raptorem raptae, verum gcssisse mariii .
    Dtseitum rapiebat iter, spe ducta-Pelasgum Oflicium lacrymis, et dignas indole tanla
    Imperiosa phalanx ; cura regia deeidit uxor Solvisse exsequias; hinc solliciludine mista
    Caplivarum intef molles collapsa calervas, Suspicio, graviter animuni trajecit amaiitis;
    Q'iam dolor, absentisque viri, patriaeque jacentis, jEstua.t aeger anians, a consuetudiue stupri
    Conlinuusque viae labor, exspirare coegit. Orlum conjcclans raptae et raptoris amorem :
    Non secus indoluit regum fortissimus ille, Ilaec captiva, inquit, et fo.iina el sanguine,clarens,
    Et pius eversor, quam si cecidisse pei-emptas Hic dominu.s fuit, et juvenis, voluisse probatur,
    Nuiiiius afferret una cuni malre sorores; Quod potuisse palet, his aestuat anxia curis'
    E-l lacryrais, quales Darius fudisset, obortis 'Languida meus Darii, donec testante Penales,
    Exiil in planctum juvenis jauf cana seneclus : Et superos, servo caslam yixisse marifaiii,
    Funeris asscdit loculo, et quae rara tyraiinis B Facta fides Darie; tpllens ad sidera palraas,
    Semper iuest, fregit pietas generosa rigorem Et facjeni irriguo lacrymarum fonte niadentem.:
    Piincipjsindomiii, Iacryraasqueexfprsit ab hoste. Summe Dcum Pater, inquit, et una potentia reruiu
    Post raptum semeliianc inspexeralfal " pretiosa Pi.patrii, et quorum nuiu slat Persicus 60 oi-bis,
    Rcginae species nonincentiva furoris Primum, quaeso, mibi regnuni stabilite, racisque:
    Causa sibi fuerat, custodem se essepudoris Quod mihi jani lolli si praefinistis, et a me
    Majuit, et formae, neulrunique sibi lemerare Transfeni fati jubel iinperipsa volunlas
    Gloiia major crat, quam si violaret utrumque. Regnum Asiae, me post, hic tam pius hoslis liabet».
    Nuniius ad Darium mediis elapsus Achivis Tam cjemens viclor,- Dixit, superosque profusis
    Itspado Tyriotes, quem scissa veste cruentis lnvitat lacrymis, ut vocem fata sequanlur.
    Unguibus, £t lacero super ora jacente capillo, El quaiiquain frustra, jam pacebis ante petila
    Et vulltim niuilo laciyinaruni fiumine mefsiiui Consilia in hellum cpnverterat, hestisamom;
    Ut vidit: Ne differ, ait, turbare, salufis . Victus et exeroplo, cuin Palladis arbore lutos
    - Si quid adhuc superest in me, mibi solve limorem Prsefcctos equitum, quihus.allegatio pacis
    In luctum, didicj misef esse, roalisque relundi, Cowmissaest, jubet ire decern, quorura unusAchii-'
    G '[las,
    Hoc sclaraen, et haec misero' medicina malorum,
    Sortera nosse suam ; ludibria ciuda meorum, Qui quantum eloquio reliquis, tam praestitif aevo,
    Sic ccepit: Dariuro, rex clementissime, pacem
    Atque ipsls affers ornni graviora flagello, Ut lolies a te peteret, vis nulla subegit70,.
    Quod tamen ipse loqpi timeo. Tuncexcipil ille : Sed tua, qua salis es iu nostros usus, ab illp
    Quanlusciiiiqiie potest reginis, inquit, ab iliis
    Expressit pietas ; matrem, pia pignora, natos, :
    Cedere, qui parent, honor et reverenlia cessit'"'. - Absentes lantura, noncaplos sensimus, haruni
    A vicfoi-e Tuis; yerum lua nobilis illa
    Et soior et conjux, quod vix pi'3esunio fateri, Quae superanl, custos pius, et lutela pudbris,
    H.aud secus ac genitor curam geris, omine fausto
    Esiit a medio, corpusque reliquit inane.
    - Tunc yero in jsemilum et plaiiclum . Reginas ditis, hoslilisque immembr irae
    conyersa vi- Fortunse specieni paleris retinere prioris :
    [deres Luridus in vultu color, et liveritia flefu
    "
    Castra, seuex jacet exanimis, foedatque vereudam Lumina, convincunt 71quanlo clementior hostc
    Pulvere canitiejniiifelix, ideoque peremptam Hosiis es, et facies aufert velpmina menti, '
    Vers. 1727 ' "
    Vers. 1770 -
    VARl^; LECTIONES.
    GBvirides. 86El silvas sunv.no
    "somiiis,
    - ' ' parienles... ^et. 6Stantus. 69 sphgricus. "eotgit. ."ccn-
    jiciunt. \ '."''.''
    V:S GUALTERI DE CASTELLIQNE i BOO
    Talis eral «larn, cum lcgaro.mur ab illo A Graiius hoc grafis rcddi, donoque remilli
    Qualis Aitfxandri patot, uxorem lamen illc, Conseo quam censu, pretiuni si dona sequatiir"
    Tiiltiges bostem: clypenm jam Iaeva lenerct Gratia non sequitur, nee hahent eonimercfa grates.
    . J:>.mstares acie, jam te vibrarel in hostem Hoecubi dicla snper responso consulis : intr
    Fulmineus Bucepltal, jam te senliretin armis Legatos jubet admitti, Darioque referri:
    Horrificiim Darius, nisi conjugis ejus bumandae Quod clementer, ait, feci, quodque indole digr.oH?,
    Cura moraretur : rala sil concordia, natam Nalurae tribuissemeae, noii ejus honori
    Nonsinedote offest Daiius tibi, quidquid uhique Me scierit, me feraineum non sentiel hoslem
    Terrarum est inler Phryxei littoiis oram, Agmen, Alexandrum tuto contemnere possunt
    Eiipliralemque, tilii, nata mediante, precatur,, Soli contempti, noti infero talihus arm
    in dotem capito, teneatur filius obscs Qui nequeant armis uti, qtiibus arnia negavit
    Et fulei et pacis : redeat comilala diiabus Naturae pigra mollities, armatus oporlet
    Virginibus mater, quaruhi ter deria talentum Sit, qurmcunqueodiis aut ira fecero dignum,
    M.llia sunl " prelium, fulvo decoctai melallo, Quod si foiie bonae fldei invigilaret, et "ame
    Quod nisi te superi majori peclore fuftum Expeteret pacem, totoque recederet orbe,
    Humanosqiie artus divina nienxe beassent,. Ambigerem forlassis, an id concidere vellem,
    Tenipus erat, qHOnon solum pacem dare, verum Cumque meos.njodo-ppllicitis, ad proditionem
    Poscere deberes, et fcedus iiiire ;• videsne Sollicitet Darius, modo munere palpet an>icos,
    Quantus in arina rual Darius ? quot ab orbe remoio Ut mea fatali maturenl fala veneno, '
    Excieril gentes?quot classibus aequor obumbrol? Pcrsequar ad mortcm ; neque enim mihi, juslus ut
    Nec mafe navigio, nec castris terra locandis [hoslis
    Suflicit,' objeclae claudunt maris.ostia piippes, Praelia molilur, verum ut sicarius, imo,
    Quid mprpr? unus habet.-quasnon habet area vires. Ut verum falear^. ut latro, veneficus inslat.
    Magnusut accepitDarii responsa, cilatis Condilio pacis quam vos praetendilis, illi,
    In cfelum ducibus,. quidnam super Iiis sit agcndiiin - Si litlero acceptam,palmam conferre videtur
    Consulit, amhiguum videas mussare seiialum, Quae trans Eupbralem consislunt, oninia nohis
    , Kl siluisse din pefhihetur ctiria, donec In dotera affertis 76, unde el vos arbitror esse
    Parmenio, cujus non iam facuridia solers Ohlitos, ubi colloquimur, mea trahsiit ala
    Qiiaih cbnstans animus, nec ei tam dicere prora- Euphralem, metam dofis mea c.aslra relinquunU
    [pSllMr PelHte ab binc regem Macedunj, ut vestrum sciat
    Fortia quarii facereestidudum redimeiitihus, inquit, [osse
    Reddendos fore censucrani, cum maxima possct Quod mihi donalis, mullum mihi praestat honoris»
    Ex ipsis, qtii vel ob iter periere, vei arclis Si me Mazaeogenerum praeponere quaerit; •
    Compedihus lapsi fugere, pecunia reddi: Ite reportantes vestro haec mea dicia tyranno :
    W quoqiie nunccensemus,.ut auri pondere tanto Quidquid habet Darius, quaecunque amisit, cl ip-
    Imbellis popjilusj genilrix cum prole gemella -
    [suni,
    Permuictur anus, quae Gfaecorum agmen, iterqne Esse mei-juris,. et p.ugnaeet prteiiiia Graiium ".
    lropediunt potius, lam laluni et nohile regnum Sic ail, el Persas celeres in castra remittit.
    .Condilione potes nanciscier, absque tuorum Mittitur a Dario Mazaeus, ut occupet, hoslis.
    Sanguiriis ihipensa^,.sed nec reor hactenus Istru» Quos aditurus erat colles, el plana viarum.
    Inler et Enpliralem tol possedisse jacentes Inlerea Macedo coudivit aromale corpus
    Quemquam aliuro terras, lamen et graviora super- Uxoris Darii, tumulumque in vcilice rupis
    [sunt. Imperat excidi, queni fruclura schemate miro
    Inspice quanta pelas, quantumque reliqueris orbis Erexil celeber digitis Hebr«us Apelles
    Post tergum domiti, patriam, hon Baclra, vel Indos D Nec solura reges et riomina genlis Acliaeae,
    Pectore hahe roemori: post fortia gesla reverti Sed Gencsis noiat bislorias, aborigine mundi
    Tutius in patriam esl,. quam vlvere semper in ar- lncipieiis :_aderal cohfusis parlibus hyle,
    [mis. Et globus informis vario distincta colbre
    Consulis aibitriutn tulit aegre Magnus: Et, a me, Quatuor impressis pariens elementa sigillis I8.
    Si esscm Parmeiiion, oblata pecunia palmae Hic operum.ser.ies, quae sex.operala diebus.
    Praeferreiur, ait, mallcmque inglorius ire n, Est Deitas,inter quae, auro spirante nitorei»,.
    Quam sine diviiiis palmam cum laude mereri. Luciferum, et rutilis lambenlibus aera gemmis,
    At nunc securus. sub pauperlatis aroictu De lenebris prinjani videas eniefgere fucem.
    Regnat Alexander, regem me glorior esse, Dignior bic inter animas ralione carentes
    Non .mercatprem ; forlunae venditor ahsit! De limo forinatur Iiomo, quero cosla fefellit
    Nil vcnale mjhi est, si reddendos fore conslat, Propria, lethiferp cclubri seducta veneno.
    Vers. 1825. *Vers. 1876.
    VARL-E LECTIONES
    '• sinj.' " fssc, ' scquanlui;. '" n(. " offcrtis. " Grflii*. 78 ftgurts.
    301 ALEXANDREIDOSLlB. IV. sca
    Lxclusis patribus, primaque a matrc reccpiis A Non ibi cum socio quinquagenarius ardet.
    Ignea Virgulti limeh rhomphsea iuelur'». Sed gens sacra Baal gladio feriuntur " Eliae,
    IndeCain profugus bignmi non effugit arcum, Discipulusque dolet non compafere magistrum.
    Pullulat humanum genus, ctpollula propago, Quos lamen illustres declarat pagina reges
    Decedit virlus, vitium succcdil, adhaerent ' * Altior ordo tenet, Ezechias idola purgat, *
    Conjugio illicito, pietas rectumque recedunt ; Et revocat longosopilas tempore leges:
    Factorem, si triste notes in imagine signum, Hic aegrolanlem videas, solisque reeursum,
    Pceniluisse putes bominem fecisse. Laborat .Et clarum titiilis celebranlem Pascha * Josiam;
    Arcifaber 80, gcnus omne animse claudunluriii arca. Prseler quos nullus regnavit in omnibus expers
    Post refugos fluctus repiet octonarius orbem ; Labis aposlalicae, nullusque a crimine mundus.
    Vinea planlalur, cl iuebrial uva pareutem. Ecce prophelarum quo rege et tempore quisquu
    Ific patriarcharum seriem specialibus8I aurum Scripserit, efligies habet allior ordo locatas;
    Exprimu, emeritos videas ridere parenles ; - Iftc signum dat Achaz : eccc, inquil filius Amos,
    *
    Venanleinque Es.;u, turmisque redire duabu.. Virgo concipiel. Hic sub Joachim Jeremias
    Luctarique Jacob'; sequituf distracllo Joseph, Occasum dolet, et: Dominum riova monstra crcasse
    Et dolus, ct cafcer, et trarismigratio prima " In terra
    88, mulierque virum circumdabit, inquit,
    Hic dolel jEgyptus denis percussa flagellis; Et stans Ezechiel posl caplara a genlibus urbem,
    Transvehit Hebraeos, equitalus regis el arma Se vidisse refert clausam per saecula portam,
    Subruil, et puro liv«scit.Ponlus in auro. Scilicet intactse designans virginis alvum.
    Hic populum manna deserlis pascil in arvls fi!; Occidetur, ailDaniel, post temporis ">illas
    Lex dalur; el poium silienti petra propinal; Hebdomadas Chrislus ;.vatum bissena sequiintur
    Succedit Be.'iNun Mosi post bella sepullo, Nomina, cum titulis et in unum consona dicla
    Natio subjicilur, Jordanes contrabit amnes Ullimapars* regnum Cyri, populique regressum
    *
    Post cineres Jericho furlum reus eluit Achoi', Sub duce Zorobabel habet, hic reparatio templi
    Persolvit* Josue naturae debita, poslquam Pingitur, historia non praelermiltilur Esllier
    Funiculo.patiium divisit lratribus orbem, Causaque morlis Aman.Blolidaeque*superbia Yasli,
    Judicibus tandem populum supponit Apelles. Hic sedet in lenebris privalus luce Tobias,
    loter quos Samson fortissimus, attamen 83 illum In casliisque necat Holophernen mascula Judilh,
    Forlior cxeaecal praeciso 8l Dalila crine. Tolaque picturse series flnilur in Esdra.
    Itulhque Moabitis viduala priore marilo, P Magnus ut, exsequiis lumulo de more peractis,
    ln genus Hebraeum felici fcedere transit. Inferias solvit, festinus castra moveri
    Allera piclurae sequitur distinctio, reges Imperat, et rapido cursu bacchalur in hoslcm,
    Aggrediens, fuuusque Heli Samuelis ab ortu, Et Menidam raro contentum 90milite campos.
    Murinural in Silo populus; de * Benjamin exit Explorare jubet, ubi rex Persseque laterent,_
    Qui regat Hebraeos, sed enimquia dissonat ejiis Quo procul inspecto Mazaeus.praapete cursu.
    Principio flnis, Isai de semine p: inceps Contraxit turmas, et sese in caslra fecepX;
    Praeflcitur pnpulo, qui eontudit arnia Goliae, At Darius patulis avidus decernere campis.
    Inque acie belli cum prole, cadente tyranno, Inslaurat bellorum 81acies, cuneosque pererraiis,.
    Regia deserlos damnat malediclio monles.- Pectora lam mohitis onerat Mquam pfaestruli arrni»;
    Hic * Asael, Abnerque cadunt, incufrit * Uiias Jam loca Pellajus castris elegerat, unde' •
    Quamlulerat mortem, patricidam detinet arbor, Awea Persarum poterant tenloria cerni;
    Quem fodit hasta viri, patrianflugere pulares Jam vexilla ducum spalio distanlia parvo
    Effigiem; sedpdstquam humanitus acciditilli, Jam slabant acies, hinc inde volare videres
    Construitur templum, vivunt mandala sepulti Ventorum facili incursu per 93 inane dracones;
    Paeifico regnante, patris, nec sacra tuetur D Curri Macedum furor infremuit, strepituque solulo,
    Ara Joab, Semeique vorax intercipit eusis, In Persas raucis stridoribus impulit auras.
    Consilio juvenum perdurat 8" scliisma peremie Nec minus adversi certant elidere Persse
    Cum populo regum, lis est de divite regno 86. Horriflco clangore polum , tremit orbis et axis
    Quodcunque alterulrum praeclare gessit, eodem ' Ad soriilum, tremuloque genu Vix suslinet Allas
    Marmore docta manus, et res.el nomina pingit; Perpetuum pondus, rursus nova bella gigantum
    Ne tamen infamel genlem, et genus, idola 87regum Orta pulans resilil. replicalis vocibus echo,
    Sordes fraterni, Samariae, numina regni Et patulaj rauco respondent gutlure valles,
    *
    Praeterit, et funus Jesabel de turre cadenlis, Armatas inhibere manus, populique furorem
    Morsque lacetur Achab, et vinea sanguine parta. Vix potuit Macedo, quin excilus ordine rupto-
    "Vers. 1950. '
    Vers. 1984.
    VARI^ LECTIONES.
    " cuswdit virqulli rliomphcea limen. u 8Ispeculalius. • ss agris. "8el lamen. "^pretioso.
    85 86Et populi, et Arcliifaber.
    8r JEolice, 88 terris. 89sepluagima. 00 conlcw>t.um. . " tellit.
    pliarixteal^
    " armal. 9' impidsu regum.
    faciti per..-. . ,
    m CUALTERl DE CASTELLIONE SOi
    t reihleiei; incussoque gradu, rapcretur in hostem. A Summa, noce:e dolis, et fallere fraude latcnti,-
    Sed quia jain fessuscnienso Cynthius orbe Gloria nost.ra dolo non mililut, ut liihil obstet
    Oblenebraris faciem, ne funera lanla videret, Quod mihi candorem famae fuligine labis
    Emerilo, roergi certabat in aequora, curru, Qffuscare 9Squeat, jam non angustia sallus-,
    Ipse jacit vallum, el Graiis eclir.iteodem Et Citicum fauccs, Dariive absenlia segnis, .
    Castfa iocafe loeo : paretu.r, et aggere. facto Nec furtiva placenl timidae suffiagia noctis.
    Se rapit ad lumulum , quo tolum coniiiitis liastem, Aggrediar de luce viros, vicloria quam nos-
    Ei sparsas oculis potuil revoeare phalanges ;' Molimur gladiis, aut nulla sil, aut sit honesta.
    Totaque veiUuri facies diserimhiis illi Malo pce.::iteat fortunai, et sortis iniquae
    Objiciiur, videi armisonas radiare cohortes, Regcm, quam pudcai partide no.cte-lriump!ii.
    Distincus acies, pbaleris, auroque superbas, Yincere uon tanti esl, ut me vicisse doiose
    Barbariem populi, ebnfusaquemuraiufa vor.uin Poslcritas legat, et minual versutia palmam ",
    Audit, et horrisonus aure-s percellit equorum Quin, ne fallantur, ne comperiantur ab hoste,
    Hinnitus, quoe euncla viro, si credere fas est, Persarum vigiles, et in armis slare calervas'
    lncussere melum, facilenique ad nobile peelus Compcrtuiu. est, igitur vestris iriipeiidite c.uiain
    " Coi'poi'ibus,
    Corque giganteum reor ascendisse pavorem, soriiiiociue operi reparate diurno,
    Non alio Typhis curarum fiucluat aeslu Yicinae memores motus instare diei,
    Cui idandita diu zepiiyri. titoderatio "* solo Quse vobis. ,0° medium pessumdare debeat orbam.
    Flaniine coiitentara ducit sine remige puppini, Hisque peroratis redil in tentoria miles.
    Nereiuumque cborus placidis epulatus ?'.i'n iniilis Econtra Darius Persas haud segnius armat,
    Si procul instarites videat fervere pvocelias, Pioeinuiii.tquesuos, facturum conjicit hoslem
    El celeres phocas irnis a sedibus Auster - Qaae ' factuviis eratj si PaTmenionis baberel
    Prsemillens madidis jam verberat aera pensiis, Consiliuni yires, mandunt aliinenia furoiis,
    Inclaniat socios laxisque ruderitibus ipse Quadiupedesfrenos, plialerataque lerga rcliiceiit,
    Convolat ad clavuui, lalerique apluslre inarilat; lgnibus acccnsis iicics ardere videntur,
    •N,oiisecus -ut vidit lot riiillibus arya premenlcs Sideribus cerlaiil galete, clypeisqtie retusis
    - Barbaricos inslare globos, jam credere fas est Iiivenisse parcs flammas stiipet airduus aetlier»
    Magnanimum timuisse ducem; vocat ergo Quirites, , Et metuit cceluni iieri ne terra laborul;
    S,eu dubiaemenlis quid agat, seu verius ut sic Nec minimuin gaiulel uox inslar.habere diei.
    Experiatur eos, qusesint tructandaf fcquircus. Q Nani pio sole siiri Duiii datur aeinuia Phcebi
    Exspectata diu landem senlentia docti. Cassis, et in summo lampas sedet igiiea^coni^
    Parmenionis habet »•*;ope noclis cis opus esse, Sideraque noctis obscurans, solaque solis
    Et furlo potuis, quam bello censet ageitdum, ; Solius radiis indignans cedere, quaulum
    Attonitos subito casu, caligine noelis Lumine!cedilei,.lantum praejudical illis.
    -Oppressos placidae torpore-quielis, inertes, Mille micanl lapides; in gyfum, iiullus eorum
    Moribuset linguis discordes posse repelli Quem jubaf ardoris non dispuiet esse pyropuin.
    Ex facili, aut caedi gladiis, aut cederevictos. lnvasit subitis concussum mplibus ingens [Jum,
    Nam si res agitur de luce, horrenda Scyiliarum Agmen ulrunique limor, jamque ausa foverc. secun-
    Corpora, el intonsis invisi crinibus Indi, Aurea sponda Jjjvem, sed non sjiondcre soporem,
    Et quos Bactra creant, immensa stalura giganlum Jmplicitum cuiis corpus regale leuebat,
    Qccnrrent 97oc.ulis; et inani quassa pavore Nunc placet in dextrum cuiieum de vei lice nioulis
    Peclora terribiles poterunl peryerlere fqnnae; Miltere Grajugenas, nunc lsevum fiangere curiiu,
    Addit, el a paucishominuin lot;millia gcnlis Et nunc o.ppositis occurrere fronlibus hosti,
    Nec circumfundi, nec bello.posse mo.veri; Molitur niodo falcatos eiudere s currus,
    Praeterea Darium probat elegisse jacenlus D Insoninemque trahil, agitat dum talia nocicin
    . Planitie eampos, el iion,- utconilgii ante, Nec capilanguslum cyrarum 3 millia peclus,
    Ciilciae angusias iiiiej- Ueeernere faurccs; Insula iiiuUilidi quam Tybridis alveus ainbit,
    Tota fereMacedum laudat irianus hoc, c( iii unuin Esl ipso rtveienda loco, quam vindical orbis
    Consonat, bos ifller Pol3rp.ercon,nocte fjuendiun Imperiique caput, quadfis ribi firma columiiis
    Asserit, etposituiri Graiis. in noete tiiumpliuin. Siat sita, sub cliyo lunaris in aere motus,
    Hunc rex inluitus; ueqiie enim jam Parinei:i,onein .Regia, reginae cujus Yicloria nomen,.
    Ruslinet arguere, et. luniidis offendere diclis, Mille palet foribus, tremulisque soriora lapillis
    (.luem modo coiisultiim salyra percusseratacri.: lntremii allactu, totique ininvufmurat orbi
    llic l.atrqiiis, ait, mos, et.solerlia furuin est, Cardo seniel flexus, ad; limina prima susunat,
    Qu.am mihi suggeritis, quorum spes unica,, vo,ti Inlroilumque teuet, curaruin 3 sedula mater
    Vers. 2059. Yers. 2094.
    VARIS LECTIONES.
    9'' moderantia. 9S »* adcst. " occurntnt. ss obscurare. »" famam. '*' /iw/s. ' Quod,
    1 clidere. 3 cuusarum. epulatur.
    805 . ALEXANDREIDOS LIB. IV. ' £06
    Airibitio pernox,..solio seikt jnlus clnirno.; A Credcre susiiiieant, tulorUm corppris ejus
    Diva, IriUinphales lauros irioderanle *'cap llos Nerno vel inlrare propiusve accedere Ild.it,
    Munifica munita nianu, cingunlqiie sorores • • Nec munire lalus armis sine.voce jubenlis, ^ .
    Ejus ulrumque latus, et regia tecla coronar.l Ire ncc in lurmas audet sine.principe milcs :
    Perpetuae .comites. Lyrico .modulariiine carmen Parmcnio, ne qua hellum ratione moretur,
    lmmortale caiiens et in aevum Gloria vivax, Utile corisilium ratus est, ul.corpora~cui:ent,.'
    Majestasque premens, rugoso saecula faslu, Ulque cjbos sumant, pronuntial ergo tribunus u:
    ConciHansque sibi facilem reverenlia pkbeni Jamque moveiite gradus adversa parte, neccsse
    Et Dea quae leges armat, quae jura luetur . Ilis eral exire : stralum tunc denique regis
    Jusiitia, in neulram deelinans munere-parleni:. Dux aiiiit, quem soepevocans, cmri voce nequiret,
    Assidelhis, slabilitque dea Clemen|ia regnura,-' Evcivit leviore manu : Lux, jnquit, oborta est;:
    Sola decens miseri nrisereri el parcere xvictis: Nunc ego le moneo inollcs excluderesomiios,
    Has inler locuples, sed barbara moribus astat Quae te tarita quies tenuil?. jam Meda propinqmuit
    Fomcntum viiii, geniirixque Peeunia luxus, Agmina, jam cuneos admovit cominus hoslis
    Pacilico reliq.uis praelibans oscula vultu, Jam Bellona furit, sed adhuc exspectat ineripis 11
    liiimemor esi 1 odii finis. Concordia belli: Imperium lua turba luuni : rigbr ille vigoiis
    EiPax arva colens,el ple.no Gopia cornu ' Et virtus animi, quae nunquam fracta resedt
    Applausus.a fronta sedent, qui serialudis. H;ec ubi nunc? sane vigilum pigiilanlia somno
    Miscentes, divani vario oblectamiue niulcenl; Corda ciere soles. Crede,, inquit Marlius lieros
    Et favor ambiguus, et blceso subdolus ore Admilli somnum mibi non potuisse, priusquam
    Risus adulalor, commeiilaque ludicra di ra Exonerata graves-posuissent peclora curas.
    Singula polticibus aptanl el liiusiea circum Miranti sine fine duci,quod libera curis
    liislrumehla sonant, numeros aptante Oamoeiia. Pectora dixisset Macedo, sed quaerere causant
    Hasc ubi lot cui-as volveutem pectore Ma^gnu.n Non lamen audenti. cum vicos ureret, iiiquil, --
    Yidil, perpeluos cui contiimare triumphos Hostis, cum vastaret agros, exscinderel urbes,
    A cunis dederal, meluens ne forle futuri Cum fugeret, sesediflidens credere fatis,.
    Naufragium Marlis insomnes mergeret arftn, Justa jnihi tunc causa melus, onerataque pufis
    Eniicat exlemplo, velalaque nubis amiclu, Menserat, altefnam nori admissura quietem.
    Aritra quietis adit, et dcsidis atria somni; At nunc cum Darius coram me; totus, et ejus
    Alque ila : Surge, Pater, Macedumque illabcre regi C Copia lota mihi sese praes.entetin armis,
    Dum jacet, et curis aninmm corpusque relaxal. Nec fugiens possit divortia quaerere Martis,
    Dixeral: ille gravis vix so torpore solulo Quod metuam nihil est ;"sed qtiid mofor ? ite paiati,
    Exeuliens,*niadidas librxtvit 6 in aera pennas, Ut mos est, alias-replicabo licentius ista.
    Quo se cunque rapit lelhaeo lacta liquore Dixil: etarmari liiuo praeeone, Pelasgos
    Sidera dormitant, solitos oblita meatus. Imperal " , ipse suis aptat muiiiniina.inembris
    Ergo ubi torpenli Graecoriim castra volatu jErea crure lenus serpens, desoendil in '3 imos
    Atfigit, expulso curarum examine, tolus 7 Squama pedes, nalum mordacis.accmine dentisi
    Principis incubuilcaslris atque imbuit ejus Castigafe nioras, el pennas addere,."plantis
    Rore papavereo respersa medullitus ossa. Calcar inest, ul, cum profugos praevertere cursu
    JSic animum regis prius anxietale gravalum Tentabit, siTOx non excitet, aul tuba lentiiiii
    Allior oppressit resoluto-corpore somnus, Cornipedem, saltem stimulos latus aiidiat acres.
    Posseditque diu, donec caligine mersa At Jaeves ll bumeros, et pectus berile luetur
    Noctis, Hyperborei languerent sidera plaustri, . Verlice dependens triplici toga ferrea nexu,
    jElberiosque celer slimulafet Lucifer ignes : Quae " lereles ulnasmaculis circumligat uncis,
    Et jarii pestiferae ducens prsesagia lucis li
    Sed parcens oculis, hpstem dal posse vlderi.
    Prodierat Titan, Nabalheis Inridus undis, .. Tutior ut lateat dnplici proleela galero
    Conveniunr proceres orta jam Iuee Pelasgi Corporis buiriani pars digriior, aerea cassis
    Ad regem.-insolilo thalamis de move 8 vacanteiii"' Jriiprimilur capiti, flammantibus ignea crislis :
    Mirantes :'alias.vigiles cxeire solebat, liiseritur lateri, rivos facluracruoris
    Et stimulare pigros, et maturare.morantes-: Dira lues, gladius, pcr quem .Tovisalria nigri
    At nunc cum sumnii discriminis arceat hora ;Manibus exspeGtaiil vacuos iriiplere Penates.
    Quod premal alterutram fatali turbine turbam, ..poscitur hiciBucephul, cui rex ut praepele saltu
    Explieituni curis, lorpore quielis inertem lnsedit, tlomuitque ferum, domitor ferus orbis,
    Miraritur juvenem ; sunt qui latilafe paventem, Laeva manus clypeo felici fcedefe riubit,
    Celantemque metuintehebris, nec cedeie;somno -, Sic lamen ut frenis aequb jungaltir amofe,
    Vcrs. 21-19. Vers. 220i.
    YARF/E LEGTIONES.
    '•mordente "estque. e Vibravil. r slraiis. 'dormirei »jaeentem. 10tribums. " inarmh. "'JniiH'
    et. 13 ad. '* tatos. 1SEt.
    50T GUALTERI DE CASTELLIONE
    Fraxinus in dexlra est, cujus flagrante coiuscat AFrena, meos exlune promovit, eisque nocere-
    Vexillo.cuspis, ct verberat astra lcone." Yelle licet liceat, sed non audere licebX
    Non niagis in 10pfimodufi discriminc Martis Isla niliil, praeter nufnerum discriminis afferi,
    IIuuc alacrem. videfe siii, veniente suorum Tam populosa cohors, sed " ad hoc fortuna laborat,
    Iri iriedium Magrio, spes sana resuscitat cegrum (Quanf pudel exiguos toties nuroerare triumphos)
    Agmen, et in vultu victoria visa sedere esi. Ut nrihi viriceiidum semcl, et simul afferat orbeir.
    Ipsesuis igitur distinguens parlibus agmen, Tanto pluris erit nobis vicloria, quanto
    Disporiens " aciem, quo debuit ordine, currus A paucis partanl' de pluribus esse liquebit.
    Falcalos Dafio, qUaespes est sola triumphi, Ite per imbelles, gladio ductore, catervas:
    Excipere ordinibus laxis, cceluqUe soluto, Cernitis ut solem.gemmis auroque corusci"
    Evilare jubet, et non impune vagari Obscurentclypei? lapidumque superbia conos
    Aurigas et equos, sed eos iuvolvere lelis. Oocupet ardeutes, ut purpura vestiat agros?
    Jhimquemonet, inimitque suos, dum pectora dictis Vincere quisnolit, ubi sicinbella venitur?-
    Roborat, elapsus a Medis transfriga Medus Quis nisi mentis Jnops oblalum respuat aurum?
    Transmeat 18ad regem Macedum, qui ferrca terrac NCongestas Orientis opes, Arabumque laborerii,
    Instrumenla refert astu mandala 19 lateiiti, B In promptu capere " est, menli si parcat ensis,
    (Muricibus nomen) quibris etsi "Yiribus hosiem Si cupido cordi gladiirespondeat ictus,.
    Yincere non possit,' retinere teiiacibus uncis Si lam caedis amans animus, siliensque cruoris
    Sperat, et oeculta Graios sorbere ruina, Quani siliens auri, vestrum est quodcunque videlis:
    Quo simul" accepto, Medus ne ficta loquatur, Non ascribo meum, tautum mihi vincite, praedam
    Ne capial sermone suos, rex -imperat " illuiii Dividile inter vos, qui mecuin vincere certas *8
    Servari, tamen ipse locum fecitqUe notari Parlicipem melaudishabes", tibi caelera tolle,
    Monslrarique suis, ubi rex Babylonius arte Exemplar virtutis habe formamque gerendi
    Fretus Ulyssaea lerrae mandaveral uncos. Martis, Alcxandruni, nisi pfimus in agmine primo
    Neve repiilsa dolis succumberet ardua virtus, Rex apparuerit, si tergum verterit liosti
    Omnibiis ostendi jubet, ostensumque caveri Excusatus efis, veniamqiie merebitur ille
    Suspeclum de fraude Jocuin, tunc vcro fluentes Qui fugiel, si 30leutus agara ", si vero remisse
    Praecedens acies, vefbo riutuqiie 'loqiiaci Nil aggrcssus ef o^ si nunquam dixero forli:
    Ad lites aninians : vestris labor ultimus, inquit, 1, prior, i, sed in arnia veni praecedere jussus,
    Prae manibus socii, bellum quod Granicus anniis Q TuncJemum socios sujn dignus babere sequaces :
    Vidit, ct anguslo Cilicum victoria saltu Exemplo moveat3S /ortes, documenla vigoris
    QUid laudis, quid horiofis habet? iiisi fuic bealo " Exhibeat, quicunque regil. Sic falur, et ecce
    Terminet exlremum Deus et fortuna triumphum? Concurrunt acies : it lanfus ad aethera clamor
    Sed fortuiiadea esl, alque Imc pro viribus astans Et vulgi slrepitus, quanlus si dissona niundi
    Sempef Aiexandro, tam sub me sceptra lenere In chaosanliquum reciilivalite relabens
    Quam sub nie '* gaudefalios regnare potentes. Machina cbrrueret, rerum compage soluta,
    Haec, ubi me Macedum moderantem Graecia vidil Horrisonum concussa darent elementa fragorem.

    ARGUMENTUM LIBRI QUINTI.

    . Qninlus habel slrages varias,* et funera charis


    Deplorata suis; 'victos apud Arbeia Persas.
    Conpulit Arsacides ,33.duro de tempore traclans,
    An potius sit ei reparalp robore ialis
    Medorum regnis rursus coneurfere-3V falis?
    Sed proceres hmrent. Ad donativa maniplos
    Convocal JEacides, el donis%ulnera curat.'
    Ecce vir illustris, el non inglorius illa
    Prmcedeute acie, slipq,lus protevirili
    Mazmus,-regeni Bubtjlonis mmnibus infert.

    LIBER QUINTUS.

    Lege Numae regis lala de niensibus olim, D Mensis erat, roseis dislinguens partibus annuiu,
    Quintus ab ancipiti descendens ordine Jano Et gemino plausu gaudebant, liospite Phcebo,
    - '
    Vers 2290. Yers. 2292.
    v - - VARLE LECTIOISES.
    18a. " ,s Transvolat. ,s mandasse. ™.utsi.- ** semel. " prmcipit. n habent. !* se.
    Disponensque.
    '6 coruscum. "
    "el. rapere. ,R curas. "habe. >0qui. ^agil. 3i tnoneat. " Arsarqides. "com-
    iiiittcfe.
    509 ALEXANDREJDOSLIB. V.' ;5T0
    Le3aei iralres, pnma ciim parte diei A Erigerel clavam, clamoso gutture regi
    Concurrere" duces, cmenso tempore cujus Jntonat: Heus, inquit, quis te furor egit in li09tem .
    Praevidisse luem Medis Persisque futuram Magne giganteum? quem sidercas Jovis arces
    Credilur, et Daniel scripto mandasse latenli. Affcclasseiegis, a quo vix fulmine landcm
    Ai'.fuit a gelidis " yeniens aquilonibus Hircus, Tulus in aelheria mansil Satumius arce? .
    Uilio divina, prolesque Philippica, Magnus ; .Npndum finierat, agili cum tbrta lacerlo
    Quem procul ut vidit galea flainmante coru.scum Pinus Alexandri, medio stelit ore loquemis,
    lndus Aristomenes, denis elepbanta flagellis Faucibus astringens " linguain, ne deroget ullra
    Prodigus exciiliens medicala cuspide fcfrum Ccelicolis, sed adhuc slantem, leliimquc crucnlum
    lmmersit" clypeo, sed eo lorica retuso Mandenlem, Macedo tum demum admissus equini
    Tutalur corpus, at Magnus arundine monstro Pectoris impulsu qualit, explicilnmqiie per artus
    Obviat, et qua se laleri promuscide jungit, Reddit humo natum, plangil percussa jacenlem,
    Vitales aperii. ferro medianle latebras. Maler humus prplem, tanlumqlie dat icla fragdrem,
    Fit fragor ingenlem monstrp faciente ruinani; Quanlus, ubi annosam, sed adhuc radice superbam
    Sed cum praeeipili cecidisset bellua lapsu, Montibus evellil Boreae violcnlia quercum.
    Ultor Arislomenon, et parcere nescius ensis Coucurrunt Argiva phalanx, slratumque Gconta
    Acephalum reddil. Nostra est victoria, nostra est, Confodiunl jaculis, gladiosque in viscera condunt
    Ingeminant Graeci: Persse glomeranlur-in uniim, Quem tandem lacerum vultus, ac niille retusum
    Missiliumque frequens regem circumvolat imber. Peclora vulneribus, Acherpntis ad anlra remittunt.
    Sed nec gesa " movent, nec saevior ense bjpennis : Parte furens ana, Persaruni ** proterit agmen
    Qaem, duce fortuna, virtus infracta tuelur, Inclytus ille Clylus, cujus soror ubere Magnum
    Ille per inserlos inviclus et impiger enses, Laclavit proprio, sed quae proyenerit illi
    Telaque perrumpens 3avolat, ignoralque moveri, Gratia pro merilis, magis arbitror esse silendum:
    Ferreus armatos conlundens malleus artus, ' Hunc ubi germani respersum sanguine vidil -
    Quo ferienle cadunt, Elcphaz Pharaone creatus, v Sanga Damascenus, fraterno motus amprc,
    Et Pbaros Orclfanides; Elcphaz gladio, Pharos ha-. Tcr gemitum dedit, et repetila meilullitus alto
    -' u suspiria vocem,
    [sta 38, Pectore confusam repelunt
    Hic eques, ille pedes, ^Egyptius hic, Syrus ille. Cumquc tribus jaculis, frendens explerc ncquirct
    Sicea prius, sterilisque diu jam flumine fusi Pecloris affectum, slricto mucrone, micanti
    Sanguinis humet humus, jamque unda cruoris *° C Emicuit curru, quaque liuic flagrante pyropo
    [inundat Ardebat cassis, claro caput arguit iclu,
    Telluris venas, cadit irifinila vicissim Et nisi Joricoelatuisset tula galero,
    Persarum, Macedumque manus': jacet ense ' Phi- Plorasset cerebrum, terebrata casside, cervix.
    [loltce Sed licet.atlonitus mananti sanguine Sangae:
    Henos et Caman, Henos quia fuderat ense - Non tamen ignarus gladio resppndet, iikmque
    Euryphilum, Caman; quia Laomedonla securi: Quod modo transicrat primi per vulnera ,*' fratris
    Ibal Alexandro vulnus lelhale dalurus, Balneat alterius intra praecordia ferrum.
    Si sineret maris-incola Rubri, pirjguil primo speclala caede suprum
    • Informis fortuna, Geon,
    facie, quem credilur una gigantum, Melha *• patef, nec quos lacrymarum funderet im-
    Quippe giganteis ducens a fratribus orturn, ..[bres^
    iElhiopi peperisse viro, qui corpore matrem Invenit facies, eleijm dolor intusoborlas
    Immani referens, nigroque 41colore parentem, Sorbuet al lacrymas; el compluit intima cordis
    Quos terrere nequit nigrediue, corpore terret, Arida, dccrepilae faciei debilus imber,
    Fuderat ergo viros, clava ler quinque trinodi,
    n Supplevilque vices oculorum flebile peclus.
    Agmina dum Graium sinuoso turbine rumpens Palluit exanimis, dexlra languente, gelato
    Ad Magnum molitur iter ; ceu dissipal acri Cofde senex, et mors in vultu visa sedere est:
    Dente canes Nemeaeus aper, cui sudat apertis Mox ut" mens rediit, redivivo sanguine, tandein
    Spuma labris, dorso, valli riget inslar aculi, Singullum medias interrumpente querelas .
    Seta niinax, humeroque cancs siipereminet omnes, Tune duos, inquit, tortpr saevissime, fratres,.
    Nunc hos, a lseva, dexlra nunc fulminat illos, Tune duos ante ora pairis mucrone vorasti ?
    Nuric caput in renes obliquat, rursus ab illis Non veritus patris emeritl, miserique parentis
    liilatus oppositum, parlemque tuetur utramqiie Prsecipitare dies ? sed ut ulterius tibi nullum
    S^non ignarus yolucri defendere gyro. _. , Non pateat facinus, ferro, fera ligris, eodem,
    Yenlum eratadregem, miralur Martius beros Quo mea, me coram, rupisli viscera, ferro
    Visa mole viri, dumque arduus ille cruenlam Junge patrem natis, el funera terna remilte
    . Yers. 2304, Vers. 2358.
    VARLE LECTIONES.
    * siccis. '6immisil. "tela. *'eiise. *° imbuit undacruoris. u atiumauci '*'*affigfnt.
    l" Partliorum. ** ss'prorumptns.
    reprimunl. *s viscera. *6 Mecha. " ubi.
    Mi CUALTERIDE CASTELLIONE 512
    Coiijugis et fratrum, viduae plangenda parenli : A Yeclores, vectique siniul, prior ense retecto M
    *
    S.i qua lainen corijux, si quis libi filius haeres, Surgit Parmenides, et pectbra Rhemnonis accr
    Aut soror aut iriater, Parcarum vindiee filo, Arctat ulroque genu, donec vitalia Parthi,
    Qupd doleo doleaut, et idem quod lugeo plangant. Et venlris Jatebras; eapulotenus indiiit ensis.
    Dixit, et imbelli jpculatus missiie-dextra Extemplo lurbati Arabes, et lite relicla,
    Torsil in ora Clyti, quod vix umbone nioralum Veitere tergaparant, sed quos Hyrcaniagignit
    Ocius avellit Clytus, et qua sacra retortis *8 Conspicuos in Marte 6a, supervenil ala- Quiritum
    Canifies liemorosa pilis vergebat in armos Excedens numerum , inclusumque * Nicanora vallo
    Kispida lethali perlundili 9 guttura ferro. , Armisonae sepis, facta stalione, coronaiit;
    Ille ruens cecldit, vjsu miserabile, nalos Obruitur primo jaculis, strepit aerea cassis
    Istter seiiiineces, prolemque airipIcxusMJtramque Glandibus et saxis, lantamque sibi lacer orbis
    T.uidit ad infernam natis comitanlibus urberii. Obstupel innasci veterato 63robore silvam;
    Janiquepiopinquaral "° rcgali prodita luxu Jamque pedes, ulriaeque iabant, misloque cruore
    Jpsa acies Darii, cUrruque micabat ab alto Membra laval** sudof , sed mens, ' infraclaque vir-
    Rex, regem innuniera lapidum prodente Iucerna,. B' ' - [!CS'
    Obslupuit tahta pereussus Iuce ' Nicanor; Etprinceps animus criplo sub corpore regnal ",
    .Utque.erat hi dextro cornu dux agminis, illuc, Totque lacessilus jaculis, et caestibus ille
    Applicuit euneum belli, quem sorte regebat Murus Alexandri, sed non Sine noniine tandem
    Coinniissuiri, primis arrisit subdola gestis Procubuit 60, mullamque sua cum slrage f uiiram
    Ejus, et excepit blande fortunaruentem sl Persarum, trabit unius damnosa ruina,
    IVrmenione satum, vix "obslitil unda clientum. Qualis Romulea 67cecidit cum turris iii urbe, .
    Primo congressu, stabilemque* Nicanoris alam Turbine fulmineo vicirias obruit aedes.
    Suslinuit lepide, donec Rhemnon Arablles " Jntefea; Maceduui planclu pulsatus aeerbG,
    Turbidus in medios ruit, ohsitus imbre Quiriaim, Advolal orbala catulis viojentior 68ursa
    El slabilit profugos, mentesque'rcdintegral acgras... Diluvium mundi Macedo, pavet obvia lurba
    Sialur, et inniiotls ligtinf vesligia plaritis, Principis occursum, fugiuntque per avia cursu
    'Emiuus occumburit jaculis, et tufbineTundaT, Praecipiti dociles vilam praeferre triumpho,
    Cominus et gladio, cerebruin silieiite fiecufi, Uiitts Alexandro, reliquis fugientibus, instat
    Interdum livore suduiii, vertfbusque eruehlis Memnonides Sihenelus, cujus, lanugine prima,
    Rem peragunt pedltes, scdes 63ihiplentuf avari p .Signabat roseas.facies nimis aimula, malas,
    Dilis.el uinbriferi domus insatiabilis anlri sk, Nobilis, et patrio referens.a sanguine CjTiim, .
    Rumpere.flla nianii non siiflicit una sorornra, Cui.jiuplura soror Darii, si cederet illi
    Abjectaque colo Glotlio,;Laeliesisque.Viro;'iini Gloria Martis, erat,. unde orta superbia, Magno
    Fata metunt, unamqUe driae juvere sorores. Obvius ire parat; sed nec reverentia patrum,
    Mista piebe drices pereunt ulf iuque, sed inier Nec favor aetatis, nee rerum copia morterir
    Millia tot procerum, speciali laude refulgens Excutiurit, parili forma, sed; dispare falo
    emicuit'"" nunierosa * Nicanor, Occurrit juveni laxis Hepliaeslio frenis,
    Inclylus caejle
    6"
    Perque tot objectos vestigat Rhemnona Persas, El quaflammivonio riclu micataurea 60 tlgris
    N;i actuiiv credetis fusis lotinillibus, ipsum Disjic.it umbonem, largoque foraniine candeus.
    Criiii videat superesse ducem, dominumque cobor Admitlitferrunilaxo toga ferrea nexu,
    _ [''is< Transit iii occullas fcralis arundq latebras
    Nec mora conspicui tnrba cedenie suorum Pecloris, inque huineros riivea cervice reclivi,
    Concurrere duo, fefit hoirifer S7 aslra boatus, Perpeluae Sihenelus noclis caligirie tectus
    El populiquatit arvafragor, ferrata coaetis 5S Fcrlur, el aeterrio ClaUduntuf lumina somnq.
    Cornipeduin pedibus pritfes lerit nngula glelms, D At laevp cOrnu'0-, cui milii Marte secundus
    Cbmiuus ailmissi congrcdhvttur 8'J,uterque Parmenio praaerat, discors Bellona furebat
    Cuspitle prbeteuta Superos agnovit in iclu Sanguirieis maculosa fibris '*, sanieque recenti
    Cui axe cilalo '"
    Propilios, crudeque licet pulsalos acerno Delibnla conias, spunieiis
    Stipite maiisit eques tamen, liilic vacuata propin- Lumiue leffilieP tonitruset fuluiiisis iiistar
    [<|uun: Concitus occurrit ferali turbine fraler.
    Vertitur ad capiilum manus aerea, casside cassa Cui sternit '3 furof ipse vias, ceduntque furenti
    Erumpem*"''figat arva cfuos, riec sUstinct iras Degeneresaiiimi, coilies indivisa fUroris
    Mii.ronis ctypeus,-geiiibus cecidere remissis Praecipites rapit ira gradus, e't fellea torquens "
    Vcrs. 2f09v . . Ycrs. 246J. .
    '
    . VARJ^E LECTIONES. -
    " recurvis. *9perfodil. b0propinquabat. 81 fureniem. 6SArabarclies. «a sedesquc. "* atiri. aini-
    ee " 8s >° 61 retenlo. 6amorie. 63ve-
    tnil. adversos. ensifer. 6C'subaclas. **'vtcin-aiilur. profluidus.
    immo. ^lavit. '»" Occubuil. ^'Romana. c8 inmdcntior. ^area. 1">'incornu. "julis.
    regnanl. '
    '} eruento. ,3 Cpiislernit. <..-.
    5i5 ALEXANDIiEIDOS LIB. V; m
    "
    Lumina, conteroiiit humiles ratioiiis habenas, jA Exhalans animam, BaradainquejacefltibuSiaddit'
    Impaliensque morae, levis.el male cuneta niifli- Antigonus, ' reprimitquc glob.um Ptolpmaeus ' equc-
    '.'' [strans - ..',. '.' "... - ..':'. .-.,-.--. , [strem:
    Impetus, obliquos versat in pulvere currus : Nec minor. Eunieriidi slrages,,nec gloria Cceni
    Undique successus, sed el.infortuniamislim lnferior, Meleagrej tua, Iruculentior inslat
    Circumfusa volant, et mille a verlice"Marlis J^erdiceas solilo : cunctis cerrientibusj ipsam
    Cum pallore suo,nutantper inania morles. Ante aciem.Darii Polypercpn (npete.fiuendmn
    Talis iri amplexus veniens per eolla-sorpris Qui prius asseruit) rBdimit deluce patenler." 3.
    Bracbia diifudil Deus horrifer : Ocius, inquit, Consilium de nocle datum, furit Alticdik pubcs •-
    Labere, chaia soror, Maceduinque, i, luinlia regi: Mente nova votoque pari: furor pmnibus iderii,^
    Yana spe raperis, Darium quid perdere per le '* Parque animus bellp, dominoqne simillimus ipsi,
    Inscius affectas ? scelus hoc a principe tanto Ut quod Alexandri comites si Marte furenles
    Amove:e dii, nec fas ut dextcra Tiiundi Cominus aspiceret, lot se gauderet habere " •
    Sceplra leneris; madeat jugulo pqlltita senili. % Magnus Alexandros ; jam yictoris fragor aures
    Altera debetur Dario fortuna, sudrum Pulsabat Darii, jamqtie irrinupebat jn ipsos
    Proditione cadet, celer ergo. per anfia, per hostes B Consorles laleris, funestae turbo procelJa3,
    Adsis,el varia popuianti caede Pelasgos • - jEger in ads^rsis ariimus sapientis, et aegre
    Ilicet occurras Mazaeo,quipperapinis Consulit ipse sibi, cum duro in lempore.primis
    Et Macedum spoliis inhiat, laxatqqesolulos Diffidit rebUs, et spes languescit incrmis :,
    Compedibus Persas, rursus versa vice vinclis Nam quid agal Darius?, quo.se regal ordine demens?
    Mancipat Argivbs, heqiie " enim tot sufficil ultra Cui nec luta fuga est, necsi velit ipse morari,
    Millia Pai'menio paucis incessere turmis, Inyeniet socios? nam de tot millibus ante
    Dixit, at' 6 umbrifero Bellona cilalior Austro ' Quos sibi crediderat,'vix bello mille supersuiit, .
    Ferlur, el ad dextrjiria pertransit stridula cornu, Qui stent pro pairia : pudor et reverentia fariiae
    luduiturque genas, horrendaque Palladis ora " Ne fugiant, probibeut, contra timor anxiu.s urg>t:
    G:irgonis anguicomos praetendeofiaegide vullus, Dumqtie vacillanti slupefactus-pectore nutat,
    Commemoransque Dci breviter mandala reeessit, ' Dum dubitat, capiatne fugam,vitamne perosus
    lnfecitque diem, ferali nube recedens.' Se sinat ipse capi? Persoe velut agmine facto
    Exculilur sallu Macedo, profugamque seculus Mandant terga fugae, rapiuntque per arva, reliclo
    Yoce deam :-Quocunque venis, dea,-cardine, vanum Q ( Rege, gradum : dem.ufti laxis invrtus habenis.
    Spernimus omen, ait, non '8 me divellet ab aimis Nactus cquum Darius, roranlia caede-sudrum .-k..
    Et curru Darii, licet impiger.Ales ab allo Retrogrado fugit arva gradri ; quo tendis incuem
    Missus Allantiades verax '9 mihi nunlius ipse 80 Rex periture,- fugam? jiescis, heu,.pcrdile^ nescis?
    Af&ral8I a Persis raptas cuai matre sorores, Quem fugias"? hostes incurris, dum fugis hostem»
    Ex Dario pendetnoslri spes unica voli; lncidis in Scyllam cupiens vilare Cliar.ybdiKi,
    Quem si perdidero, parvi mihi «aetera, parvi- Bessus, Narbasanes 8*, rertim pars magna tuarum*
    Perdita momenli: solnm si vicero, solus Quos inter proceies humili de plebe Idcasti
    Perdita reslituel, non esl mihi perdere tanti, Non veriti lemerare fldem, capitisque verendi .
    Quod recipi poiefit, ul iion et.vincere rnalim; Perdere canitiem, spreto nfioderamine.jurb'
    Sed neque si lurris Darium septemplice rriuro Proli pudor! in dpmini coivjurant.fata clientes.
    IncluJal, licet arderiti circumfluus unda Magnus utablatum medio.de limine mortis
    Sulphureis Acheron defendat mcenia ripis, - Accepit Darium, regum supc.r ossa cruentus ,
    Eripiel fortuna mihi. Sic fatus, in armis Fcrtuf, et ingenti super ipsa cadavera saltu
    Jse locat, et summo clypeum feriente laccrto Insequilur profugum, p.cene incomitalus Achivis,-
    Orbem signiferum, ceu vallum etmoenia, muro D Immemor ipse sui, qualis 80rapit impetus igijem
    Pectoris opjionit, lendensque insidera pinum, Sideris, et c.laris 8' distinguit nubila flammis.-
    Vertiee'suhlato, niedius ruit hostis in hostes, Sed jam praecipiliper saxa, per invja sallti
    Flammantesque 8J globos, torqueiis.iestalur-adcsse Transieraii/ue Lycum, paucis;.cQmilantibus, aniiieu*
    Pulvis. Alexandrum-; fertur temone supl.no Belides, diibiusque slelit, straluro.ne furenli.
    Afer Arislides, pedibusque attritits equinis . . Immersurus aquae properaretfrangere rfpntem,
    Oecubuil P«W»s,Libycis a Syrtibus Afer Pellaeoclausurus itefj sed ab hosle premeridos
    Venerat, a Scylhicis Pelias tetrarcha priiinis, Dira caedesuos timuil, si ponle reciso
    Hic Afrum Craterus, Petian dejecit Amyiitas : Securus fugiens Persarum«xcluderet agmen ; *
    Ense jacel Pelias, baslili corruit Afer," , Utiie propositura vicil respectus honesti, -
    Jungitur his Amilon lerebrato futture, rtiJjram Praeposuitque suos Darius sibi; maluit er
    i Vers. 2515, i Vers. 2589.
    VARJ^: LECTIONES.
    " rcgem. '" nec. '6 el. " arnm. 7Snec. '9 rerH*.'. sl Nun.t>el,- ss<Fumarilesque. ei^vd-
    80;ip.sas.
    tenli. S4Jnaclia. **Curt. Nabarzanes. 80uuatenu 87 raris,- . •
    81? GUALTEKl DE CASTELLIONE 51«
    Justus inire iiigam, potiusque elegit apertam A * Arb.ela perveniunl, ubi fex Babylonius illos,
    Victori praebere viam, quam claudere victis. Quos secum fuga contulerat, lugubris et amens
    Fit fuga Persarum, turbatoque ordine passim Consulil, et pariter duro de lempore tractat;
    Currilur ad pontem 88, sed et intoleraliilis aeslus, Cumque repressisset queruli suspiria cordis,
    Et iluplicata sitis cursulanguentia torrent RelliqUias Mircedum lacrymoso lumine spectans :
    Viseera, et exhaustos sudor.sibi vindical arlus, Fortuitos, inquil, tolies mulare tuinullus
    Pulmonisque vagas agitant suspiria cellas. Nune adversa pali, nunc exsultave sccundis,
    Unde inopes undte,'nemorum per deviaducti, Nunc capul incurvare malis, nunc tollere, sortis
    Occulti laticis saiientes quaercre venas, Humanae est; humilem sicvidit Lydia Croesum,
    Omiiibus incumbunt rivis,.haustaque gnlose Sic sic victorem versa vice femina fregil:
    Limpsi torrentis aqua, praecordia linio Sic quoque Thermopylae Xerxero videre jacenlem,
    Tensa rigent, praegnanieiu uterum simulare co- Et qui navigio 92tolum modo texeral aequor,
    - [aclus Vix licuit victo sola cuni nave reverli.
    Triste parit funus, concepto flumine, ventef. Nulla rei novilas pervertere fortia debet
    Nonnullis, avido fluvium dum gutture sorbent Pectora, cum nulla teneatur lege fidelis
    Obstruit occurrens vitales unda meatus B Esse homini foftuna diu, spes unica viclis,
    Deraquc iri caecis inclusum inlercipit antris. Contra yictorem rursum sperare triumplium.
    Sed neque tot lurmas procerum Vulgique pha- Nec dubito quin victor agros adilurus, et urbes '
    [langes Civibus exliaustas, et opimis rebus, et auro
    Ad mortem duclore .roelu, sine lege ruentes Confenas, uliigens avidissiriia, peclore "3 tolo,
    Explicat unius. angustia pontis, acervos Visceribus siccis,' sitiens Jetliale melaUum
    Yix capil unda tumens.fluviique vorago cadentes; Tenlabil sedare silim, praedaque recenli
    Labuntur passim, lapsosque involvil hiatus Conceptam saliare famem, nec inulilc noliis
    '
    Fluminis, et virides slupuere cadavera Nymphae. ld rcor. Interea lines intactaque bellis
    Languentes gladlos 89, et habentia lela suomra Regna petiturus, Medorumque ultima, vircs
    Intuitus Macedo, cum jam declivis Olympus Kon aegrereparabo meas, pretiosa supellex,
    Plioebeis legerelur equis, furhantibus afvis Castraque eastratis, ct inulla pcllicc plcria
    JElhiopuni, et solito pauloque remissius igne Quanti sint oneris, et quarilum bblla gerentcs
    Urcret Herculeas solis vicinia Cades, Jmpediant, usu lorigo didicere poientes;
    Caussatus praeceps iu noctem leropus, ad illos, . His partis-eril inferior, quibus anie remotis
    *-
    Quos crcdebat adhuc in cornii slare sinistro Major erat Macedo, spoliis vincetur onustus,
    Fiectit iter, jamque in laevum converterat arma, Qui vicit vacuus : non auro bella geruntur,
    Cum praemissus;eques a Parnienione, triumphura Sed ferro, non acs, non oppida regna tuentur,
    Nunliat, et variis afllictos caedibus hostes; Sed virlus, viresque virum : perietremus ad ipsos»»
    Dumque reducuntuf cquites in castra, repente Medorum lines, in duris utile rebus,
    Vallibus emergens Persarum apparuit agnien,' }. Non dictu speciosa sequi docet ipsa facurtas ;
    Exurens clypeis, galeisque micanlibus agros; Non secus anliquos suinmo 8" molimine rerum
    Qui primos irihiberc gfadus, et figeregrcssum; Novimus affeclos 9-6 fortes " discrimine patres,
    Demum 90ubi tam paucos Macedum videre cruentas • Indullis aliquot hostique sibique diebus,
    Jii Magnum vertefe acies. Rex anle Quiritum Fortunam reparassesuam,rursusqueretusis
    More soo gradiens vexilla, peficula Maflis Hostibus adversa de parlri lulisse triumphum.
    Dissimulans polius, quam sperneris, illud ab hoste FinieraiDarius, vox plenajimoris ^8, et exspes
    Concussum loties, sed inexpugnabile castruin Visa suis, ciim tot opibus Babylona superbam,
    - Pectoris ppposuit Persis, nec defuit illi. Et reliquas urbes, sirie dcfensore rei;clas,
    Peipetua in dubiis rebus fortuna, coborlis p Essel Alexander primo fraclurus Eoo.
    Praefeclum roortis, elMartisamofefurenleni Nulla videbalur reparandae copia sortis,
    Excipit, cl celeri rimalur visceia ferro.; Sed neque (quod superesl) retinendi gralia regni:
    Nec mora Lysimaclius, et gloria geritis Achaeae Seu confirmato tamen agmine, sive sequenti
    Invasere Arabes passim, neutiisque pepercil Imperium polius; quam consiliumducis, uno
    Marlius ille furor, ubi nemo cadebat inullus ; Malurant animo Medbrum visere Jines.
    Verum cum Plicebi radiis, Allantide stella Nec ruora, distribuens celebresjapud*Ai'fce/agazas
    Jam vullus audente suos opponere Persis, Munificus Macedo, lantis ardenter onusto
    llarte videretuf fuga lutior, ordine rupto Rcbus, et inventa satialo roiiile praeda
    Consuluere.fugae, laxisque licentcr Iiabenis, . . Transcurrit Syriam 99,pluvioque citatior auslro,
    Nocte fere media trajecli 91fluroinis amncm Vi, vel amicilia superatis J,° civibus, ardct
    Vers. 2622. Vers. 2677.
    VARIJE LECTIONES.
    '
    •*»paverh: *• animosi 90 Verum. " transv&cti. " naviglit. i3 gutture. **abactoi. " primo.
    '"aqlictos. 9' sorlis. " doloris.
    817 ALEXANDBEIDOSLIB. Yl. 518
    Obsita coctilibus intrare palaiia muris, A Et ne praepediat ocutqs objecta sequentum ,
    Insigneinque olim tot regum laudibus urbein, Turba frequens, gradibus iransvecli 8 ad culinina
    Cui dedit aelernum labii confusio nomen : [tecti
    CumqueSemiramia lanlum distarel ab urbe, Quam plures, avidique suum cognoscere regem
    Quanliim Sequanicis dislat Dionysius undis, Edila murorum longa stalione coroiianl. ,
    Ecce vir illuslris stipatus prole beala Occurrunt lyricis modulantes cantibus odasr
    Impiger occurrit Mazaeus transfuga regi, Ciim cilharis mimi1,concprdant cymbala sistris,
    Imperio Magni, sese Babylonaque dedens, Tympanaque harmoniis cedunt, nec defuil aures
    Quem rex complexus avide, vultuque benigno Blandius humanas docilis testudo movereT,
    Suscipiens, tacitis suffocal gaudia votis. Et quos Niliacae tradurit mcndacia gentis ;
    Quippe laboris erat magni, longique paralas, Falidicos, ccelique notis praenosse peritos
    Tot populis el tol munitam lurnbus urbem Sidereos motus, et ineluctabile 8 falum
    Obsidione capi, nisi machina, Numine Divum, Memphilae * vates currum victoris adorant;
    Coclile caemenlum crebro dissolvercl ictu, Nunquam lam celebri jactalrix Roma triunipho
    Virquemanu doclus ', et non inglorius illa Yictorera 10niirata suum lam divile luxu
    Praecedenli acie, tolics experlus in armis, Excepit".: seu' cum fuso sub Leucade Caesar
    Excmplo poterat alios ad fcedera pacis Antonio ", sexti mutavil nomina mensis,
    Invitare suo; tunc vero cohortibus arte ' Lactandasque dedil hydf '.s Cleopaira papillas ".
    Disposilis, jussisque sequi, el relrocedere Persis, Seu post Emathias acics cum sanguinc Magni
    Agmine quadralo stupefactae illabilur urbi; Jam.salur irrupit Tarpeiam Julius arceiri :
    Splebdel in occursum lanti Babylonia regis, Et rnerilo, nam si regum miranda recordans,
    Et quas congessit veterum solerlia reguin Laudibus et lilulis cures atlollere justis,
    Exponuntur opes, arderit altaria geinmis ; Sive fide recolas quam raro railite contra
    Porticibusque sacris staluae reteguntur avitae, Yictores mundi, lenero sub flore juvenlae,
    Perfora, per vicos, per compila, serica ridet Quanta sit aggressus Macedo, quam tcmporeparv»
    Vestis, et aurivdmis ignescunt fana coronis, . Tolns Alexandri genibus se fuderil orbis,
    Malronasque graves annis, civesque severos, Tota ducum series, vel quos Hispana poesis
    Tegmina caelatis urunt bombyeina monsiris : Grandiloquo roodulala stylo, vel Claudius allis
    Servus etancillae jussi splendescere luxu Yersibus insignit, respeclu principis liujus,
    Barbarico, insolitos nequeunt sufferre paralus, C Plebs erit," ut pigeat Lttcanum lumine tanlo
    Iinmemoresque sui dum coiilemplaiitur amiclus, Caesareum cecinisse melos, Romaeque ruiuam; -
    Jam se praesumunt, servos iiou esse, fatcri. Et Macedum clarus succumbat.IIonoriusarinis.
    Hosque, quibus deerat fallax opulenlia, jussit Si gemilu commota pio, volisque suoriim
    luler honoratos fulgere precaria vestis, Flebilibus, divina darcl clemeutia talem
    Jam totum victoris iter lascivia floriim Francorum regem, loto radiaret in orbe
    Sparserat 3, et ramis viduala virenlibus arbor. Haud mora, vera fides, et nostris fracla sub armis
    Quocunque ingreditur cerlant opobalsama nardo *, Parthia baptismo renuvari posceret ultro :-,
    DiviniqueArabuni pascunlur odoribus ignes, Quaeque diu jacuil effusis moenilius alta
    El malutino salianlur.aromale nares,' Ad noraen Chrisli Carlh.ago resurgerel, ct quae '*
    Effera praeferlur claustro indignata teneri Sub * Carolo meruil Hispania solvere pcenas,
    Tigris, elobstrusi ferrato carcere parxli. Erigeret " vexiila crucis, gens omnis, el omnis
    Inclusi caveis frendunt<e imroane lcones, Lingua Deum caneret, et non invila subiret
    Et quaecunque lencl Hyrcanos bestia * saltus. Sacrum sub sacro Remorum praesule foniem,
    Vers. 2720. Vers.2762.

    ARGUMENTUMLIBRI SEXTI ' ,


    - Sexlus Alexandrum luxu Babylonis etauro
    Corruptumostendit, caslrensia munera cerlh -.-.'.,
    Distribuil numeris 18: armalo milite fines
    - Uxiacos intrat. liberat urbem
    Sisigambis
    Et'' Medatem " precibus : a mosnibusjnclyla 18fumat
    Eruta " Persepolis : Movet occursus miserorum
    Turbatum regem : Darius dhcrimina Marlis
    Rursus inire paral: hic seditio patricidas
    Separat a Dario, sed eos inhata simullas
    Acceptos reddil, el crcdula pectora laclal"; ''.'
    Nec fatum mulare valenl decrela Palronii.
    VARIJE LECTIONES. "
    *• Assyriam. "° superandis. ' promptus. * arcle. Texeral. * thymiamata thuri. »bellua.
    * evecti: T sopire viella. "inevitabile. ' Mtmphiles. "' excepil. " victoreni: '* »*mamillai.
    14quus. " Exigerel. " doiiis. " Curt Madalliem. 18eruta. ls Inclyta. M placat. synmr.
    m GUALTERI DE CASTELLIONE s:e

    LIBER SEXTUS.

    Ecce mes mundi regiim tiriiof jiUimus !11eece! A Neve quis altcrius munus, vel forlia gesta
    Quem .toties poteras, BabylPn, legisse fulurum Usurpasse s0, suisve ascribere viribiis ausit, .
    Eversofero Asiae, sacra quem praedixerat.Hircum Unumqtiemque virum vice qua donalur, el actis
    Pagiria, qUem genjini fraclurum eornua regni, Contenlum jubel esse suis, monel, aUicit, aiclat"»
    Pracsentem mirare virum, nec despice clausum . Fortes, conductos, cives, pTece, munere, scripto.
    Coctiiibus sepiis, qiii lalum ampleclituf prbein, Romuleos regeSjSubjecio legimusofbe,
    Cujiis inlipfrescunt audjto noniine reges : jn populos legem et eausas dietassc forenses,
    -Rexerit ille tuus,_a quo seposceret omnis Cum Dcus ultrices furias arceret Olympo
    Rege regi lellus, si perduraret in illa- Omnipoiens,**terris, sed jilus fuit arma tenentes
    indole virlutum, qua cceperat ire polestas. Legibus astririgi, quaro victis cpndere jura,
    Aspice quam blandis, victos" moderetur babenis, Et majus fuit armatos decreta rigoris •:
    Aspice quam clcrtieiisinter tot prospera victor: Suscipefe inbello, quarn jus in pace.pacisci.
    Aspice quam milis diclel jiis gentibus : rit qiios Hiiecubi mature tractala, liberilibus omnes
    ilostcs in bellis habuil, cognoscal in urbe Accepere aniinis : Susam tradentlbus urbeni
    Cives,'el bello quos vicit vincat araore : Civibus, el multis Jiilaralo milile gazis
    Hos lamen a tenero schoia quos impresserat aev6 " Agmen ad Uxlacas convertit turbidus arces;
    Ornatus animi, poliendae scbemala vilae, Uxiacaeregionis onus, sumniamque regebat
    Innatae virtutis opus, solitumque rigoreni; Praefeclus Medates, sane vir forlis, et ingens
    Ffegerunt Babylonis opcs, luxiisque Vfieantis Exemplar fidei, pro qua supreina, subire
    Desidia populi; "quia nil corruplius urbis Non veritus, verum Dario servavil is amicuni
    Moribus illius; nibil est instrUclius illis Doelus ab iridigenis iter esse lalens elopertum,
    Ad Yerieris venale malum, cumpeclOra multo • Civibus ignaris, Graios quod ducal ad *° urbeni,
    Incaluere mero, si tanlum delur acerbi Delectis equilrim iantum in discrimen ituris
    "Flagitii prelium,- non uxoresrnodo sporisi, Praefecit Macedo meriti Taurona proliali:
    Sed prolerii hospllibus cogunl prostare parentes, Ipse 3l movens circa lenera? primordia lucis, ^
    Solemnes de nocle vident convivia ludos, , Anguslas siipfiral fauces, aditusque locorum,
    Quos patrio de mpre solent celebrare lyrannii CacsaquemateriesJaciendis cralihus apta,
    Hos inter luxus Babylonis, et otia Magnuni Elplulels curva festudine surgil in arcem,
    Ter deni tenuere dies et quattuor, nnde Arlificiiirii ul studiis, tali munimine tula
    Terrarum domitor exercilus ille, fulurus r Furidilus erueret muros afmala juveutus:
    Debilior fUefat, si postxonviVia mensae Sed gravis accessus, eum dura minelur aculis
    Desidis, efiVenunipiger irrupisset in hoslem : Caulibus ss et saxis-suecidi nescia tellus :
    Ergo Semiramiis postquam Mavorlius heros Nec solum Macedo cum duro dimicat hosle,
    Finibus egressus, Salrapenis astilitla arvis, Sed locus est, cum quo pugiiandum est, vivaque
    Quaedam, quae dederant, patres, praecepla prioris [cauies
    Militiae',mulanda ratus, cSslrensia cerlos Nalivo munita situ; tamen arcla subibant,
    Muuera sub numeros afgula menta redegit, Et praerupta leveSj duce praecedente, cohortes,
    Utque siios IiabeatritDuclores" quaeque Q.uiritaxu Quem lamen objecta testudine, cum peteretur
    Millia constituit, quibus indubilala probetur Enihius ex"alto, ielorum grandine, nec vi,
    Indicibus virtus equitum, dignusque probatis Nec prece, barbaricis polerant avellere muris.
    Exhibeatur honos, nefalsopraeniia poscat Quippe inler primos galeato verlice primus
    •Qui tepide gessit, ne sub probiiatis amictu Fmlminat in muros, nUncgrandia saxa volut&ns
    Splendcat inipfobitas, et ne merce.de iiegata NuriC sude suffodiens, nunc frangens ariete portas
    Pcrdiderit tilulum, qui gessif,fortia fortis. Nunc tormenla rotat, lormenlum flebile mundi,
    MorisapudveleresMacedum,palremquePh51ippuim P Imjiellensque-suos ; jmdeat jam, proh pudor! in-
    Hactenus exsliterat, cum lolli signa juberenl, [q'»t.
    Castra ciere tuba; quae praepediente tumultu, Viclores Asjae, o socii.,quibus ante tot urbes
    Armorumque sono non pertingebat ad omnes; Cessere; exigui dormire ad incenia castri:
    Bed super hoc factum *" esl, ut Parlhica signa mo- Quae loca, quod subsistat opus quis non ruat agger
    [veridi Ante manus Macedum ? quae mcenia slare vel arces
    Luce, sit in signum fumus, de nocte vel ignis, Sustineant? solidis quaefundamenla columnis
    Yers. 2823. Yers. 2872. -

    VARIJE LECTIONES.
    ' " unicn*-.. " viclor. ' " *** Chiliarcbas. ,5 camum. " uiurpcire. " apiat. ts Theodosijis.
    constiiit.
    ^servabat. " i». 31 llle. 3iGotibus.
    521 ALEXANDREIDOSLIB. VI.
    Innili vaieant, <;ttmsensent allus adesse A Perque lot angustas, el qua via devia fauccs,
    Murus Alexandrum?quamvisaequandus Olympo _, Perque lot anfractus, et qui vestigia nusqiiam *'
    Corruet, et discent mihi se submiltere 33lurres, Adinilluni hominis, gradiens Pellaeus, ab hosle
    Dixif, etin summaTauron appaiuit arce, Desuper obruitur, et non impune frequenler
    Quo scroel aspeclo, Graiis audacia crevil, Compulsus retroferre gradus *'', muliaque,suoruin
    Corripuilque pavor et desperalio cives ; . Sanguinis impensa, post tot discrimina, tandem
    ' Hostica confregit collato robore
    His, extrema pati, palriaeque impendere vitam, signa :
    lllis corde sedet fuga, si modo libera detur; Viclaque sederunt victricibus arma sub armis.
    Maxima nubiferairi se turba recepit in arcem, Vix bene purgato, noclis caligine, ccelo,
    Nec mofa ter denis victorem flectere missis, Trajiciens Macedo molimine pontis Araxem,
    Ut liceatsalya victos discedere 3*.vita. Persepolim feslinus adit, captamque redegit
    Triste reporlalur responsum a principe: nullum In cineres celebrero priscis tot regibus urbero.
    Esse locrim veniae, parvas superesse doloris Divitiis tumidas cum ceperitante tot urbes,
    timoris Hujus opes alias opulenlia barbara longe
    Suppliciique moras, torpent Ianguoic
    Percussi cives, dociles exlrema vereri : Pfaeteriit, luxum tolius Persidis istur
    B Iiiiulerant reges; sacrum penetralibus aurum,
    Dirigit ergo preces occulto calle per umbras
    ' Et rudis eruitur argenti massa vetusti,
    Ad matrem Darii Medales ut miliget iram
    Ex adytis rapitur non tantum parlus ad usum
    Principis s", ul viclis et victaeparceret urbi,
    Non ignarus ei deferri 30,et malris honore Agger opum : nec ad hoc congessit avara vetustas
    A viclore coli. * Medates ejtis sibi neptem Quantum, ut mirantes traheret speculatio visus.
    Ctirrilur ad praedam citius '", certatur et inter
    Duxerat, ad Darium cognato sanguine spcctans. Praedanles *', hostisqueloco, truhcalur amicus,
    Abnuit illa diu precibus concurrere, quamvis
    Cui pretiosior est rapla, aut inventa rapina,
    Justa petant. Et: Fortunae non congruit isti Causa necis, pretiumque fuit, pretiosa supellex
    Qua nunc utor3', ait, tantos admiltere faslus. Et quaequisque rapit, jam noncapitimprobus, unde
    Yictorem qua fronle rogem captiva? repulsam
    Accidit, ut quod jam non accipit *'.aeslimet iliud.
    Ex merito patilur, qui 38poslulal ulterius, quam-
    Purpura diripitur, laceratur regia vestis
    Promeruit, spes, quam merilum non a
    prsevenit, spe Artilicum sudata manu, quaequeaspera signis <
    Deviat, el verum dat ei praesumptio nomen. Aurea vasa rigent, cedunt in frusla dolabris,
    Convenit, ut polius, auod sim captiva, pencs me _ Nil sinit inlactuiri, nullis contenta cupido;
    Contempler, quam, quod fuerit regina, recorder: Integra nulla manent membris simulacra revulsis,
    Tot precibus Iafis, vereor ne fessa residal, PIMSterroris habent mutilala, minusque deeoris
    3S
    Neve fatigari queal indulgentia regis.
    * Exitus hic urbis, quae tot regalibus olim
    Ista Sisigambis; Medalis lampii icta dolore, Florueral titulis, et quae lot gentihus una
    Scribit Alexandio; victis si parcere nolil, Jura dabat quondam, specialis el,unicus il!e
    *
    Luce frui Medalem jam victum, jainque fatciilem Europae lerror, decies cum mille carinis
    Se peccasse, sinat; quae ttinc moderatio Magni, Obstrueret totum, numerosa classe, profundum,
    Quae pictas fuerit, vel quae conslantia regis Neptttnuin effossisimmittere collibus ausa,
    *
    Arguit hoc rinum : quod non Medati moJo, verum Ausaque monlanis exponere Iintea dorsis.
    Omnibus ignovit, et liberlate prior Persarum reliquas urbes tenuere secuti
    Concessa, captam caplivis reddidil. urbeni Post Magnum reges, hujus vestigia nusquam
    *°
    Reslituit captos priscis culioribus agros, Invecies, nisi strata rapax ostendat Araxes
    Immunesque coli mandavit, el absque tributo : Moenia, mariuoreis paulo distantia ripis.
    Si vaga victori Pario fortuna dedisset Dixeris indignam, dignamve his cladibus urbem
    Uibem prae manibus, non impetrasset ab illo l) Ambigitur; nam cum subilurus mcenia Magnus
    Plura parens , quam , quae viclis dcdit hoslibus 1io- Pergeret, occurrunt *s (agmen miserabile visu)
    [stis. Caplivi Macedum tria millia, corpora caesi,
    Necmora, divisis **cum Parmenione catervis, Auribus orbali, pedibus manibusque recisis,
    Iniperat, ut Darram caute vestiget, eumque Yel labra pfaecisi penitus, vel luniine cassi,
    *' Aulaliqua a Persis membrorum paiie minuti:
    Campeslri jubet ire via, lamen ipse relenlis
    Deiectis equilum, jugaaendit in ardua, quorum Praelerea quae longa diu ludibria servet,
    Perpetuum excurril vergens in Persida dorsum. Frontihus impressa ''9 est rudibus iiota barbara si-
    Nqn alias Macedo graviora pericula passus : . [gnis.
    Expertus didicilsemper, variamqiie, sibique Hos ubi, non homiiies verum simulacra videri
    Dissimilem, el nulli forlunain stare perennem, _ Rex ratus, in primis landeiri cognovit oborlis
    Vers. 2925. Vers. 2979
    VAUIiE LECTIONES.
    33condcscendere. 34abscedere. SBRegis,et ul victisinvicl-usparcalct nrbi. so eam venerari. S7vcxor.
    i8 quw. 39possit clemenlia. *° patrios. 41diversis. ** trecenlis. *a mniqnam. ** pedem. *5 in.
    •° praidones. " occupat. *8 occurrit. *' imvosila.
    PiTIiOI,. CCIX.: 17
    525 GUALTERI DE CASTELLIONE
    Intepuit lacrymis, victorque exercitus ille A Abjeclisque locum, ignolis lateamusin ons;
    Flevit, et in subilum versa est victoria Iuctum. Quas penes-agnosci miseri jam ccepimus, imo
    Rex miseros animi fprlis jubet esse, dalurum Quas penes invisum jam desinit " esse cadaver.
    Se quidquid peterent, visuros dulcia rura Hactenus Eulicion. Cui sie oriundus Athenis
    Divilis Europae, uxores, dulcesque prppinquos, Theseus M objecit: Nemo aeslimat, inquit, amicum
    Spondet, et in patrio capturos cespite somnum • Corporis ex habitu, durae ludibria sortis
    Se"cedftvallo vulgus miserabile, donec, Nemo prius pensat, non nos natura creatrix, .
    Qu.sepoliora petat, libra deliberet aequa - Sed eontempTibilis hostis violenlia fecit.
    His Asiaeplacuit consistere finibus ; illis . Omnibus esse iriaiis, mejudice, censeo dignum,
    Dulcior esl patrius alieno eespite eespes, Quem pudet eventus, sua cui fortuna pudori est,
    Quorum, quem celebrem doeilis *° facundia linguae Desperare solent, alios in tempore dufo
    Fecerat Eutition " ila credilur esse locuius : Esse mlserluros aliorum, qui misereri
    Quem modp de tenebris, et clauso carceris anlro, Non vellent, si fata darent contraria fila :
    Ut peteremus opem, puduit procedere trunci Inclementis homo menlis, male conjicit ex se,
    Corporis exitium patriae qua fronte valebis Rara quod humanae sed,eat clementia mcnti,
    Oslentare tuae, speclacula laefadalurus? B Spe majus voloque, Deum conferre "'.videtis
    Cum sane incertum, discrimina tanta tulisse Uxores, palriam, prolem palriosque penates.
    Pceniteat magis, an pudeat, bene ferlur iniqua Heus liceat clausis eruhipere carcere, lrigem
    Conditio, cum tecta latet> bene fertur.amara Aeraque antiquunif 0 patriosque resumere mores.
    Condilio, miseram si nosti abscondefe Vitam ; Cur miser bic, et servus eris, si patria deiur
    Nullaque tam nota est miseris, tam palria dulcis, In volis ? in qua tanturo miser esse leneris :
    Quam sedes aliena, domus, sine teste prioris Exsulibus landera fortunaeque ullima passis,
    Forlunae; miseros faciunt loca sola beatos, Esl aliquid palrio se reddere ppsse sepulcro :
    Quando beatarum subeunt oblivia rerusn, Mollius 6i oissa cubant, manibus tumulata suorum.
    Qui lotum ponunt in spe, vel amore suoruni; In Persis maneant, Medorumque aera spirent,
    Quam cito consttescat ", lacrynianrm aresceTC Felices alii, quos diffidentia jiatrum,
    [rivus Uxorumque polest avellere dulcibus arvis ;
    Ignoranl: leviler veniunt, leviterque recedunt, Me sane regis usurum °3 munereconstat,
    Blandiri dociles lacrymae; solasque propinqui Europam, palriamque sequi, modo libera detur
    lmpendunt miserls lacrymas, arenlibus illis, Yispndi a supefis nataliarura poiestas 63.
    Ciim lacrymis arescit amor, pielasque luorum M. Finierat Theseus, sed paucos repperit hujus
    Sors miseri querulaest; felicis vero superbus Yoti participes, aliorum peclora vicit
    Est slalus, et tumidae nulla est miseralio "*, nieulis Cousuetudo potens, natura forlior ipsa ,
    Quem faslidit homo, non vere diligit : Ule Quofuin consilio concurrens MagnUs, opimos
    Verus amor, miserum qui non fastidit amicum : Non solum partilur agros, sed prodigus addit
    Foftunam alterius dum tractat quisque rectirrit JES, variosque greges, etlaeli farris acervos,
    Ad propriam, et propria consulta forte, requirit Ne °* frumenla solo desint6", culloribus aera
    Tales exterius, qualem se noverit intus. His ubi consulte ptovidil Martius heros,
    Fortunata parem solet alea quaerere casum, Medorum ingreditur, reparalo milite, firies
    Fastidisse alius alium poteramus, et esse Praecipilique legens Darii vestigia cursu,
    Opprobfio mistim, nisi mutua fata dedissent Ne fuga subripiat, plcni pars magna triumpiii
    Omnibus aequales, inter tria millia, casus; Qui solus sujierest, pardis 66 instantior inslat;
    Uxores tenerae, quas in fervofe.juventae Sed jam Belides Ecbalana venerat, urliem
    Duximus, et spretas sumptis dimisimus armis, Medorum primam, decreveral indesubiie
    0 quam solemni in socialia fcedera vultu j) Bactrorum fines, sed curti loqueretur adesse
    Admilteut Veneris viles sine fomite truncos? Rumor Alexandrum, cujus salis, agniina contra,
    Partirique volent genialia 53foedcra lecti; Pennatosque gradus, dislantia longa " locorum
    Usque adeo sexus nobis u incognitus ille est. Nulla 6Svidebatur, muialo pectore mutans
    Pectore femineo vernalis certior anra «st Consilium, totos orditur in arma paralus,
    Molliof est adamas, feiici quaesolet esse Pugnandoque mori decrevit honeslius esse,
    Dur« viro, misefum .poleritne videre marilum ? Quam viciam loties fai.s extendere vilam.
    Obsecro Vos olim vita defuncta juventus, Unde viae comites, paulo consistere jtissos
    Quaerile, qUas habilenl semesa cadavera, sedes. Intuitus : Si me ignavis sors aequalaboris
    Quaeramus pafili voto lugeritibus aptum Jungeret, et irioriem rcputanlibus, inquil, honestam
    Vers. 3032. Vers. 3086,
    VARIJE LECTIONES.
    80docitis cclebrem. tl ViM. Euclemon. "2 sustineat. "3suorum. ** " genialis. "6 robit.
    "' desiil. *8Curl. Thealetvs. »9 deos compassio:
    f0 Aeraque el linttuam. ci Mclliler. 'ci visnrum "
    6i offcrre. (a-
    cullas. Nec. 6" desunt.. *' Parthis. " nnlla. csLonga.
    525 ALEXANDREIDOSLIB. VJ. 82«
    Qualiscunque foret, potius oicemla lacerem, A llluslresque. vifos-, quibus haec" subj"ecta tributum
    Quam yerbo vellem consumere tempus inairi. Geiis Macedum toties, et vecligalia solvit,
    Sed maj'ore fide, quam vellero, quamque decoruhi _Obtestor, miies, litdignos steinmate tanto
    Esset, virtutis experlus robora Vestrae, NConcipias animos, ut te contingat Olympo' -
    Jam didici, quam sit venerabile nomen amici, Teste, vel egregia vinci, vel vincere pugna.
    Quam sincera fides, sinceros inter amicos ":' Hactenus Arsacides. Sed.non excepit eodem
    Tot rebus monitus praesumeredebeo, tantis : Verbacohors animo, diciis quoque debilus ille
    Me dignum sociis.de lot caslrensibus ante., Defuit applausus, quem persuadentibus audax
    Unica Persarum supereslis gloria, qui mc Reddere turba solet, praestrux:eratomnia verus
    Bis profugum victi, bis principis arma secuti. Ora timor, donee Aftabasus '*, inter amicos
    Vestra °9 iides, stabilemque jirobans conslantia Regis praecipuus" : Nos, inquit, in arma''seque-
    "
    [mentem, [mur
    Efficiunt, Hitnon vereaf rae credere regem;- Unanimes regem, nobis erit exitus idem,
    Ut me Persis adhuc ausit regnare fateri; Qui tibi, ijrii palriae. Dubio T6excepere loquentem
    Qui potius caslris vicfi elegistis adesse, - Assensu reliqui, raqcosque dedere tuniultus :
    Victoris quam signa sequi, me j'udicedigrii .Qualis in iEgaeodesperans navita ponto,
    Si mihi noii liceat, pro me quibus aetherisille In quem fluclivomus jam fracta puppe videtu.
    Dignas reclor agalgrates, quia non erit ulla Conjurasse Notus, socios solattir inertes,
    Nescia tam recti, tam non obnoxia juslis, .Dissimulansque meium, comitum titubantia firmat
    Surdaque posteritas, quae non vos effefat aequis Peclora, et invicto parat ire per aequora yento.
    LaudiJius in cceltim, quaenonmemoraiida loquatur, At Bessus facinus jam praemeditatus acerbum,
    Quaevos, el meriti laceat praeconia vestri. Narbasanesque suus, numeroso milite cincti ",
    Vivefe per famam dabilur, post fafa, sepultis, Jam definierant Darium comprendere vivurii:
    Sola mori nescit, eclipsis nescia virtus : - Ut si Magnus eos sequeretur, munere tanlo,
    Unde fugaelatebras, quas semper abhorreo, quamvis Commodius possent victoris iiiire.favorem.
    Molircr, virlute aiiimi, taritoque meorum. Quod si praeceleres evadere principis alas
    Consilio fretus, irem tamen pbvius hosti: . Sors daret, auderent Dario regnare perempto,.
    Exsulatin regno Darius; sedquousqueferelis, Et.vires reparare, riovumque lacessere Martem.
    Cives, quod palrio fex imperat adveria regno ? "Narbasanes igitur sceleri jam tempora nactus
    Aut mihi defungi vita conlinget lior.esla, C Opportuna suo: Scio, rex, quse dixerp, dixit,
    Aut revocare meas affliclishostibus urbes, Dispiicitura libi, nec erit sententia cordi
    £l quaeperdidimus celeri reparare paratu. - Haecmea grataluo: sed praegrave vuinus acerbo
    Arliitrium victoris, an id ceiiselis honeslum Curatur ferro, gravis est medicina dolenli;
    Victus at exspectem, Darioque precaria delur Asperior sanat graviores potio mOrbos
    MazMi-exemplo,^ola in regione poteslas ? Naufragiumque timens, jactura saeperedeinit
    Qui modo lotiu.s Asiaemoderabar habenas, Navila, quae '8 potuit, et damnis damna levavit.
    Anne reservabor adtanlum dedecus, ut sim Scis, quod amara geris, adverso numine, bella,
    Gloria victoris, in regni parte receptus? Sofs urgere turis non desinit aspera Persas,
    . Non erit, ut capitis decus Jioc, aut, 0 demere quis-. . Omnibus est tentata "> modis fortuna, novisque
    [quami Est opus ominibus : depone insignia regni
    Debeat, aut demplum nuhi, sc n\ihi reddere jactet. • Ad tempus, bone rex, alii concede regendam
    lmperium vivus perdam, privabor eodem lmperii summam, qui nomen regis, et omen
    lmperio, vitaque, die, preliosa duobus Possideat, donec, Martis cessante procella,
    Kiors Darium vita simul, et diademate privet '*.
    n Hostibus expulsis Asia, justo tibi regi
    Si nianet hic animus, socii, si mens ea vobis, Resliluat regnum : brevis exspeclatio facli
    Nemo supercilium Macedum, faslusque nefandos 80
    Hujus erit; tot Bacira dabunt, lolque - Jndia
    Cogetur post-fala pati, sua dextera cttique : : [gentes,
    Aut modo finis erit, aut uitio digna maioium ; Utmajor lielli moles, majora supersint
    Ergo si Siiperi pia bella movenlibus absunt, Robora, quam bello quaesunt exliausla priori.
    -Si facinus repulant jusios defendere, saliem Curin perniciem balantes, niorebidentum,
    Finis honcstus erit, fortesque licebit lionesto Irruimus?forlis animi est contemnere jnorteni,
    Murtis riiore " mori : veterumper gesta paren- Non odisse tatnen vitam, sed amare, virorum est :
    [tum Degeneres, el quos constat taedere laboris,
    Pcr preiiosa precor quondam pracconia Patrum, Coinpellurii.urad hoc, ut vitam ducere vile
    Vors. 5137. Vers. 5189.

    YARJyELECTIONES
    89vera. '»ul. '1)i«rfcJ. '»umore. 73hic. 7i Curt. Artabezus. '" censpicuus. ^tenle. '
    "fulli
    auod. '9 lenlanda. 80ilabit ..
    527 GUALTERI DE GASTELLlONE S28
    Quid rcpulent, quid roirum? Jgnavo yivere morsi A Reddiderat Titan, el slgnum castra movendi
    [est : Jam dederat Darius, aderant cum milite multo
    Econlra nil est, quae forlis et ardua -virtu.s- Particip.es sceleris, caute praetendere docti
    Linquat inexpertum, niovet ompia, el oronia lentat, OfTiciumsolemne foris, speciemque sequendi
    Tenditur ad.mortem,: cum liilsuperesse.videjur.: - P.rincipis imperium, sed.in alta 89menle latebat
    Ullimusad moflem, posl omnia fata, fecursus-.:. Occultum facinus, sceleiisque protervia tanti. -
    ErgP age, rex, Besso, quod gratia temporis offert, • Sceptrum praeradians, et adhuc insigriia regrii
    Ad praesens comniitte tuimoderamina regni, Gestabat Darius, curruque micabat ab M allo.
    Ut tibi reslituai acceptum 81tenipore sceptrum. Prona jacebat hunii supplex, veniamque precaia 91
    Haec ubi dicta : animos sa vix temperat ille be- Seditiosa cohors, et suslinuit venerari
    [nignusi Tunc' patricida ducem, quem post 'in vincula ser-
    Et patiens-recfor : Jam le invenisse, cruentum [vus"
    Inquit, mancipium, funesii temporis horam Retrusurus erat, lacrymisque coegil obortis
    Comperio, facinus qria patralurus acerbum Credere Belidem, vulluraque rigare senilera.
    In domihum servus, Parcarum stamina solvas. R Fletibusirrisuis, sed nec .luncfraudis
    . amicos
    Haec ait, et slricto poterat mucrone videri Pcenituitsceleris, cum certus ulerque videret
    Occursurus ei 83, nisj vultu supplice, Bessus . Quam milis nalurae hominem, regemque virumque
    Indignaiilis habens speciem, multoque suoriim • Falleret; ille quidern securus, et immemor hprae
    Agmine stipatus, regem exoraret, eumque, Instantis, quam sors, et servus, ulerqueparabat..
    Jlaud mora, vinciret, riisi nudum conderet enseni. Pellaei, Macedumque manus (quae spla timebat)
    Tunc vero a reliquis metari castra seorsum - Effugere affectans, laxis propcrabat habenis
    Praecepere suis ' at regi.Artabasus; irae Maturare fugarii, lincsque subire remotos 93.
    Consulit, ut parcat, habeat pro tempore lempus : At Patron Graeci dux agniinis, integer. aevo,
    • El stabilis fidei, Darii non ficttts amicus.
    iEqua mente feras, ait, erroremve tuorum,
    Slultitiamye : gravis et praematurus iu arinis Jam patricidarum coinperla fraude, suprum
    Iiistat Alexander, blando. relineiidus amore Millibus armatis pulcbre circumdatus, ibat
    Miles, ne sanos turbet discordia seijsus, Contiguus regi, fandiqne ut copia facla est :
    Neve a rege suos alienent Baclra quiriles : Narbasanes, inquil, elBessus, Jl/da;imeregum,
    Annuit 8*xVrsacides,superosquc el fata.secutus, Insidias in te conceptas ense cruento
    Castra locat, raoeror ef desperatio, victis £ Effutire paranl, vitae tibi lerminus ista
    ludivisa comes, animos illius obumbrat. Lux erit, aut illis, nos ergo corporis esse
    ln caslris igilur quse jam reclore carebant, Custodes paliare.lui, tu °* praecipe, dura rcs
    Motus erat varius animorrim, etproxima regi Expedit, in n.oslris figi teiuoria caslris.
    Instabal funesta dies, nec ut ante jegebal Liquimus Europam,'iiec Baclra, nec India nobis'•
    lmperii summam, solus lentoria servans Arva, laremque, et spes in le congessimus omnes :
    Regia, pervigiles librans 8" in pectore curas : Esse tui custos exiefnus, et advena nusquam *"
    At duo conceptum jam mente, cupidine* 0 regni, Expeterem, fierique tuac tulela salutis,
    Tiactantes facirius, agitanl8', sub pectore, regeni Si tibi queriiquam alium yelle ^6-9' bocpraestare vi-
    Non riisi cum magno comprendi posse labore : [jlereni :.
    Non mediocris enim tinior,.et reverenlia regum IncIylaPalronem sefrati 9Sgloiia fegis 99
    Regnat apud Persas, majestas regia magni Fecefat insignem; "Siquis tanic-n hasc quoque, si
    Ponderis esse solel, eliam gens barbara nomci [qnis.
    Regis inhoiTescit, et quos in sorte secunda Cannina nostra leget 100,nunquarh Patrona tacehit,
    Barbaries metuit, veneratur riumine pressos, ' Gallica poslcritas, vivel cum vate supersles
    Vivit in a'dveisis primae irioderaliG ss sonis, Gloria Paironis, nullum moritura per aevum.
    Cui semel exhibuit, impendil, semper Iioiiorem : Jam reor aelerno causarum saecula fluxu. 1
    Et quia tanta- fides, et gratia regis in illa Noti tem.ere volVi, nemo temeraria credai,"
    Genlfi, palam, vel vi, sine magna caede suorum, Forliiitoque geri mundana negotia casu :
    Non poterant Darium sceleris vincire ministri. Omriia lege meant, quani rerum Condilor ille
    Ergo dolis operam dare, et exeusare furoreni Sanxit ab aeleino; Darius cum vivere posset
    Decrevere suum; siniulanti voce, ieverli, Consilio Grajum, fatidecrela seculus;
    Ul decel, et lanti se pceniluisse rcalus, Quaiiquain nola salis, expertaque saepius, inquit,
    Ficluros exlrema pati prorege paratos. Sil mihivestra fides, nunquam tamen a populari
    Ciastinus amissuiii uoctis caligine roundum Genle recessurus, nec ab bis divortia quaeram,
    :
    Yers. 32iJ Yers. 3292.
    . VAilLE LlifcTIONES.
    81accepto. 62animo. 83occisurus eiun. :8* 8Svibrans. 86corde. 87 -8S vene-
    l'° 91 82 paruil.
    " 9* 95 agitabant pecl.
    ratio. 39arcla. . in. rogabat. servum. reposlos. tua. nunauam. 96-- posse.- 9Sser-
    97
    vundi. "'reqem. 10°leqat. -%nexu.-
    529 ALEXANDUEIDQS LIB. VII. 55«
    Quos toties favi, satis et levius mihi falli est, . A Quando impune placent, quae sunt de • luee pu-
    Quam damnare meos, quidquid forluna jube- [dori,
    -- - : . 1'bit, Cum timor est audax, et frons ignarapudoris 6.
    . Inter eos me malo pati, quam transTuga credi. Tum Dairio Bessus, grates agere, et venerari
    Si salvuiri jam me esse mei, si vivere nolunt, Ficta mente sludet, quod perfida"verba dolosi -
    Jam sero pereo, jam mortem ultroneus opto. Vitasset lepido, et pulcbro sermone Quiritis,
    Attonitus Patron, etdesperarecoactus, Qui dum speclat ' opes, Macedum placare tyran-
    Cpnsilio Tegis, ad Graeca revertitur 'amens [nuin
    Agmina, pro recto.*, justique rigore, fideque Hac regis cervice parat, furtesta aaturus
    -Cuncta pati pfomplus. Bessus Palricida Pelasgae Muhera, necmirum, veualia constat habere
    Ignarus linguae, lanli laineri ipse furoris- Omnia, venalem el duclum mercede Quiritein.
    Conscius, occullum rapit 3 ex inlerprele verbum : Yir sine pigrioribus, lare, conjuge, pauper et exsul
    Janiquc pereiriisset Dariuni, nisi crederet esse Emptofumjretiis, ut circumfertur arundo.
    Tutiusj ut vivum Pelloeo traderet hostem. Annuit Arsacides, certus tamen omnia vefa
    Quo pptiore mpdo, speralial * csedis amica . Deferri a Graecis 8, sed-eo jam veiiefat, ut res
    " ^E-qiiedura foret, el
    Concio, victoris sibi conciliare favorem : plena timof is, et cxspes,
    Dislulit ergo nefas in idonea lempora noctis, Non parere suis, ct eis se credere nolle,
    Noclis, quando solent patrari lurpia, noctis Quani falli, et gladiis caput objectare suorum.

    ARGUMENTUMLIBRI SEPTJMl,

    Septimus in dominum servos liber armut, el ejus


    Justiliam vslendit, landemque in vineula trudit.
    Inlerea viclos 9 vesligans Magnus, abactos
    Cohfecit sceleris, confuso Marle, ministros.
    Tunc demum Darius jaculis confossus, in ipsa
    Mbrte Polistrdtio vivos cum 10qumrerel amnes
    Exiremas voces, et verba novissima manttat.
    Invenlum Moceao corpus rigql v-bere fletu,
    Ac sepelit: Ilarsus procerum, vulgique tumullus
    Comprimil, et rapido cursu bacchatur in hoslem.

    LIBER SEPTIMUS.

    Restitit Hesperio.lricerensque in littore Phoebus C Et tandem ls hoc secum : Quos me, pater impio
    Defixis haerebat equis, tristisque femissa [divum,
    Luee retardabat venlurae noclis liabeiias,-. Distrahis ls in casus? Quo me parat alea fati
    Et lantum visura nefas Latonia, terris Perdere dclicto? Superi! quo crimine tantas
    Yirgo morabatur roseos ostendere vulius; Promerui pcenas? cui neclocus inler amicos,
    "
    Sed lex aelerno quae condidil omnia nodo, Nec notos superesl; nec enim securtts, apud quos
    El sacer orbis amor, quo cuncla reguntur, utrum- • Debueram dominus tutam deponere vitam :
    [que Sed silit hanc animam, manifesto saevior hoste,
    Corripuit, jussitque vices explere statutas, Inque senis jugulum parat arma domesticus hostis.
    Jamque vaporanlem fumabat Tethyos unda Si fuit iHdignum, tanto diademate cingi,
    Vorlicibus clausura diem, requiemque petebat Toliusque Asiae Darium dilione potiri,
    Humanus cum sole labor, sed pcena manebat Si male subjectos rexit, si jura.tyraniius
    Lugenteni Darium, positusqne In vespere vilae Publica, vel patrias lentavit solvereleges,
    Occasum faclurus erat, cum vespere mundi; Si cives armis, populumque tyrannide pressit, '.
    Clauserat infelix tentoria, solus apud se, Si cum judicio residerct, censor iniquus
    De se consilians, sed debile semper et exspes ^ Averlit surdas a causa pauperis aures ; •
    Corisilium miscri, vilamque traherilis in arcto, Si partem injustam corruptus munerefovit,
    Yers. 5351. Vers. 5587.
    • VARLE LECTIOiSES.
    * vcro. 3 capil. * credebal. *'J".H. 6 ruboris. "'exspedal. 8 Craiis. ' Darium. 10 da .. ' colli-
    qit. - " tamen. ,s deirahis.
    GUALTERI DE CASTELLIQNE
    Si mihi persua,sil flunesta pecunia, justum A Inlendere tugain- Quo tendilis agminefacto
    Vendere judicium, si fundum tristis avilum, Eoum facinus, scelsris i3 lraudisque, ministri?
    Et patrias vites, per me sibi flevit ademplas. Quae vos''lerra feret? Ubi tanli tuta manebits*
    Filius exhaeres, si jufa fi.demqueperosus Jmposlura mali"? Quis. lulo ducere vilam
    In stadio, mundi, non munda iriertle cuciirri, Sub servo poterit domini silienle cr.uorem?
    Jam morlem merui, ia.ti nec •* depi-ecor horam : Iriterea summis accincto s" milite rebus,
    J,am.salis est, superi, vestro qupd munere vixi : Yestigans Darii. rapido s6 vcstigia cursu
    C.rudescanl furiae Besso,1S desaeviat in me Terrarum domitor, Ecbalana cingere, facta
    Narbasancs, gelidoque senisperfusa cruore Obsidione, parat, profugumqufe capessere regem,
    16
    Tola domus, nicestas compescal Numinjs iras. Et delere arniis. evprsam funditus urbem,,
    Sed. si jusljliae cujlor, si jura seculus Exlremamque manum longis imponere bellis
    Nil egi, nisi quod ralioiiis litlera dictat, Crirn tamen audirets' Darium fugisse s8: fugaeque
    (In quantum natura sinit, petularisque nocivae Intenlum celeri, liquisse Ecbalana, coeptum
    Condi.tio carnis), gladios removete clientum. Ilaud mora flectil S9 iler, et Persidis. arva relin-
    A domirii jugulo, prosi.t yixisseper aevum " .
    [quens,
    Tnnocue Darium, mors coiiverlalur in illps B Insequ.ilur profugos, an.imi cal.caribus actus.
    Qui meruere mori, l.iceat mjh.i vlvere, prosit El qula cerla rapi."° faroaeviilgaverat aura,
    Simplieilas justo, noceat sua noxanocenti ". In Medos Darium, dehinc Baclra subire volentem
    Quod si fixa Deum manet imperiosa voluiilas, In Medos saevire ^'parat, sed certior ipsum,
    Si mihi fatorum series immobilis, auras Nuntius aveftit, retrusum In vincula regem
    Vitales auferre parat, vilamque coarclans Affirmans, seriemque rei pulchro ordine pandens.
    Atropos incisum maturat rumpere filum : Horruit auditis Macedo, ducibusqse citalis :
    Cur alii liceat de 18 me plus quam mihi?*vel cur Est brevis iste labor, et praemia magna laboris
    Narbasani servatus efo, subtractus Achivis ? - Qui
    superest, socii, Darium non binc procul, in-
    Nunquid adbuc sanguis., nunquid mihi dextera, [quit,
    [nunquid Destituere sui, vinclumquje auprema reservant
    Ensis, ut lianc dubitem falis absolvere vilam:? . Ad mala, forlunae finem, metamque laboru.ro,3S:
    §jc ail, et gelido terebrasset viscera 19ferro, Aut jara succubuit fatis, au.t munere vitae,
    Sed spado, qui solus aderat, lenloria planctu Inyitus fruitur :'piger ergo citatius aequo
    Castraque commovit, dehinc irrupere eila.ti G Castigandus equus, et praccipitandus in hostem
    Cum laprymis s0-al.ii,regem cecidisse gementes. Est gradus, aflJiclo vilam donemus ul hosli:
    Barbarns in castris uluiatus, et icta tremendo Non minusest, postquam ccepit miserabilis esse,
    llurafragore tonant, tremulusque reliditur aer, Parcer.e confraclo 33,quam frangere posse rebrllcm,
    Nec capere a.rma sui, gladios. ne forte clienles 91 Applaudunt proceres praecepto 3* regis, et instant,
    liicn.rrajit, audent; sed ne videanlur inique Seque secuturos per suroma pericula spondent •
    Deseriiisse ducem, monet arma capessere Persas Ergo inito cursu muiidi falale flagellum
    Cum pietale fides; sed terror vicit ulrumque. Agmen agil Macedo, somnoque raedenle, diurnum
    ExClusitque potens reyerenlia mortis, hpnestum. Non relevat fessis requies nocluriia laborem.
    ' Talis inadversos Jovis irruitira Gigantes,
    i Ecce per attonitos.rapientes agmiiia Persas
    Saerilegi comites strictis mucronibus adsuiit, Fulmine quem dextrairi fingunt afniasse poetae^
    Irrumpuntque aditus, et cifcumslantibus ense Cum jam Centimaiius ccelb nodosa Typha;us
    Dispersis, regem qriem jam exspirasse putabarit Bracliia pofi igeret, Martem llammare videres,
    " Pallada
    Yincifi faciunt, proh! qrianta licentia fati! vipereos clypeo prolendere vultus,
    Quam yaga quae versal humanos alea casus! Telaque fatali spargeniem Delion arcu.
    , Quem prius aurato curru Videre sedentem, " Yenlum erat in vicum, stellisnasceiitibus^inquo
    Et tremuere sui, jam nonsuus, illesuorum Vinxerat Arsacidem, furiato pectore, Bessus :
    Vinciiur manibus, et in " arcta sede localuji' : Occurrere dup, qui prodigiale perosi
    Captivumque trahit currus angustia regem. Flagiliuni Bessi, patricidaruro comilalu
    Atlamen ut regis saltem pro nomine nullus Tulius esse putant, Macedum se jungere castris .-
    Non Jiabealur lionor, vinciri praecipit aurei»- His ducibus Macedo brevius jam deside Phoebo
    Compedibus (Joininiim, truculeiiiior aspide servus. Est aggrpssus iter, incedens ergo quadral
    Regia diripilur, ceu.beili jure, supellex, Agmine, sic cursum mpderatur, ut ullima jirimis
    Utque avidps pressil inventa pecunia currus, Coiijungi posset acies, jam Delius aequis
    Pcr scelus extvemum parMs jam rebus onusti Disticlriis 3" ab utraque doaio disiabal, ef ecce .
    Yersi 5420. Vers. 5472.
    VARI^E LECTJONES.
    u non. !" bello. iSjusias " noceatque nocenlia sonli. ls in. 19 s0clamore. *' ctientum.
    peclora.
    ss scelerum. s* talebit. *."«ccifo. '• rapto. '.' qudhset. 5Bmovisse.. s9 30lendeii
    .*' jam. linquit.
    lein. 31transire. 31 malorum. 's jant fracto. u resnousq. 3" forle Ifissiclih. v .
    553 ALEXANDREIDOS LIB. VII, 534
    Vivereadluicrcgem", Brocubelus 3' transfuga, regi A.Non habet ujterius, quod nostris cladibus addat,
    Et tantum sladiis aflirmat abesse ducenlis. Fortunae gladius; mors, qua palricida minatur
    Sed caveatur, ait, ne sic exerciius iste Anlidotuin inoeroris erit: morlisque venenum . .
    Aut incompositus eat, aut incurral inerinis Pro medicaincnlis, ctiraque Jaboris, haJiebo
    Armalas acies, patricidas acrius urit ,8- His super.a.ccensi p.atricidae, corde sub alto,
    In caedemfacinus, ubi desperalio nullum Concipiunt bilem, dominumque palremque cruentis
    Jam veniae superesse Ipcuni, sub pectore, clamat, Confodiunt jaculis, et iu ipsum grandinis instar
    His super accensi proceres, majorque sequendi Spicula conjiciunll quero tandem vulneTe mullo
    C-.evit Alexandro servilia" castra cupido Pectora confossum, sparsuraque cruoi-e relinquunt;
    Ergo fatigati, Jaxis fodiunlur habenis, Et fugitiva sequi ne longius agmiija possint,
    Et gravius solito, stimulos audire jubenlur ^ Curribus assuelos juga fegia ferre, jugales
    Quadrupedes, sumplisqueyolant per inania pennis: Afliciunt lelis gladiisqUe, duosque *9 clienies,
    Jam sonus audiri stepitusque, fragorque rotarum Quos habuit comttes in vita, morlis eidera
    Coeperal a Graiis, ut pars adversa vidcri Esse jubenl socios, et eodem funere mefgurit
    Posset ab adversis, nisi pulveris horrida nubes Quo faclo, ul tanti lateanl vcsligia monstri,
    Intuitum eriperet; paulo subsistere .Graecos " Divisere fugam, festinat Bactra subire -
    Jussit Alexander, donec cessante procella -"" Bessus, Narbasanes Hyrcanos visere sallus.
    Pulveris, hostiles possent agnoscere lurmas. Dispersi fugiunl alii "°, vel qucTmetus urget.
    Bessus in s" obliquum sedalo pulvere lumeri Yel spes, in dubiis semper comes oplima rebub ;
    Flexit, el aerei de vertice monlis, anhclos Quingenti tanlum se collegere Quiriies.]
    Vidit adesse viros, arroorum luce Quirites Qui pro juslitia patriaeque jaceulis honore
    Fulgere, et peditum, ferro Jivere *°, catervas : Elegere mori, Macedumque resistere luririis;
    Horruit aspeclu, et gelidp labefacta pavofe " Vel quia sperabant aj'mis extendere vitam,
    Pectora mQnstriferae tremuerunt *sconscia culpae. Vel quia turpe fuit regi superesse perempto.
    Econtra Macedum viso, gens aspera, Bess.o, .Dumtamen ancipili sermonum barbara molu
    Accelerat gressum, fusoque per ardua cursu, Definit legio, meliusne sit hoste propiiiquo'
    /Estuat imparibus concurrere viribus hosti; Dedere terga fugae, Qiajisne opponere peclus?
    Nam si tarilum animi, tantumque vigoris IiabereL Ecce triumphantis animi pernicibus alis
    Ad bellum Bessus, et Martis munia, quantum Vecla supervenit Macedunj manus, omnibus a
    Ad facinus, tantumque valeret in agmine quanlum Q Omnibus et vires, et Martius omnibus ardor.
    In gestu sceleris, et proditione .vaJeJiat: Jam fragor, et belli rursus novus ingruit 61 horrr ;
    Pellaei poterat *3Macedumque repeUere vires, Non " timido fuga, non "s prodesl audacia forli
    Ulciscique Asiam : nam Bessi castra sequentes, Caeduntur fortes, timidi capiuntur; el ecce,
    Bai-barico tantum praeslabant robore, quanluro Res indigna fide, diclu mirabile! plures
    Et numero Grajis: somnoque, ciboque **refecti Captivi, quam qui caperent, numerumqueligantum,
    '"
    Magna fatigalis pugnae documenta daturi, Praedonumque, gravis excessit copia praedae.
    Yiribus alternani roullum. cpnferre quietem. Non magna sine laude tamen, cecidere febelles
    Sed Macedum terror, et formidabile terfis Adversae parlis, clari ter mille "* Quirites,
    Noinen Alexandri, momentum non.ieve belli *6 Nec caedis rancor, nec luneris ira quievit,
    Avertit pavidos, el desperare coegit, Donec, Alexandro gladii revocante furbrem,
    Yinci posse viros, fugit iudignantibus armis Caedibus abstiiiuit, caedidevotajuventus,
    Sediliosa cohors, versisque in pectora dorsis, Tunc yero intaclum pecudum "" de iriofe super-
    Dcgeneres rapuere fugam; lunc vero nefandi .[stes
    Parlicipes sceleris *', accincti pectore toto - Agmen agebalur, nec erant vestigia toto
    Ad scelus exlremum, Darium descendere curru, D Ag.mine, qui Darium Qrajis ostcndere possent,
    Utque alacer conscendat equum, vitamque laboret Singula scrutantur Persarum plaustra, nec usquam
    Conservare fuga, monitis Iiortanlur, et instant. Dedecus inveniunt fali, regale cadaver.
    Ille venenatos *8 monilus, et dicta repellit, Regis enim, trito deserto calle, jugales,
    Ultoresque deos testalur adesse: fldenique Peclora confossi jaculis, in valle remota
    Acris Alexandri lacrymis imploral obortis : Constiterant, morlem Dariique suamque gemerites.
    Sequenegat scelerum comitari velle clientes; Haud procul hiiic querulus lasciVomurmure rivus
    Nullus, ait, morlis metus, aul violentia fati Labilur, et vernis solus doniinatur' in herbis;
    Compellet Darium scelerum se jungere caslris- Patrem rivus habet fonlem, qui rupe profusus
    Vers. 3325. Vers.5577.
    VARI^: LECTIONES.
    36Darium. 37Curt. Broculns. 38armat. 39 ut. *° lucere. * cruore. *s temterunt. *" et retundere.
    **cibique. i°.be.li monumenla. *6bellitin. "operis. *8 venenosos, *9 Afjligunl aladih "" Diiffugiitnt
    cJiisparsim. " ingeiiL "2 Nec. -""nec. "'*ceciderunt mille. "" vecudis.
    "
    55S GUALTERI DE CASTELLIONE 556
    Purus, ei expressis, per saxea viscera, guttis, A Hoc uriurii Superos, votis instanlibus6", oro,
    Liquitui "6, et siccas humeclat nectare glebas Jnfernuirique chaos, ut euniibUs ordine falis,
    Ad quem vir Macedo/post Marterii fessus aiihelo Totus Alexandro fariiuletuf subdilus orbis,
    Ore, Pplysiratius, sitis iricumjjente procella, Magnus, et inmagno dorriinetur Maximus orbe,.
    Ductus, ut'areiites fefoveret fluinine fauces, Ulque mihi juSli concesso jure sepulcri
    Cuf riculum Darii vilam exhalaiitis opertuni ; A rege extfeini noii invideaiitur horiores.
    Pellibus abjectis "', jUmeniaque saiieia -vidii, Sic ailjet dextram, tanquam speciale fereridum"
    Vidit, et accedehs confossum vulnefe mullo, Pignris Alexandro, Graeeo pofrexil, eique
    Jnvenit Daritim, lurbalum Iumiria, moriis "8,! Lethifer irrepsit per meinbra rigentia spmnus
    Inter et exiguae positum conlinia vitae. Et sacer eruinperis luteo de"carcere landem
    Cumque rogaretur Irtdo seririone : QuiS essel? Spiritus, bospiiium miserabile carnis abliorrens .-
    Gavisus, quaiitum perpendi, ex voce, dabatur : Prodiit, et tenues evasil 67 liber in auras.
    Fortunae praeseutis, ait, mortisque propinquae, Felices animae! dum vitalis calor artus
    Hoc urtUm Dafio, et solum splamen habelur, Erigit infusos, si praeguslare daretur,
    Qupdtecum miiii nori opus est interprete lingua. Qiise inaneaiit manes, decreto tempore justo
    Quod loquor extremiim discretis auribus,' et quoii Praeniia, quae requies, et quam contrarla juslis
    Non erit extremas iricassum pfomere voces. Impius exspectet, npn nos funestus habendi
    0 quam gi-ata niilii MacedUm praesentia regi^ Irreiiretampr, nec carnis amica libido
    Esset! ut audiret me tam pius bostis, et ejus Yiscera torreret, sed nec praediviie mensa,
    Colloqnio fruerer, ut mutua verba feresjdo, Patria "' sofberet obscenus jugera yenter ;
    Sedaret veleres belli brevis "9 hbfa querelas! Sed neque ferralo deientus carcere Bacchus
    Quem quia fata negant, lioc, quisquis es, accipe, et Frenderet iiorrendum, fracturus dolia, aec se
    [isla lKelusum gemefet sine.respirainine Liber
    Perfer Alexandro : Post lot certahiina, Magni 00 Non adeo ambiret cathedrae venalis honoreni
    Debitor Iritereo.iriultumque obiioxius illi, Jam vetus Ule Simon, non incentiva malorum
    Quod matrem Darii, prolemque modeslus, et irae Pollueret sacras funesta pecunia sedes •
    Immeroof hostilis, cleriienli pectore fovit: Non aspifaret, licet indole clarusaviti
    Quod non hostilem, qualeiri decet esse tyraniiuin, Sariguinis, impubes dd pomificale cacumen,
    Sed regalem animum victis, vultumque serenum Donec eum.mores, studiorum fructus, et aeias
    Exhibuit Victor, hoslique fidelior hostis, C Eligerent, merito npn suffragante parentum :
    Quam noti civesque mei : donata per illrim Non geminos patres, ducti livofe, crcarent,
    Vita meis; Vilarii quoque subripuere propinqui: Praeficerentque orbi, sorliti a cardine nomeii.
    Regna qttibus, vitartique decli, miserabile diclu, Non'69 lucri regnaret amor 70 : perverlere foruias
    QUorum praesidio, tuliis velab hoslibus esse Judicii nollet corruplus munere judex.
    Debuerat Darius, ab eis occisiis, et inter Non caderent hodie nullo discrimine sacri
    Hostes incolumis staris, labitur iuter ainicos.- Ponlifices : quales nuper cecidisse queruntur
    His precor ,l-a juslo reddatur principe talis Yicinac, modico distantes aequore, lerrae :
    Talio prolnerilis, qualem palricida meretuf. Flandria Robertum, caesuiii dolet Anglia Tbomam.
    Quamque repensurus, "roiJii si fortuua triumphum Sed quia, fluxarumni seducla cupidine rerum
    Concessisset, erat; nec enim hoc discfimirie solo 63 Dum sequitur p"fofugi bona prmcipilanlia ,s niuridi,
    Alea versalur mea, sed communis eofura est, Allicil illecebris animam caro, nec sinit esse
    Qui praesunt lurbae 63, et populi riioderantur Jiabe: Principii memorem, vel cujus imaginis instar
    [nas-:] Facta sit, aut quorsum resplula carne reverii
    In me causa agitur; decernat pondere j'ust.o Debeat, inde boni subit igriorantia veri,
    Magnus, qtiae larttum maiieat Viridicta featum : B Inde est, qUod spreta cupimus ralionis habena,
    Quae nova flagitii scelus expiet ullio taiiti, Quod natura riegat, facinusque paratus ad omne,
    Quam si distulerit, vel forte remissius aequo Non reveretur homo, quod fas et jura verentur,
    Egerit, illustris minuetur opinio fegis, Inde est, quod regni flammatus amore satelles,
    Decolor, et famae multum diversa priori : Non reverens homines, non curans. niimiiia, Bessus,
    Adde, quod a simili debet sibi peste cavere Et palris, el domini falalia fila resolvil..
    Rex pius, et subiti vitare pericula casus, Te tamen, o Dari, si quae niodo scribiinns, olim
    Et curo juUitiae status Ii.inc versetur, et illinc Sunt habitura fidem, Pompeio Francia jusle
    Utilitas, uno tueatur utrunique6* rigoie Laudibus aequabit, vivei cum vate supersles
    Vers. 3628, Vers. 5681.
    {AmjE LECTJONES.
    ,*• liquitur. "' adjectis. 88lumina morte, inler-^el extremm. "9 sedarcl nostras veteres brevh. "-"Mag-
    irt«. *' prior. 6S solum. '• turvue.' 6* tenealur ulerque. ' 6" morientibus. 60 ferendam. " vanisc-it.
    *" pairum.' m nec. '° odor. 71 labilh,>.. '* "vumentanea. ,
    537 ALEXANDREJDOSLIB. VII. ' 55J
    Gloria defuncti, nulluin nioritura per aevum. A Urbes, et silvae, regiones, oppida, montes.
    Magnus ut accepit, Darium exspirasse, cilatum Et quaecunque vago concluditur insula ponlo.
    Turlndus accelerat gressriifi, inveniumque cadavefjf Indigeat quae terra quibus, quae rebus abundet.,
    Perfuiidit lacrymis, e't coriipluit ubere fletu : Frugifera est Libyae, yicinus Syrtibus flammon
    Sedit complosis manibus, positoque rigofe" Mendicat pluvias : 'iEgj-ptum Nilus opimat;
    Princlpis., effusum doluit, gemuilque jacentem, Indo» dltal cbur, vestitaque littora gemmis.
    Quero staiitem ut caderet, tolies invaserdt'"' ante. Africa praelenditmagnaeCarthaginis arces,
    Ergo ubi pufpureo lacrymas siccavit amictu, Graeciadivinas ' 9, famae immortalis, Afbenas :
    PurgavUque geuas : Miseris morlalibus, inquit, Pallantea domus, Roma crescente, superbit.
    Hoc solum relevamen inest", quod gloria morlenin Francia militibus, celelrii Campania Baccho J0,
    Nescit, et occasum non sentit fama superstes : Gadibus Herculeis Hispania, thure Sabaei,
    Si vitae merilis. respoiidet gloria famae, Arcturo Britones, solito Nortlimannia fastu;
    Nulla tuos actus poterit delere vetustas. Anglia blanditijr, Ligures amor urit habendi,
    NeC te posteritas, rex Persidis inclyie Dari, Teutonicusque suuni retinet de mOre furorem;
    Oblinet, aut veterum corrodel serra dierum. Lubricus extremas tantae tesludinis oras -
    . Claresces litulis, totoque legeris in orbe, Circuit Oceanus, Asiani, tractusque duarum,
    Ausus Alexandro, Macedumque resistere fiitis. Opposilo medius disterminat8I obicePoiilus
    Si modo T6te vivum servassent, brhirie fausto, Ponlus, dislinctis "2 in quem vaga fluinina ripis •
    Fala, jugo Macedum levius nil esse probares, Omnia desceudunt, el eo ducente, recnrvos
    Uno rege minor tautum, Magnoquc secundus, Flexa pcr anfractus, magnuin labmilur in'aequor,
    Jura dares aliis, in regni parle receplus; Etquia noii lalu.it sensiis Danielis Apellem,
    Sed quia serviles non permisere catervae, Aurea signavit epigraiiimate iriarmora lali :
    Qui palris emeritam ferro rupere senectam Hic situs est lypicus aries, duo cornua cujus
    Ul clemens viclo laudarer vicior in bosle,. Fregit Alexander, lotius malleus orbis.
    Quod solum licet^ ultorem, defuncte, relinquis Praeterea Hebraeos , et eofuni scripla secutus,
    lioslibus infandis, Iiabuisti quem prius hostem. Praetefiti seriem revoluli 83lemporis, annos
    Sic mihi coiitingat, bellis Oriente subacto, Huroani generis a coiidiiione nolavit, : '
    Ilesperios penelrare slnus, classemque minacem ^ Usque Iriumphantis ad bellicatempora Magni.
    Occiduis inferre fretis, cursuque reflexo, In sumraa : Annorurti bis millia biiia legunlur
    GalUca Graecorum diliorri subdere cplla : . Q„';Bisque quadfingenli, decies sex, bisque quaterni.
    Sic mihi dent superi, trajectis Alpibus, una Interea meritos 8*, ad donativa, maniplos
    Cum populis Ligurum, Romanas frangere vires. Inviiat Macedo, gemitus, et vulnera largis •
    Dixit, et exsequiis solilo devmore solulis, Curat muneribus, etidonea tempora iiaclus,
    Regifico sepelit corpus regale paratu, Solemnes epulas , et Bacchigaudia lolis
    Membraque condiri jubet, el condita recondi Instaurat caslris. Ergo dum pocula tractat;
    ' '-
    Majorum litulis; ubi postquam condita, celsa. [! Deliciisque vacat diffusus in Otiii iriiles,
    Pyramis erigilur, niveo quae marmore slructa,' Ecce repeiitinus, vilium' solemne vacantis
    Ingenio docti siiperaedificalur Apellis : Militiae, ruinor subitb <erit agmina motu.
    Conjunctos lapides, infusuin fusile rimis Fertur: Alexandrum post pfospera bella, lumeDtem,
    Alterno interius conneclit amore melallum, Hoslibiis aflliclis, et adepta Perside, velle
    Exterius quacunque patet/juncturafiguris Ad patriae 8" fines, et dulcia regiia feyerti •
    Insculplum variis rutilaus inlermicat auruin. Ergo avidi reditus, quamvis attctore carere
    Qualluor ex aequo distantibus arte columnis Rumor, diseurrunt lympharum more,per onincs
    Sustentatur onus, quaruin basis aurea " fulget, - Castrorurn vicos, aptaiit-.tentoria.plaustris , -
    Argentd stylus erigitur, capilella recoclo . "D
    TJ Sarcinulas, et vasa legunt castrensia, tanquam
    Impcritant auro, fornacibus eruta binis. Mane parelur iter, oritur per castra tumultus
    Has super, exslructa est (tantae fuit arlis Apellcs) Lteliliae, laetosque 86ferunt ad sidera plausus.
    Auro lucidior '", pacato purior arone, Ruirior ut altonilas invicti principis aures
    Crystallo sirailis, ccelique volubilis instar, Impui;t, occultus menlem 8' perterruit horror,
    Concava testudo, librali ponderis, in qua Contraxitque furor laxas. fationis. habenas.
    Forma tripartili pulchre describitur orbis . Moxubimens rediit doniito reyocata furore
    , Hic Asiaesedeslate diffunditur, illic Praefeclos jubet acciri, lacrymisque profusis :
    Subsidunt geminae, spatio breviore, spiofes . . Limite de medio terrarum, acivibus orbem
    Hic certis distincla notis, loca, fliimiiia, gentes, Auferri sibi conquerilur, virtulis in ipso
    Vers. 3735. Vers.5789
    VARIJE LECTiONES.
    " vigore. 7i.incusseral. " hoc solameh inest solum. '° si mihi. " area. ''" lucidior vitro. ""dtvi-
    tias. **'viiio. aidiscriminat. *3 dislorth. • 83 serie:' revolula 8Vnudtos) ""patrioi. 6fmislos. 8!
    animUii' .....-..'
    GUALTERI DE CASTELLIONE 540
    Limine, Alexandro mundi tolius apertuiii A Miligat huroani, manusetyox blanda, magistri.
    Praecludi imperium, nihil iji patriain nisi prObra , Vicistis Persas sed non domuislis et ipsi.
    Fortunam victi., se non yiclpris, ad Argos Armis,. nori morum cohibentur lege, futuri, .
    Esse relaturum, tantis obsislere ecepiis Quos modo praesenles nieluuni, absenlibus hostes.
    Invidiam Superum, qui fortia pectora semper Et, licet exstincto Persarum pf incipe, multus
    llliciarit-, patriaeqiie traharit nalalis amore , . Hostls adluic superest, Bessus pairicida, relento,
    Indecoresque viros, sine nomine velle reverli ' Narbasanesque suus coeunt iri praelia, regno.
    Ad proprios ortus ; indulto teriipore, magna Proh pudor! aeternum nati seryire clienles,
    Laude reversuros. Applaudit curia regi, Per scelus extrenium , parta ditione, cruentas
    Promittitque suas in cuncta pericula vi.res'., Extendurtt ad sceptra manus, sed sicut in •aegris
    Jussa secuturos prpeercs, etmobile vulgus", Omnia corporibus, medici nocitura recidunt9*:
    Si rtiodo blaiiditiis duras permnLceal •" aures. Sic niliil a tergo quod discedentibus obslet,
    ErgO tribunali ppsilp, ducibusque.cilaiis, Esserelinquendum, reseeandumque arbritroresse9",
    Iri facic procerum, plebisque^aslarite corona 89 Quidquid obesse polest, regno post terga relicio.
    Coepit Alexander : Becpleniibus, inquit, amici,- Parva splet magnis causam praeslare ruinis,
    Geslarum vobis *' titulos et noinina rerum, B Cura
    neglecta fuit riiodicaescintilla Jucernae,
    Non mirum est, p.atrias animis bccurrere sedes, Tutior utraaneas hostis, nil est quod in hosto
    In quibus illustres decantet famalabores, Despicias tuto, Ht., quem neglexeris, Ille
    Et celebris vestras atlojlat gloria pugnas 91* Fortior hoc ipso, multoque valeiilior hostis.
    Libera, Persarum veteri, jam patria per vos Vicimus idcirco Dariura.utBesso patrieidae
    F.st exempta ss, jugo , Phcenicem, Persida, Medos, .Cederet imperium ?.procul hunc arcete furorem,
    Armenios, Syriam vestri domuerc Iacerti : Terrarum domini, brevis est vla, vixque dierum
    Lydia, Cappadoces, Parlhi, CiHcum juga vestro Qualtuor, inter iter jacet ut diyortia riiorlis
    Succubuere jugo, terras mihi vestra subegit Quaerere nulla queat Bessus patricida. Tot amnes,
    Asperitas plures, aliis quamregibus urbes Tot juga "* transistis,; lot proculcastis hiatus,
    Lubrica sors.dederit, Ergo si certa 9S maneret Horrendosque lacus," tot saxa, tot invia Vobis'
    Terrarum (quas tam celeri virtule subegi) Pcrvia fecistis, non vos mare dividit aesiu
    Perpetuo mecum possessjo, fcedera fixa : Fluctivago 9'i sed plana jacent, et plena triiimplio
    0 cives, vobis etiam retineiiiibus, ultro Omnia; vicina est, et in ipso limine palma,
    Ad patrias urbes, dulcemque erumpere terram n Vincendi reslant pauci, memoranda per aevujn
    Optarem , matrem, geminasque videre sorores , Gloria, ciiro servos, veslro 9Smediante labore,
    Et parlapariler vobiscum laude potiri. Audierit, domino pcenas solvisse pereropio,
    Sed.novus est, nec adliuc firma radice tenelur j Credula posleritas, dignus labor Hercule : iiullum,
    lmpprii status., et nondum subeunlibus aequa Quem patris occisi coridemnet opinio, yestras
    Barbaricis cervice j'ugum, victoria nutat : Effugisse manus, hoc uno, miles, honorem
    Ergo brevi-nobis opus assueludine, donec Perpetuare tuum, Persas, Asiaeque favorem
    Barbara mollescant accepto tempore corda , Conciliare potes. Sic fatur 99ductor, et eece
    El peregrina suos deponant jieclora niores ; Attollunt curicli 10°,quaecunque in praelia, dextras,
    Nam mora maturat fruges, el inusla statulo Seque secuturos, per summa' pericula, spondeut
    Tempore riiitescunt, quamvis experlia sensus. Uiianimes, laetique senes, hilarisque juvenlus.
    Quod natura nequit, animos, 'rabiemque ferarum Ergo avidus pugnae tentoria velleres Magnus
    .Mulcet longa dies; saevura indomitunique ieonem, Iniperat, et rapido eursu bacchatur iri hostes.
    Ycrs.5831. Vers. 3873 .

    ARGUMENTUM LIBRl OCTAVI.

    Hircanos domut oclavus, nec iniqua ferenlem


    Vota, pharetralam prmsefitat Amazona regi.
    Uruntur gdsm Macedum, mirabile faclu.
    .-.Detegitur Dymni facinus, sequiturque nefandus
    IiucaslrisgemiluSjOratio, morstfue * Pbiloltse.'
    'linpius attrahitur, monstrum implacabile, Bessut^
    Suspensusque piat manes palricida
    3 palernos.
    ArmaScylhh infert, kquorum legatio posiquam
    Nil agit, et monilu non jleclunl principis iram,
    Gens invicta prius, victori subditur orbis.
    YARI^E LECTJONES.
    89calerva. 90 nobis. "laudes. 9Serepta s3 tanta. D*rctunannt. 9Scnse. ss loca.
    ""prmmulceat.
    *' jluclivomo. 9S nostro. 9? fatus, et ecce.paralas. 10° equiles. ' c.utula. ' * verlere. ^Maccdo,
    * inomlus. . • . .
    541 ALEXANDREIDOSLIB. VIII. 542

    LIBER OCTAVUS.

    Memnonis aelerno deplorans fuiiera luctu, ,Yenerat', ausus nomo nomen mutare, Scythhque
    Terlia Juciferos terras aurora per oranes Accilis, loto surgebal in arma paralu.
    Spargebat radios, cum forlis et impigcr ille " jEstual audilis Macedo, sed inertia luxu
    Tefrarum domltor, in cuncla pericula praecejjs, Et bello, parlis lot rebus onusta, moveri i
    Hyrcanos subiit, armalo militc, lines. Agmina vix poleranl: ergo 8 (mirabile faclu !1
    Quos ubi perdomuit, vitamque cruenlus, abipso Cuncta cremanda ratus, quaecunque inoventibuf
    Narbasanes molli Ungua scribendo reoepit [arma]
    JJaud mora, visendi succensa cujrldine regis, Esse solent oneri, priino sua, deinde suorum
    Gentis Amazoniae venil regii.a Thnlcstris, In medium proferre jubel. Spaliosa jacebat
    Castraque virginibus subiit oomitata ducenlis : Campi ptauilies, ubi multo sanguine partae
    Omnibus haec populis, dorso quos Caucasus illinc Exponuntur opos Arabum, Serumque labores,
    Circuit, bine rapidi circumdat Phasidos amnis, Plaustraque diversis rerum speciebus onusta.
    Jura dabat mulier, cui primo rit copia facla est Ilis ubi congestis, rapta face, Martius heros
    Rcgis, equo rapide descendit, spicula dextra-' Ignem supposuit, et miscuil omnia flammis,
    Bina ferens, Jaevum pharelra suspensa lacerlum. Ardebant iliftininismirantibus omnia, quae ne
    Veslis Amazonibus non lcium corpus obumbrat, Ardcrent, toties accensis 8 urbibus, igui
    Pecloris a laeva nudanlur, caelera' vestis Restiterant, tolies humero sulieunte laborem,
    Occupat, et celat celanda, nihil tamen infra Perlulerant avidas mullo discrimine flammas,
    Juncluram genuum, mollis descendit amictus : . Non tamen audebant lanto sibi parta laboj-e •
    L«va papilla manet, sed conservantur adultis, Sanguinis effusi pretium, deflere quirites,
    Cujus lacle infans sexus muiiebris alalur, Seu vulgus; cum regis opes, idern ureret igriis.
    Nou intacta roanet, sed aduritur altera, lenlos Hic ubi sedatus dolpr e3t,"dixisse feruntur
    Promptius ut lendaut arcus, et spicula vibrent. A curisgravibus, et sollicitudine magna
    Perlustrans igitur altento lumine regem, Consilio regis, ereptas esse cohorles :
    Mirata esl, famae non respondere, Thalestris, El quos subdiderat regina pecunia servo»
    . Exiguum corpus, taciturnaque versat apud se ' Principis exemplo liberlos esse per ignem
    Principis indomili, virtus ubi lanla lateret ? Jamque Jegebal iter, jam Bactra subire parabat ^
    Barbara siniplicitas a majestate venusti Exouerala manus, citm rex invictus, et boste
    Corp.oris, atquehalrilu veneralur, etaeslimat omnes. Tulus ab externo, pene interfectus ab ipsis
    Maguorumque operum, nullos putat esse capaces, C Cpnsulibus Macedum, tamen intestina suorum
    Praeter.eos, conferre* quibus natura dccorum Devitavit, 0 adhuc, Parcis parcenlibus, arma, -
    Dignata est corpus, specieque beare venusla. Et civile nefas. Erat infer regis aniicos
    Sed roodico praestat interdum corpore maj'or Praecipuus, tola major legione* Philotias,
    Magnipotens animus, transgressaque corporis arttis Parroenione satus, sine quo nil carniine dignum
    Regnat in nbscuris praeclara polentia membris. Gessit Alexander, qui grande nefas*Cebalino
    Ergo rogata semel, ad quid regina venirel ? Indice perlatum certis ralionibus ad se,
    Anne aliqnid vellel a principe poscere magnum .' Tres siluit luces, donec Metrone cruentum
    Se venisse refert, ut pleno ventre regressa Comperiente scelus, proprio cadit ense ligatis
    Communem pariat a tanto principe prolcin, vincilur " et ipse * Philoltai,
    Complicibus Dymnus:
    Dignam se feputans, de qria rex gignere regni Creilitus lioc " uno perimi voluisse tyrannum,
    Debeal haeredem, fuerit si femina parlu Quod tolos tres ille dies suppresserat hujus
    Prodita, materuis potiatur filia rcgnis : Iudicium sceleris : inducilur ergo.revinctis
    Si mas exstilerit, patri reddalur alendus. A tergo manibus, faciem velatus, in aulam.
    , Quaerit Alexander sub eone vacare Thalestris Principis ediclo populus convenei'at armis •
    Militiaevelil? Illa suum custode cai'erc, ^ Cinctus, el horrendo pallebat regia ferro :
    Causatur regnum, tandem pro munere noclem Mussat tota cohors, tantique ignara tumullus
    Ter deciesque lulit: et quod quaerebal adepta Cur accita foret, arrectis auribus haeret,
    Ad solium regni, palriasque reveftilur urbes. Donec Alexander sermone silentia rumper.s
    Interea Bessus, sumplo diademate, Bactra Detexit scelus, illatoaue cadaveie Dyinni,
    Yers. 5952. "
    Vers. 3'J80
    VARIJE LECTIONES.
    " isle. -* offerre natura dccorum ' tioticraf. 8 igilur. 9 incensh. 10declinavil. " rcii-
    quibus
    (jatur. 1! hic.
    545 GUALTERI DE CASTELLIONE 544
    Sublicuit primo, demum : Pep.e, inquit, ademptus A Uoslis praeda riiei potiris quam victima civis
    '
    Vobis, o cives, fortunae niunere vivp. Nunc servatusab Jiis, Macedo quae solalimebal,
    Regis ad hanc vocem, clamosp perslfepit aula ; Incidit ss;in lateris socios, et in agmina, quorum
    Turbarum fremitu, cuiictis poscentibus hujus Nec vilare irianus, liec debuil arma timere.
    Auctores " sceleris, ut proderet *\ Ule ; Q.uid? in- Ergo, mei cives, vestri S6ad munimina civis,
    - . .- _.' [luit> Armaque confugio, liceat vos esse salutis
    Ille mei palris, ille meus specialis amicus Auctores, salvus, vpbis nolentibus esse
    Parmenio, laritoque aliis praelatus honore 1B,' Nec, volo, nec possnm," si me servare 2' velilis,
    Tanti flagitii fuii auctof, ei ipss,* JPhUottas Vindicis pfficiuni praetendite, vindice pcena. .
    Curii paife concipieiis tam delestabile terris, Hoe ubi persyasit, ira dictante, reliquit
    Et coelo facinus, Lycolaum 10'*'Demetriumque Concilium, yinctumoue jubel proferre * Philollam
    Et Dyranum, cujus corpus miserabile coram Dictu]*umcausam, ne judiciarius ordo
    Aspicilis, socios delegil, et in mea ductor DicatUr yires 'tanti rectoris in aula
    Fala subornavit; rursus fera concio vocem Amisisse suas : nianibus sletit ille revinclis
    Intonat horrendam. Metrori, * Cebalinus et index Luridus, et viliss velatus tegmine menibra,
    Nicomsehus tesles producti, criminis orluni . Lugubris facie, multum mutalus ab' illo,
    In mediura referunt: subdit Mavortius heros : Qui nupef princeps equitum, Magnoque secundrs,
    Quo dominum obsequio, quo dilexlsse videiur Nobilior ducibus, et magnificentior ibat,
    A3eclu patrem, qui cum scelerum hoc scelus, in- D^sponens acies, tractansque negptia belli.
    .'.':... ' ["Iuit. Hocbabilu quondam Burchardum Flandria vidit
    Resciret, siluit? quod non la.riien esse regendiwii " Solventero meriias, occiso principe ", pcenas :
    *
    Csedeliquet Dymni. Facinus Cebalinus acerbisi:« Quem rota poenajis pro tanto crimine torsit,
    Ut semel accepil, Jiora non distulit uua;. Totaque cpnfregit, Ludvvico vjndice, membra.
    Splus non tirouit, solus nOn cfedidit istud Nutabat pietate cohors, aiiimosque subibat
    * Parmenionis amor, tam clari ciyis amara
    Parmenides, sane.palria ditione-tumescit,
    Quem quia praefeci Medh, majora superbus: Conditio, qui cunj yiduatus prole gemella,
    *
    Spefat, et aspiral ad summi 18 culmen honosis.. Hectore jampridem, magnoque Nicanore, nuper,
    Forsilan hoc animi ,9 dedit in mea fala * Phi- Jura dabat Medis : absente parente supersles
    ... [lollB, Terlius, et patrium solus solamen, iniquo
    Quod sinecognatis sum, iiec roihi libera proles, C Judice, barbaricis causam dicebat iii oris.
    Nec snpefest genilor : Erras, funeste * Philotta.: Haerebant aniroipfocerum, poteratque videri
    Tot salvis Macedum dUcibus,;quoruni agraina memet Saevitiae'?*cessisse 31"rigor, cum praetoi' Amyntas
    ss
    Circumstare yides; Magnuin ne dixeris orbmri, Regius, inluitus meiites pielate labare
    *
    Ecce mihi s0. fratres, quos, intupr, ecce parentes, Pluribus objeclis, ccepit damnare Philoliam,
    Quod celat, quod. Dynjnus ejiin non nominat, intef ' Sopitamque ducum, diceiido i'esuscitat irani,
    Participes spciosque doli, niinus esse noceiilem Sedatujnque facitrufsus crudescere vuliius.
    Non facit, indicium est ducis, et terroris in illos Turic yero altoiiilus labefacta menie * Philottas,
    Prodere qui praesunt sl, qui dum as de se fateanti>:', Avertensque oculos,,a circumslante calerva,
    De duce iion apdent ducti lerfore fateri, Nec caput erexit, riec flexit luminis orbem :
    MuUaque consueyit de me suspecla.,* Philolias Seu quia concideral sceleris mens conscia tanti 33;
    Et serere, et faciles praebere serentibus aures ; , Seu quia supjilicii riutabat pressa iimore.
    Se gaudere mihi, geiiilum quem Jupiter a se Ne&jjjofa, meniis iiiops, super illum corruil, a quo
    Affirniabat, ait, miseris tamen esse dplcndum, Ipse;3* teneba.tur : atdemum mente recepla
    Vi.vendum quibus est tanti sub.principe fastus, Abslergens panno faciem 3", vultumque mader.tem
    Excedente modum, et stadium mortalis arenaess. ^ Fletibus,: lnsonti facile est, inquit, reperire
    Et scivi, et silui nec eos,s*.fiei'i roihi viles, Veiba, tenere modum, misero uon est leve, cives :
    Et coiitemplibiles aliis yolui, quibus ante... Cumque sit in portu metis hinc mea, criminis ex-
    Tot bona contuleram, sed jam lemejaria li.ngua [pers
    Yertilur ad gladios : et qupd coneeperat ore, Hujus, et in JJUIIOsibi conscia, lurbidus illinc
    Parturit ense manus; quo me conferre licebil? rMe lumido fluctu, fortuuae verberet ausler ;
    Cui caput hoc credam? jjraefecipluribus un.um, Iiiter ulrumque silus, utriusque localus in arcto,
    Cui vilae et capitis commisi j'ura, sed unde Non video qua lege queam parere, vel hujus
    Praesidium pelii, venit improvisa salulis Temporis arliculo, vel mundae a criniine menti:
    Psrnicies, melius cecidissem Marte, futurus Forti fortunae pereo, si pareo, njenlem
    Vers. 4051. Vers.4084.
    YARIii: LECTIONES..
    i3aciores. "'perderel. 1Samore. ,s Curl. Peucolaum. " silendum. ls summum. iSanimmns m mei.
    ' 25veslra. " saivere. s8 viii faciem velalus
    **possuni.S9 " cum. S3 habenm. '" neqne enim. "decidi!.
    amictu. consule. 30 segnilim. u cecidhse. 3Sremissas. 33facti. 3* ille. M lacrymas.
    S43 ALEXANDREIDOS LIB, Vi.U
    Non sini.t irisoniem fortuna ppientior esse. } A Pafticipes prodi, spatiq cum posset in Ulo
    Hsec 3*secura manet, in me parat illa securim, Res peragi, clam,- sive. palam , polef.am * Cebalinum
    Binc spes, inde metus.hiiic salvus, naufragus illinc. Tollere de medio, ne regi nuntius iret
    Prauerea c.ausam ingredior, sine judice, cujus Concepli sceleris, hujus moliminis ad me
    Intereraljusta! meritura cognoscer.c causae, Delato indicio : post delectani mihi fraudem ,
    Nec 3' video cur absit,- ei damnare nocenlero Qua perilurus eram *3, ferro comitante penales
    Cum liceat soli, solusque absolvere possil. Secretos adii, regisque cubilia solus.
    Absolvi nequeo, nisi causae cognilor ipse Non video cur distulerim s.celus; an sine Dymno
    Etjudex sedeat, quod vix coulingel, ut«ipso Ausus non fuerim ? Piinceps eral ille crueuti.,.
    Liberer absente, quo sum praesente ligalusr Jit dux consilii, sub eo laiuisse * Philottds
    Sed quamvis iufirma hominis dcfcnsio vincti Creditur? Et Magno , reguum affeclasse, perempto ?
    Sit, qui censorem non instruit, imo videtur Quem tamen e vobis corrupi munere, cives?
    Arguere injusli, tamen hoc, utcunque licebit, Quem colui, de.tot vobis impensius unum ?
    Morlis in arliculo pro me allegabo , meique Sed seripsisse sibi me rex objecil, honori
    Nou ero deserlor, sed qup me cfiminc damiiet Congaudere suo, genitum quein Jupilef a se
    Curia, non video, de conspirantibus unum,. Voce aflirmabat, miseris tamer»esse doleridum
    Vel de eomplicibus me nemo fuisse fatclur. Yivere quos deceat tanti sub principe fastus. , .
    De me Nicomachus nihil expressit; * Cebatinus Vcra fides, etanior, liducia, cousiliique"
    Plus, quam Nicomachus, a quo scelus audiit islud, Liberlas veri, sed perniciosa quibusdam,
    Noscere non poluit, me rex lamen arguit hirjus Sanaque, qua colui regem, correptio,* vos me
    Criminis auctoreni, sed qua ralioue videtur Decepistis : ct hoc fateor scripsisse Pliilot.am.:
    Subticuisse capul caedis, scelerisque magistrum ? IIoc regi scripsi, sed non de rege; sciebara
    Quemque sequebatnr tanlo in discrimine Dyninus ? Dignius esse Jovem lacilis cognoscere** volis,
    Non verisimile est, alieno parcere quemquam, E.t Superum slirpem, quam sejaclando, movcre
    Qui sibi non parcif, econira credere digpum esl Contra se invidiam, procerumque lacessere bilcm :
    Ut se majori tuealur liomine : Dymnum Quid mihi, rex, tolles pro te sudasse sul) ariiiis
    Inter participes prius expressisse * Pbilottam. Profuit ? et lecum pro le consumpta juventus,
    Scripta feruni Jthacum , cum furtum P«lladis illi Coniinuusque labor Martis? Quid in agroine fratres
    Ajax objicerel, raplamque iu nocte Minervam, Amisisse duos *" ? nec pairem oslendere possum,,
    T}'didae"sociofactum 38excusasse decenler, Q PiSeseniemque malis adhibere, nec audeo.nomcn
    •Vel velasse suam Diomedis nomine culpam ; Implorare patris, quia creditUr *8litijus,"el ipse
    *
    (^umque Laerliadse rursus, simulasse furorem Criminis esse reus, nec enim satis esse pareiitero
    Oiijicerel, bellique metu quaesjsse. lalebras ; Orbatuiij gcminis, si non orbetur *' et uiio
    Sit 39 mihi, rcspondit, latebras quaesisse, piir)ori: fjui superesl, natique rogis impo.nitur insons.
    D.un ratione pari crimen repu.telur, Achilleni *8
    Ergo, cbare paler, et tu piome morieris ?
    liiter femineas tiraidum Jatujsse calervas • El mecum? vitaque mibi tu c.aiisa fuisli,. ..
    Cum tanto cCmmune viro non abnuo crimen. Qui libimoriis ero? Rumpo libi fila, tuunique
    Sic ubi tractatur communis causa duorum, Filius exstinguo senium ? Cur ergo creabas
    Jiiterduin major solet excusare minorem, Hoc in perniciem corpus libi? Nonne crealum
    Dicile consulti juris, legisque *° periti, Perdere debueras ? An utbos ex slirpe.maligna
    Qua ratione perit, morleni.qiio jure liicrelur, Perciperes *9fructus? miserabiliorne senecius
    Quem nemo accusal? in queni nec fama laborat ? Sit palris, naline magis.miseraiida juvenlus,
    Nec sua condemnal confessio ? criminis buj'us Ambigilur; vernis et adbuc veiiicnlibiis aiinis
    Nunlius inprimis 41 nisi me* CebaHnus adissel, E medio tollor, effelo sanguine patri .
    Non hodie iraherer in'catisani, nemine nomen D
    Spiritus eripilur, quem si fortuna morari
    Aceusaiite meum. Sed quod suppresseris, ad te Yel modicum sincrel in obeso corpore, j.ure
    Deiatum facinus, quoJque his rumoribus aures Poscebat natura suo. Sic falur, et ecce
    Clauserrs, "objicitur, quidni *2? Pucrine querelis Rexin concilium, ferro livente.caterva,
    E-ii adliibenda fides ? Minus eslpretiosus,.etabsque SiipatusrediitMunc vero exterrilus ille
    Pondere sermo gravis , quem rion gravis ediditaur Supplicii niorlisque metu, rursiisque gelalo
    [clor, Corpore B0lapsus humi inoribundo languit ore..
    Riimofesqiie facit levilas auctoris iiianes; Cceperat in proceres senlentia s.erpere discors, .
    Si Dyinno socius culpae, vel conscius essem ; Ancipitique duc.um nutabant murmure partes,
    NDIIsinerem sane vel me, vel criminis biijus Censebanlquealii periraciidura.more vetuslo
    Vers, 4157. Yers, 4191. ....:.-..

    . VARI.E LECTIONES.
    s* mens. 37nunc. 38 ss si. 40 iegumque. u indicii. *' quitl emm. *3erai. *'*jgnoscere.
    furlum.
    **mecs. *° dicilur. *' orbulur. tS et "* peclore
    propter me. '''' demeter.
    517 GUALTERI DE CASTELLIONE 548
    '* Panrienidem saxis, alii extorquere parabarit "• A Gens ea Sarmaliae pars est, si prisca meretur
    Supplicip verum; quorum fex di'cla secutus Fama fidem, morites et inhospila lustra ferarum
    Aptari tormenta jubet; torloribus ergo *
    Prodomibus, Ihalamisque eolunt, questumque pe-
    Exsertis manibus, in cpnspectuuique Philotim [rosi,
    Saevitiae;misero genus omne paranlibus, ille : Contentique cibis, quos dat natura, neatam,
    Non opus est, iiiquit, proceres, graviore flagello. Ainbitione sacra, nOlunt corrumpere vilam :
    Confiteor, volui. Sed cum gravioribus illtim Dumque super Taniam metalus castra pararet
    Alficerent pcenis, cnm jam lacer ossibus iclus Navigium Macedo, iluviurii quo sole sequenti
    "
    Exciperet nudis, nec jam superesset in. illo Traiisponendus erat, Scythicas bellalor in bras :
    Vulneribus locus, exposuit landem capilalcs Ecce peregrino, Macedum tenloria, crillu
    Tnsidias, seriemque rei, facinusque, sed anceps Horrida cornipedum bis deni terga prementes
    Conjectura fujt, an lanta enorroia de se Intravere viri, regi 61mandata ferentes.
    Confessus fuerit, ul se crucialibus istis "' Quorum.qui reliquis fueratinalurior- aevo,
    Eripiens, celeri firiirei lnorte dolores. Intuitus regem : Cupido si corpus haberes
    O.quanrdifHcili nisu sors provehit aclus Par anirno, dixit, mentique immensa petenli,
    Lubrica roortales ? Et quos.ascendere fecit " Yel si, qiianta cupis, tantum tibi corppris esser,
    Quain facile evertit! magno forluna labore Non tibi sufficeretcapiendo-maximus orbis,
    *
    Fecerat excelsum niedia de plebe.** Philoltam Sed tua roundaiias mensura excedefet oras :
    Princeps militiaefaclus, ductorque cohorlis Ortiim.dexlra manus, occasum loeva teneret,
    Parmenione salus, njodico posl tempore lapsus, Nec 6Sconlentus eo, scrutari et quaerere votis
    Scaridere dum quxrit, falo daronatus "" elexsul Omnibus auderes, ubi se mirabile lumen
    Obruitur saxis, certat siriiul omnis in unum Conderet, et solis auderes scandere currus
    Volvere saxa niauus, cujus manusante niovendi Et vaga depulso moderaii lumina Phcebo :
    Castra dedit *6 signum. Quam fiivola gloria va- Sic quoque multa cupis, quae non capis, orbe sub-
    [rum ! . • [acto
    Quain mundi fugilivus lionor! quam nomen iiiane! Cum genus Inimanum superaveris, arma ci-uentus
    Praelatus praeesse volens, pfodesse recusans *' ! Arboribus, conlraque feras,"el saxa, movebis.
    Sex ubi, cpnsunipto "8 posltiisiia faia ' Pldloltie Monlanasque iiives, scopulisque latenlia mpnslra
    Praeteriere dies, prflpero rapil agmina cursu Non jnlacla sines, sed et ipsa carenlia sensjt
    • In Bessum Macedo, nec destitit ille laborum », Cogeiiluf sentire trios elemcnla furores.
    iProdiguset pafiens, fatalis malleus orjjis, An nescls longo quod jifpvocat aethera ramo
    Donec abEop, rooiistrum implacabile, tractu Arboreurti robur, firroa radice, superbum ,
    Attrahiluf;victiis,.pfaeseiitaturque furenti Quodque diu crevit, hora exstirparier liiia?
    Bessus Alexandro, penilus velamine dempto Sliillus, qui fructum dum suscipit, arboris altum
    Nudus, et inserta-collo, pedibusquecalena. Npn vult nieliri; videas, sublime cacuroen
    Qu.ein rex intuitus flannnato lumine : Cujus, Prendere duro lendis (poslquam comprendeiis
    Besse ; ferae fabies, yel quae suggessit Erynnis liluJ)
    Tam tibi grinde nefas, ul promeritum bene regem Cum ramis ne forie cadas. Avium fuit esca - -~
    Vincire audcres; fegnique cupidiiie vitam Parvaruin quandoque leo, rex anle ferarum..
    El palris, et domini, viplento claudere ferro ? Ferrum cuncla domans, alqiie omni durius aere
    Haec ait, et fratrem Darii, quem corporis inler Consiimit rubigo vorax; sub cardine Phoebi
    Custodes primum, lerrarum eversor, habebat, Tam firmuai nihil est, cui non metus esse ruinae
    Accivit, viiiclumque pedes, et brachia, Bessum Possil, ab invaiido, quis non dum navigat orbem .
    Tiadidit; illesacram lorigiscrucialibus illi. Debealoccasum, mo.-tisqtie timere procellam?
    Eripieiis animam, slygias ad.sacra sorores D Quid nobis lecum? Noii infeslavimus arrais,
    Advocal^ 9, et placal fralernos saiiguiiie maiies, Coiillgimusve tuam| facturi praelia, terram.
    Aflixuroque cruci, jubct ire ad tarlara Bessuro. Qui sis, unde trahas genus, ad quid niissus, ei
    Exilus Ji.icBessi, qui durii conscendere tentat, . '
    [unde,
    60
    Labituf;; imperium dum quaerit, el impetrat in se Ignorare Scythis liceal fugienlihus arma,
    Regrediliir, domini ponens insignia servus. Et strepitus lioroinura ,- nemorumque colenlibus
    At Macedo duduro sitienti peelore regnum [ani.a.
    Affectaiis ScylhiaSi pardis velocius agmen Libera gens Scytliiae liiliil appetit ultcrius, qnam'
    Ad Taniani transferi, qui vasto giirgile Bactra Piiina parens naiura dedit.de munere cujus
    A regno Scyibiae diriniil, qui tcrminus idem Ncc cuiquain servire polest, nec, ut inspcrel, optat:
    Europam, mediis Asiamque inlerfluit undis. - Esse sui juris honiiiicm, sua, seque lueri,
    Yers. 4245. Vers. 4295.
    VARLE LECTIONES.
    "• volebanl. " cum nec, "3 crnriamine ."'* gente. *" damnalur. "s dabat. '*' Praelatus, qu:
    longo.
    5Sconsunwli Philoltm. "9 Convocat. so imvcrai. " rcqis **non
    Draeessecuuil, piodcssc.rccusat!
    m ALEXANDBEIDOSLIB. VIII. CPO
    Contentum esse suis, alienum nolle, beatum A Corripe, ne rapidis, qpando volel, avpiet alis.
    Efflciuiit: ergo 6* si quid quaesiveris ultra, Denique si Deus es, mortalibus esse benigiius,'
    Excedunt tua vola modum, flnemque beali : El dare qUaelua sunt, nuiiquam','* sua deinere de-
    Nec ** tameii ignores mores, gentesque Scytha- - [bes.
    - .. [runi; Si similis nobis homo,- te delies reminisci
    Sunt armenta Scyllvis, vomis, scyphus, hasla, sa- Semper id esse quod es ; stullum cst, hofum me-
    [gilta : [minisse
    Uiimur his rebus, et.amicos inler et hostes. , Ex quibus ipse tui es oblitus ; habebis amicos,
    Dis vinum jn sacra patera Jibamus, amicis- Bella quibus non intuleris; forlissimus ?• inlef
    Parta Jabore houm larginiur farra, sagilta jEquales, interque pares, est nodus amoris;
    Eniiiiusobruimus Jnimicos, cominus hasta.. - - iEquales sunt, sive pares", qui nec libi cedunt,
    "Quaeleterra capit? quid sufliciel tibi? Lydos, Nec sese excedunt, lii sunt, qui nulla cruentis '*
    Cappadoces, Syriam domuisli, Per.sida, Medos;; Viribus iriter se fecefe pericula Marlis' 3.
    Baclra subegisli,- nunc tendis victor ad Indos. Esse tibi carpsne jiutes '*, quos vincis ariiicos ?
    Proh pudor ! ad nostras pecudes extendis avaras Ante fe-rettellus stellas, seplemque Tiiones
    Jnstabilesque manus, el cum tibi regna niinistreiil •Abluet Oceanus, et siccum piscis amabit,
    Omnia divitias, libi pauper inopsque videris. Quam servi ad dominUm sit veri nodus '" amoris -
    Quid tibi divitiis opus est?quae semper avaris 6* Inter eos nulla est concordia, nam licet extra
    Esuriem pariunt, quanlo tibi. pluia paraiiti, Pax praelendalur, odio corifligitur intus ;
    Tanloplura petis, et babendis acrius ardes : Pacem vullus habet, agitant praecordia bclla ' 6.
    Sicque famem facieiis, defectum copia nulril. Sic ait, el''-Macedo nihilomiiius agmlne facto
    Succurrilne tibi, quani longo tenipore Bactra ' Arroa Scylliis inferre parat,
    mulloque laboie
    Te teneaut? Populunihunc dum subjicis, ille re- Flumine transmisso, collatis viribus, hosles '*
    "
    ."','"''.' [belial, Dejicit, et tandem, sed non-sine caede stiofum,
    Nascitur ex bello victoria, rursus ab illa Imperio Macedum Scylhiam servire coegit.
    Surgunt bella tibi, Tanaim transibis ut hosles Qualis in Alpinis annoso robore saxis
    Invenias, Scythiaroque tibi, qrise liljera seinper, Astra petens abies, inuliosque inflexa pcr aniios
    Subjicias, sed nostra luis velbcior alis Afflatus Euri, Zepliyrura conteriipsit, ei Auslruiu,
    Paupertas, toliiis opes exercitus oriris - Quam si forte suo Boreae de niore faligel
    Et praedam, vehit iste luus; nps pauca trahenles, Q Spirilus, et lolp tundat simul aera nisu,
    Unde magis celeres hpstes 66levilale fugamiis, Nil rarai Veteres illi, riil liofrida rausco
    Et fugimus, cum veroScythasjprpcul esse remo- . Robora proficient '9 sua, quoriiiiius obruta vcnt
    "tos Corruat, et.prono lellurem veflice pulset,
    A le credideris, inlra tua castra videbis. Sic licet Assyrios, Medoriim el Persidis arma
    Cumque capi faciles, captosque pulaveris M ho- Fregissent, lameii ut Boreae glacialibiis alis
    [stcs, Ocior incubuit, et acerbior.ille cruenius
    Elapsi effugient rapido yeiocius Euro : Fatoruni gladius, lerraruni publica peslis,
    1
    Nuila Scythas inopes opulentia, nulla cupido Magnus Alexander, confraclis viribus, illi
    Allicil, hoc hominum geuus oppida spernit, et ur- Succubuere Scythae 80, Superos et fala secu..
    • ' Hunc ubi finiliroas 81dispersit fama triuiripliu
    \" Ues,
    Et desejta colil, Iiumani nescia cultus. Garrula per geutes, extemplo corda pavorem
    Proinde manu pressa digilisque lenere rccurvis Hauserunt subilum, lolusque peiiiorrUit orbis,'
    Forluiiam inemor esto tuam, quia lubrica semper, El matulino quae sunt loca subdita I^hoebo:; , '
    Et Jevis est, nuriquam poterii. 68 invita leneii-. Quippe Scythas duris iiifraclos viribus ante,
    Consiiium ergo salubre sequens, quod lemporis H Audierant nuper Maceduin ditiOiie.lencri 8S.7
    "';'.. -'.::. [offcrt Non a.iiirai virtute pares, non viribus aequos
    "
    Giatia praesenlis, dum prospera ludilur a te Credebant aliquos raundo superesse poientes,
    Aiea, dum sceleris forlunae numina noiidum '
    Cum cccidisse Scylhas, inviclos ante, vidererit.
    Accusas, impone mbdum felicibus armis, • . Ujide jugura Macedum multi subiefe volentes.
    Ne rota fofie luos evertat yersa labpres. Non magis arma duCis hOriiines rtipvefe, srioque
    Yestri 6*fortunam pedibus tlixere carenlem Subjecere jugo, quam quod clementer ageJjai
    1'erinalasque manus et habenterii brachia pingBiil. Cum victis, etenim quos Magiius robofe vicit,
    Ergo nianus si forte libi porrexerit, alas Yiiixil 83amore sibi, nec durus eis nec' avarus
    - Vers.4541. Yers. 4591
    VARJ.E LECTJONES.
    63igilur. **non. e" avaro. Mpanli. *' caplosve. f nunquamque potesl. °9 nostri. 7S non
    71firmhsimus. '* cruenli. '3 morlis. '* esse cave, iibi ne crcdas, quos. qum.
    '-". nexiit. ~76'bcl!um.
    77ul. ,8 hosleiu. 7Svroficiunt. 80 Viri (ortunam el. 81vicinas. 8i' subactos. "3junxit.
    5al GUALTERI DE CASTELLipNE £59
    Exactor, .caplpsprecibus, gralisquc remisit, A Se iion ex ir;c stiihiilis, ciirti genle icrp-
    Absolyiique reos, utfacto osteiiderel istp, Sed de virlutuni jnolu cerlaiiieu inissc

    ARGUMENTUM LIBRI NONL

    Innono Magnus cdllalis viribus Indos'


    Turbidus aggredilur;'sed fata, deosque moralut
    Armipoteiis {Pprus : specialh ftenda duorum
    Mors juvenum phnctii,'pdriem turbavit uiramqne
    Mdgnus. ut .hosiilem s-' lenuii cum milite ripant;
    -ConCurrerc &"'acies, sed fracto denique-porjo, 7
    Franguiitur rcliqtii, cu.nitqlp Orieiile,tyrqnni. ,
    Sditus Alexdiidri Mrabilis; agmind CfujuM
    Sedilioiie mbvel'; niirubiliusque stupehdm
    PrOpositum.menlh, novu mitlil in arma colwrte*.

    LIBER NOflUS.

    Ultima lerribiles Macedum sensura tuniullus" R Purgamerila ffeti, quae jarvi ponderis in se .
    lndia rcstabat, inulto sudore doinanda, Sola sibi fecit bominiim pretiosa cupido 8?.
    El gravibus bellis, quamdum pelilille deorum Ergo ulii PeUaeum, prolcm Jovis, omnia inundi
    jEinulns in lerris, Clytus, * Hermolaus, cl cjus Rcgna flagellantem, Macedum virtutc suisq<ie
    Doclor (Arisloteli praeter .qucin neino secundusj Finibus appiilsum slupefaclis auribus lndi
    0
    E\lreniuin clauscre diem, docuroenla fultnis Acccpore duces, coeunt formidine mersi*
    Certa rclinqueiiics, ctcnim testalur eorum Muncribus placavc duccm 91, tradunlque referlas
    Finis, amicilias rcgum lion esse perenncs. Divitiis uibcs : sed iii illis maximus oris
    India tota fere nascenti subdila Phccbo, Solus Ahxan Iro, magno coiiainiiie, Porus,
    Eouin speclal, audaci veilice traclum ; Obvius irc poral; veluii^ciiin parte revulsa •
    .At qua paric siluni Libyes dcspeclat. et Auslrum, Alpini laiciis ruil alta pcf ardua 9Srupes,
    Altius ciigilur tellus, cl in aetlicra tcndii: Obua confringons sinuoso tnrbinesaxa,
    C;eteia plana jaceul, nbi magni nominis, a se Si vero stygios pcnelians radice reccssus
    Caucasus cmittit rapidis occursibus ainnes- Iiislar ei monlis occurrit saxea inoles,
    Sedreliquis, a qii.o soiiila esf India nonien Fit fragor, et niagnis confligunl molibus anibo
    Indus frigidior; Australi parte, jugosis C Audil Aiexander ar.malOmilile.Poriim
    Mpiiiibus iiivehitur, dirccto gurgite,'Ganges, . liidorum firies, regniqiie extrema tuenleni, 1
    Tolius fluviis Qiientis major, ulerque Aaiiiiorum speciem toio praetendere riisij.
    Turbidiis, exlensis.Riibrum roare verberat undis, Oblalahique sibi;:i?pi'o liiediaiife, tiiuriiplii
    Robora niultasplo radicilus eruta, magiia Adfpremalefiarti gaudens rapitagmiiia.ciirsii
    Absorbet ctim parte solr: si fortibus umlis Praeeipiii, rapiuumqne petit festiniis tlydaspeii;-
    Molle so.lum reperii, slagnat, lellusque fluenium Cujris, disponeris acies, in niafgiiie ripae
    liisuta facta bibil.iiilercipil hic Acesinem Ulterioris, efal collecto 93 robprePprus :
    In mqre mdndniem, iiiagiiis Occurril ulefque Major el horiidior reliquis clepharilibiis ipsun
    Motibus, et rapldo iiilef eos collidiiur aesiti 86, BeUua ferribilis, iriiiiiensa jiiple, veliebat,
    Prasterea; yoluerifairiae 'si ereailur7aufiijri Hiimaiiiqiie: riiodum transgressurii cpijpris, a^rp
    I!la;il»erita\:ehu]il, .gcmjnris, ei caeiefa quai siiril . Armaiteguntregem, ifiycp, dislincta metallp;;.,.
    ljllerius'^oiitb:riost]'is pretipsa diebUs ! Par animae liiembris, et quanto corpofe cunctos.
    Genfibus Ebis biftc Cst Opulentia, nanique , Excedit,:laiito esl reiiquis prasstaniior 9*Indis,
    Ilis iibi vulgavit ditaios inercibus Iiidps - Terruerai Graecps.noii tantuin lurbidusiips ii-',
    Famalpquax, tolb ecleris discurrit.*' ab orhe Sed vehemens fluyii rate trajicienda yovagb;
    Natio, lidenies gcnimas emotura, rubenlis * Insiar erat maris. uridisorii, speciesque profundi,
    , Vers. 4457 Vers. 4409. 7 • -

    VABI^; LECTIONES. , .
    "»>liosliics — ripas.'. ** Siiccurrcre. S6ictti. S7decurrit. *» nitenlh: *'*libido. 90 mista. si deum.
    " avia. 9Sccllalo: 9*prudenlior.
    555. - ALEXANDREiDOS LJB. IX.
    Quatuor in lalum sladiisdiffusus Hyjaspes. A Dumque iriumpbalis insultant bostibus,. ecce
    Alveus altus erat, nusquani vada : transitus ergo Occulte snbeurit plures morientihus, Jndi;
    Navigio quaerendus eral, sed barbarus hoslis llic dolor, hic planclus, Grajum, Macedtimqud
    Stabal ab opposito, qui tela simillima riimbo [ruinae.
    In mcdiuni spargens, facla slatione cupita, Sternitur Andfogeos, regum generosa propago,
    De facili poteratnave» averlere ripa. Occumbunt clari litulis, ter quinque quiriles,
    Fluminis in medip terrae radicitus hcerens Quos Jongo gemuit ereplos 9 Graecialjicttt;
    Insula vasla 9"fuit, qiio vecla natantibus tilnis Soli reslabant, aninio, non sanguine fratres
    Arma ferens ibat, ab ulraque cohorte juvenlus Graj'ugenae, vitaesocii; morlisque futuri,
    Expertura suas parvo certamine vires-; Quos ubi lelorura pressit circumfluus imbcr,
    Excrcebat enim modicae discrimine sortis^ Mentibus atlonitis haesere, quid esset agendum ?
    Qui gravis iuslabat, summi praeludia caSus ; Nam neque tela viris, neque lancea, quippc minu-
    Iii castris Maccdum, res-non indigna referri9S. [tim
    * Utraque fracta jacenl 10,ergo quae sola supersunt
    Corporibus similes, animisque fuere Nica>icr
    Et Symachus 97, quos uiia dies, ut credilifr, una. Arma, moveiit gladios, raptimque feruntur in bc-
    B •
    Ediderat terris, par mililiae labor ambos [slcs..
    Parque ljgabal amor, belli discrimen inibant Sed-repriiiiunt gressus lerieris liaerenliaincmbris
    El 98lucro, damnoque pares, si saxa rotare Spicula, nec Marlis opus exefcere dabatur
    Tormento jussi 99, si claudere mcenibus hostem, Cominus; ergo viri, quia jam suprema minari
    Frangere si muros, junctis umbouibus ibant ,0°. s Fata vident, orat, ut praemoriatur uterquc,
    Si frumentalum missi, si frangere * fossis Occumbatque prior, socjoque supersliic, cujus
    Obsessos, hostem noctu sifalEere, sive Cernere funus eratletho crudelius omni. »
    ' s^
    Excubiis operam dare, si explorare lalenles Objiciunt igitur sibi se, ccrlantque vicissim
    Yallibus insidias, quaecunque pericula bellum AUerjus differre necem, dum se olqicit.alter.
    Objecisset eis dubiae molifliina * softis Dum lanien hic illum, dumqueisturii protegit ille ",
    Corp:ris alque ariimi sociaparitale ferebant, Ecce.giganteis abies excussa lacertjs
    Horum ergo 3 virides animos animante juventa, Advolat, et mediis conatibus M arclal utrumque
    Nescio quid magnum, conceplum pectore landcm AfBgilque solo; sic indivisa j'uvenltis
    Effutire parant; primusque : Yidesne * Nimnor, Cuspide nexa j'a,cet, sed nec diuturnius 13ipsa
    Acer ail *Symachus, quam fluminis obicepaivo * Q Morte resedilamor, amplcxus inter, et iuler
    Haereat, et nulet invicti gloria regis ? - - Oscula decedil, moriensque sua, sociique
    Audendum esl aliquid, qupd nos de margine rjpae Morte perit duplici., resolulo corpore taudcm
    Hostibus expulsis uostra virtule coronel Transit ** ad Elysios, angusto tramite, campos.
    Yiclrici lauro, vel si quid fata minanlur, Erexit Pori victoria visa suoruro
    Induat aetema, nudatos * corpore, fama. Indomilum pectus, nec desperare coegit
    Yix ea : ctim raplo sermonc'' Nicanor, el ipsc : Regcm '" eversorem, cojnemptoremquc pcricli
    Hoc ego mentedi.u tacita, diis teslibus, inquit, Omnis, Alexandrum, sed qua sibi transitus arte
    Conccpi, sed jam moranulla, feramur in hoslcs, Ad Porum paleat, tacito subcorde volutat.
    Contenli Jevib.us armis; nec plura locuti.. Atlalus uiius erat, inter totniillia, regi
    Accincli gladiis, rapidos miltuntur in amnes. Porsimilis, facie 1'efcrens cl corpore Magnum;
    Lancea pone natat, ducibus commillitur istis Yestibus omari r.ex imperjalib.us illum
    Multa manus fluvio, quos ut vicina recepit Imperat, ut ripam teneat, speciemque videndi
    Insula, confusis resonal clamoribus aclher; Exhibeat Poro, negem cessare, nec esse
    Naro praedicta frequens loca jamj>.ossederai liosiis : Ultra soUicitum, qua transitus arte paretur :
    Fit gravis oceursus Indorum ; grandinis instar •At rex praeler aquam, Macedum stationerelicta,
    Telavolant, roultasque serunt * per inania mortes. Longius abscessit, paucis, ut falleret hostem,
    At * Symachus qui forle prior transnaverat hosles Conlenlus sociis ; animosum numiua magnj
    Educlo mucrone petit, sociusque-" Nicanor Propositura juvere ducis; nam fusa 10per orbeai
    Multo contendi.t vestire cad.avere terram, liivolvit caecis rmbes elementa tenebris,
    *
    Jamque saiis lelis factum, jam tela rubebarit Tantaque subj'ectas tenuil" caligo cohortes,
    Martia, purpureis distincto flumiiie gultis, Alter ut alterius vix nosceret ora loquentis :
    8
    Jam polerant juvenes meri.ta cura laude reverti, Jlaec nubes aliis terroris origo fuissc.t,
    Sed iiju.Hoconteiita modo est tenjerarja virtus. Cum foret ignolum ciassisducenda per aequcr :
    Yers, 4S22. Vers. m%.
    VARI^ LECTIONES. '
    /
    9" magna... -96rclatu. <" Symmachus, "s in, 99missi, 10" inslant. * * inclinamitm. 3 itji-
    " e ferunl. ' gladih. " mira. 9 eleclos. 10cingere.
    fur. 'parvi. vidualos. sparsajacent igitur. '' alier.
    *' connexibus. l3 diuturnus in ipsa. 14 lentlit. •"
    regum. )6 fusca. " texit.
    PATIIOI.. CCIX". 18
    S5S GUALTERI-DE CASTELLIONE . . . 558
    Sed cum terrerct alios obscurior aer, A Sed neque barbaricis, Martem exercere, sagitifs
    ConfisusMacedo, sua tanquam occasio noctem Fas erat, arcus enim gravis, alque ingens nisi pri-
    indttcat, priinam qua veclaS.uilur in undas [uiuin
    ls subducto remige navim.. Inipriiueretur bumo, nisi curvaretur ab imo,'
    Imperat expelli
    Nec mora, cerlalim fluvio commissa quiritum Non poterat flecli, jamque aspernantibus Iiidis
    Turba ducem sequitur, ripaeque appulsa cafenli Imperium Pori, quod fit litubantibus alis
    Hostibus, arma capil, armataque ferlur iri bostem. Cum ducis imperis melus acrior imperat, illi
    Porus adhuc aliam, quam cceperat ante tueri, Exlenuare aciem , turmas hi jungere, rursus
    Speclabat ripam qua regis veste coruscans Stare jubenl alii; nec eral de millibus uiius,
    Allalusiiistabal 19: ciim Poro nuntius afferl": In medium qui consuleret : tamen agmirie Pprus
    . Reclorem Macedum.et regni !0 discrimen adcsse. Disposito rtirsus, dispersa recolligit arma,
    . Mox ubi lucidior excussil nubila mundus, Terribilesque oculis elepbantes objicit hosti.
    Atque adversa phalanx, Piicebo percussa refulsit, Nec minimuni Graiis monstra iucussere pavorem !t
    Extemplo visus, equitum liis millia bina Nec solum bafritus equos, sed et horrifer attres
    Jlostibus objecit Porus, cenliimqiie cruemis Moverat humanas, iremulusque expaveral aer.
    Plaustra referta viris, qui tela simillima nimbo Al 30j'am terriiieus turbaverat agmina Iaxis
    ' Ordinibus
    Late spargentes ^emituni u, mortemque pluebant. slridor, et j'am mandare parabant
    Sed quia.perfusi terram violentia nimbi Terga fngae ir.odo victoies : cum Magnus ineiles,
    Mollierat,,nec erai equitabilis area campi, . Coi ripiens Macedum cuneos, equites Agriaiios,
    Mole graycs **currus, jnolli tellu.re, lutoque Et Thracas, in monslra jubet converlere gressus
    Ilaerebant, et erafroiiius ritilis usus equorum. Extemplo redeunt aiiimi, positoque limore
    Econtra Macedp splita levitate, perlndos Morlis, in adveisp crevil certamine virtus. ,
    Slrenuus inyebitur, sequitur levis ala ruentem, Evacual 31pbarelfam inaniis, et fatalis arundo "
    Alqjie exserta manus^ oritur .confusio vocum , N,;n siiie morte 3!lvolans, homiries et monslra cru-
    Et lituum clangor, sed.ab illa lympana.parle [enial :
    Castigaia sonant, fe.fvent hinc inde ruentes Dumqiie avidi quidaro nimis incaulique sa scquuu-
    In moftem cunei, mortalia fila sorores [lur,
    SuQIciunt vix nere duae, quae tertia rtijiitsa, jOblrili pedibus elephaiitum, certa relinquttut
    Primus Alexandro laxis occuirere fr-enis Defuncti documenta suis, ut protinus inslent.
    Ausus, anhelanterii s* stiniulis eleplianta fatigans C Anceps pugna diu Macedum fuit, liaud sine muUai
    -
    Oppetit Enachides s", liasta confossus Hiullon s6, Sanguinis impensa.donec vibrare secures
    Perque.tot objectosinvictus et impiger hostes ..Cceperejinanimes, solidosque pedes elephantiiin,
    Ad Poruin molitur iler, Mavortius heros :. Informesque.arlus;3*, falcato caedere ferro;
    Quem, velut exslantem subjectis mcenibus arcem, Ergofatigati j'aculis, tandemque cruenlis
    Ut procul aspexit, elepbanlis terga preraentem ; Pressivulneribus, uno siuiul impete vecti,
    Inveni tandem, dignumque stupore, mepque Vectoresque ruunt; lunc vero exefcitus amens -
    Par animo diserimen, ait : Rcs ecce gerenda est Terga metu comitante fugit, Poruroque serenlem
    Curii .monstris jnihi, cumque viris illustribus una. . Missilium nimbos, et ab alto culmirie monsfri
    Dixit et in loevumflexit S7vesligia cornu, Spicula fuiidentem., medio velut aequore solum
    Qua,gravior belli^pprojju^naiUe, tumullus Destitueresui: sed cum premerelur 3" ab omni
    Aera vexabat, sequituf bellator Ariston, •Parle lacessitus liinc.inde, novemque fatiscens
    Polydamasque ruit, f uit ictus Aristonis ense Yulneribris lacer, iiispicieiis.auriga tyrannuni
    Rubrius, et proprio riibefecit sanguine terram. Xanguenteni membris, slimulis elephanta fatigat,
    Polydamanta ratus prblixo evertere conlo, ,_ Jnque fugam verlit; profugo par fulminis, insla.t
    "
    Candaceus, volucii praeventus arundine Glauci lra.DeiJIacedo, seddum fugit imbre cruento
    Oppetit, et terrae morieiis immurmurat udae. Telorum confpssus obit, genibusque caducis
    JansqueArgivajihalanx medium.perruperalagmen Rege magis* posito, quam fuso, nobilis ille
    "Tndorum, et pfimis: labefactis viribus , Jndae Pi ocubuit Bucephal., qui tanto principe solo
    Nutabant acies, cnm Porus in agmen equestre Solus.erat dignus, cujus de nomiue dictam
    Jussit agi, magnis elepjiantes turribus aequos. - Tempore posl parvo, Pellaeus condidit urbem.
    Sed lardum hoc anima!, et pene immobile gressu , Rex igilur dum mutat eguuni, Porumque^ suos-
    Nec volucres eursus.aequare valebat equorum ; . ' [iue
    Ergo levis Macedum manus occurrebat, et hoste Tardius insequitur.; sed frater Taxilis, Jndis
    Pprcusso, refugis letus avitaballiabehis,, Qui praeerat, rexipse qiiidem sed dedilus illi,
    Yers. 4626, Yers. 4676.
    VARJJE LECTIONES.
    Mimpelii. 19aslabat. n rerum. si
    getnitus. ss gravi. n rumpit. s* cunclanlem. s" Inacliidcs.
    •6 Hyulcon. s' lorquel. 28
    prmcinclus *s timorem. 30 et. 31exhausil. 3Scmde. 33 incauleque. ^mu^
    nus, 3" %eieretur.
    s5i ALEXANDREIDOSLIB. IX. 538:
    Quem oederat niundo regem foil.una , moneuat jA Est liostis, quantiim sibi \ix spcrarcl amicus.
    Solbcite Porum, fortunae ul cederet, utque Postquam magnanimus Macedum victrici.biis ar-
    Tam celeri, lam propilio se crederet 36 hosli.. [mis
    At Porus, quanquam marcescens corpore toto, Succubuit Porus, suceumbere nescius ante,
    Deficeret sanguis, fauslo tamen auspicc, nolam Elatus Macedo, cui vix, cedenlibus astiis, .
    Excitusadjvocem :Num 3' lu, proh dedecus! inquil, Prodiga lam celebrem dederat forluua tiiumpbum.
    Taxilis es frater? qui transfuga meque, suumque Quo famulanle " sibi flnes Orientis apertos
    Prodidit imperium? Dixit, telumque, quod uftum Censebat, laxis propere festinat liabenis,
    Nondum corruerat manilius, contorsil in Iioslein, Orbis in extremas convertere praelia genles
    Qiiod medio juvenis exceptum pectore, tergum Oceanique suis popuios adjungere caslris.
    Bupit, et aelerno sopivit iumina somno ; Ocior ergo Nolis, Indos, extremaquc jnundi
    Seque fugae rursus commisit'; sed fera multis Climata subjiciens, populos, regesque pererrat,
    Saucia vulneribus 38penitus defecit, eumque Necminus humanis portenti mentibus infert,
    HoslibUs obj'ecit peditem, Magnoque sequenti Teirofisve minus nocturui fulminis ** igne,
    Qui ratus exslinctum spoliari nobile corp.us 39 . Qtiem sequitur fragor, et fraclae collisio nubis,
    Imperat, at morsu spoliantes ccepit amaro Efvaga, pallentem raoturatonitruamurtdum
    Altentare *° elepbas, rursusque imporiere tergo ** , Mentera praeteritae memorem terrentia culpae.
    Seroinecem, donec multis turgentia telis Ausa lamen falis, Maeedumque resistere famae
    " Gens Sadracarum *9validis "° se mcenibus urbis
    Interius pepulere foras vitalia vitam.
    At rex, cum *' Porum, quem jam credebal Averni Inclusit, dubio roetuens se credere Martl.
    Immislum populis, erecto lumine vidit Aptari scalas jubet, et cunctanlibus aliis "V
    Altollentem oculos, odium clementia vicit : Primus in opposilum galealo vertice murum
    Et: Quae,Pore, tuos, inquit,- demenlia sensus Invadit" 9 Macedo, sed erat Iocus arctus, ul ipsura
    Ebria perveiiil? ut cumjibi nota mearum Yix caperet niurus : sic ergo suprema teuebat
    Rerum fama foret, tu *3 tanlo perdite fastu Ut magis haereret, quam staret, cum tamen ipse "*
    Auderes mihi collalis occurrere signis? Mille cilarelur jaculis e "* lurribus. unus,
    At Porus : Quia quaeris, ait, respondeo tanla Nec Macedum qulsquam gradibus succeile.re possc ,
    Libertate tibi, quantani mihi, Magne, dedisti Quippe asccndentes removebat ab aggere missus
    Quaerendo prius : Arite malum cerlaminis hujus Missilium turbo, tandem discrimina, vimque
    Nemo erat in lerris, quem posse resistere, quemve r Telorum vicit "5 pudor, etconfusio fronlis.
    Censerem niihi Marte parem, vel mente, meamque . Nam mora subsidii poterat-compellere lenli,
    Yira noram, el meritum, noiidum tua lata, luasque " Dederet ut sese, vel morli forte vel hosli.
    Expertus vires, sed quani me foiiior esses, Festinant ergo "6 certaiim ascendere, vilae
    Eventus belli docuit, tibi vero seciindus Pignore poslposito, sed festinando moranlur
    Non minimum felix videor mibi, nc lamen islo Auxilium; nam dum certaut evadcre"', scalas
    AttpUas animum casu, quia viceris ipse. Plus oneranl, quibus effractis, ruit omnrs ab alto
    Exemplum libi sum, qui eum fortissimus essem . In se Japsa manus, et desperare coegit,
    Fonius inveni, nedixeris esse beatuin SpemMacedum Magnus, quem solum stare videba;
    ffui, quo crescat **babet: nisi quo decrescere possit- Tanquam in deserto fuerit desertus ab jllis,
    Non habeat, satius est non ascendere, quam post Jaroque manus, clypeum quae contorquebat ad ictus,
    Ascensum regredf, melius non crescere, quam post Lassa minabatur defectum, j'amque roonebant .
    Augmeiitum minui, gravius lorquentur avari Clamanles sdcii, celer ut resiliret, ul" 8 ipsura
    Amissi memores, quam deleclenlur habendo. Exeiperent; cum rex ausus, mirabile diclu,
    Proinde tui cursus frenum *' moderare, caduca ;Atque fide majus; saltu se praepete, dira
    Sunt bona fortunae : stabilis *6 ignara favoris, D Barbarie plenam praeceps immisit in urbem,
    Miralur Macedo forlunse lurbine regem hidigrium reputans divino schemale princeps,
    Infractum, victumqUe animum victoris habenteni, Tot clarus tilulis, si tergum oslenderet hosli
    Ergo refrenata mutali pectoris ira, Quaerilur ari fortis factp, an lemerarius islo.
    Conlra spem procerum, curavit prodigus aegrum, ' Rex fueril? sed si contraria jungere eures :
    Curaluin fovit, confirmatumque benigne Et forlis fuit, el facto temerarius isto."
    Iulcr amicorum coslus, numerumque recepil Cumque capi vivus posset, perimive priusquam
    Largius exhibuit, dilalavitque prioris Surgeret, exeussit fortuna potenter utrumque,
    Imperii metas, laritoque exceplns honore Et "9 miro miranda niodo protexit alumnum.
    Yers. 4729> Yers. 4781.

    YAULE LECTIONES. _
    , »5dederet. " non. a8mhsilibus. 3Sptdus. *° Infeslare. *• dorso. "* ut. *»in. ** cresch. " tno»
    cursus Ireno. "stabiltsque. " mediante. *8 *9 Q.Curl. Oxylracurum. »° validw. "' UU*.
    **hvas,t. "3 "" »° fulgurh.
    Ule. >'*ex. vincit. igitur. "' invadere. »8 et. "s Sed.'
    GUALTERI DE CASTELLIONE ECO
    Siceleniro corp,us Macedo libraverat, ul se A Inlttitus Macedo, jani non solatia vilae.
    Exciperel pedilms; slans ergo lacessere puguam Sed mortis socium ralus advenisse, lepenli
    Ccepit, et a tergo, ne posset ab hoste necari °0,. Excepit clypeo corpus, subit iride* Timmus,
    Magnipotens fortuna duci V praeviderat anle. peinde* Leonatus, et Arisloii's,omnibus isli
    Stabal, enim laurus annoso slipite, lanquam Indis onposili' 3, regera defendere toiis
    Nata ducem Macedum/velulis defendere raniis. Viribusardescun.t'*; sed dum tot millia soli
    *
    Cujiis 6S.ut applicuit trunco insuperabile corpus, Rejicerent, cecidit praeclarus '" Marle Timmus
    Ultio ccelestis clypeum circumlulit, ictus Peuceslesque gravi capilis discriroine laesus,
    Telorum cxcipiens, cumque omnes eminus unum Deirtde* Leonpius, armis j'acuere remissis
    Impeterent, propius accedere nemo, manumve Ante pedes regis, jam spes in Aristone solc
    Conferre audebat, celeberrima fama verendi Unica reslabat, sed et ipse ruenlibus Indis
    Nominis, edomitum jam dilatata per prbem Saucius, haud poterat tantos inhibere furores.
    Pro duce pugnabat, et desperatio magnae Interea cecidisse ducem, inlra moenia, rumor
    Yirtutis stimulus, et hoiieslse occasio raortis -. Pertulit ad Graecos, alios lam dura limore
    -Sed clypeum jam missilium perfpderat imber, Fregisset, sed eos animavit fama, pericli
    Fractaque plangebat saxprum turbine 63 cassis, B Totius imroemores, murum fregere dolabris,
    Lubrica succideraut6* genua, et labefacla laboris Moliliqueaditum, sprelp discrimirie mortis,
    Pondere- coiilinui, vix susteutare valebanl . Per foui-tim fecere viam, perit obvia passim
    Egregium. corpus; quod ctim spoliare parareiit Turba, cadit sine-quo delectu sexus, et aelas
    Qui stabant propiu.S, hos sic inucroiie recepit Omnis, Alexandro morlis, seu vulueris auctor
    Magnus,'ut ante ipsum, vita fugiente jacerent Credituf, occurrjt quicunque, nec imprpbus iram
    Exanimes gemiui, quorum sic terruit onines Deposuit gladius, donec superesse ruinae
    Sadracas obitus, ut nemo lacessere deinceps Desiit, et dextrae ferienti defuit hoslis.
    Cominus auderet, collato robore Magnum. Nec mora, concurrunl avidi curare jacentem
    Ille laroen genibus exceptus 6" corpus, ad omnes Pellaeum proceres, referunlque in caslra deorura
    Ictus expositum non aegre, tigridis inslar, lnvidiam, cuj'us nudatp vulnere, magnus
    Ense tuebatur, donec per jnane sagitla Inler doctorcs medica Critobulus' 8 in arle
    Accelerans, latus in dextrum, scelus ausa cucurrit; Comperit hamata percussum cuspide regem,
    Cujus ad introilum, crudo de vulnere tanlum Non " posse educi, nisi vulnus docla secaiido
    Sanguinis emicuit, ut rex tremefactus, et amens, Augeret manus, et ferrum, mullumque cruoris
    Non posset leluni nulanti evellere dextra.. G Ne tralieret fluxum, cuspis retracta, ireinenii
    Exsangues igitur afllicti corporis artus Mente verebatur,; igilur.cum fata videret,
    Applicuit laurO moribundus, et arraa remisit. Si male curaret regem, sibi trisle minari,
    Accurrens 66alacer jaculum qui miserat, Indus, Inque suum reditura capul mala, peclore slabal
    Exanimem credens. i'egem, spoliare parabal. Allonilo, quem rex Irepidum ut percepil amiclu
    Quem simtil ac sensit, corpus regale profana Siccantem '8 lacryhias, etcaptum menle; Quid, in-
    Atlrectare rtianu Macedo: Proh dedecus, inquit, [quit,
    6'
    Nonne ducem Macedum iiosli? nec plura loculus Exspectas (cum sit lioc insanabile vulnus)
    Languentem revo.cans aninium, nudum lalus hoslis Me saltem lento morilurum'» absolvere letho?
    .Subjectomucrone fodit 68, jungitque duobus Cumque mibi possis celeri sjiccurrere morle,
    Exaiiimem 69sociis : Talem decet ire sub uinbras, An metuis ne sisfati reus lmjus? at ille
    Inquit Alexander, talis milii nuntius esto. Sive nihil meluens landem sibi, sive timorem
    Dixit, et ut moriens inviclus dimicet ante, Dissimulans, supplex oravit, ut ipse teijendum
    Quam sacer in tenues erumpat spiritus auras, Praeberet corpus, teli dum vellerct Iiamos.
    Se clypeo, et Jauri ramis atlollere lenlat; _ Quippe levem ad rootum quanlumlibel adfore vilae
    Sed neque sic proferre polens venerabile corpus Non leve discrimen. Non est ait, iKe dccoruai
    Poplile succiduo rursum piujcurabit, et liosteni Vinciri regem, non esi, Critolae, teneri. ^
    Proyocat, exserlo si quis confligere telo 70 Libei-a sit regis, et semper salva polestas.
    Audeat, el.lantae spolium.sibi' 1 follere palmae. . Sic ait, et quod vix auderes credere, corpus
    Tandem alia uiuri vesligia parte secutus Praebuit immolum, neque 80vultus signa rioloris
    Peucesles, pulsis propugnatoribus urbis, Coniraxil,iugas; sed abaeta cuspide poslquam
    Impiger irrumpens adilus etclaustra, reteclo Largior ei!upilsl patefacto vulnere sanguis :
    Ense supervenit, tfemulo quem luroine postqttam Offudit88 caligo oculos, aninniir.que Jabauleia.
    Yers. 48^4. Yei;s..4886,
    VARLE LECTIONES.
    00 moveri. 61viro. 6S Hujus. °3 telorum grandine. 6* concidtrant. 6" excepil. M decutrens.
    "Mene. c8ferit. es Exsanguem. ,0 ferro. ' sic. ,s Q. 7S Curl. Arhtonus. '3 exposhi. '* urdebant.
    n prcbclaro, !° Q. Cttrt. Chriiobolus. " Nec.7* Celanlem. 80non. sl emicuil. 8! suffudit.
    perilurum.
    5S1 ALEXANDREiDOS LIB. IX _ '562
    83 A Casibus olijicis? ut capias ignobilc castrum?
    Suspeudii tanlus dolor, ut moribundus, ab illis
    Qui cifcumslabant, vix exciperetur amicis. t Cum Iabor el merces aequa sibi lance cohaerent,
    Quod simul acceptum est, oritur per castra tii- Jn causis paribus, respondent praeniia damnis.
    90
    [mullus Duleioresse solet fructus, rnajorque secundis
    Fiebilis, etMacedum ruitin Jamenta juvenlus, Rebus, el adversis majus solariien haberi.
    Confessi se omnes unius vivere vila. Eslo tibi deinceps et nobis'parcior in tc;
    Nec prius obticuil clamor, quam pollice docto. Objice iios cuivis portento, ignobile bellum,'
    Restrinxit fluxum medicus medicantibus lierbis. Degeneres pugnas, obscura pericula vila,.
    Tunc demum somno licuit succumbere Magno8*. Gloria quantalibet vili sordescit in hoste.
    Tunc demum accepla regis per castra salute Indignum salis est, ul consumalur 91 in illig
    Exsule mcestilia, turmas slatuere per omnes Gloria vel virtus, ubi mullo parta labore
    Prodiga laetitiae posilis convivia 8" mensis. Oslendi nequeunt. Eadem Ptolomaeus, et omnis
    Qualis in ^Egaeo, Borea bacchanle, profundo Concio 9Scum lacrymis confusa voce perorant.
    Exorilur clamor, cum fracla puppe magister Non fuit jEacidae pietas ingrala suorum,
    •
    Yolvitur in roedios immerso vertice fluctus ; Atque ita : Nonminimum vobis obnoxius, inquit,
    Fit fragor, et similem timet unusquisque ruinam, Haud ingratus ero, non solum, quod scio-nostram
    Seque omnes anima periisse fatentur in una, Yos hodie, proceres, vestrae praeferre saluli;
    Si latnen incolumem, revocare tenacibus uncis Sed qttod ab introitu regni, vel origine belli,
    Ad»6clavum revocare 8' queant.sonal aura tu- Erga me nullum pietatis opus, vel amoris
    [mullu Pignus omisistis, verum non est mihi prorsus
    Laetiliae, el primum vincunt nova gaudia luclum. Mens ea, qua3vobis, nec enim desistere coeplis, •
    8B '
    Postquam, Pellaei curato vulnere, pauci Aut bellum linire volo; non me capit aetas,
    Eflluxere dies, cuiri noridum obducta cicatrix, Sed neque me spalio aetalis, vel legibus aevi
    Posse videretur graviorerirgigneie morbum, Metior, excedit aevi mea gloriametas.
    • Haecsola est, vestrum metiri qua volo
    Impaliens tamen ille mofae, parat arma repostis regem.
    Gentibus Oceani, et celeres inferre sarissas. Degeneres animi peclusque ignobile, summum
    Perdomiloque sibi nascenlis cardine Phcebi, Credunt esse bonum, diuturna vivere vita,
    Quaerere nescitum Nili morlalibus orlum, Sed mundi rex unus ego, qui mille triumphos,
    Regibus Indorum Poro, Abisarique 89, j'uvante Non annds vitae numero, si munera recte
    Taxile, navigii mandalur cura parandi. Q Compulo fortunae, vel si bene clara retractem
    Runior ut altonilas implevit militis aures, Gesla, diu vixi. Thracas »3As-iamque subegi,
    Cumque fatigati, regisque, suaeque saluli Proximus est mundi mihi finis, et absque deo-
    Consulerent proceres, cuncli velut agminc faclo [rum
    Conveniunt simul, ei Cralerus generosus ad ipsum Ut loquar invidia, nimis est. angustus hiC orbis
    Vota precesque ferens : lua, regum maxime, virtus Et terrae tractus, domino non suflicit uni;
    Inquit, et esuries mentis.cui maximus iste Quem tamen egressus, poslquam hunc subjecero
    Non salis esl orbis, quem pi-oponunl lihi finem ? [munduro,
    Vel quem sunt babitura moduro ? tua si tibi vilis, En alium vobis aperire sequenlibus orbem,
    Ut nunc est, vel cara minus, preliosa tuorum Jam mihi conslitui; nihil insuperabile fofti,
    Sit saltem tibi, Magne, salus, gens omnis in istos "
    Antipodum penetrare sinus, aliamque videre
    Conspirat jugulos, lateat srib classibus -equof : Naturam accelero, mihi si tamen arma negalis,
    Cuncla venenatos acuant animalia denles, Non possunt mihi deesse roanus, ubictnique roo-
    Quaelibet occurrat ignoto bellua vultu, [vebor,
    Omnibus objice nos terrae, pelagique periclis, ln scena mutidi lotius rae reor esse,
    Dummodo le serves, dum lu tibi parcere cures. B Ignotosque locos, vulgusque ignobile bellis
    Ad nova lendentes seraper discrimina, quis nos Nobililabo meis, et quas riatura removit
    Invictos toties poleril praestare deorurii. GentibUs occultas calcabitis, hoc duce, terras;
    Res ita se praebeut, utnulli fas sit in uno His operam dare proposui nec respuoB* claram,
    Semper slare.gradu, sed quis spondere deorum, Si fortuna velit, vel in his exstinguere vilam.
    Audeat hoc, Macedum diuturnum le fore sidus ? Dixit, et ad naves socios invitat,at illi
    Quis te praecipitem per mundi lnbrica possit Ducat eos quocunque velit hortantur, etecce!
    Incoluiriem servare diu? cur te manifestis Nantictis exorilur per fluminis ostia elamor.
    Vers. 4956. Vers. 4985. -
    ..-'.'. VARIJ; LECTIONES.
    S! ipsis. 8* s» solemnia. ™Et. »' 8a curando. 89 0. Curt. Abiasares. 00melkr-
    91 Magnuin. s* reparare.
    que. consumantur. Cmtus. S3 Cretas. »* Ms. remto. '
    GUALTERI DE CASTELLIONE

    ARGUMENTUM LJBRI DECIMI.

    Oceanum Decinms audaci ctasse fatigal


    Infernum natura chaos.civesque
    9" gehennm
    Conqueslu, monitnque movet. Redil mquore Magnus
    Oceano domiio, mirandaque peclore versans,
    Qcciduum bellis proponil frangere munduih :
    Navigiumque parat; sed terrilus orbis in unum
    Confiuit, et misso veneralur munere 96Magnum:
    Qui licet inviclus ferro, famulanle veneno,
    . Vihoitur; el luleo resolulus corpore, landem
    Liber in mlherias vanescit spirilus auras.

    LIBER DECIMUS.

    Sidereos vultus ", el amicuni navibus amnem A Faucibus infusum siccis ingurgitat s aurum,
    Praebuerat zephyrus; et jara staliorie soluta Explerique nequit sitis insatiabilis ardor, I
    Longius impuleral acclivis navita classem, Subsarinans alias, cunctis supereminel una
    Ignarus quo tendat-iter, vel quara procul absit Dedignala parem flagrante Superbia vultu.
    Hactenus Oceani populis, incognitus amnis. Mersa jacens ardente lulo tofquelur, et anlet
    Inlerca raemori recolens natura dolore Pubelienus, totis exbausta Libido medtillis.
    Piincipisopprobrium mundo cominune, sibique Nauseat Ebrietas; Gula deliciosa ligurrit,
    Qui nimis angustum terrarum dixerat orbem, Et mendica suos corisumit morsibus arlus.
    Arcanasque sui partes aperire pafabat, Immemor lra sui est, et quo rapil.impetus, illuc
    Gentibus armatis, subilo turbata verendos Ebria discurrit, et se, sociasque flagellat,
    Canitie vultus, Hylen irala,. novunique Proditioque Doli comes, et Detraclio macri
    JnlerraiUit opus, et quas formare figuras Fiiia Livoris, quae cum benefacta negare
    9Sanimas infundere membris Non possit, quor.unque modo "perveiiere tenlal,
    Cceperat, et varias
    Turbida deservit, velataque nubis amiclu Et minuil laudes, qpas non abscondere *.fas est.
    Ad Styga tendit 99iler, mundique arcana secundi.- Pestis Bypocryseos roarcenti livida vultu
    Quo se cunque rapit, cedunl elementa, suaeque B Hic sedet, et summus liodie Processus in aula^
    Arliflci assurgunt, veneratur pendulus aer Peslis adulandi, bibulis studiosa potenlum
    Nurainis ir.gressum, terrae lascivia yernis Auribus insfillans animae lelhale venenuin;
    Floribus occurrit, solito mare blandius undis Huic aulae vitio tanta est concessa potestaSi .
    '
    Imperal, el tumidi lenuere silentia fluctus; Ut rerum dominis humanassublrahataures.
    Omnia naturam digne venerantur, et Orant: Has ubi praeleriens obliquo lumine vidit* ,
    Ut sata multiplicet, fetusque, et semina reruro Rerum prima parens, urbis se mcenibus infert
    Augeat, infusb, misloque humore calori. Qua v-idetaeternis animas ardere caijiinis.
    Illa suis referens grates, servare statutas Esl locus cxtremum baralhri devexus in aiilruin,
    Jussit,'et in nullo natttrae excedere metas. Perpetua-fornace calens, ubi crimina punit,
    Ad Styga discedo 10°,mihi provisura, meisque, Et sontes animas, ultricis flamma gehennae;
    Iiiquit, Alexandri, quem lerra, fretumque perhor- Et6:licetunus eas atque idemtorreal' ignis,
    [renl *' Non lamen infligunt aequas incendia pcenas
    Eversura caput, vobis s commune flagellum Omnibus; hi levius lorquentur, saevius illi;
    Dixit, el obscuros aperit telluris hiatus, Sic se conformat meritis cujusque gehenna,
    Tartareumque subit declivi tramite limen. C Ut qui deliquit levius 8, Jevioribus ille
    Ante fores Erebi, Slygiae sub mcenibus urbis, Subjaceat poenis, et qui graviore reatu
    Livenles babitanl, terrarum monstra, sorores : Excessil gravius, graviorem sentiat ignem.
    Snter quas, antris aliarum mater opacis Sunl quibus excepla primi Ievitate parerui=
    Abscondit loculos, et coclura mille caminis, Nulla fuit vitae conlagio, vel venialis;
    Vers. 5029. Yers. 5064. j

    VARIiE LECTIONES.
    »" lacrymhque. 9Smediante. s7ftuclus. 98fan'is. " vertil. 10° de.scendo. ' perhorret. \nobh.
    6 Scd. ' lerreat. "levibus.
    vujutturat. ' pervertere. "fixil.
    5G5 ALEXANDREIDOSLlB. X. 5G6
    Jlis nihil, aut modicum poenaj vapor igneus infert. A Edidit antiquus serpens, quibus omne repressit
    silentia : '"
    Sicrit in aeslivo cum tempore noxius agros Murmur, et infernis iiidicla pcenis
    Sirius exnfit, sub eodem lumine solis Urabrarumque graves jubet obmutescere p^anctus.
    •
    Sanus lascivit, crueiatur, et aesluat aeger. Ergo ubi compressit gemitus, a pectore surgens
    jllic perpetuae miscens incendia morlis, In medium, mandata deae proponit, el addit.
    '
    Leviathan, medii stansin fornace 9 bafalhri, Nam quis erit modus, o socii, et quae mela fla-
    "Ut procul inspexit Numen, fornace relicta, . . . [gt'U-
    Tendjt eo, sed eam ne terreat, ora Colubri Hujus, ait, quo cunctatremunt, prolixior illi
    Ponit, et jn primam redit, assumilque figuram, Si mora pro libilu frangendum indulserit orbem?
    Quam dederat rialura creans, cum sidere solis Ecce (sed id laceo) rupto paral obice terrae,
    Clarior intumuit, tantamque superbia raentem Taiiareum penelrare chaos, belloque subactis
    ExtuUt, ut summum partiri vellet Olympum ; Umbrarum dominis captivos ducere manes ;
    Quo dea conspecto : Scelerura pater, inquit, et ul- Est lamen in fatis, quod abomiiior, adfore lertipus
    [tor, Quo novus in terris, quadaro partus novitate,
    Quem matulini superantem lumine vulluro Nescio quis nascetur homo, qui carceris hujus
    Luciferi tumor aetherja dej'ecit ab arce, Feirea subversis confringel clauslra coluranis,.
    Ad te confugio tandeiri miserabilis, ad te, Vasaque diripiens, et forlia fortior arma
    Quem ne nulla tibi perdenli sidera sedes Nostra triumphali populabitur alria ligno;'
    Esset, in hac saltem terrarum nocte recepi. Proinde ducesmorlis, nascenti occurritemoiii1*
    Ad te communes hominumque, deumque querelas El regi Macedum, ne fbrte sit ille fulurus
    Affero, scis etenim quantis elemenla faliget Iiiferiii domitor, letho praecludile vitam,
    Motibus armipotens Macedo, qui classe subacto Vix ea ruclaral, cum blando subdola vultu
    jEquore Pamphylo, Darium ter vicit, et omnem Prodilio surgens : labor iste brevissimus, uiq.uif
    Confundens" Asiam, Porum servire coegit Estmihi morliferum, superomnia toxica, virus,
    Jndomitum bellis, nec eo contentus, Eoas Quod nec testa capit, nec fusilis olla melalli,
    Vestiga.t Ialebras, et nunc vesanus in ipsum Nec vitri species, nec vas alind, nisi solum .
    Fulminat Oceauum,"cujus si fata secundis Ungula cornipedis, dabitur liquor isle Falerno
    Vola rcgant ventjs, caput indagare remotum Mistus Alexandro, praesto esl occasio dandi,
    A niuiido Nili, et paradisum cingere facta Nam meus Anlipater, Macedum praefectus, ab ipsis
    Obsidione, -parat, et.ni tibi caveris, istud C Cunarum lacrymis, praetendere doctus amorem
    Non sinet intactum chaos, autipodumque recessus, Voce, sed occullis odium celare 15medullis,
    Alteriusque volet nalurae cernere solem; Ad regem ire parat Babylona, citatus ab ipso,
    Ergo age, communem nobis uleiscere pestem, ' Ut sub eo senium consumat, el aspera rursus
    Quae lua laus, Coluber, velquaeluagloria? Primum Perferat emeritus 10caslrensis taedia vitae :'
    Ejecisse hpmineni ? si tam venerabilis horlus Hoc ego, si dea sum, qua nulla potentior -inter
    Cedat Alexandro? Nec plura locuta recessit. Nocligeiias, si me vestram bene nostis alumnam,
    llle secutus eam diclis, promittit iri omnes Hoo famulante", duci virus lethale datura
    Evenlus operam, nec se desistere, donec Evehor ad superos. Sic fatur, et omnis in unura
    Jnferni tenebris jungatur 11 publicus hoslis. Conclamal tenebrosa cohors, laudalur ab omni
    Nec mora, rugitu lenebrosam concutil urbehils Provida concilio, quia 18 sic sludiosa pararet
    Conciliumque vocat, jacet inveterata malorum Indomitura •• bellis armato frangere polu.
    .Planities, durata gelu, et nive saucia, cujus Nec mora Prodilio faciem routata vetustrim,
    Nec sol indomitum, nec mitigat aura, rigorem. Emergit tenebris, Siculumque per aera, periuis
    'Hie sontes animae passim per plana j'acentes ' Vecta venenalis, thalamum tandem intrat alurorti,
    Mortis inauditae torquentuf agorie, quibus mprs D Quera satis instructum blando sermone i'eliuquens,
    Est, non posse mori, quia quorum hic niortria vita Jn cliaosaetemum, solitasque reveiiitur urljes 20.
    In culpa fuerit, ibi vivet semper eorum Namque reluctantem Pellaeus elasse minaci
    Morsin suppliciis, utqui bic delinquere vivus Frcgerat Oceanum, jamque indignantibus undis,.
    Non cessat, finem moriendi nesciat illic." Viclor ab Oceano, Babylona redire parabat;
    Affliclus13glacie, nivium de frigore iransit Coiisiituebal eniiri niiser, ignarusque futuri,,
    Ad prunas, prob supplicium miserabile! semper, Disposilis Asiaerebus, transferre sarissas,
    Et nunquam moritur, quem lorquet carcer avemi. Pcenorum in flnes, Libycis exinde subacth
    Ilic ubi coUecti satrapae Slygis, et tenebrarura Finibus, Hispanas, quibus Herculis esse columnas
    Consedere duces, tria sibila gut,lure rauco Fama loquebalur, ultra discedere " meias,
    Vers. 5H7. Yers. 5170.
    VARIyE LECTIONES.
    9 fervore. 10Confringens. n meraatur. " umbra. i3 Aslriclus atlritus. '* morbo. " vrmslarc.
    16cmeritm. " mediante. iB.qucd. „,19infractum. n' umbras. " descendere.
    gfl.7 GUALTEBI DE CASTELLJONE - 563
    Occidiiumque sibi bello submitlere soleni. AScribit Alexandro; Sese scrvire paraiam :
    Gentibus his domilis, animi sitientis in arce Scribil idemsolo terrore coercita, quarovis
    Coneipere audeljat, post haec lianscenderefiiontcs Tuta silu, et multis pollens Hispania bellis.
    ^elle J^yrenaeos, armisque domare rebelles Tolaquclerrificum, misso diademate, quoJ vix
    Qallorum populos, Rhenumque adjungere victis. Credere suslineam, veiieralur Gallia regem :
    31
    Tune dcinuin patriani, Macedumque revisere jBnes, Mitescit Rheni i'abies, posiloque rigore
    Alpil.us alij'eclis agitabat, el inler cunduin Teulouicus mislo rendit Baliylona Sicambro :
    Jtaiiain servire sibi, Romamque docere Nec minor Ilaliae gentes servire coaclas -
    Graecorum poiiare jugtim. Praioribus ergo lnvasil roelus, ct licel hinc natura nivosas
    Praecepil Syfiae faciendae quaerere classis . Objiciat cautes, illinc ma.ris obice luta
    Materiem ; dplet aerias prpcumbere ccdros Continui maneat, lamen insuperabile Maguo
    *2 Nil credens, regis spontanea praevenifiiam,
    Libanus, et virides addttclas fluctibus ornos.
    In classem cadit omuc nerous, siupct aelhera 23tellus Muneribus sedare dalis Tfinacria, monles,'
    Arboreis viduala comis, uinbraque perenni, Infernosqiie lacus,- proli servire Philippi
    Miranturque novum nudata cacumina solem. Imperat, et scribit. Sed quid moror? omnis in urium
    Quo tendil tua,-Magne', fames? quisfinis habendi? Nalio cOncurril, claras 3SBabylonis et arces
    Quaerendi quis iinis erit? quajsV meta laborum ? jEquore vecta pctil, legatos inde videres
    Nil agis, o demeiis! licet onuiia clauseris uno .Affluere,et naves rerum speciebus onustas
    Regna srib imperio, loturiique subegeris prbem , Quadrupedumqiie grejcs, quo per.ven.isse loqua-
    S.miper-egemis eris, animrim nullius egentem [cem
    Non res efFiciunt, sed suflicientia ; quamvis - Credere vix posses famae praeniobilis auram.
    33
    Sil modicum, si suflieiat, nullius egebis. Magnus ut accepit, quia coufluxisset in unum
    0 facilem falli! qui dum paral arma, venenum ss lpsius exsiieclans3* adveiitum lerritus orbis,
    Ejiis ad, interitum quod comprimat arma, paralur!\ Ardet adire locum morlis, remisque eltata
    Crescil avara sitis juveni, sedpotio lantam Classc Scmiramiam teudit festinus ad urbeni :
    98 Non aliter procul inspeclo gfege, tigris equorum,
    Opprimel'" una silim. Nam prodilor ille scelestus
    Iiistructus moiiitis, ventisque adveclus iniquis Cujus fulmineas urgets" sitis aspera fauces, -
    Vcnerat Antipaler-Babyloneni, ubi cum patricidis Exculitur siiinulante fame, vivumque cruorcm
    Complicibusque suis, facinus tractabat acerbum. lmmitis bibilj et laceros incorporat artus.
    Quis furor, o superi? quid agis forluna?tuumne C Quam si forte scquens occulto tramite pungat
    Piotcctum toties perirai patieris alumnum ? Cuspide venator, jjlangit, fusoque per herbaui
    Si fati decreta nequls mulare, voleiitis Jmmorilur sitiens nec adhuc satiala cfuore.
    Ut pereat MacedO, sallem secreta revela Jam sibi Pellaeus fatales, proh dolor! arces
    Carniiicum, potes aiiclores converlere lelhi, Agmine quadralo slipa:us in.ibat, et ecce
    Et fatis 9 inulare genus, converte venenum Obvia mirifico splendebat lurba paralu ;
    In gladium, salius et honesiius occidet armis, Occufrunt proceres , quibus ul comitanlibus urbein
    Is qiii plus deliquit in his, sed forsilan armis Arduus iutravil, sumjvsitque insignia regni,
    Non poluere palam superi, quem vinceredirum Lcgalos jubet admitti, positumque monareha
    Clam potuit virus; fuit ergo dignius illuin Ascendens solium, victo sibi victor ab orbe
    Occultum seritife nefas, quarii cedere ferro. Munera missa capit, clypeuro quem Gallia gemmis
    Ut 30iamen ante diem extremum, quemfata para- Miserat intextum; galeam Carthago pyropo
    ' -
    . . ' ; .'-" [bant, Desuper ardenlem; visumque sitire cruorem
    Oniiiia, rex regum, sibi subdita regna videret, Teulonicus gladium; spumanlem Hispania labris
    Fecit eum faiuae sonus, et forluna monarcliam. Cornipedem, vario disliiictum membra colore,
    Tantus enim ierrof, el consternalio gentes D Aureaque altritis mandentem frena lupalis.
    . luvasit'reliquas, ut post domitos Oriehtis Toiiilis argento digilis inlexta Cyclopum
    Totius populos, turbata medullilus omnis Traditur a Sicuio veniens lorica Tyranno.
    Natio coiilremeret, longeque remoia paverct His tamen acccptis, quot raundi regna, tot illi
    liisula fluctivago quaecuuque includitur aestu. Tradila designarit regum diademata regem :
    Oblatis igitur, cursum flexura tyrainii, His variae genlis cultus, his plurima miris
    Muiieribus' toto peregrina cucurrit ab orbe, Purpura lcxta .modis,- bis quidquid ubique reper-
    Ad mare descendens plenis legatio velis. ^lum cst,
    Non dedignanlur subdi Canhaginis arccs Quod menlem allicial, quod_delectare tuendo
    Imperio Magni, sed et Africa lola, remoto Morlales oculos queat addilur omne molallum,
    . Vers,S225, Vers. 5275.
    \AR\JE LECTIONES.
    -s adjectas viribns. s» aera. s* eril modits aul s" paratur. 26 quod comprimal. s' vene-
    !0 woriis qum
    30 IIoc. " furore. "- clara&que* Semiramh arces. s3quod. s* ope-
    nnm, ."'scitesiis,-
    rkns. 3".uril. - i
    EC9 ALEXANDREIDOS.LIB. X. 570
    Et lap.duni splcndor : his ut brevius 86loquar, or- A Jam maris undisonis rola merserat ignea solem
    [bis Fluctibiis, el praeceps cpnfuderat omnia lelro
    Jnnguntiir »' lotius opes, quibus llle rcceplis : ISox elemenla globo, tenuit prodirp volentes
    Gralia diis, inquit, quorum.mihi parta favore .l:i lucem stellas, solilo lugubrior aer
    Regna, tfiumpbantur 3S quas nonduni vidimus Nocturnus lunam, noclique "° praeesse stalula
    [urbes. Sidera caligo, nubesque suborta repfessit.
    Ncc 39minor a vobis *° dcbetur gratia *• coelo; Jlla nocle oculjs Cynosuram naula requirens
    Quod sine conflictu bellorum, quod sine noslri *s Nuiic Helicen, veliiuraqup mari se mergere Piau-
    Sanguinis iinpensa Macedum certamina nondum [slruni,
    Comihus oxperti, noslrae cessislis babenae : (Cum nusquam auderet-sine sidere flectere cur-
    Cui se si Daiius posilo diademaie supplex [sust) .
    Commisisset, eo regnorum in parte recepto, In medio Jatuit, prora fluitante, profundo.'
    Sensissel nihil esse jugo mansiietius isto : ' Ftiiius Alexandri mortis^praesaga fulurae,
    Porus in exemplo est, qua mansuetudine victis Oainia lugebant, morilurum fle.vit Olympus,
    Praesideam viclor, ne dum parenlibus ultro, Qtiem modo naacentem signis portenderat istis.
    Qiiosque jugum uostrum vis nulla subire coegit De coelo veri lapides cecidere, locutus
    Subjectos mihi raorlales,"il'a vivere salva Agnus in ^Egypto est, peperit gallina draco-
    •
    Liberlate volo, ut j'am non sit servilium, imo [uero :
    Liberlas; servire mihi, distinclio nulla Et nisi digna fide mentitur opiiuo vulgi,
    Liberlatis erii, inler quos nemo rebellis. Tecta patris, culmenque super, geminae sibi loto
    Haec ubi legatis breviter : conversus ad illos, Qua peperit regiiia die, velut agmine facto,
    Egregia quorum virlute subegerat orbem : Coiiflixere aquilae, tot praesignatus ab oftu
    Vps quoque, victores, quortim labor arduus, inquit, Prodigiis Macedo, superi! quo crimine vestrum
    Egit, ut in nostro conspectu terra sileret, . Demeruit, vitae in tanla breyilate, favorem.
    Praemia digna manent: dignissimus Hercule milcs, Sed si mortali conlentus honore fuisset,
    Hoc me-rege meus, sed et hoc *' rex milite djgnus, Si se gessisset humilera interprospera; si sic
    Milite quem nec liiems fregit glacialibus oris, . Dulcia fortunae, velut ejus amara tulisset;
    Nec medius Libyaetorpentem reddidit aestus. Forsitan ctgladium, el gladio crudeUus omni
    Iridica vicerunt ** Macedum deserla catervae, Vitasset, falo sibi disponente, venenum,
    Ilis noslris *" manibus domilis lugentia monsiris. C Jam piger expleta Heclebat nocte Bootes
    Quid referam triplicem Dario vivente trium- Emeritos currus, lcneraeque infanlia lucis
    [phum? Sopierat tenebras, sed nec tunc lucis in ortu -
    Mcranoua dejectuni, Porique ct Taxilis arma? Roscidus aurorae super herbani decidit humoi:
    Quid Joquar informes nobis *6eessisse gigantes ? Nec volucres cantu tremula sub frpnde, canorc
    Nunc quia nil niundo peragendum restat in islo, Prsevenere.diem : ventuii pracscia luctus,
    Ne tamen assuetus armorum langueat usus ; Vocis amorigerae cilharam Philomela repressit; -
    Oro *', quaeramus alio sub sole jacentes Luciferumque ferurit primum cessisse diei
    Antipodura populos, ne gloria noslra *8 relinquat Ycnturae, et reliquis nondum cedenlibus astris,
    Vel virlus quid iiiexperlum, quo crescere possit, Primus in " occidui, versa vice, liltora pbnti
    Vel quoperpetui mereatur carininis odas. "s orc
    Flexit, iler pronus, hebetique elanguit
    Me duce, nulla meis lellus erit invia, vincil Tunc demuin "3 licet iuvilus, quia fata morari
    Cuncla Jabor, nihil esl invcsligabile forli : Non polerat Titan, Nabatliaeis extulit undis '
    Plures esse refer.t mundos doctrina priorum , Armatum radiis capiit, et rtisi provida fati
    Vae mibi, qui r.ondum domui de jiluribus unum. Obstaret series, lolo conamine cuirus
    Scilis enim , socii, quod,*9 cum mihi miseril olim Velle minabatur, flexo "* temone, reveiii""
    Ronia per jEmilium regni diadema, roihique Siste gradum, venerande parens, et lucis, et
    Scripseril ut regi, opposila modo fronie, rc- - ['guis
    [sumptis Siste gradum, nisi luciferum converteris orbem
    Cornibus, excedil corrnpto foedere pactum. Exstinguet Maccdum, tua Phoebe luc.erna, Jucer-
    Nunc igilur nostris ne pars vacel ulla trium- [nam :
    ifplijf, Sed jam magnaiiimi fatalis venerat hora
    Neve meis lilulis desit perfeclio, Romam Recloris mei sura caput, nec "6 fata sinebant
    ln primis deiere placel. Dedit hoc ubi : solvit Differri scelus ullerius, muiidique ruinam.
    Coucilium, proni curru jaiu deside Phoebi. Eois redolens fragrabat "' odoribus aula,
    ' Vers. 5375.
    Vers. 5524.
    VARI.E LECTIONES
    36 brevibus. 3' addunlur. 3S
    triumphatm. 3SNon: *° nobh. " gloriu. *s vestri. *3 hic. **ii •
    dnunt. *5vcslris. *6 vobh. »' Eia. *8 vestris. ^quia. "° nocli prmcssc. 6I ad. ** rclanguil.
    " Sed tandem. "''verso. "
    regressum. "° non. "fuigcbat. , ..
    S7I APPEND. AD GUALTERUM PE CASTELLIGNE. 5;2
    Qua populus, proccruinque sacer convenerat ordo. A iSfecmora vitalis resolutum frigore corpus
    Cum quibus, aut fando pars est consumpla diei Destilnit calor, el luteo de carcere tandem
    Plurima, lum demum, cum doiiarelur "9 opimis, Spirilus erumpens , tenues exivil in auras.
    A duce miineribus, ditatis "s vina ministris Tunc vero in Iuctum dolor cst resolutus amaruin,
    Cifcuraferre jubet; et qui secufus ab hosle Tunc vires habuere' suas lamenta, nec ullra
    li' bellis 00 tolies boslilia fuderat arma Mobilis horrendos suppressit turba lumultus,
    Et pater, el dominus cadit, et peril inler aniicos Noh'6* tantus cietastra fragor, cum"quatluor axem
    Diriguit totum subila torpedine corpiis, Slelliferum qualiunt, agilaiidoaonilrua , fratres.
    Vixque sui compos, demisso pojjlite, leclo . 0 felix morlale genus, si semper liaberet
    Reddilur, extemjilo ferali tota tumultu ^Elernum prae menie bonum , finemque limeret,.
    Rcgia conculilur, nec dum proferre dolorem Qui tam nobiflbus, media quam plebe citalis
    In mediiim audebanl, quia fortunae niedicinam Improvisus adest, animse discrimine niagno
    Adfore sperabant, quae semper adesse ruenti Dum quaefuntur opes, dum'fallax gloria rerum.
    Quoslibel iri casus, consueverat. Ergo ubi venas Mortales oculos yanis circumvolat alis :
    Infecit virus, el mortis certa propinquae Dum profugos petimus, qui nuiic venduntur, ho-
    Signa dedit pulsus , media sibi jussit in aula B - [nores,
    Aplari lectum, quo poslqua^i.exereitus amens Vcrrimus aequoreos fluclus, vilamque perosi
    Convenil, misloque ducum manus inclyla, vulgo, El caput, etG* merres lumidis commillimus undis.
    Uinjantes Jacrymis, .et araiites unguibus ora, Cuiiique jier AlpinaS bicmes, tiirbamque lalro-
    Inluilus. Quis cum terris excesscro, dixit, [num
    Talibus inveniet dignum ? j'am suflicit, orbem Romuleas arces , cl avafse mcenia Romae
    Terrarum rexisse mihi, satfs axe sttb isto, Cernere sollicili, si cursu forte beato"
    Prospera successil pareiilibus alea bellis; Ad natale solum, patriamque revertimur urliem °",
    Jam taedere potest, membris morlalibus islani Ecce fepeniinae, inodicaeque occasio febris
    Cireumscribi animam, consumpsi lempus cl aevura, Dissolvit, toto quaecunque paravimus aevo.
    Dediias bumanis satis in mortalibus baesi,' Magnus.in.exemplo est; cui non suffecerat oiiiis,
    llactenus Iiaec. Sumnium deinceps recturus Olym- Sulficit exciso de 1'ossa marniore terra,
    [pum, Quinque pediim fabricata domus , ulji 66 nobile
    '
    Ad maj'ora vocor; et me vocat arduus telher, - [corpus
    Ut solium regni, et sedem sortitus in aslris Exigua requievithumo, donec Ptoleroseus,
    Cum Jove dispoiiairi rerum secrcla , hrevesque Cui legis JEgyplum in partem cessisse. 67, verendi
    Eventus horainum, superumque negotia tractem D.posilum fati, tolo venerabile mundp
    Rursus in aethereas arccs, superumque cohortem, Translulit ad dictam de nomine principis urbem.
    Forsitan ^Etn.aeosarmat praesumptio fratres; Sed jam praecipili mcrsurus lumine noctem
    El dura 61Encelado laxavit menibra Pelorus. Phoobus anhelantcs converiit ad aequora cursus
    Sub Jove decrepito, superosque et sidera credunt Jam salis esl lusum , jam ludnm iucidere praestal,
    Posse capi ex facili, rursusque lacessere tenlant. Pierides ; alios deinceps modulamina vcstra
    El qniaMars sine me belli discrimen abhorret : Alliciasit animos, alium mihi postulo fontem ,
    Consilio Jovis et superum , licef ipse relucler, yui semel exbaustis sitis esl medicina secundae.
    lnvitus trahor ad regiium.Sic falur, ct illi Al tu ciijfis opem pleno roihi copia cornu
    Quierere cum planctu , Jacrymisque fliicntilius Fudil, ut hosliles possim contemiiere linguas
    [instant : Suscipe Gualteri sludiosum, magne, laborcm,
    Quem velit haereJem, niundique relinquere rcgem ? Piiesul, et hanc vatis circum tua tempora sacrae
    O.ilimus , inquit, et imperio dignissinius, eslo Non dedigneris hederam conjungere mitrae.
    Rcx vester; sed vox postquam non adfuit, aurum D Nam iicet indignum lanto sil praesule carmen,
    Deiracium digito Perdiccae tradidil, unde Cum lamen exuerit mortales spiriius artus
    Praesumpsere duces, regem voluisse supremum Yivcmus pariler, vivet cum vate supersles
    In regni sibi Perdiccam succcdere summa6S. Gloria Guilhelmi, nullum raorilura peraevuni
    Vers. 5419. Vcrs. 546i.
    - , VARI^E LECTIONES.
    »" donarenhtr. "9 miuhtros. c.°bello. G1 ' 6Ssum.nam. 6»Nec, G*ut. 6:pa-
    tluraque Typhmo. ' "
    triumque revertiinits orbem. "'qua. G' cecidhse.
    Us. Engelbergense sic ciaudit opus: Explicil Aloxandris magislri Gualteri de Castellione. Scriptus (iiit libcr
    iste aiino Bomini 1277

    Dnm librum concludo, eccc, beaevoleleclor, eorum imperiv, quibusme parere opor!el,injungilur, ne quid
    Minus ex fide ms. cxeihplarium fccissc videar, ui versus eliam dcpravqtos vcl leviter mulalos, siibsliiutis sed
    573 GALTHERITKE0L0G1VETER1SLIB.DE TRINIT. . 574
    ulio iiibinde cnaraclere vocabtdis ftdetiler annumercm, id quod faclum vclo. Ilagueprwlereu qum in mar-
    ginalibusafferuniur,iniitroquems:siclego:
    Lib, i". v. 18. Exsequitur patriae tactus supp'- Lib. vi," v. 28. ... rigeritdolabris m fragmina
    ' ce-
    cantis amore. 1 dunt. . -
    - v. 22. Euphrales illinc Armenia... v. H. Esse miserturos alii;Si qui...
    v. 16. Cum timor inculeret iientem;.. v. 16, Melropolis Maediae...
    Lib. n. v; 7. ... numerumquereccnsita... v. 27. ... nec ut antea regni...
    v. 13. Spiritus arterias corpusq... Dispensabat.onus solus...
    v. 16'. Indulto tridui spaiio lamen... v. 18. ... Bessus optitne regum
    v. 14. Legione Tbebaea... v. 2. In Mediam Darium.,. et v. seq.
    v. 23. ... sacra venerandus idea. v. 19. Non adeo ambirent...
    v. 9. ... sequituralacerCraterus,eisque Simonisbaeredes...
    Lib. lii. v. 11. Ccenus Craterus et ipse. v. 21. ... brevis est labor et via, nobis
    v. 18. Amphilochuro Craterus adit... Qualridui super est iter ut...
    v. 16. Huric sudesexcerebrat... Lib, viii. v. 7. ...raolliTingua suplicanterecepit
    v. 7. Quid dedit autumno... v. 4. ;..etveteri mutato nomine Scv-
    v. 16. Regnet hemisphaerio motus... this.
    v. 7. ... ubi plehsnunc orlhodoxa... v. 1. ... exemplo manumiflos esse.;.
    v, 2. Confecturaque diu lethea fajce vi- v. 12. Suppressit triduo donec...
    . trina Pixkie considerat... . v. 16. Quod toto tridui spatio...
    v. 13. Posset, et affectos farae defectu- v. 20. ... praefeci Mediae.
    que ciborum. v. 2. ... prodi biduo cum posset...
    Lib. iv. v. 3. Sordes Samaricefraterni... v. 9. ... infractos antea bellis
    v. 7. ... putans replicat iteralos Echo v. 2. .... intercipit in mare Gangem
    boatus. Manarilem Acesinem...:
    -v. 24. Sola docens miseris roisereri... Liu. ix, v. 5. Rubrius et proprio rubricavit...
    v. 1.' Et Pax agricola, et cum pleno... v. 15. Doclores medicae Critobolus artis,
    v. 22. Sed fortunaDeus eteaque... .... v. 5. ... regem Critobole, sive teneri.
    Lib. v. V. 1'6. Aiierias Cybeles cadil... v. 20. FluxuramedicisCritpbolusherbis.
    v. 12. Memuonides Phidias, crijus,.. v. 22. Convenere, simul .quorum Crale -
    y. 1. Impiger occurras. rus ad ipstim :
    v. 11. Occubuit Lysias... v. 22. In thealro inundi...
    v. 13. Afrum Craterus, Lysiam deje.., - Lib. x. v. 6. Has colit hypocrisis-murcenli.,.
    . v. .9. Transierat Lycum paucis... Sedes, et summus...
    v. 13. Tympana Psailerio v. 24. Fiues, et Numidiae peragralis. =
    v. 12. ... Tanto splendore Lucanum v. 22. ... pon sit.servitus, imo
    v, 24. Lingua lesum...

    APPEPIX AD 6UAL1RUM DE MSTEllMl

    LIBER DE TRINITATE

    AUCTORE GALTHERO, VETERE THEOLOGO.

    (D. Bern. PEZICS,Thesaur. Anecdol., II, n, 51"; ex cod. monast. S. Petri Salisburg;)

    MONITUM.

    Insignem liunc tractatuin Gallheri De Trinitate nobis refertissima veleribus Ubris bibliotheca Saneli Pelri
    Salisburgeiisissuggcssit in codice membraneo in4",quingenlorum circiter annorum, ex quo illuiiietiam no-
    stragfalia A. R. P. Michael Bockn, eruditus loci bibliothecarius, Placidi gerinanus frater, exscripsil. De
    auclore nihil certi slatuere nobis licet, cuni magna vis doctnrum bominum saeculo Christi duodecimo et
    decimo tertio, quo circiter- eum floruisse vix dubilari polest, exstiterit Gualtheri, Galtheri, elVVaUheri
    nomine irtsignium. Ut lamen vel co.njecluram afferamus, videluf Galtberus auctor pra3sentis traclatus De
    Trinilate iion esse distinclus a Guallero de Gaslcllione, Tomacensium Canonicorum prmposilo, cujus
    libelios tres dialogorum conlra Judmos Casimirus Oudinus ex ms. cod. abbaiise- S. Evodii de Brana. tn
    Veierum aliquol Galliw ct Belgii scriplorum opuscuiis sacrh anno 1692 Lugduni Batavorum edidil, Nihil
    575 - APPEND. AD GUALTERUM DE CASTELLIONE: 57,1
    criim in noslro tractatu occurrit quoii vel aetali, vel doelrinx, vel stylo, vel dignilati Gualtheri deCaslel-
    lione repugnet. Corijecluraiu noslramulcunque codex Petrcnsisconflrriiat, iri quo opusculum norialio quam
    lioc modo inscribilur : Traclatiis magislri Gallheri de Trinitale. Etin flne : Explicil tracialus de sancthsima
    Trinitate a maghtro Gallhero sane composilus. Eodem fere modo apud Oudinum': Incipil Traclatus sive
    dialogns maghtri Gualtheri Toriiacensh contra Judmos. El Joannes Saresberiensis in epistolis suis Gtial-
    teruin de"Castellione passim non nisi magislrum Guallherutn de Insula, et maghtrumGualtherumnocat, ut
    videre est apud cilatum Oudinum : ut adeo Guallliero de Castellione singulari quadam ratione ac praeroga-
    tiva qua ab aliis ejusdem r.ominis Gualleris distingueretur,' nomcn ilfaghtri adhaesisse videatur. Itanue si
    quid veritafis haec conjecjura habet, Galtheri nostri aetas facile post alios definiri potest, gui Gualtherum
    de Caslellione anno 1201 obiisse scribunt. Yerum quia rationum nostrarum inflrmitalem ipsi probe perspef
    clam habemus, rem banc omnem in mcdio relinquere saiius pulamus. Porro quisqnis demum noster
    Gallherus fueril, opusculum sttum adversus eos praeeipue edidisse videtur qui quasdam in Deo proprielates
    vel relationes, quae non sint idem quod Deus, sed alias res quam Dei substanlia, esse contendebant, quos
    capite iv auctorilate acralione refellit. Capite .sequenti prmterire noluitquoruindamprofanas novitales, quo-
    rum, inquit, stultitia per Dei polentidm, el sapientiam, etbonitatem exislimat dhcemendas, soli Patri om-
    ttipotentiam, soli Filio. sapienliam, soli Spirilui siinclo bonilalem assigndns ; quod homines imperitos, et fere
    totius veritalis ignaros adinvenhse manifeslum est. Tum post quaedam subdit : Tribus ergo omnipotenlia,
    iribus sapienlia, Iribus convenit benignitas. El mirum esl qualiter illi insensali homines contra lot auclori^
    tales in hac verilale concbrdanles audeanl suos errores inducere, jquibus contraveritalem fidei cathohcm
    impune menlirinonsufficit, sed apud vidgus illilleratum nomen suutn glorianlur per sua figmenta diffamare,
    insuper addentes, se ad plenum cognoscere in unilale divinm subslantim esse geniluram Filii a Palre, el
    processionem ab utroque'Spirilus sancli, elc. Ad ultimura concludit et inculcat Gallherus, quod et alias
    agit, nulli taniam inesse debere dementiam, ut lioc divinm naturm. secrelvm incomprehensibile conelur
    acumine sui ingenii compreliendere, et tanquam comprehensumprmsumqtatih jactanter explanare; et econtra
    nullum adeo esse debere obslinalum, ut ideo credere nolil, quia ad'plenum non intelligit- inscrulabilia mysteria
    sanclm Trinitalh : sed quicunque, ait, dubilare incipit, quia non intelligil recurrat ad supradiclas auclori-
    taies, qum affirmant neminem in hac vita de Deo habere perfectam notitiam, quibus instructus incipiat de Deo
    credere, quod credidit Petrus. Hujus utnbra infirmos sanavil, et alii martyres el confessores, quorum san-
    clilas nonsolum in vita, sed el posl morlem miracu.ts incomparabilibus innotuit. Quodsi conligerit argumentis
    dialecticis, qumjuxla solilum nalurm cursum el usus vocum invenia sunt, vel Judmum vel hmrelicum impu-
    gtiare veritatem catlwlicam, qttm est de nalura divinm subslaniim, omnia ineffdbiliter transcendente, quamvis
    cathotici nequeant humatia ratione refellere, tatnen nihilominus in fide, qum lanlis auclorilalibus munita
    esl, conslanier permaneat, meihoriter recoiens, iliam fidem iton habere merilum^ cui humana ralio prmbet
    experimentum. Haec Galtlierus, quibus inquaeslione difficillima nihil salubrius praecipi potuisset.Caelerum
    cruditum lectorem advertimus, non nisi jam excusa hac parte duo nos manuscripta ejusdera opusculi
    exempla etiam in bibliotbeca Mellicensi reperisse, a quorum lamen utroqUe nomen Galtheri abest. Prius
    exsfal in codiee cliarlacep 4°,'signalo lit. Q, 4, manu sacculi decimi quinti exaralo, 3n quo incipit Tractatus
    ulilis de Trinitale personarum et unitate essentim in divinilaie : Credo unum Deum esse,'elc, et, explicit
    Traclalus perutilis et calholicus. de bealhsima Trinilale. Alterurti- habetur in codice chartaceo, in 12°,
    liotalo Jit. H, 44, in quo addil scriba Joannes de Wailhaim, Mellicensis, vir accuratus et -doctus., auclo-
    rem hujus perulilh.et catlwlici traclalus ignorari, nec in exemplari ex quo.eum anno 1469 exscripsit, fuisse
    litulum prmnotalum: Quae si pfius nobis constilissenl, varianles ex utfoque codice lecliones colligere non
    praelermisissemus. Ast niiric rcnon amplius integra id unum nolamus, capite 8 post init. pro. stiiil essen-
    tialia, rccie nos lcgendum suspicalOs esse, swiit enunliabilia, quam leciionein uterque codex '
    Mellicensis
    reiinet. - -

    INCIPIT TRACTATUS

    MAGISTRl GALTHERl DE TRINITATE.

    CAP. I. Deus unus iiicprporcus, onniipolens, mler- A res, juxla Moysen : Audi, Israel, quia Dominus Deus
    nus, omnium crealor,.. immuiabilis, immcttstts , uniis est (DeutJ vi). Quem eredo
    simplex, sapiens el jusius csl,' idque non ralioiie incorporeum,
    qttadani tidveiililia , setl cssaitialiler. jfixla illud evangelicum Joaimis : Spiritus est Detts,
    cI eos, qui adorant, oporlel in spirilu et vcritate
    indubitantcr crcdo ununi Deum essc el non plu- adorarc (Joan. iv). Credo cliam omnipotfiitem,
    »,77 GALTIIERI THEOLOGl-VETERIS LIB. DE TRiNIT. . 578
    unus Deus, et idero Deus, et eadem substaniia,
    jtixla illud Psalroistae : Omnia quwcvnque voluh,' A
    fecil (Psal. cxni). Et juxta illud Aposloli: -Volun- iicet Arius conlradicat.Quod mpnslrat Dominus iif
    lati ejus quh resistit ? (Rom. IX.) Credo et aeternum , EvangeliO dicens : Ego el Pater ununisumus-,(Joan.
    et oniniuni creatorem, juxta illud : In principio- x). Et Joannes in Ejjislola : Tres sunt, qui testi-
    creavii Deus cxlum et terram (Gen.i). Et illud : nwnium dant in ccelo, Pater,.Verbum et Spiritus,
    Qui vivit ia wternum, creavit omnid simul (Ec- elhi tres unum sttnt (Joan. v). Firmissime tamen
    cli. xvin). Credo et injmutabilem , juxla illud Psal- crcdendum est, tres, esse personas, quarum una
    roisiae : ,Mutabis eos et mutabunlur; tu autem idem non est alia , quae quanivis unum et idem sint iu
    ipse es (Psal. cJ). Et illud Jaicobi. apostoli-:' Apud substantia Pater, Filius et Spiritus sanclus, lamen
    quem non est transmutatio , nec tiicissiludiriis obum- nec ille Paler, qui est -Filius, vel qui est Spiritus
    bralio (Jdc. i). Credo et ubiqtte praesentem, ubique sanctus ; nec ille Filius, qui est Spiritus sanctus,
    essentialiler totum ,:j'uxta illud : Si descendero in sed alitts est Pater, alius Filius, alius Spirilus
    infernum, ades; si ascendero in cmlum, tu illic sanctus. ^uod est conlrarium Sabellianae haercsi
    es. (Psal. cxxxviii), Et illud propbelae : Cmlum et assererili tria noinina et unam solam personam, et
    terram egoimpleo (Jer. xxm). Credo et simplicem , eamdem personaro esse Pairem et Filium et Spiri-
    et nullius rei extrinsccae capacem, nec aliquid a. B ium sanclum.
    sria substantia divisuin in se conlineritem. Quamvis GAP.III. Pater a nullo
    est; Fitius a Patre genilus
    enini sapiens et justus sit, et aliis designelttr nomi- est, ab eodemque proccdit; Spirilus sanclus pro-
    nibus, quibus, quando de iiomine loquimur, di- cedit, non gignitur, a Patre et Filio.
    vefsas enuntiamus proprietates; tamen per ea nihil Expvaedictis itaqueaucloritatibus indubitantercon-
    aliud de Deo, quam divinam enuntiamus essen- stal unam tolius deitatis esse substantiam, et unius
    tiara, quia nihil aliud est irt Deo sapienlia vel ju- substanlise tres esse personas; vel, ut Giaeci di-
    stilia,-quam divina substantia. Unde fit, ut non cunt, tres hypostases /iomoMsJoH,Etdeearuninatura
    solum Deus dicatur sapiens, sed ipsa sapientia. Et personarum scienduni est, quod Pater de riullo est,
    cum audimus : Dt-usest sapiens, Deus est sapienlia, ( sed Filius et Spiritus sanctus sttnt de Patre. Filius
    cx his verbis diversis. eumdem concipimus intelr est de Patre nascendo et procedendo. Filii genitu-
    Jeclum. Cum lainen dicilur : Deus est sapiens, Deus ram a Patre leslatur Psalmisla-dicens : Arile Luci-
    esl justus, Deus est misericors, diversos intcUectus ferum genuite (Psal. cix). Et quod a Patre proce-
    videmur concipere, non pro diversilate-proprieta- dal, oslendit ipse dicens,: Ego ex Deo prOcessiet.
    tum , quaenullae inDeosunt, sed ex diversitale effe- p veni (Joan. vin). Spiritus aulem sanctus de Patre
    ctuum, quos Deus in crealuris bperalur. Ciim enim est- non nascendo, sed procedendo , uterque enim
    audimus , Deum esse sapientem, inde conjicimus, procedit a Patre, sed ineffabili dissimilique modo.
    nunquam aliquid eum egisse, nisi cum summa ra- Quod autem Spirilus sanctus a Patre procedat, haec
    tione. Quando audiriius, Deura .esse juslum, anim- verba demonsirant Domini : Paraclelus, quemego
    advertimus eum-juste judicare, non remisse. mitlam vobh a Palre meo, Spiritum verilalh, qui
    Quando audimus Deum • misericordem, perpendi- a Patre procedit, iile teslimonium perhibebit de me
    mus eum misericorditer iiidulgpre, ' . (Joan. xv). Sed nec a Palre solo procedit Spifitus
    CiP. II. In unitale divinm substantim tres sunt sanctus, sed eliam a Filio juxta hoc Evangelium :
    personm , seu hyposlases, Paler, Filius, el Spiri- -VJrlus de illo exibat et sanabat oinnes (LJIC.~VI).
    tus sanclus. Non enim erat virtus alia-, quam Spiritus sanclus,
    Praeterea confiteor in uniiate illius diviuae sub- qui ab. ipso procedebat et sanitaiem omnibus con-
    stanliae tres esse personas, vel, ut Graepi dicunf, trrs ferebat. ltaque Spiritus sanctus de utroqne non
    hypostases subsislenles, quaruni una Paler, alia uascendo , sed procedendo, et ideo nec Palris nec
    Filius,alia Spiritus sanclus vocatui^ De existentia Filii Filius est, sed utriusque Spiritus est. Et quod
    aulem elpluralitate harum personarum.roulta inve- D Spirilus sanctus sit amborurii, his aliis teslinioiiiis
    niuntur leslimouia in Scripturis sacris tam Novi aomprobatur Dominus in Evangelio Matthaeidicit :
    quam Veteris Testamenti. De Patre et Filio legitur Non enim vos esiis, qtii loquimini, sed Spiritus
    in Psalmisla : Dominus dixit ad me : Filius tneus sanclus Palris vestri, qui ioquilur in vqbis (Mdtth,
    es tu, ego hodie gcnui le (Psal. n). De Filio, id est x)..Apostolus in Epistola ad Ronianos : Qui Spiri-
    sapientia Patris in Proverbiis Salomonis <:Ego jam tum Christi noii Itabet, hic non est ejus (Roni. vm),
    concepta eram, nec dum fontes aquarum eruperant, Et.alibi : Dominus misil Spirilum Fiiii suijn eorda
    aute colles ego parturiebqr, adhuc lerram non fecerat vestra clamantem : Abba Pater (Gal. iv).
    {Prov. vni), De Spiiitu sancto legitur in Genesi : CAP;IV-. Pater a nullo
    Domini De habet, quod habel. Filius
    Spiritiis ferebalur super aquas (Gen. i). otnnia sua. habel a Palre. Spiritus sanctus quid-
    Patre et Filio inEvangelio Joarniis : Paler eitim quid habet, habel aPatre el Filio, non per yra*
    diligil Filium, et omma monslrat ei (Joan. v), De liam, sed naluraltler : ex quo tantcnnoii sequitur,
    ullam in divinh personh minoritaiem esse.
    Spirilu sancto in.eodem : Paraclelits aW.e.n Spiri-
    lus sanclus, quem miiiet Paler in nomine meo , ille Quemadmodiwii arileiu Pater deiiullo^est, ita:
    vos docdt omnia (Joan.xiv), Et Iiaec Trinitas est a nullo habet, qn dquid habet; sed quidquid haliet"
    ' 580
    S79 . APPEND. AD GUALTERUM DE CASTELLIONE.
    Filius, a Patre habet, et Spiritus sanctus simililer. A substaiiliae, essepeiiitus'ipseparabilem, quod testatr
    A Patre eniiri, de quo suum esse habet, et rimnia, lur yerba Doinini Philippo dicentis : Nescis quia ego
    quaecunque babet. Dicit eiiim Filius in Evangelio in Palre, etPaier in me est? qui videt me, videt et
    Malthaei : Omnia mihi tradita sunt a Patre meo Palrem (Joan. xiv). Ex quibus verbis non tanlum
    {Maiih. xi). Et in Evangelio Joaniiis : Sicul habet agnoscilur Palrenjj el Filium, et Spiritum sanctum,
    Pater vitam in semetipso , sic dedil el Filio vitam nullatenus aliquo spalio a se disjungi, sed etiam
    liabere in semetipso (Joan. v). Nec solum habet a Patrem esse in Filio'et unumquemque in alio. Sic-
    Palre Spirilus sanclus, id quod habet, sed etiam ut autera lola Trinitas inseparabilis est, ila oronis
    a Filio, a quo babet esse, queniadmodum a Patre. ejus operatio est inseparabilis ;-nam quidquld ope-
    Et quod Spirilus sanclus babeat ab alio Jioc, quod ratur Pafer, id peniltis operatur Filius et Spirilus
    habcl., legitur in Evangelio Joannis hoc modo : sanctus, quod de Palre ei Filio declaralur in Evan-
    Cumveneril ille Spiritus verilalis, docebil vos omnein gelio Joanriis his verbis : Qumcur.que Paler qpera-r
    verilalem. Nqn enim loquetur a semelipso, sed quod- ttir, caiem Filius operalur el stmililer (Josn. v). Quod
    cnnque dudiel, loquetur (Joan. xvi). Et quidquid autem Filius et Spirilus sanctus cum Patre, qiii
    liabent Filius et Spiritus sanctus, naturaliter ha- creavil omnia, sint iusepaiabiliter operali in facien-
    bent",'et non per gratiara ; sj enira haberenl per ^ discresluris, testatur Psalmista dicens : Verbo Do-
    graiiam , j'am essent Patre niinores, ex cujus giaiia tnini cmli firmali sunt, el Spirilu oris omnh virtus
    et benelicio hoc haberent. Sed , quarrivis dicat Fi- eorum (Psal. xxxn). Itaque quidquid operaltir
    lius : Pater major tne est (Joan. xiV), quod ad na- unus, operalur et alius.
    turam hominis referendum est, tamen. secundum Sed islamuniiateiii aliquis infirmare volens op-
    naturam divinam sequaiis est Patri Filius, dicenle ponit: Si inseparabiliter operalur Trinitas, lunc Fi-
    Apostolo : Qui, cum in forma Dei esset, non rapi- lius se ijisum genuit, quia Pater Filium genuit, et
    nam arbilratus esl, esse se mqualem Dco (Philip. u). Pater procedit ab alio, quia Spirilus sanclus proce-
    ltaque, in quantum Deus est, Filius est aequalis dit ab alio. Sic atitein opponeiili respondelur; quia
    Patri. Tanta est enim in sancllssima Trinitate nibil Deus operari dicilur, nisi respeclu Greaturae.
    aequalitas, ut in ea nulla perspna. sit major alia, Non ergo generare Filiurii, vel ab alio procedere
    nec ctiam tres simul majore.s sint una sola. Quod alicujus divinse personae est operalio.: naro siessct
    ariimadvcrtere potest, quicunque praecedenlibus opcralio Patris gencrare Filiuin,.sequerelur ut idem
    fldem adhibens, unamquamque personam de illis esset Filius operatus,' vel essel falsum omnia Fi-
    Iribus credit esse simplicem Dei substantiam, et lium operari quoePater operatur,
    tres simul credit esse unam eamdem simplicem ^".. Sed iterum opponiiur : Si Trinitas inseparabilis
    substantiam. Est etiam Filius. Patri coaeternus, esl, el inseparabiliter operatur, lunc carnem assum-
    quamvis a Palre sit, velut (licet) splendor ab igne pseriint Paier et Spirilus sanclus, et sunt iucarnaii,
    sjt, igni lamen. cOaequaevus. Est eliam Deus et quia Filius carnem assumpsit, el esl incariiatus.
    Crealor, queraadmodum etTater, juxta illud Joan- Ad qtiod resporidendum esl : Quanquam insepaia-
    nis Evangelistae : In prir.cipio eydl Verbum, ct Ver- bilis sit Triiiitas, et inseparabiliter operatur, lamen
    bum eral' apud Deum, et Dcus erai Verbum aliquid couvenit uni dcpersonis, quod minime con-
    (Joan. i). Et paulo post : Omnia per ipsmn facla venil aliis.Uocaufem ex ipsafum creaturarum simi-
    sv.nl, el sine ipso faclutn est nHi.l (ibid.). Et in Pro- liludine jiotest agnosci. In railio naraque solis sunt
    verbiis Salomonis legitur de Sapientia Patris, id inseparabiliier, aiSjungunltir splendor et calor, ct
    est de Filio : Quando prceparabat cmlos, aderam; calpr explicat, et splendor iiluminat, SimiJiler ad
    quando appendebal fundamenla lerrm , ciim eb erain faciendum sonum in citbara inseparabililer operatur
    cuncla componens (Prov.' vin). Similiter Spirilus manus, dum tangit, etchprda, dum tangitur, et la-
    sanetus, aequaliter et coaeterinis "est Patri ei Filio, mcri aliud convenil manui, aliu.d chordae; riam sola
    et Deus est, et Creator, de quo legilur in libro Job : Q manus pulsal, et sola chorda resonat. Ita in sancla
    Spirilus Dotnini fecit me (Job xxx.iii). Et alibi: Trinitate. quaeque persona operata est incaTnaiio-
    Spiritus ejus omavit emlos (Job xxvi). Palam est nem Filii,- et tanien soli Filio convenil illa operatio
    ergo, Filium, quamvis de Pal^e sit., verum esse et carnis assuroptio. Polest autem aliquera movere,
    et perfeclum Deriro , de Deo Patre, lumen de Ju- qUod Scriptura quoque dixit, Christum conceptum
    mine, principium de principio, sapieniiam de sa- esse el nalum de Spirilu sanclo, tanquam soli Spi-
    nieritia.El haec omnia vere possunt dici de Spiritu ritui sancto opus incarnationis ascribendo, quam
    sancto. tola Trinilas est operata. Sed «ciendum cst qjiod
    CAP.Y. Tola Trinilas, cjusdemque ad extra operalio Spiritus sanctus cum sit Deus, et Palri et Filio con-
    prorsus inseparabilh esl, el quidquid operalur und subslantialis, lamen amhorum est donum. Ut ergo
    persoiia, id operantur el reliqum. Solvuntur obje- ex gralia et dono Dei, non propter hominum merita,
    cliones coiilrahanc doclrinam. : Dei Filium carnem assumpsisse appareret, ad nos
    Praeterea illa supeiiora, quxde sanctissima Tri- inslrueiidos providit Scriplura divina, Chrislum esse
    nilale commemorata sunt, a quolibet fideli firmiter nalum cx Spiritu sanclo, lanquam incaruatum Dei
    credenda sunl, totam Trin'talem, cum sit cjusdem donum. Salis. apparet ex snperiori similitudine
    £31 GALTIIERI THEOLOGI YETERIS LJB. DE TRINIT.
    quod, Jicet Triuitas inseparabiliier operetur, lameni A_quod i ipsae coaefemae, sicut sunt et coceqoales.' Ex
    solus Filius carnero assumpsit, sicul solus Spirilus cujus locutioiiis siinililudine videtur appellatfi eas
    sanclus in eolumbae specie apparuit, et solius Patris , consubslantiales cl coomnipolentes'; sed,
    quia non
    vox audila est, diceritis ad Fiiium : Hic estFilius inVeiiilur his verbis usa aucloritas, iion est de illis
    meus dileclus, in quo milii bene complacui (Meillh. temcre praesumendum.Nam cum
    ApOstoIus profa-
    XVll). ;-•' • ' nas verborum novilales evitari jubeat," id maxime
    CAP. YL Quidquid de Deo dicittir- subsianlialiler, est observandum , euni de divinitatis essenlia cl
    omne illud de Patreet Filio,et Spirilu sancto pari- ' dislinclione
    ler enunlialur. An dicere liceal in Triniiate esse persoriarum loquimur, in qua re sinc
    Ires naiurm ralionalis subslanlias individuas? periCulo non erratur. Profanas autem novilales ap-
    Superioribus est adj'ungendum quod, quidquid de; pellamus noii solura eas quae haeresim piofitentur,
    Deo dicitur substantialiler, id est quidquid ab, sed etiara eas quae, quamvis sana fide exponiva-,,
    selerno sine respectu convenit divinse substantiae, . Icant, tamen, quia iniisitatse su.nl, conlra fi:!em ali-
    omne illud de Pali'e et Filio et Spiritu sancto pariter quid novi videritur asserere. Si quando ergo vocuiii
    enuiiiiatnr. Sicul enim Pater est omnipolens, sa- pronunliationes propoiiantur incogiiitie, et causa
    piens, aelernus, justus el misericprs, ila Filius est r" novitatis sive ostentalionis excogitalae, mclius esse
    omnipotens, sapiens, aelernus,j'ustus et misericors, arbitror sensum earurri pie ignorare, quarii de illis
    et Spitiius sanCtus siniiliter. Nec tamen aliquatenus aliquid temere diffinire. Jam satis apparel ex praedi-
    . dicendum est, Patrem, et Filium, et Spirilum san- ctis, qualiter Dei substantialia riomina dc singulis
    clum tres deos esse, tres" omnipotentes. Quia ne sint enuntianda personis.
    Pater, et Filius et Spirilus sanclus tres esse divinae CAP.YII. De singulis pcrsonis etiam prcedicanliir,
    putarenlur substantiae, quodesset sanae lidei coutra- qum Deo conveniuilt ab mterno respectii lialurai,
    uli et ea, qttm respeclu creaturm Deo teinporaliler
    rium, et Deitali dicenti : Ego et Pater unum sttmus
    competunl. Solus Filius carnem assumpsil iniem-
    (Joan. x), fere nullum nonieri de illis essentiari per- pore. Deus nulto afjicitur accidente, sed invdriabi-
    niissum est. Nam quod Latini Patrem et Filium et liler pertnanens diveisa sorlitus est nomiiia ex
    Spiritum sajictum tres dicuut esse personas, Graeci rerum varietate, quam fecit.
    vero tres hypostases, ad pluralitatem persdnarum Sicut autem nomina substantialia de. unaquaque
    insinuandam, seu ad hoc demonstrandum (lit), quod persona enuntianlur singulariter, ita cnuntiaiitup
    Pater non est Filius, vel Spirilus sanctus, nec Fi- etiam illa, quae Deo conveniunt ab acterno respeciu
    Jius esl Paler,- vel Spirilus sanclus, nec Spirittis naturae, veluli hsec nomina, prmscius', providiis, ct
    sanctus Pater "est vel Filitts, sed alius est Paler, Q c similia, quae ideo conveniunt Deo ab actenio, quia
    alius Filius, alius SpirilUs sanctus. llaque tres per- pfaescivit et providit omnia ab aeterno, autcquani
    sonas, non tres deos dicimus, non tres omnipoten- fiercnl. Similiter de unaquaque persona singulariter
    ies; quamvis, tesle Augustino in libro De Trinilatc, enunlianlur iila nomina, quae respectti creattuae ';
    persona nomen subslantiale est, ac sine respectu conipetunt Deo temporaliler, velut baec riomina :
    ti.ieitur ; el cum personam dicinius,' niliil aliud qtiaiu Dominus, creator, miserator; non enim Deus tcste
    essenliam rationalem iiominamus. Quod cum sit, Auguslino De Trinitate, ante fuit Dominus, quam
    tamen ad pluialitatem praedictam designaudain con- esset ejus servus; itaque temporaliter coepit esse
    .sueludo LailinaeEeclesiae conlitetur, esse aliam per- Dominus, quando creatura in "tempore facta ccepit
    sonarii Patris, aliam Filii, aliam Spirilus sancti; ei servire. Similitef Deus ccepit csse Creatof iii
    jiec tamen audet quis confiteri aliam esse essen- tempore, qtiando fecircreaturas, iion enira creavit
    liam Palris, aliam Filii, aliam Spirilus sancti, ne eas ab aeierno, nec Creatori sunt coaeleniae, sicut
    piures dii et essenliae' audiantur. Uiide maiiifestum quidam aestiinant occasione horum verborum :
    est quod, sicut non dantur tres dii, ila nec tres Omnia in ipso vila erant, quae sic sunt expoiienda .-
    personse dicerentur, si competentioia liabeiienlur-- in ipsius praescientia, quaeest vita ex se vivens, et
    verba, quibus pluraUlas Patris et Filii et Spiriius D alia vivificans, erani omnia ordiriala el cognita,
    sancti convenienlius inonslrareluf. Non eriim hoc lanquam persoiialiter existentia. Yerum est ergo cx
    dicilur, ut personae.diciumintelligalur, el ut essen- teropore Deum esseDominum et Creatorem, ef cum
    tialiter diversitas aslruatur, sed ne Palris et Filii et Pater sit Dominus et Creator, et Filius/similitor
    Spiritus sancli pluralitas taceatur. Etquamvis tres et Spiritus sanctus, non tainen tres sunt dominl,
    pefsonas dicimus, et distinclio personae sil naturae vel tres crcalores, sed sunt unus et iderti Dorointis
    ralionalis substantia individua, non tamen audcmus et Creator, et tamen de illis pluraliter dicitur : Ipsi
    dicere, Patrem et FiUum et Spiritum sanclum esse tres mundum creaverunl. Quod autem pro noroinaJi
    tres naturae rationalis substanlias individuas. Sic voce et verbali possint pluraliler designnri, mani-
    cnim tres divinas substanlias et tres deos videre-' feste apparet ex supra posilis verbis Joanriis apo-
    mur asserere. Sicut autcm ad unilatero essentiae sloli dicentis : Tressunt, qui teslitnonium dant in
    conlirmandam unum et non tres deos dicimus 7 cmlo, Pater, Verbum ei Spiritus (IJoan. v).
    ne personarum pluraBlas negari videalur. Hic animadvertendum est, quod solus Filius ear-
    . Legilur etiam quodam lOco, ad earumdeirt perso- nem assumpsit in tempore; unde illi soli competit
    nanimp'u alitalem et sequalilatem assereridam^ iacarniitum essc in lcmpore, quia incarnalus homo
    "
    585 . APPEND. AD GUALTERUM DE CASTELLIONE. 681
    Christus appellalur. Nam, quamvis verum sil, quod A est sapientia. Hacc autem videntur.-Spirilus sancti
    fuit scmper, si.cut ipse nobis insinuat, dicens : persona esse, id esl Spiritus sanctus, donum, procc-
    Anteqtiam Abrahain fierel, ego sum (Joan. vm), ta- dcnsj quando nolat grocessionem Spiritui sancto
    men hoe nomenei ex" carnis assuiuptione tempo- cpnvenientcm. Etenim Filio convenit quodam di-
    raliter et non ab aelern.o coii.Venil, quod tali simili- yersp modo procedere a Palrc, et tamen videtur
    tutline innoiescere potest. D'eAbraham in extremo p.osse procedens appellari : propterea Spiritus,
    <lic vilae suae veriim fuit dicere : Iste senex Abra- atnor, charilas, dilectio, et similia de Spiritu sanclo
    liam habitavit in Ur ChaldaeoruiYi;nee tamen con- dislincte et relative solenl dici, ct maxime deler-
    vcniebant ipsi illa duo iioiiiina, id est senexet niiiialionibiis appositis, velutl, dum dicitur cliariias
    Abraham : quando in Ur habitavit. Itaque illa prac- Patris, aut Filii, Cum enim sine determinalionihus.
    dicta nomina; de solo FiliO;enunliaiitur, nec vidcn- profcrlur, non solum de Spirilu sancto rclativc,
    .luresse relaliva, cum superiora respeetu crcaturae scd eliam de aliis personis subslanlialitcr possur.t
    - Deo convenienlia de singulis dicantur personis, et enuntiari. Esl enim Pater chaiitas, el Filius chari-
    sint relativa. Potest aulem cx supra dielis conjici, las et Spiritus sanclus charilas. Conjicilur cx ver-
    Deo aliquid accedere, el Deum esse mutaljilem bis Auguslini, quod haec appcllatio, id est Spirilus
    i-Jeo, quod qttaedaiii nomina liabet ex lenipore. Sed jj sanclus in commuiii signilieatione de singulis di-
    sciendum est, quod orania, quae Deus fecit, sine catur pcrsonis. Dixit enim, Spirilum sanclum,
    Jabore et raotu sno regit, et pro nutu suo variat, quia utiiiisque Spiiilus est, communi ulriusquo
    purae et perfeclae simplicitatis et inimutabilitatis nominaiione appcllari; ulerque enim.idest Paler
    slatum non cxcedens. Non enim ideo de malis el Filius, et Spiritus, et sanctus est, et illis superio-
    irasci, vcl de bonis gaudere dicitur, qupd aliqua- ribus nominibus Spirilus sanclus ad Palrem et Fi-
    lcnus moliim irae, vel gaudii more animi Iiuiuani lium relalive dicilur. Procedens euini a Palre ct
    paliatur; scd quia lanquam iratus peccaloiibus ap- Filio dicitur; ef quamvis nullum nomen Palris et
    paret eos puniendo, justus velut gaudens praemia Filii personae vidcalur coiistrui relative cum illo
    conferendo. Ilaque nullo penilus aflicitur accidenle, nomine Spiritus 'sarictus, qui est procedens; sive
    sed iiivaiiahilitcr, permanens diversa soiiitus est SpiriluSjiion minus tamen Spiritui sanclo coiivenit
    noinina" ex reriim varietate, quam fecit. relaliye dici procedenlem ,sive Spiritum sanclum ;
    CAP. YIII. Quid de singulh in TrinUale personh quod exemplo lali clarius esse polesl; si nullo no-
    prmdicandum sit quoad prmdicata relaliva? Licet • mine dorainus ad servum dieeretur, non minus
    omnes tres personm sint untis Detts,etunus Deus
    sit Trinitas, non lamen ideo iriplex appellandus est lamen relative competeret esse servum. Praeterea
    Deus. - est unum nomcn, id esl Trimfas,quod de milla
    His praedielis ergo adjungendum videlur esse, personarum singulatim dicilur. Non enim Paler
    quaedam alia esse nomina, quae non rte omnibus est Trinilas, vel Filius, vel Spiritus sanclus, sed
    comiriuiiiter, sed quaedani dislincte ct relalive de tres personoe siinul, id esl Paler, et Filius et Spiri-
    quibusdam i>ersonis ab aetefno sunt enunliabilia. lus sanclus sunl Trinitas, et Trinitas est Pater, et
    Na'm solus Palcr ad Filium relative dicitur Pater Filius, et Spiriliis sanclus. Yerum esl eliam, quod
    gignens, generans, et si quid his simile invenilur. Trinilas, id cst tres personae omries sunl unus Deus,
    Et hoec noinina de aliis non enunliantur personis. et unus Deus cst Tiinitas, id esl tres personae, non
    Nara quod lota Trinilas ef unaquaeque persona laroen ideo trijdex appellandus est D^us. Polest
    Jrarislalive Pa".er quasi Creator et rector universae aulemlioc nomen Trinilas collectiin appellari, cum
    crealurae dicitur, similiter solus Pater -ingenitus, de nulla personariim per se dicatur, sed simul de
    fjui, quantum ad vocem , nihil aliud esse videtur, omnibus, nec est substantialeuomen , sed plurali-
    fliiam non gcuitus. Sed, cum Spirilus sanclus, qui latem designal personarum.
    jjon genitus, lameri non dica.tur ingeriitus; appa- CAP.IX. Mysterium Trinitath htimanm unimm simi-
    '
    j'ct, quod Paler ingenitus dicilur, ideo, quia nec r\ litudine declaratur.
    «st genitus, nec est de alio. Non autem subslan- Superius mul.tis auctorilalihus probatum est,
    tiale ncmen est ingenitus; sed dePatre diciturper unam totius Deilalis esse siibslantiaiii, et esse tres
    abnegalioneni relalivi,id.est geniii, quoJ Patri 11011 personas uiiius substanlise. Cujus rei prpfundita-
    convenif, Filio autem conveniunt haec nomina aiia, tcm, quanivis impossibile bumano ingeni.o ad ple-
    Verbuth, Filius, nalus, genitus, generalus, et alia num eomprehendere, tamen ipsius divinaeTriiiiiatis
    liaiivilatem significantia. Substanlialia quoque ge- aliquam simililudincm in natura creaturarum,
    jiiturae determinalioue apposita efliciunlur Tfilii quanivis mullum dissimilium, licct qualitercunque
    persona, velut genitus Deus,:sapienlia nata; ct his invesligare, dicente Apostolo : Invhibilia ejus q
    omiiibUs ripniiiiibus Filius ad Patrem relative dici- crealura tnundi per ea, qum facta sunt, intellecia
    lur. Solelet hcc nomine quandoque Filius sapienlia consviciunlur (Rom. 1). Reliclis aulcm ad praesens
    sine determinalion.eposita designari, sicut plerura- aliis, inspiciamus naturaro aniraae ralionalis, quani
    que fit in Proyefbiis Saloropnis, et tamen est sub- imaginem Dei factara esse Scriplura testatur,
    stanlipnale triura personarum; uam Pater est sa- Auima igitur substantia est corporea [leg. incor»
    pienlia, et Filius est sapienlia, et Spirilus sanclus porea], el coiuparatiaiie corporum siroplex, nec .
    Sio ';.. GALTHERITHEOLOGI YETERIS LIB. DE TRINlT. 580
    parfibus suis iliversa Ipcofuiri Pcciiparis spalia :' A qrii neqrie genuit, iieque genitus esl, iiec-Pater*cst
    Quae, crifti sil snt riieriiof, se quaridoque conside- nec Filius esl, sed tariltimmodo Spiritiis sancliis
    '
    "rai7et cognosclt, et\cpgriilaro k- diiigU. Suiil itaque est, et ulfiusque Spiritus est. Est eniiri ailenden-
    in eaderii _simplici"subsianlia aniraae tria,.sciIiCef dum quod, quainvis verum sit, Patrem ge.nu'sse
    meiiioria, noiiiiq, dnior,• et cufn vefissiirie tliti poV Filium, cl Patreni el Filiura csse ununi Deiim, non
    lesfv merooriam hon esse notitiairi vel aniprcm, lamen Deus genuit se ipsum. Non cnim divina sub-
    sed iila fria -a se irivicem disliiicta suril, lamen nori slanlia se ipsara geriuil, iiec etiam aliam diviriam
    sunt illa ires subslantiae, nec suril aliud, quani subslaiitiam ; sed persona Palris gentiit pcrsonam
    aiiifha et ejus substaiitia. Et in illis liibus atlen- Filii : similiter, cum Spiritus sanCtus procedat ai
    deridum esl, qiiod -ex meraoria pfocedat notitia, et Patre et Filio, non tamen Deus procedit-a se ipso.
    ariipr sive voiurifas iex ulraque parte. Nec aliquem CAP. X. Perfectam summm Trinitalis cognilionem. -
    moveat, qiiod ex lrieriioria procedere dicatur, cUm soli in cmlis beati habebunl.
    prius ex notitia mernoria pfocedere videatur; non Salis de saucla Trinilate, quae esl iricoriijirehen-
    sictif a nbtitia proveriit membiia, ita secundo pcr sibilis , disseriiimtis , quanlum parvilali riOsfraea
    meiiiorlaih de scientia iri ariima pf ocedente exci- . •Deo permissum est cam intueri per spcculum in
    laluf cogilalio, quae foriiiala, el rei cogilai<e adhae- KMiigmatc, id est per similitudinem ralionalis crea-
    reiis, notitia, sive meniis verbum appellatur. Ipsa lurae, et multum lib ea dissimilem. SiVjuis aiiteni
    eritm .'nientis coriceplio personae verbum iiuiicupa- desiderat, ut sibi demonslretur evidentiori ratione,
    tuf,"efde ipsa ad vocem exterius soiiantem trans- qualiler in una Dei subslanlia sine diversitate for-
    laiflniest verbi vocabulurii. liaqtie per niembiiarii marum et snbslantiarum possit esse pcrsonarum
    cxcitattrr nolilia sive verbuni, expiessam habcns pluralitas, hic allcndat 'memoriter, quod ad iiujus
    siriiiliiudiriein sciehliae •inenioriter procedentis, de rei perfCclam notiliam ncmo, quantumcunquc siib-
    qua prOvenit ipsura verbura, ct quasi gignitur. liiis el excrcilatus poterit pervcnire, quandiu iri liae
    Coritiriefenim in se verbuni prorsus idem, quod vila cafo inquielabif animain. Nairi illa notilia no«
    per scientiam memoria sciebatur; unde iniago nisi beatis et jam vila aelerna ffueiitibus convenit,
    sc-ienliaepolesl appellari. Jam vero pef mcraoriain Domjno atteslante, qui dicit: Vitdasterna cognoscere
    exeltata iiolitia, id Csl vcrbo, subjungiluf amor, te Deumunum, cl quem mhisti Jesutn Christwm(Joan.
    siv^-volurilas; cum enim ad rem, quam nicmoriter xvn).De hac eadcm notitia dicit Dorainusad Moyscn:
    scieliat aniraa, cotfilaiiddpeiveriit, vuli et amat co- Non videbit me Iwmo, el vivet (Exod. xxxin).
    gfioscere id, quod cogilando rCperit. Atl hiijusmodi "| CAP.XL Auclorilale et ratione ostenditut; in Di*
    siniililudinem afiimae, licet a divina nalura inullum nullas esse proprietates vel reldliones, qum no,t
    dissimilem pr.Oposse noslro conemuf assigriare di-' sint idem cum Deo , sed alim res , quam Dei sub-
    vinaim et inelfabilem Trinilateni. slanlia.
    "Una cst Dei substantia, simplex et incorpofea, et PoSt alia videtur inquirenduiri , utrum in Deo
    unius substantiae tres subsistenfise, tres personae , siiit aliquae proprietalcs, quae non sint jdcm cum
    una rion est alia " Deo sed aliae res
    quarunf , id esl Pater, Filius et , , quani Dei stibslanlia ? In quo
    Spiiitus saiicius,ct hi'tres riiliil aliud sunl qtiani censcmus usum coiiimunem Ecclesiae csse imitan-
    ipse Deus , et una Dei substanlia , velut in eadcm duiii, et sine hatsilatiouc onmi pronunliandum, nc-
    siibstantia animae tria suiit, id Cst tiieinbria, iiotitia, qiic quanlilalem , nec qualilalem , nec relationem,
    amor, qriae liia nihil aliud sunt, quam anima. Sic- iicc aliquam rem profsus in Deo Csse, quae ab ejus
    utiaulem in .subslaiitia animae procedit a memoria substanlia sit diversa. Non eniiri Dominus magnus
    iiotiiia siveverbura, ila a Deo Patre, qui de riullo dicitur idcirco, quod in eo silqiiafititas, nec justus
    esi, qui est summa sapienlia, genitus est ab aelcrno vcl .bonus ideirco , quod in eo sit qualitas ab co
    Filius, id est Ycrburii certissima cbgriilione-conli-" divarsa; sed, lesteAuguslino, sinequarititatemagiius, '
    nens qiiaeCuriquenoscit Paler , et Palris sapicntia , D sine qualitate bonus inlelligitur : et, quamvis in
    et Palris imago non incongrue appellatur, cum Pa-. dvvina subslantia tres, personae sinf, quarum lina
    tii sit expressc sirailis.per omnia. Quia verb Pater noii est- alia , lamen r.ullis relationibus sive aliis
    F-iliumsibi consubstantialem, el per omnia similem formis inter se^ differunl; sed quia Deiis Filium
    diligll.et Filius ariiat Patfeni, fliii euni perfeclum sibi consubstantialem geiiuit, et quia Patre Filium
    el siinime bealum de sua substaritia genuit, prO- diligenle, ei Filio Palrem, ab utroquc procedit amor
    cediiab ulroque amor ct.benignitas, id est Spifi- sive benigiiilas , id est Spirilus sarictus, idcirco
    fjs saricfus, qiiemadinoduin a raemoria ct 110- pluralitas personarum in Deo csl; nori qriia rela-
    litia prpcedit amor sive volunlas. Et curii istae tionibus vel aliquibus rebus a'Dep diversis personae
    Ires personae «rit ejusdem subslantiae, tamen" in a sedislinguantur ; et quia nuilius fel diversae ad-
    tanium dislinctae siint quod, sicut sola memoria . .niislio in Deo sit, non soluiri jatlpifibus,. sed cliam
    est rii.emofia, el sofa notilia est nolitia , et" sclus auctoritatibus coniprobaiur. lsidorus dicit: i Jdoo
    amor est amor, ila solus Paler Pater pst, quia so- Deus diciuir simplex, sive non .amiltendo qnod lia-
    Jus Palef geriuil Filium'; qui solus Filius Filiris est, bet, seuquia ailiud non est ipse, el aliud, quod in
    quia solus Filius genilus est; sed Spiiitus sahctus, ipso cst. » Boclius vero in libro De Triniiaie eanj-:
    PATHOL. CCIX. . i9
    '
    587:. APPEND. AD GUALTEUUM DE CASTELLI0NE7 SS8,
    dem simplicitalem Dei aflirroans sic dicit : «.Quo- A Deilas sui perfectione.est aeqijalis, ut, exceplis vo-
    circa haec yere : unusest, imquo niillus est nume- cabulis quae proprietatem personarum^ indicant,
    rus, iiullum in eo aliud , praelerid qtiod est'. i-Et quidquid de una.persona dicilur, de tfibus dignis-
    patilo posl:.t Ergo nullain eo diversitas, nulla ex sime posset intelligi, atque ( ut) coufiindenles
    diyersitale pluralitas, nulla Cx accidenlibus niulti- Arium ,,una:ii: earodemque dicimus esse Trinitaiis
    liido. » AuguslintiS: in septimo libro...De Trinilale substantiani, el unum in tfihus personis falemBr
    miillis praemissis subjtfngit haec verba.ri Et non^ Deum; ita impiclatera Sabellii declinanles , trcs
    erit, ibi summa jani simplicilas. Sed absit!; ul ita: jiersonas Cxpressas sub rjroprictate. distinguimus,
    sit; quia vere ibi est summe simplex essentia. llpc non ipsum sibi Palrerii r«}psum silri Filiuro , ipsura.
    ergo est ibi esse , quod sapere. >El in eodem libro sibi Spirilum sancium esse dicentes; sed aliain Pa-
    ilicit ': j.Cum conarClur humana inopia loquendo lris,.aliain Filii, aliam Spirilussaucti esse persp-.
    pioforre ad hominum. sensus, quod iii: secrelario nam ; non enim noniina tantunjmodo, sed etiara.no-
    mcnlis pro captu terieret de Domino Ci'eatore suo, minum proprielates, id est personas , >el ut Graeci
    srve pef piani fideni, siveper iiilelligenliam; timuit • cxpiiriiunt, tres' hypostasis, hoc est, subsislenlias.
    dicerfe tres essenlias, ne intelligeretur in illa suniina confilemur. ».Haecsunt verba Hieronymi, quae quiT
    ae.qualilale ulla diversilas. »:Et paulo post :i Qui- dani malee.xponenles relationiim existentiam co-
    -btis omnibus non diversitatem intelligi voluit.sed nanluf asserere, maxime insistentes.his verbis prio—
    singularilaleni noluit. » His auCtorilalibus moh- ribus :•« Ut, cxceplis vocabulis, quae proprieiatem:
    stralum est, jiihil esse jn.Deo , quod aliud sit ab personarum indi'cant, quidquid de una personaruu»
    ipso. Sed idem potest ralionibus probari; si.enim ,, • dicitur, de tribus dignissime possit accipi.-» Dicimt
    siciit quidam asscruut-,. in.illa, summa Triniiate, aulem,.nuHarii aliam prpprielalem personartim his
    quae Deus est, non possit alius esse Pater a Filio et yefbis signilicasse Hieronynium, quani earum rela-
    Spirilu sarielo , nisi in eis sint relationes.quaedani,, tiones ab,ipsarum personaruin diyersas csserilia.
    quibus a se.differant Paler. et Eilius , et: Spirilus Quem cri'orem ipse Hieronymiis excludere volens ,
    saucluSj.liquido apparet, qupd nullatenus existere quid in priori parte senserit, iii sequciiti declara-
    possit illa summa Trinitas; quae creavit omnia sine vil,. ubi ait :"•«Non. autem nomina tantummodo ,
    admistione et adjutorio ferum a se diversaruhi.. sed etiam nominum, proprielales ,.id est personas ,,
    Mariifeslum est etiam, qudd in essenlia Dei absque vel ut Graeei e.xprimunt, Jiypostases.hocesl-subsi-
    illarum interventu.et auxijio non esset stimma suf- slentias confllemur. » Iloc autem dicendo raanifesle
    flcientia et summa beatitudo, si, lanquani illi asse- fj insinuat. nihil aliud. ( sc) appellare proprietatem.
    rinl,-absque illis relationibus non possetPater ge- personarum, quaniipsas persomis plures, a se di-
    nerare Filiuni summe bonum, vel Spiritus sanctus stiiictas , necintelligere aliud esse proprieiales no-
    summe boniis posset ab "utroque procedere; jam minum, quam ipsas personas a nominibus designa-
    enim absque illis nonpossel llla incorporalis pul- tas, cum ipse serisum suum evidenter volens expri-
    cbritudo Tiinitatis existere , sirie qua Deus nullo mere, ita dicat: « Sed etiarii jiominum proprieiates,.
    modo essC summe bonus posset.. Item si tres.rela- id. est personas: » Simili modo determinata- sunt.
    tioncs iii Deo sunt, jam praeter'Deum sunt tria sine ' cujusdain praefationis verba in btinc modum pro-
    priricipio , et Deo coaelerna , quaenec Crealor, nec lala : « U.t'.Ju-.«oiifessione.'ver!B,;.sempi'lernaBque-
    crealur.Vsu.nt, nec substantiie nec accidentia; in Dcilatis , el iii personis proprielas ,\ eiiii essenlia
    Deo eriini nullum accidens esse potest. Item.si tres tinitas, cl in majeslate adorelur aequalilas.. > Nihil
    , r.elalioiies in Deo sunt; el sunt aliae res ,. qu.am ds- eniiri aliud in personis proprietas iiiteUIgitur, quam
    vina substanlia, apparet ab aeterno non fuisse san- earuin dislinctio , nec aliud est earum distinclio,.
    olamTiinilatem, quae Deus est, sed cum ea quam- ^ quam ipsae*personae,quae a se distirictae..Sufficien-
    dam aliam relatipnum Tiinilalero , et ita manife- tcr. dictum esse arbitror contra eos, qui poiuunt. iu
    stum est duas esse trinitates in Deo sibi cpaelernas, D Deo.relatiOnes,;sive alias a Deo propriclates..
    5.cilicetunam, quae Deus.est, etaliam ab ipsp di-
    versam, Sed de illa trinitate ^lia in iiullo symbolo, CAP.XIII. Confulalur eorum error, qui soli- Palri
    soli Filio sapientiam, soli Spirilui
    riulla omnipbtentiatn,
    iji ntilla synodo, in scriplura carionica aliquid sancto bonitatem tribuendam esse deliranl, pnlahi-.
    -
    propalatum, vel dictum invcnitur. que acjactant se musterium sacratissimm Tritti-^
    tatis comprehendisse. .
    CAP.XII. Osiendilut; sancli Hieronymi senlentidm ,
    «dversw opinioni ituUa ratiqne.suffragari, uti nec Hoc- lpco praelcrire nolui. quorumdam profanas
    verbaprwfationh.in mhsadeSS. Trinilate. -- novitales ,. quorum stultitia per Dei potenliarii , et
    ,. NecnPs latet;, quosdamvelle exislentiam praedi- sapienliara et. bpnitatem cxistimat discernendas,
    clarum relaliorium aflinnare ex^quibusdam verbis , soli Patri omnipoteniiaro, soli Filio sapientiam, soli
    quibusinexposilione suaeTideidsiis estbeatus Hje- Spiritiii sancto bonitatem assignans ; quod horoi-
    i'onymus.: Ut autem ex ipsis verbis Hieronymi evi-. nes imperiios; ei fere tntiiis veritatis ignarbs adin-
    denter appaieat, eum aliter sentire , et eos aliter, veriisse manifeslum csl.Quis enim iion penitus lo-
    •qui relalioncs asseruiit, ipsaHieronymi verba ap- - tius expers veritalis ignorat, Deum Patrem esse
    ponere "curavimus , quae sunt htijtismodi : t Tota sapicinetii, qui omnia , antequam esserit, congruo
    S&). - S. WILIIELMUS ABB. S; THOM/EDE PARACL. — OBSERV. PRyEVI^E. S90.
    ordine disposuil ? Aut quis negat ipsinn csse bo- jAturistorum slultilia, qni se jactaniprofundiim seien-.
    mim, qui spla bonilale sua naluras rationales crea- tiac.Trinitalismyslcriumad plenurn cognoscere. Ei-
    tas .creavit de nihilo, ul suae benedjctionis partici- go nrilli lanla inesse debet demenlia, ut hoc divinac
    pes efflceret? Similiter dc Fiiio nrillus dubilare: naturae secretum 'incomprcbensibile conetur aca-
    dcbet,'quod non sit oninipotens,, et bonus , pcr mine-sui ingenii comprcheriderc, ef tanquam com-
    qiicm omnia factasuntiel qui bono Patri consub- prehensuni-praesumat aliis jaelanter explanarc , et
    stantialis est. DeSpiritu.sanct-o similiter nemo du- ccontra nullus "adeosit obstinalus, ut ideo credere.
    Jritet, quod non sit oriinipolens et sapicns , Tjuia noiit, quia ad plenurii non iiiteliigit inserutabili»
    ipsc vrnavit cmlos (Job xxvi). mysteria sanctae Trinilalis; sed quicuiiqueuubitare
    Tribus ergo omnipotenlia, tribus sapieiilia, tri-. ijicipit, quia non intclligit, necurrat ad supradiclas
    buscoiivenitJienignjlas. Et mirum est, qualiter illi auctorilales , quae aflirmant', iiemincm in liac vila
    insensati homines contra lot auctoritales in hac de Dco habere perfectam noliliam. Qiiibus instru-
    verilate eoncordanles audeant snos errores indu- ctus incipiat de Deo credere, quod credidit Petrus.,
    cere , quibus contra veritatem fidei calholicae im- llujus umbra infirmos sanavit, et alii mariyres^et
    pune mcntiri rion suflicit, sed apud vulgus jllilcfa- confessores , quorum sanctitas non solum in vita ,
    tu«k nomen srium gloriantur per su.a figmenfa dif- " sed et post mortem miraculis iiicomparabilibus in-
    famarc ; insupef addentes se ad plenum cognoscere noiuit. Quod si conligerit argumenlis jjialectrijis,
    in unitate divinae substanliae esse geniltiram Filii a quae joxta solilum nalurac cursum, et nsus vocunt
    Palre, et processionem ab utroqrie Spiritus sancti. inventa sunt, vei Judaeum vel liaereticum impugnare
    S'ed eorum coniumax praesumplio cvincilur a bealo. veritatem catholicam , qiiae est de natura divin».
    Ctemente, qui dicit: « Nec quaeralur, quomodo.ge-. subsianli.ac, omnia ineffabiliter transcendente, quanv-
    riuit Filium, quod angcli riesciunt, et prpphetis est vis Catholiei nequeant bumana raiione refellere,
    incognilum. Unde illiiii dictum esl:. Generalioiiem taraen nihilominus in fide, quae lanlis auctoritalibus
    ejusquhenarrabit (Isai. LII)? quando secrelara origi-. munita est, conslanter.permaneal, memoriler reco-
    nero cum projnio Filio novit ipse solus, qui genuit, lens, illam lidem non haber.e mcritum, cui humana
    nec a nobis Dcus disculiejidus esl, sed credendus.» . riitio praebel experimeutuni, .
    Hoc leslimonio sanctiClemeulisapertissiraeeonfula-

    -- - - ASSOIiOMINIMCCIIl " "

    SANCTUS WILHELMUS

    ABBAS S. THOM^l DE PAIUCLITO

    INDANIA

    -'' SANCTI WILHELMI ABBATIS VITA


    -"-:' AUCTORE ANONYMO,EJUS DISClPULO

    (Scriplores rerum Danicariim medii mvi, parlim liacteiius inedili, parlim emendatius editi,quos collegit et
    adornavit Jacobus LANGEBEK, sacr. Beg. Maj. a consilih stalus et tabularii sanctiorh prwfeclus; poti
    mortem auiein viri beati recognovil, illustravit publiciquejtirh fecit Pe.lrus Fridericus SUHM.Vol.' 1-VHI,
    in-fol. — Tom. Y (Haunim 1786), pagT458.) , /

    OBSERVATIONES VRMYIM*
    Tita lioecexscripta est per B. Langebekium ex magrio opere Actorum Sanctorum, ,t. I men8;;Aprilis,
    p. 625-645,"cum adiiotationibus non indoctis IJeiischenli et Papcbrochii, qui tamen, lirexieri,'iri rebus
    nostris Danicis interduni hallucinantur. Yide in primis not. e, p. 632, ubipulant Escliiloe et Iselfior.t
    (sic male scribunt prO Jsefiord), idein denotare, noroenque delorlum essc ab Eschil, cum tamcri Isefiord
    noslfa lingua idem est ac sinus glacialis; Escbilsoe, quae vpx significat Eschilli insulanr, autim nOineri
    suum sinedubio traxil ex homine viri Eschil. Doclam sane introduclionem lii duumviri*vitae hujus sancli
    S91: ;,; S WILHELMI AUB. S. TIIOMJE-DE PARACLITO 5<J2;
    praemisernnl a p, 650,-ad 674, ciijiis summa haecest: Domum S. Victoris Parisiensis fuudalam esse 1129,
    etprimam fujsse.in isla iirhe regla Caponicor.uin Hegiilariuro S, Augiistini; ex hac domp pjioreni. S.-Ge-.
    noyefae Oddoiierii aiirioIJiO' exiisse, ctijus discipliua 'informatus sanctus riic Guilielmus; Wilheliiitim
    mrifluuiri 6 Aprilis et 'carioriizalum per papam Hoiioriu.n 111,aniio 1224 , xn Kal. Eebruafi., qui iri"bnlla
    testaiur,-se:Jocisse inquiri de praedicli famuli Dej vita, fama et miraculis per Thomam, quondam archi-
    episcopum.LundeviSPni,acpef;Pelriii)i, lii Roskildcnsem opiscopum, et abbateni de Ervado (Iferivad)Cisler-
    qiensis ordiriis. Pefgunt porro docti duumviri :« Eodem, quo expedita est buJIa anrio (nempe 1224),
    faeta quoque''sbieiriiiiiais est; percgit.earii Pelfus Jacolri (Sunoiiis) fiiius, ejriscopus Roskildensis , el shb
    cpiscopo Nicolao Slig facta est translatio in Ebelholt anno 1258, Ad calcenvcodicis VictOririi, ex: qiro haec
    vilaedita est, ihveniunluivoraiiones breves quaedam in honorem S. Wilhejmi, quas Papebrochius Hen~
    sclieriiuSque quidem in introductipiie irisefiieruiit. Cumauleiri, duumviris saepe nienioratis scribeiitibus,.
    dies; njortis sancti liujus vnf incidit iii diein Paschalem, festuin ejus trarislaliiro est ad xvi Kaleridas Jhlii,
    ne ideniidem -iropediretuf eidem decreta aiiiiua rvcneratio. Postea tamen noinen Wiihelmi sic exoievil njjvid
    ordinis Jejtis fratrcs, ut nec iricmoratus sit a Canonicis Regularibus in olliciis propriis, nec immeralus
    inter sanctos siii prdinis in Kalendario anle annum 1615; sed liiiic cura Pennotli, lecta ejiis Vita apud
    Suririiri, ribiiien ejus prodiff iiitef propria orriinis offlcia, 'piimuiri Roniae, dein Montibus aiinoi625, et
    deihde Yerieliis 1645, atque in aliis postea ditioiiibns.
    • Haec Yitaediia csl. a Surio in Vilh sqnclorum, i. II, p. 98, sed juxta sui ipsius leslimonium a>se Iocifr.
    aliquotin conineoctium redacta, plerumque eliam phrasi mufata juxla ejus coiisuetudinem. Auctores atir
    terii Aclqrum Sancioritm hanc postea ediderunt, Uf supra dixi, ex codice ros. nioiiasieiii" S; VictorlsPa-
    risiis.Hi doctissiihi viri pulatil auclPrem Francum fuisse, et ex ep eViiicurit, quOd Percas Perticas vocat
    (exifaricica VQce:P«i^/;esiiie dubio factas); cxlrCmis tainen annis cum eo in Danla vixisse; inde falsas
    cjus-.narration.es de Sl WilheJmL aclisfuitui.Fran.cia fluxisse; credibile enim est sancium non loqni solituni
    de su|s^^laridibUs, qrias;ergo sCriplpfi necesse ab aliis riiutuaie, qrii pef lertiam manum'.tfadilas retu-
    Jerilfit,-rBB¥'qrii'iiqfiagMa-'ahnis-a^te ge&fas. Veritaieiri aiilem refuin iiiFrahciageslaiiiro
    cogriOscere possuirius ex epistolis abbalis Sugerii, (quoruro rionnullae editae sunl in Marterie Theiauro novb
    Anectjqtorum, tomp.I, col.,414, etc,, ubi tainen nil lianc ad rein pertinensinvenilur} apud Duchesniiim iiv
    Hh.ipriwFrancorumScripiqribm^^ t. IV, pag. 495-546, ediiis(l), ubi pr«seiiim p. 506 edocemur mutaiio-
    liem iiiecclesia S. Geiiovefaenon faciain esse ad ardenlissiriias pieccs San-Victoriani abbatis , veruiii ad
    ipsofumrijet.saeculafiUniCaaouicorumpostuJatioiiein, quaruinClaudius tamen, ut ex alia ejusdeiri Sugerii epistola
    adpapanvEugeniunj vidimus,.npnnu|li yalde cpntradicebaiil. du Molinel in epislola ad editares
    Aciqrum SarictoiMiH.monuit, in Necrplogio S. Victoris exstare nomina decem fralruiii S. Genovefae, et-
    irifer ieos Guilleimi sUbprioris, qtii sine t|ubio upstei- 'VYilhelmusesl.
    Noster Slephanius iirProlegoinenis ad Saxoiiem, c. Hyp. 10, ait, in bibliolbeca Academiae Hafriiensis
    exstilisse codicem aniiquum-, el ibi liaec verba reperiri s i: Anno D.)ininL1161 misit Absolon, episcopus
    Roscliildensis, Saxouem, prajpositum Roschildensem, Parisios, ad ecclesiam S. Genovefae, el adduxit
    fratfem WiUielmum, cum aliis tribus fratribus, in Daniairi. Et factus est ahbas S. Wilhelmus in EschHsio,
    ubi erarit Canonici Regulares, nihil praeter nomen et habitum liabentes, qui antca habuerant priorem pro
    praelato.'01«iit auteiri S. Wilhelmus XLanno, poslquam curani pasloralem suscepil, et sepultus in inona-
    sterio D. Thomx, in oppidulo Selandiae Ebbelholt dicto, anno 1202. i Hucusqiie hoc manuscriptum. Mihi
    clarum est jianc roembrariara conlinuisse Vilam S. Willielmi, in nonriuUis autem diversam ab illa quam
    in luceni hic cdimus, quod mentio Saxonisevincit. Dicla vero nvenvbranapcriit in inceudio Hafmeni 17z8.
    1».arijicuSTirieusLangebekius collegit roulta cx Rreviafiis,"etc, uti ex Breviario Rosclii.deitsi, et FascicuJo
    ji'. 670in ms.;Magnaeanis, jcui titutus : Histbridles lectiones de Sanctis, Brevidrio Slesvicensi, MhsaliHaf-
    nienii^ qtipd pmne taroen 6'millere decfeyi 6b rationes superius atiafas. Jn Rarlholinianis tp.mo"1,vel RJsex-
    stat piivilegirim Absalonis iriricRoskildensis episcopi.datuin monasterio S.Thomae deEscliildsoeaunolI7i,
    etejusdein duae.coiiQrmaliones,quas dedit,alleiam episcopus, alteram archiepiscopus, pluresque aliae Utteras
    coiilirmatione et graUis pleiiae paparuin, regum uostrorui.n .-et afchjepiscoppfuin. Luiidensium , usque ad
    Chrislianum 11et anuum ;1517.de.ropriasieiio in Ebejholt, ubi ctiain, p. 581 ,' occuriit Inslilulio domini
    abbatis Willieluii super aiiniversaria die ej'us, quomodosit agenda posl obiium ej"us, ubi inter alia nos
    docet, patrem ejus fuisse vocatum Radulluni et roatrem Eincliniam. Natalem autein locum non nominat;
    invenitur autem in Saussayi Marlyrologio Gallicano, p. "195, Lmetiae Parisiorum. Post obilum fama
    S. Wilhelmi, inclaruit apud exteros7Sic eniiri scribilur de eo in Chronico Alberici, pari.n, p. 528, < aiiiio
    1228, in Dania, S. Guillelmus abbas canonizatus a papa, roulta miracula lecit de die in diem; i et in An-
    ualibus Coimariensibus apiid Ursliciura, t. H, p. 6 : < Anno 1252. S. Wilhelmus miraculis claruit. I j
    Apud nos eliamma^na seroperiuit fama.S.- Wilhelmi, quare palres noslri m.agna conteiilione asseru*e-
    runl exslare anuJ sejquasdairi sacf i.ejus.coippris jeliquias; uti canpnici ecclesiae D. Mariae llafniae digi-
    tumejus; ininores rlafnierises de turiica, de ^alceis et de cingiilo ejus; minores Roskjldenses ariiculuiu
    djciti, itern de calceis, de lerra etNon baculo, de; cista et de ossibus ejus, ut dOcenl nos iihri reliquiarum post-
    jrioduin Iti 'boc opere edendi. lorige a Ringstadio apud Vigersied cst iu Sialandia adiiuc fons, qui
    vocat.ur.Si Wilheli.ni, et ab aegrolis visilatur. vigili.a S. Joannis Daptistae. Maximain tainen sui -
    liieiiiOiianj
    apudrribs:reUqfiit •episfOlissUis,*qUaeadhuc exstant, Daiiorunilicet noniiulla; peiieie, et prist vilain
    ; haiic ToCuih'
    a Langebekio- editain, t. 11; p, 154*165,
    pbljnfeJjiin^hftraeteveW^-reliquU. Genealbgiahv reyum
    quae'scfipia-cst iii graitiahvlngebiifgis i'egiiiaj, ul inonsiiafet S.W.Ihelmus nullam consanguinitatero' in-
    terCedere inler eani et njarilum Philippuin Augustuin, Franciaefegero, cujus praelexiis rex voluiriiiatrimo-
    iiiuro dissplvete , qua in - re S. Wifhelmus mullos labojes et diiigeiiliam liiaguani praestilit Kanuio YI
    lCgi iiostro fralriqueIngeiiurgis. facla sit 1258 discimus cx
    Qupd traiislatij S. Withelmi Annalibus apud Langebekium, t. IV, p. 24, ex
    Cjtronoiogia, t, II, p.^168, efex ChrqtiicoSialatidim, p. 629. 7" ; ." *
    -Ad lnoiiasterium de EbtlhPlt quod altiiiel, quae supersunt "rriiriaeejus raoristrani priseis temporibus
    magnuin illud fuisse. ApparenletJaiiJ yesligia hOrti. Iloc epiiuphiuin aufiuc ibi servatum esl: « llic se-
    puilus est-riobjlis virTD: :Ako Aptlreae nnies cum u.xoieAiiiiaEorothea, qrii ob.'DrDJviiiiigiiolin; orale
    Deum pi"oillis.ji520y i cuin ilu.obus.:insignibtis, et infra.i 1511 V"ii-goAnne Bilds Datl.et (lilia)..» Apud-
    Apud Larigebekiuro, lom; IV, pag.:<J24, in CnroHico Siaiandice exstat; ejusinbtlL epUanhitini sancli hujus
    viri ir" .'- ' - 7 .. •.'."" :' ..-••.. :
    :'. 7;
    ,^(1) Epistolae Sugerii exstaitf Patroi. t. CLXXXYI,
    593 ;•• "YITAJ- -"7:. •:- :;--7;;-v ;:
    '-•';', 59*
    •'''• ; ' '- -t.;-;•• -^
    "' Pnrtsiis ndtus,dicth factisqUeveafus, :
    r ': . Muiido sublalus, jacethic Guilielmus humalus. _7;j
    -, .1. ,; ,..,,.,. 7 ,,
    --"Ih diplomalibus invenio sequentes abbates in.Ebelholt
    post Wilheliiium : Riecardum 1218; Wiiiieliriuin
    1258:; rAscerum 1585; fienediclum Esberni 1403 et 141.7; Malihaeuin 1423; Jbanriem Andreae ll55'ei
    1449; TiipmanJ Budh 1457 et 1464; Jeip Nicoiai 1477 et 1498; Ciaudium Marlini 1505 et 1512";Nico"
    laoriYJuni 1503, 1512 et 1515. Reilgione evangejica iriTiis reglonibtis inlfoducta, monasterium Jiocfuit
    cum aliissaecularizatuiri, annoqne 1548 pPssessum ut feudiim a ChrisioplipfoTijrandi.
    J)ennini£tiin.op.r
    pidodestructnro, curo arxFridericsburgensistedificaretur. Yide "Sperling in fes,t, Alis. nof.'407Juxta
    Jittej-asregjs Efiderici II de die 29Maii et:aiinp,4561,tunc etiairmum sletit ecvcl^ia^de;Ebreliiplt^qiraB;'%'ri5t
    riiagria et vasia. Iri librri Datlco Lunderisi apud Langebekiuni, t. 111,pV 500; vocatur Jioc inOiiasteriuin
    Sancli Thnirifl»'*»t-San^ri Wittiptmt n*APin-np.tiln. • ,,,,...-,... :;:• „,.....

    INGIPIT VITA.

    CAPUT PRIMUM. A agebaiit, venenum aspidum sub.labih eorum,(Psat.


    Ad S. Genovefmswculareiii canonicum dissoluli cot- xin)..Unde conveneriint inuhum adversus l'sal.
    ( 11)
    legts persequunlur, Regulares illuc inducunlur. irinOcenlem,dicentes : «,Viri fratres.quid faeiemus?
    Dcatus Wilhelmus, ex nobili ortus prosapia (1*), Ecce homo iste roulla conira nos'el cpnsuctudiries
    venerabiU viro Hugorii, abbati S. Germarii de Pra- npstras facit: nam contrarius est operibus: nostris,
    tia (2),,'J pareiitibus suis ad educandum tradilus luoiiasticam yoleus super nos inducere vilanj.Ad.
    fuit, qui eum ut nepotem suum benigne suscipiens, memoiiam revocemus, quod aitphilpsophus (3);;;
    litleralibus studiis diligenter erudiri fecit. Cumque Pfincipiis obsta : sero ntedicinq parqtur,, 7-.
    "
    ..:. Cum mala , -
    adhuc infantulus in' clauslro apud S. Germaiium per longqs convaluere.moras,
    «utrirelur, acprimis elementis litterarum iriforma- Obstemus igitur ejus roalis adinventionibus et eas
    retur, studiose considerabat, quompdo monachi in radicilus exstirpemus; nam si dimiserimus euni
    clauslro sederenl, legerent, canlarent et orarent; sic, veriient non tantum. Roriiani, sed et summus
    unde, velut apis prudentissima, florum diversilalem pontifex^et Francor.umrex, et tollent. nobislocum,
    inveniens, munera mellis ab eis suscepit, elin favo nobisque ejeclis, viros alterius schematis in taber-
    cordis sui recondebat. Medilabalur namque lunc _ nacuUs nostris regnare facient, et; eiimus in pro-
    meiite puerili, quod devotus postea' implerct aelate Verbium orani populo. > flaec et his siroilia quasi
    senili. Divina ilaque sibi cooperanle gralia, mullos spirilu proplietiae inter se allernabant; ignari-quo.d
    coaevos suos docilitale ingenii praeccllens, stuttio tale quid eis posl annos paJicos esset yeniufuro..;
    iiberalium. arlium transceiidit; atque inter ipsos , Ab illoergo die cogitabant, quomodo eum aifli-
    magistros artium scientiaetdoctrina Gonspicuos, fa- gerenl, et fraude circumvenlumja sua .caijpnica.ci-
    inosus liabebatur. Igitur abbas Hugo de profeclu tius eliminarent; et rei facti sunt in; cogitalion.ibu.s
    et honestale-morum nepolis sui exsultabat uberius, s'uis.".Unus ergo ex ipsis, qui ei caeteris familiarior
    et gialias Deo agebal; volensque ejus utilitati in esse videbatur (nescitur ex propria delibefatione,
    .posterum esse provisum, ei in subdiaconum pro- 911aliorum suggeslione) sub quadam dilectionis
    moto praebendaui in ecclesia Parisiensi apostoloruni speCie, quam non gestabat in corde,' eum cpnvenit
    Petri elPauli et fi. Genovefae, in f]ua lunc saeeula- seereto, dicens : < O charissimeet pmni dileclipne
    res erant canonici, acquisivit. Farlus itaque cano- dignissime, est seeretum, qubdtibi vplo dicere, si
    nicus saecularis , omnia, quae ad eum pertinebant, tu adjuratus promiseris hoc le nulli roanifestaturum,
    prudenlerexsequebatur. Animadvertens eliam, quod donec opere complevero, quod menle .pertractOi»
    in lenera aelate sui educatus inonachos iu quiete C Ad hocvir Domini respondit, se optime posse Iva-
    degentes facere cognoveral, accepto libro saepius in bere celatum, quod ille voluit esse secretum.: Tune
    clatistro ^olus sedebat et Jegehat, et in diyina Je^ ille: « Diuest, charissime frater, quod desiderio
    Ctione se-exerCebat. , vitae coelestis, vilam istam, quam tenemus, ntutare
    . Quod videntes concanonici sui, indignati sunt yc- disposui'; nain licet vocaiur, vila, mors taroen po-
    hementer; etejus bonis moribtis invidentes, tindei tius dicenda est quam. vila; quia amal.ores suos ad
    debereiit proficere, inde coeperunt deficere. Cogila- aeternam rjferducere cogiioscitur moiiem. Mundtis
    tiones suaeadversusfium eranl in malum, inflamina-* enim in roaligno positus est, et. oroni immiinditia
    ts a gebenna. Slridebant siquidem clenlibus in eum, plenus, qua suosindesinenteriifetit; unde aftenda-
    in aif • Yjgilate,. quia
    necpoterant eiquidquam pacilice loqui; sepulcrum mus quod Dominus Evangeljo;
    enim palens eral guttur eorum, linguh suh dotose: nescilh diem neque Iwtam 'Maitlt. xxiv), Et ileruiu:
    (V) Natus sub annum 1103, quippe qui ,anno1 1145."
    Chrisli 1203 aelatis 98 obiit. L.\NG£m:Kios. (3) Ovidius in Remcdio umbris,. v. 91 et 92.'
    (2) Hic liugo faclus est abbas 1116, et moiiuus
    S. WILHELMI ABB. S. TMMLE DE PARACLITO 596
    igS
    loris vincirel claiislraiibus, sic re-
    fjui iieii renuntiaveril omnibus his qum possklel, A sedisjunctum
    •« Maturior aelas te ad pfaeeiindum provo-
    nonppleslmeus esse discipulus (Liic. xiv). Et Apo- spOndil: non te praevenire,
    itoliis : Hora est jam nos de somno sUrgere (Rom: cat, me autCiri aelate juniorem
    . xiii). Snrgamus ergo de sonino culpae et ornemus sed roagis decet subsequi: hoc etiam in initio ad-
    nostras, et cum prudenlibus simus vigi- monitionis tuae nie libi recolo pollicitum fuisse. >
    lampades
    les; u^veniente patrefamilias , sine repulsa ingre- Tunc lnijus doli inveutor, yidens fraudis suae com-
    diamur cum eo adnuptias. > roeiila effeCtu fiuslrari, ionga suspiiia ab imo
    traxit pectore, atque dicebat: « Differamus ergo iir
    Cuniqneille intente ausctiltaret verba ipsius, ad-
    aliud lempus. » Et sic a claustro recedentes, per
    jecil: « Si fuerimus duo, fovebimur muluo obse-
    venerant remeabant', et in-se ipsam reci-
    quio. » Cui vir Dei respondil: « Salularia suiit, ilerquo
    iiientila esl iitiquilas sibi (Psal, x*v-i);
    quae perorasti, ef sapienfi super auium et lapidem procata,
    Dominus abbas Hugo, semper eodem zelp dile-
    preliosuin "desiderabilia. Sed quid faciemus? »•_At
    ille : « Si vefe caduca et transitoria mundi felin- ctionis cirCa profectum nepolis sui inconcusse fer-
    in gradum diacoiii promovcri voluil,
    qucre voluerimus; nos"cum.nostris Deo fideliter in vens, eum
    religionis habilu offeramus. > Ad haec ille subvi- B quod cognoscenles aeniuli sui, dolore cordis intrin-
    secus tacli, tiniebant, ne, si ordinarelur in ecclesia
    dens, ait: « Nondum velle habeo mouachari; sed
    pro salule aniniae riieae et itiae, si dictis facta coni- sua, ad. lnajorem provelieretur dignilalem. Ideo
    faciam horiaris; ita tamen, ut quod te timori suo solalium excogitantes, episcopum -Pari-
    penses, quoe
    siensem precibus circumvenerunt mullimodis ,_ul
    priiis videro aggressum, tutius ipse sequar. »At
    ille gaudens, inlulit r « Bene dixisli, ita fiat. » eum oinui.no ad promovendura non susciperet, aut
    eo tempore sacros ordines facere penitus desisle-
    Cumque saepius inter se de contemptu mundi et de
    suo pfoposilo familiafia sererent colloquia,. placuit ret. Quorum preeibus episcopus victus, et eorum
    verbis nimiuiri crcdulus, quia eUm in imillis accu-
    ulrique quanlocius adire monasleriiiro raonaeho-
    sabant, sacros ordines facere distulit. Sed Deus
    riini, quod Charitas (4)'nuncupatur. Quocumper- aslulos in aslutia
    venissent, dator hujus consilii, acCitoPalre iriona- oranipotens,. qui comprehendit
    sterii, causairi adventus ipsorum humililer aperit'; sua,etperdit sapienliara sapientium,et intellectum
    iiiteliigentium reprobaf, quod molili fuerant eonlra
    quoruin advcniu ex voto ille gavisus, charitatis ininimeialere
    bracbiis eos amplectilur, et in hunc modum dat nepolem suum., abbalem Hugonein
    voluit, Unde idem abba&-iUHi-3"cum liileris suis
    .responsum : « Dominus noster ait: Qui venit ad me '
    «oii ejiciam foras (Joan. vi). HuiG cgo innixus. sen- SUyanectensHS) episcppo .ordinandum transmisil;
    et quod voluit, idem episcopus devotus implevit.
    teritiae, libenter vobis temporalia et spirilualia hu-
    domus et liuic sanctae Adeplus ilaque diaconatuSPffleitim, domum re-
    jus impertiar, Congregalioni
    vos associare curabo; si a proposito non defeceri- diil, nullo canoriicorum suorum sciente , quo vel
    ad quid abierat. Sabbato subsequenti inlilulatur ad
    tis. » Cui cum grates pro tain dulci respon'so,et
    homiliam legendam , quia vicarium propter eorum
    pro eo quod eoruro decrevisset acceptare petitionein",
    reluHssent roultimodas; jubet abbas eos in hospi- importunifaiem habere non poteral. Hoc autem fa-
    tittm recipi, et eis necessaria admiriistrari. ciebant, ut ipso non habente q.ui Levilicum pro eo
    offlcium expleret, secundurii quod inslitutio prae-
    Cumque residererit, ille Wilhelmum sicalloqui- bendae suae exigebat, scandalizaretur; et ipsi nraie-
    tur : « Jam, Domino favente, bonum opus etsaluli riani malignandi contra eum habereiil.NocleDomi-
    ariimarum noslrarum proficuum inchoavimus ; re-
    nica, cuin septima lectio pronuuliari debuisset,
    statut, ipso adjuvante, ab iricepto nequaquam de- . ipse ad eamdero pronunliandam ncccssit, el aperlo
    sistamus. Quani felix es, frater dilecte, quod nul- Jibro, alta voce:
    Jttbe, Domine, persOnuit; erat
    lius impedimento temporali subjaces; sed ab om- auiem
    evangelium (Luc. xi): EralJesus ejiciens
    nibus expeditus, liahitum .ad praesens cum his
    j) dwmonium, el illud eraimututn. Ad Cujus jussionis
    sanclis viris polesaccipeie! Me auleni ad niodicum vocem repleti stupore magno et exslasi, ineoquod
    oporlet domrinj repedare, ut niatri et sorori meae conligerat illis, obmutuerurit et siluerUnl a responso
    tutorem pfovidcam ; quia impium et gravissimum
    benedictionis; et quoniam renovatus est dolor
    esset mihi peccatum, cas siiie lutela relinquere;
    eorum, relictis matutlnis et choi'0 , exierunt uuus
    clim Appstolus dicat ,r Si qnh suorum curam non
    post allerum , incipienles.a senioiibus, efreroansit
    habet, maximefidelium, fidem neyavit et esiinfideli Willielinus solus ad pulpiturii, et magister Albe-
    deterior (I Tim. v.) Tu autem aequo animo esto, et ricus in medio
    choro, qui erat vir bonus et juslus :
    noli aegre ferread tempus absenliam meara; sed hic non consenserat consilio cl acliljus illorum, sed
    quod habes facere, fac citius (Joan. xui). Ego au- exspectabat regnuin Dei. -.
    tem, expleto tefriiinb induciarum a te milii credita- . Mane facto.cunl canonici in unum convenisseiit,
    riim, coram Deo et sanctis ejus me promitio velo- ' et de his quae facta fuisseiit ad invicein ruminarenl;
    cius reversurum.' i Tunc Wilhelraus, q.uod Spiritu superveriiens
    magister Albericus, sic orsus est lo-
    Dei haec non agerenlur persentiens, sed ut euni a qui : « Hoc vere possumus
    dicere,,quia hac nocle
    (4) ln 4«t«*'*fl»ci7M..Apr.-,.,t.I," p. 627, not. C, Bisontirio, quod--fundalum esl' 1155.
    putalur Charilatis nipiiaslciium fuisse in diueccsi -(5) Hodie Senlis. . .
    507 . YITA.
    vidimus mirabilia. Et quis non .miretui ? mirum rion A 1 scisso frustatim pallio pugiiis se percuterent, et
    est,quod unicus omnipotentis Dei Filius daemonium, ministri ecclesiae servos clPinini pajiae. sanguino •
    quod erat mulum, ejicere poluil, etioquenle muto Tentos ailhibitis fustibus reddeiciil. Cumcjue cla-
    miraUe sunt turbae ; sed illud niihi roagis adriiiraT mor discordantium in ecclesia attoileretur, occurrit
    bile quod domino Wilhelmo homiliam pronuntianie: rex' Ludovicus, eos compescere vol§ns; illi vero,
    Erat Jesus ejiciens dwmonium, ejecii sunt conca- quia obscuratum eral insipiens cor eorum (Rom. i),
    nonici sui de ecclesia, bomincs videlicet rationales; regem in decore suo venienlem non verebantur, sed
    ct ipso Joquerite, facti sunl rnuti; et fratres sui eum sicut alios validis ictibiis aflecerunt. -
    elongaverunt ab eo, et noti quasi alieni recesse- Cunique liaecagerentur, quidarii ex familia doniini
    runt. » Ipso sermonem finiente, facti sunl persecu- papae, scissa vesle et facie unguibus exarata, do-
    tores servi Dei in parabolam oraiiibus, qui btec niini sui advofuti pedibus, lacrymabilitef ei injurias ,
    audieraiit. suas proponunt, diccnles : «' Ecce quomodo liono-
    ""
    Bealus aulem Wilhelmus , j'ugi meditatione verbi raritur, quos doniinus papa vull honOrari. "Talene
    Dei roboratus, in omnibus .se prudenter regebat, nobis debelur praemium, qui reliquimus Roniam et
    ut cum Psalmisla posset dicere : Dotninus tnihi nostra, et secuti suinus te? Halveatjani Ronia pu-
    *
    adjutor esl, non timebo, quid facittt mihi honw B dorem : nusquam fuimus sine iionore nisi iii eccle-
    ( Psal. cxvji). Et iteruni : Mihi uulem adhwrere sia ista, in qua acciderunt nobis iuala , quae non
    Deo bonmn esi, ponere in Domirio Deo spetn nieam merebamur; undc : Opprobriumfdcti sunius vicinis
    (Psal, LXXH ). Cumque adjulorio Dei, cujus judi- nostris, snbsannaiio el derisio his qidin circuiluno-
    ciura abyssus multa, et contra cujus examen non slro sunt (Psal. LXXVIII ); sed, si qiiid potes, atifer
    cst- stabile Jiominis consiliurii, patienlia armalus opprobrium nostrum(lsa. iv). >'Cum autem a)posto-
    adversarios suos, in incepla malilia pcrseverarites, licus cuncla cogriovisset, quae facta fuisserit, nimia
    redderet inermes ; cujusdam pramositurae digiiitale exacerbatus indignatibne , ."respondil : « Jl/i/ri' vin-
    subliniatur. 0 Cbrisli pielas, omni prosequcnda dicta- ei ego retribuam (Rom. xu ), » Et accersilo
    laude! qui famuluni suura in tempore beneplaciti domino rege Ludovico^ sic fatur : « Ego ob revereii-
    sui novit extollere, qiiem anie lempus (ilii invidiae tiam aposlolorum Petri et Pauli el B. Genovefae,Iiuc
    inoliebanliir opprimere. Coiicanonici autcm sui, accessi divina traclare mysteria : et caiionici hujus
    turpi inarceriies otio, in apparalu regio ederunt et ecclesiae, maligni et insipientes, liniorem.,Doniini
    biberunl ad luxuriam, in superbia et in abusione, - aJijicicrites , famulos meos,. ut me ad iraeun-
    usque in diem , in qua doniinus Eugfiiiius papa , diam provocarent, pugnis et flagellis ceciderunt.
    intravit GaUiam, liabcns praeler ca, quae.extrinsecus Sed ne diu glorienlurin malilia sua,.tu , qui causa
    erant instaulia quolidiana, sollicitudinem omniuro ecclesiae hujiis tueris, mihi de praediclis transgres-
    Ecclesiaruni sibi a Dco cpmmissaruin. Hic.super- sofibus justitiam exhibere ne morerisi > Rex aulenv
    biam eorum confregit, el ad niliilum redegil; nani, domino papse, a se justitiam quaerenfi, ait: » Patcr
    illo.adveiiienle Paiisius, quod meiuebanl evenit, et sancte, cui querelas injuriae milii illatae exponam,
    quod verebantur accidil eis (Job iii) ; non fortuilu aut quis niihi justitiain faciet? riam ego ui vestri,
    quidero, nec Willicinii actum aut praemeditatum dum eos disjurigere conarer; graves iclus furenliuni
    consilio; sed divinae sapieniiae justo cuncla disprii sustinui. Sed cum libi a Domino ligandi atque sol-
    nente judicio. vendi juslo ju.dicio collata est potestas, ecce in
    Yolens- ilaque dominus papa scire, si lloruisset njanu tua sunt; redderetribuiioiie.m eorum ipsis.»
    vinea, si flores fructus dcdissent, secessit in partes His dietis, simul ab loco illo recesseruiil.
    jGalliae: cui P.arisius appropinquanti rex Ludovicus Guiii auteni simul pergerent, ilefum ortus est
    ct episcopus ejusdem civitatis, cum mullitudine seririo iriter illos, qifomodo supeibiam ili.orum ca-
    clcricprom et laicorurii, occurrunt; cl bonorifice nonicorum desinierent., et vineam illara aliis agii-
    siiscepluiri ad ecclesiam B.- virginis Mariae cuni D t colis Iocarent, qui rcdderenl fiuctum ejus tempo-
    inaguo tripudio perducunt. Post paucos dics placuit ribus suis. Nec tamcn cuiquam eorum violentiam
    ci ecclesiam B. Genovefaevisilare, et ibi divina cele- i/iferre voluerunf, ut praebenda sua privarentur,
    brare, quia apostolica dicebatur. Quo cum perve- priusquam Deus lolleret eos de riiedio, "quia,'mulli ex
    nisset,-pallium sericum ante altare a niinistiis eis nobiles et scientes exsliteruiii; sed ut.uijuriani
    ecclesiae deponUur.ubi dominus papa ad orandunj eis illatam, sine peccato, per viros.religiosos vin-
    piostcrnitur. Oralione completa vestiljulum ingre- ilicarent, eis ecclesiam B. Genovcfae commillendo.
    ditur, ei ad missam celebrandam sacris veslibus Oecreverunt ergo.Nigros monachos ibidenv esse con-
    induitur. Interea minislri domini papae palHum stiluendos; sed boc eos maxime angebat, quod ad
    scricum tollunt, affirmanles illud sibi deber.i, secun- eorum emolumentum, praeter uriam praebendaiii,
    dum antiquae coiisuelud.inis morem. Quod famuli quae Uinc forte vacabat, rion habebant. Abbas ita-
    canonicorum indigne ferentes, pallium ab eoruni que S. Victoris, comperto eorum consUio;,de.mu«-
    inanibusextrahere moliuntur: Romani econtra lotis tatione ordinis, dominum papani et j-egein Ludo-
    nisibus illud sibi attrahere non dcsistunt. Quid in his vicum precibus circumvenit affectuosis, ut ordo
    ' moror ? Trahcrc ad invicem
    noif dcslilerunl, doucc S.Auguslini in ccclesia , ad honorem Dei et apo-
    ,599 ' S. WILHELMl ABB. S. THOM^ DE PARACLITO C.IQ
    stolorum Petri et Pauli et B: Genovefae virginis, A iriundi admoncre, dicens :•«'.Fjlii sj dives esse cu-
    liorum patrocinio iiistituerclur '•: nuillis assercns pis, veras divitias require; si glpiiam digiiilatis (Ji,-
    assertionibtis , quod facilius ex contuniacihus illis ligis , in illa superna angejoruin curia, ascribl fe-
    a.l regjilarem vifani ipsorum, quam ad habilura stiria.. Aniinadyerte quod Domlnus . ip Evangelip
    ot consuetudinem' monaclioruro ccnverlerentur.. ait : Qui amat patretii atit matretn et agres p,ut
    Apostolicus aulem et rex Ludovicus, .cognoscen- domqs «t cwlera plus quam me, non est me.dignus
    .tesbonamfauiam ipsius abbatis et suorum fratrum, (Mqttii, x)7 Et iterrimi'; Beati pauvefej spirilu,qtLp-
    et religionem ipsam per omnes vicinps eprum :ex- niam vestrum eslregnum Dei; beati qui iuinc esuii-
    lolli et dpmunj S. Victpris magnae charitalis pdOre Ih, quoniam suiurabimini (Malth. v)._E't B.;Jpari-
    fedolcre; petilioni abbatis , j'usto desiderio Jlagran- nes Eyangelisla alf : Nolite diligere ~mundnm,iiec)ne
    tis , gfatum praebuerunl assensum, Eleclus esl die ea, qum.in mundq suitt; quia si quh diligil mun-
    jppstero in ajibalem Odoprior, homo sanclae con^ dum, itoiiest chdrilds Palris in eo (J Joaii. n). Ilnic
    versalionis ac totius prudenliae, el refigionis indc- • bene concordat B. Jacobus apostolus, dicens,: Qui-
    fessus amator. : missique sunt cum eo dtiodeciro cunque vqlueril amicus esse hujus swcidi, inimicus
    canonici, viri lionesti et bonae famae ad ecelesiam Deiconsliiuitur(Jac, IV). Ne lardes ergo converti
    B. Genovefae,.sicut ipsius yirginis decebat purita- B ad Domihum , et ne differas dc die in dleiii; ne su-
    tcm :.sicque ordo B. Augusfini in ecclesia B. Ge- bitp veniat ira Dei super le, ct in tempore vindictae
    novefac, privilegio doroini papae Eugenii ac Chiisiia- disperdal te. Yalde staltus est, cjui pro eo, quod
    jjissimi regis Ludovici, imniutabiliter coiifirpiaius, parvo tempore luxuriae.deserVit, suuroque miserririi
    usque iniiodicrnuni diem ibidem conservalur. Ecce desideriuni pfavis dejeciationibus pascil; ef ccelcr
    i»l in principio commenioralupi est, canpnici prjo- stein perdil"airio;iiitaleiri, et aeieraairi incurrit daro-
    res, Caiphaepropheiiam Jiabentes, locum suum per- iiationem.. Igifur rcnunlia omnibus, quae possides,
    diderunt, ct datus est Jocus ill.e genli alienae, genti etbajtila cruccm Chrisli quotulie; qui cum essVt
    vidclicet religiosa>,'vineam Domini religiose exco- dives et praepotens, rex cdeli el ferrae, sppnte pau-
    . lcnti. 7 jier factus est pro nobis, utiios divites faceret secum
    CAPUTII. iii regno coe.lorinii. »
    S. WHhelmus, e swculari reguiarh canonicus fa- Postquam fmeni his imposuil mpnilis, apprelierisa
    clus, magni zeli exempla prwbel. manu ejus, duxit illum ad vitreani feneslram, iu
    Cum liaec agerentur, Wilhelinus m piaepositurani qua erat iroago Crucifixi depicla. Tunc renovato
    iuam secesserai, de rebos dpmesticis .cura amicis Q sermoneait i < Yidesne, nii domine, hanc imagi-
    suis traclans et dispoiiens, die sequeivti, cum ad nem, et consideras? » Cui ille : « Video plane et
    nicnsam siiam diversis ferculis oneraiaro cum suis diligenler corisidero; nain si hoc mysteiium mihi
    discubuisset, ecce quidam subito intravit, qui euro vetus est,"per usuni esl tamen mihi seniiier novrim";
    sie allocutus est: < Salutat vos dpminus abbas Oi!o Iiroplereum gui rips refprmavi.l et conforroavit-cor-
    de B. Genovefa, et lilteias Lstas vobis lian*mittit.> pori Claiitatis suae, ct renovat hominero riostrusn
    Ille- ullra' quani credi ppiest adniirans salulantis interiorem <le die in dieni. » lntelligens abhas cov
    YCfba, ait: « Quis est ille aljbas, vej qtiando fuil ejhs a Spiritu sancto inflaiiimaluni., iterum : « Yi-
    abbas in ecclesia B. Gcnoyefae? > Oui nuntiiis : . des quanta amoris dulcedine te sibi alligafe cupit
    < Odo, prior de S. Yictore, ipse est aljbas in ecclesia elcxlensis Jjrachiis-siiscipierido amplecii, qui pro
    B. Genoyefat, hcri a summo pontifice et domino te se permisit cruciligi ? >. Proliiiiis Vir Dei, iacry-
    lege ihidem eonstilutus.; > Ad JiapcGuiHielmus : « Jn marum iiribre ora perfusus, et propter nimiiim sin^
    soinnis haec ajidio ? An-vera niihi refers ? >—« Vefa giilluin vix verba valeus edei_e,cum timore respoii-
    sitnt, > inquit, TunC discutiens seriem litleraium , d.t : « Utinain scire possim, quod me dignaretur
    vidit sibi mandaluin ab abbate Odone, ul capiluluin habere servum sibi, et praelerilae iiiiquilalis et fra-
    siium quantocius adife rion supersederel. Surrexit D gilitatis meae erfores dimittere! > Ad iiaec abbas :
    '
    itaque refcctionis curam postponens, et valedicens « Ego fidejussor ero, si sanis monilis oblcmperare
    omnibiis, ait: « Yadam et videbo, si est haec mu- volueris, quod non solunv peceata ,t,ua diiiiillel,
    tatio dexterae Excelsi. > Cumque claustrum B. Gc- verurn etiam post vitae lmjus lerminum cum s inclis
    jiovefae intrasset, vidit ibi virosschemate religionis suis aelernai cbronabit gloria. > Nec mpra, -Williei-
    adornatos. Crediditergo sernvoni,quem dixerat illi rous ad pedes cori'uens (habiiit) fideiridictis; seque
    nuntius; sed taroen vehementer intra se haesitabat, "et sua Deo benigne coroinendavit, Ct sic de liujus
    cur Iioc eyeriissct, aul quae causa fueril hujus mu- mundi naufragio nudus evasit.
    lationis. Nuiitiatur prolinus abbali adventus do- Laelalur Clnisli fainilia de tanli juvenis conver-
    mini Wilhelroi; cui festinanter occurril, et ini sione, nec minus gaudet ex insperato auxilio taiiv
    osculo pacis susceplum devotissime amplectilur. lepenle sibi coelitus transmisso, 0 boiie Jesu, quani
    Cumque residerent, ac inter se iniscerent collo- maghificala sunt opera tua! (Psal. xci), nam omnia
    quia<alterna ; advenlussui suorumquc modurri, el opera noslra , ut ait propliela, operqtus es iii nobis
    caetcra quae illis evenerant diebus, abbas jiandit (Isa. xxvi). Jam cxplelUm esse cernimus, quod le
    "Ailheimo; quibus relatis, ccepit eum de conlemptui dixisse legimtts : Faeitius esl camclttm per acus
    60» ;•••':'.: -VITA. ;• : 602':
    forqmentransirequqm. dititem regnum cmlqrum hi--.A jRecursis post h;cc npn multoiuni annpruni cur-
    trare \Mailh. \i\) , sed ciun Jiominestefrcna lan- riciilis, abbas Odo, in sencclute lioua:inigfavjt ad,.
    tum sapientes inleirogafeiit, quis ergp potest sal- Upiniijum, quo defunclo ilomiiiiis Garinus, cjiisdcm,
    yus fierb?: respoiidisti : Quw apnd homines suni! mpiiasierii piio.r,,.quia.;viriipneslus el litlerafiis el
    impossibiliaj possibilia sunt apud Deum {Luc.wui)^ providus in agcjidis habebalui, in abbatenv eligilur.,
    Ecce, quia litinc ad gratiam praedeslinasii, facile d.ei Posiquam aulem consecraiiis.el in scde sua ,erat,
    superbo Jiumilem , de divile pauperem faeere po- confirmalus., liabitns:est sernioad lralies.in capi-'
    tuisti. Dicat quisque.-quodsenlit inlaude aposlolo-. l.iijp.dc priore subslitueiiiJo.- Fnit ibi, qiiidani,,; qiii..
    rum Petri et Andreaegerriianorurii scripluin^-quod [ abbas oriiniropdis affeptabat daic prioiatiim.,.an-7
    ad uiiiusjiissionisTOcem.praedicanlis Doroirii, re-. nucntibus cunctis et ahbali coiisentienlibiis; sed.
    Uctisretibus ;et navi, ;secuii sunt Redeniptoreio; resisleliat ille ffaler, dicens ::t Justiiin est, ut in
    iste verornoriiantum ad:Doniini, sed ipsius servi regali abbalia ofjBcialespei- regem in offlciis.suis.
    admonitionem ::non, •solum, relia ct ; iiaverii,, sed. inippnaiilur, > Quod. audieiiies fratres, .cpiitiirbati,
    praedia el possessiones,-doinos ct famiJias, diyilias ; yeliemenler, dixerunt: «Si vis secuiiduni prd|nis
    et honqres, insuper et semetipsum reliquit. Nec hoc ienprem prioiis suscipere pUjcium , consentimus
    jdcirco dicimus : « ut eum sumrois aequjparemus **eiectioni luae; sin aulem terininos, quos posuerunt
    appslolis;: sed sic approbamus niinora ppera , ut Patrcs nostri, tiansgrcdi- ientaveiis, nunqiiaui ad
    non viluperemus inajorum inagnalia. >; illudconlinges, > Illo auteriJ.in .suopi.pposUp per-
    Suscejilo ilaque habilu regulari, Wilhelmus ap- sislerite, abbas, ul sui inccpti compos Deret, ffalrepi.
    posituscsl ad caetero.sfralres; et adnumeralus cst illum secum ad regis palaiium duxit; et quia.
    cum illis duodecim; et mutato hajritu, niulatus esf ignota rcgi erat.ordinis iiisliliilio, factus est illj"
    in virum allefiinj.; atque divina cooperanlegialia, pripr ab eo in palatio; Opiatum ilaque rcppfiauW
    guae sibi euni yas elcclionis prajviderat, pfolici.ebat effectum , bora rcfectionis accessil adcynibaium,
    devirtulc in viriulem, ut ..dignus liaberelur videre et, percusso cymbalo convocavit coiiyeiiiuro. Ffa-
    Deum Deotum in Sion (Psal, LXXXIII).Eral enira tres hoc vidcnteS, quid facerent, quid dicerent ?
    pnBditus virtute cliaiitalis, fiumiliiate praecipuus, Loqui non polerant; sed nulibtis et signis inleiio-
    palientiaTorlis, obedienlia tractabilis, et ad caetera iein cordis amaritudinem demonstrabaiil. 'Qiiia.vero'.
    genera virlutum proniplus. lnsistebai lectioni, ora- justus ul leo confidit-(Proi). xxvin), Wilheiinus aiii-"
    lioni, divinae coiilemplationi; vigiliis, jcjuniis artus lKatris zelo"ordinis et amore justitiae, post irigres-
    domabal «orporis; el qui solebat ih sericis procc- Q sum/refeclorii praesumploreni illum, a nola sph-"
    .dcre indumeniis, post in abjeclis vestibus servit movif et subpriorem adhibuit.
    paiiper pauperibus; diviliaruiu praeteritae yilae Submoius- ille cum rubore exivit tledeCusque'
    oblitus, pauem furfureum , ut ceteri, edebat, et sibi illalum cum maguo gemitu abbati exposuif.
    Jierbas agrestes in cdulium praeparatas cuin gra- Conqiierenlem blande coiisolalus est, diceris : « Si"
    tiarum suroebat aclione; non cnim alias delicias isia Wilhelmo de S. GermajVonon reddideio, iiuii-
    duae praebendae tanluro, in principio ipsis fratribus quam abbas ero. > Fralribus in capilulo riiaiie
    et familiae. eorum, praubere poleranl. Unde foiiis cbngrcgaiis, proclainatus est Wilhelriiiis, qiiod ma-
    albleta Chrisli, in inccplo slabiiis religionis atque num priori imposuisset vioieiitam. Negat ille, se
    ordinis, in tanium vehemens aemulator cxslitit, unquam priori aliquam inlulisse injiifiam, Posf ali-
    quod cum superioris fungerctur oflicio, nulla palie- quos vero verborum discursus sic fatur : < Si iiv
    batur ordiiiis instiluta transgredi. his aliqnid peccavi, qnod ab ollicio priOJis, non
    His et aliis hujusmodi virtuliim studiis cumse priorem, sed ofdinis praevaricatorcni abegi; praesio
    iiidesinenter exerceret, jainque probalus Deo et suhi enveridatoriam subire viridictam. >'El veniain
    liominibus existeret; Dominus noster Jesus Chri- stimens, conlinuo damnatur sileiilio ;,el tit Siiigtilis
    stus, juxlaillud evangelicuin : Qui diligit me dili- D septiirianis tres dies in pane et aqua jejurians, in
    getur a Patfe tiieq, et ego diligatn eum, et manife- terra sine mensali sedeat. llle vero talem senleii-
    stdbo ei ine ipsutn (Jqan. xiv); quadam nocte, cum liam non abborruit, sed animadverleiis, pastofis
    membra sopori dedisset, apparuit ei in visione in senteniiaiii esse timendain, justam sive injusiain,
    specie pulcherrimi juvenis, vocansque eum pio- qiiod sUo capili injunctum fuerat iiiimiliter stisti-
    priO nomine ait[: «Noveris te ad quamdam insulam nuit. Exiit tunc sermo inter fratres, quoddiscipu-.
    laecrim profecluruiii.ubi iiiulla lentationum geiiera lus ille injusto damriatur officio; quamobreni
    f.erferes atque moJestias; sed his meo adjutprio quidam dominuro apostolicum qui turic Senoiiis'
    s>nperatis, deposilo carnis onere, mecum eris in pa- .nioiabaigr (fi), cum festinatiohe adjil, etoronia se-
    radhO'(Luc. xxni). > Quid auteni velfet sibi talis cundum quod acla fueraul lanto Palri .iniiinavit.
    visio ialisque admonilio , nequaquani poterat conji- Suininus pontifex non beije fcrens ordiriis pfaeviiri-
    cere, anteqiiam iu Daciam , ad iiisulani, quae Ze- cationem, et innocentem graviter senlentiatuiri, ab-
    laiidia esl vocabulo, ubi nunc requiescit, voca- Jjali de S. Gcnovefa subitp mandavit, ul suai pr*-
    reiur." sciitiic sine moia se exhibercl, cl.Williclniuin":iuI
    '
    (0) Jd facliim csfanno ll(i5 juxia autiorcs Act.Sancl. M. Apr., Ij J, p. 62-1,
    603 S. WILIIELMI ABB. S. TIIO.MJE DE PAHACLITO 69*4'
    itineris facerct consoftein. Paruit ille mandato, as- ii lale ad fineni decantavit. Quo decantalo, arcbiepi-
    siiiijpfoque secum WilbelmoJ Venit Senonis, assi- scopus collectam ipsius virginis prosr4 juilur (7);'
    . sterisque summo pontifici,iemeritalis et indiscretio- Qui cum.hnem-iinposuisset, cpiscopus Aurelia-
    nis afguitur, et Wilhelmus a seiiteniia Jiberatur; et nensis-crim maxima indignatione inlonat: « Quis
    • nede caelefo officiales contra ordinis iiisliiula eli- est isle ieccator, qtii contra auctoritalem domiiii
    gantur velinsiiliiantuiydisiriciissime praecipitur. archiepiscopi et aliorum episcoporum , propter ca-
    Dum medium silentium tenerent omnia, ct quic- put cujusdam vetulae, quod hic frauiiilenter impo-
    queprocella teinpestatis in ecclesia il'.a viderciur Stierunt isti, Te Deum lam leiuere inchoare'prae-
    sedata; nuirmur faclum esl in populo, quoil capiit SHiripsil? > Wilhelmus ad luec : < Si quaerilis quis
    B. Geriovefae de Joco sanclo suo esset subjalurii. sum, scirC vos volo quod caluniniose vos iuttili-
    Spirilus hujus Jjlaspbemiae rcgias tandem perculit siis : non sum leccator, sed servus B. GenovefEe;
    aures;:undeex relalis dominus rex Ludovicusim- quod autem praesumplionis me arguilis, non teme-
    nierisafurbris ira exacerbatur Jurayit per Saiicluin raria praesumptio, sed inlegrasanctae virginis, quam
    de Dethlehem, qriod, si hoc verum foret,.. oiniics semper Iiabui, nie facere compulil dileclio. Caput,
    canonicos flagellis caesos de ipsa ejiceretecclesia et" quod vidislis , velulae fore non abnuo , virginitatis
    adbibitis custodibus , qrii cuslodiam habercnl de " florem semj)er:relinenlis:; septuagiiua annorum el
    thesauro el reliquiis illuts rnOnasleiii, lilteras ad eo aroplius B. Genovefa exstitil, virgo seniper
    arclijepiscopum Senonensem et suffraganeos ejus , ntunda et iinroaculata, donec ccelo fcdderet ani-.
    ad abbates et piiores ejusdem episcOpatus misit, niain, ei terrae corporis liiateriam. Sed nequis seru-
    praecipieiidO, ut omnes in die ab ipso praiixo,' hu- pulusdubietatis de bo.c capile cordibus Vestris in-
    jus'rei verilatem indagaturi, "Parisiis coiivcnireiit. haereat, facile clibaiium velicmenler igniri, et ego
    Fralres jusjuranduni regis percipientes, conturbati assuinplo capile, ad dcclaraiKla beatae virginis nie-
    siirit, commoti. sunl, treriior apprehendit eos; el pita, ignituin intrabo securus. > Ad haec episcopus
    quariivisforroidabilis eral eis ira principis, magis sirfjsannans fcspondit.: « Ego quidein in ciippam
    lamen de thesauro piaestantiore ariro et margarita: aqu* calidae cuhi eb non inlrarem, Ct tu in cliba-
    pretiosa, quem sibi verebaiilur ablalum, doluerurit. . iiuVn ardentem intrarcs? > Archiepiscopus vero,,
    Prae caeleris autem aiixialus esl spiiilus Wilhelmi, verbosjlateni episcopi ullra non ferens superstUio-
    qui omnirim reliquiarum capsas cl Ihesaurum ec- sam , innuil ei, ut tacerel et dcvoti fralris fidem et
    ciesiae-jam dudnm in sua susceperat cuslodia.' shiceram erga sanclani virginem devolionem appro-
    niuxit dies statulus, advenit rex cum sriis, adve- f, bavil; stiiltiloquium vero, quod episcopus eontra
    nerunf ponlilices et aJjbales, advenlt etiam mulli- bealam virginem polluto ore inlulerat, inultuiu ne-
    - tudo non.iriinima, exitum rei scire cnpiens, tandcin quaquam esse potiiil; quonianVperdel.Deus omnes,
    . nominatis et assignatis, qui cuin archiepiscopo rl qui loquuntur mendacium (Psal. v)|; uiide poslcu
    aJiis episcppis ad locuin sancttim sanclae Virginis multis irrelilus ciiminibiis, a sede sua ejeclus, v'.-
    tscenderenl, yoIu!t Wilhelmus cum cis ascendere, tam indignain digna morte miserabiliter Jinivit (8).
    icc pcrmiilebatur. Uride arrepto, nescio magis, CAPUT III.
    .caiidelabfo a.ut thuribulo, sccum ait:« Si milii non In Daniam uccersitus Wilhelmtts, fit abbus Roschil-
    aliter concedilur, sallem aScendain ut minisler; > detuis, et tnulla adversti forliter sttstinet.
    «t ccep.l ire. Aperto igil.urscriiiio, ecce caput Anno ab Iiicarnaliorie Doiniiii millesimo cente-
    B, Genoyefae, Franciae gemnia, cuni caeteiis mem- simo sexagesimo prinio (9), regriabat in Dacia
    brorun) suorura fciiquiis, feperitur. Quod cum fi- Walderaarus rex, filius Canuti regis el marlyiis ;
    delisfainulus ipsius magnus Wilhelmus videret, qui Slavos a fiuiijus regui sui abegit, quos saepius
    concepluin aninii gaudiura inlra se non capiens, invadere solcbant, captivos duceriles viros ac mu-
    , quin illtid voce.exsUltalionis eructarel; oblilus illo- licres, et omnia, quae altingere.polerant, deprae-
    runj,qui niajoris erarit auctoritalis, T«?Deum lau- . dantes. Filius quippe marlyris cuni esset, ipsius
    dantus audacler inchoavit; ul lota ecclesia in vo.ce intervenlu in cunclis lielloruni cerfaminibus, quae
    yesonaret ipsius , quod inchoaium omnis.populus, conira Slavos, qui lunc pagani efajit, gessit viclor
    .quicouvenerat ad diein feslum, non roinoii alacri- exstitit gloriosus ; tuide oslensa eis via saluiis aeter-
    (7) Jloe coniigit aiino 1162, el Iiac de re etiain ctorem lii.c errasse.
    exsiat-in Aah sahclorum111, Januarii p. 152, Tra- (9) Henscheniiis el Papcbrochius Act, SS. Apri-
    ;ctatus.B. WUlielmi de revelalione capitis el corporis lis l. I, \>. 624, vero similitei' puiant, S. Wilbelmum
    Bi Genoyefae., Yide Acla sanctdrum l.-l, Aprilis iion anno 1161 sed polius 1171 acCersilum esse in
    p.:Mi, quam tainen edere uon placuit, quia nil -Daniani, uutle hic Iegi debet : Millesimo cenlesimo
    nOstfaf uro reruni continet; se',;,luagesimoprimo. LANGEB. [Ego quidein cum Bar-
    :f8),Gum hpc contigit anno 1164 juxta auctores tholino in H. Eccl. Daniae iriss. ad annum 1165
    Actqtum sunclorum iii. Apr. t. J, p. 030 , ex iiot.- E credo, euin 1165 in Daniam venisse ; ipse enim.
    . spatei hocexmente scr.iptpris acciiiis;-e episcopo anno 1201 sCiibil se lunc 56 annis in Dania vixisse,
    Manassi, qui seditab anno 1146 ad 1185 ; ast ciun -et annp 1164 adhucfuit i.n Fraucia, ut ex monu-
    -illein bona pace obiit, praedecessor autein cjus Eliasi ineniis apud Papebroehium Act. SS. Aprilis t. '.,
    alvofficio motus esi 1146, vide Galliam Chrhlianttm : p. 624 conslal.]
    t.YIlJ, col. 1150-1-155,. jnaiiilcsiuigindc cst a'ur
    6fi3 ;7 ViTA. 60S
    nae, illos colla jugo Christi submiilere eoegit. Erat A*doiiiiuuiri Willielnium , cumaliis triJjus fratribus,
    vir iste sapiens et discrelus, potens in opere cl ser- inslaiiler Ct obnixe suis iitteris sibideposcit dele-
    rapiie, et omni populo acceptus. E<>deintempore gari; aptuni apud se religiorii ipsoruiiiiocuiri esse,'
    adornabat- sacerdotium in Roschildcnsi ecclesia quem ad Iionorem Dei et ad excelleiiliam oidinis
    cpiscupus Absalon , liOmo inagni consilii, clerico- S. Augustini, eisdeiri &,'atrJbris^sc:p61licet'ur'''col-'
    rum decus, mceieiitium et affliclorum consolalor, laturum. : •-
    omniumque religiosorum pius aniator, toliuique Abbas considerans petitionem tanti praesulis ju-
    populimodeslus gubernalor ; advenarum ct paripe- stain esse et lioriestairi, corisentierite CapltUlo, ad-
    runj clemens suslentalor, Slavorum-maximus per- judicaviffieii postulalionera-ipsius. Mlssus "esf ergo
    secutor, ornaineiilum lidei', sobiielatis exemphim , Fr. Wilhelmus, tribus aliis secura assunipiis, cum
    •fornia pudicili;e, riobililatis et probilatis iiisigiie piteposito Saxone iii Daciain; qrii pfospero itinere
    speculuin, lucerna refulgens in templo Dei,'et ipslus pergenies, post assumpiionem B.Maiiae Zelaridiam
    fortis colUmna el immobllis. intfaverunt, Ct die tertia Ringsladium pervenerurit,
    In hujus dioecesi erat ccenobium canonicprum , quod B. Canuti raartyiis lliu.stratur meiiiis, cujus
    in insula quae Eschil (10) dicitur, haud longe di- viia gloriosa justitiae pluriinum iuce refulsit. Voluii-
    '
    .stans a.pago.Roschildensi, niari undiqtie circuiii- B las Dei erai, ut ibi eis occurrefef qnod volebaiit,
    data, Hic locus, virentihus pralis ac diversis nemo- regis videlicet Waldemari et ponlificis Absalpnis
    rum arboribus dccoralus, commaneniibus in eo praesenlia. Hi in adventu illofuiri fratrum Taetati,
    deieclabilis eral alque gratiosus, rarus tamen tunc 1 laetis araplexi surit bracbiis, et ad osciilurii "pacis
    lemporisiliic eral numerus fralrutn commoranliuin,' srisceperunt, et curii advenlu ipsoruin aliqriariluluiii
    qui frustra.Regulares dicebanlur, quia nuUius re- blando sermone congratulatl ftiissent, spoponderuiit,
    Jigionis disciplinis adornabanlur. Regularcs quo- quod eos fovererit ut filios, diligerCnt ut fratfes,
    inodo dicerenlur, qui nulli censurae regulari caput consulerent ut amici. Laitati in liis qriae dicta sunt
    submiltebant? Claustiales quoinodo essent, qui eis, ciim gaudio regrediuntuf ad suum hosriitiiim.
    «laustrali clausura carebant?.InsUluta ordinis scripta Tribus diebus ibideni peraclis, IransieruritRoscliilr
    habebant, sed-nihil eprum pbservabant. ln sumniis dis; quoi'um .vesligia quidam ex familia episcopi
    festivitatibus anni saeculares,.qui eis erant famiHa- secrili sunt, qtii ibidetn eos procurarerit : siC eriim
    res, cum mulieribus suisdomuni eorum frefiuenla- expediebat honestae consuetudirii' terrae el pfobitaii
    "' -
    bant, cum ipsis festa Celebraturi, indomo refectorii- illius qui eos vocaveral.:
    cum viris et muiieiibus epulabahtur, et inebria- AJiquaiitis diebus iri civitatc expletis, ad' insularii
    liantur, ducebant!|ue choreas. Talfer domus in Eschilii navigio applicuef unt; ubi seX:iiOininetenus
    eorum aclibus confundebatur, alque subslantia illius carionicorum invenerunt; quofum vrillus, exsaiigues
    dilapidabalur. Heu! quid timc fiebat de divino ser- Cx eorum adventu facli, expalluerunt,;et serme in
    vilio, cum plus noctis potationi qttain psalraodiae ore eoruro exaruit, quia malae consuetudiiii eofurti
    et uivinae conlemplationi impendereiit? Quis tunc videbaiit jam immiriere dispendium. Uiide ad injfi-
    digne intercessor tteret ad Deum pro populo? in riarasuperveniftnliura fratf uiii, ea n.octepOstCPeiiani
    lnatuliuali synaxi potu aestuantes nimio, potius eos conventicula facientes, domini-poiitificis decfeve-
    dorniire libebat quain-cantare. Sic impudenter vi- ruiit adire praesentiam, ut ei qUod accidefat,,Velrit
    ventes , omnium religiosorum auribus detestandam igriorar.ti, intiniareiit, ct ab eo compassioriis extof-
    infamiain. infuderunt. querent affectum, ne gentem perdererit et locura.
    Yenerabilis igitur Roschildensis episcopus Absa- Yerum dominus episcopus; rei "serieiri jamdudum
    Ion videiis et considerans vitam eorum ab omni re- praerioscens, et eorum nialitiairi repreherideris, dis-
    (eligione discrepare, tactus dolore intrinsecus de- simulavit audita; nefofte, dum iliuc venire morafe-
    testabalur auimas taliurii virorum, diabolica fraude tuf, subslaulia domus magis quam prius destfuefe-
    oblenebralas, atque ad ffuxum saiculi nimis iccli- D iur.Praefixit tamen eis dieni, in qua sUarri exhibcrel'
    natas; unde saepius mente.lacita revolvebat, quo- praesenliam, et velul ignartis, adventusfratrunf.sii--
    modo illi ecciesiae consuleret, ordinis et religionis perveriienliunv tliligenter inquireret causam. Igiiur
    forniam annuente Dombio in melius immntaturus. jjroxinia die post fesluni B7 BarlbOloinaei, sicut
    Reminiscilur "tandem famUiariiatis et araicitiije , promiserat, advenit, et habifof;um eis' sermone de
    quam cum Wilbelmo, viro religioso,' olim pepige- pastoie sibi constituendo, Fr. Wilhemus in abba-
    i-at, cum Parisiis studendi gratia moraretur ; alten- tcrii eligilur; et,in abbatis- sedecoliocatur;" cum
    iensque eumvirum honeslum,-virum ulique provi - tamen prius non abbatem.sed pfaepositum et prio-
    -£am-'et discretum, et sanclis moribus adornatum, rem habere soliti fuissent. Ipso die duo ex piioiibiis
    coraplacuit in illo auimae suae, ut ei accito daret canonicis abeundi retrorsum Ticentiaro acceperuiit
    locuiii supra merooraturo. Misso iiaque liunlio.vide- et obtinuerunt, dpniino episeopo judicarite eos de-
    licet Saxone praeposito, virp honeslo', ad ecclesiam bere dimitti, ne malignanlibus eis tumriltus fieret
    B. Genovefae, virum saepius nominatum, scilicct in populo ; qualuor remanserunt, valde senes ct ad.
    ......
    (10) Eskilsoe, qux nunc jicrtiiicl ad Sctso, nobileiri scdsiri faniHix 'de Pless.
    '
    CJ37, S. WILUELMI ABB. S. TIlOMiG DE PARACLITO 608
    oroiie ppus.fere, inuliles, Uniisex cis qui pripris A , exarainabant, sed abbali suo tolura ponaus suaead-
    habcbatiOfficium, yir erat Jioriestus ei j» diebu.s.suis Versiiaiis "ascfibebanf, dicerites : Vae ribbis! ciir iu
    inveiitusesi juslus; urideincepit; existere unus ex. diebris irosfris liuc- advenii horijo paiiriosus, viiis
    eis, et-Tegulari. insti;uclus tramite yitam- priorem lipniuiicio;: qrii liij bibehs, iiil riiairiducaris,'sed ihe-:
    snejiprijiine;tefroiniife^. ,..- , .; liora qnaeque,dpnius iri afgentO e"tariro cpniriifiians,'
    Igitur postquam dominiis abbas Wilhelmits curam ct iri ioctilis suisrepohens, ribs inedia clboflimf oi-i
    domus suscepisset, voluit doniinus cpiscopus, rp- qri.et,pro cibis fplia arliorum et befbas agrestes sulv-
    gatri cjusdem abbatjs,,. js.cire,,q'u» ,ct quanta csset mi.nislrans. Hoc semiiiariuiiJ meiidacli ab. elspriLli-
    illius dpmus subslanlia, ct quid(in cibar.iisjiabeatiir: caiuin per;...aures.plurimorurii'-d^
    1
    vidensqneprproptuariajepfuro fere esse vacua, sex•• pravae ineriles hohiinum pfonae sempef sriiit aidde-;
    casei.s tarilum reperlis: etperna et diniidia, cogiioyit traliendum bonis, apud malevpids bifuscabatuf vc?-;
    qtvia convederant Jacpb et locuin ,ejiis desolayerant., ritas. Vir au lerriDoinjni objectis ilori niovebatuf,' sed
    Rcplelus ergo borio pudore et adniiratipne episco- omnia palicnier siisliriiiit^Taelus taiiquaiiihohiO'
    Pjiis,coepitco.hfprtare animos .-.fralr.u.m,et jpsius ab- non audiens, el non haberis iri;6fe'Suo fedargu'-'
    liatis, sicque jiissit dari eis quinque libras dcjiario- . lipnes. ;
    rum ad necessaria, yictualiiim compararida, prohii.tr- Quadani nocte, duiri frafres se sopp;ri dedisserit,
    tons eis in posterum sufficienlisexpeiisae subsidia. adfuit inlef eos Salan; et Itfmefi, quod iriofc solito
    Trausacto ajiquanlp lemporisi spatio, fratrcs qrii. luccbat in niediri dOrmitOrii, stibveiiil ; et juxta
    cum abbate vcneraiit^ paiipertatcm insojifam non leClum abbalis, ubl straininuni eralmagna conge-
    fefeiites; el frigoris nimiam saevitiam .abhofreiiles^ ries, ad cOinliurendum abbaterii deposuit. Yerum
    ab episcopo repalriandi licentiam acccperuiit. Qupd militem suum in hoc agone. iion deseruitccelesie
    facturo doniiniim episcopum valde coinmovit, sed praesidiurii; nani stramiria in 'cifcuitii in -riiOditrii
    vjplentiam nulli infcrri vpluit. corOriaecombufebanfur, et slraminibus asser stip-
    ;Abbas vero fipn bene ferens discessum suorum, posilus adustioncni siisiinilit; abbalis vero lectum
    qucm Jerrebant mpfcs alienap terrae ct.idioma igne- omnino nOn tetigif iiicendiiirii. liumof liujiis facli
    tr;m, canulem, quam ipsi ab episcopo acccpcrant, ad aures perveiiit episcopi, qui post dies' nbii'
    iicentiarii ipse p.ostiilayit; asserens supra vires suas. rijulios decliiiavit ad clausffum, et quod diceiiatur,
    ' "" "
    qpus esse, a.d.quod fiierat evocatus; securiusque veritati cbmpfobavit consoiiurii.
    sibi foreiiberum cum aliis Jiahere regressum. Ad Postera nocte, dOleris anliquus hoslis, quod arti-
    Jvaecyefbajabbalisconcidil.yullus episcopi et ani- Q i ljiis srijs defuisset effeclus , ad aliiid; se converiit
    rnus; tandem"lamen in h.iinc prorupit serroonein : genus teiitandi. Nairi ad Jectum cujusdairi fratris
    < .Desiderio .desideravimus. adventuin vestrum ad ,dormieiitis accessit, et ait: %NOveiis" me domintini
    ecclesiae isiius. profecium ; sed, ut pcrpendiinus hujus loci friisse, oirinibus potatofibus alqiie scor-
    prosperis iUius succcssibus et incrementis plurimiim, latoiibus praelatum existere ; sed in abbatis veslri
    ijiyidel inimfcus; jjavet enim nimium, quod jus, advenlu vim patipi,) quod ei nori cedel in bonum.
    amissurus. sit aiitiquum, quod liactenus possederat Cuirique fratcfjquis esset iiVquiferel,et quo nomiiie
    per eiiormitates lbciim illuin inhabitanliuui. Sed si ceiisefeluf ; Salmanasar se confessus cst appellari,
    aiiinii ve.stripfoposiluni Domini propensiori conci- el Babyloniofum regem ab aritiquis temporibus
    ljp mutare vellcf, roagno pietatis affeclu fogatemus, fuisse. > Et addidit :• < Coiisule abbati, ut ab in-
    iiesusceplum semel rcgiminis oflvciunvconaremini ceplis desislat, nec abbalibus debilaro ab episcopo
    desereit?, Non vobis sit foinvidini solura lioc opus benedictionem accipial; liic enirii me invito cl?.u-
    aggredi; quianon in iioiriinis jioteslaie .victoiia struin permanere non poterit. > Cui fratef respon-
    J.ieiiiconsislit, sed dp coelo esl foiiitudo; et Ua sal- dit: < Quod mihi suggeris faciendum, ei lu suggere;
    vat Dorainus in paucis, utin mnltis. Quod credeba- , nuuquid ef lu ejus nolitiara non habes? > — < Ha-
    tis, fratrum vestrorum impleri auxilio, polens esl Iftbeo; inquit, sed minus mOdo quaui prius; unde
    Dpmjnus noslri soljus explere obseqnip. > His aliis- niiulia ei quae jussi, hoc inlerposito ei insigiiio,
    que venerabilis episcopi nionilis, sale sapientiae con- quod in crypta B. Genovefae Parisiensis sepieih
    dilis,-abbas roboralus ,et inlra se mcmorans quod Psalmos Cum Lilania clerico cuidam propria inanu
    Dominus per Jereiniam propbetam loquilur.: Mate- conscripsil; refer etiam qurid allera noctepro inju-
    dictus hotno qui confidil in homine, el ponil car.nem ria mihi illata eum coinburere volui, scd meo fru-
    ante b.rachium suuin, et a Domino recedit cor ejus slratus sum desiderio, quia fortlor me supervenil:
    (Jer. xyn) ;_ininiutato aiiinji siii proposilo, acquicvit nec obtinerc polui', ut qtiod volebam maridareluf
    rftinancfc.ut v.ideret lincm. effeCtui. > Mane faclo, fraier quae audiebat abbati
    Eodem anno egressaest sciitentiaa Doinino, eleccc intiniavit; ille vCrO "audiia parviperidens , sugge1-
    factaestfamesiii lerra,deficienle-ariiiona; elanimalia stioni diaboli nullairi babcns memoriam. Post
    ferc omnia moJ'tya suijt, ovesyidelicet ct vaccae ; modicum lcmjius' famulus Tlioconis piacposili.a
    ideoque nec. butyrunj nec cascps, nisi paucos, fra- Parisiensi civitalc revcrsris in Daciaiu , abbatem
    ircs.residtii jjoteranlhaberc ad raanducanduni. Uride Willielmum aggreditur his vertis : < Salulat vos
    in seditionem conversi, npij: iudicio divino cuncla doroiiitis meus, et se vcstrae tolum coromendaiis.
    M'J , '- ;; ' XYTS. '•::; ;'>'. -GlO
    • ";
    .ainiciti_e,-rpgal afTecluose,ut pro codoniirium epi-?A77 ;CAFUTJV7",;'"'"',^7;s'"'-;;:"
    scppum .deprecemini, ut sibi. studiii vacaiitl cori- iS; Willielmi virtutes; eiquwitam vivenih viiraciild.
    siijelaeJargilajlis mar.uro porrigat auxiliarerii : ctlioc Fufens adhiic liosfis aiillquiis, quod;ientatiohes
    signum .vobis qtiod miser.it me, quod ei Parisiits srias advcrsus christuni Dcriiini nullus.seqiicfctur
    .seplem-Psalmos cum Liiania scripseritis. > Abbas eifecfus, disposuit per salellites.suos eulcere,, quo.d
    adiniralus relala, vernm recolit quod diabolils fratri perse nequiveral implere : u.ndcinspiravit.cordibus
    jier somnium insiuuavit, videlicct seplem PsaliiiOs fratnim quorumdam. ut honijnem/Tiei.variis conlu-
    _scseripsisscpraeposiio Thoconi. • nieiiis afficereiit, et multis irijnr.iislaccsserent,et
    -, Alio quoqtie Jempore abbas Willielmus, comilatus sic cuni dedccore ad proprios lares-cpgefeni.fepe-
    .Tbrumone sacerdote, viro ulique lillefato ct dis- dare. Ipse aulem, a verbis inipipruni npn tinniit.,
    creto, liospitandi gratia ad.v.illani, quae Thoistan- quia firmatus erat stjpra iirmani pelram:Jfequeiiler-
    Ihofp (11) diriliir, declinavit, ulii dum nox in srio enim stciim coroAieniorabat -illrid Aposiolicuin:
    cufsu mediiinViter habefet, anliquus hoslis fre- Tribttlaiio patienliam operalur, patieniia probaliu-
    niens adversus saiiclum Dei, nova irrilamenla suae iiem, probalio spem; spes anleni.nqn.cqnfundit
    ' ( Rbm. v). Cunique in lalibus li|ii degeucres jirp-
    heqiiitiae adinvenit, praeferens Iiabilum sanclitafis,
    silb specie aiiliquissinsi ac turpissimi monachi : cessum non liabefenl, consilium lcccrunt in iinuin,
    acccdensque ad Tcctum. abbatis, prius saluliferae iit eurri niorti tradereiit,; a|iquandp enim PunJ-sacco
    cfiicls sigiio muriiturii, laborabafquiescentem in co 'iniposiliim" in mari demergere disppnebanti.galii-
    libidinis fomitem obscerio opere irrifare. Sedille, qiiaudp eum telis coniodere, et aliqiiando Slavis
    licetsomno oculos dederat, mente lamen vigilans, yendere; saepiuscercbro ipsius securibus compaclis
    advefsario dixit: t Yade rclro, spurcissime omniuni, iexslinguere molicbanlur ; sed Deiis, cujiis provi-
    in me per Dei gratiam lui desidcrii nultum conse- denlia in sui disposilione non fallitur, dissipavit
    qrieris effectum. > Diabplus haec audiens, acrioris consilia eorum, eldilccto suo dedit cum fcniaiiono
    saevillae slimujis agitaluf; et acccdcns propius , proventuin. .:;•:•-
    riehulam fetoris ori abbatis inspirat; el peccata, . Sed cur hoc.facere atlentabant? Quia ciini Deo
    dudum confessione abolila et multarum lacrymariiiri crat spirilus ejus , in rigofe ordinis-tcnehdo, cf iri
    imJjfe diluta.nefando rire relexil. Abbas autem , omni reiigionis obscrvantia, noc patiebaliir eos pef
    duni- in somiiO tatn graviter ab ipso faligarclur, abrupta vitiorum discurrere; Cfal eniiri saiiCtae
    valido impulsu pedis aKqiianlum elevati hoslein a se religionis indeficiens -iniilator, ordinis ac saiicftc
    fcjecit. Qui videns se a viro Dei delusum, ul leo C jnslilutinnis admirabilis conservater, vilioriiniTofiis
    crudeUssiinus ccepit saevire; atque ad lectum Tru- exstirpalof, virlutum verus. ainator ;• quacque lio-
    nionis sacerdotis, in allera parte jacenlis atque nesla el sanclimoniae plena invesligans- et docens.
    vigilantis, gressus dirigere , lalerique ejus forlissi- Sevefus exslilit in correplione, sedulus iri^coffc-
    njuni iciuto illidere, ita ut videretur sacerdoli, ctione, dulcis el iiumilis in hoftatiorie, modestus iri
    quoiJ aliquas de costis sibi fregisset. j-eddenda ratione; in ser.mone verax , in jiidicio
    . Mane dum aurora finem daret noeii, decanlatis justus, in commisso fidclis. Inlirniofuni efat coriso-
    lau.dibus Dei, quia tcmpus crat frigidum, ulerque, lafor, pauperum ac peiegrinorurii behigiiissiiKUS
    s.cilicet abbas ct saccrdos, se in calefacloiiuiii rece-; procurator. Insislebat.vigiliiSj-jejuniis et coiitiriuis
    pit. Qiiibus ibidem residentibus, sic allocuuis est orationibus, curam sui gregis infaligabililcr ageiis,
    sacefdos abbalem ; < 0 mi domine abba, custodiat eunique, ut fidelisserviis talenftim sibi;'cfeditriiii
    le. et adjuvet oronipotens Deus, > Et •respondil Jucrifacerct, Domiuo suo jugiier preclbus coninieri-
    abbas :. < Amen.-> Cumquesic bis vcl ler dixissel; dabat. Fratribus nocle qiiiesceritiljus ,;h6ras nialii-
    adquid hoc toties .repeleret, abbas inquisivil. Cui tinales vigiliis anticipabat;; DOiniiiiqtie.misericof- 1
    ille: < Scip quod niultos lentationis aculeds es pas- lj diaro pro eisdem devotis'gcmUibus cxorabat. Ili
    stis, pjuresque eris. passurus; sed ex;liis omnibus: sermoiiibivS:suis, qiiibus ffalres ad'Ijene ageridiirii
    Jiberet te Deus. Yidi liac noele quantam molestiam instruebat, promptus cfat ail lacfymas ef ad-;la-
    a Salana suslinuisii et quomodo ori tuo neliulom mcnta , in lavituni TII^;auditorcs stios; sacpiiis 'ail
    fetpiis infundebat-pessimi, et audivi quanla tUii pGeniientiam el cordis compunctioiieiri provocafet,
    inferebat convilia et opprobria; cumque a te disce- et cunctis liquido constarct divihariv illi senipfeE
    dcret «onfustis, irruit in ine vehemenler, percusso- adesse gratiaivv. Zelo ordinis animaius aliquaivclc»
    que.lalere m.eo>ut i'cor, aliquam ex coslis mihi 'Clalis et supcrbis rig-iduscrat, atque transgfessOfes
    fregit. ltleo libi eidem inimico viriliter arbitror ordinis emendaloriani suLire viridiclarii 'cogebafct'
    esse resislendum , ne, si le victo triumpliavcrit, ferre senfenliam, noverat eriim quod pfo tot essei
    miltat le in gcbenriam. Ad hanc vocem ccepit abbas rationem Deo redditurus, quot suo exemplo aut
    tscdere ei pavere,;revocaris ad Yneinoriamvexalioues silehtio a semitis jusliliae sineret abeffare; Deniqtie
    adversarii, quas nacle praeterita sustiuucrat. illos, qui obslinatae menlis eraiit, nec zA vcniafft

    (11) ^Sine dubio parochia Thaaslrup in praefectura Holbek.


    fil S. WILHJiLMl ABB. S, THOMiE DE PARACLITO 012
    pelendam prp suis escessjbus inclinabanUnyipse A incssft viflerctnr; eircumstetcruril eamamici ejus
    cisiormam humUitalis pstendpns,, abeis.veniain et cogiiali;,lugenle.seam tanqiiam defunctam, Mater
    cbntra rcgulam suae dignitafis postulaliat. 7 autem puellse, Brigida: nomi?',e, quia mullos dies et
    - Iri persecuiipnibus, quae e!i:a disciriulis suis cf noctesduxerat insonines super cam, faciendo vigi-
    aliis iiifereljaiiinr, 'coristans erat et patiens, et vir- Uas, quarlaclie. levi cofripiiur sopore; cumque ob-
    tiite patieiifiae omhes vincebat. Yirius pielatis ct dprmiret, vidit in solniio niulierem, niveas vestes-
    miserieordi.jp.iri eoiariiuro abundabat",' ut in illum indniam ,.leclo aegrolanlis assistere, sibique taUa
    "pcccantes , et pbsl peccala adveniam redciintes, diccre : « Molestaris., mulier ,,pluriroura pro filia
    cuni pmiii hilafitale el Jiiodeslia excipercl, el pro lua, > At illa : < Quid niiruro ? triduo enim susline-
    ePrum exccssibus uberrime fleret, Dominoque pro mus eam, jamjam, migraiuram : et ecceailhuc
    eofrim conversione graiias feferret lnullimodas. tenipus superesl. J Respondit.altera :.« Scitp iiliam
    Chafitatcm semper seclabatur,, Invidias et deira- liiairi sanitatem posse recuperare- vilaeque augmrn-
    ctlones detestabatiir, verbuiri' inhonesUim, sive va- tiim sumere, si de cibo vel rcliquiis abbatfs Wilhel-
    nlloquiiim, sive ristis ineptos lriirilhie proferehal, mi dc Paraclito gustaverit. » His diclis,. dispa.ruil;
    vel ab ore alicujus autlire vol.ebat.. Seririo ei jiigi- . maler yero puellae evigilans, omnia, quae in somnis
    tef erat depace ef concordia, et humililate et man- - audierat et viderat. cunclis qui aderanl exposuit.
    suetiidiiie, el delionore quo se fratres invicem Consulunt illi ropftentjs mandalo parere, quia prae-
    pfaevenire Jabebant. Ih oralioriibus fiequens, in dictris abbas. aiiyiltis sanctus habebatur, ct vere
    lcctipnibiis assuluus , in devoljone exslitit praeci- slc erat, fulgente in eo gratia divina.
    pijiis. Horis quoquediurnis ac nocturnis, sine ma- Mulier igitur spe. bonae visionis et consolatione .
    gno necessilalis arliculo, nunquam abesse volebat. suoruiii confprtata , ad clatistrum mobiliore prope-
    Cifca devolioneni in.choro, psaHenlium , ac sacrum l-atgressu.et officialibus, quos exlra ambitum clatt-
    allaris miivistcriiim animus ejtis sedulo versabalur, stri invCiiit, visipnem , quam viderat, ex ordine
    et devotiores, iu his lenerrime diligebat. Cilicin pandit. Nuiilialur crgo affatiibus abbati mulieris
    cariiein suam usque ad diem morlis'domabat, petiiio , ct relexitur ejusdem de filiae.suae remedio
    ipsamque spiriliil servire cogebat. Frugalem men- coelitus nianifestala visio. Vir Domiiii super aJflictos
    sam habcre volebat, ,non propter: corporis sui re- pia semper gestans viscera, tam matri quam filiae
    fectionem, cum mirae essel alisliiientiae ;~sedjiropter compalieris,pisces, quos periicas (15)vocaraus,etsor-
    pauperum et. infirinprum refocillalionem:, quos pa- bilium, quod sibi.fueratpraeparatum, jussit mulieri
    terno fovebal affeclp. ln slratu suo riihil habebat; Q ih nomine Domini impartirl, nt esset salus et re-
    pratef laneorum slrainiiiibus sujierposilum, aut riiedium puellae, in discrimine morlis laboranli..
    pelles ursorum propter frigtis expellenduro,' quando Gavisa illa.de rouner.e, mox cloroum redit prpperc,
    magis saeviebal hieriis,.nisi niiniae irifirmitatis mo= et quod secuni altulit sorbile ocius ori infudit.liliae.,
    I.estia moUioribus euiii iridulgeiemembra coegissct: Quod cum tertio factum fuisset.et ad interiora
    ejt siCtit moiiicus erat ei victus,jslc et vesliius. roifo iaberclur rugitu, revixit puella, et attraxit
    ,, Moivaslerium S. Thomae apostpli, in loco; qui Pa- spiritum, et post paululum resedif, quae fueral qussi
    raclitus vocatur ([%), priiiius construxit ef ordinerii mortua'; etcum accessisseitt ad eam sui, aperiens
    S. Augusliiii.in.eo trans.liilif, et traiisfererido ob- o,s suum^benedixii Deum et dixit: < Jam non mo-
    servarj instituit ,ac privilegio domini.AIexandri pa- riar, sed vivam, Bt narrabo opera. Domini ;-confldo
    pae ibidem perpetuo observandum corifirmari fecit. Cnimiri DoriiiriOjquod precibus Ct mefitis Wilhei-
    Nuric vero. quia ifi. laude viri Deiritcunque a propo-. mi abbatis redditasim saniiati, > Qui ad eam con-
    sitpdigressi sumus, ad ea, quae.inchoavimusdeprp- yenefaftt, testimoiiium perbibebant veritati de
    niere,.redeamus.;Cuidam dysenterjcovin villa qttae liis, et: scinius, quia veruro est testimPnium eo-
    Methelhuse ab indigeriis dicilur,.pef Visum revela- r,uni. -_ .--'.'•-"
    ttim est, ut;de cibp abbatis.Willielmi gustaret et sa- P Languebat quldam iii villa Ariese (14) et :deside-
    naretur a languore si.io.Gredidit hoino ille sermoni, rabal bibereaquam defonte , quem abbas fecerat
    quem audierat, et inisso nunlio. cilius ad claustrum. cmriiidari eififnjis clausuris sigriafi; sed quia nul-
    quod vtiluit, pelivit.et accepit. Cumque. allafos cibos Itis ad eurodem fontem potcrat habere accessuni,
    Coiliedisset, c.essante fluxu.infifmitaiis suae, statina nisi ad nutum illius , qui eum sefvabat claustim ,
    per. cosdertiintus reformari roeruit., fecit; ille abbatl suum iritimari desideiium. Accitus
    , Qiiaedaiji. puella.-,_de- yilla ypcabulo Nadwelli, est igilur Ffi Ericus, qui supradicti fontis habebat
    claustro Vicina,,roagn3s.iiifirmilatis tenebalur, cru- . custOdiam, praeceplumque est illi, ul de ipsius aqvia
    ciatn ; cumque per tres diesrjaceret quasi corjius segrolo porrigatpoculum.; Cumque allalaro guslas-
    exanime, vjlalisque calpr taiitji.m.iriembris ipsius sct lartguidus , hiox cognOvit tjuam salubef esl gu-

    , (12) Loci. nomen;npstro sernipne esf Ebelbolt ir yoce Gallica; perche. Nos Danihos pisces vocamus
    paftBCia Tierebye ef praeieetrira Fridericoburgensi. Aborre. . _ •-.
    Jiixta P^oritoppiilanumiii 'AhriiiL f. 1, p. 445, trans- (14) flodie parcecia et pagus Annisc praeposiluTae
    localio fiicla est 1176. Holboe, praefeclui'aeCronbofg,
    (15) T'ercas reciius. Perlica aut.cm facta csl ex
    ' 7TJ4
    «15 MfA.
    slus ejus ; quia non tantiini: sUim suam exstinxil, A accederet. llla dcvoti servi Biii miserta, cum pariim
    scd eliam optataesalutis gratiam conlulit. obdormiret, apparuitei; slans a pafle peduin-lecti,
    .Quidam monachus Cislerciensis ordinis, Ilaqiii- iri-.quo j'acebat, et facie jucuuda ct; alloqtiio dulci
    nus noroine, de clauslro Esromae, lanta raucitale consolabatur Cum_ dicens : « Ne liineas, quoniani'
    oblrisi pecloris per roultos aimos anxial.alur, ut vix boiiiim Dominum habcmus. > llle ex hilariiate viil-
    a circumstantibus eum discerni polerat, quid dice- tus eam agnoscens, ccepit "gratias agere venienfi,
    ret. Cumque nullo aiiliiloto polionis vel allerius ihquirens, quis essel Dominus ille^ Cui illa : « Je-
    a.iiis,;remediuni suae inlirmitatis invenisset, ihcidit sus Filius Dei. > Yir autem Domini aiidiens Filium
    ej bonuiri consiliuni ,"ul ad azylum S. Thomaede Dei nomiiiari, quanium sopor sinebat, exsultabat
    Paraclilo deeliftarel.Veriit ergo, et Patrem nionaste- uberitis, et post paululum evigilans, el sentiens se
    rii adiens, quidpateretur, querulo" riiurmure expo- saniiaii precibus S.Genovefae virginis reslitutum „
    suit, el ccejiit eum liumiiiter rogare, ut ob graliam benedixit Dcum , qui non derClinquil spefantes in
    Tecuperandae sanitatis manum gulturi suo inipone- se (Psal. xxxm), sed in sanclis sttis scmperesl.inj"-
    ret. Vir aulem Domiui, ad rogantem aliquantulum rabilis (Psal. LXVII).Multa quidem et alia per eum
    jucnndatus, ptaemisso signocrucis , tetigit gultiif Dominus operari dignatus est miracula , quae non
    suiiro, dicens : « Sanet te Filius Dei. > Et cxauditus B sunl scripla in Jibro li.oc, quia' vel propter negli-
    esf pro spa fcverenlia; nam iiionachiis divinum gCntiam oblivioni tradila, in memoria non liaben-
    sibi sensil ailessc auxilium ; quia arleriae ariheli lur, vel quia saiictitati ejus delrahenlibus incredi-
    pecloris paulatim dilatabantur, et organum vocis bilia videbanlur. Nunc autem ad gloriosum ejus
    diu amissae de die in diem reformabatur. Reversus Iransituin stylus refleclalur,et quo tempore ct qua-
    igitur ad domum, unde exierat, confirmabat fratres liler tle hoc mundn migravit ad Doroiiium, brevi
    suos, manifeslans oronibus, quoniam in Paraclito sermone referri debct.
    est senior, quinovit Iiomines curare; affirmans, CAPUT V.
    quoniam hic est Wilhelmus abbas. ^ Felix sancti obilus et signa fuiurm glorim ejut
    QuoJarii teriipore, cum Wilhelmus a curia Ro - prwgressa ac secuta.
    mana rediret (IS), equus servi sui inlerfupes Al- Aiite septem annos sni. transilus de hoc mundo
    pium laesus pedem , iler nullum facere poruit; de ad Palreni, noctequadam,per visum vir quidam de-
    quo infortunio animo turbalus, exoravit Allissi- corus aspectu, veneranda canitie, venusla facie,
    mum, iitpropter nverila sanctorum, quorum secum astitit ci et dixit : « Septem dies vives. > JUe dri
    reliquias retulit, sanaretur equus Ule. Finila ora- ^.visione sua plurimuin sollicilus, sed Spiritu Do-
    tione, pedcm equi dolorc plenum nianibus palpavit, miniplenus, septem dies incolumislrahsieris, in-
    . j:alpando,dolorem miligavit.: et ex illa hora sana- terpfetatus est jierseptem dies septem liebdomadas,
    tus estequus.ille, inceptum peragens iter. vel septem menses, vel septem anuos, quoJ .veriiis
    Quodamdie, cumad negotia doinus exirel, equi- Crat, designari, sicut rei exilus coriiprobavit. Ca-
    tavil qucmdam rcncinum (16); frater autem, qui sligans igitur Corpus suunj et in servitutem redi-
    cuin eo ibat, coiisiderahs pulchriludincm ecjui et gens (II Cor. xi), quanquam' Dominum Deum tota
    dispositionem membrorum ipsius, ail: « Proh do- meniis devolione prius dilcxeral, ac-mandatis
    ,Ior! quodtalis eqiius non arnbulal (17). > Cui ab- ipsius jugi observatione inharserat, ab Illo tanlen
    bas : < Credisne quod poterit ambulare? > At ille : teriiporc usquead finem vilae suae, ila carnem suam
    * Miniirie,credo, quia.senex esl, et naturahjm mi- ctim viliis et coiiciipiscenliis crucifixit (Gaf, v), ut
    pjhie immulabit cursum. > Cui iterum abbas: antcacta vita, respectu vitae subsequentis, delicata
    « ilodicm fidei, quid dubitas ? (Matth. xiv;) poteus fiiisse crecleretur ac volupluosa. Quis eninfeum sine
    esl Deus facere eum airibulare qUanlum.Vobis pla- lacrymis maxillas ejusriganlibus oraiilem vidil ?
    cuerit. > Et haec dicens, ccepit eura urgere calcari- Cumque ih altari divina celebrafet, sacrum myste-
    bus. Ille' vero solili cursus oblitus, gressus facicbat j) rium offerens Deo, sic inflammabatiif, sic lacryina-
    planos, beiie ainbulandoj quandiu vir Dei dorso batur, veluli pracsentes Domini in carne aspiceret
    ejus irisedit. Frater vero de viso miraculo admira- passiones. Longum est ita.que verbis exprimere,
    tione plenus, revcisus domiini narravit fratribiis quantis vigiliis, jejiiniis et orationibus assiduis se
    suis, quae gCsla erant in via , qttomodO' Paler mo- ipsuin afflixerit, el in hplPcauslum Domirio praepa-'
    riasterii fecit roncihum ambulare; et- niiraii sunt raverit. Adjecit adhuc Dominus fainuli sui tentafe
    '• :-
    univef si. _ patientiam, et tanquam aurijro iii fornace probare;,
    Quodam tcmpore lecto aegriludinis incubuit, ni- ita corpus cjus ulceribus replevit, ut a pldnla pedis
    miae ihfirmitatis delentus crucialu; cunique de usque ad verlicem non esset in eo scnilas (Isa.i).
    spalio suaeyitae dubilarel, nocte Dominica, graviori Tlle sciens, quia virlus in infirmitate perficitur,
    infirmitatis' agitatus stimulo, invocavit domiriam omnia patienler susliuuit, et ait: < Si bona susce-
    suam B. Genovefam , quaro lolo menlis desiderio pimus de raanu Domirii, mala autem quare rion
    amabat, ut sui memor Domihum pro eo precalura susliheamus? > i. ' .'
    ~
    (15) AnnolI9S. ; (17) Id est non gradns vel passus facil; unde isois.
    (10) Roncinus est .equus vilis. taleiii cquum vocamtis eii 'Pa'sgangerf gi^adafiuui.
    hffl" S; WILHELMI ABB. S.TTHOMyE DE PARACLJTO SfilG
    j^^.liitnrcaj^tpicitt^rinis^.mjraia-bslineJilia efcarnis' A_dediicittirlandeiri iriquanidamplanitlcnj.^valdespG-
    ,_ipj>riHicatjo!iC'fM^^ ciosam et-IlprjlJus anipenami.;v*nienies,:.doii)Jim;iiii-
    ^cunclis lidelibus,i;sacra ilcyptipne pljservaiidat-ad- .fae-magnifudiiiis, marinpreis; lapidibusi.coiisti'uclam,
    -venirct, vir Dpmiiii sediiJa mcnfe niedilans novis-- subeunl. Quanta aulem claritas.quariia pdoris sua-
    ,,sima ,sua,ct;agoiieiii sui finis,:iicet..diem ct horani vifas, quani mira j'iicuiidilas iili domuiuinerat, Jiit-
    suae;resolulip.iiis:.-adliucignorareli.lcrminiini tamen, ,gua yidenlis ex|)iiniere non suffccit :sedes alilem
    .qui; praeteiiri nori poterat;:aj)proj)jjii|uare sciens, iii ea locata crat_gemmis -pretipsiS:et auro^pufissimo
    .quptidie, cuni: sunima cordis corilrilioji.e.et ,1'acrjv- ^adornata, et.in niedio sedis; corona aurea posita,
    ,njarum 'cffiisipne el niagija: revcrciiiia,- sacrificia iapiiribiispretiosissirois decprata,.sedadhuc impef-
    JOoniiiii-iioslri Jesii Cliiisii cticbrabat, ac sacrp- fecta; in circuitu autem sedis erant<quatupf viri,
    saijctaijisius ;cor|)oiis ef sanguiiiis.participalioiic in;albjs, sedenles;. laniinas .aureas ,c;ini lapidibus
    .se.praJ.muiiieliat^Qiiaita ferja.qti.eCcenaiii DoniiiVi pretiosis :,ad. perfectioncraLCpfOnae com.ponentes.
    .pficceilif, pansaiile cp jn sua caincra cuni qnilius- .Gunique jam dicliis .frater, admiralione plenus et
    dam Jfialijiluis,; qui eollpqueiidi, gj',alia ad ipsum. yeluti iii exstasi raplus, oslensa sibi-,facilus consi-
    '"" ' •'.'----,-. suusaffaluf
    eonvejierant;, .Cpiiqueslus est priof isibi et caeteiis vn derabat,.ductor - euni tliis verbis:
    . . «Scis,„»
    Xrairibiisy, se iiunquaii), graviorem noctcni susti- cujus est sbaec .sedes ycj cofona^? > Jlloncgantc se
    jiuisse. Vif aiitcnv .Doniini e cpnycfsp resppndit;: scire, ,aitB: «, Hanc sedem abbas vesier.fn tempore
    jjMelipreniyc dfJectabiliprein npctcrii iiunquam mc sijfc cpnvcrsjpiiis a: saeculO'ad Dpminuro prQmeruiir,
    Tecolp habuisse, quia virii Porrtinum roeuiri Jesiiiij quandp. dpnios et djyiljas et liujus iriuivdi ^loriam
    .Chrisluiii; dup; alii cuin.co efant et ego7lertiiis, prp Chiistp feliquit,et sp, ipsumabnegayiijtollens
    «juiii'quibus ineffabili.ier suro delcctaius. > Ad. baec cniceiii suain seqiici.idp.Redcmplorem:; corona.yera
    prior in.juit: « Forle, Pater sancle, Dominus in cum perfecla. fuerit mullis tribulalionibus et diris
    Jiac visilatione vos.ad se vpcare venit, sicut vobis peisecutipnibus, tjuas pro .ordinis observanlia viri-
    promisit anloquam parfes Paeiaj iulrarelis. > Ad iilei*suslinuit et.adhuc siistinebit, cpfonabituryimr
    iespoiisa pfioris suspiians, et perfundens fletibus plebitunjue iii. eo, quod Jacobiis aposlolus dicit :
    ora,,ait ; tFial m.iht secundum verbum Jiium Bettusvir qui sufferl lentatipnemi guoniam cutn pro-
    {Lxc;i).i , ..."_,'. ;-,... batits fuerit, accipiel cortmqm vilm, quani rtproini-
    Poslcra die, quae Ccena Pomini appellalur, ad al- silDeus diligenlibus.se (Jiic.\),y .7 ". :
    jare divina cclebratuius accedit, et absolulione su- ; Poslquauj surrexit a cfleria;voluit lavafe pedes
    pef discipulos splito inore facia, et iisdenJ de mani- . discipulorum suoruin; sed tactiis grayissinip dolore
    l)us ijjsiiis. :Cprorounrcatis,:. niissaque celebrairi , laleiis, noji eslperroissus. Resideiisergosicorabat.:
    Cjiristiim in paiiperibus suseeplufus,, cum caeteris « Lcnijne Deus, in anmbtts et percmnia (Ephes. iv)
    friilribus.progreditur, eltiiand.alum ciuii ipsorum fittt volunias tua (Malth. vi), 15iMi.es beiiediclus I*
    njagiia .devolioiie peiiigil; quo pcracto , ullimaiii swcitla (Ro.mi w ) Illuminafqciem tuam super.ser-
    coeiiain civm discipniis suis suiiijiiurus ingredjlur, vuiit tttum ( Psfll. cxvm ) el salvum tne juc, el nqn
    Doiiiiniciini in hoc iinitalus iexe;inp1iin). 0 felix cohfundas n.e qbexspeclaliqnetiiea: ne projicias me
    cccija , quae lanli Palris riiagis est illustraia prae- in lemporibus seneclutis; cum defeceril virius mea,
    seiilia, quain deliciis j-efectipnis ditala ! Quis vcrbis ne derelinquasme (Psal. LXX). >. Perseverantp ita-
    queat referrf, quani bilaris vullus. quain jucunda queinrirmitate etmagis iiigravescente, cuhalum de-
    facics oiiinibus a sancio yiro esf osterisa, qui iili, duciluf; fesiduuiii diei elmedjelalehijjoclis,sii.bsc-
    cpnyivio iriterfuerunt ? Jam iii viilluijisius niiro, quenlis cum magnocruciatu sufferens. Postea, quia
    nipdo quoddam. fuliiri gaudii praesagiuro dempn-. iii ep gratia divina vacua, ijon fuji, dolor ijlesedar
    '
    strabatuf, qupd cx.abuiidarilia laHifiae, quae.in ipso tu>r,et Jeni febre cprripitur ; cuinquc viribus eorpo-
    iiltra. soiiluin cernebaluf cognpsei potcrat. Janidi- ris coepisset deslitui, in yigiiia Paschae, fral,res_ qni
    viriainisefjcorJia locum liabilatipnis siiae, sihi a.l ]D,ad caro visilandi gratia conyenerant,- rogaverunt
    cpenaiidum praeparalum inlraveral; jam: Spiiilus cuni, .ut.sibiproyidefet et sacra_uncliGne perunge-r
    sanctus tottis interiorem iioniii.vemipsius repleyc-' ret.ur. Quibusila persuadenlibus, inquil: < Npiiiest
    rat,. ct vclut sponsus in liialanip (Psal. xvni), sic inilii, ul pula.lis; iiihil doloris, nihilque debilitatis
    incribicuio cordissui reqiiievit; jairi deiriorislraba- in cprporq peuitus..senlio. Vellem mihi iecluro in
    tuf.iiv^ carne ipsius, pculis corporeis siibjecta,. cbofo Jieri, ul futurae noctjs Dpminicaeresurrectip-
    ^uantO exsiiilalionis gaudio anima ejus in Dproino nis ministerio iiiteressem. > Quibus respondentibus,
    l)ep suo;exsullayit, Obfutiirae retiibulionis glorili-: se canenliura -voces licquaqiiam sufferfe p.osse,.in-
    caiioricni.quanj ei poiriinus dare .disposuit, sicul. tulit : « Faciamus ergo, quod melius esl. > 0 ye-
    ciiitlairi discipulo suo honeslae cpnyersationis, viro, neranda tanli yifi circa.cultum divini obsequii iin =.
    iioiniiieGeiardo, ante, dupdeeim anrios ct eo am- niiitai.iilis devptio/quae necalicujiis rei eventti, nec
    pllus, jpei"visipiieiri ievelafe .ciignatiis est. laiitidefeciusincomiijodo pptuit roinoiaii. . ,
    Quadam"'riocie prasdicto' canonico in suo leclo\ ..lllo autem sic laborante, -assignali suirt. fratres,
    quiescenti, quidam maUirus aelate sic intonat : qui in vigiliis excubanles cristodiicril eum. Sancta
    Surye, sequere ine."Quem sccutus, ad ignoia loca. jgilur iiocleDoininicaefesurrectionis, vif Deidesue
    617 YITA. - 618
    transitu sollicitus, unun) de sibi aslanlibus advo- A sacerdclibus ac clericis multisqtie aliis cum magna
    cans, dixit : .< Scis, fiJi, quia nova advenit solem- devotione accurrentibiis, ut ipsiis exseqiiiis ifilef-
    nitas, cunclo populo veneranda, deliemus ideo no- esseni. In quo Ioco Domjnus iioster Jesus Christus,
    visindui vestijjus. Affer mibi vesteiri quam habes, ad Iaudem el gloriamsui nominis, per glpriosi con-'
    ut illam induam. > Intclligens ille, de qua veste lo- fessoris sui suffragia, usque in hodierniim djem iu-
    qucrelur, allulit ei cilicium novum, et submoto ve- numera praestat beneficia, his qui ex toto corde 1:
    teri, vestivit eum novo. Cumque in magno foret de- quaerunt illuni, cui cst lionor et gloria, per infinita
    fectu, a custodibus suis iterurii adirionetur, ut sacri saecula saeculoruin. Amen.
    olei liquore fruerelur. Quibus ista persuadenlibus 0 quantus eratluctus omnium! quanla praecipue
    responiil: < Praestanle Doriiinonostro Jesu Chrislo, lainenta discipuiorum, qui licet de tanti Patris glo-
    lucem exspectabo. > Intcrea conyenlu gloriosae no- rificalione ccrti.haberemur, cjus tamen orbali prae-
    clis vigiliis et laudibus insislenle, cum tertia Jectio sentia , biimano more tristabamur. Dies fesli no-
    fiiiem accej)isse!,ellerlium responsoriuminchoalum stri conversi sunt in luciurn , et sabbala nostra in
    fuisset, cum Iransissel Sabbatum; unustjx cuslodi- lanieiitalionenj: licet gaudendum nobis esset, quod
    bus feslinanler-aceurrit, indicans eum cito migralu- j. qucm doctorero ljabuimus in lenis, inleicessorenv.
    rum. Depulsa noclis caligine, aufora sacrae lucis haberemus in coelis, si mens doloris rationenl ad-
    tunc rutilabal, quam vir Dei se promiserat exspe- milteret. Sed benedicfusDeus, qui trisliliamriO-
    cuiliirum : cu:iiqueil!ud responsorium carilaretur, ut stram converlit in gaudiuni (Joan. xvi) : nam post
    venientes ungerent Jesuvri; prior- accilis aliquibus transitura Palris noslri juvenes nostii visiones vi-
    ffatribus chorum exivit, ferens secum sacri olei li- debant el seniores noslri s miftia soiiinialiant, per
    quorcm, quo vCnerabilem Palrem jam agonizantcm -qiiae cerii eranius quod Dominus in brevi saiictiim
    perungefet. Quibus advenienlibus hoc solum san- sinini esset mirificalurus. .
    clus Dei saepius replicabat: «Cito, eitb. > Unciione Eranl duo juvenes de familiajpsius sancti, in
    expleta, depbsitus est in cinerem et cilicium, ul se- diyersis corisliluli' regiouibus, qui in ijjsa hora sui
    cuuduin Marlini doctrinam in cinere et cilicio Chri - transilus de hoc mundo, in visione viderunt quo-
    slianus et verus Catholicus moferetur. Quofacto modo ad gaudiinn transivit angelorum; et Jicet
    preliosani resolutus in roortem emisit spiritura, eorum aUquantulum diyersa est visio -, utraque
    ocfavo Idus Apiilis, anno ab Incarnalione Domini lamen plena lide relatione digna est et. memoria.
    1202 (18), aelalis suae anno nonagesimo octavo, Allcr istorum Nicolaus nominej in Teutonibus par-
    poslquam veio curam Doniinici gregis suscepit qua- G libtis in civitate Hildephcini sludio liuerarurii ope-
    dragesimo (19). ram dabat : hic eadem hofa, qua' vir Dei glebam
    Sic iila. anima, a caruis ergaslulo egressa, de tri- sui cofporis cceluni ingrcssurus deposuil,-vjdit per
    slilia adlaetiliani, de labore ad requiem, de mundo visionem quamdam personam sibi ignotam, stola
    transivit ad Dominiim. Spirilualcs autem filii vene- candida amictam, ccelum conscenderej.el sicut.in
    randi Patris corpus cuin hymiiis ct canlicis, cum picluris solel fieri, in quibus Doniini ascensio me-
    gemitibus el lacrymis in sanctam Iranstuleruril ec- inoratur, lolus infra nubcs susceptus depingitur,
    d.esiam, collocanles illuti in medio chpro. Quibus tantumque peiles ipsius appareiil, sic et iste sanctus
    in sedibus suis receplis, Te Deum lautlamus inci- - infra nubes candidas susceptus est, tantumque pe-
    pilur, et mattitinalcs Laudes resurreclioiiis Domi- des ejus et vestimcntorum exlremilates videb.antur.
    nicae, lacrymosisvocibus canentium,.debita tamen Cumque ille in cceluni fixis Juminibus visa admi-
    vcneralione explentui-. Quam sit mirabilis Deus in raretur, astilil ei vir quidam dicens : « Quid admi-
    sanclis suis, lector, animadverte : quia nec vila raris aspiciens in coelum ; liic homo assumptus in
    islius viri fuit sine gloria, nec mors sinc gra-' ccelurii, abbas vester' est, qui in patientia-vicit
    lia', sedinconsp.ectu Dei mullunipretiosa : illocnim persecutiones saeculi; ntinc aulem cororiatur, quia
    die susccpil eun: Dominus in paradisum, quo idem fideiiter vixit in mandalis Domini. > Expergefaciiis
    Domiinis viclor ab inferis surrexit; el qui splemnia ille, etper viam duclus ad moijasterium undeapo-
    Domiiiicaercsurrectionis cuni magno tripudio sae- slalando recesseral, rediit, alqueofferens seemen-
    ;
    pius celebi;avit in lerris, eodem riie cum debito ho- dationi, praediclam visionem omnibus inlimavit.
    nore angclicis est associalus choris. Altera die Alleri supradiclorum, Godmundo nomine, in
    Pascha?.sepullus esl anle altare Sancli Thomae apo- clauslro, qtiod Sora dicitur, cominoraiili, glorificati
    stoli, qupd ipse conslruxerat; doniinp abbale Tur- hominis t.alis oslensa est visio! Appropinquanfe di-,
    chillo ecciesiaeBeatae Mariae de Ersom, cum mona- luculo Dominicaeresurrectionis', aspiciebat in visu,
    chis suis, obsequium funeri ejus impendcnte, et pene vigilans, mullitudinem angelorum, praedtilci
    (18) Sanctus Wilhc.Imus moriliir 1202die 6 Aprilis, lis, 1.1, p. 624, putant Jiic reporiendum tricesimo,
    smnmo mane festiPaschalis, anno more vcte- non credentes S. Wilhelmum ante an. 1171. in
    riim Gallorum liini fiiiito, sed act compiilationem Daniara vcnisse, LANGEB. [Verum videsupra col. 604
    nostranv anno i-05; nain hoc anno pascha incidit - nol. 9. Credo autem auctorem hunc nuinerum io-
    in die 6 Aprilis, cum anno 1202 in die 1-4 'Apri- tundum adhibuisse, ' nam revera tantura in Dania
    Iis. L. adfuit an. 58.] .
    (19) Henscbeniuset Papebrocbius Acl. SS.Apn-
    PATEOL. CCIX. ^
    uT9 . S., WILLELMI ABB. S. TIIOMJE DE PAHACLITQ 620
    siiavitaie caiicntiUm; intcr quos duo angeii ineffa- A et non tanluiri honiines', s'"d ct aniroalia sariabat.
    bili clafitale fulgidi, quemdam aetate malurum , sa- jjiieinadriiodurii riiultipiicaba! Deus riJisericofdiam
    Ccrdotalibus vestibus deeoratuiii, a dextris et a -sitam ciiiii illo; venli iiifbiiies stios-a.l iiivocationoin
    siiiistiis susientabant, brachia ipsius hunieris SUis, ipsius nOniiiiis ebercebani, el,maria ab aniaritudine
    teiiehtes iiiriixa, et, ad ceolUhi usque pfogredieines. qiiiescebariti Secl his bfeVitef commeniPraiis, venia-
    Hos sequebattif diabolus, non mininia daeniOnuni nJUs ad mifacUla , quae vel audivimus, vel vidimus
    fdreniium atque siiideiiliuni SlipalUs calerva. Sari- iii civitaie Dci nostii, id est in Paracleto, ubi
    clis vero angelis in ccelu.mfeceptis, ille hostis an- fequiescit glofiosus cohfissor Dei W.lliolmus.
    liquus, dolenti similis, via qua veiieral'cum suis Ciini ailhiiC esset abbas Wilhelmus in coipore
    remeabat; quidaiu autem daemonum leuio seque- corruptibiii, labbrans "senio , duo denl.es .ex capie
    iianlur gradu, elaudicando" iricedentes. Hle.qiii ejus aVulsi suist; quos coinniiltcns fiairi Saxcni,
    hanc visioiiem videbat, audaeior factus, uni eorrim, dixit: « Habe cuslodiam hofuni dcntium penes te,
    :qui fardiof caeteris veniebat, ait: '«;Adjuro le per et noli iilos amiltere. > Fecit ille quod rogatus iue-
    Filiuiri Del, ut indices mihi quaesunt haec qUaevidi.> raf, haesitaris intra se cur hoc ei riiand^iuni dedissr-l.
    llle iiilerroganlem se torva faeie. et obliquo oculo ; Poslquani auteiri nilit eum Dominus de medio,
    •iiituitus, fesporidit : « Si scire vis, abbas vestef ' discipiili ejiis, qui supefstites efant, in nie:rioriani
    Willielinus de riiundo est sublatus, et tanto obse- tarijiPsitris, aliijuid de, rebus vel veslimeiiiis ejus
    qiiio angclofum in cceio deportatus,* nos autem sibi iroperiiri optai;ant;iniehquos adfuit sacrisla ,
    veninius ut aliquid juris nostri in eo baberemus; Brixjus rioiiiihe, coiifiuereiis senihil de rebus ipsius
    sedyioleniiahi ab ahgelis passi, ffuslraii siimUs a acceriisse, praeief niiffam pellicearii, quani solitiis
    jiroposito nustro; > Mane prima Sabbati surgens erat:gestare in capite. Cui sic conquereiiti, fialcr
    praedictus jnvenis, magistro siio et omiiibus qui cui denles commissi fuerant, rcspoinlit: < Dabo
    cum eo eraiit visitiieiri suairi exposuit; qui fespon- liiji dOnum noii parviim j inio riiagnuni, niargafi-
    dentes dixerunt: « Vefe credihius j qnod jaro dor- laiii pfeliosani, seilicetderitem Patris noslri, qui le
    liiitionem accepit, et iii pace faclUsesl locus ej'us. > in vila sua dilexii non singulariter solum-, sed
    Tandeiri fevefsus ad doniunj riosli^anJ, eadeni nobis speCialitef uriiirii. > Et haec dicens, tradidit den-
    cx ordine iiitirhare ctiravit, et srisCepto religionis teiii. Ille pro collato sibi muinCrCgiaiias agens iriul-
    liabitu ibidciri Deo militare-ccfijvit. - ' limodas, suscepluiri denterii, protit decuit, in ma-
    CAPUt VI. < gna babuit vcrieraiione. 0 quania Deus rooflalibus
    Q pcr. huiiC dcrileni poslirioduiri coiitulit bcneficia,
    Miracula posl ifqnsilum S. Wilhelini. qux si scriberentur, mens inlirma credere neqtia- '
    S.ilvator nosler Jesus Chiistus, voleiis dilectis- qiiani acquiesceret. .
    •simi.coiifessofissui Wilhelmi, quem stola iriimor^ Eial lunc leiiipOiis in ctr.usira' quidarn scholaris,"
    lalitatis posl mortem vestivit in ccelis, in conspeclu Gfimolfus noriiine, fefe quindecim annos ab orlu
    filiorum hominuni insignia revelare virtutum, dedit habens ,-morbo laborans ca 'uco. Quodarii die, ciim
    ei polestatein , supef infiriiios vafiis languofibus, in lerraiij praedicto riiorbo elisirs volularetur spu-
    faciendi opera quaj ipse feCil, et niajofa horura-; mans, supervenit abbas Biclnrdus, viri Dei suc-
    iit cbllaudenl multi sapieiitiain ejus, et usque in cessor : et hiisericordia njolus super eum, dicil
    saeculum rion deleatuf, et non recedat meinoria ejus, secretario quisecum venerat: « Yides quam raise-
    •ct noiiien ejus requifaltir in. generalione et in ge- rabililer cruciatur clericus iste? Ytde ocius, et
    iieralioneni. Ccepit igitur servus Dei, postqiiam- denlem Palris iri^aqua lava, et ipsam aquain ori
    dbfmivii,- cum patribus suis, primoinler incredulos ejiis iufunde, ut probcmus quid vifluiis irabeat
    ct-aemulos suos, quasi slella malutina iii mediofte- in se dens ille. > Gbteujpefans praecepto abbatis ,
    bulae, paulufim rulilare niir-aculis; ut niendaces sibi injuiicium implevil; cumque salutiferum liqtio-
    .ostenderet, qui ir.aculaveiunt iilum et.deiraxefuiit D rein orilaborantis irifundere veUel,non poluit, quia
    sarictilati; ejus, blaspbemantes nomcn ejus. Post- dentes a;l. invicem tenebat corapressos. Arripiens
    quam auteiu clarificatus. e.st apud proximos suos, igilur culielluni fauces illius disjuiixit, infundens
    ccepil ad laudem et gloriam horoinis ejus, qui cun- ori ejus aquam allalam; quam cum guslando ab-
    ctos ccmdidit sanclos , quasi sol.refulgens in roe- sorbuissct, ccepit fremere et gemere, sicul si bul-
    ridie, longe laleque majoribus.et crebrioribus co- lienlem olei Jiquorem sUmpsissel; post paiilulum
    ruscare prodigiis; unde a quatuor plagis ierrae tamen rcquievit, qtiasi in extasi raptus. Transaclis
    factus est.concursus populorum:, cernere cupien- aliquibus horis diei, revixil spiritus ejus, el rc-
    .lium, quaeper eum fiebant mifabilia. Daemonia ab sinxexil sanus; de reliquo vero riiorbus ille eum
    obsessis corporibus effugabat, paralyticos sanabat, non teligit, neque contrislavit, ncc qnidquam mo-
    caecis visum restituebat, clatidis gressum, sufdis lestise iiilulit. Hoc initium signojum fecit servUs Dei
    audiltitrii mtitis loqiielara, coritracfos ac propriis post .Iransitum suum, in conspectu discipulorum
    genibris feperites iri slalum erigebat debitum , Je- suorum, et mariifesiavit gloriam suam. Eamderii
    prosos mundabat, mortuos suscilabat, et semimor- conseculus est misericordiam Sueno filius Tolph,
    luos a faueibus ipsius mortis ad vitam rcvocabat; morbo laborans simili.
    621 '."•- VITA. •''• - -7 ; GM
    Manifeslavit ilerum S.Wilhelmus gloriam sancli- Aium est lempus iliius pariendi; sed prae difficuliate
    taiis suaein villa Erisleven (20); maiiifestavif autem paftus parere nori polerat.- Torquebatur ' misere,
    s sic : Er.it inibi niulier quaedam, obsessa dcempne Jaboraris partu, sed non parcens; Jairjucns,- sed
    jjessimo ; quae omnibus ad se.consolationis causa non moriens. Talibus cruciatibus afflicta, oinnibus
    accedenlibus secrela cordis detegebat, exprobrabat suis fit causa doipris. Interea intramatris clauslra
    peecata, prout suggcssit ci inimicus. Diaconus, qui " infans privatur vita, et-Ul infeficis matris titeiuj
    erat in vilia ilia, venit ut invocaret super eam no- miserae prplis tumulus; jacetfunus in funere, mor-
    men Dei sui, et ejicerel daeroonium. Yidsl mulief tuum in mo*iente, ante stibtiacluni qriam visum,
    diaconum ad se inlrantero, et concitaia ad contu- ante sepullum quam natum. Vir aulem ip.uris, pro
    nielias, exclamavit : < Diacone, ad quidvenis? Sla morte mulieris suae anxius, buc illucque discurfil,
    foris: Nou es dignus ut intres' stib tecto meo. omneS circumvenit, si quid femedii moribundae mu-
    "Quis es, bene-novi , et facta lua , habens scien- lieri posset reperire, Tandein venit ad claustrum,-
    liam viaruni tuaruni. Tu es qui pauperis mulieris sacristam iuvcnit, inquiiit ab eo si aliquid consilii,
    gallinam fnrabaris, el deplumabas, et jilumas cum scripto vel medieina, no.vit cbnf.a. tara iniserum
    perinis. subtus una sepa abscondebas, et eamdem casum. Cui sic interrogariti respondit : « Nori est
    iri.eeena edebas, putans • fuiium tuum me latere, B opus inedicina vel scripto in tali arliculo, sed Dei
    llecede aine, pessime; recede.; longe sit a me be- et sanctorum suffragio;' si fidem adliibueris, crcdci
    nedictio tuar> Diaconus. de sibi olijeclis corifusus, rrie ei antidotuni posse conferre stilotis. Lavabo
    tristior quanj ad.venerat in domuin suam est rcver- deiiiem S. Wiilieluii in aqua, quani ei deferes ad
    sus, pbjecli criminis conscius. Cohversus quidam bibendum : si credidcrit se ejus jneritis posse libe-
    de familia et de domo ipsius sancti, in «adem villa j-ari, post gustura illius evadet: perkulum mor-
    exislens iriansionarius, praediclae mulieris detesla- lis. >'Eecit quod pfomisit, - et inslfuctuni berie hi
    tus uisaniam, venit ad claustrum, et petiit sibi dari fide cum potu salutiferp reroisil ad propiva'. Cum-
    aqnam, in qua dens sancti viri lotus cssel. Petiit et que domum reversus fuisset, quod altulil infudit
    obtinuit, et reversus obtulit illam mulieri ad bibcii- ori laulieris, prae dolore niorli jairi proxiinae,. et
    dum : bibit, et, cxpulso spirilu imjjiundo, salva egreditur. Yix eo egresso foras, et Jiquore sancto
    facta est ex iniirmitate sua. Posteanon mullo ela- ad seerctainulieris decurrente, peperif fostiim pu-
    pso tempore, altera mulier in eadem villa arrepta tridum. Quod cum vidisset, resumptp:spiritu, excla-.
    esl a daemoiiio, el simili eurata est roedicariiine. roavit : < Si sie mihi fulurum erat, quid necesse
    Iter facienle fratrc Saxonc, dum transirCt Metbe- habebam concipcre. Attende, Dominc, et vide si est
    juse; homines illius villae clamabant ad eum dicen- . dolor ut est dolor meus (Thren. \), sed gralias tibi
    ces : < Domine, si quid potes, adjuva nos, misertus ago, qui me meritis sancti confessoris tiii Wilhelmi
    B"Ostri,>Quos cum intefrogaret quid habereiit el quid a periculo mortis liberasli.. > Audientcs vicini quod
    sibi velleni fieri, respondefunt : « Est Jiic inulier factUm fuisset cum illa tale miraculum; congratu-
    Hestiitli nomine, quae habens nimium appelilum labantur ei, dantes laudes Deo et S. Wilhelmo non
    «jdendi radices olerum, ingressa est hortum suum, minores pro secundo mirasulo quam prp primo.
    et ccepit eas ab humo effodere, et effossas avide Quodam temporc, dum frater Saxo jam saepenomi-
    corrodere; quod cum fecisset stalim insiluit iri riatus venisset Wilhke, et se jn bospitium recepis-'
    eara spiritns nialignus, vehementer discerpens eam :"" set, intravitquidam daempniacus,fureris.et.frendens.
    et ecce eam iigataro lenemus, ne se ipsam inter- Hunc tanta vexabaf dementia, ut saepius babilaiione
    ficiat ac pueros suos stranguiet; vifgis eam caedi- relicta iiiter bestias quasi beslia viveret. Ex in-
    jnuset majora flagelia minamur, sed in hoc non gressu ipsius tbta turbalur familia, limens insultu.n
    pfoficimus, imoroagis pcenam pcenaeaccumulatnus. > ejus. Furentem iiiluilus frater, dixit : < Yis come-
    Commptusille super infortunio mulieris, jussit sibi dere? > Cui ille subsannando et debaccbando, re-
    aqiiairi exbiberi, quam-dente S. Willielmr, quera P spon.dit : « Tu comede. i Respondenti ,sic iterum
    sibi fetinuefat, consignaiis et in ea tingens, invocalo ait: « Yis bibere? » etpraecepit sibi aquam miiii-
    nomine sanctae Trinitatiset ipsius sancti, dedit eis strari. Cumque mora fieret in allatione aquae, acce-
    ut auferrenl, ac furenti pbrrigerent mulieri. Cumque pit serum, quodin promptu erat, et intirigens ia
    oblatam bibisset aquam, mox hospes improbus, eo dentem S. Wilhelmi, porrexit fiiiioso.-Cunjquo
    vim sacri liquoris. non suslincns, dpmicilium quoi biberet, factum est in ore ejus dulcesicut mel :
    ' unde dalori suo aii:.« Bonum est quod mihi dedi-
    occripaverat reliquit invilus , mulierque sensum
    recepitprisltnum. Frater vero supradictus post pau- sli; peto ut-des amplius. > Etcuiii bibisset secundo
    lulum reversus, declinavit ad domtim mulieris, ut et tcf lio, cxpulso spiritu pbanlastico, compos sui
    videret qualiter se habefet; invenit eam sane sa-. effeclus est. Secundo die sequebatur eumdera fra-
    pienlem et laudanlem Deum in sancto stto,- qui fecit trem ad claustrum, magnificans Deuiri, et gratias
    vnisericordiam suam cum illa." exsoJvif liberalori suo .Wilhelmo, docens • Omiies
    In eadem villa uxor Wideri erat gravida : imple- experimento sui, quia potens est ci sanctum "noinen
    (20)"Porte jiarcecia etvilla Ferslevin praepositura vilia Froerslev in paroecia Herlov, praeposiSura
    Horn, et praefectura Fridericoburarensi. Vel eliam Liunge-Friiericsbofg, et praefeclura Fridericsborg.
    625 - S. WILLELMI ABB, S. TII0MJ2 DE rAUACLITO- 62i/
    ejus (Luc 1). Qiioiiam tempore, ciiin D. Petrus B.os- A fecit merilo. Miiltiplicaiilur de die in dicm profli-
    cbildensis cpiscopus, frater nosler (21) apud iios giajnon deficit, ssd augroentatur i.i doroo Dei Jecy-
    cssel, et in vespere ad ccenam diseubuisset, famuii thus olei, siidal- alabastrum unguenli, fragrat cce-
    ejus, qui inferebant ea quae ad refectionero erant lestis odor balsami, concurrunt lurbae languidoriim,
    necessaria, nuntiaverunt ,ei dicentes : « Benediclus et cousequuulur praemia beiieficiorum.
    "sit Deus, quia jain vidimus oculis noslris cereum. Quantae sanctitalis memorabilis Pater nosler
    ardenlem, lanquam facularri de ccelo, supra scpul- S. Wilhelmus in vila sua-exstileril, su! sequ^ntiuni
    crum S. Wilbelini descendere et tectum ecclesiae veluli et praeccdentiurii niiraculortim declarabunt
    descendenli pervitim iter facere. > Inlravit unus prodigia : ut enini pietatis su;e miilliriioda beneficia,
    jiosl aliuni ejusdem visionis nunlius. Tunc vene-. frequentef et jn publico indigenlibus exhiberet, sae-.'
    randus sacerdos,4umiiiibus.erectis in ccelum, bcne-. pius fralribus ct aliis per visiones conqueslus est,
    dicens Deum, sic ofsus cst loqui : «Nisi quia po- se in arclo loco concludi, eo quod :n medio choro
    lens est Dominus, quod cl quanliim vultciquomodo modicae 00010813-,cx lignis fabricalae, lunnilatus
    vult magnificafe el glorificare, vix possum adhibere. esset, paiiconim jiraeler fralres rcceplibilis, ideoque'
    iidem miraculis, quae ad quorumdam sepulcra refe- ncque eis prodesse, neque aliis se posse confcrre
    runtuf; facta, qnoriini vitam el conversationem in optatae sospitalis graliam, quandiu ibidem arclare-
    carne exislenlium cognovi; sed nullus scrupulus tur et accessiis honiinum proliiberelur. Igitur cium
    dubielatis cordi meo inhaeret .de virtutibus quae ab. in septimo anno, postquam requievil a laboribus
    isto saricto fiunl, cujus.vitam tam probalarii in om- . suis, sanctuarium novae et latioiis ecdes;a> ex te-
    nibus esse perperidi, ut vix aliquis cordis ejus con- gulis conslructum consunimaretiir, et Chdrusfia-
    trilionem auJ,eoriipiinclioncm, nicnlis huinilitalem, Iruin in eo disponcrelur, separalus longe a niauso-
    cpnscienliae puritalem, ad ainicos et inimicos ma- leo viri Dei, ligneaque ecclesia peiegrinis el infirrois
    gnam charilatem et ad.paupercs iii maxima pauper- undequaqiie advenlanlibus ad oraudum relinque-
    late eximiam largitatem, sufiiciat adrnirari: laudabo retuf, in vigilia asceivsioiiisDomini tanta nvultilutjo
    igitur noinen ejus assidue, el collaudabo illud in pojvuli convenit, ut ipsa ecclesia repleta vix tpla-
    -eonfessione, qiioniam stabilita suril bona illius in cuiia alios capere.possel : tunc a vespera usque ad
    Doinino, et ipse erit ei merces aeterna. > missain subsequentis diei, quatuoi'dccim facla sunt
    Quaedam mulier, pauper rebus, sed fide dives, niiracula ; provi.ma yero Dominica qualuor, in feslo
    praesentavil se sepulcro S.. Wilhelmi, gratiam sani- vero Penlecosles omni die quatuor vel quinqiie.
    tatis ab eo posltilatura; quae ventrem, sicut vidi- iG SuccedenlC vero festo B. Bostulfi abbatis, quod
    mus, adeo ijiflatum habuil tumOris magnitudine,. colilur octo diebus anle festuro S. Joannis Baptis-
    ut vix trium ulnaruro cingulo cingerelur. Frafribus IK, cum majtis allare-iii honore B. Thomae apo-
    ad refectionem euntiUus, illa accepta licentia ad sloli a venerabili Boschildcnsi episcopo Petro dcdi-
    scpulcrum viri Dei lacryriiis et orationibus insisle- carelur, lot cttanla iiebaat mirabilia, ut nullus ea
    bat: ipsis sumeniibus cibum corporalem, ipsa refi- referre sciat, praeler iUum, quem nihil latel: in via
    citur cibo spirituali : nam illo. horae spalio curala . cnim,~per quain veniebanl; el in silva longe a roo-
    est ab inlirmilate sua, veluti sibi oranli confessor nasteiio, ubi sederat vel deambulaveral servus Dci,
    Domiiii respondisset: Mutiet; magna est fides lua: fiat sanaliantur aegroli. 0 quantum gaudium etexsulta-
    tibisicut vis (Matth. xv). Oquam lirma fides inlirmae! tio luric fuit in.omni populo, yidente magnalia et
    quam nieritoria! quam citoremunerala! Fratribus- mirabilia Dei, quae operabalur per sancluin suum.
    acLeeclesiam reversis, in graliis agendis, ila tenuis Besonabal ecclesia, resonabat et curia, resonabat
    ct gracilis est invenla, ul vix cadem crederetur, cl siiva in voces laudanlium et dicentium : Rmc
    iiullum retinens vesligium lumoris siye inflationis. esi-dies quam fecit Dotninus, exsultemus et imlemur
    Interrogata si aliquam, riiplionem inlrinsecus vel , in ea (Psal. cxvn). Reddidimus et nos pensuni ser- .
    cxlrinsecus sustinnisset, per quam hiimor noxius vilulis nostiae, cahlaiiles el psallenles in corde et
    vel sanies dcfluxit; negavit.se aliquid ruplionis vel orc Domino (Eplies. v), quoniam bonus, quqniam in
    doloris in sui curatione sensisse, sed lumorem se- swcutum misericordia ejus (Psal. cvi), et quoniam
    datum fuisse, sicut placuil ei, qui eam sanam fecit. visitavil nos Oriens ex alto el erexit cornu salulis
    Jn memoriam hujus facli, et ad augmenium fidei nobis in donio David ptteri sni (Luc. i). Tunc recor-
    alioriim , suspensum .est cingulum, quo usa fuerat, dati smnus verborura ipsius, quibus consoJahatur
    lial;ensIongitudinem superius positam. Compulsan- nos in vita sua, conquerenles de paupertate nostra ;
    tur igilur signa, et danttir laudes Deo, et glorifica- dicebal enirii nobis : Patientes estote (/ Thess. v),
    tur ab omnibus in roiraculo, quoU pro sui farouli quoniani adhuc visilabit vos Deus in salulari suo

    (21) De hoc ila Claudius du Molinetnot. ad Steph. ejtis. notatur. in Necrologjo S. Genovefae,-die 18
    . Tprnac. epist., p. 119 : Fuit nepos Absulonh, eique Oclobris, hoc modo :_Anniversarium pim memorim
    siiccessit. jitnherat aulem canonicatn professionem Petri Roschildensis episropi, cancellarii regni Dacim,-
    JJarisih in manibus Slephani^abbalis S. Genovefw, canonici nostri professi. LANGEB. Obiit anno 1214,
    postea episcopi Tqrnqcensis, qui ad ipsttin duas ex et episc:ipus Boschililensis faclus csl U92postal)«
    suis epistolas direxit, scit, Ep, 157 et 165. Obittis dicatioiiciii Absalonis.
    625 • .
    ;" YITA, 626
    (Psal. cy), cl replebuniur liorrea vestra saLuritaie A lurus. Et quia virtus sancti cral ad sriiiaiiduni
    (Prov. in), et erit locus iste valde gloriosus. > cn.m j in via qua veniebal, reroota caligine, ociili
    CAPCT VII. sui cceperuiit clarescere, ci visum amissum reCu-
    Alia S. Wilhelmi miracula. perare. Pervoniens ad sepulcriim viri Dei boc roi-
    Quaedam mulier de Kopmanhaven (22), Olava no- faciilum oronibiis pandit, benedicens Deuin, qut
    mine, abiiifanlia ociilos liabuit dolenles, propter dcdit eis lalem palronum in salutem populi sui.
    quam causain caeciiatem iiicurrii : audiens haec fa- Ante quinque dies festivitatis B. Joannis Bapti-
    mam sancli viri ubique eelehrem, venil ad sepul- stae-, cives Roscbildenses profect-i de civitalc sua
    crum ejus, Jacrymiset orationibus postulans, ut venerunt ad S. Wilhelmum. Hos coroilatus esl qui-
    lumeu recipere mercrelur. Peliit, *t oblinuil quod dam mulus, merccnarius boniis, Jtetillus noniiiie,,
    vriliiil; nam dum orationi insisterel, aperli sunt Norraannus natione; hujus iinguam Satanas liga-
    oculi ejus, ita ut clare viderel omnia. In vigiiia vcral uiideciin annos, nec quidquaro loqui jioterat.
    Peritecosles juvenis viginli annoruro, paralysi dis- Postquam ecclesiam ingr.essus est eontuibavil euni
    solutus, el omni menibroruin ofiicio deslilulus, ad spiritus, et elisus concidit in terram. Resurgebat
    tumulura S. Willielmi mariibus aliorum appo: talus, saepius, sed gradu; instabili stare non valebal; vcr-
    deponittir; rogatur custos sepulcii ut exhibeat illi " febat se in latera, cl volulabatuf de loeo ad locUmij
    paralylico salutarem liquorenv, scilicet aquam in corruebat in faciem suam, allidebatnr ad petram,
    qua dcns S. WUhelmi lolus efat; qui satisfaciens quocunque impetus eum ferebal: casu frequenti
    precibus roganiium, dedit aquam medicinalcro, qua iaesus, multumcjue discerjitus, vesles suas projicic-
    gustala, infirmus officium membrorum recipit, oro- bat; malo suo venisse videbatur, quia insanirc pu-
    nibus arliculis ad debilum usum Consolidalis, ~
    taljatur, quem sic virtus divina saflare disponcbat.
    Quaedam mulier de Bardeleve, Reginalda nomine, , NoCteDominica niatutiiiis fere decanialis, solulum
    ab ulero lnatris suae egrcssa fucrat caeca. Sicut te- esl vincuium linguae ejus el loquebalur reete ma-
    nebraeejus ita et lumen ejus ; Iiiiniiie carebat ocu- gnificans Deum. Accurrit populus ad pium ct glo-^
    lorum, sed lumiiie vigebal cordis. Unde in fidera- riosum spectaculum, tain gaudio plenurii quam
    dicata ct fundata, sciens quia prope esl Dominus . admiratione dignum. Accurriint Roschiideiises, ut;.
    omnibus invocanlibus eum in veritale (Psal. CXLIV), videant Kelillum loquenlem , quem diu . noveraiiEi
    ducatu fratris sui ad S. Wilhelmum peregre-. pro- obtumescentem; landem praesentalur fralribus-et.:
    fecia esl. Quo curo perveiiissel, noetarno'lerijpore anle prioreni sistitur; cui interrogaiill unde esset
    coepit vigilias in ipso coenieterio facere. Cumque P el quomOdo Ioquelam jierdidisset, r.espondit: « De
    resideret et requiesceret a Jabore suo, horror gravis Norvegia sum oriundus , ante undecim annos ob-
    invasit eam, e't timor ct tremor venerunt super . dorhiiens in campb , pcrdidi Joquelam : obdormivi
    cam ; unde quasi iu cxtasi facla, supra pedes suos sanus, evigilavi muitis. > Haeceo refererite, quae-
    efigebatur, et inanibus roiros faciebat plausus': dam matrona nobilis, apud quam fuerat hospilatus
    poslpaululum ad terram relabituf, iterumque eri- duobus annis; perhibebat lestiinoniuro verbis "ejus,.
    gitur. Cuinquesic.saepius iinpelleretur, fraler ipsius, cuni aliis multis, qui convenerant ad diem fostuni.,
    sciens eam concepla prole esse gravidain, liniuit In die S. Nicolai venit ad uos quidaro rusticus de
    valde, ne abortivuin faceret,"vel quod in ulero por- Lucethorp cum filio suo surdo ct muto habente an-
    taret pro lanla laboris^magniludirie suffOcaret; unde nos duodecim. Hunc pater deputayeral .custodcm
    "convcrsfls ad Dominumet ad sanctum ejus, pro ca pecorum-suorum , qui, ut mos est pasloribus , j'a-
    ccej)it l)umilitcr deprecari. Qtiia vero oculi Domin.i cens in quodam monticulo, obdormivit; ctim auteni
    sunt super juslos et aures ejus in preces eorittn surrexisset a gravi somno, sui:dus.faclus estei roii-
    (Psal. XXXIII),infans conservalur in utero;, el inn- ttis. Rpgavit nos pro filio , ut sancti admlueretui'
    Ler illumiuatur viri Dei merito; na.ni no.x cjus sepulcro; roganli assensum prsebuimus; custos
    versa est in Jucem, el sub jpsius temporis lenebris D vero, sepulcri accipiens.dentem S. Wilhelmi, in
    teriebras amisit oculorum. aquain inisit, eaindem auribus.et ori pueri infudit,
    Andreas, sacerdos de Zunthe,. dititino labore . dicens : « Praecipio tibi in.. nomine Dorivini ef per
    oculorum pcriclitabatur, et limeba.t se luroen ocu- vir.tuiem S..Wjlhelini, utdicas jiobis , quo voceris
    loruni amittcre et continuae noclis lenebris subjici. npmine. >.Ad banc vocem adjuranlis, aperfurii est
    Gorde igitur contrito et spiritu bumiliato, ul has Vs.pueri, auditu simul reslitulo,., et fespondit :
    tenebras evadere possit, ad S. Wilhelmuiii.se spon- «Petnis. > Posl hacc interrogatus plura, respondit
    det profeclttrum. Habens igitur spem recuperajjdae libere ad singula ; videiilcs hajc, gavisi sumus gaii- .
    sauilatis, et sciens quia- stulta ct. infidetis promissio dio magiio, laudaiiies Deum in sancto suo, qui sur-
    displiccl Deo, iler aggredilur, yolum suiuii.corople- dum fccitaudire et iiuiUinvloqui.

    (22) In diplomatibus annorum.1186,119.3 et 1198 blico ncgoliatorum portu, et fol. 180 vocat eafii Ab~
    vocaturhaecurbsiiwfii.ASaxone 1, xiv,ediuAsccn- salonicani urbem..ln diplomale anni 1255 vocatur
    siifol. 164 vocalui-vicus Sialandiae, qui Mercaio- Kpopmannwliafn. Anliquissima inciilio liujus loci
    rum portus iiominalur, circa.an..llC7; f..179..b. -esl in Kjiytliirga Saga, c. 22, p. 38, sub nomiiie Hofu.
    niCntionem facit, caslelli ab Absalone coiulili in jm- ad aiinuiiilOM.
    C2T S. WILLELMI ABB. S. -T-HOMJEDE P-ARACLITO 628
    Alip teropore oblalus est quidain puer septem A tatis et debilitalis a saiicto volens inipetrare, venit
    aiinofiim, queni-roalris uterus in banc lucem pror ad sarcophagum ejus. Cumque inibi quinqiie dies
    fudit surdura et rou.tum : aderat tunc in ecclesia continuassCt in oratione el lacrymis', u.l auxilium
    non minima mulliiudo; populi, quam rumor novi- divinum supef se videfet; somno subditur. Dor-
    tatis atlraxit. Suscipiens ergo frater illam commu- niienli ajjparuil confessor Dei, inquiens : « Quid
    nem languidorum et infirmcrum efilcaceni medici- hic jaces? Sanitatem in boc^oco non babebis ; te
    nam, inisit in os J_)ueriet iri aures dicens,: « In vir- atitr.ro in domura luani redeunte sanilalcni i'ecupe-
    tute S. Wilhelmi praccipio libi, ul posi nie loquaris rabis, scd illa uon erit libi diuturna. > Ilis -auditls,
    verba quaeme audieris proferenlem.« Adjuratus in conlurbalum est cor hominis et corilrcriuveraiit
    yirtute sancti confessoris, mox duos sensus, sinia ossa cjus (Jer. xxm), sommisque' ab oculis ejas
    primordio stii prlus denegatos', capessit, scilicet tollilur. Excitatus ilaque el visionis suae memor,
    audituiri el loquelam ; et inchoante fralre Domini- non absque inagna cordis coiilritione, quod audic-.
    cam orationem, loquilur verbum jiost verbtim, vcce rat, nobis indicavii. Iivslructus ergo quod divina
    articulata et inleHigibili, licet in verbis formandis Provideiilia insui dispositior.e non failitur, ad prc-
    el exprimendisbalbulirel; qui autem adduxerant R prioslaresreverlitur. Postmodum 11611 nmllo elapso
    eu.m, sfabanl slupefacti, miranfes. de his qui pro* tempore i-obustior factus, arrepta securi, ul ligna
    cedebant de oreejus, secaret, silyam ingredilur; dumque sludiosius operi
    ; Quadam solemiiilale, cum inniuiieri utriusque insistit, robur in quo laborabat sujier eumcorrUit, et
    sexus ad sanctum hoslrum, coricurrerent, atlulit coiiffacluSmembramoiiuusesi.Quid lamen causaefuc-
    quaedam, mulier parvulam puellam inter brachia rit,quod taleni sortilus eslmoitem, non esl raeum di-
    sua, iiicujus oculo ulcus excreveral immensiim, et scutere;quia judicia Dei abyssus multa(Psa/.xxxvii).
    ad inluendum valde liorribile. Accedens illa cum in eadem Villa degebant duae mulieres, divcrsa
    filia ad fratrem, qui curam agebat infirmorum, ro- . infirmitate laboranles : allera lumen. amiserat
    gat ut stiilarti sacri liquoris oculp miserae natae in- oculorum, altera vero in quadam sui corporis
    fundat. lnclinans aurcs petilioni mulieris, perfecif pavle sacro jgne consumebalur. Sedulas Deo pro
    rogatum, et insuper sancium deiitem tumori applir sui liberatione fundebarit. preces, et S. Wilhelmo %t
    ,cuit. Mirum dictu ! slatini.rupia est cutis sab oculo, voto obligabant, uTejus suffragantibus meritis a
    velul ferro fransfixa, et tumof subsedit, cedens prac- tania calamitate liberaii mererenlur. His ita in bra •
    sentiae reliquiarum ; sanjesque emanara nou desiil, lione perslstcntibus, illa, cujus oculi caligave-
    donec oculus apeiiretur, etclarilale videiidi similis ^ ranij in visibne videbat, se quasi peregrir.alionis
    fieret iiicolumi; et omnis plebs, ut vidil, dedit lau- causa monaslesium S. Thomae adife, obviumque
    *
    dem Deo. •-.-.. S. WMlielmum in via habere, superpellicio indu-
    Crcbiescenlibus• miraculis et- faiiia confcssoris lum, et aspersorium cum aqua benedicta in manu
    crescente, ad auxiliuiu ipsius conftigit quaedam mu- ferentem ; quo viso a:1moduro pavefacta, vix ariuet
    lier, multis cruciata doloribus. Haec sanctuni sup- intcrrogare, quis esset, Nihilomiriiis tameii inter-
    pliciler exorabat', ut eam-Domin.o suis precibus rogal : «Quis es tu, Domine? >Gui illc : « Canfide,
    commendaret, quatenus sie se tle suas irilseiiisli- fili.a, ego sum.ablas Wilhelmus,quenv saepius invo-
    beraretjproutsciret sibi cxpedire. Nociurnas in cc- casti; et nunc vado ad mulierem, quae mordaci
    clesia agensvigilias, cumleni correpta sopore ca- igne iu villa lua tribulatur, quia clamal ad roe tota
    put reclinarel • super formam (25), cui sanctus in die; tu ajilem inierim vade ad locum reqtiielionis
    vita sua consuevil incuntbere, oralioni irisisiens, nieae, el ibi praestolare advenlum meum. >'Eadem
    vidit confessorera Domini assisientem sibi et diceri- . hora evigilavit sana,lnmirie oculorum- receptq; ct
    tcm : <:Mulier, revertere iii domum luam, quia iri in allera exstinctus est ignis,non iUuniiiiaivs sed
    pracsenti non poteri.s curari; est taineji salus ttta n "consuniens, ut autem brcviter tlicani, sicut utraque
    in manu Domiui': poslquam aliquantulum tempo divina miserationo siiijul esl curata, sic siniul ad
    ris feceris in tuis ci;ucialibus, tanquam lapis vivus sepuicfum cOnfcssoris Dei veniebant, simuJ in lei-
    in coelesti aedificio collocaberis. > In his verbis ex- ram corruebant,, simul surgebant, simul post gra-
    pergefacla mulier; laelior ex promissis efflcitur, tiarum actibnes gloriosa in se facla miracula omui-,
    quam si corporales amisisset dolores ; et quae sibi bus praedicabaht: ncc hoc ianluni illae faciebant,
    dicta fueraMt, circumslantibus referens et animad- sed etiaro viJlani, ipsarum, qui. .ciirationi earum
    ve^tens Dei decretum.csse immiitabile, feversa iri testimo;:iunv curo magno gaudio perhibebant.
    dofljum suara,~cum suinma devolipne vitae suae prae- Quidamsacerdos.de Schania, Reinerus nomine,
    stoliabatur lerminum. de Hazdelzar (U).', percussus sacro igneiri lingua,
    Nec illud silendum ess.e arbitror,. qiiod prioii re- cegr.otabatfcread jriorfenj, quia eralille languor for-
    lalione non est raultum dissimile. Erat quidam lissinius, ftieral ille quondanv S. Wilbelroi discipulus,
    debilismembrisei quasi phreneticus, in villa Auese; sedapostataiidbinler saecularessaeculariter vivebat.
    quae vicina esf clauslro : hic solatium suae infirmi- Cum mors jam essel in januis, ct vitaesuac tefminus
    ., (25) Per. forinas Hensc.benius et Papebrochius, (24) Locus JJiilii ignoius, ct forte vitiose leetus.
    p, ftil, uot, c, inlclliguiil : subscllia choralia.
    '
    C^ - ^vlTA;. '.'... . _ m.
    accelcraret, misit filium suuro ad mpnachos de .\ ganti, accipiter, quem m manu teriebat, elapsus
    Ecclesia Omniiim Sanclonjm (25;, ut aliquem fra- abvolavii. Altera die cum ad porlum applicuissel, et
    trem sihi adduceret, quj ei confessionis et unctionis ad prandenduni diseubuisset, audivit a seeum
    ministerium impenderet, et habitu suae religionis discunibeiiiibus, per S. Wilhelmum suisteiuppfibus
    invesliret. Inierim aid se reversus, elniente relra- inaudUa fieri miracula. Quibus .admiralus el de
    ctans quanta iniraculoruin glprja Dpminus sanctum amissione sui accipitris cor adbuc.habeiis saucitini,
    suuni Wilhelniuin mirilicaveral; compunctus cprde,, in Ivuiic prprupit sermonem:: « S.Wilhelme, rcdda.
    qupd ei vel in carne yivenii vef post carnjs deposi- mibi accipiirem meum, eldabo tibi marcamcera;. »
    tionem glorificato non salisfecissel, ait inlra se : Finilis iiis verbis, accipiler nulu divino advcnit, et
    < Pater sancte, peccavi in cwhim et coram le ; jam coram eo resedit. Altonitus iiovitale lanti miraculi,.
    non sutn dignus vocari filius tuus (Lttc. xv), Sedh quod saiiclo vpvil,' reddcfe non tlisiulit, laudem
    parce peccatismeis, si 'atilein , antequam nuntius r.eferens Altissimo, qui dedil talem jjotesialem
    redierit, aliqua. salvationis gralia me vis.ilav.eris, hpininibus. Magnus 'confessor nosler, cl jnagna.
    ad domum triam revertar, etquod deliqtii, curabo yirlus ejus, el roiraculoruni ejus non est numerus.
    emendare. > Corde vovif jusliliani; ef ecce diviua Allata est quaedam niulier ad .sepulcriim ejus,
    miseratio, qua? semper pceiiileijtibus praesto.esU ? Caelia nomiiie, de vHIaEkebe (27),:iHembra habens-
    illi adfuit, et invocanfero sanctum suum liberavit.. uniyersa paralysi nimia dissoluta; manuunj,pc(lum,:
    Exstinguebatur subilp ignis niordax, el ruinpebatur tofiusque corporis sui pcnitus impos jacebal : nul-
    turapr in ore , et sanies misla cum sanguine pro- luhi yitae videbatur habere Indiciuni; nisi quod
    flucbat, quasi aliquis linguam digilis exprimerct. ocuJis inerat motio. Quocunque illani corporis.
    Savvusfaclus sai-.ctuni adivil, narrans nobis quan- vocaliat neccssitas,. duormn .vel'lrjuni ferebalur
    tum Doniinus fecit animae suae; sed tameii aposla- auxitit), quia nonise ipsam a lalere in latus verlere,
    siae suae renunliare dislulit: eral cniin de numerOi nori nranus vel,expansas claudere vel clausas porri-
    illoruin, qui ih temppre tribulalipnis suae clamant gere-, npn pedes vel prolensos retrahere vel ad se?
    ad Dominum et cum liberati fuerinf ad iniquiiaterii collectos protendere yalebat.Jacebat ab liora nona
    redeunt, el esl error ille pejor pfiore. ^ usque iii. vesperam Dei e.Vspeclans misericordiam.
    Piiella quaedam,in villa "Gherlufe(26), epdem - Tunc priino iiicipil tremere, deinde caput parumper
    torquebalur morbo : jaro loqui cessabat, et Iiorain movere; sensit tandem crura pedesque.ab inserisi--
    tiltiiiiam exspectabat. Erat in eadem villa quidanv bililater.evocari, caleDeriiiervos,totumque corpus,
    clericus, Laurentius' nnmine, quj eam tenere dili- Q praeter dexteruin biachium in quarodam agililatis
    gebat. llic praecaeleris de morle ej'us, quam dijige- graliam renovari. Sensit igilur et experla esl?
    bai aninia sua, anxius ad claiislrum properat, et mauifesia,_Dei virlute se saiiam effeclam, practer
    jmpetrata aqua medicinali cifius regrcditur ~ct pri dexlerum rbracbium, quod ad sui correetionem
    ditectae suae salularem iiquorem, queni atlulerat, rcraansit aridum. Laelabunda iilico' resedii.et lacry--
    curiosiusiufundit,el luraorem excrescenteni eodem mis pro la-titia obortis sancto gratiarum acliones-
    perungif; quo facto, morbi maleria exstincla estet. relalura, ad tumbaiii ipsius acccdif. Fit clanior iu.
    roulier cpnvaluit ab infirrailate sua. pppiilo, laudalur Deus in excelso, qui lantam cura-
    Sed quid faciHus est darc salulem mentis an tionis gratiam suo praeslat WilhcJmo. Cur taroen
    corporis?qui roullos sanayit jn cprpore, roulieieni bracliium aridum remanserit, necoinniinodainpon^.
    de Ripensi civitate sanavit in- nienfe. Iijsanier.a.t secuta sit sanitaienj .sfupet mulier, miralur frater
    liiultis.seplimanis post parium', et viro suo , malri scpulc.ri cusfps. Unde sequenti Dpminica rpgat eam
    el sprori et caeleris amicis suis inopinatunj dolpris redire,et- pietateni Doinini et ipsius sancfi p.-o
    vulnus inflixerat. Ah istis ad sancluin l:ahitur, nia- brachii sui restauratione efflagitare. Cpnseryabat
    ijibus a lergo ligalis; licet renifens ac reclaraans, mulier verba logantis cordp suo, et Dotriiiijca se-
    sancto praesentatur : in ecciesiam ducta, ecclesiam ^quenti reverliluf; sed qualis.venit, talis recessit.
    replet claniOBe, verba blaspJieiniae multiiriicando. Iterum in sancto die Penlecostes rediil; iiec t.unc.
    lbi iota die et tola nocte insaniens,- adveniente luce exaudiri ineruit. Miratur cusfps sepulcii mulierem
    solis, lucem recipere nveruit ralionis : solula a tolies casso labore venireet redire, ail illi : <Mulier,
    vincuUs, discriraen iraposuit capillis suis : vestita scrutare conscientiam tua.m, ct diligenler inquirc
    veslibus suis, fecit gaudium suis consanguiiieis : in si ali.qua via iniquitalis in le est, e.l conlitere eam e't
    missa roatulinali sumpsit Eucharisliam de manu niuiidaberis. > Paruit sanjs dictis:, et in.doroo sua
    sacerdplis, et quae adducta fucrat in trislilia, jam slafuit ante oeulos cordis occulta conscienli;c, dili-
    sui cpmpos remeavil cum laefilia. genler invesligans quo connnisso adhup fenetur
    Yir quidam, Bernardus nomine, ad nundinas obnoxia". Tandem reminiscilur quoddam facinus so,
    Scliauienses tendebat navigio : cui iu mare nayi- cpmmisisse, qaod nunqiiani alicui fucrat confessa.
    •
    (25) Prope civitatem Lund; a domino Tiinel in burgum. L.
    "introductione ad geograpliiam Sueci;c niiiius recte (27) Forte Egbye villa in parcec.iaGloslrttp, prce-
    p."255.S, Hclenaejecclesiavocata. positurae Smdrum, praefecturae Hafniensis.
    (26) Hodie Gietiose irilcr Slaiigerop el Fridcrici-
    651 . .. S. WJELELMI ABB. S. TliOMJi DE PARACLITO 632
    Tunc irigemiscens, precibusque et lacrymis largio- > 4 liafentibus suis, quibus immensi doloris causa fue-
    ribus indulgeijs, ad sarictum Dei regreditur; et in- rat,- iiiopiriatse laetitiae reportavif niateriam, ad jiro-
    vento fratfe, qui custodiam habeljat sepulcri, pria rediens, et inler fedeundum tola mundata.
    adorat- eura prona , dicens : «Domlne, propilius Se;;uenti annocum matre sua redvit, Jepra ex toto
    «slo mihi peceafrici. Mulium quideiu peceavi, nec ftigata, S. Willielmo' pro tauto beneficio gratias
    efuendare curavi; sed-audi me sero pcenitentem, actura, qui Jibcravit corpus suum a jjerdilione. In
    ora pro peecalis roeis. > Confessa igilur praedicto redilu ejus obslupuerunt, qui eam prius viderant,
    sacerdot! crimeii quod celavefat, et eraendafioris quia sic erat alleraia facies ejus, sic Jepra anulhi-
    yitae faciens sponsionem , repenle roarcidi brachii lala, sic caro flbrida. Sacerdos Joannes ct mater
    recepit sanitatero. Yidens se mulier totius corpoiis tjiis perhibebaiit tcstimonium, qnoniam meritis
    recepisse valetudinera, gratulabunda exclamavit: S. Willielmi mun;lata crata lcpra sua.
    Canvertiniijni ad Dominum Deuni nostrum, qnoniam Aggravaia est manus Domrni super mirliercm"
    benigtihs el mhericors est, paliens.el mtilium miseri- AU.indensem (50), Tonnam nomine , liepram pcr
    cors'; etprwstabilh super matiiia (loel.it). Erat eo- lolum co;pus ejus diffundcns, cl carneni ejfis gravi
    dem die festivitas S. Joannis Baptistae, ct convene- ulcere vulDerans; omnes, qui videbaiil eam, aspcr-
    "
    rat roaxima mullifuio utriusque sexus, quae au- ' nabantur eam, quia « planta pe:'.h usque ad verti-
    dientes quae facta fuerarit, glorificabaiit Deura, qui cem non erat in ea sanilas (Isa i). Audivit riiuJier
    ad hocliacteiiusmulierera ilagellaviTin corpore, ul famam confessoris, et piurima percepit de riiiracu-
    animam ejus mundaret a crimine. 0 nvagnaepieta- Jis ejus,.unde fcstinaVit adire ecm , ui tribtiefet ev
    lis vifum, cujus precibiis ab ohjiii clade, tam animae secundum corsiiurn,cf adimjjleret dcsiderfum sffutrt
    quam corporis, liberata est mulier! o insigne pro- et Jleret secundom ftdein snain.Cirni pervenisset'
    digiutn!. quia quanto aniina pars bcroinis est po- ad Iocum, proslravit se in oratione juxta sepulcrunr
    tipr, ianlo constat curationem ipsius gloriosiusesse ejus', el claroavit ad Dominum ex toto corde suo,
    miraculum. Yere pef eonfessoreiri nostrum (actutn ut sui miserereluf. Audivil Domihns et miseitas"
    esl stud, el est mirabilein oculh mstrh (Psal. cxvn.) est ejfis, faclus esl adjutor suus; narii ea surgenle
    Erat- quidam. juvenis in Guthlamlia,, Lignerus ab oral'one, in conspectu omnlum, qtii adefant,
    nomirie, dives valde, sed leprpsus. Multa medicis, cecidif lepra cie corpore ipsius, velul squaroae de
    filiis hominum,'in quibusnon esl salus (Psa/.exLv), pro pisee : et oiiviies, qui videbarit, J;enedicebant Domi-
    suicorporis mrinialione voluit darc, scd non fuit, qui num, dicenies, qtiia hodie vidimustnirabiiia (Luc.y).
    atljuvaret eum. xVdveiiens laiideni, quia vana salus .P Adijucla est ad nos qu«:d.am;eontracta de Noiwe-
    hbminh (Psal, LIX), et quoniam adhwrere Deo bonunt gia, viginli sex annos aetatis haberis., Ista' siuiilio
    est, etponerein Domino Deospem suam (Psal. LXXIJ), siiorum, nJultoruin sanctofum Jimiiia expelierat,
    ad nosposltransitum marisperveni.t, spe corporalis ut cui nalura officium gradiendi negaverat, aucloiT'
    sanitatis adipiscendae. Manus .illius, Ivracliia, pedes nalurae, cui onuiis natiiia subdittrr, sai.ctoruni stif-
    et crura, lotumque corpus-sordida Iepra infeceral:" fragio confevrel. Sed distulit Deus apud alios dare
    post aliquot lempns sccundum petitionem suam eisalutcin, ut sanclo suo Wilheinio ficrct causa-
    iuaiisit no'biscuiri vigiliis el oralioni insislens, et se laudis et gloriae. Applicuit njulicr ad portuiii sabn-
    saepius aqua niedicinali lavans ac refrigerans.Qup lis, scilicel ai sepulcrum viri Dei, el statuil in
    facto,- secundum fidei stiae meiituin, de die tn dicin oorde suo spiritum ab oratioiie non relaxarc, tiec
    raelioratur, Icprae contagio evaneseente. Reversus alias discedere, quousque consolidaret bases ejus
    iterUm ad palriam suam perfecle curafus est, et Ct pJanlas. Post quindecim dies, nervis extensis, et
    qui priivs prae felore omnibus erat vilabilis, dein- talis pedum a natibus protensis, staluit confessor
    ceps Jiabuil communionem cum hominibus, et ha- noster supra petram pedes ejris, el direxit gressus
    bitavil eumillis. Testes suse CHralionis Iiabuirous ejus; et Yidil omnis populus conlraclam ambulan-
    parochianos suos; cl saeerdotem ; qtii reintegrala 1D tem ellaurianlem Deum : vidit et gavisus est.
    earne sua et refloreseente, ntillunj signum leprae in Cum iurba plurima conveniret ad SjWilhelmum,
    co teslali sunt ECmansisse. el de civilalibus properarent ad eum; quaedam
    CAPCT YBL. conti-acta a nativilale sua, Olava noinine, de oppido:
    Reliq.ua:miracula S. Wilhclmi. Cppmanbaven, audita prioris miraeuli fama, in vi-
    Yere gloriosus Dominus in sancto suo, el larida- giJia S. Joannis Baptlstae aJ sancluiij est allata; .
    bilis in pperibusillius., qui pueliae Inghefiil nomin.e sed prae pressura genfium in ecelesiam veuire non-
    de Norcienberghe (28J. de villa Luagbe (29), pessimo - potuit. Nocte igitur sequenti, cum juxia eccl.'siarii
    corilagio leprae infectae, ac sinislro.oculo eaecalae, vcrsus meridicm sederel, et sancti graliam oliortis-
    inisericorditei" subvenit, in doriio sui confessoris laciymis pro sui Iiberalione devolissime interpella-
    Williclmi, duin ei partim visum reddidil, partim a- ret; apparriit ei quidam- verieranda canilie, dicens :-'
    lepra musidavit. Haec tanti beneficii raunus adcpta, < Mulier,. ingi-edere ecclcsiam. > At illa : « Domlue,
    (28) Fdrte parcecia, et villa Lundbye in praiposi- (50) IJaUandense;Viex Kallaiidia, non ex Lalan-
    fura Slammer, praerectufi» Yordiiigborgensis. dia iif-opinaUis csl Ilcnsclicnlus, p. 645, not. b.
    (29) Fojtc comijjle pro Wordinrjborgh.
    653 VITA. 654
    inccssu carens prae multitudine ncqueo ingredi,* A prbnuiitianle sumnus suavissimus obrepsit ci, et
    nechabeo homiiiem, qui"millat me in ecclesiam. > audivil vocem dicentem sibi': «JJulier,surge; non
    < Repe, inquit ei senior, ad osiium ccclesiae, quod decet Christianos ad Evangelium sedere, sed cuin
    respici.t ad aquitonem; cl ibi occurrct libi homo in revcrcntia stare ct auseullare quod legitur. > Exci-
    grisea cappa alboque pileo, qrii lc inlroducet. > In taia respexit; ad mulierero, quaj slabat ad tergum
    liis verbis consolala repsit vclociter, et cum per- ejus, et interrogavil cam, quid sibi "diccret. Cui
    venissel ad ostium , invenil homineni, habenlem illa , niliil iiilelligcns liane vocem venisse drisiiper,
    veslilurii slctit dixit ei senior; qui :;b ca rogalus, exsullavit uberius, el statim sensif nervos exter.di,
    transvexil eam in ecclesiam. Ubi fecepta inlcr. lan- lion lamen absque moleslia, tibias vegeiari, carncm
    guidos; trenveiites cl.Iiuc illucque corruenles, in- relovcri, et medullam in ossibus calelieri. Inventa
    coepit et ipsa tremere; quod cum fjcisset, cognovit igitur draehma quam perdideiat. surrexil Iaetabunda
    quia prope essent dies curalioiiis suae. Aiixiabatur et laudans, et antequam lectio evangelii finem reci-
    tamcn, qucd vestes non haberel (alares, sed tan- peret, ter sepulcrum confessoris lirmo gradu cir-
    lummodo breves in quibus soiebat repere; unde cuivit, obnixius gratias personando; populus autcm
    sarictuin in hunc inoduni interpellabat: < Alme „ in liymnis J et confessionibus benedicebat Dominum,
    Chrisli confessor W.lhelme , si volueris mihi :gr.v quidiem subsequenlem, in quo et .igne ccelesli
    B , .
    tiam saiiilatis conferre, quaeso', ne sinas me per mons Sinaiii canduit, et super Christi discipulos,
    paviinciitum volutari, curo sim seroitecta, ne rcve- Spirilus sanctus in Jinguis igneis descendit ( Act.
    letur lurpitudo vnea, el fiaiii in derlsum omni po- ii), tanti miraculi gloria voluit praevenire. ;
    pulo. > Oravil , el secundurii orationem suam fa- Paulus filius Entinghi, puer octo annorum, de
    ctuni estel; nam primo noctufno finilo cum villa Torlorpuyt, cum parentibus suis hospitabatur
    quiesceret, dexlri cruris nervos a nalivitate con- ; juxta molendinum, quod perlinel ad mansionem mo-
    tfactos sensit laxari el laxando extencH : et ilem nachorum de Aswarbode (52): quibus in pralis ad
    quasi post horam unam.siniiliier nervos siriistri fenum congregaiiduin euntibus, puer donii rcman-
    cruris. Consplidatis post paululum basibus et plan- sit. Inlrans interim donium molendini, ul ducerct
    lis suis, erigitur supra pedes; el quod natura non equum qui trahebal moleiidinuro, per impetum ro-
    dederat, huc illucque incedeudo ( exercitio appre- tse ipsius molendini iropulsus, cecidit inter quani-
    licndil. Quo faclo, immisif in os populi canfiGum dam columnam cl ipsam rotam molcndini, ila quod
    novum, carmen Deo noslro : viderunl enim mulli equus non poterat trahere molciidiiium. Sic inter
    el laetali sunt, et spefavcrimt in Domino. Ilujus C rotam ct columnam, dorso confracto, et aliis mem-.
    mulicris leslis fuit decanus Absalon, de ecclesia 'bris Collisis, permansit ab orlu solis usque ad ler-
    B. Mariaede Copmanhaveri (51) cumfratribus suis, tiam. In illa hora vcnerunt octo homines, qui retra-
    cl omnes cives illius caslri. lieriles rofam cmnmagna dihicullate puerum liior-
    Memorabile et inter iiieles memorandum, quod tuum exlraxerunt. Accurrit domiria domus, Jrigerlh
    jiiissiuii Palris noslri gratia quorumdam votum prae- iiomine, et volens probare, si adhuc viveret, verle-
    venit, et ad voti obligalionem eOs compellit; quo- bat eum huc alque illuc, et in auras sublcvabat, sed
    rumdaro sppnsionem siatim cum saluie subse.quilur; frustra, quia non erat in eo vox nec sensus, sed
    quibusdam occurrit in iliiiere, quosdam suscipit in jacebat absque flatu vilali, ita ut dicerent omnes,
    introilu cceraeterii, alios vel in ecclesia vel ad ipsum quia mortiuis esl. Adveniunt tandem miseri paren-
    sepulcrum praestolatur; alios abeuntes coraitatur ; tes, ejulantes et tiamantes : « Dorriine, misererc,
    noniiullps diutius ab auxilio suspendens, tandem Heu! quid accidii nobis? > Et flexis genibus claroa-
    sanilati reslituil. Mulieri decivitale Liindensi, bant:« Gloriose confessor Dei Wilheiine, redde no,-
    Gulhae nomine, contfaclis nervis atque conslrictis, bisiilium iioslruni. > Et non surrexil puer, sed tpta
    viginti qiiinque annis subtractus erat incessus. Haec illa die permansit moftuus,et nocte usque ad galli
    bis ad sanclum yenit, nec taroen volo suo potita ^ canlum. In galli caulu autem voventibus illis, quod
    sospes est reversa. Secundo die post Ascensionem si resusciiarelur, Deo et bealo Wilhelmo eum prae-
    Domini leriio advenit, et nsque jn vigiliam Pentc- seiilarent, revixit spiritus ejus, et ccepit moyeri;
    cosles jugiter jfixla sepulcrum vigiliis et oralioni- sed loquelam usque ad diem non recuperavit.
    bus incurobens, misericofdiaro Dei et ipsius sancti Mane illiicescente die, dicebat matri:.« Quando ibi^
    devotius praestolabatur. Respexit Dominus humili- mus ad sanctu.m Wilhelmum ? > Gavisa. mulier et
    tatem ancillae suae, adjicicns ei quod oratione inlen- . adniirala, quod sanctum noniiiiaret, quem nuiiquam
    debat; nam in sancta vigilia Pentecosles, expletis prius audieral nominaii, respondil. : « Fili, jvost
    prpphetiis ctglofificalionibus, di3cono evangeliuro octo dies', in die sancli Laureritii, si vixeris. > Ad-
    .*'•
    (51) Haccest antiquissiina menlio templi B. Mariae' huic ecclesiae per cives Hafnienses.
    in Hafnia, qua nixris conjicio hoc tenipluiii ah Absa- (52) Scribilur cf.am Aswardebolhe, liodie Asser- -
    lone una curo caslro vel arce fuisse condilum, ct boe piope Esroni. lbi monachi Carthusiani pef
    tunc fuisse uniciim hujus urbis, quod eliam confir- Absaluiienv archicpiscopum int.roducfi sunt ann»
    nialur Diploiriate Ji.ujus archiepiscppi sine loco et 1169.. '.'.-.
    ytiHi.o,quo conUrmai doijationcs ijuasJ.ain faclas,
    ]635 S. WJLLELMI ABB, S. TIIOM.E DE PARACLITO 636
    vcnienfe solemiiilate gioriosi maiiyiis Latiientii, A ler pueri, sed jam npn niater, prbala filio, conti-
    venerunt pariter paler et raater pueri, adducentes riiias fundit lacrymas, crehra dat suspiria, claiiio-
    eum iii inanibus suis, jani sana liaberitero membra, sas yoces diiigit ad Deura, npn cessans sanclum
    pfacter dorguni, qupd eral adhuc saucium, parie WiUielmum iiivpcare, ul el restitiialiilium Surini :
    subtracta,. ubi fuerat fractum. Verilaleiji hujus tanto dolore•concu.titur, lanto mcerpre afficitur, ut
    iniraciili diiigentius inquisiyimus et. coguoviinus ex "omnes ad planclus et lamenfa pi-ovocaret, pmncs-
    teslimonio eoru m cl aIio:um qui adfuerant, quia -que pariier cum ea clauiareiil: « Sancte Dei coijf.js-r
    rev.era suscilavit eum confessor nosler a morluis sor, supermoiiuum nostrum auxiUi tui ostende urr
    el reddidit pareritibussuis. - luteni, liecl siimus itidigni, utcredamus mirabilibus
    Filjus cujusdam viduae in Oreberghem (55). aji- tuis, qijjc auribus rioslris frequenler insonue.runt..>
    nos Jiabcns quafuor, Itidens cum aUis pueris juxla Matef yerp volum. yovit/dicens : < Sancte Dei, si
    amnem, seil casus Iapis ihfra crepidinem alvei, in filiiiro ijJeum merilis. tiiis suscilaturo recipere jvie-
    ipsis aquis submergitur. Redeunt piferi domum, ruero, medieiatero poiiionis ejus, quidgiiid. euin in
    qiii curiJ eo luserant, nunliantes malri, quia in mohilijjus coiitingct, tibi offerain, et eum ad le ad-
    aiiine praecipilalus est filius "stius. Quibus audifis, • dticam, > Misertus confessor mulieris, puerum vitae
    scissis a pecloie vestibuset avulsis a capile capiliis, restjluU, apparente primiius. in facie ejiis nofa ru-
    tianiatetejubit:« Yaernihiiniserae! >llujiis clamore boris, elposlroodum eo.oculos pircuniducenle; et
    glojnerantur in uiiiiin vicini, et currenlesad locurii, facta est Jaetitia magna in domo, et exlreroa luclus
    ubi pueri eum eorruisse assefunt, iiiinime reperiunt. pccupavit gaudium. Gandiuin et Isetitiam pbtinuit
    Descendentes p?r iipain ahinis, reperiunt enm in riiulier, el fugit dolor et geinilus ab ea, et exelama-
    quodSrii sinii jpsiiis fluniiiiis, ub.i inipctus giirgitis yeruivt pmnes -: * Confilebimur, sancle Dei,' quia
    eurn irivolverat, Rcpeiiuro extrahunt, atque exl.a- lerribililer mdgnificalus es '; mirabilia opera lua*
    Ctum eurri Ijictu etejnlaju doivium reporlaiil. Sns- ( Pstd. .cxxxviji), et nos cognoscimus nimis. > Se-
    peridunt puerum pedibus luridi coloris, et os illius quenii annp pum fili.o suo vjsilavit sanctum WilJicI-
    ligrio imposito reseranl, rit effluat aquaijua turget'; inuin, et coram omnibus fralribus el pppuli mujti-
    setfiii hoc amplius labpr et dolor, quia defecerat tudine, adhibiUs sibi testibus filiuro suum niortuuui
    spiritus ejiis. Deinde rolant eurii in ai.veo, et ad vi- et a rowiuis revocatum, meritis sancti Willielaii
    tarn casso conalu revocare coiilendunt. Iriierea ma-' cpnfcssa est. -

    (55) FQrte.Qningbgrgh, vel Woriiingborg,

    S. WILHBLMI ABBAI^IS EPISTOLiE.


    ~
    ':... ,. (Script, rer. Ddn,, YJ,I,)

    '^:,':.':::/ ..^.MONITUM AP LE^TOEEI. .';.,;. ;"

    Saliscoiistat, WilJielmuiii abbatem, cujus vjtam 'tom;''Y,'pi"4SM^Sre"t'Gene<iI^i>»t-re3ttm"Dfli?oriJ7n,


    tonv. II, pag/4§'i-it55 dedimus,;feliquisse tribus, vel duobus tantuiri, nt Magnaeovideiur, libiis distincias
    episloJas,;quil)us:unum flllerunique historiae nostrae caput yel epiTpboralur vei lUuslraiur, et unde saeculis
    quo vixit, mores.el inslitiita haud pauc.a intelliguiiiur.
    Has epistoias iii eleiiclio, liujus opefis primo tonio praeii.xo,aiiter deperdilavel desiderala numeravit
    Laiigebekius. Niillus quidem, quailtum scitrius, codex membr.aneiis superest; «haftaeea -vero exemplaria,
    diversis tempofibtis descr.ipta, ad mantis nosttas pervenere baud pauea, .quaetamen oriinia, quod compa-
    rantlo etlocli supvus, ex unjea membrana manaverint. H;ec njembrana sine dubip ea fuit, fliiam jn bjblip-
    theca Uriiversitafis caps. Gypriani ord. 5-in-8° servatam tlaunierise incendiuini728 deleyit, qup incendio
    etiairi CoUectaneoruiri'Bartliolinianofum, tom. A, vell, in quo p.l 52-210, 5ifi-356, 559 el 380 haeepi-
    slolaedescfiplae fuere, coriflammavit. ,. :
    Ex eis, qujlms usj suijius, manuscriptis, primuni locum cuidani in-4°, diversis.anliqUls manihus,-.quod
    Jitterarum fofma arguit, scriplo, assigiianuis, iiliid publica auclione emptum, Graniinio die 15 Febr. I7i0
    dono dedil AriiasMagnapUs, qui in epistola liac de re -sciipta conjicjt hoc exeniplar iii gratiaro Andreae '
    faciroiis,-ei ascriptuseslhic : Episiolarum iiber
    Welleii esse-exai-aluiii, Titulus, cujus vitia npslra 11,011
    unus conlracttts.cx Iribus- gphlolarum librh D. Willtelmi, qui ante mnps. sexpeniosex fJXiiqbioParhiensi '
    divm Genbr.efm opera Saxonis Grammatici vocatus esi in Daniam, ut. abbalh fungerelur offlcio in
    cmnobioEbtcliollensi apud Selandos, etc. Nunc primum publici juris fdclum in gr.atiam unliquitalh atnan-^
    tiumabN. N. N. .Acljeclaque esl p.raccedenti j)agina sequens rioia : Cotlex vurih locis tnutiiqfus est, uti
    exluic lilius editione qpparere polest. Manusciiplum hoc, inilio et fine carens, voeamus MAGX.BAKUM I.
    AllerunJ lviajiuscriptum,.;qu.od h.abemus, descripluin est in.folio.e-x dicta membrana universifatis Hau-
    nierisJS, vel pptiifs excerplum, quod parlini ex p;:aB.l>'ionecpjstolaruin, parliin ex eo .quod' mult.e episto-
    lae, in caieris exemplaiibus obviai, onilssx sunl, palel, lu ul.tiinis foliis hiijus iiianusciijili descripta sunl
    C37 EPISTOLARUM LEMMAIA. C3{*
    cx menibrana dictae biWiolliecte scholia quaedara ad Adamum Biemensem. IIoc cxemplar nobis CSIGRAM-
    HIASUJtJ.
    ^er^u.m manuscriptum; vel GitAMMiANiiai II, ilidem descriptum est in i'olio_annexaque babet legcnda
    n "'"ie'nio et nonnullis aliis sanclis iiostratihus, jjuae ob raliones in praefaiione ad VVilhelmivilain
    auatas omittimus.
    .Haec tria e.xcmplaria aulumamus ca esse, quae in noiis ad Meursium , p. 5oG, se atf niauum habuisse
    refeii Grammi-is. .."'.:..-.;'
    Quartniri niamiscriptjiuHcscriplum est in-8° a magisfro qii.oilam Georgio Claussen , qui postca 1717
    Le;dae degebat. Libruin pullice auctionatum a Lyegaard. quodam, ad-Indos prorectuio, eniil Arnas
    Magnaeus, qui in adjecta schedjila praeier allata narrat: Lycgaard ei dixisse, Claiissen illud non dpmi
    sed foris, et fortasse Romaeexarasse, quod taroen ita.sese 11011 habere intuenli et cuin Cfetcris exempla-
    ribus, in primis Welltyano, de quo ppslea, comparanli facile palebit. Hoc 'exeiripiar, in cpistoja XXXI
    libri secundi desinens, quod Lyegaardianum noijiiriamus, habct lenmiata, suo loco insereiida, quarumdanf
    epislolarum, ex cliarta codici adjecta descripia, quae inreliquis exeinplariljus non iiiveniiirilur.
    . Quintum maivuscripttim, quod MAGNJLANUM U appellanius, cura Magnaei collectum,' in oidinem reda-.
    cluii), auspiciis descriplum, et ab ipso croendatum est. lllud nosiiae editionis basin il.a feciinus, utah
    -ebsine gia-ii nccessitale fecedereiiius nunquam, supplereiiuis vero Iocupleremusque ex reliquis exeinpla 1
    ribiis. "."'•' 7 .""..
    Primum et ullimum horuhi roanuscriptorum in universitatis Hauniensls biblicthcca asseryantuf, reli-
    qua in regia majoii. '_.'-."
    Ad manns praeler dicta manuseri|/ta habuimus tria in-4° minoris prctii, inler Langebcltii Collectanea
    repena, quoruni unum manu Wellegi scriplum est, alleruni habct chronologiani -plerfstjue Jemroatibus
    cpistolarum manu Langebekii ascripiaro, tertio sinedetrinieiito carere possumus.. . ..-.--'
    Jnler Colleclanca Langebekii iiiveuiuius praeterea^eiironplogiani vitae ct episiolarum Wrj|hel;ni a Thoma
    Barlholiiio Nepote expatris annalibus eoiilccjarii ;-sed cum liaec chronologia omnibuslefe locis discrepat
    a Langebekiar.a, utramque apposuiraus eo firie, ut discrepantia ab aliis, qtiifius vaeal, dijudicetur.
    Noiinullae hariiro epistolarunf antea impressae sunt, a IJarthoiino in Ainiquitdtibus Daiiicis, a Graniniio
    jn Noth in Meursium, a Ponioppidano in Anhalibus ecclesiasiicis , el ab ilolbefgio iri Ilhloriu Danica,
    quod suis locis aclnolaJjiinus.. 7 '•"'
    Non iili, ctii saeculunj, quo Wilhelmus elarift, cognilum esl, ejus diclio, felore barbarisnjoiiijii et
    cloquii stribJigine scalens, oflendat. Jllud saltciii imliain habet dulrilaiioucin', laliriitalchi Stcpiiaivi Tor-
    nacensis, ejusdem aevi cpistotaruin scriploris, lngeborgae, Absalonis et Wiflii.Jnii aiiiici, niajoris- aesfimah-
    dum non esse.

    WILLELMI ABBATIS S. THOMJE PE PARACUTQ IN EPISTOLABOM SUARUM


    = "
    LIBROS PR^FATIO. ;

    WiLLELMus,servus servorum Dei, qui sunt in ParaclelO (54), leclori carminupi horuro, salutem, et nnl-
    lusn Jegendo habere.livorem jn verba maliliae
    Ad communenv hominum ulilitalem diligenliam adhibere, sicut est apud Dciivn et hpmines approban-
    dism, ita nullis est sinislris incursibus improbandum; ne fprte operi bonp non yidealur inesse.judiciuro,
    sed livor aut odium ; ad quam jiarlem si sensus cujuspiam inclinalur, aequilatem non diliger.e fectissirae
    comprobatur. Nos vero quia plus nos proxiroorum deleclat utiliias, si quid scimus, vel nos posse confidi-
    nius, illud eis.sine fictione communicare decrevirous, qttia nos respicit eorum jirofectus,. quibus glutino
    charitatis adjungimur. fnde est quod ea, quae de sensus nostri medioctilate dictando perstrinxiinus : epi-~
    stolas videlicet, quas ad persorias diversas eroisiriius, vel sub aliorum noniine scripsimus, in uuu.m volu-
    men congessimus, a'd inforniationem et iiistructionem eorum-, qui altiora altingere neqneunt, utexigtiis
    (tenuibus) eoruro profeclibus huroilia famulcnlur. Teigitur, leclor, quisquis hoc iiostrum opus inspexc-
    ris, si verborum leporem rbetoricum, aut ornatum reperire nequiveris, rogamus, ^t irilenrionis npstrae
    meinineris; quia, ut praediximus, non doclis, sed proficere dictando volentibus haec carvnina destiiiaje
    decrevimus; ut si quid in eis, quod eorum serisum et intelleclum exerceat, occurrit, uobiscum gratias.
    divinae gralias agaiit, memoriaeque commendeiit. Caetera sic intscta permaneant, ut nostfarii benevPleii-
    tiara miiiime canino deule coi-fodaiit. Regalibus eriiin mensis vilia quaedam solent inferri, quae eifam
    epulis pieliosis, quia plerumque in fastidium veniunt, sine culpa fas est admisceri: et avidiusab eden-
    tibus solent consuli: nemo vero mirelur, qiiod paparunv vel cpiscoporunv noroiria salutalionibus f.ostris-
    praeiigimus, quia hoc ideo fecimus ut liilerarum nostrarum princijviis, quibus pwponuntur, ex eorum
    iiominibus major aucloritas famuletuivln eis auterii, in quibus quaestipnum nodi solvuntur, nihil aeslitnet
    quis appositum in earum solulione, nisi quodex sancioiuni j)iofluil sanclione.

    Explicit prssfalio.

    .-:;..
    (54J Sic vocavit monasleriuui dc EskiJJsoe, postea iranslafujn ad Ebcliiolt.
    I" .- - " . ,
    $59 . S. WILLELMl ABB. S. TIIOM-E D£ PARACLITO "640

    Incipiunt capitula - subsequentium Episfolarum domini abbatfb


    . ""
    Willehni-dCParacletfa.

    LIBERPRIMUS.
    ErisTOiA I. Episcopo, in qua quwrilur: ulrum aliquh ducerepossil iii malrimoniitm quam poilitit priui ter
    adulterium"(35).
    II. Ephcopo Pqrisiensi (36), in qua qumriiur : utrum condilio valeal conjugium separare.
    III. lteni eidem, in qua qumrilur nolilia de consanguinitalis, affinitalh graaibus : in quo videlicel gradu pos-
    sil' vel non possit conjugium fieri; et si dhjuncti valeant postmodum reconciliari.
    IV. Ad dominum papam mitlitur, inqua quwritur, si conjugium sit inter eum et iilam, qui in facie Eccle-
    sim sunt conjuncti, quorum vir in regionem Ibnginquam abitt, nec continere valens aliam duxit uxo-
    rem. '''... ...... ibi nonesse~ .' .
    V. Respondelur inquhilioni prmmhsw, in qua dicitur, conjugium; mulierem excusari perigno-
    ranliam; virum adulteritim commhisse.
    VI. Quwritiir ulrum liceat viro sine uxorh licentia voium facere castitalh. Vel uxqri sine viro consentiente
    stibire conversdtibnemmohasteriaiem.
    VII. Domiiio papm , in qua qumritur si quis cognati $ui uxorem, quam sibi desponsaveral,,' ducere
    possii. -.'-.''.'_'
    VIII. Ad dominum papam, in qua dicilur, quod nec frater ejus, nec ullus de consanguinitate ejus iltam un-
    quam ducere possil (37). \ .
    IX. Ad dominum papam,inqutrens, utrum eoitsensus de fuluro actdilo jitramento conjugium faciat,
    X. Responsio dd inquhila.
    XI. Ad papam inquirens, utrum, qui nescilur esse baptizalus, debeat bqptizari, cumnulti sacramenlo facien-
    da sit injuria, El si non aliud sacramenium, quam aquam ad conficiendum baplhmum debeat inquiri: et,
    si hic, qui baptizatur, si semel velbh inlingualur, dicidebeatbapiizatus.
    XII. Ad dominum papam.proquodam, qui habitutn religionis abjecerat, el ad hospilales se transtulerat, pro-
    pler quod dominus Lundenshin eum excommunicationis sententiam dedemi.
    XIII. Ad papam prq illo, qui cognalam uxoris cognoverat, qiia pwnitentiq debeat expiari.
    WV. Domini papm adinterrogataresponsio. _
    XV. Quwritur sivirgo non.cqnsentiens, sed conlradicens et violenter oppressa, utrum cwierarum virgin'im
    numero debeat adjungi.
    XVI. De eo, qui torum maritalem maculavit coghoscendo sororem uxoris.
    XVII. Sanclorum auctorilaiibus probatur hwc epistola, quod uxpr potest super fornicatione virum convenireT
    Ut vir mulierem.
    XVIII. Jlic quwritur, si ejus oblatio inspicierida sil, quiquwrens sacerdotem mbrte prwventus est.
    XIX. i« hac qumrilur, si cohfessio in extremis facta mgrolanii valeat, cui virlutem pmnilendi abslulit vh do-
    lorh et deillo, qui sibi injuncldm pwnitentiam non complevityqum tumen condigna noii fuil, ulrum irans-
    iturus sil.
    XX. iu Iwc ephlola papa monelur, qualenus contra hwreiicos vigor.ejus acrius excitelur.
    XXI. Si baplhmus datus per melioremplus valeat quatn per'pejorem,
    XXII. Quwrilur episcopus Parisiensis ecclesiam Sancti Germani obedieniim et jurisdiclioni ecctesiw Pari-
    siensis fuisse subiraclam. Esl etiam alia in eadem ephlqla qumstio, si videlicet in ulero tnalris valeat
    atiquis bapiizari.
    TLXlfl.Domihipapmresponsioadutraque. '
    XXIV. Atl dominum papam, Noreiensis archiephcopus pro se el ecclesia sua agens cmtrajyrannum ejusdem
    regni et ejus cororiatores. -" -
    '
    XXV. Ad dominum Lundensem in parle abbath de Paracleto agentis conlra cardinalem. ' ,
    XXVI. Ad fitias regis virgines sacras commonitorium ad melius. •' •
    XXVII. Ad -conventumsanctimonialium ih Rdskildensi " - civitale^ ut 'a quodatn fugitivo furiim sublata eisque
    commhsa ecclesiw de Parqclelo resliluanl. .
    XXVIII. Ad convenium de Slangeilwrp pro susceptis ab iis quibusdam muneribus.
    XXIX. Ad easdein commonitorium ad bonum. ••.''.
    XXX. Ad dominum papatn in persona regis pro sorore sua a reqe Francorum dhjuncla.
    XXXI. Ad papam in persona reginw Francorum conquerentis se injuste a rege Francorum dhjunctam.
    XXXII. Ad dominum papam de eodem negolio. -' . .
    XXXIII. Ad cardinates deeodem negoiio.
    XXXIV. In persotia avbaiis Willelmi ad reginam Francorum epislolq consotatoria.
    XXXV. Idem dbbas ad.,eaindem eliam consolqtqria.
    XXXVI. Ad abpalem de Esrumejusdem appiaudens redilui acapitulo Chlersiensi,
    XXXVII. Ideni ad eumdem oraioria, utadpacem reditus ejus sil utrique. ....-'
    XXXVIII. Jtem qd eumdem, iriifua excusalionem prwtendit abbas Willettnus de accusalione, quaiu Mi.... „;.
    teminaveruntinimici. -
    XXXIX. Ad dpminum Ebbqnem ephtola conlinens iaudesejus tnulliplices. '

    INCIPIUNTCAPITULA SECUNDl LIBRI.


    I. Ad (ratres bealm GenovefmParisiensis, in qua agilur deincotumilale ex periculo morlis eidem abbali rcti-
    dilaper eanidem virginem.
    (36) Deest.
    (36) HaeCVoXParhiensi erasa es"., et rion nisi conjectura legi potest.
    (37) Ilic titulus falstis omniiio est, nani tota epistola inonstrat earo responsuui essepapsc.
    '
    Cil • EEISTOLARUM LEMMATA. GW
    II. Domino papw conlra Norvagiensem ttjrannum excommuhicalum el ephcopos ejus, qui coronavernnt
    eiim. - • . -
    III. Cancellario regis Danorum Andrew,.in qua agilur de promhsione sibi facta, missa videlicet habenda per
    dies singulos unius. antii. In qua eliatn amatorid verba et consblatoria prwmillunlttr.
    IV. Abbati beatwGenovefm transmittitur,.in quti agilur de benigna suscepiione abbath Willelmi (58\
    . V. Cancellario emillilur horlatoria. ad reditum a Clara Valle vel a Via liomana.
    VI. Principibus Francomm emittilur in persoha domini urchiephcopi Londensis, agens de divortiq regis
    Francorum el reginw sororis regh Danorum,
    VII. Fratri Bernhardo de Vincennis emitlitur, agens de supradicto divorlio, in qua dulciaet amorh colloquia
    inpersona domini abbathWillelmi.
    VIII. Dbmino archiephcopo de eodem divortio emittituf, et turdilate redilus ejus et sociorum ipsius in per-
    sona cancellarii.
    JX. .46 abbate Willelmo emillilur ad abbatem Sanctw Genovefw, de caplione el delentu ejus el sociorum
    ejus.
    X. Monachh Sancti Micliaeth miltttur. ab abbate Willelmo, iit qua idetn tndnachi ad prwfixum sibi i '
    cvocanlur. -
    XI. De assignatione'bonorum illius Ecclesim Griseis.
    XII. Domiuo papm de eodem hegotio.
    XIII. Domino papw a domino Roskildensi episcopoemillitur, agens de habendis beneficiis-decedenliumsut
    - Aotum unum. .
    per OHHIJMI
    XIV. Dominus archiephcopus parochianis de Lingbu de convehendh lapidibus ad construendum monasterium
    in Paraclelo. -
    XV. Abbas W. dd comitemB.in primh agens de amicitia. Circa finem exhoildns eum ad construendnm
    clauslrum prwmissum.
    XVI. Idem ad qttemdam episcopum de Svethia verbis • blandioribus altudens ephcbpo ad complendum nego--
    lium. _, i
    XVII. Abbas idem ad cardinalem Ceufredum de quodam, qui per rapinam ecclesiw lerram invaseral et violcn-
    ler oblinebul.
    XVIII. Domino' archiephcopo ab eodemW. transmillilur queruth verbis ac devoth ad faciendam justiiiam
    in quemdam, qui terr.am ei scotaveral, et in tisus suos resumpseral
    XIX. Ad ilominum Ebbonem ab abbale transmiltitur, tola plena dulcibus elamicabilibus verbh, provocam
    ejus affeclum ad tdlius claustri profectum.
    XX. Ab abbale W. ad quemdam abbalem et archidiaconum emillilur repreliensiva de Simonia facienda,cum
    cuidam clerico emere disponebant.
    XXI. Ad dominum archiepiscopum ab abbate prmdicto transmillitur flebililer agens de horreis igne cousuni-
    pih, ct annoriw defeclu, longam tenens hhtoriam, infinem requirens repuiriandi licentiam (39).
    XXII. Principibus Ftancorum emittilur a domino archiephcopo de divortio regh et reginm, in longam reqi-
    nw prmtendens origineth : in finem rogans, quatenus prwdictum regem prminhsh oralionibus ab errore ~ud
    verilalem reducant (40). - ,
    XX1.I1. Ad regem Danorum Kanutum ab abbateW^ transmillitur, monens et ralione qua polesl ' animum
    -
    regis inducens; ne pro defectu pecuniw paclio conjugalh inler reyem Francorutn et sororem ejus disol-
    vatur.
    XXIV. Ad tumdem regem in persona prwdicli abbath, agens de prwdicto inglorium videatur, quod ei a tali
    persona scfxbalur. In qua Lundensis archiepiscopi laus et gloria multipliciter expticatur, et brevis sup-
    piicatio subinfertur, nede delrahenlibus sibi credalur.
    XXV. Ad regem Francorum emittitur iti persona prmdicli abbath, agens et supplicans, ut dimissam regi-
    nam in amorem recipiat marilalem, et cancellarium et se et socios eorum decaptione qua tenebdntut;
    matidet educi.
    XXVI. Ad cardinales emittilur a rege Danorum, primo eqs blandioribus verbh emotliem, et circa finem de
    divortio fucto inler regetn Francprum ' et ejus sororem querelath exponens , et exinde fieri sibi qumrens
    justitiatn. .
    XXVII. Ad dominum abbatemde Esrum emitlilur ab abbale W. in quo quidde negotio reginm Francorum
    Romw compleverant, breviter eharratur, transcriplo eitransmisso.
    XXVUl. Ad dominum.archiephcopum ab eodem Iransmittilur sath querulosa, in qua abbas, idem de iinmu^
    latione vullus paterni erga eum seriem verborum longqm contexens, opponeiisei panh inediam,et quwrens
    . repatriandi licentiam.
    XXIX. A6 eodem ad Gaufridum canonicuni Sanclm Genovefw Parhiensis etnillilur, tota in amore con-
    scriplq. ',''"'' I
    XXX. Item ab eodem ad Petrum filium domini Sunonh emiltiiur hortaloria, til in virlutibus et scieutia ..
    litterali proficial, el de adjutoiio ejusque consilio dubilare non debeal. Palremque suttm reccncilialuni
    abbali renunliat. .
    XXXI. Item in persona ejusdem ad dominum Lundensem emiltitur plena querelh, ium propter obitum ma-
    . ghlri Petri, lum propter horrea combttsta, tum propter inediam.
    XXXII. Ab eodem ad abbalem Sancli Victorh emiltitur, habens in priina rarte paginam amorh dulcedine
    plenam, el iit ullimo priorh sui, ul apud eum ad tenipus suscipi debeal benignam commendu-
    iionem. .
    XXXll). A cancellario, domino transmillitur Hosliensi, excusationem prwlendens, eiindulgentiam qumrcns, .
    quod sine ejus licenlia ab urbe dhcesseril.
    XXXIV. DominoLundensi transtnillitur ab abbate W. clausam habens petitionem viva voce latoris inejus :
    auribus exponendam.

    (38) Forte Walborii Esromensh.


    (59) Inter hancet sequentem epistolam sub numero xxii inserlus est in ms. Lyegaardiano hic tilulus :
    Ad abbatem Sanctw Geuovefwdirigitur. Hanc cpistolam Jns. Alag. II quod sequimur, ultimo loco assi-
    gnat. . - . .'
    - (40) Hic.tilulus falsus est; niissa enim IIKC epislola est ad paparo Coelestinuro..
    *3j3 S. WILLELMIABB. S; THQMJE DE PARACLITO -644
    XXXV. AfWinfidg Esrum conscribilur abeodem, huberisin prima parie benerqlenlim caphdionem , et incw-
    lera, ttl fraler Stephaiius optid enmpropter aqum ductum per..quqlnor dies emendandum remanedf.
    XXXVI.sJteiH «I»ebdem ad abbatem de Nostwel emiuituri breviteriaudatis entn de'tiulioraiione aatus cm-
    nobii sai\ ""'"• '-''.
    XXX.V1I.Adregem Danontm ab eodem tmiitiiur allnder.s sororis $um reginw lionori breiiler. ,
    XXX.VIIJ.Itemabeodem amko suo cuidain emiltilur lottt de qmore conscripla. , . .
    XXXIX. Ad prioremde Cuningalielle ab eodem miriiutr, •agens de timtirahsmiitenda ad eos cumbrasio.
    XL. Abeo, qui snpra adamicum ininfirmilale laborantem cottsolaioria emiltilur.
    XLl. Ad dominum Thuigolitniab eo, qni suprdemiiiitui; alludemhrevim primo ejuspmnotioni, in extremis,
    quia'dhcordanlium caiionicqrum ergft prmpqsitum snum fovebat errorem. -.
    XLJI. Ab eo, qiti supra, trmtimitiiiur ad prbpositum "Suiicti Thiodegarii, momns mth ad patienimm et pas-
    siohum tqleranlium.
    XLlfl. Ad dotnihnm papam a.quo- supfa emilliinr, 'agehs'de paupertale doihus, supplkans, ui dominum
    - Roskiidensenx ad ei subveniendum scriplh ,suh inducat:
    XLiV:. In penona.reghDanorutnqd.dominnm papam ehiiitiiwr, iiubeiisin qnerelhj qndd de ephcopo Wal-
    - deniaro requisila justitia non sit ei exliibila, iterum eam in fineni requireiis.
    XLV. Ad dominum Liindensem i.i persona cancetlarii DtMomm fegh emiliiiur, agens de hh omnibus. quw
    ei-et sociis ejus conligeranl in tSiq Roinana, quomodo lilteras domini papw perdiderint, el de mutth
    .; alih. '.''.':
    XLVl. Ad domiaum ptipam ab abbate' W. emittilur, habens in quefclh Grheos hwnnchos esse verberatos a
    '
    'tnbnachis nigrh. . . .' '•''. ''-.•'
    "Xh\lLItemadeu:.dem,inquaposlulatur,inquosiieiordinesecuriuspermane'dditm.
    X.L'VUI.Iiem conlra monuclios tiigros. . .• -• '.' •
    -
    XLIX. ItemadepiscopumRoskUdenseinintercessoriaproquodamfamiliari. .
    ~L. Ad abbalim Prwinonslralehsem, excusalibhemprwlende.is iri acciisaiiohe Joannh ubbalis.
    U. Ad dohiinum Sincium (41) cardinaiem. , • .
    hlLAd Seufredum prq familiari quodam nd ejus snbveiilionem tmhsnihxq.
    LlII. Ad dominum Sincium cardinaietn inlercessoria pro quodani.
    LIV. Ad quehidamprmposinim. '''-'-
    LN.Ad quemdam ephcopum agens proquadam btmvolenliasibiexhibilq.
    LVI. Ad Gozviniim inbhaclium, provoctins eum adJiohestaiem tenendam verbh amore plenis.
    LVII. Ad abbatem Sanctw Genevefwittpersonq ejusdem,in qua excusalipnemprmiendit quod ei eqmm citiu»
    , nohmherit, ''''._". " ' - •
    LVIII. Ad Danielem expitlsum revoeandum.
    LJX, Ad' cancellariuht,iotaageiis:de^
    LX. Ad qmicum,:priihum cbmmoniioria et provomhs ad-amqrcm : et in ukimo quwfens auxiiium -et fce-
    "< - • •
    nitjrium auditum.
    .-LXI. Adreijein Kaiwlum Dnhorum, sttpplicmts " ad- gmiium, ei exkorlans,' ne sit texax in duuda regiFran-
    " corunt
    pro sorqre sua,
    LXII- Ad dqminum Luiidensem tirdiiepiscopum querula, -quod nbbatem ciiius " non exaudial ih precibus
    - - -
    .. suis. - :- .. . .. ,;: -
    LXIll. Ad Gaufridum, age.is inprimh tolum de amore, in ultimo signiftcans se veinsse Parhios. ':
    LXIV. Ad dominum Lundeiisem archiepjscopum commenddns £t provocaiis -s pietatis affectum iji moiiflc/ium
    '.'.....sibi irqnsmissum. .-... -' -.
    LXV- Ad n aghtrum Meliorcm cardinalem et legaium iti persona cancellmii conquerenih se el sopios suos
    . qpud Dmonem incuptioneessedetentos. .;--': i . -
    LXVl. Ad ephcopum Thurgolum pro ecclesia Sancli TJieqdeganiin persona abbath Willelmi.
    LXVil. Ad dominum Lnndensem conquerens, adversum frairesesse.immuialGs vutiusejus.
    JbXVill. A# ojpijieo'comniendalivapro qttolibet iier agenie.
    LXIX. Olheniensi episcopo -pro qiiodam fugitivo reduteitdp. - .
    LXX. Ad Jo. subpriorem de Esrom pro tqcito negotio.
    LXXI. Adyegciii Kanulum prihcipium vujiisdam epistoiw iuetto.neijotio,
    LXXIJ.' Ad abbqtem de Esrom iniliumvujttsdmn-epislo.a. sbhiie priori.
    |jXXIII.;Ad dcminum Ebbonem, rbtjans cujiisdqni,,-..y . "

    Reliqua , qnse operi oiimi prxfixa eranl episfolarum leromala ,nunc Gesiderantur.
    - . Post hitc in apographo Lyegaaid:ar,o sequentia exslant :
    Hicdeficii tncmbrana; stqujmlia nero. CapUui .charla.-qtljuncia tnembranh-, mstm- non aumoduM
    recenti siguata addimus; ttt documenlo sinl non heri aul hodie membraiias Jaclurdm passta
    ,'...--. fuisse, adeoque a'd wlalem itbbaiis prqpius twcedere, quamvis pqst ficformaUouem chafln scripla
    videdlur.
    LXXTV.Ad quemdqmcqrdinalem (12). . .
    LXXVv Ad Jqanncm tnonqchum (43)-. '
    LXXV.l. Ad fralrem Siephqnum monachum.
    LXXVJI. Ad fralrem Bernharduin tie Vicennh, de causa regina' Franciw (4i}„
    LXXVIH. Ad queindam infirmum (45). ..."
    LXXIX. Adpapam nomine regh ih causa suw sororh (46).
    ;i (41) Lege hie et n°-Liin sineduhio Cir.cium. ''
    i (42)Barth. 1197.
    #3)&ifth. 1:192. v
    {M)&scih. 1195. .
    (45)Bartb. 1190. .
    (46)Barlh. 1195. . - ,
    GiS EPISTOLARUM LJB7 I. . 646
    v '
    LXXX.' i» persoha arcliiephcopi Lundensis de priinatu Sueciwi-il).' .
    LXXXl. Ad abbaicm Sanctw GcnovefwParisih stiper eodem negolio (48). \
    LXXXU. Ad regem Kdmttum. '.'".':
    Heu ! crudelis et rusti.ca, barliara manns, quse violasli, quod repafare nequivisli!
    Desnnt caeterseepistolae domini abbatis WriUelmide Paraclefo, quse haud dubie piurcs erant gra •
    vibus. de rebiis perscripta;.
    ' . Ilucusque c charlis inseftum.
    "
    ", (47) parlli. H99. (48) Barih. 1191.

    WILLELMI ABBATIS EPISTOLARUM

    LIBER PRIMITS.

    "
    EPJSTOLA PIUMA. . A ceas , et -quaj congrUant honestati p«)iilificis. Solli-
    Deesl (4-9).' citudiriem talem ^ratariter amplectimur, prsecipue
    EPISTOLA II. ouiri.rarus eorum sit hinnerus, qui velintlioc tcm-
    ' Prima
    httjiis epislolw desitieratitur (50). pore talibus occupati. In pelitionis autero tuae prj-
    . .-.-. . . . depreliensa, sccundum illud apud ma,-parle videiis expetere , qualenus diligentiam
    Nuirieriaii (5;). Si quis ingenuus liomo ancillam l-uam de corisanguinilaiis vel aflinilatis gradibus
    alterius uxoreni accepefit, et ajstiinat quod inge- inslruamus,in quo videlicet gfadu possit vel nbn
    nua sit, si ipsa femina postea fuerit in servitule de- possit .secunduiri canones vel decrelorum auctori-
    jecta (§2), si eara a servilute redimere potest, fa- lalem jiisliiui. Ei in fine amplius adjecisli, ulruni
    cial; si nbn potest, si voluerit, aliam accipiat. Si sciiicel, qui Ecclesiae judicio •dfsjuncii fuerujit, rc-
    vcro ancillam eam seierat, et collaudaveraieam, ut conCilialionis beneficio pOstiiiodorn potiantur.. Est
    Icgilimam habeal. El si ingenua acceperit scrvum, autcm eognatio, alia carnalis, alia spiritualis. Pri-
    sciens euro esseservuni,haheat eUm,quia unuro 6m- nuim decarnali cognationeetafrinitate inspiciamus.
    nes patrem habcmus (Jcan. vin). Si ab aliqud aliter Cognali igilur vel afTinesin sejiliroo gradu vel inffa
    prjesumplurofueril,dislricleexbiiiirialionisubjaCeat, copnlari nontiebeni, unde Gregofius (58): « Proge-
    tJoiiccse nequiler egisse cognoscat. De hocaulem, " nicm suam unusquisque ad seplimam observare de-
    quod in fiiie lilteraruiii adjungis , si servus unius cerniraus generatioiiem , et quandiu se agnoscunt
    ancillam alleritis acceperil, si sit inter eos••c^njn- aulniiate propinquos , coiijugalera copulam conlra-
    gium ; ila staiulum esse noverisin concilio Cubi- here denegaraiis. Quod si fecerint, separeniur. »
    lonerisi;(55) : « Diclura est nobis, quod quidam le- Rerii papa Nicolaus (56) : « De consanguinitate sua
    {jiiiiiia seivofuin conjugiapotcstaliva prsestinjptione nullus uxorem ducat usque post generationehj
    diriniani, non aitcndenies quod Dominus dicit, sepliiiiam,.veIquousque parenlela cpgnosci potest,
    quos Deus conjunxit, homo non separel (Matth. xix). Itetn nullus expropinquitate sui sanguinis usque ad
    Otide iiobis visum est, ut conjugia servoruni non seplimum gradum uxoiemducat. iUisaliisquepluri-
    diiiroarilur,.etsi diversos doininos habeanl, sed in. bus aucloritatibus consanguineorum conjunctiones
    uno coivjugio permaiicriles seryiantilominis suis.i prohibenlur-usquead seplimuni gradum. Quomo.do.
    El hocin illis observandum, ubi legalis conjunclio consanguinitatis -gradus computaiidi sunt, Isitiorus
    fuit, et per volunlatem dominortim firmiter hoc. (57) Oslendit sic :« Seiies eonsangiiinitalis sex gradiV
    cognoscas, Cui si quis obviare tentaveril, in eum busdiriminir bocmodo :Fi|ius ctfiliasit ipse tfiujcus
    eanonicam senlenliam expendas. [_primus, pronepos el proneplis secundus, ahnepos et
    •_
    EPISTOLA III (54). abneptis terlius,. adnepos el adneptis quaiius, iri^
    Fralernilaiis tuse litteris ad nos itsque transmis- ncpos et tiiiieptisquintus, t.iinepotis nepos et trir
    sis noliis innotuit quanlum spiritualibus sliidiis neptis neptis sexlus.J Attende quod-sex lanluji)
    cceuparis , quserens indesinenter, quibus Deo pla- gradus Isidorus ponit, qtiia truneum inler gradus

    (49) Huic epistolae Langebekius annura 1200 as- . (52) Lese-delecta.


    signat. . (55) Anno 813. Ibid. VI, p. 6r.
    (50) Bartholinus Thomse nepos et Langebekius "" (54) Barih. el Lang. an, 1200.
    Luic annum 1200 dant. . (55) Decret. Grat, t. II, p. 654. Tit. iv, Rubrica 2,
    (51) In apographo Lyegaardiano : Vermariam. III, ubi ad Nicolaum refertur.
    Lege Giatianum. Ilic ariiculus enim e.vstal lolidem (56) Ibid. IV, p. 655, licel ibi uon ad Nicplaum
    verbis in dccrotis Gratiani ex cdil. Fontanni, Roiroc, refer lur.'
    1727, vol. 2, lit. 2, Rubrica 2, IV, p. 631. . (57) Ibid. VIII, p. 655, Jiccl aliis verbis
    017 S. WILLELMl ABB. S. TiJO.VLE DE PAUACLITO 648
    uon computal. Alii vero, qui septcm ponuntgradus, A lide fiieririi solidafi, si iiif rapropriam consanguini-
    iruncum adnumerarit. Varise euim computantur latem invenli fuerint, non separenlur, aul infra affi-
    coiisaiiguiniiaiis gradus. Alii cniro palrem in primo nilatis lineain piiniam usque ad septiroam gencra-
    gradu ponunl , filios in sccurido. Alii-primum gra- tionem jungantur. >
    (lniii filios appellant, negantes gradinn consangtii- Nuric tle alfiriilale videridum est, de qua Grer;o-
    nitalis inler patrcm el filium esse, cuin uua caro sit jius (61) ail :'« Pbrro de affroitate, quam dic.iis
    patris el til.ii. Aucloriiales ergo , quse consanguini- parenielara esse, quae ad virum expaf te uxoris, Geu
    tatis cautelam usque in seplimum gradum prolii- qnae ex parte viri ad uxorem pertinet, manifcsta
    beni., in piimo, qui dicilur esse pri- ratio est, quia secunduro tlivinam senlentiam, cgo
    ' riius palrem ponunl et uxor mea sumus una caro, profeclo mihi et illi
    gradus.IIocmodoeoinpulalZachariaspapa(58)
    inquicns : < Parentelse gradus laliler compulaiitur. sua^meaque parenlela propinquitas una efficitur.
    Ego el frater meus una geiieralio surous, prirouin- Qitocirca ego et soror Uxoris meae in uno et primo
    que gradum efficimus, Rursuroquc filius meus fra- gradii erinius, filius vero ejus secundo gratdu eril a
    liisque mci lilius secunda sunl generalio et gradum roe, neptis vefo tcrlio , idque iri cicleris i.trinque
    seciindum faciunt. Atque ad hunc nioduni caelerse agendum est successoribus. Uxor ejus propinqui
    suecessiones. Inter iilos vero, qui sex compulaiil " ejusque.gfadus sit. Ita me oportet atlendere, quem-
    gradus, el illos qui septcm , nulla in sensu existit ^idrooduni ipsius quoque gradus aliqua feinina
    diversilas , quamvis in riumero graduum varielas proprke pi-opinqiiilalis sit. Quod niroirum uxori
    \idcatur. Cltiina eniin generatio, si a palribus sn- me;e de propinquitate viri sui in cunctis cOgnalio-
    mal initiiiiii numerandi, scpliina invenitur. i Quare nis suae gradibus convenit observare. Qui vero
    vero sex gradus compulet Isidorus, ipse aperil, di- aliorsum scnsennt, Aniichiisti sunt; > item Julius
    cens : « Consangriinilas, durii se paulatim propagi- papa (62)': « iEqualiler vir conjungatur consangui-
    11uin ordinibus dirimcns usque ad ullimum gra-- neis propriis et consanguineis uxoris; > ilem Isi-
    dum pfoiraxeril, etpropinquitas essedesierit, tunc dorus (65): « Sane consaiiguinilas, qiise in proprio
    primum lex in matrimonii vinculurn, eam recipiet, viro conservanda est, eliani in uxoris parenlela de
    et quodaiumodo incipiet revocare fugientem. IJeo lcge nuptiarum conservanda est, quia conslat eos
    autcin usque ad sextum gradum generis consangui- duos in carne una fuisse , ideo eommunis est illis
    nitas consliluta est, ut sicut s'ex aialibus mundi, ntfaque parentela. j Item Jtilius papa (64) : « Nul-
    gencratio cl hominis status finilur, ila propinquitas larii ex utfoquesexu pcniiiltinius ex propinquitate
    generistot gradibus lerhjineiur. » In his vero gra- Q sui sanguinis, usque in seplimum gencralionis
    dibus oronia propinqiiilalisnomina contiucntur, ul- gradum uxorem ducere, vel incesti inacula copu-
    tra qtios nec aflinitas inveniri, nec successio polest lari, et sicut non licel cuiquain Chrisliano de sua
    amplius firserogari. Securidum alios septemgradus consanguinitate,sicneque de consanguiuitateuxoris
    ideocomputaniuf, utila poslseplcmgradussponsus conjugem ducere propler carnis unitalem. > Item
    sponsse juiigatur, sicutpostbaiic vilam, quseseplem Gregorius (65) : « De aUiniiale propinquitatis pro
    diebtis volviiur, Ecclesia Chrislo jungelur. Ex his gradu placuit cOgnationis usque ad seplimam ge-
    autc.ro occunit illud, quod Gregorius(59) Auguslino lierationera obscrVarc, nam el haireditas rerum per
    Anglorum episcopo, a quo requisitus fueral, si legales instruincntorum "diffiuiliones sancit usqrie
    quarla gencraliorie debeant copulari, rescribit sic : ad sepliroum graduni haei'edum protendunt succes-
    < Quasdamlex Rcinana -perroiltit ut sive fralris , sioiiein. Non cnim cis succederenl, nisi de propa-
    sive sororis , sive duorum frairum ge.rmanorum, gine cognationis deberetur. > llis auclorilaiibus
    seu duaruni sororuin filins ct lilia miscearilur. Sed insinuatuf, ct quaj sit alliiiilas, clusque ad quem
    cxpcrinieiiio didiciiniis cx lali conjugio non posse -gradum sit observauda, scilicel usque ad seplimum
    . sobolem succrcscere. Unde necesse est, ul quana graduni. His auieni et lua fraternitas sit contenla,
    vel qiiinla gcncralio lidciiuiii licenler sibi jungan- D ei haec etiam pisedices csse lencnda, qUod si qui'
    lur. Scd post liuiltuni tcnipiis idem Gregorius (60) contra lisec allenlarc volneriiii, in cos canonicam
    a Fclice Messiiiic Sicilise.prajsule requisitus, utruni dare scnleriliam iiullatenus imuiorcris, nisi rcsi-
    Auguslino scripserit, ul Angloruro quaiia genera- piscant.
    lione conlracta irialrimoiiia non solyerentur, inlcr EPJSTOLA IV.
    caelera lafem re.ddit :ralionem : -<Quod scripsi Au- Ad dominum papam (66).
    guslino Angloruni genti, qu:e nuper ad fidein venc-- Cum babeanl oiiines Ecclcsiie Ronianorum pon-
    rat, ne a liono quod cceperal metuendo de juslitia lificem patronum et judicein, lanto seeurius ad eum
    reccdercl, specialiter lion gcucralitcr me scfipsisse esliri dubiis recurrcudum", quanto Chrisliana: reli-
    cognoveris. Necideo hoc eis scripsi.ut, postquam in * giorii cxpedit procurandum, ncc per se solam prse-
    (58) Hoe non exslat apod Gratianum ,' nisi forte Grat. t; II, p; 656, Rubrica 5,1.
    p. 657, Kubiica 5, 111. (65) Gral. t. II, p. 679, Rubrica 3, R
    (59) Magniis lib. xn, ejusfola 52. (64) Grat; 1.II, p. 654, Rubiica 2, 1.
    (60) Apud Grat. VII, p. 655. (65) Occuiiit forle apud Giurt.-t. II, p. 651, Ru-
    (61) Apud Grat. t. II, p. 680,. Rubiica S, 1. bnca2,II.
    (62) Eliflni, nisi foile lespicilur ad lioc apud (66) Barlb. eiLang., an. 1198.
    C40 EriSTOLARUM LIB. I. 630
    suinat in consuetudinem ducere, quod sanctorum A stiis attentius exhibere compassionis affecium, ne
    Patrum.auctoritas indubitanter asserit improban- forte ex taciturnilate nostra subrepat ignaviie
    dum. Inde est quod ad apostolicam sedemssepe lorpor et divinis inferatur lsesio sacrameritig, si de-
    recurriniusy cum ca ncscimus. quse lios ex injun- fensionis et prolectionis sedis apostolicse sen-
    cto nobis olficio.vconyenit-non ifescire, cum , sicut Seriht in islis adesse defeclum. Nos igilur, quia
    prscdiximus, nobis imroincat pef icultim, si prsesuma- cura propensiori periculis et infestalionibus Eccle-
    mus transgrcdi terminos anliquorum. Quidam in site subvenirC disporiiirius, paternitati auteni veslrae
    dioecesi nostra foedere nuptiali in facie Ecclesise mandamus quatenus iri linrim convcriientibus vobis,
    soiiilus uxofen>> abijt in regionem longinquam de his, de quibus nobis qusesliones plurimae propo-
    moram facltirus longam, sed conlinere non,valenS., nuntiir, diibitaiiones bominum breyiter. absoiva-
    aliaro, quam sibi videbal-coinpelere, duxit uxorem. mns. A nobis siquidem quseritrir ttiruin liceat viro
    randemin se reversiis, de faclo powituit., et illam sine uxoris licentia votum facerecastitatis; vef si'
    dimiltere-.vpTuit, asserens se.aliam duxisse. Hoc tixori liceat sine viri consensu. Vel etiam ut libe-r
    aulem ignorans::Ecclesi;a, cujus obedientise subja- " rius serviant Domino, si liceat alleri eOrum sine
    cebat,: itlficri. ppsse- cojitfadicebat., A nobis ergo utriusque consensu monasterialem conversationem
    quaerilur,.yquidssiiper, Jipcsit sentienduin,? utrum .? subire.i His Ptiam quaistipiiibus supersidditur, al-
    videlicetinler iilps firmumiiabcaturconjugium, et ,. terius qusestionis articulus, si spoiisam.aitefius al:-
    si vifjixpi'i_;tali redddfe debeat ;,debiturii,, qiiem . quiscognatus ejus in mafrimonium ducere possit.
    'cons^iCntjatransgrcssionis redarguit, et Ecclesia ..: HiS omnibus aucloritatibus sanctorum- freli duxi-
    ad legilimam iiabere,f.edilum .non,permiltit. Ve^ mus fespOndendUm; et quod r.espondenius in onmi
    strum igilur est, Patoj.super Iipc.Alareconsilium, Ecclesia indubilanter et firmiter esse lenendum,
    quod -sit iion,r.solum- nobjs... sed efiam .-aliaium Sunt qui diturit religiohis gralia conjugia debere
    Ecclesiaruiri .prselalis. ..pe.rpetuis. .lemporibus pro- dissolvi. Dicit Gregririus (70); sbfibehs Tlieuticid
    fuiuruiri. -..,'• , . J'.-T-i;'.-•;•-. '..--- patricio (71): « Sunt qui dicunt gralia religionis
    ^'^''. -^^STOLA^y^.-,.^.^,',,,;' ; cOnjugia posse vel debere solyi. Verum sciendum
    ,77... Ad.inquhila splutio (67). . cst qriia, etsi hoc let humaria eoi.icessit, lamen lex.
    Quonianinobis est.Ecciesja DeJ commissa, omni divina prohibuit. Si ergo ulrisque conveniat conT
    nos .cpnvenit.vigilanlia^providere.ne quid adversi- tinere, boc quis audeat accusafe? sic enim nlultPi
    tatis, emergat, qupd.ecclesiasticis obvjet insiiiutis sanctofum novimiis cum suis conjugibus et prius
    et Chrisiiaiise Jidei pepcatis exigentibus fundamen; Q continenlem vilam duxisse et post ad sanclseEccle-
    tum cnne.tur evertere. Quod igitur nobis. propo- .-; siae regimina migrasse;^i verp continentiam,quani
    suisti de ill.o, qui iu facje Ecelesise sortilus uxorem yir appetit, mulier nOn seguilur; aut quam uxof
    iu aiiam iraiisiit regionemjet aliam sibi copulavit appetit, vir recusat, corijugium dividi ndn jpotest,
    coraro Ecclesia, et prenitenlia.duclus eaiii dimittere .qriia scriptuih est : Mulier potestalem sui corporis
    volui.l; sed Ecclesia contradicit, quia alterius con- nbn itabel, sed vir, et vir polestatem sui corpbris hon
    tractura-igupratv Q'ua;ris efgo sf debet dimiltere liabet, sed mulier (I Cor. vn), .» Itera Agathpsa lar
    primam et reiinere "secundam , et si sit inter eoset trix (72) prseSenlium quesla est virriut suum conT
    inter ipsriiri et securidam liabendum coinjugium De tra ypluntatem sriam esse CPnVersum: « Quapfo-
    hoc tuse fralernitati breyiter resppndemus. Sane pter experientise tuse praibipimus, ut diligenti
    dici potest nori esse conjrigium, et muiierem de inquisitione discutiat; ne fprte ejus vOluritate Coiii-
    cririiirie excusari pef igiioraiitiarij, virum auterii versus sit, nec conliiientiara nisi ex conimurii con-
    aduiiefiiim admisisse. Sed. ex quo ad primaro re- sensu servare valeat, riec moiiasterium petere»
    direvolens nec valehs/cogitur Ecclesise disciplina nisi uterque pariter conlinenliam profileaiUr; >
    harie leriere, incipit exCusari per obedienliam et li- EPISTOLA VII (75).
    mofem Dei de boc quod pbscenti debitum mulieri ** Ad dominum papam:
    feddit, a qtia": ips.enuriquanrpPscere debet._'"" Quod apud nos in qusestibtie inief ctiam doctos
    EPiSTOLA VI (68). versatur, et qusesiionis nbn dissolvilur nodus, ad
    Jdein qui suprd. sedem apostolicam refereiiduni egse Censemus, ne
    Ui beatus.dicif Gfegorius (69) : <Ars Cstartiurii, fofte in periculrim proruainus; si per nos difJGnire
    regiirieri animarum. > Quia igitur dmnirim ecelesia- pfsesumamus, quod nullius sanctoruro auctorilate
    rum inater cst et magistra Romanofum ECclesia, dissbiutum esse pfobamus; Videtur aliqiiibus in se
    cui, siiclore Dpminoj prsesidemus, ex oflicionobis tantjim confidentibus, qiiod aliquig cognatorum post
    injuncto nos decet earum tribulationibus ct angu- decessum cognati sui; uxorem, quani sihi despon-

    (67):Barih., an. 1198. 7. coi. 2: _D. 1. ix, epist. 59, indict. iy.
    an; 1198;
    (68) Baft. el Lang.,invenire (71) In Lyegaardiano Thcutici pairiciw; lege
    (69);,Non possum nec in^Gregorio, nec Theolhtw patriciw. . ,
    in Graiiano.. - (72) Ap. Grat. t.II, p. 644. til. H, yiibrica 13;
    (70) Locus hic classicus exslat in Gregofii Magni
    oper. edit. Antverp. 1572; foh t. II, fol;.:251, p. 1, (75) Barth. et Lang. an. 1198.
    PATEOL.CCIX. ®4
    *J1 S. WILLELMI ABB.-'S. THOMJE D£ PARACLITO 652
    ,«averat et subarrhaverat, in conjugem dueere pos- A cundsefcederationis pactum scindetur?Quid ad htec
    >it, praecipue cum non intercesserit coitus, sed so- respondere debeamus, a vestra prudentia et *sa-
    lum de prsesenti concessus vel consensus. Quia picniia volumus edoceri, ne forte nobis insulietur,
    igitur, Pater charissime, quid in hujusmodi quse- si videamur imlocti.
    stione leneri debeal, ijondum nobis innotuit, foga- '
    EPISTOLA X (79).
    rous, quatenus veslra nobis proponat auctoritas Domini papm respondo ad inquhita.
    quid iri Ecclesia sit super boc promtilganduM atque Ad hoe totius l)ei Ecclesise suscepimus curana
    tenendum. . regiminis, ut ea, quae sunt confracta malorum si-
    EPISTOLA VIII (74). nisfris incursibus, in melius reparentur et igno-
    Ut honori Dei et famseel glorise veslrse peropiime rantes in suis dubilationibus veraciter instruantur..
    noveritis esse consUltum, cuni in rebus dubiis apo- Yestris igitur est a nobis inquisitionibus respon-
    stolicse sedis consilium duxeritis expelendum, ne, dendum et dare congruum de vestra dubilatione
    sicut est lillefis veslris expressum, de re incerta consultum, ne in his, quse nos opofteat scire, sen-
    coiitrahere possitis excessum. Quia igitur in inqui- tialis a yeritate diversUm. Considerandum est"igi-
    sitione vestra versahatur, ulrum cognatus allerius tur, quia longe aliud est promitiere, alind facere.
    cognati, qni uxorem desponsaverat, post ejus de- B Qni id .pronjittit, nondum facit. Qui ergo promitlit
    cessum ducere possct in conjugem. Quid super hoc ucorem se ducturum aliquam, nondum duxit eani
    in sariclorum repeiimus scriptis, fieri vobis mani- axorCm, et quse spondit se nupluram, noridum
    festum optamus, etin lucem producimus, ne sil po- nupsit. Quomodo ergo eonjuges appellari possunt,
    pultis Dei quorumlibet pravilatis assertione sedu- qui nondum contrahunt, sedin fuluro se conlra-
    ctus, si non sit inlellectu majorum insiructus. In cturos jurando promittunl? Item si ex vi juramenti
    primis igitur vestram notiliam non excedat, qupd ad fulufum perlinentis mox cfficiunlur corijuges,
    cognali cognatus spbnsam accipere non debeat, cum tunc hanc reiri.euiciunt, quanda juraut se facturos.
    hoc fieri sanctorum aiiclovitas confradicat. Unde Ideo dicendum quia conjugium tunc non fuit, sed.
    Gfegorius (75) ; « Si quis uxorem desponsaveritj futurum promittebalur. Si vero ille posl uxorem
    tel subarrhaverit,- quanquam postea prseveniente duxit, ef illa marito nupsit, conjugium ulique fuit,
    die mortis ejus nequiverit ducere eam.in uxorem, et non potest dissolvi. Prsecedens ergo mendacium
    tamen nulli de cohsanguinitate ejus licet accipere vel perjurium pcenilenlia est corrigenduro; sed
    eam in conjugio, et si inventum fueiit factum, se- conjugium sequens non est dissolvendum. Non au-
    paretur oninino. >Item Juliuspapa (76) : « Si quis tem sic est, quando juramentum conjugii praesenlis
    desponsaverit uxorem vel subarrhaverit, vel prse- C conserisus altestatione firmalur, quia post talem
    veniente die mortis, vel irruenlibus quibnsdam consensum, si quis alii se copulavefit, etiamsi pro-
    causis eam non cognoverit; nee fraler ejus, nec le"rii procreaverit, irritum debet lieri et ipse ad
    ulliis de consanguinitate ejus eamdem sibi tollat in priorem cppulam revocari. Quidquid aulem de his
    uxorem ullo unquam lempore. > Item Gregorius agendum esse disponitis, non dubitamus taraen,
    (77) : « Qui desporisalam proximi sui puellam ac- quin tot malis occurrere iriinime differatis, qualc-
    , ceperitin conjugium, anathema sit ipse et oranes nus" capiti membra cohsereant, et inimici, Cbristi
    .coiisentientes sibi, quia secundum legem Dei mori usquequaque dispereant.
    adecerfiuiitur. > EPISTOLA XI a (80).
    EPISTOLA IX (78). Ad vos, Paler, est redeundum , qualenus in his
    Ad dbminum papam. quibus dubitamus, a vobis diligentius inslruamur,
    In rc, quce nobis infert dubitationero, non est, ne a 'fide el doclrina calholica deviemus. Puerum
    amantissime fater, adniirandum, nec competenti nuper iriveniraus , quem nullius teslimonio bapli-
    obviat disciplinse, si lolum negoliuni referamus ad zatum fuisse probavimus. Hunc igitur aqua bapti-
    Jicati Petri apostoli successorem, per quem lotius _ smalis volebamus inlingere, si nobis illud non
    Ecclesise status confirmatur ad fidem et bonorum obviasset, quod nulli facienda est injuria sacra-
    inorum suscipit disciplinara. Nonnunquam inler nos mento, ne forte in eo sacramenlum fieret iteratuin :
    quaeritur, ulrum consensus de futuro addito jura- ne vero , si eareat' baplismo, depereal, vcl sacra-
    inenlo conjugium efficere possitul, si quis promittat nientum iteretur, si baptizetur. Graliam vestrse
    vel etiam juret, se aliquam in uxorem accepturum, palernitatis duximus consuleiidam. Scife quoquo
    ex illa humiliter id ipsum etiam promitlat et juret, velJeriius, si solum aquse el non aliud elementura
    S3 videlicet illi nupturam, nunquid lalis sponsio ad baplismum coniieieridum inquirere debeamus, ei
    conjugium facit?si vero, mutalo proposilo, altervel si is, qui baptismum suscipit, semel vel bis intin-
    altera ad alienam se transferat copuJam, nunquid galur, dici et credi potest baptizalus; sunt enim,
    eb priorcm sponsionem juramenlo subnixara, se- qui diversa super hoc sentire videntur. Cui parti

    (74) Barth.et Lang, an. H98. Gratianum lom. II, p. 655, rubrica 5,1.
    (i5) Non possuni invenire hunclocum. (78) Barth. el Lang. an. 1198.
    (76) Etiam. (79) Barth. elLang. an. 1198.
    (77j Cum hac lege convcnit illa Gregorii apud (SO) Lang.adann. 1199.
    655 : EPISTOLARUM LIB. I. 651
    sit credenduin, diviux et apostolicsc sedis duximusi tVresponderi potesf,.quain qttod ipsi scnslstis, qiiia
    consilium exquirehdum. Et si tanluni valet bapti- -.. in uiia fide nibil pfBcit Ecclesiaj s*ancfsecoijsueludo
    srous pcf mafum, quantum per bouum Iiomiiieriii diversa. Quia enim in tribus substanliis una sub-
    . datus: slantia est, reprebensiJjjle iiullateiius esse potest
    KPISTOLA XI b (81)7 ihfaiitem in baplismo vel ter. vel seniel mergere,
    _ T In persbnd domini papw. quia et in tribus raersionibus<Tiinitas, et in uria
    Cum nbbis pccurrit, quod agere debemus, si potest divinilalis singularitas 1denotari. Nps vero,'
    negligentes reperli fuerimus, superni judicisjudi- qui tertio mergimus, triduanse sepulturae sacrameo-
    cium in nostram perniciem formidarous. Quia ergo lum' signamus. Secundum enim hoc, licet non mpdo
    ad defensionem lidei Christianse religionis nos in- ter; sed et semel lantum mergere. lbitamen dun-
    stanter lilleiis incilasti ,.licet labor.incumbat nobis taxat semel raergerc licet, ubi cpnsrietudo Ecclesias
    nescius parcere senectuli, Domino juvanle, viribus talis-exisiit. > 7
    imbecilles, nec,'iter aggredi formidantes, iri brevi -7 EPISTOLA XII. (86)' .',.'_•;.
    proponimus liaerelicos prsedictos eoiivejiire, cum eis • Ad domihum papain. . ,
    fortiler cpngressuri. Ne vero videamur iaiitum Etsl ad excellenliam apostojicani nulla nos merita
    negotium iriconsulte suscipere, digrium ducimus ad prpmoveant, quia lanieri sapientibus et insipien-
    celebrandum super hoc cpnciiiuro Ecclesiam Dei tiljtis debitrix est in his in quibus salus dependet
    primilus ad nostram prseseritiaro evocare, qualeiius aut periculum 'auimarum, praeseiitibus eam duxi-
    quod exinde majorum ef religiosorum virorum fue- mus expeteiidam atque consulendam. Lafor prse-'
    rit consilip definilUm, ppportunum et desideralum sentium in domo nostra habitum feligionis assum-
    et irreyocabilem sOrtiatur effeclum. Ad convocan- psit, etper quadrienniuip nobiscum in ordine Sancli
    dum autem cpncilium et exsequendum hujus evo- Victoris- Parisiensis permansit.' At postmodtii»,
    cationis outcium , le deceriiiraus Jegatipne sedis deceptus a diabolo, viam cleserens saiictilalis et
    apostolicae communire, quem speramus in omhibus luxuriose vivens in mundo et clissipans substantiain
    pro irinata tibi probitate.et boria voiuntate ad liorio- suarii;pavit porcos, et ordine Sancii Vjctofis con-
    rem Dei nomen.optinjum reportare. De hjs autero, jtempto, nullara ;a nobis qusefensiiceniiam, priinae
    quae nobis expJananda proponere voiuisti ,.favente sponsionis voto confracio, suaviter in terra viven-
    npbis divina clementia, sanctoriimqueauctoiitatibus lium. Conversationem liospilaliuin fratrurn (37)»
    praeriiuniti, ad singula respondemus-. Deillo,qui cuiiJ yoluit, expetivit. Tandem vero viri boni pra;-
    nullius testimonio asseritur baptizatus, dicit papa Q dicti, Cum cogn.ovissenl qupd professionem fecisset
    Leo (82)j Sciendum est quod illi, de quibus nulla irritani a.consprlio suo, euro repellere decreve"rurit.
    exslaul indicia iuter pi-opinquos vel clericos, vci - Quod isfe percipiens aiiostra persona non auteni a
    vicinos, quibus baptizati fuisse doceantur, agendum , capitulo noslro licentiam cum eis remariendi diutius
    est ut renascanlur ne pereant. In qujbus quod HOII precibus multis obtinuit. IIpc autem dominus Lpn-
    osteudifur. gestum, ralio non siuit, ut videatur densis non ferens, eum excommunicalionis viriculis
    iteralum., conferenduro eis videtur, quod colla- innodavit, asserens quod sine cognitione suronii
    tum esse nescitur, quia non intervenit temerilas poniiflcis a celebri volo nemp possit absolvi, tnaxime
    prsesumptionis. ubi est diligentia pietatis. > De cum ad altiorem yilam transire contempsit. Eum
    securido! quoque articiilo tuae quaesfioiiis dicitbeatus igitur, reverende.Pater, taridem.a vinculis excom-
    Augustinus'(85) : < Ideo uniformiter id fieri in municationis absolutum ad prsesentiam yeslrae san-
    aqua praecipitur, ut intelligatur, quod sicut aqua . ctitatis emittimus, ut quod super hoc tenere debea-
    sordes corpOris ac vestes abluit.ita baplismus ma- mus , apostolicis litteris instruamur, et in salulem
    culas animae sordesque vitiorum absiergat. > Hinc peccaloris aniroae consulatur.
    ilerum Augustinus (84): < Ideo in aqua, ut nullum EPJSTOLA XIII (88).
    jnopia excusafet, qupd posset fieri, si in virto vel '&.._" Ad dominum papatn.
    oleo fieret; et uf cpmmunis inateria baptizandi Sedes apostolica quarilo caetefis auctorifale prsee-
    apnd onines irivenifetur. Quod aqua significavit, ininel sanciilatis,tanto dignius atquesecurius esl cjus
    quse de Jatere Christi nianavit, sicut sanguis alte- iudiciura expelendum in' dubiis, ne, si nostra forte
    rius sacramenti signum fuit. Non efgo in-alio voiueririius auctoritate disserere quod iiescimus;,
    Jiquore confici potest baptismus, nisi in aqua. > praesumptionis nolairi etofficii nostri pcriculum in-
    De tertioaiiiculo, videiicet si is, qui semel velbis curraraus. Lator praesenlium' sortitus rixorem fce-
    aqua inlingilur sit baptizatus, respondel Grego- dere nuptiali, dum annos suos vice quadam in
    rius (85): « De trina immersione baptismi nil verius amaritudine animae suse recogilaret, occiirrit irie-
    (81) Haec epistola in elencho operi praefixo omissa (85) Non possiim inveriire hunc locura.
    est. Itaque littefas a, b huic liumero xi apponere (84) Etiam.
    necessum erat, ne epistolarum numerus turbaretur. (85) Grat. t. I, rubrica 6, III, p. 250. .
    (Nota Arnse Magnaei.) Fofte ad anh. H99 et ad• ,.' (86) Barth. et Lang. ad ann. 1198.
    quemdaro episcopuro, Capuanum scilicct. -.
    - (87) Ordinis S.NJoannis, poslea equitum de" ftiipilo,•
    (82; Grat. t. I, p. 240, rubrica 15, XVI, ubi lioc nunc de Malta.
    refertur ad Augusiiiium. (88) Barth. et Lang. an. 1198.
    655 S. WILLELMI ABB. S. THOMJ: DE. PARACLITO bl>3
    inoriae se cum cpgnata tixoris ariie lempora nu- A jugio, juslilise videatur alicu. <mes excedere, quia
    ptiafum fuisse comniefcio carnali prolapsum. Qtiia si ajiter cssct provisririi, rhullis darelur occasio
    igitur conscieritise propriae featus eum acrius accu- viris . mendacibus, qua dimittere possint uxores.
    sabat, pcenileiilia ductus, praesenliam noslram Ja- HomO autem-,-qui piius cognovefal uxoris cogna^
    crymarum rore perfusus expefiil, el peccalum suuni tam, injejuniis et orationibus persistat, et seiii-
    confiteri noh erubuit, quod cum cognata uxoris suse , digriuro peceatorem proclairiet,, ef' fletibus dignis
    cominisit, ef n.oslro se judicio ad deplofandum pee- praviiaiis suae facta deploret, ut quandoque pro-
    catum colla submisit. Nos vero tanlumexpavesceri- iriercatur veniam dclictorurii.
    tes excessum, et ejus miserise condescendentes, com- EEISTOLA XV (90), " 7
    passionis affectu eum ad viscera sedis aposlolicse "--'" Tn pefsbha dbthini papw:
    duximus emilleridum, monitis aposlolicisinslruen- Fralefiiitaii iuae sedis apostolieae -scripla traris-
    dttm, ct a peccalorum suorum vinculis absolvcn-
    . milfiriius, iti cjuibusi ad pIeJlUm,inqriisitionis tuse-
    dum. Nos vero, Paler amantissime,' quia de plciii- sumriia ex iiis iiisiflicttis
    in persiririgitUrj "quateiius'
    tudine vestrse graliae plurimum gloriainur, hri- sensus.tuus et
    excessibus a et scientia irileIlectUs;.ad7aiiiora se possit exT.
    jusmodi pielate vesira
    B tendefe,et aliofuro-dubitatjpnescoriipeieriti examine
    collata diligehlius petimus instfui, ut si forte diffinire. Ad hostraro audienliam
    -lriqtiisitio lua pef
    amplius talis casus emerserit, cis , qui nos expe- epistolarii nobis, transrnissarii pefveriif\- iil -quod cSe
    tierint, respPndere simusidonei. virglne, rion"sponte, sed violenter^oppressi) seriti-
    EPISTOLA XJV (89).-
    reirius, riosiris: te scriptis iiislfriere debefemus,
    Domiriuspapaad intertogata. ulrrinj scilicei caetefarum riuriiero de.<ia;tefoposset
    Quod apostolica scdes in dubiis' et in augusliis corijurigi. QuOd auteiri ppssif, subditis probatur
    debeat pctentibus, et ad se confugientibus consul-
    sanclofurii'testimoriiis. Beaiuseriiiri dicit Arabrc-
    tuin imperidere, sapientibtis el insipicntibus co
    ; « TOlefabilius est^mentem yirgineraquaiii
    clarius elucescit, quoad omnium doetfinam irisi- sius'(9I) carricm liabefe. Vifgo pfbslilui potest-, adullerari
    auaridam"et mentibus inflrmorum scienl^am impri- non
    potest. Nec lupanafia irifainaiit CastitaiCiii, sed'
    mendam viros industrios scientiae luroine praeclarOs caslitas etiam lpci abolet Irifairiiam..Nec poicst ante
    dc cunctis mundi parlibus ad se nititur evocare, caro :cdfruriipi,;nisi mens frierit ante cofrupta. Duni
    quibus ad facienda judicia BealoPetro a Domino col-
    enim anima.a contagioiie fuit inunda, cafo non
    lata potestas, et canonum dccreloruipque sufira- . » His etquampluiiijiis lestimoniis freti,
    peccat,
    gatur aucloritas. Horuin igitur et hos coramunicato .concedinnis virginem nori consensu, sed carne'
    consiiio,ad ihquisilionem tuam, frater, breviter corfuptain iriter vifgiries corijputari. Hanc igiluf
    respondemus, eo certe securius, qUo eos scientia qujeslionem, quam libi tesiimoniis sanclorum ab-
    el bonis riioribus pollere cogriovimus. Sicut autem .
    fibicpmmissain praedicaie
    ex litteris tuis riobis innoluit, quidam in tua dioe- solvimusper pfovinciain
    ' cesi luarii diligenliam comiriotiemus ,•ne populUs errbre
    quamdam sibi lege malrimonii suscepit uxo- seductus: diviuse gfaliae sitbeiieliCiOtJestitutus.
    rerii, Piijus prius cognpverat et ipse cognalam vel
    affinem, quod tamen luric a mCnle fuisse confiletur • ;. '7. ElHSTOLA XVi (92)7
    Ilein de eodem:
    elapsum, sed postmodum, inspiranle Domino, se
    in hoc cognovit jjrroreEeductu.nl. Quaerituf ergo a Ad nostram audieniiam cogrioveris pervenisse/
    iua fraternitale, si debeat uxori debitum, cum quod in. (Jicecesi tua p,uidam iristinciu diaboli lo-
    velit exsolvcre, vel eam prOplef prsodictam cogna^ rum, macjilayefit maritalem rixpfis suse"co^noscendo
    tiorierii vel affiriitatem dimiltere..Novefit atilem fra;- -sorprerii.etlu cumcpgnpverisid ipstipJ riequiteresse
    ternitas lua, quod nullo modo Dominu.s noster in conjpjelum, ultionis debitum.tantse nequitise non
    Evangelio, nisi causa fornicationis dissolvi patilur exercHisli judiciuro, sed cupiditas excipieridse pe-1
    * coffjugium, dicil enim , quosJieus conjunxh, iwmo - cuhiae, ne saltem super hoc loquerefis, libi quasi
    tibn separet (Matih..yn%). Cum igilur ambo in facie nesc'ieris, hujus rei.imppsuislisilenlium. Quod si
    Ecclesise conjugiura inierint , Ecclesia ignorante verum esse consfiterit, npn solum correctione te
    quod fuerat primo commissum, prohibemus omni dignum., sed ab ofTicioluo depositione te dignissi-
    modo. et sub anathemate interdicimus, ne inter eos mum reddidisti. Scire enim debueras, qui ponli-
    conjugium dissolvalur. lllud adjungentes, quod ficale geris officium (113), quod qui cuni duabus
    uxori debilum nullatenus persolvatur, nisi sit ab prsesumpserit dofmire sororibus', si una ex illis
    uxorc rogatus, quod nec. ille persolvat nisi cum anle fuerit tixor, neutram ex ipsis obtinereiieebif.
    "tremore etlimore et lacrymariim effusione, si ta^- Nec propriae uxofi sibi licet reddere debilum, quam
    men in hac gratia fuerit pra?venlus a Domino, nec sibi reddidit illicilam. illius cognoscendo sorerem.
    hoo. quod dicimus in talibus dc non solvendo con- ' Hujiis sentenliaj denuntia populo verilatem,-ne foiie

    (89) Forte ad an. 1198. (95) Ergo liaec epistota non ad WilhelBium scri- :
    (90) Barlh. el Lang. an. 1198. pta.est,sed adaliqueni epis*copuro, ih Dania foiie,
    (91) Gfat. t. II, p.,557, lit. n, rubrica 2,1. occasione enistolie Wilhtiini ad papam micc de-7
    (92) Biirth. et Larig. an. 1198. perditse. ;
    " • EPISTOLARUM LIB. T. 7 65S
    657
    ijiiaHcasi! quaiidpque. Incidat in errpfein, et pee- A dum riobis diffiniECt vestrse sariclitatis examen.
    iiani daronaiioijis incuffat aeternam. lgituf coritra nos iurbalris est princeps, et omnis
    e"xefcitus ejus ctim iljo. : asserens J^avoremrippsto-
    Sicut pmnibus.est.cphgaudendunj, si prpveiiiat. kcum in tali liegotip non esse consulendum, cum
    Christianat feligiQnis auginentum, sic etiam ad do^ liiibeant cseteri reges liberlatem, ubi et quando, et a
    loris accedi.t augmemum, si quod sarictorum Patrum qiio voluerint, inunctionis accipere sacramenium (6)us^
    decet-jiit aucioritas per jnimicos fidei Chfistianae:•'.; Itefum curo per.EccIes.iyjn (.7), cui. pfsefuimus die •
    fuerit immutaluro.Ad aures noslras noveris mul- deriominata, habereraus accessuiri,, i» uhara perso-
    lortim relafione dejatum, per qupd ecclesiastica sa- riam et vita et scieiitiaidoiiearoi.qui eis praeesset in
    cramenta lseduritijr, . . ... ReliqhadesUht, episcopali officio, pari voto unoque corisensu et cle-
    rus convenit et populus, Huic aulem eiectipni quia,
    Ephiolm XVIII (95),-XIX (96), XX (97), XXI (98),
    XXli (99), XXHl (100), .desiderantur, — Iil.Apo- pfsediclus princeps non interfueral et priinain in
    graplid, qttodMagiiwdiium I nbniino, exslat hpc "' efectione vocem non emlserat, eam cassandam duxit:
    iocb ftagmenluin sequeris'episiolw iriceriw (1) : cum hanc consuetudiiieiij a praedecessoribus suis
    , . . .; ejusdeiri..;sepiifprmeiri gratiairi cum omni Norvegiensiuui fegibus praestitis sacramentis abre-
    plenitudine sanciilatis et virtutis yeriireift IiOminem. riuritiatam (8) : et Ecclesiae nostrse instrtimentis,
    "Hoc autem sacranieiturii a jejuiiis et jejunis lradi- nominum suorum characteribus consignalis, in.dut-
    tur,-sicul bapiisinus, njsi cogai; riecessitas. Nec de- tam noverimus, felicis memoriae Adriani papse et-
    bet ilerari, siciit nec baplismus. Nulli ehiin sacra- veslrae sanctitatis privilegiis roboralis. Quia vero
    mento facienda est injufia , quod iieri putatur, clamabat regiae majestati nos super hoc intulisse lae-
    quando "" non iierandtim ifefatur. sionem, nobis jftconsultis, riobis reclamantibus, a
    • ; — :v-EPJStOLA;XXIV'(2)7'; '.""''-'' perspnam aliam, quae bigamaro in ipsa, si dici d'J-.
    Jn persbna E.(Vj archiephcopi Nbrvegiehsh. jieat, electione ducebat uxorero, cleruro ei populunv
    Sanclissiiiip Patfi at domirib C. (&), Dei gratia . cpegit.consentire, et nobis oblulit conseerandum,
    summo pontifici, E. NprvegiensiunJ arehiepiscopus, Cjuia vero praedicius Sanctae recordationis Adriariu*
    in Doroinp salutein ct dcbitairi tanto Palri reve- papa bigamam iu clero in nostfa regiorie-apostolica
    rentiaiiJ. • aucloritate damnaverat, rion prsesumpsiriiusiii fa-
    -Creditur et dicitur, quod sicut ecclesiis universis ctum proccdere, ne.videremur in irritum ducerc,
    Ecclesia Roraana supereriiinet dignitate, sic riihil- qUod sanclus praedictus observandum in clero pfse-
    pminus earum arigariis et oppressionibiis paterna C ceperat. Lege fori raodo communi clerumvelut in
    conipalitur et subvenit pielate. :Ijr.'arigariis igilur causis agendis contra sanclorum Patrum decreta et
    et oppressionibiis nostiisj Pater amantissiirie, se- oinncni consuetudinem EcclesiaeDei in suam curiam
    dis appstolicse nobis est expetenda Clementia, ut ne- trahiet a suis salellilibus judicari..EccIesias bapti-
    cessitatis tempore paiefoa pietas filio suffragelur, et smales sive parochiales sttis villulis adjacerites, ca-
    nequitise fomes severitatls et justitiae malleo con- pellas vocat regales, et cui et quando voluerit dare
    quassetur. Quefelam itaque nostrara, pedibus ve- sine nostra Jicentia in sua vult bbtinere potestate.
    strse sanctitatis advoluti, auribus yeslris inferimus, Quod quantum sit ab ecclesiastica consuetutline dis-
    suppliciter deprecantes, ut narrantibus benigniis sonum sanctitati vestrae relinquiinus providehdum.
    indulgeatur auditus. Anno prselerito, pallio a vestra Super his omnibus, quid nobis sit ageridum, roga-
    sanctitate suscepto, cuin fuissemus in terram no- mus humiliter sanctitatis vesirae Jilteris prosequeii-
    siram regressi, ille (5)'qui de fegio riomine et' usur- duin. Nec nobis est, Pater auiantissime, silentio
    pata regni plenitudine glofiatur, ad suam nos fecit contegendum, quod in his omnibus, quia ejus non
    praesentiam evocaii, etcoronamcapiti suo petivit a obedimus mandatis, ixa et iiidignalione succensus
    nobis iinponi regalem. Cujus petitionem, quia re- bona nostra et omnes redditus nostros usque ad
    yereutise.vestrae etanimse noslrae saluti yidimus ob- quadrantem novissimum cpnliscari praecepit;'et om-..
    yiare, eam miiiime duximus admiltendam,>donec, nibus nobis sublalis ad yestfaui nps prsesentiairi
    emissis nuntiis a nobis, et ab.apostolica sede" re- evocavit, videns et recogitaus quia, deficientibus
    yeflentibus, plene cognoscererous, tjuid inde tenen- expensis, deiicei'emus et nOs iler aggressi, etsic vi-
    7 (94) Lang. an. 1199. ad 1206. Vide Snoffonero, Danicum Petfi Claudi,
    (95) Barlh. an. 1198. . ' p.520-560. ;
    : (96) Langviiri. HS9, (i).. Coelestino.
    (97) Lang.an.1199» (5) Sverre, Norvegiae rex, qui ab anno 1177ad "
    (98) Lang. an. 1199. 1202 regnavit in niagria tribulaiibne. •
    (99) Larig; an. 120tt. (6J Hucusque hoc diploriia edituni est a Bartholino ;•
    (100) Foiiean. 1200. in Antiq. Dan. p. 24i ct 242. _ .......".
    (1) In appgraphp Lyegaardiano vocatur finis epi- (7) Stavangrensem. Vide Snorronerii Daiiicum,
    slolse 23, sed sine dubio minus recte, quod pro- Petri Claudii p. 520. -
    balur inspeclipne.
    ' " tiuili .epistolse. 23, iii Indiculo (8) Per conventioncm faclam intef Auguslinuiii,
    vetusto. , archiepiscopum Nidrosiensem, et 'magriumEiiingi
    (2) Barlli. an. 1191. Lang. reetius 1193. lilium, Norvegiae regein, quein tamen Sverre pio,
    (?) Eiici Nidrosiensis, qui sedebal ab ahno 1189 usurpatore, et persecutoro regiae domus liabuit...
    6:d . S. WJLLELMI ABB. S. TIJOMJE DE PARACLiTO 660
    . deremur incurreie contemptum apostolicse sedis. A hsecautera roihi faciat Deus el baec addat, si aliud
    Verum nesciebat quOd in astutia sua malitiam pru- fecero, quam quod Deo placere cognovero. Ecce"ad
    dentia veslra compfehendere novit, et defectibus oculos nostros reducitur anliquorura nialilia. Tero-
    oppressorum palerna clementia exhibere compassio- pore siquidem perseculionis esl dictum martyribus
    nis affectum.. Nos vero ne impossibilitas forte vi- sanclis : < Adorate idola et
    vivetis, alioquin interfi-
    deretur occasionem minislrare contemptus, si appel- cieinini. > Nobis dicilur : <
    Implete sacculos cardi-
    lationis terniino ad vos mininie veniremus, a latere nalis, "alioquin officiisveslris carebitis. >0 perversa
    nostro responsales emisimus viros boni teslimonii, ciipiditas ! 0 ambitio cseea ! vivit Doniinus et vivit
    quos a sanctilate veslra benigne suscipi supplica- anima veslra, mi Pater el doriiine, et si oinnes
    mus et veritati teslimoniuin perhibentes paternilatis panperes abbales et monachi nc suspendantur ab
    vestrae gremio confoveri; ut el concepta malitia a officio suo, immolaverinl ejus marsupio; sed nbn
    nosiris fiiiibus exslirpelur, e.tEcclesise noslrse Iiber- cgo.. Aliud etiam proponit ediclum, ut qui marsupio'
    tas apostolicsc sedis priviiegiis firmata illsesa servc- cjus immolare noluerit, eins conspectibus praesen-
    tur. Nos interim regnum nostrum expensis deficien- tetur et fleclat genua anle Baaf. Eniam ego pauper-
    tibusegressi, in Dacia a confralre nostro doraino tale praelationis officium, et injiciam pedes meos in
    Lundensi archiepiscopo sanctse Romanse Ecclesise compedibus Simoriiacae pravHalis, quam semper
    speciali et devotissimo filio sumus cum omni re- odio habui'? mittat igitur manura ct succidat me,
    verentia et honofe suscepti et humanissime susten- si placet, quia me non mutabit cujushbet asseitio
    iati blandientis niihi. Non dcerit mihi panjs in patria ,
    EPISTOLA XXV (9). quia Dominus est sollicitus mei, et non deseret me
    Ad dominum archiepiscopum. in diebus riialis et in tcriipore supeiijorum. Confe-
    Amantissimo Palri ct.domino,'filius ejus devotus rat Dominus parvulis nostris, quos in sinu meo
    et iniitilis servus, timorem pariter et amorem. dedit Dominus, ne forte annonse defeclu depereant,
    Ct vestrae sanctitati scribamus, necessilalis nos quia non minus imminef illis periculum, quam anno
    perurget arliculus. Millies enim experti sumus per praelerilo, in quo fere per totam aestatem bibimus
    graliam vcstram et in dubiis rebus consilium, et in aquam, et barbalum comedimus panem; panein,
    nccessitate sublevationis auxilium. Nec id merilis, inquam, non angelorura, sed paiulum )umentorum.
    quse nulla suntrvel polest vel debelascribi, nisi di- Et quidem nec hoc habuissemus , si miseiicordia ,
    vinae graliae favor accedit, ubi pielatis affeelus lo- quse praecellil in vobis, conlinuissel a munere ma-
    cum invenit miserendi, qnatenus bona lemporalia C nus. Verumtamen Dei limore et religionis honore,
    pro Domino pauperibus erogata, subsequantur mu- specialique vestrac sanctitalis ampre sustinere de-
    nera el gaudia sempiterna. Nec isla proscquimur, crevimus, minime cerle murmurantes, sed adversi-
    quod vestram prudenliam haec ignorare credamus, tati palientise clypeum oppoiienles. Multum est enira
    eum pro his.el hofum similibus Doroinum vos exal- avarus , cui non sufOcit Deus. Noslis et bene noslis
    tasse super omnes , qui hac in terra morantur in cui tune feiierastis , rccepturi aeterna pro caducis.
    Ecclesia sua roinime difiidamus (10). Caelerum, mi Noveritis aulem quod pueri noslri diebus singulis
    Pater et domine, ad vestrara noliliam dignum duxi- pro salute vestra .sine inlermissione offerunt Do-
    nius pervenire dominum Fidentium cardinalem 11), nino Deoin altari sacrilicium laudis; singulis ho-
    nos et cseteros coabbates nostros Jitteris et domini ris die ac nocle Psalmum ac oralioncm Dominicam
    Petri episcopi monitis convenisse, ut ad ejus expen- curti collecta sibi assignata. Inter secretiores etiam
    sas exsolvendas, patrimonium Christi mafsupiis lacrymas, quae divinis aspectibus offeruntur, dulcis
    sive loculis ejus debeamus infundere ," cum hoc fa- et celebris veslri memoria commendatur, ibi praaci-
    cere riihil aliud esse senlimus , quaih sacrilegium puc, ubi pro redemplione mundi Patri Filius immo-
    cxercere, praecipue cum hoc anno minus quam alio latiir. Quod eo dicimus intuilu , ne concepla el ac-
    possideainus annOnse. Adduntur nol)is, ut' dicitur, D censa charilas , si a loco discesserimus, ab eorum
    impoiiabiles minse, nos videHcet Vinculuin suspen- dilectioue frigescat. Arbilrariiur, imo certi sumus,
    sionis ab officils noslris non evadere posse, si man- quod eoruro defectibus parum superaddat providen-
    «Iatis ejus nos contigeril obviare. Res haec diflicilis lise, qui dicitur cardinalis et legafus. Sed nunquid
    et undique nobis praetenduntur angustiae. Si enini beati Petri talis eral leeatio, ad Romahos ? Absit!
    hoc egerimus, mors nobis est, quia contra Deum.. Argentum non quserebal vel aurum , sed signis-et
    Si non egerimus, minime manuuui ejns violentiam prodigiis occurrebaf incommodis infirmorum , el
    cvademus, qu.ia ad boc venit, ut rapial et devoret, Deo reddebat, quos diabolo subtrahebat. Nonne
    s:.cut leo rhpiens el devorans. Quid igitur faciemus? cuidam aiebat, qui corporis sui moleslialaborabal:
    estnc consilium auferre pauperibus in tempore fa- Argentum et aurum nonesl mihi, quod autem habeo,
    ? hoc iibido.Innomine,inqn\l,JesuNazarerit, surge et
    jr.is, et inferre ismlillnm quod liabent, in os leonis

    Barth. et ann. 1197-.Partim jam edila laliotth oleo prbpinatur a twbh a Pontoppidano in
    9) Lang. Annal. Danic. 1.1, p. 489-491, et ab eodem referlur
    a Barlholino filio in Aniiqu. Danic. p. 244 247.
    (10) Pars liujus epislol* edita est ab his verbis : ad annum 1197.
    Cwicrum, nii Paler; usque a.d : Quod robh sine adu- (11) Venil el morluus est in Daniaaniio Hv/
    661 - - ; EPISTOLAUUM LIB. I. C63
    samiuiq{AtU iii)?Npnneperbaculuro1antilegati,Peiii A vestrse.visceribJis supplicainus , quatenus in lioc ;
    videjicel appstpli, htic iljucque transniissiim, moftul qupd feligiosorum virorum et confratrum nostro-
    Tesurgebant a roprle ?- sed diniillanitis bacnluiti el runJ abbatum videlicet expeturil vola , qui vos dili-
    agamus de prseseiUia etactibus eardiiiaJis. Ubi vir- gunl, et totius cbarilatis visceribus amplectuntiir.
    tus et fortiludp ejus, qufde legalipnispfficio gloria- tanquam Patrem el Dominum ab liomine , cujus
    tur? quem -ab infideljtate reduxit adJidem? quibus " spirittis in naribus ejus, qui eos infestafe disporiitj,
    aniissum oculorum reparayit officiura? quosinfir- protectionis vestrae miniirie defeiisentur, nedum in
    Wos curavit? quos leprosos mundavit? qtios mo.r^' annoriae parcitale laboranl, gravibus et insolitis
    tuos suscitavil ? si falis esset cardinalis,.qui cardi- exactionibus aggravcntur. Spiiitus ejus, qui susci- -
    nalis dicilur nosler, quis ei non occufreret ?. quis tavit Jesum a mortuis vos salvet, et conlirmet in
    eii lemppralia denegaret ? ecce! qusefit, quod nos omni opere bono, etpro, his, quse-paup.erihus fra-
    dare non expedit, quia necsubest rerufn subsiantia, tribus nostris saepius coillulislis in iMlfibuiione ju-
    nec. ad hoc potest induci volunlas.A saeculo non stOrura vosjgloria coronet aeterna ! Amen. Valete.
    est auditum quod ordo SanCli Victoris Parisiensis .. EPISTOLA XXVI (12).
    alicui cardinalium. subjacuerit in tributum. Solus ..-'.- Filiabus fegh
    ergo et prirous ego lolius ordinis iromunilatem ei Virginibus sacris regali stirpe progenitisM. (13)
    c.ollatam graliam iuurmabo? Expedif milii melius, etM. (14), frater WILLELHIIS,servus servorum Dei,
    «t inola asinaria collo ineo suspendalur et demef- in Paraclito amplexibus perfrui Regisoeterni.
    gar inpejagus. 0 insensati, si tamen fas est dicere! Quod olim fueral inspirante Domino a prophelis
    O! inquain, insensati cpiscopi Danise, quis vos in pronunlialum, jam in Ecclesia Dei cernimus esso
    iantum fascinavit-,-et in noii prudenliam.noriaudeO completum, dum suavissimo Christi jugo colla sub-
    diccfe slultiliam, vcstram pfudenliam evertit, et miltunt, et vultura ejus deprecanlur filiae rcgnin.
    discretionis oCulos excaecavil ? Nonne vos estis, qtii Felices igilur vos ambse, quas sanguis regiiis pro-
    <licere scleljatis : Cibariis abundamus, sed auri et icrcavit, quas iie sibi mundus alliceret fallacibus
    •argenfi copiam non habcmus , si verum est, quod blandimentis, Christus coelestibus caslris insefuit,
    prsetendebat veslrae proposilionis assertio, cur in eL sponsas sibi devotas suo sanguine consecravit,
    dandis muneribus Jupis rapacibus de Jonginquo ve- Felices vos, inquam, quae virginibus caeteris el Iio-
    nientibus tam sollicile manus vestfas expanditis? minibus criminibus implicitis, coiiversionis vestfae.
    Alius quidera in' C marcarum pretio , alius in h, imitabile conlradedislis exemplum, per quod et
    aliusin xxx prsediclorum Juporum raliiem corape- C mundus ad suum debeat redire principitim, etdia-.
    scere totis viribus et sitiro exsiinguere elaborat. boius inferri sibi doleat detriinentum. Ssevial igittir-
    Ulquid tanlaperditio? Amen dico vobis , qui biberit jarii nunc ipse crudelissimus praedo, cum vasa flant
    ex aqua hac, iteruth et in wternum sitiet (Jodn. iv)» lionoris et gloriae, quas in ventrein inalilise suae de-,
    Nonne bsec omnia. dari deberent pauperibus , hon creveral deglutire. Ingeraiscal et doleat se devictum.
    lupis, qiiorum ingluvies thesauro totius mundi ex- etiahi in sexu fragili, cum videat divinis obsequiis;.
    safurari npn possel ? ulinam in-.eis fie.ret," ut et eis delicatas regum filias in croceis enutrilas mauci.»
    .dicer.elur, quod Crasso, auro conflato : < Aurum si- pari, et viam humililalis. aggi'edi, quam ipse con-
    .tistis, aurum bibite, > nec hoc quidem injuste. Quia teropsit per superbiara nimis elatus et cdnditori suo
    quoiquot vcnerunt, fures.sunt el lalrones, merce- per araorem noluit esse sulijecius, sed male dece-
    narii, non pastores. Prohdplor! Chrislus ad oslium . pius Deo voluit esse.consirailis; Curaeniro esseide-
    panisi.nedia morilur : quis «x vobis Cbristo com- core et excelleniiae-et; clarilatis eminentia digriior
    patittir? haec autem , ul verum dicam , -ad gloriam cseleris crealuris, quas iii laudem et glorianjrsuaiii
    expenduntur hfanem , iil alius allio in dandis mu- crcaverat totius Cpnditoroiiris, sequafe se, sicut
    neribus exceilentior et profusior yideatur.' Amen diximus, voluil-Deo, eiquod erat vilipendens, nisi
    dicp vobis,' recepistis merCedem veslram (Matth. R similis esset Altissimo,; irreparabiliter de coelo ce-
    yi). Hpc modo ad exhauriendutn , quod superest cidil cum complicjbussuis draco et diabnlus factusn-
    yobis, cnpiditatem eorum, qui vos eViscerant, etad lurpior. omni,' tbtius iniquilatis inventor, vitiorum,,
    3vos corum reditum et alios, quos necdum vidistis, incentor, invenlor riiorlis et auctbr. Quia igitur a;.
    cerlissime provoeatis. Quibus mensam solam cum pafadisi gloria se videt esse dejectum, etinulliim
    quafuof equis et quatuor marcis argenli nbn dene- extra lenebras liabefe refugii locum, qui prirao
    , gare, satis suflicere deliuisset. In viam Iiorura, Pa- spiritus erat in specie gloriosus, etin deliciis coii-
    ter amantissime, ne abierilis.qui semper pauperibus, ditus, gravius ingemU, et ardentius invidct bomi-
    quae yoI)is .Deus contulit, abundanler erogalis. neiri ex luto compositum ccelunj Conscendere; c't-
    Quod vobis sine adulalioriis oleo propinatur a no- quod amisit ipse per.suam malitiam atquesuper-
    bis. Vjyaf et valeat sanctitas veslra bic el in scler-. biam per humilitatis gratiam possidere. Jlaquc quod.
    nurii et ultra. Ad ultimum, Pater piissinie, pietalis amisil per superbiam, homini cedit ad Jionpfcin &
    . 12) Barth. an. 1188: Laug. an. U87. (14) Forle Mafise vcl Magdalenav licet ribri con-
    , (13) Jn apographo Magnaeano I, exstat : Marya- slat "Waldemaruin I. filiam habuisse hOrum iio-
    ritcB, in Lyegaardiaito : Margarelw. •- Bjinum." ..
    '
    063 S. WILLELMI ABB. S. THOM^ DE PARACLJTO, ,664
    glo.rjam serapiternam. Vcruin,ut beatujs dicit.Gre- A odprifefse .glpria opiniorijs, damnabiliter:.evariescit.
    gprius (15), casus majorum cauteladebet esse mi- Gaeterum quody.estris.^miciljiis.copulamur, idnobis
    norum; si enim noii pepercif Deus angelis, qui ,ma_. conferii^iSjnemenitis.spla gr^ia.gfaj.iilajn:ui^einiul-
    joris erant digriitatis et gltifiae, pu.tandu,mest, quod tijpliciter glor-iamur:in Dpmino,: "Videi^.i^msB,squo-
    homini parcat.si peccaverit, qui totus est pulvis et tnpdo cante ambulelis.(Ephes^y), iie foiie illa ipro-
    cinis? Ideo, vifgines sacrae, vpbis estallentiiisprovi- . phelica nisilediclio v^iiial super;vos.;If(B. quidicitis
    tjendum ,.ut quidquid yideritis virtutibus esse con- bonum mqlupi (Isa. y). Sicut .audiviriius inagnos
    trarium, nullalenus diligaiis : nec ad i.d obtinen- nos aesliijjatis, qui.paryisUrous omnino aut nulli.
    dum animi vestri reflectalis assensum, yel oculorum Quare nos apudvps njajofes.reputatisquam.hpnii-
    veslrorum intuitum, ne vobis a Domiiio concessum iiuni communjs opinio? pondefate nos ipsps^.secre-
    •Iionorem veslrum perdatis et coronam vobis pro tius, nec nos majores piiletis; quam nps libfa yeritr.
    ineriiis destinalam. Jucundius est etenim bonore laiis appendi t. Verjj.um Domiui ^est. Pqndus elpon-^
    primatus caruisse, quain adeptum pro meritis. perr dtis, abqminatiq est (Prqv. xx)- iEst.jn, coelo, ,qui
    didisse. Necesse est uf oninia .ojjera npslrahumili- cprda scruiatur; et, rene.s. (Pial, vn). Videte, quod
    talis gratia cpndiantur; quia qui. sine lminilitaiis liil doli ,admispeaiis,,sed nps apud Deum.et homi-
    gratia viftutes congregat, siniilis esl liomiiii, qui nes aeque libretis. Qupd auiem quibusda.m liliis no-.
    in veuto pulverem portat. Gaudete vero non divi- stiis S. videlicet et T.. (16) gratise fcvpr arridet,
    tum sed pauperum vos esse sodales, quia cum sim- vobis solemnes graiiarrim refeiinius actiones, idque
    plicibus et pauperibus est s.ernjocin.atio Dei. Talium nostris- eril munerandum onsequiis,. cum se vel
    enim est. regnum ccelorum. Sitperbis eitim reshtit tempus autlociis oblulerit. Faniiliarissimas nostras,
    Seus, humilibus atttem dat graliam (Jac. iv). Vir- K. et-J. (17) quasin Dpmino veneramur, quibus et
    ginitas autcm sine bumilitate nequit ad vitam pro- nbs sincerioris brachiis charitatis.astringimUr, eo
    lriovere progressum, quibuscuiique prsesidiis sil devolius .vestrae liberalilati commendanjus, quo.
    praemunita virlutum. Initiunfenim omnis peceaii , amplius de vestra bona yoluntate confidirau.s. Ad
    sitperbia (Eccli. x). Quod Domiiium Jegimus ila ultimum nosiri niempriajii oralionilius yestris inesso,
    fiiisse loculum, cum in schola sua discipulis loque- rogaraus, quia veslra nostris estinserla.visceribus,
    relur de progressu virlutum : Discile a me, quia ubi patri filiris immoJatur. Valete, "
    mitis sum, et humilis cbrde (Mallh, xi), Quod docuil EPJSTOLA XXVII.(18)J
    •^crbo, demonstravil exemplo. HiimiHavit semeiip- Ad cbnyeitfumvirginum Roschild,
    $um, obedieris Deo factus usque ad mortem, tnorlem C Venefabili et dilectae in Domino priorissae beatse,
    qutem crucis (Phif. u). Confidimus in Dotnino, quod Mariae (19), ei "soroiibusunivcrsis virginibus sacris__
    tiihil aliud sapielh (GuL y); quia sponsum VObis- vy. beati Thoro.ae de Paraclilo niinisier indignus,
    cum liabeiis scientiarum Domiiiura qui docet Iwmi- sincerse dilectionis ajTectum,
    v.cm seientiam (Psal. xcin). Haec vobis, cliarissimaj Nostis, cba.rissijnae, quod subjectorura excessus,
    ainicsc et domiiiae, pauca conscripsihius, ut pagina mmiine corrigunlur, si pro vokinlate vel- negligenlia,
    lioslrse coscnriplionis vobis sit in pignus ampris et vel lemeritate prsesumplionis, contra ordinis irisli-
    iri signum dilectionis, et odoj" veslrae conyersalionis sfula more besliali feruntur. Itaque si pastor fiis,
    longe' lateque diffiisus sincerioris opiiiionis aug- omnibus obviare-neglexerit, vel tcrrore perlerrilus.
    menta suscipiat, utsicutpraedixiiiius, ad exemplum niulire non audeat, licel p^sloiis geslpt officium,
    aiiis proponendum yobis nihil obsislal, sedproxi- merilum taroeii pastoris amiitit, cum eos, quos:
    roos charitatis inexstinguibilis. ignis accenda,t. Licel coriigere debet,- tacendo peccafe. perriiittit. Nos
    autem exterioris hpminis veslri faclem ignoi"emus, igitUf, qups Jjpriofe paslorali Dohjjnus in Eeclesia;
    iriteriorem tamen ex jticundo fratrum noslrorum s,tia suljlimare disposuit, simile soi^lieiriur de com-
    relatu et suavioris opi.nionis processu diljgentei raissi nobis gfcgispfbdilionejiidicium, si-eumiuce-,
    aniplectimur, spirilu vobis praesentes, corpore Jicel dere permiiliriius; in abrupta vilioiairo, qui ndsiro.
    abseiiles, et quse pia, qusejusta, quaepudica etqu.se et verbo el exemplp; proficeVedebuerat ad auginen-
    pacilica sunl, vobis succedere peroptamus. Non cre- lujn vlrlutrim; Inde esl qtipd-Jaj;giente Doniino clrca.
    •diriius qu6d iiobis sit necessarium vestram sancli- rjobis com.rtijssos vigiianli satis cura solliciludinem
    latematque propos.itum commonere, ne sit vobis adliibere studuirous, ut eoruffi efrata disciplinse vo-
    -familiare iii mensis vestris ebrielath habere diffu- .nieresubareniusi5ic)'etviftutes.yilii_spraepoiiaiiius,ut.
    giuni, licet consueludihi terrw sit illud vitium, yobis de cbmniisso nobis falento.ralionem in diemjudicii
    vcro sitliorrendum, criin, boc mediarite, fortissimus cujn securifate reddamus. S.anctitatem quoqne ye<-
    pliam vir in ruinam et iri rea.tum prolabitur. Hac stram nori ignorarfc conlidimus, qualem Nicolaum.
    etiam intervenieiile lioneslas impudicitiae arma red- filiuiij prioris, veslri recepimus. ef q.uantu.m in do,-
    dit su.a, degcuerat sanctioii.s proppsiti fruptus ei.„ ctrina el diseiplina protraximus. Hunc igitur, quia.

    (15) Non possura. invenire hunc locum. (19) In Roskildia hoc monasterium fundatum est
    (16) Forte Thomas qui nominatur in epistola 29. non longepost ahnum 1156. V. Allariterii Danicum,
    (.16) V. ib. J.ep, 28, 29. t. II, p. ail: t. VI, p. 154 el Saxonem, p. 21.5».
    (T8J J^ang. an. 1187. %6-. -
    66^': ; : j:P,lSTOLAfiUM JtfB/ ,'•• ;., '_.:_,,:,„,6"GG
    gravius quarii^vellet prp excessijjijs suicaliquaiido. ^MicitefiJnbserere iClfiiyjrtaiuiri^lbiiaf^cpi^spiarei
    corripuiinus,.ffequenlloiibusdplofilJus:an.xiatufi et ::: ;Sicuti oleo flafmmJS;;injecloi ihceiriliuiri^riiiijus
    . proniissae, fidei prpppsiiuni, deserere cojriminatur. .,.-exCfescil, sic exOperibus JjoiiisTvifitis Tamoiisvali-
    Indeest-qupdrebellis et conluiriax deyestibusvsijis" digsincalescit; Ex:jrelationri;;:charisaiiiii7fiiiif!npstri
    capparo yidelicet et superpelliceum npbis incpnsul- ; -Tbrimse, qui yps, in ;Domiiio;yeriei'?ituf^tJdlligit;;vif-'
    lis exposuit, et ul aliprum relatu percepj.mus,apud :- gi,riessacr8e;'percepinius,qup:d iijrjecessaiiiinostiis
    vos, quod valde mirariiur, deposuit., Non cnirif»ar- piumgeraiis afrectum;quod iipbisiri.fadriiiratiojjerii
    bitrari vaJemus, quod maliliam sapieritia coriiitetur,; ; accedit, cum nec^ aid-lipc prpcessisse;?npvefiniiis,'
    cl roale agenlibus fidei sincerilas suffragelur.^Rpga- aUt cipus aut meiiturii. Verum-quoriiahi ;amj)lipiis
    niusigiluf dileclionem yeslram alque cpnsulimiis, ..„-es.t gratise, non <uni:; sed pl.uriJi.us yelle; noyeiiiis a
    quatcnus nobis, omni occasione poslppsila, deppsi-, , BominpypJiis inesse,;qui npnfini^osedvomhibusJsua
    lum transrojttatis, ne yestra religip, ;qu» senjper,est .; yejnn^assioneprpfic^rfiilnhpcctiam-pliifibjjsbene-
    amatrix veritatis, sit latibulum et .refu.giuin.malitioe-;, faciejidi jmitabile: boJiae.-ypluntatls rexliiJjeiis exem-
    atque nequitiae commUiiicando; operibiis malis.;; plum, quatenus ,et vos roajoreiij, •assequaminiigra-
    ''
    .;EPIS^O^;Xi.VIlIK20)," liam, et opjnionis veslrse suavemubique dijTundalis
    AdconvenlumvirqinumSlqngathorp (21). oJoj;em,.el sicut pracmisirous, vestris bbsequii;s;iio-
    Dileclis in Domino yirgiiiibus sacris: A. _priprissae: ..slfiimjjam velut «opitiinj et:;incjfteratum :suscilatis
    Dei graiia (22), K.;etJ,,;frafer W. servus servornm , ainprem, ut et vos iii lionjino-diligartiuSjiiet pratiP-
    Dei in Paraclila, sic currere,;ut supenjae remunera- nibus, rautuis iriviceip nosmetipsos PomiiiO; coro-
    lioiiis brayiuiii apprebendant. - • . liiendemris. Esl enim advefsarius .noster .taiiquain
    Litteras vestrae sauctilaiis accepimus, et pia sa,tis leoparatusadpfaedami circuiens et qusereiisquem
    aviditate Jegendo percurrimus. Si qiiid autem. quod. devofet (l.Pelr, v). Cul resistariius fortes ii) fjde arniis
    lionestati cohgruat et vesirse sanctitati cedal adrglo- jpraemunitijusiitise. Hujus igitur nJUndi glpfia fallax
    riaiij, effeclui maricipare curaviinus, inde plenius, et rerum temporalium cupiditas,'felices dpnJiiise
    exstiltamus, debilam Deo gratiarum aclioneni exsok, meae virgines sacrae, riec aliunde dominse, nisi; quia
    vimus, semper nos in anteriora cuplentes exlen- Domjni mei sponsse, nec ad modicum vOs-iij;vPf;agi-
    dere, ut susceptis beneficiis beneficia valearit ube- riem vitioruiij inducat, et cpntinentise vestrae glorlam
    rius respondere'. Nuper autera a charitate charitatis se m.iserabUIter glofietuf eveiiefepotuisse. Sciirius
    clona percepiuius, quibus incharitate charitatem et nos quia renuntjasiis riJiindo et vos bomirib con-
    Indubitanter inesse probayimus. Veruratamen, quia Q. secrastis, et necdum a.'yeslra; inei.ripria"'credimus
    saepius in veslrse beHediclionibtls dulcedinis perve- ess.e Pfaecisum, quod omtiiutn ni,tdoruin radix sit
    nimus, conseientise nostrae lorpor arguilur, quod in cupidilas (I Tim. yi), iransgfessionis maler, magi-
    recompensaiione beneficii minus quam velleraus stfa iiocendi, seminafium iniquitatis, attriga iriali-
    providi reperiniur. Unum est tamen quod a.d reirie- fiae, sicariii virtuiunJ, sedilionis oiigo, fovea scan-
    dium nobis eonsolalionis accedit. Sincerus yjdelicet' dalorum. Nescilis? Iirio scioquod sciiis; qiiia bihnis
    dilecliouis affeclus, qui inler amicos. semel exortus gloria filim regis ab inlus (Psal. XLIV).,Qtiia igituf.
    nullo lempore consenescit, sed verius cum quid de-: etvos filiae regis eslis el sponsoe, sit abdntris.gloria.
    fuerit, muluis fovelur allbquiis, et scriptis recentio^ veslr-a",11011 ab exterioribus. fehus, iie duro verierit
    ribus validius incalescil. Inler omnia aulem quse spoiisus, vos fatuas iriveniat vjfgiijes, coriscienti;»,
    circa nos Jocum praerogativum liabere noscunlur, boriae oletun in lampadibus iibn habeiites (Maith.
    illum, de quo loquimur, charius alque vicinius, x;xv).Caeterum gratias pro gratia nobjs. exhibita gra-
    inaxi.me cum honestalis fulgore vesiiatur, ampleei.H tiafum D.omijius et relfibutor pro nobis ipse.vobiS;.
    mur. Uluni igilur etiami vobis ofrerimus cl oblatum retribuat. Valete
    in nostra fecip)m"us, non-ut ea careatis, spd ut eum EPISTOLA XXX (24). 7 ' .
    '
    abundantius habeatis, Quod et in nobis credimus 1ft Ad dominum papam (25).: •
    esse futurum, exutis corporlbus, ut, quod Iiabent Sedes apostclica quauto Cxteris praBeriiiriet di^
    sjnguli per merilum atque per gratiam, commune gnitate, tanto debet attentius in judicium faciend<\
    sit omnium per amorem. Petilioni vestrae nullatenus providere, ut jn rebus agehdis iraciaadi.sque riego-v
    duximus obviandum, sed eum querii petistis quam tiis., legein j:ust-iiise, s.eu viam veritatis yel sequita-,
    cilius poterimus emitteiidum. .Valete! , •' lis, nullius amore vel olio deserat. Horuni enini.
    EPISTOLA XXIX (25). . -•',,' iinu.m, sicul.gratise veslrse paternitatis innotuit, si
    Ad .easdem. cuJlibet. judici sed praecipue surrimo poiitiiici iu
    '
    WILLELMJS, Dei gralia, servus servorum I>ei, iri virtulinii suarum defuerit praeconiis, iufefet l.aesio-
    Paraclito virginibus sacris K. el J., Christo, spoijsp nem , et in exlremo sijperni judicis exaniine ia.ra,

    (20) Laiig. an. 1187. siam anno 1100*.


    (21), Slangerup hodie civitas qusedam parva in (23)Lang. aji. 1187-.
    Sielandia. (24) Barth. elLang., an.1196.
    (22) De antiquitate hujus monasterii nil iriilil (25) fidita jara est ab Holbcfgio in
    " Hislof ia Di-
    cons(at...Rex tricus Bontis fecit ibi. construi eccle- ni,se,lom. J,p. 261,262. :"'
    C07 . S. WXLELMI ABB. S. TJIOMJE DE PARACLITO "66$
    gravis delicti perferet ultionem. Abslt aulem, mi knon A esl,:qui redimat, neque qui salvum faciat (i'sal,
    Pater, ut lioc niorbo conscienlia vestra laborel, vn) (28).Pudetine miseriae meae, et anxiulur super
    quam iniiegotio soroiisnpslrae reginae Francoruiii the spirilusmeus,in me lurbatum esl cor mcum(Psul.
    favoraliilem el imroulabilGin adhuc eljaft) asscrtio iCXLII).Unumest, Patef mi, quod meinlertribulatio-
    falsilalis velul bostcni delesfabilem abhorret. Au- nuin mearrim anguslias Jjenelicioconsolationis spera-
    dilu vero.percepimus et rei veritate'comperimus, tse refovet et demulcet, et prseter illud non esl aliud.
    quod in illius lerrae regem vestra pielas terrorem Quid sit illud, si quaeritur, nil in responsis habel,
    comminationis ex parle veslra jristiliap vigor sicut praeter hoc, quod dictura sum, sedis apostolicse
    nccdum inlepuit, quo deleclamur, incussit, eidem clementia. Rogo igitur le, clementissime Pater, ut
    sub interminatione analhenialis praecipiens, ut filiam redigens in mensuram pleniludinis gloriae
    nullam sibi aliaro copularet, quoad ista, soror vi- tuae, juslilia niedianle, deprimas illum , per queai
    delicct liostra, vita coroile superesset. Nunc igilur, affligof, ut iterum feconcilier illi et reconciliationis
    Pale>, quoniam in Dei cohierripium et in oppro- gaudia Deo et gratise veslrae patcrnilatis ascribam.
    brinm senjpiternum ul rebellis et contumax yeslrae Siquidem ad Dei spectat honorem .bominumque
    sanclitatis conlempsit cdictum, quid superest, nisi salulem, ut in faciendis judiciis seinper verilas pro-
    ut hoc modo mandali vestii conlemptoris ferialur: l^ 1*ducatur in lucem. Ad hoc etiam vos, Palres et
    iusania, qriatenus in ipsius regno interdicanlur ce- domini; cardinales (29).
    lebrari cceleslia sacrairieiila ?;Ita, nii Pater, nuuc EPISTOLA XXXII (SO).
    jn vobis juslitiae zelus einineat, el quamsil teme- Ad dominum papam ulsupra (51).
    rarium aposlolicis obviarc mandatis,' si hucusque Cum sit- omnium fides et votum aposlolorum
    . non. iiitiJlexeril , nunc sallero lianc. confusionem Principis successorem Ecclesiam Dei disponcndi
    supporlando persentiat. Rogamus , ilaque, Pater, potestaiem in oranibus oblinere, eo seeiiriiis ad
    et pietalis vestrse supplicamusvisceribus, ut peli- eum sunl referenda, quse sunt iniquorum hominum
    tioni noslrse non desit effectus, quoniam mullus cst depravala, quofrequenliusab impiisaciibuseruun-
    erga nos dilcclionis vestrae affectus. Scmper cnim lur, qui graliam assequunlur, el palrocinio ful-
    Ruriianse Ecclesise obedientjae jugo placuit nobis ciunlur. Ego igitur a domo palris educla, et in
    colla submitlere, et nisi primo nobis Ewiesia Ro- Francorum regnum inducla, disponente Doraino,
    mana dcfuerit, non erit ab ea nobis discedcndi regali solio sublimala, feliciorjbus successibus mcis
    voluntas. invidente humani generis iniraico, in lerram velul
    EPISTOLA XXXI (26). c lignum aridum el inutile dejecla, omni sum solalio
    f,
    Ad domiiiuin Cwlesiihtim papam regina Fran- deslilula alque consilio. Dereliquil me sponsus
    . » corutn (27).' meus rex Francprum Philippus, in me non inve-
    - Ad sedem iiiisericordioe tplies est rccurrendum , niens quid co.ndemnarel, nisiquod malitia in incude
    quoadtisque misericordia decoelo respiciat et spe- mendacii; fabricasset. Illud aulem essetpraesentibus
    ramiiim in se Dcus vota perficiat. Inde est, aman- in veslris auribus persequendum, si non scirem
    tissime Pater, quod et ego, cujus cor doloris acu- • Jam illud fama volante in loto populo divulgatum.
    leis cliebus ac noctibus pefforalur, ad Deum primo,, Cpiifugio igilur misera ad sedem misericordiae, ut
    deinde ad sedis apostoiicae clementiam minime'!' misericordiaro consechta filiam vestram, si felicior
    damarc desisto, si forle respiciat Dominus in o:a- alque cleroenlior fortuna successerit, me deincep*
    lionem humilis aricillse suse, el amoveat a me sa- profitear ancillam diebus omnibus vestris obsequiis
    •
    gillas suas, quae liiililant adversum roe, quarumi mancipandam."
    indignatip ebibit spifilum meuro et aposloli Petrii EPISTOLA XXXIII (52).
    succcssor benediclionis suse rorem ariditali cordis> Regh (55) ad cardiiutles.
    mei benignus irifundat, et de illata mihi injuriai Ad Dei speclat bonorem hominumque salutem,
    conferat consolalionis in mea trilrolalione reme-D - D si rcbus agendisquc juditiis verilas producatur iu
    dium. Quis enjm ; Pater, qui gemitibus filix suae u Juccm. Ad hoc ct vos Palres el domini cardinales,
    iirilla miseralione compatitur, minime doloribuss judices orbis apostolicus exlulil principatus, ul in
    anxiatiir ? absit, ut vos! D'e solo gloriae dejecla ett causis pauperum et oppressorum omnium, qui ad
    in le.rra prostrata consolatorcra inquiro et non inve- aposlolicam sedem confugiunl, non amore vel odio
    nio. Excelleiilisepristinae defleo detrimentum, duinfi cujusquam hoininis vcrilas supprimatur. Odor isle
    < (26) Barlb. elLang., an.U94. * manu' tamen rccentiori: Ab eodem consliluti c.c
    (27) Edita ab Holbergib in Historia Danise, t. 1,, singulariter ordinali eslis. Valele. Et in LvTegaar-
    p. 262, 263. Sine dubio scripia a Wilhelino jtissuu diano : Deficil ms. suppletur hac ratione :« Conferre
    regis; ad papam, fama accepta de divorlio Ingel- valelis. »
    borgse. (50) Barth. cl Lang., an. 1194.
    (28) Forle : Satntcm ferl; in apographo Ma- (51) Edita ab Holbergio in Histofia Danise, t. I,
    gnaeauo I exstat: Siiom filiam; quod nnllum scn-i- p. 265. Eliam scripla a Wilbelmo jussu regio.
    sum habct. -, . (52) Barth: et Lang., an. 1196.
    (29) Tota lisec clausula ab : Ad Iwc el'tam, usquee -. - -,- valde errouee:
    (55) Kanuli. In Lycgaardiano
    ad linem , mihi suspecta est, et forte ex alia epi--, Regina. _.
    stola suinpta. In ms. Arnse I, ila restiluiiur locus,», »•;•*£' . • . .-
    669 EPlSTOLAnUM LIB. I. . C70
    - A majora virtutuni prscconia valide
    de sacns actibus vcstris ribique diffusus, ut in tri-A consurgalis; illud
    bulalionibus ad auxilium gratise coufugiant, pluri- habendo prae-oculis, quod dicit ApostoJus, imo pcr
    mos evocant ex longinquo. lnde est, quod odorr Aposlolum Christus : Omnes, qtii pie volitnl vivere
    ldem naribus noslris aspersus rion pluiiniuin exci- in Chrhto, perseculioirem paiiantur (II Tim. in).
    tavil, ut probarcrous effectu quod perccperamus5 jQiiidautem palientia conferat, a cogitatiorie vest;ra
    audit.'j. Causaro nostram, imo sororis nosrtrseFran-- nullalenus est alienurii, cum Veritas dicat : In pa-
    corum reginoe graliae vestrse jamdudum commisi-- •lienlia vestra possidebitis animas vcstras (Luc. xxi).
    nius; sed, si non ad plenum, cxinde tamcn aliquid1 Nunc igitur, charissima domina et gloripsa regina,
    consolaiionis acccpimus, pro qua et vobis gralia- ne declinelis a rcctitudinis tramite, quam ccepislis,
    rum actionesexsolvimus. Quia vero superesl, unde: qiiia cito, ut vere speramus atque conlidimus, si
    pJenius gaudere debeamus,- si dcbitum sorlialurr non resipuerit qui vos conturbai, porlabit judiciun,
    effectura, preces iterum in oculis vestris duximus_ el quod a Domino vobis est collatiini in dotera, ju-
    deponendas, licet in hoc non nos confoiiel aut_ slitia mediante, nullatcnus deducettir in irritum..
    opus aut meritum. Apud autem amatores justitise_ Miilas eorura qui vos oderunt el aflligunt, sive
    pielas exlorquere solet compassionis affectum ih; *n blaiiditias proniissionum nullalcnus allendatis, fjuia
    liis maxime rebus, quae jusliliae'palrocinio fulciun- . 'etsi aliquando vos deterreat regis severitas, corro-
    tur. Novit sanctitas vestra dpminum papam regi bofetvos ' et conlirmet divini Censtira judicii, quoe
    Franc'133in mandatis dedisse, ut sororem nostram, 'nunquam sperantes in se dereliiiquit, quac el mala
    " ab "
    consilia
    eo maliliose disjunctam,' in conjugem sibi resu- prinCipum dissipal, ct sttum in aetcrnum
    mefe deberet, quam si resumere nollet, nullani Confirmat. *
    aliara sibi ducendam prsesumeret. Ecce! quid facit EPISTOLA XXXV (33).
    lioino, qui non limetDeum, nec lioroiries reverelur? ' Abbas ad reginam.
    Aliam ducens non'conjugem sed adulteram, aposto- Quoties commeantium praesentia se nobis Obtule-
    licis non timuit Obviare mandalis. Pro hujusmodi , 'rit, indignum reputare-decrevimus, si doroinaeno-
    facto fleri nobis jusliliam a vobis expetimus. Quam1 strae, ! quam in veritate diligimus et in Domino
    nullam aliam ad prsesens cxpetimus nisi ut a sa- veneramur, aliquid minimse nostra parvilas scriptio-
    cramentis ecclesiasticis excludalur, quse per lotum nis > eniiserit. Nostis enim, doinina, novimus et nos
    '
    ipsitis rqgnum celebrantur, donec sensus ejus in' -' qriod boc proprium liabet.vis amoris, ut scriptis
    melius rcformetur, illara scilicet quam sumpsit receniioiibus i amplius incalescat, riec aliquo rerum
    respuendo, ct illam quam dimisit refiumendo. ' Q eveiilu
    ^, ' palilur ul senescat. Confertur eliam amicitioe
    EPISTOLA XXXIV (34). vinculis nodus amoris, remedio lueiiliae salularis
    Reginm Francorum abbas W. 'desolalis, his maxirae, in quibus abundant viscera
    Cbarilalis debilo et nalurae jure compellimur, 1pictatis, nec inest Domini. . . .' um (56) bo-
    qualcnus ad calamum roanum niiltamus et, si non, }nis moribus quippiain pravitalis. Excellenlise igitur
    corporali praesenlia, quia infirma cst, spiritu tamen, *vestrse salutationis prseliliainus officium, ut eo
    qui promptus esl, domin.am nostram, velit nolilque perCepto ] percipialis, et vos de tribulatione salu-
    diabolus, FrancoruiiJ reginarii visitemus. Jucundius 1 - tafe l reraediuiri et iiullum CJiristianae fidei .dctri-
    lamen, si fleri posset, ore ad os familiare vellemus: . imenlura, quod infidelibus et negligenlibus solet
    inire colloqiiinm, maxime cum praesenliae vcslrsc infCrre i contemplum. Novimus autcm ^uod , diabolo
    delectaremur aspectibus et dulcioribus fovercmur 'saeviente, Domino vero vobis in melitis providente,
    alloquiis, quibus mens chadtalis jaculis vulnerata, ]
    paternum in vos immissum esse temporale flagel-
    validius vulnus divini gestat amoris, et tolam se 'luiii, qualenus patieniise virlus iu agone probala ,
    glorialur concreniari in sacrificium Iaudis. Novit, ' plumbi scoria purgatissiroum efficiat aururo , et
    de
    qui secretorura est consciiis, quOd honorcm ve- 'unde diabolus se putat obtinere vicloriam, vos
    slrum et gloriam diligenter ampleetimur. Honorem ^ aelernae £ gloriae faciat adipisci coronam, el ipse de
    autem dicinius, quod mundi pressuram virtutum iillata vobis injuria debilam malitise suse perferat
    pedecalcalis, et in tribulatione veslra divina dis- . ultionem.
    ' Non vos fallat, mi domina, ad lempus
    pensalione viiius accrescit, dum non ut femina, s
    siiblata inundi hujus inanis gloria, quia potens est
    scd utvir cordatus hoslilem nequitiani vifiliter I
    Dominus staluere vos iterum in.plenitudinem po-
    siislinelis, et gralise divinse causam" vestrani judi- I
    ieslalls, ut vestra subiimilas incapul gentium im-
    ciumque committitis. Noslis enim, etbene noslis, ]
    pcret pppulis el splium gloriie lehcal. Noslis, et-
    quia in Jibro expeiientise saepe Jegistis, quod vir- I
    J)cne liostis, quod qui cmlum operit nubibui (Psal.
    tutis cst non vinci a malo, sed in bono vincere < CXLVI),ipse etiam , ijlis sublalis7cum, vult, infun-
    malum. Eritiioc fobis ad gloriam, Ct omriibus in- ( Iumen claritatis supernse sideribus. Jta certe et
    dit
    juriam palienlibus ad imitationis exempluni. Cre- ivos, cum voluerit, exaltabit', quia respiciaiin ora-
    denduro"esl, quod divinitus cstis iiislructa, ul ad tionem 1 humilium , el non spernet preccs eorum (Psal.
    (54) Barth. et Lang. an. 1194. (56) In apographo Magnaeanol, deest Domini;
    . (55) Ba tb. an. 119S, etLaiig an. 1194. Scripla I
    lacuna tamen exstat. Forte vera leetio cst : Domi-
    *ine dubio Romsc. 1
    mtin colcntium. Jn Lycgaardiano : Dominium.
    GTi S. WILLELMI ABB. S. THO.MJEDE PARACLITO CT2
    ci), quoruro geniitus ad eum poneniuiit, et Altissi- jA adventus vestri laelitiam et non Jntenlcs reddunt ad
    mus non delectabitur in eis. Ipse enim mortificat recogilaudajii et recompcnsaudain tot et tantoruni
    et tivificat, deducit ad infetos et reducil. Dominus muncrum raiionem. Quod si disparibus sludiis mi-
    pauperem facil et dilat, humitiat et sublevat (37) niis caula, providentia forte successerit, jion id
    (I Reg. t\). Yerlia sunl Spiritus sancti. Nolite igilur etinin indignc aniicabilis benignitas suppoitabit.
    perdcre coiuiiienliam, quae magnara -habeJiit rcmu- Chatitas enim benigna est, paliens est, non qumrit,
    nerafoiiem : dabit Dcus his quoque finero et gau- qttm sua sunl (I Cor. xm). Cseterum, mi
    Pater, quo-
    debit cor veslrum, et gaudium veslrum nemo tollet niam amor est. dilationis
    impatiens, quid amicissi-
    a vobis (Joan. xvi). Corregis, ut dicit Scriptura , mus nostcr cancellarius (59)
    agat, qnid in propo-
    i'i manu Dei est, et inclinubit illud quocuiique vo- sito apud eum verselur ad inquirenduro
    compas-
    luerit (Prov. xxi). De csetero plurimum gaudemus , sionis affectu compcllimur. Id igitur, si volis non
    quia vos Dominum et ejus mandaia tiinerc perti- obviat, vestris nobis liltelis exarari deposcimus;
    pirous et veslrse sanctissimse conversationis odor quia desiderio mulio sub vario rerum evenlu sus-
    Miavissimus ubique dispergilur, ut nec dcns vos pendimur, sicut enim doloris slimulis exulceralur
    iuiniici corrodere possit, cum non inveniat quod amantis animus, si de amico tristia rcferanttir, ita .
    honeslati et nioribus obviet bonis. Noverit autem «' cxbilarescit, si potialui in sajulem sccundioris lor-, ;
    vcstra sublimilas, quod aroorem, quem erga vos tunte muneribus.
    babcmus, nunquara anliquabit oblivio. Nunquain EPISTOLA XXXVII (40).
    ccssare ab orationc poterimus, doncc a Domino nos Item in red tu suo a cupilttlo.
    exaudiluros esse senserimus, quod in proximo fu- Abbali de Esrom salutem in salulari Dei.
    turum esse conlidimus. De caelero valde conqueri- Quod aliqnaiido vobis ct nobis subtrabitur oc-
    niiir, quod nihil a paite vestra vel scripto susci- casio colloqucndi, ncc nobis est gratum, nec amorL ;
    ;.irous, quod tamen, salva revercnlia clpace vcslra contigiium. Solel enim inter aiicos cssc ic amore
    ilixcrimus, cum vobis bis ecce scripserimus, pro lcvamen, et in dolore remedium, familiare colla-
    icujus amore et honore nostrum corpus cxponcre quium. Cujus sit in liac rc subterfiigiuiii,-nec .nos
    labori raaximo contra dominum regem maritura ve- agnosciinus, cl \os ignorarc pcnitus arbilraiuur.
    slrum liunquam limuirous. Rogamus igitur, ut Si vero falsarius quispiam, quem forsitan mendacii
    quod in hac parte roinus congrue factuin esse pro- pestis infecit, illc mercedem iniquitatis conccptse
    bamus, benevole supplealur, quia plurimuiu de jTcipiet, qui in agro beiie culto pro tritico zi^ani.t
    gratisu veslrse plcniludine gloriamur, ne iu obli- ^1 superseminare dccrevil. Ei inter nos fraternilatia.
    vioncm abduci videamur. charilas illaesa persistat, ne dissensionis lilitis et
    EPISTOLA XXXVI (58). iuiquilalis operator de sua quandoque congaudcat
    Ad abbalem Walberlum de Esrom. iniquilatc. Vos autem noveritis cor noslrum erga
    Venerabili Patri el domino W. Dei gratia abbali vcstram sanclitalem, nec in minimo esse permo- ;
    dc Esrom, W. seruis scrvoruin Dei in Paraclilo, luin, cum quidcm nec in hac paiie moleslia quid-
    in plenitudineni dicrum plcnitudincra gautliorum. piaro nobis occurrcrit, quo parvitas nostra debeat
    Rumor dulcis auribus noslris, charissime Paler, laedi, sed collala nobis benelicia a parte vestra
    liisonuil, qui el civilalem Dei Jaetificavit, etno&in anjoris et gratise testiinoniumpfotcslejitur. Nec a
    laudem Dei pluiimum excitavit. Quis enim, licel lioblri inerooria poterunl \cl possunl avclli, nisi,
    insipicns.non jiicundelur, vcstnim in liis partibus quod Deus aveiiat, a noslro sensu fuerimus alieni.
    vos inlulisse saepius optalum advenlum, consllio et Si quid igitur operibus nostris vel vcrbis vcl eliani
    auxilio, Doroino largicnte, pluribus pjoiuluruni? veslris conlradietionis cinerserit, quod tainen non
    V' roinus. sapiens di,co, et si pinnes in hpc. ju.cun- arbitiamur, itlud lolurii 'antiquel oblivio, dcleat ci
    1 dilatis
    gloriain non assequunlur, non ininus lajiien abstergat, ne quiJ inorum noslroium graliam de-
    solcinnes graiiarum actiones ct laudum prseconia j> J veriustel, quos semper oportet in innocentia et
    divinis aspeclibus in hujiis noviiate laetiliae devoti siiiiplicitale coidis divlnis oJjsequjis mancipari ::
    ;
    persolvinius, quod noii ad ocujuin, sed ad con- per qups.et ini.mici prppter prseceptum Domini be-
    sciciuiir piiri,iatein vobis sincerioris arooris vinculis rieliciis polioVibus ad amorerii Dewdebeant provo-
    jniiodarour. Nec frustra quidcm. Quem eiiim indis- eari,,'u.l in oinnibus et' per oninia ex opefibus no-
    solubililer sibi non astringanl olficia, lolics nobis stiis laudetur, et glorificeluf Deus., qui esi benc-. j
    exhilrita sub arooris titulo sinceritalis el vcrilalis? dicttis
    ' in saecula.
    Quis ad plcnuni coniprebendcrc pussit in iiecessi- 7 EPJSTOLA XXXVIII (41).
    tatibus noslris conipassionis affcctiiro conipassio- Ad abbalem deEsrom.
    nem proscquentem desidcralaruin rerum efleclum? Cum fidei riiiriis vigorinteptiil, npn estmiruiii,
    ilacc ilaque sunl, Paler, quaj nobis graliam fuciuut qup^ irrueritibus riialis,; iiis qui loiige sunt positi.. i

    (37) ,1,11Magnscano I ; Polcsl faccre et dare hu- (40) Barth.an. 1178; Lang.recliusan. 1194. .;
    Viilia et sublimia. (41)Bafth. an.1178; Lang. etiam, sed dubitan-.
    ''-'" ~
    (58) Barth. ct Lang., an. 1194. ler; ego ad an. l:J94ci -,-
    i39i Celeberrinius llle Andreas Sur.onis filius.
    673 '.-.. EPISTOLARUM LIB. I. Cui
    minus prudenlibus veritas in dabiurii Venil. Inde .A si fecimus, esse racntitps, et bestiarum:"genus cru-
    est, quod aliquando nos, qui irieiidaces iriinus dis- delitatis cxccssisse. Hoc cst, quod inter rios discoi-
    cernere novimus.pro veris falsa recipirous, ponentes dise seminarium discurrebat, ct fralernilalis con-
    -tenebraslucem et lucemtenebrds, dicentes bonumhta^ cordiam peryersilas inficiebal>. Quia ig.itur,: hsec;
    ium et malwn'bbnum:(tsai: y).Quid igitur?.Sub- omnia inler nos odii foinitem niinislrabant, rpga--
    dimur. maledictioni judicis prasidenlis, quem nulla rauset Jiumilitef supplicaiijus,,,qiialenus_,ad,pacis
    Jatef: iniquilas, qui JICC falli,: ncc iallere noyit?. concprdi.am revertamuf, et quse pia, quae.-justa,
    Absil! Novit enim,_quod verilatis inimici ex malitia quse hphesta sunt, jam licet serp, secteniiir, Pulcio-
    ut innocenliam decipiant, roenliuntur. Verum si res siquidem sunt amicitise ppst; iijinji.ciiias^quam .
    ' anle
    simplices nonnunquam falluntur et fraudulenlium fiierant, cura nullas'pateremur dissensionis
    rissertionibus adhibentTidem, sicut cos malilia "riori' angustias. . . —.. _....,
    deriigrat inlerior, sic nec suprerai sententia Judicis EPISTOLA XXXIX (42)
    damnat. Ciim eorum verbis mendacibus credunt7 Dpmirio chaiissimo et_ praecordiali amico Eb-
    tidei tamen, quae in Chrislo est, conslanliam non bcni (45), fraler W. gratia Dei servus"servorum Dei
    amitlunt. Nos igitur, Pater'vcnerande_ si forte de- iri ParaclitO) seternse glbriae pefcipei;c porticnem.
    viare cogirnur, si forte deviare probamur a rcolk u, Est, ut melius noslis, roi domine, qusedam in"
    "tiidiriis"vfa, ei aliqiiTdde cliafitate iffaterna visuS . ariiore dulcis et admirarida juCuriditas^mo^ut verius.
    vel audilus subripriit; rioii berievolehlia prseeuriie. fatearaur, in colloquendo suavis raellifluaque ebrie-
    ea qua nos; prius-invicem r djlexerimus, ihtegritas tas, quse cuni niuliipcolloquurituf.ariiici sic collo-
    rcforriietuf - amoris et perccpto luminc vcritatisj quentitim mentes: inebriat',-quatenus-Judicfa; praj.
    -
    lenebrae dissipentuf-effofis. Pcfeepimus criiih, riec seiiis iiilerponat, et qiiod: pfaecedere 'debriefat de
    tios cbiivenit difBleri falsa" rcialidnehosfuisse-sc- rcbus riecessariis vefbuin excludat. Utcnim-jiostcr
    duclos et iiividiae slimulis, et maiigrianlium pfavi- (\\c\iSnl6nwn vFprthestutitnvrsdilec^^^
    latis jaculis impUgnatos, dum .cpf nostrum a ve- Ilanciri amore dulcedincmillisoii degustantvquos
    rilatis tramite - pfpcul- aliscedcrci r- pt adulantium amoris vinculis arctius:innodaiOs;Jllicita,;desidefia,
    oleum mjniroe decIinaret.Ad vcstram igitur nolir. , mininieiKoangustant. IIoc .aritcrii::hu'peirime::eurii
    liarii volumus pervenire, nos iiujus coiilroversise rouluis: :r efoveremur"allO({iiiJs7et vcstiis^delecta-
    tkcasione ila fuisse permntos, ut riec ad utilitatis femuf aspectibuSj cerliiissumus;expiertiv>qui;'cunl
    vel honofis*obsequia 'oculorum' nostrorum aciem de neccssariis debcremus7ihir.e".sermoneii)v:iilum
    defigererous ab bpiriione viftiiturij; 0 invidia, qUam r.' a ribbis' abslersit ^oblivio:, :quam;-:ainoris;:intiilefat
    perniciosa cs! qiiaenec pefsequi desisfis quos per- dulcedinis multiludo. yeruni-nori-nobislongunjipo-
    spexeris bohis eiiam implicaios, quae et dtabolunf teiit-inferre dispendiuni,;quidqUid::fu.erit .arooris
    totius malitiae prbpinalorem deposUisti de coelo; gratia pfseterroissuiri.: Quod. aulein a nobjs fuefat
    quaj etinVadeye non timtiisli humarisesSluiis Aiictoi praelermissum,si a uobis (44) proferatur;ad njedilini
    rcm. Sed jain in nobis, unde suiripsit exprdium; noiivobis videatur irijuiiosuro,cunircxiCp•sperarous
    producalur in lucem, quatenus, cognila ejus of i- ex innata vobis: bonitate ct bcnjgnjiate iii nostra
    giiic, reprobetur iiiiquilas, et justilia in suo gradtl tribulatione prpvenire remediuhiy• sNpveMfjsiigiluf
    illscsa pefsistat.'Dieebaiiir, Pater amande, quod •qupd inter mala- quibus-affligimuf.-adjicuttuiuiij
    tairieh Joilge' sit s sanetitalis vestrae.honofej quod malorum accedit^uod^egaHsippiest^j-iiusB^e^rire;'
    nos friofe lednuiri in insJdiis scdebamns, utreli' pauperes religiosos tueri 1 debueraf,-,invribs;durius
    gi.oni vestfae coliajrere vplentes a vbbis avertere inveliitur _ dum non esi qniredimai i: nefjuej^quisai-
    iiitefemuf, el ciipiditate rerhm suartnii iiostro eos vum faciat (Psal. 7). Canem verp,; jipnnriiiquan»
    coiisorlio jungeremus. Quod salis paterct ex susCe- ; insligaviriius, nec lanien quemlibei caneni,.sed
    plione Phiiippi pueri noslfi, quem nullam aliam eum, qui confidenter lalratum emilleret, et Jupos
    ob causam susceperariius, ut dicebaiis, nisi quod I) saevientes ab ovium morsibus sententia regiae seve-
    pecuniam ei a patre collatarii habitui nostro inve- .ritatis arcerel. De villieo veslro B. (45)^deAlexandef
    slire voluimus. Dicebalur etiam nobis, ut vereper- Thorp et quodam fabro colono suo sermo esi, qui
    ccpimus, quod in tantam fueramus malitiam devo- animalia deslruunt et occidunt. Super hoc a vobis
    luti, quod nostrum esset officium vos appellare ho^ justiliara duxiraus expelendam, semel in persona
    minum dcvoralores, ct in prsepositos, si forte de nostra,-duabus vicibus,- nisi fallimur, per internun-
    roandatis seniorum excederent, more besliarum tios nostrps. Speramus, imo confidimus, quod si
    crudeles infigere dentes. Quibus et vos,- si fidem non sensum vestrum curarum densitas obum-
    volucritis adhibere, deceplos esse noveritis, et nos lirasset, de utroque Isesio n.obis illata exseciiiioiiein

    (42) Barth, an. 1194, elLang. an. 1195. iriscripta desurit usque ad i De villico. In Lyegaardlano , et
    cst haec epislola in ms. Lyegaardiano : Ebbe Sunes- recte quidem: Quod dulein n nobh [uerat prwitr-
    son his verbis Danicis : tit Ebbe Sunesson. mhsum, si a nobh.
    (45) Occisus anno 1208 in bello Suecico ad Le- (45) In MagnacanoI, et Lyegaardiano : Be ( forte"
    naai. Vide supra t. V, ta"b. iv. Bemardo ) de Athan.ier Thoip.
    (4i) Quod autem a tiobis, in Magoseano I, csetera
    (175 5. WILLELMJ ABB. S. TIIOMJE DE PARACLITOl 676
    justiliae debitaih cxccpissct.- Rogamus iterum dile- A fecif et'ostend.it hbbis, gralanter accepinius et m,c-
    clionem veslram, de qua plurimum confidimus, ne moriier retineinus. Dignura cerle memoria, quod
    diulius fralfurii pauperum injuriam sUffefalis inul- . nulla pOssit delere oblivio. Si quod sit illud quae-
    tam, nOstra el praedictorum horoinum partc prscfixo ritis breviler respondemus... Reliqua hujus epi-
    lermiho anle vestram pfsesenliam evocata. Verbura slolm desiderantur.
    autem quod fccistis, inio quod per vos Dorainiis

    LIBER SEGUNDUSv

    i EPISTOLA PRIMA (46). B sine quo vivere jam non est vivefe, sed dolor et
    Deest. gemitus. Id autem illis venire pptest in dubium, qui
    - 77 EPISTOLA II (47). virtutem ainoris iri •se minime piobaverunt. Absit
    Primahnjus ephtolm desiderantur. autem, ut vobis, cujus eharilatis ardofero in compo-
    ..... tatis aculeis sentrantse percelli, qui simul sitione morum, in conyersatione purilatis conscia,
    conspirayefunt iri unum adversus Domiuum et quod sine adulatiorie dicimus.vos cum treuiorg
    adversus Christiim ejus. Sentiant, inqiiam, mi do- audiatis, ne forle subrepat elafio, instabilis cpn-
    roine, quantae: sit temeritalis apostolieis obviare stanlia fidei, in elegantia aflabilitas , in reruin
    mandatis. Novit sanctilas vestra, quod episcopos, cffeclu. ','., Reliquahujus ephtolwdesunt,
    qui tyranno praedicto (48) cPronam regiae dignilatis , (EPISTOLJE IV (51), V
    contra vestium mandatura iniponere non timucrunt, (52), VI (55), VII (54),
    "VIII(55), IX (56), X (57), desideranlur.)
    uimelius nostis, anno prsetefito in ecclesia Prin-
    EPISTOLA XI (58).
    cipis apostoIoruriJ corajniiifitiita multitiidine horoi- '
    num in octavis Sancli Mariini excoromunicationis iPiima hujus ephiolw desiderantur.
    vinculis innodastis. Hi autem viri mendaces el ini- et mulationi consensit aliquando, vel con-
    qui ad fraudem toti conversi, cavillationes et iniqua C sentit; aut si noh consehtit, et Grisei jus patro-
    , consilia conlra jUstum praedictuni , videlicel archi- natus , quod habuit, in suo monasterio conserva-
    episcopum, fabricaverunt in incude mendacii, ut verint, auctoritate nostfa freti, quod a praeno-
    vos capiant in sermone, quod longe sit a vobis. A minato episcopo de ipsa niutatione pie ac ratio-
    sseculo auicm non est auditum, quod in Christiana nabiliter faclum cst, submoto appellationis of-
    rcligione .sacerdos excommunicatus fuerit in regem ficio confirraelis; ita quod in ipso ccenobio Sancti
    inuiiclus. Rogarous igitur. et supplisiamus, rogat et Michaelis semper sint aliqui, qui juxta disposi-
    nobiscum muliiludo saoctorum, ut in praesenti tioncm Aiborum (59) debeant ibi Doinino de-
    negolio zelus veslrse sanctitalis emineat, et praeya- servire; si lamen apud eos monasterium reman-
    leiite juslitia, falsitas in sua assertione succumbal, serit supradicluin. Quia igitur Albi monachi illuslri
    et iniqiii compreliendanlur in superbia sua, ut sit ' viro, duci (60) yidelicet praedicto, in suo monasle-
    pqx hominibus bbnw voluntalh (Luc. ii-), malivolis rip, nobis praesentibus et apdienlibus, jus patronalus
    autem el his,.qui pderuntpacem, petra scandali et oblulerunt, prsediclas Sancli Michaelis ecclesisa
    lapis bffensionis (I Pelr. n). Vivat et valeal sau- possessiones Albis roonachis adjudicavimus , do-
    ctitas vestra in aelernum et ultra. p mhii W. episcopi (61) inunere eis assignalas, et
    EPISTOLA III (49). ejus sigillo et domini Lundensis archiepiscopi pri-
    Ad cancellarium (50) regh Dunarum. vilegii muniroine roboratas. Et ne quis in poslerum,
    Praecordialissimo amico et domino A., Dei gralia contra hanc nostram consliluliouem possil mali-
    rcgis Danorum cancellario, W. inter magnos araicos gnari, eam sigilli noslri impressione firmavimus,
    suos amiculus, amoris plenitudinem el felicilalis testium qui inlerfuerunt subler adnotalis nomi-
    gclernseloetitiam. nibus.
    Necessarium reputamus ut vel pauca scribamus ; Ego Homerus, dictus episcopus Ripensis (62), et
    sed cui ? certe dilecto meo, quem diligit anima mea, W. abbas de Paraclito a sede aposlolica delega-
    (46) Bartholinus et Langebeckius referunt ad (54) Baf th. el Lang. an. 1194.
    annuro 1196. (55) Barlh. el Lang. an. 1195.
    (47) Banh. an. 1196, Lang. an. 1195. (56) Baiih.et Lang. an. 1195.
    (48) Sverro, regi Norvegiae. (57) Barlh. et Lang. an. 1192.
    (49) Barth. el Laiig. aii. 1196. (58) Barih. et Lang. an. 1192.
    (50) Andreain Sunonis liliura , postea ab anno (59) Cisterciensium videlicet.
    1201 archiepiscopum Lundensein. (60) Waldemaro Jutensi, fratris regis Canuti VI,
    (5!) Barth. an. 1195, Lang. an. 1194 et filio Watiiemari I.
    (52).Barth. et Lang. an. 1195. (61) Waldemari I, filii regis Canuti V.
    (55) Baiih. et Lang. an. 1194. (62) Sedebat ab anno 1186 ad an. 1203.
    C77 EPISTOLARUM LIB II. 678
    '
    lione Inter mbnaclios de Guldhplm (63), et intcr A '..'" EPISTOLA" XIJI (68)."
    illos de Sancto ,Michaele (64) fungeiiles, cum de Ad dotninum papam Cwlestinum.
    tribos artictilis, qui nObis in litteris domini aposto- Sanc|issimo Palri et domino C., Dei gralia ponii-
    Jici proposili suni, videlicet: si dux npn esl patro- flci suinnjo, PETRUS(69) eadera Dei gralia Boskil-
    «us, vel si est; :et mutalioni aliquando consensit densis;episcopus, salutem et debifam tanlp Patri-
    vel csnsentit vel si non consenlit; et Albi eijus patro- fevcrenliam et obedientiami
    ' Sedis
    natus conservare voluerinty verissime nobis conslat apostolicaj preces _ quanto sunt sanctiorcs,
    quod domino duci albi monachi praedicti omncm taiiio adcomplendum.inspiranteDomino, digniores/
    jus patronatus reyerentiam, et eorum successores in Eas igitur, quas nObis iiiiperriine pro ccclesia
    perpetuum exbibere voiuntate bona-se promittunt, Sancli Thomse de Paraclilo el ejusdem abbate
    quidquideis a domino episcopo Sleswicensi est col- Wilhelmo dcvolissimolilio vestrocum Jiiterisvestiis
    . latum, et a domino metfopolitano confirmatum, pro praetendere voluistis, gratanter exccpimus. Quia
    Albis calculum senlentiae in medium proferentes, quod viris religiosis et honestis inedia labprantibiis
    quiele cl inconcusse auctoritate nostra 'possideaiit.* intuilu dileclionis diyjnse cohfcflur, ad salulcm
    coriferenlium sine dubio perveiiire senlimus. An-
    EPISTOLA XII (65). • nuales itaquc reddilus decedeiilium sacerdotum in
    Ad dominum papam in causa monachorum. episcopatu nostro ecclesise prsedictse conferre decre-
    vimus, tum vestris' precibus , cum gratise divinae
    AinantissimoPatri et domino Cos., (66) Dei gratia respectu. Eo videlicet lenore, quod a Paschate,
    summo pontifici, frater W. servus pauperum Christi quod eorum obilum subsequitur, usque ad aliud
    in Paraclito, debitarii lanto Patri reverentiam. Pasclia rcdditus praedictos obtiueat. Et jus nobis
    .. Sanctitatis vestrte paternac beneplacilum fuit, ut debitum et successoribus nostiis in ecclesiis illis,
    causa iiigrorum (67) monachorum ecclesise Sancli quas ut praediximus per annum lenuerit, cl eos
    Michaelis, et Alborum domini Ripcnsi npbisque nobisreddere coutigerit, sine disceplalione perscl-
    deberet cognoscenda et lermiiianda reroilli. Manda- vat..Ad hoc autem pcragcndum littcras veslrae pa-
    tum vestrum eo sumus iibentius exsecuti, quo cer- temilatis exigimus, quatenus ad lioc perficiendunV
    lius velle vestrum iriclinari probainus, ad id quod validius assurgamus, et os malignantiiim et iniqua
    divinae congruit servituti. Sanctilas siquidem vestra loquenlium obslrualur. Vivat et valeat sanctitas
    nobis dederat in mandalis, ut de veritate causse vestra.
    praedictorum Inquirenda essemus solliciti, utrisque c EPISTOLA XIV (70). .'"...'-.,
    partibus ante noslram praesentiam evocalis, etsi Ad parochianos deLingbui (71)
    nobilera virura ducem Julorum Waldeinarum cogno- ABSALON, DeJ graiia episCPpus sanctoe Roskilden-
    «cercmus Nigrorum esse palronum et mulaiioni sis Ecc.lesise, dilcctis liliis oninihus parocbiani»
    pr3?dict3e"SancliMichaelis ecclesiae non cbnsensisse, " ecclesiarum de Lingbui et de HeJsingo (72), salu-
    nec adhuc consenlire, nec in mbriaslerio Alborum tem ei paternam benedictionem.
    posse jus paironalus liahere, ut ipsi Nigri de pleni- Ad vcslram, filii chaiissimi, volumus pervenire
    lndine suse fcslilutionis congauderenl, et oblata notitiam, ecclesiae Dei fuHdationcm sive seclificatio-
    sine omni inquietudine possiderent. Si vero hoc nem ad vestram omniumque Clnislianorum perli-
    Albi mxmachi in suo monasferio veilent conservare nere salutem. Sicut enim, indubitanter est verum,
    rerum oninium, quas Sancii.Micliaelis ecclesia pos- quod bealus clamat apostolus Paulus, imo quod
    sidebal, Albis deberemus plenitudem assignare. pef-ds Pauli loquilur Spiritus sanctus : Templum
    Verum, cum in hoc'inquirendo nobis labor inesset, Dei sahcium esl, el qui templum Dei Violaveril, illum
    praedicto nobili viro duci AJbi monachi in suo Deus dhperdel (I Cor.rm); sic nihjlominus est at-
    monasierio jus patronalus libeiitissime, nobis prac- tendendiim, quod qui teraplum Dei furidat Vela;di--
    scnlibus, obluIerunU Auclorilatis igitur vestrae ficat, a Domino a-ternae remuneraiionis .mercedem
    nniiiiniime freti prsediclam ecclesiam curo omnibus aCcipiet. In lemplo siquidem Dei cum divina cele-
    bonis suis tam mobilibus quam imihobilibus Albis brantuf mysleria, cum scilicet verbisi Dei per
    duximus coiiferendam. Supplicamus igilur, ut quod sacerdotum ora prolatis corpus Clnisli conlici-
    a nobis veslrsc majeslatis iinperio eis esl assigna- tur (75), imis suinnia jungu.ntur, chorus assistit
    tum, favore eos vestrae graliae prosequenie, aUClo- angelicus, peccanlibus ad Dominuro redeunlibus
    ritatis veslrae privilegio coiifirmelur. venia condonatur. Quia igilur percepimus quod

    (63) FundatuH) est hoc monastefium.1190. Su- (68) Barth. an. 1192, Lang. reetius an. 1194
    pra tom. V, p. 379. (69) Sedebat ab anno 1192 ad 1214.
    (64) Moiiasteriuni olim apud Slesvieum. (70) Barth. et Lang;, ari: 1175. ;
    (65) Barth. et Lang. au. 1192. Edila est a Pon- (71) ln, Sialandia in praefeetura Fridericolsur-
    toppidano Annal. Dan., toin. I, p. 482, et ab eo gensi. •; : :
    rtefertur.ad annum 1194. (72) In Sialandia in praefectura Coronoburgensi,
    Coelesiino.
    (66) Ordinis (73) In ms. Magnaeano I delefa est haec vox ct
    (67) Cluviasensis -ruonachi, a vestilus superscriptum : porrigitut; a LUlhcrano sinc dubio.
    colore-sic vccali.
    it379 S. WILLELMI ABi3. S. THOMiE 1)E PAUACLITO f>80
    filii hostri fratfeB de Paraclito, quos aroplioris A quos a vbbis cculo benigniori et hof.eslatis oblentii
    charitalis brachiis amplexamur, circa quorura pro- et hosiric dilectionis inliiitu suscipi et diiigentius
    -
    fectuia sollicitudo nPslra versa.lur, lempluro Do- audiri conuilirous et roganius. Quid aulem con-
    mino et beato Thoiriai aposlolO construere et aedifi- gfual 'Ordini Sancii Victoris-, quaeve, sit. dislriclio
    eare disponunf,; volhmtis yps eorumderii-fieribene- conversatiofiis ordiiiis^ejusdem, quaritaque sit in eis
    volosi adjulbfcs, nt reriiuriefaiionis-aeternae-curri abundaiitia cbafilatis;-: nobi.s lacentilnis eisquc re-
    aulem
    ipsis et'vos coiitingat esse participes; PfPiridc iirii- ferentibus, pleiiiteraUdietis. Debeneplacito
    vefsiiateih vestram-monemus alteiilius,; fogamus -. yestrpi prpplerqupdad lios yestras :lilleras emisi-
    devotius, ct in remissioneih peecatorum vesifo- stis,,; jjpbiS;alj^^cis.referenduni com.iriiltere secure
    rum^(74)' ihjungiriius vltanteqiiairiaratra veslfa potestis et debciis, quia fldeles cruntih.referendo'
    Ct nos, devoli; v«strae petiiioni, devolius. obsc-
    exporiatis ad jacicriduni pfsediclaj ccclesTae fiinda- Valcle.
    jijeiitum ;pi'0 feverentia et priedicli nposioli mefilis "quendo; ........._
    "fi. ffostfse:dJleciionis Iriluitu, Vestfis-crirribus lapi- J:-.;.:.;":.;::'"IJEPISTOEAXVI ^(77)7
    descongfuoscorivelialis.-Sic etcriint cl'iiobis erilis :-:; -;Ad:cphcbpiim Scarbieusem(18).-
    :£rati6reVetjustitiie veslfse fructibus, sicut prai- p Itevereiidissimo Patri el doriiino 1. (79), Dei
    tliximusi amplibrmeices acCfescet. Valete. : gratia Scafensi cpiscopO, fratef W. Beiili Thomse
    ::.:yiiK ', ;EPIST0LA;XV (75).- •'-"'' de T^-afaclilo niinister iiidignus',- in plcnltudine
    •?,:: .".i :\d fbmiitiiit Befhardiim (76). -'" : "' dieriim pleiiiludinein gaudiorum-
    Locus amoris i:t gratia?i: qtiem apud cleroeniiairi Hluliiplici, Paler et dorriiiie, laude prosequimur,
    vcslfarii diciiiirif Pblinere, et riolJis cst-aiiipliof , quod a ypbis-npn spiritu sed carne reraoti' graliaro
    gauderiill irialefia ef in. iriclius prOfieiendi fuTucia. veslrae sanctae familiaritalis et amoris assequiiuur,
    Hujus igitiif graliae niuhcre vegetaii, et veslri-rfte- •sicui ahrib praeteriio lilteris vestris nobisinnotuit,
    mofiain jnlefius diligcnlcf ahiplectimur. el deside- . rit relatu-siio in auribus'rioslris prxseiilium lator
    jiojvidendi'faciem : vcsiram incessanter afficimiir» -exposait.'Utinarii aut opus processissel aul meri-
    Spcrariius vereque cOriiidimus euro,: qui vota pef- tum,quod taritse digniilibni fesponderef, quia nec
    ficil iii se speranliiim quandoquie completurum de- : COnsCiCntiarii:facieiTubor contofqueret, nec de non
    sidcrium^ nPstru m. Qriod si corporum absentia vo- ' exhibito tantae gfatiae et amoris bfflcio miserum
    lis npstris obviaiite, muluis- vultibus riobis perffui animum dolor afficeref;: Novimus eriirii etiam "in
    liori.donalUf, inieriori oculo nostro vestra -facies boriis et iipnestiPribus meribus rtPn facile feperirij
    riori negatur. Quod vero: minUs in prsesenti nobis G quod lipiiJo paijnosus et Jiiimilis ab excellenti jam
    concediiur,; in foiufo feliciofi siiccessu eomplebir :valeal in bencdiclioiiibus. Reliqna hujus ephtolw
    lur. inteiim quia litteras veslras valde gratanter desunt; i::
    hccepimus, et eas pia satis avjditaie perlegimus, EPISTOLAXVIl (80) .
    Titteras etiam reclprocas dd excelleniiam vestram "
    Ad domiiium Seufieduni cardinalemi
    nostrsc parvitatis emiilimus.-Toties .siquideni mut- Licet longioris terrae ^marisque discrimina vc-
    tiplex beneficiiim. coftsoiatidnis absehlibus aroicis stram a nobis praesentiam intercliidant, conferat
    impenditur, quolies eis,ex benevoleniia quidpiam tamen behignitas redemptionis et gratise veslrae'
    scriplionis emittiiuus. Aroicitiaro. siquidem devpta 'collata suavilas, ne qua: nbbis adversantia rios a
    conscriptio coiiscnescere • non paliiur. sedea desi- visceribus veslfae sanctitatis «xcludant. Est autem
    defium pr.omovente, convalescil piae devotionis.af- id virtutis eximiai; Ut ad ainoreni gratise vestrae sus-
    fectus, ne torpore vel mentis ignavia detestandus ceptis.riihil possit adversitatis 0Cciirrere_ quin
    suCccdatin amore defectus. Indc esl, quod ad ma- sempef eofum riegOtia digiiemini chariiatis gfeniio
    gniludinis veslrcc scripta meiis no.stra refloruit, ct ; confoverC, etut peleiiliuhi deposcitulilitas pronio-
    amor, qui fOile silentio consenescerepolerat, re- jyvere. Hac igilur spefoborali ef amoris veslfi mu-
    Buroplis viribus, ex amica vestra consciiptipne re- iiimirie confirmali, negotiurii riostruro bac eifarii
    Viruit. NyveriSis autenii quod easdem lilteras vc- Vice dignum:duximus coiiimiltendiirii; maxiroe cuiri
    rjstras.loco magni muneris obtinemus, et solemnip- : ei, utprobare poleslis", et usus et ratio suffragetur
    fibus obsequiis loco et tempofe veslrae gratiae re- ct veritatis testimonio fulcialur. Proseculioni igilur
    sppndere lenemur: Cselerum de frairibus nostris ipsius benignura indulgeri cclsitudinis vestrae pp»
    :duos:urium canonicum et ununi conversum apprime stulamur auditum , ut/de yulttt gfatiae veslrae judi-
    disciplinis regularibus, eruditos et honesta conver- cium prodeal aequilatis. Homo quidam. ;. ; ; .
    sationc prseditos ad vestrum mandatum emittimus, Reliquq hujus ephlolw dcsideranlur.

    74) Loco hofum verjioruro: In. ; . . . vestro- (78) Lege Scarensem, jn Suecia; sic in Ma-
    rum , habet ms; Magnaeanum I :' Pro officio nostro-, gnaeanOI.
    delelis allatis:, nulla lamen mutalionis causa ad- (79) Jerp-Ulphp, qui sedebat ab annp 1190 ad
    jecta; 1201. Vide Rliyzelii Ephcoposcopiam Svio-Gothi-
    (75) Bartb. efLang.,.an. 1175.- cam p. 168.
    (76) IIjc mihi igiiolus est. (80) Barlh; et Lang., an. 1197.
    (77) Sinedui.iointer 1197 et i202;
    181 EPISTOLARUM LIB. II, «82
    EMSTOLA XVIII (81). A eoelestium proniissip babitum rejigionis Jropojiit, m
    (Priitidhujusephlblwdesiderantur.) forle, si alia fuerit assuroentis occasip, audiat non
    .':." '.-' ""..- . - licial fiJes tua (82). Intef cae- roe sed Dominum in Scriptura loquentero et coro-
    leri niaia, quae palirour surrexit aJter iiiiqiiitaiis Ji- minantem : Vw homini-duabus mis lerram incjre'
    iins, riieiidaciis aririalus et pfomptus ad facinus, dienti (Eccli. u). Ad ultimum litterae vestrae prote-
    qui dicil patrero suaro, qui erat lertio excommuni- stantur, quod si praedictus Hugo rejigionis habilum
    CaliOnisvinculis innodalus, ut ab illa sentenlia sol- non assumat, sine magni rouneris pblalipne prae-
    veretuf, priori nosiro, qui locum nostriim tenebat, d.ictajii ecclesiam millatenus polerit obtinere, Sed,
    in casiro regis, nobis astantibus, et domino Ebbpne ut verius vobis in aure Joquamur, istud bsereticuni
    gartem «appae, ut mos est, teiientibus terram suaro est atque pereniptoriimi, si tamen atnbilio caeca tal«
    non scotasse; et sic eamdcm lerram nititur obti- quid perduxerit ad effectum et audiet cum Simorie
    oere (85). • Mago : Pecunia lua tecum sit in perdilionem {Acl.
    EPISTOLA XIX (84). vm). Sed absil lioc ab amico nostro, quem amplio-
    Ad doininum Ebbonem. ris charitalis brachiisampiexamur! Absit, inquam,
    Vifo illuslri et amico cliarissinio E,, suus W., sic ab eo, ul sic moruni suorum ^ratiam ilevenusfet et
    per temporalia bona transire, ut non aroittal B 1 bonum odoi«m, queni iii naribus circumpositorura
    teternav bene vivendo aspersit, icelere faciat, et brevi vjctu-
    In porrigendis precibus toties iinportuni forle vi- rustenipore pcccalis oneratiis ad inferiia deseendaf!
    debimuf, etsi non indignalioneni dissimulet pietas, Homo siinplex est a roalitiae alienus, astutla cun»
    *quiiaCis judicio praesumptionis .temeritas citius pace fqedus iuivit, ut in pace vivefe Jibea.t ct justi-
    argueliir. Judieium igitur misericordia temperari tiae iimitem non excedat, n.isi forte ovina simplici-
    fogamus, cui solito more eliam nuiic iririilirour, ut tas lupina dcfraudetur astutia, Verum quoniam iu
    indigriatloriis severitas, nec ptfstulalis obviet, nec proposito diu habuit rcpatriare non necessitate
    ssepius expertae clementiae vultura «bnubilet. Scimus . compulsus, nec panis aut veslilus lafeorans inopia»
    eriirii, quod bilaritate depulsa el facie demoljta, in* yentura Paschalis solemnitate, vita et Jnccdumitatc
    dignalio decorein benevoienlise decolorai, et hone-. corppris comite, veniendi ad vos iter arrjpiet. Hoc
    storum mOrum graliam devenustat. Sed absit hoc quidem jam nianeipare voluisset *lleclui, sLEccle-
    ab eo, cujus sapientiae radius cor illustrat, quem ct siae et domui suae disposuissel. Ad -hocautem iacieti-
    gratiae coelesfis favor prosequitur, etnaialium ptse- dum roagna indiget sollicitudine el teinporis spatip,
    rogaliva commeiidat, et celebrilas noniinisamabifeii)-. _ ne nimis accejerala festiiiatio sit; rerum suartim di^
    esse: constituit. Quis eriim Ebbonera non diligit;;.. spersio, el dicatur de ep, Hic homo pwpit imdifimre*
    qtiis nonin eo vencretur et fidem et fideipuritatem? et.twnpotuit consmnmare (Luc- xiv). ".
    ' - '
    Qiiis non in Ebboue «ostro et in temporalibus qui^ EPISTOLA XXI (85).
    busque prudeiuiain et circa religiosos devniionis Ad dominum archiephcopuin Luiidensem. ,
    iiislaritian) non exallet apud Deum ct liomines?" - Ut, Pater amantissime, sciiljamus, nepessjtaie
    Quis nrationem, quisvc leciio.nein iion appf obel iu CompeUimur : Exspectavimus bqnum, einqn venit,.
    Ebbone? id DomiiHisvii tuiuiii Ebboni conferat lio» pacem,et ecce turbalio ( J-er.xiv), -
    noris.ctgfatiae, ut quod bene coepit, .maliori fiiie . Scjtis, Pater, scienti enim loquinjur, qupd ad Da-
    concludau '
    , ciara vesiri causa, quem diligebamus, queni et vi-
    EPISTOLA XX. defe sicut angeltrm Dei sltiebatnus, fuerit riosler
    '
    ' (Deesl prmcipmm.s) accessus. Noh, inquam, indigemia, Deus cst testis,
    ; . . . animae, sed carnalis afteclus vide- lines nostros nos coegit cxire et Daciae par-ies invi-
    tur inesse. Absii autein, mi Patfes-eidomini, quod sere et iricommodis multis et supra vircs affiigi; sed
    ahier sapiaiis, qaani voluntas Oei ct sentenlia di- amoris veheinentia, quam corde coiiceperainus, in
    vina diclaverit, qtri ctirani geritis aiiijnarum. Es D ] cogiiilione domiiii Absolonis episcopi. Si igimf" fe-
    ienore vero prsediclartim liileraruiii.veslrarum per- ciiiius, ut aroici, non necessiiatis inppise iale debet
    cepiriius ad quenidam- entu parocliialena ecclesiani factuni adscribi. Et certe supef oinnes homincs, qui
    iil vita s*uapeisoiialiler obliiientlam evocari, condi- cognilioni veslrae possunt ocCurrere, decrevistis, ut
    liorie lamen interpOsita, quod prius habilum reli- anilcus et dominus amprjs gfaliae rcspondere. Huic
    gionis assumal, quo suscepto, ecclesiam praedictam rei facies Iiilaris (86) et largitas raaiius et vultus pa-
    obtineal; Quod quidem saluii animarum obviat, ternus postea non in diversa mutatos cerium dede-
    qtiia nec.lioc lex divina, nec sanctorum sanxit au- runl indicium, et nostfuin.ad vos usque confifma-
    cloiilas. Sola enim nou lerrenbrum sed bonorum vcrunt accessum, ut inceptis slabiles firinaremur,
    (8i)Bailli. et Lang. an. 1198. usquequo impius siiperbial, dumnbnest pupiilu ad-
    ;.; , v:"i..:
    {82) Kx MjagnaeanoI. , jutbr.
    • (85) JnMagnaeanoI.eliam ppst Jiaecverba exslanU (84) Bmli. an. 1194, Lang. an. 1195.
    Et jaih palre ipsius ttefuhclo terrm fructu percepio. <85) Barth. et Lang. an. 1178.
    Jslis el talibus altenuamur injurih, ditm non esl (86) Jlanc voceiii sii_^levimus
    " ex ' Magriaeaiio
    " ' Jel
    •
    quiferat-auxilium:Siqua sttnt in vobis vhcera piela- Lyegaardiaiio. ;'"'''
    tis, imponite,qiiaisitmus, debilum fiiiem tot itialh,/ie
    F^TROL. CCIX.. 2§
    385 S. WILLELKl ABR. S..TI;OS!iEjBE PARACLJTO 634,
    et proviriliiis,' inio «iipra vn es, ut Deus jipvit,amo- . A •consortem, adhibitis soleronilatibus pro ritu Eccle-
    fis scdiilum inipeiHlereuihs obseqiiiuni, certe rionad ; sise GaJIicaiiae cpngruentibus,; sed a; .quibusdam
    sedad salutis auxiliuiri; Testis esl: Deus ct - maiignaiilibus, quibus displiccbat ipsorum conju-
    .0'c'u'lu'iti,' "
    «oelcslis ciiria, quod ainoiis; ainplexibus noii ikle giiim, arfes-cpnatusquesacfilegos.ad ffaudein con-
    »ed veraciter et dulciler vestram .'sunius Sehiper vcrienlibus ei;.|iiiquitalem, jnter cps.juraiilibus in-
    lriemoriairi amplexati; sive :prospera succederciil. esse lineam. aOinilatis^iiujusmodi. praelexfu jrope-!
    vel advefsa, cl nuncqiiod est, nii Pater.cl doniine^ d.iiljenti;;nullojuris ordine seryatp, divoiiiuni in(.er
    qifid in nobis vestrae tanium paiefjiiiatl; displiciiii,; praediclas lanlasque personas-praeprppere et incpn^
    ut aniicUm inter inimicos rclinquefelis siiieadju- sulle .fuisse celebraturo, Qiipd quam sil absurdum
    torio, sine corisilio, ailvenaiH et perogrinunj inparr ac yeritali cpnlrafium -facile adverlel, qui liujus
    libus alienjs? Quld, inquam abfriil,, ut.pupilliini^et dorainae igencalpgiam inspexerit ,-quam- dignationi
    '
    :
    orpbanum diriiilteielis inter. ora;leoiiuin,.t/«ni noii vesirae duximus retcxeiiilam , lcstilicanles «prain
    esl qui redimat,neque qui saivum-fqciat ? (Psal. vii.) Deo el sanclis ejus; niliil extra veritaiem nos foro
    Inler.- .-.'. .":'....,.-,'•• ; [Deest mftgna pars hujus ; dicluros (91). Fuit in Dacia rex quidam excellen-
    fphtqlw] (87)...: : ' . '..'':•- lis-glpriaiTnoniiiie; Sveno;, Hic Jicel plures habuit
    " EPISTOLA XXII (88). . iBfilips, de duobus laincn hic neccssario nienlio fa-
    (.;.;. .7; «emiltiluf a domino archiepiscopo Ltindensi.) . cienda est. Qnorum unus Kanuliisdicebatuf, Danp-
    ' AmantissiroodOmiiioef Patri G. Dei graliasuin- rum i;ex .et. inarlyr.cujiiSj sajiclilas usque Jioiiie
    ;mo poritifici, A. eadem gratia Luiidehsis; archiepi- miraculis coiiniiejidanif,, Hic liiiani.liabuil comitis
    •scopysci .ipostolicse sedis.Jegatus ct :S,vecliise(89) Flandrise , cx Kiya ftliuin genuit KarolUm np.mina
    «piimas, tlcbitaiii iaiito Patfi reverentiam "et obe~ comileiii FIaiidiiic.;Noii auleni de ip.so aut dcmalfo
    dieriliam. ""'. , ;: .---'• cjus desccridit JiaL-crcgina .rcgi prsediclo sociata
    f ;Sicut boiiofUm studiorum perfeclio congruit ho- • cpnjugio,; sed dc pfiuuioti Kanuti regis fratrc, qui
    :a)pfi,:justitia?,sic epfuiiiderocletesianda defOrinilas diceJjaturEiicus bonus. Qiii:Eiicus gciiuil Kanu
    facierndecolorat Ecclesiae. Qliod igitur divina sanxit luni j cjtii dux cxs.tilit Danoruro et rex Slayoruni,
    -sauctofitasietapprobavit religioiiis Christianae:since- qtios non liaercditario jurS sed armis polenler pbli-
    jitas , sic-est rion violare coiisuilum, ut etfegibiis liiiit; cujus maler exslitit Botildis regina cx iio.Lii.
    ct' piiiicipiuus iiiviolabiliterVcoriservaridun), rie la>: lissima .JDanoruiriprpsapia orta. Ipse;postmofluni
    sip sanctiiaiis proveniaf nfiiiofibus -a«l irailaiioiijs martyr cJTeclus,cujus apu.d Deum sit lrieiiti, riiira-:
    exerijplum..- Siveio, peccalis exigeriiibjis, pbstina- cula crebralestantur. JsleKanutiisfnjaflyf geiiiiil
    tia (90) tanla proverieiitnl vel reges. yel."priricjp.es-j;Waldcroaium -regein, ciijus rijaief:.;fitit;•Ihgiburgli
    lanii "laciripiis sint auctores sive faulorcs, vpbis, , filia.Rizlavi (92) polentissimi BufheJipruni iegis et
    Patef riiiiaiitissiirie, fprovideiidurii, et coriectionedi- Clirisliiiae reginpe-,qUspfilia fuit ihgoiiis Suevorum
    •stfieiissiriiacorfigenduri], qiieii) Donijjius ih loco regis et Ilelense rcginae. J'ori'0 praediclaeIngcburgis
    supeiiofr coiistitiiitV ut pfoficieiites apostolica bc- sofpiv niater fuit Bel;« regis_ Iiungafiae , qui habuit
    riedictip-pfoscqiiafur, liialCvolosauterii e'l illOs qtii sofOrera P|iilippi regis Francoium iii conjugio,'
    '.pucerii oderitnt (Psairii: cxix), lapis offensioniset pe-. Walderiiarns auiehi liaiicdpiiiinain iiostrairi Fraii-
    tfa:sctttidii(i\(I,Pelf: ii) iirjiidiciuriy subsec_ualiir. ciaesfegiriairi geniiil e.x Sopbia. cujus patef fuit
    .F-actuiriigitur iegis Fi'riiieofulii:Phi11ppi,-q;iioreligip Waldemar (95), f|ui et ipse Riithenorurowx fiiit;
    rChflsiiiiha' laediluf,~sacfis atifibus veklris duxinius plures eniih ibi reges sunl7 Maier autem ejiis filia:
    irifefeiidurii'•',iii pieiatis Vestrse visfceiibiis sii coii- luit ducis PoloiiiiC Jioroine:Boleslavi (94); flis dili-
    d<ileiiduiri;,:;quaeri^pfsedieto fcge^iniegfifatis suai ge.iiter iiispectis, luce claiius cohsialj ramum' istum
    gfavitef cbiiqucfitufpeffefre vulnus irifliclum. Saiie riil-peiiinere ad cogiiaiipnero Flandriae, nec aliquam
    lioii'dubitarijus-vestrae sanclitalis auribus friisse ii-' esse consaiiguinjtaiein jntef priorem Franciae regi-
    laiumfelatu muJtprtirii7praed'icluiiJ regemFranco-j jj,nani el islairi donjinani. Quia necilla ex Efici pro-
    rurii; iiobilem iegis Daii6riirii;soroferii,::malriirioi)iO gcjiie dcscendil, riec ista Cx posterilale Kaiiuli caf-'
    inteivejiiciite; friissc sOititiiiniiiconjiigCrii regiiique. nis origineinsumpsit.: Ecce fidcliler omheiii roi-

    (87)'iiikMagrisean"6I"; alio "lijic'6•lamen sequehs (91) Ab his.verJiis iFitii ih Dacid": iisque ad


    ffagineiitum:hujus:e_)isiolaeocCiirrit iNos videfenoh finero,;haece_)isfolaCdifa est ab Holbergio iii Histc~:
    vqleriius,offeiisumj 161101• tsienimaiiimuidiligentis, ria Danise, tprii..'!,' p. 260,.2617 7 7
    amqremauiem erganos.gralia divinq cqncepluni, ho-:' (92)^^-Vifz/afjiiiMagiiaeaiipI. Zi«/at)»in Lyegaar-
    riofeiiiexliibitum, ei ihitiiiplex iiobis exhibiiuiii behe- diano, Jziilavi iii VcllejanO.Fbfte Jziziavus, qui obiit
    ficihhi;:corbhWcdpilisvesiri liex gloriw :sUoscorotta- llS5,-filius Mstislayi, el nepps Waldemari. Nestor
    turus"imppndi, proyxujm qmorc et hqnore veslra p. 180, 185, 184. Eoite efiam:Msiislavus ipse, qui
    .pdiippribus.ejus duxislh expbnere. In Lyegaardianp obiit 1152, intejligitufper liuiicizizlavum.:;,
    post iriier occurrit: Desunt ephioiw sex ,v quoJ sine (95) In Lyegaardiano : Waledar, eliam' in Bar-
    dub;o falsum Cst. tholiiiianp et: vellejano fone Wolodar fratef Wasil-
    (88) Banh. an. 1195, Laitg. ari. 119i;7 " :;•' koiiis, quiii22caplus esta:Polonis; Nesior;p;:177.
    (89) Svelim, vel Su/ciiB, iil in Magiiiseaiio/I;- "(91) :Tertii"nenipe,-qui Obiit 1159;:Foite Woipdar;
    .(80) lriMagiiseaiioi.verb.ofisiiHn/iii deletuiii esi, 1
    occasiOriecapiivitaiis siise apud Boleslavuni filiain
    el coiitwiwciflisupcrsciipiuni. ejus dUxityCXiridequelibeitaiem^deplusest; •«-;7
    ^iSS .-"' .--EEISTOLAB.U» LIB; H. •" m
    veiitaieiri exposiiiraus.lisie ipsa veiitate. Supplica- A j qria, si eopulatum vestris aniicitiis lia.bueritis rer-
    nius igiiur, Paler, sanriiialis vestrae pedibus incli- gem Fiancorum, non eril de caeterOvobis formidini
    nati, ut de vultu gratise veslrae judicium prodeat cupiditas et avaritia RomanorUm. SeJ de his liacter
    a-.quilalis 7quo doiriina r.oslra Francoruhi regina litis. C-.cterum visceribus vcstrbe pielalis acclines
    regis revocetur in graliam', et sublalum per iiiiquo- supiilicamus, ut lerrulam, qua nos in caslro vestro
    rtiin errorero rcdcai in honorcm. Sic enim saiiciae lii Methulese (96) sita pietas vestra donavil, a nobis
    Romanse Ecclesitedevolam se esse gloriabilur fiiiam , aufcrri miniine sufferatis. Hoc eniro ct honor vesler
    et beneficii sibi colJali qtioad vixerit,' retinCb.t in exigit, et Ecclesise nostra? congruil paupcrtati. Est
    -<orde nienioriam. Bene valeat sanctilas vestra. quiiiossuperea coiiturbat, scilicelBiorn, etnoslros
    1'''" trucidare iniiialur in glalio; ciii; si placeat, pfae-
    EPISfOLA XXIII (95).
    cipiat Doroinus noslef ul abihcoeplo desislal. Va-
    Ad dominum regein Danorutn C, pro negotio sqro.rh lete. Conteral DoininusSsiian sub pedibus veslris.
    > ejtts.
    EPISTOLA XXIV (97). ' " "'' - "
    rra!ceIlentissiroo doniino CANBTO Dei .gralia glo- ""'"' Ad iltustrem regem Danorum Canutum.
    rioso regi Danomiii, fralcr. GUILLFLMUS pauperum
    fralrnm Sancli Thomae dc.Paracleto rainister indi- g_ Excerenlissimo dpmiuo Ca., illustri Dei gratia
    gnu%debilam tanto domino reverentiam et devotum Danorum regi,frater WiLLiiLSius.B.Thomae de Pa-
    obsequiiim. racleto minisler indignus, post leinporaleni de
    Ad • riccorem coronse regalis accedii, ut sicut Uianu Domini percipere coronain seiefnaro.
    priucipes rcgni ljelos et hilares reddil lemporalis Solio gloriae vcslrae, mi doinine rex, eo secunus
    glpiia regis, sic nihilominus-eosdem dejiciat ejus- prppinquainus, quo cor regis in manu Dei ccrtius
    deni deprcssiomajeslalis. Qui igilur lateri regis as- inesse probanms, curo felicibus aus|iiciis vestris
    sisiiinl et rcgnlibus prsesunt negotiis-, necesse est, sernp.er aspirel gralia, et ,regni veslri terniinos
    nt jina et reruni prdiiicm conservent, ut jura vide- coeleslls amplitudo inagis ac magis, hoslibus vobis
    Jictl inlcgia el illihala perinaiieaiit_ et rebus homi- subjectis, mulliplicet. Si quid igilur a nobis celsi-
    iniiii usibus altrihulis atigmenla proveniant; sed tutlini veslrse scribendo praesumptum fuerit, regiac
    super haec omnia, tit lionor regis conservelur el ac- serenilalis apicem divina cleraenlia ad voceni pau>-
    crcscat-illsesus. Hoc aiilem, mi domine, eo dicimus peris (98), ad taiilani veniam inclinabit. Quis eniin,
    jnluilu ul', si vobis a rege Francorum apud excel- nosaul qui vos? Servi veslri per Christum. In pii-
    lentani veslram locuni non habeat honor oblalus, niis itaque boiiorum auclori omniura Deo grates
    valde veremur, ne tale consilium dinturna pceni-' C feferimus, per quem gratiae tanlae iniiims iiojinuii-
    teulia siibsequatur, ul faroaevcstrse suavis opinio, quani accepinius, ut precibus noslris regiae subli-
    -" mitatis inclinarelur audilus, et
    quae jam fere per totum redolet mundura celebrita- pelitioiiein noslram
    lis susc senlial dclrimcnluin. Iieu I quis liiiic non opiatus prosequeretur effectus, cum advenae simus
    ingeroiscai' Heu! quis tunc non currat ad lacry- ct pauperes regiis indigni aspectibus. Verum , do-
    nias? lionesla pecunia doinino non impcrat, scd niine, quod in vesto peregrinannir iraperio, lestis
    doroini famulaltir obsequio. Argenlum et aurum sic- cst Deus coelestis et curia,'quod iiulla nos victus
    ut accedit, ila ct recedit; honoris autein gloria veslilusque necessilas veslris nos appulit oris, sed
    quisquis adepi.us et eo abusus iion fueiil, cum co amor religionis; illiusque fidei conslantia et amoris
    in saeculiim sseculi permanebil; Inteiidal nunc, , gratia, cujus jam fere orbi universo celebre iioroei)
    quxsn, r cgia celsiiutlo, quidhumilis servulus ejus,. innotuil archipoiililicis Ahsolouis. Apud quem amor
    loqualur ilomino suo. Rccpgitet dominus nieus rex, ami.coruin nuilo lempore consenescil, quod lihera-
    quae sif inlcr id quod peril el qnod non perit, di- litas et muniliceniia viri ainoris terminos nunquain
    Stanlia , et videbil oculo puiitiii. quod non debcat cxcedere novit, quod virlus aiiiroi ppssessorem
    Iionori prsevalere pecunia. Quae, si njanibus sufli- suuin a probilale bonoruro nunquam degenerare
    ciens non occufrat alterius lemporis inducias veslra pei-miltii. Tenacis siquidem est fitlei el stabilis,,
    sublimilas duxcrit expelendas, donec ad persolyen- quein nec fortuna, quae saepius invidel rebus huma-
    dum priiicipum ct aroicorum veslroruro auxilio ma- nis, in parlem allcram praevalet inclinare. Hunc
    nus vestrae poteiiiiaesublcyetuf. Nosvero licelpau- crgp, mi dominc, qui nps benignp favpre pr.oseqiii-
    pertalis aiticulis conslringainur, quia veslrum de- tur.eoinvito, relinquere non valeamus, ne et nos;
    sidcrainus honorero , illud-quo liuperi-imesibi nos ainofi iiijuriaro ihferrevideamur, cum ssepiusairiore
    iininificenlia regalis asirinxil, yesfris obsequiis ,.si soli nalalis lares patcrnos invisere compejlariiuf.
    vesiruffl beneplacilum fuerit, alacriter iiiservjenius.. Caeiefum, mi Pater et domine, eo devotius vobis
    Noii est, midomine, parvus honor qui offertur gra- aniore et devotione coram Domino inliaerere teiic-;
    liae yestrae, quod; tamen vobis in aure Joquinjur, hiur, el devotissimarum orationum inunus offefre,

    195) Bart. an. H95, Lang. an. 1192. De hacepi- fectura Holbek. -:
    Stola vide Grammiiim in Meursium, p. 56l,_not. c. (97) Barlh. et Lang. an. 1193.
    (96) Vellejus in suocodice adscripsit roargiiii-j (98) Caetera hujus episloke suropta sunt cjj-codicc
    U«r*MJose..rSiiiedubioMicrlose in Sialandia jnpfae- . MagiiseanoI, praeter verba : Fjlii, un\ne 0iiiMn:,.
    687 S. WJLLELMI ABB. S. THOMiE DEPARACLITO 6S8
    qijo frequeiitlus iii npstraiiecessiiale magnificentiaeA nus de Dei veritatis noiilia consGii, sed de sua ju- ;
    iestfae expefti sulnus auxiliuni, quod vobis in re- stilia praesuiiieiiles, ad iiifefiora declinent. Cum
    tiibuliOrie justofuni confefat in -decofe suo seleriii horiof fegis judicium diligat et Sd Jioriorem sumroi
    Regis gloriosuni aspeclum, querii nullus videre cre- Rcgis judicia pfOiriOveat,ne vel incaiila prsesumplio
    ililuf reprobrifuiri. HpC aulem vobis "dicimus in ex aliorum cohsilio, optlmoruin morum gratiam
    Verbo Domini, qiioniahi ante liegem gloriae domi-" deventislet. RPgamus igiluf, iino suppliCamus, raa-
    nurtiqiie virfuttiiri, siriguiis diebus pro vestfa iiicO- jestatis vestfae pedibus iuelinati, ut quod faclum
    luinitale pfeces precibus iiigeiiiinafe nunquam de- est defegina avobis separata, adhibito teste con-
    sislimUs. Dicanl alii, qiiod volunl, ct ftOSinfamise seiehtia in irielius felracletis et, medianle justitia,:
    riolarespefgaiit, qupfuro est pfficium'alicuare airil- Deo judice, commulelis et occasionem huic operi
    cUriJa pfoxiino. Si vefO DeUsnobhcum,quis conlra' detraheiilibus subtrabatis. lnde vobis Jilteras do-
    nbs?(Roih. VIII.) In nOS iualitise suae viriis elfun- mini papse commoriitorias non dislrictionis sed
    dunt, sed rainiriie iios confundurif, quoad Dominus amoris et paternse sollicitudinis et pietatis ab urbo
    virtutum nobisciim. Ad cxcellenliam au.lcm vcstrarii digressl detuiiihiis, rion rCgiaeCclsitudiriis cpnteni-
    sPlitum et frequenlem Jiabere vellemus accessum, ptores, sed honofis.sed salulis aiiiinae vestrse se-
    ut in aspectu faciei veslrse nobis esset nnillipliciler. B du.li provisofes. Nec enim vos vefacitef amamus,
    glorianduro; si faciem ijoslram linifi non verere- si solum prsesentiam Corpofaleiri et nori animae sa-
    niur opprobriis iniqua ioquenlium. Sed quid? Si lutem exoplemus. Caeierum videat regia celsiludo,
    non venimus, si nori videmus , venerari et diligere Utrtifn vobis cedat ad gloriam amicuro veslrum in
    desisiemus ?: Absit! Et si nos a vobis laedi, quod capliprie teiiefi, liomiiiero parinosuin , Doroini sa^
    absit! sentireijius, digna lamcn laude non ininus cerdolefn. Si vobis cedalkd gloriain, iioh fcluctari
    .virlutum vestfarum.praeconia coram Domino prose- nos decel, qPPiiiam ex debito sefvi prosequuulur
    quefemur., Ad ultimunrsupplicamlis ne, quia Om- sui dOmini voluntalerii. Non tamen, domine fex,
    riibijs"suflicere non valemus, uipote per annos con- agriosciriiosCulpam qua delineamur ih caplufa, nisi,
    firiuos qualuor ignjs incendiunj passi, et frugum quod absit, vCslra prridenlia judicafe voluerit, esse
    iibertale privati, ut fiiii a Ddmino ca.sligali, male- culpam velie custodife ai"sque. Jsesionepeccaii re-
    volis et dctraheritibus regius indulgeatur audilus. glairi riiajeslaieri). Sed eslo.; Nunqiiid innoeens
    Viyat et valeat hicet iu seternum sublimitas veslra, darorialuf cura impio? Ecpe caricellafius illuslris
    ct niaiius vestra i.nverticem iniinicorum vestrorum. fcgis Dahoiurii et nuiiiius suiiinii poiililicis, sicul
    • • . EPISTOLA XXV (99). - etiiOs, in Captura teneluf. Vif siniplex ct iiino-
    Ad Francqrum regem Philipputn. cehs, ,et fecedens anialo,cuius vita pfoponitiif
    Doniino cliarissimo et excellentissiino Dei gratia nObis et oriJriibus ad imitaiionis exenipluin. Quiil
    Francorum rcgi Ph., W. dictus abbas in Dacia, auteiri mali fecit? Quia liltefarura doroini papae,
    servus ejus et amicortim suorum niinimus, regni sicut el rios bajulus dst, non verenlur niinus boni
    coeleslis coronam percipere senipilernani; liiittere riiariUni in cbrisliiro Doinini. Et Certe niliil
    Licet ad thronura giorise veslrse merita nulla nos contineluf in litteris, unde debeat vcl iri minimp
    provehanl, pulsat nos tarneii amoris magniludo et vullus rtgise inajestalis offeiidi. Me igituf in ca-
    aniraae vestrse indeliciens sollicitudo, ul ad excel- ptiohe felerilo, si placel, illiini absolvi pnricipite,
    •leriliain vestram parvitalis noslrae. scripta percur- pfOpier qiieiri credirinis indubilanief Coelestia.cori-
    rant; Eo aulem vestris pedibus propinquamus, quo lufbaii. Vaiete. linmittat autem vol)is Domituis
    yos ct bonorem veslrum et regni veslri ]iromolio- spiriiuhi sapientiae ef pietatis, ut sit pax hbminibus
    jicm.iri. amplius liidubilanter aniamus. Nullum au-' bbtimvolitriialh (Luc: n), nori petiascahdali el ttipit
    tem esl in rebus diJectionis certius argumenlum, offensiohis(l Pelr. ii).
    quam velle bonis moiibus accedere virlulum au- EPJSTOLA XXVI (lOOj.
    gmeiiluni. Hoc igituf vobis oplamus, ul nominis U Ad cardihdles in persoha regis Danbrum.
    vestri recolenda celebiitas iiitegia perseveret, c't Ti.Dei gratia Darioruhi rex atque Slavoruirivene^
    canino dentea ncmine riiordcatur. Sciinus aiitero, rabilibus, afiiicis suis et dpininis episCopiS,presby*
    qupd cor reah inmanu sii, el -quod volueril, iltud tefis, diatohis sanptse Romanse Ecclesiae cardinali-
    inclinabii (Prov.xxi). Absiiautein, ul in illud, quod bUS, iti pleriiludinein diefum gaudiorurii (1).
    obviat salufi, inclinel, qui saiutis est auctor, per Aposlolica sedes qtianto cseteris praeeriiinetdigni-
    quem reges regnai.i, ei principes justa decernunt tale, laftto ahJplioiis crediiur pietalis visceribus
    (Prbv. vni). Ad hoc autcin divina vos providentia aburidare iri facieudis judiciis, servata diligenlius
    precibuspauperiirii ct Jaciymis viduarum perduxit sequitaie. Absit ehim ut viri roisericordiae judicium
    "ad ortum el nafurse muneiibiis regali solio subii- veli.ht iri paftem altefam declinafe, et iramiteni ve-
    «iavit,ut in oriinibus, qrisesigitisctjtidicio praecur- ritatis excetlere, cuhi ad cos et clamor dirigitnr
    renle disponitis, prae oculis semper habeaiis auclo- pauperum et gemitus' afflictorum, quos conslituit
    rem salutis, ne ianlse raajcslalis excellentiam, mi- Doiiiinus et defensofes piipillOrum e't judiCes vidiia-
    ari; 1195. Lege foiie gaudia ; in Magnseano I, et Lyc-
    • (99) Laiig. (1)
    (100) Barth; et Lahg. an. H9i. g"aafdiahO: etgaudiorum.
    689 EPiSTOLARUM LIB. II. 690
    rum. Ftiices, quibus nec vcritas venlt in odium, A rafuiri domini papaevobis iuferre judicasseihus Wo-'-
    nec falsilas ita blanditur ut excedanl lerminos, vcl neum, quae liiittuiitiir ad regem Fraricor^ini, jiisi'
    patiantur excedi, qttos in Ecclesia posuit- anliquo- ceiium hal)uissemus vos oblinere posse fralribtis
    rtim sanciitas Palrum. Ad auxilium igitur gralise noslris emissum. Confiilirous quoniam illum ab iliis
    veslrae prsesentes imnlios noslros a vobis benigne reeipiatis, et quod rion sil labor noslcr inuliJis; di<-.
    suscipiet audiri, auditosque in completione lolius ligentius avertetis. Vivat et vaicat sanclilas vestva;
    licgotii-noslri benigno favore prosequi deprecainur, et orate nosqiianlocius vobis rcstitui. Absit aiitem
    ril ex ubcre compassionis iac eliciamus consolalbv tu; quia timorhabet pcenam pro tiobis, eliaro vobis
    nis. Summa vero ncgotii rioslri haec est: Rex Fran- inferat cruciatum, dum hucusque ignoratis Jabofi-
    corutn Philippus sororem nostram anno jain exaclo bus npslris feiiciorem proyenissc successiim, et-ne-
    duxit in uxorem ct regali solio sublimalam et car- gotio nobis commisso fortiorero intulisse progressuiii.
    naliter cognitam (2) iniquitalis filiis, faisilalis ami- EPJSTOLA XXVIil (4).
    cis iii inctnle roendacii verbum fallacise fabricanti- Ad Lundensem archiepiscopum.
    bus, a se dimisit onini fere solatio destilulam. Ju- Amantissimo Patri ct domino, fiiius ejiis devotus-
    ravef uril siquidem inler eos consanguinitatis liiieana inutilis servus, limorem pariter et ainOrem.
    intefesse"; quod ita longe est a veriiate, sicut falsi- Non magnopere mullus vCrborum lepor exquiri^
    las 3 verilate, quod vobis manifeste patebit; nunliis tur, ubi per se veritas ad mCdium pura progreditur,
    noslris ridem facienlibus vobis. Rogamus igilur ut maxirae apud excelleiiliam vestram, qiise miseriae,
    in negotio pielatis rion torpeatotio sanctitas vestra pauperura et gemitibus afflictdrum indefesse compa^
    et "jusiitia sanclilalis, ul, quod diviria lex exigit et titur. Absit autem ut de vobis aliud senliamus,
    itbiilra sanctorum Patrum instituta factum esse non qiiem specialiter charitatis bracbiis ampiectimtir,,
    duliitatur, vestrissludiis intervenientibus tolum in cujus et mcinoriam precibus'licet indignis, conti-
    iji-iluiri dcducattir. Valete. nUe corara Doniino glortse. commendanius, Nec se,
    EPISTOLA XXVU.(5), Pater cliarissime, lenlat ingerere temerilas prai-
    Ad dominum abialem de Esrom. suraptionis, ubi negotium agitur pieiatis. Quantum-
    Venerabili Palri et amico diarissimo WiLLELMOab- aUlem super nos iiaclenus- fuerit ciiiinens paternse
    balideEsrom, amicorum suprum minimus WILLEL- benedictionis infusio, nec prosequi verbo, riec slyli
    HDS,servus servorum Christi in Paraclelo, vitara valenius officio. Ea die sol solito clarior lebus arri-
    prsesentem feliciter consunimare. sit, cum nostri memoriam, iino potius nostrae vifce
    Dileclio, cujus nos in invicem forlioribus vinculis Q curam seu sollicitudinem seu dispositionem visceri-
    innoilamur, ut de slalu noslro ypbis aliqua scriba- bus vestrae pietatis paiiperuin amator Doiiiimis et
    nius, nos vehementer impellil atque sollicitat. Non pitis ronsolator imniisit. Quia vero ad lanlam dl-
    enim est amor verus sipe solliciludine; neque solli- gnationem merita nulla nos provehunt, solUmagat
    ciludo sine limore. Noverif igilur sanctitas veslra el emiiieat pro nobis vcslrae nobiiilatis et liberalita"-
    quod nos incolumitas corporum divinitate propilia lis insigne in aclione graliaruin. Quod autein loties
    conimiltalur, et quantu.m ad prses"ensjuris sequilas viscera palerna concul.rous et invcrecunde satis
    et ratio diclat, negptio nobis commisso, censura frequentius veslra requirimus, non miramur, si mi-
    judicii famulalur. Verum necdum est linis, sed la- raroiiii, nisi quia in ralione dali el accepti ei qui
    bpri labor adnectilur, doneC proveniat eidem riego- curam pauperum gerit, ainpliori fenore vos arctlu.s
    lio juslilise pleniludo, ellaesa sacramentoruni refor- obligamus. SIJIUIDenim illud, qtiod nl melius 110-
    nietur inlegrilas, quam decoloraverat iniquoruro stis, ejus gratia panperibus erogatur, multis lauduin
    pcrversitas inler regem Francorum et re,_inaii)con- praeconiis et honore -et gloria muneratur. Vetuin,
    tia jura et ccclesiaslica sacrameiila celebrato divor- Pater airiantissinic, dum, sicut prsediximus de inff-
    lio. Sic, sic reprobat sapienlia iniquitatis astutiam, dip sublalo pudore, frequenler vestia requirimus, '
    hutnilibus autem dat graliam (Jac. iy), Licet'.aiilem D illud riobis' valde vercmuf. objici: Frohs ineretrich'
    npnduni ad plerium quodsuum "est, jtislilia prose- facia est tibi, neluhii erubcscere (Jer. 111),maxinie
    qinfur, jam in eo taraeu confideijlef spefaraus, ut, •Cum jam timeamus' el suspicemur paternos vultus
    qui ccepit, ipse perliciat, per qriem in jnensurarii erga nos solito aiijpliusjii diversainutatos; CUlpam
    eiiprmia reducunlur. Ea igilur supef hoc neg<>tio 1 itaque, quam ignoraiiius, graviter suppoiiainus, et
    divina pietas impioraiida, ut quod deposci dtvotio 1 pfofusis laerymis, ad Deum toto corde Cenvertimur
    Chrisliana, supefni judicis censura peiiicial, di- suppliciter exoranles, ut vobis, riobis collataresti-
    gnanter adiinpleat, quatenus et nos siinciilalis ve- fual, et-nos in tempore inaloiion deserat. Sed esto,
    sti^aeet fratrum vestrorum merita prosequantur, elt mi Pater, ut apud' gratiam vestiam opinio sinisira .
    de cbmplexiohc negolii jucundiiatis gloriain Dano- vestri servuli facienVdeColofet.Nunquid jttstos dam-
    rum firiibus pleriiusiuferamus. Praesciiplumlitte- . liabis cum iriipio? Absit ate facere rem lianc,qui iu-

    (2) Hoc falsitatem monslfat Tclaifoiiis,'' qua rexr. (3) Barth et Lang. an. 1195. : ; v HI 7-
    Frajiciaeslaiin) post beiiedictionenj nuptialein dc (4) Barth. elLang. aitH78...
    repudio reginae cogitasse fcrtur.
    691 S. WJLLELMl ABB7S. THOMjEBE PARA-QLITO C5*
    dicas xquitalem. Si peccavit pastor, pciculc pasto- A cujus reconipensatipne. beneficibrura et stff.ljoi'nni
    rem.iiedisperganluroves. Tollatur impius.nec (irma iiihil coiislat esse jucuridius. Tu jgitur,, cliarissiinie,
    ladice subsistat, nt-c prolcctu ^igeat, ncc usu ro- quiasusceptis epulis noslris necduro responsa de-
    borctur. Ut quii etiaro icrram occupal ? Tollatur tlisli, miramur le nolle Joo beneficii nob.is quippiam
    igilur ct crucifigalur. Aulceiicponatur, quaeso, sc- inferre solatii. Gum. o.bsequium et vullus hilarila»
    curis ad radicem arboris, et succidatur arbor inuli- tni Jiosliacteriusreddidefit certos amoris. Si qua
    lis. 0\es cniin quid meriierunl, quae luo stint ct stu- rtostri culpa prsecesserit, paratiores nos ad corri-:
    dio et laboic a luporum inorsibus liactenus cuslo- gendum et satisfaciendum quam ad excusandum
    ditac ct tuse proteclionis umbraculo, indu!t:c securi- iiiveriies, si lamcn, quam igrioramus culpain vel,
    latis rotiiicre gloriantur. In nie Iranscat, oro, ini- verbo vel scriplo denudes. Non enim sicut praesum-,
    quilas liicc, cl in domuin palris mci. Si aiiieni me ptionis liolam nonincurramus, elegimus,.rion alta
    fitis noslris non gralia, scd poena dclicttir, ul non sapere, sed humilibus consenlire (Rom.xn), ut quid-
    praediclis ovibtis ])alerna diligcnlia suffiagctur. Heu, quid intulefitviiiosum iriiquilas disciplinae.xloctriiii».
    mi Pater, pupillis et oi-pliaiiis qUis eiit aljuloi? censufa coerceat, Quod si forte, quod absil! hac.
    qriis pro donio. Israel stabit ex adVersp ? Sed absil! viCe pulsatus nostris lilteris in lua peitinacia per-
    mi Pater, iit seyeriialls ariiiiiadversio jridiciuro in ." stiteris, amicusquidem diceris, sed nort esse coin-
    aliam partem declinet,et aliquid liiijiisinodi mortim probaris. Valeas- .
    veslrorum, elegantiaiii sive: gratiain deveriiisict. EPISTOLA XXX (B).
    Multuri) aiiieiil gloriae vestr;c,;quod absilt: dcrogare- Ad Peftiim filium Sunonis (7-8).
    tuf et fanise, si lilios. vestfos, fralres nostros sollici- Inlimo siio, iriio sibi alteri, imo npnalleri, sett
    tudo veslra deperire pefinittefel fame. Melius eiiira verius sibi P., WILLELMLS, eamdcm salulcin quarii,
    rsset o.eCisisgladio quam iiiteffcclis fame. El qui- siJri, et plertitudinein amoris el graliae..
    <!em euin iiHpef apud vos essemus conimdem pau- Habet amor icl pfOprium," ut amicorum riegoliis
    peftim fratfuii) indigcritiaiJj panis auribus vestris torporem non velit inesse vel otiiiin. Qupd aiitein
    vicibus duabus iritulihius, sed honduni aroicabilo te, charissime, diligamus, le dubitare nullalenu»
    vel jtieuiiduiii respoiisum accepimus; quia iniseri- arbitramur. Veriim ctlni te"diligimus, legibus amo-
    <;ofdiaesijiUm clauserat et liobis obdtiratum fecerat ris obsequimur.Cum, inquaiDjPetrrimnostruraama-
    gratiaV deformalsc et subslfaclae defcclus. SuiTicit raus, ;qiiemdam bonx spei juvenem bonis studiis
    igitur nobis sapientiaevesirae inriotuisse, qtiod usque occupari, et honesfioribus pollere moribus exopta-
    adPascha. vix. eis.paiiis sufiiciat. Neebac vicesuper y_ moSiNon enira decet,.ut quidpiam opereris, quod
    Jioc- preces vesirae 'paternitali. poffigimus, quarido- irt te:snsceptam gratiaro dcvenustet, qtiem et illu-
    qiiidem iii Jiigraliludine vohis devenimus. Cilius strat prserogativa nalalium et munere divino colla-
    ojhim Jiidex offeiidiiux. si ad euin placandum quis- tuniiiniitleralibus studiis , aequum etiam paucis
    piara pfavis acUo!iibrisimplicalus'eniiltiltir. Sclmus' ingenium. Haec sunt, quae libi cedere' del)ent atl
    qiiia sapieiilia in. vPbis prseeniinet, et quiiJ opus in gloriam:, si laraennoii obrepat elatio, quae inbonis
    faclp npbis lacPrtlibus::pfaBvidet;Caeterurii iii terra operibus solet .esse negjigentibus perditionis occa-
    ahiriialiuin yos esse (S) idem fralres perceperunt, ct sio. Sed absit, jul quod Domirio .scniclconsecrasti
    liabent fiduciam, quod super hi.s fespiciatis in pra- pectus viiiutique, recipiat , quod tibi non.sit et
    tiorierii hiihiilium. lntelligitis quae.dico. Ad ullirouiri honofis et causa salutis; Bonis initiis divina pietas,:
    nbverilis quOd illud gravius accipim.us in querelis, si mentem consciam puritalis inveiiiat, feliciores
    qUOd in extera nalione iandem i.ii con.lemplum ve- proventus accumulat; Csteruin , tuae dileclionis lit-
    -jiefirit-fioslrse lenipora seneCtutis.. S.alisdictura est teris susceptis alio arino atque perleclis, non potui-
    sapiehli.: Personain vesirain et vigpfcm vestrum fe- nius non laelari in his, quse dicla surit nobis; sed
    cliiudinis videlicei jelum et pium, erga-feligiosos^ quia:ii)uIlisoeciipali fuimus ,el qui scripta noslra
    «uTeetujnDeininus; Custodial in seteriiuni, Valete.. f5 reportaret hactenus iempore opporlunovel locoin- ;
    EPISTOLA XXIX. venire nCquivimus, libi, charissime, respondere non .
    AdGaufridum caiibnicum..: licuit. Preces aulem tuas , quas humilitati liostrae..
    Srio G.,;suus W;, id quod sibii. porrexisti, aniino libenti pia sollicitudiue jam diu
    ; Sicut vefacitef comprobatur an)are,.qui liunqujam- mancipasseraus efiieclui,sed patertuus, ut nec inen-
    ariioris legibris' ni Iffuf obviare,. ita coovincilur non tionem inde facerenius, omninoprohibuit, ecca
    airiafe, quisquis vel scriplo vet vefbo merit.es aman-; jani secundo vel iertio. Quia; igituriuiius est agem
    liuiri-.-vel nojuerit vel dissimulaverit confortare. sine consilio, quam. conlra consiliunj, nequaquam
    Amof quippe cuiri ad iiiteriora prOlabitur, amantium preces tuas perducere duximus ad efiectum. Nove-
    lingiias oliosasesse non palililf.TDatis igituf et ac- ris autem ei tilii veniatiiunquam. in dubiuni, quod
    cepti» garidet epiilis, qrii.iiiuluis semper cOiifoveluf honorcm linmi incessanler et tenere quserere non
    alloquiis, crijus expef ieniia niliiiest in rebus dtilcius, desisterous atque profecium. Inipensi siquidem lio-
    (5)JIis verb:s respicitur sine dubio ad mullitudi- (7-8)PosleaepiscopusRoeskildensis factus ab an.jo'
    ncin pecorum in Dania. . 1192 ad 1213.
    (6j BarUi.ct Lang. an> 1185-
    €93 ;'; KPISTSOLAUUM'Lifii- II. --''•"-. .;. 63>
    rioiis libl-iiplceiri suiiihiariique pfofeetus nos fespi- 7lf graliae- el beneficii nobi» collati;; npri imihemOres
    cefe' non nostfa-irierila faciunt, sed ejus, qua rioi esse cognoscat, sed el ad amplioragratise trise inci-,.
    Irivicem diligimus sincefae dilectionis affectus. Net 'tamento compulsus exsurgat. Csetcfiim si de rioslrp
    volumus'•',-nec fatiohi congruit; ut coriteraptus Vel staluquidpiam dignurii scitu qnsesieris, nps irico-
    iifgligeiilia reptitetuf, quod ad-votatua.precibus Jumitas comitatur, fratres divinis obsequiis, alteh- ,
    liiiS'ncc dum pia ;diligeutia siiflVageliir','siquidein ' tissime manfipantuf, perfeclissime institritis ordi-
    ariVorinosiro ad pfeciirii luarum iristantiam proiri- liis obsequuntur, quofum est numerus fere ad vi-
    pta-voluntas- ef devota nori; defuit, sed patris-lrii gihli quinque, et suhstaniia ferum accrevit in.
    vOluniali sanisque consiliis; sieut prsediximus, ob- tanturii', ul ubi prius vix polerant pasci octo vel ho-
    Viare non Jcuit; Vif slqtiidem- consilii est, potehs minesdecem; nunc singulis diebus pascantur plu-r
    inopere el seraioiic, quein rialuraie cogit:ut:di- fes quam centum. Haec , cbarissime, fuerant, luae
    ligaset utiliora tibi;provideat, rte desideritim tituni dilectioiii mittenda cartulae cominissa;: antequam-
    invidus quisquara-: atque , malevolus caniiio denlc venirent et offerrenlur maiiitius scripla tua novisr-
    COrrpdat.Nos Vero quam: citius lempofi- vel locc "sima, quse deiua valetudine nobis intulere laeli-,
    congruere vcl tuis utiiilalibus elhonoii ideiifpatei tiamV sed el ex parte moestitiam et admiralioncni.
    tutisvpro.videiitexpedife", noii :imparaiOsiiiveniei, ^"Adniirairiur siquidem gravi dojore tacti iritiirisecus,
    se«f qiiantum: nobis scientia iiostra dictaveril, el siquid adversum nos, quodjustitia dictet ,-habeas.
    valetiid» permiserii apud domiuum nostrum archi- ii>:querelis, quod in nobis cura continua vigeat lui.
    episcopinn cf omnes,j]ui hos cPgnoscunt et diliguni grafamemoria et parvitas iiostra, prptit dignum est,,,
    iiifefre- gralam tui. niemoriam et graliam diviriaro ' totis viscerihus amplexetur, et earh singulis diebus •
    libi in itniversa niortim pfobilaleet honestale col- in capitulo celebremus, et incessanter dignisaspe-,
    If.lara nostra pafvitas nori desislet.: • ctibus offeramus. Absit enim, ut, le praetermissp.,.
    :A(Iliiaiii niliilominus volumus pervenire notitiara, cofam Domino glorise consistamus, quem^, semels
    quodprsedicto palri tuo sicut; parvitasnoslfa ac- diligenduni in Domino. devota. voluntate-suscepi-
    cessil ingialiam , ut ipsius experiamuf in his, qua mus ,.et dignum quideiij esset, ut in his, quse no-
    adjiis regiuin perlinent ih oriini noslra necessitatc bis a te in luis iitteris calumniose.objiciuutur ad
    clemeiitiairi etTidei Chrislianae consiaiiliam., Sic-\ noslram excusationem responderemus , si nori su-
    inqtiairi, nobis palris tui; gratiae-favor arfidet, ui periora sufficere nobis arbitraremur. Suffieiaut igi-,
    iii:aroofein nostrum desideriis totis aspiret, cl tuf tibi, quse dicta sunt, nec te pars sinislra per-
    quidqtiid? oliin. inlulerat; cohtradictioni.s inter nos Q trahai in-diversa, cum te in verilate diligamus.et
    prjesiinipiioiiislemeriias.oblivio lOlum arttiquet,quia tuis, sicut etiiostris, iino cerle jjlus quamiipstris
    stiis actihus.iiihil vult inesse, .utpote vir religiosus profecilbus prosperos successiis inesse velimus;-
    et tiinoratus; quod niorum suorum gratiam dev.e- inlelligis, qnse dicimus. Te igitur videndi; desideripv
    jitistet. C:eierum:quod amorisj qiiod hoiioris, quod ducii, iicenliam a domiiiO archiepiscopo. repatriandi,
    revereiitise et gratise iocuin apud fratres nostroa quaesiviraus (9), sed quoniam cjuaesilam llcei)tia'm
    luisifuridasobsequiis. pleifissjme graiularour;qjiia sepiiinana Penlecostes eum iegre ferre cognovimus;,
    per-hoc iiiviiaribus cirCurapoSilofuro magnuii) sna- certe dolentes, cerlC geroentes:,a proposito; nostr»
    vitalis;.odorem infundis.Ciiletlara diileciion sapial; decidiimis. Talitcr, charissinie.liiobisesin pblivio-i
    quodf sic Hc scienlia .lilteralis exornat, :ut non.te rieiif adJuctus, liori sicutluofttujs,sed sicut vivus.,:
    lionof claruiii,. sed.honoreni tti clamm: efficere va- Cessetigitur qiierela _:ubr lotum sariuro ,; ubi solus .
    leas.; Sedpsupersederous ai Jaudibus; i:ne,.siquod pfofectus et lionor' tuus attendiluf, et exoptatur,,
    audivimiiS"; referemns ,plus adulariquam vcradi? etfexspcctaiur, et div.ino miinere conferctuf. Qiipit,
    cere yidearour. Sufficit sapienti pauca dixisse, qtij CtTilii nostri, confraifes. videiicet tui, eldesideriis
    npvil et polestide paiicis , pluiaxonjicere, hoc snpr et:vOtis:i)ituiilura: Doiriino :ct pfecibtts o.btiiief6»
    plicamus, Jipc monenius., si: lamen pncsuiiipliouis 'D Caetefum prolixa etsi'-•videatur. oralip:, ;ut cnieliiJs,;
    noii: sit; sapienleni: asmlto:, sulilinicm ab; iuliroo nosti, nihil est dulciusin/rebus humanis qiiaro cuni
    coiijii)oiieri.Jloc;.iiiqiiam, CiMiimoncmus,:iit in ..an- amico faniiliare colloquium, necsalis yide|ur,amic(>
    leriora:tc scuqiufi.cxlendasy cl; bonis iiiitils finein sernio protensus in longum.. Tuse erjt prudentise
    meliorem:impouas. Iloc ;eli:aiii;diligeiile.r atleiidas, : noliisv proiit libuerit periatorem.prseseiitiuro tuis,
    quod. laiiieii cx cousilio etcondieta patris iui esse lilteris.! respondere; Magisiruro Andreaii), qneni in,
    iion,dubiles ,;j;e jiotis el,aiuicis tuis;ad le;concur-; verilate el affecluosissinie.diliginius,; ex parle np-
    renljbusDlicciesiam, gravcs vel.iii-expensis vcli.n stra-salutabis, et magistruin Jocelinum (10), ciiju^
    ordinis iustitulis. Tu quoque ui nieiiibrurti: non meinoria esl apud nosin benedictione. Vivas et valeas.
    7 :'7 : 7",
    quodlibel", sed spec.ialeillius^cprporis^ eujiis e'i«os EPJSTOLA XXXI -(ll)./\ ;,
    sumus, veneiabili patri tno pro cxpcrta benevo- Addominum Lundensem ,qrciiiephcqpum,
    lentia et gralia, qiiaro ab'bosuriius divinoinuuere Aiuantissimo Patiiietdominp, filius ejus miniroUo
    cpnseculi ,'rgratiafiim aciipnes exsd.lHs , ut hos etinulilis servus, timoreniiJariter et amprcii). ,
    (9) Pelriis lunc stiidebal' Parisiis. 'ItVBartli. an. 1179, Lang. iitj.^H7iS; -, "•„7~7
    (l J) Mihi igiiOUisest.
    695 S. WILLELMl AlJB. S: THOMi DE PARACLITO <%6
    ' Sietit iiori riulliusesl peficuli contra -vrelienien-A regendosstisce]jiriiu3.AuljeeiiiJUs igituf ileruin staf«
    tein flumiiiis iriipeiuro velle prortipvefe progressum, et illum exspectare, qui desolatos et verbis delini-
    ita desipientis cst animL yelle contraire consiliis ret et opefe, qui non-'s'ole'1amicos in tiibulatlPne
    sapienturo. Hoctamen de facili non ad; liquidum deserere. Interim vero, dumiios stafe viderel Do-
    valet; adverli, donec vexatio donet inlellectuni au- niinus, visitavit nos Ofiensex alto, dum pcr niagi»
    dilui. Iride est, quod aJiquando carnalibiis ita- de- stfiim Joannem (14) et per dominum abbalem do
    sidCriis niens liumana compriniitur, quod nihil nisi Esrom.et per dominuro Petruro (15) in marcain
    quodlibet eligit appetendrim, quoniam a veritatis arinoiiain^lG) el quinque hoiis (17) liPslrani inrt-
    Jiitcesecluditur. Sed divina sapientia sapientes com- piam aiiquaiituluni sitblevaivit. Sic; sic divina pfd-
    preliendens in astulia sua, ut eos ad viam aib errore videntia desideriis scit Jiomirium bbviare, ut quod
    feducat, rofscere rtovit jucuridis amara, ut quasi pfopoiiUrit aliquando non valearit ad CffeCtumsictll
    de gravi sorario consurgens jairi iii cohteiriptiimha- siipeiius dixlmus, perducefe. Inde est, quod volutt-
    beal, ad quod prius inconsulle toto desiderio suspi- latem etnendi dorottm lriagistfr Petri, tum febtis »d
    rabat. IIoc el nos, Paler, in nobis impleri senti- hoc necessafiis ad praesenSnoii sufflfagaiitibus, luti»
    inus, diiro et nos divina pielrs erudit in flagellis, fratfum hostrofum votls reclathahtibus vestro af-
    diiin et amieos subfrahit,, et res demoliri palia- » bilrio felihqiiimus, illud lairien ppstufeiiies enixius,
    iuf (12), et ad riibilijm redigit usibtis concessas ut ilide vestra sic ordinet providentia, quod hospi-
    " -.
    JJumanis. talitatis coihmodum, quod hacienus in ea habtii-
    " Sicut
    nuper eonligil, ciim, Iieu, heu! magistrum jnus, «obis penitus nori siibtrabatuf, sed nobis ac*
    -Petfiiu) (13)-iiebis subripuit, el horrea nostra il<> coinnvodiim disponaiur, quod ttiiiC fieri non dubi-
    •ifiim conciemavit, adco ut nobis iiiliil de annona liiinus, si fldelissimo vestro inagisfro io. (18), tjtii
    remariserit. Sed iii his orimibus et nos et diaboltim vestris perflciendis hegotiis fideliter saepitis et totiis
    supefamus pfopter eum , qui dilexit nos, dum et ihsudai, ctqiiasi certis perreulis nbjkere sese ve-
    jiatienlia judicis ferienlis sententiaro non accusat, stfo pro lionore nori fecusat, vestfse niunificentta
    et fationisinluiius ad pufgatipnem delinquentiuin, Jjenevolerftiaa in adipiscemia ct retineiida pracditia
    ct ad augmeiilum coronse pefveiiire fidenter aslipu- dohio CDiisulefe et subveiiire dignetuf. Vefum ta^
    lal. Gorripit eriiiri Dominus Omnem filium, quem re- riieri, quid ageiidmn sit et vobis et nobis dedisposi-
    eepit, etipse per Joannem dicit: Ego , quos dtriq, lione magistri Pelri, quieariim pretium paupefil»s
    orguo (Apbc. m). Sed quid, mi Paler, yolvebalux Christi desiiriavit, providentia veslra intaclum non
    in aniino tiJii, erim videfcl etborreacortcremari, et P transeat. Latorem prseserilium pfioreiri nosirum a-
    paupenim fratrum sibi vicluni ex integro subtralii? vbbis beiligne suscipi deprecairiur ct susceptum
    OpieJ obonepater! ubi nunc eras, cum angtistise benigniusexaudiri in liis, quae pietatis eijusiitiaj pa-
    et dolores, ut parturienlis 'filium contorquerenl ? trocinio ftilciunlur. Vivat et valeaf sa:riciiiasvestfa.
    ipse, ipse est, qui ad paternae dulcedinis abundan- EPISTOLA XXXII (1&).
    tiarti, et saepius iri necessitatibtis expertaro benevo- Ad abbatem Suitcii Victbrh,
    leritlain geroitibus inenarrabilibii.s suspirabat. El Amahtissinio Patri iet doriiino G.fiO) Dei gfatia
    quia funC nPniiiveiiicbatur adjutorin tribulatioiii- SanctiViciOfis Parisiensis abbaii, ejusque fratribus.
    biis suis Iacryraabiltter certe paternam deplofaliat univefsisj frater WiLtfiMus Sancti Thomaj de ¥»-
    absenliam, qui lac consOlalionis toties expresserat faclCfOifiiriistef jridigittisj saluteni et debitaffi taritfi
    ex ubefe compassionis. Vweniin soli, quid cum ce± P&.lfiel domiiiO feveferitiarii et obcdieritiam.
    eiderit, nonhabet sublevaritentse (Eccle. iv). Jam puer Quia se ribbis, chafissifrie Patfer, praesentia coti-
    yeslrae sarictitatis fugam.cogiiabal inire.certe moe- fe'rt cOnriftieaiitiSjdigririiM duxiriius stospitatis vestfae
    reris, certe dolore cofdis taclus' intfiiisecus,. qupd suscepiis ihdiciis, pecfiis virititum, pectus aniofis
    paiiperes Chrisli in tribulalipne desefere. dispone- el gfaliae dulciofibus recfeare fomeiitis. Hsec enim,
    fet, quibus rion erat adjutpf,'et quod aiiobis ihli- 1) ut hbstis,'lex, corislituituf iri ariiPre, ut ineriies.
    centialus abire deberet. Subiil igilur Jesus el atriof aijjahtiuoi sihister fumor exulcefet; et de feliciofi
    pateriius in meiiiem, ei quod mihi piius videbatuf siiecessii abhhdanUof materia j ucuiiditatls extibe»
    JUdicium aequitatis mihi conversurii est in aiiiaritu- fCt. Quia: igiluf et cofporum npslrofurii incoluirii-
    .liiiieni fellis, drim aspcctibus riostris et se iiigiefe- tate Clfeiujn commissafuih integritate gaudemvis,
    rerit ct mulliinoda benelicia nobis gratis impensa si iiori id Kttef is maiidafemus, ad vos usqufe prae^
    ef eOcleii)lenipbre a boiiis iiioiibusnaiuj'a degene- hUiiliiS saiictitateiij vestfam pnehdeffe pittafeniUs.
    vaiis et amof ilioruin, quos praevia vcslra piela.ie Ahiofi itaque cP.ngfuiim afbitramuf, quod Saepiris.
    (12) Hic linit apograpbum Lyegaardianum , 'cse- (16) Sine dubio annorise.
    tera eriiro.yiolenta irian.u sine dubio abriipla sunt. (17.) Quinqtie /loiis, geiitjs mohelaj.
    :'(iSi Milli ignutuiri. (18) Sinedubio.Joaiihi. - - _
    \H) Mihi ighPlum,.nisi fOfteille, qui circa 1187 (19) Barth.el.Lang., SLn. 1179.
    faCius csl cpiscopus Olhiiiiensis, et liiagister arliuiu (20) Giiarinus, qui.scdebal-ab aiino 1170 a_l
    efai,. ' ; '..•''•.-'• dicin igNoveiiibris 1171, quo-ojjiit. Vide Bd.ci
    (15) Miilli Itiiic Pcifi fuenint, oinhcs consan- p, 584 et 742^
    Ilist. aiiJi!ei,3.14>ari"Sj,'toffl.*l.I_
    guiiici AI:salonis arcbiopipcopi.
    W: :: EPISTOLARLM LIB.IL <?<)&;
    "
    fc-eribjiniis, quia quplics iljud agirous, viscerapa- A enimi dicaro. Multorum efalopinio et Invalesccbat
    lerna quasi qiiadam nostri repraesentatione refici- assertio, quod mihi multis in locis ad mecapien-,
    nuis. Dulce siquidem sapit bonis menlibus etlille- dum laquei lenderentur , nec eos possem, .evadere,
    lis impressa absenlium sospitas el sancti amoris liisi nie maris discrimini commisissem. Hoc igilur
    digna suavitas. Si qnid araplius de sialu npslro soli domino papae eommunicalo .consiJio, de nocle
    sciiu dignum putabitis plenius a comraeanlibus consiirgens navCm conscendi de exercilu imperato-,
    «liscelis. Libelltis eliam nupcr a nobis edilus et do- ris venientem Pisasque tendentem. Sic nulJo inter-
    niino abbali nostro lransmissus, abundantiiis atque vallo posito die secunda apud Pisas applieui. Kogo
    vei:acius,, quae circa nos versantur, proloquelur». igilur, mi domine, ne vestra benignilas super hoc
    Eum igitur rogamus, ut ab eodem Palre nostro et indignetur, quod a vobis sicut et. omriibus, non
    domino facialisinquiii et vobis exhiberi. De csefero sumpla licenlia ab urbe discessi; quia, teste veri-
    fiiius noslercharissimus et prior noslraj religionis , taie, licentiam arliculus praedictse necessitatis ex-
    Ct honeslatis vesfrae ductus opinionc el ordinis zelo clusit.
    succensusfani in dorao nostra quam in veslra ma- EPISTOLA XXXIV (25). :
    nendi licenliain apud-vos a nobis extorsit ad tpm- Ad dominum Lundensem.
    pus. Supplicaraus igilur paternitatis vestrse pedibus " . Irapoiiuni in porrigendis precibus esse videmur,
    adyoluti.quatenusfraternsesolito charitatjs intuitu et si non indignationem dissimulat pietas, aequitatis
    efjiosirse dilectionis interventu, si apud vos ali- judicio praesuroptionis audacia comprimetur. Judi-
    quanlulam oiorara facere decreverit, vullus ei pa- cium ergo miserieordia temperari rogahiiis ut, suh-
    lernus arfideat, el. peregrinaliouem ejus refovendo venienle gratia, cui solitp riiore ptecibus devolis
    laele suscipiat, ut et doclrina, et njoribus et ornalu iiinilimur, indignationis severitas nec postulatis
    sanclae conversationis ad nps rediturus quandoque obviet, nec erga filium clemeiilise paternse vultum
    rcfulgeal. Ciedimus, qqod ejus conversalio, et. mo- obnubilet. Nostis, Pater, scienti cnim loquimur,
    rum forma, quam a nobis aecepit, non oneri vobis quod palernse dulcedinis copia fil.iisnon irtdulla li-
    eril sed honoii. Hujus rei sijie niagno nostri ser- lialem affectum graviter cxulcerat, et bpnoruni:
    monis excursu ipsa, ejus conversaiio vobisprsesta- regenlis morum gratiam devenuslal. Prpinde sup-
    bil, sinpn fallimur, cerlius argumenlum. Quidquid plicamus, ut aures paternse pieiatis .supplicum pre-
    aulem ei honoris et graliae a vobis imperisuro fue- cibus inclinentur, et effeclum debilum pia desideria
    rit, noslris eril procuL dulrio muuerandum obse- consequantur. Ne vero pluriniis et maximis negp-
    quiis. Loco magrti muneris nobis, Pater, accederel, G tiis occupato legendi tsedium inferamus, prsesentem
    si passionem et historiam beati Victoris parvilati arctiori limite pagiuam coarclamus,.et lalori piae-
    nostrse sublimilas vestra transmitteret, cum ejus sentium desideria nostra viva voce vObis prpse-
    menioiiam in duplici festo annis singulis reco- quenda commisiraus. . -
    lamus. EPISTOLA XXXV (24)., \._,,.-.'.. .'.:
    EPJSTOLA XXXIII (21). Ad abbatem de Esrbm.
    - Domino. Osliensi (22) cancellario: Amantissirao Palri et domino WAI.BERTP Dei gra-
    Ut pfaesentia veslris aspeclibus offeram, non tia abbali de Esroro, frater GciLLELiiius,sanctitalis
    aliunde, quam de benigniialis vestrae gratia sumo ejus in Domino servus sempef charitate devinci.
    fiduciam.Confido, quod apud vos ingratum esse Multiplex graliae et benevolentise benefJcium sem-
    non poteriti quidquid auribus vestris.veiilaiis as- per est actione multiplici graliarum prosequeh-
    serlio intulerit; Amator siquidem yerilatis niliil dum.. Inde est, quod in persolvendis Jaudibus ye-
    amct, quod obviet veritali. Ad vestram igitur volo strse paternilati dignan ter assur gimus.qnodin noslris
    veiiife nolitiam , qupd in vobis veneror el d.Tigo, petitionibus apud Sirium (25) clemenlise veslrse ffe-
    -
    quod vidi et audivi •virorum lionestorum relalu de quentius atque benjgnius exaudimur. Caeterum, mi
    viiiutum vestrarum praeconiis, quibus celebre per P Paler, fratrem Stepbanura, quem ad nos misistis
    prbem multipliciter excelleiiliie veslrae nomen in- gralanter excepirous; et jam perventionis ipsius ad
    noiriit, etbunc oro, ut usque iii linem suarum vir- iios fructuro degustasserous ubeHus, si nus rton
    tutnm vobis dona conservet, qui nuuquam in sede- multipliciler aflligerel, et nunc iterum seduceret
    serit confidentcs. Unum est aulem, quod mihi ad multisfraudulentiis aquaJ.duclus, pro quo nos saepe
    cumulurii doloris accedit, mc videlicet sine licentia ! rogavimus. Nobis igitur videtur, quod in aqua latet
    veslraab urbe fuisse digressum.' Si charitas vestra iniqtiitas, qti33 prudentiori debeat astulia depre-
    dighetur attendere, nihil erit quod reverenliam in hendij ne nos conlingat diutius fatigari. Sed ad lioc
    hoc faclo debeat vcl possit olfendcre.. Veritatem quis idoneus, nisi frater Stephanus ? Sed heu! ini

    '(21) Barlh. cl L.ang., aii. 1195. (25) In Magnseano I ; Sinum. Locus sjne dul)i6
    (22) Ociaviano cardinali. Ilic jus babnit 'elcclum corruptus. Forte legendurii.S«nium, et tunc intelli-
    ppniiiiccnv inaximuin consecrarp. Bjionii
    ' Annalcs, genduro Sunoneni , consiliarium Waldemari I et
    tonil Xli, an. Ho'0, n. 44. ) Canuli VI, qui obiii 1186", patefcjue efal Aridrese,
    (25) Bartli. et Lang. an. 1178, archiepiscopi Luhdepsis, iniimi WslheJini abbalis.
    (%i) Lang.an,. 1175..
    699 B. WJLLELMI ABB. 8. THOM^E DE PAIUCI.ITO 700
    "Pater, rctinere non possuraus, quem nobiscum per A aiiiini noslri dulccs cxpcrialur cxccssus. Quid eiiiro
    dies aliquot relincre volumus, nisi vestra licenlia esl aiuans raagniiudu, nisi proiluens de cordis pu-
    et aucloritas jussionis vcstrse perurgeat. Rogamus rilate dulcedo? Nec laraeii.amor vitiosus habet hoc
    Jgitur, ut etiam hac vice nobis non denegetur be- propiium, quia nec amor diccndus esl, cui cordil
    jiignior exauditus, quo per tres vci qualiior dies corruptio famulalur ad vitium. Noveris itaqtic,
    seciiiius ipse remancat, cl nostra parvilas vestraro quod ita le duximus sincei ioris charitatis visccribus
    revcrenliam non offendat. Valcte. impiimcndum, ut de amore noslro tibi virluluin
    EPISTOLA XXXVI (26). proveniai incremciilum, et cx respectu vitae since-
    Ad abbalem de Nestveht. rioris aliis tc proponas ad imilationis exempliim.
    Sicut rocerorcm piis menlibus ingeril in Ecclcsia Ut aulem cerlius Jicc valeas oblinere, tibi congruit
    Dei religionis. dcfectus, ila eivilalem Dei lsetilicat ct honori nominis lui, qualerius ab his, quse carnis-
    felix in cjusdcm reparalione profectus. Inde cst, sunt, dcsidcfiis omni solliciludiiie debcas elsludeas
    amarttissiirtc Pater, quod studium et solliciludincrti abstinere, et his, qnse spiritus sunt, inviolabiliter
    vestrani super reparatione et conversioue lotius or- inliaercre. Sic enim a Domino laudem consequeris
    dinis in Ecclesia vobis. coinmissa diligenter ample- ct gloriam ct morum luoriim suavitatis odorem dif-
    climur, [et coram Deo et omni populo inulliplici, " fundes ubique per orbem. Plura velleinus, sed ne
    prout tlignum est, laudc prosequimur. Proindc cce- graveris prolixilate limcrous, el ideo praesentem pa-
    nobii v... v... v (27) in naribus circumpositorum ginam arcliori limitc coarctanius. Licet- autem fa-
    felor aspersus multos infecit malae conversalionis melicus omnis plura desiderct deglutire, quod tanien
    el propter unius delietum in condeinnaiionem, ut exiguum est, avidius consumitur ; cuni plura con-
    dicitur, irruentibus scandalis, muilos aproposito, tigerit non adesse.
    quod csl miserabile dictu, dejecit. Sed jam per Dei EPISTOLA XXXIX (55).
    giatiaro etvestram industriam jam securh adradi- ;;> -',- Adpribremde Cunungelie (b\b). '•'.'•.-
    ctm arborh posita est (Luc. in). Dilectis-in Ghrislo LACRENTIO priOfi, et ENRIGOV
    EPISTOLA XXXVII (28). caeterisqiie iri Goninguhelle,'canonicam yilampro-
    Ad dominum regem Danorum. fesslsjfratef WiLLisLMtisSancti Tlipmse de ParaClelo
    Ubi gralia consolationis accedit, dignum est, ut minislef indigiius; SJG-currere ad bravium voca-
    dcsolalionis languor absccdat, ne si languoris aspc- lioiiissupernae:, ut compreliendaiit." -;- -
    ritas iiivalcscat, animi virtus cncrvala succAimbat. iNpslis,; charissimi (scieiitibus enim loquimur )r
    Ne igittir aniroum veslrum diu vobis inflictum diu- /i quod aniiniquiveraciietampjislegibusastringuntjr
    lius vulnus cxulccrct, dulcis runior jucundus cl nullo maris discrimine, riulloterrarunJ spatio discu-e
    hclitise bajulus, cujus jucundo relalii exsultetis. tiuntur. Nec diffilemuri imo verius astfuimus, quoriV
    Juslitia de ccelo prospiciens diu pcccati nube dc- sicutignis, olei perfusione. validius inardescit, sic
    prcssa solituin resumil bonorem, quia sapienlia aroor, si sublrahifur nonnunquam praesentia corpo^
    vincit malitiam (Sap. vn ). Rcspexit cniin Dominus ralis ne muluis;:foveatur.alloquiis:, scriptis tamen
    hnmililatem anciliw suw (Luc. i) filiac noslrae F. receiitioiibus incalescit; lnde esl.quod, absentes
    R. (29) quam (50) jam R. S. S. (51), Chrislo an- corppj-e: ^spirilu. pfsesenles spraesentia vobis; offerir
    mienle R. G. (52) i. Lmlantur cwli el exsttllal lerra musij lievelaprid vos concepta dilectio cpnsenescat,
    (Psal. xcv) et omnis ornalus eorum (Gen. n) coinmo- veloccasione dislantiuni corpprumvis amoris.forf
    ncliir ad laudem, et jubilanl omncs filii Dei. Quis lassejlaifguescal. Nuperrime vpbis .cpnscfipsimus.
    eriim iion jucundfilur? cui non dulce sapiat hoc ver- slalum-vesiruro certjus;cupienlesagnpscere, quam
    bum, quod fccit Dominns, el ostendil nobis? Sic autsi foflrina;secundior laypreDiyiiiitatis arrideai _
    pueri, sic jnvcncs, senes cum junioribus, sic divites giatulamur;•..sitf-._re.bus.vesttistrislioropusjnvideat,.
    aut pauperes, quia comrounis esl causa betiiiae, cuiii daroni; :Coromuiiis: infpjiunium idepforainijs.: Est
    non sit apud vos , cui sil licitum lociim habcre tri- D enimsfationi .cpijgruum: ut>;quod.eommurie dai.ur,.
    stitiae. cQroniufliter;^t:fei'endujji. ^aeiernm.atl^Festram
    EPISTOLA XXXVIU (5>). iioliliam:vpluro;usi:pefyenii'e„iios,:ad parles yestras
    Ad amicum intimum (34). iiavera;rioslrainhCuin.;bKasip,in5pimijriOryeUe,d
    Amor dissiraiilare nescit arooris affcctum, qma gereV:ut:::excbpcsfruetura debj.luni pefcipeiievalea-;
    dissimulationis umbraculuin suspicalur airiantium nju:Sv.VefUiiitamen:Super JipcypIuiiiMs.yeslfae fra-
    essc defeclum. Quia ergo scribimus, aroori inorem lerjiitaljs ;i)abere^pjjsultun)-,;:Si;yideliget nosregum,
    gerimus, ulteuore Jitlerarum nostrarum exprcssos vestfbfum vel lalipi-uro;yeslj-pruro -fimere congres-
    (26) Lang. an. 1195. 6. i.Mri Baf flioiiriiaho; Fofte : Recohctliaiu iieruni,
    (27) Hic nomen coeiiobii, de quo meniio fit, ex- (55) Barth. etLang. an. 1190.
    lidit. (5i) Ad Petrum Sunonis juxta Barlholinum.,.
    (28) Barib. ct Lang. an. 1200. .,(5S);^arlh,jaq.;ii85, Lliivg^aiK 1182.7.77 ;
    (29) Fraiicornin regiiiie. - (36);JloiiieSpH£&^
    (30) Quw iu Magnseano I cl Karllioliuiano. pr.ovii)cia,VjJierisIvcJ Babusens'ir
    (31) Jii Vellejano : Qttwjam rcgi sponso stto. speclanle, nuiicad i-egpunVSu.Kcjaj.;!»*^
    (32) V. C. I. in Magiiajnno I i Vcll.-jniio ; v. c. Ko.ngelje: ." '-;--'7 7-
    701 ; EPISTOLARUM LIB. II. ; 2 ?M.
    •uiii oporleat. SU lgituf liidustfia; ycslrse, nobis velI A drinj ci rigor deperil oi;diiijs,et ^ifeiiuK caluiriiiia;:
    voce vel scriplo praefigere-pariem tutiofem, ne: nos,5, saci atioribus ct anliquiofijiiis instiliilis. Cum,;,npn
    expehsam amiltere conlingat et laborem. QuodJ. Jicet.nisiin roeliiis lcnnJHOs comroularcvqups Pa-
    totum per lalofeni prsesenlium Volumus, rogamus;i tres pos.ucfiint, et pbseivari fijiis, mandayerunt.
    implefi. -;.--.--. Npn vobis, Pater,.videtuf irtiquilas seiiio.rurii ph-
    -7;.;-:"• EPISTOLA XL (57). . •• viar.e.roandalis, ph.edire nolle prseposjlis, et Patris
    Ad ainicumin infirmildle impatieiilet labbrahleiit(58)l7-. rtostri Angnstiiii .Bcgulam.in irfiliim duci;? Noijne
    Criiri iiilcr amicos aliquarido desefit familiare; genus est ariolandi acquiesccre nolle.?. Ad libiluin-
    colloqiiiuna, nunqiiid amaiitium mentes exulcefal?;.v de clauslro insipienliura juvenum pedes exponi et
    sumuhf de bblafa consolaiioiie liorinunquam salu-;.r yi.dere,;,etvelle videriet infamare cubiculum JCasfi-
    lafe fcmediuro. Proihde praeseiilia diriiiltere duxiv'-' :-, latis-; nonne sunt haecarma iniquilatis ? Supprcssis
    njtis, qiiiaie iariguore menlis laborare percepimus ;'7 viitutibus , libertas vitiis. jndulgetur et est rcpre-
    ddles siquidem tefeliciorisfortunae privari muneri- hensibile, si prseposilus gannire prsesiimat; quia
    bus, cuin qiiosdain eadein el dtilcioribus fovel obse- defensionis sciitum opponituret facies asperioribus
    quiiset fecuiidlbribus Jaciat riberiliiis. Vefuirt;si " corrigendis verbis illatis pudoresuffunditur. Sed.ut
    foftiiudinis le pecliis iiabere eognoseefes, defaciii te B niiiji liceat in aure vestra licenter pauca proponere,
    sinister eveiitiis ,11011 in parlem altefani ihcliriaret.' - quis in culpa versalur, nisi dominiis episcopus,
    Chiisfianus siquidem'","Cujiis esf exspectaiio non cujiis est inter eos auctoiilas, qui fluelus iritume.r
    lempofaJis sed setefna . niiilis'frangi debet aversis; scentes compescere potest et enormia redigere in
    quia lemporalis, ut liosii, pfospenias, iiee amare inensuram. At. vero, si polestis et lacetis, iionno ,
    cosleslia, plns esl oncri qiiam saluti. Quanlo enim consentire probamini ?Proverbium vobis est notiirij:
    ciiris rei familiaris mag;isocCupafi te senseris, lanlo « Qui tacet, cum possit arguere, consentil. i.Con-
    te niliius coeleslibus desidcriis accendi Cognoveris. seniienies vero et facienles secundum Apnslolum
    Nescis, quia hOh iniilturii distet a"vilio vel decipere pcena pari punienlur. Et ulinam, Pater, solurtiroodo
    vel decipi posse; Pfprsus deciperis, si pro lerfenis lacerelis, et cornua peccaloribus non darelis ! Olise-
    ccelesiia coirimulafe decrevciis. Sed quishoc.qui cramus igiiur pro Christo, ut in defensione jnsli-
    li-cte sapia!,"verum esse astfuai? si igiluratema- ti.aereligipnis amalorem vos esse probCtis et prae-
    iitirii suarii tristior forluna suspendat, in menlem posilo bonesto uli el sanctaj conversalionis- viro;,
    tibi vcriiat, quod te Deus rebilsliumanis exemptura cum defectum ordinis Ecclesiie sibi cominissuni
    iii.cfjeieslibtis coronaie disponat. " - ;auribus vestris inlulerit, benignum impendatis
    j,
    EPISTOLA XLI(59). audiluro. Turpe siquidem est velle vidcri coiifovere
    Ad episcopuin Thurgbtuni (W). jusliiiam,
    J pt pati perversos subveriefe praVis uiori-
    TJbi rtiigionis et disciplinae rigpr patiiur detrK bus ' disciplinam. Donet oronipotens Deus, ut de
    irieiitum, non est Ecclesiae llliis dissimulandum, rte 'Caeteronullum apud vos, qui perversi fuerint, refu-
    dissimulalio crimihis cUlparii gravipris accumulet gium I habeant, sed fervere in vobis scnliant, errore;
    ultionis. Iiide est, ihi Pater, qirod veslris aspeclibus *sublato, feclitudinis zelum; hoc .enirn et fainae
    haec pfseserilia "conlidentef offeriirius, quem et faCie; "* veslrse congruit el saluti. ;
    noviriius, iiho el in' GhristO vere dileximus, turti EP1ST0LAXLI!(41).:..'.:
    dcbilo lidei Chfisiianae, tuiri opinioriis suave redb- 7- ->Ad prwposilum Sancti Theodegatii (42). •
    leritls odore. Si super hoe praesumptionis forsitan , ,Auditis doloribus, afnictionibus et injuriis, quas
    arguamur, excussibiles nos babebit et rectitudinis I
    pro Domino sustinetis, ut amori vestrO.pauca scfi-''
    zcius el fraternilalis cottipassio, cui humanilalis 1
    bamus, fraternse 1103charitatis ;affeclus impellit,
    oflieiuiri exhibemus. Noverilis igilur,Paler, quOdde Noveritis I igitur, quod non dolere; no]i.posstimus,
    vesira proaiotiohe jucundiofi gratulali sumus cum c vos dolere percipirous, quia ex quo vos agno-
    ariilifu, eo certe' devotius, quo sperabamus vestris D v
    D vimus, nullalenusvos amaredestilimus. .Libenlius
    sfridiisEcclesiam Deiuberioriprolicerefructu. Vefum verb v ofe ad os vobiscum iniremus coljoquium, quia
    iib specialilervesiraeglof isecoiigaudebant, qoosprius q
    quenJ ct quanlum ergavos Iiabeanius,~ple.niusagnO-
    susceperat patcrrii.as vestra fegeridos et studiis ho- sceretis s affeclum.qiii, Deb.yoleiilejnunquampole-
    i)csfiorlbusproveiiendos.Sedecce,Paler,niaffltHS est rit r contrahere pro tribulatione defectum.v Si.igil;ur
    coior opiinius (Threti ivi, iersa est citharuel Chofus contfa C vos angusliae Iribulalionisirtsurgaiiti CJinisit
    m"/iicijim, et organum ,ut audimusin voccthftenthim ChfistuS C in causa, aiiimus Clirisliaiius palieiHiaj,
    (Jobxxt), qrioniaiii priofa "transiefunt. Pi-o 'cririe ; viffutemv non deseraJ.^ sed cum Dpm.inQ ef: prp.iDp;..
    sticcessit cdlvitiuin , pfo suavi odore fetor (Isa. lir), nminp tribulationum stimulis ipsuin corpus, exppnai.

    (57) Bartli. et:Laijd. ari. 1190. ., p 475, 476, et ab


    p. eo lefcrlut ad nnnuni 1188. Ent
    -j'38J-Ad Petruiri Siinoriis juxta-B.arthoIiririih. '' : jj
    jam episcopus 1187. Dies eius einorlualis ignoun
    (59) Lang^ an. 1187. 7 c:
    GSt"
    In
    (•40) proviiicia et diceccsi Wendilehsi, riuiVc (11) Lang. an; 1187.
    Alaburgensi. Caeicruni liicc epislola edila est a (42) lii Weslcrvvico Juli:e in ductcsi \Ven hlensi,
    Ponloppidanciii Aumlibvs Ecclesiw Danica',l6m-,\,- n
    nuhc Alaburgcnsi,
    703 S. WiLLELMl ABB. S.TTHOMiE DE PABACLITO 704
    Noslis siquldem , .qui meinbris.. suis dicebat : Jji ,\ transiret. pratio, .rcspoiisinn exsequendie justiliaa
    tnundo pressuram habebitis, sed confidite, ego mtth- noudiim acccpimus, curo apud nos sit jstud nplp-
    dum vici ( Joan. xvi )*.Si igilur meinbra Clifisti.su- rium, et fere lot cxisiaiit lesles, quod sunt el ho-
    rous, non nos pro Doniino Jajjpr assumptus deler- mines (47). Hoc aulcin ilerato jeverentiae vestrae no-
    reat, quia atlilefas suos, ut melius npstis, Christus bis csset. idoneum replicare, sj non veremur audi -
    digna et jncomparabili mercede remunerat. Caete- lumvestrum imporluniiale frequentis relationis of-
    rum si laedio liiLiulalionis affeelus maleyoJis cedere fendere. Nos autcm doniini Lundensis apostolicap
    quocunque roodp disponitis iminutalione Joci cor sedis legati et ejus sufrragancorum Jitteras non du-
    vestrum a roliore suo nihil enervet, quod lioijestali bilamus veslram audientiam letigisse el veritatis
    el iniegrilati famae vestrae -Tepugiiat, quod sumus, patrocinante testimohio, totum ex inlegro*ricgotium
    quod possunuis, hono.ri vestro..et ulilitali libenter intulisse vel explanasse. Itaque miramur, Pater re-
    exponimiisdomum nostram, et totam ipsius exte- yerende, quod erga filium vcslruro, qui in nullo
    riofem adminislralionem auxilio vestro tractandam haclenus yobis "displicuil, sed iri oriinibus et pef.
    pfferiirius. Quod si forte respuere dicitis, fratrum omnia obedientiae yestrse sedis apostolicae exsecutor
    religiosorum de Esrom sociefatem adipisci consuli- " voluntarius fuit, paternae drilcedinis sic sunt indu-
    mus. Horuro quodcuiique duxeritis eligemluro sa- rata viscera, ul nobis, quod in aurem, observata re-
    luti vesirse pro certo noyerilis esse consullum, quia verenlia vesira, loquamur, in iiegplio islo justilia,
    Joctis ulerque saluli congruit aniinaruin, ut praediximus, nuila respbndeal. Quod aulerii prae-
    EPISTOLA XLIII (45). dictum quondam episcopuni in eiisiodiafeiiiieriius,
    Ad dominnm papam. paci vcl tranquillilali et slabilitaii regni noslri con-
    Noverit sanctitas vestra, Pater sancte, nie servum sulimus, npn quod in persona sua sit nobis ipse li-
    vestfum a domino Absalone lunc BoskiIdensi;epi- mori, sed qiiotl coinplicum et fautorum suorum sino
    scopo, nunc Lundensi arcliiepiscopo fuisse evoca- liosiro periculo noii possuiniis obviare roachiua-
    tum in Daniam, utiJudeni gererem abbalis officium meritis dolosis. Iterum igilur supplicaiiius et itefum,
    in ecclesia quadam paupercula quidem, iri qua prae-. ut ad preces filii paternus emollescat affectus, et
    sentis tunc temporis ad fratruiji sustentafionem iipn amaritudo coricepfa de non justitia nobis exhibita,
    iiisi vii caseos et dimidium baconem (44) inveni. beriedieliohis vestrae dulcorero, cjusdem lanuem
    Dominus autem. Absalpn, qui nunc est, ut dixi, jusiitiae femedio niediante, percipiat. Ad petilionem
    Lundcnsis, ut pius *t religiortis amator et sustenr itaque riostram clcmentiam veslram petimus incli-
    talor Dei dilectionis, et ihtuitn amoris mei, bene de r, nari et.Patris rtoslii, qui quoad viverel, vobis veriit
    suo apposuit, et in multis eamdem ecclesiam ad in graliara (48) porrectis pi'ecibus, sUpplicamiis fe-
    victuiii fratrum ampliavit, sed non taiitiim quod eis iicem menioriam suffragari; ul, sicut in mandaiis
    sufiicere possit ad vestitum. Unde et tiiaximam pe- apostolicis devoti fuerimus, pronipiiores in eisdem
    nwiam patiurituiyqui inibi Domino famulanlur. In et dcvotiores deinceps exislamus.
    illa aulem- provincia adornat episcopalus offlcium """"'" EPISTOLA XLV (49).
    Petfus {45) ordinis noslri canonicus, qui domirio Domino Lundensiin persona cuncellarii.
    Absaloni successit, virhonestate praeditus, et lilfe- -Cbarissirao Patri ABSOLONI. Dei gratia Lundensi
    f alibus studiis ad plenum eruditus. Supplico igiiur archiepiscopo, ANDREAS cancellarius fegis Danormii,
    pietatis yeslr* visceribus, quateuus ei scribere di- et qui cuin eo sunt, salutera et pise devolionis obse-
    ^neniini rogando ut, quia ordiiis. nostri est cano- quium.:
    nicus, fralribus noslris pauperibus hpnore Dei et Quia parentibus et amicis peregrinantibus el ad
    vesti^e dileclipiiis Jntuiiu aliquod benelicium assi- Jpca longinqua teiidCiilibus solet inesse dubius
    grietiir, quo ppssent in partein stiblevari. succedenliuin ferum eyentiis, palernitati vestrae de
    EPI.STOLA XLIV (46). statu Jiostfo duxiriius inferre notitiam , ut ep per-
    In personq regh Danorutn. . D cepto, si quis fuerit dolor, qui riscera veslrse pa-
    '";. "Sedes apostoliea toties est nobis expelenda, quo- lefiiitalis ekulcefef, illum novitas rumoris exeludat,
    •iics scaridala, peccatis exigentibus exoriuntur in re- <ut', iride: sttscepla jucunditas radio splendorisi sui
    gnonoslrp, qiisenec nostro vel principtim noslrorum turijuierila cuncta serenet. Cum igitur distenli fue-
    cohcilio sive jttdiclo finem debilum sorliuntur. Inde fiinus ad tribiilaiiones el angarias mullas , palien-
    - est, quod factum Waldemari quondaiii Slesvicensis tlse clypeum illis Ppponcre et bonbf regis nori im-
    '
    pplscopi, quia borribile faclum, quo roajeslatis re- - prilit atqiie profectus et maxitria nobis Conimissi
    '
    jgiaeexcellenlia: lae.ljlur,, auribus veslras palernitatis riegotii diflicultas. llirior est siqiiideni in amore sive
    iiiiulimus, sed nubc peccali forsitan obsistenle, ne labore profectus, si per mlnisirofurii jnertiani seu
    Barth. cl Lang. an. 1192.
    (45) Scilicet principes in partes suas traliebat.
    {44) carnero porcinaiii. (48) W7alde'rainusI, pater Ganuti VI, iniile inler
    (45) De qup snpra ul episfopp Boskildeiisi. -7 Alexandruni lil et Viclorem, siilisequeiilesqueanti-
    ' (46) Bailh.et Lang. aii.1195. papas semper a paf libus AJCxandricontra iinpci-alo-
    W7alilemarus episcopus voluit se faccre fe- rem Fridcricum I, stfitit. : ,.
    .(•{•7)
    'igoin, el urgebai ad Jirniiumm tertiani jmiieni regni (49) Barth. etLang. an. 1195. ,
    sibi dclritam esse, cl ad lioe oUiiieiniuni jieregiinos
    765 EPISTOLAKUM LIB. II. 700
    riegligeiiliarii ifl riegoiiis utilis et Jjoriestus niiriiis A'ctani reginara rccipiendam totis Viribus animunv
    reium succedateveriiiis. Proiride ne tiobis in.pppro- regis indiicaiil. Mora autem , qua deliiiemuf, nobis
    lifium et JabOii riostro succedal iri defeclum , diu • satis est tsediosa , qiiia expensaruiri est fatio CO-
    litis a praesenlia veslra suspeiidimuf, ad quodlolis pihsa, sed lestis est Deus, quod iii hoc el fegis IiP-
    cordium desideriis suspiraiiius ; quia non est unius nori consuljmus, el avarititc et infamise vitiuni de-
    diei labor asstiifipitis sed multorum, donec ejus vitanius, -ne ei qui rios cognoscuht, nos habeaht in
    coropletioiiero iri Iselilia divina gratia prosequaiur. contemptum.
    Nbveritis auiem fortuha ciirsum instabilerii in clis-. EPISTOLA XLVI (54)7
    cessu Jiostro ab uiiie non successisse nobis in pfo- Ad dominUm papdm.
    speriim , quia dulcioribus amara nimisinfida.pef-* Scandala cum inter Ecclesiae lilios, peccatis exi^
    miscuit, dum apud DiviortCmet Caslellioiiem per geiitibus, oriuntur, vento malitiae flaiite jialeae sub-
    bebdomailas sex in Capiiyitale delerttis, per Burgun- levantur, grana sub paleis coiijprimuiitur. Prbinde
    diae ducem sexdecim paiia lltterarum doinini papse exclainat Aposlolus, et dicit: Quisinfirmaiut, et egq
    subripuit. Tandero vero domini Cisterciensis et tion infirmor? quh scandatizalut; etego non uror?
    ClafsevaJlensis studiis el laboribus, favore fegio no- (ll.Cor. xi.) Ufimur itaque., Pater sancle, uiimur
    l)isiinpetrato, Pafisios, Domino duceiite,'perveni- B et iios a tribulatiorie malorum et dolore , dum eos
    nius, ubi prsedicli regis pisestolaniur advehtum, qiii videbantur orbem portare , videmus succum-
    qtiia iiobiscuni, iit jam nobis seerelius per inter- bere, el Caiu iterum in Abel in agro consurgefe.
    nuritiuni ad hos usque transmissum innotuit, vult N.gri consurgunt in Griseos (55), roonaclii ih roona-
    Iiabere faihiliaie colloquium. Quantus autem fuerit chos, fustibus , ut dicitur, et gladiis praeparatis ad
    circa iios prsedictorum abbatum affeclris, mulliplex bellurri, ut jam dies tfibulationis imminere credan-
    refum approbatioiie dignus designat effectus. Nec ttir, de quibus loculus esl Dominus : Erunt dies, in
    amissarum liiterarum occasio sit nolris catisa tri- quibus dicent monlibus: Cqdite ~supefnos(Luc. xxiii),
    slilise, cuiri nihil nobis desit ad perageridum riegb- Esserit vobis liaecJatius exponenda , si vobis perso-
    tium, quia alias iu pergartiefio hon alias in lenore liarum aliarum lilteris non esseiit certius expiai.iata.
    lilteras obtiiieriius. Dominus quoqUepapa, cujussit Verum ne scelus hoc videatur inullum ,. braciiium
    iri bencdiclioiie memoria, lotius regni utilitati pio- potentiae suae Dominus nosler extendat, et eorum ,
    videns el Iionori erga feginam eliam habeiis devo- qui nec ordinem tenent, nec lenenlur ab ofdirie ,
    tum Coinpassioftis affeclurii, post nos nolarium cervices confringat, ut sit pax hominibns bbnmuo-
    stium , pfiorem videlicel Sanctae Praxedis , vifuin „ luntuth (Litc. n), malevolis autem et hh,. qui ode-
    appiinie litteris erudilum transaiisit ad regem et ritnt pacem (Psal. cxix), petra scandati ei Idph pf-
    oriiues Franciae praelatbs litteris aposlolicis praemu- fensionh (I Peir. n).
    nituro, qttae, si etiaro alias noh haberemus, suffice- EPISTOLA XLVII (56).
    rent ad lotum complenduro negotiuin. Dominica Ad domihum papam.
    igitiir, qua caiitaiur : Isli sitht dies , Senonehsis Eiapt duo, qui ad liabenda bencficia fnea veii.lfe
    archiepiscopus (50) fet Afrabatensis episcopus (5i) inhiabant. Hi, quia me videbant liabitum religionis
    Cisterciensis el ClarsevallehSis abbaies cum roagi- appetere, iri fraude et dolo circuieruht nie, dicen-
    stro Petro Parisierisi praecefitofe (52) tanquam ju- les idem se velle appetere. juratum est igituf, a
    dices a suhimo pontifice delegati, Prdinem disCidii nobis snper Evangeiiuih. Provisuro est moriasie-
    facti intef fegem et feginam debenl diligentef iii- rium , Ponliniacum (57) scilicet, slatula dies ,'qua
    quifefe, eliegeia ad recipiendain eahidem feginam, stelimus anle abbatem, ego et unus ex eis. . . . (58)
    qiiibuscunque potuerint modis, ihducere, et sifoiie, se vero reddere noluit. Anijo uno exaclo, iteruin
    qtiOd absit! nibil poluefiht proficefe ,""terlia ferla ad moiiaslerium redire debuimus , sed hoc non fe-
    liebdoiriadse,qua legiluf: Ego sum pdslor bonus (55): cimus , quia eorum nequitiaro sum expertus. Inle-
    ex mandato domirii papae Jegatus Bomariae EcClesiaeD rim iri ccelesia nostra ordo Sancli Victoris advenit,
    doftiinus Melior doiiiinuirt Bemensem cuin suffraga- quem ego suscipiens ejus irte iiislilulionibus inan-
    neis omiiibus et domirium SehPnenserti el dProiriura cipavi, et in co L fere annos explevi. Modo qusero,
    Tu.foiierisem el domiiium Bituiiceusem cura eofririi nii Domine , a vesira' saneiitate , u.t puero veslro
    sufffaganels districiissime praecepit adesSe, ht ipse significelis litteris vestris , in quo' mihi sit ordine
    legatus et domini papse hOtarius cuhi pfaiJictis hr- securius perroanendum. Postulo etiam, mi dpmine
    ciiiepiscopis e't episcopis, et caeteris ECcJesiseiide- Pater, ut mihi litteris vestris, cum voluefo, ad ec^-
    libus de hegotio pfsedicto peftractent el ad pfaedi-' cJesiam meam Parisios conlirmetnr iedeundi liber-
    (50) MicbaeJ de Conlul ab anno 1194 ad 1199. (54) Baiih. et Lang. ari. 1192.
    Saramarthanorum Gatlid Chrhliana edit. 1650", (55) Scilicel Cistercierises.
    t. I, p. 655.- (56) Barlh. et Lang. aii. 1197.
    (51) Hodie Arras in provincia Artois. Tunc prse- (57) Hodie Pons sur Yonne ih pago Pertensj in
    sidebalPetrus I ab anno 1184 ad 1194. Ibidem, i. II, Francia.
    j). 215, 216. (58) In Vellejano lacuiia lisec sic explelur ; Ter-
    (52) Scilicel pririiO canloriini. .ius et aller.
    (53) Secunda Doroinica post Pascka.
    707 S. WILLELMl ABB. S. THOM*E DE PARACLITO 708
    tas, praecipufijCUiijantequam,:exirem,;ct ordinem ct A Tusculanuni vicc, aliaMiepos abbatis; Sanpli Geiv,
    scdein in choro ct ubiquenjihi retinuerim in COIIJT mani H. (62) quem vos plurinium dilexistis, qui
    muni rapitulo, Has etiani.niihi rogo ita lieri conso- yos et dOmiimm Bernardum Poftuer.sem episcppuni
    lalofias,,ul:pmnes percipiant,; qni cas viderint et in donio quadaro B. Genovefae suscepijuxta Silya-
    Jegeriiit, quamsincefeme dilexeritis efglorier in neclensem (65) civtaiem cum obviaro invisetis ;do-
    eis in ifibulalipnuro mearum angiisljis- mino Magdeburgensi (64) usque Compendium (65)
    EPISTOLAXLVIII a (59). :: Igitur, quia me semper dilexistis gralia domirii mel
    Ad dominumpapam. prajdicti abbalisGermani, vobis qtiaerp consiliuin
    Controyersiam, quse iriter; Nigfosjel Cistersiensis de quodam faeto meo. Puer eram xv vel xvian*
    ofdinis nipnachos yersatur,: feverenlise veslrse, Pa- noiiiin. ; «. : . .;
    lcrsancte, dignam duxissenitis inferendam, ,si eani , EPISTOLAXLJX (66),
    non cpgnosceremus plurimpr um,; qui vobis scri- Ad dominuin Pelruin (67).,
    hu.nt, .lillerls diligenliiis vestris auri.hus exafatam. Intimo snp PETf.p, sutis WJLLELMUS , quod cst,..
    Ne igifur, audiendi isediuni aurlbuS lolius lnundi quod potesl. ..•:•;'. ,•
    negpliis occupatis genereinus , hoc tantum in prc- Qiioties circ.a aegroium splitp mprbus gravior
    cibjis pprrigendis habere cerisuimtis, ut js, quf ct Binyalescit, totips auxiliuin mcdici ad sibi, subvc-
    ante el ppst appelJalipiiem ad_audientiam veslram nicmium sub, festinalione perquii,it.;.JUpdo simili
    dignoscitur esse cpmmissus;in mpnachosGriseos cum nps coarciat nccessilatis ariiculus, .rpgaraus,
    excessusa nipnachis:Ni]gris^_ciius vindicelur. Sicut ut iiec in indignaiipiiem .yci .adihiratiojiem vohis
    enim aliorum religiosorum relatu percepjmus, prpveniat noster iniporluims ad vosusque :recur-
    postquam et se e,tsua Cisfefcieiices in veslra pro- sus. .Prseserlirii. ciini .ripii:- babeamusiii terapore
    tectione posuerurit.et. ex bpno secuiilatis inniti malo, qu.ispro-nobis rcsppndeat, dum superbit im-
    credebant; Nigri superveneruiit el jiijuriis et.cp.ii- piuselincenditur pauper (Pso/.x)., In Ialpr.e"pf:vv-
    tumeliis atque yulneribiis eps crudeliler affecerunt;' ' sciilium quielis iipstffe disjie.ndiura toleiamus:, qui
    et.eorum bona diripuerunt. Ilortim regio n.pstra la- qtiia...fraleriiitalis esl nobisgrata copulatus, quod
    Cf.yiiiabiliier-deplprat insaiiiam , qui bonpfuni ino- ei cedere (lebet in bontim, ad tribunal.jtidicis saejte
    rum graliam devenuslant, et su.i turpi conversa- ciiainr,- graliae vesirae auxilio inalia vice.de manl-
    tioiieviluperanles mipisterium , monachorum cir- Jius injpioruni ereptus. Causam ejus, ne vobis le-
    cumpositpruiji nafcs nebula foeloris inficiunt, por: gendi Isedi.uin inleramus, vobis explanare vitamus,
    nenies roeliii amarum cl .teiicbrasjn Iucero.Ecce: £ sed ei veslris in auribus diligentius prosequendaro
    ipsi yeniunl ad.praesentiain veslram, lanquam viri, et benignius audiendam relinquimus. Supplicanius
    . qui fecerint jiidicium etjusliliam jacu.Iis.impielatis . igifur, iieioijge sit a nobis in ejus causa veslrse jni-
    armali, -quibus arcem pieiatis impiignent, seil no.n serationis affectus, per quein ijobis proveiiial desi-;
    cxpugnent, quia sapientiu. semper vincet maiilittm deralus cffeclus. Ne, quod absit! qui veslise gralise
    (Eccle. yn ). A fruclibus eoruin cognoscetis eqs coiiiidciiler innjtirour, coratii iuiinicis npstris ;IUJ-
    (Mallh.yu). Sed absit! nii Paier, ut vos capianlin serabilius.occuinbaniiis. Valete. , .
    sermone, quorum qsiriqledicliqne pienum esl (Psal. , EPISTOLA L (08).
    x), et lingua eprum gladius gcuius^Psal. LV.I).-A.bsil I Prwmonstrateiisi abbaii. - : ;
    inquam, ul yps capiant in sermp.ie, qui judicatis, Amanlissimo Patri et D. HUGONI (b9) Dei gratl»
    orbcm, qui seniper dilexislis justiiiani el o.djs.lis- Praerapnslralensi' abbati, frater WILLELMUS Beali
    iiijquiiatem,_<ciy'Ms laus in Ecclesia sqnctorum (Psql.. Thpmae de ;Paracleto.minisler indignus, intiirtum
    CXLIX) et meinqria Mt.benediciionesempilernq (Eccli. , dile.clionis affectum.
    XLy)..-CpnfundantiifvigiturjCoiifusioniSjfilii,,,,nec=- Diieclio,, qua nos quondam invicem dilexisso
    apud vos inyenjanl Jociinj rcfugij,,qui dpeueruijt.. probamur Jios ad.scrihendum conslaiiter impeliil;
    thanus suqs qd-prmlium (Psal, xyji),, et.gloriantur Pquae; non, renovafi recentioribu.s possit ofiiciis,
    liiujuassuqs iq.quy:mendaciuin (Jer.Ax). _ ; ., , •;!! quisi:,;nisi falliniur, jiullo tenipore consencscil,
    ^^•.a^r-JEW^ .-;'". ri:. ' Neque eniin fas:.,esl studiuin lorper.e, quod aequa
    Ad: dqhlinuny Peirum.,(&\).
    ,:1-::::;:.:^:,-: bcnignitas cpinpensalione, gratiae niuneratur. ,.Pro
    EgosumilJeW venerabiliautcm fratre et-coabbate npstro Jpauiie
    vefae canpiiicus sseciilaris, deiiide regularis missus de dpmo ..Sa.nciiB-Tiiiiitali.s.in.Lundis (70) suseepj-
    •sum in Pac':.am,,,.ubl^bl)as.,iactus^i,s.ad vos a do- musapud clcnieiniam;veslrarti agenduin,quia quem
    minp.LoiidensJ archiepiscopp Veneciis transmissus, ; beiiignioris familiaritaliS: gremio confovemus, i:ec
    (59) Barih. ft Larig.^an:'l!^2, : (6S) Nunc Compieghe.'-'
    (60)"HaeclittCra nbh"exslal:;in fhdicuIo,ct forte (06) Baitl). et Laiig., an.1192.
    cst piincipium episi.plae:/47v-;r .-.',;. y ,_. .;.. (67) EpjscopumRoskildensero.
    . (01) Corrige,popa.H. "'""'...,. '] ' (68).~:Barlh., a». 1180; dubitanler Lane., an.
    (62) HugOhis."''-'"' 7 1192. .:.;;/ r - . : :-:
    (05) Nuiic Senlis. , (69) Uugo moriuus cst iri AugustO 1192, juxta
    (64) Forle Mdgdebufgeiisifiicei lisec pnjiiia ob- Laiigebt-kiiiaiiii diploinatprio ros.
    scura sunt. liU) ln S<aiiia,
    7C9 EPlStOLABUM LJB. II. 710
    'precibus ejus ijec jieccssltaiibus deesse voiuirius vcl A et vobis devoliores et in vestris servitiis
    ~
    valeamus
    - :; ' .">.
    debemus, maxime cum ejusopinio a justilise ifiK existere promptioras., •'-.••• -:. "
    mite non excedat. Vir siquidem simplcx et j-ectus EPISTOLA L.I (To). v.
    est et recedens a malo. Nec apud paiernilatemve- - Ad dominum Suffredum cardinalein;(li):
    6tranieum velut iguolum commendamus, qui: de TJl ad vcstrum coivfugiamus auxiliuiri iiobis rio-
    vestriteslimonii pleniludiue gloriatur.Quod si forle strisque negotiis confidiirtus esse salulare reiiie-
    quispiam auribus vestris quidpiam intuleril,- ore dirim.Qjiia igilur de vobis conlidirous, ad vos con-
    blasphemo, quo laedi debeat ejus opinio adveslr_am fidciiter coufugifflus et noslrum negotium vobis
    Biemoriam vertiai, quod beatus :Hieronymus:(71) proraovenduro coramilliinus. Illud aulerii a tramite
    dicil: < Meii.dacesfaciunt, ne credatur vera dice..- nondeviat sequilatis, cuin minime refragetuf ralio
    tibus. > Quod nec niinus Jiabet in operuni et oslen- postulatis. Quia vero illud paginaepraesenli coriimit-
    sipnc viiiutum, npn ejus. negligentiae vel culpse de- lerC: iion judicavinius idoneum, lalofi praesentiuin.
    Jbetisid ipsuro adscriberc, sedvilio el nialeypleniiae duximus cbmniiKenduro, qui, quod littefae miniirie
    cpruni., qui debuerant ejus onera suppof tare tum pfoloquantur, viva voce securius exsequeturi; BOga-
    vestroamore tuni religionis honore. Sed quid dicit .musigitur, ut ad viscera vestrsc pietatis sit ei fairii-;
    Appslpliis? ATonomnium est fides",(II Thess. 111).Biiaris aecessus, et cum exsecuiionenegotii beni-'
    Fidelh atttem Detts, qui non palitur suos tentarisu- grius audilus. El n.e vobis frustratofibus Jabor in7:
    praid quod posstttil (I Cqr. x). Et haec quidem, quse , cumbal, noverilis nos illi in mai)datis*dedisse, rit,
    loquiinur, a viris religionis excepimus, qui cpndo-; completo negolio, de charitate nosfra vobis v mar-
    leiil snper conlrilionem Joseph. Unum est igilur, cas argenti provideat. •'"-•.'",''
    Charissime Pater, quodet rogamus, quod et sup» 7 EPISTOLA LUI (75). \
    plicartius, ut honori ordinis veslri providenles roa- Ad dominum Cincium cardinalem. .
    los tollatis de roedio'; per quos domus defamatur, Latorem praesenlium dilectioni vestrae minirae;
    per qubs.ul atidiviinus, dorous siibslanlia depeiit, commendamus, quia non indiget, ut eum iiostia
    cl confuiidilur ordo. Novimus, Paler chafissiroe, (si conimcndatio prosequatur, qui de testimonio cpri-
    lamen qupd loquimur prsesumplionis riotaenoo ve- scientiae propriae et de pleniludine gratiae veslrae
    lilis adscrihere) quod quaedani personae, quse ordi- glorietur. Ne lamen ci iii sua necessilate yelcon-
    iiis"vel Ecclesiae yestrse columnae videntur exislere, silium.vel auxilium subtraxisse videamur, ejus ne
    lalem et tantain pracnoiiiinali viri personam, imo golium veslrse charitati commendamus allentius, ut;
    fcuin ipso tptam dpmuni suam, sicut et nos noiniun- et vobis amplioris dilectionis unione astriiigatur,
    quani ab ipsis accepiiniis persequi et corrodere ^* et promplior atque devotior in veslris inveiiialur
    denle caniiiQ non desiuant ,,quse eliam , si qua in obsequiis. Quanti aulem sit ponderis apud Deriro,
    eis inesset infirmifas, ad publicum certe proferre roanum subventionis paupcri porrigere, noii cst;
    npn debuissent, maxime cum jinius membri laesio nostfoe facullalis evolvcre. Expeiip siquideiriicu
    totiiin corpus respicial. At vero, si, quod absil! ve- jusque rei inest niajor certiorque,cognitio , quaiii •
    Strae discrelionis exairten animositatem coiilradi- ei, qu.em ignoranlia nqn provchjt ad ,ea, quoruriv
    ctorum alque rebellium in eadem domo non repri- cognitio beatuin conslitiiit.,Velut cxpcrienliie yestrai,
    roat, dominum archiepiscopum, cujus^est frequens cert^us innotescit, verus ariipr nullo tempore cpysc-;,
    ei sPllicita; cifca ,domos religiosas induslria, nove- nescit. scriptis autem fccentioiibus cpnfoyelur, ul
    ritis manus scelerum ullrices apponere ,el mediante in aiiJici negoliis virtus ejus verius.cpropfoijetuf,
    judicio prsedictse doiiius enonnitates sollicitudine Qupd hoiiorein veslruro et prpfeclum diligainus,
    paterna corrigere. Vae igilur eis per quos scandaluroi yobis in dubium provenire liullalenus sirbitramur.
    veiiii(Ji/oti'/i; xvm). Qui autem sunt illi? sirie nostri Magistrum proinde Jpannem, qui n.oslfis mandaiiSj
    sermonis excursuplenius a commeante discelis. nostrisque in eundo Romam complendis.iiegptiis
    EPJSTOLA Ll7(72). .0 famulatur, tanlo vobis alleniius coniroendainjis,
    Etsi nos pro lempore urget miseranda necessitas, quanto; eum nobis, devoliorem indcfesse pfpbayi-}
    inspe tamen nos efigit vestra saepius exper ta beni- nius, Erit utiiusquc dilectionis indiciumnegplio .
    gnitas. Gonfidimus enini turii ex vestra gratia tum rum nostrofum oplata motio, prp quip.us liujiiiliier
    ex nostro sefvitio, qupd ulii contigerit vos adesse, supplicamus non interesse iorporerrt at)t otiuro. i ;,
    nihil negotiis npstris obessc. Vpbis igitnr ea duxi- ;"- EPISTOLA LIV: (7Q)..7.;,..;.. ;r.;<-'
    mus commitlcnda, quoruni sludiis cl JabOrccoiifi- Ad quemdam prmpqsitum,'.;:..
    dimus. «xsecutioni mandarida. Rogamus enim, ut Quoties ad.memoiiara suscepta beneficia redu-.;
    quod de vobis speramus, comitante grat.ia, conse- cuntur, toties Jaudes in praeconia languejitium.de-
    quarour. Latorem praeseiiliura a yobis benigne r,o- prorountur. Alioquin si ingratitudini berteficiuin
    gaiiius audiri et pietatis gremio corifoveri, quatenus largitoris adscribilur, merilo nianiis Jargitoris;,^:
    • (71) Xori possum invenire liunc locnm, (74)Lege!: Seufredum.
    (72) Ad Cinciuin cardinalem. Bartli. .ei.Lang. (75) Baith. et Lang. an. 1197., ,,^ ;r; -A,-7.7
    refeiiintad 1197. (76) Lang. an. 1187. ,777
    (75; Barth.et Lang. an. IJ97.
    711 S. WILLELMI ABB. S. THOMM ;DE PARACLITO 712
    nitinere stispenditur.Hoc auteni nori benevolentia'-A Aquem abserttium nuhquam dilectio conscnescat, el
    sed ighavia pr.omereiiir. Absit aiitera, ut corum, sancti propositi siudiufti semper ad amplipra con-
    quse nobis gfaiia vestfa conlulerit, irigfatiludo se- surgat Non eniiii est dubiriiji,:quod omni lipra, si
    quatur,; quibus graliarum actio, quoad vivimus, iion proficis, delicis. Sed quid ? Minervani doeehius?
    lamulatur. Nomiunquarti autem ex consideraiioiie cOnvivanlibus siquidem- et epularitibus quolidie
    postcriofum, cum scilicet ariipliori gratia fulciurtr splendide injuriam videmuf inferre, si liordeacei'
    tuf, priora tamen vincunlur. ldeo Jiumllibus vOs panis edulium pabuluro jumeniprufn iiieiisis impo-
    precibus comirioneinus et supplicamus, quatenus in nere velimus. 'Ridiculum plane, si servris domiiio
    Iioc expefiamuf, quantus sit erga nos adhuc veslrse se judicat prsefercndum,: cum de servo quid agere
    diiectloiiis affecliis. velit, irt domini sit potestatis afbitrio. Sic,'sic ni-
    EPJSTOLA LV (77). mirum prsesuraptipiiis sor.timuf officium , si tibi
    Venerabili Paiii et Domino B. Zvenensi (78) Dei commonitorium fecerinJus, qiii coolo totus interesse
    gratia episcopo, frafer. WILLELMUS , illud lanliJluin videiis, cum etnos ex occasioue pastoralis officii,
    quod est. non nisi rebus transitoriis videamur incumbefe.
    Desideria., quse rationis palrocinio fulciuntur, Verum praestimplioiiis dabis veniam,,cum miiiinie
    effecturti debifuin apud veritalis amatores sorliun- B ' diffileamur et culparti. Velleraus plura, sed arguit
    tur. Inde est, Pater sanctissime, quod obviis maiii- nos insipientia nostra, qiiia est cum sapiente cpl-
    bus leiioreni vestrae sanclilatis exCepimus litlei'arum Joquiuiri. Cseterum nugarum hostrarum, scliedulas
    et locuirinobis eisdeih prosequentibus destinatuni, vel Jibelluiri nobis rfemi.ltirOganiiis.
    praelixo termino, vita comile, ducirous expetendum. EPISTOLA LVU (80).
    Ltrum aulerii Jioniuncionisiaiitilli Jabor assumptus Ad abbaiemSdnctm Genbvefm. -
    v.el vobis teiiuis ejus prassentia prosit, vos ipsi vi- Amanlissimo Patri et doroino STE. (81) Dci gra-
    deritis';quia nobis nihil aliud sentieiidurti occurrit, tia abbati Sanctse GenovefseParisiensis, frater WIL-
    quain quod Umbram ad publicum de claustro pfo- LELMUS sauctiiatis ejus servus indigJius, tiroorem et
    ducitis; sed quid? cefte noslrae parvilatis nbn su])- aniorem et se ipsum lotuni Usque ad pedes.
    trahetnr affeclus, licet nullus vel modicus subse- Ut scribamus vel sero, benigriOperurgemur amo-
    quatur effeclus, quia deliilum charilalis, nos urget. fis jniperio , cujus litulis vel.invidere vel acqtiie-
    EPISTOLA LVI (79). scere nolle, quandoquidem in sanctls est sanctus,
    AdGozsvinum monqchum. arbitrainur injuriam, eo, qui diu pectori noslro io-
    Intimo suo G., suus WILLELMUS, salutem et i.nti- r_ tus insederat, pudore sublalo. Puduil enim el vere
    mum dilectionis affectum. . puduit lanto Palii tantae revCfentiae et riiajestalis
    .Qiiia, cliarissime, Divinitale propitia, charitas lion prselibare saluialioiiis oHicium, et qriasi veritate
    dissolubili vincuio iios iniiodavil, sicul ssepius se sopita nOn explevisse prpniissum,quasi veritalem
    negotiis nostris inlerserit, ila nos nonnunquam obfuscaret falsilalis-unibraculum. Sed quid beaius
    quadain benevolehtiae lege constringit, ut eos, quos Hieionymus ? < Meridaces, inquii, faciuht, he cfe-
    aropliorls gralisp. brachiis amplexaniur, salulationis datur veradicentibus. • Si aulem vobis visa sit di-
    cflicium praelibemus, maxime cum se Cororoeaniiuin Jalio tajdinsa in exseeulione promissi, quod satis
    praescris se nostris repraesentat oblutjbus. Inde est, arbitramur^tque Veremuf, nullus tamen se inler-
    qtiod et te saJutamus, et specialis amoris lituJo te posult fidei noslrse tergiversalionis incursus, sed
    aiuicitiis liostiis adjongimus. Sicut enim Jioiiestaiis aliquando ad debitum pefsolvcndiim infifiniias
    sludiis convenire probamus", ei lubricps et iuipu- equorum, quandoque propief guerras exilus difli-
    denles homines a nostfis debeamus afcere liiniti- cultas, nOiiiiunqiiaro pabuli niagna "pemiria, qiiae
    bus, ila nihilominus favorabile i-eputamus justiliae-, lioc aniio Daciam grayiter afllixit, inierdum eliam
    iil vifos honesiatis el sobrielatis amicos in nosiris Udelis absentia viatpris. Nunc igiiur, quia rebus
    recipiafnus visceribus. Est enim nonnullum in D I noshis iucundior atque felicior eventus arrisit, cum
    exsilio rioslro remedium, ubi lotbccurrunt illuslo- major sit ei vise securitas, et irt aiinona cumulatior
    nesphantasmaium et vana siroulationuiri iimbra- speretur ubertas, et se nobis obtulerit fideliofis
    cula, ul liabeas, queirt diligas, cui credas, per quem praesenlia vialoris, nulla potuit ultefior occasio di-
    a pusillaniroitale spiritus et lempeslaie resurgas, ct Jationis inesse proinissis. Mluiqius iiaque nonqueiri-
    a teirruentium Iribulalionum repellere possis inju- libet equum, sed eum, quem inier equos noslros
    rias, sic enim dissoluticordis rcparaiur integrilas, digiiationi veslrse digiiuro missu putayinius. Qui si
    quia oleum flammis iiijeclum anjpliwa el arden- forle vobis placuerit, in hoc gloriiE iiosfrse niuliuin
    tiofa Jlammarum superexaliat iiicendia. Uhuni est accfescel, et dainnis fesarcialis' dilalionis apud ve-
    igitur slattiendum atque lenendum in amore reme- strani cleroenliairi nobis graliam obliriebii. Sin au-
    diuiri, ut. epiololarum ab ulroque discursu sermo lem, quod absil! ingralitudinjs quippiam vobis irt-
    ile divinis liabUus. exulcerala corda.conlirmet, per tulerit, quod serenilaiem paterni vultus
    obfuscet,
    '
    (77) Barth. ari. li-85, Lang. aii. 1182. (79) Laiig. an. 1187. - '"
    (78) Legc : Zveriitensi uliii Magnseanp I; Nomeii (80) Baiin. an. 1185, Lang. reclius an. 1179.
    Ejus erat Uenno. (81) Stephano, postea episcopo Tornaceiisi.
    715' EPJSTOLAMIMLJB.il.. 71}
    contristandi materiam etiam nobis inducel: NOve- A i consolatioiiero accepimus, quia forsilan peccato-
    ritis aulem quod JalPri praesentium iideli nostrb rura nostrorum ntilies invaluit, n'e transiret ofalio_
    dederimus in mandatis, ut et equo in cquitando Si inter amicos hoc appropriat judicium aequitatis
    pluriraum parceret, etei abundantissinie necessa- nihil propoiiendum duximus in querelis; si vero
    ria provideret. Quod si fecerit vel nori fecerit, ve- -juri repugnat et moribus Jioneslalis, iljud etiam
    strac ad nos Jitterae prosequantur. CaetCrum, mi Pa«- relinquimus amoris lcgjbus corrigcndum, ne forle
    ter, statum Veslfuni ct fratrum veslforiiiri iiobis Jaesa charitas, quod absit! ipciirrat opprobrium,
    Jifteris vestris significari mandamus, rogamus ut, dum non desunt, qui dicant bonum tnalum et ma-
    si lieta vobis arridcant, gaudeamus; si, quod absil! ium bqitum (Isai. v). Absit autem, ut morum yestro»
    successerint trislia, pariter Jugeamus. Visccra no- rum graiiam devenustet vel mendosa loquacitas vel
    stfa, dilectissimum nostf umPetrum (82), licet apud Jilectionis simujatae detestanda pervcrsitas! Utruni-r
    vcslram paternitatem locum grati» bonae conversa- que enim apud Deum et bomiijcs aboniinatio est.
    tionis hielioris etiaro farose sibi fundet obsequiis,' Est igitur amici noslri consilimn, sic tainen, ui.
    vobis coinmendamus altenlius, ut per vos et mori- prsesuroplionis umbr.acuium hon incurrat, quateiuis
    bus, disciplina, el in iitlerali scienlia de die in dierti , amicorum necessitudinjbus favor gratiae devpius
    '
    magis et magis augmenlum accrescat. Vival et va- occurrat, et tergiversalione pravorum hominum a
    leail sanctitas vestra. yerilatis semitis non recedat. Sed heu ! quoprogre*
    EPJSTOLA LVIII (85). dimur? Nunquid indoctum docemus? Nunquid Mi.
    Ad Danielem revocandum. nervam inslruimus? Absit! Sed afTeclus amorjs so
    Frater WILLELMUS Dci gralia Beati Thomse dc Pa- continere non potuit, quiu sive juste yej iijjuste in
    raclclo minisler indignus, dilecto filioDASiEfci,salu- niedium proferat, quod sentit, et quod a moribus
    tem et palernam dilectionem, rion discrepat bonis. Si autem iu lot probatione ver-
    Ul dicit Apostolus : Omnes qui in Chrhlo pie vi- borum excessirous moduni, quod insipicns factus
    .verevoimtt persecutionem patiuniur (II Tim. ni). sum, vos me coegistis, qui me lanti fecislis ut apud
    Jnde est, qiiod et, fili charissime, in absentia noslra gratiam vestram tanlae. familiaiitatjs Jocuro obii-r
    lribulationuin injtifiis moleslalus est spiritus tuus, neam, ul mjhi Hceai loqui, quidquid in buccam at>
    cl a spiritualibus studiis Cs exire corapulsus. Quia cesserit : et roe melius nostis, quoniam « ainor, u$
    vero nohis animae tuse custodiam ex propria voltin- quidam dixit et scripsit, niilril fiduciam. t Si quid
    late coromiseras, dignuin duximus misericordia igilur excessirous amoris gratja benevole supporla-r
    jnoti, ut. te misericorditer revocemus, et le verboJQ bit. Est quoque, amicorum verorura uon Joqui ad
    H exempto ad ofiicia prislina provocemus. Adhuc ocitlura, sed sive displiceat, sive non, nunquam a.
    est prae roanibus pugna, elsi iropugnatus cst Araa- via veritalis retorquere progressuin. Aliter loqu]
    lec, sed nondum expugnalus. Pugnat siquidem non es.t deservire vjrtuli, sed.proprio viiio famu--
    Israel, sed necdum Israeli, Mose forsiian cessante a lari, '
    precibus, provenii victoria. Veni igifur, nec venire EPISTOLA LX (86),
    distuleris, dum adlmc conlra adversarios dimicatur, Ad amicum. "\
    quia nullus, nisi Jegilime certavcrit, coronabilur. Quoties tempus necessitatis ingruerit, si airiicoruin
    Si quid egeiis, quod fraternse charitati roojesliam. efflagitatur auxilium, quin amicus ainico
    suliveniat,
    intulerit, ad indulgentiam eamdero te commotuni nullum debei interyenire dissiniulationis umbracu^
    esse pietate cognoveris. Si ve.ro fedire contempse- lum. AJioquin amicus non esse
    epnviiicjfur, qui
    ri.s, cuin te p.tter beiiignitale soljta revocet, tecuro pfius esse seeundioris fortunae muneribus videbaT
    instanter recogites, quid aiile tribunal Chrisli super iur. Absit autem. a voliis, ut liujusmodi morbq
    Iioc respondeas, cum apud eiifp contemptus sive" dilectio veslra laboret, et in parlem alteram incliix t
    walilia nullum cxcusat. se judicium tcquitaiis, cujus benevolentia nunquam
    EPISTOLA L'IX.(S4). ' a se voluit excludere viscera pietatis I Absit, inquan),^
    Afi cancellarium (85). utde vobisaliter senlianjus, quam ut.effecluni amici
    Non vcrbis sed factis amicus amici benevolentiam justa pelilio, comitante benevolentia, sortiaturi No-
    cerfius iexperifur. Ut igitur amicus amoris expe- veiitis crgo quoniam tribulaiioniim : iiisurgenlium
    fientiairi soitiatnr, amico judicamus esse curan- vexanjur angustiis, el non est qai condoleat snpci
    diini ril iii re necessaria, quin subsequatur effeclus contrilione Joseph, et qui trib.ulatis solebat Terro
    favofabilis giatia se nequeat conlinere, citra prae- prsesidium , licet longius positus supplicum yoti»
    cipue' poslulatis rafio miniine refragettir, A yestra aspiret, auxilium lamen fcrre non pntest. Hine est,
    vefo iiieinoiia lion cfediinus excessisse, quin excel- quod claroamus ad Dominum, si forte respjcial, in
    leniiainvesirain super negotiis rioslris Jabpri nosiro oraiipneijJ, humiiiqm, et eliam non speriiat preeei»
    liPii p.aicentes, saepius coninjoneiidaro esse censuir eoru.ro. dum non estqui rcdimat, neque qui salvct
    jjnis, sed nee diiiii pforoissi beneficii exsecutionc faciqt ( Psal. vn). Utinara et clamor noster ycslra!.
    (82) Petrum, postea episcopum • Roslvildeijscm, (84) Bartb. elLang. au. 119i,; ;,
    supra memoraiinii. (85) AndrcanJ Sunonis.
    i83) •B.1flli..'etLatig. m. JI06. (86) Baiih. ctLang. aij. 1178,
    PiTJioL. o:\\ '"'"", %B
    S. WILLELMI ABB. S. TIIOM.E ,DE PARACLITO 716
    T7JI5
    audiiunj prceibus- npstris inclinct ,-ut jam a attrahit .roagnHudo et horum rrcoidaikmis lanta .
    'tpietatis
    ^ionuisit.f/iH' rdpial et devoret pauperes l (Psal. x.) memoria, ut sine vobis viyere mors potius sit
    EPISTOLA LXI (87). dicenda quaro vita. .Neseiiis? imo scitis, scienii
    Addominum regem nanorum. eiiim loquimur, quod floribus amicorum aspectus,
    Regiae inajesfalis oblutibus Jicel videalur inglo- cum se mutuo vident el alterutro delectantuf aspe-
    riurii solio gjoriae pauperein propinquare, mansue- ctu ,inedicibilis est causa Jajlilise, et tanquam oleo
    tudiriis tamen regalis clementia, quos dignitas non flammis injecto, valiclius animi inyalescit et conva-
    provehit,' benigne consuevit amplccti, vel attoUere. lescit affcctus. Proinde, qnia adventum nostrum ad
    Nos igifuf, mi domine, licet merila nulla nos pro- vos segre ferre -nuUalenus dubitamus, sanclitali
    vehant Ut ad excellentiarq vestram Jiabeamus veslrse nos venisse Parisios praesentihus niintiamus,
    Jiccessum,yelif, nolit, rigor justitiaj, quando tractatur et de prsesenlia vestra, quam valde fequirimus,
    pictatis negotium.lemperabilur misericordiaprocu- optata gaudia . craslino die, Doroino largientc,
    ij-ante judiciifni.-Supplicamus itaque e.t preces pre- suscipere raereliirour. Quse vero fuerit dilalionis
    •*ibusaddimus, ut pelitioni nostrse pietas eiiam bac causa scribendi dignum fuisset committere chartse,
    vice regise celsitudinis inclinet, auditum , et si quid nisi id ipsum ore ad os inteuderemus auribus vestrae
    f.In hobis fuefit correclione dignum, tolum anliquet B sanclitalis inferre, -
    •wblivio ,' ne regi forte veiiianjus in odiura et rebus EPISTOLA LXIV (91).
    ;nostris iisde proveniat delrimenlum. Verum est, Ad archiephcopum Lundenrem.
    «lomine, nec possumus diffiteri nos ad rcgem Fran- Amantissinio Pai.ri et doniino, filius ejus devotus
    coruin a vestra excelleniia fuisse irshisinissos, et el inutilis servus, timoreiii pariter et aniorein.
    quod ad vestrum cedebat Iioiiorem et rcgni pax Cliarilalis debito perurgemur, ut pro viris, quos
    cxigebat et gioria in auribus regis, Ioculos, sicut diulurna conversatioraonaslerialis alli ivit jugo diici-
    probat lisec dies. Hoc est certe vestrum (88) maxi- pliriae, quos el bonoruni conimendal ppinio,,el viiio-
    muirique peccatura, quod spror vestra iradilur rum deformitas miniine decolorat, apud veslrain
    fegis Francorum amplexibus ecclesiaslica b»ge lir- clenieiiiiain solliciludinem gerere prsesumanius, ne
    Jiialo coiijugio. En sanguis isle de manibus nostris jipud Judieein aequiialis se refugu locuin reperisse
    requirilur. Obsecramus, mi doniine, ne pro parvo glojielur iniquitas. Pro latore. igitur praesctiliuin
    videatur, quod maximuin esse cognoscilur; nec vos supjjlicamus , qui quidem noslra comroendalioiie
    «coivturbet absolula pecunia : quiaplus est liouorem noii indigel,qui prpprise conscienliae jglorianler inni-
    icquirere, quam pecuniam possidere. llla siquidem titur lestiroouie, caro opiiiione bonorum , ut ci
    sribtracla, honoris reinaiiet magnitudo. Laudabilis gratise vcstrae favor arrideat, et in oculis veslris
    est illa pecuriia quae dominO non imperat, sed do- falsitas capite conliiio succumbai, et obstruatur os
    mino. cedit ad gloriam. iniqua loquentiuin, quorum est sludium^alieiiare
    ''EPISTOLA LXII (89). amicum a proximo. Causain ejus ad vos. yeniendi
    Ad dominum Lundtnsem. lilleris irapressisse judicaremus idoneum„ sj eam
    'Quia iribulationibus variis saepius infestamur, non sciremus expressam Pelri cl Osroari litleris
    frequentius ad sublevanlis auxilitim exclamamus. hiagislrorura, ut de corde suoamaiitudinis injuria
    •Verumtamen,.quia necdum meruimus exaudiri , vestris coiisolalionibus excliidatiir, quae de non
    iimeraiis vel noslras voces iion ad vos pervenisse) percepto labpris sui fiuctu protinus.acrius.visceri-
    •velivos.quodabsit! eas iiabuisse coutempiui. Ai bus suis iiifligilur.
    vcro n5ii ccssabit clamor, doriec conquiescal exau- EPlSTOLA LXV (92).
    «tor, quod quidem non crediinus fieri, nisi in tnunu Mqghtro Meliori cardinali.
    forti et brachio exlenlo ( Deut.y ). Ut igilur expe- Vcrierabili domino M. sanctse Romanse Ecclesiae
    riainur de Veslra voluntate iion csse, diulius nos tiluli Sartctorum Joannis et Pauli cai-dinali el apo-
    affligi, petinius prolectionis vestrae gremio coufo- D stoiicae sedis legalo, ANBREAS, domini regis Danorum
    veri, ut sciant-omnes,-lam hoinines quam Donlirius, _ dictus cancellaiius, cum sociis suis, debitam tanto
    cxveslra consolalione sic nosrespirare, ut abolitis domiifo feyerenliam etamorem.
    iiiqiiietudinibus valeamus absolvi. Erit boc, domine, Magnum est, ut nostis, remedium tribulaiionis
    vobisin gloriam et nobis in securitateni et paeem. afflictorum ad expeiia suffragia recurrere.prsela-
    EPISTOLA LXIII (90). loruip ; quia lanto* gauderit uberitis de niuuere liber-
    Ad Gaufridum. tatis, qiianto majora curare se senliunt remedia
    Ut ofleraniur praesentia vobis , sollicitudo nos ipietatis. Npverit ilaque sanciitas vestra, quod ab
    urgel ainoiis.'E|t enim aiiior languoris inipaiiehs,, illustri rege Baiiorum Roriiam iransmissi ejusdero
    prsesenliuin novitale- congaudehs , dilationerii scri- regis dbiriiiii nostri negotiuin auribus siinjmi poi>
    <beiidi,fastidieiis. Noverrlis igiiiir, quofl honorisel tilicis diligenter iivtulimus ct ejusdem negotii, prout
    ainoris . nobis a vobis e.xliibiti, sic nos sibi totos fempus dictabat, exseciilionem domini pap:c iittcris
    (87) Baith. el Lang. an. 119«. (90) Barlh. et Lani?. an. 1195.
    ~
    (88) Lege : Sine dubio, noslrum. (91) Lang.an. 11/87
    (89) Barlh, an. 1179, Lang. 1178. (92) Barlh. et Lang. an. 1193. -"
    VII EPlSTOLARUMLIB.il 7IS
    exarstam arcepimus inferendam veslrae sanclitalis Amus. Sed beu, mi Pater, mutatus esi color.optu
    aspeciibiis. Est autim iloroini regis negoliuin inter mtts (Thren. IV)et aurumvdevenil in scoriam. V«-
    rege.tn*t reginain ceJebialui» •divorlium. Verum si nea-jqum facere debuit uvas, fecil labruscas (Isai. v_.
    qiiaeiatis, cur non per nos expJemu6 quod accepi- . Versaesl ciihdra eorrim in luctum.elqrganum in
    niiis ih nianiiaiis, breviler rospondemus: Roma vel '.vocemflenlium (Job xxx), sicut accepimus ex alio-
    ab «rbe digressi Divionero usque pervenimus; sed :rum relatu, quoniam priora transierun'. ct andila
    ibU posiposila revefenlia sedis apostolicae et inyo- circumposilorum iiarcs.inficiuiit, Pro crispanti crine
    calione iiominis vestri, contemplo videlicet aposlo- calvitium accrevit, el prosuavi odore felor(Jsai,ui),
    licse iegationis ofljcio, a niinistris ducis Burgundiae duin et rigor deperit ordinis etinfertur caluninia
    pef-septcm dies sumus detenti ct arctae custodise sanclioribus el anliquioribus instilulis, cum i)oii
    niancipali. Tandein vero precibus domini Cislcf- liceal nisiin roelius terminos commulare, quos Pa-
    ciensis educii ad Claramvallem, Doiiiino ducenle, tres posuerunl, ct servari filiis inandayerunt. Non
    peiveitiinus, interposita coiiveiitione et praestito vobis, Paier, vjdetur iniquitas sanioruin pbviare
    sacramciifo, quodsi doinino regi facla displiceat mandatis-, obedire subjeclos nolle praeppsilis et
    ncbis remissio^ iierunl Divionem vel ad locum aliurti -Patris -nostri Augustini. Reeulam in- irrilum duci.
    debeamus deduci, Quia igilur, pernos;, ut dixiiiiiis, B Nempe genus est ariolahdi, ut dicit Scriplnra,
    ad yeslram:praeseniiam venire iiequivinnis, iiltefas acqttiescere notle (I Reg. xv). Quis religionis CSt
    domini papae vobis tiansniilliinus, rogantes et cultus, ubi sileniii ceiisuia deseritL.1 et. fabujis et
    oiiininioiis supplicantes ut a domino rege veniendi .vanitati vscatur. Ad libifiim claustfo exire, mereii'
    ai vosel.colloquendi liceniiam.impetretis.Super liis triculas videre et ab ipsis vejle videri, aique infa'
    autem/quae npbis injuste sunt illala, cum niliil niare cubiculum castilalis, nonne sunt liac arma
    conlia linnoroni vel pacem rcgisvelregni nos ha- iniquilatis ? Suppressis virlutibus, libeitas vitiis
    Ijcre-prx nianibus invencrit, quid sit agendum ' .imlulgetur, et in reprehensione, si praeposjtus
    auctoiiiati vestra: duximus. providendum. Quod ganiiire praesumpserit, in eum staiiro, ihovelur ca»
    aulem per ialeni -vos salulannis el lilteras doniini -cliinnus, conlumelise profer.Unluf, commijJaiionos.
    papstransiiiiliimus, non est vestrae personae con- durius inlcnlaiitur. Deturigitur nobis ljeentia vohis,
    ieinptus sed allioiis et dignioris personse defectus. in ainc Joquendi. Illud Obsecro, mi Pater, quOu)
    EPISTOLA LXVI (95). pace vestra sit dictum.Quis, inquara, in culpa ver-»
    Adepiscoputn Thurgolum. satur, nisi doroinus ipse, cujus esl major jnter eps
    Venerabili Palri et dominoT. Dei gratia episcopo__Qauclorilas, qui ffuctus iiiiujneseentes compescerp
    frater WILLELMUS Sancli Thoniae de Paracleto, potest, et enormia redigere in njensuram? At verp
    d.es malosr ieliciter tonsiimniare, . si potestis et lacelis, nonne consenijre piohamini?
    Cijra j-eligionis ei djscjplinte rigof perversis mali- Prpverbium. nolum est: Qui tacet xonsentii, Sed
    gnantilms palitur deirinienlnro,npn.est, nii Pater, ,qiiid dicit Seriptura ? Consenlientes ei facientes
    Ecclesiae liliis legem Dei zelanlibus dissiinulandum, .pixna pari piinientur, Et utinam, Paler, soluirin odo
    ne dissiiiiiilalio cfiminis culpam gravioris. accurau- taceretis el peccaloribus cornua npn darelis. OhseV,
    Jct ultionis. Jnde est, quod veslris aspcctibus piae- :- cranius igitur, clCmeniissiine Pater, ul in defen-
    sentia confulenter olferimus. quia vps ctfacie no- sione jusliliae religionis amatorem sicut elfuistis,
    viuuis el in Chtislo veic dilexinuis, tum tlelito vos esse probelis et praeposito utique honeslo et
    fidei Chrislianae, luro opinionis suave redoleinis sanctse coiiversalipnis virO,.cum. defccium ordinis
    odore.. Si. verp, quia scrjbimus prjBSiiinptionis sibi Eccjesiae coniniissie auribus vestrae satictilatis
    argiiimur, exciisabiles nos habebit et rcclitudinis initilerit benigrium iinpemlatis auditiini. Turpe
    zclus.el fiateiniiatis compassio, cui huir.anitaiis .siquidem est vellp. videri foyere justitiam, et pati-
    oJficium exliilieinus. In prirois igitur lioveritis , peryefsos subvertere disciplinam, J)onetomnipotens
    Pater amanrie, quod de veslra promolione jucun- rj Deus ut de castero nullum apud vos habeanl per-
    diori gloriati sunins audiln , eo .ccjie devoiius, quo versi.refugium,. sed in vobis ferveie sentiaiit,
    sierabainus yeslris sludiis Ecclesiam Dci ubcrjori prrpre sublato, recti.iudihis zeliim, ut sit pax homi-
    prplieej,efruc!u..Veruni illi specialjtcr gloriaevestraa nibus bonmvoluntath (Luc{ n), nialevolis aulem et
    coiigaudebaiii, quos prius, ul noslis, susceperat his, qv-ioderunt pacem (Psal. cxix), pelra scandaii
    paieruiias yestra regendos et ad viiiiiliiin siibliroia et iapis qffensiqnhil Petr.n).
    sfiiliis honesiioribus provehendos. Nihil enini aliud EPJSTOLA LXVII (04), •
    nc.-biscoiifcrebat celebritas nniiijnis veslri, quaro Ad tlominum Lundensem arcltiephcoputn
    vclie \os suhditps yobis nobilium morum venustate Araantissimo Patri et domino, hijus ejus devotus
    praecellere et pxempjo viljE san.cUoris ciiantibiis et inuliljs servus, liroorem pariter et amorem.
    liiroeniiifiiridcfe. Nec ali.ud de ifansacljs opiiribus. Ul be^tus dicit flieronymtis ; « Meridaces faciunt,
    vcslris vel noslro sensit vel aliorum relalu conjici- ne credalur vera dicenlibus. > Inde Cst, reverendis*'
    mus, quara diu vos cum eis convcrsatos cognovi-: sime Paler, quod nebula falsiialis obtenebrali, fpp-.
    '
    (R3i Barth. an. U88,,Lang. an,H87. ' . Absalonnoii adhuc erat archiepiscopus, ni$i |jf|-i
    (Si) Lang. an. 11'75>. .Foric errpncpin,irjnc c;iiim anticipatione sic vocaiiir,
    7ir , S- WlLLELMl ABB. S. .THO.MJEDE FARACLITO 720
    midare potuimus, ne palemi yuJlus forent adver- A facta? immemorem existere yellc, si in umbraculo
    sum nos in deterius iromutati, elcssct iniquitatis malifise suae diulius vojuerit lalitare. Vcrumiamen
    iiubes opposita, rte transiret oratio. Vefum hocfru- novit vestra nobilitas quanta benevolentia qu^iita-
    slra ; A\am<sapientia vicit maliliam (Eccle, vn), et que precum instantia dominus arcbiepiscopus, dum
    iiiiseficorilia respexil ih oraiionem humilium, et non Roskijdis cssemtis, ih niensa apnd vos' egerit, utsi
    sprevil preces eorum (Psal. ci), dnmad clamorem posset inveniri, idem ipse deberet ejus aspecliJju*
    pauperum se pletas paterna conlinere non potuit, pra*sentari. Rogamus itaqiie, ut tanti tlomini dile-
    *ed ad eoriim subsidiura (licet non ad pleinnn) se ctionis intuitu cl religionis lionore et nostri gratia
    "Ofliciosamexliibuil,"e«facti sunt sicut consolali (Psal. (si tamen apud vos alicujus momenti nos essepu-
    cxxv). Hoc in operibus veslris approbamus, Pater tatis) eum capj et domino archiepiscopo praiseiitari
    cbarissime, et feputaturomni modo gloriosum, et faciatis. Valele.
    '
    virtutiimvestrarumprserogativamoblineremeretur, EPISTOLA LXX (98)
    quod. in sublevatione pauperum Regem gloriae Do- Jo. (99) sub.priqri.de Esrom.
    niinumque virtulum vestra pielas intuetur. Pro no- Amico suo Charissimo Jo., subpriori de Esrom,
    Jhisigiiiir ipse respondeat, et vobis mercedero in fu- fraler WILLELMIJS Beali Thomse de Paraelclo inini-
    tuiinn resliluat. CaBlerrim,roiPater, ad decorem do- B Stcr indignus, inlinium dilcJlipnis affectum.
    iJJusDeielcofoiiam capitisxeslr\,.ulfluminisinipetus -Tanto securiiis prsesenlia vobis offeriinus, quanto
    imlificet civitatem Dei ( Psal. XLV),induclione fon- de veslra religipne el integrilate fidei et sintera di-
    tiiini.pltiiiiiJumdcsuilaiTius. Sedquoiiiaminspeauxi- lectione certiores exisliinus. Verumtamen verus
    slii graliseveslraeillud inccepinius, quod jani co3])istis amor, ui yerius noslis, -in iiccessitatibus amico-
    In daiidis lislulis magnificeiilius inipleri rogainus. ruro nunquam affecturii dehegat poslulatis. Quod
    . EPISTOLA LXVIH (95). quia vefum ssepius esse probavimus, a veslra clia-
    Ad omnes pro quodam cbmmendando. rilate nonpeiiinus, quod nec naturam nec morum
    Cum a fidelibus fiunt opera bona, quibus in me- venustatem confcrre dedeceat, et petentis faciera
    lius proliciehdi infirmitashomiiiiim sumat augmen- nullo uiiquam pudore perfundat. Sed ne vobis le-
    4um, ne pravorum homiiuim in eorum periiiciem gendi taedium inferanins, negolium lolura vobis ex-
    malitia deteslanda consurgai, diligentius cst provi- planandum praesenlium latori commisiiniis, qupd
    Jendum. Hujus igiturgralia rei, G. fralrem noslrum, devotius exseculioni inandari rpgamus, ut verius
    -Jatorem praesentium nostris litlciis coinmunimus, amorem in araicorum negoliis tepidum aut invali-
    tit ad oniniiim noliiiaiii veniat, quod ad iler suum duin jion esse scianms. Valete.
    licentlse vestriB libeiiate G . EPISTOLA L.XXI(100).
    perageiidum congaudeat.
    in scandaJum Ad dominum " v
    tQuisquis igiluf yia, quam ambuiat, regem. _
    posuerit sive calutrtniain, nialiiix suae dcbitam pce- Ut pauper ad divitem, humilis ad sublimem,
    riain suslincal. Qui vcro ei exhibuerit humaiiilalis servus ad dominum liberum sortialiir accessum,
    ofliciura, mercedem seternam a bonoruni oroniuro non est iiaturae debilum sed prserogal» graliae do-
    j-elributore pcrcipiat. nuin. Non igilur miramur, si njirariiini, sed si non
    "
    EPISTOLA LXIX (96). iniraminij admiramur ita nos esse frontis attritae,
    Olhoniensi ephcopo. quod regiis auribus nihil aut roiiiimum habenlesin
    Venerabili Patri e.t Dorijino Jo. (97), Dei gralia nieritis veremuf obstrepere. Verum, si Jiceal, ut
    ©iboniciisi episcopo, fraierWiLLELMUsBeatiThomae veritalis assertio ' prodeat ad publicum, illudin ad-
    de ParacJelo, minisler peccatpr, debitam tanto Pa- julorium ad excusationem prsesumplioiiis solum
    tri reyeferitiain et amorem. TJdemur habere reinediiim, quod nos in benedi-
    In scribendoiiolam forsifan possumusprsesumptio- ctionibus dulcedinis saepiusprseyenit regiie roansue-
    riis incurrere, si non adsit favor ct lienignilas sus- tudinis blandimeiiluro. Hoc igilur praevio, tirooris
    ceploris. Credimus, iirio cerli surous, quod licel _Q amof oblitus solium gloriae vestrae ductu securita-
    liieiita Jiumilitalem npstram non provchant ad ex- tis aggredilur, etnoseum, uipole vestris familia-
    cellentiam veslrse majestatis, se lanien non conli- rem uegotiis pedetenlim subsequiinur cum co sup-
    Jiere poleiit in his, quae"Dei sunt, el honor religio- plicaiilcs, ut ejus et nostris precibus pietalis ve-
    i)is'expetit Jielus justitiae et afflictio pietatis. Absil, sliiii noii obturelur audilus, ne, quod absit! adver-
    iit de vobis "alia senliaihUs queni et sanguinis nobi- sus justitiaro se, praevalere roalitia gloriettir. Suni-
    litatratio, et virlutura cortimendatopinio! Noverilis iiiam negotii vobis duxiinus breviler iiisiniiare, ne
    jgitur fugitivurti nostrum in regione longinqua por- vos laedeal pluribus iroiiiorari.
    cos pavisse, et ingruente panis inedia et quam as- EPISTOLA LXXJI (1).
    portavita nolris male vivendo dissipata subslanlia Ad abbatemde Esrom.
    .ad patrein rediisse et propositi sui professioiiisqiic Quoniam, Pater amantissime, prccum noslra-
    (95)Lang. an. 1178. (98) Barth. ct Lang. an. 1178
    .(M) Barth. an. 1198. (99) Joanni foflc.
    (97) Joanni Jani Jilio. Scdebatjam ' 1187. Fuitar- (10t) Baiib.et.Lang. an. HJ34.
    iluin magistcr. - (1) Bafil).:ei.Xang. an. H7S,
    m EPISTOLARUM LHL II. , 7»
    jura instanliam, sic.ut crediirius, justitia comilatur, A lus sit amor erga: vds pectofe iiostro conccpUis,
    eas ad sinum veslrae clemenliae emiltere miriime praesens pagina proiesletur. Quae ergo' de statu
    formidainus. Pelitionibus igilur noslris effectuui veslro propiio visu recolenda percepimus:, ct niinc
    supplicamus adeSse benignUm quateiuis, eo per- relafu inultorum apud vos celebris diyulgalopinio,
    cepto, de Iribitlatione percipiamus remedium. No- cordis noslri visceribus dulciler includuntur, dul-
    veritis autem, quod benignilas "nobis exhibila nul- cius pertractantur : eo certe dulcius, quo Trequen-
    -latenus benediclione carebit, sed quidquid per vos lius audiuntur. Intinio igituf cordis affecfu inanus
    benelicii nobis accreverit, nostiiserit munerandum ad Doniinum protendentes incessaiiler rogainus, et
    " ' '
    Obsequiis. ei humiliter supplicaraus, ut vobis, iridullis a Do-
    EPISTOLA LXXIII (2). mino donis polioribus, gratia seiriper felicipr au-
    Ad dominum Ebbonem. geatur. Nostis, mi domine, quod dum successus
    Licet ad excellenliam vesiram merita nulla.nos prosperilas comitalur, timCndum:. esl, valdeque
    provehant, confidiinus tamen, quod in causa nostra cavendum, ne mens.affecia suavioribus blanditiis ad
    cliaritalem -vfclra yiscera non excludant. Hoc apud inania, quod absit! facilius prplabalur. .Solet enim
    omnes celebris fama divulgat, quae yirlulum ve- rerum abundantia sensus hominum aique propo-
    slrarum ubique prteconia in odorem suavilalis siium immutare, si timoris Dei rigor noii inflexus
    eniinliat. Felix, quera in diebus malis et in lem- rerum jactantium non elaboret excludere. Sed quo
    pore; superboriim vitse merita non accusant, sed tendimus, quo hujusmodi verborum excursus ? Mi«'
    ore Jaudanlium virtus accrescit et opera virlutem nervam instriiiniiis? Absit! sed borise voluntalA"
    praedicartl atque comineiidaiit. Rogamus, ut nostri desiderio praevolante, precaraur ne pluribus ani-
    gralia paupefis hiijus sublevatuf inopia, ut," quod mus suffocatus deliciis velit aliquando huic sseculo
    de vobis prsedicatur, rerum effectu verum esse pro- , .conformari. Sed in omnibus operibus vesiris Dei
    Jjenius, reverentiam et timorera, sicut ccepistis, coutiiiue
    EPISTOLA LXXIV (5). prae oculis habeatis, et vos extendere semper in
    Ad quemdam cardinalem: anteriora nitaroini. Licet enim fecundioribus for-
    Quia vCstra beriignitas in nostris negoliis se tunse muiieribus amaloribus......
    semper olTiciosaniexhibuif, quin vobis scribamus, EPISTOLA LXXV (S).
    manus a scriptione se continere non poluil. ln pri- Ad . Joannem inonitchum.
    mis igititr, quia nobis graliie veslrae favor arrisit, Suo JOANSI,WILELLMUS , assequi posse, imitari
    his eliam negntiis noslris consilinm vestrum adesse C
    opere, quod soiiitiir in noinine.
    rogamiis, qiiorura exseculio operibus noslris, quia Tua vero, cbarissime', novit dilcctio, cjuod ubi
    l<ona sinl, lestimonia perhibebit. Rogamiis ut pre- claroor populi lumulluanfis exoritur, nec honestas
    •cibus vos nostris adessenpn aliurii sentianius, quam i.n' inoribus, nec horieslas juslitiie custodilur. Quia
    itluin, cujtis ubique prseconia praedicantur. Plura ergo in doino vestra paci discordiam , aequitati vi-
    vellemus, sed lalori prsesentium , quae ciiarlulae non demus nequiliam siiperduci, in brevi a visceribus-
    mandanlur, plenius explananda comniisimus. Fla- luse cliarilatis veremur excludi. Irruentibus vero
    gellis inultis alteriinur, legibusque subjicimiir ty- malis niagnum tuaj prsctendes specimen probitalis;
    rannicis, adeoque erit de vestra pielate debitum seu innocentiae gradu permanere decreveris. Non
    finem imponere poslulatis. Latorem praeseniium - est autem virlulis insigne praetendere, neiriini velle
    veslrse pielali comii)?ndamus, lanto coiilldentius, nocere; cum le nullus impugnat, sed omnibus velle-
    quauto de sua laudabili conversalione. . . . . prodesse. At illud elegantissiinum est jii horoine,
    (lyinullipliciier sumus expeiii. Ad id quoque prae- et saepius cogitandum, ab hoslibiis liripugnari, et
    senlia vobis offerimus, ul videlicetscriptis recen-
    inipugiiantibus lsesioneni nolle, cum possis, inferre.
    tioribus validius amor exaesluet, et si quid vel Nec aroor sincerilaiis est conscius, qui sola felici -
    '
    inertia sive negligentia , vobis aliquando nostris ft tate rerum arridet, sed nebula adyersitalis obdu-
    vel faclis rusticilatis vel commolionis accessit, id citur. 0 fallax! 0 infelix et inslabilis temporuin
    quaesuriiUs reparet amoris inlegiitas, dulcedo be- cursusIO infideles IiOniinum menles,. in quibus
    nignitalis anliijuet, experla be.nevolenlia totuni vel rara vel nulla fidei constantia reperilur. Sed
    deleat et abstergat, ulibi non doiiiirteiur iniquitas, dicam? nisi quod cuni teifipore transit amor
    quid
    ubi tolum occupavcril sincerioris vilae suavilas. Unris ex pluribus exclamat poeta (6) :
    Sicut autem, oleo flammis injeclo majus corisurgil
    incendium, jta nonnunquam vires suljniinislral Dives si fuerh,mullos riumerabis dmicos;
    Tempora sifuerini hubila,solus eris. -
    anioii familiare colloquium. Proinde sicut est prae-
    taxatum praesenlia dileclioni vestrae prselibato sa: Absit aulem ut" le in cprum sorte censeri yeli
    lutalionis oflicio, legenda iransinitlimus, ut quan- mps, in quibusnulla fidei constanlia feperitur I

    (2) Lang. an. 1185. (5) Bartb. an. 1,192.


    (5) Bart.i. an. 1197 . (6) Ovidius l. i, Trist, yni, .v. 5; et ubi sic re>
    (4) Fragmeiiium forte epistolse ad cancellarium ctius : Di.nec eris felix.
    Andream Sunonis. - .
    ?23 S. WlLLELMI ABB. S. TJIOMiE DE PABACLITO r
    724
    EPISTOLA LXXVL A pririiofdia ifi iilsaniam esse miitata ? Etsi necesse cst
    .Ad.frutremSlephanum monqchum juxfa Doiiiinivocem; ut veniant scaiidata (Mdtih.
    Licct in rebus noslris a quibusdam vestrum in— xvni), hoif tamen est dulce neque suave sed in ama-
    juriam paliarohr, lui lamen gratain memoriam totis ritudine tbleranlur exorta. Prolnde a dominri et
    visceribus dulciler amplexamur.Est enimin amore illuslri rege Danorum ad apostolicam sedem sumus
    lex posila, quam qui iransgredittir, etsi amicus di- eriiissi, 1(qui nOs et diligit et Veneratur in
    Doinino)
    cilur, noniamen amareconvincinir. Vis enim nosse? uf nosiro relatu innotesceretsijinmo poniifici fegis
    Ubi est animarum fnma connexio, haud dubium aciio minus idonea et sacris legibus exliofreiida.
    quin et. ibi Spiritus sancti comniunio. Quod si Ve7 Idem igitur pontifex, ultra qiiam dici possii.ira et
    rura est, imo, quia verum esl, sic veri amalores admiratione pennolus, et praidicti regis Danoruin
    fcederc pari junguntur, ut nulla disjunclionis delri- precibus inclinaitis, doroino regi scribere dignum
    menia in amoris lerroinos irruropere patiantur. Sic duxit,- quem paterne et satis buiniiitef exboftalur,
    crgo necessario coucluilimus argumento, quod a ut reginam reVocel ad graliairi sriam, et eftft decct,'.
    nobisnullp disjuiigi poteris necessilatis aul adver- affectUm exhibeal inariialein. Suppiiearous igrtur
    sitatis arliculo. Bonuin est igilur nos hic esse atque et nos, ul quia rex ideni consiliis vesliis iimiiitur
    suave. Cui lamen bono non conimunicat alienus; " ad idem opus complendum vestrae parles accediint,
    nec eniin potest aijimalis, siquidem non percipit ea, ut malis actiortibiis jucundiora et meJiofa roiiriefe
    quae.Dei sunt Ut vero superiora tangnrous, sic lua di.vino siiccedanti
    '
    praesenlia gratulamur, ut esse noslruin sine luo vii EPISTOLA LXXVIII (3).
    nullum vel minimum repuiemus; Qtiod igitar dissi- Ad quemdam infirinuiit.
    militer sentias riullatenus arbilramur. De similibus Qiioniam, ul bealus dicit Gregoiius (9), mirtiis
    eniro idem judicium. Cseterum blerrim seniina et feiiunf jacula, qnae prsevidenliir : licet nniliis tri-
    herbarum. diversarum atque radicum et arborum bulaiiouum uculeis coarctemur, nunquam lameii
    surculos tuae nobis prudentiae providere relinqui- de Dei. misericordia desperare debemiis. Huniaiia
    nius. Jn amici antem necessariis vera dilectio riun- ilaque provideiitia sic tlebet consulere sinc virlutis
    quam torporis ignaviam scntit, sed se tolam ofli- potcntiaro, ut fitlei Clifislianse seroper ob'ineat fir-
    ciosam exponit posttilalis obsequiis. Valele. ivilalem. Viiius siqriidem lidci cilius exarescit^riisi
    ' . EPISTOLA semper agatur operibus bonis et saciis proflcial in*
    LXXVII.
    Ad fratrem Bernardum de Vicenh .(7) slitutis. Dicil cnini apostolus : Fides shte operibits
    Ubi creditur amoris inesse remedium, dignum /s morlua est (Jac. n). Diim igitur tempus habemus,
    est, ul tribulatus amicus debilum experlatur com- litdicii Apostolus, bonum operemur ad omnes (Gal.
    passionis. Inde est, quod ad prsesidium veslrae di- vi). Noveris autem quod ad nos usqne pervenei-it
    lectioiiiscoiifidenter confiigimus, quipro defensione relatione mulioruin, le lanlam suscepisse inoesti-
    juslitiae tribulationum anguslias sustinenius. Licet tiam, utiiulla te ratio valeat ad aliud iricliiiare, tit
    autein arctae custodiae vinclis obligati fuerimus, vel. saltem ad modicum valeas percipere"ile iribii-
    nmor taroen internos liberemililans non fuit, sicut Jalionc salulare remedium. Hsecauiera in Christiano
    necdebuil, alligalus. Itaquerepulsae nescius iropa- nec adrailtit ralio, nec ullo debet fulciri piicsidio,
    tiensque niorae ad vestros volal festinus aspecius, cum eura iriagis debeant ccelestia coiniiari ,'quain
    nt quanlus sit inter nos probetur afleclus. Confidi- terrenis debeat inhiare pfofectibus et mundialibus
    mUS, imo certi stimtis, quod a nobis emissus, a vo- illecebfis delectari. Veruro si praemissa oiligciiter
    bis jucundioribus excipietur araplexibtiSi et ea, attenderes; nt videlieet mala venientia pfsevidiifes,
    quibus inniiiliifjqiiibusque, mediante justitia, fa- tecuni railius ageretur, nec cor luuin in laniam de-
    inuiatur, sanclilatis vestrae beata merita.prosequan- menliam verleretur. Resume, qiiaesunius, iterum
    tui-; Absil enim, ul necessilatis tempore oinor a post tot iribulationtim aculeos Chfisliani pecioris
    cJiaritalis visceribus excludalur, qui de gratise ve- 0 vires, ne funditus baralhrum desperaiionis iiictiiras
    slrae plenitudine gloriaturl.Noslis, doniine, quod el elfiaut uorissimotua pejora prioribus (Luc. xi). Si
    nos vobiscura agnovimus, in roatrimpiiio conlra- multa amislsli, gralias age quod eis careas, qiiibus
    Jiendo inlcr regem et reginain< quain pravo el mi- habilis iiiulium libi oneris incumbebal, el sciisuiii
    serabili consilio dimisisse probaturj pluiiiniiro nos luuni totum declinabas iri lerrain, el cce!estibus; in-
    Taboris Cl sollicitudinis expehdisse, quod nobis ces- tendere contemiiebas. Haeclibi, charissiine, artioris
    sis^el ad gloriam, si non adversus jiistiliam conti - Causa praelibare curaviraus, quatenus in uobis anio-
    gisset praevaluisse nialiliam. Conlidenteraulem nia- fera erga le coriceptura agnosceres noit leporeni, et
    litiara nomiiiainusj per quam ecciesiaslica sacra- amnris moniiis suspendereinus a dolore. Si nos
    : riienta lsedurittir, et excmplum populo siniilia aiten- audieris, non inuliliter nos laborasse cognosces, si
    tandi conrefctur. Heu qtiis de lali faclo non dole^ii? non et hic doloribus frustra contabesces", et iiibflis,
    quis lioii ingemiscat? quis non defleat felicia regis quod absit! selernse dispendia IIOIIevades.
    :
    (7) Forle circa -|194, Bartli. an. U9S. Haec epi- (8) Baiih, an. 1.190.
    Stola forte debel esse septiiiia lijijus libri secundi (9) Non possiiin iiivenife hunc Jocum.
    Ji))tta adhPtaiioneni sciiptam J. Grammii.
    m EPISTOLARtMLIB.il.. 7$&.;
    '
    , . EPISTOLA LXXIX (10). A afllicti injuriis, sanclissimePatefj consilium et auxf--
    .Ad dominum papqm.in persena regis Danorum. Iiufn a vestra gratia expelere perurgemur. Experla <
    • . Reyerendissimb Patri et doinino CoELESTmoDei
    siquidem gralia prayeritorum conferfriobis' fidu-
    gratia suirimp ponlifici, KAJSUTUS rex Danprum sic ciam futurorum.. Notillani itaque, Paler , vestrans
    Ecclesiam sjbi.commissam, juslitia mediante, dis- cfedimus, imo scimus non excessisse a praedeces-
    ponere, rit ab auctore omniuni valeat seteniam re- spribus vestris Ct gralia vestra donatos lionore in
    lijbulioneni fecipere. privilegiis sedis apostolicse in regno Daciae arijue
    !De his, quae de gloria vestra celebris divulgat S.uecise,el Ecclesiara nostram ab antiquo ejusdem
    opiriio, Pater amantissiroe, quanlo pise devolionis Sueciae primatiam obtfnere. Verum , quiapopuJus-.
    delectamur affectu, nec Jitterarum apicibus, nec illius regni minus est obsequiis diviiiis subjectus,,
    exprlmere valemus nostri sermonis excursu : quis nobis honor debitus vix aut nnnquam impendilur.
    enim nongratanteraccipiat, palernitalem vestrara Inde est quod archiepiscopus et ipsius suffraganei
    regibus atque principibns praesidere, apud quam, ut convenire negligunt, et nonnunquam edictis regali--
    aiuiit, -se locum conquerilur malitia non habere, bus se detineri in excusationem'ad nostram cita--
    iustiliani vero tribulationum oppressionibus non tionem praetendunt. Si qua igitur ibi aliquando fue--
    de.esse. Ex hoc, Pater, in amplius gloriae vestrse: rint corrigenda, noveril sanctilas vcstra quod om.-
    splendor accrescet, ul de sacris actihus vestris cc- nia permanent impunila , cum et nobis ea denega-
    Jebris opinio divulgala per orbem suavitalis odorem tur corrigendi libertas. Paternitatem ifaque vestram
    ubique diffundat. Si sicludaliii rebus humanis di- super hoc dignum duximus consulendam, rogarites
    yina providentia, ut in diebus noslris malitiaavirtus ut, ab hoc quod citationes noslras devitant, sevcri-
    cnervala succumbai, justiliae zetus emergat et judi- talis aposiolicK rigofera senliant, rie lale quid
    ciis faciendis non desif veritas enormia redigens in ullerius altentare praesumant.
    niensuraijj. Nostis, Paler (scienli eiiim lo.quimur), EPISTOLA LXXXI (12)
    palrem nostrum quoad viveret, veslris amiciliis in- Ad abbatem Sanclw Genovefm (15).
    iiodaturo fuisse, qui vestris studiis regnum rtostrum Licet non fcrreis sed arctae custodia? vinculis de-
    super augmentum honoils et glorise suscepisse con- lenti fuerimus, nori tamen, Domino juvante, desli-
    fidinius, et nos npn dispaiibus sliidiis regnum no- lUimur, quia pro jusiilia foititer decertamus , non
    slrum.a vestra pietate foveri, nec aliquo reruin solurii alligari parati", sed amore justitise gladiis
    eventu a visceribus vestrse paternitalis excludi. colla submiltere. Novimus enim qui dixerit: Beati,
    Caeterum ad vestram noo dubilamus pervenisse IU- Q qui perseculionem paliunlur propier jusliliam (Mallh.
    tiliam, regem Francorum Philippum sibi in conja- v). Quae sit causa paliendi, non impriroi lilleris di-
    gijm nosirani expelisse sororcm, et ei secunduM gnum duximus, quia legem divinam eam mcntibus
    Dei legem et instilulionein ccclesiasticara fuissai vestris impressisse lion ambiginius. Undeesl, quod
    - cfjnjuHCtam, et regali diaderoale coronatam, dotei vestris precibus est Pblincndum a Domino, ut.vide-
    disposita, et multorum fide el sacrarnentis firmata. licet regise celsitudiiiis adjectam justitiam, a cujus
    Verum, quoniani iuiinicus bonis operibus insidia- • tramite pravorum horiiinum consiliis lurpiler devia-
    lur, ut pereanl, surrexerunl quidara veritalis ini- vit, duritiam emolliat; v6l RomariaeEcclesiae, qUod
    mici, qui dicerent inter illam, quae praecessit regi- necdum fecil, nec voluiinus fieri , ul decel, justi-
    nara elnostram sororera aflinilatislineam interesse, , tise rigor eraineat, ut sciat oninis populus csse sa-
    ct super hoc exsecranda sacramenta dedisse. Vi- cerdolem in Israel ad faciendunj judiciura ct justi-
    deanl illi, qui .legerint, nos in periculum animse'.. tiara in terra. Ncc.notiliam veslram aliud volumus
    nostrae et nobiscum tota Danorum EcclesiaSprole- ' saipere, quam si gladiis persecutioniinj- subdamuf,"
    stalur, illos incaute jurasse, ut vobis palebit, in- non lamen deerunt, qui condoleant super contritio-
    speclo prsesente inslrumento. Explicarous igitur, ut5 nem Joseph , qui genua sua non incurvabuiit ante
    super hoc factum soUiciludo vestrse paternitalis in- D Baal, nec cessabunt, nec faligabuntur ire et fedire
    vigilel, etqriod se liequiter egisse falsilas-glorialur, , ad summura ponlificem, ut eum solliciteiit ut prae-
    veritalis et juslitise medianle judicio reprobetur, elt cidalur de medio consilium Achilofel' et regnel do-
    in irrilum deducatur : ne vobis in opprobrium, elt mtis Davidin Jerusalein. .
    Ecclesim,qumsinemacida conslat et ruga(Ephes.y), EPISTOLA LXXXII (U)
    lalequhl veniat iuexempium. Vestris, Paler, meritiss Ad abbalem Sanclw Genovefm.
    et laudibus ascribetur, si tam detestandum scelus3 Aufibus nostris, Paler amantissime, celebris fama.
    de medio propulsetur. nuper insonuit, quod videlicet paslor oroniuro su?.
    , EPISTOLA LXXX. per famitiam suam vos pastorem instituit. Felix.ilhju
    In persona domini Lundensh (H). '' dies et omni gaudio recolenda, qua lumeo.quod ia-
    Se.I.esapostolica , quanto longius a nobis scmotsj; tebal in lenebris, ut oronibus qui in doroosunt lu-
    videtur, tanlo frequcntius, irruentibus malis, mulliss ceret, Dominus super caridelabrum exaltavit, ut
    (10) Barth. an. 1191. (15) Barth. an. 1191.
    (11) Multos annos ppst 1177; " Baftli. an. U99. (Ili Barth. an. 1195.
    (i~i) Non exst^iin iiidiculo.
    m , S. WILLEUH, ABB. S. THOMiE*DE PABACLITO 728
    ordini rigor accedat el moribusdisciplina. A Dotnino A tigruro distfibutor Deus et omnium hencdictionum
    factum estistud,etest mirabile, impsuaveatqUe lau- infilsor. Quod aulom apud Vos alicujus credimur
    dabile, in oculis noslris(PsaIstx\ii). In hocetiam vir- esse momenti, ille vobis retribnat gratiam pro gra-
    ginis riostfae virtus innotuit, ut quem liuilamorum tia , qiii omnibus abundanler tribuit, et nulli im-
    defof mitas decolorat, suae fatniliae praesideret, et ut properat. Nos vero, si se vel locus aut lempus
    domiiio Stephano felicis memoriae \iro(15)etomni offerret, nostris esset mimerandum obseqtiiis,
    laude recolehdo jegitimus hacres, Domino dispo- quidquid auditu percepimus in nostra dileclione
    iiente, succederet, qui vitiis imperarct et conversa- vestro favore et affectu palerno transfusum amoris
    tiohe laUdabili Virthles virlutibus cumulafet. Hoe, et gratiae. Caeteruro, rai Pater, nobis vestris lilteris
    ihquam, oblinuit pUritas vifginaiis, Ut moribus et sigtiificastis filium Henrici sex oras argeuti pro pa-
    iheiioribtis imo nobilioribus instiiutis ecclesia sUa tris haereditate, quam possidet, nobis transmittere
    Viriutum studiiscseterisecclesiis praeemineret, et er- velle, nec erga nos eum in pJuribus obligari. Roga-
    rahtibus gressibus dissipatis, minusque reJigiose mus igitur paternam sollicitudinem veslram, ut,
    degentibus , normara de csetero honestius conver- quod conhietur , per Jatorem praesentiyni fratribus
    sandi praefigerel. Hoc est, mi Pater el domiiie, quod nostris transmittatur. Vivat et valeat sanctilas ve-
    de Vobis desideramus audire, ut enormia in hiensti- B stra in Christo Jesu.
    ram vestris studiis redigantur : tit divinis aspecti- Posl ephtoiam LXXXIt exstat in Apograplio Ma-
    bus nihil occurrat, per quod gloriae Dominus offen- gnwano I fragmenlum sequens ephloiw « Ad do-
    datur. Non rainiinum est, Paler, onus, cui suppo- ff niiimm Canutum regem Danorum.
    suistishumeros, quia,utbealusdicitGregorius(16): Illiistri regi Danorum CASUTO,Dei gralia regi
    « Afs aflium est regimen animarum. > Qui autcin Danorum, WILLHELMIIS servus servoruro Christi in
    animabus curandis niedicl gerere debet oflicium, et Paracleto , ita terreni regni dispensare administra-
    in roanibus cauterium habere debet et unctum, ut tionera , ut coronam mereatur percipere sempiter-
    Videlicet et pungat, et urat et ungat dissolutos. Pa- nam.
    tefnse lamen digna inerepalione percellant dulcedi- Ut audilorio regalis excellenlise praesentia confe-
    nis praeveniri, qupniam dies mali sunt. Quod si quis lamus, cliaritatis debito perurgemur, el cbarissimi
    .inveniatur, cui talis gralia. conferatur, ut melius nostri, imo vestri potius laloris prsesentium II. nos
    nostis', non nalurae famulatur hoc donum sed gra- impellit abcessus.
    tiae, quam non homo yel angelus inspirat, sed gra-

    (151 Slephanus mortuus lion eratj sed cpiscopus Tornacensis faetus.


    (t6) Vide supra

    GENEALOGIA REGUM DANORUM.

    (Script. Rer. Dan., VI, 151.)

    "•" MONifUM;

    ^ •jenuinp hpc ctsimplici lituio libelllini nomino, quem Henricus Ernstius, qui eumdem olim an. 1646
    Sorae iii-80 edidit, ita inscripsit: Regum atiquol Danim Genealogia et Series Anontjmi. Hanc cditionem
    VefbotenUs iterataro, resecaia soltim epistola inincupatoria, Reliquiis suis Manuscriptorum, tom. IX,
    p. 591-650,«illustr. Ludewigius inseruit. Non solumin primalibri facie Ernstius indicat, undc velus hoc
    ' Scriptum nactus fuerit, scil. ex veleri codicems, Chronici cujusdam Ecclesim Laudunensh, quod desinit in
    nhnb Chrhti 1218 , vefum etiam , in prajmissa epislola, clanssimi viri Andrese du Chesne, rcgis Gallise
    geographi, benevolae concessipnj idem acceplum refert, talem "siirtUl, quid de scriptore anonvmo senliat,
    ratioriem redderis_: De Auciore licel mihi niltil conslet, suspicqr tanien; propiercoiitrbversiam ,"quw Canu-
    %oVI, WiLdemari 1 filio, fuil cutn Pltilippo Augusio Gallorum rege, de mairinionio, quod Phitippus cum
    Canuti sorore Ingeborgdihierat,. solvendo, huiic libellum ab eo fuisse conscriptuni. Hocenitn ageri Videlur
    Anonymus, ut in Canhli sbrorii Ingeborgw originem inquiral, qUWcausa fuh, qriod in serie liac regum
    Danim Magnum Olai Norvagim reejh filium, el alios Daniw reges, ne quidem nbminaverit, Cantttum tero
    ducem, Ingebbrgw avum, regUm catqlogo iriseruerit. Quam tnulta aulem hic auctor in Hhloria itoslra tgno-
    rarit, quamque a vero swpe secesserit, suo loco iti holis indicatum est, Haclentis Eiiislitis, qui recte suspi-
    catur, iibellum pfopler controversiam de nialrimonio Philippum inter et Ingebufgem exoiiara luisse
    conscriptum. Hinc cpnstat, eunidem polius Deductionh Geiiealogicw,quam Seriei regum, liliilum mertiisse.
    Quod. si auieni Ernstius Hvitfeldium inpdo"attenlius legisset,, auclorem quoque facile scire potliissel;
    illustris eniniille Iiistoiicus, dc re optiroe instruclus, narrat riobis, Canuliin) regem , eam ob controver-
    siam, Romam el in GalHam misisse Andream Sunonis cancellariuin suum el Wilbiiiiuro ahbaiem Ebel-
    holtensero, horuirtque posteriorero cpnscripsisse Libel!uni de vera Ingeburgh Genealogia, -falsasilli et
    meptaj a Gallis de consahguinitate Piiilippi el Ingeburgis Urigarica et Flandrica contexlaj Genetio*
    729" • CENEALOGIA REGttiKDASOKCM.;i 75(1
    giae(17)oppositum.Ciijus libelli contcnia Hviifcldius, p.XlC0,l61,fecensii, ciiin iis, quse libcllus ab Ernstio
    editus narrat, exacle convcnientia. Unde ineciim quisqile jiiin potest non eoncliidere iihellunJ, qiiem edi-
    dit Ernstitis, eunidcm esse, quem ad deducenilani el pipbaiiilam veram Ingebutqh Genealogiatn S.Wilhel-
    mut coriscripsit. Delcclo jani, de qup nulliis ainbigo , 'aiiclore, pi'oljal)ile viiletin-, excroplar Illiid, qnod
    in Chronico Laudtinensi habetur, aulhehlico ipsiiis Wilheliiii scripto, quoil.secuin in Galliam luJit, ori-
    ginein debere; vitia aiilem et interpolationes, quibiis hleiii scatei, exscriplorura culpa irrepsissc creiio.
    PraeleriJJud exemplar, quod in codice Laiidiijiensi consei valiini fiiil el ah Ernstio editiiiii, aliud quoque
    in patria nostra usque a'd funeslum, quod an. l728evenit, lirbis metropolitana» inCeiidiiiili siipeiiuit; in
    coitice neinpc inerobranaceo bibliothecae Univcrsilatis Hafnieiisis , el quhlem iii eodem vpliimiiie cmn
    Adami Hisloria archiepiscoporum Hamburgensiuiii, Solini Pidyhistore., Imagine Muhdi, elc. Licel jam
    coilex una cum reliquO librorum e.t manusciiploiuni ihesauro lurore ignis perieiiit, exscrjpium tanieii
    LibetliS. Willieimi seryavit cura ac providentia Arnae Magnaei,cujus inanii propria antc iiueiidiiiiii scii-
    plum exeinplnni mibi in niaiius incidil. Idcm, ulpole in aliquibus perfeclius, in ahis emendaliiis, in. pau-
    cis brevius,'-quam illud ab Ernstio edilum, cum prologosup piiinigenio, in, exemplo, Laiidtiiieiisi deside-
    ralo_,,est,quodliic exhibeo, reteiito tamen siimil el ail latus siiiislruui lilteris cursivis posito textii cdi-.
    lionis Ernstii, iit eo melius, instituta collatione, uliique suus valor maiieat. Jn editione Einsiiaiia tiipitiiin.
    distinctiories et annoruin iiuroeri recentioris aeviet lorte ab ipso editore additi esse viderituf. Ex nofis
    Ernstii, qui saepiusde re niliiii, aut de nomine tnale Jecto, aut de loco lihrarii iiiscilia corrupto, coiiiineii-
    talur, plurima oroisi, meis, ubicunque opus fueril, adiiolatiunculis subsfiiulis.
    (17) De falsa hac a nonnullis episcopis et militibus Galliae conlicta et iurata Genealogia , vid.' Grammii
    Not. in Meurs., p. 363, 364. . •

    GENEALOGIA REGUM DANORUM.

    IriistoCatalbgo regum Dahorum, operae pretium existimavimus , secundum lidem historiarum et me-
    moriam hominum, qui adliuc Siiperslites sunt, diligenier anrtotare, de quam ariliqua regum propagine
    lisecdbmina Francofurii regina, Ingebufgis nomine, carnis originem traxit; ut oculata fide qnilihei videns.
    etlegens, perpendere polest, quod nullam consanguinitatis lineam cum Flandrensibus babuerit. Nec
    putanium esl, Haraldum islum, qui in Ordine htijus Geuealogisc priinus positus est, piimuni fuisse regem
    Danorum; sed in prsescnti liegotio necessum noii fuit, plures retexere. Mulli enim ante ipsum fuerunt, de
    quibus paucOs enumerabimus. Primus rex Danonim vocatus est Danus; unde Dani nomen acccperunt.
    Poslea Gorm, Frolhe, Golhorm, Frpthe, Sven, Cuthlacus (18), Eskillus (19), Waimundus, Godefridus,
    Hcmmingus. Praedictus Eskillus cum Arluro rege Brilonum pugnavit conlra Romaiios.

    TEXTBSCODICIS HAFNIENSIS. \ TEXTCSED1TIOSIS EUNSTII.


    Isle HARALDCS , cognomento Blatan , id est dens CAP.I. 4n. C/iris«i bCCCCXXXl.
    lividus vel t-iger, pagamis fuit, sed tamen postea HARALDUS, hic cognomentqBlachtent, id est dens
    - Jiaptizaliis, nori in fide permansit, sed apostalavit
    ad Sclavos, limc lividus vel nigcr, qui (22) quarius post Guermundum
    (20).Pro quo regnn expulsus (21),
    paganis riiibuj deditos, confugit, ct regnum Dano- ex pagano Chrhtianus est effeclus : sed apbstatavit.
    rnm crebris incursibus infeslavit; sed non praeva- Qua ex re regno pulsus,ad Slavos, lunc paganos,
    Juit.
    confugit,.el crebris incursibus regnrim Danorum in-
    feslavit; sed non prmvaluii.

    (18) Auctor dubio procul regcm illuni Daiioriim sexto iiiclyto Britaiiniie regi Artiifo coplra Romanos
    respicit, qui circa an. 515 Galliam invasit, 'cujnsqiic roililavit.
    rioiiieii apiid ir niiullos Gallorum scriplores inpii- (20) Ex iis, quie de Haraldo et filioejus Suenone
    struose scribilur Chocliilaicus, Clochitaicus, rectiris aucior liosler nairal, palrem Cum fil.io cpiifuiidcrc
    a Gregoiio Turonensi Gotliilacus, vid..Giaininii yideitir; dc Haraldo eniiii asseritiir, illurn Christia-
    tli-urs: p. 87; Hiiitfeld p. 16. Idcin forle rex fuit, nilatem iisque in finem constaiiief reliniiisse, Sue-
    quem Saxo.p. 66 Hiiglellium, jneliiis autcm Anna- noneiii autein Deo rebelleni roagnam Cliristiaiipi um
    lcs noslri veteres" Huglekwr, Hughleker, Hugldek, n persecutioiierti iu Dania exercuisse. tcsl.e Ailamo'
    Huhlek, vocant, vid. Scripl. Rer. Dan, t. 1, p. 15, Bremensi I. n, c. 15, 21; Hujiis iuterini de Uaraido ?
    18,21,27,52. assertionis faiilorem S. Williclmus habuii coicvum
    (19) lnief vetusfissiriios Danorum feges, sive sibi liisloricum noslrum Sueiioiieiii Aggorils, a quo
    veros sive lictos, a SaxOne-et in Ainialibus nostris setliiclum illnin c6n]\e\d.'N\d. Scripior, Rer, Dan.
    reeensitos, niillum Eskillum alibi, quam hic, npnii-. toin. I, p. 52. "'.'"-'..'
    naluro liie invenisse memiiii. Hunc aulem S. SVil- (21) Veras causas expii1sioriis,'eregno pfodit Saxo
    tielinus a Galfrido Monuraentensi, veleri scripiore ed. Step!i. p. 185. Coiif. Sueno Aggonis 1. c. p. 5i,
    Anglo, niuluatus esl; ille eniiti Hist. Reg. lirit., el Encoiii. Einiriaeiii Script. Ncrni.p. lb'4. . •
    \. x, c. 6,'S, ell. XI,.JC.2, mentionem facit Aschillii iu cxeinpio Haf-'
    (22) Quiquartus poit, ctc. H;ec-......:
    fcgis Daciaeshe Aschil regis Dacorum, qui.ssecuJo nionsi non exstant. ^
    ";?-,T31 S. W1LLE'LM.1.;'ABB; &:,THO'JiL_E,':pEiPAUACLITO 732
    ' C 0D1C1S ••~- A ;.;.»;," ;.;TEXTJ3S Tll.,, '
    $,,:- .,;•.'.,. ..- '.TEXTUS HAFNJENSIS. yV- j EDITlONiSERJI
    •1?De StiehbheBarbaFurcalalregcDanoruMv: ;: i CAP.il.^eA^DCCCCLXXXI..-:;
    Is|ft: SUESOVcogiiomeniiY Fiircdla Barba {'£?>);' -SIJEVO(24i, iste cbgiwriieiiiqFiircata Barha, fidew
    filiiis Haraidi, fi<i<rili Chrisliahamciinr poptilo sno ,- Ciirhiianam ciiin otniii poputq suo suscepit,-ei fide-
    siisrepil, Ct iif ea lideljter p^rseveravii (28). Hic Ijter.perseverqvit, Anglian ittvasil, et crebrh bello-
    qrioiirie ArigliaiJj iiivaslt, eiiipllpirim crCbfis.incui'- '
    sibris alirivil; sed noii risqueqiraque pcfdorijuil. ruin iricursibih dltrivii: Sed usqtiequaque hqn per-
    "
    iomuit. '"":
    .;De.Kqntitq Magiw fi.lioSuenonisregis. .7 7 7 CAP.;III, An/CA7»Ixy.
    Iste KANUTIIS (26), cognomento Magnus (27), . .KANUTUS, iste cognomenloMagntis; patredefunclo,
    flriiis; Sucnonis, iAiigliaiii, patre defuncio, usque- Angliam ex iiiiegro^ubjugavil : citjiis virius; et ma-
    qiia.iiue.perdpiijiiit etsbi subjecil. Gtijits.raagnifi- gnificehtia tattia exitjlil, ,ut iHum regiibriim inbnar-
    ; ceniia alqiie viflus laiita.fuit, ut triuin regnoiura
    . (28) iiionarchiaiii icheret: Aiiglise videlicet, Daciie, , cliiain lenerei\;Angliw. sciticet, Dqcim et Norvagitje.
    et Norvcgiae. Roanos (29) quoque, Pomeranos (36), .. Bojanos quoqite; PomeranoSi Slavos, Sa''ios, Her-
    (23) MaioJcsnpWifi eiim cognomiriafunt "Tiugos- cuni IJrrirind Saxo pl 248. Knyfl7Sag...p. 202,:sed
    ' 'ceggliiul 'KHf/lwfe^.Vid.SiJofi^^tUii, t. I. p. 2457 . el Walileiifaiiini,I aiiosqiie Danpruii); reges, ail bel-
    K.iiyll Saga p. 6. Quod"CGgnoirieiiaJiiLaiihevef- SBIririi .Bu"glahis7pf;fii:f alios Slayos, tiities iiiferen-
    .' ..tenint
    '- Adjnorsw,B.qr.bw,,»,,.: :.-,'..*. : ,n . •«)uin^mpvcr.uii._._..Q.iijOitl scili.ceta Danoruiii veleri do-
    (24) Exsc.riptPfeseiripii Laudiiiieiisis miile'Siiivd "iiiiiiiP'''sa¥piiis"''Q'efi'!(;i<sserii;.7Terii'p'pre.
    rcgis Nicolai
    lcsit p'-o Sveno. Nostri lingua patria regerti Jxiiic inter an. 1120 el HoOqnaniio Olio e-iscopns Baiti-
    S»en ct Svein appellarmit. In nuniinis suis Bnnicis ' bergensis oflicio apostoli ad Poiiieraiips; fungi-hatur,
    Siieh,se"d~al)"EilCoiiiiasle Eniiiiie"Si'i'iJrei SileJHiis, liflxTiiiriiiteFDaiiliiefegniim et Bngiain viguisse. ex
    ab Adaino Svein et Svenolto, a S>xone el. Saenone eo apparel, ([iiod non solum Biigiani episcopo nar-
    Ags. Sveno, a Siiorroiieel Islaniis Sveiitel Sveirn . raienl,, se, Danoruin, arclliepiscopo subjeclos ess.e
    sciihitnr. Apuil nonnullOs Anglprtiiri veieiufii.scri- debere, sed heque^Oiilojpj:aedicare Rugianis susli-
    plores Stoiiiiiel Swantts legilrir. iiueril, iiisi obtento arcbiepiscopi Danorum consen-
    (25) Lege notaui priecedenl'm (20). su, archiepiscopus aiitein huuc dare nou potueril,
    (26) De nomiiie. Kanutus, Canuius, Cnulo, a Da- nisi prius Dai.oiuin iirinnpibus el niagnalibus con-
    nico Knude scilicel nodo, orto, lege, quse iiissei-it sultis, v<d. Oltonis Bamb. Vilatn ap. Canis., t. 111,
    : Periiv; Suliiiijiis Fbrbedr.iii D; og. N. Htsl, p. Iv : :p.-,:ii,#:S!S, 89.;:v..:
    Jii iiujnniis Ka.ii.iilj.M. rcgis, quoiuni ipse aliquot (50) RricterrBugianos, iilures Slavorum et Pome-
    possideo, iiiriien cjiis Ci««ilegiliir, in chartis autein ra::oi'iiiii."poptiibsvicisse Caiiuiuni Magnum et nosler
    eiiis proiiiisciic Kntt, Cnitl, Ghnitt, Knnlli; Ciiud, doceU et'ex aiii.s cifcuiiislaiitiis elucet. Qaod ini-
    'Ciiudui,;Chuliis,G ule.Cnnlo, elKiiuto. Lalinautes niumproyinciam et civitalem Juiniiensein siveJoms-
    propter eiipiipniaro lilteraro o nomini inseriierunl, . burgenseni, ab avo ejus Haraldo conqtiisiian) ei a
    ut sciibaiuf KanuiUs sive Caiiuins. C'palre Srii'iiohe:'defeiisaiii, SJOjnre vindicaierii, ex
    •r(27) Osiehdiiiiic nostef sseculi XJI aiictof, Cii- eo ciaiuiri :est quod filiu!:i suuin SucnOiieiH,piislea
    nriMm et.iam atiliquis iemporibus ilugnum cogn*- regenv Norvcgiae, iJoroshurgo et terris suis Viinllan-
    " niiii.rtiim esse, etsi ab aliis' vetuslis scriptoribus- . dicis pra;fccei:at, qupi diserte testatur Siiorro Slnrl.
    aliis qiioqUCcoghoininibus saliitalus s.t, vid. Scr.ipt,* t. I, p. 81i.HiiiC etiaiu est qiioJ Slavia sive potius
    Rer. Datt. t. 1, p. 547 - - :''- - ea pais- Slaviaeiiiler eas '-fegioncs nuiheraiiir, quse
    (2*) Recte noster, Canulum tritini regnorum mo- iinpeiio Hardecuuti lilii Caiiuli M. sUbjaceliaiil,
    naivJiiniti lennisse asse.ril, Angliae scilicct, Daiiiae; Chron. Erici supra loin. I, p. 159. De Jonishurgo
    cl Norvegise. ln hoc nuniero eiini Adaino Breniensi el ditione Juiiiaeiisi, lege quie supia inoiiui Scripl.
    I. n, cap. .47, pulchre convenit, qui Knui regem. Rer. Dan.l. I,p. §1, sq,: Julinuin volunt Saxo et
    pnlenlia friuni fegiioiuiij bariiaris gentibus -valiie oiniies Auami JBjeiu.corruplae.ediliones, sed ex roea
    t;riiljileni asseritv De uibris illis Canuto subjectis- opiiiiorie riiiiitislrecte. Marcus Skeggius, poe.laErico
    fegn;s cecinit poi.ia coievtis Halvardus ap. Siiorr. Bouo coa;vus,'gtii'hnjiis iegis geala ca.iiiine ceci-
    SiUil. tiij.p. HS.PIura regna euro debellasse et liit,'ei.ex. eo aiictor Knytliiiga Sagae, postujala re-
    occiipassc teriiiro.esl, neinpe Scotiain, Succiaique gtiiii Daniie, qu'a; tle leriisSlavicis iiibveiunt,"jubia
    paiieiii, de qiiiljus iloslef instiiisTuil, Senibiain, et aiitiqua vpeaiil, et a rege Sueiione T.ug=k.eg de-
    ctSlavoruni pioyincias. Hinc illiim Saxo Grainin. iivata,:sed ahEiiCo, qui aiitea a patre Suenone et
    haudndit) inep;e;sex.priepolli'iiiiuni regiioruin pos- fralte Caimto saneto prorex ihi eoasuiuuis fue-
    sessorein salutat. Fabulatur diseite Siieijo Aggoiiis, ral, streniie vihd cata, vid. Knytl. ba^a, p. 150,
    qui-'imperiuHi Canuti adimo Hibernos, Gallos.luiios, D 132, 154 el p. 156, ila : « Koniingr lagdi a pa slor
    Longouardosi Teotonos, ad Tnjienses et Grse-. fegiolld, oc taldi pai arfickna eign sina, er D.aia
    cos usjiie, diliilavit, quibus iu Legivus Castrensibus Konuiigar liofiiu alt. i Yindlaiidi, snian SVElN K<i-
    Fiiilaildos adiiidil. iiimgf Tiiigiiikegg lagdi uiindir sik. Sva segir Mar-
    , (2'J) Etiitio Spraua corr.upte legit Bojanos, de qtia ktis ;> scilicelicx giavein cis roubaui iniposiiit etavi-
    jiicogi.iia gciite iiicassuii) et liaud feliciter Ernst.us iaiu hielediiaria.uniiie piissessiOiieni riuiicupavit re-
    coiiimehlultir. Sicvero, secuiiduin noslrum exeni- giiuin, quod -DaiiiaJrcges ui Yandalia tenueraiil, ab
    plar, Roaiios, vel ex leslaniento Absalonis Rojano.s, eo usque lempore, quo rex Sueno. FureaUe Barme
    iccle le^aintis, agnosciiiius, Rugianos fuisse inter diliOiii suic iiJcro siihjeccrat. Marcus liunc in iiio-
    ilJos Slavoruin poptilos, quos Canitlus Magiiusaiiiio dini reni explicat: •
    1019 iierdoro.Ui(;Et iiiceiiuih, anneRugiani lempofe '".,- '. - Eirikr.ya.i jne;I uppreisl liarri,
    llaraldi Bla:itand,.cl forle ante, Dams tributarh fuer Uilifiin ilydu Yiiiiif af stuiidu:
    riiil; liiigiiiin insuiam iioslii obroffoo et/fo appi-Jla- G.olld.leililji pa gfmiiiiir holiJar,
    riint, Uiide iiiColsefioaiii, Aiiaroo ed. L:nd., p.ili),: - Guiiinaf urdusigTi uiiniiiir.
    59. Rliurii, Rani et Rurit, lleluiolilo ed. Baiig., p. 6, . Yiigvftaldi eifuir paugad.
    21. Rtiiii vel Rugtai.i, sive ul habet codex nieus vet. .; AlpyJa yafd slilli tilyua.
    /Jiiiarii.Tslanflis Rwnger, nosiiis Jiobo, dicli suiit. 'Yciidi red pvi asivinr alldar,
    Hiiic inaliifesUeliiiiit causae, quse iiOiisOliiiwEricuiii EiiiarlJapal.iyrr Hiid.Sveiiii.
    Eiegpil; qiii Sk':almPiii Caiididp vectigalis a se fac.i;e Ericm insigiii poliebatar vklqria,"
    Rtii,7je;iJtocuiatioiieni deiiiiil, Saxo p; 227; et kri- TergapioliiiiisdetiereVanddlii • " "'--
    735 '-': GENEALOGiA REGUM-DANOROM. 154'
    TEX'TCSXODrCIS'HAf-SiE>'sis. A -•_ TEXttlS^EDiTlONISif.RNSTlI. •
    ScIavpsiHerminos (51), el Sariios (52) ,rimries-pa- minps^;Oiitnes' pagahis riiibus:deditos.fitbjugtivit.
    san"s rilihus ileililos, sibi fccil tr.ibiilafios, Hujus •* Fitiam vefo suam Romdrioriim irtiperaiori coviilhrii.
    iiouiie iiliam impevator (55) Ronianorum matfi-
    m'iiip silii cppulavit. , "
    - De. KqnutoDiirq, fitio KanhtiMagni. .- ;:;7-:.-;S:VCAr; IVrtAn^ck^MXXXVil'::; :.. '
    Is'e-Kanutiis, fljius priorjs Cartuliv ..cognmento hte filius:s''Perioris, cogt!ptiieiito,\)nr<:s,
    Durus (54). rcgniiin Angliae cessil fialri .siio : Tpse _. •.:.KASUTDS,
    contentiisiegiio Daciaeet Norvegise. Hie bfevi iero- Dncia ei; Nqruiagia! conteiftus Ahgtiaiii Jratrir io
    ... Pcenas tunc Itiebaiit prudelesxiri, :'ai)tin yere anni lQI5'COriti£erit_,in eadcm Sliivica
    Victoria (rnstrali. '].:'expedhionev.qua'.:anibn.:.reges''..C:Hiiilij.s-:.>r'.'rHa'rarlilus.
    Dilioneiiirex liwreditttrio jnre sibi vindicavit. i.fralrcs-niaheiri suatii; rednxefiint, Enfonii Eiiiiiia',
    Plebs regi cdgebatur Pblemperare. ' p: ;167.:Qtii(lquidssit&Sambiam irttef :regioni's;p-Ca
    Reqiium islnd antea ipse rexeral, popnlo di- niilo.M. siibaclas Suciio Aggonis, snpfa toiji; >l; p,-
    '. :,. ': [tectus, 51, recenset. Huc perlinere poicsi. qund Chronicon
    " Qttippe qtind olim par.uerat Suenoni. ... Erici il.id.; p.'i39,- fraiIil,-;Giipiitiirii':si'il.Estoiiiiani
    «Epiir ppiia s'»'ti EIBIKR Konuii»?finenii iil Landz- ....._ -etiatn-j^entcm suljdidisse,;: cpjif. CAfp;i;i;Pel!': Olai .
    prWhi n Vindlandi, Pc helldu .pei.r: Rikipnt iiridir U-ibijj., • p 117,. peiv JSstips ..eniiii. ^Estos;;. liwsjos,'
    EIBJK Konun?, ! scilicct :,lride Erjcus, disppsitis -. Ahtqsyi Eostos, Agislos, jiipiid;.vcte.i'es,,.:7I;ncili.ii)l,
    per tolnni Vaiiilaliam praesidiis, qiiae,fegriiim istud, ,. ;::Cassiodpi'uhi, jornandein,, Egini)i}fili|tij, ^¥ii|fsta-
    iiiJidc alqiieijheilientia ersta se (oiitiriefent, ad ha-. . Jiurij. ^t!C|iron..Divipii. sigriilicaji eps pppujos.jfiui
    vcs suas se conTert, Posl Canulos jrira sua in Sla- -•;_pras JPrussicas et Livonicsisvpliiii jiicnlebaiit,-iiufiis-:
    vos. quosiVindos aui Vandalos, alii vpcanl, virililer siiimm est. Et iiiter litulos, qiiihiis Cariuiiis in, le-
    Pfpptignariint pnleiilissiiiii Daiipium reges, Mijgnus '- gjbiis sujs r.astreiisiluis, quas.Danicp vetcri "ulior
    "Bnniis", STicrio EsifitliiS; '.CartiitVisSaiiCliis.Ericus ;niate ;Ri>senihs'edi!lJt p.:8i8psa|iiialVir,socciriTit et
    BO-IIIS,Nicolatis, Ericiis Eiuund, Walilemafiis-li et KohUngi Semland, Se.iiibiie rex [pro Sembia ap.
    Caniilus VI. Vid-Saxo Grarom. p. 204, 225, 256, et . rSuetii ;A_<»gpiiis-in cilit Sic.plfan. p/;l_48;?raa|i; Fin-
    deinilessppius. Snorro Siurl., t. II, p. 50, 5). Knyll. ...-;]landfaiegitiir,.et Sinqiaiidia,:i|iipil 'aiiud Beseil;. p.
    Saga, pr.Ttef lwa citata, p. 58, 42, 86, 142, 146, -;-5.4£\l^)gilii i*.',ei5t
    ..erV«Hv,-!3rp,i>g,:ai>l.iH',us]i'.:jHi lo-
    ^.-.qnau.tj
    202; etpassimin liistoria Wal;ieinaii I el Can.nti VI, , cuni Reseiiiuiii p. 579 miror; iiil;;i-alia sif':t:oinriieii-
    Ne ilicankrie inilis in. Slavos expedilioriibus Erici :t: iaiiii» liivonia iliyiiiiijii;in 4 popiiips, JEstjps,La:t-
    Lam ci Suenonis Gralhe, qui non solum Bugiae, sed.•j lios,'Curlqndos ei Semigallos. llpj'Ui)):;ulliiii(.isinl
    et toii Slavise liellum crehrius quam prnuperius in- , npininai cnipllirt'1 Saxo,^ Cufefes.yocavit,ek.-Smmbpt,
    fercbat, Saxo Gram. p. 255, 254, 258, 268. audaeissiina.coiifiieiiiia, quaiii sibiirt scjipt s per-
    (51) Quaro gejitem pef Hprminos intiilexerit Wil- pelunindiilsil; Semborum eiiiin iioiiien exlra lninc
    Iielmus abbasj-incerliiirt est. Vix ad vetuslum Ger- ; ^aiicipfjenisvix icniftre;feperies>:i»;Sed".pnstea 'Rpse-
    roaniic Cimliris et Teulonihiis vicinuro populiirt);, P nius p. 724 njeliora eriocius. Sembiqm csse PIIIS-
    quciri Piiniiis' Hermiones, Taritns' Herminoies ap- siahi agiioscii.'Ciiiri igilur Seinbia: sriii-Hafaldo.et
    . pellal,: respcxit, scd potius; Herulos, qnos- genlem. 'Caithlo^Daiioium arihis conqriisi.ia fiieiif; coiiipre-
    forle. Slavicani ptilayii, aul Prussns yoltiit, siqui-' lieiisiljiie 1 fit, ciif posieriorilius' sicculis piitentissiini
    ' eos inler Slavos et S.iinos nbmJMat,
    derii . reges. Suejio Esiriliiis |nJr filiimi Cainiliini, Ct ipse
    (S^jPrrSanioSjqiiosCiiilioEriistiiiiialeSafios^cgil,' : Caiiiitris':Sanctusrrex factus;iiiio Walileiiiafiis II,
    inteljignntur ii qui aliasSembi vocaiiliir, regio ati.lem, .: Se»ifii«jii sive Seihfarididrii biilis aggressi fiiefiiit, de
    qiiam -inrolii.nl, Sembia, Samtandia iliiitnr. In Dipl. iiltinni' vid. Chrori: Eiicl Scripi, 1
    fer. Ddti.t.l, p.
    aniii 1255 Zninl-ia. et 125HSnnbia,; AdanitVeil'.Lind. iiiS; rAiinai. Esrpih. ihid., pv 545; Anndh Wisb,
    p 19. -".8.59,Semlaiid<lSembi.Saxoni Sembia;Seinbi, 7 ibii;, p.^2Si. Dc Cajiiilo,i}riero::Sneiio7paU!fciiiise-
    Sembici. Kuyll. Saga Sdmland. Etiain bodie districtus . raUSaxo p. 212 pseiicai^tlutiiiSeJiiiJns-flt^iii; Es^
    Satnlaiideiisis diciiurea par.s ffgni Borussiae, in -qua - tliOHtcii illuslrcm trophwh adolescenliam egeril, et
    nielropolis Konigsherga sila -est. Niim vero Sembo- postea pi;2I4ileeodeiii siibinipc.fioffatrisjilaral.di,
    riini «i'ris ratione elymi ciiin Taeiti.&iHHoiiiius ali-- quod:-_M/um'atlversus^Orieiitqles^vivenle paire, cce-
    pui! commuh.-. habeal, aliis iiidagandiim reliriquo^ . ptuin enixe prosecuius fuerit, ei paulo infi;a,'i|ii<iil
    "Mihi.satisest dixisserinajoiiljus nosiris ciiiii Sembh -qrjeiilale bellnm,,quod jn udolescenliq.or&us, iiiexsi-
    roiilia inlercfssisse negotia. Missis vettisrissimis et iio -auspicattis fueral, dccepto solio, ptttius: aihplifi- .
    oiisfiirioribiis Hisioiiie iiosirie rclalinnibus, iiivei cqndwreligionis: quam expleiidw xupjditatis grtttja
    nies iiiagniiro regein Haialdum Blaaland filinin innovandum curqbali— Nec qtiie iiiunuiii ab incwpto
    siiuro lla.iiiintini misissc. iteliellaliiin Sembos, ciijus ,'relraxit:quam Cyrorum', Senibonum qc Esihoiinm
    exn<'dilii)iiis evenliiin, Saxo. p.l<S4 ita describil : V;funditus regna delesset,,Ihidv, p..2l7, :adlnic.oi'!ei'ia-
    « Potiti Senibia Oani,-nei-alis liiaiihus, feirtjnasjsibi ;. les (lajiutt yjcfpiia; 7celebfaiitur.,:Eaiierif ex Kailo
    nnherecocgeruiiivrescissaquedointsslicoruni inairi^ Mansb poeta cosevo Knytiiijiga Saga p. iijhpCtosti-;
    :iiionioiiiiiiiiili', -exteru.isavidins iiiha'rentes, siiam , roojijP coiilifinatv * Krtutf.soiiSveinslioijii.iigs liaf.ii
    cuiii hiisteloriunaiii .coniiiniiii. iiupliaiuiii viiiculo adr yerid i lieinadi 1 Austryeg, --- Sya segir; Kalfr
    parlilisiinl. Nec iiiimcrilo Sembi sangiiinis siiicon- , Maiiason i Kvtedi sinu, al Knutr ha|i sjg;;a(l_X.Ko-
    lcxtiiiii a Diinic;e gcniisfaroilia luiiiie' ant; adeo enim. •liiinga, pa .eriiann.vari heinadi i Aust-vcg,..» srili-,
    captivariiiH.-aiiior vicloiuni aiiimos cepit, ul, oiitissa ci:t« Kniitus Suenonis regis Irliiis in Oiieoie, autca
    retlcumli eupiililate barbaiiein pi-p patiia Tojerent, njiliiayerai.-T- Refertiii caMijine :suo. (.affits AlaniC,
    alicuis qiiam suis coiijugiis priipiores. 7» Non ideo a Knuio, tiuni in Oriente. beljica. phibal exerciiia,'
    roiriiin illui a!) Avo iu Sembiam acquisiiuni jus, regesJlccero superatos.::;.,,
    cansa data. vinilicare. voluisse CaiinUim Magnuiu ; ' (35) Scil.. Jleiiiicniii ,IIl,,tunc regein .Cefinaniae,
    nam Sembia, ut Saxo-p. 192 narral, ab Haquino op-...;. po.stea;aii. 1059 injpeiatprciii:RoniaiM)i'i)irt..'.7
    pr«'ssa, absuinplo eo, relielles Danis maniis exer- . (5i) fJeiiiijiis Canuli, Caiiiili Magnililii, -Hardic-:
    riiii. Ai! vei-o eoilein anno 10.19, qno Slayos, cliam tuil j.licl.i, cognouiine Harde, Haphe, jiprde sivG
    S-uifios viceril, non satis constat. Saxo p. 192?Ca-- . j/"/iur^i?,.. vide.qii%-:egr.egie:':C0iiiii.eiilaiurGraiiiiiuus:
    niiliim, aiitequam Angliain aggresstisfuerii, Sla-. . Nolia,d;M_i'urs,,j).:i52,^ 19i.,liJ iiuiiii)iis;eius, qiu»-;
    viain el Sembiam deheliasse l)aud^ahsone puiat, ct ruiu iiiiuiii ipsc possiiiep^legiluivjVtirrfiKMiiMi^nr-;
    *i coiyioere Jicet, taleqiiid aut iji sestalGaiiiii .1014,; : dflfHH/. Coiif. noiam.£riis!»i:ad hiiiiclyciijii. ,
    735 S. WILLEL',11 ARIS. S. THOMiE DE PARACLITO 75«
    TEXTUSCODICIS HAFNIESSIS. A; TEXTCSEDITIONIS ERNSTH.
    porc vixit, ct sinc prole deccssit, unde regni guber-. concessit.Hic sine prole obiit ; Suevo filius amitw
    nacula post eum Sueno (55), lilius amiuc cjus, suw in reano successit.
    siisccpit.
    De Suenone Magno, ncpote (56 Kanuli Dnri,"qui CAP. V. An. C/I..MLI.
    ipsi Kanuto in Danorum regtiu polenter el gloriose SUEVO(39), iste cognomeiiloMagniis, potens valde
    successit.
    Iste SUENO, - cogriomertto Magnus (37), qui Ka- exxtilit, et gloriosus, et ximnibus circumquaque nalio-
    jmlo Duroin..regno successit, in diebus suis potens nibus formidabilis. InChrhliana religione multum
    vable fnit et gloriosus, et oninibus circumquaqiie devolus. Qui licet plures filios haberet, de duobus
    nalioiiibus forroidabilis ; in Chiistiana quoque reli- tantum, scilicet Erico, el Kanttto, mentio fit. -
    gione inultum devotus. Hic, licct pluiinios haberet
    lilios (38), de duobus lantum, qui ad praesens ne-
    gOlium speclanl, facienda esl inentio: Kanuto sci-
    licet, et Erico.
    CAP. VI. An, Ch. MXCV.
    De Erico filio Suenonh Magni.
    Iste ERICUS,filius Suenonis Magni ct frater Ka- Emcus, hle fiiius superioris, eognomenlo Bonus,
    nuti Maityris, propter mullam bouilntem snain co- H Dominicitm sepulcrum adiens mtdia prwclara in ili-
    gnoinen acccpil, ut diceretur lionus. Qui sepulcriim nere gessil, et inde rediens apud Cyprum obiit : ubi
    Domini etim adiens, niulla praiclara in itinere illo
    peiegit, uiide rediens apud Cyprum defecit, ubi et esl. regali sepullura humatus esl. Vnde Cyprius dictus-
    rcgali sepullura sepulius est: Inde ct Cyprius dictus Hic ex Battlde nobilhsima tolius Daciw Kanu-
    est. tum Mariyrem genttit, qui apud Kinostadium abba-
    llem de Erico filio Suenonis el fralre Kanuli Mar- liam regalem quiescil, ubi usque hodie miraculis
    lyns. clarel.
    Isle Emciis ex Botilde regina, de nobilissima
    Danoruin (40) prosapia orta, genuit Kanutuni Mar-
    lyreui, qui apiid Ringstadiam (41) requiescit, qure
    est abbatia regalis, ubi usque hodie crebris el glo-
    riosis uiiraculis illustralur. Nam, sicut legitur in
    Evangelio : Cmci vident, claudi ambulanl, teprosi
    mundiintur (Matth xi); el multa alia prseclara rae-
    ritis ipsius Doraiiius dignatur operari.
    De beato Kanulo palre Waldemari, regis Danorum. CAP. V:i. An. Ch. MCX.
    Iste KANCTUSdux fnit Danorum ct rcx Sclavo- KANUTUS , iste superions frater (42), non fuil rex
    rum, quos non hseredilafio jure, sed armis potenier
    obtinnil. Hichabuit uxorem, noiniiieIngibtngis(45), Daciw, sed dux, postea rex Slavorum, quos non hm-
    filiani lzizlavi (ii), poieiilissinii Riilheiioruni regis, reditule, sed armis polenler oblinuit. Uic duxil uxo-
    et Chrislinse reginseicx qua geuuil Waldcinaruin, ren fdiam Juziltani regis Rutittorum, el Christinm
    gloriosuih Danorura regera, qui patcr exstilit Ka- reginm, nomine Engclburges, de qua genuit Walde-
    nuti regis, qui HUIIC(45) regnat iu Dacia, ct Ingi-
    Jmrgis regiiii» Francorum. Supradicta autem Clui- marum; Chrhtina vero prwdicla avia Waldemari,
    siina, avia Waldeinaii regis, iilia fnit Iugonis, filia Juit ingonis regis Suevorumt et Helenm reginm.
    Suevorum 'regis, el Helenae (46) reginoe. Prsedictse
    alicujus Russine principem rcgnanlem, liistorici
    (35) Auctori forte excidit, Magnura Norwegise re- Islandi Haraldiim vocarunt, iia dictuiu ex nomine
    gein iJardecantito, liuicaulem Sucnoncin iroinejiaie avi vel abavi ojus inalerni, Haraldi Godvinii Anglo-
    in solio regni Danici successisse. Sed neiiue Magnus, rum regis, qui nn. IdliG occiihuit, vi I. Snoir. Smi.,
    ulpote ad hanc Genealogiam non peflinens, appo- t. II, p. 178,254, 402; KiHjllingq Saga, p. 17i.
    neiulus cat. Fucre sseculiXH iniiio in Russia quamplurimi piin-
    . (56) Sueno non qnidem nepos Hardecnuti, sed cipes, quorum noniina exteri scripl.ires mire con-
    consobrinus sive amita: lilius fuit. fuderunt, quosque haud salis exacle ipsi Russoriiin
    • (57) De coguomiiie Suenonis Eslritii, quod Ma- D annales (lislinxerinu, asleo ut haud facile sit decer-
    gnus appellatus sit, liaberaus Iiic prseter alia veiu- nere, qtiiiiain fuerint duo illi, quos auctor noster
    sliini leslirtioiiiuni. Conf. Scripl. Rer. Dan., t. I, noininiil, Rutlieiioruni reges [litulum regis uiucui-
    p. 245. que Riissorum principi seripiores sepleiitrionales
    (58) Ex his quinque reges facti sunt, utide Sueno olini 'ascr-ipseriinl]. lzizlavus scilicet pater Jnge-
    Regum i aler dictus esl, vid. Suen. Aggon. supra burgis ducissse, et Waledarus pater Soplihe reginae.
    t. I, p. 56. Ceiie in nomine palris lngehurgis vhlelur Saxo
    (59) Male hic, sieut supra, legitur Sucvo pro Gramm., p. 207, olfendere, duiu euin Waldemaruin,
    Sucno. a suis Jarislavuni appellatiiro , noinii.at ,-eideinquc
    (4U) ln originera Botildse reginsc sludiose inquirit liliam Haralili Godviuii regis AngliiB coiijtigem tri-
    Graniiniiis, Not,- ad Meurs., p. 229, seq.. buit, qme polius Iiigebiirgis aua paleina, quam
    (41) In ediiione Ernsliana pro Ringsladiam culpa liialer, friil. Seposilo quplihet in iioiiiinihus discii-
    libiaiii roale leg.lur Kiiiosladium. niine, stio eniiii roore sepientrionales noslri exteros
    (42) Iste superioris fruter, luec verlia in exemplo principes
    Lauduiiei)si;iiiepte interpolala simt; Kanutus ciiim
    dux JIO;Ierat liater scil lilius rcgis Erici Boni, ne- (45) nabemus hic sevum, quo vixii Iiujus opellse
    que ca in exeiiiplarillaliiieiisi occuriunl. • auctor, leiiipus'scilicet Canuli VI, qui circa cl post
    (45) ,tJtiod.iiomen.)iuic Ingeburgis lucrit, docet aiiiiuiii 1190 rcgrtayit.. .
    qmiqnc Saxo. Gr., p. 250; (46) Ingonh fegis conjugera Helenam dictam-
    (II) .Jzizlavuni lnnic, Russiac rcgero . sive partis fuisse, ctiam Saxo, p. 250, tradit.
    737 GENEALOGIA REGILM DANORUM. 738
    TF.XfCSCODICIS HAFNlENSIS. A TEXTUSEDITIONIS ERNSTIl."
    autem. Ingeburgis, irialris Walderiiafi regis; soror, Soror vero Chrhlinw Ingelburgh nupsit regi Hun-
    et filia Iziilavi rcgis iilia, nupsit regi Hungarise,
    sororciii Francise habuit uxorem. Unde garoruth, qum geriuit Belqm, gloriosum regeiri eortim.
    qui regis
    patenter ostenditur, WaUleiiiaiiiin DanOnim regeni, Vnde constal, Waldemarum, regetn Dacorum, et Be-
    patieiii Iiigebuigis reginse Fiancise, et Bele (47f re- tam,regem Hungarorum,fuhseconspbrinds.Sed.et
    geiii Hiingarise consobrinos esse. Sed qiiod Canu- Kqnutus, rex Sueciw, eiLivardus (ityrex Norivdgiie
    tus (48):rex Siicciifiet Sivyardus rcx NpfwegiiB in
    seciiiido consanguinilatis gratlu ei siint propinqui. : in secundo consanguinitqth' gradu eis erqrilprdpm-
    Fratres quoque Sophise reginse, mairisTngebufgis, qui. Fratres vero Sophiw reginw,qum ftiil soror /n-
    in Russia usqne hodie (50) regni gubernacula glo-
    riose adiiiiiiistiaiu. gelburgh (51), malris Waldemari., usque ' hodie '
    in
    - .- 'v. • Ruscia regnant gloriose. y- .
    De gloribso rege Waldemaro et libefis suis Kanuto CAP. VIII. An. Ch. MCLIII.
    rege el Ingeburge regina. WALDEMARUS , iste gloriostts, et potens in diebus
    Iste WALDEMARUS rex gloriosus et potens in die- '
    bus suis. geniiit ex Sopliia Kaniilum regem pium suh,ex Sophiq, filidWaierdm, regh Rulinorum, ge-
    el glpriosuin , qui iiunc regnat in Daeia, et sororem nuit Kqnulum regem Dgcorum, virum religiosttm.
    ejus Iiigebiiigaiii, qiiaj iiupsit fogi Francoruro *ix- Gettuiteiiam sororem ejus Ingetburgem, quw riupsit
    ccilent ssiiuo PhiJippo. Piajilicta aulcni Sopliia re- J
    lilia luit Waledar Philippo regi Francorum. Nec movere debet, qnod .
    giiia, (52) Riitheiioruro.iegis:
    naiii plurcs ibi reges su.;l. Cujus Sophise liiater (55J diclum est de filia Walerdw, quam duxit Waldema.
    iilia fiiil Bolezlavi ducis Polonise. rus. llabenlur enim in lipsia reges pluiini. Kanulut
    principes ssepius nominaTunf, ex SnOrrone Stufl,, 200, cum auctore nostro collatis, vcrosimilis , ut
    toro. II, p. 179, el auclorc Hist. Knytling., p. 178, credo, sic texitur genealogia :

    (47) Hinc Saxooi Gramm., p. 371, Urtgarise rex C cipcni. Hoc Saxo tcstis cosevus, p. 266, alTiiinat,
    Waldemaro arcla propiiiqiiilate cpnjuncius dicitur. Sopliiam patre Ruleno prociealani pionuntians.
    Ex . ntiper apposita labiila genealogica apparet, Noinen eliam ejus Valadaf occurit ap. Snorr;
    Geizam regen.i Huiigaria; uxorera habuisse Wa|de- Siuil., t. H, p. 179. el auitnreni tli.t. Knytl.,
    niari I iiialerlerain , Jion veio sororcin, qiiod vo- p. 218. Qui lamen in co falluniur, quoii Valadarum
    luiit Toilsciis, loin. III, p. 577, t;l aiii. Calhaiiiiam Polonofuni regein appelh-nt. Aiuiales Russorum
    auleni Wablemai sororem, quari) Kntjilinga Siiga, veteres in Cammlung Buss. Geschichie, toni. I,
    p. 190, in oriente [i Austuryeg] nuptui colloc.atam p. 598, itilcr Rnssia: principes iioiiiiiiant quidein
    tradil, puto iiiisse uxorein Priilavi Slavoruiii Woloiliiruin, liatiein Wasilki. qni an 1122 a Po-
    pr.incipis, cujus lilius Cautitus apud aviiiiciiliiin lofiis capti-vus ah.iuclus fti't. An vero idera fuerit,
    Waldeaiaiuin I, in Dania eilticalus et inprluus est. qui postca uxorcin duxil Richizairi Polonam, Magui
    (48) Ex apposilo nuper. schemale genealog:co viiliiaui, et ex ea pater Soplna; reginse factus est,
    palel, Caiuitiin regeni Sueciie in tertio gradu con- aliis iiidiigiindiiro rclinquo.
    saiigiiincum Waldemari- I luisse; scd quod a Si- (55) Noineu nialiis Sophise Richizam conserya-
    gvarduro sive Sig-.ird Jorsalalar regein Norwegiae rtiiit iion roodo lilamli uoslri Snoiro Suniseiis,
    aliincl, qtii rcgis Wagni Baiiod filiiis iuit, falluiif l.il, p. 179, etaiictor Knitlinga Sagw, p, 182, 206,
    auctor iiosler, iluin cretlidit Margarclani lnatiirU:- Veruiu etiain AlhcriCus, l. II, p. 2b0. Dluglossus Ct
    rain lngeburgis ducissa; fuisse iiiatrenr prswlicti ex co Cromerus ct Messenius Siicntoslavani eam
    Sigvanh ; htijiis euiiii nialer fuit Thora, lettanle ""'Jia.iidadeo reele hoinii.aiit, nisi probare velis, illam
    Snorrone Sluil., toin. 11,p. 221. _" in patria Polonia binoroiiieiii fiiisse. Quod auiem
    (49) Sivardus legenduin prO Livardus, in quo Richiza dicta fuerit, etiain inde liquel, quod _.bea
    iioiniue errof typographi facile einicat. alte.fi liliarum Sppliiai et AValdeinari1 nonicn Ki-
    (50) Circa 1196. Seii quiiiam fuere illi RussorUm chizse indituin sii. Nec illud iioiiieii ahte in Poloma
    principes, Sopliim reginae Iratres ? iiicogiiiluiii erat, in Richeza Poloiiise regina, Mize-
    (51) Editio Erjistii hic falsa perhibet. chohis II uxoie, vid. Mabill. Act. SS: Bened,,
    (52) Recte aueior .nosier Waledaruni, patrem t. IX, p. 676,682. FriitRicliiza, iijater Sophise no-
    Sophii» reginse, dicil Rutlieiioruin r»;geiiisivc.piiii- stra?, filia Boleslailll Poloiiiic ducis,'qiiero Saxo
    739 ? 7 S. WILLELMI ABB. S, TIlQJlaE m. PARAtLITO 7;0i ~
    TEXTUSCODICIS.IIAFNIENSIS. ' A TEXTUS->EDIT10tVlSERNSTII.-
    De beatosiharlyre Kanulo rege "Danorum sanclissiinq. Vero frater Encipaler (5i) Waldemari, innocens a.
    l.sts.KANUTUSrex Danoruiii et marlyr iii.iipeeiis, nocenlibus pro: justilia occisus, in ecclesia Olhe-
    a iioCei.iiiliiisprp justitia occisus, in ecclesia Otlie- tiiensi rex-et
    niensi jj^iiieseit.Qiii quaiiti siiJiieiiii apud Donii- mgrtyr quiescit. Qui quanti apud De-tn
    iiijm «iisiiacula crehra usque hoilie leslantur. Hic, . silmeriih,: ieslanlur crebru miracula', quw ibidem
    ilniii vi*il,^^•libam.RtibeitfcpmilisJlanilrise, cpgno- fiunt. Hic Kdnutus duxii Adalqm uxorem, fitiam -
    iiienio Frispnis, lioiniiie Ailelairi, iixorein habuit;
    <le qiia filiu ii, noinine Karoluin .; postea coniiieiii Roberli, comitis Ftdhdriw, coqnomenlo Frisonh, ex
    Flainlrimj-geiniit. Isle Kauuliis postqttani per lirar- qua gptuit.Curbluin,, poslea.Flaiidriw comilem ; qtiia,
    tyiiiitu a(i:,i;egna (oelestia inigravit y.fi.xor ejus cura ,inlerfectp -Kahuto, Adala, cum Carolo adhuc parvulp,
    pai-vuio filio siior Karolo, ad palrein suum in Flari- , ad patrem sttum esl revzrsa, Carctus poslea comes
    driain reversa est.
    De Karolo comiie-Flahdrim, filio Kanuli marlyris. Flaitdriw..faclus, q prodiloribus pro juslitia inler-
    consobrinus sutts
    KARoi.risatileiii• cpiiics »FJaiidfiseposteafactus, b! fecius stne liberh.4ecessit.Cui
    a- pro(litpi'il)us::pfp;'juslitia.i!ilei'feeIus, sine liberis Theodqricus _deAlsatia successii. Hic genuil Phiiip-
    decessjf, el .giiberiiacula. Flaiidriaj Theodorico, puin pbslea comilem Flanilriw, ei Margaretam co-
    coiispjjFiiu)Tsffo,iiiiquil. Qui Theoiloriciis, comes mithsamHannoniw,dequa orta est Ysabel, qmB
    FiaJiim%'y'geiiuil-','Pliilipj)^in-cioiriiteni>'-ei.-JrIarg'iirc-'
    tain rioroiijssaiii Hayiionensium ;„ de qiia orta est tiupsi.i PhUippp,:regi Franciw, Fralres veroTsabel,
    H.ysahel regiiia Fraiieoruin, quse ex hac luce dc- Balduiiius, el Henricus imperalores fnerunl Cen-.
    cessit7.'.'..".;" sldnliiibpotilani.:'-
    'His-"'diiigeitter inspcctis, Ilice clariiis "constat, CAP. IX. An. Ch. Mf.LSXX.
    ni.liil .perlhiere ari cogiiationem Flaiidreiisiiiui do-
    ininaiii Irigebiifgairi ;" Fraucofiini regiiiam; liec Kanuttis, isle fitius Wuldemari, vir devotus,- soro-
    4
    aliqiiam esse eoiisaiiguiiiilalein iiilef 'pfiediciaiu retn suam Phitippb; iegi Franciw , dedit tixorem.
    Hysahti icginam Fianci.e et istain dominam. Qnia
    nee illa ex Krici progenie descendit, nec ista a Ka- Quarii, quia quoiumdam perversorum consiiio repu-
    lititi posterilale tarnis oiigiiiem sumpsit. didvil, et atiain de Ale.natinia superduxil, iolum
    reginim Francorum uliquundiu interdulo subjacuit.
    (Hacteiius lexlus editioiiis Erustii.)
    Addunlur in membrana circuliconnexi, qui generaliones fcprsesentare debebafit: sed tnale conseren»
    tes, liCt;atl Geiieahigiai leiioreiii SHlisfprniati, uiide et eas exscfibcre omisi (55). In circulis istis rtiuis
    operis capila liuniaiia qusedain.p.iigi ctepta suiif, el iii ulflriio" cifcuJobiiiaruin "facieriiin levia vesligia
    apparent. Circuli vero isli, acl jneiiieirt.. scripfofis. ita se Jiabeie debent, ut In hoc schemate exliibciilur,

    D fratreiri' iiiemoratum, pepcril. .Quod Snplua regina •-


    Giaiii|ii.,,p.235. Bogislayum Polpnorunj prsesidera, lilia (hca-
    aiicloj jyerb Hhiorim Khyili.ng.,p. 182,206, Brifi- in lahiila Rirtgstiliehsi el alibi Sverkcri De Iti-
    siavuin Viiida Kohiiiig[Slayoruiii regein] inus re- tuf, id de privigna oiiiiiiriointelligenduin.
    ct: appeilaiil. : Ter. nupta, Itiil ftichizit Poloiia, chiza iege, (|uaeVpfolixe'coiinneiitaliir G.ainniius
    1° Magno, Nicoiai regis Danisefilio, Goiiiorum rcgi, ' Not. ad Meitrs., p. 257, ^259, 275, 282, Conf. Ec-.
    annodl54 csesp, Cui CanutuiijV peperit, 2" Vala- CAViitGenedU^Princ:Saxiin.,\), ii&i, 6iQ. .
    tlaro: 'Uusspriiii) principi, ciii circa"vej post H40; (54) Pater Waldemari, b.tic:male int,erpohl.a
    Sophiam reginaiii,;Uxoiein Waldeiijafi I. pepcrit, sunt, neque in exeihplo Hafniensi• exstartf Kauulus
    5» Svcrkero regi-Suecise, ap. .1151 oCcTso.ciri 15o (55)-Verba «'irit Arnw Magncei. . eujfij
    leslivum, iri catastfo Waldeiriafi II, litpole Sopiiise
    ' '" ';
    7« K REVELA^vO^fii^ijiARUM^NtTvE^CE^OVEF^. ;-'- VTl^l'
    HiiJiiosribtijstiria sBdirfuesiKaniitus estfex'Dai)oftirii-pius7j)otei.^ ct-glpiiPsus^et; sofpf^^u^yeri^fa^'
    bilLs^tidcvola^faricOi:uJrti-egiiia,"iiobilis donii«a;Ii!ifebufgisi' * ";;.•.,.,j;,:;.7: ;;; ;::^:.;: >:;;:;: ««livi^w;:,;;"

    REYELATIO RELIQUIARUM

    SANCTJE GENOVEFJS.

    (Opusciilum hoc, quod anonyiniim ex oo.lice Bruxellensi edidit Bollandus in Acth Sanctorttm (Jan. I. I,
    die 5, p. 15-!); in coiliee ms. quod in bibliothcca rcgi» Pans. asM'i\atur, sic iiisrribilur: S. Gndlelmi
    abbatis tracutus de levelatione capiih sanclw Genovefw. — Vide Htst. lill. de ia Fiance, par des ic-
    Iighux Beued., t. Wl, Paiis, 18*24,in-i», p. 434.)

    1.*Anno ablncainalione Domini nostri Jesu Chri- A resecanda capsa inter cos sei ino conscritur, rt su-
    sli 1161, l-egnanie piissimo rege Ludovico, regis pradictus asiulissiinus scclcrum coniroutator, ut
    illuslris Francorum Ludovici lilio, regale per uni- iniquilatem coide conceptain palliaicl virtutis ima-
    versam processil edictum, ut apud -urbem Parisien- gine, lacrymis profusioribus iniiiidatus, antiplionaiii
    sero omnesEcclr-siarumpraiaticumproceribus uni- de sanctissiiiia virgiue priinus inooepil canUre. Nec
    vcrsis, de regni commoditale celcbrarent concilium. mora : ile loco sanclosuo doroina nostia dcponiliir,
    Die prselixa ad urbcm omnes qtti vocati fucrant con- ct amolo regite dignitatis charactere capsa resera-
    v^nerunt, et de honesta regni ulilitate secretius tur, et saiiclissinise virginis corpus rnilCaminihus
    liactare coeperunt; et quoniam maligni scinper in ainotis in oculis nostris evpoiulur. Inlegiuin ergo
    pejtis nialignandi sludio provocantur, ad dainnatio- ccrpus virginciira oculis diligenlius perltistranlcs
    nis suse cumulum quidain proruinpentes iu nipdiurn, in laude Dei cum in 'd.cibili exsultatione prorupi-
    religionis et honestatis hosies, ulgladiuin acutiiin inus, Te Deum l.iiiiiamus dccantanies. Proluiidun-
    iti saixtos Dei linguain suain aniiavcrunl. Quid tur ubcrius lacrymse populi, prius exituro nostruin
    ultra? Falsa delatio regales contigitauies, quod vi- exspeclanlis, sed jani exsultantibus nobis gratu-
    deliccl beatissimae virginis Geno\efse capul in ec- Jaiilis.
    «Jtsia uoslra non csset. Hiijus rei rumoribus animus ;B 2. £t qiioniam nontst pax impiis, dicit Dominus
    rcgis aspersus valde confunditur, et obnubilalur (/sfl.xL\ui,22), uiidcjnslus exsullat ellaudat.pcc-
    aspertus. Consulitur lain clerus quam populiis, calcr confunditur et blasphcmat. Sciiptum quippc
    comiiiiiiiicaloque corum consilio ad ecclcsiam no- est: Peccaior cum venertt in profundum malotum
    stram sine dilatione vcnitur, el ne quidein aliud ca- conlemnil (Ptov. xwn, 5). Toto igitur roaliginlalis
    put nocte ipsa iu capsa, qua vcnerabile corpus vir- suse spintu dehacchalus Aurclianeiisis poiitifex
    fi-ieuro quiescebal, a fratribus poneretur, regio menlitur capui vpiieiandse virgini» esse suhlaiuiii,
    «iiaiactere capsa eadem comraunitur. Craslina die cl in dolo ncscio cujus vetul.e roisciab.bs aliud ca-
    Jioia prima iuchoante ex rcgis mandalo initHmU.r pulesse supposilum. ?«.ocdissiinulare Valeiis iiiiqui-
    ad efcclesiam noslram venerabiles noslri doniini, lalein quam coide conccpciat, toius coincisu-. ai
    scilicel .Seiiorieiisis et AntissiodOrensis antisliles, fraudein, venit ad regem pi-edictis piwsuliluis icli-
    vcnil ct Aurebaiicnsis, Manasses diclus, obhvione ctis, ore conluinati garriens, cumdem qiieui su-
    polins quam merooria diginis, \critalis inimicus, peritts tcepil replitare sciroonem, ct pi.vdielos
    religionis et honeslalis pioroplissimus perseculor, ponlilices, qui captilpra-dicl.c virginis nou iincnis-
    <1 cum co popuJi copiosa multiliido, T.indcm de scnl, rccessissc menlitur iralos. Yerumtamen quod
    <]0- S.WILLELMI ABB. S. TIIOM.E DE PARACLITO 741;
    iriiqijitasrnore mendacii fabiicavit. . . non admisit. A litteras seciindo.vbbis significamus, ut ir.alignoruni
    3. Veritatis lestis processerat ad populum vene- horainum, quibus est sludium quse iiona sunt de-
    rabilis pbnfifex Senoiieiisis.qualiler in dubilatioiiem pravafe, ut Obtractione veritas obfuscelur. .....
    quibusdam venerit de capite sanclissimse virginis, valete, in -Doraino.
    utruniriescilicet in ccclesia sua;el tunc qualiter :5. Tantoruiri yiforuiri tesfimOnio niitissimus regis
    cuni omnibus membris siiis corpus intcgruin in- arilmus deiiriitus, oranes a -se tenebras supradicla:
    veiitum esset diligenter eriissereris,« Caput, inqnit, dubieiatis longiuspropulsavit,et ecclesiairirtostfain,
    tianctissiirise virginis hujus, quse glofia loiius esl uiprius, iirto inslantius quarti prius, .etdjlexit ct
    Gallise, ciim inlegrilale corporis sui iios iiivenisse protexit. Itaque poslquani vCritas venit ad lucenj,
    gloiiaraur. Et ne hoc ipsuni vel vobis atit posteris dolet impiefas esse se delusam. Ex tiinC etenini et
    aliquando evenialad riubium, vobis-digiiuin duxi- deinceps Aurelianensis leo de leone factus est draco,
    nius praedicare. » Hsec ef alia qiiam plurima in au- non jain palam nequilise suse virris evomens, sed
    ribus populi prsedictus prsesul pi-xdixerai quse inocculio;et quia eapite conlrito csetera-membra
    niniiam-elimpudenlem animosilatem inimici noslri robur ujlum non obliiient, cum niolas leonuin in ora
    eomprimereppiuisscnt, si datuin desuper esset. Sed ipsorum cotiverterit Doniinus, cortiplices sui, miiii-
    quoiijam tunc hpra erat et poleslas lenebrarum, ut ." stfi confusiortis, iilii.pefdilioiiis, iiiiniiei nosfri'cojir
    iiiveiiireiur iniquitas cjus ad odium ; mOdis quibus-- fusi sunt, quia Deus sprevit eos. Nos ergo quia de
    cuiique poteral aiiiiuuro regisiiiducerc adversum poteslate eruii sumtis et laqueo venariiitini, dicar
    nos conabaiur in iiialum, el cuiii nec ratione opus mus omnes, canleraus siiiguli : Laqueus cohtritus
    jam csset aut consilio. quippe jara enjiri lui-bata; est,et nbs iiberati sumus {P*al. cxxni.J
    fueral adversum nos regia celsittido; subiit in men- 6. Revelata csl aulem Doinina noslra anno incar-
    teni ul millcreiur posl sscpe diclos pohlilices, qua- nali yerbi roiilesimo cenfesiino sexagesimo priroo,
    tenus coriiin leslimonio approbaia postniodrim in inense Januario, decima mertsis iii Octavis ejusdem
    oculis regis verilas elucerel. Mitluiiliir ilaque Mili- sanctissinise virgiiiis, et a fratrihus est dulciler Deo
    liunum ctiii) niagna feslinaf one qnidani de fratri'- sseculata. Die vero sequeiite teribi in lPcriro sanctuiri
    btis; in auribus veiierabiliifm Palruni pra-dicloriim sutim, jinde fuerat deposila, cuin hyninis et carilieis
    detestaiidaiiJ perversiiateni Aufeiianerisis exponuhl, spirilualibus csl elevata. Niis in lauli gaudii irieino-
    ct ul rei veritalero regiie clemenliae pe'r litlerarum riam dblorehi prius habittim subsequ nlis, Goiumu-
    suarura.apictis nbn recusent agnoseere, diligenter nicalo fratniin iioslroruin consilioac seiisu coroiiiu-
    expontinlur. Igilur viri paCisei yeriialis aniatorcs _ niter impeiiito, diem eamdi-m iiohis et postcris
    fiatriini iiostrorum precihus inclinali, justissuppli- liostris CoiisliiuiriTus, celebriter venerafi, ita ut
    calioiiibus eorum benigiie inipertienf.es assensum, deyotionem el omifem obsefvaiiiiain die. feslo nati-
    iegi;e siiblirailaii.maiidaiiies rei"veritatem iri huuc vilatis cxhibiUm hsec sokiiinilds iiihiloniiiiiis un-
    irtoduin rescripseruiil. ,-,..,.' quara oljtineal. Ut aiilem siiigulis aniiis liujii s
    4.. £x iiiandaio regise sefenilatis ad ecclesiam i actionis textus codera die lcgutui, cur.iMinua pio\i-
    sanctaj.vifginis Geno.vefificonveiiimus, ct.capsam ini deie, ut etjusius hahcal unde Jj-lclui, el conscien-
    qua eadero virgo quiescit, in prsesenlia npslra feci- lia peccatous ni\cniai quo puug.tlui, qiuieniib et
    nius reserari, el ejus interiora tliligentius oculis ac; Jiencvolis sit gialia benedic.ioiiis, nialcxolis autem
    manibus peiiusiraiites, corpus. sanctissimuro cunii ct his qui odeiunt patem lapis off<:nsioiiHet petra
    capite. suo et oninibus nienibrisiritegrum et. . 7, scandaii.
    iiidijbifanler irtveiiiniiis. Hoc efgoinvenip iiiiaudero i Ii oclava Ooannis E\aiigelislsee.st fesluni CLkorj
    Dej puni m.ag.nacxsultatipj^e.pfprupiriius, etiJopuip i Gcnovcf.c : ln tiasuno Sinionis ct Jud.r tiansl.itio
    circiiiiistauti sine rtipra cjifayinius pricdicafe. Hoc; lii ti.islino Catliaiin.i' Exccllciilij, qu.c ditilur
    vobis, nee alia Domino nostro inaiidahius. Eccc pcr lcbltllll 11111 JCIlloiUlllCjllS.

    FRAGMENTUM

    Instrumenli quo S. Willeimus anniversarium fundati Absalonis archiepisco,pi7£uijdensis,


    anno 1201 moffui. 7 .'-.?---
    :. (Scrip.Rer.Dan.i ¥1, 79, cx ms. Bartlioliiiiano B sivc T 2, ppst luccndiura Hauniense 1.) . ,

    , . . ... tus ejusdem ccclesioeprius in ni.aris.pe- D noniiiieParaclelo appellatur,a Danis laicis EiiLl.c-
    riculo yei-sabaliir, placuit ci, ut id in clausirum holt. Ne vero nimis gravareiriuf, si leiris, quas
    alibi iransferi-etiir iibiiiunc est, quoJ a; Lalinis de possidebat ecclesia , a iiPbis-loiifiiis remanererit,
    115 DIPLOMATA. 746
    pro terra , quamliabeliat in Gudenso (56) ecclesia, A duin. Omnes igilur agnoverinl, quicunque scire vo-
    et illa , quse nostra erat in Julighe (57) retento no- lueriiit, quod in aliqup prsediclorum annorurn de
    l)is molendino , et etiam, quam in Synderby possi- argento suo habuimus viginti marcas argenti, in
    dehat, cum "illa de Frideslovse, et illa de Gere- uno aliquando octo roarcas argenti, in alip sex_, in
    lorpp (58), cum illa de Hals et illa de Tyereby (59) quodam qualuor , in aliquo duodecim , in aliq.up
    videlicet diiniiliiim Boll, et illa quseeratin \alby (60) sexdecim, nec fuit annus de prsedictis quin ad rui-
    versus Roskildim , terras suas proprias, videJicet iius sex marcas reciperemus , excepto uno., sicut
    Frideslovse, Thserby, Nsedeveth cum sua piscatione, meminimus. Orani igitur a.nno in anniversaria
    quse singulariter ipsius est, et hsec.quidem nemo- ejus (61) die duodecim pauperes pascendos sfa.t.ui-
    rosse sunt. Nec illud est prsclermittendum , quod mus in pane et cervisia et carne yel piscibus , ut
    per triginta sex annos, quia de beneficiis suis quan- ejus anima in fulura vita cum Domino locuni bea-
    tum videiicet haberemus est iu lucem producen- torum obtineat. Araen.

    (56) Hodie Gundsoemagle in prsefeclura Koskil- (61) Absalonis archiepiscopi nempe, qui pmnia
    densi et lerrilorio Soiiime. supradicta monachis in Eskilsoe dedlf"; et curii Ab-
    (57) Hodie Jyllinge in eadem prsefectura. salon mortuus'est 1201, et per 56 annos beneficia-
    (58) Hodie Gierdrup, ibideuj. sua iis erogavit*, a lenipore videlicet adventus S.
    (59) Forte Tiereby, ibidem. WiUieimi in Daniam , iiide sequilur, Willielmum
    (60) Forte Valdbybille, sive parva, ibidera. anno 1165 in Daiiiam venisse.

    S. WILLELMI ET YARIORUM

    DIPLOMATA

    Ad ecclesiam el monasterium S. Thom-e de Paraclito et coenoDium SS. Thomae et Wilhelm.


    ift Ebbelholt pertinentia.

    Hsecce diplomala transscripta sunt ex codice vetusfo memhranaceo, queni olim possidebat Otto comcs
    de Ranlzau, quemque postea inter ajios bibliothecse Universitatis .Hauniensis dono dedit Christianus ,co-
    mes de Rantzau. Pars hujus codicis exscripta etiarii est, "privilegia nempe, manu Arrise Blagnsei in Bar-
    tholinianoruni ms.,tom. B vel I, oliin ante incendiuhi Haunieiise 2, et reperitur ibi ai p. 553 ad 593.Visuni
    est niihi eliara hsec diplomata adjicere, quia ad inonaslerium peitiiient, cujus fundator et primus abbas
    fuit S. Wilhelmt-s. Inleger codex, tam privilegioruro qiiani donationum, exscripius est a LaiigebekiX)
    auno 1736, cujus ad fidem editionem haric daraus, cum codex ipse, licet anxie qusesitUs, adhuc non in-
    venliis est. Nonnulla diploraata
    ' eliam addita suiit aliunde-sutripia, exRayrialdo, •StepiiahOTorriacerisi,
    etc. (62). . - ; --:::.: .-..•.'. .-:: •' ;::-":'-^-:; -;'' '-':--'->'i'•-"

    I (65). [1171.] B -reiieunt veritatis, et in iilam Ecclesiam genjs sqncui


    Absalon ephc. Roskild. ecelesiam Beati Tlwmw de populus acquhilionh (I Pelr. ji) ad.diyiniinj famu-"'
    Eskilso in snam prolectionem suscipit, eidem pqs- latum inducifur, in qua quidarii habitnm religionis
    sessiones suas confirmat, et ptura beneficia dc pri- assumentes, sed yirtutem religipnis ;non aniantes
    vilegia conferl. sua ttirpi conversalioue yituperantes mini,sterium
    ABSALON Dei gratia sanctse Roskildensis Ecclesia* ciericorum videbantur antea conversari. Hpc nimi-
    episcopits, charissirao filio WJLHELMO abbati Saneti riim ex divina miseratione in ecclesia Beali TlJpmse
    Tbomse de Eskitso, ejusque fratribus lam prsesen- de Eskilso accidisse videmus, in qua cuhi inho-
    tibus quara fuiuris, salulem et palernam benedi- neste satis olim et enormiter quidam canpiiici rao-
    clionem. .,' , rareiilur,per sludium lamen et irolustfiam nostram,
    Diu provulgatum est per oslsaise dicentis: Ponam vos estis ad diyina .dependenda obsequia intfodu-
    (lumina in insulas, et slagna arefaciam. Etducam cti, et ecclesia ipsa superno rore peifusa piatitatio-
    cwcos im tiiom, quam nesciunt, et in semilis, quas nerti lidelem et germen Deo gratum accepit, .quaj
    ignoraverml, ambulare eos faciam (Isai. XLII).Hsec anlea spinas et tfibulospeccatis.exigenlib.iis profe-
    autempromissiojugiler in Ecclesia Dei adimpletur, rebat. Unde quouiam noslris lemporibus .hoc acci-
    dum etbi, qui diu in tenebris et umbra mortis se- 'C disse videmus, Domino omniumGondifori gratias
    derunt, illuslrati luniine superuse claritatis ad viara ex,soIventes, quse religiose instituta videm.us,,.inyjo-
    (62) HsBC.tantuindamus quseselalem S. Wilhelmi 'Wiibelirium cum fralribus hoc anno' adiiiic in Es-
    noii superant. EOIT.PAT». kilso fuisse, qui ad Paracliturij (S. Fibelholt) tra.-is-
    (63_Baiiholin., Amwi. ms, ad an. 1171.« Ex his. iaii tempore inter liunc annum ctll78. J 7
    Absalonis litteris contiudi probabililer potest, S.
    PATBOL. CGIX. 24
    747 S. WILLELMl ABB. S. THOM^EDE PARACLITO 748
    lata in vsuo stalu volumus imniobiliter conservari, A cum agiis et pralis ad camdem mansionem perti-
    01 prsedictam ecclesiam cum tota insttla in qua sita rienlibus. Tertiam quoque parieiri decimse, quse in
    est sub Dei el nostra pfoteclione suscipimus, et iola parochia eadem nobis cedebat Iiabenda, vobis
    prscisentis scripli palrocinio roboramus. In primis Jiabendam et ad borreum vestrum intra ipsara pa-
    sfaiuenles, ut ordo canonicus, qui.secundum Dei rocliiam situra ab omnibus qui terras ejusdem pa-
    et beati Augustini Regulam, et institutionem et rochise colunt, deducendam propriis suis curribus
    observantiaro fralruro Sancti Yicloris Parisiensis prsesenli pagina coiifirmamus. Tertiam quoque par-
    ibi instilutiis esse dignoscilur, perpetuis ibidem tem deciiriae quse in tota parochia Kyrkethorp quse
    teroporibus inviolabiliter observelur. nobis cedebat habenda, vobis habendam et ad hor-
    Prseterea qitascunque possessiones , qusecunque reum vestrum inlra ipsam parocbiam situm ab om-
    bona eadem Ecclesia jusle et canonice iroprsesen- nibus qui terras ejusdem parochiae colunt deducen-
    liarum possidet, aut in fulurum concessione ponti- dam propriis suis curribus prsesenti pagina confir-
    fictini, Jargitione rcgum vel principum, oblatione mamus. Mansionem quam apud Gserethorp habetis,
    fulelium, seu aliis justis modis,Deopropiiio, poterit cum agris et pratis ejusdem mansionis; mansionem
    adipisci, lirma tibi luisque successoribus in perpe- quam apud Synderby habetis cum agris et pralis
    tuum el illibata permancant. Ex quibus quaetlara el ea parle quam in silva ejusdem villae haclemis
    propriis norriirtibus duximus exprimenda : habuistis; terram quae estapud Thureslovae, lerram
    Yillam de Terby cum omrii possessione sua, et ec- quae est in Aranaclise. Obeuntevero te, nunc ejus-
    clesiam ejusdem villsequampro salute animse nostrae dein Joci abbate, vel tuoruin quolibel successorum,
    liberam et absolutam ab omni| inquietatione etexa- nullus ibi qualibet subreptionh, astutia seu violen-
    clione omnium successoriini nostrorum vobis in be- tia prsppouatrir, nisi quem fratres communi con-
    nelicium contulimus, agros et silvas ejusdem villse, sensu vel fratruro pars sanioris consilii secundum
    vel quse prius Jiabebatis, vel quse pro carabio terrse Dei tiniorem et beaii Augustini Regulara provide-
    de Hals inibi de manu nostra poslmodum suscepi- rint eligendum. Staluimus quoque et interdicimus,
    slis. Tertiam quoque decimse partem quae nObis in ut nulli de canonicis veslris post professkuiem in
    cadem tota parocbia cedebat babenda, vobishaben- raonaslerio vestro faetara Jiceat ad aliud claustrmH
    darii et-ad horreura vestrum intra ipsarii parochiam traiisire; susceplum vero sine licentia veslra nulius
    situm, ab omnibus, qui terras ejusdem parochise co- . audeat i'etinere.
    lunt, deducendam propriis suis curribus praesenli Decrevimus ergo, ul nulli hominuni omniiio liceat
    pagina co)ifirmamus. Ad praediclsevero villseEccle- iQ eamdem ecclesiam temere perturbare aul ejus pos-
    sise oliiciurii persolvcndum, semper quem malueritis sessiones auferre, aut abJalas retinere, seu aliqui-
    de fratribus yeslrisinibi subslituetis, et eum, cum bus vexationibus fatigare; sed omnia inlegra con-
    vobis placueril, pro quacunque necessitale et utili- serventur eorum pro quorUm gubernatione ac
    tate ad clauslrum vestrum revocare Jicebil, dum sustenlalione concessa sunt, usibus omnimodis pro-
    lamen Ecclesia ipsa servitium suum dehabere non futura. Si quse igitur in futurum ecclesiastica sae-
    possit. Si vero forle conligerit, ut ejusdem ecclesise - cularisve persona, hanc nostrse constitutionis pagi-
    servitium non per canonicum vestium, sed per nain sciens, teniere conlraire lentaveril, secundo
    aliuin sacerdotera magis expleri velitis, in nostro teiiiove commouila, nisi praesumptionem suam sa-
    jiibilominus arbitrio volurous conlineri; quod si lisfaclione congrua einendaverit, potesljatis hono-
    forte-vel nobis vel alicui noslrorum successorum risve sui dignitate careat, reamque se divino judi-
    jiecessilas ingruerit, ut alia ecclesia vicina delieat cio exislere de perpelfala iniquilate cognoscat et a
    constriii, quia quibusdam eadem parocbia videri sacralissihio corpore et sanguine Bei Redemptotis
    potest nirois in Jongum exiendi, nec nobis nec ali- noslri Jesu Chrisli aliena fial atque analhemaiizala,
    cui successoriim noslrorum aliquid decimarum in extreino examine dislrictse ultioni suhjaceat.
    •prsedictse ecclesise vestrse ultra quarlam partera 0\ Amen.
    •stiblraliere et novse ecclesise assignare licebit. Ter- Ego Absalon Rotkildensis episcopus subscripsi,
    ram quse est apud Halhselosse, tam in agris quam aiino Doroini millesimo, centesimo, septuagesiroo
    inpratis; mansioneni quam apud Juleghe liahe- primo.
    tis cum agris et pratis et moleudino prope posi- Dalura per roanus Absalonis episcopi Roskil-
    to, etecclesiam ejusdem villse , cuiri decimis et densis.
    obJaiionibus ad eamdem ecclesiaro pertinentibus Ego Walterius capellanus ss.
    quam nibilominus tenore supradicto in perpe- II. '[Inler 1171 el 1178.]
    tuum vobis babendam corilulimus. Teniani quo- Absalon Roskildensis confirmal Wilhelmo
    in eadem er.hcopus
    que decimse,par.tem, quse parocliiano- abbali S. Thomw de Paraclilo et ejusdem eccie-
    bis cedebat babenda vobis habendam, et ad hor- sim fratribus ea, quw oambio aut donatione ab
    reum veslrum intra ipsam parocbiam situm ab om- ipso oblinuerunt.
    nibus qui terras ejusdera parpcliiaj colunt deducen- ABSALON Dei gralia Roskildensis-Ecdesise episco-
    dam propriis suis cufribus prsesenli pagina confir- pus, oranibus in Christo fidelibus lam posteris quam
    m-rous. Mansionciu quam apud Guthenso habelis, praesentibus in perpetuum.
    74Q DIPLOMATA. 750
    '
    OfBcii noslri non liorlatur auctoritas, ut in his, A eorum possit averlere. Ilaquo providens e_lbona
    quse religiosorum deposcit utilitas, segnes non in- . prseponderans, quae nobis gratja diyina.. contulerit,
    veniamur aut deshies, sed prompti, sed devoti, sed ad Eskilli insulain aciem oculorura nostroruiri in-
    alacres. Sic enim poterimus Deo gratum exhibere i flexinius; et tam in perceptione frucluuni arbprum,
    nostrse servitutis obsequium, si nostrum invenerit : quam animalium in ejus pascuis alendorum, eain
    paralum in sua necessitate suffragium. Noveriut; agnovimus esse perutilem. Commuiii igitur fratruni
    itaque tam futuri quam prsesentes, venerabilis et; noslrorura consilio atque consensu, eam nobis, sine
    charissinii filii nostri Wilhelmi abbalis Sancti Tho- omni commutatione terrarum, perpetuo censuimtiS
    rose de"Paraclito , et ejusdem ecclesiae fratrum nos! esse retinendam. Et qui ab hac conslitutione disseli-
    ita precibus inclinatos, ut ea, quaejusto cambio aut_ iiret, et eam infringere vellet, se eognosceret om-
    spontanea donatioue a nobis obtinuerunt, speciali[ nium. sacerdotum, qui tunc pfaesentes aduenint,
    privilegio muniremus. Quia igitur super hoc facloi ofe, anathenjatis vinculis innodalura. Fiat, fisil!
    nolumus nec prsedietam ecclesiam vel fratres ejus- Ameu, ameii.
    dem ecclesise pravorum hominum incursibus velI ' V.
    ' [Circa 1178.]
    . Wilhelmi abbatis confirmalio compositionh itiler
    aiiquibus calumniis aliquando faligari, ea praesenti' monasleria Ebelholt et Esrom de decimh quibus-
    conimendari curavimus. Pro tota villa Nae- R
    pagina; dam ac alih rebus conlroversis. Sine data. Suspi-
    velh cum silva, pratis, et agris, et piscationibus i cor esse de anno 1178 vel circilet;
    ejus et CJonae; pro Therlry et Fretersloff cura silva, WIHLELMCS Dei gratia Beati Thomae de Paraclito
    pralis et agris.earum diversis in locis mullas terras i minister indignus, omnibus ad quos hae litterae
    suscepimus. Pro tertia parle decimarum quam ini venerint, salutem. '
    quatuor eeclesiis Thorslenstorp, Akaetorp, Kyrkse- Quanto sacrosanclae religionis cultus dignius in
    torp et Guthenso, quam priris iiabueranl, in aliisi decore virtutum meritorum pr«rogativa suslollilur,
    quatuor ecciesiis Crsekym scilicet, Helsirighe, An- tanto amplius Charitatis iniroicus, oppugnalor ju-
    nessse et Alsaentorp (64) incompensavimus. Duass slitiae, discordise foroes, vitiorum iiicenlor; lilius
    vero ecclesias de Therby et Fretersloff earum deci- pcrdilionis diabolus, a sacris ovium caulis excludi-
    niis pro animse noslrae remedio eis contulimus. tur. Nobis igitur quij Jicel indigni, Jocura regiminis
    Possessiones yero eorum, ne quis deciirias de his, sortili sum.us in EcclesiaDei, diligentius est atteu-
    quas propriis Iaboribus acsumptibus excolunt, exi- dendum ut grex Dominicus, nobis commissus,
    gere, aut colonos eorum propter ipsos fratres pro( verbis et exemplis nostris proficiens, ad meliora
    noslra justitia perlurbari praesumat, libertati do-. semper exsurgat, etpacis tranquillitate congaudeau
    navimus. Quicuuque hanc paginam irritare atten- ne, si forte siipplicium cordi discordiae venenum
    taverit.... inliciat, macbioa virlutum tota succurabat, et dum
    III. [Circa117S.] honestorum morum graliam devenusict, vitupere-
    Confirmatio Alexandri. tur minislerium nostrUra apud Chrisilan-e fidei pro-
    ALEXA.NDEitepiscopus, servus servorum Dei.dile- fessores. Proinde, ut inter uos et venerabiles fra-
    ctis filiis Wilhelrao abbali ecclesise Sancti Tliomaei tres nostros de Esrom pax et dilectio conservelur
    de Paraclito ejusque fratribus tam praesentibusi illsesa, ad omnium volumus pervenire notitiam,
    quam futuris, regularem vitam professis, in perpe- quod, omni jam Cessante discordia, quse, peccatis
    tuum. infervenienlibus, internos etipsos videbaturexorta,
    Ad hoc universalis Ecclesise cura nobis a provi-• pro quibusdam decirais parochialis ecclesise de
    sore omnium bouorum Deo, conunissa est, etc. Tyereby; quas in usus suos, in damnum nostrum,
    Exstal Palrologiw t. CC., col. 1039, in Alexandroi converterarit: et subreplionc cujusdam canonici
    III noslri, querii ad ordinem suum, contra tenorem
    -IV. [1178.] domini papse, susceperant : et pro via
    Wilhelmus abbas. sub excommunicalioms senlentia D privilegii ducit ad Sponholt itineri nost.ro con-
    prohibet, ne Eskilso a monasterio B. Thomw de quadam, quse
    Paraclilo vei vendalur vel comnmlelut; Sine data. clusa; pax etconcordia regnat, hac interposita con-
    Bartlwlinus referl ad an. 1178. dilione, quodde caeterojn parochia praedicta terrain
    Ad omniunj spectat praelalorum offlcium, ut sub- nisi per colonos possidendam non acquirant; fra-
    jeciis non soluro coelestis patriae appelenda gaudia ! tres noslros non'sine communiuni litleraruni cau-
    nuntient, verum etiam eisdem providere commoda tione recipient; viam de Towekop ad Spoiiholt in
    ieraporalis vilae procurent; ne, si borum altero ca- territorio grangiae suse congruam et commodaiii'
    reant, in praelatis divina severitas negligentiae redar- nobis prsestabunt.Trp decima terrarura, quas modo
    guat culpam. Ego igitur WiIheImus,Dei gratia dictus possideut in parochia de Tyereby, scilicet in Spnn
    abbas, praecavens bominura iniquorura insidias, et holt, et in Skwroth, et in Stry, et in Towekopp,
    luporuro morsus a caulis ovium volens arcere; sic nobis a domino archiepiscopo Absalone, decimain
    no'o rebus exlerioribus operam dare, quatenus a in Lutzlorpp, quse ad eurodem perlinebat episco.
    divinis oQiciisnulla temporalium sollicitudo raentes pum, habendara, in perpetuura obtinuerunt. Li
    (6i) In marginc reccnliori manu : Kregome, Helsinge, Anneste. Alsyndrop.
    751 S. WILLELMI ABB. S. THOM^E DE PARACLITO. 752
    autem hsec riuTHs tergiversalionibus in posterum A sitam cum agris, pratis et silvis; mansionem in
    valeanl infirmari, utriusque partis assensu, npstrse Wluerolb cum agris pralis et silvis ; mansionem in
    -videlicet el ipsorum, sigilli noslri. impressione, et Hatbelosaj cum agris.etpratis etsilvis; villam tolain
    -nominis nostri eharactere fecimus consignari, fra- quse Nseueth appellalur cum terra lota et pralis et
    •trtim nOslrorum subler nominibus adnolalis. silvis, sine omni reclainati.one et calumnia, el pi-
    Ego Wilhelmus abbas Sancti T.homse de Para- srationibus Clonse el aliis, quas cum cseleris homi-
    clitp. nibus communes babent. Curiam in civitale Roskil-
    Ego Hesberlus prior. densi cum domibus et porpricio suo. Terliam par-
    Ego Ricardus subprior.' leni decimarum in ecclesiis Anessse, Hselsingbe,
    Crsekliom, Alsentorp, et totam decimam in ecclesia
    Reliqua nomina desunl; nam membranai hic folhtin de Thserby, quam partim pro servitio ejusdem ec-
    deesl. clesise praedicti fratres possident, partim a nobis
    VI. LCirca H78 (65).] babenl, partim a parochianis, pro hujusmodi eccle-
    Absalon archiepiscopus Lundensis. fratribus ecchsim sia in servitio suo expetit, exceptis in reficiendis
    B. Thomw de Paraclito omties possessivnes corum
    confifmat. Sine dala. Barlholinus referl ad aii. " campanis et parietibus ipsius ecclesise, si forte ce-
    1178. : ciderint, in beneficiis sunt asseculi. Villam quae-
    ABSALON Dei gratia sancta? Lundensis Ecclesise Frelbersloff appellatur cum agris.et s.ilvis et pratis
    arciiiepiscopus, Daciseel Svecise primas, omnibus et molendinis, et ecclesiam ejusdem villse cum de-
    in Christo fidelibus lam posterisquam prsesenlibus, cimis suis. Ul aulcm bsec pagina nostrse conslitu-
    in perpeluum. tionis ihtegra ralaque permaneat, ne vel per ca-
    Ad hoc divina providenlia alios aliis disposuit in lumniam vel ciijuslibei subreptionis astutiam ali-
    Ecclesia prajferendos, ut quos pielas non invitaret quanlenus inlirmelur,decrevimus ut quisquis eain
    ad prsemia, judicialis censura severius prsecelleret infringere lentaveril, sive sit occlesiastica sseeula-
    •vel invilos. Inde est quod el nos, Ucet indignos, risve persona, excommunicationis vinculis innode-
    Dominus in episcopali cathedra sublimavit, quate- lur, el corpore et sanguine Dei ac Redemploris no-
    nus et viros religiosos paterno diligamus affectu, stri in extrema examinaiioneprivelur, sinon lante
    et rerum prjomoveamus effectu, et. incredulos et temerilalis excessus fueril condigna satisfactione
    subversores et pauperum oppressores si.non verbo correctus.
    valeamus corrigere, vel exempio ecclesiastico con- VII. [CircaH78 (60).]
    demnemus judicio, ut tradili Satanse in inl.eril.um ,Q WALBERTCS Dei gratia abbas de Esrom, omnibus
    earnis, tandem resipiscanl a laqueo "diaboli, et spi- ad quos lilterse islse.pervenerint, salutem.
    ritussalvusfiatindieDomini.Qupniamigiturfralres Quantum sit bonum viris tinientibus Deurn, vin-
    religiososiu ecclesiaBeati Thomse deParaclilodivi- culis pacis astringi, casus angelorum insinuat, qui
    nis cognoscimus officiis mancipari, patrocinium gra- cum potuissent concordiler vivere,perpetu£pfelicilate
    lise nostrse cum indigucrinl ctexpelierinl, eisdem fra- donati, a summo bono facli discordes, ceciderunt
    tribus volumus suffragari, nevel eos eorum bona con- elati. Casus autem majorum cautela debel esse nii-
    lingat aliqualenus sinistris incursibus impugnari, norum. Ne igitur in ejusdem malilise voragine simi-
    ordinem quoque qui nostro sludio et labore secun- les nos forma concludere fratres ae proximos no-
    dum Deumet beati Auguslini Regulam, et inslitu- slros de Paraclito; quos aliquando, quibusdam ex
    tionem fiatrum Sancli. Vicloris Parisiensis inibi di- causis, perccpimus adversum nos discordise felle
    gnoscilurinstitulusin eadem ecclesia perpeluis tem- commolos, omni jain cessante querela, amoris eiga
    poribus, inviolabiliter observari nec aliquatenus nos legibus implicalos, amamus et gaudemus esse
    immutari decrevimus. Praedictam ilaque ecclesiam benevolos. Nos vero, pro bono concordise refor-
    <;um omnibus bonis suis sub noslra proieclione mando, pacis fcedere colligati, nihil eis proponen-
    suscipimus et pfaeseuti pagina sigilli noslri impres- " dum adversum nos relinquimus in querelis, lenore
    -sione signata perpeiuo communiri mandamus, prsesentium prsesenlibus duximus adnotari : Decima
    subter adnolalis possessionum ecclesise pisediclse quse dominum archiepiscopum in Lunztorpcontin-
    nomiiiibus. gebat, ipsius episcopi concessione et dono pro deci-
    Eschilli insulam in qua prius mansisse noscun- mis grangiarnm nostraium, quas in parochia dc
    lur, cum eeclesia, quse in eadeni conlinetur, quam Tyerseby per fralres noslros aramus, videlicet in
    insulam cum eadeui ecclesia ad claustrunf de Pa- Swenslorp, Skwrolb , Sponholt et Thosekopp, ter-
    1
    jaclito utpote membrum illius loci perlinere deere- rarum qualuor solidorum, eis in perpetuum possi-
    vimus; ecclesiam de Julighe cum terra et decliua denda relinquitur. Canonicos eorum, sine commu-
    ad eam pertinenlem ;t niansionem quoque iu eadem nium lilterarum caulione liobis nec recipere, nec
    villa ad locum eumdem pertinentem cum omnibus relinere licebil. Parochiam eorurn ac terras nisi
    appendenciis suis, el molendinum juxta Vserebro per.colpnos suos possidendas, nullatenusnos inlrare
    silum. Ecclesiam de Thseneby et mansionem inibi Sj:opondimus. Viam de' Towekopp ad Sponholt in

    (65) Ita Antutl: Baithol. vcl paulo posl. . (GC)Velpost.


    ToZ DIPLOMATA 754
    lerritorio grangise noslra? congruam et omnimodam A XII.'[Girca 1193.]
    eis aperiemus. Ut autem baec omnia integra et illi- Con/irmalio Coelestini papos.
    bata permaneant, sigilli nostri impressione prseseh- CPELESTINUS episcopus, servus servorum Dei, di-
    lem paginam duximus roborandam, etnostra el fra- leclis liliis WILHELMO abbatiecclesise Sancti Thomae
    trum nostrorum, adde manibus consignandam. de Paraclito, ejusque fratribus tam prsesenlibus
    Ego fraler Walbertus abbas de Esrom. quam futuris regularem vilam professis, in perpe-
    Ego frater Torbernus, prior. tuum.
    Ego frater Helgo, subprior. Ad hoc universalis Ecclesise cura nobis.a provi-
    Ego frater Pelrus, cellerarius. sore omnium bonorum Deo commissa est, etc.
    Ego frater Petrus. Vide Palrol. t. CCVI, in Cwleslino 111, sub
    Ego frater "Ebbo. tium. 206.
    Ego frater Jocep. XIII.
    VIII. [1178.] Kanuli regis confirmatio composilionis inler canoni-
    Alexandri cos de Paraclito el colonos- regios de. piscatione
    Confirmalio papw. Clonce per Andream cancetlarium el alios factm.
    ALEXANDEH episcopus, servus servorum Dei, dile- nu f Bariholinus in Annalibus msc. refert ud ati.
    ctis filiis WILHELMO abbatiBeatiThomse de Paraclilo 1195.] .
    ejusque fralribus tam prsesenlibus quam futuris KANBTUS Dei gralia Danorum Slavorumque rex,
    regularem vitam professis, in perpeluum. «muibus fidelibus, tam prsesenlibus qiiam futuris,
    Pise poslulatio voluntaliSj elc. Vide in Alexan- iriperpetuum. .*._
    dro 111, sub iiumero 1561, Patrol. t. CC. Ad hsecin populis divina nobis clementia contulit
    IX. [1179.] priucipatum, ut quidquid fuerit in eis, diabolo sua-
    Super molam el silvam apud Greesas. dente, discordise per' errorem inductum, per stu-
    Anno Domini 1179 conlulit nobis libera voliin- diurir riostrum sit, falce judicii mediante, purgatum.
    tate discrelus vir Toslhae, inhabilans Grsesse, mo- Sic enim Deo gratum et debitum persolvemus obse-
    Iam cum particuia silvse in oriente juxta Grsessesi- quium, et coronse regali provenietbonorum excei-
    tuatam propter divisiones et contumelias antea Patri lentior gloria meritorum. Scimus enim, nec dilliteri
    1
    nostro Wilhelmo per eum factas. valemus, quod quanto sacrosanctse religionis cultus
    dignius in decorem virtulum, meritorum praeroga-
    X. [ Circa 1184. ] tiva substollitur, lanto ariiplius charitaiis inimicus,
    Sleplmnus. de S. —
    Genovefa ad Guillelmum abbalem |Z oppugnator justitise, discordiae fomes, vitiorum in-
    de Puraclito. Ptumbum ab eo expelit.
    centor, filius perditionis diabolus, a sacris ovium-
    Venerabili fratri et amico Guillelmo, abbati de caulis excluditur. Nobis igilur, ut prsediximus,-qiii
    Paraclito, Slephanus de Sanctai Genovefa, seniori gubernacula regni suscepimiis, diligentius est attcn-
    consenescens, in plenitudine dierum pleniludinem dendum ut grex Dominicus, claustrali disciplinse
    •
    gaudiorum. subjectus, sub' noslra profectione ad meliora sein-
    Laudamus veteres, nostris tamen ulimur an-' per exsiirgat, etpacis tranquillitale congsiudeat; ne,*
    nis, elc. Vide Palrol. t. CCXI, in Stephano Tornac, si forte simplicium corda discordise veneniim iiifir
    epist. 148. ciaf, machina virtulum tota suecumbat, etdum ho-
    XI. [1185, 28Junii.] ' nestorum morum
    graliain devenuslel, eorum mini
    Omnihus prsesens scriptum cernenlibus, GRIMOL- slerium promat apud Christianse fidei professores.
    PHUSWlffsson, salutem in Doniino. Proinde, quoniam abbas Sancti Thomse de Para
    Nblum facio per prseseutes' natis et naseituris, me clilo et ejusdem ecclesise fratres, et coloni nostri,
    viris discretis et religiosis abbali Vilhelmo lotique pro quadam piscatione, quse Clonse appellatur, quam
    conventui monaslerii Sancti Thomae de Paraclito in ulique (67) suam esse dicebanl,erant discordes, ad
    Ebbleholt bona mea in Mynghe sita, videlieet unam ' nostram prsesenliam convenerunt, et utraque pars -
    maasionem cum totis pertmentiis suis prope vel re- querelam. suam acriler deposuerunt. Nostri siqui-
    mole positis, nullis exceplis, in remedium et salu- dem dicebant, se non mediocrem passos esseinju-
    tem animse meae et meorum progenitorum integra- riam, quod (68) praedicti fralres pisces, quos cepe-
    liter condonasse jure perpetuo possidenda, tali cura rant, vi cum rapina sustulerant. Econtra fratres
    conditione, ut dicti domini annualim missam cum dicebarit, quoniam eosdem pisces jure possederant,
    vigiliis mihi et-meis parentibus deifice persolvant, affirmantes, quod aijua, ex qua exlracli fuerant, ad
    et post mprtem liberam habebo ibidem sepulturam. . jus ecelesise pertinebal. Quia igitur hujus rei ple-
    In cujus rei testimonium et lirmiorem cauielam si- hara non poteramus habere noliliam, eorum.volen-
    gillum meum prsesentibus est appensum. tes dirimere liiem, cancellarium noslrum A (69) San-
    Datum.Myngheannoablncarnatione Uomini 1185, cti Lucii prsepositum, et fratrem ejus Ebbonem,
    Vigilia apostolorum-Petri et Pauli. cum Torberno fideli nostro, ad inquirendam veri-
    Pensio de Slynghe v, pund annonoe. latem, a latere nostrotransmisimus, el composilio-
    (67) Corrige ulrique. (69) Andreas Sunoiiis, prsepositus Roskildensis,
    (68) Lege qtiia.
    715 APPEND. AD S. WILLELMUM. 736
    nem, quam inter utrosque fecerunt, gratam (70) et A dium , quo me fraterna charilas, vitse mese diebus
    illibalam in futurum existere, regia auctorilale excursis, pbtineat precibus, angelorum interesse
    prsecipimus. consortiis. Ut igitur singulis annis ,'obitus niei die,
    Compositio autem lalis est, si voluerit villicus festivum mibi per totum exsolvant oflicium, eodem
    nosterj cum suis in eam aquam, quam fratres suo obitus mei die niarcam argenti ad plenam refeclio-
    juri vindicant, et quam ab archiepiscopo in cambi- nem fralrum in pane triticeo, et piscibus et me-
    tione terrarum habuerunt, piscari, licebit eis; ita done, in duabus ecclesiis, meo labore acquisitis,
    taraen, quod de captura, quse eis proveniat, fratres Tyereby videlicet *et Frithersloff, eisdem fralribus
    claustrales sortem, quse unicuilibet continget, obti- assignavi. Duodecim etiam pauperes eodem die in
    nebunt. Quodsi claustrales*in aquam, quam dicunt pane et cerevisia et carne, si tempus fiierit, vel
    esse nostram, piscari volueriut, hoc etiam «is, sine piscibus sustentari debebunt. Quoadusque autem
    conliadiclioiie lieebit : et noslri pavtem, quse con- supervixero , Hem apparatus in obitu domini mei
    Jingit alicui ex eis, similiter obtiiiebunt. A loco au- abbatis Sancli Gerinani Parisiensis post cujus col-
    tcm iHo, qui Danice Yadehr vocatur, usque ad se- lectam semper patris mei Rodulphi, et matris mese
    pes, nec ipsi claustrales in noslram, nec nostri.in Emelinse memoria recoletur; et ambse collectseper
    suam partem intrabunt, sine utriusque partis licen- unum per Dominum finientur. Ne vero bujus.con-
    lia, Quod ne valeat oblisioni deleri, nominis noslri slitutionis uostrse pagina aliqua calumnia' possit vel
    charactere et sigilli nostri impressione prse&entem ' astulia violari, assensu lotius capituli, ad colla
    p-aginam fecimus communiri : testium noriiinibus, sacerdolum dependenlibus slolis, excommunica-
    quiadfuerunt, subtus adnotatis : dominus A. cancel- tionis senlentiam fecimus in publico promulgari.
    larius el Ebbo fraler ejus. Nicolaus prsejjositus. Tor- Quicunque igilur hoc decretum infregerit, primo-
    kernus fidelis-noster. Thurgotus sacerdos de Stra. secundove commonitus , si ex integro non satisfe-
    Swnnse de Wlverolh. Awli villicus de Ramlosse, et cerit, alienus fiat a corpore et sanguine Domiai
    'plures alii. nostri Jesu Chrisli. Fiat, fiat. Anien.
    XIV. [circa 1196.] (71) Decimat episcopales in Crwkom.
    lnstitutio domiiii abbatis Willietmi super anniver- Pensio de'decimis in Crwkoni vi, *pund annonoe-
    sdria die ejus, quomodp sit agenda post obituin
    . ejus. , XV.
    Sicut in consiliis dandis rebusque traclandis, Neivlinghe.
    pravorum hominuin semper est prsecavenda el re- (G Cunctis Christi fidelibus , ad quos praisens scri-
    priraenda perversitas, sic, illis datis, rebusque dis- ptum conligerit pervenire, GWNILBOOSDOTHER,
    positis , approbandum est et observandum , quid- salutem in Virginis filio et charitatem.
    quid cum juslitia majorum disponit auctorilas. Notum facio prsesentibus el fuluris, quod reco-
    Neque enim melius peceaiofum cornua confringen- gnosco me viris religiosis canonicis Sahcti Wilhelmi
    lur, quam si.ea, quse seniores cum benevolentia *t de Paraclito omnia bona mea in Newlinghe situata,
    teverentia Dei statuerint, integritatis libertate con- videlicet unam mansiolam cum tolis sibi adjacenti-
    gaudeant, et perpetuitatis radice firmenlur. Ego bus, videlicet pratis, agris et silvis, nullis dempiis,
    igitur Wilhelmus Dei gralia dictus abbas Beati ob remedium et salutem animarum amantissimorum
    Thomse de Paraclito, ad omnium volo venire no- parenlum meorum et mese, consensu et consiiio
    titiam, quod corde tracavi, et opere devolus exple- meorum germanorum Pelri Boosson et Agghae
    vi. Cernens enim quoda.quiete et conlemplatio- Boosson, iniegraliter condonasse et appropriasse
    nis uonnunquam degustata dulcedine me frequentius perpetue possidenda. In cujus rei leslimonium si-
    sepairat curse pasloralis. officium, el ssecularibus me gillum fratris mej dilecti Pelri Boosson, una cum
    cogit interesse negptiis , studiis spiritualibus inler- sigillo Sigmundi Aggseson, prsesentibus est ap-
    missis, dignum duxi aliquod mihi providere reme- pensum.
    (70) Forsan ratam. Gratam ssepe pro ratam, vel " (71) In margine scriptum est ad has duas lineas :
    gratam et raiam occurrit. Vix adhuc oblinet.

    APPENDIX AD S. WILHELMUM.

    TESTAMENTUM ABSALONIS
    ARCHIEPISCOPILKNDENSIS.
    scriptores rerum Danicarum, tom. V, pag. 422.)
    (LANGEBECK,
    •A celeherrimo doctissimoque viro Ottlione Sperlingio editum est. hoc teslamentum sub titulo : Tesla~
    mi.i-Uumdomini Absolonis archiepiscopi Lundensis ex mss. optimis entlum et notis illmtralum Otllwnit
    "
    757 TESTAMENTUM ABSALONIS ARCHIEP. LUNDENS. 758
    Sperlingii, V. J. D. consiliarii fegii, et in academia equestri regia Hafniensi historiarum 'et eloquentjm
    profess. publ. Hafnim, litleris Joh. Jac. Bornheinrichii, anno MDCXCVl octonis. Manuscriptum quo usus
    est Sperlingius, possedit olim Haraldus Hvitfeldius magnus ille vir, sua historia, quam munere cancel-
    larii, quo funclus est, major atque illustrior, facuitatemque edendi dedit celeberrimus Joannes Laurentii,
    Andrese Velleii pronepos. Exslabat olim manuscriplum chartaceum in bibliotheca publica Hauniensi in.
    capsa Cypriani ord. 3 in-4°, quod in fatali incendio anni 1728 periit, exscriptum tamen adhuc superest
    in manuscriptorum Bartholinianorum tomo III vel D, cpngruilque cum editione Sperlingiana et quoad
    verba et quoad syllabas. Sperlingianam integram editionem igitur excudi curavimus, retenlis et dedica-
    lione etdoclissimi viri erudilis notis, diffusioribus uberioribusque licet, ne cui ulilia amputasse videa-
    mur, et uliis, qui Sperluigianum opus illibatum legere cupiunt, poteslas delur. Ea, quae adjicere visuin
    est nobis, uncis inclusa sunt, ut a Sperlingianis dignoscantur.

    Perillustri ac generosissimo domino, Dn. Joaniii RANTZOVIO ,duci mililim prmclaro, briigadier alias dicto,:
    e' prwfecto turmarum equestrium S. R. M. Daniw ISorvegiw, etc.,domino hwredilario in Frydendal, Bram-
    tningen, Orslefclosler, Strandoe el Bistrup.; Mmcenati meo nunquam non venerando gfalias, vola, salu-,
    tem. . ''
    Quod tuum est, ad te merilQ, domine perillustris, redire debel : luum sane fecisti, dum suasu tuo.nunc
    edendum hocqualecunque persuasisli; tuum quineliam, quod sumplibus luis et liberalilate summa hwc pro-
    dire volueris. Dudum esl, quod faligare prela desierunt, vel calescere,nisijiecessariisquibusdam,qumtem-_
    pus ingeril et prolrudil, non erudiiio : et modo lypographis dislineri necessariis solis liceret, non lot nugw
    vel quisquilim quaquaversum orbi legendm venderenlur. Mmcenates sane pauci sunl,qui scribenles aut horlen-
    tur, aul sublevent; haud enim cpmmenlari, vel lucubralionibus indulgere, snmplusque pariter. ferre, unius
    facile hominis esse videmus. In le quod Mwcenales plures revixerinl, Mwcenas oplime, haud mihiprmfa-
    liuncula hac sola dicendum veniet; neque enim tain misere meritus es, ut in laudes luds e carceribus, ad
    melas lam breviculas effundi sit opus. Quidquid dicere potero, omnesjam norunl; le mililaribns iitnutritum
    rebus, iisque spectatissimum, in litleris lamen ila desudare, ut novo rursus excmplo ttto mililiam lilieris in-
    digere doeeas, qui illas arles lam feliciler conjunxisli. Hubent hic igitur milites suum Mwcenalem, habent
    etiam liileraliiuum, habenlomnis ordints cives, qui virlulibus student, quos, ut eniergant juvare , quanium
    potes, desideras non solum, sed ornalos el adjutos se plurimi testanlur ac gloriantur. Idem esi in domp iua,
    qum non academia non videlur esse, in quain nobilissimis iiberis tuis ac nepotibus lot morumet erudilioni»
    omnis magisiros ac magislras confluere voluisli, ut exercilum non rninus domi quam foris habeas. Hinc est,
    quod nihil abs ie exspeclari possit, quam quod RANTZOVH veteres, tui majores , summis anhdarunt voiii ei
    slrenuc prmsiiterunt, quorum gloriam vel nunc meritis wquasli felicissime , vel superabis aliquando ftliciut.
    Deus te servet tuosque, et cui lanias gralias debeam sciant tum vivi, lum posteri. meque
    Tibi, domine perilluslrh
    Humili rultu et obsequio dedilum vivere
    Dabam Hafaise,a. d.30 Jooii
    Aiui.clo Ics XCVI,
    0. SPERLING. .

    Testamentum, quod Diiis Pater noster Absolon archiep. * anto obilurn


    suum confecit.
    Quse prsesenli pagina continehtur, ex testamento A Ad candelas cereas (18) ulriusque coronse et ad
    Iegavit et donavit (*_)venerabilis (s) dominus Abso- cereum nocturnum (19)in mona.sterio Beati Lau^
    lon Lundensis Ecclesise archiepiscopus, .Suecise " rentii (so) quatuor marcais argenti singulisannis.de.
    primas, ad hoc vocatis et prsesentibus (*) domino ... censu civilalis,n_uivulgariter dicilur (sl) Midsommers
    Esberno, fratre sup, et (*) domino Gaufrido abbate Gylde, dedit..
    de Sora, (") el Tochone et Achone prseposilis, (6) et VenerabiU d.omino Erico Nidrosiensi archiprse-
    magistro Johanne (') et Thordone capellano suo,, su.n, p8) propter justiliam exsulanti, ceritum marcas
    Lundensis Ecclesisft canonicis, et Anfri.do pres- argenli,.
    bytero, et Haquino (8) camerario suo, et Paulp et Martiiio Bergensi episcopo, quinquaginta mai-cas"
    Simone (8) pueris suis, et Henrico (10)converso de argenti.
    Sora, totum videlicet pa.trimonium suuni.,. excepto (") Nigello episcopo Staffengrensi, quinquaginla
    ("j Fialensleve, quod fratri suo. contulit, monaste- marcas argenli.
    rio de Sora donavit. (s'*) lvaro Hamarcopensi episcopo, quinquaginla
    Monasterio (12)de A.as.in Hallandia Vathby, cum marcas argenti.
    omnibus allinentiis su.is, excepto molendino do- (!e) Nicolao Aslonensi episcopp, (") ciffumargen-
    nayit (13)el scalavi.t. • B teum, (") et scutellas argenteas, quas idem epf-
    ^1*)Ad mens.am canqnicorum Lundensis Eccle- scopus ei quondam dederat, donavit..
    *siae(1S)Esbiruth cum molendino in Rogen, elcceteris (s8) Dno regi ciffum argenteiiin (s9) mirabiliter
    suis aitinenliis sylvis omnibus et terris donavit et fabrefactum , quem Dn. Nidrosiensis ei quondam
    scotavit. dederat, et.vasculum aureum cum musco dedit.
    Similiter (16)Saxulstorp iu Ruma cum ecclesia (a0) Dominus Suno ei tenebatur reddere cxxx
    et coeleris suis altinentiis eisdem (17)fratribus ad marcas argenli, et illud debitum domino Petro
    mensam dona.vit et scotavit. Roschildensi episcopo et fratribus suis reliquit.
    7S9 - EPPEND. AD S. WILLELMUM. 760
    (") Episcopo Roschildensi quiriquaginla marcas A Decano Lundensi (84)pallium marturum dcdit.
    argenli duabus minus conce.sserat ad emendum Thordoni capellano suo (*") superpellicium cum
    Aistofta, quas idem episcopo remisit, el ciffum pellicio de marturibus, et cappain ("") vario forra-
    argenleum, quem ei quondam.dederat, donavit. tam (")• et juppam vario forralam dedil.
    Fratri ejus (3S) domino cancellario ciffum ar- Simoni minorem juppanfde griseo forralam : Pe-
    genleum , quem ei dominus Suno quondam dede- tro Stamma
    -' - griseum pallium quotidianum.^
    rat, legavit.
    Marsilio Coco ("8), coopertorium vulpinum dc-
    {33)Domino Esberno ciffum argenteum, quem (34) dit. '
    Hildebrand fecerat, et parvum ciffum , de quo pater . .
    ejus potiones accipere solebat, el cuilibet filiorum Petro ("9) Slabulario equum, quem filius Biorn
    supriim ciffos argenleos.de majoribus ciffis dedil. ei donavit, dedit.
    (35)Domino Alexandro ciffum argenleum de me- Fratri ejus Wiff loricam, quam (60) Esbernus
    lioribus, (36)et loricas quas habebat, ( 37) et duo- Mule ei dcdit, donavit.
    bus filiis suis,' diios ciffos argenteos modieos (6l) Haquinocamerario suo equum dederat, quem
    dedit. Bondo ei dedit.
    (S8) Dominse Margaretae duos ciffos (39)Rojanorum ° Equum [ei) brunei eoloris Haquino Normanno ae-
    idolorum. dit. .'.,.-
    (40) Ganonicis de Paraclito ciffum argenteum (4I) Nigrum equum, quem Sora» habuit, eidem mona-
    dc plano opere, ponderantem circiler (4S) decem sterio reliquit.
    niarcas argenli. (63)Equum blaccalum domino archiep;scopo Ki-
    Majorem ciffum argenleum quenl Sora habuil, drosiensi dari prsecepit.
    capellse de Sora dedit, (43) ad calicem faciendum. (6l) Eschillum Ballisven libertate donavit. •
    De scutellis suis argenteis jussit calices fieri in Mulieres, quas ("") Nicolaus Stabbel|arius de li-
    moiiasleriq B. Laurentii forles «t sufficientes : quod bertale in servilutem suscepil, ubicunquereperian-
    vero his praedictis de ciffis argenleis et scutellis su- tur, cum iiliis suis liberlali donenlur.
    perfuerit ad perficiendas (4V)coronas iu templo re- Mulierem acceplam de Biargaherred in Scani&
    servari praecepit. cum filiis suis libertate donavit.
    (*")'Dominus Alexander habuit (46) octo marcas (66)Saxoni clerico suo duas marcas argenti et di-
    auri et dimidiam ad opus (4T)casula* et corona»um, midiain concessit, quos sibi donavit.
    ex.quo auro magnam partem casulse jam apponi Q ( Saxo debet duos libros, quos arcbiepiscopus ci
    feci. • concesserat, ad monasterium de Sora referre.
    Eschillus presbyter nonnullos aureos habet ad (67)Magislro Johanni (68) biccaiium argenli de-
    opus eoruindem-reservandos; argentum quod Liu-- dit.
    lhgerus ei; tenebatur persolvere, loliim pauperi- (69)Magistro Wallhero (,0) pallium griseum, quo
    bus jussil erogari. in Nativitale Domini yestiebatur, dedit.
    Dominus arcbidiaconus de argento, quod accepit Annulos aureos quindecim cum lapidibus,et S';-
    pro; decintis et a presbyleris et de argento, quod decimum sine lapide, monaslerio B. Laurentii dedit
    habet domintis Alexander, dominO archiepiscopo ad (") plenarium faciendum.
    Nidrosieiisi, et episcopis prsedictum argentum peiy (") PrsepOsito Achoni minorem ciffum argen-
    solvat, et quod. residuum fiiit, inler monasleria teum, quem Sorse Iiabuit, dedit.
    Scanise et Selandise. fideliter distribui prsecepit. Argentum, quod (73)apud Cluniacum habuit, di-
    Dominus Alexander aulem argenlum suum non midium eidem monasterio conlulil _ medielatem
    habet, nisi qliantum constari poterit ex seplingentis vero ad ('*) Claram Vallem iransmilti prsecepit.
    marcisC'R) denariorum Scaniensium veteris mo- Ecclesise de ('") Wellinge tenebalur argenlum
    netse, et ex eodem argento prsecepit domino D 1 reddere, cujus summam archidiaconus novit.
    Alexandro, ut xvi marcas Sorse mitlerel quibus- Ecclesia; de Stangby tenebatur (76)mansum unuin
    dam persolvendas. reddere, quem dedit pro manso in Kopingii, et jussit
    Argenlum , ^quod Hericus filius (**) Harinse•', et ul Ecclesia in Stangby habeat mansum in Kopingh,
    Sueno fraler ejus, et Conradus de Tumelhorp ei donec de episcopatu reddatur.
    lenelurpersolvere, cujusdebiti summam archidia- Prsebendse cuidam lenebalur dimidium mansum
    conus novit, prsecepit reservari. in Huphackre , et jussit ut in Arleff haberet dimi-
    Debitum, qup Bondo, (ilius Gamalielis, ei pro do« dium mansum, donee de episcopatu reddalur.
    nalione exaclionum tenebatur, hbredibus ipsius' PrapbendseNicolai monialis dimidium mansum in
    Bondonis totum.(S1')pro anima s*uaremisit. - Asmundalhorp , el jussit ut in Nybyle haberet in
    Herico Batli (•") cappani forratam (5S)de pellibus parochia de Saxulsiorp, *donec solvetur de episco-
    marturum dedit. patu.
    Magistro Petro capellano archiepiscopi Nidro- (77)Magister Hugo prop.ium prsebendse suse ha-
    siensis" cappam forratam de (83)pellibus griseis de- beat, donec de episcopatu persolvatur.
    dit. • Archidiacono dedit pailium niagnum (7S)deLas-
    761 f ESTAMENTUM ABSALONIS ARCHIEP. LIINDENS. — NOT^. 702
    katt, si sit ibi, et si ibi non sil, lectisiernium forra- A Eschillo presbylero cappam forrala.m, quse est (so)
    lum de maTluribus ei donavit. iu caslro de Haffn.
    JoFrido Coco, duas cappas pluviales, alteram for- Cbrislianum Cocum , qui injuste caplus eral in
    ralam. servitutem, liberlate donavit.
    Prseeipue archidiaeono prsecepit, ul campanam, Acboni magislro lalerum. (81), et \choni LapLi-
    quam facere proposuerat, consummarel. dse prsecepit ut archidiaconus benefaceret.
    Magistro Hugoni lectislerniuni vario forralum. Pixidem argenteam cum reliquiis monasterio ie
    Nicolao (79)filio archidiaconi superpelliceum va- Sora dedit. . '
    rio forratum. Relribual ei Domiiius mcrcedcm in viia scterna.
    Amen.

    NOM AD PRJECEDENS TESTAMENTUM.

    Manuscriptum hujus testamenli egregium me- B sua, venerabili Etnma, Bremensi Ecclesiw plurima
    cum communicavil vir elegantissimus et antiqiiita- bona fecefunt. Hodie quemvis sacerdotem venerabi-
    tuni nostrarum amanlissimus Dn. Johannes Lau- - lem, venerandum, reverendum compellare decet.
    renlii, summi illius hislorici Andrese Velleii prone- {*) Dnus Absolon Lundensis. Meretur hic archi-
    pos, qui hoc manuscr. Haraldi Hvitfeldii, opt. mem. episcopus ob mulla prseclare gesla, et decus, quod
    historici manu hobilitatum naclus est, ex quo nunc familise suse intulit, ssepius commemorari. Adzeri
    illud hic editum videtis. Rygh filius, episcopus Roschildensis factus au. Chr.
    In sumplibus ferendis civis eximius Hafniensis 1157, ad archiepiscopalum • Lundensem ascendit
    Dnus Georgius Mollengracht laudari meretur, qui, an. Chr. 1178, vita landem excessit A. C. 1201 die
    quamvis lilteris doctioribus excullus non sit, eru- S. Benedicti, seu 21 Mariii, ut indicat Amoldus 1. iv,
    ditiouem tamen amat et eruditis -favet. Ejus ad Chr. Slav., c. 18, ubi quoque verba qusedam ex-
    exemplum si multi se compararent, non doctorum stant, quse teslamentum lioc Sorse nuncapatum,
    cogerentur scripla cumblallis et tineis luctari. Hsec innuunt, dum Sorw circa finem dierum suorum mdle-
    in illorum laudem, qui consilio, ope vel opcra ju- slia corporis traclum mgrolasse scribil, et cum seta-
    variint, prsefari debui. " lis annum septuagesimum lertium attigerit. Nafus
    (•) Venerabilis. Hic titulus post Bedse .tempora, C fuil annp 1128, quod Hvitfeldiusobservavit, ita ut
    cui primo omniumdatus fuit, ecclesiasticis placuil, episcopatum Roschildensem regere coepe.rit ab anno
    sicque cpiscopos, imperalores et papse Romani coiii- ' setatis xxx, el archiepisCopalum ab anno L; tesla-
    pellare perrexerunt; archiepiscopos quoque impe-' mentum hoc suum anrio 1200 condidit, vel serius
    ratores et reges sic solebant, at papse in multis suis etjam, circa finem dierum suorum segrptans, "l
    lilteris reverendissimos et sarictissimos dixerunt. * Arnoldus loquilur. El dum canonicorum de Para-
    Nec penes ccclesiasticos hie litulus solum resedit, clito meminit, quibus legalum insigne reliquit, vi-
    sed et adprincipes saeculi liberales i,n clerum trans- delurjam abbas illorumjWilhelriius, Absoloni lanlo-
    iit; unde in litteris papse Gregorii IV de Hambur- -
    pere dilectus , vilam commutasse, ciim Absolon
    gensi archiepiscopalu Ludovicus Pius imp. iion so- leslamenlum dictaret, el siue abbate canonicos
    lum venerabilis princeps vocatur, in verbis : Omhia fuisse, quod illis solis scribi curaverit, atque sie
    vero a venefabili principe ad hoc Deo dignum offi,- paulo anle vilse finem 1201 hoc Testamentum coh- .
    cium deputata, noslra etiam auctoriiate pia ejus vota ceptum esse dici debet; Willelmus:enim abbas , et
    firmamus; sed et missi imperatorem venerabiles Absolon archiepiscopus: eodem anno decesserunt,
    iisdem litteris audiunt, quamvis episcopi non es- n sed Wilhelmus prior.,
    sent; sic enim legimus : Venerabiles Batolfum sive Testanienlum fuisse nuncupativum ex ore archi-
    Vernoldum episcopos, nec non Geroldum comilem vei episcopi exceptum, indicant non ab archiepiscopo,
    missutn venerabilem relala est cpnfirmanda. Quin et : sed ab altero de archiepiscopo scriptaverba, et sse-
    mulieres et niatronse pietate insignes titulum istum pius repetita, donavit et scolavit, non donavi et sco-
    subinde meruerunt ab ipsis - ecclesiasticis; apud tavi, unde quoque subscriptionibus et sigillis caret,
    Adamum Bremensem primo Ikia illa, quse Ramso- testibus solum assistenlibus undecim nominatis et
    lam in Verdensi dicecesi donavit, venerabilis dicitur perscriptis : quse quoque confirmant, circa finem
    I. i, p.m. 22. llnde cpnligit, ut prmdium quod vitae Absolonem sentientem vires
    delicere, et morbos
    Ramspta dicitur, a quadam venerabili matrpna sus- urgere , hsec dictasse et nuncupasse, cum,muila
    ceperit npmine Ikia. Deinde quoque, Emmam Lud- sint illic legala et donala, quse nonnisi ultimo ejns
    geri comitis uxorem ob eamdem iiiunificentiam hoc tempore dominio ejus accesseranl. Et quamvis testa-
    tilulo condecoravit .1.n, p. m. 64 : Benno dux Saxo- menta reliqua valere non possent ih Dania, nisi rege
    num obiit, el Ludgerus fraler ejus, qui cum uxore confirmaiite, episcopos tamen et elericos, qui juri-
    7£5 APPEND. AD S. WILLELMUM. 764
    bus ac moribus Daiiicis subjectos se non credebant, A j in -riiuro el porla lempli, et est ab excell. Dn. Wor-
    nisi quatenus vellent ipsi, aut leges prodessenl, juri- niio p. m. in Momtmentis descripla p. m. 171, ibi
    bus Romams vixisse considerare debemus, ex quibus Absolon et Asbiornus Mule ut benefactores Eccle-
    lestaiidi jus liberum sibi sumpserunt, et ne possent sise islius adnotuti clare reperiunlur.
    a regibus-teslamenla eorum scripla facile subverti,
    KRI3T MARIVSVN HIALPITBEMER KIRCKIV THINO
    nuncupare malebant quarn scribere. Andreas Suno- GVTHIABSILON ARKIBISKVP OKASBIORN MDLI.
    nis successor Absolonis in archiepiscopatu Lundensi
    testamenlo quoque ullimam suam volunlalem de- Hoc est: Chrisle,Marim Fili,adjuva eosqui Eccle-
    sim lum (vel huic) benefaciunt Absiloni archiepiscopo
    claravit, prout Saxo in dedicatione suioperis histo-
    rici docuit, quod an nuncupaverit an vero soleiiini- el Asbiorno Mule.
    ter scripserit et obsignarit, dicere nequeo, quod Ubi quoque Absolon, non Axel dicitur; quorum
    jllud nondum viderim. Mutlsetamen alise donaliones omnium causa est, quod Absolonk et Axelii nomeu
    ejusdem archiepiscopi Aridreaescripto comprehensse uiiiim idemque esse persuasi fuerint, et Axel ab
    leguntur, quas per Valdemarum II regem confir- Hebraico Absolon derivalum ac conlractum esse
    toari curavit. ab indoctis clericis didicissent, in quibus tamen
    Jam de"nomine Absolonis quoque monebo , quo B ' falsi fuerunt, siquidem Axel et Absolon toto ccelo
    nunc omnibus notior est hic archiepiscopus quam differunt. Absolon , Pater pacis explicatur; Axel,
    suo. Certum enim est, eum' Absolonis nomine ab est magnificus et magnus. Axellorg etiamnum voca7
    initio, aut in Danica lingua non usum , sed clerjcos mus locum nundinarum spaliosissimum et frequen-
    et ecclesiaslicos , non intelligentes nominis Danici tissimum ; Axelhuss est attt domus magna, multisque
    vim, ex Axel finxisse Absolonis, quasi, qui Danice communis, aut domus ab Axelio constructa : unde
    Axel dicerelur, Laline Absolon appellandus sil. Mi- recte satis Hvilfelditis in Chronico ad annum 1201
    nima quseque allusio nominis occasionem clericis p. m. 67, edit. noviss. de Absolone verba faciens,
    qnondam dedit Latina substituendi; sic enim ex Hafnise arcem ejus tempore Axelhuss dictam fuisse
    Kield fecerunt Kilianum; cx Orm, Homernm, ita scripsit : Hand stistle Risbenhaffns Slot oc By, med
    ut neminem hoc admirari velim ex Axel factiim Amager Land lil Rostildc Sliffl. Et quare Axelii do-
    esse Absolpnem. Omnes majores Absolonis Danicis, mus dicebalur hoc castellum ? Non sane aliam ob
    et huic genti consuetis ac receplis nominibus ,-ap- causam,quam quod ejus dominus ac cohdilor vulgo-
    pellati sutit: frater ejus, Esbern; paler, Adzerus ; Axet vocalus sit, qui est Latinis Absolon factus.
    avus, Skialmo; proavus ,- Tocko-, primus Christia- ". NanianiioH68, cum episcopusRoschildensis esset,
    nus in hac familia ; abaviis Slago ; solum Absolo- hoc caslellum conlra piratas exsedificavit, ab eo~
    .nem Hebraico nomine addito inter Danos succre- - que lemporeAa;e//ius dici coapil, dpnec Roschildensi
    visse, credere nequaquam. ulia - ralio jubet. Axelii. s Ecclesise totum illum locum transcripsit: qui post
    sane nomeninter Danica in hodieriium usquediem morlem ejus , amplifitalis linibus , et in oppidum
    permanet, nihil est frequentius quam hoc nomen" paulo laulius exspatiantibus , Stegelburgi nomen
    praeprimis inter nobiles viros. Nec _soli Absoloni imposuerunt arci, aut polius a Germanis et pere-
    hoc evenit, sed etiam aliis Axeliis , quos Laline grinis illic exscendenlibus quoties appellerent, no-
    scribentes Absolones vocarunt omnes. Exstant Chri- men Stegelburgi acquisiyisse videtur, ita ut ab in-
    stophori Bavari litterse apud Hvilfeldium an. 1445 digenis Axelltuss, a peregrinis Slegelborg vocati
    datse, ubi ille qui centies alias Oluff Axelson scri- perrexerit; sicque conciliantur facile diversa illa
    plus el recensltus fuit, senalor regni maxime no- nomina, a diversis_nalionibus uni loco collata, quod
    bilis et. celebris ,' uhusque ex Axelii filiis (af de . ssepe fil; quse lamcn Svaningium induxerunt in
    Ufelsonner), in hisloiia' Danica nominatissimis, ex Chronologia Danica rem lolam invertere, dum p.
    quibus bodie domini Tollh, quotquot sunt, cogho- m. 78 sic referre voluil: Anno 1168 ad arceridos
    minati prodierunt, ille, inquam, Oluf Axelson in j) fiiiibus Selandise piratas exstructa est ab Absalone
    prsedictis litleris Laline conceptis diserte Olaus episcppo Roschildensi arx Hafuiensis, olim Stegel-
    Absolonis scribilur, et lantumdem de aliis Absolo- burgum, postea Axelbusium vocata. Axelhus enim
    , num nominibus in Dania senliendum superest. nomen prsecessil, Stcgelburgi post additum reperi-
    Quin et ipse archiepiscopus credidit. Axelii nomeni nius. Sed Axelvold castelluin in Ostro-Gothia a Ca-
    ex Absolonis.nomine detortum esse, curii veteres hsec; nulo Porse duce Hallandlse circa ann. 1326 eondi-
    opinio diu teriuerit, tolxim lihguam Danicam vel ex; lum , non ab Axclio quodam aut Absolone nomen
    Latina, vel ex Grseca fluxisse , eoque nominum ctt sortiri video, sed a silva isla ingenti, qtise castellum
    verboruni origines referendas : quam opinionemi excepit; adeo ul Axelvold sit silva spatiosa, densa,
    etiam Saxo secutus, ipsum semper Absolonem voca- longa, omnis generis.arborum nutrix, qualem con-
    . vit, qui cum ipso vixit, et Axelii nomen in vulgo, spicuam vel vsegrandem magnitudinem rerum cum
    «iillies audivit pronuntiari, sed et ipsius archiepi- • : voce Axel augeri septentrionalibus dixi; ut sil Axel
    . scopi epislOlsead alios exaratse, hoc nomen Absolonisi veluti contractum ex Allsmll: lam beatus, ut om.nia
    ubiqueprseferunt. His addatur inscriplio Asumen- subminislrare possit sic Aarsmll, qui dives est
    sis.Runica , Runicis litteris sculpta, quse reperitur frugum el annonse, illasque copiose procurare no-
    765 TESTAMEN ^,^-araS ARCHIEP. LUNDENS. — NOTM. 766
    vit; Vinsmll, aniicis stipatus et gralus omnibus; A at non ex familia illnd cognomen ortuni duxit, sed
    Ssyersmll, qui vicloriis bealus est, illasque parare exvulgo, causisque incidentibus, ideoque nec ad
    potest egregie : explicalius illum vocamus Seyersa- posteros ejus duscendere potuit, imo nec desCendit,
    lig, ut Lyclsalig, Germanis sluclsetig, cui forluna nec ullis monumenlis quisquam mihi hoe probatum
    favet: omnia ex unica voce smlge profluentia (sic , dabit. Contrarium elucel protinus ex hac ipsa fami-
    enim melius scribitur quam sellie), quod est tradere, . lia Absalonis, ubi cognomina nulla cognominattim
    vendere; ita ut Smll et Salig dicatur ille, ctii forluna excedunt, aut ad ejus familiam descendunt. Tocko
    fibenler tradit opes suas et liberaliter : sic Axell, pater Skialmonis cognomine non unri claruil, dictus
    cui fortuna in omnibus favit, qui vere magnus est. est enim et Tryller, magus et Sfylter sugillarius,
    Axelstada villa ad Susam amnem in Selandia ex ea lam quod magise dedilus fuerit , duni paganus
    causa contracte Allsted hodiedum appellatnr, non fuit, el usqiieque Chrisliana; religioni nomen dedii,
    procul Ringsladio versus occidentem sila : Saxo quippe qui priinus scrihalur in ea famiiia Christia-
    ejus meminisse dignatus est. Hsec cum non inlelli- nus; quam quod arcu prsestans fueri t, sed a Hvidioritm
    gerent clerici, Alex Danicum idem esse quod Ab- cognominemullum illeabfuit. Filitis Skialmonis Ad-
    solon Lalinum sibi et aliis persuaserunt. Et sic er- '. zerus, pater Absalonis, suo cognomine ssepius celc-
    rare conlingil omnes illos, qui Danicam linguam ex bratur,quodRyg vel Rog fuil,/iiisu(«s, non Huid [po-'
    Hebrsea, Grseca vel Latina deducunt, cum in nomi- liusideniaciJii;, scilicetrfii)esvel_30'eHs].FraterAbsa-
    riibfiS propriis Dani veteres nullam linguam respe- lpnis Esbernus , cognomine quoque suo gaudebat,
    xerinl nisi suam : et dum Danicam linguam ulti- Snare vocatus, quod expeditissimuS esset et in consi-
    mam es.se crediderunt omnium, nec ex ea prolicisci liis, et in rebus gerendis. Esberni deinde filius Absa-
    posse, quse non jn aliis linguis prius fuerunt, vakle lon, Belg cognoniiriatus.quasi venlricosus et tolus ven-
    se fefellerunt ita siatuentes ,' cum eliam iniiumerse ler; alterfilius Esberni, Joannes dictus, sed cogno-
    supersint anliquitates, non- exigui niomenti, 1 qnaa mine Marscalcus, ab officio, ni fallor, quod-gessit;
    ex nulla alia quam e*$Danica lingua explicari po- el tertius filius NicoIaus| rursus alio cognomine do-
    terunt. nalus Mule, scilicet , ita ut nemo eorum, nec Can-
    Jam et alius error de hcc eodem Absalone archi- didus, nec Albus, nec Hvid appellatus sit.: quibus
    episcopo mullorum animos sic obsedit, ut vix mihi ' jungi polest Nicolai M.ule lilius Esbernus, dictus
    spes relinquatur evelli aliquando posse. Absalonem Snerling; ita ut majorum cognomina lunc nemo
    enim cognomento non solum Huid , sed el tolam sumpserit, sed suo prop.rio quilibel gavisus sit ,
    Hvidiorum familiam in Dania hinc descendere pu- Q dum vixit : quse, si quis ad familias trahere volue-
    tant, quod falsum estomnino. Cognoniina enim , rit, ut bsereditaria , ne ille multis erroribus et se,
    quse tunc fuerunt in Dania nobilibus, vaga, nec per- uosque omnes- implicabit, quod hactenus quoque
    pelua vel hseredilaria aut in familiam transeuntia summis viribus ausi conatique sunt plures, qui quo-
    deprehendimus fuisse , sed cum iis , qui cognomen ties cognomen aliquod emersisse aut legerunt aut
    acceperant', exstincta , neqye ad posleritatem de- saltem alludere ad hodierna nobilium familiarum
    missa. Hoc innumeros haclenus errare fecit in fami- cpgnomiua posse judicarunt, prolinus exinde fami-
    liis nobilissimis consliluendis , earumque origine liam arcessere aut exstruere totam volnerunt. Sero
    deducenda. Falsum est prseterea, Absaloni arcbiepi- sane cognomina, quibus familise haeredilario hodie
    scopo unqiiam Hvid aut Albi cognomenfuisse; nulla distinguunlur, in Danica nobilitate fuerunl recepla,
    enim veterum monumenla ejus setatis hoc dixerunt, . et pene post alios omnes : nec ulterius quam a sse-
    non Saxo , non Sueno.Aggonis , non alia Chronica culo xiv paucis Danorum hunc morcm placuisse
    e]us setate aut paulo post scripta. Recentiores qui- totas familias cognominibus hsereditariis. insigniendi
    dam hanc opinionem fovere cceperunt, et controver- deprehendimus, postquam Germanicos mores etiam
    siam inde magnam facere, quasi tolius Danicse no- hac in re imitari voluerunt septentrionales. Istoruni
    bililatis salus periclitaretur, nisi protinus his fidem D vero, de quibus dixi, cognominum et illa tuiic con-
    addiceremus nostram. Ego vero, dum qusero quibus dilio fuit, ut non adsciseerenlur ab iis, qui sic co-
    rationibus innitantur pro Hvidiorum familia, nibil gnominabantur, sed ab aulicis et a vulgo impone-
    plane reperio, nisi illud, quod avurn Absalonis re.ntur, ut; coacti omnes ca dc se dici audirent,
    Skialmonem Candidum, seu Hvid, cognominalum quod plerumque ridiculi aliquid immislum habe-
    fuisse legissent : hinc enim ita colligunt: si avus rent talia cognomina, ut Belg, Mule\.etc.
    Hvid fuit cognomine, etiam lilii et nepotes , et pro- Hinc istis cognominibus.de seipsis loquentes,
    nepotes et abnepotes omnes Hvidii erunt: quam ob non utebantur, quse quoque causa esl, quod Esberni
    causam nepos Skialmonis Absalon, Hvid cognomi- nomen nudum, non addito cognomenlo Snare, in
    nandus erit. hoc testamento posilum videamus, nec Saxo in
    Nego autem ego et pernego illud sequi, siquidem historia sua eo coghomine Esbernum ullibi pro-
    nondum eognomina fuerunl ulli familise per Da- duxerit, quod gratum non esse jam didicisset co-
    niam hsereditaria. Verum satisest, et ex Saxone gnominibus istis traduci, sive ad laudem nimiam
    constat Skialmonein avum fuisse Absalonis, constat . speclarent, invidise nutricem, sive ad risum exci-
    qtiin etiam Candidi cognomen Skialmoni datum : landum, cum vulgi sannis comedendos exponi viros
    ' - '
    •/"07 APPEND. AD S. WILLELMUM. 768
    illustres grave esset omiuno. Haud eo tanien hrec A linere, aut ita', iit ab ea descendat, nec diu esse
    pertinent, de cognominibus nobiliuni bsereditariis , nimis, quod Hvidii cognoinen boc hseredilarium suae
    quse nova possunt dici, quasi Danica quoque nobi- faniilise fece.rint. Eadem ratione sequitur, Saxonem
    lilas, et familise antiqiiissima' ac honoribus cumu- grammaticum, qui cum AbsalOne archiepiscopo
    latissima 1, novae sint nec nisi a sseeulo xiv nuine- vixit, non censendum esse ad Langiorum familiam
    rsiiidse, minime genlium ; neque enim a cognomi- nobilissimam pertinere, quod alicubi cognomen
    nibus istis pendet nobililas, sed a successione Longi sortilus sit, iis enim temporibus cognomina
    perpetua etlongseva, quam nobilissimi bomines ab non fuerunt hsereditaria, aut familise ; non inter no
    antiquo conservatam ad' nos usque deduxerunt, biles, mullo minus in vulgo.
    quse sttccessio sub multis cognominibus familias (3) Dno Esberno fratre. Hic ille est, qui cogno
    anliquissimas nobis dedit. Antiquitus sufficiebat ad men Snare tulit, quod suas res cilissime expedirct,
    nobilitatem indicandam primi auctoris nomine pds- eoque distinclus fuil ali aliis Esbernis. Fratrem ma
    leros omnes-descendentes appellasse, ut ab Ingo, jorem fuisse Esbernum, lum condilio ipsius evincit
    Inglingos ; a Skioldo, Skioldungos ; a Eolcone, qua proli proereandae aliisque saeculi studiis d:ca
    Folckungos ; a Carolo M., Carolingos; a Meroveo, tus erat in aula, domi, foris, militiseque; quae sane
    Merovingos ; ab immedingo, lhimedingos; a Sturlo, curse ad primogenilos filios spectabant, adep ut
    Sturlungos , et innumeras alias antiqtiissimaeaiobi- saepe moneant nos hisloriae, primogenilo sine libe-
    lilalis famiiias, baud alio cognoniine ornalas. His ris e viia excedente, minorem fratrem ad sseeulum
    appellalionibus deinde cessantibus, cuni nimis dif- revocatum, ordines ecclesiasticos ul deserere posset
    fiindere se viderentur ista cognomina, et nobiles impetrasse, pro domo et famiiia sustentanda. Sic
    ac igiiobiles pariter i'n eadem familia comprehendi Hartungus et Adolphus fratres Schowenhurgici;
    el confundi; siquidem rimlti rami nobilium slem- Harlungus regimini et militise destinatus erat, Adol-
    niatiim baud in eadem nobilitate semper poluerunt phus ecclesiaslicis ; Hartungo tamen absumpto bel-
    gradum iigere, quin ad incitas quasdam redigeren- lis quibus servierat, ad Adolphum successio rediit,
    lur, quod reliquse nobilitali, cui nihi! lam proprium qui quoque- monasteria relinquens , saeculo matri-
    est quam splendor, non solum luctuosuni, sed et nioniisque se mancipayit. Hoc itaque Esbernum
    dedecoris nimium habere videbatur, esse inter suos, aetate Absalonem prsevertisse piimo docet, deinde
    quos eo prolapsos vidfere non cuperent : binc ad Dambori Rugii oralio apud Saxonem,l. xiv,p.m.296,
    patrum-nomina npbiles coeperunt recurrere, iisqie diserte satis indicat, dum rationes suas exponit, ctir
    diu semet appellare, et nobilitatem suam conspi- r< Absalonem potius quam Egbernum natu majorem
    cuam reddere, ut Ericus Ottheson, AxeliusOluffson, adhibere cupiat in pace petenda a rege Danise. Nec
    Tycho Nielson, elc. Sed cum neque sic a vulgo luli par induslria, inquit, in fralre luo prmtereundo,
    essent, aut satis disiincti, quoiiiam vulgus semper quanquam naluprmslet, usos nos esse constal. Tibt
    nobilitatis insignibus sub et obrepil, ad iiltimam eniin, Ioquilur Absaloni, auclorilatis prmrogativam,
    harie cognominandi ralionem qua cognomina lias- honoris , non animi nec wlaiis privilegia, sed digni-
    redilaria familiis et steminalibus reliquerunt, per- lalis ornamenta conciliani. Haec Saxonis verba, qui
    ventum est,.qua>.aliquandiu nobiles egregie quidem cutii Esberno el Absolone vixit, a veritate aliena
    distirixit, sed nunc quoque in vulgus ita patet, ut esse nemo facile credet : repertus est lamen Mar-
    nisi sua luce prsefulgeani nobiles dum vivunt, vix tiiius Petri abbas Soranus (is enim prsefuit usque ad
    a posteris discerni amplius valeant nobiles et ple- annum 1571), qulinlibello suo De Absalonis archiepi-
    beii, et ad alia rursus remedia deveniendum sit, si scopi genealogia DaniceeJilo Hafnise an.- Chr. 1S89,
    poslerilali suse nobiles dehinc consullum voiunt. lam in fronte libri quam postea p. 29, Absalonem
    Nihil igilur propter nomina vel cognomina decedit et Esbernum, fratres gemellos uno partu exclusos
    antiquitati familiarum nobilium quse profecto Danis contra Saxonem ausus fuit scribere et slaluere,
    sunt antiquissimse, ita ut cum quavis gente eertare D anilibus quibusdam fabulis, quartim plenus esl iste
    possiut, imo plurimas vincere, quod alio tempore liber,' innixus, quas lanto hislorico prseferre non
    mibi deducendum sumpsi, riiodo vires et facultates : diibitavit, eariinique mendacia tanlae luci, ipsique
    mihi suppetant. Sive sint igitur Vrnii, sive Banne- veritali vim uf facerenl, quantum in ipso fuit, pas-
    rii, siye Goii, sive Toltii, elc. omnes illas familias, sus est. Ejusmodi vero nugas haud opus est confu-
    infinitse antiquilatis, supra quam credi polest, repe- l;ire, sed damnare : nullis enim rationibus docuit,
    rire licet fuisse, licet sero Urniorum aut Bannerio- cur Saxoni minus, sibi vero praefiscine credendtim
    rum, etc. cognomen assumpserinl, in quibus revera sit; nec ea quae opponere conatus est plus possunt
    nulla nobilitas versalur, cum nomina ssepius,etiam- quam ultimus fluctus contra Marpesiam cautenii
    ex levissimis causis, mutenlurj nobilitas poslquam Fuit igitur Esbernus Adzeri filius natu major, ideo
    semel radices- egit, velut annosa quercus occulto sseculi rebus destinatus, alter Absalon, minor natu,
    sevo crescens, nbn desinit quandiu spiritus est et et ecclesiaslicis proplerea regulis- imbutus, prout
    medulla. lunc soiebat observari in educandis filiis. Uxores
    Nunc illud saltem demonstrare volui, nec Hvi- Esberni hujus duas fuisse docet nos manuscr. de .
    diortmi familiam ad Skialmoiiis Candidi proprie per» iis qui Sorse sepulti fuerunt, quibus nomina Hul-
    769 TESTAMENTUM ABSALONIS ARCHIEP. LUNDENS. — NOT.*. 770
    niesfrelh et lngebnrg : dicit enim : Juxla iltos.se- A men non facit Saxonem grammalicum vel liislor/->
    pultm sunl dum uxores Esberni Snare. Hultnesfreih cum nostrum prsepositum. Plures fuere Saxones
    et Ingburg ; inferius ante gradum sepitlla est dpmina iisdeni teniporibus vivenles , ex quibus nonnisi
    Gundil tnaier prwdiclw Hulmesfreth. Monet aiitem unus prseposilus Roschildensis fuit, qtii sane non
    idem manusc. hsec corpora sita in parte auslrali q fui.t Saxo grammatieus, prout contendit Stepha-
    choro, in presbylerio S. Joannis evangetistm, cum nius ; mansit enim Saxo grammalicus Absalonis
    ossaEsberni Snare ante gradum presbylerii Absa- archicpiscopi clericus usque ad mortem ipsam ar-
    lonis jaccrent, disjuncla sic ab uxortim ossihus chiepiscopi, et diu post etiam in vivis fuit, ut ali-
    longo spatio : quod non solet maritis et uxoribus quando Clarius docebo; cuni Saxo prsppdsitus
    usu venire, quod conjungi ament uno sepulcro. Et ante Absalonem vita exiisset, el Tockonem hunc,
    saiie conjuncla jacuerunl olini, sed ecclesia Sorana qui lestamentp Absalonis nunctipando cum aliis
    flammiset incendiisdestruclaan. Cbr. 1247, trans- aslitit, successorem accepisset prseposituna Ros-»
    lalasunl horum palronorum ossaan. Chr. 128S inec- childensem. Constat igilur ex boc Teslamento quo-
    clesiam novam majorem, atque boc paclo ab invi- que Saxonem grammaticum non fmsse prseposilum
    cem separala, tribus ecclesisenovselocis rursus inhu- Roschildensem ; neque enim deliciunt alia plttrima,
    mala, quse prius conjunctim jacuerant; qua de re B quibus hoc docere possem, nisi ab hoc loco aliena
    atidiendus est auctor ejusdem.manusc. locb nota- essent, et nimis diffundere nos oporteret, qui de
    bili el egregio. Isloru.ni tamen omnium ossa (loqui- Tockone praeposito disquirendum sumpsimus, non
    lur de Absalonis el ejus familise ossibus) cum mul- dc Saxone grammalico. Vpcaturhicprsepcsitus To-
    tis aliis, quorum nptnina in libro vilm scripta sunt, cho et Tucho, ut audivimus ; sed caveudum est, ne
    translala fuerunl de anliqua ecclesia per domiiutm illud cum Tychonis etiam nomine confiindamus :
    abbalem Nicplaum lerlium in ecclesiam majprem, et sunt enim Danis diversa nomina, Tocke el Tyge,
    reppsita in tribus locis, videlicet, pars qitmdam in nec Latinorum flexiones iiut scripliones perversa:
    presbylerio summi allaris ad dexlram domini Absa- sunt altendendae, sed ipsa lingtta Danica, quse. in
    lonis archiepiscopi, ut jatn patuil; pars allera in nominibus suis exprimeiidis et distinguendis seni-
    presbyterio Beali Joannis evangelisiw, ubi uxores per fuit et est accuralissima. Idem dicendum dc
    domini Esberni Snare Iecum Suum ab illp temppre Achonis nomine, quod hic Tockoni conjtingilur :
    receperunt cum Gunilda; et pars lerlia in presbyte- mullis apud clericos Laiinos vexatum esl illud no-
    rio B. Joannis Baplislw qnno Domini tnillesimo men injuiiis,nam aliisesl Aggo,A-k'oetHitkoelHaclio
    ducentesimo octogesimo quinto, in craslino comme- Haquinus aliaque praelerea hujus nominis detorta,
    morationis.animarum. Coetera quae de Esberno dici cum Danicum verum nomcn sil Aage, et Nprvegir
    merenlur^ exstanl apud Saxonem, unde peli hoc cum Haagen, [lslandis aulcni Hakon.]
    ejusque praeclare gestis polerunt. (c) Magislro Joanne. Vide inferius nolam 67.
    (4) 'Dno Gaufridp abbate. Praefuil Sorano mona- (7) Thordone capellano. Habebant archiepiscopi
    sterio hac dignilate ab ann. 1189 ad 1215 Anglus capellanos, nolarios ac clericos"suos, qui scribenda
    natione; uiuliis enim ex Anglia monaciiis et eccle- observabanl in donio aul capella, hoc est, comitatu
    siaslicis usi sunt Dani, quandiu non tanlam copiam archiepiscopi. Capellanus erat lolius cancellarioe
    clericorum regna ipsa Danica suppedifare polerani, capul, instar cancellarii in aulis principum ; quid-
    liinc et pr.edecessor Gaufredi, Simon, Anglus fuisse quid enini cancellaiii principibus prseslabant, illud
    scribitur. . , capellani archiepiscopis. Quid? quod capellani et
    (5) Et Tochone el Achone. Ambo praepositi erant, aichicapellani anliquiores sint in hoc munereq.uam
    sed Toclio Roschildensis Ecelesiae, ut ex catalogo cancellaiii, et prius regum aulas ac. episcoporuni
    eoruni, qui Sorse sepulti fuerunt, manifestuni eva- scribendi gratia per Geiinaiiiani ob.sedeiint, quod
    dit. Sic enim ibi verba jacent: Ante ostium eccle- prseler cler.icos iuilio fere nullus saeculaiium scri-
    sim jacet dominus Tucho prmposilus Roschildensis; D bere didicisset. Sed postquam cx Romano jure et
    erat enim ex benefacloribus Sorani monasterii: qui aula cancellarii iionien prsevaluit, capellani coepit
    cum vixerit el adfuerit, quando Absolon testainen- etiam apud .episcopos cessare. Sic qui Caroli M.
    lum suum nuncupavit, facile videmus Saxonem lemporibus archicapellani scribebanlur, paulo post
    prsepositum, cujtis litleroe aliquot meininerunl, circa archicancell.arii in bunc usque diem coeperunl ap-
    ann. 1180 el 1184 apud Siephaniuni in Noiis ad pellari. At non exisiimet quis liunc Thordonem
    Saxonem editse, jam decessisse, et Tockoni prsepo- capellainini essc Tbordoneni Degn vulgo cognomi-
    silo locuui fecisse, ut.successori suo in hoc oflicio. - nalum, qui leges Valdemari II Julhicas adnolatio-
    Nondum occurrit mihi, quando Saxo prseposilus nibus perbrevibus illuslravit : necjuval quod ca-
    Roschildensis diem sttum obierit, el Tocko succes- pellani quandoque Danis Degne vocati sint; nam
    seiit, sed aperte satis Stephanii sententia convellt- primo non convenit setas : Thordo capellanus Ab-
    lur, his indiciis, qui Saxonem granimalicum et his- salbnis sub Canuto VI rege vixil; Tbordo Degn
    toricum eumdem cum Saxone praeposilo Roschil- sub Valdemaro II, et quideni sera sctate, post pro-
    densi fuisse, mullis couatus est asserere in Proleg. mulgajam legeni Julhicam ann. Chr. 1240, quo
    ad Saxon. c. xj. Solunt enim Saxonis praeposili no- Thordo capella<nus vix pertingere poluit : deinde
    771 APPEND. AD S. WILLELMUM 772
    quod Tbordo capellauus Absalonis arcbiepiscopi. A Npbiles enim fuisse illos pueros, de quibus hic lo-
    fuerit Roschildensis, ut innuit Hvilfeldii-Chronicon quimur, nullum esl dubium, quin et aetalis juslae
    p.m. 154; terlio quOdDegn vel diaconus et capel- juvenes, quia teslamenlo tanli archiepiscopi ut
    lanus haud idem fuerit; Degn eiilm et diaconus lesles adhibiti leguntur, quod non est puerorum
    archiepiscopi ad cancellarise negolia atlmoveri non minorennium"aut vulgarium. Etiam veteres Romani
    solebat, sed in Ecclesise officiis arcbiepiscopum ju- voce pueri sic aliquarido sunt usi : Plaulus soepius-
    vando aderat; capellanus vero in capella archiepi- cule, Curcul., act. I, sc. i, v. 9, de Phsedromo ju-
    scopi, ut.in comitatu principis cancellarius vivebal, vcne amoribusiiocturnis indulgenle, et eunte
    et scribenda regens et scripla. Quo Venus-Ctipidoqueimperat suadelque Amor :
    (8) Camerario suo. Eliam illud nomen episcopi a Tute libi puer es, inquit, laulus, luces cereum.
    ssecularibus mutuaii sunt. ' In Mosieliar., act. 4;'sc. 2, IV. 50, Theuropides se-
    *
    (9) Pueris suis. Hi pueri, pueri non fuerunf, sed nex alloquilur servum et Plianiscum :
    obtinuit isla loquendi formula de ministris alicujus Heus; vos pueri, quid islhic agilis?' quid islas mdeis
    anlicis juhioribus et floreiitissimae aetatis. Ariglis frangitis ?
    dicebantur conimuni nomine Thegni, sive setalis Varro in Eumenid. : Vix vulgus confluil, non Fu-
    sive ofliciis ad- B riarum, sed puerorum el uncillarum. Rnechte und
    gravis essent, vegetce, dignissimis
    nioli, vel inferioribus : a veteri verbo Daiiico et Magde, dicuut Germani. Ita puellae quoque dice-
    Saxonico lienne, deenen, in usum diuturnum de- baniur, quse jam uxores erant, vel viduae. Horat.
    dueti; olim apud paganos et iniiio Chiislianismi vox lii, carm. 22 :
    salis nola Danis,quinihil frequenlius in ore habebant, Laboranles ulero puellas.
    quain Herda Gudan Thiagn, id est Ecclesim Dei mi- Ovidius, Fastor. n, jubet
    nister\e\ sertius.Sed ab aula tandempeiiitusinDania Viduus cessare puellas
    recessil vox,In Ecclesia retinenlsuos Degne, qui sunt Penelope ipsa dicilur puella, cum Ulyssi jam Tele-
    subministii velut Ecclesiae : nec a SfKxoi/eiv Grseco- macum dudum peperisset. Scsevola J. C. vueltam
    rum originem repetere debenius, quod faciunl ple- vocat, quae erat vidua, et posl alteri nupla; Agellius,
    rique; sed a veleri Thiagn factum cst Degn, Thiagn 1. xii, c. 1, puellam vocat, quse bis jam puerpera
    atiiem,a {hionne, servire. Quotquot igitur in aula fuerat, ila ut puellae fuerint, quandiu juvenculae.
    reguin el piiiicipum serviebanl, Thiagni et Tlwgiii Qiiidni quoque pueros appellare liceat, quandiu vi-
    diceijantur, ex quibus juvenlute prima conspicuos ridis esl juvenla et yovo -^lapov, adeo ut pueri
    Latine loqtii volenles tierici, fecerunt Pueros, Ger- . lioc loco sint, quos nostra lingua junge llerren vcl
    mani Rnaben, Edelfnubetv. Nec soluin hic reperitur, Junckereii voeare solemus ; Scalcke veteribiis Danis
    redln niullis scriptoribus hoc sensu occumml pv.eri dicti el Germanis proprie, quandiu vox illa in nie-
    pro m.nistris et servis noii conteniptissimis. Et >liorem partem sumpta fuil, ita ul non simpliciter
    Clironicon qtiidem Selandicum parvum, quod ntiper servi dicti sint lales pueri, sed Scalke nobiliorem
    edidit Arnas Magnseuslslandus,~iia de Canulo duce servitutem servientes. Hinc in leg. Burgund. lit.
    Slcsvicensi, p. 17, loquitur : Quem cuin pueri sequi 49, § 4 : Ad pueros noslrbs, qui tnultam per pagos
    vetteni, prohibuit eos : at cum illi dicerent, lurpe . exigunl, jusserumus adduci : hi pueri Danis dice-
    esse qiiad dux non solum sine pneris, sed eliam sine bantur Whytescalke, et Germaiiis, sicque in eadem
    gladio incederet; elc. Pueri ergo non fuerunt illi, lege litulus 76, incipit de.Wiltiscalcis : Pueros no-
    qui consilia dare poterant et duci suggeren;. Sic slros, qui judicia exsequur.tur, quibusque multam
    quoque de Nicolao rege Daniae, p. 19, habet : Cum jubemus exigere. Illo igilur nomine gaudebant isti
    venissel prope Helheby, dissuaserunt ei comiles el pueri, qui sane.pucri non erant, sed satis adulii,
    pueri sui, »e introirei illuc. Sunt enim lii pueri his officio sibi mandato pares. Soli marescalci i:0iiiftji
    scriptoribus, quod-olini Danis et septentrionalibus vetus retinuerunt, atque quid primum iuerint vos
    Drenge, quos novimus juvenes robustos et nobiles D ] ipsa docet, inter pueros neinpe regiseosapparuisse,
    fuisse, virisque similes, qtiamvis hodie ad minorem donec tempus digiiitatem illustrem magis reddidit,
    ajtatem et viliores solum nomen iilud sit reslrictuin; et ad hodiernum splendorem marescalcos evexit in
    liiuc e.niin Drungarii milites apud Grjecos Conslan- aulis. In lege Salim tit. 14, leges : Si puer regis vel
    linopolilanos nomen relinXierunt, idemque fuerunt litus ingenuum feminam traxerit, hoc est, raptum
    Dreiige, et formula, goden Dreng, apud Danos, qttod commiserit, de vila componat, et in I. Rupuar., lit.
    Rarle apud Suecos. In Anglicis scriploribus vocan- 55, § 2 : Si regius puer, vel ex tabulario, ad eum
    tur Tyrpnes, hoc cst, qui nondum milites facti - graditm ascenderil; Capitul. Caroli el Ludovic.
    erant, proximi vero ut fierenl. Mililes enim in aula impp. 1. vi, c. 519, eadem ralione : Ciyus vindiclm
    dicebantur, qui ob offtcia et servitia sua, quoeprse- reus sit puer anle dominum suum, qui uxorem do-
    slabant, beneficio aut feudo quodam eranl donati. mini sui adulterio violaveril. Ila quoque Gregorius
    Hiiie sacpius occurrunl mililes feudati; Tyrones Turon. Hist, 1. m, t. V ; Lorum sub collo posilum
    aiilcm et Pueri illi sunt nobiles, qui quidem ser- ac sub mento ligatum, traheniibus ad se invicemduo-
    viunl, sed feudum aliquod nondiim inipetrayerant, bus pueris, suffocalus est, ex qtiibtis quoinodo pueri
    spe iinpetrandi ivivenles, servicntes ct militanics^ sint iiUelligendi salis percipimus; fuisse nimirum
    775 TESTAMENTUM ABSALONIS ARCIHEP. LUNDENS. — NOT.E. 774
    juvenes nobiliores veleribus-Danis et Germanis A J Conjicio illud fundalum esse circa ann. H6S, et
    scalcos dictos. Sicque optime dislingui poterunt Soranos monachos primam illuc coloniarii dedu-
    V-liiiescalckia Whytellieovnes, qui occurrunt in le- • xlsse dicto anno, secundam quoque Soranos anno
    gibus Alhelslani regis c. 5, apud Bromtonum p. m. 1195 delegasse, sicque legendum apud Hvitfeldium
    841. Sunl enim Whytescalcki, ut audivimus, mini- p. m. 148. Siden senie Sorge een Sverm Munke fra
    stri regis, qui multas exigunt; Wliyletheownes vero sig til Aa&zi Halland Aar 1165 (pro 1195). Nam
    servi poense, vel ul explicat lex servus forisfaclus, p. 162, ann. 1195 secundo Soranos monachos ad
    qui ob malefjcium suum in servilutem redactus Aas moiiaslerium concessisse monet. Aur "1195
    fuit : ncque eliam Whytethegnes legendum est, ut sende Sorme Klosler atter een Sverm Mitncke af S.
    Bromlonus voluit, quia Thegni nomen honoris est BernhardiOrden lil Aasz Klosler udi Hullund. Haec
    apud Anglos, sed Theovnesrelinquendum, quamvis causa fuit Absaloni, cur Aasensi monasterio bene-
    et Thegni et Theovnes ex eadem radice provenerint, faceret, et legata praecipua relinqueret, quod veluli
    tienne, Danis; Dienen, Germanis. maler esset Sorana Ecclesia, el per illam Aasense
    (,0) Henrico converso de Sora. In. omnibus fere •cceiipbium incremenla sumpsisset. Ali hoc coenobio
    monaslicis scriplis cpnversoruni fratrum fil menlio, lritum illud in his regnis Hallands Aasz exslilit;
    . qui cum monacbis una vixerint, nemo tameri quid K etiam extra Hallandiam plura loca sic denominata
    sint, cur ila dicantur ct distinguantur a reliquis, memini.
    adnolavit; an sint illi, qui laici fratres, Lagbruder, (13) Donavil el scotavit. Hic vides verbuni Dam-
    liodie vocanlur, an vero alii? Reperiunlur sane cum skisde Latina lingua donatum esse. Saepius
    apud Carlliusianos et Bernardinos, qui conversi enim reperilur in antiquis scriploribus. Est autem
    ideo ipsis dicuntur, quod mundum relinquanl et Scotare et skisde, idem quod tradere, et in alterius
    monasleriis se tradant, conversi ad meliora et poleslalem et dominium rem transferre : patet _boc
    tranquilliora a lurbulentis sseculi negoliis, patribus ex litleris Christierni episcopi Ripensis circa ann.
    et fratribus istorum ordinum servientes, habitu 1298 datis apud Hvilfeliiium, ubi dicit, se conlulisse
    etiam el colore dislincli a cseteris fratribus, quibus et scotasse, el sub reali possessione tradidisse bona '
    serviunt, suntque, ut dixi, similes illis, qui in aliis jureperpeluo possidenda. Undevero lioec tradilio,
    cflenobiisLa-yeftZ-Vifrferappellantur.Nullis literis im- Scolatio et scplare, tradere dici cceperit, explicafl-
    buti ad theologiam et sacra pertinentibus. Erat dumesl: lionenimest nullius momenti^-sedantiquo-l
    Sora ejusque coenobium Bernardinis fratribus et tradendiiitusapudsepienirionalesetGermanos.imo
    palribus ab initio dicatum, hinc eliam coriversi le- apud Ccltas onines, complectiter. Celtae enim, quia
    guntur inibi. fuisse, et quia servi monacborum, scriplioni ac litteris non studebant, sed hanc
    etiam postponunlur pueris Absolonis. ir«t5si«v a se semper ajienissimam esse oportere
    (") Fialensleve. Pulo esse idem praedium quod judicarunl, contracius lamcii, ut iirnii essent et
    Fienueslof iille vocatur in c^talogo manuscripto bonae fidei, semper curarunt, eoquefine signa qtiae-
    eorum, qui Sorae sepulli sunt; ubi dicitur, Absalo- dam loco scriptionis adliibebant, quae testareiilurrite
    nem inde transtulisse ossa Dni Scheltnouis Hride conlractus impletoselperfectos esse, tradenda tradi-
    avi sui, et fitii ejus Tuchonis de Ecclesia Fienneslo- ia, facienda factaesse, etpromissa soluta. Iiiterhsec
    flille in Ecclesiam noslram, id est Soranam, adeo signaerant slipulm, unde slipulationes Romani juris
    ut praedium illud Fialensleve seu Fienneslof videa- nomen retinuerunl, et slipulalw niatius dicebanlur,
    lur fuisse paternum et hsereditarium in Absalonis quse stipulam tradebant, quoeque recipiebant : sti-
    familia, ideoque fralri Esberno reliclum. Supersunt pulala tnanu pramiliere dicimus eos, quos optinia
    adliuc ista prsedia, vocanlurque Fienneslof magle fide prseslarepromissa credimus , manus jungentes,
    et Fienneslof lille in Selandia non procul Sora. eiimnder die handtdarauf geben , quamvis hodie sli-
    Magle enim significat majus in liis oris, ut lille pula absit, quse quondam promiltentibus adesse
    parvum, jungiturque pluribus preediis, qtise se dis- D 1 debebat, sislipulata inanu quid fecissc dici vellent,
    tinguere cupiunt' ut Agli magle, Steen magle, etc. sic quoque feslucw et exfestucaliones. Fuerunt enim
    Sicque videmus quid Roskildiie Magte Kilde signi- Romanis quoque Xempoia , quando. sine scriptione
    ficet, foiilem scilicet majorem, cum quo caeteri , ulla in rebuslransaclis versati sunt, solis verborum
    comparati ejusdem loci, minores sunt; ob illos enim obligalionibus et signis concomilantibus, ac nie-
    fonles ibi scaturieiites Roskildise nomen emersil, nioriam rei geslae tueiitibus contenli. Ila septentrio-
    majoribus el minoribus fontibus celebre, adeo ut nales quoque signis maxime obviis, el quibuscun-
    quse haclenus etymologia placuit, quasi Magle Kitde, que in sinum aut gremium contrahenlium conjectis,
    sit fons Magdalenae, ex corruptofonte petita sit, ab contractus implebant, sivestipuhe.essent, sive vir-
    iis, qui quid magle Danis anliquis sit non inteU gulae et laleac, vel terrae pugillus, et cespes, vel
    lexerunt. claves, chiroihecap, vel alia ; omnia. enim hujus-
    (") Monasterio de Aas. Aas monasterium situm modi,in gremium alicujus missa sigua, erarit con-
    in Hallandia, ab Eskillo archiepiscopo Lundensi ' traclus qui praecesseral, el.rite jam ad finem per-
    fundatum legilur, el a Yaldemaro episcopo Slesvi- ductus erat, itleoque signis his i-njadicio productis .
    censi dolalum. Eiikillus seditab anno 1158 ad 1178. nulla lides ticncgari solebal aul polerat. Hoc illud
    775 APPEND. AD S. WILLELMUM. 776
    esl, quod Dani, vocartiril al skisde; ct quamvis ritus A illius hpminis, qui fortunam suam donuvil; ille in
    illi perierint, in gremium conjiciendi, aliique ritus cujus laisum feslucum jaclavit ibidem mansissel. el
    nunc observentur contralieiitiuiii, vox lamen illa hospites tres vel amplius collegissel t.t pavisset, et ei
    antiqua mansit in liodiernnm diem, rite enim ul ibidem.grulius eg'.ssent., el in heudp suo pulles ei
    contractus.perficiatur, adhuc dicunturjcoiitraheiites lesles collegissenl. Ista omnia alii ires testes juralt
    pt skisde vel scolare.. Sltisd noiuiri est esse gre- dicere debent, quoniam id mallo iegitimo, vel ante
    mium et sinum excipientis aliquid, Scoot, Germa- regem,ille qui accepil in laisum suum forlunam in
    riis, Saxonibus et Belgis ; Schoosz, superioribus mallo publico , Iwc est, ante Iheuda vel lunginum
    Germanis ; hine skisde etscoiare in gremium alicu- fortunam illam quem hwredem appelluvit., publice
    coram omnibus festucam in laisumipsius jaclassel,
    jus aliqujd conjicere , contractus perfieiendi eausa;
    al skisde sit Dam, infanlem suum gremio excipcre : et hwc omnia novem lestes debent affirmare. Vide-
    At skisde hannem Huus, Aget\ og Eng : domum , mus liic, rittis omnes in scotationibus observaM
    agrum elprala alicui hadere in.dominium. Saxonc-s solitos, quando quis forlunarnm suarum haeredem
    et Franci hune lilum scotationis etiam alio voca- aliquem eligere et instituere optabat. Sic quoque m
    bulo expresserunt, vocarunl enim lespwerpum , aliis alienaiionibus locum babebat Skisde, et scota
    quod lamen eodem redil cum scolatione; compo- tio , seu luispwerpum , ut in legatis , hoc loco , qu;e
    sita enim vox esl Lisze, veteri Danico vocabulo, el quandiu in praediis et agris erant, additur, donavit
    in usu hodierno manenle, quo" greniium shgnifi- et scotavit. Caelera bona mobilia dare et donare
    catur, et quidem gremium inferius ad alvum, quse solum sine scotatione legitur Absalon noster. For
    pars corporis apta nata est ad colligenda et exci- niulae quoque Marculii de his laisowerpis loquun
    pienda omnia a sedenlibus , ideoque a Iwse et lest lur ut forni. 45 de laisowerpo per manutn regis, el in
    nomen relintiil, quod in enm sinum colliganlui ipsa formnla :,Nobis per festucam visus esl lesower-
    omnia, scribilurque propterea et Laisum et Lesum. pisse vel condonasse, et mox : Nobis volunturio
    Junctum vero iverpum ilidem Germanicae originis ordine visus esl leisowerpisse vel condonusse, hoc esl,
    vocabulum est, werpe, jacefe, xdnjicere , een Werp tesles adfuerunt videnles, quod in sinum'regium,
    el Worp, jactus, hinc werpum Laliua flexione, el feslticani iniseiit, et donalionem suam sic perfece
    iuiso iverpum, jaclus in gremium, et Skisde Danice. -rir, ila ut nihil. poluerit esse firnaius aut stabilius
    scotalio. Huc speelat totus tilulus Legis Salica quamcoram rege laisowerpire vel scolare, vel per
    XLVHI apud Liiidenbrogium , qui quoniam totam manumregis : undeformulse dictoe initium lale esl
    rem explicat et nolabilis est, afferri debet. Suni Q -Quidquid in prwsentia nostra agitur, vel per manum
    autem ejus verba haec : Hoc convenit observare, m nosiramvidelur. esse transvulsum, volumus et jube-
    lunginus vel cenienarius, mallum indicenl, el scutmrt mus, ut vianeat in poslerum robusiissimo jure fir-
    in ipso mallo habeani, el tres homines causas trei missimum.
    demandare debenl in ipsomallo, et requiraiur poslec (*) Ad mcnsam canomcorum. Peculiares villae et
    hotno, qui ei npn pertinet, ,cl sic fcstacam in laisum -praedia ad sustenlandos monachos olim et clericos,
    jactel, elipsi in cujus laisum fesiucatn jactuveril, in monasleriis et collegiis destinare solebant, quo-
    dicat verbum de.-for-luna sua, quanlum ei voluerii niain coenobitae-erant, ex cpmmuni mensa ac qua-
    dare. Loquilur hsec iex de exfeslucatione bonorun: dra vivenles, ila ut ubicunque maguus iiumeTtts
    et foriunarum , quas quis alteri donare vujt, hsere- fralrum, ejusdem mensse et convictus degebanl,
    dem eura inslituendo. Pergit igilur : Poslea ipse . -inulla quoque praedia iiecesse esset ser.vire, isli nu-
    in cujus luisum feslucam jaclaveril, "in casa ipsiui niero alendo sufficientia. Hinc Taffelgutler apud
    manere,et hospites Ires suscipere, el de fucullate sua, Gerroanos , regum et principum mensis deslinata
    quanlum ei dutur, in poieslate sua-habere debel, ei bona. A Persis* liic mos prirao manasse creditur;
    poslea ipse, cui credilum esl, istaomnia cum tesli- ilii enim alia prsedia mensae, alia vestibus ,. alia
    bus collectis agere debel: poslca aut anle regem, aui D venationibus dieasse leguniur.
    in mallo legitimo, illi cui forlunam suam deputavi, (1B)Esbirulh. Puio esse eamdem villam, quae vo-
    reddere deberel, et accipial poslea feslucam in matlt catur Esperod : in qua circa annum 1529 adliuc
    ipso ante duodecim menses, ipse quem hwredeni de- arcbiepiscopus Carolus Lundensi capitulo curiam
    putuvil, in luisum suum jaclel,el nec minus net unam doiiavit, ut habct Chronicon episcopale Hvil-
    majns, nisi quanlum ei credilum esl. El,si contn -feldii.
    hoc atiquid dieere voiiteril, debenl tres lestes jural (16) Saxulstorp. Non frustra videtur addilum in
    dicefe, quod ibi fuissent in mallp ,ubi iunginus ve, Jiiuma,ut distinguatur scilicetab aliaecclesiaSaxel-
    centenarius indixerunl, et qupd vidissenl hominen, dorp, quam Isarrius archiepiscopus an. Chr.J 1505
    illum, qui forlunam suam dedit in laisum illius • eidem capitulo Lundensi contulil: et diversae Eccle-
    quem jam elegerat, feslucam jaciare, el nominart sise ejusdem lieet noniinis esse debeut, neque enim
    illum debenl, qui' .forlunum suum in laisum elecl quae jam semel donala acceperant, rursus donala
    jactavii, nec non et illum, in cujus laisum feslucan potnerunl agnoscere fratres iili ac canonici.
    jactavit, cl hmredem appellavil, similiter nominent ,: (") Fratribits. Hodie canonici fralres desieruni
    ,Ei alleri tres tesles juruti debenl dicere, quod incast appellari.
    m. TESTAMENTUM ABSALONIS ARCHIEP. LUNDENS. — N0TJ5, 778
    - (18) Uttiusque cotona. lntclligit lychnuchos et A A haud slalim colligitur, eos illo pondere nunquam
    eandelabra illa biachiis in coronam cincta-jiiet cusos fuisse, quod nusquam hodie exstent, vel in
    diffusa, atque in ccclesiis nosliis suspcndi solita , Germania, vel in Gallia, vel in Anglia, \el in Dania
    corum fuisse duo in ecclcsia Lundcnsi mdicat, qui- Sueciave, Romanis licet salws et superslilibus, et
    Jius ceram et cercos Jioc legalo procurai,(et Danica trium assium dcnaiiis vctustis passim in diclis re-
    ac Germanica iingua yocantur aut siniphciter gionibus occurieniibus. Ut nulla ciusa sit cur de-
    Kroner, Kronerne * 'Kitken, aul ut clarius distin- narii drachmales horum popnlorum non cliam ser-
    guantur a caeteris coronis, addi solet Liusektoner. vati essent. Et fatcor hanc rationem valde slringere
    JAeth-Kronen. Ex orichalco jplerumque fusa videns conlra denarios Scanienscs et Slavicos; nam et hi
    «l ad jnajorem ornatum ac spicndoiem etiam ex ejusdem.ponderis erant, ita ut qnatuor^marcae Sla-
    iirgcnto; quod quoque eonaium esse Absaloncm vicse facerent marcam argenti. Novimus iamen ve-
    .arcbiepiscopuni iu sua ecclcsia audicmus mfia. teies denaiios, in piimis argenteos, conquisilos
    (19) Monasterio B.,Lauumii. Indicatur Lundense fuisse sedulo, quoties no\i dcnarii cuderenlur, et
    jnoiiaslerium adjunetum ecclesia* cathediali; tota ad monetam cdictis severis proposilis redire de-
    <~nimdoinus Lundensis, ectlesia cuni monastcrio buisse, ne nunc addam de argentariorum opificum
    S. Laurcntii mailjri dicata fuit, nomenque cjus B offiunis, quae argenleos nummos omnes, ct quibus
    praeferebat; exstant aeieoh iiuromi, qui passim luerum spcrarc possunt, conflant et disperdunt. Ab
    rifossi sunt, cum crale Laureulii, indicanles se pro- illis horainibus prsecipua nummprum calamjias
    jdiiase ev moneta episcopali Lundensi. Novimus _flu.il, iili numnios omncs absumunl alicujus frugi
    euim in Martyrologiis adiiQltatumesse, B. Laurenlii vel prelii, regesque co^unt ac principes lot mone-
    martjrium peculiare ct excpgitatissimum luisse, las adullenia foedare, ctim lus harpiis alias noii
    «iimque crali imposilum ignibus subjectis tostuin possit occuiii. Non auicoe messesullse, non ulla
    jatuisse, hosque crucialus adeo sprelos a consianti Gargaia aul montes auri vcl argenti in nummos
    cl sanctoviro, utjncdiis in flammis culaina\cnt, conclusi, ab istis luciipelis luti eiunt, *tclsuflictent.
    jusserilque in allerum se latus vcrii oportere, quod Sic, ut mihi mirum non videalur, lain paucos num-
    allerum jam satis tostuin sibi vidcrelur. ldco hi inulos vcteium Danicorum superesse, ct qui super-
    nunuiiuli cum crate sunt. .sunl, csoe ex vilioiibus, quod piaestaiiilores dicto-
    (") Qualuor matcas argenti. De marcis nunc runi argentaiiorum avantia jamdudum inhians
    uilul dicam , earum nomen D..nicum esse, cl ev untis manibus traxeril. Neque tamen existimet ali-
    septentijone primum a,d omnes qui jnarcis \el usi .-_, quis. cum marcas argenti el.niarcas denariorum,
    sunt \cl hacleiius utuutur ,per\cnisse. Marca au- luc lcgit, unum ahquem nummum cusum tunc
    tem argcnti est scdecim senitmciarum pondus ar- temporis fuissc, qui marcam argenli ct marcsc
    genteum, nostra moneta octo uncialcs thalcros pondus in argenlo lepraesenlaret: minime gentium.
    leddens : ita ul qualuor maicse argcnti faciant Supra denatios lunc nulli nummi cudebantur .
    52 unci.iles, et quae sequuniur cenlum marcsc sunt cse'leia noiuina nummorum.pondtis erant, nihilque
    ,800 unciaics thaien, et quinquaginta, quadringenti. praelerea; sic denarii Scanicnses sedecim marcam
    H.e -suul maicse argenii. Marlt Eslf; aliae eiant denanorum rcddebant, denaiii 64 marcam argenti :
    niaicsc denariorum, Math Pcnge, exstantquc nitcr denarii Selandici 16 marcam denariortim consti-
    nostras maicas, niaicse deuariorum Scaniensis , tucbant, et denarii numero 128 marcam argenli,
    lnoiiciae, ahse Selandcnsis, aljpe Jutensis. Scanien- erat eiiim , tit dhi, Selandicus dcnaiius Scaniensi
    ges dcnarii et marcae, Absalonis '~ujus temporibus, dimidio minor. CiiitalesHanseaticae, Lubeca,Ham-
    pr.rpohcbaiit Selandicis altero tanto, et diu post burgum, Wismaiia et Luneburgum pnmse.fuerunt,
    ciiain. Quatuor marcje denaiior-uni Scanicnsium, , qtije marcae nomine nummum produxerunt an. Ce
    octo vero inarcae denariorum Sclandensiuin, requi- ,1506, non ante. Quae erat maica denariorum Lu-
    _iehaiitur ad unam maicam argenti conficiendam , in becensium sst Slaviconim, non vero marca ar-
    ila ul uncialis th.derus ,apud Sclandenses id tem- -
    genli sedecim enim asses Lubeccnses tunc iHum
    poris fueiit inarca denariorum. Duo vero uneiales nummum ctiam ingrediebanlur, sed multo minores
    apud Scanienses niarcam denaijorum Scaniensiura quam oliin. Neque enim hscc marca denanorum
    reddebant. Et quia sedecim denarii faount marcam conlinebat nisi 52 asses hodiernos Lubecenses, ila
    dcnaiiorum, \idemus quemhbet denarium Sca- ut denarii, Lubecenses illo lempore fueiint duorum
    niensem argenteum valuisse hodiernaemoiictse sex assium hodiernorum, sicque anno 1506 denaiii re-
    asses Lubecenses, alque sic aequales fuisse denariis : cesserint.ac defeceiint duabus partibusab antiquis.
    Romams : denanos vero Selandicos valuisse tres i Jlic nummus dicebalur Maikstuck, quoruin duodc-
    asscs Lubeccnses, seu quinarium Romanum. llsec• cim niarcam argenti faciunt. Supersunt enim adhuc
    tunc temporis erat magniludo et pondus denario- illi nummi, sed vix istos praedones argentarios ef-
    ruin Scaniensium ac •Selaiidensium. Valdemari I iugiunt, piimae monetse prou piimis, quod ilii se-
    denarios non semel\idi, pondere dtmidise drachmse, cundis et lertiis sequentibus fuerint puriores. 111«;
    vel tiium assium Lubecensium singulos : at Sca- enim civitates tunc marcam deuariorum ad. pe-
    liensis pondetis drachmalcs denarios nullos; unde culiarem slatum redegeiunt, et Ioco dcnarioruiu
    PATIIOI.. CCIX/ 2o
    779 APPEND. AD S. WILLELMUM. 780
    scillingos sedecim marca2 denariorum iribuerunt, A viribus defectus niuneri haud amplius superesse
    scillingo vero --cuique deiiarios duodecim ; unde pblfeet; rhorluo deiiide Oysleno circa ari. Ch.'1186,
    postmOdum jsiliingurii fecerunt, .ita, ut denarii durantibus adliuc seditionibus et panibus, eleclus
    2504 schillingl verp 192 marcanv deiiariorum effe- 'niansit Ericus usque ad an." 1188 , quarido-Roma
    cerjnt, dubdecimque marcse denariortini unara pallium petiit et impelravit. Sic conslitulus archi-
    niarcam argenti. Hic erat stalus niarcse Lubecensis 'episcopus coepit Suerro se variis modis opponere;
    saaculo priore, ad quem redacla fuif per dictas ci- qusc ciim Suerrus vaide moderalus'et niitis:excipe-
    vilates, quse pr.opterea-niimmo huic inscribi cura- rel. horiiinemque sedare cuperet, ille tanquam oleo
    runt : Stattis marcse Lubieensis 1506. Recesserunt afluso flammas flammis addidit, et incendia ihcen-
    vero pauiatimjpsi ah boc slatu , nullam aliam ob diis, ita ut Suerro necessitas dictaret acrius c.ori-
    causam quam velerem illam, argentariis islis ar~ traire, el haec imperia circumscfibere, qiise.non.fe-
    gentuiu omne eripienlibus, crescehte Tiixu supel- rens afchiepiscopus, circa an.*1191 excessil, eva-
    lectiJis cuiri divitiis civium, donec ad dimidium sil, erupit in Daniam. Hsec illa est justitia, ob quam
    jmarca eliairi illa prolapsa sit, hodieque 24 marcse exsulare liic dicitur, el legatis archiepiscopi Absa-
    denaiioriiiri,584 scillingi, denarii vero 1608 Lube- lonis iK)ii paruiri recreatus inveriilur. Cseleri tamen,
    tensis morietae ad marcara argeiiii explendam re- B quj hic nominantur episcopi Norvegici, non cum
    quirantur. .''... archiepiscopo exsulatum iyerunt, sed ppst Stierrum
    C 1) ilidsfitnmers Cilde. Midsommer tempus esl coronatum 1195aui 96 in Danianiquoque.ad arehi-
    mediae aestatismense Junio et circa festum S. Joan- episcopum perrexerurit,-tantumque effecerunl stiis
    ms.Gylcie est &Gielie, cerisus queni solvere debent. inspiraiionibus, ut Cauulus, rex Dariiae,exercitum
    Germarii vocant eadem ratione die Gulten. conlra Suerrum miserit iii Norvegiam, qui victor
    (*'.) Pfopier jusUtiam exsulanli. Archiepiscopus magnis calamitalibus Norvegiam atlrivlt, donec ad
    ille' Ewcus dictus est Cascus, quod oculorurii vitio an. 1201 caesus adeo fuit'a "Suerrp, ut iespiiare
    laboratet; spprite sua exsulatum abiit in Daiiiaiii, ,'riirsus non potuerit. Hsec Chronicon Nprvegieum
    iiemme cogenTe, Suerro Magnp rege Norvegise docet, et addit p. 550, archiepiscopum et episcopos
    sequas condlt.ioiies vplente., quas cttm accipere rioii rcdiis.se ad sedes suas in Noryegiam ante
    . nollent, neciarcliiepiscopus, nec episcopi, ut reges ari. 1205,:Suerrp mprttip, elTlaquino ejus-fllio re-
    Danise et Suecise ineum conpilarent cessabanl, ex- gtiante, ac cum eplscopis transigerite; sicque
    silio arrepto eo cltiris cominotos iri reges sperantes. rursus evincitur Testanientum lioc Absaloriis uon
    Haeccausaest.fiur legala archiepiscopp et episcopis _ nisi circa Iinem yitse ipsius conceptum fuisse
    Nprvegise Absajon liic nuiicupet, quia tunc aderant :.(S 3) Nigeltoepiscopo.lsan. 1190 Slavangrienseni .
    omniesilf panda. Suerrus abann. 1,178regiiusn ca- episcbpaiuni sprlitus erat, et 1196 curn Nicolao
    pessere: coe__iit.Eriieus archiepiscopus in Catatogo Asloensi Daniam pelebat. Nield vocatus in Chronico
    episcoporuin Nidfosieiisium electus ponilur ad Nofvegico , sed in Catalogo episcoporum Stavan-
    ann. 1184. Mox a Huitfeldio Suerrus ad aiin. 1195 griensium apiid Huilfeldium et male nomen se lia-
    inorluiis sciibitur:: quod sane si verum esset; om- bct, etaiinus adjcclusll85, vocatur eniui Nicolaus,
    nis haic chronoJogia Testameuli Absalonis conci- qui est Niellus, Nigellus et Njalus, npnien Noryegis
    '
    deret, et irite aiinum 1195 nuncupalum fuisset, Si- lion ignoluhi; etiam in Chronico Norvegico erratum
    quidein episcppi, Suerro nioritio,red}erunt protiiius est,quando redilum ejus p.550 adducit, ubiNiwfsz
    in Npryegiam ad suas ecclesias. lllud igituf Huli- impressa habent pro iVife/rf.
    feldip iinp.osuit historia quaedam niiiius JSda, quii (s*) Jtioro Hamarcopensi. Hinc discimus oppidum
    pro qup quae solet arripere. Verumtamen est h«c primarium Hammereiisis diooceseos illa.aetate non
    annp 1195 die sanctoriim Pelii et Pauli Stiefrum Ildmmer, sed Hammerkisbing dictum fuisse, vuigus
    publice pririium eoronatuin; ac prflclamaluni esse tamen, cui omnia vcrba, si liceret, sunt monosyl-
    regem Bergis, testarite Chronico Norvegico p. nr. D laba (ita omnia conirahunt), Hamtner potiiis voca-
    524, nisi jqiipd perperam annum addiderint in mar- - riinl qtiam Hammerkisbing.
    gine' 11941 Jpsa enim.verba : Om Buaren dereflef, (") Nicolao Aslonensi. Legendum Astoensi, Nor-.
    lioc;,est yicioriam Suerri contra Sigurdum Magni vegis Opsloe, hodiejest Christiana, poslquam Cliri-
    . excipiente; victoria sane illa anno 1194 Suerro ob- sliaiius IV illam transposuit et nitidius sediticari
    ligit, ergo verntim tempus, quod sequilur, est anni curavit, quae ut diutissiine floreat exoptp, quoniam
    1195, quo comitia cororiationis suse Siierrus indixit civilas mihi.patria est, quam puer npridum bienuis
    ,ad; diem ."P-ejtii;
    el Pauli. Veriorigitur est sentenlia et ex uberibus adhuc pendens reliqui, nec. postea
    Ciirouici Nprvegici, Suerrum obiisse ad a. C. 1202, . videre conligit. Nicolaus autem episcopus prin-
    Viii Idus Martii, Bergis; coronaluni.essell95 die ceps.facile tunc erat episcoporum, qui episcopatum
    Petri et Pauli, ccopisse rcgnare 1178. Suerri lcm- siisceperat anno 1190, et.csoiemoniis coronationis
    • poribus ila conslitutis, jam etiam;de cpiscoporuni Suerri amio 1195 praesidebat, Nicolaus Arncson in
    teiriporlbu's::ad hsec .Testamenli verba ejucidanda .Chronico Ndrvegico appellatus; cui.legalum un-
    quaedam afferamus. Dixi Ericum electum 1184, . clius propterea contulit archiepiscopus, quod pru-
    Oysteiiio ardjiepis^copo adlnic vivente, qupd ille denlia in rebus gerendis caeteris exerciiatior esset
    781 TESTAMENTUM ABSALONIS ARCHIEP. LUNDENS. -- NOT/E. 782
    et acceplior, licet ullimo loco inter episcopos po- A.Hinc igitur ciffi in )ioc Tcstamenlo scripli exsli-
    naiuf,; quod * post caeteros episcopalurn adcpiiis terunt.
    esset.; (,7) Scuteiias argcriieas. Cicero scutellw voce usus
    (,s) Ciffum argenteum. Ciffus hic pro scyplio po- est, sed alia significalione quam liuic loco convenil;
    nilur, Danice dicilur een Skaal proprie : cujus fi- sumitur enim Ciceroni pro poculo, ex quo propi-
    gura vasis <qualis sit nerairiem noslrum latet, fa- nalur,|in Tuscul. qumst. : Eripiamus huic mgritu-
    eilitis tamen oculis quam calamo describilur. Alii dinem, quo modol collocemus in culcita plumea,
    enim scyplii in palerae formam minus profundi, psallriam adducamus, hedrychum incendamus, demus
    nec gibbo satis coiispicuo intelligunlur ; alii ma- sculellam dutciculm polionis, aliquid providearims et
    jores et profiindiores gibbosioresque, pleriquero- cibi, Delicalulo delicala maxime verha dat, hinc
    tundi et patenles; qua scilicet forma maxlmc dif- illa scutetla Ciceroni nata, et dutcicula. Namad ci-
    ferunl a caeleris poculis, qiise et sunt altiora, et bos apponendos non sculellam requirit, sed vas
    -miiius patent scyphis. Graecaeoriginis est vocabur aliud : differt ergo CiCerOnisscutella ab his nostris.
    lum el antiqnitatis magnae, Homero satis cognitum; "Scutella tamen Martialis ustis esl pro patinael pa-
    quod ipsum, qui a Scylhis faclum esse scyphum et ropside, qua cibi apponuntur, comparal eriini eam
    derivari crediderunt, satis confutat, inler quOs B cuiri lancibus et gabatis, I. xi.:
    Graeci ipsi liallucinali sunt, et inprimis Alhenseus Sic implet gabutas paropsidesque,
    1. xi. Neque enini Scylhae Honiero aut Hesiodo .'Et leves scututas cavasque tunces.. , ....
    jioti aut dicti sunl, o-»vfoivero sunt, adeo jit Sc)'- quin et 1. vni:
    lhiS ipsis antiquius nomen sit scyphi. Melius forte Bessalem ad sculnlam sexto perveriinvusanno.
    apud ieumdem Alhenseum divinarunt, qui «wi TAJ- Patinas ergo significat sculo similes. Quin enim
    <7xayi5ofscyphum denominattim voluerunt,, quod scutulae et scutellse ex scuto descendant, nulluin esl
    plerumque scaphse figurani imitareritur : sed cum dubium, adeo ut Cicero quoque 1. n De nah deor.
    scaphid dicla sint isla vas* peculiariler, haud etiam ' scutulum dixeriupro parviilo sculo. Ilodie scululm
    islhucscyphoruni driginem referre licet. Quin etiam et sculellm pleraque sunt rolundae, olim oblongse ad
    scypiii scaphiis piiores stint, ut jam dixi, adeo lit sculrRomani formam, unde diclse sint. Sic araneae
    -originem antiquioia a serius accedenlibus petere lela dicitur Plinio scutulata, 1. xi, c. 25, ubi Jacunse
    non possinl. Eustalhius mihi videtur optime «.nb oblongae in relibus apparent, non rotuiidae plane,
    TOVwiyouj el a gibbo dedu.xisse; suhtenim scyphi ul volunt aliqui. Quanta arle, dicit, celant pedicqs,
    fere omnes 07rt86xuyt)i,et gibbum insignem cori- h scutulato rete grassantes. Prout enim in retibus yi-
    vexum, qui concavo suo respondeat, prseferunt pede demus lacunas internodiis ^suis dislinclas, quas
    humili addito, cui gibbus inriililur. Hpmero est Germani et Dani Masken vocare solent, oblonga ro-
    to o-xueojneulro genere, ut et Phsedimo et Tlieo- lundilale sibi invicem junctas, sic scutulas retis et
    crito: telae aranearum eleganter ilias appeilarunt: quin et
    Aou_o«T£Ov czuyoctvpu p.e\i^oiptTo
    Trororo, scutulam corlicis eadem ratione scripsit eximi arbo-
    ut antiqiiitatcm prirai brbis elucere in scypho ribus idem Plinius I/xvii, c. 16, ubi insitionis ar-
    ligneo videamus, enmnondum argenti aut auri, aut tem elegantissimis verbis describit: Ampuldtis om-
    aeris, aut slanni lanta copia suppeteret, sed lignea nibus ramis, ne succum avocent,nitidissima in parte,
    fere suppellexomnissufliceret. tibullus quoque sa- quoqueprwcipna cernaiur hilaritds, exempta stutula,
    ginum scyphum commemoravit l.ieleg.10, v.2. Ad[ ita ne descendal ultra fefrimi, cprlici imprimilur ex
    formas varias scypliorum pertiriet Stesichori axvffa , alia corlex parcum suVgermitiit niamrnti. Hoc igitur
    Bixat, poculum scyplw simile, quod lam poculum qiiod eximilur, qua forma eximi contingat, do.cet
    quam scyphuih referl; et woo-xuyi« apud Athenaeum, e^se nimirum scutulae formam aplissimam, non ro-
    quse ovoriim figiiram reprsesenlarunt quales scyphos tundam plane, sed oblongam. Vox igitur rebus scuto
    etiamrium hodie servamus. Cur vero hic cifji .ex- D vulgari minoribus, ejus tanien formam referehiibus
    stent non scyphi, ex prouuntiatione et scriptione ab anliquis applicata, nam et scululalm vestes et
    diversa' manavit. Quidam enim sci pfonunlianl ut equi dicuutur, talibus figuris reliculatis sparsi,
    •ziel ci, sic scire. nescire emolliendo pronuniiamus, ' ponimelez vocaruht Francici, Apffelgrave Pferde
    cum axuQpu7ro»nimis videatur per skire et nesltire: Geimani. Hinc quoqtie scutrum, vasis genus, quotl
    illud efferre. lnterim Graecizanf multa verba; et ' instar scuti se porrigat, prout hodie lebetes niulii
    more Graecorum exprimuiitur, ut scyphus, Scylhce, ' praecipue, quos Sputkessel vocamus, ad vitra et po-
    sceptici, quae qtioque Lalinizant apud multos, ut . cula emundaiida aquam habentes, hi enim prop.ie
    cyphos elciffos, etCylhas et Ceplicos pronuutlari scutta dici possunt, legiturque vox ea apud Vairo-
    audiamus poliiis, ne dura sitniriiis pronuntiatio, nem, et Plauluin in Persa, act. I, sc. 3 :
    sed'delicalior auribus illabalur, idque ad scriplio- Bene ul *i»sculris coricalcanl, el calamum injice.
    nem etiani extenderunt, prsecipne in verbo ciffus, Unde coiislal aereuiu fuisse, ut igni admoveri po-
    ubi y Graectim, f Lalino gemino compensaruni quo- luerit, et scutiforme. Ul sctttriscum ejusdem fprmae
    que, riam el Graecedicilur oxvnfo; Hesiodo : vasculum apud Caloiiein De re fast,, c. 10. Haec
    ji).ria-u;SapyvpeovGv.virftvfips Swzs5«vaxT£. oninia a sctilo ejusque for.ma Romanis desumpta
    785 ,. r^PEND. AD S. WJLLILMUM; 7&
    sunt, et iiT.Hiiguamiiitroducia, Jicet ipsa.vbx^scuti^A ebbrfe/derite.Kdsiiiari, et iighTs uiiicp ciiltello prae-
    graeca ;sit, el a -T«UT»? cpriuni prigin.emyLatinis mori-. ^siaht artificia, inalb tacereijuaiii anliqiiis hls ipriiii-
    straverit, Jam verp cuhi ista forma SOTttijaru.m66- "paraie. __*._ .
    longa iiicpmiri;0dior c^ et pa- , ;(_"»)i»tMs Siino. Erat lilitis Elihbiiis'fiiii Skiainio-
    ieilis,ad rotu.ndam forinam redactaesnn et riihilor riis Cahdidi, patruelis Absaloiils, "cui pliJres "filii,
    ininus; scu.tflhc perrexerunfvocari. Si eriim ab Petrus Suiibiiis episcbpusTtos'ciinderisis,et Aodieag
    iniiip ista ;forma i-ptundapalinis ;fuisset,'non «'eifc- SuiipHis, quLliic' cticilur ca'nc'eilariiis,.sed Saxoiii
    tulas, sed clypea dici*meiuissent, •q_8.pd!clypei esseht ;Gramriiaticb 'Epistdidfisregius, quique Absalbiii ii»
    rptundij non oblongi veliit scula. Optinie vero pa- arciilepisbppsiiu '"siiccessit,- Mortiius est lile Stiiio
    tinm homcii scut«/(ir«jn profuiiditatem exprimit, Ebbpriis a. :C. Ii86, Ebbo :pater ejus a Sueiibne
    squod lotse paleant, nullaJfere: profundilale gaudeii- Grailiepraefecius UbYchildiiecoiistifiiiusdiera
    les,- pla-rise:el;lmmiles/^ftc/i itrid .piaiyunde Fiancici "obiit ari. 1150. Sensus; aiiteiri v!erbo'riini"es't,Sario-
    .patinag appellafunuirfi-splaisel scululas desescuel- rierii 150'niarcas; argeiiti Absaloai debiiisse, qiiod
    les. ItaJi et Hispani quoque iii :suam linguam rece- '*dehifum"Petrus ac ejiis fraires hEeredes','Surionls
    perunl.ita ul dermanos etiameam yocem retiriere;:; "filii, AbsaJoiii reydere"tenebarilur; sedriiiric iis lfoc
    voluisse mirari nop ppssirii,:quii;Sfco//erel Beigice "feriiisit, riec' uiiquam posiJiacexigi vbluit, siiiit' un-
    Schootel, in . superiDri Sei-Jiiania Schussel tpatinas ciaies tualeri 1040'liosfiae irionefse. .__._.-
    appellant, velut scutulas et scufellas orbes et qua- (tyEpiscopo ~tibschildensi,"Est idem PetrusSurio-
    'dfas.qiia? npbis Jeile et Tetlerfen dicuntur, a ielle iiis, ciijus"patri Absalbn'arcliiepiscppiis laOriiarcas,
    scindere, yel quod ligneae esserit, ex ligno paratae 'ipsi Petrp i8:cbricesserat, hpc esl hinluo "dederat.
    cultro, el in.forrtiairi redactae, vel quod cibos in illis ""AlisaJbn-afchiepiscbpus'Luridcnsis^ faictiis,'episcopa-
    -sciiidaiiiiis.-Dani enim ei sejitehtiionaies vix iliarii tum Rbschilderiserii- iibn diniisit statim, sed dpnec
    Vocem Skqtlel admisef urit. Fuerurit'lanie«.."iempera 'i*eii*4;huJtSuribrilsVp^ suifilmillum trdderepos-
    quando in Islandicam aiit veterem Panicarij noinen ^et,-'ietiriuit,rusque'a^ usque
    illudconcessisse licet observare. Notus Hlis fuit *ad aiiiium."121iposltridieSiriibnisJudsemoiluus. In
    . Scutilsvein, et dictuni legimus in aulaeum qui om- ep auteiii errat 'Chr/oiiicon~e;)isco'pa?c,qubd Huitfel-
    heririllam supelleClilem siisecustodiae demandatam diiis;e_Iidit,"dum'euiri"Taidemari fegis caricellaiium
    iiabuit. Haec au_tem,pompairiinisteriorum aulicoruni ^dfxii, sicijuersuijcesserit riec frairi siio An-
    . circa temppra Ola.i.Rirre regis Norvegiae cum riovis dreaeiriTioc ofiicio, pbsiquam is Lunderisem arclii-
    nomiuibiis eliam ulliino septeiitrioni placuil. Veleres' Q i episcbpaWhisuscepii; sedde hac fe riulla nosdo-
    . enlm mores el nomiria. adhuc iu Pania supersuiit, 'ceiif fiforiunieiiVa,"qijiin>..et sequitur sialim in iisdem
    .iibi "scuteilaeiion nisi Facte dicunlur, quod cibtim "yeriiis.aiius.erfbr-, qiiolPetiiuln 'fratris Absalpnis fi-
    capiarit, et Fadebur lpcus, iibi vasa lalia servantur, iiuhi, 'hvib Bfbderssn hdnd var, facefe vblueruht,
    el Fadeburs Pige 'ancifla, quse:proriia cbnda ialium cum fuerit Peirus Ab.salpni pronepps ex palfuo Eb-
    . habebaiur. Poinposius eratautemin ebmitaiu riiirii- bone. Haebigiluinbtarida^et^e^
    stros habere peculiares argeiito et auro pnepbsiios, '- "-'(•»)'pno'cdriceUario,^llic *..'estAridfeas Siinoiiis
    ' quos SSlf Popp.eTocare .solemus, aut qui fbfcuia ''frater'Peffi'*e^^ luric efat
    patiiiis allata regibiis deserviunt, Credenizer, Vors- ,'" faribetlafius "fefis;'Cahuti, ;et; "episiblarls^Saxbni,
    . clineider, Dugsvenne, ut Kerlisveini vocabahitif, qui rjiibd cdriclllaiiftfpiiVetfvulgareipsi iriibus'Latiiuim
    . cereos pfrajferejiant, et.teftebant ad. mensara seden- ' videi-elur. .'.,"'" , .'
    . tibus regibus. Tam jate igilur se sparserunt scu- *
    ~"(3*)!Dno!l?s6(;bio.'Aiffe
    teliwl.yevomries iinguas; et abhacorigirierioriierfin •'fef*ariyii'Esb'efho ij_>iiiissAh'salbhis
    pfopirii_|iio'?f6rle
    . usum fuit receptunV ;ffaiirPbiri eAAfidi-iise^^•Suhbriis?"UtfuiriqUe" ititeiligi
    (") brio fegi.",Bic regein prsecedunt arctiiepisco-,.' 'pbieiitj^sed^aiieriuin^re^^
    piis et epjscopi Norvegise,iicet exsules. D'fiaffeinJ aiiis""feriibiipfibus' pbstpbfai,* ciijus' legata
    (") Mirabiliier fabrefactuni,ho(i est inagna et irii- "Ipfaepoiii maxiriJe"Ldel)ebaiitaiiiis"propiiiqiiis."Nec
    rabili arte, cui tunc auifificesnon obiter sludebant, ':Esberiihfai SriCTiirig.sigriificari^udico^filium^Nifcblai
    praeclara.ed'en,t"esopera. Cornu aureum, qupd inter -!"Miile,filiiTEsh'efrii;Sh'a:re;.yix eriim eiim"liatuhiAbsa-
    KEtfiii^ia regum Daniae stiipendi pperis est, has arles '. loritidii, aiifsi yidil, liliosejiis videre ribiipptiiit, quos
    ;yetertim maxiine^cenimendat, est enim peculiare tam ""hic adducit.Necesse' est;"igiiuralius Esbefnus hic
    , artequam ingenio, cui vixsimilereliquusorblsabea '
    ' Iridigitetur,"sed quiiiain' fevefa sit," iriiriime liqiiet;
    ,a:fat"eprpducerep^test. Et ijuia Mexicanorum aurifi- ei Suiionispr o'sapia"essecum Pelfo et' Aridfea, qui
    cia pagariica scriptoribus laude dignissima passim / pfoxime"pfsecessefunt iri hoc^tesfariiento,"nbn vi-
    recensenlur, Mexicanos autem pariter ac steplen- * defufab^mile.Tnfrarioiniriatiif EshefriusMiiJe, qiii
    trionales npslros e Scytiiia prinium transiisse doce- "'IbficaiiiAbsalbrii^aederiliquem^^Absaloii rtifsus ie-
    niur, majpres ribstros magni.irigeriii et solertiae ho- ' gavii Uifdfr.atriPetri ^tabularii sui.' Huhc ego Es-
    . riiiues fuisse fateri necesse est, omnes reiiquos fa- 'hibriiuni esse^;puio,Tquilioc I6co""significatuf,qiiique
    ciie superarites. Nam qusejiodTe vulgares et inficeli occufrit cum AbsaJbne ipso membfalus iii Ldptde
    '
    acpaupertiuiruricolse in Norvegia plures, tani in Aasutiiehsi Scuiiim, 'apud Worriiiiim p.* iri. 171.
    73o TESTAMENTUM AJ3SAL0NIS ARGHIEP. LUNDENS. — WVJE. 78q.
    Nam :;.:-. jum, filium Njcolai"Mulg faciuiit, ego qui- A j P.eues.me es.t, idem habetur liis v.erli.is: Imuper. su- *?
    dem npnr-asseritipf; cuia jam dixbrim E.sbernum. pradictus dqmiiius Ascerus Ryg 'qiiivsiifilitan Ingi-
    Nicolai. Mftle filiiiin n_ee coghpmen i_llud gestasse, frid, ex quq Afexander, q qi{pAbsulon, "AUxttndm•et
    nec ejus. ajtatis iqjsse, cura* Abs_alon mpr.eretur, ,ut Nicglqus. HsecGeneaiogia Absaionis ad iilustrandhmf;'
    cum eo staire a,c res. gessisse did ppfuefit, qupd et hpc, Absaloriis Testameul/uiJj"ii.nice fjicit, dehjuefat--
    ipsuni Saxum, yi.detur. teslari, ubi cpnju;n_g>.iritur que juxta edi, sed, parcp sumplibus , quos nemo>
    Absalon arch|epi.scopus; ej;Asbiorn Mule, quasi pa-. suppediiat, idcoque iri alia jieriippra cum lbcuiiJe-
    res aelale, -Nani Nicpl1aiMule ttlius. diclus. es.f Es- lior. cro, haec el alia servare pfeinerequ.e, necesse
    biorn Snerling, pirp, quo SuerMng Jegil Wqiraius ex est,
    genealogia Majriijii Pctreij, Siye igi_lur Snerlpig sive. .(.•^) Ettortcas quqs habebal.. Absalon scilicel ar-
    Suerling cogno.minatus fuif ille Esbernus Nicolai cljicpiscppus, et indicant Alexandfnri] §pi;pris ejus
    Mule filiiis, iion "esl oniniiio ille Esbemus, qrii in jllium. iiisigneip iriilitem fulsse, digri.uiri cui tajua
    Teslamerilb Absalbnisiiic, ct in Lapide.Aasumensi dona lor.icafum.'archiepiscppalium legareniur, erant
    ' •
    Mule cognobien lenuit^ sed alius EsberBus'a*:lale eni.nj tiinc loricse atirp. cpnlra, et «W.wv
    ^VTRE'»-! -TOX-
    inajor, et par Absalbni, patfui forle Sunonis vel ),UV. *-.''..
    Ebbpnis vel Tockonis fiiius. Miilti sane Esberni in 11? (•") El duobus, filiis suis. Genuit Alexartder lre's,T
    Absaloiiis fairiilia meniofantur, nullus vero conve- Absalonem, Alexaridrum, Nicplaam, ut ex obser-
    nil Absalonis setsti, praeterqtiam frater-ej'us Esber- valiorie praecedefile.cpn'slat.'Aui igitur unris eorum
    nus Snare, et qul hic npminatu^• Esbe.rnus Mule, pcst Testairieniuni factum accessit,' aut afite Testa-
    quem etiam ISicolao Mule majorem existimp., et men.tum decesserat.
    aHaie prcecessisse^ SJihi "quidem videtur nil pb- (a8j Dnw Margarelm. lii: familia Dn. Absalonis*
    4iare, qupminus Esliernus frater Absalonis inielligl iijtillse sunt Mafgarelse; nani' Skialmp Gaiididus
    po.tes.t.Esbei.nus llule etiam infra npn yo.caliir Dp- filiam liabuit Margaretam-, quae in^ressa- est cbario-
    niinus, qup npmiue Esliernu.s.hic tsimeii.gandet. bium R.oschildense; iiaec niriiis est remota ab Ab-'
    ('*-) Hitdebrand fpceral. Morjs hqg fuit yeteiibus saipne ejusque legatis. Habuit auteni altefam quo-
    ab. artifiee etiarft dpna epmmendarb etssiini,aliora que 'flliam Csetiliam ; :nuptarii Petro Torsi de PeJ
    censeie. Sjc apud. Pliri.ium 1. XXXHI,C. •__ 1, L. Cras- dersburg, genuitque lngerdam.,;quse' nuptiim col-
    stiuiscypjips Mentpris arlificis ifiqnu cwlatps seslejr- locata Vagiip filiam inter cseieros prbgeiiueruiii
    tiiscentstrif:hq,iuisse..scnb\L. §ic SJariialis, lib,"'" yi, Margaretain, ex qua Vogri Gajlen , et ex Vbgno"fuf
    . ep."92: \ ',. _.,*' "'.'""' " r( sus Margareja, quse iixor facta est Juris Siigsori ,
    Cmlalus tibi cyiiisit, Antmiqne,. "" viii ceiebeirimi. Hsec
    igitur Margafela , Iiigefdse fi-
    Serpensin pateraMyrpnls qrte; lia, videliir.indicari j cui iegatum jibc Absaloii re-
    ell. m, ep.55- . , ' inquere voluit, uipole pfonepti ejus exaniitaCse-*
    ..... quetn fenebql , cilia. Erat et Altefa Mafgafeta filia Surioriis filii
    Artis Piiidiacm tpvettmq clarum Ebhonis, fiiii Skiaimonis Carididi', ideoque prone-
    ' Pisces
    adspicis;.ad4i•qquam, nqlabunt. pljs et illa Absaioiiis ex patrup Ebborie,'c*ii hoclc-
    Spd omnium opiime .Vi.rgi.JiusEclpg. 5 : gatwn cbnvenire poterit isororl utpote Aridreae ai-
    '-. -....'. .'-. . pocula po.nttn}' .• * cbiepiscop.i et Petri Roschiidensis /(juibus liic quo-
    Fagitia, catlatuirijlivmi opus Alcimed.onlis : . que legatW scripla reperiuntuf, fatebrb^iieirie suf-
    Lenla quibus tornp facili supefqddila vilis, fragium. prp hac Ultiiria Mafgareta fefre posse,
    Diffusos hedera veslitpallenle•cortimbps. qiipd videam Absalonem in Suribriis famiiiani pro- "• .
    In niedidduo signa, Cp,nqn;; et guis fuit-.aller,' PQiisum iriaxime toiq hpc Tesiainehto ferri.
    Desiripsitradio tp(iu,niqui tjeniibus qrhem , .'s'(*») RpjaiiPtum idolorum^.Rugianbfuitirex irtsula
    fempara quw yiesspr, qum curpits aralqr liqperet. Rtigia liic indi.caniur : 'Novimus eriim Valdemafura
    Necdum itlis labta qdytipyi, sed cgndita servp. ) primum regem B.ugios noii.solum deviGlsse; sed et
    D
    DA. Ei nobis idem Mcimedqn dup ppcuig fecit, ChristianbsFeilecisse;',!atque rAbsaloriem prsecipiium
    Eimolli circum est qnsas amplexut\ acqnlho : iiujus inililiae ducem exstitisse. Idolis auierii islis
    Orplieaque:m nietfio pgsuit,:silvasque sequentes. ^suos Fiainines , et^^ingenienifamiliam fuisse, varii-
    Eadem falione, .sep.ienlripiiales sups arijiices habe- qiie geiieris supejlectiiem" aureain bt afgeriteani,
    baut eximips, irilerqupsHildebranpfnon postremus manifestius est, quamut hic prblixe repeti deberit:
    ifuif.-./itiiscyp.hum istum argentetinjarXe sua cp.m- sufficit scire, ex ista prseda Ahsaloriem libs sey-
    ineridatissimum reddidit, quem Absalpn .Esbefnp pjios servasse, bgfdljiosqiie ftlisse , ut servari me-
    donayit. - ierentur.
    r
    -. (?;")Dnq Alttxqndrp. Hic Alexande_rJiepos .fuit Ab- (MJCqnqnkis, de Paraclito. Indicantiir -Ebeljiol-
    5alonis ex sprpre Ingefrjih, ui didici ex iilprum ca- ierises canoiiici monaslerii S. Thbirise, quof tim ab-
    talogo manuscr. qui.Sprse sep.ulli siint :,ibi eriim bas .tunc fuit Wiihelmus , queiii Pafisiis Absalon
    •dicitur sepullus jux.iq intrpi lum chori domjinusAlexan- evocatum per Saxoirem prsepositum Roschildensem
    der nepos Dn. Absulo.nisarchiepiscopi ex sprqre In- non per Saxonem Gfariimaticum , isiliic"16'cicori-
    qifrith, et in Gen.eai.oqiqAbsalonis maituscr. quae - stituerat. Vocalur hoc cberiobiiiin ad S. •Paracjiluuv
    787 -APPEND. AD S; WILLELMUM 7«»
    ium heiligen Geist\'loeus autem , ubi situm ac fun- A in qu.osepelin potuit, alias duo monasteria sta-
    daluin era't boc ccenobium, rion proeul Roscbildis luenda fprent, unuin in Eskildsoe, alierum in Eb-
    distabat, in insula Eschilds 6e diela et dicebatur belbolt, suh uno- abhate, quod non convenil. Vi-
    Estildtune : Insulam lolam mari undique cinctam dentur verba ipsa Jegati etiam indicare, abbaten*
    monuit auctor Vitse S._Wilhelmi abbalis, describit- Wilheimum aiite Absalonem jam vitam finisse eo-
    que, qucd locus peramwnus fuerit, pratis virentibus dem anno 1201 qup Absalbn; cum canonicis de*
    et diversis nemorum arboribus abtectans oculps ani- Paraclito donatio fiat, haud yero abbati, Eraf vero
    mosque illic degentium. Huitfeldius ait ad ann. 1201 Wiihelmu.s Absaloni charissimus, quein sane noa
    Iianc insulam sitam fuisse prope Sielsoe p. m. 168, pfaeleriisset, in vivis adliuc 'si ftiisset. [Vide vitam
    tfanslatum deinde fuisse moiiasterium ann. 1258 S. Wiliielmi infra in hoc Tomb editam.]
    ad Ebbelliolt oppidulum , ubi ecclesia irt honorem
    S. Thomae sedifieala : sed cum Fridericiburgum a (v') Deplanp ppere. Nemp est ,-qui non sciat dis-
    hsec opera in argento, fiecht Arbeit vocant
    Friderico II rege slruereiur, et oppiduni et mona- linguere
    cum nullis emblemaiihus argentum, aut
    sterium iii proximo sita dirula fuerunt.^ Ante Wil- Geririani',' *
    vel verniiculum exhibet artifex :
    Jielmum abbatem sub priore fegehantur hi canouici, sculpturis vas* piclum
    imaginata medise aetatis scriptores , puslulata
    Wilhelmo vero accedente, et alibate constituto, g vetus Latium appeliavit, 'gettiebene und verhabene
    S. Augustini Regujam susceperunt, secundum A
    S. Vicloris praecepla, quae Parisiis solent observari, rbeii, in figuias vstrias elaborata.
    «icqiie canonici Regulares facti videntuf, priusmp- (*) Deceriimarcqs argenti. Cujus igitur ponderis
    nachi ordinis S. Benedicti. Ab Eskillo archiepi- scyphi fuerint ohsefvare licet : hic erat semuncia-
    thaleros SOpretio aequans.
    scopo fundatum primo hoc quoque ccenobium vide», rum 1C0 uncia.les
    ideoque Eskildsae el Eskildstune imposila nomina. (**)Ad caticemfaciendum. Distiucta sunt poculo-
    Qiiando tamen EskilJus hoc monasterium ihstilue- rum nomina, propter dislinctas, quas ostendunt
    rit, non adnotatum reperio. Hervad monasterium fonnas; Jscyphos Danis Skate vocari jam_,diclum
    in Scania condidit anno 11-4*1,Esserum in Selandia est. eslque patera cum pedehumili,fundeat drilkke
    ann. 1150; ex .votoenim tenebatur ad quinque eri- Skaale formula reliianet. Cuucium el Caucia quorum
    genda : sed in raanuscr. De cxprdipCisterciensis or- iu Codi.ceJuslinianeo , et alibi qupque, nientio oc-
    dinis, dist. 5., c. 25 quae beneficio Arnae Magnaei curfit, Danis Kousken dicitur habetque figuram pa-
    nunc edila et excerpta legimus in Chronico Dano- terae sirie pede. Calices non adeo patent, sed pro-
    rum anonymi, quod ille publici j'uris fecit, diserte fundius el angusliusin pede conspicuo surgunt.
    dicitur, Eskillum, postquarii archiepiscopus factus Quid JSiccanadifferant,.iufra dicetuf. Calices aulera
    •sl ab anno 1158, illico reddendi voti sui lempus ad- coeperunl Christianis plerumque- dici illa pocula
    esse cognovisse.. Naclus igitur opportunilatem, ae vel-jTOTii/ita, qtise in sacra ccena solum usui erant,
    remotis Galliarum partibus, ubi fonlem religionis adeo ut Germanis£t Danis religioni fuerit alio no-
    esse cognoveras; non sotum quinque sed elium plures mine poculum illud sanctuiri exprimere : Den ny
    tpirilualis prpfessionis conventus evocare curavit. Sic Testamentis Kalf' et nam eirden Kelch. Latinis enim
    paulo post : Ei ut perfecle semetipsum redhneret, calicis yocahuliim non ila reslririgitur, calices igi-
    merisuratnque bonam etsupereffluentemjpiissime libe- tur fortes^ et sufficientes i qui in monaslerio B.
    ralricisum, sicut promiserat, pcrsolveret, quinque Laurenfii, etiam ad sacros usus perlinerit et alta-
    cmnpbiorum fundatione contenlus esse noluit, sed ria istius ecclesiseac monaslerii. Calices igitur ho-
    alia atque alia larit de suo, quqm de aliorum fide- die in sacris cbnsiderari debeiit usibus, et quidem
    lium dptw sluduit mdificare*Inter illa igitur Es- eucharisticis solis , sua forma distincta; vel etiam
    kildstune in insula Eskilli quin ab ipso fuerit fun- extra sacrum usum in communi -vita , qui fuit an-
    datuin dubitari amplius nequit; adeo ut falsi sint liquissimus. Hoc Joco non riisi calix S. ccenaedes-
    isli, quiAbsaloneiaprimum conditorem fuisse con- D tinatus ex argento elabofaridus. indicaiur. Quando
    tendunl, exornavit cnim illej correxitit emenda- calicis nomen primu.hi his sacris pbculis dari coepe-
    vit quse subnata efanl vitia, non fundamenta prima rit, non potest latere, nimiruni postquam Hiero-
    posuit. Etsi vera est senlentia iluitfeldii abbalem nymi versio Lalina; sacrorum codicum coepil inva-
    Wilhelmum decessisse ann. 1201, monasleriumque lescere $seculb v, anteeiiim quovis .poculi nomine
    translatum esse ab Eskilli insula ad Ebbelholt, haec poculai Latinae et RomanaeEcclesioediceban-
    ann. 1258 , prout -jredo ,verum esse, nescio qua tur; nam et scyphos, ei calices ,-el cuppas promi-
    ralione vera esse possini, quae ex cpdice quodarii scue vocabant. Tertiilianus jam calicum meminit
    manuscr. Stephanius in prologo ad Saxonem c. xi sacrorum cum Agno Dei in hitineris Pasioris scul-
    commempravit dicens : Obiit autem S. Wilhetmus ptortim I. De pudtc'., c. 7 : Prpeedarit ipsw piclum
    XL flimo pastquam curam pastpratem suscepil, et . caticum veslrprum , si vel in illis pertucebit interpre-
    sepultus in mpnasterio D. Thamm in oppidulo Eb- talip pecudis illius, etc. et niox c. 10: At ego ejus
    belliolt dictp drina 1202. Nam sane quidquid de op- pastoris, quem in calice depingis Scfipturain haurio,
    piJuld.Ebbelholt esse queat, lnonasteriuni D. Tho- quw non potest frangu Sed non rcstriclus fuit usus
    mx iipndum ibi fuit, curii Wilhelmus morerelur, sacrsc cosriaetunc ad nomen soltim calicis, prout
    789 TESTAMENTUM ABSALONIS ARCHIEP. LUNDENS. — NOT*E. 790
    poslea,quandoHieronymusinLatinam linguani Scri- A circa ann. 787 in "Anglia, in concilia Calchulensi
    pta sacra iransfuderat, tunc enim verbissacrae Scri- subAdriano'1 papa habito.cap. 10, vetuerurtt Pa-
    plurseloqui videbanlur, cuin Hieronymo loquentes. , tres tie de cornu bovis calix aul patera fieret ad sa-
    Reperiuntur plura antiquis nomina poculorum, hon crificandum. Vitrea poeula diulius Ecclesia retiriuit^
    solius calicis, si quisveleres consulere ac colligere nam et ssec. iv et v adliuc de illis legiriius.. Exu-
    velit. In Graeco tcxlu non est nisi •JTOTJJJOIOV ubique perium Tolosanum.vergenle saeculo iv viveniem im
    tam apud evangiiistas quam apud sanclum Paulum, vilreis administrasse sacramenlum riionuitHierony-
    quod est poculum et vascufuiii, ex quo polum sumi- mus, ep. 4 : Nihil illo ditius, qui corpusi.Christi ca-
    inus. Proiniscua igitur principio noiiiina his sacris nistro viminco, sanguinem portat in vitro. De S.
    poculis, prout etiam promiscua horum poculorum Caesario Arelalensi saeculo y labenle et finiente claro,
    materia in ccclesiis vigebat, vel lignea.vel teslacea, Cyprianus ejus Vitse scriptor relulit i Annpn in vi-
    vel vitrea, vel cornea, vel argcnlea, vel aureaf vel tro habelur swiguis Chrisli ? Gregpr, Turoiiensis
    lapidea, et etiam gemma, trim vero etiam stannea, 1.De gloria Martyrum, c. 46, crystallini quoqtie ca-
    pro cujusque ccclesiae conditipne et opibus. Ex li- licis meminil, admirabili pulchritudine, quem dia-^
    gnis variis in hodiemum usquediem poculafabri- ° conus in basilica S. Laurentii LevUaeelabi manibus
    cari frequens est in communi vita, olim fagina prae sivcrit ila ul confringereluf. Barouius in Notat. ad
    primis obvia sunt. Adeo ut KITO TOGr.ukov, a lignp, - vii Idus Aug. a temporibus apostoiprimj -yitreps ca-
    calicis nomen emanasse voluerinl plurimi; sed in lices in usu fuisse altaris meminit, de qua rc mihi
    sacris his veneratidis ligna vino miiius convenire dnbitandum aliqualenus foret, quod vitrea lunc lem-
    cltb deprehenderunt, siqtiidem lignuifa aliquas par- poris auri el gemmarum pretio non essent inferiora:
    liculas vini coiiseerali imbibere necesse fuit, quod inter oblata tamen dona lales calLces eliam aposlo-
    avooW nimis videbalur. Idcoque licei ralio ipsa: los in ecclesiis vidisse, nec illis uti dedignatos esse,
    suadeat a ligneis abstinere et a cupreis, necessitas quid, qtiseso , babet absurdi ? Urbahum papamuu-
    tainen ipsa aliquando etiam ligneapoculainter my- mera XVIII.qui-sedit ab arino 224, omnia ministeria
    steria tahla jussit admitti, quod Zepherinus papa sacrala fecisse argentea, dicit idem coriciliiiiii Tribu-
    eofrigere cupiens, neque necessitaiem laniam aut riense snpra laudatum, at non inde s,equjtur,-om»
    . inopiam occurrere posse judicavit, quin yitreo sal- nes coactos esse ad argentea , siquideni necessitas
    lempoculo administrare possent, qui argenteis aut etiam alia permiserit, et post Urbanum cliam aliis
    lapideis carebant, cum vitra tunc lemporis lignum caflicibus usi sinl non argenleis. Kairi sianneis
    pretio non niiiltum superarent, sicque divinos illos _ calicibus uti eliam Innocentius IV concessit iu
    hausltis nitidius servari ac porrigi posse. Nam quod .regulis, quas prsescripsit Nieosiensi episcppo ct
    pc*jiifices rionnulii negare sibi sumpserint eo rem episfcopis regni Cypri conlroyertentibus, circa ann._
    iHiquarii devenisse, ul ligneis poculis alicubi propi- 12i5..
    narentur sacra mysteria, hoc ego qiiidem simpliciler Calices omnes sacri sacrae ccensenori solum ser-
    cuni illis nolo stattiere, neque enim res esl incredi- viebant, sed etiam ornatui ecclesise plurimi dica-
    bilis; exslant plurimi canones in huuc usum Ijgnea bantur, quos vel sedeniiles ideo, vel pendentiles ap-
    poctila prohibentes. peliabant, quod vel sederent in altari ejusque cor-
    Canon vi concilii Rcmensis discrte slaluerat, ul nibus, aul penderent ex catenulis : ut ex Anastasio
    nullut in ligneo vel vitreo catice missam cantare prm- BibliOthecario videre licet aliquibus locis; nam in
    sumat, ex quo Gratianus suum attulit De cpnsecra- Leone IV, sic : Oblulit etiam B. Petro aposlolo caii-
    tione dist. i, c. Vt calix. Triburiense concilium an- ces de argeiilo, qui sedent super circuilu uitaris, nu-
    no 895 habitum can. xvin, sic habel : S/a(utmws mero.li), el mox : Verutn eliam calicem pendenlilem
    v! deinceps nullus sacerdas sacruni myslerium cprpp- cum catenulis et delphinis. Ubi delphini sunt> ansse
    ris et sanguiiiis Jesu Chrisli Domini riostri in ligneis calicum. Hsecetiam adnotavitdeinde : Michael filius
    lasculis ullo modo conficereprmsumat, nc unde pla- D Theophili Constantinopolitanw urbis imperator ob
    cari debet, inde irascalur Deus. Bene satis, quod amorem aposlolorum, misit ad B. Pelnim aposiolum,
    planeprohibucrint, nulla lanla iiecessitaleincidente, elc.,per manum Lazari fnonachi, eic, calicemsi-
    quae illos ad pocula lignea redigeret; at quod in mililer de auro et lapidibus circumdatum, reslicuto
    communi usu lignea pocnla frequentarentur, Jiinc pendente de gemmis albis. preliosis mirw putchriln-
    in sacris etiam eorum usum primi antistiles non dinis decoralum, et parva zooperla ipsius calicis,
    damnarunt, sed ut rem liberi arbilrii semper lia- sicut mos Grwcor.um est. His addam adhuc ex Vila
    buerunt. Neque tamen Honorii Augustodunensis Lepnis III: Fccit in basilica B. Pauli aposloli calices
    scntenliam tueri velim : Aposlolos in ligneis calici- majores fundatos ex argenlo purissimo ex ipsius apo -
    bas missas celebrasse, 1. i, De antiq,. missar. rilu, stoli donis, qui pehdent in arcu numero 20, et alios
    c. 89; ijlud saltem,.eliam in ligneiscalicibus qUon- qui pendenl inler columnas majores dextra twvaque
    dam celebralum esse ul obtineam, laiioro, ut alias. 40, pensantes simul libras 267.'Sicetiamin Paschalis
    canpnes prohibenlcs edi hon potuissent. Triburiense I Histpria: Fecil calices majores ex argento pendentes
    eiiini concilium reliquos calices, vitreos, corneos, vel. nutnero 42, qui omnis simul pensanl libras 281. Haud
    lapideos nullo modo prohibel, scd.ligneos solos. At erant spcrneinlse magnitudinis hi caliccs, ctim in.
    70*| APPEND. AD S. WILLELMUMV 792
    1
    sirigiilbs sex.lihrasl el qtiqii excedit, aigciiti, cbhi- A hib"resticulus'uhioriibtis preiiosissiriiis veslitiis eo-
    putare iiceret','80 fereufaciaies ifiaieros, si' mbiieise deiii fiingadditus"efat, enin p/artjiscooperioTjisipsius
    npstrse faiib irieafuf, e-t*sirtiariii^ctitini auf ffretiriii calicis, adde eilahi" rjsticuli, ne periderispulvere et
    paritef sestiriiafi'debet.ih' sbmtiriciaiiri1!assiiifai'Lu- sofdibus'cof riiniperetiir : illnd igilur esf calix res-
    becehsium,' transcendet pfetium sihguloriihf cali- ticulo pendenle degethnthcilbispretiosis inirmpui-
    ciihi ad 95 linciaibs thalefbsrExliisliqtief alib^ca- chritudinisdecoratus. Siequeexplodihius-illoscalices
    lices fuissf saiieioS; qiiinbii riisi EucWafisiise sef- reticulatbsiaiit de reticulo peniciites, quod nihil sie
    viebarit, alii cfarit' niiiiisiefiales ', ex quibus'poptiib i' dicalui aul irifeialtir.
    ministrahatur; alii caRces.pfwcipui, lioe' est pisefci- Jaiii'Vefo qtiod alii: calices fuerint aiisati ,sine
    piiaemagniiudinis el decVrisVaiiicaiiceVp^ arisis alil,- ftOJi'opiis esi* monere strit esplicare. No»
    •de quiDUSariie*ijjbriui;' iiis' jtihgaiftur caiices*furi- viihns oriiii'eSquid sint ansae in tifceis* et.poculis,
    dati, qiii faorisufatfiisi et cbiiflatl, ut vbluerurit riori- et quoti uiia arisa iriulti calices, binis ansis- eiiaiw,
    niilii, sedfundati ex i^tirido;efdoiiis' Eeciesiae. Sic: pefmulti fabficeiituf;' rfe/p/iiwusvocavit Anastasius'
    ctiani'vesiets'de funddt'6 aicuiiluf Aiiastasiq de*Ec-; arisas," ut siipia dixi, qiiod elabbritiores' iir figuraur
    cl"esiiefebus et doiiis texta et sumjptaVlliudque saiis . deiphirtOruni fiffgijungique solefenf :' illiid saltem
    expBcavit"iri'1'6'cosuperiiis adductp,"iimcaiices iria- "de calicibtlsv arisis duabus praedifiB, addere mihi
    jpres furidatos exdrgeriid pititiitne ex tpsiiii aposioiiP lubet, eos semper in' siio' gehefepoiideroSibres
    tlotiis, hoc esf ex' dbiiis, quse-apbstbib S. Psiulb a fiiisse, quarii hon aiisatos, ef.iii- craterurii natiiramr
    Ijdelibiis Chfistiaiiisdbfaata-fiiefurit ei bblaia si-grii- tfansife pbtius, quafai in classibiis scyphbrrim aut
    ficayit/sicque' vesies ex' fundaiq quoqiie,' ex; furido,' caJicuiii ifaafiere, qiialis bmiiinb fuit Caroii MvdO-
    Eccleslse ipsiiis*pi&iaiais-,irtdicafe voitiit. Hbc Aria-. riariiis S.••Pefr6 cdlicem majorein, crim gemtnis ef
    stasib est fujidafi, et' eifuriclaid parariy qiiod ifaul- dtisis du&bus-peiisantem tibrds 58: Taiidem etiam
    tbs hacteiius iorsli verahjqiie
    5 hiefaleifaAfaa^tasiias- - iheiniriil calfcis' fetrugbhi "Aiiastasitis iii Leohe lil,
    >•..>-,>,
    jir1- -'a''-"-•'
    '*i[!~ 1'" '''•**"•.' 'i- J--":/ •-•
    s-eqriifaoripoiiiefuiif. Ersiiit piateiea in ariliqua Ec- qiibd forma vtilgari CalictinVrbtuwda spieta",'qtia-
    clesia cdtices irapiismi: de cjuiijus Afiiiltashis iri .iii- dfarigulafi figura majeslubsioreni in oculis lioini-
    iiqceiiti'61 qbtulit, aif,' cdtices afgeriieos odpiisirii tiu- niim ibfe credidefit; ideo addltj pfaecipuum fuisse v.
    merolres,perisdiiies'singuiilibrtis f Feiii beatb Aposiolo nutritdri siio' iaiiceiit aufeiirii,'
    haplismi cbfisfcfab-intufiaC ef ni'el'e'tyliiiM etiami prweipuum; tetfagorium. De>calicibtis iriiagiiiatis _j
    cbiiiriiisia, ijiise htipef biaptizatis praJbebaijtiir; btf .deaiifatis,' aiifeis, iriajofibus, mihofibiis nlliil dico,-
    • aacaiicesmlnisieriaies
    peftiiiebiVrttjUnMeiri iertib>'Q (Jiibd satis se ipsoS expliceiify de geihnieis-'"etgem-
    concilib"Caflliagiiierisi c. 24 diciiuf •.Pfimitite vero; • riiaiis fbrte riibWereopus est, cohfuridi iiaeca" scri-
    ieiilac ei mel, quod uriodidsoieihriissimo pro irifati- ptpribiis sseperiumero, curii geihmea pocula sinl, et
    iummyslerki soletoffemjquamvisinatlqri offerdluf; gemriiei caiicfes, ex uria gemiria," iit agaihe, sriia-
    hdbet' prbpriqm' Senediciionerii,M a sacrdnieM6 cor- fagdo, sajipiiirb,' ih csilicis forriiam paraii, vel si ex
    pdflsdcsdriguiriis botriinidistiriguaikf'. Hi ergoefaiit ; piuribtis geihhiis-coagriieiitsiliuiiiim cbrpusefficiant;
    caiices bajpiisini• erarii etiairi calices pcehiientiw;de: vel si maxiriia pars calicis gemriia sit cbritinua
    quibus ideni Ariasiasius iri.Sixto III scribit, epsquei mirior ex auro addila forte visatuf; ui pes fbrte cali-
    vbcat ibi niiiiisieriurii dd skciuni bapiismum vel pmni- cis ex arirb, yasculurii ipsum toiuiri geriimetihi, vel
    ieniiatn, qubd poeiiitentes coiiciiiaii Ecqlesiseex.his'i , labrum cum pede ex auro jfeliquuih corpus; gem-
    calicibiis aqiia beriedicia aspergefefatuf. Galices qub- ina. Geiriniaii vero suiit, qiii geirimis hiric inde di-
    qiie feticulaiqs nbiinulii riribis ex AriaslasiO ebdeiriI siiucii surit*, iia ut nbfa aliter ac aiirei caiices e't
    suggcssefuht, qiibs tairieri ego nulios uiipluariifiiisse aurati diffefant geihrilei et geminali. Hsec riiilii de
    • dceriseq,rieciri Anastasib iilos reperifi. ijpcuiiieiiiiii cUlicibiissacris ad huric lociiiri dissefbfe visurii fuit,
    cx Aiiststasfq, qiieiij proqucuiii,* et iriaie legeiuiil iri ciua fe woii diffitebf Ari&feairidit Saussiii/"ih Pa-
    etlilores, et se ipsos edentes iiec intellijjifere,rtec ex- D iioplid sua sacerdpiali 1. vui ihe juvasse. Quod vefo"
    plicare pbiuefurit; rieriid ehirii iiacieniis i qiiid sitt . Caiicis ejusque iipiiiinis bfigirieiri aitiiiet; ari Latiiia-
    calix feiicuiqiiis atit. esse "debeai, liilq veflio expo- sii vei Graecai; iibii admodiirij labbfaridurii esse
    suil, rieqiie hbc dixit ullibi Ahasiasius";' v'eriia ejrisi 'piilb, ciiiri' ipsi veieres ea dfefe dissehiiaht; ei ad
    supfa suiit addueta, quae hibii, aliud! liaberii*,qiiahii oriirierii tisiiifa, faon pi-6 pdin soliifalekliibitos esse
    Micriaelefii Tliebpiiiii ihiperatoris filiiirii dbha siiai caiices statuaiil. Qiii feiiima caldO et Cisilidbcsiliceni
    B. Peiro apbsiblb Roiiiarii hiisisso, et iiiter' aliai ' «iefivijiit, iri eo'cbqui cbnsuevissb ignibus admota
    culicem similiier 'de ditfp eilapidibus circumtiaium,i decJararuht, pioiil etiahi Ovidiiis iia de calicibus
    lioc est geriJiriisdistiriciuiiiv reticuip peWdenfe;sic' sVniif 1. v. Fdsipr.
    legurit.editi iihri^ sed' facile \idenius legi %br'tefei Staitt cdlices, miiipr ihde fabas , dliis atief lidbebdt,
    uiiicaiiitefai: addiia', fes%cWj^eridenle digehrhis i Piefumque laiiibh'_,"ei.ffeqtiehtitis prb viise potqrib
    uWispfeiipsis inifm puiciifituitinis decgfaiUm. Efatt 'suiriitiir, cbqtie pfqpehdeb, iit a GfaecbS-jXi?calicem
    enini iiic caiix e'xporapbsis, eipenUen.lilibus,iit aiile* Rbiriaiiis lacliihi cr&iaih , iibri pibpief ibiuiidiia-
    nionui, sed Ibcb caieiiulafuiii, quse cseteibs calices> -Wni pbciiii, :qua"si-xuiii?, sed qubd iepbibs caiicbs
    pendentiles "senuebaiuiir( 'iii ex 5Is peiidere possent,, Veiligiiie quadahl circujn agiiiinhs, pfiiisquau- Sd
    79J TESTAMENTUM ABSALONiS ARCiliEP. LUNBENS,",— NOTiE: 794
    siaridum fedigahfuf. Hsec XUXOTV iibnis: ivMa.; de- i4 duritiii. Bt' igilUf sacerdbtes' suam' quoque humi-
    dif et xviii/.ai lioc*est ,c'ap'eduiiculas[^'fai3ho¥es'.csi- JitaiieiiTpstendereht^ se ^efvis siriiilese&ti, a*4sSci'5
    lices , a xu>iivSw igituf v.vlidif, xvkio-u, «'u^ei; xy- baMarir tfarisii;e tecbiiiht; ijiam iiijfcienlbs rpt lioc
    ~>iay.-n. Tales aiiteih -xviitat'"'"xv&fiiropiriiaiGefiWahis. liahitu' Seivos' se T»'ei, ef sefvbfhrii^Dei profitefales.
    adhu-fisupefsiifat' iiiief poctila et eleganii. afc pfbpfio' Ssepitis quoque forma' ejtis mtitaia , dum iii p'ofe>-
    vocaiiulb* voeariiiif Tutnelef, quod' s'e veitaiit' in' siate' ecclbsiastlcorunf ftiit-, 'et riitiliis' noihiiiibus.
    gyi;oVra'riibe*iios' cifcum agiiali", riec sfStiorie iahieii' cohlusa potius quaiii illnsirata fuif: riani ad penu-
    excidaht siia. Cuf vero' Latiriiealibespotius* dixe- lani et plafaetam pl-brlqufe fettiiefuiit'; alir vesteni
    riiit', exiride est, quod' -u ssepius'ifa « franseat, ti'¥ s'a'ceidoikfein"r.af ''Sii^tri'',. vdcafci iri^iueruht^sacco
    lioc ipsum KuJivSo/iKt 1
    ssepius' xaitv^ojiot' legittif-, yef. iiihilbih vgstem alii*d'epiri*tefunt, utSimou Th-esssi^
    Latiiii fespexefiijt ad caliebs flbfuiti' ei vMkv-xijiia,' IbriicbnsiS'Jibs De tenipio '; apud' Graecos ertim/ aiiter
    quae"quoqub'calIciifti ft-jufairi*fgfeiunt. Alihd aiuteiii' dasulii sel Tiabeliaf, quairi apud^ Laiiribs. Efligibrii
    esix«Auf aliud xi3)i|. S'6dhbh' indfgerit bofc loco uTJ ejris Gbaiiiis iii: Sckoliis ad Etidhoiodiuin' Grwcbruni
    tefiofi exariiirie' talia. ^Wdu^itV ei bx 6'b1^Ahdrba^du^^ Saussay-in^Pai-iopWd
    (4i)Cofohai iri fempld. AuyiyitoUiS'shpfefius dhas .. s-3«i'tfbtd/j*p. rh. l26.,Sa'ccb' sahe hbriabsiiniie ve-
    fuisse, nec fueriint nlniius bfriattis, requiiefiaft ehiih' jiiiiierituhi, tiiidi'qiie;ciausiim:Sihe riianicis",:shb qiio
    lempliiiri catiiedfaie efiam plufes','siquiderii iriTrio- toturii corphs cuiir bfacliiis latet, piSeterqoarii^ca -
    res etiairi eecibsise catiiedraliTbus;'hqdie' afcus.ef ptit :*dbs(fcih'dififtqiie*^afd pedes, cMsifictius eirca
    pqfticus. briiries his cbforiis" jierisiiitiiis exbfriarif, coTiurti, quf fofameii, pfei qiioid eaput iiiiilitor, et
    adeb ut quaedam' etisirii'fuefinf et sint trecentofurii saccus iJIe induituf. Adsciiptum' liabet llla effigies,
    brachiofum, sed hic luxus .AbSaJoriis teiripbfibus 'O.aytot *Sa_u.i}i(av,. . .
    eorumque •simplicitali nondurii cbriveniebat.; sufJi- Lorige*aJia apiid .LalihdS; casulai deservif, ciijus
    ciebal, eum aereas argenieas efficefe posse, ethic efigiem Ibrdem qubque produxit ex codicequodam
    unde sunii dcbeat argeiiihm ad isfaseoronas perfi- niembrarieo vetefi Liiurgico EccJesise Leodiensis,
    ciendaset nrnandas aufo commonsiriit. *:' .. . quem anie afanos"6'50 scfipltim affifmai, a sua aetate
    {**)Dri. Atexander. Ssepiusin hfacf esla.menio no-; cbriiputandb , et S.".Syiy.estrb l papae tribuit'-, qua in
    niinatus; estidem.iiie qui supfay nepbs Absaionis- re fldem meam non obstringo, sed penes aUctoreni
    ex soiqre Iqgefrida. esse sino. Habet illa Casula nuiita ctim nostris ca-
    (**_)Oclo marcas auri. Ocio.marca? cura dimidia sulis hodiefnis cofaimunia, anlerius et posterius
    in auro, si Hungaricse probitatis fuit, ut; solebaiii ,C dependens.ascapulis, iateribus apertis et.liiantibus,,
    veteres obfyzo .ma,xinje.s.iudere, eflficiunl 1088 un- ' ut brsiciiiorum et manuum usus sit in exporrigendo,
    ciaies iiiaierbs noslfse morietae. Nec quisquam ,hinc quod in sacco et casula GrsecOrum depehdenle ne-
    eoncludere debet, ut casulse auriim solidum insui .quaquam fieri potuit:, sed necesse fuit.casulam.eo
    solebat et appljcari*, ita_coronas quoque aufo so- .iisque anterius subievare, et stipef 'bfScliia feriere,
    lido exorriatas. fiiisse.' Aurfa induebatur argenlum :;ut manus liberas haberet sacertlos; quod lahdem
    . suis Jocis, quqd sufficiebat, vocantque Germani casuiam Grsecofum aliquo modo siniileim fejiiii ca-
    egrejjio vocabulo zierguldt:, hoc artificium. - sulae Latinoruhj, adeo ut videanius Laijnqs. sacer-
    {") Ad opus cdsulm. Prout hodie usufpatur, sa- dbtes.a Graeciscasuiis uti didicisse, sed suo modo
    cerdotum, est vestiius altari .servi.entium. Fiancici ilias aptasse, ul commodiores ess.eni ministrahtibus
    yecant chqsuble; Genhani quojque retinent ex La- etuteniibus sacerdoiibus : quod pulcliie saiis Dn.
    linq, Rqsel, Pani Meszhagel exprimunt, non parum du Saussay ibidem dembnsfrat., dum i.n casula
    cseieris elegantius, in missis enim celebrandis hanc ..S. Syiv.estri.cxplicahda.pefgii p,:rii. 128. "tJnde mi-
    vestem induiint, et iibulis in humero nectunl, quod lror eum vestem Nbrberii afchiepiscopi Magdebui-
    est Hage Danis, liinc Meszhqgel a forma et usu simul gcrisis, qui anrio 113-4 sepuitus ibidem , illi lotus
    .' nominala. Antequam - adhibita fuit*'_*, apud Lalinos Tiirivolutus jacuit, casulam appellare voloisse, cum*
    servuli illa ulebanlur, sicut- ProcopiHs indicatii, riiiiii.simile. casulse.habuerit illa vestis, negacla.ex
    VandulicOr. i[iizlo-j «fMTE_£ofi£vof OUTSo-rpaTu-ywv,. quibus qusedani verba prqducit, .castilam appiila-
    '
    o-jTi Ky^M<7T"&aT£-JOf/iv!5" -SvSpt imTvSuas tyw, wX^a fiuit veslem illampeculiarem,'sed ita describuni :
    JSOV).OJ ii iSi&vnii&yxaKuaiTrcswoy,xacoO.av a,-JToT_5 Ve.siissuperior, quw parte mqxiniq superesl, Punicei
    . AaTivu.v.yavi)xa).ovo-i'Fw_xatot.sHuCTespiciunlverba coloris serica eral, aureis fiiis florum vel rosarum
    Korolomanni et synodi habitae anno 7*42,xiKal. instar inlersparsa, quw lolum corpus Nb.- cum bra-
    Maias^prout exslant \. ys Capit. Garoli etLudo- chiis.ttd planlas us.que convestiebat.vestis,: Sub-hac
    vici impi.tit-.-ji; Presbijteri vel diaconi xton sagis Nb. iransversw inanus ad mgdum cr-ucis pectori sii-
    laicpr&tn more\ sed 'casutis utarilur,,riin, servprum ..perposilm; ,,y,esliseadeni, pbvolutii. duabus Mrgenteis
    Dei. Ad servos igitui casu.lae-pertinebani;:quqd:ciio acubiis,:, superiere purte -gemriieo Uipere exvrriaiis,
    "
    superjicerenturj neqiUJio' labore .indigefeht' ami- corinectebqlur: Nihil in illa vesle^ siniiie taiulse>,La-'
    eieiid|-j nec in ullb obstarent expediiis esse volen- . tinorum , sed, saccft yel casuIajGraecorum ,cornpa-"
    tibus," nisi quod raarius prsecluderent*, quse servis rari .potius polcrit. Prinnis sane post Procbpium,
    niiniseraut cxpcditsc, eaque de causa invcntfc cre- qui casulocmcminitjintc)* vestes, esl Isidorus Ilispa-
    7J$ APPEND. AD S. WILLELMTJM.- 79'>
    lensis, Origin. 1 xix, c. 24. Scriplor saeculi sepfimi A vatis et exsertis exlra casulant, posteriorem scilice"
    ab ;a. C, 620 usque ad 636. Casula, inqnit, veslis. et; anteriprem, de qua figura'sacerdolis in casula
    cucutlata,dictq per diminulionem a casa,quod lotum ministraiilis loquitur Amalarius, -inanibus vero
    'liominem iegai, qiiasi tninor casa, unde el cuculla, demissis et relraclis, islse duse partes consolidan-
    quasi tninor cellg, sic ei Grwzi plgnetus diclus vo tur, et ex wquo undiqite rdependenl, ut loquiL-ur
    lunt, quia oris erranlibus cvagqntur. Dum cuculla- Crantzius. Philotheiis episcopus Constantinopolila-
    lam veslcih casulam vocavil,. et lotum corpus te- nus de demissa casula quoqueloquitnr in ordinein-
    gentem, Graecse casulse siniiliqrem facit et sacco, siituendi diaconuin,.qui lom. VI Biblioth. SS. Pa-
    de quo dixihiu?, nec inter sacras vesies casulam trum exslat. Ibi aJiquot Jocis : Egredilur eliam
    referi, sedinler vulgares adhuc et paganicas. Quod retro sacerdos demissam portqns casulatri, Ncc aliud
    iniror, non deficienle occasione, dum &e vestesacer- quid dicit, quam casulam tunc dependere, manus •
    dotaliin lege, c. .21, sigillaliin traclavil, uec in ej"us el brachia intra se contineniem , quibiis alias sub-
    libris de ecclesiaslicis officiis, quidquani de cleri- levat, nt ex- figura Goarii observare quoque licet.
    coruiri veslimentis adduxit. Beda primus est, qui kiferius iia loqoiliir : SacerdPs aperiens sanctas
    casulani inler vcstcs spcerdotalcs recensuil sa;culo vprlas, demissum Plimlonium geslahs, ubi Phselo-
    iiitegro posl lsidorum ,j iitpote qui ab anno 725 hitim paenula vocatur, et est eadem cum . casula ;
    scripsit. ls in Collecian. tit. De seplem ordinib. sic rursus subjuiigit : At sacerdos demisse phwlonium
    ail; SeplimUm vestimenlutn, est, quod casulam vq- gestuns, etEvangelium anie.pectus porians exit, et
    cqnt, hanc Grwci.planelam dicunt, quia suprema slai in tnedio templi, diacono ad dextram ejut exi-
    omnium vesiimtnlorum, el suo munimine alia legit. slente cum cereo ardente. Qnseii posset, quomodo
    Planetani quod Grsecisdici et Isidofus innuit, et Eyangelium ante: pectus geslare, et casulam nihi"
    Beda posuit, liaud qitidem saiis inlelligo, nulla enim lominus demissam habere pottierit, nam manibus
    vox est apud veteres-Graecos, nla.vnTn, qhae.vestem eliam exserlis, nec "sublevala casula Evangelium
    significel, nec aptul recentiores. In hoc igitur ei Isi- ante pecius tenens el apprimens. oslendere po-
    dorus ei Beda falsi fuisse dicendi sunt, cuin niillibi lerat. . '
    ."*'','
    apud GrsecOsid nomen vesli posilura unquanj Jue- Uis ita de casula explifcatis, quando vox illa ccc-
    rit. Planela potius.ex Latina origine deducenda, perit inlei paganos, ex Procbpio sseculiviscriplore,.
    a piano et plane; quod plane legat hominem, sieqne aliquaterius conslat. et mansisse inter vulgares ve-
    convenit casulse, "qtiaequoqtie plane tegebat homir stes sseculo vii adhuc ex Ijidoro monstravimus. Sae-
    nem, utex figura Sancti Sampsonis apud Goarium Q culo vin ad sacras vesles et usus migraverat, ut
    percepimus, et ex vestimenlo Norberti archiepiscspi Beda docuit, uec anle quidquam de ejus usu in
    descripto. Qtiibus consentil Albertus Cranlzius ca- saeris antiqtii docuerunt, unde quaccunque de casula
    nonicus et lector Haniburgensis primarius , in 1£>. S. Petri, et *£?.ov>) Pauli apostoli pontilicii urgent,
    De inslil. sacerdot. ad offic. il/tss^amio 1S06 edito sua sponte protirtiis Concidurit, nemo enim Petrum
    Bostochii. Casula suprema vestis sacefdolis est,' el atitPaulum psenulamgestasse negare cupiat, atca-
    sic dicitur, quia inmprem casm cingit omnia quw sulse velnomen notum fuisse lunc, vel ad sacros
    in sacerdpte sunl. Ejus auierii figura dicitur esse ususeseniilas deslinatas fuisse, nemo ponlificiorum
    orbicularis itt, dimissis maitibus sacerdolis, ex wqtto docebit, pulo, cuni sciamus aposlolos docuisse
    undique dependeat. Recte.-oionino. secundum illam genies quocunque habilii sumpto, vulgari et -Com-
    figiiram, quam Goarius depingi cuiavit et Graecis liiuni, et missos esse sine pera.argento et zona
    tvibuit. Manibus ejus sublevalis et exsertis exlra fi)jT£ av« 8uo x»T£vaf' l_v;ovTaf.Sic enim appellat
    casulam, necesse fuit sintim istum anteriorem et Chrislus ipse vesles apostolorum apiul Evartge-
    posteriorem in acumen quqddairi defluere, latera listas. -in quibus vero. vestibns sacra celebrarint
    iiudari, etin brachiis ea casulse geslari i quae sub- aptideos, quse jam docuerant, et adfidem perduxe-
    ut in quqtidlanis, aut peculiaribus", sacris
    ' levata fuerunt, per plicas et rugas retorta : qnae D ranl,
    rursus, demissis nianibus et reductls, Jdlera tege- soltim usibus dicatis, lacet Seriptura, nec acquie-
    bant, ac figuram orbicularem recipiebant, letum- scere possumus piis quorumdam Patrum conjeciu-
    que hominem incltidebanl et cingebant. Nec potuit ris, quas iri medio facilc relinquimus, quoties
    nescire Crantzius, quid casula esset suo tempore, anliquilaticontrarium nihil secum afjerunt. -Non
    sacris jam a pueris iiinutiitus et inter vesles saci*as loquor hic de veslibus sacerdotalibus Jtidscoruin et
    vcrsalissimus. - . V. T. de quibus diserte prsecipitur Ezech. XLIV,
    Nondum igilur castihe ita fissse ad lalera fuerunt, v."19: Cumque egredieritur airium exterius ad popu-
    prout hodie conimodior usus eas parari jussit, sed lum, exueni se vesiimenlis suis in quibus ministra-
    demissis manibus sacerdotis ad fotunditatem suam verani, el reponent ea ingazophylacio sdncluarii, et
    orbicularem decidentes redibant, sicque c.xplicaiida teslienl se iieslimeritis aliis, el nori sanclificabunt
    siint Amalarii Foflunali episcopi Trevereiisis 1. n, '' populum iri vestibus suis. Docuimus'eliarii hac occa-
    pe offic. ecclesiusi., c.19 : Casula dupta est, post sione et casulam el planetam Laiinse originis. esse,
    ifrgum, sttper humeros, el diile peclus. Scinditur necad Graecariiliiiguam pertinere, tum vero eliam,
    eniin casula velut in duas partes , manibus suble- unde forma et figtira nostrarum casularum hodie
    797 TESTAMENTUM ABSALONIS ARCHIEP. LUNDENS. — NOTJE. 798
    prodieril; alque in his subsistimus, ne nimis prolixi Acappse vero sacraj 9ine manicis corpus amMebant.
    et tsediosi simus. Cappae istse usuales similes erant cappis monachc»-
    '(**)Denariorum Scaniensium. Seanierises denarii rum, divisse antcrius et apertae, iia tameri, ui fibulw
    non' cudebantur nisi Lundis: Lundeusis vero monetse circa collum, et cingulo circa medium injecto con-
    vesiigia - rctro-legere possumus usque ad Canu- tiiieretur circa corpus, prseterquam quod manicis
    tum_.1V regera, qui priraus archiepiscopo Lun- etiam indueretur, quse faciebant, ul eo flrniius cor-
    densi quarlam parlem istius mqnetae concessil, pori inhaereret; cappae vero in sacris usiialse, ut
    circa ann. 1080. Ego a Suenone Esthritio priinam alia forma ac figura fabricats^ tractabantur, ila
    monetae domuni Lu.ndis ereciam judico, postquam anterius plane palenles -circumjiciebantur, fibula
    illieepiscopalum constiluit insignem ab ann. Chr. sola mcnto suuixse, cselera sine manicis longo syr-.
    1065; nec afale Cahulum M. Danos propriam mo- mate prodigse et fluentes. Erant et cappse laicqium
    nelam constitutam iiabuisse inlra Danicum regnum, homiiiuni,ab hiset.illis, dc quibus loqtiimur, etiam
    facile quis evincet. Is aulerii Canutus, qui anno dislinclae, uride mantitm, manlutum, mantetlum,
    1036'diem suum obiit, ex Anglia monelarios vide- Francicis manleau., Germanis mantel dici sOlei,
    lur in Daniam jprimus ablegasse, et Roschildise pri- qubd non ullra manus peiidentes porrigerelur, nec
    mam monetam Danicosque denarios procusos lia- " izoSvpn essej, ut cappa sacerdotum. Dani aulem et
    buisse, ad exemplum Anglicse monelae, Ticei mihi seplentrionales eliam hoc pallium laicorum Kappt
    quidem Jiacteiius sub Canuli regis Danise nomine pergunt vocare. Solis enim Danis debetur haec vox,
    denarii nulli occurrerint, sed pierique ejus Cnut - nec sine illorum lingua salis inteliigi potest. Fruslra
    rex Ang. prseferant. Ab illis sane leniporibus et mo-. sunt, qui a capiendo deiiyarunt, Isidori JElymplp-
    neta Roscbildensis et Lundensis initia sua curtasque giam secuti, quod totum hominem capiat : vel a
    ostendunt, et non nihil de illis legitur : ideoque capiie, quod caput illo involvatur in liicfu, pluviis
    non hiirum est hic addi denarios Scanienses, vele- que et aliis temporibus, mullo miniis a cap et pa.
    rismonetw, scil. anle Canulum VI, Valdemasi I quod capiat Patrem ; quia monachi el sacerdotes,
    lilitim, per.cusos, qui meliores erantnovis. Pondus cappis ulentes, Palres honoris ergo solent appel-
    et puritalem denarioruni Scaniensium ilia selate laii; qui lusus est Andreae duSaussay lii Panaplii
    superius attigi not. 20. sacerdptali p. m. 144 , qtiando veram etymologiam
    (") Fiiius Harinw. Legendum puto, Karinm. vocis reperire non potuit. Mira est Vossii De vitiis
    Harinw nomen hactenus estiiicogniium apui sepicu- sermonisl. ni hujus vqcis explicatio, falelur eniin
    Irionales : €arinw vero salis nolum, descendens ex cajppam ex Germanico Kappe manasse, tainen addit,
    Calharinm nomine conlracto, quam-iYB»^» Dani Kappe a capul. Si Kappe a caput, non est illa vox
    vocant, hinc Carina; ut ex Maria Maren, et hinc Germanicae originis,sed Latinje, et si Germanicse
    Marina, derivanlur. > originis est, non est sane a cuput.
    ("") Pro* anima sua. Siiniles fofmulse ssepius Sed video, quid illos mOverit, et cur ad caput
    occurrunt: Pro anima sua dare, prp remedioanimm referri voluerint cappam , non solum allusibnem
    tum, pro wlerna 'relfibulione, in eleenwsynqm no- sequentes, sed ideo praeprimis, quod plures cappae
    siram ,'pro animm memsuluii, pro mercede animw lanj in feminis qttam in viris ad caput solum obnu-
    inew; cogitavi Dei inluitumvel divinam retributio- beridum perlineant, nec ulterius exlendantur. At
    nem, vel peccatorum meorum veniam pfomerere; ul liinc non sequitur alias cappas prseter capilis non
    mihi in fuluro merces boni operis accrescal, pro re- fuisse, idebque manifesltim est, vocem tam late
    medio dninim mew conjugisque niem, parentum et palentem, cujus usus ad toium corpus se exlendat,
    libefofutri; ut terrenis facullalibus mercarer mter- non posse ad caput solum trahi, aut.qriginem
    nasel bonis transitoriis mansura conquirerem, cogi- exinde duccre. Hic autem inteHigunlur cappa^ ma-
    tavi vitam fuluram et mternatn relribulionem ; inter nicalae ecclesiasticis quolidianse, nobis die Harh-
    cwtera curationum medicamenta eiiam ei hoc Deus D Kappe, n&mcappas sine manicis sub paljiiscompre-
    remedium conlulil, *ut propriis divitiis homines suas beiidit. Aliquid viderunt, qui cappam Francicum
    animas ab inferni tartaris redimere possinl. vocabulum esse dixerunt: a Francis enim eorurn-
    ("') Cappam forratam. Posquam aurtim el argen- qbe lingua in Ecclesiam Christianam ingressa cst
    lum divisit, jam ad supellectilem vestiariam et alia cappa , et veslitum ecclesiasticorum homiiium or-
    progredilur donanda. Diceinus igilur primum de nare cocpit; sed quod Franci reliquique Germani e
    cappa, deinceps de forrutis agenius. Diflerunl cappse Danica lingua sublegerint ac relinuerint pleraque
    elpallia et juppsequse hic legunlur. Etpriino quidem sua, exque Danis et septentrionalibus confluxerint,
    altciidi debel omne vesliineulum superius, sive sit nec nisi dialectis distinguantur in quam pluribus,
    pallium , sive toga, sive lunica, non semel cappam boc est quod nunquaiii attenderunt Franci vel
    vocyi scriptoribus; deinde cappam hic indicari Francici, vel Gernianoruni-q;uisqtiam , nec 'tantum
    utualem, qiiani vocani, et quotidianam archiepi- ., dcbere cupiunt locupletissimse matri, ut illam solum
    scopi, non vcio cappam sacram, qua induebanlur respiciant, ex cujus utero prodieiunt ei loqni coepe-
    violacea episeopi, sacris praTuturi aut assislenles. runt, sed maltint KOTO/BOVJC et auToyXwTTot videri,
    Capo-**-* igitur illae usuales inanicis erant prsedilse, auamvis non sinl. In Danica sane lingua sola vcra
    79"9 -' APPEND. AD S.: WJLLELMIItt 800
    vocis cappte origo_ cjusque causatreperiiur*, innuU» A _ i.unt Daui., prout. est: iiiigua eo.rum,ieuunaissima ,
    alia. Kappe enim.illis;:v«s'iilitisdici ccepit,quoquis quin ex Kappe etiaiii aliam vocem: producererit;,
    iiivolvilur contra pluvias; v.elalias ob. causas.et: est Kqabe,,q*ia feiriiqarum; paljia praepriniJs significa-
    DanisKappeiiiem quOd*Lalinis*tegere. Hinciion; mi- runtj/id qqqdviiullaialia.lihgua. .l.am faclje. praestitit,
    r-timesiapudaniiquos mqnaslicQsscciptoies cappam, aqt prsestare-pqlest,, Nqque;eiiini diu.est, qupd fe^.
    ecclesiasiicani: licet,. eiiam piuviale^vocari ,,cunj rtiina; hic piiJIIjtd.ep.p^qgfuni; aiite, 56 annos nulla
    laiiien vix in^pluviis adhilieaUiivsied iirtra" eccle-- niali-bna: jn publiqum, alisque stiq; palliq.,et; Kaa.be
    siam, sudoacseraBoeoelo,saciis.inlentiillainduaiir pr-odibat. Ex.his jainidictjs, aichiepiseopus-cap.pas
    tur episGopi. Wilierlus: arcbidiaconus dfe.vila Leo- donandqi quid; vestiius irtdicare yqluerit, saiis, putq,
    ilis IX papge; sic loquitui\: VMebatur. sibi,. quoxl e-xpjicattim:dediiiius,, niinjvum tqgas.ccclesiaslicas,
    stans Iweditofamilidressuos.adise de periculp con- quas ipse. exlr,a sacra gestare sqjifuserat. ,
    fugientes.veeiperet:,eisquesubier' pluvidli vesie,qua: Nunc de fqrpqtist aliquid dicenduni. Fprmtq hic
    cappa. dicilv,r„inclusis sanguine eorum sibi.vesies iii- di.cuntur veslimcnta,,.qu*;pejlibus, villqsis;, ltirtjs ae
    fiei.canspiceretLIdeo enim apud paganos Danos hoc hiisutis shiit subducta,, quod n.esciveftiq_tRomani
    teguinentumifSanpe diciicoepit, quqd contia pluviam ^ et Grseci, quoruiii vlifj.aza'temperata tales nqn re-r
    dcfenderet cfc tegeret,. et.; contfa- illas ,lempestales quirebaiit yestes, peducium itaque *yocab,ulu.m, for-
    sumeretur : urtde. infcrius diserte dicitur : Jofridq miunt.A sepieritriqiijdijjus eoruin;lingua, ^ui Fpder,
    cocoduas cappas jtlumates. Nam et quando caput Fper,. Foderwercji pellfts has pihs qbsitas,.vo^runt,
    involvebant''~captitiq:,:vel..cum cappa, sirie ea, ut ex qua proniinliation.e, Germani superior.es Fuiter,
    agnosci nonposseiit, drcebarttur.forfccpped;et sig al Euiterwerck, Futiexn didiceruiit flectere., unde fm-
    fqrkappe , quod eiiam Germani retinuerunt, licet rala., ct furj\di«t, et fpderqta exsliie.ruu,t apqd scri-
    /fappe.vox apud illos exoleverit, zu verkappen .piores mqiiasiicos et medise selatis; probe dislin-
    el verknppetf quando. larvati ac personati ince- guenda a fodro,- Foder, yel Fuiler, quqd etiani pi q
    diiht. .*-...'. .*,'. pabtilpin lqgibus antiquis Germariorurri et Da.n.qruin,
    Manifestum igilui est et mbnachoi el. sacerdotes nec;riOirLaii.iiis ssepissime repeiitur, eratqtie o.n.us
    hane vocem suam fecisse, quse ex pagariismo., ut tributi, quo subditi tenebanltij dqniinis' ad palmla
    pliires aliseydesGendit, et pluviale vocasse. qtiod cst subiiiiiiislranda illorum j'umentjs; quqd qiiia.Ilo-
    Danoriim Regenkqppe',cum Latine Joqui vellent. Scd mani Grsecique nesGiyefuijf, yelquasi, sed a Gerina-
    cappm. lamen vocabulum prseyaluit, quasctinque nis primuni. didicere, Germanicq propterea nqmine
    (''* ifa nicmoriam, illud exprfssuiii-legimus. Maie yerq
    inulalioiies subierit, ei ad qiios. honiines per;v.enerit. Q
    Quod vero atlinet die Hartzappe, Germanoriim s>- .confuderuht 'Laiih.i Forr et Fqder DanorHni ac se
    cerdotum, illa non ex Dahica lingua nomen Jia.usit, ptentriqnajium ,-sua euphonia reni totam inverlen-
    sed ex cappa Francicbnim , pqstquani voculaJsta tes, alitid eriim est Foder et fodrurn, pabuluin; aliud
    civitate Lalina ibi donata, ef inter omnes Christia- Forr, et pellis l^irsuta, Foder priginem ducit a Fode
    riios.reccpta fuit pro yesfe sacerdolai.i,,et quideni ejc- Panlcq, pabiiluni, quqd alit, et quq quis alitur. Non
    quoiecclcsiasiicis placiiH , niqre Jpannis Baptistae, ila i;prr,.guoil d,eiiispjdjs et pilosis usurpalyr; ideo-.
    .illam vestem et cappam. ex piljs caniejoruni con- que Jiic irieiius scribi.tur,/;piTa/s, quani foderatq.
    lextam gesiate, noyp jtextoruin. inyeplp pro.duciam, prahcici etiam.et Angli repta.m fjexionem isiiys vo•
    iiuic enim. liartzkappe Germanis ecepii yocijri, et in cis retinueriiiit, fp»rrc?:,dicenles ei furring, qupd
    .*'.huncusque diem a plerisque sacerdptibus gestatur Lalini;'faderare; et fgcterqtitrqm- Xatiiji yerq peryer-
    a ti>ibus ad aliosqiioipie tfaiislattis est mos , lales tentes yo.eabiiiqiii S.uum Jiiieifim d interponendq
    vestes poslpiodum induehdi ,,•jsuisque usibus, siiie etisini Gcrmanps et Paiios sedtixerunt, u.t-_rn._u.lii FP-
    iiomine<;a.PP**»>tameii, applicandi. Einhuqren Kieid, der potiiis scfib.arit Laiiiiizantes, quam Fovr ctini
    vpn Kqmeels-Haar, vndeKanieiot, mercatoruni yo- .septentiip.haliliu.s, quibus brigq vqcis.debelqr, se-
    cabuluin, qni is.tqspannqs yendpni, etiam fiianavit, D J cundiiin q.uam ejus.guoqye scTiplip attemperanda.
    tariieisi disiinctionibhs.aliis.-subiiide mulalum sil, -Iijtier Laljnos alii hanc yqcein Fpiring iioii fodera-
    et ad uiululalos panjios-acyestes restriclum, qua- turatn, sed /pi^at.«ranidixerunj, et fordare pro fgf^
    les snnt -dic geivqsserle TuffJien,T.obinen., etc, pw>- ffife, hiJnu.sqiie pfiC.C.aruntquani priqres. Alias
    .prie lamen pannimo,«;^anieEj(s*rffaargemachliis ini- Lati)),o noimtie pellis efiam Gerinanica cf Daiiica
    tiqsignificabanliir. Apqcal.-yi, Vvl2".,<r«xxof Tpi/jvK lingua vici^siinJjnhula fuit; Pelz ftiim et Pitz vo-_
    oecurrjf, .ijcc -8010111:ex;.pij.is^^bameJi, seidetiam ex .caiit eju.sniodi furratas tunicas el Vesles.tam viri
    capriiiis:ve^tesliae pilqsse vbfei-i^uscqhficiebanlur, .quanj ifeiJiiri<e,eine)\geffntterten Pellz , Pellzrock,
    ui vix eo wore, quo Jiodie, .dicendum est lcxlhs eos der Peltzer, el^similia, yocabula.
    tractalos fuisse. -J^egue,eiiim^Gernianisaut Eu.ropseo Quanivjs hsec peljjcea prqprie dicantur vesfes,
    .iOibi antiquiiui^^t^ex^hhi, pijis _pannqscqntexere, et quse njliil ijis.ipejles suiitj necpannum superius ad-
    cappas. parar-e, -.sci-Kuals yjjg^nftibus',^quse •'^tuni;)iiaI)^t>'.*Sftin(iffciorte/.Dariis
    //g{Uam'-y^:.. : neque eiiiTii/o-
    quosquc CK,pij'is ahimaJiunitexqbanlur, non v*ero dera.ta aut fofrqtu sunt- talia, sed fodra, pell.esque
    camelorum, sedajiujiiiisuiii ^ii(p'rsehebant')jiori iu inerse. Qtiin et iatius isla".pellicqa sumuntur, non
    cappis aut ext^riodbus: yeslibus. Nec ibi substiie- solum pro fpiiris, el hirsulis peliibus, scd cliain pro
    Mi. TESTAMENTUM ABSALONIS ,ARGHIEP^LUNDENS7 — NOTX .802
    lseS-igafisel depilatls , iil surit toaccae, et ijuse v,o~-Afiiarratur.de ptihqneStultovenanlescniros in Yer-
    cahtiir Koilerieri', quar-Wirien •GermaiiiceToquendo jnalandia : Han fik, saa mdnge Graaskirii}.,,qt, han
    "Pelteen -iSon;*stint,:sedsubt peHiceorumsnomine La- .fijlie&in Slwde..saa,rat han-.knrixteikke drage meere^
    tihis' eliam '•veniittit'_-Danis reiiimWeltken *iion•siint "ii&cesl\tx>t-sciuros^dejecii,,;ut traliam .suam tgtum
    'riisi:iiufsut3evpeilbs-,ipilis ^-SHisonustse; *riec:solurii • jiiiplerel , nec splures.ferre ppssel. Jlsec .de ..pellibus
    peljieeae''dichBtirr.ill-se.-qu&e inteiius'pilos-versos liijr ^riseis%onere libuit, utiiifelligainriqujehani sigiii-
    Tieht.-ex-terius-^labise,sed.illse,quse vice.Tersa-suntj iiceiitur, ihodieienim noli desieruht ,,,sed:inier deli-
    "aut'quse irilus etiextefiuspellibusIiirsulis.dupJicatse -CalioresToriaiuras, ievilatetsua comiriendatissima.5,-
    '$unt;uVmiiffulml\o$ie qii& leguhtui in*ad'dit.;i Gap. iion iiiinus quaha .quod 'corpqr.asatis Joyeant,.et '
    'Liiflovici- ihip. jlii. SS2-,<'aut iLappoiui-ni .tunicae.et Tiigus-penelrareiionsiiiaiit.isestiirianlur..
    ."P-crese.-Hareriiib^ellice*,^^ :_(?•).PaUiumniarluvum,.Intelligilitiipallium.ordi-
    *sed'fofrsituiahi ihstfpeiliiibeiitipi-ilossfHi .et.-pelii- ^harium,-,quo:hiem:earchiepiscqpus uii\solitus est,,
    cesimi:-feiaiIegaio^it.^a-p.Jm'qriaeMss)ngH]i^^fi//icea JIoniRonia missum.inibique consecr.alnm,--quod.-.ar-
    •tMia-ws-jBe'^'/^/^^ -.chiepiscqpi -.aion;nisi lcertis diebus Tfeslls iinduere
    "rfalusaM.;iinp.cpei/ic*^^ .potei-arit in ecclesia.iDeTioftpalliq.flon.hic-lOjqiiiinr,
    irt Chforiico "SutigdU. 1.11,, p.:ni.-i422:, -ihoc'esl-ex -sed pallium innuit,-,(;qiioLl(arcliiepiscqpi .etiani:exira
    "TCrvecinafpeile*pa"ralum,.;n6nne'xteiiUS *cclesla_ri:Sumebaiit,;qtiOtJes solemniter induti com-
    sednriteiius^-versos.-^Majores^noStii !pellibus -aiilei .parere debebant in.ptiblico. .Sicul- enim.OMria ,ct
    Tuteba'ftWr,exl-eiius^enim-plerumquei-piii^sedebant, jstolie .qusedam 'Usnales erant .clericis .et^episcqpis
    glabras paites interius obvtrsas :gerenles ,-sicque extra.ecclesiam , :siCt*quoque:pallia:,ry.esles,.oninino
    "frjgus"longe nielius _irceb»ril,;naturarii-iif his:seeufi -distiiiclse.ab:iliis,-quibus inti.a*.ecclesianj,:*acris qpe-
    'peUitiin fersua'cOirihioda,''rion decorem -aut •artehi. rati induebaiitur,iqu:asq»ejperactls sacris exuenlGS
    *GhTistianis' veio: factis
    upinio 'nbctiit.-iieque enirii-Se =ih ecclesiaj-iacrario-rcJiiiqucbant,: resumentes quo-
    "honiihes videii ,'siajc amiciiehlur, "«ed-brula-et -tidianas.Ex his.eratJioCipallium.Absaloiiis legato
    *pe.£&ia%t%i*as.""Hinc -Hlse-peiiiontthi 'aites -eniitse-, -destinatuih, etipalliuin, marturum,dixit, .quod, sictit
    , quae ihyeisobidiflepeilesihteiius-sivbducfelpht.vut xappa in.superiorL.membro. forratumt.jesset ,,de,.peJJi-
    liori-gslior^et-niagis huinanus -appareret yeistilus. .bus martnrum ,-panno-sericq autianeo.superiorem
    "Adeo"ut Endrfoder, Dii-terfiiiJier^OiilhiffC-ceperiht-dici,el exleriorefai partem pallji tegenfe,,.,qiiare,,paulo
    *
    qus_rsobducu=niur-veslibtis, -'hon' s"hlaecpelles.-DoM- post sequilur de pallio ;quoiidiano.,.q.uod, donavciit
    4"/i/«re"vOcaritFrariciei ,-qtiamvis"4t' fourrcr***dlcant;Q,et -.legaverit Peiro. Slanwie griseum .patlium,quoti-
    ^fortatas^estes. bt%lias res,«ut numnres'et'Sleiiarios -dianum.
    *
    fouri*gs'app'eliant,-'qui.sub'argehlo ses 'teguht,'*Wee .* :("?)..SuperpeUicium,cumspellicio. Est vestimenluni
    ipsis halaex-TJahica «l Ge^mahicaiirigu-is. .iinteum clericorum ,..paulo infra genua desceiidehs,
    "-^"^---^-^Hifffts^.iBrftftrifta. snnt^iliae-pelles-j^de . manicis aniplissimis,, ,_5icque:,distii!guilur,.ab .albq,
    -tHae-"
    '
    qifibus-Aiian]us--,Bremert'sis-in libello*De situ <Danhc ;,quse,qtiidein Tuiea;quoqtie,fuit, sed manicisslrictio-
    1
    'pfim/ _.l7,;dtim-ail: Senibi vel Prutzi»vmmriPapgeri- _ribus,.,et longior, tqu)ppe.quse.ad..talqs;.desce.n.dcl)at,
    "iffihquepr6Jihiriimo ducifrit ,-petlibus'abritide(ritipere- .mSypn;; alba-quqque; uti.-.non .licebat.nisi.in sacri-
    ^'grtiiis^ifiioTiim^pdir^tlto^brbi^thiferi^^npeYbke vficioniissse,, •superpelJiceo..eliam inialiis.quibusvis
    'mrieniitiipfppiriuiiit/El-itli quidem-uf -stereora1hwc -rfunctioiiibtis,saci;is.,.Dicitur.,etiaih.superp/;!.<;eit»Jii,et
    adtipsiritm' hubeht damnittionem ; quilperfasmeftos- - Frajncicis, su)*p/is,-quod veram originem .vocis. nobis
    -
    qite ad •vesienvanlieldmits^marinririam:auasi'-dd-sttm- f.qonimimsirat, ..aplicis.deducendse, ul, sit.si<pe''p'i-
    -mdm •beatitudiiierii.~E%--quibus-judiieaie^liiceu.non ',,c«uwiscr.ibenduiq ,<non yp<orsupejpe.Uiceum.,,rieque
    *vile-fuisse•lunc-:terfipqris.Ll*e|8iluirf maiturinae cappse. -enim expellibuscqnlieitui., cqmilinea,sit,vestis,.iiec
    '('5!9)-iI)_>i-pfe//jfr«sigriseis.::QuK^ '-isuper-pellem^aut.tculem, induituj-,..ul.eawwq ,, aut
    ""facile ext-Dahrea«lirijgua'-l^ilp6testfqui>easi*appM:Ja-1 D.interulaVisedsuper alias.vestesirtjicitur, plicas suas
    ':iimi:Gruriskiiidi'Graawefck;Griiava)'e$ et***Germa*niee>vaEias accipiendo, propter amplitiidineii) ,;qua g;au -
    ":flrauvefk]Siini s*ciurisidjsiracla-**sp©lia, iqusc-nobis -:-del.:,(5uod.veroi lioc l-oco*addituTj :cum) pellicep,.de
    -=Norvegia;Ruisiaque ifaeiedibiJiinumeiqimittit ,?.ubl .mariuribus, supfiipelliceunidonalum esse,a.lteride.re
    'istorum'ahim'kIculoitim*v'enatioiiesisunl; exercitatis- :-debemu.s ,, lias Jineas -^yesiesVarie .exornari. solitas
    '-siirise^lhieme 'sblent 1giiseievadere,*irii;stique.pilis i'fisse,- anleimaniis ,,in:cbllb;;et ,latei;ibus,. clasis;.in-
    r iufis!griseseunt aut aIbicahti;Daniuii;quoquein Jutia -.isertis.aut exiiolosericpi.aufaurpjjPTpnt «"iiainniim
    1 subuculis. suis aurtirii intexere,:aut ,alia or-
    *6xtieiMa;.pIaiie-iiigTi•,"quprum'"VertatiO(et-pQssessio.-iemella**:
    *-nobilissiniser;farriilise: Frisiorum-insigriiauccepit -Or- -matiora pergunt; et; Fraricicum. proverbium, pro
    *iiafe iir,huiic:-usque «diem.-lh-C/ironiiio; Nmvegico diixerunt : Vous eles fille.de che,vaiier,,vous.,avezJa
    '
    p/m.^Mj^Haralduui" ETici, ve%<SmlJGraafelb a-pelli- . :cliemise,dpr6e. Vetushqc;.>esse;discimus. e* Lampri-
    *"bus*istis "gTiseis-eogWDtfenvtuJisse^dicitur^quodve- jidiOiin:AJexandro.,Maihin;*se,lilip;.qu
    ' 'stem suanr'
    grisei s-fiellibus forratam -gostare *c<)eperit, :.\mittieMani.4eminl,iam jutiicabqt, cum^asp.er,ita.tiiu:d-
    havemque^griseisfetis-ijnustam ex Islandlairi Nor- '-;.deretur pigor, cuienique bffficari .c-optingerptssepius,
    : vegianiappulisse..: In eodem ClirpnicP \>. m. 226, sed in superpelliceis hoc non impediebat,. aliis ve-
    803 APPEND. AD S. WlLLELMUM.. 804
    stibtis subtus: defbhdeitlibus, unde Anaslasius in A ten et Schuertzen^pioprie vbcamus, quqd circa nie-
    Vita:Benedicti 111,camisias auroclavatas comme- dium: feminaf um in varias rugas ac plicas contraclse
    nibiavit, camiiias, inquit, ptbds sigiilalas liotoseri- cifagaiituT;et rfiimenlur, £ed: eti ab :aliis Rwcke.vo-
    eis cunichrysoclavo. Et sicut aurO clavatas albas dixi cantur, quod rtomen esf velut Universale, omnibus
    acTioiosericis limbis decoralas, sic quoque supef- indumeniis fefe applicaiumiHodie Joopen de rristi-
    pellicea , ita ut.quse hieriii convenire debererit, hic cis. tunicis prope sohim eifertur, quin et cerevisiam
    pelliceo de marturibus dicanlur inslructa fuisse. egregie iuslicos exliilalanlem ideq Jbopen-Beer yo-
    Iufeiius occurrit superpelliceum vurio forratum Ni- carunt, qnqd hsec sallalionibus el homines et tuni-
    coldo, filio archidiaconi legulum. Egregius est lociis cas iniiulgere faciat : jslandis Faldafeycckir dici
    in conciiio"geneiali Consiainieiisi, sess. 43, can. J9e niereretur. Tanfam. enimvim bene pqtis ingenerat,
    viiu elhonestate cler. hanc Tem iJlnstrans : Decer- lalisyei Bacchus vel Ceres; ut etiam ves.tes illam
    niritus pehiluS aboleridum',«quod cletici ct persoita: senliant. Hiuc Belgse : Hy iieeft ivai in syn muts: ?'n
    ecclesidsiicm— lorigas cuni magna superfluitdie ve- syn titrip, in syn wamhs, elc., gevaltet, quando coe-
    stes, eiiaim fissds retro, ei in ttileribus cUriifodraiufis -perun.t ad ebrietatem yergere, et bilaritalem nimiam
    ultru brdm excedenlibus eiiahi in fissntls deferunt. prpdere. Saxones inferiores de hqniine appoto : He
    llqc tairi ad Jhieas quam larieas et sericas cierico- lieffisyiiJoppful. Male igilur Ferrarius, qui giubbq
    runi vesles speclare facile judicanius. Multi niecum et giubbone lialoruni, et giubbareilo^deiival a sup-
    testari possunt ,'si irieinoriahi excritere lubet, non pai'0, ut.solent, qui Dahica nqstra conlemnunt, nec
    ila diu depositas esse has vestes, quse fissuras suas iespicere dignantur, ad Giseca statim et HeJ)raiea_ct
    refro osieudebant; quse vero fqdraturse vocantur Lalina in his liominibus derivandis confugiunt; ne-
    ultra qram excedentes etiamiuim maribus et-feirii- .scicntes, aut.no.it memores, ququsque Dani etpere-
    nis, elericis el.nonnis, manent ac perseveranl. grinationibus et. armis Jinguam suam aliisgentibus
    •*_(»*y¥urio fofratatn. l)istinguenda veniunt varia -insinuarint. Cum VandaJJs sane hacc vox transiil
    et grisea. Grisew.qum fuerint pelles et unde, jam ex:- in Afiicam ad Arabes; ciim Golhis, Normannis et
    plicatum dedimus nota .(*') pra.c.;.nunc quoque va- DanisiiiFranciam, Germaniam, Ualiam,Hispaniam,
    rise quseriaiu sinldiCam : paniberarumenim,iyncium qui iamen a MaUrisArabice iqquentibiis Aljubq vi-
    ei pardorurii pelles, aliarumque ferarum, maculis denlur didlcisse, 1\Iauri a Vandalis. Nec Graeciahanc
    suis conspicuse, varim dicuntur, Danis et Gernianis, vocem sprevit, poslquam et eo Danicse genles per-
    bunt. Variisenirii coloribus natae pelles non solum, venerunt.;. £ou7r«yeuim vocaruul juppam, ut solent
    sed eliam consutse elconjunctse a pellionibus cuin r sic derivare et proiiunliare. ^qvoTp«.dixerunt pro
    aliquo decore et gratia Bunlfpder, el Buntverk di- jusiq : JouXamoypro julapium apud Achmetem in
    cinlur, ipsique peliiones ideo Bunlmagere et Bunl- Onirocrit. ssepe reperilur lisec vox; siceniin c. 228
    vsfker. Varias has pelles seniper amarunt septen- legere potes..:_t«.yi5n ?tt oxi iveSvtraTO ?0V7r«v,ei fiiv
    trioriales, ita ut quoties, nafura negaverat, arte va- iaxw ilouffta^uv, ovofi«z«i j,ii,ur;vy.co,r,vtvpntrei, Sia TO
    rium adderent, quod discere licel ex Taeito, qui *eTr«vw. tpopiiaOaiTIJV^qvnav aii. Quin et Agapius in
    de onuiibus Gemianis varia.s lia_spelles appelenli- Geopon $oW.ovhabet a jupppn Franeicorum et Nor-
    biispronuiitiavit c. 17 : Eiigunt feras, et detfdcta ve- mannoruifa,:qubd lerminatio satis indicat, et mino-
    lamina spargunimaculis,pellibusque beiluarutn,quas rem tunicani quani ^ou^avsigniflcat, unde et 'Qir.ov-Ji
    exterior oceanus atque ignoiuin mare gignit. Ad pho- in Ttirco-G.rsecia Crusii, adliuc roinqr tunica quam
    cas prbcul dtibio respicit, Smlhunde Danis, el csete- •JouTrpyt, ut apud Ililos Giubbone, Giubeio el Giubet-
    ras pilbsas oceani beiluas, quas insuebant hinc inde lino. £x -.iia.c veste dignitas maxima' apud Gracos
    ferarum lerrestiium pellibus, ut maculosse et varise inferioris setatis fluxit, ut%ovnavo; diceretur prsefe-
    apparerent. Sive igiiur lyiicibussoliscappa lisecsub- clus vestiarii prihcipis^ quln et ad Slavoniqs illa vox
    diicta fuit, quos Norvegia eleganlissimis macnlis di- -concessji, Servios etHungaros,qui suos principes-et
    stiuctos ul.efRussiaroitlii.sive variis pellibus, par- D satrapas iJouTravouf/Ap.xi-jPV^Ky00?! M*sy«Xouf ^ovrra-
    tim melinis, parlim Jelinls, marluririis, sabelinis, • vour ab hac veste appellare, cceperunt, quse eral su-
    vulpiriis, lupinis, aliisque conjuhctis parata fuit, vq- perior, ul ex Achniele audivimus, ifagloriam Fran-
    rio forraia potuit appellaii. Occurrif illa forralura cise Danicseque nalionis, qui hanc veslem hocque
    in lioc~testamerito ssepius, pleraeque eniin vesies nomeii Constanlinopoli militantes et mercanles, in
    vario politis quam aliis pellibus consuebanlur, ita has iegiones priiinim atiujerunt, tanquamque in iis *
    ut rairum videri nequeat, pelliones, Bunimagere, uo- niajestalerii et gloriam adniiralisui)t,tit vesliti incedere
    nien acquisivisse ex vstriis polius quani ex griseis, sicul Dani,Nornianiii et Ffancici, yirtulem summain
    marturinis, elc,; quia in variis eoiisuendis occupa- et principe dignani, Dan.isque siinilem crediderint.
    tos maxinie legimus. Jauique intelligi potestlocus Constantini De Adm.
    j (•"_)EiJuppam. Hsecvqjt.vere Danica auliqna est, imp., c. 29 : 'Apx.ovrKj'Se, S>;fatri, Tauya yi efivnftij
    qua turiicam sighiiicare solent, een Joop, transiitque t-/ii, -7rXi*v
    **ou7r«vouf yapevTKf,5e«8wfxai fu Xot^ai
    ad Germanns, et Francici qubque retinuerunt ta 2x),«()(vt«i J/ouo-t TUKOV. Idem scriplor eod. cap. et
    juppi?, suppafa feminarufai pleruirique lioc nomine • sstpius .touir«v_«fvocat provincias, quibus hi ?ou-
    sigiiilicanles, qua; nos Skori, et Germanice Schwr- 7r«voiprseerant. lnnoceniius papa in Epistolis suis
    803 TESTAMENTUM ABSALONIS ARCHIEP. LUNDENS. — NOT^E. 806
    etactis recle iilos vocat jupunos elmagnum jupanum, A (") Brunei coloris. Hsec Latinitas tunc.placebat,
    vocis analqgiam Latinam recle seculus. Regis Hun- quod rem distinclius explicaret ac significaret, me-
    gariseiegaitis atp-fc ad Aiexium imperaiorem in pa- lius quam sj fusci, vel stibfusci, coloris dixisset, de-
    clo Boeniuridi ducis se subscripsit Soujravofo lirpi^. sunt eniin Latinis verba, quibus colo.res dislin-
    Apud Nicelamet Joan: Cinnamum'Apx*?o"J-"«vofrie- guant fseplehlrionalibus noios ac quotidianos; est
    perilur. Hsecdebeo dbctissiinb Dn. du Fresrie, ejhs- cnjm inter fuscuin et bruneuhidiscrimeh nonmo-
    queGlossario, qui lameiToriginem haruifa vOciirri dicum, alter enim satururii colorem ejiis-geheris iii-
    iion vidit, nec altendit. Nos veio discamus quid vo- dica.t, alter remissior color est. Sic blaveos lapidcs
    ctila faciat unius veslis, el quousque lirabrias et pin- adduxerunt colqre proprio. se exiinentes a c-seruleis,
    "nas extendat, quainvisenim vOstisvirum rtonfaciat, qiierifcqlbrem solum Romani riqrunt in eq genere.
    vulgo laineri ssepe Grsecumillud placet: iip.o.«irip:, Blavatas aves, qnse pedibtis cseruleis. visebantur,
    Qiiis vero credeiet Dahicaih yoccm Joop tpf iefrias appellabant, quod cseruleuni. colorem iis miniine
    peragrasSe, et taiilam glbiiani. sui excitare pbtiiissb? convenire facile cernerent, aliud cnim est bjaa, aliiid
    Bene concludit- Meriagius*pfasiquam iiv lexico suo Himnielblaa;. ita quoque bruneus colOr dislinclio-
    oinnia receiisuit: Les Alieriiundsdisent Guipp pour nes omnigenas recipit, Hirschfarbe, Haarfarbe, Le-
    dire unjupori , eijecfoisquec^eside ce~triolallemand " /K?rirflun,ctc.,qiii colbies omries.'bfunei sunt. ..
    qiieiitdliengtubbd-aili formi. Unde Gerriiarti tra^ (") Equutn blaccatum. Ila vocavil, quod alitcr
    xerinl" ac babuerint hoc liomcn el alia plura nertio Latine efferri non posset, quem Dani vocanf een blak-
    liacleiius sollicitus fuit. Ex Dania enirii Norvegia et ket Hest. Germani etAngli Blak vocant nigrum, ut
    Sueciaiiemo credit qUidquam prolicisqi posse, quod •atraifaeiiium Danis Blek, Hiiic blakked, quse quidem
    juvet, cum lamen ad antiquitaiem oninem illustran- colore nigro saluro non lttcent aut vigeni; sed ye-
    •dani hinc fere pelenda sirit oninia, si quis recie sa- Juli deficiunl ad pallbrem. Germani vocaiitl/a/ii illum
    pere vult.Usus esi illa voce Chronici Nbrvegici cojorerii ht Mausz-fulb, ein fulbes Pferd. Francici
    sciiplor iri manuscr. de Magno Barfod, rege Nor- VoCantune couleur effucie, proprie blafard : quod a
    vegise, dum ejus armaturam et veslilum describil, Grseeo (3).«$et ^axwo*; deducunt, qtise nihil ad cplo-
    p, m. 399. Han hafdi oc silkeHIUP fuulhan yfir res faciunl,sed ignavos, slolidos, niolles, ac delica-
    Skyrtd; PCskorii fyreroc d back ined guli silkiLee, los sigiiificarii. Non igitur Frartcici sutiirt inde bla-
    lioccst tunicqmrubramsericeam, dnterius]elposteriut fard acceperunl, sed polius a blac et faire, quasi
    leorie flavi serici insignilam super indusio gestavit. coloi similittidinem aliquam nigiedirtis faciens, ul
    Quod salis docet vocerii Joop et Hiup aniiquam da- P suntplcrique colorcsex^alboinietiucenies, 5111enim
    nicam et Islandicani esse. Ita quoque paulo post ea- .' blakked vere sunf:
    demhistoria memorat - Eyvindf liafdi Pcsilki hiup, (•"'»)Eschillitm Bathsven. Sic yocabanlur reniiges
    med sdma bcetli semKoriutigr, hfacesl Evitidus etiatn in cymbis : Baad bodie scribimus et Svend, unde
    tnnica serica eodem modo,qito rex indutus erat. composilum boc nbmen, servus cymbw poniificalis,
    Erant hiejuppw majqfes et niihbres, lorigibies et ctti remiges peculiares dali eranl, illam curarites ct
    brbviores, ampliores et striciiores, ideoque legiirius regenles. Hodie Baadskarle poiius .vocamus qiiain
    etiam liic minoremjupam de griseo forralam proxime Svenrie, Koerkarle, eic.
    sequeiilem j quam" Belgicse femiiise vocare soleiit (") Nicolaus Slabetlarius. Ila scriplum fepeii, cl
    eene Jacke :jdcquel Fraiicicis, quse paulo irtfia ciri- hisi slabularius sit, ein Stallmeisier, pront ante Pe-
    giilum circa medios lumbos desiiiit, adeo uf rtiulli trum siabularium coriimemoralum audivimus, rie-*
    jupori inlciprelali sint thoracem, quae non nisi ad scio quid nomiuis aut officii sit, quod indicare vo-
    ad cirigtiluhl peitingit, inque his videmus llambuigi lueruiJt, nusquam enim sic scripium aut exslru-
    et Amstelodanii deKarenschuyvers, Kruyers, Lilzeii- ctum nomen aliquod animadverti.
    "
    broedef, elc. "(•') Saxoni clcrico.suo. Hic Saxo, quin sit histo-
    ("8) Cooperlorium vulpiniim. lla voCat', ni fallor, D ricus ille Danise celeberrimus diibitari nequit, in
    legirien supeiius lecli, pellibus yuipinis subdiictuih: primis quod de libris referendis .id moiiasterium
    infra leciisieinhtm forraluiri de riiariuribus occuwt, Soranum addidit, eiim in historia scribeiida occupa.
    quod aichidiacono legavit, estque idem ctiin coopei- lum atque eb line libros , beneiicio afchiepiscbpi ex
    tofio, ut el lectisiernium yafio forfatum, qubd Mag. iiionasterii bibliotheca depiomptos habuisse* judi-
    Hugoni dqnalurii relinquif. camiis, quos hic reddimoiiasterio jubel. Ita Chro-
    '*(") Stabuldrio. b&nice StaUmester, qubd nonien riieOn parvum, quod iiuper de Danicis rebus edidit
    hbdie rion lani magislris slabuli, quam servis con- Ainas Magnseus Islandus ex liianhscr. diserte Sa-
    venit, uVobservemus, quanium mutalus ab illis hia- x,onem histoiicum Clerici nomine p. 10. nobililavit,
    " Vocat eum hic Absalon clericum suum, hoc est scii-'
    gisler stabiili nunc incedat. -•_''..
    (60)'Esbernus Mute. ' De hoc Esberno superius bam, secretarium, a manu, ab epistolis, aliisque
    hoia '(M)satis. *'"i . scrlbendi officiis archicpiscopo apparenfem, hoc
    (61) Haqnino carnerario. Eiiamhiinc superius nota' enim est clericum alicujus esse: iia reges cler.icos
    (8) aftigimus , ubi inler tesies aderat, hic legaium suos habebaitt, qui scribenda et noianda iriaxinie
    accipit. curabanl:in hodicrnum usque diem Belgse veleri
    S07 APPEND. AD S. NVILLELMUM. 808
    niore sciil>as «• secrctarios suos kleike \ocare per- A pneposilus ordineconjunguntur, ul omnia Lundcnse
    guiil, etiain postquam rcligioni pontificiscrepudium monasterium .hsec legata vidcanlur rcspiccre. Saxo
    miserunt : ad hoc enim officium scriptiouis non ad- -aulem Grammalicus et clericus, qtii jam duas illas
    hibebant olim nisiclericos, quod laici tunc viv ope- marcas cum dimidia ab archiepiscopo muluo dalas
    ram darenl, cl pessime litteras pingeicnl: ila ut acceper-at, si plures arehiepiscopo debuisset, plures
    mirari liceat, si pagani adhuc Dani, iilteris scriben- quoque marcas donatasac legalas reccpisset; hsec
    dis incubucrunl; quod quidamex Saxone probare irens est verborum, Saxoni elei ico suo duas
    sc posse perperam coiilendunt, Saxoncm minimcin- marcas argenti et dimidiam concessit, quas tibi dc-
    telligentcs; cur non ScaiJos polius el cjusmodi ho- navil; arcliiepiscopum, scilicet anle Sa.xoni hanc
    mines reges litleris suis scribendis admoverint po- summam conccssissc utendam, .\igijiti jiempe un-
    tius quam clericos? quod tamen nusquam reperitur ciales,lIiaIeros nostrse monetje, quos nunctipsi ar-
    regibus in usu fuisse, VPIanle Cbristianismum, \el chiepiscopus donet el leget, ut ad illos rcddendos
    post eumdem; nc in Danicis quidem scribendis ttl- Sa\o compelli deinceps non dcbeat.
    los initio Danicosssecularcs adhibucriint,'Sed nbi- (") Maglslro Joanni. Noudum inagislii .iiomcn
    que clericorum Jioc erat officium. At cum clericus inler littilos eruditorum honoraliores .receptum
    talis Saxo fucrit arcbiepiscopi, usquc ad uliimum fuit, proul hodie moris est liberalos ad magistri
    ejus spiriluiTi,quomodo statucrc poluerunt enm un- gradum ascendere, iisque prseniiis,,laudibus ac li-
    quam prseposiluni Roschildensem fuisse? et quidcm tulis insigniri, ob egregiam erudiliohem, quani pne
    "anno 1161, quo missus esl Parisios, ut adduccret eseteris acquisiverunl; sed vocaniur.hic magislri
    S. Willielmum? A\>oIDcio, quod gesserunt in scbolis, quibus prse-
    Miror Slcplianii sententiain hanc esse'potuisse, erant; illos enim magistros simplicilcr dictos fttisse
    doclissimi sane in omni histuria \iri; miror : qui niulla docent exempla. Heluiodus 1.1, c.il-4 Ada-
    Saxoncm noslriim, vere satis, circa ann. 1150 mum Bremensemni.igistium v-ocat, quod scbolse
    iialum jndicavit. Fuil ergo nonnisi uiiilecim anno- Brcmensi prsecsset, eamque regeret : Teslis csl
    rum Sa\o, ctimprspposiluslloscliildeiisisS. AVilhel- magisler Adam, qui gesla HommenburgensitEcclesim
    iniiin Parisiis qu.creret; quomodo haec, qnscso, <:o- consctipsil. Sjc quoque Ditmarus Mesbnrgensis
    hserenl? Qnomodo Stephanii scntcnliam scrvare •Lkkiliardun) ,Gramnutlicttm et magislxum scholw
    aui amplecti liccl? Audimus huic Tcstamento pra?- vocavit, el Anskaiins ipsc inagislcr ,talis inilio
    posilos interfitisse tesles duos, Tuchonem Roschil- fuit;
    denscm, et Achonem, nisi fallor, Lundensem; au- G Magislwlus regimen prmceptor udeplus,
    diriius cliam Saxoni ut clerico lcgaturii ab ar.clii- unde ait Gualdopoetaversibus Anskarii vilamreJ-
    cpiscopo relinqui hoc loco, quartdo ergo prsepositus dens; neque enim in ccenobiis et ecclesiis inter
    Roschildensis fuit? num cleiicus Absalonis ejusqne clericos alii magistri occurrunl. A.Ron.aiijs qui-
    muiius digniiis est prscpositura Roscbildensi ? quis dcm lioc assumplum esi nomen, qui mullos magi-
    ila ratiocinatttr? conlia vcritalem sane, quam sci- slros agnosccbant doiui m'ili,;iseqnein sacris, in
    nius onines, baud licet. Neqtte eniin prsepositi, qtti conviviis, in collegiis artificum el opificum, _eaque
    in prsclatorum .dignilate consliluli vivebant, ad de re teslanlur iiisciipliones non solum, sed et ad
    clericorum officiuin ruisus se deprimi facile pale- nostros opiiices redundavjt nomeu magistii, qui
    renlur, ncc queiiiquam boc'flagilaic decens erat. meister et mestcr appeUantur passim; infcrius le-
    Ceilo igitur certius lioc concludcndum supeicst, gilur, Achoni ntagistro Utterunt, der .giegeltneislcr.
    Savonem bisloiicum Danorum prseposilum Roschil- >Al post lempora Absalonis arcliicpiscopi Fiide-
    densem minime fuisse, dum Absalon superfuit, qui ricus II imp. primns magistri nomen inter honores
    in iine vilje cum clericum suum adhuc vocavit, et ct tilulos liberatorum, esse ju.-.sit, ut eo gauderctit,
    Saxonem qui iu lilteris a Stcphanio productis prse- n qui in litteris profecissent, nulli licet olficio esseut
    vocalur el subscripsil, quique . adraoii. Hic vcro-mag. Joannes superius interte-
    ' posilus Roscliildcnsis
    S. "Wilhelmum a*Parisiis in Daniam ut" adduceret stes astitit et aud'nit Absalonem tcstanlcm ct lc-
    nussus fuit, aiiuui fuisse a Saxone Grammalico et ganlem, ubi quoquc Lundensis>Ecclesise caiionicus
    histoiico; cum Saxo prseposilus Roschildensis anle appellatur, ita ut magister AValtcrus, qui proxime
    Absalonem deccssisse videalur, saltem Tockonem sequitur, canonicus quoque fuei i- ejusdem Eccle-
    successorem habucrit in prscpositura, qui Absaloni sise, et scholam insignemaq frcqneiitem fuisse tunc
    Tcslamcnlum nuncupaiiti adfuil, ul prseposilus; Lundis indicant, qusc plures inagi.stros canonicos
    Saxo aulem, ut clcricus archiepiscopi, absens, -in habere debuerit*prsepositos, iisccque causa,.est cur
    Scania, ni fallor, et monasterio S. Lanrcnlii \njt; mag. Joanncs Absalonem sequi potuerii, et ,in co-
    alias inler testes cum cseteris compaiuisset, se- milatu ejus apparere; nam si solus magistcr scholse
    (|tiuiilur eliain slatim mag. Joannes el mag. 'Wal- i regendse prsefuissct, haud munus illud permisisset
    llierus, qui presbvieri in monasterio S. Laurcntii, ipsi abcsse. Monendi quoque sumus, .tupc magi-
    et magistri scholarum ejus loci fuisse videnlur, . slros. scholarum, licet canonicos,, ipsps , spbolas
    quin et plcnariiini nionasteiii B» Lanreiitii, et Acho xexisse, et in iis.docuisse; sed postquam prjebendae
    809 , TESTAMENTUM ABSALONIS ARCHIEP. LUNDENS. — NOTiE. 810
    majores el minores prodierunl, ac disiingui coe- A quarii coriveniant, sed urccis et urecolis potius aut
    perunt, ad minores canonicos scholse labores per- amphoris. He))r8ei sane onines Buckbuck dicunt a
    tineretjoeperuiit, ad majorem vero nomen dignitatis sono, quem reddunt aquse effusse per urcei collum
    et scholasiici concessil, qui aliis docendi munus angusluiii, Jiomen accepisse; hunc sonum* Grseci
    imponebant, ipsi consilio scbolis prseerant, ut re- *oTTa6ovpeculiariier dixerunt, et stovTaStfstveos
    ctores et inspeclores, philosophica sententia non qtti .hos sonos erebro producunt, helltiones in-
    opera; canonici ciiini fere cum episcopis per "vica- signesi
    rios hsec facile prscstari oblinebant, sic magistri Quid illic bicario simile"?Bicarium est poculum
    sclioiaruin postmodum ad vicariqs; domini scbo- rolundum fere, quod inferius coangustalum, ita ta-
    lastici et canonici grselali concessertint, ex ejusque men ul sua sponle slare possit, superius magis pa-
    nulu pendebant, qttod Lundis tamen Absalonis let. Hsecvera antiqua et nova figura est bicarii, nam
    •setalenonduin invaluerat, siquidem ipsi magistri adbuc nobis illa superest. Danis Begere; Suecis,
    canonici non vicarii erant. , Begare; Geiinanis superioribus Becher, iiiferioribus
    (6") Biccarium argenti. Utilur etiam illa voce Beker audit;JIlalis, Bicchiero, qui de vitreo lamcn*
    Arnoldus in Clironico Slavor. 1.iv, ci 14 : Ablutio- poculo illud usurpant plerumque, undc Bicchierajp
    nem digilorum fecil in biccario mundo. Hic pro- B is dicitur, qui pocula vilrea vel vendit, vel facii.
    linus, niore suo solito, etymologislae biccarium ex Sed hie non quseritur ex qtta materia biccaria iieri
    Grseco jSfxofdeducere jubent, quod orcam et am- consueverint,-vel quam stripte et _.K-a xpjjertxwf
    plioram, aut vas aliqttod simile denolat, dolium, ab bis vel illis sumaiitur; sed ex qua qrigiiie no-'
    urceum, lagenam, CTTKUVOV, et Hebraicum p"np3 meh illud descenderit, et qua forriia principio fuerit
    Backbuck eo quoque referunt, ila ut ex Hebraica bicarium, Suflicil, jam nie nionstrasse a Danis ef
    voce dicla Grseci ptxof, ejusque diminulivum _Suu- septenltionalibus originem . petendam esse, ubi
    Stov, inde Lalini [bicurium, Germani Becher, Dani hujusnominis vestigia mulla' et clara et aniiqua
    deinde et septentrionales Begere fecerint. Egregie reperiuntur, nulla apud Hebrseos vel Grsecos, vel
    profecto sibi sic ratiocinari videniur, mihi veio: Latinos antiquos,.ut fruslra sit ad. illos foiites
    hailucinari. Dicant mihi quando- bicarium apud accedere, lurbidos nimis, el allusionibus meris
    Latinos usurpari coeperit, dicant, quseso : num foedatos qui babemus domi puriores et purissimos,
    apud Varronem De Lalina.lingua legitur, aul Gel- qtiod facile 'vident, si videre volunt. Habent vero
    liurii in Nociibus, Aiticis, aut similes auctores? Dani ex eadem origine plura, nam et Becken, -quod
    Solet Vai-ro, quae ex Celtica ad linguam Latinam g significat pelvitn, ejusdem radicis est, licet:ejusdem
    ornandam et locupletandain prodierunt, non semel figurse vel formse non sit cum bicario, el Begere ;
    indicare, sed de bicario, nec ille, nec alius quis pfopria enim figura gaudei pelvis et Becken, aiiiplio-
    inonuit. Est vero Cellica lingua, niliil nisi vetus ribus labris prseditum vas, et fere humilius quo
    seplealrioiialium populorum, sub quibus Norvegi, magis patet: exinde ltali fecerunl Bacino sua pro-
    Sueci, Dani, Germani, Galli, Illyrici quoque com- nuntialionc, ad noslram enim fuil Bakino, hinc
    prchendunlur, nou Hebrsei, non Grseci, -non Latini bacinello et bacinetlp, sed ;ul alios usus quam ba-
    velRomani. Nuncvideamus an non felicius bicarium citw, quod originem non impedil, saepe enim usus
    ex illis lingiiis cognatis Celticis, vel recenlioribus verborum avui-ta.-.ti.j.i,Francici suum bassin inde
    Danicis deducalur, quam ex Hebrseo Backbuckwl traxerunt, quod scribi debebat bacin, ut origo no-
    Grseco pjy.of, et ptziotovquod apud Suidam legitur. minis conservaretur, quemadmodum Itali quoque
    Bicarium sane apud Latinos nou legitur, anteqtiam loquunlur in proverbio, nettb cpnxeun bacin da bar-
    Gotbi Italiam, Galliam. et Hispaniam iiisederast, biere. Cur vero hic a appareat; ,noii;:evel i exindq
    ut vere Golhicum nomen anliquum esse dici queat. fluxit, "quodseptentrionajes parviilo sono a cl e lit-
    Gotlii aulem quod ex scptentrione ssepius exive- -leras mutent, a scilicet clarum liabentes, et a soni
    riiit,. et nomine ac lingua sua Germaniam, lllyri- D-mistiut a el d seutc. Originarium enim nomen
    cuifl, Russiam impleverint totam, Historise loquun- Danieae linguae, ex quo Begereet Bekken derivantur,
    tur aiiliquissimse, et ego probatum' dedi alias; a ;est Back, quod etiam plim vas aliquod majus signi-
    Pqpto deinde et Mseoti palude reversi, eodem no- ficabat, quam aut Begere aut Bekken, et usurpatur
    mi.he, eadem lingua llaliani, Gallias et Hispanias adhuc apud Belgas, qui rctiriuerunt in sua lingua
    inundaruui. Quid Igilur mirum ex illa lingua se- illa vasa, vocantes Back, vasa quibus pluyias aquas
    pleiilrionalium, lot gentiiim facta, monacbos ejus- colligunt, een Regenback cisternas, een Back omne
    que farinse el Latinitatis homines vocabula sum- vas, in quo arida et sicca qu^vis reponunt, eliam
    psisse, et delorsisse, quoties optis' erat, et signifi- patinas naulsein navibus, ex qui!jus*cibos capiunt,
    canlius res exprimere se posse credebant. Bicarium Bak vocanl, ut aen den Bak gaen, elc, .vetus no-
    sane est inter illa pOcula, qose peculiarem formam men, quo vasa appellabsint, Hinc jam apud Festum
    habent, a Gothis foisan cliam in lialiam introdu- Pauli: Bacantias vinarium simile bacriani. Bucrip-
    cta, aut a Francicis, aut Germanis et Norlhmaniiis. nem dicebanl genus vasis longioris mariubrii, hoc alii
    Romani enim haiic poculi figuram nesciebant, ut trullam appellatit. Recte igitur Laurembergii Anti-
    el Grseci, ita ut Backbuckel Stxof illi figurse nequa- qnarius haJC verba 'explicavil : Vocalur ~et bucar.
    PATROL. CCIX. 26
    Sil APPEND. AD S. WILLELMUM.' I sil
    1
    bacarion, becario, et becariitm. Meniinere ejus Apit- AGoibicse ahtiquitalis; et ocilica quidem jam exsp»-
    lcius, Terlullianus et alii. Glossw Bacafiuni, elSof:. rare cceperat, nisi Danica tenacior ilerum succur-
    a^itou. Quse sane nec apud Gra_cosnala nomina risset; ac in memoriamdeperdita revocasset,'dum
    dici possunt, nec -apud Latinos, sed ex Celtica an-: loco Celticaesuani per Gothos in Italia, et ubique,
    tiqua.hoc est Dariica sepienirionali per Gerroanias vigere denuo vel revivisceie fecit. Gotbi enini secum
    Galliasque adLalinos iransierunt: ilii enim felura ex septenirione linguam Cellicam passim exstin-
    ialium vocum, adeo ut reclius hinc scribcre do- clam fere in ialinain linguam et Italiam et Fran-
    ceamuf hodie eenBwckqumi Beck, amiiem, livti- ciam, eic.,adduxerunl,etservarunt, ut vix nuncex-
    liim, quae vbx maier est omliium diCtarum, nam stingui riirsus queat.De IsicarioAutemargenteoloqui-
    o'b aquam hauriendam vasa irivenla. Saxones quo- lur etiam anle Absalouem Dilmarus Mersburgensis
    que .Bwcfcdixeruiit, Belgse Bcecvi, Gerniani supe- saiculiXIscriptor anle AdamumBremensem 1. vni,
    riores Buch; hincilla vasa et pocula aquse el mun-: p. m. 241 : CKIHduobus.thuribulis ac argenteo bica-
    diliei deslinala, quse baclenus "eiiumeravimus, se feo larga manu Cmsar riostrmdedil Ecclesiw.
    invicem sequuiitur -.Back, Becker, Begere, Beclier, C19)Mag. Wultltero. Dixi de eo nola 67. gequitur
    baccar, bacrio, bacariutn, becario,-becurium, bica- inferius Mag. Hugo, cujus quoque pracbenda pecu-
    rium, Becken, quse scribi debebant Baeer, Baegere,!B liaiis memoratur., adeo utel ille canoniciis fuerit, et
    Buecher, Buecketi, adeo ut.etiam iri Islandia eofum- propler officiurti, quo in schola Lundensi cum binis
    que lingua, vetustam sep!,entrioiialem adliuc refe- jam.niemoralis fungebatur, lerlius magisterhic ad-
    rente, supersint Bekur rivus, et Bikur et Boukr, ducitur et legatum eliam non minus quam magi-
    poculum; quin et Batioiam vcl baeiolam apud No- ster Joannes aut mag. Wallherus, leclisiernium va-
    niumMarcellum inter poculorum genera posilam c. riO forratuin naclus est, ui hic apparet : qua) Ab-
    0, ex eaciemTingua Cellica seplenlrionali ac Gal- saloiiem scholseLundensi non obiter prospexisse et
    Jicafluxisse; nuiic videreTicet, a Plauto usurpatani favisse nos monent. •
    vocem, ut siit in Colace: :.("") Pa//i«7njriseuHi.-Inlelligitbicpallium non grisei
    Baciolutn uureamocto pondo habebat, accipere noluil. coloris, sed griseis sciuroruin pellibus subductum,
    Adde eliam locum Plaulirtum cx .Sticho, act. v, de qua forratura prius dixi, illudque aptiuii eral,
    sc. 4 : quod gestari posset in Natali Domini tempore lii-
    _ . . Quibus divilim domi sunl, scaphio el cuniharis, berrio. Nam griseus panni color neque multum COB-
    Baciolis bibunt . . . . . . . veniebat archiepiscopo, neque presbylero canonicq,
    ' coriveniunt Glossseveteres Latino-Grsecae:
    Batiola, f,* qualis erat Mag.Waltherus, unde est, quod de pelli-
    ' bus griseis capi debeat.
    nOTlijOlOV.
    Et cur non ex il!a lingua originem potius haurien- (") Adptcnurium/rtcicHrfain.Plenariumlicetssepius
    dam judicamus, iri qiia sola tot -cqnvenieiilesvoces occurrat in historia media, pauci tamen quid silvel
    malrices, sororianles, cOgnatte, sibi invicem lam- fuerit explicarunl. Ex Henrici W.olleri Chronico
    pada mariusque traduntquam ex Grsecoium el He- Bremensi p. m_ 43 adducam primo plenarium quod
    hrseorum longe dissiiis-foniibus, el peregrinis bm- Henricus IV imp. inter alia Ecclesise Breinensi do-
    hino, vocabulorum lalium etyirtolfagias accersere? navit, cujus tabula hubuit novemtalenla jturi Lube-
    ubi quando voces singulas probe jam torsimus,nihil cerisis, hcc est novem libias auri ponderis Lubecen-
    tandeih egisse nos videmtts; sunt coacta, affectata, sis, quod eliam Adamus Bremensis his verbis ex-
    ludi, et nugse omnia. Sed vix in laudes Danic» linr plicavit lib. iv de iisdem donariis loquens : El unum
    gu* exspaiiari rtiilii ntiric licebit, nisi amorem pa-.' plenarium cujus labitla videbatur npvem libras auri
    trise objici ihihi veliiu ; quasi affectibus magis du- liabere, p. m. 112. Aute-Adamum Ditmarus Mers-
    . car, quairi verifatis sludib, id quod semper a me burgensis, aut qui vitam Ditmari paulo posl con-
    alienum esse debere censui. Dociissimi censoresLi- scripsit, Henrici II imp. donaria, EcclesiaiMerslmr-
    psienses ita judicarunt de scripio meo Dariicseliu- j-j gensi collala, recenset, p. m. 261 : Dedit hic impe-
    giiseprseslanlise dicato; mefecisse quod solent, qui rator nobis plurima divinp gfficioconvenientla,scili-
    ,'ln patriselaudes, aut ejus loci ubi bene est, profusi eel tria plenaria, unum de auro, eburnea labula or-
    ctproclives mstxime sunt. Debelur hoc patriaepro- nalum, quod minimum esl; secundum av.ro, gemmis
    fecto, dummodo verilaiis limites non tratisiliamus, eleburnea tabula yarialum, quod pretiosius est; ler-
    quod sperb etiam~a me factum, neceriira affectibus tium, auro, electro, et preliosissimis getnmis arlifi-
    servire,: sed aliquaiitum imperare didici; [quin et ciose decorulum, quod Pplimum est. De Conrado ab-
    Germanicse et SuecicK et Franciese linguse non in- bale Rasledensi septimo circa annum 1240 legimus
    viderem eas Jaudes, si inter anliquos prae Danica in Chronico Rasledensi, p. m. 102, quod fieri fece-
    cas laudatas ullibi reperissem : ai cum autiquior ril pleriarium ecclesiw Rasledis,. de argenlo cum
    Taus Dafaicselingiise repeli potuerit, ex oplimis et gemtnis micanlibus, quomodo adliuc in monaslerio
    '
    bonse fidei monumentis, cur verilatem dissimulan- esse dignosciiur.NecChronicon Mindenseobliviscilu
    ' dam
    stimerem, nihil opus erat, illam maxiirie, quse Sigeberti episcopi sui liberalilalem depraedicar
    Ciun patriaelaude sese mihi corijunclam oblulit. Est circa ann. 1029: Quwad domuspei decoremperlinen
    igitur bicdriuni vox iam Celticse,quam Danicae'et reliquit, calices et thitribulu pulchra, acplenarian
    813 TESTAMENTUM ABSALONJS ARCHiF.P. LUNDENS. — NOTiE. 8.4
    •em valde pretiosa, cutn diversis maleriis intus depi- A quod auclor Chronici Mindcnsis nobis monslravit
    cta, et exlerius argento et auro lapidibusque pretiosis p. m. 105, dum ait Milonem episcopum, qui sedit
    cdornata. Sed ex his omnibus hemo facile percipiel ab ann. 974 ad anii. 996 donasse nionasterio iii
    quid noniinis aut reisit plenarium. Hoc ergo nunc monte Wedegonis pulchrum plenarium; in istd tcul-
    «xplicatius studebo faccre. Et pleriarium esse librum pti hubenlur versus quos B. Gorgonio obtulil ':
    roissajem et sacris missae servienlem,in quo omnia ,.' Sit tibi, Gprgoni, liber hic, rogOjValde decori,
    Orriari Milo quem fecil episcppus qura.
    agenda Teslis, Dominicis aliisque diebus plene pei- * ,
    scripta habeliantur, ila ut sacerdoti nihil deesset Eodem pacto Henricus Wolteri, jn Clirpnico Bre-
    cclebranti qua; dicenda vel. agenda forent; ideo triensi, dum HenricilV imperatoris dqnaria Bremensi
    •enim plenarium vocatur iste liber, quod omnia Ecclesise Iradita recenset, ysvix&tilla propouit: Mi-
    -coniineret, plene et adamussini, quae in Ecclesia re- sit Ecclesiw Bremensi mjtlta dignael chara clehadia,
    quirebanttir in Antiphonis, Sequenliis, Responso- cenium videlicet aurea pallia, et sagas deauratas',
    riis, Colleelis, Legendis aliisquc. Hi libri et hsec tlturibulum el librum aura ei urgentp circumductum;
    plenaria, quod in allari poncienlur, tanto apparaiu jamque pergit sibi,; ipsi objicere : Sed dices :qua~
    gemmaiurii et auri et cboiis el electri, ct argenti sunt liujqsmpdi in numero, pgndere et mensura ac no-
    onerabantur, ut ex hisjam dictis audivimus. Et qui- B mine clenodia missd aCwsare? Dico respondendo, etc.,
    •dem quod de tabula dicitur auri novem Tibiarum el unum plenarium, cujus tabula habuit novem ta-
    Lubecensium, quam plenarium Bremense habuit, ienla auri Lubeccnsis. Ecce plenarium cum tabula
    scire vos cupio, Jibrorum tegmina jntelligi, quando novein librarum auri, est idem ille libcr auro et ar-
    compacti sunt, el corio circumveslili, allerum eiiim gentq circumduclus. Adde Baluzium ad Cap.reg.
    latus libri in altari posili, quod exlerius. ad popu- Francomm p. m. 1136, qui missalia el missales li-
    him spectabat, tabulam quamdani auream.velebur- bros plenaria dicla.fuisse.nqtavit. Reperitur quoqHO
    neam solidam irtseriam acceperat in corio et as- iiijurc Grseco jrXvjvaptov,. sed non eodem scnsu, li-
    sere, quo libertenebatur, geramisque variis circum- cet quoqne circa membranas et cliarlas versetHi*.
    positis cingebalur hsec tabula, et lucem magnain ac j:\7ivaptovxi)ini in jure significat apocham omnia in
    pompam faciebat, dum reliquum lalus interius verr universum "debita tollenlem et delenlem, unde Sn-
    sum istum fasltini minime osteudebat, sed iri vul- pii,iv.€r»eclOg. 6, etiam uu.tptu.via.TtknwpM,srcuritus
    gari cultu corii ct asseris,.sine gemmis, sine auro pleriaria vocatur, cui opponilur ^loyii (uptxq apo-
    acquiescere sinebatur; hsec causa est cur labula -cha, qua pars taqlum debiti soluta agnoscijur;
    una tantuin cuivis plenario. tribuaiur, non tabula~ r in curialibus nostris liodie quilantiarum diciturta-
    •duaeaut plures. Hujus rei exemplum aliquod qui Vi- li.s apoclia universalis, et explicatur.quielantia quie-
    dere cupit, adeat bibliotbecam ecclesise catbedraiis tanti.arum omnium, adeq ut illud plenarium qtioad
    Hamburjgensh, ubi superesse videbunl adhuc in charlas el libros, lam aptid ecclesiasticos quaiii optid
    foraia, quam dicunl, quaria; tale plenarium corio juriscpiisullqs valere, ei in usuiii deduci, cceperit.
    purpureo. campacium, cujus medium; labula ebur-- , (") Prwposito Achoni. llle ipse, qui supra not. (5)
    nea inseita leiiet, mediqeriter sculpia, quam am- adductus inter lesles, eumque prsepqsitum Luii-
    biuiit lapides, olim preliosi, nunc crystallini et vi- densem fuisse judico, quod hic prsecedaiit: et se-
    trei, exe.niplos enim et suppositos alios facile per- quantur ea legata, qtiae Lundenses et Scanjenscs
    cipi potesl, alferum vero latus libri solo corio cir- solum spectani. Tockonem Roscbildensem fuibse
    cuinseplum, areliquo prioris lateris ornat» vacuum prsepositum jam ante docui. Saxo etiani Lundis vi-
    plane conspicitur. Compleetitur isle liber, Collecla- vebat, cum hoc Testamenium conderetuiy ideoque
    rium, Homiliarium, Aniiphonarium, et plura in eliam in illa classe poniltir.
    ineiubran.s exarata, ila ut plenarium dici queat, tit (") Apud Cluniacum. Conditum fuit iliud coeno-
    nos hodie ein vpllslaendig Bund-oderKirchenbuch vo- hiuni.iif TJurgundia anno Chr. 895, tcslibus Sige-
    care soleniiis, in quo singula, quae in ecclesiis oc- D berto Gemblacensi et Trillieniio, a Bernone coiniie
    eurrunt Jegenda, velcaneiida, collecta leguntur. Nec Biirgundise ei abbate Gigniacensi, qui Odoncm pri-
    sola plcuaria tam sumptuose ornabantur, setl etiam mum abbatem Cluiiiacensem coiistituit. - . ;. .
    alii libri. Sic enim Dilmarus sub iinem 1. vi, de eo- - (**)Ad Claram Vailem. InSlitulum est hoc cceno-
    dem Henrico II imperatore commeniorayit : Evdn- bium a S. Bemardo circa 1117 alii 1115. Paucis-
    gelium, hoc esl librum evangeliorum, aureo et ta-r - simi siint geographi, qui hujus ccenobii silum mon-
    bula ornalum eburnea, dedii. Simile est quod hahet suarunt. lpsi Francici illudiieglexerunt ct omise-
    Tavernier in Peregrinalionibus suis 1. vi, p. m. 53, rtiht, aut quod clarus ille locus brevi posf in cine-
    de libro evaiigeliprum in Armenia, quem arcliiepi- res subsederit, nec lanla faraa resurgere pqtuerit
    scopus lecto evangello, cseteris patriarchse et cpi- qua quondam, aut qtiod ccenobiorum districtus
    scopis osculandum prsebet, ubi addit : Sur un des geqgraphis indigni plerUrtiquevideanlur. Befnardus
    cosiez de ia couverture de ce livre, il y a des reliques abbas700 monacliis illud ccenobium liabitatum re-
    enchdssees, et couierles d'un cryslall, el c^estle cosli liquit, ita ut lunc magnse et prseclarae fanise fueril,
    du livre, quon dqnne d baiser. Ncc quidqiiaiii ntinc et Danicis episcopis in Franciam euntibus frequen-
    addam de ulenario, hisi ul doceani librum fiiissc : ter visum. Silum ~est autcm coenobiuia illud ir.
    '
    815 I APPEND. AD S. WiLLELMUM. I* Jilb
    Caihpania FranciaesLd Albulam fltivium, 5 leucis a A nas pelles rcferri possenl. Sunt igitur ex mustela-
    coiifiniis -Burgundise, medium inler Chaumont ad rum genere, qua: aiiimalcula mureset glirespeTse-
    orturti, et Baiium ad Sequanam in occidehte, Tal- qutiiilur, ideoque feles et Katle appellati, quorum
    lis Absintliii prltis dictum, et precibus Theobaldi est mures venari. Lmfatte nonicn videntur accepisse
    comitis Campariise a T3ernardo coriditurii. tamen Lw,. quod Islandis el Norvegis noxa et datn-
    (") Ecclesia rft Wellinge. Familia adliuc ejiis in num cst, quoniam lii catli .fbrte plus noxse inferant,.
    Suecia superest iion ighobllis, quamvis tunc paro- , quam alii similes : ita Lmmingeillis dicti suni mu-
    chia ruralis in Scania fuerit, utet sequentia noinina res noxii segetibus, Norvegis peculiares, quod coelo
    Starigbye, Kopirig, Hyphakre, Aiief, Asniundalborp, decidisse, et per agros dispersos alicubi observa-
    Nyehyle, Saxelstoip villse sint Scanicae, partim ad- runt; qua ratibne disiinguilur a Lti, quod est motus
    huc satis notse, iisdem nominibus ab antiquo ser- el femperamenluhi, inprimis undse fluentis. Peilio-
    vatis. nes Hermelinas pelles easdem esse voluut cnni
    '_ (*') Mansum unum reddere. Mansum dici agrum Lwkatte, etmelinas pellesvalde expeliias^tam olim
    ubl quis simiil manere possit etiiabitare, ex riiul- quam hodie fuisse hovimus, sed explicant pro laxis,
    tis scriptoribus noiiini est. Gerrtiani vocant, em Duchse Gernianis. Quin et melinse dicebaiitur,
    Move_,een Hove Landes, ager, qui unam familiawi B summe candidie, quseex Melo insula afferebantur,
    juxta iiabitantem alere pbtest, ;lnde Hoba et Huba terrse, et cerussse instar serviebant. Unde apud
    apud aliquos iiistoiicos, ijtii origiriem vocis veram Piautum Mostell.:
    iion atteiideruhi; liec recte Germani supeiiores ef- Non isthanc mtulem oportet pigmentum ullum atlin-
    ferurif eine llnffe Larides; uebet enim esse ]em *[gere,
    Neque cerussam, neque melinum, neque ullam-aliam
    Hoff Ldndes-,-cuvnsit ffo/Ts2€Je,Tocusubi babitaht,
    [offuciam.
    qui agrum tsonjaceritem colurit. Curia igitur est,
    cum sola domus attenditur, hiarisus «ulem cum ager Novimus autemHermelinas valde candidas, necnisi
    et doriius simul inlelliguiitur. IHeeriim ager maosus nigerrinia macula in extremilalc caudse conspicuas
    esf, qui ctifiam junctam babeti ut ibi manere pos- esse, et ex hybrida bac voce nomen forte Germanis
    sint dotriini et «olbrii. Berghave Jocus et vicus Ham- compositum. In veteri synodo Londinensi circa an.
    burgi totam reih explicat. Mons ille acclivis, ubi 4138-islse pelles hereminw:appellantur. Prohibetnus
    ager eolebatur, nuric occupatur S. jJacobi ecclesia, aposlolica auctoritale sanctimoniales variis, seu
    fOio equino, domibtisque el-sedificiis, a platca vul- grisiis, sabellinis,- marlerinis., Iiereminis , beverinis
    go Sieeijstrdten dieta, us^uead portam AIsterse:et r pellibus «li.*SiC[}eg'tur aoud Ricliardum Hagustal-
    Alsteram ipsam ; nec agcr isle iriaiisus:-fiiil unii__, denseiii p.-am.328. Sed et tranpici hsec aniii;atj:ul5
    sed -el alfei-f-ideofitve ktc&nsn J_te-j-/wM, grooien liermines el ermines eliamnum vocant, unde didice-
    Burghuve adhuc aiidit, scilicet ubi-curise posiiae fne- riirit Angli. Erinellini noniinaiilur Ilalis; Latini
    iunt in-sfroiite agri, quique sllos hionliculos cole- tnures ' Ponticos appellarunt, quod a Ponlo ipsis
    hant et liabitabant locupleliores effecti, &c propler primum allali sint, quin et mustelas albas, quod »1-
    curias ac niansos hos agros in re lauta satis consti- bedine candentes sint, quam bieme conlrahunt,
    tuti de von Bargen dici cceperuiit, quorum aliqui -aeslalecolorem mustelis vulgaribus similem prsefe-
    postmoduni in seiiatu civiiatis celebre nomeii man- rentes, bruneuiri aut •«suin, quod pluribus anima-
    serunt. Dicebantur ergo Have vel Have, quia in libus in septenlrone solet accidere, leporibus, ur-
    .monticulo acclivi ager tendebat, Burghuve; secun- sis aliisque, quod nolum esse pulb. Sed nob ha*c,
    dum istius sseculi Latinitatem, inansus monianus. quse ad pellionum oflicinam perlirienl, ad unguem
    '
    (") Mag. Hugo. De eo superius adriolaium repe- usque resecare, respondere enim milii licel quod
    rieris. ... apud Suidam Xfenocrates PJatonicus cuidam scbo-
    (7S)Palliuhi magnum de Lwkatte. Erat fera m"a- iam ejtis adire cupienli, quem minns idoncum pu-
    1
    iculosa tmkalt, solis Noivegis nota hoc nomine; tot D tabat : nap' ep.ol,inquit, -jroxof ov yatimpzeTai.
    Apud nie
    eniin catli regiones Norvegicas obsident, tam varii lana non carminalur, nec apud me pelles'parantur,
    generis, ut vix nominibusinveiiiendis sufficerepos- ul hsecdocere possim.
    simus. Hermelinas pelles vocant, Roisekaite ei Ur- (") Nicolao filip archidiacani. Quomodo hsecqua-
    katte, atque Lakatie', 6i non iidem, sanejion mul- drant temporibus Absalonis, archidiacoiium habere
    tuhi diversi ab illis fuerunt. Hse sane pelles om- fllium? num cum uxore quoque in matrimonio vi-
    nium nobilissimse, Hermelin propterea dictse, quod vebat?Absit! baud siciutelligenda.veniunt, sed ar-
    non riisi regibus, principibus et dominis «onve- (chidiaconum liunc ex conversis fratribus fuisse
    hiani; ideoque hic-comparanlur cum marturinis, stalueiidum est, qui sseculum relinquenles et bona,
    quse alias gloriam primam ferunt, ut hodie sabel- et uxoreni, et liberos, lolo animoet corpore sacris
    linse^x Russiaj post illos felinse hse, tunc marlu- se mancipabant; atque ad ordines deinde et digni-
    ririae sequuntur ef murinse. Nec mirum est istas tates pro meritis .'suis evehebantur. Ex his igilur
    bestiolas •Katte vocari, licet feles magnitudine non cdnversis. arcliidiaconus hic, malrimoriio relicto, ad
    sequent, sed minores sint, et nisi longitudine ac Iiunc gradum ascenderat,
    forirta sua mustelas referrent, ad murinas et gliri- In rcasiro de Haffn. Hsec est Hafnia, nunc
    .(•"•*)
    817 WILLELMUS DE CAMPANIA. — NOTITIA. 818
    cmponuni-ingens, lotius regni Danici sedes prima, A arcemque et domum solam episcopi, piselereaque
    Videmus jam variis uoniinibus illam crevisse; ar- nibil hic exstilisse. Chronicon parvum de rebus Da-
    cem Axelhus dictam esse, quod. Absalon eam con-
    nicis, quod edidit nuper Arnas Magnseus Islandus,
    didisset primus, ibique resideret illuc veniens; idem nomen Hafn Emporio tribuit ad aiuiuni 1249.
    poslea huic munitioni burgum subjeclum, ciyilatis, Villa Hafn devastata est.. Villa bic sumilur, ut
    ' et
    quidem munitse, quse castrum el castellum dici Francicis la ville pro oppido. Hoc igiliir velus no-
    solet et burgum, eaque civitas Stegelborg appellata men
    civilatis; mercibus vero afllueiitibus Kisben-
    [Dubilo an unquam Stegelborg appellata sit] ideo hqffn vocari cospit, ut Gemianis Coopmaniiehaven,
    ^nod tam aile et praerupte sila esset, ut non nisi ila ut Francici et hodierni Germani perperam Cp-
    gradibus. ex roari in eam ascendere possent, a penhugen pro Copenhaven scribant;. qtiod lubcntes
    porlu veroinsigni xarrso^wv Haffu vocata fuit. Sic scquuiitur omnes, nec errorem videre yolunt,
    domum episcopi et domum piincipis vocat Adamus quo
    niarij Fraucicps errandq etiapi non eriare credu
    Bremensis munilissimas illas arces Hamburgi ab
    vulgus.
    illis slructas; casteHum vero Hamburgense civita-
    tem ipsam fortissimis operibus inclusam, civium '(*). [Achoni magislrq Lalerum, Conjjcip hunc
    Ijiisse inspeciqrem qperarioru.m, qui lateres cq-
    domos et negoljaliones ab incursibus hostium de--
    quebant, praeserlim cuni stalim posl menlio fil la-
    fendens; unde confuianlur illi qui civitalem nul- picidse].
    lam .Absalonis lempore Hafniam fuisse creduht,

    , *•» -
    ANNODOMlNlMCCII..

    WILLELMUS DE CAMPANIA

    AD ALBAS MANVS DICTUS,

    ARCHIEPISCOPUS BEMENSIS.

    NOTITIA.

    ,**'"'" (Galtia Chrisliana ngva, tom. IX, pag. 9.5.)

    Guijlelmus de Campania, dictus ad albas munus; G priirius, qui dioeceseos suse neque abbatibus iieque
    vernacule aua; blunches muins (peiperani in quibus- ecclesi_e «athedralis dignitatibus vocatis subscri-
    dam schedis anx grands chemins), inler filios Theqbal- pserit solus diploroatibus suis, nullo etiam apposito.»
    di IV Campanise comitis et Mathildis Cariiithiacse sui ponlificatus anno, quamvls sigillum CQmmune-
    quartus eiat, Clero ascriptus admodum juvenis, retinuerit, in quo expressa arcliiepiscopl effigies ex
    plures simul divecsis in ecclesiis seu prsebendas una parte, ex altera vero yirginis Deiparse.cum
    seu dignitates oblinuit; donec ejectus* Carnqtensis hac inscriptione : Secretum meum mihi
    episcopus iransiit primo ad Ecclesiam Senonensem, Iri ipso sui pontiflcatus Remensis iuitio indulgen-
    deinde, ineunteanno 1176, adEcclesiamRemensem. li.as concessit fideiibus ad nundinas PaschaleS lepro-
    Senonensi calhedne imposilus'Jegatione apostolica sariseRemensis concurrentibus. Eqdem anno, ciim
    functus erat in Galliis; quod munus adimplere per- xvi Kal. Oc.tobr. in urbe Maceriis, quse olim ex'Flor
    rexit factus archiepiscopus Remensis. Durocortori doardo episcopii Remerisis fuerat, Manasses Regl-
    statim ac receplus est (receplus autem dicitur vi Id. teslensis comes collegiatam fuiidasset, Guillelraus
    Aug.), statuit dignissimus antistes per aniium inle- canonicis recens instilutis altaria S. Remigii de
    grum in choro p.rsesens adesse, quq frequenlius ca- Reomonte et S. Marcelli largitus esl. Eodem rursus
    nouicisui divinqinteressentoflicio, et utlilesquse •° anno Nivelodem consecravit episcopum Suessio-
    suliinde inter clericps emergebaht per se dirimere-S, nensem, illique accseteris provincise suse episcopis
    donationesque decessorum suorum certior ipse prse- scripsit Alexander III papa, fmem tandem feliciter
    senlia sua factus conflrmare posset. Fuit autem, accepisse schisma illud teterrimum quod irtter se
    inquit Marlolus, inter archiepiscopos Remenses et Fridericum I imperatorem exarserat. Guillelmus
    819 WILLELMUS REMENSIS ARCHIEP, S20
    piovkiciam iustrans partiiionein prseberidarum inler A iitci.aliquid paterenlur detiimenti, declaravit ainui
    Noviomenses canonicos ut melropolita coriiprobavii, 1180, illos ab hujusniodi expensis esse imniun«.'s.
    • Anno circiter 1180,
    scriptoque fassus est Novioniensi episcopo non opem ferentilms tam archi-
    licere quempiam ex choro majoris ccclesise excom- episcopo quam canonicis Remensibus, ecclesia S.
    liiuiiicationi submittere. Anno seqiienti, IX Kal. Balsainise, et resediflcari ccepit, et in coilegiatain
    Aug. Matclilanensis coenobii ecclesiam, prsesenti- erecla esl, cujus prsebendse omnes iisdem fere pri-
    bus' Frumoldo Alrebalensi, et Evrardo Tornacensi vigeliis atque iminunitatibus gaudenl quibus capi-
    episcopis, dedicavit, Anno 1178 peregrinalionis tulum ipsum Remense, cui obnoxise sunt, Eodero
    ergo iri Angliam IraiisfVetaiiii ad S. Tbomse Can- circiter teiiipore repreliensus est Guillelmus a Lu-
    tuariensis ttumilum, sibi olim amicilia conjunctis- cio 111summo. ponlifice quod solvisset ligatos ab
    sinii, rex Ilenricus obviaih ivil, xeniaque splendida episcopo Bellovacensi, prsecipue vero comitem
    oblulit. Solutis votis, reducem in Franciam Baldui- Clari inontis, quem demandato ipsius Remensis ar-
    nus conies Gisnensis lauto et niagniiico apparatu cbiepiscopi excommunicaveiat prsesul Bellovaccn-
    excepit apud urbem Ardeam ; quod convivitim de- sis, «terra ejusdem comitis interdicto supposita.
    scripsit Lamberluspresbyler in historia comitum Anno 1181 dicilur in cbronico Nangii conspirasse in
    Gisnensium. Anno 1179, niense Marlio, interfuil " regem et iolaui Franciam conturbasse cum duce
    concilio Laleraneiisi, in quo crealus est presbyter Burgundise, comite Flandrise, comite Blesensi, et
    cardinalis S. Sabinse, et Rogerttm coram summo comite Sacri-csesaris. Annp 1182scabinos abTIen-
    pqutiiice cseterisque concilii Patribus consecravit ricq decessore suo sublatos ciyitali Reiiiensi resti-
    episcopum Caineracensem.' Eodem tempore, «dum luit princeps non minus magnilicus quam pacis
    adliuc Romse degeret, cujusdam Remorum decreti, amans. Anno sequenti iisdem civibus culturam
    quo velitum erat ne quis prsedia in eleemosynam concessil extra urbis ambituni, quo sedificiis do
    w»eiesiteco.ifcrret, rescissionem obtinuit a sumnio novo-conslructis pomoeriuin ejus protenderelur,
    pontifice speeiali diplomate, quo sichabetur: «Con- translalis in eam nuiidinis Paschalibus quse juxla
    sMlulioneni insuper" civiurii vestrorum, per quam leprosoruin sacellum, ul diximus, celebrabantur,
    vetuissedicihilur, fundtim vel prsedium vendi, legaii, Eodem aiino assumplus est a Pbilippo Augusto in
    aut iu eleemosynam ecclesise veslrai conferri, velut primarium regni administrum; -muliosque slatim
    perniciosam nullam desernimus. » lisereticos ab illo et a Philippo comile Flandrise
    Piseierea cum vigeret adbuc Senonensem inter combuslos in Flandria Nangius asserit: « Hi, iu-
    et Remensem archiepiscopos discerdia de jure quil ille, dicebant oninia selerna a"Deo creala; cor-
    Francorum reges iiiutigendi, licet Pbilippiisinlerim pus aulem honiiuis et omnia transitoria a Lucia-
    el Ludovicus VII Duroeorlori, Senoneiisi nullaleiius beio creata; baplisiuum paivulorum eteucliarisliam
    jeclamante, inaugurali fuissent, oblinuil Remeiisis . reprob,abant; sacerdotes missas celebrare ex avarjli?
    bullam Alexandri IH, qua insigne hoc muiuis illi et oblalionum cupiditale dicebant. »
    soli adjudicatur, ab ipso Ludovico VII, et ab aliis (Juam prseclare autem in adminislrandis rebus
    poslea Romanis ponliflcibus confirmatum. In.Gal- se gesserit -iestatus est ipse Philippus Augustus.
    lias redux crealusque, ut fertur, dux et par Fran- Cum enim Lucius papa, desiderio eum visendi fla-
    riae, Pbilippum Augustum sororis stise Adelae et grans, Romam ut veniret multis litteris cobortalus
    Ludovici VII Francorum regis filium inunxit in essel, ille yero ob regni negotia votis ejus non pos-
    regem Francorum Kal. Novenibr. ejusdem anni, sel satisfacere, scripsit rex Cliristianissiinus ad
    niinistranlibus sibi Turonensi, Bituricensi, Seno- suminum pontiflcem inhunc modum (1) : « Impu-
    nensi archiepiscopis, atque oinnibus fere Galliarum gnanl adolescentiam noslram et auspicia regni no-
    opiscopis. ln ea autem solemni pompa prseibant stri perturbaie conlendunt potenles, et qui mulli-
    juniori' regi Henricus junior Anglise rex, idemque plici ex causalideiu nobis debuei-anl, infidelesadver-
    dux Norrtianise, filius Henrici II Anglise regis, ge- D sarii, quoruin iriiprobilate compellimur et consilia
    stans coronam auream qua coronandus eral Phi- iiova quserere, el auxilia corrogare. Assislil nobis
    lippus comes Flandrise, gladium impcrii suslollens, super omnes amipos et fideles nostros cbarissimus
    aliique duces, comites et barOnes diversis depiilati avunculus noster Willelmus Remensis archiepisco-
    obsequiis ; al Ludovicus VII, senio et morbo labo- pus, in consiliis nostris oculus yigilans, in negotiis
    ransparalytico, adesseipse non polu.it. Ab illo vero dexlera manus. Quem vel ad lempus recedere a no-
    tempore . ad noslra usque lempora arcbiepiscopi bis, succedeie esl hoslibus nostris.qui sicutabsque
    Remenses non solum inler duces ac pares Fraucise irmis,-ila et al>sque amicis nos esse votis iniidcii-
    recenslli stint, sed et inler eos primatuni semper bus irreverentei el expelunt etexspectant. Vocastis
    obtinuere.. Gnillejmus cum in coronando rege ma- eum, Pater, sicutaudivimus, et ut pi-eseiiliam suam
    ximas expensas fecisset, aereque alieno ob id grava- vobis exhibeal sacris vestris apicibus invitastis.
    relnr, peliit a capitulo Remensi subsidium aliquod Psiratus erat parere et comparere, vobis, peccato
    ex conrmuni aerario; sed ne ex illo deinceps cano- hariolandi simulacrum iiiobedieniise compavans, et

    (1) Steph. Tornac.rep. 101.


    821 . NOTiTIA. 822
    volunlatem non acquiescendi vobis lanquam scelus JA gulare concessitarcbiepiscOpis Reniensibusde bonis
    idololatrise delestans. In articulo summse necessi- inobilibus arcbiepiscopi defuncli _.GuiHelhi.iisautciw
    tatis nostrse, confidentes de prsecipua, dileclione aliud privilegium abbatise Cisonieiisi ecclesise siwe
    vestra, retinuimus eum, etc. . . : Suscipite, Pater, immediate subjectse. Anno 1191 fundata.est,.faveiite
    prcces nostras, preces filii veslri, quem a eunabulis Guillelmo, ab Heiirico Campagniie, comile ecclesia
    semper dilexistis, ut qui ante nalivitatem nostram collegiata S. Joannis in urbeVirtutq,.proquaquem-
    benevole desiderastis orlum, auctoritate veslra be- admodum et pro Vitriaco, Regiteste, Castellione,
    nefice comprimatis nostrum desiderantes occasum. - Sparnaco,'Rociaco, Finiis, Brana,. e,t Castro-Por-
    Gratum sit vobis, Pater, quod iri tanlo discrimine liano, Campanise coniites tenebantur oiim archiepi-
    fegni tanium amicuni nostrhm relinemus, cujtis scopisRemensibusligtum liomagium facere. Interea
    prsesentia r.obis est pernecessaria, et absenlia per- Pbilippus comes Flandrise moritur in obsidione
    damnosa. Acconis; difione autem ejus bipartita, facfum est
    Romam tamen. profeclus Guillelmus anno 1185, opcra Guillelmi anno 1192, ut Atrebalum aliorum-
    sedilin comiliis quibus,UrbaimsIII papa renunlia- que adjacenlium populorum civitates in dominiura
    ttisest; suspicaturque Marlotus rursum iiiterfuisse Fraucorum cederent, csDterarum bseres Baldniiuis
    Ferrarise anno 1187 electioni Gregorii VIII. Roma l! regi homagium faceret. Eodeni arino Guillelnius
    reversus liligaudi niateriem reperit cum capilulo S. Alberlutn Leodiensem. episcopum consecravit
    siio, si pronum ad Iites animum habuisset. Eiiim- Durocortori, et in ecclesia sua melropolitana scbo-
    vero ut decessores sui segre patiebaniiir eam qttam larcliae dignitatem instituit. Ad eumdem annum re--
    sibi arrogabant facullatem excomraunicandi quein- fert et luget Marlolus exstinetionein viclus commu^
    lib"i'!#exsuis malefacloribus, eosque pariter absol- nis apud canonicos Remciises, quibus nihilominus-.
    vendi,quem nuper,ipsis petenlibus,Lucius papasuo concessit arcliip»sesul ut scrvientes liber-os babeie
    rescripto comprobarat, sic nec Guillelmus ferre po- possent in banno suo; quod privilegii genus exten-
    terat interdiclum, frequeritesque divini ofiicii ces- dit postea ad abbalias SS. Remigii, Nicasii ac
    saliones in matrice ecclesia, speciali ac sola cano- Dionysii. Eodem aiino perrexit peregrinus ad S. Ja-
    nicorum auctoiitaie sancitas, eo vel maxinie quod cobum in Gallsecia; quo ex iliriere redux. regis con-
    contenderent illi, majori ecclesia cessante, alias silio inlerfuit, in quo de Stcpliano Noviomensis
    urbis ecclesias tam conventuales quam parochiales, episcopo in Daniam legando actum est, qui Ingel-
    ipsisjubentibus, cessare debere. Archiepiscopus, re burgim oblineret Canuti. regis sororem, quam Plii-
    malurius deliberata, inspectoque eorum privilegio, lipptis Augusius sibi delegerat uxorem..
    a lite movenda''abstiiiuit, scriptoque iandem cou-'' *--• Nuptise celebratae "amio l'i9*3, Royaque sponsa.
    -eessitanno 1187, « quod si ipsis aut suis cierieis , a GuiJIelnio uncta et diademate coronata, adsianti-
    ant laicis ad ipsos periinentibus in provincia Re- bus episcqpis ministerium suttrti prsebentibus Tlieo-
    mensi, vel alibi ubicunque de aucloritate sedis Re- baldo Ambianensi, Petro*Alrcbaleiisl, Siephano:
    mensis poleslatem babentibus, aliquid factum.fuerit Tornacensi, et Lamberlo Tarvannensi. « At.mirum,
    quod ad dainnunj vel ltesionem ecclesise Remensis inquit Rigordus, eodem die, ihstigante diabolo, rex
    cedai; nos super Iioc requisiti bona fide emendare uxorem longo tempore concupitam exosam babere
    faciemus. Sin minus, capitulum licite poteritcessare coepit, paucisque revolutis diebus (irilercessere dies
    ab oflicio divino, aliisque ecclesiis tam conventua' omnino 81) convocata synodo cui Guillelmus Re-
    Hbus quam parocbialibus urbis vel suburbii injun- mensis prsesedit, lincaconsanguinitatis' per Carolum
    gere tit idem faciant, statu ecclesisevS. Remigii ma- comitem Flaudrensium ab episcopis et baroiiibus
    nente, sicutanlea fuif, coricessa nibilominus paio- computata, legali judicio niairimonium solulum
    cbis facultate niiiiistraiidisacramenta necessaria est; » qua de re scripsit eoliem anno Siephanus
    submissa-voce el cum unius campanulse sonilu; nec Tornacensis ad Guillelmum arcliiepiscopum. Canuio
    inlerdictum solvi poterit ab archiepiscopo sine n rege apud sunimum pohfificeih Coeleslinuni III con-
    consensu capituli.» querente de Guillelmo aliisqne episcopis qui hoc
    Anno 1188 dedii monachis S. Remigii proann.i- divorlium approbav.erant,' missi legati in GaJliam
    versaiio suo aliisque anniversariis plus quam vi- Melior cardinalis et Censius, qui synodupi Lutetise
    giuli celebrandis altare de Driencurle; cui adjec t coegerunt; sed facti canes muli, inquit Marlotos,
    anno 1192 allaria de Tillari in siiva et deLouvbis; non valentes latrare, hihil profecerunt. Nil dubiuhi
    Anno M89 Salmurum missus est ad regem Anglise cst quiii ea in re graviter peccaverint, et Pliilippu§
    a Philippo Augusto pro pace inter utrumque regein rex et Guillelmus archiepiscopus, Matrimoiiiuni
    coinponeuda. Anno 1190 cidem Philippo ad iter eiiim Philippi et Ingelburgis legitimum fuisse pjo?
    transmarinum se accingenti contra infidelespugna- bant, 1° rescriptum sumnii poiitificis, quo prsecepit
    turo, sportam et baculum peregrinationis tradidit . archiepiscopo Senonensi, ut si rex aliam. superin-
    apud S. Dionysium in- Erancia ; mox in conventu ducere vellet uxorein, ipse auclorilate apostolica id
    Vezeliacensi et tutelam regnf cum Adela regina so- eidem inliibere curaret; 2» litterse quibus Inno-
    rore sua, et eustodiam sereuissimi principis Lude- centius III papa puerum et pueliain quos Pliilippus
    vici suscepturus : Philippus vero privilegium sin- ex Merianensi superinducta susceperat, legitimatio-
    823 WILLELMI REME>$S1SARCHIEP. 824
    «is tilulo decoravil anno 1201; 5° ejusdem Ingelbur- A gorie 1H, videsis in novissima dominorum Cociaci
    gis ad Pltilippum regressus, et decennis utriusque, historia (2)], Pbilippus Augustus ab ecclesia tandem
    nemirie ieclamanie, consuefudo. Unde mirari subit inalumillud,averruncavit;qua derelegenda eadein
    pler.osque scriplores div.orlium illud narrasse tam liistoria, pag. 55. Anno 1201 instauravit Guillelmu»
    eontorte, ut nec veritatem prodere nec Philippum non longe a porta basilicari riosocomium quod
    regem reprehendere voluisse videaniur. fundasse tradebatur saiiclissimus Francorum apo-
    Aqno 1196 Guillelmus ratum habuit qubd de fo- stolus; iliudque*novis auctum beneficiis gubernan-
    runeilute canonici S. Quinfini Vcromanduensis in dum commisit religiosis S. Antonii. Eodem anno
    Ecclesia suastatuerant; prsesensque adfuit hoiriagio dedicavit.ecclesiam S. Basoli.
    faclo a Balduino V comile Flandriae. Increbrcscebat Reversusdenique teriium inllaliam.ibiquemoroo
    hisce temporibus usque ad Innocentii III papse pri- correplus, de reditu in metropolim suam cogitavit,
    Mordia falsariprum ingens numerus, qui noraiiie fiimatis antea -Anagnise]mense Januario anni 1201,
    sedis apostolicse quas vellertt litleras scribereiH. De id est 1202, canonicorum suorum contra burgeiises
    his gravis est querela Coelestiiii III' ad Guillelmnm immunitatibus; sed Laudurii antequam ad Remos
    Remorum archiepiscopum! refertque Rogerius perveiiiret subitaneo morbo correptus, obstrusoque
    Hovedenus clericura arcbiepiscopi Eboracensis Ro- linguae oflicio, obiit inlestalus eodem anno, selatis
    irise ad mortem a.grolanlis publice confessum fuisse suae sexagesimo octavo, vn ld. Septembr., Duro-
    '
    adulterinas btillas nomirie Romanse Ecclesise in corlorunique relalus, in ecclesia cathedrali lumu-
    'Angliam misisse. Stephanus Tornacensis, cui in- latus e.st juxta majus altare sub lapide cui insculpti
    juncta erat cura a Guillelmo ut in dicecesi sua vigi- dicuntur inconditi sequentes versus :.
    laret super sordidse luijus .mercis negotiatores, Moribus excelsus, providus, milis, prudens,- et pacis
    aliquos deprehendisse ei sic resqjipsit epist. 221 : Anriis bis denis et sex cum [amaior,
    simplice inense
    I« De mandalo vestro falsarios quosdam cautela et Willelmus in urbe Remensi
    Prmfuit archiepiscopus
    arte, non poteulia, ad confilendum induximus pro- Seplima Seplembris idus fuil finis vilm mem.
    iinissa impiinitate quantum nobis licebit, uni eorum De eo chronicon Antissiodorense in haec verba :
    iqui adulterinse bullse superioreni et inferiorem roo- « GuiUelmus Remensis arcbiepiscopus cum Lau-
    jlam nobis incapitujo resiituit. Terribili adjuratione dunum venisset, morbo subilaneo prseventus oppri-
    ]et devotalione c.onfessus cst sese nunquam eausum mitur, et occluso linguse oflicio moritur ititeslatus :
    fuisse; sed cujusdam presbyleri, qui falsas litteras yir nobilis genere, et qni diu floruerat tam sseculari
    vendebat Socius erat, et partem infausti prelii quan- Q quam ecclesiastica prsedilus potestafe. Primis sui
    doque recipiebat. Volumen eliam pugillare npbis pqntificatus auspipiis salis riiodeste se habuit, et
    reddidil, in quo plures Iitterse sub apostolico no- morum enituit prnameiitis, felixque exstitissel, si
    jmine cqntinentur. . . . Servam.us vqbis incudes primis ullima responderent et usque i.n finem me-
    adulterinas quarum adulteria et auclorilalis vestrse: rita cobsesissent. Sed cum res in confrarium versse
    condemnentur jtidicio, et malleo confringantur. » sini,.pecfueril concolor finis initio, finali non attu-
    jAnno 1197 Guillelmus constituit jura concellarisei ' limns laude, quem rtimis reddidere notabilem et
    iTorrtacensis. Anno 1198.Innocentio III post Ccele*? • munerum injusta acceptio,-et prodigalis efftisio. >
    jstinum III in summum pontificem assumpto, erea- t Huic concinit AJbericus in hunc modum : « Obiil
    ; ius est ab eo legaius apostolicus tam in Germaniai Willelmus Renjengisarcbiepiscopus vtii Id. Octobr.
    jquam inFrancia, etsi in quibusdam illoriim lem- (iii mense videlur erratum) qui per annos xxvi et
    iporum inslrumeiiii.s legati noiiien non affectat, ultra prsesulalus infulas cum favoreet gloria saecu-
    iEodem anno, mense Octobri,' dedil iu eleeroosynanii lari obtinuitj sed licet non i(a cum favore Dei; »
    sperpetuain monachis Joiacensibiis-centum solidosi quam Jabem abslergere coiialur Maiioius. Guillel-
    Pruvinenses in liundirias S. Aigulfi in telqneo viiiii niuni cejebravere. Slephanus Tornacensis, Petrus
    isingtilis aniiis pefcipiendos, ut missas privatas quasi D Blesensis, Petrus Cellensis, Guillelmus. Biito, Ri-
    cuin oleo celebrabant, cum cera dejnceps celebraw~ gordus, Joanries Sarisberiensis, Rogerus Hovede-
    posse.nl. Eodem rursus anpo cqnfirmavit Prsemon-> nus, Vincentius Bellovacensis, Bzovius, Ciaconius,
    ' siratensibus
    privilegium ei/s itidulium (juxta man Baro Autoliensis, Bernerius, Donius Atticiiianus,
    ]daturo sibj directum atuiQ 117(5) quo Jicitum etis Chesnius, Petrus Cqniestor ef Gualterus poeta, qui
    erai parqchiaS adminislrandi; id vero prseseilim d<j ei nuncupavere hic Atexdndreidem, ille Hisloriam
    parOcliia Bqcqnvillse Tlienoliensibus data ipso annt ) scholaslicam. Refert eliam Martenius noster, callect.
    1198. Aliquanto post, conjtiratis in ecclesiam Re- qtnpliss. tom. \, pag. 9*46.,epislolam nuncupatoriam
    nieiiseni IngelrannO III Cociacensi, Rogero Rqsa- Willejmi cujusdam, qui ei dedicavit suam micror
    icnsi, et. dqmiriq Regitesteiisi [ Manasse II, an. llu- CQsmograpliiam.

    (2). Hist. de Cpucy., npt. 58, p. 74


    £25 EPlSTOLJf,. 828

    WILLELMl

    REMENSISARCHIEPISCOPI

    EPISTOLy-E.

    A . j X.
    Ad Alexandrnm papam, pra Thoma Becquet, urclii- Ad Ervisium abbatem et fratres cmnobii S. Victoris
    episcopo Cantuariensi, scripta cumadhuc episcopus Paris.
    Carnotensisageret, id esl anno 1166. (Annoll70.)
    (Vide Patrol., t. CC, in Alexandro III., inler vario-
    rum epislolas ad ipsuni.) [DIICHESNE, Script. rer. Franc, IV, 747.]
    W. Dei gratia Senoiiensis aTcbiepiscopus, et apo-
    II. stolicse sedis legatus, E. abbali totique capitulo
    Ad eumdem. — Pro eodem. Sancii Victoris, dileclis.in Christo filiis, abundare
    (Anno 1168.) spiritu" dilectionis et pacis, pergratiam ejus cujus
    [Yide Patrolog., ibid.\ in pace faetus est locus.
    .111.' Tetigit me aliquanlulum per inisericordiani suam
    Ad eumdem. — De his qum circa feslum Epiphanim manus Domini. Et ideo ad diem quani vobisprse-
    anni 1169 Ludovicuni inler Francorum regetn et fixeramus, yenire non potuimus. Veiiieirius aulem,
    regem Anglim in collpquip.apud Montcm mirabilem ' Deo volente, ad vos in spiritu lenitaliset mansuetu-
    habito gesla suni. dinis, quam citius dabitur nobis bpportunilas, fe-
    (Vide ibid.)\ Bientes nobiscum non vefberapalris, sed verba ma-
    IV. tris : parati summo sludio laborare a.d pacem fra-
    Ad eumdem. — In -cattsa S. Thotnm Cantuariensis. Iruin etquielcm, cupientes in visceribus Cbristi ut
    Scripta ciim archiepiscopus Senonensis ageret. religio conservettir ad Dei ser.vitium, et exteriora
    (Anno 1169.) bene disponarttur ad sustentationem Deo servien-
    ' •' [Videibid.] tiuni. iiiterim autein servate unitaterii spiritus in
    • vinculo pacis, ut pax Dei quse exsuperat omnem sen-
    V.
    sum custodiat corda vestra et intelligeiiti.as vesiras.
    Ad eumdem. — In cauta ejusdem.
    Valele.
    litie ibid.) '
    ^1-
    VI. Ad Alexandrum papum. — Pro Huaone de Cainpp
    Ad regem Anglim. — De excommunicalis ab arcki- Florido, Siiessionensi episcopo, regis Francorum
    •
    episcopo Canltiariensi. -- cunceliario.
    (Vide PalTolog., t. CXC, col". 67i, inter epistolas (Anno 1170.)
    "S. Thomse Canluariensis. Cf. Henrici regis epist. {Vide inter epistolas variorum ad Alexaiidiurti III.
    ad Willelmum, col. 1049,1050.) G Patr. t.CC). , ::
    VU. S XH.
    Ad Alexandrum papam, — De coronatione- filii regis Ad. Mariricium Parisienseni episcppum. •—-De depo-
    silo CDmufcurum argenti ab Eskilp Limden,si qr-
    Anglorum.
    chiep. Ervisio S. Victoris qbbuli cPinmissp,
    (A))noll76.)
    (AnnoH70.) ''"'.'"[
    (Vide Putr., t. CC, in Alexandro III, inter episl-olas"
    variorum ad ipsum.) [DqcnESNE,Script. rer. Fruric, IV, 604.1,
    W. Dei gratia Senoneiisis archiepiscopus, M.
    VUI. Parisiensi episcopo salutem.
    Ad eumdem. — De nece S. Thomw Cantuariwsht'. In quantam et quam perniciosain frafer E. quon-
    (Ann.o 1170.) dam abbas ,Sancii Vicloris ex*inoi*dihatis actihus
    (WAeibid.) • suis ,Ecclesiam et fratres,
    universos, qui: tam reli-
    IX. gibne- quam; litteraluia prse cseleris - prseehiinere
    Ad euiridein. — Qupd terram regis Anglorum Cis- dignoscuiilur, adduxerit confusionem, vestia liovit
    inarinam interdicta subjecerit. plenius circumspectio. Qui eum sauctos, qui secuni
    (AmioH70.) ei'ant-, pro viribus impugnaverit, et sanctifatem
    EK.it/.} peisecutus fuerit, ca per Dei gratiam sibi ampulala
    827 WlLLELMl REMENSIS ARCHIEP 823
    nocendi facultale , nondum" utaccepimus quaerit j^ XV.
    nomert Domini, sed adhuc roanus ejus extenia est, Ad PetrumCaritorcm. — De ipsius in decanum Rt-
    el cum iiiternam et sclernam non possit subverlere inentem etectione cerliorem facit,
    disciplinam, variis et innumeris exl.eriorum .lenta- (Post aiinum 1196.)
    tionum generibus eorum nititur perturbare quie- - ''..-' -i '' [Ibidj
    leni. Proinde cum Uiesauruni Ecclesiae adhuc oc- WiLLELMtis,Dei gralia Rem. archiepiscopus, S.
    cultare coritendat, fraternitali yeslrae prsesenlium R. E. car.dinalis, apostolicse sedis Iegatus, dilecto
    auctoritate iteralo-maridamus , quatenus ad Eccle- liiio M. P. Paiisiertsi Cantori, inio decano Remensi,
    siam, oinni mora semota, aecedenles, sub teslimo- saliiteni et dileclioriem.
    riio dilecti filii nostri G. abbatis el fratrum memo- - Deo et Remensi hostrse Ecciesise in gratiarum ae-
    ralse Ecclesise, entliecas el repositoriola-prsetaxati bitas assurgimus actiones, eo qund; iiispirante Al-
    Er. scrulari curetis, et calicem aurcum, et alia qtta. lissimo, eadom Ecclesia vos elegerit in decanum,
    ad jus Ecclesise Beati Victoris spectanlia ibidcm vobis quoque congratulandum duximus, quod onus
    inveneritis, abbali. el frairibus assignetis. Deposi- a Deo vobis oblatuht lam humiliter suscepislis, nec
    Tum vero archiepiscopi Dsciae in loco reponatis in j ad uberiores Ecclesise^rediius oculu.s degener, vel
    Ecclesia majori. Si yero memoraius Er. prsedicta B avsiritise spiritus vqs retorsit. Eamdeii vero electio-
    exhibere detreclaverit, hihilorriinus vase iniquilatis nem ratam babemus, et gratam , titpole qui .jam
    et niamnionse confraclo, quae pnediximus exsecu- alias, quando super eodera decana.tu capitulum in
    lioni mandetis. iiosi coropron-.:serat universum.eum vobis prius ol>-
    luliniiis, si velletis : sed vos.saniore tunc usi coiisi-
    XIII. lio, lendentes ad iiiiein, guem iuinc eslis Deo gra-
    Ad magislrum Meliorem-cardinalem,.— Comniendat lias assecuti,*creditumvobis a Deo talentum in fre-
    illi negoiium archiepiscdpiTuronehsis.' quentiorum studioiumf et scliolarum loco piius
    * erogare pluribus,; salubiiter volebalis. Verum jam
    (Anno 1184.)
    inter Tornacensis hqra est, ut de semiiiibus.quae roesstiislis*, in alios
    [Exstal Stephani epistolas, cp. exsultalionis manipulbs ad
    110.Vid. Putr. t. GCXl, col. 599] propria referatis : unde
    liostris '.esuriehtib.us^parvulis frangalur panis -ali-
    ' * - .•
    ::• :':'',::.':,::>:: :;XlV.' inoiiiae"dbclrinalis|, el pia vicissitudiiie lacte doclri-
    Ad B. prmpositum et capiluluin Remeiise. ~—Pr.tx naeper vos laxa matris ubera replcanlur (5), qu;u,
    eleclionePilri Cafttoris Pdrisiensis iri decdnumRe- \„ vos aliquandoparvtili suxistis. Dignum erat, el ju-
    mensem. • :' stuni, ut noslra primiliva maler Ecclesia, quae vos
    ' aliijuandiu iiidigentise commodaverat aliorum , sjiis
    (PoslamiumM96.) in necessilatibus revocaret filiuin, suis .retineict
    [MARLOT,Melropot.Rem., II,*442.} usrbus revocatum. Unde: qua possuuius Obedientiae
    ' Dei grafia Rem. archiepiscopus. S. districlione vobis injungimus, secura in Domino
    WiLi>__LMtj's,
    R. E. tituli Sauctse Sabinse cardinalis, apostolicse coiiscienlia.consuleiites, ne cuipiam credalis vobis
    sedis legatus, dilectis Filiis B. praposilo-, S, caii- aliter suggerenli, quominus in hoc proposito per-
    tori, lotique Remensis Ecclesise capilulo saliiteni et severetis stabiles eliuimoli; in Domino qnippecon-
    dHectionem. fidimus, quod et in nobis, el nobiscum in aliis fru-
    . _,Graiiasagimus orauium largiiori Deo, qui Remeh- ctum Deo placilum facerc debealis; utpote qtiem
    1
    sis"Eccle-sisedesolaiioneih respiciens,. eidem decani rion soli' Remensi Ecclesiae, sed et loti proviuciae,
    lalis et dpclOris patrociriip destiliilae talem providit regnoque poiius universo provisum esse crcdinius,
    et-reslitiiit successorem, cui mores ad exemplum ^ etiam iis ieniporibus reservatum, vestrse. namque
    el seientia exuberalad doctrinam. Nos igitur, devo- cir.cumspeciiOiiis consilio in propriis et-coiiimuni-
    tioriis vestrse providentiam in Dortiino plurimum D ' bus negoliis specialitei uti decrevimus........ Et ut
    comriieridaiites, electionem dilecti nostri Petrl apud in eqdem slelis proposito firmiores, quaiidocunque
    Deum et homines coinmendabilem, Remeiisi Eccle- vobis placiierit et Ecclesisenostrap. tiiulum, et susci-
    sise utilein, approbamus, ct gratam nabenieslibco- pere dignitalis^oflicium per nos, vel per vcnerabi-
    ler _et liberaliter cbnfirhiamus. lerii fratrem et consaiiguineum noslrum reveren-
    dum Parisienserii.episcopnm (4), ad sacerdotium
    'promoveri, graium nobis erit,'elc.
    (5) Hihc patet Petruni Caiiloreni lac-pietalis et Mauritium electus, anno 1196. Hic Henrici II, An-
    doctrinae suxiss_eih Ecclesia-Remensi.
    . (4) Iserat Odo de Soliaco, episcopus Paiisierisis, giorum regis, el iegls Gailbruin consanguirieus vo-
    catur.
    ,leP°l>»Theobaldi .Ma;ni, comitis ^ariipanise, posl
    i-rf) DIPLOMATA. 850

    WILLELMI DIPLOMATA.

    A ex debito cortlulissenf ipsi soli de terris suis, neque


    -A
    lis omnibus qui nuudinis intcrfuerini, qtim die Pus- pro corona, nequeexdebitoaliquo, seddemera libe-
    thulis juxla hospilaie Leprosorum celebrabantur, raliiatesua fecerunt nobis auxiliumi. Nos ergo, quia
    indulgentias.concedit. nulli debet sua liberalitas capliosa esse, vel damno-
    (Anno 1176.) sa, volentes eisdem et terrse suae impbsterum pr;c-
    [MARLOT,Melrop. Rem. II, 406.] cavere, hujus scripti nosiri-cautionem eis indulge-
    WILI.ELMDS Dei gralia Remoruiii archiepiscopUs, ihus, ne dorium lam gratuiium, alio tempore ab
    tralii possit in exeniplum, ele.
    apostolicse sedis legatusomrtibus ad quos litterse. aliquo Ac.tum anno incarnationis Domini 1180.
    isl.sepervenerint ih 06'mino saluteiri.
    i Qui riiiserorum miseretur, misericordiam Dei a , Datum per manum cancellarii.
    misericorde Patre corisequelur : cum aulem videa- III.
    Remenses pejoris condiiipnis esse non ferens, quam
    mus homines a lepra percussos miserabili torqueri cmlerarum urbium accolas, qui suis matjfstratibtts
    cruciatu, humaiiitatis ratione doloribus eorum com- guudebanl, restituit scabinos, jus eis iivperliendo
    pali debemus, et condolere. Hac.igitur inducti con- civiles causas, forensesque excutiendi, tribus exce-
    sideralione, affliclioni et miseri-e leprosorum juxta B I plis cusibus in charla contentis.
    civilalem Reriiensem commorantiura volumus re- (Anno 1182.)
    medium impendere, et omnes fideles ad benefaclen- [D. MARLOT.Melropol. Rem., II, 41T. ]
    dum eis rogamus, et in Domino altentiusexliorta- WILLELMDS Dei gratiajtemorum archiepiscopus,
    niur. Nos--autein de Dei misericordia, et gloriosae sanetse Romanse Ecclesise tituli Sanctse Sabinse car-
    Virginis Marise, et omnium sahctorum meritis con: dinalis, apostolicae sedis legatus, dilectis flliis et
    fisi, omriibus qui ad nundinas eorum venerint de fidelibus suis universis hominibus Remensibus in
    iiijunclis sibi poenilentiis hanc indulgentiam impen- banno arcbiepiscopi constiiulis -
    in Domino salu-
    dimus : videlicet de septem annis, unum; de tribus tem.
    . Sicut princjpes terrarum in observando jure ct
    quadragenis, unam, qiiam sibi quisque elegerit; de
    sextis feriis, quartam partem. Prseterea offensas pa- Iibertate subditorum, dilectionem Dei et proxiini
    trum et matrum nisi violentas manus injecerint, et valeant acquirere; ita in violandis , vel immutandis
    vota fracta, si ad eadem redierint, et peccata etiam constieludinibus diutius obtentis indigiiationem Al-
    oblita eis misericordiler relaxamus. lissimi possunt incurrere, et favorem pbpuli amit-
    Datum per manum Alexandri caricellarii no- iere, et animabus etiam suis onus perpetuum iih-
    stri/ (
    Cponere. Nos siquidem hac inducti ratione, et con-
    siderantes obsequiuiii et devotibneni, quam vos di-
    II.
    Willelmus cum in coronulione regii solitis majores lecti iilii, et fideles burgenses noslTi nobis libenter
    expensas fecisset, mreque alieno ob id gravaretur, hactenus impendistis, coiisuetudines vobis ab anli-
    petiit a capituio Remensi subsidium aliquod ex qiiis retro temporibus coliatas, sed mulatione do-
    communi mrario, sedne ex illo deinceps aliquod minorum
    palerelur detrimenlum, sequenti cltar.ta declurat aliquando minus servalas, auctoritaiis
    prmdictum capilulum ab ejusmodi expensis esse nostrse munimine vobis et postcris vestris duximus
    immune,
    " qum sic incipit. res.tituendas, et perpetuo confirmandas. Voluniu-i
    (Anno 1180.) * * . igiturquod scabini civitati reslituantur, qui com-
    [MARLOT, Metropol. Rem., II, 415.] inurii assensu omnium veslriiin de banrialibus"no-
    _ WILLELMDS Dei gratia Remorum-archiepiscopus, slris duodecim electi nObJs prseseniabuiiiiir, et sin-
    Romarise Ecclesise tituli Sanctae Sabinae cardinalis, giilis annis in capite jejunii reiiovabunturi et jura-
    el aposloiicae sedis legatus, omnibus tam futuris biint quod vos justo dijudicabunt judicio, et quaii-
    quam prseseniibus ad quos lilterse istse perverieririt lum ad ipsos pertinuerit, jus noslrum iideliter
    salutem in Domiho. servabunt.: et si qais "fpcte eommuniter eleclussca-
    Koverit universilas vestra quod cum nos^ multo -^binus ess.e noluerit, nos illum faciehius slare scabi-
    aere alieno essemus oneraii pro inunctione et coro- •,'num, si tamen vires corppris sufficientes habuerit.
    natione domini nepotis nostri cbarissimiregis Phi- "Verumtaroen si yqs ineligendi.s scabinis cpncqrdes
    llppi., Irif.'."... capitulum nostrum Remense ubino- iion fueritis, nos. prOut ciyitati nostrse. et nobis
    stram..... exponentes et gravamen, rogavimus au- expedire noverimus, scabinos inslitueinus. Si vero
    xilium coram omnibus; ilu autem lanquam iilii pa- iiderii.scabini, vel duo, vel plures illoruri), aliquod
    ternae necessitali compatientes, precibus nostris be- judicium fecerint,'qu6d '"nou satis ralio.iiabile vi-
    nignuro prsebuere assensum et licet lerra"..... nobis deatur, si errorem suiun recogrioverinl, absque de-
    WILLELMI REMENSIS ARCHIEP. 832-
    831
    - 1T.
    trimento bonorum suorum illud nobis emendabuni, A
    Si auterii perstiterint, et aliquiseos de falso jiidicio Sdnremigiani Monasterii jura el consuetudines con-
    voluerit inipelere, si .comprbbali fuerint, vel Cpn- — firmat. *
    :—•--• •
    __ •-_-.- (Ahhq^ll82.)- .;
    victi, illud perjudiciurti curia: nostrae nobisemeh-
    dabunl, et si impetitor eos conyiricere non poterit, - [D.MAhLOT.iJf-sfropo/.iRem.,TI, 420.]
    illud similitei npbis et ipsis scabinis emendabit. WUUAEI.MDSDei gratia Remorum arcliiepi-
    j Concedimus etiam quod si burgensis in banno «copus S. R. E. litulo Sanctse Sabinse cardinalis,
    rioslro constitutus aliqua occasione ineausam tra: dilectis in Christo filiis SIMOHIabbati, totique ca- *
    ctus fuerit, qnandq ordine judiciariq setraclari vo- pitulo B. Remigii Remeusis, eorumque successo-
    luerit, neque ipse, nequeres ejus «apientur; sed iibus Regulam B. Benedicti professis in perpe-
    nec donius ejus diiuetui (5), si domum vel Ireere*- tuumr '.'"'"'"'
    ilitatem Remis iiabuerit : sed lidem dabit, quod prc Pasloralis curairios ammonet incessanler Eccle-
    .exsequ.enda justitia qbsides, interppnet, sipqssil; e) sias et viros ecclesiaslicqs sollicitudini riostrse
    siobsides habej-e non pbssit,: fidein simjliter dabit, commissos diligerei, fqvere,.et eqrum libertates,
    quod judicio scabinorum slabit. Si veronqc*domuro_ R possessiqiies, atqqe jura, rata et incbnyulsa modi*
    nec lisereditatem Remis habuerit,obsides.dabit; si oriiriibus coriservare» Hac qrgq nosinducti ratione
    obsides nph habuerit, eprpus. ejus delinebitui, ve-Stris,djlecti in Ghristq filii, justis postuJali.biiibus
    quoiisque justitiae compleriierituiii pros6qualiir. Ad graio. cbiicurrentes asserisii,. Ecclesja.m veslram, in
    haec i>iquis bannalium nqslTorumi furihm^ velmur- et
    qu.adiyinq maiicipati estis, obsequib, et castrum,
    trum, ySl prqditiouem commiserit, et forisfactum buiguni vestrum sub nostra suscipimus custodia,
    -manifesttiro fuerit, ipse et res ipsius in voluntatt et protectione : iibertalesi etiam vestras et con-
    nbstra erunt, et Si.dubium fuerit, et ille super hoc sueiudiues quas ibi liabetis, furnos, molendina,
    impelalur, bonos qbsides ilabit, si dc banno nostic census, bannuni, justiliarii, sexlerlagium inercata
    fueril, quod judicio scabinoium slabit, et si obsidcs diei Veneris cl diei Dominicse, et qustscupque
    dare non possil, corpus ejus capluni detinebilur. possessiones, qtiaccunque bona imprscsentianim
    Si quis sesterlagiuin noslruin asportaverit, vel dc- ratioiiabilitcr possidetis, vel in futuruni .Domiuo
    tinucrit, foiisfactum nobis per sexaginla solidoi aiinucnte poteritis adipisci, Ecclesia*; vestrse et
    crocndabit. Si quis cambierit, qui trecensum nobis ^obis perpelua pace, ct quiele possidcnda conce-
    sicul cambitoros nostri non solvat, et ille, et aliui dimus, et aucloritale a Deo nobis collala.inviolabi-
    qui curii co cambium fccerit, forisfactum nobis pei C Iiler confirniamus.
    sexaginta solidos emendabit, forisfactum quoque dc Dccernimus siquidem ui homines vestri, vel alii
    limonagio nobis per septem solidos , ct dimidium niansionarii in buigo Sancti Rcmigii Remis euntes,
    cnicndabitur. Dccernimus auiem ut quicunque hsc- et i'cdeuiites, nec a nostris prseposltis, vel officia-
    rcditalem, vel emptionem, vel alias quaslibet pos libtts, nec ab alieuis capiantur, vel delineaulu.r,
    scssiones per septem annos ei uiiiiin diem in pacc neque res eorum, quandiu justitise abbatis vestri
    pcssederil, el lenueiit, icntatuVam suam deincep: stare voluerinl, nisi forie in pracsenii «orisfaclo
    libere, et quiele possideal; ila ut alius reclamart depreliensi fuerint. Ut igilur haec omnia perpeluse
    iion possil, vel tentaturam caluroniare", nisi possi robur oblineanl firmitalis, cademque lam praesenlis
    probare quod inlcrini absens a leria fucrii, et ab- pagina? patrocinio, quam sigilli noslri aucloritit')
    sentiie suse ralionabilem praelenderit occasionein corroboramus, staluenles sub anathemate prolii-
    vcl infia spalium illud talis seiatis exhliterit, quoc bcmus, ne quis Ecclesiam vestr__im,vel fratres ve-
    jus suuni disrationarc non valuerit. Ne ergo stipei stros stiper his moleslare, vel htiic nostrse conllr-
    iis omiiibus aliqua imposterum quseslio possil orui matioui aliquatenus prsesumat contraire. Oiiinibus
    superiora, sicut prsctiotala sunt. firma et raia im- autem jura veslra servantibiis, ct beneficia stia iar-
    posterum permaneaiit. eadem vobis et successoribus D gientibus, sit pax et gratia Domini nosfri Jesu
    vcslris tam praesenlis pri\ilegii patrocinio , quair Chrisli, ut hic teroporalem percipiant relributio-
    sigilli nostri liiunimine corrobovamus, staluenlci nem, et in extremi examinis die aeiernae beaiitu-
    ct sub analliemate prohibentcs, ne quis huic noslra dinis prsemia consequanyir. Amen.
    conlirmalioiiis pagina; contrairc prspsuinat, salv_ Actuni anno ab incarn. Dom. 1182. Dattim per
    in omnibus apostolica) sedis aucloritatc. Aclum annc manum Lambini canccllarii noslri (7).
    ab incarnationc Domini inillesimoceiilesiino oclo-
    V.
    gesimo sccundo.
    Daluiri pcr nianum Lambini canccllarii nostri (6) Charla domini Willelmi arcltiepiscopi super paclit

    (5) Vigcbat adhuc ea cohsuetudo, ut eum dominc communiam in\olvcret. essentque scabini comrnu-
    suo quis non oblempeiasset, domus ejusin pceuan niae proteclores.
    destrueretur. <7) Ei est appensum sigillum cercum sat ma-
    (6) In huc memorando et illuslri privilcgio cui gnuin imaginem episcopi in fronte pMeferens; cera
    comuiunisc Remensis non mcinineril Willelmus autem -,iridis est, ul ct funlcilus quo cbarlae cst
    jure qHis mirari posset,' forsan qttod scabinatu: affixa.
    853 DIPLOMATA. 834
    inler ecclesiam Remensem el dominum Rainaldum A omni exceptiohe, sihe ohini rctenfione, non solum
    de Roseto, super villa de Fraslicurte habilis. lotam villani cum suoierritorio liberam esse, sed
    (Anno 1182.) et oiiinis quicunque per aiinurn et~diem uiium ha-
    TARIS, Arcli. admin. de Reims, t.T, p. 387.] buerint, vel habituri essent ibidem corporaliter
    WILLELMDS Dei'gratia Reruorum archiepiscopus, niansioiiero, quanttira ad ecclesiain et dominurti
    S. Romanse Ecclesise tituli S. Sabinse cardinaTis, R. pertinerel, ab omiii qusesfu et tallia et ab ortirti
    tam fuiuris quam prsesentibUs in perpetuum. . exactione, prseteriquaih villse Conslitutio iam ec-
    Ciim in villa de Fraislicurt, quse olim Pluriibea clesise'quam doihiiii R. signata sigillp exigif, libe-
    F&nlana vocabatur, inier ecclesiam Remensem et ros et iinmuiies , salvis tamen capitatioriibus. Duo
    dominum Rainaldum de Roseto de baniio el jusli- majbres, unus a canoiiico praeposiio villae, aller a
    tia, et reddililius quos mahsionarii debent, quseslio dominO R. vel hserede ejus eligentur; sed iioniiisi
    verteretur; cum proprielas et dominium tolius ter- ex libertate- villse, '-qul utrique parfi cOmriuiniler
    rilorii, el tam terragia quam declinae, et ecclesia facierit fidelilatem. Neutra ,vero pars plus babebit
    ejusdem loci, ipso eliamR.cqrtfitente, adjecclesiam iu stio quam ih reliquo, ila qudd siallerulei in ali-
    Remensem integre pertinerent; et lamen de supra- quo deliquerit, a scabinis villse tanturo judicabi-
    diclis conlenderent, controversia in bunc modum, tur,'et emendatioriis sumiria iam prsepositi quain
    iiobis mediantibus, lerminata est: doiriini R. comniuniter erit. jQuaridiu etiam majo- -
    Retinuit sibi ecclesia Remensis propria et.seor- i-es erunl, a cselerbrum coiisuetudine liberi erunt.
    •sura habenda, ecclesiam praefali loci et ejusdem De tola terranei prseposiius, neque dominus R. vel
    "ierriiorii deciroas universas cuhi.omnibus ecfelesia- liaeres ejus aliquid sibi poteriint retincre; sed tota
    sticis.et integrum ecclesise patronaturii cum omni- dabitur mansipnariis; his -tamen excCplis quse,
    bus spiritalibus.Jtem brolia, id est piat-a, in medio sicut dictum est, propna seorsum habebit ecclesia.
    yiHse, quae.olim ecclesise dominica habebantur, quae Concessum quoque est ulrobique quodnon solum
    per negligenliam canoriicbrura sibi rustici usurpa- in villa, sed in universuiri territorlum ejus, iam in
    veraiit. Item feodalein olim leiram et prata quse "nemore, quam ii) planb, de quibuscunque rebus con-
    Joannes de Ardenna a praeposito Remensis eccle- troversia movealur, exceptis ecclesiaslicisj modis
    siae ibidera tenebat, quse etiam Ernaudns Blesensis oninihus per scabjnos prafatse villse briinis justilia
    ab eodem.-loaniiecumteriia parte deciinae lirti eme- judicabilur. Si in judiciisfacieridisseabiiii dubitave-
    iat, el curii mansionariis ex ecclesise doriaverat. iint, ad ecclesiam Reiriensem consuleni, et secttn-
    Prseterea Jocum quero ad aedificium et mansioncm Q dum eam judicabuni. Praeler constitutionem villae
    sprsepositi terrae, cum pralis et hortis quae ab ejus- netitra pars, neque ecclesia neque dominus R-. vel
    derii villseir.colis praefatus Eriiaudus emerat; sed et hseredes ejus mansionarios in aliqiio vexare pote-
    .domum_ct graneain quas ibidem de proprio aedifica- rit, vel gravare; iieque alteri parti in eos aliquid
    yit, et pro anniversario.suo faciendb donavit eccle- iplus libebit quam alteri; sed, exceplis his quse Ec-
    •siaeRemensi. TJt aulem lamprsefalus R. quarti hse- clesia seorsum habet, aequalis eiseiil in omhibus
    redes sui, villani ibidem constilui, et totum iiemus tam ulililas quani poiestas. Nemora quae ex parle
    .quod de tenitorio ejusdem villas est ullra Seram, Calviriiontis citra Seram siint, sicut coinmuniler vi-
    a parteRoseti, succidi et sartari, et mahsionariis ileiint expedire, commiinibus servabunt cuslodiis
    villae prsefatae usque ad ierraui ^juse dicilur Manus de villa prsefata'sumptis, et nbn aliuhde; commu-
    Firnia, et usque ad lerram Saricti Laurentii; sed et niler ad necessaria ;sua lollerit, cbmmunitei dona-
    citra Seram tisque ad Sepau concessam pro mu- bunt, conimuiiiter vehderit, ei omnis proveritus
    nienda lerra, dari ei qtiiete exerceri .permitieieni, nemoris commuiiiler habebunt. Si pro terra mu-
    concessit ecclesia pisefato .R. mediclaleni lerragii , nieiida, sepem in eodem nemore expediat cbiistitui,
    el obventionum baiuii et juslitise, *elreddituum qui , secundum seslimalionein et ai>bitrium leg.timorum
    cx mansuris el mansioiiariis a censibus yillse colli- D virorum, sufliciens ad riiuniiionem "terrse sepis lati-
    genlui, percipiendara; salvis ecclbsise his seorsum fudo,'sine utriusque partis praejudicio, et salvo
    cornmodis, quse vel de broliis, *vel de feodo jam exira sepem' usu villse, iri nemore seslimabifur •
    dicli Joannis, poteritbahere quoquomodo. Gqnces- i longitudo vero usque adfihes nemoris terihinabi-
    sum est aulem hoc sub iiscondilionibus et paclis, fur. lii sepi vero disterniiriata prsefsilus R.' vel
    .utnonsolum villa libera cortslituereiur, et nemhs hseredes ejus nibil sibi jiiris sine ecclesia haibe-
    praedictuni sartandum mansionariis praedictis doiia- btiiil; iiihil conlra ccclesiarii, aut "contra canphi-
    reiur, sed ut eliam nullus, nisi villse mansionarius . cura prsepositum teirae poterunl iiijjanhire; etlicet
    el nisi de libertate ejusdem vilise essel, de leria •
    quoscunque volueiint, possint pro"ihunifiohe terrae^
    quidquam habere posset, exceptis terris quasman- a succidentio' arcere, pbterurit tanien tarii ecclesia
    sionarii de Rubiniaco et de Vallibus jam sartave- quamdominus R., pro necessitaiibus bflicioiiim
    :ranl, quas ejsdem concessii eccTesia, quandiu infe- . suorum, de praefata sepi folleie, ci ad ohvriestisus
    gram decimam cura terragio integro ecclesise Re- domesticos sumere, ef erif eis prscipue jn sepi ,
    hiensi'solvent. aequalis tam utilitas quam poiestas.
    Concessit aufeni prsefatus R. cum ecclesia, sine Permisil quoque praefalus R. universis mansio-]
    85S WlLLELMl RSMENSIS ARCHIEP'. 836
    iiaiiis de Fraillisurle aisa.ntias in terra sua, sicut A III. De chacune fauclide depreys, vous payerei
    Tiabebant eas.alH liorainesde villis suis liberis; qnalre deniers le jour de f6te saml Remy.
    -sed el. villas, quantum ad se et hteredes suos perli- IV. Eh la terie qui est culiivee, vous payerez de
    sera mise de
    nerel, pacem perpetnain et omnium quae pro aedifi- douze gerbes, deux. En la lerre qui
    ciis cbnstruendis, vel supellectili qualibet, vel pro bois a champ, vous payerez de quatorze gerhes
    viclualibus pei terram suam veherent, fide tamen - deux-•-.__ *..;.,.
    .facta quod non merealura portent, abomrii wiona- V. Nous ferons fours enla.yille de Biaumont,
    volre
    gio immuiiilatera. Praelerea contra omnera prsedo- qui noties seront, ausquelles vous apporterez
    nem ct cjueriilibef*malefactorem promisit tutelam, painacuirepar ban; et de vingt-quatre pains, vous
    et boria fide pro posse suo defeHsioiiem, et atixi- payerez ung. *--- "-
    Jitim ailablatorqih iecuperalionerti. . ;V1. Nqus y ferons aiissi moulins,'ou vous vcnrez
    Haiic igiiui vijlae ssepedictae liberiatem et pacem, moulre par ban, qu au moulin de 1'Estagne, et
    hascondlilorieset pacla dpm_imis R.. super sancla de XX. sepliers, vous en payerez un, sans farine
    manu propria juravit, bqnam quoqtie lideni eccle- djenner.
    . sise et terrse, et: pvseposilis; et villse, et mansiona- VII. S'aucurts hommes est accuse de-ses dixmes,
    .siisse.de ca.teroserviaturum.el niliil ih damntim ou de ses terraiges-moarez sanspayez, oudou ban
    vel fraudem ecclesise vel pi-aeposili, vel villse se fa- des moulins, ou du four brisie, il s'en purgera par
    cturuni vel percepturum promisit, el liiec tam se son serment seul. ,.'_,
    quam hKredes suosi observaluros, sed et uxoreii) VIII. A: ces choses nous vous 'octroyons 1'usai.ce
    suam et dqriiinum G. primogenitse iilise suae mari- des iauves et des bois, si comme enlre vous et les
    . tum, el ipsara. filiam iuraluros :ei laudaturos, et hommes de l?Eslagne, et Jes hoinmes donc et les
    quo*.la riobilibus feodatis et legiis liominibus terra) freres de Belleval divise sBra.
    SU«Bhoc jurare faceret.se juramento obligayit; IX. -En Ja vllle de Biaumont, Ij jurez seront esta-
    tiiarta quoque suasuper hoc se dalurura ecclesise, blis, et Ji mayres aussy, qui nous jurera feaute, rt
    siiamque cidem promisit ecclesia. Quod ut iu per- repondra a nos menistres des rentes et des issues
    peluiim mutari non possit, etc. dela yille. Mari, ne ly mariez, ne ly jurez ne de-
    Actum [aiino] ab Incarnalione Domini 1182. moiiont enieursquices que par ung ah, se ce u'est
    Dalum per martum Lambini caHcellarii npsiri., par ie consentemeijl de totis.
    ,."* ',-••*'• yi- X, S'il plait a aucun veudre son heritaige, ou par
    ses besoings, au autrement, Ti vendeur tlonra ung
    Burgensibiis castri Bellimbntis in Argona , ab ipso C
    exslnicii, immunilates concedil, . deniefs, el li achetteur ung deniers. De-ces deux
    (AiiiioJ182.) deniers li niaire en aura ung, etlijurez l'aulre.
    . [lianc cliartam Gallice tantum edidit D.Calinet Hist. XI. S'aucun devient nouvellonienl bourgeois, il
    de Lorraine,.11, Pr.,p.nxvxvii, quanquam in textu donnera a 1'eniree ung denier au maieur, et ung au
    (II,"314) Laline edilurpm se.pollicilus fuisset.] jurezj et.recevra lerre etmazure cToumaieHr, oh
    GUILLADME, par la grace de Dieu, arceyesque li inaire li deviEera et asscniiera.
    '
    . deiRains, de la Sainte Eglise de Rome, dou-titre XII.; Nous jetablissons, que cil contre cui clameur
    sainte Sabine cardinal, a. ses amoins et feables, sera faitle,,-s'il estconvaincu par loyal temoing, il
    | aux maieurs, auxesclieviiis, et autres hommes de payera trois solz; a rarceveque deux solz, au
    Biaumoul aussi-liien aux piesens, que a ciaulx qui .mayeur -si.x deniers, et six deniers i son adver-
    avenir sont eh perpetuite. Pourice que les choses saire.
    iesquelles doient tenir la. force de permenable fer • XIII, S'auciui' dil lai.t a aullre, ct il s'en claime,
    mete, qu'elles ne priisse ietre eflacees , ne .muees,, etillepeut piouver par 16 temoignaige: de deux
    elles sont 'coniandees, au meinqire des.leitres. Pt>ur :bqnigeqis, cil dercui. il sesfera clamei, scra cinq
    . ce nqus avqns mis eii celpresent, que nousen 110- u:sqlz:. ii rarCeveque qu.atre solz et demi ; et au
    , tre terre eiablissons une iietifve ville, Jaquclle est maieur, six deniers. .**,:'• ...
    appell^e Biaumont, et y meitons franchises et cous- Et se cil qui claniei sesera, 11'a lemoignaigiie, li
    i ttinies qqe cy-(Jessqubs sont escripts. autre se purgera par son serment seul,
    I. Nousestablissons el vousoclroyqns peime- , XIV.; S'aucun ditiait de loyal a 1'autre, ou aussy
    . nablemeiit, que li bqurgeois qui auramaison dans - lait com lait desIoyal.TI payera x-solz; au seigneur,
    laville de .Biaumont, son courlil de fors les murs, six solz ; a.celui qiii il aura.dit le.lait, d.eiix"solz.;
    il nous.payera jhacun an. douze deniers; au Noel au ljiaieur douze deniers; etau jurez douze de-
    . six deniers,. et. a la sairit Jeban six deniers ; et que niers. . .*••"..'
    , ne les averoit payez dedans le tiers jour apres XV. Et se cil qui sera clame, n'a nul lemo.ng,
    le teimine .dessus assigne, il -deveyoit deux sblz li .autre se purgera par sonserment seul.
    •d'amende. '_... XVL; S'aucuii met main a autre sans arroes es-
    II. II loira aux bourgeois vendre et achepterdans molues,; il payera xly solz; au seigneur, xxxvni
    la ville de Biaumont, sans vinaige et sans lonneu solz; au m.aieur dotize deniers ; au jurez, douze
    -
    .payer.*. , deniers; et au batlti, cinq sols. Et se li battu n'a
    837 DIPLOMATA. 858
    ttSmoing, li auU-e se purgera par le seriiieiit de A ou de larrecin, ou de ouiicide, comment qtie fait se
    «leux loiaux hommcs,-et le sien. soit, ou de rapt, avera aucun accus6, et il lourne
    XVII S'aucun envaist autre a armes esmolues. pleige des syehs, et de ce que jugie sera, lyaccuse
    sans ferir, ct il est prouve pa'r loiaul temoihg, il sepurgera.parjugeroentd'yaue; ct.se lyaccusoires
    payera lx solz; au seigneur, lviii solz; au maieur, ne tourne pleige, il payera xx solz ; et se'ly acctise
    xii deniers ; et aujuiez douze. Et se cil qui se cla- est saul en jugemeiil, ly accuseurs payera Jes d^-
    inera n'a temoing, li aulre se purgera par_ le ser- pens dou jugemenl, et lieuf iivres. -
    inent de deux Iioiii.ines, etle sien ; et s'il avient XXVIII. Ce qui sera fait devant les jurez, sera
    qu'il ltii fasse sang et playe ,'il payera* cent solz ; seans et estables saris coritredire.
    au seigneur, quatre livi-es deux solz raoins ; ati XXIX. Chacun pburra prouver son vendaige jus-
    inaieur, xii deniers; aujurez, x.i dertiers; au na- qu'a trois solz, par la main seule.
    vrevingt solz, et les depens pour la -playe -saner. XXX. S'aucun croit a autre jtisqu'a dix \solz,'
    Et se li navre n'a temoirig,- li autre se purgerapar puet piouver par deux loyaulz temoins de la ville.
    le tenioignaige de sept. bourgeois. El s'iMy coup- Qiii' reclamera sur. aufre debte de debte plus de
    poit membre, ou occioil, et fril prouve parloyal dix solz, el en ait borts femoins, et puct li autre
    temoignage, il seroit corps et avoir a la vbulenle aller enconlre par cotirt de bataille. /"
    le seigneur. * XXXI. S^aueiin apporte eslrainge chose a' Biau-
    XVIII. S'aucuns liomir.es fiert autre son corps mont, sc cil qui les reclaniera, les puet prouver
    defleridant, ou il li jfait sang, li -autre se purgera sienrtes par deux loyaux lemoins de son pays, il les
    par le iemoignaige de deux bommes, _etle sien ; r.avera; mais li autre puet aller ehcontre par court
    cf se ly auire veult, il yra enconfre par court de de bataille. Se cil sur cui ori reelairiera telles clio-
    batailie. ses, u'a de quoy, il les ptiet rendre , on reridera au
    -trouver dou sien , et ne
    XIX. Cil qui coupperoit a aucun membre son .>' v clameur ce qii'on pourra
    _.
    corps deffendant, ou il l'occioit; cil qui.se feroit, demorra mie a Biauniont, se cen'esl pas par la vou-
    ee purgeroit par jugement; efcil qtti de lelTait lenle et Toctroy du reclaraeur; el se-le ieclamere
    raccuseroit, serqil aux depens du jugp.ment, ct ne veult quTl y demeure, ly autre prendra sanl--
    serait ala voulenledu seigneur. conduit de la ville.-
    XX..S'aucun envaist aulre en son hostel, et il XXXII. S'aucun conlredit le jugement des jurez,,'
    soit prouve par loyal temoignaige, il payera cenl et il le puet prouver par le lemoignaige des jurcz
    solz ; au seigneur quatre livres ; a celui qu'il aveia r deBruleres, li jurcz payeront ceritsolz; et se il no
    cnvaist, dix-huit solz; au maieurxii deniers; au le puet prouver, il payera cent solz et les depens
    jurez xii deniers. _ . des jurez; au seigneur, li solz; au riiaieur, cinq
    XXI. De tous forfaits dont il cqnvenra purger solz, a.ux jurez, xxxvfWz.
    le coupable, il ne s'en peut pufger, se par le le- XXXIII. Ly jugcmenl des jurez sera eslable, so
    liiqignaige de bourgeois non. aucun ne prend laritosl conseil, ei dil encbhtre;
    XXII. De toules faulces clameurs, li clamerez XXXIV. S'auciin a autry prend herilaige en wai-
    paycra t.rois solz.; au seigneur, deux solz"; a niaire, ge, il le gardera an et jour; et apres an et joui, il
    videniers; el a son adversaire, vi deniers. S'aucun le monst-Tera au niaieur et atix jurcz, et lemaire ct
    se clame faulsement de heritaige, 11 payera vingt les jurez en ordoiuieroht ce que faire en devra.
    solz; au seigneur, xvm solz _ a maire xii deniers ;. .XX-XV. S'aucun fait tort a estrainge liiomsc, £t
    au jurez xii deniers. il est prouve , il ramciidera ii Tegard des jurez :
    XXIII. S'auCun entre en aulriiyheritaigesanscon- et se ce u'est pr.ouve, il se purgera par son sermeiit
    gie dou maieui iet des. junez, II payera xx solz, s'il seui.' "''.'' .j
    ne preuve que ce soit sien : et s'il preuve que ce sbit ^XXXVI. S'aucun bourgcois du lieu brise le mar-
    sien, li aulre sera a vingi solz. ]D cliie de la ville, il payera cerit solz; a maieur XH
    XXIV. S'a_tcuii tient heritaige an et jour saul et deniers ; aux jurez, xn deiiiers ; au battu, x solz ;
    quiite, et en paix, sans contredit dehommes ma- el se il Ji faii.playe, xx solz; "et au seigneur les
    lians en la ville, il le lenra en-paix de la en ayant. autres. Se uns boniihe estrainge brise le marcliie de
    XXV. II ne loira mie a bourgeois declamer autre Biauiiiont, il payera lx solz; au hiaieur, xn de-
    bourgeois a autre justice, tant comme li Bourgeqis niers; aiix jurez, xn deniers; au baltu, xviii solz,
    voura ifaire droit devant la juslice dulieu; et s'il el au. seignetir les auires. "- '>;
    liiyTait domaige sur ce, il payera dix solz,.et luy - XXXVII. S'aucun bourgeois de la ville bathom-
    defera ses domaiges; c'cst assavoir, au. seigneur, nie eslrainge. il payera lx solz; ct se li estrairige bat
    '
    viii solz; au maieur, xii deniers; el au jurez, xii le bourgeois de la ville, il payrea autrc taitl-; au
    deniers. maieur xn deniers; aux jiircz xn deniers; au
    _,,XXYJ_. Li bourgeois q,ui avera etejure apres son battu, x solz; au seigheurles autres. .
    terriiiue,'de chose qu'il ait oye, ne veut ne ne peut XXXVIII. Se la garde trouve homme en etrain-
    porler temoignaige-de jurer qu'un an et*jour. ; ge vjgne, cueillant raisin, oti en aultruy blef, il
    XXYU. S'aucun de feubouteren aiitiuy maison, payera cinq solz; au seigneur, quafre solz', ef a
    839 WILLELMl REMENSiS ARCHIEP. 810
    maire, vi deniers; a la garde, vi deniers. Et se au- ATice, ou saiis son coniroandemeiit; ei s'il le prcnd,
    tre que la garde le trouve cueillant, il se purgeis il Sera a dix solz; au seigiieur; vni sblz; au maieui,
    xii deniers; et anx jurez XIIdeniers. . >
    p'aison serment; et se il lie veuf jurer, il payera
    six sciiz, et reslorra le dommaige a l'egard des XLIX. Liitaveriiieiptietpainiegaige en son hos-'
    ^jurez. teil de sbn yenhel, niais de fors.hori. |
    XXXIX. S'aucun est. trouve cn jardin , :p'u eii L. S^aucuri est trouveenbois faisant raarieri ou
    courtis dommaige faisant, il payera xxx deniers; au ciiarbori, qti ceridre,-ou autre chose, qu'ii porte en
    '
    seigneur deux solz, et au riiaieur vi deniers, el estriaiige liciix, fors qiie eri nos vans, il payera dix
    resiorra Je dommaige a 1'egard des jurez". solz; au selgnetii, vm solz; au roaieur xu deiiiers ;
    "
    XL. S'aucuns hoinmes est trouve coillant en aux jurez, douze deniers.
    aiiltruy vigne, ou en courtis, ou'en Mef , et la LI. De toijs les foifaits que notis et nos succes-
    garde en fait rappprt, il payera deux deniers, el seurs arceyesqiie de Rains averont en la ville de
    jtigera qn'il ne Savoit la cqustuirie de Ja yille.; ei Biatimonl, li bourgeois pour le gotiverrienieiit de la
    sil nc veiit jurer, il payera cinq solz; au seigrieiir, ville,Teii averont la moitie , eh lelle maniere qiiTls
    quatre solz; au maieur, vi dcnierS;•_,et a la garde ' y meiteront deux feiaubles. et nous y mettereiit 110-
    six_deqiers. ...' tre sergerit,-qui sera ii.tiers. Et cils irqis despen-
    , XLL.Li enfant entre x.ans et xv, sils y sonl diOns fe*ibleinent celle moiiie aux coustanges du
    " ".
    trouvez, payeront XII deniers selon 1'esgard des garnijsement de la ville.
    jurez. : LJI. Ce queli maires, Ji jurez,Ti quaiante bOur-
    XLIJ. S'ancun met main au maierir ou aux ^urez geois discrels esgarderont pour ITionneur et le
    sans cops' d'armes, il payera cent solz; au "sei- piquffii de la ville, Sfeiaseans el Bslable; et qui le
    gneur , iv livres deux solz moins; au feiru, xx contredira, il payera XII deniers ; au seigneur, vi
    solz; au maieur, xn deniers; et aux autres jurez , deniers; au gariiissemeritdeTa ville, vi deniers ; et
    ordoime et
    dquze deniers; et seil nayrpit, H seroit corps et li se.ra seans et estalile ce qti,il aveiorif
    avoir a la voulenie, le seigneur; et ,se li .niaire ou eiabli,
    ii jurez navroit bourgeois,autre lant pay.eraii-il:, LHI. Li bourgeois iront en la chevaulchie le sei-
    et ce seroit a la voulente le seigneui. gneur, et lel.le raaniere revenroht a Biaumont lb
    XLHL Femme qui dira lait a autre femme, s'il est meirie jour," se il letir plaist.
    prouve par Je temqignaige de deux hommesoude LIV. Ly arcevesque(doiiiiera procuraiion pour
    deux femmes , elle payera cinq solz ; au seigneur, ^ leplaid general tiois fois Tan; au maieur et aux
    lv solz; au maieur, vi deniers; eta celiiiva cui elle jurez pour chaque fois cinqsolz ; etliinaire, et li
    avera dit le lait, vi 'denieis-.ijff s'elle ne veut payei jurez, tant com il seront en leur oflice, seronl quilte
    Targent, elle.-.portera la pierre le dimaiiclie a Ja cbacun de-la renle d'uiie riiasure el d"uti courtils.
    procession en petire sa cbemise. "Nohs qui voulons qiie toutes ce3.,choses soient el
    XLIV. Se la femme dit lait a honime, et il est demeurent fermes et estaubles, les coiifermOns aus-
    prquve par lqyaulx temoigriage, elle payera v solz. sy bien par Je garnissemenl de cetecrit, commede
    Et se;li hoinme ditlait a la.iem.me, il payera cinq rautorite de liotre sceM, et esfaublissons et defen-
    solz, sans devise faire. . dons sur peine d'excommuniemertt, que nul ne
    XLV. S'aucuns.hommes etrainge vient a Biau- voist enconlre notre coiifirmation; saulf le droit de
    mont.ou dedans la fin de la ville, on ly recevra seu- sainte iEglise, et i'autOrile dou siege de Rome eu
    remenf, quelque nieffait qu'il ait fait, fors iarrecin toutes ces cboscs. Ce fut fait eh Paii de lTncaina-
    et homicide; et, larrecin et horiiicide lui loira-l-il lion de Noire Seignetir roij cent qtiatre-vingt ct
    d6fendre s'il veut. deu.xi ans. Donne par Ja main LambeUin liolro
    XLVl. S'aucun est accuse de iaraecin par sou- - charicelier. '
    pesson, '&'i\rie s^excuse pai le lemoignage d'e deux
    *:' \ viL
    ioiatix t*.ommes, i! se purgeia p.ar jugeuient d^eaiie.
    ~ Remensis nrbis decus civiumque commothim,
    XLyiI.^S'auCuns ne peut payei Tamende de son Ad, . culluram eis cpncessil extra urbis ambilum, qup
    forfait, brt parirat ce qu-onpouiratrouVeriiou sieh,
    wdificiis de npvo conslruclis, pomznum ejus pro-
    etsera bannis bors de la ville; et sTlveut reveuir, . lenderetur, illdmque prmsertim carpeniarii, qui
    il payera ;rameride telle comihe li jurez Tesgarde- dtiliis, aut quadrigis fabrieandis "iiant operqtn,
    ront. habilarenl., ac in eam nundinsePaschules, quw
    XLVIII. Se les vaciieries sont trouvees en vigues juxtu -leprosorum capeltam fiebant transfer-
    rentur.
    sans incurcioh, elles payeiorit xii dertiers, et la me-
    (Anno 1185.)
    iiue beste qui sera repriuse eri blef, payerasix de-
    hiers. De xii deniers, ati seigheur, dix deniers; a [D. MARLOT, Meiropol. Rem., II, 419.]
    la garde deux deniers. De six deniers, ati seigneur, ;.. WILLELMDS Dei gralia Rernorum arcbiepiscopus
    v a la garde, uri denier,- Cil qui la beste S. R,"'E/ei Sanctse Salhnse cardinalis, apostolica)
    " deniers; sedis legatus, dilectjs liliis noslris hominibus in
    »era, restablira Je domhiage a Tesgard des jurez.
    Nuls ne pottrra prendie gaige de sa beste sans jus- in nova -culiura Remensi manenlibus lam pr»-
    8ii DIPLOMATA. 8«
    sentibus, quam fuluris in Domino nostro sa- A sis ecclesiaecanonici, euni Trecis adierurit, rogantes
    lutem. ut coram nobis ibidem prsesentibus, recognosceret
    Ad hoc constituli sumus in sede pontiftcali, ut quid jurisbaberet, in.valle Radigionis et quid juris
    ulilitati etaugmenlationi civitaiis, cui n'os prsefecit ibidem haberent canonici ecclesise B. MariaeReinen-
    ' sis, ne qua inde in postertim inter ipsuni vel lisere-
    Dominus, ipso adjuvante, proficiendo proyideamus,
    et providendo prollciamus : inde siquidem enim est des suos et prsefalos canonicos posset oriri dubila-
    lio. Comes vcro benigne ipsorum annueiis expedi-
    quod nos ad augmenlum et honorem civitatis no-
    slrae .culturam, quam babemus extra muros, de- tioni, recognovit se et canonicos habere in communi
    dimus vobis dilecti ac fideles burgenses nostri ad et ex sequo omnia juraelomnis (sic) proventus in
    domus construendas,'et novum ibidem burgum pa- omnibus commodis, qtu~ecunque speclant (sic) ad
    riler sedificanclum, ea conditipne quod de perlica jurisdictionem vallis Radigionis, boc exceplo quod
    terrae singulis annis in festo .B. Reniigii duOdecim ipse posset ibi gisluni accipere, si praesens esset,
    deriarios" persolvelis, simililer de perliea terrae vel sui semel in anno, si fortes per partes illas mit-
    jardiuostii, eodem terminO tolidem reddelis de- teret eos in expeditionem, et, excepla villa.quse diei-
    narios; sciendum tamen qubd tam in cultura, quam lur Singaudicurt, quam to.am esse propriam cano-
    in jardo sunt perticae, quae tantuhi novem denarios B riicorum recognovit. Prseterea comilis et canonico-
    solvere tenentur. Decernimus igilur ut nuridinse, rum est, ut recognovit mjnisteriales in eaderii valle
    qu_» fuerunt apiid sancttim Lazarum, in burgo ve- libere et sequa lege ponere, qui redditus suos et
    stro celebrentur, et durent a Sabbato ante Domi- proventus communiter colligant, et ex aequo divi-
    nicam in Raniis palmarum, usque in vigiliam Do- dant.
    minicae Resurreclionis. Statuimus eliam ut car- Recognovit etiam ei concessit quod neque ipse,
    pentarii, qui dolia el quadrigas faciunt, ibidem neque. haered.umsuoruro aliquis, potest darevel ven-
    . operenlur, et in civitale non possunt operari; vo- dere, aut permulare, seu pignori obligaii (sti), aiit
    lumus si quideni, ut omnia ligna et marinna ibi ullo modo extra manum suaih mittere, quae habet
    ,vendanlur et nbn alibi.Liceat antem vohis logias, in praedicla valle. Prseterea nihilominus recbgnovit
    gradus, et puteos ante domos vestras, absqueli- quod apud Cis super Azonam, dicta ecclesia lerliam
    cenlia domiuorum et servienlium, libere el quiete, parlem omnium justiliarum et forisfactorum liabet,
    facere, et insuper Majorem proprium habere; quii excepto murtro et raptu, quae comilis sucit et haere-
    pro posse supra forisfactum, et excessus vestros, dum suorum. In terra vero sua de Joiaco' totam
    eniendabit, et quse per ipsum emendari non pote-. juslitiam prsedictis canonicis recognovit, excepto
    runt, ad archiepiscopum trausferentur. Quia vero, quod. lalronem ei et servientibus ejus nudum pro
    dignum est, ut ea quae a nobis suni juste et ralio- . justitia facienda reddere debent. Hsec siquidem
    nabiliter slatula suum perpeluse robur obtineant , omnia ecclesiseRe mensis (sic) et canonicis suis, sic-
    firmilaiis; nos bsec omnia, ne aliqua malignantium , ut scripta sunt, perpetua pace possidenda conces-
    perlurbalione violari valeant, vel immutari, tam( sit. In bujus rei, etc.
    - praesenlis scripti palrocinio, quam sigilli nostrij Data per manum Lambini cancellarii nostri, ab
    auctoritate vobis, ac successoribtts vestris conce- Incarnalione Domini anno 1184.
    dimus, ac confirniamus, slaluentes et sub ana- IX.
    (hemaie prohibentes, ne quis huic nostrse confir-
    malionis paginse ausu temerario eontraire prse- Pntii/eaium domini Willelmi archtepiscopide pace
    in omnibus aposiolicae sedi.s aucto- facta inler Alanum [de Roteio] el bufgefises
    " \Re-
    stiniai, salva
    " menses]. -
    ritale. - - " '
    . .
    Acluni anrio. ab Incarnat. Dom. 1185. (Anno 1187.) .
    Dalum per- manum Lnmberli, cancellarii no- [VARIN,Arch. admin. de la ville de -R*»)!«,.I,.-408.]
    stri (8). D WILLELMDS ... Remorum-archiepiscopus, etc,
    VIII. Noverint universi quod quseslio quae vertebatur
    ' Charla pro valle Radigionis. inier dilectos filios noslros, Alarium de RbcQiq et
    '
    i (Anno 1184.) burgenses Remenses super lerris, pratis, hortis
    . [YARI!.,Arch. adm. de Reims, 1.1, p. 407. • quae sunl in terriiorio S. Genovefse, in hunc nio-
    W.LLELMOS......Remorum archiepiscopus, etc, » dum sopita est: Possessores praedictorurh omnem
    etc - ei justhiain exinde exliibebunt, et iiidomo sua de
    Noverint pniversi quod cum dilecttis frater no- Miiira, yel in alia infra-civitatem, vel bamiileugam,
    sler, comes, H. Jerosolymam profecturus esset, di- ubi maluerit. De censu, de forisfactis, de fraclura
    lecli filii nostri, R. decanus et quidam alii Remen-- banni, quandiu prsedicta possidebunt ei satisfacere*

    (8) Atne ob nundinarum translationem, quid ,de- concessitqtie, ut in molehdinis de calciata Vi-
    trimenti reciperent Jeprosi, qui ad iioc cons.ense.- dul-e segctes ad usum domus necessarias sine
    rant, eis Willelmus procompensalione decem li- mblitura danda perpeluo roolere possent. Aiiiio
    hras, et octo solidos
    ' Rem. fnonetae assignavit iri 1182.
    stallis carobitorum sineiilis annisV nerciDiendos.
    PATROL. CCIX, 27
    813 •'_ WILLELMI REMENSIS ARCHIEP. - fjU
    el respondere tenebunJur. Ut autem hoc ratum A brando concedil; qutn el aliorum annivertaria, iw
    .permancat, clc...,. oblivipni traderenlur, enumerat.
    Aclum anno Dbminicse Incamationis 1187. Da- : (Aniio 1188.) _
    . (urrt per "nanum'''• Lambini, cancellaiii noslri Arch. admin., t. I, p. 40D. -
    '" ••' ' [VARiN.
    , x.-
    Charla de prmpositura (9). WJLLELMDS..... archiepiscopus considerantes
    .'.' (Anno 1188.) quod sincerje devolionis affectum venerabilis eccle-
    [VARIN,Arch. udthin., t. 1, p. 411.] sia B. Remigii Remerisis erga nos, et a.ntecessores
    VViLLELMUSy Dei igralia Remorum archiepisco- noslros semper dignqscitur habuisse ; .nihilominus
    pus...." - pensarttes quam deyotum ipsius ecclesisefralres Deo
    Pasloralis curae solliciludo nos admonet subditis incess.an.terstudent servitium exhibere; nos eoruin
    hpslris, quoties tempus admiserit, pacem et quie- volenles oralipnurti fieri participes, notum facimus
    tem p-ovidere. Tnde estquod nos, qusestiones et tam prsesentibus quam fuluris, quod altare.de Dri-
    ..lites qu_e occasione pra-positurae inter capitulum encurte4.pro anniversario nostro singulis annis pie
    illemense e't praeposilum ssepitts emerserant, termi- celebrando, et pro animabus parenlurii nostrorum,
    (nare ad 'plerium cupientes, cbarissimum nepolem B nec pon chari|simi fratris riostri bonae memorise
    'nosirumTJgoneto ad hoc induximus , ut pracpositu- comitis Henrici, similiter et prsedecessorum nostro-
    T_eredditibus in onniibus cominodis, juslitiis simi- rum, ad refecliqnem dilectorum filiorum nostrorum,
    iiler ct doiialioni panelarise cederet, et cessit; et ipsius ecclesiaefratrum libere et quiete in perpeluiim
    omnia hsec in maou nostra per libium resignavit, deJimus possidenduih. Nos yero sub intermiiiatione
    retenla sibi duntaxat prsepositi dignitale in choro exconimunicationis districte iniiibemus ,• ne quis
    -
    ct. capiiulo ,. et liominiis suis. Nos veroomnia bsec" bujus altaris reddilus, sive aliorum beneliciorum
    ecclesiae Remensi perpetuo prdfulura concessimus, simijjter pro anniyersariis ssepe diclse ecclesise col-
    iit eam per mamim decani de his investivimus. Ca- latorum, seu liberaliier adbuc confereridorum dimi-
    pitulum autem omnia quse habebat in Valle Radi- nuere aut sublrahere, sive in alios usus quam ad
    gionis prseposilo in perpetuum possidenda conces- ^ubs deputati sunt praesumat impendere. Illorum
    sit, praeter ecclesias et decimas quas sibi retinuit a.d aulem nomina quorum artiiiver.saria in praelibala
    pastum B. Nichasii faciendum , quera ea quse prius annuatim celebrantur ecclesia, ne oblivioni in poste-
    ftebat solemnilale se deinceps facturum promisit. rum tradi, sive aliquo modo possint deleri, casu
    Verurti el praepositus cum requisitus fueril et voca- interveniente, nominalim ea fecimus subscribi:
    nis a capitulo, abs.qtie biiini exactione, volumate ^ Anniversarium nostr.um, anniversarium... Sam-
    jiromptissima , ecclesiaenecessilalibus adesse teiie- sonisRemorumarchiepiscopisjiiiniversarium Esqui-
    Jiitur. Utaulem hsec rala, etc. lii archiepiscopi Dacise, Joannis episcopi Carnoten-.
    •Actum anno Dominicse Incarnationis 1188. Da- sis. Petri ejusdem suocessoris, Gaufridi Calbalau-
    Uim per manum Lambini cartcellarii hostri.- nensis episcopi, Haiderici.abbatis, Hugonis abbatis
    •'".'" . XI, et malris suse, Odonis abbatis, Azenaiii abbalis,
    Ecclesiw S. Remigii personaium de Driencurto (10) Leonis abbatis, S. Gisdeni, Widonis. S. Nicasii,
    vro anniversario suo el fralrts sui Henrici cele- Heiimaii abbatis, Hugonis comitis Regislestensis,
    : (9) < Le prevbi de 1'eglise ae Reims, quo)que chapitre quand il est present. Les statuls les plus
    nbmme apres Tarcliidiacre dans Tindicule d'Ebbbn, anciens, IcsTivres des receptions, Tusage .ne-lui
    qui cohimence par les derniers el moindres en di- attribuenl aucuue aulre fonclion. TI n'est depule ne
    ghile, et fihit par 1'archevqque, avait, selon cel.in- pour aticune occasion, audilions des compies, as-
    diciile, uhe tres-grande aiitoriie pour le spirituel et semblees, etc. En Tinstallant au cbapitre, on se
    le lemporel du chapitre. II a d'abord ete decharge sert de"ces lermes : Accipe locum in capitula ad
    du spiritueJ par 1'etablisseraenl d'uu doyen ; et le prmsidendum, proponendum et concludendum super
    gouvernemeiil des biens teni.porels du cbapitre lui rebus in eo propositis.
    r.yaht ele laisse encore plusieurs siecles, comme il D I _ Le prevot ;fait encore a present au cbapilre
    paratL par le testament d'0dalric, prevol, et ayant riioinmage niarque dans les charles 1188el 1192,
    •tfohiieoccasion a plusieurs contestations, Guillaume et ecril dans le Tivre des receptions, qui marque
    dei Champagne engagea Hugues, son neveu, prevot, que cel bommage seiait ratione prwsidentimprimw,
    'de,''jrenieilre au chapilre loute son autorile et la c'est-a-direrque le prevot fait bommage aii chapi-
    cbJJatibride sa panelerie, ijui lui appartenait aupa- tre du droif qu'il a en premier de faire les fonclions
    ravant, se reservant seulemenx les lioiineurs de la de president des deiiberaiions; il a aussi toujonrs
    , Searice au cbcetir et la prbsidence au chapiti;e; Le observe jusqtiici, a la prise de possession de M.
    .chapifre ceda au meine arcbeveque la collatiqn de - rarclieveque, dans rhoramage qu'il lui fatt, la cir-
    l_i prevdte, qiii etaii auparavant eieclive, cbmnie.,Ie constance niarquee dans le livre des receplions :
    ' doyehiie.,et a la disposition du chapitre, comiiie Prwsial honiinium sinistra manu levata lantam,
    «Ueest encore aujourdTmi dans l'e=;lisede Soissons, dextra capitulo reservala, cmlerimore cotnmuni duu-
    a cQiidition que le prevof nomnie parM. rarelieve- bus manibusjunclis. Ce qui marque'tres_-expresse-
    que ferall hominage.au chapitre. Le pouvoir qu'a- ment s.a dependatice et son altaclieihent partictilier
    vail le preybt pour i'adihinistr_ilioii des biens tem- a 1'egard du cjiapitre. > ,
    poiels etant rernis au cliapitre, la Compagnie s'est - (Biltt. deUeiins, pgftef.'.YY, fol. 29, mst. 1. de
    seryie.-pour l'exe"cution de ses ordres, des sene- M: de la Salle.) ..
    chaux et des receveurs; ainsi il nereste au prevot .(10) « Diicburt, »note margiriale,
    autro droit ou fonclion que celle de presider au
    Si3 DiPLOMATA. UG
    Hildeivini arcbidiaconi (H), Goderanni pvesbyteri, A eis compositionje, ejusdem banni ycnditionem in
    Acarini presbyleri, Stepliani presbyteri, Consiantii " rioslra consiituii praesentia approbantes, laudave-
    presbyleri,Garini Malolh, Nicolai de Slanipis, OJo- runt; similiier et alii ad "qtios bannuro illud jure
    nis de Sarceio, Haiderici monaelii, Dragonis' mo- hsereditario dcbuit pertinere, quietum clamaverunt
    nacbijGillemanhi canonici, Joannis medici, Ricberi etlilierum. Nos etiam omiiibus illis qui aliquid jurisr
    Morlachar [mordens carnem] et Elisabeth uxoris se in eodem dicebani habcre banno, auctoiilate
    suse, llerberti Morlachar et Hawidis uxoris suae, Ra- , qua fungimur inbibuimus, ne de caetero quidquani
    - deri elColelinae pareiilu-m Samsonis episcopi, Hawi- reclamarent. Poslhaec vero charissimus nepos no-
    dis malris Hildevviniarcbidiaconi, Lambeni malri- ster Roiroldus, quidquid juris in eojlem habebat
    cularii, Theobaldi de Malri, Walonis mililis el He- banno, in manus nostras resignavit; unde nos
    liae frairis ejus, el Julianse nialris Samsonis mona- ipshm baunum ecclesiae B. Remigii, de voluhlale
    «bi, Sibillae,Lotttizse niatris Simonis abbatis", Dra- ejus et assensu , in perpetuum libere et qtiiete con-
    %onis militis, Thomae majoris, Herimanni Burgen- cessimus possidendum. Nihilominus concessum est
    sis, Dragonis Moiiachar, Joannis Lapaut, Hildewini a nobis quod, si aliquis adversus factam inhibitio-
    et Henrici, Eustacbii malricularii, Raideri de Tar- nem aliquid atlentare praesumeret, silenlium ei im-
    -"
    jiy, Aruulphi Paisanl, Thbma. pueri, Ilerberfi Mor- poneremus, legilimani praediclaeecclesiaeper omnia
    lachar, OJonis de S. Tbeodorico, Wiardi majoris, portaltiri garandiam. Nolentes igilur ul aliquis, etc. -
    Ulderici de MaiUi,.Hugonis de Clioilli. Actum anno Dom. Incarnalionis 1189. Dalum
    Volemes itaque ul haec rioslra solemnis donalio per mauum Lambini, cancellarij iiqslri.
    rata. pennaneai el ineoucussa, praesenti scripto et
    XIII.
    sigilli noslri i.npressione eam. confirmamus, sla-
    Charta domini archiepiscppi pro Npvavilla jttxta
    tuentes et sub iulerminatione anathemalis inliiben- , f Curmisiacum sita.
    ies ne qtiis hanc nostrae confirmalionis paginam au- (Anno 1190.)
    deal infringere, vel in aliquo contraire, salva iii om- [VARIN, Arch. admin. de la ville de Reims
    nibus aposlolicae sedis aucloritale. t. I, p. 414.]
    Actttmaniio 1188. Datum per manum Lambini, WILLELMUS. .. Remorum archifepiscopus
    caneellarii nostri (12). . Noverit universilas vestra quod, cum. felicis
    XII. niemoriae praedecessor noster Henricus, quondam
    Charla de banno Castellani monaslerii S. Remigii Remensis archiepiscopus, cereos et lumiiiaria Re-
    restiiulo (15).
    ' Q mensis ecclesiae de rebus ad thesaurarium Re-
    (Anno 1189. ) - mensem pertinentibus augmeiilassct, idem archi-
    |YARIN,Arch. adm. de la ville de Reims, t. I, p. 415.] c.piscopus in furido, in iniiiuth recompensalio.nis
    WILLELMDS, Dei gratia Remorum archiepisco- dati luminarii, Villam Novam prope Curmisiacum
    pus, elc. et vivarium, qute omuia idem archiepiscopus de
    Notum facimus tam prsesentibus quam futuris, suo proprio comparata conslruxerat, necnon quid-
    quodTbomas infans, de Sancto Remigio bannum quid juris et dominii babebat in eadem villa ctim
    cjuod dicitur Castellani, a Theobaldo de Mutreio, se- stagno et aliispertinentiis, tbesaurariis, prsedictse
    cundum usus terrse et consuetudines Iegitime sibi ecclesiae Remensis libere et quiete in perpeluum
    comparavit, et permulta lempora idem bannum concessit ac dimisit. Prseterea nos paci nostrae et
    libere el in pace possedil; processu vero temporis, capituli atque thesaurarii providere volenfes, de
    ingruenle sibi necessilalis articulo, prsenominaluni assensu et voluntate lam capituli quam ipsius the-
    banrium charissimo nepoli nostro Rotraldo Turo- sanrarii, slatuinius ut in Purificatioiie B. Marise
    nensi thesaurario venale exposuit. Caeciliavero de arcbiepisGopo, si Remis praesens fuerit, decehi lan-
    Sillercio et filii ejus reclamabant, et bahno calum- tum libras cerse, pro cereis familiae suae tliesau-
    niam imponebant saspe diclo, sedtandem facla cum I) rarius reddal; exccptis quatuor servjenlibus feo-

    •,11)S'il s'agiiderarchidiacie(Je Champagne,coii- doutes par Tetude du seul obituaire cle Sainl-Rejni
    nu a Reinis sous cenom, la charte que nous don- qui.ait surv&u a la destruction de l'abbaye, et que
    nons prouveraitquil n'estpas mort en 119i),comme la soilicitttde eclairee de M. Hivert ajors arciiiviste,
    le dit Marlot, I, 46B., a fait rentrer au cartulaire .de.la ville _deReims;
    (12) La liste des obits contenue dans ia charle de maisi cet obiluaire est un des manuscrits qui nous
    GuiUaiime parait n'offrir que les noms de person- ont ete refuses. Les fragments du Marlyrqloge ei
    nages presqtte coutemporains de .'cet archeveque, a d'un obituaire de Saint-Remi qui sc trouvehl JSibl.
    l'exceplion de quelques abbes de Saint-Remi, dont Roy., niss. suppl. franc., 1515-2; vol. n, fdl. 228
    leplus ancien esl Uerimar, mort en 1071, cent ans. et 259, n'ont pu nous etre d'aucune ressource", Du-
    par consequentavant rarchiepiscbpat de Guillaume. chesne ayanl oublie dindiquer l'age des mahuscrils
    Pottrquoi donc n'est-il fait ici aucune mention des d'ou il les avail lires.
    premiers bienfaiteurs de 1'abbaye, el surtottt des rois (15) Une bulle deClemenilll.dateedu 26 janvier
    carlovrngiens et des rois capeliens, donl les diplo-' 1191 .(7 des Kalendes de fevrier, qualrieme du jpon-
    mes serviront plus tard de pretexte aux moines de* tificat) confirme cette charie, et se irottve cait. A
    Sahil-Remi pour s'affrancl)ir de la juridiction des • de Saint-Remi, p. 58, et carl. C de Saint-Reml,
    archeveques? Nous eussious voulu eclaircir nos fol. 10, n. xxxvi.
    «.'.7 - WILLELMI REMENSIS ARCHIEP. 8i&
    dalibus, scilicel senescalco (14), vicedomino, buli- ___, sesiimatis Usque ad centum quadraginta libras, re-
    culario et parietario qul, si feslo adfuerint, solilos ceptis etiam ab ipsocapilulo ducentis et sexaginla
    cereos habebunt. Si vero absens ftterit arcliiepi- libris^pro emptione Cuysiaci dedimus ssepedicto ca-
    scopus, custodi. domortim suarum duas lantum pilulo, et assignavimus in telonio Rerriensi, quod
    modo libras cerse lliesahrarius persolvel. Ut igilur esl. de regali doniini regis viginti libras -Reinensis
    comroulatio ista perpelue, etc. monelse annualim recipiendas Sciendum quo-
    Acliim anrio ab Incarnai.iorie Domini 1190, Data que quod neque nos, neque successores -nostri ali-
    *permanum Lanibini, cancellarii liostri. quo niodo, nisi de volitntate domini regis, et as-
    XIV. sensu capiiuli Remensis, illam partem Cuysiaci,
    Satisfactionem viceaptnini cnjusdam Calalannensis qua. fuit vicedomirio Cacalis (Cazalis.) poterimus
    udmillii prp damnis ab eo i.iia.js EcclcsiwReniensi. transferre in manum alienam.
    Magistrp scholarini Reniensium dnos modios fru- Quicunque vero pro
    menli in molendinis Remensibus recipienaos assi- tetnpore leloiieinus fueril, in susceptione ipsius of-
    gnat. ficiistalim tactis sacrosanctis reliquiis jurabit, quod
    (Anno 1190.) secundum tenorem scripli hujus praediclo capitulo
    [D. MARLOT, Melropol. Rem., I, 427.]
    WILLELMUS Dei gratia Hemorum arcbiepiscopus viginti libras poslposita omni" occasione alque di-
    S. R.-E. el S. Sabinse cardinalis, apostolicae sedis .minulione persolvet: Praeterea sciendum quod nos
    ' dediraus duos roodios frumenti magistro scholarum
    legatus, omnibusad quos litterae istse perveneriul,
    ,in Domiiib salutem. Remensium, et assignavimus illos in molendinis
    Nottim sittam futuris, qtiam praesentibus, quod neslris Remensibus annuatim in perpetuum reci-
    Ut autem ha;c omiiia rata permaneant, etc.
    cum Htigo Cachat vicedominus Calalaunensis, ec- piendos.
    clesise B. Marise Remensis multa et gravia damna Aclum anno Verlii incarnati 1190.
    batum per manum Lambini cancellarii noslri.
    intulisset, nec haberet unde ecclesiae satisfacere
    ad et in manu XV. .
    posset plenum, reliquit resignavit Charla qna Willelinus iiemensis archiepiscopus,
    jiostra de assensu uxqiis suae quidquid ipse habe- duodecitn libras annualim percipiendas, canoni-
    bat in villa quae dicitur Cuysiacum [ forte Tuisia- cis S. Dionysii assignut,in recompensatipne de-
    cum ] quse est de feodo nostro, lam nobis, quank cimm quum habebant in jardo et in citlturis civi-
    tali Retnensi udjucenlibus.
    successoribus nostris libere iri perpetuum, et quiete (Anno.1190.)
    possidendum. Nos aulera salisfacienles capitulo [VARI.., Archi. admin. de'ia ville de Reims, I, 416].
    Reni. super damnis ab ipso vicedomino illatis, et WILLELMDS Dei gratia Remorum arciiiepiscopus,
    C
    (14). <tLes archevesques de Reims ont eu leurs Pierre de-Barbet, l'an 1280; Erard de Thuisy che-
    senescbaux, auxquels ils ont accorde plusieurs valier l'an 1510, dont les descendans onl continue
    beaux droits. Quand ils font leur entree sollennelle et tenu la mesme charge jusqu'a deinoiselle Jeanne
    en la ville, le cbeval sur lequel ils sont nionles de Thuisi"1', derniere de ceste famille, dame de
    apparlieni au seiieschal avec les esperons; et au Thuisy, Vratix, Lusches et des Maisnieuk, mariee
    feslin, qtii se fait le menie jour dans la grande l'an-1515, a Nicolas Goujori, escuyer, seigneur de
    salle du palais, il pretend que la vaisselle d'argent Tour-sur-Marrie, Bouzi, Coigni. etc., qui fut se-
    du preniier niets lui estdtte. Quant Monseigneur nescbal a cause de sa fenime, auquel a succede
    sejourne. a Reims, le seneschal doii etre defraye en comme seneschal hereditaire Guillaume Gotijon dil
    son bostel lui troisieme avec trois chevaux, trois Thuisi, leur fils, puis Hierosme Goujon, sieurs de
    chiens, et trois oiseaux. 11esi a croire qu'a 1'imi- Vrattx. Celui-cy iit oflice de seneschal a rentree
    tatiori des aulres seneschaux des rois et pairs de solennelle de Monseigneur Louis de Lorraine, car-
    France. celui de Reims avait rintendence sur les dinal de Guise, archevesque de Rei.ms, 1585, du-
    lioire,, matiger, et famille de Tarcbevesque', le quel est descendu Regnault, sieur de Thuisy, lils
    *comihandement et la conduite de ses vassaux a la de Hierosmede Thuisy, seneschal de Reims, et
    tguerre, et 1'exercice de. sa juslice a 1'etendue "de Claude, sieur de Vraux, qui vivent aujourd'liuy.
    son duche. Et comme la sencschalerie de France Le fief de Thuisy, dont ils portoient le nom, est
    a este bereditaire aux comtes d'Anjou, celle de accompagne de plusieurs lerres, ptes, bois et ren-
    Charnpagne aux sires de Joinville, celle des arche- ]D tes, que le senescbal donne par declaration lors-
    vesques et ducs de Reinis a este aussi hereditaire quTl^ihange de maiii, ou que le siege de Reims est
    aux seigneurs de Thuisy. pottrveu d'un nouvel archevesque. L'an 1440, dame
    « La plus ancienne charle que j'aie veu ou il lsabelle d'Ardenay, vidamesse de Chaalons, re-
    soii fa.it mention du seneschal de Reims, esl de connut son fief de Thuisy mouvant de Munsieur
    Tan 1114, le 7« du poniilicat de Raoul-le-Vert, la- de Reims, a cause de la cliasiellenie de Sepl-Saulx,
    quelle est souscrile de Bulduitius dupifer et Er- Guillaume Goujon fit le mesine au. cardinal de
    lundus vicedominus Lonaine, 1506, apres le deces de Nicolas Goujon
    • Guillaunie est nomme seneschal en la charte et Jeanne de Tliuisy, ses pere et mere, ou les de-
    de 1'acquisiiioii que 1'abbe de Saiiil-Remy fit des -pendances de son fief sont rapporiees par le menu,
    dixnies de Taissi, sous le cardinal de Chaiupague, ei,coinme le cbeval ou nionture de Ja premiere
    fan 1199. i Laudaverunt hoc doiniiii a quibu.sdam entr.ee de Monseigneiir lui esi deu avec les espe-
    t feodum teiiebant, videJicetWillelmusseneschalcus rons et la vaisse du premier service.»
    i el filii sui Guido "de. Ceris, Simon de Bourgo, (Mati. franc, liv; x, Suppt, § 5; tom. UI,
    < elc... > Fleuriot de Thuisy estoit.seueschai sous p. 104._)
    ' i Au denombrement de vassaux de l'archeve- < lui escheu par la mort_de_Blanchet de Muire son
    que quifont hommage l'an 15i0, se lit: i Jacques < pere. »
    i deMuiie,'eScuyei'clu fief deLucbes,'assis a Ttiui- < Ce Jacques de Muire fil roffice de seneselial a
    < zy, appelle d'ancienneie le fief de lasenescbaussee l'enlree de R. de Lenoricourt, 1509. >
    . uu Rcnns. mouvant du cliastel de Sept-Sautx, a
    Si9 DIPLOMATA. &.0 '
    sauclae Roinanae'EccIesia. tituli Sanetae Sabinse car- A qna requisilus fuerit non fecerit, ad inaiidalum
    rfiifaiis , apostolicse sedis legatus , omnibus tara fu- decani majoris ecciesise, vel ejus qui viccs decani
    -
    turis quam pr_esenlibus ad quos lilterae islae per- egerit, omnes aliae civitalis ecclesise ccssabiint.
    veuerint, salutem iri Domino. Ne aulem super his quae per nos firmata sunt ali-
    "Quoniam ecclesia Beali Dionysii in jardo et in qua in posterum qua_stio possit oriri, eadem tam.
    culturis noslris civiiati Remensi adjacentibus , de- prsesemis scripli palrocinio quam sigilli noslri
    cimam de jure habebat, quidquid coutingat de auctoritaie confirmavimus.
    censu domorum minui vel augeri, nos paci et uli- Actuni anno ablncarnalione Doniini 1183.
    litali ejusdem ecclesiae providere volenles, pro ea- Dalum per manum Lambini, cancellarii riostri.
    dem decima, et pro aliis querelis in jardo noslro XV ier. - „V
    et in cultuia in qua sedificatur ecclesia Beali Ja-
    ' Privitegium pro canonicis Cispnicnsibus.
    cobi, duodecim libras in festo Sancti Remigii, (Anno 1190.)
    quod celebralur Kalend. Octobris, annuatini perci- \Hist. eccl. Cispn. ap. d'Achery, Spicileg. edil. in-
    piendas , ipsi ecclesise et canoiiicis iu ea Deo de- Tol,, II, 883.] "*
    vote el solemniter famulanlibus donamus et conce- WILLELMUS Dei gratia Remorum archiepiscoptis,
    dimus. Volumus etiam ut, si alias-culluras quse B sanclse Romanse Ecclesiae tiluli Sancta. Sabinae
    nondum sedilicatsesunt, sedificari conligerit, cano- cardinalis, apostolicse sedis legalus, dileelis filiis
    nici decimam percipiant. Statuimus aulem ut ca- SIMONI abbali tolique capitulo Cisoni.ensi in perpe-
    nohici de vineis suis de Moiri nonhisi sex solidos tuuni.
    singulis annis nobis vel successoribns nostris red- Cum ab anliquis temporibus Cisoniensis Ecclcsia
    dant, sicut anliquifus reddere consueverant. de fundo et mensa noslr-a fuisse et esse noscalur,
    Ne igiiur super his aliqua in poslerum oriatur banc inter alias noslrse dioecesis Ecclesias liberta-
    qusestio, vel canonicis injttria possit inferri, ea- tem semper obtinuit, quod nulli nisi nobis et prae- *•
    dem ipsis jcanonicis jierpelua pace et quiete possi- decessoribus' noslris subjeclioneni exhibuit. Nos
    denda , tam prsesenlis scripti palrocinio quam si- . vero paci et indemnitati, nec non liberlali vesli'32
    gilli nostri auctoritate confirmamus; slatuentes, et palerna solliciludine providere voler.tes, eamdem
    snb anaiheniate prohibenles, ne quis buic nostrse liberlaKin quam ab anliquo babuistis, et euindem
    eonfirmationis pagiuse aliqtialenus contraire prsesu- ordineni canonicum quem bouae meniori;e.Rainal-
    inat, salva in omnibus aposlolicae sedis auctori- dtis, quondam Remensis archiepiscopus in Ecclesia
    tate. r vestra instituit, sicut sanclsejrecordalionis Alexan-
    Aclum aniio ab incarnatione Domini 1190. Da- der papa tertius secunduro scriplum ipsius auliien-
    tum per manum Lambini, cancellarii nostri.. licum confirmavit, salvo jure nostro et suceesso-
    ' - '
    XY bis. rum nostrorum, vobis benigne concedimus, et vos
    Gomposilioneminier episctpum et capitutum Silva- et eumdeni Ordinem et possessiones vestras tan-
    nectense factam confirmal. quam nosuas proprias in cuslodia et piotectiona
    (Anno 1183.) iioslra suscipimus, el sicttt in authenlicis Rainald
    [Gall. Chr. nov., X, 438.] prsrdecessoris nostri et Alexandri papae lertii scri-
    WILLELMUS Dei gi-alia Remorum archiepiscopus, ptis continetur, clementer vobis annuimus : et ne
    sanclsc Romanae Ecclesise tiluli SanctaeiSabinse car- scripta eorum immu.eiilur, nietropoiitana aucto-
    dinalis, aposlolic_e sedis legalus, omnibus ad qubs ritate inlerdicimus. Nobis autem jus patroiiatus et
    lilterae istse pervenerint, in Domino salutem. reprscsentationem personse retinemus. Sane nova-
    Noverit universitas veslra quod cum inter venc- lium vestrorum quae propriis manilius vei sumpli-
    rabilem fralrem nostrum Henricujn Silvanecten^ • bus coHtis, sive de nutrimenlis animalium veslro-
    seih episcopum et diiectos filios riostros ejusdem rum, nullus a vobis decimas exigere vel exlorquere
    ecclesiae canouicos quscslio verleretur super qua- D praestiraat. Sepulturam quoque Ecclesise veslrse li-
    dam consuetudine, quam iidem canonici se ab an- beram esse decernimus, ut eorum devotioni et
    tiquis obtinuisse temporibiis asserebant; (andem extremae volunlali qui se illic sepeliri deliberave-
    inter eos, nobis mediaiitibus, in Iiunc modum facta rint,'riisi forte excommunicati vel inlerdicti sint,
    est composilio, videlicet, quod si major ecclesia nullus obsistat, salva iamenjustitia illaium Eccle-
    cessaverit canonico vel alicui servienti siarum a quibus mortuorum corpora assumuntiir.
    " canonici pro injuria
    illata, vel ideo quod aliquis doinuin cano- Inlerdicimiis etiara ne episcopo, yel archidiaicono,
    -nici violenter intraverit, aut res ipsius vel alterius vel eorum ofiicialibus liceat in vos yel in Ecelesias
    inde asportaverit, episcopus super hoc requisitus veslras sine nianifesta et rationabiii causa excoin-
    omnes alias civitaiis ecclesias slatim sine cOntra- municationis vel interdicti sententiahl ferre seti vos
    diclione et diiatione faciet cessare. Si vero episco- iiovis et indebitis exactionibus faligare. Prseterea
    pus prsesens non fuerit, arcbidiaconus in hacparle arctius interdicimus ne episcopo, vel archidiacono,
    i vices episcopi supplebit, vel absente archidiacono, vel eorum ministerialibus.c-uionicis, seti clericis
    decanus Chrislianilatis. Quod si episcopus, vel ar- aliis pro confirmatione, inthronizatione vel pro be-
    "
    chidiaconus, vel Cliristianitalis decanus eadem die nediciionc abbalis vestri palefridnm, cappam «eri
    851 WiLLELMl REMENSIS ARCHIEP. 852
    cam, aul quidquam aliud facullas vel Iicenlia pa- A in nostra parte, alia duo Willermq senesc-allo re-
    teat, a vobis cujuslibet obtentu corisuetudinis exi- linquinius, ita quod sequenti nocle ad hospilia po--
    gcndi. Si vero pro bis quidquam a vobis exegeririt, terunt redire. Cseteros antiquos coiisuetudinarios
    cttm detestabile sit et obvium rationi, libere vobis reditus sblvent. . . : . ; exercitus et expediliones
    liceat Jioc quod a vobis poslulaverint,' eis dene- nostras. prosequunlur. Dtips babebunt seabinos qui
    gare. nobis et toti villae fidclitatem jurabunt, nobis de
    Ad haec paci et tranquillilati vestTaeprovidere vo- jure uostro, villse de juslitia in causis et judicio
    icnles, auctoritate" qua. fungimur proliibemus ,. ut exbibenda; unus yero eorum a scabinalu singulis
    infra clausuram locorum vestrorum nullus violen- annis aniovebilur, nisi forle talis fuerit, qui pro
    tiam, vel rapinam, seu furlum facere, aut ignem utilitate villsamerealur relineri. Majores duos habe-
    roiltere, aut homines capere vcl interiicere audeat. bunl,.(iuofum alter vices noslias adimplebil, alius
    Ordinem autem canonicum a prsedecessore nostro vero Wi!lermiresidebil,.Siquis aliquem percusserit,
    RaynaJdo in Ecclesia vestra primitus institulum, el sanguinem nonfuderit vel si fuderit, si membrum
    perpeluis ibidem lemporibus,'jtirjniter prsscipimus liuncaveiit, si liomicidiuni fecerit, secundnm anti-
    observari, ne a quoquam riisi de conscientia noslra • quas consuetudines habebimus bannum noslrum
    vel successorum nostrorum, et conniventia totius B et forisfacluni, quod si negare voluerit, et res in,
    capiluli vestri nOlumus immutari.. Volentes igilur palam facta non fuerit, judicio scabinorum vel pur-
    ut haec omnia rata perinaneant, necnpn perpetuae gabit se vel emendabit; corpus tamen hdmicid_e et
    lirmitatis rohur obtineant prsesentis scripli pagina omnis ejus possessio in manu nostra erunt. Q-.iod
    cpmmunimus, et sigilli nostri auctorilale confirina- si ille qui lsestis esl de familia nostra fueril, vel de
    mus. Statuenles et sub inlermiriatione anathematis familia regis, judicio nostro et curi_e nostne emen^
    firmiier inhibentes, neq.uis hanc nostrse confirma- dabitur.
    lionis paginam audeat infringere, aul ei in aliquo N.ulliliceat capere hominem in eademvilla, quan-
    prsesumpluosa temeritate contraire, salva iii orani- diu paratus est stare judicio curiae nostrae. Si quis
    bns aposiolicse sedis auetoritate.. . extra habitantium in eadem villa qualibet ex catis»
    Actum anno Dominieae Iocarnalionis 1199. venerit, si babet morlale odiurn adversus aliquent
    Daltim per manuro Lambini, cancellarii nostri. indigeiiarumquodmanifestum non sit, hac [sic, hic?]
    XVI. prioia.vice non tanget eum, sed faciet ei inhibere
    Charta libertatum el consuetudinum hotninum et ha^- per majores et scabinos ingressum villse, donec paci
    bitantium in villa de Tltuisy prope Seplem Salices. P aut treuga sit inter eos. Homiiies de mortali faclo
    nemo conducet in earodem villaro (sic) praeter nos
    (Aririo 1191).
    ' ' ' Arch. adtnin. de la ville de Reims l. 1,
    VABIN, et Willermus, sed neque eum qui villara" prsedalus
    . p. 417.] : fuerit,. quandiu prsedain retinebit. Si qui exlra ha-
    WILLELMDS. ... arcbiepiscopus . . . universis ... , bitantiuui e'a villa manere voluerit, raaneat secun-
    Recepiibilis est et honesta constitulio quae infra dtim prsedictas coiisiietudiiies; et quando exire vo>-
    justithe flnes se continet, et' misericordiae fariiula- luerit, exeat cum rebus, salvis consuetudinibus,
    tti-in. In bac ei)im siint nattira Domini signa (sic), et jure nosiro. Talem cOnsuetudinem et jus- in ea-
    cuin etsubditis indulgetur, et praelatis mela datur dem villa majores habere voluimus; unicuique sci-
    extra quam in subditorum gravamina non liceat licet eorum reditus duorum quarleriorum lerrae
    cvagari. Hac igitur,-habita consideratione, respeclu relaxamus ; duodecim panes et duodecim denarios
    pietalis, honiines de villa quae dicitur Tusiacum, pro vino emendo, el porcum tribus solidis el dimi-
    -assensu dilecli et fi.delis senescalli uostri Willer- dio appretiatum et foragia eis concedimus. Si aulem
    -nii (15)cnjus (sic) medielalem ipsitis rtoscimus pos- untis majorum quacunque ex causa defuerit, alter
    sidere, ab exactione quae vulgo taillia dicitur, libe- eorum niliilominus vices nostras et Willermi adim-
    ros in perpetuum decerhimus, et ad legitiraas con- D plebit. Cons.uetudo et jus scabinorum est, de emen-
    . suetudines volumus reformari quas lex (10) a uo- datione forisfactorum a quibus el clamor et respou,-
    i'Jbisimpositaiirmasse eognoscitur. Hujus rei causa i sio" facta fuerit ante eos, habere unum sexlariunt
    'jBingulisannis in fbstivitate B. Martini," unusquisque vini nec melioris, nec pejoris, quod solvet Ille qui
    corum qui equtim ad carrucam non habuerit, solvet emendabit in festo S. Remigii, S. Martini, Natalis
    ijobis decem
    - denarios,
    - et urium sextarium avense, et. Pasch-e., qtiando colligunt reditus noslros iu
    i
    et unuih caponem. Qui vero unum equum ,ad ca)v villa.Majqres ducent eo^ secuin . ad prandiunj et
    rucam verduos, vel tres, vel quatuor, vel plures procuralmiit, Si de aliquo" judicio dubilaverihl, et
    habuerit, de singuiis equis solvet duqs solidos et ad requirendum Remis venerint, ille qui querelam
    duos sexlarios avenae, et duos capones ; carrecta perdet, et.eos eundo etredeundo procurabil. Hana
    qualuor facierit singulis aiinis, qubrum duo erunt consuetudinem jurabunt homiiies praedictaevillse, et
    •
    (15) La charte que nous publions etait dvidem veur de Thuisy? s'agit il dcs^disposilions plus ge-
    m.ent inconiiueia Marlot.. nerales arretees par le genereux Guillaume, en fa-
    (16) A quelle loi ce passage fait-il allusion? s'agit- veur des adminislrations communales 1
    il d'ijne cbarle (leja doly.ce precedeniment en fa-
    ' 85J
    853 DIPLOMATA.
    •ingulis quindecim annis renovabitur idem jura- A laxat. rint, iis;ax dies de injunclis tibir.pcenilehliit re
    , -
    inentum, Ut rgitur hsec omnia rata permaueaht si*-
    (Anno 1191.)
    . gilli nostri impressione feciinus confirmari,.
    [MAELOT, Melropol. Bem. II, 439.]
    Actum anno 1191. Datum, vacaule cancellaria. WILLELMUS Dei gratia Reriiorum archiepiseopus,
    ! XVII. S. R. E. tiiuli S.-Sabinse Cardinalis, uniyersis
    Christi fidelibus ad quos iitterse istse pervenerint,
    Privilegium pro abbatia Signiacensi. salutem in vero salulari. ••,'••
    (Anno 1191.) Quod.in oculis divinae majestatis placeat templi
    - [MARLOT, vel altaris aedificatio, nemo eorum ambigit, qui
    Metropol. Rem., II, 879.]
    Cliristiana professione censentur, ibi enim qui vuf:
    WILLELMOS Dei gratia Remensis archiepiscopus, neratas habent cqnscientias medicum saluiis inve-
    S. R. E. tifuli S. Sabinae cardinalis, apqstolicae se- niuiit,"illuc oppressi, et onerali de quibuscunqu*
    dis legalus, universis praesenteslitterasinspecluris, ' tribulalionibus ad Deum clamaverint, accedunt cu«
    salutem. "
    randi. Sic et in Veteri Testamento Moysen et san-
    j- Res geslae scriplo Iransferuntur ad posleros, et g ctos patriarcbas allaria conslruxisse, et Salbraoncm
    ejus beneficio docetur ignorantia , et ohlivio sub- templum aedificasse Dortiino legimus, ubi nomen
    movelur. "Eapropter universis sancfae matris Ecr Domini invocaretur assidtte, el pro universoruiiT
    clesise filiis noium facimus quod nos diiectis no-' delictis decimae et hosliae pacificae offerenltir. -Hujus
    Btris in Chrislo abbali et cOiiveuttii monasterii Si- lantae commoditalis, quam in domo Dei fitleles quo-
    gniacensis, Cisterciensis ordinis, de voluntate et tidie percipiuiit, inluilu, charissimus nepos noster
    assensu Remensis Ecclesise, concessimus in perpe- conies. Henricus propriam domum apud castrum,
    tuum immunitatera et libertatera emendi et ven- Virtuli dicari voluit Domino, et ad exbibendum ei
    dendi libere in civitate nostra Remensi, et per lo- dignum, ac devotiim obsequium, canonicos ordi-
    tani terram nostram etEcclesiae Remensis, quidqiiid nari. Nosquoquein honorem beati Joannis Baptistaa
    sibi putaverint necessarium, ducendi quoque, et aliare ibidem consecravimus, et ad amplificaiio-
    reducendi res eoruiri, sine soluiioite leloiiei, sestel- nem ejus Joci, qui novella est plantatro, increineri-
    lagii, vinagii," et absque ulla alia exactione ab iis• tum habere non polest, nisi quod.conlulerit devotio
    exigenda. lideliuni. Omnibus qui ad solemnitalem B. Joaniiis
    Domum etiam eorum, quam acquisiverunt ef . quse est vm.:KaI. Jul. eleemosynas suas erogaturi
    sedificaverunt Remis, in loco qui vocalur Merochel, C aCcesserint, sive in vigilia, sive in die craslina post
    eisdem abbali et conventui concessimus "cura pro- feslivitatem venerinl, viginti dies de injunclis sibi'
    prisio, et pertirienliis ejusdem doirius possidendam p«Bnitentiis, peccata oblita, vota fracta (si ad eadem
    in perpeluum, et habeiidam eam liberam , ea yide- servanda redierint) et offensas parentum, nisi-ma-
    licet libertate, qua in eadem domo et ejusdem pro- nus violentas in eos iiijecerint, divina dispensatione
    prisio vendere valeant et eriiere, sicut superius est misericorditer relaxminus.
    expressum : nec infra clausuram ejtts, sive pro- Dalum per manum Lambini, canoellaril nostri'
    prisium, quisquam hominem capere, sanguincm anno incamati Yerbi 1191 (17).
    effundere, seu aliam violenliam, absque eorum li- XIX.
    centia, valeat exercere. Hoc salvo quod si- dictara
    Magistro Garnerio, scholis Remensibus prmfecto,i
    domum, vel ejus proprisiuih ad mauum laicalem dignitulem uc personatus tilulum assjynal cutrij
    redire contigerit ,omhis nosfra jurisdictio, quain dotis incremento (iS).
    prius habebamus in elsdem, ad nos similiter rever- (Aivno 1192;)
    taiur. [D. MAELOT,Metropol. Rem., I, .428.] _
    ln cujus rei testinionium prsesentes lilteras sigillo WILLELMUS Dei graiia Rem. archiepiscopus, S.
    nostro, neciion et Reriieiisis ricclesise commutiiri
    '
    D R. E. liluli S. Sabinse cardinalis, apostolicae sedis
    fecimus. lcgaitus, universis S. M. E. filiis ad quosTittersa
    Datum anno gratiaeT191, islae pervenerint^salutem in Domino.
    XVlil. Notum O.erLvplu.rousquod cum dilecli filii nostri
    capituli Remensis magislerium scholaruin Remen-
    Omnibus fidelibus qui in solemnitate B. Joannis ad siura .dilecto ciericq noslro magislro Gamerio ad
    ecclesiattrapud Virlutum ixb Henrico Cumpuniw unanimi omnium
    comiie fundalam eleemosynas eroguluri- accesse- p.reces.nostras"contulissent,nos

    (17) Idem comes Henricus Trecensis, piaedictae sextarios avenae indulsit, pro quatuor -vero aliis
    ecclesiae fundator munificus, Hierosolymam pro- censam ut vocat, de.Roffeid, qu.ae oinnia clarius
    fecturus, decem libras in reditibus suis ad opus constabunt excbarta praedicti aicbiepiscopi, quant,
    decaniae perpetuo assigriandas censuit, quam elee- ex chartulario SanciiJoanniscxhibeiiius'
    ' infra ad
    mosynam Maria Trecertsis comitissa mater ejus lion aii. rl-193. - .
    '
    probavif modo, sed etWillelmo fralri et ballivis (18) Vacabat Remensis cancellaria per promotiq-
    -suis, ut nusquam futuris temporibtis omilterelur, n.em Lamberti Remensis cancellarii ad sedem Mb-.
    liijunsil, quam etprO sex libris centum efvigiriti riiiensem, an. 1191. MEVERUS.
    855 WILLELMI REMENSIS ARCHIEP. 856
    yoluntate ei assignavimus slallum in choro in per- A 1 (21)] praepositum nomineEcclesioe investiviinus.llaec
    petuum dignitalis, et personatus tituluni ipsi, suis- autem omnia dedimus ad distiibuendum canonicis
    que successoribiis obtinendum, jure eleclionis ca- qui ab inccepta epislola usque-ad complelum Aghus
    pitu.b, sicut bucusque liabtiit, reseivalo. Nos vero Dei missae inlererunt, el horae sextae ; neque licebit
    attendentes, quod praedicto personatui modici, et eisexirede choro nisi honesla vel necessaria causa'
    minus sufficieutes i*editusaiitea fueraiit assiguali, evocaverit eos, si distribitlionis faciendse participes
    tum intuitu Ecclesise, tum honesiale et peisonae fa- esse voluerunt.-
    vore eidem, et oronibus in prsefato honore substi- Prsedicti vero canonici tam magnifici' beneficii
    tiiendis liberaliter concessiriius quhique iriodios fru- non immemores, necingrati, nobis et omnibus suc-
    menti in molendinis - nostris Remensibus singulis cessoribus nostris cqncesserunt donatiohem praepo-
    annis libere, el absque onere omnimode statufis siturse et prsepositi iustitulionem in perpeluum ha-
    lerminis exsolvendos : tres videlicet in feslo sancti bendam, approbante universo capitulo et assen-
    Remigii.in Octob. et duos in Pascba, quod ut ratum tienle, et ad hoc convocato. Nos vero loco redi-
    permaheat, elc. Acltim anno 1192. luum prsepositurse prius assigriatorum.B. prseposito
    Datum vaeante cancellaria (19). et omnibus successoribus suis praeposilis, iu per-
    XX... petuum ob.inendum assignaviinus et conlulimus
    habtiit thesaurarius Remensis apttd
    Charta~ qua WiUelmus Retnensis archiepiscgpus val- quidquid prius Betbe^ieium
    lem Radigionis, alia Re- Montiriiacum, et apud Yilleir Asno-
    " eiplura ' coriferl capitulo
    mensi. . rum, acceptis reddilibus vini ejusdem yiil_e, scilicet
    .Anno 1192.) Yilleir Asiiorum quos iri manu noslra el disposi-
    tione retinuimus. Yacante autem prsepositura, red-
    VABIN, Arch. admin. de ta vilte de Reitns, t. 1,^ ditus
    ' - pr_epositur_e capitulum percipiet, Quicunque
    p. 420.] _
    vero pro tempore erit praepositus, promplissima
    WILLELMUS Dei gratia Remorum archiepiscopusv liomihi exbibitione archiepiscopo facta, sicui elalii
    sanctse Rpmanse Ecclesiae, etc. personatus faciurit, capitulo jurabit fidelitatem , et
    Noverint lam praesentes. qtiam ftituri, quod nos se mansionarium esse in civitate, et fideiiler obser-
    statum Ecelesiae Remensis per amplius augmentare vaturum quidquid contirietur in charla noslra quam
    cupientes, rediius de Yalle Radigionis prius ad penes se habetprsescripta Reinensis eGelesia sigilla-
    nsum prsepositurae Remensis deputatos, communi lura de_prsepositura, eo acceplo quod de Valie Ra.-
    voluntale lotius capituli et asseiisu^ capituloquead Q ( digionis ibi coiitinetur, quia eam de cseteroiiul-i.
    Iioc solemniter convocato, eidem Remensi ecciesl_B praeposito licebitreclamare. Hsec omnia facta sunt,
    liberaliler [reddidimus et] eoiiltiliinus. [Conlulimus . vacanle* Ihesauraria. Ut autem ordinatio hsec et
    eiiam-?] (20) allare de Garmereivilla cum omni censti status isle perpetuam oblineant lirmitatem, nos cuni
    queni ibi habebamus, altare etiam de villaTardani. oinnibus presbyteris tunc canonicis, excommunica-
    quae canonici Remensis Eeclesise, Philippus vice vimus omnes illos qui huuc siatum lam solemniter
    dominus, Fulco. et Leo ininanu nostra resignave- factuni imniutarent. Et ut baec omnia rata perma-
    runt; capitulum vero praedieta altaria eis concessit, neant et ineoncussa, praesenlis scripti palrocinio
    sicut prius habueraiil quoad vixerfut, sub treeensu communimus et sigillinoslri impressione confirma-
    duorum solidorum singulisannis solvendorum , ila miis. '' _ • >
    qtiod post eorum obitu libere ad eceleslam rever- Acluni anno Verbi incarnati 1192. Dalum, vacanle
    tentur.- Prseterea dedimus eis decimam de juvi- cancellaria. ,
    gniaco, et quidquid ibidem tliesaurarius Remensis XX bis.
    habebat eldeciraamde Almericuite quae antea ad the-
    saurariam Remeiiseiii perlinebanl; etirt recompen- Privilegium pro-ecclesia B. Jounnis de Virluto.
    satiqne Novae Villse sitae juxta Culmisiacum,. cum D ] , (Anrio 1195.)
    yivario ef molendinp, quse in manu noslrii delinui- [MAHLOT, MelropoL Rem., 11, 440.]
    mus, et quse prius fuerant lliesaurariae, stallos WILLELMDS Dei gratia Reriiorum archiepiscopus,
    ssepe dictseecclesiaeassignavimusin foroada_stima-' S. RomanaBEcclesiae tituli Sanctae Sabinse cardina-
    lionem decem libraruin ceiisualium,; et etiam quid- lis, apostolicae.sedis legatus, omnibtts- ad quod lil-
    quid ibesaurariushabebalapud S. Slephanum super terse istse pervenerint, irt Domiiio salutem.
    Sopiam; et medietatem allarium de Bachelon et de Noverit Universilas vestra quod cbarissimus ne-
    Si Lupo; et his omnibus prsedictis, B, [Balduinum pOs noster Henricus cpmes Trecenlis Hierosolymam

    (i9)Hanc cliartam qtia scliolarchse dignitas insti- avqns ajoules, il manque Te nom d'un des autels
    tuitur Coelestinus papa 111 confirmavit vji Idus resignes par les trois qlianoines.
    Juiiil, pontificatiis anno vi, et Philippus Augtisius (21) 11se trouve cart,. G. ducap., fol. 51, verso,
    eqdem anno, regni xm, asiantibus in palatio Gui- et 52* uiie Cliarte de Guillaume, dalee de T192,
    doiie bnliculario, MalliiaBOcamerario,, conslabula-' cpniriie i'acte que noiis donnons, et qui confere la
    ef riullis. Yacarite caiicellaTia. prevote a Baldiiirius ; plus une bulie du pape qoi
    -rio,(20) IIdapifeio
    nbiiissemble qu'ici. outre les iriots que nous cohfirme -eette electioh.
    857 DII-LOMATA. R-.8
    piofccluids pro rcmcdio animae sv.s-, pareniunique : A bis legaltts, cmnibus ad quos littera**islac pervene-
    tiuorum nobis commisit ad opus decanise ecclesise: rinl. in Domino salulem.
    Beali Joaimis de Yii tuto (22), cujus ipse fuifdalor Noverit universitas vesira quod cum ecclesia
    exstiterat. ilecern lihrarisin redditus in suis reddili- Beati Remigii Remensis nobis in onuiibus lam ob-
    bus pcrpeluc assignandos, super quo charissima ! noxia seinper tenealur, quam devola, nos pensan-
    soror nosira uialr.r ejus II. Trecenfis coniitissa-a_ tes quara ei reddere possemus recOnipensationem,
    nohls rcquisiia, benigne voltui quod ipse nianda- coiieessimus, el dedimus ei unum de burgensihiis
    veiatadinipleii, ct lam nobis, quani ballivis, et nosiris Remensibus niedise aesliinalionis, burgen-
    scrviciiiilius suis recommisii eanidem assignatio- sem-liberuni, el ernancipaluin a imbis ea libcrtaie,
    nem faciendani. Unde nos cum ipsis eidcm decanise qua communes Ecclesiae nostrae majoiis servientes
    assignavirous pro sex Ilbris vi» sextarios avena., habenlur in paV.eperpetuo habenduin et qiiiele, etc.
    videlicct sexaginia oclo in censu apud Sollerias, el Actum anno 1196.
    xxxii in. Sonneiis de Yirlulo, et xx in Sonneiis de Datum per manum Maftbaei cancellarii.
    Bergeriis, et ceusum de Roffeio pro iv Iibris, quae XXHI.
    omnia eidem comiii perpetuo debebaiiiur : cadem Charta de scnlcnlia lata in dominum Nicotaum de
    ' vero illi
    qui ea debent pisedictse eeclesiae decano, " Ruminiuco.
    vel ofliciali ejus apud Yiriulum aiinuaiim reddere
    tenebuninr. Quoti ut ratum permaneat pra.sentis (Anno 1200).
    [YAIU!.,Arch. f.dm. de la ville de Reims; l. f.p. 457.]
    sciipti pagina coniirinamus, siatuenles et sub inier-
    minatione anaihematis inhiDeiites, ne quis hanc WILLELMDSDei gralia Reniorum archiepisco-
    nostrae coiifirnialionis pagiuam audeat infringere, pus di-lectis filiis eanoiiicis Reineiisihus, salu-
    aul ei leniere conliaire, salva in omnibus aposto- tem. ' - -
    licae sedis aucloritaie. Cuin ex suscepto pastoralis solliciliidinis ofiicio ,
    Aclum" Remis an.io dbm. Incarnat. 1193. universis ecclesiis in Remensi provincia conslitulis
    Datum vacante cancellatia (25). sludio inanutiori providere tencamur, bona ecele-
    XXI. sia; vcslrae quam specialius ainplectimi).r, integra et
    illibala oonservart. voliimnscl oplamus. Verum huic
    Ad pelilionem canonicorum Sancli Quintini in Viro- desideiio nostro vir nobilis Nicolaus de Runiiniaco
    manclia, id quud de foraneilule, jttxla decrelum
    Alexandri 111, ctmfirmal. induralo corde resislcns, possessiones quasdam
    (Anno 1196.) I ecclesi* veslrse violenter occtipare ct injuste deti-
    P
    [MARLOT; Metropol. Rem., II, 445.] nere prsesuinit; sed quia eum super daninis et inju-
    WILLELMUS Dei gratia Remorum arcliiepiscopus, . riis ecclesise vestrse illatis ssepius convenimus et in-
    sanctce Roroanse Ecclesiae tit. Sanctse Sabirtae car- venimus Iapiderii, rton illum lapidem, de quo sus-
    dinalis, aposlolicae sedis iegatus, omnibus ad quos cital Dominus filios Abrabae sed lapidem in quo
    praesens sciiptum pervenerit, salutem. nihil esl bumoris in quo radicem non habel semcn
    Notum" facimus lam praesenlibus, quam futuris verbi Dei, cum a vobis requisiti fuerimus ipsum
    quod hos foraneitatem in Ecclesia Beali Quintini tanquam putridum menibruiii a corpore sanctoe Ee-
    a dileclis filiis decano, et capitulo ejusdem Eccle- clesise ferro excommunicationis separabimus uvo-_
    sise inslitulam, et a domino Alexandro papa bonse rem ejus et liberos, familiani et terram ipsius in-
    memorise cqnfirriiatam , approbamus et ralam ha- lerdiclo supponentes, et ne sacerdotalis benedic-
    itemus, el juxta apostolici tenorem authenlici prse- tionis odore aliquo reficiantur, ad peiitionem ve-
    senlis scripti palrocinio et sigilli nostri munimiiie stram, si vobis ita visum fuerit, presbyteros oiinies
    confirmamus. Remisimus etiam praedictse Ecclesiae de lerra ipsius exire compellemus, Hospitalariis
    pelitionem privaiae prsebendae, quam in ea, et ab ea omnibus, omnino divinorum celebrationem ibi pro.
    petebamus, elc. Quod ut ratum permaneat, lilleris D ' hibentes; facientes etiam quod siaiueriinus per lo-
    ef sigillo nOslro fecimus roborari. _- tam Remensem provinciam ita observari quod"si ca-
    Actum anno 1196. su vel necessilate ad aliquam civitatem, yel oppi-
    dum vel illam pervenerit,' quandiu ubi pra;sens
    XXII.
    Abbatibus SS. Remiqii, Nicasit et Dionysii faculla- fuerit, celebralio divinorum interdicetur; et ut sen-
    lem habendi servienlem iinum, seu burgensem li- tentia super eum lata duplex robur obtineat (eam)
    berum in banno suo cutn eadem imtnunilate, qua auctoritale domini legali Osticnsis episcopi facie-
    fruenlur burgenses canonicorum concedit. mus -confirmari ; et ne de slatulis aliqua dubitatio
    (Anno 119fi.) possit alicui suboriri, praeseus hcriptum sigilli noslri
    [MARLOT, Melropol. Rem., II, 457.] impressione roboramus.
    WILLELMUS Dei gratia Remorum archiepiseopps, Actum anno Incarnalionis Dominicae 1200.
    S. R. E. liiuli S. Sabinse cardina.lis, appstolicse se- Dalum per manum Malhaei, cancellarii nostri.
    (22) Decania bic vocatur ecclesia S. Joannis, quod nus honoris gratia appellatur.
    decaniis cl pisesidcret, nunc diaconalus oliicium (23) Meminit Petrus Cellen. abbatis S. Mariae Yir-
    non esl, sed qui senior est inter canonicos deca- tudensis lib. u, epist. 14.
    «39 WILLELMI REMENSIS ARCHIEP, 8'iO
    XXIII Ms. A tas operit multitudinem peccalorum, (1 Peir., 4).
    Cliarta Guilltelmi I archiepiscopi Remensit, de ele- Cum igitur pasloralis sollicitudo quseque prava et
    clione abbalissarum Avenacensium, inord_hata corrigere, eyellere, el dissipare, et ea
    (Annol200.) quse ad dilectionem Dei et proximi speclant inse-
    [Gall. Christ. nov.,\, 51.] rere, sedificare et plantare teneatur, nos solerter et
    WILLELMUS Dei gratia Remensis archiepisc. san- attente consideranles quod a bealo Remigio Remo-
    ctae Romanae Ecclesioe titulo Sanctse Sabinae cardi- rum quondam antistite sanclissimo tredecim piae-
    nalis, charissimo nepoti suo Th/comiti Trecensi bendulae-patiperum, unicuique quotidianus panis et
    palalino, salutem et sincerse dileclionis affeclum. denarius, laudabililer institiilae, plerumque per
    Scimus et teslamur quod ecclesia de Avenay Ignoraiitiam, quandoque per amicorum suggestio-
    quando abbatissam non habet, a comile Trecensi nem indignis, inbonestis, et infamibus personis
    requirere debet licentiam eligendi, nec eligere debet conlra inlenlionem sancii iiistilutoris indiscrele con^
    aut polest, donec a comite Trecensi licentiam re- ferrenfur : dignum intelleximus, meritoriumqua
    quisieril; nec ab archiepiscopo vel ecclesia Re- reputavimus, ut beneficiuni quod de patrimonio
    mensi licenliam eligendi requirere lenetur. Quod crucifixipericulose distribuebalur, secundum ratio-
    autera de matertera fidelis noslri Gaufridi de Join- B niset verilalis lineam deinceps pauperibus infirmis
    villa fecimus, propter necessitalem de Jolro et de et- Eegrqtantibus salubriter erogetur. Nos itaque
    Aveneio ecclesiarum fecimus; et de dileciione vestra glorioso confessori salisfaeere desideranles, ea quaa
    liduciam assnmpsimus faciendi. Rogamus igitur sunt Dei Deo, el pauperibus Christi quse sibi cle-
    vos, et ctim affectu requirimus, ut propter honorem menter assignata sunt reddere satagentes, ad emo-
    nostrum et amorem ecclesise et abbatissae de Ave- luroeiitum aniroae noslrae, el tam ad omnium prae-
    neio, veslram remiltatis offensam. decessorum noslrorum indulgentiaro, quaro ad suc-
    XXIV. . cessorum nostrorum benefaciendi piam instructio-
    Leprosts Remensibus, ob nundinarum translalionem nem, quamdam domum hospitalem juxta grangiam
    in vicum Cullurm, centum sexiarios in excambium
    concedit. - iioslram ad porlam Bacchi pietatis inluilu fundari
    (Anno 1201.) fecimus et superaedificari : quatenus ibidera viginii
    [MARLOT,'_We.ropol. Rem., II, 452. pauperes languenles in perpetuum recipiaittur et
    WILLELMUS Dei gratia Rem. archiepiscopus, et misericorditer foveanlur; qui etiam fruclum prse-
    Eeclesia. Rouianae lituli Sanetae Sabiriae cardinalis. diclarum tredecini prsebendularum perenniler et
    Noverit universitas vestra quod nundirtas quas incommutabiliter oblineant, et prout facultas et
    habebant Leprosi Remeiises in seplimana Paschae possessio pauperum,'Deo annuenle, dilatabitur, ita
    juxla domum suam, traiislulimus ad vicum qui et eqrurodein numcrosiias, et buraanitalis cxbibitio
    Cultura dicitur, ad roelioralionem vici, et eisdem consequenler muliiplicabilur. Recolentes siquidem
    Leprosis in excambium assigriavimus cenlum sex- terribilem Evangelii senlentiam, et ad memoriam
    tarios frumenli, ad mensuram Remis in molendi- sedulo revocanles, quia qui in lerris Christum hos-
    nis noslris inter duos pontes, singulis annis de pitem suscipere, et infirmatum visilare, ac ipsum
    primo-blado, quod exierit de molendinis, in perpe- esurienlem et sitienlem reficere neglexerint, iu die
    luum percipiendos, etc. • ultionis Domini suppliciis depulabuntur selernis.
    Acium an. 1201, mense Octobri. (Mnlllt. xxv) : ad sustentationem praedictorura car-
    Datum per manum Matthaeicancellarii. cerariorum, consilio el assensu lolius capiluli no-
    XXV. : stri, superaddidimus et adjunximtts octo modios
    Hospilali dotno S. Anlonii Remensi, ab ipso fundatw, frumeriti in sexsterlagio Reincnsi annualim requi-
    privilegia mulla imperlilur (24). rendos; et erit pondus prsebendalis pants, vighili
    - • (Anno 1201.) panes de cartello; et slabilivimus sepituaginla mo-
    [Acles de la prov. eccles. de-Reims, II, 352.] D dios vini de redditu noslro Monlis-Yalesii quotannis
    WILLELMUS Dei gratia Remensis arcbiepiscopus, ' persolvendos ; et erit"mensura vini uiiicuique pau-
    .sanctae RomanaftEcclesise lituli Sanctae Sabinse car- : peri dimidia melrela, et eliam miseris et mis"erandi3
    dinalis, qmnibus sanclae niatris Ecclesise fidelibus aegrotis de mensa Remensis ponlificis cum prsesens
    adquoslitterae istae pervenerint, in Domino salu- fuerit semel inJiebdomada die Martis, aut in die
    tem. ; Jovis reliquias et fragmenta decrevimus in aeternum
    Quoniam inter cseleros humanae fragilitatis eveh- distribuenda. Verumtamen quia nobis a Domino
    fus, non est facile filiis hoihinum evadere delicto- : injunctum est ut de bonis Ecclesiae quse gralis acce-
    rum iiicursus, proposita sunt nobis pietatis opera pimus, gralis egenis larglridebeamus, ad opus co-
    ad noslrse salutis remedium, quibus tanto amplius quinae memoratorum Ianguidoram, et ad usum pan-
    Deum valeamus habere" piopiliuin, qiianto ea exer- noium, el ad retentionem et ad necessaria ssepe-
    cuerjmiis in necessilatibus patiperhni: Quia chari- diclse domus in hala noslra quam lemporibus nostris

    (24) L'h6pUal fpnde par Guillaumede Champagne congregation de N.-D. II siibsisla jusqtTau milien
    eiait situ<5 a la porte de la ville, appelee porte de du xvii' siecle. ".".'..
    Bacchtis, ou sont aujourdMiUi les religieuses de la
    8Gi DIPLOMATA. < 862
    fecimus et acqttlsivimus, tiamsi ipsa bala alibii A honoran; pro honore Ecclesiae augrneiilando et
    transferafur, vel in qusecuiique alia aedifieiatrans- pace sesvanda, prsedictae Ecelesise, duximus indul-
    muletur, aut si forle de reditu aliquando amplius gendum, ut in villis suis et baniiis tam propriis,
    non valueril, viginti quinque libras Remenses pei >' quam illis quaecum aliis habet cominunia in nostra
    1
    singulos annos confirmaviirius percipiendas; el dicecesi constilutis ad universilalem capituli perti-
    quiamiserandorumlanguidorum necessitasomnibus nentibus, plenae justitiatn Christianitalis obtinett,
    aliis negoliis praeferenda est, in prima solulione de- salvis nobis omnibus presbyterorum et clericoruni
    nariorum ejusdem halae recipienlur. Ad calefactio- jusliiiii, ilem sacrilegioruin omnium el matrimo-
    nem vero pauperum infirmorum, et ad pulmentorum nialibus omiiibus causis ct reterita nobis terrse. ca-
    pr_eparalionem quinquaginta duas quadrigas ligno- nonicorum Remensis civitalis, sicut hactenus est
    rum in nemore arcbiepiscopali apud Calmisiacum "obtentuai,jiistiliaCliristiaiiitatis,iteniappeliationibus
    annuatim requirendas perenniter assignavimus; nobis in omni negotio reservatis : sed cum ad nos
    cujus videlicet nemoris quamdam parlem in diebus fuerit appellatum, appellatio quidem tenebit, et
    nostris magno et sumptubso prelio comparavimus» prsesente capituli nuntio, si adesse voluerit, in cuiia
    Consliluimus autem ut quicuuque de csetero gran- nostra tractabitur causa; in ctijus processu, st
    giae nostrae, quae juxta prsefalam domum sii.a est, poena pecuniaria, protit in causis fieri solet, inci,-
    custos el provisor exstiterit, duas vaccas cum cae- derit, nec remitlere polerimus, nec noslris ralio-
    teris suis vaccis custodire et nutrire tenebilur, de nibus applicare; sed in solidum ad ecclesiam per-
    linebit. Licebit lamen capitulo super presbyteros
    quaruro fruclu omriem proventum panperes infirmi
    obtinebunt. Simi.iler vero quisquis deinceps infra et eorum capellanos pro suis juslitiis, nisi eis obe-
    mansionem Jardi episcopalis habilaverit, pannos et dierint, poenam eondignam imponere, quam nisi
    linleolos prsedictoruirt inlirmorum lavare et mundi- injuste latam, non poterimus revqcare. Porro de
    ficare lenebilur (25). Hujus utique tam meritorii be- honiinibus vel hospitibus suis qui non in stiis, seu
    neficij et commendabilis eleemosynse perpeluo fiet [sed] alienis bannis roorantur, id deceriiimus ob-
    servari ut pro oinnibus rebus ad ecclesiani spe-
    Dispensator quisquis procurationem domus cujus-
    libet domini Remeusis in posterum exsequetur : et ciantibus, eos possint per Christianitatem citare,
    unum servienlem pauperibus concessimus ut eis citatosque pro rebus, ut dicium est, ad.suas con-
    sueltidines ei et in
    provideat el niinislrel,.qui assumpto religionis ha- eos ac domos jura speclantibus convenire,si
    bilu omhiuioda gatideat lihertate, arebiepiscopali ipsorum, alque familias, expe-*
    dierit excommunicalioriis vel interdicli sententiain
    procuralori taiitummodo responsttrus. Processu f,
    promtilgare et presbyteros tam in stiis villis quam
    quoque lemporis si quisquam tilius Belial) quod ab- in aliis constitutos, si eis in bac parte obedire
    sit!) lam pium, tam necessariuiii opusanobis devo-
    noluerint senlenlia condigna perceilere, quas sen-
    tissime inslftuluni et solemniter confirmatum per
    tentias a canonicis promulgatas nisi injuste Iate
    negligentiam' aul avaritiam diminuere aut penitus •
    abolere pr-esumpluose atlentavejit, magnifici con- , fuerint, usque ad condignam salisfaclionem nobis
    fessoris Remigii meritis iiiteryenientibus irain et in- erit illicitum relaxare, -quse omnia, salvo jure ar-
    cbidiaconorum, duximus concedeiida.Cujtis rei se-
    dignaiioneni Dei omtiipotenlis incurrat, el delealur
    ries ne memoriam humanam eflugiat, vel (quod
    de libro vivenlium et cum justis non scribalur.
    Amen. • . - . absit!) roaligiiitale routelur, eam litterarum et si-
    ' gilli prsesentis patrocinio in perpetuum confir-
    Aclum anno incarnati Yerbi 1201. Datum per
    maiuim Mallhsei cancellarii nostri. mamus.
    D.atum Anagniaeper mantim Mattbsei, cancel-
    XXVI. larii nostri, anno Verbi incarnali 1201_, merise
    Charla super Chrislianilate Remensibus canonicis. Januario. ,
    concessa.
    D XXVII.
    (Ann. 1201.)
    [VARIN, Arch. admin.de la vitle de Reims, Transactio inter Remensem archiepiscopum et catii-
    t. 1, p. 445.] . . tulum Remense de francis servienlibus.
    _ WILLELMDS Dei gralia Remensis archiepiscopus, (Anno 1201.)
    S. Romanse Ecclesiie tiluli S. Sabinse cardinalis,. rVARiN, Arch. administ. de la ville de •Reimt,
    i. 1., p. 458,] "
    omuibus qui prsesentes lilteras viderint, salutem
    in Domino. , WILLELMUS Dei gratia Remensis archiepiscopus,
    Cum a retroactis temporibus et antiquis, Re- sanclse Romanse Ecclesise tiiuli Sartctae Sabina>
    mensisEcclesiaa bonestate vitae semper et morum cardinalis, omnibus qui prsesentes liUeras videri nl_,
    compositione floruerit et inter Ecelesias Gallicanas salulem iii Domino.
    speciali quadam praerogai.iva prsecellere merito vi-' "Quoniam divina favente Clementia, noslris tem-
    deatur,-attendenies quoniam prsecipue honestatis poribus est concessum veterum ambiguitates deei-
    Ecclesiam piseeipuis decet e't plurimis libertatibus dere, ei discordias veteres quse frequentius passao
    (25) AujourdTiui encore oii lave au meme lieu les linges de rilbtcl-Dieu.
    803 WILLELMI REMENS1S ARCHIEP. .864
    7
    suiit reciJivum, ad unitatem et concordiam irre- A quod ministeriales nostri, nostra potestate abuten-
    gressibrliter revocare, ad universi.atis vestrse no- tes , tara mansionarios ecclesise, quani commnnes
    liliam volumus pervenire, quod inter nos et prse- capiluli et canonicorum proprios servjentes, inde-
    decessores nostros ex una parle (26) el capilulum bitis exactionibus (27) justo dislrictius molesta-
    BeatseMariaeRemensis ex allera, discordiae et liles rent. De quibtis Spirilus sat.icti annuente clenien»
    hactenus perdurarunt quanlo frequentiores, tanto tia, et bonorum virorum"adjuvanle consilio, trans-
    parli damnosiores ulrique asserenlibus nobis quod egimus in hunc modum : Sane unicuique canonieo
    in civibus nostris ad suum serviiium evocandis licitum erit unum solum (28) de justilia nostra et
    niodum'excederinl; ipsis allegantibus ediverso, bannoreciperexervientem(29) qui omnimoda Jiber-
    . (26) On ne sail quels eiaient les differends entre (28)LechapitrepreTeiid qu'avantcette transaclion
    les piedecessettrs de Guillaume aux Blanches-Mains cbaque cbanoine pouvail avoir sur Ie ban de l'ar-
    et le chapitre, par rapporl aux francs-servants cbeveche jusqu'a irois servants, que le grand archi-
    couiiiiuns et particuliers; le serment des aichevb- diacre en a ericore irois, el que cette Charte de
    ques, en 1096, avail lixe tous les droils, privi- 1201 a reduit le nombre de trois servants a un
    Jeges et exemplions du chapitre ia 1'egard de l'ar- seul, «nnm solum. On repond que le chapilre ne
    cheveque. Les liistoiiens de l'Eglise de Reims T>rapporte aucun titre qui ne fasse menlion de ce
    ne notis "rapportent point, depuis 1096, d'autre droit. L'archeveque Guillaume aux Blanches-Mains
    diiTerenil que cclui de Henri de France qtiils pla- se plaignait que le chapilre prenait sur son ban
    cenl en 1164 (MARLOT,l. II, p. 592); ilcroitque plus de servants qu'il n'en devail avoir, mais ce
    ce differend n'arriva que parce que Henri de Fiance n'estpas une raison pour dire que chaque chanoine
    ne voijful pas recomiailre le privilege que Ie cha- devail en avoir irois. On ne sait pas sur quoi est
    pilre pielenilait avoir dV.xcoiiimuriier, el qu'il est foiiiiee la possession dans laquelle ie grand archi-
    vrais.'inblable que cel archeveque refusa de preter diacre est de prendre trois servants; mais quand il
    le serinent des arelicveques. Cependanl le car.linal aurait ce droit il ne s'en suivrait pas qtte chaque
    Pierre semble insinu.T lecontraire dans sa lettre a chanoine aurait le me^niedroit. La.dignile du graud
    Tarcheveque Henri, laquelle est rapporlee (p. 594, archidiacre elait dans ces lemps tres-considerable
    MARLOT,i. 11), par ces paroles : Consuetudincs par les revenus el la qualite des personnes qui la
    suas quas VPScredp servare promisistis. On voit bien possedaient et encore plus considerable par la juri-
    par les lellres d'Alexaiidre 111a Henri, archeveque, diction qui y etait allachee.
    cl a son frere, le roi Louis, que ce preiatavait des (29) Cesparolcs signifient ouquele chanoinepeut
    difleicnds avec son chapitre qui se plaignait fort tirer du ban de 1'arcuevequeun servant pour en etrc
    d'e.re vexe. servi dans sa maison,ouqn-'ilpeut avoir surleban de
    Le pape roeme parle des cbanoines comme si, Mgr 1'arclieveque un franc-servant, sansquepour
    en ce lemps, ils fussent sujets a la juridiction de cela ce franc-servant aille demeur<:r avee le cha-
    leur archeveque; mais il ne dii pas en quoi con- noine. Dans le premier sens ce franc-servant par
    sislaienl'ces vexalions, gravumina. II parail seule- C ticulier est un verilable doniestique demeuiant avec
    ment, par la letlre du cardinal Pierre, que 1'Eglise son mailre et nourri de son pain. II parait que c'est
    se plaignait de ce queles Coutuines marquees dans la 1'idee qu'on en avait avanl la Charte de 1201.
    le sermenl prete par 1'archeveque Henri etaient Le mof familiarium dont 1'archeveque Gervais se
    violees surtout pour 1'excommunication des inal- seryait pour exprimer les servants particuliers,
    faileurs dti chapilre, maxime. Ce mot suppose que signifie de veritables domestiques qui demeurent
    ces cotilumes elaient violees en d'autres poinls qui avec leur maitre. Le serment des archeveques ne
    poiivaient regarder les francs-servanls du chapi- parle point des fiancs-servants particuliers qu'il
    tre. Ces lettres sont rapportees par Maiiot (ibid., rt'ajoute aussilot : Quos privatim in dpmibus npslris
    p. 595-594). Maiiol.ajoute qu'on ne voit pas quelle habemus, et si aliquas de clerp hubuerimus in dpmi-
    fut la fin de ce differend enlre 1'archeveque Henri bus nostris, quod genus servienliitm decenlissimum.
    et son chapitre. On est poiie a croire qu'il subsista est. Le servanl ecclesiaslique que le pape Alexan-
    jusqtfa Guillaurae aux Blaiicbes-Mains, successeur dre III recomniandait a 1'aicheveque Henri avait
    iminediat dTleuri, lequel, comrae on a vu, terniina demeure chez le cbanoine a qui ildemandait l'ar-
    d'abord, eu 1197, le differend tle rexcoiniiiunica'- genlquil lui avait preie, explelo suiservilii lempore^
    tion. On rie pourrait pas autrement verifier ces pa- La Charte de 1201 senible etre favoiable a la se-
    roles : Inter prmdecessores nostros. conde idee, puisque, apies avoir dit que chaque
    (27)Noleis que le chapilreseplaint non de ce que chanoine pourra avoir un servant du ban de la
    Tarcheveque faisaildesentreprises sur la juridiclion justice de 1'archeveque, elie ajoute que s'il le juge
    que le chapitreptetendavoir sur les francs-servaiits D a propos, il pourra avoir plusieurs servanlsdes au-
    communs el particuliers, mais de ce qu'il les tourmeu- tres bans ou endroits, plures de aiiis bannis vel locis,
    tail outre raison pardes exactions qu'ils ne devaient habere poleril servientes; el plus bas que 1'archeve-
    pas payer, indebids exaclionibus. Voila le sujet et que et ses olflciers ne pourronl inquteter et tour-
    la matiere de la plainle du chapitre et par conse- menteiTes francs-servants comniuns et pariiculiers,.
    quenl Tobjetde la Iransaclion qu'il venait defaire. demeurant sur son ban ou sur le baii du chapilre^
    iPourquoi doncle cliapitre veut-ilqtteGuiilaume aux nec commutiibus, velvetsuopropriis canonicorum servienti-
    Blanches-Mains ail traile avec lui-sur la juridiclion, bus, in.bann» noslro commpranlibus, injuriam
    tandis qu'il n'en etait pas question, el quilnes^gis- aliquam irragare; ce qui insimie que les iiancs-
    sait que de droits pecuniaires que le chapitre pre- servants communs ou parliculiers pouvaient de-
    tendait ne devoir pas etre ieves sur ses servants meurer sur le bau de l'arclieveque ou du cbapitre, a
    comnie sur les autres bourgeois?. . . . quels pou- ' raoins qu'on ne dise quepar leniot comnioranttdtis,
    vaieut donc etre ces droits el exactions indues dont il faut enleiidre non un domicile perroaiienl, amais
    se plaignait le chapilre? c'elaient satts doute ces une demeure passagere, telle qui coiivieni des
    impositions et subsides exlraordinaires, ces lailles domestiques qui acconduisent des voilures; cette quoi
    ou laxes par lele que les seigneurs se permeltaieiit qu'il en soit, le mot seruiejis. signifie dans^
    de lever sur leurs vassaux dans les besoiits extra- Charte un verilable domeslique, fumtdus. Cest la
    ordinaires, et dont ils avaienl la _,dixieme ou la •significationqui en est donnee au dos de la Charte
    vingtieme partie. de Guillaume aux Blanciies-Mains en 1197 pour la
    805 ~ DIPLOMATA. 866
    tate(50) gaudebil; bac famen in rcceplione servienlis A canonicus poterit. Quem canonicum si cedere, vel
    ipsius cautela servata, ul canonicus anlequam illum decedere forte conligerit, nisi serviens ab (51) alio
    in scrvieniem admitlat, decano qui fidelis nosler est, canonico non habenle servienlem de banno no-
    et lam nobisquam capilulo jurameiilo tenetur astri- slro fuerit evocatus, poteril, si volueril, infra qua-
    ctius, et qtti ibidem pro lempore fuerit, illum de- dra»inia dies a morte vel cessione canonici nu-
    beat praesenlare, cujus eril discernere, si personse merandos, sine impedimento et qualibet exactione
    quem recipit servientcm competat qualilas ser- ad communem urbis nostrae consuetudinem trans-
    vientis; cujus eliam decrelo nec nos, nec eanonicus ire. Quod si voltterit, et sibi videril expedire, cano-
    polerit conlraire. Qttem susceptum , pro sua vo- nicus plures de aliis hannis vel locis habere poterit
    luulale mulare, etalium modo prsediclo recipere , servienles, qui quandiu in ejus servitio morabun-

    r.oncession dim franc-servant a 1'abbaye de S. De- trouvememe dans la suitede la Cbarfe de quoi de-
    nis, en caracleres qui paraissent du meine temps : truire toutes les consequcnces que le chapiire vou-
    De fatnulo nobis concesso a Remensi archiepisropo, drait tirer de ces termes pour eiahlir cette exem-
    et encore au dos de la Charte d'Alberic en 121^. plinn. Guillaume aux Blanches-Mains, apres avoii
    Charla Alberici pro immunilate famulorum canohi- B i tlit t!ii'il sera libre a eliaque chanoine de se donner
    corum, en caracleres qui paraissent du meme lemps stir le ban de .'arciieveehe un seul franc-servaiit,
    que la Charte. enlierement exempt a 1'egard de 1'archeveque,
    (50) Lechapitre croittrouver dans ces termesom- ajoule que chaque chanoine pourra, s'il le juge a
    tii.-ioda libertate, toutes les exeniptions imagina- propos, prendre sur les autres bans qiie celui de
    bles. . . Exemption de Ia juridiclion spirituelle de ]'aicheveche plusieurs^ francs-servaiils-qui auront
    Tarcheveque, exemplion de la juridiction teuipo- I.es memes exemptions a Teaaid de I'arclicveque
    relle, exemplion du droit de slellage et de lous au- lant quils sero.it au service du chanoine, p'ures de
    tres droits qui se levent sur les auties bOurgeois ; aliis bannis et locis habere poteril servientes, qui
    mais il est fortaise de le deiromper; ce n'est pas quandiu in ejus servilio morabuntitr prwlaxuta liber-
    assez pour etablir uee lelle exemplion, surlout en laie gauilebuni-. La Joarinine interprete ce lernie
    choses spiriluelles, qu'on allegue qu'nn est exerapt plures de sorie qu'un chanoine peul avoir, otilre le
    de loute nianiere, omnimoda, il faut que la nature servant sur le ban de Mgr 1'arclieveque, encore
    de' Texemption soit concuc en lermes clairs el pre- deux, savoir : un sur le ban de S. Remy, uii sur le
    cis, aulrement il faudra interpreier les termes ge- ban du cliapitre. On voit qu'en 1411, les chaniones
    neraux sur lesquels on veut appuyer rexemption exercaient ce droit. Ilsen usent encore sur le ban
    particuliere et les entendre confonnement aux mo- dtt chapitre, surlout pour les fiaiics-servaiils coin-
    lifs pour lesquels on s'en est servi; or, il est cer- muiis; on voil nieme dans Tarrel de 1400 que les
    lain que quand Gtiillaunie aux Blanches-Maiiis s'est chanoines avaienl des francs-servants a la campa-
    servi des lerines omnimoda libertqte, ce n'eiait pas Q i gne, cumme a Brimon, La Vaiine el atities ctidroits,
    pour exprimer une exemption geiierale et indefiiiie, etcesfraiics-setvantsavaieniles menies exempiioiis
    mais seulemeni pour marqucr que les francs-ser- que ceux de la ville. lls lfeiaienl pas suj.cis aux
    vants du cbapiire seraieul exeir.pts des charges et ciiarges de la communaute. L'on eioit que ces
    droils auxqnels la coinniune eiail sujelte a son francs-servants etaientles Mansiouarii quoit|ii'ils
    egard ; droits conlenus aux deux, tioiset qualrieme soieniappeles dans les litres FUANCS-SEHGENTS. Cela
    ariicle du sernienldesaiclieveques. 11suliitde diie, n'esl pas surprcnai.t; conime les francs-servauU
    apres Du Cange, que par ces droils ott entendaii la parliculieis elaienl donues aux chanoines iiieines
    lailie et lous les pelits services que les seigneurs qui ne gagnaienl pas les gros fruils de leiirs pre-
    exigcaieal alors de leurs vassaux et que la franchise beiiiles, puurvu quils eussei.l, possessiones procu-
    desservants cousistail dans l'a(Iiancliissemeiit de randas vel donws conservaudas. il fallait cles ser-
    ces druils, el ideb dicunlur \ruttci servienles, Gallice vaiits qui eussent sur leslieux soin de ces biens; et
    FHANCS-SERGENTS, qttod u lallia et pmni alio viii oilere par consequenl ils devaient avoir les iiiemes ex-
    essent fnimunes.Ceiieexemplion n'allail pasjusqu'a enipLions queceux de la ville. Guillauine aux Blan-
    affranchir ces servants tie la juridiction leinpoielle ches-Mains accorde aux fraiics-servants pris dans
    el encore niojiis de la spirittielle, qui dedroit divin d*aulres baus que le sien le nienie affiaiiclnsseiiieiit _
    appartient aux eveques seuls ; 1" ces termes omni- qu'a ceux qui seraient piis sur sou lian-, pra-taxala
    modalibertaie, n'einporient point 1'aifrancliissement libertale, c'est-a-dire omnimoda. Or, il seiait riiii-
    de la jtiridiclion spiiituelle. Ces niemes lermes se cule dedire quecetaicliKvequeaffianchii ces fiaucs-
    trouvenl dans la Chaite de la concession d'un I0 servanls d'une juiidiclioit qu'il ji'a pa_>etqui appai-
    franc-servani faite dans la nienie aiinee, 1201, par tieiifa d'aulres seignetirs ; ces termes, oinniinoda
    Guillaume aux Blanches-Mains, a liiopilal de S. liberlctte,u'emporleul pasdanscel eudroitun aUian-
    Antoine de Reims; cepeiidanl ce fraiic-servant, cliissenient de jiiridiclion lenipurcTIe. . . . si par
    coinnie 1'iiopital de S. Autoine dout il est religieux, ces lermes, omnimoda liberiate on eniendail un
    a toujours eie de la juiidicl.on spirituelle el nieine affiancbissement plus eiendu, la Ciiarte de Guil-
    teiiiporelle de Tarcbeteque; on en trouvera les launieattx Blanches-Mains coniredirail le sermeiit
    preuves au tome II de Marlol, page 547 et -suiv. des archeveques, qui reserve a 1'archeveque le cens
    D'ailleurs, 1'arcbeveque Guillatime aux Blanches- soit personnel, soil reel, CHpiia/!(i«»i,'sur les ser-
    Mains et le chapitre n'etaient point endifferend.sur vants coinniuns et particuliers pris sur son ban.
    la juridiclion spirituelle de ces francs-servants. Le (51) On est porte a croire que Guillauroe aux-
    cbapilre se plaignait de ce queles oiiiciers de l'ar- Blanches-Mains, entendait par ie mot serviens,. un
    cheveque fatiguaienl les liaiics-servants du chapi- verilable domestique demeuraiit avec et chez son
    tre par des exaclions et des droits pecuniaires qu'on niaiire, famulus comme il esl explique au dos de la
    ne uevait pas exiger d'eux; ce n'esl que par rap- charte clu fraiic-servant de SainlTDenis, en 1497,
    port a ce sujet, que Guillaume aux Blancbes-Mains et de celle d'Alberic, en 1212. En effet, on ne voit
    declare les francs-servants particuliers exenipts om- qu'en un seul endroit de cetle charte que la de-
    nimodoa son egard; 2" les meiiies raisons resistent ineure du servant particulier soitdislinguee de celle
    a ce qu'on infere de ces termes omnimoda iiberlate de son maitre; parces lermesiii banno nostro, quoi-
    une exemption de la juridiclion temporelle. On quii aurait pu se faire que le servant ftil a uncha-
    8f7 AD WILLELMUM REMENS. ARCHIEP. 863
    tur (52), praetaxata libertate gaudebunf. Nolandum A moderaiioiie super servientibus facta, mansioiia-
    tamen quod foranei (35) riisi aliquando pritis intrinseci riis ecclesiae in banno suo constilttlos ubicunque
    fuerint, et nisi domiciiia conservanda, ac posscssio- sinl posili iu bannis et villis ecclesiae tam acquisi-
    nes habeant procurandas; item pueri infra subdiaco- tis qttam acquirendis, ea decernimus libertate gau-
    natunr, et.quicunque canonici cum aliis habiierint dere quam niansionarios urbis, tam de anliqua
    assiduam mansionem, ab iis cum quibus motam cqiisueluiiine qttamnostra concessione, sicul prse-
    facihnt procurandi. de banno nostro nullutn pote- misimus, cerlum esl oblinere; ul scilicet, passim
    runt habere servientem. Intrinsecus autem intclli- et indifferenter prout eis placuerit veriientes ad
    gimus eos qui per seplem meuses continue vel in- urbem el ab ea quandocunque placuerit receden-
    terpolale, a nativilate beati Joannis, usque ad tes, non possint ab aliquo, vel pro aliquo, nisi sub
    annum completum, in nostro yel Ecclesiae ipsius capiluli ipsitis examihe conveniri, nec aliqualenus
    s.ervitio morabuntur. Porro de mansionariis eccle- molestari; nisi forle eos idem conlingeret ad praa-
    sise in banno ejus inorantibus et servientibus pa- sens et evidens intercipi forisfactum ; qua in re
    lehler et dilucide, profitemur, quod in bannis nec forensecis mansionariis in urbe positis parce-
    ecclesia. ubilibet infra urlris ipsius ambitum, vel , retur. Insuper pro prsedictis eidem ecclesiae sexa-
    in ejtis suburbiis (34) constiiutis, nos, successores ginla libiis monel-e Remensis omni anno de noslris
    nostri,vel qui ratioiiibus nostris praesunt, nulla ibeloneis primo percipiendis, perpetua slabililate
    occasione, pro nullqprorsus delicto aliqtiem pos- donamus ; pro quibus modo praedicio solvendis,
    sumus infestare vel capere, nec civiliter aliquale- quicunque Iheloneis nosiris praefuerit, in sua iusli-
    "tus, nisi sub capituli ipsius examine, convenire, tulione capitulo juramenlum praestabit. Cujus rei
    nec res inibi constitulas diripere, nec mansionariis series ne memoriam hunianam effugiat, vel (quod
    ipsis in banno ecclesiae morain,ut dictum est, fa- absit!) malignilate mutetur, eam liltftrarum et si-
    cientibus, nec communibus vel propriis canonieo- gilli prsesentis patrocinio in perpeluum confir-
    '
    rumservientibus, in banno nostro vel suo commo- hiamus. • « •
    rahlibus, injuriam aliquam irrogare.Yerumquoriiam Dalum Anagniae, per manum Matthaei cancellarii
    damna sibi a nobis et liostiisirrogala fuisse dice- nostri, anno Verbi incarnati 1201 mense Janua-
    bant, pro aestimatione dariuioiuiii ,nec minus pro rio(55). . - ._
    rioine qui demeural sur le ban de rarclieveijue. servants dans ce qu'il y avait de plus riehe el de
    Dans les autres endroits de cetfe cbarte, rien ne pius nolable parmi les botirgeois de la ville n'em-
    delermine a penser que la demeure du franc-ser- iC pecbe pas que dans 1'origine les fianes-seivanls ne
    vant particulier doit clre differente ide celle de son fussent de veiiiables domestiques accordes au cha-
    cli.inoine. On y lit : ln civibus nostris ad suum ser- pitre pour servir les'chaiioines et avoir soin deleur
    viiiuat eoocandis . . . De juslilia nosira el banno re- temporel, fumulos quoque dedil. . . . II en est de
    tipere servientem. . . . De banno noslro fuerit evo- meme que des pauvres de Saint-liigobert; parce
    calus .... plures de aliis bannis vel locis Itabere que le cbapitre confere aujourdTiui. les pauvretes
    polerit servienles. Tous ces termes peuvent signifier a des personnes aisees, s'en stiit-il que ces pauvre-
    un servant ou domestique tire c!u ban d'un sei- - tes, suivanl leur fondaiion, ne soie/it pas pour des
    gueur pour aller demeurer avec son maitre. On a pauvres necessiteux"? d'aille'urs, dans ces leinps ou
    rapporle plus haut des aiifori.es qui projiveiil cjue l'archeveque elait a 1'eleciion dtt chapiire, il n'e-
    les francs-servants particuliers deineuraieiil avec tail pas surprenaiit que les plus notables ei les plus
    leurs mailres. La simonine est le 1" litre dii clia- riches cheicliasseut a elie francs-scryanis du cha-
    pilre qui, au liett de dire cpmme la chaite de pitre ; le chapitre etait aiors tout rempli iles per-
    Gliillaume aux-Blanches-Mains : De banno twstro sonnes de la premiere qualite. Des cardinaux, des
    ucipere servientem, ait dit: In. el de banno archi-. neveux de papes, des piinces du sang royal, ne
    episcopi habere servieutes communes el proprios; de. se croyaient pas deshonoies a'eLie cbanoincs, parce
    sorte que tous les litres qui sont veiius depuis por- que on ne pouvail elre elu.archeveque qu'on ne
    tent la proposilion in, au lieu de celle de, ce qui fut chanoine. Par la meme i*aison, les plu.s ricbes
    fait un sens bien differenl. bourgeois ne dedaigiiaiettt pas de s'attacher a des
    . (32)Le chapitre pour ecarler 1'idee qu'on vient 1D chanoines de cette qualile dont la proleciion etait
    de donner des francs-servants, opposc ce que l'ar- puissanle, cbmine on voit des personues tres-nobles
    cheveque Guy.de Roye disait, en 1402, pour de- ne pas niepriser, encore aujouiiiTiui, d'eire officiers
    truire 1'exenipiipn pieleudtie des francsseivants du de cardinaux et aulies prelats distingues par leur
    cbapiiie.,Ce preial reprocbait au'cliapiire que c'e- raug et leur naissance.
    tait les plus riches et les plus noiables bourgeois (55)La Joannine expliquece mot foranei des cha-
    qu'on choisissait pour fiancs-servauts, el qu'on noines qui nefoni pas leurs gros fruits. Linterdic-
    exemptait par ce moyen des charges de la ville : tion d'avoir tin fianc-servaut, prononcee par ces
    A quibtis:oneribus per hujusnwdi exemptiones ditiores paroles conlre ceux qui n'ont poinl de maisons a
    se substruhunt, cum citius uc libenlius dicli de ca- conserver, de biens a aJministier, ou qui ne ga-
    pitulo ditiores _uc nolabiliores Remenses cives quam gnent pas leurs gros fruits, acheve de prouver que
    pauperes eximerenl ac eximant, ipsos francos effi- ces francs-servants etaient de viais serviteurs, oes
    ciendo. On repond, qtie Guy de Roye, en rapportant administraleurs des affaires temporelles des cha-
    ce qui se passail de son lemps, au sujel des francs- noines.
    iservanis d.u chapilre, ne pretend pas pour cela ap- (54) Cest vraisemblablement cet article qui a
    prouyer ce que faisait le chapitre; que au con-. trarismis au chapitre, la baute jtislice sur le ter-
    traire, il s'en sert cqmme d'un moyen tres-forl rain de campagtte, nomme Terre commune, qui dan»
    pour faire voir les incoiivenienls rie la pretendue la stiiie a fait partie de la ville.
    exemplion d.e. ces francs-servants. Liisage dans le- (55) La basse des arcluves du chapitre, d'ou esj
    quel le chapitre etait alors"de choisir ses francs- exiraite la piece que nous venons de publier, con.
    869 WILLELMI CLJUSDAM EPIST. 870

    PHILIPPI REGIS FRANCORUM

    EPISTOLA
    Ad Wi]!elmum Remensem arehiepiscopum.
    De decima Saladina (36).
    (Anno 1189.)
    (D. MARLOT,Metrovotis Remensis, tom. II, pag. 425.)

    PHILIPPCS,Dei gratia Francorum rex, viro vene- __Vmus ne liujtts exaclionis occasione, vel ob similem
    rabili et charissimo avunculo suo WILLELMO cadem causam aliquid ullo modo ulterius exigatur, etc.
    .gralia Rem. archiepiscopo, et universis ejusdem Actum Parisiis anno Yerbi incariiali 1189, regni
    provinciae lam ecclesiaslicis quam laicis personis : nostri x, astanlibus in palalio noslro quorum no-
    salulem in perpetuum. roina supposila sunl :
    * Cum ad reslauralionem terrse • Signum comitis Theobaldi dapiferi nostri.
    sanclse, ecclesia-
    rum regni, et principum assensu, rerum rnobilium Signum Guidonis buticularii.
    et redituum, iamab ecclesiaslicis quam laicis per- Siguum Mallhsei camerarii.
    sonis decimse semelexactso fuerint, ne ad conse- Signum Radulfi constabularii.
    quentiam facli hujus enorraitas traherelur, statui- Data vacante cancellaria.,

    WILLELMI CUJUSDAM

    Epislo a liuncupatoria ad Willelnium archiepiscopum Remensem in suam


    Microcosmographiam.
    (Circa annum 1180.)
    ^D. MxaTEN.iAmplitsima Collect., I, 916, ex ms. Trevirensi S. Mailhaci.)

    Reverendo Palri et domino YYILLELMO Dei gratia B HUSsuorum minimus, suani Microcosmographiam.,
    Remensi arcbiep. et apost. sedis legato, YYILHEL- lnter cseteras oniroi tui virlutes, maxime ampie-

    tient en outre diverses confirmalions qui en ont eie catisam inlrare, liles suas amicabili compositione
    failes a diverses epoques. sedarunt. Nos igitur. ., .
    i° Avril 1202. Confirmatinii par Philippe-Augusle Datum Anagnise ldibus Januarii pohlificafus no-
    de la reconnaissance des 60 Jiv. de rente que le slri anno quarto.
    chapitre a droit de prendre sur les revenus de l'ar- (56) Ad impensas suscepti belli sacri stalutum
    cheveche. est, ex assensu el consilio episcoporuiii et proce-
    2° Trois* bulles d'lnnocent III, en 1201; de Gre- rum, ut omnes lam ecclesiastici -quam laici, exce- .
    gnire IX, en 1229, et d'Alexandre IV, en 1258. plis iis qui peregrinalionem susciperent, decimam
    Yoici ce que la 1" renferme de pius iroportant' rediluum et mobilium suoruin integre regi persol-
    luiioceulius III, episcopus .. . sane cum et in- verent. Fcrlur hujusmodi decimam Saladinam di-
    ter vos et ecclesiam veslram ex una parle, et ve- ctam ab bellum adversus Saladinum Babyionias
    .nerabilem fralrem nostrum Willelmum archiepi- regom indictum, sed quotl ejusdem pensitatioue
    scopura veslrura ex altera, fuisset exorta dissensio plurtmuni gravarentur Ecclesise, scripsit Pettus
    super quibusdam damnis et injuriis quse vobis et - Blesensis, insignis vir pietatis et lilteralurae, episto-
    ipsi ecelesise illata dicebatis ab ipso ; dicto archi- lam ad episcopum Aurelianensem, monens ut se
    episcopo in conlrarium allegante, quod excederelis C cnni aliis regi lalia prsescribenli inlrepide objiceret.
    modum in civibus suis ad vestrum servitium evo- At pra.sulum querelas rrgem pr;eoccupasse veri si-
    candis; pro quibus eliam querelis fuit ad noslram mile estj cum Willelmo Reinensi archiepiscopo, om-
    audientiam appellalum, et vos appellationem ve- nibusque clericis et laicis Remensis provinciae aclu
    siram fecistis per dileclos lilios R. succenlorem, nia- autiientico declaravit nieniem ejus non esse ut in
    gistrum F., Hugonem et PH. vestros canonicos posterum similis exaclio iieret.quacunque causa,
    prosecuti; tandem ipsi monitis nosiris inducli, po- vcl praetexlu.
    lius etigentes inter se compositionera inire, quain
    871 AD WILLELMTJMREMENS; ARCHIEP. EPISJOLA. 872
    clor et approbo amorem litierarum,' ct honorem A eisdem lamen luculenler venuslare, opiniones anti
    quem eis exhibcs percopiosissimum. Quam id au- quorum et solutiones minime prselerm.ttens. Et si
    tem recle faciarii videre licet. Quod enim dulcius qua etiam medrocriler, non erronea, lamen nec
    studii) lilterato ? b.is dico lilteris quibus infinilatem forluita opinione polero conjectare interponeus.
    rerum comprehendinius, Dei ac Domini noslri ria- Htijus aiilem operis ultimum excellentise tuse relin-
    turam ac poteslalerii conlemplamur, quibus animuro quo examen, circa quod aestimata ingenioli mei
    a corporeis voluptatibus seducimus, el sccura csse parvilate judicium habeas restriclius, ut honoreni
    cogimus, ex quibiis honeslissimam formulam vitae sallem quem diclioni ademeris , dones rei et mate-
    alque morum mutuantes, virlutes excolimus , adeo riae. Quod autem nec dictioni riec materise vel rei
    ut non solum niores et scieiiliam, quse nec in ex- donare noveris,-auciori ignoranliam suam profilenli
    tremo vitae tempore nos deserunt, quse nonnihil condones.
    sludeudo combibimus, verum etiam cum de hospi- Utrum homo naluraliter habeut intelleclum.
    tio carnis exeundum erit, aetus nostrus calculantes
    Quod brula careant necessario inlelteclu.
    vitae occupatione studii bene aclse, voluptuosa me- Quare omnia propler hominem facla sunt.
    rooria perfruemur. Ad summum nulla vita magis n De unima.
    molesta quam oliosa, nulla magis morigera quam Ilem de anima.
    studiosa. Si quantse er-go baec sunt causae laudis, Alia senlenlia de anima.
    tantas tibi laudes mihi conducerot ascribete, di- Alia sentenlia.
    'gnilalem excellentiae tuse cumulatissimis praeconiis Senienlia Plalonis.
    extollere contenderem : sed vereor ne hujus boni De unione corpiiris eiunimw simul.
    pariem sibi «lanciscalur inde nata voluptas , vel in De corpore hominis.
    oratione mea sensim subrepat -adttlatio , cui apud De elemenlis.
    sapientein locus esse non debet, etijus cum virlute De corpore humuno.
    nulluro est eommereium; per quam meam apud Quid sit visus et ttnde fiat. ,
    aliquem nolim coalescere amicitiam vel familiarila- Quare non appareat imago in vilro ut in spiculo.
    tem. Sed ne ulinain etiam apparens vel suspecta De parologizalione visus.
    pariat odium, studiosius eiiam cam vitarim pro- De laclu.
    pler lividos obireclaniium morsus, qui tantum le- De audilu el utrutn vox sit corpus.
    gere qua_renies qiiae carpant ,.11011amplius concu- De ddoratu. ,
    piscunt bona qnse laudent, quain mijius probe dicta C De gusiu.. -
    qtiiB rideant, et ambigua qtiae sinistre ititerprcten- Quid sil virtus discreliva.
    lur. Quippe nimis singulares sunt, parem non pa-
    Quid sil prmeleclio el consilium.
    tiuntur, minores coiilemnunt, niajoribus invident, Quid sil consilium et circa quw.
    ab .cqualibus ut scioli videaniur omiiino dissen- De irrationali motu animm.
    tiunt. Sed tempus esl utmoras noslfas ineidamus, De deleclaiione.
    et quidquid illud est quod pioposuimus pauculis De affliciione.
    sermonibus explicemus. Ulrum aliqua sinl in nobis in quibus consisleri
    Cum apud antiquos creberrimas quaesliones de
    conslitulione humaiise naltirae, et ejus similitudine, possit liberum aridlrium.
    Qitibus aclibus dominemur.
    el differentia ctim aliis naturas inyeniam ventilatas Utrutn naluraliler simus liberi urbitrii.
    esse et quasdam solulas, quasdam cum suis dubita-
    Quid sit ira.
    lionibus disserlationi modernorum reliclas; moder-
    nos vero non solum invenlionibus suis vel judicio Quid sil timor.
    De moiu votunlario et motu tnvolunlario.
    antiquis non prseluxisse, nec sallem cum eis dubi-
    ,_ De molu invohtnlario.
    tasse, sed sttidio ncgligenti quo lurpiter utuntur,
    in eis magnas infudisse lenebras. Adeo ut si piius Quid sil irivolunlurium per ignorantiam,
    in memoria fuerint, negli«enlia eorum omnino ve- CAPUTPIUMUM.
    nerint in oblivionem. Quasdam illarum in unum col- Utrum homo naiurafiler habeal iniellectum.
    ligere dignum duxi, easque singulariter probabili- Constat hominem ex aniraa inlelligibili, etc.
    terque pertraclare, necnon paucis soluiionibus,
    AKNO
    DOMiNIMCCII

    JOANNES DE BELMEIS

    [LUGDUN. ARCIHEP.

    NOTITIA HISTORICA.

    (Gatl. Ctirisl. Nov., lon. II, col. 1130; tom. IV, col. 130.)

    1. Joaiinos cognoniento ad Albas-Manus, nalione A archiepiscopus et primas Lugdunensis, et ob cjus


    Angljs (1) cl thesaurarius ccclesine Eboracensis, eximiam crutlitioncm ab eodem in regno Franciae
    vir jocundus, largus et apprime liltcratus, in cpi- crealtis est apostoliea. seclis legatus. » Cseterum
    scopum designatur anno 1162, leste Roberto dc quotl bic dicitur de ipsius iranslatione ad sedem
    Monte in Appendicc ad Sigibcrtum. Anno UG6, Lngdiiiiensem, nonaiino1181, sed sequeriti factum
    memoralur in labulis Monasterii-Novi, tempore probalurex charta auihentica S. Iliixehtii(2). Riober-
    Heliae abbalis. Querelam prioris S. Radegundis tus de Monte in Chronico' eiirii appellaf magnae lit-
    adversus canoiiicos cjusdem ecclesiae et abhaiissam leraturae et eloquentiae viirtim.iln ejtis mariti qiise-
    B. Crucis pro assignalione sedis, sopivit litteris dam dominia sui feodi cessit Hugo d,0__ai arite
    datis Idibus Aprilis 1167. Mentio lit cjus in chartis altare ccclesi_e liujus loci, conttilitque Alisiensibiis
    monasterii de Siclla, cujiis abhalcm Isaacum cum n*onacIiis (5). Ad eum seripsere Joannes Sarisbe-
    Hugone Calviniaci domino ad coneordiam revo- riensis Carnutum episcopus, et Stephanus Torna-
    cavit. Kominatur prsescns consccralioni ecclesi.c ccnsis, magna GailicanseEceJes1_elumina. Sed plura
    monasteiii S. An.aniii in agro Engolismcnsi anno de Joanne 'nostro dicere. supersedenius , cle qtio
    1170, quo in opere acljulor fuit Bcrlrandi arclii- ilerum agendum erit in Eugdunensibus archicpi-
    •"pisc. Burdigalensis, rnetropolitani sui. Anno U7i, scopis. Observanduhi vero est in epistolis quas ad
    fuit pacis sequester inter Agnetem abbatissam San- cum scripsit Steplianus abbas S. Genofevse, postea
    lonensem, et YVillelmum abbatem Malleacensem. Toi nacensis episcopus, Jpannerh appellari in in-
    Anno 1175, Jitem Joannis Stell-e abbalis pro de- scriptione S. sedis legalijm, quamyis tunc esset
    ciroa Yaslinensi composuit. lnteresl concilio Al- Pictav. episc. Al inscripiioforsan npn cst aucloiis.
    hienbi 1176, ct Lalcra^cnsi 1179. Nominalur et iit sed editoiis. .'....'... "':''."': •.-' "•'"",.
    inslrumento vcii:'itionis comilatus Marchise per II. De Joanne a Beilis-Manibus jam egimtis in Pi-
    Adelberlum comitcm farl_ciegi Angliae. Anno 1178, claviensibusepiscppis, ea soluni.bic referoriiiisquse
    a regibus Ludoiico Yll Francise, et Hemieo II An- iid cum ut Ltigdunensem archiepiscoputii pertiiicnl.
    gliac, pro con-.ersione Albigensium missus est una Anno II81 designatus Narboiiensis arcliipra-siii,
    cum Peiio cardinali S. Chrysogoni, ct archiepi- nondum ad hanc sedem a Romaho pohtifice confir-
    scopis Bituriccnsi et Karbonensi, qucmadmodum niatus, mox adLugduneiisem traducitur, ut docet
    legerc est apud Rogerium Ilovedenum in Annal. Robertus de Monie ad lniiieaiiiium : i •joarines epi~
    Anglor. Legatione itcm sedis apostolicse per Gall.as scopus Piclaviensis, inquif, vir hiagnse litteiraiurse
    funcfus est, ex bis verbis codicis Galieii: « Anno „ et eloquentiae, clectus ad.arcbicpiscopaturii Karbo-
    graiiae 1181, in archiepiscopum INarbonensem nensem, cum Romamperrexisset propter prsediefam
    electus cst: qui cum Romam pergerel ut a sumroo .benediclionem, annuente papa Lucio, clerici prinise
    pomifice Lucio confirmaretur, ab eodem factus est Lugdunensis elegeruut eumiri archiepiscopum Lu-

    (I) Refelltiiil Sammartbani fratres eorum sen- (2) Ila legitur 5n fine cliartse pvo prioratu de Ve-
    tenttam, qui dictint eum ex gente Biiiismensi pro- rinis : Hoc auietn factuiiiest ari. ab Iricarh, Domhii
    creatum; Guillclii.i scilicel, Tahalii dicti, coroitis MCLXXXIl, anno videlitcl qiio Jphannes episc.
    Alenconii et Ponlivii, ac B. comiti_.sa.de Yaiena Piclaviensis, creatusesi-qrckiep. Liigd,:ei incp.dem
    iilium. Profert Bessius hoc cxcerpium ev.martvro- facta est dissentio intef Ricliafdiim cdmhem Plcia-
    logio S. malrisEcclesisePict. quodpiilat sc.ipttiiu viw, et A. regem Anyliw de.dominio Piclavim ha-
    ameannum 1200. Feoius quem dedit tloiinitis epi- bendo. Itlcm confirmat alia cbarta de iqua loquiniut
    seopus loanncs de \illets Aler apud Samardum; ex in YVillelmoabb. Lucion. .
    quo liitelligitur Joannein sic f.iisie rogiioininalum. (5) Tabul. Absiense. r
    PATROL.CCIX. 28
    8'/S JOANNIS DE BELMEIS ARCHIEP. LUGDUN. 876
    gdunenseiri, quse sedes liabet primatiim super tres A Joan. hominio, oriiiiia cpmilatus Lugdunensis jura,
    ftrchiepiscopalus. > Idem tradit Galterusde Brugis exarchique ac principis eonsilii in Burgundia ei
    in catalogo Piclayiensium episcopprum ms., qui di- cpnfirmal art. 1184, bulla aurea ebdeiri fenore, iis-
    citur Gaileri codex , iiisiquod absoluiedicit: « A dem verbis exarata, quibus scripta fuerat ea, quam
    Lucio factus est arcbiepiscopus et primas Lugdu- iisdeih de rebus acceperat Heraclius, Eodem anno
    nensis, » et addit: « etoj) ejus eximiam erudilio- Guigo comes Forensis ejusque filius cognominis
    nem ab eodem in.regno Francise creaius est apo- coram D. Joanne arcbiepiscopo Lugdunertsi plura
    s-tolicsesedis legatus. >Ei de sua ad hanc digriitatem conceduut monasterio Yallis-beriedictaeVAnno 1186,
    flromolipnegrialula.ur Siephanus Tornaci episcopus cliartai, qpani referuut D. le .Laboureur (4) et D.
    tlpistola olim 92,nunc 75, his verbis: « Jucunduih Guicheiion (S), « Joanries Dei gratia bumilis sacer-
    wiilii theatrum proponit- recordaiio vestra...., cori- dos, apostolicae sedis legalus, et Capiftiium primse
    certant in idem caput proyinciarum poiitillcales in- LugdunensiS Ecclesiae > testantu.r virum nobilem
    fulse; el dum Pictaviensi catbedrae Sacerdotem siiuni Stephanum de Yjllars in Irisula Barbafa monacliuin
    Narbonensis conatur erlpere..... Narbonensem cie- recepttiiri ac beneficio monacho debitp tain in teiri-
    ctum prima sedes Galliafum sibi vindicatLugduuen- poralibus quam in spiritualibus donatum; eidem
    " -
    siSi.... absit a piaiisuetudine vestra, ut ad Golhp- ? coe:iobio pliira cbntulisse, i
    rum barhariem, ad leyitalem Wascpiium, ad crude- Arino 1189, defuricto Stephaiio Edueusi antislite,
    lesetefferps mores Septimariise decliiiefis, tihi |u- illius Ecclesise regalia sibi attribtiit Franciae rex
    pra fidem infideliias, supra faraam fames, dolus et Pliilippiis Aiigiistus: quO audiio Joahnes • Parisios
    dolor plusquam valeat sestimari!..,. contremui fa-- profectus ,-de illata sibl injuria Ctim rege exposiu"
    ieor et expavi, cum adea loca vos invitari audireni, lavit, liic re examinala diploma ediditin.haec ver-
    in qujbus etsi cpnlingeret vos praeesse, facile esset ba: « Legitihipftim homiiium lestihionio Lugdunen-
    jion prbdesse. Audilo tamen quod Rodaiiusia Sido- sisEcclesiae jus esse didicimus, ut quplies Eduensis
    ilii vps vocaret, gavisussiim gaudio magno, et pri- sedes vaeaverit. tolies Lugdunensis arcliiepiscopus
    miaiein rtOstrura in gjorla viderei desidero, quem etregalia nostra iEduensis, et aliaquse ad episcopa-
    prius affectione patrem, liberaiilaie benevoltim si- lum Eduensem perlinent in martu sua habeat : et
    lriul et beneficum sum expeftus. NepOti vestro af- vice versa quoties Lugdunenseni sedein vacare cori-
    cliidiacono bonse indolis adolescenti, sicut mahda- tigerit, toties episcopus Eduensis in manu sua ha-
    visiis, paratussum etconsilio, etauxilioproviderev-i beat et ciistodiat universa ad episcbpatum Lugdimeii-
    .iPlures -aiias ad eumdem epistblas scripsit idem Ste--(n sem pertinentia: quocircapfsecepimiis ac decrevimus
    phahus. Ejusdem qtioque iteriun inenlio habefiir iu quatenus utraque EGclesiajus suum integrehabeat...
    pluribuslitteris quas ad ipsuni direxit Joaniies Sa- ita quod Eeclesjarum non cedat aci.prsejndiciuiu
    "•nsburiensisCar'notensis'epis9opiis.; et in Gtiillelmo quod regalia epif_copatus Eduensis.ex ignpranlia
    Neubrigensi,iib. v, cap.i;3, De rebus Anglicis; occupavimus pbsl decessum Stephani Eduensis epi-
    Lucius .papa permutalionem Guigonis comiiis fa- scopi. Unde fideli nostro Joanni tunc'archiepiscopo
    ctam ciim ecclesia Lugdunensi ralam babuit, biilla Lugdunensi regalia restituiraus, et per ipsum suc-
    data « Yelleterani per manuin Alberfi S. R. E. 'pre*. cessoribus, suisipso episcopalu vacanle,concessinius.
    sbyteri cardirialis anno 1182, ponliiicalus arino i. i Actum Parisiis an. 1189, regni.decimo.. > Eodeiii
    Atpostea, cum idem comes pacltim nihilominus a'nno Philippus Augtislus Francise et Richardiis An-
    coriiemneret, ej usque conditiphes minime servaret, gliae reges ad sacriim hellum profecli curii exercili-
    Joannes Pliilippum Augustuin •Francorum .regem, bus suis Lugdunum vehiunt, ubi cumi ipsi el maxi-
    coihitis doininum, adiif, et ab 00 coucordia. confir- ina pars exercitus pohtem Rhodani pertransiissent,
    ihatidnehi Obliiiuii, praestilo prius ei sacrameiitb pons ille corruit, et multosulriusque sexus.submer-
    fidelilatis: unde in regio diplomate; a Philippp dici- sit, inquit Math. Paris sub Richardo. Prsesens fue-
    tur_i«lidelis hoster. > Anrio supra raemoralo aut cir- 10 rat an. 1184, chartae fuudationis Yallis-Benedictse
    citef,, idem Liiciusipontifex decreto quod referf Ser- a Guigone Forerisi coraite: et anno 1187 ut« apo-
    veluis, causara Carthusise Pbrtarura adversiis nio- stolicse sedis legatus > dona eidem ccenobio a Gi-
    iesfias ilyimoritensium monaclioriihi judicaridam rino de Bonofohie et. a Poflfio de Petraficta Xacta,
    tueiidairiqiie cbmihitiit, « .venerabilibus fralribus auctofitate doihini papa*confirmarat (i5).Anno H90
    Joahhi Lugdiinetisi archiepiscopo... Dalum Anagnise tam ipse quam S. decanus et tmiversum capilulum
    XHI Kal. Martii. » Deriique idem papa bullaiii ad concedunt monasterio Benedicfionis-Dei quidquid
    ipsum et ad Ojiv. decaiium diiexit, qua prseser.tim reciusa quaedam, donanie _EcclesiaLugdun. posside-
    jussit aboleri praysim consuetudiiiem cessationis bat circa S. Epipodium; eamdemque abbatiam sub
    diivini ofiicii in primario temploqubiies thesaurarius sua clieiitela assumit apiid D. de Mura (pag. 514 et
    cessaret iii refeclorio iharuuales distributionesira- 515). Anno 1192, « Joannes Dei gratia prima. Lu-
    dere";«.iDailaYeronae Idibus Aprilis,iii ppniilicatus, > gdunensis Ecclesise sacerdos liuiriilis, ef-Slephaiius
    iJ esl Gliristi 1183. Frideiicus iroperatpr. accepip ej usdem ecclesise decantis cuni universo capiltilo...
    -(4) Di! Mwa, pag. 515, >' pag. 258. '.._'
    (3)7_Kf/. Iiisulm Barbarm, pag. 125; Bibl. Sebits. (6)De Mura, pag. 512 eloli.
    877 EPISTOLiE; ET DIPLOMATA 878
    capellam'., de Forverio ah Oliyerio bowae inemoriae A lum ipsorum malefactprum, sed eliam iUorumquos
    quondam decano in fundoiiostro ih lionore B. Ma- deducebamus mortes aliquaijdoconlingebani. Uride...
    lise virginis, et S. Thomse Canttiariensls archiepisc suppliciterexoro, quai_phus__.ro realuum meorum ve-
    et marlyris iiichoatam... restiluimus, elc. Datum liia intervenire dignemirii. > llium vlsilaviti Hiigo
    Lugduni, Coeleslino papa Itl, imperaiileHeiirico I, et Liiicolniensis episcopus dum Frsinciam- peragraret,
    regriantcPhilippo rege.Annoa passione. meinorati quod his verbis refert illius vit_e peranliquus co-
    maTtyris vicesimo, et salutis 1192. > dex: « Clarahj-Yjllem quoque visitavit: miserat
    Transfi.elavit in AngJiam an. 1194, teste Guil- siquidem Joannes Lugdiuiehsis" quoridam arcbiepl-
    ielmo Neubrigensi,.lib. y, eap. jn, DerebusAn- scopus in occursum ejus venerabiles Viros, obriixc
    - .,.:, supplicaris... ut olii» desidefalam prse.seniise suae
    glich.
    Pemum sseculi negotiorum pertaesus et ad vilam copiam exhiberet. Qui jam sevo gravis officio curse
    contemplalivani anlielaiis, abdicatd spionic episco- pastoralis renunliaverat, reteritisque duhtaxat jussu
    patu, monasticam vilam arinosalieni 1195, in ab-- summi pontiiicisinsignibus prislinis (iroo, ut alibi
    batia Clarse-YaUensi. amplexus est, Ubi ad mortem legi, reservala annua xui librarum pensione) iri illo
    usque.cum maxima pielate et devotiohe persevera- . ccenobio sacrte contemplationi sedulus vacabat. Sci-
    vitiesle Rogerip Hovedenp. Secessionis suse causara scitanti autem episcopo, quibusdam scripturis me-
    aperitin episiolaad Glascuensemiepisciopiinj, quse ditationis suse negotia deybvisseU respondit: Psal-
    sic.inscfibifur : < Yenerabili domino el consacerdoli morum meditatio sola; jam peniius totum sibi me
    G, Dei gratia Glasc episcopo, J.primse Lugdunen- viridicavit. > Anno 1201 per ipsum iniiocenlio papib
    sis Eeclesise quondani archiepiscoptis, nunc. autem suggesserunf Clarse-vaUeiises, ut ofdtioiies ini miss:i
    sacefdolum Chrisli minimus, >In"_eavero sic loqui- decanlandas in honprem S. Berriardi prsescriberel.
    tur: « Illud niodicum vilae qiiae mihi Deo auctore Corisensit pontifex,-et eas iriisit cum epistolai,'« Joan-
    prsebelur, in pcenitentia et lacrymis transigere,et ni quondam Lugduneiisi archiepisc. scripta, iib, y,
    vitsexonlempialivae > dulcedinem * praegustare > epist. 160, t ex qtia suniptum est caput.: « Curii
    decrevi:« rtecesse enim habui dunj Lugdunensis ar- Maiiji_e-Extr.de celebratione inissarum. > Iri cliarta
    cliiepiscopalus honore fungebar, militlae saecularis Belli-jocidicecesis Trecensis; ex labulario Clarae-
    hondre implicari. Raplores, et sacfiilegos, et strata- Yajlis, Joannes dicituf « quondam archiepiscopus »
    rum publicarum violaiores prosequi, et eprum mu- Lugd.,et notatur ut supersles annp 1197.
    nitiones demoliri; in quorum perseculiOne, non so-

    JOANNIS DE BELDIEIS

    ARCHIEP, LUGDUN.

    EPISTOLiE ET DIFLOMATA*

    .- -.; "'-* I-rYL.;;;'i :.:[ ''K C noslra Piclaviensis a nobili viro comile Pictaviensl
    Ad Thomam Caniuariensetn arcliiepiscopum. et suis recurrere volenles ad ipstim Dominum Je-
    {Exslaiit inler epistolas Gilberti Foliot, Palr.X. CXC, sum Ghristum, cujiis Ecclesise causam proscquimnr
    -*'; col. 11)22, 1025, 1028, 1030, 1031710357) in hac parle, dislricle praecipimus, sub pcena ex-
    conimunicalionis,
    / ' et in virtute obedientise firmilcr
    ..-•...,•_•
    - ,','' vn-
    .injuhgeriles',' ut singuli Ecclesiarum r.ectpfes, qua-
    Ad Gilberlum Londoniensem episcopum.
    " teiius;inoii.i subjiciuntur ecclesiaslicp; irilerdicto,
    :'- :-: (Tideibid., col. 1036.) . exclamatioiiem et pacem pronpbis et Ecclesia rio-
    '
    "'":;: ""-••' vni. •" stra.siiigtilis diebus Dominicis et festivis annalibus,
    Ad rectoresEcclesiarum. — Ut preces ad Deutti faciant el; dicaiit^prout inferius continetur; cujus-
    fundant pro reslitulione casiri de Angia quod Ri- modi.formani recipiant a deca.nis et archipresby-
    cardus Aquilanim dttx et Pictaviensis^comes ' usur- feris suis, yel vicariis, eorumdem. Cantato vero
    paverat. - ,
    Agnus Dei, antequam detur pax, dicat sacerdos
    (Du CANGE,Giossaire,, V, 1304.) flexis genibus : Anie sucfaiissimum cprpus- et san-
    Cum in oppressionibus et angusliis universjsje- guinem tuum, Domine Jesu Christe; miihdi Redem-
    currendun"! siladillud singulare remedium diviiium ptdr accedimus, et nobis in necessiiatibus hosiris a
    Jesura Christum, qui prout vulf, prout placet, facit te vivo et vero Deo misericorditer subvenire clamahr
    in peiitirbatione serenuni, et in tempestate tran- tes imploramus, ul nobilem virum cgriiitem 'Pjcla-
    quillum : nos in oppressione qua nos et Ecclesia vensem, el sttos ac eos quorum consilio super fcc
    ST3 JOANNIS DE BELMEIS ARGHIEP. LUGDUN. EPIST. ET DIPLOM. 880
    utitur, qui' viribus suis confisi, Jodnnem episcopum A est. Yerurii ne sollicitudineni nostram omninb va-
    npstruni et mairerri-Ecctesiam nostram Pictuvensem "cuam relinquamus, id qupd majorum exemplo et
    castro ei castelldnid de Aiigla euni pertineritiis suis hostri quoque lempbris experimento prosecuti
    per violeniiam spoliqrurii, ei ddhuc deiinent spotia- sumus, vobis pro modtilo nosirp respondere cura-
    tps, nec eompetenter moniii volunt satisfacere prw- bimus.
    missis, vel aliquo deprwmissis, prppler quod et ___*_'-'.' Sedes illa archiepiscppalis, in qua nunc ponlifi-
    ciesia nosira ei iua... quam iri honprebeatorum apo- calis honoris coiisecraiionem recepistis, ubi per
    stolorum Petri el Pauli fundasti, sedeiin tristilia et aliquot ariiios, licetindigni, honore pontificali fun-
    triwrore, ei non est qui corisolelur eam nec liberet, cii sumus; plenissiinam babet jurisdiciionem, quam
    ntsi tu, Deiis noster, ipsius cpmilis el svciorum sito- vos baroniam vocalis, tam infra terrainos imperii,
    rum frangerido duriliam, ad viam et consitii sui quam fegui Francorum, quia propfia loci illius
    justilim et veriiatis inducas,et humiles ad restiluen- parochia infra fines uirosque limitatur; nec exisli-
    dum prmdictis et pripra Ecclesiw sumjura, et salis- mamus, quod alia facile invenialur ecclesia, qaa_
    lant_e libertatis ntrinque gaudeat prserogaiiva. Nos
    faciendo de prwdictis injuriis cotnpetenler. Exsurge,
    nobis honoris et oneris officio juxla
    inquam, in adjutofium episcppi npsiri, et Ecclesim ilaque impositi
    Pictavehsi^et ctatnori nostro aurcs pietatis tum in- B consueiudinem antecessofum nostrorum hoc modo
    clina. Respondeatur, Amett. Cpnforia eos el auxi- utebamur. Habebamsiquidem sene.scalltim,cuisol-
    liare eis, Ameti. Expugria impugnanies cgs, Amen. iieilndinem et cufairi forensium'negotiorum cpm-
    Frange dUritidm eorutn qui eps affligunt, Amen. mittebam, qui pro negotiorum qualitate, non solum
    Prwdietos autem comites et suos., ac consilium suum, causas pecuniarias pertractabat, sed et criminibus
    PomiM, sicut scis, jusiificdin veritate iua, Amen. et flagitiis pro cprisueludine regioiiis puniendis
    Fac eos, prout tibi placet, recogndscere maleficid praeerat: ne, sicut ih lilteris veslris meminislis,
    sua\, et libera prwdictum episcopitm et Ecclesiam pravis hominibus pro impunitate cresceret audacia
    Pictavehseiri misericordia iud, Amen. Ne despicias delinquericii. Cavebam lanien ne, si forte qualitas
    «os, Domine, clariidnles ad te, Amen. Propter glo- ciilpse aut suspendii pcenam, aut merobrorum de-
    riairi noihiriis lui,poinine;etmiscricordiam, qua ec- trtincationem mereretur, aliquod ad me super hujus-
    clesiam prmdictani fundasli, etin honore sanciorum modi verbuni pefferretur. Ipse cum assessofibus
    iuoruin dpgslplprum Petriet Pauli sublimasli, visita suis ejushiodi, quia nie irrequisito diffiniebat;
    ipsam el episcopum ejus in pace, et erue eos aprm- scicbam procul dubio, quod ei et cognoscendi, et
    senli anguslia, Amen. Tunc dicdtur Psalmus cxxu : diffiniendi auctpritatem prsestabam ; sed dissimula-
    « Ad ie levavi ocuics meos; J quo dicio, dical sacer- lioni me qualemcunque conlideniiam accommoda-
    dos capiluliim : « Su.lvos fac servos tuos, Esto eis bat, qtiod viri sancli qui me in eadem sede prse-
    turris foriitudinis; i orulip .: Hosiiitm episcppi et ccsserant, secundum haric consuetudinem irrepre-
    Ecclesim Piclavcnsis elide duriliam,iet dexterw tum hensi processerant. Neque enim in orbe Lalino
    virtute prosterne , Amen. Cuni nos requisierimus, prseler majorem noslram ccclesiam alicubi locorum
    et moneri feceriiiius competenter nobilem virum tot sancti marlyres vel confessores inveniuntur,
    comitem Pictaveusem , ut eastruiri et caslellariiam quod iacile depreihendere pOterilis ex Martyrologio
    de Angla, de quibus per Adam baillivum suum in -tenerabilis Bedae prcsbyleri, vel successoris ejus
    Piclavia, eiservientes stios nosfecit exlra juslitiam Oswardi, qui catalogum sanctorum ex magna parte
    dissaisiri cum suis perlinentiis, etc. ampliavit. Accessit autem ad ampliorem eonfiden-
    '
    /-'":" IX. liani, quod praefectus urbis Romap, qui puniendis
    iAti G. Glascuensem episcopum. — De temporali re- criminibus specialiter prseest, pfaefecturse suae au-
    gimine Ecclesim Lugdunemis.—^Scripta pcsl depo- ctofitatem a doroino papa: recipere dicilur. Uiide
    situin iriunus episcopale. et in Dominica, qua canlatur Lmtdre, Jerusalem,
    (D. MABILLON, Arialect., ed_.in-fol..-p.-4.78.). D expleta solemni processione, in qua rosaraauream
    Verierabili domiiio et consacerdoli G. Dei.gralia idem summus pontifex circumporlat, ipsum quasi
    Glas, episcopo , J, primse Lugdunensis Ecclesiae pro debiii exsecutione eadem rosa remunerat. Ni-
    quondam archiepiscopus, hunc autem sacerdolum iiilominus (quod evideiitius est) in civitate Bene-
    Chrisfi riiihinius, saluleniih vero salutari. ventana, quae proprie ad roensam apostolicam per-
    Sicut vobis, bone fralei', per priores lilteras ve- itinet, Reclorem dominus papa ordinat, qui vel per
    stras responderaihus, Scirrius quidem multo pru- se ipsum, vel cerle per cives ejusdcm urbis confla-
    deriliores' et diseretlOres vifos in fedilu vestro, gitia ejusdem loci puriit, et purgat. Hujusmodi qui-
    quciri pTosperum fore desideramus, inveriire polc- dem consblatioiiibus utebaf : sciens tamen quod,
    filis; qui voJiissuper quaestionlbus quas nbbis pfo- si qui pfoventtis ex ejusmodi causis accidebant, in
    posuisiis,: et _aliis, si qiiae vohis fprte occufrefirit, expensasmeaisconrerebaiituf.deductoijuresenescaUi
    '
    prudehtius et plenius respondere potefunt, niaxiroe fnei, cui tertia pars proveiituum prosolliciludine
    cum per ciyitatem Parisienseni viam yestram diri- sua debebalur. Ulud vero lam nos, quam anteces-
    gere: disposueritis : ubi irtultos tamdivini, quam sores nostri diligenter attendebamus, quod is qui
    liumani juris peritos inveiiiri posse dubiuih non ejusmodi cxseciilioni depulatus fuefat, ad sacros
    831 HUGONIS ABB. CLUNIACENSIS STATUTA.. 882
    ordines deinceps non pf omoYebatur. Heus! bone fra - A alicui irrogatum est. Haecautem absquepraejudicio
    ter,ad primam quaestionem vestram respondiinus, melioris sane et sahioris consilii vobis salis meti-
    non diffinientesquid fieri debeat,__sedqnid fecefimus, culbse transcripsimus. Propter supra memoralas
    cum aliquatenus scrupulosa vobis conscienlia re- causas, et nonnullas alias, quse me gravius preme-
    cognoscentes.. bant; elegi, venerande Christi sacerdos, illud mo-
    Decsetero secundae consultationi vestrae respon- dicum vilse, quse niihi, Deo auclore, prsebetur, in
    dendum arbilrati sumus. Clerici, et maxime illi poeniteutia et lacrymis transigere, el vilae eon-
    qui ad sacros ordines promoti sunt, dislricle prolii- templativse (si ficri potest) dulcedineiri pfseguslare.
    bendl sunt, ne aut rapinas, aut furta si.bi facta in • Necesse enim habui, dum Lugdunensis. archiepi-
    foro saeculari prosequantur; vel, si omnino-coerceri scopatus honore fungebar, mili.lise ssecularis Iio-
    non poterunt, tisque ad monomachiani, vel can- nore implicari. Raplpres et sacrilegos, et stfaiaruni
    dentis ferri, vel aquse, vel aliquod hujusmodi exa- puiilicarum violatores armata. uianu prosequi, et
    men nullo modo prOcedere audeant; qui si non ac- eorum munitiones et castjella obsidere, succendere.
    quieverint, et ejusmodi coneilalione aut membfb- etdemoliri : in quorum persecutiorie nion solum
    rum detruncatio, aul homicidia perpeirata Tuerint, ipsorum malefactorum , sed etiarn illorum quos
    el^oflicio et b.eneficio ecclesiastico privari mere- " deducebamus, mortes aliquando conlingebant. Unde
    buniur. Proponenda enim est eis auctoritas apo- nu.n.c pedibus saiictitatis vestra., lanqtiam niiser
    Btolica qua dicitur : Quare magis non fraudem pali- peccator, prpvolutus,:. suppliciter exorp, quatenus
    mini ? Fraudem siquidem appellatam credimus, pro realuum meorum venia intervenii-e diguemini,
    damnum quod per fraudem vel malitiam alterius Bene valete.

    CIECAAJiNUM
    MCCJIJ

    HUGONIS V

    ABBATIS CLUNIACENSIS DECIMI SEPTIMI

    . STATUTA.

    (Bibliotheca Cluniacensis, pag. 1457.)

    PR.EFATIO. C tutis splendor obscuretur : nos cupientes ad hono-


    Venerabilibus et charissimis nostris abbatibus, fem Dei nobis*commissofum providere saluti, et
    prioribus, hionacliis et conversis ad Cluuiacum per- nobis cavere a periculo, ne forte positi custodes,'
    tine.ntibus, fraler HCGOhumilis Cluniacensis abbas, vineam nostram non custodieriraus, ea quse a pa-
    salulem, gratiam et benediciionem. tribus dudum sancita sunt, sed in parle per incu-
    Cum religionis sacrse primordia, a filiis prophe- riam deformata, sicut possibile est, intendimus re«
    tarum instituta, et ipso roagno Joanne Baplista, formare, ne, si nova vel gravia proferremus in me-
    et prseclaris successoribus confirmata pt ampliala dium, infirmos animos laederemus. Adquod eflicieii-
    ad nos usque decurrerint, satagendum nobis est ut dum, sanclissimi Patris nostri Innocentii tertii,
    pro excelsis patribus, filii veri nascantur ne si, summi pontificis provocamur exemplis : qui juxta
    quod absit! extTa disciplinam facti fuerimus, dege- datam sibi ccelitus sapientiam et giafiam inspira-
    neres etnon filii reputemur; et non tantum splen- tara," statum monasleriorum ad se, nullo medio,
    dorem imitemur auri, sed etiam vere aurum esse pertineritium, circa spirilualia et temporalia partliri
    gaudeamiis. Nunc autem, quod lugubres dicimus. dilapsum curat provida sollicitudine resfaufare, In
    non tantum aurum esse desinimus, sed insuper auri _ primis igitur ipsum honorantes cui benepiacilutnest
    mutalus est color dplimus , et dispersi sunt tapides supef timenles eum, et in eis qui sperant supermi-
    sanctuarii in cupiie omnium platearum (Thren. iv), sericdrdia ejus (Psal. sxxii), quae ad ipsius npirien
    jpsis -praelalis qui' ppsiti - sunt. in exemplum vias et gloriam perlineiit tenenda constituinius, iirio
    sajcuii incedentibus, et subdiiis versis ih dissolu- eonstitula proponimus, et quibus ipse offenditur,
    tionem. Itaque cum, sicutdicttim est, in religiosis fortius et districtius iiihibemus, quod pluscorri-
    et maxim.e i_n gloriosp inembrp Ecclesiae, Clunia- gendum videlur, in capite proponentes.
    censi videlicet coenobio, vel in nicmbris ejus vir-
    8S5 HUGONIS ABB. CLUNIACENSIS 884
    CAP,-I. De iiiquisitione fucienda semelin unno, circa A rusticoruiri, et senuni, et aliorum quolibet mo o
    stulutn ecctesimCliiniucensis. debiliura, et servilium Dei minus celebriter agiiir;
    Cum Doriiinatofem omnium subdiium hominibus et multipliciter domus gravanlur, et ex eis nulla
    fuisse legamus, nos ipsius sequentes exeihplum et vel; parva prOvenit tiiilitas. Siatuimus ne quis ul-
    doclfinam dieentis : Qui major est, fiut sicut junior, teritis talium in monachum, vel conversum recipia-
    et qui prmcessor est, sicui tninislrulor [Luc. xxii), ut lur, nisi ad succufreiidum, exceptis nobilibus et
    forriiam deinus aliis ad imilandum nos, etiam nos utilibus pefsonis, quibus non possit ingressus eom-
    ipsos legi subjicimus. statuentes ul quatuor dis- mode denegari, ef exceptis illis conversis, qui apti
    crelae et idonese personae eliganlur , scilicet duo et necessarii sint ad agriculluram, vel ad opera
    abbaT.cs, et duo priores, ad . Cluniaceiisem ecele- ulilia exefeenda, quorum examinatio in domno ab-.
    siaro pertinentes, qui seiriel in anno, slaluto ter- bateperideat, si prope est, vel camerario provin-
    '' • .
    miiio, videlicet in Octavis apostolorum Petri et ciali, silonge.
    Pauii, Cluhiacuiri veniant, tam de nostra persona, CAP.VI. De pueris non recipiendis.
    id est abbaiis Clun. quicunque per succedentia Qtiia vero eximmattira et celeri infantium sus-
    lcmpora fuerit, quani de statu Ecclesisein tempo- ceptione, plurima ex parte ordo corrumpitur, et
    ralibus et spiritualibus, et locorum circumjaceii- " aliorum feligiosum proposilura inipedilur, venera-
    lium diiigenterlnquiraiit et quaecorrigenda fuerint, b:«is mehioriae dbmni Petri abbatis vesligiis inhae-
    ad jpsbrUm consilium corrigaiiliir, et per eos rentes statuimus , uit hullus etiam ex concessione-
    oiiinia h_ec in genefali capitiilo , annis singulis in- futurus monachus regularibiis vestibus infra vjginti
    iiote.scant; ut per talem visitationem, in bono slatu annos induatur, exceptis illis lantum de scliola
    Qtiniacensis ecclesia perseveret, et cseteri exem- apud Cluniacnm, siue quibus servititim Dei fieri non
    plum capitis imitanles, noslra firraius instiluta consuevit. Quibus tamen nisi post immutalionem
    conservent, vocis, alii rion succedant.
    CAP.II. De nmneribus non dandis pro curis vel rebus CAP.VII. De magistro noviliorum.
    spirilualibus. Th universis"-locis conveniualibus, ubi jicet no-
    Cum omne quod irrepreliensibile est, sibi sancfa vitios recipi, providealur frater discretus, et ma-
    defendat Ecclesia, et prsecipue in religiosisnil de- turis moriluis, cui non desit ordinis scieniia, ad
    beat notabile i-eperiri, el nos macula respergamur, ipsorum iristruciioiieui iu religione, et forma reli-
    maxime in hoc quod mutti diligunl tnunera, se- gionis, et morum gralia, el coiifessioiiibus, quoniam
    quuntur retributioiies (Isa. i)y ut saluti riostrae et Q ( per iiujusinbdrdefectuto, faeti sunt quidam et geslu
    animi» consulamus, staltiimus et inviolabiliter prae- leviores, et iiidevotiores religiorie.
    cipimus observandum, ne quls pro curis el rebus CAP.VIII. Ne monachi recipidntur infra triennium.
    spirilualibus, aliquid doiiet, recipial, vel promittaf,
    aut eliaro munerum iiiediaiorexisl.at. Si quis cOji- Quia ex numerositate monaclioruni, plurima loca
    tra hoc inierdictum venire pra'sumpserit, absque nosira grayantur, staluimus ul infra instans irien-
    nium iu domibus convenlualibus, ct in locis in
    niisericordia separetur ab oiiinium communione, ordo non servatur, nullus unqtwm mona-
    donecde culpa digrte fecerit satisfactionem. Eadera quibusnisi ad
    chus, succurrenduni, recipiatur,
    pcena feriaiitur et coiisentiehles. Conscii vero simi-
    lem vindiciain senliaiit, nisi cogriitam detexerint CAP.LS_,De mulieribus npn recipiendis.
    iniqiiilalem. .,-... Cunctis liquet quanla ex vicinifale et consortia
    CAP. 111.Ne quis iii monaslerio paclionatiter reci- niulieruiii, el pernieies aniniarum, ct destrucliO'
    '- locoruiii evenerit, Et ideo deeernirous, ut nunquan*
    pialur.
    O.uoi|iam plerumque, etin plerisque locis accidit, in aliqiio loco mulier quselibet in irionacham vel
    quod ingressus monasterii, pecunia velpactione in- eonversam seu prsebendariam recipiatur, nisi ad
    tervcniente, conceditur, cuin hoc sit sacris canoiii- D i succuirreiidum. In locis autem ubi jam reccptse
    bus inhibitum, et periculum utrobique vertatur ani- surit, a inensa, el omni eonvietii seu consortio
    iiiaruiii, fam recipieiiliuni quam rccipiendorum, monachorum sint remolae. Excipiun.tur loca forin-
    siatuimus ne ulltis de ca.tero in monasterio pa- seca, ih quibUs ex necessitate mulieres oporlet ha-
    clionc seu prelio feciipiatur, ne.c ab .ingrediente beri.; Quse taineu lales sint et ejus setalis, de quibtts
    quidquani exigalur. Sed s'i quis spontc quidquam nulla suspicio habeatur, el una lanlum in siiigulis
    obtulerit, noii fespualtir ejus devotio. grangiis. J
    CAP.IV. De non suscipiendis inulitibus personis: CAP.X. Nc quts de ulia religione rccipiulur, sine
    * Et licenlia abbalis.
    qudniani cx suscepiioncdebilium et iiuiti-
    liuiri persoriaruriT, ista pfsecipue pesiis irrepsit, Statuimijs ui iiullus de alia religiorie in aliquo
    prsecipimus, ut liori rtisi tales recipianiur in mona- locorum nostrorura, sine noslra speciaii lieeiilia
    chos, qui apti sirit servilio Dei, et nOn onerosi fra- 'recipiatur, quia talibus diiriim est assuela felin-
    ffibus, et uliles mOnaslerio, quere, et iioslris institulionibus informari, el ssepe
    -"'CAP.V. lieni de eodem. nbstfis propler suas levitates, stut. eliam eriorini-
    Quoniain ea indiscrcta laicorum susceptioue, et tales, giaves sunt et damnosi.
    885 STATUTA. 886
    CAP.XI. De noviiiis benedkendis infra Iriennium a A CAP. XVI. De presbyteris, qtti raritts missam
    recepliotie sua, cantant, >
    Exlra Cluiiiacum recepli novitii, ultra lerfium Non sine rubore et dolore dicimus, quod quidam
    annurii non differant benedici, nec interim, sicut fratrum nostrorum preshyteri, rarius quairi oporlet
    usus Cluhiaceiisis exigit, -vel in presbyteros ordi- ilivina celebrant, cum ad hunc tantum gradum as-
    nentur, vel missam ante receptionem ordinati can- cenderint, ut in sanctis et saricti ipsi debeant mi-
    tent, nec quarnlibet spiritualem seu temporalem nislrare. Monemus igitur, suademus, et consulimus
    obedientiam admioistrent. Non enim anle professio- iri Domino, ut tales se faciant, et sic se probent,
    nem plene nobis tenenlur, el ssepe relicto habitu, tit, sancta digne frequentent, nec. judicium sibi
    ad saeculum redeunles, in ordine sacerdotali mini- manducent et bibant (I Cor. xi).
    strant, el collecta pecunia, male utuntur patrimonio CAP. XVII. De wtate Ordinandoruni.
    crucifixi. Et ne contra decrela sacrorum canohuin, ado-
    CAP.XH. Ne HODJ.ius habeat prioralum injrtt annum. lescentes illitterati, et qui nondum capere adpossiiiit sacra
    quam sit excellens s.acerdotale ofliciuni,
    : Nullus novitius etiam professus, undecuuque vel
    illa ccelestia magis temerarii praesuroplOres, quam
    «Jelocis religiosis, vel de saeculo veniat, prioratibus, B
    digni ministratores accedaiif, statuimus ne ullus
    vel alicuiobedieniiae prseponatur, donec per annum
    nostrorum citra vicesimum quirilum selalis annum
    in claustro Cluniacensi, vel in aliquo prsecipuo
    ad sacerdotium provehatur,
    clauslro ad nos perlinente, sive in societate iknini CAP. XVIII. De non prmconahda tnissa hova
    abbatis, vita ejus,fue*rit comprobata, et fuerit regu- Cum autem primara missam caiitalurus est, eam
    laribus institutis competenter imbutus. nullus foris faciat prseconari, nec noviler ordiua-
    CAP.XIH. De proprielate,
    tus, quidquam de oblalione retineat. Sed quod
    Receptus aulem in raonachum ubi nil sibi de oblatum ftierit, consilio prioris sacrislae reddalur.
    saeculi facultate retineat, vel poslea aliquid pro- Pliis enim talis prseconalio gloriam inanem vel am-
    prium haheat, nisi quod domnus abbas, vel hi quos hilionem redolet, quam formam humililatis et de-
    iu partem soJlicitudinis, quoad custodiam ordinis
    volionem. Scriplum est enim : Radix omnium mtt-
    vocavit, dederint aut permiserint. Et ut hoc vitium lorum est cupiditas (I Tim. vi); et : Qui gloritttur,
    proprietatis a religiosis penitus exstirpetur, volu- iit Dotnino glorietur (11 Cor. x).
    mus ab h"isad quos haec pertinent sanis el infirmis,
    ' secufidum CAP, XIX. De pausatione habenda in psalmodia.
    possibilitatem loci sicut cuique necesse in officio divini operis, quibusdam aliis
    Q Quia
    fuerit, provideri, juxta illud Actuum apostolorum aliis auiem plus juslo morani fa-
    prsecurrentibus,
    (cap. iv) : Dividebalur singulis prout cuique opus cientibus, magna fit confusio psalmodiae, staiuimus
    erai, Si quiscontra hoc stalulum, in tali vitio de-
    ut omnes versus regularium horarum sub una et
    cesserit, Chrisliana careat sepultura, canleuiur, ita qupd univer-
    mediocri repausatione
    CAP. XIV. De silenlio.
    spriim voces, simul csesuram versus iiniant, et post
    El quoniam contra prophelae doctrinam qua di -
    ialem repausationem aliam simul incipiant.
    cifur: cullus jusliliae silcntium, et corilra majorum
    CAP.XX. De uniformitule servunda in servilip Dei,
    inslituta corruplum audivimus in quibusdam locis
    Et ubique locorum nostrorum in cantando el le-
    silentium, prsecipimus ut priores et cuslodes ordi- servetur identitas, nec aliqua sit discrepan-
    iiis amOdo circa silentii cu.slodiam, omnem diligen- gendo
    tia, niaxime in servi.tio Dei, Quia cum simus uuius
    tiam adhibeant, et universi in locis regularibus et
    congregationis et ordinis, debemus essein omnibus
    horis slatutis silcnlium integre teneant. Et hoc in
    locis conveutualibus. In minoribus autem locis conformes.
    semper in ecclesia et posl cbmpletorium silenlium CAP, XXI. Ul omnes convenianl ad horas
    a monacliis teneatur. Ante primam vero vel ler- regulares.
    vel j) Ad opus aulem divinum, scilicct npcturhis et
    tiam, leclioni, meditatiohi, vel oralioni inser-
    viani, diurnis horis, ad niajorem niissam, et maxiihe ad
    collalioiiem et completorium onines convei)iani,
    CAP. XV. De confessionibus frequentandis. nec a coniplelorio cuiquam Jiceat rejhahere, nisi ex
    Quoniam ex causa et frequeiitia confessionis, jusla causa, et cum licenlia, vel quis a priore deti-
    maxiirie salus provenit animarum, et ex omissione neaiur. Et qui remanserint post Ires ictus, non bi-
    nimius torpor, et indevotionis maleria, et delin- bant, nisi forte abstinere nequiverint, el tunc in
    quendi ausus augelur, slatuimus et diligenlissiriie inlirmaria bibant, el in crasfmo eanf ad primam.
    coiiimonemus, ul semel sallem in hebdomada, qui- C.AP.XXII. Ul hi qui foris sunt, servilium Dei
    libet cpnllteatur, hortanle nos Apostolo et diceiite : ' '
    non negliganl. ,
    Confitemini alterutrutn peccala vestra (Jac. v). Con- Universi autem ubicunque consliluli suse servitu-
    fessiones autem recipiat prior, vel subprior, aul alii tis pensum non negliganl reddere, maxime borarum
    custodes ordinis, sive aliqui de conveiitu, "quibus regularium, ex quarum interniissione pliires valde
    fuerit hsec cura commissa, qui sci.mt curare sua reperiunlur. Nescienlcs Psaltnos, pro singulis boris
    rulnera, et aliena uon dctegcre vel publicare. oralionem Doroinicam seplies dicant: pro nutfu.i-
    887 HUGONIS ABB. CLUNIACENSIS 888
    nis seplies septero, pro vespefis ter septem, cum A CAP. XXIX. pe servilore infirmorum.
    flexione genutim,- si fuerit privata dies, ut quilibet In geiieraiibus aut<;m infirmariis, ita singuli ne-
    _.ccundum donum quodaccepit- a Ppmino, ipsi lau- cessaria percipiant, ut minOribus sufficiai, et polen-
    dein, et gratiarum referat aclipnem, tioribus iion superfluat. Nec teneantur sine aliquo
    CAP.XXIH, De ordine servando. custpduniprdinis, uiipsius revereiitia, et servetur
    ln ciioro autem et in capiiulp, et in refectofio, discipliiia,_et necessaria fratribus roelius exliibean-
    uiiusquisque suum pfdiiiein conseryet, nulla peni- tuf,.Monachus sefvitor apponat pmiiibusquae appo-
    tiis pfselaiipnis aut faifliliafjtaxis liabita disliiictione.: nenda sunt, ijui iel eleempsyr.am custpdiat, et fre-
    Quphiarairi ecclpsia seniores utlibcrius lorpeant, queritiain afceat famulorum, Sedeant singuii dttin
    iid remotiora sccedunt, et alii pt ile prioraiu glo- coinediihtviniprdihe suo, nee se quis cui sibl vfde-
    riain liabeant, ad aliipra loca conscendutit. Jn re- tur, asspciet, qhia hoc est catisa extfaoi-dination__in
    fectorio quidam ut accuratius yivarit, poienlioribus et singularitattim, quas iiotabiles, sieut in refecto-
    se coniuriguiit, et ipsi poieiiiiores causa familiari- rio fecimus, iiihibemus, Ad edendum simtil hora
    tatis sibi soclos quos voiurit asclscurit. sfatuta conveniarit, nec post complelorium in con-
    CAP.XXIV. De *: siiigitiaritqte ferculorum non . ventu caniaium.in inlirmaiia- quisquaza remanere
    iiabendq. prxsuraat. .-'.-;..
    Nulla ab aliqup in refeetorio sumptuosa et nota- CAP..XXX. Me eeenis infirmorum.
    bilis singularilas fiai, cum omnibus bmnia debeant Ad exempluni. quoque pise recordationis abbatis
    esse coniniunia. Si cui vero aliquid hujusmodi da- Theobaudi, statuimus ut quolieseunque conventus
    tum vel tfarismissum fuerit, .sed.enti ad majorem semel comederit, et ipsLnon nisi uua vice fefician-
    niensam offeratur, ab eo, cui voluerit, distribuen- lur. Fercula yerptjuse erant ipsis in coena apponen-'
    dum. Et iit ea quae remanserjht pauperibus erogan- da, in prahdio prppler eleeropsynam apponanfur.
    da serveiitur. iiullus aliquid de reiectofio efierre Non cst enini hpnestum dicere quanta ex hujus-
    priesumat, quia rapinam commillit. ";,_,_ modi cqenis jrt temporibus et spiritualibus prove-
    CAP. XXV; Ul nullus ante refeciionern vel posl, iiiaiit detfimeriia,
    sine licentia cgtnedal, vei bibal. CAP.XXXL De jejunio S: Benedicli
    Et ut levitas, quse yilio proxima est, in com-
    Simililer constituimus ut ~ab Idibus Seplepibris
    cdendo et bibendo, ab his qui debent esse maturis
    ad Pascha, secundum Regulam S. Benedicti,
    moiibus, auferaiuf : et npverca parcitatis, quse usque ct consuetudinem Cjuriiacen. ofdinis, onines ubique
    monachos decet, reprimatur aviditas, statuimus ut
    ctim bfeves dies sint, et iurpe sit a pa-
    jiullus ante vel post communem refectionem, sine jejunent;
    licentia ubilibet comedat sive bibat, intus vel trum instituliorie feciedere.
    foris. CAP.XXXII. Ne monachi ipsa die qua ab infirmarm
    - exeiXAt,missas cdnient.
    CAP. XXVI. Quibus locis (iceat vesci carnibus.
    Et quoiiiam debemus bonai providefe corairi Deo Elqupniam sacris est exhibenda reverentia, quse
    et homiijibus,, ne quis nos etiani in cibo vitttperet, pfsecipue iii parcimpnia conservatur, slaluiraus ut
    staluimus ne quis carnilms vescatur, nisi iii domi- ipsa dje qua ab esu cafnium in convenlu redeunl, a
    bus nostris, el nostri ordinis, et diebus constitutis. sacrorum abstlrteaiit celebraiione. Non enim pos-
    GAP.XXVII.- -Ne carnes epmedanlur sunt carnes yeri Agni sapere palato lidei, plenp
    " quaria feria
    et Sabiatol adhuc siomacl).i_i,et manenle sapore carnis in pa-r
    Violerttesautem quorumdani qul in cellis consi- lato oris.
    6tunt, insolentiam refrenare, qui diebiis cerlis quasi CAP.XXX-III. De eleemosyna,
    ex debilo carncs exigunt comedendas, priorum Periculosum est valde, et ipultum nol)is, appstOT
    commiltimus disposiliohi, sicut honestum fuerit, et Jisque detrabituf, et ulinaro iromerilp, quod res ad
    facultalem habuerint, eis ex cliarilate esum car- D eleemosynsiro pauperuin depuialas, in ahos usus,
    nium indulgere. Alioquin generalibus suis, vel bis quam debemus, conyerlimus. Et idcirco sialuimus
    quae siLi apponuntur, eos prsecipiinus esse eonten- ne qiiisquam hominuni sive abbas, sive alius tollerc
    tos. Nec volumus ut quarta feria et Sabbato, prsc- vcl alienarc quidpiam eorura, quse ad subsidium
    ter pmnino debiles et segrbtos, et in generalibus indigenlium assignata Sunt, aliqua lemeritale prse-
    infirmariis carnibus quis utattir, cum videamuk sumat. Eleemosyria igitur fratri limenli Deuin cu-
    Jlis diebtis etiairi sseculares stbstiriere. stodienda tradatur, qui pmnes reddiius'et provenlus
    CAP.XXVIII. De cura iiifirmorum habenda. in ustis pauperuni etiperegrinorum fideliter conver-
    Ante omnia autem abbates et priofes, de infirmis tai. Qui utta sit equitatura-coritcntus, paucis ser-
    sint isbllicili, ut singulis secunduin qualitatem segri- Vieritibus, hiodicis.suihptibus; qtija quidquid imi ex
    tudlnis,:et possibilitaleni loci, in cibisetin aliis ne- miiiiniis fit, Dohiiiip Ifit; qiiidquid eis sUblrahltui-,
    cessaria ministfenlur, et ipsis tanquam Deo ser- Deo auferiur. Nosin^Jioc animam noslrain libera-
    vialur , quOad corpOris et iinimse sanitatem. Quia mus, ipsis quibus esf cura commissa, de suai admi-
    ipse Christus dictufus est: Itifirmus fui et visilastis nistratione judicl omriium Deo in districto examinc
    .-.<*(Matih. xxv). rcsponsuris,' :
    889 STATUTA, «90
    CAP.XXXIV. Pe his.qui egrediuntur portas mona- A. CAP.XXXIX. De instituiione vriorum.
    sterii. sine lieenlia. Vitse autem merito et^apientise doctrina, npn fa-
    Nullus aulem absque licenlia, portas mpnaslerii miliaritatis aut nobilitalis gratia eligantur, qui cse-
    exiens sine satisfactione recipiatur. Nam crebro teris debent praeesse, et curain l)abere animafum,
    otiose circumeunt dpuios, villas, rura et nemora, ut exemplo suo infprment subditos, et secunduin
    loquentes et facientes quse non oportet, unde vitu- Evangelium, similes sint patrifamilias, quii sciant
    perium nobis, et scandaluin emergit in populo. Ha- de tbesauro suo vetera et nova proferre, Stalui-
    heat ergo nionachus etiam accepta licenlia in eundo hius ergo ut prloralus, decanalus, et caeteroe ora-
    et redeundo, lestinionium bonum. nes administratioiies, gratis et absque verialitale
    CAP. XXXV. De gyrovagis. vel paclione conferanlur discretis et lionesiis viris^'
    Volenles autem quibusdam vagandi licentiam am- qui praeesse noverint et prodesse ; el ut obsequium
    putaie, qui non necessitate, sed levivoluntate ducti suum magis raiionabile fiat, et melius animabus
    ad claustra redeuntes, varia monastefia , villas et possint consulere. Slaluimus ut prioratus, maxime
    caslella inordinale circumeunl, offendiculuin in- cpnventuales, non nisi sacerdotibus coinmiltantur.
    tuentibus multipliciter generantes. Staluimus de Si autem ex nccessilate talibus prioratus tales com-
    his, lil nullus talium, ullra dicetam, quoquam sine mitli contigerit, infra anuuni in presbyleios ordi-
    litleris rioslris, vel prioris, nobis abseatibus, vel neniur. Alioquin, extunc suis prioralibus se nove-.
    ubprioris, nobis aui.priore non praesentibus, cau- rint.destitutos.
    sam ifineris, nomen lpci, et terminum redeundi CAP.XL. De mutaiione priorum non facienda.
    contineulibus proficiscalur. Si aliter fuerim depre- Volentes autem detrimentis pcctifrere, quae ex
    hensi, priores qui sic illos inveuerint, captis eorura frequeiiti priorum mutatione eveniuiit, slatuimus
    equis, ipsos ut gyrovagos retineant, donec nos in ut convenltiales priores, sicut superiusdiximus, in-
    eos debilam feramus senteniiam, vel cum riunlio stituli, non de.slituantur, et hoc judicio diffiriitorum
    suo ipsos cum equis. Cluniacuni roiitant, Haec eliam in capitulo generali, riisi aliqua causa emergat ma-
    volumus cirea illos quiin locis nostris, sub obe- nifesta, pro qua domnus abbas eum removere eom-
    dientia priorum morantur, similiter observari. pellatur. Confirmationes quassaraus, iiisi certis ex
    CAP. XX.XVI,De his qu'%fovent Ingbedientes. causis, scilicet, si domorum dilapidatores, si iriob-.
    Et.quoniam hi tales, quod dolentes dicinius, nou- edientes et rebelles, si infames el incontineiites, vel
    nunquam coniplices inveniunt vel faulores, dum admajorem ulililalem fuerint pfomovendi. Quod et
    eos in efrore siio secreto vel publice fovent, et sic _!de junioribus prioribus volumus observari, unde
    eos audaciores reddunt, vel pfo eis falsa misericor- litteris eos non oportet inniti, quaihvis de non re-
    dia ducti, pcenis eos debilis liberare conteiidunt,: movendo, litteras babeant confirmalionis. Super
    huic pesli necessario volentes occurfere, statnimus . quonobis, a pluribus derogatur. Ex hoc enim et de-
    Ut-lii et qui frairibus suis captionis vel spoliationls volio (1) contra matricem Ecclesiam potest subripe-
    inipedimenta procurant, similis pcenae suslineant reet materia inobedieuliae ac rebellionis oriri. Sit
    "
    ultionerii. ergo eis ista instilutio, vice conlirmationis.
    CAP. XXXVII. De juvcnibus petenlibus obedieritiqs. CAP. XLI. Ul priores fralrum servent communionem.
    Ad compescendam nonnullorum juvenum leme- Quoniam quidam prioriim non altendentes quod
    ritatero, qui jugo immature volentes exui, aliorum scriptum est: Non dominantes in clero, sed forma
    commuliione hon contenti, ut stiis desideriis satis- facti gregi, sequo remissius vivurit, et ex levi occa-<
    faciant, obedientias petunt, vel sibi redditus assi- sione, fratrum communione relicta, exlra refecto-
    gnari. Staluimus ut ipsis in hujusmodi pelitionibus rium comedunt, et nullo tempore in dormitorio ja-
    nullus praebeatur assensus; imo si commoniti non cent. Staiuimus ut prior semper iri refectorio cum
    destiteririt, graviori disciplina*. subdantur, et qui fratribus edat, nisi pro evidenti necessitate vel nia-
    habuerint, amiltant talitef acquisilas. gnorum hospilum reverentia extra refeclorium vesci
    CAP.XXXVIH. De his qui petunt honores per swcu- coropellatiir, quia, dum priores iri cameris epulan-
    lares personas. tur, plus ipsi et sui servientes, quam cseteri fratres
    Quia nonnulli fratrum nostrorum, non vitse vel absuihunt. In Adventu et a Septtiagesimse principio
    v
    scientiae meritis, sed inlerventu saecularium, com- usque" ad Pascha saltem in dofmitofio jaceant,
    milli sibi obedientias vel prioratus exposcunt, po- nisi frequeiitius ibidem voluerint de sua voluntate
    nentes carnem brachiuin suum, et a Domino re- jacere. Ex hoc enim et ipsis hiajus testimonium ho-
    cedit cov eorum (Jer. xvn). Statuimus ne ullus neslatis, et fratribus amplior provenit disciplina.
    taliter quilibet petens honorero,.unquam illum ob- Cum autem ob causas prsedictas eontigeririllos ex-
    tineat,vel alium infra annum. Quia et sseCulares tra refectorium comedere, aliquos de illis assumant,
    si non obtineant contra nos commoventur, et ipsi qui assidui in conventu, non obedieritiafios, qui
    monachi diim confidiiut in homine, mintis studeut raro in cciivenlu inveniuntur, et paucis servientibus
    bonis moribus, et suos audacius praelatos coniem- sint contenti, qui ea quse debentur pauperiljus, non
    liuht. asportent. i
    (1) Indevotio fortassis.
    8S1 HUGONIS ABB. CLUNIACENSIS 892
    CAP. XLH. De eodem. A ahnurii non -pmiitant matricein EcClesiam visilare.
    Sit eis ergo sicut bonis pastoribus* studium, sicut CAP.XLVII. i>e non mulaiiflis mbnachis facile de
    -tocoin locum;
    dignifaiepfaeeminerit,i.ta gregem virtute prsecedere.
    Intefsiiit frequeriter operi divino, ciim fratribus se- Quoriiahi ex inulatipne monachoruin de ioco in
    deani in cJaustro, saepius lectioui vacahtes, tencant locurii, per priof um importunitatem saepius facta,
    6b rigorem disclplinae crebro capitulum, nec de fa- ipsi inveniantur levitate notabfles, et iu fratres im-
    cili collalionem dimittaiit, incedentes semper cum pii, dum eis denCgartt quae sibi jure deberitur. Sta-
    frpccis intra claustriim, nec utenles pileis peregfi- tuimus ut eos secum in charitate sustineaiit et hu-
    riis, ut in omnibiis seipsos praebeaut exemplum bo- mane jpertractent, et si opiis fuerit corriganl et
    noriifti operum in doctrina, in integriiaie. in gra- casligent. Et si justa "ex causa fuerint amovehdi,
    vitate. eis in vestitu regulari provideant sicut decet, et non
    CAP, XLIII. De iiabilu et gestu monachorum intus nisl in equis mriteiitur. Quia scriptum esl: Quodtibi
    '"'.'*""'._ _>.fpris. honvisfieri,alii hefaciqs (Tob. iv).
    Quoniam securidum verbum Sapieritis : Amictm CAP, XLVIII. De infatnia labordntibus.
    corporis, risiis dentium, incessus hominis annuntiant Si quis autem infamia laboraverit, ad locum
    deillu (Eccli. xix),cupienles, quanlum in nobis est, D alium transferatur, ioco ejus ibidem alius bonestior
    hoc efficere, ut fratres noslri noh respiciuiit in va- subfogelur. Et in hoc casu volumus, ut priores
    nilutes, et irisunias fatsas (Psal. xxxix) : statuimug, sui ad diclam commutationem conseiitiant, et mo-
    ui sicufiii claustro, ita foris exeuntes, honeste se nachi prioribus obedientes exisiant, quia scriptum
    habeant, nec sine cuculla et frocco, vel sine cuculla est : Aller alterius onera portaie, el sic adimplebilis
    ei cappa, quam prsecipimus esse regularem; non legem Christi (Gul. vi). -
    sumptuosam, noii bloyam, vel sine postella et sell» CAP. XLIX. Quomodo recipldnluf fugilivi et recepti
    regtiiari, non mullum pretiosa, ullus priorum no- teneahtur-.
    stfortim equitareipraesumat, iiec capellis filtreis, vel Fugitivi vefo inonachi quos B. Benedictus prse-
    aljis omnino capellulis, vel non corrigialis calceis, cipit uitimo loco recipi, ut exhoe eorum humilitas
    equitans quis utalur. In ccena Domini annis singulis comprbljetur, cum recepti fuerint, ordinem suum •
    denltiri secundum consuetudiiiein; sotulares corri- non rehabearit, hisi de lieentia nostra, nec divina
    giati, quibus uleritur cum equitayerint, et aliis tem- celebrenf, si sacerdotes fuerint, nec: obedieiitias
    poribus constitutis. Interini aulera usque ad coeiiam habeant, ncc etiaru ad ofdines promoveantur.ut ti-
    Domini, equilanles aliunde sibi calceamenla corri- _ mor aliis inculiattir similia perpdlrandi. Hi autem
    giala provideant. qui juxta prsedecessofum nostrbrum stafula,: pro
    CAP. XLIV, De numero equilalurqrum., suis excessibus merehtur expelli, si prOpe Cltinia-
    Quoniam ex supeifluis equitaturis sumptus fiunt cum ad duas sciJicet disetas exstiierint, de cohscien-
    non necessarii, quibus dpmus gravantur et vaiiiias tia noslra, yel prioris Cluniacensis, nobis absenti-
    eriutfitur. Singulis prioribus et nobis ipsis, volentes bus, ejiciantur. Si autem remotius, conscio came-
    -'aliis-forpiam dare, cei;tura evectionum numerum rario provinciali.' ".
    duximusprsef-cribendum. Alibas Cluniacensis sex- CAP.L. ' Ul ngn plures fiarit ebedientidrii, nisi in
    decimiisit equitaliiris cpntenfus, prior de Charitate _• prmcipuis loeis. '.."
    pcto vel riovem ; prior Sancti Marlijii: sex, vel se- Quoniani alicuhi iocofiim uostrorum, propter di-
    ptem, priores cpnvenlualestribus yel quatuor, cae- visionein: obedientiafum minor est ulilitas univer-
    teri niiiiores priores duabus tantum eveclionibus silatis-,-.ct major cOntra pripres insoleiitia mini-
    siint: centeriiu ;'. slfarilium, slaluimus ut omiies obedietitice sint ,in
    ,..-.. CAP. XLV. De famuiis. maiiu et dispositiPne prioium", qui adjunctis sibi
    . Quia Mionestatem dominorum niaturitas loquitur quos voluerint adjutofibus, faciant sicut viderint,
    servientiuirt, statuimiis ut priores et monacbi Clu- r, expedire.
    niacenses fainulosihabeaiit maturos aetate, vita ho- CAP.LI. De suspectis persojiis; in corisortip noii
    ''"- .
    nestps, non domicellos, non barbatulos, non com- habendis.
    ptos, non alio modo rtofabiles, non biparlita, non Quoriiahi sanctificari debent, qtii feruni vasa Do-
    sumpluosa veste iudulos, ut si quis ex adverso est, mini, et irt sapieiitia ambulare, ad eos qui foris
    '%.i-eattir:.:niliil habens malura dicere de nobis. surit, staiuimus ne ullus prioryel monachus per-
    '.-r__iP. XLVr. Ne aliquis monqchusliabeal prioratum, sonas habeat suspecfas, inconvietu,i_i.coiisorlio,vel
    antequam fuerit Cluniaci. .':•« minislerio suo ; ul.ehim, sicut ait Salomon : Ignem
    Qubniam quod tractatur maiiibusplus cogitatur, in sinu quis gestui, et non comburilur (Prgv.xi).
    et quod oculis cerniiur pordi facilius inhaerel, vo- CAP. LII. De non nimis diligendis purentibus."
    lenles. filios Jiostros in suae matiis aniorem et de- Quidam abutentes lesfraionio Scripttifa, quo di-
    votioriem accendere, statuimHs ut" nullus omiiino citur : Nemo unquqmcdrriem suam odip iiabuit, sed
    monachus eliam professus, anlequam Ciuniacen- nutrit ei fovet eam (Ephes. V), erga carnales affe-
    sefti ecclesiam visitaverit, prioralum Cluniacensem ctus niinis teneri suut et prodives, in tantum quod ,
    assequatuf. Si necessario fuerint iiistituli, inifa nec famsc suse parenl, nec domibus sibi commissis.
    893 STATUTA. 894
    Monemus igitur, ut periculum cvilantes quod ex. A rum vel fratrum conversatione ac numero, vel etiam
    hoc siiis capitibus imminet, suos non ditentde pau-- fainilise certificati: in quo lenore domps inveniant,
    perum alimenlis. in quo dimittant, ad generale capitultim nobis no-
    CAP.LIII. De custodia sigilloruth. tificent, ut pro majori sollicitudine, majorem gra-
    Quoniam ex negligenti sigillorum custodia, ini tiam consequanlur. Nec liceat eis cuiquam priori
    dbmibus plura damna comperiraus coniigisse, sla- vel obedientiario dare .licentiam vendendi, distra-
    tuimus ut sigilla domorum tribus clavibus inclu^ hendi redditus vel possessiones Epclesise nobisin-
    daniur, quartim unam prior, reliquas, fratres Deurii. consultis, necpriores mulare, sed quodaudierint, ju-
    timentes, qui nihil incoiisulto conventu sigillent, , dicio riOstro reservent priOres per oninia et in om-
    nisi fbrte urgenti necessitate capiluluiri exspectafi i nibus illis reddant raiionehi. Nec Iiceat prioribus
    non possit. Et tuuc de consilio et conscieniia di- sine conscientia camerariorum debiluni domorum
    screlorum fratrum hoc fiat. ultra centuni solidos augmehtare, nisi ostendaiit
    CAP. LIV. Nequis marc,vel Alpes transeat, sine li- quare hoc fecerint, ralioncm manifeslam. Quarido
    centia. autcm necesse fuerit, pro aliquo"terrse, vel ppsses-
    Ut tolius levitalis materia et vagandi libertas mo- sionis vel alio gravi negotio, ad praeceptum eorum
    nachis sublrahatur, staluimus ne quis sine licenlia, " priores eis assistant cum propriis expensis, pauper-
    mare vel Alpes transire praesumat. Excipiunlur hi. tali domorum occurrentes. Et quoniam homines
    qui a prioribus suis ad loca sua trans mare vel sunt et tenlari possunt; cum instituentur camera-
    Alpes posita transmitlunlur. rii, inspectis sanctis Evangeliis et taclis reliquiis
    CAP. LV. Ne ministeria unquam extraneis conce- jurent se bona fide pro posse suo -domni abbatis
    danlur vel nostris, ad vilam vel hwreditalem. obedienlise, ei Ecclesise Cluniacensis utilltati intcn-
    Sialuimus ut clericorum vel Iaicorum ad nos non dere: nec prece, nec prelio, nee gralia, vitia vc!
    pertinentium homines vel servi, domorum Clunia- riolabiles uegligenlias, vel domorum deslriictiones
    censium procuratores, cellarii sive praeposili nul- celare: cum tribus aut quatuor equitaiuris iucedant,
    lalenus fiarit; quia a talibus, vel lalium occasione nec iu domo aliqua accipiant nisi lantum vietui ne-
    plerisque locis multa damna noscunlur illata. Sed cessaria. Quod autem jurameutum in quijiuslibet
    nec etiara nostris ullum minisleriuiii ad haeredila- fratribus recipimus , non videatur cuiquam repre-
    tem, vel vitam commiltatur, qui, cum opus fuerit, hensibile; quoniam licet ex Evangelio coraaionitio-
    non possint desfitui ad« arbilrium couimittentis ; nem, etex Regula S. Benedicti habeamus noii ju-
    quia lalia quaiidoque ministerja conseculi, infide- £ randi, tamen juramenlum ex justa causa prohibi-
    les fiunt nobis, ac convertunlur in arcum pravum, tum non inveniraus. Nam et Apostoliini legimus
    et. venenuni aspidum sub labiis eorum. Praebendas jurantem :Deus scit (II Cor. xi), et Per vestrarii salu-
    etiam obtenlu pecunise vel cujusquam servitii, cui- tem, fratres,et jusjur andum canones in certiscasibus
    •libet ad vitam dari, cum hoc in damnum vertatur liccnteradmiilunl. Pfsetereai cum dies mali sint, adeo
    domorum, districie vetamus ; si quando autem ue- ut nuncpossit dici:PuldsinvenielfiUus hominis fidem
    cessitas, vel evidens utilitas id poposcerit facien- sttper terram? (Luc. xvni.) Ad prsestandum licite
    dum, fiat de consilio domni abbalis, vel si procnl jurainenttirii, hanc solam suflicefe causam arbitra-
    est, camerarii provinciahs. muf. Noluraus autem ut occasione hujus officii, sint
    CAP. LVl. De camerariis provincigtibusj et eorutn camerarii ecclesiis etiam aliis temporibus onerosi.
    officio. , .. CAP.LVII. De brevibus niortuorum. .-.'•
    . Ul pnus nobis melius et levius feramus imposir Quoniam vapor est ad mqdicum parens vita ho-
    tum, et utilius procedant negolia , dum in plures slfa, et lion est agnitus qui reversus sit ab inferis,
    sarcitia fuerit partita, ad inslar Moysi, qui Jelro et quia ad seterna incessaiiter tendimus, de aelerriis
    soceri sui sequens salubre consilium, ne stulio la- iios oportet altentius cogitare. Prinia est igilur et
    bore.consumeretur, et populus dum ultra vires suas D J ipsis succurrere, qui nos jam ad futurum sseculum
    esset iiegoliuro, elegit viros timentes JDeum, in prsecesserunt, ui oplimam habeaiil repositatn gratiam
    quibus esset veritas, et qui odirent avariliani, et {II Mach. xii).Unde quiadebrevibusin Chrisloquies-
    consliluit ex eis tfibunos, et centuriones, et qnin- cenlium minor quorumdara fuit hacteiius sollici-
    quagenarios, ct decanos, leviusque sibi esset tudo, statuimus ut prsecipue Citiniaci, et in caeteris
    parlito in alios onere, slatuimus ut unaquaeque pro- locis noslris ubicunque frater decesserit, major cle
    vincia unum aut duos habeat provisores, qUos ca- fereridis brevibus habeatur diligentia, et omnimode
    merarios appellamus, sollicitos, Deum limenles, . defuiiclis debita persolvantur. Interim autemusque
    probatos in oinnibus, qui seeundutn Deum et prae- ad sequens capitulum pro supradicta negligeniia,
    ceplum domni abbalis Clun. ad honorem Dei et in unoquo que mense unum ofliciura cum missa ce-
    ecclesiajCluniaceiisis utilitalem, simulel lionorem, lebretur ubique.
    clprovinciaruro sibi commissaruin, disponenda dis- CAP.LVIU. De forma et tempore lencndi capiluli ge-
    poriarif, el corrigant corrigeiida. Singulas domos, neratis.
    et niaxime iu initio suse prselationis circuraeaiit, Quoniara autem modicum prodest jecisse semina,
    Dc slatu domorum et debilorum quantitate, et prio- nisi stibsequalur rigallo qua el ipsa Yaleant germi-
    895 BUG0N1S ABB. CLUNIACENSIS 89G
    ilare, ut simus' sicut oliva fructifera vidomo Dgtnini A CQiisilio prpyideatur, unde tantse lnultitudinis de-
    (Psal. u), et faciamus germert honoris ef gratise, Iieani hecessaria miiiislrari, omiies abbates, sive
    et jiamus de caetero in laudem "e'%jiistiliam coram priores, iitilla distinctione habita, faniulos suos et
    universis gentibus (Isai- LXI),. praeseuti sauctione equos, pro sua voluntate exhibeaiil, Haec quidem,
    duximus stattieridum, ut gerierale capitulum om- licet pauca, statuimus in praesenti secuiidum volun-
    nmrii priprum tam conveutiialiurii quarii minofuin tateni Dei, et consilium fralrum nostrorum, in se-
    Cluiiiaci artnis sirigulis celebretur; ubi sine acce- quenti capitulo apposittifi alia, si necesse fuerit,
    ptione perspriaruin, secunduin Deuih et B. Bene- vel iis, pfout ratio dictaverlt, aliqua subtracturi.
    dicti Regulam, et Clup. ordinis insiituta, delinquen- Siiiguii autem camerarii provinciales hsec slatula
    tium Corrigantur excessus, et de salrite animarum, penes se liabeant, elea ciiraei.ui*eprioiibus et mp-
    conservatioiie drdinis et domorum indertinitale tra- nacbis yifra proxiihuin PasCha observanda, propo-
    cieiur, et sialuatur quod fuerit regulariler statuen- nant, ulpote in quibus iet forma ordiriis, el exem-
    dum^ plum honestatis, et salus animarum, si siut custc-
    dita, consislit. i -
    CAP.LIX. De ciamoribus. -
    GAP. LXII. De orationibus et eleeinosynis,
    Nec |n his sibi priores vej camerarii invicem : f Quoriiam inter alia religiosa professioriis officia,
    parcant, sed unusquisque quod ripverit in alio cor- p.rsecipue virlus pralionis comniendaluf, docente
    rigendum, limorem Dqroini habens prae oculis, iii nos Seriptura sirte inlefmissibrie orare (/ Thess. v);
    capitulq publice vel privatiiii. proul meliris scierit et inter opera pietalis tenet eleemosyna principa-
    expedife, in chafitate pfpponat, fecordaris Scripturae tum, dicenle Domino : Date eleemosynam, el oiiiiiia
    dicentis : Qui parcit virgw,:odilfilium (Prov. xm) ; muridderunt vobis ,{Luc. xi); cuplentes s.icut nobis
    et '-:'TimorDomini oditmalum, (Prov, vili); et: Qiii et nbstfis pef hoc capitulum, ita etiaih universis
    cpnv.erti fecerii peccatorem qvia _•_.;_.-,"sqlvavit uni- fideiibus pef hsec eximia virtutuni munera provi-
    mairi ejus qmorle (Jqc. V). Nec correptus hocmo- deri, et iis maxime quibus spiritualibus sumus
    leste ferat, sed correptionem fratris accipiat patien- astricti, statuimus uthoc atino instariti,pro domno
    ter, quia scriptum est: Argue sqpienlem et diligei le papa et Ecclesia Roriiana, et domlrio rege Ffaiicise,
    (Prov. ix). .Singulis aiiriis Dominicse seciindse lieb- et filio suo et regno, et regibus Anglorum et Bis-
    domadse Quadragesimse, qua carttatur officium ; paniaruin, etcatbolicis principibus, etordineCluiiia-
    Oculi mei semper (Psal. xxiv), eapituluin decrevimt»s ceiisi, et Cistefciensi, etCarthusiensi, Templafio-
    celebfari. Ad quod oinnes abbates et priores adCIu- C rum, Hospitalariofum, et reliquis ordinibus, et
    niacum principaliter pertinentes, accedefe volumus pi-selatis ecclesiarum, fundatoribus et benefaclofi--
    etiain nonvocafos. -.*- bus nostris et Jocoriim nostrorum, ac omnibus
    CAP. LX. De muneribus non dandis vel recipiendis Clirislifidelibus, mille pascanturpauperes, etmille
    in eqpitulo generati. niissae pfseter debitas et cortsuetas celebrenlur.
    lllud auiem auctoritate Dei et nostra distrietius Oniuibus autem in perpetuum diebus, ubique loeo-
    rie rum nostrorum prO uriiversis pr_enominatis, post
    prohibem.us, i» generali capilulo siliquse fiant ad missas pro vivis, post"
    exactiories ex parte nostra, vel quorumlibet alior um, r Levavi dicatur ad Sextam ;
    aut etiam Cluriiaeensis ecclesi_e, vel aliqha mtinera Agnixs Dei psalmus Aff te levdvi usque ad sequens
    dentur, vel fecipiantur, vel promittaiitui*, Quiaimtt- capilulum dicatur, ut pef hsec ofalionuih suffragia,
    nera excwcant oculos sapientum (Deui. xvi),i et auro pai vivis et defunctis requies a Domiiip tfibhatur.
    Missas auteih celebraiites, obnixius coriimoneinus,
    viol^itur juslitia; et iguis cpiisuniet laberhaciila ut ad primum Memenio, vivOrum devote remiiii-
    epfuni qui niunera libeiiter accipiunfr,'
    scaiituf; ef ad secundiim Memeriid; memoriam pie
    (JAP,LXI. Qugd pridres lempore cqpilulIprovideaHt teaeant deftirictofurii, ! -
    , fqmutis et, etfuisjsuisy ; ::': P _&ciasunt hwc Gtunigci anno Dominicm Iricdfna-
    . Ne aulem ex hoc tautp: conve"ntU abbatuiri sive 7 fiouis lS00,,iy KaienddsNoveriibrisiPrmsideiiie huic
    pfipftim, Cluiiiaeerisispcciesia gravetuf; provisum; sdcfoconvehtuidomno '' ilugone ^dbbatej hujus riOmi-
    est et stalutum,iubi inleiim, cfbiiec de coiriiriuBi nlsqiiirito,

    ';'"''"[ STATUTAVQUJEDAM ALIA CLUNIACENSIS COENOBHMS. .

    CAP. L Pro dOmno dbbale Ciuniacensi. quse Cufant tegfitudinem, cessanie morbo, si su-
    Quoniam alia esl legilimi ordinis feGiiiudo, alia manttir impediunt "saniiatem. Quae ergo de: stafu
    ex liecessitale ofdinis disnertsativareihissio, justum iiostri ordihis certis Cxcausis hactenusrelaxata vi-
    cst ut, iiecessitaie cessante, ordinis iritegfitas in- dimiis, causis eisdeiri desisteiiiibus, in pristinum
    violabiliier icoiiservetur, qtiia pierumque anlidola rigofem revocari desidc.ramus, El quoniam domnus
    897 STATUTA. 898
    ab-jas Pater et principium est nostri ordinis, ea A gat, sed si quis eorum :ei aliquid gratis dare volue-
    quae ab antiquis patribus npstrisdiligenter instifuta ril; tanquam ad proprios usus, ad plus, unam maf-
    et constanter observata atidivimus, tanquarii Patri cam accipiat, unde pauperibus eleeirtosynahi tri-
    significariius, ut in eo et sinceritatem doctrinse, et buat. Quod si forle aliqua alia in manus ejus yene-
    boni operis efficaciam, vel de' speculo cognosca- rint, camerario rcddat. In nullo ehim vel ab ipso
    musi domnO abbate, vel ab alio dislraheiidi a.ut immi-
    Videlicet ut ciim conventu in refectOTio comeaat naendi sunt redditus camerarii, qnoniara isdem ca-
    et in dor-mitorio jaceat. Idcirco autem cum eon- merarius omniumj quae propria ipsiiis Cluniacensis
    veritu eum semper manere cupimus, ut subjecto- ecclesise negotia contihgunt, curam debet gcrere, et
    rum infirmitatibus ex his qti_e sinml ctim ipsispas- ideo cuncta quae apporlantur, in inlegnnn ad ipsum
    susfuerit compafi novefit. debent confiuere, ipsius afbitrio per Varias ecclesiae
    Quodsi aliquandovelfatigatio, velinfirmitas,'eum hecessilates distribuenda. Si vero aliquando nova
    pafumper extra conventtim vel feficere, vel pausare cl magna negotia, aut insolita debiia iri ipsa eccle-
    coegefit, in comniuiii infirmaria, vel in ce.lla novi- sia emerserint, turic ad h*c cxpedienda convocatis
    tiorumiocuR honestus cum tapetis et cortinis ci hiric inde fratribus, eorum ausilio alliori ulaiuf
    sicut domino et Patri honorifice prseparelur. B consitio.
    Nec unquam in domibus illis superioribus quse Novos cantus, novas lectiohes, aut iri -ecclesia
    sacristarise magis eompetunt, comedat, vel dormiat, aut in refectorio nullateiius admittat, decanos de
    sed sicut dcecl bonum pastorem, sive cura saiiissa'- poteslate canierarii In nullo excludaf; thesaufum
    ntis, sivb cum infirmis inlirmus maneat, etitaoves ct prnameiita ecclesiae absque conseusu capittili rioh
    suas nunquariipius paslor deserat. .-'Wftaq distrahat, nori removeat; in prioratibus nehiirieni
    Irifra seplaquoque Cluniacensis mortaslerii nul- de his qui obedieniiam teiient vel claustfalem, fa-
    lum famulum ad suurii servilium admillat, Sed ali- miliafi pairocinio a potestate sui prioiis excipiat,
    qtios ex fratribus el liliis suis ihalurae setalis"et stu- ne lite inier eos pullularite, charitas et cohcordi_t
    dii.,ietad mensam, et ad lectum, et ad infirmilaiis refrigescant.
    suse curationem per oriuiia serviluros adhibeal. Et Terras et redditus ad ecclesiam pertihehies, siV6
    qtiia cullus justitiae silentitim est, in locis silenlio antiquitus possessas.sive denbvo dalas,nullo dono,
    dicatis silentium teneat. Cappa etiam vel mantello nulla commutalione, nulla venditione, ab ecclesia
    nullatertus utaluf. auferal. In slatueridis sive rertiovendis pfioribus,
    "-i-Eqiiitatnra*cliam domrii abbalis pe? decanias et aut decanis non favorcm, non gratiam, nbn odium,
    per alia loca, sicut ei ViswH fuerit, custodiendae de- nec preces, nec promissa, nec pretium altendataut
    puleulur, quatenus in decanorum utilitatibus ser- "rccipiai, sed cum aequilale, et iriodestia errata cor-
    viant, et Cluniacensi domui non sint oneri, nec ta- rigat, et slatuenda staluat.
    men desinl uiiliiati. Et quolies domnura abbalem Si domnus abbas extfa converituni iri majori ec-
    necesse fuerit equilare, quod tamen cavere debet, clesia missas aut aliqua divina officia celebrare vo-
    nisi niagna et inevitabilia urgeant negotia, tunc luerit, ila tempus et caritum modefari sfudeat, he
    decani et cseteri qui equilaturas cusloditint, eas frairibus molestiarii inferat.
    curn famulis suis sicut decet ad servilium tanti Pa- CAP.II. De eleclione qualuor personaruth, qum semel
    tris honeste praeparatas mitlant; redeuntes veroper- inunno Cluniacum veniant, quw ditigeriier inqui-
    acto negotio et famulos et equitaturas itertim re- rant slatum domus.
    cipiant, et domorurn sibi coramissarum commoda Venerabilis Patris nostri domni Hugonis abbatis
    de utrisque faciant. Cum vero equilaturae illse de- sanciionibus inhserenies, nos qui suirius in capi-
    bililatae fuerint, si ciilpa cuslodum fuerit, custodes tulo generali definitores constituli staluimus utqua-
    reddere cbganlur[; si noxa aliena, cuslodibus non tuor discretae et idonese personae eligantuf,. scilicet
    imputetur. . D duo abbates et duo priores, ad Cluniacerisem eccle--
    Et quia scriptum est : Omnia fac cum consilio, et siam peninentes, qui semeliu annOslatuto termiiio;
    pcst facium non pwnitebis (Eccli. xxxn), domnus videlicet in Oclavis apostolorum Petri et Pauli Clu-
    abbas duodecim sapientes fratres in dorno Clunia- niacura veniant, tam de persona ipsius doiiiini ab-
    censi semper habeat, quorum consilio in omnibus batis Cluniacensis, quicunque per sticcedentia tcrii-
    tam interioribus quam exterioribus agendis seniper porafuerit, quam de statu ecelesise in lempofalibus
    utattir. __ et spiritualibus, et locOrum conjacenliiim diligenief
    Pasioreni quoque proprium iion habeat, sed ta- inquirant, et quaj cOfrigenda fuefint, ad ipsoruih
    lem cibuni et talem potum per omnia quotidie co- consilium corrigantur, et per eos omnia in generali
    ram se habeat, qualem conventus habuerit. Super capilulo annis sirigulis inhotescant, ut pcrtalem vi-
    hoc tameu, sicut honor ejus ex anliqua consueiu- -sitatlonera in bono statu Cluniaeensis ecclesia pei'-
    dineexigit, duo guastelli de granario, et de meliori severet, e't caeteri exeniplum capilis itriitantes.no-
    vino communis cellarii in cappa decenti, coram eo stra firriiius instituta observent.
    afferri deJjent. Quoniam plerumque ct in plerisqtteiocis itccidit,
    Ab abbatibus vero cl a prioribus suis nihil exi- quod beneficia spiritualia, paclione conferanlur in»
    899 HUGONIS ABB. CLUNIACENSiS 900
    terveniente, cum hoc sit sacris canonibus ihliibi- A naclios Cluniacenses non recipienlibus, hanc pte-
    tum , et legi divinae eoiilfariuin, prohibemus sta- nam decrevimus iiifligendam pro clausa porta :
    tuendo ne priofafibus dandis vel recipiendis, pro Piior, si prsesens fuerit, depositionem sine miseri-
    obedientiis, pro ecclesiis et capellanis, pro monacliis COrdia niereatur; si aulem absens fuerit^ ille de:
    recipiendis, sepiiltufa seu aljis rebus velofficiis spi- ponalur, qui yices agii prioris, pro non exhibiiiose
    ritalibus, paclione mediante, aliquid offeratiir vel -hecessariofum ad consilium canierarii, qui hovit
    promittatur, exceplo quod de jnonacho dicit B. Be- facultatem loci, punialur, si duxerit eum purtien-
    nedictus, quod ejps devolio sponleoblata. non re- duin.
    spuattir. J *"' ,-.','.. CAP. V. Ne monachus Iwspiietur nisi in doino reli-
    CAP.III. Qtiod pro monachis el obedientiis prelium m- :';.' gionis.
    . non recipiqlur.De eleemosynario.--_:.. Quoties monachus Cluniacensis egressus forag
    Qupntam exfrequenti mopachoruni qnorunilibet congrue divertere potefit ad locuiii religiosum, ad
    rei-eptioiie inutiiem excrescere mulliludinem per- domos saecularium npn declinet, Jicet ii.adquoscun-
    pendimus, diffinimus, ne in capile sive in membris que divertit eum de stio noli.it aiit nequeanf pro-
    in quinquenniiim aliquis monachus recipiatur, nisi curare; honestius enim el tulius apud religiosos et
    ad succurrcndum, aliter nuhquam nisi urgeat ne- JJ ] sumptHS fieri, et morapotest habefi.
    cessitas evidens-, hihilominhs lamen per cainefa- CAP. VI. De liPriOribus amittendis:
    rium loci mahifestata capitulo generali. Hpc ideni - Quoniam quidam tam monachi quam priores,
    de mulieribus quibuscunque in cellis nostrisreci- periculum ihobedientise, quod a primo parente con-
    piendis difliriimus, excepto quod de caetero eliara traximus, vereniur, elsui voti quod.de obedientia
    post quinquennium, talium receplio capilulo gene- promiseruht, passim iransgressores, nostris velma-
    rali - sighificetur antequam fiat. Periculosum est jorum suorum praeceptis non obtemperant: slalui-
    valde, et multum nobis a plerisque detraliilur; et nius, et dislricte praecipimus, ut priores semel et
    utinani immeritb, quod res ad eleemosyiiarti pau- bis commoniti, si emendare noluerinl, suos absque
    perum deputatas, in alios usus quam.debereuius, spe rectiperationis amittahl honpres, et si cpntuma-
    corivertimus; et idcirco slatuiihus rie quisquam ho- ees perstitef int, etiam ab ordine tolo ejiciarilur,
    iriinum, sive abbas siye alius,- lollere vel alienare Monacbi Vero hoc nefario. scejere detenli, pcenis se-
    quidpiam eorum quae ad subsidium indjgentium cundura ordinem durissimis plectantur, et si emen-
    assignata sunt, aliqua teriierilale praesumat. Elee- dare noluerint, a consortio universae pellaiitur cOn-
    mdsyria igitur.fratri limenli Deuro cusiodienda tra- gcegafionis. Tdem dicimus, de fauloribus eoruni-
    idatur, qui omnes redditus et proventus in usus ": dem, et eorum qui fratrilms suis caplionis vel spo-
    pauperum et peregrinorum lideliter convertat, qui liationis impedimenta procurant.
    uria ad plus sit equitatufa contentus, paucis ser- CAP. VII. N'e mpnachi habeant Iwnorem precibus
    vienfibus, modicis suinptibus, quia quidquid uiii laicortttri.... .- ._.---:
    ex minimis, Domiiio; quidquid eis sujitrahitur, Deo .Quoniam nonnulli fratrum nostrorum, non vitae,
    aufertur. Nos iri boc ahimas nostras Jiberamus, ip- vel scieniise merilis, sed sseculariura interventu
    sis quibtis est hsee cura comihissa, de sua admi- committi sibi obedientias vel prioratus exposcunt,
    nistratione judiei oinnium Deo, in districto examine ponentes carnem brachium suurti, et a Domino re-
    i-espbhsur.is. Delinquertles autem cum compertum cedit cor eorum (Jer. xvn), statuimus neullusia-
    fuefit, caeteris acrius puniantur. liter quemlibet pelens honoi-em, unquam illum ob-
    CAP. IV. Dehospitatitale. tineat, vel alium infra annum,quia"ei saeculares, si
    Cum sectandi hosplialitatem auctoritaiem habea- non pbtiheant, contra nos coihmovenlur, et ipsi
    mus a.Doijiino J.esu Chrjslo, dicluro in futuro : roonacbi dumcoiifiduht in homine, mintis studeht
    Hospesfuiel collegistis me (Matth. xxv), et ex pa- bonis moribus , el suos audacius praelalos coutem-
    tribiis exemplum.in Veleri Testamento, quia per p nunt.
    hanc placuerunt quidam, angelis hospilio receptis, CAP. VUI. Quibus prioratus commitlendi sint,
    et pculata fide, hac de causa Joca religiosa crevisse SlatuimuS: ut prioralus, decanatus, et csefirce
    v.idearaus : erubescenduni nobis est, quod hanc roi- omnes adminislratioiies discretis et honestis viris
    nus honeste pbservamus, el occasione qua creve- committantur, qui praeesse noverint el prodesse,
    runl, modo decfescunt. Slatuimus ergo ut religiosse • iiori nobilitatis. gratia Vel familiariiatis, sed \itae
    pefsonae saeculares et pauperes singulis suis modis roerito et doctrinae, Praeterea prioratus. maiime
    sectiridum facultatemlocorum.beuigiie recipisiiitur, convenluales, nonnisi sacerdotibus commiitantur ,
    et exhibeaiitur honesle. Hiiic autera officio in locis vel talibusqui infra annum in presbyteros valeant
    majoribus fidelis et sedulus;frater.similitef assume- prdinari;, sin autem, extunc a prioratibus se nove-
    tur: quod si,superveniei)tibus hospitibus, ob loco- lirit remoiyendps,
    rum paupeftatem commodenon potuerint necessa- CAP. IX. Dedilapidatofibusdomorum,el confirma-
    ria impendi, eis saltem bpspitium, et yultusbilaris lione prioraluum.
    npii negenlur, quia hitarem dutorem ditigil Deus Priorcs CQnveiiiualesnpn reraoveantur nisi certis .
    (II Coi: IX). Prioribus autera et obedienliariis mo- ex causis, scilicet si domorum dilapidatores, si
    801 STATUTA. 902
    inobedienles :et rebelles, si infames et iiicortlinen- A _. nomine suo confectum qnp libere-yaleat sigillare :
    tes, vel ad majorem utilitatem fueririt promovendi, sigillum autem conyentus, cum sojemnitate npn
    et lioc judicio diflinitorum in capitulo generali; nisi hiodica custodiatur. Hob idem de sigillis conventua-
    aliqua causa mauifesta emerserit, pro qua domnus liuih domorum diffinimus.
    abbas eos removere cpinpellatur, Confirmaliones CAP.XIV. De tiiulug fqciendo.
    prioratuuni" ad vitam nihilominus quassamus,. Prseferea statuimus ut pripres pmnes sive majo-
    exemplo domini papae; et nefiant de csetero prolii- fes, sive minores, consilio fratruin quibus.praesunt,
    bemus. , -...,- elfamiliae, et prasposili, et" quorumdaim bonorum
    CAP. X. De eleclione priorum. .; virorum, qui ad eumdem locum pertinerit, cum riiu-
    Ad abolendam saiie aliquorumdain monachorum tuiim faciendum est, vel imroutandum, faciant;
    insolentium pravitalem , qui in pluribus locis sibi ita quod oinnibus palefiat, quibus personis, et qui-
    priofes inipraejudicium matricis; eccl.esioecoeperunt bus terminis, et ad p,uanlas usuras debealur, et in
    eligere, et eorum qiri nomiriantur frenandairt ;ambi- quos-usus corttraclum muluum fueritconvefsum,
    tionem, et superbiam relundendam, sub districtione liinc enim poterit dproibus melius esse consul-
    anatliematis ihhiberiius, he unquam de caeterofalis '. trini. -.. . _...'... . __'.-*-
    electio yel nominatip fiat. Si atitem, quod absit! B I CAP. XV. De cgmpulqtione.
    contra.lioc fuerit, atteriiatum, is qui eleetioni vel Ut dpmorum status ccrtior habeatur, ad miiius
    'nominalioiii conserisit, nisi statiiri resipuerit,,ex tef ih anno eoram priore et senioribiis reddant
    ipsofacto excommunicatum se sciat, el perpetuo singuli de suis ofliciis ra.ionem, facientes computa-
    pnini honore et adrtiinistratione privandura : qui tipneni fideliter de expehsis omnibus et. receptis.
    hujus cxsecrahdse electionis vel .npm'iiialionis fuer,- Similiter prior bis in aiuip statum donms in capi-
    rint auctores, simili omnino poaria pleclaiitur. Se- tuip plenemanifestet, et.ad generale capilulum se-
    «juacibusvero, et miuus intelllgenlibus, uliiriiisin mel.cum testimonio camerarii provincialis, domno
    coiigregatione futuris, non celebraturis divina, do- abbali slatus doniorum per priores plenius innoles-
    nec Cluniacum adierint, aut de indulgentia domni cat; sic enim incomniodis Tacilius polerjtpbviari,
    abbatis, fuerint rtiisericordiam cprtsecuti. ,: et iibertas ftiale niinislrantium cohiberi,
    CAP.XI. De illis qui liabenigbediehlids ab aliis nio- . :: CAP. XVI, Ne monachus fidejubeat
    . : nasieriis. Statuimus ut nullus prior vel moiiachus fideju-
    . Non videtur utile veJ:|[honeslum ,~ quod .fratres beat, vel .sigilluni suum proprium, auf cohimune
    nobis subditi, ef niaxime priores in fraudero et elu-:( obliget;pro aliquaecclesiastica ssecularivepersoria;
    diuni disciplinse et fomitem cupidifatis, procuratio- quia, dum eosad obligationem nonliberant, domi-
    nemin aliis monasteriis assequantur, vel professior bus talibus, talibus impedimenlis graviter oneran--
    nem ibi facianl, vel obedientias nanciscantur, idco- tur, nec inter se saeculares contraclus monachi fi-
    que prsesenti conslitutione sancinius, ut oirines dejiibendo habeant, vcl pjgnora supponendo, vel ali-
    priores nostri qui habent domos. vel obedienlias ab ler negotiando. >
    aliis monasteriis, eas dimillant, vel nostias amit- CAP. XVII. De alienaiione domorum.
    tant.in continenli. Claustrales vero nostri, si alie- . Si qtiis aliqua de causa, tefras, donios, possessio-
    nas habeant obedicnlias, eas dimittant, si nostras nes, thesauros ecclesiarum vendere, iriyadiare. ad
    yoluefint.adipisci. Monachi aulem qui habent pro- roinorem censum, lei~ras pfo magno-pretio dare,
    curalionem in aliis monasleriis, :vel prpfessioiiem vel alio modo inconsulto domno abbate, vel capitulo
    fecerunt.iiina vel alia*sint cpntenli, et si sine vo- Cluniaceiisi prsesumpserit alienare, absque remis-
    lunlale veljicentia priorum illuc trarisierint, tan- siprtede.ipraelatione dejecfus,:pef triennium tenea-'
    quara: fugilivi habeanliir,; hinc enim inobedieiilia et tufin clauslro ClunjacCrisi, nullam omnino obe-
    rebellip nascitur, et noslris. domibus gravia soleiil dientiam.habituriis, et quod magis est,,praemissa
    accideredetrimenla. ' Ip regulari.disciplina ad terrorem aliis, et sibi coiifu-
    CAP.XII. Ut priores fqciqht cum corisilio sione incutieuda, et transgressi niandati pcenani
    .-.. '". aliorum. . singuiis dominicis diebus per rtiensem integriim,
    - Quoniain ex vpcalione multorum itd consilium secundum quantilatem delicli ad judicium domni
    nonnuriquam domorum iriipeditur utilitas, ordo abbatis hac salisfactione mulcetur, ut ad processior
    confunditur, et prioris poteslas tainuiiur, dum suht riem cum tolus conveiilus est cum populo in navi
    aliqui ttimidi spifitus et djscordes, vel etiam impe- ecclesiae, cum venerit, irt medio fratrum prosler-
    riti, qui suoi consilio volunt universa disponi, sla- nat se in terra, ut publice confundalur, et qui ler-
    tuimus.ut in minoribus agendis, priof meliprum ram, vendidit, adhsereat paviniento, caeterique a si-
    tantum ulatur cohsilip, et in majoribus tanlummodo milibus terreantur, donec domnus abbas cum consilio
    professorum. Alii enim, ut poteiion plene monachi suo misefealur et dicat: Siiflicit. .
    *
    Cltiniacenses, se non vigeant consiliis, nisi de prio- CAP.XVIII. De illis qui faciunt falsadebila.
    ris fuerint voluntate vocati. _ Quoniam majora facinora acriori poena punienda
    CAP.XIII. De sigillo prioris et convenlus. , surit,de quibusdam qui fraude pessima de substan-.
    Prior Cluniacensis sigillum babeat speciale el tia Jesu Christi mamroona_ thesaurizaul,-'el/quod
    •303 APPEND. AD BUGONEMABBATEMaCLUNIAC. 9.04
    pcssimum cst, dilapitlalis domibus, alienatis posscs- A corrig.tnl corrigenda. Dc stalu domoniai cl priorum
    sionibus, vcnditis thcsauris, refertis marsupiis roe- conversatione ccrlilicent diffiisitorcs in capitulo ge-
    diantibus personis laicis, sibi et domibns snis sub nerali, nec liceat eis cuiquam priori, vcl obcdien-
    gravi fenorccommodant, et cum prioratusamiserint, tiario licenliam dare rcddilus, vci posscssiones dis-
    faciunt ab eis exigi quod non debelur, slaniimus Irahendi, donmo abbatc inconsulto, nec liceat prio-
    et de bis et de illis qui in aleis cl lesseris ludunt, et libus ne constienliacamcrarium, debifnm do-
    latronibus, et falsariis ui, si quis super boc convi- moium ullra centttm solidos augmentare, nisi os-
    clus fuerit, absquc miscricordia de monaslcrio et tcndant, quare hoc faciant. raiionem manifestam,
    congregalioiic, amputaio capulio, expellatur. ldem quando aulem necesse fuerit pro aliquo gravi ne-
    coiistituimus dc iis qui foeiiiis excrcenl, vel privafas gotio, priores cis in propriis assislatit cxpensis. Illi
    gagerias accipiunt, sivc res suas ad terminuiii lticri anleni camcrarii cum insfiluurttiir coram posilis
    causa turpis venduiit, _si monili r.on resipuerint, Evangeliis, se lona fidedomino abbali obedituros
    ct pcculium non rcddiderint. Idem de his censemus juramculo meuiante promillant, ct significafuros,
    qui falsa debita fiiigunt, vcl cciar.t. si per se corrigere non possunt, qurc viderint in
    CAP.XIX. Ne monaclitis in c.rtremis posiiits, suis proviuciis coirigenda. Unde enim cx jusla
    ulicui rcs suas dimitlal. " causa invenimus proliibitum juran-enium
    Cum monacbus vcl convcrsus, nec sui juris, noc CAP.XXill. De muncribns non dandis in capilulo
    potcslaiis existat, ncc quidquain proprium debeat generali.
    possidere, multominusros, si quas habet, alicui dare Proliibemus insupcr nc in capilulo generali mu-
    vel dimittere in cxtrcmis, ne tunc culpam conlra- nera dcntur, vel recipianlur, vcl proiniltaniur, quia
    lial cum a culpa debcat per pceniteniiam relaxari. viunera excmcunt oculos sapienlitm ( Dettt. xvn), et
    Ne crgo hoc de csetero fiat districlius inbibemus, auro juslitia violalur, et ignis consumet tabernacula
    sed si qua liabiierint, in sui sint disposilione prae- corum qui munera libenter accipiunf. .
    lali. Quod si quisquam fccerit, et quod fecit irri- CAP. X-X1V.Quomodo veniant prigrcs ad capi-
    tum habealur, et nomeu ejus non scribatur in ca- tvlum.
    talogo defiinctorum. Priores conventuales ad capiiulum venientes, iri-
    CAP. XX. Ne aliqui bencficia prwsumat promit- bus sint cquitaturis coiileiili. Prior tamen de Cliari-
    lere. tale duos secum priores convenluales adducal, prior
    Snpra modum gravari domoS nostras pensionibus autem S. Marlini, ununi ; omnes autem tam prio-
    concessis clericis, obtentu ecclesiarum non vacan- resqiiam abbates sibi provideant ad capitulum, do-
    tium, quas ipsispriores contra Laicranensis conci- " ncc de expensis capituli aliquid fuerit diffinitum.
    lii slatuta promiltere non verentur, salis superqtie Nullus monaclius ncc aliquis novitius benedicendus
    dolemus, et idco liis gravaminiluis volentes occttr- accedat propter mul.iludinern ad capitulun gene-
    rere, prohibemus, ne quis .de csetero vel beneficia rale.
    non vacanlia promitlere, vel pcnsiones bujusmodi CVP. XXV. Ne prioratus commitianiur atienis mo-
    ciiiquamprsesumalaliquomodoconferre.sciturusque nachis.
    quod qui hoc praesumpserit, gradus sui pcriculuin Prselerea diffinimus, ne abbates qui nostras ab-
    incurret ct tlisciplinae regularis acrimoniam susti- balias non lenciil, licet monachi noslri sint, nedum
    nebit. • - ": alii prioratus, in continenti Cluuiactim relinquant,
    CAP.XXI. De prioratibus, quibtts iradanlur. nec de caiiero talibus commitianiur nisi tanla
    Nullus prioratus, dccanalus, vel alia domus quse sit necessitas, cui capitulum generale velit assen-
    possit per monaclmm Cluniacensem gubernari, al- tirc.
    teri personae regenda tradalur, quia pcr hoc videtur, CAP.XXVI. De his qni dcbenl venire ad capiiulum.
    io nostris aut probos viros non esse, aut nos pro- Qui de remolis sunt provinciis de biennio in bien-
    bis el utilibus in-iidere. Si quando autem hoc neces- .j. nium ad capilulura venire procurent. Illos autetn
    silas cxcgerit, nequaquam fiat sine consiliocapituli 1'emotos reputamus, qui in Anglia, Hispania, Lom-
    geneialis. Staluimus ut clericorum , vcl laicorum barclia provinciis fuerintconstituti. Alii siiigulis an-
    homines, ad nos non periinenlium, vcl servi doino- nis venirenullaleiius prseterniiliant. Qui autem ter-
    rum Cluniacen. procuratores cellarii, sive prae-, minis slalutis venire contempserint, a prioralibus
    posili, nullatenus fiat, sed ctiam noslris ullum deponantur, uec eos nisi per diffiiiitores capituli
    ministerium ad hscrcditalem, vel vitam commil- gcneralisvaleant retrahere, illis duniaxat oxceptis,
    tatur. qui se excusaverint nccessitate evitlenii. Ut lamen
    CAP.XXII. De provisotibus et camerariis provin- vitittm insuelum appellaiionisdcmediosubtrahaiur,
    ciarutn. statuinius ne appellantes in poslerum unquam ia
    Ul autcm onus Domino impositum melius ferat, claustro habeanl Cluniacciisi mansioncm; sed a.i
    dum in plurcs sarcina fucrit partita, staluimus ut alias doinos nostras convenluales districtionis ordi-
    unaquseque provincia ununi, aul dtios habeat provi- -nis miltanlur, toto tempore vita. sua? moraturi, nec
    sorcs, quos camcrarios appellamus, sollicitos, Dettm administralionem aliquam in otdine Clutiiaccnsi de
    timeriles, qui iii domibtis disportenda disponant, et cscteroJiabilurL Dli vero qui litleras fiirtiin personi»
    905 ROSTANGNl TRACTATUS DE TRANSLAT. CAP. S. CLEMENTIS. 908
    excellentibus per ecclesiain Cluriiacehsem transeun- A qtiam faciutit obedientiarii, pretiosacibaria coi.ir
    tibus porrexerint; quia per hoc .congregalio diffa- parando. De liccnlia taineri.roiseiicordiam habeaia
    matur universa, lariquam fures puniaiitur, quia ob' seniores el infirroi.
    Jiaec iiistiiuitur*capiluiura generale, ul cofiigantur CAP.XXVII. De inslitutionibus cuslodiendis.-
    -corrigenda, ef ut sitpradicli proponant quse viderint Siatuimus praelerea, ul tam prioresquam canie-
    proponenda. De proprietariis, secunduni Regulam rarii prsesenles instituiiones pr<e raanibus habeaui
    S. Benedicti, procedatur usque adeo qtibd si in fine ulin visitaiionibus camerariorura priores respon-
    cum eis pecunra, quam hon solum manifestaverinl deaut de singulis requisilis. ldem a diffiniloribus
    fuerint invenla, Christiana careant sepullura, sen- liat JIJ capilulo gcnerali. Illi auiem qui jain appella
    tenlia excommunicationis, si propter hoc lata fue- verunt, cum satisfaclione ^recipiaiilur. Ita lamen
    rint, penilus relaxata. Commuuilalem in refeclorio quod in clauslro Cluniacertsi n.on habeatit de csetero
    volumus observari, anliquas lamen el regulafes pce- .mansionem, sed ail obedienlias diyisf mittantur
    liitenlias approbamus, vitiosa novitate reprobata, exteriores. ^

    APPENDIX AD HUG0NEM.

    BOSTANGM

    CLUNIACENSIS MONACHI

    TRACTATUS

    Exceptionis caDttis S. Clementis papae et martyris ab Constantinopoli ad Cluniacum


    translati, temp.ore Huponis abbatis.
    "
    (Bibliolh. Clun., 1481.)

    Ad corroborandam fidem fidcliuin, et ad augen- B i Cyro rege Persarum honorificabiliter resedificata est.
    dam devotionem audientium, quomodo vel qnaliler, Legimus etiam in Evangelio quod ciim Dominus
    vel a quibus factum esl, vel quse fuit causa liiijus " pcr mediam transiret civilatem, quidani ex discipu--
    translatioiiis, pro modulo sensuli mei, praesenlibus lis ejus ait illi: Magister, qspice quales lapides eV
    et futuris certificare sludui. Ifujus facli causa fuit quales slruclurce muri ejus. Cui Dominus ait-: Vides*
    captio sauclse civitatis Hierosolyma;, quse pluries a. hasniagtias wdificaliones?non relinquetur lapissupet-
    plufibus est capta, imo pleruriique a plerisque usquc lapidem, qui non destrualur (Marc.:\m). ftuod vcr-
    ad solum estdiruta. llujits civilaiis casus el clades, bis, quamvis prreteritorum, coelo et terra trans-.
    quaspro peccatis incolarum passa est, audirc non eunle, praeleriri non poluit, quia ex ore Verbi,
    esl cbntemneiidum, quia in ipsa fides et salus seu setemi prodiil; imo per Tiiuiri et Vespasianum>
    - redemptio noslra stunpserunt exordium atque pcr- completuin est, qui non solum usque ad sohtni civi-
    fectionem, quia : Jbi operatvs esl Dpminus snlulem talem desiruxerunt, et inhabitantes Judaeos trucl-.
    nostram inmedio lerrm (Psai. xxm.). daverunt, et triginia ex eis pro uno argentco ven-
    diderunt.verso ordine quia Dominus triginla argen-
    TRASSLATIONIS NARRATIO. teis ab eis fuerat eniptus ; rursusque eamdem civi-
    '
    Legimus in aritiquis hisloriis alque prophelis, ubi c latera JE\ius Adrianus, Josepho narrante, funditus..'
    condiloris noslri liiiracula, et foriia facta patrum. subverl.t; sed qtiomodo deinceps et a quibus sedi-,
    narrantur, quod coinminatioexcidii, quam Dominus ficata vel regnaia fuerit, usque ad tempiis millesimi.
    advcrsus llierusalem per valiciniaprt-plielaruin riian- nnnagesimi nonianni, nam ab Incarnalione Domiui-.
    daverat, easenon corrigente, per iNabuchodoiiosof Anno milleno centeno, sed minus uno
    regem Babyloniorum adimpletaest, adeo.ut quidam Hierusalem Franci capiunl virtute potenti.
    Nabuzardan princcps mililia. suse non solum civi- qusere historias, et invcnies. Hujus autemcaplivi-'
    tatem Hierusalein exspoliaverit, sed etiam inuros tatis, captionis vel ereptionis de manti paganoruni,.
    destruxeril, et alumnos ejus Babyloniani captivos causa exslitit Drbanus papa secundus, vir feligio .
    transduxerit. llujus pracdicta) civilalis ruinas Jere- sissimus el revercntissimus, quem divina dispo-
    miasqiiadrupliei planxit alpl.abcto, qusc postea sub silio- de claustro Cluniaceiisi elegil in sacerdoteni.
    rATROL. CCIX. ' 29
    907 APPEND. AD IIUGONEMA1JDVTEM CLUNIAC. , 903
    sihi, et in culmiric sunimi pontificaius consliluit. A cis porrigebant, ut eis lalenter exstiiiclis, eorum
    Hic ccelesti desidcrio afflalus, ccepu deliberare qtia- supelleclili pro libero ulercnlur arbitrio. Propler
    liter civitas sancla Hierusalem ab immundis el ne- hoc Dominus donum, qnod eis dederat, ob ingraii-
    fanilis"'iiomiiiibus liberala, Christianis et Clirisliaha* Itidinero eorum de jure rcvocavit; et ul ab iudiguis,
    religioiii redderetur, utab-eis Deus glorificarctur et iudignioribus, in corum i.ijuriam, civilalem suam
    horiorificaretur; ubi Deus niulla pro eis passus fue- Iradidit, ad lempus scilicet, Saladino. et barbaris
    -.-al.*Ob hpc peregrinationem, gratia lustrandi Gal- gentibus. Sic et olim arcam Teslamenti absiulit a
    "*lias, aggresstts csl, et veniens Alvemiam apud Cla- filiis Israel, et Iradidit in manus
    Pliilistinorum,
    rnmmiriitem, celebre-celebravitGoncilium : ibique lempore Heli sacerdolis, prostrala innnmera multi-
    praecepit primalibus ,' palriarchis, archiepiscopis, ludinc Judaeorum.
    cpiscopis, abbatibus, prioribus-, sacerdotibus, ut Considerans ilaque Balduinus illuslris come»
    nniversos Clirisiicolas ubique lcrrarum horlarenlur, F-landrise, quod rex Francorum, rexque Anglorum
    • quod pro redemptione animarum suaruro -iterHie- lianc sancfam civitatem praediciam, nutu Dei con-
    rosolymilanum arriperent, ad recupcraiidum locum, cilati recqpcrare putavenint, sed invidia diaboli,
    ubi Deus operatus est salutem noslram et redem- qui homineni deiparadiso dejecit, discordcs effccit;
    ptionem noslram : necetiam peiiimescerentpericula dttm alter allerum faslu regio superare conlendercl,
    - terrea vel marina, fecordanles quantum laboris ibi et in snperbia elali, alter alleri se
    praeferre nilere-
    pronobis Deus sustinuit. "tur : Deus, qui supetbis resisiil ('/ Tetr. v), de medio
    Hac de causa eo tempore devOIissimus comrs corum sesubtraxit, quia iti scissura menlium Deus
    Flandfeiisis moriitus insliiiclu divino, et dux Nor- iion habilat: ideoque opus coeplum imperfectum
    nianniie, et comes S. jEgidii, nec non et clarissimus reliquerunt.et discordi* qua; lunc ab eis concepta
    princeps Boyniuiidtis, et Ademarus episcopus Po- est, prohdolor! pro peccalo illo, adhuc dum et
    tiiensis, atque episcopus Albariensis, el episcopus scribo intcr eos durissime durat. Verumlamen ci-
    Januariensis, omnes isti divino spirilu bortali, sine vilas Achon Dei auxilio ab els occupala est, qtiam
    regc ct imperatore, ad liberaiidaifi sanctam civitalein, civilatem, quae vulgo Arre" dicitur, paulo aule
    Clifislo duce, Iransfrelaverunt, pfovincias Sara- Saraceni nobis violenter abstulerant, sed mullipii-
    ceiiorum vastaverunt, civitales et castella frcgerunt, ces phalanga. peregrinoruin zelo Dei maria trans-
    Turcos occiderunt, et iransierunl de gente in gen- frelanles, eamderii, civitatem obsederunt, sed illi
    rtem, et-de regnoad populum allerum, et venerunt illico a Saladino nbsessi sunt. Cnmque civilalem
    Antioclriam-, quam roullo oblinuerinit labore : el C anie ie impugnarenl, a Saladino a tergo impugna-
    postea, Domino se prolegente, Hiertisalem obsede- bantjr, sed ipsi feceranl valium inier se, et ilium,
    runt, et multb conamine, auxilio Dei eam occupa- ne in eos facile irruere possct. .Carebant quidem
    veriint, inlidos Saracenos necaverunt, civilatem a victiialibus, eo quod nulla negolialio vietualiure per-
    spurcitiis idolorum mundaveTiuit, regem ibi consti- veniread eos posset. Igiliir, fame multo angore la-
    tucrunl, patriarcham ordinaverunt, et plebcm ibi- bcsccbani; ila quod non de salule animarum, scd
    dein ad inhabilaiidam et euslodiendam.civiiatem. di- corporum desperarent. Sed misericors el miserator
    niiserunf. Populus vero procerum ad alias regiones, Dominus, qui dat escam limenlibus se (Psal. CXLV),
    cullui divino subjiciendas, cum ipso rege Hierosoly- el implcl omue animal benedictione (Psal. CXLIV),
    milano profecti sunt. apcruit eis luanum suam, et prospicientes in mari
    ; Nec vos pigeai hsec omnia mc-breviler epilogasse : eminus videiunt cjassem regis Francorum maria
    amoiiium est enim omnia scire, quae si scire desi- sulcanlem. Tiinc pavor pavori, et dolordolori ad-
    deratis, historiam Hierosolymilanam inspicile, qiiae ditur,^et praeiimore clamaverunl,-a.slimaiites auxi-
    luce cldrius cohscripta estab eo qui omnibus his lium Saracenortirii venire ad urbem, tamen mise-
    casibus inlcrfuit. iNuncvero ad modernos, el ad mo- _ runt quamdam iriremem obviani eis, ut explora-
    dcrna tempora stylum vertamus, breviter intiman- rent quaenam gens esset. Cunique propius accessis-
    tes, qna justa occasione, et a quibus caput S. Cle-' sent, substiicruiit timeiiies, quousque cognoverunt
    mcntis a Constantinopoli Cluniacum tianslatum est., vela rcgia et crnces in proris affixas, et vocati ab
    ( Jtaque sciendtim est qudd plebs Hierosolyunis di- eis liducialius accesserunt. Et curii rem didicissent
    niissa, ex diversis collecta, genere linguarum, di- ut eral, repleti gaudio, reflexis habenis equi Iignei,
    versis moribus et vila dissimiles, nulla affinilalc vel cilissime vdanles ad lillora redeunt. Ibi populus
    .consanguinilate conjunclieranl. ldcoque alter alteri inhiabal audire rumores. At illi antequam teri-am
    :*lidcinnonhabebat, sed alter alteri detrahcbat. Et attingerent, clamare cceperunl: Annuntiamus vo-
    Sancta .sanctofum sibi a Dco commissa, obiiti bene- bis gaudium magnum quod erit omni populo.
    ficionim Dei,;luxuriose vivendo, indigne Iractabant. quia venit rex Francoruih liberare vos dc manibus
    rapinis et furlis inhiantes. "Peregrinos vero, qui a inimicorum vestrorum. <Juo audilo,
    '
    nuindi finibus illuc vcneratit-adorarei, in loco ubi AlloUv.nlanimos,palmasqtte qd sidera tendunt,
    slelertint pedes cjtis qui pro nobis ibidcm pali di- (Vinc;., Mtieid.)
    gnattis est, dolosiftcabant; ct quod morlis cst cau- riganles gcnas lacrymis, quas magnitudo Isetitiaefon-
    iponum et labernariorum, pocoIa-vcnciiala.^aIiqiiando dcbat, Stalimquc rex a_ppulitad portiim. Cui occur."
    S09 RGSTANGNI TRACTATUS DE TRANSLAl. CAP. S. CLEMENTIS. «13
    rentescinn tympanis, ei ciioris, et ci*liaiis, quanlo A imperalorc constiluerunt, civilale obtenla'. Qna-
    gaudio, iroo quanlo jubilo eum susceperinl, cogila, propler idcm prsedicltis Dalmatius, eo quod Hieru-
    si poles. Cumque ille el sui oblalapolirerilur arena," salem a-.lire noh polerat, deliberavit cnm socio suo
    rc-x munera majoribus largilus est victualium, el qualiter caput beati Clemeiuis pie furari posset.
    pauperibus eleemosynas distribuit, fixisque tcnto- Quod caput audierat a'qtiodam imperatore a mari
    riis et papilionibus dislensis civilatem cx magna Coiistiiiiliiiopolim essc translalum, ct in loco cele-
    parte obsedit: ct statim dircxil iuinlios ad rcgem briori feposuisse. Quod quomodo, Deo concedenic.
    Anglorum, qui Cyprtiro obtiiiuerat, ibique adliuc Dalmatius prsediclnm sancti caput Clemenlis obli-
    morabatur, ut citissiriie venirel, deferens ei in hoc, iuierit, ipso narrante, auditc.
    quod, eo absente, urbem nolebat allentare. Qui Ego Dalmatiiis de Serciaco, et socius meus Pon-
    concitus ctim magiio excrcitu et regio apparalu ve- lius de Busseria, e Thessalonica recedentcs, prppo-
    uiens , dtiplicalo gaudio circuhidederunl urbem; sueramus terram Hierosolymitanam visiiare; sed
    quampost mulloslabores, auxiliante eo, quisolo.... illuc pervenire non poluimus, propter iiiimineiuium
    civitatem ceperunt. Tuncqtie famelici saturaii sunl, Venlorum procellam. Laboravimus itaque per sex
    ei egentes spoliis ditati, el civitas cum magno hebdomadas super mare. Tandem anguslia vento-
    triunipho oblcnta esl. Quam si iiuiic non babere- rum compulsi, Coiislanlinopolim iterum applicui-
    mus, nusquam in parlibus illis liiluni porluin inve- iniis. Curoque illuc quasi in dolore et trislilia se-
    nifemus. Sed zelo invidise reges .discordes effecti, pultus essem, eo quod voti compos, eundi in Hie-
    ab invicem discedeiites ,' iler Hieiosolymilaiium rusalero habcre facullalem nequissem, verens ne
    jioslposueruiit. fructus tanti laboris, pro quo lollerrena cl marina
    HaecsupiaJicla deliberans comes Balduinus Flan- pericula subieram, amitlerem, conversus ad Domi-
    drensis, accersito comile Sancli Pauli, et quam- rtuiii cum lacrymis ctepi orare, dicens : lllust.a.
    pluiibus aliis baronibus, de Gallia, de Anglia, de fttciem tuam, Domine, svper servitm luum, et doci
    Alamannia el de universis muiidi provinciis ; reco- me justificaiiones luas (Psal. xxx); el inspirare di-
    lcns qtiod Deus non in mullitudine, scd in paucis gnaie aliquod factum servo luo, quod sequipollcai
    salvare solitus esl; jactans in Domino cogitalilin voto coeplo, nec completo : sitqrie tibi peroeque grj-
    stium, iter Ilierosolymilanum arripuil. Cui Domi- itwii, ut meae remunerationis nummuni noh amit-
    nus in auxilio et consilio dedit comitem, scilicet lam. El ut revera reor, exaudivit Dominus vocem
    marcliionem Monlis-Ferrati, cujus laus et potesias flettts tnei, el oralionem meam •suscepil(Psal. vi). Et
    ubique lerrarum praedicatur. Duxileiiamsecum viros Q innalum est, id cst conceplum 'divinilus in iiicnte
    reverentissiraos, .episcopum videlicel Saixonensem, niea, ut de reliqiiiis ssinclornra, quorum ibi lanta
    [/. Suession.] episcopum Trecensem el alios quam- eiat copia, quod vilius ibi iraclarentur, de eis in
    plurimos religiosos. Huic sacro comitatui junxit.se transmarinis deferrem partibus; sciens quod quanto
    quidam miles, noinine Dalmacius de Serciaco, vir hiiigiiis eorum reliquise deferrentur, tanfo clarius
    nobilis et valde litieratus, qui sibi associavit quem- gloria et laus eorum longitis clarescerent. Et tluin
    dam militem nomiuc Ponliuiii de.Busseria, virum talia in animo meo volverem, coricepi in mcntc
    fulelcin et hoiium socium. Hi pariter cum prteJiclo mea, ut consulerem Venerabiles el religiosos viros,
    «•xercilu iter arripuerunl, atque Veneliam devene- Erclesise Romanae cardinales, domnutn videlicct Be;
    iunt,eta Veneiicisvenenatis doloserecepli sunl:qiii nedictum, dotnnum Petrum Capuana. Ecclesise chr-
    transiluin eis neque naulo nequc aliqtio prelio cx longo dinalem, qui pari voce.el aequali coucordia mihi in
    tempore concedere voineruiit. Tandem a labyrinlho piieceplis dederunt, ut undecunque possem habeve
    eorum liberali, inciderunt in Carybdim imperaloris sanctorum reliquias absque venalitate, quia lex
    Coiislanlinopolitaiii : qui dolcns de advenlu eoruro, iiihibet ut nemo martyfcs dislrahat, nemo hierce-
    trisliliani cordis ficta Iselitiu cclavii, diu in auxiliuin tur; el in loco religiosiore ad latidem Dei ei ipso-
    sibi falsis persiusionibus deliiiuit, et peracto ne- D itim sanclorum, quorum reliquiae Iiaberenlur, ho-
    polio suo, iion ul iniperator, sed lit perfidus, sli- liorilice deponerem. Quo prsecepto recepio, coepto
    pendia, qti.T eis promiseral menliliis est. Ei eflera- ccepi operi instanter ardentins eflectui niandarc
    tis cis, non solutn ab urbe, sed eliam a regno eos quod in voto coiiceperani: et per iolam hicincm
    Jjcllo expellere salagebat. Al taroen Franci inicr Constantinopoli usque in Ramis palroarum liie-
    incudeni et mallcum constiluli, ad sclitam Dei niaiites, sludium nostrum apposuirous. Accidit qui-
    cleuientiahi rccurreiiles. divinum imploranles auxi- dcro in ipsa Dominica, dum inter prandia essemus,
    lium, animali a peo, qui polens esl in prwlio (Psql. etde sanctorum reliquiis sermocinaremur, quiiant
    xxm), Graecoslantiimniodo plel)S pcditum ante or- sticerdos riomine Marcelltts, vir religiosus, territorii
    lum aurora. aggfedilur. Grseci vero divino. milii Cabilonensis indigena, dixit se scire honorabiles
    lerga verlenles, in fngam versi sunl, et uiius dci. 'ciijustlam sancti reliquias, videlicet caput beati
    nostris centuni decem millia persequebatur. Franci Cleiiientis. El nos sciscilaii sumus ab co, qtiombdo
    aniem persequen.lcs, triicidaudo fugienles, civilatem di> his cerlus eral. Et respohdens, sc vidisse barre-
    obiiiiiicittnt, ct impeialorcm de palatio fugere com- teain'criseam, id est laminam aureain. inserlami
    piilcruni. Quo drjcclo,' comitcin Flaridiciiscro pro capsukc, iii qua dcpicla eial iinago Sancli CVineti»
    __.lt » APPEND. AD HUGONEM ABBATEM CLUNIAC. 912
    tis.ct «iiitm,pfoprium nomen Graece scriptum, sci- A raiione, in capella domus noslr*e occiilte reposui-
    quod Latine dicilur sanclut
    liccti o.ayia; 'K5,E_iTo-ror, mus. Postca vefb aliquanlulum dubilantes, et de
    Cietitehs. Est aulera abbatia illa, in qua beati Cle- fa.ciOnostro certiofari volenles, ntillam ausi sumus
    mentis caput' cpiitinebalur, magnsc auclorilalis, in facere mcntionem a die Domiiiica in BamisPal-
    >^adem civilate, quae^Graccedicilur TreniufoUa, La- marum usque ad parasccven, sed laciii suptir haec
    .'iievero inlefprelaliir ~Rosa. Qualiter *vero capul pefmansimus. IIIa vero passionis Dominicse die
    «•ancti Clemeiitis habuimus, paucis nori possuinus perinuiato liabitu, et pedites visilantibus sancti,
    explaiiare verbis; breviter tamen quaedam insinua- quasi peregriniad praedictam abbaliam devenimus:
    bimus. Tuiic accessinius ad monachos loci illius, el nbn solum-ad adorandum,.sed pbtius ad furan-
    rpgaiiies ut.npliis san.clo.runi reliquias causa ora- dum aliud capul quod relictum fuerat, versus al-
    tionis ostendereiit. llli veio quemdam clericum no- lare viairi direximus. Qtiod viventes monachi miilti
    JL»iS iradideriiiit, qui nos custodirel, et ca qua) pele- post nos currentes, Usque ad armariolnm nobiscuni
    hamus ostendefet. Ego. aulein Dalmatiu.s prsedicto pariter devenerunf. Vixque multa precum ihslanlia,
    sacerdoli, et cuid.am inonaclio Cisterciensi, qui no- sancliiarium quod intus erat, manus n.oslrasmira-
    biscum eiat, daris. oppoftuiiitalem peragendi nego- biliter observanles, osculari permiserunt. Cumque
    titim pro qiiovenei-amus, clericum, qui nos iiluc B ab ipsis, quare sic limereht, quaerereirius, rcspor,-
    ailduxeral, per diversa Ecclesiaeioca niccum dedu- dertiut, preiiosissimas reliquias, caput beati Cle-
    cebam, de niullis aliis cuni co colloquens, et aspe- mentis se de noyo lalitef amisisse. His audiiis,
    ctum-ejusad coiiluendas imagines i*etorquens, fa- certiores effecli, ab ipsis recessimus, et sic quieti
    ciebam eum vagari; ne posse.l videre quae presbyler usque in diem Paschae permansimus. Ipsa aulem
    laeiurus erat. Ttinc presbyler cum tremore accedcns Resurrectionis die, ego Dalmalius de acquisito ca-
    ad beali Clementis capul. non est atisus totum as- piie pluriinum gaudcns, el aropliorem volens habere
    «umere, sed njenttiiu cuni maxjllis caute avulsif, certitudinem,-quemdam iiilerpreicm, quem nieciim
    •capite derclicto. His faelis, cuni jam extra poilara tenebam,-Grsec_eet Laiin-fi Jinjguaeperiium, ad ab-
    abbaiia* essemus, interrogavi ego Dalmatius sacer- baiiam pr_edictam transmisi, eique ut abbati illitis
    iciolem quid fecisset : ipse resporidit se de Teliquiis loci iiisinuaret, quod aliqtias reliquias ciiidam mi-
    suflieieriler accepisse.Qusesivi ilerun.i abco, utrtiinne lili, auri, velargenli, yel domoruin, sive reddiluum
    toLum caput habefci; respondit : Non, sed lantum permutalione concederet, injunxi. Qui ad abbalem
    mentum cum'maxillis. Commottis ergo dixi illi : veniens, qubd sibi InjuiiKeram palefecit. Cuni ab-
    Nilill fecisli? Ite contenii eo quod habetis; ego, et _, bas quasi iiatus, nullas _re.liquias, quibus carere
    socius meus Ponlius videbimus qtiid facere poteri- yellet, quoniam capulheati Clemenlis de novo per-
    miis. Sic itaque illis recedenlibus nos dtio ad mo- dideranl, se habere respondit. Cumque in hunc
    jiasierium revcrsi surnus. Monacliis ergo, qui in modum ab eo interpres recedevet, quidam Vene-
    porla erani, quaerentibus ai quid regrederemur, liani, in quprum dominio et poieslate prsedicta
    <cgo Daliiiatius cliirolecasmcas in ecclesia reliquisse abbaliasita est, pbvii veniciUes, quidnam quaereret
    respondi: sicque cum.iiionachis in porla renianens, ipsttm interfogaverunt. Quibus cum se adadoranda
    detinendi catisa, socium meuni domiiuiri Ponlitim, sancta deveriisse fespondissetj ipsi ipsum forlc ex .
    ad implendtini quod.quserebamus, intus misi. llle his qui sancluni caput beaii Clemenlis furali fue-
    igittir.inonachum quemdam quasi «sustodemmona- rant ei pbjecerurtt. Quibus ille niliil lioiuni se scire
    sterii relro porlam doiniientem perspiciens, ad ne- respohdehs, quam cititis poluit ab eis recessit. El
    •gotium-injplendujnfe.sliiiavit. Et ex Dei perniissione, ita- ad nOs rediens, lolum quod audierat et yiderat.
    de duobtis capilibus sanclorum, quse in armariolo recilavit. ln hunc igitur moduni iaugmenlalp et con-
    retro alfare continebantur, beati. Clementis capiif firmato gaudio nostro, ego Dalmalius. nec dum de
    allulit. Corisideravit enim quod illud erat S. Cle- inquisitione verilatis facti nostri quiescere volcns,
    mentis,de quopresbylermentum acceptrat. Sicque D a quodam Suriaiio, Moyse nomine, qui anie lum-
    cum gaudio equos npstrpsi asccndenles, cum festi- pora caplionis civitatis Jerusalemj sepulcri D.i-.
    naiione abbatiam exivimus.Comperientes vero mo- inini noslri Jesu Cliristi canonicus et cuslps exsli-
    nachi quod facium fuerat, cum niagno ejulalu pOst terat, et post tempora praefalse captionis deveneral
    nos currerites, barbaruraque sviaruin et capitum Coiistanlinopolim, ibique ultra xy aunos moram
    et de depo-
    p.ilos dirumpentes, reliquias sanctas nosiurlim ra- fecerat, et multa de statu ecclesiarum,
    puisse clamabant. Ego autem Dalmatius Pontium silione sanciorum, ul diligens irtquisitor audierat,
    socium meum cito praecedere commonens, ad re- . jilrumne.aliquid de corpore beati Clementis' in
    laidandos nionacbos liabenas reprimens, sinum eadem civilate delatum fuisse audisset, mulla dili-
    meum vacttum illis oslendeiis, nos nihil eis abstu- gentia quaesivi. Qtii siquidem posl multam inter-se
    lisse prp incndacio asserebam'. Sicque ex Dei gralia audilorum revoluiioneni, caput beati Clenienlis a
    _3.ni feancla praeda per muliaruin viarum divoriia, quo*dam imperalore Ipnge ante ConstaiJtinopoliiii
    xtini gaudio ei timore ad hospitium reversi sumus, deportatuin, sed ubi reppsilum fiierit, se nescire
    sanclumque beati Clemenlis caput, rion quanta de- respbndit. His igilur intersigiiiisct iiiquisilionibus :
    -buiibus, sed quanta ausi fuinius et potiiimus, vene- ego DaliiialiusetsociusmeusPontius admoduih laelili-.
    •jli -BALDTJINIeONSTANTINOP. IMP. EPiST. ET DIPLOM. 0141
    cali,l)caliCleme)itiscapul, si Deus prospertim ad pa- A coiifidimus; rit quipro nomine.Cluisti' ih mari Suh-
    triam nobis reditum cOncederet; sanctse EcclesiaeGlu- versus es,nos a subversipne marisliberare dig'neiis,_.
    hiacensi rios daluros devovimus et prpmisimus. utex hoc vcraciter comprobemus-te nobis auxiliari.
    Quanlo cilius efgo potuimus, navem ascendentes, Oralione aulem. fiiiifa, illico firiita, est procella,,
    et de prpsperilate itinerisnostri ex Dei gratia, ct et tranquillilas -maris reddila csir nobis. Fateniurs-
    palrpni nostri sancli Clemerilis tulamiiie plurimum igitur, cl confidenter dicimus, quod slatim per
    confidentes,: multa maris spaiia' usque ad yigiliam bcati Clementis riiarila aquilorie fugalp,. ausfer
    Penlecostes salisprospere transivimus. Ipsa.aulem prosper propere successit, et naveni. cx opposita
    vigllia invidus ille humaiii generis inimicus omnium parte evidenler erigendo, praefatum morlale pericu-
    bonofum, inqjiantum a«Deo perriiitlittir, periurba- itim feliciter evasimus. Et lsetabiindi Ia;tabuiidas
    tor, Telieibus, ut credimus, actionibus noslris invi- cxsolvimus gralias erectofi nostro, sicque per mare
    clens, noclis iUius crepusculo, vehemens et intole- volautes cilius appulimus ad; porium optatum. Po-
    rabile venti marisque super nos induxit tormen- slea vero per diversa terrarum spalia, a bealo Cle-
    <um. Quo-iurbine lurbalij.lurbanlur etcaerula ponti, mente prospere conducti, vi Kal. Augus.fi ssepe di-
    "
    ctelevatae surit mirubileseiaiiones maris (Psal, xcn). • clum sanctimarlyris caput cum multa devolione et
    Tunc iiiida dehiscens maris secreta uildavit,.seslus- B lionorificentia Doniino concedenfe, ef ipso roartyro
    que furit arenis, et sepulcrum nostrum,. venlres permiiienie, sanctaa ecclesise Cluniacensi, et, ejus-
    scilicct piscium, jam mare paraverat. "Eunc ex- dem venerabili conventui obtulimus perpeluo vene-
    lemplo oinniuro solvuniur frigore niembra, cocjitod randum et colendum. A quibtis boiioriliee et cuni
    non tam navis inler undas, quam_undae intra na- . iiigeati reverentia susceptum, cum aliis sanctis re-
    vciii v-iderenlur. Et carbasus arcemone inclinalo liquiis lsetanles deposuerunt.. Sed paulo post cum
    jam maria, lambere videbatur, et nautae de vita ingenti.reverentia.et "honore in capsam argenteam
    desperanles, nave.relicta in barcellis effugerunt. honoriliceiitius recondidernnt. Unde, de ejus cle-
    Cuirique omnes alii, qui innavi remanseramus, de meniia- sperantes apud enm, qui judicaiurus est
    evasione et vila desperareraus, et omnium bonorum,. vivos et morluos, de ejus patrocinio et advocatione
    el malorum obliii extra nos posili fueramus. Tiinc perpetuo confidiraus niunili. Ejusque deprecariiur
    confestim Spirilus Paracletus, qui ubi vult spirat clemenliam, ut sicut aliquando iini.versalem reixit'
    (Joan. iu),.inspirare dignatus esl nobis,: ut confu- Ecclesiam; ita,iiunc hanc specialiter regere et gu-
    geremus ad sanc.tum Clementem, cujus reliquias bernare dignetur. Amen.
    porfabamus, ejusque experirenuir clementiam. Nos . Hoc aulem factum est per graliam Dei,annol206.
    vero anle capsulam, flexispoplillbus, lacrymis di- prseseiite Innocentio papa, regnanie Philippo rege
    stillantibuSj palmis ad coelum extensis, hujusmodi Francorum, adjuvante Domino nosiro Jesu Christo,
    orationem oblulimus : 0 clemeiitissime Clemeus, cui estgloria perenuis et laus perpetua, per infinita
    clementiam luam implqramus, de ,cujus patrocinio saecula saeculoruro.
    ExplicU narratio exceotionis apud Cliiniacum eapitis beali Clementts.

    u— ' •--i,.--i.Mii.i.
    . .„...—,. u,.,....- _ ; _j._a.i__M^.». ____ . __; ..,',:;>;rs-jl.

    '''
    BAL0UIM ;;

    ELANDRL-E LT' HANNONIiE COMITIS,


    POSTMODUM

    IMPERATORIS CONSTANTINOPOLiTANI

    EPISTOLJ: ET BIPLOMATA.

    ••'--•' i. D nibiis riotum fieri vtilo, quod, sacfariicnlo pratsstito


    LiHeiw de paee facta inter corifilerii Baldiiinum cl et fide inlevposita, cOncessi cuilibct-de Tornactt-
    '-' '' iltos de Tcrnaco. quod firmas cis trugas tenebo, donec firma-paxre-
    (A]inolI97,) formala fuerit inier doiniiiiim regerii' et "me-;.de*illa
    [•MARTES. Thesdur. Anecdol.,, I, -664. Ex Hasno- quideiii gaerra qttse niodo esl.iuccepla> iiitefdomi-
    niertsi chartarie dominorum de Avesnis,] num regem Francorum et:me, hoc videlicet modo,
    Ego BALI.-JISI'S Flandriae ei llannoniae comcs Om- quod ipsi iioii poter.unt.intcrim amplius firmare cs-
    '
    Mo • BALDUIM CONSMSTINOP. 1311». JMS
    Mlalcih suan. qiiani modo esi firinata^"nec. quem- A debent solvcro pecuniani islani, ei inibi concesse-
    •vquam vel aliquos ex parte domirii regls, vei ex ali- runt, quod ego tibicuiiqne potuero, absque forcfa-
    ,qua
    ' parte ailia , receplare poterunt, undenialum ciendo de treugis, potero accipere de rebus corunt
    aliquid milii accidat, et ccc serjantcs quos milterc el de suo, quousque mihi plenaric fuerit emenda-
    solebant dotnino regi in expedilionibus suis, ei rnil- lum quod treugas infregerint, -si infra oclo dicsnon
    lere noii pbterunt : scd si dnminus rex eos habere eiDcndaverint, et hanc composilionem treugarurn
    voluerit, ipsi liberabunt illos ei apud Toniactim recognoscam- eis coram scabinis de Gandavo , de
    et non in alio loco, ct si tunc domiiiusrex eos ab- Bi-ugis, de Ypra, elde Yalenchenis, el pro his treu-
    ducere poterit, cos abilticet. Civeseliam nullainde- gis, sicul diclae sunt et ordinata*, debent daree-x
    bent dohiino regi dare pecuniam pro serjantibus parte niea Laur. de Campanis , Joanni de Bavaco,
    istis, sed nec ctiara pro aliqua alia oecasione pecu- Egid. de Alirebato quater miJle marcas xxxuisolid.
    niam ei aliquain debent dare, vel auxilium aliquo.l el iv dciiarios Flandrensis monetaepro singults mar-
    ei facere, unde roibi malum aut laedium accidere cis, niille in muidiiiis Messinis, roille in nundinis de
    possii, quandiu guerra durabit. Homines auleni Curlraco, niille in nundinis de Ypra, el mille in
    mei libere poteruni iransire per civitaicm, dum ia- 'iiundinis de Tfouhout. Yeruro ul slabiles leneautur
    inen exefritus iion lianseat cum armis , et einere treugx isiae, sictii bic diclsesunt el ordinaise, prae-
    viclualia sua, ct quaerere mercalus suos, et navigia senli feci sraiplo cwiJinendari, el sigilli mci appen-
    '
    ppteruiit transire ascendendo et descendendo cum sione maairi. _
    victualibus iet rnercafibus ,~ et ipsi cives libcrtiin et Actum anle Tprnacum anno Doniini 1197, mensc
    securuin ii.terim babebunl transilum per tolam Julio , Dominica prima anle festum. Bcatsc Mariat
    terram nieaiii quserendi mercatus, et negolia sua, Magdak>Ha~y
    -sicut faciebant lcmpore pacis, et antequam guerra II. ,
    esset incospta inter domiiuim regem el me. C.sete- Balduini Flundriw el llannonite coniitis teges de
    rum si forte discordia aliqua oriatiir inler aliqucm, heiiikidio.
    vel aliquos ex honiiiiibiis meis, vel de liis qui ad (Anno 1200.)
    me perlinenl, et aliquos, velut aliquos ex civibus, [D. MARTEX. ,sAnecdot., I, 763, ex ms. Cambero-
    concortlia et composifio debet inde fieri per qualuor nensi.] ,
    homines meos, hos vidclicct, Walterum de Avesnis, Haecesl forma pacis in loto cortiitatu Ilannonien-
    Th; de Dichcinue, Ren. de Trit, et Willieliiium pa- si, quam doniiiius Flandriaj et Hannonhe BALDUI-
    truuni mcum, ef per quatuor burgeijses, hos vide- Q NUS,et viri nobiles, et alij milites suis juramentis
    licet : Henr. Wambe, Walt. Gatet, Fob. Jusliliani, assecuraVerunt et conlirmaveriint ,• appositisque si-
    Gomm. de Barra. gillis suis, lam domini comilis, quaro viroruiu no-
    Hanc auleni treugain ex parle inea firmiter le- biliuin roboraverunt.
    neiidam juravii mccum Henricus fratermeus, et bi I. I)e li.ominibus igitur qui milites, vel filii mili-
    homines mci fide inlerposila firiiiaverunt, Henricus tum non fueriiit, niQrlu.um pro mortuo, nienibrum
    -palruus meus, Walterus de Avesnis, Wilbelmus pro lnembro. Filii vero mililum, qtii usque ad vi-
    patruus irieus, Th. de Beverna, Ren.de Trit, Ro- cesim.um quiiilum annuni selalis suse non fuerint
    ger. castellaniis de Curlraco, et Rogerus filius suus, facti mililes, post vicesinium quinlum aitnum tales
    Balduinus de Commines, Balduinus de P-rat, JJois- erunt ad pacem quam rustici.
    sardus et Gill. fralres de Borghela , Rabber. el Ro- II. Si quls homo hominem invaserit, quod vul-
    gerus fralres de lluma, Gont. de Mouscin, Tliom. gaiiter assalire dicilur, et homo assalilus erit supra
    de i-,ealcort, Fast. de Orcha, Osto de Arbre, Egidius corpus suura defeiidcnduni illum interfecerit qui
    elGossuinus fratres de Aigremoiit,-Nich. Desplecin, euin assalaverit, pacem fitmam inde debet babere
    Ger. de S. Amando praeposilus, Monicus ct Egidius erga Deum et erga amico's occisi.
    fratrcs de Guegnies. D III. Si quis in cuslodia frucluum lerrarum sua-
    Ilanc eliani coinppsilioneni ireugarum lirmiler rum, vel nemonim, vel aquarum, vel pratorum,
    observandain juraverunt, et fidejusserunt ex parle vel hujusmodi, per se, vel per servienlem sumn
    sua praepositi, jtirati, scabini, et eleclores, et om- paiina, seu vadia accipere voluerit, et ci pannuin,
    nes burgenscs de Tornaco, et pro se dederuutiio- vel vadium denegatum, id est sconditiim fuerit, et
    slagios Waltero de Avesnis de cc mafcis, Rogero inde inler eura el illum qui vadium denegaverit, id
    de Curlraco de c marcis, Egidio de Aigremont dec- est scondiverit, quero supra siitini inveneril, rixae
    marci.s, Bossard. ct Gill. de Borgliella de cc marcis, et conlentiones, vel confliclus moveanlur; et ille
    Ger. prseposit.de S. Ainando de c marcis, Gonl. ciijus fueril terra.vel nemus, vel praluni, vel aqua,
    de Moscin de c marcis, Monicum de Guegnies de c vel hujusinodi, illum inlerfeceril, quem stipiasuum
    marcis, Frastreit de Oicli.a de c niarcis, Babbei'. de iuvenerit, nulla inietim Uetvindicla, nec ipse faciet
    Ruma de c marcis,. Nich. de Flaiiiengheria de c emeiidationem aliquara, sed pacemiirmam habere
    marcis, et Thomam de Lealcort de c roarcis, IIoc debet. -
    videlicet modo, quod si bttrgeiises Ireugas islas 11011 IV. Si lioiiio lioroinein inlerfecerit, et ille liomi-
    lcnuciirtt, sicut dict») sunt cl oidinalic, isli iuihi cida aufugerit, ejus amici ct proximi cum abjurafe
    M~ - EPISTOL^; ET DIPLOMATA. 9lS
    •et forjura-re debent; el sic pae.em hahere debent. A iioii fuerit hoino ille ientus et custodiendus cvase-
    Quivero cum forjurare rioluerit, lalis erit qualis rit, se sepiimo hominum jurel, quod absqtte .eulpa
    etiiomieida-qui aufugeril-, quousque eum forjura- stta ei cvaseril, salva lamcnhona pacis verilale.
    verit. XIII. Qui cultellum cuni puncta portaverit, nisi ,
    V".Si quis cunvhomicida fugerit, vel occasione sit vcnalor, vei coqutis, vel macellarius, vel alienus ,
    illa se absenlaverit et patriam exierit, quod honii- hoino transieiis per palriam; eniendare ciebet per
    cidatn abjurare noluerit; infra annum redire polest sexaginta solidos denariorum illi in eiijus juslilia
    ct forjurationeni facefe. Post annum vero non plus invenlus fueiit. Si autem pr-e paupertate cineiida-
    redire polest, qtiam illc qtii malefaclum perpelra- lioncm iilam solvere non polerit, anrisci amptilcttir.
    veril; etinfra annum illum dominus in cujus jtistiiia XIV. Emendatio njalefaciorum in omnibus viilis
    manserit, mobilia illius habebit,' tibicunque fuerint in quibus foruin non currit, de vicino scilicel confra
    illa in comitatti Hannoniae. Amici atttein ci cognati .. vicinum, lam in bominibus domini coraitis , qnam
    Hlius bominis qui occisus fuerit, debent assecurare , alioium, ha;c csl. De lioniinc roisnato, vel de iiiein-
    omries'homines illos qui homicidain fo:juraverunl; bro fiacto, quinquaginla solidi .denariorum dandi
    qui vero illos assecurarc nohierit, in eodem punclo "sunt, unde hoino. Isesus tiiginta solidos habebit, do -
    erit quo et iile qui malefactum fecerit. Hoc lamen minus 111cujus juslilia inanserit horoo laesus viginli
    addito, quod pOstquam admonitus fueril de assecu- soliJos. De effusione sangiiinis iriginta solidi dandi
    ratione facienda, de die iri crastinum usque ad ves- sunt, de quibus horiio mcdietalera habeal, domiinis
    peram polest' patriam exire, et dominus in cujus vero in cujus jiistitia_manserit liomo ille niedieta-
    juslitia-'manserit, mobilia illius babebit, sicut prae- lem. De capillatione, vel percussione sine sanguine
    dictum est. Si vero post adnionitionem palriam non quiiidecim solidi, unde capillalus, vel percussus
    exierlt de tlie in craslhium. de eo fiel idcm qttod de mediclatem habcat; doroinus vero in cujus jiistitia
    illo.deberet fieri qui malefacturo perpelraveril. Hic manserit; aliam medietalcni.
    eliani infra annuni rcdire polest ad assecuralioiiem XV. llsec oiniiia pcr-bonam veritatem compro-
    faciendaro. banda sunl. Si vero veriias non comparuerit; jlle
    VI. De nieihbro ablato eril aJ pacein codeni roo- qui altertim inculpaveril, jtiret soltts, quod ille eum
    do ad valentiam facti, videlicet de ablalione membri lseseril, aut percusserit, aut caplllaverit. Altervero
    ct de assecuraiione. se terlio juret, quod indcnon.culpabilissif., et per
    VII. Homicidse qui fugerit. et illius honiinisqui b»c pacera debet habere.
    alii niembrum abstulerit et aufugerit, dominus in C XVI. In jnramenlis illis nullae occasiones admi-
    cujus juslitia manserit, mobilia onmia ubicunque scendae stuit, quse gilta dicuntur.
    fiieiint in comitaiu Hannoniae, el fructus lcrraeaniii XVII. Si quis hominum, quorum emendaliones
    unius habebit. sunt in quinquaginta solidis, vel triginia , vel quin-
    •Ylll. Fugitivi quidem, vel bannili bominis lerram decim missus fuerit illi ad quem pertinct justitia
    ultra annum doiiiinus lenere non polest; sed trans- pro homine suo qui laesus fuerit, si infra quindecim
    acto auno piopinquus lueres illius haeredilatem et dies cmendationem solvere non poterit, vel nolue-
    terram ejus habebit, si eum abjuraverit. rit; doroinus inde juslitiam faciel sccundum male-
    IX. De occiso boroine nioituam raanum habebit factum. Si autem ille aufugit, fugabilur sicut alii
    iile 'cujus servus, vel de cujus atlvocalia fucrii. banniti, et confusus babebitur; aniici ejuspacem
    X. Si homo fugitivus, qui hominem interfecerit, habebuiit.
    vel bomini niembnim absfuleiit, vel bannilus in pa- . XVIII. Per bas emendationes pax firma dcbet essa
    triam redietit; nulla villa libera, nullusque domi- inler doniiiios et vicinos et homines, tam de bomi-
    nus, vel homo, illum lueri, vel garrandire potest, - nibus domini comiiis, quam de aliis.
    qiiin ubicunque inventus fueril, eum capere possit Haec omnia dorainus comes Flandriae/et Hanno-
    omnis qui paccm juraveril. Csptivura debet prae- D nise Balduinus, et homincs sui viri, nobiles, et alii
    sentare illi stipra cujus justitiam caplus fuerit, tit mililes, quorum subseqpuntur )iomina,jactis-sacro-
    ille de eo justitiam ct vindiclain prsedictam faciat. sanctis EvangeliiSj se plenarie observaluros juraver
    Quod si ille non fecerit justiliam et vindiclam, do- runt, Pliilippusvidelicet.niar.cliioJSamurcensis, sse-
    niinus comes Hannoniae eam facere debet. pedicti comitis germaiius, Henricus etiam ejusdem
    XI. Si homo vulneratus fuerit, vel graviter Iaesiis,, coroitis.gemianus, Waterus4e Avesnis, Alardus de
    unde de morte,vel de perdilione membri dubitetur; ; Cymaco, Rasso de Gaura, Gerardus de Jace, Eusla-
    vulnerator, vel laesor tenendus est, et custodicndus,, chjus de Rues, Nicb.olaus de Barbencionc, Wilhel-
    quonsque yisum fuerit. quid cle vulneire illo,..ve]J. mUs praefali comitis palruus, i£gidius de Trasiniis,
    lsgsioueevenerit.. - Wilhelmus de Kevi, Renerus de Trit, Nicolaus de
    XII. Si mileshominem.illum tentum in custodiai lUiminio, Engelberlus de jEngien, Arnulfus de ilo
    habuerit, et ei evaserit, miles jurare debet se ter-- reliner, Godefridus de Thuin, Wilhelmus de Haussi,
    tio miliium , ..quod absque culpa sua. ei evaserit,, Alulfus filius ejusdem Wilhelmi, Walterus de Villa,
    salva~lamen bona pacis veritate. Si autem villico,, Wallerus de Kavreng, Nicolaus de Condato, Hugo
    vel alicui ballivo, vel cuililiet homini, quj mile*s dc Gaia, Bernerus de Roucourt. Nicolaus de-Main-
    919 _ BALDiUlNICONSTANTlNOP. IMP. &20
    . tle Brena, Heri- A proprii corporis haerede, feodi successio deyeniet ad
    ' waul, Hugo de Beverna, yEgidius
    ricus fraier ejus caslellanus Binciensis, Osto de propinquiorem ejus liacredem, illuin scilicet qui de
    Wadiipnnt, Nicolaus de Flamengeria , Henricus . illa fuerii consangtiinilate de quafeoduni illud ahle
    caslellantis Montensis, -Gillenus caslellanus Belli- descenderat. >
    "mohtis, Osto de Arbro, Ralduiuus de' S. Remigio, V. Eadera est ]ex de femina tenenle feodum, si
    Walierus de Sotengbien, Arnu.lfus de Aldenarda, absque proprii corporjs haerede decesserit.
    Gerardus de Sanctp Obcrto, Henricus patruussse- VI. Si homo ducens uxorem, de. feodo eam do-
    pedicti comitis,-Adam de Walencouit, ^Egidius de nare volueril: bop per dominum feodi, et per le-
    Beilaimont, Hugo de S. Oberto, Gerardus prseposi- siimonitim hominum ipsius domini fieri oportet.
    ' tiis
    Duacensis, Walterus castellanus Duacensis, Pe- Yll. Si homo alisque- proprii corporis. ba*rede
    ' trtis de
    Duaco, Steplianus de Deneng, Joannes de decesserit, ejtis uxorin ejus feodis, vcl in allodiis
    Semerlis^ Joannes de Herisponl, Baldiiinus de Strc- qua. ex paite viri jure liajredilatis proyenerint, nihil
    ,pi, Alardus ct Nicolaus et Walterus- filii ejusdem rcliiiebit, riisi tantummodo dolalilium et mpbilia
    .* Balduini, vEgidius, Ulbadus de Harveng, Balduiiius in terra cullibili illius anni.
    de Va.enchenis, Reiiardus de Strepi, Robertus de VH.I.Est eiiam ad lpgem, ul si homo et femina
    Lpviniis, Nicolaus de Montinio, Hugo de Harven, per roaiiimonium convenerini, et ex parle unius
    FrancO de Felliu, Fastredus deCambron, Renei_us vel utriusque feoda, sea allodia provenerint, et rao-
    ' de Karolus de Cruce , Drogo de Quari- riatur homo vel femiiia absqije proprii corpoiis
    Monlibus,
    ' de Quarinum, Goswinus praeposi- h_crede, feoda vel allodia quse ex "parte homihis
    ' iium", Romundus Wralterus
    tus Senogieiisis, de Blanden, "Gerardus morttii, v.el femin.e, morluae provenerant, ad suos
    '
    iilius ejtis, Obertus de Fontiniis , jEgidius de Mon- propinquos' hseredes stalim redibunt; ila quod vir
    -tibus, Wilbelmus de Moiilinio , Balduinus de Curli-' in uxoris haereditale nihil retinebit, nec femina in
    ' solva, Alai-dusde Giandiiivo, GillebertusCornuluS, sui viri nisi dolali.iuro, salvis tamen utriusquc mo
    Willielititis Flaons. ' bilibus in ierra cultibili illius anni.
    Acium aiino Vefbi iricarnati 1200, Montibus in IX. Si lioino nioriaiur antequam ejtts uxor, hae-
    : Caslrb, v Kaleridas Augusti, feria vi ante fesluhi res ejus si aelalem habuerit, succedet
    patri statim
    Saricti Petri ad Vincula. infcodis: ita quod uxor nibil inde relinebil, nisi
    m. dotaliliuni sibi daluro , et mobilia illi.us aniii in
    Item alim leges ejusdem Balduini cotmtis. de suc- . terra cullibiti, quae vulgariter Wungnuule dicifur.
    cessiqnibus, el uliis rebus.. . C X. Similiter si femina decesserit ahteqtiain ejus
    (Anno 1200.), . vir, haeres ejus, si aelalem suam habuerit, succedet
    [MARTEN.ibid., p; 769, ex HasriOniensi chartario stalim matri in feodis ; ita quod vir in illis nihil
    dominorura deAvesnis.] reiiriebil, nisi mobilia quie supra terram suam cul-
    Hsec est declaratio legum iri curia et comitatu libilem, id est Wangnale, fueririt illius anni.
    Tlainoensi communi corisensu et consilio ac deli- XI. Ad legeiii «tas iiominis esi quindecim anno-
    'beratione, sanaque recordaiione virofum nobilium rum, femiiiaevero duodecim.
    ei lniiiisferialium ad comilatum Haiiioeuseiii perli- XII. Habetur etiam adlegem,utsi nomo et ejus
    'neniium discretius conscriplarum, sigillisque etju- uxor feoduih parilcracquisieriut, e't bomo absque
    rameritis domini Balduini cOmitis Fiandrensis et propfii c'6'rpOi'isIiaerede decesserit, feodnm illud
    iiaiiioensis, cl fidelium bbminum suorum ad comi- ad pfopinqtium ipsius liomini.s hseredem siaiim de-
    taltim el doniinationem Hainoensem pertiuehlium, venire debet; ita quod hseres propinqtiior, illud a
    !ad perpetuam observationem confifrtiaiaruib. doniinS feodi recipiet,, ,et ei bpminium faciet, ct
    1. Firmatuhi est igitur ad legem, ul si homb le- muiiilionem, si qtia ftterit, habebit, el Iiomitiia ad
    neiis feodum duxerit uxorerii, et ex ea iiliam ha- feodum perlinenlia. Uxor vero, dum vixeril, me-
    "
    bucrit, et riori filium : ipsa Ulia succedet patri et dietaiem commodorum et provenluuift habebit in
    matri in feodum.. ~- ., illo feodo, absque servilio faciendo,et absque.ju-
    li. Si prima hoiiiinis iixore defuncia, homb aliam stitia facierida doiriino feodi; h-eres vero aliam
    fluxefit uijorero, ei ex ea filiuin liabuerit, filius suc- niedietalem, qui inde servilium et jusliliam facil
    cedcf iii feodis sui patris, sed non filia pritriaeuxo- domino feodi.
    f:=. ' XIII. Siliomo et femina. allodiura pariter acqui-
    III. Est qiioqhe ad legem (irmatum,, ut si homo sierint, et decesserit homo sine proprit corporis hse-
    -tenensfeodum habuerit filios , vel filias tantum; et rede, ferolna quOad vixerit totum aliodium tenebit;
    Tirimus fiiius, vel prima filia habuerit baeredem post decessuin vero femiiise, iolum allodium "ad
    .proprii cbfpbris, et moriatur, ipse pfimus filius, prOpinquosviri haeredes deyeniiel.
    vcl ipsa*prima filia, anteqiiaro paier, baefesiilius XIV. Si femina decesserit, ex ctijus parte fecda
    non succedet avo in feodo, sed succedefei in feodi vel allodia proveneriht^ vir ejus ante puerorum sup-
    tenbre' morienti propinquior haeres supervivens, rtirii plenairi aetalerii-in.ipsis pritis, et in feodiseo-
    •iiiius scilicet,'vel filia in fe*)do. rum, et boniis bajulalioneni habebit, qiiousque parvi
    IV. Si homo tenens feodum, mofiatur absque seSaicinstiaiii IiabucfiiiL,
    m EPISTOLJE ET DIPLOMATA. 923
    XV. SimiiileT si homo decesseril, ex cujus parte A erunt a<I plenani omnium pracdiclorum observatto-
    leoda vclallodia proveneri.nt, feinina in puetis suis nem. ....- •:
    et eorum feodis el bbnis eamdem-bajulatioiiem ha- Aclum anno Ycrbi incarnati 1200, Montibns in
    bebit. Domo aulem, dum vixerit, allodia eodem Castro, v Kalendas**A:ugusii, feria vi anle. fesium
    *
    modp tenebit. - Sancti Pelrl ad Viiicula. .....
    XVI. Si homp et femina decesserint, aiitequam .... IV.
    parvi eorum aetatem -suam habeant, propinquior Pacium inter regem Anglim el comilem Flandria• et
    _hseres parvorum qui de ilia fuerit proximiiate, in Hannoniw. '
    ''
    pueris et eorum feodis ei allodiis bajulationem ha- (Anno 1200.)
    belut, quoilsque puefi aelalem stiam babjtieriiil. [Ibid., col. 771, ex eodem.charl.i
    XVII. Servus aliquis allodium suum a manti siia Notum sil universis hoc scripluni-yisufis. qiiod
    nullatenus potest ejicere, vel-feodujn facere, nisi hoc est fcedus et conveniio inter Joanuem, regem
    assensu dominisui. Angliae,et Balduinum, comitem Flandriae et Hanno-
    XVIII. Bajulus domini comitis Hanonierisis supra iiiae consaiiguineum suum, videlicet quod idem rex
    omnes alios* bajulos sub testimonio hominum dp- Anglue pacem aut trcugam cum regeFfancise non
    mini comilis eonslitulus, jiistiliam noii polest fa- B faciet, nec facere poterit, absque volunlate ct con>?
    cere deuno homirie contra. alium, ,el, exercere de sensu ejusdera coniiiis, nec idem comes laciet, aut
    omnibus rebus taiiquani dominus conies. Homines facere poterit pacerii aul ireugam cum rege Frari-
    vero domini comitis pro illo justiliam plenarie der cise.absque voluntale et assensu prsedicii regis An-
    bent facere, de uno scilicet. liorairie contra alium gliae. Et si forle devcluniate et asseusu ulriusque
    tanquam pro domino comile. lpse autem bajulus de pax aut concordia fieret inler regem Franciae et eos,
    •
    possessionibus et tenuris, el liaeredilale domini co- et rex Ffancisa poslmpdum alterutriim guerraret,
    mitis placitare non polest, quod comes p.er illius ju- tcrierentur prsedicti rex Angliae et comes ad mutuum
    slitiam, vel manu tenementum perdere. possit, nec subsidium et auxiliuin sibi invicem conferendum,
    polest bajulus aliquem domini comilis hominem prout melius polerunt, et sicut fecerunt tempbre
    trahere incausam vel querelam de tenurissuis.vel quo foedjis istud intereos est conlractum. Et scicn-
    haeredilate ejus, nisi in praesentia doniini comitis.- dttm est quod hoc fcedtts et haec conventio non so-
    XIX. De mobilibus aulera inter coniilem et ho- ltnmnjodo duratura est tempore guerrae, sed in per-
    mines suos potest bajulus potestative pjacilare, et peiuum inter eos.et inter haeredes eofum, qui ler-
    de catallis causae prseterilae, et querelie quae anlea ras ipsorum tenebunl posl eos, sive pax fuerit, sive
    judicatae fuerant, remaneant sicut inde judicaluui guerra : ila quod si rex Angliae hoc fcediis et hanc
    fuerat. _ / conVeiitioncm non obseryaveri t, illi qu.i jttravertint
    XX. Dominus vero comes Balduinus Flandrensis hoc foeduselhane conveiitionem lencndam pro rege
    e', Haynoensis, el fideles homines sui Philippus sci- Anglisc, mittent se iri captionem praefaii comilis in-
    licet marchio Namucensis,ipsius coniiiis germanus, fra mensem postquam id liona lide scierint, non
    Henricus ciiamejusdemcomiiis gerrtianus, Walle- exspeclata submpnitione dicti comitis. Simililer si
    rus de Avesnis, Alardus de Cymaco, Rasso de Ga- dictus comes hoc fcedus et hanc convenlionerii rion
    vcra,G rardus de Jacea, Nicolaus de Barbenchione, observayeril, illi' quijuraverunt hoc fcediis, et lianc
    Eusiachius de Raes, Willielmus.avuiiculus praedicli convenlionem tenendam ,pro ipso. comite,, milterii se
    domini comitis, Wilhelmus.de Kevi, Renerus de in c_aptionem dicti regis Anglise infr"a'mensem posl-
    Trit, Nicolaus de Ruminio, Walterus de Kayren, quam id bona fide scierint, non exspectata submo-
    ^gidiusde.Trasiniis, Engelbertus d'Angien, Ilen- nitione dicli regis Anglioe.. Hoc juravit pro ipso
    licus patruus domini comitis, Gerardus de S.Oberto, rege Angliaa bona fide tenendum R.ober>liiscomes
    Wilbelraus de Haussi, Adam de Yallencurt, jEgi- Leycestiiifi, et in aniraam ejusdem regis,. et pro
    dius de Blaijunont, Arnulfus de Aldenarda, Walte- D seipso jurayit idem coraes in animara stiam, et alii,
    r.iis.de Sotenghien, Oslo de Wadripont, Walterus quorum nomina subscripla sunt, juraverunt in ani-
    de Yilla, Nicolaus de Condato, ^Egidius de Brena , mas suas idem fceduscteamdem conventipnem bona
    Henricus Castellanus Binchiensis, Gerardus praepo- fide tenendam : videlicet Wilhelmus. marescalcus
    situs Duaci, Walterus castellanus Duaci, Pelriis de, comitis d.e Pembroc, Rander comes Cest, Baldui-
    Duaco, Gerardus senescalcus Rulcheni, Slephanus nus comes Albemart,-Wilhclmus Arundell., Rad.
    de Deneng, Arnulfus de Kavren, Hugo de S. Obetio, comes Augi, Robertus cbmes de Mellento, Ilugo d.o
    Wilhelmus de Gominiis, Gillehus caslellanus Bel- Gornaco, Wilhelmus de Kaeu, Gaufridiis "de Cella,
    liinonli.s, Henricus casteflanus Montensis, Ostode . Rogerus conslabularius Cestr. Roberlus filius Wal-
    Aroro, Hugo de Gaia, Renardus de Slrepi, Achar- leri, Wilhelnius de Albmiaco, Robei tns de Ros,
    dus de Yerli, flngo de Crois, ct quaraplures alii Ric. de M.unificeth, Rogerus Efihoen, Saherus de
    h**5 omnia, tactis sacrosanclis, se observaluios Quincy, Wilhelmus de Muntchenesy, Pelrus de
    juraveruiit, suo addentes jnrameiilo, qtmd si quis Pralellis, Willielmus de Ssangno, Adam de Poriu,
    hominum has leges conscriplas in aliqua parte in- Robertus cle Turnehatn, Wilhelmus Malcs, Eusfatius
    f>ingcrc-*prsesumpserit, omnes alii conlia 'illum . de Vescy, Pclrus de Brus, Wilhelmus deifluniei
    9?3 . BALDUINI CDNSTANTINOP. TMP. 92*
    constabulafius Norniannia?, Wilhelmus "de Praosci- A culiis meiis Philippus princeps loto orbi clarissi-
    niaco, Huberlus.de Burgo, Wilhelriiusde Manseio, lrius , sicut in cisdem autbeuticis continetur.
    Pelrtis Savaricu ,-'-., Actuin aiino Domini 1202 riicnse Aprili.
    Hocifoedtiset haiic conventionem bona fide tenen- '
    VI. . _"
    dam juravit praedictus Balduirius cOmesFIandriae-cl
    Epislola, M. inarcliionis Monlis-Ferraii, B. Fian-
    Ilannoriiae mann propria irt animatn suam, et alii, dfim comilis, L. Blesensis; et-II. S. Pattli. ad
    quoruirt nbmina suliscripta sunt, juiaverunl in ani- itniversos Christi fidelcs. — De expugnalione urbis
    mas suas idem fcedus et caindem convenlioneni Constantinopolis..
    bona fide.lenendam pro ipsb coniite : videlicel Hen- (Anno 1205.)'
    ricus fraler comitis, Wilhelmus avunculns comitis, [MAKTES. ibid., col. 788, ex ms. Elnonensi.j
    Sahertis caslellanus de Garit, Htigo de Sancto Au- TJniversis Chrisli fidelibus, archiepiscopis, epi-
    berto, Reuerus de Tfit, Reginaldus de Aria, Gille- scopis, cseterisque ecclesiarum pnfclalis et clericis,
    tius caslellaiius de Bellomoiile, Daniel de Curtiaco, baionibiis, militibus et serjanlis, ad quosi litterse
    praepositus de Bruges, Balduiniis de Cumines, Hen- istse pervenerint, M. marebio Monlis-Ferrali, B.
    ficusde Bailliol, Terricus de Beverne, 'Gerardiis de Flandriiie et HannoniiB. E. Blesensis et Glaromontis,
    Rodes, Wallerus de Sotenghien, Bokardtis de Bur- B ct Hi S. Pauli eomites, ca_>tei,iqti"e barones et mili-
    gell. Walterus castcllahus deDuaco, Osto de Atbre. tes cxercitus signato.rum in slelio Venetorum sie
    Acta sunt isfa corara ipso.rcge Anglioeapud ca- currcre per-sladium, ut ad biaviuin pci'vejiiaiit=vo-
    stiuni de Ruppe-Andeliaci xviudic Augusli, regni eationis atUcrrtae.
    sui ahno i. • Qnanta fecerit nobis '•Dominus, inio non nobis,
    ' ' sed noaiini suo,- (jttanlam glorianl dederit suis-die-
    v: ."'•'-'
    Chqrla Batdithii— Ftandriw comilu pro monasterio bus, quanta possuhius brevitate perslringimtis, ipso
    CtarevaUis, Proficiscetis Jerosolymam, el snn- prajnolanles inilio, quia ex_quoiii'bem trangressio-
    eiitnle Claretaltensiitm nwnuchorum compunclus., nis exiviihus, sic enim Jaderaiii
    d/miitionem eisfacit,. noininamus, cujus
    cxcidium vidimus, dolentes quidemet necessitatc
    . (Anno 1202;.) # compulsi, hihil-iiiter nos ordinaturo esse memini-.
    [MAriTEN.ibid,,ex chartarioClareval.] KIUS, quod comrauniler atl ulilitateirt pertinefet
    Iii nomine Patris et Filii, et Spiritits sancti. EgO ' •Kercitus, quin illud in irielius providentia divina
    BALDIUNCS Flandfcrisis et H"annoni;ecomes, hoiuhi niulayerit, sibique tntnni viiidicans.siullaiu fecerit
    iieri oihliibus volo, quod J"eroSt)l"yniamprofeciurus, „ sapienliarii ribstfam. Hinc csl quod eorcim qtise facta
    cnin per moiiasiefiuni Clarevallense traiisilum fir- suntlapud nos gloriose, omneni a nobis gloriam jure
    cerem, cOngregalioiiis sar.ctse visione roboratus, et repelliinus : quippe qui operis auhibuimus parum,
    in Dei niriiirum amore ferventior, ex tantae devo- eonsilii nibil. Uitde necesse est, ut si quis ex nobis
    lionis acceiisus exempio, eidem loco benefaciendi voluerit gloriari, in Doiuino glorietur, noh in se,
    aninium Cliristiana praevia iide ac religiorte con- vel in aliero, Fcedere igilur Jaderae coufirmalo CUIH
    cepl. Quia vefo rebus meis dispositis , et redilibus illustri Coiislahtitiopolis quoiidam imperatoris Isa-
    -ofdinatis, pro yoluniale meai qupd conceperam diii filio Alexio, cnm viclualibus et rehus egenles,
    plehiter ordinaie non potui , memoriale saltem Terrae sariclae vidcreiiius. gravamen poliiis iilaluri,
    quoddarii liber.alitalis inilium ari-liamqne dispositse sicut et alii exnobis qui nos prseeesseraiit, quain
    iriterim ordinavi, eleemosynamque perpeluam ad juvamen aliquod allaturi, ncc terrse Sai-acenorunij
    panerii el viiiiim cojisecralioiii Doniinicf corporis in tanla egeslate rios credereinus applicare poten-
    ct sanguiuis necessariurii cis liherc conttili, cl li- tes : verisiroilibtis quidein omriino rumoribus et
    beraliter assfgnavi'j decem videlicet libras Valen- argumentis iiiducti,-quod dicli Alexii suspiraret ad-
    cenae monelae iii grangia- Yneade Monlibus in festii vcnluni rcgiae pars potior civitatis, el pondus impe-
    sancti Remigii parale siiigulis aiiriis accipiciidas, l) rii, quem eleciione concordi ct solemniiale debiia
    et per maniirii alifalis Camberorieiisis' praedicto imperiali diademate subliraasset, conira consuetum
    liioiiasleiio deferehdas^ Iianc aulem eleemosyna:n ordinerii tumporis, aura favente, obedientibus Do-
    pro salule aniinae riieaeet cbarissimae eonsoilis meae iriino venlis et mari, ad urbem regiam, prseterom-
    Maiiae, illuslris Flandrensis etliannoniae coinilissse^ nium speni, pTospere applicuiriujs, et in.brevi; sed
    ef aiitecessorum meortim, ac deinceps successorum nec advenlavimus improvisi, qui usque ad sexaginla
    . a me solemniter ordinaiain alque concessam ,.ut millia equilunT praeter p:'diles in urbe reperimus:
    rala el incohcussa in perpeltiUm perseveret, dignuni et transilientesi loca tulissima, pontes, lurres et
    duxi prsesentis scrip.ti palrocinio, elsigilli mei itfi- fltiiniiia siue d"amnonoslro_riim, terra et mari obse-
    pressiohe firinandani. Nihilomihus eadem auctori- diinus civitalerii et-tyraniiuin pariler, qui commisso
    taie firmans Oniries eleemosynas et libertates quas in fralrem -parricidio, fasces imperii diiilina iiicuba-
    menioralo conventui sanciitalis ex.iniise per sua tionc polluerat. Praster. igitur orrinium hpinion.em,
    -.iiiiientica COnfirmavitomni posterilaii. ycneranda universorutn civiuin rnentes conlra nos invenimus
    ;»i perpeluum et icnejida illustris riiemorke quon- obfirinatas, nec aliter conlra dohiiiium suum-civita-
    tiaiii Fliindreiisis el Vrrumanduoruiii coincs avuu- tcm lnuris: et: lnaclfiriis obscratam, qtiam si advcu--
    931 EPlSTOLiE ET DIPLOMATA. 026
    'asset ppptiliis iiilidelis, qui ioca saiicla polluere, et A marcharum millia nobis solverc pergit ct Venetis,
    rcligionem proporierct inexorabiliter evellere C'iri- siimptibus suis sloliiim nobis prolongat in annum,
    slianam. Imperii siquilem crudelissimiis iiicubator, seque juranlento aslringit, quod crigerc dbbcat no-
    doniini sui et frairis prodilor et orbator, qiiique biscum regale vexillum, ct in passagii Marlii riojjis-
    cumdem carcere perpeluo sine crimine condemnas- cumad scrvitium Domini proficisci, cum quantis
    set, idem filio ejus illiistii Taclurtis Alexio, s| non poltierit millibus armatorum, ct suh eadem promis-
    eumdem a manibus ejus felix eripuisset exsilium, sione conciudit quod eam revcrenliam prscstare
    praehabita inpopulum deleslabili contenlione, p:ten- * dcbeat Roniano pontifici, quam xtntecessores sui
    tes simulet p'ebem sermoiiibus. adeo infeceral ve- imperalores calliolici pricdecessoribtis suis.pontifi-
    nenaiis, ht ad subversionem libertatis antiquae Lali- cibus pridem impendisse noscuntur, ct Ecclesiam
    nos assereret advcntare, qui Romano pontifici iocuni Orienlaleni ad hoc idcm-pro viribus iiiclinare.Tan-
    el geniem restituere properarent, et Latinormri le- tis igilur uiilitalibiis provocali, ne salolcm quam
    gibus imperium subjtigare. Haec profeclb res sic dcderat Domiiius in manibus noslris sperneie viJe-
    omncs coiitra nos animavit pariler ct armavil, ut remur, el vertere in opprobrium senipilcrniim quod
    contra rios et cxsulem iiosliuni, el barones noslros,' ad bomincm nobis incoroparahilcm ccssisse yide-
    seu etiam nosnietipsos a civibus poslulaiiles audiri, •j balur. Prompta devolione consensimus, et ibidcm
    *
    nec. adventns nosiri caiisam, nec petilionis. noslrae Jiieniein, Dco dante, facluri, ad partes jEgypli
    i,-.oduin poluimus explicareT' sed quolies terra vel proximo passagio transnieare, lam eerio proposilo-
    mari slantibus in muro sermoiies oblulitnus, toties qtiam ,-irrcvocabili jurameiito prompla volunlale
    retulimus teIa,pro verbis. Consideranles igitur quod sutiius astricti. El nunc SLire vos volumus, quouiani '
    prseler spem noslram.cuncia conlingerenl, in euin gau.lii hujus el gloriae parlicipes oihnes vos esse in
    statUiii necessilalis impacii. ut slatim necesse babc- visceribus-Ghrisli Jesu desideramus ardenter. Ad
    remtis, aut perire, auf vincere; cum et pbsiJi6:;ein boc nuutiis jani prscmissis, tain dicti impeiatoiis
    ipsani in quindecim dics iiulla ratione prolelare quam noslris, soldano Babyloniae Terrae sanclie kn-
    possemus, qttos victualijini oiiiiiiinii incredibilis pio detemori, qui ex parle regis nosiri Jesu Chrisli
    urgeret arigtisiia, non e.< desperalione quidcni. sed Nazareni el servoruro cjus dicti videlicet imperalo-
    inspirala quadam sccuritate divinilus suspiraie ris el nostra, regaliler, ut decet, debcant inlimare,
    coepimus-"ad bella prompiissimis perictilis nos au- quad devntioiiein populi Christiani incredulsc genli
    dacter opponere, el incredibiliter in oinnibus obli- suae, Deo danle, in proxiino proponanius ostendere,
    nerc. Ad confiiclum eliam campeslrem saepius orjli- el ad coniritionem iufidelitaiis de coelo nos exspe-
    nali, inseslimabilera raulliludiiiein fuga in urbcn-i Ccta4'e virtutem. llaec aulem fecimus dc veslra potius
    ignominiosa conclusiimis. Aptalis igitur iulerim sub Domiiio quam de rioslra virlutc coiifisi; quos
    terra et niari beJlicis instrumenlis, die obsidionis co devolius ac vebementius nobis desidcramus
    oclava violeriter civilas ihlroiiur, grassaluf incen- adjuugi, quo nieliores ac plures rcgis nosiri. mini-
    dium. Disponit corilra itos in carapo acies iroperalpr, slvbsnobiscum viderimus decerlare, ne Judaiis. pri-
    et paralis nobis excipcrc venientes, coiislaiiliam deni- tfaditus in Galilaca illudendus, de. Catlero gen-
    nosfram cum paucitaie miratus, ignomiriibse freno iibus relinq.ualur. Ha3Ceadem fratribus noslris.qui
    refleciit iri urbem retrogressus ardeiitem.' Ipsa no- in Terra sancla nostrum praesiolantur advcntuiii
    cle fujjam cum paucis aggiedilur, suamqne in urbe significarc curavimus, lam nos quam ipsos Chri-
    relinquit uxorem et parvttlam proleni. Ea re com- ' sliarti nominis zelatores, consolalionis quam dcdit
    perla, nescientibns.Hobis, Gra;corum-procercs in nobis Dominus fieri fralerna .societate parlicipes,
    palatio congregaiJtur, et exsiilis noslri solem,iiis iiiodis omuibus ip Doniino pra;opia;iies. Vobis igi-
    celebratur electio, seu potius reslilutio declaralur, tur, vcnerabiles Palres, ecclesiarum prselali, Iiumi-
    insperatamque lsetitiam copiosa in palatip lumina- liier siipplicamiis iit «crmo exliortaiionis divinte
    ria proleslautur. ... vivus et efticax spargalur iu populos; et ad con-
    Mane facto, prodit Jin castra inermis Gri*ecoruin .. suniiiialiORein proposili volunlarios iji iege cxeite-
    proceruih muitiliido, suumque cum gatidio quaeiit lis, alque atl virtuiis gloriam cajicsseiidain,, quam
    electum. Restitulam civilati asserit liberlatcni^ ct Domi.nus eisdem pro. labore permodico dignatur
    regredienti filio, ad fasces imperii cum iraudio in- : offerre, viriliter aniinelis. Nihilominus ct verbi re-
    icsliniali sublevattim de carcere caput patris Isachii quirimus auditorcs, ut sint eliani'prompta el virilt
    quondani imperatoris oslendunt. Praeordinalis ita- anlroositate faclores. Ostiuro enim magnuin nper-
    que quoenecessaria videbanttir, ad ecclesiam Sancta) turii cst eis, ut modicum tribulali.inis ct laboris
    Sophise novus ihiperator cum solemni processione non solum nomen faciat eis lcmporale, sed et aeter-
    deducitur, exsuli noslro sine oinni contradiciioiie iiiim gloi-iaepondus opefetur in eis.''Ne.c enirii eos
    i-^periaie reslituilur diadema cttni .pleiiitudine po- .manct qu:c super dorsa iiostra pertransit laboium
    lestatis. •, difiicilis ac p*3iie intolerabilis magniliido, quaui
    His peraclis, ad sohilioneii) promissorum prosilit nobis virlus qusc dc ccelocst roisericorditer levi-
    imperatbr, ct promissa rchus accumulat; viclttalia gavit ; . .. ,.-
    servilio Domiiii prof itura pfscbel iii antium. Dctcnta
    •*12:7 t APPEND. AD BALDUINUM: ,- 928
    VII. ,...: A cum ipsum ci jiretium nobis exsliti.t, nunquam de-
    EpislolaBalduini imperalorisConstaiitinopotitaiiiad sislemus qiioad.yixerimus, doneccum tpt antecon-
    Innocentium 111 papain. — De capiq urbe Con- cessisin liac elianT-pafte se nobis etlam ostende-
    sidnlinopoUtqna et• ipsius ad digniluiem imperia- , ret Salutare Dei. Verumcum ad tantum elsolemne
    lcm elevalione. ''"."
    iii epistolartiro Innocenlii III, libi negoiiu.hi4non cxnosira sufficieiitia, sed iinl.verso-
    (Exstat
    * Registro rhm Cliristi fidelium adniiniculis sub Deo audea-
    vn, epist.152. YidePdir. tom.iCCXV.)
    YIII. riius prsesumere, dilectipnem vcstram exoramus at-
    Ad eumdem. — De rebns gesiis ab exereiiu cruce- lentius, quafenus nobiles el igjiobiles in episcopati-
    .signaioruni; de expugnqtiorie Jaderm, etc. bus veslris eonslilulos_radidem proposiluni monitis
    (Exsta.t ubi supra, lib.vi, ep. 211.) " salutaribusaccendaiis. Orijnibiis eniin qui ad nos
    . IX. .". venerint paralos nos esse noverilis et suflicienles
    Epislota Balduini imperaloris Constnniinopoiiiani s.ecunduni: statum personaium et nio_los amplis oc-
    ad Cameracensem, •Atrebalensem, Morinensem et currere ppssessionum largitipnibus ethonorum. Ad
    Tdrnacensem episcopos. — Conceplam. spem de haec rogiimus obiiixitis
    Tcrrm sanrlw reciiperalioiie significul, rogalque ut qtialenus oraliortibus veslris
    nobilesadliansfretanduiriexhorieniur. et pi'ccibus,persoiiam noslrani, nechon elcoadjuto-
    (MARTEN. ibid., col. 791, ex eodem nis.) res impcrii in ecclesiis vestris commendelis, ct ad
    BALDCINUS, Dei gralia fidelissimUs in Christo im- idem clcruro, ct popultim vobis commissum moiiea-
    perator, a Deo coronattis, Rpnianbiuni flioderator tis, ut Doininus Jesus, pro cujits liseredilate indesi-
    'siimper auguslus, Flandiise et Hannonise cbmes. nenler- laborare proposuimus, lam nos quam im-
    vencrabilibus et amicis in Christo charissimis, Ca- perium noslrum, sicut coepit, hon desinat con-
    ineracensi, Alr.ebatensi, Moriuensi, Tornacensi, ea- servare..-
    dem gratia episcopis, graliam spam et omrie bo- '--' .-.-~- X. *-.-
    luiin. Lilterw Balduini'' imperatoris CorisianiinopolUani,
    iStatulurii et prOgressum nostruni, el totius exef- quibus sigiltuin suum reyocal,
    ciius Ghrisliaiii litleris et huriliis noslfis vobis ple- ',-:.•• (Aniio 1204.)
    riissiitte declarasse meiiiinimus:, quam mira dispen- {SJARTEN. * ibid.:, p, 795, ex cbarlario. Hasnpnieusi
    satione Doriiinus per minislefium christiani exerci- ", .doihihoruin de Avesnis.l
    'lus.ecclesiie suae prOcuravit tinitalem. Hiuc enim, B., Dei gratia fidelissimus in Clirisfo imperator,
    •sictit a sapieritibtis evidenti ralione conjicilur, ad a Deo corojialus, Rpmanorum moderator^ et sem-
    subventionem, Terrae s.aiicise ostium mariifeste pa- r per augustus, Flaudrise et Uaiinonia~ comes, omni-
    *t*bil el aditus. Nonisolum enim. transitum habituf i hus ad quosJiilerse.istae pervenerint saiutem.
    .suiit a modo liberum per nos peregriiii, sed praeter Noverilis qupd a lempore coroiiatioiiis rioslrae, hoc
    -vires nostras quas per gratiam' Dei etlairi iniprae- est _a.septimo decimo Kalendas Junii sigillum no-
    -senli liaberenius non niodicam, et quas :oniriino illi strum afltiquum quod lilteris istis appendel, yiribu.s
    •lerraf. devpvimus, victualium illis carcrp decrevimus. et si quid a lempore jam diclo
    quoque abuiidan-
    liani ferax gralia ministfabit; Ad liberationem* eniih fuerit aljqUid .inde .sigiilaturo (quod non credimus)
    lerrae, in qua 'Vila- iriortija mortem triumphavit, omnino falsuin.-irritum. judicarous et vacuum.
    lotis visceribus artbelamus. A cujus rei pioposito. Dalum aniio Domitii 1204, mense Junio.

    APPENDIX m majmiMM.':
    IMP. CONSTANTINpPOLlTANUM.

    ;,;; -GEEE ALOG \M ;;c^-mtwf^^s &IM ;

    (PERTZ, Monum. Germ. Itisl., Script., toiri. IX , pag. -502.)"-


    '

    ;; j;^^ COMITIS^..
    Gehtialpgiap.comituni Flandrensium quas novimus oriihes orlic suivt apud Sahc-lum Berlirtum atqiie inp
    ejtisyiciriiis. Ahfiauissima inter eas esl ,quam iiitra annos-951 et 959(i) coiiditiit Witgerus presbyter,

    (I) Anno eniiri 951 Ralduinus uxorem duxit.Ma- Adela o'iiit;-qna aunuc supefstitevefba videai-ge-
    tbildem, quam noster memorat; a. 959 mater ejus tiilor ac geniJrin' filios scfipta fuisse appsH'et.
    " -
    049 GENEALOGI^ GOMITUMFLANDRI^B. % 9-0
    Gompendii :uf videtur degens. Exscripsimus eanv ex codiceaulographo olim Bertiniano, jani civilaijs Au-
    doniarensis 11, 776 (2), ubi interplures membranas variis le.iiiporibus scriptas atque ante I acc tluo inodo
    - s.Tcula iii ununi voliinieii l.igaias ha;c tria cxsiaiit folia, ipsius Wilgeri irianti exarata medio saiculo de-
    cimo, fofinae quadratic, versibiis distincla qui singuli singiila litiera rubra prsciioiarilur; quam tlistinclio-
    neni nosuuoqtie letiiinimus. Ex liocicotiice flux.it apographufii recens sicculi .xii.bibtiol.iec_e*Ambiai!eiiss
    11,•498;,oliiii556."Ktiidit piimus A. Heimand in Memoires de la spcietf des Anliquairesde tn Morinie, '. II,
    deintle aller.iin parieni Warnkonig apud De.Smet. Corpus chronicorum Ftundriw Brux. 1857, -ito 1, ii;
    aique keiuin hi Flundrische Rechisgeschichic, 111,19"',

    BIC* INCIPITCEIfEAroOAN03II.ISSlJI0nUM TRAKCOliUM 1 A Itarolus )cx gcnuil cx Frederuna rcgiha flyrmin-


    lMPERATOIUiM EI REGUM DICTATA A KAItOLOREGE iriidim, Fredertinam,
    COKPEND.lENSJS LOCIRESTAURATORE POSTBljNA- 1NCEN- Adellieidim, Gislam, Rotru-
    DIA. dim cl Hildegardira ; ex conciibina vero Arnulfuin,
    Dr-ogonem, Roriconem, et Alpaldim. •Denique vero
    Ansberliis iiobilissimus genuitArnoldum ex Blit- defuncta Frederuna regir.a, sibi sociavit alleram in
    childi filia Clotharii regis Francorum, et Feriolurti conjugium reginam nomine
    Olgivam, ex qua genuii
    et •ModericUm«t Tarsiciam. filium eliganti forriia Hludovicum homine. Et postea
    Arnoldus genuil Arnulfiim. Arnulius *geiiuitFlo*- exregina Gerberga Hlolharium Karoluni * Ludovi-
    dulfum, Waleliisum ct Aiischisum. "• cuin et Mathildim. -
    Walchisus gehuil Waridregisiluni eonfessorem HlC INCIPITSANCTA PKOSAI-IA DOMNI ARNULFlCOMITIS
    Domini." GLORIOSISSIMI FILliQUEEJUSBALDtillM QUOS BOMINDS
    Anschisus dux genuil Pipinum seniorem. INHOCSECULO niPNETUBPROTEGERE.
    Pipiiius"seniof eldux gehiiit Kafolum semorem. Qtiam Jiidith prudentissimam ac speliosamso-
    - Kiaroliis senibr eldux ciavit sibi Baldiiiiius corties fortissim.us in malii-
    genuit Pipinum (3),Kar--
    monii conjugium (865). •
    lematimini, Griphonem et Beriiardum cx regina;
    • JJ Ex qua genuit filiuni, inponcns e: nomcn eili
    ftemigiuin el Gefonimuin ex' concubiria;
    Pjpinus rex -geiiuil Karolum el Karlomannuni «t cquivocurn, videlicet Balduinum.
    Gislani ex Berlrada fegina. • Qui Balduinus accepta uxofe de nobilissima pro-
    . Karolus iraperalor .gentiit Karolum Illudovicuiii genie regttm ulliamariiioriiin, suinpsit eit ea duos
    ef Pipinurti, ftolrudini cl' Bertani ex Hildegardife- bonac imlolis fiiios,- quorum unum vocavil.Arnul-
    giha, "Dqgronemfel Hugtiiiem et Rolhaidimex-coii- fum, fialrem vero ejus Adelulfum,
    cubiria. Qiiiultimuspermittenle Deoab hujus seculi sar-
    Hludovicus imperalor gehiiilHlotharium Pipinum cina ereptus, in nioiiaslerio sancli Rerlini Chrijii;,
    ct Hludbvicum,B.olrudim et- Hildegardim ex Vrmin- coiifessbris nosciiur e~ssesepulius (955).
    gardi rcgina, Karolum ei Gislam ex Judilh imnera- Si autem proiixioris teroporis iri hoc viveret spa-
    irice. •tio, gaudinm periiiax|miim suis foret el fortitudo.
    Hloiharius Imperator gcntiit ""Hludovicnm, fl!o- Domnus vero. Ariiulfus comes venerabilissiinus
    tiiaiiuhi -VetKarolum ex Uirminganli rcginr.. alque doroino Jesu Cbristo amanlissimus, pruden-
    Hludovicus rex gehuil' KaiioroahnUin, Hludovi- tiaexiniius, consilio pollens, omni bohifate ftilgens,
    cuni et Karolum ex Emma rcgiita. --,.,.' ccclesiaruih Dei perfectissiihus reparator; vidiiafVuu
    Karlomannus rex genuit Ariiulfum regcm.' C.oifaiioruni ac pupillorum piissiniusconsolator, om-'
    Arnulfus rex genuit lllodovicum ex "Oda regina,. . . nibus in necessiiate auxilium ab eo peteiitibus cle-
    Sendeboldum vero ex concubina. .' nienlisfjimus dispensator ".
    Karolus iraperalbr geriuil ex Tlyrhienlrudi regiria Quid.amplius? si .ceiiiuin- ora liriguasque .qiii'*,
    quaituor filios ct lolidem (ilias, id esl Hludovicum, haberet, ejus berieficiorum dona ncquaquarii cnar-
    Judilh ' - rare valeret • . i.-
    Karolum, Kaiiomannuhi cl Ulblharium
    quor_ue et Hildegardim ,Uirniiiilrudim et Gislam. Yerum quia de millenis e"us boiiilalihus nullo
    lllodovicus. rex genuit Hliidovicuin ef Karlomiin-- motlb sufiicieuter lbqui -yulertius, pauca de plurimis
    num- eti HiidegardimJcx Aiisgardi vocala regina, (Scemus. "' "
    Karoium quoque posliimum et lrmiiitrudim ex Atlcl- - Esl f.amque monaslerium in Conpeiidio palalio,
    heidi regina. in hoiiofe sanciae Dei genilricis Mariae dicalum,
    VARIiE LECTIONES. -
    " <.....
    " lharium abscisum in cod. ' de *udilh in prima pagina Ialius>
    Hic dbsctsum jum restituil Hcrmand.
    inveiiics. Uwc in marqine *scripsil WHgerus, alrumenlo nigriore. quam reliqua, eodem qtto crucem et
    lolam prosdpiam Arnuifi.. Karol abscisu.n, alitt manus,plane mqualis in inferiore matgine iteravit verbd :
    Et posfea ex regina Gerberga. Hloihariuni. Luifovicum. et Maihildim, tlnde qppdret, cpdicem jatn;
    pautq. post qitdm exaratus fuit, ita mutilatum esse, ttt nunc est. Ceterum cpnstal, hmc amnia inde.ab Et,
    -\H>sierdd''LudovicumUltramuriHiim perlhtere, Kanoli filium, Gerbergw marilum, qui objit a. ")54-.Pqter
    ejus Karolus Simptex obiit u. 929. .•' nsatiir abscisum tnpplevil Hermqnd,
    ':''}.-':"-'. :"-'•' '"}' ROTJE. :. .''}}""-:. '.'..}}.'
    ' *
    (2)Cf.PertiArchip:-YIH.*19. , : i _ __, ,
    (3) Iiucus<iuc onmia desuinptii shnt cx gcnealogia Foiiliii.cUuisi apud Perlz SS, II, -.08.
    931 APPEND. AD RALDUINUM. u3i
    quod lhultis donariis ab eo est iionoraluni, videli- A DeoJibiiuhi fuerit, usquein terliain et.quarlam ge-
    cet in atiro et argehto el palliis. . heratiohem, coricessa sibi corporis sanilaic ac omni
    - Clericis vero inibi Domino servieritibus nummo- incplumitale tiniversioruriiquecriminum absolutiohe,-
    rum copiam sepedislfibuiflarglssimam. -nunc hic et iii seculorum lempore. Arnen.
    L;:ctu)n nempe satiotoiuui Chrisli tcslium Cor- Uiinani hoc liaf oranipotcntc Deo "Patre de celis
    hclii ac Cypriaiii purissimo argeriio ab -eo poiidere miserahie, Ainen. Ulinani'hoc Uat Doniino' Jesu
    decem librarum novimus esse decorattim. Chrislo filio ejus Dqmirto ndstro concedenle. Amen.
    Signum nobilissimum quod alio nomiiie 'cam- Utinam hoc fiat superna gralia Spiriuis sancti pa-
    patia dicitur, eideiri sancto loco coiitulit. Non mi- .- racliti a Palrc et Filio procedeiitis
    ' :''
    lafgienlc. Amen.
    Taiidum.- Amcn. Ameh....
    Quia vero jamdictus locus ab attavo suo impe- .rresbiter boc bblal Wilgerus-nohiine dictus ',
    Talofe Karolo, qui Calvus dicebatur, mirifico opere Ut.comiti dicto sii salus "tempore longo. •
    Oiiiniiio est fundatus. - Araen. Amen. Amen. Amen/A-ncen. Amen, Amen.
    lpse namquc jam predictus conies venerabilis Aroen. .'..''
    Ainulfus acccpit conjugem nomine Adelam (954), Quicuniquehancperlegerinl veoerabiiem genealp-
    dohini Heriberti coinilis filiam * atque duornni D giam donini ARNCLFInominalissinii liujus seculi
    FraiicOrum regum, OJonis,scilicet' atque Roiberli, priricipis tiliique ejus BALDUINI nobilissimi, orent
    ncpte.nr (4J.'. pro e.issolotenus el dicant dameiilque pur.o corde :
    Ex qua, Deo protegenle, geriuil filium eligaufis Or.ATIOPR0 DOMNO ARNCLFO AT0.CEEJUSFIL10 BAL-
    foni.se l.omine Balduinum, vultu tlecoriini, Deo di- DCINO.Deus omuipolens forlis. dominator pius et
    leclum- suisque fidelibus per omnia carum, comitem" clemens, rex icgum et doniinus dominantitim, sal-
    iiobilissimum, exeriiplo patris ccclesiafum Dei ama- vet domnum ARI.ULFUM comilem gloriosissimum,
    -torem, liumiljm, maiisuetuih, piuni, riiodestum, be- ejusque liliunt Deo. dileclum noniinc BALDUWUM.
    nignum, sobrium, insuper eliam Omni bonitale re- Regat, tucalur, protegat atque defendat, cuslodial
    plelum. ei sublevet, exallei et confortet, muniat ac corro-
    Qtii ad legilimam pefveniens etateih, Deo conce- boret omnibus diebus' vitse eorum in hoc presenii
    dente ac patris vOluntate accepil conjtigem nobililati seculo. Posl longevarii istius seculi yiiam, omniuiii
    suse condignam nomine Malhildim (951), liliam no- saiictorum intcrvehientibus riierilis,- pervenire mcr
    bilissimi principis vocabiilo Heriirianni. reanlur ail glofiam'pafadisi, ipso donante a qtio
    Ex qitihus, gralia superna Iargiente, videat pre- _ suut condili. Ainen. Ameii. Amen. Artien. Amen.
    cipuus gehilor ejus ac genitrix filios filiorum, si Airiein Amen.

    II. DE ARNULFO COMITE.

    . Yir aclmotltini reverentlus Francisciis Vanicpulle abbas in Annales de lasoci&ii d'imulalion de la Flan-
    dre occideniule,]} 5, 228 et II, 3, 69, piinius etlitlit seqUeiitem rioliilaii), leigo diploraatis sscculo decimo
    confecli iiisciiplam alia manu sicculi iit ipsi vidctur xi, per nionadiiiiii ut cx fineappiiret Blandiiiicnsein.
    Earodem nos, ipso beiiignissime conccdenle, itcrum huc sisiinitis. - ,-

    Ariinlfus niarcbio: magnus, qui dicebatur Con- I) duino cpgriomenlo Baldzorii iuitrieiiilum ei cuslo-
    traclus, ex Adela filia Hereberli comitis Virmando- dii>ndiim;.ti'atlidit, euiidenique Baldzonem regiiiiini
    rum filium genuil noinine Balduinum (962). Qui Bal- lotius monarchiic, qumisqtic minor Arnulftis cres-
    diiiilus ex Maibildeliliumgenuit Arnolfuni niinoiem, cerei, praefecil. Hic "eieni.mBaldzo, filius fuit Atla-
    ctimmaliira mortepisevcntus.morbo .variolortini pe- lulli, qui erat uterinus fialcr Arnulfi niagni etin-
    riit. Sed Arnulfus major filium ejusdem Baldtiini, deuiqiie Baldzonein ex concubina gcnuit, et per in-
    minofcm scilicet Arniilfum, corisaijguincp suo Bal- forliiiiiuni a subulco propriri. in quaJani silva occi- .
    YARIiE LECTIONES.
    • coniitis fi abscisum. ' scilic abscisum. ' ila lictus abscisuin, priore tantum parle litttra
    .>. s . . .' . supplefi;,.....:......;
    d rtlicla. ... .-. , . .
    -"";.:' .;:<:-. NOTiE. ,',-.-.,.. '. '.." '_ -,".'
    (i)Le stlence de notre anteiir sur la pretendue'g'u*5-'-- la guefison de sa femme, i-caiisedc scs liiidraliies
    ris<>ii*niiracuJcuseite la comtesse Adele ditiis J-eglise envers les hiinistres de la religion. IIF.RMAND. Hoc
    dc Sainl-Bertin eh ^58. pouffail eife regarde conime >niiraculum-jairi iri cpiliCe,Beitintaho, nunc Audo-
    une espece deidemehli devce fait,;avaiic'ft par Ipe- jharensi n. 746. :Saec.:xi.cxeurtlis, qui cbdex iillinia
    rius/Si ce ihiracle avaM euftlieuyfVVitgei-hsqui fait i pars cst coilicis Boloiiiensis n. 113, naiialuin legi-
    uii pahegyriquc d'Ariioulil, n-eht probablemeiit pas tur sub tiliilo : 'Ereihdolpimbnaclii deseriptioingfes-
    ltiahqiiei de le faiftt f.essortir aveO eclat* il aiifalf isus Allteltv, qumHiriguaTlieutqnicd interprciata di-
    au moins ajoulfi .atDprToiiaiigesd'ArnouId, que ce citur Nobilissiina";'Wmki^ wiiio"S938,
    piince paraissait sr^cialeineril prrit6ge de Dieu par matiu sseculixi conscriptum."
    S35 _ GENEALOGl^E COMITUM FLANDRIiE. - • 934
    stis interiit (933). Tunc Arnulfus occisi fralris fi- A coiislituit. Hic est illo Baldtiinus cognomento
    lium sibi in loci iilii adopiavit-, eiimque poslea cus- Baldzo, qui ex propria liereditafe villam Trasliii-
    todeni nulriciumquc ncpotis sui junioris Arnulfi gehem cum appendiciis suis sancto Pttro tradidit.

    III, GEKEALOGIA COMITUM FLANDRLE BERTIMANJL


    "Snb Roberto II, qui annoHHobiit(condila fuit apud S. Berlirium ut videtnr (5) genealogia, qusc a
    pluribiis conlinuala, et jam anno 1120 a Lainberlo S. Audoinaii canoiiico excepla, sequentitim oninitim
    exsiitit fiindameiilum. Haec prima fuit, quae Lidricum Ingeiramnum Audacrum primos fecit comites Flan-
    dreiis.es (6), cum prsecedentes a Ralduino deroum lineam dueerent. Codice priniaiio quo Larobcrlus usus
    ftiit deperdrto,Iiinobis prsesto fueiUIif:
    1. Vedasliims jan) deperdilus, sed a Martenio dcscriptus, qui cum sscculi xi dicil. Huncquoqueadhibuil.
    Lainberlus.
    2. Berlinianus, jam Boloniensis n. 142. fol. ssecali xm excuniis.
    5. Marchianeosls, jam Duacensis II. 6'98, eaindeiricontinel uliimo folio inscriptani manu s. xn, quse
    eam coutiiiuo calamo ad a. 1127 deduxil;tfes alise,' quiiiquc vicibus sibi succedentes, eaih conliiiua-
    runt.. _ ...-..
    4. Formosellensis, jam Bruxellensis n. 8675, annales conlinct jam lonro quinlo a nobis editos, quorum
    margini alia maiius ssecuii xu lianc gencalogiani apposuit, in verbis inullum niulaiam.
    5. Leidensis bibl. pnbl. interLalinos n, 20, mbr. fol. sseculi xu. Ibi in pagina vacua' nianus alia
    KCOUII vtti in. eamdein descripsit, et in-verbis et veroiri fine multa miilans, eainque cpiilinuo calaino 1
    contiiiuans.:
    5' ."Hoc ipsum exemplar Leidense pauculis quibusdam additis atque ademplis, iieriim descriptiim fuif et
    codem calamo ad a. 1279, deduclum in codi.ce Dfvionerisi n. 322, de quo cf. Pertz Archiv. Vil, 353; quein
    euindem codicem credo alque Cislerciensem, quo usus cst Brial.
    £didefunt eam Biial XIII 417 e,x 1. 5*. De Smet Corpus cliron. Fland. I, *3ex 2.

    iidricus-' Hariebeccensis comes genuit Ingelran- B fus, Magntis genuit Balduintim, qui jtivenis morbo
    num .'. .Ingelraniius genuit *' Audacrum: Audacer variolse obiit el apud Saiicltim Berlinum sepelilur
    genuit," Balduinum Ferreum, qui duxit filiam. "*.Hic duxerat (10) filiam llerimanni ducis Saxonum
    Karoli Calvi noinine Jiidilh '* (7). Balduinus *.Fer- Mathildem, ex qua gennit Arnulfum. Malhildis vi-
    reus genuit Balduinuin Calvtim, qui duxit iiliam dna relicla riupsit Godcrrido duci deEnham ", ex
    E.lgeri ,v (8) regis Aiiglorum, noniine Elflrudem '». quo suscepit *0tres filios (H), Gozelonem dticem,
    Balduinus Calvus genuit Afnulfum Magnuni restau- Gpdefridum, Hezeloncm *'. Arnttlfus, lilius ejus ex
    ralorein Blandiniensis 1S cenobii, qui duxit liliam priori marito Balduino ", dtixit filiam Bercngeri"
    Ileriberli Yirmandorum comilis.Adelam" (9) Arnul- regis Langobardorum, Ruzelam !Vquse et Susan-'
    "*
    YARI^E LECTIONES.
    *• Hildrfcus 1. ,0 Ingelramnum 2. Lamb. " dces/_2, 4. ". Jntlilliam 3. " vero addilA. Juditli. de qua
    g<*iu'4- ii Elgeri 3. jEdgeri i. •"?Elferadem" 1. Elferudem Latnb. Elftr. goiierans ex ipsa Arn. 4. " Blsin-
    dinii 2, i (cui cenobii deest) Gandensis ,1. Adhelam eonst. 3. Athelaro Lamb. q. d. f. H. V. c. A. irfesiin"
    4. ," sepultusest I. ,u Enhiam 3. Heinam 2. lleiiiini i. • "habeiis c x illo-1. " G. ei H. 1, i.Lumb.
    " deesti. "deest.l. Lamb. *vRozelam 4. Est Bosatia.
    '' _'..-. ' ,KOT^:.
    (S) floc conjicio ex vefbis apttd S.Beftinum sepe- G silitis Balilniiitis bis filiits Autiacri vocatur, a; 826
    fi*itr.deT$alduino,'cum iiuHius alius comitis sepui- et 879. Num autem Aodacer fuerif cpmesFlandrjae,
    lura.indicata sit. hoc.salis diihiuin est, siculi plura circa iriitia iiujus
    (tj) .Lidri-ciconiitaluSFiandrciisisquam diibiie sit cortiitalus. Quid? quod sub a:ino 870,;'hoc estvi-
    nalurie, satis noliini'; leslinionia sseculo iindecitno venle.Baldiiitio Ferrco, Annales Vedastini.coaevi
    anliquiora iion exslanl. Aimales tamen Blandinie;i- lisec habeiil: Prmdicli fralres Karolum regem Fran-
    ses ante ,a. 1064, ex, aniiquioribus conscripti in corunt et Arnulftim comilem Fldhdrensem adeunt, et
    Moh. SS. Y, 20, h.secliabeni: 856. Lidricus cpmes quid super hoc ageridunisit, pdriier consuiunt; Ka-
    obiitet Arlabeka sepelilur. Porro iri cbnveiilu Sil- rdiiit uutem rex Franeoruni el Armiffttsicdhsttl Ftan-
    vacensi anui 853, Mon.~Legg. 1. occiirrunl missiin. dxensium convocalis episcoph.et principibUs suis, elc.
    Noviomiso, Vermendisp, Aderliso, Curtriciso, Flaii- -- • (7) A 863. Autissidiori. Balduinus obiit a. 879.
    dra,comii<itibus Engilrumhi, qui noh poiesl esse -(8/ Falsuin. Alfredi Magni fiiia.fuit Elftriidis,. qiisti
    aliusa filio Lidrici. At quem affeiuiit Eugilramrium obiita.929. :.. ^ :
    ex corivenluCarisiaco aiini 838"(ib. 1,458), nil sanc ii ;(9) A. 954. Obiil Adftlfl a. 959 , Arn«lfus.27
    est-ctir. liuiic nostrum credere debeamus, ripii in.a- ..i'Marlii.96Si-..:; -.:':..'•;. • --"-->-*-":---
    --1- -;---."'•"..
    - ',.;•.
    gis quanj liigeliamiiuin cnmitem anuo 870 (ib. 516) {10)-A; 951. Obiit 1. Jan. ,962. Hernianiiiim Bil-
    ei aiuio 864 (SS. I, 578). 1» his lemporuni auguslise C.lunguhi Malhildi patrem liibuunt eiiam Witgerus
    fqrent indissplubiles; in, lngelraiino iiostro a 853 supra edilus atqtie Albericus ad a. 1005; genealo-
    asiiiuc dcgente non sunt. Quas cluonologiVedifficul- D gia **>: Arniilfi minus rectc eam facit filiain Conradi
    tales.ul,-.expedircn.t. Yrcdius,.Bylaiidt, Loys, alii,- , ifcgisJBurgundici. .*• , ,_: :; ,. ,.,'- ...,... >-;:;';
    Aiidacrtim tiuiiquani cx.siitisse, sed ;fuisse Baliiuini (H) Quirique; oniittit auctOr Adalberone.ro, el -
    cogiioriieii staiticruut. Seil in Annaliluis Blajidiiiieii-: ; Frijericu:n. •-.;,.-.,;•••,:.: •.""-' :-
    .;.- [v-.-fi> ".'-- :;-.:,!•-'-'I;:
    '
    055 . APPEND. AD BALDUINUM. 956
    na ", cx.qua susecpit Balduiiiurii .Ba;baturo. Bal,- 1_. noensis comilalum suscepit. Cui filius ejus equi-
    duiilus Baj-balus duxil filjaro (12) Gisleberti comi- vocus iion niullo poslinutroque successit coiriilatu.
    tis ™ Odgivam, ex qna suscepit Balduiiium Insula- (abhinc atrdmento alio nianu eadem), Isle Baldbihus
    num, qui duxit filiam Rndberti regis Francorum genriit ex cbnjuge sua duas filias, Jobaniiaih et
    Adelam ^(15). Balduinus Insulaims genuit Margaretam, et postea abiit in terrairi Constanlino-
    '" :
    2.'3.'.4. . ."'_ '..' '*'•'. "'- pbiiiaham, etibirexel jiriperator corbnattir (1204).
    Balduimim Hasnonien- Balduinum, qui duxitvi- Qui postea in prelio captus, qtio fine obierii, nesci-
    sehi.elRodberliim cogno- duam Herinanni coniitis turi Filia ver-o ejus Jolianria obliuuil comitalum
    mento postea llierosoli-' Monlensis Richildem,?ex utruraque, et Hainocnsem et Flandrcrtsem. Que
    milanum, ot Matildem qua genuitSalduinuhi et
    uxorem Guillelnii regis Afnulfum. Horum pa- duxit 'maritum Iratrero regis de ,Porligal,'"nomiiie
    Aiiglorum ". liaJdulnus truus Roberlus duxit li- Ferriandum {atrtimenlum. iierurit mulalur), Cohtra
    ex "Ricbelde (14) vidua liam Bernardi Saxonura. qtiem rex Francbrum Pl)ilippus:b.ella movit et exer-
    Ileriroaniii comilis Mon- cbmilis (15) Geflrudem, cituni duxit in Flandriara, eumqueadponlemdeBo-
    teiisisiluossuscepitfilios,. viduam Florenlii eomilis
    Ainulfiiin et Baldiiinum. Fresonun), et ctuti ea ejus Vinnes ini.ljello eepit; ubi ipse comes pene a suis
    Qupjum altcip Occiso, ienuit regnum. Hic ac- oninibus derelielus, yiiiliter dimicandodiu restitit•,
    altero per viiii expulso, cepta a patre suo pecu7 **et tandem vulneratus, captus est (1214) et apudPa-
    Rodbei:tus!8,;i]uiexviclua iiia maxima sacivamenlo. risitis cutn aliis multis baronibus suis etiarii
    Florentii Frisionis comi- Flandriam abdicavii(16), captis
    lis Gerlrude Rodbertum quain -jufe hereditario duciusj hbi per 15 aniios ab.ipsp rege detentusesl.
    sequivocum et fraircm fratri suo Ralduino eju§- Postea (desinit tnanus in finepaginw. Sequiturdlia
    cjus Philippum suscepe- qtie successoribus cori- s. xiii ex,) Jobanna morlua (1244), cum nonhabe-
    rat, reruiu poii.tur et cessit. Iri vita enim fra.
    regni lieics cificiluf *'. tris' Robertus'siluit-; secl ret lieredes, sofor ejus.Margafefa obtiriuit coroila-
    Rodberlus Rodberli filiii.s posl ejus obiluin tradiio- - turo utrumque. Que Margareta cum de duobus ha-
    Clementiam 30 , iiliaiii rnm auxilio Arnulfum
    Giiiileltni nobilissimi co- nepolem suum comitem beret.liberos, ordinatum fuit ipsa viverite, ut post
    roitis BurgundiOnum co- Flandrise apud Casel in- _ejus-decessura Johannes de Avennis, filius ejus
    giioiiicnlo Testahardith lerfecit, regriumque ejus quem de ^rimo viro susceperat, Hainonensem co-
    duxil, dc qua genuit Bal- dolo oblinuil. De prsefata imitatum liaberet, FJandrensi comitalu alterius vlri
    duiiuiin ei Guilleihium ?* enim vidua Gerlrude Phi-
    (11). lippuni et Rbberlurii co- hercdibus remanente. Qua mortua (1280,, Febf. l-O),
    mileiii genuit. Robeftus' successerunt el Johannes filius Jolfannis lilii -ejus
    vero duxit Clementiam in comilatu Haynoiensi, et Guydb filius ejus in Co-
    filiam YVillelmiducis (18) " .
    Buigitndise.ex qtiagenUit P niitatu Flandrensi. , -
    Willelmum c-fBaiduliiiim CONTlNUATIO LEipENSIS ET DIYIONENSIS.
    eomiicm, Balduinus au- - [Gen. Beft.] Lidrieus' 1 genuit Ingelraiinurii. ,In-
    .tei.n duxit filiain Alani
    Fregani : comitis •'Brilan- gelfanrius Odracum. Odracus Balduinuni Ferreuni.
    •iiise"3p. -',:. --.•*' qtii dtixil uxorem Judilh, filiairi Karoli Calvi regis
    CONTlNUATiO MARCHUNENSIS. . Ffancprum, illa iilum sequente. Balduinus Ferreus
    Giiillelmiis ante patrem suum morilur. Balduino genuit Balduinum Calvuirt, qui duxit IJeldiadam"
    quoque sine hefede defunCto, K.arolus filius Cnulii -fiiiara Otgeri regis Anglorum, BaliJiiiniisCalvusge-
    regls Dalia~ cx filia prioris Roberti comJlalum sus- iiuit Arnulfuin Magnuin, reslauratprem B.landihieii-
    • sis cenbbli, .qui duxit Adelam filiam Heriberli co-
    cepit. Qrio iniiocenter occiso, GtiillelmuS filius Rol-
    herli coniiiis Normannia-. (abliinc aliq manus comvi) mitis YifoiiiandOrum-,i.- Arnulfus, Maghus geiiiiit
    comitalum obliiuiit (1127). Post quem Theodericus Balduinum, qui morbo variole ante obitum palris
    dux Alsatie. Cui. successii Philippus ifilius suus. obiit;et apud. Ss.ncluni Bertinum .sepultus est. Hic
    abltinc aliena manuss. xn ex.) Qtto iii iransmarinis diixit Matildem iiliam Herimanni' ducis Saxcnise.
    pariibus . deliinclo (1191), Baldiilnus coraes Hai- ex qua genuit Arntilfum Barbalum. Maiildis rclicta
    YARIJJ LECTIONES. :

    '.'-':*.!vocata fuit addil 2..R, nomen necnon el Susannara, ex quagehuit B. B. qui ducejisf.-G. c.genuit
    Balduiiiuin liisiikiiiuni cujus niaiter dicta esl Otgiva. Baldniritis lnsulanus ducens f, R. r. F. iioiuijie_A. ge-
    iiu.il. 4.. _,?' ileLizeienborgatJdiil..-Lqmb,.-: *7.Roberluiii Frespnein 4, ubi Cogn.—Angl. desunl, '8 |i_o-
    ruiii Arnulfo 0. BaUliiino ,vefo p. v.\e. R. Frisip qui 4. " susc. comilattis h. c. 3.. f0 dticens Cleirien-
    liani4. qui Mc desi)iilfttllima linea, sed.una iantum, abscisd. * ila 2,-ei Gencqt.Beriiiiianainfra edenda.
    Gii.l.etmi comilis B„ duxil de qua duos lilios3S suscepil B.et G. 5. Hic desinit -2,et 5 pergil coniinua manu:
    >Giiilleliniis anle p.atrera eic: ;3a desinit 1. Hidiicus S.. errore rubiicaloris, Aniio ab iiicanialione Do-
    .'liii.ni 793. 24° aniiorogni Kafoli Magni fegis Frahcofum pi'incip:iliir in FJaiidria L. qui genii.t S*. ** Hie
    Ainulfus acquisivil Atielxitinii aniio ab iiicariiatioiie Doiiiini 952. au-iif 5".
    .,.!..,:'.•, : "''
    '.i,.,,;.::i;,r^.. ''SOTJE: "'."'':.',"' .':
    - (12) Sorbrctti polius ; filia f tiit Fridef ici comiiis (15) Ducis poliius. -" -.
    Lotliarirtgia*, atquc obiit 21. Febr. 1030. Balduiims (16) Audeiiardsei.aMOGS.cr.- de liiscerebusLam-
    Barb-ilus obiil 50. Maii 103(5. berli Ariiiales ad;a: 1071.
    (13) A. 1028; obiil Adela a. 1071. '..'.' (17)iEt Philippuni, qui ante palrem obiii
    (14) J_JuamdiiXit a. 1051. (18) Coraitis.
    '
    hw GENEALfkll-A COMITUM-FLANDRli:. . 938
    ^lauannpsitGoderiidoduci deEnham. ArriulftisBar- A~ tres (20) filias*"(1134),quarum "
    primogenita nupsit
    batus " duxil Susannam filiaro Beringef i fegis Lan- Amico eomili intermonlano (21):
    " Cod: Divion. el Cislerc. addunl:
    gobardorum, ei genuit Balduinum Barbalum; qui
    duxit Ogivam ftliam.Gisalberti comitis, et poslea Tres itaque filias et unam germanam (22) habuit
    filiam secundi Ricardi ducis Norhiannorum " (19). Rbbertus comes cognomenlo Frisio ; quarum pri-
    Balduiiius Barbalus genuil Ralduinum lhsulantim, ma (23) nupsit Kantito regiiDanorum, qtiara postea
    qui duxil Adelam filiam Roberti regis Francorum. habuit Rogerus dux Apulie; secunda (24) Philippb
    Balduinus Insnlanus genuit Balduinura Hasnonien- regi Ffancoruro, de qua genuit Ludovicuro regem ;
    sem et Robertum Barbatum. Ralduinus Hasnonieiisis iereia.(2o) Theoderico Corniti Alsalie. de qua geni-
    genuit Arnulfuiri et Balduinum ex Richelde. Post tus est comcs Flandrise Theodericus, qui dtixil Si-
    mortem Balduini Hasnoniensis comes fttit Arnulfus •billam liliam Fulccnis comitis Andegavensis, qui
    filius ejus, quem oecidit Rpbertus patruus ejus facto postea rex Jerusalem clafuit; et genuit ex ea quat-
    bello apud Cassellum (1071, Febr. 22), licet Phi- luor filios, Balduirium, Philippum, Malhenm et Pe-
    lippus rex Francorum pariibus Arnulfi concesse- trura. Balduino autem in piicrilia moiiuo, accepit
    rit 38; et expulit Balduinum fratrem ejuscum ma- con)ilafura Flandrie Pbilippus, cohiitaturii Boloiiie
    tre, et duxit Gertrudeni viduam, quse fuerat uxor B Malheus, preposilurani Brugciisem et Audomaren-
    Florenlii coraitis de Holanth 39. de qua genuit Ro- seih Pelrus' Pliilippo sine liberis mortuo (1191),
    berlum et Pbilippum. Post aiiquot annos ivit iii.Je- successit nepos ejus ex sorore* Balduinus comes de
    rusaleir,; unde.post duos anjios "reversus et paucis Hannonia, qui poslea fuit.impeiator Conslaiitinopo-
    auiiis quietam vilam ducens, obiif, apud Cassellum litanus. Isle moriens reliquit duas filias, Johannam
    ecclesia beali Petri, quam ipse edificaverat, sepul- et Margaretam ; quarum prima succedens i» comi-
    tus est (1093, Oct. 13). Roberlus aulem filitts ejus lalu pro.patre suo, niipsit Feirartdo nepoti regis
    dnxitvo Clemenliani, filiam Willelmi comilis Bur- Portnsgallorum ex filia; qui conspiratione. facla
    gundicc, de qua genuit Balduinum ct Willelmum. cum Othone imperatore et Johanne rcge Anglie et
    Roberto autem in Francia u deftinclo et Attrebati Reginaldo comite Bolonie, pugnavit coiitrai domi-
    sepulto (1111, Oct. 5), Balduinus filius ejus suscepit nuni suum Philippum regem Francorum (1214); in
    comiiattim Frandrise, Willelrao fralre suo jam de- quo bello ipse Ferrandus' victus et caplus esl cum
    functo. Ba'duino sine filiis mortuo et apud Sanctumi comite Bolonie Regilnaldo. Islo mortuo, nupsit
    Bertinum sepulto (1119), successit Karolus filiusi ilerum predicta Jolianna'Thome fratri comilis Sa-
    amilse ejus et Kanuli regis Danorum. Quo " inter-. „ baudie. Ista defuncta sine liberis (i244), accepit
    fecto U27m° anno Domini sine filiis, Guillelmussuc- comitatum-soror ejus Margarela; de qua, cuni
    cessit per biennium, cujus pater fuitRoberlus, avus esset juvenis et in custodia Btichardi Avciinensis
    fratris Galfeii comitis Blesensis, ipse Bucbafdus
    ejus Guillelinus comes Normainiorum ct rex An-
    genuerat duos filios, Jobanneiii et Balduinum. Quss
    glorum *3, qui duxit Matildem, germanam Roberti
    Frisionis avique Balduini.Elhocquoque interemplo postea nupsit nobiii viro Guillelmo domino deDair.-
    pelra (1218), qui genuit ex ea ires liberos, Guillel-
    sine liberis **, Theodericus filius ducis " Alsatie1
    mum,Guidonem el Jobannem. Quorura primo mor-
    ex tertia amila Balduini comilatum suscepit. Hic: tuo. sine liberis in lorneamento
    apud Trasegrties,
    duxit Sibillam filiam Fulconis comilis Andegavo- adhuc vivenle matre, accepit comitalum pro.eo
    rum, ex qua genuitPhilippum,Malbeum, Pefrum et[• Guido fraler ejus (1279).

    IV. GENEALOGIA REGUM FRANCORUM COMITUMOUE


    FLANDRI^E.
    Suh hoc tilulo Lambertus S. Audomari canonicus in libri Floridi folio 103 exbibef carmen, quod hic
    pfimum prodit ex autographo Gandensi anni 1.20. Coniposilum igituf fuit a. 1120; utrtim ab ipso Larn-
    VARI^ELECTIONES. .
    M isle 5*.:ubi Matildis — Barbalus dcsunl. 8<lex qua 5".
    •• Hodanth 5. Hollandia, 5. " cui successit R. f. c. qui d'. _,T.et— Norm. dcsunl 41
    5*. J9favefilS,I
    uxorem5% Frisia S, Francia apud
    Meldum S". quod rectum. " a suis apud Brugias addit S*. 43 R. qiii fuit filius Willelmi noihi ducis N.
    ki ks
    et regis A. 3*. apud castrum qtiod diciiur Alost addit S". cprailis 5' t8 hicdesinil 5*. Hic duxjt —»
    lntermontano desunl S*. qui eorum loco habet Tres itaque filias, elc.
    KOTJE. "'}...'..'
    (19) Alienoram. ,D trude filiam. BRIAL. '
    "20) Quatuor; cf.-1'Artde vdrifier les dates. ... (2o).Adela.
    (21) HumbertollI,comiliSabaudi-je, primo nupsit .; (24) Berta, privigna Frisionis.
    Getlrudis. ...."' .. ^25)^Gertrudis, '
    i[22) Privignam potius.Berlam, Florenlii c'x Ger-
    . PATROL. CCIX. .''.'., ao
    "
    S3(. , APPEND, AD BALDUINTJM. 9i9
    berlo an ab alio.incerturii; illud tamen veri similius. Metfum trocbaicum, nectamcn sibi cohstans. sin-
    guli versus nunc.sepreranunc sex tbeses habent, arsesautem ubivisoctor'

    Francoruni Flandrensiiimque principuni iiobilium Priamus dux. Troiaiius exlilil cxordiuni.


    Post urbis evcrsionem egfessus deFiigia, venitipse el Anlenor simul in Pamionia.
    Priamo quoqhc pereiiipio, lilius Marcomerii-.se. . profecius est in exireniisGermanorum finibus.
    A Marcomere processit Faramundus nomine,- quem in regicm:gens Fraricorum elevavit suoer se.
    Genitus a Faramuridp rex invictus Clodio' rcgnavit anriis viginiiih- castro D:sbargio._ -
    Merovechus rex Fraricorum de istitis geiiere , Cliidericum gcnuit deditum JuxuriiE-
    Childericus itaque CloSoyeum inclilum, "Clodbveus ttenim edidit Lolliarium.
    Rex aulem Lotliarius Chilpericurn maximum,. Chilpericus qiioque rexgeniiitLoihariuin. - _
    Magnus rex Lplbarius Dagoberlum_edidit, Dagobertus itaque Clodqvieumgenuit.
    -PpstTheodericus rex Clodovei filius* Childeberlum prolulil, qui fuit rex inclittis.
    -Cliildebertus etenim-Dagobei-fiitti genuit,: . '
    qui regnans quinquennio, sin.e prole obiit.
    Arnoldus posf de JBlitliiidafilia Lotharii- lilius diicis. Ansberti, sceplrum regui lenuit. -
    Arnoldus regem Arriulfum post Metensem presulem genuit, ct hic Aiichiserrt, Pipinumque Anchises.
    Karolus qinppe Martcl.lus a Pipuio npbih genuit parv.um Pipinum, palrem magni Kafoli.
    Processit a Karlo magno Liidoictis nobilis rex Francorum et-aughstus Romanorum utilis.
    Lijdoicus cesar Pius Calvum rcgero;KaroIum • genuit, qui Romanorum tcntiit impcrium.
    Procedehs a Karolo Calvo Judilh filia, est secula Balduinum Ferreum.in Flandria.
    Judith Calvuni Balduirium Dalduino peperit. ;De Cafvo magnus Amulfus Baldui.num gcnuit.
    Balduinus. de Malhijda Arnulfam post edidit, et Arnulfus Balduintim slruclorcm Blandinii.
    Baldiiinus Balduinum sepulliuiii in Jhsiila; Balduinus Insulanus Rolbertum de Alhela.
    De Roiberto, quj regali prole fuit gcriitus,. processil aller Rbtberlus, miles inviclissimus.
    Rotberlus Hicrusalem. cxpugnator bostium Balduinum genuit Clenieiiti3efilium.
    Hic bellis frequentibus liosles legni doniiiit; parvo regnans tenipore sine puoleobiit.
    -Tunc successit Karplus nepos hujus conlilis, i quem Chuto de Athela genuil rex nobilis.
    Jainque Chutone perempto Athela chm puero rediit in Flandriani, Danos linqucns perfidos.
    Qui sic.or.ius.de regali Karolus progenie lieres regni faetus cst alqtic comes Flaudrise.

    V. LAMBERTI GENEALOGIA COMITUM FLANDRIM.


    Laniberlus filius Onulfianno 1.077 defuncli,'canonicus Saricli Audomari, amio 1120, librum de diverso-
    rnm auctorurh floribus Deo sanctoqucAudoriiuropiopatrononostro contexuil; quem quoniam tic ratio po-
    stulai, FioriUitmintiiulavil. Ibi iiiler csefera quam maxiirie inler se. diversa f. 104 legitur genealogia, a
    Lairiberto, utcredimusVipsO ila conciiniata, ut genealogiam Berlinianam ad verbum franscribens, ex Hinc-
    hiari iRemensis aiiiialibiis atque aliunde ampliaret et ad sua risqtie lempora deducerei. H.ocLamberii
    bpusculura pauloa.posta.Hb4 pro ftindanienlo inserviit ei quani stalim posl illud daluri sumus genealo-
    giaj; paulo post 1128 cpntiniuationearicluili fuitbrevissima', cujus auclor liescitur. ProponiniuS illud
    ex coliceautogr_>p"bp olirii Audomarensi, dein SancliBavonis, janf universitatis Gandensis, de quo ege-
    ruiit Perlz Archiv.VU, 540. Jules de Sl. Genois in Messager de GnndASiS, p. 473, nos in Serapeum 1845,
    p. 59. Ex hpc transcripti suiil Parisiensis Supplem. Lat. 10 bis sxc. xui, Parisiensis Suppl. Lat. 107,
    aiini 1429. Duaceiisis 741, Ssec. xv,' Leidensis Vossianus Lat. 31, ssec, xiv, oliin Alexaiidfi Petavii_,'cura
    coiilinuatione quse in feliquis quos diximus codicibiis non habetur. Guelferbytajius inler Gudianos 1, ssec.
    xincurti cadem continuatiOiie. flagensis vi. 7S9,.ahno 1460, ex Guelferbytaiio fnitexceptus in oppido Ni-
    novensi; cujus versio Gallica-exsiat in codice Ila.agensi TSi)»,aririo 1512, jnbentePhilippo de Glevescon-
    fecta. Brhxellensis 16551, olira Blandiniensis; ssec. xvi, dcquo egiinus iii.Periz Aichiv., Yill, Sol, ctipse
    ex Attdoniarensi iluxit; cujtis apographum recenliiis est Parisiense •inter Baluziafla afro".11, paquet 1 , n.
    3. EUiderurit geriealogiam Labbc concilia x, 578, e codice Cafthusise Montis Dei, sed partiuiiculam tantum; •
    iritegram Brial Kecueil XIV, S20, ex apographoDe jam inler Duchesniana n. 93 servato; Warnkonig Flan-"
    drische Reehisgeschichte I, appehd, 15,.et apud Smel corpus chron. Flandriw I, l exautbgrapho; Yan-
    ' deputle in Annules de ia socitUpVimulalipn de la Flaiidre.1845.111; 40, qtti primus.etiam cpnlinuationem
    edidit. Nos denique codices jamdictos adhibuimus omnes; " capilum .dislinclidnem , quse iri codi-
    cibu.s non habetur, de iioslroinsiituimus. '-"...

    GENEALOG1AT60MITUM FLANDRLE.
    i. [Gen.Bert.] Anno ab [incarnatione Domini A Harlebeccensis cbmes, videns Flandriam vaciiara
    792 Karofo Magn o •regnanle* in' Fra ricia, Lidricus et iiicultam ac nembrosam, occupavif eam (26) •
    ' - ' "' "
    _ -y.JXOTiE.. '_ ,
    (26) inepiuii), ni fingas'Karoluin Magrium lunc temporisin uirairtque aurem doriniisse.PAQUOT,
    '
    §___! GENEALOGJi: COMITUM FLANDRliS. 912
    Hic genuit Ingelraninum comilein. Ingelramhus au- A,Balduiiium Insulanum, Balduinus' vero Insulanus,
    tenrgeniiit Audacrum, Audacer vefo genuit Bal- ibi sepultus, duxit Athelahi, .Mecenis"(Zi).sepultain
    duinuni Ferreum. Balduinus autem Feffeus genuit filiam Rodberli regis Francorum, de qua geniii!
    Balduinum Caivuin ex Judith yidtia Adelbaldi regis.. Balduinum Montensem et Roberluni et Malhildeir:
    '
    Auglorum, filia videlicet Karoli Calvi regis Frari- ' reginam Anglorum, nxoreni -yViilelmi ndlhi. Bal-
    corum [Hincm.].-)i\c prius eam duxeral, el anno dtiirius aiitem Mpntensisj Hasnone sepullus, duxil
    eodera quo eam" accepit, obiit (27). Quo defuncto, Richildam viduara Hermaniii comitis (35) de qtia
    Judith, possessionibus veridilis, qhas in Anglorum genuit Arnulfum -jquiin ecclesia sqncli ~Audomari
    regnb obtiiiuerat, ad palrem rediit, et Silva_iiectis, sepullus est, et Baldiiinum qui in expedilioheHie*
    Bentliz " sub fuiliorie pateraa' servabatur. Bal- rusalerii obiit.
    duino Fefreo vero"lenocinanle et Ludvico fiaife "3. Horum patruus Rodbcrtus duxit filiam Bef-
    lejus (28)"coriseriiienie, mutato -Iiahitu. ipshm furto nardi ducis Saxpiiurii; Gefirfldera Fiirnis sepultahi
    secuta cst, atirio Domini 860 (29). Quod ut rex scilicet, viduaro Florentii FfeSOnuni coriiilis,et ciirii
    coihperit, episcopos el priiicipes Fraiicdrtiin cbnsu- . ea ejus fegnUra obiintiit. Hic, acceptd a palre sbo
    lens tjuxta edictum beati Gregorii depromi senten- pecunia maxima, sacranjento Fiaridrisira abdicavii,
    tiam ab episcopis peciit. At illi -juxla illut:« Si quis •^ qu?m' jure bereditario ffatri sub Baldtiino Mori-
    viduaih in iixofeiri fufaliis fuerit; analema s\t'(Exod. tensi ejusque successoribus concessit. Iri vita enirri
    xxii), » Balduinuiri et Judilh excomniunicaverunt. fratris Rodberttis siluit, sed post ejus obittihi tra-
    Quo-audilo BaLluinus Roinam prpfecius est ad Ni- dilorum auxilio Aniulfuni nepotehi suitrii "cqinile_H
    colaum papam, hujus rei petens induigenliam. Flandri_e apud Casel ihierfecit, et Baiduihuhi fra-
    Nicolaus autem misericordia motus, misit (30) le- trcm Arnulfi a regno cxptilit iilulque obtlnuit. Cuhi
    gatossuos, Radoaldum scilicet Portuensem episco- auleni in regno essel sublimatus, morienies.cleri-
    pum et Johanneni Ficpdensem episcppum, Sties- cOs exhereditabat, mitteris exactores, >qui post
    sionis ad Karoliim; quos aiiquandiu secum reliiiuil, eorum dbilum heredes et familias aii eof um dbnii-
    ei concessa Ralduino indulgehlia, pro cujus obleniu bus pellebant. Quod iniporlabile jugtim et inaudi-
    venerant, cum epislolis ad aposlolicarii sedeni redire tum servitulis genus (36) clerici nonvaientes siisii-4-
    muneralos absolvit. Pdstea rex Karolus ad" Auti- nere diutius, Urb_tnum papam adeunies, ejiis
    siodorum civilafem usque jperveniens ,' ibidem fi- iprovoluti pedibiis, lacriraabileiri de lyranho fece*
    liam suam Juditb, siciit domnus papa cum petie- runt querirtioniam. Cui pro efcptibne clericorurii
    fat, Francorum consilio Balduino, quem sectita >-,hanc niisit cpistolam ahiio Dbniini 1091 :
    fucrai, legaiiter cohjugio sdciari permisit anno ;,vi, URBANUS , episcopus sefvus scrvorum Dei, di>-
    Domini 862 (31). _-_; teclo filio RODBERTO, tolius Fldndrim slrentiuo militi,
    2. [Gen. Bert.\ BaJduinus autem fcalvus, ducta salulem et aposiolicam benedictionein. Memenlo,
    iilia Edgeri (5%) regis Anglorum, nomin.e Elferu- karisiime fiti, quantum omnipotenli Deo debeas, <__._
    dem_ "genuit ArnuJfum magnum, reslauratorem te cbrilra votuntaiem parentum iuofum de parvo
    Blandinieiisis cenobii. Arnulfus vero magniis geniiif iriagnutn, de paupere divitem, de humili gloriosum
    Balduinuro juvenem de Athela filia Herberli Yir- principem fecit, el quod maxhnum est inler secuii
    raandorum comilis. Balduinus autem juvenis duxil "principes rarum, dote liilararittn, scientim atque
    Malliildem, liliam Hermanni ducis Saxonum, de qua retigionis *-1donavit. Ejus igiiur memor esto, qui te
    genuil Arnulfum ; post cujus ortuin Baldu.iiius.islc iaterii fetit, el omnibus niodis elabora, u. tanlis be-
    mofbo.variple obiit, et apud Sanctum Bertinum heficiis tion inveniaris ingralus. Uonora igilur eum
    sepultus est. Mathildis verb vidiia relicta, nupsit in mcctesiis suis , el alterius sub aitqttq occasiona
    Godefrido duci de Enham, ex qua suscepit ires eos, qualescumque sinl, vexare minime prmsumas,
    iilios, scilicet Gocelonem ducem ef Godefridum et iiec eorum prmdia in luos usus posl eorum exttun:
    ilecelonem. Arnulfus autem, filius Balduini juvenis, D redigas, nec pecuniam seu quecumque de patrimonio
    •Juxit Sosannam filiam regis Longobardorum , de tup .eis dimitluiit, violenler auferas; scd liberq sit
    qua genuit Balduinum Barbatum. Baiduintis auteni eis facullas el Deo serviendi el res sui pairimonii
    B-irfcatus Gdndavi sepullus, accepit tllgivam filiam' cuicumque voluerint impendendi. Quod si prmiendis,
    (53)Gisleberli comiiis de Lizelenbors, ex qua suscepit hbc ex dnliquo ustt iri terra lua processisse, scire
    VARLE LECTIONES.
    fquw litieris italicis exoressimus, in codice autpgraplto vPcibus superscripsit ipse Lambertus. '"reli-
    'gioni cod, '.''""
    .:•'•.•'• NOTiE. •' ". '
    (27) A. 8S8. Ante hiinc jam patrcin ejiis Elhel- (55) Soforcm potltis.
    volfum
    ' marituiii liabucfat tribtis -artiiis.' ; (34) Jam Messines prope Ipras.
    (28) Judilhse.' ..(35) Moiitensis:
    (29) Falsum; anno 862 -
    ruit. (36) Jus spolii, tum temporis a plerisque prin-
    (50) 23 Nov. 862. cipibtts cxereeri soiitum alque cliain a-Roberli prse-
    (51) Falsum; fuif a. 8-85 .. decessoribus, quanquan) ab his rarius,- vindiea-'
    (52) Alfredi Miigni potius. 'tum,
    M5 ' APPEND. AD BALDDINUtif. 9U
    debet, creaiorem_ luutn dixisse : « Ego tum veritas A manitateiri dtque rugitum nube fallaeie contegere
    (Joan. x.iv), tnon aulemusut vel consueludo.Qutv tolet, dicensse optare pmnet clericos bonot.esse,
    igitur diximus, fili karissime, volumus elperbeaii transiioria contempnere, tendere ad mlerna, addent
    qpostolorum principis claves prmcipimus ut observes, malas sqcerdotes npnesse; acsipeccdtor liomo non
    et super libertaie clericorum te Chfislum lionoran- esset liomo! Num sihomo peccator hpmo non esset,
    tem honorifices.lpse verp altestalione sui-ipsius lw- nequaquam dominus Jesus liptnine.m redimisset. ln-
    nprificanlem se Itonoriftcabit, Vale. tanlum aulem terrar illius excrevit, ul pastorum
    5. Rodbertus aulem comes in malilia sua perse- nostrorum ora obslruxeril. lpsi vero videunf, quid.
    veraiis, aposlblicis lilteris obedirc iioluit, sed sumtno.pastori respondeant, qui pro ovibus suis pe-
    clericos minis terrendo, bona eorura 'per satellites riculo se rion opponunt. Non soluiii auiem adversum
    et apparilores impios violenter diripuit. Tttnc Flan- nos nimis inltumane agit, sed etiam contra jura cte- _
    drenses clerici tristes et anxii, inieresse sludentes leslta ia vestras caihedras prasilivit,. dum- clerum
    concilio eo tempore a Rainaldo Remoriim archi- vesirum suis cpartat legibus, et vestras qudsi dispo-
    episcopo Remis .celebralo,. cpislolaro a lyranno nit mcclesias. Sicque fit, ul quamvis non habeal po-
    coniemplam. sacro repicesentant concilio, referunt- tesiaiem solvendi, habeat tamen poteslalem iigandi,
    que minas nccnon injurias, ab eo mtilto lempore cupiendi et spoliuiidi. Unde necesse hubemus, san-
    passas ". -. clissimi patres,-ad vos cohfugere. Vos quoque tnanus
    6.Epistola cleri Flandrensis Reinaldo archiepi- armate el linguas vesiras insuperabili gladio Spiritus
    scopo missa pro cOmite Rotbcrto, de clericorum sancli, si dignutn judicaveritis; quia elsi nunc ufjli-
    ereplione ab ejus servitute (1091) : Domino suo cli sumus dtque despecli, suriius. tatnende grege ve-
    Dei grulia RJUNALDO Bemensi archiepiscopa et uni- slro.Rt de corpore veslrd; necin pgsierum erubesca-
    tersis episcopis in concitio consedenlibus, clerus lis, lales ad sedes veslras perlinere, quples nos cogit
    Flandrensis que doming sunt piacita peragere. Ecce secutaris polentia esse. Convenlusauideni esi ab epi-
    iterum, pater tanclissime, compellimur confugere scopo nosiro. ab abbalibus nostris, ab ivsa' 1 me-
    ad malrem nostram, tanclam videiiccl Bemensem tropolilani praseniia, nuperrime -a lilieris domini
    ecclesiam; qiiam simpitciter exorqmus,ut sec-induni pape Urbahi, in quibus prmiepil.ei per claves beati
    viscera pietqti.s sum dignetur respiccre lacrimas mi- Pelri, ne ullerius vexaret clericos, et prcetenderet
    teriarum nostrarum. Nunc quidem terrore absen- in excusalionem sui, hoc esse mbrepatriai sum. Cdn-
    tes , pedibus lamen veslris provoluii, ac sanguineis ,vicit eum ident demnus papa vcrbisDomini dicenlis :
    lacrimis lam vos q-uam hoc sacrum concilium per f, Q « Ego sum verilas (Joan. xiv),> non autetii usus vet
    "
    eoislolam noslram inlerpellamus pro cpmiie Rolber- consUeludo. Quibus omnibus conlentptis', ad cqllida
    to , qui ttps tanquam iea conculcat et devorat H conversus argumentn, cum revera crudeliler vexet
    iattquam dracp serpenlina aslucia circumvenit. Sed clericos, dicil lamen se clericos nori vexare.
    qui atnbulul super aspidetn et basiliscum el qui con- 7. Universo autem coneilio icondolenle et accla-
    culcal leonem el draconem, vobis sua gratia coope- mante, praecepitRainaldusbeatse memorise archiepi-
    rante, de his malis nos eripere prwvalebit. Siqttidem, scopus Arnuifo Sancti Autlomari pra*posiio et Jo-
    ul uudilum fuerit quemtibel nostrorum infirmari lianni abbati SanctiBertiniet Giraldo abliatidell.ini
    tlatim miltuntur apparitores el carnifices comitis el Bernaldo Walanensium praeposito, ut cum aucto-
    liolberti, qui occupant domum et omnia qum esse ritaie sancli coricilii ipsum comitem Rodbertnm con-
    videbantur egroli, ila ut si forle velit qnicquam Dco venirent — qtii eo tempore privaiam cmcebat vi-'
    vpvere aut debita sua reddere attl quicquam beneficii tain (57)-,commoraiis inclatistro sancli Bertini causa
    famutantibus: sibi imperidere, omnino non liceat.. coijtineritie et. quadfagesimalis siipplicalionis.—,
    Mittunlur eliam exploralores circumquaque inquisi- qualinus usque ad dominicam palmariihi irivasa re-
    tum, ulrum domus illa vel illa aliqito lempore fueril stilueret, aut gladio analhematis percussus sciret to-
    elerici. Quod si inventum fueril, illico juri comitis D tam terram suam divino privandam oflicio. Quod
    tqnquam sua recipienlis designalur. Qtiod inporta- metuens salisfeeit, professusque obedieritiam con-
    bile jugum,~quod novum el iiiaudilum ser.vitutis servafe, veniam peciif etaccepil;.sicque cassavil(38)"
    "'
    genus tufficienter ferocilalem leonis, cujus im- omnia quas fecerat.utnullussuccessorum illiuslianc
    YARI^.LECTIQNES.
    - * Seqttentia omnia usque ad' finetn codex Gandensis Iwc loco npn exhibet, sed :posl tempore passas
    statim pergit: Universo, etc. In margine autem auclor ipse scripsit : Epislola cleri Flandrensis pro co-
    mite R. Rainaldo archiepiscopo missa , scrlpta est in fine hujus libfi juncla axo, ita incipieus : Domino
    suo R. Remensi archiepiscopo et universis episcopis in concilio conscdenlibus cierus >Flandrensis , et
    reliqua, epislolam ipsamque exhibet in folio 154 quqm ita terminal':. noii v.exare. Universo autem con-
    cilio cortdblente et acclainanle. Require hunc versum in genealogia .coriiitum FJandrise. Unde apparet,
    auclorem voluisseut episielaliic insererelur. Quod nos fecimus, prmeunlejam codice Guelferbylano ejusque
    " indicat supplel Ldbbeus. " ipso codv
    apographo Hagensi,
    NOTiE.
    (57) En retruite . ^
    i38). Errat igitur O.udegherst et qui cum co hanc cassationem juris.spolii Roberlo secundo Iribuunt.
    915 GENEALOGIiE COMITUMFLANDRlyE. . ... 346
    iniquitatem resuscitare ausus fuerit. Quoil factum A Pauli, iri quo Hugo Campus "avehe^Wftdus predo*-
    est aiino Domini 109.2(39), in quo obiit et sepullus nesqufe ihulti laiitaba.it. pehilus destfuxli (1120),
    '
    est in Casel. ""*" fossamqtie circumfluehierii implefi juSsitv et^pfefver-
    8» [Gen. Bert.] Iste Rodberlus Bafbatus depra)" sorum municioiies ceteras viriliicr deleVit 'et %ibi
    ' '
    dicla Gertrude dups filips genuit, Rpdbertum mili- fegnum nobililer subjugavil"%. ;
    tem obliniuro, qui in expeditioiie Iherusalem"insi- CONTINUATIO.
    gnis habebatuf, et Pliiiippum Berais sepulium. Ro- 11. Anrio incafnatiouis doihiniese il27_, vi Non.
    bertus vero insignis sepullns Airebas duxit Clemen- Martii, luna 16, epacta 6, cbricurrehte 5, Karblus
    -tiam, filiam "Willelini comilis 'Burgiindise, cx qha niarchio totius Flandrie, heu quam niisera,''quanl
    genuit Balduinum et Willelmuni apud Sanctum Ber- scelcraia morte-affectus vitahi finivit! Misera in-
    linum tepultum. qtiam et scelerala, quia ncc iu leclo egrlfudinis ali-
    9".Balduinus YHaulem comes 'filius "-.Clemcnlise, qua inlirmitale innata corruplibile corpus aggra-
    iiidiebus suis potehs super omnes Francorum prin- varite-o])iit, nec in campo ad belium prescfipto, dum
    cipes, bellis frequeiilibus ila nobiliter Flandrensium Jjellica luba perstreperel, dum sperala victoria,se
    exajtavit rcgniim, ut vicinis suis lyrannis undique ipsam utrimqne pro.miltens, belliad enses pfovoca-
    terrorem inferfet, et Henricum, regem Anglorum a B ret, boslili percussus occubuit: sed in templo' beati
    Nprmannia expulisset, nisi infirmitas obstelisset. Donaliani,"dum iri oratione procuraberet, dum sa-
    Naincircafestumnaiivilalis sanclx Mariae, collecia cerdos missam ex more celebra)et, a propriis
    exercituum mullitudine,oppidum Rotubiportum(-iO), servis et a domeslicis suis, Burchardo" scilicet
    in quo prscfatus rex latitabat, obsidiQiie.vallare dis- et a complicibus ad lantom scelus illectis fraudu-
    posuit et eum conipreheiidcre-aut bello exciperc et lenter circumventus, consilio et instinclu Bertiilfl
    a fegno quod injusle invaserat expellere. Qui ejusdem ecclesise preposili in tempore pacis in qua-
    cum exereitum per Atrebam duceret, ex occasione diagesiroa inlerfectus est. Causa auiem hsec fuit,.
    vulneris quod paulo anie in Normannia in"fronle -quia illos per miserieordiam defendebat, quOs isti
    acceperat, ih eadem civitaie repentina infirihitate per maliciara el poieiuiam opprimere volebaiit. Uri-
    correptus, 17. Kal. Octobris egrolare coepit, eta fe- de principes conturbati, cives conterriti, agricole-
    mpre usque ad pedes paralysi percussus, plehis contristali, ad ulciscendum tanlum faciuus, ad ex-
    novem mensibus in languore permansit' Cumque a tirpandos prefatos homicidas, omnem. gcrieralioneni
    riiedicis curari non valuit, domnuih KaroJum comi-- eorum conveniunt, domumque in qua erant obsi-
    tatus sui prseordiuavit successorem, quem Atbela, Q dentes, ne quis eorum effugerct,' quam plures ap-
    soror patris su| Rolberti, peperit de Chutone-^fege jyisiiere custodes, qui eos impugnando tamdiu in-
    Danorum. Ordinato igitur onini regno Flandrcnsi, quietarent.donecsecundutri examinatiouem publicse
    oclavo regni sui anuo 15. Kal. Julii in villa Rosla- legis dampnandos coacti se redderent. Mtilieres et.
    rensi (41) obiit, et a Karolo ad Sanctum Berlinum iiifanies el hoc omnegenus inlirmioris nature devo-
    delatus, in medio secclesiaj sepullus est, anno do- venteos liialedicuiilqiie sorli eorum, clerici quod
    minicse incai'iialionisllI9, iiidieiione 12, regnante suum erat facientes, gladio sancli Spiritus aiimine
    Ludowico in Francia. • • -• sanclse ecclesise et parlicipalioue sacramenlorunr
    10. Quo sine herede defunctp (1119), Karolus indignos excludunt.
    ei sticcessit. Karolus iste et'Francorum rex filius 12. lnterea hujus rei miserabilem eventuiri fama.
    P.hilippi Ludovricus de duabus soforibus orli suiit, fefente Lu.iovicus rex Francise audierat ;et coii'ri-
    de Befirada Ludowicus, et deAthela Karoius a Cu- status tani de morte taiili principis quam de destitu-
    thone *?genilus.QuoaDanis perfidis interfecto(-42), tioue regni, ad Aitrebatnm veniens (Mart. 20),, pii-
    Alhela venerabilis i-egina cum filio Karolo reversa mbres toiius patrise mandavit, ut eorum consilio et.
    esl ad palrem suum RoibertuminFlaiidriani. Dein- assensu rectorem regno vidttalo provideret. Hoc-
    detransacto quinquennio, accepit Rotgerum filium D eiiini faccre sui juris erat et suse potestalis, ul"" de
    Rolberii Wiscardi,. ducem Apulie. Predictus aulem perpetralo homicidio eorum eliam' judicio vindictani
    Karolus lortge post palris matrisque obitum a Bal- salis dignam sumeret.Confluentes igiturad regem,
    duino prefatp preelectus, eo ut dixi defuncto, anno et qui maniriaii fuerant et qui lion, modo jmblice
    incarnaiionis_dominicse 1120. ecclesiam sancti Au- modo privatim inquirunt, quis sit, quem hereditas.
    domari ingressus, cum priiicipibtis fegni sui pri- Flandrie conlingat. Aderat ibi Willelmus filiiis*Ro-
    mam curiam tenuit, et anno eodem castrum sancti herli comiiis Norlhmanniifi, qui aliquo herediiatis
    -_ _ YARI^S LEaTIONES.
    nin rasnra. " «*
    ita eod. hic desinit codex aulogruphus Gdndensis Al Leidensis et Gtielferbyianus hujus-
    queapographum Bagensesubjieiunt continuationem ^Anno i. d. 1127, C. Kon.yetC: " et Guelf. Hag. Leid.
    NOT^E.
    (39) Falsum ; a. 1093 fuit. Eodemque ann m Idus Boni; in castro Aumale, Ordericus; apud S. Berli-
    Oct. obiit Roberlus, secundum Ann. Blandin. co- num, Anselmus Gemblacensis atque Chrbnicoii &.
    Andrese Castri Cameracesii cosevum.
    (40*)Rouen, a. 1118. (42) A. 1086.
    (41) Bouleru Idem dicit Guallerus in «U Karoli
    947; APPEND. AD BALD.UINUM; 948
    jufe post Karoluni sucpedere in regniira polerat. Ilic A pretendenles' divCrsas cansas criminales , nescio ,,
    quia "* insignis erat virtute animi et corporis,, et sive veras, sive falsas, exquibusinferre volebant,
    iiobilitate parenium prseciarus, et, ut dicam verius, quod et digntis esset deribtari nec amplius . posset
    ' eis legitime pfiticipari. Proh facinus ! fides data
    j-ptiriius mi.esin milibus,.a medi_..plei)e indiscrete
    subrogatur, a principibus familiarius eligitur, a . negligitur, seriteiitia electionis mutatur, et alius co-
    •ege, quia heres, quia elecfus, princeps et regni re- niesTheodericus.de Helsaten, filius filise comitis
    •for polenter stsfluilur. Sed ne aliquid coritradiclio- Roberti Eresonis, superinducitur (1128 Mart. 11 ).
    pis et mOlestise, quia uovus couies qoih_ina.batur.et Div.isuraest autem regnum non in fratres sorle he~
    erat, a civibus pateretur, a fege et.a primqribus re- reditaria, sed in hostes lege contradictoria. Unus
    gni de urbe ad urbeiri dicitur, ut securiiate ulrobi- tendit in alterum, Theodeficus in. tVill.elmum; ille
    quepromissa etifidei pignbre confirmata, fidelesha. se.et suos defendens fortiter, repellit in se lenden-
    beret subdilos, ,et cum juslicia et misericorilia re- les.r Tandejri ad locum quiHacspola (45) nuncupa-
    -geret possessos.. ...'-_ , "_ ttir, conyeniunt (Jun, 21), quisque suo slipatus ex-
    15. Dum hec ita disponerentuf, prefati homici- ercitu ; iljicque catervis ex ordine ad pugnam dis-
    de, pr.eposilus et nepos suus Burcliardus, dato pre- posilis corigrcdiuiitur. Set Willelnius, pujus eausa
    ciio a domo in qua obsessi,'erant educti, sentenlia 117 justi.br-eratyut"' aiunt, et cujus exercitus idcirco va-
    daropnalidnis uterquc deprelieiisus, Ulerque Contur . lidior el promliori ad bellum, prevaluit; ibique
    nieiia affeclus, uterqqe morli l8 adjudiealus est. triumphiim; assecutus, multos ad vindictam et in
    Prepositus vcr 0 c'.ra Guidpne de Stenyoi'th ?9 ejhs-. teslimOiiiuni" belli occidil, multos-in signuni vicio-
    dem priminis 6(*reo, quasi tractaris cum co de co- rioe caplivatos se "victorem p.recedere coegit. Sjet
    mitis morle, in patibulp. Ipris suspenstis est; Bur- istud forluiise prcscriptse ad miseriam parum pro-
    chardus apud Insulsim fractis cruribus punitus. fiiit, quia iion uiullo postfalis suiseum trahentibus
    Roberlus etiani, nepos ejtisdeivi prepositi, pro eo- ad debejlaudiim. iirbem cujusdam adversarii sui
    dem scelere capilalcm subivit seriteriiiam: Compli- Iwaiiii, quse dicilur.Alost, a Godefrido duce Lova-
    "Ces vero inorum asuperiori parte domus, |n qua_ niensi coadjutofe suo tunc.lemporis ob'sessaro,cum
    obsessi eranl, iit precipitium roissi, conlei-minali magno exercilu venit(JuI. 12.); ibique iiichil profi-
    siint, ciens, nescio quo inforlunip Iclhale vulnus ab hoste
    i-i. Cuni nundum predictus comes Willelmtts per recepit; Morttius est aulem comes ille magnis no-
    dimidjum rcgnasset annum, ecce duo primores re- minis et raagnse fama; vt Kalendas-Augusli (Jul.27),
    giii, Iwahius scilicel et Daniel nepos ejus, et qnam Q secundo anno regni sui, ef in teraplo sancli Benlini
    plures ciyes, Gaudenses scilicel et Brugenses etln- juxla comilerii Baldtiiiium cbgnatumsuum sepultus.
    sulani et subdili eorum, conspiralione facta irisur- Et Theodericus regnavif.
    gentes in cum (Aug.), aregnoexpellere conaJ)antur;

    TI. FLANDRIA GENEROSA.

    Eqdera lnqdo qup genealogiam Bertinianam Lambertus, Lamberiinani non niulto post a. 1164 ampliavit
    monachus ut ex capile antepenullimo apparet Berliniaiiusl Lamberli, siquidem opusad verburii fere exci-
    pjens, multa inseruit ex Folcuini chartulario Bertiriiano, e Simone ejusdem coritinuatofe.(44), e Sigeberli
    codiceAquicinensi, et carmjne de piigna Casletensi jam deperditq ex aiiisque lohtibus non jam nolis pe-
    tlta; filumque deduxit ad a.:il64, quo temporeipsuni vixisse , ulfinii-capitis verba ul ipsi.vidimus satis
    produrit. Opusculum naliva qiiadarii vividitate nec sine l.ra et studio conscripltira , sicuti Lamberto irini-
    tllur, ila et ipstim plurimis Flandr.ise ejironicis fuil ftindamenliim ; Lairiberlus Ardensis quoqtie et Joannes
    de Thielrode nop pauca inde hauserunt, Jpannes Jperius et Adrianus de But excepertint- integrum. Neque
    coiilintialiones defuere : Bruxellensis pauio post a. 1206 scripta, ubi et a quqnam , incerluni, in cqdice 4
    Gislensis usque ad annum 1206 brevissima, apud S. Gislenurii in ilanrionia cpiiiposila, in codice 5 Cla-
    romariscensis a monacho Cisterciensi B. Marise de Glaromarescli, jara Ciairmarais prope S. Aiidomarum,.

    YARL-ELECTIONES.
    e hicque iidem. ,T
    sententi^m iidetn. " morle iidem. *' slevorth Guelf. Hag. stervotli Leid. 6l>cri-
    mina Guelf. Hag. Leid.
    _'. NOTiE.. ,

    (45) Axpoele prope Tliieit, in parochia Rttysse- D quo annp Aquicinenses eura abbatem sibi fecerunt.
    lede, ut probalCarlon in Annales de la soc. demu- Ahno 1151S;Bertiiii abbas eleclus, a.'l)36 Inno-
    lalion de la Flandre occidenlale. 1844. p. 270. centio papajubente baculum deposuit etGandavum
    (44) Foleuinus niojiachus S. Berlini chartularitim se lecepit, ubi opus stiuni deduxit usque ada.1145.
    cotiscfipsit anno 961. Simon, et ipse mouachus Duodecinio post anno.ad S. Bertinum rediit, ibique
    Bertinianus, ori_uGan.densis, illud conlinuare coepit a. 1148 est defunctus. Chartulariumillud "ediditB.
    jubenle abbale Lamberto. Qub paralysi taclo a. 1125, Gu6rard Parisiis 1840,"in-4"; qtise auctor' noster
    ipse Simon abbatise «uram gessit us>queada. 1127, intle siunpsil,'leguntur ibi p. 140 et 2'J7.
    S49 -3ENEAL0G1.-ECOMITUM FLANDRLE. 950
    intfa a: 1214 et 1226 (45) condita, permagnos continet centones ex continualionc Aqttincinctiiia •Sij.elierli'
    et ex Balduihi jroperatoris epistola (46) consutos; quse autem de suo dedit auctor, liattd irivita Minerva
    sunt conscripla, qptimisqh.e depugna. maxime Boviniensi.fbntibus adnumeranda. Hanc continualionem
    Bernardus de Ipris monachus-Clarohiarisci iteniih-contihuavit ab a. 1214 ad ipsum qtio scripsit annum
    1329. Terlius denique ejusdercfcoenobii monachus, cujus nomen nesciihus.: ab hoc ipso anno calamum
    sumens vafio terripore, narratiohem deduxit Usque ad a~1347. Haiic-alii etiam cori.tiiiuaruiit in codicibus
    Aiit-verpiensi et Lovaiiieiisi. Dunensis denique usque &i a. 1405 brevissima, hoc ipso anrio _in monaste- :
    rioi deBuiiis prope Brugas scripta fuil. Codices lii exstant,: - •"'.'• .• ' ;
    - 1. Bertinianus, jam civitatls Audomarensis n. 746, de quo egi in Peftz Archiv. Yill, 417, inter alia .
    multa eonlinel qualeriiionera oeto foliorum ; tria priora excisa; ih quarti paglnapriore legitur iinis ope-
    ris cujusdam theologicl, in secunda et in sequentibtis quatuor foliis genealogia nostra exarata esl binis
    columnis, manu sseculi xu ex. quseipsius est auetofis. Linese plumbo diictse; tilulus "comilumque in m.lr-
    gine nomina minip scripta; atrariienttim in niedio fere opere iriutatum; firiem postea auctor ipse erasit
    alqtieampliorem rasufse manginiquesupefscripsit; idemque J)is in lhargine aliquoties inter lineas qua;-
    daiu aspersit. Tribiis igitur vicibuscalamum sumpsit auctorad hoc opusculum conficiendum. Nerao ante
    r.os usus fuithuccodice; quem cum "aucloris 'autbgraphura csse animum adyertissem, ipse integrum de-
    ' . '"•";'•
    scripsi.' .,''
    .2. Yedaslinus,. jam civitatis Atfebatensis n. 184, rtiembr. fol. ssec. xni, Caroriis olim bibliothecafii
    AlrebalenSis iniprobo cullro in ufcusbibliopegarum mutilatus, continet Andfeam Marchianensem, Turpi-
    num, Apollonii viiani; Joanriis prcsbyteri epistolain, Genealogiam nostram, Boloniensiuin comilum bisto-
    ' riam. - - " ••'- '
    Ipse ev-olvi-. '.
    . 2 a. Ambiahensis n. 356 saeculo xvii e Yedastino ftiit exceptiis .:_' i'
    5*. Ca"niberoriensis,ldein Lammerisii, jam Leopoldl de Alsteiri Gandensis, qtii gratibsissimc eum inspi-
    ciendum hobis commisit, mbr. fo,l. ssBC.xui coritirtet Rtifinum,
    * Genealogiam, epistolas Baldiiini Heihfici
    Blancae. • ^ •
    • 4.Bruxellensis n. 9823-9834 mbr."ssec. xiirin oli.m Pamelii. tum societatis Jesu Brugehsis, contiiiet Ro-
    berti passagiririi, Fulcheri bisloriarii, DesCfiplipnem lbcofum saitcforum, Miracujttm lempofeHeribefti
    faetum, CatalogOs regum,-pe sapctuario Lateranensi, De seplem miraculis mtfiidi, Genealogiarti reguin
    Francorum, Hislbriam ^de Mahumetb, Genealogiam liostrani ex Bertitiiano mintis accurale exceptara, cui
    manus alia s. xiv ex. coritinuatioiiera adjecit jalri in De Sniet corp. chron. FJandrise I, 127, 130 edilam,
    quam nos ex ipsp codice itefum exscripsimus. •>•• >
    5. Gislensis, cum brevi continuatione ; quem jaim deperditum novimus tanium ex edilion'e Galopini
    6. Claromarisce.nsis, jani Audomarensis ri. 769, niembr. i.quart. s. xin, post Vitas Petri Tafentstsiensis
    et Marise de Oegnies habet Geiiealogiatn nostrain, quam eadem manus eadem' linea pergens continuavit
    usque ad septem et aniplius. Ibi hsec luaiius scribere desiit in imo folio quateroionis quiriio; sexium cum
    .septimo excisum, oclavum omriirto est vacnum. In loco sexli et septimi sequenti saeeulp inseftus fuit
    qualernio duodecim foliorum formse minoris-, cui una inaiius s. xiv inscripsit contiiiuationein a
    Martenio ex hoc, ipso codice editara, quse desinit in qliissimp twn resurget in ultima qualernibnis pagina
    ine.dia. Reliqiiaro paginam vacuarareliquit, imoque margini inscripsit : Hoc perscripsit frqler Bernardus
    de Ypris monuchus Clarimdrisci die b, Niclwlai episcopi anno xxix, etc. Terlius" denique, Ct ipse s. xiv, in
    spatium paginse exlremum, quod-Befnardus yacuumreliiiaerat, iierum conlinualioiiem inseruit quw tamen
    sex aniiis incipierilenii, eamque per quafuor folia adjeclaj deduxit usque ad vocem evasisse, in qua et fO-
    linm et ' opus clauditur.Al ex hisce' qualuor foliis priirium alque secundum jam Marlenii lenipdre ihter-
    •cifltt." • ' "''•. , ."•r,;- -.. '. ._' .'••.- .:,'*";'
    6 a. Guelferbyiaiius inter Weissemburgenses n. 41. chart. fol. s. xv e Claromariscensi descriptus est,
    priusqtiam ibi duo illa folia intercidertiut; utide iacuriam.islius ex hoe supplevit Lessing Beitrage zur
    Gcschichie und Liti, n. 9.'. ._:.-",--v-: /
    6 6..AntwerpiensiS;SOcietas Jesu alterumpossidebatCJariomariscensisapographnm, ex qiio lranscriptum
    est quod-Hagse comitum servatur inter codices G. I, Gerard n. 265. Peitiiigit illud, ut in Pertz Archiv..
    IX,-511 indicavimus; ab a. 792usquea_l a. 1329, sed ultitha sex folia nonexstant in Claroinariscensi.
    ; .6 c. Lovaniensis socielas JeSu codiCem habebat ' sid Ludovicum Malanum seu ad a. 1380 productum
    teste Henschenio in Aclis SS. Martii I, 154. :'\ f:i'' .•'• \^-
    6 d. Bfuxellensis n.,9836 qui jairi.a. 1308 fiiiitur,. ejusdeni generis essevidetur. -
    .-•6«. Bi-uxeliensis ri.' 18417, plijniLammeiisianiis,"meirtbr.'quart. una manu s, xiv exaratiis, nil continet
    nisiBernardi cpntinuationerii Feinandus iiuque cptnes teriebqturcuplus— npn resurget,cm eaderti niaiius
    subdit annales Flandriae : Anno Domini ' " 153&" Joanhes ptipa — poslquam ad 'expeditioneni exierunt, auiio
    1.358desinentes," inedilos.i'*.; - :- , .-
    7. Dunensis, iani civitatis Bi ugensis n.i20 ciiart: oct.'s. xv, post necfologium, Regulain S. Benedicti.
    ,t breve cbronicon, genealpgiam,noslram habet satis liceiiterexcerptam et ad a. 1405 deduciam, ubi.desi-
    "nit :semperampliarum digrieiur. Anien. Floreatet vireai stne spina nobilis iste prjnceps et valeqtFlandren-
    sts,.supplicp, Ghrisie.' . • , - .
    7*. Aldembufgeiisis, jam semlnarii Bfugensiss." xv iriter alia quse in Pertz Afchiv-. VIII, 558 eiiumera-
    vinius, genealogiam noslrani conlinet genuinam cum-continualioiie Mempralus'igitur Theodericus -•'
    Joarines primogenitus ejus, quse ex Duiiensi excerjita videturi Edidit eam ex hoc codice Vandepulte in
    Annales de la sociel6 d'einulation de la K/oudre occid.. 1845, p. 49. . .
    8. Parisiensis inter Baluzianos arrri. II, patf. 1, n. 5, ssec. xvn sine contimiatione.
    9. Tornaceiisis s. xiu, de qtio egi in Peitz Archiy. 'VIII, 56.1, ad a. 1127.tantuni perlingit.-
    Editionum princeps est Galopini Flundria Gener.osa. Montibus 1645. .4*" e codice Gislensi. Paquot
    Hisioriw Fiandriw synopsis. Brux. 1781. 4° bancilerum edidit arinotalione multum adaticlam. Marlene,
    thes-. III, 577codiceni" Claroraarisceiisem expressit. Bouquet recueil XI, 388. XIII, 411. XYllI, 559 Marte-
    nium repetiit. • - -'_'
    B. Quos hucusque indicavimus codices atque editLones,;auctoris.opus expresserunl pur.um. atque genui-
    nura. Sed jam ante a. 1193 Interpolalof nescio qufs illud itadescripsit, ui a verbis quidein mutandis abs-
    tineret, et magnos irilefsereret ccniones e Tomello. Lamberto Audomareiisis,. Herraanno Tornacens!»
    (45) Ludovicus. Ylll eiiim,.qui obiita. 1226, ' patre adhuc vivenle hic semper dotnnus. vocatiir*
    (46)Apud BriaJRecueil XVIII, 522, . -
    C5i APPEND.-AD BALDUINUM.. 952
    Sig'eberti codice. Aquicinensi, aliis dfesurtiptos. Tali codice u.si sunt Andfeas Marcliianensis, Balduinus
    Avesnensis, Joannes lperius, Nobis solurrtmodo cpdex Bruxcllcjisis 6410-15 chart, s. xv nbtus.est, quem
    adhibuit. Waf nkoeiiig. Iiiterpblatum hocce opus "non imilto post in linguarii - Gallicam vefsuni fuit hoc
    litiiloi: Li generations li parole et li lignie de le tignie des contes de Fiandrcs, safis.quidem accurafe, ita
    ; ut perpaiica lantum omitiefet interpfes, ailderel verh ni.l.nisi uiiarfi 'de nece Caroli Boni liarrationcni,^ at
    satis anipiairii (47); quatri toiuiii ex Guajieri VJia Jiujus comilis ct ex Hermanno> Tornacensi .conipila.vit.
    Haiic veriiOneiii exoefpsltichfonicoii Flaiiclriae Grallice coiiscripiujri (48); inlegrani in' suos ustis auctor.
    chrbnici •rhythmici Flandrensis (49). Godiccs s.iin"t: Bfuxelieiisis n, 9558. mbr. qu. s. xiv,- cujus apogra-
    ..phum feeeniius Hagsecomitum inter codices G. Gefard n, 264. servalur; San.Gcrmanensis n. 59, quem
    cjtat Doui Ciertienj, ih Art de virifier les datcs de Arnulfo lllcomile Flandrensi ifaclans-,_ubijani sit nesci-
    irius: EditiOnem dedit.De Smei tarpiis chrgn. F/n»rfr?*a,'II;31 e codice Bruxellensi. .
    * C^ Ahno 1425 i;pc!iceClaroroariscensi siiper£tiucla esi atnpla Cpmpilatio sub tilulo :
    Catalogus et clirv-
    nica ptincipum_ el cpmiltimFlandrie et fprestariprum,que ierru olim dicebalur terra de Buc. vel neirius
    regionissinemisericordiq. Quse ab a. 621 incipiens, prinio rion sine venustate quadaro naf rat fabulas pbpulafcs
    de Salvafdo Divioiiensi ejusqueuxefeErmeiigarda.deF.nai^
    foresfario, Antoniq secundo, Lidrico Hailebeecensi lertio, suavissimas sane, sed fabulas.. Dcindein annis
    836- 1547,codicemClarbmariscensero excepit,sedin verbis miiliummutayitettottantisque interpolavil ad-
    di'i<>ni.husexGualteriGa11)eft^uevitisCaroliB0ni,exViiiceritioBellovacensi,traditioj»epopulari,aliunde(50).
    petilis, uf priinariurii fiindamentuni sub fanlia rooje vix-iagnoscas; qu_e addilanienta qtiarito/plus jiicuii- -
    ditatis, tanto niintis ^leruuiqueliiabent fidei .(51)- In annis. denique 1548-1425 prp-sriis vestigiis incedif
    auctor, ct quantuni ad hsec tempbra.historisefoiifibus adiiumerari pptest, iii prspcedentibus rarius tantum
    nec sine cauta CirCiimspeclione adhibendus; quod non seiiiper leiineiunt, qui Fiandrise historiaih traclare
    sunfi aggressr, Prsecseleris enirii lectuhij descriplum, excep.lum, allegatum fuit lipc chfoiiicon; quod gfata
    projixiiateet harralionum Roinaiiensitiiii similitudirte roiruiri quanium se cprameridabat.setati, in lnsloria
    "mihus probarili quseyera sunt quam quse jucunda alqtie mirabilia.: JoanneSde Dicasmuda (52), clironi-
    conS, Bavoiiis(55),Mejerus,Oudeghefst, Yredius, Lairibertus^ Y.aiiderburch, Sueyro, Buzelinus, Vafnewyk,
    Yaiiloo, plurima iiidehauseiunt; a hiujtis-.fiiit.contiiiuatiim, jri breyius redactum (54), inierpolatura (55)"in-
    Flaiidrehseiri eliain linguain (56) Giilljcainque (57) .ssepius liiaiislatum. Nequeexcodicibus genuiiii ppevis rc-i-
    perlttir ujlus, qui ab addehdo,'.oniittendo^ mutando. prorsus alisliiiuerit; siint.aulcm" lii : Cisonieiisis, jain
    Insulerisis E. G.-54:cha"ri_quart. s. xv,. qiiem adhibuil VVarnkoenig. Brugeiisis societatis Jesti tesfe.-De
    Sniet 1, pra;f."i9, ujii jarti sit, nescimus. Vaticanus Glirisiiari.sen. 798..plim 1222 chari.' s. xv quem ipse
    inspexi: Lovan-ertsis, jarti Biuxelltmsis h. 5599-3601 charlse. xv. Bigotianus, jam Parisieiisis n.5237.s, xy.
    Paiiensisn.: 5994oliiiiPuleani. Parisiensis 11.5041olim Gerardi yaiidersfrepen, ttim Puteani. Parisiensis-
    ihier Baluzianos arni: H, paq. 1, n. 5 ecodicibusduobus Alexandri Petavii et Puleanoru.m descriptus. Hi
    piiines in.a, 1423 desinunt. Cpiitiiiuatuirj conlipent opus nostfiuri: Brugerisis viri cl".Vernieire, qiio iisus
    fuit Wiffikoenig; ibi alla iiiaiius .paUCas.lineasadjecit anno 1424 iu Novembri -— sine ipsius consensu in
    aimo \0S. Hiiiijbiirgensis bibl. p.ubl.iiistor. Bejg. n. 14 cbarl. fol," s. xvi in. aniio 1437 desinil.jilid-
    .dlehiljiaiiiisiii. 1890,;plim Meerhianiiiaiius, usque ad a, 1467 i)ert|iigi.t*;icujus forfasse apographum est,
    quod Hagse cothifiiiii asser.yat.ui;inter codices Gv Gerard n. 270;: Cf, Pertz .Afchiy. IX, 51i. -^-.Ediiioneni-
    curayit Warrikpepiglri<pe:Sihc*t Corp: cliron. Flqndr. 1,1.9; et codice Biiigensi yei^iheirji .atqije « Ciso-
    niensi; atiii linuiii eonfudit^^qtios potius indediiiihei>e debebat cqdipe^ hostfos 4, 5, 6. B. ...
    " '-;.VV>--./:''.:•:". :•;-.. '":< ':-'-.miK.':::'-.-':": ""'•- . .-!
    (47VPag, 55r90fld,_;De Smei, '}. ' ':'' A intermisceriSi reJiquse parlis seu versuum 6284-
    (48) Quod iricipit".* Qri troeuve lisqht ke ou tamps 10569fpnies non jam.babeiiius. ......
    Charlemairine le tresfori, elc. Coropleclituraniios '.{SO) Foiites Gallicos liim sermonis indolcs, luin
    792-1346..,Sex priora capita ad verbum fere fluxer homiiium forma nou rafo lndicarc videtuf.
    riuiit exivefsibne Gajlica supra subBiiidicala, pau-f '(51).Qupdin iis.quse de Carbli Bbni nece ibi
    icissimis lantumailjectisjreliciua lieqiie cuin coiiti- legtintuf, jam dembostravit Henschejr., Aeia SS.
    iiiiaiione ;Glaioniari*.ceiisi'neque cuhi cpnipijatiphe Mart, I, 154,]
    G coniriiun.equidqiiaiii habere-videntii-r. Au.cloicni , (52) Quenii edidit Lambin, Dits ddcrongke ende
    quidairiiJacobuni jle Gtiisia ,esse volueruiit. Gbdices geneaiggievan den graven tiqn denforresie yaiiBuc;
    bi stiht : Ltigdiinerisis apudiAugiistiups minores a.' r dalheei Vluenderen, v««-863 iol 1456...... ' dpor ' lan:
    1346 jubente Mafia. Btirguiidica' spteridid.isssime van Pixmude. Ypres;i8z>9, iii-8°.-. , : .'
    eiaratus picturisque ornatus, tesle Le Lohg, Bibi. (53) Apud De Smel, .Cprpus chrpii. ' • Ftandriw'*"'•" I,
    Iiisior. de France,:eA: Fevrei de-Forilette, III ,653. •' -455,.' .'.-...- -:.-:.':' ~- .'.- -
    Parisiertsis Sorbbnne"'n. 1006 si, xy insclipius Chrq- (S4VE,.g. iri.primis quatuor foliis codicis Ciso-
    niqttes de Flapdre depuisCharlemainejusqiiesaceque hieiisis, jam Insiilensis E.-G. 54, ssec. xv, unde illud
    le roy Edouardeui;conqv.is laville (Je Culajs. Bru- - editl|l WarnJioenig.apud De Sttiet I, 11, uon atten-
    xellensis ii. JQ255 usquead a, 1356 dediiclus.BrU'- dens, nullius prorsus htiliialis essequotl.ede.ret,
    xellensjs li. 14910 ssec, xv. Poupeiianus.doro.inoruni (55) Huc pertihere vidennjf Bruxelleiisesn.575i<
    de Poupet ih Bufgundia, usqup ad a. 1584 descen- 6025, 6066, 6678, 7220, 7576, 7809,10291, 10515,
    deus, quem e.didit Denys Sauyage Chronique de B 10528, 13075, 13413,14506, - 16561, 167,90,16804,
    Ftandre...,;.. Lygn 1561, jn--fol. iParisiensis de quo 17504: }}, -.-:.-
    egit Yan Pral, Recherchessttr Louis de Bruges sei- '-" f56) Codices sunt Bruxellensis.n.i 15163 usque
    :
    qneur deta Gruiihmjse.Pafis, 1832, in-8°. Forlasse nd a.*1330 p.ertii)gens. -Bruxcllensis h, 6074, Amsle-
    Bruxellensis.ri, -16789usque ad a. 1596 prpeedens' ' Jpdamensis instituli, Maithsei roanu exaralus.-.anno
    jiuci^pertiriet. -'' , 1440'desinit. MiddleliiljianuS n.4166 in anno-1466
    (49) Quod: e coijiee Cpmbrrigensi edidil Kaussler - Jjiiittir- leste Perlz ArciiivJ Vlll, 764. Bruxelleiisis
    Deiiknialer; def aitriiederluridischeti -Litlerulur. Tur n. 7.584, oliinsocietalis Jesu Brugensis, usque ad
    bingen, 1840,111-8°, foiites egregia citm sph-riia iii- .arl477pertingens. cum-cOiiliiiualiohe ad a,. 1507,
    yestigans, ai .mihus recte cetiseiis, ahctpfein- Laiiuo typis exctisus subilthlb Diit1531. die exceitenle crohyke
    "lianluiiiiriodo exepipiarii Flandrise Geiierosse uSiim ~vun.Vlaenderen. Anlwerps - Hagelisis n. 950
    ftiisse.; Habuit is. isaiie tale gencris B prseler ver- usqtiead a. 1497. , . -
    sioiiein GaUtcam sed iiiiito deroumi ca.fmine hajiuit, .(57) ln codice Londinensi musei Britanhici Kings
    rit ipse dicii V. 2005. iinje.ab arinp1162-1278 cou- 16, F. llljChrduiques de-Flandren. Mi-iZil. Bru-
    tinuatorcs iUlarQmafiseeiiseSexpressit, pjufa tanien xelleiisi n, 13068 annorura .621-4696.
    S55 GENEALOGIiE COMITDM FLANDRI.E. 954
    Nosfra ediiio tota innitiluf eodici autographb 1, quocum cbntulimus 2, 4, 6. Conlinuationem subjun-
    ximus Bruxeliensem ecodice 4, Clafomafiscensem e 6,G_islensem ex editione Galopiniana. Bernardi
    Yprensis continuationem cum Dunensi ex, 6, 6a, 6b,, 7.' 7*, dabimus inter scriptores sseculi deciniiquarti.
    Additameiita ex B; sseculo adliuc diipdeciroo facta, suo quodque-loco textui subjecimus; C autem omniiio
    nou respeximus; hsec enirti intefpolatiOj non anle.quintumdeeiraum sseculum orla, inlegra'exhibenda erit
    ad an. 1423 cumiis qnaeipsi ileium factse sunl atklitiunculis atque coiitinuationibus. Capilum cJistiiiclio-
    nepj de nbslro.instiluimus; in codicibus npn rcperitur.. TituIiMii denique Flandrise Generosae, quo ple-
    rumque hoc opiis cilaiit viri 'docli,' ai Galopino iuditum , nos quoque ob coiiimoduiii legentium censuiinus
    retineiidum. .- .'- '_"•*'.'

    INCIPIT GENEALOGIA FLANDRENSIUM COMITUM.


    • *:1. [Larab.]-Annp ab incarnatione Domini 792, A dorum civilatem usque""pervenieiis, ibidem filiam
    imperatoris vero Constantini filii Hyreiie primo, suam Judith, sicut domnus papa pelierat, Franco-
    Earoli quoque magrii regis Francorum, "postea im- - rum consiiio Balduino quem secuta fucrat legaliter
    peratofis Ronianorum 24, Lidricus Harlebeccensis conjugio sociari pcrmisit. Defuncto igiltir Karolo
    videns Flaridriarii vacuam et incultam ac nemoro- rege Francorum et ad ultimum imperatore R.oinar
    sani,.occupavit eam..Hic geiiu.it Iiigelrariirium 'co- riorum anno ab,i. D; 876 (877),2. Nort. Octobris, et
    mitem. Ingeiramnus; genuit Autlacrum. Audacer sepultbinmonaslerio beali Dyonisii, anno quarlo,
    Vero genuit Baltluinum Ferreum. post decessum illius mortuus est (879) et gener
    2, Anrto igilur do.minicse incarriatioiiis 862. Bal- cjus Balduinus Odacri filius , .vir.prestantissimus,
    duiniis F.erreus- rapuit Judilli, viduam Adelbaldi audax et fortissimus viribus ;'sepultusque est in
    regis Anglorum et filiam Karoli Calvi regis Franr monaslerio sancli Bertini, quod vocatur Siliii.ii (59).
    - corum , filii Liidovici piissirai augusti, lilii Karoli 3. [Folcuin.] Igitur Balduinus Calvus, filius Bal-
    . magni; genuifque ex ea Balduinum Calvum, qui (luini Ferrei, duxit filiam Edgeri6", regis Anglorum,
    posteanepds Kaioli el comes.iiiclitus appellatus est. itbinine Elftrudem 6*; geiiuitque ex ea Arnulfum
    Prediclus veiH)Adelbaldtis rex auno eodero, quo magnum, restauratorem Bliindinii, qui, procedenie
    eara.aceeperat, obiit.Quo defuncto, Judilh posses- tempore et etate Senipr et Yetulus appellafus est *.
    sionibus vendilis.quas in Anglorum regho optinue- Defuncto aulem Balduino et apud Gandavtfm se-
    rat, ad paireni rediit,. ef Silvahectis sub tuitione pulto **, filii ejus markam inler se diviserunt; et
    palema servabatur, Balduiiio vefo FerreO Jenoci- Arnulfus, qui major nalu erat, Flandriam, Adalol-
    nante et Ludowico fralre ejus * consentiente, muialo . fus vero civitatem Bouoiiiam et regionem Taruen-
    habilu (58) ipsum furto secula est. Qpiod ut rex njcam suscepit. Quo defuncto et" apud Sanclum
    comperil, episeopos et principes Ffancorum consu- Bertinum tumulalo (935), Arnulfus comilalum ejus
    lens, juxlaedictum beali Gregorii Senteniiam de- recepit.
    promi ab episcopis petiil. Al illi juxta iilud': S» 4. Hic Amulfus cognomenlo Yetulus genuit Bal-
    qitis viduatn in uxofeni furutus jtierit, analhema sii, duihum juvenem de Alhela iilia. Heriberli Yirman-
    Balduinum et Jiiditl]_excomnuinicaverunt. Quo ari- dofumcomitis. Balduiniis autem juvenis duixit Ma-
    dito Balduinus .Romani profectus est ad Nicholauin . thildem filiam Herimanni ducis Saxonum, de-qua
    paparo, hujus rei petens indulgeiiliarii. Nicholaus genuit Arnulfum juniorem. Post cujtis ortum Bal-
    liiitem -** misericordia molus niisit legatos stios, duinus isle ante obilum palris variole n-iorbo' obiit
    Radoaldum" sciiieet .Portuensem episcopitm et Jo- _ Kal. Januarii (962), et in teinplo sancti Bertini se-
    hannejn Ficodensem episcopum, Suessionis ad Ka- pultus est- Matbildis vero post pbitum roAriti siti
    rolum. Quos aliquamdiu secum: delinuii, et-cpn- nupsit Godefrido duci de Enliam ; ex qua suscepit
    cessa Balduino iudulgentia, pro cujus optentu ve- tres (60) lilios, scilicet Gocelonem " ' ducem et Go-
    redire defridum et Hecclonera *. ' '
    nerant,.cuiri epislplisi ad- sedeni aposloiicam
    mur.eratos absolvit. Postea Karolus rex ad Autisio- 5. Arnulfus junior duxit uxorero Susannam,
    5* .;.-. .••..
    ; 2. JuditJi, qui comitempropler probitatem suam valde diligebat. addit B.
    ".videiiseiiin
    * juvencni pulchefrimura etprobuni. «rfc.it B.
    3. et Adalolftim, Qui Arnulfus iristifuil iu ecclesia S. Donatiani Brugensis duodecira canonicos ; cccle-
    . ***siam Tbraltensem fuiidavit et cauonicos instituit. addil 8.
    ; qui pbiil a. D. 918, 4. Nbn. Januar. addit B.
    4.>'*.Obiit auten) Arnulfus Majjrius a. D. 964, 6 Kal.April, et apud Gandayum sepultus. addit B.
    VARliE LECTJONES.
    *• vel Aaaluvardi superscriptit 1 ipse,f>ipse. •* yelElfell iidem superscrtpsit. " vel Fredericum *»•
    perscripsit 1,6. ""''
    ..'..' iNOTiE
    . (58) 'VerUeidet..
    (59).Blandiho sepelilur Ann. Blandinienses; scilicet cor et inteslina; reliquum corpus apud S. Bef-
    tinuro. -
    - (60) Qiiinque; v. supra. . ' - '.
    9o5 APPEND. AD BALDUINUM. 956
    filiam berengeri regis Longobardia*'el Iialise ; ge- A.fratrem Guillelmuin iii-venalione cervorum.sagitta
    nuilque ex"ea Balduinum cognomcnto Pulchra occisum regein Anglie et ducem Normannie, capti-
    fcarba (61\, qnii.n Blandinio sepullus est. vato. per bellum fratre Roberlb et. filip ejtts Guil-
    6. Iste Balduinusvir pulcher, formosus corpoie lelmo per Heliam nutrilum et a iNofmannia sub-
    et-slatufe grandis, uxorem accepit Ogivam, fi- lato(64). "" - - , - ,
    .'''..".
    liam (62) Gisleberti comilis de Lizeleiiborg, cujus 8. Mdfiuo aujtem •Henrico *predicti6*.regis Ro-
    fralres fuerunt hi-: Adalberto-Metensis episcopus. berli filio (1060); .filium ejtis Philippum prefaliis
    Fredericus dux Lotharingie, Henricus dux Bajoa- comes Balduinus usque ad elatem ejus regno.lia-
    rie, Gisleberius cprocs cle Salinis (63), Theodericus bilem nutriendum suscepit *, et regiium viriliter.
    <le Luzelenburch. ,- . gubernayit, jufata sibi •fidelilale ab oniuibus regr.i
    7. De tante nobililatis conjuge gcnuit Balduinum principibus, salva lanien fidelilate Philippi pueri, s.i
    piurti, qui pfuderis et fpr.is eomes stio tempore sa- viveret; sin autem, omhino, utpoie justo heredi
    piens et moderatissimiis fn omnibus operibus suis regni per tixofem. ...
    iiiveiitus est. Qtii dtixit Atlieiam , Miam Roberti ve- 9. Ideni quoque Balduinusiapud Insulam et castel-
    gisFiancorum *,'quse peperit ei duos filios, Baldui- luiii el ecclesiam saiicli Petri aposloli ediftcavit *, -
    num Monlensem et Robertum Frisioiiero, eti filiam D iii qua etiani sepultus, meritoborie spei expeclat
    Mathildem nomine. H.ec autem nnpsit Guillelmo diem judicii.Ad dedicalionem vero predicte ec-.
    comiti .Nofmamiie **et cdnquisitori Anglie, pepe- Clesiseomries sahclos. de loto coriiiialu suoaiTerri
    ritque ei .Guiilelmum, postpatrero regern Anglie; et petendo'preeepit, et eis loca, in quil>us babuerunt
    Robeftiiih comitchiNorniaiinie; et Henricuni, post iixa-leiiloria, perpetuo possidenda doriavil'.**.
    7: * filii Hugonis Capef, Hic rex roansuelus ftiit. ct valde liiterafus.-Gerberli pliilosophi discipulus ftiil;
    aniatoretiani erat religionis et ecclesiaruni: Nain in precipuis solenipnilatibus ad S. Dionisiunj
    veniebat, ih choro cumnibnachis slabalet psallebat a_dvesperas,- matutitias et ad missam; cappa
    serica induius ctira canlore chorum regebat. Composuit eliam quosdarii cantus vid.elicetd'es. Spi-
    ritu Preseiilia s. Spiriiiis adsit nobis- gralia; de naiiviiate Doniini ritnium Judea'et Iherusalem; de
    bmnibus sanclis rilmum Concede riobis, quwsumus; et alia plui-a contexuit, et lamen in hoc quoque
    ceteris niultum prefuil. Cum autem Coiistarilia regina videret eum in iis iritentuin, dixit quadani"
    . die per jocum, ul faceret de ipsa aliquem caiitum. Rex aulem__libenterariiiuit, et scripsit ritmum^
    OConstunlia marlirttm in honore. s. Dionisii etceterorum marlirum. Fuit Indaiidolargissimus,
    adeo ut festis diebus, cum exueret se vel indueret vestibus regiis, si h.on aliud ad manum halierct,
    ipsas vestes patipefibtis distribueret, nisi ex iudustria vestiarii egentes iipportttrie petentes arce-
    rentur. Pofro Constantia regina nimis lenax, et qtiod roinime decebat reginam, ultfa moduni
    avara; nam cuni alicui aliquid da.bat, ei precipiebat diceris : Vide ne hoc sciat Coiislaniia! nec ibi
    nomen reginsRaddebat. Honeslar.t etiam regnum ediilciis e| ecclesiis sanclis, inter qtias edifieayit
    in urbe Aurelianensi moriasterium s. Aniaiii el ecclesiam s. M.ariaeniatris Dei et s. coiifessofis
    : Hilarii ante palalium, s. eiiam Leodegarii iii siiva Aquiana, ei. s. Medardi-in Vitfiaco castello,
    monasterium quoque s. tteguli in civitale SUvaneClensi,:el_s.' Dei genilficis Marie in Stampensi
    - casliO. Apud Augustodunum edificavil s. Cassiani inoiiasierium.ised el Parisius ecclesiam S: iNi-
    colao in palalio suo, et item s. Marie.iri 'Pisciaco icasleilo. Hic ergo rex inclilus ex Gonslari.cia,
    coniiiisiProvincie tilia, genuit Hugonem fegem, qui ob liiriiium decbrero cOrporis et riroitim Fios
    juvenum appellatus est, et Ro.bertum Burguiidie ducem, et Henricum postea regeni, atqueAihelam
    nobilissimam Flandriarum. addit B.
    ** qui iiiteifecto comilissam
    llafaldo — Sed iisla de Mathilde regjna A.nglie ejusque filiis suiriciant : apud De
    Smet I; 59, ex Ilerimanno Toiniicensi c. 14, 16. 'uddit B.
    faclum est a. D. 1061. uddil B, i . '-''' < . ,
    8.,*.Hoc
    *
    9.- Aiinp Domini 1055, et 40. canonicos in eadem cqnstituit., videlicellO prcsbiteros, ex quibus 2
    erant episcopi, scilicet Tornacensis et Morinensis, 10 diacbnes, subdiacones 10 et 10 acolythos
    addil B. ;.',-- ; . .. • _ .
    **Hec facla sunt a. D. 1065, in cfastirio b. Petri ad vincula, regnante Philippo.rege. Cujus ecclesvse
    '. edificaiionem lota villa subsectita est, qtise anlea tanquam fluetuaiis nullum invenerat locuin. ha-
    bilem. Nam prius in loco qui diciluf Salines, poslmoduiri Asnapiam locafa fuit. Comes vero
    prediclus pius beneficia suai eeclesie isancli Petri. Insulensis conferens, de propria .mensa sha
    niliiliconferre voluit, ne"forsitan a pusteris suis siia repetefe cupientibus ecclesia dispendium vel
    gravamen aliquod paleretur; sed omnia, collata a patriolis pecunia ,' coraparavit', quautum po-
    luibset quiiiuseumqueniodis; si voluisset, expendisse (65); comparataquc in manus.sunimi do-
    miiii, scilicet domiiii regis, ipsa ecclesia recepil, ut tulius et liberius eis gaudeat. Et deiude ipsi
    privilegium obtinuit, iii quo conlinetur, quod'quicumque de ceferO forelaceret, ecclesie persol-
    verel centum libras auri et irtcurreret bannum regis. Couies, beneficiis suis-.divino seryilio insti-
    ttitis, personas ydoneas, qui pro ipsis et in ipsis"Deo deserviant,circiiiiiqiiaqueexquiritvut;supra
    dicluin est, iiiventas in ecclesia sua inslituil, .'irislilutas, tif beneficia sua divinb sibi suisque
    VARIJE LECTIONIS.
    •* Fiantie superscripsil i, FranCie regis habet 4, regis Francie 6.
    ".''' NOT^E. • .".."•'• -; - .
    (61) Balduirium barbalum habet Lamberius. C dede Mel gltelde, dulhiin sine hani Idef Van stnen
    (62) Sororem. , lieden-(dul hi mochle Verteeren, of heni gqet dochie) -
    Salm. Rente beiaghen endelanl, Dal hi al droucli m des
    (65)
    (64) llic Guillelmus postea Carolo in Flandria conincxhant, Dul.lti om die meerre sekerhede liare
    su cessit. vait denconinc onifaendede. .
    (65) Cliioiiicon rimalum hsec ita verlil: —/«
    917 . GENEALOGL-ECOMITUM FLANORI42. 958
    10. Idem Balduihus aptid Ardenardani castelluiri A super coiiiilem venH post scpf. niiium (1054), etad
    constituit, per quod, eversoapud Eham castello, vallum qtti dicituf BuUieiis livtts (70), iiiopiiiate
    Bracbaiiiuni usque fluviura Teneram'(66) die fegrio veriiens, -TornaCum invasit, et Assello (71) ad bel-
    Lolhariensi sibi ustirpavif. Scaldis namqiie fluvius iuni et aliis nobilibus acceptis cito fediit, occur-
    a fonle sup. usque ad riiare diseernit regnuriiLo- rertte sibi iiemine de Flandriis. Sed . pacilicis in-
    tiiariense. a comilalu Flandrie, qui est <____> regno lercurrenlibus' ntintiis , et captivos comili red-
    .Francie. Rex ilaque Lotbariensis, qui cesar et im- didit,"et"Bracbantum ei (72), bominio accepto, in
    pefator auguslus (67),-_hosliliter super comilem feodum concessit *,
    Balduinum venit(1046),"et pef ante Atrebatum, co- - 11. Yeiierabilis aulem cortiitissa, scilicet Athela,
    ihite Balduiiao intus exercitura suura obslructis lanto marito sed non divitiis desolata.nec lamen in
    eliarti porlis vix detinente, ferme usque ad Aikas eisdem divitiis delcotabililer yiveiis'"1.moriua, nocte
    (68) viilam sancti Beriirii processit, falso pulans, ac die orationibus instabat. Uiide et apud Mescinas
    saltemillac sesc posse ingredi Flandriam. Comes" (75):sanctimonialium feminafum construxit ceno-
    namque et illic et nbicuinque per siccum patebat hium, el in lectica duobus equis portabili et propter
    irtlroitus in "Flandriis , vallo et aggere et paliflxb venlbs et pluvias, ne vel eis a medilationc sancta
    conlra eum hiunierat.- Cesaf ergo casso labofe, fati- B iropedirclur, decenler concamerata .usque Romam
    gatus, sicut verierat, rcdiit.' Comes .vero eum quasi apostolorum et aliorum sancloruin patfociinia re-
    fugientem usque ad Rheiiiim'liosliliter est prose- quisivjt, et a domno papa veste viduitalis bene-
    ctitus.-et nobili-ejus palaiio'apud Neumagijm in- dictioneque percepta, Flandrias .repelivit, et apud
    ccnso (69), rediit cum sano exercifu (1047). Cesar Mescinas novissima luba excilaiida in Christi pace
    vcro non immerito ertibescens el iralus, iterum- obdormivit. _ '•'''
    successoribus pro posse suo diligenter reservarent, jurato firmare precepit. Sed vir pfovidus
    . . . .posteribrum malitiam limens, volens eos probare, per bajulos suos super possessionibtis sujs eos
    inqiiietavit; possessiones eorura invadebant et violenter distiahebant.:Noviler congr.egati in unum
    coiiveriientes sejitenliam excortimunicalionis in bajulos publice pibmulgarjint. Bajuli ad coinilem
    coijquesiionem gravissimam detulerunt. "Comes fictilie canonicis graviter. coriiniiiialus est, pre-
    cipiens bajtilis, ut*>ua invadant , sed"pbrsonis eorum.nihil niali inferant. IJajnlf revertnntur et
    precepia:fideliter excqiiuntur. Canonici suasententia ulunlur. Tandero corafcs lnsulis rediit, Ca-'
    .noiiici' cortyeniunt, c.oiiiitein adeunl, unaniiiiiter fiimali, quod si coines bajulofum exceSsus ad se
    traliat atque emendare iioluerit,'ipsain sententiam in ipsum proraulgabunt. Conies car.onicis'
    venienlibus et euni salutanlibus nihil-respondit; sed faciem avertens eoriim adyenlum se non
    posse sustinere finxit, Tantlem in vocem 'conlumeliae prorupit: Vos me, qui de .niliilo vos creavi,
    ita inhonesle traclulis, ut in bajulos meos excommunicalionis senienliam propler precepla mea
    promulgare presutnitis; sed scialis pro cerlp, quod hoc twn impttne presumpsislis; nam mirtim
    est, auoiiiodo vos in presenlia mea suSliheo; non lanlum beneficiis veslris vos privabo, sed etiam et
    .. genilalibus. At canonici in constantia sna firmali', roansuele responderuni : Nos ad hoc non
    cohstituislis, ul conlra Deum el contra nosmetipsos peccaiemus, permilienles temporibus noslris ne-,
    gligenler perire , quod ad saluietn animm vestrw Dei ob servitium conlulislis, et nos servaturos
    pro posse noslro jttralo servare'precepislis. Nunc-aulem cum de precepto veStro hoc fuisse faclum
    - discerriilis, nps lanqudm vestrq-creatura addesistendummpiiens, ne jurali nosiri et -juris coactio
    nos compellat senlenliam, quw delinquentesin morlein elernam trahil, nisi ressipheririt, innostrum
    pairimonium extendetis. Tunc comes inlolerabilius se finxit sevire.' At illi vitlenlcs,' quod iriohitis
    et blapdiiiis nihil.proficerenl, sed potius ipsiuh exasperarent, in corispectu oculorum suorum et
    onihiuro quiaderant, ipsum excoi.iimuriicariint. Videhs aulem coihes coruih.conslanliam, gralias
    Deo egit, quod elegerat ecclesise suae provisofes, el advolutus eofum pedibus .vehiani huiiiiliter
    poslulavit, et sic absoJiilionis veiiiairi impeirayit. Possessiones vero canonicofum - de ima
    villa ampliavit in rcslitulione damnoruin et suse injurise. In eadera quoque ecclesia' pre-
    diclus conies Baiduinus quidera illuslris prosapia et virtutum . exp.erimenlis , magniludiiie
    animi el virium gloria omnium, nobilitate clarior', sepullus esl. aiino Doiniiii .1067, Kalendis
    Sepiembris addit B.
    10.•Castfum Valentiaiiassitum —"Walactirasaldldit. apud DeS.nell, bS.ex Sigeberto a. 1006. add. .8.
    VARIJE LECTIONES. . _. '''.'"
    " Vel vivendo superscripsit I,-.'..'. * - '
    -.- -—.
    ' '.' • ": -NOTJE-.
    (66) Dender fl. Ath, Graramoht, Ninbve el Aelst C lantuni d^ Alosl m ciexira Sealdis ripa Balduinus
    -prseterfluens. - . in feudum accepit, una ctim castro Gandensi, qua-
    (67) Henricus III. luor Ofhciis et tiirra de Waes;". qitse omiiia ab eo
    (68) Arcqites. intle tempore Flandrise imperialis nomine Compre-
    (69) HOcfecit Godefridus Barbafus LDlharingise hehsa fuerunt. Prseicr hsec accepil etiam quinque
    dux, Baljuitio sociatus, 11011 Balduinus ips.e. iiisulas Seelandise. Cseterumii.ee couveiitio rion ab
    (70) Le Bottlenrieu, prope Evin (arroiidissement Henrico III, ul auctor ndster dicit, sed sub llein-
    de B4lhUrie;canlou de. Curvin), cf. Gesla epp."Ca- rico IV deiiium l'iicla:est Colonise iriijiise.Decenibri
    "
    tneiac. 1II."68. , . . . 1056. Cf. de hisce oiunibus. Kluil; hisl..criu.cpm.
    (71) Esl Auscllus de Ribodimonte, de quo cf. llollaiid. II, excurs. 4 p. 56.
    ibidem III, 66, -72. Auctariuin Aquiciiieiise. Sige- (75) Messines, inter Yperen et Lille. Fuudavil a
    berti in Monuin. SS, VI, 595. ....'." 1065, ibique obiil a. 1071.
    (72) Nequaqiiam Brabaitiiam totam, sed terranv
    md APPEND. AD BALDUINUM. 9'6
    12. [Lartib.JBalduiiiusaiitempfimogehitus ejus*, A j vidua,:tanderii riiirabili peniteiilia affligitur. Jeju-
    adhuc etiam palre vivente (74). duxil iixorem iRi- niis.namqhe el oralionibus |nsislens, pauperibus et
    chcldem comiiissam ilaioliensem, ut illum comi- leprosis cotidie.per se ipsara serviens, eiiam eorum
    tatum ctiain liaberel per eam. Hceceriimtunc vidua sauie liriiebaiur, et balneis eos layans, eisdem-post
    Hefimahhi coriiiiis Moiiteiisis, pepererat ei filium eos uiebalur,: ut yel sic inlirmala, siiniliter ut filia
    (75), quem vilrieusejtis Balduinus , pro nimia regis intiis reforraaietttr. Sic ilaque raundo sibi
    simpiicilate minus seculo Idoneum, cleficalu' et crucilixo *, tcrrse corpus apud Hasnonium, ai)ihiani
    Ca.alaniiensi episcopio subliiriare procuravit, ejus Jesu Clirisli miseficordise commisit (1086).; prius
    heredilate ita sibi usurpaia. Balduinus ilaque de taineri pertubatioiies passa non parvas. -
    Richejde: duos. filiosi Arhulfum et Balduinum ~ge- 15. Marito siquidem -ejus defunclo, per ejus mu-
    n,uit,el post mbrlemipatris s.tii' uiruriique .comila- liebrem insolentiam et fllii ejtis Arnulfi vix quin-
    lurti in lania pace giibernayil, iithemo auderet dennis Iftiprudentiam paradisus Flandrie deliciis
    vel dignaretur arma porlafe, nec- osliuin noetti pacis sue cepit cassari, et inile apud se et apud
    propierlalrones claudere,-nee voiiieres.el ligones Deum acriter conque.ri,- et virlutemTamosam Ro-
    abaralris ablatos donio.ni deferre. Quapropter ab ™ . berti fratris comitis b.oui ntiper, defunctiCT. Quod
    '
    omrii popu.lo coiniiiuniter mefuithoc. agnorae.n , percipiens mulier fixosa et caljida, conftigit ad pa-
    scilicet bonus comes, specialiter. A domno lamen trocinium Philippi regis Francie; ,nec erubescens
    irigelberlo Cameraceiisi el Alrebatensi eplscppo Irigamiam-, conaluf adliuc nnbere cuidaiii Guil-
    cum Richelde siia cxcoiiimuiiiealus est,. eo quod lelmo subcomiti_ superbo^ de Normannia, in hoc
    per iocesttim adulterio pejorem cognati sui Heri- quoque conihiovens amplius contra se quosdam
    nianni comiiis uxoreih duxisset; sed a domno Flaiidriarum pfincipes el, pOpulum. ,
    papa Leone iipho, ejusdeni Rjcheldis. avunculo, 16. Pfedictus namque Rpbeftus, palri minus et
    lianc merueriint indulgenliam, ut in conjugio qui- malri magis carus *, et a fnttfe a Fiaiidris aliena-
    deni, sedabsque carnalicoihmixtione mariereni**. tus, [Lauib] filiarii Bernardi dticis Saxoriurii, Flo-
    Htcipse Leo papa in bealiRemigii ecclesia a se ipso- rentii cpmilis de Ffisia viduam' Gertrudem et ba-
    nuper edificata (76) Reniis iertuit conciliiim, in quo Jfeiitem ex niarito filiam duxerat uxorem ,• quse
    quldarii cpiscopus, pulsatus de siraonia et iniro- peperit ei duos filios, Robert.um et Pbilippum, et
    centie sue' non"habehs ulla tesliriionia, dicere lo- ires..'fl.lias'..'Harum vero qusedam (77) juipta apud
    tuni: jusstis.est gloria, Patri et Filio tanttim dixit, Mesicinassanctimoniaiis et abbatissa venerabilis, in
    et Spifilui sancto addere non valuites. ;fP -sponsi stii pace obdormivit.. Allera vera Cariuto
    15. Pr_efalo, auiem comite ibono diu gubernari . regi Dacie' nupta, -peperitei pueruni nomineKaro-
    •pa.ria eo felix non roeruit.. Defunctus sjquidem lum; sed paife a'-suis-pefemplo, in Flandfiis ab
    - (1070) ct apudllashonium sepultus *, in
    pace dor- - avuiJciilosu.o e? Roberto recepius et diligenter edu-
    mit et_requiescit in id.ipstim, ubi rapioribus expul- caliis-, in, rpbur "militaris cliscipline iaudabiliter
    sis, de ttirri eoi'um lapidea inonachorum cenobium excrevit.-Mater vero ejus.postea hupsit ducl Apu-
    '
    edifjeaverat V '.*.' lie ". Terciara quioque *-" accepil Heiiriciis Brose--
    •14. Yenerabilis autein Riclieldis, aliquandiu *jam' lensis,-quo defiincto Theodericus dux EUesallien-

    12.*Primis tyrocinii anni in aula imperiali- sollemniis. apud De Smei},,50-52. ex Tdmelli li.st.
    ** Hasnonierisic. 8-17. dddii H.
    autem idem
    -•:'-:
    ' Pfopheiavit Leb, posteros eortim utrumque conjitalum no.n ditt pOssess.uros;
    - i:' , quod
    postea fei probavit evenlusi ex Herimanno Tornacensic:i%.addii:B.
    i5.* aiinoD. 1070. 16. Kal. Augusii. additB. , ,:.,:: : . :
    14.* landem a Domiiio vocata, illa. nohilis nimis obiit comitissa a; D, 1092. Corpus autem ejus apud
    Hasjiojiiuni, ubi p.osl obiluni marili stii niulla bona coiitiilerat, delalum ef-in basilica s. Marie
    Magdalene boripriiice sepultuni esl. Cujus anima veste imriibrtalitatis iiidui et paradisi amenitate
    .'conlb.ve.ri raereaiur. uddil B. 4 . -.'."' . - - -
    16.* unde paler —. Frisiaro secessit. apud De Smet I.' 55, ex Herimanno Tornuc. c. 12. addit B.
    **exliterat, cui et peperit lilium no.raiiie Willermum, qui palri in ducatu successit,_ct lionorem acce-
    Rogerd;
    pluin mofum iiigenuitaie et acluum stfertuitate hiultipliciier l.iobiUtavit. Sedposlmodum audiia
    unici gennani sui Karoli FlahdriEe cbmitis exitu, priiriura q.uicieni Incoiisolabililer dolere, deinde
    ipse coepit lelbaiiler langfiere. Qui" ut se perielilari cogrioyit, Salernilanum areliiepiseopum. et
    Troianum episcopum convo"cavit;:atqiie-quodiantea duin incoluriiis esset fecerat, eorum-quoque
    testimonib desiderans confifmari, qiiicquid mobilium etiimmobilium in terra.-possidebat,b. Pctro
    aposiolo_ejusque.vicario saiiciissimo llonorio jure per.peiuo.possidendum dejegavit, uddit B. •
    '.**Gertrutiein, Henricus comes Bruxellensis— ' - Auxarise. apud De Smetl,61. ex Herim. Tornac:
    . c. 17. ........ B. . " ' ' '-•
    : \AR\M LECTIONES.
    46 Ita 1. 6. Gloria et e.f. - dix.lt sed et sp. s, a. n. v. i.~ s*'.omtsstttn vtdetur
    palri tanltira.gloria p.
    desiderare.. ** abhihclilterarum fortna paulutum increscit; alramenio mulalo. Manus lamen eadem, au-
    ctoris. , :''-''."'
    ...'.- •NOT.-E' - ... '.'}
    (74) A. 1051. (76) Corisecrata potius. MART^NE. '
    (75) Rogerium. (77) Otgiva seu Maria.
    mi GENEALOGIJ: COMITUM FLANDRIjr._ -
    962
    sis; ex qua genuit Tbeodericurii, strenuissimum Adtices, . caslcllani, et divefse bellalorum lnrme,
    nostea Flandfie comiiem. Alrebatenses, Braibandenses, Valenlienehses, C.a-
    17.'Roherlus igilur ift Frisia degens, cognita. riieracenses, Tornacerises, Niviellenses, Castrilo-
    fratfis roofte simulque Richeldis tyraimide, Flari- ceiises (78), Aiidoinarenses, Bolonienses, Ardc-*
    drias repetiit, et usque Gandavum pervenil; quo rienses, Sanelipolenses (79), Beltinieiises-,' Hosde-
    prediciam mulierem accersiens et de paterno regno nenses (80),Albertienses (81), Gisnenses; Torhe-
    sibi rcddendo ei suggerens, feriiineo furbre exagi- Jiencenses "5 (82)_ Aldenardeiises, Oslreyaridenses,
    tala.injufiosis responsionilins proteslalur : Jochenses " (85) ct alii plures. Advenil eiiam rex«.
    Sicdpi twUet,illinc tunc concitusesset. Pbilippus, et cura eo validus armalorumcuheus;:
    Ndmparteih regni nec (oiumiwnduiet iU't„ G.tisfridus episcoptis Parisiacensis, frater Eustacliii.
    Jlincsiresposcit, werrum virluiejenebit, _ comitis Boloniensis ; episcopus Ltigdunensis (84)'",,
    .
    ' Sic jVe» his, qum lenuit domirius suus, ipsa carebil.'
    donec vivet, nichil hgrum provida perdet. episcopus Ambianensis^^SS)"; -Franci, Norniaiini^
    Quod audiens dux et superliiam miilieris graviler RocincHses (86), Noviomenses , Campanienses,
    ferens, regem adiit, eique per ordineiii oninia relu- Senlerises (87),, Toi-otenses (88), Remenses,. Ga-
    lit. Rex itaquePIiilippus de injuria nepoii s-uo.iIlata! talauiienses, .Carnoteiises, Aurelianenses,, Sfani-
    vehenienler indignaris/qii.antocius eum in Flaiidfias ;•' . penses (89), Cocinienses (90), Quiiitinienses,i "Cor-
    redire et quoscuriique.posset aduriaf e precepil, seque, beiejises, Peronenses, iNegiellehses (91), Monlisa-
    illi auxilium constanlissimeprebiliirum spoppndit. cuteiises (92), Ribodimohtenses (93), Suessionen-
    Richeldis auterii consilio regis comperio, animum ses, Andegavenses, Pictavienses, J3arioluiienses(94),
    >ejtis quattuor milium libraruin auri sponsioiie cor- Nadavefnenses, Burgundienses et ce.teri innumera-
    rupit ei ab inceplo negolie ffaiidulenlcr revocavit.. biles; Hii omnes „ad debellandum Frisionem ir*
    Frisio denique spe' sua frustr'alusr-'.cons'ilio_soceri; campo sub monte Cassello resederunt.
    siii Bernardi ducis Saxonura Frisiam reirieavil, ef(- 20. llle vero adverstis lam vaslam muJiiludinem
    • '
    ibi aliquandiu biemaviii". ".• ' multo"p-i'ucibres,'sed ut rei probavif evehtus vali-
    18. Iiilefea rtoiinulli satraparum. nimja.ciiideli^" _-.- dibresin arma. produxit : Garidenses.jjVlviaceii-
    tate niulieris, qua in clerum et p.opuium seviebat, ses (95), Coclafenses'(96), Befgenses, Furnenses,
    -
    graviter offensi.et rtiaximedeoecclesiarum -spolia- Brugenses, Yprenses, Roslarenses (97), Aldenbuf-
    liohibus quas fecerat ingenii.merore affecti;, legafos. gcrises, Heilel)eccehses,; Rodejihurgeiises '•, Brp-
    -a'd Frisionem destinaht,'sudmque voluiilatem ergaL: burgenses, Curtriacenses ef ipsos Gasletensies. Pro-
    eam {apicibus insinuant. -Quo iJIe nbheio pluriniuin 'Q cedantlandem bii, non soluih ferrbsepii,-sed etianr
    exhilaraius, oeius Iraris mare advehitur, el prudein-'_: Me muniti. Lineis vesiibus abjeclis, laneis induuri-
    iia Bphefacii casteljani usque ad .casl-rum quod di- . tiir sub armis ; ct terre procumbenles, supernorum
    -• cilur .Cassellum lalcnier
    perducilur. Esl enim hoc. juvaniina lacriniis Iinplorant; conira regem terre-
    caslrum: ab ahtiquis •in cxcelso'montis culmine ,r riiim tam parva manu dimicalurii. causain suam
    .siium." . rcgi ceiorum commiltuiit (98). -
    ' Moritibusin Flaridris Iiic
    mons siipereminet altis.. . 21, Qriid moror? Conserto quidem tolis viribus
    , Arx snperai monlem^cujus quis cernere culmeii, prelio, lit strages maxiriia de exercilu regio; per-
    Si nitor esl.coaio, dicunta monte Lauduno m. ftuidilur tellus sanguine, tegitur campus occisorum
    Quod agnoscenles, qui-parli ejus favebant, illp ca-• muJtittidine. Richeldis quoque, tanie cedis
    rea, ca-
    teryatiin properarunl, et caslrum arrijis atqtie inu- . pitur et carceri tertebroso roancipatur; proslernitur
    nilionibus fkmaruiit. eliam iilius ejus,. hisi "esset hostis niniium plan-
    -19; Hoc duni fauia yolilarite adaures Rieheldis>
    gehdus comes Ernhlfus, et ad riionasterium sancti
    pervenil, illa et filius ejus Erriulfus, mife probilatls Audomari- defertur turouiaridus; Frisip denique
    juveriis, exerciiuni adunaiil, diversafum regionum dum' fortc sociis- loitgius hostes persequehlibus
    -
    agmina in auxilium convocant, et cumlrtgeiiti uiul- - - solus equitarel, capitur et ab Eustaehio adcaslrum
    liludine ad prediciura caslellum properaut (1072;. Audomarense caute perdueitur, atque castellano
    Convcnerunt undique suppeliarum eopie, comifes. Vulvrico Rabello cuslo.djendus li-adilur. Quod cum
    .-. . - VARI^LECTIQNES.
    •"Esteiiim—Lauduno desunt 6. " Tornelienses 6. " Locrenses 6. " ErdebQrgenses 6.
    '' ' '' * "
    NOTJH. .' '* - ' '
    ' \
    .(78) Jlfons. (89) Elampex. .'.. .
    (79) Saint-Pol. (90) Ccucy, .••'.....-'.'•*:
    (80) Hesdin. (91) Nesle en Picardie.
    (81) Aubigny. .(92) M-ontagu.
    (82) Tournehem inter Saint-Omer et Ardrcsi ., (93) Ribempitt. ' :'"
    Bithune? •
    .(83) CHoque prope - (94) Barrois en •Lorraine.. " - '
    (84' Lauduhensis. (95) Viven. .'
    (85).Guic!o. ... . (.96) Coukelaer.
    Les Rochenois.
    - (86) Sentis. (97) Boulers seu Rpusselaere, inter Cov,rlrau et
    (87) Dixmude.
    (88) Torote, prope Compikgne. (98) Febr. 20. Alii dic 5 Febr. 1072.
    APPEND. AD BALDUIN.UM. - _.34
    «__.-.
    civcs cernerent, castcllum ilico obsidiojiibus yallant, A excausa usquc hodie a cpmitibusBolonise jurehe*-
    reilitario possideiur. * .',.._•
    lolis ac maeiiinameniis tJiversis foruleriinpiignant,
    Qtiiil plura ?. Comes i*i ex.trahitur et gaudentibus .23. Roberlus deiiique cpgiionrienio,.Fristo adver-
    ciinclis cuiii iiorior.e redditur suis, Relaxatur.eiiam sariis iindiqne deviclis *, tolius Flandria. monafclies
    Ric.belilis; ct sic Iiitef eos beihim diu yario even.lii; cfficitur *"*;afque.posl innunieros biellorum iriiiiii-
    prolraliJlur. [Sigeberi.] Rebellayit 'simul filius ip- phos Rpberlo filio regrii gubernacula tradens,
    sius mulicris Balduiiius frater Erntilli, que.m comes "morilur, et - apud "'Casletum vsepelimr - (1093,
    " "
    deyicil alque _fugav.il *. :' . Oct. 13)..-.'.. '-.', - . • , ", .-"
    22 Igiiur rexFrancorum bello Gasletensi victus 24. [Lamb.] Robertus siquidem juiiior-pateriii
    atquefugatus, ui casIrum quod dicilur Monasterior principarliis lia~res effecius, duxil Clementiam,filiara
    ltim .(99) pergehs, majorem exefciluni collegif. et " Willelmi nobilissimi coirtitis Burgundioniim cogno-
    curo vaiidahiariu Flandrias repeliit; Cumque ad bur- roehto Testabardilli *; -ex qtia gehuit Balduiiium
    . guiri sartcli Audoraari pervenissel, suburbana ejus iiiilitcm incliiuni, et NYilielmumqui infia adolescen-
    incendit, et-ffaiide Yulverici casiellani civilaterii in- ,tise m.elas immatura/niorle prsevenlus, in monasle-
    travit.ilostes per plateas predandp discurrunt • pur- rio sancti Berliiti est iumulatus. Cpmes ifaqtie Ro-
    genseslatebras fugiend.o qijerunt; spoliantur eccle- g berius in expugnatioiie JerOsoliniitaiia laudabili
    sise, injurianturnionachi, lacerarilur clerici, dejto- milifia euituit, ei indefedieiisbracliium saiicfiGeor-
    neslantur malrone ac puelle, lugeturbspleiia con- •gii sccuni detulit, quodAqtiiciriensi ecclesise"tratis-
    fusione. Talia rege agerile, Gusfridus eplseopus in - niisit. [Sig. Aut. Au.] Deinde Camaracum- urbem
    villa qtise dicitur Sperleca (100) rcsidens el qualiter ii'Oiiiqtiielate, Henricusimperatorcontra eumpfofici-
    Frisioni stibveiiiret lnetite pertractans. Inissis ad scitur, et cxpugnatis aliquibus ejus castellis, imini-
    eurii iilieris ^spondet, i.quod ;si dpmino ejus. silvam iieiitis.biemis aspejitaie redire compellitur. [Lainb.]-
    quse yoeatur Bethio concederet, paterno illum regno - Desiguata igituf; xegni monarchia ftlioi, defuii-
    reslituerel. Comite autem volunlall ejiis annucnte, Clusest,.et apud Alrebaium sepultus (Hll.-Oct. 5),
    "
    cpiscopus celeri nuntio regi niandat, quatenus suse eique, successil Balduinus inclilus militia et.probi-
    saluti 'consiileret ef quantocius abiret, adjuiigehs tate iion inferibr'1'. .:-."'..'
    '
    quoque, ducem Flaiidrise ct comitem Bblonise.cum 25. Hic accepit uxprem filiam Ajani cpmiiis Brit-
    maignO exerciiu.prope adesse; ac hi fugam accele- tannise (1); sed consanguiniiale inter eos probaia.
    r.aret, capienduhi se fore. Quo ille niriiiio terfilus, jiissii Pascbalis papiC separaii sunt.; qiise consangui-
    relictis sarciiiis^nocle urbem reliquit et yersiis GaJ» .. nitas a Conope Prenestiiip episcopo in pfses.eniia
    liairt pfpperavit. Rege itaquc.fugiente, comes.in Q papse lioc.modorecitata esl. Consianlia reginaFran-
    crastihura adveniens urbem recepit; sed de injufiis, - corum :et Eririeiigardis comitissa Arvcinerisis .sgrores
    ecciesiaruni et populi veliemenfer cbndoluit**. Epi- fuerunt. De Consianiia ndlri est Alhcitt eomiiissn et
    scopns igilur fj.atrem.suuni Euslachium comitiref de ErthengardeArvernensialterq Ermengdrdit comi-
    -.onciliaus, pra_dictam silvam ei. concessit; quse tali ttssa (2)j de Atheiq Rpbertus Frisid, el de Ermengar-'
    21.* Balduiiius .. . . iier lheros61im|tanum" curii aliis prirtcipjbus-iii.principio expetiif, unde nec
    ; dbm rediit, et utriim occisus.an captus fuerit, usque hodiesciri. nequivit, exllerim. "' 'Torn. c. '53.
    addit B. ."- .. . . .. -. ... '.••'.'.
    23.* legatos- ad impefatorem — dictiira est. apitd tie Sthet I, 63. ex Heririt. Torn, addit B. --
    *' Post
    paucos annos idem Robertus Ihenisafeni alriif, quaih luiic possidebahl Sarraceni. Cumque
    poriam civitatis veliet inlrare,,porla se clauisit sponiaiiea. Al illehoc videris, ninriio timore corre-
    . p.tus est, intelligeris lioc sibi non esse prosperuihprodigium. Ablit ergo inde ad quemtlam creroilairi",'
    prope civitalem manentem, qtiem audieiat yifuiii esse saiictuni et religiosiim, ut facerct confes-
    - sioiiem peccatoruni stiorum. Audila Crgo vir saiictus iilius coiifessione, injunxit ei pcenitentiam
    -de Arnuifo nepole suo.quem oceiderat, et dixit ci. ufsi vellei Deura babere prOpiiiuhi, Baldiiino
    "nepolisuoredderelFlandriam, .qiiam abstulerat ei. Jlleautci nimis liriiofatus de poftse prodigio,
    annuit ercmita..corisilio, veriil ad portani, qtise.ullro aper.ta est ej. Gum autem in civitate dege-
    : retindoroo cujusdam perpoteiitis Saraceni audivil ab aslrologis' Saracenorum ct diversis, lheru-
    saleni IhproximO capiendain esse a-Ghrislianis; qu;c capta est iioii niuiio post, 39 anno Pliilippi
    _ .. regis.-Rbberius autpm' feversus de itiiieiellierusalerii.Duacum liihbre liimip.reddidrt Baldtiiiitr
    comiti flainoniensi. Roberlus aulem dum in regiio Flandrise essi.lstib_iu_.alus. niorienles " cleriGOS
    —_Cassel. ap ud De Smet 1 ex Lamberii ^genealogia, c.S-Saddit-ii. , . _, .
    24.* et sorofera'dbnini. papa. Calixfi .—- sepulluram ac6epit. apud De Sinet 168^74. ex Ilefitn. fornac,
    ... .... .. ;'..'.
    " c.iS-WaddilB/
    lsleRobertus anlequam pergeret yersus Syriarii, dedlt sigillum dominii sui et principalus. pf ep.o-
    sito S. Donaliani, quero tblius dominii Flandiie cancellafiu' .. consiiiuit. Arino quinlo priucipalus
    Roberli Cislerliuni fundatura est. addit B. •.'"'•'
    "
    . VARI_« LECTIONES .
    n Relaxatuf —^^fugavil 1. in triangine addunlur,'sed eodem prorsus caldmo et alramento non pottta, .
    iiedeodemqUoreliqua:!emporc.''iRe-ir--coadoMl.iniiiargiiie-uddit. ,'•'"*
    •.'.'- -.'-." NOT^E: - ." • ''-'
    : -
    (99) Mmiteuil. ;(1) Havisem seu Agnetem. '*-''
    (100) Epefkc; ihtevSaint-OmerclArdres, (2) Carnotcnsis, coiijuxOdonis U, .,'
    S6o CIKEALOGI/E COillTUMFLANDRIiE, S66
    de Berla comilissa (Z);de Roberto alter Robertus, et'_A nii, ei iicet cum difiicultate, successprcm ejus-vVil-.
    de Berlq Havisis Namhetensis comiiissa ;de Roberlo: . lelhium filiiim Roberii comitisNofmanhorum, quem
    junipreisle Balduinus,et dellavise
    ' ' • comes Alanus;de Heriricus rex tunc captuni lentiit, Flandris preposuit,-
    v' . _ .' -
    Itpcisla juvencula.. et'..prodilores ltaroli diversis tprmentofuni generi-
    26. [Lamb.] IgilurBalduinus inclifiis iri diebussuis -bus, ut dignum erat, interemit. Deiride lot cfades,
    pptens supef omnesFrancorum piiiicipes,be)lis fre_- tot inccndia, lot bella, tot perturbatiqries adyersus
    quentibus ila. nobiliier Flandrensium exaltavit fe- Willelmum insurgunt, tolque roalis Flaridria afiici-
    giiiim, ut vicinis suis lyranriis undique terrorem tur, ui tedeat.dici yel scribi. Willelmus.de Lo, fiiius
    iriferret,'ef Heiiricunj regeiri Artglorum a Norhian-. PJiilippl fralris Roberti junioris, elevabatur dicens :
    riia expulissel, nisi infirmitas obstifisset. Nam col- Egpreghabo. Qui maximam paiteni populi sibi con-
    lecfa exencituum mullitudiite, assiiiripio eliaih se,- ciiians, qusedam caslra ,sue subdidit ditioni. Quo
    cum Willelriio.Roberti filio', quem Heuricus rex An- cognito, rexcum Willelmo comile Ypres obviam.var
    glise captum tenebat, oppiduni Rolomagense in-quo' dit, euroque captum yinculiset carceri per aliquaniu-
    pfsefattis rex latitabal.obsidionevairaredisposuit, et; „ 1um temppris mancipayit; sedpostea ei precesuorum
    eum compfebendere aut beJlo excipere et a regno falso reconcilialus, ide-n Willelnius .comili sawa-
    quod injuste invaserat' expellefe. Qui cum exerci- Bmeiit.um fideliiaiis fecit, quod vix uno die sefvayit.
    lum pef Atrebatum duceret_;.ex occasione vnlneris, 29. Suscilavitadliuc ei Sathanas et aliumadve!-
    quod .paulo arile a quodam Britone leyi ictu in sarium,. Arnoldum scilicet. iiepotem Karoli ex so~
    fforite acceperat; Tepeiiliria infirmitale correptus rore ejus primog.eiiila. Dicebat eni.m, se esse jure
    egrotare cepit, et a "fcmore usque ad pedes paralisi propiriquitatis regui heredem. Qui ab Audomarensi-
    percussus, plenisnbyejB mengibiis in langsiore per- busfsusccplus, ex monasterio sancti Berlini sibj'fe-
    mansit. Cumque a medicis curari non valuisset, cit munilionis caslrum, tinde rebellaret.. Quo atidilo
    ord.iriato omni regno Flandrensi, se Deo sarietdque . coiues Willelmus. cum suis eum obsedjt, noiiiiiil-.
    comiriendavit Berlino; a.tque monachico babilu in- lis nileniibtis ignem apponefe, sed.comitc n'e quis>
    dutus, oetavo principafus sui anno in villa. Rbsla- hoc presumerel coniminante;-Afnoldum cxire coe-
    rensi Deo animam reddidil ; et a Karolo ejus sue- git et jus lotius Flandrise abjurare. ,,,'-..._
    cessore ad sanctum Bertinum delafusj astante.uni-; 50. Yidentesjgiturquid.api Flandriarum prpceres,.
    versa procerum multitudine," in medio ecclesise ho - - consiliis Norroannorum coniiteni.innili: invidia dii-
    nofi.fice sepultusest. .'>." < tti velpecunia Henrici rcgis illecti, Theodericumfi--
    27. Quo sirte-hefede defunclo, Karojtis jure pro- / Jiuni Theoderici ducis de Ellesath, quem gfihuitcs-
    pinquilatis successit. Eratenirafili.usCariutonisregis filia Roberti Frisionis, evocaverunt, et ei faventes
    Dacie ex.filiaprimogenita RobertiFrisionis et Ger-; multa mala conslituerunt. Pfodifio nainque, perju-
    trudig. Cumque sublimaiusessetin regno, ecclesiara. fipm. infidelitas, "federis pfevaricalio, a Flandris eo-
    "sancti Audomari ingressus cum priueipjbiis Flan- tempore esliinabalur prudeniia. Quid tandem?Post
    drise,primain curiam teriiiit; et eodem aniio castruni inntimera malorum exercitia cuni yalida iiianu ap-
    saiicli "Pauli in quo Hugo perfidiis Campus Ayene ihatof um incampo Hackespol Willelinus et TJiepde-
    dictus pfedonetcue multi. Ialilab_int,, peiiitus: de- ricus. adprelium conveniunt; fiigatoqtte Tlieodorico;
    struxit, fossanique circuirtfJuentem impleri jhssit; ' cum suis, Willelmo cessif vicioi',ia.Sed iir breyi
    Perversoruni quoque muiiiliones . undique viriliter ""yictorle usus est leticia. Iri castro namtiue Alst dicio
    delevil,etsibi,regnum, nobililer subjugavit. [Simon.] Theodericum obsidens, cum jam adversafi.ortrm im- •
    Octavo igiItirprincipalus sui anno apudEBfugesMrtqua- ... mineret deditio, vulneraiur;,quo vulnere niorti
    d-agesima missam audiens,irifra canojrem oralionibiis configuus moiiachus eflicitur^ et in -SiLliiudfeporta-
    instans et psalmum quinquagesimum decantans,' fus, ad caput Baiduini comitis-tuniulatur."
    inanuni.. eliatn cum-elemoshia pauperi pdrrigens, "- 51 Theodoricus vero.inultis ei resislentibus, lo-
    manu*servorura suofum cofam.allari propterjusli-J |j tius Fland.rie ropnarclies appellatui-; ad gubernaitr
    tiam oceiditur. Cujus mortem portentuosa signa dum agrestes mores, itlpptehis rtuiiiqiiianiassuetns,
    '
    precesserunt, Nam in dungiphuih _(4) fossis; abun-- valde impiar. Nam tacitis bis quse in diversis locis,
    danlia sanguiriis emanans et a plefisque decoctus, diversisieriiporibus, adiversis hostibus ingruebartt
    iiilolerabiiemdese fetorem reddidi.t, sangiiinem qui malis, Willelnius de Lo.ex caslrio dicto Sclus (SJ
    effusus est in morle Karoli vel |n ipsius u.ltione, . resisteiis, homicidlis, rapinis, iiicendiis ecclesiartiiu
    preiendeiis et fetorem prodilionis longe laleque ex- •' ,ac villarum desolationibus adversus illum e.t deba-
    psuidehs. .. - • ;. . 'chaius. '".' :'-.
    - 28. Quo occiso, Ludowicus r.ex in Flaridriam ve- 32. iiilerea Ciementisi " Roberli junioris vidua,
    ' " "' '
    -..'-', VARliE LECTIONES. .,:"'""''
    " soror Kalixli' pape superscripsii ipse 1 in iexluni reeeperunl %-i. 6. - -_
    '' " ' '
    ." - •• : NOTiE:^ .': : .•''' •'
    '.'} ' '-. ' . .
    • -*'...
    (5) CohjuxAlani III, ducis Britannise. Alio modo . .' (4) Donjeon. .
    hanc cognalionem ciponii Ivo. Carnotensisin cpi (5) Sluys, ad ostia
    * "Scaldis, inter Bruggeet Vlis-
    slblaji doii). Brial XIII, <_•!!,n edila. singen. ,
    967 APPi-ND. AD BALDtlNtM. - S68
    q.ise eatenus -lerciara parlcni Fiandrie dotis loco A denlia disponeiile. que flagellat ut criidial, lumitae
    tentiit, defuncla, qtiec.umqtie.habtiit, comiti dcreli- , oculorum caruit, sed vijgorem animi npn amisit.
    tttiit. Quse adliuc viyens, dtias _ccclesias sainctiino- Sicque gratia.Dei cor ejusirritdianle, que.circa se
    nialitiiri edificavit, in Broburg et apud Avednes. agerentur pefpeiideiis et sue salutijn poslerum pro-
    Comitissa eliam Suanildis, pro cujus consanguirii- videns, lliesatirorum stiorum gajsasireseryavjt, Chri-
    talis'cognatione plurima fiebant mala, obiit, unieam slique pauperibus atque ecclesiarum feslaurationi-
    tantum filiameX comile baberis'nomiiie Lauren- -Jj.usmiilla «Jelegavif. . ".
    lia.m. Hanc dux de Lembiirg accepit uxoreni;scd ;-54. Per77,idem teiiipus, anno scilicet vefbi m-
    quia consanguinei esse dicebanluf-, separati sunt. "carnali ;11S2, conligit in villa sancti Audomari
    Deinde sorlitus est eam Itvantis de Alst in conju-? qusedam ecclesiarum ac domorum lamenlabilis con-
    gitimj-qtio defiinclo nripSit RoduJfocpmiti Pero- flagratio, in qua efjam f.cclesiam sancli Bertini cum
    hensi, clillo mtfrtub, comiti de Namur '6 (6). teo- omnibus ouicinis vorax iflamma tonsunipsit. -Unde
    dericus aulcm "duxit ftliam regis Ierosolimorum Leonius,s beale'memorie lunc lempori.s abbas,-lam
    [Simoii.] nomine Sibillam, ex qua. liberos ulrius- - gravi cxchlio vehemcnlep alllictus, Willelmum (7)
    que sexus suscepit. - adhuc toli Anglie imperilanlem adiit.eique lamen-
    33. Willelmus igilur de Lo,comiti quasitrabes in " tabili yoce rei ordinem pandit.. Quo audito Willel-
    oculo gravis et odiosus, capto supradicto cas.lro de rous supra lam venerabilis: Ioci desolaiion» valde
    Flandria pulsus, venil in Angliam, et a rege Siepha- indoluit, et pietatis archana reserans, ad restaura-
    no, ul decuit lante nobiliiatis viriiin. hoiiofifice sus- tioiiem cenobii aurum.argenlum-ac lignorum co-
    cepttis atque deienlus est. Degehs iiaqtie in curia piaiu ,~-ahbafe disponente^ magnifice ministravit.
    regali, lanla prOhitate militaris discipline cniliiii, Cujus. memorla-apud ejusdcm cenobii habilalores
    ul regie majestali carus forct et acceptus; nec im- in elernurti permaiiet,
    merilo; quippe qui eundem fegem ab- ornni emu- 5S. Non post mullum vero temporis rege Ste-
    lorum inchrsu slreiiuissime tuehatiir. Accidit nam- plianoileceilenle. Henricus junior lilius filie majo-
    que, iitcomes Claudioceslre Roberlus, filius Henrici ris Henrici successit (1155). Qui i.n initio regni sui
    regis ex concubina, conlra Stephaiium'arma sume- Flandrenses ita exosps iiabuit, ut castella et muni-
    ret, ct" eurii aut vita aut regno privare disponeret. liones eoruin fundilus everieret, possessionibus
    •Quid multa? Conserto iriier eosprelio, comes re- privaret, ac ciim ipso 'Willciino'ab Anglia elimina-
    gem cepit, et ctisiodie tradidit. Quo agnilo, Willel- ret. Ipse veiro lnagnanimis Willelmus e*t pfinceps
    iiitis assuroptis secunvcomiiiililonibus Roberlum ad QOlim bellicosus, posiquara in Flandfiarii ,id eslpa-
    arma proyocans cir.cumveriit, capiuraque diligen- triiim srilum, vertit, quiete decem circiteryixit an-
    liusctislodirefecit [1141]. Deinde interciirreniibtis nos; mullaque de faciiltatibus suis, ut ipsi vidi-
    _principibus et opliriiatibus regni, alterp pro allero in.us79, ccclesiis -ac pauperibus largiens, apud
    restiiulo, uterque suis redditur. Rex vei-p npn im- castrum suuin quod dicilur Lo, plenus dieriim ho-
    memor beneficioruni, libcratori sno tolam pro.vin- - minem eixivit, ibique in ecclesia beali-Pelri aposto-
    ciamqiise dicitur Caritia possidendam' concessit, et lorum principis 8; Kal. Februarii honofifice cst
    inter primos rcgni, dum vixit, honoravit. Inler hoc sepullus (1164). Cujus aniiria paradisi queat possl-*-
    dum loti Anglie limori esset ef terrori, Dei provi- dere-gaudia, -

    CONTINUATIO BRUXELLENSIS.
    , In codice4 manu. s. ,xiv. ex. -
    Defunclo pfcdicto Willelino et in castro suo quod D forme ctinctis preferendos, prppinquis et longtnquis
    diciluf Lo sepulto (1164), prefatus Tlieodericus. co- tiiriorem incutiebat, eoquod pre limore et.magna-
    mesmonarcliiam Flandriepacilice-el quiete posse-. _.nimitale filiorum nemo predicto Theodef ico auderet
    dit. Qufex. uxoresua Sibilia itres habensfilios in in Elandriam febellare.
    armis strenuOs, iniriiicis meluendos et eieganlia Prefato vero Theoderico ex hac luce sublracto
    VARLE LEGTIONES. ;
    T*Hwc 5. ila : Hanc dux de Lovanio, Heiiricus nomine, a. obiit absqtie hefcde. Deiude
    u.qui juyenis
    8. c. e. 1. de A. in c.q.'d..n. Henricodc Leiuburg; sed quia consariguiui erant, separati sunt. Pfe;efea
    nupsil Radulf6,'';/c. '' Totutn capnl deesl.ti. in rasura; scripsit iti 1 auctor ipse, atramento mulato,-idem-
    '
    que sequens capul uttimum in ultitno folii margine exaraviii " Leo 4. '9 u. i. v. desunt i. .
    -
    .',"''• NOT^l: /
    (6) Aliter rem Iradit Gislebertus p. 51.cd.de qitibus viris singillatim relictis, religionit habitum
    Chasteler ; Laurela.posl Ywani decessum nupsitBu- stimpsii.
    dulfo comitiyiromondensi vidtto, postett Henrico duci (7):DeLo. "._•_: -
    de Lemborcii, tieindc Henricv comiti Nam-jrcetisi;
    969 GENEALOGL-ECOMITUMFLAJSDRI^, 9_0
    etin eeiibbio Watinensi sepulto (1168), Philippiis Aper qtiadraginta annos vel.circiler Flandriam stre-
    filius ejus primogenitus propler illuslres actus-et . niiissime gubernasset, uxore sua defnncta et solatio
    mililie slrenuitatem, qui pre ctinclis morlalibus duoriim fralrum suorum destitulus, ad parles pro- .
    pollebat,. Alexandro Magno Grecoruin regi ab feclus esl Jherosolimitanas (1190); ubi' inler suos,
    ystrionihus et ah omnibus viris*qui eumdemnove- qui secum profecli fuerant, dieni clausit exfremuhi,
    rant, non inimerilo comparatus, pafri suo successit (1191, Jun. 1); et ossa ejtis qualicuinque modo a
    iiv Flandrie comitatn. Qui duxit uxoreiri Ysabelem . carne. separala, Clarcvailem sunt relata et in cccle- -
    filiam comitis Viromandciisis. Qui, patre ejiis de- sia lumulata.
    ftincto (1156)-, Radulfum fralrem cjusdem uxoris . Post quem successil in comitalu Flandrie Bal-
    sne, qui eleplianlie inlirniilatem -incurrerat, a Viro- duinus comes Hainonie, eo qttoti sororem ipsius
    mandensi comitatu expulit, et dictum cpinitalum Philippi, Margaretam nomine, haberet uxorcm. Ex
    Yiroinandensem Ambianeiisem et de Yalois cum qua tres habiiit filios : Balduinum priroogenitum,
    prefata uxore sua optinuit, et per- lotairi vilam post imperaiorem Constanlinopolitaniiiii; Philip-
    nxoris sue pacilice possedit. Frater vero ejusdem pum, posl comitem Namurcensem, et Henricum,
    Philippi secundus nalti posl ipsum, Malheus no- post fralrem Balduimim simililer imperatofem
    niine, puicherrimus iniles sicut dicebatur -oiiiiiium B Conslantinopolilaniim (1206). Cum vero dictus,
    militum, comilissam Boloriiensem duxit uxorem, Biilduiiius oblenlu ttxoris sue per quatuor annos,
    cx qua duas habuit filias. Quaiuiii piiinogeiiita de vel circiler lerciam partein Fiandrie giibernassct,.
    voluniatcstia contra voliuitatem .ainicoium suoium uxore sua ab liac luce subtracta (1194, Nov. 15) et.
    nujisil Rainaldo comili de Daiiinai lin; secundam in ecclesia beali Dorialiani Brugis sepulta, filius
    duxil Henricus dux Brabancie. Et idein Malheus in cjus priroogenilus Balduiuus coroilalum oblinuil,
    quadain cxpedilione apnd Rotliomagum habila sa- multum dulens el confusus, quod Pliilippus rcx
    •gitla percussus interiil (1173), et Boloniam repor- Francie, qui sororeni snam habuer.it uxorein, mc-
    lalus.-ibidem {8) est scpultus. Terlius vefo fraler, liorera lerciam partero Flandric sibi usurp.averat.
    Petrus noinine, cuin esset clericus et eleclus Came- Unde mitlens legalos ad Ricliardum regem Angli.ij
    raceiisis, a clericalu resiliens est niiles cueclus, et cognatum suura , cuui ipso fedus iniit; qui contra
    comiiissam deNavers duxit uxorem (1174); exiiua diclum regem, comcs cx ista parle, rex ex aiia, ver-
    unicam habuil liliaro, nomine Sibillam. ' * •
    sus Pictaviam gucrrain movcrunl ' (1196).
    Memoratus vcro Philippus comes Flaiidric cum \ ...

    CONTINUATIO GISLENENSIS.
    "
    In codice 5.
    Scd ut gencalogi»; seriem prosequarour, Theode- iG ravallecum honore sepelivit (1191).
    ricus Elsatius, Flandiiae ut diclum esl coines, visi- Philippo e vivis sublato, Baiduiutis magnaiiimus
    tatis qoarto sacris Jlierosoliinorum locis, tandem Hannoiii_ecoines uxorio etiam jure Flandriae comi-
    Gravelingts etiain diem extremum clausjt (I1C8), el talum heredilavit. Margareta namque Philippi soror
    iu Watenensi canonicorum regulariuiii dypcesis el inler lilias Theoderici primogenita, Balduino co-
    Aiidoinarensis cenobio conditus est, hoc elogio su- miti Hannonise nupserat. -
    perscripto : Ilic jacel tepullut domnus Theodericus lioc vero Balduiho dcfuncto (1194), Balduinus
    de Elsatia,, comet Flandriw, qui quqtuor vicibus ejus filius primogenitus llannonise pariter. et Flan-
    Terratn Sanclam visilavit, et inde rediens sanguinem drise comes faclus est; ct anno 1200 cum uxoje
    Domini nostri Jesu Clirisii delulil el yillw Brugensi Maria, sorore Theobaldi Campanise comitis, Brugis
    iradidit, el postquam Flandriam annos quadruginla iri capile quadragesimse cruceni assumpsit; aniio-
    streuue rexwal, apud. Graveiingas obiit anno Do- que lerlio supfa 1200ulacruce jam signatus in sub-
    mini 1168. . sidiuro Terrse SaiiClse Veiiitias verstis, inde in Sy-'
    Philippus Elsaiius, Veromandensis jure uxoris riam ac - poslea Constantiiiopoliiil profcclus est;
    comes, palre Theodcrico inortuo , Fiahdrise comi- ubi post varios contra Grecos habilos conflictus
    latuin possedil. Hic posl varia cerlamina cum Phi- D imperator Coristanlinopolilanus est eleclus anno
    lippo rege Francise hahita ad iter Terrse Sanctse se Domini 1205. Sed non mullo post tempore viiam
    acciuxit. lnde rediens, nulla prole relicta, in Syria finivit (1206), eique Henricus fialef Flandrise el
    *~
    mortuus esl. Cujus corpus uxor Malhi.ldis in Cla- Hannoriise comes in impefio sucCessil.

    CONTINUATIO CLAROMARISCENSIS.
    htcodice 6. ,: -;...
    i. His incidenter deWillelraoLoensi interpositis, mur. Theodericus ilaqtic ex uxor« sttaiCii^ijijsus-
    ad genealogiam Flandrensium comitiim reverta- cepit fllios , Batduinuro, Philippuiti;*_,Ma|_Jieuhi'ef
    NOTiE.
    (8j Non Bolonise, sed aoud S. Jodocum supra Mare.
    PATROL. CCIX. 31
    !m APPEND. AD BALDUiNUM. 07*-
    Pelrum; filias vero Gerlriidem et Margaretam. A stitisset. In obsidione quippe ciijusdam castelli (12)
    Balduinus igitur priniogenitus, qtii regni beres esse :. Matbeus lelaiiler vuliieratus morluus est, el in fbii-.
    debebat, ih annis pucrilibus obiit. Post quem major bus comilatus sui apud Sanctura Jmlocum (15) se-
    natu Philippus jnra regiminis sub patre suscepit pullus (1175): Que mors immalura nimis omnibus
    (1155), filiamque Radulfi comilis Viromandie Eli- Flandfensibtis facta est lamentabilis. A Matheo
    zabeih noiiiihe in uxorem duxit. De Puilippo mira- quippeheres Flandrie.expeclabaluf :.nam. a Plii-
    bilis res, irt milii videlur futtire probitatisindexre- lippo, cujus uxor erat sterilis, oninis.posteritas de-
    ferlur. qupd terlio generaiionis suse die, cunclis sperabatur. Pbilippus igitur jam lunc spe successio-
    qni adefant audieritibus, Evacudle mihi domum! nis .fruslralusj. fratrem suuiri Cameracensem ele-
    terribiJiter' clamaverit." 'Malheiis- vero -decore cor- clum a'iclericatu amovens militero facit, comilissani-
    poris et viflute militari vif laudabilis_, quia princi- que de Navers ei matriraonio jungit (1174); ex qna
    patus Flartdfiein jus senioris fralris, ut rriosest, cum unam Petrus genuisset .filiam (14), veneno uf
    cesserat, cogente patre Mariain filiam Stephani re- .. dicilur interiit.
    gis Anglie in uxorem sibfassociat. Hec a pueritia 3. Interea Philippus filius Ludovici regis Ffan-
    habitu religionis-ihitiata, curo sola Boloniensis n, cifeeoronaltif in regem in civifale Remensi,' anno
    comitatus heres supefessef, a elauslris educta et: " Domini 1179, Kalendis Novembris, presentibus cun-
    assensu pape Mallieo ad subrogandos paterrte he- ctis proceribus regni; ubi aiTuilcomes Philippuset
    rediiati legitimos heredes lnatrihionio est conjurt- pre aliis.pfincipibus gloriosus apparuil, ferens gla-
    cta. Dequacum duasfiliasMalheusgenuisset,-sancli- dium coram rege, gni fen-i debet a nobiliori prin-
    ihohialem claustris reslituens, duxit iteruih uxoremi cipe regni. Non mullis vero inler}eelis.diebus.con-
    sororemFJandfeiisis coirtiiisse; de qua dicitur libe- ligit, ut rex Philippus peleret a comite, in uxorcm
    ros liabuisse, sed omnes ihfra pueriliam: defunctosi dari sibi nepfem ejtis, filiam scilicet sororis ipsius,
    fhisse.UltimusfilioruniPeirusclericuseffectus.pro- -videlicet MargaretB' Hainonensis comitisse. Quo au-
    vidcntiaffafris in Cameracensem electum esl promo- dilo, comes gavisus est valde, quia mtilluni sibi ac-
    tus. Filiarum quoque Gerlriidis priroogenita nupsit: cedere sehliebat lionoris, si regina fieret et regina
    pfimo comili de Moriana (9), a quo separata nupsit, Francie neplis sua. Dedil igilur eam regi, eique
    iterum Hugoni de Oisi. Ab lioc quoque sejtincla, concessit iii dolcm habendum posl snum, decessum,
    Mencinis (10) sanclimonalis esl effeela. MargaretaL quicquid lerre ac juris habebat ipse ultra magnum
    quoque nupsit Radulfo filio pfedicii comitis Ra- fossalum (15)1
    dulfi; quo leproso facto ct anlequam eam more, Q 4. Non raultum post oriltir discidium inler regem
    uxores ducentium cognoyisset mortuo,. nupsit ite- Francie et coraitem Flandrie (1182); quo duranle,
    rum Balduirio Haynoensi comili, de quo fecundam mbritur Elizabeth comitissa (Marl. 26), et bonori-'
    satis uiriusque sexus. progeniem propagavit.. In- fiee sepelitur Aitrebati in ecclesia beatse Marise, anno
    terea Tfieodericus coines apud.iiovum oppidum (11), Domini 1182. Erat igifur guerra iriter rcgem etco-
    .qupd juxla Broburg s,upi'a mare est situm, viam mitem. El rex quideih crim esset juvenis eximie pro-
    uniycrsecarnis ingressus. (1168), W.alheii.isofficio- bitatis atque prndentie, incerlus adhuc in quem de
    sissiinis.exequiis est1sepuUus,8l>' baronibus suis ad plenhra confidere possel, et fere
    2. Piiilippus ilaque moderamina comilatus sui omnes nieiuens, affectabat eorura virtutem ita debi-
    libere disponens, sapiemia. et.lenore juslilie onini- lilare ac frangere, ut nullum de ipsis meritoTormi-
    bus predecessoribus suis, merilo preferendus,. homi- daret. Aggfes"susest ilaque coraitem Flandrie, qui
    cidia,.fufta,etc,eiera innumerabilia maleficia, quibus precipiius inter omnes et potentissimus omnium
    in; alterulram. Flandrenses, debacabantur, compe- videbatur. Al ille fremens ut leo et audacie tonitia
    scuit; et,uori soIiim.Flandriam.pacifice gubernavil, fulminans,. discurrebat per fegiam terram, cuncta
    sed.etiani onines adjacenles provincias exemplo s.ibi obvia vel prosternens vei rapiens vel incendens.
    suo ad bbrtum pacis proyocayit.,Sed quia jn huina- D Principes autem ejus ul Ieonum caluli circuibant
    nis rebus:;s|abilis prosperiias esse-non pptest, letos regioriem r.egis, audacter eunles peranie *Silvane-
    succcssus tristis eyentus periurbat, utiscripluin esl: ctum, depopulando usque in villani que dicitur Lou-
    Exiremqigaudii.luclus.occupai: (Prgv., xiv). Philip- fes, non mulluni distans a civitate Parisieiisi; ce-
    ptis:enim lumprcpria induslria lum/fratris s.ui Ma- perttiiique Albe.ricum comilem de Domnoniartino
    tlief-.auxilipjCoiifidensj.dumiiirebus bellicis strenue super lecium suiim, et caplum ad comitem Flandrie
    ageret, omnemiNpfmanniam.subjugasset,,nisi qtior adduxcrunt. Itacjue formidini efat onmibus fortitudo
    dam obstante infortunio a bellorum proposito de- et animositas comitis et suoriim,' meium incutiens
    VARIiE.LECTlONES. _
    8(1 wi
    margine alia manus s. xiv addii : Arino Domini MCLXYH.XVI Kalendas Februarii, qui annis XL.
    regnavit. .".'•*'
    . ''- - -•.: • • NOTiE.
    -- (QyMaurjenne,;Humberlo III.. , -^>;:;-_ (13) St-Josse-sur-Mer.
    *
    (10) Messihes: (14) SibiJlam.
    (11) Gravelingen. (15) Fossa Bolona, seu Nova, a S. Audomaro atl
    (12) hrimcort. fl.,:Lys ducta a. 1053.Cf. infra c. 9..
    975 GENEALOGLE COMITUM FLANDRI^. 974
    hiis quoque qui Pafisius habitabant. [Cont. Aqtiic.] A- > quos dtidum colueral ut amicos, nunc tit inimicot
    Hujus autem discordiscincentores ex parte rcgis- yerelur. Propter hanc causam el alias pax inlef re-
    fuisse dicuntur cumes Clariniontis et Radulfus de gem el comitem est lurbata. Uterque igitur post
    Coriacoet lilii Roberti cognomine ClementisV.qui pentecoslen cum suis exercitibus in marchis terra-
    erantconsiliarii regis. In exercitu ctiam regis ef-ant: fum suaruro conve;iiuiit. Et regis quidem cxercilus
    quasi signiferi Henricus junior rex Aiigloruni ct- , militibus plurirais, cpmitis autem agminibu.s pedi-
    Ricardus frater ejus dux Aquitanus. Exercebantur: lum armatorum sufficienter et optime precellebat.
    efgo*Ulrinqne ahsque' ullo reroedio, cedes, incendia Slandarum altissimum draconem desuper preferen-
    «H-rapirte, expoliatinnes ecclesiarum, oppressiones: tem comes secum super currum rotarum quatuor
    burgensium, pauperumque; deslructiones; ita quod duci fecit; quod rex cum tota Francia indigne ad-
    universa Gallia. Iioc.ventp agitata, hac illacque cur- modum tulit. Tanien Hcnrico Anglorum rege me-
    vaia sit. _Nec fuit citra Alpes lbcus, qui se abscon- diante, pacisinducie protelantur a fesio sancli Johan-
    deret", ab auditu tonitrui hujus. Inteiidebaiit vero nis in aiiiium. Inierim comes mitlit-iii Ispaniam
    paci reforaiande Willelmus Remensis archiepiscopus pro Mailiilile filia Adefonsi regis Porlusequaiis; que
    ctcomes Blesensium Theobaldus, avunculi regis. ad eum venit cum regio apparalu et arabilione
    Hiis aliisque medianiibus religiosis vIris,-quando- B mulla, et facla est ei uxor anno Domini 1184, mcnse
    que dabantur indutie a nativilate Domini usqtie in Augusto.
    octavas tlieophanie, et a"binitio quadragesime usque 6. Balduinus vero coraes Montensis adherebat
    in pasclia. Postpascha vero transactis indutiis cum regi, et licet sororem comilis Philippi habefet uxo-
    de paceinler regem et comitera spes liulla jam esset; . rem, erat tamen exercens iniinicitias conlra eum.
    *ed bellum omnes communiter expeclarent; ex in-- Instinclu ergo illius fex Francie-.iteralo insurgit in
    sperato Henricus senior rex Arigloriim ,et Philippus Comitem Flandrie. At ille non improvidus nec iriipa-
    rex Francoriini,- Philippus eiiam comes Fiahdren- ratus audacter oecurrit. Collocaiis naraque per ca-
    sinm, mediante flenrico Albanensi episcopo apostb- stella sua que in roarchis babebat custodiis equitum
    lice sedis lcgato el quondam Clarevallis abbate, cuni contra infeslalionem regis, ipse roilitari manu tan-
    archiepiscopis,episcopis,abbatibus et Francorum pro- tumroodo* terram comitisMoiiteiisis irigreditur a
    ceiilius inter Crispeium et Silvaneclum conveniunt, parte meridiana (1184),- ab oriente vero Philippus
    *_tpaxinter eos pacis intercurrenlihus nuntiisre- archiepiscopus Colonie, qui comiteai Flandiise ad-
    forinatiir. Nunquam nostra elate aiidivimus lanium juvabat. Porro Duacenses et- Pabulenses ab occi-
    belli incendium pacis gutla lantilla extinctum. Et dcnle incendiis et rapinis demolili sunt terram il-
    comes Philippus resignato comitalu de Crespi ad ^ lam. Rex autem ut compcrit, alias coinilem esse in-
    opus comitis de Biaumont, ctii competebat ex uxo- tentum, Yiromandiam inlrat; accederisque ad ca-
    ,re (16), cum aliis quibusdam *'.'caslellis, que ipse strum quod Mons Desiderii dicitur, suburbana il-
    tehuerat ex parte uxoris, regis pacero et gratiam lius succendit: sed per lideles comitis, quicircum-
    estadeplus. quaque in presidiis morabanlur, ocius est inde re-
    5. Post aliquanlulum lemporis (1184) Philippus pulsus, Cum vero hieraps instaret — erat enim No-
    rex Francorum consilio quorumdam barortum suo- vembris mensis — asperitale hieinis conipellente ad
    rum, comiti Flandrise invidenlium, reginam viilt propria unusquisque digreditur. Die autem nativila-
    dimittere. At ** illa hoc sentiens conversa _est ad tis dominice propinquanle, inducie dahtur ufrin-
    Deum, tantamque erga Dei genitricem in civitale que (17). Cum autem iiniende essent inducie, et co-
    Silvanectensi exibuit devotioneni, humililatem et mes Flandrensis suam prepararet expedilionem
    contriiionem, ut omiies intuentes pene ad lacriinas (1185), Balduinus comes terram Jacobi de Avesnes
    commoveret. Nara nudis pedibus per plateas civila- yirtute irrumpens, veleris memor injurie incendio
    Us incedens, et cereosin manibus portans, elemosi- tradit eam. Nam ille incentor esse discordie inter
    namque omnibus indigentibus affluenter disperliens, p utrumque comitem ferebatur. Finitis induciis, rex
    inlrayit bealse Dei genitricis ecclesiam, ubi oravit el comes omni spe jam pacis remoia in cedem mu-
    diuiius, et eo die omnes civitatis' pauperes laute tuarn ruituri, sub urbe Ambianensi cum suis exer-
    ipsa refecit et eis ipsa eliam minislravit. Quod rex ciiibus consederunt. Tandem nulu Dei ut credimus,
    et omnes optimates cjus audietites, compassi sunt comes regie majestati et lionori proprio deferens
    ei, et penitenlia ducti a proposilo destiterunt. Phi- ac saluti, cedera etiara populorum a Deo simul et
    lippus taraen comes lam Remensem archiepiscopum horainibus sibi metuens impuiari, antequam aliquis
    quam omnes qui hujus consilii coraplices extiterunt, caperelur vulneraretur , vel pefimeretur, reddidit
    YAB1_« LECTIONES.
    * scriba' primo locutri »ociV vacuum
    reliquerat\ eo consilio, ui numerumeqsirorum insetertt,
    quumprimum didicisset. Postea" eodem alrarnento quo inde ab At illa" ulitur, vocetn quibtisdam
    ' . . .: f-tscripjff,-
    . numerum iaiturnondidicit. abiiinc airamenlum mulatur^manus eadem.
    miM,
    ,- (16; Eleonora, qusesoror eratuxorisPhilippi.
    (17) A. 12m"die aitte natale Domini mque ad oclavasepiphani,e.G\slebeitus-p.li%
    •973 APPEND. AD BALDUJNUM. 076
    regi qtiedanf castella comitatus Yiromandensis, que A el ad Cliiiion usque pervcniens dicm clausil extrc^
    jure afmorum hu.cusque possederal a tempore qtio' nium. Hinc apud Fontem Ebraldi delatus, vix ne-
    priroa uxor ejus mbrtua fuit; de qua non liabuit cessarios suroptusadsepeliendiim habens,illeqiion-
    liberos, cinn ex parie ipsius euihdem habuerit co^ ' dam dives et prepotehs ibiderii in monaslerio sancli-
    iiiitamm ; pro quo.eliam tota liaec discordia fuit irtonialiiim lumulatur. Cui successit in regnuro dux
    iriief se et suum dbniinum regerir(18). Irtlcr ea Aquitanie Ricardus lilius ejus, anno i 189, quo anno
    vero casiella quc reddidit, eiriiriebarit Caiisiacus, mortua est Elizabcth Francorum regina (Mart. 15),
    Tboiola, Mohsdesidefii, Calmiacus et dominium Am- neptis Phiiippi comitis Fiahdrie. Morlua est aulem
    bianense. Ilscc aiilehi resignavit regi, Ut armis ce- de duobus geminis, et.cnm nimio Fiancorum plan-
    deret et reliqiiam parterii Vironiandie, videlicet vil- ctu in ecclesia beatse Marije,Parisius sepelitur.
    fam Sancti Quintini, Hara et Pefonam circumposi- 8. Euntibus autem prediclis regibus Fraricie si-
    tainque regionem, in pace lenendam sibi quairtdiu miil et
    viveret Cbncederet et~Confirinafet. Faclumque est Anglie yersus mare(1190), Philippus coroes
    Flandrie curii eis transfrfilal, ef paritcr obsidenl ci-
    iia ;i el iriansit deinceps idehi comes in ejusdem gra-
    vilatem que dicilur Achra, quara Sarraceni firmiter
    tia regis (19). Ibi etiam pacificantiir comiles Flan-
    n valde muiiierant et servabant. In cujus obsidione,
    drensis et Haionensis.
    7. Circa idem lempus conligit in ecclesia trans- que multo tempore durayit, Pliilippus comes indi-
    gentibus et maxime militibus qui stipendia -sua
    marina, divini severitate judicii. res omni chri-
    siia erogando, plurinuim extitiilibe-
    stianitali valde lamehlabilis et dolenda. Rex enim consumpseranl ibidem
    ralis. Obiit vero teriio mense transfretatio-
    Jiierosblimbfuhi obviam pergens (1187) et congres-
    riis sue, anno Domini 1191. Kalendis Julii, et s_e-
    siira faciens cum Salahadiho el Sarracenorum mul-
    est in basilica sancli Nicholai foris murtim
    iiludine infinila, siipefaluf et capilur, et omnes ptillus ubi etiam lumulati sunt
    aul occiduntur aut Achre, plus quam 50 tani
    principes ejtts capiuniur, vulgus duces et coroiies; sed postea per
    vefo innurijt.iabile trucidatur. Bellehemiles episco- episcopi quam
    diligentiam ttxoris sue Matildis regine Poi tuscquahs
    pus, qui cruccm ferebat, pefimitur, et crux Domini
    Iranslalusest Claramvaliein, ac recondilus honori-
    a paganis auferlur; et sictit de archa Dei legilur,
    fice in sarcbfago, intra capellam quani ipsa illi et
    translala esl gloria Doniini ab israel. Salahadinus Et ipse qtiidem slrenue rexit co-
    deinde terram perambulat, civilatcs et castella ever- sibi paravcrat.
    mitatum Fiandrie per 24 annos, nobilissimus om-
    tit aut retinens sibi lirmal et munit, moriasleria nium
    monachos sa- qui fuerant ante ipsum in Flandria, divitiis
    destruit, presbiteros'clericos perimit, C et honoribus affluens, prudehtia elpoleniia magtius,
    iclimohiales dehonestat et interficit. Acium est boc
    fervens in justitia, forlis et pfobus ad ainia, unique
    anno incarnationis dorainice 1187, quo ahno nalus Machabeorum non inmerito comparandus. Clericos
    est Ludoviciis fili.us fegis Francie primbgenitus,
    honorabat, monachps ampleclcbalur, pauperes de-
    pridie Kalendas Septenihris. Auditb autem gravi fcndebat, causas religiosorum etiaih contra suos
    niincio de terra Jhefosolimitaria, rex Ffancie fex-
    Cum cO- quandoqiie barones et milites tuebatur. .
    qhe Anglie principibus multis, episcopis
    hiitibus nobilibtis el ignobilibus trans mare profe- 9. Ctijiis morte audita, confunditur tola patria et
    «ituri cfuccs. accipiunt (1186/. Verum priusquam turbatur, dolor el timor occtipat universos, niaxime
    iler arriperent, Philippus rex Francie profectuns clerum et populum, stalimque regnum ejus scissum
    coiitfa ducehi Burgiiridise, assumpsit comitero Flan- est in tres partes. Nara Willelmus archiepiscopus
    driesecum. Nam duxille injustissimus et perfidns Remensis, qui regis Francie jura servabat, illam
    erat ifl e'6, qubd Francie ac Flandrie mefcatores, partem quam Philippus comes nepti sue regine in
    quos in lide sna tuendos per lerram siiam suscepe- dotem olim concesserat, occupavit ad opus filii
    irat; sppliari a shis latronibus pefmillebat. Assultus ejusdein regine, videlicet Ludovici; hoc est Bapal-
    ergo regis et comitis sustinere non valens, perdiiis D mas, Allrebalum, Ariam-Sariclumque Audomarum
    quibusdam castellissuis, ad dediiionem compuJsus, et donium -deRuholt cnm nemore, comilatum His-
    tradidit se ipsuD) fegi. Deihde idem rex et idem diniensem et Lensensem, homagium Bolonie, S.
    eoiiies assumpto secum Ricardo Aquilanie duce, Pauli, Gisneiise, Lilerense. Orohia enim liec Phi-
    ducunt exercitum conira Henricum regem Anglo- lippus comss post suum decessum habcnda conces-
    fuin (1189)'; palrem ejusdem Rlcardi, villasque il- serat regi, quando ei neplem suam legali malrimo-
    . lius et castella diripiunt ei iricehdunt. Semper enim niocopulavit. Altefam vero partem donaverat idem
    Ffaricpruhi regibus febellis extiterat et dampnosus. conies propter nuplias uxori sue Matbildi; boc est
    Quorum assulluin ille non sustinens, de -loco ad Ihsulam et -Duacum et plures ac bonas villas hinc
    lpcum fugiendo eorum devitabat adventum. Tandein ef indejacenles, Caslelhum, Watenes, Bergas, Bur-
    usque .Genomannis persecu.ti. sunt euiri....Super quo burgium, tolamque liiaritimam regionem. -Porro
    ujlra modtim contristatus. iu infirmitateiu decidit, terciam •partem heredilatis jure saisivil Balduinus
    NOTil.
    (18) Cf. Gisleb. 145. bertum et Corttinuatorcm Aquicinensem. Alii po-
    (19) Hsec pax facta fuit a.- H85, secundum Gisle- nunl a. 1186 -
    977 GENEALOGLE COMITUM FLANDRL-E. 978
    coihes Haionensis ex parie uxoris sue Margarele , A lamen de nobilioribiis suis captis. Slalimque re*c
    sororis Philippi comitis anledicli. Francorurii exercilum congregans copiosum, terrara
    10. [Coni. Aquic.] Rex atitem Philippus in Fran- Nprmannie yicinam terre sue incendio et rapinis
    ciarii rediens, dies nativilaiis dominice_Parisius ce- devastat. Mediante vero Petro cardinale Saricle
    lebravit. Ad cujus curiaih Balduinus coroes vocalu^ Marie in via Lala et aposlolice sedis legato, date
    cuin aliis venit; sed rex eum nec humane nec be- sunt treuge inter reges. llicardus crgo rex obsidens
    nigne suscepit (1191). Quod ille cernens, rege insa- castellum quoddam vicecomitis Lemovicensis, "qui
    lutato clam a civitate disccssit. Tamen consulens a se recesserat, quod appellant Zalutli (20), ibisa-
    terre suse, ad recuperandaro regis gratiam Symo- gitta vulneratus es| eldefunctus (1199); cui Jojian-
    nem de Aquicincto et Danielem.de Canibcrone nes frater ejus succ.essit in regno. Af_ Balduinus
    abbates ad regem direxit. Tandem mediante Wil- comes terram regis Francorum rapjnis et inccndiis
    lelrao Remensium archiepiscopo necnon et Petio devaslabat. Maria.autem coihilissa Flandfie pro
    Attrebatensi episcopo, pax inter regem" ct coini- pace inter regem et comitem componenda Pafisius
    tcm reformatur (1192),-ita quod rex suscepit.ho- yadens ad regem, honorilice suscepta est abeo;
    magium comitis et comes ei benigne concessit lia- quam rex de pace securam curti qtiibusdain captivis,
    bendam occidenlalera Flandrie paitem superius -**in pignus pacis reroisit ad propria, Anno igitur
    nominatam, rctiuens sibi orientalem. Post quatuor Domini 1200 [1199] in diebus.nativitatis dominice
    circitcr annos obiit Margareta Flandrie et.Haionen- Phiiippus rex et Balduinus comes apud Peronam
    sis comilissa (1194); cui. successit in comitalu collb.cuiuri de pace conyenerunt, ubi per Marie co-
    Flandiie Balduinus filius cjus, patre suo Balduino nriilissse induslriam pax firma utrimque juralur ;
    adhuc circiler per.annum.viyeiite,-qui.cidem filio. que pax tara. Fraucie auam Flandrie magna fuit
    IUOBalduino primogenito uxorem acceperal Maiiam causa letilie, . . . ... •
    filiam ilenricircpmitis Gampaniensis,.quain genuit 11. Postea Balduiuus comes cruce signatur, et
    ex filia Ludovicireigis Erancoruin. Inlerea rex An- Jherosolimam tendens, apud Venetiam hiemavit, et
    glorum Ricardus de parlibus transmarinis regredi- Gazaram civilateni Yeneliis inimicam subegit cum
    tur, orilurque discidium inter ipsuni et regem Fran-, eoitim auxilio, subacfamque tradidit eis. Deinde ad
    coruiri. Rex ilaque Francie colleclo exercilu (1197) illam nobilem et munitissimam ope simulet opibus
    castellum regis Anglorurii quod dicitur Aubamaiia et fere inexpugnabilem ciyitatero Constrmliiiopoliiii,
    obsidet, capit et deslruit. Milites regis Anglorum de Dei confisus auxilio, cum paucis expiigiianclam
    episcopuniBelvacenseni consanguineumifegisFran- r accessit, [Ep.Bal.d.] Irfuenlibus ergo Flandrensibus
    corum ceperunt el apud Rotomaguiii gravi cu.slo- Francis atque Yenetiis, scalis turribus ;applicatis,
    die manciparunt. Instinclu quoque muneribus ct Greci propugnacula reliquerunt, nosirique_audacter
    promissis regis Anglorum, Baltluinus comes Flan- ingressi roiiitibus porlas aperiuiit-, mujtaque cede
    dric et Haionensis regem Francie dereliquit et regi facla Grecorum, nostri advesperascente jara die
    adheret Anglorum. Hic itaque collecto exefcitu co- arma fessi deponuot, de asstiltu palatiof um in cra-
    pioso "per-pagum Tornacensem et Caraeraceiisem stinoiractalufi, Imperator verpAlexiiis,-qiiia,muris
    iiicedens, omnia ejusdem pagi castella cepit; sicqiie recesserai et in palalium fugersit, suos recplligit el
    ad civitatcmAilrebalensein perveniens, eam aparte crastinam hortatur ad pugnam, asserens quod.no-
    orientali obsedit. Secundo aulem' obsidionis die strosinpotestate nunc habeat inlra murorum septa
    subito inde recessit. At PhiJippus rex Francie hsec conclusos; sed npcte latenter dat terga devictus.
    audienset indigne ferens, cum magna equitum et Quo comperto, Greco.rum plebs atlonita de substi-
    pedilum copia transiens apod Ariam flumen Lisie, luendo imperatofe perlractat. Et dum maiie faclo
    lerram comitis vastaturus intravil; sed quibusdara ad cujusdain Gohstanlini nominationem procedunt,
    inforluniis tactus, colloquium curacomite babuit pedites nostri non expeclala deliberalione majorum,
    extra Ypram; et.sic infecto negotio rediit in lerram 0 ad arma prosiliunt; et terga dantibus Grecis, for-
    «uam.,-• muliis qui advenlum ejus formidaveraiit tissima et munilissiir.a palalia relinquuntur, totaqua
    iiridentibus ineuicacem ejus recessum. Comes vero in: momento civitas obtinetur, etoiiiniuni queinter
    Balduinus castruni Sancti Audomari quinque ebdo- divilias ab hominibus computantur, tam irieslima-
    madaruin obsidione clausit (1198), et rege Franco- bilis habundanlia reperitur, ut fantuiii, tpia non
    rum Pliilippo nullum fereniepraesidium, utpote qui viderelur possidere Lalinitas, .Ordirialis igilur dilir
    a Ricardo Anglorum rege plurimum arlabatur, cepit genter que disponenda rerum poscebat' eveiilus,
    reddilum sibi et optinuit. Arienses enim reddide- - nostri ad electionem imperaloris unanimiter et de-
    raul se jani spoiite in manus illius. Inlerini rex AIIT vote procedunt; et omni ambilione seclusa, vene-
    glie stipalus multitudine miliium irruit super regem rabiles episcopos Suessionensera, Trecensem, Ha-
    Francoruin euntein Gisortium. Ille vero cum suis luersdalensem, dominumque Beeljemitanum qui a
    festinans munitionem inli are, fraclo ponte in flumen parlibtis transinarinis auctoritate apostolica ibi
    dicilur cecidisse; sed exlractus est inde, pluribus fueratdelegatus, Acconensem electum, abbatemqur?
    NOTiE,-
    (20) Clialus-Chabrol. BRIAL.
    979 APPEND. AD BALDUINUM. 980
    Lucedii, injperatorls sub Domino constiiuunt ele- A defendefe villam suam, millumque sibi presidium
    clores. Qui oralioiie premissa, ut decuil, Balduinum ferri al) aliquo expectarent, habuere consilium,
    icomifeih Flandrie et llainonensem unanimitei' ac qtiod reciperet in crastino cum honofe dominum
    sollempniter elegerunt,' alque ad imperii fasligia Lu"dovicum,-etipsi abco reciperentur in gratia et
    jgloriose coronatiim memorati pontifices cum uni- amore ; factumque estita. Deinde consilio ejusdem
    .versorum applausu et piis lacrimis sublimarunt Ludovici apposuerunt adhuc lirmare amplius muris
    anno Domir.i 1202, dominica qua canlalur Jubilate, phriter _et fossatis majoribus villam suara ; ei ipse
    jiqst pascha. dominus Ludovicus turrim excelsam et fortem edi--
    i 12. Uxor vero ejus Maria, claris orta natalibus, ficavit in medio rouri. prope pof lam Boloniensem,
    virum suum insccuta, post tediosas terrarum me- per quani posset inlrareiii villaro, cum vellet-, e.t
    todos et maris anfraclus ac tractus tandem Acharon exireabea. ,
    aplicuit; ibique diulinis et gravibus macerata "egri- 14. Fernandus verb cum aniila sua Mathilde rer
    tudinibus, ultimtim reddidit spiritum. Johaiines rex gina vetufa et inlirma et uxore sua lento gradu
    Anglie post infinitas expensas in caslellis tuendis Flahdriam,el Haionitim veniebai (1211), recipien-
    <~tmunilionibus erigendis per longuro tcmpus fa- dus ab homiiiihus lerrein domiiiinn et eos ipse in
    clas, pusillanimitale confectus magis quam pecunie . -homines receplurus. Reliquit atilem Duaci uxorem
    defeclu, fuge opprobrium vilipe.ndens, Normannia stiam febricitanlem cuni amita sua Matbilde pre-
    Aqtiilania cum appeiiditiis nniversis relictisVtan- dicia; ipse vero properavil Yprarti, deducenlibus
    quain iad asiJnm confugiens transito mari rapido euni Philippo qui erat marchio Namucensis etpa-
    Cxirsu in Angliam se recepil., At Pliilippus rex truus uxOris ejus, et Johanne qiiierat domintis de
    Francie-letus liec omnia bccupavjt et cepit. Nigella ef caslellanus Brugensis, Sigero eliam ca-
    13. Anno deinde incarnalionis Domini 1205fim- slellano Gandensi. Cumque Yprenses ct Brugenses
    per.aior nosler 'Constaiitiiiopolitahus Balduinus, colla ejus dominio subjecisseht, Gandeiises eum
    FlaiKlfieet Hainoie comes, a Johanne cognomeiilo Tecipere noluerunt, donec heredem' terre viderent,
    Blake irt conflictu inler se commisso caplus fuit, filiam scilicet imperatoris Balduini, et certi essent,
    nulli deinceps de nostris coihparens. Cui anno se- qiiod ei nupsisset. His audilis velociler rediit; et
    quenti Successit in imperium fralerejus Henricus, nobilissirai prihcipes duo, videlicet Rasso de Ga-
    vir in febus bellicis sirenuus el morum noliilitate vera et Afnulfus de Aldernade, qui nuptias islas
    conspicuus. In coniitatu vero Flandrie et Hainoie siiie suo cohsilio faclas esse dolcbant el prefalos
    .•uecessit eidem Balduino imperatori pfimogenita Q oderarit castellanos, cum armatis militibus el aiis
    fitia ejus Jbhanna, quam in sua cusiodia et luiela multis 'insecuii cum, Curtrachi sunt conseculi.
    Pliilippus fex Francise habuit, doncc matriroonio Prandebat atttem cum, principibus qui erant cuni
    «•opulavit eara Femandoliiio regis Portusequalis, eo; qui predictorum inopinato adventu et insecla-
    e't lioc per industriam regiue m Mathildis, quondain lione comperla, riil raii sunt uiilius fore sibi ad
    Fjaridrie coniifisse. Celebralis ergo nupfiis in capella presens quairi fugere. Ftigam igitur maiurantcs, de
    regis Parisius (l^lljjaritequam eadem Johanna cum rebus suis plurima f eliquerunt, et Iransilo fluminis
    viro suo Fernando venisset rn Flandriam, ut ab ponte, lieiiostes post eos transirent pontem freger
    hominibus Flandrie fidelitatem debitam sibi recipe- runt. Quod illi videnies, rediertint in villain et de-
    ret: Ludovicus primogenitus regis miles jam factus papulaii suiit eam.
    subifo et repehte Ariairi venii cum exercitu et bel- 15. Fernandus ej-go assumpla uxore sua et col-
    licis instrumentis, exigens a burgerisibus villaui sibi leeto exercitu, Gandavum pbsedit. At Gandenses
    reddi, sicut ipsi noyefant eam competere sibi ex daiis er tef milie libris in pace sunt ab eo*recepti.
    parte niaierna. 1111autem dixermit, quod si castrum Predicti aufem castellani de Gandavo et de Brugis,
    Sahcti Audomari, quod erat fortius etmagismunitum eo temipore quo terrii vacans comitem non habe-
    et quod -jure pari eum respiciebat, prius oblinuis- D bat, usurpaverant sibi jura et consuetudines quas-
    sct, ipsi absque luofa etdiffictiltate aliqua eiredtle- dain in castellaniis suis, qne magis dicebantur
    rent villam suam. Hac igitur sponsione accepta, spectare ad comitem Flartdiie quam ad ipsos. Cum
    venitad Sanctuin Audomarum; sed clausum inve- ergo hsec eis coiiCedere el confirmare Fernandus
    nit, Non tnim burgense» eum continuo recepefunt,- nOh vellet, discesserunt ab eb, efad fegem-Frah-
    licel magno minariim tonitni terruerini cos comites cise,cujtis homines erant ex alio feodo quem tene-
    Sahcti Pauli el- Pontivi aliique barones, qui cum bantdeiilo, Se unanimiter contulerunt. Quod vi-
    predicto venerant Ludovico, Confluebat itaque co- dentes Rasso de Gavera et Arnulfus de Aldenarda,
    piosus exercitus circa yiliam, et alrociter miiiaban- qui eosdem oderant castellanos, reversi sunt ad
    fur, quod eam succenderent et omties in ea reper- gratiam comitis, facla resarcitione dampnorum et
    los inmaiiissimis cruciai'ent suppliciis. At burgen- injuriafum salisfactione prius exhibita.
    ses cum ita ex improyiso se vldefent obsessos, nec 16. Ea tempestate (1212) Renaldus de Domno-
    ltaberent mililes, quprum consilio et auxilio possent martino, comes Bolonie et MoFetonii, quen> rcx
    VARI^ LECTIONES.
    13amite illius scilicet
    superscripsit mamis s. xui.
    981 GENEALOGLE COMlTUM FLANDR:JE. .882
    Francle sriper omues principes suos exaltaverat ob A dedit pecunias, suum ei ul dicitur thcsauitim com-
    ingentem ejus probitatcm atquei induslriam, accu- . municans et exponens "ad conducendum. milites,
    satus quod regem prodere yeJlet,fugft a facie regis qui cum eo terram regis Francise de.vastarent. Fa-
    conlra eum cu'm exercitu venieniis. Fugiens vero clum est hoc in diebus nativjlatis dominice, in
    accessit ad comitem Flandrie, deinde ad fegerti qtiibus conieji Bolonie. Rcnaldus suniptis.. militibus
    Anglie, inciians eos, ut inito ad iiivicem pacto re- . et quibusdain coriunurtiis FlandrieCasletum obsediu
    cuperari satagant vi.armorum ea qtie anfecessores Verum priusqua.m appropinquaret, viri qui craut
    eortim tenueraiit et modo tenet rex Francie violen- inarce, partem ville maximam succenderunt, pu-
    ler. Quod facile fieri promittil, et maxime, curti gnaveruntque fortiter et muniiioneln viriliier defeu-
    auxilium imperatorisOlhonis eis deesse non possit. derunt. Licel,autein riix de coelo descendens >etgelu
    Erat enim idero Olho regis Anglie nepos, et regem terrara cons.tringens oppugnanles plurimumi impe-:
    Francie odio habens, libeiitef conlra illum suum direnl (1214), minime lamen propter hec cessav"e-
    avunculum adjuvarct. Fiunt ergo liltere hinc ct runt ,.<Ioiiec posl tredecim dies -veniente cum arj
    inde, regis ad' comitem comilisque ad regem , de mala niultitudiiie.filio regis domnb Ludoyico, pre-
    ineufldo.federe* inter ipsos corttra regem Francie dictus comes non habens manura, ad' resislendum!
    dominuni suum (21). Inter.ea barones Artglie." re- S ei, obsidipnem reliquil el in iuteriofem Flandriam
    gem suum propter nimiam crudelitatem ipsius ha- se fecepit. -,.
    bentes-cxosum; niittunt latenter ad fegem,Francie, . 19. Reversusauiem.de Angliacomes Fernandus,
    supplicanies ailenlius, ut veriirelin Augliam, spon- multitudinem equitum congregavit; ct.vadens per
    dentes firmissime, quod ejus ditioni se subderent, Burburgium et Gravelingasin lerram comilis Gis-
    ct expulso rege qui regno indignus erat,:regnura nensis, depopulalus cst earo, et ejus muniliones
    traderent ei. Anno jgitur Domini 1215. Piiilippus uestruxit, et peranle , Sanctum. Audomaruin in
    •rex Frahcise cum ingenti mole naviuro siraul .ct ho.r Flandriam remeavit. Post paucos autem dies cum
    miiiiim parabat se in portu qui dicilur Calays, ul gravi multitudine pedilum simui et equitum.comi-
    in Aiigliaro transfrefaret." Erat tunc tcniporis in tes i Flandrie atque Bolonie venerunt ad.Lehsense
    Anglia Pandiilfus clericus quidani domiiii pape, qtii oppiduni; quod bene niuiiituiii videnles, ultra pro-
    auctorilate ipsius excommuiiicabat omhes regi An- gressi stint ad castrum quod dicitur Hosdain,ipsum'-
    •glieadversantes. Etenira rex Anglie Johannes au- que et quasdani .villas campestrcs depDpulali sunf
    dierts regem Fraiicie super se venlurum, nimio ter- incendiis -et.rapinis. Acccdenles vero ad Ariam
    rore perculstts, resignavit doroino. pape regnum A consederurtl et caslramelatisuntibi; sed militeset
    -suum in manii clerici anledicti, et recepit illud ab sagittarii qui eraiU intus constituti,. villam serva-
    codem clerico lenendum sub censu mille marcha- verunt illesara. .
    rum annuatim surnmo pontiftci solvendarum». . 20. Eo teropore Johannes rex-Atiglie Aquitaniam
    "
    17. Rex aulem Francie mulato. repenle consilio. yenerat cum grandi exercitu, ut terrairt illam ad
    de pergendo in Angliam, vertit se ut iret in F.lan- se reduceret et sue it«rum siibjiceret poteslati.' Sed
    driam. Precepit ergo, ut onuste naves sue occur- domnus Ludovicus filius regis •Fraiicie, missus a
    rerent sibi ad portum qui Dam dicilur,-prope Bru- patre.illuc cum pfobis militib.us multis. virililer
    gis. Ipse vero.per ierram vadens, venit. die donii- resistens conatus regis Anglie inanes' reddebatv
    nice -ascensionis Gaslelum; ponensque ibi milites Philippus ergo rexFrancie preparaia cxpedilione.
    ct sagittari.os ad custodiam castri, processit versus Ariam, ul obsessis ferrel •auxilium, properabat.
    Ypramel Brtigis, neminemque sibi resistentera in- Quo per exploratofcs cognito, coinites •aiiiedicli
    yeiiit, deducetiiibus etun castellanis prediclis, Briir cum universo cxercitu stib in F-laiidriam sunt re-
    jjpnsi scilicet ei Gandensi. Fernandus autem Flan- yefsi.Debinc pergunt dicti comiles Flaridrie el Bo*
    drie et -Renaldus Bolonie coraites proruropentes de ionie .Aquisgranum"(Mart.) ut imperatorem Otho-
    .mafi latenler, irruunt _in exlremos de exercitu re- *Dncm quia domino papa lunc excommunicattis erat
    gis; "sedviriliter el. cilo repulsi, vix evadere, polue-r rogarent, qiialimis cum eis digiiarelur venire suO-
    runt ac recipere se in mari. yertimptamen de navir que avunculo regi Anglie ac suis fidelibus, qtti
    bus regis postea ceperunt non paucas; quod rex au- contra regem Francie c.um eo pugnabant, suum au-.
    di.ens, resiiluas omnes succendit, prsecavens_ne ab xilium exibere. Yeuit ergo (Jul.), et- ducem Lo*-i
    liostibus simililer caperenlur. Cepit ctiam rex apud tharingie (23) cum quibusdam-comitibus militibus-
    Ypram Brugis et Gandavtini niulfos de burgensibiis, q.ue ijon paucis secum adduccps, lotam Flandriam
    -qui ditiores ibi esse videbantur, et duxif eos iri adveiilu Suo exhilaravit. Exedicto igiluf comitis
    Franciam, tenens eos iri capliohe artissima, "doriec Fernandi conveniunt apud Valenlias omiies qui apti
    magnain abeis pecunie quanlitateih extorsit. ; •': prant ad belliim, Hayqnenses pariter eirFJandren,-:
    18."Fcrnandus ergo comes pefrexit in Angliam, ses. QuodPhilippum regem Francie non Iatuit> qui
    et regi Anglie hpminium (22) fecil; cui rex multas assumptis e.quilura el pedilum . copiis,. secundum
    ...NOT^;.
    ""•" *—'**
    (21) Evhibet eas Dom Brial, XVII. 87. (25) ifcnricum II.' Bnui,
    (22) Hoc dubiurti;;.cf.'Doro Brial X.VUI.,,565,, ,
    m . APPEND. AD BALDUINUM.. _ 98*
    quod Iiabcre ppiefatV-•—•nam pars'exereitus suiii A si morl conlingai. «ecurius moriantur, et si cx liu-
    noii hiodica efiiii fiiip siio iLiiilovIco erat in Acqui-i- iiiilliale/cpiifessiojiis sue Deum sibi propitium.fece-
    •- tiiitia -conffa regciri Auglieoeeupaia•-_— veftii ad d rint, liostes facilius; siipefabiint (l"214, Jul. 27).
    pontem" deBovin,es, et indc Tornacum. In crasti-i- 22. Inierea Otho in tantunl, appropiiiquaverat,
    iittihi cum inissam " audisset, rediit* ad pontehi de ie quod videre exefcitiiin regis ppterai; et vocans atl
    Bovines. ; , _i se Comites Flaridr|e alque Bolonie, dixit. Numquid
    21, Efantfurtcapud JJoftaigne imperator ef co-i. noii dictum est nobis, quod rex fugeret noslruinhie-
    ntites eum exefcitu. magno valde et forti; qui -au- .- iuens pfestoldr.i advenlum.'. et ecce video caslra tjus
    dientes-regeln apud Boviii.esremeare, arbitrati suntit castrq fprtia vulde, castrerumqueacies ditiyenlissime
    qnod ftigeret; ,ci arjfla, coheiii capescenies, regemn ordinatas et ad beltumpqratas. Ad hec Bolonie co*
    inseqtti certatimilestinant. Ad lipc aulem incitabattt mes ait: Hoc esl, domine imperator, quod vobis jam
    eos preciplie-Tlugo de Bova, miles streriuus,. quem.. n'.. dia;», huncmoremesse.Francorum numquam-fugerei
    fex FrJHicie de -terra siiaekpulerat; qui cum posleaa tedjnbelig iriori aulmiicere. Prqpierea-contilium
    ifet in Angliahf* cuni inilitibiis et _aliis bominibuss dederam, ufiti eos irrueretnus latenter a tergo, et
    - ninllis, orla lenipeslale siibinersi sunl et perieruntit pariettiexefcittis.npvissimam prwdaremur. Sed Hugq
    in*Bis.rUEcce auiem nunchis veriif ad regem,-(Jul.I. d'e Bov'd qui Itic astdt,-el quidqm alii, non lioc tnihi
    '27), qui dicerel ei pro ccrlo , quod velocitervenie-:- prudenlie sed timiditati aiquedesidie-ascripserunt;
    barit ef: pfhpe- jam erat; exercifus ihfirtilus, riichil il quorutnaudacidmeaquetimiditas declarabitur hodie,
    alitid inetueiites nisi tara • velotem- regis fugairi., :, cum ipsis velocem arripivntibus fugain, ego et qui- •
    qiiod eum cpnsequi' non valorertt. Rex vero liecc eumqrie bellare incepetiht aiquepermanserinl,capie-
    aiidiens substitit el sutfm exefcituni stare fccit,[, Miur aut, forsiian occidemur. Et hec diceris vertit
    cOhvocahsque .prtaeipes .suos ait: Quod est cSnsi-; -• equum, iacisorio, gracilis corhu convocans suos,
    lium vesirum iiiper hiis que auditis .'Irivilus quidait,i pergit in pfeliuih ; euiilque cum illo Ferhandus,co->
    hodie pugnq, curifsit diet dominica, ei hos pauciores. s, iriesFlandrie, et Willelmus comes Salisberiefrater
    vumero simits quamilti: Ttiiiic Petrus coines Atitis-- regis Anglprum, el alii-Jlayoheiises Flandfeiisesqup
    •siodorensis •* prirous resportdit: Etsi trialwmsit,-,** niilites mulli.pfomli abi bellum et-in nullo segnes
    humanum fundere sattguitiemdie festo, trimeri minus- s. aiul: pali aut facere, quodcumque belli casus attu-
    peccatf qiti :neh itiiVrgit, in hostein nec ettm provo- lerit. Ab Jiiis priinuih facia est congressio. Isli prir
    eqt, sed ab eo prdvocatus seiitipdiett defendit; Quiii mum.pugrtare.cepefuiit; isliirt primarii acieni exer-
    nuteriliedefeiiderenegligit, curri-ab hbsle fueritim- - (] G citus iriagna foiiitiidiue iiTunipenles, airocijter di-
    petims, aut victufitM probat aut sluitum fatetur.>. inicabant-; Sed a: Francis fofliler sunl Cxccpti. De-
    Iliis auditis, voluntas Omnium erigituf ad ptigrian- inde misceiilur undique Iiostes, equites simul et
    d»m. Btex igitur tjuas confestim acies ordiiiayit.i. pedites,-loirsque viribus feruiitur invicem. Fractis
    Kpgavjt antem Qdo dux Burgundie i-egerii, ut se a iahceis, giadios exerunt; sed glatlio deficienle aut
    fcello subtraheret ef sefyaret se miliiibus ac princi--. propier hostem coramiuus insisteiilem non' profi-
    pibus-sUiis, el ingredefetur castrum Lensense. quodd ciente, acuriiinalis in allerutrum cullellis utuntur.
    tjf^pe posilum eratef bene munitum, Rex vero ait: : Vefiiiri. comes. Porilivi, qui .ei-at-cum rpge, riactis
    Absit hoe a me, ul fugiam dum vivus sum et saiius,:, lanceis gladio et culleJlo pedesqiie facliis, brachiis
    ac relinquam homines meos mori tnecum el pro: mee et niaiiibus loricatis iclus a'is"eferientium
    repelle-
    paralo», Egbqvippein. prelig cutn ultimis perma- bat. Irruerateiiiifl ipsecumniilitibussuisin globum
    ,. hebOtdut ingeriue mpriens aut gloriose: iriumphant.;. conlineniem homines circiter 400, ^ui erant- ut"di-
    Cenfido auietri,, guiu pberit lipslibus npstrit, quod4 citur de Braybanto, pediles quidem, scd in scientia
    nosad beUutnjprovocdtit die ista,, ipsisque' inipedi-- et Virtutebellaitdi equitibus non
    inferiores.-Ipsi co-
    mento erit, quod ilti qui eos ditcunt aui sunt excom- mitem et milites ejiis, equis eorum pccisis, secum
    r.unicali aui prodilores, mtl tmnsfuge aul perjuri.. P cito pediies esse feeerurit. Porro comes cuin suis
    Nam Olho. qui dicituf.iriiperator, excommunicatuss densitatem eofuih peiietrare non :poterat, sed ut
    esi ab pre summi pontificis, comes veroBolanh pro-< dictum esl, manibus et brachiis sc
    defendebat, do-
    ditdr et excommmicaiut, cames Ftdridrie tramfttga1
    nee ejus. comuhie-adyeuifeiil, que illi fuermil
    etperjurm, Hec sunt que tradenl eos hodie innfa-
    nut nostras, dul coinpctlcnl fugere turpiter coram* auxilio ad dejicicndum electos pediles illos; alioqtiiii
    nobis. Vos igitut ne limueritheos. Hiis dictis, di- eos nequaquam yicisset, sed victiis ipsecumsuis
    vertit se in quamdain ecclesiam que juxla erat, et mililibus in manusi eoruirivut credilur incidisset.
    oravit devole cum lacrimis. Surgeiisque ab ofalio- Ilaque consumpti ,vel capti sunt universi pedites
    ne, niunit corptts sutini signo erucis pfimitus, illi. Li lirevi autem pfevalente Francorum virlule,
    deinde arniis, et insiliens equo, venitad suos mo- imo potius triuraphante per eos divina ordinatione,
    netque eos, ut sua cohfiteanlur peccata, quatinus. eapiunlurpredictj trescomites et alius quidara co-
    -. VARliE LECTIONES. =--*.'
    H balliolensen todexj-et
    quidem ewmmatm ptitait, bailioleiiS in msura amamt s. %ya.
    985 GENEALQGIJE COMITUM FLANDRIJE. 98G.
    mes de Alemannia (24), cum niililibiis 127 aliisque V triumpJio nobili el caplis insigniDus atque multis,
    noiiinillis. Quoil cuur vidcreul Brugenses, qui :bello. et cisdemper diversa loca rcpositis in firnia cnstor
    proximi -crarit, lerga uldicitur prinii veriefuiit, dia et "ligalis in manicis ef compedibus fcrreis,
    suoque exemplo ad fugiendum aliis profuenint. Fu- qtiasi Flandria satis adhuc pcnarum non solvcrit,
    giunl igitur oranes Hayonenses pariier ct Flandren- mittunlur alii reges a Dotnitio coutra eam, vidclicet
    ses, fugit- dux Lotharingie cum suis, fugiunl Ale- ignis et aqua. Ignis munilas aggfeditur villas; aqua
    ma.nni, fugil el ipse Olho imperator eorum in pale- invadit campeslres. Ab igne igitur devoiaiile doinus
    frido suo. Suum enimdexlrarium, inire probilatis Yprenses,B!'ugeiises,Gandensescoiisuii)untiir,])aucis
    niagnique precii equum, occisum a qtiodani riiiliie admodum dereliclis, quas Dominus, ne consumma-.
    relit|uii in acie. Rex vero fugientespersequi nolens, tionem facere videretur; misericorditer conserva-
    in Franciam est reversus. Facturoque esl hoc pre- vit. Mare autem solilo vehementius inlumescens in
    liuin anno Doniini 1214,6 Kalendas Augusli. Brugensi lerritorio , per agros. et villas spacib
    23. .Rcgresso aulem *" rege in F-anciam cuiu leugarum. septcm vel amplius *' se diffudit. ....

    VII, GENEALbGIA jBffiVIS €OMIT(jM FLANDRIJE.

    . Damus hanc genealogiam e codice Befliniano, jam Boloriiensi n; 58 mbr. fol. s. xfii, libi post Ambiosii
    opera legitur a maiiti"alia s. xm, in. qua. quamvis sit conlintia, apparel tamen, priora oninia usque ad
    Italdtiiiiitin Robetii lilium descripla esse ex anliquiori, reliqua
    * ab alio.posl addita. Edidit anle nos jaiu
    Wafnkoenig iii De Snict Corp. cliron. Flandii_e, I, -7;

    NOMINACOMITUMFLANDRIJ:. ./..' B ipsihs ct Canuli regis Dacie, Qno propter jtisliciam,


    Lidricus Jlarlebekensis primus Flandfiam occ.u- occiso ct Brugis scpulto in ecciesia saiicti Doiiali,
    pavii.-Posl hunc lilius ejus Jiigelramiius Flandf iam quidam 4e Normannia VVjllelmiis, cujus proavus
    oblinuit. Posl hunc Autlacef llliiis ejus candem fuit Baldtiinus Insulanits, coinilalum recepit. Ctijus
    lciiuit. Post liiincBahiuiiiiis Ferreus filitis ejus co- tyraiinidem ayariciae non ferenlesBrugenSes elGan-
    mcs Flandriie.dictiis est (24*), liic in monaslerio dciiScs et praricipue Iiisuletises, adduxertint Theoder
    sancti Beiiini jacel, JPosl-i.iunc Balduinus Cal.vus fl- rictim Helzalensero fiiium filia. lioberti senioris, ut
    lius ejus, hic jacel in Gandavo. Arnoldus seiiior eidem Wilielmo resisteret. Eo quoque Willeinio le-
    btijusBaldtiiui filiusposlpatreni nobililer Flandiiam lal'ter vulueralo el in ecclesia sancii Bertmisepiilio,
    gubernavit. Post quem filius ejus Balduinus, qui Thcodericus comilalum oplinuit. Qiio morltio et in
    ante palrem phiit yariolae morbo. Posl obituro vero ccclesia Walincnsi sepullo, inclilus filius cjus Phi-
    Arnulfi seiiioris regnal Arnulfus junior, filius Bal- lippus ceteris excelleniius et potentius Flandriam
    duini filii Arnulfi senioris. Post Arjiulftim junioiem . gubern.avi.t et domuit. Isfo ergo a terfa Jefosoli-
    regnat Balduinus fllius ejus, qui in Blandinio jacel. niilana, in qua peregre defunctus est, Clarevalleni
    Post bunc Baldiiinus filins ejus, qui Insulae jacet. translato, Flandriam accepit regendarn Balduiiius,
    Posthtinc ftlius ejtis Balduinus, qUi Ilannonie jacet. C sororis cjtis m.aritus. Quo moriuo et iri monaslerio
    Posl qtieni fraler ejus Roberius Frisio diclus.qui in Malbodiensi sepulto, filius ejus Baliluirius comila-
    . Caslelo jacet. Post quera Robertus filius ejns, qui tum recepil. Quo peregre~ profecto "et ihipef atore
    Atrebalo.jacet. Posl hunc Balduinus filiusejus, qut Corislaiiiiiiopoliconsiituto.necalium heredem quam
    letaliler in bello vulneiatus, moiiaclius sancli Ber- duas iilias juvenculas et adhuc innuptas habenle,
    .tiiii eflicitijret ibi sepelitur. Hu'ic ergo heretlem nph fraler ejus Pliilippus Flandriaj prociii^atof- est con-
    •.-..
    liabeiiti succetlit cognaliis ejus Karolus ftlius amiiae "slitulus(1202).

    .. VARLE LECTIONES.
    »"'pb'sf Itanc vgceniatranieriluin mutalur, manu eaaem manenle. . 86hicdesinit ttllima linea foliijn quater-
    niotie quinli; se diffutliladdit aliamqnus cowvq. Fotiumsexlum el seplirnum excisum,pclavum adesi; sed
    ptnninq vqctium. Loco — duorum quw excisasunt folidrum,posied quum codex jafriligalusesSet-^- adliuc liabel
    ligaliirampfiihliivum inseftus est qudternio foliorum mirioris formw duodecim cumdupbus"annexis,qut
    coniinelcbritiiiuationeni Bemdrdi.de: YpraaiZZS :finitam. Nostraigiwr continuatip.ullrqvoces amplitis__•_-.
    diffudit processhse videtur, al non-mutium. Non ampliuseiiim excidit quam dho illa' folia, nuceBerndfdui
    ubscidisse videtur. ...
    mi&.

    (24) Ollo de Teckclnburg. GRO-TEF. appellat comiles. Flandria!, sed primum Baltluiiniir
    (-24*)Allende quodauctor tres- pr-ececlentes non lianctligiiilaleiii adentuin dicit,
    987- APPEND. AD BALDUINUM. 988

    yiH. JOHANNIJSDETHIELRODEGENEALOGIACOMITUM
    FLANDRIJL

    '
    Joahn.es de Thielrode, S: Bavonis monachus, in compilatione siia a. 1294 conscripta caput fecit unile-
    viccsimuni de comitibus Flandriae, quod usque ad a. 1150 ex Flaudria Generosa excerpsit, de suo -per-
    pauca taiitum adderis etad sria usque lempora deducens. Dairiusex codice aulographo Gandensi, quein
    iiiiegrum edidit Vah Lokereri, Gandavi 1835, ih-,8''. ..

    DE COMITIBUS FLANDRLE. . A turii opliiuiil. Robertus F-riso (25) probus el slre-


    [Fl. Gen.] Anno ab incarnatione boraini 792.Lidri- ntius niiles fuit cumGodefrido, Hugone fraireregis
    cus Harlebeccensis.comes, vidensFlandriam vacuam Francie et Roberlo comite Normannia?. Godefridus
    eliiicullam ac nemorosam, occupavit eam. Hic genuit" rex in Jcrusalem obiit aniiO sectindo regni sui,
    Ingheliamnum. Inghelramnus genuit Audacrum. anno ab incarnat. Doihini 1100. 15 Kal. Aug.
    Audacer gcnuit Balduinum Ferreum."Balduinus- Balduimis fraier ejus successit ei in regnum. Ro-
    Ferreus rapiiit Judith apud urbem Silvaneclciisem, berlus duxil Gerlriidem' filiam Berhaidi ilu.cis Fri-
    liliam-JKaroli Calvi regis Francorum iilii Ludovici sonuin; quae peperit ei duos fiiios, Robertum et
    Piissimi augusti .filii Karoli Magni, viduamTegis. Philippum, et tfes filias.. Harurii unst Christo nu-
    Anglqrum. Tempore Baltluini Flandria fit comita- pla; ajtera Kanuto fegi Dacie nupta, peperii ei
    lus, ei Balduinus priuius comes. Antecessores sui filium liomine Karolum; terliam diixit TlieodeficuS
    fuerunt fOrestarii Flandrie sub rege Francie, sicut dux Ellesacensis et ex-qua genuit Theodoricum
    legimus in cronicis Francorum. Lidricus et Auda- poslea coniitera Flandrise. Rabertus primogenitus
    cer iinpetraveruul ab abbatc Heiiiardo inonasterii ejus duxit Clemenliam filiani AVillelmi cohiilis
    sancli Bavonis licentiam vehandi in silva que' Hei- . Burgtindionu.il, ex qua genuit Biilduiniim militein
    narslryst rturicupaiur, modo Loe diciluf, sub tali inclitum. Quo sine liaerede defuncto*; Karolus iilins
    conditione, qiiod de decima ^bestia unani darcnt Kanuti regis Dalie ei snccessit ,'qui Karolus Bru-
    abbati et siiis- successoribtis. Balduinus Ferreus gis a shis ihlcrfectus. fuit in ecclesia iieati Dona-
    gcnuit ex Jutiilb Balduintiiri Calvuiii. B.ildiiinus • tiani aniio H"~i7.6. Nori. Mar.ii; regnavit. igitur
    Calvus duxil Elftrudehi liliam Edgefi regis Anglo- circa oclo annis. Cui successit Willelraus filius
    rum, geiiuilque e__.eaArnulfum Magnum reslaura- Rol)e]>ticomilis Norihahrioruiri. Quem Willelmum
    torem Blandin.ii. Arnulfus diixil Adelain filiain Thecdoficus lilius Tlieoderichi ducis Ellesaliiensis
    Heriberli Virmandprum comitis, gcnuilqiie ex ea occidit, et sic opiliiuit comilatum. Thcodericus
    Balduinum .Juvenem. Balduinus Juvenis. dtixii dtixit Sibillam liliam regis Jerpsolimornm, es
    Malbiklem hliam llermani ducis Saxohum, geniiil- qua genuit Philippuhi el Margharetam , que iiups.it
    que ex ca Arnulfuro Juniofem. Balduino defunctb' Baliluuio comili Hainonie. T-heodericus inccpil
    Machlildis nupsit Godefrido duci de Henam; et regnare anno a naiivitate Domiiii 1127, etregnavit
    conlulit prmlegia ecclesiis sub nomine coriiitis circiler 38 annis. Pliilipphs comes Flandri et
    Flandrie. Ariiulfus duxil Susannam liliam Befren- Viromandie duxitMathildein liliani regis Pbrligha-
    gcri regis Longobardie elitalie, ge.iuilque ' , liae. Quo sine lierede defiiiicto, predictus Balduinus
    ex ea C
    Balduinum cognomento PulCrabarba. Balduiiiiis comcs Hainoiiie ei successil, qni genuit ex Margha-
    d.uxit Olgivani iiliani Giiysleberii comitis de Luze- -reia ifes filiois, Baiduinnm et Henricum et JMiilip-
    lemburg, genuitque ex ca Balduinum Iiisulanuiii. - pum,' et filiam Elisabctli iiom'.rie, que nupsit Phi-
    Balduinus diixit Adelam filiam Roberli regis Fran- lippo regi Fraiicoriiin.' "Balduiriiis primogenitus
    cor.um , ex qtta genuil Baltluinurii Mohleiisein et dtixit Marlam liliam comi:is Campanie, ex qua
    Roberluro Frisonem et filiam Maihildem noiiiine. genuit duas filias, Johannam et Margliaretam.
    Hecnupsit Willelmo comili Normanriie, que pepe- Joliaima nupsit FeiTando filio regis Portighalia
    j>ilei Robeiium comitem Norraannorura, qui genuit (1211) ;quo defuiicto nupsit Thome de Savoyen.
    ;Willelmtini poslea coraitem Fiandfise. Balduinus Qua'mortua sine herede, successif ci Marghareta
    Montensis duxit Richeidem comitissam Ilayoneri* soror ejus.. Marghareta nupsit Willelino de Danpe-
    sem, genui.tque ex ea duos filios, Arnulfura el Bal- ira (1218); peperit.tres filios Willelnium-, Guido-
    duinuin. HuncArnulplnimpriinogeiiiUiii) etcoiniiem neiii et Johannen), ei duas filias. quarujn una (20)
    pbstmbfteih paifis.occidit Roherlus Frisiopatruiis riupsit Chrisio, altera.comili de.Baeien;(27) Willel-
    f*jus, el Balduinum a regno exptilit, el sic coiriita- mus primpgenitus duxil Bea".riceiii. filiam flenriclii
    isof^;.
    (25) Faltium. Filius pjusfuil, Robcftus' 'Hicrosb- - (20) Maria iibbalissa Elinensis.
    Jiiiii'anus. (27) Tlicbi.aldo:i;, Bafeusi^a, 1215.:':
    989 GENEALOGL-ECOMITUMFLANDRLE, 990
    ducis Brabantise et viduam comitis Turingia.. Quo _ rici comltis de Luceriborch," et cum ~eai optinuit
    sine herede defuncto, successit ei Guido frater comilatum Namurcensem; ex qua genuit liberos
    ejus. Guido genuit ex Mathilde filia Roberti Ten- Utriusque sexus. Robertus primogenilus Guidonis
    remohlensis quinque filios, Robertum , Willelmum, ex Mathilde duxit Blancham, filiam Karoli regis
    Jobannem episcopum Leodicnsem , Balduinum et Sicilie, qua defuncta (1271),duxit Yolendem filiam
    Philippuiri, et tres filias, quaiuin una nupsit Jp- Odpnis comilis Nivernerisis et viduam Johannis
    hanni duci Brabantiae, .altera - Florenlio ^conoiti filii Ludbvici pie memorie regis Francie, et ciim
    Hollandise, terlia Willelmo comiti de Ghuleke (28); ea obtinuit comitatum Nivernensera; ex qua ge-
    quo occiso, nupsit domino de Castello Villico (29), nuit»',. :.
    Malhilde defuncla (30), duxit Elyzabelli filiam Hen

    IX. CATALOGI COMITUM FLANDRI^,

    Lambertus genealogi-e quam snpra dedimus. ih fine junxit cafaiogum, quem ex eodem quo nos codice
    autographo jara edidit Warnkoenig Flandrische Rechtsgesch. I, append. 19. Huic simillimum propommlis
    e codice Vedastino jam Bruxellensi 6439, quo de-cf. Mon. S.S. II, 192. Tertium Joannes de Thielrodc
    circa a. 1294 compilationi suae inseruit, nnllius pretii; quem qui videre desiderat, consulat ediiionein
    chronici Thielrodiani, quam Van Lokeren curavit Gandavi 1855, p. 69. Qtiarluhi annorum 792-1506,
    auctore Jacobo Balliolano, codici Folcuini Audomafiano inseriiim,• inde edidit B. Guerard in editione
    cliartularii Silhiensis, p. 11. ' ' -i"

    Lambertut. Cod. Vedasttnus,


    A. D. 791 comilesFIandriae regnare coeperunt. COMITES FLANMU^S
    i. Lidricus Harlebeccensis. Lidricus Harlebecensis,
    2. Ingelramnus. , ' '" - ' ' . i ,
    Ingelramnus.
    3. Audacer. Audacer. . _,-.
    i. Baldiiinus ferreus. Balduinus ferreus,
    5. Balduinus calvus. - Balduinus caivHS. •
    6. Arnulfus magnus: '
    Arnulfusmagnu;,
    /. Balduinus juvciiis. Balduinus juvenis.
    8. Ariiulltis secundus.. Arnulfus minor.
    9. Balduinus barbatus, Gandavc. Baldtiiiius barbatus.
    10. Balduinus Insulanus. • B.alduintis Insulanus.
    11. Baltluinu.s Monlensis. r . Baldulnus Monlensis, ;.
    12. Arnulfus junior, occisus. Arnulfus interfectus.
    15. Rodberlus avunculus, apud Caio). Rolbeftus C.asletensis".
    M. Rodbertus, apud Atrebatum. Rotbertu.s e.xpugnalor Jherusil-sm.
    15. Balduinus, apud Sanclum Bertinum. Balduinus iilius Clementia..
    16. Karolus nepos Balduini. Abliinc aliw main.t:
    Abltinc aliw munus: Carolus
    17. Willelmus Nbrmannus. Wilemmus.,.-. Normannus
    .
    18. Theodericus de Elzalen. Teodericus,
    19. Philippus filius Theoderici. Phil.ippus filiusejus.
    2C.Balduinus. Baldtiinus.
    21. Baldttinus.
    22. Fernaridus.
    25. Thonias.
    24. Wilielhius.
    25. Guido et
    Jana uxor Fcrnandi
    ', et Margareta mater Guidonis ___
    .•' : -'- VARUE LECTIONES, :,• - .,;,. -,:- - ,:-,
    " •
    (*i) ila desiniiauclor ; ni. atnissiim.. : ''.r-\ ',:•:: ;v,
    ''' : SQTM ' '-
    '}." ' •'
    • r- (.50)-8Nov.i264: - ". ".'-.
    (28) Jnlich. 1
    : (29.) SimondeCiialemt-ViUai-'.-: -. '•.".; . ; _ :.*;:.-.: ,-r; ./ .
    • ASSOD0M1NI
    HCCIH.

    ELIAS DE CQXIDA

    MONASTERH DE DUNIS, ORDINIS CISTERCIENSIS ABBAS SEPTIMUS.

    NOTITIA.
    c -.•--'*-- • - . : -- * -
    i__
    (Bibliollieca Cislerciensis C. de Wisch, edit. secunda, anno 1656, Coloniaj Agrippinae daia,
    -<'•':':' iii-*°- P* 90.)

    'Elias de Goxida,^ a palfia cbgnonieii sortitus, pago scilicet territorii Furnertsis in Flandria, abbas fuit
    eberiobii nostri de Dunis, numero 7 ob eximiarii vitse sahciiirioniairt Menolbgio Cisterciensi ascriptus, 8
    Oclobris. Cujus sanctitateiri ct excellentem doctriiiani universa propemodum Europa admirata coluit, ut
    videre est in ejus Vila,qiiamex monumentisDuiieiisis monasterii conscripsit et edidit Henriquez in fasci-
    culo, et latius in libro Detahctii Eremi Dunentit, quem edidit lingua Hispanica. Hic ille est Elias, qui
    eloquentia sua, et auclorilate qua pollebat apud Leopoldum Austriae ducem, Richardum Angiise regem
    ex captivitate liheravit, ut ad longum in Vita describltur:« Plures olim in Dunehsi bibliothcca legebantur
    ejusdem conciones, pietate et doclrina referiissimx, qux lamen injuria temporis modo exciderunt,> duabus
    exceptis, etiam in capitulo gcnerali Cistercii habitis, quarum priniam in antiquo ms. codice bibliothcc-e
    nostrse Dtinensis, repertam, publicavi anno 1649, iri lioe libro; secundam ex bibliotheoa S. Gisieni (itbi
    ctiam habebatur prior jam dicta) subminislravitvir doclissiinus Gcorgias Gallopinus, ejusdem ecenobii
    riligiosus, quani una cum prima lectoribus exhibebo. Obiit ven. Elias anno 1205,16 Augusli.

    ELIM DE COXIDA

    ^ERMONES.

    '
    C _

    SERMO PRIMUS.

    Rectorem te constitueriinl ? noii extolli; sed esto in A meh, ut alios reficiamus, et tanta benedictionum
    illis quasi unus ex ipsis (Eccli. xxxu). gratia fecundati, non solum ipsi fructuia bononun
    Si jtixla prophetaro (l.sa. LI) respicere jubemur operum pariamus, sed eliam alios, exempio noslri,
    ad Abraham patrehi noslrum, et ad Saram quse patere faciamus; ut neminem tarigat noia sle-
    peperil nos;"Utriusqu3 loco, quasi pelram de qua filitatis, maledictura' in filiis Israel. Propter ,hoc
    excisi surous, reputare debemus communiter Eccle- huc usqiie cucurrinius, non iif currendi lerminum
    siam istam; hsec enim est mater nostra, in cujus bic figainus, sed ut niafefnb ubefe fecfeati, for-
    iiterum iteruin iniroivimus , ut ileruin rehascamur tiores. alacriores et indeficientes iiurranitis, donec
    ad viiahi, ut polemur a.lacte, et satiemnr ab ube- ad metam nobis piopositam perveniamus; rieque
    ribus consplationis ejus(7s«. JLXVJ);ut de ea, quasi ;: enim itlcirco ad locum unde exeunt flumina rever-
    de hoirep veii Josepli, ifumerita iiercipiamus, non 1^^1111",ui ibi sistant, sed ut liberius el uberius
    niodo ad cum ut ipsi pascamur, Sed eliam ad sc- iteruin fluant. Res-picil sfd uos turba magna, quam
    993 SERMONES. , 994,
    dinutnerare nemo potest, ex omrii natione, tribu et A vespere ct fnane dies iinus, sive ciiim mane pro-
    lingua (Apoc. v); populus penderis ad redituih no- sperilalis arrideat, sive vespera adversitatis insuf-
    slrum, fratres, et filii, Consortcs et concivcs nosiri, gal, idem sempef animi slalus, quasi dies-tinus
    exspectantes et expeterites, ut obviis manibus esse dcbet in eo. diem a~ternitatis jdesideranti, de
    curo gaudio suscipiant plcnis mercibus redeuntes, qua dicitur : « Mclior est dies una in' atriis luis,
    referentes sibi vilae pascua et pabulum animarum. siipcr niillia (Psal. LXXXIJJ).Cum hi, qui virlutes
    Quibus elsi forle prseesse videmur lionoris dignita- Christi Domini mirabanlur, regem eum conslitucre
    • te, aul cerle honoris gravitate, consoriiuin tanicn velleht,
    fugil ah eis; crucilixoribus vero promptus
    naturse, communioneni vitae, originem coriditionis occurrit,- ut scilicct hoc exemplo cauti simiis ad
    noslrae, seniper considerafe debeinus, rit eos qui- blandinienla saeculi dcvilahda, prompti vero ad con- •
    bus honofe praiferimur, apud Deiim in conscientia, fraria sustineiula. .'
    vilse joerilo praeferamus. Sicnos deiectet et afficiat H_ec ct cjusmodi sunt, quibus reclor debel se-
    dignilas lionoris, ut tamen semper riiagis exlerreat ipsum regere, praeter alia, qnibus tenfetiir aliorum
    pondus oneris, et modis omnibus laboremus pro- • saluii cortsulere. Nam erga alios, oporiel iit sitivigil
    desse polius, quam praeesse. Cum enim ad digiii- et sollicitus, providus et circuinspectus, miseficors
    talem duo pertineaht, scientia et virlus, dignifatem **el juslus , ut tanquam omiiiiiui curam' liabens ,
    sine scientia, iudicio Sapientis, cortstat esse satis ' omnia omiiibus fiat, ul omnes liicrifaciat. Oporlet
    ihulileni; scientiam vero sine virlute, damnabi- ul Iiabeat ad regcnduih vifgaih et bacuJuin :-acl
    lein. < Sicut enini, ait quidam, bonor sine humi- sanaiidum, viiiuin et pletiih-, ad cbaritatis et casti-
    lilate,sese-perducil-adconfusionem ; humilitassine tatis exemplum, rosain 'fit liliuni;" ad offefendum
    lionore , sibi sufficil ad honorem. > Unde Sapiens sacrificium, ignem et gladium. Oportet ihsuper ut
    sapienter inslruens, et sapierilise viam docens, quid babeat ad pascendum, panem iii pefa, ad cberceri-
    praslatis fugiendum, et quid eligeridum sit, paucis dum ct urgendum, fctitim et calcaria, a.d terren-
    ciponitet oslendit, cum dicit : Rectorem te corisli- dum, canem in fune; ad pungendurii, in ftinda la-
    - tuerunt, elc. In
    quibus verbis, seciuidum quod ad pides de forrente; ad aiiiinandum el exterminaii-
    -
    piaesens occurril, quatuor videnliir posse nolari, dum, lubam a dextris, el lagenam a sinislris; ut
    scilicet ad officium pastorale cura'sollicitudinis ; pro salutis verbo qiiod pradicat, cliain liber.s, si
    ad liliertatem canoiiic-e eleclionis, concordia virtu- necesse ftterit, moricndo siicctimbat, et pro ovibt.#
    tis; ad cautelam custodia huroilitatis,. et vitae con- suis aniroam ponat (Joan. x). Talibus oninino deesso
    forniitas ad observahtiam cbaritatis. p non credimus pbst corirraciionerii -lageriafuni, quod
    Cum ergo audis, Rectorem ie, attcnde curam sol- fungentur adversarii, luhieii afdentiutri lampada- '
    liciludinis. Cum audis, conttiluerunt, intellige uni- rum, sive claritalem honae opinionis, per meriltim,
    tatis concordiam in liberlate canonica. eleclionis. sive effectum operationis in oslensione viiiutis.
    Cum audis, nofi extolli, observa bumilitalis custo- Mtiliiiudo talium sapientium, est sanitas orbis ter-
    diam.Et cum audis etto In illit, quasi unus ex ipsis, rarum,,quia i nec Salomon in oiiini gloria sua ,
    vitae nota conforniitatatem ad observantiam cha- cooperlus est sicul uhus ex istis (Maitli.xi), >-qtii
    ritatis. Non est sane dignus ccnseri nomine rectoris, talibus est redimiius insignibiis,"' Oporiel pra~lerea
    ncc assumi debet ad opus regiminis, cui dcest ctira • ut reclor, sicut ca?leris pfaefertiif ofiicio, sic boiuc
    sollicitudinis, cui nec scientia suppetit erga infir- conversaiionis eos invilet uxeinplo, « sicut aquila
    mos ad medelam salulis nec vitae meritum stiffra- provocans ad volandum piillos suos et super eos
    gatuf in ostensione virlutis. Ihdebite salis, et pe- volilans (Deitt: xxxnj. > '.Quoniodo eniin polest
    riculose rapilur, et trabitur ad publicas curas, qui aquila provocare pullos suos ad volandum , hisi
    diulius anle rion gessit sub inlegrilate privatas.quia super eos volilet? estqui iiifra, est quijtixla, et esi
    - < non decet illum delinqucre,. qui atios debet sub qui supra pullos siios volilat. Infra volilafaqiiila,
    sequitalis regula continere, ne fiat pravum excm -' D quando vila? subdilorum vita pastoralis inferior,
    plum, qui electus ad habile nosciluf inslituium. > hurailior el despeclior* inyeiiituf. Juxla volitat,
    Et cum rectori congruat, ut seipsum, et alios sub quand.o vita ejus communis est caetcfis et a~tjualis.
    - Sed supr.i pullos suos volilai;
    disciplin_e censura regat, quaedam suhl, qtiibus quando eos quadam
    sibi, quaeclam quibus aliorum utilitati consulit et praerogaliva sanctitatis excellit,' ut et viani doccal,
    saluli. Sibi consulit, si castus fuerit corpore, corde ante alios volando, et sit cis in uiiibi-aculum dici ab
    roundui, uli si tendat ad amplexus Raclielis, sestti, consolationis, exhortaiionis ct Oiaiionum suf-
    septem annis serviat (Gen. xxix), ct Sabbalum ex fragiis protegendo. < Post moftem-Josiie conisuhic-
    Sabbato facial, ut non solum se lemperet a pravis runt iilii Israel Doininum diceutes _ Quit asceiidet
    operibus, sed etiam a cogiialionibus quiescat illi- ante nos conira Chananxum, el eril dux belii?
    citis.Ad officitim ejusetiam perlinet-ut sitin victu (Judic. I.) iNon dictint : Quis ibitnobiscum, aot
    sobrius, in babitu composilus , in gestu discipli- quisequetur nos? cum illiid pertineat ad comniu-
    natus, mansuelus in moribus, in yultu serius, in nem et promiscuam niullifudiiiem, sed': Quis ateen-
    sermone ciicumcisus, patiens et fortis ad adversa, detmitenps, et eriidttx bellifDux belliinefilbyo-
    liumilis et temperatus ad prospera, ut sit in eo cattir, qui alios ducerc, -alios "sblet ariimarei et ii»
    993 ELl^ DE COXIDA ABB: DUNENSIS =993
    onini periculo , anle omnes alios primus ire. Hinc _A lidotum. Gaveanl el illi qtios lorquet ambitio mtr
    illud egregium in laudem Caesaris babetur, quod gistralus, ne dum graduin seputant cpnscendisse
    nunquam iri.aliquo periculo dixerit mililibus suis: supremum, usque ad infinium relabantuf, et ele-
    Ileilluc, sed : Veuite liuc. Unde satis eleganter vatj supra se.iiifradejiciantur.sicut scripiumest: ,.
    quidani admonet, dicens : <•Dejecisli eos, Domine, dura allevarehtur: (Psal.
    . ' 7» commune jubes si. quid, censesque lenendum,. LXXII).,>Caveaut ne aliunde quam per oslium in
    '"* Piimusjussa subi, tunc observantior wqui ovile:ovium intrare coneiilur; ne non lara pastb-
    FIl pepMtts, necferreiiegal^cumvlderii ipsuin
    :- Aucipreniparerefibi;componiiurorbit res quam fures et latrones summi Pastoris judicio
    Regis adexemplum; nec sicinflectere seitsut . Teputentur; ef vestem nuplialem rion habenies,:a
    Humanos edicta valent, quain vila regeniis. . ccelestibus nuptiis excludantur, « et roitlantur in le-
    « Sic capit. Jesus facere el docere (Acl.i), > efa- . - nebras exteriores ,i nbi- erif, fletus,' et stridor deh-
    . nobis requiril, ut os- ad axcllas relorqtieamus ut liiim (-il/««A.viii). > Fletus est oculorum, qui;prove-
    giadium ppnamus super femur nostrum (GeH.xxvi), nit ex cal.ore; stridcr dentium, qui contingit ex fri-
    : ut aquam ipsi bibamus de cislerna nostra (Prov. v=. gore; quia in tormenlis posifi, transibunt {siciit
    :EideangeloinApocalypsi de ccelo descendente legi- " dicitur) ab aquis niviuiii ad calorem nimium (Jpb
    tur, qtiodlibellum habuit inmanu sua (Apoc.\).L'i- xxiy). Mundus eris a sanguine isto, si- lu, cujus
    bcllum angelus in manu habet, quando nunlius interest domui Dei dignum' brdinare ministrum,
    verbi Dei, mandata divinae legis, quae aliis praedi- juris ordinem non excedas ; si de aliorum jure tibi
    .r,at,-ipse bonisoperibusadimplet. «Paravit, > in- nihil usurpare praesiiroas; si absquc omni persona-
    quit, « eos in innocenlia cordis sui,-, et in intelle- rum acceplione, eum qui vocatur a Deo, canonica
    clibus , > id est.in operibus iiiltlleetnaliler faclis eleetione inslituas, et taleni, qui juxta prophetam
    < edoxitcos (PsaL LXXVII);> iiitellectum manuum, (Jer.j), « eyellal et.destruai, disperdat et dissipet,
    aclualein vocans inlelligenliam.- Et liaec dicla sint, aedificel et planlel; > evellat, inqtiam, vitiuni, ubi
    .ul rectoribus pasloralis commendelur cura sollici- radicem jam fixit; deslruat quod in altum.jam
    tuiiinis.e. non lam honoris quain periculesi one- pullulavit; disperdat, quod per pravam,, consue.u- .
    "ris debeaLiitmeminisse, cum audiunt, Reclorem te dinem inolevit; dissipef, quod alios exemplo pra-
    tonstituenmt, elc. Non eiiim ausii temerario irru- vilatis infecii;,aedificet dcmum , aurum , argen-
    perunl, nec auctoritalepropria praesuhipserurit, nec tum. lapides preliosos,: ubi nalurale repererit fun-
    . per violenliam inlrtiscrunt,,. %e&.,,cgnstitueruni,-id damenlum , et aniirium ad bonum disposiluii);
    est simul unanimi consensu, pari volo, comrauni Q plahtet in ter-ra cordis (cum arala fuefit et purgata'
    voluntate et caiiouica elcclione stalueriiiil. Cum . diligenler, ac impiiiguala) fidei gerinina, plautaria
    eiiim ad oiniiiihodam perfcclionem teneaiitur prae- virlule; ut sit in domo Dei hoitits deljciaruni, in
    "lali (unde eis ct aurea debetur,-elaureola) cxa- siiavi jucunditate comniuniter vivenlium, borlus
    cliore diligenlia debet examinari, quicunque digne nucum in durilia et asperitaie poenileiitium ; flores
    poneiidus esl paslor populi Dei;ad colenduro, ad rosarum , in feiventt chaiilale Detini amantium ;
    rcgendum et ad dispensandum patrimoiiium Cru- lilia convalliuni, in enitenti casliiale humiiium : et
    cifixi. Nemo etiam sibi assuinit honorem (id est poslremo,- paradisus pomorunv omnium, in dulce-
    . assuhiere" debet honorem) nisi qui vocalur a Deo, dine teteriia jam piaclibantiuin, et spirantium longe
    tanquam Aaron. Yocatur.autem a Deo, si-eligi- lateque lionce opinionis odorein, iniilationis exem-
    . tiir- quatisdebet;, et- qualiter,decet, elaquibus plum. Huic autem qui taliler cst a Deo vocatus, et
    : oporlet, qui habeanl et cogjtalionem verj, et ele- canonica eleclione taliter est constituius, nihil tam
    ctionem. boui;.cognitio enim veri non peimittil necessarium, qtiam tit virlulem humiliiatis ctislo-
    ,,crrare jhdicio; electio boni, amorc facit inhaerere diat :-« Quia qui sine humilitale, ut dicii S; Gre^;
    diviiiae yoluriiatis.arbitrip. Yocatureliam a Dep, si gOfius, virlutescongregat quasi in venluni pulve-
    Hecper violeiitiain superioris intrudilur, liee gratia D rem porlat. > Unde Sapiens, inler caetera quibus
    privati amoris assumitur, nec a.mbitione pra-lalio- fectorem instruil, ne extollatiir admonei, dicens :
    nis. ingreditur;;.haec enim tria, scilicet violcntia, Rectorem te consliluerunt, noliexlolli. Noliextolli;
    privatus amor et ambitio proniovere solent indi- bestia diversorunicapiiura, qiia. ex diversis causis
    gnum. Caveant-proinde qui. in gradu sublimiore . trahit originem, superbia est, quae natione coa-
    .positi sunt,, nec- propter p.oleslatem-siJ)i- conces- Testis, sublimium mentes inhabitat, in-cihere lati-
    .sam,:injuste aliquid disponant nec indigiium vio- lat et silice, pfima suscipit venientes, ultima rece-
    ~
    .lenter inlrudanl; quia sicut habetur in Jure : « Prii- dentesiiisequitur. .
    viiegium merelur amiltere qui permissa sibi abu- Cum bene pugnnbis, citm cuncta subacla putabts,
    tetiir potestate. < .Yideani et recogitent, qui privalp Quw postinfestat, vincenda superbia restal.
    amore se diligurit, qui- bbscurato" oratioriisoculo, Haec illa ,primogcnita-filia regis Babylonis, qu®i
    quod juslum est liquide noii disceiiniiil, dum in ahgelum dejecit de ccelo, liominera exphlit de pa-
    .alJeram seniper pariem, aut gratia labuntur,aut radiso ; quia ante ruinam exallaturcor (Proti. xvi):.i
    odio* : quasi enim.duplex quarlana est, gralia haece lampadibus fatuarum virginuin effundit li-i
    -;et:odium, cui splaju.jtilia medicinale.appjttni.ta.Jr ujtfbrem jolej; haec jejjtnanle-*, ct-operar.tes cvacuat,
    907 SERMONES. 998
    et aiiiiilnjat opcra.Pharisaei; lialc plerosqtie qm vi-JA qiiidquam in domo doniini mei, qiiod non dcderit
    debantur evasisse mundi diluvium, retr.ixit ad vi- in iiianii mea, prsBtci"' te, qua. uxor ejns es; ct
    " tiorum"profundiim,'; quia non habuerunt humililatis quomodo possum hoc maltim facere , el.peccafe
    staliile fuhdamchftirri'. Domiuus -nosier' magister iri Dominuro meuin ? (Gen. xxxix.) >,Deqnarto
    humilis forinam Iiuiriilitalis in.seiiobis.expressanj cxemplum habcs praeclafum in sancto Joanne Ba-
    Ostendens', Discile, inquit, ,a: ritei quia.milU sum, .plislajqiiicum esset teslimonio veritatis, aul maxi-
    ' it humilis' corde (Matih,- xi)'.'-"B. Anloiiio in yi- mus, aut certe par maximis, in comparalione me-
    "
    sione videnti laqueos leiisos usque ad Coeiumycum - lioris multum se humiji.avit, dicens : < Npn sum
    quaerereftif,elquicrerev,quisnani perlransireiomnes - digniis ut solvam corrigiain calceamenli ejus"(Joan.
    illos? ccelitus responsum' est : Anlphi; sola i). > De qiiihto exemplum habes.in beato: Arsenio,
    * laquetis
    liiiinililas. Abraham patef vester, cinerera sevbcat •qui- limorcm Dei mente gerens, propter abtiiidan-
    ' el'pulverehi (Gen. i-viii)'; David eleclus_,'aDeo, ret liani lacrymarum, coiitinue legitur pannum in sinu
    linctus in regcii), canem -niorinuin,- et-pulicem ,. geslasse,.ct cum in extremis ageret, inlerrogatus an
    unum (I Reg..xxiv).;- et- in eorispectu sef-voruin . ipse limeret : «'Timeo, inqnit, tiirieo, et liic tinior
    suorum, et ancillaium suarttm, ltidit et vilent se '. semper, in, me fuil, ex quo faclus siim-.monachus.
    facit coram Domirto, qui elegit eum potitis quam* B Yacomni laudabili eliam vit-e liominum super tcr-
    Saul. Et id quidem providesatis, et jusle, si enim ram, si rcniota miscricordia discutias eam, Doinihc
    '
    recto ordine ct aequo libramine pen- Detis,Nemo mim.diis'_a sorde, et omnes justiliae
    ' feruni-status,
    saretur, oninis occasio snperbiendi .cerla esset •nostfa; <]uasi parinus nienstruatae: in couspeclu- Al-
    - causa et maleria bomini se humiliandi. Si: prae- lissimi. >- Pramiissis auctorilatibns: et exeroplis ,
    fulges scientia, ;"s.i"-pfaeemihes
    p otestate,,-si 'divefsis reclofibusviiiiis humililalis proporiijur, commen-
    *
    jgratiarum dolibus insignilis,« nihilliabes'quod hon datuf;-'et approbatur, ul si forte superius a Deo
    accepisti, da gloriam Deio, et quanto major "cs liu- vocali fucriiit, el praclare quid egerlrit, non slaiim
    milia le"in omnibus (/ Cor. iv). > Si splendor dome- eieventur,,sed potius firmissimc teneaiit admoni-
    siicus, si praeclara palrum memoria, si gloria san-- lionem Sapientis, qua docet : Reclorem tecontti-
    guinis alli animos libi tollit, memento, qiiiaglo-.' tuerunl, noli exlolli, ted esto in illis,- quasi unut
    iiosius mullo est, ut a le tua nobilitas jrieipial,. -. i exiptts..:Esio, inquil, in illis, quasi unus exipsis;
    quam ut iiiic desiiiat. Satius est, ait ille Romani hic notalur vitae cOnformilas , ad observantiam
    roaximus auclor eloqtiii, salius esl, me meis rebtis "-, charitatis. Nihil ita facit ad observantiam chari-
    gestisque florere, quam niajorum opinione nitij et { iatis; jiihil aeque favorem et graliain comparat alio-
    ita vivere, ut simposleris ineis hohilitalisihiliiihi, -frim, quamsi ih alto.non altum sapias, sed con-
    et virttttis exempltim. : "--.-' •-sentias bumilibtis, et eis conformifer vivens, sisin
    '
    Malo pater tibi tit Tersiles, dumtnodo tw SJS" illis quasi itrius-ex ipsit.
    - Ejacidw simitis,.Vulcaniqque arina cupessus ; • •. Eslo, inquil, inittis quasi unut cxiptis, ut i!lo-
    Quam le Tersitw simiiem producat. AchiUcs:, ruiri prorsus indueris--affectum , et gaudeas cum
    ail ilie, nescio qiiis,." *
    - Et item : ' gaudente, el dolenli condoleas, et cunr inlirmo no-
    verjs infirmari, et-tiri cum .scandalizato, Eslo in
    Slemmata quid faciiinl, quid prodest, Potttice ,.
    illis quasiitnusex ipsis,, iri affabilitate 'colloquii, in
    [Ipngo
    Sanguine centeri, pictos oiteriderevuliut provisione subsiilii, in perceptione commodi, in
    Majorum, stanies in curribus MmilianosP . aequitate judicii qua? inaxime videnlur pcriinere ad
    Ethoc < vanitas, vaniias.vanilalum, et omnia va- coiiformilatem vivendi. Ihaffabililale colloquii, ut
    nitas (EcclL,i).,t Si recle-iiifirmilatein propriam' abundes aiiimi sale -cunv consuleris, melle cum
    consideras, si te pudet praeterjtae conversationis, consulis, ut piae consolationis solatiisattracta currat
    si suscepti beneficii memor sis, si tibi; colligis et ovicula tua, colligalur, et quiescat in sinu pastbris,
    comparas multos te meliores, si timorein extremi rrt utex ore tuo dulcedinempercipiat unclionis, non
    cxaminis ante oculos ponis, recle videbis novissi- asperitatem durae senliat punctionis.- Ih- provisione
    ma lua, et.in aeiernumten.on exaltabis. De prinio subsidii,- ut eorum in omnibtis provideas hecessi-
    excmplum hahes iri, praedicto Abraham, qui pro- tali, sicut libi.vclles in similibus providerj;* lex
    priam infirmilatem considerans , quo frequentius enim naluralis. est, « Qtiac vullis ut .faciant vobis
    . aDomino visilatur, et familiarius ad ejtis admiiiitur homiiies , haecet vos illis simililer- facite (Matth.
    colloquium,, eo liumilius de se sentiens, * Loquar, vn). >:In perceplione , comirtodi, ut nec: liabittis
    inquit,, ad.Dominum: meuin , cum sim_pulvis et cultior, nec victus., accuralior, nec laulior appa-
    cinis (Gen. xyni)i;>\D.e secundo exemplum habes ratus: quairatur, sed ifa. dc cominuni: suppleaiur
    in aposlolo Paulo, gui. prseteritae conversatioriis _cr-. hecessilas, tu pmriis supcrlluitas praecidatur, et sic
    rores in mentem revocans. <•Qui prius, inqiiit, fui observelur pacis unitas,. etconcordia* charitalis.
    Llasphemus ct persecutor, non suiri dignus vocari «Carnis curam ,ne fecerilis in= desideijis^ (Rom.
    aposlolus ,. quia persecutus sum Ecclesiam- Dei iiii), > ait Aposlolus: Dicens :Carniscuramneft-
    (L Tim.,i). > De terlio exemplum habes in Joseph, ceritis, praecidit<supcrflua; addens,- in desideriis,
    qui susceMi benelicii. memor. «Non .e?l, inqnil; non exciudit necessafia, Pofro-iii._equitale judi-
    ELl^E DE COXIDA ABB. DUNENSIS 1000
    999
    etto in itlis unus ex ut eo. A.Non sic sanclus illc, non; sic; quicum aiulisstt
    ciii, quasi ipsis', mpdo
    fle-
    de aliis judices, quo le velles ab aliis judicari ; alium- gravit.er peccasse, siatim prorupii in
    . et eo.spirilu "accedas atl alioruin corripiendos et tiun , dicens : < lpse hodie, -ego cras. > Tu
    iinitare exem-
    corrigendos excessus, quo iiios et cprripi .vcjles ila(|ue Pasfor bonc, summi Pasfojis
    - «t corrigi. Nunquain cnim, ttt ait S.. AugHSlinns,. pliim, estoin illis\; guasi.unus ex ipsis, ut pielalis,
    nunquam alieiii peccati corripicndi suseipiendum indutus affectum, sis affabilis in comniunioiie col-
    - esl liegolium, nisi iquando corain Dco liquide no- ioquii; sis piudens et sollicitus in provisione SUIH
    *
    his conscicntia nostra rcspomlerit cx-.dileclione sittii; sis parcus, et.lihi niinus ihdulgens in pcr-
    nOs facerei Si corripis,. ex dileclione corripe, ct ceplionecpntmodi; sisjustus et ralionabililcr in-
    . salva sunl omnia, habe cbarilatem, el fac quod vis. cedcns in aequitate judicii, aut certe misericortiiam
    Sunt lanien quidani, qui in liac parte niinus aequa- superexallans judicio, ut.idem consequaris.el ipse.
    les in judicando, in seipsos niinispropitii el huma- Hanc autem misericordiam quarn ultimo teligimns,
    ni, alios , sicubi forte. erraverinl, sevei>ius quam quia in uliimis maxime indigebimus, nobis om-
    verius judicantes, et nihil se fecisse arbitianliif , .. nibus Pater rnisericprdiarura.concedat, ct qui nos
    . nisi ad singulos subdiloiiiin excessus, niordeant, yocavit in opus solliciiudinis liujus, ipse in-nobis,
    -latrentiet qccidant: et videri volentes .seexercere B.et pro nobis bonuni.promoverat: et qui sine ipso
    justiiiam, tyrannidem incurrcre non forniidant. . nihil piossumus iapere . quemadmodum nec pal-
    • Stalera el statera, pondus et pontlus, utiuinqtie _ mes fructum ferre ;nisi nianserit, in vite, jpse
    abominabile est apud Deum. Apudiales melius LHOS taiiquani veros . palmiles , perpeiuo manere
    .. recipilur senlenlia illoruro, qui faslidiose coh.cla- ._ faciat in Se*„ Vera vile,, ul posiremo perveiiiamus
    -. mantes, dixer.unt: « Tollc,: lolle, crucifige, cruci- :ad ipsuin fonicni yitse, Jesum Chrislum Dominum
    •-fige illuni(Joi-(». xix), > qtiam lllud beiiignum be- nosiruiri; ciii csf honoi et gjoria in ssecula saecu-
    nigni judicis jbdicium, « qiti sine peccato: cst ve- . lprum. Ameii* ..".'•.'.
    - strum, piimus in eam lapidem iniltat •{.o.m. VIH).>

    :
    $ERMO SEGUNpUS. '.-

    quis diligit tne, sertnqnem metiniservqbit, et


    •-..__._ C ilanimari, quem Dominiis nosler Jcsus Cliristus
    , P.aler meut diliget eum, et ad eum veniemut, et misit in terram (Luc. xn), ct;-voluif vehementer
    mansioneni apud ettm facicmus (Joan. xiv).. ... accendi. _... -
    Cum sit perdifficile negotium in niullitudiiie Hujus rei experinientum non fallax, sed cerlilu-
    loqui, ubi setalis et morum diversa conditio cst, dinis evideniissiniuni esl argumenttim, si profes-
    non. sine verecundia in tam; reverendo Cpllegio sioni voci opera jpsa respondeant, etdileciionis
    - injiiiiclum onus Joquendi suscipio , cui nec scien- meritum emendet exseculio . mandatorura. Quia
    tia suppetit addoclrinarri, nec ad exemplum.suf- juxta yenerabile'diclum sancti Gregorii, « proba-
    iiciens vitae meritum suffragaiur. Memor tamen tio dileciioiiis, exhibiiio est operis.> Hincest quod
    quia subjugale roulurn corripuit prophetae insa- in hodierno evangelio Dominus Jesus dilectus
    , niam , et lcprosi salutem Saraaiise nuiiliabant Sponsae, candidus iei rubicundus, veros et dilectos
    (Num. xxn,; iFJi-*;_. vii); lulius el liberiu.s exeni- .dileclore3r isuos , a ficle diligeritibus eum, mani-
    ; plo hoc,. fungar vice ctitis, aculttm quae ferrum festis indiciis, el tritaraiione distinguens, ait: Si
    ,-valet reddere j licet cxpers. ipsa secandi. Proinde, quis diligit me, termonem meum tervabit:ln qui-
    « B.ec"orda»!eniei, Domine, omni potentattii domi- . bus verbis, oslendilur condilio propositi, exse-
    nans, et da s.efmoiiein reclum el bene sonantem in D cutio mandati, conseculio utilitatis et commodi.
    ios meum, ut placeant verba mea tibi pro aliis, et Conditio pfopositi, ut, Si quis diligit me. Exsecutio
    lani pro me, quam pro aliis placent te. > Placebunt niaiidall, ut, sermojiem meum tervabit. Conseculio
    auleni si pfudenleret recte per, discretionis provi- utilitatis commodi, attenditur in tribus membris
    dentiam exquisita, et ad virtutein audientium, consequenlibus : Pater meut diiiget eum, et ad eum
    curii omni fuerint humilitate probala; placebunt venienut, et mdntionem apudeum faciemus.
    vero, si verborum virlhle compuncti peccatbres, ad Conditio proposili removet yiolentiam, et statuit
    pcenileiitiam converlanlur, pigri et desidcs ad cur- liberlatcm arbitrii. Exsecutio mandati, paritobe-
    rendum fortius aninienltir, fofles «l alacres, in dientiam, et tendit ad exspeciationem promissi.
    amorom Dei firmius solidentur. Tola sane inlen- conseculio ulililalis et commodi, in jucun-
    ' Porro,
    iiohis siimma circa tria debet versari, ut ad am- ditate spii itus jam ex parte pnelibat delicias aeter-
    pliorem dilectioneni corda audieniium moyeaiilur, ni praemii. Auclor nniversitalis et Dominus, pri-
    et deidivcrsis muiitli partibus cbngregatos illo. nos riitini liominem in sui coudiliohe, libe^o donavit
    ighe pcf Spiriium-sanfclum conlingat ccelitus iu- arbilrio, ouo jion solum liber esse posset a ne-
    1003 . SERMOJSES. 1003
    cessitatis coactioric, verumeliam a peccato, el mi- A sed hon de'Deo, ul quarido necessiiatibus proxi-
    seriaruhi perpessiohe. Post pravaricationem manr morum .subvehiiniis misericorditer. Dehique sunt
    dati, fibertas illa depfessa est, et ex magnapafle qiiidam moins de Dco, et ad Deuni, ethi iri fulufo,
    jam perdila , adeo ut ncc sihc peccaLo pbssimus quando eumet sirie difDciiliate'videbimus; et per-
    vivere in isto corpore mortaji, nec etiarii diver- fecte-diligemus, et ipsO sine aliqiia inlerruptione
    sis miseriis pro slalus varietate ,"-quoiidie nqn -fruemuf. Et ergo.Deiis diligendus, elob sui meri-
    turbari; sicut scriptum esl: « Honio naius de rau- tum, et 6b cominodum hoslrum ; sive, quia niliil
    Jiere,_brevi vivens tehipore, replelur mullis misC- juslius, sive quia nihil potest fructuosius diligi. -Si
    riis (Job xiv).» Inlerim manet liberlas a-neces- causam quaeris, et modum, sicut ait Paler hosler :
    siiate, post peccatum; -aeqiie ut ante:; quia sicut « Gausa diligendi Deiim,. Deu^ est, modus, sine
    liinc cogi non poteral," ila nec modo. Manetuli- mododiligere (S. Bern. tract. De diligehdo Deo). »
    que Iiberlas volunlalis, uli eliam fil ipsa eapacitas Nec absque prsemio diligilur Deus ,; ei si absque
    meritis. Quoniarii, sicut ait beatus Befnafdus (De pra_hiii inluiiu sit dlfigendus ;' se dedit in ineri-
    gralia,M libero arbilrio), « nec peccalo,' nec mise- tum, se servat in prsemiiirh; seapponit refectio-
    ria amktilur vel niinuitur, nec major est in justo nem ariimarum sanctarum, se iii redemptienem
    quam ih peecatore, neC plenior-in angelq quarii in_^ dislrahit captivoruro. Talem itaqiie Dominum Deum
    liominc : siqnidem tam plena-est in malis quam luum diliges ex lolo corde luo, cx lola anir.ui tua,
    ih bOnis, sed in lionis ordinatior. Tam integra (pro et ex -lola menle tua; \& esl intelleelu sine errore,
    suo modo) in creatura quam in Creatofe,' sed in voluntale sinecontrarietale; memoria sine labbre.
    illb poteniior et gloriosior, ct ideo, voluntas apud Quod quidem ex parte nunc csl 111via quandoque
    DeUm iiieiilo judieatur, qiiaV ab omni necessitale perfectius erit in patria. Ad hanc dilectioriem sicut
    libera, potest pcenam mereri YCI- glofiam. » Id- omnes benignus Magistef invilat, ita omnibus ad
    circo Bominus noster neminern violenter impellit, sui cognilionem , argiimenlum probabile pra-Slat,
    ueminem ex necessilate constringitj nondestruens, ut si vere Deum diligunt, id Operum ver.tale. de-
    sed staliiens libertatemarbitrii,'ut ex voluntate . nionsli ent. '. .'-'.-" ; '
    ri.eril.im augealur; quia neminem judical salute Hinc est ergo quod dicit: Si quis diligit me,
    dignum, quem pritis non probaverit volunlarium. scrmones meos servabit. Sermd luus,-Domine, ser-
    Omnibus sub" libera condilione proponit : Si quis nio tuus veritas est, verilas Dei una est, qua il-
    diligitme, ete. Nullusdeeipilur, nullus excludilur liisliantur animse sanctse; sed in hominibus pliires
    "vel excipilur, sed : -Si quis diligil tne, semionem sunt veritales, sicut ab una facie; plures in pluri-
    meum servabit. Inter onniia prcecepla- quaj tidei bus «peculis refulgent imagines. Itaque; serinb-
    Cbfislianae culloribus proponurilur, sola dileclio «eni-Dei servare, est in verilate smbulare, verita-
    cujusdam excellenlia;-praseminet dignilate, tjuo- tem ex corde et ore proferre, secundum veritatem
    niahi ipsius lestimonio Veritatis-, « Prinium ct judicare, pro verilate libenter occumbere. Primuin
    maxiinumest niandalum : Diliges Dominum Deum perlinet ad vitse innocentiam; secundum, ad fidci
    tmim ex tolo corde, el lota anfma lu"a, et ex lota constaiiliam; lerlium, ad'jusiitia. 'exsecuiionem ;
    mente tua (Mdrc. x-ii; IAIC.x). V In Iioi.eni.nr pva;- quartum ad perfcctissiniam'charilalem. f Majorein.
    cepto, tolius pbilosopbiae discipliii-e coiilinetur iii- enirii hac dileclionem nemo liabet, elc. (Joaii. xv).»
    icgritas, Hic physica, quiaoriines omnium riatura- Ergo in primo est homo simplexet rectus; iri se-
    ruin causac a . Deo-sunt. Hic ethica,. qnia moruin cundo, confessor invictus.; ih tcrlio, cognoscitur.
    nuiiquain.formalur jioiieslas ; hisi cum ea quje judex jnstus; in qua lo, victor morlis oslenditur
    diligciiila , et quomodo diligenda sunt, diliguntiif. -gloriosius. In primo; vivit homo siue fermeiito
    iiic lOgica, quia Iuinen etveritas ariiina.ralionalis, malitiae; in secundo, ambulat sine dupiicitate; in
    iron nisi in Deo, vcl Deus. Hic feipubiicqe salus, tertio, gratiam excludit.et odium; in quarto, ac-
    quia civilas nunquam bcne custOiiilui'', ifisi quan-! D ccplabile seipsum Deo offort holocauslum. De pri-
    do commurie bonum diiigilur, quod cst Deus. Et mo dicitur : « Deduc me, Domine, in yia. recla, ,et
    ideo, mandalum dedilectione nobis proponitur, et ingrediar in.veriiate tua (Psal. LXXXV). > Desecun-
    pripoiiilur aliis mandatis, sine qua sola salus Ndo: « Sit sermo vester : Est, est, JSon, non (Mailh.
    baberi nOn potest : DUiges Dominum Detini luum. v). > Est autem sermO noster : Est, est, Non, non,
    Tuiic bene diligis , si iri pnesehli--nihil coiitia quando duplici verilate, cordis videlicet el 01is ali-
    Deum; in fuluro nihil diligas prxter Deum. Dili- quid asscrimus vel negamus; et sicut elecli; pro
    ges Domimim Deum liium. Tunc bene diiigis, si hac duplici ve:ilalis confessiqne, vestienlUr dripli-'
    oinrics-rriptus tui sint de Deo, siad Deum. Siint cibUs, et interra duplicia possidebunt;sicreprobi,
    auieniquidani ftiolus.neque de Deo,rieque adDeum, qui in corde et corde loquuntur, pro falsa dnplici-
    ul quandb hiove.miir ad carnalerii 'concupiscen- late, induentur siciit diploide .confusione sua; et
    tiam, ad furtum, homicidium, et his similia : Qui- duplici conlritionc contereieos Domirius Deus no-
    dam vero sunt motus de Deo, sed non ad Deum, ster. De tertio dicilur-juste : « Indica proximo-tuo
    ut quando niovemur ad illicilum juramenlum, vel (Levil, xix).- » Hoc indiciumverilatis in se com-
    blasnhemiam. Sunt eiiam nui Jarii molus M Deum nieiulat Dominus, diccns : « Sicut aii(iio,-judico, el
    - 32
    1'ATROL. CCIX.
    10'J5 EUM DE COXIDA ABU-,DUNENSIS 1004
    judicium meuni justum est (Jodn. v). »IIoc judicio» A Vt 'venitilpaiiper quoque gratus. ad aram,
    venitatis Daiiiel'liberavit Susanriam (Dan. xui) , Et placeat ccelonon minus agiia bove.-
    inisericors Jesus Jiheravit in adulterio deprehensami ' '
    -
    (Joan. vifi). Salomori yerse malri proprium filiumi 'Cum igitur Dominiis noster medium et com-
    rcddidit, et per'sentemiam mortiseum a fgladiii miinemse i prsestat-omnibus , ita "ut nullus sit
    morte Jiberavil.nq gladiq divisus-inleriret (III Reg., ,.:';qui de venia. debeai' desperare , non cogendo,
    in). Ergo ne irioriatur, morti adjudicalur. Hoc ju- -sed "• proponendo, ad dilectioneni sui, et manda-
    diciuih veTitalis iriipugnant timof, odium et amor. (torum ex-secutionem sequalitef omnes invital,
    De judicio liriioris dicitur : « Si diiriiliimus euin) dicens--.< Si quisdiligit me, sermonem menm serva-
    sic, omnes crederit in euni.f/oan. xi).- > De judicio> bil; ' elc. Sed < ecce, nos reli.quimus omnia, et se-
    odii : «:Tolle, tolle, crucilige einn .(Joan. xix).-•».-'
    , .•< cuti sumus te^ Domine (Mutth. xix); > ecce dili-
    Ad judicium ariioris pertinet, qiiod David dicit : gimiis.et ! diligemus le, sermonem tiium servamus,
    « Parcile iilio irieo Absalon (ITReg. xvin).» Porro,t el < in sevum (te Jonanle) servabimus , sed quo
    ile quafto divisionis membro,-ipse Dominus dicit- : fructu? 1 qiio.praemio?.Jesu bone, bone Jesu, quid
    « Nolite limere eos qui occidunt.corpus , animse; .<dabis nobis? Pqter, jnquit, meus, diliget eum, et
    airtem iron liaberit quid-facianl (Matlh. x; Luc. xn). >,'" ad' < eum. veniemus,;et mansionem avud eutn fa-
    llacahimati fiducia, < ibaritapostoli: gaudenles a{ ciemus. <
    - 'H-secest prima
    conspcclu concilii,' quod digni habiti essent' proy quam , prsediximus consecuiio uti-
    nomine Jesti "cbnlumeliam pair(Ac/-. v). > Hac ani- litatis ' el commodi, quse ti'iplex in se continet bo-
    inali fiducia, « sancti ludibria et verbera experti •, num • ; primuin videlicet, in scuto. volunlatis bonse,
    insuper et vincula et caiceres, iapidali sunt, secii- j-. ssecundum ,in- frequentia visilatioriis, tertium in
    sjini, in occisione gladii Tnortui sunt pfo Christo, perseyerantia
    I felicilalis. Primumest in a&ctii, sc-
    (llebr. xi), > qui veritas est. Ul igitur sernio Christii cunduml in effeclu, lerlium sine deifectu; ut diligat,
    vere servetur, qui priyalam yilam agit, siniplieiier ut l veniat, ut maneal. Felix ille querri diligil, feli-
    :ambulare studeat in veritale. Qui fequisilusfneTit t cior < ad.quem diligens' -venit, felicissimus, in quo
    testimoiiium perliibere veritali, sine.limore, sine. sedem s qt raansionem facit- Porrq, diligere Dei
    ambiguilale, vel duplicitate , .verilatem studeat ex ttripiiciier accipi.tur : Dilrgil, id est ad vitam prae-
    cofde et ore pvoferre. Qiii locum tenel judicis, <-
    desliiml, et ila diligit solos praedeslinatos; diligit,
    1 i
    sinc personarum acceptione, secmidum veritalen», id-est.iu Umporegratiam apponitj et ila diligit in
    sludeat judicafe. Cui vero, ^ausa, locus ei lempiis,<'C ,,.-(jjJpslitia honorum operum ambulantes : Diligil, iil "
    juxla ratiohem persuaserint animam poiiere pro, cesl in suo esse.conserVat, et-iladiJigiiqmnia. Unde
    verilate, non dubiiet libenter oecumbere. Secundumi sscriptum est : «' Nihil odisii eorum quse fecisli
    diversas hominum qualitates, differentiam gra-. (Sap. ( xi). > Ad illosautem quos diligit, frequentef
    duum, el graliarom diversitates, diversis modis; v.venit, sed veniendi causa diversa est. Venit enim
    curritur yia niandatorum -Dei, et sermo.Dei varie a tanquaih t iralus, tanquam hospes. Tanquam mer--
    variis adimplelur. Job per patientiam, Abraham per ccalor;. tanquam magister, tanquam iratus, lanquam
    obediehtiam, per castitateih Joseph, Moyses nian- »i medicus, aul lanquani hosp.es. Tauquam mercalor,
    siieiudine, constanthv Josue "praeeminebat, ctqui- a
    affluentiam temporaiium largiendo, ut per ea sic
    Jibet ebrum pro modq.suo placuil Deo, et inventus alliciat a ad fidem, et ir.anda.torum custodiam, sicut
    est justus. David humilis saltando placuit,' non dicitur d : «.Dedil illis regiones gentium, el labores
    pfopter saltum, sed propterdevolioncni. (I Pural.v), P
    populorum pOssedefunt, ul custodiant justitiam
    Filii Israel cantaverurit Domino-, *l de pcrceptis ejus, e. et legem ejus requirant^^a/. civ). >2° venit
    beneficiis .gralias exhibehtes, accepti stint ;ei. Tu-. li tanquam magisier, ht instruat, occulta inspiraiiouc
    vero, quisqiiis es, qtii placere«onlendis; si -libi vox insinuans
    ii voluniatem suam, UmentilHis riomen
    est, canta ; si mnllia brachia, salla, et. quacunqne P ssuum, sicul scvipluin -est : « Audiam quid loquatur
    potes:arte.placere, place. Non dico tamen hbinini- in ii me Dominus Deus (Psal. Lxxxiv). > Audiain quid
    bus, sed Dco ; « Si enihi hominibus placerehi, ser- loqualur, |( ut obaudiam ei qui loqiiilur. Et in Isaia
    vus Clirisli non essem (Gal. i), > ait ille discipulus lc lcgimus : « Ego Dominusdocens te uiilia, el guber-
    n
    Jesu,' verus servus Chrisii. Oiiiiiipotens Deus qui nansieinvia qua gradieris (Isai. XLVIH),> quasi
    omnes potenter creayit; misericorditer omnes re- D Dei virtus.j Sapientia, qua doeta Grseciahihil liabel
    «Jemit, non despicit personam' pauperjs, nee ho- . si sublimius; virtus, qii?e sufficere potesl. 3? Judicis
    norat vultum poien.tis, cujuscunque sit gradus ,': si signa quairenlibus, venit tanquam iratus, ut feriat
    ordinis, vel dignitatis; in omni gente vel naliohe,: : V! variis teiitationibus, injuriis, damnis r.erum, mo-
    qui facit voluntatem fijus, acceptus estei;quire- lesliis.corporum, affligens et crucians, ut a malo
    Jt
    spexii ad Abel et munera ejus (Gen. iv), non pluris nremovcat, promoveat'• ad bonum. « Jinple- facies
    ajipreciatur diinidiunLbon.orum Zachsei, quam duo eorum ei ignqminia, el qua?rent nomen luum, Domine
    minuta viduse,quani calicemaqua. frigidaede manu : (Psal. (J Lxxxii), > ait Propheta. Et illud • « Mullipli-
    pauperis, quam is ex bona Voluntate dedit; sacrili-. cat?csunlCi infirmitates eornm, et postea»quidfactiim
    ciuni boiuc voluutatis facit, . estes ? «accelciaverunt > ad correctionem.(Psn/. xy).
    10".5 SERMONES. 1008
    Asina enim Ealaam afflicla, quandoque aiigelum; A sunt in domo Dei. Taliler oportet orneliir et or-
    videt, quem ipse propliela nonvidel (Num. xxn) dinetur domus inleriors hominis noslri, ut cum
    . quia caro molestiis oppressa, spiritum ad sui cbgni- venerit ad nos verus Elisseus, et ita invenerit,
    • lionem
    ducit, quam in slatu prbsperilatis habere non.transeat, sed maneat ibi : « Mane .nobiscuro,
    non potuil. Domine, quoniam advesperascil (Luc. xxiv), » et
    A° Venit tariquam medicus,'ut sanet,' semiyivi nobis oiniiibusdies extrema-esti yel ih- insidiis;
    vulneribus oleum cl vinum infundens (Luc. x),.' et . Mane nobiscum, ut et nos nfaneariius in te. Quia si
    non,solum lavaris niaculas peccatorum,- sed etiam manserimus in. le, manebis in nobis, et sic erit
    langiiores corporum curans -, sicut ait de puero nobis plenum gaudium de ea quam priediximus
    cenlurionis : «,Ego veniam et:«urabo eum (Malth. -perseveranlia felicitatis. Omnium quippe laus in
    vm). » Tanquam medicus sapiens et potens, occi- line caiiitur, et inler virtutes , sola perseverantia
    dil et vivificat, percutitet ..sanat:« Ego, inquit, oc- ,. coronatur. Cujuslibet causae judicium, ab extrema
    cidam, et ego vivere faeiam, etc. (Deut. xxxn), » solet exspcctari sentenlia; quoniam. sicut causa
    occidum in eis viiam culpie,, qnia in voluptatibus est cum propohilur, judicium cum disculilur; sic
    cariiis, et deliciis viventes, mortui suht, el ego vi- . sententia dicitur, cum terminalur. Nec anle jicet
    vere faciam, in statum meliorem mutatos, vilam B conqueri de judice, quam fuerit prOmulgata sen-
    gratise illis trihuendo, ut postremo perveiiiant-fad tentia; ut lunc; potissimum Iiceat probare vel ini-
    "-vitam glorise, de qua dicilur : «Cum enim Christus probare judicium,-cum jam fuerit per sentcntiam
    apparuerit vila vesira, lunc et vos apparebitis cunj terminatum. Sic serenum malulini solis orlum
    ipso in glqria (Coloss. ni). » subsequeris tempeslas . obnubilat, et lemporis in-
    5° Venit tanquam hospes, transeundo per infu- temperiem, ,et pluviarum injuriam quandoque cle-
    sioriem graliae, affectum' devolionis indulgens., et mentior aura serenat: ut semper vespefelaudari
    pro conservatione humilitatis utiliter ad tempus se possitserena dies; cujiisenim finisbonus est, ipsum
    sublrahens. < In momento, inquit, indignalionis" quoque totum bonum est. Sic Jesus, « cum dilexis-
    mese, aliscondi .jiarumper faciem meam ate, et in set suqs qui erant in mundo, in Jinem > quoque
    misericordiis sempiternis recordalus sum tui (Isa. « dilexit eos (Joan. XIII). » Ad hoc facit, qiiod
    » Illi autem per qiios frequenler transitum fa- Abraham obit plenus dierum (Gen. xxv). Quovi
    ' nv).
    cit, de facili obtinebunt u.t maneat, si cum venerit, _David videt angelum ,in lempofe sacrilicii vesper-
    inveniat domum paratam , et virluiibus ornatam. . tini. Quod Jesus in cruce morilur. Quod inter frc-
    Quod figuraliter innuit Sunamitis illa, quse.de Eli- ; tres, Joseph tuiiica ialari induitur (GCH. xxx.vn).
    saeo ad virum suum loqueiis, dicit: < Animadver- C < Ad lioc facit, quqd apostoli jubenlur excutere pul-
    lOj quod vir Dei .sanctus est iste,: qui per nos verem de pedibus (Malth.x), in quibns Jinis cst
    lransit ffequenter; faciamus efgo ei coenaculum eorporis : quod mulieres post resurrectionem, ac-
    parvuin, et ponamus in eo lectulum, et mensam, cesserunt, et tenueriiiit pedes Jesu. Tenui eum,
    et sellam, ct candelabruih, ut cum veneril, maneat nec dimiltam, ait illa diligens et .dilecta. ..Sic (quod
    ibi. Facla est igitur. dies qua;dam , et veniens di-, . pene praetermiseram) Israel diiigcbat Josepii super
    vehit in coeiiaculiim, et requievit\bi(IV Reg. iv);» omnes iilios suos (Gen: xxxvn), eo quod in ser.e-
    Congruus ordo peromncm inodum. In die.venit; clute sua genuisset eum. Quia quilibcl justus vi-
    in die divertit, et in die requievit;-jiirnirum, diesi dens Peum aut humiliter per Scripturarum intelli-
    ille in quo tenebrse non sunt ullae. Sit ergo coeria- genliam aut, cerle dulcius per morum expefien-
    culiim, cor Jiominis ad superna suspensum; sii, liam, illud opus borium quod ei auginenlalur ad
    parvum, quod se in humilitate contineat-, ponatuf prsemium (Joseph enim interpretalur augmenlum)
    ibi.lectulus, ul-a mundariarum. reruni stfepitu se-. specialiter ampleclitur, et salvum sibi reputal,
    motus, quiescat; sit mensa refeclionis, ut sacfae quod perseveranlia senectulis commendat; prasviis
    Scriplurae ferculisdiversis-se pascat; sit sella dis- , <aucloritatibus et exemplis,. virtus nobis perseve-
    cretionis, ut opera sua disceruat et' dijudicet, et ranlise commendatur; cui summo studio debemus
    seipsrm dislrictc judicet. Poslfemo, sit ibi cande- intendere, qui voluinus ad seternani requiem per-
    labrtim, ut claiae opinionis fadios circumquaque venire. Maneamds Igitur in dileclione Dei, et ser-
    diffundat. Est iiaque coeriaculum idoneum ad hospi- monem ejris servemus, ut qui prior dilexit nos
    teni guscipiendum ; parvuih- ad humilitatis solida- (Joan. iv), ipse amplius nos -diligat, et iia diligat,
    lnentum; est lectulus, ad dulcedinem contempla- iil per frequenliam visitaiionis et consolalionis
    tionis; esl sella, ad cautelam et discrctionem jli- adnosveniat, et ita veniat, ut non traiiseat, sed
    dicii; est" candelabrum posilum in sublinii, ad in hobis sedem seternam et mansiqnem faciat Jesus
    cxctnplMm bene v;vendi, ut .-lueeat omnibus qui Christus. Amen.- .
    - DESIXENTE XII.ET-INEUNTE
    S.ECCI.O S*CCLOXIII -.

    DOMNl THOMJE
    TRICTip:
    MONACHI DE RAD0LIO/
    ':: . . "... "
    BE

    VIT A VEN. P ATRIS DOMNI PETRI,

    ABBATIS CLAB JrVALLIS%


    ' •
    .-.:-•,;..• v. _ . QDE3I

    .'• Ex codice Trecensi, seecuii xiri, ri° 1133 inscripto., deseripsit et primutn integre
    ''''_';''.' uublici juris fecit PH. G. •"

    EPISTQLA DOMNI THOM^E MONACHI IN VITA DOMNI PETRI


    ABBATIS CLAREVAtLIS.

    Domino et amico suo WALCHEIIO Longiponlis abbali, frater THOMAS monachus de Radolio, salutem. Cum
    adliuc supersies forel magisier Ada:n-\anlecessor et socius vester et noster, de rebus ad comnibdum anime
    speclaniibus nos tres pariter et pluries ccr,fcrebatniis;ego autem.exemplabonorum plerumque prdponens se-
    piils rogdbar.q vobis ul ea lilleris cOmmendareni: sed conscius mild insufficienliseloqiiii ptuteo calamoque
    parcebam. Econtra dutemsilenlii reatutn formidans aliquq de DomiioPelro<Abbate Ciarevallis upicibusad-
    itotavii Edtri scripluram vobismilto. Si quod est pcccaium in sermone vel exlra sermonem, hoc esl in scriplo
    veisententid, linguevestre sensuique cmendatidmm commitld; Ego quippe quibusdam ex-causis el precipue
    pre cidiginc bculprum, lime labori dssislere satis non potui, iiec ursorum more iambere fetum nieum, et in-
    joiniem rudemcjue maleriam ut deccbat effigiare. Si scriplura lucevidetiir indigia, eam sepelitote; si non
    esl 'iiadenda sepulchro; manifestaie\ edm coram Epliraim- elBenjamin et Manasse: id est Deum tittienlibus;
    quihis ea que^Dei sunt in cordis palalo' litel sapiuiit. Nam superbia eorum quiDcum oderunl et ascendif
    semper, hujusmodi contemnil et irridet; quin cleorum scriptoribits delrahere non veretur. Siciit ergo mar-
    gaiile nbiisunl antc porcos spargende, sic saiictum de quo scripsimus nolite dare canibtis , sed eis qiii a
    Xromiies ex hutniles esse didiceruni;Tales forsiiah in litteris nostris invenientaliquamreqniem animubus
    iiiis. : - - . . " •. - . • _'-

    INCIPIT PKOLOGUS OPERLS SUBSEQUENtlS.

    Cum mullifatie mullisque rnodis Eeclesiam suam quam ipse furidavit Altissimus nunquam regere ,
    nuiiquairi gloiificare destitefit, viros viitutilms et signis.insignes, quod prope specialis csl gratie ;celeslis
    effeclus.siquidein cx Jibc ffdes fohoratur et virlulis emulaliO provoCatur-, eidem semper continiiata yir-
    tuieprbyidit: quod ab ipsa Salva.oris p/eseiitia corporairusque ad nostfuni teriipiis, ariiium scilicet in-
    carnaiionis ipsius millesimum'duceiitcsimuni quartum series liysioriaiis dediicta ljtterlsque commissa
    declarat. Hoc autem tcmpore quoniam habundavit iniquilas, refriguil caritas mulioriini (Mgtlh. xxiv).:ex
    quo ipsiiis quoque fidei formidamus eclipsirii; diminute siquidem sunt veritates a pliis homhmm et dcfccit

    (l) Vide Pairologia lom. CLXXXV. col. 1044.


    I0C9 THOMiE DE RADOLIO VITA PETRI ABBATIS CLARJE-VALL. 1010
    sancias (Psal. xi) : ille nimirum qni plenus gralia el fortiludine faciat prodigia et signa magna in popuh
    {Act. vi), dicalque conlidenter :. opera queego facio in nomine palris niei ipsa testimonium perhibent de me
    (Joan. x), imftio potins de fide, perquam Deus decrevit salvare credentes in se. Signis et reveIationihus_
    indiguit primitiva Ecclesia, et.ea copiose possedil; ceterum et provecta'eodem indiget alimento., ut-eadcm
    medicina quecontulitspspilatem, conservet eollatam; ad'.qiiod signa recenlia eflicaciora videnlur quam
    vetera, ut est in medicorum speciebus, ipsa.vetuslate panimjn pluribus operari probanlur. Sed quia non
    est qui faciqt.hoc bonuni, non est nec usque dd unum (Psal. xin), utiliter agere me credo quod viriim vif
    tuiis et noslro tempore singularem, quem vidi,-quem agnovi, Pelrum Abbatem Clarevallis, quoad calarno
    nostro fieri poierit, a defunctis revbcare propono : ul sicul-viventes edilicavit vivus, sic eosdem ediiieet
    et defunclus. Et sicul csl, ut indubitanter crediraus,in'eterna,ila sitin liominum memoria, ad fidemscilicct
    eorum robofandam et ad excitandum in eis Divinum amorem. Sed ab hoc proposilo me pluriinum re-
    vocare conlendit consideralio mei, cujus persona corpoiisinlirma est et sermo contemptibilis (II Cor x),
    limeoque presumplionis argui, qui malcriam disertissimis/reservandam impudens occupaverim. Vereor-
    que ne vir lantus secundum id eslimetur, hoh quod fuit, sed quod a'b inerti poeta describilur. Denique
    pauca sunt illius que novcrim, plura in nostrani "notitiam non venere. Unde ab ejus obilu annis pluribus
    jam elapsis lacui el oscullavi et prestolabar forelne quis de suo oidine, id est Cistsrcii, ubi mulliludo
    snpieritum sariilas csl orhis ferrarum , precipiie qui ei assiduuset I'amiliarisjastitisset, qui ejiis texeret
    historiam. Sed hactenus eum neC reperi ncc audivi. Siquidein, illius ordinis philosoplii inajorem opefaih
    iriipendunt silenlio quam sliio. Hec igitur riecessitas laciluruilaiis mcc causas" premissas elideiis, impel-
    lil ul pauca que ab ipso, vel a bonis Viris de ipso didici, quasi quedam fragmenla coiligam ne percant, et
    calamo qualicumque describam. Fofsitan ex hac'occasione aiiquis vir r.obiliseturbahe eloquentieet nit
    uahens in sermone rusticilatis admixtum , enofmiter traclata rethorice retraclabit. Insuperet ea qtie nos
    de illo viro latent et opusculo noslfp desunt supplebit. Quin etiam luluin nostfum inargentum, scoriaui
    in aurum, panes hordeaceos in similam, aquas vel insipidas in vinum, vCl amaras in dulcOrem, gratiain
    labiis suis diffusa (Psal. xuv), conyertet. Interirii.tameh de nbstro qualicunique Jabore hbn mihi sirit in-
    grati qui hec legere dignabuntur : immo mihi graliam el affectum reperidant, et si nbn pro.operis utiiitale,
    tamenprouiilitaiisintcntioiie.Nuncqudniam.ut ame nosdicium esl, indecens est in pfoeinio »lHuere efin.
    riarratione succingi, satis est huc usquede Prologo; jamXro preside narrationi digitos inscfamus..

    Dc putria Petriei sancta ejus conversatiune Igniaei, l. . .


    De visioneejtts antequam ingrederelur Igniacum,II. ~
    . r
    Qtiodin sua noviiale quasi quemdam spiritum in se venire sensit, ex quo semper idem sibi simuisiii omiii
    casu deinceps fuit, Ill^
    Oe persona quadam,.ul ' credibile est^ angelica gue eum dormientem in clwro cxcitaba., quamqHe tpt
    . tidit, IV. . , - , '"-"/.. • . '. _. ;' .V
    '
    De doldre capiiis quem aliquando ia vigitiis passus est et dequo estmiraculose liberaius, V, . , ' .;
    De niagna Dei dulcedine quam ipse experlus est, et auciorisinveciione contra incredulos, VI.
    Quod Prior fuit Igniaci, deinde Abbas Vatlis.Regie, etquod ejus electionem visio qued.amprecesiit.KV-//..
    De mercennariQ x/ui gr.angiam Vallis Regie voluit incendere et per hominem Dei mirabiliter impcdilui
    • ' -
    esi, VIIL. ; -...-.. .'.,.' . ••
    De morio\ quo in cadem abbalia laboravil, etejus liberqlipne., IX.-
    Huomodo a Valle Regis translatus est: Jgniaciim, et de presagio Roberii nionachi super hoc, X:,
    Responsum divinum super eademre ad monaclmm Nicolaum, XI'.
    Aliud ilem responsum adeumdemNicolaum.de agenda .penitentia, XII. - ~ : ^ ::.,
    De discrelione domni Peiri circa se et circq suos subditQs, XIII. . •
    l)e vislime ipsius mtrabili tuper milile Ralduino, XIV. - ;t '.
    Actoris lestimonium#uper eademvisi'one,XV.- ...
    De xisioneDomni Pelri-siiper Henrico ComileCampaniefXyi
    De fratredefunclo quem post dbitum manifeslemdit, XWJI .
    Ddjtiodam egrotd pro quo oravit, et eger iii somno seitb eo verbemri videb.at, " XVIfl. .
    QuomodQrevelatu7nesteiquodforetAbbasCtarevaUis,XIX... - ; .
    De morte Geraldi Abbatis ClarevaUis itpud Igniacum,XX.
    Devisionecii}usdnmffalrisClarevaUisquepreccssitelectionemPsiri,XXl. ... ...-.;-...:;
    De eleciione ejusin AbbatemClarevallis, & Gilkberto. Pfiore.d.febribus-perieMm. lM>jimtS>.,-£jfiJ.>,- .;...:.-.:
    Deequp ejusdem--Gilleb'erti^pereumdemPelmm timalo-caAeadi usuAibera?je,..X.Xl..ti_,;_c;J i.,..'c.'',: u^.;:, ;;.
    '
    ^uomedo vocaveriieum PapdRomami eC-hbhdmverit, -XXI-Vi-.. >,i'.f. .'..;.i,-c ;. ^;:..'..vf„: J.. i...: ,y.-.-;
    Qe^electiohecnjttsdam cphcopiei ImuiabiU Wrbo.PetniuperijiiSieteclimiL XXV-. :._ '...'.":. :.-.:. ;;
    fOM THOMiE DE RADOLIO 1012
    De patientia ejtts quando perdUitoculum, XXVL -
    Qtiid electurus Priqremlgniqci cuidam fralri responderit; XXVII.
    De adventu ejus.Remis et forma in equitando, et.actoris presagio de morte ejus, XXVllI.
    Deejiis obiiu Fusniaci, XXIX. ;: :~ .-
    De denleejus quem unus fratrum defuncld voluit extfahere, et;de seputtura in Claravdlle, XXX,
    L'e visione salis grdiiosa cujusdam monachi.et Prioris posUejm[ obitum, XXXL
    Actoris apoloyia super operis imperfeclione etminore credulilale quorumdam, J[XXII.
    Actoris EpistoladumvivereiadvirumDeieldperisEpilog'us,XXXllL
    Conciusio opefis, XXXIV. -.-. ' - -
    Expliciunt capitula.

    INCIPIUNT ACTUS BEATI PETRI ABBATIS CLAEEVALLIS.

    Petruspatria fuit Ylalus, parenlibus ^secundum A nec notabiliter po&ideret, et qnaiilum potera
    sechli dignitatem, utdicebalur, excelsis;, quod ta- celare studeret, niniii um se vileni et obsciiruni hu-
    men quanlum pptuil summa semper dissimulatione mano putabat judicio. Et quia super hac obscuritate
    celavit. Hic adOlesccns gfatia lUtetarum peteris:au> gaudebat, et eam modis omnibus, salva solum con-
    «Jiloria Gallicana ygniacurn venit^. Qui Ibcus hoii scientia, -appelebat, concludere Iicet qnod vefaciter
    procul a Remis Ordiriis Cisterciensis erat eo lem- humilis "erat. Et cerlfrin hac parte, uti reor, nullum
    pore noyella pJantatio. Ibi visa fratrum conversa- liabuil suo tempore vel parem vel sine dubio supe-
    tipne celesli,,inDeiamorem accensus, habitum re- -iTorem«Neclamen hanc vilitatem quam potissinium
    Jigionis assumpsit. Nescif larda molimina sancti appetebat, ttt putabat, obtinebat. Siquidcm eis qui
    Spirilus gratia. Si quidem operante in ipso illo rectemjverant judicare, qui simulalionem a vero,
    eujus velociter cuirit sermo (Psql. CXLVII), consum- ypocrisim ab auro, fructum a foliis callebant-dis-
    matus est in brCvi ac si explesset lempora multa. cernere, verierabilis efat,' singularis et mirabilis
    hrat statura mediocris, brevioribus tariien acce- apparebat. Itaque cum excellenlia ^religionis etiam
    dens; tenuis corpore, iinino magis [attenuatus] et -- magnis superiorem, singularis humil.ilas infirmis et
    lii ipsa lenujtate hervosus ac solidus. In victu el ve- infimis eum redderet equalem, utrumque-reverpn-
    stitu nimium frugalis et parcus.; in cibo nil facile dum cunclis reddebat siihul et admirabilem, caruin
    preter cpmmune .presumeuS; de eommuni etiam ct amabilem.
    sibi subducens. Indiimentum sibi -'" ' '•'••' II. -
    sepe ihullumque
    tunica ct cuculla indiscretis firere temporibus, pre- De nioribus Domni Petri paucis,. immo paiicissi-
    terunam solarii tunicam vel cucnllanr quam. supra mis ad meritumipsiuspremissis, exequamur aiiqua
    solitum hycihis tempore presumebat. Calcianienlis que lestes riobis idonei tradiderunt, in quibus testi-
    qne bote dicuntur nullo unquam nec hyemis lem-- -'moriiiim Dei quodniajus est, manifestiusapparuisse
    pore, pediilibus quoqiie nec nisi simplicibus uteba- pfobalur". Cum venisset, ut premisimus, in-Gallias,
    tur. Yigiliis fratrum non solum jugiter sed ita per- cpntigit ut appropinquaret Jgiiiaco. Nocte igitur
    tinaciter iiilererat, ul cum ex occasione laboris ali- • quadain arilequam ad doiuum venisset, vidil in vi-
    cujus quiescendi occasionem haberet, invictum a sione nocturna quod aulam ingrederetiir pulcrilu-
    psalmpdia spirilum non rclaxabat. Orandi habebat . dinis eximie. Et sedes posi.ta eral in ea, et supra
    vix credibilem facultalem ; et cum sit diflicilis usus sedem sedens mulief reverehdi admodum vuitns et
    ejus, ad eani quotiens vacabat de facili accedebat, et iabilus. Ingredienti regiam occurrebant canes hbr-
    ab ea etiam cum vocabanl negolia vix polerat" avo- g- ribiies ei nigri impelu factp quasi eum protinus ne-
    cari. Plures in pluribus excellunt virtulibus et ex = c.aturi. Sed Domina venerabilis, canibus illis magna
    celleniium sunt emulatores karismatum, sed raro- '. auctofitaie fugatis, iHum.ad se, voGaLumblandis
    valde verus et perlectus humiHs invenitur. Ipseest, manibus etpiodeinulcensalloquiointrepidum pror-
    ut estimo, quem beatus ita.diffinit Bernardus;:'. Ve- .. sus et securum esse jubehal. Quid lvecvisio. por-
    rus, iriquit, humilis vilis vult videri, non humilis' tenderit facilis est conjeclura. Aula siquidem illa
    reputari. Hoc bonum singulafitef. et mirabiliter ob- . dornum Igri.i.aci,. mulier sedens Beatarii Mariam,
    tinebal iste sanclus. Nam gratias qiiasdam quibus canes nigri cacodemones significare videntur. Ce^
    gloria tcmporalis polissimum comparatuf, politum tera in hunc serisum proficiunt.
    scilicet eloquium, venustatem persone, in negoliis : } , III. •
    secularibus induslriam, domesticam curain porta.re Cum igitur receptus esset Petrus juvenis devo—
    et exeo' amplius dominari, et favorabiliter largum tissimus", non paulatini et .per increnienta ad per-
    csse, nec habebat nec habere querebat. Cum inter- fectionem ascendit, sed velut in momento el icln
    ea bbna illa quibus in oculis Domini cbruscabat pculi decorem induit." Induil se forliludine et prt»
    1013 VITA PETRL ABBATIS CLAR-JE-VALL. *0I*
    cinait virlute (Psal. xcii), in omni locp,in omiii jA missa. Quid plura ? tota ilia noclc el- scquenle Do<
    tempore, in omni denique. fortuna, idem constan-' minica usqiie ad misse. conv.eritualis estreinuin ,
    tissime perseverans,. Cujus. jam provecle elaiis non ccssavit ille conflictus. dploris-scilicet el vocis,
    conslantiamcum quidam,-abbas, qui mihi hoc re-' illius exire cogentis, hujus remanefe monentis. In.
    tulit, familiaris ejus admirans, causamque tanle' IIlo ordine-sollemnis esl consuetudp -ut oftines Do-
    idenlitatis non solum sedulus sed improbus etiam miniea die communicenl. Propter quod cum in orr
    cxploralor inquireret, ille, ut crat benignissimus et <line suo accessisset-et ad cornu allaris sc humiliter
    qui facilea familiaribus.suis vincelialur,respondit,: inclinasset, visum,est ei qriod Japis niagni ponderis
    « Cum esspm, inquil, riovicius, quasi quidam spiri- de capite suo corrueret'; et. protinus seerjgens' et.
    tus sehsibiiiter milii visus est in me inlrare. Ex- sanclam Eucliarisljam-'suscipiens,- ab omni illo
    tunc usque nunc spirilus ille, vis illa.vel effectio dolore-salvatus, est. . ."
    milii qupdammodo domi.natur, regit et deducil ve^ ' ' "
    Jud ovem Josepli. Sparsum per exteriora frequen- VL •'.
    ter introrsum colligit; aliis volerilem ihlendere ad Jam vero quam proximus ille Deo fijerit, cx co
    orationem cogit; ea que oculis i.ngeruiilur,-.aut auT quod supponam ppterit estimari. Loquebar aji-^
    rihus obstrepunt facil taliqiioliens nou senlire. » R (juando cum ipso do nostre lldei ralione : cumqiie
    Hec que de se ipso yir beatih? quadam violentia ca- ei ut familiari faterer me contra ipsam quapdo -
    ritatis confessusest, consonant eisque Papa Gce- que aliqua templatione pulsari, simul ctiam qiie-.
    gorius in quadam omelia sic ait . Quem perfecte rebam ab ipso an aliqui.d unquani hujusmodi (enif
    eterne vile ca.rilas absorbuerit, ad leriena foris de- ptatibnis sensisset: « Npn inlicior, inquit, me ta-
    sideria velud insensibilem reddit. Ita quoque vir isle ctum plerunique hujusmodi cogilalione,.sed mulii- -
    cogilalione et avi.litale in illa eterna patria con- plex experimentum lidei omnem ipsius infirmitalem
    versatus, et rerum immobilium conformis affeclus, firmavit.» Pergens ulterius presnnipsi quercre quid
    inimotiis in se permanens, onincm molum, cordis lorel quod in eo talem firmilaieni lecisset.- Ille ut
    el saltum mentis, omnesque turbellas ct tempesta-- erat milis et humilis corde ,,erga amicos autem fa-j
    tesanimi, quibus homines esluare et, fluctuare vi- cilis et traclabilis : « Muila, inquit, de Deo , ct
    dentur, quasque religio-yera deponerejubet, magna aliquarido lale aliqnid sensi, qubd cum sentire de-
    menlis forlitudine nec penali sed tamqiiam. innaia sii, gravius tuli quam si in clibanum ardenlem
    sibi et nalurali cohibebat., ' projicerer. » Xpm ieslpr spemqiie communem hcc
    eadem yerba eiim mihi dixisse. Hanc aUestalionein
    - :'lY. . {_.
    Dum adhuc novicius.vel noviis esset in ordine, adnectere nonnullorum incredulitas, vel qnod pc-
    aliqiiando-nocturnis vigiliis inteferat, aliis.psallen- jus est credentium invidia me coegit, qui per duri-
    tibus, ipse stans in choro el fatigaltis dormitabal. tiam cbrdis credere nequeunt vel per malitiani credi
    Sensit quasi tactum alicujus qui pulsans. eum sua- nolunt tantam graliam habuisse Dci servos vel lia-
    viter excitabat. Putavit Priorem, cujus erat con- bere hiodernos. Ingenium', ut ait beatus Jeronimiis,
    sueludo circuire chorum e.l fralres cxcitare sopitos. Ut vina probattles, aniiquos veneranlur, juhiores con-
    Evigilans . ille apertisque oculis nullum videbat. lemnunt. Nunquid antiquorum Deus tantum ? rionnp
    Ciimquehoc et sepeconligisset, etsepius excilatus e"t.juniorum ? Non est personarum acceptor Deus
    excilalorem non viderel, intellexit divinam esse yir- nec temporum , sed in omni gehere-ciin omni tem-
    tulem^ et. egr^e fer^bat quod ei se offerebat seque pore qui limet Deum et operalur justiciam qccepttfs
    celabat. Quadam igitur nocte dum solitum exciia- eslilli (Act._\). Cur igituf iste Deo acceptus iion
    torem sensisset, excitus oculos cilus et inlentus fuerit, et ita ut aDeo gratiam acceperit perquaui
    aperuit, viditque adslare sibi juvenem splcndidum deDeoea experlus slt que non nisi perfectissimi.
    efdecofum, et, ut ejus verbis ular, aureos haben- experiri merenlur,' cum ipse forsitan perfectissi -
    tem capillos; qui statim ab illo discendens, per rne- D mus fuerit? Et quidem in quibusdam gratiis, ut,
    dium chorum ibat et morose, et manifeste visus ab sic dixerim, secularibiis plerisque sine dubio im^-
    ipso, postquam diu apparuit, disparuit. Hpc ipse par fuit. Nam , sicut in ingressu hujus.operis prer,
    mihi retuiil : sed et id quod subjiciam nichilpmi- misimus, ncc speciosus forma pre fitiis hqminum^ '
    minus etipse na.rravit. - - non in vestitu deaurato cifcumdatus varieiaip
    v. . V (Psal. XLIV),nec in curribus et hieqiiis, noh sol-
    • Media nocte.Dominica fralres psallebant in pra- licitus et lurbatus erga pliirirna' (Luc. x) per ne-
    tprio el ipse ciim iiljs. Dolpr capilis eiini invasit et gotiorum exteriorum iifdusiriam', non degygan-
    ita vehemens ul choro, egredi cogitarel. Ad quodi tibus qui gemunt sub aquis (Iqb xxvi), non am-
    agendum cum dolorem non suslincns se moverel, ;1>ulavit in inagnis el in mirabilibps supef se (Psat.
    vocem audivil sicdocentem : Laudans invocabo Do- cxxxi), sed in-liis omnibus hon est Dominus. Non^
    minum el ab ihfirmitalibus meis. salvus ero (Psal. enim est, sicut scriptum est, in spiriiu , nec in
    xvn). Hac Toceconrorialus remansit in choro, ett commolione, nec in ignc, sed in sibilo aure tennis
    post mpdicum inlervallum invalescente dolbre ite-. (17/ Reg. sn) et in voce que facla est-ad Helyam
    Vum cgrcdi disponcbat et ilcrtini insoiuiit vox pre-. el ad comparcin cjus tphanneni, quam amicus iste
    im THOMiE DE RADOLIO 1010
    sponsi qui stabat sepe el iniiine audiebal. Quam A'bas : « Ne facias, inqnit, hoC facinus : cras autem
    ejus inliniam claritatcm aiiqui quoniam ignora- ad meiu infirmariam veni; mercedem tibi jubebo
    Jiant, secunduni-faciem judicantes, ipsum-minus reslilui, nec efit qui ad me luum ihtercludat in-
    .aliquotiens eslimabant. Goniempserumt olim invidi gressum. > Fecit ille iit ei fueral imperalum, et in
    et insensaii inagiium Martiflum, simililer indignum 'crastino; nullo prohiberite, veniens ad Abbalem,
    episcopatu dicentes hominem vullu despicabilem et ut promissuni implefet orabat". Porrb Abbas hec
    veste sordiduni, erine deformerii ; nec larrien huic bmiiia ignprabat, sed se ignorare dissimulans rei
    viro defuemint gralie isie exteriores, et ut pfeno- geste seriem diligenler inquirit et audit; cmisso-
    miiiamus, secuiares : habebat eas ad suflicienliam, que homine ,cum spe certa mercedis habende pre-
    sed irt eis tenebat teniperanliam, ne; si in-his-el ab nominaip .Nicholao qui ei ministrabat, sic ail :
    his lenerelur assiduus, in his que pre his amabat < Vere, frater, si nosdeDomino cogilaremus, Db^
    ct amare debebat esset parvus aut nullus ; quod minus •cpgitaret de nobis. > Conjicieris ille aliquid
    faciunt plerique prelati, imipo etiam in hoc glb- eum quod roagnum foret audisse, insecutus homi-
    fianlur, in hoc gaudent, libc jaclilant quod in ex- nem ^beuntem prudcnter et ingeniose pollicens se
    teriofibus surtl industrii, etipsis succedit-in illis : et celare consilium et accelerare negolium, rei
    cum interiiri iritima sua pfojicientes, jacturam in- " gesle nafraiionem extorsit. Hoc est primum et ma-
    teribrem non sentiant et ea que preponenda forent gnum miraciilum : secundum autem siniile est
    poslponentes, curam scilicet animarum, "aljis eas huic non fofma sedgiaiia. •"
    curandas committunt, quas ipsi per sc curare de- ' IX.
    bereht, innitecles prudenlie sue et de Domino non Morbus, queni fislulam dicunt, afljjiclum Dei ho-
    sperantes. Propter quod el Deus" tales quandoque minem languidumque reddiderat. Transivit per eum
    deserit el tradit in manibus inimicorum suorum ,; lo.ciim^mpnachus quidam deCiaravalle, celeber in
    et comprehendit sapienles in astucia eorum (Job v). arte medicine. Suggesserunl ei fralfes et ipse suasit
    lsle vero de Deo confidensu, interiora curans, cx- et persuasil abbati iit morbum inspiceret. Vidit et
    teriora fidis committens, quoniam Deum ipsc cu- fratribus fistulam esse Tesppndit: et eo loci quo
    ravit, Dcilm suum curalorem habuit, sicul in se- secari ac perhoc sariari non posset; adjiciens hoc
    quentibus , cum ad id !oci ventum fuerit, evidenti verbum: • Horiio iste si Paschavideril nunquam
    probabitur argumenlo. ainpl'us morielur. > Signilicans scilicet quod nec
    - VII. ','"' sanari valeret, et infi-a talem lcriniiium morilurus
    Sed jam ad narfalionis ordinem Tedeuiiles dica- f, foret. Convajuit lamen, multisque postea vixit
    wus quod dum-in ordine s.ingulari singulariter il.Ie annis; sed quomodo cpnvaluerit, hactenus. incogni •
    vixisset, factusest Priai' Igniaci.Quod ilem officium lum fuit. -
    cum strenue satis et laudabiliter impleret, in Ab- X.
    baleih VallisRegie, qiieuhaest de iiliabus Igniaci, •- Poslquam fratribus Vallis-Regie aliquantp teni-
    electus est. Quam ejus eleClioneih visio talis ante- pore prefueral contigit quod Abbatia Igniaci Abba-
    cessil.Videbatuf Abbali qiii lunc preerat Igniaco , tem TiOnIiabebat..Morisest ut conveniant Abbates
    candelabrum ardens et luCens ahte altafe positum subjecti vel lilii ad eleclioncm pfiiicipalis patris et
    principale subito pef vitream majorem' exire; et Abbatis. Vir igilur Dpmini Pelrus, assuinpto secuni
    post modicum electus est pomnus.Petrus. In Valle quodam Roberlo "reiigioso et litleralo Jgniacensi
    illa Regia dub Contigeiunt ei que non vulgari et iiir. monacho quem secuin ulpote familiarem-ad suam
    Cefla sed religibsi fratris ejusdem Abbatie mona- consolationeiii liabebal, Igniacum veniebat. Orabat
    chi et-cellerarii, nomine Nicholai, didici rela- autem Domiiiiiin ut sibi irispiraret ad cujus eleclio-
    tione, nem ipse aspiiare deberet. Hec eo cogitante simul
    VIII. el orante, vpcem audivit sic dicenteip: < Cum ye-
    • Quidam de mefcennafiis ejus loci mercedem ha- D neris adlocum illum, > locurnque ei quadam riola
    bere iioh polerat, cum eam frequenter exegisset; cujus nori fecordpr designavil, «quod requiris agno-
    cellerario scilicet dissimulanle, immo quib.usdam sces. > lam fere locuiri allingebat el voli compos
    ex causis reddere nplente, et de jure non esse ei non erat. Orabatefgb altcntius et Dominum de pro-
    reddendam asserehte. Hoc igitur ad Abbatem cura missi solulionepulsabal. Vox igitur iteraio ad ipsum
    ille vellet rcferre, non . ppterat : timc siquidem facta sicail: «Interroga illum monachum qui te
    egrotabat, et hunc ad euni iiigredi cellerarius non comilatur; ipse tibi dicet quis futurus sil Abbas, >
    sinebat. Serviens igitur seviens et ira. que furor est Acccrsito statim monachb, yidelicet pienominalo
    breyis accensus, ad unam degrangiis Abbatie fini- Roberio, Pater eum convenit hoc modo: «Pergi-
    timis accessit, ferens.prunas ardentes in cacabo, mus, inquit, Igniacum, et credo'quod ex me pluri-
    et clam.jgne suppbsito giHingiam incendere dispb» hTuoVperidebiiAbbalis eleclio, Vos igilur qui fra-
    nebai. Hec eo cogitanle affiiil scrvus Dei, et qiiid trum mores mullo experimento cognpscilis, inli-
    vellet agere fequirebat. Expavit ille stiipore .vehe- inate milii quein digniorem hoc oflieio judicatis. >
    nienti; et cum rem celafe non posset, propositum At ille non prophetico spiritu. sed desiderio promo-
    suum causainqiie propositi cbnfessus est. Cui Alj- liohis illius, et quoniam eum diligebat dignumque
    1M7 VITA PETRI ABI3ATIS CLAR.E-VALL. 1018
    XIII. N- .
    promolione sciebat:« Incunctariter, iiiquit,clabsquc A
    deliberaiioiie respondebo. Nullum vobis dignio- Nam cum comedens aliquando cum ipso, videns-
    rem judico, ideoque vos futurum Abbalem predico.T que eiim pisces coram positos- riou gustantcm,
    Vir aulem Domini conservabat omnia vefba hee, aliisque nichilbminus cibis parcentem, ac miserans
    conferens in cordesuo; et quariquam quod de se illius, ipsum riimie parcitatis arguereni': «Innno,
    fjlurum fuerat jam igriorare riori-poteral,' ilefato inquii, parcius cbriiederem, nisi nieo- corpori par-
    lamen interrogal eum sic inquiens: «Scio, fraler, cefem. > Parcebat ergo corpori suo eliam cura
    et cerlus sum^quod promotionem meam velletis, parcissimus in cibo et potu et esset et 'vidcfctur.
    sed hbcnoh est in vestra posiium volunlale. Volo Ex quo etiam in ccteris temperans et discfetus et
    igilur omnino ut alium quique dignus sit eligt no- moderatus fuisse recte conjicitur. Quoniam ita vir-
    minetis. — Nullum, ait, alium nomihabo; vos tutis appstcbat excellentiam ut non dimitterel lem-
    Abbaseritis, vosdesideranf universi. > Ventum est peranliam, qiie quarta inter principalcs virtutes
    Igniacurii, et uiianimi cunctorum consensu absque laniam habet graliam ut sine.ipsa cetCre tres gralie
    ulla contradictione eleclus esl iu Abbalem; quarii graciose'esse non possurit, bene ergo de ipso quem-
    nicbiibmihus eleclionem aliud, ut dixerim, tale pre- , dam religiosuni virum el sapieiitem, id est Gille-
    cessii presagium. "
    beflum Abbatchf Fusniaeensem, audivi dicerilem
    "'."'"' XI. qupd nehiinem vidisset cui de singularifate minus
    Erat in Abbatia. frater religiosus et bonus, qui- rtiale conligisset \ "nimirum' singularilatem suam
    hoc est temperanter et-prudeiiter re-
    que diu precentoris functus est oflicio, nomine Ni- singulariter,
    cbolaus. Hic ipse mihi reliilit quod eo tempore quo gebat, licet plerisque eiiminlime nescientibus-siin-
    sedes illa vacabat et in pendulo forent fratres et plex videretur et hebes; quod ei contingebat ex
    electionem prestolarentur, idem super lioc negotio tardiloquio, ct quia curii ioquebaliir Hngua ejtis
    sollicilus Dominum jugiter precabatur ut eis ido- Latium redolebat. Demum oninia bona suasludio-
    scum proyiderct Abbalem. Cui quodain tempore sius occuItabat.Erat autem fevefa pefspicacis in-
    Dominum depfecanti vpx m.anifesle sicait:«Ni- genii, sanique mullum consilii, et in operibus' suis
    Deni-
    cholae, habebis Abbatem, etilleostendet. tibi quid regendisque subjectis moderalus el discrctus.
    te oporteal facere. Quere bealum, 0 admirabilein que cum virum venerabilem, indiistriumque pariter
    et Jioneslum, ejus ccllerarium, aliquando convenis-
    virum, 0 vere imitatorem Retri Pelrum, > Et ideo
    Dominus.ei lestimonium sem, conquercns.scilicei quod, ut dicebatur, Abbas
    jure perhibebat quod prius
    P ejus' religiosus quidem sed dufus fpret, nimiiint
    apostolorum Principi Petro perhihuerat. Et_revera,
    non solum pfenominato fratri sed omnibus qui in severiis, pariteret agreslus, fespondit ille qui mo-
    res illius,'qui vitam, qui instituta, qui consuetudi-
    domo«fant, forensibus eliam quieum videre, au,-
    dire et nosse meruerunt, \erissime et Xpiane reli- nem ionga societate et experimento sciebat:« Re-
    gionis ostendjt.exemplum. Siquidem aliquot annis vera-, iiiquit, durus est" et severus, sed -sibi/non
    • aliis pius est et
    illi prefuit Abbalie in sanctitate et justicia coram aiiis. Nam misericprs, et in lan-
    tiiriiutnos qui curam illius majorem habemus et
    Deo, in magno nomine, in celebri faina, in boiio
    sumus illius adjulorcs-, aliquotiens de cjus benigni-
    pdpre-coram mundo,
    ta'e et patientia, ut-nobis videiiir nimia, murmure-
    XII. -
    mus, fervorem ordiriis suo teinpore lepuisse rion
    Ejiis igitur conversaliohe singulari et ardua pre- detraliendo sed"zelando dicehtes: ceteriim cum eju^
    , fatus Nicholaus aceendcbalur, siinulque ainmone- iiiteritiohem perpendirrius, cum ratiohes ejtis Ppe-
    batuf-intelligere qrie ei ab co apppneJiantuf et pro^ fum pffevias et nbbis ab co. reddilas audimus et
    ponebanlur.Et memor vocis quani audiCrat, sciens- auditas pensamus, cum sic et non aiiter agere de-
    que quia similia oporieret eum prepararie, eliam Iiefe cognoscimus; quoniam non litteram sed spiri-
    supra communem' ordinem aliquid attemptarb vole- D tum et caritatem que lex Dei est et vinculum per-
    bat. Sed quia delicalus erat et debilis liequaquam fectionisi elex qua sola vila prpcedit,, magis atten-
    presuraebat. In hac flucluatiorie positus, "aliquando dehs quam instituta et aiiinvenlionfes hpininum, 1
    vo.cem, audiit sic-diceritem ":« Nicholae,'nunquam jactiirani quarumdam "observationum facilem esli-
    fonnides agere pehitehtiam. > Hoc conimode ihichi mat :non eas lamen dimiltens, nori.negligens, non
    videor posuisse ad confirmationem eoruiri (jui in cohteninehs, sed pro persona, pro locp, pro tempbre
    pusillariimitales.urit spiritus et tfempestate (Psal. temperans; dum scilicet attendit Jiinc ordiiiis figp-
    xxxiy), qui timenl pruinam'el irruit super eos nix feiri hinc huraanaih infirinitatem, cuiiclis vifibus
    (Job vi). Mpdus tamen constltuendusestaudacic elaborahs ul (idelis sit disperisator: quod tnnc asse-
    et habenda pia et discreta discrelio fragilitaiis cor- qui,se credit indubie si ex indulgentiis quibusdarii,
    poree;et illud est atfeiideriduni : S.piriliis quidem licet notani aliquam et aliquod videaritur 'atfeffe
    promptus esl, cqro aulem inftrma (Mallh. xxvi), et • flispendium, cafitatis fratrum ac pacis ac vbluniaf e
    carnis cura sicul nOn in desidefiis sic i.n uecessi- servitulis recepit compensationeni, npri magnipeh^
    taiibus facieiida cst; qiibd ila fecissfesanctun) 1)ci dbnssi-ei super lioc ab aliqiiibus detraliatur,d'jm
    griiniadvcrti; *i pu,ra conseiciiiia cl "Bei yeriias .atestowuv. •
    1019 THOM4S. DE RADOLIO . 1020
    Nempe vlr iste non erat ex illis .qui culicem cotantes. A pre celeris religionis domibus ampliori qmplexabaiur
    camelum-glutiuiit (Mqtilt; XXHI),qui deeiniant olus amoris affectu, non solum nqn auferebal, sed etiam
    oinne et grayipra legis relinquunt; qui inter bonum . ,a . quibuslibet aliis tuebulur., rebus noslris et nobis
    et malum, bbriura etmelius, malum et pejus disere- omhibus muliam reverentiam exhibens. Accidit au-
    tionem non liabentes, quodque detefius est, que sua tem ul iniectumlandem deciderel, lactus egriludine
    sitnt non que Ihu Xpi querentes {Philip. n), licel csrporalii Cumque moriturum se esse cognoscerel,
    cure gregis px.cubare yuleantur, ignorantia lamcn per nuntium suum ut advisiiandum^eumvenirem sum
    . vel. malicia ipsi errantes et alios in errorem mjt- mandatus; et mandatus slalim qdveni,. Auililaque
    lenles,.multafaciunt, parum prpficiuiil^ folia mulla ejus con.fessione cum viderem quod penilenlia duce-
    sed parvuih fructum aflerunt; quin etiara rixanlur retur et qtiod de cetpro bonam volunlalem haberel,
    de lana sepe capiina et nil paliunlur super.eonlri- mjniii euni u,t renunliaret seculo et habilum religio-
    tione^Joseph. Petrusauiem edoctus-, revelanie Spi^ sum assumereli Acquiescit ille consitiis; queril li-
    rilu sanclo,quqd ex pperibus legis non juslificabiiur centiam a conjuge ,-sed non invenire potest. Videns
    :Qtnnis homq.(Gal. n), et quja:./)eits spirilus-.est.et Agiiur quod veniendi licenliam non haberel, postquaih
    eos qui adjxmni.i\n;$pirtiu;et veriiate oportet adqr.are euin sqcro oleo inunxissem. ad monasterium sum
    :(l6an. iv), spiritus el verilatis ardentissiiTius emu- B reversus. Interea paucis diebus evolutis, mqrbo inva-
    latbr, juslitiam, non que ex legeestet -operibus, lescente, ctint jam spesde eo parehtibus nutlu super-
    scd que ex spirilu et Deo est copiose possidebau Ex esset, ad nostrum mohasterium ab eisdem parentibus
    qua. et ipse justris dispensationes.suas juslificaijat adduciluy. Occurriiur venienti, el devote a nobis su-
    et.auploritate que sariclitateni sequebatur eis n.on scipiluti Deporiatur in cetlam, sacro vestitur- habiiu.
    solum victoriam sedet gratiara assequebatur. Uis et ei depnlantur cuslodes. Hii cum uha nocle morti
    per digressiori-em fortasse, sed tamen ex materia evm'appr6pinquare senitreht,Adc6nvocandumfralres
    peiidentibus.exposilis regressum' ad materiam fa- tabulam pulsant, sicut nostri ordinis cohsueludo ex-
    cietniis. Inier hec homo Dei visionem vidit magna- postulat. ExcitantUr fralres , venilur ad infirmum ;.
    adnri.ra.tione nec minus memofiaet relalione dignis- egq quoque inler ecleros adsum , officium impleo ;
    simam. Eain sicut ab-alio scriplam repperi eis'que septem psalmos conventus decaniat-, sed- nondutn
    scribimus copulavi. Ea auiem est hujusmodi. '•nii_grqiihfirmus. Videns igiiur quod non tam cito
    '..''... ,.'.-.''. xiv.••'.' .,•';", .'., "'. -.,- moreretur, ne fralres qui sacris vigiliis debebant in-
    Quodajn tempore cum advenisset Ursicampum teressenimis affligerentur, anhuo eis ul se.recollocent.
    Abbas Igniacensis Pctrus noriiiiie, vir.omhi sancti- „C Inilla Jiora duo ex fralribUs stiper infirmo duas vir
    ........
    late conspicuus, letabundaetgaudens in ejus ad- •• stones viderunt. :
    yentii doinus tota'gavisa est, reverenliam' exhibens '_ Visio uhius in cubili suo hec erat: Videre videba-
    qtialem sua san.ctitas exigebat. Tunc Domnus Abbas liirquod tOtus convenlus ante infirmum starel, incli-
    et Prior/quia visionem eum yidisse cognoverant naloqite eo humililer pacis osr.uluni labiis ejus im,-
    quam ex ejus ore qui, eam viderat cupiebant, au - primerent.
    dire, sequestrantes eum de medio in, parlem alte- Videbal aller, sed in visii necth, quod-infirmus
    ram ducurif, quasi ile rebus.secrelioribus loeuluri. jacens _in leclf) vellel de lecto surgere sed non posset.
    .Cumque sedissent eurn venefabililef alloquuiilur Cumque ei adessel ut adjuvarel euni, ail infirmus :
    precarique incipiunt Aut ordinem. visionis qiiain « Noli me -adjuvare, ope lua non indigeo; nam bealus.
    viderat eis aperire dignetur.';Treraensil.Ie ac pavens, Benediclus qdjuvat me, qui etiam mandat Abbalj ut
    et qua.si ignorans quid quererent, visjpnem se vi- ipse mihi faciat cqronam.i
    disse in quantuni polest dissim.ulat et illoriim.pre- Nec mora pulsatur secundo tabula. Excilantiir de-
    cibus nullatenus acquiescit. Rogant illi semel et huq fralres,veniuhliterttm ud infirmqm. Migratin-
    iterum; negat ilie. Laudabili tamen eprum iriipor- firmus decorpore et corpusin ecclesiam deportatur.
    lunitate deyictus, tuni qnia Priof ei Scripluraruiri D Ibique remqnenlibus auibusdam fratribus qui circq
    tesiimonio denionstrat peccati,reum-esse ih fratrem deffinctum psqlmos decanlarenl, convehius se recql-
    qui fralri rein edificationis pccultal, tum qnia Do- tocdl. Ego quoque ea nocte paulisper. egrolans cum
    muo Abbati negare nil potesl, quia tenere dijigit ceterh. vado pausalum. Cumque jucerem in lecto
    eura a qiio yersa yice non minus ipse diligilur, - adhuc vigilqns et nondum dormiens, cepi cogitare
    tandera yix erumpentibus yerbis, narrationem suam mecum et qitasi dicere michi:« DomineDeus meus,
    _sic incipif exordiri: auid erit de homine islq, quem tantorum aslringunt
    , Eral in'ArchiepiscppalU: Remensi miles quidum, ..mncula peccdloriim? Quid ei prodesl qudd mula shii
    nomine Raldtiinus, vir clarus genere, vir temporali- confessus est?Quid quod in exlremis peniliiit? Quid
    cus rebus exu_berans,sed nonminus habundahs peccu- quod habilum religionis suscepit ? Ubi est nqiic ipse?
    .'tis. Nichil siquidem, muii relinquebai non factum Benejliiesl anniqle ? > /)uw Itoc mecumtacitus eq-
    .nisi quc-d facerejpse nqn.,pqterM. Miles iste eo jem- (jitq, voieth audio sic dicenlem: « Ipseniultum indi-
    pore quo cum .Henienii. Arcliiepiscopo guerram exer- get auxilio. > Audiens ergo quod auxilio indigerel,
    . cerel, toti pdlrie _el maxime vicinis domibus tnalu slatim ad ecclesiam vado in spirilu tl quasi gciuq
    pittrima- itiferebqf, res av,iem dom.us noslre _;qnam flecfens ante singnla allaria sanctorum qnqruin ibi
    1021 VITA PETIU ABBATIS CLARiE-VALL. 1022
    memoria habebalur lota devolione qua possum pnlrO' A speciosos nimis et desiderabites ad videndum,^venien'
    cinia imploro, quatinus ei qui venia indigebat miseri- tes per medium chori, qui iiiier se fratrem'Baldui?
    cordiam a Dbmiho impetrdreiit. Et hoc faclo clau- hum vestilum ysehibruno medium deducebant; cum-
    duntur oculiel subilo labor in somnum. Moxque ut qiie adduxissenl eum ante me in loco quo sedem
    dormire ceperam quasi grandi mole senliome gravari_ eram. presehtaveriint eumrhiichi atque dixerunl:« Hie
    intellexi auiem qued malignus spirilits esset qui- mi esl Batduinus. >' Et ecee cqgitante me quid de eo
    bpprimebut, qui eiiam dicebalmichi : « Quidesl quod essent facluri, ducunt etim ad allare elsic eum offe-
    facere intendis? Respondi: Quid, inquam, fucereiri- mnl. Et hoc facto visio nori comparet. Fraier vero
    lendo ego ? —Pulas,inquil, Baldidnum teposse attjerrt Balduinus qui lociens apparuer.at michi; a die illa
    michi prosolo religionis habitu quem suscepit ?-r-Puto_ el in ireliquum nunquam michi apparuit. Rediens
    inquam. — Nonne, inquit, jure muts esse debet qui ergo ad me ipsum et considerans quid: httjusmodi
    omhi tempore vite sue servivil miclii, qui in peccatit vvsio figuraret, hilellexi" quod poslquam frater Ba/-
    tttisusqueinfinem vilesuepermansii ?—Cuiego :Non - dtiinus dltari oblatus fueml, eum esse reconcitiatum.
    nego: Vertim nonne peccata sua coiifesstts est, nonne Per nigram autem vestejmqua erat indulus adhuc ei
    in exlremis penituit, etdd' Dei 'misericdrdidm coi> inesse aliqumn maculampeccatorumdique enmpe.ni-
    fugit ? Ei srcelera oiitnia iaceam, nescis quia "sdn- " ientie subjacere. Eccequid de, isio miiiie viderim
    guis Xpi pro peccatoribus effusus esl in retnissionem 'scilif. , • ••
    peccatorum. Per preciosum illum sanguinein qui de ,s. Panlo anlequam isle de quo dixintus moreretur,
    lalere dormienlis in cruce manavil le ccnjuro, inale- miles quiddni in exlreiiiis posiius ad.se visitahdum
    dicte, «I hiiicprotinus abscedas et in Uiutn nullum mc mandavil. Ad quem*cum ego venissem, cpnfes-
    liabeus polestutem. Audito ille Xpi sangiiinis tiomine, sione ejus.audila nil ei melius consulere pptui qtuM
    virlufem adjurationis noh ferens , victus ei confusus ul renuntiaret seculo et qd Dei confugere miseri-
    abscessil.Ego auientexhilaratus quasi de vicloriain ricordiam", quam solam-ei superesse. credebam.
    vocem jttbilatiohis el laudis pre cordis exuttaiione Ostendi ildque ei Vallem Regis; doihu.m-quaindam
    erumpens , « TE DEDMLADDAMUS > cantare tepi. noslri ordinis que domui suevieinior eratel havitu
    Cantavi eulem dormiendo usque ad illum locum ubi religionis 1 induilur; ego aulem revertor Igniacum.
    dicitur': « Tu REX GLORIEXPE, > ubi a somito eui- Cutnque ea nocte iecto jacerem, adhuc vigiiaus cepi
    gilans el ordinem rei gesle luce iniuens clariori, in cogiiare.intrameel quasi dicere michi: «.Quid pnlas
    Dei laudem et gloriam toium hymitum persolvi; Et proderit milili isti rcligiqnis habilus queinqssumpsil?
    cum illum versum adhuc in ore haberem — < INTE, Q qtiod fecit non tam fecit- volurilarius quam inyilus.
    DOMlNE',SPERVVi, KONCONFUNDAn' IN ETEBNUJT > r— ' Si ehim adhuc habuisse.t tempus malefaciendi, forsi-
    horologium cddil el ad malulihaspulsatur.Vado ad .tanmald fecissel; Denique non tam sua peccata di-
    vigilias, nou immemor vocis que vtichi dixerat Bal- misit quam sua eum dimiserunt. > Dum hec mecum
    duinum indigere quxilio.Oralionerh tola.nocte dirigo cogiio, vocem qudio sic dicenlew.t Multum proderit
    ad Deum pro eo. Die jam faclo, fratribus congre- ;ei.~El hocjcilo quod inisto et in quolibei qui in ha-
    gatis in capitulum, injunyo eis pro defunclo usque ad bitu qrdinis Cisterciensis morilur, uiillam hgbiliirus
    tricesimum diem sine intermissione offerre hostiam est.diabblus polestatem dqnec data fueril.de eo sen-
    zalutarem, statuens el ipse facere qttod aliis injun- . ientia. i Audiens aulem vqcem stalim inlellexipos.se
    gebam, id est triginta diebus immolare pro eo.',Per esse verum quod illa dicebat, iimilitudnte luli uni-
    dies igitur illos triginta in quibus' a nobis mnnibus mum subintranle. Si rex.famulum habeat qui odi*
    oratur pro eo sepe qpparuil michi Balduinus veniens liabealur ab omnibus, qtiamdiu famulus ille signa
    ahteme el assistens michi quocumque essem in locp. secum regis habuerit el litteras ejus, et quamdiu in-
    Apparebat auterh in specie supplicantis, tanquatn si . cerlum fuerit ulrum diligatur a rege an odio habea-
    diceret se indigere auxilio^ et- poslularel pro ' se tur, inler medios hosles sine conlradictione potest
    orari; et Itoc lunc thaxime faciebat quando devotio n secur.us incedere. Si vero declaratum fuerii quod rex
    ndslra tepida erat et languens , vel quando quacum- eumvdio habeat,-el si eum dedomo sua ejecerit, ex
    que de causa missdm non pOleram celebrare. Non hoc.jam non erii qni npn ditapidet eum. Sic etiam
    dico quod per illos triginla colidie dies apparueril ;.qui signa mililie Xpi secum habueril, stigmald ejus
    michi, sed per itlos trigittta dies sepe. Accidii quoque portans iit corpore suo, religionis hqbilu indulus qui
    ul quadam die proficiscerer ad grqngias domus .est lunica Salvalo.ris, hoslitim suorum cuneos petesl
    nosire ei eo die missas canlare non polui. Cunique penetrare securus, nec ullam habel in euin diabolus
    reverterer ad thonasterium apparuil michi in via poteslatem : ddliuc ignorans quidde eo Dominus ve-
    supplex elmulto trislior quani sblerel', quasi dicere .lil. Si. autem voluntas judicis super eo fuerit etioda-
    ea die vellet sui me fuisse immemorem: Jam aulem ta el prolalq senlentia teslis exsliterit quod ilte hon
    tricenario evoluto,'die qua ab universis populis crux . placeal Deq, ex hocjam pqtestatem malignus accipit
    adoratur, cum sederem t* presbiterio_indulus sacer- . et debilum potest exigere usque ad nopissiinum qua-
    dotulibus indumentis, ul sacra missarum soliemnia i drantem. Hac ergo visioneconforldtusfralriBaldm-
    celebrarem, et jam in ecclesia secunda leclio lege- ; no corisului ut seculo renun.liaret vel moriens. Scie-
    retur, inspiciem vidi duqs homines vestitos purpura bam enim quod prodesse poterut et quantumlibet: pec-
    1023 . THOftLE PE RADOLIO iO»i
    eatori religiohk liabitus eliam in ipso morlh assum- A biennio" suum obitura praBeedente morbo mulluin
    "
    pjus articulo. . . molestp, ei ul ipse putabal purgatorio fuerat fatiga-
    "
    Visionem hanc vidit venerabilis Abbas Ygniacen- tus. Sed n.imirum non, solum arta verum ct longa
    sis':; quae dubietalis scrupulum nobis ideo non reli- ma eslgue ducii qd vita.m(Matili. vn), et ad visionem
    quit quod ad aures nostras "rton sit ;pef lerciam •summi bohi et precellentis illius nature ad quam
    transfusa personam, sed suo ipsius ore relala qui Tion nisi pufgatissimus' poteril pervenire, leslanle
    eam vidit. JEt licet lesiihionia eju.s credibilia facta ipsa Vita et dicenle -^Beali mundo
    corde, quoniam
    sint nimis, cgo tamen ut visioni huic lides «erlior ipsi Deum videbunl (Matth. v). Quis igitur gloriabi-
    Iiabeatur, tali eam atlestalione confirmp : nisi vera lur muudura se habere cor? Ita tamen;ut </'u«glqria-
    silYisio que litteris istis explicatur iiumerus meus tur, in Domino gtdriettir, id est in.Teritale que non
    a junctura sua cadat et brachium meurtr cum suis jnenlitur, non in opinione que fallit el faliitur. Sunt
    «ssibus cpnfringatur; sitcclum quod super ,me est enim plerique in quibus mentitur iniquilas sibi,
    ereum etterra fefrea; pro frumento oriatur michi lingenles et pingenles Dei misericordiam secundura
    tribulus cl pro ordeo splna. . _ suam volunlalem, cum misericordia Dei justiciain
    :- XV. ••. ejus non evacuet, et per mullas tribulationes, hoc
    . Attcstationi prcmisse meum tcslimonium adlii- ij < est purgaliones, oporteat nos inlrare in regnum Dei
    heo : licetjiondiis"auctoritatis non habeat, habet i^Act. xvti). Non igitur qui manus suas miseruntad
    ccrle sincciitatem verilalis. Ctini igilur ameposila (orlia (Prov. xxxi) iaslidiant Ordinis disciplinam,
    relalio in manus meas venisset non fui conierilus *(ue in presenti videtur habere aliquidnon gaudii,
    scripture lestimonio, sed copiam videnlis simul ha- sed meroris. Exercitatis aulem per eam reddet pa-
    Lerestudui. Non nude, non aperte.sed, uliiadicam, catissimum fructum in hac vila justicie, cl in fulura
    furtiveet quibusdam insinuatiohibus quas liic po- ^lorie. Nonmiirmurcnt de asperitate itineris, sed
    here «t exponcre longuni foret, suadebam -ut quod attendant fratrem. prefatum qui diulurna ct ardua
    'videral dc milile Balduino ad meam miclii edilicalio- TWriversalione,Jbiennia corporis passione, tanquam
    nem narrarel. Quid mulla: Victus deiivum impor- .aurum in fornace' :purgatus, et ut argenlum igne
    tunitatemea; amore nichilominus et ailegationibus iexaminatus, nec sic tamen pei fectus invenlus est,
    superaius'sic respondit: « Dicarinquid querilis, sed Igitur etiara sibi non male conscii .presumplioni
    dicere me gravabit. i -Seriatim ergo et scripture frenufti timoiis imponanl, cl payeant^ et alas suas
    consonanter omnia.michi eonfessus est et ita me- demiltant. Opus est siquidcm longo lime labore ut
    nioriter ut ejus mcinoriam pluririiuih admirarer. jnaterialibus ab.anima rebus el fantasiis rerum
    XVI. ' abrasis, memoria nil terieat, ralio nil videat, volun-
    '• C
    Henricus comes Campanie lilius illius Theobaidi ias nil diligat preterDeum, qui est.Tiiemorie-fornia
    cujus memoria cuni laudibus et merito contihelur originalis, lux incorporea ralionis, el incitamentum
    in Vita.sancti BemaruT, pfecalusest aliquando ser- est igneum vbluntatis, suramum Ijoiium; ieatum
    vum Dei ut pfo se Dominurapreeareiur. Celebf avit boivum, bealilicum bonum bominis. -His bfeviler
    ille missas intercessufus prb eo- expletoque niiste- diclis ad excilationem quorumdam dormienlium ad
    fio, cuiri extremam cpllectahi dicturus ad suos se propbsitum redeaiuus.
    converlisset minislros, absentem comitem vidit pre- XVIII.
    senlem, signum" crucis habeniem in veste, jsicut ha- 'Iii-slruciuracxilia non miiius quam magna ali-
    bere solent qui Jerosolimaih prplicisci prbponuiit. quociensnecessaria comproba::lur: igitnr ponam hic
    "Nonduni lanien, ut comes postea professus esl, sibi aliquod parvunii quod ct si nullam de Ulilitate gra-
    sighum crucis aptaverat, sed ea die. posl multam liam p.ro;brevilate tainen veniam promerebilur. Esl
    iluCtuaiionem, posl longant delibefationem hoc sc miclii fiater vobis queni serino .p.rcsens alloqnilur
    facturum indubitantef firmaverat. non ignotns. Hic al) adolesceritia usque ad sSJiectu-
    ' ' • Tiiorbis multiplicibus faligalus longum proba-
    ; xvii. .1 tem
    - Sedebai aliquando inCapitulo virneatus. Eraf dics tur traxisse marliriinn.. Aliquando corporis ejus
    annua ab obilu cujusdam fratris. Pfccenlqf ad cujus incommoda eo usque <.:;everiinl ut dclicere putarc-.
    lioc oflk-ium pertinebat suggessit ei uTfralrem, siciit liur. Scripsi ad viruni Dei adiinc in carne Tiianer...
    eratconsuetudo, absoivCret. Absolviteuih, premisso tem ut manum iiilercessionis porrigeret. Ea nocto
    lamen submisse tali verboV « IndigCtabsplutione, > qua oiabal pvo egrolo visum est ei quod nudus
    Qiiidam desCnioribus cui riomen Jolianiies, quo slarel eoranr hbinine Deiet ab ipso durissinie vapu-
    etiani refereule hoc didici,' riori procul sedebat ab laret. Mirabaluf contra se inspli.tam severitatcm 11-
    ipso et premissiim verbum audivit. Data opportuni- iius, sed miranli sua conscientia respondebal:«Deus
    late causam sermbriis illius indagans aiidivit ab eo : esl qui te verberal. >.Vivit usque hodie flagclluni pa-
    « Nuper, inquii, vigilanli michi sensibilitef-appa- tienlius ferens cujus Deum.intefpretatur auctofem.
    ruit, et inlerrpgatus ari adhuc Dominum nbslf uni vi- Alicui forsilan" somniunj inane videbiiur, sed oia-
    deret, resporidit:« Nondurii lempus'.;'»" et hbc diclo tionisilliuset visionis istius concursus mC ut hoc
    disparuit. Testabatur autem prediclus Joliannes scriberem provocavil. Jam illud quod subjiciam inse
    qiiod'rcl;giose diuque con.vcfsaius" in Ordine, et michi rctsilit vir bealuS, - ,
    1023= VITA PETRl ABBAtiS GLARiE-VALL. 10,6
    XIX, A rius pastorem providere proponat. Ceterum talis
    Eral in quadam ecclesia.et in oratione sua con- visio michi ostensa est.: Nunliabatur uobis ad hanc
    fitebatur Domirio. Apparuerunt oranti efligics san- domum Xpm Dominum advenire. Ad fores mona-
    clorum Bernardi et Malachic. Conversus ad ipsos sterii occurrebamus obviam. Videbamus cum ncn
    suam oralionem ct intentionem direxit. Tunc iinus- habentem speciem neque decorem, statura brevem,
    eorum di.xit ei •: « Tu eris abbas Clarevallis. > Di- habilu pauperem, aspeclu contemptibilem,. nulli
    sparuerunt illi et- terrilus ipse reniansil. Tcrrilus, tamen erat ambiguum quin ipse esset Dominus
    inquam, quiasicut postea michi cum .gemilii fate- Ihs Xps. Hanc visionem cpnferens et cbmparans
    batur, nunquam hoc fieri vpluisset; ettanien du- suo proposilp Gillebertus nil aliud poterat inter-
    biiare non poterat super hoc cuod divinilus ait- pretari Xpm nisi Petrum verissimura Christianum
    dierat. . et vere Christuni, id cst celesli crisrnate, id est
    XA. Sancto Pneumale unclum, qui. in oculis hominum
    Elapso posl hec aliquo temporrs ihtervallo Abbas pauper et modicus videbalur, virorum npvissimus
    Clarevallis Geroldus, vir honestus et multis gratiis , et tanquairi a Deo percussus; ceterum omriis glo-
    decoratus, Igniacum devenit. Erat tunc Igniaci qui- ria ejus erat ab intus, ubi. preciosa raargarila ful-
    dam monachus, iramo dcmoniacus, Judas intcr B gebat in corde el ubi erat locus Domino, taberna-
    apostolos, Sataii inter Dcifilios, Hugo de Basochiis:: culuni Deb Jacob : labernaculum, inquam, iidc, ca-
    hic bffenderatOrdinem- in gravibus multuin excessir ritate ceterisque virlutibus, sicut, palliis auro ar-
    bus, et Aiibas prenominatiis eum in regulari vindicla. genlo lapidibus preciosis constructum, ornatum,
    Nactus igitur tempus oportunum quo suam ulci- spaciosum, speciosum et preciosnm, sed exlerius
    sceretur irijuriam, furiis agitatus iniquis, dirum vi- cilicio cooperlum, iibi desiderium visionis divine
    rus sub pectore versans, apud se de illius nece erat, in odorera suavissimum Domino, ubi concen-
    tractabat. Cum igitur sero esset die uno sedebat in tus et consonanlia rationis et aflectipnum rcddens
    vestibulo domus -inlirmorum frater quidara reli- mellifluam armoniam, divinum etiam demuicehat
    giosus et humilis, Haymo nomine, nalionc Remen- auditum. Competcnter igilur et meritp in Jiabitu
    sis. Hic, sicut ipse michi confessus est, vidit ma- pauperis Pelri Xrs apparuit;et qui transformabit
    nifeste duas horribilis forme pcrsonas etquas esse corpus humililatis noslre configuratum corpori cla-
    demoncs duhilare non polerat, ingredi domum il-. ritalis sue (Philip. ni) transformayit corpus clafi-
    lam. Eo lempore salelles ille Satane, Hugo predi- tatis sue configuratum corpori infirmitatis noslre,
    ctus, cum ffalrihus egris corpore,. mente jacebat „ etcum in forma Dei esset et esset equalis Deo, sc-
    egrolus. Media nocte surrexit Abbas ad confilen- metipsum exinanhit in similitudincm Petri facUu,
    dum Domino et nocturnis vigiliis interfuit. Ne- et habitu inventus ul ipse (Philip. n).
    cessitate poscenle in dormilorium conventuale per-: XXII. .
    rcxit. Ubi Hugo in insidiis positus ut inlerficerel Gillebertus igitur hac visione factus animosior,
    innocentem (Psal. x), ferro ad facinus preparato, vicinos Abbates el Pctrum ex nomine. convocavit;
    ipsum lelaliter vulneravit. Vixit usque in diem el Pelrus quidem cilalus aufugit. Celeri nichilomi-
    sequentem. Circavesperum positis coram ipsofra- nus venienles, consentiente conventu, ipsum ele-
    tribus dixit: Dirige me, Domine, in verilale ttta et gerunt absenlem. Nec fuit qui contrairet, adniira-
    doce me quia tu es Deus Salvalor meus et te siislinui bilem virliitemj illius cognoscenlibus universis.
    tola die(Psal. xxiv). Et cum hoc dixissel, obdor- Quesitus ergo inventusestin quadam grangia Ordini.s
    mivit in Domirio; et, ut credimus, martyr insignis illius jnter conversos conversans. Et ea.die invep-
    celos peiivit sanguine laiireatus. Cujus corpus de lus est in pralis fena verlens. Inde ductus Ignia-
    more composilum Abbas Pelrus usque Claramval- cum cum precibus.vinci non posset, Ordinis aucto-
    lem deduxit, multum metuens ne quod audierat rilate coactus suscepit officiuni invitus, nolens, ad-
    implereluf : «'Tueris AbbasjClarevallis. > Sed sor- D dictus. Crastino cum proficisci vellent et tendcre
    tilus est sorlem ministerii hujus quidam Henricus, Claramvallem, valida febris invadit Gilleberlum su-
    vir polens in ope.re et sermone; quo post modicum perius nominatum, qui unus erat querentium etim,
    in episcopum cardinalem assumpto, sedes illa va- querenlium hominem Dei Jacob (Psal. xxiii). Venit
    -cabat et iterum tractabatur de electione Abbatis. - adeum homo Dei conquerens et dicens quod omnia
    XXI. per ipsum facta forent, et nunc- conlra jura amici-
    . Eratin Claravalle Prior claustralisGillcbertus, iie eumin necessitate desereret. Necessitatem suam
    Abbas hodie Fusniaci. Hicbeati viri sincerissimam non. mendacium ille pretendit;ad qupd sanctus
    sanctitatem inihne cognoscens et optime, scilicet •Abbas respondit-: « Surgile, earaus hinc: febris
    ut unicus ejus et familiaris amicus, sollicite cogi- vobis ulterius non nocebit,, > Surrexit et cum sc.ryo
    tabat eum ab Igniacp in, Claramvallcm transferre. Dei ...abiit, .et posl. paululum febris eum. dimisit.
    Dum'hoc volveret m animo quidam de fralfibus Itaque usque Claramvallem deduclus a fratribus ut
    animum.ejus et.inlentibnemprorsus-ignorans con- aiigelus Dei, ut-homo missus a Deo, cum devotione
    fessus est ei dicens : « Piafn, inqui.t, gero sollicilu- etgratia eunctprum susceptus ,cst. Jpse;.vero venit
    dinem noslre domus, et ignoro quem nobis Doroi- adeos npn in sulilimilate sermonis, non in pcrsua-
    1027 TIIOMJE DE RADOLlO 1028
    sibilibus humane sapienlie verbis, sed in ostensione A que in quo abbaiiam sui Ordinis inslauraret.immp
    spirilus et viitutis, in veritale el perfectione Chri- polius restauraret, siquidem ibiabliatia fueratsel
    stiane feligionis, quarum reruin eis exempla vene- destrucla trinc erat, sumptus necessarios ad perfi-
    randa monstravit. ciendum Dominus Papa donavit. Post hec servum
    '••' •xxin.- Dei secum aliquandiii deinoratum, cum reinancre
    Post.aliquod lempus visilabal abbatias •Clafevair non vellet, honpratum, quin etiam muneratum, re-
    lisfilias et Gillebertus cum eo de Boeriis novus dire perhiisit. Romane Curie detrahitur quod ma-
    Abbas. Porro Gilleberlus equo insidebat, alias qui- gnalum facies favorabiliter suscipere et opes sob-at
    dem commodo sed sepius offendebal ad lapides pe- exhaurire polentiim : jam nunc ei parcius deroge-
    dem suum et eral ad periculum residenli. Petrus tur. In Petro paupereet in hac parte magno Pctro
    autem allenderis equuni pedibus frequenter offen- non dispare, qui aurum non Jiabuit et arger.tuin,
    dere et" casum metuens Gilleberto,- argiiebat eum nndam venerala est virtutem, rebus ipsis confc-ssa
    quare eo ahimali ulerelur, rinde ruinam damnum- verum esse quod elhicus ait poeta :
    qiie corporis facillirrie posset incrirrerel Ad liec iilel Viliits qrgenlumesl auro, virlutibtis aurum.
    « Mplliler, a.it, el apte vehil et non est insidiosris, --: : (HoiiAT. Ep. i, I, S2.)
    propter quod-iisum ejus Iniillum ampleetor. Cele- B : In conspectu ejus vacuus.Pclrusapparuit, gratis-
    fura siihichi meiuiliset vullis michi pfodesse, TO- que •graliam inyenit, non. emit, et ille cui reges
    gate'Dominurii ul hoc vicio amplius nonlaboret. Tharsis; et ihsuIaiTnunbra offerunt, munera Pelro
    Ilane, inquit, oratiohes effundende surit polius quam pauperioblulil, unde et Petrus supra petram sui Or-
    funderfde ? .Niiiigitid enim de bpbus cuya esl Deo? diuisedificaretccclesiara.Felix Pelriis qui cum sub-
    (IC.br; ix.) Attanien bro Dcuin ne ila corrual ut jeclus essel omni humane crealure propter Deum,
    vobis malum faciat. > Usus esf et postca mitltis an- triumphavit monles aureos, nonsuis,viribus,.seilper
    nis neccecidil, slabili nam fuit ille pede. Et ne ea- Peuni. Felix etPapaRpmaiius quicum essetmons
    siii pblius quam Pelri merilis ascribalur, slatim ut aureus elcvatusin verlicem moniium se. tamen sub-.
    Gillebertus Fusniacuth traiislatus equum et Boerias" : jecit propler Deum Iiumillimo oninium " hominum.
    deseruil, quidam cx ejus loci fratribus equum as- -'::",' ',- XXV,.- •_-.
    cciidit, sub -qub itnmo super qiiem quadrupes tam Posilis quiddam parvuih apponam unde tamen
    crudeiiter cbfruit ul fraler, fracib crufe,lesus iiifeli- magnum aliquid -valeat eslimari. ln Gallie quadam
    citer ad riionasterium sit felaius. ponlilicali ecclesia inler clericos orta est dissenlio
    - "..•; - :-- xxiv. ;. : « super electione pontificis.- Presens erat cardinalis
    Pfopter Meximiamsanctitaicm cl conversalioneni Romanus in quem clerici compfomiserunt, duos ei
    ipsius, et quia neiiio pblerat hec sigita facere nisi es-. proponentes, ulquera noriiinaret ille hunc eligercnt
    tei Deus cum eo ( Joan. ni), que eliam sibi mutuo uniyersi. Cardinalis Petrum consuluit qu.is eorum
    atieslabantur, sicitt cynnamomum et balsamum aro- ei melior videretur; aberi eorum eo quod riobilis
    malizans odorem dedit; et quasi myrra elecla dedit esset«t dapsilis vidcreturplures favcbant impensius,
    suavilatemoddris ( Eccli.xxw) :et hic odbr selonge vellenlque plufimum ut ei allestaretur sanclus Ab-
    lafeque diffuderat, et super oirinia raonlana rion so- bas; quasi erim probabilius et saniori conscientia
    luni Francie sed et cetefafum fegioiiiira divtilgaban- . prombvefent quem tanius vir suo testimoriio prelu-
    ttir oirinia verba hec, cl erat celebre nonien ejus, e,t lisseli Noh erat ille barundo vento agitata, non ho-
    pliirimi sicut propheiam eiim liabebant, videbantque niinibus piacer.e querebat sed Deo : ideo secundum
    eum curii gaudiot lilpbte amieum Dei et fairiiliarem , suam cph.scieritiam et verifatem respondens, ait:
    ipsius. Denique Papa Rorrianiis famii lam felici « In diiobus falsis denariis melior inveniri non
    permotus qiianli peiideref eurii satis ostendit, du:n potest, > Cbnfusi sunt illi qiioniam Pctrus sprevil
    ad se, volerisillum videre, vocavit. Mestus, ut aiunt, eos. Quihimino confusi non sunl et crubescere no-
    peregrinalioneni illam suscepit," sed obediens sum- j) luerunl; illum enim nichiliimiiius elegerunt. Yivit
    ihb Pontifiei ire nori dislulit. E;raf4dem Papa- etale -• usque hodie hobilis quidem genere sed non genero-
    senex,: senio gravis; egritudine tactus qua et post- sus virtule; et facilefOfet sed necesse non est no-
    modum defecit. Exhilaratus tatrieri ex adveiilu ipsius, minare personam : satis est si scfiplura loquatur
    vcsiibus pretiosis ornatus, sederis in tribunali, car- materiam nec Joqualur auctofeni. liuueri liefcl in
    dirialium circiimstahle corOna, feslivus eum erieta- Pelri paucis sCrmonibus quatuor originales virlu-
    iiuridusexccpit; Inde ducens eum in locum secre- tes : prudenter siquidem inbono duorum compara-
    tiim, apostolica majestate deposita, coram ipsOj tionem suslulil; nam quia neuler bonus fuit, aller
    immo f,eycfa coraih Xro qui. ih illo signis eviden- nielior dici non debuit. Justeiiicliilominus egit, qui
    iibus apparebat, humiiians se, omriia sua coiifes- jusliliam non abscondit in corde suo, qui verilaiem
    sus'est ei, aii de sacfatissima maini ipsius coram - et salutare Dei dixit (Psal. xxxix): veritas odium
    ipso missas celebrantis Euchaiistiam sanclam rece- paril, et dum odium quOrumdara occurrere et gra-
    pit; habituhi quoque Cislerciensis Ofdihis volebat tiam offendere in v6ro dicenJo non refugit, forlis
    assnmcrei sed' vir Domini quoquidem iiescio, sed . fuit el ih-seipso.
    sane sano consiub fieri nbh peTmisit. Locum qu.o- . , ; ; . Totus ttres atque rotiindus.
    1129 VITA PETRI ABBATIS CLARjE-VALL. I0:0
    Mon crediderant verbo ejus, et quasi victus succu- A XXVIL
    !)uit, non ex hoc movil litigium, noninduit merorem, Cum adliuc Abbas esset Igniaci, ffatres aliquando
    aliter senlienlibus non detraxil, et ex" hoc tempe- . Priorem, non habebanl. cumque eum diflerret con-
    rantiam et modestiam sui cordis ostendit. Ineptum sliluefe senior quidam causam dilalionis inquiiens
    fprte, vanumque videbitur~asserere ln tanto vi.ro ab ipso audivit : * Super hpc Dominum rogare non
    tantas, id est quatuor principales virtutes,'tam levi cesso, nec aliquod ab ipso responsum accipio. »
    tamque fragili aTgumento, cum multifarie mul- JVominavit ille senior unum quem idoneum esllina-
    lisque modis ipsisque luce clarioribus frequentis- hat. « Minime vult hoc Dominus, > ait ille. Ex his
    sime probate sint. Sed ut ait aliquis, < arlificis est indubilanter Jicet assercre quod uli Mpyses sic iste
    periti in parvo magna concludere. • quod in -pxem- lpquebalur ad Dominum sicul homo loquitur ad
    plo premisso brevi scilicet nos arbitramur egisse. amiciun suum (Exod. xxxni). Nimirumsicut ille
    XXVI. loculurus Domino montem ascendit, sic isle in ma-
    Virlutes^ quidem hujus viri pluribus.-sigiiis et-ipsis gno non moniissed Mientis culmine stelil, ubi more
    insignibus, uli premisimus, piobale sunt eiostense; quidcm multorum Dominum consulebal, sed more
    porro palientia que sic asperis exercelur ut vilibus _ paucorum Dominum audiebaf.
    humilitas fortissimo argumento, quod lamen pre- xxym.
    termisimus, in eo est probala-. Dum in Valleregis Sed rcgredientes ad Cla.ramvallem,-dicamusquod
    esset Abbas valitudine validissima vexabatur. Cu- paulp ante obitum s.uum vir Dei Petrus,. eo. Irahen-
    jus mali violentia in capitis proram conscendens lilius eum domesticis negociis, Remis venit. Ex hoc
    allerum ex ejus oculis Ita dissolvit, ul liquefacl-us et venieniem vidi et abeunlem longius ips.e deduxi.'
    ex toto penilus deflueret, sedemque concavam va- Inttiebar eum non minus reverenter, non niinus af-
    cuam relinquens, viruui Dei exDeo eliam lunc bea- fectuose quam angelum.Intuebar eum el occurrebat
    tum Monoculum efliceret. Cogitetur allente tanle magni .Marlini memoria, quGm Severus Sulpicius
    temptatinnis immanilas, et in libra jusli judicii pia prator ille nobilis describit iri vcsle hispida, nigro
    consideralione trulinentur dolor excrucians, defor- et pendulo pallio circumleclura, asino immo asello
    initas vilificans, privatio. luminis minus utilem eum geslalurn. Conformis isle Marlini et ejus emulator
    reddens, etillud piecipue quod iri his omnibus noti expressus equo paulo majore asino ferebalur. Fere-
    sca-
    peccavit ipse labiis suis, neque stultum quid cbn- batjeliamad inslar mantice ptierorum pedituin
    tra Dc'um loculusest- sed ut demartiribus sancta pularia, capa pendula el yetusta veslilus, ruslici
    canit Ecclesia : ' '•''C pauperis expressius quam Abbatis imaginem pre-
    ferebal. Erat intcrea ipse slatura pusillus.corpore
    Non murmur resonal, non querimonia, tenuiset exesus, non lasciviis sensibus sed quielus;
    Sed cofde tacilo mens beneconscia"" et tcrrenis affectibus miligatis, cogitalione suspen-
    Cottserval palienliam.
    "suset velud absens presentibus, ut non homo vi-
    lta vir isle sicul agnus mansuelissimus coram dcretur sed spiriius. Talem euni tuncvidi, talem
    tondente sine voce non aperuil os suum, sed obmu- nolavi, talem credidi, propter qiiod et locutus sum
    tuit, et humilialus est et siluit a malis (Psai. xxxvm); el talcm eum descripsi. Igitur.,cum de rehusvariis
    quin immo dicere solebal unum se de suis inimicis colloquentes per aggerem publicum pergeremus,
    evasisse, ut ab allerb magis quam a perdilo formi- pulvis anlecedentium vestigiis excilalus et vento ab
    daret. Non quia sensus aut membra corporis sui opposito flante repercussus nobis molesliam inge-
    vir consummalissimus adversari sibi senliret, quip- rebat, tunc aio ad eum : i Anlecedanius preceden-
    pe quc polius eranl arma juslicie Deo, scdnimirum tes ut procellam hujus pulvcris eyadamus. > —
    ad solalium damna corppris egre ferentium hec di- « Si prca:nbulos, inquit, precedamus, erunl ipsi in
    cebat, eos per compassionem in se Iransformans, sorte qua sumus, el pena reversttia esl in caput
    eis se per humililatem assirailans. Mcmbra siqui- P ista suum; ncc est caritatis consiliuni intuiiu sui
    dem sua que super tcrram erant assiduitale laboris,' commodi suum proximum moleslare. > Erubui,
    ardore caritatis, discipline vincnlis subegerat, im- fatepr, allendens in mc niei curam, aliorum incu-
    p.^rans eis non serviens, utens eis non fruens, iinmp riam, in illo aulem exccllCnliorem viam, id est
    jam quantum ad se usu corum non indigens el ye- majorem caritalem : quando isle proximtim grava-
    jud suJTragia emendicata conteranens. Quippe qui ret in gravibus qui ledere cavcbat in levibus? Iba-
    ut de roagno Marlino legitur, humanam naturam musinterea, nec nos pulvis pupgerf, yentus yexare
    -supergressus, celp teste, Deo prcsente et adjutore cessabat. Igitur ei comiiatiens, ejusque animuin ex
    frucbatur; et tanquam a Domini .spiritu per ipsurii animo meo meliens, cum ipse animi patientia spe-
    ad ipsum menle excedebat, ad quemper sensuales ciali passionem cOrporis superarct, corrigens quod
    conjecturas et corporis labores alii vix ascendunl. reprehcnde.raf ille.consilium dixi : « Lala est via
    Et implebalur in illo Scfiptura que dicit : El cum que nos ducit : jungamur sociis latcraliler,' ila illis
    simplicibus sermocinalio Dei (Prov. m), cui qna - illesis nos quoque salyi erimus a pulv«re,.spiritu
    tum fuerit familiaris cum ex pluribns tamcn cx eo et tempeslate. >Annuil illc, et sic ambujantes, de
    quod suJ)jic'am apparebit. que rcbus variis ul premisimus col.oquentes, ma .
    4031 TilCMiE DE RADOLlti 1052
    gnam pariem diei consumpsnnus. Et cum me ralio A licia, in quo quanta fuerit innocentia testatus est,
    a i reditum invilarel, jamjamque separandi essemus, me audienle, Gillebertus ille superius et sepius
    li-ctus dolore cordis intrinsecus ct -trahens ab inib nominatus, qui ejus cum aliis coabbatibus confes -
    saspiria dixi -: « Siccine separat nbs amara mofs?-> sipneih audhit, et qui ejus absque confessione, ut
    Nec hoc dixi lanquam prcscius futuroruin, ex hoc Deo ait Psalmisla, sessionera el resurreclioneni
    tamert fulura predixi. Nam post nori mullum tem- noveral. Teslatus est crgo quod pro omnibus of-
    poris intcrvallum transiit ille dc hoc mundo ad fensis qiias confessus in suo fine fuerat, et quas in
    mundi condilOrem. De cujus transitu que nobis ohini-vita sua post inchoatum monachatum con-
    testati sunt qui fueniiu breviter dicam et sic nar- traxerat, ut ejus vefbis utar, plus quam ilisercre
    ralioncin istani concludam. mei Deus el Paler Noster cuivis penltenti nori de-
    XXIX. befet injungi. Quod si velere proverbio pares pa-
    '
    Igilur Pelrus cura aliquot.annis Clarevallensibus ribus facilliine cpngregarilur ct similia sin.ililius
    prefuissel, egressus a Cla.ravalle sui Ordinis secum naturaliter - coaplantur, indubilanler concludere
    quosdam liabeiis Ahbaies, finitimas regiones per- licet quod verum esl quia Pt irus hic pauper et
    arobulans, graviter infirmari et viribus corporis modicus. ceium dives iiigredilur, et quorum est
    cepit repenle destitui. Cumque ipso silente egritudo " vitam lmitalus et mores sanclis et angelis sociatiir.
    periculum imminens loquerelur, accessit ad eum Sed jam spirilu digne pro merilis collocato, cor-
    ' Giliebertus
    supranominalus qui seniper erat solli- poris exequias prosequamur.
    citus super eo, elenim ipsum teiiere, diligebat, .••',_ XXX.
    dixitque ei : « Domiue, quantum ex habitudinc tua Quidam de Jratribus unum de dentibus ejus pro-
    perpendo, in proximo esl ulrecedatis a nobis. > Ad ponebal extrahere, pro thesauro scilieet et reliquiis
    hoc ille rcsportdit: « Hoc pulo et spero; nam in illum servare desiderans; ex hoc se facile faclurum
    hoc anno multas preces effudi ad Dominum ut me presumebat quod os aperlum defunctus habebat.
    liberar.et de corpore morlis hujus' (Rom. vn). > In- Accedens igitur ut pium fiirlum palraret, os clau-
    terea morbtis augebatur, morbidus angebatUr. Vix sum ct s:c obstrucluin repperil, ut propositum ini-
    tariien et cum labore usque Fusniacum venere. Ibi plere noii posset. Notatum est ab. aliquibus, el
    visuin esl fralribus quod inungi deberct, et a supe- quasi pro miraculo habilum, ego auleni ul pre-
    riori cenaculo ubi mansionem acceperat, in infe- sumplive judicem, hoc arbilror quod singularem
    riorem domum quo (ieri possct hoc compelentiiis, humilitatem quam vivtis liabuerat eliam defunctus
    etim dcportare volcbant. llle vero qui nullo unquam « servabat. Lotum est illius corpusculum, quod etiam
    Jabore, nullo dolore victus fuerat, nec foret ipsa cxanime non horrorem sed gratiam possidcbat, fe-
    morle vincendiis, faliscentes aftiis spiritum servire rctroque impositum licct sepulturam Igniaci in
    cpegit. Surrexil, deseendit, inunctus est, rediit, et morlali sua humilitate voluisset, lameh usque Cla-
    lota nocte usque ad vesperam sic permansit; et ramvallem delatum est. Fralresaulem, ut audivi-
    cum jam fratres completorium decantassent Gille- mus, ubi Sanclus Bernardus primo positus fuerat
    berlus, more fidelis amiej, propius assistebat amico, ibi propter graliam merilorum, et quia justi erat
    3 quo nimiruni paulo posl separandus foret, quique Kionumentiim, posuerunt Pelrum : nimirum con-
    in supremo spiritu jam positus csse videretur. Hoc sonanles quorumdam testimonio, quibus iste visus
    ratus Abbas de Valcellis qui et ipse cum celefis est non ininoris meriti quam ille. Nam, quod pace
    propter aslabat in hcc verba prorupit: « Quid ag':- dixerim aliter sentienlium, ille quidem cxcelsus in
    mus fralres : honio iste recedil a nobis. > Quod verbo glorie (Eccli. XLVII), homo magni corisilii,
    audiens vir DOmini elevata manu innuit eis non se currus Israel ei auriga ejus (IV Reg. xm), scriba
    tunc sed, in cr.nslino migralurum; fratres igifur docltis in regno celorttm, proferens de ihesauro stio
    f>/ iiilcrim siluerunt, alillipernoxin orationibus suum nova et vetera (Matlh. xm), in Ordine Cistercii, in
    Domino transilum commendabat. Tenebras rum- D Ecclesia XPI mullum fruclum fecil iii tempore suo.
    pente diluculo ad ipsum fratres conveniunt, quibus llle, inquain, lucerna ardens et lucens (Joan. v) po-
    ,, ipse conaiu quo pplerat Dei dileclionem inculca- sila super candclabrum ut tuceret omnibus qui in
    liat: et cum ad. eos loqui non posset, brare tamen doiiio stint (Matth. v), sicut lampas limpidissinia
    Dbminum non cessabat. Itaque sicut placidus et lucis sue radios longe lateque diffudit; isle aulem,
    quietus exslilerat, ila placide et quiete in ipsa ora- ut breviter dicara, quasi carbo succensus, sed ci-
    tione in qiia confitebatur Domino, emisit spirittim nere sue pauperlalis ppeftus, miniis quidem splen-
    ad Dbihiiiiini qui tledit illum; et ad qiiem alium dofis sed afdoris non mihus habuit,'
    . pcrgeret ille spifitus nisi ad Dei, immo ad Domini XXXI.
    gpirilum,-citni quo illi ihhefeiido fuefat uiius spi- Post obitum exterioris Iiom'his et sepulturam
    •
    fiius,: adTjuerti miilta etmagria merita ctini eleva- corruplibilis cprpoiis, interiorem ejus honiinein, id
    barit, a quo milla malicia eurii separabat, in; qrio est aninium lioniiriis abisse quidem, sed non obisse,
    et Spiriius saiiclus simililudiiieni suain, immo se licet eliam fides lioc teneat, tali tamen argiimenlo
    ipsum repperit, el funestus spirilus [funereum] probalum esl. Monachus quidam Prior cujusdam
    nicliil invenit. A quo quam longe fuerit omnis ma- cellule sanclum virum frequenlare solebat. Hic
    HP5 VITA PETRI ABBATIS CLARJE-VALL. 10:4
    gravi quadam temptatione pulsatus et peccati vincu- A . tia letarentur, qui nunc absenliam vestram tanto
    lis irretittis eius consilium et auxiliuin flagitabat. gravius "ferunt quanlo quid conferret prcsenlia ip-
    Vir Domini verbum ei irapendens solatn bonam sius absentie expefimento didicerunt. Sed, ut do
    spcm suaeliberalionis habere iubebat. Sed cumfama magno Martino legilur, cuius ut sccundum conr
    funeris ad illum Venissel, velut obside su.e redem- scienliam loquar vos estis imitalor invictus, nobis
    pliouis perdilo, de sua liberalione pene desperans, estis ablatus, illis. de Clatavalle a Dep estis dona-
    defuncliim quasi yivenlem alloquebatur el de solu- tus;.si tanien Clarevallenses in hoc Dei munereDei
    lione sue pbllieitalionis compellabat. Dum taliler ad gratiam recognoscu.nt, si non-respiciuiit in vanita-
    ianuam divine pielalis pulsaret, in somnis ei sanclus les et insanias falsas, si non secundum faCiem scd
    Dei Petrus apparuit, et consolans eum, quod ab iuslum iudicium iudicare noverinl. Quid igilur de
    oinni temptatione sua salvatus esset asseruit. Evi- vobis ipsi iudicent viderint, ego constanter assero,
    gilans ille elquasi somii.ium qiiod viderat et audi- testinionium in hoc habens ab omnibus.r.ecle iudi-
    erat repulans, nichilominus sponsionis exilum ex- ,> caritibiis, quod quicumque vos non admiratur et
    peclabat. Ei ecce infra paucps dies persona quedam diligit, decipiiur profecto non parumct errat, aut
    cujus amore illicilo ligabatur et qua vivenle se sa- cerie vestram viriutem aut veram ipsius virtutis na-
    nari posse nonsperabat, nuucialur defuncla ; atque B luram igiior.it. Habuerinl illi de Claravalle in aliis
    ita laqueus conlritus est, peccator solutus et jusli patribus gloriosa carismata, in vobis nempe, si dis-
    cermo completus. - simulare norunt, habent, quod quanto rarius inye-
    nitur tarito carius approbalur, vere et XPiane vir-
    XXXII. . tutis exemplar; cuius perfecta efligies et veritas
    Complelus esl el sermo iste qui haetenus de iusto suslantialis non est ih magnis e.l mirabilibus huius
    islo habitus est; complelus est, inquaffl, sed non mundi, nec in eis rebus que sunl secundum seculi
    plenius, quia nec plane nec salis urbane de ipso est iudicium gloriosa, sed in iide Urma, iri caritatc
    que dici poterant vcl debuerant executus. Nam sic- ignea, in huraililale pfofunda, in rerum visibilium
    ul in proemio premisimus, sanctus iste qui iuvenis -conteriiplu et contincnlia, in invisibiliuin "amore ct
    inchoavit, senex decessit, sine dubio plura palravit cxperientia. He sunt.vestre ct vcre divitie; lias ma-
    que sunt incognila : etsi cognita sunl, alii sed non gnifice possidctis. Harum conscientia alia in quibus
    michi. Siquidem, ut repclam que dixi quondam alii excellunt, quod forlius est facere quam habere,
    scribens de Doinno Willelmo Abbale saricti Theo- .contemnilis. Hec igitnr fratres vestri viieaiil, et si
    dorici qui unus fuit et .pfimus eorum qui yitara voliint gloriari in Domino, gjorienturjliabenl pre ce-
    '
    _scripsere sancti Beriiardi, cum premissa michi di- & teris hahc excellentie gloriam quod liabcnt inDei
    cerentnr, non ea scribere proponebant nec plura fui rebus hominem singtilarem.
    soliicilus indagare; jam vero curii calamo manum Sed hec dicta sint hactenus.-que quidem pauca
    ' apponere decrevissem, plnra querendi nbn fuil op- esse non dubitppro materie dignitate, sed profun-
    portiuiiias vel facultas. Nicbilomiiiiis lamen vereor dissime et singulari "humililati veslrc mulla esse
    iie-iudicer ab humano die virum hunc nimiis laudi- multumque onerosa non dubito. Celerum, ut ad
    bus cxtiilisse, quasi aliud habuerim iutlicium super sanctam Paulam scribit sancihs Ihcronihius, neque
    vivoquam habeam de defuncto; cl itemquia eum XPl precoiiia, ctiam si volutro, adiu.ratus ncque
    commendare suscepi, licuerit mibi niagis, dixisse vcstias laudes laccre possum. Jam
    iiiincprostralus
    mira vcl magna quani vcra; more quorumdam qui pedibus Veslre Sanciitalis el
    ipsos pio amplexu et
    declamaiorie solcnl mulliplicare loqui subliinia stu- summa devotione deoscuians, precor Tni Pater, roi
    «liosius quam veracia, vel poelarum Paler, etside lanlo Dei servo ego tanius peccalor
    Qui miranda canunt, sed non credeuda, poete; audcrem dicere, mi amice, ulTbome lilii veslri, qui
    Jiocvobis scribit, ctPhilipp: fralris mei memofiam
    ad.quse vel penitus purganda, vel aliqualenus leni-
    cnda, licet de premissis dubitare non possit nisi j) ' liabealis, et hanc pro maxima dileclionc quani erga
    valde perversus; ei quia tamen sapientibus et insi- vos habemus relributioncm reddaiis, hl pfo nobis.
    nominalim aliquando coniiiitineui .pniniuih.sed ve-
    pientibus debitor.su.m, epistolam liicponani quam
    slrum propriuin Dcum cxorelis; hec desiderdbilia
    ipsi, dtini adliuc vivercl et csset.Abbas Clarevallis, michi sunt super anriim et lapidem preciosum mul-
    porrexi, ut ipsa sit ct contra-incredulos applogia
    n pperis presentis cpilogus, etin ea iudicii niei lum (Psul. xvui). Ncc-mirum : sicut enira DeoTiun-
    sine spe miseficordie supplicatur, ila con-
    super eo.presemis. et^retefiti indifferentia cogno- quam
    scalur. Premissa igilur salulaliorieloquens et scri- stantef credo quod nunquam ei siiie obtenlu eius
    liens ad ipsum sic dixi : misericordie supplicatis; el si non plcnum in eis
    que exigitis,- tamen ad aliquod commodum eorum
    xxxni.
    pro quibus rogalis. Et omnino iustum est ut vos
    Ego sum Thomas gerniahus Philippi, unus scili- supra celeros exaudial in veslris precibus, cumsur
    cct de duobus fratribus Radolii quosdiligere sole- , pra ceteros noslri lemporis quos novimus eum
    ii\
    baiis, cuin adbuc Igniacensi ccclesie Veslra Beati- suis mandatis audialis.
    ludo preesset, ci fratres illius loci de vcstra presen-- Congregemus, in unum ea que premissa sunt ct
    PATBOL. CCIX. 33
    103S TIIOMiE DE BADOLIO VITA PETRl ABBATIS CLARiE-VALL. tOr.6
    velut sub uno solis radio non soliim mcmori sed vi- A dicebam et hoc eum nrodofratribus suis conimcn-
    gili quoque cogitalione pensemus. Claudarnus hoc dare volebam : limens ne, quia , ut ait sanclus
    opusculum et ei melam figentes, non lanlum proba- Bernardus, omne humile probro ducitur, parvipen-
    liiliter sed etiam necessario concludamus quod,Pe- derent euni,cujus videnles cxleriorem buinilila-
    trus servus XPI fuit verissimus. Imilennir eum, et lem, immo, ul magis propvieloquar, buniilialionein,
    si virlulis imitatione non possumus eum sequi, de- forsitan ignorabant vcl minus atlendcbani inliniam
    liite veneralionis el dileclionis contingamus affeelu. clarilatem. Ilanc eorum oculis- ingerebam, cl lieet
    Credamus in XPra et diligamus ipsum in quem ipse ex direclo loquens ad illum, cx obliquo magis illos
    credidit et qitem ipse dilexit, et quem diligeris san- aitendebam".
    clus fuit, et sanclus exislens viftutes preniissas et Maneat igitur Epistola si probatis', laudesque
    mullas alias pretermissas palravit. Credamus, in- saricti eliam cuni mco ruborc contineat: non enim
    quam, in XPm, seil fide que per dilectionem.-opera- in illa propriam sed Dei servique ejus gloriam co-
    luf, ul ita credentes in ipsum, postvitam tempofa- gitavi; linguas inimicorum equanimiler portare
    lem, vilam que in XPo est, immo qrie XPo est et paralus sum quas preserlim occasio ialis exacuit.
    ad quam Pelrus processit, nanciscamur elernam. M]ertc silinguas bominum paccatas habuere voluis-
    XXXIV. sem,-pcnitus miclii fuerat, cum •loqui nesciain.,
    Magislro Henrico monacho Longiponlis frater -relicendum, et iteni eas si penilus paccare roluero,
    Thomas de Radolio salutem. Ex opuscnlo qtiod de non cpistbla «bla sed prorsus omnia delenda sunt,
    vila venerabilis Petri Abbatis Clarevallis composui quia ct invidi-flmnia carpere parali sunl, cl beni-
    tollendam censelis epistolam in ejusdem operiscalce volis eruditis sane et iudicare gnaris ex arlibus
    locatam, lnm, ut verbis vcstris utar, quia ad male- omnia vel plura merilo»complacebuni [legendum
    riam rei non salis allinci, lum quia adulationis pnto : non placebunt']. -Ideo cum exceptione, ut
    notam gerit, vivents directa :ex quo etiani maligni testalur proemium, quod scripsi scripsi ut legenles :
    et invidi occasionem repperiunt delrahendi. Credo suslinercnt modicurii quid insipientic mee, efirite-
    multum majorum ac per hoc veslro judicio, sed rim contenli nostris ineptiis, presiolarenlur qui-
    credo aliquid etmeo-: undesineweslri.judicii pre- niateriam incpte traclatam aptius relractarenU
    judicio presumo dicere : « Non mielii ita videluiv* Hec notate diligenler, carissime, etnt vel niichi
    Cum enim virum illum virtulis dignum-laude inten- credatis, vd forsilan forlius cvincalis, quia sanclio
    defim Iaudare, et cpistola laudes ejus epilogando non solum legalis esl, sed etiam evangelica quod
    cwilineat, ad rei materiam indubilanler pertincre Q4« ore duorum vel trium lesliam slare debet omne
    probalur; sed nevum adulalionis viventi porrecla verbum (MalHi.wm), videat opusculuin noslrum
    prctendit : a simili adulatores dicentur magni viri Domnus Hugo exsabbas vestcr, qui hujusmodi
    qui laudes magnorum virorum ipsis viventibus "litlerarum usum habens de ipso iudicare callebit.
    descripserunt, ex quibus nominalim , ut reliquos Qui cum lilii malris sue pugnarent contra euni.,
    silcarn, Sulpicius Severus et Abbas sancli Theodo- dum cedere nescit, egressus abiit post vestigia gre-
    rici Willelraus historias laudesque scripserunt, gum nostrOrum : nunc autem, ul audio, quasi quo-
    ipsis adhuc viventibus, magni Mavtini vcstrique •dain .poslllmjnio per aliam viam regressus est in
    Bemardi. Nec illi pro laudibus siiis evaniierunt in regionem suam. Siquidem illud egit mcnlis magni-
    «ogilationibus suis, quorum nimirum erat gioria tudine, istud modestia; ibi robustus, hic modeslus,
    non laus liumaiia licet vefa , sed veritalis 1testimo- ulrobique juslus. Sed parco, ne iierum judicer adu-
    nium et bona cooscienlia: ncc isli dentem jnvidi lari. "-
    iimueriint quomiints ea scriberent, Tinde se Dco Illud aulem in opusculo nostro, in quo Romanc
    placere et humiles cdilicafe sperabant. Hoc inluilu Curie detrahi videbalur, quia non est lulum in cos
    quidam eorum scicntes et prudentes in flammas scribere qui possunt proscribere, delendum vel, ut
    nsantis miserunt quas succendebant iIII qui, slimu- " vobis ridetur, vertendum esse consenlio, qttod et
    lante invidia, ca despiciebant et carpebant que ipsum feci.
    ipsi consequi hon polerant. Igitur et.ego, licelillis Si quis amore sancti duntaxat libellulum tran-
    in puritale lanliim impar quantum gygantibus seribere voluerit, utinam hanc scribere non omit-
    nani, immo magis iiicbmparabiliter, cum viro tat epislolara, ut ex ea satisfiat legentibus; et quod
    viyenti 1 suas laudcs offerrCm , adulationi minime agit et inlendit premissus libro prologus hoe repe-
    «erifiebani,. quia ei non placere sciebam, sed ut lat missus.vobis, ulsic dicam, posllogus.
    aer.um fatear meumque revClem consilium, et vera

    jExplicil traclalns Domni Tliome monachi de Radolio de vita venerabilis Patris Domni Petri abbatii
    Clarevallis.
    ORDO RERUDI

    QUM IN HOC TOMO CONTINENTUR.

    -S. MARTMVS LEGIONENSIS. CAP.VI. — Quidquid de Deo dicilur siibstantialitcr,


    SERMONESDE SANCTIS. omue illud de Patre e(. Filib^et Spiritusahcto pariter
    SEBMO I. — In transitu sancti Isidori. " 9 eunntiatur.'An dicereiiceal in Trinitate esse tres lialufae
    SEBMO II — De sancto Joanne Baptista. 13: ralionaHssubstanlias individuas? - 581
    SERMO —
    III. In AssumplionesanetaeMariaj. -.19 CAP.VII. — De singulis personis eliam praedicahliff,
    SEBMOIV. — Ifi Nativilatesanclae.Mariae. 25 quseDeo conveniuntab Eeterno respeciu naturae, uli et
    SEBMO —
    V. De sancta crace. 29 ea, quaerespectu crealura?Deo lemporalitef compelnnl.
    SEBMOVI.— Infesto sancll Michaelis archangeli. 37 Solus Filiuscarnemassumpsilin tempore.Deusnulloafii-
    SERMO VII. — ln festivitale OinniumSanclorum, 45 cituf accidenle, sed invariabiiler permanens divcfsa sor-
    SEBMO VIII. —In translatione sancli fsidori. , Sl lilus est.nomina exrerum varielate, quam 1'ecit. 582
    SERMO IX. — In Translalione ejusdem sancti Isidori. . CAP;-VIIL..^-Quidde singulis in Trinitate personis
    55 prsedicandumsit qupad pra?dicalarelaliva? Licetomncs
    .SERMONESDE DIVERSIS. tres personajsintunus Deus, et unus Deus sit Trinitas,
    "SEBMO [. — ln dedicatione ecclesiae. 6t non-Lamenideo triplex appellafidtisesl Deus. _ 5S3
    SEBMO II. — tn dedicationeecclesia3. 67 CAP.IX.— Mysterium Trinila,lisliuniana3aniniae,sim.i-
    SEBMO —
    III. Ad fratres, ut non habeant proprium. 93 liludine declaratur.
    SEBMO IV. — De praetatisEcelesiae. 97 CAP.X. — Perfeclam summseTrinitatis cognitlonem ^SSl'
    so-
    ' l
    - SERMO V.:—De otedienlia. . , ' ' ". 101 li in coelisbeati tiabebunt. . -586
    SEBMO VI. — De disciplina. 107 - CAP.XI. — Aucloritale et ralione ostenditur, in Deo
    SERMO VII. — Qualiter juvenes olium fagiant. 113 nullas esse proprielates vel felaliones, quaenon sinl idem
    SEBMO VHL —Qualiter senes et juvenes-Deo setvire cum Deo, sed aliae res, quam Dei subslantia. 586
    debeant. 119 —
    CAP.XII. Ostenditur, S. Hieroriymi ad-
    SERMO IX. — Nemunaclri sive canonici regis curiam versaeopinioni nulla ratioue sutifagari, utisentenliaih, riec verba pfa>-
    freqaenlare — praesumant. 125 fationis in missa de SS. Trinilate. 587
    SEBMO X. Ne monachisive canonici secreta ptinci- CAP.Xlil.—Confulatur eorum errof, qui soji Patri
    pfim scire appetant.
    —
    131 omnipoleiiliam,soli Filio sapienliam, soli Spiritui sancto
    SEBMO XI. De actibus apostolorum. 137 bonitaLemiribuendam esse deiirant, putantque acjactaut
    in
    Eipositio epislolam B. Jaeobi apos.oli. 185 se mysterium sacratissimaeCrinitatis comprehendisse.
    Expositioin epistolam1B. Petri apbstoli. . 218 588
    Jixposilio epistolae 1 B. Joannis. 253 WJLHELMUS ABBASS, TEOMM SEPARACLITO.
    Exposilio libri Apocalypsis. 2^9 Vjta Sancti Wilbelmi auctore anonymo, cjus disei-
    GUALTERUSDE CASTELLIONE.
    Notitla.= ' 419 pulo.Oiisp.rvationes H89
    Nottlia.altera. 421 — praeviaB.
    TBACTATUSCONTRAJUDJiOS. CAP.I. Ad S. Genovei» sa?cularem canonicum dis-
    Prologus. - _ 423 soluli coilegaepersequuntur, Regplares illuc inducuntur.
    Liber primus. 42o , . CAP.II.— S.
    Liber secundus. - 437 faetus, Willielmus, e.saeculariregularis canonicus
    Liber tertius. 459 magni zeli exempla praebel. :599
    ALEXANDREIS. CAP.lil. — In Daniam accefsitus Wilhelmus, flt abbas
    Monitumad Leclorem. 4t!9 . Roschildensis, etmulla adversa fortjtersuslinet. 604
    CAP.IV. — S. Wilhelmi virlules, etquaedani vivenli»
    Epislola aucloris. 463. miracula. 610
    Liber primus. 465 CAI>.V. — Felix sancti obitus futurae
    Liber seeundus. 475 etsignai glorisB
    Liber lertius. 483 ejus pra;gressa acsecula. -614
    Liber quarlus. CAP.VI. — Miraculapost LransitumS. Williclmi. 619
    497 . CAP.
    Liber quintus. 507 Vlf. — Alia S. Willielmi miracula. 625
    519 - —-
    CAP.VIII. Reliiiua miracula S. Wiibelmi. 631
    Liber sextus. EPISTOL^; S. WILHELMI.
    Liber seplimus. 529 Monitumad lectorem. . • 635
    Liber oelavus. 5H PrsefatioWilhelmi in epistolarum suarum libros. 637
    Liber sonus. 551 639
    Liber decimus. 563 CapiLuIaepislolarum libri primi.
    APPENDIX ADGDALTERUM. Capilula episLolarumlibri secundi. 610
    LIBER DE TRINITATE auctore Gualthero, velere Liber epislolarum primus. 6io
    theologo. — Monilum. 573 Liber epislolarum secundus. 675
    CAP,1. — Deus unus, incorporeus, omhipolens, aeler- GENEALOGIAREGUMDANORUM.
    nus, omniumcreator, immutabilis, idque nou ratione ad- Monitum. 727
    "ven.titia, sed essentialiter. 575 lucipit.regum Danorumgenealogia. 729
    CAP.II. — In unitate divinae subslantiaetres sunt per- FM. REVELATIO RELIQUIARUMSANCT^E GENOVE-
    • V41
    souae,seu hvposlases, Pater, Filius, -et Spiritus sanctus. FRAGMENTUM INSTRUMENTIquo S. Wilhelmusan-
    577
    CAP.III.— Pater a nullo est; ITius a Palre genitus niversarium fundat Absalonis archiepiscopi Lundensi& 743
    est, ab eodemque procedit; Spiritus sanctus procedit, DIPLOMATAS. WILHELMIETVARIORUM.
    non gigniiur, a Patre et Filio. 578
    CAP.IV. — Pater a nulio habel, quod habet. Filius I. — Absalon.episc. Roskild. ecclesiam Beali ThoinaB
    omniasua habet a Patre. Spiritus sanclus quidquid habet, de Eskilso in suam protectwnem suscipit, eidem posses-
    habet a Patre et Filio, nou per gratiam, sed naluraliler : siones>suasconfirmat,et plura beneflcia ac privilegia con-
    ex quo lamen non sequitur,' ullam in divinis personis mi- fer,t. ; 7«f
    noritatem fsse.- 57$. II. — Absalon episc. Roskild. confirmalWilhelmo ab-
    CAP.V. Tota Trinitas, cjusdemque..ad extra, op,era.iio, batiS.,Thomae deParacliLo et ejusdem ecclesiae fratri'
    prbrsus nisepaTabilisest, et 4iuda_uidoperaiur
    " ' * ': v ^ uria' perso- bus ea, quascambio aut dohatione ab ipso obtinuerunt.
    id et
    na, opWahlur reliquse. 579 748.
    1059 ORDO RERLM 10-10
    III. — ConDrmatioAlexandrlni. .749 dum, culuram eis ronccssil exlra uAis .imbitum, qno
    —
    IV. Wilhelriius abbas sub excommonicationissen- aediliciisdi> novp conslruclis, pomoium cjus protende--
    serilia prohibet, ne Elkilso a monasterioB. Tbomaede retur, illamqiie pr.pserlim carpenlarii, qui dtiliis,- aut
    Paraelilo vcl vendatur vel commnletur. 749 quadrigis fabKcandisdant operam, liabilarcnt, acin eam
    V. —"Willielmiabbalis -confirmatip"epmpositionis irilef mmdtnaePaschales, "quaejuxta leprosorum capellamfie-
    monastem Ebelholl et Esrom de decimis quibusdamac banHransrerrenlur. 840
    aliis febus conlroversis. 750 VIII.-—Charla pro valle Radigionis. 8tt
    VI.— AbsalonarehiepiscopusLundensisfratTibusoccle- —
    IX. Privilegium domini Willelmi archiepiscoprde
    sis B. Thpmaede Paraclito omnes possessieaes eoruni pace factainter Alanumde Roeeioet burgenses Reinen-
    confirmat. . ' ',. '' - '" . .
    " ' 75t ses- 842'
    VU. 752 X. — Ghartade prapositura. 843
    VIII. — ConDrmatloAlexandri III papae. 7o5 XI. — EcclesiasS.' Kemigiiperspnalum de Drieneurto
    IX. — Super molamet silvam apud Graesae. 755 pro anniversario suo el fralris. sui Henrici celebraudo
    X.~Stephanus de S. Genovefaad Guillelmumabbatem concedit; quin etaliorum anniversaria, " ne obiivionitra-
    de Paraclito. — Plumbumab eo expetit. ' ' 753
    ' - . 753 dereiitur, enumer.il. - 8il
    XI.. : ; XII. — ( haita de banno.CasLelJan"i.moBa5terij S. Remi-
    . XJf. — ConDrmatioCoeleslihiIII papae. _ 751 gii reslilulo. 8:13
    XIII...—Kanuti. regis confirmatio ccmposilionis inter —
    XIII. Charta pro Novavillajuxta
    canpnicosdeParaclito et.colonos regios de piscatione Curniisiacumsiia..dominiarchiepiscopi -',•..., 8<6
    ClonaeperAndream cancellariumet alios factae; 75S. —
    XIV. Satisfictioncmivicedomini cujnsdam Catalau-
    —
    XIV. Inslitutio dominiabbatis Wilhelmi super anni- nensis admiLlitpro dumnisab eo iilatis licclpsiaeRemen-
    vefsaria die ejus,quomodo.sit agenda, post ebhum eius. si, MagistroscholafumRemensinmduos modiosfrumenti
    '755 in molendinis,Itemeiisibus-recipjcudosassignal, , 847
    —
    -XV. Neulinghe: 7,56. XV. — Cliarla qna Wivlfilmus.- Remeusis arcbiepisco- .
    AD
    APPENDlX S. WlLHELMCM., pus, duodeciai iibras: aiii)uatim:,perci|.iendas, caupnicis
    Teslamentum AbsalonisarchiepiscopiLundensis. 756 S.Dionysiiassignat, in recompeit.sai.iene-.deciniae
    • Nbtsadpraecedenstestainentum.^ quam hi-
    761 bebant in jardo et in culturis civitati Kcraeusiadiacenti-
    WiLHELMUS ȣ' CAMPANIA ARCIUEPISCOPUS. bus. 848
    ' REMENSJS. —
    XVbis. Composilkineminter cpiscopumet capilii-'
    Notitia. 817 lnm Silvaneclense faclamcoiilimiial." '8.9
    EPISTOL/E WILLELMI. XVter. :— Privilegium pru canoiiicis-Cisoniensibus.
    I. — Ad Alexandrum.papam. — Pro Thoma Becquet, • ".'.' s:;o
    srchiep. Cantuar., scrfp.tacumadhucepiscopusCarnotensis —
    XVI. Clwrtalihertalnm el ronsviehidinumhominum
    ageret, id estanno.1166. 825 et habilantium in villa de Thiiisy prope Scplem Salices.
    Ili — Ad euiridem,—Pro eodenri. 825 851
    TII.— Ad eumdem. -^ De his quaeeircafestum Epipha- XVH^—PrwiSegiumpro abbatia Signiacensi. 855
    niaeanni 1169Ludovicuminter Francorum regem et re- XVIII.;—Omnibusfidelibusqui in.spremnilale B.Joan-
    gem Anglisein ecllpqulo apud Monlem-Mirabilemhabilo nis ad ecclesuim apud vinutum ali Henrico Campaniae
    gesta sunt. 825 ccmite fundaLameleemos.ynaserogaluri accesserint, iij
    IV. —Ad.eumdP.rn.— Incausa S*.TliomaeCantuarien- XXdies de injunolis sibi pccHiLentiisrelaxat. Si?
    sis.5cripta.cum archiepiscopus Senonensis ageret. 825 XIX.—Magistro Garnerio, srhnlis Remensibus prnv
    V.—Ad eumdemin causa ejusdem; -825 frcto, dignitatem ac personalus litulnm assignal cum do-
    VI. — Ad regem Angliae»— -De excommunicatis ab tis incremenlo. - 85*
    aichiep.—Cantuarlensi. 823 XX. — ( harta qtia WillelmnsBempnsis ardiiepisccpus
    VH. Ad Alexandrum papam. —vDe coronationefi- vallem Radigionis,el plura alia coiifert capilulbRemeh3h
    Hf regis Auglorum. 825 835
    — —
    VIII. Ad eumdem. De nece S. ThomaeCantuarien- —
    XXbis. Privilegium pro ecclesia B. Joannis de Vif-
    sls. 825 tute. .856
    IX. — Ad eumdem. — Quod terram regis Anglorum' XXI.— Ad petitionem canonicorumS. Quinlini in Vi~
    cismarinam'interdicto subjecerit. 825 romandia,id quod de foraneitat?, juxladecrelumAlexai^
    —
    X. AdEirisiumabbatem etfratres co^nohiiS. Victo-- dri III, cpnfirmat. 8o7
    ris Parisiensis. 826 —
    XXII. Abbatibns SS. Remigii, Nicisii. et DiohysC
    — —
    XI. Ad'Alexandrumpapam. Pro-Hugonede Cam- facultalemhabendi servieiile.munum, seu burgensem 'li-
    poFlcido, Suessionensi episcop.-Tegis Francorum can- berum in bannn suo cum eadem immunilale, qua.fruenr-
    cellario. '826 lurbiirgenses canoniconimconcedit. 857
    —
    XII. Ad MauriciumParisienserii episcopum. De — —
    XXIII. Cbartade senLenlialaLa in. deminum Nico-
    deposito DC. marcanim argenti ab Eskilo Lundensisar- laum rleRumiiiiaco. —
    85S
    chiep. Efvisio S. "Victorisabbatis comriiisso. — 826 XXIII.bis.. CharlaGuillelmiI archicpfscopiRemen-
    . XIII,—-rAd magislrum Mejiorem cardinalem.. Com- sis, de eleclione abbylissarumAvenacensium. ' 859
    mendalilli.negolium arcliiepiscopiTuronensis. 827' —
    XXIV. Leprosis Hemensibus,ob nundinanim Lrans-
    —
    XIV. Ad B. praeposilumet> capilulum Bemense. — lattonem in vicum culturie, ceutum 'sextafiosin excam-
    Prp electfone Petri Cautpris Parisiensis in decanumRe- bium conceoit. - . 859
    ' XXV. domosancti Antouii
    mensem. 827 —.Hospitali miilla Remensi, ab
    XV. — Ad Petrum Cantorem.— De ipsius in decannm ipso fundatae, prrvilegia impprl-ilur. 859
    Remensem eleclione cerliorem facit. 828 —
    XXVI. CharLasuper Chrislianitate Remensibus ca- ;
    DIPLOMATAWiLLELMT. npnicis concessa. 861
    —
    I. Iis~omnibusqui nundinis inlerfuerint, quae die XXVII. — Transaclio inler Remensem archiepisco-
    Paschatis juxia hnspitale Lepresofumcelebrabanlur, in- pum capilulum et Ucmcnsede francisservientibus. 8G2
    dulgenlias ccncedit. _- . 829 Epistola Philippi regis Francofum ad Willelmum Ue-
    —
    II. Willelmuscum<inceronatione Tegis-solitismajp- mensem archiepiscopuin. De decima Saladina. — 809
    resexpensas.feeisset; asreque alieno ob id gravaretur, Epistola nuncupaloria cujusdam Willelmi ad Willel-
    a
    petiit capitulo Remensi subsidium aliquod ex communi mum arcbiepiscopumRemensemiu suam Microcosmogra-
    aerario,sed ne ex illo deinceps aliquod paLeretur delri- phlum. 869
    inenlum,:s'eqiiifiiticharta declarat prasdictum capitulum JQANNESDE BELMVASLUGDUNENSIS AB.CBI-
    ab e.jusmodiexpensis esse immune, quaesic incipit. 829 EPISCOPUS.
    III. — Remenses pejoris cohditionis esse npn ferens, Nolitia historica 873.
    quam ceterarum urbiiim aeeoias,qhi suis magistratibus- EPISIOL^E. ET DIPLOMATA JOANNIS DE BEL-
    gaudebant, restituit scabinos,jus eis impertiendo civiles MEIS. —
    causas, fofensesqueexcutiendi, tribus exceptis casibus I-VI. AdThomam Cantuariensem arcbiepiscopnm.
    in c.hartacontenlis. 830 877
    IV. — Sanreriiigiani monasterii jura et consuetudines —
    VII. Ad GilbertumLondoniensem archiepiscopum.
    coniirmat. 832 877
    V.'—Charta dominiWillelmi archrepiscopi superpa- VIII. — Ad rectores ecclesianim. — Ut preces ad
    ctis inter ecclesiamBemensemet deminumRainaldumde Deum-fandantpro restitutione.oslri de Angla quod Ri-
    Bosetb, super villade FrjsSictirtehabitis. 855 cardus Aquilaniaedux et Pictaviensis
    ' comes usurpaverat.
    VI. — Burgensibus castri Bellimontis in Argona, ab ...
    —
    877
    ipso exstructi, immunitates concedit. . - 835 • —
    JX. Ad G. Glascuensemepiscopum, De temporali
    —
    VII, Ad Reriiensis urbis decus, civiumque comrao- regimine ecclcsiaeLugdunensis. — Scripta post deposi-
    m QVM IN HOC TOMO CONTINEiSTUR. 1045
    knu munus cpiscbpale. 879 ' CAP.LVI.— De cameranis
    : prbviiiciiililwis",
    • et eorumiol-
    HUGO V ABBAS CLVNIACENSIS XVII. licio. •'". 8',).>:
    STATUTA. CAP.LVII.— De bi>evil)usmbrtuorum; 894
    Prajfalio. . 881 CAP.LVIII.—De furma et temppre ienendi. capituli
    CAP.I.— De inquisilipiie faciendasemel in anno^circa generaiis. 894
    slatum eccIesiaeCluiiiacensis. . 885 —
    CAP.LIX. De clamcribus. '895
    —
    CAP.II. De muneribusnnn dindis pro curis vel re- —
    CAP.LX. De muneribus hen dahdisvel recipiendis
    bus spiritualibns. 883 in capiiulo generali. 895
    • CAP. III.—Ne quis in menaslcrio pactionaliter reci- CAP.LXI. — QrioJpriores teropore capiluli provideant
    pialur. 883 famulisetequissuis. ...... 893
    CAP.IV.— De-non suseipieridis inutilihus pcrsonis. —
    CAP.LXU. De oralionibuset eleemosvnis. 895 v
    ' 883 STATUTAQU^EDAM ALIA CLUNIAGENSIS COENO-\
    CAP.V. — Item de eodem.. -J ' 883 BH.
    CAP.VI. — De pheris non recipiendis. 884 CAP.I. — Prodpmno abbale Glnniacensk. 895
    —
    CAP.VII. De magistro noviliprum. 884 CAP.II. — De electiene qualuor personarum, quoese-
    CAP.VIII. — Ne nieiiacliirecipiantur infra Irieuninm. . mel in anno Cluniacumveniant, qusediiigcnter iuquirant
    881 statum dnmus. 898
    —
    C»P.IX. De mulieribusnon recipiendis. 884 —
    CAP.III. Quod pro monachis et obedienliis prethim
    —
    CAP.X. Ne quis de alia religione rer.ipialur, sine li- nen recipialur. De eleemesynario. 899
    cenlia iiNialis. 884 CAP. I V. — De liospitalitate. 899
    —
    C»P.XI. De novititsbenedicendis intra triennium a CAP.V .—.Ne monaehushospilctur nisi in domo reli-
    receplione sua. 885 gionis. - .i. 90*
    —
    CAPXII. Ne noviliushabeal prior.ituminfra aniium. —
    CAP.VI. De honoribusamiltendis. 900
    885 —
    CAP.VII. Ne monacbi babeant -honnrem precibus
    CAP.XIII. — De proprietale. 885 laicerum. . 90ft
    -
    CAP.XIV. l)e.silenlio- 885 CAP.VIII.— Qtiibuspripratus commiltendisint. 90t>
    —
    CAP.XV. De eonfcssionibusfrequeiilaiidS. 885 CAP.JX.—De domorum, et confirma-
    CAP.XVI. — De.presbvteris qui rarius-missamcantant. tipne prioraltium.dilapidaloribus 90ft
    880 f AP.X. — De eleclione priorum. 90.4 .
    —
    CAP.XVII, De 03laleordiiiandorum. 886 C*P-XI. — De illis qui habent obedienlfasal)alifsmo-
    CAP.XVIII.—De non pra;conandaniissa nova. 886 nasteriis. .. , 901
    CAP.XIX. — De pansalione habenda in psalmolva. —
    C*P.XIL Ut priores faciant cum consilio aliortim.
    886 901
    —
    CAP.XX. De infirmitate servanda in servitio De-i. —
    CAP.XIII. De sigillo prioris et conventus. 901
    886 —
    CAP.XIV. Demutuo faciendoi 902
    —
    CAP.XXJ. Ut omnes conveniantad horaS regulares. —
    CAP.XV. De cpmpulaiione. 902
    886 CAP.XVI — Ne monacbusfidejuheat. 902
    CAP.XXII.— Ut hi qui fpris sunt, servitium Dei non CAP.XVII. — De alienatKne domorum. 902
    negligant. — 886 CAPXVUI. — De illis qui faciunlfalsa debita. 902
    CAP.X.VIIJ. De ordine servando. 887 —
    CAP.XIX. Ne monachus in exlremis posilus, alicui
    CAP". XXIV. — De singularilate ferculorumncn haben- rcssuasdimittat. "- 905
    "
    da. „ 887 CAP.XX. — Ne aliquis - beneOcia
    " praesumatpromittere
    —
    CAP.XXV. Utnnllus anle refectipnem yel ppst, sine 903.
    Iicentia comcdat, Velbibal. 887 —
    CAPXXI. De prioratibns, quibus tradanfur. 905
    CAP.XXVI.— Quibusloris liceat vesci carnibus. 887 —
    CAP.XXII. De provisoribuset camerariis provincia-
    CAP.XXVJI.—Ne carnescnmed.iiitur quarla feria et . rum. 903
    Sahbalo. 887 CAP.XXIII. — De hnineribus non dandis- in capilulo - 904
    C.AP.XXVIIL—De cnra infirmorumhabenda. 887 generali.
    CAPXXIX.-r1-De servilore inlirmorum. 888 CAP. XXIV.— Quomodoveniant priofes ad capilulum.
    f.A».XXV.— De rcenisinfirmorum. 888 90t
    —
    CAP.X.V.VI. De jejimio S. Benedicti. 888 —
    . CAP.XXV. Ne prioralus committanluralienis mena-
    —
    CAP.XXXII. Ne monachiipsa die qua ab infirmariis clris. 904
    exeunl, missis cantenl. 888 —
    CAP.XXVI. De his qui debent venire ad capiluliinr.
    CAP XXXIII — I)e eleemosyna. 888 904
    CAP.XXXIV.— De lii» qui egrediunlur portas- mona- CAP.XXVII.—De institulionibuscustodiendis. 901
    slerii sine licentia. 889 APPENDIX ADHOGONEM.
    —
    CAP.XXXV De gyrovagis. 889 I Tracialus Boslangni Cluniacensis monachi de transla-
    CAr. XXXVI. — De liis qui fovent inobedienles. 889 lione capilis S. Clemenlispapaeet marlyris a Conslanli-
    —
    CAP.XX.VVJl. De juvenibus pclenlibus obedientias. nopoli ad Chiniacum,temporeHugonis abbatis. 905
    889 Translationis narratio. - 90.>
    CAP.XXXVIII..—Dehisqui petunthonores per sx-cu- BALDUINUS IMPERATOR CONSTANTINOPOLl-
    lares personas. 889 TANUS.
    CAP.XXXIX.— De inslitulione prinrnm. 890 EPJSTOL/E ET DIPI.OMATA.
    CAP.XI..'— Demulaiione priorum iion facienda. 890 I. — Litleraede pace factainter comilcmBalduinumet
    CAP.Xl.I. —.Ut priores fralrumservenl communionem. illcs de Tprnaco. 913
    8'JO —
    II. Balduihi Flandria? et Hanncniaeccmitis leges de
    CAP.XI.II. — De eodem. 891 homieidie. . 9:5
    CAP.XLHL—Dehabilu elgeslu monachoruminlus et III. — Ilem alias leg?s ejusdem Balduini comilis, dt».
    fo-is. 891 successionibus,et aliis rebus. 919
    —
    CAP.XLiy^ De numero equitaturarum. 891 —•
    IV. Pactum iuter regem Angliaeet comitem Flan-
    CAP.XLV.— I5efamulis. 891 driaeet Hannoniic. , 922
    —
    CAP.XLVI. Ne aliquismonachus habeat prioratum, —
    V. Charla HalduiniFlandriaecemilis pro monastcrio
    antequamfuerit—Ciuniaci. 891 Clarevallis.^— PrnficiscensJeresolymam, et sanclitaie
    CAP.XLVIi. De non mutandtsmonachisfadle de lo- Clarevallensiummonachorum compunctus, dcnatinnem
    co in locjim. 892 eis facit. 923
    —
    CAP.XLVIll. De infamia laborantibus. 892 VI. — Epislela M. marchipnisMontis-Ferrali, B. I lan-
    —
    CAP.XI.IX. Quomodorecipiantur fugitiviet recepti driaeeomilis, L. Blesensis, et H, S. Pauli, ad 'universos
    teneantur. 892 Chrisii lideles. — De expugnatione urbis Constanlinopp-
    —
    CAP.L. Utnon plures flant obedientiarii, nisi in prae- lis . 921
    cipuis locis.— _ 892 VII. — Epistola Balduini imperatoris Constantinnpoli-
    CAP.LI. De suspectispersonis, in consnrlipnnn ha- lani ad Innocenlium III papam. — De capta urbe Con-
    bcndis. 892 el ipsiusad dignitatem imperialem ele-
    OAP.I.II. — De nnn nimis diligeniis parenLibus. 892 slaiilinopolitana
    valiorie. 927
    —
    CAP.LIII. De custodiasigillorum. 893 VIII Ad eumdem. — De rebus geslis ab exercitu
    —
    CAP.LIV. Ne quis mare, vel Alpes transeat, sine li- crucesignatorum; de expugnalioneJaderae, etc. 927
    ceulia. 893 —
    IX. Epislola Balduiiii imperaloris Censlantinnppii-
    CAP. L V. — Ne minisleria unquamextraaeis concedan- tani ad Camerafensetn, Alrebacenscm, Morinensem tt
    tur vel noslris, ad vilam vel hiercdi.latem. 893 Teriiacensem episcopcs,-— Coiiceplam spcm de TerO
    1043: ORDO RERUM «UJS 1N HOC TOMQ CONTlNENTURi iVW
    «an.etaerecnperallone sigiiificatjrogalque utnobites 'sd .- Vill. 'rhJoanhis
    • deThielrode genealogia comitum
    ..
    trarisfivelanduni exhortenlur.;;;: fzl FiandriaR.- 987
    X.i-Litterae llalduini imperatoris Constaiitinopolila- IX.—-CatiiltljtlconiltiimFlandriae. . 989
    ni, quibus sigillum stiumrevooat. 928 ELlASDE COXiDA.
    APPPENDIX A»BALDUINUM 1MP.'C0KSTAKT1K0P0L1TAKU>I. , Nolitia. 991
    :(lESEALOGlA COMITtM FLAMJRI.*. SERMONES ELtJS DE COXIDA.
    I; i»' Witgefi gchealogia Arnulpbi comitis. 928 Serroo primus. 991
    H. —DeArnuiphp.'corhile. 931 Sermosecuiidus. 999
    lil.,—- GenealogiacomiluinFlandriaeBerliniana. 933 JlllOMASMONACHUS DE r.ADOLlO.
    —
    IV. GenealngiarcguroErancorumcoinitumqueFlan- Vila:veri.Palris P, Pelri, abhatis Clarae-Vallis.
    «Iri*.
    • V. --LaihberU gencalogia comitumFlandri*. 937 Epistola domni Thoracemonachiiu 1 vita
    ' domni
    ' Pelri.
    939 , - 1007
    VI.—Flandria generosa. 947' Prologus operis subsequenUs. 1007
    —
    TIL Genealogiabrevis comitumFlandriae. 985.- Incipiunt aclus B.Eetri abbalisClarae-Yallis. 1011

    FINISTOMI DUCENTESIMl NQNl,

    "Ex"typis MIGNE, au Petit-Moiitiouje.

    S-ar putea să vă placă și