Sunteți pe pagina 1din 75

Policy Concerning Uranium Mining in Nunavut

NUNAVUT TUNNGAVIK INCORPORATED


Preface
NTI has established this Policy Concerning Uranium Mining in Nunavut to assist in carrying out its
responsibilities under the Nunavut Land Claims Agreement. This policy—which may be
referred to as “The Uranium Policy”—was approved by the Board of Directors on September 11,
2007.

The reader should refer to Background Paper on the NTI Uranium Policy for additional
information.

ii
Introduction
Background

Lands and Minerals

Through the Nunavut Land Claims Agreement (NLCA), Inuit acquired title to parcels of land
throughout Nunavut. Fee simple title to all Inuit Owned Lands (IOL) (saving and excepting the
mines and minerals) is held by the respective Regional Inuit Association (RIA) for each of the
regions of Nunavut. The Crown holds title to the minerals on about 90 percent of these lands—
lands Inuit refer to as “Surface IOL”. NTI holds title to the minerals on the remaining parcels of
IOL—referred to as “Subsurface IOL”. NTI, in cooperation with the RIAs, establishes policies
and terms and conditions related to the use of all IOL as set out in the Rules and Procedures for
the Management of Inuit Owned Lands (the Rules and Procedures), a private internal document,
and in various policy documents. In accordance with the Rules and Procedures, NTI may enter
into an Exploration Agreement or Production Lease with companies that wish to explore for and
produce minerals on Subsurface IOL. The RIAs administer surface rights on all IOL and provide
for access to it in accordance with the Rules and Procedures and the policies. The current Rules
and Procedures do not have any uranium-specific terms.

NTI’s Policy Framework Regarding Lands and Resources

In addition to this policy, NTI has three policies that are relevant to mining—the Mining Policy,
the Water Policy, and the Reclamation Policy 1 . The Mining Policy has as its subject the
“development of mineral resources in Nunavut”. As such, it deals in a general way with all
aspects of mining and presents NTI’s position on mining on all lands in Nunavut. The Water
Policy deals primarily with Inuit rights relating to water use on IOL and establishes guidelines
for the use of this water; the Reclamation Policy addresses the reclamation of IOL following a
land use operation, including the reclamation of a mine site. These policies are, of course,
applicable to uranium exploration and mining activity.

Need for a Uranium Policy

Some parcels of Subsurface IOL, particularly in the Baker Lake area, are known to have uranium
deposits or thought to have significant potential for the discovery of deposits. The standard
forms of NTI’s Exploration Agreement and Production Lease do not currently include the right
to explore for or mine uranium (or thorium), possibly resulting in missed opportunities for Inuit.
NTI’s role as a member of the Inuit Circumpolar Conference (ICC), which has passed two
resolutions that refer to uranium mining, provides further incentive for the development of a
clear and consistent position on uranium mining. In 1999, NTI’s Board of Directors passed a
resolution that work be started on the creation of a comprehensive policy concerning uranium
mining in Nunavut. That resolution resulted in the development of this policy.

1
At this time, the Reclamation Policy is being finalized and has not yet been approved by the Board of Directors.
1
Purpose

In dealing with those aspects of uranium exploration and mining that are not specifically
considered within the Mining Policy and NTI’s other policies, the purpose of this policy is to:

¾ state NTI’s position on matters related to uranium exploration and mining, by


consolidating, clarifying and updating NTI’s position with respect to previous statements,
and by setting out new statements;
¾ guide NTI and the RIAs in exercising their responsibilities on IOL by setting out specific
measures to allow for appropriate uranium exploration and mining on these lands;
¾ guide NTI’s role as a participant or intervener in regulatory processes related to uranium,
including its input on land use planning matters and in the screening and review of
project proposals;
¾ provide clarity for users of IOL; and
¾ guide specific initiatives to support implementation of the policy.

Scope

The policy is intended to serve as a general statement that sets out broad principles, objectives
and conditions that NTI believes should be applied with respect to any uranium exploration or
mining operation. Thus, it is intended that this position will be consistent for all lands in
Nunavut, whether IOL or Crown. NTI recognizes, however, that it is only with respect to IOL,
that NTI and the RIAs have authority to establish specific terms and conditions relating to the
use of these lands.

Although uranium is mined in much the same way as any other metallic substance, it is unlike
any other mined commodity in that it is a potential source of massive amounts of energy that can
be released by the splitting, or fission, of its atoms. This energy may be used for both peaceful
and military purposes. It is in large part because of the energy potential of uranium that the
scope of this policy includes consideration of the end use of the uranium. The NTI Board
resolution requires that the policy should not be restricted merely to matters directly related to
mining, but should take a broad approach to nuclear issues in order that NTI can be satisfied that
its position on uranium mining is consistent with Inuit interests and values. Nevertheless, this
policy is not intended to be a comprehensive treatment of all aspects of nuclear energy. The
central focus is on uranium exploration and mining in Nunavut, with special emphasis on IOL. It
considers both the potential impacts and the economic opportunities of uranium mining that may
result from this mining and attempts to deal with the issues that would be most relevant to Inuit.

Some clarification of terms is required. In this policy, “mining” includes the stages beginning
with the site preparation and construction of the mine, through the actual mining operations, the
milling (processing) of the ore, and the reclamation, decommissioning and abandonment of the
site and all related processes. “Uranium mining” means any mining operation in which uranium
2
is the major commodity or one of the major commodities for which the mining operation is being
carried out and that results in the production and shipping of a saleable uranium concentrate
(sometimes called “yellowcake”). Uranium may also be mined in very small uneconomic
concentrations during mining operations for other commodities, in which it is not recovered.

We consider exploration to comprise two distinct stages—early-stage exploration, and the


evaluation of a potential ore body using advanced exploration techniques (also referred to as
mineral deposit appraisal). Early-stage exploration involves all the work done to discover a
mineral deposit and perform an initial assessment of its potential economic viability, and the
evaluation of a potential ore body includes the work done to determine whether it is feasible to
mine the deposit.

Although the mining of thorium in Nunavut is not being considered—and may never be—some
NTI and ICC statements include a reference to thorium along with uranium. In the policy
context, unless the meaning indicates otherwise, reference to “uranium” can be understood to
include “thorium”.

The policy does not deal with the possible future use of nuclear reactors in Nunavut to produce
electricity. Similarly, although the policy re-states the existing NTI position on the disposal of
nuclear fuel waste (waste from a nuclear reactor) in Nunavut, it does not deal with this issue.

NTI and RIA Authority

NTI and RIA authority with respect to uranium mining flows from the NLCA, under which NTI
and RIAs implement their responsibilities as Designated Inuit Organizations (DIO). NTI and
RIAs have direct authority and responsibilities as a result of their ownership and management of
IOL. In this area, NTI and the RIAs implement the provisions of Articles 19 and 21 and parts of
other articles relating to the ownership and management of all IOL and/or the minerals on
Subsurface IOL.

Through their other responsibilities under the NLCA, NTI and the RIAs participate in many
aspects of the management of lands and resources, whether IOL or Crown lands, although they
do not have direct regulatory authority with respect to most matters. For example, NTI and the
RIAs may be required to comment on or intervene in various matters relating to lands and
resources in Nunavut, including matters such as land use plans and specific project proposals.
This policy in part reflects the need for a consistent position with respect to these roles.

Application

Certain policy statements set out specific requirements with respect to matters related to the
management of IOL within the jurisdiction of NTI and the RIAs. The means of implementing
these are described in the “Implementation” section. Other statements reflect NTI’s general
position and expectations for action, but these are not “requirements” that others must meet or
prescriptions for specific courses of action that others must undertake. The policy should be
3
applied as part of the larger framework of NTI’s policies that relate to mining and the laws and
regulations and the requirements of the NLCA that govern exploration and mining activities.

NTI recognizes the role of the regulatory authorities, particularly the roles and responsibilities of
the Canadian Nuclear Safety Commission (CNSC), and does not intend that this policy should
replace the work of these authorities, including the role of the Nunavut Impact Review Board
(NIRB) in the environmental assessment process or of the Nunavut Planning Commission (NPC)
in establishing land use plans.

Because detailed technical consideration of all aspects of uranium mining—such as the long-
term management of tailings—can only be done with respect to a specific mining proposal, this
policy proposes only general measures to deal with some complex matters.

4
Guiding Principle and Objectives
The Guiding Principle of this policy is:

Uranium exploration and mining must be carried out in an environmentally and


socially responsible way and the uranium that results from the mining shall be used
only for peaceful and environmentally friendly purposes.

In accordance with this principle, NTI establishes the following objectives:

1. Support Responsible and Peaceful Uses of Nuclear Energy


Nuclear energy will be used for peaceful and environmentally responsible purposes.

2. Require Benefits from Uranium Exploration and Mining


Uranium exploration and mining in Nunavut will bring significant economic benefits to
Inuit.

3. Ensure Protection of Human Health


Uranium exploration and mining will be carried out in a manner that protects the health
and safety of the workers and of all Nunavummiut.

4. Limit Impacts of Uranium Exploration and Mining


Uranium exploration and mining will be carried out in a manner that will not cause
significant adverse effects on people, the environment or wildlife.

5. Promote Participation of Inuit


Inuit of affected communities will be given an opportunity for full and meaningful
participation in both the environmental assessment process and the operations of a
uranium mining project.

5
Policy Statements
NTI sets out the following policy statements in support of the objectives.

Objective 1: Support Responsible and Peaceful Uses of Nuclear


Energy

1-1 Production of Nuclear Power

The use of nuclear energy to provide electricity—that is, nuclear power—must be considered
within the context of the larger picture of the whole range of options that will address the future
global need for sustainable energy. There are about 440 nuclear reactors in operation worldwide,
providing about 16% of the world’s electricity. The “fossil fuels”—coal, oil and natural gas—
together with hydro account for most of the remainder.

Global population growth and the rapidly increasing growth in world-wide demand for
electricity, particularly in developing countries, leads to questions as to how future energy
demands will be met. All of the energy sources currently used and likely to be used over the
next century have both positive and negative features related to cost, safety, reliability,
environmental impacts, and global security and other factors. In recent years, concerns about
the impact of the carbon dioxide and other emissions released to the atmosphere by the burning
of fossil fuels, as well as concerns about the long-term supply of oil and natural gas, have
focused attention on other sources of energy.

“Renewable” forms of energy, such as wind, solar, and biomass, will play a much larger role in
providing electricity in the future and measures to conserve energy and improve energy
efficiency as well as the wide-spread introduction of methods to capture and store the carbon
dioxide from fossil fuel combustion will also become increasingly important. However, it is
very likely that nuclear power will continue to be a reliable long-term source of base electricity
needs.

Canada is the world’s leading supplier of mined uranium, which, along with the export of
nuclear technology, makes an important contribution to Canada’s economy. All Canadian
nuclear reactors are powered by uranium produced from Saskatchewan uranium mines, as are
many other reactors around the world. Nunavut has areas with similar geology to that of
Saskatchewan and has excellent potential to be a producer of uranium that will help fuel nuclear
reactors.

¾ NTI recognizes that nuclear power will continue to be important as a global source of
electricity for many years to come.
¾ NTI supports the mining of uranium on IOL and elsewhere in Nunavut to help satisfy the
global demand for electricity.

1-2 Nuclear Power and Climate Change


6
One of the most important environmental issues confronting society today is the emission of
greenhouse gases—mainly from the combustion of fossil fuels—and the resultant climate
change. The use of nuclear power as an energy source in place of fossil fuels to produce
electricity in Canada and other countries is an effective way to reduce greenhouse gas emissions
in the global effort to slow or prevent climate change. Unlike power plants that burn coal,
natural gas or oil to produce electricity, and thereby release carbon dioxide into the atmosphere,
nuclear power plants do not emit greenhouse gases in the production of electricity. In fact, the
overall contribution of greenhouse gas emissions for the entire life cycle 2 is as low as or lower
than that of electricity produced by renewable energy methods, such as wind and solar.

Given the potentially serious impact of climate change on Nunavut and Inuit, NTI support for the
nuclear generation of electricity in Canada and elsewhere in the world as a means of reducing
greenhouse gas emissions is consistent with NTI’s support for responsible uses of nuclear
energy. Uranium mined in Nunavut can help to provide the fuel for nuclear reactors.

¾ NTI recognizes that the use of nuclear energy to produce electricity can play an
important role in the mix of solutions to reduce global emission of greenhouse gases and
help prevent further climate change.
¾ NTI recognizes that uranium mined in Nunavut can make a contribution to the global
reduction of greenhouse gas emissions.

1-3 Disposal of Nuclear Waste on IOL

There are three categories of nuclear waste: nuclear fuel waste from a nuclear reactor, low-level
radioactive waste (including equipment or materials used in nuclear processes), and waste rock
and mill tailings produced during mining operations. All of these materials must ultimately be
disposed of in a satisfactory manner.

The current NTI position with respect to the storage of nuclear fuel waste is expressed in a 1997
resolution 3 of the NTI Board of Directors relating to a reported plan to store “weapons grade
nuclear waste and other nuclear material from Russia and the United States” in an Arctic
country. The resolution stated NTI’s opposition to the storage of such nuclear materials in the
Arctic. Further, NTI believes that the obligation to accept nuclear fuel wastes rests mainly with
the provinces that host the nuclear reactors and benefit from the electricity they produce.
Nevertheless, the residues of uranium mining will include tailings and special waste rock as well
as equipment and materials which may contain radioactivity. Exploration may also result in
diamond drill core and other materials which have levels of radioactivity higher than
background.

¾ NTI will allow only mine waste, tailings and low-level radioactive waste generated by

2
The whole nuclear fuel cycle includes all of the stages from exploration for uranium, through uranium mining and
the conversion and refining of the uranium, to the production of electricity, the disposal of the waste products and
the decommissioning of the plants.
3
NTI Resolution B97/08-24.
7
exploration and mining to be deposited on IOL.

1-4 Use of Uranium for Peaceful Purposes Only

Inuit are opposed to the spread of nuclear weapons and clearly do not want uranium derived from
Canadian mines to be used for the manufacture of these weapons. Canada has long been a
proponent of measures to prevent the spread of nuclear weapons. It does not permit uranium
mined in this country to be used for the production of nuclear weapons and has entered into
treaties and bilateral agreements to ensure this. The production of uranium is highly regulated by
the Canadian Nuclear Safety Commission (CNSC) and the export of uranium is regulated and
monitored by the CNSC and the Department of Foreign Affairs and International Trade. At the
international level, the International Atomic Energy Agency carries out inspections and monitors
the use of uranium. There are ongoing international efforts to further reduce the possibility of`
diversion of uranium or nuclear fuel waste to weapons programs.

¾ NTI supports effective Canadian and international safeguards to ensure that uranium
mined in Nunavut does not contribute to the use of nuclear weapons.

Objective 2: Require Benefits from Uranium Exploration and Mining

Exploration for uranium deposits on IOL—whether or not it ultimately results in the discovery of
a deposit that can be mined—can make a significant contribution to the economy through fees
paid to NTI for exploration rights, to the RIAs for land use, and, especially, to community
members through employment and business opportunities.

Mining operations can bring even greater benefits to the local communities as well as the entire
region within which the mine is located and to Nunavut as a whole. Requirements for
consultation and negotiation provided by Articles 26 and 27 of the NLCA ensure that Inuit will
participate in the employment and business opportunities set out in an Inuit Impact and Benefit
Agreement (IIBA) or similar agreement. Inuit will also benefit from mining royalties and fees
paid to NTI and fees paid to the RIAs for land use and the use of materials, such as aggregate.
All of Nunavut will benefit from improvements in infrastructure related to the mining operations
as well as the royalties and taxes received by the Government.

NTI’s Mining Policy recognizes that exploration and mining can bring significant benefits and
requires that to the greatest extent possible these benefits remain in Nunavut and go to Inuit. In
addition to measures set out there and elsewhere, the following requirements are intended to
enhance benefits to Inuit from uranium exploration and mining on IOL.

2-1 Uranium Potential on IOL

There are many types of uranium deposits, several of which are known or believed to be present
in Nunavut. The type mined in Saskatchewan can be high-grade and extremely valuable and
profitable to mine. Because of the similarity with northern Saskatchewan, parts of Nunavut are
considered to have excellent potential for the discovery and production of this type of uranium
8
deposit, particularly in areas west of Baker Lake and south of Kugluktuk.

Although most of the known uranium occurrences in Nunavut are on Crown land or Surface IOL
(and administered by INAC), NTI holds the mineral rights to several parcels of Subsurface IOL
which are believed to have significant potential for uranium. However, this potential has not yet
been clearly identified and analyzed. Better knowledge of the potential for the discovery of
uranium deposits on both Surface and Subsurface IOL would enable NTI and the RIAs to better
manage these lands, including the minerals, and allow Inuit to receive the maximum benefit from
exploration and mining.

¾ NTI will take steps to acquire a better understanding of the uranium potential on Inuit
Owned Lands.

2.2 Terms of Exploration Agreements

NTI has the opportunity to receive very significant fees from the granting of exploration and
mining rights and to receive royalties from a mining operation. However, as NTI does not
currently include the right to explore for and mine uranium in its agreements with mining
companies, it cannot capitalize on the opportunities that these activities present. The exclusion
of uranium also presents technical challenges in managing the rights to other mineral substances.
In keeping with the other statements set out in this policy, NTI will change this practice and no
longer exclude uranium from its agreements.

In its most recent agreements, NTI has included the option for it or a mining affiliate to
participate directly in exploration and mining projects. NTI will evaluate the benefits of
including such options and review the terms that it may wish to incorporate in its agreements
with respect to this opportunity. A similar review of the royalty will also be done to determine
the potential for enhancement with respect to uranium projects.

¾ NTI will revise its mineral administration system in order to grant the rights to explore for
and mine minerals containing uranium and thorium.
¾ NTI will include the option of having a participating interest or enhanced royalty with
respect to uranium mining in its Exploration Agreements where there are significant benefits
and an opportunity to do so.

2-3 Socio-economic Terms and Conditions for Exploration on IOL

IIBAs and other forms of participation agreements establish obligations for the economic
participation of Inuit in mining operations. Although many exploration operations are small and
the opportunities are very limited, larger operations offer more opportunities and most
companies make a strong effort to employ Inuit and to obtain goods and services locally.
Nevertheless, the participation of Inuit and Inuit Owned businesses may be enhanced if there are
stated requirements to provide some level of employment and business opportunities, to the
extent this is practicable given the scale of the operation. The land use licences and commercial
leases issued by the RIAs for access to IOL for uranium exploration work may provide an

9
appropriate vehicle for terms and conditions requiring some level of Inuit employment and
business opportunities and possibly other socio-economic conditions.

¾ NTI supports the inclusion of appropriate socio-economic terms and conditions with
surface rights granted by the RIAs for the purpose of carrying out exploration on IOL.

Objective 3: Ensure Protection of Human Health

3-1 Safety Measures and Regulations

Health issues related to uranium mining are based mainly on concerns that uranium and its
radioactive daughter products will be released into the environment, taken up by plants and
animals, and directly or indirectly impact on human health, either in the short-term or in the
decades to come. Non-radioactive metals contained in the ore may also be harmful to human
health.

Exposure to uranium and related radioactive elements such as radium and radon can be
dangerous. Moderate to high doses of radiation may cause cancer or alter the genetic code in
cells, leading to birth defects in offspring. The most immediate health concern about uranium
mining is that workers may be directly exposed to radiation or may inhale or take in radioactive
substances, such as radon, dust or water. People in the vicinity of the mine or in nearby
communities may have similar concerns.

Because of these risks, uranium mining is one of the most highly regulated mining activities in
Canada. The regulation of nuclear works and undertakings is federal jurisdiction, and the CNSC
is responsible for regulating the siting, construction and development of uranium mines and mills
in order to protect health, safety, the environment and national security. Furthermore, stringent
safety measures are taken to minimize the exposure of workers to radiation. The current mining
of high and low-grade uranium deposits in Saskatchewan—the only such operations in Canada—
demonstrates that the exhaustive environmental assessment process, stringent safety measures
and strict adherence to regulatory requirements under the licensing process can result in a mining
process that is safe for mine workers and people in the local communities. As a result, workers
in Saskatchewan’s uranium mines receive radiation doses that are only slightly above natural
background levels and are far below the maximum levels set by the CNSC 4 .

Although the risk of exposure of workers to radiation is much lower in early-stage exploration
than in evaluating a potential ore body or mining it, there is still the need for precautions to be
taken. Evaluating a potential uranium ore body is regulated under the Uranium Mines and Mills
Regulations (UMMR) under the jurisdiction of the CNSC, and is thus subject to the same
requirements as the remaining phases of mining. Early stage exploration for uranium, although
not regulated under the UMMR, is still subject to other requirements under the NSCA, such as

4
The natural background level of radiation in Canada is between 2 and 3 milliSieverts (mSv). Workers in
Saskatchewan’s uranium mines normally receive less than 5 mSv of radiation per year. The maximum permissible
level set by the CNSC for nuclear industry workers is 50 mSv/year or 100 mSv/5 years.
10
those relating to the transport of nuclear substances. These activities are also covered by the
Nunavut Mine Health and Safety Act and Regulations, which have general requirements to limit
exposure to radiation. Guidelines that have been developed for dealing with naturally occurring
radioactive materials 5 also apply to early-stage exploration. Nevertheless, it is the responsibility
of the companies carrying out uranium exploration to develop their own health and safety
procedures in accordance with the guidelines and regulatory requirements. NTI believes there is
a need for the regulatory authorities to work with or direct the mining industry in developing
consistent operating procedures for the protection of the health of workers involved in early-
stage uranium exploration or others potentially affected by this work.

¾ NTI encourages the development or adoption of uniform operating procedures based on


existing guidelines and regulations to protect the health of workers and local residents
from any possible effects of uranium exploration activities in Nunavut.

Objective 4: Limit Impacts of Uranium Exploration and Mining

While the operation of a nearby uranium mine may bring important employment, business and
other opportunities to a community, there is also the potential for adverse impacts, both on the
natural environment and on social-economic aspects, such as the disruption of family life,
community relationships and cultural elements. The impacts can be direct, indirect or
cumulative.

Most concerns about uranium mining, and to a much more limited extent exploration, are related
to the potential release of radioactivity into the atmosphere and the subsequent transfer to
vegetation and wildlife and then to humans. The main concern is that radioactive materials may
be released into the air or may enter the water during mining and milling processes or may later
“leak” from waste rock or tailings left behind after mining has ended. The previous section
described measures to deal with the direct impact of radiation on mine workers and others
nearby.) There is also a concern about the possible release of other potentially toxic substances
or acidic waters into the environment. It is also possible for mining and exploration activities to
have a direct physical impact on wildlife, particularly on caribou and caribou habitat. Many
such impacts would be applicable to the mining of any commodity.

4-1 Regulatory Requirements

The success of modern uranium mining in Saskatchewan in protecting people, wildlife and the
environment demonstrates the effectiveness of a comprehensive environmental impact
assessment process combined with stringent regulatory control. NTI’s support for uranium
mining is based in part on the Saskatchewan experience and on the knowledge that any proposed
project would be subject to all regulatory requirements, including the conformity requirements of
land use plans established by the Nunavut Planning Commission (NPC), the impact assessment

5
The Canadian Guidelines for the Management of Naturally Occurring Radioactive Materials (NORM) set out
principles and procedures for the detection, classification, handling and material management of NORM in Canada
and provide the framework for the development of more detailed NORM management practices and guidelines.
11
process of NIRB, and the regulatory oversight of the CNSC and other agencies.

In order to deal with the potential impacts, NIRB requires that a project proposal include
information that identifies, predicts, evaluates and communicates information about all impacts
of the proposal, including cumulative, eco-systemic, social-economic (including human health),
archaeological and cultural impacts.

For projects in which a review is necessary, NIRB requires an Environmental Impact Statement
(EIS). In addition to considering all impacts, an EIS must also include the identification of
mitigation measures as well as monitoring and reporting methods to verify the accuracy of
impact predictions. In addition to the NIRB requirements, there are also requirements under the
Canadian Environmental Assessment Act (CEAA). As a federal agency, the CNSC must comply
with CEAA before exercising its authority. Thus a harmonized EIS process must be achieved for
efficiency purposes.

As part of the screening or review process, NIRB may recommend terms and conditions to be
incorporated in relevant permits, certificates, licences or other government approvals that the
project proponent may require, including those licences issued by the CNSC. With respect to
exploration activities, NIRB identifies such terms and conditions, including uranium-specific
requirements, to be attached to land use licences/permits and leases issued with respect to the
proposed projects.

¾ NTI requires that mining be carried out in such a way that it does not have a significant
impact on the culture, way of life or the well-being of Inuit in the affected communities.
¾ NTI recognizes that uranium mining is highly regulated and NTI supports a regulatory
approach in which each proposal to establish and operate a uranium mine is judged on
its own merits through the environmental assessment process, with the full participation
of Inuit in the affected communities.

4-2 Land Use Terms and Conditions

Land use licences and commercial leases issued by the RIAs for access to IOL include terms and
conditions that provide the details as to how activities should be carried out so as to minimize
environmental impacts. These authorizations also include terms and conditions relating to the use
of water on IOL in accordance with NTI’s Water Policy and the related framework. These
operating terms and conditions provide more specific direction than the broad principles and
objectives set out in land use plans developed by the NPC to guide and direct resource use.
Although the impact of uranium exploration on the environment is insignificant for most
activities, there are some concerns, mainly related to diamond drilling. In order to ensure that
there is no unwanted impact from uranium exploration, a review of existing terms and conditions
related to land use should be carried out and new terms developed or adopted as required.

With respect to advanced exploration and mining, although the general regulatory requirements
are set out in the UMMR and overseen by the CNSC, many of the specific requirements are
attached to permits or authorizations, including land use licences/permits and leases. The

12
Reclamation Policy and accompanying guidelines can also be expanded to include a separate
section dealing with tailings and waste rock from evaluating a potential uranium ore body, or
mining.

¾ NTI requires that land use terms and conditions relating to potential environmental
impacts of uranium exploration and mining on IOL be developed or adopted.

4-3 Wildlife

The potential impact of exploration and mining on wildlife, particularly caribou, is an important
concern for many people. Activities associated with exploration and mining which have potential
negative effects on caribou include frequent low-level aircraft flights, construction of roads and
airstrips, frequent travel by supply trucks, mine construction and operation, and pollution of land
and water by toxic substances. These activities have the potential to result in the loss of habitat,
increased human access and harvesting, and disturbance to caribou, especially while calving.
Roads may also act as a barrier if traffic volume is high or plowing creates snow walls.

There is also a worry that radioactive and other potentially toxic substances could enter the food
chain and be taken up by caribou and other mammals, fish and birds and the smaller organisms
on which they feed and eventually be consumed by humans. (Edible berries may also be
consumed directly by humans.) In considering these possible impacts, it is useful to look at the
findings from environmental monitoring near Northern Saskatchewan communities, which
showed no significant increase of uranium or other metals in plants and animals as a result of
uranium mining operations.

With respect to limiting the impact of exploration activities, there are many regulatory
requirements to avoid the disturbance of or damage to the habitat of all wildlife, with special
reference to caribou, musk ox, fish, migratory birds, raptors and species of special concern.
These are set out in various Acts and regulations and may be included in the terms and
conditions recommended by NIRB and attached to land use licences/permits and leases and any
permits issued directly by the regulatory authorities responsible for the legislation. Further, the
environmental assessment process requires that all potential impacts of mining on caribou and
other wildlife and plants be addressed and resolved and that extensive monitoring and testing of
wildlife and plants be carried out. As well as other measures that might be required, Caribou
Protection Measures, which further protect caribou during the calving and post-calving periods,
would also have to be respected.

¾ NTI requires that potential impacts of exploration and mining projects on wildlife be
carefully evaluated and that projects be planned and carried out in such a way that the
impacts are minimized and, where they cannot be avoided, are mitigated.

4-4 Management of Tailings and Waste Rock

Tailings are sand-like materials from a mining operation that are left over after the ore has been
ground up and processed in the mill and the valuable substances have been removed. Tailings
that result from a uranium mining operation contain much of the original radioactivity in the ore.
13
Special waste rock is rock that has been excavated during the mining operation and that must
receive special treatment because of the presence of radioactive or other undesirable minerals.

As with other aspects of a uranium mining operation, the regulatory responsibility for the
management of these materials lies with the CNSC. In making regulatory decisions concerning
the management of this radioactive waste, the CNSC is guided by the principles set out in its
Policy P-290 Managing Radioactive Wastes. Because of the concern that solutions carrying
radioactive elements or other harmful substances may eventually leak from the waste
management areas, the disposal of tailings and special waste rock receive a great deal of
attention. The preferred method of dealing with these materials it to place them back in the mine
and seal them from contact with air and surface and ground waters. NTI will expect the
maximum assurance for the effective management of tailings and special waste rock on IOL.

¾ NTI requires that matters related to the design, operation, and long-term monitoring of
waste management facilities, including tailings and waste rock disposal sites, receive
special consideration in a review of a proposal for uranium mining on IOL.

4-5 Monitoring

Monitoring can include both compliance monitoring to determine whether the operation is being
carried out in accordance with the regulatory requirements, and effects monitoring to determine
whether there are environmental or socio-economic impacts from the operation. Monitoring by
representatives of local communities of possible impacts of ongoing mining operations in
Saskatchewan has resulted in increased assurance that there are no significant impacts on people,
wildlife, plants, animals and air and water.

In order to ensure that the methods used to dispose of the tailings and special waste rock are
effective and to protect future generations from potential impacts from these materials, the site
must be monitored after the mining operations have ended. This monitoring may be required for
many years, and possibly indefinitely. Financial security set aside by the operators of the mine
must be adequate to fund this monitoring and, if necessary, to deal with any problems that may
arise, even under any long term institutional control measures.

The management of tailings and waste rock and the long-term monitoring of the sites of these
materials is of the utmost importance to Inuit. NTI will expect that these receive special
consideration in the environmental assessment process and that all required measures, as
specified by the CNSC, be fully implemented. For uranium mining operations on IOL, NTI and
the RIAs will consider the need to develop their own requirements with respect to the
management and monitoring of these materials and to set these out in the Reclamation Policy or
the accompanying guidelines. The involvement of the Inuit of affected communities in the
monitoring programs will help to provide assurance and allow Inuit in the communities to take
advantage of the economic opportunities that may be available.

¾ NTI supports the requirement that the impacts from the mining operation on the well-
being of the Inuit of affected communities be regularly monitored during the operational

14
period and afterward, and that measures be taken to mitigate any adverse impacts.
¾ NTI requires that Inuit of affected communities be involved in the environmental
monitoring of uranium mines located on IOL.

4-6 Liability and Financial Security

For any exploration or mining project on IOL, the Rules and Procedures require that the operator
deposit financial security with the RIA to ensure that the site is fully reclaimed after the land use
operations have been completed and that the RIA is not exposed to any liability. (The
Reclamation Policy and accompanying guidelines provide the detailed requirements.) For a
uranium mine on IOL, financial security will also be assessed and required by the Nunavut
Water Board for water permits and by the CNSC under the General Nuclear Safety and Control
Regulations and within the actual CNSC licence (licence condition).

Objective 5: Promote Participation of Inuit

5-1 Full and Meaningful Participation of Inuit

It is important that Inuit in the area of a proposed development be given an opportunity for full
and meaningful participation. This requires effective communication among all parties. The
failure of the operator of a mine and Inuit of the affected communities to communicate
effectively can result in an inadequate environmental assessment process and misunderstandings
during the operating life of a mine. This may be a result of insufficient attention given to the
consultation process by the operator, but it can also be due in part to the difficulty of
communicating the technical aspects of the project.

To help overcome these problems and to facilitate the transfer of information and knowledge,
consideration should be given to requiring the establishment of one or more local or regional
Inuit committees which would develop expertise in matters related to uranium mining in order to
provide a forum through which a company proposing or operating a uranium mining project can
interact more effectively with Inuit, and also report their consultations to the CNSC as required
by the UMMR. These “Inuit technical committees” would either be new or would build on
existing local and regional Inuit organizations and might incorporate elements of Saskatchewan’s
Environmental Quality Committees. They would operate within the general requirements for
public participation and consultation of the review process and would help to further the goal of
fostering Inuit participation. Committee members would receive training about all aspects of the
mining operation and would play a role not just in the environmental assessment process but
throughout the life of the mining operation. The mining company would contribute technical
expertise and financial support to the committees.

¾ NTI recommends that serious consideration be given to the establishment of local or


regional Inuit technical committees at the environmental assessment stage of a uranium
mining project proposal, or earlier during project proposal development, and that these
15
committees continue to be involved or consulted in all decision-making throughout the
operating life of the project.

5-2 Understanding Inuit Culture

In addition to the difficulties that arise with respect to technical details of the operations,
communications sometimes break down as a result of the failure of the parties to understand each
other’s needs and of the company to appreciate the different perspectives that arise as a
consequence of cultural differences. To help avoid such breakdown in communication,
companies should acquire an understanding of Inuit culture and respect IQ and the Inuit way of
doing things.

¾ NTI recommends that companies carrying out environmental assessments and operating
mines in Nunavut acquire an understanding of IQ and respect the Inuit way of doing
things.

16
Implementation
NTI will support uranium exploration and mining in Nunavut if these activities are carried out in
accordance with the objectives and policy statements set out in this policy, NTI’s other policies,
and all regulatory requirements. NTI will take steps to ensure that uranium exploration and
mining on IOL will provide benefits for Inuit and that these activities can be done in a safe and
environmentally responsible way.

The general positions set out in the policy are effective immediately upon Board approval. Some
of the other statements require review and study and other actions as described in this section.
NTI and the RIAs will implement those policy statements that are related solely to their
responsibility for the management of IOL, by taking the following steps:

1. Adoption of the policy will allow NTI the opportunity to include the right to explore for
and mine uranium in the agreements it makes with companies. NTI will undertake a
review to determine the process by which uranium exploration and mining rights will be
offered with respect to both new and current agreements. The review will also determine
whether other uranium-specific terms are required in the agreements.

2. Its most recent Exploration Agreements give NTI the option of having a direct
participating interest (through a mining affiliate) in exploration and mining projects or of
receiving a net profit royalty, which will be in addition to NTI’s standard royalty. NTI
will review the participation/royalty terms that it will require in its agreements with
respect to uranium exploration and mining projects.

3. In cooperation with the RIAs, NTI will carry out a study to determine whether socio-
economic terms and conditions should be attached to land use licences and leases and, if
so, what those terms should be.

4. NTI will carry out a compilation of all known uranium occurrences on Subsurface IOL,
together with an analysis of the potential for discovery and exploitation of economic
deposits. NTI will seek the cooperation of Government in this study, which should be
done at the earliest opportunity, and will encourage Government to carry out similar
studies on Surface IOL.

5. NTI will research and clarify the nature and extent of any potential liability from uranium
exploration and mining on IOL (if any) and the obligations of the operator, NTI, the
RIAs, and Government departments and agencies, including the CNSC.

6. Based on all of the above, NTI in cooperation with the RIAs, will make the required
amendments to the Rules and Procedures and to the documents (licences, leases,
Exploration Agreements, etc.) that grant Surface or Subsurface Rights.

Some policy statements are most effectively implemented by NTI and the RIAs working in
17
cooperation with Government, the IPGs or other organizations, to the extent this approach is
required. These matters include the following:

1. NTI and the RIAs will work with governments, the IPGs, the mining industry and other
organizations, as appropriate, to develop or adopt land use terms and conditions that will
apply to uranium exploration in Nunavut in order to address any potential environmental
impacts. The terms and conditions should be consistent with the planning policies,
objectives and goals established by NPC and the requirements set out in land use plans.
They will take into account all regulatory requirements and practices employed in
Saskatchewan.

2. While these terms and conditions are being developed, guidelines based on those used in
Saskatchewan as set out in “Mineral Exploration Guidelines for Saskatchewan”, should
be used to the extent they are not inconsistent with existing Nunavut requirements.

3. NTI will work with the RIAs and Government in developing and implementing a
program to train land use inspectors in techniques for the inspection of uranium
exploration operations.

4. In cooperation with others, NTI will research issues related to the management and long-
term monitoring of tailings and special waste rock resulting from mining or milling
activities. Depending on the results of this work, NTI may develop uranium-specific
terms to be included in its Reclamation Guidelines and to be attached to access rights
issued by the RIAs.

5. Matters related to the health and safety of workers involved in exploration and mining are
the responsibility of the regulatory authorities with jurisdiction over such matters and are
outside the role of NTI and the RIAs. Nevertheless, NTI will work with the authorities
and the mining industry to ensure that measures and guidelines to protect workers and
others from any potential effects of radiation in uranium exploration and mining in
Nunavut are adopted and implemented and made available to Inuit in a useful form.

6. NTI will work with other organizations to evaluate the possibility of developing Inuit
technical committees in areas in which uranium mining projects have been proposed or
are likely to be proposed. Depending on the outcome of the evaluation, NTI will work
with other organizations to establish the committees as required.

7. NTI will work with Government and NPC to incorporate Inuit goals for the use of IOL in
land use plans and to address the present uncertainties in the KRLUP regarding uranium
mining.

8. NTI will encourage ICC to review, clarify and update its position on uranium mining in
accordance with this policy.

18
Review and Revision
The approved policy will be subject to periodic review and revision by NTI and the RIAs.

List of Acronyms and Initialisms


CEAA Canadian Environmental Assessment Act
CNSC Canadian Nuclear Safety Commission
DIO Designated Inuit Organization
EIS Environmental Impact Statement
ICC Inuit Circumpolar Conference
INAC Indian and Northern Affairs Canada
IOL Inuit Owned Lands
KRLUP Keewatin Regional Land use Plan
NIRB Nunavut Impact Review Board
NLCA Nunavut Land Claims Agreement
NORM Naturally Occurring Radioactive Materials
NPC Nunavut Planning Commission
NSCA Nuclear Safety and Control Act
NTI Nunavut Tunngavik Incorporated
RIA Regional Inuit Association
UMMR Uranium Mines and Mills Regulations

Further Information
For further information about IOL and uranium exploration and mining on IOL please consult
the Nunavut Land Claims Agreement, the Regional Inuit Associations or Nunavut Tunngavik
Incorporated.

19
ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᖅ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᔪᕇᓂᔭᒻᒥᒃ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ

ᓄᓇᕗᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑎᒥᖓᑦ


ᐱᒋᐊᓚᐅᖏᓐᓂᖏᓐᓂ ᐅᖃᐅᓯᒃᓴᐃᑦ

ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᓴᕿᑦᑎᓚᐅᕐᒪᑕ ᑖᒃᑯᓂᖓᑦ ᐊᑐᐊᒐᕐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᔪᕇᓂᔭᒻᒥᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ


ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᕐᒥᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐃᑲᔫᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓐᓂᒃ ᐱᓕᕆᑦᑎᐊᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓂᒃ
ᒪᓕᒃᑕᐅᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕈᑏᑦ ᐊᖏᕈᑎᖏᑦ. ᑖᒃᑯᐊ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ-ᑕᐃᔭᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐃᒪᓐᓇ
"ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᔫᕇᓂᔭᒻᒥᒃ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ" ᐊᖏᖅᑕᐅᓚᐅᖅᑐᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ
September 11, 2007 ᖑᑎᓪᓗᒍ.

ᐅᖃᓕᒫᖅᑐᖅ ᑐᑭᓯᒋᐊᖅᑑᓪᓗᐊᕐᒥᔪᑦ ᖃᓄᖅ ᐱᒋᐊᖄᓚᐅᕐᖕᒪᖔᑕ ᑎᑎᖃᖏᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ


ᔪᕇᓂᔭᒻᒧᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᑐᑭᓯᒋᐊᑦᑎᐊᒃᑲᓐᓂᕈᐊᕈᕕᑦ.

ii
ᓯᕗᓪᓕᖅᐹᑦ ᐅᖃᐅᓯᒃᓴᐃᑦ

ᖃᓄᖅ ᐱᒋᐊᖄᓚᐅᕐᒪᖔᑦ ᑕᒪᓐᓇ

ᓄᓇᐃᑦ ᐅᔭᕋᖕᓂᖔᖅᑐᓪᓗ ᓄᓇᒥᖔᖅᑐᑦ

ᐊᑐᖅᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕈᑎᓄᑦ ᐊᖏᕈᑏᑦ, ᐃᓄᐃᑦ ᐱᑖᓚᐅᕐᒪᑦᑕ ᓇᖕᒥᓂᕆᔭᖏᓐᓂᒃ


ᐊᐃᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᓄᓇᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ. ᓇᖕᒥᓂᕆᔭᖏᑦ ᓄᓇᐃᑦ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ
ᑎᒍᒥᐊᖅᑕᐅᔪᑦ ᑕᒪᐃᓐᓂ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ (ᐱᖏᑐᑑᓪᓗᑎᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᕖᑦ
ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᐃᓪᓗ), ᐱᒋᔭᐅᓪᓗᑎᒃ ᐊᑐᓂ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒋᖏᓐᓂ,
ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᔪᓂ ᓄᓇᕗᒻᒥ. ᑲᓇᑕ ᑎᒍᒥᐊᕐᒪᑦ ᐱᖁᑎᖃᕈᑎᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓃᑦᑐᓂᒃ
ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᖃᐅᖅᑐᓂᒃ 90%-ᖏᓃᑦᑐᓂᒃ ᑖᒃᑯᐊ ᓄᓇᐃᑦ-ᓄᓇᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑕᐃᓱᖅᑕᖏᑦ
"ᖄᖓᓃᑦᑐᑦ ᓄᓇᐃᑦ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᑦ". ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑎᒍᒥᐊᖅᑎᐅᔪᑦ
ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᒥᐊᒃᑯᖏᓐᓂ ᓄᓇᓂ ᐊᐃᑦᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ
ᓄᓇᓂ-ᑕᐃᔭᐅᔪᓂᒃ "ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑖᓃᑦᑐᓂᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᑦ ᓄᓇᐃᑦ". ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ,
ᐱᓕᕆᖃᑎᒋᓪᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ, ᓴᕿᑦᑎᕙᒃᑐᑦ ᐊᑐᐊᒐᕐᓂᒃ
ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᓕᖕᓂᒃ ᐱᔾᔪᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᑦ
ᐃᓄᖕᓄᑦ ᓄᓇᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓕᒫᑦ, ᑎᐊ'ᓐᓇᐃᑦᓴᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᒪᓕᒐᕐᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᖁᓯᒃᓴᖏᓐᓂ
ᐊᐅᓚᑕᐅᓗᑎᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᑦ ᓄᓇᐃᑦ (ᒪᓕᒐᐃᑦ ᐱᖅᑰᓯᓪᓗ), ᑎᑎᖃᓂ.
ᒪᓕᒃᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᒪᓕᒐᐃᑦ ᐱᖅᑯᓰᓪᓗ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᓴᕿᑦᑎᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᕿᓂᕐᕕᐅᔪᓐᓇᖅᓂᕐᒧᑦ
ᐊᖏᕈᑎᓂᒃ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᓴᓇᕕᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐊᑐᖅᑐᐊᕈᓐᓇᐅᑎᓂᒃ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᓂᒃ
ᕿᓂᕐᕕᖃᕈᒪᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᖅᓯᐅᕈᐊᖅᑐᓂᒃ ᓄᓇᐃᑦ ᐃᓗᐊᓂᖔᖅᑐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ
ᐱᖁᑎᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᒦᑦᑐᓂᒃ. ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᕙᒃᑐᑦ
ᓄᓇᐃᑦ ᖄᖏᓐᓃᑦᑐᓂᒃ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᒃ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᒧᐱᖁᑎᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ
ᐊᑐᖅᑕᐅᑎᑦᑎᓲᖑᓪᓗᑎᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᑕᐃᒃᑯᐊ ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᓖᑦ ᐱᖅᑯᓯᕆᔭᐅᓂᐊᖅᑐᓪᓗ
ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᐊᒐᓕᐊᕆᓯᒪᔭᖏᑦ. ᒫᓐᓇᐅᔪᒥ ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ ᐱᖅᑯᓯᕆᔭᐅᔭᕆᐊᓖᓪᓗ
ᐅᖃᖅᓯᒪᔪᖃᓐᖏᒻᒪᑕ ᔫᕇᓂᔭᒻᒥᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕐᕆᓂᕐᒥᒃ ᑲᒪᒋᔭᖃᕈᑎᒃᓴᓂᒃ.

ᑐᓐᖓᓐᕕᒃᑯᑦ ᐊᑐᐊᒐᖏᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᖄᕋᔭᕐᒪᖔᑕ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᓄᓇᓂᒃ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒡᓗ

ᐱᑕᖃᕐᒥᔪᖅ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᑖᒃᑯᐊ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ, ᑕᐃᒃᑯᓂᖓ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᖓᓱᓂᒃ ᐊᑐᐊᒐᖏᓐᓂᒃ


ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᓂᕐᒥᒃ - ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ, ᐃᒪᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ,
ᐊᒻᒪᓗ ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᐃᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ 1 . ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᕕᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ
ᐃᓗᓕᖃᖅᑐᑦ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᓯᒪᔪᓂᒃ "ᓴᓇᔭᐅᕙᓪᓕᐊᓂᖏᓐᓂᒃ ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᖃᖅᑐᑦ ᓄᓇᒥᐅᑕᐃᑦ

1
ᒫᓐᓇ ᓱᓕ, ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᐃᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᑎᑎᕋᖅᑕᐅᕌᓂᒃᓯᒪᖏᒻᒪᑕ ᑕᐃᒪᓐᓇᐃᓂᖏᓄᓪᓗ ᓱᓕ
ᐊᖏᖅᑕᐅᓯᒪᖏᑦᑐᑦ ᑲᑎᒪᔨᓄᑦ.
1
ᓄᓇᕗᒻᒥ" ᑕᐃᒪᓐᓇᐃᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐱᓕᕆᐊᖑᕙᒃᑐᑦ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᖃᓄᐃᓕᐅᖅᑐᑦ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᓂᒃᑯᑦ
ᐊᒻᒪᓗ ᐅᖃᐅᓯᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᖏᑦ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᑕᒪᐃᓐᓂ
ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂ ᓄᓇᕗᒻᒦᑦᑐᓂ. ᐃᒪᕐᓄᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᓗᐊᖅᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ
ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖏᓐᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓂ ᐃᒪᐃᑦ, ᓄᓇᓂ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ, ᐊᒻᒪᓗ
ᒪᓕᒋᐊᓕᒃᑕᖃᖅᓱᑎᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐃᒪᐃᑦ; ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᐃᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒧᑦ
ᓄᓇᒥᒃ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᖃᓄᐃᓕᐅᕈᑕᐅᔪᑦ ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᖁᑎᖏᑦ
ᓄᓇᐃᑦ, ᐊᑐᖅᑕᐅᓚᐅᖅᑎᓪᓗᒋᑦ, ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓄᓪᓗ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᕕᕕᓃᑦ.
ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ, ᓲᖃᐃᒻᒪ, ᐊᑐᕆᐊᖃᕐᓂᐊᕐᒥᔪᑦ ᔪᕇᓂᔭᒻᓯᐅᖅᑐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ
ᕿᓂᖅᑐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕈᒪᔪᓂ ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᓂ.

ᐱᑕᖃᕆᐊᖃᕐᓂᖅ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᔪᕇᓂᔭᒻᒥᒃ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ

ᐃᓚᖏᑦ ᐊᐃᑦᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᐅᑉ ᐃᓗᓕᖏᑦ, ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓃᑦᑐᑦ,


ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᖃᒪᓂ'ᑐᐊᕐᒥ, ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᔪᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᕐᓂᖏᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᓯᒪᔪᑦ
ᐊᖏᔪᒻᒪᕆᖕᓂᒃ ᐃᓗᓕᖃᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐅᔭᕋᐃᑦ ᐊᑖᓃᑦᑐᑦ. ᒫᓐᓇᐅᔪᖅ
ᐊᑐᖅᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᕿᓂᕈᓐᓇᖅᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑎᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓴᓇᕕᖃᕈᒪᓂᕐᒧᑦ
ᐊᑐᖅᑐᐊᕈᑏᑦ ᐃᓚᖃᖏᒻᒪᑕ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᒃ ᕿᓂᕐᕕᖃᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᔪᕇᓂᔭᒻᒥᒃ
ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᑐᐊᕆᔭᒻᒥᒃ (thorium), ᐱᕚᓪᓕᕈᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐃᓚᖏᔾᔪᑕᐅᓕᖅᓱᑎᒃ ᐃᒻᒪᖄ,
ᐃᓄᖕᓄᑦ. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᔨᐅᔪᑦ ᐃᓚᒋᔭᐅᓪᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ,
ᒪᕐᕉᖕᓂᒃ ᐱᖁᔨᕗᖔᕈᑏᖕᓂᒃ ᑲᔪᓯᑎᑦᑎᓚᐅᕐᒪᑕ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ
ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖃᑦᑕᕐᓂᖅ, ᐱᔾᔪᑕᐅᓪᓗᐊᒃᑲᓐᓂᖅᑐᑦ ᐱᑕᖃᕆᐊᖃᓕᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᑐᑭᓯᓇᑦᑎᐊᖅᑐᓂᒃ
ᐊᓯᖑᖅᑕᐃᓐᓇᕐᓂᐊᖏᑦᑐᓂᒃ ᓇᓗᓇᐃᒃᑯᑎᖏᓐᓂᒃ ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ
ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᓂᓕᕆᓂᕐᒧᑦ. 1999-ᒥ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᑲᔪᓯᑎᑦᑎᓚᐅᖅᓯᒪᔪᑦ
ᐱᖁᔨᕗᖔᕈᒻᒥᒃ ᐱᓕᕆᐊᖑᕙᓪᓕᐊᔪᓐᓇᓕᖅᓱᑎᒃ ᑕᒪᐃᓐᓄᑦ ᑐᕌᖓᓇᔭᖅᑐᑦ ᔫᕇᓂᔭᒻᒥᒃ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐱᓕᐱᖃᖑᔪᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᕕᖕᓂ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐊᑐᐊᒐᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ. ᑕᐃᒃᑯᐊ
ᐱᖁᔨᕗᖔᕈᑏᑦ ᐱᒋᐊᕈᑕᐅᓕᓚᐅᖅᑐᑦ ᑖᒃᑯᓂᖓ ᐊᑐᐊᒐᕐᓂᒃ.

ᐱᔾᔪᑕᐅᓂᖓ

ᑲᒪᒋᔭᐅᓂᖏᓐᓄ ᑕᐃᒃᑯᐊ ᓄᖑᔪᐱᑦᑐᒥᒃ ᕿᓂᕈᒪᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕈᒪᔪᑦ


ᐅᖃᐅᓯᐅᓯᒪᖏᑦᑐᑦ ᐃᓗᓕᖏᓐᓂ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᕖᑦ ᐊᑐᐊᒐᖏᓐᓂ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ
ᐊᑐᐊᒐᖏᓐᓂ, ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᑦ ᑖᒃᑯᐊ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ, ᐃᒪᓐᓇᐃᓕᐅᕈᒪᓂᕐᒧᑦ:

¾ ᓇᓗᓇᐃᕈᑕᐅᑉᓗᑎᒃ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᖏᓐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᕐᒥᒃ


ᕿᓂᕐᓂᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᓂᕐᒧᑦ, ᑲᑎᓕᕐᓗᑎᒃ, ᑐᑭᓯᓇᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒃ ᐊᒻᒪᓗ
ᓄᑖᖑᖅᑎᑕᐅᓗᑎᒃ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᖏᑦ ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᓂᒃ ᓯᕗᓂᐊᒍᑦ
2
ᐅᖃᖃᑦᑕᖅᓯᒪᔭᖏᓐᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᓴᕿᑦᑎᓗᑎᒃ ᓄᑖᕐᓂᒃ ᐅᖃᕈᑎᒃᓴᖏᓐᓂᒃ
ᓇᓗᓇᐃᔭᐃᓂᐊᖅᑐᓂᒃ;
¾ ᓇᓗᓇᐃᒃᑯᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓗᑎᒃ ᑐᓐᖓᕕᑯᓐᓄᑦ ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ
ᑲᒪᒋᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ, ᐋᖀᓗᑎᒃ
ᖃᓄᐃᓕᐅᕐᓂᐊᕐᒪᖔᑕ ᑕᒡᕘᓇ ᓈᒪᒃᑐᓂᒃ ᐊᑐᕐᓂᐊᕐᒪᑕ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᕿᓂᕈᓐᓇᕐᓂᖅ
ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕈᓐᓇᕐᓂᖅ ᑕᐃᒃᑯᓇᓂ ᓄᓇᓂ;
¾ ᓇᓗᓇᐃᒃᑯᑕᐃᓗᑎᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᔪᒃᓴᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᖃᓄᐃᓕᐅᖅᑎᐅᓂᐊᕐᓂᖏᓐᓂ
ᐃᓚᒋᔭᐅᓗᑎᒃ ᓄᖃᖅᑎᑦᑎᖃᑦᑕᕐᓗᑎᒡᓗᓐᓃᑦ ᒪᓕᒐᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔪᓂ,
ᐃᓚᖃᕐᓗᑎᒃ ᐅᖃᖅᑎᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐸᕐᓇᐅᑕᐅᔪᓂᒃ
ᐊᒻᒪᓗ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂᓗ ᓴᓇᔭᐅᔪᒪᔪᑦ
ᐱᒋᐊᖅᑎᑕᐅᓂᓗᖕᓂᐊᖅᑐᓂ;
¾ ᑐᑭᓯᓇᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒃ ᐊᑐᖃᑦᑕᕐᓂᐊᖅᑐᓄᑦ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂᒃ ᓄᓇᓂᒃ; ᐊᒻᒪᓗ
¾ ᓇᓗᓇᐃᒃᑯᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᖃᓄᐃᓕᐅᕐᓂᐊᕐᒪᖔᑕ ᐱᒋᐊᖅᑎᑕᐅᔪᒪᔪᓂ ᐃᑲᔫᑕᐅᓗᑎᒃ
ᐊᑐᓕᖅᑎᑕᐅᓂᖏᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ.

ᓇᒧᑦ ᑐᕌᖓᓂᐊᕐᒪᖔᑕ

ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᑐᑭᖃᕋᓱᖕᒪᑕ ᐃᑲᔫᑕᐅᓂᖅ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐅᖃᕈᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐃᓗᓕᖃᕐᓗᑎᒃ


ᓂᕈᑐᔪᒥᒃ ᐅᒃᐱᕆᔭᐅᔪᓂᒃ, ᑐᕌᒐᕆᔭᐅᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᐊᖅᑐᓂᒃ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ
ᐅᒃᐱᕆᔭᖏᓐᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᔭᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᖃᓄᑐᐃᓇᖅ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ
ᕿᓂᕈᒪᔪᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕈᒪᔪᓂᒡᓗᓐᓃᑦ. ᑕᐃᒪᓐᓇ, ᑐᕌᖓᔪᖅ, ᑕᒪᓐᓇ ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᐊᕐᓂᖓ
ᐊᔾᔨᒌᒃᑐᐃᓐᓇᐅᓂᐊᖅᑐᖅ ᑕᒪᐃᓐᓂ ᓄᓇᓂ ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓃᑲᓗᐊᖅᐸᑕ
ᓄᓇᓂ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᕋᓗᐊᖏᓐᓂ ᓄᓇᓂ. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓕᑕᖅᓯᓯᒪᔪᑦ,
ᑭᓯᐊᓂ, ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᐃᑦ
ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᒪᓕᒐᖅᑎᒍᑦ ᓴᖏᓂᖃᕐᒪᑕ ᐋᖀᔪᓐᓇᕐᓂᖅ ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓯᒪᑦᑎᐊᖅᑐᓂᒃ
ᒪᓕᒃᑕᐅᔪᒃᓴᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᐃᓕᐅᖁᔭᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ.

ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖃᑦᑕᕐᓂᖅ ᐊᔾᔨᑐᐃᓐᓇᕆᔭᐅᒐᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᓂᒃ


ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖅᑐᓂᒃ, ᐊᔾᔨᒋᔭᐅᖏᒻᒪᑦ ᐊᓯᖏᓐᓄᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑕᐅᓱᖅᑐᓄᑦ ᐱᑕᖃᕐᓂᖏᓄᑦ
ᐊᖏᔪᒥᒃ ᐆᒻᒪᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑎᒃᓴᖃᕐᓂᖓ, ᓯᖃᓕᖅᑎᑕᐅᓗᑎᒃ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᑕᐅᓗᑎᒃ
ᐃᓗᓕᖏᑦ ᒥᑭᓛᖑᔪᑦ ᐋᑕᒻᖑᓂᕋᖅᑕᐅᔪᑦ (atom) ᓯᖃᓕᑎᖅᓴᕋᐃᖏᑦᑐᑦ. ᑕᒪᒃᑯᐊ
ᐆᒻᒪᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑏᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐱᑦᑎᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᓇᑕᖅᑐᖅᓯᐅᑎᓄᑦ. ᐊᖏᔪᒥᒃ
ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᖅ ᐆᒻᒪᖁᑎᒃᓴᓕᐅᕈᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓃᑦᑐᑦ ᔪᕇᓂᔭᒻᒥ ᑐᕋᕐᕕᐅᓗᐊᖅᐳᑦ
ᑖᒃᑯᓄᖓ ᐊᑐᐊᒐᓕᐊᖑᔪᑦ, ᐱᔾᔪᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᖃᑕᐅᓯᒪᓂᖏᑦ ᓱᓇᓄᑦ
ᐊᑑᑕᐅᓂᐊᕐᒪᖔᑕ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦᑕ ᐱᖁᔨᕗᖔᕈᑎᖓ ᒪᓕᒐᖃᖅᑐᖅ
ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᑎᑭᐅᒪᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᖏᓐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ
3
ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖅᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ, ᑭᓯᐊᓂ ᐃᓚᖃᕆᐊᖃᕐᒥᔪᑦ ᓂᕈᑐᓂᖅᓴᓄᑦ ᐊᑐᕐᓂᖏᓐᓂ,
ᓲᕐᓗ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᖕᓂᒃ ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᕙᒃᑐᓂᒃ, ᑕᐃᒫᒃ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᓈᒻᒪᒃᓴᕈᓐᓇᕐᓂᐊᕐᒪᑕ
ᖃᓄᐃᖁᔭᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᓂᖅ ᐊᔾᔨᖃᕐᓂᐊᖅᑐᖅ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓚᐅᓂᖏᓐᓂᒃ
ᐊᒻᒪᓗ ᐱᒻᒪᕆᐅᑎᑕᖏᓐᓂᒃ. ᑕᐃᒻᒪᓐᓇᒃᑲᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒍ, ᑖᒃᑯᐊ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᑕᒪᐃᓐᓄᑦ
ᖃᓄᖅᑑᕈᑕᐅᓇᓱᐊᕐᓂᐊᖏᑦᑐᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᐆᒻᒪᖁᓯᐅᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒥᒃ.
ᕿᑎᐊᓃᒻᒪᑕ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᒻᒪᕆᒃᑐᖅ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᕿᓂᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᕐᒧᑦ
ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᓗᐊᖅᓱᑎᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᑦ ᓄᓇᐃᑦ. ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᖃᑕᐅᓂᐊᖅᑐᑦ
ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑕᐅᓕᕈᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ
ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖅᑐᖃᕌᖓᑦ, ᓴᕿᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᖃᓕᕐᓂᖅᐸᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᐅᓇᔭᖅᓱᓂ ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᔪᓂᒃ ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᓂᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ.

ᑐᑭᓯᓇᑦᑎᐊᕆᐊᖃᖅᐳᑦ ᐅᖃᐅᓰᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᑦ ᑖᒃᑯᓇᓂ. ᑖᒃᑯᓇᓂ ᐊᑐᐊᒐᕐᓂ,


"ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖅ" ᐃᓚᖃᕐᒥᔪᖅ ᐱᒋᐊᓕᓵᖅᑐᓂᒃ ᓄᓇᒥ ᓴᓇᔭᐅᑎᑦᑎᔪᓂᒃ ᐸᕐᓇᐃᓂᕐᒧᑦ
ᓴᓇᕕᐅᒋᐊᕐᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᓴᓇᕕᐅᓪᓗᐊᕕᓕᖅᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᖓᐊᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ
ᐃᓚᒋᔭᐅᓪᑎᓗᒃ ᐃᖏᕐᕋᓗᐊᕕᓕᕐᓂᖏᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ, ᓯᖃᓕᑎᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᐃᑦ,
ᐊᒻᒪᓗ ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᖅᑕᐅᓂᖏᑦ, ᐲᔭᖅᑕᐅᓕᕐᓂᖏᑦ ᓴᓇᕕᕕᓃᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᕿᒪᒃᑕᐅᓂᖏᑦ ᓄᓇᐃᑦ,
ᐊᓯᖏᓪᓗ ᐱᓕᕆᐊᖑᖃᑕᐅᓇᔭᖅᑐᑦ ᑕᒡᕘᓇ. "ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖅ" ᑐᑭᖃᖅᑐᖅ
ᖃᓄᐃᑦᑐᑐᐃᓇᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂᒃ, ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᐱᑎᓪᓗᒋᑦ ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ
ᐱᖃᑕᐅᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ ᐱᓕᕆᓂᖏᓐᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᓴᕿᑕᐅᕙᓪᓕᐊᓂᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ
ᓴᓇᔭᐅᓂᖏᑦ ᐊᐅᓪᓚᖅᑎᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᐊᕐᓂᖏᓪᓗ ᓂᐅᕐᕈᑕᒃᓴᐅᓂᐊᖅᑐᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓖᑦ
(ᐃᓛᓂᒃᑯᑦ ᖃᓗᓈᑎᑐᑦ ᑕᐃᔭᐅᕙᒃᑐᑦ "yellowcake"-ᒥᒃ). ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑕᐅᔫᓗᐊᕐᒥᔪᑦ ᒥᑭᑦᑐᒻᒪᕆᖕᓂᒃ ᐊᖏᓂᖃᖅᓱᑎᒃ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑕᐅᓗᐊᕈᓐᓇᖏᑦᑐᓂ,
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ, ᐲᔭᖅᑕᐅᓪᓗᐊᕕᖕᓂᐊᖏᑦᑐᓂ.

ᐃᓱᒪᒋᔭᕗᑦ ᕿᓂᕐᓂᕋᐃᓂᖅ ᒪᕐᕈᐃᓕᖃᖓᔪᒥᒃ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᖕᒪᑦ - ᐱᒋᐊᓕᖅᓵᖅᑐᓂ ᕿᓂᖅᑐᓂ


ᐊᒻᒪᓗ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐃᓗᐊᓃᑦᑐᐃᓇᕆᐊᓖᑦ (ᐅᖃᐅᓯᐅᓱᖅᒥᔪᑦ ᓲᕐᓗ
ᐅᔭᕋᒃᑕᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂᒃ). ᕿᓂᕆᐊᓕᓵᖅᑐᓂ ᐃᓚᖃᕋᔭᖅᐳᑦ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ
ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᓂᒃ, ᓇᓂᓯᔪᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᓄᓇᒥᐅᑕᖃᖅᑐᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓵᖅᑎᓪᓗᒋᑦ
ᖃᓄᖅ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑕᐅᔪᓐᓇᕐᒪᖔᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐃᓗᓕᖃᕐᓂᖏᑦ ᐅᔭᕋᐃᑦ,
ᐱᓕᕆᐊᖑᓗᑎᒃ ᑐᑭᓯᓇᕐᓂᐊᕐᓂᖏᑦ ᓈᒻᒪᖕᓂᐊᕐᒪᖔᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓐᖑᖅᑑᓪᓗᐊᕐᒪᖔᑕ
ᐅᔭᕋᐃᔭᕐᕕᐅᓗᑎᒃ.

ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᐸᖕᓂᖅ ᑐᐊᕆᔭᒻᒥᒃ (thorium-ᒥᒃ) ᓄᖑᔪᐃᑦᑑᖕᒥᔪᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ


ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᓯᒪᖏᒃᑲᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒍ - ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᓚᐅᖅᓯᒪᔪᒃᓴᐅᖏᒻᒫᕋᓗᐊᖅᑎᓗᒍᓗ - ᐃᓚᖏᑦ
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓐᓂ, ᐃᓄᐃᓪᓗ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᑦ, ᐅᖃᐅᓯᖃᖅᓯᒪᖕᒪᑕ ᑐᐊᕆᔭᒻᒥᒃ
(thorium-ᒥᒃ) ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᓴᓂᐊᓂ ᔪᕇᓂᔭᒻ (uranium) ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ.
4
ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᓪᓗᐊᕕᖏᑦᑐᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᒥ ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᒫᕐᓂᖏᓐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑐᖅᑐᓂᒃ
ᐆᒻᒪᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑏᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᕈᑕᐅᓗᑎᒃ. ᑕᐃᒪᓐᓇᑲᓴᒃᑕᐅᖅ, ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ
ᐅᖃᖅᓯᒪᒃᑲᓐᓂᕋᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᒫᓐᓇᐅᔪᒥ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᖁᔨᓂᖏᓐᓂᒃ
ᐊᒃᑕᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑐᖅᑐᓂᒃ ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ (ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖏᑦᑐᑦ
ᐅᒻᒪᖅᑎᑦᑎᕙᓪᓕᐊᕕᖕᒥᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᐊᑐᕐᓂᕐᒥᒃ) ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᑲᒪᒋᔭᐅᖃᑕᐅᖏᐳᖅ ᑕᒡᕙᓂ
ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᔪᒥ.

ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂ ᐊᔪᖏᓐᓂᖃᕐᕕᖏᑦ

ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒋᖏᓐᓂ ᐊᔪᖏᓐᓂᖃᕐᕕᖏᑦ ᐱᔾᔪᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ


ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖅ, ᑎᒍᒥᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕈᑎᓂᒃ ᐊᖏᕈᑎᓂᒃ, ᐃᓗᐊᓂ
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐊᑐᓕᖅᑎᑦᑎᕙᖕᒪᑕ ᑲᒪᒋᔭᕆᐊᖃᖅᑕᖏᓐᓂᒃ
ᑎᒃᑯᐊᖅᑕᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᓯᒪᓂᖅ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖑᓂᖏᓐᓄᑦ. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ
ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᓇᖕᒥᓂᖅ ᐊᔪᖏᓐᓂᖃᖅᐳᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑲᒪᔨᐅᔭᕆᐊᖃᖅᐳᑦ
ᓇᖕᒥᓂᖃᖅᑎᑕᐅᓂᕐᒥᓄᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᓂᕐᒥᓄᓪᓗ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂᒃ ᓄᓇᓂᒃ. ᑕᒡᕘᓇ,
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐊᑐᓕᖅᑎᑦᑎᕙᒃᑐᑦ ᐃᓗᓕᖏᓐᓂᒃ 19 ᐊᒻᒪᓗ 21-
ᒦᑦᑐᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕈᑎᓂ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ ᐃᓗᓕᕆᔭᐅᔪᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ
ᓇᖕᒥᓂᖃᖅᑎᐅᓂᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᓂᖅ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂᒃ ᓄᓇᓂᒃ
ᐊᒻᒪᓗ/ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᖃᕐᓂᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᐃᑦ ᐃᓗᐊᓂ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐃᓄᖕᓄᑦ
ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ.

ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᖅᓴᖃᒻᒫᖅᓱᑎᒃ ᐃᓗᓕᖏᓃᑦᑐᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕈᑎᓂ ᐊᖏᕈᑎᓂ,


ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ, ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐃᓚᐅᖃᑦᑕᖅᒥᔪᑦ ᐊᒥᓱᓂᒃ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑑᑎᓂᒃ
ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᐃᑦ ᓄᓇᒥᐅᑕᖏᓪᓗ, ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᒐᓗᐊᖅᐸᑕ
ᑲᓇᑕᒧᓪᓗᓐᓃᑦ, ᓇᖕᒥᓂᖅ ᒪᓕᒐᓕᐅᖅᑎᐅᓪᓚᕆᒍᓐᓇᖏᒃᑲᓗᐊᖅᓱᑎᒃ ᐊᔪᖏᓂᖃᕐᓂᕐᒥᒃ
ᑎᒍᒥᐊᖏᒪᑕ ᑕᒪᐃᓐᓂᑲᓴᒃ. ᓲᕐᓗ ᐆᒃᑐᑎᒋᓗᒍ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ,
ᐅᖃᖁᔭᐅᓇᔭᖅᑐᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᓄᖃᖅᑎᑦᑎᖁᔭᐅᓇᔭᖅᑐᑦ ᓱᓇᑐᐃᓐᓇᕐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ
ᓄᓇᓂᒃ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒡᓗᓐᓃᑦ, ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᓲᕐᓗ ᒪᑯᓂᖓ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ; ᓄᓇᐃᑦ
ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᐊᖏᓐᓄᑦ ᐸᕐᓇᐅᑏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓇᓗᓇᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᓐᖑᑎᖅᑕᐅᓇᓱᐊᖅᑐᑦ.
ᑖᒃᑯᐊ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᐃᓚᖓᒍᑦ ᐃᓚᖃᖅᑐᑦ ᐱᑕᖃᕆᐊᖃᕐᓂᕐᒥᒃ ᐊᔾᔨᒌᒃᑐᓂᒃ
ᐊᐅᓚᑕᐅᔾᔪᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ ᑲᒪᒋᔭᐅᕙᒃᑐᓂᒃ.

ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᑦ

5
ᐃᓚᖏᑦ ᐊᑐᐊᒐᕐᓄ ᓇᓗᓇᐃᔭᐅᑏᑦ ᓇᓗᓇᐃᖅᓯᓯᒪᕙᒃᑐᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᖅᑐᓐᒃ
ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᓂᒃ ᓱᓇᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ,
ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᕕᒋᔭᖏᓐᓂ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂ. ᖃᓄᖅ
ᐊᑐᓕᖅᑎᑕᐅᓂᐊᕐᒪᖔᑕ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐅᖃᐅᓯᐅᕗᑦ "ᐊᑐᓕᖅᑎᑦᑎᕙᓪᓕᐊᓂᕐᒥ" ᐃᓗᓕᖏᓐᓂᒃ.
ᐊᓯᖏᑦ ᐅᖃᖅᑕᐅᔪᑦ ᐃᓚᖃᖅᑐᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᖃᓄᐃᓕᖓᖁᓯᒪᔭᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ
ᓂᕆᐅᒋᔭᖏᓐᓂᒃ ᖃᓄᐃᓕᐅᕆᐊᖃᕐᒪᖔᑕ, ᑭᓯᐊᓂ ᑕᒪᒃᑯᐊ "ᐱᔭᕆᐊᖃᓪᓚᕆᒃᑑᖏᒻᒪᑕ"
ᐊᓯᖏᓐᓄᑦ ᐱᔭᕆᐊᓖᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᖃᓄᐃᓕᐅᕈᑎᒋᔭᕆᐊᖃᖅᑕᖏᑦ ᐱᓕᕆᓂᖏᓐᓂ. ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ
ᐊᑐᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕋᔭᖅᑐᑦ ᐃᓚᒋᔭᐅᓗᑎᒃ ᐊᖏᓂᖅᓴᓄᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᑐᐊᒐᖏᓐᓄᑦ, ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᓂᒃ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᒪᓕᒐᕐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᒪᓕᒐᓪᓗᑐᖏᑕ ᐃᓗᓕᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᔭᕆᐊᓕᖕᓂᒃ
ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕈᑎᓂ ᐊᖏᕈᑎᓃᑦᑐᑦ, ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᐅᕙᒃᑐᑦ ᕿᓂᕐᕕᖃᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒥᒃ ᐊᒻᒪᓗ
ᐊᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒥᒃ.

ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓕᑕᖅᓯᓯᒪᔪᑦ ᖃᓄᐃᓕᐅᖅᑎᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᔨᐅᔪᑦ ᑎᒥᐅᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ


ᐋᖀᓇᓱᐊᖏᖢᑎᒃ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᑖᒃᑯᐊ ᓴᖏᓂᖃᕐᓂᖅᓴᐅᓇᔭᕐᓂᖅ ᑕᐃᒃᑯᓂᖓ ᑎᒥᐅᔪᓂᒃ, ᓲᕐᓗ
ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐊᕙᑎᓕᕆᔨᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ, ᐊᕙᑎᒥᒃ ᖃᐅᔨᓴᖅᑎᐅᓂᖏᓐᓂ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ
ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐸᕐᓇᐃᔨᒃᑯᓐᓂᒃ ᐋᖀᕙᓪᓕᐅᔨᐅᓂᖏᓐᓂ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑑᑎᒃᓴᖏᓐᓄᑦ ᐸᕐᓇᐃᓂᕐᒥᒃ.

ᐱᔾᔪᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓇᓗᓇᐃᔭᖅᓯᒪᓪᓚᕆᒃᑐᑦ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᑕᒪᐃᓐᓂᑦᑎᐊᖅ


ᐃᓚᒋᔭᐅᖃᑦᑕᖅᑐᓂ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᕐᒥᒃ ᐱᓕᕆᐊᖑᕙᒃᑐᓂ - ᓲᕐᓗ ᐊᐅᓚᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ
ᐊᑯᓂᐅᓂᐊᖅᑐᒥ ᐊᒃᑕᑯᓕᐊᖑᕙᓪᓕᐊᔪᑦ - ᑲᒪᒋᔭᐅᔫᓪᓗᐊᕋᔭᕐᒪᑕ ᑭᓯᐊᓂ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓄᑦ
ᑐᕌᖓᔪᒥᒃ ᑐᒃᓯᕋᖅᓯᒪᔪᖃᖅᐸᑦ ᐊᑐᖁᔭᐅᔪᒥᒃ, ᑖᒃᑯᐊᓕ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᑕᒪᐃᓐᓄᑦ
ᖃᓄᖅᑑᕈᑕᐅᓂᓗᒥᐊᖅᑐᑦ ᐃᓚᖏᓐᓂᒃ ᐱᔭᕆᐊᑐᓪᓗᐊᕕᒃᑐᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᖑᕙᒃᑐᓂᒃ.

6
ᒪᓕᒃᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐅᒃᐱᕆᔭᐅᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑐᕌᒐᕆᔭᐅᔪᑦ

ᒪᓕᒃᑕᐅᕗᑦ ᐅᒃᐱᕆᔭᐅᔪᑦ ᑖᒃᑯᓇᓂ ᐊᑐᐊᒐᕐᓂ ᐅᑯᐊ:

ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᔫᕇᓂᔭᒻᒥ ᕿᓂᕐᓂᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖅ ᑲᔪᓯᔭᕆᐊᖃᖅᑐᖅ


ᐊᕙᑎᒥᒃ ᑲᒪᑦᑎᐊᕐᓂᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓅᖃᑎᒌᒃᑐᓂ ᑲᒪᑦᑎᐊᕐᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒻᒪᓗ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ ᔪᕇᓂᔭᒻᖑᔪᑦ ᓴᕿᑕᐅᔪᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᐊᖅᑐᑦ
ᑭᓯᐊᓂ ᐱᑦᑎᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐅᓇᑕᕐᓂᐅᖏᑦᑐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᕙᑎᒧᑦ ᓱᕈᐃᔾᔪᑕᐅᓂᐊᕋᓂ.

ᒪᓕᒃᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᑖᒃᑯᐊ ᐅᒃᐱᕆᔭᐅᔪᑦ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᓴᕿᑎᑦᑎᔪᑦ ᐅᑯᓂᖓ ᑐᕌᒑᕆᔭᐅᔪᓂᒃ:

1. ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᓗᑎᒃ ᑲᒪᑦᑎᐊᕈᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᓇᑕᕈᑕᐅᓂᐊᖏᑦᑐᓂᒃ


ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᒥᖔᖅᑐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐊᓂᒃ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᕐᒥᖔᖅᑐᑦ ᐆᒻᒪᖁᑏᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐅᓇᑕᕈᑕᐅᖏᓐᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᐊᕙᑎᒧᑦ ᑲᒪᑦᑎᐊᕈᑕᐅᔪᓄᑦ ᐊᑑᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓄᑦ.

2. ᐱᖃᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐃᑲᔫᑎᒃᓴᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᐃᑦ ᕿᓂᕐᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐊᒻᒪᓗ


ᐊᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᔪᕇᓂᔭᒻᒥᒃ ᕿᓂᕐᓂᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐊᖏᔪᓂᒃ
ᑮᓇᐅᔭᒃᑯᑦ ᐃᑲᔫᖅᑕᐅᔾᔪᑕᐅᓂᐊᖅᑐᑦ ᐃᓄᖕᓄᑦ.

3. ᐅᔾᔨᖅᑐᖅᑕᐅᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᖃᓄᐃᑦᑕᐃᓕᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ


ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᕿᓂᕐᓂᖅ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᕐᓗ ᑲᔪᓯᕙᖕᓂᐊᖅᑐᖅ ᐃᒃᐱᒋᔭᐅᓗᑎᒃ
ᓴᐳᔾᔭᐅᓗᑎᒃ ᖃᓄᐃᑦᑕᐃᓕᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑑᒦᑦᑕᕆᐊᖃᖏᓐᓂᖏᓪᓗ
ᐱᓕᕆᔩᑦ ᑕᒪᕐᒥᒡᓗ ᓄᓇᕗᒻᒥᐅᑦ.

4. ᐃᓱᖃᖅᑎᑕᐅᓗᑎᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓐᓇᕐᓂᐊᕐᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᕿᓂᖅᑐᓂᒃ


ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂᒡᓗ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᕿᓂᕐᓂᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖅ ᑲᔪᓯᕙᖕᓂᐊᖅᑐᖅ
ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᖏᓐᓇᕐᓗᑎᒃ ᐱᐅᖏᑦᑐᒥᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔭᕆᐊᖃᓐᖏᓐᓂᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ,
ᐊᕙᑎᖏᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐆᒪᔪᖁᑎᖏᑦ.

5. ᐃᓚᐅᑎᑦᑏᓐᓇᕆᐊᕐᓂᖅ ᐃᓄᖕᓂᒃ
ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐱᕕᒃᓴᖃᖅᑎᑕᐅᕙᖕᓂᐊᖅᑐᖅ ᑐᑭᖃᑦᑎᐊᖅᑐᑎᒍᑦ
ᐃᓚᐅᓪᓗᐊᕕᒋᔪᓐᓇᕐᓂᖅ, ᑕᒪᐃᓐᓂ ᐊᕙᑎᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᕙᓪᓕᐊᔪᓂ, ᐊᒻᒪᓗ
ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᕐᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖑᔪᑦ.
7
ᐊᑐᐊᒐᒃᑯᑦ ᓇᓗᓇᐃᔭᐅᑏᑦ

ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᖀᕗᑦ ᐅᑯᓂᖓ ᐊᑐᐊᒐᒃᑯᑦ ᐅᖃᕈᑎᓂᒃ ᐃᑲᔪᖅᓱᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᑐᕌᒐᕆᔭᐅᔪᑦ.

ᑐᕌᒑᕆᔭᐅᔪᖅ 1: ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᓗᑎᒃ ᑲᒪᑦᑎᐊᕈᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ


ᐅᓇᑕᕈᑕᐅᓂᐊᖏᑦᑐᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᒥᖔᖅᑐᓂᒃ
ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐊᓂᒃ

1-1 ᓴᓇᔭᐅᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᐊᑐᖅᑐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖁᑏᑦ

ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑐᖅᑐᑦ ᐆᒻᒪᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑏᑦ ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᕐᓂᕐᒧᑦ - ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ


ᐊᑐᖅᑐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᕐᓂᖅ - ᐃᓱᒪᖏᔭᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑐᖅ ᓂᕈᑐᔪᓂᒃ ᐊᒥᓱᓂᒃ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑑᑎᓂᒃ
ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᔪᒫᖅᑐᓂᒃ ᓯᕗᓂᒃᓴᒥ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᐊᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐱᑕᖃᐃᓇᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ
ᐆᒻᒪᖁᑎᒃᓴᓂᒃ. ᖃᓂᒋᖕᒪᒋᑦ 440 ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑐᖅᑐᒥᒃ ᐆᒻᒪᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑏᑦ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᑦ
ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ, ᐊᑐᖅᑕᐅᓪᓗᑎᒃ 16%-ᖏᓃᑦᑐᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᐆᒻᒪᖁᑎᖃᖅᑎᑦᑎᔪᑦ.
"ᐆᒻᒪᔪᕕᓂᑐᖃᐃᑦ ᐅᖅᓱᐊᓗᒃᓴᐃᑦ" - ᐊᐅᒫᓗᐃᑦ, ᐅᖅᓱᐊᓗᐃᑦ, ᒐᓴᓖᑐᖃᐃᓪᓗ - ᐊᑕᐅᑎᒃᑯᑦ
ᐃᓚᖃᖅᓱᑎᒃ ᐃᒪᖅᑐᖅᑐᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᐊᒥᐊᒃᑯᖏᓐᓂ.

ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒥᓱᕈᖅᐸᓪᓕᐊᓂᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᒥᓱᕈᖅᐸᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ


ᐆᒻᒪᖁᑎᑐᕆᐊᓖᑦ, ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᐊᔪᖅᓴᖅᔪᐊᕐᓂᖅᓴᓂ ᓄᓇᓕᒡᔪᐊᕐᓂ, ᐊᐱᖁᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᖃᓄᖅ
ᓯᕗᓂᒃᓴᒥ ᐆᒻᒪᖁᑎᑖᖅᐸᓪᓕᐊᔪᒫᕐᒪᖔᑕ. ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐆᒻᒪᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᑦ
ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᐊᕐᓇᕐᓕᐊᖅᑐᓪᓗ 100-ᖏᓃᑦᑐᓂ ᐅᑭᐅᕐᓂ, ᐱᐅᔪᓂᒃ ᐱᐅᖏᑦᑐᓂᒡᓗ ᐃᓚᖃᕐᒪᑕ
ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᐊᑭᖏᓐᓂᒃ, ᐅᓗᕆᐊᓇᕐᓂᖏᓐᓂᒃ, ᐊᑐᖅᑕᐅᖃᑦᑖᕈᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓂᒃ, ᐊᕙᑎᒧᑦ
ᐊᒃᑐᐃᔪᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓂ, ᐊᒻᒪᓗ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᐅᓗᕆᐊᓇᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ. ᒫᓐᓇᓵᖅ
ᐊᕐᕌᒎᓯᒪᔪᓂ, ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᓂᖏᑦ ᓱᕈᕐᓇᖅᑐᐃᑦ ᐳᔪᕐᓗᓕᐅᖅᐸᓪᓕᐊᓂᖏᑦ, ᐊᓯᖏᓪᓗ
ᓯᓚᒧᐊᖅᐸᓪᓕᐊᔪᑦ ᐆᑕᐃᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒧᑦ ᐆᒪᔪᕕᓂᕐᓂᖔᖅᑐᓂᒃ ᐅᖅᓱᐊᓗᓕᐅᕈᑏᑦ, ᐊᒻᒪᓗ
ᐊᑯᓂᐅᔪᒧᑦ ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᔪᑦ ᐱᑕᖃᕐᓂᖏᑦ ᐅᖅᓱᐊᓗᐃᑦ ᒑᓴᓖᓪᓗ, ᑕᐅᑐᒍᑕᐅᕙᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᖅᑐᑦ
ᐊᓯᖔᖏᓐᓂᒃ ᐅᒻᒪᖁᑎᓕᐅᕈᓐᓇᕐᓂᖅ.

"ᐊᑐᒃᑲᓐᓂᕈᓐᓇᖅᑐᑦ" ᐆᒻᒪᖁᑎᓯᐅᕈᑏᑦ, ᓲᕐᓗ ᐊᓄᕆᑐᖅᑐᑦ, ᓯᕿᓂᖅᑐᖅᑐᖅ,


ᐆᒪᔪᕕᓂᕐᓂᖔᖅᑐᑦ/ᐱᕈᖅᑐᕕᓂᕐᓂᖔᖅᑐᓪᓗ ᐱᒻᒪᕆᐅᖑᖅᐸᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᕐᓂᐊᖅᑐᑦ
ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᖅᓂᕐᒧᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᒥ ᐊᒻᒪᓗ ᐸᐸᑦᑎᓇᓱᐊᕐᓂᖅ ᐱᐅᓂᖅᓴᒥᒡᓗ ᐊᑐᕈᓐᓇᕐᓂᖅ
ᐆᒻᒪᖁᑎᒃᓴᓂᒃ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᕙᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᕐᓂᐊᖅᑐᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᖅ ᐱᔭᐅᖃᑦᑕᕐᓂᐊᕐᒪ ᖓᑕ
ᑐᖁᖅᑕᐅᓯᒪᑦᑎᐊᕈᓐᓇᕐᒪᖔᑕᓗ ᓱᕈᕐᓇᖅᑐᖃᕐᓂᖏᑦ ᓴᐅᔭᐅᓯᒪᔪᑐᖃᕐᓂᖔᖅᑐᑦ ᓄᓇᕗᒥᒃ
ᐅᖅᓱᐊᓗᓕᐅᕈᑏᑦ, ᐱᒻᒪᕆᐅᓕᖅᐸᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᕐᓂᐊᖅᑐᑦ. ᑭᓯᐊᓂ, ᐱᓂᐊᓗᐊᕕᒃᓇᕐᓕᐊᖅᐳᖅ

8
ᒪᑐᒥᖓ: ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑐᕐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᕐᓂᖅ ᐊᑯᓂᐅᔪᒧᑦ ᓯᕗᓂᒃᓴᒧᑦ
ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᐊᖅᑐᖅ ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᖃᑦᑕᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᕐᒧᑦ.

ᑲᓇᑕᒥ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᓯᕗᓕᐅᖅᑎᐅᓪᓚᕆᒃᑐᖅ ᐱᕝᕕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖓ ᐅᔭᕋᐃᔭᕐᕕᐅᓂᖅ


ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᖕᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᐅᓪᓚᖅᑎᑦᑎᖃᑦᑕᖅᓱᑎᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑐᖅᑐᓂᒃ ᓴᓇᔭᒃᓴᓂᒃ,
ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᒥᒃ ᑲᓇᑕᒧᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᖅᐸᓪᓕᐊᓂᐅᕙᒃᑐᑦ. ᑕᒪᕐᒥᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ
ᐆᒻᒪᖅᑎᑦᑎᕖᑦ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑐᖅᑐᓂᒃ, ᓴᓇᔭᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐᒥ Saskatchewan-
ᒥ) ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑐᖅᑐᒥᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᕕᖕᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᓯᖃᖅᓱᑎᒃ ᐊᒥᓱᓂᒃ
ᐆᒻᒪᖁᑎᒃᓴᓕᐅᕐᕕᖃᖅᑐᓂᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ. ᓄᓇᕗᑦ ᓄᓇᖓ ᐊᔾᔨᒋᐹᖕᒪᒍ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐ ᓄᓇᖓᓂᒃ
ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓗᓕᖃᐅᖅᓱᓂ ᓴᓇᔨᖑᕈᓐᓇᓪᓗᐊᕕᒃᑐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐊᑐᕋᔭᖅᑐᓂᒃ
ᐆᒻᒪᖁᓯᐅᕐᕕᐅᓕᕈᓐᓇᖅᑐᓄᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓇᔭᖅᑐᓂᒃ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓕᑕᖅᓯᓯᒪᔪᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑐᖅᑐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖁᑏᑦ ᑲᔪᓰᓐᓇᕐᓂᐊᕐᓂᖏᓐᓂᒃ


ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᒥᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᕈᑕᐅᓂᕐᒧᑦ ᐊᒥᓱᓄᑦ ᐊᕐᕋᒍᓄᑦ ᓱᓕ ᐊᒡᒋᖅᑐᓄᑦ.
¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᔪᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᕐᒥᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᖁᑎᖏᓐᓂ
ᓄᓇᓂ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ ᓄᓇᕗᒻᒥ, ᐃᑲᔫᑕᐅᖁᓪᓗᒋᑦ ᐱᔪᒪᔭᐅᓂᖏᓐᓂ ᓄᓇᕐᔪᐊᓕᒫᒥ
ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᓂᕐᒥᒃ.

1-2 ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖁᑏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᖅᐸᓪᓕᐊᓂᖓ

ᐃᓚᖓ ᐱᒻᒪᕆᐅᓂᖅᐹᖑᔪᖅ ᐊᕙᑎᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᔪᖅ ᐅᓪᓗᒥ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᕙᒃᑐᖅ


ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᖅ ᐳᔪᕐᓗᓕᐅᖅᐸᓪᓕᐊᑐᐃᓐᓇᕐᓂᖅ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓂᒃ-ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ
ᐆᑕᐃᔭᐅᓂᖏᓐᓄ ᐆᒻᒪᔪᕕᓂᑐᖃᕐᓂᒃ ᓴᐅᔭᐅᓯᒪᔪᕕᓂᕐᓂᒃ ᐅᖅᓱᐊᓗᓕᐊᖑᓯᒪᔪᓂᒃ-ᐊᒻᒪᓗ
ᑕᒪᒃᑯᓇᖓᑦ ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᖅᐸᓪᓕᐊᓂᖓ. ᐊᑐᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑐᖅᑐᑦ
ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᕈᑏᑦ ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᕐᓂᕐᒧᑦ ᓴᓂᐊᓂ ᓄᓇᒥᖔᖅᑐᑦ ᐆᒻᒪᔪᕕᓂᑐᖃᕐᓂᖔᖅᑐᑦ
ᐅᖅᓱᐊᓗᖕᓂᒃ ᐆᒻᒪᖁᓯᐅᕐᓂᕐᒧᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ ᓄᓇᕐᔪᐊᓕᖕᓂ, ᐱᐅᓂᖅᓴᐅᔪᑦ
ᒥᑭᒡᓕᑎᕆᓂᕐᒧᑦ ᓱᕈᕐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐳᔪᕐᓗᓕᐅᖅᐸᓪᓕᐊᓂᕐᒥᒃ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᓱᒃᑲᐃᒡᓕᒋᐊᕈᑕᐅᓗᑎᒃ
ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᓄᖃᖅᑎᑦᑎᕙᓪᓕᐊᓂᕐᒧᑦ ᓯᓚᐅᑉ ᐊᓯᔾᔨᖅᐸᓪᓕᐊᓂᖓᓂᒃ.

ᐊᔾᔨᒋᖏᒻᒪᒍ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖁᓯᐅᕐᓂᕐᒥᒃ, ᐊᑐᖃᑦᑕᖅᑐᓂ ᐊᐅᒫᓗᖕᓂᒃ, ᐅᖅᓱᐊᓗᒃᑐᖅᑐᓂᒃ


ᒑᓴᓖᓐᑐᖅᑐᓂᒡᓪᓗᓐᓃᑦ ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᖅᑐᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᓴᕿᑦᑎᕙᒃᑐᓂᒃ ᐳᔪᕐᓗᖕᓂᒃ ᐃᓯᕐᓗᖕᓂᒡᓗ
(Carbon Dioxide CO2-ᒥᒃ) ᓯᓚᒧᑦ ᐲᔭᐃᖃᑦᑕᖅᑕᑐᓂᒃ, ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑐᖅᑐᑦ ᐆᒻᒪᖁᓯᐅᕐᕖᑦ
ᐳᔪᕐᓗᓕᐅᖃᑦᑕᖏᑦᑐᑦ ᓴᓇᔭᐅᓂᖏᓐᓂ ᐆᒻᒪᖁᑎᒃᓴᐃᑦ. ᐊᒡᓛᑦ, ᑕᒪᐃᓂ ᓱᕈᕐᓇᖅᑐᓖᑦ
ᐳᔪᕐᓗᐃᑦ ᐊᐅᓛᓂᓗᒃᑖᖏᓐᓂ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ 2 ᐊᑦᑎᖕᓂᖅᓴᐅᔪᑦ ᒥᑭᓐᓂᖅᓴᐅᓪᓗᑎᒡᓗᓐᓃᑦ

2
ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐊᑐᖅᐸᓪᓕᐊᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᒃᑐᖅᑐᑦ ᐃᓚᖃᖅᑐᑦ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᕿᓂᕐᕕᐅᒋᐊᓕᓵᖅᑐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ,
ᑎᑭᓪᓗᒋᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑕᐅᓕᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐲᔭᐃᕕᐅᒋᐊᓕᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ
9
ᐅᒻᒪᖁᑎᓕᐅᖅᑕᐅᕙᒃᑐᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐊᑐᒃᑲᓐᓂᕈᓐᓇᖅᑐᑦ ᓲᕐᓗ ᐊᓄᕆᑐᖅᑐᑦ
ᓯᕿᓂᖅᒥᖔᑐᓂᒡᓗ.

ᐃᓱᒪᒋᓪᓗᒋᑦ ᓴᕿᑦᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᒥᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᓂᖅ ᓯᓚᐅᑉ


ᐊᓯᔾᔨᖅᐸᓪᓕᐊᓂᖓᓄᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐃᓄᖕᓄᓪᓗ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᔪᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑐᖅᑐᒥᒃ
ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒥᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ ᓄᓇᓕᒡᔪᐊᕐᓂ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ,
ᒥᑭᒡᓕᑎᕈᑕᐅᓂᐊᕐᓗᑎᒃ ᐳᔪᕐᓗᓕᐅᖅᐸᓪᓕᐊᓂᕐᒥᒃ, ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᖃᑕᐅᔪᑐᖃᐅᓪᓗᑎᒃ
ᒪᓕᑐᐃᓐᓇᖅᑐᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᓯᒪᓂᖏᓐᓂᒃ ᑲᒪᑦᑎᐊᕆᐊᖃᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᖁᔨᓂᖅ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑐᖅᑐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐅᕐᓂᕐᒥᒃ. ᔪᕇᓂᔭᒻᒥᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ
ᐃᑲᔪᕈᓐᓇᖅᑐᖅ ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᒃᓴᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑐᖅᑐᓂᒃ ᓴᓇᕐᕈᑎᓂᒃ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓕᑕᖅᓯᓯᒪᔪᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑐᑦ ᐆᒻᒪᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑎᓂᒃ,


ᐅᒻᒪᖁᓯᐅᕈᑕᐅᓗᑎᒃ ᐱᒻᒪᕆᐊᓗᖕᒥᒃ ᐃᓚᒋᔭᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐊᔾᔨᒌᖏᑦᑑᑎᓂᒃ ᐋᖀᒍᑎᓄᑦ
ᒥᑭᒡᓕᑎᖅᑕᐅᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐳᔪᕐᓗᓕᐅᖅᐸᓪᓕᐊᓂᖅ ᐊᒻᒪᓗ
ᒥᑭᒡᓕᑎᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓯᕗᓂᒥ ᓯᓚᒧᑦ ᐊᓯᔾᔨᖅᐸᓪᓕᐊᔾᔪᑕᐅᔪᑦ.
¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓕᑕᖅᓯᓯᒪᔪᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖅ ᓄᓇᕗᒻᒥ
ᐃᑲᔪᕐᓂᖃᕈᓐᓇᖅᑐᖅ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᐳᔪᕐᓗᓕᐅᕈᓐᓃᖅᐸᓪᓕᐊᓂᕐᒧᑦ.

1-3 ᐊᒃᑕᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓖᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᖁᑎᖏᓐᓂ ᓄᓇᓂ

ᐱᖓᓱᐃᓪᓕᖃᖓᖕᒪᑕ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐊᒃᑕᑯᓐᖑᖅᐸᓪᓕᐊᕙᒃᑐᑦ: ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓖᑦ ᐊᑐᒐᒃᓴᐃᑦ


ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ, ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᓴᓇᕕᖕᓂᒃ, ᐊᑦᑎᒃᑐᒥᒃ ᐃᓗᓕᖃᖅᑐᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ
(radioactive waste, ᐃᓚᖃᕐᓗᑎᒃ ᐱᖁᑎᓂᒃ ᓴᓇᕐᕈᑎᓂᒡᓗᓐᓃᑦ ᐱᔭᐃᓂᖏᓐᓂ
ᓄᖑᔪᐃᑐᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ), ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᐃᑦ ᐊᑐᕈᓃᖅᑐᑦ ᐲᔭᐃᕕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ
ᓴᕕᕐᓗᑯᐃᕕᓃᓪᓗ ᐊᒃᑕᑯᒃᓴᓐᖑᖅᐸᓪᓕᐊᕙᒃᑐᑦ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ. ᑕᒪᒃᑯᓇᓐᖓᑦ ᓱᕈᐃᑦ
ᐊᑦᑕᖅᑕᐅᑦᑎᐊᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᐊᕐᒪᑕ ᓈᒻᒪᖕᓂᐊᕐᓗᑎᒃ.

ᒫᓐᓇᐅᔪᖅ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᖏᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᑐᖁᖅᑕᐅᑦᑎᐊᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂ


ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑐᖅᑐᓂᒃ ᓴᓇᓂᕐᒧᑦ ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ, ᐅᖃᐅᓯᐅᓯᒪᒧᑦ 1997-ᒥ ᐱᖁᔨᕗᖔᕈᑎᐅᓚᐅᖅᑐᒥ 3
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᖅ ᐅᓂᒃᑳᓕᐊᖑᓯᒪᔪᓂᒃ ᐸᕐᓇᒃᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ
ᑐᖅᑯᖅᑕᐅᑦᑎᐊᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐅᓇᕈᑎᒃᓴᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ ᐊᓯᖏᓪᓗ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᐊᖑᓯᒪᔪᑦ ᐅᓛᓯᐊᒥᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᒥᐊᓕᑲᒥᐅᓂ, ᐅᑭᐅᖅᑕᖅᑐᒥ
ᓄᓇᓕᒡᔪᐊᕐᒧᐊᖅᑕᐅᓂᐊᖅᐸᑕ. ᐱᖁᔨᕗᖔᕈᑏᑦ ᐅᖃᖅᓯᒪᔪᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᑭᖃᖅᑐᕐᓂᖏᓐᓂᒃ

ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ, ᓴᓇᔭᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐆᒻᒪᖁᑏᑦ, ᐊᒃᑕᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒃᑕᑯᓕᐊᖑᕙᓪᓕᐊᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ


ᐲᔭᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐅᕕᐅᓚᐅᖅᑐᑦ.
3
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᖁᔨᕗᖔᕈᑎᖓᑦ B97/08-24.
10
ᐃᓕᓯᕕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᑕᐃᒪᐃᑦᑐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑕᖃᖅᑐᓂᒃ ᓴᓇᕕᐅᓯᒫᓂᒃᑐᓂᒃ ᐊᒃᑕᑯᓂᒃ,
ᐅᑭᐅᖅᑕᖅᑐᒥ. ᐊᒻᒪ ᓱᓕ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐅᒃᐱᕈᓱᒃᑐᑦ ᑎᒍᒥᐊᖅᑎᐅᓂᖏᑦ ᐊᖏᖅᑎᐅᓂᖅ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᕕᓂᕐᓂᖔᖅᑐᓂᒃ ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ ᑎᒍᒥᐊᖅᑕᐅᔪᑦ ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᑲᓇᑕᐅᑉ
ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᖏᓐᓂ ᓴᓇᕕᖃᖅᑐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᐅᕐᕕᖕᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᖅᑎᐅᒍᑎᒃ
ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᐊᕆᔭᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᓴᓇᓯᒪᔭᒥᓂᒃ. ᑕᐃᒪᐃᒃᑲᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒍ, ᐊᒥᐊᒃᑯᖏᑦ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᖔᖅᑐᑦ ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ ᐃᓚᖃᕐᐳᖅ ᓴᕕᕐᓗᑯᕕᓂᕐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᓴᓇᔭᐅᓂᐊᖏᑦᑐᓂᒃ
ᐊᒥᐊᒃᑯᖏᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᐱᖅᑯᑎᓂᒃ ᓴᓇᕐᕈᑎᓂᒡᓗ, ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᑐᐃᓐᓇᕆᖃᖅᑐᓂᒃ.
ᕿᓂᖅᑐᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᐃᑰᑕᖅᑕᐅᔪᑦ ᐊᒧᔭᐅᓯᒪᔪᖃᕈᓐᓇᕐᒥᔪᑦ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ ᓄᓇᐅᑉ
ᐃᓗᐊᓂᖔᖅᑐᓂᒃ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᕈᓐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐳᖅᑐᓂᖅᓴᓂᒃ

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᖏᖃᑦᑕᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᑭᓯᐊᓂ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᕕᖕᓂ ᐊᒃᑕᑯᓕᐊᖑᕙᓪᓕᐊᔪᓂ,


ᓴᕕᕋᔭᕕᓂᕐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑦᑎᒃᑐᓂᒃ ᑭᓯᐊᓂ ᐃᓗᓕᓕᖕᓂᒃ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᖅᑐᓂᒃ ᐊᒃᑕᑯᓂᒃ
ᕿᓂᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖅᑕᐅᔪᓂᒡᓗ ᐃᓕᔭᐅᓇᔭᖅᑐᓂ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓄᑦ
ᓄᓇᓂ.

1-4 ᐊᑐᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ ᐅᓇᑕᕈᑕᐅᓂᐊᖏᑦᑐᓄᑦ ᑭᓯᐊᓂ

ᐃᓄᐃᑦ ᐊᑭᕋᖅᑐᖅᑐᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᐃᑦ ᐅᓇᑕᕈᑎᒃᓴᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ


ᐱᔪᒪᖏᑦᑎᐊᖅᑐᑦ ᔪᕇᓂᔭᒻᒥᒃ ᐲᔭᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂᒃ
ᑕᒪᒃᑯᓄᖓ ᓴᓇᔭᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐅᓇᑕᕈᑎᒃᓴᐅᓂᐊᖅᑐᓄᑦ. ᑲᓇᑕ ᐊᑯᓂ ᐃᓚᒋᔭᐅᓯᒪᖕᒪᑦ
ᓴᐳᓐᓂᐊᖅᑎᐅᖃᑕᐅᓂᖅ ᐊᑐᖅᑕᐅᑎᑕᐃᓕᒪᓂᖏᓐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓖᑦ ᐅᓇᑕᕈᑏᑦ. ᐊᔪᕐᓇᖅᑐᖅ
ᐱᔪᓐᓇᖅᑎᑦᑎᓂᖅ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒥᒃ ᓄᓇᕐᔪᐊᑦᑎᓐᓂ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓄᑦ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᓇᑕᐅᑎᒃᓴᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᖏᕈᑎᓕᐅᖅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᑕᒡᕗᖓ
ᐊᑐᕐᓂᐊᖏᓐᓂᖏᓐᓄᑦ. ᓴᓇᔭᐅᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ ᒪᓕᒐᖅᑲᖅᑎᑕᐅᑦᑎᐊᕐᒪᑕ ᑲᓇᑕᒥ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (Canadian Nuclear Safety
Commission [CNSC-ᑯᑦ]) ᐊᒻᒪᓗ ᐊᐅᓪᓚᖅᑎᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ ᐊᓯᖏᓐᓄᑦ ᓄᓇᓕᒡᔪᐊᕐᓄᑦ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ ᒪᓕᒐᖅᑎᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᖃᑦᑕᖅᓱᑎᒡᓗ ᑖᒃᑯᓄᖓ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ
ᐱᓕᕆᕕᖓᓄᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᓯᓚᑖᓂᒥᐅᑕᓕᕆᔨᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓄᓇᕐᔪᐊᕐᒥ ᓂᐅᕐᕈᑎᒃᓴᖃᕐᕕᐅᕙᒃᑐᓄᑦ
(Department of Foreign Affairs and International Trade). ᓯᓚᕐᔪᐊᓕᒫᒥ, ᓄᓇᓕᒡᔪᐊᑦ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᖅᑐᓂᒃ ᐆᒻᒪᖁᑎᓕᕆᔩᑦ (International Atomic Energy Agency-ᑯᑦ)
ᖃᐅᔨᓴᖅᑲᑦᑕᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᐅᔨᓴᖅᐸᓪᓕᐊᖏᓐᓇᖅᓱᑎᒃ ᐊᑑᑕᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ.
ᑲᔪᓰᓐᓇᖅᐳᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᐱᓕᕆᐊᖑᓪᓗᑎᒃ ᒥᑭᒡᓕᑎᖅᑕᐅᓇᓱᐊᕐᓂᖏᑦ ᑎᑭᓴᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ
ᐊᓯᐊᒍᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᖕᖏᓂᒃ ᐆᒻᒪᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑏᑦ ᐊᒃᑕᖁᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ
ᐅᓇᑕᕈᑎᒃᓴᐅᑕᐃᓕᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ.

11
¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᔪᑦ ᐊᑑᑎᖃᑦᑎᐊᖅᑐᒥᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥᓗ
ᐅᓗᕆᐊᓇᖏᑎᑦᑎᔾᔪᑎᓂᒃ ᐅᔾᔨᖅᑐᕐᓂᕐᒧᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ ᐱᔭᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ
ᑐᕋᖓᓂᐊᖏᑦᑐᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᖅᑐᓂᒃ ᐅᓇᑕᕈᑎᓂᒃ.

ᑐᕌᒐᕆᔭᐅᔪᖅ 2: ᐱᖃᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐃᑲᔫᑎᒃᓴᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᐃᑦ


ᕿᓂᕐᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ

ᕿᓂᖅᑐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᔪᕇᓂᔭᒻᒥᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ - ᓇᓂᓯᒐᓗᐊᕈᑎᒃ


ᓇᓂᓯᖏᒃᑲᓗᐊᕈᑎᒡᓗᓐᓃᑦ ᓄᓇᒦᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᖅᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓂ - ᐊᖏᔪᒥᒃ ᐃᑲᔪᕈᓐᓇᖅᑐᑦ
ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᖅᓂᒃᑯᑦ, ᐊᑭᓖᒐᓛᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓐᓄᑦ ᕿᓂᕐᕕᖃᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ
ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᖅᑎᑕᐅᓂᕐᒧᑦ, ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ
ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ, ᓄᓇᓕᖕᒥᐅᓄᑦ ᓴᓇᔭᒃᓴᖅᑖᖅᑎᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓇᖕᒥᓂᓖᑦ
ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖅᑖᖅᑎᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ.

ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ ᐃᖏᕐᕋᓂᖏᓐᓂ ᐊᖏᔪᒻᒪᕆᖕᓂᒃ ᐃᑲᔫᑎᒃᓴᓕᐅᕈᓐᓇᕐᒪᑕ ᓄᓇᓕᖕᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ


ᑕᒪᐃᓐᓄᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᕕᖃᖅᑐᑦ ᐃᓗᐊᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᓄᓇᕗᒻᒧᑦ ᑕᒪᐃᓐᓄᑦ.
ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ ᑐᑭᓯᒋᐊᕐᕕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᖏᖃᑎᒌᔭᐅᓂᓗᒋᐊᖃᕐᓂᖏᑦ,
ᐃᓗᓕᖏᓐᓃᑦᑐᑦ 26-ᖓᓂ ᐊᒻᒪᓗ 27-ᖓᓂ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑕᕈᑎᓂ ᐊᖏᕈᑎᓂ ᐱᑕᖃᖅᐳᑦ
ᐅᔾᔨᖅᑐᕈᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓚᐅᑎᑕᐅᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖅᑖᖃᑕᐅᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᓇᖕᒥᓂᖃᖅᑐᑦ ᐱᓕᕆᑎᑕᐅᖃᑦᑕᕈᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ, ᐅᖃᐅᓯᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ
ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᑲᔫᓯᐊᖅᑖᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᖏᕈᑎᒃᑯᑦ (IIBA-ᑯᑦ) ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ
ᐊᓯᔾᔨᒋᑲᓴᒃᑕᖏᓐᓂᒃ ᐊᖏᕈᑎᒃᑯᑦ. ᐃᓄᐃᑦ ᐃᑲᔪᖅᑕᐅᓇᔭᕐᒥᔪᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ
ᐊᑭᓕᖅᑐᖅᑕᐅᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑭᓖᒑᓛᒍᑎᓂᒃ ᐊᑭᓕᖅᑕᐅᓱᖅᑐᓂᒃ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓐᓄᑦ
ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑭᓖᒑᓛᒃᑕᐅᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᑦ
ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐ ᐱᖁᑏᑦ, ᓲᕐᓗ ᐅᔭᕋᐃᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ. ᑕᒪᕐᒥᒃ
ᓄᓇᕗᑦ ᐃᑲᔪᖅᑕᐅᕚᓪᓕᕈᓐᓇᖅᑐᖅ ᐱᐅᓯᒋᐊᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐱᖁᑎᕐᔪᐊᑦ ᐃᒡᓗᕐᔪᐊᕋᓗᐃᑦ
ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑭᓕᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ
ᑖᒃᓯᔭᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒡᓗ ᒐᕙᒪᐃᑦ.

ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓄᑦ ᐊᑐᐊᒐᖏᑦ ᐃᓕᑕᖅᓯᓯᒪᔪᑦ ᕿᓂᖅᕕᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ


ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐊᖏᔪᒻᒪᕆᖕᓂᒃ ᐃᑲᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᓗᒃᑖᖅ
ᐱᓂᓗᒋᐊᖃᖅᑐᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐃᑲᔫᑕᐅᓂᐊᖅᑐᑦ ᓄᓇᕗᒻᒦᑎᑕᐅᓗᑎᒃ ᐃᓄᖕᓄᖓᐅᓂᐊᕐᒪᑕ. ᐊᒻᒪᓗ,
ᒪᓕᒐᒃᓴᖃᕐᒥᔪᑦ ᑕᐃᑲᓂ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ, ᐅᑯᓂᖓ ᐱᐅᓯᕚᓪᓕᕈᑕᐅᒃᑲᓐᓂᕐᓂᐊᖅᑐᓂᒃ
ᐃᑲᔫᓯᑎᒃᓴᓂᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᖅᑕᕆᐊᕐᓂᖏᓐᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᖃᖅᐸᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ.

2-1 ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐱᑕᖃᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ


12
ᐊᒥᓲᖕᒪᑕ ᐊᔾᔨᒌᒋᑦᑐᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓖᑦ ᓄᓇᐃᑦ, ᐃᓚᖏᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᒃᐱᕆᔭᐅᔪᑦ
ᐱᑕᖃᕐᓂᖏᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ. ᑕᐃᒃᑯᐊᓕ ᐲᔭᖅᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐᒥ ᐱᐅᔪᒻᒪᕆᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ (high-
grade) ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑑᑎᖃᕐᔪᐊᑦᑎᐊᖅᓱᑎᒃ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑕᐅᕐᔪᐊᖅᓱᑎᒡᓗ ᐅᔭᕋᖅᑕᕆᐊᓄᑦ.
ᐱᔾᔪᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᔾᔨᒋᖃᔭᕐᒪᒋᑦ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐ ᐅᐊᖕᓇᖓᓂ, ᐃᓚᖏᑦ ᓄᓇᐃᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ
ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᓯᒪᔪᑦ ᐱᐅᔪᒻᒪᕆᖕᓂᒃ ᐃᓗᓕᖃᑐᐃᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᓇᓂᔭᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᓴᓇᔭᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᕐᓂᖏᑦ, ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᐱᖓᕐᓇᖓᓂ ᖃᒪᓂᑦᑐᐊᑉ ᐊᒻᒪᓗ
ᓂᒋᖓᓂ ᖁᖅᓗᖅᑑᑉ.

ᑕᒪᕐᒥᖅᑲᔭᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᔪᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᖅᑐᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐃᓕᖓᖓᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ


ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᖄᖏᓐᓂ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ, (ᐊᐅᓚᑕᐅᓪᓗᑎᒃ
ᐃᓄᓕᕆᔨᑐᖃᒃᑯᓐᓄᑦ), ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑎᒍᒥᐊᖅᑎᐅᔪᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕋᖅᑕᐅᔫᓪᓗᐊᖅᑐᓂᒃ
ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᒃ, ᐃᓚᖏᓐᓂ ᐊᐃᑦᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂ ᓄᓇᐃᑦ ᐃᓗᓕᐊᓃᑦᑐᓂᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ
ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ, ᐊᖏᔪᒥᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᕋᓱᒋᔭᐅᔪᑦ. ᑭᓯᐊᓂ, ᑕᒪᓐᓇ
ᐱᑕᖃᓪᓗᐊᕕᖕᒪᖔᑕ ᓱᓕ ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓯᒪᓪᓗᐊᕕᖏᑦᑐᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓯᒪᖏᖢᓂ.
ᖃᐅᔨᒪᓇᕐᓂᖅᓴᐅᔪᒫᖅᑐᑦ ᐱᑕᖃᕐᒪᖔᑕ ᓇᓂᔭᐅᓇᔭᖅᑐᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᕐᒪᖔᑕ ᑕᒪᐃᓐᓂ
ᓄᓇᐃᑦ ᖄᖓᓃᑦᑐᓂ ᐃᓗᐊᓃᑦᑐᓐᓂᓗ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ, ᑕᐃᒪᓐᓇ
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᑦᑎᐊᒃᑲᓐᓂᕈᓐᓇᖅᑐᑦ ᑕᐃᒃᑯᓂᖓ ᓄᓇᓂᒃ,
ᓄᓇᒥᐅᑕᖁᑎᖏᓐᓂᓗ, ᐊᒻᒪᓗ ᑕᐃᒃᑰᓇ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᐅᓂᖅᐹᓂᒃ ᐱᔭᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᒃ
ᐃᑲᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᕋᔭᖅᐳᑦ ᕿᓂᕐᕕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᕕᐅᓂᖏᓐᓂᓗ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᒋᐊᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐱᐅᓂᖅᓴᒥᒃ ᑐᑭᓯᐅᒪᒋᐊᕐᓂᕐᒧᑦ


ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑕᖃᕐᒪᖔᑕ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ.

2.2 ᐃᓗᓕᖏᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᖏᑦ ᕿᓂᕐᕕᐅᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑏᑦ

ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᕕᒃᓴᖃᓕᕐᒪᑕ ᐊᖏᔪᒻᒪᕆᖕᓂ ᐱᖃᑦᑕᕈᓐᓇᕐᕋᔭ ᐊᑭᓖᑎᑦᑎᔾᔪᑎᓂᒃ ᐃᖕᒥᓄᑦ,


ᐱᔪᓐᓇᖅᑎᑦᑎᒑᖓᒥᒃ ᕿᓂᕈᓐᓇᖅᑎᑦᑎᓂᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑎᑦᑎᓂᖅ, ᐊᒻᒪᓗ
ᐊᑭᓕᖅᑐᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓗᑎᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ ᐊᐅᓪᓛᓕᕋᔭᖅᐸᑕ. ᑭᓯᐊᓂ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᒫᓐᓇᐅᔪᖅ
ᐱᑕᖃᖏᒻᒪᑕ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᒃ ᕿᓂᕐᕕᐅᓂᕐᒧᑦ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᓪᓗ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ,
ᒫᓐᓇᐅᔪᖅ ᐊᖏᕈᑎᖏᓐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᓂᒃ. ᑕᐃᒪᐃᓐᓂᖓᓄᑦ,
ᐱᐊᓂᒍᓐᓇᖏᑦᑐᑦ ᐱᕕᒃᓴᖅᑖᕆᓇᔭᖅᑕᖏᓐᓂᒃ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᓕᕆᐊᖑᓕᕋᔭᖅᐸᑕ.
ᐱᑕᖃᖏᓐᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓄᑦ ᑐᕌᖓᔪᑦ ᒫᓐᓇᐅᔪᖅ ᐊᔪᕐᓇᕈᑕᐅᓕᕐᒥᔪᑦ
ᐊᐅᓚᑦᑎᑦᑎᐊᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒥᒃ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᒃ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᐅᖃᑕᐅᔪᓂᒃ ᓄᓇᒥᐅᑕᓂᒃ.
ᒪᓕᖕᓂᓗᒡᓗᒋᑦ ᐊᓯᖏᑦ ᐅᖃᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᑖᒃᑯᓇᓂ ᐊᑐᐊᒐᕐᓂ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑕᒪᑐᒥᖓ
ᐊᓯᖑᖅᑎᑦᑎᓂᐊᓕᖅᑐᑦ ᐱᖅᑯᓯᕆᓯᒪᔭᒥᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓚᐅᑎᑦᑎᑕᐃᓕᒪᓂᐊᕈᓐᓃᖅᑐᑦ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ, ᐊᖏᕈᑎᖏᓐᓂ.
13
ᒫᓐᓇᓵᖑᓚᐅᖅᑐᖅ ᐊᖏᕈᑎᓕᐊᖑᓚᐅᖅᑐᓂ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓚᓯᓚᐅᖅᑐᑦ
ᐊᑐᖅᑕᐅᖃᑕᐅᔪᓐᓇᕋᔭᖅᑐᒥᒃ ᐃᖕᒥᓄᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓄᑦ ᐃᓚᒋᔭᐅᔪᓄᑦ,
ᐃᓚᐅᔪᓐᓇᐅᑎᓂᒃ ᓇᖕᒥᓂᖅ ᕿᓂᖅᑐᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᔪᖃᖅᑎᓪᓗᒍ.
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐃᑲᔫᑎᓂᒃ ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ, ᐃᓚᖃᕐᓗᑎᒃ ᑕᐃᒃᑯᐊ
ᐊᑐᓕᖅᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ, ᕿᒥᕐᕈᐊᕐᓗᒋᓪᓗ ᐃᓗᓕᕆᓇᔭᖅᑕᖏᑦ ᐃᓚᔪᒫᖅᑕᖏᑦ
ᐊᖏᕈᑎᓄᑦ, ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ ᐱᕕᒃᓴᖃᓕᕈᓐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ. ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᑕᐅᔪᒫᕐᒥᔪᑦ
ᐊᑭᓕᖅᑐᖅᑕᐅᔾᔪᑎᒃᓴᐃᑦ ᑐᑭᑖᕐᓂᓗᒡᓗᒋᑦ ᐱᐅᓯᒋᐊᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖏᒻᒪᖔᑕ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ
ᐱᓕᕆᔪᖃᓕᕋᔭᖅᐸᑦ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐋᖀᒋᐊᕐᓂᐊᑐᖅ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᑎᕙᖕᓂᕐᒥᒃ ᐱᖅᑯᓯᕆᔭᖏᓐᓂᒃ,


ᑎᐊᑦᓇ ᑐᓂᓯᔫᓪᓗᐊᖅᑕᕐᓂᐊᕐᒪᑕ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᒃ ᕿᓂᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᓄᓇᒥᐅᑕᐃᑦ ᐱᑕᖃᖅᑐᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᔪᕇᓂᔭᒻᒥᒃ
(Uranium) ᐊᒻᒪᓗ ᑐᐊᕆᔭᒻᒥᒃ (Thorium).
¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᖃᑕᐅᑎᑦᑎᒻᒫᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐊᑐᓕᕈᓐᓇᕐᑕᒥᓂᒃ ᓲᕐᓗ ᐃᓚᐅᑎᑦᑎᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖅ
ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐱᐅᓂᖅᓴᐅᓕᖅᑎᑕᐅᓂᖏᑦ ᐊᑭᓕᖅᑐᖅᑕᐅᕙᖕᓂᖏᑦ ᐱᔾᔪᑕᐅᓂᖏᓐᓂ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂᒃ, ᕿᓂᕈᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓂ ᐊᖏᕈᑎᓕᐊᕆᔭᐅᓯᒪᔪᑎᒍᑦ,
ᖃᖓᑐᐃᓐᓇᖅ ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᓂᒃ ᐃᑲᔫᖅᑕᐅᔫᓪᓗᐊᓕᕐᓂᖅᐸᑕ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᕕᒃᓴᓕᐊᓪᓚᖕᓂᖅᐸᑕ.

2-3 ᐃᓅᓯᓕᐅᕈᑏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᖃᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᔪᒃᓴᐃᑦ ᐊᒻᒪᓗ


ᖃᓄᐃᓕᖓᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᕿᓂᕈᓐᓇᕐᓂᖅ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ

ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐃᑲᔫᑏᑦ ᐊᖏᖃᑎᒌᒎᑏᑦ (IIBA) ᐊᓯᖏᓪᓗ ᐃᓚᐅᓂᕐᒧᑦ ᐊᖏᕈᑏᑦ


ᐋᖀᒍᑕᐅᓱᖅᑐᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᔪᒃᓴᓂᒃ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᖃᑕᐅᔪᓂ ᐃᓚᐅᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂ ᐃᓄᐃᑦ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂ. ᐊᒥᓱᑦ ᕿᓂᖅᐸᒃᑐᑦ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᑦ ᒥᑭᑦᑑᒐᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒍ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᕕᒃᓴᐃᑦ
ᐊᒥᓲᖏᒃᑲᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐊᖏᓂᖅᓴᐃᑦ ᐱᓕᕆᓱᐊᖅᑐᑦ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᑦ ᐊᒥᓲᓂᖅᓴᓂᒃ
ᐱᕕᒃᓴᐅᓕᕈᓐᓇᕐᒪᑕ ᐊᒻᒪᓗ ᑕᒪᕐᒥᖃᔭᐃᑦ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᑦ ᐃᑲᔪᖅᓂᓗᓱᖅᓱᑎᒃ
ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖅᑖᖅᑎᑦᑎᓂᕐᒥᒃ ᐃᓄᖕᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᓇᖕᒥᓂᕆᔭᐅᔪᓂᒃ, ᑕᒪᒃᑯᐊᓗ
ᐱᐅᓯᒌᐊᒃᑲᓐᓂᖅᑑᓪᓗᐊᖅᑐᑦ ᐅᖃᖅᓯᒪᓂᒃ ᐱᑕᖃᕋᔭᖅᐸᑦ ᒪᓕᒋᐊᓕᖕᓂᒃ
ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖅᑖᖅᑎᑦᑎᖃᑦᑕᖁᔭᐅᓗᑎᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᓇᖕᒥᓂᖃᖅᑐᓂᒃ
ᑳᓐᑐᓛᒃᑖᖅᑎᑦᑎᖃᑦᑕᖁᔭᐅᓗᑎᒃ, ᖃᓄᑐᐃᓐᓇᖅ ᐊᔪᕐᓇᕋᔭᖏᑦᑐᓂᒃ ᐊᖏᓂᖏᑦ ᑕᐅᑐᒡᓗᒋᑦ
ᐱᓕᕆᕕᐅᔪᑦ. ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓚᐃᓴᓐᓰᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᖅᑐᐊᕐᓂᖅ
ᐃᒡᓗᕐᔪᐊᓂᒃ/ᐱᖁᑎᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐃᓄᖕᓄᑦ
ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᑦ ᓄᓇᐃᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᓯᐅᕐᓂᖏᓐᓂ ᐊᖅᑯᑎᒋᔭᐅᔫᓪᓗᐊᖅᑐᑦ ᓈᒻᒪᒃᑐᓂᒃ
ᓴᕿᑦᑎᓂᕐᒥᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᔪᒫᖅᑐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖃᖅᑎᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᓇᖕᒥᓂᖃᖅᑐᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᐃᓅᓯᕐᒧᑦ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᖃᑕᐅᓂᕐᒧᓪᓗ
ᐱᕚᓪᓕᕈᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓂᒃ.

14
¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᔪᑦ ᐃᓚᖃᖅᑎᑦᑎᓱᐊᕐᓂᖅ ᓈᒪᔪᓂᒃ ᐃᓅᓯᕐᒧᑦ
ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᖃᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᕐᒧᓪᓗ ᒪᓕᒐᒃᓴᓂᒃ ᖃᓄᐃᓕᐅᖓᔭᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑐᓂᒡᓗ
ᐱᔾᔪᑎᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᓄᓇᐃᑦ ᖄᖓᓃᑦᑐᓂᒃ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᖃᖅᑎᑦᑎᓂᖅ ᐃᓄᐃᑦ
ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂᒃ, ᕿᓂᖅᑐᖃᕐᓂᐊᖅᑎᓪᓗᒍ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᓄᓇᓂ.

ᑐᕌᒐᕆᔭᐅᔪᖅ 3: ᐅᔾᔨᖅᑐᖅᑕᐅᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ


ᖃᓄᐃᑦᑕᐃᓕᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ

3-1 ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᖃᕆᐊᖃᓐᖏᓐᓂᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᒪᓕᒐᓪᓗᑐᐃᑦ

ᐊᓐᓂᐊᖅᑐᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᓂᕐᒥᒃ ᑐᖓᕕᖃᓗᐊᖅᑐᑦ


ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᔪᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᓕᕈᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓂᒃ, ᓄᐃᓇᔭᖅᑐᓂᒃ ᓯᓚᒧᑦ
ᐊᕙᑎᒧᑦ, ᐱᕈᖅᑐᓄᑦ ᐆᒪᔪᓄᓪᓗ, ᐊᒃᑐᐃᔪᓐᓇᖅᓱᓂᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᖃᓄᐃᓐᓂᖏᓐᓂᒃ,
ᕿᓚᒥᐅᔪᒃᑯᑐᑦ ᐊᑯᓂᐅᔪᒃᑯᓪᓗᓐᓃᑦ ᐅᑭᐅᕐᓄᑦ ᖁᓕᖏᓃᑦᑐᓄᑦ. ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᖏᑦᑐᑦ
ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᐃᑦ ᐃᓗᓕᖃᖅᑐᑦ ᐅᔭᕋᖕᓂᒃ ᐅᓗᕆᐊᕈᓇᕈᓐᓇᕐᒥᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᖃᓄᐃᓂᖏᓐᓄᑦ.

ᓄᐃᑕᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᑦ ᓲᕐᓗ radium ᐊᒻᒪᓗ radon ᖃᐅᔨᒪᔪᓂ


ᐅᔭᕋᖕᓂ ᐱᑕᖃᓱᖅᑐᑦ, ᐅᓗᕆᐊᓇᕈᓐᓇᖅᑐᑦ. ᐊᖏᓗᐊᖏᑦᑐᓂᒃ ᐃᓗᓕᖃᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᖏᔪᒥᒃ
ᐃᓗᓕᖃᖅᑐᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓕᖕᓂ ᑳᓐᓱᑖᕈᑕᐅᔫᓪᓗᐊᖅᑐᑦ (cancer) ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᑎᒥᐅᑦ
ᒪᓕᒐᖏᓐᓂᒃ ᐃᓄᓕᐅᕈᑎᓂᒃ ᒪᓕᒐᖏᓐᓂᒃ ᓱᕈᐃᔪᓐᓇᖅᑐᑦ (genetic codes-ᓂᒃ) ᑎᒥᐅᑦ
ᐃᓗᐊᓂ, ᑕᒡᕙᖓᑦ ᐃᑦᓯᐊᖏᑦᑑᓪᓗᐊᖅᑐᑦ ᐃᓅᔪᑦ ᑎᒥᐊᒍᑦ ᕿᑐᖓᖅᑖᕆᔭᐅᔪᑦ. ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ
ᖃᓄᐃᓐᓂᕐᓄᑦ ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᓗᐊᖅᐳᖅ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᓂᖏᓐᓂ ᐱᓕᕆᔩᑦ, ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᐳᑦ
ᐱᓕᕆᔩᑦ ᐊᒃᑐᐃᔪᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᖅᑐᓂᒃ ᐅᕙᓗᓐᓃᑦ ᐊᓂᖅᓵᖅᑐᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ,
ᓂᐅᖅᑐᕈᓐᓇᕐᓂᖏᓗᓐᓃᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᖅᑐᓂᒃ, ᓲᕐᓗ ᓴᓂᕐᒥᒃ ᐃᒪᕐᒥᒡᓗᓐᓃᑦ. ᐃᓄᐃᑦ
ᖃᓂᒋᔭᖏᓐᓃᑦᑐᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ ᑎᐊᓐᓇᐃᑐᓂᒃ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᖃᓂᒋᔭᖏᓐᓂ ᓄᓇᓕᖃᖅᑐᑦ
ᐃᓱᒪᓘᑎᖃᕐᒥᔪᑦ ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ.

ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐅᓗᕆᐊᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ, ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖅᑐᑦ ᓴᖏᓂᖅᐹᓪᓗᐊᕕᖕᓂᒃ


ᒪᓕᒐᖃᖅᑎᑕᐅᕗᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓗᒃᑖᓂ, ᑲᓇᑕᒥ. ᒪᓕᒐᖃᖅᑎᑕᐅᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒥᒃ
ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᓂ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᑦ ᑲᓇᑕᐅᑉ ᒐᕙᒪᒃᑯᖏᓐᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ
ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ) ᑲᒪᔨᐅᔪᑦ ᒪᓕᒐᐃᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᓂᖏᓐᓂ
ᐃᓂᖃᑦᑎᐊᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ, ᓴᓇᔭᐅᓂᖏᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐱᕙᓪᓕᐊᑎᑕᐅᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ
ᐊᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖑᔪᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᓯᖃᓕᖅᑎᖅᕕᐅᔪᑦ, ᑕᐃᒪᓐᓇ ᐅᓗᕆᐊᓇᕐᓂᐊᖏᒻᒪᑕ
ᖃᓄᐃᓂᖏᓐᓄᑦ, ᐅᓗᕆᐊᓇᖏᓪᓗᑎᒡᓗ, ᐊᕙᑎᒧᑦ, ᑲᓇᑕᒥᐅᑕᓄᓪᓗ
ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᒦᑎᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖏᓐᓂᖏᓐᓄᑦ. ᐊᒻᒪᓪᓗᑕᐅᖅ, ᓴᖏᔪᓪᓗᐊᕕᖕᓂᒃ
ᒪᓕᒐᖃᖅᑎᑕᐅᓂᖏᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᖃᕆᐊᖃᖏᓐᓂᖏᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᓴᕿᐅᒪᓂᐊᖏᒻᒪᑕ
15
ᐱᓕᕆᔨᓄᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓕᕆᔪᓄᑦ. ᒫᓐᓇᐅᔪᖅ ᐅᔭᕋᒃᑕᖅᑕᐅᔪᑦ ᐳᖅᑐᔪᓂᒃ ᐃᓗᓕᖃᖅᑐᑦ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᓄᓇᐃᑦ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐᒥ - ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑎᐅᔪᑑᒻᒫᖅᑐᑦ
ᑲᓇᑕᓗᒃᑖᕐᒥ-ᐊᑐᖅᐸᒃᑐᑦ ᐱᔭᕆᐊᑐᓪᓗᐊᕕᒃᑐᓂᒃ ᐊᕙᑎᒥᓂᒃ ᖃᐃᔨᓴᐅᖄᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖅ,
ᓴᖏᔪᒻᒪᕆᖕᓂᒃ ᒪᓕᒐᖅᑐᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᕆᐊᖃᓐᖏᓐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᒪᓕᒃᑎᑕᐅᓪᓗᐊᕕᒃᓱᑎᒃ
ᒪᓕᒐᕐᓂᒃ, ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ ᐱᓕᕆᕕᐅᓂᖏᓐᓂ ᓈᒻᒪᑦᓯᐊᕐᓂᐊᕐᒪᑕ ᐱᓕᕆᔨᖏᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᐃᓄᖁᑕᐅᔪᓄᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ. ᑕᐃᒪᐃᓐᓇᓕᖓᓪᓗᑎᒃ, ᐱᓕᕆᔩᑦ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐᒥ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᒥ
ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓄᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᓱᖅᑐᑦ ᐊᑖᓃᓪᓚᕆᒃᑐᓂᒃ ᐳᖅᑐᓂᖅᐹᖑᔭᕆᐊᓕᖕᓂᒃ
ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᔪᓐᓇᖅᑎᑕᐅᔪᓂ, ᒪᓕᒐᖏᓐᓄᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ
ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ) .
4

ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᖃᕐᓂᖏᑦ ᐊᐃᑦᑐᖅᑕᐅᓯᒪᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᐱᓕᕆᔩᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓄᑦ,


ᐊᑦᑐᖕᓂᖅᓴᓪᓗᐊᕕᒃ ᓯᕗᓂᐊᓂ ᕿᓂᕐᕕᐅᓕᓵᓚᐅᕐᓂᖏᓐᓂᒃ, ᓴᓂᐊᓂ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ
ᐅᔭᕋᐃᑦ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓕᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᒨᖃᖅᑕᐅᓕᖅᑎᓪᓗᒋᑦ,
ᑕᐃᒪᓐᓇᐃᑲᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒍ ᓱᓕ ᐅᔾᔨᖅᑐᑦᑎᐊᖏᓐᓇᕆᐊᖃᖅᐳᑦ. ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᕐᒪᖔᑕ ᐅᔭᕋᐃᑦ ᐃᓗᐊᓂ, ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᑦ ᒪᓕᒐᖃᖅᑎᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐊᑖᓄᒍᑦ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓯᖃᓕᑎᖅᑕᐅᕕᖕᓄᑦ ᒪᓕᒐᐃᑦ, (Uranium Mining and
Milling Regulations [UMMR]) ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖅᓱᑎᒃ, ᐊᐅᓚᑕᐅᖕᒪᑕ ᓴᖏᓂᐊᖓᒍᑦ ᑲᓇᑕᒥ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ), ᐊᒻᒪᓗ ᑕᒡᕘᓇ
ᒪᓕᒋᖃᖅᑎᑕᐅᒋᑉᓗᑎᒃ ᐊᓯᓗᒃᑖᖏᓐᓂ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖃᕐᓂᕐᒥᒃ ᐱᓕᕆᐊᖑᕙᓪᓕᐊᓱᖅᑐᓂᒃ.
ᐱᓕᕆᐊᖑᓕᓵᖅᑐᓂ ᕿᓂᖅᐸᓪᓕᐊᓂᖏᓐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᖕᓂᒃ,
ᒪᓕᒐᖅᑎᑕᐅᓪᓗᐊᕕᖏᑲᓗᐊᖅᓱᑎᒃ UMMR-ᑯᑦᑎᒍᑦ, ᓱᓕ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᒪᓕᒐᖅᑎᑕᐅᕗᑦ ᐊᑖᒍᑦ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᖃᕆᐊᖃᖏᓐᓂᕐᒧᑦ ᐊᐅᓚᑦᑕᐅᓂᖏᑦ ᒪᓕᒐᐃᑦ (Nuclear Safety
Control Act [NSCA-ᑯᑦ]) ᐊᐅᓚᑕᐅᖕᒥᔪᑦ, ᓲᕐᓗ ᐱᔾᔪᑎᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ
ᐊᐅᓪᓚᖅᑎᑕᐅᓂᐊᓕᖅᐸᑕ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓖᑦ.

ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᓕᕆᐊᖑᓂᖏᑦ ᐃᓚᒋᔭᐅᖕᒥᔪᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᕖᑦ


ᐋᓐᓂᐊᓕᕐᕕᐅᑦᑕᐃᓕᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᓗᕆᐊᓇᕆᐊᖃᖏᓐᓂᖏᓐᓄᑦ ᒪᓕᒐᖅᑎᒍᑦ,
ᒪᓕᒐᐃᓪᓗ ᐃᓗᓪᓚᕆᖓᒍᑦ, ᒥᑭᓐᓂᖃᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐅᖃᖅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ
ᐊᐃᑦᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓐᓇᕐᓂᖅ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓂᒃ. ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ ᓴᓇᔭᐅᓯᒪᔪᑦ ᖃᓄᐃᓕᐅᕈᑕᐅᓪᓗᑎᒃ
ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᐱᑕᖃᖅᑐᑐᖃᕐᓂᒃ ᓄᓇᒥᒃ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓕᖕᓂᒃ ᐱᖁᑎᓂᒃ 5 ᐊᒻᒪᓗ

4
ᓄᓇᒦᑦᑐᑐᖃᐃᑦ ᐱᖅᑯᓯᑐᖃᖏᓐᓂ ᐳᖅᑐᓂᖃᖅᑐᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᕐᓂᖏᑦ, ᑲᓇᑕᒥ, ᐊᖏᓂᖃᖅᑐᑦ ᐊᑯᓐᓂᖏᓐᓂ 2 ᐊᒻᒪᓗ 3 ᒥᓕᓯᕘᑦᔅ,
miliserverts [(mSv]). ᐱᓕᕆᔩᑦ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᕐᑕᕐᕕᖕᒥ ᐲᔭᕐᕕᐅᓱᖅᑐᑦ ᒥᑭᓐᓂᖅᓴᓂᒃ 5 ᒥᓕᓯᕘᑦ mSv ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᖅᑐᓂᒃ,
ᐊᕐᕌᒎᑕᒫᖅ. ᐊᖏᓂᖅᓂᐹᑦ ᐊᐃᑦᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓐᓇᖅᑎᑕᐅᔪᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-
ᑯᑦ). ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᐅᕐᕕᖕᓂ ᐱᓕᕆᔨᓄᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᐋᕿᒃᑕᐅᓯᒪᔪᑦ 50 mSv/ᐊᕐᕌᒍᑕᒫᖅ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ 100 mSv/ᑕᓪᓕᒪᓂ
ᐊᕐᕌᒎᓂ.
5
ᑲᓇᑕᒥ ᒪᓕᒐᐃᑦ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐱᑕᖃᖅᑐᑐᖃᐃᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓖᑦ ᐋᕿᒃᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐱᖁᓯᕆᕙᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ,
ᖃᐅᔨᔭᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓄᑦ, ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ, ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᓕᕆᐊᖃᕐᓂᕐᒧᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓂᒃ ᑖᒃᑯᐊ ᒪᓕᒐᐃᑦ ᐊᑖᒍᑦ
ᑲᓇᑕᒥ ᐱᑕᖃᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᒪᓕᒃᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᐊᖅᓱᑎᒃ ᓴᕿᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓇᓗᓇᐃᖅᓯᒪᑦᑎᐊᒃᑲᓐᓂᖅᑐᑦ ᒪᓕᒐᒃᓴᐃᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒧᑦ
ᐱᖁᓯᕆᔭᐅᓂᐊᖅᑐᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᒪᓕᒃᑕᐅᓯᒪᖃᑦᑕᕐᓂᐊᖅᑐᓂ.
16
ᐊᑐᖅᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖅᓱᑎᒃ ᐱᒋᐊᓕᓵᖅᑐᓂ ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᓂᒃ ᕿᓂᖅᐸᓪᓕᐊᓕᓵᖅᑐᓂᒃ.
ᑕᐃᒪᓐᓇᐃᒃᑲᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒍ, ᑲᒪᔨᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑎᑕᐅᕗᑦ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ
ᕿᓂᕐᓂᖏᓐᓂ, ᐋᖀᔭᕆᐊᖃᖅᑎᑕᐅᖕᒥᔪᑦ ᐃᖕᒥᓂᒃ ᐋᓂᐊᓕᖅᑎᑦᑎᑕᐃᓕᒪᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᕆᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂᒃ, ᒪᓕᒃᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᖁᔭᐅᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᒪᓕᒐᐃᑦ ᐃᓗᓕᖏᓐᓂ ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓯᒪᑦᑎᐊᖅᑐᓂ. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐅᒃᐱᕈᓱᒃᑐᑦ
ᐱᑕᖃᕆᐊᕐᑲᕐᓂᖏᓐᓂ ᒪᓕᒐᖃᖅᑎᐅᔪᑦ ᐱᓕᕆᐊᖃᑎᖃᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ
ᐅᖃᐅᔾᔨᒋᐊᖅᑎᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᖅᑎᐅᔪᓂᒃ ᐋᖀᓂᕐᒥᒃ
ᐊᑐᖅᑕᐅᖏᓐᓇᕐᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᐱᖁᓯᕆᔭᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᓴᐳᔾᔭᐅᓯᒪᓂᐊᕐᒪᑕ
ᖃᓄᐃᓕᑕᐃᓕᒪᔾᔪᑎᒃᓴᐃᑦ ᐱᓕᕆᔨᓄᑦ, ᐃᓚᒋᔭᐅᔪᓂ ᐱᒋᐊᓕᓵᖅᑐᓂ ᕿᓂᖅᑐᓂ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᖅᑐᓂᒃ, ᐅᕙᓘᓐᓂᑦ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ ᑕᒪᒃᑯᐊ
ᐱᓕᕆᐊᖑᓂᖏᓐᓂ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᔫᒥᓴᐃᓂᐊᖅᑐᑦ ᐱᒋᐊᖅᑎᑦᑎᖁᔨᓂᕐᒥᒃ ᑕᒪᐃᓐᓄᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᖏᓐᓂ


ᐱᖅᑯᓯᕆᔭᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂᒃ, ᒪᓕᒃᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᒪᓕᒐᒃᓴᓐᖑᑎᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᒪᓕᒐᕐᓂ ᐅᓂᒃᑳᖅᓯᒪᑦᑎᐊᖅᑐᑦ, ᓴᐳᔾᔭᐅᓂᐊᕐᒪᑕ ᐊᓐᓂᐊᓕᖅᑕᐃᓕᒪᓂᕐᒥᒃ ᐱᓕᕆᔩᑦ
ᐃᓄᐃᓪᓗ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᖃᓄᖅᑐᐃᓐᓇᖅ ᐱᐅᖏᑦᑐᒥᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᑕᐃᓕᒪᖁᓪᓗᒋᑦ
ᕿᓂᖅᑐᖃᖅᑎᓪᓗᒍ ᓄᓇᕗᒻᒥ.

ᑐᕌᒐᕆᔭᐅᔪᖅ 4: ᐃᓱᖃᖅᑎᑕᐅᓗᑎᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓐᓇᕐᓂᐊᕐᓂᖏᑦ


ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᖕᓂᒃ ᕿᓂᖅᑏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ

ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᖅ ᖃᓂᑦᑐᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ, ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᓂᒃ


ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᖅᑖᕈᑕᐅᓂᐊᕋᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ, ᓇᖕᒥᓂᖃᖅᑐᓪᓗ ᐱᕚᓪᓕᕈᑕᐅᓗᑎᒃ, ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ
ᐊᑐᓕᕈᓐᓇᖅᑐᓂ ᓄᓇᓕᖕᓂ, ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᔪᓐᓇᕐᒥᔪᑦ ᐱᐅᖏᑦᑐᒥᒃ, ᑕᒪᐃᓐᓂ ᐊᕙᑎᐊᒍᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᐃᓅᖃᑎᒌᒃᑐᓂ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᖅᐸᓪᓕᐊᔪᓂᓗ, ᓲᕐᓗ ᓈᒻᒪᒍᓃᕐᓂᖏᓐᓂ ᐃᓚᒌᒃᑐᑦ, ᓄᓇᓕᐅᔪᓂ
ᐱᓕᕆᖃᑎᒌᒃᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓕᖅᑯᓯᕐᒥᒍᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓗᑎᒃ. ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᑕᒡᕙᖓᑲᐅᑎᒋ
ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔫᓪᓗᐊᖅᑐᑦ, ᐊᓯᐊᒍᓪᓗᓐᓃᑦ, ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᑯᓂᐅᔪᒥ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᕙᓪᓕᐊᓯᒪᓗᑎᒃ.

ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᔪᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᖅᑕᕆᐊᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᒥᑭᓂᖅᓴᐅᒐᓗᐊᒥᒃ


ᕿᓂᖅᑐᓂᒃ, ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓄᑦ, ᓯᓚᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᓯᓚᒥᒃ ᐱᕈᖅᑐᓄᑦ ᐆᒪᔪᓄᓪᓗ, ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᖕᓄᑦ. ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᓗᐊᖅᑐᖅ ᐱᔾᔪᑕᐅᔪᖅ
ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓖᑦ ᓄᐃᔪᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᓯᒪᒧᑦ ᐃᒪᕐᒧᓪᓗᓐᓃᑦ ᒪᕿᓗᑎᒃ ᐲᔭᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᓄᓇᒥᒃ
ᐊᒻᒪᓗ ᓯᖃᓕᖅᑎᖅᑕᐅᕙᓪᓕᐊᓂᖏᓐᓂ, ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᑭᖑᓂᐊᒍᑦ "ᒪᕿᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂ"
ᐊᒃᑕᑰᓕᖅᑐᓂ ᐅᔭᕋᖕᓂᒃ ᓴᓂᕐᓗᑯᕐᓂᒡᓗᓐᓃᑦ ᕿᒪᑯᕕᓂᐅᔪᓂ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖑᓚᐅᖅᑐᓂ.
(ᓯᕗᓂᐊᓂ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑦ ᐅᓂᒃᑳᖅᑐᑦ ᖃᓄᖅ ᐱᓕᕆᐊᖑᓱᕐᒪᖔᑕ ᓴᕿᓯᒪᔪᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᑦ
ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᓕᕆᔨᓄᑦ ᐊᓯᖏᓂᓗ ᖃᓂᑦᑐᓃᑦᑐᓄᑦ). ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᖕᒪᑕ
17
ᓄᐃᑦᑐᖃᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᑐᖁᓐᓇᖅᑐᖃᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ ᐃᓚᓂᒃ
ᐅᕙᓘᓐᓃ ᐃᒪᐃᑦ ᑐᖁᓐᓇᖅᑐᖅᑖᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᐊᕙᑎᐊᓂ. ᓴᕿᑦᑐᓐᓇᕐᒥᔪᑦ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᕿᓂᖅᑐᖃᖅᑎᓪᓗᒍᓗᓐᓃᑦ ᑎᒥᒃᑯᑦ ᐊᒃᑐᖅᑐᑕᐅᓯᒪᔪᓐᓇᕐᓂᖏᑦ ᐆᒪᔪᐃᑦ,
ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᑐᒃᑐᐃᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑐᒃᑐᖃᕐᕖᑦ. ᐊᒥᓱᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓂᐅᓇᔭᖅᑐᑦ ᓴᕿᑦᑐᓐᓇᖅᑐᑦ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂᒃ ᖃᓄᐃᑦᑐᑐᐃᓇᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᒃ.

4-1 ᒪᓕᒐᖅᑎᒍᑦ ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ

ᑲᔪᓯᓯᒪᑦᑎᐊᕐᓂᖏᑦ ᐅᓪᓗᒥᐅᓕᖅᑐᖅ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖑᔪᑦ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐᒥ,


ᓴᐳᓐᓂᐊᖅᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ, ᐆᒪᔪᐃᑦ, ᐊᕙᑎᖏᓪᓗ ᑕᑯᓐᓇᖅᑐᑦ ᐱᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᑕᒪᐃᓐᓄᑦ
ᐊᑐᖅᑐᑦ ᐊᕙᑎᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ, ᐊᒻᒪᓗ
ᒪᓕᒐᖅᑎᑕᐅᔪᑦ ᓴᖏᔪᒥᒃ.ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᖅᑐᓂᒃ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖃᕋᔭᕐᓂᖅ ᐃᓚᖓᒍᑦ ᑐᖓᕕᖃᖅᑐᖅ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐᒥᐅᓂ ᐊᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ, ᐊᒻᒪᓗ
ᖃᐅᔨᒪᓂᖅ ᖃᓄᐃᑦᑐᑐᐃᓇᐱᑦ ᐱᓕᕆᐊᖑᒋᐊᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᒪᓕᒐᖃᕆᐊᖃᓪᓗᐊᕕᖕᓂᐊᕐᓂᖏᑦ,
ᒪᓕᒐᖃᒻᒫᕐᓗᑎᒃ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑑᑎᖏᓐᓄᑦ ᐸᕐᓇᐅᑎᓂᒃ, ᓴᕿᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ
ᐸᕐᓇᐃᔨᒃᑯᓐᓄᑦ (NPC-ᑯᑦ), ᐊᒃᑐᖅᓯᓯᒪᔪᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᖅᑎᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓂ ᓄᓇᕗᒻᒥ
ᐊᕙᑎᓕᕆᔨᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ, (NIRB-ᑯᑦ) ᐊᒻᒪᓗ ᒪᓕᒐᓕᕆᔨᒻᒪᕆᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᑲᓇᑕᒥ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ) ᐊᒻᒪᓗ
ᐊᓯᖏᓐᓄᑦ ᑎᒥᐅᔪᓄᑦ.

ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐊᐅᓚᑕᐅᑦᑎᐊᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒃᑐᐃᔪᓐᓇᕐᓂᖏᑦ, ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐊᕙᑎᓕᕆᔨᒃᑯᑦ


ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ ᒪᓕᒐᖃᖅᑐᑦ ᓱᓇᑐᐃᓐᓇᒥᒃ ᐱᓕᕆᔪᒪᓂᐊᖅᑐᑦ ᐅᓂᒃᑳᖃᑦᑕᕆᐊᖃᖅᑐᑦ
ᖃᐅᒪᔭᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ ᒪᑯᓂᖓ, ᓇᓗᓇᐃᔭᐃᓂᖅ, ᓇᓚᐅᑦᑖᕐᓂᖅ, ᖃᐅᔨᓴᐃᓂᖅ,
ᑐᓴᐅᒪᑎᑦᑎᓂᕐᓗ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐊᒃᑐᐃᔪᓐᓇᖅᑐᓂᒃ
ᐱᓕᕆᐊᕆᔪᒪᔭᖏᓐᓂ, ᓲᕐᓗ ᐊᑯᓂᐅᓂᐊᖅᑐᒥ, ᐊᕙᑎᒥ ᐱᕈᖅᑐᓂᓗ, ᐃᓅᓯᖃᖅᑐᓂ
ᐃᓅᓯᓕᐅᕐᕕᖃᖅᑐᓂ (ᐃᓚᒋᓗᒋᓪᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᖃᓄᐃᑦᑕᐃᓕᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ), ᐱᖁᑎᑐᖃᐃᑦ
ᐃᑦᓴᕐᓂᑕᐃᑦ ᐊᒻᒪ ᐃᓕᖅᑯᓯᒃᑯᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖏᑦ.

ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᓂ ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᑕᐅᔪᖃᕆᐊᖃᖅᐸᑦ, NIRB-ᑯᑦ ᐊᕙᑎᒥᒃ ᐊᒃᑐᖅᓯᓯᒪᓂᐊᕐᓂᖏᓐᓂᕐ


ᐅᓂᒃᑳᓕᐅᖁᔨᕙᒃᑐᑦ. ᓴᓂᐊᓂ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᒻᒫᕐᓗᑎᒃ ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐊᒃᑐᐃᓂᖃᕈᓐᓇᖅᑐᑦ, ᐊᕙᑎᒥᒃ
ᐊᒃᑐᐃᓂᕐᒧᑦ ᐅᓂᒃᑳᑦ ᐃᓚᖃᕆᐊᖃᒻᒫᖅᑐᑦ ᓇᓗᓇᐃᔭᐃᓂᖏᓐᓂᒃ ᐱᖏᓕᖅᐹᓪᓕᕈᑕᐅᓂᐊᖅᑐᑦ
ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᐊᕐᒪᖔᑕ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐅᓂᒃᑳᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓄᓪᓗ
ᖃᓄᐃᓕᖓᑎᓐᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂᒃ, ᓇᓗᓇᐃᔭᑦᑎᐊᖁᓪᓗᒋᑦ ᑕᒻᒪᖅᓯᒪᖏᓐᓂᖏᑦ
ᓇᓚᐅᑦᑖᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐊᒃᑐᖅᓯᓯᒪᔪᓐᓇᕐᓂᖏᑦ. ᑲᓇᑕᒥᒃ ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᓪᓗᑎᒃ, ᑲᓇᑕᒥ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ). ᒪᓕᒋᐊᖃᖅᑐᑦ
ᑲᓇᑕᒥ ᐊᕙᑎᓕᕆᓂᕐᒧᑦ ᖃᐅᔨᓴᖃᑦᑕᕐᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᕐᓂᒃ, ᐊᑐᓕᕆᐊᓚᐅᓐᖏᓐᓂᖏᓐᓂᒃ

18
ᓇᖕᒥᓂᖅ ᒪᓕᒃᑕᐅᖁᔭᖏᓐᓂᒃ. ᑕᐃᒪᓐᓇᐃᓂᖓᓄᑦ, ᐋᖀᖃᑎᒌᒃᓯᒪᔪᑦ ᐊᕙᑎᒧᑦ
ᐊᒃᑐᐃᓂᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐅᓂᒃᑳᓕᐊᑦ ᐋᖀᐅᒪᑦᑎᐊᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐊᑑᑎᖃᑦᑎᐊᖁᓪᓗᒋᑦ.

ᐃᓚᒋᔭᐅᓪᓗᑎᒃ ᖃᐅᔨᓴᐃᓂᖏᓐᓂᒃ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᐸᓪᓕᐊᓂᖏᓐᓂ, NIRB-ᑯᑦ


ᐊᑐᓕᖁᔭᓕᐅᕈᓐᓇᖅᑐᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᖁᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᒪᓕᒃᑕᐅᖁᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂᒃ,
ᐃᓚᔭᐅᓗᑎᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓄᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᑦ, ᓚᐃᓴᓐᓯᓄᑦ, ᐊᓯᖏᓐᓄᓪᓗ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓄᑦ
ᐊᖏᖅᑕᐅᓯᒪᔾᔪᑎᑎᒍᑦ, ᓴᓇᔪᒪᔪᑦ ᐱᔭᕆᐊᖃᖃᑦᑕᖅᑕᖏᓐᓂᒃ, ᑕᐃᒃᑯᓂᖓᓗ ᓚᐃᓴᓐᓯᓂᒃ
ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᒃ ᐱᔭᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ
ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ). ᐱᔾᔪᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᕿᓂᖅᑐᖃᖅᑎᓪᓗᒍ (ᓄᖑᐃᔪᐃᑦᑐᓂᒃ),
NIRB-ᑯᑦ ᓇᓗᓇᐃᔭᐅᕙᒃᑐᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᖁᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᒪᓕᒃᑕᐅᖁᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂᒃ,
ᐃᓚᖃᒻᒫᕐᓗᑎᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᓪᓗᐊᕕᒃᑐᓂᒃ ᒪᓕᒐᕐᓂᒃ, ᐃᓚᔭᐅᓯᒪᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᓄᓇᐃᑦ
ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓚᐃᓴᓐᓯᓄᑦ/ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᖅᑐᐊᕈᑎᓄᑦ ᐊᖏᖅᑕᐅᔪᓄᑦ
ᐱᓕᕆᔪᒪᖏᓐᓄᑦ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᖁᔨᕗᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖅ ᑲᔪᓯᖁᓪᓗᒍ ᐃᒪᓐᓇ ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᒥᒃ


ᐊᒃᑐᐃᓂᐊᖏᒻᒪᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᕐᒧᑦ, ᐃᓅᓯᕐᒧᑦ, ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ
ᖃᓄᐃᓕᑕᐃᓕᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂ ᓄᓇᓕᐅᔪᓂ.
¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓕᑕᖅᓯᓯᒪᔪᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖅ ᒪᓕᒐᖃᕐᔪᐊᕐᒪᑦ,
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓪᓗ ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᓪᓗᑎᒃ ᒪᓕᒐᐃᑦ ᐃᓗᓕᖏᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᖁᓪᓗᒋᑦ ᑎᐊᓐᓇ ᐊᑐᓂ
ᑐᒃᓯᕋᐅᑎᓕᐊᖑᓯᒪᔪᑦ ᐱᒋᐊᖅᑎᑦᑎᔪᒪᓂᖅ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᓂᖅ
ᑲᒪᒋᔭᐅᓱᕐᓂᐊᕐᒪᑦ ᓇᖕᒥᓂᖅ ᖃᓄᐃᓕᖓᓪᓗᐊᕕᖕᓂᖏᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᓗᑎᒃ ᐊᕙᑎᒥᒃ
ᖃᐅᔨᓴᐃᓯᒪᓂᖏᓐᓂᒃ, ᐃᓚᐅᓪᓗᐊᕕᒃᑕᕐᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂ ᓄᓇᓕᖕᓃᑦᑐᑦ.

4-2 ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᒪᓕᒋᐊᓖᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᐃᓕᖓᖁᔭᐅᓂᖏᑦ

ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓚᐃᓴᓐᓰᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᖁᑎᓂᒃ ᐊᑐᖅᑐᐊᕈᑏᑦ ᑐᓂᔭᐅᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ


ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᒋᓐᓂᒃ ᐊᑐᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂᒃ ᓄᓇᓂᒃ ᐃᓚᖃᕐᓗᑎᒃ
ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᒪᓕᒋᐊᓕᖕᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᐃᓕᖓᖁᔭᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᑕᒪᒃᑯᐊ
ᐱᓕᕆᑎᑦᑎᔾᔪᑏᑦ ᐃᓚᖃᕐᒥᔪᑦ ᒪᓕᒋᐊᓕᖕᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᐃᓕᖓᖁᔭᐅᓂᖏᓐᓂᒃ
ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐃᒪᐃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᖁᑎᖏᓐᓂ ᓄᓇᓂ, ᒪᓕᒃᑕᐅᓪᓗᑎᒃ
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᒪᕐᓄᑦ ᐊᑐᐊᒐᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᖅ ᖃᓄᖅ ᐊᑑᑕᐅᔭᕆᐊᖃᕐᒪᖔᑕ. ᑕᒪᒃᑯᐊ
ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ ᖃᓄᐃᓕᐅᖁᔨᔾᔪᑏᓪᓗ ᐊᑑᑎᖃᖅᑐᑦ ᓇᓗᓇᐃᖅᓯᒪᓪᓗᐊᕕᖕᓂᖅᓴᓂᒃ
ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᐊᕐᒪᖔᑕ ᓴᓂᐊᓂ ᐊᖏᓂᖅᓴᐃᑦ ᑕᒪᐃᓐᓄᑦ ᑐᕌᖓᔪᓂᒃ ᐅᒃᐱᕆᔭᐅᔪᓂᒃ
ᑐᕌᒑᕆᔭᐅᔪᓂᒡᓗ ᐃᓗᓕᖏᓐᓃᑦᑐᓂ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐸᕐᓇᐅᑏᑦ, ᓴᕿᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ
ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐸᕐᓇᐃᔨᒃᑯᓐᓄᑦ, ᖃᓄᖅ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᔫᓪᓗᐊᕐᒪᖔᑕ. ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᒫᕐᓂᖅ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᕿᓂᕐᕕᐅᔪᓂ ᐊᕙᑎᒧᑦ, ᐱᒻᒪᕆᐅᖏᓐᓂᖅᓴᐅᒐᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ, ᑕᒪᐃᓐᓂᑲᓴᒃ
ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᓂ, ᐃᓚᖏᓐᓄᑦ ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᓯᒪᖕᒻᒪᑕ, ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᓯᑎᓛᕐᓂᒃ ᓄᕗᖃᖅᑐᓂᒃ
19
ᐃᑰᑕᖅᐸᒃᑐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᓗᐊᖅᑐᓂᒃ. ᑕᐃᒪᓕ, ᐅᔾᔨᖅᑐᑦᑎᐊᕈᒪᑉᓗᒋᑦ ᐱᐅᖏᑦᑐᒥᒃ
ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᖁᔨᓐᖏᓂᖅ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᕿᓂᖅᑐᓂᒃ, ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᑕᐅᔭᕆᐊᖃᓂᐊᖅᑐᑦ
ᒫᓐᓇᐅᔪᖅ ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᔭᕆᐊᖃᖅᑎᑕᐅᔪᓪᓗ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ, ᐊᒻᒪᓗ
ᓄᑖᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᔪᒃᓴᐃᑦ ᐋᕿᒃᑕᐅᓗᑎᒃ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᑐᓕᖅᑎᑕᐅᓗᑎᒃ ᐱᔭᕆᐊᖃᓕᖅᐸᑕ.

ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᓯᕗᒻᒧᐊᒃᓯᒪᓂᖅᓴᐅᔪᓂᒃ ᕿᓂᖅᓂᕐᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂᒡᓗ, ᑕᒪᕐᒥᒃ ᒪᓕᒐᐃᑦ


ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᓖᑦ ᐋᕿᒃᑕᐅᓯᒪᒐᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐃᓗᐊᒍᑦ UMMR ᒪᓕᒐᖓᓂ, ᐊᒻᒪᓗ
ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᒐᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ
ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ), ᐊᒥᓱᑦ ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓯᒪᓪᓗᐊᕕᒃᑐᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᓖᑦ
ᐃᓕᔭᐅᓯᒪᓱᖅᒪᑕ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓄᑦ, ᐅᕙᓗᓐᓃᑦ ᐊᖏᖅᑕᐅᔾᔪᑎᓄᑦ, ᓲᕐᓗ ᓄᓇᐃᑦ
ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓚᐃᓴᓐᓯᒃᑯᑦ/ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᑎᒍᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᖅᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ. ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᐃᓂᕐᒧᑦ
ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓚᒋᔭᖏᑦ ᒪᓕᒃᑕᐅᔪᒃᓴᐃᑦ ᐊᖏᒡᓕᒋᐊᖅᑕᐅᔫᓪᓗᐊᕐᒥᔪᑦ ᐃᓚᖃᕐᓗᑎᒃ
ᐃᖕᒥᒃᑰᖅᑐᒥᒃ ᖃᓄᐃᓕᐅᕈᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐊᒃᑕᑯᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᓱᕈᕐᓂᒃ ᐅᔭᖃᓂᒃ
ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓯᒫᓂᒃᑐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑕᖃᒪᐅᕐᒪᖔᑕ, ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐅᔭᕋᖅᑕᕆᐊᖅᑕᐅᒑᓂᒃᓯᒪᔪᓂᒃ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᖁᔨᕗᑦ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄ ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ ᐊᒻᒪᓗ


ᖃᓄᐃᓕᖓᖁᔭᐅᔪᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᑦ ᐊᕙᑎᒧᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖅ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑎᑐᓂᒃ ᕿᓂᖅᑐᖃᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂ,
ᓴᓇᔭᐅᓯᒪᔭᕆᐊᓖᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓕᕐᓗᑎᒡᓘᓐᓃᑦ.

4-3 ᐆᒪᔪᓕᕆᓂᖅ

ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔫᓪᓗᐊᓂᖅ ᕿᓂᖅᑐᖃᕐᓂᕐᒧᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓄᓪᓗ ᐆᒪᔪᐃᑦ, ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᑐᒃᑐᐃᑦ,


ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᒥᒃ ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᖕᒪᑕ ᐊᒥᓱᓄᑦ ᐃᓄᖕᓄᑦ. ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᑦ
ᕿᓂᕐᕕᖃᕐᓂᕐᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᓯᐅᕐᓂᕐᒥᒡᓗ ᐱᐅᖏᑦᑐᒥᒃ ᐊᒃᑐᔪᓐᓇᕐᒪᑕ ᑐᒃᑐᓂᒃ, ᐃᓚᖃᒫᖅᑐᓂᒃ
ᐊᑦᑎᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᖃᖓᑕᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ ᑎᖕᒥᓲᑦ, ᓴᓇᔭᐅᓂᖏᓐᓄᓪᓗ ᐊᖅᑯᑏᑦ ᒥᑦᑕᕐᕖᓪᓗ,
ᐃᖏᕐᕋᕕᐅᒐᔪᓗᐊᕐᓂᖏᓐᓄᓪᓗ ᐅᓯᔨᐅᔪᓄᑦ ᓄᓇᒃᑰᕈᑎᓄᑦ, ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᕖᓪᓗ
ᓴᓇᔭᐅᕙᓪᓕᐊᓂᖏᓐᓄᑦ, ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓄᓪᓗ, ᐊᒻᒪᓗ ᓱᕈᖅᑕᐅᔪᓐᓇᖅᓱᑎᒃ ᓄᓇᐃᑦ ᐃᒪᐃᓪᓗ
ᑐᖁᓐᓇᖅᑐᖃᖅᑐᓄᑦ. ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᑦ ᓴᕿᑎᒍᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᒪᑕ
ᐱᑕᖃᕈᓃᖅᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐆᒪᔪᑦ ᐃᓂᖏᓐᓂᒃ, ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓗᐊᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᐊᐅᓛᕐᕕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓄᑦ, ᖁᖅᓗᒍᑕᐅᓯᒪᓕᕈᓐᓇᖅᑐᑦ ᑐᒃᑐᓄᑦ, ᐱᓗᐊᖅᑐᒥᒃ ᓄᕐᕆᓂᖏᓐᓂ.
ᐊᖅᑯᑏᑦ ᐊᒡᕕᐊᖁᑕᐅᓕᕈᓐᓇᕐᒥᔪᑦ ᐊᒥᓲᓗᐊᖅᐸᑕ ᐊᖅᑯᑎᒃᑰᖅᐊᒃᑐᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ
ᓴᓕᒍᖅᑕᐅᖃᑦᑕᖅᐸᑕ ᐊᐳᑎᒥᒃ ᐳᐊᕐᕆᔭᕐᕕᐅᖃᑦᑕᖅᓯᒪᓗᑎᒡᓗ ᐊᕙᓗᓐᖑᖅᓯᒪᔪᓂᒃ.

ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᖕᒥᔪᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᕐᓂᖏᑦ ᐊᓯᖏᓪᓗ ᑐᖁᓐᓇᕈᓐᓇᖅᑐᑦ ᓂᕆᔭᐅᓱᖅᑐᓄᑦ


ᐃᓕᕙᓪᓕᐊᓂᖏᑦ, ᓂᕆᔭᐅᕙᓪᓕᐊᔪᓐᓇᕐᒪᑕ ᑐᒃᑐᓄᑦ ᐊᓯᖏᓐᓄᓪᓗ ᐆᒪᔪᓄᑦ, ᐃᖃᓗᖕᓄᑦ,
ᑎᖕᒥᐊᓄᓪᓗ, ᐊᒻᒪ ᒥᑭᓐᓂᖅᓴᓄᑦ ᓂᕆᓱᖅᑕᖏᓐᓄᑦ, ᓂᕆᔭᐅᕋᑕᕐᓂᐊᕐᒥᔪᓄᑦ ᐃᓄᖕᓄᑦ.
20
(ᐸᐅᓐᖓᐃᑦ ᓂᕆᔭᐅᓇᔭᕐᒥᔪᑦ ᑕᒡᕙᑦᓴᐃᓐᓇᖅ ᐃᓄᖕᓄᑦ). ᐃᓱᒪᒋᓪᓗᒋᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ
ᐊᒃᑐᐃᑐᐃᓇᕆᐊᓖᑦ, ᐊᑑᑎᖃᖅᐳᖅ ᑕᑯᒋᐊᕐᓂᖅ ᖃᐅᔨᔭᐅᓯᒪᓕᖅᑐᓂᒃ ᐊᕙᑎᒥᒃ
ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᑰᔪᓂᒃ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐ ᐅᐊᖕᓇᖅᐸᓯᐊᓂ ᓄᓇᓕᐅᔪᓂ, ᓴᕿᑦᑎᑦᑎᓯᒪᖕᒪᑕ
ᐱᑕᖃᓗᐊᖅᓯᒪᖏᓐᓂᖏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᖕᓂᒃ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ ᓴᕕᖕᓂᒃ ᐱᕈᖅᑐᓂ ᐆᒪᔪᕐᓂᓗᓐᓃᑦ,
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᓯᒪᒐᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ.

ᐱᔾᔪᑎᒋᓪᓗᒋᑦ ᐱᓗᐊᖅᑎᑦᑎᑕᐃᓕᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖅ ᐊᒃᑐᐃᓂᐊᕐᓂᖅ ᕿᓂᖅᑐᖃᖅᑐᓂᒃ


(ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒃᓴᔭᓂᒃ), ᐊᒥᓱᓂᒃ ᒪᓕᒐᖃᖅᑎᑕᐅᔪᑦ ᐸᒡᕕᓴᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᓐᖏᓐᓂᖏᓐᓄᑦ
ᑐᒃᑐᐃᑦ, ᐅᒥᖕᒪᐃᑦ, ᐃᖃᓗᐃᑦ, ᑎᖕᒥᐊᑦ, ᐆᒪᔪᖅᑐᓲᑦ ᑎᖕᒥᐊᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᓯᖏᑦ ᐆᒪᔪᐃᑦ
ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᓗᐊᖅᐸᒃᑐᑦ. ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐊᐅᓚᑕᐅᖕᒪᑕ ᐊᒥᓱᓄᑦ ᒪᓕᒐᓪᓚᕆᖕᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᒪᓕᒐᐃᑦ
ᐃᓗᓪᓚᕆᖏᓐᓂ, ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓚᖃᕈᓐᓇᕆᓪᓗᑎᒃ ᒪᓕᒐᒃᑕᐅᖁᔭᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ
ᖃᓄᐃᓕᐅᖁᔭᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᐊᑐᓕᖁᔭᓕᐊᖑᔪᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐊᕙᑎᓕᕆᔨᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ,
ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓕᔭᐅᑦᑕᖅᓱᑎᒃ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓚᐃᓴᓐᓯᓄᑦ/ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓄᓪᓗ ᐊᒻᒪᓗ
ᐊᓯᖏᓐᓂ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓕᐊᖑᓯᒪᔪᓂᒃ ᑎᒥᐅᔪᓂ ᒪᓕᒐᖃᖅᑎᑦᑎᕙᒃᑐᓂ ᑲᓇᑕᓕᒫᒥ.
ᐊᒻᒪᓗᑦᑕᐅᖅ, ᐊᕙᑎᒥᒃ ᖃᐅᔨᓴᐃᕙᖕᓂᖏᑦ ᒪᓕᒐᖃᕐᒥᔪᑦ ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐊᒃᑐᐃᑐᐃᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᑦ ᑐᒃᑐᓂᒃ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ ᐅᒪᔪᓂᒃ ᐱᕈᖅᑐᓂᒡᓗ ᐅᖃᐅᓯᐅᓯᒪᑦᑎᐊᕆᐊᖃᖅᐳᑦ
ᐋᕿᒃᑕᐅᓯᒪᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒡᓗ, ᐊᒻᒪᓗ ᑕᒪᕐᒥᒃ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᕙᓪᓕᐊᖏᓐᓇᕆᐊᖃᖅᓱᑎᒃ
ᐆᒃᑐᕋᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓗᑎᒡᓗ ᐆᒪᔪᐃᑦ ᐱᕈᖅᑐᓪᓗ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᖕᒪᖔᑕ. ᐊᓯᖏᓐᓂᒃᑕᐅᖅ
ᒪᓕᒐᕐᑲᕐᒥᔪᑦ; ᑐᒃᑐᐃᑦ ᓴᐳᑎᔭᐅᓯᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ,
ᓴᕈᓐᓂᐊᕈᑕᐅᒋᐊᒃᑲᓐᓂᓱᖅᒥᔪᑦ ᑐᒃᑐᓂᒃ ᓂᕐᕆᓂᖏᓐᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᓂᕐᕆᐊᓂᒃᓯᒪᓕᖅᑎᓪᓗᒋᑦ,
ᐃᒃᐱᒋᔭᐅᑦᑎᐊᕆᐊᖃᕐᒥᔪᑦ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᒪᓕᒐᖃᖅᑎᑦᑎᔪᑦ ᖃᓄᑐᐃᓐᓇᖅ ᐊᒃᑐᐃᓂᖃᑐᐃᓐᓇᕆᐊᓖᑦ ᕿᓂᖅᑎᐅᔪᑦ


ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐱᓕᕆᓂᐅᔪᑦ ᐆᒪᔪᕐᓂᒃ, ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᑦᑎᐊᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᐃᑦ ᐸᕐᓇᒃᑕᐅᓯᒪᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒃ ᑲᔪᓯᓗᑎᒡᓗ
ᐊᒃᑐᐃᓗᐊᖅᑕᐃᓕᒪᑎᑕᐅᓂᐊᕐᓗᑎᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᔪᕐᓇᖅᑎᓪᓗᒍ, ᒥᑭᒡᓕᑎᑕᐅᓯᒪᓂᓗᒡᓗᑎᒃ
ᐊᒃᑐᐃᓂᐊᕐᓂᖏᑦ.

4-4 ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᑦ ᐊᒃᑕᑯᓐᖑᖅᐸᓪᓕᐊᔪᑦ ᓴᕕᕐᓗᑯᕕᓂᓖᓪᓗ ᐅᔭᕋᐃᑦ

ᐊᒃᑕᑯᓐᖑᖅᐸᓪᓕᐊᔪᑦ ᐊᒥᐊᒃᑯᐃᑦ, ᓯᐅᕋᐅᔮᕐᒪᑕ ᓯᖃᓕᖅᑎᖅᑕᐅᓯᒫᓂᒃᑐᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᖔᖅᑐᑦ


ᐊᒥᐊᒃᑰᔪᑦ ᓯᖃᓕᖅᑎᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓇᕿᑕᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓯᖃᓕᑎᕆᕕᖕᒥᒃ, ᐊᒻᒪᓗ
ᐱᔪᒪᔭᐅᓂᖏᑦ (ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᕐᓂᖏᑦ) ᐲᔭᖅᑕᐅᓯᒪᓪᓗᑎᒃ. ᑕᒪᒃᑯᐊ ᓯᐅᕋᐃᑦ ᐊᒥᐊᒃᑰᔪᑦ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑎᓪᓗᒋᑦ, ᐱᑕᖃᖅᑐᑐᖃᐅᕌᓂᒃᑐᓂᒃ ᐱᑕᖃᒡᒍᔪᑦ
ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᕐᓂᕐᒥᒃ ᐃᓗᓕᑐᖃᖏᓐᓂᒃ ᐅᔭᕋᐃᑦ. ᐊᔾᔨᒋᖏᑕᖏᑦ ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ ᐅᔭᕋᐃᑦ ᐅᔭᕋᐅᔪᑦ
ᐊᒨᖃᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖏᓐᓂ, ᐊᒻᒪᓗ ᐱᓕᕆᐊᖑᑦᑎᐊᕆᐊᖃᖅᑐᑦ
ᐱᔾᔪᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᕐᓂᖏᑦ, ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ ᐱᔪᒪᔭᐅᖏᑦᑐᓂᒃ ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᓂᒃ.
21
ᑕᐃᒪᓐᓇᑦᑕᐅᖅ, ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᖕᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂᒃ, ᒪᓕᒐᖃᖅᑎᑕᐅᔪᑦ
ᐊᐅᓚᑦᑕᐅᑦᑎᐊᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐊᒃᑕᖑᖅᐸᓪᓕᐊᔪᑦ, ᐊᐅᓚᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᑲᓇᑕᒥ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ).
ᐃᓱᒪᓕᐅᖅᑎᐅᓂᖏᓐᓂ ᒪᓕᒐᖏᓐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᑕᒪᒃᑯᐊ
ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᖅᑐᑦ ᐊᒃᑐᑯᐃᑦ, ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ
ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ) ᒪᓕᒋᐊᖅᐳᑦ ᐅᒃᐱᕆᔭᐅᔪᓂᒃ ᐃᓕᔭᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ P-290
ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᖃᖅᑐᑦ ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ ᐅᔭᕋᐃᑦ ᒪᓕᒐᖓᒍᑦ. ᐱᔾᔪᑕᐅᓪᓗᑎᒃ
ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᓂᖏᑦ ᓱᓇᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐃᓗᓕᖃᖅᑐᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓕᖕᓂᒃ ᐊᓯᖏᓂᓗ
ᐋᓐᓂᐊᓕᕈᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᓕᖕᓂᒃ ᒪᕿᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᒃᑕᑯᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᑎᕕᐅᕙᒃᑐᓂᒃ,
ᐃᒋᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ ᐊᒃᑕᖅᑕᐅᓗᑎᒃ ᓯᐅᕋᐃᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᐃᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓖᑦ
ᑲᒪᒋᔭᐅᕐᔪᐊᖃᑦᑕᕆᐊᖃᖅᐳᑦ. ᐊᑐᕋᔪᒃᑐᑦ ᐃᒪᓐᓇᐃᓕᐅᖅᓱᒋᑦ: ᐅᑎᖅᑕᐅᓗᑎᒃ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᕕᐅᔪᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓯᒥᒃᑕᐅᓗᑎᒃ ᓯᓚᒧᑦ ᐊᒃᑐᐃᔪᓐᓇᕐᓂᐊᖏᒻᒪᑕ, ᓄᓇᒥᒡᓗ, ᐊᒻᒪᓗ
ᖄᖓᓂᒃ ᐃᒪᐃᑦ. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᓂᕆᐅᒃᑐᑦ ᖃᓄᓗᒃᑖᖅ ᖃᐅᒪᔨᑎᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᐊᕐᓂᕐᒥᓂᒃ
ᐊᐅᓚᑕᐅᑦᑎᐊᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᓯᐅᕋᓐᖑᖅᓯᒪᔪᑦ ᓯᖅᑲᓕᐅᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᐃᑦ
ᐊᒃᑕᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᒪᓕᒋᐊᖃᖅᑎᑦᑎᔪᑦ ᓱᓇᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᑦ ᓴᓇᔭᐅᓯᒪᓂᖏᓐᓂᒃ,


ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓂᒃ, ᐊᑯᓂᐅᔪᒧᓪᓗ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᕙᓪᓕᐊᓂᖏᑦ ᐊᒃᑕᑯᓐᖑᖅᓯᒪᔪᓂᒃ
ᐊᐅᓚᑦᑎᔩᑦ ᐱᖁᑎᖃᕐᕕᖏᑦ, ᐃᓚᖃᒻᒪᕐᓗᑎᒃ ᓯᐊᕋᓐᖑᖅᓯᒪᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᓯᖃᓕᓂᒃ
ᐅᔭᕋᕕᓂᕐᒃ ᐊᒃᑕᒃᓯᕝᕖᑦ, ᐃᓱᒪᒃᓴᖅᓯᐅᕈᑕᐅᑦᑎᐊᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᑕᐅᓗᑎᒃ
ᐱᒋᐊᖅᑎᑦᑎᔪᑕᐅᓂᓗᒃᑐᑦ ᑐᒃᓯᕋᐅᑏᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑖᕐᓂᓗᒍᐊᖅᑐᓂᒃ
ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂ.

4-5 ᖃᐅᔨᓴᐃᕙᓪᓕᐊᓂᖅ

ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᕙᓪᓕᐊᔫᓗᐊᖅᑐᑦ ᑕᒪᐃᓐᓂ ᒪᓕᖕᒪᖔᑕ ᒪᓕᒋᐊᖃᖅᑕᖏᓐᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ


ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓗᑎᒃ ᐊᕙᑎᒥᒃ ᐃᓄᐃᓪᓗᓐᓃᑦ ᐃᓅᓯᖏᓪᓗ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᖕᒪᖔᑕ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᓂᒃ.
ᖃᐅᔨᓴᖅᑏᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᑭᒡᒐᖅᑐᐃᔨᓂᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᖕᒪᖔᑕ ᐊᑐᖅᑕᐅᖃᑦᑕᖅᑐᑦ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᒻᒥ,
ᐱᔾᔪᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᖃᐅᔨᒪᑦᑎᐊᖃᑦᑕᕐᓂᖅ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓂᕐᓗᒃᓯᒪᖏᓐᓂᖏᓐᓂᒃ ᐆᒪᔪᐃᑦ, ᐱᕈᖅᑐᑦ,
ᓂᕐᔪᑏᑦ, ᓯᓚ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᒪᐃᑦ.

ᑕᐃᒪᓕ ᖃᐅᔨᓴᖃᑦᑕᖁᓪᓗᒋᑦ ᐅᔾᔨᖅᑐᖅᑕᐅᓗᑎᒃ ᐱᖅᑯᓯᕆᔭᐅᔪᑦ ᐊᒃᑕᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓂ


ᐊᒃᑕᑯᐃᑦ ᓯᐅᕋᐃᓪᓗ ᐊᑐᕈᓃᖅᑐᑦ ᑲᔪᓯᓯᒪᑦᑎᐊᕐᒪᖔᑕ, ᐊᒻᒪᓗ
ᓴᐳᓐᓂᐊᖅᑕᐅᓯᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂ ᐃᓅᕙᓪᓕᐊᔪᒫᖅᑐᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓂᕐᓗᒋᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ,
ᐃᓂᒋᔭᖏᑦ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᑦᑎᐊᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ ᐱᑕᖃᕈᓃᕋᓗᐊᖅᐸᑕ.
ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᔫᓪᓗᐊᖅᑐᑦ ᐊᒥᓱᒻᒪᕆᖕᓄᑦ ᐅᑭᐅᕐᓄᑦ ᑭᖑᓂᐊᓂ, ᐃᒻᒪᖄ ᐊᒡᓛᑦ ᖃᖓᓗᒃᑖᖅ.
22
ᑮᓇᐅᔭᐃᑦ ᐱᑕᖃᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᓚᐅᖅᑐᓄᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᓈᒻᒪᒋᐊᖃᖅᑐᑦ
ᐊᑐᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ ᖃᐅᔨᓴᖅᐸᓪᓕᐊᓂᕐᒧᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᓴᕿᑦᑐᖃᖅᐸᑦ, ᖃᓄᖅᑑᕈᑕᐅᓗᑎᒃ
ᐊᑲᐅᖏᓕᐅᕈᑎᖃᓕᕐᓂᖅᐸᑦ.

ᐊᐅᓚᑕᐅᑦᑎᐊᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᓴᓃᑦ ᓯᐅᕐᕋᐃᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᕕᓃᑦ ᓯᖃᓕᖅᑎᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ


ᐊᑯᓂᐅᓂᐊᖅᑐᒥ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᕙᓪᓕᐊᖏᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐅᓗᐊᓇᖅᑐᖃᖅᑐᑦ, ᐱᒻᒪᕆᐅᓂᖅᐹᖑᖕᒪᑦ
ᐃᓄᖕᓄᑦ. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᓂᕆᐅᖕᓂᐊᖅᑐᑦ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᑦᑎᐊᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᐊᕙᑎᒥᒃ
ᖃᐅᔨᓴᐃᔪᖃᓕᖅᐸᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᑕᒪᕐᒥᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᓯᒪᔭᕆᐊᖃᖅᑐᑦ, ᓴᕿᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᑲᓇᑕᒥ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ) ᒪᓕᒃᑕᐅᓗᑎᒃ,
ᐊᑐᖅᑕᐅᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒡᓗ. ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ
ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐃᓱᒪᒃᓴᖅᓯᐅᕈᑎᖃᕈᒫᖅᑐᑦ ᐱᑕᖃᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᓴᕿᑦᑎᓂᖅ
ᒪᓕᒐᐅᖁᔭᖏᓐᓂᒃ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂᓗ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᖃᖅᑐᑦ,
ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓕᔭᐅᖃᑕᕐᓗᑎᒃ ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᐃᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᕐᓄᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐊᓯᖏᓐᓄᑦ
ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᖃᕐᒥᔪᓄᑦ. ᐃᓚᐅᓂᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᓄᓇᓕᓂ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᕕᐅᔪᓂ
ᐃᑲᔪᖅᑎᐅᖃᑦᑕᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᖃᐅᔨᒪᓇᑦᑎᐊᕐᓂᐊᕐᒪᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᓕᖕᓃᑦᑐᑦ
ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᖃᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᐊᕐᒪᑕ ᓴᕿᑦᑐᖃᕋᔭᖅᐸᑦ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᓐᖑᖅᑎᑕᐅᔪᓂᒃ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᔪᑦ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᖏᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᖃᓄᖅ


ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᒪ ᖓᑕ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓄᑦ ᐊᐅᓚᓐᓂᖏᓐᓂ ᐊᐅᓚᔪᓃᕐᓂᖏᓐᓂᓗ
ᑭᖑᓂᐊᓂ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓂᐊᕐᓂᐅᔪᑦ ᒥᑭᒡᓕᑎᖅᑕᐅᓯᒪᓗᑎᒃ, ᐃᓄᐃᑦ
ᖃᓄᐃᓐᓂᐊᖏᒻᒪᑕ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᕕᐅᔪᓂ ᓄᓇᓕᐅᔪᓂ.
¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᒪᓕᖃᖅᑎᑦᑎᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓃᑐᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ
ᐃᓚᒋᔭᐅᖁᓪᓗᒋᑦ ᐊᕙᑎᒥᒃ ᖃᐅᔨᓴᖅᑎᐅᖃᑕᐅᓂᕐᒥᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂ,
ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᓃᑦᑐᓂ.

4-6 ᐅᓗᕆᓇᖅᑐᖃᕐᓂᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᐊᑐᒐᒃᓴᖃᖅᑎᑕᐅᓗᐊᕕᖕᓂᖅ

ᖃᓄᑐᐃᓐᓇᖅ ᕿᓂᕐᕕᐅᑎᓪᓗᒋᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᕕᐅᑎᓪᓗᒋᓗᓐᓃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᑦ,


ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᖅᑯᓯᕆᔭᐅᔭᕆᐊᓖᑦ ᐅᖃᖅᓯᒪᔪᑦ ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᔪᑦ ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ
ᐃᓕᓯᓯᒪᔭᕆᐊᖃᖅᑐᑦ ᑮᓇᐅᔭᒃᓴᓂᒃ ᑐᓂᔭᐅᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ, ᐊᑐᕈᒫᖅᑐᓂᒃ
ᓄᓇᐃᑦ ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᖅᑕᐅᔪᒫᕐᓂᖏᓐᓂᒃ, ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᐊᓂᒃᐸᑕ ᐱᓕᕆᐊᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᐃᑦ
ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐸᓯᔭᒃᓴᐅᔪᓐᓇᕐᓂᐊᖏᒻᒪᑕ ᖃᓄᑐᐃᓐᓇᖅ ᐃᖃᖅᑐᐃᕕᒃᑰᖅᑎᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᕐᒥᒃ
ᐱᒋᐊᕐᕕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᐊᖏᒻᒪᑕ. (ᑕᐃᒃᑯᐊ ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᐃᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓚᒋᔭᖏᑦ
ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ ᓇᓗᓇᐃᔭᐃᓯᒪᓪᓗᐊᕕᒃᑐᓂᒃ ᐱᑕᖃᖅᑐᑦ). ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑕᕐᓂᐊᖅᑐᓂᒃ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂ ᐊᐅᓛᖅᑐᖃᖅᑎᓪᓗᒍ, ᑮᓇᐅᔭᒃᓴᐃᑦ
ᐃᓕᔭᐅᓯᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᐊᕐᒥᔪᑦ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓚᐅᕐᓗᑎᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐱᑕᖃᖁᔭᐅᓪᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ
23
ᐃᒪᓕᕆᔨᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᓐᓄᑦ, ᐃᒪᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᒃᓴᖃᖅᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ,
ᐊᒻᒪᓗ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ),
ᐊᑖᒍᑦ ᑕᒪᐃᓐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᐅᓚᑕᐅᑦᑎᐊᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ
ᒪᓕᒐᐃᑦ ᐃᓗᓕᖏᓐᓃᑦᑐᓄᑦ.

ᑐᕌᒑᕆᔭᐅᔪᖅ 5: ᐃᓚᐅᑎᑦᑎᕚᓪᓕᕆᐊᖃᕐᓂᖅ ᐃᓄᖕᓂᒃ

5-1 ᑕᒪᐃᑦᑎᒍᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑐᑭᖃᑦᑎᐊᕐᓇᖅᑐᓂᒃ ᐃᓚᐅᑎᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ

ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᖅ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᓕᖕᒥᐅᑕᐃᑦ ᓴᓇᒋᐊᕐᕕᐅᔪᒪᔪᓃᑦᑐᑦ, ᐱᕕᒃᓴᖃᖅᑎᑕᐅᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ


ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐃᓚᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖅ, ᐊᒻᒪᓗ ᑐᑭᖃᖅᑐᒥᒃ ᐃᓚᐅᑎᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓂᒃ. ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᔪᑦ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐅᖃᖃᑎᖃᖃᑦᑕᖏᑉᐸᑕ ᐃᓄᖕᓂᒃ ᐊᒃᑐᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᓄᓇᓕᖕᓂ
ᑐᓴᐅᒪᑎᑦᑎᓗᑎᒃ, ᐱᔾᔪᑕᐅᓕᕈᓐᓇᕐᒪᑕ ᓇᒻᒪᖏᑦᑐᓂᒃ ᐊᕙᑎᓕᕆᓂᒃᑯᑦ ᖃᐅᔨᓴᐃᓂᕐᒥᒃ ᐊᒻᒪᓗ
ᑐᑭᓯᐅᒪᖃᑦᑕᐅᑎᔪᓃᕐᓗᑎᒃ ᐊᐅᓚᓐᓂᖓᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ. ᑕᐃᒪᓐᓇ ᐱᓇᔭᖅᐸᑕ,
ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᑦᑎᐊᖏᓗᐊᓕᕈᓐᓇᖅᑐᑦ ᐃᓚᖓᒍᑦ ᑐᑭᓯᐅᒪᔭᐅᔪᓃᕐᓗᑎᒃ ᖃᓄᐃᓕᖓᓪᓗᐊᕕᖕᓂᖏᑦ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂ ᐱᓕᕆᐊᖑᕙᓪᓕᐊᔪᑦ ᓴᓇᕐᕈᑎᒋᔭᐅᔪᓪᓗ ᖃᐅᔨᒪᑦᑎᐊᖏᓪᓗᑎᒃ.

ᑕᒪᒃᑯᐊ ᖄᖏᐅᑎᔪᒪᑉᓗᒋᑦ ᐃᖢᐃᒡᓕᐅᕈᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᔭᕆᐊᓖᑦ


ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᔪᓪᓗ ᑐᓴᐅᒪᔭᐅᑦᑎᐊᖁᑉᓗᒋᑦ, ᐃᓱᒪᒃᓴᖅᓯᐅᕈᑕᐅᔭᕆᐊᓖᑦ ᐋᕿᔫᓪᓗᐊᕐᒪᖔᑕ
ᐊᑕᐅᓯᕐᒥᒃ ᐊᒥᓲᓂᖅᓴᓂᒡᓗᓐᓃᑦ ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂᓗᓐᓃᑦ ᐃᓄᐃᑦ
ᑲᑎᒪᔨᕋᓛᖏᓐᓂᒃ, ᖃᐅᔨᒪᓂᖃᕐᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ
ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖅᐸᖕᓂᕐᒥᒃ, ᑲᑎᕕᐅᔪᓐᓇᖃᑦᑕᕐᓂᐊᕐᒪᑕ ᐅᖃᖅᕕᐅᖃᑦᑕᕐᓗᑎᒡᓗ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᑦ
ᐱᒋᐊᕈᒪᓂᖏᓐᓂ ᐅᔭᕋᖕᓂᑕᕆᐊᓂᕐᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ, ᐅᖃᖃᑎᖃᑦᑎᐊᕐᓂᖅᓴᐅᓕᕐᓗᑎᒃ
ᐃᓄᖕᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗᑦᑕᐅᖅ ᐅᓂᒃᑳᖅᐸᒡᓗᑎᒃ ᑐᑭᓯᓂᐊᕐᕕᖃᕐᓂᕐᒥᓂᒃ ᐃᓄᖕᓂᒃ,
ᐅᓂᑳᕆᐊᖃᖅᑕᖏᓐᓂᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ
ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ) ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᖕᓂᒃ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᓯᖃᓕᑎᕆᕕᖃᕐᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᒐᐃᑦ ᐃᓗᓕᖏᓐᓂ ᒪᓕᒃᓗᑎᒃ. ᑕᒪᒃᑯᐊ "ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔨᑕᐃᑦ
ᑲᑎᒪᔨᕋᓛᖏᑦ" ᓄᑖᖑᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐱᓯᒪᔫᓪᓗᐊᖅᑐᑦ ᒫᓐᓇᐅᔪᖅ ᓄᓇᓕᖕᓂ
ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂᓗᓐᓃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᓕᕈᓐᓇᕋᔭᖅᑐᑦ ᐃᓚᖏᓐᓂᒃ
ᒪᓕᒃᐸᒃᑕᖏᓐᓂᒃ ᓴᔅᑳᑦᓱᐊᓐᒥ ᐊᕙᑎᒥᒃ ᐱᐅᔫᔭᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ ᑲᒪᑎᔨᕋᓛᖏᓐᓂᒃ.
ᐊᐅᓚᑦᑎᓇᔭᖅᑐᑦ ᒪᓕᒐᖃᕐᓗᑎᒃ ᒪᓕᒐᕆᔭᐅᒐᔪᒃᑐᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓚᐅᕕᒋᖃᑦᑕᖅᑕᖏᓐᓄᑦ
ᑎᒥᐅᔪᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑐᑭᓯᓂᐊᕐᕕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᑕᐅᕙᓪᓕᐊᔪᓂ, ᐊᒻᒪᓗ
ᐃᑲᔪᖅᑎᐅᓇᔭᖅᑐᑦ ᐃᓚᐅᑎᑦᑎᓂᕐᒥᒃ ᐃᓄᖕᓂᒃ. ᑲᑎᒪᔨᕋᓛᑦ ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᑕᐅᓇᔭᖅᑐᑦ
ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᖃᓄᖅ ᐊᐅᓚᑕᐅᓲᕐᒪᖔᑕ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᒥᒃ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᑦ,
ᐊᕙᑎᓕᕆᔨᐅᑐᐃᓐᓇᖏᓪᓗᑎᒃ, ᑭᓯᐊᓂ ᐃᓚᐅᖃᑕᕐᓗᑎᒃ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᐃᖏᕐᕋᓂᓗᒃᑖᖓᓂ

24
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ. ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ ᑲᒻᐸᓂᖓ ᐃᑲᔪᕋᔭᖅᑐᖅ ᓴᓇᕐᕈᑎᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᖃᐅᔨᒪᓂᕐᑲᕐᓂᕐᒥᒃ
ᐊᒻᒪᓗ ᑮᓇᐅᔭᓂᒃ ᐃᑲᔪᖅᑎᐅᓇᔭᖅᑐᑦ ᑲᑎᒪᔨᕋᓛᓄᑦ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᑐᓕᖁᔨᕗᑦ ᐱᒻᒪᕆᐅᔪᒥᒃ ᐃᓱᒪᒃᓴᖅᓯᐅᕈᑕᐅᖁᑉᓗᒋᑦ ᓴᕿᑕᐅᓇᔭᕐᓂᖏᑦ


ᓄᓇᓕᖕᓂ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂᓗᓐᓃᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔨᑕᕆᔭᐅᓂᐊᖅᑐᑦ ᑲᑎᒪᔨᕋᓛᑦ,
ᐊᕙᑎᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᖃᐅᔨᓴᐃᓂᕐᒥ ᒃᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ
ᐱᒋᐊᖅᑎᑦᑎᔪᒪᔪᖃᖅᑎᓪᓗᒍ, ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᓯᕗᓂᐊᒍᑦ ᐱᓕᕆᐊᒃᓴᓂᒃ
ᐱᒋᐊᖅᑎᑦᑎᔪᒪᓂᕐᒧᑦ ᓴᕿᑦᑎᔪᒪᔪᖃᖅᐸᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᑲᑎᒪᔨᕋᓛᖑᔪᑦ
ᐃᓚᐅᖏᓐᓇᕐᓂᐊᕐᓗᑎᒃ ᑐᑭᓯᓂᐊᕐᕕᐅᖃᑦᑕᕐᓗᑎᒡᓗ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ
ᐃᓱᒪᓕᐊᖑᕙᓪᓕᐊᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᓂ.

5-2 ᑐᑭᓯᐊᔭᐅᓂᖏᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖏᑦ

ᐊᒻᒪᑦᑕᐅᖅ, ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᐊᔪᕐᓇᕈᑕᐅᓇᔭᖅᑐᓂᒃ ᓴᕿᑉᐸᖕᒥᔪᑦ ᓴᓇᕐᕈᑎᓕᕆᓂᖏᓐᓂ


ᖃᐅᔨᒪᓂᖅᒥᒃ ᐊᐅᓚᑕᐅᔪᓂᒃ, ᑐᑭᓯᐅᒪᖃᑦᑕᐅᑎᖏᓗᐊᓕᖅᑕᕐᓂᖏᑦ ᐃᓛᓂᒃᑯᑦ,
ᐃᓚᒋᔭᐅᖃᑕᐅᔪᑦ ᑐᑭᓯᐊᔪᓐᓇᖏᑉᐸᑕ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᐱᔭᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᑦ
ᑐᑭᓯᐊᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᔾᔨᒌᒋᑦᑐᓂᒃ ᐃᓱᒪᖃᕐᓂᕐᒥᒃ, ᐃᓕᖁᓯᖃᑎᒌᖕᓂᕐᒧᑦ. ᐃᑲᔪᕈᒪᑉᓗᒋᑦ
ᑐᑭᓯᐊᖃᑦᑕᐅᖏᓐᓂᖏᑦ, ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᑦ ᑐᑭᓯᐊᓂᓗᒋᐊᖃᖅᐳᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᐃᓕᖅᑯᓯᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ
ᐃᒃᐱᒍᓱᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔭᑐᖃᖏᓐᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᖅᑯᓯᕆᕙᒃᑕᖏᓐᓂᒃ
ᖃᓄᖅ ᐱᓕᕆᕙᖕᒪᖔᑕ.

¾ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᑐᓕᖁᔨᔪᑦ ᑲᒻᐸᓂᐅᔪᑦ ᐊᕙᑎᒥᒃ ᖃᐅᔨᓴᖅᑎᐅᑎᑕᐅᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ


ᐊᐅᓚᑦᑎᓂᐊᖅᑐᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᑐᑭᓯᐊᓕᖁᑉᓗᒋᑦ ᐃᓄᐃᑦ
ᖃᐅᔨᒪᔭᑐᖃᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᒃᐱᒍᓱᑦᑎᐊᖅᐸᒡᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᖅᑯᓯᕆᕙᒃᑕᖏᓐᓂᒃ
ᖃᓄᐃᓕᐅᖅᐸᖕᒪᖔᑕ.

25
ᐊᑐᓕᖅᑎᕆᓂᖅ

ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᑲᔪᖅᓱᐃᓂᐊᖅᑐᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᖕᓂᒃ ᕿᓂᕐᕕᐅᓱᐊᖅᑐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ


ᓄᓇᕗᒻᒥ ᑭᓯᐊᓂ ᑕᐃᒃᑯᐊ ᐱᓕᕆᐊᖑᓂᐊᖅᑐᑦ ᒪᓕᒃᐸᑕ ᑐᕌᒐᕆᔭᐅᔪᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᐊᒐᒃᑯᑦ
ᐅᖃᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᑕᒃᑯᓇᓂ ᐊᑐᐊᒐᓕᐊᖑᔪᓂ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓪᓗ ᐊᓯᖏᓐᓂ ᐊᑐᐊᒐᖏᓐᓂ, ᐊᒻᒪᓗ
ᑕᒪᐃᓐᓂ ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑎᑕᐅᓯᒪᔪᓂ. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᕙᖕᓂᐊᖅᑐᑦ ᐅᔾᔨᖅᑐᐃᓂᕐᒥᒃ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᓯᐅᕐᓂᒃᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑐᓂᒡᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂ, ᐃᑲᔫᑕᐅᖁᓪᓗᒋᑦ
ᐃᓄᖕᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᑦ ᑲᔪᓯᔪᒫᕐᒪᑕ ᐅᓗᕆᐊᓇᖏᓪᓗᑎᒃ ᐊᒻᒪᓗ
ᐃᒃᐱᒋᔭᐅᑦᑎᐊᕐᓗᑎᒃ ᐊᕙᑏᑦ.

ᑕᒪᕐᒥᒃ ᐃᓗᐊᓃᑦᑐᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᖁᔨᔪᑦ ᐊᑐᐊᒐᕐᓂ ᐅᖃᐅᓯᐅᔪᑦ ᐊᑐᓕᕆᐊᑲᐅᑎᒋᓂᐊᖅᑐᑦ


ᑲᑎᒪᔨᓄᑦ ᐊᖏᖅᑕᐅᓚᐅᕐᓗᑎᒃ. ᐃᓚᖏᑦ ᐊᓯᖏᑦ ᐅᖃᐅᓯᓕᐊᕆᓯᒪᔭᖏᑦ
ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᑕᐅᒃᑲᓐᓂᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᑐᑭᓯᔭᐅᑦᑎᐊᒃᑲᓐᓂᕆᐊᕐᓗᑎᒃ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ
ᐱᓕᕆᐊᖑᓗᑎᒃ ᐅᖃᐅᓯᐅᓯᒪᔪᑦ ᑕᒡᕙᓂ ᒪᓕᒃᓗᒋᑦ. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂ
ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐊᑐᓕᖅᑎᑦᑎᓂᐊᖅᑐᑦ ᑕᐃᒃᑯᓂᖓ ᐊᑐᐊᒐᕐᓂ ᐅᖃᖅᑕᐅᓯᒪᔪᓂ,
ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᓇᖕᒥᓂᖅ ᐱᓕᕆᐊᕆᔭᕆᐊᖃᖅᑕᖏᓐᓂ ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᑉᓗᑎᒃ ᐃᓄᐃᑦ
ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂᒃ, ᒪᑯᓂᖓ ᐱᓕᕆᖃᑦᑕᕐᓗᑎᒃ ᐊᑐᕐᓗᒋᑦ:

1. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓚᓯᓂᐊᖅᑐᑦ ᐃᓚᐅᓯᒪᖏᑦᑐᓂᒃ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᑦ (ᐊᒻᒪᓗ


ᑐᐊᕆᔭᒻ, thorium) ᑐᑭᖏᓐᓂ "ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᐃᑦ", ᑕᒡᕘᓇ ᐱᔪᓐᓇᖅᑎᑦᑎᓂᐊᕐᒪᑕ
ᕿᓂᑐᖃᕈᓐᓇᕐᓂᖅ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᔪᕇᓂᔭᒻᒥᒃ ᐊᑖᓂ ᐃᓗᓕᐊᖓᑕ ᕿᓂᖅᕕᖃᕐᓂᕐᒧᑦ
ᐊᖏᕈᑏᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓂ ᐊᑖᓂ ᓴᓇᔪᒪᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᖅᑐᐊᕐᓂᕐᒧᑦ.
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᕿᒥᕐᕈᐊᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐊᔾᔨᐅᖏᑦᑐᓂᒃ ᐃᓚᔭᐅᔭᕆᐊᖃᕐᓂᐊᕐᒪᖔᑕ
ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᕿᓂᕐᓂᕐᒧᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᕐᒧᑦ,
ᐃᓚᐅᔭᐅᓚᐅᖏᓐᓂᖏᓐᓂ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐱᔪᓐᓇᐅᑏᑦ, ᐊᖏᕈᑎᓂ. ᑭᖑᓂᐊᓂ
ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᑕᐅᓚᐅᕐᓗᑎᒃ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓚᓯᓂᐊᖅᐳᑦ ᓄᑖᓂᒃ ᐃᓚᑖᕆᔭᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ
ᑎᑎᖃᖏᓐᓂᒃ, ᓄᑖᓂ ᐊᖏᕈᑎᓕᐊᖑᓇᔭᖅᑐᓂ, ᐊᒻᒪᓗ ᑎᑎᕋᕐᓂᐊᖅᑐᑦ
ᑎᑎᕋᖅᑕᐅᓕᓵᖅᓯᒪᔪᓂᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᓇᔭᖅᑐᓂᒃ ᒫᓐᓇᐅᔪᒥ ᐊᖏᕈᑕᐅᓕᐊᓂᒃᑐᓂ,
ᐊᖏᕈᑎᖃᖅᑐᓄᑦ ᑐᓂᔭᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐃᓱᒪᒃᓴᖅᓯᐅᕈᑎᒋᓂᐊᕐᒪᒋᑦ ᐊᖏᕐᓗᒋᓪᓗ.

2. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᕿᒥᕐᕈᐊᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᑮᓇᐅᔭᖅᑖᕈᑎᒋᕙᒃᑕᖏᓄᑦ ᐅᖃᐅᓯᕐᓂᒃ ᑎᑎᖃᖏᓐᓂᒃ


ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᐃᓕᖓᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᕿᒥᕐᕈᐊᕐᓗᑎᒃ, ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᕿᓂᕐᕕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖅ ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖃᓕᕈᓇᕐᒪᖔᑦ,
ᐃᓚᒋᔭᐅᓪᓗᐊᕕᓕᕐᓗᑎᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᔪᓂᒃ. ᖃᐅᔨᓐᓇᖅᓯᓚᐅᕐᓗᑎᒃ
ᖃᓄᐃᓕᐅᖁᔭᐅᖕᒪᖔᑦᑕ ᑕᒡᕙᖓᑦ, ᒪᓕᒃᑕᐅᔪᒃᓴᐃᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᓂᐊᕐᓂᖏᓪᓗ
ᐋᕿᒃᑕᐅᓂᐊᖅᐳᑦ ᐱᕕᒃᓴᖃᕐᓂᐊᕐᒪᑕ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ (ᐱᔪᒪᓐᓂᕈᑎᒃ) ᐃᓚᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖅ
26
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᓂᕐᒥᒃ ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᓂᒃ ᑕᒪᐃᓐᓂ ᓄᑖᓂ ᕿᓂᕐᕕᖃᖅᑎᑦᑎᓂᕐᒧᑦ
ᐊᖏᕈᑎᓕᐊᕆᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂ.

3. ᐱᓕᕆᖃᑎᒋᓪᓗᒋᑦ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ


ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᑐᑭᓯᓂᓗᒡᓗᑎᒃ ᐃᓅᓯᕐᒧᑦ-ᐃᓅᓯᖃᖅᐸᓪᓕᐊᔾᔪᑏᓪᓗ ᐱᔾᔪᑕᐅᓗᑎᒃ
ᒪᓕᒐᕆᔭᐅᓇᔭᖅᑐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᐃᓕᖓᔭᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᑕᒪᒃᑯᐊ ᐃᓕᔭᐅᓂᐊᕐᒪᑕ
ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᓚᐃᓴᓐᓯᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᖅᑐᐊᕈᑎᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐱᑕᖃᖅᐸᑕ,
ᖃᓄᐃᑦᑑᓂᐊᕐᒪᖔᑕ ᒪᓕᒃᑕᐅᔭᕆᐊᓖᑦ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓗᑎᒃ.

4. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑲᑎᖅᓱᐃᓂᐊᖅᑐᑦ ᑕᒪᐃᓐᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᕐᓂᖏᓐᓂᒃ ᓄᓇᐃᑦ ᐃᓗᐊᓂ


ᐃᓄᖕᓄᑦ ᓄᓇᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᒻᒫᕐᓗᑎᒃ ᓇᓂᓯᕕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᕐᒪᖔᑕ
ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᖕᓂᐊᖅᑕᐅᓕᕈᓐᓇᕐᒪᖔᑕ ᑮᓇᐅᔭᓕᐅᕈᑕᐅᓕᕈᓐᓇᖅᑐᓂᒃ ᓄᓇᒥᐅᑕᓖᑦ.
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐊᐱᕆᓂᐊᖅᑐᑦ ᐃᑲᔪᖅᑕᐅᔪᓐᓇᕐᒪᖔᑕ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓄᑦ, ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᖏᓐᓂᒃ,
ᖃᐅᔨᓴᕋᔭᖅᓱᑎᒃ ᕿᓚᒻᒥᐅᓛᖑᔪᒥᒃ ᐱᓂᓗᒡᓗᑎᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᑎᓕᐅᕆᓗᑎᒃ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓂᒃ
ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᖁᔨᒻᒫᕐᓗᑎᒃ ᖄᖏᓐᓂ ᓄᓇᐃᑦ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᓂ.

5. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᖃᐅᔨᓴᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᑐᑭᓯᓇᑦᑎᑦᑎᓕᕐᓗᑎᒡᓗ ᖃᓄᐃᓐᓂᖏᓐᓂᒃ ᖃᓄᕐᓗ


ᐊᖏᑎᒋᖕᒪᖔᑕ ᐱᐅᔪᓐᓇᐃᕈᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᓖᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᕐᓂᒃ ᕿᓂᖅᑐᖃᖅᐸᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖃᓕᕐᓂᖅᐸᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂ (ᐱᑕᖃᖅᐸᑕ) ᐊᒻᒪᓗ
ᒪᓕᒋᐊᖃᕋᔭᖅᑕᖏᓐᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᔪᑦ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ, ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ,
ᐊᒻᒪᓗ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓄᑦ ᐱᓕᕆᕕᐅᔪᑦ, ᐃᓚᒋᔭᐅᒻᒫᕐᓗᑎᒃ ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ
ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ (CNSC-ᑯᑦ).

6. ᑐᖓᕕᐅᓗᑎᒃ ᖁᓛᓂ ᑎᑎᕋᖅᓯᒪᔪᑦ ᑕᒪᕐᒥᒃ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ


ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂᒃ, ᐋᕿᒋᐊᖅᑕᐅᓗᑎᒡᓗ ᐋᕿᒋᐊᖅᑕᐅᔭᕆᐊᓖᑦ ᒪᓕᒋᐊᖃᖅᑐᑦ
ᐊᒻᒪᓗ ᐱᖅᑯᓯᕆᔭᐅᔭᕆᐊᖃᖅᑐᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᑎᑎᖃᖁᑎᖏᑦ ᑕᒪᕐᒥᒃ (ᓛᐃᓴᓐᓰᑦ,
ᐊᑐᖅᑐᐊᖅᑎᑦᑎᔾᔪᑏᑦ, ᕿᓂᕐᕕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐊᖏᕈᑏᑦ, ᐊᓯᖏᓪᓗ), ᑎᑎᖃᐃᑦ
ᐋᕿᒋᐊᖅᑕᐅᒻᒫᕐᓗᑎᒃ ᑐᓂᓯᔾᔪᑕᐅᔪᑦ ᓄᓇᒥ ᓄᓇᐃᓪᓗ ᐃᓗᐊᓂ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓂᒃ.

ᐃᓚᖏᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᓇᓗᓇᐃᖅᑕᐅᓯᒪᔪᑦ ᐱᐅᓂᖅᐹᒃᑯᑦ ᐊᑐᓕᖅᑎᑕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓐᓄᑦ


ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᕐᓗᑎᒃ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓂᒃ, ᐃᓄᐃᑦ ᑎᒥᖁᑎᖏᓐᓂᒃ
ᑲᑎᒪᔨᓂᒃ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗᓐᓃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖑᔪᓂᒃ, ᖃᓄᑐᐃᓇᖅ ᐱᔭᕆᐊᖃᑐᐊᕈᑎᒃ. ᑕᒪᒃᑯᐊ
ᑲᒪᒋᔭᐅᓇᔭᖅᑐᑦ ᒪᑯᓂᖓ ᐃᓚᖃᖅᐳᑦ:

1. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᕐᑕᖅᓂᐊᖅᑐᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓂᒃ,


ᐃᓄᐃᑦ ᑎᒥᖁᑎᖏᓐᓂᒃ, ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐊᐅᓚᑦᑎᔨᐅᔪᓂᒃ, ᐊᒻᒪᓗ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ
ᑎᒥᐅᔪᓂᒃ, ᓈᒻᒪᖕᓂᐊᕌᖓᑦ, ᐊᑐᓕᖁᓪᓗᒋᑦ ᒪᓕᒐᕐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ
27
ᖃᓄᐃᓕᖓᔭᕆᐊᖃᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᕿᓂᖅᑐᖃᖅᑎᓪᓗᒍ
ᓄᓇᕗᒻᒥ ᖃᓄᐃᓕᐅᕈᑕᐅᕙᖕᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᐊᕙᑎᒥᒃ
ᐊᒃᑐᐃᓂᕐᓗᒍᑕᐅᑐᐃᓐᓇᕆᐊᖃᖅᑐᓂᒃ. ᒪᓕᒋᐊᓖᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᐃᓕᖓᔭᕆᐊᖃᖅᑐᑦ
ᐊᔾᔨᒋᔭᐅᔭᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐸᕐᓇᐃᓂᕐᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᕐᓄᑦ, ᑐᕌᒑᕆᔭᐅᔪᓄᑦ,
ᑎᑭᑕᐅᕙᓪᓕᐊᓱᐊᖅᑐᓄᓪᓗ ᓴᕿᑕᐅᓯᒪᔪᓂ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐸᕐᓇᐃᔨᒃᑯᓐᓄᑦ, ᐊᒻᒪᓗ
ᒪᓕᖁᔭᐅᔪᓂᒃ ᐋᕿᒃᑕᐅᓯᒪᔪᓂ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑑᑎᒃᓴᖏᓐᓄᑦ ᐸᕐᓇᐅᑎᓄᑦ.
ᐃᓱᒪᒋᔭᐅᒻᒫᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᑕᒪᕐᒥᒃ ᒪᓕᒋᐊᖃᖅᑎᑕᐅᔪᑦ ᒪᓕᒐᐃᑦ ᐃᓗᓕᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ
ᐱᖁᓯᕆᔭᐅᖁᔭᐅᔪᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᕙᒃᑐᑦ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐᒥ.

2. ᑕᒪᒃᑯᐊ ᒪᓕᖁᔭᐅᔪᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᖃᓄᐃᓕᖓᔭᕆᐊᖃᕐᓂᐅᓂᐊᖅᑐᑦ ᓴᓇᔭᐅᓂᖏᓐᓂ,


ᒪᓕᒐᒃᓴᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᒪᓕᒃᑐᓂᒃ ᐊᑐᖅᑕᐅᕙᒃᑐᓂᒃ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐᒥ, ᒪᓕᒐᖏᓐᓂ ᑕᐃᔭᐅᔪᓂ
"ᓴᕕᕋᔭᒃᓴᖃᖅᑐᓂᒃ ᕿᓂᖅᓂᕐᒧᑦ ᒪᓕᑕᐅᔪᒃᓴᐃᑦ ᓇᓗᓇᐃᒃᑯᑕᐃᑦ ᓴᔅᑳᑦᓱᐋᓐᒥ",
ᐊᑐᕐᓗᑎᒃ ᓄᓇᕗᒻᒥ ᒪᓕᒐᕐᓂᒃ ᓯᕋᐃᓂᐊᖏᑐᐊᖅᐸᑕ.

3. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓂᒃ


ᓴᕿᑦᑎᓂᖏᓐᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑐᓕᖅᑎᑦᑎᓂᖏᓐᓂ ᐊᑐᒐᒃᓴᓂᒃ
ᐃᓕᓐᓂᐊᖅᑎᑕᐅᔾᔪᑕᐅᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᓄᓇᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᖅᑎᓂᒃ ᖃᓄᖅ ᐊᐅᓚᑕᐅᓲᖑᖕᒪᖔᑕ
ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓂ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖃᖅᑐᓂᒃ ᕿᓂᖅᑐᓂᒃ ᐱᓕᕆᐊᖑᔪᑦ.

4. ᐱᓕᕆᖃᑎᒋᓪᓗᒋᑦ ᐊᓯᖏᑦ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᖃᐅᔨᓴᖃᑦᑕᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐃᓱᒪᓘᑕᐅᔪᓂᒃ


ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᓂᒃ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᑯᓂᐅᔪᒥ
ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᕙᓪᓕᐊᖏᓐᓇᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᓯᐅᕋᐃᑦ ᓴᓃᓪᓗ ᐊᒃᑕᑰᖅᑕᐅᔭᕆᐊᓖᑦ,
ᓴᕿᓚᐅᖅᑐᑦ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐅᕙᓗᓐᓃᑦ ᓯᖃᓕᖅᑎᑕᐅᓂᕕᓂᖏᓐᓂᒃ.
ᖃᓄᐃᐸᓪᓕᐊᓯᒪᖕᒪᖔᑕ ᖃᐅᔨᓐᓇᖅᓯᒃᐸᑕ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐋᕿᒃᓯᔫᓪᓗᐊᖅᑐᑦ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᕐᒧᐃᓐᓇᖅ ᑐᕌᒐᓂᐊᖅᑐᓂᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᔪᒃᓴᓕᐊᓂᒃ, ᐃᓚᒋᔭᐅᓕᕐᓗᑎᒃ
ᓴᓗᒻᒪᖅᓴᐃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᕐᒧᑦ ᓇᓗᓇᐃᒃᑯᑕᕆᐊᔭᐅᔪᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓕᔭᐅᑦᑕᕐᓗᑎᒃ
ᐊᑐᕈᓐᓇᕐᓂᕐᒧᑦ ᐱᔪᓐᓇᐅᑎᓄᑦ, ᑐᓂᔭᐅᓯᒪᔪᓂᒃ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂᖔᖅᑐᓂᒃ.

5. ᓱᓇᑐᐃᓐᓇᐃᑦ ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᑦ ᐊᓐᓂᐊᓕᖅᑕᐃᓕᒪᑎᑕᐅᔭᕆᐊᖃᓂᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ


ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᒦᑦᑕᐃᓕᒪᔭᕆᐊᖃᕐᓂᖏᑦ ᐱᓕᕆᔩᑦ ᐃᓚᐅᔪᑦ ᕿᓂᖅᑐᓂ ᐊᒻᒪᓗ
ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂ ᑲᒪᒋᔭᐅᔭᕆᐊᖃᖅᐳᑦ ᒪᓕᒐᕐᓂᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᑎᑦᑎᔨᐅᔪᓄᑦ, ᓴᖏᓂᖃᖅᑐᓂ
ᑕᒪᒃᑯᓂᖓ, ᐊᒻᒪᓗ ᓯᓚᑖᓃᑦᑎᓪᓗᒋᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓐᓂᒃ ᐃᓄᐃᓪᓗ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓂᒃ.
ᑕᐃᒪᐃᓐᓇᐃᑲᓗᐊᖅᑎᓪᓗᒍ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᑭᒡᒐᖅᑐᐃᔨᐅᔪᓂᒃ
ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᓂᒃ ᐱᓕᕆᕕᖃᖅᑐᓂᒃ ᐅᔾᔨᖅᑐᕐᓗᑎᒃ ᒪᓕᒐᐃᑦ ᑕᒪᕐᒥᒃ
ᓴᐳᓐᓂᐊᖅᓯᒪᔾᔪᑕᐅᓂᐊᖅᑐᑦ ᐱᓕᕆᔨᓂᒃ ᐊᓯᖏᓐᓂᓗ, ᐊᒃᑐᕐᓂᕐᓗᒃᑕᐅᓂᐊᖏᒻᒪᑕ
ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓂᒃ ᓄᐃᔪᓂᒃ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᕿᓂᕐᓂᖏᓐᓂ, ᐊᒻᒪᓗ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᖏᓐᓂ

28
ᓄᓇᕗᒻᒥ ᒪᓕᒃᑕᐅᓗᑎᒃ ᐊᑐᓕᖅᑎᑕᐅᓗᑎᒡᓗ ᑕᐃᒃᑯᐊ ᓇᓗᓇᐃᑯᑕᐃᑦ,
ᐊᑐᐃᓐᓇᐅᑎᑕᐅᒻᒫᕐᓗᑎᒃ ᐃᓄᖕᓄᑦ ᑐᑭᓯᐊᓂᐊᖅᑕᖏᓐᓂ.

6. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖕᓂᒃ ᖃᐅᔨᓴᖅᑕᐅᓗᑎᒃ


ᐱᑕᖃᓕᕈᓐᓇᕐᒪᖔᑕ ᐃᓄᐃᑦ ᖃᐅᔨᒪᔨᑕᐃᑦ ᑲᑎᒪᔨᖃᓛᖑᓂᐊᖅᑐᑦ, ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ
ᐱᓕᕆᕕᐅᓱᐊᖅᑐᓂ ᓄᓇᓕᐅᔪᓂ, ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᐱᓕᕆᕕᐅᓂᐊᖅᑑᔮᖅᑐᓂ. ᒪᓕᒃᑕᐅᓗᑎᒃ
ᖃᓄᖅ ᑐᑭᓯᔭᐅᓯᒪᓕᕐᒪᖔᑕ, ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐊᓯᖏᓐᓂᒃ
ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖑᔪᓂᒃ ᓴᕿᑦᑎᓂᕐᒧᑦ ᑲᑎᔨᕋᓛᓂᒃ, ᐱᑕᖃᕆᐊᖃᖅᐸᑕ.

7. ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᐱᓕᕆᖃᑎᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᒐᕙᒪᒃᑯᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᓄᓇᕗᑦ ᐸᕐᓇᐃᔨᒃᑯᓐᓂᒃ


ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑐᕌᒐᕆᔭᖏᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᖁᑎᖏᑦ
ᓄᓇᐃᑦ, ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑑᑎᖏᓐᓄᑦ ᐸᕐᓇᐅᑎᓃᑦᑐᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᐅᖃᐅᓯᐅᑦᓯᐊᖅᑕᕐᓗᑎᒃ
ᓇᓗᓇᕐᓂᖏᑦ KRLUP-ᒥ ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᔪᓐᓇᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᐸᕐᓇᐅᑎᓃᑦᑐᑦ,
ᐱᔾᔪᑎᖃᖅᑐᑦ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᖅᑐᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖃᕐᓂᕐᒥᒃ.

8. ᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑎᓕᐅᕆᓂᐊᖅᑐᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓂᒃ, ᕿᒥᕐᕈᐊᖁᓪᓗᒋᑦ,


ᑐᑭᑖᑦᑎᐊᖁᑉᓗᒋᑦ, ᐊᒻᒪᓗ ᓄᑖᖑᖅᑎᖅᑕᐅᖁᓪᓗᒋᑦ ᖃᓄᐃᓕᖓᖁᔨᓂᖏᑦ
ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᒥᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᕐᓂᕐᒥᒃ ᒪᓕᒃᑕᐅᓪᓗᑎᒃ ᐅᑯᐊ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ.

ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐋᕿᒋᐊᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᑦ

ᐊᖏᖅᑕᐅᓯᒪᒧᑦ ᐊᑐᐊᒐᐃᑦ ᐃᓛᓐᓂᒃᑯᑦ ᕿᒥᕐᕈᐊᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕆᐊᖃᕐᓂᐊᖅᑐᑦ ᐊᒻᒪᓗ


ᐋᕿᒋᐊᖅᑕᐅᑦᑕᖅᓗᑎᒃ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓐᓄᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᓐᓄᑦ.

ᑎᑎᖃᐃᑦ ᖃᓗᓈᑎᑐᑦ ᓇᐃᒡᓕᒋᐊᖅᓯᒪᔪᑦ ᑐᑭᖏᑦ

CNSC ᑲᓇᑕᒥ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᕆᔩᑦ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓕᕆᔨᖏᑦᑕ ᑲᑎᒪᔨᕐᔪᐊᖏᓐᓄᑦ


DIO ᐃᓕᑕᕆᔭᐅᓯᒪᔪᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᒋᑦ
EIS ᐊᕙᑎᒥᒃ ᐊᒃᑐᖅᓯᓯᒪᓂᕐᒧᑦ ᐅᓂᒃᑲᑦ
ICC ᐃᓄᐃᑦ ᓯᓚᕐᔪᐊᕐᒥ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ
INAC ᐃᓄᓕᕆᔨᑐᖃᒃᑯᑦ ᑲᓇᑕᒥ
IOL ᐃᓄᖕᓄᑦ ᐱᖁᑎᒋᔭᐅᔪᑦ ᓄᓇᐃᑦ
KRLUP ᑭᕙᓪᓕᕐᒥ ᓄᓇᐃᑦ ᐊᑐᖅᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᐸᕐᓇᐅᑎᑦ
NIRB ᓄᓇᕗᒻᒥ ᐊᕙᑎᓕᕆᔨᒃᑯᑦ ᑲᑎᒪᔨᖏᑦ
NLCA ᓄᓇᕗᒻᒥ ᓄᓇᑖᕈᑎᓂᒃ ᐊᖏᕈᑏᑦ

29
NORM ᐱᑕᖃᐃᓐᓇᖅᑐᑐᖃᐃᑦ ᐆᑕᕐᓇᖅᑐᓖᑦ ᓱᓇᑐᐃᓐᓇᐃᑦ
NPC ᓄᓇᕗᑦ ᐸᕐᓇᐃᔨᒃᑯᑦ
NSCA ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᓗᕆᐊᓇᖅᑐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᐅᓚᑕᐅᓂᖏᓐᓄᑦ ᒪᓕᒐᐃᑦ
NTI ᓄᓇᕗᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑎᒥᖁᑎᖓᑦ
RIA ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ
UMMR ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓂᒃ ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᑦ ᐊᒻᒪᓗ ᓯᖃᓕᑎᖅᑕᐅᖃᑦᑕᕐᓂᖏᓐᓄᑦ ᒪᓕᒐᐃᑦ
ᐃᓗᓕᖏᑦ

ᑐᑭᓯᒋᐊᒃᑲᓐᓂᕐᕕᒃᓴᑦ

ᑐᑭᓯᒋᐊᒃᑲᓐᓂᕈᐊᕈᕕᑦ ᐃᓄᐃᑦ ᓄᓇᖁᑎᖏᓐᓂᒃ ᐊᒻᒪᓗ ᓄᖑᔪᐃᑦᑐᓕᖕᓂᒃ ᕿᓂᕐᓂᕐᒥᒃ ᐊᒻᒪᓗ


ᐅᔭᕋᒃᑕᕆᐊᖅᑕᐅᓂᕐᓂᒃᒥ ᐃᓄᐃᑦ ᐱᖁᑎᖏᓐᓂ ᓄᓇᓂ, ᑐᑭᓯᒋᐊᕐᕕᒋᓂᐊᖅᐸᐃᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ
ᓄᓇᑖᕈᑎᓄᑦ ᐊᖏᕈᑏᑦ, ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᖅᓯᓐᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒌᖏᑦ ᐅᕙᓘᓐᓃᑦ ᓄᓇᕗᑦ
ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᑦ ᑎᒥᖁᑎᖓ.

ᑐᑭᓯᓂᐊᕐᕕᐅᔪᓐᓇᖅᑐᑦ ᑐᓐᖓᕕᒃᑯᓐᓂ ᐊᒻᒪᓗ ᐊᕕᒃᑐᖅᓯᒪᓂᐅᔪᓂ ᐃᓄᐃᑦ ᑲᑐᔾᔨᖃᑎᒋᖏᑦ.

30
Pikuyakhait mikhaanut Uraniumni Uyagakhiuktit Nunavumi

NUNAVUT TUNNGAVIK TIMINGA


HIVULIIT UKAUTAIT
NTIkut hanahimayut hamna Pikuyakhait Mikhaanut Uraniumni Uyagakhiuktit Nunavumi ikayugiagani
munagiyakhainik ataani Nunavumi Nunataagutit Angigutaanut. Hamna pikuyakhak ukalaaktuk
“Uraniumni Pikuyakhak” - angikhimayuk Katimayit hamani September 11, 2007.

Taiguaktut takuyukhat Kinguliit Makpigaat NTIkut Uraniumni Pikuyakhait tuhafaagumaguvit.

ii
HIVULIIT UKAUTAIT
Kinguliit Tuhagutikhait

Nunat ovalo Uyagaliat

Tamaat Nunavumi Nunataagutikhait Angigutaanut (NLCA), Inuit tiguhimayut ilanginik nunaini


tamaat Nunavummi.. Akiliktugutaitut Inminiigutit nunait Inuit (IOL) (kihimi: uyagakhiugutihat
ovalo uyagalia) tiguhimayait hapkoa Aviktukhimayut Inuit Katutjikatingit (RIA) tamamik
aviktukhimayut Nunavumi. Kavamatkut Kanatami tiguhimayut nunainik uyagakhiugutikhait
90%mik hapkoa nunat – nunat Inuit taivaktait “Kaangani IOL.” NTIkut tiguhimayut
uyagakhiugutikhait ilanganik IOL – ukaktut “Ataani IOL.” NTIkut ilaukatauplutik RIAkunut,
hanavaktut pikuyakhainik ovalo maligutikhainik ovalo maliktakhainik mikhaanut atugutikhait
tamamik IOL ilihimayut Maliktakhait ovalo Maligutikhait Munagitjutait Inuit Inminiigutait
Nunait (Maliktakhait ovalo Maligutikhait), inminiigutait makpigaat ovalo amigaivyaktut
pikuyakhait makpigaat. Malikhugit Maliktakhait ovalo Maligutikhait, NTIkut angilaaktut
Kinikhiayut Angigutikhainik ovaluniit Hanaligutikhainik Atugutikhait kapaninut
kinikhiayumayut ovalo hanayumayut uyagakhiugutikhainik Ataani IOLmi. RIAkut munagiyut
Kaagani inminiigutait tamamik IOL ovalo itiktilaaktut malikhugit Maliktakhait ovalo
Maligutikhait ovalo pikuyakhait. Ublumi Maliktakhait ovalo Maligutikhait pikangitut uraniumni
mikhaanut maligutikhainik.

NTIkut Pikuyakhait Atugutikhait Mikhaanut Nunat ovalo Pitkutikhait

Ilauplutik hamani pikuyakhainut, NTIkut pikaktut pingahunik pikuyakhainik atulaaktut


uyagakhiuktunut – Uyagakhiuktit Pikuyakhait, Imanut Pikuyakhait ovalo Utiktiyukhat Nunait
Pikuyakhait 1 . Uyagakhiuktit Pikuyakhait pikaktut ukautainik “hanatiligiyit uyagakhiuktit
pitkutikhainik Nunavumi”. Taimaimat, munagiyut tamamik uyagakhiuktit ovalo tunihimayut
NTIkunut inikhainik uyagakhiuktit tamamik nunaini Nunavumi. Imanut Pikuyakhait munagiyut
hivulimi Inuit inminiigutikhait mikhaanut imat atugutikhainik IOLmi ovalo hanahimayut
maligutikhainik atugutikhainik hamna imat; Utiktiyukhat Pikuyakhait ukaktut utiktigutikhainik
IOLmi nunat atugutikhait havaktut ilauyut utiktigutikhainik uyagakhiukviit nunait. Hapkoa
pikuyakhait atulaaktut uraniumni kinikhiayunut ovalo uyagakhiuktit havagutikhainut.

Piyumanait Uraniumni Pikuyakhainik

Ilangit Ataani IOL, ilaa, Kamanituaqmi nunait, nalungitut pikaktut uraniumni nalvaagutainik
ovaluniit ihumagiyait angiyumik pikaktut nalvaagutikhainik. Atuinaktait makpigaat NTIkut
Kinikhiayut Angigutikhainik ovalo Hanatjutikhait Atugutikhainik ilaungitut inminiigutikhainik
kinikhiayut ovaluniit uyagakhiulaalutik uraniumni (ovaluniit Thorium), pipkaivaktut
pilaaktakhainik Inuit. NTIkut ilaugamik ICCkunut nuutitihimayut malgunik ukaktut uraniumni
uyagakhiugutikhainik, tunihimayut atugutikhainik hanatiligiyiit nalunaitumik ovalo aatjikutainik

1
Hatja, Utiktigutikhait Pikuyakhait inikhimaitut ovalo angiktauhimaitut Katimayinit.
1
inikhainik uraniumni uyagakhiugutikhainut. 1999mi, NTIkut Katimayiit nuutitihimayut
havalilutik hanatjutikhainik inikhimayut pikuyakhainik mikhaanut uraniumni uyagakhiugutikhait
Nunavumi. Tamna nuutitihimayuk pipkaihimayut hanatiligiyiinik hamna pikuyakhait.

Atugutikhait

Munagiyaagani hapkoa ilangit uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut ihumagiyaungitut


iluani Uyagakhiuktit Pikuyakhaini ovalo NTIkut aipait pikuyakhait, atugutikhait hamna
pikuyakhait imaatut:

¾ Ukaklugit NTIkut ihumagiyait mikhaanut uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut,


katitiklugit, ukautilugit ovalo ihuakhilugit NTIkut ihumagiyait mikhaanut hivuliini
ukautainik ovalo ilitiklugit nutaanik ukautikhainik;
¾ Ikayuklugit NTIkut ovalo RIAkut munagitjutikhainik IOLmi ilitiklugit maligutikhainik
pipkaiyaagani naamaktunik uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiugutikhait tahamani
nunani;
¾ Maliktilugit NTIkut ilaukatautjutait ovaluniit ukagutikhait maligaliugutikhaini mikhaanut
uraniumni, ilaulugit nunat atugutikhait paknaiyaiyiit ovalo ihivgiugutikhainik ovalo
kungiagutikhainik hanayakhat uktugutikhainut;
¾ Tunilutik naunaiyautikhainik atuktunut IOLmi; ovalo
¾ Ikayuklugit uktugutikhainik ikayugiagani iniktigutikhait pikuyakhat.

Kanuginiagutikhait

Pikuyakhait pinahuaktut ikayuklutik ukautainut ilihimayut angiyut maligutikhait, pinahuaktait


ovalo pihimayakhait NTIkut ukpigiyit atuniaktut mikhaanut kitut uraniumni kinikhiayut ovalo
uyagakhiuktut havagutikhainik. Taimaimat, pinahuaktut hamna inikhainut aatjikutauniaktut
tamamik nunait Nunavumi, kituugalualuni IOL ovaluniit Kavamatkut Nunait. NTIkut ilitagiyut
kihimi, talvatuak ikpigilugit IOL, NTIkut ovalo RIAkut maligaliugutinik atanguyaulutik
ilitigutikhainik inikhimayut maligutikhait ovalo maliktakhait.

Ilaa uraniumni uyagakhiuniaktut aatjikutaatut aalat uyagakhiugutit, niuvigutikhait pilaaktakhait


nakit angiyumik kuliligutikhainut anilaaktut kipitigumik ovaluniit atugumik kagagutikhait.
Hamna kuliligutikhait atulaaktut tamamik anguyakhimaitumik ovalo anguyaktiligiyinut
atugutikhainik. Hamani angiyumi ilanganut ilaa, kuliligutikhait atulaaktait uraniumni angitjutait
hamna pikuyakhait ilauyut ihumagivlugit iniktigutainut atugutikhait uranium. NTIkut katimayiit
nuutitihimayut pitkuhimayut pikuyakhait keelinikaktukhaungitut mikhaanut uyagakhiuktit kihimi
angiyuuyukhat atugutikhait kagaktaktut ihumagiyainik piyaagani NTIkut naamagiyainik inikhait
uraniumni uyagakhiugutikhait aatjikutauyut Inuit ihumagiyainik ovalo ukpigiyainik. Kihimi
hamna, pikuyakhat inikpiakhimaitut atugutikhainik tamamik ilangit kagaktaktunik
kuliligutikhainik. Kitkaniitut kungiaktait uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut Nunavumi,
akhuukhutik IOLmi. Ihumayut tamamik pilaaktakhainik ikpinagutikhait ovalo hanatiligiyiit
pilaaktakhainik uraniumni uyagakhiugutikhainik pipkailaaktut hamna uyagakhiugutikhait ovalo
2
pinahualutik munagilugit ihumagiyait nakuutkiyauniaktut Inunut.

Ilanginik ukatiagutikhakaktut ukautaini. Hamani pikuyakhami, “uyagakhiuktut” ilauyut


pilihaagutikhait nunainik paknaiyautait ovalo hanatjutait uyagakhiuvikhat, mikhaanut
uyagakhiuktut havagutainik, halumaktigutainik (hanatjutait) uyagakhat ovalo utiktitjutikhait,
nutkaktigutikhait ovalo kimagutikhait havakviit ovalo tamamik ilanginut atugutainik.
“Uraniumni uyagakhiuktut” ukaktut kitut uyagakhiuktut havagutait nani uraniumni hivuliuyut
niuviktigutikhainik ovaluniit atauhiuyuk angiyuk niuviktakhait nani uyagakhiuktut havagutait
havaktainut ovalo pipkaihimayut hanatjutainik ovalo akyagutainik niuviktaulaaktut uraniumni
(ilaani taivaktut “yellowcake”). Uraniumni uyagakhiulaaktut mikiyunik kinauyaliungituni
nalvaakhimayut uyagakhiuktitlugit aalanik niuviktiyakhainik nani pingitainik.

Ihumayugut kinikhiayuni ilauyut malguk aalatkiit havaniagutait – hivulimi kinikhiayut ovalo


ihivgiugutait pilaaktut uyagakhait (ukakpaktutlu uyagakhiugutit naunaiyautait). Hivulimi
kinikhiayut ilauyut tamamik havakhimayut nalvaagutainik uyagakhiuktit nalvaagutainik ovalo
havaktut hivulimi ihivgiugutainik kinauyaliulaagutainik ovalo ihivgiufaagutait pilaaktakhinik
uyagakhiugutit ilauyut havakhimayait naunaiyautainik naamagiagani uyagakhiugutikhait
nalvaakhimayait.

Kihimi uyagakhiugutikhait thorium Nunavumi ihumagiyaungitut – ovalo pilaitunakhiyut –


ilangit NTIkut ovalo ICCkut ukautait ilauyut mikhaanut thorium ilauluni uraniumni. Pikuyami
iluanut, kihimi ukakhimaitpat, ukautait “uraniumni” ilauniaktut “thoriumni.”

Pikuyakhat ukangitut pilaaktakhinik hivunikhami atuniaktut uraniumni kuliligutikhainik


Nunavumi hanalaaktut kuliligutikhainik. Aatjikutaanut, pikuyakhait ukakhimayut pihimayait
NTIkut iniit ikakuugutikhait uraniumni ukhukyuakhait igitigutainut (igitigutait uraniumni
kuliligutikhait) Nunavumi, ukangitut hamani ihumagiyainut.

NTIkut ovaloRIAkut Atanguyautait

NTIkut ovalo RIAkut atanguyautait pihimayut mikhaanut uraniumni uyagakhiugutikhait


pihimayut NLCAmit, ataani NTIkut ovalo RIAkut iniktiniaktut munagitjutikhainik DIOkut.
NTIkut ovalo RIAkut mikhaanut atanguyautikatut ovalo munagitjutikatut pihimamagit
inminiigutikhait ovalo munagitjutait IOL. Hamani, NTIkut ovalo RIAkut iniktiniaktut ilanganik
Ilangani 19 ovalo 21 ovalo ilangit ilanganiitut ukaktut inminiigutikhait ovalo munagitjutait
tamamik IOLmi ovalo uyagakhiugutit Ataani IOLmi.

Mikhaanut aalanik munagitjutainik ataani NLCAmi, NTIkut ovalo RIAkut ilaukatauyut


amigaituni ilanganut munagitjutait nunat ovalo pitkutikhait, kituugalualutik IOLmi ovaluniit
Kanatami nunaini, kihimi mikhaanut maligaliugutikhainik atanguyaungitut tahapkononga. Ilaa,
NTIkut ovalo RIAkut ukalaaktut ovaluniit ilaulaalutik amigaituni ihumagiyainik mikhaanut
nunat ovalo pitkutikhait Nunavumi, ilauyut hunavaluit ilangit, nunat atugutikhait
paknaiyautikhainik ovalo titigakhimayut hanayakhat uktugutikhainik. Hamna pikuyakhak
ilangani takupkaiyut piyumayainik aatjikutainik inikhainut mikhaanut hapkoa ilaukatautjutait.

3
Maligutikhait

Ilangit pikuyakhat ukautait ilihimayut naunaiyakhimayunik maligutikhainik mikhaanut


munagitjutikhait IOL iluani atanguyautainut NTIkut ovalo RIAkut. Iniktigutikhait hapkoa
ukakhimayut “Iniktiligiyiit” ilanganut. Aipait ukautait takupkaihimayut NTIkut inikhainut ovalo
utakiyainik havaktakhainut, kihimi hapkoa “pingitkalualugit” aalat pihimayakhait ovaluniit
ukautainik kanuk havaktakhait aalat havaktakhainik. Pikuyakhat atuktukhat ilaulugit angiyumut
ilakatinganut NTIkut pikuyakhainik ukaktut uyagakhiuktit ovalo maligaliugutikhait ovalo
maligutikhait NLCAmi maliktitait kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut havagutikhainik.

NTIkut ilitagihimayut ilaukatingit maligaliuktit atanguyautait ovalo pinahuangitut hamna


pikuyakhait himautigilugit tahapkoa maligaliugutikhait, ilauyut havagutait Nunavumi
Ikpinaktunik Ihivgiuktit Katimayiit (NIRB) hilakyuami ihivgiugutaini atugutikhainut ovaluniit
Nunavumi Paknaiyaiyit (NPC) ilitigutainik nunat atugutikhait paknaiyautainik.

Ilaa inikhimayut havagutikhait ihumagiyauhimamata tamamik ilanganut uraniumni


uyagakhiugutainik – ilaa, ungahiktumut munagitjutikhait kuvivigutikhait igitigutainik – talvatuak
pilaaktut mikhaanut naunaiyakhimayut uyagakhiuktit uktugutikhainik, hamna pikuyakhak
uktukuiyuk maligutikhainik munagiyut ilanganik ayonaktunik mikhaanut.

4
Maligutikhait Ukpigiyait ovalo Pinahuaktait
Maligutikhait Ukpigiyait hamna pikuyakhat:

Uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut piyukhat hilakyuamik ovalo inuligiyit


munagitjutikalugit ovalo uraniumni pihimayut uyagakhiuktunik atuniaktut
anguyagutaungitumik ovalo hilakyuamut naamagiyainik.

Malilugit hamna ukpigiyait, NTIkut iliniaktut hapkoninga pinahuagutikhainik:

1. Ikayuklutik Munagitjutikatunik ovalo Anguyagutaungitumik Atugutikhait Uraniumnik


Kuliligutikhainik
Uraniumni kuliligutikhainik atuniaktut anguyagutigingilugit ovalo hilakyuamut
munagitjutikatunik atuklugit.

2. Pilaaluni Ikayugutikhainik Uraniumni Kinikhiayunit ovalo Uyagakhiuktunit


Uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut Nunavumi kaipkainiaktut angiyumik
hanatiligiyiit ikayugutikhainik Inunut.

3. Pilutik Munagitjutikhainik Inunut Aniaktailigutainik


Uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut havaniaktut munagilugit aniaktailigutainik
ovalo aniktailigutainik havaktiit ovalo tamamik Nunavumiut.

4. Keelinikalugit Ikpinagutait Uraniumni Kinikhiayut ovalo Uyagakhiuktut


Uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut piniaktut pipkaingilutik angiyumik
ikpinagutikhainik Inunut, hilakyuamut ovalo umayunut.

5. Tuhaktitinahualugit Ilaukatautjutikhait Inuit


Inuit ikpinagutaini nunaini tuniyauniaktut pilaaktakhainik tamaat ovalo nakuuyumik
ilaukatautjutikhainik tamamik hilakyuami ihivgiugutainit atugutikhait ovalo
havagutikhainik uraniumni uyagakhiuktit hanayakhainik.

5
Pikuyakhat Ukautikhait
NTIkut ilihimayut hapkoninga pikuyakhanik ukautainik ikayugutikhainik pinahuaktainut.

Pinahuaktait 1: Ikayuklugit Munagitjutikatuk ovalo Anguyalaitut


Atugutikhait Uraniumni Kuliligutikhainut

1-1 Hanatjutikhait Uraniumni Kuliligiyiit

Atugutikhait uraniumni kuliligiyit tuniyaagani kuliligutikhainik – ilaa, uraniumni kuliligiyiit –


ihumayukhat iluani angitkiyait takuyakhainut tamaat amigaitut munaginiaktait hivunikhaptini
nunakyuami piyumayait tamalaitut kuliligutikhait. Pikaktut 440nik uraniumni kuliligiyit
nunakyuami havaktut, tunivaktut 16%mik nunakyuami kuliligutikhainik. “Ukhukyuat” –
puaktigiit, ukhukyuat ovalo kaasiliit – katitikhugit kuugami kuliligiyiit ilauyut ilanganut
atuktainik.

Nunakyuami inugiakligutait angililiktut ovalo kilamik amigailiktut nunakyuami piyumayut


kuliligutikhainik, ilaa, hanatiligiyut nunat, hivuliuyut apikhugutikhainik kanuk hivunikhaptini
kuliligiyit piyumayainik piniaktut. Tamamik kuliligiyit pihimayut ublumi atuktut ovalo
atuniaktut aipaagani 100ni ukiuni tamamik nakuuyut ovalo nakuungitut ilauyut akiit,
aniktailigiyit, atuinalaaktait, hilakyuami ikpinagutainik ovalo nunakyuami aniktailigutainik ovalo
aalat ilanganut. Ukiuni, ihumaaluktut mikhaanut ikpinagutait kungmuuyut kaasiliit ovalo aalat
kungmuuyut hilakyuamungakpaktut ikualaakhugit ukhukyuat ovalo ihumaaluktut ungahiktumut
atuniagutait ukhukyuat ovalo kaasiliit, kungialiktut aalanik atulaaktunik kuliligutikhainik.

“Atufaalaaktut” ilangit kuliligutikhait, ilangit; anugit, hikinimit ovalo ikakuunik, ilauyut


angiyumik tunitjutainik kuliligutikhait hivunikhaptini ovalo naunaiyautait tamailaigutait
kuliligutikhait ovalo nakuuhilugit kuliligutikhait nakuuyumik ovalo tamaaat takupkailugit
atugutikhait katitigutikhainik ovalo tutkuktuitjutainik kaasiliit kungmuuvaktut ukhukyuanit
atugutainik angiliniaktut ikpinagutait. Kihimi piniagunakhiyut uraniumni kuliligutikhait
pikataniaktut atuinalilugit ungahiktumut ukiunut atugutikhait kuliligiyini piyumayainik.

Kanata nunakyuami hivuliuyut tunitjutainik uyagakhiukhimayut uraniumni nani, ilauyut


niuviktivaktut hilainut uraniumni atugutikhainik, pipkaiyut ikpinagutait ikayugutikhainik
Kanatami hanatiligiyiit. Tamamik Kanatamiut uraniumni kuliligiyiit atuktut uraniumni
nalvaakhimayut Saskatchewanmi uraniumni uyagakhiukviinit, amigaitutlu aalat kuliligiyiit
nunakyuami. Nunavut nunakaktut aatjikutaitut nunainik Saskatchewanmi ovalo nakuutiaktuk
pilaaktakhainik tunilaalutik uraniumni ikayulaaktut ukhukhait uraniumni kuliligutikhait.

¾ NTIkut nalungitut uraniumni kuliligutikhait ikpinagiyauniaktut nunakyuami pitkutikhait


kuliligutikhainik amigaituni ukiuni.
¾ NTIkut ikayuktut uygakhiuklugit uraniumni IOLmi ovalo aalani nunani Nunavumi
ikayugiagani piyumayauyut nunakyuami piyumayait kuliligutikhainik.

6
1-2 Uraniumni Kuliligiyit ovalo Hilakyuat Aalanguliktut

Atauhik ikpinagiyauyuk hilakyuami ihumagiyainut piyait ublumi Inuukatigiit kungmuutjutait


kaasiliit – kitkani ikualaaktut ukhukyuanit – ovalo pipkaiyut hilakyuat aalanguligutait. Atugutait
uraniumni kuliligiyiit kuliligiyiuplunik pihimayait ukhukyuat hanatjutainik kuliligiyiit Kanatami
ovalo aalat nunat nakuuyut mikhitigiagani kaasiliit kungmuutjutait nunakyuami
kayumiinahualugit ovaluniit nutkaktinahualugit hilakyuami aalanguligutainik. Aalanganit
kuliligiyit ikualaaktiyut puaktigiinik, kaasiliinik ovaluniit ukhukyuanik hanayaagani kuliligiyiit
ovalo kungmuutkaiyut kaasiliinik hilakyuamut, uraniumni kuliligiyiit kungmuutkaingitut
kaasiliinik hanatjutainik kuliligiyiit. Ilaa, tamaat ikayugutait kungmuuyut kaasiliit tamaat
atugutainut 2 mikitkiyauyut ovalo mikiyut kuliligiyit hanatjutainik tamalaitut atugutainik, ilangit
anugimit ovalo hikinimit.

Pilaamata angiyumik ikpinagutikhait hilakyuamut aalanguligutait Nunavumi ovalo Inuit, NTIkut


ikayuktut uraniumni kuliligutikhainik Kanatami ovalo nunakyuami pilutik mikhitigiagani
kungmuutjutait kaasiliit aatjikutauyut NTIkut ikayuktait munagitjutainik atugutainik uraniumni
kuliligiyiit. Uraniumni uyagakhiukhimayut Nunavumi ikayulaaktut ukhukhainik uraniumni
kuliligutikhainik.

¾ NTIkut ilitagihimayut atugutikhait uraniumni kuliligiyiit hanagumik kuliligutikhainik


ilauyut ikpinaktunik ilanganut mikhitigutikhait nunakyuami kungmuutjutait kaasiliit
ovalo ikayuktut nutkatigutainik hilakyuami aalangutikhait.
¾ NTIkut ilitagihimayut uraniumni uyagakhiuktut Nunavumi ikayulaaktut nunakyuami
mikhitigutikhait kungmuutjutait kaasiliit.

1-3 Tutkuktigutikhait Uraniumni Igitigutikhait IOLmi

Pikaktut pingahunik ilaukatauyunik uraniumni igitigutainik: Uraniumni ukhuit igitigutait


kuliligutainit, mikiyut pikaktut igitigutait (ilauyut hanalgutit ovalo havagutait atuktut uraniumni
hanatjutainit) ovalo igitikhimayut uyakat ovalo hanahimayut igitigutait kuvivianut hanahimayut
uyagakhiuktit hanatjutainit. Tamamik hapkoa havagutait tutkukhimayukhat naamaktumik
atuklugit.

Ublumi NTIkut inikhait mikhaanut tutkuktuitjutainik uraniumni ukhuit igitigutainik ukakhimayut


1997mi nuutitigutaini 3 NTIkut Katimayiit ukakhimayut tuhaktitihimayainik paknaiyautait
tutkuktuitjutainik “anguyagutit uraniumni igitigutikaktut ovalo aalat uraniumni havagutait
Russiami ovalo Amialikami” ukiuktaktumi nunaini. Nuutitihimayut ukakhimayut NTIkut
akigaktuktait tutkuktuitjutainik tahapkoa uraniumi havagutait ukiuktaktumi. Ovalo, NTIkut
ukpigiyut piyakhainik angigutainik uraniumi ukhuit igitigutait munagiyait pravisiit
nalvaakhimayut uraniumni kuliligutikhait ovalo ikayuktauvaktut kuliligutainit hanahimayainit.
Kihimi ilangit uraniumni uyagakhiuktit ilauyut kuvivingit ovalo nutaat igitigutait uyagait ovalo

2
The whole nuclear fuel cycle includes all of the stages from exploration for uranium, through uranium mining and
the conversion and refining of the uranium, to the production of electricity, the disposal of the waste products and
the decommissioning of the plants.
3
NTI Resolution B97/08-24.
7
hanalgutait ovalo havagutait pikaktut aninalaaktunik. Kinikhiayut pipkailaaktut ikuutagutait
ovalo aalat havagutait pikaktut aninaktulinik angitkiyainik maligutikhainit.

¾ NTIkut pipkainiaktut talvatuak uyakhiuktut igitigutainik, kuviviinit ovalo mikiyut


naunaiyautikatut aninaktunik igitigutainik pivaktut kinikhiayunit ovalo uyagakhiuktut
IOLmi tutkulaaktut IOLmi.

1-4 Atugutikhait Uraniumni Anguyangilutik Talvatuak

Inuit akigaktuktut atugutikhainik uraniumni anguyagutikhainik ovalo piyumangitut uraniumni


pihimayut Kanatamit uyagakhiukviinit atulaalugit hanatjutainik tahapkoa anguyagutikhait.
Kanata ilaukataunginaktuk nutkagutikhainik atugutikhait anguyagutikhainik uraniumnit.
Pipkaingitut uraniumni uyagakhiukhimayut hamani nunaptini atuklugit hanatjutait uraniumni
anguyagutikhainik ovalo atiktuihimayut angigutikhainik hamna maliklugit. Hanatjutait
uraniumni hakugiktumik maligaliugutikaktut Kanatami Uraniumni Aniktailigiyit Kamisitkunit
(CNSC) ovalo niutigutait hilataanut uraniumni maligaliugutikaktut ovalo kungiaktauyut
CNSCkunit ovalo Munagiyit Nunakyualigiyinit ovalo Niuviktiligiyit. Nunakyuami, Nunakyuat
Kagaktiligiyit Kuliligiyit Havakviit havaktut ihivgiukatahutik ovalo kungiakhutik atugutikhainik
uraniumni. Pikataktut nunakyuami uktukhutik mikhitinahualugit pilaaktakhainik nuutitigutikhait
uraniumni ukhuit igitigutait anguyagutikhanut pilihimayuinut.

¾ NTIkut ikayuktut nakuuyumik Kanatami ovalo Nunakyuami aniktailigutikhait pilutik


urainmiuni uyagakhiukhimayut Nunavumi ikayungilutik atugutikhainik uraniumni
anguyagutikhainik.

Pinahuaktait 2: Piyukhat Ikayugutikhait Uraniumni Kinikhiayut ovalo


Uyagakhiuktut

Kinikhiayut uraniumni nalvaaktakhainik IOLmi – kinguani nalvaagalualutik


uyagakhiuktakhainik – angiyumik ikayulaaktut ahantiligiyiinik mikhaanut akiliktugutainik
NTIkunut kinikhiayut inminiigutikhainik, RIAkunut nunat atugutainik ovalo ilaa, nunat,
mikhaanut havagutikhainik ovalo busniit pilaaktakhainik.

Uyagakhiuktut havagutait tunilaaktut ikayugutikhainik nunanut ovalo tamaat aviktukhimayunut


nani uyagakhiuktut havaktut ovalo Nunavumut tamaat. Piyakhait ukakatigilugit ovalo
aivakatigilugit iluaniitut Ilangani 26 ovalo 27 NLCAmi pihimayut Inuit ilaukatauyukhat
havagutikhainik ovalo busniit pilaaktakhainik ilihimayut Inuit Ikpinaktunik ovalo Ikayugutikhait
Angigutikhainik (IIBA) ovaluniit aatjikutainik angigutikhainik. Inuit ikayuktauniaktut
uyagakhiuktunit akiligutikhainik ovalo akiliktakhait NTIkunut ovalo akiligutait atugutikhainik
RIAkunut nunat atugutikhait ovalo atugutainik havagutikhait, ilangit hanatjutikhait. Tamamik
Nunavut ikayuktauniaktut nakuuhitjutikhainik havakatigiigutikhait mikhaanu uyagakhiuktut
havagutikhaini ovalo akiliktugutait ovalo taksiit pivaktakhait Kavamatkut.

NTIkut Uyagakhiuktit Pikuyakhait ilitagiyut kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut tunilaaktut


angiyumik ikayugutikhainik ovalo piyukhat angiyumik pilaaktakhainik tahapkoa ikayugutikhait
8
pihimainalugit Nunavumi ovalo Inunut. Ilauplutik maligutikhait ilihimayut ovalo nanikiak,
hapkoa pihimayakhait pinahuaktut ikayugutikhainik Inunut uraniumni kinikhiayunit ovalo
uyagakhiuktinit IOLmi.

2-1 Uraniumni Pilaaktut IOLmi

Pikatut amigaitunik aalatkiinik uraniumni nalvaakhimayut, amigaivyaktut nalungitut ovaluniit


ukpigiyut pikatut Nunavumi. Aatjikutait uyagakhiukhimayut Saskatchewani angiyut
naunaiyautait ovalo nakuutiaktut ovalo kinauyaliulaaktait uyagakhiukata. Ilaa, aatjikutainik
ukiuktaktumi Saskatchewanmi, ilangit Nunavumi ihumayut nakuutiaktumik pilaaktakhinik
nalvaakhiugutikhait ovalo hanalaaktait uraniumni nalvaagutikhait, ilaa, nunaini uataani
Kamanitkuaq ovalo nigiagani Kugluktuk.

Amigaitut nalunaitut uraniumni nalvaalaaktut Nunavumi Kanatami nunaini ovalo Kaagani


IOLmi (munagiyauyut INACkunit), NTIkut tiguhimayait uyagakhiuktit inminiigutait
amigaivyaktut nunat Ataani IOLmi ukpigiyauyut pikaktut angiyumik pilaaktakhainik uraniumni.
Kihimi, hamna pilaaktakhait naunaiyatiakhimaitait ovalo ihivgiukhimayait. Nakuutkiyainik
naluhuigutikhait pilaaktakhait nalvaagutikhait uraniumni nalvaagutikhait tamamik Kaagani ovalo
Ataani IOLmi pipkalaaktait NTIkut ovalo RIAkut munagitiagiagani hapkoa nunat, ilauyut
uyagakhiugutikhait ovalo pipkalaalugit Inuit pilaalilutik angiyumik ikayugutikhainik
kinikhiayunit ovalo uyagakhiuktunit.

¾ NTIkut piniaktut naluhuiyanahualugit uraniumni pilaaktakhainik Inuit Inminiigutait


Nunaini.

2.2 Maligutikhait Kinikhiayut Angigutikhainik

NTIkut pilaaktut angiyunik akiliktugutikhainit tunigumik kinikhiayunik ovalo uyagakhiuktunik


inminiigutikhait ovalo pilaaktut kinauyakhainik akiliktugutikhainit uyagakhiuktunit havagutainit.
Kihimi, NTIkut pikangitut ublumi inminiigutikhainik kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut uraniumni
angigutikhainik uyagakhiuktit kapaniinut, pilaitut pilaaktakhainik hapkoa havagutainik ublumi.
Ilaungitjutait uraniumni pihimayait ayongitjutainik akhuugutikhainik munagitjutikhait
inminiigutikhait aalanut uyagakhiugutit aalanik. Pihimaplutik aalanik ukautainik ilihimayut
hamani pikuyakhainik, NTIkut aalangunialiktait hamna atugutikhainik ovalo ilaupkaililugit
uraniumni angigutikhainut.

Nutaami angigutikhaini, NTIkut ilaupkailiktut pilaaktakhainik ovaluniit uyagakhiuktut


ilaukatauyunut ilaulutik kinikhiayunit ovalo uyagakhiuktunit hanayakhainik. NTIkut
ihivgiuniaktut ikayugutikhainik ilaulugit pilaaktakhainik ovalo ihivgiulugit maligutikhait
piyumayainik angigutikhainut mikhaanut pilaaktakhinik. Aatjikutainik ihivgiugutait
akiliktigutikhait kinauyanik piniaktut naunaiyagiagani pilaaktainik angilinahualugit mikhaanut
uraniumni hanayakhainik.
¾ NTIkut ihuhakhaniaktait uyagakhiuktit munagitjutait atugutikhainik piyaagani tunitjutikhait
inminiigutikhait kinikhiayunut ovalo uyagakhiuktunut pihimayunik uraniumni ovao
thoriumni.

9
¾ NTIkut ilauplainiaktut pilaaktakhainik ilaukatautjutikhait piyumayainik ovalo pipkaiyaagani
akiliktugutikhainik kinauyakhainik mikhaanut uraniumni uyagakhiugutikhait kinikhiayuni
angigutikhainut nani angiyumik ikayukataulaaktut ovalo pilaaktakhiniklu.

2-3 Inuligiyit-hanatiligiyit Maliktakhait ovalo maligutikhait Kinikhiayuni IOLmi

IIBAni ovalo aalat ilaukatautjutait angigutikhait ilihimayut piyakhainik hanatiligiyini


ilaukatautjutikhait Inuit uyagakhiuktit havagutaini. Amigaitut kinikhiayut havakviit
mikiyuugaluit ovalo pilaaktakhait keelinikatut, angiyut havakviit tunivaktut amigaitunik
pilaaktagutikhainik ovalo amigaitut kapaniit akhut uktuktut havaktinahualugit Inuit ovalo
niuvilutik niuvigutikhainik ovalo ikayugutikhainik nunanit. Kihimi, ilaukatautjutikhait Inuit
ovalo Inuit busniit pipkailaaktut ukakhimakpata pihimayakhainik tunilutik havagutikhainik ovalo
busniit pilaaktakhainik, pilaakata angitjutainik havagutikhainut. Nunat atugutikhait laisinsiit
ovalo atugutikhainik tunivaktut RIAkunit atugiagani IOLmi uraniumni kinikhiayuni
havagutikhainut atulaaktut maliktakhainik ovalo maligutikhainik ilanginik pihimalutik Inuit
havagutikhainik ovalo busniit pilaaktakhainik ovalo pilaalutik aalanik inuligiyit-hanatiligiyit
maliktakhaini.

¾ NTIkut ikayuktut ilaukataulutik naamaktunik inuligiyit-hanatiligiyit maliktakhainik ovalo


maligutikhainik kaagani inminiigutikhait tunivaktait RIAkut havagiagani kinikhiayunut
IOLmi.

Pinahuaktait 3: Pilutik Munagitjutikhainik Inuit Aniaktailigutait

3-1 Aniktailigutait Maligutikhait ovalo Maliktakhait

Aniaktailigiyit ihumagiyait mikhaanut uraniumni uyagakhiuktini pihimayut ihumaalugutainik


uraniumni ovalo aniagutigilaaktainik hanatjutait ilaulilaaktut hilakyuamut, pivaktut nunauyanut
ovalo umayunut ovalo mikhaanut ikpinagilaaktait Inuit aniaktailigutainik, kituni naitumi
ovaluniit ungahiktumut ukiunut. Aniagutikangitut uyakat aniagutigilaaktutlu Inuit
aniaktailigutainik.

Aktugutait uraniumni ovalo aatjikutainik aniagutigilaaktut ilangit radium ovalo radon


aninalaaktut. Kitkaniitunit angiyunut pivaktut aninalaaktut pipkailaaktut puvaminut
aniagutikhainik ovaluniit aalanguktilugit inuuhitjutait ukpatiminut, pipkailutik inuuhimayut
ihuinaalaalutik. Kilamik aniaktailigutait ihumaalugiyait uraniumi uyagakhiuktuni havaktiit
aktuktilaaktut aniagutikhainik ovaluniit anikhaagutigumik ovaluniit aniagutinik aktugumik,
ilangit hiugalianik ovaluniit imanit. Inuit hanianiitut uyagakhiukvimi ovaluniit hanianiitut nunat
aatjikutainik ihumaalugutikatut.

Ilaa, hapkoa aninalaaktut, uraniumni uyagakhiuktit akhut maligaliugutikatut havagutaini


Kanatami. Maligaliugutait uraniumni havaktait ovalo munagiyait Kanatami munagiyiit ovalo
CNSCkut munagiyut maligaliugutainik havakviit, hanatjutait ovalo hanatiligiyiit uraniumi
uyagakhiukviit ovalo halumaktiliviit munagiyaagani aniaktailigutikhait, aniktailigutikhait,
10
hilakyuami ovalo Kanatami munagitjutikhait. Ovalo, hakugiktut aniktailigutait atugutait
pihimayut mikhitinahualugit aktugutikhainut havaktiit anialaagutikhainik. Ublumi uyagakhiuktit
angiyumik uraniumni nalvaagutikhait Saskatchewanmi – avaliituk havakviuyuk Kanatami –
takupkaiyut akhuuhimayut hilakyuami ihivgiufaagutikhait atugutikhainik, hakugiktut
maligutikhait maligaliugutikhainik pihimayukhat pipkailaaktut uyagakhiukviit atugutikhait
aninaitumik uyagakhiuktit havaktiinut ovalo Inuit nunainut. Taimaimat, havaktiit
Saskatchewanmi uraniumni uyagakhiukviit pivaktut aninalaaktut mikiyumik angitkiyainik
inminiigutainit naunaiyautainik ovalo ataaniitut anginikhaagutainik naunaiyautainik ilihimayait
CNSCkunit 4 .

Ilaa pilaaktait aktugutikhainik havaktinut aninalaagutikhainik mikiyut hivulimi kinikhiayunut


ihivgiugutainit pilaaktainik uyakat ovaluniit uyagakhiuktut, pihimayukhat ihumagilugit
munagiyaagani. Ihivgiufaagutikhait pilaaktut uraniumni uyakat maligaliugutikaktut ataani
Uraniumni Uyagakhiukviit ovalo Halumaktiviniit Maligaliugutaini (UMMR) ataani
munagiyauyut CNSCkunit ovalo hamna maligutikatut aatjikutainik maligutikhainit ilanganit
havagutainit uyagakhiuktit. Hivuliit kinikhiayut uraniumni, maligaliugutikangitut ataani UMMR,
pihimayukhat aalanik maligutikhainik ataani NSCA, tahapkoa mikhaanut akyagutikhait
uraniumni pikatunik. Hapkoa havagutait munagiyauyut ataani Nunavumi Uyagakhiuktit
Aniaktailigiyit ovalo Aniktailigiyit Pikuyakyuami ovalo Maligaliugutaini, pikatut maligutikhainik
keelinigutikatut aktugutikhainik aninalaaktunik. Maligutikhait hanahimayut munagiyaagani
inminiitut pikatatut aninalaagutait havagutainik 5 atuniaktut hivulimi kinikhiayunut. Kihimi,
munagitjutait kapaniit havaklutik uraniumni kinikhiayunit hanalutik inminik
aniaktailigutikhainik ovalo aniktailigutikhainik maligutikhait maliklugit maligutikhainik ovalo
maliktakhainik pihimayukhat. NTIkut ukpigiyut pihimayukhat maligaliugutikhait atanguyait
havaklutik mikhaanut uyagakhiuktit havakviit hanatiligiyiinik aatjikutainik havagutainut
maligutikhainut aniktailigiyaagani aniaktailigutainik havaktiit ilauyut hivulimi uraniumni
kinikhiayunut ovaluniit aalanik pilaaktakhainik ikpinagutikhait hamna havagutainut.

¾ NTIkut pitkuyut hanatiligiyiit ovalu nuutitigutikhait aatjikutikatunik havagutikhait


maligutikhainik atuklutik pihimayunik maligutikhait ovalo maliktakhait munagiyaagani
aniaktailigutikhait havaktiit ovalo nunani nunakatigiit pilaaktukhanik ikpinagutikhait
uraniumni kinikhiayut havagutainit Nunavumi.

Pinahuaktait 4: Keeliniit Ikpinagutikhait Uraniumni Kinikhiayut ovalo


Uyagakhiuktut

Havagutait hanianiitut uraniumni uyagakhiuktut pilaaktut havagutikhainik, busninik ovalo


aalanik pilaaktakhainik nunat, pikatut pilaaktukhanik angiyunik ikpinagutikhait, tamamik

4
Inminik naunaiyautait aninalaaktut Kanatami kitaniitut 2 ovalo 3 milliSieverts (mSv). Havaktiit Saskatchewanmi
uraniumni uyagakhiukviit pivaktut mikitkiyainik 5 mSv ukiuk tamaat. Pilaaktait naunaiyautait ilihimayait CNSCkut
uraniumi havakviit havaktiit 50 mSv/ukiumi ovaluniit 100 mSv/talimat ukiuni.
5
Kanatami Maligutikhait Munagitjutainik Inminiigutait Pivaktut Aninaktuliit Haagutait (NORM) ilihimayait
maligutikait ovalo maliktakhait nalunaiyagutait, titigagutait, munagitjutait ovalo havagutait munagitjutait NORM
Kanatami atugutikhainik hanatiligiyit NORM munaitjutait atugutainik ovalo maligutainik.
11
hilakyuamut ovalo inuligiyit-hanatiligiyit, ilangit, ihuinaagutait inuukatiminut inuuhiit, nunani
ilaukatautjutait ovalo inuuviviniit ilanginut. Ikpinagutait tugaalaaktut, ilanganut ovaluniit
katitigutikhainut.

Amigaitut ihumaalugiyait uraniumni uyagakhiuktut ovalo keeliniit kinikhiayut, ilauyut


pilaaktakhinik kungmuutjutait hilamut ovalo nuutitigutait nunauyanut ovalo umayunut ovalo
Inunut. Kitkaniitut ihumaalugiyait aninaktuliit havagutait autlaktilaaktut hilamut ovaluniit
itilaaktut imanut uyagakhiuktilugit ovalo halumaktititilugit ovaluniit kuvilaaktut igitigutait
uyakat ovaluniit kuvivigutainut kimakhimayut uyagakhiuktut inikata. (hivulimi ilangani
ukakhimayut ikpinagutikhait aninalaaktut uyagakhiuktit havaktiinut ovalo aalat hanianiitut).
Ihumaaluktutlu pilaaktunik autlaktigutait aninaktunik tugaalaaktut ukpatainut ikpinagutait
umayut, ilaa, tuktut ovalo nunat atugutait. Amigaitut ikpinagutait atulaaktut uyagakhiuktuni
niuviktauyukhanik aalanik.

4-1 Maligaliugutikhait Pihimayukhat

Nakuutjutikhait nutaat uraniumni uyagakhiuktut Saskatchewanmi munagitjutait Inunut,


umayunut ovalo hilakyuanut takpikaihimayut nakuutjutait inikpiakhimayut hilakyuami
ikpinagutait ihivgiufaagutait atugutikhainik ilaulugit hakugiktumik maligaliugutikhait
munagitjutikhainik. NTIkut ikayuktut uraniumni uyagakhiuktut atuktut ilanganik
Saskatchewanmi pivaktait ovalo naluhuikhimayait uktugumayut hanayakhat pihimayukhat
tamamik maligaliugutikhait pihimayukhat, ilaulugit aatjikutiliugutait pihimayukhat nunat
atugutikhait paknaiyautainik ilihimayait Nunavumi Paknaiyaiyiit (NPC), ikpinagutait
ihivgiufaagutikhait atugutait NIRBkuni ovalo maligaliugutait munagiyait CNSCkut ovalo aalat
havakviit.

Munagiyaagani pilaaktakhait ikpinagutikhait, NIRBkut pihimayukhat hanayakhat uktugutikhait


ilauyukhat tuhagutikhainik naunaiyakhimayut, pilaaktut, ihivgiugutait ovalo nunani tuhagutikhait
tamamik ikpinagutikhainik uktugutikhainut, ilaulugit katitigutait, nunat ilaukatingit, inuligiyti
hanatiligiyiit (ilauyut Inuit aniaktailigiyiit), ingilgaat nunait ovalo inuuviviniit ikpinagutait.

Hanayakhat ihivgiuktauyukhat, NIRBkut pihimayukhat Hilakyuami Ikpinagutait Ukautainik


(EIS). Ilaulugit ihumagiyakhait tamamik ikpinagutikhait, EISmi ilauyukhat naunaiyautainik
akigaktugutikhait naunaiyautait ovalo kungiagutikhait ovalo tuhaktitigutikhait atugutikhainik
ihuakhagiagani nakuutjutikhait ikpinagutikhait pilaaktut. Kanatami havakviuplutik, CNSCkut
maliktukhat Kanatami Hilakyuami Ihivgiufaagutikhait Pikuyakyuangit atuktingit atanguyautait.
Taimaimat, aatjikiinahualugit EISmi atugutikhait pihimayukhat piyaagani nakuutjutikhainik
atugutikhainut.

Ilaulugit ihivgiufaagutait ovalo ihivgiugutait atugutainut, NIRBkut pitkulaaktut maliktakhainik


ovalo maligutikhainik ilautilugit atugutainut, nunani atugutikhainut, laisinsiinut ovaluniit aalanik
kavamatkut angigutainut hanayakhat ilangit pihimayakhainik, ilaulugit laisisiit tunivaktait
CNSCkut. Mikhaanut kinikhiayut havagutait, NIRBkut naunaiyakhimayut maliktakhait ovalo
maligutikhait, ilauyut uraniumni tugaakhimayut pihimayakhait, ilauyukhat nunat atugutikhainut
laisinsiit/atugutikhait ovalo nunani atugutikhait tunihimayut mikhaanut uktugutikhait

12
hanayakhainut.

¾ NTIkut pitkuhimayut uyagakhiuktit havaktukhat taimaatut pikangitut angiyumik


ikpinagutikhait inuuviviniinut, inuuhiinut ovaluniit naamagutikhait Inuit ikpinakhimayuni
nunani.
¾ NTIkut ilitagihimayut uraniumni uyagakhiugutait akhut maligaliugutikatut ovalo NTIkut
ikayuktait maligaliugutikhait atugutait nani tamamik uktuktut ilihimayukhat ovalo
havaklutik uraniumni uyagakhiuktut ihumagiyaulutik inminik mikhaanut hilakyuami
ihivgiufaagutainik atugutainik, tamaat ilaukataulugit Inuit ikpinagutaini nunaini.

4-2 Nunat Atugutikhait Maliktakhait ovalo Maligutikhait

Nunat atugutikhait laisinsiit ovalo nunat atugutikhait tunivaktait RIAkut itilaagiagani IOLmi
ilauyut maliktakhait ovalo maligutikhait pihimayut inikimayunik kanuk havaktut havaktukhat
mikinikhaagiagani hilakyuami ikpinagutikhait. Hapkoa atanguyautait ilauyut maliktakhait ovalo
maligutikhait mikhaanut atugutikhait imat IOLmi malilugit NTIkut Imat Pikuyakhait ovalo
aatjikutait atugutainut. Hapkoa havagutikhait maliktakhat ovalo maligutikhait tunihimayut
naunaiyakhimayunik maligutikhainik angitkiyanit maligutainit ovalo pinahiaktainit ilihimayut
nunat atugutikhait paknaiyautait hanahimayait NPCkut maligutigiagani ovalo maliktigiagani
pitkutikhait atugutikhainut. Ikpinagutait uraniumni kinikhiayut hilakyuami naamaktut
amigaitunut havagutainut, ihumaalugutikaktut, kitkani mikhaanut ikuutagutait. Piyaagani
pikangitut piyumayaungitunik ikpinagutikhainik uraniumni kinikhiayuni, ihivgiugutait pihimayut
maliktakhait ovalo maligutikhait mikhaanut nunat atugutikhait piyukhat ovalo nutaanik
maliktakhainik hanalutik ovaluniit atulilutik pilaakata.

Mikhaanut iniliktut kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut, ilangit maligaliugutait pihimayukhat


ilihimayut UMMRmi ovalo munagiyauyut CNSCkuni, amigaitut pihimayukhat ilauyut
atugutikhainut nunani ovaluniit atanguyautainut, ilauyut nunat atugutikhait laisinsiit/atugutikhait
ovalo nunat atugutikhait. Utiktitjutikhait Pikuyakhait ovalo ilauyut maligutikhait angililaaktut
ilaulugit aipaini ilangani munagiyut kuviviit ovalo igitigutait uyakat ihivgiufaagutainik
pilaaktukhanik uraniumni uyagainik ovaluniit uyagakhiugutainit.

¾ NTIkut piyukhat nunat atugutikhait maliktakhaini ovalo maligutikhaini mikhaanut


pilaaktakhainik hilakyuami ikpinagutikhait uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut
IOLmi hanayukhat ovalo atuliklugit.

4-3 Umayut

Pilaaktut ikpinagutikhait kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut umayunut, ilaa, tuktunut, ikpinaktut


ihumaalugiyait amigaitut Inuit. Havagutait ilauyut kinikhiayunut ovalo uyagakhiuktunut
pilaaktuliit nakuungitumik ikpinagutikhainik tuktunut ilauyut tingmiat tingmikataktut, hanayut
apkotikhanik ovalo milvikhanik, autlaaktaktut akhaluutikut, uyagakhiukviit hanatjutait ovalo
havagutait ovalo ihuinaagutait nunanik ovalo imanik aninaktumik pikatunut. Hapkoa havagutait
pilaaktut taimaitilaaugit nunait atugutait, amigailiktut Inuit nunaniitut ovalo umayukhiugutait
Pilaaktut tamaitjutainik nunat atugutainik, amigailiktut Inuit nunaniitut ovalo umayukhiuktut
ovalo ihuinaagutait tuktut, ilaa, ivatitlugit. Apkotit keeliniulaaktut atuktut amigaigumik ovaluniit
13
apotinik nutkaktigutigiuginik kinikhikpata.

Ihumaaluktutlu aninaktunik ovalo aalanik pilaaktunik aninaktunik pihimayunik itikata nikihanut


ovalo nigiyaukpata tuktunit ovalo aalanik umayunit, ikalunit ovalo tingmianit ovalo mikiyut
umayut nigiyauvaktut umayunit ovalo kinguani nigiyauvaktut Inunit. (nigilaaktut paungat
nigiyauvaktut Inunit). Ihumagilugit hapkoa pilaaktut ikpinagutikhait, nakuuyuk kinigumik
nalvaagutikhait hilakyuami kungiagutait haniani Ukiuktaktumi Saskatchewanmi nunait,
takupkaihimayut angiyumik amigailiktut uraniumni ovaluniit aalat uyakat nunauyanut ovalo
umayunut pipkaihimayut uraniumni uyagakhiukviit havakvikhaini.

Mikhaanut keelinigutikhait ikpinagutikhait kinikhiayunit havagutait, pikatut amigaitunik


maligaliugutikhait pihimayukhat ihuinaangiyaagani ovaluniit ahigungiyaagani nunait tamamik
umayut, ihumagilugit tuktut, omingmait, ikaluit, tingmiat, kaalaat ovalo umayut ihumagiyauyut.
Hapkoa ilihimayut amigaituni Pikuyakyuani ovalo maligaliugutikhaini ovalo ilaulaaktut
maliktakhainik ovalo maligutikhainik pitkuhimayait NIRBkut ovalo ilauyut nunat atugutikhait
lasinsiit/atugutikhait ovalo nunat atugutikhait ovalo kitutkia atugutikhait tunihimayut
maligaliuktinit munagiyut maligaliuktinit. Ovalo, hilakyuami ihivgiufaagutikhait atugutikhait
pihimayukhat tamamik pilaaktut ikpinagutikhait uyagakhiuktinit tuktunut ovalo aalat umayut
ovalo nunauyat havaktauyukhat. Ovalo aalat maligutikhait pihimayukhat, Tuktut
Munagitjutikhait Atugutait, munagifaagutikhait tuktut ivatitlugit ovalo ivataakhimatitlugit
ikpinagiyauyukhat.

¾ NTIkut pihimayukhat pilaaktukhanik ikpinagutikhait kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut


hanayakhait umayunut ihivgiutialutik ovalo hanayakhat paknaiyatiakhimalugit ovalo
havaklutik ikpinagiyauyukhat mikitinahualugit ovalo nani pilaitpata pinahuangilugit
akigaktugutikhait.

4-4 Munagitjutikhait Kuviviniit ovalo Igitikhimayut Uyagait

Kuviviniit hiugaktut itut havagutikhait uyagakhiuktunit havagutainit kimakhimayut


uyagakhiuktunit ahiguktihimayut ovalo halumaktihimayut halumaktiviinit ovalo atuktukhat
uyakat unguvakhimayunit. Kuviviniit pipkaihimayut uraniumni uyagakhiukviit havakviinit
pikatut aninaktunik uyakanit. Nutaa igitikhimayut uyakat uyagauyut unguvakhimayut
uyagakhiukvimit ovalo halumaktihimayukhat ilaa, pikamata aninaktunik ovaluniit
piyumayaungitunik uyagalianik.

Aipainik ilanganut uraniumni uyagakhiuktut havakviit, maligaliugutikhait munagiyut


munagitjutainik hapkoa havagutikhait tiguhimayait CNSCkut. Pigumik maligaliugutikhait
angigutainik mikhaanut munagiyut hapkoa aninaktuliit igitigutainik, CNSCkut maliktut
maligutikhainik ilihimayut iluani Pikuyakhait P-290 Munagitjutait Aninaktuliit Igitigutait. Ilaa
ihumaalugiyait ihuakhagutikhainik pikaktut aninaktunik ilanganik ovaluniit aalanik aninaktuliit
hunavalunik kuvilaamata igitihimayunik munagiyauhimayunit nunanit, igitigutait kuviviniit
ovalo igitikhimayut uyakat kungiaktaunginaktut. Piyumayait atugutikhainik munagilugit hapkoa
havagutait ililugit uyagakhiukviit iluanit ovalo umiklugit tugaanitaagani hilamut ovalo imanut.
NTIkut piyumayut angiyumik nakuuyumik munagitjutikhainik kuviviniit ovalo uyakat IOLmi.

14
¾ NTIkut piyumayut ihumaiyait mikhaanut hanatjutait, havagutait ovalo ungahiktumut
kungiagutikhait igitigutait munagitjutikhait havakviit, ilaulugit kuviviniit ovalo
igitikhimayut uyakat nunait, ihumagitialugit ihivgiugutaini uktugutikhainut uraniumni
uyagakhiuktut IOLmi.

4-5 Kungiagutikhait

Kungiagutikhait ilaulaaktut tamamik maligutikhaliit kungiagutikhait naunaiyagiagani havakviit


havaktut malikhutik maligaliutiligiyit pihimayakhainik ovalo ikpinagutait kungiaktauyut
malikhutik nani hilakyuat ovaluniit inuligiyit-hanatiligiyit ipinagutikatut havakviinit.
Kungiagutikhait ilaukatauyunit nunanit pilaaktunik ikp9inagutikhainik havaktitlugit
uyagakyiuktit havakviini Saskatchewanmi pipkaihimayut ihumaalungitjutainik angiyumik
ikpinaitut Inunut, umayunut, nunauyanut ovalo hilamut ovalo imanut.

Piyaagani atugutikhait igitigutainik kuviviniit ovalo igitigutait uyakat nakuuyut ovalo munagiyut
hivunikhaptini inunut pilaaktukhanit ikpinagutihait hapkoa havagutainit, nunat kungiaktauniaktut
uyagakhiukviit havakviit umikpata. Hamna kungiagutikhait pihimayukhat amigaituni ukiuni
ovalo pilaaktut kungiaktaunginaliluni. Kinauyat tutkukhimayukhat ilihimayukhat havaktinit
uyagakhiukviit nakuuyukhat kinauyakhainik kungiagutikhainut ovalo pilaakat, munagilaaluni
ayokhagutikhainik pikpata.

Munagitjutikhait kuviviniit ovalo igitihimayut uyakat ovalo ungahiktumut kungiagutikhait nunat


hapkoa havagutait ikpinagiyauyut Inuinut. NTIkut piniaktut nutaamik ihumagiyakhainik
hilakyuami ihivgiufaagutikhaini atugutikhainik ovalo tamamik pihimayukhat naunaiyautait,
titigakhimayait CNSCkunit, tamaat iniktikhimayukhat. Uraniumni uyagakhiukviit havakviit
IOLmi, NTIkut ovalo RIAkut ihumaniaktut piyumayainik hanalutik inminik maligutikhainik
mikhaanut munagitjutikhainik ovalo kungiagutikhainik tahapkoa havagutikhait ovalo ilihimayut
iluani Utiktitjutikhait Pikuyakhait ovaluniit ilauyut maligutikhainut. Ilauyukhat Inuit
ikpinagutaini nunani kungiagutikhainut pilihimayuit ikayulaaktut ihumaalugutainik ovalo
pipkailugit Inuit nunamini pilaalugit hanatiligiyiit pilaaktut.

¾ NTIkut ikayuktut pihimayakhainik ikpinagutikhait uyagakhiuktit havakviinit


nakuutjutikhait Inuit ikpinagutait nunaini kungiakatalugit havaktitlugit ovalo umiktikata
ovalo naunaiyaklugit akigaktugutikhait angiyut ikpinagutait.
¾ NTIkut pihimayukhat Inuit ikpinakhimayuni nunani ilaulutik hilakyuami
kungiagutikhainut uraniumni uyagakhiukviit iluani IOLmi.

4-6 Akiliktugutikhait ovalo Kinauyanik Tutkuktuitjutikhait

Kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut hanayakhainik IOLmi, Maliktakhait ovalo Maligutikhait


pihimayukhat havakviit tutkukhimayukhat kinauyakhainik tutkuktuitjutikhainik RIAkunut
piyaagani nunat tamaat utiktihimaniaktut nunat atugutikhait havakviit inikata ovalo RIAkut
akiliktulimaitut. (Utiktitjutikhait Pikuyakhait ovalo ilauyut maligutikhait tunihimayut

15
titigakhimayunik pihimayakhainik). Uraniumni uyagakhiukviit IOLmi, kinauyat tutkukhimayut
ihivgiufaaniaktut ovalo pihimayukhat Nunavumi Imaligiyit Katimayiit imanut atugutikhainik
ovalo CNSCkut ataani Uraniumni Aniktailigutait ovalo Munagitjutait Maligutikhaini.

Pinahuaktait 5: Pipkainahualugit Ilaukatautjutikhait Inuit

5-1 Tamaat ovalo Naamaktunik Ilaukatautjutikhait Inuit

Ikpinaktuk Inuit nunani uktunahuaktut hanatiligiyiinik tunilugit pilaaktakhainik tamaat ovalo


naamaktunik ilaukatautjutikhainik. Pingitpata havaktiit uyagakhiukvikhami ovalo Inuit
ikpinagiyauyuni nunani tuhaktitaulutik nakuuyumik pipkailaaktut nakuungitumik hilakyuami
ihivgiufaagutikhainik atugutikhainut ovalo kangiktiakhimailutik havaktitlugit uyagakhiuktut.
Hamna pipkailaaktut naamangitumik piyakhainik ukakatigitjutikhainut atugutikhainik havaktiit
kihimi ilaulaaktut ayonagutikhainik tuhaktititjutikhait havagutainik ilanganut hanayakhat.

Ikayulaaktut hamna ayokhagutikhait ovalo ikayuklugit nuutitigutikhainik tuhagutikhait ovalo


naluhuigutikhait, ihumagilugit pilutik ilitigutikhainik atauhimik ovaluniit amigaitunik nunani
ovaluniit aviktukhimayuni Inuit katimayigalaat hanalaaktut ayoikhaitjutikhainik mikhaanut
uraniumni uyagakhiugutikhainik piyaagani katimavikhait nani kapaniit uktugumayut ovaluniit
havagumayut uraniumni uyagakhiukvikhainik hanayakhait ilaukatauyaagani nakuuyumik Inuinut
ovalo tuhaktitigiagani ukakatigitjutait CNSCkunut maliklugit UMMRmi. Hapkoa “Inuit havaktiit
katimayigalaat” nutaangulaaktut ovaluniit pihimayainik nunani ovalo aviktukhimayuni Inuit
havakviit ovalo ilaulaaktut ilanginik Saskatchewanmi Hilakyuami Nakuutjutikhait
Katimayigalaanut. Havalaaktut iluani maligutikhainik Inuit ilaukatautjutikhainik ovalo
ukakatigitjutikhainik ihivgiugiagani atugutikhait ovalo ikayugiagani nuutitilugit tikitumayainut
pinahualugit Inuit ilaukatautjutikhait. Katimayigalaat ilauyut piniaktut ayoikhaitjutikhainik
mikhaanut tamaat ilangit uyagahiuktut havagutikhait ovalo ilaulaaktut hilakyuami
ihivgiufaagutikhainik atugutikhait kihimi tamaat havaktitlugit uyagakhiuktit havagutainik.
Uyagakhiuktit kapaniit ikayulaaktut ayongitainik ovalo kinauyakhainik ikayugutikhainik
katimayigalaanut.

¾ NTIkut pitkuhimayut akhut ihumagilugit ilitigutikhainik nunani ovaluniit


avaiktukhimayuni Inuit havaktiit katimayigalaanik hilakyuami ihivgiufaagutikhaini
uraniumni uyagakhiuktit hanayakhainik uktugutikhainut ovaluniit kilamik hanayakhat
uktugutikhait hanatiligiyiini ovalo hapkoa katimayigalaat ilaukataulutik ovaluniit
ukakatigiyaulutik tamaat angigutikhainik havagutikhainik hanayakhat.

5-2 Naluhuiyagutikhait Inuit Inuuviviniit

Ilauyunik ayokhagutikhait pilaaktut mikhaanut havagutikhait havakvikhaini, tuhaktituitjutikhait


ilaani ahigukpaktut ilaukatauyuni naluhuitiangitkaagata inminik piyumayainik ovalo kapaniit
naluhuigiagani aalatkiit ihumagiyait pilaaktut inuuviviniit aalatkiigutainut. Ikayugiagani
ahigukhimayut tuhaktituitjutikhait, kapaniit naluhuiyaktukhat Inuit inuuviviniit ovalo ikpigilugit
IQ ovalo Inuit inuuhiit ovalo kanuk havakpaktait.
16
¾ NTIkut pitkuhimayut kapaniit havaktut hilakyuami ihivgiufaagutikhainik ovalo
havaniaktut uyagakhiukvikhamik Nunavumi pilutik naluhuiyagutikhainik IQ ovalo
ikpigilugit Inuit inuuhiit ovalo kanuk havakpaktait.

Iniktigutikhait
NTIkut ikayuniaktut uraniumni kinikhiayunik ovalo uyagakhiuktunik Nunavumi hapkoa
havaktakhait pihimakpata maligutainut pinahuaktainik ovalo pikuyakhainik ukautaini ilihimayut
hamani pikuyakhami, NTIkut aipait pikuyakhait ovalo tamamik maligaliugutikhait
pihimayukhat. NTIkut piniaktut pinahualugit uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut IOLmi
tuniagutait ikayugutikhainik Inuinut ovalo hapkoa havagutikhait pilaaktut aninaktumik ovalo
hilakyuami munagitjutikatunik.

Inikhait ilihimayut pikuyakhaini nakuuyumik kilamik Katimayiit angiktaukpata. Ilangit aalat


ukautait piyukhat ihivgiulugit ovalo ihivgiufaalugit ovalo aalat havaktakhait titigakhimayut
hamani ilangani. NTIkut ovalo RIAkut iniktiniaktut tahapkoa pikuyakhait ukautait ilauyut
mikhaanut munagitjutikhainik IOLmi, havaklutik imaatut:

1. NTIkut unguvaniaktut ilaukataungitjutainik uraniumni (ovalo thorium) naunaiyautainit


“Uyagakhiugutit”, taimaatut tunilugit inminiigutikhait kinikhiayut uraniumni ataani
maliktainik Kinikhiayut Angigutikhainut ovalo uyagakhiulaalutik ataani maliktainik
Hanagutikhainik Atugutikhainik. NTIkut piniaktut ihivgiulutik naunaiyautikhainik
nutaanik maliktakhainik pihimayukhat mikhaanut uraniumni kinikhiayunik ovalo
uyagakhiuktunik pitinagit ilautinagit hapkoa inminiigutikhait angigutikhainut. Maliklugit
ihivgiugutait, NTIkut ilaupkainiaktut nutaanik maliktakhainik nutaami angigutikhaink
atiktuihimayakhaini ovalo paknaiyaniaktut titigaklugit maliktakhait pihimayut
angigutikhait tuniyakhainik tiguhimayunut angigutikhainik ihumagiyakhainik ovalo
angiktakhainik.

2. NTIkut ihivgiuniaktut akiligutikhainik maliktakhainik ovalo maliktakhait mikhaanut


pilaaktakhainik ilaukatautjutikhait uraniumni kinikhiayuni ovalo uyagakhiugutikhaini
ilaukatauyaagani tamaat uyagakhiuktut ilaukatautjutikhainut. Kanuginiakat iniktigutait
hamna ihivgiugutikhait, maliktakhait ovalo maligutikhait hanayukhat tuniyaagani
pilaaktakhainik NTIkut (piniakata) ilauyaagani uraniumni hanayakhami tamamik nutaani
Kinikhiayut Angigutikhainut atiktuiyaagani.

3. Ilaukataulugit RIAkut, NTIkut havaniaktut ihivgiugutikhainik naunaiyaklugit inuligiyiit


hanatiligiyiit maliktakhait ovalo maligutikhait ilauyukhat nunat atugutikhainut laisinsiit
ovalo atugutikhait ovalo piniakat, kanuginiaktut maliktakhait.

4. NTIkut havaniaktut katitiklugit tamamik nalungitait uraniumni nalvaakhimayut Ataani


IOLmi ilaulugit ihivgiufaagutait pilaaktakhainik nalvaagutikhainut ovalo piyakhainik
17
hanatiligiyiit nalvaagutait. NTIkut kinikniaktut ilaukatautjutikhainik Kavamatkunit
hamna ihivgiugutait, iniktukhat kilamik ovalo pitkuyaagani Kavamatkut havaklutik
aatjikutainik ihivgiugutikhainik Kaagani IOLmi.

5. NTIkut ihivgiuniaktut ovalo ukatialugit kanugitut ovalo keeliniit pilaaktakhainik


akiliktugutikhait uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut IOLmi (pikakat) ovalo
havaktakhait havaktiit, NTIkut, RIAkut ovalo Kavamatkut Munagiyiit ovalo havakviit
ilaulutik CNSCkut.

6. Atuklugit tamamik hapkoa, NTIkut ilaukataulutik RIAkut, piniaktut ihuakhgutikhainik


Maliktakhait ovalo Maligutikhait ovalo makpigaat (laisinsiit, atugutikhait, Kinikhiayut
Angigutikhait, ilangitlu) tunitjutait Kaagani ovalo Ataani Inminiigutikhait.

Ilangit pikuyakhat ukautait nakuutiatumik iniktilaaktut NTIkunit ovalo RIAkunit


havakatigiigumik Kavamatkunut, IPGkunut ovaluniit aalat havakviit, hamna pilaakata. Hapkoa
ihumagiyait ilauyut imaatut:

1. NTIkut ovalo RIAkut havakatiginiaktait kavamatkut, IPGkut, uyagakhiuktit kapaniit


ovalo aalat havakviit, pilaakata, hanalutik ovaluniit nuutitilutik nunat atugutikhait
maliktakhait ovalo maligutikhait atuniaktut uraniumni kinikhiayuni Nunavumi piyaagani
ukagutikhainik pilaaktunik hilakyuami ikpinagutikhainik. Maliktakhait ovalo
maligutikhait aatjikutauyukhat paknaiyautit pikuyakhainut, pinahuaktainut ovalo
tikitumayainut ilihimayut NPCkunit ovalo pihimayukhat ilihimayait iluani nunat
atugutikhait paknaiyautikhaini. Ihumaginiaktait maligaliugutikhait atugutikhainik ovalo
atuktainik Saskatchewanmi.

2. Hapkoa maliktakhait ovalo maligutikhait hanatitlugit, maligutikhait atuktut


Saskatchewanmi ilihimayut “Uyagakiuktit Kinikhiayut Maligutikhainik
Saskatchewanmi” atuktukhat nani aatjikutaungitpata pihimayainik Nunavumi
maligutikhainut.

3. NTIkut havakatiginiaktait RIAkut ovalo Kavamatkut hanatjutikhainik ovalo


iniktigutikhainik pilihimayut ayoikhaitjutikhait nunat atugutikhait ihivgiuktinik
atugutikhainik ihivgiugiagani uraniumni kinikhiayut havagutainut.

4. Ilaukataulugit aalat, NTIkut ihivgiuniaktut ihumagiyainik mikhaanut munagitjutikhait


ovalo ungahiktumut kungiagutikhainik kuviviniit ovalo igitigutait uyakat pivaktut
uyagakhiuktuni ovaluniit halumaktigutaini havagutainut. Maliklugit iniktigutait havaktait,
NTIkut haniaktut uraniumni mikhaanut maliktakhainik ilaulugit Utiktigutikhait
Maligutikhainut ovalo ilauniaktut itiktilaagutikhainik inminiigutikhainik tunivaktait
RIAkut.

5. Ihumagiyait mikhaanut aniaktailigutait ovalo aniktailigutait havaktiit ilauyut kinikhiayuni


ovalo uyagakhiuktuni munagitjutauyut atanguyanit munagiyit tahapkoninga ovalo
hilataaniitut havagutainut NTIkut ovalo RIAkut. Kihimi, NTIkut havaktiginiaktait

18
atanguyat ovalo uyagakhiuktit havakviit piyaagani maligutikhait ovalo maliktakhait
munagiyaagani havaktiit ovalo aalat pilaaktunit ikpinagutikhainit aninaktukhanit
uraniumni kinikhiayunit ovalo uyagakhiuktunit Nunavumi atuliklugit ovalo iniktiklugit
ovalo atulaagiagani Inuit nakuuyumik.

6. NTIkut havakatiginiaktut aalat havakviit ihivgiulugit pilaaktakhainik hanatiligiyiinik


Inuit Havaktiit Katimayigalaat nani uraniumni uyagakhiuktit hanayakhaini uktuniaktuni
ovaluniit uktuvigilaaktaini. Kanugitpat iniktigutait ihivgiufaagutikhait, NTIkut
havakatiginiaktait aalat havakviit ilitiklugit katimayigalaat piyumakpata.

7. NTIkut havakatiginiaktait Kavamatkut ovalo NPCkut ilaukatauyaagani Inuit tikitumayait


atugutikhainik IOLmi nunat atugutikhait paknaiyautikhainik ovalo ukagiagani ublumi
naluyainik KRLUPmi mikhaanut uraniumni uyagakhiuktuni.

8. NTIkut pitkuniaktut ICCkut ihivgiulutik, naunaiyaklutik ovalo ihuakhaklutik inikhainut


uraniumni uyagahiugutainut maliklugit hamna pikuyakhat.

Ihivgiugutikhait ovalo Ihuakhagutikhait


Angikhimayuk pikuyakhak maligutikaniaktuk ilaani ihivgiuktaulutik ovalo ihuakhailugit
NTIkunit ovalo RIAkunit.

Katitigutait Naitumik Ukautait ovalo Titigagutait


CNSC Kanatami Uraniumni Aniktailigiyit Kamisitkut
DIO Tikuakhimayut Inuit Havakviit
EIS Hilakyuami Ikpinagutait Ukautait
ICC Inuit Ukiuktaktumi Katimayikyuat
INAC Kanatami Inuligiyit
IOL Inuit Inminiigutait Nunait
KRLUP Kivalliq Aviktukhimayut Nunat Atugutikhait Paknaiyautait
NIRB Nunavumi Ikpinaktut Ihivgiuktit Katimayit
NLCA Nunavumi Nunataagutit Angigutaanut
NORM Inminik Pikataktut Aninaktuliit Havagutait
NPC Nunavumi Paknaiyaiyiit
NSCA Uraniumni Aniktailigiyit ovalo Munagiyit Pikuyakyuat
NTI Nunavut Tunngavik Timinga
RIA Aviktukhimayut Inuit Katutjikatingit
UMMR Uraniumni Uyagakhiuktit ovalo Halumaktiligiyt Maligaliugutait

Ilangit Tuhagutikhait

19
Tuhafaagumaguvit mikhaanut IOLnik ovalo uraniumni kinikhiayut ovalo uyagakhiuktut IOLmi,
takulugit Nunavumi Nunataagutit Angigutaanut, Aviktukhimayut Inuit Katutjikatingit ovaluniit
Nunavut Tunngavik Timinga.

Takulaaktut tuhagutikhainik NTIkut ovaluniit RIAkut:

20

S-ar putea să vă placă și