Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik
Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz. Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da
sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar
dışında herhangi bir ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.
Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller dışında, önceden yazılı izin
alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasaktır.
Amenajman
Revizyon No : 002
Hazırlayan: ÖM
www.netcad.com.tr
teknik@netcad.com.tr
bilgi@netcad.com.tr
Amenajman 1
AMENAJMAN PROJESİ YAPIM AŞAMALARI
1. Giriş
NETCAD 5.0 GIS ile Amenajman haritalarının yapımı Çevre ve Orman Bakanlığı Orman
Genel Müdürlüğü’nün 20/04/2006 tarihinde yayınladığı B18 1 OGM 0 00 03 01-010-
295 sayılı ‘Orman Amenajman Planı Haritalarının Bilgisayar Ortamında Çizim Tekniği’
adındaki dokumanda belirtilen esaslar ve standartlar tamamen uygun olarak
yapılmaktadır.
• Proje ölçeği
• Hat tipleri
• Çizimlerde kullanılacak semboller
• Sayısallaştırma işlerinde kullanılacak olan sayısallaştırma menüsü
• Yönetmeliğe uygun (font, boy, renk, kalınlık vb.) hazırlanan dinamik etiketler
• Hazır veritabanı tabloları ve seçmeli tablolar
• Standartlara uygun olarak hazırlanmış konulu harita şablonları
• Kullanıma hazır kuzey oku ve ölçek bar
• Haritada kullanılan işaretlere göre hazırlanmış lejant
• Başlık olarak kullanılacak blok dosya
a. Netcad Genel menüden Genel Ayarlar kontrol edilir. Hat tipi dosyasının ORMAN.LIN
dosyası olup olmadığı kontrol edilerek eğer değil ise ORMAN.LIN dosyası seçilerek
Proje menüsünden proje kapatılarak ORMAN.LIN dosyasının aktif olması sağlanır.
Aktif Şekil dosyasının da F2_ORMAN.ncs dosyası seçilmelidir.
Amenajman 2
b. Projeksiyon sekmesinden Proje Projeksiyonu ayarlanır. (Projenin projeksiyonu için
(UTM) Universal Tranvers Merkator 6, ED-50 TURKIYE (7 Param) seçilerek Dilim No
çalışma bölgesinin taranmış raster paftalarının sol alt köşesindeki ZONE bilgisinden
yararlanılarak girilir.
a. Kurulum ile gelen ve amenajman adını taşıyan NCZ dosyası, proje aç ile
açılır. İstenen bir yere kopyalana bu NCZ dosyasının adı kullanılmadan önce
değiştirilebilir. NCZ dosyası açıldığında amenajman planları yapımı için hazırlanmış
boş veritabanı da açılacaktır.
Amenajman 3
eklenirler. Bu kategoriye dönüşüm yapılan rasterların DRE uzantılı netcad raster
dosyaları eklenir. Eklemek için kategori üzerinde ekle tuşuna basılır ya da windows
gezgininden dosyaların sürükle bırak ile kategori içine bırakılır. (Rasterlar dönüşüm
yapıldıktan sonra ECW formatında saklandığında rasterlar daha hızlı görüntülenir.)
Amenajman 4
Açılan pafta indeksinin içine o indekse ait pafta Raster /Register (2 Nokta) işlemi
önce sol at sonra sağ üst köşe gösterilerek açılır. Raster açıldığında ekrana gelen
‘Raster Koordinatları Kalıcı Olsun mu?’ sorusu Hayır ile geçilir. Daha sonra Raster/
Raster Dönüştür işlemine girilir. Dönüşüm yönetimi Affine Dönüşüm, Enterpolasyon
yönetimi Bilineer olacaktır. Affine dönüşüm yönetiminde en az 4 kontrol noktası
atılmalıdır. Polinom dönüşümünde ise 4’ten fazla sayıda nokta gerekmektedir. Boş
olan nokta listesine sağ Mouse tuşuyla Ekle komutu seçilir ve ilk nokta eklenir.
İlk olarak imajın köşe koordinatları daha sonra pafta indekslerinin ilgili köşeleri
gösterilerek, ardışıl olarak 4 köşe eşleştirilir.
Amenajman 5
4 noktanın çizimi bittikten sonra raster dönüştür penceresi otomatik olarak açılır ve
noktaların hata oranları ile birlikte toplam hata oranı bu editörde gözlenebilir. Hata
oranı kabul edilebilir düzeydeyse Dönüştür işlemi ile devam edilir. Hata oranını
düzeltmek için hata oranı yüksek noktalar silinerek tekrar atılabilir. Dönüşüm
tamamlandıktan sonra Raster Değişiklik Onayı penceresi açılır. Bu pencerede Netcad
bize dönüşümü yapılan raster’ın orijinal raster üzerine mi yoksa yeni bir dosya olarak
mı saklanmasını istediğimizi sorar. Yeni eklensin dersek verdiğimiz isimde bir dre ve
tiff dosyası oluşturulur. İşlemden sonra raster ekranda dönüşüm yapılmış olarak
açılmış olur.
Amenajman 6
c. Dönüştürülen rasterlar, Raster Yöneticisinden görüntülenmezler. Hız, veri
yönetimi ve düzenlenmesi avantajı sağlayacağından ve rasterların kenar bilgilerinin
görüntülenmemesi için Referans Yöneticisinden görüntülenirler. Araçların menüsünün
altından Referans Yöneticisi açıldığında Amenajman uygulaması için hazırlanmış
referans ağacında ‘1/25000’lik Raster’ başlığında bir kategori olduğunu görürüz. Bu
kategori üzerinde sağ Mouse tuşuyla açılan menünden ekle butonu tıklanır ve açılan
pencereden Raster Dosyaları seçilir ve az önce dönüşümünü yaptığımız ve
oluşturduğumuz DRE dosyası seçilir.
Amenajman 7
Böylece paftaların indeksleri dışında kalan bölümler gösterilmez ve kenarlaşmaları
sağlanmış olur. Burada Rasterlar ayrı bir isimle saklanmazlar. Esasında rasterlar
kenarlarından kesilmezler, sadece istenilen alan görüntülenmiş olur. İstendiğinde bu
özellik Görünürlük Alanlarını İptal Et işlemi ile sonlandırılabilir.
5. Sayısallaştırma İşlemleri
Amenajman 8
5.1. Bölme Sınırlarının Çizilmesi
Herhangi tipte bir hat geçirildiğinde bir bilgi penceresi açılır ve Tipi, uzunluğu, tip
kodu otomatik olarak gelir.
Çizilen hatlar aynı zamanda bağlantı yöneticisinin altında Hatlar tablosunda bir kayıt
oluşturur. İstenirse değişiklikler bu tablodan da yapılabilir.
Amenajman 9
Amenajman 10
5.2.Bölmecik Sınırlarının Çizilmesi
Amenajman 11
tıkladığımızda hatlar üzerinde sarı renkte + işaretleri oluşur bu işaretlerin kesildiği
noktada topolojik olarak bir problem var demektir.
Bölme alanı kapatıldığında bölme alanın özelliklerini gösteren bir pencere açılır. Bu
pencerede ilk sekme obje özelliklerini ikinci sekme bölme alanının veritabanı bilgilerini
getirir. OBJECTID, alan ve uzunluk bilgileri otomatik olarak gelir. BLM_NO bilgisi
kullanıcı tarafından girilmelidir.
Amenajman 12
Yeni Alanların Obje Tipi penceresi işaretleme yapılmadan Sonraki ile geçilir.
Yeni Alanların Özellikleri penceresinde tabaka adı açılır listeden BOLME_ALAN olarak
seçilir ve Bitir butonuyla işlem bitirilir.
Amenajman 13
Bu işlemin sonunda bölme alanları BLOLME_ALAN tabakasında kapatılmış olur. Daha
sonra tabakalar menüsünden @HATTIPI tabakasının göz işareti kapatılarak ekranda
sadece BOLME_ALAN tabakasına ait alanların kalması sağlanır. Sayısallaştırma
menüsündeki S harfi sayısallaştır, İ Harfi ise İlişkilendirme işlemi için kullanılmaktadır.
Bu yüzden eğer S harfi aktif ise harf üzerine bir kere tıklanır ve harf İ’ye dönüştürülür.
ALANLAR başlığı altındaki BOLME seçilir. Komut satırında ‘BOLME ile ilişkilendirilecek
objeleri seçiniz’ komutu yer alır. Ekranın sağ alt köşesindeki obje seçim menüsünden
Tümü seçilir ve sağ Mouse tuşuyla işlem bitirilir. Daha sonra tabakalar menüsünden
hatipleri açılıp, BOLME_ALAN tabakası kapatılabilir. Bölme alanları veri tabanında
BOLME tablosuna aktarılmış ve referans yöneticisinden görüntülenmektedir.
Tablodaki Bölme Alan ve Uzunluk değerleri otomatik olarak dolacaktır. Fakat Bölme
no’lar boş olarak gelecektir. Bölme no’lar tablo içinden giriş yapılarak doldurulabilir.
Tablo üzerinde her kaydın satır başına tıklandığında ekranda o kayıda ait grafik veriye
ulaşılacaktır. Eğer bölme no bilgisini içeren bir altlık kullanılıyorsa, bu işlem ile bilgiler
daha kolay girilebilir. Tabloya elle kayıt girildikten sonra tablonun altındaki kaydet
butonu aktif hale gelecektir. Tablodan çıkarken değişiklikler kaydedilip çıkılmalıdır.
Bölmeciklerin kapatılması için bölmelerde yapılan işlemin benzeri uygulanır. Tek tek ya
da toplu halde otomatik olarak kapatılabilir.
Bu işlemde alanlar toplu halde oluşturulduğundan, bölmecik alanları sözel bilgileri boş
olarak oluşacaklardır. Bağlantı yöneticisinde, Sınıf tanımları sekmesinde Bölmecik
Bilgileri satırına çift tıklayarak açılan BOLMECIK tablosu açılarak bu satırların sırayla
doldurulması gerekmektedir. Bu işlem esnasında satır başlarına çift tıklandığında sözel
kayda ait grafik veri netcad ekranına gelecek, böylece bölmecik no’ları yada meşçere
tip bilgisini içeren herhangi bir altlık kullanılıyorsa bilgilerin girişi kolaylaşabilecektir.
Tabloya elle kayıtlar girildikten sonra tablonun altında aktif hale gelen kaydet butonuna
basılarak tablodan çıkış yapılmalıdır.
Amenajman 15
5.7. Şeflik Alanının Oluşturulması
Şeflik sınırlarının oluşturulması için tabakalar menüsünden tüm hat tipleri, @HATTIPI
tabakasını açılmasıyla açılır, diğer tüm tabakalar ise kapatılır.
Araçlar ana menüsü altından Topoloji/ Alanları Otomatik Kapat işlemine girilir. Bu defa
oluşturulacak alan tipi seçiminde Dış Alan seçilir. Bu işlem ile hat tiplerinin oluşturduğu
dış sınır şeflik sınırı olarak kapatılabilecektir. İçteki küçük alanlar tekrar alan olarak
tanımlanmamış olurlar.
Yakınlık ve Yeni Alanların Obje Tipi pencereleri herhangi bir işaretleme yapmadan
geçilir. Yeni alanların özellikleri penceresinde tabaka olarak açılan menüden
SEFLIK_ALAN tabakası seçilir ve Bitir ile işlem bitirilir.
Amenajman 16
ALANLAR başlığı altındaki Şeflik işlemi seçilecek ve ekranın sağ altından tüm objeleri
seç işlemi ile alan seçilecek ve sağ Mouse tuşuyla işlem sonlandırılacaktır.
Nokta atıldıktan sonra çıkan tepe bilgileri penceresinde Tipi kısmında açılan menüden
Tepe, Poligon ya da Nirengi seçenekleri seçilebilmektedir. Adı ve Yükseklik bilgileri de
doldurulabilir.
Bu bilgiler girildiği anda ekranda yükseklik ve adı değerlerinden oluşan standart boyut
ve stildeki etiketi dinamik olarak oluşacaktır.
Amenajman 17
5.9. Yerleşim Noktalarının Oluşturulması
Yerleşim noktası sayısallaştırma menüsünden atıldıktan sonra açılan pencerede adı bilgisi
girilebilir.
Bu bilgi girilip, Tamam ile işlem bitirildiğinde ekranda adı değerinden oluşan standart
boyut ve stildeki etiketi dinamik olarak oluşacaktır.
6.1. ETİKETLER
Netcad 5.0 GIS ile amenajman projeleri yapılırken etiketler için herhangi bir ekstra işlem
yapmaya gerek bulunmamaktadır. Veritabanında tabloları bulunan veriler Bölme,
Bölmecik, Tepe, Yerleşim ve tablolara girilen bilgiler
Bölme etiketleri otomatik olarak veritabanında Bölme tablosuna girilmiş olan bölme
numaralarından aşağıdaki standartlarda gelecektir. Etiketlerin görüntülenmesi referans
Amenajman 18
yöneticisi ile sağlanmakta ve istendiğinde görünürlükleri kapatılabilmekte veya stil
özellikleri değiştirilebilmektedir.
Bölmecik etiketi aşağıdaki standartlara uygun olarak BOLMECIK tablosuna girilen MES_TIP
değerlerinden herhangi bir ayarlama ya da ek işlem yapmaksızın otomatik olarak
açılacaktır. Etiketlerin görüntülenmesi referans yöneticisi ile sağlanmakta ve istendiğinde
görünürlükleri kapatılabilmekte veya stil özellikleri değiştirilebilmektedir.
Amenajman 19
6.1.4. Yerleşim Etiketi
Amenajman 20
7. Amenajman Planının Çıktı İçin Hazırlanması
Gösterilen dizine listede olan paftaların her biri için kendi pafta adında bir ncz dosyası eklenir.
Bu ncz dosyaları 1000 × 1000 m gridleri içeren ve kenarlarında koordinatları gösteren
paftalardır. Daha sonra proje Aç’tan bu dosyalar projeye ekle komutuyla tek tek eklenebilir
ya da referans yöneticisinde yeni bir kategori açılıp bu kategorinin altında görüntülenebilir.
Amenajman 21
7.2. Kuzey İşaretinin Eklenmesi
Kuzey işareti sayısallaştırma menüsü kullanılarak proje ekranında istenilen herhangi bir yere
yerleştirilebilecektir. Sembollerin altından Kuzey oku seçilir ve ekranda uygun bir yere
eklenir.
Amenajman 22
7.3. Haritanın Başlığı
Harita başlığı Netcad ekranına blok olarak eklenebilir. BASLIK.ncz dosyası Dosya / Blok Ekle
seçeneği ile açıldığında aşağıdaki gibi bir pencere açılır ve gerekli bilgiler kullanıcı tarafından
girilebilir.
Bilgiler girildikten sonra ekranın istenen bir yerine eklenebilir. Yazılar belirtilen standartlara
uygun olarak eklenecektir. Haritanın başlığı Arial fontunda, kalın ve 30 punto olacaktır.
Yapılan çizimler ve düzenlemelerden sonra plan artık plotter’a çizdirilmek üzere gönderilebilir.
Amenajman 23
Planın son hali çıktıya, proje menüsü altındaki Çizdir işlemi ile gönderilir. Burada dikkat
edilmesi gereken şey Kağıt sekmesindeki referanslar çizilsin seçeneğinin aktif olmasıdır. Bu
seçenek işaretli değilse çıktılarda çizimler eksik gelmeyecektir. Ölçek 25000’lik olarak seçilir,
önizlemeden çıktının son durumuna bakılabilir
OGM Orman İdaresi ve Planlama Dairesi mühendislerinden Metin Gediz Kocaeli’nin kurum
içinde kullanılması amacıyla yazılan hesap programına hesaplamalarda kullanılacak olan
Netcad grafik verileri otomatik olarak aktarılmakta ve hesap tabloları ve raporlar
üretilmektedir. Programın Dosya menüsünden Çalışma Dosyası Aç seçeneği ile çalışma
klasörünüzdeki *.mdb dosyasının seçilmesi gereklidir.
Amenajman 24
Amenajman 25