Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
l'SV
:c3
0" (
•'•^v
H"^
>
4!;>.''
.^v
*. \^J
JVw
i^.^
k-^-^
^^ V-
ï.^^^1
^^-i^
'>j'-',^-^^±L
AT
r**î
eî^'i
^i5:
V """ ,l„>
SÏBÎ,, Bli
E #> cfc
9 AMSTELAEDAM,
1$^ -%#-
i-î^
r-
,:t
\'<
LIBRARY
\
TRANSFERT*
ILIBRARYJ
Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
University of Ottawa .
http://www.archive.org/details/theologiaecursus21mign
TIIEOLOGIJ^.
CURSUS COMPUI-TUS,
i:\ TUACTATIBUS OMNIUM PKRFECTISSIMIS IJBIQIJE HABITIS, ET A MAGNA
TAllIE EPISCOl'OUUM NECNON THEOLOGOULIM
EDUOPiE CATUOLICiE,
UNICÈ CONFLATLIS;
J.-P. M .
EDITIO NOVISSIIMA.
TOMUS VIGESEMUS-PRIBIUS.
APPENDICES AD SACRAMENTA IN GENERE.
MONTROUGE,
./H.rto iiortam liifcrm puvisionmi,
Gallicô : près la BAnniÈBE d'Enfer de Paris.
184-1. .
ELErVCHUS
AUCTORUM ET OPERUM
QUI IN HOCCE YOLL'MINE CONTINENT IIR.
BILLUART.
Appendix prima : De fine propter quem instituta fuit Circuincisio
IDEM.
]\IERLIN.
Appendix quarta : Traité historique et dogmatique sur les paroles ou les formes
des sept Sacrements de l'Église.
TURNELIUS.
De Baptismo.
VITASSIUS.
De Confirmalione
INDEX RERUM.
^jpjpcnîrut-S
AD TRACTATUM DK SACRAMENTIS IN GENERE.
APPEJVDIX PRIMJL
DE FINE PROPTER QUEM INSTITUTA FUIT CIRGUMCISIO.
« Circumcisionom fuisse lignrnm Biiplisnii constat : essel signum rememorativum fidci Abrahaî cl fœdcria
liiiii quia sicHt in Baptismo lit professio lidei et liomo Dei cum illo, et simul protestatio fidei in CiiristUiTiex
priifi-ssio lidei iji t'.lirisnim vcnluruiii, cl Iniiuo populo Dei consignarclur, ejusquc cullui dcpiilarctur ; i° ut
Dci ;i;ii,'iVi!ali;Uiir ; tuiii quia sicul in C.iicunicisioiie essel signum visibile distrnetivum Judieoiiim à ca;tc-
absi'iiidebaïur pcllicula caruis , sic in Baptismo spo- ris nalionibus , cl quasi frcnum cos coliibens à coni-
liamur vitiis et peccatis. (l). Tliom., q. 70, a. I, 0.) mixlione cum illis. Sed quicslio est utrCim prxtcr
« Quanlùm ad litus Circuuicisionis , couvenicnter istos fines lucril eliam insiituia in rcmedium peccall
fuit iiisliltila in nicinliro geiicralionis, 1° quia cral si- originalis? Negant Bellarni., Vaiipiez , l'ilerminicr ,
dicain ,
quod per nctiim generationis traduciiur; < Dico : Circumcisio fuit institula in retiiediam
3° qoia ordinal)atiir ad diuiituilionem carnalis concu- peccali originalis. (Ibid., a. 4, 0.)
TriphoMC dicil primani Circtimcisionem faciarn fuisse « Prob. conclusio l°cx S. Scriplurâ, Gen. 17, ubi
cullellr) ferreo, et ila eliaui à Judxis suo lempore te- referlur insiilutio Circumcisionis : sic legilur versu
cnltello lapideo, ut Circumcisio filii Moysis à Sepliorà, cujus prwpiitii caro circumcisa non (uerit , delebilur
Exod. i , et secunda Circumcisio Josiie à Deo man- anima illa de populo suo ,
quia pacCtim meum irrilum
data, Jos. 5 : Fac tibi ctdtros tapideos, et àrcumcide fecit. Sicut ergo ex illo Joan. 3 : Nisi quis renatus
secundo fUios Israël. Sed inde non sequilur quod sic fuerit ex aquà et Spirilu sanclo , non polest inlroire in
fuisselnecesse pvsecipere Josueut taies adhiberei. Pro siituiam in remissionem peccali originalis; mctsculus,
illà crgo dunlaxat secundà Circumcisione ila prsece- enim ibi indeflnitè ponitur , sicque débet inlelligi de
ptuni est, idque in flguram Christi, qui in S. Scripturà omnibus etiam infanlibus , sicul zi : Nisi quis rena-
dicitur Pclru. Sephora autera sic agit propter festina- tus, eic. ; idque indicant verba prœccdenlia : Infans
tioncm et trepidalionem Deo niorlem minante Moysi oclo dierum circumcidelur : et ila expresse habent 70
mai'ito siio. Interprètes : Masculus cujtis prœpulii caro circumcisa
« Dies octavus erat de necessilate proecepli : Con- non fuerit octavo die ; ita ul seusus legis Circumcisio-
slal ex ejus insiitulione. (Ibid., ad 5.) Piaeveniri non nis sil : Quicunique non fuerit circunicisus ,
pcribit,
polerat ob niortis periculum, quia par eam accele- quia reus est trangressionis Ada;, et in ao non fuit
rata fuisset mors infaniis, et aliunde poteral illi suc- observalum paclum Circumcisionis instilutae ad illius
curri per reniedium logis naturae. Polerat lanien dif- transgressionis remissionem.
/erri, si immineret periculum moriis, quam non lice- « Hinc S. Aug. arguens conl. Pelag., I. 2 de Nupt.
bat periclitanti accelerare ; ex quo palet quod non et Concup., cap. 11, dicil : i Sed ipse jam dicat quare
rrat de necessilate Sacramenli. « inleriret anima ejus de gênera suo , si circunicisus
« Suppono Circumcisionem proplcr varios fines « die non essel octavo ;
quid ipsc pcccàsset, quid of-
fuisse insiituiam : 1
'
Sicut jam diclum est, ut esset 1 fendissel Deum , ut de aliéna in se negligenliâ tam
figura Bapiismi cl Circumcisionis spirilualis; 2" ut « severâ sentenlià punirelur, si nulli.nn osset «nginale
TH. MO, 1
i\ DE SACRAMEN lis IN GEiNESlE. ii
I peccatum? De ciicunicidendis enlm Deus sic man- ceps geniis, tum quia proximè dimicalurus contra
< davil infanlibns : ilasculus , elc Ex. qno eiiini idololalras p.itiebatur in filio fomentuni et semen ido-
€ insiilula esi Circtimcisio in populo Dei , qiiod eiat peccatum originale. Denique factum
lolatriae, scilicei
« tune signaculum jiisiilia; 'îdci, ita ad significaiionem unius non consiituil legem generalem, maxime cùm
f purgarionis Talebal et in parvili^ eiîgiiiali^qae ve- constei de usu contrario.
t terisque p\>ccali iicut et Baptismus ex illo valere « Itaqae inlelligenda est illa phrasis de exclusione
^ cœpit ad invocatu n^n: liominis, :7. quo est iiislitu- à populo Dei vel per niortem œternara, vel per sepa-
€ tus. • L. 5 contra J'U., c -1? Cw ipse Isaac , nisi rationera ab Ecclesià visibili. Primum videlur dicen-
Baplumatts Cp^sU signo circvi:.cisus fuisset, veriissct dum, quia juxta phrasim Hebraicam in pluribus locis,
anima ejus de popuio $uo. IttTLr. inira : Q- id meruerat Gènes. 25 et 49, 1 Machab. 4, et alibi, apponiad po-
ut anima eyui le poptm stt penrei , msi Circumcisto piimm snnm, significat bœreditatem sanctorum; crgo
tubvemret? Unie jli-'st. ad Dardauum 5/, nuiic 187 ,
ista contraria, dcleii ae popuio suo, signirical bujus
ieâp. H : Circumcisio on(«, Jis sanclisproBaptismo fuisse b;ereditalis privaiionem. Sed esto intelligalur separa-
ereditur. Et lib. contra Lilt. .'etil., c. 72 : Certè anli- tio ab Ecclesià visibili, perinde est quisquis enim ab
:
quHf populus Dei Circumcistonem pro Bapttsme ha- Ecclesià sanctorum ejicitur, à regno cuelorura exclu-
bitat. ditur.
facere non possunt infantes. Abraham ; partira quia disputans contra Pelagi^nos,
débet intelligi , lum ex versu proecedenli, luni quia remedio contra ipsum instiluto, cujus tamen remedii
masculus indefinilè ponitur, tum quia legilur in ver- non meminerunt Patres ipso S. Aug. antiquiores :
sione 70 Interpretum ; vera enim est ista versio , ne- Quapropler, inquit Hoiioratus Tournely, al> ejus sen-
que quidquam in eâ reprehenJi poiesl, dicit ipse Bel- tentiâ, salvâ quœ ipsi debetur reverenlià, recedere nobis
eam postea irrepscrunl negligenliâ vel niaimû aitl etiam € Contra priraum jam respondi independenler à
ignorantiâ aliorum, qnod dici non poiest dt; prscsenli textu Graeco, t» octavo die subinlelligi in llebr.io et in
textu, cùm sic uniforniiler Icgaïur in omnibus exem- Vulgatâ : item veram esse versionem Grœcam, neque
plaribus Gnccis : quapropler dicendum illos bas par- aliqujd Hebra;o vel Vulgatse contrarium conlinere,
liculas apposuisse ad clariorem iDielligeii'iam textùs sed ulriusque clariorem explicationem. Contra secun-
Hebraici , et quia antiqua Synognga sic inielligebat. dum, utramque intelligeniiam adliibuil S. Aug., lib,
Ita etiam legitur in Polyglotlis Anglis in Penlaieuelio 16 de Civil., c. 27. Contra tertium, argumenta quœ
Samaritano, quem quidam dicunt fuisse scriptum colligit S. Aug. contra Pelag. optima sunt et à se-
tempore Esdraî, alii anie Cbristum natum. Quantum qiieuiibus Pairibus ac Iheologis probata, nec prœce-
autem ad hxc verba : Quia pactum mewn irriium fecii,
denlibus contraria, ul patebil ex mox dicendis. l'nde
sensus est : Quia pactum nieura in eo non fuit obser- I Prob. 2" ex lis qui S. Aug. proecesscrunt. In Thal-
vatum. mud., tract. Sanhedrim, c. il, juxta interpretationem
< Dicunt 2°, liaec verba : Delebitur anima illa de po- Josepbi de Voisin, 1. de Lege divinâ, c. 6, legitur :
pulo suo, non designare niortem a;lernam, sed vel Quœrilur quando iiifans particeps esse possil (uturi se-
moriem teniporalem, quam minatus est Deus Moysi CM/i? Rabbi Machman fûius Isaac respondet : Statim ae
ob negligentiam circumcidendi filium snum, vel ex- circumcisus est.
plum Moysis non est ad rem ; non enim agitur in « Amen dico vobis, n si quis renalus fueril. i Ibi S.
textu, quem versamus, de illo qui negligit suos cir Basilius circumcisionem circumcisioiii, comminaiio-
cumridere, sed de illo qui non circunicidiiur. Ahunde nem comminaiioni comparât; quod est ergo octavo
speeialiter culpandus erat Moyses negligendo circum- I die non circumcidi, lioe est in Christo non baptizari;
cidcre suum filium. t!im auia erai coustiiinus prin- -t (;:in(l cîî ^rL'' ''" P"l>ulo, hoc r t n^ i-'îre-e in
^ AIPENI). I. D!: FINt: CmCTM(:l^^lOMS.
u
ref^iim cor-lormn. lin nifrnolint S. An;,'., I. 2 <oiiii':i ipion» refulaviniiis siipr.-!, ad alios vcro obamloscit.
Jiil., c.(>, r\ li(ir ti'siimoiiio iiikuI ritavcrit siili no I Prob. 4' raiiouibuj ibeologicis. Oiinii leuiporo
< him lompus vacimm dpbcl<>ssctiilclcn, quia iiullmii Tb., q. 00, an. li, ad 5, debuil cssc raagis deterini-
I e«l rulp:r \aoinim Ncr. sonrx orfrn prosclyiiis, natuni po^l Inrarnatiimern revelaiani Abrabu», et in
t ncc iiifaiis voriiaciihis excipictir, quia oniiiis »tas Ii'g'' SI riplà quàni in li-o n:ilui;e ad expressiorem si-
I pecrain obnoxia, cl idcô omnis xtas Sacraniento gnilic.alioneni gralir Ciiiisli, per quain iiunianum gc-
t idoni>n. > nns sauctilicalur ; alqni nulluni aliud est assignabile
i Isycliitis Jerosol., qui floruit circa fiiieni qiiarli quàm Circunicisio : aiil assignenl. Ergo.
ïcndi, i. 5 in l.pvit. : « Inoircunirisuni dfi pnpnlo sno Verùni, quod forte niirabcris, lioc ipsuin, cogenle
t poriro oslendit, quia anic Clirunirisiononi ahomina- verilale, agnoscil Tounii.ly, non salis sibi conslans.
I bilcm liabcl carncm et iminuiidam : niundatur au- laudato enini art. 3, postquiun prima conclusione po-
c tem pcrCiiTUincisioncni, qti:e iniagincingciit rcsnr- suit et probavii ex Patribus, exsiilisse pro parvulis in
I rectionis mortuoruni. > lege naluric aliquod adversùs pcccaluni originale rc-
« Noi crgo novam opiniononi invexit S. Aug., scd mcdiuni, dicil : Alque hoc ipsum legis nalurœ contra
h Patribus haustam tradidit , cl lanqiiàni suo lomporc ori.jinalem noxam rejucdium perseveravil elitim in lege
comniuniier rcccptam Certè, inquil : lib. 2 contra Lilt. Moijsis, ac locum habuil tum in infantibus, qui ante
Pctil., C. Ti, (JHd'i/iiHS popiiliis Dei Circitmcisioiiem pro octavum à nalivitiite diem circumcidi non poterant , tum
Paplismo habcbut. Et Episl. 57 ad Dardaniui), nnnc in mulieribus quœ à Lge Circumcisionis erant immuucs;
187, c. Jl : Circunicisio nntiquis sauctis pro Bapthmo pro iltis enim non aliud fuit remedium, quant quod tem-
fuisse crediittr. pore legis naiuro'. usurpabatur. llœc verba, ut arbitrer,
t Prob. 5° ex Patribus S. Aug. posterioribus. San- non indigent glossà; aperlè enim indicant pro parvu-
clusProsper, lib. de Pi'xdictioiiibns, I p., c. l-i, di- lis octo diernm, qui poterant circumcidi, non persé-
cil institiilainCircunicisiont'in.Mt per iiilcgrilatem Dciis vérasse remedium legis naiura;, sed illi subrogatam
irf repararet quod fucral viiialuni. fuisse Circunicisinnem.
I S. Greg., lib. i Moral., c. 5 : < Quod apud nos va- « Conf.: Juxta SS. Patres et nnines tlienlogos, an-
« let aqna Baplismalis, hoc egil apud veteres vel pro nucnte Tournely, q. cit., art. 5, Circumcisio erat Sa-
c parvulis sola fides, vel pro majoribus virlus sacri- cramentuni anlii|u:e legis; alqiii de ratione Sacra-
I ficii, vel pro liis qui ex slirpe Abralia; prodicrant menli est quod sit signum piacticum grati;e et perfe-
• mysleriuin Circumcisionis. i Rcleruntur in Jure, de ci* sanctitatis ; lioc quidem negat iheologus Paris.,
Conscc. d. -i, can. 5. sed nos probavimus de Sacram. in génère, diss. 1,
I S. Ucrnardus, serni. 1 de Cœnâ Doni. : Quœ est a. 2; ergo.
ergo gralin, undc per Bnpiisinum iiivestimur ? ttlique « Qiioniodô vero Circumcisio conferret graliam,
purgalio delictorum ; /lu/iis (juidem graliœ Sacrameiiluin dixi diss. 3 de Sacram. in génère, a. C, eam scilicet
priùs eral Circuincisio, ut originalis rubiginem ciitpœ, conferre parvulis ex opère operato , non activé , sed
qum manaverat à parenlibiis primis, cullellas eraderet. passive, hoc est, Circunicisionem non habere in se
Lcgc insuper Episl. 77 ad ilng., et serni. 4 de Cir- vim cfficiendi graliam, sicut habentSacramenta novai
cumcisione. legis, scd Deiwn ad ejus posiiioneni ex fide Mediatoris
« Innoc. III, cap. Majores, extra, de Bapt., lib. 5, graliam conferre. Vide diligenter loco cit.
lit. i : Baplisma snccessil circumcisioni Sicut sine I Insuper adverle Circunicisionem posse conside-
dislinclione qm'ilibel Mosaica lex damubat : < Anima rari diipliciler :
1° Nudc, nierai sigiuini carni ini-
I cujns prœpuiii cnro eircumcisn non fueril, pcribil de pressum, quo Jud:ci sensibiiiter à gentibus dislingue-
• populo sno, I ila nvnc indistincte intonat vox emnge- bantur; 2° ut eral Sacramentuni fidei et regeneralio-
iica : « Nisi quis renalus fueril, » etc. Postea ponit di- nis, seu ut erat professio fidei in Christum venturum;
scrinien inter Circunicisinnem et Baptismuni, quod sic enim Dcus illam instituerai, ut quicuniquc reclâ
elsi originalis culpa rcmillebatur per Circumcisionis my- i intenlionc illam aiiliibcrel, profilerelur pi r iilani,
sterium, et damnniionis pcriculum vilabatur, non lamen fidcm Ciiristi vpiitnri. Primo modo considerala niliil
verveniebaUtr ad regmim cœloruni, quoa usque ad mor- conferebat, ad gratiam et ad remissionem peccaii,
tem Chrisli fuit ooservaium. quamvis de illà ut lali gloriarenlur Judxi, quos ideô
t His jungendi suiii Yenerab. Beda, lib. 1 in Luc., redarguit .\posiolus. Secundo aulem modo conside-
c. 8; Magist. Sent., 1. i, d. 1; Hugo Vict., 1. 1, p 2, rala conferebat, sicut dixi, passive et nioralilcr, non
c. 3; S. Tli. hic et alibi ; S. Bonav., Alensis, Sculus, pr;ccisè ralioiie sui, sed raiione fidei hoc signo signi-
Durandus et alii innumeri. ficata- et apoli- .tse. Ad ha;c duo si bciè aitenderis,
I Hos quidem pro majori parte sibi opponit Tour facile so veb argii .lama p,:A"osî(b c, Patribus do-
nely, sed ad solum S. August. respondet eo modo «j prjinpn.
15 DE SACRAMËN TIS IN GENERE. 16
I Olij. 1° Ciim Toiiriioly : Ccn. 17, v. 10 el U, ad quia Dei. Eigo ibi sistit privilegium Circumcisionis,'
lioc ununi insiiiula legilur Circumcisio , ul csset si- quôd Jud;i;is sinl concess;e lex et prophetiie, justitia
gnum fœderis inler Denm el Abrali.nni ejusque po- autem habeatur ex fide , sive in circumcisione , sive
îteros : Hoc est pactum meum, inquilDuns, qttod obser- in praîpulio. — R. 1°, ut ante, sensum Apostoli esse
vabilis inter nin et vos el seinen luiim posl te ; circumcide- legem el Circumcisionem cariialem proui spectant ad
lur ex vobis omne masculinum, et circiiincidetis canicm velus Testameiilum absque fide Chrisli et circumci-
vrœpulii veslri, nt sit signum fœderis inter nie et vos ; sione cordis, nihil aliud conferre ad jusliliam quàm
oihil de remedio peccaii ; ergo. — Resp.
Nego ant. : : nolitiam mandalorum, quoe peccala arguunt, non toU
Versii cnim 14 Ifgitur lex generalis quôd qui non luni ;
2° juxta pliires per eloquia Dei, oracula et pro-
circunicidetiir, delebilur de populo Dei. Vide priniam niissaDei intelligiintur, inler qu;ereponilurillud, quôd
probationem. liisuper Deus non inil fœdus cuni im- per Circumcisionem ex fide deleatur peccaium in ho-
piis ; si ergo circumcisio sit signum fœderis Dei cum mine, ut ipse non deleatur de populo Dei; 3° juxta
posteris Abrahne, nccesse est ut lii halieant (idem, Eslium, ista responsio Apostoli non spécial secuudum
gratiam, sanclitatem ; illam autem parvuli non Iiabe- membrum sulc interrogalionis, hoc scilicet : Attt qutc
Abraham accepisse sigmtm circumcisionh signactiluin ergo. — R. Apostolum ibi redarguere quosdam ,
qui
jusliliœ fidei, qucc est in prœpiitio ; super quom locum volebant legem tune adhuc vigere et necessariam esse
S. Aug., 1. 4 contra Donat., c. 24, docet circumcisio ad salutem ; sensus ergo illius est : Nunc in Chrislo,
nem fuisse in Abraham signaculum justiii;r pntce- id est, in Religione chrislianâ, niliii valet ad jusiitiam
deiitis; in Isaac verô et iis qui parvuli circumcideban- coiiscquendam, sive Circumcisio, sive pra;puliuin, sive
tur, fuisse signaculum justitia) seq\ienlis, quando sci- sis circumcisus sive non, scd fides non oliosa seu (pue
Ucet ad adultam ;ctalem pervcncrinl. Insuper multa per cliarilalem operalur.
ilia in eanideni rem profert Apost. — Uesp. equidem « Obj. 3° cum eodeni, exPalribus S. Augustino an-
Abraham accepisse jusiitiam lidei in praepulio, quia icrioribus. Justinus, in Dialngo cum ïriphoiie : Cir-
ex fi'le juslificalus erat aniequàm inslilueretur cir- cumcisionem, inquit, in signum, non in jusiitiam accepit.
cumcisio, ut essel patcr ouniium credeniium, sive S. Irenaeus, 1. i contra Hxreses, c. 30 : Circumcisionem
circumcisorum, sive incircumcisorum; at Isaac et alii non quasi consummalricem justiliœ, sed in signo eam
posluri Abrahie jusiitiam fidct acceperunt in clrcum- dédit Deus- Terlull. , 1. adversùs Jiidaeos, c. 2 : Si Cir-
cisiuuc. Cùm aulem S. Aug. dicit in Isaac fuisse si- cumcisio purgat liominem , Deus Adam incircumcisum
gnum JHstiti;c secutur.e, non inlelligit de remissione non faceret ; cur euni non circumcidil vel poslcaquàm
peccatorum cl juslitià babiluali, scd de actuali. Sicut deliquit, si purgat Circumcisio ? El cap. 3 de Abraham :
cnim in .\braliam operatio virtulum pra;cesserat Cir- Acceperat Circumcisionem, sed qtiœ esset in signum Icm-
cumcisionem, sic in Isaac et parvulis circunicisis sc- poris illius, 7ion in salulis prœrogaiivam. Idem S. Chry-
cuiura crat, si in domo justitise, quod acceperant, sostomus, boni. 27 in Gènes.; S. Ambres., cp. 72 ;
Ilem sicul dicinius nihil valere Baplismum ul est nuda quateniis non habet vim causandi activé gratiam, sicut
aljhilio corporis, multùm autem valcrc nt est sacra- habent Sacramcnla novx legis, quamvis coulerai pas-
mciituni ; ila dixil Apost. Circumcisionem carnalcni, sive, biic es!, à Dco conferatur ad ejus posilionem ex
scu ut est abscissio carnis, nihil valere, licèl niullùm fide lanqiuim ad signum divinaî promissionis. — R. 2" :
lîleat ul est sacramcnlum cl professiu fidei. Et ila Quidipiid senserini laudati Paires, magis siandum est
loquebalur Apostolus, ut fidcm commendarel et com- in hàc parle S. Augustino et sequenlibus Palribus, qui
pesceret superbiam Judicorum, qui propier Circumci- occasiune lueresis Pelagiana* rem ailenliùs expende-
sionem gloriabantur et génies coutemnebant. rnnl, quàm procccdenlibus. qui nullâ lali pulsali quœ-
« Inst. 1° : Apost. , ibid., cap. 3, dicil : Qnid ertjo stionc obitcr rem letigerunt. lia ipse S Aug., 1. i.*!
amplius Judœo est, aut qitœ iitililas Ciminicisionls? Pricdost., c. li, rospondil iis qui cjus s.nlcntia- .og
Multùm per omnem moatim, quia crédita sunt illis ch- pr:cdestinaiione ut novam iraducçbanl.
n APPKNI». I. 1>I''. l'INF, ClRCliMLlhiONIS. 18
Cisioiiis f(Miilii;is non obli-;ili:il, née masciilos aille <-ir('i isioneni reniissio ^.t ipiideiii 1° ncdi'iin elTc-
oclaviini iliiMii, ox qno sci|iiiliii- pro ipsis (iiissi; pci- cliis ille erui possil è Scnijlinii, pari'iin est quiji indo
sic(|iii> iiiflioicin fuisse fiMninaniin roiidilioiicin, qiiaî lesi quAd Scriptura priniariiim Cireumcisionis elfeetuni
lire oclaviiiii dicin i"X|i<'ctaic (lrlicli:inl, ini: doluri seinper relicueril, salis(pie iiabiierit clfeclus ejusdcin
('.irc'iimcisioiiis siilijiciohanliii- ;
2" .liida'i \M-y 10 aiiuns secniidarios recensere, eliaiii ili'iin iii comni(ndand;\
in deseilo non riioruiil circimuisi ; or;;!) aliiid eral |.io illiiis iililiiaie Iota erat; aiipii si (iircumcisio in reme-
pcfcato (iiininali romediinii ;
5° iioinie l'iiilo, iicquc diuni originalis nnxx inslilula liniil, dicendum (;rit
Josopli, ne iii(> Ualiliiiii iispiani nicnlidiioin faciiiiil vir- nobilimeni ejns efleetinn senqier suppiessuin fuisse
luiis illiiis spiritnalis, ipiaiii nniiniilll dix loirs lallio- in Scripluris. Nani Gènes. 17, v. 10 cl II, nbi imponi-
lici Circunicisioni afliiiKtml ; crgo. — U. ad piiimiin : tur pi;eeeplnm Cirennuisionis : Chcnincuiclur , ait
In liis (]ii;i! pendenlcx »(d;\ voliinlate diviiiA, tolaialio Dcus, ex vobis omne masculiiuiiii, et circumcidetis ciir-
facli esl volniilas facieiitis. Congriinm lanieu erat iil nem pœputn veslri, lU sit in signuin fœdcris inler me
pro iiiasciilis el non pro fciniiiis inslitucivliir Ciniini- et vos; porrô non dieit : Ut sit in rcmeiUum peccali,
gnini) (Idci Abralia;, qni crcdidil se patrcni l'iitiirum bcnovolenlia;, quâ Dcus siirpeni Abralia; proscqucba-
juxlà S. Doelorem, est causa activa g(Mioraiionis, aut ciimcisione initi, erat îignum juslilia; indepcndcnter ali
saliein, juxta alios, causa principalis. Nec scquilnr câdem Circumcisione collata!; atqui Circumcisio erat
inde nielioreni fuisse condilionen) (oniinanin), quia signuni fœderis independenter à Circumcisione initi.
in provectiori lulalc sulijiciniiinr (bdorilnis pariin et Nam Rom. 4 dicilur .Abrabam accepissc siijnum Cir-
variis aliis caiannlatibus. Item eoitgrmini erat ut nia- eumcisionis ut sifinaciilum justiliœ, quœ est in prwputio,
sculus non slatiin ab orlu circuincidereiur, sed expe- id esl, quani acceperat adliuc incircunicisus. Si anteni,
ctaretur octavus dies, ae operatio dolorosa in eo statu ail hic Eslius, ciii primo data est Circumcisio, niliil ex
illi mortem adferret. Ad secundum, triplex adliibcri eâ ccnsecuius est justiliœ, conseifuens apparet nec eœte-
solet respoiisio (ibid., a. 4, ad 3) : Prima, quod ex ros ex eà justifwari potuisse.
voluntate Uei sive express:"» sive interiiretativà fuerit I Conlirm. 2," : Circumcisio fuit signinn juslilix ils
cum Israelitis in deserto dispensaUun ut sine Circuni- omnibus collata;, quorum pater fuit Abraham; atqui
cisione per remediuni legis natun^ possent salvari, Abraham fuit pater eorum etiani fidelium, qui inde-
eï) quod essent in conlinuo inolii, nescieiiles quaiido pendenter à Circumcisione fidèles fuerunt ; crgo Cir-
castra movenda essent aut contra bostes pru'liandum. cumcisio ejus erat signum jusliii» eliam indcpendcu-
Secunda, quôd reverà fuerint culpabiles, qui se vel terà Circumcisione collata; ; crgo proinde Circumcisio
sucs circunicidere neglexeriiiit. lia S. Ang., q. 6 super justiliam praciicè non cfliciebat, sed supponthat fa-
Josue. Terlia est, quôd nulli inoircunicisi mnrliii sint clam seu in Jiid:Bis seu iu geiitilibus. Atque h;tc ipsis-
in deserto, quia ut dicitur Ps. lOi : ISon crut in Iri- sinia videlur esse raliocinalio Aposloli, qui post cilala
bubus eonim inlirmus. Sed illi soli \ideiilur moitui in verba pergil : Ut sit .Abraham pater onnium credenlium
deserto, qui fuerant circunicisi in jEgypto. Secunda per prœpulium, ut reputetur et illis ad justiliam; et sit
solulio magis arridel Esiio et pluribus aliis. Ad ler- puler Cireumcisionis, non iis tantiim qui- snnt ex Cir-
tiuni, intor probationes proluliinns ex Josepbo de cumcisione, sed el iis qui seclantur vcstiijia pdei, quœ est
\oisin tcstimonium Tbalmud, alla pluriuni lîabbino- in prœpulio palris nusiri Abruliœ.
rum apud eumdeni leguiilur. Sed et argumenlnm ne- I Confirm. 5° ex S. Paulo, ibid., c. 3, nbi qux-
gaiivum ex silenlio Rabbinorum, si iià esseï, non renti quai sit cireumcisionis utilitas, respondcl : Mul-
pra'valeret probationibus nosliis. » thm per omncm modum. Primiim quidem, quia crédita
lia DiUuart dissert. 5, art. 1, de Baptisnio. Sed sunt mis cloquia Dci; atqui si Circumcisio in peccali
cùm mnliis gravibus tlieologis opinio contraria non remcdium inslilula essct, singularis ille effectus inicr
minori probabililate gaudere videalur, iicccsse est ut primaria ejus privilégia recenseri dt'buisset ; non au-
inducamus alii|uem, qui breviter ostendat prioieni tem coneessio legis, qua; quamvis ingens csset Dci
sentenliain validis sanè rationibus inipiignari posse. beneficiuni, per se tanien morlua erat, nihilque addii-
Id praestabit doclissimus Collet, qui sic liabet cap. 5, cebat ad perl'ectuni ; ergo, cùm de peccali rémission >
art. I, sect. i deSaciamentis in génère : silucrit Apostolus, hxc non Cirrumcisioni adscri-
« CoNci.usio.Certum non estCirenmcisionein institu- benda est, sed fidei, juxta id cjiisdein Aposloli ibiJ.
lam fuisse in remissionem peccali originalis. lia post V. 50 : Unus est Deus qui juslificat Circumcisioncm seu
anliquos plures Eslius in Panlum, c. 4 ad P.oni., qni Judx'os ex /((/<;, et prœpulium son genliles per pdem.
tamcii aliuddocet in i, dist. 1, § 50. I Jam quod certo è P.ilribus <;rui non possil au
Prob. 111e effectus Circunicisioni certo allribui non Circumcisio in originalis uoxie rcmediuin fucril insti-
sili Palivs Pairibiis diversas abeunt in senieiitias; subiiidicat bber Josue, cap. 5.
atqui Patres Patribus oppositi circa praesentem con- I Ad icriium, regercnt aucloritatem S. Augusllm,
troversiam diversas abeunl in senleiilias. Vtnssiraè qneni lot Ecclesiie doclores seculi sunt, prœvalerc
cnim dixit Estius, loco jam cilato : Xcc facile quem- Piiilonis et Josepbi silcntio ; cùni bi praeserlim pluia
piam rcpnias Avgustino priorem, qui m signacuto Cii- reiicucriiit Judaicœ religionis mysieria, sive quia lis
ctimcisionis lirtutem agnoscat animas à peccato iiiuii- liaud satis iiislructi erant; seu quia eadeni apud goules
danrii ; tameisi hœc opinio post Aiigusl'mum, eeque, ut evul^,'ari noiuerint. Nequidem enim dixerunl Circ.nn-
nppcret, auclore, wutlitm apud Lalinos rcccpta fueiil. cisionem esse signum orituri ex Abrabamo Mcssiic,
Et verô Circumcisionem nibil ad jiisliiiaiii profecisse quod lanien non videbalur omiltendum.
tradiinl S. Jiisliiius Dialogo cuin Tn))lioiie, p. 23i, < Obj. id Gènes. 17, v. 14 : Masculus,cujus prœpu-
iibi Abraham Circumcisionem accepil in signum,
sic :
lii caro circumcisa non [ueril, et quidciu octavo die, ut
non ad jmtiliam ; quemadmodiim et Scripliirœ, et res babent Grœci codices 70 Interpreium , Laliniquc
ipsœ nos faleri cogunt. S. Ireiuciis, lib. i, c. 16, aliàs non pauci, quibus utebatur Augusliiius, delebitur anima
50 : Circumcisionem non quasi jusiiliœ consummidriccm, illa de populo suo, quia paclum nicum inilum fccit.
sed in signa eam dédit Deus, ul cognoscibile pcrseveret Unde sic : Eo loci pra^cipilur 1° ut masculus circum-
genus Abralitc; et infra : Et quia non pcr hœc juslifica- cidatur octavo die; 2° ut nisi circumcisus fueril, de-
batur homo, scd in signo data sunt populo, ostendit quùd leatur anima ejus de populo, quia paclum Dei irrilum
ipse Abraham sine Circumcisione credidil Dca, cl repu- fecil; atqui b.ec manifesté oslendunl Circumcisionem
talum est illi ad jusiitiam. Tcrtiiliiaiius, lib. contra in remedium peccaii originalis inslitutam fuisse ;
Judxos, c. 5 : Providens Deus qu'od hanc Circumcisio- quemadmodiim hxc plirasis Infuns, qui baptizatus :
item in signum, non t'a salutem esscl daturus, etc. Con- non fuerit, delebitur de populo Dei, ostendit Baplismuni
ciniint Cypriaiius, lib. 1 coiilra Jiid;eos, c. 8, Epipba- in ejubdem peccali medelam instiliiium esse. Prob.
iiius, hxresi 8, Clirysoslomus, bom. 27 in Genesim, min. : Paetum de quo sernio est spécial ad infaiileni
reccsseril Augustiims, eoque, ul appnrel, auclore, com- quod Deus inierat cum Adaino, ut vel absiinerel à
pluics alii, pilla SS. Prosper, Fcdgenlius, Beda, Iii- fructu vetito, vel alioqiii œlernai teinporaliquc morli
noconlius III, in cap. Majores, probata manel secunda obuoxius ticret. liifans cnim nuUius allerius.pacii in-
çiinclusionis nnslrx pars, stilicelcertum niliil et una Iraclor esso poicsl ; uiido non polesi censeri infr.aclor
iiinic in pr.Tsenli negolio CDJIigi poise ex Pairibus. picti Circunicisionis, ciiiu pmccpli liujus oniiiinù sil
< .^ddit Tournelyus ex opinione qune Circumcisio- incapax; crgo pactiiin de quo làc sernio csl, est ipsum
nem in remedium originali; peccaii inslilniam docet, paclum Dei cum .\daiiio. lia .Vuguslbius, Hi do
lib.
li.rc absuvla setpii, 1° nec feminas qti.c nnllateiiûs, Civ. Dei, cap. 27. — 11, ncg. maj. : brec cnim vcrba,
nec mares, qui anie ociavnin diem circunicidi non oclavo die, qii;c in ir.endosis codicibus logi.bal Aiigu-
poleraiil, ab originali noxà mnndari pnlnisse; quod sliiMis, et proplor qu:c paclum Dei ab ipsis ctiam iii-
non paliliir ciïusa Dei voluntas de omnium sainte faniibiisiriiliini lleri, ac proinde paclum boc, non pa-
;
S° neininera Isra lilarum, qui pcr annos 40 in descrio clum cum Abrabam, sed cum .Adamo inilum esso
coiiunorati suiit, ab originali noxà mniidalum fuisse; credidil; luïc, inquam, verba assuta sunt cl Sciipiunc
quandoqiiidem lo'.o eo Icinpore observata non fui rit cxtranea ; unde nec in Vulgaià cdilioiie, nec in codi-
lex Circunicisionis. llis adjunge aiiuni esse silentiuni cibus Hebiaicis, nec in Paraplirasi CbaUlaicâ babcn-
de islà Circunicisionis eflicaciâ, tum a|iud pcriiiores tur, ul notai Percrius. Quapropler, corruenie Augu-
Rabbinos, liim apud Joscpbum, lib. I Anliq., cap. 12, sliiii fuiidamenlo.Superslniclam ei o; inioncm corrucro
(um cl apud Pliiloneni Judxum, qui lanien in libro de uecessum est. Itaque, jiixla gonnani bujusce texlùs
Cirdnncisione plures ejusdeni cau^as recenset. lecliiinem, pncceplum Circunicisionis dirigilur .id
I Falendum tanien in re qua; à solà Dei volunlale adulios, quos capiie plecti mandat Deus, si paetum cji-
peiidei, nnllaiii afTerii posse ralionem quae salis facile cunicisionis irritum fecerint, id est, si se suosve cir-
non liluaiur. Undc cunicidi non furent Alque bine Exodi 4, propler
€ .\d priniuni, repnnenl adversarii exteriorem fidei oiiiissain liiii MoysisCircnmcisioneiii, non liliuni, quia
prolcsiaiioiiem, qua- feniinis in reniediimi crat, mari- innocens crat, sed palrem, quia réuni Deus occidcrc
bus a plicalini fuisse qiiolics hi cireumcidi non pole- voluil ; et si, jubeiite Deo, oceisus esset Moyses, ra-
ranl idque siiadere siimniam Dei beiiignilatem. liociitarctnr profeclo ; qui euin sclcrnse damnalioni
;
< \d secundiiin, dicent vel Jud.ncos in dcseito ex addiciuni diceret ob culpain, quac in niagno Dei servo
iioniiisi levi negligenlix- adscribeiida viderelur. liiide
Dei disponsalione usos esse nalursc remedio; vel eos
{ravis negligenti;e reos fuisse ; vel dcnique ex lis qui faisum eliam esi, quod geiieraliler diril Ai.gusiinus
neminem eodem déserte mor- verba li;ce : Delebitur anima illa de populo suo, itlor-
in deserlo nati suni, in
num interiluni sonare.Âdi eumdcm Percrium, di.sp 6,
«f APrKNn. I. v^. r;-:; Clllt'.lJMCISIONlS
U
il) V. 15 cl U r.oi>cs. Rosp. 2" : Nej,'. min. clprolja hniptim loqucrenlur de ritu, qui, Deo saltem appro-
tiuiiis iiiajoiviii ;
pactiiin ouiiii quod \ ioliibaiit (|iii non ijanie, penè lotam Jud:corum gcntem sanclilicàgsct?
rii'ciiinculi'lKiiUiii', est parluiii df (|U(i diciUir v. 10 : « ynuTcs an, admisse Angnslini sententii, qualeni
Hoc fit iitiilum iiieum, i/uoi/ vbsnvuliitis iiiuriiu cl vos: admisil ip e , Circumcisio bdiem origniaicm delevcril
circumcideiur ex tobi( oinnc masculinum ;i|U(Hi i|iiidi!in ex opère opcratn. —
Uesp. affirm. siceiiiiii loqullur :
pacltiiii ibidem dClics nominalur; mm anU'iii csso po- S. tloctor, nb.2 de ^upliis el (Ainciq)., cil: Kx quo
li'st pacluni mm Adamo, de <|uo ihidcm silcl Sfii- iiistitittuesl (lircumciiio iii populo Ihi , ipiud erat tune
ptura, iiiiôqiiud imllibi apiid eam pacti iioiiiim- voca- iiijnuculuin fidei, iiti iid iitjnificiitionem ^practicam sci-
liir; ali|iii i)ai'lum do quo a),'iliir v. 10, non sperlabal liiei, undc excmplaria quxdam legunl suncti/icalio-
infantes, quasi ob cjusdeni liaii-^grossioMem plocli do- Item) purgalioms vulebal et in purvulis oriijinalit vele-
bert'iit, si'd solùni siib co liaiis;;ivssionis pimleiida! tis^/Mi' pcicuti, ;icul et llaplismus ex illo vulere cœpit iia
respeclu spoclabat adidtus, cpii ei se ipsos et iiilantrs uiiiovdiioiiem lioniinis , ex quo itislitulus est ; el iib. 4
suos sub ponià niortis circunicidore leiicbaiiiiii', ut coiitra Itonatistas, cap. 24 : Ipsum per seipsum CW'
palet ex càdcm p<Biià, Mnysi ob ncglectam fdii sui cmncisionis Sacriimentum multitm valebat; qvod in ftlie
circumcisiuncni iiitontalà ; crgi). iloijsi per tnujelvm viunifesiitium est. Uiide sic : Quod
€ liist. : Verba li;rc, oclcwo die, (pi;c in falsis codi- pcr se adorii-'irialispcccati pnrgalioncm valebat, sicut
cibiis legissc supponilnr Augustinns, reipsà liabcnlur ad liominisngencralionemvalclCbrisliaiiorumBapti-
cit. cap. 17 Gènes., v. 12, ubi dicilur : Jnfims ocio die- smiis, illnd non seciis ac idem Baplisinus originale pec-
rum circumcideiur in vobis ; oi'go slat tutuni Angusli- calumdolcbatcxopereoperato; atqniex S. Aug.,etc.
uianx raliooinalionis roluir. — i{. Nog. aiit. cl con- < Contirni. ex codcm S. doctore, Iib. 1 contra Crc-
seq. ; neque cnim fiinc soh'nn petila eral Angiislinl sconiuni, c. 51, ubi h.TC loqnitnr : Numquid aptid Sa-
raiiocinalio, qnôd inl'ans oclavo die clrcunicidcndns marilanos circiimcisus, si fieri tune vellel Judœns, pos-
esset, sed qtiùd omissft hâc Circninclsione infans ille set ileritin circumcidi? Nonne illins hominis error corri-
è populo sanctoriim delcri deberet hanc pnrrù coin- yiretur, signnruhim aulcm fidei proharelnr? et irifra :
;
minalionem quam è codicibus suis beuè vol malé col- Cur Circumcisio elapud hœrelicos Judœorum esse po-
ligebal S. doctor, non importât versus 12, tibi solinn tuit, isie aid, m Bapiismus apud hœrelicos Christiano-
prxcipil r>eus ut infans non antc oclo à nativitatc dies 7iorum non polcsl fssfi.' IJnde sic : Id quod valet inde-
circnnicidalur, ne forendo dulori impar succuMd)at. peiideiiler à nieriio liun minislri lum suscipieritis,
f SunI (pii, ut anlerioies Panes cum Anguslinocjus- valet per se, seu ex opcro «peralo; al(pii ex Auguslino
qne sequacibus concilient, fatcanlur Circunicisioueni, (;ircumcisio valebat iiidependenler... In parvuloenlm,
nuliam ex prinix'và sua institntione iiabuisse vini jnsli- aul in adulio liaerelico, qui ab b.Tretico alio circum-
ficandi, sed soh'nn dalam fuisse nt signuni quo popii- cidilnr, nultu!o est inerilum seu mmistri sen suscipien-
et in lege sciiptà, jnslificari debuerint pcr ca'remo- sma ; unde sieul islnd jam non polest, sic nec iila
nlam aliqnam religiosam, qua; interna.' lidci deCinisio lune poterat ilerari corrigebaïur error malècreden-
;
venturo fideni involveret, et cujns delenninatio houii- tis, sed probabjilnr siynanilum \er:v fidei ;tTgo.
num libertali à Dco pemiissa erat ; Juda'i in bicuin 1 Eadem est S. Grcgorii Jbigid opinio ; sic ille, Iib.
cajreBionia; quà anle Circunicisionis prœceplum iite- A Moral., c. 3 : Quod valet apud nos uqua Bapiismatis,
bantur, Circumcisionera ut fidei su;c prolesiativani hoc egil apud vctcrcs vel pro parvulis sola fides exterifis
elegerint qno^id parvnlos anleoctavuin diem ntm nio- applicala, vel pro majoribus virtui sacrijicii, vel pro hit
rientes ; codeni senipcr, qui piiùs in usu erat, retento qui ex Abrahœ stirpe prodierunl, wysterium Circumci-
ritu, seu qiioad feniinas, seu qno;id mares qui vel pe- sionis. Idem docere viUtnlur lunocentinslll, cap. Ma-
riclitabantur, vel ob morbum alindve impedimontum jores; &. Bernardus, Episl. 77 ad Hugonem;Beda, Iib.
l:ilè et erudilc, ut solet, evolvitcard. de Lugo, disp. I C.Tlernm sive erraveril Augnslinus circa vim Cir-
:\ n. 40 et seq. cunicisionis, sive non, dillicileest ut tenicdiumconlra
i lslb;ec conciliationis ratio id furie incoinmodi originalem noxam usin-paluni ab aniiquis, aliter qnàm
inipiam babere videbilur, 1° quôd, ju\la ipsani, feli- IX opère operalo graliam in parvulis pepeiisse inlelli-
L'ior qnoad rtniissionem ori;,'inabs nnxa'fucritJndaM)- gatur : vel eniin 0|ius operantis vi cnjus iidem jiisli-
rnm conditio quàmClirislianoruni : bicnim sine aquà liam obtinuis^e (ingenlui', conslslebal in aciu parvu-
infantes suos regenerare non possunl ; illi quocum(|ue lorum, vcl in aclu aliornm à parvulis, pula pareniuni
vellent signo suos poterant regenerare ;
2° quôd Pa- ;uit ministrornm; atqui ncutrum dici polest : non pri-
tres plerique anle Auguslinum, non nn)do scripserint mnm, quia parvnli actûs [iroprii incapaces sont: non
Circunicisionem ex prima;và suâ instilulione fuisse secuudum , lum quia alioquivaldô incerta fuissel ori-
merum signum (pio jnstitia non conferebatur, sed de ginalis peccali remissio, cùm facile parentes aiit mi-
eâ, tanquàm ca;remonià ex se perpeluô sleriii, quoi- nistros actuali fide carere contingal; lum quia vel
que niliil unquàm profuerit, loculi sinl ;
qui ..ntom aclus ille fidei fuitaclus fidei informis, vel aclus fidei
(jefi possil, ut Patres Synagog» vicinioies, tara con- it-r cliaritalem fonnaue. Si actus fidci inforiniâ, ut vo-
bV. SACUAiMLiNûb iS GÊNERt,. a
lunt adversarii, qiiaerô cur actus ille, qui eum à quo !
ducil, quodammodô coniinere debeat pretinm graiiio
elicitur justificarc non potest, aliimi abipso, putain- quani vi solius suse applicationis producil ; item et esse
fantem ,
jusiificare possit. lltique quôd nuUam ciini quadanitenûs aetio Christi, qu;e quà lalisvim balioii
proprià jusliûcatione proportioiiem liabet, nullam à ad movendum Dcuni; atuiii. iiiquiunl posl S. TIioiikiiu .
ibrtiori ciim alterius jiislificationc proportioiiem lia- 5 p. , q. 62, art. 6, id non conveniebat Circumcisidi.i
liere potest. Si actus ille, actus fuisse dicaliir fidei aui remedio naturse; hsec enini iiec Cliristi iijndùiu
formalœ, qureram 1* qiià ratione actus, qui nunc in alio nati actiones esse poterant, nec Christi nondùni pas^i
gratiam prodiicere non valet , ad id valuerit sub lege mérita et prelium iiivolvere; ergo. lia cum allis plu-
scriptà? quiurani 2° an fidei forniatse aclus ils à qiii- ribus Grandin, p. 64, et Lugo, disp. 5, n. 61.
bus cliciebatur profuisset ad obtinendum gratiœ au- « Yerùni solulio ha^c haud difficile -coufutabitur ab
gmenlum, an non ? Si non, ergo vir justus nibil ex lis qui cumAiigusiinoCircumcisionem originalis noxa
opère imdecùmque bono sibi merebatur gratia; quod ,
medelam fuisse volent : nani 1°S. doctor, ejusque se-
absurdura est ; si sic, ergo, cùni parentes jam boni sui quaces de Circuincisione loquuntur perinde ac de Ba
operis fructum accepisseiit, et aliunde duplex non sit piismo, ac proindeparem utriusqueeflicaciam esse de
ejusdem actùs prœmiuni , id quod parvulis ex bonà cernunt ;
2° si antiqui Judxi per Messia; aliquando
suorum parentuni actioiie concessum esset es Dei , venturi et passuri mérita justificati sint, quidni ritus
liberalitate poiiùsquàm ex opère operanlis concessum per quos Dcus parvulis succurri voluit, Cbrisii mérita
fuisse censeri deberet. involvisse, et ideô prœvire ejusdem Christi aclioues
« At, iiiquies, argumenta liœc probant quldeni re- fuisse dicantur? Cerlè si agnus ab origine mundi occi-
mediuni natura;, vel Circumcisioneni, in mente Augu- sus esl(Ap()C. 15), poluit ab origine muiidi operari.
stin!, fuisse conditiones sine quibus gralia non prodii- « Nequc ex hoc Augusiini sysleniate quidquam de-
cebatur ; sed non proliant ea graliam ex opère operalo trimenti palilur Eugeiiii IV Decrctum. Is cniiii ponti-
produxisse. Etverô si id admittaïur, pessimè consul- fex noiini-i anliguœ legis Sacrainenlis efficaciam ade-
tum eril Decrelo Eugenii IV, secundùin quod legis mit; atqui Circumcisio, quse quadriiigentis ad minus
Mosaica^ Sacramcnia , ac proiiide Circumcisio ,
gra- aniiis anle legeni sancita erat, non fuit sacianientum
liam non causabant. — R. esse quidcm llieiilngos qui antiquoe legis, sed legis natuiaî ; uiide id Christi apud
remedium naturœ et; ircuniLisioneui iiolint fuisse ve- Joannem 7, v. 22 : Circumcisio non ex Moijse est,
ras gratiaj causas, sed lantùin conditiones sine quibus sed ex Pdiribus; ergo.
non conferabalur eadem gratia. Ratio eoruni pra-ci- I Circa caiteras quai hic moveri possent quxstio-
pua est, quôd quidquid ex opère operato gratiara pro- nes, adi Lugo, cit. disp. 5, sect. 4. > (Editores.)
APPEJYDIX SECUJVDA,
DE INTENTIONE MINISTRI SACRAMENTORUM.
(Deprompta ex Billuart.)
Hic primùni cum hoereticis, deindè cum quibusdam quàm signa quibus excilatur in nobis fides quâ jtisli-
doctonbus calholicis est decertaiidum. licamus; quovis aulem modo frequententur, sive mi-
Haeretici nullam requirunt in niinistro inientioneni niicè et irrisoriè; sive à stulio vel cbrio, seclusâ quâ-
faciendi quod facit Ecclesia, sed volunt quôd ritus vis intonlione faciendi quod facit Ecclesia, scmper
sacramentalis, sive mimicèet irrisoriè repneseii talus suni signa quibus fides in nobis excitari potest; id-
esteriùs, sicut histriones in tlieatris aliorum personas qne probal Keniiiitius, 2 parte Exain. Conc. Trid.,
et facia reprx-sentant et iinguut, sive ab ebrio aui ad can. 11, sess. 7, ex paritale cum verbo cvange-
amente exercitus, sit verum Sacramentum. Ita Lutlie- lico : I Ex quo inteUigilur, inquit, quôd quemadmo-
rus, lib. de Civil. Babyl.: Non enim, inquit, t>i confe- € dùm verbuin Evaiigelii prœdicatuin sine ullà iuten-
renlis tantitm, quanliim in suscipimiis ftde vel usu sila « lione, esse verbum Evangelii non desiiiit, et qui ei
est virtus Baplismi, sicut legitur exemplum de quodam « assentitur, justificatur, quantùmvis perversam, laiii
mimo per jocum baphzalo. El in art. 12, inter eos « interiorem quàm exteriorem, vel ctiam nullam ha-
quos Léo X damnavil : Si sacerdos, inquit, non seri'o « beat niinister; ila neque desinit esse Sacramentum,
sed j«co absolverit, si tamen credat se esse absolutum, i modo applicelur forma matcris!, etiamsi absque in-
verisùmè absolutus est. I lenlioninectà applicelur, sed è contra, cumperversà
Et quamvis Calvinus, Kemnilius et alii recentiores « interiori, vel exleriori, veleliam nullà. »
hoc Lulheri dogma emollire videanlur, ac tantiini Quidam doctnres catholici improbato Saeramenlo
rojicere inlenlionem internam, constat tamen ex eo- exteriùsniimicèetirrisoriè fréquenta to, seu abanicnte,
rum capiiali dogmate eos nullam in minisiro requi- cbrio, vel dormiente coUalo. dicunl requiri et sufd-
reif intentioneni faciendi quod facit Ecclesia ; uno cere ad perfertionem Sacramenti, quôd minisler exle-
ore inini omnes tenent ^jacrameatst nihil aliud esse f liis seriè ritum peragat , quamvis Interiùs riderez
IS APPEND. 11. UK I.NTKNIIONK .MlfvISTUJ SACUAMKNTORUM. tO
llngcre et jncnri, au( aciiiin matfi-iMlitcr ut nainraloni cramlotionem anima;; ergo restât quùd rcs et vcrb.i
et priifanmii cxiMconi lanU'iin iiilcndal. et liaiu' iiilfii- debeanl dclerminari per inlcntioneni ministri, niliil
tiuiK'iii vniaiil l'xtoiioiTiii, ilf i|iiA S siilisc(|. lla(|iio rnlm aliiid est asslgnabile.
1* eor.tia lia-iTlicos il()};ma lidci adslriicimis ;
2° con- Seconda ; miiiisiri Sacramcntorum sunt insirunieiita
tra Calliolicos extfniu' iriioiilioiiis dcfonsoros dispii- Cliristi non inanimala, sed animala el ralionu pr,e-
labiiiiiis ; 3" de vai'iis (pialitalilttis iiiteiilioiiiâ lequisita! dita, ibidem, ad I ; atijui biijnsmodi iiislrunionla non
dUsci'Ciiius. solùm movcnlnr, sed eliam inuvent seipsa ex dclibc-
rationct et inlenlioni; ; ergo.
§ 1. Dogma culliulicuiu de iiiteiilioiic iiiiii'n^tri cuittra
Teriia ; ea qnae sunt praiter iiitentionem , sunt
litvii'liios uiSi'iiliir.
casnalia; alqui imn est dicendinn de opcratione. Sa-
Dico : Ad perfwlioiit'iii Sacranieiili rcquiriliir in cramenloruni (piod sit casualis ; id cnim répugnai
niiiiisli'o inlcijlio faciciidi igiiod l'aoil Kocicsia ; ita ni cùm minisiri tuni Sacramcnli digiiilali.
Sacrauiunluni exloriiis miinicè ot iiiisoriù, seu à nii- Quarta; collaliocl miidslralio Sacramcntorum sunt
nistro rationis impute collatnni, sit nnllinn. (S.l'hom. acliis morales ; ergo humano modo , id est, ex consi-
q. (il. art. 8,0.) lio et inlentionc pcragcndi : ulquid enim Chrislus
Prob. r ex S. Scriptuiis : Apost., 1 Cor. A, dioil: constituissot boulines Sacramcntorum niinislros, nisi
Sic nus exislimct lioino iit niiiihlros Clirisli, et dispcn- ut boniimmi cl non l)riitorum more se gérèrent?
iulores mysliriontm Dei. Alqui nenio diccl niinistruni Prob. i° ab absurdis. Si vcra essct lurrelicorum
et dispensa lorem régis qni non seriô et ex rationis scnlcnlia, sequeretur :
4° quôd mater abluens d(mii
proposilo, sed niiiuitè et Iiistrioiiis instar, vcl dor- inl'anlem à sordibussubinvocalione Trinilaiis, utbenè
niieiis aut cbrins mandata et ninnera rcgis dispensa- illi sit, ipsum baptizarcl. 2" Quod stnltus infundcns è
rel; crgo. lencsirà catéchumène transeunli situlam .iqu;? , pro-
Item: Cbrisiiis non soliim Sacramcnla insliliiil, l'ercns jocando forinam Baptisitii, ipsum baplizaret.
sed eliam illorum poicstalom Aposlolis trailidil, 3° Qnôd saccrdos lecior mensa; apud reguiares qui
juxla illiid Joaii. 20: (Jiiorum remiseritis pfccnin, )v- legeret c. 26 Mallb., onincs panes mensa; appositos,
mittimtur eis: (fuorum reliniieritis, reienta siiiH. Atqiii et omnes vini phialas consecraret. Ha:c sutem on i-tè
polestas luciondi vel non l'aciendi non est nisi in iis sunt absurda ; crgo.
rébus, qnse ex delibcraiinnc cl proposilo agnnl; ergo. Ha'c argumenta pro rnajori parte redibunt§ sep.,
Conf. : Si judcx vcl dormions vel ebrius, vel ex.le- et alla adjicienlur.
riùs mimicc scntentiam absolutionis profirret, niilla SoliHintur objectioncs luereticorum.
censerelur ejns absoluiio; ergo similiter. Obj. 1° Ex bistorià ecclcsiasticà. 1° S. Alliana-
:
Prob. 2° ex conciliis : Conc. Constant., scss. ull., sius adniodùm puer, ludens cum aliis pueris in liMorc
in Constitulione Martini V, pra^scribil ut suspectus maris, cos baplizavil; hune aulem Baptismiiiii raUun
delix-resi Wiclefli inlerrogetur : Utriim credal qu'od babuit S. Alexander Alexandria; episcopus, ul refc-
vialus saccrdos cuiu débita malerià et fortiiâ et cmu in- i
Prob. 5° ralionibus tlieologicis, ibid.: Prima; siquidem OHDDS nfi eo fuerit deleta nuyacitus, ul siri-
qnniido aliqnid ex se est indifferens et potest ordinari bit S. Aug.
ad nuiUa, si cffici debeat, oportet quod per aliquid Responsioni pra'mitto rilum sacramcnlalcni pos
delenninelur ad unnm; alqui qu;c in Sacramcnlis modo 1°
duplici exerceri per jocum el ludum. Ul vcii
agimlnr, sunt ex se indilTereniia, cl possuiit ordinari inlcndalur ficri quod facit Ecclesia ([uainvis seciin
,
ad milita, v. g., ablulio aqu;c in Baplisnio polcsl dario rcferaluradludum cl aiiimi oblectalionem lai;-
ficii oxjoco vel seriù, potest exerceri ul naturalisoi quàni ad finem exlrinsecum. 2° Sic ul onmino siniii-
profana,nimirùm ul ablutiva aut sanaliva corporis lalè et niimicè repra'sentnlur, co modo qno Jiulai
lanlùm, vel ul sacra et religiosa; nequc dici polcsl coraui Cbrislo gcnullcclcbant eumquc regem saluta-
qu;i(l delerminetur ad esse sacrum cl rcligiosum per bant. Sacramenlum lioc secundo modo collalum por
vciba Te bapiizo, de ; quia cl lixc siinl indiffercnlia jiicum est imllum, quia Indus est aclioni sacraiiienlali
Ul significent naluralem ablulioiiem corporis, vel sa- iiilrinsecus, ideôque integritali Sacamcnli
|| officil; at
-.7 Or, suuame>;t 7-, LV GENERE. gg
primo modo coliatum esl validum, non niûiiu <iuau» Ad iciiiun: resp. i* mullis videri
!||
fabulosam banc
,
Sa cranicnluni quod miiiisier adminisirat lucri causa Baptismi S- Genesii bisloriam, 4° propier silcniium
sic ut enini intentio lucn est extrinscca substantiaî !
veterum Ado enim primus post 800 circiter annos
,
operis et ipsani oon destruit, ila intentio se recreandi. hanc bisloriam referl ;
2° propicr auctornm dissn-
Hoc pra;misso, ad primum, resp. 4°, hoc factum nantiam Ado
narrai Gencsinm baptizatum fuisse à
:
magnâ suppositionis suspicione laborare : si enim sacerdote cbrisliano ad ibeatrum votato; alii ab altero
credanius S. Hieronjmo iii Clironico , S. Alexander niimo edocio ab angelo ; alii ab ipso angeio ;
3° pro-
non fuit ordinalus episcopus Âlcxandiicc , nisian. 521; pter narralionum ineplias; ineplum enim et omninô
aiiiio auteni 525, S. Atljanasius jam diaconus et do- inverisiinilc repulanl quod sacerdos cbrisiianus
niimi
cliinae famâ celebris interfuil Nicœnœ synodo , et an. rogaiu thcatrum conscenderil el hidenlibus mysleria
seq. 326, mortuo Alexandre , ejus successor renun- religionis opéras suas locaverit; iiom quod angilus
tiatus est : ex quo sequitur Aiiianasium annos ad mi- iiiler bistriones panes siias egeril , aut monuerii nii-
nus 22 nalum fuisse, tempore quo S. Alexander mnm Genesium baptizaret; cùm è contra de-
ut seriô
inauguralus fuit episcopus Alex.; si verô alios audia- buisset priùs monere ut se ad fidem converteret, et
à
mus, Pagiumad annum 511 , et Paires Bencdiciinos re sacra in tlieatro facicndà pnliùs .abstineret.
S. Mauri , in vilà S. Âtlianasii , S. Alexander crealus Respond. 2° quidam S. Genesium baptizatum fuisse
fuit episcopus anno 315; sed cùm omninni consensu Baplismosanguinis, etnon fluminis. Et si, prœter Ado-
consiet S. Aili.inasium S. Alexandre successisse in nem et alios, opponas martyrologium Ronianum , in
sede Alexandrire, aniio 526, consequenler tune annum quo Bapiismus et marlyrium S. Genesii referuntur ut
saltem trigesimum aitigisse (juxta euim canoncs et dua; aciiones distincUc, respondent marlyrologium
mores hujus temporis nullus ordinabalur episcopus Romanum non , secùs ac breviarium non esse incon-
anle annum 30 nec usquàm legimus Arianos Atiia-
;
cussaî fidci , sed correciioni subjacere.
iiasio exprobràsse quôd junior arripuissel episcopa- R. 5" : Probabiliùs, supposiuà veritate facti, S. Ge-
tuni ,
quod procul dubio non oniississeni, cùm id nesium baptizatum fuisse à sacerdote cbristiano, non
exprobarentPauliciano, S. llieronymi frairi), sequitur in theatro, sed extra paulô postsuam conversienem
,
saltem quôd anno 513, quo Alexander fuit consccra- etsiaiim raplum à niiiiiibus, ad iinperaiorcm Diocle-
tus episcopus Alexandrire, S. Albanasius decurrerel tianuni,quipra;scns.adcrat, cùm fideni nostram coram
annum ad minus 17, ideôque non esset admodùni puer illo consianter conlilerelur, Capiie damnatum fuisse.
et impubes; ut ex Uufino narrant Sucrâtes et Soso- L'nde martyrologium Romanum quod , subiiam S. Ge-
menus, sed capas perfecta; deliberaiionis et inlenlio- nesii conversioneni Bapiismum et marlyrium
,
referl,
nis. Insuper divcrsilas aiictorum in circunistanliis de tempore et minisiro Baptismi silet.
facti referendis indicat suspicionem. Socrates rcfert Ad quariuin resp. 1°, juxia recentiores operom
Alexandrum pr.x-tereundo hune ludum vidisse. Soso- S. Aug. ediiores, ex fide variorum codicum, non esso
menus, dùm convivas solus exspectaret. Nieeplionis legendum mcliiteater, hoc est, comoedorum diix, sed
,
dùm in loco sublimiori esset. Adde Rufinum à qiio trcinater, id esl, medicorum princeps, qui cùm re-
alii liane historiam cxscripserunl, illam referre nuUo ligion! clirisliana; anle conversionem sœpè insuliâs-
alicujus probati auctoris testimonio fuliam. Rcsp. set, suscepto Baptismo , omnis est ab eo deleia niign-
2* : Data verilate hujus facti , S. Allianasium inlen- citas. Rcsp. 2° : Dalo legendum esse aichiieaier , et
disse seriô facerequod pcr cpiscopum fieri viderai, hune in theatro s;epc lusisse Clirisiianorum riius, non
licèt id ad recreationem rcferrel ; narrât enim Ru- tamen inler ludendum et in theatro fuisse baptiza-
finus primus hujus hisloria; scriptor,
Alexandrum ex tum, sed extra, in soleinniiate Paschali, posl votura
puerorura interrogatione deprehendisse quod illi om- pluries emissum et neglectum de suscipiendo Bapti-
nia seciinditm religionis iioslrœ ritum scrvùssenl, quôd smale, ut referl ibidem S. Aug.
S. Albanasius nonnisi catecbiimenos, ut erat ipse, Ohj. 2° : Ex Pairibus. 1° S. Aug., lib. 7 de Bapt.,
baplizâsset, et babuisset intcntioiiem facicndi quœ per e. 53, dubilabal ulrùm Baptisma ludicrè et inimicè
episcopum in Ecclesiis geri mns erat. coliatum, esset validum, diciique exspeciandum eâ dj
Ad secundum, resp. paritcr pueros bapiizandobunc re divinum judicium per alicujus revelalionis oraculum
;
puerum Judœum intendissc facere quodviderant licri ergo non erat saltem asscrta nécessitas iii
anii(|iiilùs
in Ecclesià ,
quamvis id reiulerint ad recreationem ul icniionisfaciendi quod lacit Ecclesià. 2Mdem, tract. 8(
ad finem exlrinsecuni ; narrât enim Nicepliorus bunc in Joan., dicit Accedit verbum ad elementnm, e! fi\
:
[
puerura Hebrœum non fuisse invitum , omnes cxrc- Sacramenlum ; nulla ilaque requirilur intentio. 3" lu
inonias consuctas adiiibilas fuisse, Irinam iinniersio- .Consec, disl. I, cap. Dapiismus, ex eodem S. Aug..
iieni cum invocalione Trinilalis observalam fuisse Iratt. 5 in Joan. dicitur : ISon limeo adulierum, non
jiueros bapiizantes deduxisse baptizatum in Ecde- ebrium, non Iwmicidam, sed eolumbam attendu, per
siain , ubi communionis signum accepit, et aiitisliiem quain milii dicitur : Uic est qui bapiizat. i° S. Chry-
'.onsianlinopolitanuin jiississe Hl etiam in itlo ,
quod srislomus, liom. 83 in Joan., dicit : i Neque aiigclus
dee.uct, jiixia mysle.rii execuliuiicm coiupUrelitr. Qnod « nequc arcliangelus quidquam in bis qnx à Deo data
-, VCtest inielligi vel de Bapiisnio toiifercndo ,
quia ''am ( suiil elliciant, sed l'ater, Filins cl SpiriUis saiictiis
:»iin<i:r3^ vel de Confirmaliono. I (iiniiiMracit ; Kitceidosel lingiiani et uianus prccLel:
so APPEND. 11. nr. INTLNTIONR MIMSTPl SACRAMENTOHUM. «Q ,
ctMiipanU saccrdiUcm iiiiiiiiiiii asiiix' Italaam stiipns Isidoii, ipii lot o cilalci dicil (|uod oninis qui
iltidi'iu
piT i|iiaiu lociiliis csl Uoiuiiiiis. Idem S. Isidoius Po- recipil Saeramcnla, ce iiHjiiofcii suceidulis tilâ nulto
AI priiHiiin, r<'S|i. Imc niiod S. Aiig. evspi'ctalial el Olij. 3° ; A ralione. Vcrbuiu Dei coucionatoriuiiv
oplaliai, soilici'l diviiimii jmliciiiin pcialitiijiis rcvi;- piol.ilum absque ullù intealioue vcl oliaiju jocusù clli-
— R. N. con-
|
lalioiiis oraculuin, compleluin esse piM- dcfiiiiiioncs ol cax est; orgo et verbum sacrameiilalc.
orat'iila diiorum coiiciruMiiin ijcnondiiim Florent, cl se(i.: l)is|iaiilas est quod verbum concionatorium sit
Tiid., pcr i|iia! imnc saltpiu, si non aiili(nntùs, asscila sigiium s|>eeiilulivum tanli'iin et vim babeal à signiii-
esl iiocessilas iiiltMilioiiis facioudi (pind facil iMclcsia. caliono silii indilà; undc cinn retineat sigiiilicationem
Vcl dicas S. Aiigusiimmi non diibilA^sc an lîa|ilisina quovib modo et à (|uovis, cliamsi ii psiltaco, prol'eraïur,
inimicè et sine ullA inteniioiio l'aiiondi qiiod facll Ec- retinct ctiani suani viin et eflicaciain ; al verbum sa-
dcsiaoollatiini, ossol validuni ; si'd an iiiiniicè bapli- crainentaic non est signuin spcculativiini laiiti'im, sed
zaïis possot lialioio liane inlonlionom, sicul dixiniiis eliani practicum, hoc esl, ultra sibi inditani sigiiilica-
S. Alliaiiasiuni Indendo liahiiisso ; cliiiini ip^i uiinii lionem habel cflicere aliquid,scilicct Sacramentum, et
quanivis plernuupic liclc onminy cl siniulatù se gérant, hoc babct ex inslitulione Chrisli, qui vobiitnl ad hune
ut,v. g , dùm se aut alios oceidoie siinulanl ;
possuiit cirectuin proferrenliir liiiniano modo, iiisi dicas Sa-
tanien inlcrdùm inliMidoie laceio, et reverà faciniit cranicnUim posse perlici ii psiltaco.
'puidad doleiialioneiu aninii icl'eiinit iit dùni
aliiinid ;
lusi. r : Ideo secundùin nos niiuister Saaanienti
convivium rcprxsciuaturi, veros cibos conieduni et débet habcre intentionem, quia est dispciisator niy-
rnmoslionom illani ad snam et alionnu oltleclationem slerioruin Dei ; alqni conuonator csl dispensator
lel'eiiiul: ju\ta hanc intciproialionoin cupicbat dofi- verbi, et lanien ut verbum sit ellicax in eo non requi-
nitioaem et orainUiiii, non (piuad faelnin parliculare; riturintentio; ergo. — R. concionatorem proponen-
iiti'ùiuhic vcl isle babuerlt intentioneni suflicioiiteni, tem verbum Dei miinicè, vel dormieniem aul ebrium,
id eiiiiu iiitenuiiu ostel dclinitioniEcclesiae uon subja- et sine ullà légitima inieniione, non esse actu dispen-
cet, sed geucraliter quoad piobalioiioin vel improba- satorcni verbi; verlja suiit laïuen eflicacia, id est, cx-
tioneni Sacranicnli lioc modo tollali. Ca^icrinu inipu- cilant conceplus in audiente : quia, utdielumest, ha-
deiiti.e iiierilô aigniinliii- bxielici qui nobis hic
bent hanc vim ex signilicatione sibi indilà, qu»
fibjicinnlS. Aiig. diibilanleni de lali S:'.cianiento, ai-
remanet non obsiante disposilione;
niinislri secùs
Iiilqiic de co afiirmare audcntem absquc dcfiiiitione et
verbum sacranientalo.
jndiuio Ecelcsia;, dùm ipsi contra ileratas Ecclcsi*
Insl. 2° : Minister régis sine ullà inieniione, per
de(inili(incs et jiidicia peilinaeitcr eonlendunl liiyus-
solam exhibilionem lilteraruin aut dennntialioneni
liiodiliaplisma esse validuin.
niaiidali regii, siiumofficiuni iniplet, ipiâvis intenlionc
Ad secunduni, ri'sp. S. Auguslinum taïuùm
velle denioiistraie aquam iiudè sumptam absque vcrbis
illic
id facial; ergo simililer. — R. D. ant. : Minisler régis
qui sit prœcisè nuntins el delator mandati, concedo;
evangolicis non esse Saciamenlnni Baptismi; dicit
qui sit missus cnm poteslate faciendi et non faciendi
cnim : Dclralte vevbum, alquul est aijuti n'm ucfiia? Ac-
prout libueril, nego. Duplex iia(|uo distinguendus est
cedil verbum ad clementum, et fil Sacramentum. Al uon
minister in civilibus : nnus qui sinipliciler dcfert vo-
dicit verbum non dcbei'o accedere ad aquani per
luiitalem régis aut reipublicK , et dicitur nuniius,
aciioiieni Immanam cuni deliberalione el intoiitionc.
prKco, orator, et ille, quàvis inlentione, quovis modo
Ad tertiuiu, uon legitur in S. Aug. unde istc canon
prodat mandaluni, sufûcit ; aller est qui dcpulalur cum
dcsnmplns est, ebrius, sed ebriosus, et ita nnnc legitur
poteslate faciendi et non faciendi , secundîim pio-
in craendalisdccrcli editionibus. Ebriosus autem non
priani deliberaiionera et judicium ,
qualis est ju-
dicil actnm, sed habiturnseuconsuetudincm, qiucnon
dex, consul, prx'tor, cSc., cl is débet agere ex delibe-
inipedit quinliomo possit haberc rectain intentioneni,
ralione et intcnlione ; nenio cnim pareret niandalo
qnando non est ebrius.
vel sententia^ judicis aut pnctoris dormientis, vel ehiii,
Adquarlum, S. Chrysoslonius nibil aliud eô loci
vel miniicè agcntis : hiijns auîeni secundi gciitris
Intendit quàm ostendere iniprobilatem niinislri non
sunt ministri Sacramenlorum.
tollere virtuteni Sacramenti, qusc est à Deo ; dicit sa-
Inst. 5° Ministri Sacramenlorum sunt inslruraenta
manuin lingnam humano
:
nislris principuni, sicut autem mandata niinislri in Quaîdam alia argumenta qu:B contra prœscnlcm
^orono vel cbrieiate vel cum ludicrâ siraulationc facla, conclusionem militant proponciilur et solventur § seq.
Si DE SACRAMENTIS IN CEiNERE. 32
§ 2. Quœ inlenlio requiratur et sufficiat in mimslro ad teriiis facial quœ jubet Ecelesia, inliis altud serve', animo,
perfeclionem Sacramciili ? ita ut intendat derisoriè bapltzare , satisne hoc fueril, ut
Probaviinus § prsecedenli contra lircreticos icquiri completum dici possit Baplismi Sacramenlum? Ilanc
In minislro intentionem faciendi qiiod facii Ecelesia, qusestionera affirmative resolvit, et auctoritale S.
el hoc adiiiiltunt omnes. Calholici. Aigravis inter cos Tlioma; atque multis aliis probare eoniendit.
orla est controversia à 200 circiter annis, quid sit in- Hanc seatentiara ex recentioribus, pra;lerCoiitenso-
lelligendum per lias panicnlas, quod faeit Ecelesia. num elSerrium jam nominales, propugnani Farvac-
Plura namque spectari possuul in eo quod facit Ec- que, Decocq, Duhamel, Juenin , sub aliquà lamen
elesia :
1° ipse rilus extermis prœcisè et malerialiier reslrictione, saltem illustriores ejus palroni Conlen-
;
rilus ut frequenlalnr saccï et religiosus in Ec- son, Serry, Juenin, etc. Nolunl enim hanc exlernani
elesia, abstrahendo ab hoc quod sit vel non sit in se intentionem sufficere in omni casu, sed lùm dcmùm
talis ;
3° ut est absoluiè in se sacer et religiosus seu qnandô minister rogaïus conferl Sacramenlum in loco
Sacramentum ; i" ut est causa cfficax gratiœ el cha» sacro, aliisque circumslaniiis adhibcri soliiis, sicque
racleris. Et bine divcrsitas opinionum. se exhibet Ecelesia; ministrum; quia dicunt per lias
Quidam ergo volunt perfici Sacramenla, modù nii- circunistanlias externum rilum de se indiircrcnloni
nister intendat faccre et faciat exteriùs seriô ritum delerminari ad esse saeranientale. [iilus exlerniis,
cxternum , quamvis in corde non intendat facere quod inquit Juenin, dissert. 1 de Sacramentis, q. S, cap. 2,
faeit Ecelesia, sed (ingère lanliim, simulare aut irri- a. 3, § 1, ex seipso ad rem sacrain indiffereiis, delermi-
dere, vel exercere praecisè actum niaterialiter. Et lucc natur ad esse sacramenlale ex loco in quo cclebraïur, ex
inlentioyocatm exierna non quôd non sit interna, , eormn petitione quibus appliealur, aut ex aliis circum-
omnis enim intenlioest aclus volunlatis, sed quia ejus stantiis. Séria extcrni rilûs celebratio , inquit Scrrius ,
objectum est totum externum et per iliud certô phy- cap. a, diss. de ministri Intenlionc, àCalharino no-
sicè manifestatnr ; impossibile namque est quôd homo bisque liacleniis propugnala, uti ad valorem Sacramenti
suî compos spontè faciat quod non vult faoere. sufficiens , non illa soliim est quœ joco ludoque opponi-
Alii dicunt ad integritatem Sacramenti requiri quôd tur, sed et illa quœ in his circumstantiis fiât, ex quibus
minister intendat ritnm externum , salicm secundùm sacerdos determinalur ad agcndum ut minister Ecclesiœ
quod fucquentalnr in Ecelesia , seu nt sacrum et rcli- ejusquc nomine. El quia hoc esl commune corum cffu-
giosum in Ecelesia Dei, quoncumque illa sit. Et haec gium, id pxprimemus in conclusione, et plerùmque
intentio vocalur interna, quia ejus objectum, scilieet in probationibus, ac specialiierullimaiè confuiabimns.
ratio rei ut saeroe in Ecelesia ,
qua; potest adesse et Ilaque
abesse à ritu extcriori, non estexlerior, sed solà Dico l°:Ad verilatem et integritatem Sacramenli
mente eoncipiiur, et per eam inlenlio non manifesta- non sufficit in minislro intentio exlerna, sed requiri-
tur certô pbysicè. tur interna. Seu ul niagis explicité loqnar ; non sufficit
Alii exislimanl requiri intentionem faciendi ritum quôd minister actum cxlernum seriô ponat, si in corde
externum ut absoluiè in se sacrum el Sacramentum, habeal inleniionem non faciendi illum saltem nt sa-
seu ut frequcntatur in Ecelesia Romanà. crum et religiosum in Ecelesia Dei ,
quxcunique illa
Alii tandem rci|uirunt intentionem faciendi ritum sit, sed fingendi tanlûm, siniulandi aut irridendi, vel
externum, non solùm ut absoluto in se sacrum, sed illuni ponendi merè niaterialiter ut rem naturalem et
Prîmrc senlenlia; auctor communiter dicitur Arabro- Est ad minus eommunior et probabilior.
sius Catbai"»nns ordinis noslri ,
priniùm summi Pon- Hanc conclusionem probant omnia ferc argumenta,
lificis theologns ii) conc. Trid. poslca noniinatus qua; produximus § prœcedenti contra ba;reticos; ha;c
cpiscopus Minorensis, deindè archiepiscopus Com- inslauraniur et alla proponuntur. Undè
psensis in Ilaliâ, cui subsciipsernnt Alplionsus Salme- Prob. i° : Ex S. Scripluris. Juxla S. Scripturas §
romus, soc. Jesu, et Marins Scribonius Minorila. Snnt praîced. citatas, ministri Sacramentorum suntdispen-
quidam, inlcr quos novissimè Ilonoralus Tournely, salores niysieriorum Christi et Ecclesiae, eaque con-
qui conaulur rcvocare senlenliam Calhariiii elSalnie- ficiendi vel non conficicndi liabenl potestatem ; ergo
ronii ad secnndani, conlenduntque eos laniùm exclu- dcbenl in nomine Cbrisli et Ecelesia; ea niinistrare
sisse intentionem faciendi rilum exicrnum ul absolulè baptizare, consecrare, actum judicialem exercere, etc.
in se sacrum et Sacramentum atque ut gratiœ elTccti- Al ipioniodô qui, aclum externum seriô et in circum-
vum , non intentionem faciendi illum ut sacrum el slaniiis peragens, intùs dicit, nolo facere quod Chrislus
rc'ligiosnni in Ecelesia Dei. Al illustres Calharini instiluit et Ecelesia facit, nolo baptizare, consecrare,
vindiccs, Vinconiius Conlenson et Hyacinthus Serry absolvere, elc. ,
polesl concipi quôd agat in nomine
prnnam senlenliam ex integro illi adscribunt, et nie- Christi et Ecelesia;, verè baplizel, consecrct, absolvat?
ritô ;
postquàm enim Calharinus in opusculo de Inlen- pracserlim cùm opus externum seriô peractum el in
tione ministri dixit requiri in ministre intentionem circumslaniiis sit indiffcicns, ut ampliùs dicam infra,
faciendi quod Chrislus el Ecelesia facit , etianisi ipse ut in nomine Chrisli vel allerius peragalur, ut sit sa-
nihil credal (ieri, in quo à sentenlià commun! non crum vel profanum, ul sit absolulio in foro cxlerno
recedit ;
proponit qusesiionem ; Si minisier omnia ex- tantùn), an ctiam in inlcrno.
33 APPEND. il. l'i: IMIiNTlONK MlMSTUl SACRAMENTORLM. 84
Rpspoiulenl lios liliis non IiuIhmo ali iiiU-iitioiic iiii- Item qui non posiiilatus cl privaliin formani profcrt
I
nistri i|tio(l siiit sacii .;l sacnmifiilalis, sod à CiliiiiUt supra iiialcriani siue iiitcnlloiii' iiilciiKÏ , aul ipii ne-
coi'iiii) iiisliliiloi'o , iiiiius(i'<)i'tiiiii|ii(; |iai'log cssc diiii- scil lia'c lieri ab Eiclesii , jiixta adver>arios non l'acit
l.ixal opiis (liviiiiliis iiu|)eraliiiii cxleriùs st,'rioi!Xt;(Hii quod facit Ecclesia , cl tamen ritum exteniuiii facit.
lll^lllsllllll|uo csSti ilii'oi't! (|ti(i(l (|iii riliiiii exlcnitiiii Uuid lia ? Quia cùm diciliir aliqiijs facere quod al-
>erii') |iiitiit pncscrlim iii lircuiiislanliis , ikiii vclil ler facit , id intelligiijir formaliler el non maieria-
vciis igiicni stiipic, dicei'ot : Noio quùd igiiistoinbinai Conf. i" : Laudala concilia prailcr applicalioncm
itiipani. formx ad materiani reqnirunl inlcntionom faciendi
Sod contra 1° : E(|iiideii) ritiis illi lialiciit à Clirislo (|Uiid facit Ecclesia ; alipii iiilciitio cxlcnia est iiiscpa-
msliUltoio qiiod sint sacii cl saciaiiioiitales, scd uu;- rabilis ab appiicatioiu! loriiia! ad materiani ; ergo pr:c-
jiaiitc iniulslro (aiupiàiii iiibti'umeiUo aiiiinalo et ler intcnlioncm externaiii , aliani ici|uirunt , scilicct
ngciitc modo Iruniano, idcùquc cuiii dclibcratiune et internam.
iiiloiiiioiK'; si ei'jço iitilit eoiidcere rem sacram, suera Si dicas inteiitioncni cxlcriiani eliam esse separabi-
mm oril, iioii iilctiir polostato silii cdllatà , noe aget lom :tb actu exlirno, (piaiido iicni|)e uiiiuicc pcragitiir,
in noMiiiic Clirisli ; sieut qui acccpisset à Deo potcsla- conlrà : Quandu coiicilium Florent. <leliiiilSacranien-
icm laclendi iniracida, si dicerct cxteriiis cl scriù lum tribus pcrfici , scilicel matorià , forma cl inten-
mortiio, suTge, cl iiitiis diceret, ne surgas, non ulcre- lione faciendi quod facil Ecclesiu, loquitur de niateria
tiir poleslale sibi collalû, nec agerol in nonii'ie Dei., et forma seriù a|)plicatis , bis enim soli'im perlicilur
nu>riuiiàqne non resin'goret. 2° Si à solà insiituiione Sacramcutuin , el ultra lioc rcquiril inlentionem fa-
Clirisli rcs est sacra, qiiarc niiinicè peracta aul extra ciendi quod facil; ergo, prouler intcnlioiiem exlcrnam
circuinstantias non est sacra? quia, iiiquiuni , débet qu.B csl inscparabilis à materià et forma seriù appli-
lieri liinnano modo et cuni aninio scriù aijcndi; ita catis, requirit inlernam.
est: Ergo non ex solà instilutiune Ciu'iï>ti peiidct ut sit Hcspondcl Coiitensonus lioc argumenlo, si vaierel,
sacra, sed ctiam à niinistro, et insiiper lit scriù et probari quùd ad perfeclioncin Sacranienti miiiister
liuniano modo extra cireunistantias, cl lanien sine in- eliam deberet iiiiendcre facere rein sacram seu Sa-
tention») interna non est sacra, secundùm advcrsarios. ciamentum absoluto in se et ul piodiictivum graliae,
5" Exeinplum iguis admoti stupas est prorsùs ineptum; lixc ciiiin Ecclesia facil : (|uod tanicii non admiltimus.
igiiis ruiui(|ue ex suà naturà est necessariù conibusti- Sed contra : Non admitlinius quidem necessariam esse
vus , et ritus externus etiara seriù peracius el in cir- iulentioneni explicitani faciendi rem absoluté in se
cumstantiis, non est ex nalurà suà necessariù saccr sacram et veri nominis Sacramenlum gratiso produ-
scd opus morale quod peificilur per voluntatciii et ctivum ; al admiltimus et susiincinus rcqiiiri ad ba;c
iiileiilioiiein agciilis ; pone quùd coiiibuslio igiiis sit iiileulionem implicilam, quatenùs qui exiilicilè mien-
opus morale sicut collatio Sacranienti, et igiii stupic dit rilum ut iii Ecclesia sacrum, implicite iiilendit ve-
adniolo dicas, iiolout comburas, non comburet. 4" Si rum Sacramenlum gialix- produclivum ,
quia hoc se-
I
Isiud exeinplum valeat, poierit sic argumentari Lu- cundùm continetur in primo. Sed qui intendit rilum
tlicraïuis : Ignis miniicè admolus stupa; illam combi;- extcinum maierialiter lanlùm ut rem naturalem et
ril; ergo niinister mimicè peragcns ritum exlernuni profanam non iutendit etiam inipliciiè illuin ut sa-
,
mciiti juxta concilia Florent, et Trid., § superiori lau- rens ut sit sacer el profanus.
data, necessaria est in ministro inteiitio faciendi quod Conf. 2° : Coiic. Trid., sess. H, cap. G, définit non
l'acit Ecclesia ; atqui qui babel taiiiûm iiilentionem pcrfici Sacramenlum Pœnitenlix, si sacerrioii animus
cxicrnam , non intendil facere qnod facil Ecclesia serib ngendi et veiè absolvendi desil. Ebi conciliunt
sed fingere tantùm et simulare, et Iota disparitas in- prœter inientionem seriù peragendi rilum externum,
ler Ipsum cl bistrionem est quùd bislrio sit derisor aliam requirit verè absolvendi , id est , inientionem
apertus, isle autem derisor occultus; crgo. cxercendi actiim judicialem in foro inicrno el perfi-
Si dicas : Facit rituni exlernuni quem facit Ecclesia ;
ciendi rem sacram, ut in Ecclesia fieri soict.
crgo intendit facere quod facit Ecclesia. Respondel Jueuin et Scrryconciliuni duntaxat dam-
Contra 1° : Ecclesia non facil rilum extcrmim nasse eiTorem Lutheri assereniis ratum esse Sacra-
utcuniquc materialiter , scilicel ut rem naturalem et menlum mimicè coUatum, cl validara esse absolulio-
profanam , scd ut sacram el religiosain ; lioc autem nem joco dalam. Sed conira 1° Per ha;c verba :
,
illc non intendit facere, sed fiiigere tanlùin. Ilisirio nniimis serib ageiuli, proscribitur crror Luiheri do col-
qui mimicè reprresental aclionem sacrainentalem, h- hilioiie mimicà cl jocosà Sacranienti ; crgo aliquid
cil ritum cxternum materialiter, el tamen non iiiien- i aliud inleiidit sacra synodus per hœc scquentia , et
dil facere quod facit Ecclesia, sed deridcre. Siniiliter verè absolvendi, nimirùm inientionem inlernam; quod
nmlior qua; infanteni domi lavai cum invocatione Tri- quamvis ex se pateal, ulteriùs indè probo quùd Lu-
I
nitalis ut boue ilH sii, facit rilum exteriium, el tamen thcrus non solùm dograatizabal Sacramenlum jocosc
jioii diciliir qiiùa iuiyndat facere qu.vl (a. ;i :>(Ios:a, t'. uiiinicè çoHatum ess« validum, sed elianj sacçidQ»
4SK DE SACRAMENTIS IN GENERE. ^
fêta non exercere Sclum judicialem, nec verè absd- Alexander VIII, 8 septemb. 1690, danHj»'v*t ttanc
If
veie à peccatis sed taiilùm decinrare esse remissa,
, propositioncm Valet Baplismus collalus à mimslro qta :
qood seffiiilur ex conimuiii eornm principio, solam omnem riliim externum formamqne baptisandi observai,
fiden. jiisliftcare, et patei ex eodeni cap'rte Trid. , «bi intiis verb m corde suo apmi se resolvit, non intendo fa-
définit absolutionem sacerdoiis non Cfse soliim tuidum cere quoa facit Ecclesia. Est 28 inter damiiatas. In hâc
minislerbim vel nmmnriaiidi Evaiigeliiim vel declarandi porro propositione manifesté continetur sentenlia
remissu esse veccala, scd ad instar actùs jitdicialis, quo quafii oppiigiiamus, eamqae reprobat summus Ponli-
ah ipso velnt à judice sentenlia prouunlialiir. Priiiiis fcx assentiente Ecclesia.
ergo verbis damnatur primus en'or Ltitlieri, postei-io- Mirum sanè quoi et quanta effugia excogilaverinl
rihus secundus. Ergo conciliiim prjcter intentionem adversarii, ul hoc fulmen à suà sentenlia dcflecterent.
•externain ,
qua; est in scrià pronuniiatione forma; RcspondciTt 1° : Juxta canonistas Gallos nullum
absolutionis , exigit inlcnlionem verè ahsolvendi seu decretum Transalpinum in bis provinciisessc alicujus
exerceiidl acltim judicialem in foro iiilerno, proal (il roboris, nisi sit immédiate emanatum à summo Pon-
inEcclesià Clirisii. 2° Qui ritnm externum seriô ponil, lificc : ideôqae hoc Iiiquisilionis decretum, in quo
et inti'is in corde dicil, noio absolvere, eslo babeai damnatur pr.iefata propositio , non ligare Gallos. lia
animum seriô agendi, quod niox exaniinabimus, non Gaspiir Juenin. Sed contrai" : Quidquid sit de Gallis,
tamen habel animum verè absolvendi, sed simulandi non ila consent aliarum provinciarum tiieologi cl ca-
<antùm etsubsannandi ; ei-go. 3° Dalo graiis concilinm nonislœ. 2° Quonro quo jure isle thcologus et cjus
damnasse dunlaxat jocosam collationeni Sacramenli, Symmislic summo applaiisu recipiunl, laudant, am-
nihil indè oblinent advereaj'ii ; non eiiim concilium plificanl hujusmodi décréta dùm proscrihunt proposi-
damnât tantùm jocosam coUalioncni (jna; exieritis se tiones ipsis invisas, ca autcm rejiciunt dùm ipsis non
prodat, ut autumant adversarii , sed etiam iniernam ;
favent? Pondus cl pondus. 3" Errai Juenin dùm dicil
dicit enim, si desit animus serib agendi ; qui anlom in- boc decretum eisi gencralis inquisitionis non esse à
teriùs vult tantùm siniulare cl fingere , licèt id non summo Poniilice inmicdiatè emanatum : Hic est ténor
manifestet exterius, non habet animum serio agendi. decreli : In Congregatione generali S. liomanœ cl ge-
Instant: Concilinm post vcrba laudala subjungil : neralis Inquisitionis, habita in palatio aposlolico monlis
Nec is esset nisi salulis suœ neyiiijenlissimvs qtii sacer- Qujrinalis coram sanclissimo domino nostro Alexandro
dotem jocosè absolventem cognosceret ; et non alium se- divinà Providenlià Papa Vil! , ac eminentissimis , etc.
rib agertlem sednto reqtiireret. Manifeslnm est ergo ron- Deindè recensilis 31 propositionibus, inter quas, nu-
cilium loqui lantùm de eo qui sic animum jocanili méro 28, legilur ea de quà agilur, subjujigit : Quibus
exteriùs proiiit, ul pœnitens id dignosccre possii. mnturè consideratis , idem sanclissinius statuit et decre-
llndè card. Pallavicinns, lib. 12 Hisi. , cap. 10, ex vit 51 supradictas propositiones tanquàm femerarias,
his verbis infert senleiiliam Catharini non esse à con- scandalosns, etc., respective esse damnandas et proM-
cilio rcjcciam. Contra I). conseq. •
Con<ilium loqniiur bendas , sicul cas damnât et proliibel. Ergo immédiate
lanliim de co qui sic aniranm jorandi exteriùs prodil, àsinnino Ponlifice cmanavit hoc Decretum. 4° Dato
ul id pœnitens dignosccre possit, quoad impuialioncm non à summo Ponlifice , sed ab Inqnisiiione generali
cnlpx in pœnitente , concedo ;
quia sciens et volens immédiate émanasse approbantc dunlaxat summo
se exponil aperlo periciiio nullitaiis absolutionis, quod Ponlifice, ideône conlemiiendum, cl judicio quorum-
non facit, qui nescit euin jocari. Concilium loijuitui dam privalornni theologorum poslponendum ? Hâc
tantùm de eo, etc., quoad integritatem Sacramenli, igilur missâ responsione.
nego. Sive enim exteriùs prodat irrisioneni, sivc solùm Respondent 2° banc propositioncm , cùm sit inde-
inleriùs ii-rideat, decst ipsi animns serio agendi et finita et generalis, comprehendalque casum quo quis
verè absolvendi ,
quem requirit concilium ad validam per jocum et irrisionem exieinam Bapiisma confcrrel,
absoluiioHcm. esse falsam , ideoque damnalam in sensu Lutheri
Quanlùm ad itlalionem Paliavicini , eam ni legiti- cujus dogma quidam in Belgio renovabant , aul dice-
mam cum pluribus aliis non adniiitimus, nisi intcl- bantiir renovare. lia idem Juenin, Serry et alii.
lexerit senlentiam Catliarini, sicul cam intolligunt Sed contra 1° : Falsuni est banc propnsilionem
Vasques el Turnelius , scilicet non requiri inlenlio- esse sic indcrniitam et g 'neralem ut ctiani conipre-
nem iniernam ad cfl'ecium Sactamcnii, vel intendat bendal c.isum Baptismi per irrisionem cxteruani col-
diceré non fuisse' expresse daninaiàm à concilie lati : manifestum namque est ipsam loqui de co solo
quod falemur ;
quia concilinm expresse intendebal qui seriô ritiun exlcrmmi agens, inlùs apud se resolvit,
damiiandis baîreticorum crroribus, non opini'inibus non inlendo facere quod facit Ecclesia ; id apcrlè
inter caiholicos controversis ; et ideo dicimns danma- indicant h;ec triavocabula quasi de induslriâ adbiliila,
tam fuisse senteniiam Catharini consécutive tantùm. ul praîoccuparelur futilis ba)c cavillalio : Qui iitiiis,
Et hap.c videtur mens cminenlissimi scriptoris ; nam in corde suo, apud se resolvit : non ergo qui exteriori
lib. 9 , cap. 6, dicil : Equidem existimo Catharini sen- signo , vel irrisione , resolulionem suam manifestât.
teniiam falsnm esse , sed non ideb per Tridentinos cano- Insuper, in eà sermo est de eo qui omnem rilum adlii-
nei diserte dartmatam. bel , séria autem applicalio forma; ad maleriam per-
iProb. 3* ex defmiiionibus summorum Ponlificum. linct ad rilum externum. 2° Ut quid novum decreiuiu
irt AI'PEND. 11. DE INTKNTIONE MINISTIU SACRAMUMOllim. Se
ad proseribL'iulnm li;i'R'licam assorliDiictu , (jiiut tain ncgctiir, iiiilla erit conlrovcrsia tune Ciiini iniiiislcr
,
apci'lti, lain fxiue.ssc, laiii soloiuiiili'r ilauiiiala csl in inteiidiliKin soliim c.\tii iùs, sed cl intei ii'is facere quod
coiicilio Triilenliiio, etiamsi ù (|uibusdain diccieiiii- facil Ecclesia, jamque non cxicrnam solùni, sedeiiain
innovai'i? !Ninn(|uid qiiolidiè Callmlici iransictml ad internain intenlionem liabebil. Z° Sed el in lioc allu-
parles lixrelicuruin, il foiinii fiiiiicbdaiiinaKis assc- ciiiatiir Sernus (piod piitil ritum eiileinunâ seriô
nnil? Idcùiie clTonnanliir nova décida ad l'O-. |ieiattuiii , esse id quod facit Ecclesia quem cùm
,
5""
daiiiiiandos? Sod cl lignieiiluiin,e!.t (niosdain llico- ponit minister non potcsl seriô dicere non iniciido
logos in Helgio Lullieri errorem in luk parle roiio- facere quod facit Ecclesia. Alliicinaiioiiem dctexiinus
visse , ( iiin iiullns liiijns asserli aiiclor assignari luobatioiie secundà. Insiiper ritus cxtcnius potest
pussil; uniii è conlia aiieloies pr'iposiliuiiis dainnala: s|)e(iari diipliciler :
1" Ut res naluralis et profana ,
illam iiitelllgebaiit de co ipii seriù riUiiu cxterninn qualis pnecisè essct, si non csset institulus à Christo
punit Cl in CQ scnsii esse dainnaliim agiiuveruiit in signum sacrum. 2° Il ca-rcinonia sacra el religiosa
idoùipic ab eà propugiiandA dcimcps abbiinnoinnl, ut in Ecclciià, et lioc est (pioil facit Ecclesia, utdixi loto
Icsialur llenni'iis à S. Igiialiu tlionlogns Belga, I. I, cilalo : li(|nol autein iniiiistruiii posse veUe faccro
de Saeianieiii. , e. Il, snb (iiiein , cl Fiaiicisciis exleriùs rem natuialeiii et profanam , et interiùs
Ilenno aller ihcoIoguS Bciga dibcrtè pronuiiiiai : dicere, noio facere quod facit Ecclesia, sed voie siinu-
Diclu propofilio ilcsuii!i)ta est ex thesi cnjusdam docloris lare tanlùin.
mi/ii cdijiiUi el j'iituiliaris ,
qui priccisè adversiiiivrttm Respoiident5°: Postdainnatam liane proposilioneni,
senU'iUiuin sus!hu'bul. plures tlieologi appriiné catliolici et cruditionc
praî-
Ilcspoiidenl 5" proposilionein sallcin coniprebeiidf re stanles, sentculiam Catbaiini libi is editis siistintierunt,
casumquo minister, mclu gravi et injuste adaclus, scilicet, Jucnin Geneltus, Natalis Alexandcr, Summa
servarel rituin exlernimi cl iiiiùs diceret, iiolo bapti- Alexaiidiina, jussu Benedicti XIII, lîoiiiie édita. Item
zare. Item cl casumquo non in circuiiistantiisconsiielis, biee seiiteiitia persu'pé defendilur Uoin:e in
pubiicis
scd privaliin, non rogatus, nequc in ioeo sacio ritum circulis, probante, ut illicmoris est, sacri
palatii magi-
extcnnim seriù adbibcret, cuin iiilciilione non faciejidi slro. Hœc aulem nec fièrent , nec perniitterenlur, si
quod facii Kcclesia : In quo iilroiiue casu fateiMur non luec senteiitia décrète Alexandri VIU essel iimsia. Ita
valero Sacramenluni , ideùque propositioncin esse iterùin Sernus qui leligiosè |irofiletur se, quo tcmpore
falsam et jure damnalam. Ita Sorrius. Scd contra illud dccrctum edilum est, consultores qui in ferendà
primnni : Actus es metu gravi eiiain injuste incusso senlenlià Judices (uerant, inlerrogàsse, ni'im Catbarini
remaiict simpliciier voluntarius, conseqnenler ex illo sentcMliam co décrète prosciibeic voluisset eosque ,
capite , SI ca;tera adsiiit, proposilio non et falsa nec id pernegàsse. Sed contra 1" Unie inlegr.e icspon- :
jure (laiiinala quoad Baptisuiuin de quo loquitur, nec sidiii suflici'iet rcponerc non omnes
libres continentes
quoad alia Sacrainenta , excepte matrinionio quod quasdam propositiuiies damnatas senipcr damnari
,
à
ntelu gravi injuste incusso inilum jure eçcicsiastico S. Sede.vel quia non semper illi deferuntur,
vel
jrrilalur. Contra secundum : Proposilio loquitur de proplcr alias ratiunes. 2°
Ad singula. Quid Juenin cen-
co tjui oiimein ritum externum observai ; ergo de co qui seat de décrète Alexandri et quà veneiationc
illud
ministral in clrcumslanliis qua3 re(iuiruiilur ad ritum prosequatur vidimus supra. Nego Genetlum
tueri opi
externum et ad valorem Sacranienii. Al de eo com- nionem de inieniioiic cxlernà saltem in edilione
sciiti
muni eiïugio laliùs iiil'ra. ma Parisicnsi ItJQÏÏ, quam lege. Natalis Alexandef
Respondet 4° laudatus Serrius, cap. 12 , proposi- poslquàm niulta sciipsit de senlenlià Calliaiini con- ,
tlonem loqui de eo qui intra se diceret: JSoii iulendo cludit quôd, si casus occurrat, in lioc ambiyuiialt. con
^acere quod facit Ecclesia ; al iiegat in suc syslemale snlendus sit episcopus. Summa Alexaiidiina vult
niinislrum id intra se dicere posse quia supponitur tantùm non requiii inlenlioneni producendi
,
elfectum
minister seriô et libéré faciens quidquid Kcclesia facil; Sacranienii non ipsum ritum ut sacrum in
,
Ecclesia,
jmplicat aulem ut qui serio et libéré facit quod lacil Catliariiiisenteniiam saipè defendi Rom;\; in pubiicis
Ecclesia , intùs intra se dicai , non inlendo facere circulis, negai erudit. P. Lambertus Gaud
ordinis
quod facit Ecclesia; ergo. Sed contra 1° : Non sibi nostri inacademià Avenioncnsi doclor aggiegaïus et
j
constat pr.-cclarus aucior ; dixerat eiiim cap. 9 : Mi- profcssor publicus, in dissertaiioiie tlieoJoi^icà, quam
nistrum impium tiberè senbiue onmique semolo joco
solide adoinaviiadversi'is llieologum Paiaviiium. illii»
Sacramentum publiée miinslrantcm illud idem nullu- slrem
,
scilicet Seirium cruditioiiis prœslantià et fam^
leniis irri'.are, tumetsi secrelam occutlumque irrilandi ubique notum
! , et post inquisitioncs eà de re faclas
^luntatem anima gerat, ac secum ipse mente interna refertex testimonio dueruin sacerdotnm congregalionis
ieliberet,non inlendo facere quod facit Ecclesia. 2" In doctrine! cliristian;ie, quorum altcrabannisqiiiiidocim,
hâc suppositione volvitur systeiua Catliarini et propu- aller ab aniiis Iriginta Renia; cemmoran/.ur, esse in
gnatur ab omnibus ejus defensoribus ; nara qu;eslio urbe nemiiiem qu) opinionem de cxlernà; înienàenis
est an minister qui rilnm externum seriô peragit et sulficientià , vel tueri publiée , vel privailm diclarc
interiùs dicit, non inlendo facere quod facit Ecclesia, audeat. Ad ultiniuin, suppesità verilate pioiestatîenis
perficiat Sacramentum supponitur ergo in eo sysle-
: Scirii ,
quà pro siiiceritalc et reiigione colendissimi
male ministriim inlù»
si-; dicere posse: quôd si id viri in dubium revocare fas non «sse arbitrer : Kn
jfl DE sacuameintis in geneke
Spondeo illos consullnivs Rnmanos'mtL-UcxUse sc:;lc:i- R'Sjiondel 1° rni)ric:is missalis Romani non esse
Ij
liam Calliariiii co sensu qiio illaiii iiilclligiinl Vasques, Ecc-lesia! definiliones , a!ii dicunt, legcs, ex quibus
Tournelius et alii, scilicet pcr illam 110:1 exdudi peii pussit argiimenUmi dccretorinin ; sed privalorum
sacrum, scd faciendi Sacranienluni fornialiter in se et rubricis scribeniium. 2' Illam rubiicam intelligendam
Cotifirm. isla lerlia probalio exdamnationclnijus cnines boslias consecrare. Sed contra : Ad primum
alterius proposilionis al) Innocentio XI, anno 1679: sacra congregatio rituum sic decernit : 1 Deniùm rc-
Non est illicilum in Sacramenlh sequi opinionem pro- c novando décréta aliàs fada mandat sacra congrega-
babilem de valore Sncramcnli rctklà tuliorr. Alqui sen- I lio in omnibus et per omnia servari rubricas missa-
tcnliadc inteniione interna, quam propugnamus, est « lis Romani, non obsianlc quocumque praelexlu et
lutior quàm senteiilia de exlenià inteniione quam ,
c coiisuetiidine, quara abusum déclarai. Et facià rela-
prnpugnant adversarii; ergo. Prob. min. Adversarii c tione hornm decretoriim S. D. N. Urbano VIII,
eonvéniunlnobiscumSacramentunicum inlentione in- « Sancliias s\ia anniiit, et ab omnibus ubiqae servari
terna coUatum, esse validum, et nos negamiiscum raa- < et in missali Romano noviler imprimendo apponi
jori parte tlieologorum cuni solà intentione cxlernà I mandavil. » lia legitur in capile missalis ex registro
collatum esse validum : ergo. decrelorum sacra; rituum congregationis. Neque dicas
Si dicas cum Contensono nec noslram sententiam hoc decretum esse intelligendum de rubricis lantùm
esse lnlam,qniacxponitpericulo sacrilegxileralionis cœremonias missa; prœscribenlibus ; indefinilè enim
Sacramentorum , respDndeo nullum esse periculum loquitur ; imô dicit per omnia rubricas esse servandas,
iteratioiiis sacriiegae quando probabilius est Sacra- non distinguons inler rubricas et rubricas , dicilque
mentum esse iterandum : sed esto esset œquè proba- praîlextum aut consuetudinem contrariam esse abu-
bilc non esse iterandum, apposilà condilinne, abster- sum. Adde plures Ecclesias parliculares quibus licet
gilnr periculum sacrilegii. Verùm et ipsimet adversa- habere missalia propria, inler quas Parisiensem, bas
rii, cogente veritaie, agnoscuni nostram sententiam rubricas suis missalibus inseruisse. Non ergo ilhe ru-
esse lutiorem, siquideni in casii quo quis essel bapti- brica; censenda; sunt opiniones privatorum tlieologo-
zatus sine inlentione inlcrnà, dicant consulendum esse rum, sed definiliones et leges Ecclesix sacerdolibus
cpiscopuni , vel summum Poniificem ; ila Natalis prœscriptaî et ab eis sub peccato observand*, ita ut
Alexanderet Farvacques. Confugiunt cqnidem ad le- Gavantus commentai, in rubricas missalis, parle 3,
Slimonia S. Angustini et S. Thoma;, Innocenlii IV, cl lit. 11, prop. 2, expresse dicat rubricas quas speclanl
plurium tlieologorum tam veleTum quàm recentio- panem, vinum, inlenlionem, etc., obligare sub morlali.
rum quibus conaniur dcmonslrarc snam sententiam Ad secundum Nemo non videtesse merum figmen-
:
esse probabilem et probabilissiniam ; sed irrito tum ad eludendum argumentum cxcogilatuni ; ubi
conatu ; hos enim auclores nnllalenùs ipsis fovere enim in decreto vel minimum indicium banc rubri-
ostendemusinfra. Et quamvis conccderenuis eorum cam esse restringendam ad illuiu qui signo aliquo
sententiam esse probabilem, negare non possunt no- exteriori manifestai se non intendere consecrare
stram eliam esse probabilem, cum faicnle Serrio, omnes undecim hostias? Nullum plané : sed propo-
communior Et sitio est indefinila nullà distinctione restriclâ; ubi
cap. 14 : Sit frequenl'wr et in sclwlis :
aliundè, cùmsit tutior, slat vis argunienti. autem lex non distinguil, nec nos dislinguere de-
cclebralione occurenlibus, § 7, sic legitur : « Si quis cis conlineri falsa cl incerla. Incerlum namqne est
< habeat coram se undecim hostias et intendal conse- i]uôd, § 3, legitur non confici Sacramentum Encliari-
I crare solûm deeem, non determinans quas decem stia;, si panis non sit iriliceus ; plures enim ibeologi id
€ inlendit, in bis casibns nonconsecrat, quia rcquiri- neganl.Falsum autem estquôd, §5, legitur post verba
c tiir intentio. > Atqui in hoc casu est intenlio riiùs consecrationis apud Lalinos usurpari solita : Si quis
externi, quce à scrià prnialione forma; super debitam aillent uliquid diminucre!, vel immularet de forma con-
niateriam inseparabilis est, adsunt consuctae circum- secrationis, non couftcerel Sacramentum ; cîlm certuni
stantix, et tamen non est Sacramentum ; ergo prœter sit Gra;cos non proferre omnia verba consecraiionis
inlenlionem exlernam est necessaria interna. Item, si calicis quœ proferunlLatini.2° Multa qua; sunt dubi;rt
decem designet quas ronsecrare intendit illa- erunt fidci referuiitur inbreviario Romano, quidni in rubri-
consecratœ cl non undecima, quamvis sit prKsens ni cis? 3° Consilium bnjns sacerdnlis foret insulsum cl
alia>. lIndeboc?Non dcfectu rilOs externi qniadbibc- ridicnlum, namqne vnll lantùm consecrare decem
si
tur cum circnmstaniiis debilis, sed ratione intcntionis hostias, cur undecimam non removet? si non renio-
interioris quà dicit inlùs se iioUe consecrare haiic un- vet, omnes consecral. Sedconlra. Ad primum Panem :
rerba idem non siijuificarcnl , ijiioil stiblicuit res|inii- Tlioma', quas § prœredenii jam deliliavinms.
1' S. ïliomas, liic, q. Ci, art 8, ubi ex
•.'ciis. professo
Ail Icriiiim; Ncgoconscqncntiaiii. O'i'i'l i'"''" 'i''''- qiia'rit ulriim inlontii) miuistri reipiintur ad pcifo-
:\iiliii'iliiliiu' liislor'Ki- Imnis iiiorilius iinii ii'iuignuntos, clionem Sacramenti, sic ratincinalnr : Quando aliipiid
iiilhiiii sei|iiitur iiicoiivi-nicns; at giavi; Corot, si pro- se hahet ad mnlla, O|)ortet quod per aliqiiid determi-
poiioreliii' Cl assoi'crelur seiiloiilia de mdlilale Sacra- nciur ad uuum si iliud eflici debcal : atqui ea qn.-n in
liioiiloinm qiia- fiiivl falsa aiil diil)ia. Saeraiiienlis peiaguntur possuiit diversimodè agi,sic-
Ad (|iiai'liiiii : tvslo sit ridictilimi et iiisidsiiin consi- nt abiulioaqua" ([tia; lit in Bapiisnio, et li«c vcrba :
liiim liujus sac^i'dulis, non est ridicidum noc instilsimi Te nbliw, scu hupiizo, etiam in consuelis circumstan-
/[iiaMTre et delinire qnid iiidè seqiiattir, cl qiiid (;u:lo tiis possunt ordinari et ad nninditiam corporalem,
et
opiis, si eastis c<nilingal, sictitronligissecerlo lestatiir ad sanilalem corporalem, et ad liidmn, et ad alia bu-
ddiliss. [îerti saeordoli ditrocsis Saiiiniiniatciisis, qui jiismodi ergo oporict (piod determinclur ad u
; ii,
ex siniplieitalc et ignoranlii resolvit apiid se iindcci- id est,ad esse sacramcnlale per aliud ergo per in- :
mam liosliam non consecrarc , ut coninmniealiiro lenlioncm niinistri distinclam ab iiilenii(uio ponondi
qiieni novorat sacrilège ad sacrain niensain acccdcrc, pra'cisè actum exîcrnnm seriô et in circniMSiamiis
abs(iiic CTicroruiM scaiidalu [lorrigerel parlicidani non solitis, consequenlcr per intentioneni salieni faciendi
consecraiani , nec tanien liane ex aliartiin numéro aliiiiiid ut sacrum in Ecclesià; niliilcnim aliud estas-
amovit, ne id conimunicalurus deprehcnderet. lia
signabile.
lum non ex defectu inlentionis exlern;e, hxc est in- verba sacramenialia mm est noces^ariù et indcfeciibi-
separabilis à ritu externo seriô posito in solitis cir- liier interna, concedo; ordinariè
et secundiim mora-
cunislantiis ; ergo del'ecui intentionis internoe. lem œstimationem, nego. Hoc ipso enim quod oin's
Respondeut 1° : Hoc Saeramentuni denuô collatum seriô et religiose profert verba sacranie;iialia super
sub conditione est nullum, pula Saeramentuni Pœni- legiiimam nialeriam ex coMimuniler .vcidoniibus.
tenti.-e, defectu materiae scilicet peccatoruni qu* jani certô moraliier conjicinms iiismii liabere intentioneni
nulla sunt, et defectu subjecti, quod jam supponitur inlernaui faciendi (piod facit Ecdesia.
ut jubet Aiexander 111, cap. Du qiiibus. Extra. De Ba- ministro ea intentio qui se sulijicial principali
agenti,
plismo et ejuseffectu, sicque Sacranientum iieratum, ut scihcel intendal faccre ipiod facit
Chrislus in Ec-
quod anlcà eratvaliduni, est nullum deleciu intentio- clesià al(|ui qui ritum exiernum seriô et in
:
consuelis
nis externai. Sed contra. Ad primum Peccata jam circumstauliis peragens, apnd se resolvit. noio
: faccre
remissa , si denuo subjicianlur clavibus Ecclesia; ex quod liicit Chrislus et Ecdesia, sed simulare laulùm
conimuni theologorum sensu, sunt ma'eria absolutio- aut rem proi'aiiam faccre, non se snbjicii Chrislo prin-
nis, et horao justificalus sive per contritionem per- cipali agcnli, ut inlendat facere quod facit Chrislus et
fectam , sive per anteriorem absolutionem , iteratse Ecdesia, ut palet; ergo.
Sed non sistamiis in Sacra-
absolulionis est capax. Confirm. h:re ratio : Miuister non perficil Saeramen-
mento Pœnitentiœ; dimi iteratur Sacranientum Ex- tuni, nisi velii mi poieslatc
sibi à Dco d.iiâ ad conli-
tremœ Unciionis adhibetur nova niateria et nova ciendum Saeramentuni; accepit enim banc poti siaieiii,
forma, et subjeclum est capax hujus Sacramenti ité- uteà humano modo et libéré ulaïur alqui qui coji- :
rât!; ergo est nullum, non defectu sive maieriœ, sive externum possepeiagi absqueeo qnôil sit
scius acluni
formne, sive subjecti ; ergo defectu inleiiiionisiniernae; Sacranientum inslltulum à Chrislo, sic illum pcragit
ergo et alla Sacramenta ; est enim cadern ratio de eliamsi seriô et in circumsianliis, ut lamen vilit iniùs
omnibus. simulare, aut ritum nierè naturaleni exercere, nolons
Ad secundum : Ex canone laudato babenius quidem facere quod (Ihrislus insiituit et facit Ecdesia, ille
condilionem esse exteriùs exprimendam, non quod id non vult uti poleslate sibi à Deo traditA, ut palet;
sit necessarium ut impediatur iteralio Sacramenti ergo.
aliàs validi, quasi non sufiicerel conditio mente re- Si dicas cum Serrio id quidem non velle voluntalc
tenta, nequehoc dixitPontilex ; sed quia ita convenit, privait, vei lamen volunlate miiiisleriali.conlra : Non
maxime ubi esscl periculum scandali ex iteralionc vult voluntate ininisleriali qui non viiil esse Clirisli el
Sacramenti, ut dicam infra ; communis Jiamque sensus I cdesiDB minister : ille autem non vult cssc Claiàtà
TA. XXI.
iZ DE SACRAMENTIS IN GENERE U
et Ecclesise minister qui intùs dicit : Nolo laccrc quoil servet formam Ecclesiœ, et intendat facerequod fwi'. Ec-
Clirislus inslituit et Ecclesia facit. Si respondeas ite- clesia. Quibus lexiibns ultra formam et materia- se-
rùra quod illc non velit esse Chrisli et Ecclesise mi- riô adhibitani, quae perlinel
ad intenlionem extcrnam,
nister volunlatc privalâ, velit tanien voluntale mini- requirit aliam, consequenter internani.
sleriali, ibit cavillaiio-in infinitum; et ego pari jure 6° Non niinor, imo major requiritur inlentio in con-
non velit esse Chrisli niinièler volunlate privaiâ, velit S. Thoniam, infra, q. 68, art. 7, ad 2 Si in adiittû :
tamen vnluntate minisleriali; née video quam dabil deessct inlenlio suscipiendt Sacramentum, essel rebapti-
respondens disparitatem siifficientem. zundus. Sicut ergo si adultus interiùs diceret, volo
5° S. doctor, ibid., a. 10, 0, dicit : c Inlenlio mi- ablui corporaliler, non spiritualiter etsacramenlaliter,
I nistri potest perverti dupliciter : uno modo rcspeclu non valeret Daptismus ipsius; ila si minister interiùs,
« ipsius Sacranicnti, puta cùni aliquis non inlendit dicat : Volo abluere corporaliler non spiritualiler et
I conferre Sacramenlum, sed derisoriè aliquid agere, sacramenlalilcr, ipse sacramenlaliter non baplizaret.
« et talis pervcrsitas lollit veritalem Sacramenti pr«- Communes ad hxc omnia adversariorum responsio-
( cipuè quando suam intentionem exteriùs manifestât, i nes et elTugia jani proeveniinus inlor probanduni, sed
Ergo elianisi exteriùs non manifestct et omnia scrio h.cc specialiùs et efficaciùs sunt adhuc convellenda et
ad 3, et infra, q. 66, art. 8, ad 5, doccl quod (lui ba- set ad ralioucm Sacramenti : quia lioc ipso quo actus
ptizaret pcr irinam immersioneni prcmuntiando intc- externus seriô ponilur, seu applicatur forma materia;,
gram formani in quâlibet immersione, si intendat nccessariô fit Sacramentum, seu quod facit Ecclesia;
perficere Sacramentum post primam immersioneni hoc ipso enim ((uo in arlilicialibns coniposilis appli-
erit perfcctum Sacramenlum, so.cùs si intendat perli- catur forma materi* , neccssariô résultat conipositum,
cere tanlûra post trinam immcrsioneia. Loquilur non obstante quàvis intcntione agentis , sic qui appli-
apertè S. Thomas de eo qui ritum externum scriô et cal colores telse , imprimit sigillum cerse , adhibct
in circumstantiisconsuetisperagit, quonon obstante, igncm stup» ,
quidquid interiùs dicat aut velit, tela
ut sit Sacramentum vult pendere ab intentinne rai- pingitur, ccra sigillaïur, siupa comburitur : unde con-
nislri non externa, quœ supponilur in rita exierno traria ministri volunlas in hoc casu esl incfficax , et
seriô et in circumstantiis peracto à quo esl insepara- ut ita dicani noileitas. Alqni plusquàni faisum est
bilis ; ergo interna. islud assumptura ; ergo.
Neque dicas cum Serrio S. Tbomam loqui de illo Prob. min. muliipliciter. 1° Actus externus, etiam
qui manifeslarel exteriùs suam inteniioneni non l'cr- serio peractus, est adhuc, ut dictum esl snpcriùs, in-
ficiendi Sacran:cntum nisi post trinam immersioneni, diiierens ad mulla, et potest ordinari sive ad muu-
ut fit apud Grœcos et licbat olim apud Latines : ne diticin aut sanitalem corpuTalem, sive ad simulatio-
enim vel unura est verbum in utroque texiu S. Thoma; nem , sive exerceri ut actus nierè naturalis ; ergo
quod hanc restrictionem indicet ; nec exeinpla pro- restai adhuc deierniinandus per intenlionem. Neque
lata sunt ad rem. Apud Grœcos enira non prolertur dicjint matei'iam detcrminari ad esse sacramenlale per
intégra forma in quâlibet inuncrsionc, sed una tantùni formani, v. g., in Baptismo, abluiione determinari per
Trinilatis persona nominalur, sic ctiara olim apud ha'C verba : Ego te abluo, seu baptizo, quia eliam hatc
Latinos : loquitur autem S. Thomas de eo qui iute- forma est indilferens ul significet ablutionera sacram
gram formam in quâlibcl immersione proferret. Vide vel iirofanam. 2° Veiba in Sacramenlis non liabcnt
utrumque textum. rationem fornue, independenter ab intentionc interna
5° Ibid., d. H, q. 2, art. 1, qusesiiunc. 3, ad 1. In ministri , ergo quanlumvis seriô applicentur materiiB
Sacramenlis, inquit , est duplex intentio, una quœ ordi- sine illâ inlenlione , non efficiunl compositum sacia-
nalur ad per[eclionem Sacramenti, et liœc esl essenlialis mentale. Prob. ant. Verba in Sacramenlis non snii
Sacramenlo. El Opusc. S: Si non sit débita orma ver forma fornialiler, scilicet, sumpta malerialiler vel i
borum, et si non sit débita materia, et si minister Sacra signiûcatione aliquà naturali et profana, seJ tune do
menti non iniendil Sacramentum conftcerc , non per/ici- mùm quandô sumuniur ut sacra , seu ul significaliva
tur Sacramcjitum. El infra : In articula necessitatis , et effectiva simul rei sacra; ; sunt enim signa non
non sol'um diaconus , sed eiiam laicus et mulier , imb speculaliva tanlùni , sed practica et efiicienlia quod
paganus, eliam hœreticus, potesl baplizare, dummodb signiûcanl: atqui uoja sunt significaliva cl effectiva rci
43 APPEND. 11. DK INTENTIONK MIMSTI'.I SACRAMENTOUIM M
8aci\T,si JcsiliiileDtiuilitlTiin; idiiiini ikhi liabenl ex libus ipiibus snain nientcm cxprimit : ait cnun
se eliam seiiù iMul.iia; ei};!»!"''' inti'iiilomîm a^îoiiUs. cap. l.'i, n. 2 : Ititiim fur «c' iiidifferentem. I). 'l'honias
El iit lioc est iiiaxiiiiu alliicinalio aïKcisa! soiiltiili;i; appcllat extra debitns circumstunliui qui ex ipsis cir-
i|uùd u.<stiiiiu( vorbn hue ipso qiio scriù piurejniilur, cmmtantiis deninil esse indi/ferens , determimiiurque ad
osse roniiaiii Sacramciili ;
possiiiil p(iuiil(iii dici loiiiia, esse sacramcnlale pcr intcntionem miiiisiri. Porro, si ex
soil uiak'iialilir laiiliiiii et ikhi liiniialilcr, iiisi accédât ipsis circnmslanliis rilus cxternus tle^inil cssc indill'c-
ciaiii cl elVeciivam sijjiiilicali. ô" Miiiisler scrio per- nem ministri. Scd et alibi liujus elliigli ohliliis non
ajj'ciis riluiii cxlcriiuin, scd iiitiis nolciis faccrc quod aliani sibi cssc mcntcm npcrtc significat, dum discrlè
Clirisuis iiisliiiiilet Ecclesia facit, sed volons è conlra affirmai, non riluni cxtcinuin dclerminari ad esse sa-
siiiudarc, aul iiridciv, vcl lacère leiii iiieiù iiatmaleiii cramcMlalecx inlenlionc ministri in bis circumsiantiis,
ctproraiiaui,iiOH sesubjiciU'.lirislo ul i)iiiiel))ali ajjeiiti, scd è conlra ministrosipsos ex i|)sis circumslanliis dc-
Tiec agit ul cjiis el Ecclesix niiiiisler, ul palet, scd lerminari ad agendum lanqui\m Eccle.sia; ministri.
Vinlùm lalis cxlerii'is apparol ; eigo non facit quod c Taies, inquit ibid., nu.-.i. 7, libi minislnis cxhibct
rini.siiis insiliiiil , iiec rpidd facit Ecclesia ; id enin» I Catharinus rilnm cxlernum libcrè scriùqiie celc-
faceienun puleslcùni sit insli'unieutuni,nisi ut subor- « branles , in iis maxime circumslanliis ex qiibus de»
dinaïus causa; priiiciiiali cl agens ut ejus el Ecclesiae I lerminantur ad agendum tanquim Ecclesi;u mini-
luiuislcr. i" Si adniiUcnda sil ratio advcrsarioruin I stri.illiusquenomine.» El 2° cap. ii :«Seiia,inquii,
scquelnr quôd mater seriù abhiens doini pueriuu , sub « externi rilûs celebralio à Calbarino , nobisque bac-
invocaiioiic SS. Triniiatis, lit benè illi sil, perliciai i tenus propugnata , nti ad valorem Sacramciili suffi.
SacramcMtuni, quod non conccdunl. 5" Exenipia qux < ciens, non illa solùm est qna; joco ludoque oi)pi)ni-
affcrunt non sunt ad rem : applicatio enim colorum « tur , sed et illa quœ in bis circumslanliis fiai ex qui.
ad Iclaui, inipressio sigilli ad ceram, adliibiliu igiiis ad « bns sacerdos determinalur ad agendtm» ul minisler
siupani, suMl ex so deleriuinalic ad suos cffectus, non I Ecclesia; ejusquc nomine. t Quamvis ergo in bis
verôritus exlernuseiiani scrio peractus, ut probatuin Serrius imponal Calbarino qui nunquàm mcminil cir-
est. 6° Ncc vident indè fiiniari crrorcm liaireiicorum. cumslantiarum , apertc sallom liquet juxla ipsum lo-
Quamvis onini jocando cl ridendo cxteriùs appliccs tam rilûs externi deterniinationem ad cssc sacramen-
colores lohe, sigillum cera; , igneni stupae, eritpiclio, tale , et ministrorum, ad hoc ul agant tanqiiàm Eccle-
sigillalio et combustio; si ergo valeant lia;c cxcmpla, siœ ministri ejusque nomine, esse à circumslanliis.
rilus cxternus, etiam mimicè peractus, critSacrainen- Posilo ilaque hoc esse coraune principiura adversa-
tum, quod est haereiicum dugma Lutheri. 7" Tandem riorum.
omnes probationes nostrx ,
qux sunt de rilii externe 2" Prœcluditur hoc ullimura corum effugium.
serio peraclo , hoc advcrsariorura fundamenluni con- 1° Rilum externum à circumslanliis el non ab inten-
culiunl. Relcgantur. lione ministri ad esse sacramentale delcrmiiiari , fi-
Ilis ilaque rationibus pressi et oppressi rcccDliores gmentum est ,nullum babens neque in S. Scriplnris
adversarii alio confugiunt, el syslema Calbarini al- i neque in Patribus, neque inconciliis, neque in Pun-
temperantes, dicunt intentionem cxlernamnon suffi- tificum deflnitionibus fundamenluni, cujus ncc niemi-
cere m omni casu in quo ritus exlernus seriô peragi- nerunl primi hujus opinii)nis asscrtorcs, sed ab An-
tur, sed quando seriô peragitur incircumstantiis adlii- tonio de Doniinis, ineunle prxccdenli scculo, primùm
beri solilis, ut in B:iptismo, si minisler rogatus illud excogitalura, 1. 5 de Repub. ecclesiast. , c. 12, el à
administret, pra;seiile patrino , in baptisterio, indutus recenlioribus usurpatum. 2° Est directe contra D.
veslibus sacris , etc. Ex bis enim circumsiantiis , in- Thomam ,
qui diseriis terminis ubique doccl rltiim
quiunt , ritus externus determinalur ad esse sacra- cxlernum serio pcraclum detcnninari ad esse -acia-
raentale , et tune sacerdos se exhibet ut ministrum | mentale per intentionem inlernam ministri, nec ullibi
Ecclesise. lia Juenin. cl Serrius, ut vidimus in prpeno meminit circumslantiarum pro illà detcrminaiionc
taminibus ad conclusionem. ul ex ejus lexlibus laudalis palet : enim vcrô intcntia
Serrius lamen, ne videaturomninô recedrro à D. juxla S. Tbomam delerminaus ad esse sacramentale
Tbomâ, dicil ritum externum delerminari ad esse sa- alla est ab eâ quâ minisler, v, g., in Baplismo in-
cramcnlale, non précisé à circumslanliis, sed abin- lendit ablutionem ut mundantcm aut sanantcm cor-
lenlione qui minisler se déterminai illum perûcere in poraliter , ul constat ex primo texlu citalo : alqui
liis circumslanliis. Sed quis non vidct id ad fucuni minisler baptizans in circumslanliis consuetis polest
cssc dicium , et non obstante diverso modo loquendi, non babere aliam inlenlioneni qiiàm rauiidaiidi aiit
rem eamdcm significari : sive enim dicas ex circum- sanandi corporaliter ; ergo non ca est intentio quam
siantiis , sive ab imentione ut in circumsiantiis ritum rcquirilS. Thomas. 5° Qux'cunique dixi numéro prX'
delerminari, palet non ex ipsâ intentione, scd ex ip^is cedenli contra syslema Caiharini de rilu externo
circumslanliis totam delcrininationcm Imbcri , siqni- seriô peraclo, militai eliam de illo peraclo in circum-
dem eadera intentio exlerna, extra circumstantias, slanliis ; in his namque rilus cxternus est adhuc
non determinaret. El iia sentire ipsum Scrrium col- indillerens , et polest minisler illum peragcre , vcl
hgo: 1° ex vcrbis ambiguis et quasi inlcr se pugnan- matcrialitcr ut rem profanam, sicut fieri so-
Jj raerc
47 DE SACRAMENTiS IN OENERE. 18
let in bnlncis. nîbil cogitans aiil intend^ns de sa- dicit : Non enim proplcrea illi non regenerantur, quia
Ij
"'
cranii'nto, vel siinulare taïUiini exteriùs ei iiridpic, nonub islis hâc inteittione o/j'cruntiir.
ut sacrum in Ecclesiâ exeiwre; et sic 2° Ex S. Th. làc, q. Cl, an. 10, ubi probat mi-
vel iUiiiii
lit si inleiidal ut sacrum pcrficli Sacranîcnlum nlstrum qui perversani babet inlenlionem circa fi-
ila si non inleiîdal iioii perficit. llom minlsl r sub nem seu elfectum Sacramenli, nihilominùs efficere
jicil Xlirisio prinripali agciiti , neqiie est aiit agit pus Clirisli ad venelicia, aut baptizaret mulierem ut
Item verba in bis circunistaiiiiis non deterniinan- steriori. El ibid., art. 9, ad 1, ait : i Licèl minister
tur ad signiliftitioiiem sacram et effeclivam signi- c credat per id qimd agilur exteriùs, nidlum seciui
voluntalem , sicqne non sunt fornialiier forma Sa- I t clesia Calbolica intendit per bujusmodi quK exle-
cranienli. Valent ergo circumstanii* duntaxal qiioad t riùs aguntur, pra?bere Saeramenium ; uiide, non
nos quaieiiiis bis pusilis certi sunms moraliler mi- I obstante infidelitate , potesi intendere facere quod
nistros babuisse iiitentioiiem facii iidi quod facit Ec- t facit Ecclesiâ, licét œslinict id nibil esse. El talis
iiara 4° jtixta Ecclcsiae definitiones, tria tanlùm sunt 5" Ex praxi el commuui sensu Ecclesiae quse re-
csseiilialiier rcqnisi'.a ad valorem et substantiam Sa- cipit ul validum Baplisnium verbis evangelicis colla-
cranieiili, scilicet niaieria, forma et inleiitio ministri, tum à Pagano, Jud;eo, vel h;eretico, qui niillum in-
circumstanliic autcm non sunt ex iiis trinus, sicque tendunt ex eo elïeclum saluiareni ;
quippè quem
elevarc non possimt rilum exlernum ad raiionem Sa- vel ignorant, vel negantaul irriilent. lia definivit
cramcnti. 5° Si rilus externus determinaretur à cir- Nicoiaus I, responso 104, ad consulta Bulgarorum
cum^tantiis ad esse sacranienlale , sequerclur 1° et referiur cap. A qnodam, disl. A, do Consec.
quôtl ebrius aut arnens , maxime si non agiioscatur i
Saeramenium semel valide collatum Inbetexse,
4°
talis , illum seriô in circumstantiis peragens confi- seu ex sua inslilulione, vnn et cfficaciam pmaucendi
cei-et Saeramenium ,
quod aperiè Lulheranis favel. effectum sical alla; causae necessaria; ,
proindequa
2° Quod Paganus, qui de Ecclesiâ niliil unquàm au- prodncil effectum, absque eo (|uôd niinisiraus de illo
divil, rogaliis seriô ablucrot infantem m loco sacro, cogitet, aut illum intendai, imô etsi coniiariuuj in-
prolalis formai vcrbis, nihil aliud cogitans aui inten- tenderet, ut qui semel admovit ignem slup:c, quid-
dens quàm illum abliicre corporaliier, ut Ot in bal- quid velit aut intendai, ignis comburit stupam.
neis, verè illum bapliMret, quod nemo, nec, ul puto, '
Ecclesiâ cognoscons, putansque à se requiri ab'u- < non crédit Baplisnmm esse Sacranientum , aut na-
ncc directe, nec indirecte, nec in se, nec in alio, 1 dùm baplizat, conferre Sjcramentum ; tamen mien-
^osset intendere facere quod facit Ecclesiâ : ei la- « dit facere quandôque quod facit Ecclesiâ , elsi illud
Tjen iste paganus haberet intentioneni exîernam qu» « repulet nihil esse; et quia Ecclesiâ aliquid ficil,
/st inseparabilis à ritu externo serio posito, et ad- t idcôexcopsequenli et iinplicilèintendilaliquid facere
esseut circumstantix' consuetaî. 5° Sequerelur quôd c quamvis non explicité, j Insupei constat ex diclis
circumstaniixessent aliquandô essentialiter requisitse quôd Ecclesiâ habeat ratura Baplisma collatum ab
ad substantiam Sacramcnti ,
quandô nenipè abesscnt Alhreo, Pagano, aul Jud;co qui tamen non intendant
intcnlio cùm circura-
interna qui;d dici non polest , perficere rem in se sacram, seu quod habet raiionem
stanii;c sinl insiiltita! al) Ecclesiâ qux nibil polest veri Sacramenli, cùm potiùs banc ritum ut cxremo-
circa substantiam Sacramenlorum. Tandem boc effu- niani superslitiosam reputent.
gium pr;KCludunt omnes probalioues nostrse conelu- Terlia pars constat etiam ex diclis ; quia Ecclesiâ
sionis, ni in singiilis noiaumus ; et insuper, ut vide- rccipit Baiitisma collatum à Calvinistis, qui tamen non
binms in sol. obj., subjicit sententiam adversario- inlendunt facere quod facit Ecclesiâ Romana, quani
rum omnibus ferè difflcullatibus quas nobis obji- aposlatam credunt , sed quod facit Ecclesiâ, v. g.:
ciunl. Genevensis quam putant esse veram Christi Ec-
Dico 2° : Ad veritatem Sacramcnti non rcquiritur clesiam.
in miiiistro intcntio explicita producendi eflecium Sufficit ergo inlenlio explicita faciendi quod facit
Sacrameiiti , neque efficicndi rem absolulè in se s:i- vera Christi Ecclesiâ , qu.-ccumque illa sit ;
quia cùm
cram , seu veri nominis Sacranientum , neque fa- vera Ecclesiâ sil Romana et faciat veri nominis Sa-
ciendi quod facit Ecclesiâ P.omaiia , scd sufficit impli- eramenium gratiic et cliaracteris produclivum, in ge-
cila, qu;p babann-in generali iiileatione faciendi qiind nerali inienlione faciendi quod facit vera Ecclesiâ ira-
i'aeit vera Ecclesiâ qujecumqueilla sii. Est communis plicitù continelur inlenlio facicmli quod facit Ecclesiâ
quoad omnes parles. Romana , et perficiendi Tem absolulè in se sacram
Prob. prima pars : l°Ex S. Aug., cpist.adDonifac. verique nominis Saeramenium gratine el characteris
98, aliàs 23, ubi de parvulis ab liajrelicis vum.
baptizalis 11 effectiv
49 APPEND. U. DE INTENTIONE MlNISTllI SACKAMENTORUM. 50
llc(|niriliir niitom iiitciiliii (<x|iliiil:i racicndi i|iiiiil tra circunistanlias Ecclesia non reqniril. Qiiid ad lion
fiicil kt;i Kfi-li'sia ; niiia liii-ciiilciilin in mill:'» aliA ciiii- adversarii ? U. 2" : l>. min. : Est ratio l'nndata dubitandi
liru'liir; ndii l'iiiiu coiiliiiciiir in iiilciitioiii! lacii'iuli an lii b.dicanl intcntionciii inliTiiani enicicndi vcri
pr.fcisè riluiii oxlernuin st-iiô, ci'iiii possil li:tc iiilcii- iioniiiiis Sacramcntuin et produccudi ejus cnrectinn ,
(iii esse ultsqiie iiiieiilioiie raciciiJi qiHiil fafil Eccicsia, tionccdo ; intenlionem faciendi quod l'acit Ecclesia,
iil [iiMlKniimis. Non rf(|iiiritm- laineii (iiiôd lui'C iil- nrgo. Ila'cenini jure praisinnitnr lioc ipso quod adbi-
Iciilio c\|ilitila fat iiMiili ((iioil fai il Eii'Icsia sil iii aclu bcnt seriô rilmn in Ecclesii cclebrari soliluin. Ncc
siRiialo, (|iiasi tiiiiiislcr ilebeai cxpiCï.sè ore vcl iiumiK; aliud possunt respondere objicienics in suo syste-
ilicero : Volo facere quoil facit Ecclesia ; icd sullicil matc de ncccssitatc inicntionis internx extra circuin-
voliMis l'aciat ([iiod novil ait Ectli'sià lieri. Inst. 2° : Ecclesia definivit contra Donalislas Sa-
Suh'tiiilur obji'ciioiies coiilru priituim conclusionein. crainonla vcrbis cvangelicis consccrata nullù nii-
Olijociioiies ex iriplicicapile potissimi'nn peluiitur: nistrorum iniprobilale pollui seu impedici; alqui sub
V \'.\ praxi et dodnitionibus Ectlesia; '2" ex SS. Aiig. ; conimuni noniine iniprobitatis conlinetur omnis im-
et riioni;\ ft (piilinsdani vcteribus scliolasiicis; 5° ex probilas , conscqucnicr pervcrsitas inienlionis ,
qiue
ralioiiinn niotuonlis. est quxdain improbiias; ergo. — R. 1" nulluni Sacra-
liiiigcnior altendat lecior ad syslcma rccentlorum mentum esse verbis cvangelicis consecratum , nisi pcr
(pii dicunt intenlionem cxternam, extra circiimstantias intentioneiu internam niinistri: verba cviim,tebaplizo,
adliilieri solilas, non siiflitcrc, sed linic ici|uiii inter- re sii/no, etc., cùm diversani paliuiilur signincationem,
iiani ad vei'ilaleiu Sacianicnli ; .snfriieie anlein in liis non coiisecranl matcriain, nisi pcr intciitioncm fa-
circiimstaiiliis, ex quibus , ut aiinil , rilns extcmus ciendi rem sacram ut fit à Cbrislianis ; alioquin Sacra-
delerniinalur ad esse sacranienlalc : jnxla ciiini illud mentuni collatuni privatim et extra circumstanlias à
syslema, vix nlhini nobis oppoiuint argiinientum quud minislro qui non haberet inlenlionein internam , de-
conira ipsos non possil reloripuM'i, nt palcbit. beret dici consecratum verbis evangolicis ctvalidum,
Objeclioues ex praxi et defniiliombus Ecclesice. quod negant objicienics. R. 2* pcr improbitalem intcl-
Obj. 1° : Eccicsia ab ornai relro anliqniiaie seniper ligendam esse improbiiatem fidei et niorum, non pcr-
altenti' inquisivit quDC essent Sacrauienta dnbia ,
versitalein inienlionis ; nulla enim (uit inler Dona-
suspecla , irrita ; irrita sa;pè pronnntiavil qnibus lislas et Calbolicos controversia de inlenlione mi-
deesset fdriua vel materia : ilLMn qu;c al) ebriis aut nistri, sed de ejus moribus et fide. Unde ad minorem,
energunienis , vel niiuiicè essent collata : suspecta ncgo sub cominnni noniine iniprobitatis coinpreliendi
quie ab baerelicis de Triniiate malè senlienlibns, etc.; quamcuinque improbitalem, cûmcertum sit, eiiam f;i-
nunqiiàm vcrô in(piisivit an requireretnr intima iii- trntibus adversariis, minislrum qui jocosé coiifert
tenlio, nt'C pronuntiavil irrata esse qiKC, ilU'i déficiente, Sacramenluin, vel vitat forniara aut extra circum-
conferrenlur : alqui iiulla polcst adferri ratio hiijus stanlias reiinet inientionem , niliil confcrre , sic-
ternus seriô peratlns ; ergo. — R. 1° retorqiieiido Inst. 5°: Synodus Ebroicensis, 1576; Rotbonia-
argunienlum. Eccicsia anliquitùs non inquisivit an re- I gensis 1581; Rheniensis , Tolosana, Aqucnsis circa
quireretiir intentio cxterna extra circumstanlias con- |
idem lempus ,
prohibent rebaplizari , eliam sub con-
siietas, née definivit eani requiri; ergo non requirilnr, '
qnod negant adversarii. R. 2° : N. nain. ; ideô enira niagensis, constabal Calvinislas in publico cœlu bupli-
qu;estio, et liabcbalur ut cerla moraliter lioc ipso quod riiatem sufiiccre ritum externum seriô peractum in
ritus exlernus seriô peragebatur. Lbi autem de eâ publico cœtu, qusevis intentio fuerit. Siniiliter Nico-
mota fuil qiia;slio , definivit salteni consécutive ejus laus 1, responso 104, citato ad consulta Bulgarornm,
necessiiatcm in concilio Florent. elTrid., et ut nobis delinil Baplisnium collatum à Juda;o vel pagano esse
videtur, expresse in condeninalione bnjns propositio- validum, si servaveril piœscriptani formam ; de inlen-
nis : Valet Bapthmus, etc., atque in rubricis niissalis lione iteriim nihil; ergo illam non exisliinaiiat neces-
Juda'is ,
paganis et bœrelicis : atqiii est fiuidata ratio verunlde neccssitale inienlionis interna; extra circum-
dubitandi an bi babesnt inlentioncm inlernam ; ergo stanlias ; ergo existimabant illani non requiri. Conse-
illani non requirit. — R. 1" relorquendo argunientuni : iiuenliam ncganl objicientes, nos quoque negamus
Ecclesia approbat Sacranienla collata à Jud.eis, paga- qiiani inferunt. Unde, R. 2" : N. conscq. , quia hxc
nis et haTcticis privalim et extra circunislautias ; v;ilet illarinn syBodorum definilio fada est conira eos qui
eniin judicio Ecclesiie Baplisina qucjd pater haivlicus reqiiircbaol inientionem internam , non tantùm perU-
floiiferrcl suo infanti; ergo intenlionem internam ex- ! cieiuli ritum ut sacrum, sed eliam producendi «ratiam
DE SACRAMENTIS IN GENERE S2
u
synodus quo varia de islo impie sacerdole narrât, nibil habel
remissivam peecalorum. lia discrlis verbis
anie verba laudala, cap. i, de Sacra- de dicta dedaraiioiic ,
quam procul dubio, si vera
Rolhomagensis
fuissel, non omisissct 2° quia licèl Gaufrcdus de va-
mt nlii : Quia , inqiiit , dubitabant nonnulli de vatore ;
Baptisnio publiée collalo est eeiiiludo moralis qux quôd Gaufredus coiifessus fuisset scMagdalenam Pa-
cùm uni niulieii scu ludanam, jam in nomine Trinitalisbaplizalam,iteriim
non est de Baptismo oceulto ,
privatim baptizanii non ila facile crcda- in convcntu Sagarum baptizàsse in nomine diaboli. i
alteri ,
lur. lia ilerùm se explicat ibidem laudata synodus De Petro Lavardino probat laudalus professer Avi-
nionensis nullum linjus nominis ex illustri familiâ
Rotbomag.
Ad Mcolanm Papam respondeo , nibil defniivisse Lavardinorum inter episcopos Cxnomanenses recen-
de inteniiouc quia inlcrrogalus fuerat de condiiione seri : unum fuisse nomine Carolum alterum nomine ,
,
non de ejus inlenlione an ralus essetBapli- Pbilibertum à Ludovico XIV, anno lGi8 designatum.
niinislri, ,
quod objicientibus faveat ex- mus, etc. Insuper si quidam tbcologi et quidam epi-
tiuntur, ul ex bis nibil
Hœc duo scopi ila ccnsuerunl aliter alii Iheologi et episcopi.
lundi possil. 1°
,
lacla esse falsa et supposila
P. Lamberlus Gaud in jam laudatà Plures cnim qui baptizali fuerunt à Gaufredo, es ru-
asserit erudit.
more quôd eos baptizàsset in noniiiic diaboli, ilenim,
disserialione adversùs Serriuni.
nunquàm parocbuni ul coninmniler dicilur, baptizali suul. Illustris qux-
De Gaufredo ipsum fuisse
MassiliiC, sed simplicem beneficiarium dunlaxal in dain feniina qux à Fusio pasiore Ecclesix S. Luca;
Parisiis, baplizata fuerat, relenlâ , ut dicebatur, in-
Ecclesià S. Mari;e ab Aquislluenlibus (Desncoiilcs)
lenlione, ilerùm baplizari oblinuiî, fatcntc ipso Ser-
probat ex tcstimonioD.'Giraudactualis pasloris bujus
rio, c. 6, n. 7, episcopus Cienomanensis Lavardim
ecclesix, ex opère de iragicis Hisioriis.et ex decreto
successor.decujusordinalionibusorlum eral dubiuui,
seiiatûs Aquensls conlrà dictum Gaufrcdum in quo ,
lalur. llcni probat Gaufrcdum niorli proximuni nini- tom. 5, cas. 3, rcferl quenidam episcopuni jussisso
quàni déclarasse se ihfantes qtio> baplizàrat , in no- ieb;iplizari quos à piesbytero, qui suani inlenlionem
niine diaboli absque interna inlenlione baptizàsse, relinuisse dicebatur, baplizatos fuisse rcsciverat.
posi Gaufrcdi niorlcm anno , opus suum edidil et iii I sloricis, potusrual mevitô censeri à Iheologis et cpi-
8^ APPEND. II. \)K INTMNTIOM'. MIMSTill SAnilAMENTOUl M.
;;4
scopis non ileiamla. non proptcr sufn.icnliani inlcn- lavare Ncc
j . : laincn videlur neccsse (|no;.,l f/IWiiim
lionis exU'iniv, so.l ox diiplici ;ilift caiisA. 1" Qnin cum | < rtniuimi, i|nftilsfiai <|iiiil siiltapiismiis, scilii(et ipiùd
Miliiiiiatf iiiipl:') ili'vovi'iiJi iiiruili'iii (llatioln, mit non ibi infundaiiii' giatia
<
, vid quùd stt Sacranieniiiin ,
fonfi'it'iiili ipsi, son oiiliiiaiiilo, jjialiain et iliaraclo- t neectlam opoiii'i qi,6d crodat hoc ipsum, iinù eisi
l'L'ni , polc'St subsisten; iiileiitio l'acii'ndi (|iiO(l facit I conlrarium crédit et loinm
i
^
repiiial (riiPraiii et de-
Kcelt-sia, id est, riluin (pii liaboliir In Ecolesift saccr • cepliononi, lanicii naiitisnius
1
siitini liabet iirecliim.
fl ii'litïiosns, ni piultat S. Tli., Iik", a. 10, et nos snpra « Item non est necesse qnod baplizans sciât
qnid sit
"2" ininislris, (pii dirnnl
proliavinins. Unia linjnsmoili « Ecclesia nec quôd gérai in meule facere qnod facii
,
se non lialinissi' inlernani iiiliMitimiein, non ndliilibliii' Ecclesia :iniô conlrarium gercret in
« si même, .scilicct
lides, sient non adliibolnr lides niinislio asseienli se non facere qnod
€ facit Ecclesia , sed tamen facit quia
adiilleiàsse fonnani ant inaleriant Sacrànicnli, nisi Id I formam servat, nibiloininùs bapiizaïus est rfiimiim-
ceiiis inditiis pidbet ; hieul item non adliilx'lni- (Ides I db bapliiarc intcndat. Hiule, si ipiis in casii neccssi-
vii'o vel nnilieii asserenli se non eonsensisse niatriniu- I taiis conslitutus, vel etiamsinc necessilate vadatad
uio; non solinn cpiia id asserit in piopiinin iiieommo- Saracemim cl dicat: Baptiza me,
«
et doceal cum
duni, (plia non diligit nxorcm, nt inteipvotatnr Ser- < formam, et illo Saracennsbaplizet, noncredens prr
rins , sed eliani si in pniprium inconmiodnni , quia ininiersionem allqiiid
€ (ieri nisi madefactionein , et
voie, vidonlilinset seienlibnsaliis, dtlijjit uxorcin, sed « non intendal eiini bnjUizarc, vel etiain madcfacen;
liniel Deuni (iflVndeic aceedendo ad illam. secundîim intcniioiicm petentis,
« id est, ut Bapiivnns
Ncque dicas confessionem cnlparum in articulo I operctur quidquid operari polest, et i[ise baplizans
nioitis esse sinceiain non cnlm nuiliorl moricnti et ,
tanqufim miiiislcr conférai qnod
< alii bnpiizantes mm-
'oiWitenli se prolem coneepisse ex adulterlo fuies ad- « feriml, licèt non crcdal ipsum passe aliquid opernri,
':ihetnr nisi probet , neqiie quidquam eogil ut adhi- I verèbapiizalus est; sed si boc non intcnderet, non
beatur lidc£ sceleralis nioiiontibns, (]ualis, v. g., fuit c baplizaret. Nec est necesse quôd aliquandô sci ;|
Gaul'redus qui, ut fert bistoria, busto proximiis, dici- « quid in bis Ecclesia inlelligat, vel cliani qnod sciât
lur r.jortniis vobintate firmalâ ih malo, contidens se « vel credat Ecclesiam esse.>
post niorlem aeris polestatibns esse aggicgandmn. ILicc qui ailenlà et non pra^occupati mente legciil
Esl J conti'a fnndala ratio timendi, ne qiiem in viià aperlè asscrtam falebitur ab Innocentio necessilaicm
gesscninl aiiiinnni Ecclesia;u iiridendi, cumdein reti- inlentionis inlennc ad esse sacrameniale, et exrlu-
neant in moiie. samduntaxat neccssitateni inlentionis ad eireeliiin Sa-
Cbj. 2° et siinul insl. : Innocent'.us IV, seiibens in cramenli,sicqne Innocentium siare pro noslrà, non pro
;ap. iii (juis piicrum , 5 décrétai., tit. 42 de Bapt., adversft senlentià. Etenim diserlè dislingnit liinncen-
anertè définit suflicerc ad integritatem Baplismi in- lius iriler baptiziire et balneare, seu lavare carnes et
,
tcniioncni externam, nec nllaleiiùs requiri intornani : dieit quôd baplizans , si servel formam clinlendat,
dieit cnini : « Non est neccsse quôd baplizans sclat non balneare , atit lavare carnes , sed bapliznre, Sacra-
« qnid sit Ecclcsia, neqne quôd gcrat in nicnlc faccre nienliim perficiat; ergo, pnvtcr formam scrio positani,
< qnod facit Ecclesia, iiiiô si conlrariiini goreret in pra;ler ritum cxtcrnum, requirii Innocenlius inleniio-
I mente, scilicct non facerc qnod lacil Ecclesia, sed nem non exlernain qu;c est insepaiabills à riiii exler-
« tamen facit, quia formam servat, niliilominfis ba- no,sed internam , non balneandi aut lavandi car-
« plizatus est. » Hicc veluli pro sedccreioiia allé décan- nof;, boc est, poncndi aciioiieni natiiralem, sed bap-
tant adversarii ;at quàni imnieiitô, patebit exdicendis. tizandi , id est , cfficiendi aclioiiciii ut sacram in
Inprimis observandum est opéra Innocentii IV, Ecclesia. Enimverô, juxiaadvcrsarios, qui seriô ponit
édita fuisse Lngduni diim crat adinic privatus doctor, ritum externum, quainvis inlùs dicat, nolo baptizare,
undèejus scnteiitia, fatente ipsoSerrio qu»vis tandem sed volo balneare seu lavare carnes ,
perficit Sacra-
illa sit , est privati doctoris , non Romani pontificis mentum. Al idexpressènegatlnnoceiiiius;ergo apertè
nec in juris [canonici partem venit, niinquàni enim contra ipsos pro iiobis stai. Insuper dieit Innocentius
fuit incerta decrelis juris, cap. Si qiiis puerum, quam- quôd si minister non intendal conferre quod alii bapti-
vis oppositum quidam làlsô scripserint contra fidèm zantes cohferuHt , non 6flp((«e( .' quibus verbis reqniril
omnium exemplarium. intentionem iniplicilam elfeelùs Baptismi, non expli-
Observandum insuper textuin Innocentii non intégré citain quam priùs excluserat; non polest aulem esse
ad prxsens institutum referii , immédiate enim sub- irtlentio iniplicita effcclûs Baplismi , nisi in intentione
jungit : Dummodb baplizare intendant. Ilis pra'inissis, explicita faciendi rem nt sacram in EcelesiA , quia
— R. Innocentium IV excbidere diintaxat inteniioneni tantùm ut sacra non ut profana pioducit eflecluin.
et
explicitain finis, seu etïcclûs Sacramenti , non verô Tandem si Innoeentiiis esset intelligcndiis ad sensum
internam intentionem ipsius Sacrànicnli, seu rilùs ut adversarioruni , iietpie esset necessaria intentio facien-
sacri in Ecclesia , sed è contra ipsum apertè et certù di rilum exienium, quia dieit non esse necessariain
requirere : quod ut inanifestum fiât, necesse est into- intentionem faciendi quod fack Ecclesia. Ecclcsia au-
grum ejus textum referre. Dieit itaque : t Ad boc ut lem, jilxta adversarios, facit tantùm rilum externum,
« aliquisbaptizatus sit necessarinm est quôd baplizans sieque valebit Sacramentum ab cb'io donnienie aut
« intendal baptizare, non Kmtitm balneare vel cames ameute collatum
55 DE SACRAMENTIS IN GENERE.
Quando ergo Innocentius dicit non esse necesse « distet later credentem in mimo (ludo) et irridcntcm
quod baptizans gerat in mente facere qciod facil Ec- < in Ecclesia . ad ipsius aulem Sacramenti integrila
clesia , imô quôd si conlrarium gererel in menie, sci- < tatem nihil intersit. » — Unie qu;estioni respondet
licet non facere quod facit Ecclesia ,
perOceret Bapti- S. Auguslinus supponendo quôd Baptisma fallaciter
srauni, excludil duniaxat , ut jam dixi , necessitatcm datum et accepium in Ecclesia sit validum , el indè
iiilenlionis expllcilae finis seueffeciûs Sacramenti, seu, propendet ut credal susceplum à mimo converso ex-
ut ipse fornialissiraè dicit ,
qitbd Baptismus operetur tra Ecclesiam sit eliam validum : < Si enim, inquil,
quidquid operari potest seiundùm inlentionem petentis I nihil interesl ad integrilatem Sacramenti in ipsâ Ca-
Baptismmn; non verô nccessitalem intenlioais esse i tholicâ Ecclesia , ulrùm id aliqui fallaciter, an ve-
sacramenlalis, siquideni, ut d<ctum est, prêter for- € raeiter agant, cùm tamen idem ulrique agant; cur
mam requirat expresse intentionem non b;ilneandi « extra inlersit non video quando ille qui accipil,
autlavandi carnes sed baptizandi. Sensus illiusita(|ue I non simulatione palliaius, sedreligionemutalus est.
est quôd, quamvisminister nesciat Baptismuni produ- < An plus valent ad confirmandum Sacramenium Uli
corc aliquem effectum , neque quid sit Ecclesia, et c veraces inier quosagilur, quàm ad frusirandum illi
ideo ex iilo privato errore nollt facere qued facit Ec- « fallaces àquibusagiluretin qiiibusagitur?Et lamen
clesia quoad effectum Baptismi, si lamen intendat bap- « si posteà prodatur nemo repelit.sed aut excommu-
tizare etnonbalneareaut lavare carnes, hoc ipso inten- < nicando punilur illa simulatio, aut pœnitendo sana-
ditritum in Ecclesia sacrum et implicitéejus effectum, < tur. >
sicque Sacramenium perficit; neque enim isia uitentio Neque dici potest cum Bellarmino et aliis quibus-
desiruilur per inlentionem quam liabetex priva le errore dam S. Auguslinum non résolutive sed dubitanier
Ecclesiam nihil esse, el Baptismuni nihil producere. loqui, eô quôd lumiedialè subjungat : i Sed nobis tu-
Dices : Innocentius in primo membro teitlCs allali i tuni est in eà non progredi aliquà lemeritale sen-
jam exclnserat intentionem finis seu elfectùs Sacra- < tentiae qu-ï nulle in caiholico regionali concilie
menti ; in secundo ergo membro, dùm excludit in- «coepla, nullo plenario lerniinaia sunt. » Ha;c enim
lentionem faciendi quod facit Ecclesia , aliam inten- verba referuntur ad Baptismuni à mimo extra Eccle-
tionem excludit, scilicet ipsius esse sacramenlalis. siam susceplum, non ad Baptismum fallaciter in Ec-
Unde post primuni casuni lanquàm novum subjiciens, clesia datum et accepium, ex supposilà enim validiiate
dicit : Item non est necesse quod baplizalus, etc. — islius, ut jam dixi et palet ex lextu, incliiiatur ut cre-
R. Innocenlium etiara in secundo membro aperlè lo- dal allerum esse validum ; alque adeô supponit pri-
qul de inientioiie effcciûs Sacramenti , loquitur enim mum validum , ut dical ,
quôd si sinndalio prodaïur,
de minisiro qui non intendit baptiznre seu madefacere se- non repetatur, quod non dixisset , si de ejus valore
cimditin intentionem petentis Baptitmitm , id est , ut dubilâssel. Videtur ergo certum Baptisma fallaciter et
Bapliàmus operetur quidquid operari potest In ulroquc simulalo animo Iradilum el susceplum in Ecclesia ha-
ergo membro casus est de iiiieniione eHeciûs Sacra- bituni fuisse ab S. Augustino ratum et validum. Sub-
menti, sed sub diversà railone; in primo membro est sumo : alqui qui fallaciter et simulalo animo baptizat,
de ministro qui nescit quid sit Baptismus et quod ibi non habet inlentionem interiorem , sed exteriorem
infundat gratiam ; in secundo membro est de minisiro lanlùm; ergo.
qui nescit quid sit Ecclesia, et ideô quasi novum casum R. D. subsuniptum : alqui qui fallaciter et simu-
subjicit. Finaiiier itaque et summatjmeôreduciiur tex lalo animo baptizat fallacià et simulatione intentionis
tus Innocentii quôd , sive minisier nesciat quid sit Ba- non habet inlenliimem interiorem , concedo ; fallacià
ptismus et quôd gratiam producat, sive nesciat quid el simulatione fidei, nego. Loquitur aulem S. Augusli-
sit Ecclesia, modo baplizare inteudat et conférât quod nus non de simulatione seu fallacià intentionis , sed
alii baptizantes conferunt, et non tanlùm balneare aui fidei, vocaïquc illum fallacem qui non habens reclara
lavare carnes, quidquid aliud in oriente gerat, verè fidem de veritale aut efficacià Sacramenti , illam ta-
baptizet : et hoc nos dicimus. men simulai conferendo Baptisma quasi ipsum crede-
Objectiones ex SS. Augustino et Thomâ veteribiisque ret verum Sacramenium graliœ produclivum, ideôque
sclwlasticis. fallit ;hx'C aulem fallacià non impedil quin possil in-
Obj. 1° e5 S. Aug., lib. 7 de Bap., cont. Donat., tendere generaliler facere riluni ut in.Ecclesià sacrum.
cap. 53, ubi inter varies casus hune proponit : an sit Hune esse legitimum sensuni S. Auguslini niultis
minus probandum Baptisma quod à mimo repente constat. 1° Tola coniroversia inter S. Auguslinum et
seu simuluto anime agant. En ejus verba : i Sed arbl- S. Auguslini proferri potest quod exprimai sinmlalio-
I tremur eiiam fallaciter aliquem dantem, ciim et Ira- nem intentionis. 5° Dicit fallacem, de quo loquitur, si
< deiis et accipiens fallaciter agant in ipsà unilale Ca- ejus fallacià prodaïur, puniri cxcommunicalione; nu5-
f tholicâ ; ulrùm hoc magis Baptisma sit acccptan- quàm aulem apparet in Ecclesia slalulam fuisse ex-
falhiccs vcracilius. ^lii plus , iiiquit , valent ad confir- unHute catholicà. 2° 1». min.: Oui smit in unitate ca-
mnndum illi vcruces iiilt'r ijiios (iiiUur, i/ikIih ail (nislrun- tholicà inleiiùs et voie , bahoiit lidem Ecclesia! , c(.ii
diiiii illi l'((lliuei à quihits ugilnr. IVi' voiaics aiiloiii codo; qui sunt in unilale catholicà exloriiis et ap|)a-
inlt'lligil sofiilaleiii cicdi'iiliiiiii, lit [laiilo posl expli- roiiler tantùin, nego.
cai (licous : Ubi iiitlcm iieque socictas ntlu esset ita cic- Iiisl. 3" : Juxta S. Aiigiisliiiiini non dilfcrt quoad in-
(leiiliiim, neqitc ille qui ibi acciperet, ita credcret, etc. togrilalem , Raptisma cidlatum lallaciter in Ecclesia,
(i°l'aiil()sii|ira(licil : « Pncterilismajoniin staUilis, non à Itaptisino collalo in ludo à niiiiio : atqiii si iiitentio
< cie(al(; i(i aocip'itiir. > Al vcro liabeinus quidein sta- ret ciini iiitentiono, sicque dill'errenl quoad integrila-
lula niajoinni do valoie l!apli'<ini collali al)S(iuo (idi; teni ; ergo. — [{. 1° S. Aiigiisliiiuni
,
quainvis propeii-
seu ouni iallaiià iniMiUeule fulcin ,
sod iiullum pror- sus esset ut credcret Rapli-.ma c(dlaluin miiiio coiiverso
sùs de valorc Baplisini collali sine intentionc, aut esse validum , id tamen noluisse affirmare, sed suam
ostondaiit adversarii. V Tandnni S. Augustinus codem scnteniiam dubitaiiier proposnisse. 2"N. min. cl ejus
sonsu suinil faliaciani in danle et accipienti;, tii patet ; prohalioiieni. l'otcst enim cniitingere qiiod qiiis lu-
non est autcni verisiniile S. Augustinuiu oxisliinùsse deiido liabeal vciain iiilenlioiiem faciendi rem sacram
Valero Sacranienluni in aduUo qui non lialioret iiilcn- in Ecclesia, qiiain refer.il ad suam rccrealionem , ut
tioneni illud suscipiendi. dixi § pra;ced. de S. Ailianasio et aliis. 3° Si intelli-
Noque hic oniiltouda est retoi'sio solita argunienli : galur hune Raplismum collatum fuisse oinninô jocosè
Aogustinus absolulè afiirinat agonteni lallaciter voruni cl mimicè, tune alieril inleiilio exteriia, non est cniiii
conlorre Sacranionlum , nec iillalcuùs ro(piiiit quod intentio externa quando niinister aclionem s<ri6 non
conférât in circunislanliis consuolis : si orgo iulolligat perficil; ergo vel sine ullà intenlioiio crit validum
de fallacià intontionis et indè probetur non reqiiiri istiid Baplisina ,
quod est ba;reticum, vel dicenduni
intenlioiieni intorioroni ,
periiido piobalur conira ad- adl'uisse iiiternam.
vcrsai'ios oani non requiii extra circuinslanlias. Adde retorsionem argunienli de Bapiismo privatim
Inst. 1° S. Auguslinus fallaccs agnoscil in Ecclesia collalo ad cujiis inlegritatera objicienles requiruiil in-
calhulicà, veraces in liicresi : Quid sit scelcraiius, in- tenlionein inlernam.
qiiit loco citato, in Ecclesia lallaciter accipere, an in Inst. i° : S. Aug. reverà diibitavil an Baptisma col-
liœresi vel scliismule sine jallacià; alqui fall.ices fallacià latum mimo omiiiiio ludicrè et jocosè, adeôqiie eliain
lidoi non sunt in Kcclesiâ catliolicà , et veraces vera- sine exlernà inleiitione, essel validum : Dicit enim lau-
habent fidem luinianani de mysierio SS. Trinitatis et validum ; sed dubitavit an mimicè haptizans possel
Incarnalionis, non de mysierio Eucbaristiie. De ejus- habere iiitentionem faciendi quod facit Ecclesia. Vide
modi auleni veracibus loquilur S. Aug. (pii lidem obj. 2, § praeced.
bumanam habent de veritate et effeclu Sacramcnii, Inst. 5° S. Aug. probat contra Donalistas sanclita-
:
licèt quoad alia errent, sicut fallaces intelligit (]ui tem et conscienliani ministri non esse necessariam ad
lirca veritatem et e.ffectum SacramentI errant, et taies veritatem Sacramenli, lis ralionibus qux pariter pro-
veraces in hœresi posse reperiri cerlum est. bant non esse necessariam ejus intentionem inleriiain.
Inst. 2° : S. Auguslinus per l'allaces intelligit non Sic lib. 1 contra litteras Petiliani, cap. 1, probat san-
qui sunt solùni exteriiis in cœtu fidolium, sed qui sunt !
ctilatem et conscienliani ministri non esse necessa-
de Ecclesia , seu habent fideni Ecclesia; ; ergo. Prob. riam, quia est occulta; cap. 3, quia cùm sil occulta
aot. Intelligit cos qui sunt in unitaie catholicà , lia- salus baptizalorum esset seniper incerla. Ihid ,qiiia
dens, inquit, et accipieiis fatlaciler in unilale calhulicà; spes ponenda forel in homine; cap. 5, quia Baptiza-
alqui qui sunt in uniiate catholicà habent fidem Eccle- lorum origo et radix , non est homo haptizans , sed
sia", à lidc enim Ecclesia habit quiid sit una ; ergo. Chrislus : atqui b:e onincs raiiones militant pariter
R. W. aiil. ad probat. :
1° ^. miii. jn sensu §. Au- contra iuleiilioueiu ùueniam Ergo. ;
— K. 1°, relor-
39 DE SACRAMENTiS IN GENERE.
qucndo argumenlura : atqui liœ onines rationcs pari- I
fidclis coloims pUmlaverit ,
propter ejus infidelitatem,
tcr niililant contra intcmionem inlernaiii, quam iie- non gmninei vis seminis quâ mente opcrelur qié
,
secrelô corrumpi ; hacc autera aliqualis incertitudo < piè quôd summus sacerdos, scilicet Deus defectum ,
non oflicit certiludini morali, quâ major non habelur € suppléai et salulem ei conférai... Alii dicunt quôd
in negolio salulis. 2' S. Aug. probat in senlenlià Do- « in Baptismo et in aliis Sacramcnlis qu;c habent in
nalislarum praeseriim Peiiliani conlra quem agit, speiu « forma acluni exercitum, non requirilur menlalis in-
salulis l'ore ponendam in ba|itizanle et hune esse ca- < tenlio, sed suflicii expressio inlentionis per verba ab
put et originem baplizalorum, quia Pelilianus conten- I Ecclesià inslilula , et ideo si forma servalur , nec ali-
debat quod sanclitas bapiiïanlis , baplizaium munda- I quid exieriùs dicilur, quod inlenlinnem conlrariam ex-
ret et sanctificaret eliani ut causa quasi princeps, ita c primai baptizalus esl.» Et in hâcpnesenli qu:EStione
ut Chrislus ad banc saiictificaiionem non co;icurreret, 64, art. 8, ubi quœrii ulrùm intenlio ministri requiralur
nisi forte ubi maculosa peccaturis conscienlia ignora- ad perfcctionera Sacramenli ; numéro 2 , idein argu-
retur. H;cc constant ex S. Augusiino, cap. S, citato : nientum sibi proponil et simililer respondet : « Circa
t An forte, inquit, alloqucns Pclilianiim, cùm bapti- « hoc est duplex opinio : Quidam eiiim dicunt quôd
c zantem perlidum ille qui baplizaïur ignorât, tune < requirilur menlalis inlentio in rainislro, quoe si desit
« Christus dat fideni, tune Chrislus est origo et radix « non perficilur Sacranienlum , sed luinc effecium in
• et caput ? humana lemerilas et superbia ! Cur non tpueris, qui non habent inientionem accedendi ad
t sinis potiùs ut sempcr Christus del (idem, Chrisiia- « Sacranienlum, supplet Chrislus ,
qui inlerii'is bapti-
« num dando faclurus? Cur non sinis ul seniper sit I zat. In adultis aulem qui inleiidunt Sacranienlum
« Chrislus origo Christiani , in Christo radiceni Chri- < suscipere , suiiplel illum defeclum fides et devolio.
« stianus iiifigat , Christus Christiani sit caput?) Ita < Sed hoc salis posset dici quantum ad ultimuni elfc-
ut quœslio inter S. Augustinura et Peiilianum non e cium qui est jusiificalio à peccalis, sed quantum
tam esset de Sacramenlo conûciendo, quàm de Sacra- I ad effecium qui est res et Sacranienlum , scilicet
menli confecli virtule et efficaciâ. At verô nos neque « quanlùm ad characlerem, non videlur quôd per de-
Eomniando quid siniile cogilamus ;
prolilemur cum t votionem accedentis possil suppleri , quia characler
Ecclesià catholicâ Christum esse causam principalcm I nunquàm imprimitur ni.si per Sacrainentum.Etidcô
nostroesancliûcaiionis, minislrum auieni ad perfeclio- < alii meliùs dicunt quod minisier Sacramenli agit in
nem Sacramenli concurrere pcr intcnlionem ut in- < personâ loiius Ecclesià;, cujus est minisier. In ver-
slrunicnluni, siculconcurrit permateriam et formam, « bis aulem qua: proferl exprimitur inlenlio Ecclesià;
et eiiam fatenlibus ipsis adversariis per intcnlionem € quœ sufhcit ad perfeclionem Sacramenli, nisi con-
exlra circumstanlias. Unde sicut in eorura senlenlià I trarium extcriùs exprimaïur parle ministri toI reci-
neque spes ponenda est in liomine , neque baptizans « pienlis Sacranienlum. » Ex bis textibus nianifeslura
esl origo, radix et caput baplizalorum, sic nec in no- est, juxlaS. Tliomam , ad perfeclionem Sacramenli
slrà ; et ulrique dicinius cum Aposlolo : Neque qui non requiri inlenlioneni mcnlalem seu internam sed
plantât est aliquid , neque qui rigal , sed qui incremcn- sufficereexlcrnam, rcjiclt cnini menlalem et dicil
tum dat Deus. sufficere inientionem Ecclesix expressam in verbis
Inst. 0° : S. Aug., lib. 5 conlra Cresconium, c. 8 : qua; proferl minisier, nisi conlrarium exieriùs expi i-
Quà mente, inquit, operetur minisier, quàlabont inlcn- niaïur; inlenlio autem Ecclesiœ expresse in verbis
lione, non curent; ergo. — R. 1" El hoc esse solven- ministri esl exterior.
dum ab adversariis qui curanduni de inlenliune di- Hanc objeclionem prx se ferre difficullalem non
cunt, di'ini Sacramentuni adminislralur eMra débitas difûleor sed inprimis observandum quoad textuni ex
•
non qua; respiciat confeclionein Sacramenli, sed ejus responsioneni non proferri à S. Th., ut suam, sed ut
Cura enini dixissct Cresconius Sicut qui quorunidam ilieologoruui sui lemporis, ul faiclur ipse
effectutti. :
plantai et rigat, non nisi fidelis colonus et diligens ad- Catharinus : lum quia in corpore ejusdem quœstiun-
hibelur; respondet S. Augustinus -.Quasi vcrb aubd in- culcc, cl ad 1 et 5, requirit non solam expressionein
6i APPENI). ir. I)E liSTF-NTIONK MINISTRI SACIIAMENTORUM. 62
li>t<Miru>iiis por voilia. s.hI pwtfr iiKiicriam cl lorniam secinsi (piAvis alià inicnlione, cssfi Sacr.imenUnn, nisl
ipsam iiilriilioiiriii li.\pli/.aiiili cl saciamciilalia cim»- vl-IisS. doclorcni palpaliilcs, non scind , sed plurics,
eiendi ; tiiin quia verlia (piihus innsiai Inrma bapti- lion in dissilis locis, si'd in codcni liico, coiitra(li<tio-
siiii, (lii'\mliii- iii c!> rospoiisione iiislituia ab ^:(tle^ià. iies asseruissc. Sed clsi vernin sit quod pruttenduiit
Oiiis aiilom t-mlal S. Tliomam ex pi-iiprià inoiilo advcrsaril.
roniiam liaplisnii osse iiisiiliilam ali Ecclosii Pricniilto 2° bnnc noilnin, in qiio vint niaviiiiù fa-
(lixisM- ,
ciim ipsc (loi'i-at, cl liilc sit (oïliini, esse insiimiam à ciunl, esse cliam ab ipsis solvcndiim. Diciinl eniiii
ab Eci'lcsi;\ ipioad iniubini cl ordiiiem tanii'iiii ; naiii leni.'un qnando minister privatim non rogalus, ncc in
Apnsloli auto Clirisli passioiiciu oam iisiiipabaiil se- loco sacro, alque extra alias circiniisinniias adliiberi
Clindiim ciiindoni ordiiifiu cl iiioihiin qiii'in à Olirislo sdlilas, Sacramontiim iniiiistrat: atqiii S. Th. non di-
acccpi'ianl, cl, sicut lumc, b;\pli/abaiil dicciUcs : lùjo stinguit iiiter Saciaiiicntuin ciim tirciinislaiiliis, vel
le bapiho in nomine Palris et l'ilii et SpMiùs san- sine circunistantiis collalum, sed dicil absolutèclgc^
cti.
noraliter de omnibus Saciamonlis cl quovis modo se»
Ncque cliam valet si dicas S. Thomam in Sumnià, riù colialis, in verbis qnœ profert minister, exprimi i'in
iiam non est oniiiiii6 eadoin iilriiis(pic responsioiiis menti, nisi contrarium exleriiis exprimittur ; ergo si
sed snllicpic expiessioi\i'ni intenlionis pcr vorba ab n;e, objicientes babenl D. Tliomam sibi xqnô ac no-
in Sunnii:\ dieil rccpiiri inleniio- bis contrarium, et quidquid diceiit ut ab b;k difflculta-
Ecdcsiii insliluta ;
nem Ecclesi;c. In i ioquiiur laninni de Sacranienlis le se extricenl, pro nobis dicium babebimiis. Intérim
qiKv babenl in fbinii aclmn cxorcilnm ; in Sunnnù inter varias soluliones, duas propono qux niibi viden-
docliiiia, niliil velat ablcr juniorcni , aliter seniorcm Quidam ergo respondcnl S. Tliomam pcr intenlio-
sensisse, ut de lacto probabiiiùsconiingit in casu. Vc- nem Ecclesia; quam dicil suflicere ad peifcclioueni
riùs itaqiie exislimo cuni P. daud quùd si S. doctor Sacramenli, non intelligere intenlionem quœ sit in
uiiaui ex liis dnal)us rcsponsionibiis adbibeatut suani, sol.â Eecleïiâ cl non in niinistro , sed eliam quir sil
teniporis eiiim ccnscbanl qiiani idcircô vocal inti ntioneni Eiclesia:; quia quod
crat connnnnior lune ; sie
magister, Alex. S. Bonavcntiira cl alii ; Uini quia ipse prinumi el proximc Ecclesia inlendit, est facere rilum
sacerdos morerelur, crediliir (/»di/ invhibilis saccrilos vero si per inlcntionem Ecclesia', quam S. doctor di-
suppléât dcfectnm. liane lanien senlenliam senior fa- cil suflicere ad perl'ectioneni Sacramcnli. non inielli-
quod loties cl tain expresse etiam internam faciendi quod facil Ecclesia, ul pro-
Iiis paucis verbis everlisse
alibi asserit, atque excludere necessilateni inlenlionis bavimus. Ihec solutio, quamvis mm sil cominunis, sat
internœ et sufficienlem existimare solani cxpressio- lanien mibi arridct; eam pne c;cleiis anipleetilur
nem verboruni , cùm in eodcm loco diserte asseral erudiiiss. professor Avenioncnsis in laudalà disserl.
ritum exlernum ex se indifferenteni debere delermi- poteslque méo sensu sustineri adversùs oppugnantes
nistruni tanquàni inslrnnientum animatuni debere per Insl. 1°: S. Th. priniam opinioncni qnicrequirit in-
inteniionein se subjicere Cliristo ul principali agenii; tenlionem menlalem in minisiro, rejicit; posUpiàio
suseipicnle. Vide probationem 6. Incredibile est, in- rerelur intentio interna ministri, saliis foret incerta.
quani, S. Tbomam qui liaîc et siniilia diserte asserit, Unie objeclioni adbibel duas responsiones in iiuibus
exisiiniàsse solum rilum cxlcrnuiu serio peractum, supponit nccessariam esse inlenlionera inlcrn^m, et
€5 DE SACRAMENTIS IN GENERE. U
lamennon ideô esse incerlam salutem. 1°. Qnia licèi nisiri, si eontrarium exleriùs non exprinialur, sufficit
rcqniralur intentio mentalis , allamen jiixta (jjosdam ad perfectionem Sacramenli, quantum ad iiumanani
Deus ve! devotio suscipienlis supplcl defectum Sacra- evislimationem et moralem certiludineni, coucedo ;
nicnli el sic non est incerla salus. i" Rejeclà liâc sufficit ad perfectionem Sacramenli in se et secun-
responsione quanliim ad id quod dicil Deum aiit de- dùm se sumpli, nego. SimiHler S. Th. excludit in-
volioiiem suscipienlis snpplere defecliini Sacianieiiti, lentioncm mentaleni lanqnàm necessariani nt habca-
veriùs el probabiliùs dicil quùd in verbis qncu profert tur cerliludo nioralis, coucedo; lanquàm necessarian
niiiiister exprinialur inlentio Ecclesiic quae sit ctiam ul pcrficiatur Sacramentum, snbdistinguo ut anli
inlerna ipsius niiiiislri intenlio faciendi quod facit nlpi rficiatur Sacramentum in se, nrgo ; nt perficiali:;
Ecclesia, et qnod li;cc inleiiliosufficilad perieclionem in judiciu Ecclesia: elcor.scienlià suscipienlis, concedi..
Sacramenli, ubi conliarium non expiiiniuir exleriùa ; Ihcc solulio est Cajelani, Solo, Nugno, Cabrera, Vu:
et sic etiam tollilur anxietas cirta verilaieni Sacra- centii, Baronii, Goiieti , cmineutiss. Goiti, Supins
menli : quamvis enini non sil omniniodè el physicè Yalenlix', Bceani, Berti, et comnumior lamapud Vlit
cerluni, niinislniin babere iiilenlionem inlernain quam mistas quàm apud exlrancos.
verbis exleriùs expriiiiil, id lanien est moraiiler cer- Hanc auieni esse meuiem S. Thom.'e, coUigiiur n. ii
tnni, et hoc sufficit ad sedandam aniini anxieiatem, solùra ex bis quae liabet in coipnre ejusdem ariiculi
non enim major habelur cerlitudo in negolio sabitis, et in Uesp ad 1 et 5, et alibi ul vidinius, ubi aperlé
ut jam dixi. neque prudenter timentiir anxiè peiicula requirit intentionem internam , neque solùm ex ipso
et remola rarissime conlingentia , solique b;creLici argumente, cui débet correspoudere subiti" ut niox
cerliludineni absolulam et inconcussam salulis ad- dicani ;sed ex ipsis verbis objeclis dicit enim non snf- ;
slruunt. Sicut ergo pœuitcns crédit sine anxiclate se flcere quoad nos intentionem Ecciesioe verbis minislri
esse absolutum, quia quannis absolulè fieri possit, expressam, si eontrarium exleriùs expriinatnr ; ergo
quôd sacerdos absolvons vitjaverit Ibrniam absoiutio- censel non sufficere quoad Deimi, si conlr:irium in-
nis qu.i! secrelo proferlur, est lamen morabler ccr- teriùs minisler exprimat ; sicut enim contraria inlen-
tum eam inlegré fuisse prolalam, ila in casu de inten- tio exleriùs expressa nectssai iam inl nlioneni desti uil
tions : non enim est minus certùm, ministrum spontè quoad nos, ila contraria intentio interiùs expressa de-
seriô rilum externum [leragcnleni babere inlentioncm struil intentionem necessariani quoad Ueum.
inlernani faciendi quod facil Ecclesia, quàm cerlum Neque dicas quôd contraria expressio reddat pro-
sit ipsum formam vel Bajjlisnii, vel Pœnitentiœ pro- laliunem form;e non seriani sed ridiculam; séria quippe
niiniiàssc. est, quia eslconforniis interna; inlcnlioni, et ideo séria,
Repbcabis: S. Th. insecundà responsione loquitur quia sincera. Insuper si contraria intentio exleriùs
de inieiitione, quà stanic potest minisler exleriùs ex- expressa reddat quoad nos prolaliouem forrnie mm
primere conlrariura et irritarc Sacrainentuni ; atqui seriani, sed ridiculam , ergo interiùs expressa reildil
mini>ier qui babel intentionem iiiternain faciendi ipiod pnilationem fornue apud l>eum non seriam, sed ridi-
facit Ecclesia, niiiil potest exleriùs exprinierc coiilra- culam, el per illani minisler non se subjicil Clnislo
riuni quod irritel Sacramentum elsi enim joco illud
; ut principali agenti.
conferrct, perQceret tamen Sacramentum slante iilà ; Insl. insuper : Quando S. Th. dicit in prima res-
inUntione interna faciendi Sacranicniuni ; ergo — ponsione quosdam anclores mentaleni seu inleriiara
Resp.: N. min. Polesl enim minisler cum illà inlcn- inlenlionem requircrc ad perfectionem Sacramenli ,
tione inlern.^, sive ex errore, sive ex ignorautiù, sive loquitur de perfeciione Sacramenli simplicitcr et
ex iuadverienliâ vitiare exleriùs formam Sacramenli, in se sumpli ; sic enim inielligebaut isti aucto-
aut adliiberc maleriam illegitiraam, et sic cum sua res ; ergo quando rejeelà illà opiiiione, dicit inten-
Ecclcsi;e qua; sufficil ad perfectionem Sacramenli, non R. N. conseq, quia non rejicit priniam sentenliam,
inlelligat quod sulliciai l)3cc inlentio Ecclesiœ verbis qualenùs requirit intentionem nientalem ad perfectio-
minislri exprcssa ad perfectionem Sacramenli simpli- nem Sacramenli in se, sed qualenùs supposità illius
citer et quoad se, sed quôd sufliciat ad perfectionem necessilate, dicit nibilominùs habevi cerliludincm sa
Sacramenli secundùm buraanam cerliludineni cl quo- lulis (de quà erat aigumcnlum )
per boc quôd Deus
ad nos ; ex hoc enim vilalur inconveniens objecium suppléât effeclum Sacramenli, ut paulô antea dicinni
in argimienlo quôd quilibet essct incerlus suscepii est. Undè in secundà responsione, supposità etiaii
Sacramenli : boc ipso enim quo videmus ministrum necessilate mentalis inientionis ad perfectionem Sa-
spontè seriô applicare formam materia;, nec exleriùs cramenli in se, dicit baberi niliilominùs, sed alinndè,
conirariam intentionem demonslrare, moraiiler certi certiludineni moralem salulis, nempè expressionem
sumns de veriiale Sacramenli, ut niodù dicebam, nec seriani inientionis Ecclesiœ in verbis minislri, quod
aiia cerlitudo requirilur ad tolleudani anxieiatem, sic- sufficit lit cerii moraiiler sinius niinislniin liabuisse
que responsio ada;qualè satisfacit aigunienlo. l'udè inlenlionem mentaleni necessariam , et SacramenUini
sic informa distinguo Inlentio Ecclcsix : in verbis mi- Il esse oeraclum. uisi eontrarium exleriùs cxpriraatur.
6!; APPEND. U. nE INTENTIONE MIMSTIU SACRAMENTORUM. 66
Ropnno» : S. Tli. iii argmnoiilo i|iiii(l silii iippdiiit iniegiiial Itapiisnii requiri intentionem liapli/.aud
cl (|Uii viill ,iiiili:iii" iu)ii riM|iiiii iiiU'iilioïKMll iiiU'rn;iiii in ioco vero olijeelo, lorpiilur de niatrinionio (iiioad
iiiiiiisli'i ;i(l in'irrclioiii'in Saci-mn'iili, lo(|iiiliir (l('|ii'i- lornin cxlerius ni ipsuin cxplicat S. Th., ibid. , m
feclimii^ Sai'niiii'iili, de i\u\ lotiniliir in tiliiU) ailiciili, ex|iosiiionc texiûs.
aliuqiiiii tliusiin qtinin isto argtiiiiLMUo iinpiii^iiaiulnni Ad sccuiKhiin : Licèt Paludanus concédât banc opi-
sibi pr()|ioiiit, non alliiiiîiTcl : al(|iii in litiilo ailiciili nionem dcfeiidi posse, dicit lamen iliidrm coiitrariam
agil lie luMl'i'clioiu' Sacraniciili iii si-, iil onnics lalciiUir: esse lenendaui ni ('oiiiiimni<M'em et luliorein.
crgo et in argnmciilu ([iiod silii opponil. Siibsmno : Ad terliuni : Equidein Sylvestcr fuit dubiiis inlcr
alqni dohel in rosponsioiio agoro di" oiUieni pfM'IVclione iilramqne opinionem, vull tamen quM si (piis sit iia-
de quA agit in argiiMu iilo, ali(i(|niii illiid non solvcrct ; pli/.alus sine interna intenlione, sit rebapli/.:indus
ei'go in responsidno agit de perfcctione S:i( niinenli in siib condilione. N'c(|ui' dicit S. 'l'biuuam tcncrc senten-
se et non quoad noslanlinu. — U. D. uliiniiunconse- liam de externâ inlcnlione, sed videtiir, in(|uit, tcncrc,
oniiiia e\leriùsrilè peia;;anUir, conecdo; agit de pcr- T;ediosus forent si oninia argumenta (pue à ratione
feelionc Saorainenii in se, ut probot cani consisiere profernnt exlcrnaî inlentioiiis defensores exscribere
in his solis exterioribus, nego. Solulio miiii plane evi- vellern ; pliira ex jam dictis solulionem babent, qua-
dens estes argunienlo; sensiis enini alicujiis respon- propter pr.Tcipua dunlaxat proponam.
sionis a'stiniari dcbol ex objcclione coi rcspnndedir. Obj. r : Minisiri Saciaiuenloruni snnt in republicâ
OI)jicit auleni sibi S. Tli. qiiod si inlenlio nienialis re- cbrislianâ tanquàni person;e pnblica- nua> noinine
qniralnr ad perl'ectionem Sacrâmcnti, ciini illa intentio Chrisii et Ecelesi;B sacra niunia obcunt; ergo in eis
non sit nola, nonio essel cerliis sua^salnlis sen Sa<'ia- necessiiriacslel sufficit intentio qua^'psis, ntsuntper-
nienli snscepli. Rcspoiidet sicnl nos icspond iiiiis ad- soiia; pnblica-, compelit. Snbsimio : alqni inlenlio ri-
vcrsariis qtiando idem avgninenlinn iiobis objiciuiit lùs externi â Cbrislo insliliili serio pcragendi compe-
,
quùd quanivis interilio nienialis ad perfoctinneni essen- lit eis ut sunt personoc publica>, alla autem inlerior
tialeni Sacramenii reqniralur, non tamen sequilurcpiôd contraria compelit eis, ut sunt privalx persona"; er-
nemo sit cerlus snsccpti Sarranienti, qnia boc ipso go. — R. omisso ant. D. siibsuniplum : Intentio rilùs
quo niinistcr pronnntial vcrl)a siipra nialeriain, niiiil externi serio pcragendi à Cbrislo insliluti, ut à Cbri-
COMliariini) exierinsexprimenilo, cerlisunnisnioraliler slo instiliui et in Eeclesiii sacri compelit eis ut sunt
eum liaberc intentionem nienlaleni roipiisilarn et idoo personie publie*, conecdo; rilùs externi seriô pera-
esse perfccluni Sacrameniuni. El bic est pl.mi-sinins gendi niatcrialiler ut rilûs nainraliset proi'ani seu ir-
scnsns rcsponsi coilali cnni argunienlo, in qiio non risoriè, nego. Palet ex diclis probat. 2.
niagis S. Tli. intentionem internain negai, qnàni nos Omisi ant. Qui enini in casu neccssitalis baptizat
negarnus, cùm eideni argumente respondemus. sine solemnitale, il(;m Jud;cus, aut paganus, aul liœ-
Tandem, nt ilerùm repelam, nec repeterc pigel, ad- reiicus biptizans, non se gerunt ut pcrsonas et mini-
vcrliliit adversarii in liis omnilins se suo gladio Irans- sirospublicosEcclesi*, ut docet aucior bic, a. 6, ad 3.
iigere. Quaiido eniiii minisier privatim et extra Ncqiie iniuislrans extra circumsianlias, ut docent ob-
circumslantias riluin cxtciuuin seriô peragit sine jieienies; ergo ils sallem foret necessaria inlenlio
intenlione interna, in verbis quse profert exprimitur interior.
intentio Ecclesia;, née conlrarinni, ut suppono, exte- Insl. 1° : Minisiri Sacramentorum sunt in Ecclesi.^
riùs expriniit, et tamen faienlibus adversariis b;ec in- sicnl legati principnm in Republicâ civili, sicut jndex
tentio Ecelesi;e sic expressa non sufficit ad perfectio- conslitulus à regc in ferenilâ senienlià, sicut njauda-
nem essenlialem Sacramenli, sed requiritur inteniio tarius respectu mandaii siiperioris, sicut noiarius re-
runt. Magister senientiarum in i, d. 27, docet quôd mioiiim alicujus provincia; nomine régis, quamx is ipse
consensus exlernus verbis ex^ressus sine interno fa- iiiteriùsnonconseï, 'ret; sic Aman, quamvis biiec ver-
ciat niatrimonium. Pelrus PaluJanus in 4, d. 6, q. 2, ba : Sic liouorabitm ^juem rex Iwiwrarc volucrit , con-
dicit opinioncm de intentione externâ posse difcndi, trario animo prolerrel nomine rcgis, vernmianien bo-
et argumenta in conlrarium soivit. Sylvestcr, verbo norem MardoclufO exbibuil; senteritia jndicissolemni-
Biptisnius, tit. 5, n. 12, dicit opinionem de externâ ter priilata valet, etsi ipse inleriùs nolit absolvere
intenlione sustineri posse et banc S. Thoniam dcfen- mandatarius cxlerius indicandoniandalum superioris,
dere; ergo. — R. 1° eslo bos et quosdam aiios anli- aut laciendo quod jiissit, v. g., dando eleemosynain
guos scbolasticos intciilioni externâ; favisse ; sunt prxsciiplaui, validé suum munus adimplel, elsi inle-
privati iheologi qui conciliorum decretis, sunimi Pon- riùs obluctetnr arnmo. Contractus à notario publico
lificis definilioni, Ecclesi;e praxi ot aliis piobationibus intùs reluctante peractus est validus; ergo. — R. du-
nostris ppLeponderare non valenl. R. 2° ad primum: plicis generis distingui ministros seu députâtes ab aliis
Magister senleniiaruui in 4, d. 6, e-xgressc doccl ad ad certa ncgolia, ut jam observavi supcriùs. Quidam
€7 DE SACRÂMENTIS IN GENERE. 08
suBt merinuntii déférentes dutitaxat alionim volunia- agens ritum externum, non faciatSacramenturaquan-
tem ; alii depulaniur cuii. poteslale pio suo jiidicio et lumvis aiiimo obluctetur; ergo. Prob. ant. Peragendo
arbitrio faciendi vel non facicnili; htijus si'cundi geiieris seriô ritum externum applicat formam maieriœ : atqui
suiilminislriSaciamentoruni, iitprobalumcst.Legaïus ex applicalione formœ ad matcriam ncccssariè résultat
itaqueseuminislcrregisvcl ieipul)licoE,sisit primo mo- compusitum , eliamsi reniteiUe volunlate interna
do depulalus, valent ejiisaclaexlcriora sineiiitentioue, agentis, utapplicalà forma calbedra?. ligne, necessariô
! t talis erat Aman in casu : secùs si secu'.ido modo fit cathedra; appliciitiset disposilis coloribus in lelà,
= it dcpiiialiis. Idem diccndmn de mandutario. Sentcii- necessariô ht pictura; apposità forma sigilli ccr;ie , fit
tia judicis, solciiiniter prolala sine intcuiione absol- necessariô sigillalio, quaniumvis agens inliis contra-
vendi, valet duntaxat in fore exteriori, non iiiteriori, dicat ; Ergo. Palet maj., quia verba sacramcntalia
nisi quando accedonle reipublica; conseusu firnialiir, sunt forma., êtres sensibiles sunt materia. Est ergo
qiiod dici non potest de Ecclesià, respeclu Sacramenli in tali ministre duplex voluntas contraria : una abso-
quod de se est niilium. Juxta iinanimem Theologorum hila quà vult ponerc, et de facto ponit rilum ; altéra
senlenlimn, inquit Card. de Liigo, dlsp. S, sect. 2, condiiiouaia quà non vellct ficri Sacramentuni, et ha-,c
n. 18, nuUusacliis tegilhnus valiilus est in (oro conscien- superatur à prima : sicut nauta qui simpliciter et ab-
tiœ, quando fit absiiiie inlcrno conscnsu, licèt in foro solutè vult projicere nierces in marc , urgente tem-
exteriori exislimetur validus El delioc nullaest con- pestale, et conditioMatè vellct non projicere; quaî se
troversia apud llicologos et juristns. Nolarlus non facil cunda voluntas superatur à prière absoluta. — R. 1° :
coalractum, sed scribit lantiim : faciuntautem contra- Totum argumentum pariter probare, si quid probat,
ctum ipsi contrahentes, sine quorum consensu iiilerno non solura non requiri inteniionem internam ad per-
est irnalidus. fectionem quando ritus extra circumstantias série
Adde pro retorsionc solilà, bis argumentum pro- pcragitur, aut dùm mater abluit demi infanlem cuni
bari, non requiri intontionem inlernani in minislro prolaliO!ie verborum ,
quod negaiit adversarii , sed
qui privatim et extra circumstanlias Sacramentuni etiam quod Sacramentuni collaium ab ebrie, aniente,
administrât, quod neganl oltjicienles. vel mime valeat : sitenini ebrius, amens aut mimus,
Inst. 2° : PoieratChrislus sic inslituere Sacramentu qui jocaudo dispenat lignum in formam cathedrx
ut valeant independcnter ab inientione niinislri : alqui applicet colores tabellai , imprimât sigillum ceraî,
sic fieri congruebat ; ergo. Prob. min. Sic enun ma- quaniumvis interiùs contradicat, résultat cathedra,
gis manifestareiur Dei poteiitia et sapicntia , et magis picuira, sigillalio. Vide probationem secundam et sex-
innotesceret Deum esse causam principalem , horai- lam. — R. 2° : N. ant. ; ad prob. nego maj. ; ad prob.
ncm verô solùm instrumentalem ; ergo. R. 1° boc dist. : Yerba sacramcntalia sine inientione inlernâ
argumente probari sic cliara Cbristura instituisse Sa- prolala sunt forma maierialiler, concède; formalilcr,
cramcnta ut privatim extra circumstaiitias collnta va- nego. Cùiii enim oiiara seriô prolala sint adhuc indif-
tiaî currunt : unde nimis probat in sententià objicien- determinantur ad significationeni sacram , sub quà
tium. R. 2' : N. min. et ejus probalioncm ; è contra suut formalilcr forma Sacramenli , nisi pcr inteniio-
sicpcr hominem laiiquàm insirumentum causet gra- Biaximè allucinatur adversa sententià.
liam, ut ejus moduni agendi connaturalem conservet : Quanlùm ad id quod additur de duplici voluntata
atque hoc magis dignilati Sacramentoruui et miiiis- contraria , verum est quod quande versantnr circa
IroruMi congriiit, nequc perboc minuitur in Dco ratio idem ebjecluni, absoluta superat condilionalem, sicut
causa; principalis, nec in ministre ratio causse instru- conlingit in naulâ circa easdeni merces ; al secùs si
Obj. 2° : Nihil aliud requiritur in minislro quàm ut in casu ; intentie enim externa versalur circa opus
quod intendat facere quod facit Ecclesià atqui qui : indifferens, interna circa opus ut sacrum, ulraque est
scriè facit ritum externum intendit facere quod facit absoluta, possuntque simul consisterc,nec una supera-
Ecclesià ,
quidquid intiis intendat ; ergo. Prob. Min. : tur ab altéra.
Ecclesià facit ritum externum ;e.,;o. R. 1* Rétorquée Inst. 2° : Verba Si^cramenlalia, imô totus ritus ex-
argumentum. Qui Sacramentum ministrat privatim ternus, sunt signa sacra ex institutione Chrisli ; atqui
extra circumstantias sine inientione interna , facit signum scniel inslitulum , si exteriùs proferatur au(
série ritum externum, et tamen falentibus adversariis exhibeatur, signihcat id ad <iuod significaiiduni est
non intendit facere quod facit Ecclesià. Idem die de inslitulum; ergo. Item sunt medicamenia; medicanienla
aBuliere abluente demi infanlem cum prolatione ver- autem sanant indcpendenler ab inientione interna
borum. Unde — R.2" N.min.;ad probat., disl. ani.:
: niedici. — R. 1° : hoc argumente probari verba sacra-
Ecclesià facit ritum externum maierialiler ut nalura- mcntalia série prolala snper matcriam prœsenlem,
lem et profanum, nego ; ut sacrum et à Chrislo in- non solùm à minislro privatim agente et intùs relu-
stitutum , concède. Sic autem non facit minister sine ctanle , sed etiam ab ebrie ,
amenle, mime, psiltaca
inientione interna. Vide probationem secundam. esse sacra et conficere Sacramentum, quod est hscre-
Inst. 1' : Impossiblle est quod minister série per-jjj licumetabsurdum. Unde R.2'' :D. maj.: Verba sa- —
69 APl'kND. H. 1>E INTFNTIONE MINISTRI SACHAMENTOIIUM. 70
cranifnlalia sunt saora signa ex instiiiiiioiio Cliristi non menliiur, iieceti perjurus; illeeiiim non jurai anl-
(li'|ioii>t>'iiler ail iiiluiitiono iiU('r[K\ miiiistri, coiuutlo; nui vocandi Deuni in lu.^tcm lalsi <|uod exieriùs expri-
iiicIcpi'inli'iiiiT al) illA , iic'id. liiMiiHT cslo vera Hisol iiiil, sed vcri qiKid iii nuiitc icliin'l; i;i({o. R. pro-
iiiiiior (Icsigiiis nieré spei iilalivis falsa es» ih; sigiiis positionein daiunatam non agijre de eo
, ipti jurnincn-
praciicis qiiic cfliciiint i|iii)ii si;;iiilk'aiit , (|tialia siiiit inni lictuni \iolal, scd de eoipii juranieiiimii fimii^ ^t
signa sacramcnlalia; id oiiiin non lialienl ux se, sed ex ille licèl non sil perjurus striciè, i|uiu illedieilur slri-
vniunlalc illiiis ciii data ost polostas orficiciuli quod cté perjurus i|uivel lalsuni jurai, vcl vcrinn jur.imen-
signilioani; sic auioin in Sacraiiiciills rst iiiinistcr. Ad tinu violai; esl taioen sei undùm ipiid cl lalioii sensu
sucundiim , disparilas est qiiîid niedicanioiituin h iin- licijiuus ; 1 ", quia est pcijuiiis cxteriiis ;
-1°, (juia di-
tin'A lialiut viin sanandi; al riliis exloriiiis non csl ex cilur peijuriuin minus stricte omnejuranieiituin illici-
se delerniiiiatiis ad esse sacranicntale , scd delicl ad luin, juramenlum autem liclum csljuranienlinn illici-
incdicauicnii, sanat indepcndcnter ab ultcriori iiitcn- lis esl certù lixe in dicta propositione reverà not
tionc niinistri. menlitur.
Inst. 5° : Hoc ipso quo quis vull coiificcrc Sacra- Addam, et, quamvis forlè ad nauseam, repeterenon
meniiini eliamsi iiiliis nolil coiiferrc effocliini Sacia- desinam loiam banc instantiamde juraincntoprobarc
nienli, confort lameii; ergo siiuililer lioc ipso quo vull contra ipsos advcrsarios : si enim jurameetuni solcni-
faccrcaclum externum eliamsi inlùs nolit facere ,
ne sine animo jurandi, sit verum juramentum et obli-
Sacramenlum facil lamen. Ilem qui adliibel signa
, gel ; eliam juranientum privalum sine animo jurandi
qua; scil esse iiiagica , eliamsi ca niliil ;esiiiiiel et ani- esl verum juramenlmn et obligal : ergo si (piid valeat
nio deridcat, facil lamen quod uiagi faciunl; ergo si- liœc paritas, probal Sacramentun) privulim collalum
niilitcr. — R. ad primum ; N. conscq. : Data esl mox et extra circumstantias sine animo interno illud con-
aisparilas ,
'quôd Sacramentura validé confeclum sil fieiendi, esse validum, quod est contra adversaiios.
ex se delcrminalum ad causandam graiiam, agit enim Olij, 5": Atha;u5, paganus, vel Judaius possunt vali-
tune ut aiia; causa; nccessaria;; at opus externum non dé eonferre Raptismum, ul dixinius concliisioiic se-
est ox se delcrminalum ad esse sacramenlalo , sed ad cundà ; atqui pcrficieiido seriô rilum externum non
i(! Oebel determinari per intenlioneni minislri. Ad se- possunt babere inlcnlionem inlernam faciendi rem
tunduni, resp. quôd siilla signa quœ scil esse niagica, sacram, siquidem illam ut coeremoniam superslilio-
.-i.lil inlùs adhibere ulmagica, sed simulare lanlùm sam repulent, el Ecclesiam impiorum convenium ;
cl irrideie, non facial quod niagi faciunl. ergo. — R. D. min. : Non possunt babere inlcnlionem
Adde relorsionem ulriusque argumenli conira in- faciendi rem sacram, absolutèin se sacram, concedo;
tcnlionem inlernam quam requirunt advcrsarii in col- ut sacram in Ecclesiâ, nego. Quamvis enim irrideanj
jurameiili veri et validi requirilur animus jurandi seu non obslanle eorum privalo errore, habcnl inlcnlio-
vocandi Dcum in lestem , ut probavimus ex commuiii nem inlernam et perfioiunt Sacramenlum : < Si verô,
senlenlià in tract. deRellgione, disserl. 5, art. 1. < inqiiil doctor rioslerAngelicus, liic, art. 9, ad I,p3-
Quia juramentum est invocatio divini numinis; invo- « lialur fidei defectum circa ipsum Sacramenlum
catio autem importât , non solùra aclum intelleclùs « quod exhibel, licèl crcdaiperid quod agitur exte-
qui esl loeutio interna , sed etiara aclum voluntatis « riùs, nullum seqni interiorem effectum, non lamen
quo optamus et intendimus Deuni adesse uobis les- I ignorât quôd Ecclesiâ caibolica intcndil per bujus-
tinguu : Obligal vi juramenli, nego; obligat ob scanda- Inst. : Episcopus ordinaturus proteslalur se nolle
lum ti Uamnum quod evenire solet proniissario, si ordinare excommunicatos; el lamen lii verè sunt or
non servetur, et secundùm aliquos ob revereniiara dinali, siquidem illos Ecclesiâ suspensione mulelet,
quae debetur divine Numini, eliam exieriùs lanlùm in- non reordinarc jubeal; ergo. — R. 1° hocargiimcntum
Tocato, concedo. militarc contra advcrsarios qui dicunl rilum externum
Infères : Ergo qui sic jurât et qui juramenlum liu- seriô peractum non sufûcere ad Sacranieiitumsi con-
jusmodi violai, non est perjurus, qund videlur dam- irarium exieriùs cxprimatur. Resp. 2" episcopum id
iialum inbâcproposiiione proscriplà ab Iniiocenlio XI: prolestariad tcrrorem lanlùm; al ubi comperlum exi-
Si qiis jurel se non fecisse uliqnid quod reverà j'ecit, in- > stimat nullum adesse exeomniunicalum, vull omnes
ielligendo intra se aliquid aliud quod non fecit... reverà 11 prœsenles ordinare ; el sic non vi rilùs cxlerni prac-
71 DE SACRAMENTIS IN GENERE 72
cisè , sed vi inlernae intentionis sunl ordinati. abesse potest, nisi ex raerâ malitiâ ministri quae sujv
Obj. 4° : Ab inconvenientibus ; si vera sil senlonlia poni non débet nisi certis indiciis constet. Neque alia
nisir.i, sequiiur r quôd nemo possit esse certus su- ceriitudo baberi poiesl in sentenliâ adversariorumde
scepii Sacrainenti, nec ideô suse saliiiis, ubi sacra- necessiiate intentionis interna; extra circumstaniias,
mentum est neoessarium necessitale salutis, quia in- et in omni sentenliâ catbolicâ de necessiiate formx
tenlio inierna nulli potest esse nota etceria ; undè S. et maleria;: major autem, ceriiiudn moralis, non re-
Th. in 4, d. 5, q. 2, art, 2, quxstiunc. i, dicil quôd quiritur nec reperitur, ut jara dixi, in negolio salutis.
ea quaî pertinent ad subsianliam Sacramenti debeanl Quis scii enim an amore vel odio dignus sit. El ita
esse cerla ; et indè negat boiiiiatem ministri esse de docet ipse Serrius in Vmdiciis Catharini, cap. i.
subslantià Sacramenti, quia non est certa. Sequitur Ad D. Tliomam : Ex eo quôd debeanl esse moraliier
2° quôd Ecclesia possit deticere. Ponamusenimparo- certa quae spectant Sacramenti subblanliam, reclè in-
chum rituin exiernum seriô peragendo non intendere fert. S.doct. non esse necessariam ministri probitatem,
bapiizare irifanlem ; hic infans fit sacerdos, Dt episco- absque eo quôd ex eodem principio liceat inferre non
pus, ficiitius scilicel, dlù vivensoninem clerum sua> esse necessariam inientionem: quia cùm sanctitas dif-
diœcesis, rénovât, nulli erunt in eà sacerdotes, nul- ficile habeaiur,elmulli appareanlprobiqui iniùs sunt
lum sacrilidum, nulla peccatoruin absolutio, nuUus mali, imô ipse qui nullius criminis est sibi conscius,
cierus, proindè nulla Ecclesia quae ex clero tanquàm ex coram Deo aHquando non sil justilicatus. longé minci
poliori parte constat. Quod autem in unâ diœ'cesi baberi potest ceriitudo de probiiale ministri quàm de
conliiigit, in plurilms et in omnibus contingere potest, ejus intentione quam verbis exprimit ,
quae facillimè
sicque Ecclesia deficere. Sequitur 3° quôd valor Sa- babetur et quae non deest nisi ex speciali et expressA
cramenti penderet à probitaie ministri quâ intentio- maliiià ,
qu;e suppom non débet sine gravibus indi-
autem supra probitateni in ministre non requiri. 4" Ad secundùm, de fide certum esl,ex promissionibus
Seipiitur quod sailli hominis, Spiritùs sancti gratia, Christi.Ecclesiam non posse deficere; de fide non est
virlus sanguinis Clirisli ab liominum arbitrio pendeat, hune bominem esse bapiizaluni ; ergo ex hoc quôd
quôd plus possent nocerc homines quàm juvare Cbri- possit coniingore hune bominem non esse bapiizalum
slus, et bominem non solûu) plantare et rigare, sed insulsum est inferre Ecclesiam posse deficere ,
quasi
c'iam incremcntum dare. 5° Sequiiurquôd innocentes priori casu posiio, non babeat Cbristjs undè ste' ^ro-
plecierentur propter malitiam aljoruni; ergo. — R. 1° luissis. Ita solvit simile argumcnlum S. Th., in 4, d.
retorquendo argumcntum iniegrum. Juxia adversarios 24, q. 1, an. 2 , q. 3 , neque ideô reeurrinuis ad nii-
requirilur iutentio interiur diim Sacranienlum confer- raculum quidam sugiUant sed ad communera
, ut ,
tur privaliffl extra circunistaniias consuetas; ergo qui providentiam , quâ Dcus suam Ecclesiam, quara inde-
sic baptizatur, incertus erit suscepli baplismatis, etsi fectibilem instituil, gubernat; nisi dicas esse m'racu-
rêvera defuerit intentio isla, factus sacerdos ctepisco- luMi quôil l)eus non permittat Ecclesiam deC?cre ex
pus, nulluni sacrificium pcrliciet, nuUum absolvet, adulteratione formœ aul materiœ in Sacramentis.
nullum ordinabit, sicque delicere poterii Ecclesia, va- Ad lertium dist. : Sequeretur quôd valor Sacra-
lor Sacramenti pendebit à probitale ministri, salus '
menti dependeret à ministri probitate speciali quâ
bominis et graiia ab ejus arbitrio, plus potciit nocere inientionem internam adhibet, concède; sic etiani de-
bomo quàm Gbristus juvare, eldabit liomo incremen- pendet in omnium sententià à probitate sceciali quâ
lum, innocensque plectelur propter nialiiiam alioruni ; j
luateriam et formam integram adhibet. A probitate mi-
ergo neganda est nécessitas intentionis internae extra nistri generatim suniplà pro rectà ejus conscientiâ et
circumstaniias. Item in onini sentenliâ caiholicâ sanctiiaie , de quâ fuit quaestio inler Auguslinum et
requiritur ad perfectionem Sacramenii cerla nialeria !
Donatistas , et nos supra , nego.
et certa forma ; b« autem sic vitiari possunl, ut vi- Ad quarlum eliam dist. : Sequeretur quôd salus ho-
tium nulli nisi ministro pateat; ergo idem quod priùs minis et gratia absoluté sumpia penderet ab arbitrio
nuUus suscepti Sacramenti erit certus, poterit Ecole hominum nego potest enim Deus sine Sacramentis
, ;
sia deficere, valor Sacramenti pendebit à probilaie et quo voluerit modo salutem et gratiam conferre ;
ministri, salus hominis ab ejus arbitrio, plus poterit salus et gratia ul obtinenda per Sacramenta, concedo :
bomo nocere quàm juvare Chrisius, bomo incremen- Sic ctiani pendet ab hominum arbitrio quoad positio-
tum dabil et innocentes plectentur propter aliorum nem formae et materi»; nec reputatur inconveniens.
malitiam. Hirc dévorent et solvanladversariipriusquàm Unde non sequitur ijuôd bomo plus posset nocere quà ni
illa nobis objectent. Intérim, resp 2°: Ad primum, CbrisUis juvare, cùm posset Christus independenter
]
dist. : Sequitur ex noslrâ sentenliâ quôd neniu pussil à Sacramentis gratiam conferre , et bomo virlutom
esse certus suscepti Sacramenti, cerliludine physicâ
|
Sacramenti semcl valide peracli, impedire non possit;
et omnimodà, concedo; cerlitudine morali, nego nec etiara sequitur quôd homo det incrementum prin-
Hoc ipso enim quo minister spontê seriô rilum ester- cipaliier ,
quod Paulus voluit excludere , sed instru-
num peragit, certum est moraliier ipsum habere in nienlaliter tantùm.
.cintionem iiiternam faciendi quod facit Ecclesia, quam Ad (|uiiiiuni,suscipiens Sacramentum.vel estjustus,
verbis exprimit ; haec enim facillimè babetur, nec * vel obnoxius peccalo original! aut acluali : si boc SB'
75 APPEND. II. DE INTENTIONi; MIMSTRl SACRAMENTORUM. 74
timiliiin , PCMS non punit innocfuU's |nTinilli'ii(lo ilc- ililur non in seipso, sed in alio in quo continctur, da
feoUini iiileiilioiiis in niinislro. Si primùm , (iiioil iiiiiù cpiù etiani dixi I(jco citato.
puniatiir innoccns est per acciilens et praiter Dci in- 3° Alla est intentio in actu signato, ut cùm qnis
teiiliom-m , siciit (lùiu pt'nnillil non ailcsse (lui Sacra- dicit expresse ore vel mente, volo hoc facenî, volo
Int'iituin coiilciat , Vfl ailfssc; qui ailullmol niatoriaui cciclirarc, volo bapti/.are. Alia in acln exercito ut
aut l'onnani , non seniper est ex inlcnlione puiiiriidi, dùni (plis absque eo (piùd dicat expresse, volo faccre,
sod propler alliores el sccreliores rationes sibi soli facit tamen sciens et advortcns qnid faciat.
notas , secl seniper justas. i° Alia est intentio absolnla (|u:e à nuUà conditionc
Olij. uUiiiu'i ; Non niiiior rcquiiilur lulontio in sus- pendel;alia conditionata qui all(|nid intenditur non
cipieiite Sananieiilinn (piïiiu in conri'ioiite ; atipii non absoluté, sed dcpendentcr ah aliquft conditionc.
cenlius 111 , cap. Majores, extra de llaptisnio , concii. tentionem faciendi qund facit Ecclcsia seu ritum in eA
Tolot. lV,ot l). Tii. in 4, d. 6,(1. 1, an. 2, q. 3,dicunl sacrum cl eo modo quo illuin fréquentât, debereesso
valere liaplisnium nictu snpplicioiuin susccpturn ; explicitam, quia in inill:\ alift priori intentione conti-
Baplisnia auleni niclu sup|)licioi'um susceptuin , sine nctur; intentio enim riiùs externi est indilfercns ut
'ntentione inteiiori suscipitur. -r- R. 1° more solito in- sit ritus sacer rel profanus, ut sincère peragatur vel
de probari contra ohjicientcm non rcqniri intentioncni irrisoric. Intentionem autem ritûs nt absoluté in se
interiorem in niinistro conl'crente privatim et cxtia cir- sacri, seu sacramenti in se productivi gratis! non ne-
cunislantias. Kesp. T : N. niaj. : Cùm onini niinister ccssariô debere esse explicitam, sed suflicere si sit
sit agens ex cujus intentione ritus extcrnus est dcter- implicita, quia continctur in intentione explicita fa-
minandus ad esse sacrameniale , major in eo requi- ciendi ritum ut in Ecclesià sacrum, talis enim ritus
rilur intcntio quim in suscipiente ,
qui est patiens et est Sacramentum et causa gratis.
cujus intcntio non est deterininativa ritils externi ad Certum est insuper non requiri intentionem in actu
esse sacranientaie , sed dispositio quaidam ad illum. signato, sed sufficere intentionem in actu exercito;
Nec in hoc sibi constat Serrius , cujus est hoc argu- bseccnim œquivalet primœ, cùm impossibile sit quôd
nienlum ; nam juxla ipsum , cap. 12 , non valet Sacra- aliquis sut compos, sciens et volens faciat aliquid et
mentum coUatum à niinistro , nietu niortis , et tamen non velit fajere. Restât igitur difûcultas de prima et
conlendit hic quùd Sacramentum simili metu susce- quartà divisionc. Undè
ptum valeal : ergo minor in suscipiente requiritur in- Dico 1° : Ad integritateni Sacramenti non sufficit
(entio quàin in conferente. Item cap. i , docet quôd intentio interpretativa, nec habitualis; non requiritur
licèt amans aut dormiens possit validé baptizari, non actualis; requiritur et sufficit virtualis, si tamen nii-
tamen possit validé baptizare ;
quia , inquit , in con- iiister sit sut compos.
ferente desideratur intcntio absoluta , in suscipiente Prob. prima pars, quia intentio interpretativa non
suflicit conditionata : Ergo minor in suscipiente quàm est de facto intentio, sed dispositio ad illara, et foret
in conferente. Resp. 3" : N. min. Sed de illâ art. seq. duntaxat, si de eâ actu rogaretur aut cogitaretur.
Neque obstat quôd videatur sufficere in suscipiente
§ 5. De qualilate intentionis internœ requisitœ ad
Sacramentum v. g., in adulto qui in articulo mortis
;
integritalem Sacramenti.
siiî impos validé recipit Extremam Unctionem de quâ
et habitualem. Actualis est quà quis actuali et expressâ tualis implicita quoad susceptionem Sacramenti.
volitione vult aliquid, ut dùm aliquis actu vult bapti- Prob. secunda pars : Intentio habitualis, ut dixi,
zare, eonsecrare, recitare horas. Virtualis est quando est quse solam concomitantiam habitûs aut consuetn-
quis vi intentionis actualis prxteritse aliquid agit. In- dinis importât, sine aliquâ deliberationc aut intentione
terpretaliva dicitur quae nec est nec fuit, sed praebet praecedente, aut qua; si pra?eessit, nullatenùs neque
fundamentum existimandi quôd esset si cogitaretnr, actualiter neque virtualiter induit in actum, imô con-
aut rogaretur, aut casus contingeret. Habitualis dicit Irariam intentionem patitur, ut patet in eo qui cum
puram concomitanliam alicujus habitAs aut consuetu- habitu charitatis peccat venialiter; atquiex tali inten-
dinis absque uUo sive actuali, sive virtuali influxu vo- tione non fit actus humanus, cùm possit habcri in
lunlatis in acium, ut si justus dormiens recitet preces. dormiente, ebrio, vel amente ; ergo.
Hœc tusiùs deduxi in tract, de ultimo Fine, dissert. 1, Si dicas S. Thoraam hic, a. 7, ad 3, docere inlenlio-
a. S, vide. ncm habitualem sufficere ad perfectionem Sacramenti.
2° Intentio distinguitur in explicitam qui aliquid — R. S. doctorem per intentionem habitualem intel-
jntenditur in seipso, et implicitam qui aliquid inten- ligere virtualem, ut manifesté patet ex textu; dicit
TH. XXI.
75 DE SACRAMENTIS IN GENERE 76
enim : « Licèt ille qui aliud cogitai non habeat inten- omninô nesciret, vel indigeret novo Vtîidntatis aclu,
« tionera actualem, habet tanien habilualem qnoB suffi- signum esl quôd intenlio virtualis non influât In opus
« cil ad perfeciioneni Sacranienli ;
piila cùin sacerdos et quod se habeat taniùni toncomitanter.
< accedens ad baplizandum, intendit facere circa ba- Prob quinla pars : 1° Quia quantùmvis amens,
< ptizandiim qiiod facit Ecclesia ; uiidé si in ipso actùs ebrius aut dormiens, anle amentiam, ebrielalem aut
I exercitio, illius cogilatio ad alia rapialur ex viriute sonmum pneviderit, aut etiam inlenderit cnnferre
I primœ intenlionis perficilur Sacramentuni. i Ubi evi- Sacramentum in ebiielate, ameniià vel somno, haec
dens esl bas parliculas ei virlutc primcB intenlionis si- lanien pr;nceclens inientio non iniluit in actum saltem
gnificare intenlionem virtualem. Unde non pauci ar- modo libero et buniano, sed vi imaginailonis et im-
bitrantur propter cognaiionem utriusi|ue vocabuli pressioiie musculorum in ccrebro; non enim homo vi
abbreTiati ex oscilanlià exscriptorum meiidum irre- prioris intenlionis se libéré applicai ad agrndnm, sed
pslsse, et loco virlualem positum fuisse liabitualcni, vi imaginativaî, et actus consequiiur ex câ necessariô
praesertim cùm in quibusdam exemplaribus amii 1540 ut effectus physicus, non ut effectus humanus; undè
legatur virlualem. Caelerûm si S. Tbonias reverà palet quôd non remaneat intenlio virtualis, aut saltem
scripsit habilualem, secutus est nioreni suo temporc quôd opus non fiai ex illà.
salis conimunem, quo ssepè intenlio viitualis vocalur 2' Sed eslo romançai intenlio viriualis, haec sola
babiliialis, ut palet ex S. Bonaveul. in 2, d. il. a. 1, non suflicii ad confcctionera Sacramenti, sed Insuper
q. 5, et es Rieburdo ia eanidem dist., a. 1, q. 2, requlriiurquôd acilo sacramentalls seu appllcalio
eô quôd intenlio virtualispermndum babiiùs remanet. formx ad maleriam sll aclio bumana, qualis non est
Prob. tertia pars : Quia, inquit auctor, q. G4, a. S, in minisiro sui non conipole.
ad 5, habere intentioncm actualem non esl posiium in 5° Elcquiriiiir ulteriùs quôd verba in Sacramenlis
potestale bominis, cùm enim vult multùni iiilfndere, sint verba formallter, id est, signiflcallva seu expli-
prxter intenlionem ejus cogitaiio ad alia divagalur : caliva conceptùs operanlis, in ebrio auteni, amcnte
Non polest aulem dici quod intenlio quae est bomini vel dormienle sunl verba materlaliier lanlùm ut in
inipossibilis sit necessaria conficicndo Sacranienlo. psiltaco.
El ila staluit riluale Ronianum et apprebendil com- 4" Item minisler Sacramenlornm esl dispensator
Respondi in tr.ict. de Ullimo Fine, loco citaio, esse lur hi actuali collaiinne Sacramenti, illud validé coq-
quamdam determinationein reliciam ex prima iulen- 6cll; ergo similller ebrius, amens aiit dormiens.
tione; illara aulem deierniinalionem esse aliquod 3° Qui iniendit aut etiam prœvidel se in ebrielate
dictamen orlum ex primo, uimm eniin oriiur ex comnilssuruin bomlcidlum, si se inebriat et occidat,
altère. reus esl homicidii; ergo hnjusmodl inientio sufficitad
Quantum ad duralionera ibidem dixi probabiliùs acllonem bumanam. 4" Qui per procuratorcm con-
durare quamdiù per contrariam inlentionem non re- traliil malrimonlum, si antequàm procurator conlra-
vocatur ,
quia non videtur aliud assiguabile. Vide liat, amentiam, validum est malrimonlum,
incidat in
ibidem. et tamen conlrabens esl minisler. 5° Ordlnalio Nova-
Sed quia, ut etiam ibidem observavi, quamvis durel llanl aiillpapx facia à tribus cpiscopis vino lenmlen-
viriualis intenlio, non tamen semper influit in opus lls, liabiia esl valida, cinn non fuei it iierata ; ergo.
agenlis babeiitis iliam ; operx prelium esl pro praxi — R. ad piimum, N. conseq. : DIsparitas est 1° quia,
et pro tollendis variis scrupulis, scire quando in- ut jam dixi, mniislrans est agejis, snsciplens est pa-
Quii in opus et operans agit ex illà; quod non iU) fa- licns, major aut<-m requlriiur inientio in agenle quàni
cile dignosci potesl. in patiente. 2° Intenlio mlnislrl requlriiur ul deicr-
Respoudi loco cilalo tune dignosci virlualem inlen- mlnaliva actùs cxlerni ad esse sacramentale, In susci-
tionem inQuere in ('pus etagentemexillàagere, qu mdo plenlcautcm requlriiur inientio duntaxat utdispositio
quis sui compos et moraliler agens, eUi niliil de subjecli. 5° Minislrans non susciplens débet proferre
priori inientionc cogilet, est tamen in eâ mentis dis- verba fori.^aliler, quod non polcsi amens, ebrius aut
positione, ut reGocter.s supra se, vel ab aliis inlcrro dirmicns. 4° Minisler esl dispensator qui débet agere
gatus, quid aut quare agal, statim quasi suscilatà ex j idiclo et ralione, seeùs susciplens; undè vir pru-
priori intentione, absque novo voluntaiis actu, alle- dens licèl quandoque sua bona dispenscl amentibuS}
garct suam primam intenlionem et responderet, hoc nunqniim tanien per amenles.
facio propter boc, bapiizo, recilo boras, etc. Al si Ad secundum, N. conseq. : DIsparitas est qnôd vo-
supra se reilecicns, vel ab aliis iuierrogalus quid agal, lunlariè dislracius sitsiiî compos, poienlia ejus maD«l
T7 APPEND. II. DE INTENTIONK MINISTRI SACUAMKNTOKUM. 78
iiitcgn et soliila, vrrlu cjus siiiil fonnalii, ncliisr-jus jj
si loiiditio subsistai intcutio Innsit in absoliitam ; sî
liuiiinniis, ex pri'viA ilflibonitiimc cl iiilcnliiiiietlclt'i'- non subsistai, nulla est iiiteiitio.
iiiinaliir cl inovelur ad mcdiii piopria illiiis operis SacranuMilum vcrè collalum cum intentione cDiidi-
qiiod l'diifli'ii; iiihil lioniiii aiitcm rcperidir in clirio, tionat.'l de fuluro contiiigenli ut absolvo te si cras ,
inateriam, pr«nnn(iando verba fornialiter et agendo tcnlio; al absolutio sacramcnialis consistit in verbis
lit dis|iensati)r jiidieio et ralione, quorum est inea|iax qua; non sunt amplii'is dùm puriftcatur condilio, et
ebrius. Addeqiiôd non solùin non lici'al honiini occi- quorum eflicacia, dùm proferuniur, imj ediiur per
dere honiinem, sed lenealur vitare occisioneni, qund suspcnsionem inieniionis.
non facit ebrius in casu, et idée jure imputattir ilii Dixi 1° : De fuluro conlingenti; quia condilio neces-
homicidium. Al minislrans non sic tenelur vitare ri- sario futura , ut le absolvo , si sol cras oriatur , si sil
lum cxiorniim, et sic est dispar ratio. fulurmn jtidicium , ( cnsetur nioraliler pncscns propler
Adquarluiu dato ant. nego conseq. , , ,
quia coiichi- ceililudinem evenlfts, nec lionio seriô agens censetur
sio nostra intelligenda est de Sacranientis quae miiii- velle coiisensum suuin pendere à coiidilione, quam scil
sler per seipsum perficit et non per procuratorem iil necessariô et infallibiliter ponendam ; sed tantùm
est niatrimoniutn ; cùm enim mandaluni scu consensus osiendere cerlitudinem adminisiratioiiis. Si lamen rê-
datus procuralori non sil revocatus, ut suppimo, re- vera inienderet suspendere Sacrairientum , donec con-
iiianel virtiialiier; et aliunde cîim contraliens et pro- dilio purilicetur, iiibil eficeret.
curalor sint una persona nioraliler, diiui prociiralor Dixi 2° : Excepta forlè Malrimonio , quia cum Matri-
sui conipos libéré consentit, altéra parte etiam libéré monium sitconlraclus ,
quando ponitur condilio, ceil-
consentienle , adsunl omnia reqnisita ad inlegritalem selur adbuc nioraliler adesse ejus maieria et forma
inatrimonti ; alioquin sequeretur qnod dormiens vel scilicet tiadilio et acceplatio corporum, seu consensus
ebrius tempore quo procuralor contrabll ejus noniine, recipi'ocus in tradilionem el acceptationem corporum
invalidé contrabi'ret, quod est absurduni. Neque refert ut in aliis contraciibus; dùm enim veiidn equuni tibi
qiiod si amens per se contraberet , nihil efficeret ; sed acceplanti , si pater meus consenseril , dùm accedit
neque dormiens aul ebrius si per se contraberet ali- consensus patris, censelur moraliter perseverare meus
quid efficeret, qui tanien validé contraint per procu- et tuus consensus et contractus perfici. Atverô qui
ratorem ; disparitas ergo est quôd aclus amenlis non hodiè aliquem abluil sub condiiione de fuluro, puta si
sit actus bumanus aclus , autein procuratoris qui est cras restituât, posilà conditione, non censelur etiam
suî compos est bumanus eliam ut imperatus , et pro- moraliter abluere crastinâ die, nec aller ablui. El ila
cédons secundùm sesliniationem moralem
, man- , à apprebendit sensuscommunis juxta quem aclus inle-
dante Ad hoc enim sufflcit quôd isle libéré manda-
: riores , ul inlenlio, consensus , etc. , censenlur mora-
verit et non revoeaverit quia hoc solum mandatum ,
liter perseverare , non acliones exteriores. Adde ad
ex parte niandantis est causa illius contraclûs , et ab Bapiismum non sufficere ablutionem moralem sed le- ,
illo solo mandate habet contractus quèd sil acltis bu- quiri pbysicam , cùm é contra in Malrimonio sicnl in
manus et liber respectu maiidantis , et cseleri ejus aliis contraciibus sufliciat consensus moralis. Plura de
omnes actus praiter revocationein , sunt imperti- contraciu conditionali in tract, de Conlractibus, dis-
nentes. sert. 1, art. 7, § 1. Ca'terùm non désuni qui conlen-
Ad quintum nego , ant. : Ideô enim non fuit iterata dunt quôd, posilà conditione, debeal renovari con-
ordinatio Novatiani , non quia habebatur valida , sed sensus reciprocus qui est matcria et forma Sacra
quia nunquàm fuit babitus legitimus pontifex. Et esto menti , eô quôd lune non existât ampliùs physicé , nisi
fuisset valida , dicam hos très episcopos non ità fuisse renovetur.
vino temulentos et ebrios, quin potuerint adhuc for- Petes utrùm inlentio errans perflciat Sacramenlum;
mare intentionem. v. g. : Minisler putal baptizare masculum et est fe-
Dico 2° ; Sacramenlum collalum cum intentione mina , vel baptizare fllium Pétri el est filius Joannis ?
conditionatà de prœsenti vel prœlerito , ut si non sis — R. Si intcntio ministri feratur ad praesentem quîr
baptizaïus, aut si vivis te baptizo, estvalidum, si cuniqiie sit, ul solel et débet esse, validum est Sa-
conditio subsistât , invalidum, si non subsistât; quia ij cramenium , excepte Malrimonio. Patel quia adest
79 DE SACRAMENTrS IN GENERE. 80
sufficiens intentio : si tamen minister ita reslringeret in Dixi : Excepta Malrimonio; quia cùm Malrimonium
suam intentionem ut non intenderet bapiizare, nisi il sit contractus consislens in Iradilione et acceptalione
APPEJYDIX TERTM,
DE SDBJECTO SACRAMENTORUM.
Circa subjeclum Sacramentorum multa quoeruntur, terise, propriè dictae, aut removendx. Olim disputa-
quaead hsec duo tandem reduci possunt 1° quodnara : tum est de Ordine ; sed Benedictus XIV solvil quse-
cum omnibus ferè Iheologis, solum hominem viato- luerint castiiatem servare, admiilantur ad exercitium
reni, de lege ordinarià , esse subjectum capax reci- ordinis; secùs, sinoluerint. » Et § 40 subditquod ipsi
piendi Sacramenta ; nam Sacramenta sunt inslitula à post ratihabitionem invalidé contrahunt Malrimo-
Chrislo, veluti média primam gratiam vel ejus au- nium, et lenenturad ofûcium divinum.
gmentum recipiendi ; atqui solus homo viator capax est Sectio II.
primoe gratis aut ejus augmenti ; ergo... Qtiœ dispositiones in subjecto ad Sacramenta susci-
Dixi de lege ordinarià ; quia ita Christus instituit. pienda requiranlur.
omnes adBaptismum admittit, neexceplisquidcm in- 1° Intentio, 2° fides et sanctilas ; de quibus in du-
fantibus et amentibus. Et ratio fundamenialis est, plici paragrapho nunc agendum.
quia Baptismus est ad salutem absolutè necessarius, § i . Vtritm intentio in siiscipienle requiratur ad Sa-
ut in tractatu speciali denionslrabitur. — Resp. 2° cramentorum validitatem.
solum hominem baptizatum esse subjectum capax Quaeritur 1° utrùm aliqua requiratur intentio, ut
aliorum Sacramentorum excepta Eucharistià. Et- , quis Sacramenta validé suscipiat. — Resp. 1° : Cer-
enim Sacramenta pro solà Ecclesià inslitula sunt ; tuni est nuUam in infantibus requiri iulenlionem ,
atqiii per solùm Baplismum fiunt homines Ecclesiœ ut Sacramenta quorum sunt capaces validé suscipiant.
membra; ergo... Hinc Baptisma vocatur ab Eugenio Id demonsti'at conslans Ecelesise praxis quœ, cùm
IV, in decrelo ad Armenos, jantia omnium Sacra- sitdivinitùs edocla, nunquàm eis Sacramenta dispen-
mentorum toliusqxie vitœ spiriltialis. sàsset, si qua in eis inlenlio requirerelur. Ilaque
Dixi : Excepta Eucharistià ; quia, cum in re pernia- quae ipsis deesl inlenlio supplelur per Ecclesià; inten-
nenli consistai hoc Sacramentum, ubicumque repo- tionem ;
qui enim peccavil in altero, vult in altère.
nalur semper subsisiit ;
proindeque à quocumque ho- Resp. 2°
De adnllis aulem certum est ad validam
:
mine, licèt forsan sine fruclu, recipi potesl. Sacramentorum susceptionem, excepta lamen Eu-
' Respondeo 5° non omnem baptizatum omnium charistià, in ipsis requiri aliquam voluntalem illa
non sunt capaces Extrema; Unctionis, ncc femiiia; I Probalur 1° ex conciliis. Ex Carthaginensi 111,
Ordinis. Item religiosi et in sacris ordinibus consli- an. 397, cap. 34, ubi jubet, œgrolantes, si per se re-
tuti à Malrimonio arcentur. Infantes pariter, anle- spondcrenon possunt, citmvoluntatis eorum Icstimonium,
quàm usura ralionis babeanl, Pœniienlia;, Exlrema; In qui sui sunt, periculo proprio dixerint, baptizentur.
Unctionis et Matrimonii capaces non sunt ; tria enim Ex Carthaginensi IV, anno 398, cap. 76 : Is, inquit,
hsec Sacramenta supponunt actus humanos nunc qui pœnitentiam in infirmitate petit, si casn, ditm ad
fieri, aut saltem antea jam factos esse à suscipienli- eum sacerdos invitatus venit, oppressus infirmitate ob-
bns. Sunt autem capaces omnium Sacramentorum, mutuerit, vel in plirenesim versus fuerit, dent testimo-
in quibus actus suscipienlium non gerunt vicem ma- nium qui eum audierunt, et accipiat pœnitentiam. Ex
81 Ai'PEND. III. W. SUIUI•:('.T0 SACRAMENTOIUIM. 82
AiMiiskaiio I, an. tli, laii. M, quo sir .staliiit : î>'ii- Sacramenlum, sed ludum et dulum facere, non etiet
bil'o vbmuteicciis proiil s/i/dis fjus est, bupliuiri uul ;)a'- baptiiatus ; ilu i'.t;)ii .ssio verborum sine inleriori conien-
liStinwiiiuiiKiliiirnm i\ibis hiibt't , nul pratcnlis in suo « l'robatur 3" ex SS. pontillfilius Innoec iitio Ilî,
imiiiil, vel rcctumuns /'lu'iif onlinuliis, ah vljicio tjui- < Innocenlius 111, cap. Majores, lU; liaplisniocl ejus
dcm ileponulw, sed non à coinnmiiiuiic pilUilur. i-iii- Ell'ectii, lil). 3 Decielalium, titulo 42, consultusal) Aie-
iioimiiiuliiii r/iii iiiviium uni reclmmmtem prœsiimpsmt latensi areliiepiscopo circu Hapiisninin amentibus,
tirdiimrf, aiuiu(di pœiiilcnliw mbdiliis hiisshs (nccrc non d<irnru'nrd)ns, invitis ae nduelantdnis daluni sic re-
pilVSUlUdl. spondel : Sunt autem nonnulli qui dieunl quod Sacra-
« Trobatur 2* ox SS. Aiigtisliuo et Tliomi. S. Au- menla quw per se sorliuutur elJ'ectum, ut Baplismus et
Hiislimis, lil). l contra Donatistas, cap. 'ii, iiitcr in- Ordo cwteraque similia, non sotiini dormientibus et
laiitcs et adiillos, dùni baptizaiitur, istiui disciiniinis amentibus, sed invitis et contradicentibus, etsi non quan-
cssc slaluil, (|ii(i(l adiilli iiitcrioyati pro so rospoii- tiim ad rem, quanliim tamen ad cliaraclerem eonfcrun-
doro toncaiilm-; siilliciat aiitoni susceptores rcspon- tur, ciim non soliim parvuli, qui non consenliunl, sed et
dere pro inCaniibns. Ideb, ait, cùiii alii pro eis (par- ficli, qui quamvis are, corde tamen dissenliunl, recipiant
viiiis) rcspondeaiit , itl impleatiir erga eos celebrntio Sacramenlum. Sed opponilur talibus, qubd qui fuissent
Sacriimmti, tatel lUhjue ud coruïu coiisecraliunem, quia invili et reluclanles immersi, sullem ratione Sacramenli
ipsi rcspoinlire non possunl. Al si pro co iini rcspondcre ad jurisdielionein ecclesiaslicam perlinerenl ; unde ad
potesl iilius respondi-at, non ilide)n ludet. Ex (juà rc- servandam regttlam fidei chrislianœ forenl rationabiliter
(jntù illitd in Evangetio dicliim est, quod onmcs, cim compellendi. ]'eriim id est religioni chrislianœ contra-
It'gilitr, nutiiriililcr niovet: ^Elatem Imbet, ipse pro se rium, ut sempcr invitus et penitiis conlradicens, ad reci-
logiialitr. Et lib. 7, cap. 53 : Nequaquàm, iiiquit, du- piendam et servandam christianitulem aliquis compella-
biliireuiludiereeos Biiptisnnun, qui ubieiimque, et à qui- tur. Propler quod inter invilum et invilum, coaclum et
busciinique iltud verbis evanyelicis consecralum, sinesuâ coaclum, alii non absurde distinguunt : qubd is qui ler-
sinmtatione et cum aliquà ftde accepissent. Quo in loco roribus alque suppliciis violenter allrahilur, et ne dctri-
per (idem intelligit sanclns doctor intenlioncm scu mentum incurrat, Baplismi suscipil Sacramcntum, talis
voluiilatein porcipicndi Sacramentuni. Quo sensu (sicut cl is qui fictè ad Ilaplismum accedil) cliaraclerem
cpistolà 98 ad JJonifaciuni, aliàs 23, ait : Nec te mo- suscipil clirislianilalis imprcssum, cl ipse lanquàm con-
veal quod quidam non cà fuie ad Uaptismum percipien- dilionaliler volens, licii absolulè non velil, cogendus est
dttm parvulos (erunt, ut gratià spirilali ad vilnm rege- ad observunliarn fidei chrislianœ ; in quo casu débet in-
nerenliir œlernani. ieltigi decrelum concilii Toletani, ubi dicilur qubd qui
« S. Thomas, in i, dist. G, q. \, aiticulo 2, qua;- jampridem ad chrisliunilalcm coacli sunt, sicut facluni
Stiunculà 3 : In adullis, inquil, et in liabenlibus usiim est lemporibus religiosissinii principis Sisibuli, quiajnni
rationis in quibus polcst esse contraria voluntas aclu vel constat eos Sacramculis divinis associalos, et Baplismi
habilu, requiriiur et conlrilio sive deeolio ad percipien- gruliani suscepisse, et chrismate unclos esse, et corporis
dam rem Sacramenli, et intentio vel voluntas ad reci- Domini extilisse participes, oporlet ut fidcm quam îie-
pienditm Sacramcntum. In pucris autcni absque ulroque cessitule susceperunt, tenere cogantur.... Ille verb qui
percipitur, et Sacramenlum, et res Sacramenli et si- nuuquinn consenlit, sed penilits conlradieit, nec rem, nec
;
militer est in carenlibtis usu rationis, nisi contraria vo- characlcrem suscipil Sacramenli, quia plus est expresse
luntas habilu insit, elsi non actu. Tamen sciendum quod contradicere, quàm minime consentire : sicut nec ille no-
non requiriiur in adullo voluntas absolula suscipiendi lam alieujus renlûs incurrit, qui conlradicens penitiis et
quod Ecctesia confert, sed suIJiàt voluntas conditionatii, reclauKnis lliurificare idolis cogilur violenter. Dormientes
sicul est in voluntariis mixtis Et ideb si sit coaclio autem et amenles, si priusquàm amentiam incurrcrent,
I'
stifficiens, ita quod principium sit ex loto extra nihil con- uni dormirent, in conlradictione persistèrent, quiain eis
ferenle vim passo (ut ciim atiquis reclamans immcrgilur inteltiijilur conlrudiclionis propositum perdurare , elsi
violenter), lune lalis nec Sacramenlum suscipil, nec rem fuerinl sic immersi, cliaraclerem non siiscipiunt Sacra-
Sacramenli : Si autem sit coaclio inducens, sicut minis menli ; seciis autem si priiis catechumeni extitissenl, et
vel ftagellis, ita quod baplizalus potiiis eligal Baptismum liabuissent propositum baplizari : ,unde taies in necessi-
suscipere, quàm talia pati, lune suscipil Sacramenlum, lalis arliculo consuevil Ecclesia baptizare. Tune crgo
sed non rem Sacramenli. Et in Sunimà, p. 5, q. G8, cliaraclerem saeramenlalis imprimit operalio, ciim obt-^
arliculo 7, ad 2 : Dicendum, inquil, qubd si in adullo cem volunlalis contraria: non invenit obsislenlem.
deesset inlcnlio suscipiendi Sacramenlum, essct rebapli- « En intégra circa propositam quaïstionem Romani
zandus si tamen hoc non constaret, esset dicendum : Si Pontificis responsio, ex quà haiC habes :
1" eos qui
;
non es baplizalus, ego le baptizo. Et in Supplemenlo, simplieitcr et omninô inviti ac reluctantcs baptizan-
q. -45, articulo i, in corp. : Sicul se Imbet ablulio exle- tur, vcrii non baptizari, nec proindc cogi posse ad
iior ad Baptismum, ila se liabet expressio verborum ad legem clulstianam obseivandam ;
queniadniodùm rei
hjc Sucramentum (Matrimonii) ; unde sicut si aliquis non sunt idololatriic, qui plané inviti ac réclamantes
2" Eos qui tan-^
ttblutionem exieriorem reciperet, non intendens recipere cogunlur exteriùs Ihus idolis adolerc.
83 DE SACRAMENTIS IN GLNERE, 84
tùm invili sunt secundùm quid, seu qui miiiis aut tor- mana , et quamvis sit passio, non lamen coacla sed ,
nieiuis addiiciintur, ut mugis eligaiil iwptizari quàm volunlaria, ut aitauctor, q. 68, art. 7 cil., ad 1. »
crucian, eos, inquam, taiiquàm coiidilioiialiler voleii- Dixi. excepta Eucharisiià; quia, ciini consistât in re
les validé baptizari; acsi posiea reluclenlur, sibiqiie pcrmanenti, verè et realiter, quanquàm sine fruclu, à
illalam violenliara oblendant, nihilomiiiùsad cliristia- quovis, sive inscio, sive etiara invite, percipi potest.
iiam legeni observandam cogendos esse, quia suffi- Conlra sentenliam à nobis propugnalam multa so-
ciciiler in Baplismuin coiibenserunt. 5° Dorinientes et ient objici, qusE à Billuart invictè confulaniur. Eum
amenles, qui nusquàra Baplisnuini pelierunt, imo qui audiamus difficullates proponentem et resolvenleni.
reluclali sunt, si hàc durante resislenlià bapiizenlur, Obj. 1° plura exempla eorum qui inviti etrebiclaii-
verè non baptizari; secùs vcrô si postquàm Bapti- tes aut saltem nescientes ordinati sunt : inter illa tria
snium pelierunt, in amenliam et plirenesira versi sunt notiora et solutu difficiliora. Primura est Pau-
sunt; quo casu lanquàiii iiil'anies baptizari validé pos- liani fralris sancti Hiermiymi de quo S. Epipbanius,
sunt acdebent. 4' Cûiii Innocentius III ait characterem epislolà inter Hieronyinianas 60, nunc 110, ait:
imprimi per sacramentulem operalionem, quundo hœc « Ignnrantem eum et nullam penitùs habeniem suspi-
obicem votuntalis contrariœ non invenit obsistentem « cionem per multos diacoiius appreheudi jussimus et
sensus ejus non est, suflicere ad veritateni recepti f teneri os ejus, ne forte liberari secupiens adjuraret
Baptismatis , quôd exteriùs homo non contradicat « nos per nomen Christi, et primum diaconum ordina-
quasi vellet interiorem consensum non esse necessa- « vimus.proponentes ei limorern Dei et compellentcs
rium; utrumque eiiim exigit sumnius Pontifex, et non I ut niinistraret. > Alterum exemplum est Bassiani,
resistenliam externain, et internum consensum : Qui qui in Epist. ad Valeniinum et Marcianum impera-
numiuàm consentit, inquit, sed peniltts coniradicil, nec tores, quae cxstat art. 11 conc. Clialcedonensis, nar-
rem, nec characterem suscipil Sacramenti. In eà igitur rans quomodô à Memiione Ephesino anlistite fuerat
non resistentiâ seu conlradiclioiie exlernâ iiicludit ordinatusepiscopus Evazorum, dicil : < Egoautem non
ac supponit innocentius positivuni voluntatis con- « acquiescebam, sed ab horà lertià usque ad sextani
sensum. I coram allari me plagis afflixit, et sanctum Evaiige-
« Innocentius IV, in lib. 3 Decretalium, tiluIoDeBa- « lium et altare sanguine est impleluni. » Tertium
ptismo et ejus Effeclu, q. 10, expresse docet eum qui exemplum est Macedonii eremita; in vertice monlis,
sine consensu baptizatur, aut Mairinionium contrabit, de cujus ordinatione factà à Flaviano Antiocbeno scri-
n'ic baptizari, nec Matrimonium couiraliere. bit Theodoretus in Hist. religiosâ, c. 13, quôd Fia-
« Paulus V, in rituali Roiiiano, cavet ne adultus, vianus Macedonium « de montis vertice per specicm
qui in amentiam aut subiturii niorinim inciiiit, bapti- « objectœ accusatioiiis abduxit et sub mysticum sa-
zetur, nisi priùs, ciim sui conipos erat, baj)tisniam I criUciura altari admovit , cooptavit(|ue in numerum
pelierit. > I sacerdotum ; cùmque peractâ liturj;iâ , hoc illi qui-
His auctoritatibus, quas es Turnelio mutuati su- < dam indicâssent (ignorabat enim prnrsùs quid egis-
mus , ratio ipsa aliquateniis suffragatur, ut osiendit € sent) primùm quidem conviciis verbisque asperis
sagacissiraus Billuarl, qui sequenlem probationem I proscidit universos, deinde arrepto baculo, quo in-
jusliûcare, lilium ac ba?redem suiim consiituere adul- rieque raliouibus, neque minis viclus un(|uàm annuit,
tuni, nequidem de suà juslificatione cogitantem, à sed semper obluctaïur, vel onmino iiiscius ordinaïur,
fortiori reluctantera. Confer tract, de Graiià, dissert. et hujusmodi ordinatio est invalida ;
2° sic, ut pra;
6, a. 3, ubi probaviraus hominem adultnm non jusii- humilitale se indignum reputans et reverentiâ erga
ficari pergratiam, nisi ad eam se disponat per
motum sacrum niiriisterium motus, primùm reluclatur, Sccl
liberi arbitrii. 2° Cùm quœdam Sacramenla, prœser- tandem aucloritatis pondère, raiionibus, suasionibus,
tim Baptismus et Ordo, ad certum vitse genus adslrin- niinis viclus consentit, et lalis validé ordinaïur, quia
gant, et graves obligaiiones imponant suscipientibus, adest sufficieii'- consensus ; cl ita in mullis contingore
mauircstx rationi consentaneum est, ut ad id non scribit S. Aug., Epist. ad Donat. 20i, nunc 173:
compellantur nisi volentes. 3° Cbristus sua Sacra- f Multi, inquit, ut episcopalum suscipiant, tenenlur
menta instituit ut bumanis actibus perficerenlur tam « invili, perducunliir, intludunlur, cuslodiuntur, pa-
ex parle suscipientium quàm ministrantium ; ita exi- < liimlur lanla qu;c nolunl, donec ois adsil voiuntas
git dignitas Sacramenti, sublimilas finis illius. scilicet < suscipiendi operis boni. >
justificatio et salus hominis aique ipsius condilio, qui Taies fucrunt Paulinianus el Bassianus. De Pau-
non more brutorum, sed ralione debei régi et agere, liniano enini scrihil ipsi- S. Epiiihanius ibidem •.
Bnaxiraè in salutis œternse negoiio ; ideoquo rcceptio I Valdc (|uippe obnitebatur, indignum se esse con-
Sacramenti non secùs ac ejus collatio, débet esse hu- < testans ; vis ergo compulimus eum et persuader*
8B APPF.NO III. DE SIIBJEC TO SACUAMENTORUM. m
< potuiinus icsiimoiiii» S. Scripturaruiii ul pereiinsionc rilas esi quinl reccpiio Sacramenli sil passio volunta-
i iiiululalormii IK'i. » Naquf (ibslal (piùil os teiicre- ria; receplio aiileni alapa', passio coacla.
Obj. -2" Ecclesia approijal l!a|ilisina
liir, non iMiiui i>l coaclionis, scd pdiiiis necessarii con- « : mclu sup-
scnsù'i argiiinonluni ipiia inoiis crat tune, ni qui pli<à(irum siisci-ptiim, et sic bapti/atos cogilad mores
L-s( :
juravcrat se non suscu|iUii'umi ordinos, non oïdinaba- Cbristianoniin , ni palet ex conciliu Tolelano circa
lui-, ne perjurii reus cssel, nt patct ex S. Ilasiiio, baptizatos leinporc régis Siscbuti ; ergo. — R. N. con-
Kpisl. ail Arnpliiloc.r. 10. Ft id liniolianlquios l'an- seq.; quia qua! fîmit ex melu sunl simplicilcr volun-
liniani tencliant, ne forte tiberitn se cupiens , iiu|nil taria , rieque obsial viduntas contraria coiidilionata ;
S. Kpiphan., adjuraret nos yer nomcn Clirîsii ; nnlluni velleiqiiidem non siiseipere liapiisnnim.sed ne d^tri-
antoin fuissot pciicHliun perjurii, si voliintatc nnn- mentiim patiatur, viilt simplicilcr et absolulè recipere;
qnàni assonlicnlc, onlinali fiiissi'iil. Iilcui piobat fa- palet in mercatore projicicnte incrccs in marc melu
Cliini Dassiatii -^ nt qiiiti onini lanullit oa'sns, nisi lit naufragii. Etqnamvissic nietu adacli posscnl rctinerc
laïutom pra^licrol roiiscnsiiin ? T. dis aiiioni consensus, inleiitioncui internam suscipicndi rcm ut in Ecclesia
licèl sit invoinntariiis secuiidùni (piid, est tninen vo- sacrain, boc ipso tamen qnôd rilum cxlernuni, ul fieri
liintarins sinipliriler, nt coninuiiiilcr docetiir de iiis solet, siiscipiunl sicut alii, Ecclesia qua; non judicat
qu;v (iiint ox iiiein, et niox diociiius. Qnod aiitmi diri- de interiiis, pra'suniit in foro exteriori voluisse susci-
iiins di' liis diialMis ordlnationil)iij, dicfinliiiii est h pore Sacrameiitum et esse vcrè baptizalos , cl ideô
loi'tiori de ordinationibus S. Ambrosii, Panlini, Nc- eos cogit slare religion! cbristianse qnam in Uapti-
poliani, S. Augustin! el similibus qux referuntur. sinate pcrceperunt. lia respondet Innoccnl. III, cap.
Qiianlfim ad oïdinatioiii'in Macedonii, qiiîc niajorem cit. Majon-s.
patitnrdillicnliatcm, quidam diciiiit ipsuiii consensisse « Obj. 5° : Ipse Innocentiiis ibid. dicit : « Tune ergo
iis omnibus qu:c religiosè peragei)at circa illum Fla- < cbaracterein sacramentalis imprimil operalio , cùm
viamis, et ideô iinpliciiè sua; ordinationi. Al probabi- |
( obicem volunlatis coulrarise non invenit : i ergo
liùs rcspondent alii ejus ordinationem fuisse irrilam, saltem non rcquiritur in suscipicnte consensus posi-
ni^i postes ipso consenlienle iteratus sit ritus saccr; livus, sed sufiicit qnôd non sit in eo voliinlas contraria
idque sat iiimiit ipse Tlieodorotus, addcns : Scimus et neulraliter se babeat. Eamdoni sentcnliam leiiet
sanè liiiud taudandam mullis visumiri liane narriUionem. Glossa. lia Cajetanus. — R. N. conseq. ; utrumque
€ Pniferuntnr iiisnper ordinaiiones saiicli Gregorii enim requirit Innoceiitius , et consensuni posilivum
Tlianmaturgi et sancti Danielis Stylita; qui dicuiilur et non resistenliam extriiisecam; définit enim dor-
ordinati absentes; vcrùni inde probaretur eliam vali- mientos et ameutes, non recipere characterem, si an-
dain esse ordinationem absqiie mannum inipositione lea habncrint coiiirarium propositum et non retracla-
et materise applicaiione ,
qiiod nemo admitlit; hœc verint, è conlra recipere si babuerint aiitea propositum
igilur exempta nibil ad pra'scnlem coiitroversiam con- Baptismi; ergo requirit Innocentius non solùm quôd
ferunt, et dicendum bas ordinationes vel factas fuisse suscipiens non sit contrarius, sed etiam quôd sit con-
diviiiiiiis ministoiio angelorum, ut narratur de conse- senliens. Quaiido itaque statim concludit sic : i Tune
cralione Amphilochii episcopi Iconiensis , vel postea « ergo cbaractercra sacramentalis imprimil operalio
fuisse suppletos ritus ordiiiationum. 1 cùm obicem volunlalis contrariai non invenit obsi-
€ Inst. : Civis potest in\itus promoveri ad consula- < slentem , « per obicem vohmtaih contrariœ, intelligit
lum ubi id exigit bonum commune ; ergo Calbolicus non solùm resistenliam positivam , sed eliam dissen-
Ecclesiae subditiis ad sacri Ordinis graduai, ubi id po- sum negaiivum seu carenliam consensus, ita ut ex ne-
scit utilitas Ecclesiie. — R. N. conseq. : Disparitas pe- gatione, intelligenda el supponenda sit affirmalio con-
litur 1° ex voluntate Cbristi qux nobis constat ex de- traria ; scilicet , cùm obicem volunlatis contraria; non
finitioiiibus, praxi et toinmuni sensu Ecclesi:e ;
2° invenit obsislenlem, sed voUmtatem in consensu per-
promolio civis ad consnlatiim est tantùm denoiniiiatio severantem; alioquin ejus illatio non corresponderet
exiriiiseca niliil ponens in promoto, et deputatio ad utrique membro deOiiilionis pr.iecedentis ex quà eli-
extcrius ministerium coaciioni snbjectiim ; bomo enim citur. Glossam non moramur ,
quia non est tanta; au-
hominein ad aclus externes cogère potest. At ordiiia- ctoritalis.
lio sacra, gratiam, cbaracleivm, potestalem ecclesia- « Obj. i' ex S. Aug.: 1° S. docl., 1. i Confess., c. i,
stiiam ponit in anima ubi Ecclesia non habet potesta- narrai quôd quidem amicus febribiis laborans, cùm
lem cogendi ,
quara licèl dare potuerit Cbristus, non desperareluT , baptizatus est nesciens, mente atqiie iensu
dédisse tamen constat ex probationibus conclusionis. abscntissimus ; atqui is non habueral intentionem su-
t' lest ergo Catholicns inviius deputari miniiterio al- scipicndi Baptismum, cùm scribat S. Aug. quôd eum
aris . sicut civis regiinini exteriori et tenetur in ne- deflexisset ad superstiliosas et perniciosas fabellas ;
cossiiate consenlire et acceptare, et boc probat pari- ergo. 2° Tract. 26 , in Joan. dicit : Accipere quisquam
tas argumenli. Al si renuat, peccat quidein, sed nibil potest Sacramentum nolens , credere non potest nisi vo-
efliciur. Uns; ergo. — R. ad primum : Nego min. ;
quamvis
« Hepones : Qui recipli alapam , invitus recipit, el enim S. Augustinus eum deflexisset ad perniciosas et
laiiieu recipil; ergo similiter de Sacramento. (S. superstiliosas fabellas , is lanien veiam fidem , licèl
Thoni.. Lie, q. (J8, wl. 7,ad 1.) R. N. conseq. : Dispa- nonditm germanitiis et penitiis, tenebal.ul scribit S. do-
«7 DE SACRAMENTIS IN GENERE.
clor erat catechumenus Bapiismumque desiderave-
,
quôd adultis qui sunt capaces consensus et dissensûs
rat; cùmque S. Augustinus Baptismum ejus irrideret : non dimitteretur sine proprio consensu, quatenùs
Jta irridentem exhorruit ut inimicum , admonuitque mi- homo adultus sine molu proprise volunlatis non justi-
rabili et repentinà libertate ut si amicus esse vellet, tatia ficatur de lege ordinariâ, ut dixi dùm de graliâ loco
sibi dicere desinerel. Quoe omnia ex ipso S. Augusiino supra citato ; neque convenit ut sine proprio consensu
ibidem probant falsam esse minoreni argumenti. Ad induat novum statum et graves obligationes. >
secundum , S. Aug. loquitur de susceptione Eudiari- Quœritur 2" in quod objectura cadere debeal susci-
sli.-B, ut patet ex texlu ; dicit enim : Intrare quis Eccle- pientis inlentio, ut validum sit Sacramenlum.^Resp. :
sium polest nolens , accedere ad allare potest notcns Duplex eâ de re prodiit sentenlia. Alii dicunt sufficere
accipere Sacramentum potest nolens, credere non polest ut inlentio cadat inrilum exlernum materialiter spe-
nisi volens. Quôd si contendas S. Auguslinum loqui ctatum , modo exteriùs suscipiens agat seriô ;
quam
etiara de Baptismo , dicam ipsum ila loqui respective iiilentionem communiier vocant externam ,
quia ma-
ad infantes aut ad adultes secundùni quid tanlùm in- teriale est iUius objectura ; nos autem, in annolationi-
< Obj. 5° : Conciliuni Floreiitinum deflnit tria tan- pareiitem dixiraus , eô quôd, speclatis circumsiantiis
tùm concurrere ad perfectionem Sacramenti , niate- ritum sacramentalem formaliter attingere videatur.
riam, formam et intentionem ministri nihil de , inten- Eâ igiuir admissà opinione, validum esset Sacramen-
tione suscipientis ; ergo non requiritur. — U.:N. luni , si quis illud exteriùs seriô et in debitis circum-
conseq. ;
quia concilium loquitur tanlùm de lis quœ siantiis susciperet , quamvis interiùs neque abnueret
sunt communia omnibus Sacramentis ; inlentio autem positive, neque consentiret, iniô verô, ut paucissimi
suscipientis non est necessaria omnibus Sacramentis, quidam volunt , licèt intrinsecè contradiceret et relu-
scilicct susceptioni Eucharislia; et Baptismo pro par- ctarelur. lia, cum nonnullis ca;leris, D. Bouvier, qui
« Inst. 1° : Quod est necessarium in une ad sub- ne quae incipit Postremo mense , tom. 2 BuUar. ; sed
stantiam Sacramenti , est necessarium in omnibus; prorsùs immerilô ; illustrissimus enim Pontifex, banc
ergo. — R. D. ant. : Quod est necessarium ut quid opinionem ibi plurimis auctorilatibus refellil , nedùm
essentiale , concedo; quod est necessarium ut dispo- ipsi faveat. Al D. Bouvier ipsi adscribit verba ,
qua;
sitio subjecti taiitùm et coiiditio sine quà non, subdi- protulii veluti consectaria sentcntiae Cajetani , cul ad-
stinguo : si subjeclum sit capax iilius, concedo ; si sit versatur.
incapax, ut suiit pueri et ameutes, nego. Alii verô communiier docent requiri intentionem
f Inst. 2° : Quod non est essenliale uni Sacra- qu» cadat in ritum sacramentalem , forma liler ut est
niento, non est essentiale allori ; at(iui inlentio sub- Ecclesia; speclalum. IIa;c autem inlentio vocari solet
jecti non est essentialis alicui Sacramento ex dictis; interna , eô quôd ipsius objeclum sit intellecluale ; at
ergo nuUi. — R.: Concedo totum;non enim dicimus nuncupari posset vera et realis, quia , non in speciem
intentionem subjecti requiri essentialiler ad Sacra- tanlùm el siniulalè, sed reipsà , ut circumslanlia; de-
mentum, sed lanliim ut condilionem ex parle subjecti. monstrare videiiiur, ritum sacramentalem furmaliicr
« Inst. 5° : Perfeclio Sacramenti lola est à ministro; allingil. Posterior bxc senlentia mullô probabilior
ergo. — R. D. ant. : Toia est à minislro ut à causa apparet priore ; eam enim demonstrant omnia ferè
efficiente, concedo; ut à conditione requisità , nego. qua; in praicedenti quaeslione allala sunt rationum
« Inst. V : Non requiritur consensus bominis ut monicnta, ad probanduui aliquam requiri intentionem,
generètur ; ergo nec ut regeneretur per Sacramentum. ut atiendenli palebit. Quis enim , v. g. , negabit eam
— R. N. conseq. : Disparitas est quôd generari sit fuisse doctrinam conciliorum Carlbag. 111 et Arau-
quid naturale cujus subjeclum necessarium est bonio sic. I , ibi laudatorum ? Nam ncgari non deberet Ba-
incapax consensus vel dissensûs aniequàm sit genitus. ptismus omnibus oegrotis qui illum neque poslulavis-
At regenerari per Sacramentum est quid morale na- sent , neque rejecissent , si m bominibus négative se
turœ superadditum et indebitum , subjeclum capax babentibus valeret. Et idem de pœnilentià dicendum
consensus et dissensûs sanctiiicans , constituens nii- est. Conlirmatur insuper auctoritale Gregorii XIII, qui
nistrum in forointeriori, graves inducensobligationes; Glossam expuiigi jussit assercntem,cap. Majore, 3, de
ba;c autem fieri non conveniebat abique ejus consensu. Eapûsmo , vatcre Sacramentum ab eo suscepttim, qut
« Inst. 5° : Baptismus est inslitutus in remissionem corde dissentil , modo dicat ore se consentire , et Bi ne-
peccati originalis ; atqui peccalum originale sine in- dicli XIV, banc doctrinam non obscure Iradentis in
et consensu remitiitur. — R. 1° Baptismum non esse Quairilur à" qualis inlentio requiratur ad Sacra-
tantùm instiuitum in remissionem peccati originalis mentorum validitatem. — Resp. : Non eadem in omni-
sed eliam actualis quod proprio consensu comniilti-
, bus Sacramentis inlentio requiritur. In Conlirniatione
lur; 2° nego conseq.; ex boc enim quôd peccalum nimirùm et Extremâ Unctionc suflicit inlentio impti-
tis , non sequitur quôd sine consensu dcbeat dimitli nœ. Id constat ex Ecclesise praxi, qu.-c fidelibus re-
non iioslulavfiiiil , oa laiiK-ii iillio adiiiiiiibtral , al(iiio rai Sacranicnla llaptisini cl Onliiiis ils qui illa susci-
valida jiidicat. Comiminitcr dicuiU tliculogi ad pra- piunt ex volunlale priiis liabilà. Al in Malriinunio et
dicla Sacrainonla siifficen! inlt'iilioiiem inlcrpretati- l'œnitenlii'l necesseeslut inlentiosit.non pliysicè ipii-
iviiii. Al M'io id alii|u:\ e\|>lii'aliiinu iiidi^ct. Naiii si dciii.scd nioralitcr pnescns, id est,nl, spcclatà «trius-
iiilL'iilii) iiilci|)ivlali\a illa sit, iit dt-lliiit S. I.i^iioriiis, (pie Sacraniciili iialurù, juxta coniniuncni scniiendi
(|ii:o iiuiii|uàia l'uil liabita, sud |HU'siiiiiilur lialiendu à nuiduni, ceiiscri pra:scns pussil, qiiando Sacnniciila
suscipiciile , si csset cumpos ratioiiis , non vidcmus conficiuntur; alioquin materia et forma non aliquid
ipuuiiodo siiflictM'o possit ad valorem SacraiiiciUoruni nnmn cflicerent.
de i|iii!itis a^'iiiius; liujusniodi eiiiiii liilciiiio iiun t'^l Ex diclis patcl non lanlani rcquiri inlentionem in
iniipiio iiiloiilio, scd pia'siiiii|ilio inlciilioiiis. l'railcr- susi ipienlc,quaMlani in miiiislraiite. llalio auleni salis
ca prxsuinplio qiwlibol pulesl ossc l'alsa ; eigo in- aperlaest; niinisler eiiini.ciim silagcns, débet habere
iLMilio ,
quo: dunlaxal prccsuiiiilm- ,
potcst quanduquc inlentionem qux sit principiuin aclûs iiumani, eiSa-
non existiTc ; ergo lune sallcni dit iMSiif(icions. Id- cranicnlum ad esse delcrminare possit; al vero susci-
sufliccrc ut duo lucc Sacranicnla adniinislrculur ; Ic- ut siibjeelum ad Sacramenti susccptionem disponat :
giliiiia ciiiiii cl ralioiiabilis prxsuniptio salis est iit pono snbjeclum salis dispoiiilur per inteniionem
quis priidunler agero valent. l'oiiô, quod spécial priùs babilain et non relractatam.
qux'btioneni privseiitein , laleni praisunipiioiiem sub-
§2. Ulrùm fidcs H sanciitas in suscipienle ad vatidita-
miiiislial vitic cluislianie professio ; ubi ciiim qiiis
tcm Sacramentorum requiranlur.
cliiistianau) vilara agit, nicrilô censetur velle, salleni
iuiplieiic , ul sibi coiilcranlur Saciamcnla ad salutcin Qua-'iiUir ulrùm fidcs et sanciitas re(|uiranlur, ut
neccssaria , aut vaUlc utilia. Quod si intenlio salleni Sacrameiila validé suscipi possint. — • Hcsp. 1° : Fi-
iniplicita cxsiiterit, ut pra;surailui' , valida erunt Sa- des in suscipienle non requiritur ad validiiatera Sacra-
cranicnla; si vcrô rcipsà non exslilerit, ne iniplicita mentorum, iinà excepta Pœnilenlià. Prob. 1° ex praxi
quidcin, crunl invalida, lia quldeni, salvo mclioii ju- Ecclesi», qua; lutreticos foris in ba;resi baplizalos,
dicio, exisliiiiamns. conflrmalos, ordinatos junctosque Matrinionio ,
juxta
In Pœnilenlià aulCm et Matrinionio intenlio cxpli- formani aliunde prx'scriptam, scniper vcluit ilerùm
cila ea suscipiendi rcqniritur ; cùm enim in iis Sacra- bapiizari, confirmari, etc.; 2° exS. Augustino, lib. 3,
mentis actiis suscipicntis ralionem liabeanl nialcri;c, de Baptisnio, cap. H : Nec iiitercst, inquit, ciim de Sa-
nisi cxplicin cl cxpicssa adesscl iiileiilio, débita nia- craiiii'iiti inteyrilnlc ctc sanclitiile traclatur, qidd credat,
tcrià fraudarcïitur ; nain si acliis illi non ordiiiarcntin- cl (juati fidc imbulus sit ille (lui (iciipit Sncramenlunt.
ad Pœniicnliam vcl Matrinionium, non possenl esse Inlercst quidein pluriniiim ad salulis viani, sed ad Sa-
illorum Sacranientoruni materia. cramenti quœstionem niliil interesl ; fieri enim potest ut
Pai'itei- ad validilaleni Oïdinis ,
qui graves susci- liomo inletjriim liabcat Sacramentum et perversam fidem.
picnlibus imponil obligationcs, omiiinô in adultis ex- Dixi, unà excepta Pœnitenlià; (;uia coiilrilio salleni
plicita intenlio necessaria est ; ratio enim postulabat imiierfecta, qu;e Saciamcnli Pœnitentiic materiae pars
Ul neino talibus adstringereturobligalionibus, nisi po- est essentialis, sine fide liaberi non potest.
alque adcô Baptisnium invincibiliter nesciens, para- prorsùs est; ergo, si fidesnon requiratur, nec sancii-
lus csset ad ea oninia generailin facienda, quai ad sa- tas ;quin etiam sanciitas non requiritur ad ipsum Pœ-
lulera i;ecessavia sunt; luec enim ipsius intenlio ini- niteiili;e Sacramentum ; siquidem Pœnilenlià instilula
plicita sufficiensvideliir;et si ralioiiis usunianiilteret, estadgratia; staluni resliluciidum, ubi per puccaluin
validé posset bapiizari. lia S. Liguorius, n. 82, cilans amissus est.
quoR requiritur debeat esse prsesens. Porrô autcni nia- quo slaluitur , ut Afri in Ecclesiam redeuntes denub
nifestuni est inteniionem non debereesse présentera, baplizcntur, si interroyali non responderint Trinitatem.
iibi iniplicita sufficit; irao verô prœsens esse non pos- Et in altoro concilio Arelatensi, eau. 17, slaluitur,
set, siquidem in vilà ante actâ posiia est. Quod verô Bonosiacos baplizalos in Trinitale, si inlerrogali fidem
allînet ad inteniionem explicitam , non débet in sin- nostram ex loto corde confessi fuerint , cm»; clirismale
Symbolum, aiiitil Paires Arelalenses, et si perviderinl I Oljjicies 4° S. Amhrosium, lib. 1, de Spiritu san-
eum in faire et Filio et Spiritu sancto esse baptiza- clo, cap. 5, ubi sic loquitur : Plénum est Baptismatis
tum, mamis ei tanliim imponatur, ut accipiat Spiritum Sacramenium, si Puirem et Filium, Spirilumque (atea-
I
I Ad secundnm, non stauiit Synodus ut Bonosiaci unum in sermone comprehendns , aut Puirem, aut Fi-
iterùrn baptizenlur, si dùni à suis baptizati sunt, fidem lium, nul Spiritum sanctum ; fide autem ntc Patrem,
SS. Triiiitalis non sunt professi ; sed lioc unum ut per nec Filium, nec Spiriluïn sanctum ahneges, plcitum est
manuuni impositionem in Ecclesine sinuni nnn admit- fidei Sacramtntum. lia etiam quamvis et Patrem et Fi-
taatur, nisi priiis se omnes fidei articulos ex animo lium et Spiritum dicas, et aut Palris, aut Filii, aut Spi
credere palam profiteanlur. ritùs sancti minuas potestatem, racuum est omne mtjste'
Quanquàm et dici merilô potest, veleres sollicites rium. Ergo, judice S. Arabrosio, fides suscipieniis
fuisse de fide iliiiis qui Bapiismum perccpisset, ut necessaria est ad veriialein Sacramemi. — Resp. :
nempè ex eâ velut signe et argumenin à posteriori Nego conseq. H;cc est S. docloris mens atque sen-
cognoscerent, quâ forma sive riiu baptizaii fuissent : tenlia; nempe Sacramenium quoad effectom, seu gra-
si enim interrngali, fldem Trinitatis non rcspondis- liani, nullum esse, quando sine fide aliisque praeviis
seni, gravis fuisset ratio suspicandi, eos in noniine disposilionibus necessariis percipitur : neque verô
Trinitatis, ut oporlet, bapiizaios non fuisse. Quà ra- alinni sejisum expriniunl verba ista, racuum est onme
tione, Nicolaus I respondens ad consulta Bulgarorum, mysierium. Quippe cûm res aliqua effeclum ad quent
cap. {Qi, Yult explor.iri conditionem baptizantis, an desliuata est, non assequilur, nulla et vacua solet ap»
Chrislianus sil, vel judseus, vel paganus , ut inde pellari ; Sacramenium auleni irislilutum à Deo est, ul
conjiciatiir quo rilu, legitimo, vel non legitimo, colla- spiriialem nobis conférai graiiam : cùm igilur hocsuo
tus fuisset Baplismus. fine viiio suscipieniis defraudatur, vacuum dicilur et
« Oljjicies 2° S. Augustinum, lib. 7, de Baptismo, iiianc Sacramenium. >
contra Donatistas , cap. ."SS, ubi asseril valere Bapti- Articdlus II.
sma rtceptiim sine simutatione et cttm aliquA fide; ergo
De
requiril fidem ut valeat Baptismatis Sacramenium. — disposilionibus requisitis
plioncm Sacramentorum.
ad licitam et utitem susce-
l<onem sej voluniatem recipicndi Baplismimi, sicut In pr.Tscnti articule tria sunt expendenda :
1° Vi-
jani anlca observavimus ex epistoli S. docloris 98, delicet ulrùm et qua;nam dispositioiies requiranlur ad
aliàs 25, ad Ronifacium. licitam et utilem Sacramenlornm susceptioneni ,
2" an
€ Objicies ô° Oplalum Mileviianum, lib. 5, adver- Sacramenla ficlè suscepta , sublatà Cctione , revivi-
Trinitatis ex parte minislri : atqui ba'c posterior ila § i. Utritmet quœnam disposiliones requiranlur ad li-
necessaria est, ut sine ipsà nullum sil Baptismalis Sa- citam et utilem Sacramentorum susceplionem.
cramenium; ergo et prier, lu hoc Sacramento Bapti- Qua;riUir 1°, utrùni necessarise sinl disposiliones
smatis celebrando, ait Opiatu?, très esse species con- quxdam ad Sacramenla licite et cum fructu recipien-
stat... : prima species est in Trinilale, secnndain credente, da. — Resp. : Ut adultus Sacramenta licite cl cinn
lertia inopérante... Diias video necessarias.... Principa- fructu suscipiai, non sufficit inlentio ea suscipiendi,
lem locnm Trinilas possidet, sine quà res ipsa non po- sed insuper alise requiruntnr disposiliones. Id eviden-
test geri : hanc sequitur fides credentis. Jam personn ler supponit concilium Trid., sess. 7, can. 6, ubi di'
operantisvicina est, quœ simili auctoritate esse non po- c\l: Sacramenta.,.. gratiamnon ponenlibus obicem con-
test... Triniins enim sernper ipsa est, fides in singulis ferre ; cl can. 7 : Gratiam, quantiim sit ex parte Dei,
tina est; vim suam semper retinent ambœ, etc. — Resp. omnibus dari ; inde enim palet nonnullas prœvias re-
in mentcOptati fidem suscipieniis essequidem neces- quiri ex parle suscipieniis disposiliones, ut fructum ex
sariam, sicut invocaiionem Trinitatis, sed diverse ne- Sacramcniis reporiet. Probalur eliam 1° ex Seri-
cessiiatis gradu. Invocaiio enim Trinitatis absoiulè pturàsacrS,! Cor. c. H,v. 28 : Probet autem seipsum
necessaria est, sine quà, inquit ille, resipsunon potest Iwmo, ut ail S. Pauliis, et sic de pane illo edat , et de
geri, quae proinde principalem locnm oblinet : alvero ctilici' bibal ; porrô nianifoslum est illam probationem
fides insu'icipienie necessaria est non ad substanliam ad niliil alind inservire , nisi ut suscipiens agnoscat
Sacramemi, sed ad fructum duntaxat seu efTectum uirùni requisitas habeat disposiliones. Quod verô de
ipsins percipiendum. Loqui verô Oplalum de frucin F^ncliarislià dicilur pari jure dici débet de aliis Sacra-
sen gralift Sacnnienii , (isiendnni lia>c ipsius verlia : mentis ; ergo.... 2° Ex SS. Palribus, quorimi omnium
Qnis fidelimn nesciat, swgulare Baplisma, virlultim insiar, S. Augustinum appellare sufficiat, qui, iract.
esse vitnm, criminutn mortem, nativitatem immortalem. de Baptis. contra Donatislas, cap. ^i, dicil : Qua/t
cœtestis rcijni coniparalionem, innocentiœ porlum, pcc- fide imhiitus sit qui accipit Sacramenium , interest plu-
calorum, ut lu dixistt, natifragium. Uas res unicuique, Il rimiim ad saluiis viam. 3° Ratione, qux omnibus cla-
98 APl'END III. liK SUBJECTO S.\CH.\MENTORlJM. 94
mat sRiiola noanisi saiiclis, aiit atl saiiciUatem conan- I l'rob. ratione :
1° Juxta Trid. Saeramenia confc-
runl gratiain non poiieiiiiliiis (ibieem alqui allritiis
Hbiis, esse pi'n'benda. ;
Dixi Ml wMiut; quia infantes nullà indigent dispo- non i>onit ol)icem (^ratia; ; sed è contra posilum rétra-
slliono ad rmipieiida Sacriiniciila, quorum suiit ca- ctai; ergo. 2" Si requiratiir coutriiio ad Sacramcnta
paccs. mortuorum, nuiiipiàin causabnnl prlniam gratiam, cl
Qna'ritnr 3*, qua>nain disposiliones neccssaria; sinl sic non erunl Sacramcnta mortuorum, ncc insiiiiita
ad Sacranicnta licite et fructiiosè rocipicnda. ad delendum peccatnn). Palet scqueia, quia contritio
Ihiic qiKCSlioiii sic respoiidet Hilhiart : Dico 1° in nunquàm est sine gralià, cùm sit ultlma disposilio ad
Sacranienlis moiiiioiuni, ad pcrcipiendnm priniyi'iuni iilam. Sed fusiùs de hàc materiâ in tract, de Pœiii-
ooiinn elTeclniii , scillcct priniani gratiani , reqiiiritui- tentii'i.
et sul'licit in adullis disposilio, qiise sil sallem attrilio < Tertia pars, qnôd sufficiat atlritio virtuaiis, palet:
stipcrnaturalis, aciualis vcl virtuaiis. tùm quia in cnlibiis nioralibus, qualia sunl Sacra-
Prima pars, quèd rcqiiiralur disposilio nctualis vel menla, non roquiritur coexistentia pliysica dispositio-
virtuaiis cl deieslalio peccali ,
qu;u sit saltcm atlritio, num et forni:e, sed snliicil moralis, ut alibi diximus :
palet prim6 ex concilio Trid., sess. 6, can. 9, ubi dc- lum (juia aliàs forent continui scrupuli et aiixietates,
tiniliir iinpinm non juslincari nisi disponalur per mo- diiin quis paulù ante absolutionem benè dispositus et
tuni libcri arbitrii, et cap. G, ubi cxpliealur quoniodo allritiis ex dislraclione nalurali sua; attriiioni non
atlritio foriuetur, cl quid in se includal. Hune toxtuui attenderet.
iiipoiè luculentum , liic juvat adderc : Dispoituiilur, in- « Dixi in adullis ; quia in infaniibus et perpetuô
quit, nd ipsam juslitiam , dùm cxckali divim'i gratiâ et amenlibus nullarequiritur disposilio actualis,(iuia sunt
adjuli , fidem ex audila concipientes, libéré moventur in illius incapaces. Insuper ubi non est peccalum proprià
lleum, credenles vera esse quw divimihs reveUita et pro- voluntale commissum, non videtiir proprià voluutale
spem erigwitur, fidentes Veum sibi propter Christum Undè eliam si aliquis in acluali suscoplioue peccct
'
propitium fore, illumque tanquàm omnis justitiœ fontem venialiler, puta culpabili dislraclione vel aliter, iiihi»
diligere incipiunt ; ac proptereii moventur udversits pec- loniinùs rccipil hune efl'ectum. lia Solo, Joanues à S.
cata per oditim aliqnod et detestationem , hoc est ,
per Th. Serra , et communiùs Thomista; cum exlraneis
eam pœmlenliam ,
quum ante Baplismum agi oportet ;
contra Cajet., Contons., et quosdam alios.
denique diim propomint suscipere Baptismum , inchoare c Ex disertis terminis D. Th. infra, q. 79, a. 8, ubi
novam vitam, et servare divina mandata. De hàc dispo- quxrens an per peccalum veniale impediatur effectus
t et accipietis donnm Spiritûs sancti. t Et : i Emîtes quia nemo delectatur de re quam aciu non considé-
I ergo docele omnes génies , baptizantes eos in nomine rai; sed non inipediant primarium effcctum , (|ui esl
« Patris, et Filii , et Spiritûs sancti ; docentes eos ser- augmentum gratia; ; et ideô dixi in conclusione prima
I vare quœcumqiie mandavi vobis. i Denique : i Prœ- rium elfeclum. llsec sunl verba S. D. : i Secundo au
« parate corda veslra Domino. » I tcm modo peccata venialia ( id esl, actu exercila ),
« Idem docel S. Th., 1-2, q. 110, a. 2, liâc ratione, i non ex toto impediunl bujus Sacramenti efTcclum ,
quôd forma fi.va et pernianens secundûm communem < sed in parte : diclum est eiiim quôd cfîectus liujus
providentiœ cursum non inlroducalur nisi in niaterià « Sacramenti non solùm est adeplio habitualis gratise
dispositâ. Adde quôd homo per peccalum fuit aversiis c vel cbaritatis, sed eliam quxdani aciualis relectio
à Dec per aelualcm couvcrsionom ad creaturam ergo : « spirilualis dulcedinis qua; quidem impedilur, si ali-
;
non polesl dici conversus nec jusliis nisi per detesta- « quis accédai ad hoc Sacramenlum per peccata venia-
tionem peccali et molum contrarium voluntalis, aver- < lia mente dislracius non autom lollilur augmcnlum
;
talur à creaturâ et eonverialur ad Deum. Vid. tract, « habitualis grali» vel charitatis. > Omnes pra;clari
ficH atlritio prœcedens etsi non sit contritio. dus sil S. D., non solùm de dislraclione venialiler cul-
95 DE SACRAMENTIS IN GENERE. 96
pabili ex negligenliâ aut lepiditate , sed eliam de eâ clum, eliam in Summâ docet requiri actualem devo-
qus ullrô et ex induslriâ est quaesita aut admissa? Vi- lioneni. Unde cùm in A addit : Absque peccato mortali
delur respondendum alflrmalivè : Cùm generaliler lo- potest effectus hujus Sacramenli impediri ,
ita quod all-
adliibendi actualem devolioneni at esse debitum obli- veniior fil ob m.ijorem dispositionem aclualis devo-
;
gans sub morlali , ita ut dicta distractio plenè delibe- lionis. lia laudaUis Serra.
rata évadât mortalis, licèt ila conlendal laudatiis theo- . Insl. 1° : S. Th. infra q. 80, a. 8, ad 6, de Eucha-
logus, ego affirmare non ausini. Quod autem S. Th.
risliâ dicil : Maxima devoiio requiritur in sumptione
Sacramentis vivorum, quaî non requirunt taiilam re- fectus. Si maxima ergo , aclualis. — R. S. Th. loqui
verenliam et dispositionem. vel de debilo decenliœ aul eliam Icgali sub peccato
€ Prob. conclusio ratione. Sacramenta couferunt veniali ,
quod non negamus, vel de effeclu adœqualo
graliam non poiientibus obicem atqui qui est in gra^r hujus Sacramenli.
;
lia et venialiter même disiractus aut titillante vaiià « Insl. 2" : S. D., infra q. 87, a. 2, 0, dicil : Ha-
glorià ad Sacramentum vivorum accedit , non ponit henlibus usum liberi arbitra non conlinqit esse infusio-
morlale est obex graliœ ; non veniale , compatitur in peccalum ; ergo. — R. S. Th. ibi loqui de infusione
enim cum graiià. 2° Si is qui ex negligenliâ aut tepore graliœ exlra Sacramentum. De quo alibi.
est venialiter dislracius poneret obicem graii;e , hoc I Opponunt insuper adversarii S. Bonaventuram ,
,
ipso peccaret mortaliler; ponere namque obicem pri- qui in Brevi., p. G, c. 9, dicit quôd qui lepidé, inde-
licis in arliculo morlis , Exlrema Unctio sœpé mori- cuiuni fuisse; vel inielligere de indevolione, qu.-c sit
in quibus omnibus non est devotio seu disposiiio « Quantum ad quosdara alios Patres, qui videntur
gmenlum graiiic allas frustra hœc Sacramenla con- plione Sacramenli Eucharisliœ, nuUalenùs nobis op-
;
ferrenlur, imô nec liceret conferre , utique cerlo et ponunlur. Nos enim eliam requirimus ex deccnliâ ,
scienter informia ; ergo. inio ex debilo sub veniali propter reverenliam quœ
Sotvuntur objectioncs. specialiler debelur huic
Sacramenlo, in quo Chrislus
< Obj. 1° : S. Th. in 4, d. 2, q. 2, a. 1, quœsiiunc. Imô necessariam onininô dicimus
realiler cotilinelur.
5, 'dicit : t Cùm hoc Sacramenlum (Eucharisiiœ) per- pro consequendo effeclu ejus adxqualo scilicel non ,
(iciat conjungendo fini, ad hoc quod elTeclum suuni solùm augmcnlo gratia; habilualis sed eliam spiri- ,
f plenè habeat in sumenle, oporlet quod adsit aclua- luali refeclione actuali. Nec aliud evinci potest es
I ctus hujus Sacramenli impediri ; ila quodaliquis au- i Obj. 2° : Ad omnem aclionem consequenter ad ,
€ gmentum graiiœ non consequatur, nec tamen realum infusionem graliaj requiritur niuluus conlaclus agenlis
< peccati mortalis incurrat. Ergo. et passi ; alqui mutuus conlaclus iuier Deum et homi-
I Respondet Solo S.
>
loco docuisse , sed hic in Summâ clariùs locutum die adesse molum liberi arbitrii in volunlariâ susce-
plione Sacramenli qui sufficit pro Sacramentis vivo-
fuisse; non enim S. D. in i, dicil pcccata venialia ex ,
let quod adsit actualis devoiio. Plenè aulem habere disposilionis aclualis recipienlis; ergo. — R. Disl. ut
•Oectuni suum est conferre non sohim habitualem ante : Graliic infusio ex opère operanlis, concodo; ex
bapii/.alo, cui Coiidiinaiio atil Kii- morlalia amillilur gratia, ipia; poslcii (lillirilè ad
tiir, V. ^ , iiifaiiti cum-
cliaristia cDiirt'rivtiir. dem gr.iduni rccnperaliir. llis addi' acci-di^mi ad
Eu-
< Olij. 3' : (>iii »i! |il'.i:ln't iii(li(,'mmi f^ialiA, i;(iii cio- rli:iiisii;im sini^ M\ actuali devolioM(>, Ic'uuissimum
,
scit in gialià; aliiui peccaiis vciiialilor si- prclict iii- n( j:un dixi, graduai gralix conlerri. t lia lidluart,
tligniim graliii ; crgo. — R.: Dist. maj. Qui se pi\Tl)Ct dissert. 5, art. 5.
6anclior:Eigo. — 11. dist. aiit.,iit anlcrPcrpeccaïuiu Uesponsioncm subministrabit Collet, à que totum
veniale neiiio lit sancliis aut saiioiioi' ex opère opc- hune paragrapbuni nmluati sumus.
ranlis, ('oneedu ; ex opère operalo , subdisllngiio. At- « Ficlio duplex , altéra inlentionis, qu;\ quis lingit
tenta ratione niali in pcccalo veniali , conccdo; at- vcllo se reciperc Sacramentum, quod tamen non vult
tenta aclùs subslantià, nego. Itaque attiis venialiler inlcriiisrccipcrc; et de hàc non loquimurin praisenti.
malus polest coiisidcrari , vel siib lormalitale niali, et Allera i)ra'paralionis, quâ quis Sacramentum rccipil
sic non coiieiinit ad iidiisioiieni gi'atia^ ; vel secundiini al)S(pie neccssariisdisposilionibus: cl hxc, ait Gonet
subslanliani proiit est libeia suseeplio Sacranieiili disp. i, de lîaptismo, art. 2, vel est inculpabilis
, , ut
et sic concuri'it tanquàni dispositio suflicicns ad iiil'ii- d'un quis ad Sacramentum accedil , existimans bonâ
sionem gralia; ex opère opcrato. fidc se sufficienlcr esse disposilum ,
pula se dolorem
t Obj. -4° speeialilei' pro Sacramcnto Kucharisti;c : babere siipcrnaturalem cùm nonnisi naluralem ha-
Hoc saoraiiieiuiMn datur per innduni cibi et potùs nu- beat; vel est culpabilis, ut si quis vel in baîresi et
trieniis ; atqui cibus cl polus nialerialis non nulrit nec scbismate baplizetur, vel elsi in Ecclesiâ baptizetur,
auget sine actu vitali nulrili ; ergo nec iste cibus et peccato morlali adlu-creat.
potus.spiritualis sine aciu vitali aninise. — H. ncg. con- « Certumcst 1° ficlionem pra^parationis
solius, non
seq. : Disparitas est quùd cibus et potus materialis impedire ne Sacramenla quce cbaracterem imprimunt,
convertalnr ab alilo in ejus siibstantiani, ideoquc in- cl de quibus proccipua hic volvitur quœstio ,
validé
digcat aciu vitali : At cibus spiritualis è contra con- recipianlur. Valent enim Sacramenla , cùm prxier
vertit recipienlem in se, juxta illud dictum S. Augu- niateriam et formam repcritur inienlio séria tum in
stini : Nec lu me mutabis in le s'icut cibum cmnh luœ, sed ministro eadem conferendi tum in subjecto eadem ,
tu mutaberis in me. Undè ut nutriat et augeat, non recipiendi : alipii ficlio pra!paraiionis nihil obstat quo-
requirit actualeni devolionem in recipiente, sed sulfi- minùs ba;comnJacpncurranl; ergo.
cit quôd non ponat obicem. t Certum est 2° eà fictione
impediri omncs Bap-
Obj. 5° : Si in quâlibet susceptione Eucharistix sine tismi, v. g., elTectus , pr;eter impiessionem
characte-
actuali dcvoiione cuni solo statu gratis; , augeatur ris. li enim effeclus, sunt gratia sanctificans,
etvirtu-
gratia, sequitur quod gratia et cbaritas tôt saccrdo- liim alque donorum quœ eidem annexa esse soient
tum, quos par est crcdere celebrare in statu gratiœ infiisio : atqui gratia sanclificans infundi non polest in
sit maxime intensa ; atqui id non est verisimile, ciun animani peccato subdilam; qualis est anima ejus, qui
tanta gratia et cbariias ut plurimùm nuUatenûs se vel non dispositus yel malè dispositus accedit;
, ergo.
prodat exicriùs, nec inlùs crumpat in aclus ferveulis- « Qua!stio igiturést, 1° an sublalâ fictione rena-
simos ; ergo. — R. 1" argunientum posse retorqucri scantur ii effeclus ,
quos impediverat fictio; 2° iitrùm
in advcrsarios ; enim ad argumentum gra-
adniittunt si in Bapiismo reviviscant, reviviscant pariier in aliis
tiae sufficere actualcm devolionem elsi cxiguam et , Satramentis.
non requiri liuiximam ; in quà sententiâ sic argunicn- « Multiplex , ut in ambigui? conlingit, est eâ de re
lor : Si in quâlibet sutnptione Eucharistie cum exiguà opinio tbeologorum. Alii negant quodcumque , etiani
devotione actuali augeatur gratia, sequitur quôd gratia Baptismi, Sacramentum, sublalâ fictione reviviscere :
et cbaritas tôt sacerdolum, quos par est credere cele- unde sequitur aciualia quoe Baplismum proccessexant
brare cum aliquà saltem exiguà (ievotione actuali, sit peccata, recedente fictione tolli non vi Baptismfijp-
valdè intensa ; atqui, etc., ut in pnecedfinii argunicnlo. sius , sed vi Pœniteiitiae : iia Alensis , Vasquez , disp,
Ergo. R. 2" non esse dubilandum quin plurimi sint ICI, etc. Alii Sacramenla omnia prœler Eucharisliam
sacerdotes, quorum maxime intensa est cbarii.is, qurc sublalo ficlionis obicc reviviscere opinantur; alii vel
licèt non se prodat exteriîis per insigiiia opéra ,
qune Baplismum soluni , vel saltem sola quœ characterem
non semper occurrunt, se prodit tamen in olficiis so- imprimant Sacramenla reviviscere autumant; neque
lilô occurrentibus, et in hoc maxime quôd se conser- biconsenliunt inter se; alii quippe per reviviscentem
vent in gralià conlra continué insurgentes tenlationes Baplismum ea tantùm deleri volunt peccata
; , quse ip-
illa enim cbaritas non est parva nec otiosa quam aqua; suni prœcessère; alii non lisee dunlaxat, sed et ipsum
multcc tôt tentationum non possunt exslinguere. Quôd ficlionis pcccalum quod lune tcmporis et concomi-
,
99 DE SACRAMENT15 IN GENERE. 100
tanter commissum est; alii denique non ea solùm il nullam ex aquse lavacro recepisset gratiam justifican-
peccala qnx praecesserunt , aul concomitala sunl, sed tem. Neque etiara in voto ex eâdem aquà renasce-
ca eliani i|n;i; subsccuta sunt Baptismum flclô snsce- retur, qui nuUura habere polest voium recipiendi
plum vi ipsius non quidam directe, sed indirecte de- id quod jam recepit; ergo m renascatur qui liclô
leri censeni . lia PalUdanus. Desipuerit profeclô qui suscepit Baptismum oportet ut Baptismus revivi-
,
« CoiNCLUsio. Sublatà ficiioiie reviviscit Baplisraus, « Conftrm. :Vel in hoc casu mundatur quis ab ori-
ac proinde non solùni ficlionis venia , sed et Ba- ginali labe per Baptismum reviviscentera , vel per
plismi effecuis, nimirùra gralia regeneraliva recipitur. pœnitenliam : atqui hoc non ; cùm nec pœnilentià ad
Ita S. Thomas, 3 p., q. 69, art. 10, et ipse Scotus, tollendum originale peccatum insliluta sit, nec gralia
disl. 4, q. 5 , n. 4 et 8, idem probabile est de Con- quaî poenilentiœ fructus est, uUibi vocelur regenerans;
f Prob. r ex S. Anguslino , lib. 5, de Bapt., c. 13, « Prob. secunda pars : Ideô Bapiismi reviviscen-
nbisicdeBaplisnio in schismale vel bœresi perceplo tiam admitlunl passim theologi cum SS. Auguslino
loquiliir : Qiiamvis apnd hœreticos vel schismaticos idem et Thomâ ,
quia alioqui Baptismus , utpote inilerabi-
lit Baptismus Chrisli , tion tamen ibi operntiir remis- lis, suo semper frustrarelur effeclu ,
qui tamen viro
iionem peccalorum ,
propler camdem disconliœ fœdita- Christiano admodùm necessarius est, et juxta suaveni
tem Tune incipit valere idem Baptismus ad dimit- Providentia; viam viro ptenitenti denegari non débet
lenda peccata , citm ad Ecclesiœ pucem vetierint... ut at(|ui liœc ratio in Ordine etiam et Confirmatione mi-
idem ipse qui propter discordiam [oris operabniur mov- litai. Cùm enim Sacramenla hsec ilerari non possinl,
tem, propter pucem intiis operetur salulem. De Baplismo qui ea suscepissent lictè, non laniùm privati manerent
aulem in Ecclesià ficlè suscepto sic siatuil S. doctor, gralia sanclificante, quae eis correspondel, sed et jure
runi ,
qnam propter fictionem operari non potuerat ; « Confirm. ex Auguslino, qui reviviscentiam Ordi-
ergo. nis sacri diserte agnoscit , lib. 2 contra Cresconium
I Confirni. ex intenlo Augustini. Agil is eo loco c. 10, nbi de sacerdolibus in haeresi consecralis haec
contra Doiialislas, h quibus acutè hune in nioduni in- falur : Christiana sanè in vobis Sacramenla agnosco.
lerrogabalur Vel Baptismus nosler dimitlit peccata
: , Apnd vos quidem alictui sunt ; sed ciim cor vestrum cor-
vel non. Si dimillil; ergo datur apud nos Spirilussan- rigitur, fmnt ea salubriter vestra ,
qaœperniciosè liabe-
ctus, ac proinde sumus in verà Ecclesià. Si non dimit- batis aliéna. Quorsùm verô islud, salubriter vestra fmnt,
lit; ergodenuo baplizandi sumus. Quidadhœc S. do- nisi quia jam incipinnt largiri sanctitalcm, quam pro*
ctor? Id untmi , nempe valere Bapiismura ad peccali pler obicesimpendere nonpolueranl? Utique quod non
remissionem non quando confertur, sed quando (ic-
,
reviviscit, salubre dici non potest. Idem docet S. Tho-
tus convertilur; ergo loqui débet de remissione per mas in 4, disl. .'/-, q. 3, art. 2.
Baptismum productà, de quà solà interrogabatur. Jam ( Hiï rationna utcumque Matrimonii, imô et Exlie-
verô (lui docet Baptisma fictè ^uscepium operari re- ni% Unclionis reviviscentiam adslruunl ; Matrimonii
nùssionem peccati , statim ac toUilur fielio, docet quidem, quia licèt ilerari possit , non tamen vivente
idem Baptisma reviviscere ; ergo. ( Vide Lugo, disp. comparle ; unde quia conjux pluril)us indiget graliis,
Baptismus, mundarcturquis ab originali iioxà, etsi nec pauci sunt qui ea reviviscere opinentiir; lum quia id
realiier, nec in voio renatus ex aquà et Spirilu san- necessft non est , ci'im Sacramenla ha'C non iipniri
te , si Eiieijaristia recedeiite licliiiiie prudessel ud aupii per istud tolli n(m possunl; quia non magis
vitain. Eeclesiic jurisdicii(uii subjaceiit quàm
, ipsa non
« Obj. 1°: S. Augiistiiius , citato, cap. {-i , lih. i ,
baptizati persona. Alqiie liinc est quod niilia
de liaplisino, remissioiieiii peccaloiiiin triliiiil pcciii- pro lis pecealis imponalur saiisfactio qu;e lamen
,
teiitix, seu piœ-correclioui, et veraci coïifessioiii; atqui pr.i pecealis post Baptismum coraraissis iniponilur ;
cura
sed reviviscere Baptismum ,
qui est aclio Dei sanctis- I
eodem Sacramento. Prob. min. : Bapiismus operari
sinia, cujus etleclum impedierat obex peccaii. Unde '
non polesl, nisi consequcnier ad sublatam
:
iictioiiem,
R. "2" disl. min. : Ficla Ba|)tisnii susceptio est opus seu in insianti (iclionem banc inmiedialè
sequenti :
mortuum , ex parle suscipientis , concedo ; ex parle alqui jam lune peccata omnia deleta sunt. Coi.tritio
Baptismi ipsius , nego. Uno verbo ficla susceptio esl enim slatim ut ponitur perfecte juslificat : atqui per-
quidem opus malum in génère moris, sed et esl opus feclè justilicare non polesl, nisi
peccata; omnia lollat
bonum et optimum in génère entis. ergo cùmeontritionis effeclus, prior silnalurâ,
quàrâ
< lusi. 1° : Si Baptisnia revivisceret in génère en- eûectus Baptismi, dicendum esl peccata
onuiia per
lis, el proutesi actio Dei, vel delerel peccalum origi- ipsam tolb, aut per Pœnilenliam, si non
directe,
nale, et actualia quae Baptismum prsecessêre peccata, quia Poeniientia ex se instilula non est nisi
p.-o pecea-
vel ea qua; fictam ipsius susceptioiiem concomitala lis Baptismum sequeiilibus, saltem indirecte, quia
sunt, vel ea demùm qua; subsecuta fuêre : alqui nul- peccatum unum leibalc sine cœleris omnibus dimitti
liiiU ex hisdici potesl ; ergo. — B. : Conc. min. quoad non potesl. —
R. ad 1 et 2: Nego min., quia cùm
ullimam partem, et nego saltem quoad primam. Unde lollilur obex, ponitur quidem dispositio prœrequis
ita
dico 1° peccata Bapiismo liclè susccpto posleriora, ul tollatur
peccatum seu vi Baptismi, seu viPueniten-
ne indirecte quidem remitli per Baptismum, secundùm tia!;sednondum in hoc instairti delelum est pecca-
id S.Tboraaî, 3 p., q. 69, Atl. 10, ad 5: Peccata Bapti- tum, quia non deletur nisi per graliam justificantem,
smum sequenlia, remittunlurqmdem,sed perPœiiitentiam, qua; slalira quidem infundenda est à Deo, sed nondùm
non per Baptismum, unde non remittuntur quantitm ad to- in illo priori, ut aiunt, infusa intelligitur : adeô ut
tum reatum, sicul peccata piœcedcntia Baptismum. Ratio sublatio obicis prœcedat gratis; infusionem, si non
esl; l°quia nullum bominis baptizati peccalum aliter prioritate lemporis, saltem priorilate naturae.
deleri polesl quàm per pœnilenliam in re vel in volo : « Ad 3, neg. niaj.; contritio enim quanlùmciimque
atqui peccata Baptismum subseeuia, sunt eo ipso bo- perfecta, esl quidem, ul beno notât Lugo,
ibid., n. 43,
minis baptizati; ergo. 2° Quia alioqui peccata lucc ultima ad justilicationcm disposiiio, quia est disposi-
non essent subjicienda clavibus 5° quia Sacramenta ; tio consequenter ad quam Deus graliam habitualem
id solùm eflicere possunl ad quod inslituta fuôre slatim et semper infundil; sed non
:
est forma se ipsâ
alqui nulla prorsùs Sacramenta fuêre instilula ad de- justilieans, aut expeilens peccatum. Id ergo quod for-
lenda peccata post sui suscepiionem commissa. Elsi malitcr justilicat, quodque peccatum fornialiter exclu-
enim Sacramenta sint medicinoe respectu fuluronun dit, est ipsa gratia sanelificans : porrô graliam banc
delictorum praiservaiivœ non sunt tamen medicina;
, infundil Deus consequenter ad signa qua; instituil;
curativai nisi respectu delictorum,
qnse jam perpétra- l ergo ciim Baptismum insiituerit in graliam regene-
495 DE SACRAMENTIS IN GENERE. 104
ranlem, et Pœnitentiam in gratiam alterius generis, nibus quse quis ante Baptismum commisit, omnia hœc
consequens est quôd Bapiisma et Pœnilentia operen- peccala, prout fictionis objectum, clavibus Ecclesise
tur simul etiam simultate naturœ, quôdque hœc pec- subjicienda forent, gravis estdifCcultas.Sunt quicre-
cata post Baptismum commissa deleat, quo proecisè dant salis esse ut accusetur fictio, non autem rcquiri
instanli illudpeccata anlesuî susceptionein commissa ut accusetur ejus gravitas. Neque cnim, inquiunt,
delet. necessum est ut quis peccali gravitalem confiieatur,
« Inst. 5° : Non magis potesl Baptismns delere pec- cùm duo conjungunlur Sacramenia, quorum alterura
cata, quœ ipsum prsecesserunt, quàm ficlionem cuni fictionem tollit, alterum gravitalem ejus, sicut in pra;-
quâ receptus est : atqui ex S. Tliomâ Baptismus non senti casu conlingit. Alii ficlionem et fictionis gradum
delel fictionem cura quâ susceptus est : sed liœc per in confessione aperiri volunt; quia cùm ex hypotliesi
Pœnitentiam deleri débet, ut tradit S. doctor ; ergo fictio secundùm se lolam, sit opus hominis baptizati,,
nec delere potest qiiœ ipsum priccessère peccala ; sed oporlet ut secundùm se totam, id est, quoad substan-
hsec per Pœnitentiam deleri debent. Et verô non po- liam et gradum declaretur. Neque tune peccala anta
test deleri fictio, quin simul deleantur cretera quœ- Baptismum commissa clavibus subjicientur raiione suî,
cumque peccata ; atqui ex concessis fictio necessariô sed ratione ordinis quem fictio babet ad ipsa. Sic qui
deleri débet ante operationem Baptismi ; ergo et pié olim baptizalus, morose delectari incipit de adul
ante Baptismi operationem peccala cetera deleri de- leriis, homicidiis quœ anle Ba-
, cœterisque id genus,
buerunt. — R. 1° : Negomaj., quœ in sensu objectionis tismum perpetraveral, elsi crimina hœc ralioiie suî
estdefalso supponente. Fictio enim prœcisè sunipia, eonfileri non leneatur, eadem nihilominùs coiifiteri
prout est privatio dispositionis necessari», non dele- débet ut pravœ cui inhœsit, complacenliœ fœditateni
tur, sed solùm aufertur, prout ante Baptismum au- totam raanifestet. Postrema hœc opinio ut tutior et
ferri debuerat. Unde sicut Judas qui ad Baptismum probabilior admitlenda.
accedens, enixè dolet de actualibus quœ commisit « Obj. 5° : Nibili nuUœ sunt proprietales : atqui
peccatis, aufert à se fictionem omnem, nec tamen pec- cùm ficlio per conversionem tollitur, jam niliil est
cala sua delet, cùm hacc solùm deleantur per infu- Baptismus ; ergo. — R. dist. min. ; Cùm fictio tolli-
sionem gratis; regenerantis ; sic qui recepto indigné tur jam nihil est Baptismus quoad entilatem, concède;
Baptismo, dolet de fictione, tollit fictionem, nec ta- quoad vim movendi, nego. Itaque Baplisunus, cùm in
men maculam, si qua è fictione remanscril, delet. actione fluenle consistai, jam non existit in se et
Unde bscc vel per Baptismum deletur, prout ipsum quoad enlitatem, cùm fictio tollitur : verùm et tune
prœcessit, vel per Pœnitentiae Sacramentum, si post quoque subsislit quoad vim movendi ;
quia ad id suf-
ipsum Baptismum continuaverit. ficitut Deus posilionem Baptismi semcl faclam acce-
« Sed quia fictio adjungi solet toti Baptismatis ptaverit lanquàm signum vi cujus gratiam couferrc
action! , et perscverare post inslans tcrminativum il- debeat, statim ut sublaïus fuerit cjusdem gratiœ obex :
lius, ideô subjicienda est clavibus Ecclesix; idemquc alqui res ila se babet. Unde sicut mors et passio Chri-
dicendum de cseteris peccatis, odii, v. g., blasphemia; sti licèt jam non existant in se non desinunt esse
,
inlerioris, et similibus ,
quœ Baptismum comitata
sic causa moralis meriloria justificaiionis noslrœ, sic et
fuerint, ut non desierint ante completam ejus susce- Baptismus, elsi jam prœterierit quoad aclioncm , sub-
ptioncm; quia ha;cjam incipiunt esse peccala hominis sistit semper in mente Dei , eumque movet ad con-
baptizati, ac proinde clavibus Ecclesiœ subjccti. Unde ferendam homini gratiam regenerantem, quoties is
quod supra dicebatS. Tbomas, peccata simul existen- eidem recipiendœ idoneum fecerit.
lia cum Baptismo per ipsum deleri, .iSoto, Ledesmû, « llis adde quôd, iicèt , cùm aufertur fictio , Bapti-
aliisque pluribus S. Thomx discipnlis intclligitur de smus non existai in se, nianet tamen in virtute suà,ni-
Baptismum lemporeconcomilantibus, sed non
peccatis niirùm in cbaractere qui tune clevalur ad paricndam
usque ad instans tcrminativum ipsius; eorum cnim gratiam, quœ propter obicem recipi non potuerat. In
quje vel une ultra instanti persévérassent, eadem fo- Bapiisyno, ait S. Tbomas, in i, dist. A, q. 5, art. 2,
ret ratio ac fictionis ipsius, sicque ut ba?c, sic et illa q. 3, imprimilur chnracler, qui est immediala causa dis-
per Pœnitentiam solam expungi posscnt. ponens ad gratiam, et idcbciim fictio non auferal chara-
I At, inquies, fictio niliil aliud est ut plurimiim ,
ctcrcni, reccdcnte fictione, quœ efl'ectiim citaracleris impe-
quàm voluntas Baptismi indigné suscipiendi : atqui diebat, character qui est prœsens in anima, incipit liabere
hsec voluntas natur.î prior est ipsà susceplione Ba- effcctum suitm, et ita Baptismus reccdenle fictione effe-
ptismi, quam voluntas illa imperat ; ergo per Bapti- clum suum consequilur.
smum deleri débet, sicut et alla qucc Baptismum prœ- « Obj. 4° : Constans est Patrum doctrina non posse
cedunt peccata. — R. dist. min. : Voluntas ha;c prior hominem nisi semel per Baplismum renasci spiritua-
est susceplione Baptismi, prout ipsam imperat, con- liler : atqui in hypothesi nostrà posset homo semel et
cedo prout consumraatur exteriùs per indignam Sa-
; ilerùm renasci. Semel quidem cùm actu Baptismum
cramenti percepiionem, nego. Sic enim includilactua- reeipit ; rursùs verô cùm fictionem aul'ert ; ergo. —
lem Sacramenli profanationem , quse Sacramento R.: Neg. min.; si enim renaseatur bomo icmpore Ba-
postcrior esse débet. ptismi, jam renasci nequit per ablationcm fictionis,
f An si fictio consisteret in adhsesione peccatis om- quœ nulla fuit : si verô renascilur cùm ficlionem ta-
»5 AM'KNO. tll. DE Sl'ItJl CIO SACRAMENTORUM. lOi;
fcrt.titiqiicrenalusnon erat, ci'im llapiisiiiiiinsiisccpit. est vera cl propria disposilio (non quidem ad Sa-
< Ulij. S° : Si rcvivisciit Uuplisinus (ùin aufirliir cramentum, quod sine disposilione illà recipi validé
fictio per p(viiileiili;i' Sacraniciilmn, plus rocipiet gra- polosl, sed ad elV<'(;luni S:irrainenli Tum (|uia ipiod
).
lia-, qui lî.ipliMimni lii'tt' siisccpil, i|ii:iiii (|iii rocepit «ssi'l disposilio in Raptisino prxsenti, eenscri debcl
non liclè aUpii ahMiidiiiii ((iii'si'cpii'iis. - K. disl. disposilio in liaplisino praitorito;
;
nlpole qui non
niaj. Plus accipiol yrali.i', ralidiir liaptismi siimil cl liabcal vim majorem ad reniillcnda
:
pcccala sine,
rœnilenliiC, coiiccdo; plus accipiel ralione Baplisnii disposilione, quàm Raptisnuis pra-sens; tum quia per
solius, iicgo. Ponô tiiliil iniruni quàd (|ui diioruniSa- liujds disposiliiini'in rrdditiir efdeax Ra|ilisnms, per
craiiiciiKiluiu flli'i'tus slniid lOcipit, plus locipial j;ia- eujus privalidiiLin (neral incllic'ax : aupii noiinisi ol)
li;v, quàin ipii uiiius dimlaxal cITuiluiii iccipcrcl. Cerié l(tgiiim;e disjiosilionis carenliam Rapiismus liclè susce-
siciil Daptisinalis gralia jioii oppoiiiuir pœuiteiUiali, plus, ineflieax fiierat ergo neoessmn est ; ni id quo
sic iicc Uaplisiiii causaiiias l'wiiiteiilia: causaliiali idem Raptisnuis rcdditnreflicax, sit vera disposilio.
opponilur : uiide-ulruiiiipiuSacraineiituiii siinul ualurà Per voceni cHiciix, id lanlùm irilelli^ji volo (pio posilo
ronciirrit ad cerluni, ut ila lo(iuar ,
graliii; pondus lanqiiàm condilioiic, Baptismus cireclum suuin cxcr-
qua>, proul hapiisinalis, legcncraiiva dicitur, ei proul cere polosl.
pa-nitonlialis, jiislilicativa. « Ue solutione objectionuu) quas contra proporiit
I Aupie liiiic oliiior colligcs malè cxistimàsse Vas- Suarez, adi Lugo, ibid., n. 70, ne si mctapliysicis
qiicsiuiu.disp. 159, ipiùd in casu obicis per conlrilio- isiis immorcmur, graviora cogamur oniiilcrè. »
diuiiùs
Iicm renioli, non aliani accipiat iionio gialiani, quim Quaires 4", qua;nam disposiliones nccessariic sint
qusc coniritioni corrcspondct ;
quoique tune, ut ail ut reviviscant Sacramenla. — Resp. cum Collet i r'c-
idem ihcologus, duplici quidem liaptismi et contrilio- vocandum fictionem vel esse negalivam, cùm quis
nis litulo cunfcratur, scd in co solnm gradu ad quem bonâ fide existimat se esse dispositum , licèt reipsïi
disponit cuntiitio. Si enini Uaplisnms pncleritus ad disposilus non sit; vol posilivam, qua; contraria dici
aliquid valet, ut valere cum expresse docet Augusti- potest, cùm quis quo bapiizalur inslanli, aclum malum
nus, débet aliquid confeire ultra illud quod sine ipso exercet, puta furando vel lunri volendo res Ecclc-
babcretur. Et verô an non Patres et concilia, qua; situ ; vel privativam, cùm quis sciens et volcns, ac
dicunl Sacramenla nostra gratiam causare, eludere proinde culpabiliter, caret disposilione necessarià,
ccnserelur, qui dicerei eam solùm gratiam qua; merilis puia aclu detestaiionis erga peccata ante commissa ;
respondet, causari tune duplici titulo, scilicel propter licèt nuUum tuncaliudcommiltat peccalum, quàm vo-
mérita et propter sacramenla? Utique is irrisor liabe- luntariic bujus omissionis. Sil jam
relur doclrinx sanctoruni, non delensor; ergo, ait 1 Cojicmsio. Ut reviviscat Rapiismus cum llctione
solide Lugo,disp.9, n. 65, cùmconcediturBapiisnium positiva receptus, requiritur vel contrilio perfecla ex-
prxleritura ablaio obice causare gratiam, débet id in- tra Sacramenlum Pœnitentioe; vel attrilio cum eodem
telligi de gratià distinclà, non de solà multiplicatione Sacramento. Ul vero reviviscat idem Bapiismus cum
tituli ad eamdem gratiam. fictione negativâ susceptus, sufficit attrilio, scu con-
« Quieres 2° an Baptisniusreviviscens conférât efle- trilio imperfecla.
ctum omnem, quem conferre solel, cùm piè recipitur. f Prob. prima pars. Ul reviviscat Bapiismus cum
-^ R. videri quod sic ratio : est quôd vix solida ulla liclione seu obice receptus, necessum est ni fictio hœc
afferri possit ratio, cur Baptismus ad unum potiùs ef- auferatur : alqui fictio, Cîmi positiva est, auferri nequit
fecium quàm ad alios reviviscat : unde non solùm vi nisi per contritionera vel perfeclam extra Sacramen-
ejus deletur originale vel actuale quod prœcesseril lum Pœnileniiac, vel imperfcclam cum eodem Sacra-
peccalum, sed et pœna utrisque débita. mento. Ut enim auferri aliter non possit, sufficiunt
« QuDcres 3° an Sacramenla, ablalo obice rediviva, duo :
1° Ut fictio hsEC sit peccalum liominis baptizali ;
«qualera conférant gratiam , an verô majorem pro 2° ut nullum baptizali bominis peccalum lolli aliter
majoris dispositionis gradu. — R. l'qualem boc in possit, quàm per contritionem vel perfeclam exlra Sa-
casu conferri gratiam, eamque in inlirnio gradu, qualis cramenlum, vel imperfcclam cum Sacramento : alqui
nimirùm confertur parvulis, qui sineullà suî disposi- uirumque constat :
1° Quidem ficiio liaic est peccalum
lione baplizanlur, docet Suarez, disp. 28, secl. 4; com- liominis baptizali ; seu peccalum naiurâ posterius Ba-
munior tamen est epinio contraria, quam scquitur plismo coiupleto in suo esse. Peccalum enim ficlionis
Lugo, eâd. disp. 9, n. 71 et 73. Ratio est 1* quia consummalum est actioimpediensvirlutem Bapiismi,
cùm ex Tridenlmo, sess. 14, cap. i, contriiionis seu obslans ne in instanti terniinalivo ipsius, opere-
motus ad impetrandam veniam peccalorum concurrat, tur gratiam et remissionem peccalorum : alqui lalis
débet veniam banc mereri de congruo : ati|ui dispo- actio iialurà posterior est Baptismo; cùm priùs nalurà
sii'io quœ quidpiam meretnr, plus meretur cùm major sit Bapiismum esse quàm ,
virtulem ejus inipcdiri
est, et minus, cùm minor; ergo. 2" Quia ex gcne- posse; ergo. 2° Non minus constat lelliale liominis
rali ejusdem concilii doctrinâ , sess. G , c. 7, gralia baplizati peccatum, quale est indigna Sacramenli con-
adultis confcrlur secundUm propriam cujusque disposi- irectalio, non posse tolli nisi per contritionem vel
tionem, adeô(îue inaequaliler, ubi inaequalis est dispo- perfeclam cuju volo Pœnitentia;, vel imperfcclam cum
silio : alqui actus quo tollilur obex ia noslro casu, ipso Pœnitentia; Sacramento ; prout alibi cum Eccle-
TU. XXi.
i07 DE SACRÂMENTIS IN GENERE. m
siâ docebimus ; ergo ineritô supra doccbat S. Tlio- alià deleri polest via, quàm qu» instiluta est ad de-
inas, quM/ictio mil reiiwveliir per Buptisirmm, scd per lenda fidelium pcccala. Porrô conclusio noslra non-
fecta ad revivisci'utiam Baplismi cum fitlione nega atqui ex couces.sis obex fuil laniùm defeclus attrilio
livà suscepli, pijt>r essel conJilio hominis Bapiismum nis; ergo pusità altritione solà, ponctur el effecuis
cum ficlione negativà suscipieiilis, el qui deinceps uon Baplismi. — R. dist. min. : Fuit tanlùin difcctus at-
pcccàsset, quàiii suscipienlis vel cum flctioiie posi- tritioiiis, sed volunlarius ac proinde Icllialiler gravis,
tiva, vel cum negalivâ, quam deinceps subseculum concedo; fuil tantùm defeclus iuvolunlarius, nego.
esset grave aliquod peccatum ; lii enim juslilicari pos- Ilaque cùni altritionis defeclus in poi^ilivè ficlo sit
seiU per conlriiioiiera imperfectam cum SacramciUo, culpa niorlalis, necesse omnino est ul ca rcmill;ilur
cujus ralioiie peccali Baplismuin subsequeiitis capa- vel per Baplismum, vel per conirilionom perficiam
ces essenl ; ille vero, uipole Sacrameiui Pœniteulia: cum volo Pœniieotise, vel per contrilionem imperfe-
incapax, quia ex bypolhesi nuUam post receplura Ba- ctam cum PceoilenlLç Sacramento aciu receplo : atqui
plisiuum, noxam admisisset, iioiinisi per coiitrilio- culpa bsec por Baplismum quo nalurà posterior est,
nem perfcctam juslilicari possel : atqui absurJum remiui nequil; ergo supcrest ut vel remiuatur per
consequens ; ergo, elc. conliitionem perfeclam, etc.; quapropier quùd bic
« Prob. 2° : Quia uon alia rcquirilur dispositio ul non sufliciat attrilio sola, bine oritur quod hsec nun-
revlviscal Baplismus, quàns qux rcquirilur ul primo quàm sufficiai ad jusiifioalionem sine Sacramenlo vel
vivat : aUjui ut primo vivat rcquircbatur solùm con- Baplismi vel Pœnitenti;e, unde quia jam sufficere
iritio imperfeeta; tum quia ha'c sullicii iu Sacramenlo nequil cum Bapiismo, cujus vis ad pcccala seipso po-
Pœuilenii;c, quod ad minus laniùni requirii disposi- sicriora non extendilur, necessuin est ul vel jungalnr
lionis, quantum Biiptisnuis; lun. quia id expresse do- cwin Sacramento Pœnitentia;, vel per coutrilionom
cel S. Tbomas in 4, dist. 6, q, 1, art. 3, ad 3, ubi sic :
perfeclam cunipensetnr.
Àa hoc ul liomo se prœpniet ad graliam in Buplismo « Insi. : Tani Baplismus peratiriiionem puram re-
suscipiendam, prœexiyitur fides ; sed non charitas, quia viviscens, polcrit ficlionis peccatum remittere indi
sujpcit attrilio prœcedenf, elsi non sit conlrilio. reciè, quàm Pœniientia indirecte remiltere possU
I llirùra autcm allrilio hxc iniliaU charitale infor- peccalum oblitum : atqui, etc. — R. neg. maj. : Pœ-
mata esse debeal, res est operos; momenli, quam niientia eniin uipole institula ad rcmitlendum quod-
non anie expeiidenii.s quàm noster nos lal)or ad pœ- cumque peccatum Bapiismo posterius , ad ea cliam
niiciiiise Sacramenlua' deduxerii. Hic annntare sutli- exlcndil se peccata, qu.T. inculpalc è memoriâ exci-
ciai secundam liane nostrx conclusionis pariem esse derunt ; neque alioqui sal consultum esset hominis
inlclligeiuiam de ficlo négative, qui morlaliter non saluli, cùm plerùmque impossibile sit ut delicla qiia;-
pcccaverii pos: Baplismi susccplionem ; aliàs eadem cumque sua quoad numerum el species sibi revocel in
ei necessaria forei ad revivisceiitiam dispnsilio; qu;c aiiinuiin al vero Baplismus nuUam prorsùs vim
:
ficto positive : quia peccatum grave Bapiismo posle- babel ad delenda pcccala posl sui susceplionem com-
rius nonnisi consequcnler ad contrilionem vel imper- missa; unde si desit conlrilio perfecla, vel allrilio
fectam in Sacramenio, vel perfeclam extra Sacra- cum Sacramento , nec tolletur ficlio, nec originale
menlum dimilli polest de via communi. peccalum.
« Obj contra primam partciri :
1° Polesias clavium < Al, inquies, Baplismus cum obice positive rcce-
non se cxtendit nisi ad pcccala post Baplismum com- plus, non minus babel cfficaci.Te, quàm si receplus sit
raissa, prout doccl Tridentinum, sess. 14, cap. 1, 2 cum obice negalivo ; ergo si sufficiai attrilio ad tol-
eto : atqui liclic positiva non est crimen post Baptisma lenduin obicem negativum, el h;cc quoquc sufficiet aJ
perpelratum ; ergo non polest eà virtute clavium de- tollcndum obicem posiiivum. — R. neg. conseq., quia
leri. — R. dist. min. : Ficlio taniiim iiiclioala non obftx posilivus importai peccatum ad quod non ex-
est crimen post Baptisma perpelratum, concedci; lendit se efflcacia Baplismi : porro obex negaiivus laie
fictio cousummata, de quà loquimur in prajsenli, nego. peccalum non involvit.
Ilaque si qiiis ad Baplismum accéderai cum voluntale c Obj. 3" : Eucbarislia indirecte remillil peccatiun
non dolendi de peccatis actuiilibus qua; per totam vi- originale in liouiine soU'im allrilo, qui bonâ fide crédit
lain conimisit, et ante ultimum instans in quo com- se esse baptizatuni; ergo et Baplismus rcviviscens si-
plelur Baplismus in suo esse, voluntalera banc relra- militcr remittel allrilo peccalum ficlionis , sallem si
ctaret ; tamque de eâ, quàm de aliis à se admissis fa- illud non occurrat memoria; ipsius. — R. dalo anté-
cinoribusdolerel, quantum sufficil ;quod licct difficile cédente de quo alibi, neg. conseq.; disparilas est quôd
Cerilamen absolutè polest jara ficlio hxc per Ba- ;
Eucbarislia , ut el alia vivoium Sacramenla, sccun-
plismum unà cum aliis peccatis delcretur ; neque ob- dariô institula sit, ul gratiain primam conférât, adeô-
noxia esset clavibus Ecclesi.ie, uipole qua; non foret que ul deleai peccaia omnia priùs admissa, cùm nul-
opus hominis baplizali. Verùm aliud est de ficlione liim grave peccatum in eodem subjeplo subsislere
consummatâ; hicc enim ciim sit profanalio Sacra- possii unà cum gratià sanctificante : al verô Bapli-
menti, est opus membri Ecclesise; ac proinde non smus nuUo modo insiitutus est ut peccata posl sul re-
lO'.t APPKNO. III. l>\: SIIIJKCTO SACUAMENlOIlUM. MO
f.'liiioneni rommissft ilt-lcat. Onaproiuor llnio (|iiu! i
CoMCi.uBio I. Pccpatori iijidccumque notorio Sacra-
(iii|iiuiii i>iorsiii i! MK^iiiiii iù oxcitli'iil, indiri'i'lo Idllo- nionla eliani publiée polcnti nogari dcbonl , cxee|it.'k
tiii' |ii>r |){fiiituiiliaiii, tiiiiii iiliix i|ii:i' (li'iii('(>|is coiiiini- lauioii Putnileniiit, et nonnuinpiàin Matrinu)ni(/.
soril (U'cciUis; aiil salltiii por (•«iiliilioncin , vcl f\\\- Prob. 1" ox liis Cliristi verbls , Matth. 7 : Nolile
lililriii iutI'i'i laiii, i|ii:i^ in l'O sii|>piiiii f-M-'M imsspl ;
dure sanctum cciiiibKS ,
qu;o Eucliarislliu potissiniùm h
i|iii iiulliiiii il tniiporo llaplisini iklà rtU'i'pli t;iave Palribns accoiuuiodanlnr, nnde cl is litclesia; canlus :
piH'iMliini coiiiiiiisissot.
Kcce punis miijciorum, faeltis eilms vialorum , uon iiilt-
t Olijiciiiiitiir duo rouir;) scciindam paili'in: rQiiiid ti'iulus aniibiis : alqui pcr canes dcsignanlnr ;-,c«a-
tiilli'ir liilioiiom , sil lollciv pciciatimi ; poopalimi aii- loiet inniilfesti, proiit expresse docetS. Thomas, 5 p.,
li'iii kiilà allrllloiio liilli non piissil; ti' cpiod (lis|iosilio (|. 80, a. 0, 01 cnni co nnanimis tbeologorinii cliorns ;
»iibscipions non possil csso disposilio ad revivisccii- ipiaproplor cilaliini llyiuni versuui sic reddichhe Rc-
tiain Itapiisini : poni) aUiiiiu in nuslt'O casu est dispo- gii-Porlùs inlerpiclcs : Loin le péclicur brutal, c'est le
Vernni Wxc niliil nifçi'nl. l'ndc — K. ad I, ncg. niaj., Piob. 2" : Si pcccaloribus pnblicis Sacranicnia ad-
iipni, qnà indnclA percatiim lam acliiaU; qu;\m origi- lari , sic et per odiuni nocerc possunt : alqui tamen
nali' pcr l!apli>ininn lolli deliet. — R. ad 2, ncg. maj.:
•
ne bis eliani, qnidquid exiiûs res habcre possiiit, Sa-
l'Jsi l'iiini di^p(l>ilio liaplisniiiin snlisoipiens, noc sil craineiila confcrri licel, slaliin ul sunl publiée pccca-
1100 l'sso possil disposilio ad Bapli>n)nni, quia dispo- torcs. Prob. min. ex S. Clnysostonio , hom. 83 in
silio dohel pi'ior esse fonnà ad qnain disponil, est Mailh. , ubi sic Sacrameiilorum dispensatores com-
lainon disposilio ad illius elVeolnni qnein obex sus- ,
pellal : Non parva vobis imminet nllio , si qucmquam
pondéral. V,l voiô altrilio post liaplisninm se liabct illius improbitutis conscimn hiijus mensœ parlicipem esse
ut allrilio anle Baplisniiun : alipii allrilio ante Bapli- concedulis. Sanguis ejus de mnnibus vestris exquirelur.
sniuni non se liabel ut disposilio ad Baptismum, cùm Sive quis dux militiœ sit, sive prœfectns, sive princeps
is sine ilià verè subsistai ; sed soliim ut disposilio ad diademate coronalus, indigriè ne accédât prohibe. Sed
cjns offecium; ergo alliilio po^t Baptisinnni est lan- unde, inquies, ego illum atque illuni, qualis sit cogno-
linn disposilio ad ejus oli'oclum. .laiii vcio niiiil obslat sccre possum? Dion de ignolis,scd denotis hœc disputa.
ad Prob 3° quod universis mundi calholici rilualibns
qiioniinùs id qiiod snflicicns erat disposilio etîe-
clUMi Baplisini noiidijm suscepti , sit et ad ejus jarn aille aunos non plus 40 severè intcrdiclum erat , u'
suscepii elTccium disposilio. menti Clirisli et Ecclcsiœ adversuni, non polesl liabcri
« Ne(iue tainen sufliciet allrilio bx'C ad tollcndam bodiè ul iiiculpauim quid aut indifierens : alqui anle
fictionem posilivam ;
quia hax ulpotc Baptisnio po- annosnon plus 40 universis mundi calliolici riliialibus
sierior, non aliter auferri potost quàm peccala cnelera severè interdiclum erat , ne peccatorl cuicumque no-
posl Bapiismnm commissa. t torio darenlur Sacramenla. Facluni hoc docebil \ir
Qiiod spécial Saeramcnta à Baplisnio dislincla erndiuis ad;cquè et parnm suspectus Beriiardus Vaii-
quanivis nonnulii moveant difliculialem, probabilior, Espen : sic ille juris sui, part. 2, lit. 4 de Eucliari-
aut sallem tutior est scnleniia docens iisdeni tantiira sliâ, c. 2, n. 20 : Cicm ergo ritualia atque synodalia
inediis obiccni removeri posse, quibiis pcccala morta- décréta velint uNiVEnsisi publicos et notorios peccaiores
lia vuigô lolbuitur ; id est , aul conlriliono perfeclà à communione repelli, manifeslum est à verbis et mente
aul allrilione cuin Pœnitenliœ Sacramcnlo. Ecctesia: oninino deviare, qui hujusmodi pcccalores non
§ 3. An et quaienks licenl Sncramenta indujnis prias volant esse repellendos, quant per sententiam ju-
Nol. 1° duo sccerni gênera peccatnrum : alii sunl peccatores, antequàm per sententiam taies essent decla'
publici, alii veroocculli. Publici laies suntvel pubji- rati. Nam forte scandalum non essct... aut Sacruiiien-
cilatc seu noloiieiate juris, vel publicitalo £icli. Pu- tun.-. nondarelur canibus,si notoriis pcccaloribus no-
buci pcccalores publiciiale juris ii dicunlur, quos ne- lorietate facli administrarclnr publiée Eucharislia ,
farium quid egisse consiat ve! por propriani eorum quamvis necdiim per sententiam domini officiulis ut taies
slium , vel per sentenliam judicis. Publici evideiitiâ Quod dicil laudalus eanonisla univcrsim hic conspi-
seu nolorietate l'acli, ii sunl qui criiucn alirpiod coram rare cuni synodis libres rilualcs, |irobari facile possit :
tôt teslibusconimisère, ut crinien illudjani nnllà ter- scd ne in re minime dubià ludamus operain, horumce
giversatiorie in tolà vicinià celari possil. Circa quod librorum ,
quibus regere se dcbent Sacramentorum
consule quaj dixinius ubi de Censuris, 1 part., c. 5, I
minisiri, aliquot appellabimus. Rituale Remense h Ca-
p. 126, aliis 12S. rolo Maurilio LeTellier editum, an. 1677, Ik-cc habet :
Not. 2° : Peccator seu occultus seu publicus vel Et d'autant que le Seigneur défend dans l'Évangile de
publiée seu corara frequenli cœtu Sacramenium pelil, donner le Suint aux chiens, nous défendons à tous curés
vel occultô, id est, solus à solo. I
$t vicaires d'admettre à la participation de la sainte tu-
m DE SACRAMENTIS IN GENERE. ils
charhtie les pécheurs publics, jusqu'à ce qu'Ui soient T ul cùm agitur de negandà duellistis aut comœdis se^
corrigés ,
qu'ils aient (ait péniience , et réparé le scan- pullurà ecclesiasticà ; valet et quantum ad reservatio-
dale qu'ils auront causé. El nous estimons pécheurs pu- nem casuum quorumdam, qui nisi publici sinl, non
blics ceux qui sont notoirement excommuniés ou inter- reservantur. Sed non valet quantum ad alios innume-
dits, les concubinaires publics, les usuriers publics, les ros casus, ad quosabUltramontanis extendi solet. Sic
magiciens, les sorciers, les blasphémateurs publics , les nec excommunicatos, nisi deimntiati sint, fugere te-
quelque crime notoire et scandaleux. Ibi lex universim Quod diximus nullâ bumanà lege praescribi posso
et indistincte loquitur. adversùs ea quce juris sunt divini, absit ut co sensu
Riluale Alectcnsc quod edi curavit Nicolaus Pavil- I dictum intelligatur, quôd exstet aliqua in regno lex
lon, an. 1667, instruct. 5 de Eucliaristiâ, sic interro- unde suspicio ha;c induci queat. Not.-e sunt eae chri-
gat et respondet, pag. 74 : Qui sont ceux qui ne doivent stianissimi régis declarationes : Nous sommes bien
pas être admis à la sainte communion? Ce sont ceux éloignés de vouloir soumettre la religion à l'autorité sécU'
qu'on sait publiquement en être indignes , comme sont Hère, ou autoriser ceux qui forceraient les ministres de
les excommuniés, les interdits, les infâmes ; par exemple Jésus-Christ à donner la commuriion à des gens notoi-
ceux qui sont reconnus pour concubinaires, tes usu- rement rebelles aux lois de l'Église et de l'état.
igitur Poiitasius, vcrbo Pécheur public , cas. 1, in haec mysteriorum nostrorum dignitalem conipertam lia-
Prob. 4° : Si nunquàm sufficiat facli publicilas ut quibus ea conferri jubebit magislratus : huic enim ob-
quis arceatur à Sacramenlis, non polerit arceri à sy- teraperandum est : Non enim , ait Optaïus Milevitanus,
naxi sac.'â mulier qtiae vultùs pectorisque immodestià lib. 3, respublica est inEcclesiâ, sed Ecclesia in repu-
lasciviam spiral ; nonebriosusqui àmane in vesperum blicâ est. — R. seculares magislratus nihil habere ju-
pctat, obscœna canit, et Iripudiat in popinis ; non is ris in ea quœ vel ad (idem , vel Sacramenta pertinent.
qui fralcrno quem palam fiidit, cruore madidus, Chrisli Qui ergo eô venirent lemeriiaiis ut vel hœrelico, vel
cA, id eit, I» iiH/n'ii'o Konxmo, iWu\i\i: l(mi;è magis Hila bic suspirarenlur mali ; ac deinùm diriicilo esse ul is
est, q\\\\m si cssct in (jcnlibus biiibaiis, apiid qiias iicc monialiinn exitiis laterel episcopum, à ipio proindc si
icictrdoliasauclu iiec imdicili(ietvir(jimlus, lutii esse pos- non priibaretur, ncquc etiam vidcbatur improbari ;
«t-»(. Mi-rite igitiir llliist. Caïueiatoiisiiiiii arcliipia'sul undo et inlerrogaiidns erat qnid facto ojxis csscl
Francisciis île Feiicloii , m eiLtcmpoiaiicà oralioiic ipioad Saiiamenta.
qiiam prxMiiisil consecrationi Josoplii ('lomciitis de Exce|>i in concliisione à régula communi Pœnitcn-
UavariA , lia'c faniiidè oloqtiebatiir : L'Iùjlisc , il est tiam et identidein Matrimonium. De l'œnileiitià con-
vrai, est dans l'étal, pour obéir au prince dans tout ce qui stat ncmineniabc'irepelli debere, cùm lia'c pro iis po-
est temporel. Mais elle n'en dépend jamais pour aucune tissimùm insliluta sit ipii laboraiit et onerati sunt.
(onction spirituelle...; elle est en ce monde pour le you- Velalquidem lionifacins Vlll, cap. 2, de Vsuris, in (i,
verner par rapport au salut.. . Le monde, en se soumet- ne manifesti usurarii «a wnfessionem admittantur,
tant à l'Église, n'a point acquis le droit de se l'assujé- nisi de usuris salis fecerinl, vel de sulisfaciendo pro sua-
lir. Les princes devenant les enfants de l'Eylise, ne sont rum viribus facidlulum pru'slent idoneam caulionem;
point devenus ses iiu^Jres, elc. Alqiie idipsum esl ipiod veri'im liaiid satis seio nuni ea lex vigeat apud nos.
lolies et pra; CKteris palàm attcstali suiit reges cliri- (jiiod ad Mairimonmm periinei, constat et ab ipso
stiaiiissiiiii : sic Liidovicus Magims iii celebri an. 1695 connnuniler arcendos esse eos à qnibus palam profa-
ediclo de Jurisdictioiie ecclesiaslicà, art. 54 : La con- naretnr, prout resolvit anctor Collât. Paris., tom. 1,
naissance des causes concernant les Sacrements et lib. 2, coll. i. Uiide card. Noalins approbavit agcndi
autres purement spirituelles, appartiendra au.tjiujes d'E- rationcni cujusdam è parocliis suis, qui puellani cum
(jlise : enjoignons à nos officiers, et même à nos cours de bominc lubrlcis cantibus ,
gallicè Opéra , deservieiite
parlement, de leur en renvoyer la connaissance, etc. maritare renuerat, donne is spopondissct fnliiruni ut
Coticliisio iiostra quantiim in se indubia est ,^ tan- periculoso huic exercit 3 nuntium mitleret perpo-
tnm in praxi caulionis exigit et piudcnlise. Cavciiduni tuum.
jlnquc et summoperè cavendum ,
1" ne pio notoiio Est tamen in usu positum ut apud Germanos, ubi
habeatur, quod vcl paucis cogniium sil, vel nimoribus mixti banreticis vivunt Catbolici, alii aliis connubio
nixuin incertis, vcl solà viilgi crodulitate aul inipori- jungaiiiur. Yerinn seu nialrimoiiia b;ec sint vel non
tià fundatuni. Idque etsi in pluribus locum liabere po- sint Sacranienla , constat cxceplionem banc ad alios
test, habet prxserlim in Lis quae pertinent ad surliie- casiis extendi non debere. Adniitti quidem ad matrimo-
gium , niagiam , et quandôque ba;rcsini ;
2° ubi sentit nium soient qui quas in concubinashabuére in uxo-
paroclius fieri posse ut ad Sacranienla accédât quis res habere jam volunt; sed quia sic crimcn ejnrare
suspecta; fama;, aiquum est ut eum aniicé convenial; censentur : an autcm illud de facto et in corde eju-
moneat de ipso spargi mulla qucc ,
letri qnid nioribus rent, expendot sagax confejisarius , eique prodesse
ejusinurant; hortetnr ut scandali causas resecet; 5° et poterunt quœ à nobis dicta fuére ubi de Coiifessario-
id curare débet ut è suggestu , nemine tamen desi- rum obligationibus.
gnato, contra eos insurgat, qui et impii sunt, et ne Sed qnid si pnblicus peccator emendatus sit , sed
proimpiis liabeantur, accedere volunt ad Dcum, f^Husi nondiim publica sil cjns emendaiio; poleiitne mini
gens quœ justiliam fecerit ;
4° non déférât Eucbari- sler, cui de ejus pœnitenlià constat, eidem privalim
sliam, cuni periculo lumultûs et scandali ,
putà si no- Sacramenta largiri? Poterit, imo et coram nonnullis
torius adulter necdùni , ut potest ,
pellicem è domo assistenlibus, qui peccaloris conversioneni noverint
ejecerit; 5° non habeat ut notorium in lioc vico pec- ut ipse. Ut tamen viletnr scandalum , ciirandinu crit
catorem, qui laiitiim notoiius sit in alio, pnïscrtim, ul non ante spargalur communiunis rumor (|uàm
ait Sylviiis bic, q. 80, art. G, si fama criminis non vi- disseminatns fuerit rumor pœnitentiin, aut saltem
dctur eô facile perventura ;
0° ubi vident peccatorem ut utriusque fama pari gradu et modo diffundatur.
tcrgiversatione aliquâ non iniprobabili ida;ani criminis CoNCLtisio II. Pcccatori occulto occulté pclenli Sa-
à se propellere, consulat episcopum, et in dubiis man- cramenlum iiegari débet, nisi minislcr peccalum ejus
data ejus cxequatur ; ne dûm scandalo vult occurrere rescierit per confessionem. Idem facienduni, si coram
scandalum iimeclat gravius , et incerta colligendo zi- iis pelât quos de crimine ejus certiorcs faclos esse
zania certum eradicel triticura. constct.
Idcircù consultus Gibertus an pro publicis peccalri- Prob. tum ex Riluali Romano , ubi sic : Occultas
cibus babendœ essent moniales, quae longam œstalis peccalores , si occulté pelant , et non eos emendalos
paricm quolannis transigebant in villa et extra clau- agnovcrit, repellat ; Inm quia lixc agendi ratio, necjue
strum, idque ob causas reipsà futiles , rcspondit iis scandalo est adstantibus ,
qui cùm petentis improbi-
Sacramcnia , si publiée pelèrent à parocho , neganda tatem novisse supponantur , agrè ferrent Sacramenta
non esse. Etsi cnim pr.iDsumi poterat moniales illas ab eo impie profanari ; nec detrimenlum affert pe-
eiconimunicationcm incurrisse, quia sine necessarià tenli, cui et delrabiluroccasio consummandi exleriùs
episcopi licentià exierant è clauslro, tamen et id quo- sacrilegii, et nibil dépérit fam*, ciim jam ab câ cxci-
qiie poterat pracsumi, easdem non cxiibse sine supe- H, derit ; luin denique quia impiclati cooperatur mini-
115 DE SACRAMENTIS IN GENERE. 116
ciim snie ullà juris alieni Ecclesiaslico judicio }ionnnaium atque convutum. Jain
non obstal eidem
I
slCr qui ,
iiiisionc obslarc iiotcsi. verô quod id debuerit Cliristus proliibere, sic suade-
i)ixi, nisi ministcr peccatiim ilidicerit in confessione tur. Cliristus Ecclesiam suani sic inslilucre dcbuit, Ut
lùs i'jnoratis liaberi debeni, prsDsertim cfim Inde im- pusillisatqneimprobis non esset penè quotidiana rui-
niinet iul)or aiit cônfiisio pœnilenli. Unde, aitllenno, nx spiritualis occasio ; ha"C enira incommoda si poli-
SI saccrdos nonnisi coiifcssionali scienliâ diJiccrit Ti- tici legislatores à suhdilis suis arceant> quanlô plus à
tiuni peccalorem esso publicum et scandalosuin, ne- suis arcere debuit Dominns et Icgifer nostcr ; atqui si
quidom eum lune elsi solus sil cum , solo repellere peccatoribiis occultis Sacramenta denegare liccret,
nominis viros oppellat Habertus : at si opinionem eo- cssetque insuper penè quotidiana ruinac spiritualis
monendus viderelur, qui minits ex matilià quàm ex sim- ministro ciijiis odium incurrissent ejicerentur? quoti
plicilule Eucharisliam sine teste peteret : constat enim ejicerentur de facto , non quia mali , scd quia ob vir-
expcrienliùrudiorcs, explelfi confes-ione , pro more ad tulera siiam maloparochodispliccrent? quoti ne ejice-
sacram mentum pergere, non atlendcnles fuerinine abso- rentur, miserisSacramentorum nOndinatoribiis pccu-
liiti, necne. Inquocasu ubi snpponilur nultum esse pe- , niamet niunera offcrrent ? quoti ejicerentur ob culpam
ricultim infamiœ aut scandali , sacerdos potest qxiœrere leveni, qux imperito vel malè affecto pàslori gravier
»b hujiismodi liomine, nnm absolutionis benepcimn fue- viderelur, quàm in se sit? quoti ab une publicani re-
rit coiisecvtus. \ixc ille, de quibus agemus nos ubi de pulsam passi, ab alio staiini non sine giavi simultatura
secrète confessionis periculo, publiée adniitlereniur? quoti ob minus cri-
CoNCLUSio m. Peccatori occulto Sacramenlum pu- men expulsi, venirent in suspicionem gravioris noxiB
bliée patenli , negari non débet. Ita passim tlieologi de quâ ne cogitirunt quidem? Profeciô quiSquis
qui, ut notât Lugo.disp. 8, n. 168, varias in idaslruen- isthœc, et alla quœ menti facile occurrent, incommoda
dum congerunt raliones, quie parùm vel difficile con- pensavcrit , sentiet Ecclesiam modico tempore nihil
Probant 1° aliqui, quia peccator occultus jus habet libet ob piivata delicta à sanctis mysteriis extorreîc
ne infametur : porrô infamaretur si palam à sacra faeere liceret. Ej'go exigebat sapieniia Christi ut re;:
no infametur, ciim alinqui gravis Sacrameiili injuria Obj. 1° : Pcccat graviter qui alteri graviter peccandi
nialeriam pr;cbet scd qui indigne cuivis Confirma-
averli iiequil, quàra habeal jus ne infametur, cùm de ;
atqiiifur occultus, v. g., non habet jus no infainclur, pcccali maicriani prtbet ; ergo. — R. 1° : Palet ex
cùm aliter meum aut proxirai damnum leniponile inox dielis eum qui negarel Sacramenta non unius
tiohsec, nisi aliundè muniatur, non videtur omninô Icgii intcrioris reum esse, sicut adullerii rcus est qui
efficax : r quia Christus indubiè poterat Judam infa- mulierem allerius in corde concupiscit. ExterioriS
niare, suunique ei corpus negare ; ergo, nisi quid aliud autcm sacrilogii consiimmatio, elsi pro viribus impe-
obstet, idem poterunt niiiiislri ejus; 2°quia qui scmel diri débet, non tanti est ul cum benorum omnium
gravem palitur injuriam, non ideô docet velle se eam subversionedebeat iinpediri.Undc— R. 5°, disl. maj.:
Pmb. itaque et forte nielius i:i hune niodum : quod candi, conccdo ; materiam libcram, subdistinguo ; non
Christus ipsà siià praxi pronibuit, et prohibere debuil, ,
licet sine gravi causa, concède; cum causa gravi,
'iid^iin praxi prohibuit ne peccaloribus oceullis nega- bere, quà quis uti sine peccate non potest, quia hxc
involvit peccatum lum illius cui pr.'cbetur, lum et iHius
rcitnr Sacranienta, et id prohibere debuit. Qiiôd pro- ;
ailionem sic senipcr inlerprctata est, ut nusqiiàni non iiiternecioncm removeal, stupratoris libidini cedere.
peccaiores occultos à sacris mysteriis ahigi Verùm licet, nec rare licet praîberc nialeriam quâ
cri'dirteril I
jiosse : unde id lanquàm aliquid ubique observatum quis ad peccatum non nisi ex malitiâ usurus est. Sic
tr;idil Angusliniis, liomil. 50, ubi sic : No$ ver'o à licet uxori reddere debitum niarito, qui non àmore
cemmiinione prohibere queniqunm non possumus, nisi prolis, sed solius voluplatis inluitu debitum petit. Li-
aut spontè con(essum , nul in aliquo sivc seculari , sive I cet avare reddere pccuniam ,
quà is ad gravandum
117 APPEND. III. bi: SUIUECTO SACKAMLNTOUUM. 118
usiiits |iaii|H'iein usiiiiis csl ; liivl :ilt iiniiio iiiiiiislro commindouis; ergo «piiilquid t:iiulem cvoirire po«sit,
pi'liTi' Sadniiifiil.i , i\u.v. siK rili-K<'' ditnl : iniia .npia; niliil 0-.1 quod non drbtal li'nlari ut averlatiu'. — It.
i>ii|ipi'tiiiit sic ;igciiJi i-ausj!. ditt. anl., cl crlinen illudcrimi-n est re^pectu indigné
Olij. 2° >ï laiciii III, 1111). 5, De t,mi)oiib. Untiiiul.: cunuiinnicantis, cuncedu ; cl esl crimen resperlu nii-
l'iiU'Sl sii|iL'iiiii- ab urtliiiilms aricrc ont qnoniiil corii- iiislri iii noslro casu, nogo. Ccrtô si niliil prorsiis in
luilcsl ijuis ab aliis Sa- Iciilaliiin reliiiqui delieat, ut impi'diatnr iiidi;^iia Ei>
miitu «iViiM innviil , i-i'nii t-l
l'iMiiit'iilis ub ciilivaiii M-cri'laiii ai-cni. — II. noB- l'Oii- ibarisliic reccplio, baiid a'gr»( sibi persuadebimt plu
Oispaiilas esl, iiHÙd ixeliisio ;J) (inliiiilms iiulliini res salins esse ni reveliîlnr confossio livpocrita>, quàiii
M'(i. :
abiiiliiic liKiminto |iost se incumiiiodiiiii tialKil, tùni m is instar novi Jiid»! ad mcnsam Durniiii acccdcrc
l'xdudi al) i>iUiiiili(i!i |iossil (|iiis l'ilaiii iiiniiCKils; u( pennillalnr. Id salteni indubié pcrmitlcnl, qui ciim
SaiiaiiUMila ul> ciilii.is lali-iilcs lii-iii;- auclore recenti ceiisciit lieitam esse rcvclalionem
vcro guiici'alis
gaiuli lacullas, loi iiivi'licirl iiiiila, iil i«ik' torUim lic- conressiohis ; cùm agitur de servandA régis viti. Inde
sliam, qiiàiii alius (piililiil ad onliiics; ory» ut is, sic ci qui certô scitur vel cam coniulcalurus pede, vel
cl illo repelli polost. — U. Ni'g. cimscii. : Non ciiini v6 ipsà ad niagicas artes usurus : atqiii consequcns ab
piM'cisc peccaloi'Ciu occultum à Saoïaiiu'iilis arceii omnibus ibeologis rcjicitur, et meritù; ergo et rcji-
debcie iieganuis, (piia is ad ipsa jus liabcal salleiii ex cienduin anlecedcns. — K. ncg. maj.: Disparitas esl,
nalurà ii'i ; sihI (piia posilà , ul ost, Lcclesiuî consli- 1" quôd Cbristusjure suo cesscrit quantum ad indi-
tuliouo, publica pectaluiis Imjiis oxclusio iniuuiu;ia ! gnaui sui receptioncm, ut palet ex ipsius crga |uo(;-i-
iiivelierol mala siwiisx' Cliiisli, adcùcpieciiiisi Chrisio torcin discipuluin agendi ralione ; non aulem eo ees-
serit quanliini ad id utpedibus conculcaretur 2' quod
loiiiîè l'uucsliora , ipiàin indigna EucliuiisliiC coiilie- ;
clalio. Adde Ordimuu collalioucni sciiiper iii Ecclesià denegatio EucliaristiiB ei facta qui où ad magiam abu-
liliL'iaui luisse ;
quod do Kucliaii?lià dici non polesl :
surns sil, non subjaceat gravibus inconimodis qu;e
undo pectalor plus reipsà juris liabcl, si non .id Eu- secum traberet cjusdein propter alla quacumque oc-
quilibt'l juris balicat ad indines. nisiincasu qui evidenlià clarior sit, magiic nsuni, vel
Olij- 0° : Nunqiiàni liLild.ne samUnn canibus; ciini fixum conculcaiidi corporis Christi propositum cui-
id advcrSL'lur pr.ict'|)U), (piod ulpolo iH'galivuni obli- piam impiiigeie ausit? Qnis parocliianus futurie liu-
Ral semper et pro sonipcr : aiipii peccator etiani oc jus accusationis nietu non deteireaiur à Cominu-
culliis esicanis ; publicitas enim niliil immulat iiire ; nioiic? etc.
JHXla SS. Patres, paucis exceptis, corpus suuiii dcdit ret, non esset à gravi noxà immujiis : sed ponit cam
prodiloii Judo. li. 2°, disl. niaj. : Non licct dajc in loco sordidis sordidiori, qui iinpio tradit; ergo.
—
sanclnrn canibus, quos Cliristus à sanclo cxciudi vo- r>. disl. maj. :Quiponeret in loco sordido sine causa
lueril, concedo ;
quos Cliristus noiuerit excludi, ncgo. gravi, concedo; secùs, ncgo. Unde si quis ne Eucba-
Porrô ex dictis constat Cbrisluni nonnisi nianifcstos ristia vel flammis iradalur ab impio Calvinisl.i, vel
pcccaiorcs exclusisseà pereeptione corporissui. Unde pcdibus alleralur, eam iii sordido loco rccoiidat, nic-
el bi s»li caiiuni nomine à Patribus intclligunlur. rebitur nedimi peccet.
Ulique occulli peccatores salteni cxteriùs Cbristum Quœrcs i° an non vilandai impielatis causa possit
ri'vereri vidcntur ;
publici vero eideni insull.Tnt , aut impio tradi hoslia minime consecrata. R. negat. —
iiisultare praîsuniuntnr. cuni S. Thomà ibid.,.q. 80, art. 6, ad 2, quia saccrdos
Iline palet praeceptuin Christi negativum quidem lioc (aciens, quanliim in se est, facil idototatrare illos
oRse, scd non générale prorstis et absolutum ; qiiod et qui credunt esse liosliain consecratiiin, sine alios prœ-
;;liis plinibns commune est : sic pncceptum islud : seiites, sive ellam ipsum sutneiilcm ;
quia, M Augnstinus
Aoii revetabis sccretum alterlus, sub liàc intelligitur dicil in Psalttt. 98 : NeiUo carnem Clirisli mundiicel,
ciinditiiine. nisi jusia causa exigal ut révèles. Idem nisi pniis adorel. tinde consullus Imiocontius III, de
est de isto : Si qtiid voveris, ne différas reddere, etc. incaulo presbylero, qui cimi se sciret in mortaU crimine
Obj. i' : Non possuui reddere gladium ci qui sese conslitutum; cl missaruin solentnin non posset propicr
inieriniere vidt; ergo nec Eucliaristiam ci cui b;ec necessitatem qiiamlibel inlcrmiUere, ntismmi cch'brure se
liioHetii illiidlhi siL — ^ R. neg. anl. generaliter in- llngebat, et supprcssis vcrbis, quibtis conficilur corpus
lelleclilni. Si quis enim nisi gladium ci suum resti- Christi, pdneni et vinttm lantuinmodb pii/èsuniebat; bis
respoiidet verbis, cap. 7, de Célébrai, missar. Citai
luero, me niearuque doinuni conibLuere ve!it, potero :
suum ci enst-ni reddere : quia lune gravius impendel (utsa sint abjicienda remédia, quœ veris sunt periculis
iurgia, dissoiisiones, furibunda odia, pasturliiii, Sa- ter iilud myste-lmn pra;sumpseril simulare ; ciim non
cremcniorumque despeclus, et ipsa paulalim HeligiO- soliwi Deo, cui videtur iltudcre, sed populo quem deci-
nis exlinciiti. pit, se udslringât.
Iiist. : NuUum esl gravius crimen crimine indigna; Qnscres 2° an relative ad Sacramenlst dignns cen-
119 MERLIN VITA. 120
Beatur, qnem non constat esse indignum : et ulrùm parochià ad atiam, per curatum in eujut parochiam
niinister aliquam adliibere debeat diligenliam, ut sibi transitiim feccrint, ad Sacramenta ecclaiasiica, sine lit-
moraliler constet de dignilate petentis? — R. non lerà certificatoriâ proprii'paroclii dimissi, aut episcopi
unam hic et parem pro Sacramenlis omnibus regulara vel officiariornm cjus admitterentur. Verùra disciplina
constitui posse. Quapropter inspicienda estctijuslibet liœc, sicubi institula est, servari débet, non débet
Saciamenli condilio,-el Ecclesiœ praxis. Ilaque cùm proprià parochi auctoritale introduci ubi nunquàra
agitiir de Baptismo, qui Sacramentorum janua est, et viguit; prout notât Gibert, tom. 1, de Sacram., eon-
horaineni Dei et Ecclesiœ filium constituit, non ante sult. 7.
co adultum quemque initiare licet ; quàm moraliler In Pœnitentiâ cujus minister agit ut judei qui nisi
,
constet eum et instructum satis et rite dispositum causi diligenter expensâ sententiam ferre non potest
esse. Unde graviter delinquet etiam laicus qui secùs ;
prudenter, sacerdos moralem adhibere débet diligen-
feccrit, tum quia gravi alterius peccato cooperabitur ;
liam, ut slatum et internam pœnitentis dispositionem
luni quia hoc ipso quôd Sacrameutum iioc conferre coniperiat, priusquàm absolvateum vel liget.
vult, suscipit in se munus dispensatoris, adeôquc et In Unctione Extremâ sufficit ut sciât sacerdos mo-
grave debitum fideliter dispensandi. Graviûs tanien ribunduni vitam egisse christianam, vel si is forte sit
peccaret niinister consecratus aut ad baptizandum peccator publicus, aut paulô antè admiscrit grave
; ali-
specialiter deputatus ab Ecclesià. quod crimen, qusedam exhibuisse doloris signa. Sed
In Conflrmatione digni habentur quos présentant de his alibi.
parocbi : qui à nemine prœsentantur, rustici praeser- Quod atlinet ad ordines, tenentur episcopi ad eos
lim et inopes, ignari plerùmque rerum salulis, quan- non adniitlere nisi quorum jemis, personam, œtatem,
doque inlerrogandi an confessionem prœniiserint; an insiitutionem, mores, doctrinam et fidem seu per se, seu
non jam antè fuerint confirmali. per alios prudentes viros, peritos divinœ legis, ac in
Quoad Eucliaristiam, usu receptum est ut bonus ecclesiasticis functionibus exercitatos diligenter inve-
prxsumatur, cui niiiil objici potest. Curandum tanien stigaverint et exaniinaverint : ita prsscribit Trident.,
paroclio ut in eorum qui de novoin parocliià suà do- sess. 23, de Reforra., cap. 7.
miciliuni (igunt, vilam moresque inquirat seu per ali- In Matrinionio, quod ubi consummatum est, indis-
qnos quibus fidere possit, seu per liiteras ant aliter solubili viiiculo alligat, et innuniera inducit peccala,
iiiterrogando eum a cujus parochià transniigiàrunt, si vel invalidé, vel sine gratià sacramenlali contralia-
an illic piè antea vixerint, an non incurrerint censu- tur, curandum est suramoperè pasiori, ut nonnisi ha-
ras, an qua; eum iis nomine uxoris habitat, uxor sit biles et rite dispositos admitlat. Circa parocliorum
légitima. Imô sanxerat, an. 1456,synodus Langonen- obligationes fusé alibi diximus.
sis graves ob causas ul nulli se trantferentes de unâ
MERLIN VITA.
Merlin (Carolus) è socletate Jesu in diœcesi Ambianensi, Lutetix defunctus in collegio Ludoviei Magni,
anno 1747, hunianiores litteras theologianique faustè admodùm professus est. In conclavi deinde secedens,
iisdemprivatim rébus incubuit, nec parvani ex labore laudem consecutus est.
quod in nostro de Sacranientis iractaiu, absque gravis negligenliaî no\à oniiltere non poteramus; 2" plures
Disseriaiioncs, pro niajori parle in Trevoltiensibus Conimenlariis insertas; has inter praecipué coramendaiitur
tuni Dc[cnsio Honorii papse pr;eclarà sanè doctrinâ necnon ad criticœ sanioris Icges elucubrata; tum doctrinx
catholicaî circa prœdestinalionem nova Exposiiio, in quù duas opiniones quibus liàc de re scinduntur theologi
conciliare volens, asserit quôd prœdestinalio bona hominis opéra ac universini ipsius meritum antecedat,
qu:inquàm nonnisi post aliquod virtuiis experimentuni, quale fuit, v. g., obedientia Abrahœ, pronuntietur.
,Quid(|uid sit de hâc seiitenlià, qiiam multis Scripturoe sacne locis, Palrumque ac theologorum necnon concio-
nalorum culeberrimorum leslimoniis fulcit aiiclor eximius, illud tanien inde potest erui documentum nempe , in
liis qu;e opiiiionum, explicationunive aut systemalum nominibus jactitantur, frustra tantas utrinque liles mo-
veri, ac vchementer dolendam pertinaciam quà quisque proprio sensui adliaeret quandoquidem duas inter :
prnpositiones contrarias sœpè médium occurrit ad vennn niagis vel minus accedens, aut veritati etiam omninà
consentaneum, quo perspecto, suspicari certè licet duas parles œqué in errore versari.
JJLU PiM* «^
^WVEJVDIX QirAUTA.
TIlilTi: IIISKHUQili: ET DOGMATIQUE
SUll LES PAROLES OU LES FORl\IES DES SEPT
SACREMENTS DE L'EfiLlSE.
H^xtiiitt.
J'avais communiqué à quelques personnes habiles qu'elles le fussent vérilablcmenl. On estime donc que
les pensées qui me sont venues depuis longtemps, en je dois les présenter au public, et que nies remarques
examinant les divers sentiments des tliéologiens mo- pourront contiil)U('r à éclaircir bien des points qui
dorncs sur la niatiore et sur la forme de la (Confirma- touchent la docliine et l'Histoire ecclésiastique, c(
lion, et sur pliisioiMS questions importantes qui re- que les écrivains des derniers siècles, pour n'y avoir
gardent les sacrements. J'avais eu le bouliour de mé- point assez pris garde, ont obscurcis. Les critiques
riter leur approbation. Exhorté à mettre par écrit les modernes se sont, à mon avis, écartés de la voix sim-
principes, les autorités, elles faits ([ui avaient éclairé ple qui conduit à la vérité dans les questions difficiles
lues leclierches, je me suis trouvé engagé dans un et délicates des Sacrements; parce qu'ils ont négligé
champ beaucoup plus vaste que je ne m'étais proposé de suivre fidèlement les traces de nos savants contro-
d'abord et j'ai composé une sorte d'histoire, donl le
; versistes, et qu'ils ont surtout considéré d'un œil trop
principal objet sont les paroles ou les formes des sa- indifférent les CTidroits où les anciens maîtres de la
crements. Du caractère dont je connais ces person- religion parlent du secret des mystères. Ils n'ont pas
nes, qui se sont donné la peine de revoir mon ou- vu que le silence sur les paroles ou les formes sa-
vrage et d'en juger, je ne puis croire qu'elles veulent cramentelles, comme on les appelle ordinairement
précisément me flatter, quand elles me disent que dans l'école, est la principale partie de ce sacré se-
mes réflexions sont justes, qu'elles sont plausibles ; cret.
cl que si elles paraissent neuves, il serait étrange
CH.APITRE PREMIER. j
€ Quand vous viendrez, je pourrai vous dire le reste
« ne m'était pas permis de vous écrire. Reliqua
qu'il
Vérité de la loi qui défendait de mettre par écrit la
I verà quœ scribi fat non eral, interrocjati polerimus
fortnes saerametitellei.
i edicere. >
Rien n'esl plus connu que la Décrélalc de S. Inno- Nous avons deux autres garants de ce précepte,
cent premier adressée à Décenlius, évèqued'Kugube, l'auteur du livre de la hiérarchie ecclésiastique,
et
dans l'Ombrie. On y lit d'abord ces paroles : « Vous S. Maxime, martyr. Plusieurs savants se persuadent
« avez assisté aux assemblées de notre Église, et vous encore aujourd'hui que le premier est véritablement
1 avez vu quel usage elle observe, soit dans la célé- S. Denis l'Aréopagite. Les autres sont au moins obli-
i bration des mystères, soil dans les autres actions gés d'avouer que cet auteur est un écrivain du cin-
< secrètes , ce qui suffirait pour voire instruction. > quième siècle, qui est le même siècle où S. Innocent
Sur quoi M. l'abbé Fleury fait celte observation : On était assis sur la chaire de S. Pierre; c'est-à-dire,
voit ici comment les évoques apprenaient la pratique des que la rigueur de la discipline ecclésiastique sur le
sacrements par l'exemple et la tradition vivante. On ne secret des mystères régn;iit dans tout le monde chré-
voyait point encore ni pontificaux, ni sacramentaires, tien, et qu'en particulier la défense de mettre parécrit
etc. Mais surtout il n'était pas permis, même à un évê- les paroles ou les formes sacramentelles était en ce
que écrivant à un évêque, d'énoncer les termes qui temps reconnue et observée dans l'Église Latine et
consiituent la forme des Sacrements. S. Innocent dans l'Église Grecque. « C'est un crime, dit S. Denis,
marque bien quelle était la rigueur de ce précepte, < de communiquer par écrit les prières quiperfection-
en parlant ainsi de la forme du Sacrement de Confir- < nenl les âmes, et d'exposer en public le sens caché
mation : « Je ne puis dire les paroles, de peur que je « qu'elles renferment, et les vertus que Dieu opère en
i ne semble plutôt trahir les mystères, que répondre « elles; mais vous les apprendrez par des instructions
« h une consultation. Verba a'were non possum, nenia- « pariiculières et secrètes, connue noire sainte tradi-
< gis prodere videar, quàm ad consultnlionem respon- c tiou l'enseigne et le prescrit (I). Invocationcs
pcrfe-
I dere. > Venant ensuite à ce qui regarde l'Extrèmc-
Jnclion il en supprime aussi la forme, et il ajoute :
(I) Hier. Eccl.,cap. 1.
i33 APPEND. IV. SUR LES PAROLES OU LES FORMES DES SACREMENTS. iU
I clivas nefas est scripto interpretari, et
urcamm earitm parmi les Orientaux (1)? Pourquoi S. Augustin a-t-il
i sensum virtutesque quas Deus in iis opcratur, in publi- déclaré quelle est la forme du sacrement de Baptême?
j
< ctim effenc; scd, n( ytoslra sacrosanc(a Iraditio docel, Pourquoi Sévère ,
patriarche d'Alexandrie , n'a-t-il
< eas secreiioribus iiistriictionibus liauries. > S. Maxime, point fiiit difficulté d'exposer aux yeux de ses lecteurs
i
qui fleurissait au septième siècle, atteste dans ses notes la forme du Baptême ni celle de la Confirmation? Il
sur les paroles de S. Denis, que le précepte et l'usage y a d'autres objections plus plausibles et mieux fon-
de ne point écrire les paroles sacramentelles était en dées, qui ont échappé à l'érudition du continuateur :
vigueur de son temps. Et il est indubitable que l'ob- elles regardent la forme du Baptême. On trouvera bon
servation de la même discipline n'a pas moins duré que je dilfère à y répondre parfaitement, jusqu'à ce
eu Occident, où Rome veille avec tant de fidélité et que je traite de l'observation et de la durée de la loi,
de constance à la conservation des anciens usages. par rapport à ce sacrement. Devait-on juger que l'au-
Voici les paroles de S. Maxime : Vide ea qnœ medio |
teur des Constitutions Apostoliques ait confondu la
verbo agiintur, et verbo non scripto mijsleria esse tradi- ;
véritable forme du sacrement de Confirmation avec
ta.... Nota etiam non scriptis instniclionibtis divina no une prière telle que le ministre la jugera convenable,
bisliadi. On doit donc étendre à tout cet espace de !
et qu'on abandonne h son choix : Hœc atque alia his
sept siècles le même précepte et le même usage ; et consenlunen? que les usages propres des Orientaux se
il n'y a pas lieu d'en attribuer l'origine à d'autres qu'à trouvent dans un écrit fait par un évêque de Rome,
Jésus- Cbrisl et à ses Apôtres. Jamais cette discipline principalement pour l'utilité de son Église? Et sur
ne fut plus nécessaire qu'au commencement du cbris- quel fondement veul-oii qu'une Ibrme du sacrement
tianisnie : nulle autre autorité que celle des fondateurs de Confirmation, inconnue aux écrivains Orientaux
de la religion n'aurait eu le crédit de l'introduire t:mt de tousles temps, ail été autrefois usitée parmi eux?
chez les Grecs que chez les Latins : il appartenait aux La vérité est que la loi du silence des paroles sacra-
premiers maîtres de la foi de concilier à ces paroles mentelles est religieusement gardée dans cet ouvrage
sacrées un si grand respect, qu'on aurait cru les pro- par la suppression de la formyle légitime et nécessaire
faner en les traçant sur le papier. au sacrement de Confirmalion. On pourrait dire tout
Ces textes, au reste, ne sont contredits par aucun au plus que ces mots, Uœc atque alia his consentanca,
écrivain des sept premiers siècles. Nous les voyons, sont mis pour la désigner et la rappeler à la mémoire.
au contraire, soutenus par plusieurs témoignages (1) Pour ce qui est de Sévère, prétendu patriarche d'Ale-
de S. Basile, de S. Ambroise, de S. Augustin, cités xandrie, on ne sait ni qui il est, ni en quel temps il a
par Estius. Ce théologien est presque le seul qui ait vécu. Quelques critiques assurent qu'on l'a confondu
eu une attention particulière et convenable a la loi du avec Sévère, usurpateur du siège d'.\ntioche. El com-
secret des mystères, et qui ail été soigneux d'obser- ment prouvera-t-on qu'on n'a pas plutôt confondu avec
ver que la défense d'écrire les formes des sacrements lui l'évêquc d'un autre siège, qui portait le même
était un des principaux articles de cette loi. Ceux qui nom, dans un siècle moins éloigné? Et d'ailleurs nous
l'ont suivi , ont eu trop peu d'égard à ses remar- ne savons pas combien de temps a duré, dans l'église
ques (2). M. Vitasse et son continuateur r.tisonncnt d'Orient, la loi du silence sur les paroles sacramen-
perpétuellement, comme s'ils ignoraient le précepte telles, pour ne pas dire que ce faux patriarclie a évi-
dont il s'agit. Le dernier s'en est pourtant souvenu demment changé la véritable forme de la Confirma-
sur la fin de son traité de la Conlirmalion ;
et il a lion. Les aulres preuves que notre docteur allègue
senti combien cette diflicullé dérangeait le système ne sont pas meilleures. Quoi! parce que S. Justin a
de SCS opinions. Le parti qu'il a pris pour s'en débar- dit que (2) les chrétiens sont éclairés dans le Baptême
rasser, est de supposer que la loi ou la coutume, par la mention qu'on y fait des trois Personnes divi-
comme il l'appelle, de taire dans les écrits ces mysté- nes; et parce qu'il rapporte en abrégé les paroles de
rieuses paroles, n'étiiit pas universellement observée l'Évangile, où l'institution de l'Eucharistie est racon-
durant les cinq premiers siècles, et r|u'elle fut absolu- parce que S. Augustin a enseigné qu'il était né-
tée ;
Pourquoi le même saint docteur n'a-t-il pas craint de deux saints Pères ont publié les formes du Baptême
lévéler aussi aux p.Yiens les deux formes de l'Eucha- et de l'Eucharistie? L'unique et bonne preuve a man-
ristie (5)? Pourquoi 1 auteur des Constitutions Apo- qué au continuateur, c'est le secret de nous foire lire,
stoliques a-t-il transcrit la fontie du sacrement de dans les ouvrages de S. Justin et de S. Augustin, les
Confirmation, telle qu'elle était usitée de son temps propres paroles de Ja forme du Baptême et des deux
de Spir. sanct-, cap. 27; Amhr., de formes de l'Eucharistie; en sorte qu'on ne puisse
(1) Basil., lib.
bis qui init., c;ip. iilt.; Aug., mullis in locis; Estius, prendre le texte pour une simple citation de ce qui
lib. l.dist. 1,art. 18.
est écrit dans l'Évangile.
(2) Vitasse, de Confirm.
(5) Jusl., Apol. 2.
lbid.,p.'»gc42. 1) S. Aug., lib. 5, de Bapt., cap. 15.
(4)
(5) Apost. Const.,lib. 7, cap. 43.
51 Tom. 6 Bibl. Patruni.
i3S
(|tii
QUALITÉS DES FORMES SACRAMENTELLES.
a servi de {îiiiile ii sens do l'action sacramentelle ne
m
I
frtt également bien
cctt'crivain, excepte tie ,sa propre autoriii^ les rituels, représenté de part cl d'autre.
les snoranieiilaires, les poiuiliraiix, les pénitenliaiix, Ces formes sacramentelles, ipie le respect pour les
l'I tons li's livres (i'inslniclioii de h loi giMiéralo (pil choses sainios oselnait de tout écrit,
qu'on ne com-
iloffiidall de incllru p;ir écrit les formes sacraiiieiiicl- mimiquail (juc de vive voix, qu'on transmcltail
aux
les. Maisec n'était pas h lui î( faire cette excepiimi ;
siècles futurs, sans autre aide que la fidélité ei la sft-
cVlail aux saints Pères et aux autres légitimes té- relé de la mémoin devaient être
, fort courtes ; afin
moins de l'étendue et des bornes de celle loi. Ils ne que le précepte ne lut pas onéreux, mais facile à ob-
l'ont pas faile, et n'ont eu garde de la faire. En efl'el, server, sans coui ir le risque d'altérer le tsacré dis»
s'il n'était pas permis à un souverain pontife, instrui- cours et d m violer l'iniégriié.
Que dire maintenant
sant «n évêque, d'énoncer les formes sacramentelles de ceux qui nous donnent pour forme de
l'Encharislio
dans une Jelirc particulière et secrète ; h plus foi'ie une bonne partie du canon de la sainte
messe, que
raison a-t-on dil s'abstenir de les décrire dans les ri- l'Eglise, pour obvier au moindre
(b'faut de mémoire,
tuels, les sacranienlaires, etc. qui éiaient bien plus nous oblige maintenant d'avoir par écrit
sous les
exposés à tomber cuire les mains, et à être lus de yeux, toutes les fois que nous célébrons les saints
tout le monde. Quoi ! la décrétale d'un Pape n'aurait mystères? Quel fruit onl-ils retiré de cette élude
pascié jugée digne d'un privilège accordé aux rituels, assidue des ouvrages des Pères, de ces découvertes
aux sacranienlaires, etc.? Mais, ce qui est .'disolu- de vieux rituels, sacramentaires, pontificaux, péni-
ment sons réplique, S. Maxime ne déclarc-t-il point tcniiaux, dont la lecture
trop rapide les a engagés
en termes exprès, qu'en vertu de la loi les formes dans des méprises manifestes? Car c'en est certnine-
sifiamenlelles devaient cire supprimées dans tons nicnt une que de reconnaître pour la
vraie forme
les livres d'instructions, faits pour apprendre aux d'un sacrement des prières si bingues,
qu'a moins
prêtres et aux évèques la manière d'administrer les d'une mémoire miraculeuse , il serait impossible de
cliuscs saintes ou les Sacrements? Nota etiam non les apprendre par cœur sur le simple récit d'une au-
' sciiplis iiislntcl'wiiibus tliviiia nobis Iradi. Ce mot diviiia tre personne, et encore plus de les retenir exactement
est déterminé à signifier les formes sacramentelles et pour toujours. Ces savants sont forcés de renoncer
par l'expression de S. Denis, iiivocaiiones perfec- à un sentiment si déraisonnable. Ils sont obligés
de
livas. reconnaître que leur principal soin devait être
de
remarquer les endroits où l'on aurait jilacé les véri-
CHAPITRE IL
tables paroles sacramentelles, s'il eût été permis de
Qualités que celle loi suppose dans les [ormes sacra- les écrire. Car ils auraient beau relire encore une
mentelles. fois tous les ouvrages des Pèi-es et tous les monuments
La vérité de la loi qui vient d'être suffisamment ecclésiastiques, une nouvelle recherche de
et faire
'
établie, nous fait concevoir les formes sacramentel- manuscrits, pour trouver de quoi nous convaincre
les comme un discours fixe et déterminé, invariable, qu'on était anciennement exclu de Pépiscopat et
et, pour ainsi parler, unique dans le langage ecclé- même de la prêtrise, quand ou n'avait pas une mé-
siastique. Des paroles qu'on se faisait un scrupule moire aussi heureuse que l'auraient demandé en ce
d'écrire, et qu'il était ordonné do retenir seulement temps-là ks fonctions du sacré ministère.
par mémoire, n'étaient pas iiullffércntcs et arbitrai- La défense de confier à aucun écrit les formes sa-
res. Les changer à sa volonté aurait été un attentat cramentelles suppose en elles un troisième caractère
aussi sacrilège pour le moins que les divulguer. où Une troisième qualité, qui est renonciation pure-
S. Innocent ne se borne point à déclarer qu'il ne ment indicative à l'égard du principal effet du Sacre-
peut découvrir le vrai sens des paroles; il assure que ment : cela suit nécessairement de la raison ou du
ce sont les paroles même qu'il ne peut dire: Verba motif quia fait porter cette défense. La loi générale
dicere non possum. Elles ont donc été précisément qui ordonnait le secret des mystères pouvait avoir
les mêmes dans toutes les églises cbrétiennes du uniquement pour fin de leur concilier le respei t.
même rit durant sept siècles ; d'où nous conclurons Mais celle en particulier qui interdisait le secours do
légitimement qu'elles doivent encore maintenant être l'art d'écrire, pour transmettre d'ùge en âge les for-
les mêmes. Certes, en des temps où les formules sa- mes des Sacrements, était principalcnicnl fondée sur
cramentelles ét.\ient dans une si grande vénération, ces paroles du Sauveur ; (i) A"e donnez point aux
un évêque catholique ne confirmait point les fidèles chiens ce qui est saint, et ne jetiez point vos perles de-
et ne faisait point des prêtres par d'autres paroles vant les putirceaux; de peur qu'ils ne les foulent aux
que celles par lesquelles il avait été confirmé et fait pieds, cl que se tournant contre vous ils ne vous déchi-
prêtre lui-même. Et les doctes recherches qui nous rent. Les Apôtres et les premiers hommes qu'ils as-
présentent différentes formes de Sacrements à l'usage sociert l a leur apostolat, ne conclurent point de-là
(le différents diocèses, ou employées en des temps qu'il ne leur était pas libre d'écrire sur les dogmes de
différents sont, à coup sur, un mécompte d'érudition; à la foi ; mais qu'ils le devaient faire avec beaucoup
moins que la différence de l'expression ne consistât de précaution, et plus ou moins ouvertement, selon
simplement dans le son de quelques mois, et que le [ (i)Matth.7, 6.
127 APPEND. IV. SUR LES PAROLES OU LES FORMES DES SACREMENTS. i28
'
que les circonstances l'exigeraient de leur sagesse. Au contraire , s'il avait vu dans les formes des Sacre-
Ils ne conclurent pas non plus qu'ils étaient obligés ments l'ellet surnaturel indiqué comme s'opérant
de s'abstenir absolument dans les ouvrages publics actuellement par le pouvoir et par l'action du ministre,
de toucher ce qui concerne les Sacrements, mais seu- son œil profane et païen aurait considéré ces formes,
lement de s'exprimer de -telle sorte, que la vertu ac- comme l'infidélité de l'hérésie fait envisager aux cal-
tuellement agissante et efficace du Sacrement de- vinistes la foi catholique de l'Opus operaium, que l'É-
à leur connaissance, et ne fût exposée aux railleries la magie dans leurs assemblées , reproche que les en-
et aux mépris de ces Iiommes profanes et corrompus ; nemis de l'Église lui faisaient alors , sur le soupçon
de peur aussi que leur intelligence grossière ne leur qu'ils avaient du secret de ses mystères ; reproche que
en donnât une idée désavantageuse et si funeste, les Sacramenlaires ont renouvelé de nos jours, en
qu'elle excitât une persécution contre l'Église : JVe osant blasphémer contre les formes de nos sacrements
conversi dirumpant vos. C'est pourquoi la défense d'é- et les traiter de paroles magiques, à cause de la
crire ne regardait point les prières qui accompagnent doctrine de VOpus operaium.
l'adininistration de chaque Sacrement. Pourquoi? C'est ainsi que . par une conséquence légitime et
Parce que ces prières ne signifient que d'une manière juste du précepte qui défendait de mettre par écrit les
obscure et imparfaite ce qui est clairement et parfai- formes des Sacrements, on infère que ces formes
tement exprimé dans les paroles sacramentelles ;
étaient indicatives, ou du moins qu'elles ne pouvaient
parce que les seules véritables formes décèlent l'cffl- être purement déprécatives. Car si ce n'étaient point
eace de l'action sacramentelle. Tant qu'on n'a entre ces formes indicatives : Je te baptise ,
je te confirme ,
rogaiion, pour ainsi parler, le mystère important de- faisaient craindre aux pasteurs de l'Église que le sens
meure caché mais la forme ou
; les paroles essen- caché des paroles sacrées et les vertus que Dieu opère
tielles du Sacrement révèlent le secret de toute la par elles, ne fussent manifestées au public, parce que
cérémonie, qui est la merveille que le Sacrement la vertu de VOptis operaium est clairement exprimée
produit. Mettre par écrit ces formes, dit S. Denis, dans ces paroles ; si ce n'était point ce tour de phrase
c'est découvrir au public leur sens caché et les ver- particulier, fait pour désigner l'action du Tout-Puis-
tus que Dieu opère par elles : Arcanum eorum sensuin, sant, qui obéit en quelque sorte à la voix de l'homme,
l'irtulesque quasDeus in Us operalur, in publicum efferre. qu'on avait dessein de c;icher, qu'on me dise donc
Le précepte de supprimer celles-ci, et la permission ce qu'on voulait qui demeurât secret? La fin de la loi
de publier les autres , font donc voir avec évidence était d'empêcher que le secret des mystères ne fût di-
que le tour et renonciation propre des formes sacra- vulgué. Mais, supposé que les formes sacramentelles ne
mentelles déclaraientclairement la nature de l'action fussent point indicatives ,
qu'on me montre comment
singulière et admirable qui s'exécutait, et qu'en cela elles seraient plus capables de déceler le secret des
consistait la différence des paroles de la forme qu'on iLiystères que les oraisons qu'on y ajoute, et dont on
retranchait des écrits, et de celle des autres prières a toujours récité quelques-unes dans la cérémonie de
vu seulement qu'on prie Dieu de renouveller par une même manière , en un mot ,
quoiqu'il n'y eût entre
espèce de renaissance les catéchumènes , de faire celles-ci et celles-là aucune diflérence que la qualité
descendre son saint Esprit sur les néophytes pour les de forme, qui, étant alors, ainsi qu'on le suppose,
remplir de force dans la confession de la foi, de arbitraire, ne les aurait point caractérisées aux yeux
sanctifier les dons qu'on met sur l'autel , de remettre des païens. Que peuvent répondre à cela les partisans
les péchés aux pénitents, de relever et de soutenir le des formes déprécatives? On signifie dans ces oraisons
courage des mourants , d'approuver le choix des mi- aussi bien que dans ces prétendues formes , le désir
nistres qu'on lui présente , de purifier et de bénir l'al- ou la demande de l'effet sacramentel ; on ne désigne
liance que contractent deux personnes de différent point dans les unes non plus que dans les autres la
sexe, ou qu'on se sert d'autres expressions, plus coexistence de l'effet sacramentel avec la prononcia-
evtraordinaires et plus fortes, mais dans le style de tion des paroles, ce qui se fait dans les formes indi-
souhaits et de prières. Rien de tout cela n'aurait catives.
paru à cet infidèle digne de ses mépris , rien ne l'au- La difficulté qu'on pourrait alléguer touchant la
rait choqué ni scandalisé; il aurait sûrement pris pour forme du Sacrement de rExtrême-Onciion , est facile
figure et poui hyperbole la demande qu'on fait du à résoudre. De l'aveu de tout le monde , dit-on , cette
changement qiii s'opère wr l'action sacramentelle. forme est dcprécativc. Cela est vrai, Mais, qu'on y
«39 ciiAi'. m rsAGK h'Ai'i'ii.Kii i'iiH;iii '.S LES I'AUOLE<^ SACRAMENTELLES. 430
]iri'iitii' paidi", fUi- IM'>1 ilr|ir(H:ili\i' nniJ |i;irrt' (|iu! < \ivant. Je mmis assnie donc <pie durant ci.'s années
l't^s paK'li's, fjiT iitinit smicliiin rm/iuiiiiii , i'\|iiiiiifiit I il ne tdiidiera ni lo^iie ni pluie, sinon à ma parole.
roiroljiriiii-ipaldii sacivmonl, cl sigiiiCu'iil la gricu ilc 1 (I) \'iii( Dominus Dens Israël, inciijusconspeclusio;
forco , iin'uii immratit liicii ilisposô it'i;iiil toujours iii- I si crit unnis liis roset pluvia, nisijitxla verba oris mci. >
lailliliU'iiu-iit. I.c tour ili'proialir ilc la phrase ne loiiibc Par ce discours Elie ferma le ci<d : {'i)Verbo Domitii con-
seule et la prciiiière (in de ee satrenienl : luduUjent ère. Elle obiiiitiMidoiilile niiiaele; car l)ieumar(|uasur
tibi Uomimis quiilquid per visuin, etc., deUiHiUli. le ehampauprcjplièie qu'il l'exauçait, en lui promettant
I.'onetion intérieure du Saint-Esprit, qui fortilie le qu'alin ([u'il m; soulViit point de la stérilité et de lu
nuMM'anl eonlie les assauts (|u'il doit essuyer dans famiiiC (pii allaient désoler la terre d'Israël, il ordon-
ce terrible passage , en est l'iinniédiat cl premier ef- nerait aux corhi'aux de le nouriir. Les formes sacra-
l'cl ; et , à cet éyard , l'expression ,
per istam samliim menlelles sont des prières de cette espèce. Elles sont
Undionem , est aussi indicative que si le prêtre di- dépouillées du style et du tour déprécatifs, pour faire
sait : Eijo le lit'ic miutà L'iu-lioiic tiiiio. Sans cela quel coiitinuellemcMl aux ministres de la religion chrétienne
sens eaclié et ipielle opération merveilleuse ,
[iroduite dansladispensalion des sacrés mystères le même hon-
aciuellenient en vertu des paroles sacramentelles de neur (|ue Dieu avait fait ((uchpiefois aux plus illustres
l'E\trènie-Oiiction , craignait-on de révéler en les pu- thaumaturges. Il a voulu qu'ils cessassent d'agir en
bliant ? Et pourquoi la loi défendrait-elle de les tracer leur propre personne, quand l'instant serait venu de
sur le papier même que les paroles du sacre-
, de procéder à l'opéralion de quelque Sacrement; et qu'ils
sure? tant plus que l'organe du fils de Dieu , qui parle alors
par leur bouche.
CHAPITRE III.
Suivons la comparaison que nous avons commen-
Usage établi par cette toi d'appeler prières les paroles
cée. Quoique Josué et Élie, forçant la nature à enfan-
sacramentelles, quoiiiu'eltes ne soient pas énoncées en ter des prodiges, prissent le ton impératif qui conve-
forme de prières. nait à l'autorité et à la puissance dont la faveur de
Il y a bien de la différence entre une prière réelle et Dieu les avait revêtus , et quoique Jésus-Christ dicte
véritable, de quehjue manière qu'elle soit énoncée, et avec le même ton d'empire la parole qui dans un
une prière qui non seulement est telle en soi et dans homme apostolique animé d'une vive foi transplante-
la vérité, mais qui, outre cela, est revêtue de la forme rait un arbre dans la mer, on ne serait pourtant pas
de prière, du tour et du style déprécalif. On lit dans la étonné de lire dans les écrits des saints Pères, qu'à
sainte Écriture plusieurs exemples de la première es- la prière de Josué, le soleil et la lune s'arrêtèrent,
pèce de prières. Josué, poursuivant sa victoire à la tête qu'à la prière d'Élie, le ciel fut fermé trois ans et de-
des Israélites, dit en leur présence : « Soleil, soyez mi , et qu'à la prière d'un homme apostolique animé
I immobile vis-à-vis des murs de Gabaon ; et vous , d'une vive foi, le; arbres et les montagnes eussent éié
i lune, soyez immobile vis-à-vis de la vallée d'Ajalon. enlevés et transportés. De même aussi, quoique les
« Et à l'instant le soleil et la lune s'arrêtèrent, le Sei- paroles sacramentelles soient indicatives, ce n'est pas
I gneur obéissant à la voix d'un homme. (1) Dixitque merveille que les saints Pères les désignent par les
i corum eis : Sol, contra Gabaon ne nwvearis ; et luna, termes de prières, d'invocations, de supplications, de
< contra Vttllem Ajalon. Steterunlque sol et luna, obe- déprécalions. Il est beaucoup plus surprenant que des
i dienteOeovocihominis. > Ce commandement de Josué hommes d'une érudition profonde, des critiques fa-
fait au soleil et à la lune est réellement une prière; et meux, aient pris delà occasion de révoquer en doute
cette obéissance que Dieu semble rendre à son mi- si les formes sacramentelles que l'Église emploie au-
nistre est réellement une grande faveur qu'il accorde jourd'hui sont les mêmes que celles dont elle usait
au désir de Josué. Le Sauveur dit à ses Apôtres : « Si anciennement : comme si un évêque catholique eût
• votre foi égalait un grain de sénevé, vous diriez ùce jamais osé confirmer les fidèles, et faire des prêtres
I mûrier : Déracine-toi, et transplante-loi dans la d'une autre manière qu'il n'avait été confirmé et fait
e mer ; et il vous obéirait. (2) Dixit antem Dominus : prêtre lui-même. Il me semble qu'un homme judi-
< Si habueritis ftdcm sicut granum sinapis, dicetis huic cieux, qui n'a point encore assez réfléchi sur celte ma-
i arbori moro : Eradicare, et transplunlare in marc; et tière , doit se borner à marquer sa peine et son em-
• obediel vobit Le commandement que les hommes barras, lorsque d'un côlé il voit que les saints Pères
apostoliques feraient au mûrier serait une véritable fournissent des traits, mais en petit nombre, qui prou-
prière qu'ils adresseraient à Dieu ; et l'obéissance vent que les formes sacramentelles doivent évidem-
que l'arbre leur rendrait serait l'accomplissement de ment être indicatives; et que, d'un autre côlé, les pas-
leur demande que Dieu procurerait par sa toute-puis- sages, où ils les appellent prières, invocations, suppli-
sance. Elle dit au roi Achab : < Le Seigneur Dieu cations, déprécations, sont innombrables; et que de plus,
I d'Israël, en la présence duquel je suis, est le Dieu ces iirières mystiques paraissent confondues dans les
naires , surloiil avec celles qui entrent dans la céré- enfin, .à l'usage que cette loi avait établi d'appeler ces
garde de les dénoter et les caractériser d'une façon usé dune forme d'absolution sacramentelle, dont re-
trop marquée, de les faire connaître à des lecteurs nonciation fit disparaître l'acte judiciaire qui lui est
profanes pour tout ce qu'elles étaient. Afin donc que essentiel. Quoi qu'il en soit, on ouvre maintenant les
rien n'échappât à ces fidèles ministres qui trahît au- yeux plus que jamais sur la faiblesse , ou plutôt la
t: nt le secret des mystères, que s'ils avaient écrit miUité des preuves du père Morin. L'étalage de son
mot à mot les formes des Sacrements , ils jugèrent à érudition empruntée par M. Vitasse (1) et son conti-
propos de comprendre cesformes sous le nom général nuateur, pour faire voir que, de l'aveu unanime des
de prières et d'invocations ,
qui leur convenait dans saints Pères, les formes des sacrements de Confirma-
nu sens singulier et caché ; n'estimant pas un grand lion cl de Pénitence, dont l'Église se servait dans les
inconvénient que les infidèles se figurassent ces pa- premiers siècles, étaient déprécativcs , cet étabge,
roles sacrées comme revêtues du style et du tour dé- dis-je, quoique exposé avec méthode, et mis dans un
précaiil's.Les saints docteurs savaient que les fidèles bel ordre par ce docteur , est à cet égard aisément
n'y seraient pas trompés, et qu'infailliblement ils ne dissipé et renversé; il n'en reste qu'une vaine montre.
manqueraient pas de bien distinguer ces mystérieuses Ce n'est ni la pensée du père Morin, ni celle de M. VU
prières des invocations et des prières ordinaires tasse, que les formes de tous les Sacrements sans ex-
qu'où appelle ainsi, à cause de renonciation dépréca- ception , surtout la forme de l'Eucharistie , aient été
live. Les termes d'invocations et de prières attribués autrefois déprécativcs , comme les formes des sacre-
aux formes des Sacrements réveillaient une toute ments de Confirmation et de Pénitence : cependant
aulie idée que celle-là dans un chrétien instruit, qui on prouve l'un et l'autre par d'aussi bonnes ou d'aussi
entendait alors, non pas la manière dont on a cou- mauvaises raisons, et l'un ne peut être certain ou in-
tume de tourner ce qui est une prière et une invoca- certain, que l'autre ne le soit. L'auteur du livre de la
tion en termes formels , mais la vertu dépendante et Hiérarchie ecclésiastique dans le témoignage qui a
subordonnée des paroles sacramentelles à l'égard de été cité ci-dessus, n'appelle-t-il pas du nom d'invo-
la puissance de Dieu qui est le principal agent dans
, cations et de prières toutes les formes des Sacre-
les Sacrements. Ils concevaient ([ue ractioii du mi- En un
ments, invocationes perfectivas? établissant
nistre qui [irononce ces formes indicatives est réelle- principe qui fonde le précepte de ne les point écrire,
ment suppliante de sa nature, et qu'elle est en soi nous croyons légitimement inférer que toutes les for-
une véritable prière sans en avoir l'ai'.parence, et, mes des Sacrements étaient indicatives dès le com-
ncnobstant la modification grammaticale des mots mencement du Christianisme. Donc, quand les Saints
qui ne ressemble point à une prière. désignent les paroles sacramentelles par les termes
ïl surtout 5 renonciation indicative qui leur est pro- i (I) Tract, de Confirm., et tract, de Pœnil.
ISS CUKV. IV. EXEMl'I.K ilIlK Ul.S l'AUOI.KS i)K LKLCIlAmSTIE.
lu prlAre(l)Y Quoiiiodb «xauilit liomu-iihimiepreaiitUnt I textes, lus luis éipilvuipics et mal cupliqués, les autres
vi'l iitwr biiiilitmi
(u/Hiiiii btiiiliiimi , vel
Vfl mper
»ii;)itr ulviiin , Vfl nuiifi- ! a|qilii|ués njal-à-propos, ('t cimune ayant été inter-
Kuttiariêliiint , vel nii/ifi' t'ii))i/ii l'orum iiuWus iiiiiiint im- rompue di^puis lis cin(| dernii'rs siècles, et par coii-
ponilurf II n'u»! |iourliiiii pas tJDiik'iix (|uu suint Aii- bé(|ueiil lie imuvunl être (|u'une fausse iiaditinii : c^f
giiktii) a cru iiu'aii iiiniiis la l'nniiu do la coiisciialiuii nCglise n'en a qu'une, qui duiera uiilaut qu'ello
ilu riMirhurlstiu t'ialt iiiillcalivu ,
|Uii>(|u'il inisoigiio inènie, c'est à-dirc, toujours. A celle cliiineru ou 0|)-.
qiio ccllt' l'orini! ciiiD^Islc iiioiisiMiiiMil dans lus paroles poie une Iradilion réelle ,
claire , nette , constanto et
do Jdsiis C.lirisl : lloe est corpus iiu'uin , olc, (pii sont invariable depuis la naissance de l'Eglise jusqu'à iiu^
piiirniL'iit indicatives (3). Ibi eiiim mil- verba Clirisii jours, atiestée par les plus anciens Pères de l'Ivglitp,
qitod iilferlur iii iilliiri, punis itiiilitv ; ubi l'crbii Chrisii transmise ensuite sans aucune interruption, < t ( nlin
tlepiomptii tuiil ,
^iiiii lion paiiis dkidti , si'il forptii iip- conduite jus(|u'à nous par toules les écoles cathidiques
pi'lliilur. Cti sont donc les pandcb inènics de Jl'siis- et approuviie de l'Eglise. Bien n'est surtout si décisil
C.lii'ibl •
llvc vsl corpus iiieuin , etc., que les saints do- que les texles qui sont rapportés de saint Justin, de
cioui'8 nomment prière, invocation, supplication, de Nysse, de saint Ambroise , de sain'.
saint Grégoire
diipiécnlinn , lufnridiclion. Saint Justin dans sa sc- Chrysnsiômc, de saint Augustin, de Paschase Bal-
condi' Aiioloijie l'assure avec la dernière ëvidence : il bert, et de tous les grands hommes que la Erance à
dit i|ue le corps de Jésus-Christ est produit par la domiés à l'Église depuis le huitième siècle. Cette tra-
prière do la parole qui est de lui (3). l'cr prccalionem dition , qui est sans contredit une des plus marquées
verbiquod ab ipso est ; c'est-à-dire, par cette parole : dans les écrits des saints Pères, est avouée -<. soute-
lloc <«( corpus meum, etc. Donc, quand les saints Pè- nue par les définitions de plusieurs conciles dans tous
res dcclarcMt que la grâce qui dinuie la force de con- les pays du nionde chrétien; déliiiitioiis si précises
fesser la foi , est conférée aux néophytes dans le qu'on ne pourra jamais entreprendre d'y répondre,
sacrement de Conlinnaiion par la bénédiction qui in- On fait voir surtout avec évidence ,
que le concile do
voque et invile le Saint-Esprit, par l'oraison et l'in- Florence n'a reçu les Grecs à la réunion, qu'à condi-
vocation , elc. , ou que la giàce est rendue aux pé- tion qu'ils dé.savoueraieni le senlimenl qu'on leur
cheurs dans le sacrement de Pénilence, par les prières reprochait sur la forme de la consécration de l'Eucha-
qui attirent sur lui la miséricorde et la réconciliation; ristie. On ajoute la doctrine de tous les catéchismes
ils veulent dire par ces paroles, Sig)w te sifj)w Cru- de l'église catholique, et la démonstration de sa prar
cis, ele. Kgo nhsolvo te, etc. Voilji tout ce qui se déduit tique toujours sur ce point conforme à sa croyance,
légitimement de cette multitude de passages qu'on a par l'exemple des Apôtres, par l'usage de rancioiine
rassemblés pour démontrer , dit-on , que les formes église gallicane ,
gothique et mozarabe ,
par l'usage
sacramentelles de la Confirmation et de la Pénitence de l'église ambrosieune et de l'église romaine, Iq
étaient anciennement déprécalives. plus ancien et le plus constant. On trouve môme dans
Cet arginnent n'a rien perdu de sa force, même de- l'examen des liturgies orientales des preuves contre
puis que la fiinieuse opinion des Grecs scbismatiques le sentiment des Grecs modernes. Enfin, on finit par
sur la forme de la consécration de l'Eucbaiislie a montrer les inconvénients énormes de ce senliuient,
paru en France (i) , qualifiée d'ancien sentiment sur l'efficacité des paroles de Jésus-Christ affaiblie, sus-
ta forme de la consécration de l'Eucliaristie. Ce lilrc pendue, et même détruite; la dignité de son sacer-
menaçait d'une subite révolution dans la doctrine sur doce blessée ; l'imitation du mysière opéré par cet
im point très-important. Celte opinion rejelée de Homme-Dieu dans l'institution de rE.ucharislie sup-
toutes les écoles , et traitée d'erreur par plusieurs piiméc ; deux erreurs favorisées, la première de ceux
graves écrivains, et qui est si odieuse, dit M. Vitasse, (pii n'ont pas voulu de paroles nécessaires et détermi-
à la plupart des Latins, (pi'ils ne peuvent la souffrir, a nées pour la forme des Sacrements ; la seconde des
pensé se relever de nos jours. Elle consiste à ensei- novateurs, qui, après d'anciens hérétiques, ont osé
gner que la conséiration se fait conjointement par la avancer que le sacerdoce est commun aux simples
parole de Jésus-Christ et par la prière du prêtre (5). fidèles et aux prêtres. Telle est l'opinion qui s'est an-
Mais le titre d'ancien sentiment sur la forme de la con- noncée par un titre usurpé, comme le sentiment ancien
sécration de l'Eucharistie se trouve lieurtusement re- sur la forme de la consécration de l'Eucharistie, et qui a
vendiqué à la croyance de l'église latine, qui a tou- inspiré à son auteur la confiance de tiailer le senli-
jours reconnu la seule parole d(i Jésus-Christ pour la ment véritablement ancien et toujours invariable dans
forme de la consécration. On détruit la tradition ,
qui l'Église , de nouveauté introduite par les scliolasti-
a été supposée en faveur des Grecs, comme étant dé- ques. Mais la réfutation n'eût-oUe pas élé suffisante et
fectueuse , en ce qu'elle n'est fondée que sur des comp'ète par la seule exposition de la pensée de
saint Justin , qui dit que le corps de Jésus-Christ est
(I) S. Aug., lib. 5 de Bapt., cap. 20, n. 28.
produit dans l'Eucharistie par la prière de la parole
(2J
S. Aug., Serm. 28 de Verbis Domiir.
(3) S. Jusl., Apol. 2. qui est de lui, l'er precationem vcrbi quod ab ipso est ?
ii) Tract, de Euch. parole de Jésus-Clirist,
Cette prière est uniquement la
(5) Voyez le Traité tbéologique sur la forme de la
prononcée autrefois par Jésus-Cbrist ; cette prière est
consécration de rEucliaristic , par le père Bougeant
iésuilc. la parole dont saint Jean Chrysostôme dit : Serni»
455 APPEND. IV. SUR LES PAROLES OU LES FORMES DES SACREMENTS. 135
Cliristi opifcx ; saint Jean Damascène , Sfrmo CViréii I quœ à Spiritu sancto operandi vim habent ; nimiriim
vivus et efficax; saint Ambroise , Sermo Cliristi opcra- ( Baptisma, Clirisma, Communia, manûsimpositio, Ma-
torius;\es autres Père.s , omnipolentia verbi, et verba « irimonium, Pœnitentia , et sanctum Oleum. i Les Grecs
Clirisli efficientià plena. Les formes de la Conlirmation qui sont demeurés obstinés dans le schisme , n'ont
et de la Pénitence sont des prières de cette nature et jamais refusé, mais au contraire ils se sont toujours
de cette espèce. A quoi donc a songé le père Moriti empressés de réunir leurs voix à ceux qui se sont
et les autres après lui , lorsque, pour prouver que les soumis à l'Église romaine, pour confesser les mêmes
formes de ces Sacrements étaient autrefois dépréca- sept Sacrements , malgré le silence de la tradition
prières au même sens que ces paroles, Hoc est cor- la censure qu'il a faite de la confession d'Augsbourg;
pus metim, etc., sont une prière ? Denys, autre patriarche de Constantinople, dans la
la loi qui y supprimait les paroles sacramenlelles. trois schismaliques, ennemis de Rome et du pape,
Il est assez étonnant qu'aucun de nos critiques ne ont défini que l'Église grecque ne reçoit ni plus ni
se soit efforcé de rendre raison pouniuoi, avant le moins que sept Sacrements . Ce témoignage est au-
douzième siècle, nul auteur ecclésiastique n"a marqué dessus de toute exception et tranche toute difficulié,
dans ses ouvrages le nombre précis des sept Sacre- d'autant plus qu'il n'y a pas un seul des sept Sacre-
déclarer, par la comparaison qu'il fait des Sacrements 11 est néanmoins très-fàcheux, dit-on, qu'il en ait
aux sept pains que Notre-Seigneur multiplia dans le coûté une lecture immense et une étude pénible pour
désert. Hors ce seul témoignage, qui n'est pas aussi appuyer par la tradition écrite la réponse à cette
net et aussi décisif qu'on le pourrait soubailer, il
y question : Combien y .n-t-il de Sacrements? Quand on
a là-dessus un profond silence dans les écrits des pense que les saints Pèressontsi exacts à faire le dé-
des sept Sacrements. Sur ce fondement Luther et , avec dessein de dénombrer les sources que le Sau-
les hérésiarques qui l'ont suivi, ont cru pouvoir avan- veur a données à son Église, et dont les eaux rejaillis»
cer impunément que la doctrine des sept Sacrements sent jusqu'à la vie éiernelle ? Car ils avaient à tout
est une invention du douzième siècle. Témérité au- propos un sujet légitime de les nommer toutes en-
dacieuse, qui est réprimée et confondue par le con- semble. Ils ont aflecié de les joindre ,tantôl deux,
sentement unanime et le concert perpétuel des deux tantôt trois , tantôt quatre tout au plus ; et, comme
Eglises grecque et latine, à admetire sept Sacrements pour nous jeter dans une plus grande perplexité, de
institués par Jésus-Christ. Est-il rien de plus fort et les mêler, de les allier quelquefois à des céré-
de plus solide que le mutuel témoignage que se ren- monies communes qu'ils honoraient du nom de Sa-
dent en ce point les deux Églises? Depuis le schisme, crement, quoiqu'elles ne fussent pas des Sacrements
lesOrienlaux et les Occidentaux se sont faitune guerre véritables. N'est-ce point là l'objet d'une tentation
de religion, qui les a portés à se charger mutuelle- considérable contre le respect dû aux saints Pères ?
ment d'une quantité de reproches très-considérables. N'est-il pas même arrivé à des gens, qui d'ailleurs
Jamais pourtant il n'y eut entre eux aucune dissen- font profession de révérer singulièrement ces oracles
sion ni débat touchant le nombre des Sacrements de l'Église , de se plaindre au moins tout bas qu'ils
quelque bien instruits qu'ils fussent de part et d'autre écrivaient sans justesse et sans méthode; qu'ils ne
des dogmes et des usages qui étaient reçus des deux j
savaientni définir les choses, ni fixer la signification des
côtés. Jean Paléologue, empereur, et Jean Beccus, pa- mots, et que de là vient l'embarras que leurs ouvrages
triarche de Constaniinople, reconnaissent, dans leurs nous causent dans nos controverses avec les héréti-
professions de foi , sept Sacrements, comme l'Église ques .' On croit leur faire une grande grâce de les
romaine (2). Siméon de Thessalonique a composé un décharger personnellement de ce défaut, pour le faire
livre entier et assez long sur ce sujet. On y lit ces retomber sur le mauvais goût de leur temps. Conve-
paroles : « 11 y a sept Sacrements de l'Église ,
qui re- venons plutôt qu'une attention étendue, exacte el
I çoivent du Saint-Esprit la vertu qu'ils ont d'opérer, exquise, à qui rien n'échappe, n'est pas la perfection
« savoir : le Baptême, le Chrême, la Comunion, l'Im- de noire siècle. Nous jugeons au premier coup-d'œil,
I position des mains, le Mariage , la Pénitence et et nous concluons encore plus vite ; nous nous hâ-
i l'Huile sainte. Septem sunt Ecclesiœ Sacramenta , tons de blâmer ce que nous ne connaissons pas as-
SOI ; en ilii mol nous nous épargnons l'avoii île nolro '
l'ellel qu'on se pnqxisait ; elle accrut inlininienl l'es-
|iri''i'i|iilali(in on (II- nuire [iom do ponélrulioii Mix time et le respect dus il nos Sacrements. Des termes plus
(li'|iiMis (II' li'or gloire. mystérieux (pi'ils ne paraissaient l'être aux infidèles,
Il esl vrai ipie los anciens Pères se sont alislcnns et pleins d'allusiojis très-relevées et inintelligible»
lie nommer les sept Sacrcmenls; ils ont paru qnelquc- à tout autre ipi'à ceux ipii étaient chrétiens, formaient
fiiis conloïKliv ces actions invi^lciioiiscs et divines avec un langage dont la simplicité surpassait l'énergie et
lie pieux usages, ipii n'étaient point à beaucoup pics si l'éloijucnee des plus sublimes discours. Il arrivait de
rcsp<ctal)les ; ils ont donne indilVcicnnncnt le nom de là, an giaiid étoimeineiit de la troupe qui n'était pas
Sacrement à ce (pii l'était et à ce (jui ne l'était pas dans initiée, que des traits tout unis, et cpii eu apparence
le sens propre. Mais ils l'ont fait par la même raison n'avaient rien d'extraordinaire et de frappant, rem-
ipii les a rendus soii;neu\ de ne point mettre par écrit plissaient les fidèles de la grandeur et de la maj«sté
les formes sacranientclles , de ne les point distinguer de la religion , ranimaient la vivacité de leur foi , et
on, pour mieux dire , ce fut un même el unique pré- de l'idolâtrie ; et qu'elle conserva dans toute sa ri-
cepte de ne point spécilier d'une manière trop niai- gueur le précepte qui mettait des bornes si étroites au
quée les actions sacramentelles, et de ne point publier pouvoir d'écrire sur la matière des Sacrements. Ce
les paroles sacramentelles, et par conséquent de ne qu'on avait commencé de faire par le motif d'une
point dire des unes et des autres qu'il y en avait sept. crainte étrangère, fut maintenu pour ne pas perdre
Les prodiges merveilleux qui se (iront à la parole des un grand bien qui en avait résulté ; c'est à savoir, la
premiers prédicateurs de l'Évangile, et qui illustrè- vénération singulière que conciliait à nos Sacrements
rent les persécutions de l'Eglise naissante, étaient si l'attention continuelle à ia loi qui ne permettait qu'à
frappants, et la constance des martyrs au milieu des la mémoire de contenir et de conserver les idées qui
plus rigoureux tourments était elle-même un si grand leur sont propres. C'est pourquoi nous voyons que les
miracle, que les païens qui en furent témoins, au- derniers des Pères ont écrit avec la même réserve et
raient tous été forcés de se convertir, s'ils n'avaient du même style sur ce sujet ,
que les plus anciens. On
point attribué ces merveilles j'i la magie. Le change- observa cette loi dans l'Église chrétienne durant tant
ment prodigieux de ceux qui passaient de l'idolâtrie de siècles, aussi religieusement que les prêtres catho-
au christianisme était si subit, et ils se montraient si liques observent encore aujourd'hui la loi des Secrè-
fermes dans la loi, que les autres qui refusaient de les les ,
qui est de prononcer à voix basse les paroles du
imiter, les disaient enchantés par quelque maléfice. canon de la messe
Bientôt les chrétiens furent diffamés, comme une
CHAPITRE YI.
secte abominable qui s'adonnait à la magie ; on les
recherchait et on les punissait en vertu d'une loi ro- Observation et durée de lu loi, par rapport au Baplême.
maine, qui ordonnait d'exercer contre les magiciens Je liens en main les œuvres d'un théologien, où j'ai
la même rigueur que contre les homicides. Dans ces vu avec plaisir qu'il se sert à propos des passages de
circonstances, il était dangereux de permettre que nos saint Innocent, de saint Denys et de saint Maxime;
mystères fussent dévoilés à ces honunes profanes et et qu'il faitun louable effort pour dissiper des ténèbres
corrompus, qui étaient bien moins disposés à les res- considérables à la lumière de cette loi qui écartait de
pecter qu'à s'en scandaliser, et à prendre nos sacre- tout écrit les paroles sacramentelles. J'ouvre le livre
ments pour des actions et des paroles magiques : car dans un autre endroit, et je trouve l'auteur étonné de la
celte connaissance serait devenue dans leur esprit un rareté des témoignages anciens, qui attestent qu'on a
fondement légitime de leur injuste calomnie. toujours administré comme aujourd'hui le Bapiême
On fut donc obligé, suivant le précepte de Jésus- avec ces paroles : Je te baptise au nom du Pire, et
Christ, Nolite dure smictum cnnibus, de prendre les du Fils, et du Saint-Esprit. N'ai-je pas lieu de m'é-
moyens les plus sûrs pour dérober aux recherches et tonner de son étonnement?ll ne faut pas douter qu'au
aux enquêtes des infidèles ce qu'avait de particulier moins jusqu'au commencement du sixième siècle, on
la doctrine de nos Sacrements. On ne prétendait point ne rencontrera aucun monument ecclésiastique , oui
leur dissimuler que la religion chrétienne avait ses la forme du Baptême soit énoncée. Car la loi n'ex-
mystères secrets, dont les hommes profanes étaient cepte aucun Sacrement, selon saint Denys et saint
écartés ; c'était le droit commun de toute religion. On Maxime. A la vérité saint Innocent ne parle que des
ne voulait point leur cacher qu'elle usât de prières et Sacrements de Confirmation el d'Extrême-Onction ;
«lecérémonies dans le culte divin. On se contenta mais le précepte comprenait à plus forte raison le
d'empêcher qu'ils ne fussent instruits des sept princi- Baptême, qui fait les hommes de nouvelles créatures,
pales cérémonies, et de la céleste vertu qui les ca- et qui les initie au secret et à la participation de tous
raciérisait. Une telle discipline n'eut pas seulement les mystères. Le Saint-Esprit a eu soin que dans l'É-
TK. XXI. 5
159 APPEND. IV. SUR LES PAROLES OU LES FORMES DES SACREMENTS. 140
au nom (lu Père, et du Fils, et du Saint-Esprit. Par ce Je vous baptise au nom du Père et du Fils et du saint ,
discours nous ne concevons pas, et lesApôtres n'ont pas Esprit 1 msh ils sont constants à retenir le secret.
conçu sans une lumière particulière et une plus grande Cependant les disciples du Père Morin jouissent à
qu'en Jjaptisanl on leur aise de ce religieux silence des saints Pères pour
instruction qui leur fut donnée ,
,
ptise un autre, doit, non pas seulement avoir l'inten- trouvé l'art de faire oublier ia loi qui commandait ce
tion de le baptiser, mais dire qu'il le fait au nom du silence dans les écrits. Elle détruit en effet leur ar-
Père, et du Fils, et du Saint-Esprit. Cependant, dans gument , et même temps elle établit la forme indi-
en
les Actes des Apôtres, Il est assez clairement déclaré cative, comme étant la seule cause qui demandait
que la prononciation de quelques termes accompagne une pareille discipline.
l'action île baptiser, et que ces paroles. Au nom du Ne dissimulons pourtant point que dans les actes
Père, et du Fils, et du Suint Esprit, sont nécessaire- du pape saint Etienne , martyr, il est raconté qu'en
ment requises. Mais, outre cela, faut-il, et de quelle baptisant un nommé Némésius, ilpronça ces paroles :
manière faut-il (pie l'homme qui baptise, dise à l'autre In nomine Patris, et Filii, et Spiritùs sancti baptizo te.
qu'il le baptise? Fant-il le dire même à un enfant qui A ce témoignage que peut-on répondre ? Ou que ce
n'a pas de cimnaissance? C'est de la tradition et de trait donne une grande atteinte à l'autorité de ces
l'Église qu'on l'apprend. La lecture du iiouvea.i Tes- actes, qiioiqu'ils paraissent très-Iidèles au cardinal
tament ne décèlerait donc point aux personnes pro- Baroiilus; ou que, s'ils sont véritables et légitimes,
fanes la t'orrac du Baptême. Durant cinq siècles en- les auteurs des Actes des martyrs n'étaient point im-
tiers ce sacré secret des chrétiens a été fidèlement peccables ; et qu'un silence commandé à des millions
gardé dans les écrits des saints Pères. Quoiiin'ils aient de personnes a été rompu une seule fois dans l'espace
composé sur cette matière un grand nombre d'ou- de cinq cents ans. M. de Tilleraont aurait bien fait
vrages, soit pour instruire les païens, soit pour com- valoir cet argument , s'il y avait pris garde , pour ap-
battre les erreurs de divers hérétiques; ils ont été puyer le sentiment, où il est, delà fausseté des Actes
soigneux à ne commettre qu'au dépôt de leur mémoire du martyre de saint Etienne. Quoi qu'il en soit, la loi
les paroles qui font les chrétiens. Saint Justin, Ter- du secret des mystères ue fut plus observé si rigou-
lullien, saint Cjprien, saint Basile, saint Ambroise, reusement à la fin du cinquième siècle. Le premier
saint Jérôme, saint Augustin, s'en tiennent constam- 4jue nous sachions qui ait mis par écrit la forme du
ment aux expressions et au tour que leur fournit l'E- Baptême dans l'Église latine est saint Grégoire-le- ,
telles avec une attention marquée à éviter de rendre probable que cet usage n'ait pas été introduit quelque
les termes de la forme tels qu'ils sont. temps avant lui ; car il paraît que deux causes contri-
Just. Apol. 2. In noniine rerum cunctarum Parentis buèrent à le faire recevoir , les changements que les
et Domini Dei , et servatoris nosiri Jesu Cliristi , et Spi- liéiésies avaient produits dans la forme du Baptême,
rilùs sancti in ckjuù tune lavanlur. et les incursions des Barbares. Jusqu'au sixième siècle
Tertul., lib. de Bapt. Lex lingendi imposita est , et l'Église s'était contentée de remédier par ses décrets
forma prœscripta. Ite, inqttit, docete nationes, tingentes aux fautes qui se commettaient dans l'adnnnistration
eus in nomine Patiis, et Filii, et Spiritns sancti. de ce Sacrement par erreur sur la doctrine. Mais on
S. Cypr., epist. 75 ad Jiibaianum. Apo.'itoli ad génies craignait qu'elles ne se inuliipliassent par les événe-
ii'itluntur : in nomine Patris et Filii , et Spiritùs sancti ments des guerres. Une multitude de cliréliens , eu-
baptizare gertiles jubentur. levés en diverses provinces par les peuples paï^'us du
S. Basil., lib. de Spiritu sancto, cap. 12. Sicut cre- septentrion, se trouvaient, quoique laïques, dans la
lùnitiS in Patrem , et Filium , et Spiritum sanctum ; sic nécessité de baptiser des particuliers de ces nations
et baptisamur in nomine Patris, etFilii, et Spirilùs sancti. qui se convertissaient. L'ignorance et le coiumerce
S. Anibrosius, in lib. de Mysteriis , cap. 4. Dlisi bu- que ces captifs pouvaient avoir eu avec les héréti-
ptizatus (uerit in nomine Patris, et Fdii, et Spiritùs ques, faisaient craindre qu'ils ne se fussent laissés
sancti, remissionem non potest accipere peccatorum, nec imposer sur la véritable forme du Baptême : on jugea
npirilalis gratiœ munus huurire. donc alors à propos de ne point l'omettre dans les
S. .^ug- lib. 6 de Bapt. Certa sunt Evangelica verba, livres d'instructions. Le premier exemple même
tine quibus non potest consccrari Baptismus. qu'on voit chez les Grecs de la forme du Baptême
Dira-i-on que c'est par un pur hasard que les saints publiée dans les écrits , est de cette forme corrompue
docteurs ont perpétuellement omis les propres paroles par les Ariens. On la trouve dans le second livre du
de la forme du Baptême en tant d'occasions qui se I
Recueil historique de Théodore-le-Leeieur ,
qui ra-
sont présentées de la citer? Leurs pensées et leurs conte un miracle arrivé à Constanlinople au moment
raisonneiuents semblent souvent exiger qu'ils la rap- que Deutérius, patriarche de cette secte, baptisant un
portent mot à mot; vous croyez que vous êtes sur II nommé Bardas , dit ces mots : Baptizatur Bardas in
141 CIIAP. VI. OllSKIlVATION DE I,A DEFENSE, etc.. PAR ItAPPORT AU HAPTEME. 142
nomme Piilrit, per Filiuin , i» Spiriiu siinclo. Lo se-
||
sure (|iie loul cela se fait |iar la vcrlii de celle parole
cuml exciiiplu o>t (le la ruriiio ca(liiilii|uc, (|iu; Jean dont le Seigneur dit à ses Apiitres: Vous êtes nets à
Mi>»i'li,aiili'iii' (lu l'i<'.t|ilril(ii'l, i:i|i|i(iil(' dans Cl' livre : cause de ce i|(ii; j.; v(his ai dit. Tolum liuc lit per ver-
tiiipliiiiluf ïlitinUnus in nominc l'iilrin , et iilii, l't bum, de quo Dominas ait : Jam vos mtindi estis propter
Hpiriliii iuiuli. Ce iiuuvel u.->a(;e de transcrire la lornie verbum quod tuculiis
.Mais les chrétiens sum vobis.
du lia|itL^nie fut admis et approuvé , tant en Urient voyaient avec évidence que S. Augustin (h-Mgnail la
qu'en Uccideut, sans préjudice et sans tirer à ciinsc'- forme du liaplèine qui est oiiime l'alircgc- dn eha- i
queiice pour lu seerel (juou continua de garder sur pitie ilde S. Jean, où iNotre-Seigiienr s'étend sur li!
les l'oruics des Sacrements dont les (.•v('i|ues ou les mystère de la Triniié, et ne fait (|ue discourir des
prêtres sont seuls ministres. On eut d'aulunl moins trois Personnes divines, le l'ère, le Fils et le Saint-
de peine à luire cette exception , ((n'outre la iiécessit(i Esprit. I D'oi\ vient à l'eau une si grande vertu,
prise des circonslanees du temps , la l'orme du Itap- < coiilimie S. Augustin, de toucher le corps et do
t(}nie pouvait paraître L'i|uivalenunent écrite dans \'\i- < laver l'aine, si ce n'est de l'eflicace de la parole ?
vangile : car, si elle n'y est point en propres termes, < Nim parce qu'on la prononce, mais parce qu'on la
il s'en faut peu de chose; puis(|uc ces paroles : Je le « croit. Vnda isla tuiita virlus aqua:, ut corpus tamjal,
bapliscuu nom du Père, et du Fils, et du Saint- lispi il, < et cor ablnnt, nisi faciente verbo '!
Non quia dicilur,
ou, un Ici est biipliné iiu nom du l'ère, cl du l'ils , et du i sed quiu cri'dilur. > L'iiilidèle apercevait une contra-
Saint-Eipril, sont réni>nc(; le plus exact de l'exticu- diction enibarrassanle entre ces d(u-iiiers mots et
j le
lion actuelle du prt'cepie : Uupliscz toutes les mitions au texte qu'on lit à la lin. « Celte parole de loi a tant de
nom du Père , et du l-'ils , et du Stiini-Espril ,
qui se I
« pouvoir dans l'Eglise de Dieu, qu'c Ile piirilie un
lit dans rÈvani;ile. Cependant les exemples de la « petit enfant, ijuoiipi'il ne soit pas capable de croirt
forme du Dapl(3ine exprimée dans les écrils sont en- « de cuiur pour parvenir à la justice, ni de confesser
core assez rai os jus(iu'au douzième siècle , el jamais « de bouche pour parvenir au salut. Hoc verbum fidci
ils ue paraissent que dans les livres d'instructions t tantiim valet in Ecclesiâ Del, ut.... tantilliim muiidtt
ou sans une espèce de nécessité ; de sorte (pie Pierre « infanlem, qnamv'is iionditm valeniem corde credere
Lombard, aïKiiialriéme livre des sentences, évite avec t ad juslitiani, cl ore confUeri ad salulem. » CoMinienl
un égal soin de déclarer la forme du Bapiénie, et peut-il être vrai que la forme ou la parole sacrée du
celle de tous les autres Sacrements. Baptême sanctifie un enliint, non parce (lu'on la
Le motif de ce grand et religieux secret était, j
prononce, mais parce qu'on la croit? Des fidèles
comme nous avons dit, de cachtM' aux inlidèles la le concevaient aisément; non pas en ce sens que
vertu (les Sacrements, qui est exprimée et principa- la vertu de sanctifier soit hors de la parole ,
lement renfermée dans les paroles sacramentelles. El et attachée à un acte de foi; mais en ce sens que
de là vient l'obscurité de certains discours des saints la parole contient el signifie le grand objet de la
Pères, <|ui sont dautaut plus difliciles à entendre (|uc foi de l'Église; et que cette signilicatiou, qu'il faut
rien n'engage à réllécliir sur ce (pi'ils ont d'éiiignia I
bien disiingiier du Sun qui passe, est dans la parole
tique et de sous-eiilendu , el qui ne pduvait être même la vcrui permanente qui opère la sanctification.
conçu que par les chrétiens bien instruits et at- iV«)ii et in ipso verbo aliud est sonus transiens, aliud vir-
tentifs. Telle est la dernière partie du 80° traité de lus manens. La suite du texte de S. Augustin, qui
saint Augustin sur l'Évangile de saint Jean, où ce continue d'être une énigme pour les païens, n'était
Père expose de telle sorte la vertu des paroles du pas moins facile à entendre à tous les chrétiens. Us
Baptême , que rintelligence du plus subtil païen y
com|irenaient comment S. Augustin pouvait dire que
devait être confondue, tandis que l'esprit le plus sim- la forme ou la parole du Bai têmo est la même dont
ple d'entre les chrétiens ne souffrait aucime olisciiriié, S. Paul parle en ces ternies: i C'est là cette panjle de
prévenus comme ils étaient tous qu'il ne s'agit.s,iit que « la loi que nous prêchons; parce que si vous con-
de rappeler à leur mémoire les instructions qui leur « fessez de bouche que Jésus est le Seigneur, el si
avaient été données hors de la présence des hommes « vous croyez de cœur que Dieu l'a ressuscité, vous
profanes Le saint Docteur dit, en parlant du mystère « serez sauvé. Car on croit de cœur pour parvenir à la
de notre régénération, que « dans l'eau même, la pa- « justice, et on conlessc de bouche pour parvenir au
e rôle purifie : qu'en (itaiit la parole, l'eau demeure 1 salut. Hoc est verbum fidei quod prœdicanms (ait
I simplement de l'eau, mais que la parole se joignant « Aposlolus), quia si confessus fueris in ore tuo quia
I à cet élément, il se fait un Sacrement, où cette « Dominus est Jésus, et credideris in corde tuo quia
« parole devient en quelque sorte visible. Et inuqiiâ « Deus iltum suscitavit à morluis, salvus eris. Corde
€ verbum mundat. Dclrulic vcrb:.m, quid est aqua nisi t enim credilur ad jusiiliam, ore aulein confessio fit ad
I aqua ? Accedit verbum ad elemcnlum, el fil Sucrnmen- « sululeni. i C'est-à-dire que la forme ou la parole du
I tum, etiam ipsttm tanquàm visibite verbum. t L'audi- Baptême est la même parole de la foi que S. Paul a
teur ou le lecteur infidèle ne savait point ce que c'é- prêcbée , comme elle est la même parole de la foi
tait que cette parole; il l'aurait cherché ou vain dans sur la Trinité que Notre-Seigiieur enseigna à ses
Je discours ae Jésus-Christ, qui précède l'endroit que Apôtres dans le sermoe de la cène. La forme du Bap-
S. Augustin explique. Cependant le saint Docteur as- tême en contient l'abrégé c'est en cela que consista
|| ;
143 APPEND IV. SUR LES PAROLES OU LES FORMES DES SACREMENTS. lU
De là S. Auguslin monument, qui puisse passer pour la véritable forma
sa venu, et à quoi elle estallacliée.
tire deux conclusions la première, que la foi vive de
:
du sacrement de Confirmation, on y doit incontesta-
celte parole annoncée par la préJicaliou est capable blement reconnaître les qualités qui conviennent aux
de purifier et de sanctifier les cœurs, avant même paroles, dont S. Innocent dit qu'il ne peut les mettre
conde, que la foi expresse et actuelle du mystère de la est-il croyable qu'en moins de deux cents ans il soi»
seuls fidèles apercevaient ces deux ve'rilés dans le me l'Écriture sainte, dit S. Thomas, que non seule-
Voilà pourquoi on lit dans les Actes ment la défense de les écrire inviolablement observée
trait suivant : «
parle de la sorte dans son É pitre Le cela, on ait supprimé les anciennes formules pour. en
et S. Pierre
:
I
les souillures de
€ Baptême vous sauve, non en ôlant substituer d'autres? Se Cgurera-t-on que du temps do
I la chair, mais par le témoignage d'une conscience S. Grégoire-le-Graud on ait confirmé les fidèles pai
« pure qui se justifie auprès de Dieu. Vnde in actibus d'autres paroles que du temps de S. Innocent? Or il
I aposlolonim tegilur : Vide mundans corda eorum ; n'y a rien dans le Sacramentaire de S. Grégoire,
( et in epislolà suâ bealus Peints : Sic et vos, inquit, qu'on ait lieu de présumer être les mêmes paroles
confond aux yeux de ses auditeurs ou de ses lecteurs propos que lu parole sacrée est cette prière, Omni-
encore infidèles, et il distingue aux yeux des chré- potcns sempilerne Deus, etc., parce que l'évêque ré-
tiens la parole ou la forme du Baplêrae et la parole cite cette oraison en élevant les mains sur les têtes
vérité du mystère, que la forme du Baptême de tous ceux qui se présentent pour être confirmés
ou la ;
exprime. S'il avait prévu que les hérétiques de ces mais la forme dont parle S. Innocent, devait être uni-
derjiiers temps dussent abuser de la iiécessiié où il que el invariable : celle-ci ne l'était pas. Car le vieux
s'est trouvé d'user d'un style propre à cacher aux uns pontifical anglais, qu'on conserve à Rouen, commo
ce qu'il découvrait clairement aux autres, il n'aurait étant de S. Augustin, archevêque de Cantorbéri, dis-
pas élé plus soigneux de déclarer que la vertu qui ciple de S. Grégoire, contient une autre prière à la
sanctifie est dans la parole même, in ipso verbo vir- place de celle-là : elle commence ainsi : Benedical voi
lus manens ; que la parole de la foi sur la Trinité, omniputens Deus, etc., et on veut que nous reconnais-
que prêchent les pasteurs, exprimée dans la forme du sions aussi celle dernière pour la forme de la Confir-
Baptême, le consacre indubitablement, afin qu'il ait la maiion. La forme dont parle S. Innocent, devait êtra
qitod prœdi- courte. Mais ces deux prières sont chacune de plus do
vertu de sanctifier. Hoc est verbitm fidei
cumiis : quo sine dubio, ut mundare possil, consecratur soixante mots. Les aurait-on confiées à la simple et
et Baptismtis. Mais n'est-il pas bien manifeste par les pure mémoire des hommes pour les transmettre à la
ce discours est plein, que, du lemp, de S. Augustin, à aucun-écrit qui aidât à les réciter exactement et à
il pas être de la cacher? Qu'on lui reproche après vrir plutôt que tout autre discours de la cérémonie le
cela d'avoir fourni des armes aux calvinistes plulôt.que secret de l'action mystérieuse qui s'opère dans le Sa-
d'avoir assuré aux catholiques le droit de traiter de crement ; et de là nous avons conclu que la forme des
païens et de publicains ceux qui n'écoutent pas l'Église. Sacrement était indicative : ce qui ne convient pas à
ces deux prières. Disons donc sans hésiter que S.
CHAPITRE VII.
Grégoire, pour satisfaire au précepte du secret des
l'observation de la loi en Occident par rap-
Durée de ,
mystères, omet dans son Sacramentaire la forme du
port au Sacrement de la Confirmation. propre place au-
Sacrement de Confirmation, dont la
défense
i
J'entreprends maintenant de montrer que la rait éic après ces mots : Pontifex, lincto pollice in
duré aurait ajouté,
de mettre par écrit les formes des sacrements a chrismate, facit crucem in fronte unius. Il
jusqu'au douzième siècle où l'époque s'il lui eût été permis, dicens : Signa te signo crucis,
en Occident ,
droit de dire que jusqu'au huitième siècle on la garda et Spiritùs sancti. Il faut avouer que nos critiques
avec l'exactitude la plus rigoureuse. Car nous avons raisonnent d'une manière tout à fait extraordinaire,
des sacramenlaires et des pontificaux qui parurent pour prouver que ces paroles n'étaient point dans les
au sixième et au septième siècle ; et dans la descri- premiers siècles de l'Église la véritable forme du Sa-
ption que l'on y fait de la cérémonie de la Confirma- crement de Confirmation : ils allèguent que dans les
tion, la forme de ce sacrement est évidemment omise. monuments ecclésiastiques, qui sont d'une antiquité
Arrêtons-nous au Sacramentaire de S. Grégoire-le- plus grande que le septième siècle, on ne trouve au-
Crand. S'il y a quelque formule de paroles dans ce II cun vestige de ces paroles ; comtne s'ils avaient oublié
I4S CIIAP. VII. Mf:ME OBSF.IIVATION EN OCCIKF.NT, POUR I.A CONFIllMATION. 146
qu'ils nous fouriiissfiil ru\-iiiùiiics les loiuoiguaKcs iTHii', n'e- 1 |ioint relativi! aux paroles prononcées du-
du S. Deiiys, ilo S. luuoccirt el ilc S Maxiuio, qui rant rcmclion. mais aux paroles qui précèdent l'onction
prouvent (lue \luiaul les sept |)rcmicis siècles do inunédiatcnient et sans intervalle. Amalaire ne nomme
ri-lglise il él;iil déleuilu di; uiellie |iar éerit li^s formes (liaison qui! ces paroles qui précèdent Inmiédiatement
des Saeieuieiils , uièiiie ilaiis les livii^sd'insliimiDiiel l'onclion ; (huliune eipletà, faeit micim. Il scndjlo
lOs déciélali's des Papes, el (lu'ils nous lournisseul s'être apen.'U de l'éipiivoque qu'il a mis dans son dis-
ces lénioigna;;os, sans se inellre en peine cl sans èlrc cours. C'est pounpioi, de peur ([ue le lei'teur ne s'y
en pouvoir de nous dire en ijuel lenips celle défense mépremie, à peine a-l-il dit que les évèciucs profèrent
a cessé, niènie après le sei>lièine siècle ; ou connue si cette oraison en diverses manières, ((u'il a soin do
de la cerlilude du fail ipie ce piéicptc a existé, el s'expliquer ainsi : Oninia verlm stipcriiis proluta oru-
qu'il a élé observé durant tonl ce lenips-là, il ne s'en- tiunis verba sitnt. C'est à-dire, qu'Amalaire ncrecoimait
siiivail pas que rien de loul ce qui csl conlenu dans dans loul son discours qu'une scide oraison ; el que
les nionunieiils d'tnic pareille anlicpiilé , ne doit cire toutes les paroles de cette longue oraison, que les évo-
regardé coninie la forme d'un Sacremenl ; et que ques récitent en élevant les mains sur les Icles des
c'est une condition nécessaire à la véritable i'ornic d'un néophytes, sont celles qui sont sujettes à la variété,
Sacrement, qu'on n'en puisse trouver aucun veslige selon qu'il plaît aux évoques. N'avons-nous pas déjà
dans les écrits de cet Age, quand ils seraient tous remarqué ci-dessus que cette oraison que l'évccpiq
parvenus sans aucune exception jusqu'à nous. récite en élevant les mains sur les tètes des néophy-
Le précepte qui interdisait la V()i<.' de r('(iilure pour tes, se trouve dillV'rcnte d.ms le livre de l'ordre ro-
faire connaître la forme des i^acremeiits, fut oliservé main et dans le pontilical anglais? El on sait que ni
bien on l'omettait sinqilement dans les livres d'instru- leurs le sentiment d'.Vmalaire sur la matière du Sa-
ction comme dans les autres; ou bien on marquait crement de Coiifirnialion n'est nullement douteux. II
qu'il y avait quelques paroles à pronouccrduranl l'onc- a cru sacramentelle et uniquement essentielle à ce
tion, en les rappelant à la mémoire par l'expression Sacrement, non la première et générale imposition
delà clause, In nomine Palris, etc. On lit dans le li- des mains, mais la seconde par laipielle l'évêque ap-
vre de l'ordre roniiiin : Coiifiniw te in nomine Putris, plique l'onction : l't autem ab episcopis per manùs im-
cl l'un, et Spiiilùs sancli. Amen. Mais on ne doit pas posiliunem iminijntur, ab Apostolis assnmptum est.hoM
douter que ces mots, Confinno te , n'aient été ajoutés il a cru que les paroles que l'évêque prononce durant
longtemps après par un copiste. En efl'et, ils ne se l'onction, sont la véritable forme ; donc il a écrit cette
rencontrenl point dans le livre des divins offices at- clause. In nomine Patris, et Filii , cl Spirilûs sancli.
tribué h Alcuin, ni dans le traité des offices ecclé- .ImcH, pour indiquer et rappeler la forme toute en-
siastiques composé par Amalaire, où est évidemment tière. Ego te siyno crucis, etc., et il a reconna dans la
copié l'endroit du livre de 1 Ordre romain. Or la loi livre de l'Ordre romain la même indication.
du secret des mystères m'autorise à supposer que la Pour ce qui est des monuinenls qu'on croit être
clause, In nomine Patris, etc., est pour rappeler à la postérieurs au septième siècle, où la forme du sacre-
mémoire toute la formule.Sii/doU'sijdo OHcis, etc., sous- ment de Confirmation est simplement omise, on y voit
cntendue. Cependant le Continuateur de Vitasse (1), le plus souvent des bénédictions et des oraisons desti-
guidé parles lumières du P. Morin, prend la clause In nées à l'accompagner, qui contiennent quelques-uns
nomine Patris, etc., pour une formule de prière en- des principaux termes de cette forme. De ce nombre
entière et complète, et il ose produire Amalaire con- est le manuscrit de M. Pétau, conseiller au parlement
tre le semiment de ceux qui s'en tiennent au décret de Paris ,
qui est estimé le plus ancien de tous. La
du Pape Eugène IV sur la matière et la forme du forme du sacrement y est omise immédiatement avant
Sacrement de Cojifirmation ;
parce que, « dit-il, cet celte bénédiction Signtim Clirisli in vitam œlernam.
:
< évèque n'attribue à la forme. In nomine Patris, etc., Amen. On conserve à Toulouse dans le collège de
« aucune vertu ; car il assure qu'elle est proférée en Foix un cérémonial manuscrit, où cette forme est
< diverses manières par les évêques, lorsqu'ils impri- omise immédiatement avant ces mêmes paroles : Si-
«ment sur le front des enfants le signe de la croix, t (jnum Christi in vitam œlernam. Amen, qui sont suivies
Ce n'est pointcependant cela quel'évèque de Trêves (2) de celles-ci : Conprmet le DeusPaler,el Filius, el Spi'
assure. Voici ses paroles : Soient diverso modo ora- ritus sanctus. Amen. Dans un autre manuscrit très-
tionem proferre inatjistri simul cum cruce quant (aciunl vieux qui est encore à Toulouse , la forme du sacre-
in [rontibus infanliur.u L'oraison dont il s'agit ici, n'est menl est omise inimédiaiement avant ces paroles :
point cette courte formule:/» Houime Patris, el Filii, Siijnel le Deus sicjillo fidei suœ in consignatione fidei, in
etSpiritùssancli. Amen. Et celte expression, simulcum nomine Patris, etc. Ne se présentàt-il à l'esprit que la
teiTips, ou à l'usage de différentes églises ? On voit dont ces prières sont énoncées; puisqu'autrefois il
n):inifestemeni que Pierre Lombard observe encore était défendu d'écrire l'une, et permis d'écrire les
cette loi dans le qualrième livre des Scnlenccs. Il évite autres. Par conséquent, lorsqu'on ne voit dans des
ayec un soin exirènie d'énoncer les propres paroles rituels , des saoramenlaires , des pontificaux anciens,
qui composent la forme des sacrements, quoique cela que des prières dont chacune n'a rien qui la carac-
dût paraître en quelque sorte nécessaire. La forme du térise et la distingue dans la manière dont elle ex-
lîaiilême était connue de tous les fidèles : le maître piime le sens du mystère, et qu'il est manifeste que
des Sentences néanmoins ne la désigne qu'en rappor- ce sens n'est ni plus enveloppé ni plus clairement
tant le texte de l'Évangile où est décrite l'institulioii énoncé dans l'une que dans l'autre; on conclut sage-
de ce bain sacré. « Quelle est celte parole, dit-il, qui ment que la forme est omise que le manuscrit est ,
t étmt jointe à l'élément de l'eau fait le sacrement? vérilablenient ancien, et qu'il est du temps où l'on ob-
t La Vérité éternelle vnus l'enseigne, lors(iue, our | servait religieusement et en rigueur la loi du secret
t apprendre à ses disciples la forme de ce sacrement, que demandait l'actio/i sacramentelle. En effet, les
« elle leur dit Allez, enseignez tous les nations, pour montrer
:
les prières sont faites que Dieu est le
< baptizant au nom du Père , et du Fils, et du Saint- principal agent dans l'administration des sacrements,
« Esprit. ) Sed (jiiod est illud verbiim, quo acccdenle et que la giàce sacramentelle procède immédiatement
ad elcmcntum [il Sdcrnmeiiliim ? Vciilas le docet ,
quœ de sa toute-puissance. Au milieu de ces prières, le
liujiis, sacramenti formam Iradens, ait discipiUis : lie, sacrement est consacré par le ministre, qui, à ce mo-
docele omnes gentes, baptizmites eos in iwmine Palris, et menl, se revêt de la personne de Jésus-Christ, et ne
Fitii, et Spiiilùs sancli. Pierre Lombard ne décrit que fait que le représenter : son action est accompagnée
ce qu'on lit dans l'Évangile : il ne déclare point la de paroles que renonciation indicative caractérise
forme ni l'énimciation indicative des paroles : le se- parmi les autres prières; et c'esl-là uniquement la
cret est gardé. II dit simplement de la forme du sacre- forme sacramentelle qu'une loi étroite défendait de
ment de Confirmation, qu'elle n'est rien antre chose metlre par écrit, pour ne point trahir et profaner les
que les paroles que l'évêque prononce, lorsqu'il mar- mystères, en les exposant à être connus des infidèles
que avec le saint chrême le front de ceux qui sont et des impies.
baptisés : Forma eniin aperta csl , scilicet verba quœ
dicil episcopus, citm bupliznlos in fionlibus signât cliri-
CHAPITRE VIII.
smale. Il aurait eu aussitôt fait d'exprimer les paroles Décadence et abolition de la loi par rapport à la (orme
que l'évêque prononce : mais le respectueux silence du sacrement de Confirmation.
auquel il se croyait obligé par le précepte, l'en a em- On commença dans le douzième siècle h se gêner
pêché. 11 forme de l'Eucharistie que par
n'indique la un peu moins dans les écrits où l'on traitait de ce
ces mots qu'on peut lire dans l'Évangile Hoc est cor- : qui regarde les sacrements ; de sorte qu'insensible-
pusmcum. Hic est saiiguis meus. Ce n'était pas violer ment la dcfi'nse de transcrire les formes sacramen-
le précepte, que de niellre par écrit uniquement cl telles sembla n'èire point d'une obligation si étroite.
précisément ce qu'on lit dans l'Écriture sainte. Pieiie On vint p;ir degrés à se donner cette liberté. D'abord
Lombard parle beaucoup de l'absolution du prêtre on cessa de se faire un scrupule d'exprimer dans un
dans le saerementde Pénitence; mais il se metseiile- écrit le nombre précis des sacrements , comme nous
meni en peine d'en bien prouver la nécessité à ceux voyous qu'il est arrivé à Hugues de Saint-Victor et à
qui la savent pnr des textes du nouveau Testament. Pierre Lomb.ird. Ensuite, quand il fut question de
Pour faire connaître quelle est la matière et la forme faire de nouvelles copies des rituels, des sacramep.-
du sacremeni de rE\trénie-Onclion, il .se contente de taires, des p(mtilicaux, au lieu d'indiquer la forme de
rendre les paroles de S. Jacques. A l'égaid de l'Ordre la Confirmation par la clause : In nomine Palris, et
et do Mariage, il lui snflil de les avoir mis au nombre FiHi,el %piriiûs Sancli. Amen, comme il avait été pra-
des s.cremenls, et d'avoir assuré (uic tout sacrement tiqué auparavant, on l'indiqua par les premiers mots:
a une malière et une l'onne. Signo tesigno crncis. Nous en avons un exemple dans
C'est pourquoi plus im manuscrit est ancien , plus l'Ordre de l'Église Romaine, qu'on observait au temps
on est sûr que les formes sacramentelles y sont du pape Innocent III, dont il y a un vieux mMiuscrità
omises. La raison ou le motif, qui a fonoé la défense Toulouse dans deFoix. On y lit ces |)aroles
le collège :
de publier les formes sacramentelles , nous éclaire Ponlifex,oralione compléta, facial crucemin fronle sin-
d'ailleurs, et nous empêche de confondre une forme gutorum cum pollice de chrismale, ila dicendo : Joan-
sacramentelle avec ce qui ne l'est pas. Dans la céré- nes, vel qnovis alio nomine , siyno te signo crucis. Pax
monie de l'adiiiinistraiion des sacrements, il y a des tecum. Il est honteux que d'habiles critiques aient
prières qui précèdent et d'autres qui suivent celle ad- pris ces mots pour toute la formule que l'évêque pro-
ministration. Elles contiennent à peu près le même nonçait en faisant l'onction. Ensuite quelques auteurs
sens que la forme sacramentelle : il faut pourtant que de rituels ou semblables livres, au lieu de rapporter
ce 8oit avec qujiquc différence; et que la manière mot à mot une partie de la forme du sacrement.
149 CIlAr. vil!. DÉCADENCE DE I.A 1.01 \lï n.VPPOKT A LA CONFIRMATION, l.'iO
(linairi'Mit'iil, ([iiand nous soniincs oliligi's (le rtpré- sions. C'est ainsi qu'(fl a usé Guillaume d'Auxerre
discours i|uc l'on a icnti en des lerinos ipii écrit : Confirmo te .sii/ii» cnicis et chrhmutc siilulis.
scnlpr lin
bienséance. Nous faisons entendre Cet usage a vraiseniblalilciiirnl l;iit naître une erreur
qui clioqueiit la
en usant d'un de fait, environ cent ans après qu'il eut ccs^é. Conimf
la manière dont on s'est cxprlm(5,
discours plus conveiialilc. Ainsi ces ëciivains, pour ces dernières formules sont estimées suflisarites pour
garder en qiielc|ue sorte le pr(;cepte ipii (l<fcii(l:iil conférer la grice du sacrement, ou ne doit pas être
de tracer sur le papier la forme du sacrement, ont surpris qu'un scolasliiiue se soit figuré (publics avaient
clianf!(' ou déraiigi^ les expressions. Car ils ne pKilcn- été véritablemiiit (,'uq)loyées. C'est pourquoi, Alexan-
lendaient point apprendre aux évoques l'énoiicialion dre de Ilalôs, ayant trouvé un pontifical écrit qocl-
véritable de la forme, mais seulement désigner et indi- qiies siècles avant son temps et propre d'une église
quer les paroles sacrées qui étaient coiiliées à la seule ([u'il ne n<uninc point, où il y avait : '
onfirmo le
mémoire. C'est ce que pronvcnt deux anciens manu- signo crucis et clirismnte sanctilhulinnh, ce d<icleiir
scrits de M. Ménavd, où se lisent ces mots : Confinno jugea que c'était le propre texte dnnt on usait dans
le, et signo. In nomiite Palrh, etc. Guillaume, évèipw cette église pour administrer le sacrement de Con-
de Paris, dans le traité qu'il a compose du sacre- firmation , et il conclut qu'il y avait de la variété
ment de Confirmation a écrit aussi dans la monie dans la manière dont la l'orme de ce saereiiienl était
vue: Consiqno te, et cruce confirma te. Je ne me las- énoncée en quebpies diocèses. Il blâme fort cet abus,
serai point de dire qu'il est étrange que ces divers qu'il dit néanmoins être tolérable, pourvu que l'on
tours de pbrascs aient paru à nos critiques diverses conserve, sans aucune différence, les paroles qui sont
formules qu'on avait emplovécs en diiiorents temps essentielles à l'inK'grité du sacrement. La forme pres-
ou en différentes églises. Ces paroles si respecta- crile par le décret d'Eugène IV était donc reco.inue
bles, que c'était un crime durant plusieurs siècles alors pour la seule véritablement exacte et avouée par
ment de Confirmation. En un mol, pour le répéter mettre par écrii les formes des sacrements, et il n'y
encore une fois, on ne doit point se laisser persuader avait qu'un certain nombre d'années que l'usage de
que jamais un évêque calliolique , en confirmant les les écrire dans les propres ternies où elles sont con-
(idéles et en faisant des prêtres, ait employé d'autres çues était devenu commun et universel. Cela suit d'une
paroles que celles qu'il était bien assuré qu'on avait vérité de fait établie par nos critiques mêmes. La voici.
prononcées en le confirmant et en le faisant prêlre lui- Le premier monument connu qui contienne la forme
même. L'usage de défigurer dans les écrits, soit par exacte et entière : Signo te signo crucis, elc, est, selon
respect, soit par une sage précaution, les paroles sa- la conjecture du P. Morin, de l'an 1150. Mais il y a
cramentelles est si certain, qu'il fut évidemmen) ob- lieu de croire que cette pièce, qui est un pontifical de
servé à l'égard même des paroles de la consécration. Rouen, est postérieure à l'Ordre romain qui s'obser-
Je suis contraint de le remarquer par avance, de peur vait sous Innocent 111, et par conséquent on ne devrait
iju'on ne prenne pour une conjecture hasardée cet la rapporter que vers le commencement du treizième
usage d'exprimer dans les écrits d'une manière in- siècle. Cela prouve de deux choses l'une : ou que l'u-
forme ce qu'on prononçait en termes invariables et sage de cette forme était tout nouveau à la lin du
Inaltérables dans l'administration des sacrements. Les douzième siècle, et qu'il n'y avait pas encore long-
personnes qui cherchent sincèrement fa vérité , se- temps qu'elle avait élé composée (telle est la pensée
ront bien aise de ne pas toujours ignorer pourquoi du P. Morin et de ceux qui l'ont suivi), ou que le pré'-
8. Épiphane (I) use de ce tour d'expression si singu- cepte qui défendait de mettre par écrit les formes des
lière, pour indiquer la forme de la consécration du sacrements a empêché qu'elle ne parût dans aucun
corps de Jésus- Cbrist : Hoc meiim est hoc. Voici le des monuments ecclésiastiques et publics jusqu'au
passage tout entier : Videmus enim Salvatorem ipsum douzième ou au treizième siècle ; telle est notre pré-
panem in manus accepisse, ut inEvangelio tegitur, qubd tention. Il est fâcheux, pour le sentiment de nos
h cœnâ surgens hœc acceperit, et gratias agens dixerit : adversaires, que S. Thomas d'Aquin l'ait enseigné
Hoc MEUM EST HOC. avec tant d'éclat au milieu du trei/.ièmo siècle. L'Ange
De celte licence qu'on s'était donnée de cbanger les de l'École soutint alors dans l'universiié de Paris, et
premiers mots de la forme de la Confirmation, pour il déclara par ses ouvrages sous les yeux de tout le
la citer et l'indiquer seulement, il a pu naître un in- monde chrélien , sans aucune contradiction ,
que la
convénient dangereux: c'est de vouloirexprimer dans forme du sacrement de Confirmation conçue en ces
les livres tout le sens de la forme en d'autres termes, mots : Signo te signo crucis, et confirmo le clirismiUe
parce qu'on n'osait rendre sur le papier les véritables satulis, in noniine Paris, et Filii, et Spirilùs sancti ; Il
j
Le Contimialeur de Vitasse aurait dû être moins en
S. Thomas; car il conclut qu'on doit aux formes des peine de ce que les disciples verront ,
que de ce que
sacreraenis le même respect qu'aux textes de l'Écri- les maîtres ont vu. S. Thomas et Scot lisaient plus
ture sainte pour n'y rien ajouter ni en rien diminuer : qu'on ne pense. Us étaient infatigables dans le tra-
Non enîm minoris sunl necessilatis hujusmodi verba vail de l'étude; mais leur courage n'allait pas jusqu'à
sacramciUalia, quàm verba Scripturœ sacrce; sed verbis chercher dans les écrits des saints Pères ce qu'ils
Scriptiirœ sacrœ niliil licct adderc vel mimtere. De plus, étaient bien sûrs de n'y pas trouver. Ce soin élail
s'objeclant pourquoi la forme de la Confirmation ne se réservé à la diligence incomparable de nos critiques,
trouve point dans l'Écriture sainte, il n'en apporte qui n'ont pas jugé digne de leur attention le précepte
point d'autre raison que celle qui a fondé ia loi du qui défendait de mcKre par écrit les formes sacramen-
secret des mystères, dont la défense de mettre par telles. Pour S. Thomas il suppose, comme la vérité
,
écrit les formes sacramentelles fait partie. Or, si la du monde la plus notoire , que ce précepte a été ob-
forme du sacrement de Confirmation : Signo le signo servé par les anciens Pères; et il n'imagine point que
crucis, etc., était alors d'une instilulion si nouvelle l'on puisse combattre la divinité de celle forme :
qu'on n'en eut jamais entendu parler avant cinquante Signo le signo crucis , etc. ,
par une autre difficulté
ans; le saint docteur aurait-il espéré de faire accroire que celle dont nous avons déjà fait mention et qui ,
à tout son siècle qu'elle était aussi ancienne que le est tiré du silence de l'Écriture sainte où ces paroles ,
christianisme? Combien de personnes se seraient por- ne sont point rapportées. A quoi il répond d'une ma-
tées pour témoins de la nouveauté introduite, et se nière à ôler toute pensée de lui opposer aucun monu-
seraient souvenues d'avoir été confirmées par d'autres ment ecclésiastique : c'est que la même raison qui a
paroles ? Veut-on que ce grand homme se soit exposé fait défendre aux interprètes de l'Écriture sainle de
à passer pour visionnaire? Et n'aurait-on pas regardé transcrire les formes sacramentelles, a empêché qu'on
son sentiment comme une folle imagination, dont on ne les insérât dans le texte sacré. Et il cite , à ce
se serait moqué, et dont on aurait été indigné? El si sujcl, le passage du livre de la Hiérarchie ecclésiasli-
on l'avait fait, pourrions-nous l'ignorer? que (I) : Mulla enim servubant Aposloli in Sncrmnci
Le P. Morin a senti celte difficidtc. Voilà pourquoi lorum coUatione, quœ in Scripturiscomnmiiiter proposi-
il a éloigné l'époque du pontifical de Rouen le plus tis non sunt Iradila. Lnde Diomjsius dicil in fine
qu'il lui a été possible du temps de S. Thomas; il l'a (cap. 1.) EccL Hier, consummativas invocaliones , id
placée cent ans justement avant que le saint se pré- est , verba quibus per/iciunlur Sacramenla, non est
sentât pour être reçu docteur dans la faculté de théo- justum Scripturas inlerprctantibus , nequc mysticum ea-
logie de Paris. Mais noire critique n'y a rien gagné. rum sensum , aut in ipsis opcratas e.v Deo virlules ex
S'est-il figuré qu'une tradition de cent ans ait été prise occulto ad commune adducere sed nostra sancla tradi- :
par tous les habiles gens contemporains de S. Thomas lio sine pompa id est occulté, cas edocet. A l'égard
, ,
pour une tradition immémoriale? Fiit-elle de deux des rituels , des sacramenlaires , des pontificaux,
cents ans, comme elle le devait être à peu près du dont les adversaires de la forme indicative font tro-
dire à ce dernier, lorsqu'il s'avisa d'avancer la même sent inconnus à S. Thomas ou à Scol ? Ces pièces qu'on
chose que S. Thomas : A quoi pensez vous d'attribuer nous produit , avaient été mises pour la première fois
h Jésus-Christ une institution que mon aïeul a vu au jour dans des temps si voisins de leurs siècles,
dont on l'est aujourd'hui; je le sais de mon père, qui resté que la moindre partie du grand nombre qui
l'avait appris de sa propre bouche. 11 est remarquable élail au pouvoir du docteur Angélique. Il n'avait pas
lexandre de Halès ou celui de S. Bonaventure louchant vant qui pénètre ; il les avait sous sa main dans les
l'Institution du sacrement de Confirmation. M. Yilasse bibliothèques communes , qui n'étaient alors compo-
n'est pas content que le docteur subtil s'accorde avec sées que de manuscrits. Je ne pense pas qu'au trei-
le docteur Angélique sur l'origine de la forme. Il ne zième siècle on ait fait disparaître ces monuments
s'en prend pourtant qu'à leurs disciples, qu'il attaque afin de réserver aux critiques du dix-septième siècle
voir sur quel fondement ils enseignent que celte moyen, la doctrine de l'École (2). Albert-Ie-Grand,
forme Signo le crucis, etc., a été instituée par Jésus- maître de S. Thomas , se vante d'avoir parcouru de
(I). Viderint igitur ses yeux les plus anciens rituels d'Allemagne S.
Christ et employée par les Apôtres
;
parte qu'il les enlc-iuliiil. On iloii iliNtiiiniiiT (inatre Sacramentelles, et de ne jamais parler de leur verlii,
classes lie ces maimsciils. fCcux où l'un ne voil au- (|iie d'une manière (pii ne fi'll bien clairit (|U(; |>oiir
cun vcsligc di: la foiiue indicalivc: Siijiio te ligno crii- les chrétiens, cUpn ne pût être parfaitement entendue
lii , etc. , mais sculouifiit tics |iiiéics cl des Ijéniklic- |)ar les iiilidèles. Voyons comme les saints docteurs
lions. -1"
Ceux (jui inaiiiin'iil li- c iiiiiuiomi'iiicnl ou la s'en sont ae(piltt('s.
lin, ou (|ucl(iues liaiu imiiarlails di^ ii'tii- liuine. Les plus aïK leiis, ijui vivaient au leiiqis où l'idolâ-
5* Ci-ux où le sens parfail de celle forme est conlcnu trie dominait, on qui en étaient fort voisins, usaient
a\cc (inel(|iii> thaiiyciiK'iit dans les termes, i" Ceux où d'expressions pii'S(|iie ('nigmati(pics et inintelligibles
celle l'orme est evaelement et eiitiéreiiieiil lapiKirlée, à (piicoïKnie n'était pas initié aux sacrés mystères.
lanl (UMir le sens (|ue pour les paroles. I.'ordio de ees Ce mets, dit S. Justin , ([ui est consacn- par la prière
dilltreiitos classes, est aisé à vérilier par leur époque de la parole qui vient de Jésus-Christ, nous avons
ouleurdate, que les cr'tiques ont rceliercliée avec plus appris qu'il est le corps et le sang de Dieu fait
de curiosité t|u'ils n'ont apporté d'attention à les bien homme (1). ri/mm qui per precatiimem verbi quod ub
entendre. Car où ils n'iml vu (pie des oraisons, des ipso est, consccrutus est, Jesu Cliristi qui Iwmo faclus est,
hénédiclions, ils ont dit que ces oraisons et ces béné- et curiiem et saiiguinem esse accepimus. L'IOucbaristie,
dictions étaient la forme sacramentelle; où ils n'ont dit S. Irénée, devient le corps et le sang du Seigneur,
vu que des parcelles pelilos ou jurandes de la forme, quand le pain perçoit la parole de Dieu (2). Qunudo
mémo delignrées, ils ont dit que ces parcelles, telles pnnis pcrcipit verbttm Dei, fit lùiclinrislia corpus et
qu'elles étaient, composaient la l'orme entière. Si S. sanijuis Doniini. Nos conlroversislcs ont raison de
Tboinas, ou quelqu'un de ses contemporains avaii prétendre que ces textes sont fort clairs, maintenant
prévu l'inconvéniciit que causerait le trop de science que le dogme catholique est parfaitement dévoilé et
de ces derniers temps, il aurait peut-être eu la clia- connu de tout l'univers; de sorte qu'une aveugle
lité de nous avertir que toutes ces pièces ne font obstination est seule capable d'enqièclier les sacramen-
qu'atleslcr l'cxislence, la décadence, et enliii l'extinc- taires de reconnaître que notre foi sur l'Eucharistie,
lion entière du précepte, qui défendait de mettre par est celle de S. Justin et de S. Irénée. Cependant ces
écrit les formes sacranicnlellcs. Il était de notoriété termes, ta prière de ta parote, et la parole de Dieu
publiipie, (pic les pièces de la dernière classe étaient ne pouvaient être con(;iis au siècle où vivaient ces
toutes récentes du vivant de saint Tliomas, ot que ce Pères ,
que par un chrétien instruit , ou même
n'était sur aucun monument écrit, mais sur la prati- par un prêtre, pour signifier les mots : Hoc est corpus
que immémoriale des évoques, que le saint docteur se meum, etc.
autrefois proférées par Notre-Seigneur : Qui pridiè servaient à dérober les choses saintes à la curiosité
quam patcretur, acccpit pancm, etc. On dirait que le profane des infidèles. Quoique cet ouvrage n'eût été
prêtre n'opère rien, mais qu'il se rappelle simplement fait que pour êlre lu par les chrétiens , Il aurait été
le souvenir de ce que Jésus-Clirist a opéré. Et ainsi, surprenant que S. Grégoire de Nysse y eût parlé en
la forme de l'Eucliaristie restait aussi ignorée de tous toute liberté du dogme de la transsubstantiation , et
ceux à qui on ne voulait point la découvrir, que si elle
Just.,ApoI. 2.
1) s.
eut été supprimée dans discours. Mais la loi obli-
geait les auteurs ecclésiastiques à prendre toule sorte
le
S Iren.,lib.3,cap.2.
;2) s.
(5) S. Greg. Nyss., Oral, calccbet., cap. 37,
Orat.
tic pi'iicauliout et de soins en désignant ka paroles de Bapt.
Î55 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORJIES DES SACREMENTS. 156
qu'il eûi allribué ce miracle aux paroles Hoc est corpus 1 de tant d'ombros ,
qu'elle échappait aux infidèles, qui
meuiii, si par l'équivoque que j'ai marqué, il n'eut pas d'ailleurs lisaient les livres des chrétiens, avec l'aveu-
jeté quelque embarras dans son discours pour con- glement d'une raison purement humaine. Ils ne pou-
fondre l'inlclligence des profanes qui saisiriiienl son vaient croire ce que l'on exprimait quelquefois si
Christ a voulu dire par grâce, ceci est mon corps ; et il et la vérité est que S. Chrysostôme proteste de n'être
n'y a personne qui ne le croie. S'il l'a dit ])av grâce, entendu que des seuls fidèles. Tlonnl. 5, ad PopuL,
non seulement il faut le croire, mais il faut croire homil. ùO Mi 2 ad Cor., homil. 56 in i ad Cor., homil.
outre cela que ;;ar la vertu de ces paroles il a produit 52 in S. Eusth., Serm. 30 de Prod. Juda.
son corps. Pourquoi le S. docieur n'a-t-il pas cberclié La défense de publier les formes sacramentelles
à obscurcir sa pensée aux yeux des inlidèles, conune ayant pour but de cacher aux ennemis de la foi, ans
S. Grégoire de Nysse? On ne rapporte pas fidèlement personnes étrangères à la foi , aux catéchumènes
dans les écrits modernes le icxle de ce Père, qui tra- mêmes avant leur régénération , Vopus opcratum de
vestit ces mots , Iloc est Corpus meum en , écrivant nos sacremenls, elle regardait surtout l'admirable vertu
Hoc meum est hoc. Et nihilominiis ex gratià pro- qu'ont les paroles de la consécration , de changer la
mmiiare voluii , Hoc meum est uoc. Ce tour singulier substance du pain et du vin en la substance du corps et
est pour déconcerter un lecteur qui n'est pas chré- du.sangde Jésus-Chrisl. On prélendit soustraire à l'at-
S. Ambroise n'exprime point les paroles de Jésus- actuelle de la prononciation de ces paroles par la bouche
Christ , mais il dit : Ce sont les paroles du Sauveur du prêtre, en les enveloppant dans un récit tel qu'on le
qui opèrent la consécration. Car le sacrement que lit dans les Évangiles. Et ce moyen fut si heureux,
vous recevez, se fait par la parole de Jésus- Christ. qu'à l'abri de cet air de narration , et en observant
\efba ipsa Domini Sulvatoris operanlur. Nam sacra- quelques aulres règles de sagesse dans le discours
mentum istud quod percipis, Christi sermone conficilur. les saints Pères furent en état de s'expliquer avec plus
de liberté sur l'Eucharistie. De là vient qu'il n'y a
)I y avait dans ce discours plus d'obscurité que de
clarté par rapport aux païens , et ils n'y pouvaient rien presque aucun dogme catholique qui soit confirmé
comprendre. Ils pensaient que Jésus-Christ vivant et par une plus grande multitude de témoignages^ que le
mangeant avec ses disciples, a prononcé autrefois des dogme de la présence réelle du corps et du sang de
auxquelles on attribuait venu d'avoir Jésus-Christ dans l'Eucharistie : de sorte que si l'au-
paroles la
pain et le vin en son corps et en son sang; torité des Écritures saintes nous manquait en ce point,
changé le
a Aiit. Enfin dans les temps postérieurs , les saints mières de l'Église ont pris soin dans tous les temps et
,
sed utilw sermonibus à la forme, c'est qu'au même temps qu'ils ont exposé
sermonihus utitur sacerdos ,
It'iliuiiuMics la loiinaissanco ilo rc iiiysti^iv ; iioii de < blier ou de ne pas assez, révérer le saint des saints
peur qu'ils ne le niopiisasseiil coniiiie les julliléles ,
I
< et les secrets de Dieu, qui doivent être inaccessibles
mais alin de le leur faire désirer el respecter davan- < à la vue et à la comiaissance des profanes, el dont
lage (2). F.lii non eis fulclium Sacrinm-uta produntur, I il ne faut connnuniquer la sacrée lumière qu'aux
110)1 ideo fit qu'od ferre non possinl, sed ul nb cis Umlb « seids saints. Vous n'en parlerez qu'eu des ternies tout
ardt-nt'iUs concupiscanlur, qunnl'o nb eis hoiwrabiUiis oe- « mystiipies, et vous en donnerez des idées spiiiluel-
Quoicpie dans la police des premiers chrétiens, il « dis eitm sacra qmidum, mi fus est, clurilate res sacras
n'y eût aucun point de discipline plus constamment t communicando. C'est un jardin fermé, une fontaine
ot plus religieusement recommandé que celui du si- «scellée, dit S. Ainbroise, c'est-ù-dire, un mystère
lence sur le mystère de IKncliarislio , on ne conçoit « (pii doit demeurer en vous sons le sceau du secret,
pas coiuuieut le secret a pu être gardé, comment il • de peur de l'exposer ;i être profané par les œuvres
ne parait pas avoir été violé par ceux-uiênies qui le « d'une vie mauvaise et par la perle de la chasteté. Ne
recommandent. On écartait avec un soin extrême les « le communiquez donc point aux personnes à qui il
juifs et les paycns, et quiconque n'était point baiilisé, « ne convient pas de le connaître ;
qu'une trop grande
de la célébraiion des saints mystères; mais un bon « envie de parler ne vous porte point à le répandre
nombre d'apostats y avaient assisté. Ne se faisaient- « chez les ennemis de la foi. llorlns condusus (2),
ils |)oint un plaisir de déclarer tout ce qu'ils savaient « fons signalus. Quo sigiiificat sujnalum debere apud le
aux infidèles? Sans doute. Par quel bonheur les ido- « manere myslcrium, ne violeliir operibns mulœ riuv, at-
lâtres ne compreiiaient-ils rien autre chose à ce qui « que adulierio cnslilalis, ne divuUjelur qiiihus non con-
leur était raconté jiar les déserteurs de la foi, sinon ivenil, ne garrnlà loqnacilate disperijutur in perfides. >
que dans les assemblées des chrétiens , on présentait Les interlocuteurs des dialogues de Théodorel étant
aux nouveaux initiés un enfant couvert de pâ- tombés sur le sujet de l'Eucharistie, conviennent de
le (3). hi(uiis furre conicclus... farris superficie; et mêler dans leur discours dos propos pleins de per-
qu'après l'avoir tué, ils buvaient son sang, et plexité et d'énigmes, capables de voiler la vérité aux
partageaient entre eux tous ses membres? L'ori- yeux de tout homme qui ne serait point du troupeau
gine de cette folle accusation vient de ce que le lidèle. Orth. Oro le ut obscuriiis respondeas ; adsvnt
principal secret ,
qui était la vertu des paroles de la enim firlassè aliqui nujsleriis non iniliati. Eramst. Sic
consécration , était réservé aux prèlres et au clergé. audiam, et sic rcspondebo. Dial. 1. Orth. Apert'e dicen-
Toute la troupe des ministres de l'autel entourait le dmn non est ; verisimile est enim adcsse aliquos mysleriis
célébrant, le couvrait et le dérobait à la vue du peuple non initiatos. Eramst. Respondcalur œmgmaticè.T)\dL\. 2.
dans le temps qu'il opérait le redoutable mystère (4), Mais dans combien de sectes hérétiques a-t-on violé li-
ou bien même le sacrificateur restait seul enfermé brement et hautement cette loi ? On a reproché aux plus
dans un contour de rideaux qui environnaient l'autel, anciennes de ne pas croire que l'Eucharistie est la chair
tandis qu'il prononçait sur le pain et le vin, les sacrées de Jésus-Christ, notre Sauveur, laquelle a souffert
paroles à voix basse et d'une manière à n'êlre entendu pour nos péchés, el que l'amour du Père a ressuscité.
que de lui-même. Ceux qui apostasiaient d'esprit Ce sont les termes de S. Ignace le martyr, qui dé-
et de cœur, et qui étaient capables de révéler les clare que ce fut une des erreurs de ceux qu'on nommait
mystèies aux païens n'étaient jamaisque des laïques, Décèles ou Phantasiasles (3). Ab Euckarislià abstinent,
dont la foi et les lumières n'avaient pas eu le temps eb qu'od non confitenlur Euchurisiiam carnem esse Sal-
de s'affermir : ils ignoraient la cérémonie de la consé- vatoris nostri Jcsu Cliristi, quœ pro peccatis nosiris
cration , et ils ne pouvaient s'expliquer comme il faut passa est, quam Pater sud bcnignitale suscitavit. Ceux-
sur la cause de l'admirable transsuhslaniiation du là se sont ils fait un scrupule de publier ce qu'ils
pain et du vin au corps et au sang de Jésus-Christ. avaient vu qu'on pratiquait et qu'on croyait dans
l'Église fut calomniée , iDais le sacré secret demeura l'Église, à l'égard des plus saints mystères? Toutes les
caché. sectes dont le manichéisme s'est formé, n'observaient
Non seulement on excluait de la célébraiion de de secret qu'à l'égard de leurs abominations. Les
mystères, dit S. Epiphane, se célèbrent chez Marcion
(1) Serm. 144, deTemp.
sous les yeux de ceux qu'on instruit dans l'école du
(-2) Tract. 96 in Joan.
(3) Octav. ni dial. Hier. Eccl. cap. 1.
(1)
(4) S. Chrys,, homil. 3 in Eplies. , et homil. 62 ad S. Ambr., lib. de Init., cap. 9.
(2)
pop. Aiilioch.
(3) S. Ign., Epist. adSmyrn., n. 7,
159 APPEND. IV. SL'R LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. 160
catéchuménal (1). Mysleriu autem apud ipsum pcrâ- niquécs par écrit, avertit les fidèles dans sa préface,
ciuntur, videnlibus his qui iiislruuntur (2). S. Alhanase qu'ils feraient très-mal de les laisser lire aux étran-
compte parmi les attentats et les sacrilèges des Ariens, gers. « Donnez, dit-il , à lire ces catéchèses qui ont
de n'avoir pas eu honte de parler en public, et comme I été faites pour ceux qui sont déjà illuminés, à ceux
sur un théâtre, des saints mystères en présence des I qui sont sur le point d'être baptisés, ou aux fidèles
catéchumènes, et qui pis est, devant les païens.... • qui ont déjà reçu le saint Baptême mais donnez-
:
d'avoir traité une question qui regardait le corps et « vous de garde de les communiquer aux catéchumè-
le sang de Jésus-Christ en présence des catéchumènes, i « nés et aux autres qui ne sont pas chrétiens : vous en
-^
et qui pis est, devant des juifs et des païens blasphé- « rendriez compte à Dieu. Calccheses islas illuminalo-
mant le christianisme. Les Nestoriens n'étaient pas i mm accedentibus quidem ad Baptisnuim , cl his qui
plus réservés ni plus respectueux envers l'Eucharistie, I hoc lavacrum habenl, jam fidelitus, leyeiulas exhi-
et leur conduite les rendit justement suspects de c béas : calechumenis vero et idiis qui non sunt chri-
donner atteinte à ce même dogme. Ils ne font pas I siiuni, ne omninb dederis, atioquin redditurus et Deo
plus de cas, dit Léonce, de ce pain sacré que du pain « raûonem. »
qu'on vend au marché (3). Eucliarislico pani tion plus II ne faut donc pas s'ctonnei que souvent les saints
esse virtulis quàm vulgari pani qui in foro venditur, exi- Pères, et surtout S. Augustin, un des plus religieux
tiimant. Mais au moins, on ne peut pas nier que tous observateurs du secret des mystères, ne s'énoncent
les hérétiques n'aient gardé le secret et le silence pas toujours, sur le sujet de l'Eucharistie , dans les
prescrit à l'égard des paroles de la consécration. Car, ternies qui auraient fait le plus de plaisir à nos con-
durant tout le temps qu'ils furent exposés au même troversistes. Ou sait que ses ouvrages étaient lus par
danger que les catholiques, de la part des ennemis du tout ce qu'il y avait d'habiles païens, qui souvent
nom chrétien, ils auraient craint d'être taxés du avaient aussi la curiosité d'assister à ses sermons.
crime de magie, s'ils avaient paru reconnaître quelque Voudrait-on qu'il leur eût exposé sans nuage le grand
sorte de vertu dans le récit des paroles de Jésus- secret de la religion chrétienne, que le saint évêque
Christ. L'usage de se taire sur l'efficace de la pronon- cachait avec un soin merveilleux aux catéchumènes,
ciation qu'en faisait le prêtre , introduit par la reli- jusqu'au jour de leur régénération? C'était sans doute
gion, s'est conservé inviolahlement après que la paix le plus grand et le plus important de tous les secrets.
eut été rendue à l'Église ; aucune hérésie ne lui a re- L'aurait-il révélé, lorsqu'après avoir baptisé, con-
fusé le respect qu'une juste crainte avait si lojigtenips firmé et communié les néophytes la nuit de la Pente-
entretenu. Or, tandis que les païens ignoraient qu'on cOte, et les avoir, par conséquent, préparés dans des
attribuât dans le christianisme la merveille de la
entretiens particuliers à la participation des saints
transsubstantiation à des paroles, notre créance sur mystères , il les exhortait publiquement à conformer
l'Eucharistie n'avait rien d'intéressant pour eux, ils
leurs mœurs à leur créance? L'aurait-il révélé dans
méprisaient et négligeaient comme des fables ou comme les livres de la doctrine chrétienne, mis entre les
des figures tout ce qu'ils en entendaient dire. mains de tout le monde, et faits plutôt pour attirer
On avait grand soin d'empêcher que les indiscré-
les infidèles à la foi et disposer de loin les catéchu-
tions qui se commettaient, ne leur en apprissent da- mènes à l'intelligence des saintes Écritures, que pour
vantage. Les évêques, ou ceux qu'ils chargaicnt d'ins- ';
développer les mystères de la Religion? L'aurait-il ré-
truire les fidèles en leur place par des discours ou par vélé, en un mot, dans aucun écrit dont il permettait
des écrits, ne traitaient librement et à découvert de ou abandonnait la lecture à toutes sortes de personnes?
présence réelle et du miracle de la transsubstantia-
la Nos controversistes pourront néanmoins prétendre
tion, que lorsque leurs sermons et leurs ouvrages que ce sacré secret lui est échappé dans une infinité
étaient faits pour le clergé seul, ou pour les seuls
d'endroits, dont ils se sont heureusement servis pour
fidèles baptisés. De ce nombre , sont les homélies de confondre l'erreur de Zuingle et de Calvin. Saint Au-
S. Cyrille de Jérusalem, et sans doute quelques-unes gustin dit dans des ouvrages qu'il a mis sous les yeux
de S. Chrysostôme. Ces deux saints peuvent être de tout le monde ,
que sur l'autel est distribuée la
nommés par excellence les docteurs de l'Eucharistie. sainte victime qui a effacé l'acte dressé contre nous (1).
Tels sont aussi les livres des Mystères et des Sicro- IJnde scirel dispensari victimam sanctam, quà dclelum
menis de S. Ambroise. Ces pièces demeuraient entre est chirogiaphum quod erat contrarium nobis ? Que Jé-
les mains de ceux pour qui elles étaient destinées, et sus-Christ, en instituant la sainte Eucharistie, se por-
ne passaient point à d'autres. Ce qui était réservé à tait lui-même entre ses mains plus véritablement que
l'instructicn du clergé, n'était lu que par le clergé ; et n'avait fait David en présence d'Acliis, roi des Philis-
ce qui était réservé à l'instruction des fidèles, n'était tins (2) : Quomodb inleliicjatur in ipso David, secun-
lu que par les fidèles. Saint Cyrille, parlant de ses dkm litteram non invenimns , de Christo autem inveni-
catéchèses qu'il avait prononcées, et ensuite corainu- mus. Que les juifs ont bu par grâce, étant devenus
fidèles, le même sang qu'ils avaient répandu par
folie (1) : Iptum suiujuiiii'in i/iii'm pcr iinamam finie- . intérêt de n'être entendus (pi'à «icrni mot et par les
runl ;)iT graùiim biberuiil. Qu'on ne iiiaii^îo j;iiii:iis la seuls lldeles; puisipie la vérité dont ils faisaient
«liair du Soiyiiour, t[u'oii iie 1';mI ailorco an|iai'av:uit : mystère aux intidéles el aux catéchuinênes, ne pou-
|
il sou sang ù boire, ol que nous iccuvons l'un et Monseigneur le cardinal du Perron] s'est distingué
Taulre dans notre corps cl dans noire bouclie, (|uoi(iue entre nos controversistcs par l'avantage qu'il a tiré
ce soil quel(|ue cliose de plus horrible de manger la de ce point inqiortant. Les réilexious triomphantes
tliair liuuiaiiio (|uedo la luer, el de boire le sau;; liuiuain qu'il a su l'aire sur le secret des mystères , ont con-
que de le répandre {•1} : Chiislitin Jcsuin iiinu-in siuim fondu toutes les subtilités et les chicanes des docteurs
iwbis mumlucundiim idiujuiiumiiiie siiuiii bitiL'nduin dan- calvinistes. 11 a rendu, je ne dis pas plausibles et re-
tem fideli corpore alque ore suscipimus, quumvis horri- cevables , mais nécessaires et évidentes les réponses
biliiii l'idealur Inimunam canicm iiiaiuliiciiic quiim pcri- qu'on avait faites avant lui aux diflicultés vainement
tiii're, cl stmipiiium liuiiuiniini poUirc (/«iiiii (laidcrc. empruntées de l'autorité des l'i res, dont lesjjrotcslanls
Que l'on boil ce qui esl sorli du i olé de Jésiis-Clirisl (5) :
osent se prévaloir (I). < Les traités de S.Augustin sur
Hibitur quod de Itilere Chiisti imiiuivii. Que les bons et I S. Jean, dit ce célèbre auteur, étaient des sermons
les nicclianls sonl dans l'Église, mangeant et buvant i
pour trahir le secret des mystères, en mettant tout « du sacrement , et allait chercher des diversions
lecteur, même inlidele, dans l'impossibiliic de ne pas t moiali'S et allégoriques , el des expositions acces-
concevoir la présence réelle du corps et du sang de < soircs et collatérales pour paître el retenir la curio-
Jésus-Christ sous les espèces du pain et du vin , il a « site des non-initiés, qui n'étaient capables d'ouïr la
dit plus qu'il n'en faut pour faire entendre celte vérité i doctrine decemystère » (3). M. du Perron remarque
aux lidèles qui étaient prompts à remarquer et à saisir encore pourquoi S. Augustin est le grand patron pré-
ce qui les intéressait et les touchait particulièrement; tendu des sacramentaires. « Car (dit-il) sous ombre
il en a dit assez pour faire soupçonner à un catéchu- 1 que ce saint docteur demeurait en Afrique, où une
mène attentif et pénétrant que c'était là le secret « notable partie du peuple el des villes et des champs
qu'on voulait cacher. Est-ce par hasard , ou n'est-ce « étaient encore païens , au moyen de quoi il ne lui
pas plutôt par une providence merveilleuse de Dieu « était pas licite de parler si clairement et expressé-
sur son Église, que, malgré la loi du secret des mys « ment du mystère de l'Eucharistie, et principalement
tères, nous ne laissons pas de voir dans les écrits de < en ses traités et sermons populaires où abordaient
nos anciens docteurs, une multitude de traits lumi- « toutes sortes de personnes, qu'aux autres Pères qui
neux ,
qui attestent la même foi que nous professons « vivaient en provinces déjà plus repurgées du mé-
sur l'Eucharistie? Comme à travers un ciel obscurci « lange et de l'habitation des païens ; et sous ombre
par les nuages, les rayons du soleil pénètrent quel- « de rechef que c'était un esprit, qui pour exercer la
quefois et dissipent pour un moment les ombres, ces « gentillesse de ses inventions et réveiller l'appétit de
traits vifs et perçants nous éclairent utilement; mais < ses auditeurs , se plaisait à les égayer de jeux el
ils ne font qu'une impression légère sur la vue de ceux j méditations allégoriques, non en détruisant à la
que les ténèbres étrangères de l'infidélité ou de l'iiéré- « façon d'Origène la vérité du sens littéral, mais bien
sie enveloppent. Car, pour les obscurités que les Pères t le taisant quelquefois, lorsqu'il parlait en présence
ont évidemment recherchées afin de cacher la vérité < de gens à qui il ne lui était pas permis de le décou-
à ceux qui n'en étaient pas dignes, ce ne sont pas des I vrir ; cl sous ombre finalement que les livres
objections à nous faire contre la présence réelle; ce « exprès des sacrements, que cet auteur avait écrits
sont plutôt autant de preuves qui démontrent qu'ils « pour les seuls initiés, et esquels il traitait cette
pensaient ce que nous croyons du Saint-Sacrement « matière de propos délibéré , et avec la liberté qu'il
puisqu'ils parlaient moins obscurément que nous ne i ne pouvait pas avoir en ses autres discours adressés
ferions, si nous avions le même dessein et le même i en commun à toute sorte de personnes, sont perdus.
(1) Ibidem, conc. 2. « A ces causes,les Sacramentaires pensant pouvoir plus
(?) Lib. 2 contra adv. legis, et proph., n. 33.
(3) Lib. 12 contra Faust., cap. 2. (1 ) Du Perron, traité de l'Eucharistie, pag. 40.
(4) Lib. ad Donalist., post collât., n. 27. Pag. 55.
(2)
(5) Lib. i contra Cresc, cap. 5. (3) Pag. 417.
163 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. \U
« facilement abuser de quelques siennes réticences ou tive n'a jamais été valide, selon cette doctrine du
< allégories , le citent pour le principal garant de leur concile de Trente; puisque les Pères déclarent de
t opinion. » Le sentinieiii de M. du Perron à l'égard quelle nature a toujours été l'ahsolulion sacramciitelle,
d'un ouvrage de S. Augustin sur les sacrements qui el qu'ils ne font point par leur décision qu'elle soit un
est perdu, ne parait pas fondé. Il devait plutôt dire ,
acte judiciaire, mais qu'ils la reconnaissent pour telle
ce me semble, que l'état où la Religion se trouvait en par l'institution de Jétus Christ. En effet, le concile
Afrique, ne permettait point à ce Père de mettre par de Trente est uniquement soigneux de mainienir el
écrit rien de trop exact et de trop détaillé sur les de détendre un dogme conservé par la iradilioii des
sacrements ; et que là-dessus il n'instruirait les fidèles saints Pères.
que de vive voix. S. iiilaire dit que le jugement du ciel suit le juge-
ment porté sur la terre (1). Judicium cœli sequilur ju-
CHAPITRE X.
dicium lutum in terris.
Observation de la loi en Occident par rapport à la
S. Jérôme dit que les prêtres ayant les clés du
Pénitence.
royaume des cieux, jugent en quehjue sorte avant le
Une raison particulière exigeait que renonciation jour du jugement (2). Claves reijni cœlorum liabentcs
indicative appartint à l'essence de l'absolution sacra- quodammodo anie dicm judic'ii judicant.
mentelle, qui ne compatit pas avec le tour d'une S. Cyrille d'Alexandrie dit (|ue les prêtres doivent
prière et d'une bénédiction, mais qui plutôt doit avoir être les maîtres d'accorder ou de refuser le pardon
l'air d'une parole d'autorité et d'empire. Le S. concile des péchés, selon q-u'ils le jugent à propos (5). Etium
de Trente établit celte doctrine dans le canon suivant : remittendi peccuta dominos esse debere , el ea relinendi
Si quelqu'un dit que l'absolution sacramentelle du prêtre quai voluerint.
n'est pas un acte judiciaire qu'il soit analliénie. Sess. S. Jean Chi ysostôme dit que Dieu confirme la sen-
,
14, can. 9. Ainsi la forme du sacrement de Pénitence tence de ses serviteurs (4). Ul... servorum sententiam
fournit par elle-même un juste fondement à la loi qui Dominus confirmet.
ordoninit autrefois qu'elle dcmemàt dans le dépôt de Le pape S. Innocent dit que c'est l'office du prêtre
l'esprit et de la mémoire, à l'exclusion de l'écriture, de juger quelle est la mesure du poids des péchés (5).
aûn d'en dérober absolument la connaissance aux in- De pondère œstimando delictorum sacerdolis est judi-
fidèles qui auraient été encore plus scandalises que care.
,
les juifs de voir des hommes s'arroger le droit de re- S. Augustin dit que ces paroles de l'Apocalypse Je :
mettre les péchés, comme s'ils étaient des dieux. Non vis ensuite des troues où se mirent des personnes à
seulement cette forme est un acte judiciaire, mais elle qui le pouvoir déjuger fut donné, doivent être enten-
le doit paraître. Car, ajoutent les Pères, quoique l'ab- dues des prêtres qui remettent les péchés (6) Judi- :
solution du prêtre soit la concession d'un bienfait cium atitem datum nullum meliiis accipiendum est, quant
étranger, cependant elle doit paraître un acte judi- id quod diclum est, quœ ligavcritis, etc.
ciaire, par lequel en qualité de juge il prononce une S. Grégoire-le-Grand dit des prêtres : Voilà que
sentence (1). Quamvis absolutio sacerdolis ulieni bene- c us qui ont à craindre le jugement sévère de Dieu
ficii sil dispensatio, tamen... est ad instar actiis judicia- deviennent les juges des âmes; ils condamnent ou
lis, quo ab ipso velut judice sententia pronunliatur. Et délivrent lesautres(7) : Eccequi districtum Dei judicium
ailleurs : Jésus-Christ a laissé les prêtres en sa place, metuunt , animarum judices fiunt , et atios damnant vel
comme présidents et juges, afin qu'en vertu de la libérant.
puissance des clés ils prononçassent une sentence de N'est-il pas clair que tous et chacun de ces passages
rémission ou de refus ('2). Cliristus sacerdotes reliquit présentent visiblement le dogme que le saint concile
tanquàm prœsides et judices... quo pro puteslale clavium de Trente a promulgué comme un article de foi
remissionis oui retentionis sententiam pronuntient. Il dans le canon qui a été ciié? Si donc le père Morin
faut donc que les paroles de l'absolution caractérisent confesse qu'on peut conclure légiiimement des paroles
la fonction de juge , et marquent son pouvoir. Ce ca- du concile de Trente, que ce concile n'est point favo-
ractère ou ce signe est détruit par la demande et la rable à l'opinion de ceux qui tiendraient pour valide
supplication énoncée dans les termes de la prière , et l'absolution donnée maintenant sous une forme dépré-
par le simple désir qui est exprimé dans la bénédic- cative; comment se défend-il d'avouer que l'on infère
tion. Le P. Moriii (5) a senti la force de cet argument, pareillement avec vérité de tous et de chacun de ces
et il lui a fait avouer que le concile de Trente n'est passages des Pères ,
qu'ils ne sont point favorables à
point favorable à l'opinion de ceux qui tiendraient l'opinion de ceux qui tiennent pour bonne l'absolution
pour valide l'absolution qu'on donnerait maintenant
sous une forme déprécalive. Une conclusion légitime (1) S. Hilar. in Matth. 18.
va plus loin : car il s'ensuit que l'absolution dépréca- (2) S. Hier., Epist. ad Heliod. Mon.
(3) S. Cyril., lib. 12, in Joan.
S. Clirysost., lib. 3, de Sacerd.
(1) Concil. Trid., ibid., cap. 6. Si Innoc. "I, Epist. 1 ad Décent. Eugub.
(-2) Cap. 6.
(6) S. Aug., lib. 20 deCiv. Dei, cap. 9.
(3) Morin., lib. 8, cap. 22.
(7) S. Greg., iiom. 26 ia Evang.
16S ClIAr. X. OBSEUVATION DF. LA 1,01 i'Olll L.V PÉNITENCE ICO
déprL'calWc qu'on aurait iluniiéo iJ:)ii!> liva anciens f Solulidu et la rémission des péchés. Tcrlullien entend
lenips?.Ct'ilaini'niriii \c doilo (•iili(iiio n'y :i puinl néccssairenn-nl (pic l'abscdiitiuii soil indicative, et
pensé, (piantl ,
iiiuir nous pt'i-su.'itli:r i|uc l'ulisolulion (in'elle rcssendilc à ces paroles du Sauveur, qui dil
élail aiiuvlois ili-|)iéc'ali\e (I), il avance (|nc cela esl au paralyli(pic (1) : Mon fit», prenez courmje ; vos pii-
alli'sli- |),i|- Ions les niiMiiiinniN tir l'anliiiuitt' '(ii'il a elles luus sont remis. Ces dernières paroles sont une
lus, (in tiiinl il a unlrncln pai lor (li.'|juis la Ilai^<sance prière purement esseiilii.'lle , et , dans le sens t acbé,
(lu ehrislianisn)ejus(pi'antloniiènic siècle. Par le lonips une prière d'action , ù cause de la subordinatiim de
qu'il a mis aux iiiunciiscs et lalioriciises lecluros ipie Jésus-Christ lionnne à son Père, dont il a re(;u la pui^i-
lui a iitùtccs 11- Miiu ilc vcrilicr sa pn>i)o.silioii, mesurons sanec (|u'il exerce. Quicunipie conviendra (pie Tcrlul-
le liui}; el fàclicuv oulili nii il a clé ncin seulement de lien ne nie point ici que Jésu»-(;iirist usait de formes
celte (locliine îles Pères sur la uaUne de l'absolulion indicatives, lorsqu'il remettait les péchés sur la terre,
sacramentelle, niais encore de l'anliquiic el de la con- sera forcé de reconnaître qu'il ne nie pas non plus
slaulo durée d'une lui , dont dans (ineliiues moments que l'absolution que donnent les prêtres soit indica-
do romiiiiscerae il nous a iusirnils lui-même. La foule tive; (ju'il vent même que les fidèles conçoivent que
ënoruie de passages i|u'il a rassemblés ne sont (|u"au- telle est sa pensée, et que la manière dont il s'exprime
lant de preuves de l'observation parfaite de cette loi, est pour obéir à la loi qui dictait ce langage (2).
depuis la naissance du christianisme jusqu'au douzième S. Cypricn attribue partout la rémission des péchés
siècle; car ce sont des preuves qu'on n'a point mis à l'imposition des mains ; il veut dire au sacrement
dans les écrits ce qu'il était défendu d'y mellre, savcir de Pénitence, qu'il désigne par ce nom. Or, ajoute
la véritable absolution sacramentelle. S'il n'était (|ues- M. Vitassc, d'après le P. Morin, la prière fui toujours
tion (pie de détruire les conséquences que le P. Morin jointe à l'imposition des mains. La pensée de S. Au-
et ses partisans tirent de ces témoignages en faveur de gustin , à laquelle cette réllexion se rapporte , n'esl
l'absoUitiou déprécativc, il me sufliraiide renvoyer le pas exactement rendue. Le saint docteur ne dit point
lecteur à ma troisième réllexion (pii est, qu'en vertu (jue la prière fût toujours jointe à l'imposition des
de la loi du silence dans les écrits sur les paroles sa- mains; mais il dit que l'imposilion des mains, c'est-à-
cramentelles , l'usage fut établi d'appeler jirières ces dire, que l'action du sacrement de pénilencc est une
paroles, quoiipi'ellcs ne fussent pas énoncées eu forme prière sur l'homme, qui est nécessaire aux héiéliques
de prières. Mais j'espère de faire sentir l'existence, la pour les réconcilier il l'Église (3) : Iinpositiomumaim...
durée et l'observation exacte de cette loi , dans les quid est uliud nisi super liominein oraiio? Il ne s'agit
témoignages les plus apparents (2) qu'on a choisis point d'une prière en ternies formels, mais de la vérilé
pour nous les objecter. que Bellarmin enseigne au sujet de l'Eucharistie, et
TertuUien exprime ainsi l'absolution sacramenlelle : (pii est générale pour tous les sacrements ; savoir, que
Jésus-Christ prie son Père ; il est toujours aisé d'ob- les paroles de Jésus-Christ, prononcées par le prêtre,
tenir ce que le Fils demande (5) : Christtis Palrcm dc- avec l'inlention défaire un sacrcmcnl, contiennent
precatur ; facile impclralur semper quod Filius postulai. inipliciiement l'invocation de la vertu divine qui est
,
Ailleurs, voulant maniuer qu'il y a des péchés qui sont la cause première et principale de l'effet sacramentel :
réulissibles par le pouvoir que l'Église a reçu, ces pé- car le prêtre a intention de consacrer par ces paroles
chés seront pardonnes , dit-il ,
par l'inteicession de comme par mie cause instrumentale que Dieu a éta-
Jésus-Christ (4) : Horum crgo eril venia per exoralorcm blie et choisie (4). Verba illa , ul profcrunlur à sacer-
Palris Clirislum. Et pour exprimer son erreur touchant dotecum intenlione sacramenlum conficieiidi, continent
quelques espèces de péchés qu'il croit irrémissibles implicite invocalionem diviiiœ virtutis quœ est priinaria
,
Jésus-Christ ne priera point pour ceux-là, dit-il (H): causa efl'ectùs sacrainentalis : intendit eiiiin sacerdos per
llorum ullrà exorator non eiil Clnistus. 11 parait, dit-on, illa ut instrumenta Dci consecrationem efficere. En ce
par ces textes et par plusieurs autres encore, que la sens, non seulement toutes les paroles, mais toutes les
supplication el l'absolution ou la rémission des péchés actions sacramentelles sont des prières ; et ce langage
sont la même chose chez Tertnilien. Car ce Père parle avait élé institué, afin que les infidèles et les hommes
de Jésus-Christ représenté par les ministres de l'É- profanes ne discernassent point les prières mystiques
glise, qui remettent les péchés en son nom et de son des prières communes; ce qui était un secret pour
aveu : mais il n'entend pas que l'absolution du prêtre eux.
soil déprécalive, et qu'elle ressemble à ces paroles du L'usage que le P. Morin a prétendu (S) faire 'l'un
Sauveur (6) : Mon Père, purdonnez-leur, parce qu'ils ne endroit de S. Augustin, qui va être rapporté, est
savent ce qu'ils font. Ces paroles sont une prière en tout à fait singulier; ou plutôt c'est une énigme à de-
termes formels, qui ne signifie point l'autoriié , et qui viner : car il n'est pas possible que son dessein ail été
par conséquent ne peut être la même chose que l'ab- de nous montrer à nous en servir contre lui. Dans
(1) Mor., lib.8, cap. 8.
(2) Mor., ibidem, n H. .
(1) Mallh. 9, 2.
(3) Tert., lib. de Pœiiit., cap. 10. (2) Voyez l'article 18.
(i) Lib. de Pudic, cap. 19. 5) S. Aug., lib. 3 de B.tpt.
(5)
(5) Ibidem. 4) Bellarm., lib. 4 deEuch., cap. 14.
(G) Lue. 23, 34 (5) Morin, lib. 8, c
cap. 9, n. 7, etc.
,
167 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. ifiS
l'Homélie sur la femme pécheresse à l'occasion de ces la forme indicative. Pour cela il Aiudrait se figurer
|
Plusieurs péchés lui sont remis dont les pha- que , selon la pensée du Père Morin , les Donalistes
paroles : ,
j
risiens ,
qui croyaient Jésus-Clirisl un pur homme ,
se distinguassent des Catholiques en usant d'une forme
avaient été scandalisés, S. Augustin censure l'erreur indicative dans les sacrements de Baptême et de Pé-
des Donalistes. Ils avalent la présomption de s'attri- nitence. Quel lecteur ne rejettera point absolument
Sacrements; non comme représentant la personne de auparavant, que les Catholiques elles Donatistes s'ac-
Jésus-Christ, mais en leur propre et privé nom; non cordaient à faire consister la vertu»et l'efficace des
vertu de leurs mérites humains et personnels. Ils ne res de l'Église et du prêtre : Vim virtuiemque Sacra-
convenaient point de cette vérité que le saint docteur mentorum Baptismi et Pœnitenlix tum catholici quant
t Ceux donatistœ in Ecclesiœ
a tant de fois inculquée en les combattant : et sacerdolis oralionibus repone-
i que Judas même a baptisés, Jesus-Chrisi les a bap- bant. Ce dernier fait est au reste manifestement faux
« tisés. Si donc un ivrogne, un homicide, un adultère, et contraire au sens du discours que tient le saint
i a baptisé quelques personnes , s'il leur a conféré le docteur. En effet, si les prêtres tant donatistes que
« Baptême de Jésus-Christ, Jésus-Christ les a bap- catlioliques usaient d'une forme déprécalive pour bap-
€ lises. (I) Quos baptizavit Judas, Cliristus baplizavil. tiser et pour absoudre, pourquoi S. Augustin ne pen-
I Si quos ergo baptizavit ebriosus, homicida, aduller, si serait-il jamais à opposer les termes déprécatifs des
< Chrisli erat Baplismus, Cliristus baptizavit. i Le saint formes sacramenlelles à l'erreur des Donatistes?
docteur ,
pour confondre tes Donatistes ,
commence Elail-jl rien de plus naturel que de les mettre en con-
par paraphraser les derniers mots que le Sauveur tradiction avec eux-mêmes, puisqu'ils disaient : C'est
adresse à la pénitente : Votre foi vous a sauvée. Ces moi qui baptise, c'est moi qui absous des péchés; tandis
geiis-là disent : Quel est cet liomme qui remet même les qu'ils n'auraient vérilablenienl employé que la prière
péchés? Qu'ils me prennent pour un homme, puisqu'ils pour obtenir de Dieu l'effet de ces deux Sacrements?
m'esliment tel. Pour vous , votre [oi vous a sauvée. H Les partisans du Père Morin, qui méconnaissent la
ajoute ensuite : « Ce bon médecin ne guérissait pas loi que nous défendons, ne répondront point que le
< seulement les malades présents, mais il prévoyait saint évêque craignait de violer le secret dû à ces
i les malades à venir ; des hommes orgueilleux, qui paroles sacrées : ce qui est pourtant la cause unique
< oseraient dire : C'est moi qui remets les pécliés , de la respectable obscurité qui se rencontre dans son
< moi qui guéris tous ceux que je baptise (2). Medi- Je continuerai dans cet article et dans le suivant à
I eus bonus wgros non soliini prœsentes sanabat, sed et faire le dioix des témoignages les plus marqués dans
I futures prœiidebat. Futuri erant homines qui dice- cette chaîne de tradition, qui, au lieu d'attester, comme
I rent : Ego peccata dimitto, ego justifico , ego sancti- on s'en llatte vainement, l'usage de l'absolution dé-
ego sano quemcumque haptizo. > Il paraît assez précalive , vérifie l'observation de la loi du silence
« fico ,
indicatives des sacrements du Baptême et de la Pé- telle. Depuis le sixième jusqu'au douzième siècle , le
nitence et qu'il les suppose comme étant en usage P. Morin produit surlout un grand nombre de livres
,
dans l'Église. Car il reprend, non ces phrases : Je d'instructions , et il y voit un appui si solide il sou
vous baptise, je vous absous de vos péchés, mais le sens |
système ,
qu'il croit celle preuve absolument victo-
héréiique que. les Donalistes y attachaient ; et il exclut rieuse (1). « Ce qu'il y a d'anciens rituels, sacramen-
ce sens hérétique , sans préjudice des formes indi- ( laires , et péniteiiliaux, dit-il, qui sont imprimés,
catives, par plusieurs raisonnements, entr'autres par « ne nous présente que des prières tant pour les
celui-ci : Le Fils de Dieu ayant dit : Recevez le « absolutions publiques que pour les particulières, tant
Saint-Esprit, il .ijouta aussitôt : Si vous remettez à • jiour celles qu'on employait à réconcilier les fidèles
quelqu'un ses péchés, ils lui sont remis ; c'est-à-dire, < qui élaient en parfaite sanlé ,
que pour celles qui
que le Saint-Esprit les rcmel, non pas vous (5). Ciim I éiaieul d'un usage spécial , lorsqu'on administrait
dùxisset : Accipite Spiritum sanctmn, continu'o suhjecit : « aux mourants le Sacrement de Pénitence. On ne
Si cui dimiserilis peccata, dimittuntur ei ; hoc est, Spi- I trouve pareillement rien autre chose dans les rituels
ritKsdimitlil, non vos. Il est inconcevable qu'un aussi « manuscrits , dans les sacramenlaires les plus vleui
habile homme que le P. Morin n'ait point enlendu « et les plus récents jusqu'au douzième siècle, i Qu(
le texte de S. Augustin. Il est encore plus inconce- de signes manifestes et sensibles de l'observaiion con-
vable que l'enlendant bien , il ait voulu l'employer stante du silence dans les écrits à l'égard des formes
avec mauvaise foi. Mais ce qu'il est absolument im- sacramenlelles ! Qu'il me soit permis d'user de quel-
possible de se persuader, est qu'il ait prétendu même ques redites. Ces formes sacramentelles , qui, par le
par erreur que S. Augustin réprouvât en cet endroit respect qu'elles inspiraient, furent ineonteslablement
Aug. Tract. 5, in Jean. confiées à la seule mémoire des évêques et des prêtres
(\) S.
(2)S.Au!;.,Serm.99aliàs,23,deHom.50, c.8,n.8.
(3) Cap. 9, n. 9. '!) Mor.,lib. 8, cap. 8, ni.
ICO CIIAP. XI. Djfr.ADF.NrE HF. I.A LOI l'HHU I/ARSOLUTION SAf.nAMRNTF.M.E 170
nu moins diirant los ciiui iMCMiicrs siéi'les de TK^Iise,
j
tances particulières par rapport à l'absoliuion. Les
olaii'iil (1rs |i:irolfs lUi^s cl (léli-riniiK-rs car un premiers vestiges de l'absolution indicative
;
, (|ui pa-
discours (|ui' par ros|H>cl il i-sl (ji-ri-ndu d'écrire , est rurent dans les écrits, ressemblèrent à ceux
<pii coiii-
ccrlaiucMiciit un discours li\e cl dclcriuiué. Ces for- inencèrenl à déceler avec quelque (h'guisenienl
ou
mes étaient donc invariables et uniijues pour chaque changement dans les ternies, la foriiK' du sacrement
sacrement, la nécessité de les conserver parla seule de Confirmation. Il y en a nii exemple dans le sermon
inénu>ire, demandait aussi (m'elles fussent très-cour- de Uadulphe-Ardent, sur les grandes Litanies. Cet
tes. Le motif qui porta à les soustraire aux yeux, les auteur, qui vivait dans le onzième siècle , distingue
deux
suppose encore distinguées de tot.te autre parole par sortes de confessions l'une des péchés mortels,
:
qui
un caractère singulier. Ainsi, ipiaïul on commença ii se fait, dit-il , au seul prêtre ; l'autre des péchés véniels,
décrire l'alisoliition sacramentelle , elle parut sur le qu'on peut faire à tout le monde. « C'est pounpioi
papier telle qu'elle était auparavant dans l'esprit et « ajoute-t-il quand on nous confesse des péchés
,
la mémoire de tous les ministres de l'Église , unique « véniels, nous ne disons point Je vous remets vos :
et la même partout , courte et caractérisée par un < péchés; mais nous faisons cette prière : Que Dieu
tom- d'énonciation singulière. Or les prétendues for- « tout-puissant vous fasse miséricorde, etc. V mie in
mes d'alisolulion que le Père Morin nous montre dans « confcssione venialium non dicimus : Eqo dimitto
les monuments anciens, sont toutes diverses pour la t tibi peccata tua; sed dicimus orando : Misereu-
substance des pensées et des paroles, et semblables « tur lui omnipolens Deus, etc. i Radulplie s'est
pour le tour , la plupart très-longues, très-souvent en abstenu par respect d'écrire : Kgo te absolvo à peccu-
grand nombre dans le nièineUilucI ou Pénitenlial, qui lis luis, etc. Et
a cru satisfaire, en quelque sorte, à
il
n'en contient jamais moins que deux ou trois. Ce sont la loi qui défendait de publier les propres paroles
de
évidemment des prières et des bénédictions compo- l'absolution sacramentelle. 11 s'ensuivit de là ur.
sées à volonté, d'un ouvrage arbitraire, et de pure cé- abus pareil à celui dont j'ai parlé , au sujet de la Con-
rémonie. On n'en rencontre jamais une qui soit carac- firmation ,
qui est que les confesseurs crurent pou-
térisée, de sorte qu'elle semble mériter plus d'atten- voir changer les termes, en donnant l'absolution aux
tion , et avoir été autrefois jugée plus digne qu'aucune pénitents; et lesévêques furent contraints d'employer
autre d'être considérée et respectée , d'être réservée leurautorité pour remédier à Ce mal(l). Un concile
à la connaissance des prêtres ou des fidèles , cachée de Londres ordonna dans cette vue h tous les confes-
aux païens et aux impies (I). On compte vingt orai- seurs, d'absoudre en termes exprès, leurs pénitents
,
ne saurait deviner quelle était celle qu'il n'était pas subscripta specialiter exprimentes : Ego le absolvo à
découvre ingénument sa pensée. Il ne doute point Avant que de faire entrer dans les écrits les pa-
que quelque prière que ce soit, exprimée en quels ter- roles de cette forme , on se trouva disposé à négliger
mes on voudra, pour demander à Dieu qu'il pardonne la loi qui le défendait, par la nécessité qui survint de
à un pénitent ses péchés, ne doive tenir lieu d'abso- marquer clairement que l'absolution était indicative.
lution sacramentelle. Il n'accorde aucun privilège aux Ce fut à l'occasion du sentime.it erroné qui s'intro
cinq dernières oraisons de l'ordre romain , intitulées duisit à la (in du onzième siècle parmi quelques doc-
Absolution; car il reconnaît que la distinction de ce teurs, qui enseignèrent qu'on le sa- ne portait dans
litre est récente, et qu'elle ne se trouve point dans les cré tribunal, qu'un jugement déclaratoirCc Les parti-
anciens manuscrits. Quoi donc ! les secrètes instruc- sans de cette opinion imaginèrent deux différents
tions, dont parlent S.Denis , S. Maxime, et le pape S. systèmes, dont il est certain que le premier fut em-
Innocent , se réduisaient à cet avis à l'égard de la brassé par HLigues de Saint-Victor et Pierre Lombard.
forme du sacrement de Pénitence : Confesseurs , vous Il consistait à dire que la foi dans le Baptême , et la
remettrez les péchés en faisant telle prière qu'il vous contrition dans la Pénitence, remettaient les péchés
;
plaira ,
pour demander à Dieu qu'il les pardonne à vos si bien que l'ibsolution sacramentelle était une
pénitents ? Qui le croira ? simple déclaration qui assurai', juridiquement les
i confilenlibus à sacerdote fada à peccalis absoltUio re- « ne pouvait sf, laisser persuader de faire à son abbé
f missionein peccalorum ,
qnam anleà pepeiit cordis I sa confession, tant il le craignait. Il se confessa
< contritio , désignât. A peccatis ergo presbyler Bolvit « donc au prieur avec les marques de la plus grande
I non utique qu'od peccata dimitial, sed qubd dimissa I conirilion, et lui demanda l'absululion. Le prieur
< sacramento pandal. > « répondit (|u'il ne pouvait l'absoudre ; mais que puis-
11 n'est pas possihle que Robert Pullus, dugues de I qu'il ne voulait pas se confesser à l'abbé, ni rece-
Sailli-Victor, Pierre Lombard, eussent jamais pensé < voir de lui l'absolution. Dieu la lui donnerait. On
à l'absolution déclaraloire , s'ils n'avaient point trouvé t demande si sur ces paroles du prieur, quand il dit :
dans l'usage de l'Église, d'autres formes d'absolution, € Que Dieu vous donne l'absolution, ce frère convers
que cette prière ou semblables : Indutgenliam , ab- I fut absous ; parce que si l'abbé lui eût donné l'abso-
solulionem et remissionem peccalorum tuorum iribuat f lutiun, il n'eût pas dit aulreniunt : Conversus qui-
libi omnipolens et misericon Doniinus. El le P. Morin, < dam in extremis laborans, nullo modo poterat induci,
forcé d'avouer que la naissance de cette opinion est t ut confileretur abbati : adeo timebat eum. Confessus
plus ancienne qu'aucun écrit, où il soit fait mention, f est autem priori cum ma.%imâ contritione, ut videba-
et où l'on découvre aucun vestige de l'absolution in- i tur, et peliit ab eo absotutionem. Prior respondit ei
dicative, avance plusieurs paradoxes insoutenables. I qubd non poterat eum absolvere ; sed ex quo non vole-
1° Que l'opinion erronée de l'absolution déclaraloire f bat confileri abbali, vel ubsolvi ab eo, Deus absolveret
a inspiré à ses auteurs le dessein d'ajouter à la forme I eum Quœritur ergo utriim ex talibus verbis prio-
déprécative de l'absolution une formule indicative, I ris, quando di.iit : Absolvat te Deus, fuit ille absolu-
et qu'ils ont réussi : de sorte que, pour défendre plus ( tus? quia si abbas eum absolveret, non aliter dice-
à leur aise une erreur qui a essuyé mille conlradic- t ret, » etc. Ce fait ne parait point réel, mais plulôt un
lious sitôt qu'elle a paru , ils ont eu le crédit d'in- cas de con-cience imaginé par Pierre le chantre, pour
troduire un nouvel usage dans l'administration du insinuer ce qu'il pensait de la dispute qui s'était éle-
sacrement de Pénitence , sans que personne ait dit le vée parmi les théologiens sur l'absolution déclara-
moindre mot. 2° Que les dominicains et les thomis- loire. 11 avait goùlé ce sentiment; mais il ne pouvait
tes, qui, dès leur première entrée dans les écoles néanmoins souffrir qu'on dit que le prêtre ne coniri-
s'opposèrent le plus fortement à cette nouveauté de buait point à la rémission des péchés, et qu'il ne fai-
l'absoUilion déclaraloire , n'ont rien omis pour faire sait que les déclarer rerais. Il inventa une opinion
recevoir en tous lieux, la nouveauté de l'absolution singulière, qui ne fit point alors fortune, mais qui fut
indicative ,
que leurs adversaires avaient introduite embrassée dans la suite par Alexandre de Halès et
comme favorable à leur système. 3* Que l'absoluiion par S. Bonaveniure : ce qui n'a point empêché qu'on
indicative conçue en ces ternies : Je vous absous de n'en reconnut bientôt la fausseté. Ces docteurs sup-
vos péchés, est véritablement favorable à l'cpiiiinn de posent que le prêtre qui absout les pécheurs dans le
ceux qui soutiennent qu'elle est purement déclaïa- sacrement de Pénitence, fait deux fonctions. La pre-
tiiire. Si le Père Morin s'éiait borné à dire, qu'un mière de supplianl, en dcmandanl cl obten;mt de Dieu
homme qui ne connaît d'absolution que déprécalive la grâce de la conirilion pour le pénitent par ces pa-
est bien plus éloigné de penser qu'elle puisse être roles : Indulgenliam, absolulionem, etc., ou bien : Do-
purement déclaraloire, que celui qui voit l'absoluiion minus Jésus Cliristus te absolvat, etc. La seconde, en
indicative seule reçue dans l'Église, il aurait p:irlé donnant l'absolution au pénitent, c'est-à dire, selon
raison. Mais, où a-t-il pris que renonciation indica- eux, en déclarant par ces paroles JJjo : «e absolvo,c\v.,
tive mène par quelque affinité au .senlinienl de l'ab- que le pénitent est absous. D'où ils concluent que
sohition déclaraloire? En effei, le sens que l'absolu- toute Tefficace du sacrement est contenue dans les
tion indicative présente à un homme qui réfléchit premières paroles, Indulgenliam, absolulionem, etc.,
se réduit à celte phrase : Je vous remets les péchés et non pas dans les dernières. Ego te absolvo, eic. Le
doiil vous confessez que vous êtes coupable. Cela ne prieur avait prononcé les premières paroles, et il avait
saurait se comparer à la sentence du juge séculier, fait l'office de suppliant en disant : Indulgenliam, ab-
dont le sens est nécessairement tel : Je vous absous solulionem , etc., ou bien : Dominus Jésus Cliristus
des crimes qu'on vous impute , et que vous niez avoir te absolvat, etc. Et quand il refuse d'absoudre le frère
commis. La première est une rémission véritable , et convers, il veut dire qu'il ne lui appartient pas da
l'autre une pure déclaration de l'innocence.
L'autre système fut d'abord proposé comme un (1) Morin.. I;\8, cap. 9, n.î5.
475 CIIAP. XI. ni'':CADKN(;E DE LA LOI POLIl LAUSOLLTION SACRAMENTELLE. m
r.Hi-.' l'onUe ilo jiino, 111 lo il('tl;u;>iil iilisoiis par ces |i
harrassrr li' P. Moriii , (|iic il':i|)niiy<'r sa cause. Ils
paiolik, /-.yo («! iibtolvo. l.o dmil t'i.iii ivsitvù à l'alilië; aiuaicnl dû mènn; l'eiupéelier di! citer en 8a laveur le
o( ce (Imil iiiar<|ii(< Itien, eu iiii^ bi'inliU-, raiilii|iiito fl léuioi^iiage de l^iillauinc, évoque de Paris. Ce prélat,
l"iisa(?B iimiit'iiKiiial ilo la fonim iiidicativi'. La i\»oi,- dans son traité du sacrement de Pi'^niteuce ,
pailaiit
licjii ipio fail li (li'ssiis Pioirt! le cliaiilro, o»l île si- de certains cas où il est permis de partager la ecuifi's-
M>ir si lo IVin- wiiviTS a \i\\\ la roiiiissioii tic srs gioM, s'exprime de la Korte : i Le confesseur ne pro-
l'olic's par la liiriiidlu dépriiialivn ipie W piicur n'é- I nonce point tes lerinesrNous vous donnons l'absn-
iii l'OiiiL-iito do pronoiicfr; connue il l'aiirail rf^iie I lution, imus nu vtnis condamnons point à la luanièi-e
p.ir celle iiiôim- l'oniiulc dopré(alivc, juiiile à la Inr- < des jiigi's séculiers; mais plutôt il prii; pour le pé-
iiiiili' imlii'aCive, tUjule iiOsotvo, elc.quo i'ablit; aurait I cheur, alin que Dieu lui donne l'alisolulion, la ré-
pronoïK'ot'. < mission , et la grâce de la sanclilicaiiun. Personne
LV\pi)silioii 01 l'origine de cos dciixliypotlièsos du < ne doute que le confesseur ne puisse et ne doive
suiiliiiienl ormiio de l'absoUKidu déclarnioire foMt « prier le Père des niiséiicordes, et qu'il ne remeite
voir révideulo l'ausselc d'un Irait allé^'ué par le P. I à son pénitent les péchés même que le pénitent ne
MiM'iu, ipii est i|iie ralisnlulioii sacramentelle ayant I connait point , et (|ue par conséquent il ne décl.ire
consisté durant onze siè<les dans des lorninles de I point au confesseur. C'est pouripioi les prêtres n'ont
prières (1), on s'avisa aucomnienci'iiieiit du donziénie I point coutume do dire en donnant ^ab^olulion : Que
d'ajouter aux formules déprëcatives une foruiulc in- « Dieu vous remeite les péchés <jue tous m'avez con-
dicative. Car la vi'rité est (pie ce fut plulAl la (nrme • fessés; mais p'utôt, qu'il vous les remette lois(1).
doprécative (pie (pielipics doctenrs (enièront alnrs de < Neque more judiatm furinsecorum pronuntiu' conjcs-
joindre à la forme indicative, pourcompnser de l'nne I sor, Absulvimus te, non condemnamus ; sea mcijis ora-
et de l'autre la forme du sacrement de Pénitence. On I tionein facit super eum, ut Deus absolutionem et re-
observait encore avec une rigoureuse exactitude la < mhsionem, atque gnitiam siinclifieitlionis Iribunt. Et
loi qui ordnimait de supprimer dans les ccrils les for- € nemo dnbitul quin posait et debcitt conlissor ururc l'u-
iiios des Sacrements, et de n'en parler qu'en les dési- 4 trem misericordimuni. et etiani remitlal peccanti pcc-
gnant par les mots de priire ou de bénédiction, quoi- « cata , qiiœ nec ipse pœnilens in se cognoscil , et cidem
qu'elles n'en eussent ni l'énoncialion ni le tour. Elles « confessori recognoscit. Unde in absotnlione non con-
étaient si certainement indicatives de temps immé- t sueverunt dicere siicci-doles : Dimiilut tibi Deus pcccuta
morial, que le premier attentat de ces lliéologiens . « qua: cunfessus es mihi ; sed polius , > Ce
oninia.
as- f
Alexandre de llalès et S. Bonaventure en usent de qui était ami intime de l'évêque Guillaume. Quand on
même : ils larlent de telle sorte du ciuiiposé de la lit attentivement ces paroles, in forma absululionis prœ-
forme déprécative et de la forme indicative, qu'ils mitlilur oralio cr modum dcprecativum, et subjungilur
;
considères la dernière comme étant proprement elle absolulio per modum hidicalivum, on n<; saurait se ligu-
seule la forme du sacrement de Pénitence. On voit rer que le théologien franciscain n'expose point la
bien qu'ils ont une grande altention à no point s'éloi- pr.iique générale et universelle; et qu'il décrit plutôt
gner du langage commun de l'Église. Dans la forme l'usage de quelques particuliers, qui put être inconnu
de l'absolution, dit Alexandre de Halès, on prononce i» l'évêque Guillaume. Le texte de cet évéque, si on y
d'abord l'oraison dont le tour est déprécatif, et on legarde de près, ne favorise pas môme le sentiment
ajoute l'absolution qui est indicative (2) lu fvrmà d'Alexandre de
:
llalès. Le prélat, continue à parler
absolutioiiis prœmitlilur oralio ]ier modum deprccidi- l'ancien langage : il veut dire que la forme, ego le ab-
vum, et subjungitnr absolulio per modum iiidicalivum. solve, etc est virtuellement cl intorprétativemeni
, une
Ces faits et ces autorités étaient plus capables d'eni- prière. Car 1" ne nie point
il ([ue le prêtre ne pro-
(I) Mor., ibid., n. 27.
nonce en donnant l'absululiou ces mots, ego le abtol-
vo , etc. ; mais il nie qu'il les prononce à la manière croyait point avoir violé ce droit en donnant l'absolu-
des juges séculiers. 2" Il distingue de la forme -vérita- tion en forme déprécative à un moine qu'il avait con-
ble et proprement dite, qui remet les péchés, la prière fessé. Il pouvait alléguer mille autres faits aussi con-
que nous faisons avant que de la prononcer ; il dési- nus, si ce téméraire eût valu la peine qu'on lui opposât
gne celle-ci par ces paroles : Nemo dubiiat quin possil autre chose que la pratique constante de l'Église ,
qui
et debeat confessor ofare Palrem misericordiarum , et a commencé, comme elle a dû commencer, au même
l'autre en ajoutant , et remitlat peccanli peccata. 5° 11 temps que Jésus-Christ a donné les clés à saint
fixe et détermine la signification des termes de l'ab- Pierre. Quelle idée a-t-on des formes de nos Sacre-
solution véritable et indicative sur le sens de la prière ments, de ces paroles sacrées qu'il n'était pas permis
qui précède, et qui n'en est différente que par le tour de mettre par écrit , ni aux évêques mêmes , ni aux
déprécatif. 11 n'a nul dessein de donner cette prière papes , lorsque sans aucun vestige de l'autorité ecclé-
pour la véritable forme de l'absolution. siastique qui soit intervenue, on se persuade qu'elles
Le P. Morin ne s'attendait pas qu'on pût si aisément ont été changées aussi aisément qu'un langage profane?
prouver que l'erreur de l'absolution déclaratoire se Je croirais volontiers que l'adversaire de saint Thomas
soit établie, sans qu'on pensât à faire entrer pour rien n'en voulait point à la pratique ,
qui a toujours été la
les prières dans l'absolution sacramentelle, et que cette même, mais qu'il ne disputait que de l'intention d'ab-
pensée vint après coup. Pierre le chantre, comme soudre : c'est-à-dire, qu'il prétendait qu'on devait
nous avons dit, n'avait fait que l'insinuer, mais avec si avoir cette intention en prononçant la formule dépré-
peu de succès, que durant un grand nombre d'années cative, plutôt qu'en prononçant la formule indicative ;
à peine savait-on que cette formule, Indulgentiam, et qu'il exagérait lavogue qu'avait eue dans les écoles
absolulionem , etc. , était considérée par quelqu'un h doctrine d'Alexandre de Halès, quand il disait qu'il
comme nécessaire et essentielle à la rémission des n'y avait pas encore trente ans que tous les confes-
péciiés dans le sacrement de la Pénitence. Enfin cette seurs, en donnant l'absolution, usaient de la formule
idée est sortie de son obscurité ,
parce qu'Alexandre déprécative. En effet , n'est-ce pas ce que signifie le
de Halos fut obligé d'y avoir recours pour défendre saint docteur au commencement du ch:ipitic troi-
contre ses émules ce qu'il pensait sur la vertu du sa- sième? Ilis aulem absolulis ralionibus nitilur quamdam
crement de Pénitence. On ne s'en tint pas là. Bientôt ubsolutionem /ingère ,
qiiœ est , si aliqiiis dicat ,
qubd ad
naquit une opinion téméraire ,
qui taxa d'inutililé la miiiisterium sacerdolis perlinet oralio absolutioneni Dci
forme indicative , et qui transporta à la forme dépré- impeirans ; postai lumen dicere indicative : Ego le ub-
cative non seulement l'efficacité , mais encore le titre solvo, id est , absolutum le oslendo. Cet homme contre
et le nom d'absolution sacramentelle (1). Saint Tho- «jui saint Thomas s'élève était à coup sûr un partisan
mas d'Aquin fut chargé par le général de son ordre de d'Alexandre de Ilalès; car, lorsque saint Thomas
réfuter un écrit où cette nouveauté était enseignée; écrivit cet opuscule, il n'y avait pas trente ans qu'A-
et la réponse du saint docteur fournit au P. Morin la lexandre de Halès avait cessé d'enseigner à Paris.
matière d'une question que ce critique croit fort em-
CHAPITRE XII.
barrassante à quiconque refusera d'admettre les para-
Observation de la loi par rapport à l'Extrêine-Onclioii.
doxes qu'il a débités. Un docteur ayant avancé contre
saint Thomas, qu'il n'y avait pas trente ans que tous On a rencontré dans les anciens sacramentaires et
les confesseurs se servaient encore de la forme dépré- rituels plusieurs formules indicatives, que les Criti-
calive : « Pourquoi, dit le P.'Morin (2), le docteur An- ques ont recueillies précieusement, comme étant sans
c gélique répond-il qu'un homme qui n'avait pas vu difficulté différentes formes sacramentelles de l'Extiè-
« lous les confesseurs ne pouvait pas rendre témoi- me-Onction. Il est nécessaire d'en représenter quel-
ajoute le P. Morin, que l'usage ordinaire de la forme Dei Palris omnipolenlis ; ut non lateat h c spirilus im~
indicative n'était pas plus ancien, et ne remontait pas mundus, nequein membristuis, nequc in medullis, neqiie
au-delà de trente ans? Mais comment le savant criti- in uttà compagine membrorum : sed in te hnbitel virins
que ne s'aperçoit-il pas que saint Thomas donne le Christi allissimiet Spirilus sancii; pcr cnmdem, etc.
plus honnêtement qu'il peut un démenti à son adver- Du temps de S. Ambroise, dit-on, cette i'ormule
saire, qui a le front d'avancer le plus insigne et le était en usage dans l'église de Milan (1) : L'ngo te oleo
plus évident mensonge? Le saint docteur pouvait dire : sanctificalo, in nomine Palris, et Filii, et Spirilus sancii ;
II y a plus de cent soixante ans que dans tous les mo- ut more mililis uncti, prœparatus ad certameii , œrens
nastères le droit d'administrer l'absolution sacramen- possis supcrare poteslates.
telle était réservé à l'abbé. Or il est notoire que celte On parle aussi d'un ancien sacramentaire de Venise
absolution était alors indicative ; car un prieur ne approuvé par Léon X, où est cette formule (2) : Ungo
(i) Vide Bonav. et Palud. in d. 25; Ekium in IIo-
(i) S. Thom., opusc. 22 mil. deSacramenti.
(2) Morin,. ibid., n. 26. (2) Palac. in 5, Arcud., Stiares.
177 CIIAl'. XII. OIISFCUVATION DK L\ 1.01 l'OUK I.T.XTKflME-ONCTIOX 178
le uU'o iiiiicio , ul luk imclioiie proliidis, juriiler lUire raissail pas dans les livres, el qu'on y lisait pourtant,
vdlfiii (idfersiis œrem cuiervus. In uom'me Piitris, et Fi- en tous les lieux de la dépendancede Milan, la furnuile,
lii, ('( .S/iiiiliis siiucti. Ihujo te oleo, etc. ('elle-ci n'était donc point la forme
Un iiiicit'ii ni:iiiusi'i'it il'IIalilgait', (|iii vivait suiis le du sacrement. Je suis persuach- que l'auin' hininilc ,
rè'^xw lie l.miis-K'-lU'boiiiiaiiv, nuiis (ilïii' la |il»s lim- Inungo le oleo, etc., était alors panillijiicnt (Trito ù
giic lie loiil<;s ces l'oiimilcb iiidicalivcs (I). Ihiiju le oUo Home et dans les diocèses somtiis inmiédiatemenl au
samiilicalo ; ut iiwrc militum, et prwpurulus ud Inctanwn, Saint-Siège; et que S. Iimoccnt lui-même, qui dit qu'il
(Cii'os \iusih supcrme cuiervus. Operure, creuluru ulei, ne lin était pas permis de mettre par écrit les paroles
iii Humilie Puliis el l'ilii, et SpiriliU suncii; ul non lu- saciainentelles de l'Kxlrèine-Onction , autorisait et
leul liie spiillus iininundits, née in nientbiis, née in mc- suivait cel usage. La distinclion entre la vraie forme
dutlis, nec i/i ullà eompuginc menibroruni Imjiis liomi- du Sacremenl cl ces fornndes, Umjo le, etc., Inunyo
nis : $ed operelnr in eitm virtus Christi Filii allissinii, te, cic., est donc rendue visible à la lumière de la loi
(/ni euni Paire et Sfirilu sunelu vieil et reynul in sceuiu du secrel des mystères. La doctrine de saint Thomas
seeidormn. Amen. me servira de llambeau pour découvrir ce qu'élaicnt
Eiiliii Albert-le-(;iaiul assiiie qu'il a parcouru de elfeclivement ces formules.
ses yeux les plus anciens rituels d'Alleuiagne, ([ui Le docteur Angélique a jugé, 1" ([ue les fornmles
contiennent la forme indicative de l'Extrcnie-Onc- purement indicatives n'ont jamais pu être la forme vé(
tiiiu. ritable du sacremenl de l'Exlrcme-Onclion, parce fluo
Est-il possible que ces formules indicatives, les unes ces mots : La prière de la foi sauvera le malade (I),
plus courtes, les autres plus longues, si diflcrentes les Orulio fidei salvabit infirmum, doivent être entendus
unes des autres, ou qui se ressemblent seulement à d'une prière en termes formels, et d'un discours dont
iNoilié et en partie, et qu'on a cliangées selon les '
a été fait, la n'est pas fixe dans un sens qu'on ne saurait accuser d'être faux.
el déterminée de droit divin ('!) ? Signum est hune for-
'
si faible preuve devait-elle l'emporter dans leur esprit en termes formels. C'est pourquoi, reprend S. Tho-
sur l'autorité de S. Thomas, et sur la considération de mas, comme S. Jacques attribue l'efficace de ce sa-
la loi qui ordonnait de supprimer dans les écrits les |
cremenl à la prière proprement dite, et que l'efficace
formes des Sacrements? Serait-ce des paroles vagues du sacrement vient de la forme, il paraît évidemment
et arbitraires, que celles qu'il n'était pas permis au 1
que la forme de ce sacrement est la prière proprement
pape S. Innocent de déclarer dans une lettre à un dite {i). Ergo ciim efftcienlia sucramenli sit ex forma,
j
évêque? Se persuadera-t-on qu'entre le pontificat de 1 videtur qu'od forma hujus sacramenti sit oralio depreca-
nocent. Par conséquent l'ancienne et véritable forme véritable forme. Verba illa indicativi modi, quœsecun-
du sacrement de rExlrême-Onciion est supprimée diim morem qnorumdam prœmittuntur orationi, non sunt
dans le sacramenlaire de S. Grégoire. Elle l'était à forma liujus Sucramenli ; scd sunt dispositiones ad for-
plus folle raison dans le sacramenlaire de Milan, usité i mam, in quanlum intenlio ministri delerminatur ad acturti
el publié par S. Ambroise qui gouvernait son église, |
illuin per illa verba.
avant que S. Innocent occupai la chaire de S. Pierre, Mais outre renonciation indicative, les formules que
el du temps que la loi du silence dans les écrits à l'c-
;
j'ai représentées ci-dessus, ont un autre défaut, qui les
gard des formes sacramenlelles était le plus en vigueur. rend et les ont toujours rendues insuffisantes à produire
Se persuader.i-t-on que ce qui était défendu en Orient la grâce du sacrement de l'Exlrême-Onciion. Saint
cl en Occident et aux papes, fût permis dans quelques Jacques dit que la prière de la foi sauvera le malade ,
églises d'Italie ? Il esl donc vrai que sous S. Ambroise el que ce salut lui sera procuré, 1" par le soulagement
la forme du sacrement de rExlrèmc-Onclion ne pa- spirituel qu'il recevra, afin que malgré son infirmité il
{!) Apud
~
Arcud.
(2) Suares, disp. 1 1 de Exlienià Unctione, sccl. 3, (1) Episl. Jac.
n.2. (2) S. Thomas, " »., q. 30, art. 8.
179 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMLb i)ES SACREMENTS. 180
ait la force de coinbaitre cl de vaincre les tcnlaiions, I que plusieurs églises ont voulu rendre manifeste,
en SOI le i|u"il ne lonibc point d:iiis le péclié : Et allevia- lor-qu'i'Ues ont jugé convenable qu'une formule indi-
bit eum Doniinus; 2° par la rémission de ics péeliés, cative de pure cérémonie précédât les paroles sacra-
s'il en a : El si in peccajis ftierit, remittenlur ei. Les for- mentelles de l'Exlrême-Onction. Ce n'était qu'une
mules indicatives dont nous avons Tait mention, simple paraphrase de ces mots , Peristam sanctam un-
nVxprinianl que le souragenient spirituel, ou la grâce ctionem, etc., et son utilité était d'y faire reconnaître
de force contre les tentations, elles ne signifient en une énonciation indicative enveloppée ; afin que le
nulle manière la rémission des péchés. Si on ne trouve troisième caractère d'une forme sacramentelle , qui
point ce défaut essentiel dans une forme du sacre- est d'exprimer l'efficace de Vopus operatum, ne parût
ment de l'Extréme-Onction, ce sera quelqu'un qui n'a pas y manquer. Mais afin que la formule indicative
jamais réfléchi que dans le langage de l'Écriture sainte. de pure cérémonie ne fût pas prise elle-même pour
In peccatis esse ne se dit que de l'état du péché et du la forme du sacrement, non seulement elle était pro-
péché mortel; et qu'en boime théologie, il ne faut noncée avant l'Onction, mais elle n'exprimait point
point entendre les péchés véniels, quand on dit con- tout l'effet du sacrement : elle se bornait à l'explica-
ditionnellemenl d'un adulte, s'il a des péchés. Les ma- tion de ces seuls mots, Per istam sanctam unctionem ;
nuscrits oîi Albert-le-Grand et S. Thomas avaient vu ce qui faisait concevoir qu'elle ne servait qu'à déter-
ces formules indicatives, qui étaient défectueuses par miner à l'acte qui suivait, l'intention du ministre. Ce
renonciation et par l'omissicpu d'une vertu essentielle sont les propres paroles de S. Thomas. Verba illa in-
au sacrement, étaient sans douie de deux sortes. Les dicativi modi.... sunl dispositiones ad formant, inquati-
plus anciens avaient été faits avant qu'il fût permis de tum intentio ministri delerminatur ad actum iltum per
mettre p:)r écrit les formes s.'xcranientelles, Per islam illa verba. Les formules indicatives ne sauraient, ce
sanciam unctionem. ne s'y trouvaient p:is : elles étaient me semble, avoir été introduites dans la cérémonie
éciiles dans les autres, et elles suivaient immédiate- du sacrement de l'Extrême-Onction que sous le règne
ment la foimule indicative. Saini Thomas néanmoins du grand Théodose. Car ce fut proprement alors (|ue
ne laisse pas de dire que cette formule précédait les la Religion chrétienne fut baulemenl dominante et dé-
paroles sacrameniellos, et qu'elle était une disposition clarée la religion del'empire.Avant le siècle Théodo-
à la vériiahle forme; comme étant bien certain que sien, le motif principal d'observer la loi du secret des-
si la véritable forme , Per islum saiiclain imclionem, mystères fut la crainte de scandaliser les païens , et
n'était pas exprimée, elle était au moins sous-enten- d'exciter une persécution, l'idolâtrie ayanl encore des
due. forces assez grandes en plusieurs provinces ; ce fut
11 vient à l'esprit de demander comment ces formu- ensuite uniquement le désii et le soin d'entretenir dans
les indicatives étaient une dispositinn convenable et les fidèles les sentiments du respect qu'ils avaient
particulière à la forme du sacrement de l'Extrème- conçu pour les choses saintes. Je doute qu'en des
Onction. Il est facile de le concevoir. Les formes des temps de faiblesse les pasteurs de l'Église eussent
autres Sacrements sont toutes indicatives, ei le mi- souffert qu'il se glissât dans les livres d'instructions sur
nistre pourrait paraître rapporter .à lui même et s'at- les Sacrements rien de trop semblable au tour et à
tribuer ce qui se fait par son moyen dans leur admi- renonciation des formes sacramentelles. La paix et
nistration. 11 était donc à propos qu'il se préparât h la prospérité parfaite inspirèrent plus de liberté à
des actions si divines par des prières proprement di- s'expliquer. On se contenta désormais d'observer la
tes et en termes formels, qui fussent un aveu de la loi à la lettre.
faible part qu'il a aux merveilles qu'il opère. C'est
CHAPITRE XUI.
pourquoi il commence la cérémonie par reconnaître
et attester que le Sacrement, en tant (ju'un pur homme Observation de la loi par rapport aux sacrements de
sors de grâces qui sont versés , ne s'accordent qu'à etc. ne sont point les deux formes essentielles et to-
Jésus-Christ, dont il est le lieutenant et le vicaire. tales de la prêtrise, que disent nos savants critiques,
Dans la cérémonie du sacrement de l'Extréme-Onc- et comment s'y prennent-ils? Lisez les actes du con-
tion, l'Église a ordonné encore plus de prières, non cile de Carthage, disent-ils, où les Pères se sont pro-
pour déclarer la dépendance et la subordination du posé de traiter des sacrées Ordinations : lisez Isidore,
ministère humain, que la forme véritable, qui est elle- Anialaire, Raban, Microloge, Ives, et les autres qui
méuie une prière, fait assez connaître ; mais pour se ont amplement compilé les règles et les usages qu'on
conformer à l'esprit et aux vues du Fils de Dieu, qui, observait anciennement dans les églises. Lisez et re-
sensible au besoin des mourants, a voulu que les pa- lisez exactement les vieux manuscrits, que Hugues
roles sacramentelles fussent elles-nicmes déprécati- Ménard, les PP. Morin et Martène ont rassemblés
vcs. Elles le sont de t 'lie suite, comme nous avons et fait imprimer : vous ne trouverez aucune trace de
dit, que ces mots, Per isiuiu sancium unctionem, etc., CCS paioles. Recevez lu puissance d'ofj'rir le sacrifice à
équivalent à celle expression, Ego te nngo. C'est ce 1] Dieu, etc., Receva le Saint-Esprit, etc. Quoi doncT
181 t.llAI'. X.IV. SKlNTIMKNTS PART ICllLIEHS DÉTRUITS PAU LA LOI. 182
Est-ce lil imo pit-iivo i|iii iiioiilre (|iic ces paroles »:>- t prononcées par Jésus-Clirisl, n'étaient pas une prière,
cn^o» sont iio(ivelli'!>? N't^sl-ct! pas pliiii^i un iiirt> aii- ne laissent pas de le devenir elTectivenimt dans la
tlii'iiliipiu vl lilfii niai'tpiL', qui Inir assure lu prérogu- bouche des évêques. Il serait utile à l'Église que l'avi-
livo cl la plus aiicieniio possession d'élre les paroles dité de dévorer les ouvrages des IVrcs fût tempéréo
sacramentelles qui coiiréreiii le sacerdoce, & l'exclu- par un soin curieux d'apprendre leur langage.
sion (le tuule aulre rorimilo ? On ne les lit dans aucun A l'égard du sacrement de Mariage, la loi du secret
nncien inoiinincnt. l'ort liieii : elles ne snui paît où il des mystères parait décider une grande ([ucstion sa-
,
élaitdcrendu de'Ies mettre. S. Augustin, olijeele-t-ori voir, que les coiitraclanls en sont les ministres , cl
encore, démontre en cette sorte la divinité de Jésus- que forme de ce sacrement ne consiste point en
la
Cliiisl : I Connnent n'est- il pas l)jcu, lui (|ui donne le paroles, mais dans qui-lqiie signe extérieur, quel qu'il
I S. Esprit? yu'il est grand, ce Dieu ([ ni donne un soit, de ra( leplaliim mutuelle du eontiat. Car cela
( Dieu ! Car cnlin aucun de ses disciples n'a donné supposé, la loi qui défendait autrefois de mellrc par
« lo S.-Esprjl. Ceux-ci priaient, alln que l'Ksprit- écrit les formes des Sacrements, ne pouvait avoir poui
I Saint descendit sur les hommes à qui ils ini- objet la forme du sacrement de .Mariage. L'existence
I posaient les mains ; ce n'était pas eux qui le don- et l'observalion de cette loi morrtre (pie le prêtre dé-
• iiait'ut. L'Église observe encore cette couliune pir piilé par l'Eglise, n'est point le ministre de ce sacre-
« ses premiers pasteurs : Quomodo Dais non esl ,
qui ment, et que ses paroles n'en sont point la forme,
i diuSpirilHinsanclurn? Imb,quaiilus Deus est, qui dat comme il faut qu'elles le soient suivant cette opinion.
« Dium! Neque eiiimaliquisdiscipulorum l'jus dedilSpi- Car la qualité de forme ne conviendrait qu'aux paroles
I ritiim sanclmn.Orabautqvippc ul veiiinUiiieas^quibus que le prêtre prononce, après s'être assiné du consen-
< maiiusimpoiiebant:iion ipsieiimdabiinl. Quem mortiii tement niuluel des coniractants : Ego vos conjiingo in
I i;i suis prœpoàtis elium nwic serval Ecctcsia. » Se- matrinwniiim in nomine Patris , et Filii , et Spiritùs
lon saint Augustin, reprennent nos critiques, l'Église Or la loi fait voir qu'une condition essentielle
sancli.
à donner gain de cause aux Ariens ( t aux Nestorietis, ! matrimonium conjungo, etc., vct iitiis ulalur verbis,
qui disent que Jésus-Christ n"a point proprement en- juxtà receplum uniiiscujiisque provinciœ moreiii . De sorte
voyé ni donné le Saint-Esprit aux Apôtres le jour de la que dans les endroits où le prêtre ne prononce que
Pentecôte ,
parce qu'il leur a promis de prier son ces mots : Quod Deus conjnnxit, liomo non separet , ils
Père, afin qu'il leur envoyât et leur donnât le Saint- seront la forme du mariage, et d'autres le seront en
Esprit : Ego rogabo Putrem, et aliuin Paracletum da- d'autres endroits. Rien n'est plus incompatible avec
bii vobis. On dira aussi avec eux que le Fils de l'homme l'unité d'une fornmle verbale qu'on est obligé de con-
ne remet point proprement les péchés sur la terre server dans la seule mémoire. Ce n'est donc pas ce
parce qu'il prie son Père de les remettre : Paier, di- que le saint concile a voulu dire. Il a prétendu seule-
•nitte iilis. Le Sauveur s'est servi de cette expression ment que le prêtre ratifiât, au nom de l'Église, le
Recevez le Saint-Esprit; il a ordonné aux Apôtres de contrat qui vient de se passer entre l'homme et la
«'en servir. Et l'Église, toutes les fois qu'elle a conféré femme, et que par ces paroles il autorisât leur union
l'épiscopat et la prêtrise, n'a jamais manqué de dire : comme faite légitimement et en face de l'Église.
Recevez le Saint-Esprit. Cependant le raisonnement Certainement , s'il y avait eu des paroles sacramen-
de S. Augustin subsiste et a toujours subsisté; il a telles propres du sacrement de Mariage, lorsque la loi
toujours été adopté par les théologiens catholiques qui défendait de mettre parécrit les formes des Sacre-
counne très-solide : renonciation déprécative n'est ments était en vigueur, elles seraient encore au-
point requise, afin qu'il se soutienne. L'unique appui jourd'hui les mêmes ; on les aurait mises par écrit
de ce raisonnement est que les ministres de Jésus- aussitôt que cette loi cessa d'obliger, avec les formes
Christ ne donnent pas le Saint-Esprit en leur nom ,
des autres Sacrements , et le concile de Florence ne
ni en parlant en leur propre personne ; et cela seul nous les aurait point laissé ignorer.
le sont néanmoins dans la lionchc des prêtres , selon Les recherches et les remarques que les savants
S. Augustin. De niéiue les paroles de l'ordination qui, i ont pris à lâche -de faire sur les formes des Sacre-
iss APPENf). lY. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. iU
iiicuts , ont jelé les ilicologiens dans un étrange em- polestatem , etc. , pour la forme de ce sacrement , etc.
barras. Pour se lirer d'affaire , ces derniers ont ima- Cela n'est point heureusement imaginé; car pour
giné deux systèmes. Les uns , de peur d'être accablés ne pas dire que ces oraisons, qu'on honore de la
par cette multitude de rituels , de sacramentaires , de qualité de formes sacramentelles , se trouvent dans
cérémoniaux , de pontiUcaux, de gros etde vieux ma- des manuscrits et dans des ouvrages faits en un
nuscrits de toutes les sortes etde toutes les langues, ont temps où la défense de confier au papier les paroles
entendu à une composition avec les critiques. Sous sacramentelles n'était pas encore abolie ; que les
prétexte de porter dans la théologie l'esprit de con- formules déprécatives n'ont rien qui exige un si grand
ciliation, ils se sont crus forcés d'admettre pour l'orme secret pour être l'objet d'une telle loi ; qu'elles sont
de la Conflrraation l'oraison que l'évéque récite en trop longues pour avoir été , durant un temps coi!-
élevant les mains sur les tètes des néophytes, con- sidérable, confiées à la seule mémoire; que l'Église,
jointement avec les paroles qu'il prononce en faisant en ordonnant que les longues oraisons dans les pre-
l'onction; pour forme de l'ordre de prêtrise, l'oraison :
miers siècles, et les courtes formules dans les derniers,
qu'on appelle de consécration, conjointement avec les fussent les paroles sacramentelles , aurait pris un parti
paroles qui expriment la tradition des instruments ;
tout contraire à ce qui convenait. 11 n'était pas raison-
et le R. P. Le Brun de l'Oratoire s'est hasardé d'ac- nable de charger beaucoup la mémoire des ministres
commoder aussi à ce sentiment la forme de l'Eucha- sacrés, lorsque pour l'aider et la soulager l'écriture
ristie ,
qu'il a prétendu composer des prières du prê- leur était interdite, et de songer à leur procurer ce
tre associées aux paroles de Jésus-Christ. Mais la loi secours au moment qu'on le rendait peu nécessaire
du secret des mystères déconcerte entièrement ce sys- par l'abréviation extraordinaire des paroles. Je de-
tème. Ces oraisons et ces formules indicatives tout en- mande sur quel fondement on attribue à l'Église le
I
elle cessé plutôt à l'égard des oraisons qu'à l'égard des Je demande si le saint concile de Trente n'a point
paroles indicatives ? déclaré assez nettement que l'Église n'avait pas un tel
Quelques théologiens ont eu recours à un autre pouvoir ? Déclarât liane polestatem perpétua in Eccle-
expédient , et il a paru au gré de bien du monde. On siâ fuisse, ut in Sacramentorum dispensatione , siilvà
suppose que Jésus-Christ a institué en général la ma- illoruin subslaiilin , ea stulucret vel mulareî quœ susci-
tière et la forme de certains sacrements , et qu'il n'a pientium utililati , scu ipsorum Sacramentorum vencra-
point déterminé l'espèce particuiière , c'est-à-dire, tioni ,
pro reium , temporum et locorum varietate , ma-
que de plusieurs signes sensibles, tous propres à gis expedire judicaret. L'Église, dit la concile, a tout
exprimer la fin du sacrement, il a ordonné qu'on en '
cilo de Tri'iilr ciiU'iiil piii' rc\|iii'ssliiii de siil)S(:iiuc leusi'iucnt ri'iuarqué de condiien de parties on avait
(k'S Sanviiu'iils , il l'cipiiosi; siiii|ilouu'iil et sans iiiiliou ai'cru le canon de la messe depuis sou origine , el ils
cDidii'/. , ou (pii' la iiialicrc et la l'oiiiie spécilicpie de juger (pu; (pielqu'aulre que Jésus-Ohrist ou ses Apô-
([tU'ltiiiL's saoïeiiieiits osl de piiio céi-i'iiKiiiie , ou (|ue tres ait C(uu|)osé cette forme , ou y ail touché. Si S.
par le mol de subslanee le saiiilconciic l'iilciid la nia- Léon ,
pour avoir inséré dans lecanon ] mimiculutam
licre el la loiiue spéeifi(|ue de tous les Saeienu'uls, hostiiim, el S. Grégoire diesqtie noslros in tuâ pace dit-
Cerlaiiieuieut si nu nii avait fait conuaitre i|u'il veut l>on<is, ont mérité qu'on s'en souvint à jamais ; com-
l'étahlisseuieiil de eeitaines lois ou général ,
pour liii'ii méunirable devait être l'action du pontife ,
qui
procurer à sou royaume tel ou tel avanta^jc, ou pour aurait mêlé ses pensées et ses paroles au texte de Jé-
eu liannir tel ou tel al)us ; et si ce roi , en coiisé- sus-Christ dans la consécration du calice , cl qui au-
ipieuee do cette volonlé géuéiale , doiiiiailà ses par- rait eu le crédit de faire approuver partout la liberté
leineuls le pouvoir de composer ces lois suivajit son (|u'il aurait prise? Si un pape (Mitrepreiiail maintenant
iuleiilioii el ses vues, et d'ordonner de sa part ce de changer cela, ou de faire (|uehpies additions sem-
qu'ils juj;ei aient le pluseonveual>!e aux diverses con- blables aux paroles de Jésns-Cbrist dans la consé-
jouclui'es des temps et des lieux : de sorte que les craiion du pain, quel tumulte s'exciterait dans l'Église?
magistrats fussent même autorisés à y faire dans la lien serait parlé juscpi'à la lin du monde. Cependant
suite les cliaiigemeiils qui leur paraîlraieul ncieessai- il n(' serait question de rien d'essentiel au sacrement.
res ou miles; les parleuieuls oublieraient ils ce beau .'\u lieu que, si on en croit nos théologiens, les ma-
privilège au point de nietire dans un arrùt, qu'ils ont tières cl les formes spécifiques , dont nous usons au-
nn plviu pouvoir dans la dispensation des lois , c\r jourd'hui dans l'administration de quelques sacre-
copte sur ce (|ui est de leur substance? Ne se vante- ineiils, et ipii leur sont essentielles pour aujourd'hui,
raient-ils pas plutôt que le roi leur a donné pouvoir quoi(|u'elles ne le fussent pas autrefois, se sont trou-
sur la substance même de ceitaines lois ? Appelleiaieiit- vées établies longtemps après Jésus-Christ, ayant
ils substance de ces lois la volonté et l'intention du été composées par quelqu'un qui s'est fait oublier,
prince ,
qui en aurait seulement déterminé le but et introduites par l'autorité de l'Église qui n'en sait rien,
la fin? mais plutôt ne liendraicnt-ils point pour la reçues dans un siècle qui n'en a rien dit aux siècles
véfilable substance de ces lois les cboses qu'ils au- suivants. Est-il sage de le croire?
raienl i ux-nièmes ordonnées ou défendues au nom du
CHAPITRE XV.
roi ,
pour parvenir à te but el à cette fin? Le concile
de Trente n'a donc point appelé substance dcsSacre- Différence des deux rits grec et latin convenable à
la loi.
menls la volonlé et rinteution générale que Jésus-
Cbrist aurait pu avoir jiar rapport à quelques sacre- La loi du secret des mystères , telle que je l'ai dé
ments ; mais il a entendu par ce terme le choix et la crite, renfermant la défense étroite de mettre par écrit
détermination particulière (]uc le Sauveur a faits de la les formes des Sacrements, ordonnant que l'on com-
matière el de la forme spécifique de tous les Sacre- prît ces sacrées paroles sous le nom général d'oraison
ments. et de prière, ne permettant point que l'on discernilit
Je reviens à tmo preuve déjà insinuée , mais qui les sept Sacrements des autres cérémonies chrélien-
m'invite à la développer el .à l'inculquer davantage. nes par des traits trop intelligibles aux infidèles, et
Si depuis les Apôtres jusqu'à nous la matière et la cette loi ayant été inviolablemenl observée durant
forme spéciliquc de quelques sacrements a varié; ce tant de siècles ; la divine Providence n'a pas néan-
changement ne s'est pas fait ou du moins il ne s'est , moins soufl'erl que les écrits des Pères restassent
pas uuivcrsellcmonl établi sans qu'on y prît garde ,
;
chargés d'une si grande obscurité sur la doctrine des
et par conséquent nous devons savoir quel en est l'in- Sacrements, que les hérésies qui l'ont attaquée dans
venteur ou le promoteur. Prenons pour exemple la les derniers temps, ne fussent pulvérisées el détruiles
forme même de la consécration du calice dans l'Eu- par une multitude infinie de témoignages des saints
cliaristic. On ne la lit point de mot à mot dans l'Écri- docteurs de tous les pays et de tous les temps. Et
lurc sainte, telle que nous la prononçons. Mais quel- plus on fera d'attention à celle loi ,
plus ces témoi-
qu'un a rassemblé toutes les paroles de Jésus-Christ gnages paraîtront lumineux et invincibles. Les termes
consacrant le calice, qui sont rapportées par les évan- et les leurs mystérieux, les réticences, les figures et
gélistes et par S. Paul ; et cet Iromme s'est cru en les allusions sagement employées pour soustraire aux
droit d'y .ijouter quelques termes , le mot œtenii el le païens et aux impies la connaissance intime des choses
intjslerium fide'i. Diroz-vous que c'est l'Église qui a sacrées , n'ont fourni aux sacramentaires el aux so-
fait cet assemblage et ces deux additions? Pourquoi ciniens que de misérables chicanes que celte considé-
non? 11 y a plus de dilïiculié à le croire que vous ne ration fait tomber d'elles-mêmes. Le léger obeurcis-
pensez. Tant d'écrivains anciens ,
qui se sont appli- sement de la tradition écrite non seulement sera
qués à la recherche du rii ecclésiastique , ont scrupu- dissipé ; mais vous allez voir quelle force Dieu 9
187 APPEND. SUR LES PAKOLES Ei LES FOKMES DES SACREMENTS.
IV. 188
donaée à la tradition orale, à la tradition d'usage et de T prétendait que Josus-Clirist a insiitué immédiatement
pratique, pour empêclier les inconvéïiienls du silence par Ini-niènie, et qu'il a promulgué par les Apôtres les
prescrit par celle loi. Lorsque Jésus-Chrisl , ou les paroles sacramentelles dont se sert l'église Orientale,
Apôires éclairés par leur divin M:iitre l'ont établie, ils aussi bien qne celles qui sont propres à l'église Occi-
couiiaissaienlle terme de sa durée. Ils savaient qu'on dentale, et qne par-là proprement le Fils de Dieu est
ne l'observerait que quelques siècles an delà du temps l'anteur de la différence et de la distinction des rits ;
où elle serail jugée absolument nécessaire, pour ga- cert^iinement il n'y aur:iil point de quoi lui l.iire pro-
rantir l'Église des insultes de riiifidélilé. Ils jugeaient cès sur celle idée. Car il pourrait alléguer que dans
que VeScl nécessaire de la longue observation de celle l'église Grecque, ainsi que dans l'éj;lise Latine, jam:iis
loi serait de mellre une extrême différence entre les aucun évé(|ue catholique n'a coiilirmé les fidèles, cl
mcuiumenls ecclésiastiques qui précéderaient son abo- n'a fail des prêtres par d'autres paroles que celles
lition, et ceux qu'on produirait ensuite ;
que dans les par lesquelles il avait été confirmé et faii prêtre lui-
premiers , la doctrine des Sacrements seiail in- niên)e 11 soutiendrait qu'une tradition de pratique
sinuée avec précaution et avec réserve , et que dans fait éïidemmenl remonter les formes sacnnncntelles
les autres on l'exposerait sans gêne, avec exactitude des Orientaux approuvées par l'église liomaiue jus-
et avec précision, et que celle différence deviendrait qu'au temps des Apôtres, comme l'ange de l'école l'as-
un scandale à des hommes pervers. Ils prévoyaient sure de ims forme» sacramentelles. Si on objectait à
en un mot les hérésies qui feraient effort pour renver- notre Grec qu'il n'y a point d'apparence que Jésus-
ser la pierre qui soutient l'Eglise, et pour détruire les Christ Soit l'auteur d'une différence ei d'une distinction
sources de salut que Jésus-Christ nous a ouvertes par de rits, dont on ne voit aucune utilité, et qui a occa-
l'institution des Sacrements. Le Fils de Dieu, qui avait sionné le schisme; il répondrait que quoiqu'il ne nous
pron)is d'assister son Église , et d'empêcher que les appartienne point de sonder les secrets de la divine
portes de l'enfer ne prévalussent contre elle, avait sagesse, ni de pénétrer les motifs qui la font agir, les
préparé un remède à ce mal , et il y avait tracé des événements néanmoins nous donnent assez à connaî-
vestiges si palpables de son attention à la protéger, tre que Dieu l'a voulu de la sorte pour l'intérêt le plus
que la plus aveugle incrédulité est forcée de l'aper- important de la religion, qui n'a point de plus grands
cevoir. Ce moyen fut l'institution de deux rits diffé- ennemis que l'incrédulité, du sein de laquelle sortent
rents dans le christianisme. Il semble qu'en cela la la plupart des hérésies.
Providence n'ait eu égard qu'au génie et au goût dif- Dieu s'est servi de l'émulation des peuples, comme
féreuis des orientaux et des occidentaux, ou qu'elle d'un moyeu propre à démontrer sensiblement la vé-
n'ait eu que le dessein de diminuer et d'adoucir la rité de la révébtion, cl le soin que prend la divine
peine que l'Église où était né le christianisme, pou- Providence de conserver les dogmes révélés purs et
vait avoir de dépendre de celle où Jésus-Christ en entiers dans l'église catholique jusqu'à la consomma-
avait placé le centre ; mais un motif plus haut et plus tion des siècles. La différence du culte prophétique et
profond la faisait agir. du culte évangélique, dont l'un annonça les mystères
J'ose pénétrer avec respect cette importante raison, que l'autre accomplit, excita l'émulation entre les Juifs
et résoudre en même temps une autre diiïiculié cl les Chrétiens après la venue du Messie. Le premier
qui naît de la différence qu'on remarque entre les culte fut alors réprouvé, comme étant désormais inu-
formes sacramentelles propres du rit Grec, et celles tile et superllu; mais Dieu voulut que les Juifs obstinés
dont on se sert dans le rit Latin. Sont-elles assez à le retenir et h s'y attacher uniquemeni , fussent dis-
semblables pour être estimées légitimes des deux persés dans toutes les nations, sans se confondre avec
cotes ? Arcudius et Bellarmin conviennent qu'il n'y a elles ; et qu'ils fussent assez aveugles pour combattre
rien d'essentiel à chaque sacrement, qui ne se trouve le nouveau Testament, en montrant partout avec ui»
cxpiiuié par les paroles sacramanlellcs des deux rits, profond respect l'ancien : ce qui est un témoignage
ei qui ne leur soit commun. M. Vitasse et ceux qui invincible delà divinité de l'un cl de l'auire, de la di-
pensent comme lui, n'en sont point d'accord à tous vinité d«s prédictions et des promesses que contienf
égards, et ils laissent au moins la question indécise. l'ancien Teslament, de la divinité de leur accomplis-
Ce débat est difficile à terminer, sans le rapport (|ue sement cl des nouvelles promesses que le nouveau rei»
tout ceci doit avoir à la loi du secret des mystères; ferme. La Bible de l'ancien Testament possédée pai
J'aulanl plus qu'on demanderait encore si ces formes l'église Chrétienne est la même que montrent les Juifs ;
sont les unes et les antres primitives et originales, eton ne peut pas soupçonner qu'elle ail été altérée
on si on veut que les grecques soient dérivées et tirées avant la réprobation de la Synagogue, d'où elle a passé
des latines, lesquelles seules auraient été immédia- entre les mains des Chrétiens. Ce dépôt sacré avait
tement instituées par Jésus-Christ? Cela n'est guères clé conGé au peuple Hébreu comme le monument de
probable, et ce serait piquer étrangement la jalousie son alliance avec Dieu : il contenait et les dogmes de
des Grecs. Que dirions-nous à un savant de cette na- la religion, et les lois de son gouvernement, et le fon-
tion, qui ferait aussi zélé pour l'honneur du rit de son dement de ses usages dans le culte divin, et les litres
église , ipre.(piitablc pour rendre à l'église Romaine de la possession de ses biens et de ses héiiiages. Pat
l'obéissance et le respect qui lui sont dus ? Si ce Grec conséquent les intérêts spirituels et temporels de
Mi\) ClI.Vi'. XV. nn KÊRENCK DFS lUTS OlltC fl LATIN CONVKISABLE A LA LOL 190
toiile la nation fl di; iliariin iliis particuliers timcou- moignage que l'église grecque n'a cessé de rcndri; il
raicnl fiiscinlik! i» cnlrcUînir dans los espritii la véné- l'église romaine contri; les hérésies énormes dos dor-
r.ilion cxlnMiie i|irils nvait'iit piiiir les livres divins. niors siècles et contre l'inorodulilé impie dont elles
(.Vsl p(uiii|ii(ii , laniils i\w l>icu lui It; si'iii ru'x des ont été la source. Carconimeil est impos.sihio que les
lsra('liU's, 01 qu'il los gdnvcrna par Ini-niéMU', c'est-à- Juifs s'accordent avec IcsChrétiens h reconnaître pour
Jii'c par dtis jugos (pii n'iniiinuioiii point d'antros or- divins les livres de l'ancien Tostamont, sans que la
divs t|iio cenx (|ui lotir oiaicnl inspires, il est clair (pic religion chrétienne soit divins ; il est aussi iiiqioiisililo
li's écritinos saintes doiiieuroicnt inviolables. Aussi que les Grecs s'accordent avec les Latins i reconnaî-
l'inipicte n'a pu imaginer auctni doute sur la lidclc tre les dogmes calliuli(pjes (pii ont été attaqués par
consorvaiion de ce dop6l sacré depuis Moïse jusqu'à les sectaires des derniers siècle», sans que la confes-
l'institulluii de la ruyautc. sion de ces dogmes soit aussi ancienne que le Chris-
Mais l'abus (|ue liront les rois de leur autorité, et tianisme, cl, par conséquent, sans que ces dogmes
leurs ontropiiscs contre la Helijçion auraient pu fournir soient divins.
dos protoxios aux iiurodulos ilo supposer (piolipie at- Nous disons aux impies : La religion chrétienne est
tentai contre la pureté et l'inlégriié des livres divins divine, p.irce que l'ancien Testament, qui est conservé
et contre les saintes traditions de la foi des palriar- ,
et montré tel que nous l'avons par les ennemis mor-
clies , si la Providence, qui veille à conserver los uio' tels du Christianisme, et qui était entre leurs mains
ninneiits de la Kolii^ion , ii'oùl étendu ses soins à ren- longtemps avant qu'il ycût dos Chrétiens, n'est qu'une
dre sensibles les moyens (prelle employait à cette lin. suite de prédictions et de promesses de tout ce qui
l'our pimir les crimes de la vieillesse de Salomun, regarde et qui compose le Christianistnc; car ces pré-
elle préléra à tout autre cliàtimont la division du dictions et ces promesses sont de telle nature que
royaume. Dieu connnença dès lors it faire voir au Dion seul pouvait les accomplir; et l'accomplissement
monde quo la di\orsité dos potentats ne devait point qui s'est fait est de telle nature que Dieu seul pouvait
nuire à l'unité de la Religion, dont le centre restait
le prédire et le promettre. Nous disons pareillement
toujours immobile à Jérusalem. Mais, outre cet avan- aux héréliqucs des derniers siècles et aux libertins
tage, l'émulation qui s'éleva entre les peuples d'Israël
(pii se sont formés à leur école: Les dogmes que l'É-
et de Juda, (it qu'on ne put douter de l'inviolable con-
glise catholique, apostolique et romaine soutient con-
servation dos monuments sacrés de la foi ; car un
vous sont des dogmes divins
ti
, puisque les Grecs
peuple aurait servi de témoin contre l'autre pour lui
même schismatiqucs, conviennent avec l'église Latine
reproclier les attentats qui auraient été commis. Cette que ces dogmes sont divins; car ce concert des deux
émulation les suivit, et lit qu'ils l'observaient mutuel- églises ,
piquées d'aboid d'émulation entre elles à
lement dans la captivité de Babylonc elle les accom-
;
cause de leurs rits différents et ensuite devenues en-
pagna à leur retour. Les Galiléeiis, restes des anciens
nemies par le schisme , ne peut avoir pour objet que
habitants du royaume d'Israël, n'aimaient pas les Juifs
des vérités aussi anciennes que le Chrisliainsme qui
et n'eu étaient pas aimés; ils ne se pardoiiiiaieni rien
est divin.
depuis leur première séparation, qui, contre la volonté
Ainsi, la sagesse de Dieu, après avoir voulu que la
et l'intention de Dieu, blessa d'abord le culte divin.
durée successive de la religion, révélée depuis le com-
Mais le schisme de Jéroboam qui fat ensuite perpé-
,
mencement du monde jusqu'à la fin des siècles, fût
tué par les Samaritains, ne produisit que cette con-
partagée entre le culte prophétique et le culte évaii-
troverse parmi ceux qui se garantirent de l'idolâ-
gélique, afin que l'émulation qui naîtrait entre les
trie (I) : Nos pères oui adoré sur cette montagne; et
Juifs et les Chrétiens fournit des témoins irrécusa-
vous autres, vous dites que le lieu oit il faut adorer est à
bles de la vérité du culte révélé contre les impies ;
Jérusalem. Du resie, ce schisme servit à faire éclater
après avoir voulu que le peuple qui faisait profession
davantage cl h ren !re plus attentif le zèle qu'on avait
du culle prophétique fût divisé en deux royaumes,
(le uiollre hors d'atteinte le dépôt delà révélation.
afin que l'émulation qui naîtrait entre les Israélites et
Faiit-il demander maintenant pour([uoi Jésus-Christ
les Juifs fournît des témoins irrécusables de l'intégrité
unaitété l'auteur des deux rits grec et latin? Cette
,
des monuments de la révélation qui leur avaient été
il versité a causé entre les églises orientale et occi-
confiés ; cette divine sagesse, toujours uniforme dans
lontalc une énndalion qui s'est beaucoup augmentée
ses démarches, voulut que le Christianisme comprît
par celle umllitudc d'hérésies nées on Orient, que
dans son sein deux églises de rits différents, afin que
l'autorité du Saint-Siégc a fait condamner dans dos
l'émulation qui naîtrait entre elles fournit des témoins
conciles tenus par les évoques grecs, ayant h leur tète
irréfragables de la sainteté des dogmes que l'église Ro-
les légats romains. Cette émulation outrée parles pas-
maine enseigne comme révélés. Et voil^ le renfort
sions humaines contre la volonté et l'intcniion de
que Jésus-Christ avait préparé à la tradition écrite,
Dieu aboutit au schisme, ainsi qu'il était airivé après
qui bien que suffisante pour démontrer tous nos
,
de cet ouvrage , tous deux extrêmement révérés par avaient coutume de prononcer pour remettre les pé-
les Grecs ,
qui nous ont découvert la loi du silence chés dans le tribunal de la Pénitence. H est rare que
dans les écrits à l'égard des sacrées paroles. D'où les euchologes et les autres livres qu'un publia en-
l'on doit conclure que les formes sacramentelles des suite, contiennent une forme légitime d'absolution.
deux rits portent les mêmes caractères. La considé- On n'y rencontre que des oraisons ou de longues
ration de cette loi ajoute donc un grand poids aux formules déprécatives ; c'est-à-dire, qu'à l'égard de ce
preuves qu'on avait d'ailleurs, que les Grecs instruits sacrement les Grecs ont persévéré durani le schisme
et soigneux de conserver leur véritable tradition , se dans l'usage de ne point mettre la forme par écrit :
sont toujours servis de formules fixes et déterminées, car ils en ont certainement une , fixe et déterminée,
courtes et caractérisées par renonciation indicative ,
courte et indicative, qui est celle-ci : Habco te vcnid
en conférant les Sacrements. N'est-ce pas néanmoins donalum; et ils disent l'avoir reçue de leurs pères
sur l'exejiiple des Orientaux , sur l'autorité de leurs par une tradition orale et de pratique. Gabriel , évê-
Euchologes, ou autres livres semblables, que se fon- que schismatiqiie de Philadelphie , auteur d'un petit
dent principalement les défenseurs des lormes dépré- traité sur les Sacrements , a donné à cette formule
catives? 11 est vrai que quelques théologiens moder- un peu plus d'étendue. H veut qu'on dise : Graiia
nes ont fait sonner si haut les formes déprécatives sancti Spiritùs per meam Immilitalcm habct te veniâ
des Grecs, qu'il semble que ce un point où
soit il n'y douatitm. Les Russes , dans un de leurs livres
ait plus à revenir. C'est un mécompte. d'église , montrent une forme d'absolution , dont le
Quelle est dans tout l'Orient la forme du Baptême? sens revient à celle-là, et qui , en langue sclavone, a
Baplizatur servus Dei in nomine Patris, cl Fitii, cl Spi- le même tour que la forme latine, Absolve te à peccaiis
ritùs saticli. Je dis Baptizalur, et non pas Baplizetitr. tiiis. Us ont reçu tous leurs usages du clergé de
On n'a jamais vu dans aucun auteur grec qui rapporte Constantinople. Telle est ordinairement la méthode
la forme du Baptême ,
/SKUTiÇÉsew ; mais toujours qu'observent dans la confession les Grecs un peu in-
/SKîTTiÇeTKi. Arcudius l'assure , et il dit vrai : car il struits. Le pénitent, après avoir déclaré tous ses pé-
n'est point démenti par le père Goar qui relève im- chés et témoigné le regret qu'il en a , dit au confes-
pitoyablement toutes ses fautes, ('e dernier remarque seur : Je vous prie de me pardonner : Precor ut milii
sur le mot même /3KTr(î£T«t, qui signifie Baptizatur, veniam eroges. Et si le confesseur juge le pénitent
que quelques Latins qui ne savaient pas bien le grec, digne d'être absous, il répond : Je vous pardonne :
ayant traduit Baplizetur, ont imposé à tous les autres. Habco le veniâ donatum. Après cela sont récitées les
S. Thomas y a été pris : il rend toujours Baplizetur, longues prières que nos critiques ont prises pour des
au lieu de Baptizalur ; et c'est sans doute par respect formes d'absolution : ce qui est véritablement con-
l'oiir le saint docteur que le concile de Florence met forme à la pensée des caloyers et des papas, à qui
la disjonctive Baptizalur ou Baplizetur. Mais certaine- l'ignorance a fait regarder ces oraisons comme plus
ment ni le saint docteur, ni les Pères du concile nécessaires à l'effet du sacrement ,
que ce peu de
n'ont entendu le mot Baplizetur dans le sens dépré- mots : Habeo te venià donatum ,
qui sont essentiels,
catif : l'impératif seul lui convient. Après tout , il est et que néanmoins ils ne se font pas un scrupule
uniquement question de ce que disent les Grecs , et d'omettre. Voilà pourquoi Clément VIll, dans une
non pas de ce qu'on leur fait dire par erreur. Jéré- instruction qu'il a publiée en 1595, sur les rits des
mie, patriarche schismaiique de Constantinople, dans Grecs , après avoir déclaré que dans le cas de né-
sa censure de la Confession d'Ausbourg, a écrit Bapii- cessité les prêtres grecs catholiques peuvent absou-
!!)5 CHAI'. XVI. FOUMKS SACH.V.MENTELLKS DES GRECS. 194
tire lis l,;\lilis, il niilciiliic i|iio ces |ii'ùll'('S pi'O- mots ('(
moibd curpiiris ne sont pas nécessaires mais
iiiHici'iil l.i loi'ii)t~ (ratisoiiilloii , (|iii a été presii'ili- plutôt supcrlbis parce qne
; la santé corporelle n'csl
|)ar lu idiuilc lit! KloriMicc dans h- di'iift (rKiim'-iii', qu'un cllci accid.'ntel de ce sacrement , cl qu'il ne doit
cl (|irensuilo ils rociloiit , .s'ils vcuU'iit , l'oraison entrer dans ces paroles sacrées que
ce qui appartient
ilè|iroc:ilivi! qu'ils ont coiiliiiiif tic diio seiiItMiicnt à Vopus operalum. En joignant à cette reman|uc
que
pour loutu forme d'alisohitioii In casu lun'ssiltilis lous les saints (pi'on a choisis, pour
:
les nonnner dans
pri-ibijU'ii (•itvti possHiil luiliiios ubsolvtre.... l'iuiilttr l'oraison ampliliée , (uil célèbres dans l'art de la
été;
Pour linir en un mot , si on trouve parmi les Orien- in aliis precatiouibus verba quœ formant ipsam egregiè
taux une formule d'absolution qui soit un acte judi- passent exprimere. On peut conjecturer, ce me semble,
ciaire , et qui seul ail les trois qualités que supposait que l'ancienne forme des Grecs pour le sacrement de
dans les formes sacrauienleiles le précepte de les ex- l'Exlrême-Onclion consistail en ces mots Per istam :
clure de tout écrit, ne doil-oji pas la reconnaître seule unclionem sana Domine , hune servum tuum. Tout
,
le
pour forme légitime d'Absolution? Or , on la trouve reste est de l'arapliûcalion. Ccpeiidanl le Saint-Siège
dans ces paroles : Habco le venià donulum. Dieu a approuve tacitement, ou, pour mieux dire, il tolère la
permis qu'insensiblement les scliismaliqucs la négli- longue formule , parce qu'il n'est pas évident qu'elle
geassent, et ne fissent cas que de leurs longues orai- soit insuffisante.
sons. La vraie forme leur était fort inutile ; car le sa- Je laisse aux théologiens scolasliques le soin de
crement de Pénitence a cela de particulier, que la seule traiter de chacun des grands ordres ou des ordres sa-
épouse légitime de Jésus - Clirist peut le conférer. crés en particulier. Je me borne à parler de la prêtrise ;
meuts qui conviennent au minisière de prêtre. Quand f puissent passer pourrèlrc, dans la description de la
on objecte que celle forme n'e^t point dans l'Écriture cérémonie iiu'ils prescrivent pour l'administration de
sainte ni dans les coDStitulions apostoliques, et qu'on ce sacrement : et si elles ne le sont pas, personne,
embarrassant? Ce sont deux faits qu'on ne peut pas crement de Confirmation. Or l'église Romaine a tou-
nier. Tbéodoret raconte qu'un solitaire nommé Macé jours lenu les Grecs qui se réunissaient à son sein
donius fut fait prêtre par Flavien, patriarche d'Antio- pour avoir été confirmés aussi légitimement que bap-
che, de manière qu'après sa consécration il n'en savait tisés : le concile de Florence a reconnu qu'il y a parmi
rien ; et qu'un autre solitaire nommé Salamanus fut de les Grecs un véritable sacrement de Confirmation ; et
même fait prêtre par l'évêque diocésain du lieu où il le pape Clément Vill, dans son instruction sur les rits
habitait, si bien à son insçu, qu'il fallut lui apprendre des Grecs , le déclare expressément. 2° Les anciens
ce qui était arrivé, et l'en assurer plusieurs fois pour Pères Grecs font une allusion manifeste à ces mêmes
le lui persuader. Donc, concluent le P. Morin et paroles dans les textes où ils parlent de ce sacrement:
M. Vilasse, on n'avait pas dit, en consacrant ces soli- S. Denis dans le chapitre 2 du livre de la Hiérarchie
taires, que la grâce divine les créait prêtres. Eli ! ecclésiastique , S. Astérius, évêquc d'Amasée dans un
qu'avait-on dit ? de quelle autre forme s'élait-on servi ? sermon sur l'enfant prodigue , rapporté par Pbotius ,
Certainement, quelle que fût la forme de la prêtrise chez S. Cyrille de Jérusalem dans sa 18' catéchèse
les Grecs, elle exprimail l'ordination et la consécraiion S. Grégoirede Naziaiize dans une exhortation qu'il
d'un prêtre; en sorte que les gens de sens, aiteniifs, fait aux
catéchumènes pour les disposer au saint
et qui prenaient garde à ce qui se faisait autour d'eux, Baptême saint Amphiloque dans la vie de S. Basile.
,
Théodoret serait bien surpris que des personnes ha- second entre les conciles généraux, est décisif sur ce
biles croient ce qu'il raconte, sans supposer avec lui point. Il règle la manière dont on doit rece\oir les hé-
que ces deux hommes de Dieu, grands contemplatifs, rétiques de différentes sectes qu'il nomme, lorsqu'ils
furent pris, pour être ordonnés prêtres, dans un temps reviennent à la foi catholique; et il défend qu'on les
de ravissement et d'extase. baptise, parce qu'il ne manque rien au Baptême qu'ils
A l'égard du sacrement de Mariage , il suit de ce ont reçu hors de l'Église : il ordonne seulement qu'on
qu'on disent Arcudius et le P. Goar, que la forme leur fasse l'onction du saint chrême , en prononçant
n'était point verbale, et qu'elle consistait, ainsi que la ces paroles: Signaculiim donalionis Spirilùs sancii. On
matière , dans le consentement mutuel des con- ne conteste point raisoni.ablement que ce ne soit le
culum Sypay!;, exprime la marque de la croix qui se Quapropter qui e.x liàc liœresi corpori Ecclesiœ conjiin-
fait par l'onction. El quoique le Saint-Esprit soit don- gunlur, laudatissimi Paires ungi jusserunl.
né pai; la vertu de tous les Sacremonis, ces termes Mais nous sommes ici engagés entre deux éciieils.
Donalionis Spirilùs sancti signifient spéi'ialemeiil la D'un côté, si ces paroles, Signaculum donalionis Spiritù
grâce du sacrement de Confirmation selon le langage sancii, ne sont point la forme du sacrement de Con
de l'Écrilure. Arcudius remarque que l'élégance de la firmation chez les Grecs, il n'y a point parmi eux (
phrase grecque exige quelquefois l'omission du verbe sacrement de Confirmation : ce qu'il n'est pas peimis
est. C'est pourquoi cette formule Siguaculum, e\.c., de penser. D'un auirecôté, si ces paroles sont la forme
n'est pas plus une phrase imparfaite ,
que ces paroles du sacrement de Confirmation chez les Grecs, il faut
du Fils de Dieu, Hic calix noviim Teslamcntum in nico que les Pères du concile de Constantinople aient violé
(anjuine, où le texte grec supprime le verbe. Par la loi qui défendait de publier les formes sacramen-
touséquenl celte forme du sacrement de Confirmation telles : ce qu'on ne doit ni avouer ni crnire. Estius
est indicative , el elle déclare l'effet actuel de Vopus trouve celle difficulté insoluble. Elle n'est pourtant
operaJum ,
qui est la donation delà venu el de lafuroe p;is si difficile à résoudre, qu'elle le par.iîi au premier
du Saint-Esprit. Nonobstant (|uelqiics difficultés qu'il ciiup d'œil. Lorsque dans l'Occident, vers la fin du
faudra résoudre, plusieurs considérations ne permet- douzième siècle ou au comaiencemeni du treizième,
tent pas de douter que ce ne soient là les paroles sa- on jugea que la loi de supprimer dans les écrits les
cramentelles du rit grec pour le second sacrement.
1* Les eucologes n'en présentent point d'autres qui (1) Théodore!., lib. 3 hser. Fabul., deNovalo.
197 ClIAP. XVII. OBSERVATION lU'; l,.V I.Ol Clll :/. Li;s GUKCs, pour la confirmation, loa
rornies sacrameuldles n'oliligcail plus, ou iiu'oii nui (ri' les ualholiipies qui si raient t mibcs dans ce- héré-
nuMuo ((u'il olail ('\|i(Mliful ilo lis i-\|iiiiii('r, nu ihî sii's, et ceu\ qui ysi'r lirnl ni'- !,a nécessité du réfuter
('oui|iosa point |iuiii' tria du miuvcaux lilui'ls, sacra cette opinion nu ni u f ra | ont céilur à l'aviiiriCstiu»,
niciitairesou poiillllcaiix ; mais dans lus uoplus i|ii'om ut de (eux qui soutienilraienl ipiu dans lu septième
Aldus auuluns, on tViivil lus parolus sauraniuuluUus canon du concile, il ne s'aj^it point du sacrunieul de
à l'uudroilou il ùlail ùvidi'iil (|u'ou lus avait ouiisus (^onlirmalion. Il est donc (piestiunde prouver ipiu tous
ot siiusunluiiiluus; paicu iiiiutoul lucluui' iiisiruil du lus liéréliiju. s nonmu's dans ce (anou a\ec les N iva-
la tiaditiou ut du la praliiiiu; du ^^',^;li^u lus Miii|iluail I tiens, avaient la mùiiic piatique rpiu ces ilerni' rs , et
auparavant de vive voix , un lisant lus maiiusurils. (pi'ils omultaiunt pai' nùgligencu ou |Mir mépris le sa-
Lus Gruus llrent la inùniu uliosu dans le tuinps où ils crumunt du Conlirmatiun. l'oui' établir ce fait, l'ar-
cessùrunt d'observer cette loi. Il faut donc tenir pour gument de M. de Marca , n'cst-il pas invincible? Les
certain ,
que dans l'original dus canons du piumiur Novatiens n'adiMinistraient pas eu sacrement; c'est
concile du Constanlinoplu , la forniu du sacruniunl pour cela, dil Tlieoiloret, que les l'èies de Constanti-
de Conlirnialiou était omise et sous-untundue , aussi noplu ordonnent qu'on le leu!' confère en lus réunissant
bien que dans lus uopius qu'on a faiius durant lu temps à l'Église. Or, il ordonne! paruillenient(|u'ou le confère
que la loi qui délundait de l'écrire , était un viguuur. aux Ariens , aux Macédoniens , aux Sabathiens, aux
Car le suptiùniu canon du second concile iiénéral csi Q"arlO(léciinans , aux Apollinaristes; donc c'est aussi
presque lu même que lu seplièmo canon d'un concile pour cette même raison, et il doit passer pour certain
particulier, qui a précédé tous les conciles généraux. que tons ces liérétitpics manquaient à administrer le
nous font un reproche. Ils disent que la doctrine des car il divise généralement tous les hérétiques en deus
Latins est contraire aux anciens canons, et surtout à classes, les uns dont le Baptême est valid<', les autres
ce sep iènie du premier concile de Constanlinople, dont le Baptême est invalide et nul. Cette division est
lursqu'ils enseignent que le sacrement de ConOrmatiiin du commeiitaiio, et non pas du texte ; elle est ima-
ne peut èlri! réitéré un aucun cas. Leur sentiment est ginée. Voici la véritable La règle ancienne et com-
qu'à la vérité ce sacrement imprime un caraclère munément établie pour réconcilier les hérétiques à
iiiLlfaçable par tout péché qui n'éteint pas la foi ;
l'Église, appartenait à la Pénitence. Le second concile
mais (jue l'inlidéliié et l'hérésie l'ellacent et le détrui- général ne l'abroge point , mais il la suppose , et il
sent alisolii[ncni; qu'elles empêchent à plus forte rai- partage en deux classes ceux qui ont besoin de quel-
son ([u'on ,ie le dunne et qu'on ne le reçoive vériia- que chose de plus que d'iti-e absous. La première est
lilement hors de l'Eglise. C'est pourquoi les Grecs de ceux qui ont besoin de la Confirmation. La seconde
schismatiques confirment de nouveau tout hérétique est de ceux qui ont besoin même du Baptême. Il borne
(pii se convertit ,
quel qu'il soit, et quand même il au- absolument à six les sortes de sectaires qu'il faut
lail été autrefois baptisé et confirmé dans leur église confirmer, et il ne détermine pas ceux qu'on doit
qu'ils croient catholique. Ils se fondent sur ce que le baptiser; un sage examen en déui.lait. C'est une faible
-1 uoiid coi'Cile général ordonne de conlirmer non seu- instance que le défaut de témoins, qui certifient que
lement les Novatiens ,
qui négligeaient ce sacrement les cinq sectes associéesaux Novatiens eussent aban-
mais encore lus Ariens , les Macédoniens , les Saba- donné l'usage du sacrement de Conlirmatien. Une lé-
tliiens, les Quartodécimans , et les Apollinarisles ,
gère attention aux particularités de l'histoire de cha-
qu'on n'accuse point de l'avoir négligé; et que ce cune aurait empêché de proposer une pareille dif-
même concile général ne met aucune distinction en- , ficulté.
199 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. 200
Le témoignage de Théodorel pouvait être nécessaire de Confirmation. Celle des Quartodécimans novatiens
pour les Novatiens ,
qui s'abstenaient do l'onclion venait de l'exei.'.ple de Novat, et celle des Qiiariodé-
sainte , non par aucun intérêt de leur erreur capitale cimans montanistes était tirée du fonds de l'erreur de
mais afin de justifier, par leur imitation , le mauvais Monlan. Un intérêt de même sorte donnait une pareille
exemplequ'ils avaientreçu de Novat. Pourquoi ne ré- aversion aux Ariens, aux Macédoniens, et aux Apolli-
fléchit-on pas que ce même témoignage s'étend aux naristes. Les Ariens et les Macédoniens niaient la
Sabathiens et aux Quartodécimans enveloppés dans la du S. -Esprit, de laquelle on trouve une bonne
divinité
même cause? Les Sabatliiens furent ainsi appelés de preuve dans les passages de l'Écriture que l'on entend
Sabatlnis leur chef, qui fut un juif converti au chris- de la vertu du sacrement de Confirmation. On sait
tianisme par Marcien, évêque des Novatiens , et qui que ces hérétiques firent d'abord, pour changer la
fut l'auteur d'un schisme parmi ces hérétiques. Ciim (1) forme du Bapiême, quelques tentatives qui leur réus-
posi Aijelium, dit Socrate , Marcinnus ephcopus No- sirent mal. La forme de la Confirmation selon le ril
valiaiiorum esset créants , Ecclesia illonim tali de causa grec ne devait pas plus leur plaire : elle exprime
divisa est : Saballnis quidam ex jiidœo faclus clmslia- clairement la donation actuelle du Saint-Esprit pour
nns , et à Marciano ad preshtjlerii dujmlalem eveclus , le même elfet que les .\p6tres le reçurent, Sigiiaculum
etc. Les Quarlodécinians furent de plusieurs sortes. donationis Spiritùs sancti. Comme ils pouvaient donc
Les premiers n'avaient point d'autre erreur que d'être supprimer l'usage de ce sacrement avec moins de
attachés à une fausse tradition qu'ils croyaient tenir scandale que prévariquer dans l'administration du
de l'apôlre S. Jean , et qui les engageait à se confor- Baptême, dont ils avaient tenlé avec danger de cor-
mer aux Juifs ,
pour fixer le jour de la célébration de rompre la forme ils se déterminèrent en Orient à
,
la Pâque. Ce parti ,
qui était parfaitement catholique prendre ce parti. Ils tinrent une autre conduite en
dans tout le reste , ne subsistait plus en Orient du Occident, où dans la forme on ne fait pas mention du
temps du second concile général ; il avait acquiescé î Saint-Esprit. De là vient que les Grecs ariens suppri-
au décret de celui de Nicée. Les seconds Quartodé- mèrent le sacrement de Confirmation , et les Latins
rursùs alia hœresis Tessarescœdccalilarum appeliata : Arianos per imposilionemiuanûs Occidens, perunctionem
Quarlodecimanos quidam appellant. Us s'appuyaient verà sancti chnsmatis Oriens reformat. Apollinaire,
sur la révélation et la décision de Monlan. Or Montan dans quelques-uns de ses livres, dit Théodoret, a
se disait le Paraclet, et ses disciples ne croyaient pas confondu les propriétés des personnes divines, et il fit
que le véritable Saint-Esprit fût descendu sur les dans la Triniié ce qu'il osa faire dans l'Incarnation.
Apôtres ; et par conséquent ils méprisaient le sacre- C'est pourquoi il fut accusé de sabellianisme : In qui-
ment de Confirmation. Mais les Quartodécimans s'en busdam libris suis personarum propriclatcs confudit;
tenaient là , et ils n'allaient pas si loin que les Mon- idemque in Trinitate prœstitit ,
quod in Jncarnalione
tanistes proprement dits, qui corrompaient tous les Sa- ausus fuit. Unde et sabellianismi insimulatus est. Ce
crements. Les troisièmes Quartodécimans furent les Sa- même soupçon est légitimement tombé sur ses
bathiens dont je viens de parler, qui après s'être séparés seclateurs. Faut-il demander pourquoi ils abolissaient
des Novatiens, firent la paix avec eux , à condition de l'usage d'un sacrement, dont l'institution et la forme
se souffrir mutuellement (3). Le fondement de ce établissaient la divinité et la distinction d'une troisième
dernier parti était une raison cap;ible d'introduire tout personne en Dieu ? Cependant ils n'altéraient point la
le Judaïsme dans la religion chrétienne, c'est à savoir, forme du Bapléme , comme ceux qui pofcssaient pu-
là crainte d'encourir les malédictions qui sont pronon- bliquement le sabellianisme. Je conclus que l'intention
cées dans le Douiéronome contre ceux qui ne célé- de Théodoret n'était point de nous apprendre que les
breront point la Pâque le quatorzième jour de la Novatiens n'administraient point à ceux de leur secte
lune de mars. Celte raison est réfutée par saint Epi- le sacrement de Confirmation ; il a cm ce fait démon-
phane ; et d'ailleurs Théodoret dit que les Quartodé- tré et de la plus évidente notoriété par le décret du
cimans s'accordaient avec Novat, et qu'ils avaient de second concile général, à l'égard des six sectes d'hé-
l'aversion pour la pénitence (4) : Comeniunl eliam rétiques qui sont nommées ensemble. Mais parce que
cum Novato ; nam et ipsi quoque Pœnitentiœ mentionem les Novatiens élaienl les seuls dont l'erreur n'a point
aversantur. D'où il résulte que ces pères confondent de liaison avec cette pratique , et qu'on pouvait être
deux hérésies qui sont distinguées dans le canon du surpris de les voir au nombre de ceux qui avaient
second concile général. Qimi qu'il en soit , on voit besoin du sacrement de Confirmation en rentrant
iiussi une double raison qui les éloignait du sacrement dans l'Eglise, il rapporte leur usage pour en dire la
raison ,
que la seule connaissance de leur dogme
1) Socr. cap. 7, aut 5. n'aurait point fait deviner.
|2) S. Epiph.,ha>r. 50.
5) Socr., cap. 7 aut 5, (1)S. Greg.,lib. 9, epist. 71.
(i) Theod., lib. 5 haer. Fab., de Tessarescedecatilis. (l)Vitasse,dcConûrm.P. 2.
SOI f.ii vp. XY!ii. m: i.\ 1.01 DANS LIS i:€i;irs mes I'êkes. •i(i<i
Dcjuiis le SRCoiul roiicllo ^'('iii'imI jnRiiu'aii scliisnio , i allriliiié à S. Anibroise, parlant du sacrctnoni de
1rs Ui'iriil.iiix ii'oiil ircoiifilii' :^ l'F.plisi? t';itli()li(|ii(' l'Ordre , dit que les impositions de< mains sont les
par riiiicljiiii saiiili^ on par la ('(iiiliniialiiiii auciiiu' paroles sacramentelles : Mnnns verb imponiliones ttiiit
aiilro soilr (riicn'liinu'!; , si ce ii'osl los six doiil je rciba nuislien S. AiiKiislin, parlant du sacremenl de
vioiis ilo piirlrr. l)c|Miis ri" lfiii|is-là, lu'aiimiiiiis, sont l'ènilence , dit que l'imposilion des mains n'est lieii
vnris li'S iii-storirns, les iwlapiiMis , les eiilvcliicns antre clioso qu'une prière ani se fail sur l'homme (I):
l('> SIS. oiicns, les jacoliiti-s, cl le reste des acépliales ,
Qnid eiiini est aliiid mnmis inipositio , nisi ornlio super
les nimiddiéliles, les lecuioelastes , el plusieurs antres /iomi'iKwI'c'esi-îi-dire, rabsoliiiioii sacranKMilelle. Li
lirreii(|ues. Le euiieile il'Kplièse, le concile (l<' ('.liai- second concile de Milève, dont S. Augusiin était
tédiiine. le ciiiipiièine et le sixième concile gi'iiér.il, l'àme et l'organe , (léf''n(l de célébrer ou de réeiler
n'ont rien elian^é ni ajoute à la icglc clabliu par lu dans l'Eglise d'aulies impositions des mains que
Be|iliùnic caniin du premier concile de Constaiitinople. celles qui aiiraiei.t été approuvées dans le concile
Leciiucilcde 1 1 n lie le renouvelle d.mssnn ipiatrevinv;!- de peur que, par ignorance ou par négligence, on n'ait
quinziènn; canon ; et selon l'esprit des ipialrc conciles ' composé qnelipie formule qui soit coiife la foi. Dé-
précéd.'nts, il n'ordonne point i|iic l'on conlirmo les crivons le cai!0ii tout entier ("2) : Ptncuil et illnd, ut
no \' aux iieréliipies, mais seulement qu'ils abjurent precis, vel oralioncs, vel misxa;
,
quœ probatte fuerint in
leiu'S cireurs, et (|u"ils professent pidjliiineinenl la eoiicitio , sii'c prœfaliunes , sice iniim'is imposiliones , ab
véritahle foi. N'est-ce |ias une preuve évidente «jue onuiibus dlihicntnr : nec nliœ omniiib dicantnr in Ec-
ces derniers recevaient le sacrement de tlonlinnation (icsià. nisi (pue vel à pnid'entioriOns tnirtalœ vel conipro-
iLius leurs sectes, et (pie les six mentionnés au sep- balœ l'.'î synodo fuerint , ne fort!' aliquid conlrà fidein ,
tième canon du premier concile de Constantinople vel per icjnorantxam, vel pcr miniis stndium sit composi-
ne le recevaient pas'? Non, disent le père Morin et tuni. On doit être convaincu par ce témoignage , (pie
.M. YilaS'-e ;
(I) mais ITglisc a usé d'indulgence en- les impositoiis des mains étaient des paroles qui se
vers ceux ci, cl de rigueur envers ceux lii. Quelle prononçaient , dicantur; el par les deux passages pré-
iadidgence et ipielle rigueur'? Il s'agit du véritable cédents , que ce devait èlre les paroles sacranien-
SMCieniCMt de tonlirmation. Ce sacrement confère telliîs. II s'était glissé des abus dans l'usage que cer-
par les liéréiiques est ou valiile , ou nul. S'il est tains minisires de l'Église en faisaient. Les hérétiques
valide, en l'administraMt aux ariens, aux niacédu- aliéraient quelquefois les leinn's essentiels; et des
nieiis, et(- , on comnictlait un sacrilège : et en ne catholiques ignorants, sans commettre cel alternai,
i'a.lminislrant point aux nesloriens, aux eiilycliiens, pouvaient y avoir fait ([uelqnes additions ou change-
(le, on s'épargnait ce môme crime : où est l'iiidiil- ments, qui violaient le respcrct dû h ces paroles sa-
g<Mice el la ri iieur ? Si le Sacrement de Confirmation crées. Si le P. Morin avait comparé ces trois lémoi-
c^uiférè pir les lièréiiipies est nul, l'adininistrer aux gnages, il n'aurait peut-êtie pas inlerpréié, comme il
ariens, aux macédoniens, etc., c'était im juste devoir; a fait, les paroles de saint Augustin, en décidant (5)
rie point l'adiniiiistrer aux Ncstoriens, aux Eiitycliiens, (lue le saint ne vent pas dire qu'effeciivement et réel-
etc. .c'était nue injustice: où est eiicoreriiidiilgenceel la lement l'imposilion des mains est une prière. S'il est
rigueur ?L'u..e et l'aulre avait ecrtaini'me.(t poiirolij 'I insensé de le penser, comme il l'assure, il n'était point
le sacrement de Péiiit>-nce qu'on adininistrait en public : sage de le dire et de l'exprimer. Le reproche tombe
el avec cérémonie aux hérétiques qui ont précédé le sur saint Augustin. Le P. Morin prétend que le saint
ncstiu'ianisme , en particulier et en secret aux nesio- ! docteur, pour nous apprendre que dans la pratique de
riens et aux autres sectaires qui sont venus après eux. 1
l'Église la prière n'est jamais .S(''parée de l'imposition
N'est il pas mainlenaiit de la dernière évidence des mains , a dit : L'imposition des mains est une
(jne les Grecs modernes s'autorisent fort nial-à-pro- prère. L'aiiieur du Commentaire aitribné à saint Am-
pos du règlement fait par le second concile général, broise , qui était son contemporain, aura d'eue voulu
pour justifier rus;ige qu'ils ont de réitérer toujours, déclarer aussi (|ue les paroles niysliques ou sacramen-
en quelque cas ipic ce soit, le sacrement do Confir- telles sont toujours jointes à l'imposition des mains
,
niali'in dans la cérémonie du n^lour des lièrétii|ups à en disant que les imposilions des mains sont les pa-
la foi'? Quand ils objectent (pie les macédoniens cl les roles mystiques ? il reste à imaginer en quel sens il
apoUioarisles , tout récemment alors séparés de l'É- est ordonné dans canon do concile de Milève quele
glise caiboli(pie, avaient clé la plupart b;iptisés et con- les impositi(Mis des mains se pronon(^ent , dicantur.
linnés dans son sein, ils ont évidemment tort de ne L'origine de cette exni-cssion , si extraordinaire et
vouloir pas enlcudre que le concile a eu seulement si singulière, a cerlainemenlun fondement raisonnable:
en vue ceux d'enire les sectaires qui avaient été faits il n'est pas encore temps de l'approfondir; mais nons
v-lirétiens par les hérétiques de leur parti. pouvons toujours tenir pour certain tpic le motif d'en
CHAPITRE XVIIL user était le dé.--ir de bien garder la loi du secret des
La loi sert à discerner dans les écrits des Pères les sa- mystères, qui a fait appeler les p.woles sacrées, orai-
crements de Pénitence et de Confirmation.
(1) S. Aua., lib. 3de Bap., c. IG.
L'auteur du Corameniaire sur les Épîtres de S.Paul,
2) Conc. ïlilev., eau. 12.
<l) Vitasse, de Confirm. (3) Morin., lib. 6, c. 8. p. 377.
ID. XXI.
IV. SUR LES PAfiOLES £1' LLS FORMES DES SACREMENTS. 204
,£03 APPEND.
biles criliqucs n'ont pas sn discerner sûrement et in
lorsqinl n-imporl.it point de les
di- |
.nns OU «ricres ,
d'empêcher les détourné les yeux, pour nous assujettir à des règles
pût V rien entendre. On avait à cœur
soupçonner que les paroles sacrées fai- arbitraires, et, ce me semble, peu solides. Le com-
païens de
fonds de nos mystères et le pins sûr moyen mun des anciens fidèles voyait plus clair. Avec la C(ui-
saieiit le ;
l'idée d'actions Manùs naissance et le souvenir de cette loi les termes ne b's
de les représenter sous
:
était
veiba mijstUa. arrêtaient pas ; el po^ir peu qu'ils fussent instruits des
iinposiuoncs suiit
sacreme;il tout entier ne soit principaux points delà religion, ils entendaient faci-
Je ne nie poiiU que le
qui coa=iste dans risnposition des mains. Ils se trom- recomiaitre. Us étaient bien persuadés que dans la
montrer Car cette communion présente est toujours in-
pent; et j'aurai lieu bientôt de le . catholique la foi
forme
dénomination est particulièrement prise de
la failliblement la foi des siècles précédents. Ce seul
la Pénitence, del'Or- pour dans des
h l'égard des trois sacreineuts de flambeau suffisait les éclairer la Icctrire
Confirmation qui indépendamment de ouvrages des saints docteurs, et pour dissiper des té-
dre,°et de la ,
un effet de la loi du secret des de vue. Tâchons de parcourir avec l'ancienne simpli-
curité, qui est encore
mystères. Dès les premiers temps du christianisme, ,
cité, avec les mêmes yeux et le môme esprit que les
ne distin-
on eut soin que d'autres que les chrélicus j
catholiques de ces temps heureux, les endroits des Pères
Les pcr-
gnasseni pas aisément ces trois sacrements. où l'on a tort de douter qu'il soit parlé de la Pénitence,
tranquilles et iné-
sécnieurs étonnés de voir les fidèles et encore plusde décider qu'il s'agitde la Confirmation.
disaient
hranlablesdanslessuppliceslcsplus affreux, les Je commence par ce qui est tiré des livres de
su que dans les
enchantés el ensorcelés. S'ds avaienl S. Augustin sur ie Baptême. Le saint docteur emploie
secrets mystères les évéqnes
prononçaient sur les néo- troisième 5 réfuter les preuves que S. Cjpricn allè-
le
paroles qui leur inspiraient ce courage
et
phytes des gue dans sa lettre à Jubanus, pour montrer que le
Si, outre cela, eût été connu des infidèles que dans
il
sein de l'Église catholique. S. Augustin en convient
de secrets mystères ces chefs et ces maitrcs des chré- mais il détruit la conséquence, de manière qu'il parait
ceux associ-
tiens prononçaient des paroles sur
(lu'ils
hien que ces deux saints évêques ne connaissent que
aient au divin ministère, pour leur
comnnmiquer le pou-
deux sacrements qui donnent le Saint-Esprit pour la
voir don; ils jouissaient, c'eût été à leurs ytux une Baptême, et la Pé-
rémission des péchés, savoir : le
Et
institution de m.-.giciens évidemment démontrée. nitence. S. Augustin répond d'abord aux argumciits
j
remis-
ouc la Confirmation ne so dmiM qu'après la
Cl S. Aiigtiiiliii ,
pour pruiivri' que si la (lonliniialioii, rer, est la niénie ipic celle dont il dil dans le cin-
ainsi (|iio lo lta|)tL'iiie, ntçiio Jaas l'Iioiùsie, esl privée (luième livre du Bapiénie, (pie si l'on ne l'eniplo>ail
(le son elTol par rappurt à la };rà('csaiiclilianlu cl l'Iia- fioint pour adniellie dans l'Église ceux qui viei.nenl
liilalKiii liilorii'iii'o (lu saint Ilspiil, cllo iMiprinio puiir- de l'hérésie, il senihlciaii qu'on les jugeai exenipls
(ant ini tarailcic ipii ( inpi'-clic ipi'on iio puisse la roi- de toute faulc (1) : Manùs iiutcm impositiu
si non <id-
tt-rer ; ot pour cela il distinguo la vciln de conrércr hiberetur ab Itœresi venicnli, tanquàm extru umncm cul-
les gi'ftces gratuites, qui ne suul point incompalililcs pum esse judiairclur. C'esl-là évideiiimenl le sacre-
avee riinpièl(; et l'erreur , de la vertu de conftircr la ment de P(;nileiice (2). Le V. Morin ne voit pointant
cliarih- (pie les seuls vrais (idèlcs peuvent avoir, lui- dans c('S niènies paroles que le sacrement de Conlir-
nRHlialeiiicnl apri's , le saint dociuiir ajoulc ces malion. Ce.'avanlcrili(piea pensé que losacremenl de
mois ( I
) : M amis aulcm impoiilio, »on sicut Baplismiis, Pénitence n'entrait pour. rien dans la n:aiiicre dont
repeti twii polcsl. Quid est cniiii nlhid, nisi oralio super l'Église ancienne réconciliait les h(;réli(iiics qui
hominem? Nam qubd in lijpo niiilulis Pelro Doiiiiuiis avaii^iit élé baptisés dans leurs sectes, el qu'on iyiio-
dfdil potcstiitem, vt id sulveri-lur in terris (juod ille sol- rait autrefoisla pialique de l'Eglise pré en le qui ne
visset, etc. Si ceux qui ont divis(j en cliapiires les ou- les reçoitque par l'absoluiion sacramentelle; qu'on
vrages de S. Augustin avaient entendu ce texte, ils n'a pas toujours cru le sacrement de Pénilenee né-
ne l'auraient pas coupe: pour nieilro la prenii(irc par- cessaire pour la rémission de tous les péchés cnimnis
tie à la lin d'un cliai>ilre, el la seconde au chapiire après le Baptême, mais sculcincnl nécessaire pniir la
suivant; mais ils auraient vu que ces mots: Mani'is rémission des péchts commis (Jepnis qu'on a\ail com-
Kulcin inipositio , etc., sont li(;s avec tout le discours mencé à faire profession de la foi calmliquo. ou
du cliap. 17, n. i2, où S. Augustin fait voir ce qu'on depuis qu'on était enlré par la Conliiinalion dans
doit penser de cet argmnent à pciri de S. Cyprien : I
l'Église; que celle Confirmation dans un héiéliipie
Dans la seule Église catholique on a le pouvoir de re- converti faisait revivre le lîapicnie, effaçait les péchés
inctire les pccliés par le sacrement de P(;niten(;e; et conférait la première grâce
(ôj. C'est pourquoi ce
doue dans la seule Église catholique on a le pouvoir passage de S. Augustin n'est pas une objection que
de remettra les péchés par le sacrement de Bapième. le P. Morin se propose conlre son seniiineiii ; c'est
C'est donc rimposilion de main ,
qui est le sacre- une preuve dont il l'appuie.
ment de Pénitence, dont S. Augustin dit qu'on la peut Il fait le même emploi de ces paroles de S. Inno-
réitérer, après avoir prouvé qu'il n'eu est pas de cent (i) Arianos
: conversas ad Dominum sub ima-
même de l'imposition de main qui esl le sacrement 1 gine Pœnitentiœ, ne sancti Spiriliis simclifutiliunc,
pcr
de Confirmation. Le Père Morin conçoit tout au re- manùs impositionem stiscipimiis. Le saint Poniife veut
bours le texte de S. Augustin, lorsqu'il a besoin qu'on dire que les hérétiques, qui ne l'ont élé que par le
l'enlende du sacrement de Conlirmation. Il fait ap- malheureux engagement de leur Baptême, n'étaient
préhender au saint docteur qu'on ne lui attribue de point assujettis aux rigueurs de la péniiene pu-
voidoir établir par son discours celle conclusion , blique ; mais que l'ahsclulion sacranicrilcllo, <;ui les
qu'il est également défendu de réitérer la Confirma- Ij
sanctifiait en leur donnant le Saini-Esprii, n'avaii (pie
tion et le Daplême (2). Ne quis existiniarel iiide colU- l'apparence et l'image de celle pénitence. Il pkiil à
I
qu'on ne pouvait réitérer l'imposition de main qui charie (5) Tue. benè compertum
,
: liabel sancta frater-
esl la Conlirmalion, ici et ailleurs. le déclare for-
Il
7iilas, qtibd quicumque bnptizatiis fticril iib liœrclicis m
mellement en expliquant ces paroles de S. Paul (3) nonnne Palris,
:
et Filii, et Spiritùs sniteti, nullo modo
Non rursitm jacientes fitndamenlum pœnitentice à inor-
baptizari débet sed pcr solam manùs impostiionrni pur-
;
tids operibus, et ftdei in Deuin, lavacri doctrinœ, iiiipo-
gari débet. Vo:ià donc la Conlirmalion (jui purgeait les
ùtionis mam'is. On confère, dit-il, dans le Baptême,
péchés, qui suppléait ce qu'il y avait eu du défeciueux
loules ces choses que S. Paul assure qu'il ne faut pas dans le Baptême , el qui procurait aux héréliques
réitérer dans la consécration des fidèles (4) : Ista om-
priiili^go de n'avoir besoiii ivi di'^ con- ont sui.ie. pour déterminer lequel des trois sacrements
cnnvpriis 1(;
fession ni d'absolution ponr |ouslcni-> pochés pnssés. qu'on apjielle imp'isitiou dos mains, les SS. Pères
f>;a'!Hl;<nt, afin de iw pas cnnlrcdirn lont-à-f:.ii le veident désigner, (piand ils usent de ce ternie? Ils ont
coiaile de Trcnle, le Pèr* iiorin se lésoiil à ilire (1) fait consister celte règle précisément à prendre g;irde
.pic les iiouvcanx converlis, après avoir rcçn par la àla suite du discours, et à en juger par la comparaison
Coiilirinalion le piirtlon des péclios (pi'ils r.vaicnt com- des textes les uns avec les autre-. Le rapport que les ex-
mis d.'puis le Baptême, les dcclainicnl dans une pressions et les tours ont nécessairement avec la foi
coiife-sion secrète. Il le dit; on plniôl il permet (lu'on i des dogmes qu'on cachait aux infidèles leura échappé :
le pense; car sa mémoire ne lui en fournit point ils s'en sont tenus à l'écorce des phrases et à la si-
d'exi-mple (2). Jslhis confessionis uc fœmlenûœ prî- gnification des mots , tell > qu'elle se présentait ans
vaiœpnsl ailiinsswnem illamfacta; ir.dlitm wihi occurrit personnes qui ignoraient le fonds de la Religion. Com-
exemjilmn. On s'en passera aisénicnl; car le fait et la ment ne se sont ils point aperçus que leur règle
preuve sont également inutiles. A quoi peut servir la les conduisait à des conséquences (pie la foi calhnli-
confession après la Confirmation, si ce n'est à éluder que rejette , d'où il s'ensuit que cette règle esl fausse
l'autorilc du concile de Trente? Ce qui a trompé le et trompeuse? La foi cathulique ne permet pas, ce
père Morin, est le peu de cas qu'il a fait de la loi qui me semble, de penser que ce qui était autrefois un
défendait de mettre par écrit les formes des sacre- dogme ineonteslabU^ de l'Éslise universelle , ne l'est
ments, et qui a duré très-longtemps par rapport aux plus maintenant. Or le père Morin développant la pen-
aux peines canoniipics. Il n'y a point non plus ren- ter qu'on lui accorde que la validité de la Confirmation
contré la forme du sacrement de Confirmation, mais conférée par les hérétiques n'était pas un do;me de
des prières qui marquaient qu'on ne leur adulini^lrait foi, mais il prouve avec la dernière évidence plus
le sacrement de PénUencc que ponr les mettre en qu'il ne se proio'C d'établir. La conséquence iimné-
5lat de grâce, et leur doiner l'esiirit d'adoptimi des diaie et nécessaire de ses preuves esl que la Confir-
enfants de Dieu, qui avait manqué à leur lîaplcrne. niaiion conférée par les hérétiques a été autrefois dé-
Ces prières avaient quelque ressemlilance à celles que clarée nulle par une lo-gue suite de jugements authen-
Confirmation : et de là ce savant critique a conclu démontrer un dogme de foi ? Donc le père Morin dé-
que le sacrement de Confirmation , et n«ui p.is celui montre, en sup:iosai!l et en suivant cette fausse rè-
gle, ce que la foi catholique ne permet pas de penser.
de Pénitence, éait conféré à ces hérétiques.
Le père Maldonat avait dit avant le père Morin, Ne voit-on pas dans l'ouvrage intitulé rie l'Admbiis^
qu'il était persuadé que dans toute l'Église ancienne du sacrement de Pénitence, que les souverains
Iratioii
Coiillrmaiion qui avait été donnée Pontifes, durant près de quatre cents ans, depuis le
on avait réitéré la
évèques hérétiques, parce que ce n'était pas pontifient de Siricius jusqu'il relui de Zacharie, in-
par les
Le concert de ces deux terprétant le huitième ranon du concile de Nice? at-
une véritable Conlirm:ition. ,
distingués parleur vaste érudition et par tesiant la perpétuelle tradition de l'Église romaine,
liommes, si
Icin- sublime génie, forme un poids que la seule force ordonnent deconccrtavec les conciles provinciaux de
la vérité esl capable de soutenir. Mais elle con- tous les pays, que les liéréliques légitimement bapti-
du
serve toujours sesdriiits, et elle ne saurait être obscur- sés dans leur secte soient réconciliés par le seul sa
cie par l'éclat d<.-s plus grands noms. Les SS. Pères cremeni de Confirmation ; c'est-à-dire ,
qu'ils ordon-
n'ont rertaii.emcnt rien enseigné (pi'on ait la mciindie nent une pratique qui serait sacrilège, si le sacre-
difficulté de concilier avec la nécessité du sacrement ment de Confirmation conféré par les hérétiques était
de Péniienee pcuir effacer tous les péchés commis de- valide; c'est- à-dire, qu'ils proposent comme un dog-
puis le Baptême , et avec la perpétuité des anciens me de l'Église universelle la nullité de cette Confir-
dogmes jusiju'au règne de l'Église présente pourvu mation, si le père Maldonat et le père Morin les
;
toutefois qu'on ne se fasse point de fausses régies du ont bien entendus. Il est heureux que la loi du secret
|
langage ecclésiastique des siècles précédents. C'est des mystères détruise leurs raisons et leurs preuves,
pas défiés delà règle qu'ils père Morin soulieul on plulôl suppose (pi'on doit en-
pénéir.uits ne sc S'uit-ils
tendre du sacrement de Confirmation, et où je suis
0) Morin., lib. 9, cap. 10, n. 6. sur qu'il s'agit du sacrement da Pénitence. J'exami-
l2j Lib. '.», cap. Il, n. 16. nerai' avec soin les principaux ; et ce oue j'en dirai
SO'J C.IIAP. XIX. nr.œNCII.IATION Dl.S llï'.IlKTIOl'ES lîC.LAlHCIIi l'AK CKTTE LOI. 3t(t
r-iiclia M'iisililc 11- iin'i'iiiiipii- Kc'iK'nil cl universel, où nommait d'ordinaire inipngliion de main, (juand l'un
lui et II' ix'i'c .M.iMiuial siiiit loiiilii's. Je le- ( niins pas élail signilié par ce nn>l so(d, sans que dans le dis-
«l'avaiii or (|iic' lo (U'i'icl ilii l'.i|ii'S. Klirrim- (uni liant cours il y I (H rien au(rc cliuse (pii le spéciliàt, ipiul
cesseurs sur II" (iièiuo siiji'( : Si qiiis niji) à ijuàcum- veiniil à leur foi d'entendre l'un, cl qu'il ne convenail
i/ue liœrcii vaiciil ml nos, iiiliit iiuwvelur , iii'si ijuoil pas à celle même f(M d'enlendre les deux autres? Il
tiiuliti.in esl, m iiiiiiuis illi iiiij'uiifi/iir in yiniileiitidiii. convenait à la foi des lidèles d'iMiliuidre le sacrc(nenl
Quand le S. Pape dil, n qiiùciiiwiue liaresi, il le dit de l'énitoncc par ces pandcsdii canon de Niccc, ini-
sous ((tte cDiidilioii (pio h; B;ipii^inc soit Icgiliiiic. posilioneni luniuis iiccipienles. Car les béréliques bap-
S. (!y|iri('n a eu lorl de ('liit,'am'r là-dessus. I)i. reste, tisés dans leur seele, ipii demandent à être admis
la priipiisitiou est [;éiiéiale. S. r.lieiiiu; ne disliuiïuo dans lo troupeau de Jésus Cbrisi, outre la taclie ori-
poi:it les li(''ieli(iues dos apostats. Il olablil donc la ginelle qui leur est demeurée, sont encore cbargés du
nécessité du seul sacreineiil de Pénilcnce pour tnuie péché de loin- hérésie et de plusieurs autres péchés
sorte d'liéiélii|nes , soit liaplis(''S dans leur secte, soit qu'ils uni c(unniis depuis leur liapiènie. Il est doue
Viptisés autrcl'ois dans le sein de rÉ;;liso. L'énoncé convenable à la foi di! juger que le c(uicilc prescrit
(îu déi rot de S. F'iiionne farine nue si grande difli- qu'on loin- administre le sacrement de Péiiilence, qui
culié coniro le système du père Morin, que, pour a élé iiisliiué par le Fils de Dieu poin- la rémission
s'en tirer, il est forcé d'imaginer que ( 1
J le texte est des péchés conmiis après le Baptême. S'il e(il été égale-
f:i!silié, et qu'au lien du ttruie iii pœrilcnliiim, il faut ment convenable à la foi du temps du concile de Nicée
lire in Sjùrilum s.in-lttm. La falsilicalion serait trop de concevoir le sacromenlde Conlirmalion ou de l'Ordre
anci nue; car saint Cypricn a que [l.dans ces mots Imposilionem inanùsaccipientes, celte
lu ci; décret toi :
ll"u^ l'avons, et il répète plusieurs fois ce mot in pm- foi n'am-aii pas fonnd aux fidèles im moyen infaillible
iiileiiliani en le réfulant. Mais quand il serait raison- de savoir do quel saercmeul lo concile parlait. Car
nalile de croire que la \raio leçon est i/i S]n:itum comme il s'agissait des Novaliens élevés à divers dc-
ittiiclum, cecriliipio n'en tirerait aucun avantage pour gn's du sacré ministère, qucl(|ues fidèles auraient pu
le fonds de sa tlièrC. On verra bientôt que dans la se persuader que le concile prescrivait la réitération
question présente ces termes imposilio maints in Spi- du sacrement do l'Ordre, afin que les nou\eaux con-
rilum sancinm ne réveillaient dans l'esprit des (idèlos vertis pussent demenrer dans lo clergé : Vt imposilio-
que l'Idée du sacrement de Pénilcnce. Lo S. Pape nem nianùs nccipientcs, sic in cliro permnneanl. L'idée
aurait pu s'en servir à l'égard des liéréli^iues bapti- ilu P. Morin serait venue à d'aulres, et ils auraient
sés dans leur secte. Il s'en est pcul-étre absieiiu, enlendu le sacrement de Confirmation. Les premiers
parce que la nécessilé de défendre une mauvaise auraient assuré que le sacrement de l'Oidre remet
cause jetait une j;raiido cenfnsion dans les raisonne- les péchés avec anlanl de droit que noire savant cri-
ments de S. Cyprien et de cen.v de son parti , et que tique eu accorde aux derniers pour attribuer celle
la foi n^ pouvail guider les (idoles p nu' y discerner vertu au sacrement de Confirmalion. Afin que le ca-
ini Sacrement de l'autre. Saint Etienne a voulu ob- non de Nicce ne présentât aucune équivoque à l'es-
vier aux é(piivoques perpétuelles, qui régiuiieiU dans prit des fidèles , il est nécessaire qu'on crût eu ce
les écrits d". ses adversaires tenips-!à el que les sacreme' ts de Co' .Irniaiion el
Au décret de ce saint pontife on doit joindre le !
de l'Ordre conférés par les héiéliqnes étaient valides,
liuiiième canon du concile d(; Micée. L'un et l'autre et qu'il n'était [las permis de les réilérer. Telle élait
contient précisénnnt la règle cpie les pa| es, depuis donc la créance des fidèles ; et cela e<l aussi néces-
Siricius jusqu'à Zaeliarie, <inl prétendu mainlenir et saire, qu'il est nécessaire que le canon de Nicée ne
faire observer (2), Sicutcsl in sijnudo constilulum, dil , pfésenlât point une é(piivoque insurmontable h leur
Sirieius. Le s.iinl et grand coin ile avait ordonné
|
esprit. Le terme in pœnitfnlinm est donc sous-en-
qu'on réunfl les nnvalie:iS à l'Église" par riniposiiiim I
tendu dans lo canon de Nicée parce iiiio d'un côlé il
;
il ne
Les papes premienl celle lid ciunnie élanl géneialo, j
convenait pas à celle même foi de l'entendre du sa-
cl devant élro enteinlue de la réconcilialion de tous ,
crement de la Confirmalion ou de l'Ordre.
les iiérétiques ; sans doute, parce qu'ils la regardeiit Venons enfin au pape Siricius II écrit ainsi à Hi-
connue un .icte par lequel le saint concile reconinu't mérius, évêqiie de Tarragone : l>iiplizalos ab inipiin
et reçoit le décret d(! S. Étie-ne, dont il ordomie Arianis nos cnm Novriliiinis r.liisquc lia'relicis , sicttl i-^t
l'exéculion à l'égard des nov:<iiiMis. Il est nalurel de in sijnodu constilulum per invoctitinnem sol.im sepli-
,
couelurc que le terun; in pœnilenliam est sous-en- formis Spiritùs, episcopnlis tnanùi imposilione, callioli-
tendu dairs le canon de Nitée. F.di-on difficulté de cnrum cotivcntui socirtmus. Quod rliam lotus Oriens
l'avi.ner? On y sera forcé. Des trois sa<?rpmeiis qu'on Occidensquecuslodil. Le pape Sirieius ne (aiticiaucune
. (I J
Morin., lib. 'J, cap. 7, n. 13, pag. (j50. .ittonlion au second concile général, qui n'avait élé
(2) Siric, episl. 1 ad Himer. Tairaï. approuvé'par S. Dainase, son prédécesssur, (ju'**» ce
211 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. 212
qui regarde les décisions de foi. Peu informé que six l» du retour des aposlals à la foi catholique. Mais à
sectes d'iiéréiiiiues, en Orient, avaient retranché l'u- l'égard des hérétiques baptisés dans leur secte, et
sage du sacrement de tonfirniation depuis le concile qui n'ont jamais vécu dans le sein de l'Éghse catho-
de Nieéc , il coosidèrc les choses dans l'élat où elles lique, je montrerai 1° que les paroles de Siricius sont
élaieril immédiatement après ce prcniiur concile gé- à la lettre et eu rigueur véritables , en les appliquant
néral ; d'autant plus qu'on ne s"était point aperçu en '
à l'absolution sacramentelle ;
2° que cette manière
Occident que les ariens et les novatiens eussent rien de la désigner et de l'exprimer devint nécessaire. Les
changé à la discipline de l'Eglise catholique, qui était évêqucs des premiers siècles se réservaient toujours
(l'administrer la Confirmation conjointement avec le la puissance d'absoudre les hérétiques déclarés, et ils
Baptême. C'est pourquoi ce pontife assure que tout ne la communiquaient que dans les cas d'une extrême
rOriciilettout l'Occidentobservcntdans la réconcilia- nécessité Ils donnaient publiquement et en cérémo-
lion des hérétiques l'usage qu'il déclare être celui nie cette absolution, après avoir entendu en secret h
de l'Eglise romaine. Son discours, comme on le voit confession de l'hérétique converti. Si cet hérétique
par ces. paroles, sicut est in synodo constiiuiiim, n'est avait été baptisé et confirmé hors de l'Église, étant
que commentaire du hiiiiiènie canon de Nicée,
le adulte , la vertu de l'absolution épiscopale commtuii-
dont nous venons de fixer le sens à l'imposition des quait le Saint Esprit à un homme qui ne Pavsit
mains, <iui est le sacrement de Péniience. Il est vrai jamais reçu ; elle faisait descendre le Saint-Esprit
que la règle suivie par les P. Maldonat, Syrmond, sur lui, non seulement en la manière qui est propre
Morin et la foule des savants du premier ordre, en- du sacrement de Pénitence, mais comme l'esprit
pge à croire que l'imposition des mains faite par d'adoption qui fait un véritable enfant de Dieu par la
révè(|ue pour communiquer le S.iint-Esprit, ou avec reviviscence de la grâce baptismale, dont son atta-
l'invocation du Saint-Esprit, auteur de? sept dons sur- chement à l'hérésie l'avait frustré, et comme l'esprit
naturels qui sont spécialement attrihués à cette ado- de force qui un véritable soldat de Jésus-Christ
fait
avec l'invocation du Saint-Esprit, ou pour communi- discipline de l'Églisî. Elle devint bientôt néces-
quer le Saint-Esprit, ne peut-on pas dire la même saire.
cli»je de la prêtrise et de l'épiscop^t? Voyons com- Avant le schisme et l'hérésie de Novat (1), on re-
ment et en quel cas les anciens docteurs de l'Église cevait souvent dans l'Église les uns et les autres, sans
ont jugé que la même chose, non seulement pouvait, les assujétir à aucune pénitence publique, et on usait
mais encore devait être dite du sacrement de Pé- de la même indulgence tant envers les déserteurs de
niiciice. la fbi, qu'à l'égard de ceux qui par le malheur de la
Quoique l'absolution et les autres formes sacramen- naissance ou de la séduction avaient été Mli chrétiens
telles confèrent la grâce du Saint-Esprit, et qu'elles dans une secte héiétique. Mais lorsque l'Église eut
soient appelées dans l'ancien langage ecclésiastique fait des canons, et établi des règles fixes pour l'ex-
des invocations du Saint-Esprit; cependant lorsqu'il piation des péchés publics, elle ne manqua point d'y
s'agit du sacrement de Pénitence administré au comprendre les apostats qui étaient obligés de subir
commun des fidèles, il n'est pas ordinaire aux plus les peines destinées à leur apostasie, pour réparer aux
anciens Pères de le représenter tel que le décrit id
le pape Siricius , et encore moins quand ils parlent (1) Morin., lib. 4, cap. 11.
915 ui;c:oNc;iLUTioN in.^ iiiaiLT.^iH.s r,t:j..\ii'.ciL i-ak cettic loi. tu
yeux des llilolos l« siMiiilaU; (|ii'lls aviiiciil ilmmé. n sic, et qirils le rccevaieiil pour la première fois,
IViir ce i|iii est îles !<iui(iles lien'-tl<|ues, ils n etaiciil I lui'-(|trils se réuiiissaieul à l'i^^lisi,'. Un ne iiiuii(|iiait
point sujets ii lu péniteneit pulilii|ue. Iluc (liuoniilur puint à cet usage surtout dans la réeoncilialion des
upiiit iios,i\'i\ S. AutîHslin (I). ut liliitr recipiaiiliir ijni donalistes niéiiu's. Munus ci liinliim inipunulitr in Spi-
(alliDluiim Ihlt-inriTuiHiiuiil, (iliUriiiiiaU illdiii primitm rilitm siimiuui, dit !<• concile d'Arles, eu parlant du
Vi'itiujil. lllosenim iiiiiptiin yruval ciiiinii lU'si'iliuiiis ; retour de quelque doiialisU;.
hos auUin non à se diiuplum, scd cuijiiilum et i;tciilum Tout ceci l'ait voir que les cfiiiques supposent sans
X'inailmn releitit unitatis. (^epemhuit eoiuiiu' la siniiile aucun foiideuienl que rimpositiun des mains pour re-
héiésic lie hiissc pas d'être tin ciiiiie, les évèipies ad- cevoir le Saint Ksprit estime expression qui ne peut
ininislraienl pulili<|ueiiii'iil aux uns et aux autres convi^nir qu'au saereuienl de Conliruiation. Il ne leur
l'absolution sacramentelle ; et alors cette absuluiiuii reste pour appuyer ce préjugé, que la fausse déeré-
romniciiça d'iHrc souvent appelée Impusitio mimûs in tale du pape Kiiscbe; et avec elle tombe et s'dcroulo
Spiritiim siini-tiim, à l'dgard des liéréliipies lia|ilisés cet amas énorme de preuves et de témoignages qui
dans leur set le; et la manière aiiciiiine et coaiiiiiiue leur oui persuadé que l'Église ancienne avait siilisli-
de l'exprimer Impositio iiwiiùs in pœniti'utiuili demeura lué la Coiilirmatiori à la l'éuilence, pour élre riiisirii-
à l'égard des apostats et des autres péclicurs. L'erreur ment de la réeoncilialion des liéréliques ba|)ti-és daiu
de saint Cyprien c< de i'irniilieu sur la nullité du leur secte. Nous demeurons en possession de cryire
Baptême peut avoir contribué à iiitrodiiiro l'usage de que l'ancienne Église n'avait point dans une c'iose
ces deux dilVérenies expressions. Car le grand repro- si imporlanle des idées et des nraliipies si opposées
clie que les rebapt-isauts faisaient ù S. Etienne et aux à celles qu'on a luaiiitenanl. iSoiis concevons que les
défenseurs de sou décret, était de penser qu'on pou- lidéles, du temps qu'on observait exacleincnl la loi du
yail donner et recevoir le Saint Esprit hors de l'É- secret des mystères, lisaient dans les ouvrages des
glise; et celte calomnie était réi'iiiéc par la déclara- docteurs cailioli(pios la description des trois Sacre-
lion expresse qui était faite (pie les liéréliques bapti- ments, qu'on disait être une iniposilioii des iNains
ses dans leur secte recevaient pour la première l'ois I faiie par l'évèque pour donner ou recevoir le Saint
le Saint-Esprit, lorsqu'ils entraient dans l'Église ca- Esprit, sans en être pliis embarrassés que du nom
Iholiiiue, ne l'ayant nullement reçu de|iuis qii'ils commun d'imposition des nmins. Leur intelligence sai-
avaient commencé à faire profession du cbrislianisuie : sissait avec une égale promplilude l'endroit, et sou-
ce qui était exprimé en nommant l'absolulion (|ui leur 1
conciliait les hérétiques baptisés dans leur secte par Cutliolicorum conve)iliii soàamtis. Suscipiantur. C.opu-
l'imposilion des mains qui communique le Saint-Esprit, landi sunt. Recondlimidi sunl. La créance commune
on qui se fait par l'invocation du Saint-Esprit, immé- leur dictait que ces expressions signifient une fin et un
diatement après lit condamnation des donalisles? Ces effet qui n'est propre que du sacrement de Pénitence
hérétiques avaient renouvelé l'erreur de S. Cyprien dans un homme baptisé. Trouve-t-o»i le plus léger
et de Firmilien. Elle fut condamnée à leur occasion vestige dans l'Écriture-Sainte qui fasse naître la pen-
dans un concile tenu par le pape Melchiade, qui pro- sée de rapporter ces sortes de termes à la Confirma-
nonça que l'opiniou des rebaptisants était coniraire à tion? Et ce qu'on allègue de témoignages anciens pour
celle de rÉglisc : Quod ab Ecclesià alienum csl. Les établir un si étrange sentiment, n'ai-je pas prouvé
donalisles outrés de dépit renouvelèreiit aussi l'an- au moins qu'on n'est pas trop sûr de les bien enten-
cienne calomnie, en reprochant à tout propos et avec dre? C'est pourquoi lorsqu'il se présentait dans l'an-
une affeclalion extrême aux catholiiiucs de penser cienne Église un hérétique qui voulût y entrer, et qu'il
qu'on pouvait donner et recevoir le Saint-Esprit hors fallût confirmer, parce que ce Sacrement ne lui avait
de l'Église. Ce fut pour les démentir aulhenli(|iiement pas été conféré dans sa secte avec le Baptême ; sans
que les successeurs de S. Melchiade, et à leur exem- égard au silence des mouuincnts ecclésiastiques, qui
ple lesconciles rendirent si fréquent dans leurs décrets ne prouve rien à cause de la loi du secret des my-
l'usage d'employer les termes que nous voyons dans stères, nous sommes en droit de soutenir qu'on com-
la lettre de Siricius septième pape après Melchiade. mençait par l'absoudre, et qu'aussitôt qu'il était ab-
On se fit une loi désormais de distinguer parmi les sous, il était reçu dans l'Église, il était réuni à la so-
autres absolutions sacramentelles celle qu'on donnait ciété des fidèles. Le sacrement de Confirmation ne le
aux hérétiques qui n'élaieiil point coupables du crime faisait point, mais il le trouvait catholique. N'est-il
de l'apostasie, en la caractérisant par la déclaration point aussi absurde de dire que ce sacrement donne le
expresse qu'on leur communiquait le Saint-Esprit, Saint-Esprit h un homme qui n'est point déjà callio-
pour montrer qu'ils ne l'avaient point reçu durant que de dire qu'il im-
lique et absous de son hérésie,
tout le temps qu'ils faisaient profession dé leur héré- homme qui n'est point déjà
prime son caractère à un
chrétien? Les anciens fidèles étaient pleins de ces
(1) S. Aug., lib. a contra Crescon., cap. 16. principes ; ils ne se figunicul point qu'on entrât dans
215 APPEND. IV. SUR LES P'AROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. 216
Baptême on la Péniieiice.
ment? Voudrait-on que l'une se rapportât à la Péni-
que p;ir le
de tence, et l'aulrc à la Confirmation et que l'adminis-
Les passag.-s de saint Léon nous donneront lieu ;
pour confof.dre calomnie des caractère du premier des sacrements ne demeure pas
futer le dogme , et la
donatisles. Le pontife déclare qu'on ne doit point vide et séparé, comme auparavant, de la sanctifica-
qui est du ministère de l'évêque; c'esi-.à dire, par ce discours, mais le même sacrement de Pénitence
à l'évcque, administré de deux différentes manières l'une avec
l'abs'Iution sacranii'nlelle réservée la- ,
ces mois, ibi defuit. Afin iiu'on ne dnute point de la qu'il n'avait jamais eu. Il n'en était pas de même des
démontrer que apostats.
vérité de celle interprélation, je vais
de main épiscopale entend le Cependant il y a parmi les théologiens un nombre
par l'iniposiliou In il
dil ailleurs (2) Qui ad ile- de savants extrêmement prévenus de la ensée que
sacrement de Pénilcnce. 11 : i
episcopalis inanùs, comiiwnionis rccipiunl tioii à celui de la Pénitence, quand ils distinguent
poitionem
A'nm hi qui ab hareticis bnplizriti sunl, l'imposition des mains pour recevoir le Saiul-Espril,
unildtem
invoauione Spirilùs sancii de l'iinposilion des mains pour la Pénitence. Celle
ciun antià non fuissent, solti
vmni tartlitm Baplismi sine smictificnliune sumpsernnt. qu(!S témoignages, qu'il est impossible de la mécon-
Dans le premier niei:dire de ce passai;e, siinlLénn iiaîlre. P.ir exemple, quand le pape Vigile déclare que
ordonne que les a|)nslats snienl admis ii l'imité de les apostats qui ont été reliaplisés par les ariens, doi-
l'Éiilise par le remède de la Péiiilcrice, et l'ar l'impo- vent élre réconciliés à l'Église , non par l'iinposllinn
silicn de 1 1 main épiscopale: il veut dire qa'ii fuit les des mains ijui opère en vertu de l'invocalion du Saiut-
assujettir h la Pénitence, et qii'ensuiie l'évê ;ue doit Esprii , mais par celle qui met eu état d'acquérir des
leur donner l'absolnlion sacramentelle. On ne saurait fruits de pénitence , et de mériter par là d'être admis
le nier; on n'o'-prail avancer que cette imposition de I
à la sainte communion (1) : Quorum tamen reconcilia-
'a main épiscpale conférée à des apostats b:iptisés et lio non per illam manùs impositionem, quw per invuca-
confirmés dans Péglise catboliipie , soit le sacrenienl tionem S(mcli Spirilùs operatur , fil; sed per illam quà
pour coinnivini(iuer la vertu du Saint-Esprit aux bé- où le mol de pénitence est mis tout simplement, nous
réli pii-s qui ne sont point apostats, il entend le même fassent illusion. Le sacrement qui eu porte le nom est
sacrement de Pénitence. Si l'on nie celte conséquence, ainsi appelé a cause du repentir et de la contrition qui
Péniieiice est signifié, de l'aveu des critiques. Pans mains pour la Pénitence dans la récimciliation de
le second membre, on litsimplemenl: Per imposilionem quelque hérétique que ce fût : Ut manus ilti imponutur
manunm. L'omission du mol episcopnlem ne moiitre- in pœnitentiam. Ensuite les dehors frappants et l'éclat
t-clie pas que ce mol n'a point clé nécessaire; parce des pénitences publiques oui fait particulièrement
iiipiioiliT lu doiiuiiiilulioli de pi'wiWiirc h l:i siUis blique des erreurs, qii(ii(|nc le pins souvent les Pères
r.iitioii l'xli'iii'uio ciui n'fsl ici|iiisi; pio par accidoiil. il les autres écrivains n'en fassent mdie nnmlion. Il
Il IK' laiil (lime |iiiiiil s'i'Uiiiiioi' niir Us li-niirs (l'iiniio- faut donc ajouler à chacim dis ipiaiie premiers arli
lilion i/i's iiuiiits fiunr lu fiéiiilciiit' Inssciil alms parli- (les la profe^^ion publique de foi , el la rétraclalion
tiiliiTi'iiHMil affoclos pour siniiilk'r l'aliMiIiilidii sacia- des erreurs. 11 ['.iiide le troLsième article sur les dé-
nifiilfllc doiinéu ;\ ceux i|iii cliiieiil si riis de l'Église crets qui ordonnent l'iuiclion pour réconcilier, dii-il,
piiiii- l'iiihr.i^seï- le parli do IVnoiir, et aux autres les héréliipies baptisés, et non confirmés dans leur
l'cuiloiils (lulilics. (à lie al)S(i!iilii)ii élait accdiiipajjiu'e secte. Lt poni' cila d e.-l conlrainl de sou-- enteiidie
de prières el de cérémonies propres à inspirer la dans le septième canon du II' concile général , non-
conipunciinn el la condance en la miséritordo de Dieu. seulement la nécessité de la profession de hii, ninis
Celle au conirairc qu'on donnait aux hérétiques nés encore l'imposition des mains, suivant le Imilièuic
dans leur secte, ou (pie la sédiictiim y avait fait en- canon de Nicée, et le décret du pape saint Etienne.
trer avant qu'ils fn-sciit cluétiiiis; cette absolu- Il n'a manqué qu'à bien entendre et bien i.'iterpréter
lion, dis-je, donnée au\ simples liéréti(|ucs s'appelnil l'un el l'autre, pour tirer de justes conséquences des
Iniposilion ilcs tnuiiis pour recevoir le Suiiit-EsiirU. hU canons de Nicée el de Conslantimqile. J'ai montré que
l'erreur des rebaptisants tait ([u'on ne doit point être le concile de Nicée ne parle (pie du sacrement del'é-
surpris de crtle déiiOMiinalif)ii. Le sacrement di- l'éiii- nilence ; et ipic par conséquent celui de Consl.anti-
tciKC perdait en (piel(|iie sorte sou nom à l'é^iard d(! nuple suppiise i]ue le sacrement de Pénitence doit être
CCS licréti(pies baptisés dans leur secte ; ce n'était administré aux héiitiqucs baptisés, cl non confirmés
qu'une ombre de Pénitence , dit saint Innocent (1) :
dans leur secte , avant le sacrement de Confirmalion.
on nu le >r administiail ce sucrcnient, dit saint Au- Pour ce qui est des endroits où le Pen- Morin prélind
gustin (i),<pii; parce ijn'on ne pouvait pas les juyer expliquer on prouver le qnalriènuî article , il parait
innocents; on ne leur imposait qu'une légère péni- avi^c évidence qu'il allribiie au sacremenlde Coulii ma
tente , et leur réconciliation était accompagnée de tioncequi convient uniquement au sacriinent de Péni-
prières el de cérémonies asscï semblaliles à celles qui tence. Le 5' article fournit une niinvell- matière.
étaient en usage, quand on administrait le sacrement S lint Grégoire le-Crand, consulté par les évêques
de Conlirmaiiou. Mais certainement le décret de saint d'IIibernie, s'il fallait baptiser les nestoriens, lors-
Etienne n'était pas abrogé ; et les critiipies ont tort qu'ils retournent à l'Église (atholi(pic, ou si on devait
d'apercevoir dans les paroles du pape Vigile deux se contenter qu'ils lissent une confession do la vérita-
Saciemcnts plutôt (pie deux sortes d'absolutions, l'une ble foi, pour les réunir au troupeau de Jésus-Christ,
sans aucune charge que ce ((ui sid'lit pour le sacre- répond de la sorte: t Nous avons appris de l'anciemic
ment de Pénitence , l'autre avec la charge de subir c institution de nos pères, que ceux qui, dans l'hérésie,
les peines canoniques , ou avec le témoignage que < ont élé baplisés au nom d la sainte Trinité doivent
l'apiistat pénitent y a déjà satisfait. « être rappelés au sein de l'Église leur mère, ou par
Le Pcre Morm (3) dit que l'ancienne Église rece- « l'onclion du chrême, on par l'iiiipusilion des mains,
vait les hérétiques dans son sein eu cin(i manières I ou par la seule profession de la foi. De là vient que
dilférentes 1" par le Baptême, qu'on administrait
:
« lorsque les ariens rentrenldans la sainte Église ca-
à ceux qui n'avaient pas été légitimement baptisés « Iholi.pie, on les reçoit en Occident par l'imposition
dans leur secte; 2° par le sacrement de Pénitence, « des mains, et en Orient par l'onclion du saint
avec la charge de subir des (leines canoniques : ce qui I chrême. Mais pour ce qui est dis monophysiles et des
regardait 1. s apostats; 5° par le sacrement de Confir- c autres hérétiques, on les reçoit parla seule confes-
mation, qu'on admiristraila\ecl'imposition des mail. s, ! sion de la vérité. La raison de toul cela est que le
et l'oncliou à ceux qui avaient été baptisés dans leur I saint Baplênie, admiriislré à ces hérétiques dans
secte , et non pas confirmés ; i° par la Confii uiation, < leur secte, reprend la force de les purifier, dés que
qu'on adn:inistrail avec l'imposition des mains, et sans « les uns reçoivent le S.iint-Esprit par l'iuqiosition
l'onction , à ceux qui avaient été baptisés et confir- < des mains, et que les autres sont unis par la pro-
més dans leur secte; 5° par la seule profession de foi < fession de la vraie loi à la sainte el universelle
ce qui s'observait à l'égard des nesloricns et de tous 4 Église (1). Ab antiqnà Palrum inslilut'wne didicimus,
les hérétiques venus depuis le nesloiianismc. Dans < ut qui apud liœrcsiin in Trimialis uomiiie bripliumlnr,
la preuve de ces cin(i articles, le Père Morin fait pro- t ciim ad sanclam Ecctesium redeunl, aul tmciione
fession de s'en tenir au droit écrit, et à ce qu'il trouve t chrismatis, aul impositionc manùs, aul solà profcs-
exprimé dans les ouvrages des Pères cl dans les au- 1 sioiie fidd ad siiium malris Ecclesiœ revoccnlur.
tres monuments ecclésiastiques. Cependant il suppose « Vude Arianos pcr imposiliuiiem miiuûs Occidens, per
et il déclare quehpie part que la condition conimime « tinclioncm verb stmcli clnismulis Oriciis reformai.
et indispensable p(uir réconcilier toutes sortes d'hé- « Monopliysilas verb el alios ex solà vcrà confcssioin
rétiques, est la profession de foi el la rétractation pn- I recepit; quia saucliim Baplisma, quodsimlapud liœre-
« ciim vetilli perimpasitionem manûs Spiritum sanclum i du schisme, pour répandre et décharger sur lui tous
< acceperini, vel isli propler professionem verœ fidei, ses dons, après le renversement de cet obstacle ou
4 sanclœetunivcisalisEcclesiœviscfribus [ucrintmiiti. i de cette digue : Vnde igilur tanla vhtus hi profes-
Le P. Morin produit ce iciiioigiiage ei beaucoup d'au- sione fitLi ab hœrelko extra Ecclesiam baptizalo édita ?
Ires encore, pour prouver que les nesloricns, les eu- A Baptismi virtule, gui vires suas ab liœresi retusas,
tycliiens, les sévériens, les acéphales et leurs diffé- suspensas, et cohibilas, tum prirnitm exeril, et in ho-
rentes sectes, les nionotliélitcs, les iconociasies, hs nnncm sclnsmnle piirgalum, velut repagulis perfractis
pélagiens, et en un mot tous les héréliqiics qui ont el aviilsis, doua sua diffundit, exonérât. Mais cette pro-
paru depuis le iroisième concile général, étaient ad- fession de foi, selon le P. Morin, a toujours par elle-
mis dans l'Église par la seule profession de foi et même la vertu d'effacer le crime de l'hérésie el du
l'abjuration de leurs erreurs. Mais je soutiens 1° que schisme ; c'est elle qui rompt et qui renverse l'obsta-
dans ce texte l'imposition des mains est le sacrement cle et la digue que le Baptême ne saurait forcer ;
de Pénitence administré puliliquement ; je renvoie enfin, c'est elle qui fait revivre le Baptême. Fait-elle
aux preuves que données. 2" Qu'on y
j'en ai déjà tout cela sans être la source d'une grâce qui lui est
suppose que ce sacrement était administré aux ariens propre? Et n'en est-ce point assez pour obtenir le
en particulier aux monophysites etau nestorienf, etc., me lettre de S. Léon, à l'impératrice Pulcltérie: Si ipsi
avant la cérémonie de leur profession publique de qui in hanc tenlalionem incidit, resipiscat, ila ut per
foi. Je prétends, en un mot, qu'on doilsous-enlendre libellarcni satisfactioncm proprium damnet errorem ,
celle imposition des mains faite en porticulier à l'é- conmiunio et sut ordinis redonelur. Saint Léon veut,
gard des monopliysiles, comme on sous-cnlend la dit le savant critique (1), que si Eulychés renonce h
profession de foi à l'égard des ariens. Saint Grégoire son erreur, on lui communion, non seu-
accorde la
veut donc dire qu'en Orient, outre que l'Église exi- lement laïque, mais encore ecclésiastique. Après un
geait des ariens la profession publique de foi, et autre passage fort long, tiré de la cinqnanle-unième
qu'elle leur donnait en pnbliqjie l'absoUilion sacra- lettre du saint Pontife à la même impératrice, le P.
mentelle, elle leur conférait ercore le sacrement de Morin (2) remarque que S» Léon n'exige point d'au-
Confirmation, parce qu'en Orient, ils en supprimaient tre satisfaction des sectateurs d'Eutychès, que l.i
l'usage. Dans l'Occident, où ils ne le supprimaient profession de foi el la condamnation des héré-
point, l'Église exigeait seulement qu'ils fissent en tiques, pour les rendre dignes de la participation du
public la profession de foi, et qu'ils reçussent en corps de Jésus-Christ, el les rétablir dans les fonctions
même temps l'absolution sacramentelle. On se con- de leurs ordres. Tout cela n'est bon qu'à rendre in-
tentait que le: monophysites fissent en public la pro- compréhensible la prétention du P. Morin, ou à ma-
fession de foi, et on leur administrait en particulier nifester d'une manière palpable une contradiction in-
l'absolution sacramentelle. C'est ainsi qu'on pourrait signe dans son discours. Car Eutychès et ses secta-
dire que l'Église d'aujourd'hui reçoit les hérétiques teurs, dont S. Léon parle, avaient été baptisés dans
par la seule profession de foi, n'ayant égard qu'à ce qui l'Eglise ; et le critique avoue que, suivant la doctrine
paraît aux yeux des assistants. des Pères, un hérétique baptisé autrefois dans l'Église
Il faut avoir l'œil littéral à l'excès, pour voir dans doit être réconcilié par le sacren\ent de Pénitence :
secte, sans absolution, ni onction, ni pénitence sacra- buée à la profession de foi. Cela étant, le critique
mentelle, ni confirmation, pour être admis à la sainte n'aurait eu rien à répliquer à quiconque lui amait
table du Seigneur, à la communion, soit ecclé- soutenu qu'il faut aussi sous-entendre cl supposer la
siastique, soit laïque. Le savant critique ne fait-il pas môme chose dans le passage de S. Grégoire et autres
de celte abjuration, ou profession de foi, un nou- semblables, c'esl-à-dire, que la profession de foi était
veau sacrement, qu'on croyait autrefois et qu'on ne également inefficace pour réconcilier sans le sacre-
croit plus maintenant? Je n'en sais rien; car il dit à ment de Pénitence, soit les hérétiques baptisés et
la vérité que cette vertu vient du Baptême, dont les confirmés dans l'Église avant leur défection et leur
Je ne crois pas que riinpusitioii des m.iins soii la solidité de la preuve , (jne dans les plinci|ie5 de
nialiére do la CiMiliiinalion : je làelKM'.il di^ le (nou- S. Thomas ini tire de rEfritiire sainte, pour démon-
vel- ei-a|ir('s. J'avoue iiéaiinioiiis (|ue ce sacrement .1 trer contre les liéréti . les la vériic du sacrement de
toujours Ole uiinunu Imposition des mains; et j'entre- Coniirmation. La voiei. L'Église catholiipie préU'iid
prends il i d'evplii|uer eoniiiieut el piiiiripioi. Je dis el proteste avoir une ccrémoniii (pi'elle appelle le sa-
doiieipie eetle diiicniiiiialiiui .i|ipai lient premiéreniiMil crement de Coiiliinialiini, ipii confèn; à tout homme
et iinniédialcnieiil à lu furnic, d'où clic a clé continu- bajjtisé et juste la plénitude du Saint-Esprit , et une
nii|uée à la matière el à tout le sacrement, l'our le grâce d'alîennissement dans la foi, de constance et de
faire voir, j'ai besoin d'exposer l'opinion de S. Tlio- force pour la confesser et ta délendre. Or, ce sacre-
nias, (|iii, coiifininénienl an décret porté depuis dans inenl a élé instimé par Jésus-Christ, en ce qu'il a
le concile de l'Iurence, enseigne que (1) la ninlière promis, avant sa mort et après sa résurrection, ce
du sacrement de Coniirmation est l'onction du saint j
bienfait singulier, non seulement à ses apôtres, mais
chrême. La première diflicullé que le doctein- Ange- i encore à tous ceux qui se feraient chrétiens dans la
discipjcs. Or, il leur envoya le Saint-Esprit sans an- luaiicre et dicté la forme. Il l'a promis i» ses apôtres.
j
ce qui est appelé dans l'école la chose du sacrement Cène, cette promesse qu'il avait faiie à ses a|iôlres :
rfni Sncnime;i(i, c'est-à-dire la plénitude du Saint Es- Je prierai mon Père, et il vous donnera un autre con-
prit pour annoncer et pour eimfesscr la loi avec force et solateur : lùjo ro(j(d'o Palrcm, et uliiini Paraelelnm dit-
avec sagesse ; et (pic pareillement à la seule imposi- bit vobis (ô) ; il l'étend ensuite à tous les lidèies : Ce
tion des mains, et même à la seide prédication des n'est pas seulement pour eux que je prie, mais c'est
apôtres, la 'plénitude du Saint-Esprit descendait sur encore pour ceux qui croiront en moi par leur parole :
les fidèles sous des signes visibles, comme il éiail ISon pro eis tunlitm rogo, scd pro illis qui erediiuri siinl
descendu au commencement sur les apôtres. La ma- per verbinn eonr.n in me (-4). Et S. Pierre attesta, le
tière sensible du sacrement n'était pnint nécessaire, jour de la Peniecôlc, la perpéluilé de celte promesse
dit S. Thomas, toutes les fois que Dieu faisait pa- en citant les paroles de Joël, ipii avait 'prédit l'évé-
raître, par un miracle, des signes sensibles. Cepen- nement miraculeux de la descente du Saint-Esprit.
dant les apôtres nsaieiit communément du saint La promesse, dit aux Juifs le prince des apôtres, a
clirèinepnnrconlérerlesacrenienl, quand cessortesde été faite à vous et à vos enfants, et à tous ceux qui
signes visibles manquaient : Et idc'o non ernl nccessuria sont éloignés, que le Seigneur notre Pieu appellera
smsibilis malcria Sacramciili, iibi sensibilia signa mira- Vobis enini est repruniissio , et filiis veslris, et omnib i
l'unique preuve que nous lirions de l'Écriture sainte, point conqiris dans la promesse générait- d'envoyer
pour démontrer conlic les hérétiques la véiilé du sa- le Sainl-Espiil, qui regardait tous les chr( tiens sans
crement de Confirmation. Et de plus , elle est direc-
(1) Luc. 21, 49.
tement contraire à l'autorité des saints Pères, qui as-
(>) Joan. 17, 20.
Eurent que, par l'imposition des mains des évoques, (•3) Ael. 1, 8.
h) Joan. 14. 16.
(1) S. Thomas, 3 p., q. 72, a. 2. Ad. -2, 59.
(.-,)
225 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LE FORMES DES SACRE.ME^TS ^24
exception. A cel égard, dil S. Lémi, le Si'isiii'iir pai- i? i'irriagi; d'une colombe, et aliti (jue l'imposition des
lail à loiile l'Église dans la piiso.iiio de ses dlsci[)li\s. ! niaiiis n<' parut point mani|uer, celte voix de Dieu se
Une seconde remaniiie nécessaire est qii'dii ne peiii ! fil enlendre de la nue : (resl-là mon Fds bieii-aimé,
pas dire que les apôlres reçnrent dans le cénacle le en qui je li<>u\e mes délices : Apentim est cœliun (I) ,
sacrement de Confirma lion, niais la -..'liose du sacre- l'aire iin.jente : spiriliule ol, iimstalim in inuufinr culum-
ment, rem Sacramenli ; c'esl-à'-dire , la plénilndo du bœ descendit... Ctii ne nuimis imposilio dej'uisse videretiir,
Saint-Esprilsanscesacrenient même. C'est pounjnui la rox nndila est Dd de uube dictniis : Hic est Filins meus
preuve se réduit en peu de mots à l'aii^nmeiit suivant : dilectns, in quo milû benè cumplucui. Parce que le Père
Outre la grâce, qui lait les enfanls de Dieu par une re- célesle l'ail entendre celle voix, l'impnsilidn des mains
naissance spirituelle dans le Baptême, les apôtres reçu- ne parait pas manipici an Baplên)e de Jésus Chrîsl ;
rent une grâce qui lait les soldats de Jésus-Christ, et qui qui , se!on S. Oplal, nprésente plutôt notre Confirma-
donne la force de résister aux ennemis de la foi Or, tion ijne i:()lre Bapleme. Ce Père anrail-il ei| une telle
celte grâce a été pi omise à tous ceux qui dans la suite pen-ée , s'il n'avait eu dans l'esprit aec les aunes
Seraient baptisés. La voie miraculeuse de recevuir Pères déjà cités, ipie l'iinpositiou des mains el les pa-
telle gr.ice était passagè.e, et elle ce-sa bientôt. 11 y roles s '.crées so:il la mè.ne chise?
s donc dans l'Église une cause perpéiuelle et ordi- 0.1 demandera sans d. nie en (juel se::s el pourquo:
naire de Celte grâce ; et ce ne peut être qu'une sa- une dénominiilion si extraordinaire aélédimné aux
tiée céiétnonie qui tient lieu de celte :; erveille; sa- paroles de ce sacrement Rien n'est nniiiis leeherclié
voir, le sacrement de Confirmation, que Jésns-Clirisl el plus naturel. La forme de la Conliiuiation s'appelle
a in^litué en vertu de sa promesse. Il est donc fau\ Imposition des mai/is, pane qu'à l'égard d.; la des-
que l'opinion de S. Thomas nous enlève la principale cenle invisible du Saint-Esprit, qui se fait maintenanl
preuve que nous lirions de l'Écrilnre sainte, pour dé- sur les fidèles , elle a la mémo veiiu qui; l'imposition
monl-;r contre les hérétiques la vérilé du ^acr ment des mains avait par le nnnistèie dos apôtres, à l'égard
de Cynfirmalion. El il est également faux qu'elle soit (le la descente du Saint Esprit, avec des signes sensi-
conlrairc à l'autorité des saints Pères. bles et visibles sur un grand nombre des premiers chré-
Ou en conviendra aisément, si l'on conçoit que le tiens. Ce n'est point là une conjecture : je trouve ce
saint docteur n'est pas co .traire à lui-même, lorsipie sens figuré dans l'antiqnilé la plus leeulée. Invocalio ,
dans ses Cemmentaires sur l'Épitre aux Hébreux et sur dit S. Clément Romain (:ij, est viiius munùs imposilto-
le livre du Maitre des Senicnces , il dil que l'imposi- nis. Le sainl Ponlile parle ainsi après avoir assigne
lion des mains sacramentelle est celle de la Confirma- pour matière de la Coiilirmalion la seule onction du
lion, el que, dans sa Somme, il assigne pour seule ma- saint chrême. Je me léserve à examiner encore une
tière de ce sacrement, l'onction du saint chrême. Car autrefois plus particulièrement ce passage. Il signilie
sainl Thomas, coiif rmémenl au langage de tous les ce que j'ai avancé; savoir, que la forme sacramentelle
Pères , nomme très-assurément impusition des mains> a toute la vertu de l'imposition des mains employée par
dans les deux premiers endroits, la même chose qu'il les a|iôtres, et que les paroles sacrées communiquent à
dit en l'autre être roneiion du sainl chrême. Le Père l'onction dn saint chrême la vertu cl le nom de cette
Syrmond traite de songe ridicule celle imposition des imposition des mains, sans quoi elle ne pourrait être
mains ,
qui touche nécessairement le front pour faire appelée elle-même imposition desmains .Imposiliunes
l'onction. Sa pensée peut paraître dictée par le bon iimmium verba sunt mxjstica. Ce mot signifie moins l'im-
sens contre ceux qui se figurent que l'unique et prin- position des mains de l'évéque, que la vertu de l'imposi-
cipale, raison d'appeler le sacrement de Conlirmatiou lioii des mains des .\pôlics. Toute cette doctrine véiifie
Inqinsition des mains, est cet atlouchenienl, el tandis lapriiposilionde Siméon deThcssalonique : II nguenlum
qu'on ne connaît aucun fondemenl ni aucun motif par- manuum impositionis virlulcm nanciscilur. Elle de
ticulier qui ail dû engager les Pères â affecter cette mande d'être plus amplement confirmée par la ira-
expression. Mais ou doit se souvenir que ce sont les dilion unanime des deux églises grecque et latine.
firmes sacramentelles, qui premiéremenl, principa- Pour cela, je ferai voir 1° que dans l'une et l'autre
lement , et immédiatement ont été appelées Imposi- on s'est accordé à croire que le sacrement de Confir-
tions (les mains, cl qui ont ommuniqué'ce nom, aussi mation ,
pris ïim|ilenient sous l'idée de sacrement du
bien que leur vertu, aux actions qu'elles accompa- sainl chrême , a été substitué, dès le commencement
gnent : Mamïs imposidones sunt vcrba mtjslica. Ce du christianisme, à l'impositiou simple des mains, pro-
texlc qui est de l'auteur du Commentaire attribué à pre de la voie miraculeuse de connnuniquer aux pre-
,
S. Ambroise, rapprocbé d'un autre de S. Optai de Ali- miers chrétiens le Saint-Esprit. 2" Je prouverai par
lèvc, fait voir qu'en particulier les paroles saciamcn- le témoignage de tous les siècles, que le motd'iHi/jo-
donnée. Nos mailles ( l:'e^l-:Vdil•e les Apolres ) l'ap- l'Église on recevait par ce moyen le Saint-Esprit.
liillenl le inyslére de lonction : Est cl n/iii tonsccruiio ',
linvtfiitores itostri (ht est , .ipostoli) iijipellimt uiifjiiciili eux : Et impositioiiis mninis ; sic cnim Spiiiium mci-
iiiijstenum. S.diil Tlionias ciic ce iextc pour montrer picbttul. Dicilur eiiiiii, iinponeiile Ulis iiiamis Puulo,
([lie les Apiities adiiiiiiistiaiciil le saereiiicnt de Cou- vcnit Spiritvs sancius. La pensée de ce Père csl ma-
|
'
lii'iiiatiuii sans àntie niati>'re (|iie l'onction du sainl nifeste. Il écrit que les pi eniiers chrétiens recewiient
oliiénie ; cl qwv par riiiipusilioii des iii.iins, séparé' et le Saint-Esprit par l'imposilion des mains;
et il veut
di^t;llgllée de ruiictimi, ils doiinaieiil la plénitude du qu'on prenne garde aux paroles de l'Ecriliire
qui le
Saint-Lsprii dans le sacrement , avec le miracle des déclarent ainsi, comme étant une chose extraordi-
signes visibles et sensibles cninine ils l'avaient reçu naire. Celle façon de recevoir le Saint
,
Esprit par
CLix-nièines le juur de la l'enleeote, sans 1 iiiipnsition l'imposilion des mains n'était donc point usilée au
des inaiiis. temps du suint docicur; et on croyait alors
que le
lix passage de Clcmenl Alexandrin, rapporté par sacrcuienl du saint chrême avait été substitué à l'im-
Ensébe ('!), prouve que les Apôtres avaient appris anx position des mains.
Si cette onction était la garde parfaite de la grâce Œcuménius balance s'il doit interpréter ces mêmes
du Bapiêiiic, on ne doit point ici penser à d'autre iiii- !
paroles, ou de ce qui se fait dans le Caplêine, ou du
pusition des mains qu'à celle qui est inséparable de privilège
que Simon-le .Magicien demandait qu'on Im
, ;
l'ouctlon et renfermée en elle; elle est toute la maiière vendit de pouvoir communiipier le Saint-Espri!
,
de la Confirmation : elle tenait donc lieu de l'imposi comme'les Apôtres dune manière visible et sensible
j
Siiiritum sinicium açcepciunt ; ilte verb unguentum est; d'un grand poids. On doit donc se déOer de ne pas
Tvatmum ciiun imposilio unguentum prabuit.... Tune bien entendre les textes des autres, quand on les
autem erat manuvm imposilio ; nunc vci'o vice manuum estime contraires à cette doctrine.
ipsum est sanclipcatum, quod dicilur magnum unguen- Le Pape S. Innocent I déclare qu'il appartient aux
tum. L'évêque grec ajoute que le saiiil chrême envoyé seuls évoques d'admiiiislrcr l'onclion du saint chrême,
jusqu'aux extrémilés de la lerre; y irouve la vertu (|ui se fait au front des enfants nouvellement bapti-
de l'imposilion des mains : Quod eliam in orbis terrœ sés, lorsqu'ils leur donnent le Saint-Esprit : Quod solis
fines missum, imposilionis manuum virtutem nanciscilur. debetur episcopis, ciim Iradunl Spirilum Paracletum.
Cabasilas (I), aussi arclievèque de Tliessalonique, C'est après avoir conclu ce droit des évêques du texte
s'explique de cette sorte : On procure maiiitcnanl aux des Actes des apôtres, où il est écrit que S. Pierre et
initiés le même bien que les mains des apôtres con- S. Jean furent députés pour donner le Saint-Esprit a
féraient autrefois à ceux qui étaient baptisés. Car ceux qui avaient déjii été baptisés : Ilœc enim solis
chrême : Fitque nunc initiatis id quod olim baptizatis rectes, qui jam baptizatis traderent Spirilum sanctum.
inanus Aposlolorum prœslabant ;
quippè imponentibus Les seuls apôircs ont donné le Saint-Esprit par l'im-
manus Aposlolis, sacramenlo Baplisntalis imbutis Sphi- posilion des mains : donc les seuls évêques ont le
depuis le premier siècle du chrisiianisrae jusqu'au pas que l'onction du saint clircme a été substituée à
treizième, reçu par Idus les docteurs tant catliolii|Hes l'imposition des mains pour donner le Saint-Esprit?
que scliismatiqucs (jui ont quelque autorité parmi les La créance constante de cette longue suite de Pères
Orientaux, ou par écrit, ou par pratique et de vive et d'évèqucs grecs, dont les Pontifes romains nous
voix, sans que jamais il ait été contredit ; ce fait, ont rendu les expressions, a été exactement expliquée
dis je, que Jésus Clirist a substitué le sacrement du l>ar S. Augustin. Ce saint docteur nous a appris avec
saint chrême à l'imposition des mains pour comnm- S. Clément Romain, l'auteur des Commentaires at-
niquer le Saint-Esprit, doit paraître certain et incon- tribués à S. Ambroise, S. Optai, le 2* concile de
testable, surtout étant avoué et reçu solennellemciil Milève, que les paroles sacramentelles tiennent pro-
par les Pontifes Romains. Innocent ili dit que l'oiic- preii^ent et immédiatement la place de l'imposition
lion du saint clirénie, qui se fait au front, désigne des mains dos apôtres ; mais que l'onction du saint
l'imposition des mains, et qu'on l'appelle autrement chrême représente seulement par elle-même le mi-
l.i Confirmation; parce quelle coummuique le S.ûnt- racle de 1j dcscenie des langues de feu visibles, qui
Esprit pour fortilier les fidèles : Per froniis clirisma- était aussi élroilenient liée avec l'imposition des
lionem nianùs impositio dcsignalur ,
quic alio noinine mains ,
que l'onclion du saint chrême l'est aux
dicilur Confirmaliû ;
quia per eam Spiriins sanclus diilur paroles sacramenulles ,
quand on administre le
ad robur (â). Ou nous dit (jue les apôtres, dont les sacrement de Conlirmation. C'est-à-dire, que deux
évêques tiennent la place (dit Innocent IV), ont donné choses ooncouraient autrefois à la donation miracu-
le Saint-Esprit par l'imposilion des mains qui est re- leuse de l'Esprit-Saint par le miidstêre des npôtres.
présentée par la Confirmation ou la chrismatiiin : L'une l'attirait sur les lidêles, c'était l'imposition phy-
Suli Aposluli, quorum vices gernnt episcopi, per manûs sique et réelle de leurs mains ; l'autre éiait un signe
imposilioHem quam Confirmalio vel clirismalio reprœ- visible, qui manifestait sensiblement sa pré.-encc ;
senlat, Spiritum sanctum Iribuisse leguntur (5). Eu- c'était les langues de feu. Maintenanl deux parties
gène IV, à la tète du concile de Florence, dans le composent le sacrejuenl de Coulirmalion; les paroles
décret de l'union des Arméniens, suit et exprime la sacramenlelles, et l'onilinn du saint chrême. La vertu
pensée de ses deux prédécesseurs et de S. Thomas, de l'imposition des mains des apôtres est atlachée aux
quand il assure qu'au lieu de l'imposition des mains, paroles sacramentelles ; voilà pourquoi elles sont
dont il est parlé dans les Actes de> apôtres, on donne nounnées par les Pères et les conciles impositions
dans l'Église le sacrement de Conlirmation : Loco des mains : ImposiJiones manuum sunt verba myslica.
aulem itlius manûs imposilionis, dalur in Ecclesià Con- L'onction du saint chrême remplace les langues de
La vérité de cette substitution n'est pas seulement présence du Saint-Espril. Qiiid crgo significalignis? Hoc
soutenue par toute la tradition de l'église grecque, et est clirisma. Oleum ctenim ignis nostri Spiritùs sancli
api>uyce de l'autorité de trois Pontifes romains dos est Sacrcmeiilum. In Aclibus Aposlolorum advertile.... et
plus célèbres et des plus respectables ; elle est encore videte quia Spirilus sanctus.... in tinguis igneis se oslen-
avouée par les témoignages de quelques Pères latins dit (\). Jésus-Christ a institué pour matière de ce
sacrement l'onction du saint chrême, afin de repré-
(1) Cabas., oral. 5 de Vilâ Christi.
(2) Inn. IH, lib. I, lit. 15, cap. Ciim veiiisset.
(">) Iim. IV, epist. 10 ad Ottou. card., cap. -i. (1) S. Aug., scrm. 227, aliàs 83, de Divwsis.
tB9 CHAI'. XXII. I.ANCAGL bl.à l'IlllKS SliK L I.Ml'OSIIION DLS MAINS. 230
seiiturquc le» évoques, cii riiiipi iiiiaiil sur \o front avec f liiiulwiiifi('.v)ilirnmlio)iit; al de iiKinfis wiposilioiif niliil
le signe de la croix, ('(iiiuhUiii<|iiL-iil :\M>\ vuiiliililfiniMil (I). (iela n'enq)èi be pas que le l'ère Morin, ilausson
(liii à ilfs p.iiiilts l.i Villii ilr juimliv au syuilinie cx- adniinislii' au\ bérétiqiu-s non apostats, pour les ré-
IcTieur (to l'ouiJKUi \\:lll iulriicur <li; l.t iiUiiiiluili' ciMiedier à l'IO^lise, était le vrai sairenient de Cnidir-
(lu Saiul-Espril, comme il nvail ailatlié à l'iiiipii.siiinii nialioii. "1" Que l'imposition des mains séparée eldis-
lies uiaius des a|iôlros la vorlu de joindre an niiracli- tinguée était néce>saire à ce sacremenl. Il se fonde sur
d.'S langues i\c l'eu visihles le uièino ellel inlcrienr de les preuves que lui fournissent de ces deux |)oints les
la pleniUide du Saint l'^pril. Telle esl la diietrino de vieuv eueliologes des Grecs, et sur l'autorité des iim-
l'Kiilise el di's Pères grées, de (pialrc l'imliles rn- eiles généraux lemis en Orient. (Jn conclut qu'i'nipiel-
luam^, du eiiiicile do Florenii' d.ins lo décret do lii- tpie circonstance (|uc c« fût, l'onclinn du saint cbréme
iiiim des Arméniens, de S. An^nslin. Il serait bien devait donc être, dans le rit grec, toujours ace(Mnpa
elrange (|n'inie tr.iditioii U'Hilinie |ianni les l'eres gnée de l'imposition des mains, soit que le sacrement
latins la contredit. yiicli|ue lieu (|n'c)n ait de se flaller filt administré aux m!o|)byles catlioliquc! imnii'diale-
d'avoir acquis par une lecture assidue la piirlaile in- nieut après leur baptême; soit (pi'il lïU euqdoyé [lour
telligence des écrits des saints Pères, il faut s'en dé- la léconcilialion des liéréti(pi(!s. I.e savant auteur a
lier, ipiand il esl iinestion di; détruire une si forte tiré Uii-mènie celte coir^équence \'i) : Il seud)le , dit-
On trouvera quelciucs redites dans ce traité. Cen'esl en avouant que ce qu'il avait avancé de tous les Grecs
pas sans les remarquer qu'elles me sont échappées ;
en général , et de saint Clément en particulier , lui
mais il me semble qu'elles tombent sur drs points qui semble faux. Car si saint Clément a prescrit, tant aux
sont inculqués ulilenienl. Je demande donc en grâce Grecs qu'aux Latins, d'employer en tout cas et en toute
an lecteur de me les pardonner, et de croiic que je ne circonstance l'imposition des mains dans le sacrement
m'écarte point de mon but, en ne manquant pas une de Confirmation, sans doute il a été obéi. Mais en quel
seule occasion de remarquer ce qui appartient à l'onc- sens le précepte et l'exécution doivent-ils se prendre?
tion verlicale : c'est pour mieux démontrer l'uificaciié Je ne vois point d'autre précepte dans l'emlroil cilé,
de l'onction sacramentelle iiidé|iendan:e de l'iniposi- sinon d'accimipiiguer l'onction du saint cbrènie de
lion des ijiains, qui serait sépaiée et distinguée d'elle. l'invocation mystique ou des paroles sacramculclles,
Prehif.ii siècle. parce que cette invocation est la vertu de l'imposition
Les uns observent que S. Clément doit cire compté des mains des Apôtres: Uœc est virtus mariûs iniposi-
parmi les Grecs, parce qu'il a écrit en leur langue, et tionis ; d'où il arrive que cette vertu est communiquée
que son ouvrage sur les Constitutions apostoliques à ronction du cbréme par le récit des paroles. Carde
était reçu et révéré dans tout l'Oiient ; cl ceux-là di- quelle imposition des mains saint Clément pourrait-
sent que toutes les fois qu'il traite dit sacrement de il parler si ce n'est de celle dont les Grecs disent
Conlirmation , ce Pontife n'y fait jamais entrer pour que le saint chrême en reçoit la vertu, lors même qu'il
rien l'imposition des mains. Pour ceux qui le mettent est porté aux exirémilés de la terre? In orbis terres
au nombre des Pères du rit latin ,
parce qu'il était finem niissum iinpositiunis manuum virintem nuniiscilur.
Pape; ib l'ont rangé parmi les docteurs à qui ilsatlri- Quel'on montre tant que l'on voudra d'impositions des
bucnt d'admettre l'imposition des mains, distinguée de mains avant ou après l'onction dans les sacrameiUai-
l'onction du saint cbréme, coninie essentiellement re- res el les eucludogos, ce ne sont que des cérémonies
quise au sacrement avec l'onclinn. [1 y a de la varia- accidentelles, qui ont été iusiituées de l'Église pour
tion dans les idées du Père Morin à ce sujet. Quoiqu'il attester que le sacrement est substitué à l'imposition
soit constant à faire ce souverain Pontife partisan du des mains des Apôtres, qu'il en a la vertu, et ([u'il en
vit grec, et que, dans son petit traité du Sacrement de porte le nom.
l'onfirmation, il prétende qu'aucun auteur grec n'ait Pour interpréter ce mol dans les plus anciens au-
jamais joint l'imposition des mains .i la cbrismalion, teurs d'une imposition des mains disliogeée et sépa-
pour être ensemble la matière essentielle du sacrement rée de l'onction, les savants ont eu besoin dedélniiie
(ce qu'il assure en particulier de saint Clément), il tient l'antiquité de l'onction verlicale, qui est sans coiilrr-
ailleurs un autre langage (I) : Qubd nnllusnnclor Crcv- dit reconnue pour être une simple cérémonie du Lîap-
tême : et ils s'attachent à prouver que saint Clément ; l'exige. L'onction sacramentelle n'est pas un pur
l'a ignorée. On prétend que ce Pontife ne connaît 1 signe, ainsi que l'onciion verticale; niais cellc-'à
qu'une seule onciiou dans la cérémonie totale du Rap- I produit dans ceux qui sont devenus membres de
lèiiie et de la Confirmation, que l'on administrait au- Jésus Christ par le Baptême, une grâce de courage
trefois loul de suite et sans interruption : parce que ctde fermeté, dont le gage fui donné à tousles fidèles
lorsque saint Clément dit qu'il appartient à l'évêque '| dans la descente visible du Saint-Esprit sur leur cliif
d'iiser du saint chrême pour oindre les néophytes, et I divin, lorsqu'il se disposait à combattre l'ennemi ci^m-
qu'il marque la circonstance du temps où il le doit |] nuin. Saint Clément caradérise cette onction sacra-
laire, ce l'ape ne déclare i)as que cela se fait à deux menlellepiir la fin qui lui est propre : c'est la cons-
i'ois ou par deux onctions. Tous les Pères grecs s'ex- tance dans la foi, qui cnnsiste non-seulement à com-
pii . en? comme saint Clément. Ce n'est pourtant pas battre généreusement pour Jésus Christ, mais encore
à dire qu'ils ne fassent plusiems (mêlions, comme tout à vivre d'une manière qui l'honore, sans jamais se dé-
le monde en convient : Episcopus in Bnplismu capvt nienlir dans aucun geni'e de vertu ni de sainteté : C/iri-
1 onction .se fera au front, pour comprendre dans son maiis in baptizato efficax cfftciatur, ut bonus odor Chri-
dls< OMrs les deux onctions, qu'il nous apprend ensuite sti firmus , et omni parle sanctus in eo maneat (1). Le
évidennuent à distinguer ; celle du haut de la léle S. Pontife n'avait [las besoin d'exprimer qu'il enleu-
qu'on administrait en premier lieu aux ncophyles im- dait que l'évêque fil deux onctions, et que la seconde
médiatement ai,rès le Baptême ; et celle du front qui fût appliquée au front. LÉcrilure .sainte, qui nous ap-
leur élail conférée en dernier lieu , l'une et l'autre prend que l'onction royale et la sacerdotale se faisaient
parfévèquoau commenccineutdu christianisme; l'une en répandant l'huile sainie sur le haui de la tète , ne
accidentelle et puicmenl cérénioniale, l'autre (]ui était dit pas moins clairement quela marqnedes vignureux
le sacrement du saint chrême ou de la confirmalion. athlètes et vaillants soldais de Jésus Christ doit être
Saint Clément les distingue à l'esprit éclairé des fi- portée sur le fnml : Signemus serras Dei nostri in fron-
dèles par leurs fins et leurs destinations différentes. Il tibus conun (2). L'occasion se présente à rinstant de
est aisé de reeonn.ilre que la première est une sim- faire usage de celle doctrine.
ple cérémonie, qui a été pour exprimer et représenter Second siècle.
un des du Baptême, digne de l'altciiiion parli-
effets
Terlullien, dans le livre du Baptême, après avoir
ruliére des néophytes. Le lîaplême. eu élevant l'iiom- décrit ce qui regarde l'adniinistralion de ce premier
me à la qualité d'enfant adoptif de Dieu, le consacre sacrement et la cérémonie de ronclioii verticale, vient
par une onction spirituelle, qui imite celle que le Sei- à celle de la Confirmalion. On fait, dii-il, l'imposition
gneur a reçue dansrinianiaiion,où il esi devenu Fils des mains, qui, en vertu de la bénédiction, c'est-à-
de Dieu par nature. Le Baptême nous fart chrétiens ,
dire, de la forme sacramentelle, appelle et invite le
comme l'uninn byposlatique du Verbe avec l'huma- *
Saiul-Esprit : Drhinc tnanus imponitur pcr bencdictio-
niié l'a fait le Christ. Celte union divine et la qualilé invituns Spiritum sanclum. Tertuilien
V nem advocans et
et grand-prêtredu genre humain. C'est là l'onction l'onction du saint chrême au front, et par ces mots,
du Saint des saints, dont il est parlé aux Actes des Signo
pcr benedictionem, les paroles sacramentelles :
le
te
Que toute la innison irlsraèl sache cloue
•
où signi-
est dit
terme d'imposition des mains pouvait et devait
il :
Ircs-cerlainemeut que ce Jésus que vous avez crucifié. Dieu onction, puisqu'il signifiait même les pamles
fier celte
fa fait le Seiijiieur et le Christ.
C'est là roiiclien qui a manuum simt verba mg-
sacramentelles : Imposit'wnes
fait dire à l'Homme-Dieu en" entrant dans le monde
slica. Mais, outre cela, des rais(ms parliculièreslefimt
qualité de grand prêtre Vous n'avez point voulu
assez entendre; car ce Père ajoute que
en :
riinposi-
ici
de victimes et d'ablations ; mais vous m'avez donné un fut figurée par l'adion
liou des mains dont il s'agit,
L'ilimime-Dieu, ennous
corps. Voici que je viens, clc de Jacdb, qui croisa les mains en les
imposant sur les
ad.iptifs dans le Ba-
faisant ses membres el ses frères têtes des deux enfanis île Joseph Sed H hoc qtioque :
ptême, nous associa alors dans un sens véritable et de veleri sacramenlo, quo nepotes suos Ephraim et Ma-
des niuius, plulùl (|ue par celui d'oiiclinii ou de uiar- est. Uiide Clirislm à chrinmalc, quod eU unciiu, elc. Il
(|ue au lioiil , doiil il use parlciiil ailleurs. Kiilie les ne s'agit nulleinenl en cet cndruit de l'onclioii de cou-
ini|iosiliou» des uiains, (|ui soiil r.ippoilecs dans l'.iii- rage cl de folie qui est un nouveau sacrement, el qui
cienuo Écrilure , Terlullien ne pense poinl à luellre des honinit^s régénérés fait des alhlêlcs cl des soldats
en parallèle avec le sacreineul de Conlirnialion l'ini- de Jésus-Christ , capables d'entrer en lice avec les
posiliiMi des mains que Moise lit sur Jusué, qiu)ii|u"elle puissances liguées contre lui, et de repousser leurs
(ul la ti^ure la plus nalurelle d'une iinposiliiui des assauts. C'est une onctiuii purement symbolique, (|ui
ui.iuis parodie, cpii lerail les soldais de JésusClirisI, déclare rcxcellence du premier sacrement et la dignité
cl leur dunncruil la l'urcc do coniballrc les ennemis du chrétien , en ce qu'il est devenu participant de la
de la toi el du salut, connue l'impusilion des niuiiis de royauté el du sacerdoce de l'Ilommc-Dieu. Ces deux
Moise reuiplil Josué de la sagesse et de la vertu du liiisde ronction verticaleelde roncliun sacramenlellu
Saint- Esprit, selon l'Ecriture, pour vaincre les enne- sont bien dilléienles rime de l'autre. A la vérité Tci-
mis de Dieu. Mais Terlullien voulait spetilier par la tullieii compare au Uaplême ronction que nous csli-
béiiédioliun d'Epliraïui el de Mauussé riinposilion des iiiuiis n'être qu'une cérémonie du Ilaplèmc niais il le ;
mains, qui dans la nouvelle loi est au même temns fait seulement, pour prouver que nous lirons de cette
l'action d'inqirimer avec le saint tlirème la croix Je cérénioiiic un profit spirituel, cl qu'elle n'est pas plus
Jésus-Clirisl sur le Iront dcsiideles; el l'imposition un acte purement charnel que riiifusion de l'eau par
dos mains, ([ui est aussi peu distinguée de l'unctioii et le liaptême : Sic et in nobis canudiler curril unclio,
de l'action de former une eroi.v avec le saint clircmc, sed spiiilualiter proficit, quornodO et ipsius Buplismi
que cette action el cette onction sont distinguées en- eurnulis aclus. H lui est assez ordinaire de comparer
tre elles; cl l'imposilion des mains dont parle ce aux sacreineiits les simples cérémonies.
luéme Père, quand il dit : €uro umjUtti; ul anima con- Amalaire a jugé sur la foi d'un faux acte, que l'uni-
secrelur : caro siijnatur, utar.hna muniutur : curu inanùs que fin de l'onctiuii verticale est do suppléer au défaut
impositione adutnbratur , ut anima Spiritu illumineiur. de la Confirmation , si un chrétien venait à mourir ,
Certainement autant que les deux mois unijitur el si- sans l'avoir reçue ; cl il pense qu'eu rinstituaal on ne
gnatur signilienl la mémo action , autant ces termes se proposa que cette fin. L'abbé Kuperi et Hugues da
tnanùs impositione adumbrutur, cl ces mots wiyilur et Saint-Victor ont adopté ce senlimeiit, el les critiquei
signalur siguilient tous trois ensemble la même onc- modernes l'ont admis sans difficulté. Us ne l'appuient
tion : ils cuniprennent tous trois indivisiblement le d'aucune bonne raison ; il est même assez difficile de
même geste de la main, dont les dilléreules modiiica- voir de (luelle utilité aurait pu être ce préiendu sup-
lioiis el les divers effets sont décrits. plément. On s'est persuadé trop légèrement que l'u-
Cependant les critiques qui prétendent que Terlul- sage de ronction verticale a commencé dans le temps
lien entendait une imposition des maius séparée et ([ue les évêques ont cessé d'être les ministres ordinai-
distinguée de l'onction, décident que ce Père n'a res du Bapiêine , ou d'exiger que ce sacrement fût
connu el n'a admis qu'une seule onction des néophy- conféré en leur présence. Les prêtres, dit-on , étant
tes dans la pratique anciennement en usage d'admi- alors chargés seuls de celle fonction , on administra
nistrer le Baptême et la Conlinuatiiin ensemble el séparément dans l'église latine le Baptême el la Con-
sans intervalle. D'où on conclut qu'ayant décrit celte lirnialion : ce qui donna lien aux souverains pontifes
onclion immédiaienienl avant ces mots , Deliinc d'établir l'onction verticale, el d'enjoindre aux prêtres
manus imponitui, ses anciens interprètes (I) l'ont mal de l'ajouter au Baptême, comme une ombre du sacre-
conçu ,
quand ils ont cru voir comme moi dans son ment de Confirmation. Le père Syrniond prétend que
texte la cérémonie de deux onctions , dont l'une se saint Innocent dans sa dcciélale à Décenlius a conçu
faisait sur le haut de la tète, el l'autre au front; el el exéeuté ce dessein. On a réfuté le docte jésuite,
(1) Vide notas Pamelii. prêtres devinrent les ministres ordinaires du Baplémc,
TH, \xi.
255 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. 230
plusieurs prêtres négligeaient l'onction verticale, ou T crenienl a été institué pour une fin toute différenlc :
comme suiicrfliic , ou comme appartenant à Tévêrpie, c'esl pouf faire des soldais de ceux que le B;iptènie
Ires de joindre l'onction verticale au Bapiême ; et ils qui est propre de l'onction verticale, avec ce qui
furent obligés de réitérer plus d'une "bis cette ordon- appartient à l'onction sacr.nmenielle de la Confirma-
tion !
na.iice. En elFel ce (ju'on rapporte ces décrets d.; saint :
Sylvestre et de saint Innocent, a si peu l'air d'une Posl inscripta olco fronli signacula, vct quce
première institution, que le Père Morin n'a osé déci- Viigventiiin regale diilur et clirisnia perenne.
d.T (1) absolument, si avant saint Sylvestre même les Mais Prudence appelle royal le saint chrême dont
évêques n'administraieni pas les deux onctions. nous sommes marqués au front dans le sacrement ;
Car dire, comme s-' n' Denis et les autres anciens, ordonna aux prêtres de ne jamais manquer à admi-
que lenéopliyic est oint du saint chrême par révè(|ue, nistrer l'onction verticale avec le Baptême. Tout cela
ce n'est pas nier que l'onction verticale lui soil admi- a un rapport nécessaire à ce qui a été avancé à l'oc-
nistrée ava:it lonction sacramentelle; au contraire, casion de Tertnllien.
dès qu'il n'est pas dit que le saint chrême est applique Saint Cyprien enseigne en plusieurs endroits, que
au front, on peut supposer la pluralité des onctions le Saint-Esprit est communiqué aux personnes bapti-
et la vertical même. C'est pourquoi les arguments sées par l'imposition des mains. Son principal texte
qui prouveraient que la cérémonie de l'onction verti- est celui-ci, Tanliimmodo quoddeerat, etc., où après
cale a été pratiquée dans les deux rils au cominence- avoir dit ipie les Apôtres Pierre et Jean communi-
ineni du Christianisme, ne contrediraient point ces quèrent par la prière et l'imposition des mains aux
témoignages. Or nous lisons dans Origènc deux tex- Samaritains baptisés par le diacre Philippe le don de
tes (jui ne .sauraient être expliqués que de l'onction la plénitude du Saint-Esprit qui leur manquait, le
verticale, et qui marquent que si on n'en voit plus saint martyr ajoute: La même chose se fait parmi
aucun \estigc dans les l'.vres d'église propres des nous. On piéseiite aux évêques ceux qui sont b;q li-
Orieutaiix , c'est qu'elle a été abolie parmi eux. Nous ses, afin qu'ils reçoivent le Saint-Esprit par la prière
avons été bapti&és, dit ce Père dans ces eaux visibles et l'imposiiiiin des mains, et que le sceau du Sei-
et dans le clircme visible : Omnes baplizali sunius in gneur les rende de parfait'! chrétiens : Tonlummodb
iiqiiis islis visibilibus et in ckrismate visibili. Cette ex- quod decrat, id ù Peiro et Joanne factum est , ut orn-
pression démontre l'onction verticale, qui est nue par- tione pro eis habita el mami eis iniposilà, invocaretur
tie intégrante du Baptême, cl qui ne sert qu'à signi- et iiifuiidereltir Spiritus sunclus. Quod mmc quoque
fier les effets du Baptême ; car en ce sens le discours aptid nos geriiur ; ul qui in Ecclesià baplizantur, prœ-
e.-t raisoiuiahle cl vrai : mais il est faux, si Origène posilis Eccleniz offeranliir, ul per nosiram orationem
l>aile do l'onction sacramentelle de la Conlirinalion ; et mauùs imput.itionem Spiritum sanclum conseqiianlur,
puisipic si on peut dire (jue les fidèles tussent alors ac siynaculo Domiitico consnmmentur (I). Le sens de
cuniiniiés dans la cérémonie du Baptême, on ne peut ces paroles est que la même chose équivalemmenl et
pas dire qu'ils fussent baptisés dans l'eau et dans le en qnch|ue sorte se fait parmi nous, mais non pas en-
chiêine.Oiilii encore ces parf les dans Origène :€ Tous tièrement et précisément la même, même en
t^'est la
« ceux qui oui reçu le ..ainl chrême, ont été faits prê- gênerai, mais non pas pourtant la même dans l'es-
< 1res, comme sainl Pierre le déclare à toute l'Église
I
pècc de l'action physique Car comme saint Cyprien
< en CCS termes : Vous êtes une race choisie , une ne pense pas sans doute que l'clTct soit absolumem
I assemblée de personnes qui joignez la royauté au le même , il ne prétend .78 non plus que ce soil
• sacerdoc'" une nation sainte : Omne» tHim (/«icumi/He exaclenienletcn rigniurla mémo cérémonie. 11 entend
I oleosucri chiis»ialii.delibuii !iuru,sacerdijlese/f(cli sunl, ipie la même grâce qu'on obtenait miiaculcusiinenj
i sicut Pelrus ud omiieoi Lcelesiam dicil :Vosaulenujemts |iar le ministère des .\pôlres, est donnée inaintenanl
t electuin, régule saccrduliuin,et yens saucla. > La royauté dans le sacrLiiient de Confirmation, mais non pas
et le sacerdoce myslii|ue du chrétien est un elTet du avec les dons des langues, et la descente visible du
Baptême. L'onction qui le désigne, ne doit poinl être Sainl-E!.prit ; et il assigne des deux côtés l'iuiposi-
confondue avec lu Cunrirmatioii ; car ce second Sa- liou des mains pour cause du cet eû'el ; mats avec
être prélëré, ([ui l'a reçu lui même avec ronction ver-
[
ce qui n'a rien de commun avec la lin du sacieuient
ticale. Car Jésus-Christ, en qualité de graiid-prctre i
de Conlirmation.
de la loi nouvelle , est seul en son nnm et en sa per- Deux textes de S. Ambroise ne regardent que
I
les approche le plus près du sacerdoce, rem|ilaçenl ferentcs nosmilipsos in Iwslius spiritiiales {]}. Et en-
les évêques et les piélres dans l'admiiiistiatioii du core : Omnes in reymun Dei et sacerdotium ungimur
Baptême. La nécessité de ce sacrement a fait éten- gnitià spititiuUi. S. Ambroise dans soi. livre des Mys-
dre jusqu'aux laïques et a tous les hommes le pou- lèrcs ,
distingue évidemment celle onction verticale
voir de le conférer. Mais en ce cas, à qui appartient- de l'autre ; et son texte rend incontestables les ré-
il plutôt de représenter la personne du Fils de Dieu flexions qui ont été faites sur celui de ïei tullien, tiré
dans une fonction de son sacerdice, sinon à un de de son livre du Baptême. Ils parlent tous deux d'une
ses membres, et à un fils adoptif de Dieu et parmi ; onction pour le sacerdocemysii(|ue, administrée av.int
les fidèles, à ceux dont le sacerdoce mystique a été que le néiqihyle soit revêtu de ta robe blanche Ëi/nssi
i
:
publiquement reconnu de l'Église par l'onction ver- de Uwucro pcrunyimur , etc. dil Tertnllien. Voici les
ticale ; et parmi ceux-là, aux niiiKjgames comme paroles de S. Au.broise (2) : Ascendisti ad saterdutcm,
ayant le moins d'empêchenienl au sacerdoce réel et considéra quid secutumsit. lionne iUud quod ait David:
proprement dit ? Siciil ungiientum quod descendit de ciipite in barbam ,
est exposé ensuite par le second en des termes qui sistance des mets de sa table : Baptizatus es, signa-
sont nécessairement le commentaire du passage de tus es regio charactere, cœpisli consequi annonam de
ïerlnllien : Accepisli sigiwciilum spiriluale , Spiritiim niensâ régis tni (1). On lit ensuite que cette marque
sapienliœ et inletlectùs, Spirilum consilii alque viilulis, royale est l'oiiclion du saint chrême : Baptizatus es ,
|
Spirilum cognilionis alque pielalis, Spiritum sancti ti- mmutatus, unclus oleo. S. Augustin compare en plu-
moris ; et serva quod accepisli. Signavit te Dem Pater, |
sieurs autres endroits le sacrement de Confirmation
confirmavit te Ckrislus Dominus, et dédit pignusSpiritùs pris pour la seule onction, aux sacrements de Baptême
in corde tuo (1). Il n') a là aucune autre imposition des et de l'Eucharistie. Un chrétien, dit-il, doit être prêt
mains que celle qui applique au front le saint chrême. de tout souffrir pour le Baptême de Jésus-Christ, pour
Les docteurs à qui il a plu de soutenir que l'imposi- j
l'Eucharistie de Jésus-Chrsit, pourlesigne ou le sceau
et qu'il en parle dans le même endroit : mais certai- sence de ce sacrement dans la seule onction du saint
nement il ne désigne l'onction sacramentelle que par chrême au front , et dans les paroles qui l'accompa-
.e mot d'imposition des mniiis ; car l'unique fois qu'il gnent, lui qui enseigne ailleurs en termes formels que
nomme le saint chrême, c'est par rapport à l'onction l'onction représente les langues visibles de feu, et que
verticale que le prêtre ou le diacre doit administrer les paroles sacramentelles tiennent lieu de l'imposi-
avec le Baptême : Sine clirismate et episcopi jussione ,
tion des mains des Apôtres.
ncque preshyler , neqiie diacomisjus habent buptizandi. S. Cyrille d'.VIe.xandrie dit que l'usage de l'huile
Ces paroles de S. Augustin (3) : Orabunt Apostoti , ceux (|ui ont été justifiés par le Baptême : Accessit
nebani..,. Quem morem in suis prœpositis cliam nunc catis confcrt ad consummationcm.
sénat Ecclesia ; ces paroles, dis-je, semhlables à celles Le pape S. Léon 1 (2) dit que le signe de la croix
de la lettre de S. Cyprien à Jubajanus, serviront à fait rois tous ceux qui sont régénérés en Jésus-Christ,
conCrmer qu'un texte peu différent du pape Inno- et que l'onction du Saint-Esprit les consacre prêtres :
cent 1 rapporté dans le dernier chapitre , est la règle Omnes in Cliriito rcgeneratos crucis signum efficit reges,
d'interpréter les passages de même sorte. Ce sens est sancti vero Spiritùs unctio efficit sacerdotes. Ce passage
que l'imposition des mains, employée maintenant par est du même genre que celui qui est tiré du livre du
l'Église pour comniimiquer le Saint-Esprit, est en partie Baptême de Tertullien , et celui qu'on lit au chap. 6
la même que celle dont usaient les Apôtres, en le fai- des mystères de S. Ambroise, où il s'agit de l'onction
sant descendre visiblement sur les fidèles ; et qu'elle 1 verticale. Le saint pontife parle tout autrement de
n'est pas néanmoins purement et simplenienl la même. l'onction sacramentelle : il exhorte les néophytes à
La multitude des témoignages qui monln;nt que S. demeurer stables dans la foi qu'ils ont confessée en
Augustin faisait consister toute la matière du sacre- présence de plusieurs témoins, et dans laquelle après
ment de Confirmation dans l'onction du saint chrême, avoir été baptisés, ils ont reçu le chrême du salut et
ne permet pas d'attribuer h ce Père une autre pensée. le sceau de la vie éternelle : Permanete stabiles in eâ
'
Le sacrement du chrême est aussi saint dit-il, que le , fide quam confcssi estis coram muttis testibus, et in quâ
Baptême (4) Sacramenlum chrismatis in génère visi-
: renali per Spiritum sunctum accepistis chiisma salutis et
Le Saint-Esprit , dit-il encore , e'st l'onction invisible, Le texte de Tliéodoretqui suit, représente l'onction
dont l'onction visible est le sacrement : Vnctio spiri- sacramentelle comme le sceau de notre enrôlement
ttialis ipse Spirilus sanclus est, cujus wcramentum est au service de Jésus-Christ, que nous avons choisi pour
tn unciione visibiti ([>). 11 rend la même pensée en Toi. On ne peutdécrireen termes plus propres et plus
d'autres paroles : Oteum visibile in signa est, oleum in- exacts que le fait ici Théodoret, la matière d'un sacre-
v'isibile in sacramenio est : oleum spiriluale intiis est , ment, et la grâce qui y est attachée : lieminiscere sa-
oleum visibile exleriiis est (G). Il dit ailleurs : Vous avez crée mystagogia:, in quà qui initiantur posl tyrunni abne
gationem et régis coiifessionem, velut sigillum quoddan
(1) Âmbr., ibid. , cap. 7. regium suscipiunl spirilualis unguenti chrisma, recipien
(2) S. Hier., in Dial. advers. Luciferianos.
(3) S. Aug. lib. 1.^ de Trin., cap. 20.
(4) Lib. 2 contra Litt. Petil., cap. lOi. (1) In Serm. de Cataclysmo, cap. 12.
(5) Tract. 9 in Joan. (2) S. Lco, serm. 5, in Anniversario.
(6) lu Psalm. ii. (3) S. Léo, serm. i, in Nativit. Doin.
lit cn\r. XXII. i.anga(;e des pftaEs sur i/imposi tion des mains. 2 {2
hs gratiam im'hibitem siinelissiini Spiritûs unguento lan- saints Pères assurent la niAmc chose de l'imposition
iiuùin ht tijfio (I ). des mains , ils entendent ou les paroles sacramen-
. Sixi):uF. sifici.F. telles ou l'imposition de.-, iii:iins, (|'.ii consiste à lou-
rroinent de Confirnialion par Pimposilion des mains, cipes solidement établis ci-dessus, on doit dire de
dit l'Iiistnrien ; el parmi l'eux (|ni se prisenlaiont cba(pie iiassage, où les Pères reconnaissent l'onclioii
pour être conlirmi's, un (('preux allcndait la gr:1ce du (lu saint chrême a|>pli(|née au front, connue la véri-
Saint-Esprit : Aciidit post pitriliculiuiiem pcr imposi- table el légitime matière de la Confirmation ,
qu'il
lionem moiiuum admiuisCranda Con/inHatio : cl ecce in exclut la nécessité d'une imposition des mains sépa-
oïdiiit' fo»/î)»i(iii(/()ri(m sancli Spiritûs gyntiam leprosm rée et distinguée de l'onction. Car, puisqu'il a été dé-
e.rspt'cldbdl. Nous allons voir ce (pie c'est fpradminis- fendu duiaut plusieurs siècles de mettre par écrit les
Ircr la C.onlirination par l'imposition des mains. paroles sacranieulclles, il est démontré (pie lis ([ua-
Connue les clercs voulaient chasser ce pauvre lioninie, lilés requises pour être la forme sacramentelle de la
S. Matcniicn l'appela en ces termes : Approchez, ma- Confirmation, conviennent à ces seules paroles, signo
lade, et recevez avec acli(ui de griccs le don du Saint- te signo crucis, etc. ,
parmi les Latins ; et à celles-ci,
Esprit. .\ussit(jl le saint év(i(|ue ayant iniprim(! avec signacutunt doni, etc. ,
parmi les Grecs : d'où ii s'en-
le saint chr(5nic le signe de la croix sur son front suit que ces seules paroles sont la lorme sacranu'n-
toute la lèpre tomba en écaille du corps de ce mal- lelle. Or, si cela est , la seule action que ces paroles
heureux : WMf, wger, accède, el Spiritûs sancli donum désignent et accompagnent, est la matière du saore-
gratulanler suscipc. Imprcsso itaquc signo ciiicis in ment; et elles ne désignent, elles n'acccmpagncni;
fronle. ejus cum sacro chrisinatis ungitine , mox ab eo que l'imposition des mains qui est renfermée el con-
icpra in nwdum squamœ cecidit. Ces paroles font voir tenue dans l'onction : par conséquent l'imposition des
qu'imposer les mains n'est rien autre chose que faire mains qui est renfermée et cor.lenue dans l'onction,
l'onction. est la seule et unique matière de la Confirmation. SI
Primasc, évêque d'Afrique, dit que l'onction du saint cette vérité est appuy('e sur tant de témoignages ''Vis
chrême est divine, cl que par elle on confère le Saint- sept premiers siècles, il faut avouer que les Péris de?
Esprit: Divinaest, eùque confertur Spiritûs sanctus (3). siècles suivants l'enseignent encore plus exprcsocment
S.Grégoire de Tours dit qut^Clovis, après avoir et plus clairement ; et quoi qu'en disent les critiques,
été baptisé, reçut l'onction du saint chrême avec le ils ne rendent que la pensée de leurs prédécesseurs.
sceau de la croix de Jésus-Christ. /)n;)(/2a(Ms «s( C'est donc évidemment une chimère ^ue la dislii. .lion
ddibutusque sacro clirismate cunt signaculo crucis Cltri- de trois âges, où l'on se figure que l'usage je l'Église
du Saint-Esprit est procurée par l'onction. Les con- Le concile Romain, tenu en "45, approuva les rè-
ciles de Tolède 111 et IV, où il a présidé , appellent glements ou statuts de saint Bonifare, archevêque de
onction du saint chrême le second sacrement. llayence, où on lit que le saint chrême est un sacre-
S. Maxime Martyr (6), dans ses notes sur S. Denis, ment , chrisma genus sacramenti est.
rapporte ces paroles des constitutions apostoliques: Un autre concile Romain, tenu en 768, ordonne
Est ergo Baplismus mortis Domiiii toco dalus... olcum que les Sacrements, conférés p.ir "antipapeConstantiu,
pro Spiritu sancto, unguentum Confessionis Confirma- soient réitérés, excepté le sacré Baptême el le saint
tio (7). chrême : Prœter sacrum liaplisma el sanclum chrisma.
Il n'est pas possible que ces Pères et quantité d'au- Ce que Théodulphe d'Orléans (1), Alcuin, Magnus
tres, que j'ai cités,
.--,.,-- - rj-
-, parlassent de la sorte,, ..
si une
- im de
_- Sens appellent
.,,,,.._ imposition
,.. ....„ mains,,
des le
.^ vénérable
position des mains séparée et distinguée de l'onction I
Bède (2) et Charlemagne dans ses capitulaires décla-
eût été nécessaire au sacrement de Confirmation : et rent que ce n'est autre chose que l'onction sacramen-
il est évident par cette foule de témoignages ,
qu'on telle ,
qui imprime sur le front le saint chrême : Illa
a regardé durant les sept premiers siècles de l'Église unctio ,
quce per manùs impositionem ab episcopis sit,
l'onction du saint chrême appliquée au front comme Confirmatio dicitur (3). Fidèles omncs cum impositione
la seule matière essentielle à la Confirmation. J'ai manûs sacerdotatis, qnà Spiritûs sanclus accipitur, liàc
Conclu légitimement de ces textes, que quand les unctione signantur (4). Ne quis à cliorepiscopis per
tnanùs impositionem consignari vel conprmari usquàm
(1| Theodoret. in Tant., lib. 4.
velit.
(21 Acta Sanct. Boli;^:id., aprili mense, lom. 3.
(3) Primas, in 2 Cd:. i, 21. Tlieodulphiis, episl. adMagn.; Alcuin., cpist. do
(1)
(•4) S. Greg. Tnroii. in Hist.
Bapt. ; Magnus, Epist. ad Car. M.
(5) S. lsid.,lib. 6 0rig., cap. ult.
(2^ BedainPsalm.26.
(6) S. Maxim, in Hier. Ecel. , cap. 2, in fine.
(3) Idem in 1 Cant.
n) Consl. Apost., lib. 3, cap. 17. Lib. 7 Capilul.
(4)
24S APPEND. IV. SDR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. 841
Neuvième siècle. 1 tion, n'ont pas un autre sens que dans ce passage de
Raban dit que Tévéque par l'impnsiiion des mains Siméon de Thessaloniqiie. Or, de l'aveu du P. Mo-
I
marque au fronl le baplisé avec le saint chrême Epi- : rin (1), cet évèque grec n'a jamais conçu que l'impo-
scoijvs haplizatum jier matnis imposilionem cum ipso sition des mains et l'onction fussent deux action» dis-
ciirisinate consignut (\). tinguées. Il en est donc de même des Pères latins.
Atiialairc. Le droit de faire par l'imposition des Douzième siècle.
mains l'onction du saint chrême au front a été trans- L'abbé Rnpert (2) enseigne que toute l'Église est
mis aux seuls évèques par les Apôires Vt ab episco- : consacrée par l'imposition des mains, qui applique
pis solis inungnlur per manûs imposilionem , ub Apo- l'onction du chrême : Omnis Ecclesia unclione chrisma-
stolis assumplum est (2). tis per imposilionem mnnuum consecratitr.
Ratram. L'évé(iue donne la "r.îce du Saint-Esprit Hugues de Saini-Vittor écrit que l'imposition des
par l'iniposiiioii des main»; ce qu'il fait en appliquant mains, qu'on appelle Confirmation, consiste en ce que
an front du b;iptisé l'onction du saint chrêinc : (îrulia le chiéiien est marqué au fronl avec le saint chrême,
sancti Spirilùs per imposilionem muntium tribuiitir ab par une imposition des mains : Manûs impositio, quœ
cpiscopis; quod tune fu, quando fronles bapliuitorum iisilato nomine Confirmatio vocalur, quà chrislianus un-
chrismale sacro liniuntur (3). clione chrismatis per imposilionem manùs in fronts si-
Dixième siècle. gnamr (5). Il dit encore que l'évêque fait l'onction au
La vie de S. Ludger {i), pieuiier évèque de Munster, front, à ceux qui se présentent pour être confirmés,
a été écrite dans le dixième siècle, ainsi que l'esiinicnt en iniiiosant les mains : Ponlifcx per manûs imposilio-
les bollaiidisies. On y lit que durant i;ne persécution le nem confirmandos uiigil in fronle (4).
S. évèque baptisa dix-huit entants, qui tous mouru On voit qu'Innocent III parle le langage de son temps
rent avant le temps prescrit pour quiticr l'habit blanc, et des cinq siècles précédents dans le texte déjà cité.
exceptés deux qu'il confirma par l'onciioB du saint M le fait plus nettement encore dans celui-ci, où il dit
chrême et l'imposition des mains, aussitôt que la paix que les évèqnes , en faisant aux baptisés l'onctio.i du
fut rendue à son é;;l!se : Octodecim infantes bapliznrit, saint chrême, leur administrent le sacrement de Con-
qui omnes in albis defiincli sunt, exceptis duobus quos firmation par l'imposition des mains : Sacramentum
iancltts sacerdos ,
pace reddilà, sancti chrismatis unclione Confirmalionis, chrismando renatos soli debent episcopi
et manùs impositione firmavil. Le lerine imposition des per inanûs imposilionem cun ferre (5).
mains signifie ou le geste nécessaire à l'onction, ou la Treizième siècle.
vertu que la lorme sacramentelle donne à l'onction. Ce qui a été rapporté de la Somme do S. Thomas,
Car certainement dans le dixième siècle ce terme par et de la lettre d'Innocent IV au cardinal Othon sur ce
rapport au sacremcit de (^mlirinatioii était pris dans sujet, atteste quelle était, dans le treizième siècle, la
Yves de Cliartres dit que les néophytes s<mt confir- toujours employée par les Apôtres pour communiquer
més contre les esprits malins par ronctioii du saint aux fidèles la plénitude du Saint-Esprit; tant il est vrai
chréiiK! qu'on leiirconrère en lenr imposant les mains: qu'on ne connaissait point alors d'autre imposition des
Per Hiai.'ùs imposilionem sacra chrismale contra spiri- mains, nécessaire à ce sacrement, que celle qui est la
tualfs mquilias confirmantur (5). même chose que l'onction.
Simé II de Tlicssaloiiiqiie dit qne par l'imposition Quatorzième siècle.
des II >i.is et riiiiile saciC'' .lésiis Christ répand sur les Scot dit que l'imposition des mains, qui est propre
néopiiy les une glace vivilianIe:C/ins/i(s)ieop/ii//("s...per du sacrement de Confirmation, se fait en forme de
HiuHMiiHi imposilionem et diiiuum unguenlum vivificam croix sur le front, en y appliquant le saint chrême :
Spiritùsgratiamimpertitur{6).Lesic\ies des Pères la- Impositio manûs fil ungendo in forma crucis in fronle (7).
tins, où l'imposition des mains et l'onction sont jointes Quinzième siècle.
ensemble pour exprimer la matière de la Confirma- Thomas de Valden s'explique de la sorte : Quicon
que veut être fidèle, se garde bien d« dire que le sa-
(1) Rahaii., lili. I il- Inst. Cler. , cap. 28.
{-2) \n\:.\.. lib. 1 lie div. Olfi.-. , c:,\>. 27. li) Morin., deCnnfirm., c. 5.
('<) Ralrauini. , lih. coulia Gra-ciis, cap. 7. (2) Riipert., hb. 5 de div. Oflic., c. 16.
(l) .\piid Siiriiiin. Hugo Victor., lib. 2 de Saciain., pag. 7, c. 2.
J5)
(;")) Yvo, in opusc. de Convenientiâ nov. et vet. Te- (i) Ibid., pag. 2,S, c. 1.
slauienti. 5) Inii. 111, lib. 1 Décret.
(6) Simeon ThessaL in Prsef. Ub. de divine Tem- (6) Albert, in i, disl. 7.
ple. (7) Scot. in 4, dist. 7, q. 1.
IIS cii.vp. XXIII. l'OiinQUOi LA piLnitence sai'I'ellf; imposition of.s mains.
546
crciDCiit tic CoiiliriiialiDii cl.iil aiilrcrdiK cotirL'rc p.ir ' en coinposanl le ebapitre l.'i de kuii livre de la Péni-
^illlp|>^iliOIl di'S m. lins miiis roiicliiiii; car riiii|)<>-.iliiiii tence, n'avait point prévu ipi'il cliaii|;erail de pensée
lies mains nVsl clU' pus nécossairriiiiiil ciiiiipnsc l'I et ipi'il inr so souviemliait point du l'avoir entendu du
rciircniioo dans l'diiiiion? A'hho inilur iliait, qui viill s:u reiiMiil de Pcnileneo, lorsqu'il serait d'Iiuinenr de
iu fiiletit, ijubd sammienliim Cinilirmatioiiis fiebiil tine l'expliipicr du sacrement de Conlirnialion (I). Il faut
SkiziI:»!^ sièci.r inoiid'c but bien que' l'aiiciiMi laogagi: de rr^gli:,c était
l'u-m- Aiii.i>l<' ayanl avancé couinic probable l'opi- de nommer la Pénitence iiiipnsition des mains, et i|ue
nion ilo qnelunes caiiiiMislos qui esliniaienl (pie l'iiii- l'action réelle d'imposer les mains él.iil ordonnée cl
piisIliDii lies mains, par laiiiiclli' ('(•M'cpii- ioikIio clia- employée surtout ilans les réeonciliatioii.s pnbli.pies
cuii lie ceux ipi'il ronlini»', csl la iiialièie cssi'ii- des pénilenls On vent bien lui passer, quoique san»
ticlle (le la contirmaiinn, ut qnc l'onction du sauii aucune preuve, (pie cette imposition des mains était
cbrônic c>l sculcnienl une [larlie iiiiéjranie de lu ina- aussi usii(!e dans les réconcili.iiions particulières cl
lièi'c, ou la malière accidrnlt'lle, Diiiiiinique Solo no secrètes; sur quoi il dcmandi! ; Ponnpioi les anciens
rr:ii(!;iiil point de ocnstirer cette opinion it de la qiia- diraient ils qu'on impose les mains, et (pie par l'iin-
lilier d'erronée et d'Iieréliqiie, enlaiit(pie l'on voudrait positiim des mains ou sanclilii! les (idèli;s, et (pi'on
dire que le sacrement de Con(irMi3ti(ui peut être ad- les dispose à la participation des saints mystères? Se-
ministré sans l'onction ; ce qui est conforme à ce ca- rait-ce .senlcmeiit pour sii,'ni(ier q'i'on pnmonce sur
non du concile de Sens approuvé par le Saint-Siège: eux, à cet effet, les (laroles de rabsobilion'/ Oui, cer-
('.oiiliiimtlioms sacriinioiluit! non l'uri shii' inictionc apo- taiii<'ment, et c'est là l'exacte vérité.
slolicà Irndilio es( ; l.a tradition apostoli<pie eii>eignc Il a été démontré ci-dessus, que les formes mêmes
que le sacrement de Conlirniatioii ne se fait point et les paroles sacramentelles s'appelaient imposition
sans l'onction; et j'ai assez bien montré que, suivant des mains. Il est important de ré|.éler sur (piels té-
cette même tradition apostobipie, ce sacrement se (ait moignages on l'a avancé. L'auteur do Coniiiientaire
sans l'inipo^itloii des mains, qui serait une action dis- attribué à S. .Ambroise, le déclare expie sèment : Ma-
tinguée de l'onction. nùs autem imposilioncs sunt vvrin mystica. Le second
CHAPITRE XXIII. concile de Milève assure que les impositions des mains
Pourquoi le scicrcmcnl de Pcnilence s'appetlehnfoskion sont des formules de paroUîs ipii se récitent et se
des mains. prononeent, dicanliir. O'où il s'ensuit qu'il faut ex|di-
Un fenlimcnt assez commun et très-probable est quer simplement et h la lettre ce texte de S. Augustin:
que inule l'essence du sacrement de Pénitence con- Quid enini est atind manùs impositio, nisi oratio super
siste dans l'absolution sacramentelle ; et que les actes liomineni ? Le saint docteur avait assisté au second con-
du pénitent, qiioiqii'csscntieilemeiit requis, n'entrent cile de Milève, et il était contemporain d'Hilaire, qu'on
point dans l'essence inlérieure et formelle du s:icre- dit être l'auteur du Commentaiie attribué il S. Ani-
meiit, mais sont seulement la matière exléi'icure et broise. Il parlait donc un langage connu et reçu de
nécessairement présupposée. En efl'et, le saint concile son temps, en disant que l'imposition des mains, en
de Trente (2) a prononcé non pas simplement qu'ils quoi consiste le sacrement de Pénitence, n'était rien
sont la matière, mais qu'ils sont en quelque sorte la autre cbose que la prière ou l'absolntiou sacramen-
matière : Si quis ncgavcrit reqniri... tret aclus in pœni- telle qui se prononçait sur l'bomme. Celle véi ité de
Icnte quasi matcrium sacramenli Pœnitentiœ... analhema fait étant aussi bien établie, et devant être confirmée
sit. Quoi qu'il en soit, il doit au moins passer pour de plus en plus dans la suite et dans ce cbapiire
constant que, de la p.irt du ministre, les paroles de même, elle rend nulles toutes les preuves qu'on croit
l'absoluiioii sacriimentelle constituent l'essence du avoir, pour .«e figurer que l'imposition des mains fol
sacrement de Pénitence. Cela se prouve invincible- autrefois la matière de la rénitence; car il y a irès-
ment par les textes de l'Évangile, qui contiennent peu de témoignages anciens dont on ne doive dire (pie
l'institution du sacrement, et par l'autorité du cor.cile celle expression, par rapport à la Pénitence, a été iirise
de Trente et le décret d'Eugène IV. Cependant M. Vi- par l'auteur pour signifier les paroles de l'absoliilion,
tasse ne craint pas d'assurer qu'on a pu aulrefois vrai- et que les termes, imposer les moins ou la main, sont
semblablement assigner riinposilioii des mains pour précisément absoudre les pénitents en pionoïKjaiil les
la matière du sacrement dfî Pénitence. Il emprunte ses paroles sacrées. S'il y a quelque texte où rimposition
preuves du P. Moriii (3), qui cite tons les endroits des des mains soit décrite, de telle sorte que l'actioii sim-
Pères et des conciles où le sacrement de Pénitence est i ple et réelle de l'imposilion des mains soit évidem-
appelé imposition des mains, et entre antres ces pa- ment marquée, c'est évidemment aussi un" imp sition
roles de S. Augustin ; Manùs cmlem imposido, non sic- des mains cérémoniale et arbitraire, qui a été intro-
ut Bapiismus , repeli non polest. Le savant critique duite, par la discipline de l'Église, dans les réconci-
a attiré celte action physique et ce geste dans la cé- lunt, placuit debere eis manum imvoni. Les raisons que
rémonie. les critiques allèguent pour maintenir qu'il s'agit de
Mais quel est ce sens figuré et mètapliorique? On le la confirmation que l'on recommanae d'administrer,
trouve énoncé dans l'anliquiié la plus reculée avec la le Baptême présupposé et sous-entendu, ne méritent
plus grande clarté, et exprimé comme on le peut pas d'être écoutées. Or le Baptême n'est appelé qi.'o
souhaiter, non seulement par rapport à la Confirma- très-rarement imposition des mains parce que ce
,
tion, mais encore par rapport à tous les sacrements nom ne lui convient qu'à un certain égard , et en ce
qui sont appelés imposition des mains. S. Clément qu'il a de commun avec le sacrement de Pénitence ;
écrit, dans les conslitulions apostoliques : Invocaiio c'est-à-dire, en tant qu'il est pris précisément pour la
m nnaquàque re est virltis mam'is imposilioitis. Il nomme rémission des péchés. L'un et l'autre sacrement dé-
invocation la forme sacramentelle, suivant le langage livrent les âmes des maladies et des plaies spiri-
de Tanliquité; il déclare qu'elle est dans chaque sa- tuelles ; et ils ont un rapport naturel à l'imposition
crement la vertu de l'imposiiion des mains. S. Clé- des mains , dont Jésus-Christ et les Apôtres se ser-
ment n'entend pas que celte forme ail nécessairement vaient pour opérer les miracles de guérison.
l'imposition des mains pour matière, mais que dans Jésus étendant la main toucha le lépreux , et lui
les sacrements qui sont appelés Impositions desmain<, dit : Je le veux , soyez net. Et dans le moment il fut
la forme communique à la matière la vertu qu'on net de sa lèpre : Et extendcns Jésus manum , tctigil
connaît avoir été propre de quelque imposition des eum, dicens : Vola, mundare. Et confeslim mandata est
Esprit ; et par conséquent dans la Pénitence et dans et que parle ministère des prêtres il renouvelait, pour
l'Ordre, la vertu de quelqu'autre imposition des mains communiquer la vie éternelle, celte multitude de mer-
semblable. veilles qu'il avait autrefois prodiguées pour rendre la
Pour prononcer avec certitude quelle sorte d'im- santé corporelle : Infirmas, impositis manibus, curavit.
position des mains est représentée par l'absolution Imposuit manus super oculos ejus, et cœpit ridere. Jm-
sacramentelle comme en ayant la vertu, il est h pro- posuit illi manus, et confestim erecta est (1). Il était si
si les paroles sacramentelles ne sont point proférées Deprecabantur eum ut imponat illi manum. Sed veni
par le prêtre au même temps que la matière du sa- impone manum super eum, et vii'et (2). Le Sauveur at-
crement est mise , celui qui est baptisé, descend dans tacha la même vertu à l'imposition des mains des
le bain sacré seulement comme un juif, en y laissant Apôtres : Super œgros manus imponent, et Oenè haoe-
les souillures de son corps, et non pas celles de son bunt (3). C'est pourquoi suivant la pensée de S. Clé-
âme : JSisi enim in umonquorique liorum invocatio pat ment, l'absolution sacramentelle à l'égard des taches
à pio sacerdole, in sotam aqunm descendit qui bnptiza- et des misères spirituelles tient lieu de l'imposition
ttir, et aeponit lantitm sordes corporis, non animœ (1). des mains , dont Jésus-Christ et les Apôtres se ser-
Cela est dit pour prouver que l'invocation ou la forme vaient pour remédier aux maladies corporelles. Si
sacramentelle est la vertu de l'imposition des mains. bien que l'Église a institué et multiplié les impositions
De là il est clair que le saint Pontife attribue la vertu des mains dans les pénitences publiques ,
pour mar-
da l'imposition des mains à la forme du Baptême. On quer en quel sens et pourquoi l'absolution sacramen-
ne doit donc pas trouver étrange que parmi les an- telle était appelée imposition des mains. La prière
ciens monuments il se rencontre quelque témoignage sur l'homme, c'est-à-dire , l'absolution sacramentelle
où ces termes imposer les mains et baptiser signifient ressemble à liimposition des mains employée autre-
la même chose. C'est pourquoi nous avançons sans fois par Jésus-Clirisl. Elle opère dans les consciences
liésiter, que par ce moyen nous avons la parfaite in- les mêmes miracles de guérison ,
que l'autre produi-
«elligence de deux canons qu'on a regardés comme sait dans les membres affaiblis ou viliés. Elle chasse
inexplicables. L'un est le trente-neuvième du concile les démons des cœurs qu'ils obsèdent , elle rend la
d'Elvire, dont voici les termes : Gentites si in in/irmi- santé et la vie de la grâce; elle ôte l'aveuglement de
lalc desideraverint sibi manus imponi , si fiierit eorum l'esprit , la lèpre du péché , toutes les difformités que
ex aliquà parte honesta vita, placuit eis manus imponi,
(1) Marc. 5, 6; 8, 23. Luc. 13; 13.
Clemens, utejus verba Morinus ipse inter-
(1) S. (2) Marc. 7, 52;Matlh. 9, 18.
prctalur, lib. 8,c. 8, n. 7, exi. 7Const.Apost.,c.45. (5) Marc. 16, 18.
519 r.IIAP. \\\\\. rOUROnoi IA Pf.N'ITF.NCE SAri'ELI.E IMPOSITION DES MAINS.
c:iu$ciil les vices dans riiiU'iii'iJido riioiiiiiic. Au de' recevoir le bapièiue. Il ne s'endiarrassail point que
l'aiil du |).issai;i' de S. C.léiULMt , celui dr S. Au^usUii li-s inlidèles, ou dans la suite des siècles les di'ser-
aurait suffi [mur rdaiicir le [Xiiiil ipic luiiis disruUius. lenrs de la foi inférassent de son di.scours, que le
Car ce saiul docleur tie dit |ias seulcuuMit ([ue l'inipo- Itaptèrne et la Pénitence sont la môme chose. I,a se-
Kllioii des luains, ou le sacrenieiil de Péuileiice, n'est conde planche après le naufrage était trop bien dislin-
rien autre chose (|ue ralisuliilinti sacraïucutelUî ou la gu('e de la première dans l'esprit des vrais Clnc'ticnS
prière niysli<|ue.; il dit ipif l'iin|nisiti(iii des inaiiis par plusieurs caractères diflércnts. La promesse et
n'est rien autre chose (|ue celte prière qui se fait sur l'institution particulière de ce sacrement sont mar-
riionune, oralio super liomiiiem. (À'tte expression de quées dans l'Évangile avec des traits de limiière si
S. Augustin est faite pour rappeler à l'esprit ce texte vive, qu'on voii bien que les Pères ont cherché à en
tIe l'Kvanjîile : -Sii/vr «'(/i-os hihiiiis impomnl , i-t bcnc tempérer réclat par des ex pressions obscures ou étran-
hiibi'Ounl. On ne doit pas dcuUer «pie le saint évêipic gères, pour jeter dans la perplexité les ennemis de la
n'ait en en vur d'ex|ii iiner que le sacrement de Péiii- fui. Uien n'est si sensible que cette vuedans im passage
Icnce s'appelait imposition des mains, pai' cette rai- de saint Jérôme. Ce Père a manifestement reconnu le
son qu'il consistait dans des paroles qui se disent sur pouvoir que les prêtres ont de remettre les péchés
l'houiuie pour gui-rir les plaies et les maladies de son commis après le baptême : il le déclare avec toute la
ilnie, avec autant d'eflicace que l'imposition des mains clarté possible dans son commentaire sur les chapitres
se faisait sur les hommes par Jésus-C.hiist pour les Kî et 18 de saint Matthieu, et sur le chapitre 3 de
délivrer détentes leurs infirmités corporelles. Comme réi>ilre à Tite : mais dans son commentaire sur le
oc sont proprement et uni(;uemcnt les paroles de l'ab- chapitre li d'isaïe, il sem'ulc donner atteinte à la ma-
solution sacramentelle que les Pères les plus anciens nière dont ils l'exercent. Au sujet de ces paroles
ont entendu par ce terme imposition des mains en dé- des Proverbes qu'il cite : Funibus pcccatorum snorum
signant ainsi le sacrement de Pénitence, personne consiringilur, il rapporte ce texte de S. Matthieu :
ne peut raisonnablement attribuer celle dénomi- Quœcumque solvciitis super lerram , crunl soluta et in
nation à l'action physique d'imposer les mains ; cœio; et il dit que les Apôtres délien; les pécheurs par
d'autant plus que l'Eglise n'a jamais cru ce geste ou la parole de Dieu ,
par les témoignages de l'Écriture,
cette action essentielle au sacrement, et qu'on ne ei par les exhortations à pratiquer les vertus : Sotvunt
saurait montrer qu'elle l'ait employée même comme autem eos Apostoli sermone Dei, et testimoniis Scriptu-
nne cérémonie accidentelle, par aucun icmoignage TCrum, et exhortatione virtulum. Ce qui avait été écrit
tiré des cinq premiers siècles. On sait d'ailleurs cer- par S. Jérôme comme une énigme pour les païens
tainement que les guérisons corporelles que le Fils les calvinistes l'ont saisi avec avidité ; et prenanf :ette
de Dieu opérait par l'imposition di s mains , étaient ombre mystérieuse pour une lumière, ils se senî xt.-
des ligures de la guérison spirituelle des ànics. En Drmés dans leur aveuglement. S. Jérôme veu' pour-
faut-il davantage pour se convaincre que c'est là la tant dire que les Apôtres délient les pécheurs par
vraie et seule raison qui a fait donner aux paroles l'absolution sacramentelle , et qu'ils y ajoutent les
de l'absolution sacramentelle le nom d'imposition des témoignages des livres sacrés et les exhortations à la
mains ?
vertu comme des remèdes contre les rechi;tes. Le
Ce nom était commun à tous les sacrements des saint docteur évite de nommer l'absclution sacramen-
morts; et s'il arrivait dans quelques circonstances que telle; mais en distinguant, comme il ie fait, la parole
les sacrements des vivants remissent les péchés , on de Dieu des témoignages de l'Écriture sainte , i. dé-
aurait pu les appeler imposition des mains. Ce nom signe très-certainement la forme du sacrement. Ce
était utile au secret des mystères , en ce qu'il était n'est pas le seul exemple que nous ayons rencontré dans
aux personnes profanes le moyen de discerner avec les écrits des Pères, où les formes sacramentelles sont
facilité trois de nos sacrements, la Pénitence, la Con- nommées simplement la parole de Dieu : en quoi ils
firmati'jn et l'Ordre; outre qu'il se rencontrait beau- montrent et leur dextérité .à garderie secret des mys-
coup d'occasions où le Christianisme avait intérêt que tères, et l'institution divine des paroles sacrées.
les païens confondissent la cérémonie qui donne la Par combien de traits n'est-il pas visible que les
première entrée dans l'Église avec celle qui réconcilie saints docteurs ont affecté queUiuefois en ce qui re-
à l'Église. Aussi les saints docteurs ont-ils afTecté en
garde les Sacrements, de s'éloigner du sens propre
plusieurs manières de répandre des ténèbres sur les pour leur ap-
de l'Écriture qui était connu des fidèles,
traits capables d'en dévoiler la distinction à tous les
prendre à le cacher, quand les circonstances l'exige-
yeux, hors le cas de nécessité. Par exemple, saint raient? S. Augustin déclare eu beaucoup d'endroits
Fulgencc appelle le Baptême le sacrement de la Foi le sens propre et véritable de ces mêmes paroles (l).
et de la Pénitence : Sacramentum fulei et pœnilentiœ. Quœcumque solvcrilis super terram, eruni soluta et in
Il était bien sur que les fidèles ne lui imputeraient pas cœlo. Oii voudrait qu'il ne s'en fût jamais écarté, et
d'enseigner qu'il ne faut point admettre d'autre sa- qu'il l'eût représenté partout exactement. Mais ce
crement de Pénitence que le Baptême, mais seulement
de déclarer que la confession de la foi et le repentir (l) S. Aug., lib. 1 contra Advers. Legis et Proph.,
cap. il ; \\b. 20 de Civit. Dei ; Tract, in Joan., cap.
des péchés passés sont nécessaires aux adultes pour 22 et 49.
2ol APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. i52
néraux ou impropres, pour déconcerter et dépayser que données par les saints Pères, auraient besoin
un lecteur infidèle, et pour apprendre à ses auditeurs d'indulgence et d'cicuse ; au lieu qu'en la supposant,
l'art de le faire. C'est pour cela qu'il applique aussi on ne peut qu'admirer leur sage fidélité à ne vouloir
quelquefois ce passage à la correclion fraternelle, et être bien entendus que du peuple initié aux mystères.
au pardon des injures (1) : Cœphli litibere fratrcm tuum Je ne cesse point de faire remarquer que leur con-
tanqvhm piMicanttm, ligas illum in terra... Ciim auletn duite ne doit point être prise pour une négligence et
corrceris et concordaveris cum fratre luo, soh'isli eitm un défaut d'exactitude dans le style, ainsi que leur
m terra : cùm autem solveris eum in terra, solulus erit reprochent continuellement des controversisles de
et vt cœlo. Et ailleurs : Diim nos inmcetn peccata dimit- mauvaise humeur , à cause de l'abus que les non-
timus, ea in lerrâ solvimus, ut in cœlo sotvnnlur. Un veaux hérétiques ont fait de tous ces passages. La loi
écrivain qui avancerait aujourd'hui de pareilles pro- du secret des mystères aurait dû mettre ces grands
positions, nous paraîtrait suspect ou peu sage. Aussi hommes à couvert de tout blâme. Elle les engageait
les temps sont changés, nous ne sommes plus sujets à mettre de temps en temps de pareilles obscurités
à la loi rigoureuse du secret des mystères ; et les dans leurs discours; supposant sans doute que les
nouveaux hérétiques ont abusé du langage qu'elle avait Chrétiens des siècles à venir imiteraient ceux de leur
introduit. Le même saint docteur inlerpréiant les pa- temps, et que les enfants de l'Église liraient toujours
roles de l'institution du sacrement de Pénitence : Qito- leurs ouvrages, le flambeau de la foi à la main, tel
rum remiseritis peccata, remitluntur eis, etc. , il les ex- qu'ils le recevaient des enseignements de leurs pas-
plique de la charité de l'És.ise, qui remet les péeliés leurs. Ils ne se figuraient pas qu'on fît un jour moins
de ses cntiinls, et relient les péchés de ceux qui de cas des instructions vivantes de l'épouse de Jésus-
sont hors de son sein. 11 parle de la cause impétra- Christ, que d'une façon de parler qui aurait été au-
loire de la rémission des péchés, que le saint doc- trefois employée pour mettre les infidèles hors d'état
leur attribue aux gémissements de la colombe, c'est- de pénétrer dans le sanctuaire de la religion. L'aveu-
à-dire, aux prières des fidèles dans le tribunal même glement des infidèles a passé aux hérétiques de nos
de la Pénitence, sans préjudice néanmoins de l'abso- jours : et parce qu'ils n'ont pas plus de foi que ces
lution ou de l'acte judiciaire que les prêtres exercent hommes profanes, les endroits où les saints Pères
en vertu de la puissance de remettre les péchés ac- enseignent le plus clairement nos dogmes ne leur
cordée à eux seuls. Il est fort ordinaire au saint évê- désillcnt pas les yeux, pour leur donner l'inlelligcnce
que de parler de cette cause impélratoire de la rémis- des textes obscurs.
sion des péchés, sans faire mention de la cause effi- CHAPITRE XXIV.
ciente instrumentale, qui est le sacrement (2). Outre On était soigneux , dans ta primitive Église ,
que les
ia raison qu'il pouvait en avoir tirée de la matière paiens ne discernassent point aisément parmi les chré-
qu'il traitait contre les Donatistes, le secret des mys- tiens ceux qui étaient prêtres.
tères ne lui permettait pas de représenter si souvent Un motif particulier engagea les premiers Chrétiens
et si ouvertement l'efficace de l'absolution sacraraen- à appeler le sacrement de l'Ordre d'un nom qui lui fût
lelle. Le même égard pour celte loi lui a fait plusieurs commun avec la Confirmation , la Pénitence et quel-
fois omettre de considérer la cause instrumentale de la quefois aussi avec le Baptême. C'était afin que les in-
justification dans le Baptême, pour s'attacher à la cause fidèles eussent autant de peine à discerner dans le peu-
mystérieusement a toujours régné dans l'Église, tant qu'à distinguer dans les écrits l'imposition des mains,
qu'il n'a pas été permis de publier les formes des Sa- I qui élail le sacrement de l'Ordre, de l'imposition des
tende du Baplêmeces mots : Quorum remiseritis c[c., la Pénitence , ou celui du Baptême. Les ennemis du
que S. Augustin explique de la charité de l'Église; christianisme en voulaient surtout aux évoques et aux
cl la vérité est qu'il les prend dans un sens géiiéral prêtres. Le devoir de ces personnages vénérables, dans
cl étendu, qui comprend le Baptême et la Pénitence un temps de persécution était de se sacrifier pour ,
tout ens mbie, comme deux manières dont les prêtres leur troupeau plutôl que de l'abandonner de deraeu- ;
remetienl les péchés. 11 le fait à cause de la ressem- rer courageusement dans leurs églises, qui avaient be-
I
pensée et la foi des fidèles cela suffisait à ce saint fortifiées par la fréquente participation des saints mys-
;
(1) S. Aug.,Serm. 16, de Verbis Domini, de 11, assidiiment à les tenir cachés ou à les rendre incon-
qua;st. 3, Tract, in .loan. SO, 5t).
nus aulant qu'il était possible ; el dans le lieu de la ré-
(2) S. Aug. in Psalra. 61; lib. 3 contra Don.,
sidence de l'évêque , les laïques et tout le clergé
cap. 17, lib. 18, cap. 5, 20,21,22; lib. G, rap. 1,2;
Lom.25 inlor hO. même les prêtres , conspiraient à le soustraire au po*
2:i5 CHAP. XXIV. SOIN DE CACllEIt LES PRÊTRES AUX INODÈLES. 25*
Voir el aux rcclierclics dos pcrsdciiU'urs , et à délonr- noms des sujets dont le clergé était rompost^. Mais de
iior lo |K,Mil sur l(Miis imiprcs |icis()imrs , si cela i^iaii pareils accidents avaient été pré\ enus par la sagesse des
iirii's>;iin' [Kiiir la mIicU'' ilc Iciir (mMI' coimniin. CVsl scribes, et il leur avait été facili' d'empêcher que les
in iiu'ipalomcnl dans ces occasions que l'on a vu parmi idolâtres n'eu tirassent aucutie lumière qui leur lit dis-
li's simples laîiinesd'illiislivs li(5ri>s de la foi , ;\ qui le tinguer le clergé du peuple. La liste qui cmnpienait
Saiiit-Espril inspira de se livrer volontairemenl an\ le nombre des ctil'ants cl des néophytes adultes (|iroii
saU'Ililes, de se préseiiler aux Iriliunaiix des jotjes, avait (onfirmés après leur baptême était iiililuh-e :
(le reproelier en face aux gouverneurs cl aux préfcis Li.id' (le ceux (I qui ou a iiii/w.^c' les mains ; celle des hé-
leur injuKiicc et leur impii'lé , de provo(iuer leur fu- rétiques et des pécheurs publics qu'on avait réconciliés îl
reur cl leur liarharie , de clicrelicr à devenir des ob- l'Eglise ('tait aussi iritilnlée : Lisic dcctux à qui on a
jets dignes d'oeenpcr , de fixer el d'assouvir leur im;)(isc les maius ; la troisième des sujets (|u'oti avait or-
rage, licureux de faire nulilicr el négliger en ces nio- donnés était encore intitulée : Liste de ceux à qui on
inenls le soin de surprendre el d'arrélcr les chefs de a imposi' les muins. Les termes qui servaient à distin-
la religion. Cependant les infidèles forçaient iiiopiné- guer les divers ordres , étaient une énigme pour ces
niiMil les lieux d'assemblée el de prières , et , dans les hommes profanes , aussi bien que les mots qui caraclé-
lernières perséculious , les lomplcseï les saiiciiiaires risaicnl li>s Sacrements. On conçoit que l'usage cl la
(pi'on avait c'rigés ; ils saisissaii^il les exemiilaires de forme de ces listes fui ré|iaii(lue généralement par-
rterilurc-Saiiilc , les livTcs et les registres eedésias- tout , lorsque le Christianisme s'étaiit exlraorilinai-
tiqucs. N'y irouvaienl-ils pas les caial"gues et les rement mulii|ilié, et ayant néanmoins soufTert delà
listes exacts de lous les eufauls cl des néophytes perle d'une infinité de saints pasteiu's, tant du pre-
adultes qui avaient été baptisés , de tous les !iéiéti([UL'S mier que du second ordre , on eut cdoublé i les précau-
et de lous les pécheurs publics qui avaient éic récon- tions p;)ur bs conserver Abrs s'excita la sanglante
ciliés à l'Église , de lous les sujets qui avaient été cou perséeulicii de Dioclétien, dont le grand feu commença
sacrés et admis dans les divers ordres du clergé? ' par l'ircendie de la belle église des chrétiens de Ni
L'histoire n'en fait pas mention. PoKiipioi ? Les mi- comédie. Elle ne fut pas plus lot finie, que Licinius ciy
nistres les ont-ils toujours soestiaiis et retirés à j'ro- ireprit d'en snscitei- une nuire. Le pn-mier concile
pos , ou n'élaienl-ils pas soigneux de faire el de gar- d'Arles précéda la dernière , et le concile d'Elvire fut
der ces catalogues et ces listes? Jamais nii tel usa^'e célébré vers la fin de la persécution de Dioclétien. Ces
n'a été plus nécessaire et pratiqué plus régiilière- deux tyrans et leurs suppôts choisissaient et recher-
nienl. Il y en a peu de si a::cien dans l'Église que ce- chaient pour principales victimes de leur cruauté les
lui de donner des 1 lires leslimoiiiales et de recom- évêques el les prêtres. C'est pourquoi les Pères de ces
mandation à toutes les personnes qui faisaient profes- leux conciles recoururent à l'usage, assez rare d'ail-
sion de croire en Jésus-Christ , soit caléchumènes eurs , d'employer le terme d'imposition des mains pour
,
soit fidèles, soit laïques, soil clercs, cl l'éiat d'un signifier le baptême. Le concile d'Elvire ,
qui no te-
chacun y était marqué ; on en donnait même do par- nait point la paix
de l'Église bien assurée tandis que
ticulières aux pécheurs publies qui s'étaient soumis Maximin vivait encore, el le premier concile d'Arles,
à la pénitence , et à ceux qui récemment avaient été qui prévoyait qu'une nouvelle persécution contre les
réconciliés. On exigeait qu'ils prissent ces lellrcs lors- Chrétiens serait infailliblement la suite de la mésin-
qu'ils voyageaient ou qu'ils se retiraient dans des ays ' telligence qui se formait entre Licinius et Constantin,
j j
quante-huilième du concile d'Elvire cl le se;ilième du posiiion des mains , pour rendre cette expression ap
premier concile d'Arles en font foi. On doit donc ici plicaWe sans réserve à une cérémonie pratiquée gé-
faire une grande alleniion à la nécessité où étaient néralement à l'égard de lous les Chrétiens , et pour
réduits les évêques de pouvoir attester à leurs collè- empêcher que les païens ne pussent jamais deviner
gues des provinces étrangères que les particuliers quand il s'agissait de la consécration des ministres da
qui s'y transportaient ou pour fuir le feu d'une per- l'autel. M. A'itasse a soin d'avertir que, pour éviter
sécution trop violente , ou pour quelque cause que ce l'équivoque et la méprise , on a nommé l'Ordre une
fitt, étaient catéchumènes nu fidèles, pécheurs péni- imposition des mains ordinuloire, cl l'auteur qu'il cite
tents, mais encore séparés de l'Église ou déjà récon- est Etienne de Tournai ,
qui écrivait sur la fin du
ciliés , laïques ou clercs , et dans quel ordre de la clé- douzième siècle. C'est-à-dire ,
qu'on a songé aussi tard
ricature. Ils étaient obligés de rendre en cela un té- à distinguer bien clairement les diverses impositions
moignage certain el d'être en état de le faire du mo- des mains, qui sont des sacrements difféienls, qu'à
ment qu'ils étaient promus à l'épiscopal , et d'assurer mettre par écrit avec exactitude et mot à mot les
ce qui était du fait de leurs prédécesseurs. Celle né- paroles sacramentelles Non seulementces termes dis-
,
cessité démontre celle des catalogues el des listes tinclifs d'imposition des mAH\& ordinatoire , conjirma-
• dont j'ai parlé. Les infidèles, enirés Inmultuairement toire et réconciliatoire , n'ont été introduits que tant de
dans les temples el les sanctuaires des chrétiens, siècles après les persécutions , mais il n'était pas
s'empressaient de mettre la main sur ces mémoires, et même permis d'user d'autres termes qui auraient été
ilschcrcbaienl avec une avide curiosité à y voir les ! aussi intelligibles , si ce n'est lorsqu'on s'éiioncail en
|
Ï55 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. 256
liberté dans la compagnie des seuls initiés. stères doivent entièrement et toujours s'abstenir de
Cette même raison qui engagea la primitive Eglise à l'usnge du mariage, parce qu'ils sont obligés, par état,
bat des ministres sacrés. Car, si les chrétiens, que cinquième canon des apôtres, qui défend à un évêque,
leur vertu et leur sagesse avaient fait juger dignes ilun prêtre, à un diacre, de renvoyer son épouse,
qu'on leur confiât les choses sacrées, et les simples sous prétexte de religion : Episcopus, vel presbyter,
laïques, avaient paru visiblement différer par quelque vel diaconus lixorem ne ejiciat, religionis prœlextu.
'
trait particulier de leur conduite extérieure, et par Qu'est-ce à dire , sous prétexte de religion ? si ce n'est
une manière de vie qui marquât deux états et deux sous prétexte du vœu réciproque de continence per-
conditions différents dans le Christianisme ; les mi- pétuelle , que le clerc marié et son épouse ont dû
nistres de r autel n'auraient pu aisément se cacher et faire au momcnl de l'ordination; comme si la Religion
se confondre dans le gros du troupeau des fidèles. eût exigé en ce temps-là qu'ils vécussent dans des
Une singularité constamment affectée , n'aurait point lieux séparés. L'Église affligée et opprimée , n'avait
manqué d'être observée et les aurait , trahis. A quoi pu encore établir des asyles sûrs pour les personnes
eût-il servi que la cérémonie qui leur avait imprimé du sexe qui se consacraient à Dieu ; et elle n'avait
le vénérable caractère de prêtre ou d'évêque fiit gnrdede souffrir que ses ministres qui étaient mariés
enveloppée dans les écrits, et couverte sous le même rendissent ou confiassent leurs épouses à la famille
terme qui signifiait aussi celle qui donne le caractère dont elles étaient sorties : c'eût été souvent mettre
csmniun de soldat de Jésus-Christ, et celle qui ré- leur foi et leur honneur en péril, et de plus, manifes-
concilie les pécheurs à Dieu et à l'Église , si la profes- ter le secret de celte continence ,
qu'il était impor-
sion du célibat publique et marquée eût dévoilé le tant de cacher aux infidèles. Un clerc marié était donc
secret des écrits? C'est pourquoi les apôtres n'affec- obligé de vivre chez lui , en continence avec son
tèrent point de choisir des hommes libres de tout épouse , et d'y être le gardien de sa chasteté , comme
engagement, plutôt que ceux qui étaient actuellement le titre du canon le porte : Quam débet caste cnstam
mariés, pour les admettre aux plus saints ministères : cuslodire. L'auteur du livre (1) de Singularitale cleri-
toit, comme avec une soeur. Ainsi la loi du célibat , ancilla sit. On ne lit point que Terlullien qui était
pour tous ceux qui concouraient à l'action du sacrifice prêtre et marié , vécût séparé de sa femme (2) : et
de l'Agneau sans tache , était renfermée dans le se- Eusèhe raconte que S. Chx'remon, évèque de Nilopolis,
cret des mystères : il ne restait que l'ombre du ma- se retira avec la sienne sur une montagne d'Ara-
riage qu'ils pouvaient avoir contracté , et qui se ré- bie , durant la persécution de Dèce. Mais lorsqu'après
duisait aux devoirs d'une société trés-sainte et liès- la défaite de Licinius les chrétiens virent que Cons-
chaste et au soin de l'éducation des enfants nés tantin, qu' faisait profession avec toute sa famille im-
avant l'ordination. Comme ce cas était plus ordinaire , |
périale de détester les idoles et d'adorer Jésus-Christ
il n'est pas étonnant que S. Paul (1) prescrive aux était devenu maître absolu de de l'empire , ils firent
évoques de gouverner bien leur famille , cl de tenir encore à la vérité mystère , durant quelque temps, du
leurs enfants dans la soumission et dans une entière pu- parfait célibat de leur clergé; mais ils sor.gèrent à
reté de mœurs; ni qu'il semble parler des épouses des séparer les femmes des maris qui y étaient entrés.
évêques et des diacres, quand il recommande que les C'est pourquoi , les Pères assemblés à Nicée, firent ce
femmes soient chastes, qu'elles ne soient point médisim- canon (3) : Inlerdicit per oninia magna synodus, non
tes, qu'elles soient sobres et fidèles en toutes choses. episcopo , non preshytero , non diacono nec alicui om-
,
Cela n'est nullement contraire à la pensée des inter- ninb qui in clero est, licere subinlroduclam habere mu-
prètes catholiques des épîtres de l'Apôtre ,
qui pré- lierem , nisi aut matrem , aul sororem, aut amitam, vel
tendent que le précepte de la continence parfaite est eas tanlion personas quœ smpicionem effuginnt. Lcgrand
exprimé dans ces paroles (2) : Oportet episcopum esse concile défendant aux ministres du haul- clergé de
sobrium, castum, continentem ; et qui d'un autre pas- loger dans leurs maisons aucune femme, et ne com-
.sage tirent ce raisonnement (3) : S. Paul est d'avis prenant point les épouses dans l'exception qu'il fait,
que les personnes mariées par un commun consente- il est censé ordonner leur séparation des maris éle-
ment se privent de temps en temps de ce qu'ils se vés aux ordres sacrés : on entend assez qu'il les
doivent, afin de vaquer a. la prière : donc les hommes regarde comme étrangères, à l'égard de leurs maris,
consacrés par état à l'administration d<»» saints nijs- connus pour s'être dévoués au service des autels. La
mais il ('(iiivciiail i|iri'llf l'iU Iclle ilaiis los cirions- diiicoiiis, (ic tubdiuioitis ubstiiiere se à cuiijuijibui, et non
laïu'cs du temps, uù il ùUiit tliriit:ile (|iiu l'uxéculiuii (jcmriiie /i/las. Mais il semble qu'il porte une loi par-
eu fiil pi'umplo ,
paicu qu'on n'avait pas encore ticulière et nouvelle ; il ne dit point ipie la loi était
(iiiurvu à rotal)li!>s>-moiil des lioiix de lelraile, pour ani'iemiement pintée dans toule l'Eglisi; , et qu'elle; a
rt's pt'isoiiiiL's du sexe ipii si; cousaciaiciil à Dii'U (I). dû élie généralement obscrvéL- ilcpiiis la naissanci' du
On ne larda point ù en voir après la mort de Jiiliin ,
Chrisliaiiibinc;. Le second concile de Cartilage (1) lu
buus l'empire de Valentinien et de Valeiis. Alors les déclare licitement ; il fui célébré par Géiieclius, sous
conciles s'e\pli(|nérent plus clairement : ils cxcum- l'empereur Valentinien L Omnibus plucuit , ut cpi-
niuiiirrciit les evèipies, les prrlres, les diacres , (pii scopi, prcsbijlL'ii, diacuni , vel qui sacrnmenla cvnlra-
garderaient elle/, eux une persiiiiue du sexe , même cltint, pudiciliœ cusiudes, elium iib usuribus se absli-
leur propre épouse ; et ils n'exceptèrent ijuc les plus ueant , ut quod Apostvli ducuerunt, nos quoque cuslo-
proelies parentes, conformément au canon do Ni- diamus. N'est-ce point là déclarer que la loi de la
céo : Si quis île clerkis à diuconutùs gradu in svlatio continence perpétuelle des clercs qui sont dans les
iuo muiu'iciH (
prœter in'iain, mudem , svroiein , ftiutm )
ordres sacrés, fut portée par les Apôlres ; on ce (|ui
vt'l)Um, vct convcrstim saum «xorei/i Itabere prœsum- est la même chose, que l'usage iju'ils avaient intro-
psiril, à commutiiune alieiius hubealur (I). duit avait force de loi ? Son universalité qui s'étend
Après avoir exposé ce qui concerne la commu- à toute l'Église et à tous les pays qui se glorifient du
nauté de demeure , ([uc l'Église a d'abord éié con- nom de Clwétiens, esl attestée par S. Épipliane (2) :
trainte de soull'rir entre les clercs mariés et leurs Adituc rivc'nlis et libeios giijnentis unius u.ruris viruni
épouses, sans préjudice de la loi ou du précepte d'une Ecclesiu non suscipit, sed euin qui se ab unà cuntinuit
continence perpétuelle ,
je dois rapporter iiuelques aut in viduitale vixil, diaconum, presbijlerum , episco-
preuves choisies ,
qui fassent voir clairement l'auti- puni, et liijpodiacomim, maxime ubi sinccri sunt lanones
quilé, l'universalité , et lexacle observation de celle Kcclcsiuslici. At dieci milii in quibusduin adtiuc locis li-
loi sacrée dés les premiers temps. 11 est vrai (|ue les béras (jiijnere presbijtiros, diaconos , et liypodimonos ?
Pères les plus anciens n'ont fait mention de cette an- At hoc non est jnxta cunonem, sedjuxta hominum men-
cienne continence sévère et rigoureuse , que comme tem quœ per tempus elanguit. C'est un ancien docteur
d'une chose qui élail de la décence et qui convenait. et un grand prélat de l'église grecque qui parle. S. Jé-
Videliir rnihi, dil Origèue ,
qubd illius soliiis esl offerre rôme (5 ), qui était de l'église latine , et qui connais-
iacriliàum, qui iudcsiiienti et perpetiiœ se dcvoverit ca- sait par lui-même la discipline de l'une et de l'aulre,
mitaii (5). Pour concilier le devoir d'uislruire avec la rend un témoignage sûr de la pratique du monde
fidélité qui est due au secret des mystères , il ne fait chrétien : Quid facient Orienlis ecclesiœ? Qiiid /Egy-
qu'indiquer la matière de la loi, et représenter que la pti, aut Sedis Apostoliciv ? qum aut virgines clericos ac-
sainteté du sacrifice l'exige. Eusèbe vivait dans un cipiunl, nul coiUincnles, aut si uxores ItubuerinI, mariti
temps plus libre; mais la fureur des persécutions esse desisluni. En ce temps-là les églises de Rome
était à peine éleinle. Un grand nombre de confes- d'Alexandrie et d'Anlioche ,
partageaient la juridic-
seurs, tant prêtres qu'évêques, qui avaient survécu à tion patriarcale de tout le chrisiianisme. Jérusalem
leurs supplices, en portaient les marques. De là vient n'élait qu'un patriarcat honoraire dépendaiil de la
que cet écrivain parle de la continence des clercs avec mélropole de Césarée en Palestine, et Conslautinople
la même réserve qu'Origène : Veriimiamen qui sa- élait soumise à la métropole d'Ëphèse , toutes deux
crali suni, aique in Dei minis(eno occupait , continere dans le patriarcat d'Anlioclie. S. Jérôme qui avait
seipsos à commercio uxorisdecet{i). Le vingt-cinquième fait un long séjour dans les églises qui ressortissairiit
canon des Apôtres ne découvre que la partie de la des grands patriarcats, aiieste donc avec certitude,
loi qu'd avait toujours été permis de faire connaître. que toutes les églises de l'univers ne recevaient ilc.ns
En parlant des hommes libres qui sont reçus dans le le haut-clergé que des vierges, ou des hommes ip.aiiés
clergé, et permeitant aux clercs des moindres ordres qui fissent vœu de conlinence.
de se marier , il excepte ceux des ordres majeurs ; Il ne me reste plus qu'à fournir quelques anciens
mais il garde pourtant le secret des mystères. Il sup- exemples de l'observation de cette même loi ; exem-
prime la loi de la continence pour les clercs des or- ples qui en conlirment la vérilé. Sainte Julienne de
dres majeurs qui se trouvaient déjà engagés dans le Bologne ou plutôt de Florence, apr°s la mort de so:i
mariage au temps de leur ordination : In miptis au- mari qui s'élail fait prêtre , conseilla à son fils et à
tem qui adcleruinprovecti sunt, prœcipimus, ut si vo- ses trois filles de demeurer vierges; et un des molifs
luerint , uxcrcs accipjant , sed Icclores cantoresque tan- dont elle se servit pour leur persuader de prendre ce
tummodb. Le concile d'Elvire (5) ne cache point celte parti, est l'heureuse liberté dont elle avait joui elle-
ego 'Ji-o cons'ilio suadio Sub hono coiijuge , nec ta- S. Jérôme (1) : Oricnlis cccksiœ, c'tst-à-dire , Icî
men sub bono murito libéra fui. Serviebam viro, et labo- églises de la Syrie et du consié d'Orient. Il soustrait
rabam yilaccrc. Uiseralus est Dominus , et mimslruin la Cappadoce aux lois ordinaires de l'Église, et il l'y
fci:// (I). Je ne dois pas oiiietlre ici une insigne bévue assujétit pour pouvoir en exempter Nazianze, et y
d'un éciivaiu proles^ml , d'aulaiil plus ([ue le Père soumettre Nysse. Ignorait-il outre cela que le langage
Erberman (lui la rapporte, a négligé Je la relever. 11 ecclésiastique était toui-à-fait contraire à son inier-
est consUint, dit ce lorl adversaire de Rellarmin, par préiation, et que ces termes les Églises d'Orient , ont
le témoignage de S. Ambroise, que S. Agricole ce , toujours conslannnent sigiiilié les églises dépendantes
prétendus époux ; S. Agricole souffrit le martyre à tels reçoit par l'ordination, ou le sacrement de l'Ordre,
Bologne, durant la persécution de Diocléiien : sainte sur le corps de Jésus-Christ, pour le consacrer et
Julienne vivait du temps de S. Ambroise. Ce saint l'oTfrir à Dieu en sacrifice. On distingue le corps na-
évéque, pour éviter la rencontre du tyran Eugène, qui turel et le corps mystique de Jésus-Christ, qui est
marchait à grandes journées en Italie , par Milan , se t
l'Église; car les fidèles, devenus membres de Jésus-
réfugia ii Bologne vers Tan 493, et il trouva dans cette i Clirist par le baptême et sanctifiés par la grâce, sont
ville les corps de S. Vital et de S. Agiicole pai ini les unis à cette sainte victime, et ils entrent spirituelle-
sépulcres des Juifs. 11 prit pour lui du bois de la crois ment dans son sacrifice. L'essence du sacerdoce est lo
et du sang de S. Agricole ; et ayant ensuite été prié pouvoir sur le corps naturel de Jésus-Christ. L'inté-
j
d'aller à Florence , il y laissa ces reliques pnur être grité du sacerdoce est le pouvoir au moins dépendanS
j
Tait mariée à S. Grégoire de Nysse, quand il fut fait renferme l'essence du sacerdoce et son intégrité. L'é-
ëvêque. S. Grégoire de Naziame , dit M. de Tille- piscopat est la plénitude et la perfection du sacerdoce.
Diont (4), l'appelle une femme sacrée, sans doute parce Celui-ci est le sacerdoce du premier ordre, l'autre est
qu'elle était diaconesse de l'Église. Car les lois de /'£- le sacerdoce du second ordre. Les Apôtres reçurent,
g/i»e, ajoute cet écrivain, /'ar«ii;nl obligée d'entrer dans le jour de la cène, le pouvoir de consacrer et d'offrir à
la continence, en même temps que S. Grégoire de Nijsse, Dieu en sacrifice le corps et le sang de Jésus-Christ,
son mari, avait été élevé à l'épiscopat ; d'où vient qu'elle qui est l'essence du sacerduce. Ils en reçurent l'inté-
était appelée sa sœur. La force de la vérité a fait par- grité avec la plénitude et la perfection après la résur-
ler ainsi M. de Tillemont , et une ombre de dilficulté rection. Pour accélérer la propagation de l'Église, ils
l'a fait tomber en contradiction. Ces lois ecclé>iasti- communiipièreni tout le sacerdoce, l'essence, l'inté-
ques sur la continence des clercs, ne sont-ce pas cel- grité, la plénitude et la perfection, sans aucun inter-
les que S. Jérôme dit avoir été en vigueur dans le valle de temps, à ceux de leurs premiers disciples,
patriarcat d'Orient ? La Cappadoce éuiil du patriar- qui pour cela sont appelés, dans les actes et dans les
c»l d'Orient , et Nysse était une ville de la Cappa- épitres canoniques, prêtres ou évèques. Toute la cé-
doce. De là, M. de Tillemont conclut fort bien, que rémonie qu'ils leur administrèrent alors est désignée,
sainte Tliéodébie éiail obligée d'entrer en continence, dans l'Écriture sainte, par l'imposition des mains.
aussitôt que S. Grégoire de Nysse, son mari, avait été S. Paul dit à Timothée Ne négligez point la gràco :
élevé à lépi-copat. Mais Naziaiize était aussi une ville qui vous a été donnée lorsque l'assemblée de* prêtres
de la Cappadoce ;
pourquoi ce savant critique ne vous a imposé les mains : Cum imposiiione manuum
veut il pas conclure que sainte Norme, épouse de presbyterii (2). N'imposez pas aisément les mains à
S. Grég'iire de Nazianze le père, ait eu la même obli- personne ; Nemini citb manum imposueris (3). Je vous
gation d'entrer en coBlinence , lorsque son mari fut exhorte à ranimer la grâce qui vous a été donnée
fait évéque. Il interprète, à ce sujet, ces mots de lorsque je vous ai imposé les mains : Quœ est in le pet
01 ihiiis lo iiit^inii sciiii, qiio I» minière tin lu petHrisu ralisoliillini sacranicntcllc s'appelait imposition dej
«M (II- IV|iiKri>|iiil ("Si riiMpii~i!li>n lies III lin'i. l/iiiiluriio main-;, c'est qn'elli! a la veiiu do ciii'rir les Aiihîs de
«lu Mvrc\ A'I'Mf.i'M IV ciiiiis eut; iiJi' il iTiiiiv iiir;iiJs- li'iirs maladies spii iliielles, de in^ino que riniposilion
«ilrtl qui' rK;<li.c a pu i^liv foiiiiiii' ili's iiiNlriiiiiciits dos mains faite par.li'siis-CliriHt el ses Aprtlrtî» avaient
l'iilivoii:ililos iiiix r>iii('lioMK (lu (li:i('Uiiiil ol ilo hi |il'é- la vorlu de gm'rir les corps. Kt l'auit-tir du (lonimen-
liisc, riiistiliilion tlo J('siis-Oliiisl ileniamliiil ciiiVllo tairc nllribui; h S. Aniliruise nous déeoiiTre la raison
rouiiiilAl l'iiii|>i»;ili<.n îles malus iiiS(*p:ii'iilila iI'O la Ira- (pii a l'ail nommer la forme de la pn^lrisc imposition
«lilioii tics inslniiiifiils (oiiimc la nialit-ir du sacie- des mains, quand il dit : Iwpnsiliones ii'((i»t(j vcrbu
liifiil 1I.1 rOrtlto. I.o laiiga^'p co(li'siaslii|m', (|ue U's siinl nnjsliai, (/uilms coiiftnmtiir cleclus, ttl auikvt vice
Tércs oui iiilriidnil pour rciiilio diUiciUî aux païens bomini sacri/icium Uco olj'erre. C'est que la fonne de
riiilt'llijwiice ilos ouvi'ajîis où il eM Irailc île nos Sa- la prêtrise a la vertu de reviilir l'Iiomme de la por
rromoiils, roiiipieiul sous lo Icniie d'ii/iposid'uii rft's sonne de Jtisus-Clirisl, de niôiiic que l'imposiiion des
nimnn, non seiiK-monl riinposllioii des mains piiio el mains coiisliliiail les vielinies, anciennes ligures de ,
siniplo, el l'imposition dos mains «lui est la tradition Jésus-Christ. Il n'y a point d'autre raison ipii ait pu
di'S iiisirunients, mais encore riniposilion des mains faire nommer ces paroles ini|.osiiion des mains.
noiK-upaiive, qui n'est autre chose que les paroles sa- Ce n'est pas que l'aclion physique et réelle d'im-
rranicnlcllcs. C'est en inlerpiélant un dos textes de poser les mains n'entre dans la matière essentielle en
l'Apôlio tuiicliaut l'oidiiiation de Timoiliée, ipie Tau- quel(pie sorle à l'ordre de prôlrise, c'est-à-dire, es-
leur du Commenlaiie attribut; à S. Anibroise assure sentielle à l'intégrilé de ce sacreinenl; mais, pour lo
<pio les iniiiosilions des mains sont les paroles in\ sti- bien expliquer, il esi nécessaire de distinguer les dcnic
qiios : Maiiùs vcro imi)ot.iliones smit veiba mijslica. Il a riis des églises latine el grecque, et d'en parler sép*-
maiiiroslemeiit en vue ces paroles de la forme de la léincnt. L'ordre de la prèir'ise consiste en deux puis-
pièliise : .Uàpe poleitalem vffcrre siicrifuium Dco, sances : la première est sur le corps véritable de Jé-
niissasqiie celebriire tam ;iro vivis iiuiiin pio dcfunctis in sus-Christ, el c'est le pouvoir de le consacrer, la
twniiiie Domiiii. N'est-il pas évident qu'il a celle Ibr- seconde sur le corps mystique de Jésus-Christ, el
imile de la piomolion à la pièliise présenie à l'esprit, c'esl le pouvoir de sanctiliei', par la rémission de»
luisi|u'il dil : • Les iinposilions des mains sont les péchés, les lideles qni sont les membres de Jésu«-
« paroles iiiybliipies par lesquelles l'cilu est conllrmé Clirist. Ces deux puissances furent conférées aux
« tians le clioix qu'o.». a l'ait de lui pour exercer les Apôlres à deux fois el en divers temps : l'une le jour de
I l'onctioiis du sacerdoce. 11 reçoit, comme sa con- la Cène cl dans l'insiitoliou de l'Eucharistie, l'antre
« science éclairée le lui atteste, l'aulmilé el le pouvoir après la résurrection du Sauveur. L'église laline suit
« de ri'présenler la pcisoniic de Jésns-Cluisl, vielinie et imilo celle manière dans l'administralion du sacre-
< coiiuunne du genre hinnaiii, el d'oU'i ir en son nom ment; elle le divise en deux actions et deux formes
< et en sa place le sacriiice à Dieu > : ilaiiûs verb im- sacramentelles. On institue d'abord les ordinands sa
fosilioiies sunt vcrba mijs'.ica, quibiis confirnwlur ad hoc criiicateurs de la nouvelle loi, et, avant toute chose,
tiic.iis, flccipii^iis uiuloiilulein, lesle consiùcittiù suà, ut l'évêque el les prélres oui l'assislent niellent les mains
audcal vice Domini sucrificiuin Deo offcrre. Il est donné sur la lèle de chacun , ensuite ils les tiennent élen
aux sacrificateurs de la U.i nouvelle de repiésenler à dues vers toute la troupe. Or voici ce que pensent
l'autel Jésus-Clirist , non seulement coniine prèlre, de ces deux impositions des mains les partisans de
mais encore coinuic victime ; ils y sont revèlns de la nos doctes criliqucs. La première, si on la considère
personne de l'Iloniine-Dieu (|ui se sacrifie lui même. séparée de la seconde, n'est pas essenlielle, parce
Ou doii donc se souvenir ici des anciennes viclinies qu'elle se fait en silence et qu'aucune forme n'y est
que l'un saeiiliail à Dieu dans la loi de Moïse. 11 èlait jointe. Mais tandis que l'évêque el les prêlres tiennent
ordonné, lors([u'on les destinait à être immolées, de les niains^ étendues vers les ordinands, le prélat pro-
faire sur elles rinqiosilion des mains ; el celle céré- nonce trois oraisons, il chante la dernière sur le tnn
monie par lai|uelle un les destinait à riunnolaliou, de la préface de la messe, et c'est, dit on, la forme
était une espèce de consécration qui les constituait de la prêtrise qu'il chaule. Cerlainemenl le secret tk »
ligures de Jésus-Christ. Les paroles de l'ordinalion inyslères ne se chantait pas autrefois, et une formule
ont une vertu plus noble el plus puissante que colle confiée a la seule mémoire n'était pas si longue; clie
inipusilion des mains; elles rendent l'homine digne de n'était point déprécalive, mais indicative, et il ce lilre
Iciiir la place du Sauveur, el en qualilé de victime, et inyslérieuse. Celte seconde imposiliim des mains n'est
Cil qualilé de prèlre. lieprenons ce qui a élé dil de la donc point essenlielle au sacrement, elle n'est poiet
Çunfirmaliuu el de la Pénitence. S. Clément Rouiain la matière de l'ordre de la prêtrise. Quelle est donc
nous a appris pourquoi la l'orme de la Confirniaiion l'ulilité de ces impositions des mains? Dans quel esprit
l'appelail inipusilion des mains, c'esl qu'elle a la l'Église les al-cUes instituées? Pour marquer que loi
rerlu de faire descendre l'esprit de force sur les néo- ordinands vont être constitués par les paroles sacr.i-
phytes, de même que l'imposiiion des mains faite par menlelles de la prêlrise, comme ayant droit de repré-
les Apôtres produisit cet effet avec le miracle des senlor Jésus-Chrisl se sacrifiant lul-Bième, ainsi
265 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. 264
qu'autrefois, dans la loi de Moïse, les animaux deve- ! fois dans l'église latine on était fait prêtre par une
naient, par l'imposition des mains, ligures de Jésus- seule action sacramentelle, et qu'en lel el tel temps il
Christ immolé pour les péchés des hommes. fut réglé qu'on serait fait prêtre à deux difl'érentesfois.
L'évéque continue la cérémonie ; et après avoir re- Venons au rit grec. Pour ordonner un prêtre, on
vêtu tous les ordinands de l'étole el de la chasuble, rassemble sur l'autel avec le pain le grand nombre
après avoir fait l'onction de leurs mains, il présente de vases sacrés qui sont en usage chez les Orientaux
à chacun le calice avec le vin et l'eau, et la patène avec dans le sacrifice. Le trône où s'asseoit l'évéque, lou-
le pain, en liisant : Accipe poteslalem offerre sacrificium che l'autel. Le diacre qui aspire .i la prêtrise, s'age-
Deo, etc. Ces paroles sont la véritable imposition des nouille à côté de lui ; et après quelque cérémonie le
mains, dont parlent les Pères, manûs imposiiiones pontife se lève, met la main droite sur la tète de
snnt verba mijsika. Elle peut en avoir communiqué le l'ordinand ; et lui tenant le front appuyé et immé-
nom à la tradition des instruments du sacrifice; car diatement appliipié contre la sainte table, il prononce
cette tradition est la première et la principale matière ces paroles : < La grâce divine, qui fortifie toujours
de la prêtrise, et même de tout le sacerdoce: la pre- < ce qui est faible, el qui perfectionne ce qui esidé-
mière et la principale action sacramentelle suivant le < feclueux , élève à la dignité de prêtre le très-pieux
décret du concile de Florence ,
qui déclare que la I diacre N. » Divina gralia quœ semper infirma curât,
matière est conférée par la tradition du calice avec le el ea quœ desuiU adimplcl, vromovet N. devotissimum
vin, et de la patène avec le pain. Rien n'est plus con- diaconum in presbijterum. Voilà un attouchement et
forme à l'ordination des Apôtres car le Sauveur leur : une tradition bien marquée de l'autel, el de tout ce
présenta sous les espèces du pain et du vin son corps qui est dessus, savoir le pain el le vin , el les vases
et son sang, et leur dit : Faites ceci en mémoire de qui servent au sacrifice. Par quelle raison pourrait-on
moi. Par cette seule action et par ces seules paroles prétendre que ce n'est point là la matière de l'ordre
il leur donna le pouvoir de consacrer et de sacrifier. de prêtrise? Circumsyrilus (I). qui l'a dit, est-il si blâ-
Ces deux impositions des mains qui précèdent sont mable ? Le Père Go.ir traite cel auteur avec le dernier
accidentelles el de pure cérémonie ; elles ne sont mépris ; et il lui rend justice , à cause des contradic-
faites, comme je l'ai dit, que pour signifier el pour tions, des mensonges el des fables, dont il le con-
indiquer la vertu des paroles de l'ordination qui doit vainc. Mais ce qu'il en dit , ne prouve pas qu'en ce
suivre. La messe étant achevée, l'évéque impose les point sa censure soit raisonnable. Circumsyritus a ici
mains sur la tête de chacun des nouveaux prêtres, et par hasard fort bien entendu le sentiment des plus
dit : Accipe Spiridimsanclum: Quorum remiserispeccala, habiles Grecs. Gabriel, évoque de Philadelphie, dans
remitlunlur «s; el quorum relinueris , reteiita sunt. un petit ouvr.ige qu'il a fait sur les Sacrements, dit
Celte imposition des mains réelle et pliysiijue faite que la matière de l'ordre sacerdotal est le pain sacré
sur les prêtres pour leur conférer la puissance de re- et la quantité des vases sacrés : Sacerdotalis ordinis
mctire les péchés, est essentielle à l'ordination pour mnteria est sacralissimus panis et sacrorum vasorum
l'intégrité du sacrement dans le rit latin, aussi bien quantilas. Le pain dont Gabriel parle, cl qu'il nomme
que les paroles qui raccompagnent. Les critiques ne sacré n'est pas le pain consacré ou non consa-
sont point d'accord que la chose ait toujours été ainsi. cré, que l'évéque met entre les mains du nouveau
Ils objectent que cette cérémonie n'est point en usage prêtre à ces mots de l'eucologe (2) : Accedit ordina-
chez les Orientaux, sans faire réflexion que le Fils de tus; el ponlifex sanctum panemei tradit. Ou bien : Ac-
Dieu a pu vouloir que dans l'église grecque on con- cipiens pontifex è disco sacrorum panum partictilam, in
férât le sacerdoce indivisibicment jiar une seule ac- manus ordinnti eam tradit. Mais il parle des pains qui
tion et une seule forme sacramentelle, et que dans sont mis sur l'autel au commencement de la cérémo-
l'église latine on le conférât divisiblement par deux '
nie. S'il ne fait pas mention du vin, c'est qu'il le sup-
actions el deux formes sacramentelles. Ils ajoutent pose contenu dans les vases. Il faut donc rapporter
plus vainement encore ,
que cette même cérémonie le texte de Gabriel de Philadelphie au commence-
n'a été pratiquée en Occident (jue depuis le neuvième ment de la cérémonie décrite dans l'eucologe, où on
siècle; comme s'il n'y avait jamais eu de loi qui pres- lit ces mots (5) : Posiquàm fuerint deportata, et in men-
crivît le secret des mystères. Lorsqu'il n'élait pas sà sacra deposita sacra dona.... ordinandus mensœ sU'
permis de mettre par écrit les formes des Sacrements, crœ appticatur. Gabriel ne sépare point la traditiot
sans doute on observait celte loi ; el il n'est pas du pain de la tradition des vases où est contenu le
étonnant que dans aucun concile, aucun rituel, aucini vin. Il ne sépare point la matière du sacrement de la
traité des divins offices ou des ordinations, on ne forme sacramentelle, qu'il reconnaît être incontesta-
trouve point ces paroles Accipe Spiritum sanctum, etc.
:
blement celle-ci : Divina gralia, etc. Comment le Père
Ce qui est bien certain, c'est qu'il n'a jamais été dé- Goar el Arcudius n'ont-ils pas compris que Siméon
fendu d'instruire la postérité des changements con- de Thessalonique pensait comme Gabriel de Philadel-
sidérables qui se faisaient dans la pratique de l'É-
glise. Nous saurions donc par le décret de quelque (1) Arcudius, lib. C, cap. 3;Euchol. Goar., pag.
292, nota 22.
concile, par le rescrit de quelque pape, ou du moins (2) Apud Goar., pag. 293.
par le récit historique de quelque écrivain ,
qu'aulre- (5) Ibidem.
2fiS CUAl'. \\\l. NLKÏli HL LI.Ml'USmoN Di:S mains. 2C6
pliio, que riitlouclienuMit du l'iuilt'l cliai'tté de tous Ic^ po^é.à se persuader (pu- l'ordination cpiscopale est
iiislruinoiils du saiiilicc aviH' le ii:iiii et le vin, est l:i valide, quolipie la ri'C'piion de la prèliise m- l'ait pas
iiialicrc de l'iudrc de piélrise dans le rit grec? La précédée, el qu'un diacic prul cire V(''rilablemc!it fait
raison (|iie Siiiiéoii a|i|i(irle de eet altoiiclieiiiciit, est évé(pie sans avoir élé fait prêtre auparavant. Il est fii-
que le trésor des jjrAres réside dans l'aulel ; Ibi eiiiin chciix (pièce soit là une des proposiiioiis de Marc-
ijraliarum retidet lliesaurus (I). Pouvait-il mieux cx- Antoine de Domiiiis, qui a élé censurée par l.i facullé
prinier ciu'il cnivait que cet allimtlk'iiient est es- de ihéolo^ie de Paris en Sorboniie, le premier décem-
seiiliel à l'ordinalioii, et qu'il concourt iivec les paro bre l(il7, (oiniiK! hérétique et scandaleuse: Si quin
les sacramentelles à coiiféror la grince du sacrement? e.v luico, dit cet apostat (1), vel diacono, idiove ijradn
Il est visible, par la seule lecture des cucologes, infra prcsbuteralum, immédiate in epim-opum ordinclur,
que le rit grec réunit la tradition des instruments du is plciiissimè crit cpiscopiis, et e.v tali ordinal'ionc liabet
sacrifice et rim|iosilion rccllc des mains dans l'actioii tatam ctiiim prcsbytcralem poteslutem. El Iflile est la
sinqde (|U(' r:iit révè(|ut', lorsipril applique et qu'il ap- censure de la Sorboiine (2) : llœc propositio est Ijii'relicu
puie le front de l'ordinand contre la sainte table, en el scundalosa, per salium volens aliquos ad episcopaliim
meitaut la main droite sur sa tète. Ainsi la matière de promoveri passe. Les ailleurs qui admeilent le fonds
la prêtrise, chez les Giccs,éi|uivaiit aux deux matières de la proposition de Marc-Antuinc de Dominis, la dé-
qu'on enqiloie dans l'église latine, comme aussi la lacbenl, comme je n'en douie nullement, de son sys-
forme du rit grec rend le sens total et entier des deux tème liciéii(pie et scliisnialique; et ils tiennent leur
formes latines. Car, en énonçant que le diacre est fait doctrine indépendante de ses principes. Ils sont bien
prêtre, les paroles sacramentelles jointes à la tradi- éloi.'ués de la regarder comme une suite di; celle au-
tion des inslruments, lui doiment la puissance d'olfrir tre proposition de rarchevêquo apostat : < L'Ordre
à Dieu le sacridce, et de célélirerdes messes pour les « n'est point un vrai sacrement, mais une pure dépu-
vivants et pour les morts; et jointes à l'imposition des « tation au minisièrc, sans aucun caractère ni impres-
mains, elles lui donnent le Saint-Esprit et la puissance « sion intérieure : Non est Ordo verum sacramentum,
de nnielirc ou de retenir les péchés. L'idée de prêtre « sed niera ad ministerium deputatio, sine istis caracte-
est remplie dans toute son étendue par cette doLible « ribus el impressionibus (3). i Moyennant celle dillé-
puissance, lune sur le corps véritable, l'autre sur le renco, ils se sont cru dispensés de faire attention à la
corps mystique de Jésus-Clirisl. Pour ce qui est de censure de la sacrée faculté. Ils auraient pu néanmoins
l'épiscopal, on ne doute pas communément que l'im- prendre la peine de montrer qu'ils n'y sont pas enve-
position des mains réelle cl physi(iue, et qui est l'ac- loppés.
tion simple d'imposer les m-.iins, n'en suit la matière ;
On a prétendu réfuter cette fausse doctrine de l'ar-
et que ces mots, accipe Spiritum sanclutii, n'en soient cbevêqnc de Spalatro par ce raisonnement (4) : s La
la forme. A ces paroles le Saint-Esprit constitue les « prêtrise est le pouvoir de consacrer le corps de Jé-
évéques dans leur troupeau, pour gouverner l'Église 1 sus-Chrisl, et on le reçoit de l'évèque seul. Or, il est
de Dieu : Spirilus sanclus pnsuit episcopos regere Eccle- « absurde de se (ignrer un évêqiie qui n'ail pas ce
siam Dei (2). Il les remplit d'une grâce d'autorité et « pouvoir, et qu'il lui apparlienne de le conférer ; donc
de pouvoir, qui est comparable h celle que Josué re- < l'évèque doit avoir reçu la prêtrise. » Ce n'est pas
çut, lorsque Moïse lui imposa les mains (5). Josiie verb contredire la proposition qu'on veut réfuter, bien loin
filiiis Nitii replctiis est Spiritu sanclo, quia Moyscs po- de la détruire. Car (|uoi que Marc-Antoine de Dominis
sait super eum maiius suas. Grâce d'autant plus cxcel- pensât de l'Eucbarislie, il prélendail que l'ordination
lenle dans les évéïiucs, que le nouveau Testament est épiscopale fait en même temps prêtre el évêque celui
au-dessus de l'iincien. 11 appartient à eux seuls, en {[ui n'est pas prêtre. On attaque cette même erreur
vertu de celte grâce , de faire des soldats de Jésus- jiar deux autres raisonnements. « L'épiscopat est, dit-
Christ, en confirmant les lidéles. Ils peuvent seuls « on, lu plénitude et la perfection du sacerdoce : il
donner des chefs subalternes à l'église militante, en I doit donc supposer la prêtrise (jui est l'essence du
ordonnant des prêtres; et communiquer à des prêtres « sacerdoce ; et il ne la ciinlienl que parce qu'il la
leur propre caractère, en les faisant évêques. « suppose nécessairement. Ouire cela, la puissance
TB. SXI.
267 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. SUS
simples prêtres avec la pouvoir S'ir le corps naturel possède un véritable sacrifice, ils avaient recommandé
de Jésus-Clirist, qui est la plus noble ei la principale q:ie les mots de sacrifice et de sacerdoce fussent à la
l>nrtie du sacerdoce, reçoivent un pouvoir liuiité et vérité quelquefois, mais rarement et avec réserve, em-
subordonné sur le corps mystii|iie, qui est le pouvoir ployés d:ins le sens propre qui distingue des prières
de remettre et de retenir les pédiés. A la vérité, dans communes à tous fidèles, les paroles sacrées et essen-
le rit latin, ce- deux pouvoirs sont communiqués aux tielles à l'action redoutable que font les prêtres et les
prêtres successivement et à deux fois ; mais, dans le évèques à l'autel. Nous ne lisons qu'en peu d'endroits
rit grec, on communique aux prêtres ces deux pouvoirs ces mots employés pour désigner la pliis sainte et la
ensemble par une seule et unique cérémonie, qui est plus auguste de leurs fonctions, et seulement dans des
composée de la même matière et de la même forme. écrits secrets, et qui demeuraient entre les niaiiis des
La préirise et l'épiscopal aurùent donc pu être coni- initiés, il est bien plus ordinaire aux écrivains ecclé-
mnuiqiiés ensemble à un diacre par une seule et uni- siastiques de ces (iremiers temps d'appeler sacrifice
que cérémonie. Il fautconvenir par conséquent que et sucerdoce les mouvements d'une àmo pénétrée d'a-
ces raisoas so t bonnes pour expliquer le dogme mour et de zèle pour Dieu ses , vœux ses prières ,
mais point assez efficaces pour le défendre. Le point ses hommages, et tous les actes des vertus surnatq-
de la question est d'examiner si la consécration épis- relles qu'elle pratiquait. Les marques de la différence
copale, qui n'est point précédée de l'ordiniiion parti- qu'on doit mettre entre le sacrifice proprement dit ou
culière pour la simple prêtrise, a la vertu par elle- figuiément, étaient connues du troupeau choisi, et ne
niènie dt' faire prêtre et évêque celui qui la reçoit. Nos lraHSiiir;rient pas hors de son sein. Comme au lieu de
savants ont certainement abusé de la liberté qu'on a sacrifice on avait coutume dç dire la cène du Sei-
commencé à se donner dans le dernier siècle d'avan- gneur, la fraction dii pain, la liturgie, la collecte; au
cer que la iradition des i. strumenis n'est (|ue la ma- lieu de sacrificateur et de pontifes , on disait le plus
tière accidentelle de la prêtrise, et que la simple im- communément les prêtres et les évêques. L'utilité de
position des mains sur la tête est la matière essen- l'Église demanda au commencement qu'il n'y eût
tielle. Ils oni conçu, suivant celte opinion qui leur a point ou presque point de simples nrêlrçs, cl que tous
paru vériiable, que cette impisiiion simple des mains, fussent évêques : c'est pounjuoi ou les appela indif-
qui est sûrement l.i matière de l'épiscopat, imprime- féremment prêtres ou évêques, ci le liirc de prêire,
rait tout à la fois les deux caractères dans un sujet opposé à celui d'évêquo, était censé plus honor;ibîp;
qui ne les aur.iit pas : car ces babiles gens n'ont point car le nom de prêtre réveillait plus directement l'idée
prétendu qu'il v eût des évêques qui ne fussent pas du pouvoir de consacrer le corps et le sang de JésUS
prêtres, et n'eussent pas le pouvoir de consacrer et Ciirisl, et celui d'évêque présentait plus imniédiate-
d'offrir en sacrifice le corps et le sang de Jésus-Cbi ist. nieut à l'esprit le pouvoir sur le corps jnysiique de
Mais la nécessité delà seule imposition des mai s, (jni Jésus-Cbrist. De là vient que .«aint Jean semble avoir
est inséparable de la tradition des inslrunienls du sa- pc;s le nom de prêtre préféiabhMnent au npin d'évê-
crifice pour faire un prêtre, étant établie ; la nullité de que ; SiiJiiur Gaio cliarissimo (i). Et saint Luc, aussi
la consécraiion épiscopalc pour faire immédiatement bien que tout le concile de Jérusalem , semble avoir
un diacre évêque, est démontrée. Nos savants n'ont donné par distinction le nom de prêtres plutôt que
point été les premiers h objecter les traits historiques celui d'évêques aux personnes qui portèrent la déci-
qu'ils ont recueillis pour affaiblir la vérité de la cen- sion conjointement avec les apôtres (2) : Ad Aposlotos
sure de la faculté de Paris, qui est qu'on ne peut être el prcsbyleros, Apostoii et scitiores (ralres. Les deux
évêque , sans avoir été auparavant ordonné prêtre. puissances étant conmiunes à tous, ils étaient plus
Pour défendre la proposition qu'elle condamne : Per honorés de consacrer |c corps véritable de Jésus-
saltum aliquos ad episcopatum promoveri passe, ils n'ont Christ que de régner sur le corps inysiique. Cepen-
fait que copier et grossir de quelques exemples le dant, lorsqu'on jugea à propos de créer des sacrifica-
nombre de ceux qui ont servi de titre à la prétendue teurs du second ordre, qui n'avaient par leur carac-
érudition de Marc-.4ntoine de Dnminis. Je vais les tère que le pouvoir de consacrer avec une juiisdiction
discuter tous, sans en omettre, s'il se peut, aucun. liée et li-iiitée par la puissance et les droits des sacri-
Je joindrai des réflexions, des remarques, des faits ficateurs du premier ordre, le nom d'évêques demeura
incontestables qui dissiperont jusqu'à l'ondire de ces à ceux-ci , et le nom de prêtres à ceux-là dans le
vaines difficultés. Je ferai comme une histoire suivie langage ecclésiastique.
des sources où elles ont été puisées. Le premier argument que produit Marc-.Anloine de
Les Apôtres, leurs disciple^, et les premiers minis- Dominis, est fondé sur l'exemple de ces évè(iues faits
tres qui gouvernèrent l'Église après eux , observèrent et par les Apôtres (5) : Quis dtibilel, dit-il, primos ]iliircs
firent observer, durant tout le temps des persécutions, episcopos episcoputitm liabiihsc tolitin iiiimcdiulè abfqiie
un langage mystérieux sur toutes les choses qui con- prœvio prcsbyteratu, qualis (uit Tiinollieus , Titus , Bar-
cernaient la célébration des saints mystères. Contents nabas, Sytas, et similes ? i'auTnis été curieux desavoir
de nous avoir laissé assez de monuments que la tra-
\) Epist. 5 Joan. 1,1.
dition et les anciens Pères nous ont conservés, pour
2) Act. 15,2 et 25.
lirouver incontestablement que la religion chrétienne 5) De Dominis, lib. 2, cap. 3.
^Ga ciLVP. XXVI. vi.ia». ut L i.\ii'o.sn'iu.N ma mains. 27Ô
le caa que oos criLii|uc& oui l'ait ili' cciM pruiivu : ils Marc-AiiloiiKï do Dominis, après avoir objecté
ii'onl pas jusé à |)Iii|iiim1'oii pailoi-. M. llalliiT (l)i'c- roxeinplcdesévé<|ues faits par les apôtres, vient au troi-
poiiil (|U0 les aiHillOs iiliililL's luiuiil ortioimos picli'es sième et an (piatriciiie sIcmIu. Il avance que S. ('yprieii
cl t"vi'(iiR'S par doux ciiiisccraliiiiis ilillciciiles qu'ils et (éeilien, évoque» de Carlhage, n'étant que diacres,
rcvurnul «lu Jùituâ-Otrisl $ucveiisiveuii:iil, l'une le ont été non seulcincnl clinisis pour remplir ce siège,
jour Je la liiii- , l"uiiUo après la rcsiiiroctioii : (piellt; mais y sont monté sans milieu, et sans s'être vu plu-
appan'uto qu'ils eu aiciil usé à lùgaiil ilo k'urs disci- tôt prèlres (|irévèqiies. L'arebevêque de Spalatro a
plcs d'uiio auUc uiaiiicic'f Ils oui piouuilniic dans «itii convaincu de faux au sujet de S Cyprien : il avait
luurs insU'uclions, cl ils uui cimuiuculo l'olatilissuniciil cité l'oniius qui a écrit la vie du saint martyr. Orvoici
Ucs |)|Mljlqut's (|ue rUoniiuu-Hicti avait prescrit. Or, les paroles de cet auteur: A(( officium sncerdoin cl epi'
Josus-Chrisl a institut' deux téicnioMifS pailiculiùros scoputùs (jradum (idhuc neophytus, cl ut put/ibutur no-
ut UistiiiclfS pour counuiiniquci' le priviléf;e de eélo- vcllus, etectns est... preshyterium cl sacerdotium simul
Ul-er les saints uiyslcros , et le droit de gouveiiier l'I*)- iiccipii. Ce qu'on faisait du temps de S. Cyprien, on
gliso ; la preuiiuru, (|ui est lu iradilinn des iuslrunienls le faisait du temps de Cécilien. Pontius décrit l'usage
du sacrilico; la secundo, ipii est l'inipositiou des mains des siècles voisins de celui de apôtres ; et le texte de
sur 1 1
lèlc; l'uni' et Taulre accouipaj^uéc d'une formule cet auteur doit servir de commentaire à un passage
de paroles dill'erenle el déterminée. Ainsi les Apôtres (le S. Opia, qui, décrivant l'origine du schi-me des
rcunirenl ces deux cérémonies particulières dans une donatistes, parle de la sorte (1): Tune su/fragio tolhn
cérémonie totale , i|u'ils appelèrent imposition des populi Cœciliamis eligitur ; et manum iniponente Felicc,
mains, et qu'ils adniini^lrèrent à ceux de leurs disci- Aplungitanus cpiscopus ordinatur. Lorsque le choix
ples (p^il^ fireul prclies el évè(iues tout enscndilc. d'unévêquetombaitsur undiacro, il clait naimel qu'on
l'ar celte ordination , ils les constituèrent grands sa- rappelât la cérémonie totale dont usèrent les apô-
crilicateui'S et pontifes; ils leur conférèrent tout le tres pour faire leurs disciples prêires et évoques en
sacerdoce , l'essence , la plénitude el la perfection. même temps. Au commencement de la cérémonie, on
Ce ne fut que vers la lin des temps aposioli(|ues qu'on donnait an diacre le pouvoir de consacrer le corps et
vil de simples piètres ou des prêtres du second ordre. le sang de Jésus-Christ par la tradition des instru-
On ne sait sili's Apôtres en créèrent par eux-mêmes, ments du sacrifice accompagné de ces paroles : Accipe
QU, s'ils eii firent créer par les évéques qu'ils atta- potestatem offerre sacrificium Deo, etc. Et à la fin, on
cliaicnl à des diocèses fixes et déterminés. Quoi qu'il ajoutait à l'essence du sacerdoce qu'il venait de rece-
en soit, ils exécutèrent le commandement qu'ils voir, la plénlude et la perfection : on le faisait évèque
avaient reçu de Jésus-Christ, et ils prescrivirent, de par l'imposition des mains de l'évê'qiic conséçraleur
sa part, que l'ordinalion leur fût conférée par un seul et desévèques assistants qui prononçaient ces paroles:
évèquQ, que leur dépendance des évéques fût mar- Accipe Spiritum sanctunt. Quorum remiseris peccata,
quée et exprimée, que le nom de préirise et de prêtre remittunlur eis; el quorum retinueris, retenta sunl.
sjgniliàt désormais , avec le pouvoir de consacrer le Celte formule opérait dans .cet liumme devenu sacri-
corps de Jésus-Christ, un pouvoir limité de remettre ficateur de la nouvelle loi, de diacre qu'il était, tout
ou de retenir les péchés , et capahle d'èire lié par ce qu'elle avait opéré dans les apôtres, lorsque Jésus-
l'aulnrilé de l'évêque. Ce dernier point est manifeste Christ la prononça sur eux. Car, comme dans toute la
par la forme de l.i prêtrise instiiuée pour le rit grec. cérémonie rien ne marquait que l'inlenlion de l'Église
Divina gralia proinovel iV. devolissiiiium diiiconuin in fut de mettre aucune restriction ni aucune réserve au
presbyierum ; car cette forme n'est efficace ,
que sup- pouvoir qui lui était communiqué, ni de l'assujétir
l'aident dans ses f nctions, et par la promesse qu'ils que pénétrer le sens de ces mois de Pontius qui a
font de lui obéir après avoir élé ordonnés. Moyennant écrit la vie de S. Cyprien : Presbyterium et sacerdotium
ces re,•triction^, qui sont esseniiellenient requises, on simul acccpit. Il veut dire que le saint mariyra élé f lit
voit eu quel sens il faut enlendre ces paroles : Accipe prêtre de telle sorte que la prêtrise n'a point été dans lui
Spiritum sauclum. Quorum retniseris peccata, remittun- dépendante et subordonnée; parce que dans une
iiir cis; et quorum retinueris, relenta sunl. Le pontife môme cérémonie on l'a honoré des deux pouvoirs sur le
qui les prononce dans les circonstances que j'ai dites, corps naturel et sur le corpsmystiquede Jésus Christ,
en faisant l'imposiiion des mains sur la tète de chacun pouvoirs aussi parfaits, aussi pleins, et aussi étendus
des nouye;iiix sacrificateurs, ne leur donne qu'un pou- l'un que Taulrc dans sou église de Carihage. Il en
voir limité et subordonné de remcltre oq de retenir les de même à l'égard de S. Cécilien. Mais S. Optât
est
péchés. Mais lorsque Jésus-Christ les adressa à ses seulement de celui-ci que Félix d'Aptoiige
dit ,
apôtres, il les fil évéques. lui imposa les mains, et qu'il l'ordonna évèque. Ne
(1) Huilier, de sacris Election, et Ordin. p. 592. (1) S. Optai., lib. 2 contra Parmen.
,
271 APPE.ND. IV. SUR LES PAUOLES EE LES FORMES DES SACREMENTS. 272
devail-il pas s'exprimer, comme Pontius a fait au su- V Apôlres et à leurs successeurs, dans l'Évangile de
jet de S. Cyprien '!
Les auteurs ne sont redevaljles i
saint Mathieu, v. 18, 18: Amen dico vobis: Quœcinn-
leui- siècle el aux personnes pour qui ilsécrivent. que alligaveritis super terram, erunt liyata et in cœlo
qu'à
Ils entreprendraient en vain de parler clairement et el qucccumque solveritis super terram , erunt soluta el
vrai que S. Optât pouvait prendre le tour qui est venu Aut reste, cette manière de répondre à l'objection
à Pontius, pour empêcher qu'on ne crût que S. Cy- tirée de l'exemple de Cécilien et des autres sembla-
était pas obligé. On réQéchissait alors qu'un diacre aux nouveaux critiques. Et je ne crois pas que per-
évêque est un diacre fait prêtre du premier ordre, sonne se figure qu'elle donne atteinte à la maxime,
fait
en recevant comme un seul tout la base et le fondement qu'on a toujours conféré dans l'église les sacrements
sitôt lecomble, le faite, la plénitude et la perfection du maxime est qu'un ministre a toujours usé, en conférant
celle de l'ordination d'un prêtre du second ordre; puisque jours vrai, selon ce que nous avons dit, que la ma-
cérémonie de cette ordination, par le retranchement tière et la forme, soit de la prêtrise , soit de l'épisco-
la
dépendance et la limiialion du pat, ont été les mêmes. Ce qu'il y avait d'ailleurs de
de loutcequi marqae la
l'essentiel de différence pour conférer à un diacre ou simplement
sacerdoce qui est conféré, aurait tout
évêque. Les anglicans et les l'essence du sacerdoce ou plénitude du sacerdoce,
la cérémonie qui fait un
la
que pour faire évêque quelqu'un qui du sacerdoce, pour s'en servir au commencemeot et
n'est suffisante
et sur qui on a pro- tant qu'elle le jugerait à propos.
est déjà prêtre du second ordre,
paroles qui suivent Quorum rcmiseris pcc- Marc-Antoine de Dominis a hasardé sur le fait de
noncé les :
un pouvoir limité et dépendant de qui ne méritait pas d'être recueillie. Elle l'a pourtant
pour lui donner
n'est plus be- et fort bien reçue par par M. l'abbé Fleury
remettre ou de retenir les péchés. 11 été , ,
qui est contenu dans l'auioriié des vifs à l^ccnser qu'à se déchaîner contre Félix, son
a reçu à tout ce
nouvelle
clés épiscopales. Et c'est ce que (itil une ordinateur, qu'ils disaient être la cause du schisme;
éié accordé aux Apôlres m'a rien donné par l'imposition des mains, qu'ils nCor-
tique de Jésus-Christ n'avait
celui de consacrer son donnent eux-mêmes comme
dans le temps qu'il leur donna , si j'étais encore diacre :
en les faisant évoques, après cet exposé, dis-je, M. l'abbé Fleury (1) conclut
corps naturel ; c'est pourquoi,
ces paroles Accipite Spiritum san- par celle remarque : Ce discours semble montrer que
il prononça toutes
:
remiserilis peccata remitlumur eis; et Cécilien été (ail de diacre évêque, fans avoir jamais
ctum. Quorum , ui'tiit
retinueritis, retenla sunt. Un diacre, qui dans été prêtre, comme il a été pratiqué longtemps depttis,
quorum
cérémonie reçoit tout de suite le pouvoir même dans l'église romaine. Marc-Antoine de Dominis
une même
est dans le même a donc fort bien prouve que Cécilien, de diacre qu'il
de consacrer et le pouvoir des clés,
lui conmiuniquer la plé- immédiatement ordonné évêque; parce
que les Apôtres ; et pour était, avait été
cas
après lui en que de sou propre aveu demeuré
nitude et la perfection du sacerdoce, il serait diacre, et
sunt. La consécration serait nulle, si on disait seu- illusion même à M. Dupin. Ce discours, dit ce doc-
glicans, à qui personne n'a jamais dit au nom de Jé- dat locum diaconum episcopum tune temporis ordinatum
sus-Christ: Quorum remiseris peccata, rcmilluntur eis ; fuisse absque prœvià manùs impositione in preshglerum.
et qtiomm relinucris, retenta sunt. Entre tous les énor- Dom Cellier (5) lire aussi la même conséquence du
mes défauts de leur ordination , celui-ci ne devait pas discours de Cécilien ; il écrit du même style que
être omis: car ces paroles, du consentement de tous
(1) Fleury, Hisl. Eccl., tom. 2, lib. 9.
les saints Pères et de tous les interprètes de l'Écriture, (2) Dupin., Prsefat. in Optai.
sont l'effet de la promesse faite par Jésus-Christ aux (3) Dom
Cellier, sur S. Optai.
«173 t-|IAI>. XX\ l. VKUTU DK I. .I.MI'DSITIO.N DES MAINS. 274
M.KIeuryctM. Diipiii. Il saubte que S. Opiut, en par- il se joignit aux Ariens. Ceux-ci le reconnaissant pour
rordimUion de Cécilien, te (asue pdaser du diu pi'èliv, lui aclmiiiistrèrcnt la cimsc'cration épiseopale,
lant (le
est arrivt' souvent, même dans t'êytiie romaine, nase, ils érigèrent en sa faveur la Maréole en diocèse.
elJ'el, il
Cécilien devait répondre aux donaiistes, comme il a à l'épiscopat un homme qui n'était pas prêtre, afin de
bonne, celte proposition, qu'ioi diacre peut être or- avait reçu véritablement l'ordre de prêtrise avant ce-
luide l'épiscopat. Dclàil s'en suit encore que la censure
donne êvêque sans avoir reçu auparavant Cordrc de prê-
de Sorbonne est appuyée elsoutenue de tout le poids de
trise. Cécilien avait assisté au concile de Nicée, où il
avait mérité l'estime de S. Alluinase. On trouve son de l'Église universelle, de l'autorité de tous les
l'autorité
nom parmi les prélats africains qui souscrivirent au évèques catholiques d'Orient et d'Occideiil assemblés
dans le concile général de Sardique, autorité indivi-
concile de Sardique : et un habile homme croit que ce
sible de celle du grand concile de Nicée. Un concile
n'est pas un autre que l'évèque de Carthage, et son
sentiment ne saurait être refulé. Le raiig que Cécilien particulier de Jérusalem avait déjà prononcé aupara-
vant que, selon l'ancien-ae tradition, il n'éiail pas per-
occupe dans la liste des souscripteurs ne prouverait
pas le contraire, comme on la monlre par plusieurs mis do reconnaître pour vérilable évêqne qiiehiu'un
exemples, où les primats des provinces sont nommés qui n'avait pas reçu la dignité et le caractère de prê-
tre avant l'épiscopat : Etim qui presbyler non essct, con-
après quelques-uns de leurs suffragants ei sans aucune
conati
dislinclion (1) On ne sait point quand il est mort il
tra antiqtiam traditionem episcopum nominare
;
un concile d'Alexandrie, le fil rentrer en hii-mèine et même défaut ne leur parut-il pas un défaut dans cell»
de Cécilien? Ils s'abouchèrent avec les Ariens: et
dans son état. Mais Ischyras, qui était un des faux
s'ils n'approuvèrent point leur hérésie, ils communi-
prêtres ipie Colluthe avait faits, ne renonça pas de
leur cause.
bonne foi à son sacerdoce imaginaire, (luèrent au moins avec eux pour l'intérêt de
il le reprit bien-
tôt ; cl pour le conserver malgré la sentence d'Oshis, Apud Theodoret-, lib. 2, cap. 8.
(1)
apol. 2.
(2) S. Atlianasius,
(I) Harduinus, in Indice concil., (5\ S. Alhanasius, oral. 1.
verboCœd/ionus. 1
APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. arc
€:-»ii)iiicnl l;i passion dont ils éiaieni animés ne siiggé- « tcntire et Je la confirmer; mais sor. premier dé
ra (elle pas aux Euséljiens un moyen de défendre |
but n'a pas été heureux. J'ose avancer qu'il a lu
Iscliyras aux dépens des cécilianistes ? Je suis entré avec trop de précipitation la première décrétale du
dans ce détailpour faire voir sur quel solide fondement p;(pe Zozime , et la seconde du pape Célestiu I.
la faculté de théologie de Paris a noté d'hérésie la Il a cru voir dans celle - là qu'il était ordinaire
proposition de Marc-Antoine de Dmiiinis, et cela in- au clergé des églises de Gaule et d'Espagne d'a-
les ordinations. Cette censure n'a-t-elle point encore tennissis inferioribus ordinibus. Ni ces mots ni cette
pour garants les défenseurs du concile de Calcédoine, pensée ne se trouvent dans la lettre de Zozime. Le
c'est-à-dire, toutes les églises de l'univers, cousidlées Pontife ne se plaint que de l'abus qui fait négliger les
par l'empereur Léon. La lettre des évêques d'Egypte interstices par trop de hâte et d'empressement de Se
et du clergé catholique d'Alexandrie fut approuvée par voir élevé aux plus hautes dignités du sacerdoce. ïl
le pape S. Léon et par tous les évêques dispersés avertit que personne ne présume d'obtenir un évéchê,
dans le monde chrétien : ou y taxe de nullité la con- non pas sans avoir passé par les ordres inférieurs ou
sécration de Tiniolhée Élure, faux patriarche d'Ale- les avoir reçus, mais sans s'être suffisamment instruit
xandrie, pour avoir clé fait évêi^tie sans imposition de la discipline ecclésiastique par l'exercice de cha-
des mains légilime, et sans avoir auparavant été or- cun des ordres inférieurs, sans s'être fait et formé aux
donné prêtre. Episcopus sine imposiiione mamium,sed sacrés ministères durant un espace de temps conve-
nec priorem habms presbrjteralits ordhiem (1). Le pre- nable. C'est pourquoi il dit que la pratique contraire
mier défaut, comme il est expliqué dans la suite, ne est une ti'ansgression des préceptes des Pères. S'il
rendait qu'irrégulière l'ordination de Timoiliée : car s'agissait de l'ordre de la prêtrise omis, il déclarerait,
deux évêques seulement lui avaient imposé les mains, comme les conciles de Sardique et de Calcédoine, la
Tanqitàm mamis imposilionem acceptimis à diiobus. consécralio.i de l'épiscopat nulle : ce qu'il ne fait
Mais le second défaut était essentiel, et empêchait la point. Ne quis penitùs, contra Pairnm prcecepta
validité de celle orainatio». C'est ainsi que les évêques qui ecclesittslicis disciplinis imbulus per ordinein twn
de la métropole de Curinthe ont inlerpréié les parties fmtsel, et temporis approbalione divinis stipendiis ern-
des évêques d'Égypie et du clei-gé d'Alexandrie. Ti- diltis, nequnqnàm ad summum Ecclesiœ sacerdoliuin
nwtlieum verb, sicut ex liis quœ stint scripta cogiwvimus, aspirareprœsumeret. (1) Depuis lepremier mot de la dé-
nec regularkcr ncc covsequenler sncerdolium oblinere crétale jusqu'au dernier, le pontife suppose la ré-
piospicimux (2). ception de tous les autres ordres. Il prescrit seule-
Ce ne sont point après tout les faits ou les exem- ment qu'on ne s'en tienne point à l'essai de chaque
ples précédents qui ont donné lien d'accrédiler et de fonction, qu'on s'éprouve dans tous les degrés, qu'on
répandre dans tant de savants écrits une proposition ne veuille point enseigner avant que d'avoir appris;
réprouvée par les conciles de Sardique et de (Calcé- c'est là tout son but. Mais Dom Martène s'est arrêté
doine : car ces lettres de loules les églises du monde au titre sommaire : Quod momichi vel laici, nisi per
clirélicn écrites à l'empereur Léon, ol diclées dans yradus ccdcsiaslicos, non debenl ad summum saceido-
autant de conciles particuliers, qui adiplent la requête iium perveuirc. Le pape Cclestin 1 no l'ait que renou-
ou la plainte des évêques d'Egypte contre Timoiliée veler l'ordonnance de Zozime ; il suit ses pensées, et
Élure; ces lettres, dis-jo, sont justement reganléos il rend la jibipart do ses expi-essi<ins. 11 se pl.iiiit
comme la iroisiénie partie du concile de Calccdnine. comme lui que, contre les décrets des Pores, on a
On oppose à une si grande autorité la pratique pré- ordonné quelques évêques qui iie s'ct.iient préparés à
tendue ancienne de l'église romaine; et ou s'en lient remplir les devoirs d'une si haute et difficile cliaige
si assuré que, par respect pour elle, on otiMie les par l'exercice d'aucun ordre ecclésiastique, qui ne s'é-
conciles, pour éviter de commettre ensemble l'église taient pas pourvus de l'inSlruotion et de l'expérience
romaine et les conciles , comme s'il pouvait y avoir nécessaire. Ordinalos qiiosdam episcopos, qui mtllis
entre eux de la contradiction. Je me flatte de les ecclesinslicis ordinibus ad tanlœ diqminlis fasliijium fue-
concilier fort aisément, et en cela, je suivrai l'ordre rint inslituli, contra Pntiiim décréta (\). La décrétale
dos temps plutôt que celui de l'invention ou de la de S. Zozime est de l'année il8, celle de S. Célestiu
production de chaque preuve faite par les criti- est de -428. Comment donc le pape S. Léon, en
ques. 457, a-t-il approuvé la lettre des évêques d'Egypte et
Uom Martène, savant bénédictin, auteur d'un ou- du clergé d'Alexandrie à l'empereur Léon, ofi l'épisco-
vrage intitulé : De antiquis Ecclesiœ rilibtts, a trouvé pat de Timotliée Élure esl déclaré nul, parce que cet
l'opinion de cet usage préleiulu de l'ancienne église do intrus avait été consacré sans avoir reçu auparavant
Rome introduite sans coniradiclion par le plus i"élè- l'ordre de la prêtrise? Il ne l'a pu faire, si dom Mar-
bre écrivain de ses confrères. 11 a entrepris de l'é- tène a raison, et s'il a bien compris de quel abus
S. Zozime et S. Célestiu se plaignent.
(1) Episl. episc. .^gypiî ad Léon. Imp., p. 3, conc.
Calced. (I) S. Zozim., episl. ad llesvch.
(2) Episl. episc. melrop. Corinth., ibidem. (2jS.C*lest.,opisl.2,adepisc.Vieun.elNarb.prov,
ÎT7 CIIAP. XXVI VKUTU DE L'IMPOSITION DES MAINS. STS
Alluii&Mu source il'uù nous al \onii depuis peu lo letlirtiin uffcre wcrificium Dco, etc., et qu'ensuite i! 'ni
Bysli'iiiu siiiHulicT dalliibufi- à la c(iii!.i'tr.ilimi i-pisco- confère la plénitude du sacerdoce par l'imposilionde»
pale la vorlii truiiprimcr un taracliir i|iil supplée ;i mains, et par ces paroles : Accipe Spirilmn sanclum,
A)r>liuaiiuii prishjléralv. laiii ilu savanb fiml Imu- etc. ViHis me dcinandcîc la preuve de ce que j'avance :
noui- au cëlèlno père Mabilloii du l'avoir trouvé dans la voici. L'ordre romain suppose ((ne l'on croit avec
li'S uiniiiuiii'iils aiiiiiMis de l'église romaine, (|iie nous les conciles de Sardiipie el de Calcédoine ipie per-
avons eloiurieuv de le iliercl.er dans eenx ipi'il pro- sonne ne saurait êtie véritablement évêqne, sans
(hiil. Nous nous sonnocsolU-reés d'y apercevoir ceqii'il avorété prêtre; el l'auteur était obligé en écrivant
a vu, maison vain. L'ancien ordre romain esl le pre- sur les sacrements, de taire tout ce que la connais-
mier fonds de ses conjectures sur te sujet. Le goiU sance des dogmes faisait aisément sons entendre aux
du père Mahillon (I) le rappoite au temps de S. Gré (idêles instruits. Celle règle était prescrite par la
goire-le Grand : Gregorii œlulent sapit, c'esl-à-dirc, à loi du silence des mystères, qui était alors reli-
la tin du sixième siècle. J'avouerai rrnnchemcnt que gieusement observée par les écrivains ecclésiasti-
saient coTisaerer tout d'un coup évèqucs. Presbijler or- ment de tontes les Églises catholiques, avait jugé nul
riiiuilus contra veU'iem moiem. Oliiit iniin is qui nonilum l'épiscopal de Timolbée Élure, pour n'avoir pas clé
presbijter eligebatur pontift'x vommms, non accipiebat dans l'ordre de prêtrise au temps qu'il fut consacré
(irdhieiii presbiilcrii, scdex diacono fiebat episcopus {i). évéque. Que dis-je? Le P. Pagi igiiorail-il que saint
Vide piœfiiii-.iiicui. dociissinn MubiUonii (3), etc. Ne tar- Léon hii-niême n'était que diacre, connue Sabinicn,
dons point à exjiiser la pieuvo générale el fondamen- quand il fut appelé an gouvernenienl de l'Église ? Il a
tale (kl père Mabillon [A). On lit dans l'ancien ordre donc annulé el condamné sa propre cnnsècralion, en
romain que le Pape esl choisi d'entre les cardinaux approuvant autlienliquement la lettre des évéques
diacres ou prêtres, el jamais du nombre des évècpies ;
d'Egypte, qui déclare nul, pour la raison que j'ai dite,
el la même coiiséeralion y esl mar(|uéo, lant pour le l'épiscopal de Tiinolliée Élure. L'ordination à la prc
diacre que pour le piètre élu. Le savant bénédictin Irise d'un diacre élu pape était dmic alors supprimée
conclut de là, qu'effeciivement la consécration élaii dans les écrits, parce qu'elle était conlérée dans une
loul à fail la même, et que le diacre devenait évéque cérémonie totale avec f episcopal.
aussi vérilablenieal que le prêtre par ces cérémonies Dom Marlene (1) ai ginenle aussi la liste du père
communes, sans qu'il en inlervint aucune autre par- Mabillon. Uu des exeinplos qu il rapporte, est celui
ticulière à l'égard du diacre élu, afin de lui conférer la de l'antipape Cimslaiitin en 727 11 éiail laïc : on lui
prêtrise. Mais de quel droil ce savant esi-il dispensé coiiféia la cléricature cl lous les ordres jusqu'au dia-
de prouver que dans le texte de l'ordre romain on ne conat inclusivemeot , el ensuite on le lit évéi|ue sans
doil adnieitre aucune réticence? Un évêqiie, dit-Il, l'avoir faitpretie. Du moins le livre pontifical iiedil mol
s'approche du futur ponlilé; cl après avoir prononcé de sa préirise. Or, ajoute Dom Marlène, ipioiiju'on ne
sur lui une prière, il se relire. Un second évéque fail puisse rien infSrcr, contre ta[véritable et pure doctrine de
de même. Un lroi:,ièmc s'approche aussi, et il le con- l'Eglise, de cette ordination fuite par violence ei au mépris
sacre. Accéda episcopm uuus, et dut orutionem super des canons; cependant il eslvrniseinblublequeConsluniin
eitm, cl rccedit; et aller simililer. Accedit lerlius, el qui avait reçu le sous-diaconat et le diaconat, n'aurait point
consecrat illitm. Le consécrateur ne fait-il lieu, cl ne négligé de recevoir la préirise, si on eût jugé alors qu'elle
dit il rien pour le consacrer? El si l'élu est un diacre, fût nécessaire pour la validité de la consécration épiscv-
le consacre l-il par une seule action cl une seule for- pale. Dom Marlène, au lien de s'iiccuper de ce qu'il
mule sacraniBMielle? Je maintiens que si l'élu esl nn suppose ne s'être point fait, aurait dii chercher la
diacre, 1 ordre romain suppose qu'on doit entendre cause pourquoi toul ce qui s'est fait n'est point ex-
-^uc le consécrateur lui confère le sacerdoce par la primé par l'bisiorien; pourijuoi Colislanlin ayant véri-
liadiiion des instruments, el ces paroles : Accipe po- \
lablemeiit reçu la prêtrise et l'épiscopal en un méinb
(1) Tom. 2Mus;ei Italici, p.ig. 2. jour, comme il avait reçu en un même jour le sous-dia-
Ci) Bahis., in nuiis ad Viias paparum Avenion., conat et le d.'jconai, Anasiase néanmoins ne le dit
pag.1059.
(5) 'loin. 2MiiSLei Italici, pag. 108, in Comment. (1)Pagi, ad annam 604.
(•i) Ibidem, pag. 92, in Ordine Hom. 9, in libello 2 Deaniiquis Ecclesiu: Bitibus,
\'l) lib. 1, Cap. 8, art. 5,
^e Ordinal. a. 10, tom. 2.
57!) APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET I-ES FORMES DES SACREMENTS. 280
compris que la mention expresse de la préirise était trise administrée généralement àlous. Car, si nos sa-
inulile 1° pour rintelligence des lecteurs. Car, lors- vants disent que les écrivains ont omis de faire mention
qu'il s'agit des ordres inférieurs à l'cpiscopat, il n'est de l'épiscopat conféré à S. Léon et à Sabinien, parce que
et il est nécessaire à l'essence de l'épiscopat de suppo- puissance papale à un honmie qui n'esl point auparavant
ser kl prêtrise. On conçoit donc qu'un évéque, qui l'est évêque; je prétendsque tout le monde savait aussi qn'uii
véritablement, a été fait prêtre auparavant; maison ne 1 homme, qui n'est point auparavant ordonné prêtre,
conçoit pas qu'un diacre, qui l'est véritablement, a été ne peut recevoir la puissance épiscopale. Si les angli-
fait sous-diacre auparavant. 11 en est de même du cans reconnaissaient un pape, ils voudraient qiiel'inlrô-
diaconat par rapport à la prêtrise; l'inlclligence des nisation ponlilicale tînt lieu de loute conséc ation épis-
lecteurs ne souffre donc point de voir la prêtrise copale, el ils prouveraient cela pardes exenqiles tirés
omise dans le récit de l'invasion de Constaniin. 2° Celte d Anaslase. Un livre à faire est une bonne dialectique,
mention expresse de la prêtrise était inulile au but où l'on appréciât la valeur des consécpiences lomlées
d'Anastase.ll avait en vue de faire remarquer que l'a- sur le silence des auteurs. On y trouverait pour règle
bus, dont les papes Zozime et Céleslin se plaignent cette maxime qui est fort sûre : Los sages écrivains
dans leurs décrétales, avait été porté au plus grand taisent et suppriment ordinairement tout ce qu'un
excès par Constantin. Los deux Pontifes, comme je i
lecteur instruit de la créance et de la science com-
l'ai fait voir, se proposent de recommander et de pre- mune peut aisément suppléer, et ce (|ue le discours et
j
on ne consacre plus d'évêque, qui ne se soii préparé à Les papes Valcntin en 827, et Nicolas I en 858,
remplir les devoirs de sa charge par l'exercice de clia- \
ont mérilé le choix du père Mabillon (t), pour tenir
cun des ordres ecclésiastiques durant un temps con- j
lieu de tous les autres exemples des souverains ponti-
venable. Les nouveaux prêtres du clergé romain étaient |
fes qui ont dit la messe sans avoir jamais élé faits prê-
exceptés de celle loi. On ne demandait d'eux que le tres. J'ai dil m'en souvenir à cause de la liaison que peut
caractère et non pas l'exercice de la prêtrise, pour avoir avec un des reproches que Photius fait à l'Église
pouvoir être consacrés souverains Pojiiifes. l^'cxcep- romaine, la prétendue omission de la préirise faite par
tion est expressément déclarée dans l'ordre romain, deux Papes ses contemporains. J'ai réservé pour leur
par la permission qui est donnée d'élire pour souverain défense une preuve naturelle et simple, qui ruine abso-
Ponlifc quelqu'un des cardinaux, de quelque litre qu'il lument toutes les conséquences que l'habile bénédictin
soil, pourvu ([u'il ait élé ordonné ou prèlre ou diacre s'est cru en droit d'intérer des pamlis et du silence
par un Pape précédent. Eliyilur iinnsè cardhmlibus, de d'Anastase. Un diacre élu pape n'est pas aujourd'hui
quocumquc litulo fuerit,lahluiii ul à prœdccessore sil l'oii- ordonné prêlre le même jour et dans la même céré-
tificc otdinatiis aut presbyler mil dincouus (I ). II ne nui- monie totale où il est consacré évêi|ue : mais il y a des
sait donc pas à la régularilé de la con^écr.ilion de (!o;i- différences considéialiles entre son ordination cl celle
slanlin d'avoir élé eu un seul jour promu à la prêtrise des prêtres ordinaires. Immédiatement après les lita-
et élevé à l'épiscopat ; ce n'était pas un reproche à lui nies, on fait la première imposition des mains mar-
faire q\ie cette circonstance de sou attenlal. Mais c'é- quée dans le pontifical, qui n'est accompagnée d'au-
tailnneinégidarilé énorme, (pi'un laïque eùl reçu avec cune fiirnuile de paroles : tout ce qui a conliune du
tant de précipitai ion tous les aulres ordres ; et le des- précéder est relranclié. Si on excepte quelipies actions
sein d'.inaslase était- de la faire sentir : son récit ne particulières, dont la fin est de marquer un plus grand
prouve rien de plus. Cet argument est néanmoins respect pour l'ordinant, on se conforme de point en
un de ceux qui f:iit quitier le Ion de conjeeiure à nos point au pontifical jusqu'à ces mots : Slolà iniwceiititc
savants : E.r quitus consint veriim esse Poiilifices romu- indual le Doiniuus; après quoi on (inil la messe, et le
nos. ex diaconis assmnpios, per salliim ordinalos esse Pape bénit le peuple avec la croix. C'est ainsi que le
Cï)
Dom Marlène ajoute encore à la liste commencée diacre élu Pape est fait diacre du second ordre : il ne
par le père Mabillon, S. Paul en 737, et S. Adrien en dépend pourtant d'aucun évêque. L'archidiacre ne l'a
772. Nous pouvons les opposer à S. Léon et à Sabi- point présenté, le cousécrateur ne lui a poiiil déclaré
nien, par une remarque qui n'est pas indidërenie. la limilalion et les bornes du miiiislère dont il Aient
L'histoire supprime également et l'ordinatmn de la d'èlre revêtu, il ne fait vœnd'iiliéissauce à personne. La
prêtrise et la consécration épiscopale à l'égard des préface et les oraisons, Oremus, fiaires curissimi, Deiim
deux derniers ; au lieu qu'elle ne supprime que l'or- Palrem, etc. Deus sanctificaiionum omnium nuelor,
; etc.
dination de la prêirise à l'égard de S Paul et de S. ne lui laissent pas ignorer la subordijiation en général
Adrien. C'est pourquoi, selon la manière de raisonner de l'ordre qui lui est conféré à l'épiscopat ; mais on
introduite par nos adversaires, S. Léon et Sabinien ;
ne lui dit pas, comme à d'auties, qu'il est perso:inel-
n'auront reçu ni l'ordre de la préirise, ni l'ordre de lement soiunis à un évêque. En un mot, le pape futur
r-jpiscopat ; ou l'argument tiré du silence de l'histoire n'esl, pour ainsi parler, que négaiivemenl prêtre du
(1) In Ord. Rom., lom. 2 Mus.ti Ital., pag. 02.
(2) Ant. Pagi, in lireviario, lom. 1, 578. (1) Loco cit., pag. 108.
m f.ll.M'. XXVI. M.KÏV Itl . I. I.MI'OSIÏION DES MAI.Nfi. 28-2
«eiuiiil ordro : son sai-crducu val borne par lu dùl'aul __voir ((|u'oM me pernicite cette façon de m'expriiner
)
ilii furucliirc i]iii lui iiiaii(|iif, t>l iioii par l'aiitoritù |i^ir- (pu: ce n'est point sauler [lar-dessus l'ordre inférieur,
liiiiliiTO d'aucun lioinnii'; ^(>n l'I.il iiVst pas fixi', mais pour atteindre et parviiiir au supérieur; mais ne lairt!
sn>p('iitlii jiiMpi'a S.1 citnsi-i r.iluin. I/I''|{lisf roniainu qu'un saut de l'ordre inférieur iproii \ient de recevoir,
toiisrrv.i lonijioinps la ninlnnit; de consacrer int diacre à l'ordre supérieur ipi'on reçoit. I,e Pape Sirice ne
élu l'apo, coinnio les Apdlres avaient consacré leurs l'emplolequedans ce sens. Il parle des moines qu'on
premiers disciples. Il est vraisemblable que les an- élève i l'épiscopat; elaprèsavoir rcconiniaiiilé qu'on
ciennes éi;Hi!-cs palii.ircalcs et piiiiuilialos s'allribiu!- leur fasse garder de longs interstices enire cliaque
rciit le même tiroil. haus la ccicnioiiie dont on usait ordre, sans en omettre un seul , il ajoute : A' ce tallu
alors, non sculemcnl on lelrancliait les exlinrlalioiis, {post prcsbijUrutum) ad cpiscopalùs culmcii perveniant
les avis , la promesse d'obéissance et de dépendance, iiisi in us eadem quœsingiilis (liyiiiKitibits superiùs ;»ïb-
tomme il se l'ait maiulonani, (piand ou confire la prê- liximus, tcmpora iiiit cmiodila. Suivant ces paroles,
trise à un diacre (|iii est élu souverain iioiilil'e, mais on le saut dans les ordres doit être déliiii : la promotion
supprimait encore les oraisons, la prélace, et tontes les précipitée d'un ordre ù un antre : ce n'est pas l'o-
formules ijni désignent l'iiifériorilé et la restriction po- mission de quelque ordre, mais le retrancbenieiit des
sitive ou négative du pouvoir sacerdotal. De sorte que interstices. Le pape iio/.ime ne s'écarte point de cette
ces paroles, .If i/'f)i;(iy/(;s(«(i;m, etc., Accipe Siniitiim sait- même idée dans sa décrélale : iVcc vile iit itli cxor-
f(iiiii,elc., étaient déteriiiinées parées relianclienienls cislum, acohjlliitm, siibUiucuiiuin , diaconuin per ordi-
à signifier les deux pouvoirs sur le corps naturel et sur nem ftcri; tiec hoc sallu , sed slatulis majorum ordina-
le corps niystii|ue de Jésus-Cbrist dans toute leur lionc tcmporibus.\ o'ici un exemple et un témoignage
étendue. Ainsi le nouveau Pape avait été fait prêtre, sans réplique, et qui me fait entrer naturellement dans
parce qu'il avait reçu le pouvoir de consacrer, qui est la fameuse difllciillé de l'objection de Pbolius. Le
l'essence du sacerdoce ; mais il avait été fait prêtre du pape Nicolas I dit do lui que, de laïque qu'il était
premier ordre, el non pas du second, parce que l'ac- ayant été subitement tonsuré el fait moine, il fut élevé
lion el les paroles, qui ne donnent aux simples prêtres à l'épiscopat, sailli, per satium (1). Cependant Nicé-
que l'intégrité du sacerdoce, lui en avaient conféré la las raconte que ce faux palriarcbe , après sa nomina-
pléuitude et la perfection : au lieu d'un pouvoir limité tion ou .son élection scbismatiquc, fut fait le premier
et subordonné de lier el de délier, il avait ie(;u un jour moine, le second jour lecteur, etc. , le troisième
entier et plein pouvoir de gouverner l'Église. C'est j
sous-diacre , le quatrième diacre , le cinquième prê-
pourquoi .\nastase et les autres bistoriens devaient tre, le sixième évêque. Voilà ce que tons ces Pontifes
parler comme ils ont fait, et dire que le diacre élu appellent ordinari per siillum ; et on l'a dit dans le
avait été consacré évéque ; ils disaient de même (pi'un incme sens de l'antipape Constantin. Je ne crois pas
prêtre élu avait été consacré évê(|ue ou pontife. 11 ne qu'on rencontre ce mot entendu à notre manière dans
leur venait point dans l'esprit que les usages et les aucun auteur un peu ancien , excepté dans les som-
idées étant sujettes aux révolutions des temps, on maires, les notes, cl les tables composées par les édi-
confondrait ensemble ces deux consécrations diffé- teurs. J'ai même droit de croire qu'en 1512 le troi-
rentes ; mais ils se persuadaient que les mêmes dog- sième concile de Séville le prit selon la pensée des
mes demeurant, les lidéles concevraient que la colla- anciens. Pour punir un clerc qui se serait fait ordon-
tion du pouvoir d'offrir le sacrilice à Dieu faisait partie ner per salium, on se contente de l'excepter du privi-
de la consécration qui élevait un diacre à l'épiscopat, lège, qui esl accordé à tous les autres , de se cboisir
et que celle du prêire se bornait à la collation du un confesseur. Exceplo tamen illo qui fueril ordiiuitus
pouvoir nécessaire pour la propagation et le bon gou- per salium {i). Cette peine regarde sans doute quel-
vernement de l'Église. qu'un qui n'aurait point gardé les interstices. On in-
Le fait de .Nicolas I , élu parmi les diacres, et aussi- terdirait ou on excommunierait celui qui sans être
tôt consacré souverain Pontife, nous avertit de songer diacre aurait reçu la prêtrise.
à la difficulté que fondent nos adversaires sur le re- 11 esl certain que Pholius n'a point accusé l'église
proclie de Pbolius ; et nous la prévenons par une re- latine de consacrer des évêques qui, avant l'imposi-
marque importante. La notion de ce qu'on appelle, tion des mains propre de l'épiscopat, n'eussent été (pic
onliitaiio per saliiim, était, parmi les anciens auteurs diacres. Le Pape Nicolas I, dans sa lettre h llincniare,
ecclésiastiques, bien différente de celle qu'on en a a rassemblé toutes les erreurs de créance ou de pr;i-
Conçue dans ces derniers siècles. Nous entendons que tique que ce faux palriarcbe et ses partisans allri-
c'est la réception d'un ordre supérieur , sans avoir buaient aux Latins; et il distingue exactement ce qui
reçu l'inférieur. Les maîtres du droit canonique ne la esl faux et calomnieux de ce qui esl vrai et blâmé
dclinissent point autrement. Mais les premiers el les mal à propos, par les termes mentiuntur, reprelien-
anciens auteurs ont voulu signifier la réception pré- dere salayuni, et semblables. Or le Pontife ne dit pas
cipilée de plusieurs ordres, qui sont conférés coup que les Grecs mentent , mais qu'ils .s'avisent de re-
sur coup, tout d'un temps, et sans intervalle. Au pre- prendre l'usage des Latins dans l'ordination des évê-
mier soupçon qui m'en esl venu, j'ai fait les recber- (l)Nic. I, epist. 70.
ches nécessaires, et je u'ai point lardé à m'aperce- \i) Vide concilia Hispaniœ,
485 APPEND. IV. SUR LES PAROLES ET LES FORMES DES SACREMENTS. 284
qoes : il lie ensemble cet usage et celui de se raser la \ quodam sallu, non perceplû presbylerali benediclione, in
barbe , commun parmi les ecclésiasliques ri'Occidenl, episcopwn subito consecrelur. Le n!otsfl//«s est pris, dans
comme deux chefs d'accusation de même genre. lie- le discours d'Énée, non pour la suppression de la cé-
barbas radere saas non jbnuunl ; et quia diticonus , non retranchement des fonctions propres de cet ordi-c
tuscepto prcsbijleratûs officia , apud nos episcopus ordi- qui ne précèdent point ,
quand le caractci'e de l'épis-
tiaiur. On voil que Nicolas reconnaît également l'un et copal est donné immédiatement après celui de la prê-
lauire fait, et qu'il n'y trouve rien à redire. N'est-ce trise. L'évêque de Paris ne changeait point la notion
point assez pour enipèclier un lecteur sensé de se mé- de ce mot ; il l'employait telle qu'on l'avait en son siè-
prendre dans l'intelligence de ces mots : Non suicepto cle, et telle qu'il la voyait actuellement dans la lettre
presbyieralùs officio, qui ne signifient point : sans avoir du Pape Nicolas I (I) ,
qui dit de Photius : Cimi ipsi
reçu l'ordre de la prêtrise , mais : sans s'être jamais etium illum, qnem palriarchani situm nominant, ex laico
tond ordre, qui exerce le saint niinisière? Car il est Xon perceptà presbylerali benediclione. Ce mol benedi-
\islWe que Plioiius, par celle acctisaiion , allaquail clio désigne souvent une forme sacramentelle : mais
personnellement le Pape Nicolas I (1). te Pape l'avait il se prend quelquefois dans le langage ecclésiasiicpie
extrêmement piqué par ces paroles de sa lettre à l'em- pour l'accroissement de grftce qui revient aux minis-
pereur Micliel « Vous avez fait monter un laii|Ue sur
: tres sacrés de l'exercice de leurs fondions. Ici ,
pnr
« le troue du patriarche Ignace ; vous avez l'ait sacrer exemple , il ne s'agit pas d'une bénédiction allachée
i évêque ui. soldat. Pliolium ex laiiali agminè impio- aux paroles de l'ordination de la prêtrise, mais d'une
c vidé in ejus loco subrogàstis episcopum... ;ex mililiâ bénédiction attachée à la célébration de la sainte
I subilb ad lanli regiminis cnUiiin consecrâstis. > Le messe pour le prêtre qui ta célèbre ; il ne s'agit pas
Grec irrité saisit un sujet apparent de récriininalion d'une bénédiction qu'il ait reçue de l'évèquo, mais
dans son adversaire, qui, ayant été élu diacre, s'était d'une bénédiction qu'il se procure en s'^acquiltanl de
fait conférer dans une cérémonie commune la prêtrise ses fonctions : Quâ ipse perfungtlur. Cesl pourquoi la
mettre difUicilcmenl et rarement, et qu'on n'a souffert de prêtrise ; mais ainsi : Sans avoir dit une seule fois la
seurs, et dans saint Ambrolse. Vous m'en accusez Énée de Paris répond à la question prise dans le Se-
comme d'un crime, vous qui, par un abus insupporta- cond sens, et nullement dans le premier. On demande
ble, avez passé du diaconat àl'épiscopat, puisque vous pourquoi un diacre est consacré Subitement évêque
l'avez fait en vertu d'un usage constant do violer et de sans qu'il ait jamais fait la fonction de prêtre en disant
mépriser les canons, introduit et établi par Vos pré- la sainte messe? pourquoi, après avoir reçu le pouvoir
décesseurs. Il ne s'agissait pas plus du retranchement de la célébrer, qui est l'essence du sacerdoce, H reçoit
de l'ordination qui donne le caractère do prêtre dans tout de suite le caractère de pontife, qui est la pléni-
le reproclie de Phoiius aux Latins, que de l'omission tude et la perfection du sacerdoce , sans être oblige
de tous les ordres inférieurs à l'épiscopal dans la ! auparavant à remplir roflice de simple pi-êtri? C'est,
plainte de Nicolas I à l'empereur Michel. Ces termes : répond Enée, parce que la bénédiction allachée à ia
Diaconus , non suscepto presbijterali ofjicio , apud nos messe pontificale renferme la bénédiction attachée à
episcopus ordinntur, signifient le défaut d'exercice dans la messe d'un simple prêtre; ou, si vous voulez, parce
les fonctions de prêtre, conmie ceux-ci : Ex laieati que dans la consécration du corps et du sang de Jé-
ugniine siibrogàstis cpiscoputn, signifient le défaut sus-Christ, l'oflice d'un pontife n'est pas différent de
d'exercice dans les fonctions de tous les ordres infé- celui d'un simple prêtre : ces qualitéssontnlor.s mysti-
rieurs à l'épiscopal. La réception réelle de la prêtrise quement réunies. Quia qui benediclione ponli/iculi iiei
est supposée par le picmier texte, comme par le der- fungitur,reliquarum benedictionum honore decuralur :
nier, la réception réelle de tous les ordres. Énée, évê- sive quia in consecratione corporis et sanguinis Clirisli
que de Paris (2) , quoi qu'on en dise, est parfaitemciil offtcium prœsulis ac presbyteri mysticè uniatur. U»
e;ilré dans la pensée de Nicolas I et de Photius. Il a diacre devenu évêqucen recevant tout do suite cl loin
conçu que le patriarche schismalique ne parlait pas d'un temps la prêtrise et l'épiscopal, ajoute l'evêqne
d'im usage reçu communément dans les églises lati- de Paris, ressemble à ces Princes, qui du Consolai
nes, mais qu'il en voulait à la consécration des pon- étaient parvenus à la dignité impériale. Le soin des
tifes roniains qui avaient été tirés de l'ordre des dia- grandes affaires où la pourpre les engageait, ne leur
cres. QuœriUir quart apud Romam plerumquè diaconus faisait pas négliger l'aitenlion h soutenir dignement
le nom de consul et de patricc. De même on peut
l\) Nie. 1, epist. 5.
(2) .«Eneas Paris, contra Graecos, obj. 7. (1) Nicol. I, episl. 70.
%ia riHNrMl VIT A. ÇJ«
cioiro tiiie riionnotir du sacenloco infcricm- n'est pas par coiiaé(|uonl elles ne sont pas vérllalilcmci t siqv-
iilcoiii|ialiblc ilaiis UMt iiiiMiio (Il'I'soiiiio avi-c 1» silb- prinieus, ipinnd un diacre est fuit évùqiie per ciifliimuu
)
timirum rey 'd- NOUS des anciens. ÎSos lli(Mi|ii^ieiis (pii pi'ubint lo
liiiiilc (lu poiililo. Sktil miiii iii •
(iwm imi>i'riilori'$ ex mieux t>ur ce sujet, n'(Uit ]ias lait bi .uicoup d'Iii'linuur
veniv iliyiiUitles adicribuiiliir ;
j
coHsulibus creiili, propler régule commercium non omit- 1 à Liiiée sur la inaniéie d.uil il tiuilc la ^epll('lll>' ' bjC-
libaii( lur inutuhiiU tuiisiilis <( imlrUiiuomvn) ilinredi tlion di'sfJrics. Les crili(|ueb la rap, orl iil, je peiibi-,
)>uU'st (/iiùii IH 6ii6(imiM/i' miijorh pviililiiis luiikislul comme un galiinatliias où l'on ireiil(Uid rien, el (pu
fliiim Iwiwr miiwrU s(icirilvlis(l}. I^nén lait voir par l'ait pitié. 1.0 loclenr en jogera, et d conviondia, jo
loim roponse tiiicllmiliiilla iiatiiie de rolijoLlidii de pense, que l'évêque do l'aria prn|iosobioii l.i i|ue->tioii,
l'Iioiiiis. Il si.vpiii'f que coiiinio ces einperoui-s élaioiil qu'iluo s'en écarte jamais, (pi'il m- prrd pas lio viu;
«K'i's dViilre li's cdiisiils, lo diacii; l'ail cvi>i|Hii clail non plus sa première el son unupu; icpouso, et i|u'il
dir ceux (|ui avaieiil le caraclère de pièii-e axant l'appuie fort à propos de (U't endroit do S. J(M()ine (I).
IVpiscopat, quu.i(|u'ils n'en eussent pas exereé les où le saint docieur montre coud)ieM le minisléie pros-
l'oiu-iioiis. Copendaiil nos adversaires lirciil avantage byiéral a de privilèges et d'avantages communs avec
du doute et de l'iiuertilude où l'objeelioii de l'Iioliiis le ministère épiscopal. Mais que dire de Halram, moine
seinlile jeter rëviSpie de Paris, comme s"d n'y voyait deCorbie? Il conlredil la lotlre du pape N colas I,
pas de solution raisornialde. Dicfiuliitn sinijiUciliiiix d'iu'i il a tiré ce qu'il sait toucliaut les objeclioiis de
alfeclti, qnia dcperit rnlionalis respovsio ; ciim illa riioiius. Car il est évident que ce pontife ne mot point
qitœ iyiiorat, deproincre seniio veridicus pudicc refiKj'iat. celle-ci au rang des impostures el des niensougcs,
Ils c!i concluent la vérité du fait de l'omissiun de la mais parmi les reproches laits mal-à-propos. Outre
prêtrise dans ces consécrations des ponlifi's romains cola, llatiam cliange le texte du pape; el m lieu de
pris de l'ordre des diacres. Énée élait niodeslc. M:'.is non susccplo prcsbijuruli oijicio, il écrit, non suicepto
toile (pie nnus la concevons? Pliotius trouvait mauvais N'oublions point ce qui concerne Benoît V. Il était
(pie les r>(imaiiis (isseiit tant de bruit sur rinéguiariié sculcn'.eut diacre, lors(|u'il fut élu pape ; et dans le
de sa consécration, parce (piil ne s'était pas lornié par récit de son ordination il n'est rien dit de sa piolriso.
luie longue prati(iueàs'a(xiuitler avec décence del'oiri- Il fut déposé en 9(ii, cl la sentence prononc(>o contre
ce de diacre, de sous-diacre, d'acolythe, de lecteur, etc. lui porto qu'il est privé de la prêtrise etdel'épiscopat:
tandis cpi'à Rome, d'où est venue la loi rigoureuse de Binedicliim smulœ et Aposlolicœ Sedis invnsorem omni
dix ans d'interstices entre la pièlriscet repisco(iat: Pontiliciilûs cl Pirsbijlmtlns honore privnmus (2). Cela
Exiiule post dcccimiitin ephcoiialein cuUiedrum poleril ji'esl qu'unr petite d.lllculié, dit le père P>ai!Çois Pagi,
adipisci (2); il est maintenant d'un usage ordinaire de pour empèclier qu'on ne croie qu'il a été sacré évê(|ue,
supprimer l'éprouve des fonctions presbylérales sans avoir jamais été fut prêtre (3). Le même auteur
l)(>ancoup plus utiles à un évoque futur que toute autre. n'aé|.argné aucune reclierclic pour trouver la fm d'un
La meilleure réponse qui se présente à l'esiu'it d'Énée, !
usage qui n'a jamais commencé dans l'P'^gliso romaine :
est de donner à enlendre qu'il était nécessaire à 'in /Vestde se passer de l'ordre de prêtrise pour f lire un
évoque d'avoir passé el de s'être exercé dans les nd- pape. Il se flatte de l'avoir rencontrée en 1073 dans
iiistèrcs des ordres inférieurs ; non, pour être plus ca- Grégoire III, qui élait arcliidiacre avant son élection:
pable d'en pratiquer les devoirs (pii ne regardent plus il fut un jour lait prêtre, et le jimr suivant évêipie.
un évôipie, mais pour cire plus propre à gomerner N'est-ce point parce que l'on jugea l'ordinatitui do la
ceux qu'il doit obliger à les remplir : ce (jui fonde avec prêtrise nécessaire? Et si on la jugea nécessaire, le
justice en faveur des diacres élus évoques l'exemption n'est point par révélation; car l'histoire en auiait
du temps d'intervalle entre leur prêtrise et leur épis- |)arlé. Si c'est par une raison déjà connue, ce qui
copat. Car, dit l'évêquc de Paris, les fonctions prosby- commença à se faire en doux jours, se faisait on un
TURNELII VITA.
TuRNELiDS (Honoratus), Sorbonicne doniûs ac societalis doctor , Aniipoli obscuro génère, natus est anno
!6a8. Sues, quemadmodùm nlini Sixtus V, pascebat, cùiu forte prospecta rhedà quaî viani Parisios coudu-
centem decurrebat, iiicessii ipsi ciipido avunculum invisondi, qui in ccclesià S. Germani Anlissiodorensis exi
guo quodain munere luugeliatur. Qiio quiiiom cmaiitc bcncvolo saccrdote, egregiê puer insiitulus est, ac mul-
toriim graliam tum ob
ingeiiii sagacitatcm tuin ob pra'claras animi larultates sibi coiiciliavil. S(uboni(i doc-
,
^crà Parisiensi Capcllâ canonicus. abbatia-que pra'posiltis. posironlôoroléssôris in Sorbonâ cailicdrara coDSe-
'
anno 1716 profitendi finem fecit. Adversùs Jansenii disc'>pulos magno religionis studio dimicavit, ac omnibus,
quol(|uot Ecclfsiic decretis refrAgabanliir, semper adversatus est. Hinc facile concipi potest quàin infenso In
eum animo debacchati siut Yprensis episcopi asseclae, quibus si fides adhibeatur, bàe taiitùm de causa in ces
invecius est Turnelius, ut rem privaiara augeret, adeô ut, negleclâ propriâ animi persuasione, sensus aliènes
sciiplo ut plurimùui mandaverit. E-t \\;ec fuit omnium semper hœreticorum indolcs nemo gloriosum nomen
:
adipisci potest, (piiii eoruni partes ampleclatur; si quis verô ipsis obloquendi munus assumpserit, omnimodas
actusatioiies in se suscipiat necesse est. Apoplexie perculsus Turnelius , visum amisit , nec mullô post vilù
dcfiiiictns est, anno 1729, a'talis verô 71. Scripsit Latine Cursum Theologiœ, IG vol. in-8", cui adjungitur Coh-
thiiiiitio Piœleclionwn llieologicarnm, H. Tournely, auct. coUect. ; 17 vol. in-8°. Qua; quidem Thcologia, egrogià
admodùm meibodo, necnon niaximâ lucidilate confecta, Venetiis denuô récusa est, 16 vol. in-4".
Punô ex bis «mnium theologorum ore necnon usu celebratis Prœleciionibus tractatum Baptismi deprompsi-
nius, quo mirum
iii modum se prodit celeberrimi professoris ingenium, summa quoque eruditio necnon sin-
iii
gularfs sciibcndi facililas. Ciim verô nonnulbe quœstiones ab auetore omninô pnctermissa; aiit leviier lanti'iui
deliliala' occurreront, easdem à prœslantissimis tbeologis mutuati sunius, ac per modum annolaiionum ad cal-
ccm paginarum subjecimus, proprias aliquandô animadversiones, prout occasio ferebat , adjungenics.
DE BAPTISx^IO.
»@«>»»»^-
^rixfatto atictorijsJ.
lu bis qnœ de Sacramenlis universim consideratis caeterorum Sacramentorum janua idcircô uuncupalus.
emisimus, quoncumque perlincnt ad originem, causas, Primus militix cbristian;c gradus, Coiilirnialio ; per
naturam, vim et cfficacJani, affectioncs et proprietates Baplismum illustrât! , fidem Cbrisli suscipimus ac
nobis salutis remédia dispensaverit. Unicuique octali dimus. Per Baptismum ad novam vilam iciiascimur;
idonea et quasi Ipropria destinavit : Nam quia omnis per Confirmaiionem armamur ad prxlium. In Bapti-
œtas peccato est obnoxia, iiiquil S. .\mbrosius, 1.2, do sino fdii Del, et lia;redes Cliristi ; in Conlirmationc
Abrab. c. 11, n. 81, idco omnis œlas Sacramento ido- Cbrisli milites, (Ideique vindices ac defensores con-
nea. Causam et rationem ab ipso fonte repolit S. Ire situimur. yEquo passu incedunt duo b.-cc infantile ac
n.Tus, 1. 2, cap. 22, aliàs 59. Dominus, inquit, oinnes milili* cbrisiian.T priera Sacranienta : at non codent
rniit per semelipsum salvare : omîtes, imiuam, qui per necessilatis gradu. Quippe, ut in corporali viià prius
eum renascuiiliir in Deum, infantes, et parvulos, et est boniiiiem nasci ac vivere ; ita et in vilà spiriinali
pueros, ctjuvenes et seniores. Ide'o per omnem venit primum ac potissimum est , bomiiiom interiûs renasci
fflulem, et in[anlibusin[ans faclus sanclificans infantes ; ac regeneraii. Faclus est primus homo Adam in ani-
panulis, pnrvulus, etc. niam viventem, ait Apostolus, 1. Cor. io, v. 45, no-
Et vpiô varias bumanoe viia; partes sive périodes vissimus Adamin spiritxim livificanlem Primus homo
animo pcrciirrile, nulla profectôvobisvidebilur cœles- de tcrrâ, lerrenus; seeundus homo de cœlo, caiestis. Ki
tibns auxiliis vacua, nulla divinx providentiic cura et sicul, pergit idem Apostolus, v. 22, in Adam omues
spirituali Sacramcnlorum ope ac prKsidio deslituta. Per moriunlur, sic in Christo omnes vivificubunUir. Qiiii
tpiriluuliler reniiscimur, per Confirmaiionem augemur in pervenitur, nisi per Baplismum? Satvos nos fecii per
yrniiâ, et roboramur in fuie : rcniili autem et roborali, lavacrum regenerationis el renovalionis Spiriliis saiicli,
iiiiliiniur divina Eucltaristiœ atimoniâ. Qubd si per pec- Ep. ad Tit. 5, V. 5. Atque, ut Cbristus ipse pronuiilial
Cfilum œgriludinem incurrimus aniniœ, per Pœnitenliam Joan. 5, V. 5 : ^isi quis renalus fucrit ex aquà et Spiiitu
spiiilualiler sanamur; spirilualiter cliam el corporatiler, sancto, non potest introire in regnum Dei. Quod nalum
prout animœ expedit, per Exlremam-V nclionem : per est ex carne, caro est : quod natum est ex Spirilu, spi-
Urdinem vcrb Ecclesia gubernatur el mulliplicatur spi- ritus est.
ritunliter : per Mntrimonium corporaliter augetur. Ad roi novitalem obslupuit Nicodcmus, ibid. , v. i.
Sepiom isia sunl divincc gratis nobis commuiiicandx' Quomod'o, inquiebat, potesl homo nasci, ciun sil senex?
organa et instrumenta, qu;e vobis, Deo aspirante, si- Numquid potest in venlrem matris suœ ileratb introire,
Piiuius ad Religionetu Cbristi aditus Baplismus est, et 8, quia dixi libi : Oporlet nasci denub. Spiriius ubi
A'IIO, 2;)0
viilt spiral, fl vocem fjiis nuitk ; sett lU'uis iitirff iviiia/, nus, ibid. Quinlillii, inquit, monstrotissima, lui née
I
nul ((iii) i'(i(/(i( Vil (« inuijisltr in Isnul, cf Im-f iijiio- inleqré i/»ii/('m dmendi jus erui, iiplimè norat pimiiidiii
rns? Cuiilidoiilciii iiiiiiiiiiii le^is (liicliiiciii liii- C.luistus necare, de uquii aufereiis. Quanta vis est perversitatis
increpal siniiil ri insiniil. Non iiliaiii i|ii;iiii luriiis addit ibidem, ud lidiinlabejaetundum, vel in lotum non
luivani ^LMit'i;ilii)iK-iii :ir iialiviliilfiu, t'\ vi'rliis Cliii- rccipiendani, ut ex his eum impaijnel, ex quibus constal.
s-li, :iMiiii() >il)i cHinuc'b.il Jiid.i'iis liimio canialis ; im- (^)uo(l verù lucril anliipiissimi liujus erroris fundanicn-
v.iiii Miili'iii spiiilùs iO|;i'iiOÈ;ili(iiu'm (loniiiln (lliiisliis luni (pii misse volnerinl, eumdcin audianl Terlullia-
liain sniiando cai'pit, et ad liuniilitatcin dispuiiit, ut ncistnirum errorcin circa ndem juslilicanteni , in vc-
aiiiiiuulvoilil saiuliis Aiigiistiiuis, Iracl. \i, in Joaii. Icribus ba'rctieis confodicnlem : Sic ergo, ait Teilnl-
^Oll ipsi taiiit'ii insultât; aiit si iiiMillal, laiii|uiiiii iii- lianus, eodom lib., cap. 13, seelentissimi illi provocant
iliii'd) insiillal, lit ilcpoual supciliiaiii. iltiœstiones. Adcb dicunt, ISapliinius non est necessariui
tjuani Nicodoimis igiioiabat, vol non ircdclial, Cliii- quibus jidcs salis est : nam et Abraham nullius aquœ
slo anntintiaiUo, paratain ac prxsciitein spiriiùs re- nisi jidci Sacramento Dec placuit. En erroris l'inida-
novalionnii t't rcgoncralioncin, liane niliiloiiiinùs non mcntnm. Sed, rcponit Tcrlullianu^, in omnibus posle-
modo ut possiliileni, sod ot ahipiando fnUnam, ,\ico- rioru concludunt, et sequentia anleccdentibtis prœvalenl.
denms, cùni cssot in logo pcrilus, ignoiare non de- Fuerit sulus rétro per (idem nudani antc Domini passio-
Inii'rat. Nonne apiid Kzecliioleni, c. 3G, v.!i5, 2G, pro- neni el resurreclionem : at ubi fides aucta est crcdendi m
plictico spiritn sciipluni legerat : Effundam super vos nativitalem, passion^mi, resurrectionemque ejus, addita
aquam tmiudam, el mundubimini ab omnibus iminimi- est mnpHnlio Sacramento, obsignatio Baptismi, vesti-
menlis vesiris /."( dtibo vobis cor novum, el spi' Uim mentum quodammodo fidei, quœ rétro eral nuda, nec
novum ponam in medio vcstri, ci auferani cor tapide.tin potcil jam sine sud lege. Lex enim linguendi imposila
de carne resirà, el dabo vobis cor carneum? Nonne Psal- est , et forma prœscripla : lie , docete omnes naliones
tes Hegins cecineral, Psal. 103, v. 30 : Emilics Spi- linguentes eus in nomine Patris, et Filii, el Spiriti'ts
riliim luiim, et crcabuntiir, cl rcnovabis fiicicni lerrœ? sancli. Unie legi cotlata definilio est : Nisi quis renalus
QuiB certé non de altà, qnàm de i. teriori spiiilùs fuerit ex nquà et Spirilu, non intrnbil in regnum cœlo-
renovatione, per gratiam aniniis infundendam, inlel- rum. Obslrinxit fidem ad Baptismi necessilatem.
ligere debuisset legis doclor ; maxime ciini simile Totura porro illud antiquissimarum viperarum nior-
quoddam, quanqnàni rude adhnc, apud suos domcsti- tiferum ac leibale virus haustuni in se Iransfudcrunt
cimi ac famibaie lenovalionis vcstiginm pr;i; oculis posteriorum lemporum | erditissimi Sociniani. Docent
liaberet, in iis scilicet, qni à cuitu falsormn deorum illi 1° Christum Apostolis verum non dédisse bapti-
conversi, legi Mosaicsc nomen suum dabant ; lot enim zandl mandatum ; atque verba isla , euntes docete
illi pra;viis rilibns, caremoniis, lolionilms ac bapli- baptizantes, eic., exponenda esse , non de aquae Bap-
sniatibus mundabanUir, praparabanUnac pr;efornw- lismo, sed de solà iiislruclione ac doeirinà, qua; instar
batitur ad veiam Dei Uoligionem, ni nnvi qnasi l.o- aqn;e sordes animœ mundal et abslergii. 2" Apostolos
mines, et, ul loquitur sanclns Pelrus, Epist. 1, c. 2, niliilominus, elsi nonjussos, rilum baplizandi convenicn-
V. 3, sicut modo genili infantes haberentiir. ter usurpasse, lum quia populus judœus cœrcmoniisvaldè
Ex bis , maxime vero ex d(?crt'lorià istà et apertâ deleclabatur, utpote in illis quasi enulrilus el educalus ;
iiecessitatem, lani striclam et universalem illius pcici- lum denique quia aplissima eral ad aduinbrandum
piendi legem omnibus impositam esse , ut sine illo ,
cltristianorum officium uc stilum : unde conveniens fuit
aul saltem, cerlis in casibus, sine ipsius voto ac desi- viros liujus œlatis per Baptismi cœrenwniim cliristiamc
derio , nullus ad viiam xlernam et regnuai cœlorum Religioni adscribi. Verba sunl Volkelii, i. li, de vcrà
IM'iveniie usijuàm possit. Religione, cap. 14. 3° Docent baptizandi prxceptum
Vcrnni, proli dolor ! quù major et aperlior lam (si tamen prœceplum vocanl) univeisale non fuisse
saUitaris rcmedii nécessitas, eu major in eà impu- ab omnibus in perpelunm observaniJum ; sed cerlis
giiamlà doemnnis,salulis buniana; invidi oblrectatoris, dunlaxat personis ac pro certo quiidam lempore ad-
liiror et impetus; eô major et baereticorum, quos vel dictuni; illis nempe, qui Ecclesia; iniiio, à paganismo
à primis Ecclesix temporibus suscitavit, ad quidlibet vel jndaismo ad Cbristum converlebaniur ,
quos per
andendtnn projecta temeritas. Niiper, inquiebat Tcr- nuduin illud ac stérile symbolum exteriùs disiingui ab
tnllianus, lib. de Baplismo, c. 1, conversnia istic quœ- invicem oporluil.
dam de Caianà liœrcsi vipera venenatissima , doctrinà Sociniani à calvinianis , ex quibus nati ac propagali
snâ plcrosque rapuit, inprimis Baptismmn destrucns.... sunt, arma mutuantur, quibus absolutam et medil, ut
nam ferc riperœel aspides, ipsiqiie regidi serpentes arida vocanl, in Baptismale necessilatem lotis viribus impe-
et inaqnosa seclantur. tnnt. Pcrspicumn est, ait Calvinus, Insl. 1. i, cap. 15,
In eodeni Inio bœsisse fanaticam quamdani femi- n. 10, quàm falsum sit quod docuerunt pridem uonnulli,
nam ,
Quimiilam nomine, observât ibidem Tertuilia- in qno alii persistunt, per Bapt- mum solvi nos et ejcinti
29 ( . DE BAP IIS.MO. 292
«6 crujiiwli vcccalo , et à corruplmie qiiœ ab Adam in Râla igilur iex est ac fixa Chrisli sententia : Xisi
7tnU'ersam jio^terilatein ^ropagala est. El n. 22, ex- quis renatus fuerit ex aquà et Spirilu sancio, non potcst
presse ait , tiqn arç^i 4 regrio çœlorum infantes quos è inlroire in regnum cœloritm. i JSullumb'tc excipit, ait
):rœsenti vità migrure conlingct , anieqiiàm aqiiâ mergi S. Aiiibr., 1. 2 de Abrah., e. 11, n. 8i, non infantcm,
dattim fuevit. Alqtii jam visiim es', pergil ilie, fieri non non aliquâ prœventum necessitate. i
plismo neque ab ullis accessionibus pendeat. cœliirum, propter Chrisli scnienliain : Nisi quis, etc.,
Ainui lanien liis inibuli doçumentis calviniani, a;lernà lanien vilà dotiari , propter vilx eornni inno-
analiaplisiis et socinianis lolo animo liic içpugnaie ceniiam : quasi in Adamo cl ipsi non peccaverinl, in
ingcnii pni'fidenlià, sihi hoc assiinicrc calvinisla; pos- renasci. Quisquis dixerit, ail S. Aug., episl. 166, aliàs
suiil,, ul convincaiit anabaptislas, nun debere infantes 28 , ad Hicronvnium , quod in Chrisio vivificubuntur
à Baptismo excl'tdi ; cùm vel ipsiniel çonlendaiu, in- etiam parvuli, qui sine Sacranienli ejus participatione de
fantes sine Baplisnio ex prxsçiili vilà ri.plos, à reguo vità exeuiit, hic perfectb et contra apostolicam prœdica-
coelorum non arceri, sed unâ prasenlis foederis virlutc tiunem venit, el totam condemnat Eccksiam, ubi proptc-
salvos fieri; el, qund auipliiis quidqnaui esl, cùm, si- rea cum baptizandis panulis fcslinatw el cmritur, quia
cul et ipsiniet anabaptist-.ç el sociniani , celebrcm sine dubio crcditur aliter eos in Chrisio omnino vivificuri
ad fignraium et meiaphoricnm sensum detorqueani, N jvinius cquideni esse aliquos ex nostris, qui plus
iiec de vero aqiia;,scd Spiritûs Bapiismo, inslar aqiuu lequo de niisericordià Dei prxsumenles, ac nescio quo
lavaniis ac mundaïuis, inierpreienlur? Dicant illi no- lenerioris clenienliae alTeclu conunoli erga lot infanliuni
bis quid jiuis babeant ad liane Chrisli senloniiam à niillia, qui absque Baplisnio migrant ex liàc vilà , et
liiterali el obvio sensu ad mctaphoricum infleciendam, ;iîlerimni pereunt, naturalem quanidani feliciialein
quod sibi pariler arrogare non possinl sociniani, qyos illis libi'raliler assignant. Yerùm immola slat Chrisli
illi lamen duriùs insecianlur, cùm vcroa h;ï;c Chrisli seiileniia : Nisi quis, etc. Sapienlcr omnino ac gravi-
plana cerlè et aperia : Euntes doeele omnes gcntcs , ba- ter inonet eaiu in reiii Bellarniinus , 1. 6 , de Ainis-
plizantcs eos, etc., non de vero ^qu;c, sed inslruciionis sione gralix , c. 2 : Misericordiam nostrum parvulis
duniaxat ac doctrina; Baplisnio, 4l<'ta esse ^rl^ilranlur. jam defunctis nihil prodesse; è contra nihil obesse no-
el nquis superest, sancti/ieans eas de semelipso, et ita inde vero liberam ab onini buniaiià servilule, omni-
sniciificaKe, vim sanctificandi coirbibunt. busque voiis observandis (eo exceplo quod fit in Ba-
Belle onininô Ireiifcus, 1. 5, c. 17, aliàs 19 : Sicut, piismo de observandà Dei lege ) imniunilateni conce-
iîMIuit, de arido trilico tnassa una fieri non potesl sine derc videnuir. Dlrnbiqne error est : inier extrema
liiimore, neque unus panis, ita nec nos multi vnum fieri média verilas inccdit.
•1 Cliristo Jesu puteramus, sine aqiiâ, qnœ de cœlo est. Baptisnius cl inieriùs ab onini peccato niundat
:'.t sicut arida terra, si nun percipiat Immorem, non fni- 1 Cor. 6 , V. 11 : Abluti estis , sanctificati eslis , justifi-
ttificdt : sic et nos , tignum aridum existentes primiim, f«(ies(is,elabliumai;â servilule non eximil, Roui. 15,
nunquàm fructificaremus vilam, sine supernà voluntarià V. 1 : Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita
rhtvià : corpora enim nostra per Invacrum, illam, quœ sit : noneslenim potestas nisiàDeo. El riirsùm, Hcb. 1.5
II per Spiritum. Undg et utraqtie necessaria, ciim utro- liifiniti esscmus , si onnies, quas SS. Paires tanlà
le proficiant in vitam Dei , miserante Domino nostro. facundià exponunlBaplismalis dotes, efiectiis, acpru:
Pressiùs S. Augtisiinus, 1. 5 de Origine anima;, rogâiivas enumerare hic aggredereniur. Unus snflî-
lap. 9, dici'bal : Noli credere, noii dicere, nec docere ciat S. Clirysoslomus , qui lias omnes dotes quibus ,
infantes, anteqnàm bnptixcntiir morte prœventos, perve- baplizali exornantur mira eloquenlià prosequilur.
nire posse ad originalium indulgenliapi veccatorum , si Ecce, inquit BojimL. a,4 uçopltjios, liberlatis screid-
til» e*»e catlioticu$. late perfruunlur qui lenebantur paulà aate cap-
,
î<.)5 l'U.EIATIU 20*
iolitm liiciiiUt, hU i:l ffutiiH UtfiiH ; iii'<: (untuin /io(ii.'i Uuod uiiiversa licclesia conslanii usu ac nusqiiiim in-
"«" «f 'ttm cvluvraks sfii f( tt'rru|ili) siMupcr observavil. h'.gressi de luvacro , ait
(liriiti , «l'ti «;> vu/i'i''''i'i'* ; ,
fcU uijiimu i')j((i(i(s. Vides quoi diclâ unctione de prislinâ disciplina... in nobis carna-
Idiiùmi kiiiiilum , ci
iiill Uiii>liiiii»lii liiiijilHlei? Scii mutlis (/«ii/cm vide- liler currit unctio , sed spirilualilcr proficit. Kt Cy-
1(11- cvelaUiii ijiiitiim |)i,\L(((v(i(m tuiitum rc- (irianns, opisl. ad Januar. 70 : Vngi uuoque necesse
in
mitiiQHC (omiiU'i'c "us (iuIiih hoitures coinpuia- est euni qui baptizalus sil , i(( accepta christnate , id est ,
I iintu deccin. ILllmm. 1 ail itluiiiiiiiimlo'i , uil lliipii- uiutiune, esse unctus Dei , el liubere in se gratiam Cliri-
imuin ii/i/Jt'/Jiiri lavuctuiti n'yenijraiiums, quia non sulUm sli possil. Etrursùs m cpislolà ad Jubaian. 73 : Quod
nvbti pccculn itiuiliil , noiiic ivlitm dclicta purgui , scd nunc quoque, ini|uil , apud nos geritur. ut qui in Ecclc-
ila pnviiat ac i/i'iuù yeneruli esucinus qiiubi iiiudo siù buptituiitur pra'jioiitis Kcctesite offcruntnr ut pcr
f : , ,
Scd i|uui'sùm toti) ilU de Baplisiiio, ac pntissiinùin suncluni consequantnr , el signaculo Uominico consuni-
de illiiis iiocessilalc jii liÀc pixlalioin; dispiilatio ? N'i- nientur. liieronymus dcniipie , Dial. adversiis hicifc-
iiiii'ùm m iiilelliijaUii' i|iiaiilam Uxc llieidogia^ fiais at- rianos , aut potuis Lucileriaiiusapud ipsuni (ut alios
(jlic trucutu^ ililciitiuiiciii sludiuiiii|ue cxigat , ab II!) innunicros lilc taccani ) : .lu nesris Ecclesiurum hune
iiiaxiinù, qui niinislei'iu ecclusiasiicu desliiiali , alio- esse morem , ut buptizatis postca ntnnns imponaliir , et
ruiu àaluli jiruiuraiida: oiimi tiiti'i tuti iiiciimberc tc- ita invocetur Spirilus sanctus? K.rigis ubi scriplum sit?
iiuiilur; ()ui non sine siiu cl aliuniiii dainiiu , ca vel In Àctibus Aposlolarum. Etiuni si Scripturœ auctorilas
ij^iiorare pt:iiiiii$ vel ncgligeiilei' iractare posstini, quiu non suhcsset , tutiiisorbis in hitnc partent consensus in-
sunt ad ïalutem aHimaium iieccssaria. Si quis autem star prtecepii obtineret. Itane veiô polluluni ac inter
diligenliits Aposlolum legeiil, ail Calecliisnius roina- exitiales Satance prœstigias recensenduni ,
quod SS.
nus, 9rt- i, de Uaplismi sacraiiicnlu , iiuiii. 1, sine du- Ecclesiie doelores communi sullragio toi exornant
bilalione ita staluet , pcri'i'clain Baplisnii cogiiilioncin à iaudibus , cujus virlutem et elTici^ciani ila niagnilicè
fidelibus mugnoperè rf(/«iW : adeb non soluin fréquenter, extoMuiil ac pradicant? Unus nistar onniiuni sulTra-
scd graiibus virbis,ct Spirilu l)ci plenis , ejus niysterii giniu dical S. Cyrillus Ijierosolyinilanus, çatecbçsi 3
memorium rénovai , divinitatinn conutiendt^l, alque in eu niystagogicâ, \i\)\ exponeiis rilum qpo xtalc suâ un-
liedemploris nostri moricni , iepiilluram et resiirrectio- clio coidirniatoria per omnes ferè corporis partes cf-
iteni nobts ante oculos , tum lut contemplanditin, tuui iid fiisa miiiistrabalur , sic scribil : Frons et idii sensus
iutitundtim consliiuit. corporis tm synibolicé iniinguntur ; et corpus cquidem
Quo ergo major cstBaptisnii ad salulem nécessitas, ista visibili unquento perungilur , anima vero sancto ti-
eo accuraiiùâ «mnia, qiKe ad illuni peilinent, animo riftcofiue Spirilu sanctificalur. Aç primùm quidem
conipreliciidenda et percipienda : qu:u ejus natura ;
j'ronti xUinitur , ut eum ubslergat à vobis pudorem ,
qii.e nialeiia vt-ra et légitima; qiiie forma ipsius pia;- quem pr'tmus liomo transgressor perpétua circumj'ercbal ;
scripla; qiiis in quàque occasione niiiiister; quod il- sitnutque e/ficial , ut possitis vuUu non velato gloriam
niodus et ratio, qui litiis, quis usns ; (juic de liis oiiMii- diendum divina mysteria mires accipiatis... l'ostea nn-
biis pontilicuni et Ecclesiic decisiones : h;ee, iiiqnani res, ut divinwn recipieules unyuentum dicalis : Chri-
diligentissimè perfectèque percipienda , ne quid in iis sti graïus est odor Deu iii bis qui s ilvantur. Tum vero
peccetur, non à vobis taiitùm, sud eliam ab illis quos et pectus inun^ilw, i(( inçinti (horaçem juslilite ,
fartiter
i vobis edoceri oportebit, qnid ab illis, ubi res et tein advenits insulttts diaboli consistatis. Ut enim Salvalor
pus feret ,
prajstari oporleat. Quare , coiidudit Cate- post Baplismuni , et illuni Spirilus sancli (.dvciititni,
chiiimus romaiius ,
pusiores ntmquàm se sutis mitltam egrcssus in prœliuni , devicit adeersarium ; sic et vos
accrescunt ad lideni Christi coram tyrannis intrépide est, ac inter exitiules Sutanœ jirœligias recensenduni,
protitendam? Quid de illo novatores nustri? Piidet (pipd ip fronlc p situm da;monibiis lerrori , nobis au-
lefeire quanta bic sit Calvini , instit. , I. 4. c. 19, tem ad omnes eorum propulsandos impetus , summo
|i. 558 , proicrvia et irapietas. Olcwn Coiifirinnlionis esse pra;sidio deijct alque adjumenlo? Adversariu^
potlutum appcllat diaboli mendacio ; aborlivum Sucra enini vester diabolus, ait sanctus Pelrui, 1 Ep. o , y- 5,
ii'.enli larvam ,
alque inter exitialcs Salante prœstigias fiinquàm leo ruyiens circitit quœrens quem dévore^ :
çyi
rcrcnsendum essse. blasphemia! ô impieias! liane rcsistite fortes in fide. Induite vos arnmluruin Dci , lit
^ 1
295 DE UAPTISMO. 296
possilis slare adversùs insidias diaboli, inquit snnctiis indignit ampliùs. Nequc cnim, ut observai sancliis Au-
l'aiilus Epiics. 6, V. IS. Uiide porrô armalura hœc gustiiius, lib. 3 de Baplismo, c. 16, lemporalibus et
iiisi ex sncraniciUo Coiidniiaiionis? iit iienipe signe sensibilibus miraculis altestantibus, per manns imposi-
crucis in fronte muniii i
crucis ignominiam nonerube- lionemmodb datur Spiritus sanctus, sicut antea dabalur
scanius. Quia in (route enibescilur ,a\l ogregié S. Aii- ad commendationeni rudis fidei, et Ecclesiœ primordia
gusliiius in Psalni. dil , n. 9, il!e qui dixil : Qui me dilatanda. Quis enim nunc hoc expectnt, ut ii quibus
O'ubueril contm liomimbus crubescam eum coram Ptdre manus ad uccipiendnim Spiritttm sanclum imponitur,
meo qui in caVis esl ; ipsam crucis ignominiani quodani- repente incipiant lingiiis loqui? Sed invisibiliter et laten-
modb quam pagnni dérident , in loco pudoris nostri ler inteltigitur, propter vinculum pucis eorum cordibus
coustiluit. Quod siynuni crucis, ail idem sanctiis do- divina charilas inspirari. Rem eleganll comparatioue
Clor tract. 118 in Joan., nisi adhibealur sive in illustrât S. Gregorius Magmis, homil. 29 in Evange-
(rontibus credentiuni, siveipsiaquce exqui regenerantur, lia. Hœc, inquit, miracula necessaria in exordio Eccle-
sive oleo quo clirismate unguntur, sive sacrificio quo siœ fuerunt. Ut enim ad fidem cresceret, miraculis fuerat
aluntur, nihil corKin rilè perficilur. Ha'ccine, qtia;so nutrienda, quia etnosciim arbusta plan'amus, tamdiit
ritum pollutuni rcferunt , ac inler exitiales Satanœ eis aquaminfundimus, quousqueeain tei. àjam coaluisse
slrnni istud Sacramenlum inipelit non ignobilis Cal- tes, ut in memoriam revocentur hii'C Aposioli verba :
vini sectaior Dallaeus, qui non aliuni imposilionis nia- Quicwnque baptizati sumus in Christo Jesu, in morte
nuuni Apostoloi'uin fructum agnocit, qiiàni lingua- ipsius baptizati sumus. Conseputti enim sumus cum itto
rum ac miraculoruni dona, quac cùm jamdiù extincia per Baptismum in inorlent; ut quomodb Chrislus surre-
et abrogata l'nissc constet, et ipsum qnoque Confirma- xit à mortuis per gloriam Palris, ita et nos in novilate
lionis rituM) cum illis omnino exlinclum periisse arbi- vitœ ambulemus. Solliciti servare unitatem Spiritus in
iraiur. Veriiinnon satis attendisse videtur Daliœus ad vincuto pacis. Unum corpus et unus Spiritus; sicut vo-
infantiam, ut ita dicani, n;iscenlis Religionis, quam cati cslis in unâ spevocationis vestrœ. Unus Dominus,
conspicuisac splendidis prodigiis adolescere ac con- una fides, unum Baptisma. Unus Deus et pater omnium.
firmari opnrluit. Quibus, adulla et confirraata, non Rom. 6, 5, i ; Ephes. i, 5.
PR.ELECTIONES THEOLOGIC^
DE SAGRAMENTO BAPTISMI.
Tolam de Baplismo disputalionem quinque absol- Can. 3: Si quis dixerit, in Ecclesià romanà ,
quœ
venius qurcslionibus. omnium ecclesiarum mater est et magistra , non esse
Prima lic nomine et nalurà Baptismi : iibi de veram de Baptismi sacrameyito doctrinam , anatlie-
Teriia, de causis Baptismi : ubi de auclore, ministre sancti, cum intentione faciendi quod facit Ecctesia, non
Quinta , de c;crenioniis , sive quse antccedunt, sive est, non necessarium ad salutem, anathema sit.
qu.T; cou iianlur, sive quse sequuniur Baptismum. Can. 6 : Si quis dixerit baptizatum non passe, cliam
niitlendi sunl. ipsum solius tantitm fidei débitons fieri, non uutem wii-
Canones concilii Tridcntini de Baplismo, sess. 7. verSici legis Christi servandœ , anathema sit.
Can. 1 : Si quis dixerit Baptismum Joannis hu- Can. 8 : Si quis dixerit baptizatos libéras esse ab om-
nibus sanctœ Ecclesiœ prœceptis... ita ut ca obscrvarc non
buisse eamdem vim cum Baplismo Christi , anatlte-
thanant. II
(actœ , irrita esse intc'ligani ,
quasi per ea, et fidei,
597 QU.flST. I. ART. I. l)L NOMIM ET DEFINITIONE BAPTISMI. 298
((imiii firofeati tunt , i/c'Irii/KKiir , cl ipsi llaplismu, AiaUXl.LS PUI.MUS.
4>iiil/ii'mii sll. Di: NUUINË bC UËI'INITIONU DAPTISHI.
i'.Mi. 10 ; iii (/MIS (ti.tent pevciiUi omma ,
i/iki' pust
llaplismi niiiiicn origine gra;cum est , à verbo
Ituptimmim l'iuitt , ivlù itrurtliuioiic i-l fuie misccpti
amilhema sil.
ftùnzai vel /îKTTTfÇw, id est, ipcrgo, tingo ; liinc pxn-
Uiipliami lel léimilli , otl vcnittliu fieri,
ipso
liealioncm ccclesiaslicam et sacraincntalcm.
Christus baptizatus est vel in
:
vioilis urliiiito, unatheiim sit. Varia nominis Baptismi significatio apud auctores |
dendi non luibent , suscepto Uaptismo, inter fidèles com- Quadruplex distingui potest nominis Baptismi sigiii-
pulandot non este; ac propterea , citm ad annos discre- ficatiu apud auctores sacros. Prima, litleialis et com-
tionis pcrvenerint , esse rebaptizandos;aut prœstare omitti munis ; secunda, c;i;renionialis seu legalis ; teftia, aC'
eorum Uaplisina ,
quùm eos non aclu proprio credentes connnodaliiia seu nx^taphorica et iigurata quarta
;
Primum omnium sacranienlorum lociim lenet va7it. De bis frequentissimis Judxorum bapiismatibus
sanctum Baptisma , quod vitx spirilualis janua est ; seu lotionibus S. Marcus, cap. 7, v. 3 et 4, ait :
Filii, et Spiritûs sancli. Non tamen negamus quin et Judxorum hostias solummodb in cibis et in potibus , et
per illa verba, baptizetur talis servus Chrisli in no- variis baptismalibus fuisse posilas. Baplismus quoque
mine Palris, et Filii, et Spiritûs sancti vel , baptiza- :
lier, imô eliam paganus et hsereticus baplizare potest, Buplismo autem liabeo baptizari ; hoc est, pati debeo et
dummodô formam servel Ecclesix, et facere inlendal affligi : aquae enim fréquenter in Scripturis sigui-
quod facit Ecclesia. Hujus sacramenli effectus est re-
flcaiit afflictionem et dolorem. Psal. 68, v. 1, David
missio omnis culpce originalis et aciualis; omnis quo-
que pœnoe, qua; pro ipsâ culpâ debetur. Propterea ad exprimendam afflictionis suae vehementiam , dice-
baptizaiis nulla pro peccalis praeleritis injungenda est
bat : Intraverunt aquœ usque ad animam meam. Et
Salisfactio : sed morienles, anteqnàni culpam aliquam
v. lo et 16, Deum ila deprecatur : Eiipe me de tuto ,
coniiiiitianl, slaiim ad regnum cœlôrura et Dei visio-
nem perveniunt. ut non infigar : libéra m« de profundis aquarum.
TQ. XXI. 10
299 DE BAPTISMO. 300
Bapthtms jlanmh. Marci 4, eJ Luc» 5, 1 v. stolae i, cap. 3, v. 21, fuit imago et figura Sacramenti
dictus ,
P.Litio est quia qui pœiiitcniià coiiipunguntur, ii corde pe Israelitse siceo pede divisis aquis incedentes, iEgy-
conH;Uo,*c laaypiis p«rfiisi vcfliam peccatorum sup- plios insequentes evitôrant, etdictus est Baptismus
pljjçjter lieprfijcaijtur : uiidc à SS. Pairibus pœiiitentia Mosis, quia duce Mose Israelitse ex ./Egypte egressi
s:epiùs Baptjsmus Jaboriosus, seu lacryniarum ,ip- sunt, de quo Apostolns, 1 Corinlh. 10, v. 2 Omnes :
pellalur. Hpc sensu Sedulius de muliere peccatrice inqiiit, in Moyse baptizati sunt in nube el in mari.
riganie lacrymis pedesChrisli apud S. Lucam, cap. 7, Oranes porrô illae figuratse ac metaphoricx baptismi
sic canit :
significaliones, desumuntnr ex analogiâ, seu simililu-
-. ..iiii.j ,. Purgala recesssit dine quam habent vel cum maleriâ, vel cum effectu
Pèr 5(fe»it(ttm ,
propriique luvans in guig'M fletus, nostri Baptismi.
Mntida siiis lacnjmh redit , et delersa capillis. Non est verô audiendus Socinus, qui praeter addii-
Non desuiit qui eodcm sensu inlerprelaiitur eliam ctas figuratas nominis Baptismi significaliones, novam
istud Aposloli , i Corinlh. 15, v. 29 : Quid facient qiti plané et inusitatam invehit, contendens noniine Bapti-
baptizantur pro mertm ? id est , affliguntur el mace- smi doclrinam evangelicam aliquando designari in
Martyrio qdoque Baplismi nomen accommodaïur merum istud est cerebri Sociniani figmenlum , cujus
unde dicius Baplismus sanguinis. Que sensu Marci 10, ne tenuissimura quidem extat in Scripluris fundamen-
V. 3S, Christiis filiis Zebediei ait : Nescilisquid petalis. tum.
Patestis bibere calicem quem ego bibo , aul baptimo quo 4° Denique, usu ecclesiastico el sacramentali Bapli-
ego baptizor ittp(izari ? id est, supplicia el moriem smi nomen significat loiionem illam sacram , mysli-
à piopm fde ; non ht aquà , sed in proprio sangitine. de quo Matth. 28, v. 19 , Christus Apostolis et disci-
Et S. Chrysostomiis , homiliâin S. Lucianum raarly- pulis dixit : Eunles docele omnes génies, baplizantes eos
lilrinm TOcaverim : nom et liie Spiritm non muUà ad- V. â : liisi quis Tenants fuerjl ex aquà el Spiritu sancto,
rolut ubertate, ac peecaloi-um abolilio , elanimœ fit non potest inlroire in regnum Dei. Proprié el ad lilt<>^
purgatio qnmdam mirabilis ae stupenda : et quemadmo- rain riius ille Baptismus didus est, quia , ut jara ob-
diim if qui birptizaninr aquis, ila qtii marlyrium patiun- servaium fuit ,
qui baptizabafilur olim , loti aquis im-
f-ft-te- vo^lntptimbit SpkilH sancto el igni. Per ignem Varia nomina Sacramenti Baptismatis.
rftitctVf nhunnHJ sensu spiriuli ac mysiico inielligunl Varia haec nomina desumunlur partira à materiâ,
Wifei^cM SpWtAa sancli gratiam, quse instar ignis om- parlim à forma, partim ab effectibus, partim deniqne
rifi Yn-ccfaiiivum sordes absuinit, necab effectu potest à cxremoniis Baplismi.
rsiardari-, adeo veheinens est et activa. lia S. Chry- A malaria appellauir lavacrum aquœ, Ephes. 5,
n-ioiiios, lioffl. 11, inMaltb., et S. Gregorius Thau- V. 26. Sacramentum aquœ , à Tertulliano, lib. de Ba-
LL-rtar^us , serin, in sanctâ Theophanià , ad bœc ptismo, cap. 1. Unda g£tii(alis, fluvius aquœ vitalis, à
v^lw : fpié baptiiaiil vos Mt Spiritu $aneto et igné. S. Cypriano, epistolà 2, et à S. Gregorio Nazianseuo,
A^ttA, inqiiit ;
{baptizabil ) ut quœ peccatorum $ordes oratione in sanctum Baptisma.
1 r'Iuere potest; SphUii, al qtd len-enos, spiriluales red- A forma appellaïur sigillum ,
signaculum, obsignalio
dare potentfigne; -ut qm sotet iniquitatum tpinas com- fidei, SacramentumTriniiaiis, Sacramenium fidei : liim
A(ti yenim 4ghem sensu lilteraK inielligunl, aiunt- tùm quia solemnem fidei suse professionem , vel per
que -sanctnin Joaonem alludere ad species illas se si adultus sit, vel per susceptores , si infans, emit-
''""ïuamm 5g«earnm quse in die Pentecostes visse tit; tùm quia expressa in eo fit SS. Triiiitaiis iiivo
i'ita sanct» ejusque âonis-r^plcli suM. Ua S. Joannes Abeffeclibus vocatur/ai'flcruw regenerationi$ et reno-
.WU-i. iv'- e.li>iii!\vV.v;î jii .,11. ir.ij.l ,
-,
301 UL.IOST. I. ART. I. ItK NOMINE ET DEl'iNIÏIONE BAPTISMI. 502
riilhmi», ab Aposloln ad Tiliinl 7i, v. 5. Ahliilh pecca- ptalioneni iiiler flilo» Dei, et protostalioncm fldc)itali<<
/(l'iim, Art. a, V. 1(>. Vilir novilim , Hoin. 6, v. •!. qnam l>i'o cl ICcclesi.'c dcbitmuH ; non ver6 per pri-
Sumfiliinlw , 1 (^iii'iiilli. (i, V. W. Si'piillurii liotiiims niai'inm cl pnccipimm pIVccintn, rcgencralioncin sci-
PMtji i'Iiritlo in morirm, llom. (î , v. 4. C.irnmtcith licci inicriorcm liominis, et à pcccatis mundationeni.
non tniiniifiicl'i, Oilloss. "2 , v. 4. Illuminalio, swi Sa- 2" <Jiiia inniiit liaplismuiii esse nudnm signum, non
rrnniciitiiin illniiiiiialioiiis, H<^lir. 6, v. -i. Noiiiiu» \\'.vf vcro cfficax grati.r saiiciifieanlis. 5" Quiii cmivcnit ci
passiiii alVi'iiiiit cl ('(iiiliriiiaiit SS. l'alics. Ti'tliillia- xt\iM circuincisitmi ; imo, juxtii (^alvinisias, cliani
iitis, lili. (le PuMiil., cap. (i, nppnllal Itaptisimiin, /i(/W longe apliùs ipiàni iicistro H.ipii»nio : tinn quia sccuii-
obsiqnalionem ; S. Busilius, hoin. 15, dicit esse siiiil- dùm illus lilii fidolium ,
quamvis non baptizati , in
lum ijnnd conatu inillo frangi pnti'st. S. Grcgoriiis Na- socictalem Kcclesine sinit cooplati , Cbrisio insiti
/iaii^oiiiis, oral. M : Sigillnm est, inqiiit, quia coiwr- Dei iilii : tinn quia circnmcisio longe nicliiis distin-
rpislolà ISrS, aliàs 50, cap. (i : Sifiuaculutn appcllal iniprcssa adlix-rerel Icnaciùs, nostcr vero liaptisnins
Hrilempioris'; et oonc. Trid., sess. 6, e. 7 : Sncranien- in actionc positns lUiat et transcat exteriùs, solo su-
lum Hdei. Graioi prscscrtim appcllant Sncrnnicninm pcrstitc inleriori cl invisibili cliaractcre.
illiiiniiuilionis : iiiide S. Cyi'Hliis lliprosdlyniitaniis Siiciniani pusl Socinum de Ecdesià, titulo de Ba-
C'alccliescs suas de Ifaplismo inscripsittCdfec/icscs il- ptismn, loni.d, p:ig. 5S0, ot •Epistol;'i ad MatlliaMim
luminaionim ; et S. Gregorins Nazian/.eruis oralio- Radccium, ibid., pag. 585, oi passinidispuiaiione de
nem suam 59, qiix est panegyrica Baptismi Cliristi, Baptismo, ibid., pag. 709, definiunt ^Baplismum, ad-
Inscripsit : Oralionem in sancla Inminn. Milita alla con- umbralioiicm n'inissionis pecctllorum in noniine Chrisli,
peiMint nomiiia, quibus vis et eiiergia Haptismi expri- ejttsque nomiiiis (ipcrtam profes.fionem,et in ipsiiis lieli-
nus accuratam et evolulam dcfinitionem proponnnt. ubi dnpiicem alTcrt Baptismi dcfinitionem : unan»
Dednitiones Baplismi ab hœrelicis conficlœ. quâfBaptismns dicitur esse tanlùm tessera, nota, si-
Inier hoereticos Pbilippus Melancton in Locis suis gnum vel sigillum ,
quale dijytomfitii suis reges afli-
coinmimibus , définit Baptismum , sigmim quo Deus gère soient, professionis publieœ, quo Christiani reli-
nobisctim agit , et recipit nos in gratiam. gione sumus , 'cujusnwdi siiinum in populo hruelis
Verùm, definitio liœc convenit omni Sacramcn- erat circumcisin. Atque juxta banc Baptismi ideam ,
to, imô et verbo prxdicationis ; ac supponit Bapti- ait mandatmn Baptismi eos onines obslringere tanUtm,
smum esse uudum signum, gratise sanctificantis non qui professione sunt Clirisliartié' Altéra defirritio «st,
productivum. quâ Baptismus dicitur signum resipiscentiœ, et sigit-
Calvinus, lib. i Institutionis, cap. 15 : Baptismus tum remissionis peccalorum anie eum susceplum p^.r-
rem Sfalth., 9, v. 12 ; Non est opus vnlciilibus me- in baplizalo ad percipienda alla Sacramenla : signi-
dko. ficatur auteni ,
quia est effecius ablutionis exte-
•
Verùm defiQÎtiouem hanc Bapiismi, qus cum soci- rioris ; omnis aulem causa significal suum efiectum.
iiianâ cohseret, falsam esse mullisque iraplicaiam er-
'
aquam, cum expressà SS. Trinitatis invocatione. Pos- Duplex generatim staïui potest ordo hxreticorum
terior ha;c definitio accurata videtur : lùm quia verbis qui errârunt circa materiam Bapiismi.
;
V. 5, partim ex S. Paulo adTitum3,v. 5, et ad aut saliem in necessitate, valere in alio liquore Ba-
craraeiilis veieribus, lùm etiam ab aliis novx legis qui Sacramenla omnia
: 1° Omiics iUi sive signa
solus quippe Baptismus inter Sacramenla evangelica sensibilia rejecerunt ; (jualcs fuère nonnulli Gnostici,
propriè régénérât. Non solitm , inquit Chrysostomus , de quibus S. Irenaeus, lib. 2, cap. 18, et S. Epipha-
caiechesi 1 , ad illuminandos , nobis peccata remittit nius, hoeresi 34. AscodruUe et Archonlici, de quibus
7ieque soliim delicta purgat ; sed ita id prœstal ac si Theodorelus, lib. 1 ha;relicaruni fabularum, cap. 10
denu'o generati essemus. Etenimnos denu'o créât, et for- et 11. Beguina; et Beguardi, de quibus Joannes XXH
mat, non ex lerrà rursitm effmgens, sed ex alio ele- in Exlravaganti , Sancta Romana Ecctesia. De reli-
Bapiismi désignai materiam. 4° Denique dicilur, ciim Caianà hœresi ripera venenalissima, doctrinà suâ pie-
'expressà SS. Trinitatis invocatione , quibuà verbis Tosque rapuit, inprimis Baptismum destruens : nam ferè
'forma Bapiismi exprimitur. viperœ et aspides, ipsique reguli serpentes arida et in-
nens ; sed esse ablulionem exteriorem , seu usum et Pepuziani nonnunquàm appellanlur, à vico Pepusa;,
66, art. 1, in corpore.tria distiiigui posse.iu Baplismo, debant liberiùs , eidcm errori adbagserunt , teste
aqua , seu ejus usus et applicalio cum praiscriplà reni secuta esl QuinliUa, anlequàm ad partes Montani
verborum forma. accederel ; Monlano cnim addicia, aquam Baptismi
Res sacramenti tanlùm dicitur, id quod significatur cura ipso retinuiu
st non signilicat ; et est ipsa interior aninix ablutio 4° Maniehici rati aquam esse à malo principio, Ba-
\ux fit per graiiam sanciiiicanleni. ptismum in aquà collalum ut plané iuutilem rejicie-
Sacramenlum cl res saciauicnli ilmul dicilur.id banl. lia S. Auguslinus, Ub. de Ha;resibus, hœresi 46,
guoi! sigr.ifiMt et significatur, cl esl characlcr ba- circa finem. Baptismum in nqnà, inquit, niliil cuiauam
508 QU^ST. I. AUT II hi: MA II.IIIA UllMOTA HAI'TISMI. 30()
pirhibi'til salmis «//'irri". iVtv fiicmi/imiii l'oiiim (/iio» iuipori prodesse putubuni ,
quamvit animœ nullam af-
|
&' Sc'leuci;iiii et llermiaiii ah uiicloribus sic dicli 7" Quidam Vaidriises, ex Maniclixnrum scclà , rc-
ac cudoiii oiiiii .Manicliii'is piiiicipio iii\i, {{iiplisniiim fcrenle Ebrardo, c. Gopcris adversùs eoscnnscripli
iii (KftKi iioii rtvipitinl , iiii|iiit S. Auniisliims, I. ilt^ llx'- aqiiain à Baptismo anl('r('baiit : Ihvrcitti , inipiil , duo
ri's>iliiis-, lunvsi ,>!!; cl iiiili' ipsiiiii l'llil:l^tlills in C:\- leslimoniu exiinqiiuiil, sungnincm in sacrifiai), <iipmm
tilogo li;i'ri'sron (|ux' sub Apublolis cxtiu-riiiil, ait fus in llaplismo non crcduiil.
illo aquœ liupiismo non uli propler verbuin hoc quud 8" l'iagellantes dccimo tertio secuio crrirti ,
per
,
lii.iil Joniincs Itapthlu : Ipst- vos hnplizabil in spirilu cl Ilaliam, llungariam, l'oloniam, Calliam elGermaniam
iijut- (|uibiis vi'ibis coiislat (iiiitloiii oos in luiiii mm (lilliisi, dicebanl, ununKjUcmque bapliiari debere proprio
kipii/.Asso soil an in ignc, et <|Uomo(l() baplixavcrint sungninc pcr flagella de corpore excusso. lia rcfcrlur in
;
Sanù antiquissimum esso nuMcni in liaplisnio igncm An ver6 illl rcjecerint Baptismum aqua; , non aflir-
scii iistiononi nsm'pandi, constal ex lleraclooni! apiul niant auctores qui de illis scripserunl ; cl Gerso, qui
Clenionloin Ali'xanilriniMn in liliio di' l'ropJKHià : Qni- contra illos tractalum cdidit, tom. 1, pari. 1, p. 656,
ilam, iiiipiit , obsifinaUirum aurcs ii/Hi tiolitbiinl. Kl de edit. Parisiensis, an. IGOIJ, ait (luidcm illos negligcre
Jacobitx eiiam à Jacobo Zan/.alo Syropropagati, loco Constat, inquil, per c.rpericntiam, quod talilcr se flagel-
liaplisinalis aqntc, fcno caiuli'nln inipiiinnnl in (Von- lantes non curant de Sacramenio confessionis vel Pœni-
libus lignrani crncis. Ita Deinardii.s Lnl/.onibnrgonbis tentiœ sacramenlalis , dicenles quod hœc flagellatio po-
in Caialogo bxreticoruni , lib. 2 , verbo , Jacobiia. lior esl ad delendwn peccata,quàm quœcumque confessio
Ignoni f|no(jue adliiliere pcrbibcntur ylîtliiopcs. imb eam œquiparant nonnulli vel prœpomml martyrio ,
Qnidam oliani Manich«i dicti Calbaii , diiodceimo quoninm (acimus, inqniunt, ullro (undendo sangvinem
scciilo, dicebanl non esse in aqiià ijaiUizandum , sed proprium, quod ab aliis marlyres pâli coyebanlur.
iu igné, cùin Dapiisnius aqnie niliil proficiat. lia le- Castigandus liic obiter Socinus, qui dispuUtione de
fcrt Eckbcrlus presbyler, qui floruil an. 1160, ser- Baptismo, cap. 15. ul oslendat perpeluum non fuisse
monc octavo advorsùs quintani illornm Manichtcorum in Ecclesià usum Bapiismi aqua; asseril , teste Dio- ,
h;vresini, qux esl de Bapiisnio aqnae. Fundanieiiuini nysio Alexandrino apud Euscbium, à Novato abroga-
enoris desuinebanl ex bis vcibis S. Joannis apud S. lum fuisse Baptismum. Verùm, aut inenlem Uionysii
RIallli. , c. 3 : Illc baplizabil vos in Spirilu sancio et non esl assecuUis Socinus, aut iiisigniter aberral. Cer-
igné : qiia; non ita interprelabantur quasi vellent tum enim est Novatum non tantimi suos baptisasse
,
igneni et ustionem adliibeii debere in Baptismo; sed sed el bapiizalos à Caiholicis ilcrùm baplizàsse, cimi
Iliiplismus in iijnc diiiliir, ait ibidem Eckberlus ,
pro- ad suas Iransibant partes. Eo igitnr duntaxat sensu
pler iijnem luminum quœ in circuilu ardent. Narrai sci- dixil apud Euseb., 1. 7 Hisl., cap. 8, Dionysius No-
licel cos in bunc niodum baplizàsse : Locantur, inquit, vatum abrogàsse Baptismum, quôd à Catbolicis bapii-
luminaria copiosè in circuilu cum reverentià magnà zalos ad se venientes ilerûm baptizans, boc fado,
Statuilur in mcdio infelix ille qui baplizandiis seu ca- quantum in se erat, Baptismum Calbolicorum,utpote
Ihariznndus est, et assislit ei archiculliarus , tenens in niiUum, abrogaret.
manu libeiUun depulalum ad officium hoc, quem impo- Hactenùs de bscrelicis primi ordinis qui visi sunt
tiensvcrlici ejus dicil benedicliones.... oranlibus cœleris aquam ex Baptismo penilùs rejecisse.
qui circumslant... et sic perftcilur ille Baplismus. Extilêre verô qui liane quidem reilnendam esse
C° lîellariniiius, 1. 1, de Baptismo, cap. 2, el pusl volueruul usu commun! cl ordinario, sed in r.asu ne-
cnm niulli alii recensent iiiter bocrelicos qui penilùs cessitatis posse Baptismum alio in liquore conferri
aquani è Baptismo eliminàrunt , Paubcianos è scclà censuerunt. lia ille qui, referente Jeanne Moseho,
Manicliœorum, qui, leste Eutbymio Panoplix, part. 2, cap. 176, Judicum quemdam in eremo deficientem
lit. 21, vidcnlur pro elemeiito aquaî ea tanlùm verba baptizavit in arenà.
iiiler baplizandum substituisse : Ego sum aqita vivu. Presbyler ille de quo interrogalus fuit Stephanus H,
Verimi c.v Eutbymio noa videtur illud posse coUigi : S. Ponlifex: qui, aquà déficiente, pcriclitanleminfan-
neque cnim ille ail Paulicianos existimàssc Baptismum lem vino ablueral.
in bis verbis positum esse, sed tanlùm eos finxisse se In Norvegiâ fuêre eliamqui propler aqu;c peimriam
suscipere Baptismum , eô quôd admitterent Evange- infantes baplizabanl in cervisià : de quo Baptismo
lium; Baptismum autem esse Evangelii verba, quia consullus Gregorius IX, S. Ponlifex, à Nidrosiensi in
Dominus dixit : Ego sum aqiia viva. Unde coliigi qui- Norvegiâ arcbiepiscopo, respondit secundùm doclri-
dem potcsl,ejusmodi baoreticoscircavim et eflicaciam nani evangelicam baplizandum esse in aquà.
Bapiismi errasse non circa materiam praesertim
, Armeni quoque, referente Tbom.^ Yaldensi, lib. 2,
,
cùm, ut ibidem observai Eutbymius, itU infantes suos c. 1 H, in necessitate varié baplizant, quidam in virio,
presbyteris baptizandi)s offerreni, eb quod Baptismum quidam in lacté.
dOÎ DE BAPTISMO. 50S
iem.i.M(ii< niim dplicii'iilf aqiià lireret baplizare in Probatur igitur 1° ex Scriplnrà Iriplici aTgnmenKv.
\:\Hi-. rpsponiiil : Ifiiidquid balnei loco esse polest, illud A prophetià, seu promissione aqua^ iiaplisiiialis ; à
Id**m seiiiil Theinlorus Beza in sua secundâ ad Apostolurum qui in aquà baplizàrunl.
j
iismus aliaijus diffeni niiip/îùs cum œdificaùone non prrcdixil se per aquam onines iniquilales nostras ex-
ss'' »ec dcbcal. ego certè qiwvis liquore, non miniis rite purgaturum : Effnndam, inquit, super ros aqnam mvn-
i/w ./(i (i(/M(i bnptizarem Addit ibidem, (quod apertum dam, et mwjdiiliimini ab omnibus iniquilntibus veslri^.-
est iiieiidaciiim) non aliter senlire scholaslicos nostros. Quem locum liaml dubiè respicit S. Paulus, Ilébr. 10',
Palavicinns, lib. 9 Historioe conciiii Tridentini, V. 22, cùm ail : Aspersi corda à conscientià mata, et
circa Baplisrimni leferl : Aqua vera et naturalis non reiilomnes genlos. Mtillli. 28, v. 19 : Emîtes ergo do-
est de necessildte Bavtismi; aique ideô verba illa Do- cete onines génies, bapthantes eos in nomine Patris,' 'if'
'
niini noslfi .lesii Chrisli : Nisi quis renatus fuerit ex Filii, et Spiriiùs sancti. Baplismum autem illum in
mfuà et Spiritn smiclo, ad metaplioram delorqueri de- aquà lieri debere, dcclaravit Clirislus apuil S. Joaii.
benl:qiieni errorom proscripsil synodiis Tridenlina, cap. 5, v. 5, bis verbis : yisi ijuis rcualus fuerit ex
sessione 7, cauone 2. Rcipsà enim Calvimis, lib. 4 aquà et Spirilu sancto , non potest irtlroire in regihnn
terique vulgo Calviiiistse eamdem inierpretatiouem ralem et elemenlarem sensu proprio et lilierali, non
amplectunlur. figuralo et metaphorico esse intelligendani, nr.iuifesiè
Secundi ordinis hîeretici,qiii aqnam Baptismi adul- dcmonstrat exemplum Chrisli et Aposlolorum.
lerftnmt injecta reniin aliariini mixtiune, fc.êre. 5° Poslquiim Christus in sno cum Nicodcmo colln-
Quidam Marci discipuli dicli .Marcosii èGnosticorum quio, Joaii. 5, dixissel neniiiicm pnsse imroiic in
sectà:ii iiempe, teste S. Epiphanie, hairesi 54, posl reguum Dei, nisi renatus fueril ex aquà ctSpiritu sniiclo;
S. Irenseum , oleiirti aqiià temperatuni in Jlaptismo ul verba faclo coinprol)arct, v. 22, cjusdcm capiiis ila
adhibebant. Non detunt inter illos, ait S. Ëpiphanius, referltu" : Post liœc venit Jésus et discipuli ejus in terram
qui ad cqiiam perducere siiperrucaneum arbitranlur ; Judœam, et ilCtc dcnwrabatur cum cis, et buplizubiil.
sed oteum aqiià temperatuni cum solemnibus carminibus Erat autem eiJoannes baptizans in .Emionjuxla Sulini,
nem noininanl. j
Cbrislum cum discipulis suis baplizàsse bapiismo
Antiquissimns auctor anonymus in tractaUi quem aqua; verte ol naUM'alis, sicul ipse Joanncs Baptisla :
Bcripsit adversûs S. Cyprianuni ca>lerosque lebapti- unde cria quœslio discipulorum Joannis :fi«/'(ii, in-
ïanles, versus finem , certos icl'ellit bxrelicos, qui quiunl, v. 2G, qui erat tecum truns Jordunem, cui tu
ignera aquK adjungendimi esse in Bapiismo conten- lestimonium perliibuisli, ecce hic haplizat, et omîtes ve-
debant, lùra propter lisec verba S. Joannis : llte (Chri- niunt ad cum. Quin ipse Cliristus in aquà baptizalus
stus) baptiiabit vos in Spirilu sancio et igni; lùm quia est à Joaiine : Mallh. 3, v. 6 : Bapthntus autem Jésus
in libro qui Pauli prœdicatio inscribitur, (snpposilitius confeslim ascendit de aquà. Idem rnfei'tur à S. Marco
ille est et nugis pleiius) legebaiit, ignein super aqnam cap. 1, V. 9, iibi in .Jordane Cluistus à Joanne bapti-
cujus traclaïus edilus est ad calcem Operum S. Cy- per viam , venerunt ad quamdam aquam ; et ait euytu-
priani, et tom. I Conc, pag. 785. chus : Ecce aqua ,
quid proliibet me baplizari?.... El
Egbertus, Eboracensisarchiepiscopus, in Excerplis, descenderunt utcrqne in aquam, Phûippus el eunuchus,
cap. 42, narrai suo tempore quosdam fuisse qui mi- cl hapiizavil eum. Ubi cerlé non figuralo et metapho-
scehant vinum cum aquà Baptisniaiis ; et hoc non rectc, rico, sed pioprio sensu vera el naturalis aqua débet
iiiquil, quia Cliristus non jttssil baplizari vino, sed aquà. inlclligi, qualis lier facientibus occurril.
His prsemissis , dogma cattiolicum sequeuti conclu- Probatur 2° constanli ac perpétua Ecclesiœ tolius
sione demonstrabimns. praxi cl Iradilione, quà constat semper rcjectuni et
CoNCLCsio. — Omiiis et sola naturalis scu elemen\a- improbainni fuisse Baplismum aiio in liquore, quàm
ris aqua est remota Baptismi nraicria, eaqucneces- i|| jn aquà. collaium.
Stcphanus I! , S. Ponlifex ( si tamen genuina est
Tarn expresse dogma islud in Scripiuris continelur, illius conslitulio, de quâ inira inter objecliones), in-
et i^i^dftsia; tolius praxi ac iradilione conDrmatur , ut icrrogaïus de presbylero, qui cùni dcesset aqua.
1^09 011 l-.ST I AKT. Il l>K MA FEItlA KKMOTA ItAI'TISMI. 510
jiericlitaiitPin infantem vino abliicrni, rcspoiidil : l}uuU rit. nquiim veram et nahmdem nun i'«»t i c neri-sniinie
ai aqmt ndfnit pr(rsens, ille /ircs/'i/d'r t-xioiinnunki'lut Hnptismi , alquf idco vcrba itlii Domini Jesu Clirii,li :
ft juviiili-iiliir sulniiilliilur, quia conlni cuuoilum seiitfn- Msi quis renitlus juerit ex nquà et Spiritn saucto , ud
liiim luji'rc prtVsumpsU. mctapluirum atiquam delurscrit, unathema slt.
Crogdiiiis IX, interi-rtgatus an V.ilcri't Kaplismiis f)ixl in conclusionc i° omncm aquam naiuraiem
ilaliis In ccrvKiA, rcspoTiilil : ^-'mhi tecinuliim ttoctrilwm idonrain esse llaptismi nmterîani. ^ultii disllnctio est,
l'i'itiKjeticam oportfnl ex nquâ et Spirilit smiclo remiiiî , ait Tciliill,, I. de liaplismo, c. i, mari quis an slaqnu,
tiDii debeni repulari rill^ hiipliuili, ijui in eervisin hitpli- flniuinv un funic , luru an iilneo dilualur, nrc quidqiKim
iniilur Apml Hayiialdiini, ad an. l'ill, n. 'tl. rcleit inl,r cou i/nus Jouuncs in Jordan,', et quos Peirus
Innucciitius III , inlcrrogatus de Baptisnio fUni In Tiberi linxlt.
salivae r onspcrsiono facto , rcspondel , cap. A'oii ut I)i\i 2' solam aqnani natnralt m inalcriani esse Ba-
apponercs, do Itaplisnio ol ojns otïï'cln, I. 5 Drcrela ptismi, Ut excludanlur lùm alii omnes liqnorcs, vl-
linin, titnio W, (;no(( ciim in Itnjnixmn duo neci':isan'o niiiii, cervisia, et aqu:n qu.T ex llorilnis , lierbis, (iii-
reqiiirunlur, sctiicel verhitm et elementuni. duhitari non clibus, aliisveid generis expriniuntur, necsunl vi;ra
débet, ilhiverum non habere Rapiismum, in quitus tion et elemenlaris aqna : tùm omnis mixtio et composi-
soUim utiuinquc prtrdictorum, sed corum alirruni omis- lio qua- aqiia> cleniontaris substantiani imniutare cen-
sum est. sotur; alla enim mixtio cuni qiiA salva et intégra re-
liaptisninni qno(|iie in vino improliavil Ecclesia, inanet aquîe natura et snbstantia ncc Baptisnii itite- ,
ul colligilur ex decieio Yvonis, paile 1, de fîaptlsnio, griiati nocct, nec rejicienda, qualis est v. g., nii\tio ,
tur à nobis ubi aqua est nam in nomine rernni natui-alis obvia, etsi lutulenta, potcst usurpari.
cunetarum parenlis et Domini Dei et Servatoris tio- Dixi 3° aquam esse solam maleriam necessariani,
stri Jcsu Chrisli et Spirilùs saneti in aquA tiim lavan- quia nec cbrisma quod aquœ infunditur in solenmi
lur. fontis consecratione, nec benedictio aquœ est de necessi-
Tertuilianus, lib. de Baptismo ,
quem ab bis verbis tate Baptismi, inquit S* Thomas, 3 part., q. 66, art. 3,
auspicatur : Félix Sacramentum aquœ nostrœ, quà ad 5, sed perthiet duntaxal ad quamdatn solemnitatem,
abluti detictis prislinœ cœcitatis in vilam œternam libe- per quam excitalur devolio fidelium, et impeditur astutia
ramur ! Dogma noslrum conflrmat. cap. i, aquas ab dœmonis, ne impediat Baptismi ejfectum.
ipso Siiirilu sancto sanctificatas fuisse, et sanctilican- Aquâ tanien benedictà (quantum fieri potest) uti de-
oi vin) combibisse ostendit : De sancto, inquit, sancii- bent ministri inter baptizandum : lùm quia ita expres-
ficata natura aquarum , et ipsa sanctificare concepit. Et se ferunt libri rituales, inprimis Romanus Pauli V,
paulo posl : Omnes aquœ de pristinâ originis prœroga- tùm quia antiquissiraa est illa aquae baptismalis bene-
tivà sacramentum saneti ficationis consequuntur invocato , dictio, de quà Tertuilianus , lib. de Baptismo, cap. i,
Deo. Supcfvenit enim statim Spirilùs de cœlis, et aquis ubi aquas propter banc benedictionem seu consecra-
superest, sancti/icans eas de semetipso, et itasanciificatœ, lionem medicalas appeltat. Et S. Cyprianus , episiolâ
vim sanctiftcaudi combibunt. 70 ad Jamiarium : Oportel , inquit, mundari et saneti-
Capite verô secundo ex professe refellil Caianitas, ficnri aquam priiis à sacerdote, ut possit Baptismo suo,
qui ex Baptismo aquam eo prœtextu rejiciebant, quod peccata hommis qui baptizalur , nbluere. Et S. Ambro-
vitis essel et comiimnis ; oslendilque eâ ipsà de causa sius, lib. 1 , de Sacramentis , cap. 5 , ait formam Ba-
à Chi'isto electam fuisse, ut uiiicuique promptum fa- ptismatis et usum hoc habere, ut ante fons consecretur,
cile et obviuin foret ad veniam peccat.orum obtinendam et lune desceniat qui baptizandus est. Et 1. 2 , cap. 5 :
S. Âiigustinns, tract. 15 in Joan. Toile aquarti, in- Palris nomen , etc. S. quoque Àugustinus illius conse-
quit, non est Baplismus. crationis mentionem facit, lib. 6 de Baptismo contra
Ilàc consiaiFti et (iniviTsali Iraditione nixi Patres Donatistas, et 1. 9 contra Julianum, cap. 8. Iderocon-
Tridcntini, sess. 7, can. 2, sic deliniunt : Si quis dtxe- flrmat Victor Viiensis, lib. 2 du Persecutione Vanda-
'^^^
DE BAPTISMO. sia
licâ. InterGrsecos idem cpioque testantur S. Basilius, Resp. 2° SS. Patres hujus facii bas congruas ratio-
1° Quia ad Sacramentum absolutè omni-
lib.de Spiritu sancto, cap. 27, et in Psalm. 48; S. nés afferre :
Gregorius Nyssenus, oralioiie de Baptisrao S. Cyril- ; bus et singulis necessarium voluit Christus conummo
lus HierosolymiUnus , catecliesi 3 ; S. Chrysoslomus, el omnibus obvium seligere elcmenium. IiaTerluUia-
Marcum et auctor tùm Conslitutionum nus, lib. de Baplismo, c. 2 2° quia in Baplismo
hom. 15 in , ; tl:i-
Aposlolicarum , lib. 7, c. 43 , in quo describitur tur Spiritus sanctus , qui, in ipso rerum exordio, in
fontium benediclio; tùm operis de cœlesli Hierar- aquissedem suam prajcipuè constiiuit, quibus incu-
Resp. 1° in ejusmodi Jadis volunlatem facientis esse divideret, aquis inlerjeclis; ut horaineni de limo for-
nius aquam Baptismatis , et oleum nnclionis. Et licèt in rfum, concludil il\e, quinmateriam, quam in omnibus
hoc à Latinis différant Grseci qnôd iili bis in anno,
rébus et operibus suis Deus disposuit, etiam in Sacramen'
tantùm lii verô qiiolies ministrandum est Bapiisma
,
tis propriis parère fecit ;i° quia siniililudo quœdam
aquam consecrenl, baud tamen recens est apud Gnc-
cos consecratio bœc, sed ut videtur jam ab iniiio ,
eslanalogia inter effeclum aquœ in corpore,el effe-
usurpaïa. Hanc certè indicant Dionysius, lib de Ec- ctum Baptismi in anima. Sicut enim aqua sordcs cor-
oles. Hierarchià, Gregorius Nyssen., Orat. de Bapt. et
poris exlergil elraundal, ila Baptismus sordes aninix,
euchologium quo ab anuis arapliùs mille uluntur
id est, peccala, ail S. Anibrosius, aut quisquis amnor
Non convenit an gravis
t sit prœfatam
obligatio est apud ipsum coramenlarii in Epistolani aJ Ro-
aquam in solemni Baptisrao adhibendi. Sunt qui in
manos, c. 6 : Sicut aqua réfrigérât ardorem corporis,
ejus omissione lèvera solùni culpain inesse puienl ;
quia, inquiuiit, benediclio hœc nec ad essentiam aut
ita Baptismus ardorem concupiscenltœ, ail S. Ilicrony-
integritalem Sacranicnti confert, nec grave quidpiam mus.epist. 8 ad Oceanura. Et sicut aqua extinguit
roysteriuni significat. Alii grave hic peccatum adrait- ignem etementarem, inquil S. Anseimus, ita Baptismus
tunt : ità vel ipse Diana, et meliùs 1° Quia aqua :
tique chrismale uli volueril ? cto, non regnum Dei. Atqui eô loci
potest introire in
I Animadverlat crgo parochus, ait S. Carolus Borrom.
aqua non débet proprio sensu pro nalurali et elemen-
in Instiuctionibus suis, ut aqua, quœ materia sacra-
lari usurpari, sed melapborico, nempe vcl pro inte-
menli Baptismi est, non soliim veto naturalisque sit , sed
eliam co ipso anno... benedictâ in sabbalo sancto, aut riori aflliclione et pœnilenliâ, vel (quod verisimilius)
sabbato Penlecostes. pro ipso Spiritu interius lavante el mundanle instar
< Et quoniam interditm accidit tU in summà
hieme
aquje ita ut particula el , non conjunctiva;, sed ex-
baptismatis aqua vi frigoris conglaciet , aut gelida nimis
;
aliquo catore liquefacta aut calefacta, usui posiliv;c vim habeal el significel id est.
fiât, tune ut
ad baplizandum infantem esse possit, aliam aquam vase Minor probalur.
tnundo calefactam immisceri licet quœ aquacalefacta
,
aquam puram et naluralem, quamvis catidam. z«i 7t«ù;i«a«5, quod idem est ac spirilu aqueo, id est
t Ne verb temeraria manus abutatur
aquà baptismati
Spirilu mundanle et lavante instar aq«x : solet quipjie
ad supersiitionem et pernicicm, sacerdos fontem ex prœ-
Scriptura ad unum quid significandum duos lerminos
scripto benc communitum, sera etiam clavique claudel,
quam ne clerico quidem committens , apud se custodiet per copulalivam el conjungere, v. |g., Act. 17, v. 2?),
perpétua. >
dicilur, vila et inspiratio, quod idem est ac inspiraiio
Nola eliam verba sequentia Rit. Rom. : Si aqua
vilœ. Et Coloss. 2, V. 8 : Videte ne quis vos decipiat
benedictâ tam imminula sit, ut miniis sufjicere videatur,
alia non benedictâ admisceri potest , in minori tamen per pliilosophiam et inariem fallaciam, idesl, perinanes
quanlilate ; si verb corrupta fuerit aut efjluxerit, aut quo- fallacias philosophiœ. Unde S. Ciirysoslomus , hom.
vis modo defecerit, parochus in fontem henè mundum
31, observât, à Scriptura sancti Spiritus graliam,
ac nitidum recenlem aquam infundat eamque , benedical.
(Edil.) modb ignem, modb aquam appellari.
313 QlJyEST. I. Ain Il UE .MATEniA UEMOTA DAPTISMI. 314
3" Noininc aqiia> in ritalo toco non mngis débet rilH sancto, sed sinipliciter rj; 5piri(u. Quis cnim vel
intelli};! mrilPii;i lluplismi, ([uàn) iioriiiiic SjMrilfts : lantispor in Scripturis versalus ignorât, nomine .spi-
3" (lliiisliis ro Uici ovprdliat Mc()(U'niiii|ii('ul ij^no- viilil (Joannes) en lus uperlos, et Spiritum tanguiim CU'
rarcl inissc lioniiiioni ileiiiu» iiasci : Quiinioilh, hi(|iiic- lumbum ilescemlenlem. S|)irituin auleni illum esse ter-
liat, polcsl liomo iiasei cùm sit st'iiex? Nmiiquid polfst liain SS. Trinitatis personain , quani S. Mallli. c. 3,
in l'.'iilrt'iii nialris suw Ueratb introire et renusci ? Cui V. (>, appcllal Spiritum sunctum , w.mo dubitat. Dé-
CliiisUis : 7ii es iiuigisler in Israël , et litec ignoras ? bet igitur attribuluni illud, Sanclus suppleri apud S.
Poiio s.i C.liiisliis «le vi'iA a(pi:'k ad ronasceiidiini iie- Jo;m. cap. 3, v. .'J, ex aliis locis, prxsertini ex cap. 1
ci'ssarià lorntiis fiiissot , iiiiniorilo Nicodcnio objci'is- S. Miiiei, V. 8, ubi Joamies Baptista de suo et Cbri-
solqiiùd hoc ignorarot; ([tiomodo eniin id vcl siispi- sli liaplismate ail : Ego baptizuvi vos aquâ , ille verb
oari poliiissci? Si voro locntiis snppoiiaUir sonsn bapliziibit vos in Spirilu sancto.
iiiotapluirico, do a(|ii;'i spiriJiiali, id est, do {,'i:iti:\ Spi- Nec obstat 2° mos Scripturaî eamdçm duobus ter-
rili'is saiii'ii iiHiiidaiik' vi'liif. aqiu'i , cpiA reiioviindi ol miiiis per copulativam et aliquando exprimenlis :
(piasi do novo croaiuli siiiit linniinos, isliid imelliyoïc nauKpie etsi id coiiccdamus, imincritù lamen ad citala
facile potiiissct et dcbnisset Nicodenuis, ac nieril6 rc- verba Clirisli, Joan. 3, v. 5, observatio hœc accom-
prebeiuliltir, qiiîid linr ignorarot : ci'ini cnini versaliis '
niodatur, quasi idem plané signilicclur per aquam et
csset in Sciipluris , nieniinisso potorat à Jciomiâ et SpiriiiMM. Pari quippe jure contendere possetSocinia-
E/.ochiole scriptiini ossc, fore lenipiis qiio Dons iio- nus aliquis, per isia noniina, l'atris, et Filii, et Spiri-
vnm liomini cor datiiriis esset, ac missiiriis Spiriluni tûs sancli, sigiiilicari tnnlùm unam et eamdcm perso-
lelligi vcra et nattiralis aqua, qtiaî sit Baptisnii mate- legitimus sensus vcrborum Cbrisli , et particula; co-
ri;i qiiàm per igneni apud S. M'atlb., c. 3, v. 10, pulativa;, et, vis ac significalio cognoscatur. Explica-
,
dcbeat inlclligi verns et elemenlaris ignis que bapli- tivo; quidem particule vim aliquando babere parlicu-
/.andi 'siint Clirisliani : Qui post me vcu'lurus esl, ait lam, et , nemo iicgat; sed quis ausil nisi mente
S. Joannos Baplisla, forlior vie esl; ipse iv's bapliza- caplHS, affirmare constanlem esse ac perpeluura Imiic
bil in SpirilH sanclo et igni. Aiqui certum est.'gnem eu illius usum in Scripturis? nemo profeclô. V. g., cùm,
loci sensu nieiapboricn iisiirpari pro Spiritii, qni in- Mattli. 3, V. 10, S. Joannes de Cbristo ait : Ipse ba-
star ignis pcctora iiiflamnint, et omnes pecca>'orum plizabit vos in Spiritu sancto et igné : particula et, eô
spiiias coniburit; ergo, etc. loci non nemo quippe dixeril per Spi-
signilicat id est,
5° Deniqiie, S. Juanncs, loco niox cilalo, Matih. 3, ritum sanctum ignem significari cùm ex adverso ,
manifesté déclarât sunm Baptismnm diserepare maxi- ignis conflagrans sit symbolum Spiritûs sancti pec-
tenliani baplizarel , Cbrisliis vorô in Spirilu sancto. Nec obstat 3° auclorilas S. Chrysostomi ail enim :
— Ucsp. Nogo min. intorpretitio quippe Ii.tc à recen- apud Scripturam Spiritûs sancti graliam aliquando
tiore ciinlicta, lani est absoiia, tam loci circnnistan- û'esignari per ignem vel per aquam; sed nusquàm ait,
liis, facto et exomplo lùm Christi tùni Apostolorum citalo cap. 3, S. Joan., v. 5, idem significari per aquam
convicti, coacti fiierint distinguere, regnum cœlorum jcctam , apud S. Joannem aqua supponit pro malerià
à vità xterna, ut faterentur infantes sine Baptismo Baplismi, Spiritûs verô vel pro causa efficiente pri-
idem esse aquam et Spiritum ; autSpiritum per aquara inquit S. Aiigustinui , tract. 12 in Joan., sed ejus su-
analogicè lantùm signiflcari : duo enini sunt distincla, perbiam sanando a d bumilitalem disponit aut si :
quorum unum est elementum exterins, nempe aqua insultât, tanqnàm ind oclo insultai, ut superbiam de-
q'jce symbolum est Spiritûs, et alterum interius, nempe ponat.
gratia Spiritûs sancti. Dico 2° non immerito poluisse Cbristum buie legis
Nec obstat V quèd in Graîco non legatur, ex Spi- doctori exprobrare, quùd ignoraret hominem possa
5J5 DE BAPTISMO 316
denuô nasci per aquam, noD quidem corpore, sed spi- SS. Patres aliquos esse qui per ignem sensu spiritali
ritu : quia scilicet cùm esset in lege perîtus, igDorare inlelligant proprietatem Spiriiûs saucti, alios verô ad
non debuit scripium esse apud Ezechielem, cap. 56 lillerara intelligere species illas linguarum ignearum
V. 25 Elfundam super vos aquam nrnndanif el munrfa-
: quae supra capita Apostoloriim dispertitae visae sunt
bimini ab omnibus inquinamentis vesiris, elc, et dabo in die Pentecostes ; el quoe sensu accommodatitio Ba-
vobis cor novum. Et apud Psalmislam , Psal. 105 piismus dictLc sunl, propttx abundanlem el copiosani
V. 50 : Emittes Spiritum tuum et creabuntur , et renp- Spiriiûs sancli gratiam : île quo intelligilur istud
vabis fnciem lerrœ , et alla hujusmodi quse de reno- Acl. 1, V. S : Vos autcm baptizabimini Spiritu sancto
vatione cl creatione iriteriori ae spirilali per gra- non post multos aies.
tiara anraiis iiifundcndani , intelligt lantùin possunt, Ad quintam : S. Joannes discrimen quidem ma-
nec ta^riien inlelligëbat Nicodeinus ,
quamvis le- ximum assignat inter suuoi et Christi Baplismum,
gis doclor, adeô iienipe defixus erat illis pharisaicis non ratione maieriae ; uteniue enim erot in aquâ, et
i])Qndali(inibus, ut nihil sublimius animo concipe- inde exorta contentio discipulorum Joannis : sed ra-
ret ;
quanquàm vel ex ipsis judaicts rilibus el munda- tione effeclûs seu gratise, cujus expers erat Baptismus
tioiiibus domestieum ac familiare quoddam exem- Joannis , ulpote in aquâ solà ; sed quam conferebat
p'ium el syrabolum babere poterat novae cujusdani Baptismus Christi qui erat in aquà et in Spiritu
,
iiaiivilatis. sancto.
Qui enim apud Judaeos à cultu falsorum deorum Objicies 2° : Aquâ deflciente in càsu necessitatis
conversi Moysis Religioni nomen dabant, tôt rilibus, bapiizatus fuit Judaeus in areuâ, et Baptismus Ille di-
loi lolrotiibus pra'parabanlur et prseformabanlur , ut vine niiraculo confirmatus est ac comproiatus. Factura
novi veluii hontiiics iiabcrenlur; 1° quippe circumcide- narrai Joannes Moschus in Prato spirituali, cap. 176,
bani emn ;
2° in cœUi publico pra;seniibus ad minus el posi eum Nicephorus, lib. 5 Hisloriae ecclesiastica;,
tribus Judais, baplizabaiit; tùm vilic prseleritse de- cap. 57 : Ciim Juàœus, inquit, per leca arida iter face-
teslalionein ab co exigcbant. Tenebalur coram profi- rel, ac subito deficienlihus viribus moriturus crederetur,
terr, se ii«q(iC ambilioiie, neque avaritiâ nioveri ad ter snperftisà iih eum arenâ, baptizatus est, ac per hanc,
ainpieciendaiii jiulLConin'i religionein : in (ide insirue- et admirandam sancto-
inquit historicus., lam insolitam
b;iiur; iironiiilebal se vcruni Dcutii adoralurun), et rmu mysieriov^m initiationem, imbeciltitate omni tan-
uiiivcr.sain iegeni observaluruin. His omnibus rilibus quàm vincu'io ijuodam solutus, validiiis quàm alii iter
iiiilialus proselytus, àJuda;is tanquàm mivushonio ba- fecil.
bebalur; cl ul loquilur S. Pelrus prim;i; Kpisloke cap. Resp
2, . : Nego ant. : Ha;c quippe tam subila virium
V. 2, sicut modo genili infantes ; ad quic prolecto, si al- repaj?,tio dixiiiilùs concessa, non Baplismo in aroiiâ
lendisset Nicodemus, et supra les corporeas paulo, ut datd» leferenda est, sed fldei et pieiaii singulari illius
debebat, meuiem ere.xissel, facile inlcllexissel, posse
bouiiiiem in Baptisino Christi iiitoriùs per graliam re-
Ex ipsà siquidem hisloricâ narratione, tùm à Jeanne
iiovari cl lenasci.
Mosclio primùni, lùin à Niceplioro scriplà, patet Ba-
Ad quartam, ncgo ant. Nulltis enini nisi hxreiicus, nuUum irritum declaraium
f ,1 plisnmm liujusniodi et
vrriquani conlendit ignem esse in Bapiisino Christi usuii' alqueJudaeum aquà fuisse
fuisse ecclcsiaslico judicio,
pandum. Ulriusquc crgo loci, tum S. Joaiiiiis, tùair
, subinde baplizalum. Posiquàm aulem pergil Niceplio-
S. Maltbx'i, expHcalio Cl inicrprciatio lulior liabf ,.[
rus, domum sunt reversi, rem illam ad Diongsiuni
non potesl, quàni ex praxi liiin Christi cl Aposlolar y,,, Mexandriœ episcopum retulerunt. Ille vero admiralioue
orbcm sparsx Ecciesiae
eju3, lùin univcrsa; per
;,i ;
slupcns tcctesiam eu de re consuluit; cui visum est
,
miltii ci imie adicrihiliir citipn. { Infanli's sic iteriimncant An valeat ISaptismus per immersionem , infuiionem, vel
qilod neniinem ne tenuiier (|uiden> do robus iheoio- tentus fuit usqiie ad decimum tcrtium Ecclesiae se-
gicis iinbutum latei ? 2° Ex iribus codicibus manu- culum, quo primùm à Latinis immutari cœpit.
scriplis qui responsa illa conlinenl, duo ea adscribunl
Probatur prima pars conclusionis veterum monù-
Slephano II , tertius ver6 Siricio. 5" Non consenliunt
mentis.
illi codicos in iiisloricà narraiione. 4° Kcspondendi 1° Ex ipsâ signiricatione litterali Baptismi ; Baptî-
inudus alionus prorsùs vidclur à slyloStephani, qui
snius quippe idem est ac tinctio, immersio, lotie.
responsa sua confirmave solet aucloritate Leonis,
2° Ex facto Christi et Apostolorum qui in aquâ ba-
vel liuiocenlii : liîc vcrô nullnni sui responsi vadem
ptizabant, sicut ipse Joanncs, c. 3, v. 25. At iste ba-
appellal. 5" Presbylerqui,aqu;\ nondclicienle, in vino
ptizabat immergendo : lilnc dicitur baptizàsse in Mn-
bapiizàsse refertur, lioc responso Slcpliani excommu-
non juxta Salim ; quia aquœ nndtœ ilCtc erant. Et Chri-
nicaiiir, et pœniteniitesubjiciUir, quia contra canonum
stus ipse non alio modo baptizalus est à Joanne ; unde
senlenliam agere pra'sunipsit. Frigida profectô ratio
apud S. Mattb. , cap. 5, v. 16, dicitur, postquàm ba-
quasi poiior non essel inslituiio Ghrisii, ac Ecclesias
ptizalus fuit, ascendisse de aquâ ;
quia nempe iis lotus
toiius praxis .ic tradilio. 6" Aduiteratuni esse codicem
primùm immersus, ab iis subindo einersit seu ascen-
iiluni Laudnnensem inde conjiciunt auctores notée
dit.
niarginalis lonii 6 Conc. ,
pag. 1652, quôd cùm de 3° Probatur ex longo et antiquo usu ecclesiœ tura
uiio infante (piiAJstio proposila fuisset , in plurali nihi-
Grsecae , tum Latinx.
loniinùs numéro dicauir : Infantes sic permaneunt in
testes sunt
Pro ecclesiâ Graecà
eo Bapiismo : è margine in texlum adultéra manu in-
S. Justinus, Apologia 2 : Deindc , iiiquit , loquens
trusa hajc verba' ftiisse iidem auctores suspicantur. adducun-
de iis qui ad Baptismura iriforniabanlur , eb
7" Niillus ex summis Pontifieibus, post Siricium et aqua Nam nomine rerum cun-
tur à nobis ubi est.... in
Ste;.>lianuni , illius responsi mentioneni facit; imô et
clarum parenlis Domini Dei, et Servatoris Nostri Jesu
Grogorius IX el Inuoceiitius III, et alii omnes una- Spiriiûs sancti, in aquâ tiim lavanlur.
Chrisli, el
ninii sufl'ragio rejecerunt et iniprobàrunl Baptisniuni Catechesi rayslago-
S. Cyrillus Hlerosolymit«nus ,
esljTornaceiisem esse hujus nominis episcopum, non ad planlam usque pedis ungi lùu»
summis capillis ,
mentuni, nempe ad calcem codicis S. .Mari» Laudu- de Spiiitu sanclo, cap. 27 Jam
S. Basilius, lib. : ,
nensis ha'C legi : Finis definitionum Stephani papœ inquit , ter immergi homincm , unde ex Scriplurâ liau~
mus ?
plianus in Carisiaco villa, Brittaniaco monasteriû ad in- tione ?
lerrogala dédit responsa. ad Colossenses,
S. Chrysostomus.hom. 6 in Epist.
lui- veriora dicere) ussercre Theopliruiiium Cuppadocem, semel taniùni mergendo, in odium scilicet et detesta-
el Lulychium liœreseos Eiinomii aceiriiuos defoiisores, tionem Arianorum qui Irinâ niimcrsione abutebantur
citm se ab illo abrupissent , ea quœ ad Daptisimwi per- in erroris sui confirmalionem ; consultus, inquit,
tinent primas innovasse. |s Poniifex, ratum quidem habct Baplismum unicà
Ilios liaud dubiè perstringit canon 50 , eorum qui immersione coUatum, sed trinani apud Romanos usur-
Apostolici dicunlur ,
qui elsi reipsà Apostolorum non pari iuiDicrsionem déclarât, lib. 1, epist. 43, aliiis 41 :
sint, ex anliquissimis conciliis expressi sunl. Sic Label In unà fide, inquil, non officil sanciœ Ecclesiœ consue-
eaiiOM ille : Si quis episcopus aut presbyler non tritiam tudo divcrsu : nos nulem quod terli'o mcryimus, Iriduance
immersionem unius myslerii celebret , sed scmel menjat seputturœ sacrumcnla signamus, ul diim tertio ab aquis
in Baptismale ,
quod dari videtur in Domini morte ,
infuns editcilur , rcsurrectio triduani lemporis e.tpri-
deponatur. malur.
Deiiique omnes rituales libri qiiibus utunlur Graici, Ordo Ronianus, cap. de Sabbato sancto sic pra:-
meulionem faciunt illius trinx- inimersionis baptisuia- scribil : Acceplis infantibus à parenlibus vel palrinis
lis, ut légère est apud Goariuni in cucliolugio Gr;c- eorum, baplizant eos sub Irinà mersione, lanl'um san-
coruni ,
pag. 355 et 365. Unde Arcudius , I. 10 , de clum Trinilatem semel invocanles ila dicendo : Ego
Sacramentis , cap. 7 : Ciim Grœci , inquil , soleani in- baplizo le in tiomine Palris, el mergit semel ; et Filii,
fantes tolos in aquam mcrgere , causa polissima est cur et meryit ileriim : et Spirilùs sancli, et mergit lerli'o.
Observât tamen Goarius , loco mox cilalo, p. 305 , Sciant, in(|uit, prcsbyleri quando sacrum Baplismum
Grœcosnuncinfusione uli. Quoad enim licuit observare, ministranl, ul non effundanl aquam super capila infan-
inquit, puerum sedentem vase vet pelviad cubitum pro- lium, sed semper merganiur in lavacro, sicut exemplum
fundo , 1er supeiinfusâ aquà calidà purificant : vel cerlè prœbuit per semelipsum Dei Filins omni credenli, quando
ne aquœ copia bbruatur, el furie nimiam epolet, pronwn esset ter mersus in undis Jordanis. lia lecesse est se-
posilum , et sinistrâ in ventre sustenlatum , sacerdos ca- cunditm ordinem servari el haberi.
pite et loto corpore aquis satutaribus abluit et lustral Idem plané tcstanlur qui de divinis Officiis scri-
;
hasquc infusiones non dubitant Grœci immersiones ap- psère apud Latinos, Alcuinus , Amalarius, Walafridus
pellare. Strabo, qui nono (loruére Ecclesiâ; seculo. Iniô non-
l'ro ccclesià Latinà sunl iiullis tani scvcrè et constanter relinendus visus est
Terlullianus, libro adversùs Praxeani, cap. 26 : ritus trinae immersionis, ut oppositum Hispanorum
Sovissimè, inquit, mandons (Chrislus) ut tingerent in morem veluli errorem damnare non tirauerint, ut
l'atrem el Fitium et Spirilum sanclum, non in uiinm ;
Alcuinus, epist. 81, ad Paulinum, et 09 ad Fratres
uam ncc semel, sed 1er, ad singula nomina in personas Lugdunenses ; ubi cerlè paulô severiùs et ultra mo-
singulas lingimur. Et libro de Goronà niilitis, cap. 3 : dum damnât ritum à Gregorio Magno et Toletanâ
Deliinc ter mergitamur amptiiis nliquid respondentes, synodo IV non improbatum.
quùni Dominus in Evangelio determinavil. Idem Auxilius in prœfalione secundi libri de vali-
S. Cyprianus, cpist. 76, quœrenti Magne an valeret ditate Ordinum quos dederal Formosus papa.
lîapiisnius per aspersionem vel infusioncm dalus, re- Idem et Fulbertus Carnolensis ,
qui floruit unde-
spondet valere neccssitale premente : que certè insi- cimo seculo , epist. 1 ad Adeodeatuni ; et Petriis
nuât, in usu et praxi communi per iniincrsioncni so- Damianus, lib. 6, epist. 35, ad suœ congregationis
lilum fuisse conferri Baptismuin; qui usus adeo coii- nionacbos.
stans et univcrsalis fuit, ut Nbigno dederit occasionein Idem duodecimo seculo S. Bernardus , serin, ia
Il l'IlllUII (til'lll (llliil, l'i'iiii lit- pi'oxiiiiA Itaplisnii iiiiiln- m Veriim eoi in sacrum iminitlimui fonlem, ut tie iiitiil
rià loi|iiitiir, :iUiiiii l'sl silciilimii cli" aspiTsioiic vcl vdidè necemarium ex Irudilione pra'lermillamus , (/Mrt«i
iiiriisiutio. l'iuilô :iiitc ipsiiiii llnj;!) Vii-lorimis ail, Iw- uteri imutjinem referenle lavacru , cl reyeufrulionem per
fiiiiifs nuiloa bdpliidri. hoc indicante. Et ne capul , in quo est tedea omnium
IViiituic S. Tlioinas, i|iii (iliiil ilie 7 iiuulii, an. l'îTl, sensuum et veliiculum anima: , sacramenti Uaptismati»
r> pailf, (|. (i(i, arl. 7, ail, (H(iM.s fssc baplivire pir mo- j
fiât espers, cavù manu aquam è sacro fonte linnrienles,
art. «, in corpuru ail, minislnim ijravilcr peceure qui Grogorid Prolosinecllo consonat in suà vcrnaculà
ailler quiim immergemlo baplizal ,
quia ritum Ecclesice synopsi Neopbytus FUiodinus : Ter aquam , inquil, su-
S. (|uoi|iic Bonavcntiira qui codcni anno obiil, idem in cujus nomine baptiiulur , declaremus. Ilodifrnam
(cslatiir in 4, disl.5, (j. 1. Iniliir us(i\io ad sficuliim (irx'coruin praxim cxponit Joamics Goarius, in suis
dcciiiiuni icrliuiM ol)liiiuil apiul Laiinos rilus iriiix ad eucliologium Gni'corum nolis.
immcrsionis in Daptisnio. Quaîres 1° unde fluxerit consuetudo Irin» iuiiner-
Latinos caluniiiiabalur, quod |ier liinani innnorsio- Besp. ex tradilione aposlolicâ ; sic enim insinuai
ncni non l)apti/.areiit. Tertull., lib. de Coronù miliiis, c. 4, ubi posiquinn
Dixi in coni'liisione, iniincrsionein l'nissc conslan- irina; illius mersionis, et alicjnorum aliorum riluuin
ler observaiani in solenini adminislialione Baplismi :
nientionem fecil : Harum, inquil, et aliarum ejnsmodi
nainquc in Baplisnio privato qui cliiiicis et aliis nr- diseiplinarum Scripturam nullum invenies : Traditio
gciito noi'cssiUUi' ciiiilcrclKilur, aspersio vel inl'iisio libi prœtendetur auctrix , consuetudo eonlirmatrix, et
ii$nrpal)alnr, ut conslabil ex dicendis paiilo post. lia quoqueS. Basiiius, lib. de Spiritu sancio, c.27,
Secunda pars coiicliisionis , nenipc inimorsionis ri- citalo. Et S. Hieronymus, dial. advcrsiis Luciferianos
tum paulatlin à I.alinis fuisse iinunitaluni, circa dcci- eliam citalo. Porro juxta rcgulam S. Augustini,
niuin lertiuni Ecclesice seculuni, epist. 51, aliàs 118 : llla qnœ non scripta, sed tradita
Probatur ex SS. Thunià et Boiiaventurà mox ciia- cusiodimus, quw. quidcni toto terrarum orbe observantv.r,
tis. Prior uiiini asseril, Baplisniuni aspursione vel in- dutur intellijfi vet ab ipsis Apostolis, vel plenariis conci-
l'usiunc posse conferri, licèt tulius sii imniersionem liis, quorum est in Ecclesià satuberrhiut auctoritas, com-
usiirparo, pnipter coniniuuioiem usmiu EcclesiiC : al- mendata atque staluta retineri. Et u' loquilur libro 4
ler allirniat, nioreiii baptizaiidi per aspersioiicni , in contra Doualistas, cap. 24 •
'Juoct •miversa lenet Eccle-
nuillis ecclesiis, Gallieaiià pneserlini , observari. El sià, nec conciliis taslttutum. sed it/ntiet retentum est
aiuiu 1511, in conciliu Bavenncnsi II, sub CIcmenicV, nonnisi auctoritale avosiuhca tTuaiim". nctissimè crcdt-
lilnlo undecinio , allerutcr ritus , inimorsionis vel tur. Hinc est quod adeô rc'i?!asè observare volucrinl
aspcrsioiiis, pciniiuilur. Et in Biluali Ktimano pro vetercs trinam illam in[î.:..sinfieni in solemni admi-
divcrsà locormn consueludiiie, triiia vel inuuersio vel nisliatioue Bapiismi, eumijue grapioris peccati rcum
iiifusio aqua; Pasloribus usurpanda pra;scribitur. habuerinl qui seciis iecissel
Lnquimur auleni de immersione secuiidùm se, non Qua'res 2° quas ob causas rilus immersionis fuerit
ralione nunieri certum est enim jam sexto seculo
:
i
inutaïus ?— Resp. bas aflerri posse, 1° baplizandorum,
aliquas llispaiii;e Ecclesias, m odiumArianoruni, uiii-
I
privscrtim vero inlantiuin, commodum, quibus ob le-
cani non irinani usurpasse immersionem ; ut niliil i nell;e cetatis inlirmitatem immersio nocere poleral ;
dicam de Eunomianis, de quibus Theodoreius; de 2" periculum ne infans é manibus minisiri forte de-
Bonosiacis, de quibus Pelagius II, in suo ad Gaudeii- lapsus, in profundum bapiisierii deniersus aquis cxtin-
lium rescripto. lli quippe unicâ immersione bapliza- gueretur, quod nonnunquàni contigisse legimus ;
ô°
bant, ut unicam in Deo personani esse innuerent, i propter mulierum pudiciliam, cui parcere el eonsulere
propter opposilum crrorem : Ariaiii enim, ut très esse tuliùs voluit Ecclesià, sicut el minislrorum oculis,
in tribus personis naluras significareiil, trinam usur- quibus sine niulloruni periculo nuda; niulieres objici
pabant immersionem ;
quos ne viderentur imilari vix possunl , praisertim postquàm dcsiil in Ecclesià
llispani iionnuUi , ab anliquo usu 1er meryendi re- diaconissarum minisierium ;
4" propter numerum ba-
cesserunl. plizandorum ;
quibus niergendis ac sustinendis pares
Denique vel ipsi Graici, qui ritum effundendi aquam vix esse poteranl ministri.
supra capul baplizali in nobis Latinis reprebcndnnt, NECESSITAS TRIN/E IMMERSIONlS.
aliquando observant, et à suo rilu anliquo recedunt. Ah valent Baptismus aspersione vel infusione datas.
Constat ex rcsponso Gregorii Prolosincelli ad Marcum Nécessitas alia esl Sacramenti el juris divini, alia
Epbcsinum. Sed et nos, inquil, liaudqiiaquàm immer- verô praicepil ecclesiastici. Nécessitas immcrsionis
gimits infantes usque ad summum verticem ; nec enim trina; in Baptismo ex mandato Ecclesià;, manifesté
possumus illis pœcipere ut respirationeni ac expiratio- oslendiiur ex longo et constanti illius usu, de quo
nem per nares cohibeanl, ne eliam per aures sacra per- mox dicluin est.
meet aqua ; sed ncque os infantis obturare possumus. Qua'bJio igitur liic lanU'im movetur de oeccssilate
52S
DE BAPTISMO. 524
Sacraraenli sen juris divini, an seilicet veteres in eâ sentiendum de Baptismo clinicorum, id est, eorum qui
in lecto pra; inûrmitale decumbentes baptizantur, an
fuerint opiiiione, Irinam imjnersioiiera oninino perli
-
ncre ad sub^ntialem Bapiisini veritaleiii. nempe habendi sint legilimi Christiani, eb quod aqitâ sa-
Iiiler veteres eâ de re dubiiâsse videntur, tum Cor- lulari non loti sint, sed perfusi, respondet per epistolam
nélius R. Ponlifex, tuna Magnusqui sanclum Cypria- apud Pamelium 76, in nliimà editione Anglicanà G9 :
hanc suœ à Lalinis separalionis caussun ex parle ob- Née quemquam movere débet, quod aspergivel perfundi
leiidunt, quod hi Iriiiam inmiersionem ex aposlolicâ videntur wgri , ciim gratiam dominicam consequunlur,
iraJilione necess^riam omilterenl. Uinc esi quôd quando Scripturà sancta per Ezechielem prophetam lo-
Gicgorius HieroDionaclius AlexandriiKC ecclesiae Pri- qttalur, el dicat : Et aspergam super vos aquam mun-
niicerius ac Pbilotlii'i Patriarclix ad Syiwdum Flo- dam... El post adducta nonnulla alla Scripturà; loca
renlinam vicarius atque Icgalus, asscrebat iwtô Lalinos in quibu$ aspersionis meutio fit , sic concludit : Vnde
nialè bapiizMios esse, nec iiobiscur» lenlandaui esse apparel aspersionem quoque aquœ instar salutaris lavacri
UDioneiu. Inde factum haud dubiè, quôd ali<iui Gra;ci obtinere; et quando liœe in Ecclesià fiunt, ubi sit et dan-
à Lalinis bapiizalos iieiiim bapiizare ausi fuerinl, si- lis, et accipientis fides intégra , stare omnia el consum-
cut cplligimus ex coucilio Laieraiiensi IV, c. 4. Eaiii- mari ac perjici passe mujestate Lomini et fidei verilate.
dem accusalioneni adveisùs Lalinos nwverunt M«r- Niliil potest in rem nostram diserlius afferri hoc S.
Conslanliiiopolilanus in secundo respouso ad Confes- Hune clinicorum seu grabatariorum per infusionera
sioneiu Augusianam. aut aspersionem datum Bapiisumra raïuni ac validum
Inter noslros quoque Lalinos nonnuUi, ut Alcuinus, babucre varia concilia. Romanum sub Cornelio, in
paulô duriùs atque severiûs necessitaiem Irinae im- quo Novatianus in lecto baptizatus iterùm non bapti-
niersionis urgebant et contrariam praxini vclul erro- zatus legitur post recuparatani sanitatem. Neoca?sa-
rem nolabant. Walafridus quoque, quamvis modestiiis, riense, an. 514, can. 12, quo sic baptizati à sacris
improbavit unicam immersionem ab Hispanis sexto quidem ordinibus velut irregulares arcenlur, sicut et
seculo primùni usurpaïam. Ilaque sil in synodo Romanà mox cilalâ, verè tanien baptizati
CoNCLDSio. — Trina iaimersio ad substantiam Sacra- agnoscuntur. Autissiodorense, an. 578 , can. 18 ; Ma-
nienti non perlinet, nec aliter veieribus visuni fuit, lisconense II, an. 585, can. 3; Parisiense \l, an. 829,
qui ratum perinde liabuére Bapiisniuui, sive per im- cap. 7, ubi decretum Neocoesariensis synodi innovatur
Probatur 1° quia nuUum exUt in Scripturà expres- Hoc, inquit, verbum fidei (id est, invocatio irinm per-
sum mandatum ter in aquà immergendi eos qui bapli- sonarum SS. Trinitatis ) lantiim valet in Ecctesiâ Dei,
zandi sunt. Usum quidem liunc exemplo suo compro- m per ipsum credentem, offerenlem, bencdicenlem , tin-
torum dispensalione ,
quae ad eorum substantialera infusionem vel aspersionem.
veritaiem pertinere nemo dixerit : quod in conse- 4* Cùm Ariani trinà baptismali immersione abute-
crandà et dispensandà Eucbaristiâ manifestum esse rentur ad significandum 1res esse distinclas naturas in
corum, ac personarum varielate mutaiio potest adniitli, quà Leander episcopus Hispalensis consuluit sanctum
iilud profeclo necessarium non est necessitate Sacra- Gregorium Magnum S. pontificem qui lib. 1, cpistolà
menti, ac juris el pr.eccptj divini : aiqui talem esse im- 43 , allas 41 , sic respondet : De trinâ mersione Baptis-
mersionem baptisiualejn censuère veteres ; ergo, etc. malis nihil responderi meliiis potest, quàm ipsi sensistis ;
Minor probatur teslinioniis veteruni qui immersio- quia in imâ fide nihil ofjicil sanclœ Kcclesiœ consneludi
nem vel intuâionem aut asporsioncu) indilï'erentem diversa. Nos autem quod tertio mergimus , triduanœ se
judicârunt ad vcritatein Sacramcntl. putlurœ sacramenla signamus, ut diim tertio infans nb
1" Tertullianus, 1. d'î Poenil.,cap. 6, ad hniicaqua' aquis educilur, resurrectio triduani temporis exprimatur.
aspersionem in Baplismo videUir alludeic ii'ini ail : Quod si quis forte etiam pro summœ Trinitatis venera-
Neque ego renuo divinum benefuimii, idesl, ablutionem tione œslimet ficri, neque ad hoc nliquid ohsistit , bapli-
deliclorum inituris aqnam, omnimodo salvum csse;icd ul zandum semel in aquis mergere ; quia diim in tribus
e'e pervenire cimlingiil, elaburandum csl. Quis euiin lii>i subsistenliis una substanlia est, reprehensibite esse nnlla-
lam inftdce pœmtenlia: viro aspcrginem imam cujuslibet teniis potest, infantem in Baptismale vel ter, vel scmel
aquœ comiiiodabil ? mergere, quando el in tribus mersionibus personarum
i' Sanctus Cyprianus consulius à Magno quid csset trinitas , et in unà potest divinitatis singularitas desi-
315 QU^ST. I. ART. III. DE MVTKItIA l'I'.OXIMA nVPTISMI. S26
gnari. Sfit qiiia nuiic liitiuitiue ab ha-relich iiifaiis in illius auciMt is, lidc uMuiii ccrluni coliigimus ia diciis,
Uaylisnuite lerlib wfitjfbtilur, fiendum ufiud vos l'sse posse Eiolosiani pro suà sapirnlift et prudi-nlià ,
pro
nuii cfnseo ; ne itiini mirrsionfii miineriint , ilivinilalent locdiinn, Iciuponini, cl pcrsonaïuiii varia iicccssilati',
diviiliinl , iliinuiue quod faiiebant ,
fudunl , se niurcm iniido unajii , modo Iriplict'iu mcrsionciii adhilicri'
noilrum vkisse filorifnlur. salvà semper et intégra rémanente sacramniii l!a-
tiiierf, (niaiiil(i(|iii(lt'iii eaiii proplor Aiiaims iniitariilaiii oliiil an. ,'))I0 , lu rcsciiplo ad (iaudculiuin cpiscr)!!»!!!
esse (liHTevi'i'it , aiit sallciii iiiutalioiierii ait llis|iaiiis apnd Ivoiioiu in decrclo, lilulo/>i.' Iluptismo, cap. llil,
IstiKJ S. l'oiiiiCu'is jiiilicium prohavil ac siinm fftcit ticis Bonosiaris collato, rospondct, jiixta praropliiiii
eccicsia llispaiiua iii quarto <oiu'ilio Toldano suli Itoiniiii in nouiini' Trinilatis Irinà cliam mcrsionc lia
llonorio, an. (i35, cap. 6, ubi posUpiàm verba S. C.ie- plizatiduin : .Si lumen , inr|uit , manifesta confcssioiie
gorii niox citata traDsciipsil , ita pergit : Quaproptcr claruerit, qund Trinilatis noniinc fuerint illi baptizati
qvia de ulroque sacramento quod fil in sancto Baptismo solà reconcitiationis gratta impensâ calholicœ fidei re-
à lanto viro reddila e$t ratio , qubd titrumque reclum, conciliiire matiirabis : quo cerlè responso significat S.
ulrumqtie ineprehensibite in sanctâ Dei Ecclcsià liaben- Ponlifcx , ad substantiani Baptismi satis esse (|u6d in
liir, pi opter vitandum autein schismatis scandalum , vel noniinc Triiiit.uis conferalur, sive per unam sivc pcr
licerelici dogmatis mum, simplam teneamus Baptismi ;
triplicem jnuncrsionem.
cpislolà. n. 69, paulô acerbiùs ac duriùs invehidir ad- baptizare oportuit, ut Act. 2, v. 41, et cap. 4, v. 4,
versùs hanc Hispanoruni inimutationem ,
quam velui contigisse legimus, perverisimile est non per immer-
errorem traducere non pertiraescit : quia verô intelli- sionem, sed pcr aspersionem aquœ collatuni Bapli-
gebat niultos commoveri auctorilate S. Gregorii in su.** snuim. lia S. Tli. in 4, dist. 3, q 1, wl. 4, (pixstiiiii-
accusât. Quia, inquit epistolà 70, eam in epistolari sue Secundo, cùm in priïatis domibns sive propler
libro, qui de Romà nobis allatus est , non invenimus. inOrmilalom, sive propter instanlcm perseciitioncm,
Verùm hune imnioderatum zelum pro retiiiendà sive propler opporlunam et inopinatam occasioneni
(riplici immersione, repressit conc. Worniatiense, an. Baplismus conferebatur, procul dubio non immersio
868 , can. 5 , ubi de verbe ad verbum transcribit et sed infusio aut aspersio usurpabalur.
suum facit judicium S. Gregorii , cujus Epistolà in Sic baplizabantur infirmi in lecio : sic S. Peirus in
siispicioneni falsitatis et suppositionis venire nulhite- carcere dclcnlus, Acl. iO, v. 33, cuslodcm carc^ris
hiis potest, cùm ipsius mentionem faciant synodus cmn omni domo san luiptizuvit : sic S. Laurcnlius unum
Toletana IV, et Wormatiensis raox citata ; S. Isidorus milileni Romanum nomine, aquâ ex urceo effusâ op-
in catalogo virorum illustrium ; S. Hildelphonsus To- portunilatem captans baptizavit, sicut legitur in ejus
lelanus archiepiscopus in suo catalogo ; Lucinianus vilâ. Ad quod factum respiciens Walafridus, I. de
Catthaginensis episcopus in suà ad ipsum Gregorium Rébus ccclosiasticis, cap. 26 : Noiandum, inquit, non
Magnum epistolà per Lucam Dacheriuin publici juris soliim mergendo, sed etiam desuper fitndendo muilos
fîctâ, in quâ ait : Scripsisli Leandro cpiscopo de trinâ baptizatos fuisse, et adliuc posse baptizari... sicut in
tinclione; Joannes Diaconus in vilâ S. Gregorii, etc. passione beati Laurentii quetndam urceo allato legimus
Paulô clementior fuit in llispanosWalafridusStrabo, baptizatiim. Hoc etiam, pergit ille, solet evenire cùm
lib. de Rébus ecclesiaslicis. cap. 26, ubi agnoscit le- provectiorum yranditas corporum in minoribus vasis ho-
gitimam esse epistolam S. Gregorii ad Leandrum ; et minem tingi non patitur.
poslquàin expcndit causas et rationes quibus inducti In Actis quoque manuscriptis S. Gratiliani : Felicts-
sunt Hispani ut trinani raersionem in unam commu- sima ab ipso Christianœ Religionis mysleriis imbula,
èrent , significat sibi non satis graves videri causas urceum cum aquâ, ut baptizarelur, ei obtulisse legitur.
ilias , adeoque morem antiquum resumendum esse Acla etiam S. Bacchi junioris édita à Combefisio,
quanquàm immutationem factam erroris insimulare Laur;c S. Sabba; prœpositum describunt tollentem ma-
non audeat. Videtur auctor ille hanc secutus regulam nibus vivificam urnnm super caput ejus, atque immorta-
S. Auguslini : Oves non debent pelles suas deponere, si litatis ei lavacrum in nomine sanctœ et consubslantialis
aliquando lupi eis se conteganl. Et vero baïretici ad er- Trinilatis cffundenlem. His adde acta S. Liudgeri cpi-
rores suos confirmandos, aliquando unam , ut Euno- scopi, qui in expulsionc servorum Dei è Frisiâ, jussil
niiani ; aliquando triplicem immersionem usurpârunt Berulenum hominem laicuni per domos discurrere, et
ut Ariani neque propler illorum b;ereticorum homi-
; '
'
turà el subsiantià Baplismi, non vero niodus ablucndi : mediocrilas valuit, el ostendi quid nos quanliim in nobis
pi)rro aequè abluiiur baptizandus (ler iiifusionem aul esl sentiamus, nemini .prœscribcntes, quominiis stutuat
aspersionem, quàni pér inimersionem; et quamvis im- quod pulal unusquisque prœposilus, aclùs sut rationem
scpulios esse cura Christo, expression tamen illa sigiii- Resp. ad primum, Cornelium et synodum Romanam
ficaiio ad substantiam Sacrameiiti non pertinet, ad nusquhm judicâsse nullum fuisse el irriluni quoad
quam satis est significatio practiea et efficax munda- substantiam Baptismum Novatiano decumbenti per
tionis internœ per gratiam Spiritùs saneti diffusani in infusionem aquag concessum : nusquàm enim in qu,^;-
cordibus : at talein niundationem lam rectè significai slionem ab ipsis adductum fuit , an rebaptizandus
et efficit ablutio per infusionem vel aspersionem, qiiàni esset ille Novatianus ;
quod certé praUerniissuni ab
per iraniersionem. Née significatio litteralis vocis Ba- illis non fuisset, si nullum et i.-ritum judicàssent
plismi urgeri débet : quamvis enim immersioncm ut talem Baptismum.
plurimùm designet, simplicem tamen aquai infusio- Duplici ergo de causa Baptismum illum improbavit
nem significat aliquando, ut apud S. Afarcuni, cap. 7, Cornélius et synodus Koniana : primo, propter irre-
V. i, S. Lucam, c. 11, v. 58. gnlaritatem annexam quà lamen non obsiante Nova-
Selvuntur objectiones. tianus ad sacrum presbyleratùs ordinein promotus
Objicies 1° : Cornélius S. poniifex et cum eo Ro- fuerai, contra canones et discipliiiam Ecclcsia;. Se-
mans synodus improbavit Baptismum per infusio- cundo, propier defucium Confirmationis et Eucbari-
nem daliira Novatiano in leclo decumber.ti. Sic de eo stia;, quas pro more coiisuclo sinml cum Bapiismo non
sciibil ipse Cornélius ad Fabium Anliocbeiium apud receperat ; unde plénum et integrum, quoad cfl'ectus
Eusebium, 1. 6 Hist., c. 43 : Ciun ab exorcislis (ove- cailerosquc Ecclesias ritus, Baplisnium non suscepisse
relur, in morbnm giavissimum collapsus, diim jam dicitur Novaliaims : atque bine adversùs illum que-
jamque moriturus crcditur, in ipso in quo jacebal lectulo relœ et expostulationes.
perfmus, Baptismum suscepit ; si tamen, inquit, hujus- Duplicem illam causam seu rationem omninô fuisse
cemodi Baptismum suscepisse dicendus csl. Et postea cur improbatus fueril Baptismus ille Novatiano dalus,
loquens de Ordinalione ejusdem Novatiani in preshy- significat ipse S. Poniifex Cornélius in cilatà ad Fa-
teruin , ait universum clerura multosque ex populo bium Àntiodienum epistolà.
refiagalos fuisse, eo qubd non liceret quemquam ex Us Primo quidem, quod irregularis ex lali Bapiismo
qui urgente ni morbi in lectulo perinde ac ille, perfusi factus, ad ordines lamen sacros fuisset promotus, ex
fuissent, in clerum assumi. solà, inquit Cornélius, episcopi graiiâ, renitenlibus
Ex r|uo duo colligi possunt primum, dubitâsse : coeteris, lum cleri lum populi. Ciim egreyius ille vir,
CorncHum an vcrus esset el legitinius baptismus inquit ironicè Cornélius, Écclesiam Dei reliqiiisset, in
quem Novatianus iu lecto per infusionem accepe- quà posl susceplum ISaptisma presbyteri gradum fuerat
ral; alierum, irrcgulares fuisse seu ad suscipiendos conseculus, idque per gratiam episcopi, qui manus illi
sacros ordines inhabiles, qui in lecto fuerant baptizati. imponens, eum ad presbylcrorum ordinem evexil. Cui
2° De eodeni baptisnio dubitavit Magnus cum aliis ciim universus clerus, mullique ex populo refragarentur,
nonnullis apud S. Cyprianuni, epistolà 76, an nempe eh quod non liceret quemquam ex iis, qui urgente vt morbi
habendi sint legitimi Christiani, qui aquà salutari non in lectulo perinde ac ille, perfusi fuissent, in clerum
sunl loti, sed perj'usi. Batio dubilandi ipsis erat, quùd assumi, poslulavit ab iis episcopus, ut hune solum ordi-
sic baplizali plénum non assequerentur Baptismi eflc- nari à se patereniur. Quibus certè verbis duo constant :
ctum, cum eorum multi immundis adhuc lorquerentur primum, irregulares fuisse et inhabiles ad ordines
spiritibus. sacros percipiendos, qui in leclo baptizabaniur, sicut
Quin ipse S. Cyprianus, quanquàm valere laleni baptizatus fuerat Novatianus : alterum, episcopuni
Baptismum respondeal, rem tamen apud omnes cer- ordinatorem Novatiani, haud dubiè falsà et emeniilà
tam non esse minime dissimulât, et unicuique per- pielate illius deceptum, cum eo dispensasse ab illà
mittit el facere el sentire quod vcllct Quà in parle, : irregularilate , caiteris de clero et populo reniten-
inquit, ncmini verecundia et modeslia nostra prœjudiqal, libus. Ejusdem irregularitatis annexa; Bapiismo sic
quominits unusquisqne quod pulal, sential, et quod sen- in lecto concesso mentionem faciunt veteres ca-
serit facial. Unde postea permittit iis, qui nullum ju- nones.
dicant taleni Baptismum, sic baptizalos ilerùra bapti- Si verô quaeras causam et rationem illius irregula-
zare. Quanliim fide concipcre, inquit, et senlire nobis ritatis, respondebil synodus Neocaesar., can. 12, banc
datur, mea senlentia hœc est, ut Cliristianus judicetur esse, quia non ex proposilo fidei illorum, sed ex neces- ^
legitinius, quisquis fueril in Ëcclesiâ, lege el jure fidei, sitale descendit, id est, quia non proprio molu, sed
divinam gratiam conseculus. Aul si aliquis exislimal eos mclu mortis compuisi Baptismum susceperunt. Âliam
nitiii conseculos, eo quod aquà salutari lanliim perfusi causam adducil iilustrissimus et doclissimus Albaspi-
tint, sed inanes el vacui sunl ; non decipiantur, ul si nœus hune canonem exponens Quia, inquit, ejtis- :
incommodum languoris evaserinl cl convalucrinl, bapli- modi baptizati docere, tidd arcana tradere, exponere,
ientur. Et rursùs ia fiiie Epi^lolfe : Retcripsi, iuquit, et cœtera sacerdotii officia implere non posse viderenlur,
SM QU.EST. I. MIT. III. DE M ATKIUA ruoXIMA liAI'TISMI. 350
7H"S i'«/i'(«(/o primii fitlei flniiciila iwii pirtiiiniuct cdi- principiis S. (;y|)riani, eo ipso ijno pnlal)at qnis Ba-
scer>\ et rerum ominum iijuaros et rudes hupliuiri coc- |)libmiim snuni non conseipii plénum ellectiini , debe-
yis^l. Addi et possut alla causa, (|uia siiticul bapli- bai illuni itcrarc ; quia , juxla S. dottoris nientein,
zati illi non eiaiil cuiii uiiiiii riui cl solciiiiiilalo |iiii' millns est qiioad snbsUmliam Bapli-,nins ,
qui suo
lù'L'It'biaiii |ii'.usn'i|ilik, qiioil .salis oral iil laiii|ii;iin hic- caiel eUrclu, ncmpe gialià Spii ilrts s;incli : unde iii-
gularus arcerciitiir à sacris urdiiiibtis. feiebal {in (pio enabal), B:iptism(mi ab lixieticis
Secuiuiù , iniprubalus fiiil à syiiodo Koiiiaiii\ cl collaluni idcircù nullnui esse el ileranduni, (juia Spi-
Conielio Kaptisiiuis Novaliano decimibeiill datiis, pi-o- ritùs sancli gralii destilulus est; !ia;reliei enim cam
pler dcfoi'limi tAnilinnatioiiis cl làuliaiislki; : (pix' gialiam dare non possunt, impiiclial, (piani non lia-
SacraiiU'nla [iro iiKiro loioplo cùm lum porcupissot, IpiiiI. Sed de liic S. docUnis senlriilia juin abundè
non piciiuin liaplisiiuiiu dicilur liabuissc. Sed, persil diximus in iiaeialu de Sacrainenlis in gcnere.
Cornebus in cidiMii opisU)U\, mque posl<iniim Ubcratiis Objicies i" : Yeleres lepiobani ac iau(pi:iin oninjnô
est morbo, ri7ii/i((i ;)t'rii';>i( (/ikc juxta ccclaiiisticum ré- millun) l'cjiciunl Ba|ilisma aliter (pnini pci- trinani i:n-
gulant pereifii debent ; iii'i/iu' iib episcopo eonsiiiiiutus mersioneni collatiim; minisli'um sccns facienti-in se
dubiiiscl aiixiiis fuciil iMa^iuis (pii Cypiiaiuiin coiisii- deposilionis |)lei:lil episcopuin aul piesbyteruni , qui
hiit ; an de verilate snbstanliali liaplisnii, an lanliun non liinam immersiouem obscival : canoncm supra
do pleuiludiiio olVeclils ilbus, c;i!teris(pie prxrogativis landavimus.
quibus vile et caibolicè bapli/.ali gaudere soient. Insi- Concilium Constanlinopolitanuni I, an. 381, can. 7,
nuai enini S. Cypiiamis in cpislolà eilalû, sic in ieclo jubut rebaplizari Eunomianos , non aliam ob causam
bapiizalos habeii ([uideni pro Ijapiizaiis cl Cbrislia- (jnàm quod Irinam non adhiberenl in B.iptisino iin-
nis, sed qni cxlciis non sinl ada'quandi. An consccuti mersioneni. Eunomianos, inquiunl Paires, qui in unam
suiit, inqiiit, quidem graliain Duininicam, sed breviore demenionem baplizantur primo quidem die cliri^
et minore memurà muneris divini ac Spiritùs sancti, ut stianos facimus et tune eos baptizamus.
habeanlur quidem Cliristiani , non sint tamcn eœteris El Pelagius 11 , in suo ad Gaudenliuni rescripto,
iid.equandi : nnde nioleslè ferl, sic haplizatos invi- quosdani Bonosiacos damnai, quod unicà iiiersiono
'iiisii noniiiic cbnicos appcllari ;
quibus verbis innuere bapUzarenl : Contra, inquil, evungelicum prœceptum. —
\.i»lur sancuis doclor, quvstionem non fuisse de Resp.:Ncgo anl. : Ad primam probationem dicoi", de-
rilale su! slantiali Sacranienli Baplisnialis, sed de posilionis pœnaninierilô decerni posse inminislrosquL
ji;ciiiindine dnnlaxal eircctùs illius, quem plénum cl in solemni Sacramcninruni administralione , vel es
ii.lfignnn non peivipere eus qui in leclo baplizantur, negligentià, ve!, q^^-J pejus esseï, ex conteraptu,
uoniiulii arbilral)antur, quos ibidem releiiil S. Cy- ritus consuelos et Ec(.lesia; totius usa ac praxi receptos
prianns. Verùni, eslo dubilaverit Magnus cuni aliis non observant, quai s longo scculorura iractu fuit
miniiuUis, an ralus et verus esscl Baplisuius in leclo trina immersio bapliunalis. Unde Zonaras in cilatum
])crceplus, cerlé non dubitavit Cypriunns ; et ralio- canonem quinquagesjnum aposlolicum ahscelestuni ,
licni quà nilebanlur alii, ncnipe sic bapiizatos inniiun- ac nefarium esse unicam duntaxal celebrare immer-
dis adliuc lorqueri spirilibus, sic refellil : Hoc rébus sionem.
ipsis, inquit, experimur, ut necessilale urgente in œgri- Dico 2°, in praediclo canone deposilionis pœnam
tndine baplizati et gralium conseculi, careant immundo non lam imponi propler defeelum irina; mersionis,
spiritu, quo anlea movebantur ; et laudabiles ac proba- qnàm propler violalam Baptismi formam : qui enim
biles in iLcclesiâ vivant.... E contra sœpè nonnulli de eo canone perstringunlur, Eunoraiani scilicel, bapli-
illis qui sani baptizanlur, si postmodiim peccare cœpe- zabant in Cbristi luorlem, non verô in invocatione
rint, spiritu immundo redeunle quatiuntur ; nt mnnife- expressà Trhiiiaiis , ut ex ipso canone fit mani-
stum sit, diabolum in Baplismo fuie eredentis e.vcludi ; festum.
si fides postmodiim defecerit, regredi. Ad secundam dico , Eunomium in duobus polissi-
'
Nec obslal 1° quod S. Cyprianus unicuique liberum mùm adultérasse Baptismi ritum :
1° Quod in odium
reliquerit seutiendi el faciendi quod vellel : in boc SS. Triuilatis , ejus invocalionem inter baplizandum
enini laudanda ipsius raoderalio ac piudcniia singula- omilleret , et baplizaret tanlùm in morlcm Chrisli.
ris, quà rem nondùm solemni Ecclcsix loiins judicio 2° Quod eodem perverso consilio seniel lanlùni, non
eliquatam et definilam uniuscnjusque arbilrio per- ter mergeret , ne irinâ niersione videretur trinitatem
raisit. 2° Non obslal quod idem sanclns doclor volue- personarum in Deo comprobare.
vil in leclo bapiizalos rebaplizari, ab iis scilicel qui Ulruraque crroris capul commémorât Theodoreius,
nuUum pulant ejusmodi Baplismum ; islud enim se- lib. i h;crelicarum Fabularuni, cap. ô : Idem (Enno-
quebauir ex licenlià quam concesserat unicuique opi- mius) inquit, saticti etiam Buptismatis legem olim à
nandi et faciendi quod vellel qui enim nulluni judi- : Domino et Aposlolis traditam evertit, et contrariam
cant hune Baplismum debcnl ileiùm cum conferre, , apertc sanxit , non oporlere dicens ter illum immergere
m colurrenler agant el seuiiant. Imù in opinione cl nui baptizatur, nec invocarc Trinitatem, sed semd bapCu
lU. Xxi. H
551 DE BAPTISllO. 532
i(ire in Ckrisii morlem. Idem légère est apiid Sozonie- * cssc jure oc proccoplo divino trinam immersionem ba-
num, lib. 6 Hisi. , cap. 26. El S. Epipliaiiins, liscrcsi plismalem, eô quod Chrislus exeniplo suo et laclo eam
inc'-eali, et in nomine Filii creati , et in nomine Spiritùs Resp. 2" ad minorem : Nego 1° aliquod extare pr;c-
snnctificantis, alqne à Filio procréai!. Igilnr proptcr ceptum Christi de immersione vel Iriplici vel unicà
violatani Baptismi lormaui , et lam.ncfaiido consilio usiirpandâ. Nego 2" id omne quod ex tradiiione apo-
pra-termissam iriiiam immersionem , nulluni jiidica- slolicâ originem ducit, propierea juris esse divini, ac
lum fuit Baplisraa ab Ennomianis datum ; ac tneriià necessariô et constanter reiinendum. Scilicet inler ca
jussi sunt rebaptizari ab illis baptizali : non pr.necisè qua; ab Aposlolis ad nos derivâriinl, alia spcclant fi-
es defoctii trinre mersionis, sed invocati(mis SS. Tri- dem , mores, cl substanliani Sacranienlorum ; alia
nilatis , in quà consislit légitima Baptismatis forma, disciplinam, Ecclesiac regimen, Saeraniciitorum ritus
sine quà nullum est etirrituui. et csremonias : inler qnoc islud discriminis occurrit,
Ad tertiam : Eâ ipsâ de causa Pelagius II coercet quod in primis nulla unquàm admilli possil et debeat
lemerita'.em Bonnsiacorum, eorumqiie Baplisma re- muiaiio; fides enim eadem semper est, nec Icinpori,
proliat propter violatam ab illis ipsius furniain. Bnpti- autlocn, aut personis suhjacet : in posierioribus veio,
zabaiil enim, ait ibid S. Ponlifox, solummodb in nior- niulalio contingore possil, cùni varia sit disciplina pro
tem Christi unâ inimersionc. Unde in eodcm rcscriplo leniporinn el locorum varieiale. Mulla vero fuisse ab
nionet , sieut antea observavimus, quod si in nomine Aposlolis Iradlla hujuscc poslerioris condilionis cer-
Trinitatisdeprehendanlurilli baptizati, catholicie fidei tissinium est. Talia fucrc, v. g., quac pr.Tscribit Apo-
sint reconciliandi. slohis de ebriosi), bigamo, neophylo ad ordines sacros
Objicies 5° : Docent vcteres ritum baptizandi tri- non promovendo : parilcr quod ab .\poslolis accepi-
plici immersione originem ducere à pra'ceplo Christi mus, non jcjunarc, non (leclcre geima in oraiionibus
Cl tradiiione Apostolorum. lia Tertullianus , S. Hic- inler Pascha et Peniccostcn ; orare versa facic ad
lus, Pelagins II, supra citali, ubi de anliquitale Inux sanguine et siiffocaio; ad Eucharisliam jcjunos accc-
immersionis : al quod ex praecepto Cbrisli et tradi- dere, et alia id gcnus benè mulla, quae Ecclesia pro
iione aposlolicâ descendit , baud dubiè jure divino suù sapiontià vel relinuit, velmulavit. Porro ritus ini-
nccessarium est adSacramenti substanliara. Quà cnim nieigendi 1er vel semel hnjusce ordinisest; neqiie ad
aliâ via probare possumus parvulorum Baptisma, suf- subst:mtiam , sed ad ritum dunlaxat et solcmnitateni
fragia pro mortuis , et alia ejus generis benè mulia ,
Bapiismi perlinel.
quae non ex Scripluris, sed ex solà tradiiione aposlo- Si verô qnœras cerlani et fixam quamdam regulam,
licâ derivala habemus, juris esse divini? — Resp. 1° quà sei crni possil qurenam ab Aposlolis Iradila ne-
ad maj., verum quidem esse veteres cxislimàsse cessaria sunt ad subslanliara Sacramenti, vel lanlùm
riluni trina: immersionis ex apostolicà iradiiione ad ejus solcmnitali m scu adniinistralionis discipli-
descendisse, sed nullus dixil eam ex Cbrisli prœcepio nam : rcapondcu regulam iilam esse judiciuni Ecclc-
sic necessariam , ut sine illâ nullus sit Baplismus. si;c infallibilis verborum Christi et Iradiliomiin apn-
Quandô igitur niandatum Christi commémorant Ter- slolicarum interpretis, qune esl prniumcnluni et coltimna
tullianus , Chiysoslomus , Theodorelus, Pelagius 11, vciilatis, advcrsîis quam porlœ in(cri nmiqnàm prœvate-
vcl islud referunt simpliciler ad iiccessiialem bapii- bunt, 1 Tini. 3, v. 13; Matlh. 16, v. 18. Ciuu igilur
zandi sub invoealione SS. Trinilatis, rion ad moduin conslcl ex monientis adductis , Ecclesiam semper ra-
baptizandi per immersionem sive iriplicem sive uni- tum babuisse Baplismum sive immersione unâ vcl
cani; vel lanlùm altendunt ad usum communcni sno triplici, sive infusione aut asjiersione collatum, màn!-
lempore in Ecciesià rcceplum, ab Aposlolis transmis- fcslè sequilur onines illos modes baptizandi indifle-
suni , quem violare ncmini licitum esse poierat, nisi renles esse ad veril;item Bapiismi, née nllnm pur ex-
urgeret nécessitas. clusionem allerius absolulè neces^arium esse.
Reipsà censeut iidem veteres , prxccssisse c.\em- Objicies V : Ad verilaiem Baptismi neccssc esse
plum Cbrisli, qui et baptifavit, et bapiizatus est per exprinii SS. Trinilatcm : alqui per unicam mersio-
immersionem : veriini constat apud omnes orthodo- neni nonexprimitur, vccièvcrô per iriplicem ;crgo, etc.
xes , exemplum Christi , nisi accesseril pncceptum ,
— Resp , dist. niaj. : Nccesse est expriini SS. Trini-
necessiialis Icgem non iniponere : mulla qnippe in latcm, perverba forma', concedo ;
per usum maleriœ,
conDciendis el dispensandis Sacranicntis Christiis usiir- nego. Ciwi enim , inquil S. Th. hic ad I , Trinitas sit
pavil, qua; lamen ad subslanliam el naturam Sacra- rigens priiicip.''le in Baplixmo , simililndo nutcm ayeiHis
menlorum non perlinenl. V. g. , consecravit Euclia- pervcniat ad cjfccttmi secundiim formam et non secun-
azymo pane, serô
ristim in posl cœnam, distribuit dim vtaleriam , ideb significatio Trinilatis in liaplismo
discipulis sub duplici specie, etc. An illa ncccssaria fit per vcrba formœ, ncc est de ncccssitate ul significetur
esse ad Sacranieiiti verilaiem qiiisquam eonicndet or- Trinilas per usiim materiœ ; sed hoc fit liintitm ad ma-
Ihodoxus? non pulo. Similiter bapiizatus est, el ba- jurem f.Tprf'S5ioH('m. Major auleni illa expi'cssio essen-
piizavit in aquis Jordanis : aii ilhc soIj; sunl malcria liaiis non rsl BaptiSnio , scil ea laiiliim qu;c praclicè
necessaria Baptismi? Igitur non scquilur necessariam signilicai el cf!ic;l inle-^orcns aiiimse ablutioncii, qua-
S5S Qll/F.ST. I. ART. III. Di; MATMIllA l'HOKIMA nAPTISMI. 53*
Ciirims. —
llospiiii(lci) ciiiii Itilhiai'l, < i|m'iil di'lioal las, Uaplénie, cas. 17, scmpcr l'cbapli/.aïKlnni .-iiii
V.
lanpi'io Micccssivi' nicdiaiiU' arlioiK; miiiistii, sive condilidiio inlanlcni (pii liain in capile bapli/.alns i
Siici'cssio orialm- ox iiiulii locali aipi^i; ad cmpuN, si\e Ineiil, priusquàin ex nlei'o mati is pcrrcclc cxiissct ;
coipuiis ad a(|iiaiii ; (|iiia si ai|ii.i,' cuiitaihis non i>:l Inni «plia ex Aiignslino, i>|iisl. 187, n. .jl Nec rena- :
succossiviis, pilla si K"ll'' ;>i|"''' '" '' i";>'i'';i' '" sei ijuisipuiin palesl, anleipitim nalus sil nec nains vi- ,
rroiiti-, non piiU'sl dici lioiiii) iiiiiraiilrr aliliittis : lalis ilolur qui sulnni cajinl i^vlra nialicin cxlnlil ; tinn (|iii.i
ov iiisùliilioiic Sacraiiiciili
aiiU'iii it'ipiiriliir aliliilio ,
iqiinio ipi.cvis, i|nam(liii (qiinio est , diibiuni incliiilil ;
ohslaiilc ("Si vria alilniiii cm |i(iris. Ad.lidi liiiiic iiioUiin validuni vidclur nec innllùin inovel ratio ubjc( la
: :
siicccssiMiiii dcliciu licii à iiiiiiisUii scu nicdiaiilcciiis l'qnia, ni bciiè S. Tlioinas, iii i, disl. 12, t\. \, ad 2:
aclioue. alioijuiii iii>ii possul vcrù diccre , lùjo le hn- Duplex esl carnidis nulivilas; prima in ulero... secunda
vliiii. 1 Uiidc cuiii (lollcl, colligcs 1" iiivaliduiii cssc exiru ulerum. l'rior, veia esl nalivilas, jnxta id .Matlb.
Baplisiiia, ci'iiii ijiiis un:\ aut allcrà gullà iinn
laiiliini 1 Quod in eà nalum esl, de Sjiirilu sancio est, cui
:
dcUiientc asiicii^ili."'. Dclicl cniiu lioiiio ab acliuiic consoiiat id Innocenlii III, c. -4 d(! Itapt. In carnali , :
liaptisuii dici loliis, liiicUi^, aliluUis : pniiô jii\la coiu- (leneraliiine, quà proies ex viro el feniinâ iiascilur etc. ; ,
niiiiiciu sapiciiUiin aslinialidiiciii non diciuu' qnis liu- poiro nullibi [(Mpiiril Scriplnra vcl tradilio iialivila-
dus, aliliiliis et Idlnscx conlacln gnUnhc aipi.c sedcx toni exlr.i iiUiiinn 2" (piia objeclus Augnslini lexlns
;
succcssivoai|iiaî dcllncnlis iiu)Ui.L'iulc,ait llalicrt, ex- inUdIigi [lolesl de n.ilivilalo inclioalà per uleri aper-
presse uioiiel riuialcOaialauiiensc, an. I(ii9, caiiia(|n;e lionein, que aipi:e viain apcrial ad inranleni. Absit
copi.un (ui\doi|dani csso (|U.»; in sca|udas et pcctns,
laincu ut cos argnani, qui ut securiùs X'tcrnx> infanlis
dolliiat et rilnalc Argcnlincnso
: an 17li2, p. .S lu , : sabiii consulaiil, taie Bapiisma ileraiidum rati , illud
ed (iiiaiililiilf iiifiiiiddltir aijiui, qurn ad luriiin ablitlioiieiii de laclo iteiaverint.
sullict'ic ïidcalitr. Undc, cpiidipiid posl llcnii(picm di- « Colligcs 3' curanduin, cl maxime ciirandum Bapti-
Cal Allo/.a, V. Baptis'iiiia, t.). il, non salis ceilnni est suii ministro, ut lanqul aqua pelleni capitis undc si :
an veinni fecerit Ba|]lisnia innlicr (pia' diyito aipià capillutus sil ijui baplizalur, digilis sinislrm manus cœ-
madclaclo cinccni pncro in linnle inipressit. sariem ejus discriminel sacerdos, dimi dexlerà aquam in-
< i.olliges 2" cnrandnni cssc ni pcilinidalnr nna c.x fuudil. Èlsi enim miilti cuni Solo, Valcntià, Vasque,
prax'ipnis corpoiis paililjns , maxime veio capiit in etc., capillos pro corporis parle liabentes, infiisionem
ipio vigent scnsns omncs, ni ailS. Tlionias, il»id., ait. in iis lactain ad Baplismuni salis esse credant; quia
7 ad ô. Non désuni (jnidcni viii gla^es, qui valcrc tamen opposiuim t(înent alii plures, nec sine fumla-
pnlcnt Baplisiuinu in (piàlibet eliain niininiâ oorpoi'is menlo, idcirco dalum in solis capillis Bapiisma ite-
paiie dalini) lini! quia l.iiii possil liiinio ab eà parte
,
randuni csset. Certé nec coiisiai crines esse corpus
dici (ibliilits , (piàin simpliciter dici possil uncltis animaluni nec àsolàeorum ablutioue denominabitur
;
elsi niinima IVonlis ojiis pars digilo clirismate in- quis pbysicè ablutus.
linclo uncla l'neiil, vcl niliimilus, clianisi uno solnm « Eâdcni de causa repetendum credo Bapiisma si in-
digilo la'sus sil liiiu quia anima lola est iii tolo , lola
: fans in sccundinis ablutus fuerit ; mulloipie magis , si
et m
quàlibel parle, ctsi pr;ccipuè magis in capile se- solùm in vesiibus. Si tamen, ait llenricus à S. Ignat.,
dere dicalur , quia cô conllnunt nervi onincs ncque : M. 53, aperio jam oslio uteri , (qna; aperiio quaedam
ab hàc opiniyne reccdil Gibcrt, loin. 2 Consull., est incboatio nativitatis extra niernm) caio inf.inlis
pag. 537. vcl saltem secnndina iiifantem adbuc circumdans
i Scd quia niomenti tiiliora semper se-
in re taiili possil seu tubiope, scn madefaclâ iiberiim manu ablui,
qncnda sunt, qnisquis quàrn in capile baplizalus alibi non omitiendmn quia scilicel saliiis est dnbia
erit id ;
l'iieril, ut urgenle pericnio baplizari débet ubicunique leiitare remédia, quàin nuUa. Jam dixi supra quid ju-
potcst, donnô rcbaptizandiis esl snb coiidilione. Hinc ris cùm caput infantis, qui iiecdùm extra nleruni
,
riluale llenieiise, anni 1503 Débet, inqiiit, fieri Irina : prodieril veré ablutum esl. Uuum addam ei , qui
, ,
mcrsio super capul p}icri. Ilinc et S. Carolus Borroni., tubo aquam ad infantem necdiun cgressnm immillerc
-4 p. Act. Ecoles. Mcdioian. Si verb, inquil, fœtus ex : salageret, caveiidum nt calidam immittat; quia Irigidaj
Utero miiiris, quœ perieulosè laborat , vel manu, vcl pe- immissio moriem inlcrrel matri.
de, vel alià parle extans, ob necessilalem in eà ipsii parle i Colligcs 4 valcre Bapiisuium si, inqiiam, aquaî è
"
ab obsictrice ha/ilizatus est ; ciiin superstes erit sub , tcclo delluenli supponalur quia sicul vcro maculât :
coadilione bupinelur. Si verb in capile, quod primum ex vesteni etqni eam aspergil lulo, cl qui cain Inlo ap|iii-
utero prodiil, bapliMlus est forma reclè scrvatà, quando cal; sic verè abluit corpus, cpii vel ipsiini porfiindit
snperi'ixerilad Èeclesiam deferatur, cui lunliun reliquiœ aquà, vel i|isuin applicai aqiiœ. lia accuraiiorcs liico-
civremoniœ adliibeanlur, (/uœ ad soleninilatem ftaplisnii logi, qui tamen id nonnisi in nccessitalis casu pcrniil-
atliiienl ConciuilS. ibomas bic, q. (18, art. 41, ad 4, Innt. Qiiod si aquic ad corpus acccssio non lieicl ab
liis verbis Si lanien primo capul cgrcdiulur
: in quo , ipso niinisiro, non slarot Baplismus
quia non veiili-- :
fandantur vmnes sensus, débet baplizari periculo immi- carelur forma : Eyo
qn;c ablulioncni able baplizo ,
nente, el non esl poslea rebaptizandus si euni pcrfeclè , ipso baptizaiile faciani requiril. Alipii bine dcniio in-
nasci coutiqeril. Sccùs proptcr dnbiiim ait S. do- ,
, ferlur resolulioncm nivis in solo baplizali torporc fa-
clnr si in qitàcumque alià corporis parle abluUis puer
, clam baud sullicero ad valorem Baplismi qîiia tune :
nem cum funiculo diraiilat in fluvium : is enim verè Primo itaque baptizandi ad eam Ecclesia; parlem
ait se baplizare. » 1I:bc Collet. acccdebant ( loquimur de tempore quo cbrislianis li-
QuKiiiur 2° an ad Baptismiuii sufûciat ablutio occi- cebat (empla publica frequentare) in quà eranl bap-
siva seu, ui cum Grandino loquuntur alii, imniersio
;
tisleria quse vocantur à veteribus concha, fons
sine emersiono. , , ,
niorientem projiciat in alluui piitcum cum prolatione rosolyniilanus, catechesi 1 mystagogicâ : Piimùm, ait,
lonna; et inteniione baptizandi. ingressi cstis ad portkum domùs baptisterii ; et cate-
« De primo casu non est diflicultas Omnes cnim :
< De sicundo ergo casu est dillicullas. Scolus cum unde S. Isidorus Hispalensis, de OlIiciisEcclesiaslicis,
suis, S. Antoiiinus, Sylvesier, Solo et pluies alii iie-
gaut in eo casu validum esse Sacraiiientum Quia :
1. 2, c. 24, sic ait : Fons autem origo omnium gloria-
dicilur velleipsum abluere, quia non estemeigibilis ; fune suspensuni ut possii in puteo mergi et emergi,
diccretur autem velle abluere, si cauis esset \ivus, sed fracio fune immcrsuni, formam cum inteniione
quia esset cmergibilis ; licél forlè per accidens sulTo- baptizandi proférai iufans est aljlutus el baplizalus,
licèt lune nec baplizandus nec aqua sil in polcstalc
cetur.
1 Ad id quod reponit contraria senlentia liane pro-
baptizanlis. Simililer (jui de ponte projicit tanern vi-
jectionera in casu delerminari ex circumstantiis, ut
vum in aquas, ipsum lavai, et lavare moralitcr dici-
lur; quanivis tainen tune nec cauis nec aqua siui in
sil et dicatur moralitcr ablutio, quia nenipé puer vel
Undè videntes ejus poleslate Sulficere ergo videliu', ut (|uis abluere
sic est baplizandus, vel damnandus : :
inquil, minister débet babere vel aquam vel bapii- babeiur essentia Baptismi, quando posilà aliquà im-
zandum in suà poleslate, alioquin forma: Egotebapli- mersione aut cfl'usiono linilur forma quia tune liaben- ;
iiec baptizandum babet in suà potestate. Ha;c pro pri- riaiur posl primam ablulionem
pronunlia- et iniogrè
ejus valorem, malerià, forma et iulentio ministri : pulum,observanduin est quod pracsrribilRitualeRoni.,
coniendunt enim per banc projectionem iufanlem sciliccl, ut ad primam ablulionem dicatur in nomine
verè ablui, cl quia reverà abluimr, projiciens dicilur Paiiis, ad sccuiidam et Filii, ad tertiam et Simitûs
liiii <iiuf coiifucmitr : sf/i/i'miis vero is est, qui cl (/ikiiIk», (lonslantinopoli conligih'ii cùiii à scdc suà arinatA
iimilis jUio liomims.i'XiliiuiUi'iis foriwccm iijiiis, slabili- nianii iliTiim dcjcitns csl , intcr alia ait ; Muliercs
nintluiii i>ctlum ,
j'tiiKlumfiiUtm miuœ ,
de. lùtimli'iii qiiuquc sacraiiim (cdium ,
quœ pcr illud Icmpus se
liapllslerii forinani apiid l.alinos l;iml;iiit a|mil AUiii- cxueranl , ut bnpiizmcntur, metu gravis istius incurtûs
niim aiicloi- iibri tlo ecclesiaslltis Olliciis, cl in (icmiiii nudœ aufugerunt. ^'equc enim conccdebalur lU se velu-
aiiiiii.c lldiiorius Aiigiislodiiiicnsis. l'idfiimla eraiit rent, sicut muliercs honestas decel.
hxc l»;i|ilislc'iia cl ain|ila, phirihiis siniiil ((iiiliiiciiilis Inleioa voio inulicrnm pncbni mnllis inodis con-
tatilmu ciat, ne ipiis alilii snldialni' ab Eccb'sià. 1" Mnllis in l<)<:is eiant diaco-
capacia. Caiioniluis aiilciii
qiiàmiii publicis haplisicriis ( iiisi iirgcrct nécessitas) niss.T! pla; muliercs, qujc cas ad liaptismum venicntcs
bapli/.arclm' : qui scciis IVcissel sacci'ilos dcposilionis lioncsic nudabant et cxuebant , ne qiiid bapti/.anlis
paMiù casligabalur, ni collii'/nims ex concilio in Tnillo, oenlis inverccundè objicerclnr, ul indicat S. Epipli.,
caii. 51, cl c\ Melilcnsi , c:ip. i8. lia'resi 7!). Ejnsdcm boncstatis causa sacerdos liapti-
2" Anlcqnàm sacro fonlc innncrgeronlnr bapli/.andi, zata; qnidcm frontem sacro oicn nngcbat; al diaco-
iii ipsft porlicii cxistcnlcs et versus occidcntem con- nissa ungcbat corpus ,
juxla morcm ccclesia; grâce».
Salnna; rennntiabant ut rcfcrt 2" Viri soparatim à fcminis bapti/.abanUir unde S. Cy-
versi, pioliMisA niaini , :
Tùm omnibus (lc|iosilis vostibus lolo coipiu'c riuda- l'icvercnticim , inquit, adhibe , ciim fit cxorcisnius ,
quo
banlui', ac nndilalem illani vclcres toin|)araiit cnni cà usque alii exorcisait aderunt, viri cum viris , et muliercs
in qnà creatusesl Adam, cum quà quisqne nascitnr ac cum mulieribus. 3' Aliâ borft viri , et alià muliercs
resnigcl , cnni (|uà Cinislus est cnu i allixiis. I.cx an- baplizabantur, sicut indicat Ordo Romanus, cap. de
teni illa perl'octa' i;ndilalisomiics(d)Slriiii;cbat, sccluso Sabbato sancto. i" Non promiscuè, sed viri ad doxtc-
neeessilalis casu , adiillos , infantes ,
inidicrcs ipsas, ram , muliercs ad sinisirani , ut ait sacramcnlarium
qnarnm lamen piidoii con-ulel)alur; ot tanuliù in usu S. Grcgorii. 5° Nonnullis in locis vclum exicndcbalur
fuit quamdiù
,
ipsc immergendi ritiis : LU iicmpe ( ait circa baptisteria , unde ad mcrgondum acccdebat sa-
Facundus I. 4, c. i,) non soU'i voce, vcriim clinin totius cerdos cùm audiebat ,
potiùs qu.àm videbat essn ali-
liahilu cor}ions p'olilcamnr crnisse nos vctcrcni liomi- quem in aquà. lia facliiatnm Icgimns à sancto Olbone,
neni. Bambergensi episcopo , crga Pomeranos ad Cbrisli
De idiiltis lestatcr S. Cyrillus Hieroiul. , caleclî. GllCm COllversOS, ut refcri Andréas. S. UicbaelLs Gam-
myslagogicà 2 : Stntini iit ingrcssi eslis , inquit, vesicm bcrgeusis abbas, in ejus vità , 1. 2, c. 15, apud Surinm
exuislis. (/iiôrf quidem e.rnti lioniinisonliiiiii cum opcribus sccundâ Julii. Dcniquccinnanli(|ua baplislcriaaniplis-
«MIS imaqo j'iiit ; alquc ila cxuli, ernds nudi, iniitcmles et sima forent suosquc baberont rccessus, ac de nocle
in hoc enm, qui in cruce nudalus fiierat , Chrislum : quà ut plurimùm soleret Baptismus solemniter admini-
ille nudilale principatus et potestates liujus scculi spo- strari , mniliplici modo mulierum pudoii consulebanl
liavil , cl niagnâ conftdentiâ in iUjno deillis Iriuinphavit. et providcljant Eccicsiarum praqiositi.
Et mox ; rem admirandnm ! nudi [uiatis in conspeclu 5' Baplizandi, omnibus dcposilis veslibus perfcclè
omnium, et non vos pudebal. licverà enim in hoc prolo- nudi , apud Craxos lolo corpore oleo sancto iuungc-
jilasti Adam ferebatis exemptum ,
qui nudus in paradiso bantur, ut refcrt S. Cyrill. Ilierosol. , Catccli. niysla-
fuit, et tamen nullo nfficiebatur piidore. Ejusdem nii- gogic.à 2. Apud Lalinos in verlicc tanlùni , lum aquis
dilaiis mentionem faeinnt S. Chiysostomus in cpislolà 1er immergcbantur , et quidem loti. Qui inergilur in
ad Iimocenlinm S. pontificem; S. Ambrosius, serni. aquns, ait S. Cyrill. llieros., Catecli. 17, et bnplizalur,
iO; S. Epipbanius in Anchoralo , cap. 117; S. Ansel- undique ab aquis circnnidatur . Et S. Epipbanius in
mus in Maltbaeum, cap. 3; S. Bernardus, scrm. 46, Ancborato, cap. 118: j^r/ito; inquit, ciim invocatione
de Paupertatc, sanctâ non unum duntaxat liominis mcmbrnm occupant,
De inlantibiis palet ex sacramentario S. Grcgorii sed integrum prorshs rcpurqunt, circumcidunt, ac malis
ubi dcseribitnr ordo Baplismi infantiiim nam cura
: omnibus exsotvunt. Grœci reccnliores morcm illum
dictum esset : Et baptiiantur ( infantes), mox subjim- jmmcrgendi totum corpus pro infantibus immulârnnt,
git : Pontifex vcrb redit in sacrnrium expcctans , ut quibus, ob tenellam cctatem, aquœ per nares et aures
citm vesliti (iierint infantes , confirmet eos. Al si infan- subintroduclio nocere posset. lia colligimus ex les-
tcm vestibus indui oporlet priusqiiàm conlirmelur, timonio Grcgorii Protosynccclli anlea laudato.
necesse est piiùs exutus iis fnerit, quàm baptizetur. Quin et aquam eum in fincm calefaciunt, teste
Siniililer Ordo Romanus , cap. de Die sabbali sanclj Arcudio ;
quem morem etiam undecimo seculo ob-
Pasclia: , ail : Pontifex egreditur à fonte in sacrarium servabat S. Ottbo, episcopns Bambergeiisis , teste
tmbcns ibi compositam sedem , vel in Ecclcsiù , v.bi vo- Scriptorc ipsius vitsc.
iVerit , cl sedeat in eâ , ut cicm vcstiti fuerint infantes 4° Ad unam quamque immersionem non inlegram
"-.onfirmel eos... Et mox : Sic vestiuntur, induti verb Baptismi formam pronuntiabant, sed unius tanlùm
idimintur. Idem leslalur Aicuinus, lib. de Divinis personœ nomen appellabant, ut colligitur ex Tertull.,
Mciis, C.19. Il 1. adversùs Praxcam, c. 26 ,
jani cilato; ex S. Am-
DÉ liAPTlSMo. 540
brosio, 1. 2 , de Sacranienlis, c. 7 , eliam tilaio , ei las et Veritas bic à nobis est inquirenda , ac varii circa
ex riiuali roniano, ubi iia prœscribiltir : Pucntm ba- forinam Baptismi errorcs recensendi. Quod ut distin-
p hel dkendo : Ego te baptizo in nominc l'alris, cl semel ciiiis exeqiiamur, prœsentem articulum in varias ve-
immcrcjul; el Filii , el secundo immcrgal; et Spiritûs luli sectiones dividemus, in quibus:
sancli , amen, et tertio immergal. 1° De variis erroribus circa formam Baptismi.
5° Baplizandi stabant erccii in foiUu. Hine S. Grc- 2° An Cbrislus aliquam Baptismi formam pra!scri{w
gniiiis Nazianzenus lestaliir patrem stiuui, tlùni bap- scrit.
li/.aii(Uis genua flexissci ex simplicilale , vidcnlibus 5° De forma à Graccis iisurpalâ , an antiqua sit et
eniin genu flcxo consecranlur episcopi. Miiiislri in 4° De forma apud Latines, an antiqua et convc-
fontem descendcbant , sicut observât Amphilochiiis niens.
de saiicto Basibo : tum adullos baplizandos vel appo- 5° An luec verba ; Ego te baptizo , quibus aclus
sità supra caput, vel supra huuieros depressà manu, baptizantis expriniilur, necessaria sint ab subslantiam
vel iiifra scapulas lenendo, vel de pondère sublalos Sacramenti.
inimergebant ;
quo in mtiiistcrio, cùmgrandiora erant 6° An disiincta trium personarum SS. Trinitalis in-
et graviora baplizandoruni corpora ,
juvabantur ab vocalio sit absolutè necessaria ; el num valuerit olim,
eorum patrinis. Infantes vero manibus lotos inimerge- aut eliam valere jam possil Baptismus in solo Cbrisii
bant, et ex fonte levabant. Hinc inlellige Benedictum nomine collalus.
presbyterum in vitâ S. Daraasi sic enarranteni : Sab- De variis circa formam Baptismi erroribus.
bato pasctttis festivilatis , inquit, chm lurbœ se com- Formam Baptismi adullcràrunl, inler veteres hxre-
primèrent ad Baptismum ,
pucridus de manu sncerdolis licns, Gnoslici Marcita;, Monlanista;, Sabelliani
deliipsus est,at(juein (onlc demersus. Et post spaliiim Paulianistac , Pboliniani, Eunomiani , Elcesa;i , Me-
ferè unius horœ, diim sperarent omnes jam mortunm ,
nandriani, Bonesiacorum, Arianerum et Afrorum non-
quidam mansionanus ipsius Ecclesiœ in fiduciam S. nulli : denique ii ques canen 49, eorum qui Apostolici
Damasi projicicns se in fontem, sanum cl iliœsum secum dicunlur, perslringit.
rcduxil. Ex quâ narratione intulliges quod suprà ob- 1° De Gnoslicis Mareitis , à quodam Marco praesii-
scrvavimus, fontes baptismales profundos fuisse. giatore è scclà Gnosticorum sic nuncupaiis, constat ex
S. Bonaveiitura, in i, disi. 5, q. 1, lalcm bapli- S. Irenaio, I. I, c. 21, allas 18, et ex S. Epiphanie,
zandi rilum suo icmpore receplum narrai Saccrdos, : hxresi 37 : Baptizantes , ita dicunt, (ait S. Irenaius),
inquil, dcbcl piiernm tenrrc per lalcra, el rersà (acte in nomine ignoti Patris luiiversorum , in verilate maire
ad uijuam débet mergcre , ilii quod liabeal cupui primb I omnium , in eo qui in Jesum descendit , in unione et re-
vcrsiis oricnlein, secundo vcrsiis uquitoncm , tertio versiis demptione el communione virlutum. Idem ferè refert
meridiem. Tlieedoretus, 1. 1 ha;reticarum fabularum, cap. 9.
G'bcninue, post Iriiiam imniersioncm ac SS. Tri- 2° Apud Euscbium , 1. 7 Hist. , c. 9 , S. Dienysius
nilatis invocalionem baplizaliis è sacio loMleexibatel Alcxandrinus suà ad Sixtuni S. Ponlificem epistolà ,
siiscipiebalur : si niulicr, à dintoni^sis ; si vir, all- narrai suo tempère viruni aliquem senem exlitisse,
quando à susccploribus bcu patiino et matrinà, ali qui cùm iulerfuisset Baptisme eorum qui in Ecclesià
quandô à diaconis qui c sacre fonte nudos egredientes ba|)iizabantur, ac inlerrogationes respensaque eorum
grandinri quodam vclaniine, ipiod sabaninn dircbatiir, audivissel, nens,elvicem suam ingemiscens , con-
obvolvebant. De illo vclamini; nienlinncni facinnt fessus est B:iplismum, quo apud hairelices initialus
Victor Vilcnsis , j. 3 , de i'erspciiiionc Vandalità, et ipse fuerat, non esse hujusraodi , nec cura Ecclesiai
S. Grogorius Magnns , epistolà ad Januariiini Calari- Baptisme quidquam babere commune, sed plénum
tnnimi , 1. 7, iiidictione 2, C))ist. 5. ïùm veste can- blaspliemiœ el impielatis , scelestis verbis ac cœremoniis
didà qniSTine donabatur, ut colligimus ex S. Cyrille, esse administratum. Quinam vero fuerint illi hxrelici,
cati'cli. -i. Veteribus, inqiiit, exutis vestibus cl iis ipia; non exiionil Dionysius.
sunl secunditm spirilum albœ indulis , perpétua jam in 5° De Montanisiis qui Calaphrygre dicebantur
,
albis incedcre oportel. Et ex S. Anibrosio, 1. de Ini- quùd in Plirygiâ proesertim sues baberent convvnlus,
liandis, cap. 7 : Accepisti post liœc vestimenla candidu, censlat 1° ex can. 8, cencilii Laediceni, an. 564:
inquil , ut vsset indicium quod exueris involucriim pec- Eos, ail canon ,
qui ab eorum hœresi ,
qui Phryges di-
catorum. En ritus pracipui qui inmiersionem bapli- cuntur, convcrtuntur, sive sint in clero qui apud illo.t
smaleni propiiis spcclant, de quibus mentio apud ve- existimalur , sive maximi dicantur ; eos omnes cum omni
icres occurrit. studio catccinzari, seu iniliari , el baplizari ab Ecclesiœ
lll)i tlo Moiilunislis ;iit : i}mimiuim (Cf/ii fiiihd ralioiicm (,'niii) MajîiMi jatn cliaio, n. 3, tinn ex l'ebgiu II, in s:ii>
iliioi|iii' Inniiuiil S. Cip^'oriiis N.iziniiz.cmis , Onilio- siari liiin adidteravcrinl lurniain liapiistni , ('(iHi;;Jini
m-r», lit' l'aio, l'iS.r.rOi^oriiis Ma^-tiiis, I. 9, v[>\^{. (il, nianilVstô , c\ can. 17, concilii II Ari'laicnsi;»,
llû)w$lad A Ciilnplmj(\a\ quia i'( ilU Clirislum Dominum il" De ali(|nibus eiiain Arlanis idem Irstatiir Tliro-
non crcdu)it , i'( isli Sfùritutn sciiicluin iicrvemo sensu dorus l.ector, (lolleilaneoruin I. 2, tdii relert à Deu-
cssf prnvum ijuemdam Iwminem Moutanum crcdunt teiio Ariano, episcopn, aliquem noniine lfarbam,Con-
ciim ad sanclum Ecctcsimn veniuni, haplizantur. IIAc siantinopoli baptizaluni sub liàc forma : Ilaptiiatur
(le causA S. Ilicionyimis cos non adjungit illis ipios liarbas in noniinc Palris ,
per Filiuni , hi Spiriiu , ai;
in diaidgo aiiviMsi'is Liicifci'ianos tcstatùr ù Itoniailà Ktalini aqnam evannisse. Idem legiliir npud Niceplio-
Èccicsii non icbapiizari. nnii , I. 13, e. 3.'». Constat prxlerea ex antiipio Gre-
4° De Sabcllianis , constat ex canonc 7 coiicilii giuii Turonensis supplemenlo, et Joanne Biclarcnsi in
jirtmi generalis Constantinopolilani jain cilato , in clironiro, nnnnullos in Hispanii Gollios Arianos for-
qub jubeiiturail Kcclcsiam reileuntcs, baplizaii. niani Baplismi non servàsse; qui ideirco à S. Leandro
5° De Panliaiiislis, à Paiilo Saiiiosateno ita dictis, llispalensi cpiscopo rebaplizali sunt : alquc cam ob
constat ex canone 19, concilii prinii generalis Nic;c- eausam reginani lirunicliildim, ilfim in Gallias veuit
hi, ah. 325, qub Jiibeiitur ilcrùm biiplizari. De Pmi- rebaplizatani fuisse ariinnal iVimonius, monachus Flo-
lianislis , in(]uit , ad Ecclesiam cullwlicam confiigieiui- riaeensis, I. 3 liisl. FlancoruMi , cap. 4, apnd Du-
im definilio prolala est, ul iteriim haplizcntur onniino- cliesne , t. 5. Non onnies porrô Arianos peccasse iu
dis. Idem slatiiit conciliuni Arelatense secundniii, an. forniam Baplismi ccrio colligilur, lum ex concilio ge-
452, can. 16 et 17 , quod teslatur eliam S. Ilierony- nerali primo Nic;eno, in quo soli Paulianisl.e jubcntiii'
ihus , dialbgo adversùs Lticlfcrianos , ubi asseril stjnu- rebaplizari; tum ex can. 7, concilii primi generalis
dum yicœnam omncs liœrelicos suscfpisse , exceplis Constantinopolilani ; tum ex can. 10, concilii secumli
Pauli Sawwsalem discipulis. Ilalio aulem cur ilerùin Arelatensis mox cilato, n. 10 , lum ex S. Gregorio
datns illis fuerit IJaplismns, non alla esse potesi, qiiàin Magno , episloli jam cilatà G7, lib. 11, ubi ait :
quùd in légitima forma collatiis primùni non fuerat. Arianos per imposilionem manùs Occidens, per unclioneni
Cr«rft»irf«m , inquit S. Angiisiimis, 1. de ILeresibus, verb saitcli chrismatis Orims reformai. Unde quando
ha:resi il, cos regulani Daplismalis non tenerc. Idem S. Atbanasius, orat. 3, contra Arianos , et S. Ilicru-
tesialiir Innoceiilius prinuis, epist. 22, ad episcopos nynuis, dial. adversùs Lueilerianos inrmere videniur,
MacedonisR, cap. 5. Aiianos baplizasse in noinine Crealoris et creatura;,
6° De Plioliniànis qui cumdem cnm Sabcllib erro- sensns eorum non est, quôd inler bapiizandnm verba
rem luebanlur, palet ex canone IG, concilii secniidi hpcc pronunliaverint ; sed cùm verba ex animo diten-
Arelatensis. Pliotinianos, inquit, sive Patilinnislas, se- lis soleanl cxpoiii , in nomine creatura; baptizàsse di-
cundiim Palrum slaluta baptizaii oporlel. Unde corri- cuiilur, quia Filiuni Dei, in cujus nomine conferlur
gcnda videliir lectio canonis seplimi concilii Laodi- Bapiismus, crealuram esse exislimabant.
ceni, an. 3G4, in quo Plioliniani non jubcntur re- 12" De aliquibus Afi'is supponunt Paires concilii
baptizari. Piobabile igitur est veiba illa in canonem primi Arelalensis , an. 514, can. 8, ubi a'mnl : De
inepsisse, et consequenter delenda , cînn Niexniis Afris ,
qn'od proprià suâ Icgc ulunlur , ut rebaptizcut,
prinii generalis Conslaniinopolitalii , luni ex Theodo- latiliiin imponalur ul aceipiat SpiriluM satielum. Quod
reto, lib. 4 bœrelicariim Fabularuni, cap. 3, lum ex si interrogalus non rcsponderit liane Trinitulcm bnplize-
S. Epiphanie, lliresi 7G, ifi fine, et Sozonieno, lib. 6 lur. Supponit igitur conciliuni. aliquos fuisse in A^rii à
Ilist. , c. 28. Tiicbdoreli et S. Epiiilianii verba paiilô qui non baplizabantin forma consiieia. Ubi castlganda
iupra retulimus, agendo de necessilate Irinx nier- obiler vidclur leclio Binnii ,
qui loco de Afris, IcL'it
baptizant ,
quàni qui illis verbis , in nomine Patris , et in Bapiismo Christi aliquid etiam diccbalur : Qiiid ?
Filii, et Spirilûs sancti, non baptizant. verba ista evangelica : In nomine Patris, et Filii et
non esse baplizari in iiivocatione seu expressione Cepha; : Numquid , ail Paulus , in nomine Pauli bapti-
personarum Triiiilalis ; sed idem esse ac doceri zali esiis? quasi diceret : Nonne tendis memoriâ
instrui , initiari in fidc Patris , Filii et Spiritùs verba quibus daius vobis est Baplismus? An bapiizan-
Episcopius quoque in responsione ad irigesimam Pauli ? non certè ; sed in nomine Patris, et Filii, et
ek'i piilel t'orniani Baptisiiii consuolnni, propter anti- Probatur 2° ex constanli et perpétua Ecclesiœ to-
omnium usuni, retinciidam esse,
(juiim Rccle^iaruiii tius traditione et praxi, cujus lot certissima proferri
_contcndit lamnn eam nnllo pacto colligi posse ex ver- possunt argumenta, quoi supersunt SS. Palruni mo
bis Clirisii ajiud S. Maitli., c. 28; unde il)idem putat numenta. Ex infinilis b;cc pauca sebgimus.
bïi.T Ciiristi : In nomine Patris , et Filii , et Spirilûs Ex S. Juslino, apolog. 2, pro cbristianis : In no-
sancti, counicii posse cum istis : Docete, seu, discipu- mine rcrum cunclarum parenlis , inquit , et Domini
tos facile; atipie ist;i vcrba , bapliznnlcs eos, esse intra Dei , et Servatoris noslri Jesu Christi, et Spirilûs sancli
p)'-!>iitho.<-im cfiUocanda , iia ul scnsussit : Baplizanles, in aquû Itmc lavantur... Super eo qui renascendum sibi
docete quis sit Pater, qnis Filius, quis Spirilûs sanclus; esse staluerit parenlis rerum omnium, et Domini
et in hàc docirinà discipulos facile : quà corlé adniissà Dei nomen nomiaalur In nomine aulem eliam
expositione clarum est isla verlia , baplizanles in no- Jcsu Christi crucifhxi sub Ponlio Pilalo , atque in no-
mine Patris , et Filii, et Spirilûs sancli , non esse mine Spirilûs sancti abluitur is qui illuminalur. Igitur,
à r.hristo prsescripta tanquiim formam Baplismi. teste S. Juslino, nomen Patris, Filii, et Spirilûs sancli
Gerardus eliani Yossius, dispulalione sccundà de exprimebatur in adniinislramlo Bapiismo.
Bapiismo thesi quintâ, contciulit nullam esse in Scri- Ex TertuUiano, 1. de Bapiismo, c. 13 : Lex tingen '
pturis formam verborum in quibus baptizare debea- di , inquit, imposila est , et forma prœscripta : Ile , in-
mus prsescriptam. Adversùs eos sit, quit, docete naliones, tingentes eos in nomine Patris, et
CoNCLUSio. — Christus cerlani verborum formam in Filii, et Spirilûs «ancfi. Quid hoc testimonio polest ex-
Bapiismo usurpandam prsescripsit. pressius ac disertius proferri? Et cap. 2, dixerat .
Probatur 1° ex cap. 28, S. Matih., v. 19, ubi Chri- Sine sumplu homo in aquà demissus , et inter pauca
Itus discipulis ait : Eunlcs, docete omnes génies , bapli- verba tinclus. Pauca aulem illa verba alia non sunt ab
lantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spirilûs sancli : iis quae Ciiristus prsescripsit Matth. 28. Denique lib.
<juo loco elsi conceplis verbis Christus non dixeril adversùs Praxeani,cap. 26 : Novissimè, inquit, man-
verba isla inter baplizandum esse proniiniianda, uni- davit ut tingerent in Patrem, Filium, et Spirilum san-
versa tamcn Ecclesia verborum Clirisli ciislus ac li- clum : non in umun, nam nec semel, sed ter, ad singulii
delis iuterpres ex eo sempcr iutellcxil , et usu suo nomina in personas singulas tingimur.
con.'irmavit , verba isla cxpriincnda esse. Ubi obser- Ex S. Cypriano, epist. 73, ad Jubaianum, ubi sic
543 QUyT.ST. I. AUT. IV. DE FOriMA DAPTIS.MI. 346
legiuir ; Pou rciurreclionem , à Domino A))osloli ml ' Nulluni enim est minimum quidcm, paren- , ne vel
geiilis milliinUir, in itoiiiiiic l'tilrit, cl t'ilii, i'< Spinlùs ,
llicsis in Icxlu sacni vc»ii);iMin, nulla nécessitas, cùm
aamli, Impliiuii- (jiiiliUs jiilit'iUiir. (tutimvtli) mjo qui- pbimis sit el api'rlus Cbrisli srrnio. yuod si ad b!)i-
diim iluiinl l'oris c.Kni hVc/i'sinfii, imii «( coiilrii lùctc- luiii fas bil cjiisniudi vrilidruni iiHishui liones, sicut
sid'ii , iiiuilo in nomine Jcm Clirisli, ubiciiimiuc cl quo- et parentbescb liiigere , iiibil lani curluni ac lii iniun
jubt'iit in plenà fl uilunulà Tiiniliilv ? zanles cos in nomine Palris, cl Filii, et Spirilùs sancli,
Ex S. Basilio, I. île Spiiilii saiitlo, c;ip. 12 : Opor- inferri polesl iieccssilas isla verba proiiunliandi iiiler
vificà ijriilià data est. El postea : Fidvs perficitur per génies, inferalur nécessitas diccndi inter docendum :
Iliipiisnium , lidjilismus nio futuiumful') jidà nililur, Fgo vos doceo ; vel ex islis : In nomine meu da-moniii
cl uhitque ic's per luis loii's itupliliir. Siiul ciiiin ciedi- cjicielis , languores sanabilis,iicei;s-iiv.\f, diccndi : Dœ-
imis in Palrem , et Filium , et Spirilum sanctum , sic monia ejicio , languores sano, etc. : alqui istud postrc-
i7 haptiiaiimr in nomine Palris , et t'itii , et Spirilùs imun necessarium non est, neque ex Cbrisli verbis
suncli. colligilur ; ergo, etc.
l,\ S. Anibrosio, lil). île Mysleriis, t. 4 : Ciedii, j
Connrmalnr:Quia iilud,!» nomine, apud S. Mallii.,
in ;iiil, CtilecliiiiitenKsincruccm l)tjiiiiiiiJesu,qiià elipsc c. 28, non signilicat iii expressione seu irivocalione ,
signaliir : sed nisi baplizalus fiicril in nomine Palris, sed in virtule et lide l'atris, et Filii , et Spirilùs san-
I
et Fitii , et Spirilùs sancli, rcinissioiiein non poli'st ac- cli : sicut quandô in Actil)ns Apostolornm Icgimus
cipiic pcccalorum, nec spirilualis grtdiiv munus linu- ,
Aposlolos baplizàsse in nomine Clirisii, illiid, in no-
rire... Tit aiileni buptiintiis es in nomine Trinitntis,eon- mine, idem est ac, in virlule el fide, non vero in ex-
fessus es Palrem ; recordare qnid feceris ; cunfcssus es pressione scu appellaiione nominis Clirisli ; aliàs
Filiiim, confessas es Spirilum sanctum. sequerelur validum aliquando "fuisse Baptismum da-
Ex S. llicroiiymo, lib. -4, loiiiinciilarioriim in i
iiim in solo Chrisli nomine, quod vulgô non adinillunl
Mallli. : licipdianliir, ii)([uil, in nomine Palris, et Fi- 1 llicologi.
clarât, 1. 3 , c. 43 : Si , iiiqiiit, cvungelicis verbis : In riorem et à priori rationem qua;ras , cur inter bapli-
nomine Palris, el Filii, et Spirilùs sancli Marcion Ba- zandum necesse sit expriniere actum baplizanlis , et
ptismum consecrabat, inlegrum eral Sacramenlum. invocare SS. Trinilalem ; inter verô docendum , aut
His adde non aliam l'uisse iinqiuiin Ecclesi;u regu- quid simile, istud necesse non sit, hœc potest afferri :
lam in approbando vel damnando iKcrcticorum Bapli- quia ncmpe aclio qtià quis docet, vel dœmonia ejicit,
snio, quàm hiijus forma; à Cbrislo prx'scriplx accu- aut morbos sanat ,
per senietipsam salis determinala
ralam observationcm, vel corruplionem, iil conslat ex est ad lioc vel illud, absque additione talium verbo-
canone octavo concilii primi Arclalensis paiilo anlc runi : Ego doceo , ego dœmonia ejicio , etc. Atverô
cilato. El verô vel ipsis veleribus liareticis lani per- cùm aclio baplizanlis ex se sit indifferens, et possit
suasum fuit aliquam esse Baplisnii furmam verbis ex- ad mulla referri , necesse est ut per aliquid spéciale
pressam, ut illi verba qua;dam semper usurpaverint, determinetur ad aclioncm sacram, divinam, rcligio-
teste S. Irenxo, 1. 1, c. 18. sani, uno verbo ad sacranienlalem : istud aulcni per
Ex bis verô omnibus sic arguere licct : Ecclesia quod delerniinaïur, est lum dcclaralio seu expressio
in administrando Baptismo semper usurpaviilanqiiàm invocanlis, lum invocatio dislincla Iriuni pcrsonarum
nccessariam formam, sine qiiâ /luUum est Sacramen- SS. Trinilalis, lum inlenlio baplizanlis quà vult fa-
lum, verba evangelica : alqui non aliâ de causa verba cere quod facil Ecclesia et Cbrislus instituit. Accedit
liœc usurpanda esse duxil Ecclesia, quàm quôd inlel- verbum ad elemcnlum, ait S. Auguslinus, et fit Sacra-
lexil ea fuisse à Cbrislo pricscripla,MaUli. 28. Eccle- menlum.
sia enim quœ Sacramenla insliluerc non potest, non Ad confirmalionem, nego istud, in nomine, apud
polest eliam verba necessaria ad snbstaniiam Sacra- S.Mallh.,ôignificaresolùm in virlule et fide, non verô
mciUorum pra^scribere, sedqua; suntàClirislopra:scri- in invocatione seu appellaiione nominis Palris el Filii,
pla summâ rcligione retinet cl observai. Igiiur verba cl Spirilùs sancli ; ulrumque enim significat. Nec va-
quibus Baplisnii forma exprimilur, sunl :i Cbrislo pra;- let addiicla parilas ex Baptismo dalo in nomine
scripla. Cbrisli, in Actibus Aposlolorum ; ibi eniin, in nomine,
Ex his quoqiie fundilùs CDnvellilur figmenlum idem est ac in virlule et fide, non in solà expressione
Episcnpii , vcrba bxc : In nomine Palris, el Fitii , el nominis Cbrisli , ut dicenius infra ;
quia sciliccl eu
Spirilùs sancli, connectenlis cum istis : Ile cl docctc; loci non agilur de forma Baplisnii , sed laiilùm de
et istud , baptizantes , inter parenibesim collocanlis. necessilate. Prœterea verô ,
qua; snproma nobis csso
Si7 bE BAPTISMO SiS
(leLei ràiib, feccfésïâ îsUid, îii nominc, apudS.MailIi., Denique omiies Graicornm libri iitiisiics ehmddm
ho- formam continent. '
'•'"'
iiiicllL'xil sempci- de iiivocailonc seii appclialioiie
de ëolà invoCaliOne nominis Clirisii in Ba- de Saeraniiniis, duplieem esse. 1": Quia Seriplura
lellexit
etiam verbo passive ulitur. Fgo inquii Joannes, à te
plismo. ,
Qun'formà ulimlur Crœci. An (ïiidV/iin sit el valida. debeo bnpiizari. T Quia lia-c ioquendi forniijla lini-
ArcuJius, llb. 1 dr Bapiismo, bip. 8, liane apiid desliani Baplizantis indieat, qui ne Videaliir siiii pri-
Bapiita- mariiini Baptismi miiiisteriuni arrogare, non àndei
Graccos usilàtam baplizandi forinam refert :
iur servis vel kerva Dèi iV. iit noinine Palris , et Filii in prima personâ dicere : Eijo té b^âfiïïzô. Uiidè S.
et Sphilm snncli: Muiti iriier noslros scliolaslicos, Chrysoslomus, hom. 1 , in Acia Âpostobiriim, cxpcn-
\oco bapliiutiir , leguiil baplhelur ; sensu niniii-fim vel dens isia vei-bà : Vos autem laptizàbimini , non post
oplalivo seu (leprecaiivo.veliinperalivo : unde Eiige- mullos lios dies : Netjue dixit, inquit, F.go vos bapiizo
iiinslV in decrelo uinniiiiue mudiim rel'ert et appro- Siiiritu sancto, sed baptizabimini , nos docens ut mo-
bai. Vcrûm ex soli lexiûs gia:ci Icctiône in Euclio- deste de nabis seiitlàmus. Hespondebit 2° Arcudius, lib.
logio apiid Goarimu.p. 355 el 363, ctapnd Arcudiuhi, 1 , de Bapiismo, c. 8, ideirco Graccos verbo indica-
luco citalo ,
perspicuuin est Gracos modo Indicative tive passive uli, ut eorum apiid siios occùrratùr errori,
nonnulli scliismatlci baplizatos à Laiinis rebaptizare lent, Baptismum vel à Paulb , vel à Ceplià a'ut ab alio
ausi fiierint, ut colliginiiis ex coheilio LaterannnsilV, quecinuque ministre suam tralierb virtiili m ;
qui er-
cap. i, sub IimoeenrKi lu, an 1213, sive (luùd exisli- rer non lanlùm in Gra'ciam, sed cl in .\fricani sei--
iriàrent Torriiam quà liluntni- Latiiii, legiiiniam non pserat : unde S. Augiistinus , sernione 99 , de Verbis
èsse, ut puldt Béllarniintis , née iniprobabile vidclur S. Luc;e, aliàs, lifimilià 23, inicr 50, Ibqueiis de pee-
Aicudio; sive quôd pratcrniissam ab iliis Irinam calis qn.Te Magdalciue peccatiiei diiiiissa sunl : Me-
inersionem falsô credideriiit ; sive denique ex c;cco dicus bonus , inquit , œgros non soliim prœscntes sa-
quodani adversiis cos odio. nubat , sed el fuluros etiam prœvidcbat. Futuri eranl
Iiinocenlius IV, seribens in capul primum de Ba- liomincs qui dicerent : Ego peccaiu àimitto, ego jusiifuo,
effeclibus negat legiiimuni fore Ba- ego sano guemawiq-tte bapiiïo. Aliipiando l.ariien verbo
piismo et ejiis ,
inslrdelione
:
A theôddro Leclore, lib. 2 CoUectàncôrum, in quo virtus Baplisnii, est SS. Trinilas, inslrumenlalis au-
quenidam , nomine Barbani , à DeutiM'lo Ariaiio Con- tem est minisler qui tradit exteriùs SaeramcnluiM : al
slaniinopoii ila baplizàtum telerl : BaplizatUr Barbas utraque exprimitur in ferma Grajcbruni ; riiiiiîslcrialis
in nomine Païris pcr Filiiim in Spinlu sancto ; ubi quidera non ila distincte, sed lamen , ait Arcudius,
rjuanivis viliosa sit forma in expressione SS. Triiii- facile intelligitur. Tum denique ,
quia qUblies nnio
laiis ,
priora lamen verba indicaiit Bapiismum ajiud cum GrKcis tentaia est el perfecKi , nusquàm ab iis
A Jeanne Mosco
solituiii conferri
lil, decrélb :
y ^i qùh'pucrum,
'
'
for
judx'um in arehi sic baptizatum fuisse : Baptizalur cxigil ut aetus baplizantis minislrl exprimaliir. Al in
Thecdorus in nomine Palris, et Filii, et Spirilùs sancli. forma Gra;corum non fexiirlmitnr. — Besp. : Nigomin. :
Islud conligisse n.irraïur eiica annum Christi (J30. Exigit quidem S. Ponlifex, cxplieilam lieri mi'nlioiiem
À Se\eio vulgè Alexandrino, lili.de Rilibus Bapii- actionis exiei-nse ; utrurfi verô activé , vel piissivè ex-
smi, Ponlifex in bunc modum ait : Baptizalur ialis in primalur, pàrùm interest. Ciim minister apiid Gixros
nomine , etc. Dicitur Sevcrus vixisse circa annura tbii- ait : Baxitizatur N., subinlelligilur à me baplizalur.
(Jiiii )\irm(\ lliiplismi iilanliir Lnliiii. Au auliqua sil W qucnllain barrlIciiriUM adulleranliuiu iu\o('atlorinii
valida. peisonaïuiu SS. Trinitalis absolulè neccssariam, nia-
(lonsiuHa a|iu(l Latinos ba|>li/aiitli l'oniia lia:c i 81 : gis altenli cranl et sollicill veteres in diinonslrandA
/'.(jo (f baïUizo in nomine l'atris , et Filii , el Siiirilùs neccssitale illius iuvocalioiiis , quàm in lommcino-
«iiiic/i. .1mm ; niuo iilliiiia vox iioccssaiia non est :i(l r.uiilo verbo ([uo ulcbinliir ul c\|iriniereMl acium
M'rilak'Mi SacraniOMli , sotl lantiini addilni' Ibiniii' jani iKipli/.anIJs.
perlocla', m signititol ininisier so (innuni »c raiiini Onanquàm si vern sunt et gcnuina Acla màrtyrii
liabero (iiiod l'i'cil, cl bapiizalo cœleslein gr.iliain ap- S. SU'pliani S. l'ontilieis , qu;i; Itaronlo ad anniim
pii'cari. Clirisli 21)9 , n. 20, lidclissima videnlur, babiniirs
De antiipiilalc rorin:c illins, niliono irivocationis cxempluiu lîaptismi dali aii illo S. F'onlilice sub liàe
expruss;i; SS. Tiinitalis, neniu dnbilal; scj laiilnni formA , ibid., n. 25 : In nuniine l'alris, et Eilii , cl
l'oiilrovci'sia esl de priori parle, fpià acUis ljap:i/anlis Sjnritùs sancii haptiio te.
verho iridicativo aclivo i'xpr:miiiir. Nec obslal 2" anclorilas adducla S. Augusiini. Non
lîalii) diiliitandi Miirinn, lili. 8, de I\Bnit., o. 9 ri ouini simpliciler damnât sanelns doclOr in se Vcrba
id, el aliis noiiiinllis esl, Inin ijuia (piimjne |irloi'llins ba'c . Ego absolve. Ego baptizo; scd piavum o! eri'o-
Seeidis nidins l'orniani illani verlio indiialivo acll\u neum eorum viiborum sensnni (picm rmgcbaul l>o
exprcssain refert, tuin quia ex professe S. Aiigiislinns, iialisla; qnos ibi impugnat. Doecbaiit scilicet illi, Sa
sernioiic 99, de Verhis S. Liicx, aliàs, liomilià 2)i, in- ciauiciilc.rum \iin eUflicaciam pcndere e.v merilo nii-
ler 50, daniluit in lia^reticis eam adniinislr. ndoriini nislri , non ex virtute Cbiisti ; alque sensu illo eno-
Sacranieiil<n-nni forniani alisolularn : lùjo pcccalfi ili- luo supi.'rbè jactabant se dindticre peccala , se
viillo; ligo sûucli/ico ; Eijo sano (luemcumquc bnplizo. baptizare , etc. ,
qnoâ ihipugiians merito dicebat
Verba S. Docloris panio aille landaviinns. Ci'nn vero sanctus doclor : Dalurus erul Dominus hominihus Spi-
li:ere(i(i objlcerent dalani esse liDniiiiibiis à Clirisio rilum sanctutn, cl ab ipso Spiritu sanclo jîdclibns suis
poleslaleni diinillendi peccala, adcoquc pose illos diinilli pcccata ; non mcrilis lioniinuin votebut intelligi
jure mcrilo dicere : Ego dimitta peccaln ; Ego abfolvo, diinilli peccala.
lie., repoidt saiiclus doclor, non ulio sensu dici lio- Probalur secunda pars , nenipe formam banc Ba-
tninfs reniiltere peccala, quàm quia Spirilmn saiiclum plismi apud nos usurpalam , maxime convenientem
urccpeimit ,
qui remiltil pcccata. Ibid. observai, C.hri- esse ,
quia nempe rectè exprindt Baplisroi causam
sluin non dixisse Magdalcnw : Ego dtmilto tibi peccala lum insirumentaleiii , seu ministerialem , tuni princi-
lua ; scd : liemilluiilur tibi peccala tua ; quibus cerlè palem, tum ipsam bapiizali personam. Insirumenta-
innucrc vidiiur S. Auguslinus , a'iale suà incognilain Icm quidem per ista : Ego baptizo; principalem per
fnisse formam absolulani admiidslrandoruin Sacra isla , in nomine Palris , el Filii , ei Spiri'.ùs sancii.
incnlornm vcrbo aclivo indiealivo cxpressani : sola Istud vcrô , in nomine , signilicat pryeler ipsam oralem
crgo deprecativa verbe optativo exprcssa forma obii- appcllaiionem personarum Trinitalis, virtulftm,au-
nuit prioribus seculis in adminislralione Sacramento- ctorilatem, fidem Trinitalis, oui minien danms , ac
riM)i. spnndemus obscquium cùm baplizamur. Dicilur au-
CoNCUisio. — Haic apud Latinos bapii/.andi forma ; lem , in nomine, non , in nominibus, ut clarins unilas
Ego lebaptizo in nomine, clc, anliqua eslel maxime i essenli;u, virlulis el operalionis Irium personarum
conveniens. divinavum signiricelur. Ipsa denique persona bapiizali
Probalur prima pars : Qnia etsi faleamuringennè, clarè exprimilur per pronomen , te.
Cï quinqnc prioribus seculis diserlum non extare te- An hœc vcrba : Ego te baptizo, quibus actus bapii-
siimonium fornisc illius absolnlai verbo indiealivo ex- zanlis ctprimilur , necessana sint ul Sacranicntum
pressre, non inde tamen rectè formam
colligilur, valeal.
illani non fuisse antiquitùs observatani quia qui om- ; Quu'stionis prxsenlis sensus non est, an necesse
nium primi leguntiir inler veteres formam ejusmodi sil personam ministri in Baptismo exprimcrc ; com-
prsescripsisse aut commémorasse ni seculo sexto , munis enim ferè est opiiiio , id non esse neccssarium.
sancuis Grcgorius Magnus in suo sacramenlario, cl lia S. Tb. in i , dist. 5 , art. 2 , ad 1 : Utnim , inquil,
P'istea auctnr Ordinis Romani , et antiqua liturgia expressio personœ minislri quœ fit secunditm nos, sir de
gallicana h doctissimo Mabillonio édita et illustrala, nccessilate Baplismi , apud quosdam dubiuni est ; pro-
tilulo 25, Venerabilis Bcda, 1. variarnm Quœsiicnuni, babilius tamen dici.potest qubd non sil , ne cogamur lo-
qnaîslione U , el alii subinde benè multi , eam non tam (•racorum ccclesiam absqve Baptismo poncre , i/ui
tjnquàin recens induclam , sed iil vclcrcm et à majo personam non exprimunt bapiizanlis : quod dicilur con^
551 DE rJAl'lISMO. 352
silio sanclorum Patrum factum , contra errorem eorum f] episcopo. Estât responsum Mauriiii iiUor epislolas
islo modo iiidicativo : Buplizalur servus Dei , in que ralum et validum fuisse Bapiismum cum bis solis ver-
facile supplelui' isliid , nenipe, perme, seu , manibus bis collalum : In nomine Palris , el Filii , el Spiriiiis
Sensus igiliir qiiKslionis est, ulrùm validus olini iiullum ampliûs esse nisi exprimatur actio l)aptizantis
l'uerit , aut eliamnùm valere possit Baplismus daliis à per isla aut nequivalentia verba : Ego te bapiizo, bapli-
minislro qui inter abluendimi isla (antiim profcrret i zaïnr lalis, etc. Scilicet idem ille pnlat judicandum de
vcrba : In nomine Palris , cl Filii , et Spirilàs snncli; Bapiismo, ac de Matrimonio, v. g., quod ante decrc-
non addllis , aut : Ego le baplizo , aut , Baplizaïur tn- lum Tridentiiium valuil clam conlraclum sine tcsti-
lis, aut aliis aiquivalentibus verbis quibus actiobapli- bus et parocbi prœsentià ; scd post decrclum illud
zantis expriraitur. mdium est ;
potcsi qiiippo Ecclesia in adininistratione
Duodccimo Ecclesia; seculo cxcitala primùm Icgitur Sacramenlorum cerlas prœscribere leges el conditio-
Opiniones diversœ. nullum esse liaptismum sine islis aut siniilibus ver-
Prajpositivus in i parte Summ» tbeologicac, Petrus bis : Ego le bapiizo, etc. , concludendum est, posl la-
Cailler aliquot ante Praepositivum annis, in Summà |
Icra definitionem verba ejusmodi absolutè neccssaria
de Sacramenlis et animœ consiliis ,
quac asservatur esse ni ralum sit el validum Sacramenlum Bapiismi.
nianiiscripta in bibliutliecà \ictorinà fui. 150, Ilis ila liisUiricè pramissis , sit
gatus à Pontio.cpiscopo Claromontano, de subjectà citr.tis antea tesiimoniis colligere esl. Illius aulem
qua.'stioiie, epistolà 5 ,
putant validum el raium esse usûs el praxis necessilatem deduxil Ecclesia ex man-
Sacramenluni Bapiismi cum solà exprcssione seu in- dato Cbristi apud Mattb. c. 28 : Euntes, docete omnes
vocalioiie nominis Palris, et Filii, cl Spirilùs smcli, génies, baplizantes cos in nomine Palris, et Filii,
absque illis aut siniilibus verbis : Eyo le bapiizo , vel, cl Spirilùs sancli ; que loco par videtur asiriii
baplizcitur lalis. Senlenliani banc nonnullis momentis nécessitas el invocandi SS. Trinitalem, et exprimcndi
confirmaro conatur dictus Stephaiius in citatà Epi- aclioncm baplizantis; aut si istud postremuni sustule-
stolà 5. ris, el aliud (|uoque lolli potcrit, aui saltem nulla sa-
Alii neganlem sequuntur partera , iiiler quos pri- lis lirma ex Seripturis ratio baberi poteril ,
quà ununi
mus et aucloritate et dignilale eminet Alcxander III ,
prie alionecessarium absolulè esse dcmonstretiir. Non
édita c\ profcsso cani in rem constitutione, quœ li.v eiiim apertè el expresse dixil Cbrislus, ul inter bapii-
bctur Exlra. de Uuptisino et ejus ejfectu. cap. Si ijuis. zandum appellaremus nomen Palris cl Filii el Spirilùs
Obiil aulom ille an. 1181, id est, ci ipsà ;vlat(^qiià sancli; et istud , in nomine , inlerprelari quis possel m
floruit Sie|ilianus Tornacensis , cui procul dubio , iit virtulc, aucloritate , fide ; aitamen constat istud esse
Cl ca:leris ejusdem lemporis Scriploribus, ignota fuii |
falsum. Unde? ex ipsà Ecclesioe ,
quîe lidelis est \er-
Ix'c S. Ponlilicis constilulio qux non videtur priùs
, ;
boriim Clirisli sponsi sui interpres, iradilioneac per-
• iris publie! facta, quàni eam Raymundus in Deere- •
/lies relulerit, et Raymundiconqiilat^o à GrcgoriolX, per usurpata esse vcrba quibus exprimitur aclio mi-
auclorilalcm in judiciis oblinuerit. Paulo anle Grc- |
nisiri , dicendum verba illa scmper judicala fuisse
gorium IX, dicta Àlcxandri Ili definitio, secundo: neccssaria ut ralum sit et validum Baplisma : el quid
bccrelalium conipilationi sub Innnccnlio lII facl.T, (|ui(l advcrsiis necessilatem exprimcndi nciioncn
iiiserta qnidem fnerat : Scd ab iisdcm docloribus sclio- baplizantis dieilur ;i Sle[ibano Tornacensi , illuv
lasticis, in(|uit Morinus, 1. 8, de Pœiiit. c. 10 , n. 21, omne rclorqueri ac converti polest adversùs necessi
pnrtim icjnorata fuit ,
partim miniis quàm Rmjmnndt latem invocandi nomen Palris el Filii el Spirille
In eaindcni neganlem opinionem abiit eodem seculo fieis. Extra, de Bapiismo, cnp. Si quis, cujiis b;i'c verba
duddceiino Maurilius, episcopus Parisicnsis, qui de sunl : Si quis puerum ter in at;uù nicrsrril in nomiiit
•
liàc qua;btioneconsullusfuerat à Ponlio, Claromontano li P«(ris et filii et Spirilùs sancli. amen; et no'i diieril
QIJ^EST- "• -^"T '^ im: roiiMv riAPTiSMi. 3.S4
855
Pic, |iH<'i' non es* Impliuilus. riti'r igiliir pra'ceplo Clirisli 8ali>>ra(il qui bapli/.al in
I l'.ijo (<• liiipliiO, »
l'i;i'(li'iosS(iris siiiilcliiiilidiicin
('oiiliiinavilejusiliMU iiiiiiiiiie Palris, et l'ilii , nt SpirilAs sancti , ncc dieit :
ilanmaliir Vuluit aliquamlo lt(i))lismus clis supra, ubi qux'i'cbainus un ()llri^lus ali(|uani iia-
lire , 11. i? ,
:
pivlniiii-^sis isd's ; h'.ijn le t>ui>ti:o. aporlé non jubcat ut inter bapli/.andiim ilicainiis : Eijo
^S;)iii/i(« siiM./i ,
l'niltaUii'
3" ox Maiiiilio, rpisciim l'arisiciisi ,
(|ni à le baptizo, liuiir laiiicn esse verbornm Ciiiisli si'iimiiii
Slopliaiii cpislolas ii. i milluin esse non ditil ut iiitcr bapli/.aiidnni prominlienius iiomcn
stolam iiiloi- , ,
Baplisimini eollaliim iira'li'iiiii>sis islis aul siiiiililms Palris, et l'ilii, cl Spirilùssani li ; n laiiicn «•crlissiiiiè
bapliio. Qniii ipsc l'oiiliiis in ciijus conslal sine cxpressA illA invocalione milliniu'sse lia-
veibis : Etjo le ,
diœccsi conliiîeral ali(iiu'ni fuisse baplizaluui sine plisinum. Unde porro iiliul ? Ex conslanli et pcrpeUià
consuicns Ecclesia; traditionc et praxi. Excinpia vcrù adducta
islis veibis, rarisicnscm et Tornaceuscni
cpiscopiis per o|iisli)laiii, (jna; exiat il. 3, inic r epislo- non sunt ad rem noslraiii : Itiin (]iiia non siiiil in ro
sarranienlarià, de qiià bic seniKXisI; Imii (|uia
las Slepliani Toinaceiisis, signiiicat sibi luilliiin (juo- laiili'ini
ipie vidcri cjusinodi Baplisinuiii , et ;)t'ssiiii(im appellal acliones addiiclie ex scsc salis crant ad uniiiii quid dc-
roiisiiolndiiicm enrum (pii quùlibel prenieiile iiecessi- terniinat* ; at non ita est actio bapii/.anlis sine isti:i
laïc oiniltniil isla vciba : Kyo te bapiizo. Iniù ipsc verbis : Ego te baptizo, ut ait S. Tliom. cilaliis.
Sleplianus Toinacensis, qiiaïupiàni o|ipc)siiain seiiltn- Secundo, Slephanus ait SS. Paires, cùm de validi-
tiain mullis inomeiilis conliiniare lùlatur, non eam tale Baptismi aclum est, aliquandi) .sollicilos duntaxat
laiiicn ul ccrtam omniiiù ac indubilatam proponit aut fuisse de verbis islis : In nomine Palris, et Filii, et
asscrlioucs, piiriilus summi cl callwlici viii Donthii l'a- aperla est ralio ; neiiipe de illis laiilùm verbis, qu;c
lisiViisis scr/Mi l'csiujia. Parisiensis autein ille episeopus bx'relici adullerabant, tune instilulam controvcrsiani,
ciai Mauritius, qui , ul diximus, Baplismuiu ejiismodi non de aliis, circa quoe nullam Icginius subortain qucc-
Doctissimus P. Martène, 1. 1 , deanli(iuisEcclesi;c ri- Terliô, addit Slephanus, vires laicos plebeios soli-
tibus, c. 1, art. 14, n. 15 et seq. , varia rafert an tiqua tos in iieccssilate baplizare iii bis lantùm verbis : In
niissalia grxca et latina, inquibus, si uiium excipias nomine Palris, et Filii, et Spiriliis sancti. Verùm abu-
rituale ecclesia; Cameracensis ab annis circiter irc- sas fuit, qucm Pontius, episeopus Claromonlanus.pes-
ccntis cxaraium , exprimitur actio ministri bapti- simum appellat ; et, ul dicebat aliâ in occasionc S.
(in\l ,
proptcr milita fieri possil , oportel qubd determi- senlenliam, et probet antc Conslitulionem Aiexan-
nctitr in verbis formœ ad quid fiai : quod quidcin non drilll valuisse Bapiisnium prœlermissisistis verbis :
lit per hoc quod dicititr : In uomine Palris, et Filii, Ego te baptizo ; posl Consliliilionem vero non valere,
et Spiritùs sancti ,
quia omnia in lait nomine facere de- sicut valait Malrimonium clandeslinè contractum anle
beinus , ut habetur Coloss. 3. Unde si non exprimatur decrelum Tridentinum, post verô decretuni illud, non
actus Baptismi, vel per modum )iostrum, vel per moduni ampliùs raluni esl ctvalidum; cxcmpliim, inqiiam,
Grœcoruni, non pcrficilur Sacramentuni. illud apposiluin non vidclur. Islud quippe disciimi-
Ex bis facile est diluere quœ Stepbanus Tornacen- nis esl inler Saeramenla quorum maleria in aliqno
sis adducit, ut opinionem nostrx conclusioniadversam niorali, aul in aliquo pliysico consislit, ut in prioi ibus
Primo , ait Scripturam solummodo praicipere ut pra^scribere, qiiibus omissis, inbabilis declarulur aiit
baptizemus in nomine Palris, et Filii, et Spirilùs san- niinisler ad confereiidum, aut suscipieiis ad perci-
minliaie ha;c verba : Pono bacuium Elisœi super rum Sacramcnloruni consislit in aliquo niorali ; cùm
faciem («am.' liein cùm jubel Deus Moysen virgam aulem rei inoralis bonilas non scmper absolula sil in
suani projicere ul fieret serpens, numquid necesse se, sedrclaliva ad varias teinporum, locorum et per-
fuit Mo)s«ii dicere : Virgam projicio? Non ccrlè, Pa- sonaruin circumstantias, à quibus plerùmque depeu-
55S ' DE BAPTISMO ^o6
det (
quod cnim iino lemporc et in liis circunislantiis An distincta trimn pcrsonarum divmnrum imocniio iit
opliniuni est, imitalis illis circiimstantiis, aul nialum, absoluiè iiecessariu ; et num vulucrit olim Baptimius
aut cerlè non ita opportunnm et consentaaeum esse dalus in solo Cliristi nomine.
potest); inde necesse fuiiCliristum Ecclesia; suœpru- Socinus, disputatione de Baptismo, c. 2, iicgans is
denlix ac sapientix subjecisse moialcm illorum Sa- lis Cluisiiapud S. Mattb. verbis : Ile, duçeie omnes
cranientorum raateriam in quibus administraiidis génies, baptizanles eos, etc., contineri et prace|ilnm et
potest, prout ad commune fidelium bonum, et Sacra- formam baplizandi , conscqucnler docot AposUiios
mentorum digiiitaiem expedire judicaverit, certas reipsà baplizâsse in solo Cliristi noniine.
apponere leges et couditiones, non quidem ut raute- Inler scholœ magistros non una est opinio.
t<ir illorum Sacraraentorum mateiia, id enim juris Suiit qui existimant , non laiitùin Aposioloniin
non liabet Ecclesia, sed nt inhabiles declarentur vcl octale valuisse, sed etiam subséquente, et eiiani mine
niinislri ad conlicienda, vel susciplentes ad perci- valerc Baptismum in solo Cliristi nomine coll iliim.
pienda Sacramenta. Ât non ita est in iis Sacramentis Ita innucre videtur Beda, Commentario in cap. 10
quorum maleria in aliquo physico, vel forma in cer- Actorum; Hugo à S. Viclore, I. 2 de Sacrame;iiis,
lis verbis posita est, qualis est, v. g., Baptismus : sic parle 6, cap. 2; Magisler Senlentiarura, l. 4, disi. 5,
Dixi in conclusione, isla verba : Ego te bapiizo, vel vel baptizattir senus Clirisli, meo jiidicio subsi^tcrcl
Sacramentum.
xquivalenlia, esse necessaria : ubi observabis 1°, pro-
Sed quid, si quis honoris causa dicat : Bapiizo vos;
nomci), ego, absolutè non esse necessarium, quia sa- vcl assuctus loqui in plurali numéro dicat : Nos le
lis expriniilur persona baptizans pcr verbum, bapli:,o. biiplizamus? Rcsolvil Sylvcstor "post Cajetan. in simili
veibo, absolutio, quod valeret; quia non \ariarel sub-
Observabis 2% quôd si veriio bapiizo, quis substitue-
stantiam forma; : ejusmpdi tamen vanilates siul fu-
rot vcl tingo, vel lavo, vel mergo, aut abluo, validé
giendic.
bapti/.arel, quia unus et iilem est illorum verborum Potes 2" :Utrùm si minister dicat in nominibus loco
scnsus. Unde dcserç ndus Innoccntius IV, scribens in in nomine, valeat Baptismus ? R. négative ; quia —
non dixit Cliristus Baptizanles in nominibus, ^ed in
:
tingo, aut abliw, aut batneo (1). bus ; non ergo uliud nomtn Patris, aViud nonien Filii,
aliuit nomen Spiriiûs Suncli, qtiia unus IJctis. Idoiu
disiinctio iiitcr baptizantcm et ba|)iizatum, sicut iiiter tiilc polesl repoli sine pluralilate Sicut dicinuis in :
gencrantem et genituni est enim baptismus Sacra- ; Synibolo S. Allianasii Oeus Paler, Dcus Fiiius, leus
:
mentuni rcgeiicrationis; unde liinoc. III, Extra, do Spirilus Sanclns, non tiimm très dû. Siniililor in excr-
Bapt., cap. Dcbiium, déclarât iiemincm posse scipsum cisnio baptizaniloruni aiitoi|u;iin acced^iil ad ba|ili-
baptizare isla autom distinciio non signilicatur nisi
: stcrium Exorcisa te, omnis spirilus imnmndc, in m,-
:
cxprimatur persona Itaptizanda. mine Dci pniris omnipotcnlis, et in nomine Jesu €liri>.l:
Neque rcfert quôd bxc distinciio significetur per Filii ejus et judicis noslri, et in virlute Si>iriiu>.
sistit signilicalio Sacramenti. Siniililor particula el, propier eamdeni rationem nis: :
Si dicas Stepiianum 111 in lîescripiis Carisiacis , forte oniillalur in seubU Sabelliaiio ad sigiiilic indum
nulliim dosignare personam in fnrmà Bnptismi, cl hxc tria noniina esse u :am cl eamdem personam
Engciiiuin IV, in Decreto uuionis déclarasse porfici i
tribus l'acullat|lius insiruclain. Tandom pariler con-
SacramoMlum, si expritnatur acliis qui pcr ipsum exer- stat particulam umen non esse de siib^tantià fiirni:c,
celnr ctim sanclissimœ Trinitalis invocnlioue. R. ad — sed esse tanlùm Sicramenti jam perfecli acclainallo-
i Uescripta Carisiaca supposiuiia aut adultcrata re-
: neiii 01 appi'obatiuuein ; uiidè in pluribus ritualibus
'
puiari abcruditis, ut vidiinus supr.i. Ad 2 Eusenius :
'f
omillitnr. '
(Billiiart.)
5« yu.€sr. i. .vm. i\. [)l. lOll.MA IIAI'IISMI. 3:^8
lilicrl B; Tajulanus in ('.u\i)ii)ciiiiirii!>, v% i|iii|)uti tq- l'itio , (l Sinrilu tauçlo esse baptiiHium , mnmn li (»ii-
iiK'ii, çi|i(iu||(; iilit'i'ù lioiiiuiià, jiissii l'Ii V, st'iitcnli;! liiin imponamr , |if ncciiiii^l .S'pp i(u>/( ^h)/i'(i«(|(. Qiivd «i
I>:i:i' cvpuiii:!;) fiiil. At cadeiii in Adiiani VI opuribiis inlniuyatus non rcspuudiril Imnc Trinitutan, baptiiului
in 4 '. i|. 'i, lie Uiiiiiisino, atlliuc logiiuc ; i\uiK (inidcin Ulio in tanonc islud obiler observi^bis, colkcli\um
"|ii:r;i al) illo anlca, iiini ailliiic |iiivalus osri , uxa- iKiiiicii Trinilalis uxpuni per dislinclani cuniiii-ialio-
ra(a siitit, ly\n^ ilcindti lumix- l'ilica ci'ini |i(itiiilicaluni iicni l'atris , et l'ilii , et Spifilùs sancli ; yiiod cliain
Korurcl, ipso prxsentt! au speclaulo, an. 15*22. Mis diserlv docct S. Ainbrosiiis , lib. di; Mj^^tcriis, cl.
at'tcilert; viJciur Vossius, Oispiit. ilo lîaptisnio, llicsi Poslqnàm cnim divil : Tu biipliiiittis es in numiue ïri-
'i, iilii l'unluiidil idoiii oiniiino l'sx' l>a|i(izai'i; in uo- nitutii ; slalini cxpjicul iioincn colIccliMim , faclà cx-
minc Cliriili, ac in ntiiiiiui: l'iilris, i'( t'itii, cf Siiiiilùs picssà cnuincraiione pcrsunaruin : Ciinfasiis is l'ii-
itmcli ; licol jiidicet satins essc et cunsullins, si très trciit, iiKpiil, rcçordarç quid (çcçris ; ccd/Vssu^ es t'iliuin,
Personal distincte appcllontnr. fo/i/t'ssii? es Spiritum sauilum. Non sullicerRl iyiuir a.l
Clirisli conimendatioiioni et cclebiitaleni apud prinips l'robauir eiiain ralione (piani adducii Teilullianus,
Clirislianos promovendani, baptizàsse in sulu cjns 1. de Bapiismo , c. U. Ciini eiiini Bapiisnius sil liii^
runi personai'um. Ita S. Th., hic, art. Û, ad 1; S. peisonas dislintilè el expresse a|)pellari sen iiiyoçari.
Uonavenliira, in i, dist. 3, 1 parle dislinciionis, art. Sic loquilur : Anijelus Itapiismi arbila- siipcrvoiluro
2, r,. 2, ad 3. Spiiilui sunclo via^ diriijil, ubhilionc dctiiloriim, <iiiuin
Maldonatus, de Sacranicntis, toni. 1, q. ô, jiidicat fîdcs impcluil , obsujniaù in l'utre, et Filio , et Sidriiu
non esse iinprobabileiu scnlenliam eoruni qui pntant snnclo.. ISum , si in trib\i^ testibus slubjt oiifuc vabum,
ralnin esse et validnm Baplisma collatuin in nominc quant'o magis , diim liabnnus pey bencflkliqncm eifsdam
Culicctivo SS. Trinilalis, quanivis ibidem falealiir urbitros fidei quos et sponsorcs s(dutiii , svflkil ud fidii-
coiilrariani opinioncni comniunioreni esse, et consue- cinm spci nusirœ etiant nunurtis nondiiiint divinoinin '.'
tudine niagis prub.itani. Ciim aulem sub tribus et Icstalio jidci, et sponiv sidiitii
Snnl deniquc qui cxisliniant (el quidcm noslro ju- piijmrentur , nece^ario ndjicitur lùclcsUv incntiu ; qno-
dicio veriùs) , nusquàni in solo Clirisli noniii:e colla- niam ubi très , id est , Pnter , et Filius , el Spiritiis snn-
iMin valuisse Baplisniuni , sed dislinctam Patris, (H ctus , ibi Ecclesia qtiœ trium cor]>iis csl Alliidil Teilul-
Filii, et Spirilùs sancli appellatioiieni scnipcr neces- lianus co loci ad publicani proressiDijeni (iiici in
Prima pars demonsirala manet, ex tcslimoniis luin lur in nominc Clirisli , docciil rçipsii ços fuisse liapli-
lum SS. Palrum qux adduxinui? supra, ubi
Scriptural zatos in nomine Patris , el Filii , ci Spii ilùs s.iiicti. lia
El verô perpétua et conslans Ecclesisc universsc mentiouem facit PeLrus, iuquit, tifiii tiVMsi Pgter omit'
traditio el praxis inviclc dogma isiud calbolicum de- tereiur , sed ut Patri quoque Filius adjuwjerctur
monsiral ; nullà quippe alià régula usa csl Ecclesia in Auclor anonynius, sed aiiliqwus, (lypriaiio, co;rla-
admitiendo vel rejiciendo harelicorum Bapiismo ncus, in Iractaln cui lilulus ç.st : Non dcbçre dciiub
quàni expcndcndo , an iiilcr baplizandum forma con- baplizari, qui semcl in nominc Dçmini nosiri Jçf^u Lhrisli
suela et à Chrislo prœscripla, invocatio nempe trium sinl lincli , probat quod elsi à baplizap^lis iflvûçarcliir
divinarum personarum , observala fuisscl aul violala ;
Clirisli nomen , non lauien in solà nominis ipsiiis in-
ila ul jussi sinl rcbaplizari qui in alià forma fuerant vocalione , sed in uomiue Patris, et Filii , cl Spirilùs
baplizali. Sic coiicilium Nicœnum I rcbaplizari jussil sancli baplizali ccnsendi sint. Ncque (csiim.cs , inquit,
conc. H, Arelatense, can. 16 et 17, photinianos; Ile , doccie omnes génies in nonme Patris , et Filii , et
conc. Conslanlinopol. I
,
quod est générale II, euno- Spirilùs sancli, quia ciim hoc vcrum el omnibus nwdis
niianos, montanislas, sabellianos, de quibus on.ni- in F.cclesiâ obscrvandum sil, et. obscrvari quoque solilum
bus diximus anlea inilio hujus qua;siionis. Unde conc. sil , lamcn considerar.e oporlet quod invocatio nominis
Arelatense 1 , an. 314 , can. 8 , sic decernil : Placuii, Jesu non débet à nobis (utilis videri ,
proiitetvcnei'a^o-
ut si ad Ecclesiam aliquis de liœyesi venerit, inleno(je;it nem et virtutcm ipsius nominis- ,, ,
,
•/. ;
«<tti Symbolw»; et si pcnideriiil cum in Paire, et S. BasiHus, lib. de Spiritu saticlfti MP- l^.i çjii
559 DE BAPTISMO. 360
lilûlus : Advershs eos qui dicunt sufflcere Baptisma tan- fuisse in nomine Cliristi, non propterea inferre licet
liim in noinine Domini , ex professe concltisionem no- eos baplizatos fuisse in solo nomine Christi ; nonapel-
slrara demonstrat , et in speciein contraria nonnulla lalo nomine Palris et Filii et Spirilùs sancti. Audiatur
Scripturai lesiimonia conciliât. Ncminem , inqml, in S. doclor. Si aulem quia non est nominalus ( Spirilùs
(raudem inducat itlud Ajiostoli, qu'odde nomine Palriset sanctus), quod ctiam per illum facla sit crcalura,
Spiritûs sancti meniionem in Baptismulis commcmora- quando de Filio diclum est : t Omnia per ipsum facla
tione fréquenter omittil ; neque ideb pulet iisum liarum s sunt ; ) ideb putas Dei Spiritum non esse Crealorem ;
rocmn esse indifferenlem.... Siquidem Christi oppellatro procul dubio, nec in ejus nomine poteris baptizalos dicere,
totius Deitalis est professio ; quippe quœ simul déclarât quibus ail Petrus : t Agile pœnitenliatn, et baplizettir
et Dcuin qui unxit , et Filium qui unctus est, et Spiri- e unusquisque vestrûm in nomine Domini JesuChrisli; >
tum sanctum qui est unctio. Et poslea : Yidetur inter- quia non ail, et Spirilùs suncli; nec in Palris nomine ;
diim et Spirili'ts tanliim in Baptismate [ecisse mentioncm quia nec ipse ibi est nominalus. Si aulem elium non no-
Apostolus. i Omnes enim , inquit , 1 Cor. 12 , in uno minatis Pâtre et Spiritu sanclo, in tiomine Jesu Christi
i corpore et in uno Spiritu baptizati sunius, » etc. Al non jussi sunl baplizari; et lamen intelliguntur non baptiza-
ideb quis dixerit perfectttm esse Baptisma in qno soluni ti, nisi in nomine Palris, et Filii, et Spiritûs suncli ;
Spiritûs nomen invocatum est. Oportel enim inviolabi- cur non sic audis de Filio Dei Omnia per ipsum fa-
: t
tem manere Iraditionem , elc , sicut supra retulimus t cta sunl ; i ut et non nominalum inlelligas ibi eliam
cura quaerebamus an Clirislus aliquara Baptisnii for- Spiritum sanctum? Quo loco S. Doclor rogulam prx-
niam prœscripserit. scribilsolvendis prœseniis controversia; difficultalibus
Mirum certè est, potuisse Vossium , disput. 2 de maxime opportunam : scilicel, quando Seriptura alicu-
Baptismo , thesi 5 , hune S. doctoris textum laudare, jus taniùm persona; Idivin» meniionem facil, alias
ut oslendat Baplismum in solo Clirisli nomine coUa- non censeri cxclusas; imô omnes pra'Supponi, ciun
tum validum visiini esse anliquis Ecclesioe Patribus ,
Irium divinarum personarum una sit operatio, sicut
cùm data operà oninino opposilum demonstranduni una est essenlia.
sibi proposuerit S. Basilius. Venerabilis Beda, lih. variarum Quœsiionum, q.
Didyraus , 1. 2 de Spiritu sanclo , non longé ab ini- 14 : Si quis, inquit, baptizans dical : Baptizo le in
atque insanum j'uluruni , ni perfeclum Baptisma putet et Spiritûs sancli, sicut Dominus instituit, non est ve-
quod datur in nomine Palris et Filii , sine assiimpllone rus Baplismus ; et ideb videndum est ne quis crrel in
Spiritûs sancti ; aut rursiis in nomine Palris et Spiritûs verbis Aposloli, quibus dicit : Nunc baplizo in Cli islo
sancti , Filii vocabulo prœtermisso ; aut certc in nomine Jesu, aliter intelligens quàm diclum sit. Quo loco vide iir
Filii et Spiritûs samti, non prœposito vocabulo Palris. Beda correxisse quod scripserat Comnieiitario in <\.-
Licèt enim quis possit exislere saxci , ut ita dicam , cor- pul 10 Actorum, ubi ex S. Ambrosio exponil (pni,i,i.
ut iinum de prœceptis nominibus prœtermittat , i idelicet baptizalos quanquàm cùm ibi S. Ambrosii verli.i lu,
:
conlrarius legislator Cliristi ; lamen sine perfectione lùm referai, eodem sensu exponi posset quo ip^iiiii
baptizabil , imb penilits à peccalis liberare non polerit S. Ambrosium mox cxponemus.
nquit, hic .ipostolus Clirisli nomen assunipsil dicens : nomine; et docel idem esse ac baplizari in (Idem
t Quicumque in Chrislo baptiznli sumus ; t ciint ulique Christi, non vcrù in appellalione solius nominis Cliri-
non habealur leyilimum Baptisma , (lisi sub nomine sli. In C.'irislum baplizalum esse, inquit, nilûl nliudin-
Trinilalis ? Deinde respondetur : Quoniam hoc loco non dical quàm in illum credendo saiutiferà aqua lingi.
tam Baptismatis rationem, quàm mortis Christi disculcre Fieri aulem non potest ut in Christum credamus, nist
Theophilactus, in caput ullimum S. Lucœ : Quo- mus Enimverb quœnam verborum forma adhibcnda
vwdb, inquit, Baptisma in nomine solius Christi fieri essel, Dominus Discipulis suis exposait : i Baptizantes
intelligcmus, prœsertim citm aliàs doceamur baplizari in t eos, inquicns, in nomine Palris, et Filii, et Spirilùs
17, solvens objeciionem illius adversùs divinitaiem que vestrûm in nomine Jesu Christi in remissionem pec-
Spirilûs sancti ex eo ductam, quôd Seriptura reruni catorum. Cap. 8, v. 12 : Citm verb crcdidissenl Philippo
crealioneni Spirilui sancto non adscribat, respondet ex evangelizanli de regno Dei, in nomine Jesu Cliristi ba-
illo Seriptura; silentio nialè inferri reipsà Spiritum plizabantur viri et mulieres. Cap. 10, v. 48 : Jussit
sanctum Crealorem non esse; sicut ex co quod eos (S. Petrus) baplizari in nomine Domini Jesu Christi.
Seriptura aliquaado asserat baptizalos nouiiullos Cap. 19, V. 5, de quibusdam discipulis quos S. Paulu»
Sfij 011 F.ST- I. ART. IV. DE FORMA BAPriSMl. 502
iiiveiiil F.phesi, ditilur : llit mulitii, bapiiuiti sunt m I Chrihii dislingtiatur fl Raptisnio Jonniiis quo lincli
Icro ad iiropoNitaiii iliUiciillalcm ivs|ioiisiuiiein, qii;u isliid, in nomine, sxpii'is usiirpari abaucloribus sacris
ti i|ilc\ allciri (lolcst.
pio virlulc scuaucldiilalc, niaiiift'slnnicbl cxS.Pelro,
fuisse, 111)11 praiteiinisso noniiiie Patiis cl Filii i-tSpi- Christi Nuzareni surqc et ambuta. Va cap. 4, v. 7, .sa-
i-ilùs saiuli ; imA oiiim poisoiia iioiiiiiialA, cxUnw non ccrdolcs cl scribx sic inlerrogaiit Pcirum et Joanncni :
crnscnuu- oxcliitic, iino poliiis siipponnnKir parilir In quà virtule aut in quo nomine feristis hoc vos? Ko-
appcllata-. lia exponnnl S. (;\piiainis, Anonynnis, sp(in>ioncm conlirmat 'l'hcophylaclus in cap. 21.
S. liasiliiis, S. Ani;i;sliniis, llcila. Alque, ul ail Kn- S. Luca;. Quando dicimns, iiKpiil, llaplisma fieri in no-
lo^ins apiul riioliiini in liil)li(>llicca, codice 280 : Quod mine Christi, non dicinnis quod oporleal in solius Cliritti
(iulum est in .Aid's i/i' lis (/iii llaplismiim Joiiimis (icce- nomine fieri, sed quod Chrisli llaplisma spirituule
pissent : i Uis iiuilitin, (m/Xùiifi siiiil in noniinc Ihmmi sil, non Judaicum ; neqnc quule Jounnis in pœnilenltam
< Jesu; > lioc esl, quia b(ii>tizali sunl JH.ria timlitioncm, sotitm, sed el commiinionem Spirilùs sancli et remissio-
iloclrimtmquc Domini Jau. Qiim-e et alibi ciim dicit : nem peccalorum conférât.
I In Cliristo {vel in morte) Cliristi baplizali sunt, > Inslabis : Tarn istud, in nomine Chrisli, in Actibus
emmlem sensuni dd'cmits iiitelligerc siijnilicari ; hoc esl, Apostolornm signilicat in iiivocatione, quàm apiid
in noininc l'uliis, cl Filii, et Spirilùs saiicti bupliiali S. Matlh.,r. 28, in nomine Patris, cl Eilii, et Spirilùs
iunt. Sic enim docuit et tradidit Jésus Chrislits Dominas sancli, signilicel in invocalionc son appellalioiic Patris
uoster, ut Buptisma fterel. Yeiisimilc (juippc non esl el Filii el Spirilùs sancli , non vero tanlùm in virlulc
Apostolos tain leligiûsos cl accuralos niandaloiiim et aiictoriiaic ; atqui hoc postrcnmm vcrum est;
Cluisli obsorvaluros, lain soleinnc piuîcepUiui bapli- ergo, etc. — Uesp. 1° : Nego niaj. In his enim rébus
zandi in noinine l'aliis, cl Filii, et Spirilùs saiicli da-
'
iiiliil audivisse de Spirilu saiiclo In quo cnjo, in- istud, in nomine Palris, et Filii, el Spirilùs sancli, apud
quiunl .\ct. 19, v. 3, baplizali cslis .' Qnà (pi:cslioiie S. Mailh. idem esse ac in invocalionc seu appclla-
snpponnnl soliium Tuisse cxprinii In Oaplismo noinen tione, quia inler baplizandum senipcr invocaïuni est
Spirilùs sancli, sicut Patris et Filii; Baplisnius ergo nomen Palris el Filii et Spirilùs sancti. Al non ita est
in nomine Chrisli, idem esl ac secundûm proDceplum de nomine Chrisli saltem solo, per exclusioneni alia-
Clirisli dalus. rum personarum; nusquàm enim ex traditioiie Ec-
Secunda esl, bapiizavi in nomine Clirisli idem esse I
clesiœ dcmonslrabitur valuisse Baplisnuim sub invo-
ncbaplizariiii (ideCIn-isii, seu poslemissani publicam calionc solius nomiiiis Chrisli collalum. Uesp. 2'
professioneni fidei in Ciiristum. lia S. JoannesDama- istud, in nomine Chrisli, in Aclihus Apostolorum ,
scenns tilalns; nullus quippe baplizalialur, nisi piiùs significare posse invocationem Chrisli , non quidam
conlesialiis fuissel se credere in Cbrisluni. Uunc sen- per exclusioneni, sed per adjunctionem aliarum per-
sum non obscure insinuai ScripUira. Act. 22, v. 16, sonarum, utanlea diximus.
Aiianias sic Pauluni conipellal: Quid moraris? Exunje Objicies 2° auctorilutcm duorum SS. Pontificum
Cl baplizàre, et ablue peccala tua ini'ocalo nomine ipsius. Slephani cl Nicolai I, quorum pi imus sedere cœpit,
El c. 8, V. 3C, ubi narralur quomodo Ij.'ipiizalus sil an. 253, aller aii. 858, uicrque vero credidil raïuni
cunucbus reginaR Candacis à Philippe, veneninl, ait esseel validum Baplisma dalum in solo Chrisli no-
S. Lucas, ad qnamdam aquam ; et ait cunnchus : Ecce mine.
aqua, quid prohibet me baplizaii ? Dixit aulem Philip- De Slcpliano lestis est sancUis Cyprianus, epist. 73
pus : Si crcdis ex loto corde, licel. Et respondens ait : ad Jubaian., ubi de illo conqueritur, quôd nequidem
Creda Filium Dei esse Jesum Chrislum. Et jussil stare à Marcione baplizalos ilerùm baplizari vclit, eo pr;e-
currum, et descenderunt ulerquc in aquam Philippus et texlu, quod in nomine Jesu Chrisli bapliitati videantur.
emittchus et baptizavit eum. Ubi observabis non addi : Quomodo ergo, inquil, quidam dicunt foris extra Ec-
Baptizavit eum in nomine Christi, sicut aliis iii locis. '
clcsiam, imb et contra Ecclesiam, modo in nomine Jesu
Quid ita? quia eunuchus ille jam suani in Chrislum Chrisli, ubicumquc el quomodocnmque ijenlileni bapliza-
fidem professus fuerat. Illud crgo, in nomine Clirisli, liim remissionem peccalorum coiisequi posse quando
,
inlelligi débet, non ex parle ministri bapiizaniis, ipse Christus gcnlesbaptizari jubeat in plenà eladunatâ
quasi inler baplizandum solum Christi iionien ali- Trinilale ? Opponit ibi S. doclor Baplismum in no-
quando expressuin et appellaliim fueril, sed ex parle mine Christi, Baplismo in pleiià et adunalàTrinitate;
subjecii recipientis Baplismum, à quo exigebalurpriùs seu qui, juxta Christi mandaluni , eonfcrri débet iu
lidei iu Chrislum professio. nomine Palris, el Filii, et Spirilùs sancti; alque
Terlia responsio est , baptizari in nomine Chrisli Siepnano ejusquc sequaclbus quod contra objicii,
nibil esse aliud quàm baplizari Baplismo Chrisli, in istud nuindalum, ratum haberent Baplismum in no-
ejus virlulc el auctoritale : ut nempe Baplismus mine Christi collalum.
TH. mi. 12
363 DE BAPTISMO. 5G4
Idem refertur in Actis passionis hujus S. marij ris et expressâ Irium personarum SS. Tiiuitatis. Tùm quia
poiitifîcis, quse, lesie Baronio, ad an. âo'J, n. 20, ac- in illis ipsis Actibus passionis S. Stepbani quos com-
curala suiit et fide Jiguissima. Nairatur eniiii ibid. mémorai Baronius ad an. Cbrisli 259, n. 23, refcrlur
n. 2-2, facio freqiieiili conventu in crypta Neootianà, Nemesium iribununi militum à Stéphane baptizatum
Stcpliaiium in noinine Doruini nostri Jesu Cbrisli fuisse sub hàc forma : In nomine Patris, et Filii , el
bapuzàsse, cl sigiio sacri iiiysterii consecràsse numéro Spiiitûs sancti baplizo te. Quando igitur in iisdem
cenlum et ocio, tam viros quàm mulieres. j
Actibus refertur eum bapliiâssc in uoniine Jesu Cbri-
De Nicolao I, constat ex ejusresponso ad consulta sli, per illud, in nomine intelligi débet in virtule seu
Bulgarori-.m, cap. 104, ubi sic loquitur : A quodam aucloritate (Cbrisli, seu Baptismo Cbrisli. Tùm dcni-
Judœo, uescids lUriiin cliristiano, an pagano, muUos in que quia Firrailianus Cypriano el Stepbanocoxlaneus,
patrià veslrà baplhatos asserilis, et quid de liis su agen- teslatnr Sicphanum rcipsà baptizàsse in plenâ et
d'MH consutiih. His piofeclb si in nomine SS. Trinitaiis, aduiialà ïrinilate. Sic loquitur in epistolà ad Cypria-
vel tanliim in noininc Llirisli, sicul in Adis Apostolurum uuui inter Cyprianieas, n. TH. Illud quvque absurdum,
l'egimus , baptizali nuiit (unnni quippe ideniquc csl, til quod non pulant quœrendum esse quis sit ille (jui bapti-
S. exponit Ambrûsius),conitateos non esse denuh bapti- zaverit , eb quod qui baplizalus sit, gratiam consequi
zandos; sed piiniiim ulriim clnistianuafin pagaitus ipse potueiit invocatû Irinitate nominum Patris, et Filii, et
Judœus iXlileril, vel si postmcdiim (actus fuerit christia- Spirilùs sancti. Idem quoquc post narralam dœmo-
tius, invcsligandum est. Quainvis non prœtcreundum esse niacae cujusdam femina; historiam subdit Quid igilur, :
credamus ,
quid bealus de Uaptisnu dical Aitguslinus : ait, de Imjusce Baptismo dicanus.... muximè cui nec
Jam satis, inquil, oslcndimus ad Daptismum qui verbis symbolum defiiil Trinitaiis ? Igitur , leste Firmiliano
ei'imgdicis cunsccrului; non pcrlinere cujusquam vel (quanqtiàra in Stepbanura parùm propenso) Slepba-
danlis vel accipientis errorem , sive de Paire, sive de luis baplizabat sub invocatione trinitaiis nominum
filio, sive de Spirilu suncio n/ilcr seniint quàm do- Palris, et Filii, et Spiritùs sancti.
pliani, r incerluni plané esse an S. Cyprianus de Sunt qui in ejiis rcsponso duplicem dislinguunt
Stcphano loqualur : aiteniin lantùm : Quidam dicunl ; partem : priorem in quà agit duntaxat de fide bapli-
quod ibi asseril S. doclor, legcril iu ipsà g(;uuinà Sie- 1! ac cjus menlem esse aiunt ,
parùm scilicet referre
cpiscopo, et non sanclo Cypriano Carth;igincnsi cpi- ! Pontilicis , attendilur ex parte subjccii seu susci-
si'opo, prxsertim cùm ad ipsum recta niisisset decre- I
pientis Bapiismum, à quo postulabatur fidos in Cbri-
ctuni sitjCum Stepbani nicnlem elsensuni satis asse- j, Aciuum Apostolorum tùm S. Ambiosii , : at in illis
inine Chrini daium, Stephaiio idem esse.ac in solà zandi. Postcriorem vero respoiisiparlem aiunt spcctara
iioniinis Cbrisli invocatione. Non ita est : per Dapti- ministrum Baptismi, in quo exigit , ul verbis evange-
smum enim in nomine Cbrisli, inlelligebal Steplianus licis ulatur pro foinià : niliilominùs jubet examinari
Baptismumvirtule et aiicloriiatc Cbrisli instilutum el quis sit ille ministcr, anJudxus, an paganus , an
datuni; el quidcm apposilè ad staium conlrovcrsi;c Cbristianus ; non quôd dubilct S. Pontifcx ratuui esse
quam cum Cypriano babcbat, ni iiempe oslcndercl Bapiisma à quocumque verbis evangelicis collaium ,
liarùm referre à quo Bapti-nius conforatur, modo sil sed quod periculum sit , ne paganus aut Judaius for-
Bapiismus Cbrisli, id est, viriuie elauclorilaie Cbrisli mam corrunq)at inter baptizandum.
inslilutus. cujus proinde vis el efiicacia non pendei, Yerùm rosponsio isla, ut nibil dissinmlemus, gratis
ul pulabal S. Cyprianus cum suis, à fide minisiri, scd ficla videtur, nullumquo babct in citato Nicolai rc-
ex virtule Cbristi, qui lam benè per liKreticos ac psr sponso fundamcntum ; ia quo non duplex est sed
ortbodoxos, per nialos ac boiios Sacranienia sua dis- uimm responsi arguraentum ncmpe condiiio bapti-
,
liane aiitem fuisse veram el gcnuinam mcntem sum est, qualis in;errogalio, at non intcrrogalus fuit
S. poiitificis Stepbani palet, liini ex ipso statu con- S. Pontifcx , de fide suscipientis Bapiisnnmi , scd de
lro>ersia; iiiter ipsum cl S. Cyprianum excitata; ; non niinislro, an si paganus sil, vel Juda;us, légitimé
enim de forma Baptisnii, sed de fide ministri agebatur baplizct : quando igilur respondet S. Pontifex, lé-
inter illos : Itim quia Slepbanusin nullà re à Iraditione gitime illum baptizare , si in nomine Trinitaiis vel iu
discessil, qui solcmne istud émiserai decretura : Ni- nomine Cbristi baptizet, 'i\»nifestura est illud ex parte
liil innovetur , liisi quod iradilwn est : at tota docet ministri dcbere inlelligi , lioii ex parle subjccti reci-
iradiiio, Baplismuin confcrri debore sub inYoeaiione picaiis Buplibiuuuii atque ejus menleiu esse, Ba-
8f.S QDiCST. I. ART. IV. DE FORMA ItAPTISMI. 568
|)il^iiituu iiei'iiiilc raluiii et^w , lii vul iii iiumiiiu 'l'ri- l)euni, quia cô luci pnetoriniltilur ; oslciidit istud si-
iiitatiH, \c\ in iioiiiiiiu l'.lii'ibli ounrurutur : sut) disjun-- Icntiuin divinilati Spiritus sancti non obessc, duplici
ctiiiiii; oiiiin ulniiiii|iii.' |iri>|iiiiii(. prx'serliin argnnu'nto.
INcc (ilis(:it i|iioil in ciiiiluiiiatioiieiii stii rcspoiisi i' Uuia in iiiuliU Scriplura: locis connnendatur
aildiicul uuctoi'llalcin Actimui AposlDloniiii et S. Aui- Spirilûs sancti virlus el putcsius, in qnibus l'airis aul
ln'osii (|iii:i iieiii|i(: in t:!\ pcrsiiasioiiu fiiil NicdIaiiB
,
, Filii nuinen silolur ; née lanien inde ipiis nieriti)
liis in loeis sunnunoni cssu de Ua|ilisnio ruverù dalu iulorrot l'aircin cl l'iliuin Ocuni nun esse.
in sdli) Clnisli niiniin'. Adil' (|in'iil S. riinlil'L'x liK|ua-
T Quia ulii in Seripturis aliipia divina operulio vel
tiirili' Cl) i|iui |iosili) non siiut ivliapli/.andi illi l>nl};ari,
l-'atris , vel l'ilii , vol SpiritA.s sancti designalur , etsi
i|ni> vorùsiiLlalo loront ruliai)li/.andi : atistud nnlla-
nria taiiiùin appcilctur prrsona, ad oninos tajni'n ii|io^
tcnns inlelli'xitdi: lidc aiit o\ |iai'to lia|)ti/,antis, nnt
ratio illa lolrri i dcliel, i|ui:i triuni porMinaruni una esl
e\ partu liapti/.uli ; siipiidiMn ex prul'essu ciint Aii-
el omnino par virtiis et aiiciurila.s. liane uuteni suani
giisliinnn dicenlcni, ;ioH pcrtiiicvc lut Uuplismuin veibis
rcsponsioncni cunlirnial sanclus doclor duplici cxem-
fvdiiijt'licis cuiisicrulum imjhsi/ikihi ii7 dunlis vel (icci-
plo; fienipo ounliolii Candacis reyiiiu;, qui baptizatus
pieitiis $rrorem ; ergo iliud inlcllit;ei'c dunlaxat po-
tanlLini in Cliiislu ploniin) c(jilsccuIus est njyslojiinn;
inil de l'orniA pci- niinislrnni pronniitiatà, qui si dc-
el coruu) ipii Act. 19, legiinliiri)aj)tizali tantùni in no-
piolienilaliir liajiii/.i'isso in ninninc Ti'iniUUis aut in
mine Jesu Cliristi , noc lanion in liis ileraluni est
nciniine ('.iiiisii , liajiiisiiuis ratus est noc ilerandns,
Baptisina, sed novatuni. Audialur sanctus doclor. De-
sec'ùs vrrù nulliis eliloianiliis.
nique yEthiups eunuchns Cundacis rcginte bnptiudus
Alii igilur respondcnt, S. Ponlificem ex privalà suà
in CUristo ,
plénum myslerium conseeutus est. F.l illi
scnteniiit extra qn-esita respondisse, valcre Bapli-
qui negaverunt se scire Spirilum sanctum ,
quumvis
sniuni in noniinc Cliristi collaluni : do lioceiiint inter-
baptiziilos se dicerent in Jounnisliaptismo, baptizuti sunt
rugalns non i'nerat , et istiid obitor insérait sno rc-
postea.... Bapliziiti sunt itaque in nomine JasuClirisli ;
sponso, ipiod iiàe iii paite Ecclcsi.^L> uiiivcrs^e judicio
nec ileratunt est Daplisma, sed iiovatum, tinum enim lUi-
prubatuni non fuit ; adeùqtie, salvà quae ip»i dcbelur
ptismn. Ubi uulem non est plénum Buplismiitis sacra-
reveientià, deseri pulest.
{ mentum , nec principium vel species aliqua liaptismatis
Objiiies 5" aiicloritalem aiiquorum SS. Patruni,Cy-
'
œstimatnr. Plénum autem est , si Paircm el Filium et
priani, llilarii , Basilii, Anibi-osii et Bertiardi, qui
Spirilum sanclum fatearis. Si unum ncgcs, totum subrues.
onines teslanlur Aposlolos in solo Chrisli nominc va-
Et quemadmodiim si unum in sernwiic compreltendas ,
lidé bapliz.isse.
\ uul Patreni, aut Filium, vit Spirilum sanctum ; fuie au-
S. Cyprianus, epist. 75 ad Jnliaianuni, ducet Apo-
lem nec Palrem, nec Filium, nec Spirilum sanclum abne-
slolos baplizàsse Judœos in noinine Jesii, gciUiles auleiii
ges ,
plénum est fulei Sacramenlum : ita eliam quamvis
in nominc Palris, el Filii, et Spirilûs siiucli.
[ et Patrem el Filium el Spirilum dicas , el aut Palris ,
S. Hilarius, I. de Synodis conlia Arianos in po-
;
aul Filii, aul Spirilûs sancli mimmspotestatem,vacmun
slrcnià editione, n. 85 : Ne poslrcino Apustoli , inqnit,
'
S. Anibiosins, lib. 1 de Spiritu sancto, cap. 3, re- invocatione seu appellationc uniiis duiitaxat personae
feltens objectionem eorum qui ex istis Apostoli verbis i
SS. Trinitatis , modo lidcs babealur sana et intégra
Filium omnia , inferebaal Spirilum sanclunt non esse uni appellatà personà, ali;c subintclliguntur : quùd si
5è7 DE BAPTISMO. S6S
omnes appellareiitur et fides intégra non foret, toluni contraria plané sententiâ fuisse. Sensus igitur illius in
Secuiidum.ratuiii fuisse Baplisma datum in nomine et auctoiil\le Christi coUatum ratum esse eadem :
licét expressum sit fide. Al Baplismus in qtio taciuim, las et opciatio, quod demonstrandum suscepersi, ut
est nomen Spiriiùs sancli, procur dubio coUalum non indc prtbarct Spiritum sanctum Deum esse perinde
naruui. Et Tcrô insiitulum S. doctoris erat, ut oslcn- cjus noniine, sicut in nomine Patris et Filii.
deret xqualem esse Iriiini SS. Tiiiiilalis personarum Ad S. Ambrosium, dico eum loco citato non agere
auctoritatem et operalioncni, liccl aliquando una no- de forma Baptismi , sed tantùm de fide baptizandi. Al-
ntiiietur , aliis silenlio pra;lermissis : apposilè igitur ludit scilicct ad illam solemnem fidei professioncin
dacis , et aliorum qui baplizaii legunlur in nomine Basilius 1. 3 adversùs Eunomium , et ipse S. Am-
Chrisli, supponitin tali Baptismo reipsà solum Chri- brosius, 1. 2 de Sacramentis, cap. 7. lulenogatiis es,
st! nonien fuisse appellaluni : aliàs exempla bajc ad inquil , (redis in ûcum Patient ? credis in Dominwa
rem apposiia non fuissent. noslrum Jesiim Cliristum ? credis in Spirilum :.;tnctiiin?
Denique S. Bernardus, epistolà 405 , aliàs 340, ad Yull igilur sanctus docior , in illà solennii lldei pro-
Heiiricum archidiaeonuui, interrogalus quid essel sen- fessione quam baptizandi emittebant, salis esse si una
liendum dcBaptismo in extremis collalo sub islà ver- persona noniinetur , modo fidos in omnes liabcatur :
boruni formula : DujHizo te in noiiiiiic Dci , et sunclœ quôd si onnics appellarenlur, et aliqua negarelur, va-
et verœ crucis, sic respondet ; Ego veiè liunc baptiza- cuumessot niysterium,id est, nullum giatiïc elfectuni
tuiH puto ; nec sonum vocis, verituti fidei , et pietati in- consequerclur qui Baplismum susciperet, Quod ve-
—
I
terii'wnis prœjudkare potuisse. Besp. ad singulos rô loquatur sancius doctor de lide bapiizandorum
forma Baplismi, scd de professione publicâ fidei illius sanc-ti baptizati fnerant , non potueritnt ticcipere Bapti-
qui baptizandus erat ; ailque à Juda;is postulatam fi- sniaiis sacramenlttm. Et postea : Plénum auiem est
deni in CInistum , à genlilibus verô in Trinitatem : (Baptismaiis sacrameiitum) si Palrem et Fitium Spi-
non quasi diversa sit fides in se , sed quia varia fuit ritmnqiic snnclinn fateuris. Si tinum neijes, totum sub-
expliciia lidi-i professio, qux à baptizandis exigcbalur. nies. ... El postea : Ita etiam quantvis cl Patr,:m et Et-
Sic à Judœis, qui jaclabanl, inquil, se Patrein liabeie , ;, tium et Spiiilum sanctum dicas, et aut Patris, aul Eitii,
postulala est explicita professio fidei in Filium ; à aut Spirilûi sancli viinuns potcstatcm, vacuum est omne
gentilibus verô qui uimm in tribus personis non agno- mijsleriuni. Qn;e sanè vcrba de ministro baplizanle
scebant Deum ,
poslulala est explici;a professio (idei exponi non debent, nisi velisS.dociorein lu coerrorc
in Trinitatem. versalum fuisse, fidem ministri plané necessariam esse
Ad S. Ililaiium : Baptismus in nomine Cbrisli idem ni Sacranieiita validé conliciat ; hoc enim iuiportarent
csl apud ipsum eu loci , ac in virtute et auctoritate vcrba laudata, si de ministro loquerelur sanctus doctor:
Christi ; iaiô ex loco citato infertur potiùs Apostolos verùm ab illo crrore alienus omninô fuit; igitur de
baptizàsse sub invocatione expressà SS. Tiinilatis. subjeclo pereipiente Sacranientum loquilur.
I
Kanique ejus scopus est ut osiendal , ea Scriplura; Porrô S. Ambrosium, cùm ex professe agilde forma
Icstiuionia qmc Ariani tanquàm contraria et pugnan- Baplismi, afiirmare eam verbis cvangelicis, in nomine
tia objicicbaut, reipsà non pugnare inler se ; et inier Palris, et Filii, et Spiriiùs sancti , exprimcndani
alla adducit textum Acluum .\poslolorum, ubi refer- esse, manifeslum cA ex lib. de Mysleriis , c. i, aiilea
lur mullos in nomine Christi fuisse baplizatos, cùiti cilalo, ubi quarebamus an Christus Bapiismi formam
tamen Christus expresse jusserit baptizanduni in no- prœscripserit. Console.
.mine Palris cl , Filii, et Spiriiùs sancli, quœ loca, juxta Denique ad S. Bernarduni respondet Estius in 4,
S. doctorem, non pngiianl inler se : ai pugnarenl oni- dist. 5, paragiapho o, pr^ediclam cpislolam non esse
iiinô , si reipsà vcllel Apostolos baptizàsse in solo sancli Bernard! : verùm id non probat. Horstius, in
Christi nomine : violassent enim mandalum Clirisli nolis ad banc e|)istolan), addit se n'on facile credilu-
apud S. Mallb. , c. 28. Alla igilur rationc conciliari rum non esse Bernard! ; eu! subscribere videlur do-
ea testimonia non possunt, quàm si dicamus Aposto- clissimus Mabillonius laudans codices in quibus illa
los nusquàm baptizàsse in solo Chribli nomine ; et continelur : verùm candide faletur improbandam esse
lexlus in speciem oppositos exponendos esse de Ba- hanc S. docloris senlentiam, quœ Scripturis el tradi-
piismo Clirisli , hoc est virtute et auctoritate Christi tion! adversatur,
collato. Qua-res 1° quid seulienduni sit de variis immuta-
Ad S. Basilium : Manifesté constat ex lestimonio tionibus qua; conlingere possunt in forma Baplismi'.'
ipsius inler probaliones conclusionis adducto , eum iu )
— Besp. graviter peccare eum qui vel tantillùm for-
56!) Qll.-E*>T. I. AUT. V. niSCUIMI'.N ItAPTISMI CIIRISTI A lîAl'TISMO JOANNIS. 57C
craniciiUnii, si, vorliis iiuilalis, ailililis, ilclractis, tnns- Lulberus tanicninilio sua; prxdicalionis discriincit
posilis, non iiiancal iiL'Mi viMliiiiiini scn-ii^ ; nOciis si slaliicbal intcr uiruiiiqne Baplismiiin : in dispuliitiuiiu
ivinaniMt. Do i|nilms niulalionis s|ietifl)ns dicihir in eniiii di' Itaptisnjd li^i^'is, Juaiinis et Cbrisli, édita an.
tractalu ilo Sacianienlis in gcnoro, el consuli polest 1 j20, Baptisiniini Cbrisli in tribus maxime à Baptisnio
Qiia'ies4° ()ni(l scntionilinn sil diî forniA islà : Eijo Joannis non cral Sacranieiilum sicnl Bapti.iinus
i/i'iii/uiis ft (jiniii, cl ptocidciitis ub Cbristi 2° quôd isle peccala rcmittil, non aller
f.' /i(i|i(ii() in iinmiii.' ; ;
Iilror/Mi". — Ik'sp. didiiani et inccilam vidoii, adooiiuc 3° quia bapli/.ali à Joanne rtirsns bapliisali sunt, iiiui
Itnplisniuiii esse sub condilionc iteraiulum : tuiii (|iiia verù ii qui Baplisino Cbristi tincli fuerant.
iMiS'.|nàni lalis forma fuit ah aiilii|uis usurpaia ; iniù Ven'mi cùm li:cc Lulberi sintciitia parùm colia;reat
\idclni' al> iis impniliala, ni conslal ox S. Alliaiiasio, cum alio doclrinx Lullicranu; capite circa ellicaciaiii
nio, iKiTPsi 75, n. Il, 19 cl 20. Tum quia, lit obser- in eo ut lidem cxcitel, iuqirobata fuit et rcjccla à di-
vai ibid. S. Kpipbaniiis, votabubmi, ingenUi, sufficicn- scipulis Lnlhcri; quippc adtfidein cxcilabat non mi-
ler non cxpriiiiit vini Imjns iiominis Palris ; nccpie nus Baptisma Joannis quàm Cbrisli. Ita Mclaiicton in
vocabulum, ijciiili, vim noiniiiis l'ilii. Tiini deiiicpie Locis aniii 15'J8, titulo (/e BuiHismo, ubi lotum discri-
qoia Mominc Patris, ut l'ilii, et Spiritùs sancti sigiiiH- mèii ulriusque Baptisini in co repoiiit (jubd Jonnnes,
iKimiiio à genitoiis et geiiiti significanlur lanlùin ac- lato prœdicabant ; ministerium tamen fuit idem, et effe-
Circa discrinicn Baplismi Cbrisli à Baptisnio Joan- clrina; per utrumque aiinunliai;c, tum ex remissione
nis crrànint ex vcteribus, Petilianus opiscopus Dona- peccaiorum per utrumque procuratà : Cbrysoslouiurni
tista, qui contendebat unum esse Clirisli et Joannis verô, Auguslinura , et alios velercs discrimeii inter
Daptisma, tribus tamen (ut iiuiuiebat)gradibus conse- utrumque Baptismum stalucnles non esse audiendos
cratuin ; ita ut aquam Joaniii , Spiiiiuiii sanclum inverecundè ac protcrvè pronuutiat. Kemnitius,
2 parte exaniinis concilii Tridentini Vossius
Christo, iguemdenique Paracleto tribueret. lia S. Au- in ;
giislinus, 1. 2 contra Lineras Petiliaiii, cap. 32. intégra dispulatione 8, de Baptisnio. Quibusdain ta-
Undecimo vergento sceulo, Bogomili, ita dicti lin- men pra;rogaiivis, nempè cepiosiori Spiritùs sancti
guS Bnlgarorum, qiiat^i iinsericordiam Dei iniplortiulcs, grati.-c largilioiie, Baptismum Cbristi superiorem
aiiclore Basilio quodain inedico è seclà Masaliaiiorum, fuisse Baptisnio Joannis, non invili concedunt recen-
docuêre Baplismuni nostrum, quia in aquà lit, esse Ba- liores Lutberi et Calvini discipuli, quanquàm euni-
ptismuni Joaiinis ; Baplismuni vero suum esse Bapli- dem fuisse naturà et subsiantià perlinaciùs conten-
I
titulo 23, cap. 16. Orlam autem illain scclaiii unde- Magister Senlentiarum, 1. i, dist. 2, litter.à F, dis-
cimo seculo inclinante, inde coiijicimus, quùd Eulliy- duo gênera baptizatorum à Joanne unum
tinguit :
mius, qui florebat initie duodecimi, assciat eani non eorum qui in Baptisnio Joannis speni suam ponebant,
niulto ante caput cxtulissc. nec cognoscebant Spirilum sanctuin, el ii Cbristi ba-
Ex recenlioribus, LulberanietCalvinislic unuiii esse ptismale subinde bapi.izari debuerunt; altcrum eo-
rum, qui spem suam in Baptisnio Joannis non collo-
(l)Hiccaulènotandum fieri facile posscut babean- cabanl, et Patrem, Filium, ac Spirilum sanctumcre-
tur quasi formse commuiii équivalentes termiiii, qui debant, qui alio non indiguère Baptisnio, nec cliani
eidem reverii non œquivaleant, undo, el id jam alibi pestea baplizati sunt. Hanc Magistri sententiam rc-
ob.<ervaviiiius, non valet Baplisiiiacollatum in noniine
censens S. Th., 5 parte, q. 38, art. 6, eam, quan-
SS. Trinitatis, vel in nomine Dei uniiis et Iriui ctsi ,
vûces illaî idem esse vidcniur quôd Pater, Filius et tum ad sccundam parleni, vocal penitùs irritationa-
Spirilus sanctus. Idemque est sidatumessct in nomme bilem : et verô cum Magistri placitis non salis vide-
Geniloris, S. Flaminis; .n nomine Palris, et
î\'ali, et
D,
tur cobœrere, quippequi eàdemdistinctionc lilterà
Verbi, vel Patris et Cliristi; in nomine primce, secundœ
cl lertiœ personw. Slanduni ergo est el iiiiinobililer et E, expresse doceal Baptismum Joannis non con-
slaudimi perpetuoe et constanli Ecelcsi;c praxi. Sanè, tulisse graliam neque peccaiorum remissionem.
aiebal S. Epi^^ihanius, luer. 73, non dicit Ciiristus ba-
Distinctionem banc eorum qui Baptismo Joannis
ptizuntcs cos m nomine Geniti el Ingcniti, sed in nomine
Patris, etc., quod et iisdem penè verbis docet sanctus tincli fuerant, videtur Magister hausisse ab antiquis
Ailiaiiasius, scrmo 2 conlta Arianos. (Collet.) iionnuUis, qui contendunt cos quos S, faulus jussit
571 DE BAPTISMO 372
baptizari, Au. ^9, non fuisse vero Baptismo Joannis quôd baptizari à Jeanne noluissent. Nos inquil Tcr- ,
NonnuIIi existiraârunt Baplismiim Joannis fuisse divinum quidem eum Baplismum fuisse mandatu, non
dist. 2, q. 2, art. 1 , neque ad velerem neque ad no- Joannes aliquâ verborum formula inter bapiizandum
vaui legem referri debel, scd médium quemdam inter usus fiierit ; tum quia sijusus est istà qu:c insiniiatur,
utiamque locum occupât. Ab Iiâc lanien senlentiâ re- Act. 19, V. 4 : Baptizovos in eum qui venliirus est,
ccssil Angelicus doclor in Snnimà, 3 part., q. 38, sanè onininô diversa est ab eà quam prsescripsit
art. I, in resp. ad 1, ubi expresse ait Baptismum Cbrislus, Maitb. 28. Quanqnàm, ut observât Yossius, eà
Joannis non fuisse per se Sacramentum , sed quasi forma uli non potuit, neque ciimChristum, neque cùm
quoddam sacramentale disponcns ad Baptismum Clirisli. alios post incœpluni Cbrisli niinisterium baplizavil:
His ita prxmissis, dogina calbolicum nobis proban- lune enim yera non fujçsel formœ luijus sigiii(icaiin,
dum est. I
siquidem jam tùm pnesens adcrat Cbrislus. El ceriè
CoNCLtsio. — Baptismus Joannis diversus fuit à Ba- eà verborum formula usum non fuisse Joannem inde
ptismo Cbristi nalurâ et efficaciâ. |
potcst suaderi, quôd cùm Pharisjci ipsum interro-
Dnae sunt partes. || gàssent, an esset Cliristus, respondit Joannes se non
'
Prima pars probauir : Quia ille rilus naturâ et esse. Ignorabanl igiiur antea Pbarisxi, an Joannes
substantiâ diversus fuit à Baptismo Cbrisli, qui ncc 1 esset Cbrislus : porrô si baptizàsset in noniine Chri-
nis Baptismus brevissimo duravit lempore. Ut enim |' eum Baiitismo Cbristi nccessilolis : lue cnim omnes
"'"'" --•''"••
"" adullos;
ait S. Augusiinus, lib. 5 de Biiplismo, cap. 9 : Acce- », obsiringil tam parviilos
'
' quàm ille vero cùm
pit Joannes Baplismum non diii mnnsnrum, sed quan- esset Baptismus pœnitenlia; , solos adullos : unde
titm satis esset ad parandam viam Domino, ctijus ei:m r rursùs bapiizali snnl, qui solo Joannis Baptismo, non
esse prœcursoreni oportebat. Tùm quia ncc veleris, ncc verô qui Baplismo Cbrisli jam lincti fuerant.
ctiain nov;c legis Sacramcnlis accenseri polest non : Secunda pars probaUir : Quia ille Baplismns diver-
veleris, quia Icx et prophctœ usc/ue ad Joannem, Lu- sus omninô fuit à Baplismo Cbrisli viriule et effica-
C3C 16, V. 16, non iiovnt-, quia uec à Cliristo inslitu- ciâ, qui fuit lantùm in aquà, non aulcni in Spiritu
tus fuit, nec vim babuit delendi ex se peccaia, nec fe
sanclo; in pœnileniiani ad quam excilabal, non in
Ecclesia unquàm illuni inter Sacraraenta evangelica vegencralionem quam non operabalur; quo quibapli-
numeravit. Unde S. Tbomas, 3 part., q. 58, art. 1. zati dunlaxat fuerant, rursùs baplizali sunt Baplismo
ad 1, ait Baptismum Joannis quoddam sa-
fuisse quasi Cbrisli : atqiii lalem fuisse Joannis Baplismum Scri-
cramentale disponens ac prœparans ad Baplismum
,
plura diseriis verbis proliieiur; ergo, etc.
Cliristi : unde médium veluti locum tcnuit inler ritus Minor pro Iriplici ejus parte probatur ex Scri-
sùs Marcionem, cap. 53, limitcm quemdam agnoscimus 1° Baplismum suum in aquâ duntaxat fuisse, non
Joannem constilutum inler vêlera et nova, ad quem de- in Spirilu sanclo, ipsc Joannes sialim déclarât Pba-
sineret J udaismus, et à quo inciperet Clirislianismus. risaeis ad se, ul bapiizarenlur, venienlibus, ne forlè
Et 1. de Baptismo, cap. 10, de Baplismo Joannis ait : plus aliquid accepluros se pulareni, quiun reipsii ac-
Agebalur itaque Baptismus pœnitenlia; quasi candidalus cepluri erant. t'gio quidem, inquil, Mallli. 5, v. U,
sanclificationis in Cliristo subsecuturœ. baplizo vos in aquà. in pœnilcnliam ; qui autem post me
2° Baptismus Joannis Cbrisium non babuit auclo- venturits est, furlior me est ipse vos baplixabil in
rem. Hinc nusquàm appellaïur aut Baptismus Cbristi, Spiritu suHClo et igni. Et Marci I, \. 8 : Eyo buptizavi
nul sirapliciter Baptismus, sed Baptismus Joannis; vos in aquà, ille vos baplizabit in Spiritu sanclo. Idem
quà limilalione Scriptura non laiitùm innuere vobiit adhuc repeliiapud S. Ijicain, c. 5, v. 10, et Joannis 1,
Joannem fuisse ministruin hujus Baplismi, allas pari v. 26, ubi intorroganlibus Pliaris;vis quare baptiza-
ratione Baptismus Cbristi dici posset Baplismus Pelri ret, cùm nec esset Cbrislus, ncc Elias, necpropbeia,
ve! Pauli, qui sunt lantùm illius causœ ministeriales, respondel se non nisi in aquà !>aptizare, Cbrisium vero
quod tamén ne dicalur veiat Apostolus, 1 Corinlh. 1, in Spirilu sanclo. Ego, inquil, baptizo in aquà, médius
v. 13, sed innuere voluit Joannem auctorem esse nuiem vestrûm il élit quem vos nescitis hic est qui
Unde Maiib. -Ai, y. 2ô, ditivur esse ècœlo; et Luca; isic in aquà foreï et in Spirilu sancto, ille vew iii
ivpiiiuml nd \\xv, Sciiplnr;!' toslimo- illi cnpiosinri Spiriiùs santi cffusioni in die Penleco-
Nov.iioi'cs (liio
rnsic minislrum duiiinxat aqutr ; illum vcrb Spiritûs de pra'scnli : llic est qui baplizat in Spirilu sancto.
$c.
saiicti i/.Kor.'m esse quitm suam virtuiem visibili mira- Undc vana prorsùs ac fulilis est Vnssii observalio.
,
r,uto ileclaraturus erui Chiislus, quA die Si>iiitum san- Falsa non minus Calvini sonlonlia, ncnipc Raplisnuiin
milierel. lia r.alviniis, Cbrisli auto Ascensiononi ojus in tœlnni non tain to-
ctmii Aposlolis sub liitgnis iijiieii
plact'i Vossio, tlispiil. 8, «le Baptismo, lliosi il ellS. stea : bxc quippe abmidanlior donornm cœlestiuin
J.i.iniKMii non roniparate liaplisniuni suuin mni vonN largilio non ad Baplismum pneciso, sed ad Confirma-
Clirisli Baptismo, soil onni illi\ oopiosà cl aliniidanli tionis saciamcnUim die Penlecosles inslituluui ref.rri
Calvinumaudianius, looo nio\ cilaU), ipso Baplisnnis prœdieans Buptisnium pœuilcnliœ in remissionem pec-
Chrisii quom ipso adhiic in loriis agonie Aposloli ccitoritm. El egredicbatiir ad eum oinnis Judœa regio,
, y
adminislialiant, non lani copiosam Spiiitrts sancli f et Jerosolijinitw ttnivcrsi, et buptizabantur ab illo in
gialiain C()nlL'ii'l)al antc Clirisli Asccnsioneni , ac po- Jordanis flumine, confilenles peccata sua.
stca ; nec ini'«' tann ii inlbrii polesl divcrsuni l'iiissc Mallli. 5, V. 11 : Baplizo vos in aquà in pœnitenlium,
et S. Petrum facil Vossins Clirislus cnini posl Rc- : El Luc;e 3, v. 3 : Yenil in omnem regionem Jorda-
sniToclioiien» Apostolis snis dixit Act. 1, v. 5 : Joan- nis prœdiains Baptismum pœnilenliœ. Idem repctitur,
JK'S quideni baptizavit uquà, vus aitlem baptizabiinini Acl. 13, V. 21.
verba 5° Baplizalos à Joannc rursùs tinclos fuisse Bapti-
Spitilu sancio non post multos lios dies : ipi;c
S. Petnis rcpclit Acl. 11, v. 16 : Recorduius sum, in- smo Cbrisli, constat ex .\clibns Aposlolorum , c. 19,
quit, veibi Domini, sicul dicebiit, Joamies qiiidcm bupli- ubi duodecim Epbesii baplizali Baptismo Joannis, qui
zavit aquà, etc. Conlirniabal liào obseivalioiie Vossius se niliil de Spirilu sancio audivisse declaraverant
quod nenipe Scripiura verbo poliùs do fiiliiio, bcipii- bapli/.ali sunl à Panio in nomine Jesu Cbrisli. Unde
iabit, ulatur, quàra depraisenli; ut iiniuat se alludere S. llieronymus in dialngo adversùs Luciferianos ait :
ad illam quaî fuluia erat, copiosam donoruni Spiiiliis Baplisnia Joannis in lanlùm imperfcctum fuisse, ut
sancli in die Penlecosles effusionein. conslct poslea Clirisli Baptismale baplizatos qui ab eo
Prima quidem : Ulrumqiie enirn dislingiiil Joannes, Anabaptislne boc iterati baptismalis exemplo et au-
etBaplismum suum, et personam suam IJaptisnium : clorilate nixi ,
pulant ilerùm baptizari posse, qui le-
quidem, in co quod in aquà dnntaxat foret, cujus ipse gilimo baptismo jam lincti sunl. Inviclè illi quidem h
anctor eral, non minister lanlùm; Bapiismus vorô i
calliolicis revincunlur, quibus pcrsuasum est Bapli-
Clnisli in Spirilu sancio. Si enini lolum discrimen in smum Joannis longé diversum fuisse à Cbrisli Bapti-
eo reposuisscl Joauncs, quôd ipse minisler essct aquse, smo : sed Novatores Lulbcrani et Calviiiistae, quibus
Clirislus veiô auclor gralix, iiihil sanè habuisset sin- placet eumdem esse naturà et eflicaciâ, ab iis seex-
gularc; in Baptismo elenini Cbrisii, Aposloli minislri pedire vix possunt, ac sese in iis refellendis validis-
eianl dunlaxal aquœ, non auclores gralia; : liabuil simo prœsidio privant. Quapropier niulla confingunt,
lamen Bapiismus Joannis islud singulaie , ul semper ut islud noslrum argumenlum déclinent et infrin-
Joaimis Bapiismus appellalus fueiil ; Bapiismus verô gant.
Cia-isii nusquàm diclus sit Bapiismus aut Pétri , aut Respondent 1", post Calvimim , eos qui dicunlur à
Pauli , aut cujuscuniquc altcrius minislri. Quid ila ? Paulo baplizali, Act. 19, rcipsà verô aquoe Baptismo
quia neinpo Joannes non lanlùm minislur fuit, sed et tinclos non fuisse , cura à Joanne jam baplizali fuis-
auclor seu inslilutor sui Baptismalis ; Aposloli verô sent , sed abundanliori dunlaxal donoruni Spiritûs
cx'terique sunl lanlùm minislri Baplismi Ghrisli. sancli largilione donalos, qua; sensu figurato Bapiis-
Joannes igitur non lanlùm personam suam, sed et mus dicilur; vel baplizali dicunlur, idesl, pleniùs
Baplismum suum distinguit à Baptismo Cbrisli. Adde edocti et instructi de Mysteriis fidei cbristian:e.
quôd plerùmque lempore fulurode Cbrislo dicat ; Ipse Refellitur bsec responsio, 1° quia sacer conlexlus
baptiicéit in Spiritu sancio. Al si Spirilûs sancli graliœ diserte distinguit, et Bnptismum, et manûs imposilio-
Baptismo Joannis annexa luisset perinde ac Cbrisli nem per quam abundanliorem Spiritûs sancli gratiam
Baplismu, non dixisset tcmpore fuluro : Baptizabit in perceperunt illi qui sunt à Paulo bapti/ati. Baplizali
Spirilu sancio, sed, baplizat sunl , ail historicus sacer, Act. 19, v. 5, in numine
Secunda responsio non minus falsa est. Suum et- f Domini Jesu. Et ciim imposuisset illis manus i^aulus,
verô usurpalur ad signilicandam doiiorum Spiritùs Respondent denique , mirum non esse si jusserit
sanrti abundantem et conspicuam efl'usionem, aliquid Paulus baplizari Ephesios illos, cùm baptizaii non
fuissent vero ac legilimo Joannis Baptismo sed à
aiijunclum liabet qiio isla significatio dclerminatur, |
;
que merum istiid est cercbri Sociniani figmentum , Ex S. Ambrosio, lib. 1, de Spirilu sancto, c. 3,
cui vel invili arma et vires suppeditant Calvinisla;, ubi negal verè baplizalos fuisse Baptismo Joannis
quanquàm ab iis niultùm abhorrera se videri velint. duodecim illos discipulos, quos Act. 19, jussit Paulus
Respondent 2° istaverba, c. 19, v. 5 Acluum baptizari.
Apostolorum : Ilis auditis baptizaii sunt, non esse ExOptatoMilevitano, lib. 5adversùsParmenianuni,
S. Lucce bistorici , scd S. Pauli narrantis quâ ratione Baptismum Joannis ante et post Resur-
ubi distinguil
post pncmissani à Joanne inslruclioneni seu doclri- reclioncm Cbristi ac docet Joannis Baptismum anto
;
Spiritùs sancli mentio erat. 3° Quia ab eodem sunt baptizavit Baptismo pœnitcntia:
Joannes, inquit, v. i,
quo nianus ipsis sunt imposita;. i' dcni-
Laptizali , à poputum ; crgo Ephesii quos jussit iterùm baptizari
que quia dicunlur baptizati in nomine Domini Jesu :
tincti fuerant.
,
vero Joannis Baptismo
non Joannes, sed Aposloli ita bapiizabanl.
al
Ad S. Ambrosium ,
dissimulare non possumus san-
Bespondent 3° baplizalos à Joanne ideô rursùs ac distinxisse
ctum doctorem in eâ fuisse opinione ,
smum necessarium duntaxai fuisse ad copiosiorem non esse iterandum indc verô
usu est ac probatus, :
5° Quia expllcanda
positio necessaria tanlùm fuisset. rcbaptizatum
oujuscum- conlrarium plané inferlur, cùm doceal
non est Scriptura ad sensum et arbitriura
sallem
post Christum
esse post Joannem non verô ,
,
fragraentura
post adductum ex libro ipsius secundo
:
IMuiiiiiill:i iiuli('à>si^ li'sliiiiuiii:i iiul)is stif'licict, ci'liil men inter ntriim(|U(; Cbrisli ae Joannis Baplisrmnn;
veU'ics sibi fonlrarios ossc liAc iii |miIc mm dissi- al(|ne ridiapli/.alnm quideni fuisse posl Joaiuieni,
iniilcl Culviiuis, I. l liisliliit., c. Ifi, ii. 7, qiios nioiu <piia iinperfcctiis eral cl inlcriori gralià vacuus cjus
siio prolervo cl iiivorci'uiult'i jiulical cssc non aii- Bapti.invns, seu quia lîaplisinns qiieni minislrabat,
tliondos. non erat Cbristi ; è contra nnsi|n;Hn rebapli/aluni cssw
Ex GriL'cis ila(|iio piist Cbristinn ejnsque Baptis m veiiiis evangelicis
Origcni's iii Jo;in., loin. 8, ail: Qui in Aciis hapli- consecratum, quia verus ille est ac peiiectus Bapli-
ziili eraiil in Joannis Baplismo, et neque an Siiirilus snius.
plisnio, Moysis, Joannis cl Chrisli loquens, docol Si quis dixcrit Baptismum Joannis habuisse eamdcm
prinumi fuisse lanlùm per fignrain ; secunduin, vc- viin cum Baplismo Chrisli, anathcma sit.
I uni cl non judaieo niore : Non oiiin in aquà solitni, Solvunlur objecliones.
inqnit, sed eliam ad pœnilentiam ; nomiiim tumen pror- Objiciesl" : Scriplura eamdcm maleriam etformam,
SKS spiritualiler : ncc enim nddit, in Spirilu. Tci'tiuni, eunidem auclorem ac effectuin assignat Baptisini
perfcclum numerisque omnibus absotiilinn. Joannis et Cbristi. De materià nnlla diibilandi ratio
S. Clirysostoimis, Iiom. M in Mallli., ail iiiliil aliuj esse potest; ulerque enim Baptismus in aquâ perfi-
babuisse Joannis Bapiisnuiin, quàni ni Judscos ad ciebatur: de forma aulem constat ex cap. 19, v. i
pœnilenliam adduceret. Actorum, ubi Joannes dicitur baptizàsse m twmine
S. Cyiilbis Alexandrinus commentario in Jean, ait, venturi, quod idem est ac in nominc Cliristi. De au-
Evangi'l islam, ci'nn pia'vii'.crct fnluros esse qui nul- clore palet, quia Mattb. 21, v. 25, dicitur esse de
linn slaluercnl (bscrimcn inicr Baplisiniim Cbristi cœlo : deiii(|ne effecUis Baptismi Joannis fuit remis-
et Joannis, expressis vcrbis discrimen illud expo- sio peccatorum, Maici 1, v. i, et Lnca" 3, v. 3. Et
suisse. venit (Joannes) in omnem recjiontin Jordanis, prœdi'
Ex Laliiiis cans Baptismum pœnilentiœ in remissioncm peccatorum ;
Teriullianiis 1. de Baplismo, cap. 10, d;ilà operâ (piod certé consonat cum Baplismo Cbristi, de quo
de Baplisnii) Joannis disserit. aitipic euin mandatu dicilur Act. 2, V, 58 : Baptizetur unnsquisque vestrùm
qiiidcm divinum fuisse, scd hnmanum condilione et in nomine Jesu Chrisli, in remissioncm peccatorum:
folesiale. Nihil enint cœlesle prœstabut, sed cœle- ergo Baptismus Joannis ejiisdem fuit nalurai et effi-
slibus prwmiuislrubal . pa-nilenliœ scilicet prœpositus. caci;B cum Baplismo Cbrisli. — Besp., nego maj. :
S. Ililarius, in Matib., cap. i, docet opus legis iii- Excepta enim solà materià, ([uam in utroque Bapli-
cfficax leisse ad saiulcni; Baptisnium Joannis ad so- smo eamdem fuisse concedimus, fuisse eamdcm for-
Jam pœnilenliam provocàsse, Baptismnm verô Cbristi niam, aul eumdem auclorem vel elTectum perncga-
pcccatonim remissioncm largiri. mus. De forma et auctore jam inter probationcs con-
S. Arnbrosins ad caput 3 S. Luca; : Non aqua clusionis dictum est : remissio verô peccatorum non
oninis, inquit, idilnlio est, scd hœc inter se diversa essa Baplismo Joannis, sed pœnilcntia; ad quam excila-
non possunt; et ideb aliud fuit Baptisma pœnilenliœ, bai, iribuitur : seu, ut ait S. Angustinus, 1. 5 contra
n/iiirf graliœ est. Donatislas, c. 10, Joannes baptizabal in remissionem
Opiaius, lib. 5 contra Parmenianum, probat altc- peccatorum in spe, boc est, obtinendam perCbrisluin,
rum fuisse Cbrisli Baptismuni, et altcnim Joannis, ratione pœnilenliœ ad quam Baptismus Joannis pro-
«piia rebaptizaluni est post Joanncm, non verô post movebat. Ilinc est quôd Baptismus Cbristi nusquàm
Cbristnm. Exemplum istud iterati Baptismalis à appelleiur, sicut Baptismus Joannis, pœnitenli», sed
Jeanne collali, posiS. Cyprianum, epist«là 73, oppo- regeneraiianis seu renovalionis. Quid ila? quia pœ-
zn DE BAPTISMO. 580
liomo ad poenitentiam non promovebatur ad gratiam.
niteniia alio modo se habnit in Baptisnio Joannis, et ,
illum verô sequilur tanquàm cjus unicus torum remissionem non dédit, quare Apostoli eo
pusilio,
soliim Baptismo tincti non fuerunt Cbristi Baptismo ,
effeclus.
Objicies 2° aliqua SS. Patrum lestimonia. denuù baptizali? — Rcsp. 1° S. Augustiimm , lib. 5,
de Baptismo, cap. i Nec, in- de Anima él ejus Origine, cap. 9, colligere ex islis
Tertiiilianus, lib. :
huer eos Joannes Jor- Cbristi verbis, Joan. 13. v. 10 : Qui lotus est non in-
quit, qnidquam refert qiios iii
mullimodis excellv.it. Nam peccala nullo modo non fuisse Baptismo Cbristi baptizaios, non inde benè
iiiquit,
discernebat Quin eliiim sine ullà prorsiis diUuione inferrelur per Joannis Bapiisnmm eos gratiam Spirilùs
simul alque ad gratiam Dei et Christi ejus altquis ac- sancliassecutos fuisse. Cùmenim Cbristus Sacramenla
céderai, quantacumque cl qualiacumque peccala con- insliluit, suam virtutem illis non ila alligavil, quin
fessits fuisset, cl baptizabalur in Jordane fluvio, et absque eorum ministerio gratiam, ciim volucrit, con-
2 : Pcr Baplisinum Jounnis, inqiiit, dabatur remissio coafeire poluit. An reipsà ita fecerit, nihil liabeinus
Baptismo Cbristi ,
per legem inliàsse in regiium DE NECESSITATE BAPTISMI.
cœlorum. Summi momenli est prassens controversia , in quà
S. Augustinus, lib. 5, de Baptismo contra Donatislas accuratè periractandà paulô diutiùs immorari nos adi-
cap. 10 : iVe quisquam , inqnit, conlmdal etiam in
git Socinianorum lemeritas et pervicacia.
Baptismo Joannis dimissa esse peccala; sed uliquam
PRiESOTANDA.
amptiorcm sanciificalionan eis quos jussit Paidiis Apo-
sioltis denuo baplizari, per Baplismum Cltrisii esse colla-
Observandum 1° dupliccm vulgô dislingui à Iheo-
S. Pelrus Cbrysologus, sermone 157 : Erat, inquit, r Illud ncccssarium dicilur necessilale medii, sine
pênes Joannem vcnia , scd non sine pœnilentii'i... Erul quo vel ejus volo seu dcsidcrio finis obtineri non
Davtismaquod cidpam tollerel, conscienliam non Hclcret. potest : boc modo Baptismus et Pœnileniia Sacra-
nis et Cbristi, ratione maleria;, qiia; cadem luit, non lutione Cbrisii eum continent el conferunl gralia: spi-
Xidla dislinctio est, inqnit mari rilualis clfecium, qui per se ita necessarius est, ut sine
verô ratione efl'ectùs.
quis aut stagna, flitmine an foute, lacu an alveo dilualur. illo ncmo possil esse salvus : ita nemo potest salvus
Ad S. Basilinm : Ëxtollil ibi S. doclor Baplismum esse sine graiià, vel regciieranle in Baptismo, vel
Joannis supra Baplismum Mosis, non vero œquiparat reparante in Pœnitentià. Unde in rébus bujuscemodi,
Baptismo Cbristi. In eo vero superal)at Baptismus ncc ignorantia , née impoienlia excusât ; et quau-
Joannis Baplismum Mosis ,
quiid bic nmbra lantiim quâm reus non sit violali praicepti, qui Baplismi
foret, seu typus et imago Baptismatis, in quo nullum legem aut invincibiliier ignorât , vel ipsi obsequi non
erat pœniteniiic signuni , nulla poccaloruni conl'ossio, potest, gratiam tamen illi annexam non percipii, (nisi
Joannis, ad quem acccdenies sua conliicbanlur peccala, gative , ut aiimt, propter gratiœ illius defeclum , tum
quorum remissionem staiim oblincbant, non virlulc positive, propter peccalum sive originale sive acluale
ipsius Baplismi , scd pœnilenli.e adjunctiC, ad qnam non dimissum, alternai damnationi ille obnoxius est.
cxcitabal Joannes. Promisit enim Deus in quàcun^pic Qux porrù necessaria sunl necessilale medii, eaquo-
die pœnitentiam egeril pecailor, se illius iniquilatnm que ex se necessaria sunl necessilale proecepli, quia
non recordalurum, Ezechielis 18, v. 21. Baplismum tenelur unusquisque adbibcre omnia necessaria ad
autcm Joannis tanlùm à Baptismo Clirisli distare ail salutem assequendam : non tamen suam babentnoces-
S. Basilius loco cilalo, quantiim sol siellis antecellit. silalein ex prajcepto, nisi, ul dicilur, pr«supposilivè ;
Ad S.Cyrillmn, Oplatumelalios, cadem est respon- imô potiîis ex necessilale quam îiabenl ex proprià suà
sio : nempe Baplismum Joannis pcccajlorum remissio- conditione, fit ut siiit quoque ex praicepto necessaria.
2° Illud dicilur ncccssarium necessilale pra;cepli
nem dédisse, non proprià virlule el eiïicacià, scd
r.itionc pœnitentise adjiinclx. quod sine peccalo non polesl omilli ; alque in ejus-
Idem respondendum ad S. Augusiinum. modi rébus excusai vel ignorantia vel impotentia,
pniiùs favere quàra advcrsari coiiclusioni. Pet medii respectu illius qui ta^iax est prœeepti, illudque .
,
Baplitmum enim Joannis , inquit purificabatur J observare tenelur ; sed , ut ait Vasquez in 5 part. q.
,
381 gUitST. II. ART. 1. QUIBIJS ET QUO MODO HAPTISMUS NECESSARIUS SIT. 38Î
75, art. 3, cap. I el ', lalis observalio praBCoptonim Observandum 1°
necessitalcm Baplismi atlendi pos-
ncgativè Uiilùiii nocossaiia est ad saiutcin, ne sciiiccl se vel respetlu adulloruni vel respeclu iiiraulium, :
pr(>|i(er Iransgressioiu'iii piu'cepti aliquuil ponalur isli aulem vel suiil lilii lidelium cliristiauuium, vel in-
saluli iiiipodiiiioiiluiii : è cuiitra (|iiuJ est urccssai'iuiu lideliuni.
gralix c/Tt'cluni per se ol ahsiiliilè neccssariuiii : In primo, ulrùm Uapiismus in rc vel in volo sil nc-
eodCDuiuipponiodoSi'ripluracxpriniitclnccessitateni ccssarius adullis nccessiiale niedii et prxcepti ; infan-
nicdil, V. g., in pœnilenlià liis vcrbis, Luc. 13, 5 : A'isi libus verô nccessiiale mcdii.
picHift'ii/iiiiii i'iji'iiiis, oiiiiics siinul jicribiiis ; el necessi- In secundo, ulrùm Raplismns suppicri possit per
talcni piMCcpli iii Kiiiliaiisli;'* : Xisi uiandiicavciitis voliiui illius per conlritionem perfcclam cl marly-
,
perfeclà formalam ,
qux juslificat s nie realem et lius Sacramenli necessilalem ac viriulem bostes inler
aclualem Sacranicnli [icrceplioncni , cum solo ejus velcrcs cl novos lucrcticos suscilaverit
volo sivc explicilo sive iinpiicito salicni ,
quod in Ex veleribus , secundo seculo Caiani cl Quinliliani
perfeclA charilale scniper includiiur. Ralio est quia à Quinlillâ fcminà sic dicii, ncgàrunt Baplismi neces-
médium cxlcrnum ex Clirisli inslitiilionc ordinalur silalem, rali fidcm sufficere ad sahilcm. lia Tcrlull.
cùm aulcm divina virlus non sil exlcrioribus signis Tertio seculo, Maniclia;!, icsle S. Auguslino, ba;-
necessario alligala . alque possil gralia sanctificans rcsi 46, Dapiismum in aquà niliil euipiam perbibent
per conlritionem pcrfcclain oblineri , liinc est quod salulis afTcrrc, nec quemquam eorum quos decipiunl,
cvleniuni illtid mcdiinn aliquibus in casibus suppicri baplizaudum pulant. Ralio aperla esl, quia illi aqiiam,
possil per voium seu desidorium ipsius. Sic suppleUir j
ut el ciclcras rcs corporeas à diabolo creaias esse
Baptismus per marlyrium et conlrilioneni pcrl'eclani. !j
contenderenl.
Observandum ô" votuni rei alienjus necessari;c niliil Il Quarto seculo, Ascodrula;, ul loquilur Tbcodorelus,
aliud esse quàrti desideriuni illius oblincnda-. Duplex Il
1. 1 bicrelic. Fabularuni, cap. 10, dicunt non de-
aulemdisvjnguilur : unum explicilum ctpropriuni, quod ij
bcre divina mysleria qure invisibilium sunt signa, per
ex rei cognilione nascilur ; alteruni vero iuiplicilum res visibiles perfici. Proplerea nec baplizant eos qui
et générale, quod lendit ad rem, quateniis est à Chri- accedunl , nec apud eos cclebrauir Baplisnialis niy-
slo prœscripta
,
quod voluni seu dcsiderium adini- slcrium.
plendi omnia Clirisli prœcepla, semper includiiur in Eodem seculo, Seleuciani et Hermiani, leste S. Au
cbarilale perfeclà à quà scjungi non polcst, alque gusiiiio, baeresi 59, Baplismum in ar|uà rejccerunl.
semper necessarium eslnecessilale niedii. Fieri qiiippc Eodem seculo, Massaliaiii (qiiod nomcn ex linguA
non potcsl , ut quis salvus fiat nisi implicite salicm , Syrà ductum esse , et signilicare oranies, unde grxcè
babeat volunlalem scrvandi quœcunique sunt à Cliri- dicti sunt sùxiTKi, observai S. Augiislinus, ba;resi 57)
slo prœscripia ; hoc est, nisi ila silaniuio aflettus et docebant iiullam ex Baptismo el Eucbarislià pcrcipi
prœparaïus, ut illa cmiiia velil obscrvare cùm ea co- uiililalem , scd perpétua eralione peccatum tolli radi-
gnoscet, el adimplendi facullas dabitur. iS'onniiiil au- cilùs. lia Tbcodorelus, lib. i lia;relic. Fabul., Epi-
tem discriminis estinter isla duo, nerape votum rei ali- pbanius, ba;resi 80; Joanhcs Damascenus lib. de Ihc-
in veto. Prius cnim signiflcal, volunlalem observandi Eodem seculo, Archontiei Baptismum damnârunt
rem prscceplam esse necessariam quod verum est 1 iiKjuil S. Epiphanius, liœresi40, lamelsi inler eos
,
iroslerius, rem pr;ccepiam lanlae neccssiialis esse ad sinl qui Bapiismo iniliati aniea l'uerint . lia Theodo-
salulem , ut si non reipsà, sallem volo debeal liaberi ;
retus, 1. 1 hxreiic. Fahul., c. 11.
quod non sfiir.per verum esl, prxscrlim in rébus quse QUinto seculo, cùm Pelagiani iiegaiiics originale
ex prxcopiu duiilaxai sunt necessaria:. peccatum ab Auguslino premcrenlur argumenlo ducto
SS5 DE BAPTISMO. 584
ex necessitale Baplismi, coacli sunt negarcBaplismum cujus illos sanctos esse nec ipsis labem originalem à
ixcessarium esse ad delcnduni originale peccatum. Deo impuiari contendit; et ita Baptismum necessa-
Urgente verô sancto doctorc isla verha Cliristi : Xisi riumipsis non esse ut solvanlur à labe originali, sed
quis renalus fueril ex aquâ et Spirilu sancto, non polcst laiiliim ut obsignet divinam promissionem. Âdullis
introire in regnum cœlorum, qiiibus constat, vel in- quoque minime ad salutem necessarium esse docet
fantes non baptizatos h regno cœlorum arceri non de- quos ait fide j:istificari et per Baplismum tantùm ob ;
berc, uipoie innocentes, quos lanicn arcebant Pela- signari , confirmari et nutriri banc fidcm : Quatenits,
giani ; vel eos labe oiiginaFi infectes esse , ad quara inqnil ibid., n. 14, erigendœ, alendœ, conprmandœque
diliiendam opus babeient renasci per Baptismum, eo fidei nostrœ datur, sumendus est.
illi adducti fiière, ut distinguèrent inter regnum cœlo- E sinu Calvinistarum orli Suciniani iisdemque cum
rum et vitam xternam ; ac infantes quidem propler ipsis placitis innutriti ac imbuli , multo lamen longiiis
defectum Baptismi à regno cœlorum excluderenl, vità progressi sunt audatiâ et lenieritate in oppugnandis
tanicn a;ternà donarent, quia innocentes sunt imllà fidei Cliristiajia; raysleriis; seu, utmeliùs dicam, eo
originis labe macutati. usque prorupit effrenis eorum liceniia , quô proclivi
Inilio ejusdem seculi Vincentius Victor dixit aliqiws ac facili lapsu ducunt Calvinistarum documenta : nempc
eorum qui sine Duptismo Christi ex hàc vilâ inigraverinl, ubi scmd ncglectà Ecclcsia; ac traditionisauctoritate,
intérim non ire in regnum cœlorum , sed in paradisuni ;
suum unicuique pcrmillitur in exponendà Scripturâ
poslea verb in resurrectione mortuorum elicim ad regni judiciun;, iiullà ampliùs certà lege ac régula contincri
cœlorum beatitudinem admittendos fore, lia S. Augu- potesl humanura ingcniuni , sed pro innatâ libertate
slinus, 1. 5 de Origine anima», cap. 1. quisque liberiùs genio suo indulgcns, novos Scriptur»
Ex recenlioribus hcereticis qui seculo decimo quinto sensus, nova dognialii, novanique excogilat et scqui-
Ecclesiam infestiirunt, tur rcligioncni ,
quod cerlô Iristi et infelici cventu
Joanncs NViclef, teste Tiiomâ Yaldensi , tom. 2, de contigisse videmus in Suciniaiiis, ciim aliis in mysle-
Sacramenlis, cap. 96, docuit Buptismum nccessarium riis, tum in eo de quo liic dispulamus Baptismi Sa-
non esse. Ita constat ex sess. 15 conc. Conslaniien- crameiilo. A Calvinistis bausère illi quidem , Bapti-
Bis. Idem assuruil Zuiiiglius , lib. de verâ et falsà smum non esse necessarium ad
nccessiîatc nicdji
llcligione , cap. de Baptismo , ubi ostendit Biipiisma delendura peccatum originale, neque in adultis neque
merum esse extcnium symbo\um nullius ad salutem in parvulis ; sed ab iisdcra edocti Ecclesià; et ^raditio-
asseruit, sed alio fund,imento nixus, nempo, quia jmeri giùs processcrunt, ac ncgàrunl.
prœdeslinali eliam sine Baptismo salvanlur, non prœde- 1" Christum Apostolis dédisse baplizandi prœce-
stinati etiam cum Baptismo damnuntur. ptum : verba quippe Cluisii, Malth. 28 : Euntes do-
Calvinus, lib. 4 Instiluliunis, necessarium quidem ceie, baptizantcs, etc., inlerprctantur non de aqux 6a-
esse ex pricccplo non infitiaiur Bajitismum ; sed ad pli^mo , sed de solA insiructione seu doclrinà. Aiunt
dclendum originale peccatum omnibus sive aduJtis Innicn post Yolkelium, lib. 6 de verâ llcligione, cap.
sive parvulis esse necessarium, lotis viribus répugnât. 14 : Apostvlos etsi non jussos rilum baplizandi conve-
C.ip. 15, n. 10, sicloquitur : Jam perspicuum est quàm nientcr usurpasse , tum quia populus Jiidœus cœremo-
falsum sit quod docuerunt pridem nommlli, in que alii niis valdè deleclabatur, ulpote in illis quasi enutritus et
persislunt, per Baptismum sohi nos et eximi ab originali educatus; tum quia Baplismi cœrenwiiia à magninomi-
pcccalo, et à corruptiune quœ ab Adam in universam po- nis magnœque nempe Joanne,jaman-
auetoritalis viro,
iteritaleni propagata est. Et n. 22, expresse ait, non lea introducta , magnoque applausu ab omnibus recepta
urceri à regno cœlorum infantes quos é prœsenti vità mi- fuerat : tum denique quia aptissima erat ad adumbran-
grarc continget, antequàm aquâ mergi datum fueril. Al- dum Chrislianorum offuium ac slatum ; unde convcniens
qui jam visum est fieri non levem injuriam Dei fœderi ,
fuit viros hiijus œlatis per Baplismi cœremoninm chri-
>iisf in eo acquiescimus, ac si per seinfirmuni esset, ciim slianœ BcUgioni adicribi. Ita Yolkelius.
ejus effectus neque à Baptismo nequeab ullis accessioni- 2° Negâruni baplizandi prxceptum datura 5 Chrislo,
bui pendeal. Accedit postea Sacramcnlum sigilli instar, Mattb. 28 (si tamen pra'ceplum est), universale fuisse,
promissionis bénéficia jam ante ad Cliristi corpus perti- christianâ fide sunt cducati , iBinimè necessarium esse
nebaul. Proinde si in omittendo signo nec socordia est , contendunt, cùm Baplismus sit res libéra et indiffe-
nec conlemptus , nec negligenlia , tuti ab omni periculo rens, qua: sine salutis dispendio observari possit vel
sumux. Ita Calvinus, (|uibus significat parvulos sine omitli : unde non neganl posse aliquem baptizari , si
Baptismo exccdentcs ex bac vilâ, salvos esse proptcr ita vclit modo fiât, inquiunt, sine scandalo absquc
; ,
fçcdus quod Cbristus cum Chrislianis pcpigit; virtule ullà impositâ neccssitatis lege , et persuasionc talem
ssr; QU nsT. II. MIT. I. OlIinilS F,T QOO MOOO lUPTISMUS NKr.RSSVRIUS SIT. 360
riliiin osso ad s;iliiti'Mi luTessariiiin. Il;i Socimis, dispu- h^uiiU'ii doccle omncs ijenlcs , boplizinitcs eot in notuine
taliiiiH- (il- Raptisiiio. loin. I Opoiiim ipsiiis, pag. 710; l'aliis, ett''itii,et Spiiitùssancti, intcrpn^lanlur non uo
Ostonidiiis lll^liIllli()Illllll ('>>'i'iiiaiiirariiiii , cap. ; Raplisnio aipia', scd inslnictionis cl doclrina', rcjicianl
ViilkfliiK, l. (i di- Vi'H^ Kflii;iOM(' , cap. H, (piod iii- ac conrutciil. Dicanl paritei-, quo argunuîiito ex uni
to;;i'iiin est de pra-sonli argiiinenlo Scriplurù adverstis cosdem evintere possunt, inicr
j" Docciil Raplisiiiiini esse nicnim riliiiii cxlcrmmi, bapti/.anduni appcllandiis esse seii invocandosPatrcm,
ac pidiliciini diinlaxal priifcssinuis cliiisliaila- syiubo- Filinm et Spirilum saudum, atcpie sensum verboi imi
luiii, oiniii iiilciiori gialiA \aciiiim ac plane doslitii- Cbrisli, Mallii. 28, non esscistum, DoccW, bupliuilein
tiim : uiidc iii calodicsi majore Uacovieiisi, iiuii alla fuie Puliis, cl l'ilii, et Spirilits sinicti. (Jerlé abs(|uc
proferlur Baplisnii deliiiilio, (|iiàin qubd sit rilus exle- tradilionis auxilio nusquàm id evinccre poterunt :adc6
rior quo homiucs i'i7 i^ judaismo , vcl c (iciililismo , ud verum est (lalvinislas excusso scniel Ecclcsijc et auc-
IWiujionem clirisliuiitiin iicccdi'iilt's maiiifalc piufileuliir toiitatis légitima' jugo, vcl invilos Sociniaiiis arma
3e Christiiin yro siw Domino (Kjiiusfi'rc. ]] sciiplis So- subminislrarc , nec ab coriim manibus sese cxpedire
ciiii caU'cliesim illam coinpegit Siiialcius , et lypis posso.
cvulgavil Racovioe aniio lOOG. Prxter illos errores, noiinulli è nostris scliolasticis
Ad Sociiiiaiios ex parle aceedeie videliir opiscopus singulaves aliquas opiuioncs anqib^xi sunt.
ina'cipiuis. Uespoiideiis oiiiiu ad (pKeslioiies sexagiiita Cajelanus, 5 part., ad art. 2 et H, (|. 08, dociiit
t|tialiior tlieoliigicas sibi à discipiili.s propositas, lom. 1 pai'vulos (idelium clnislianoruni ,
quibus pcr liapli-
Openiii), ad 57, dooet 1" apiul S. Mallli., cap. 28, smuni subveniri non potest, non lantùni ex privilcgio
sermotiem esse de veri) a(|ti;e Haplisiiio. 2° Si 15a- Dei singulari, scd ex Icgc Dci communi cl ordinariA
plisMius iiihil aliiid sil qiiàm Icssora , nota, vel sigil- salvari possc volis et oralionibus parcnlum, maxime
liiin clirisliana; professioiiis ,
praicepliiin ejiis ad eos si cxleriùs aliquod adliibeant signum, quo générale
diinlaxal peniiicre ,
qui clnislianam profilenliir Ueli- voium parvulis appiicare se teslentur. Iloec opinio non
gioncni. 5° Si Itaplisiiins sil (lit ipse piilal) sigilliim modo icmeraria, scd eliam (idei lani parùm consona
seii obsigiiaiio reinissioiiis pcccatoiiim aiilea conimls- visa est Pio V, sunimo Pontilici, ut jusseril in cililione
sorum, ejus pra'ceplum eos iiiimariù adsliingere, qui Romanà altcr;\ cxpungi Commenlarium liujusce se-
à paganismo ad Cbrislum coiiVerluiiUir ; secuiidariô cundi elundecimi articuli.
verô eos qui in Rcligioncelirislianft nali, mullistamcn Quidam aiii censucrc , loge quidem ordinarift, par-
se peccalis obslrinxère. i" Si (pii sinl qui vitam ab vulos eliam (idelium sine Baptismo non salvari ; ve-
wiini scelcre immuncni cl puiam duxeriiit (quod ra- rùnitamcn Denm pro suà sumniâ clemenlià vel cxau-
runi) eos Baptismi loge non leneri ; non est enini opus dire parcnlum vota pro sainte infantium, adeôque eos
medico benc habenlibus. Ex quo non obscure colligi- hortandos ut pro illis apud Deum intercédant ; vel
tnr, in mente hujus auclorisBapiismum neces^aiiuni Deura supplere defeelus essentialcs Baptismi , si qui
non esse »!crf;7, ul dicilur, necessilate ad saliitem. sint ex parte materia; vel form», vel inlenlionisministii.
Lullierani ei CalvinisUe quibus noslri scmper cx- lia Gerson, sermonedcNalivilatcB. Yirginis.conside-
pi'obiavère, quod suà abEcclesià del'ectione socinian» ratione 2; Gabriel in i, dist. 4, q. 2, art. 5, dubio2;
i'nipielali locum et oiluni dédissent, nec peslem banc Altissiodorensis inSummà, lib. 3, tract. 3, q. 2 art. 4;
ullâ arte (si suis placitis siaienl) cxpugnaïc possent, S. Bouavcntura in 4, dist. 3, prima parte distinctionis,
nibii non lenlàrnnt, ul niiillis cditis ex professo ope- q. 2, art. 2, ad. 2 ; Durandus in i, dist. G, q. 2, n. 12
ribus, fidei nostra; capila.Trinitalis inprimis et Incar- cl alii qui salutem banc inl'anlium probabililer ex di-
iiaiionis,qu3e nobiscum habcnt communia, contra illos vinâ misericordià procsuniunt, non lamen velul reni
defenderent ac probareiit; scd evenlu, ut pluriniùni, cerlam cl indubitatam admiltunt.
infelici, iiti oslendimus passini, qiiamlosc dedil occa- Sunt qui infautibus sine Baptismo ex hàc vilà mi-
sio. Nihil enim juris sibi assuniero possnnl Lutberani graniibus felieitalem quamdani tenqioralem, cl nalu-
elCaivinistîe inScriplurisad privatum suumsensum de- ralcra veluti quemdam paradisinn assignent, ut Pi-
lorqtiendis, quod idem sibi non arrogent Sociniaiii; née ghius et Calbarinus apud Bcllarniiiium, lom. i, lib. 6,
iillus inter eos judex erit, qui lilcm inler iUos diviniat. cap. 2, et nostrà bàc œlale non ila pridem eminenlis-
Qnis enim esset ? Scriptiira? aide ejus sensu conlro- sinius cardinalis SIbudratus, iii libro cui litulus : No-
vertitur, et.Aisque eam ad partes suas iraberc cnna- dus prœdcslinatioids dissûtutus, parte 1, paragrajiho 1,
liir. An ratio^'sed omncs in sensu suo abnndant. An n. 13, docet parviitos qui sine Baptismo decedunt, cœ-
Ecclesia et tradilio? rectè quidem : at illi voccni ejus lesli quidem rctjno, quasi palernœ culpœ reos nec expiâ-
ac judicium rejiciunt; alqne ut à proposilo argumenlo tes cxcludi; ncn tamcn excludi uatiiralibus bonis, et à
non discedanius, dicaul nobis Calvinislrc quo jure peccalo pra'senari œtcrnoqnc supplicia, quo si adolcscc-
\erba islbic Cbrisli Joannis 3, v. 5 : Nisi qiiis reiialus '
lilicem bealse mémorise Iiinoceniium XII solerani epi- riun patres baptizalos [uisse in Moyse, in nube et in wari ;
slolà, 7 kalendas marlii anni 1G97, quibus rescripsit id est, eos iiiilialos et quasi conseeralos fuisse Deo
summus Pontifes die 6 maii anni ejusdem, se librum per Moysen. Eadem est signllicaiio Act. ly, v. 5, cùm
cm-dinalis Sfondrati et res ab ipsis ad/iotatas, inskjnium ,
Paulus ait : In quo ergo baptizati estis, id est, iniliati?
subinde decerneie valcret. Intérim nullimi, quod scia- Confundit docirluam , cum aquâ baptismali ; et Ba-
mus, à sanctà Sede ad nos pervenit eà de re judi-. ptismum nudè et simpliciler sumplum, pro doclrinà
cium. Sapientcr qnidem ac graviter Bellarniinus loco usurpari pcrperam ille conlendit duo enim illa dislin- :
paulô anlc notalo observai, misericordiam nostrani par- gui debent, non confundi. In Baplismo enim Joannis,
viilis jam defiuictis nikil prodesse, è contra uilùl obesse de quo menllo fil cilalis in locis, duo erant cl doclrinà :
noslrœ scnlenliœ severitalem. Mutliiin uutem, inquit, no- quà Juannes inlormabal baplizandos, et ritus ipse bapli-
bis obest , si ob inulilem misericordiam crga defunctos, zandi in verà aquà : unum aliud includebat , ncmpe
pertinucilei- ainjuid conlra Scripturas aul Ecclesiam de- Baplismus doclrinam; sed doclrinà illa prœcisè non
fendamus : idcircb non ajfcclum quemdam humanum, dicebalur Baplismus , seu inlinclio vel imniersio. Ci-
quo pterique moveri soient, sed Scripliine, conciliorum laui igitur ex Aciibus Aposlolorum loca Socinum ju-
et Palnim scntenliam considère et sequi debemus. gulant, siquidcm duo dislincla continent, quie ille.
His ila pvicmissis, dognia calliolicum demonslran- perperam confundit. Unde sic argiiere possumus ;
dum est, et à vanis Socinianorum aliorumque ha;reii- Eodem sensu verbum baptizantes sumi débet apuj
corum conatibiis vindicandum. , S. Mallh., cap. 28. v. 19, ac in Aciibus Aposlolo-
CoscLL'sio. — Baplismus in re vel in volo neccssarius rum, c. 18, V. 25, el cap. 19, v. 3. Atqui islis in lo-
est adultis neeessitate medii et prœcepti, parvulis cis non pro so!à doclrinà nsurpatur, sed pro ipso vero
necessiiate medii ad salutem. in aquà baplizandi ritu, Joannes enim in verà aquà
Dua^ sunt parles concliisionis. [
baptizavit. Ergo pariler apud S. Maiih. non sumitur
Probatur prima pars de necessiiate prxcepli , ex pro solà doclrinà seu instruclione, sed pro abluiioiie
Scripluris qu;c conlorlis à Socinianorum exposilioni- seu immersionein aquà, includentecl pra;sui)ponente
suis prxccplum et formam baplizandi exponit : Euntes nem seu consecralionem : al illam licri conlendimus
ergo, inqiiil, docete omnes génies biiplizanles eos in ix- non per solam doclrinam , sed per aquam quà intin-
tninc Patris, et Filii, et Spiritûs sancti. '
gimur, lanquàm per verum el propriè diclum Sacra-
Socinus disputalione de Baplismo scriplâ an. 1580 menlum.
Cracoviic, cap. 2, duocxcipiladvcrsùsapcrtnm islud i
Secunduiii, nempe Maltb. 28, v. 19, baptizantes
icslinmiiiinn : primum est, iiic de vero aqnœ Baplismo idem significare ac insiruenles seu décentes, probat
scrnioneni non esse , sed de doctrinâ et instruclione, Socinus mullis, sed miseris profcclo, argumenlis.
qux sensu metaphorico Baplismus dicilur ; allcrum 1° Quia in Gncco texlu, loco docete, liabeiur /iaâ»-
dato et non concesso mandatum in aquà baplizandi à TEùiKTc, id est, discipnlos facile ; quod cerlè verbum ad
Clirislo b\c dari, perpeluum iilud non debcre esse, doclrinam et disciplinam quà informandi sunt disci-
neque ad omnes omnino liomines exlendcndum. Uîra- puli , referlur.
vanis et futilibus argumentis iimilatur sociiiiana te- ulrumque includimus cl dislinguimus, sicut reipsà
merilas. fecit Chtislus in suo prœcepto : Docete, inquit, bapti-
Prima ilaque Socini responsio est , in Scripluris zantes. En doclrinà cl Baplismus. Quod si per baptizan-
Baplisrai nonien saepiùs usurpari pro doclrinà, alque tes non aliud inlellexissel quàm doctrinâ: Baplismuni,
00 ipso sensu sumi Maltb. cap. 28, v. 19, cilalo. cerlè absurda fuisscl et omninô inulilis repelilio iu
Ulrumque sic probat : unà el càdem brevi période : sensus enim essel, do-
Primum quidem ex cap. 18, v. 23 Actuum Aposto- cete doccntes. Esto igitur verbum Grœcum significel,
lorum, ubi Icgimus Apollo Baplisraum Joannis dunla- discipidos facile : sanè per doclrinam fiunt discipuli
xalscivisse; et cap. 19, v. 3, ubi discipuli Epbe^.t el per Baplismum iniliantur et consecrtinlur ; unum
inlerrogali in quem baplizali essent, respondent se enim ab altero divelli non débet. Unde S. Marcus
baptizalos esse Baplismo Joannis. Ât his in locis , ait cap. 16, V. 16, lidem qua; per doclrinam babelur,
Socinus, idem est Baplismus, ac docUina : nibilenim, Baplismo prxmitlit.
inquit, ibi ad rem facicbat, quôd ApoIIo sciret aqua: 2° Si Christus eo in loco per verbum baptizantes
Baptismum quo ulebalur Joannes , cùm de doctrinâ aqua: terrenx Baplismum inlellexissel , sine dubio
praisertira ageretur. Pariler Baplismus, aul baplizare, ail Socinus , non minus Baplismuni istum externum
slguiGcal nonnunquàm initiationem, seu inltiare. lia Aposlolis suis commendàssct ,
quàm ipsam Evangelii
S. Paulus priore ad Corinlblos 10, v. 2, ait : Hebrœo- ]
prâedicationem, nec minùi> eos ad baptizandum, quàm
889 QUiESÏ. II. AUT. I. QUIBUS ET QUO MODO lUPTISMUS NECESSARIUS SIT. soo
prima) Coiiiiili. I , V. 17, dcclarai se à C.liiisio iiiU- .1" liaplisnnis (lluisti saqiiiis in Scriptiiris opponilui
siiin mm l'sso ;iil bu|itit:in(luiii , seil ail ovaiiyeliwii- IbplisMlo Jounuis, (|ii6d i.stu in aquà l'urut, illu inSpi-
diiiii. NiMjiie osl (|m'jtlri;siicnulriiiiir, beiibuiii Apoiloli rilu; crgu Cbristi Baptisiuus in verÀ aquà non perli-
tpiud imiiius piT so ubiio leiicbadir, ii"" voio ail ba- Vorùni ru)n advcrlil Sucinus, totant dislinulionein
pli/uiuliiin , (|iiiid pur alios ifi|U(i polcral adiiiipiL-rc. Baptisiui Clirisli el Joannis non Cuisse penés aquani ,
Naiiupic, ail Viilkeliiis, loco amoa citalo, ralio pro- (pue in utruque pru inaterià erat, sed pcjiès ollectuni,
\iler iiuaiii IcslaUir Apiisloliis se non luisbum Cbsc ad iienq)u inleriorein anima: purgalionuni per gratiain ,
l)a|.ii/.aiKliiiii, ba;c est m elliigerel siwpiciiuieiu iimi- ipiam eiinferebat Cbristi, non verô Joamiis Baptisma.
milloniin , (jiii c\istiinai)aiit rauUiiii in suo bapiizaro ti" llebra'uruui G, rndimenla cbrislianai disciplin.i:
iionnuc, iinde oborla csl illa disoipulormu Coriiilbio- cnarral Aposlolus; aide Baplismo aipia: omiânosilet.
nuii emiteiiliosa ;euiiilalio : al raliu illa lola siibslsle- Vcrùni faisuni esl quod suppiuiil Socimis : sic enlm
ret , si aiil p'er se , aiil per alius , aiil ijrxcipiiè ,
aut loipiitur Aposlolus V. 1 el 2 : Quapropicr iiilermilteu-
mlnîis pra;cipuè dusliiialus luissui S. Paulua ad liapli- lc$ inclioiilionis i.lirisli sermoncm, ail perfectioia (cm-
Vcn'im vaiia prorsùs ac fulilis ralio. l'also (piippe operibus mortuis, et fulei ad Deum , liaptinnatum do-
siipponil Sociiius , Aposlolis iiijiiiicluiu non esse ba- ctrimv, imposUionis ijHoijtie miitiuum.
pli/.;uuli sicul doceiidi pr;eceplmii, ipiod ox pia\i illo- Quxnani porri) csl illa doctriua Baptismalum ,
nisi
rum cognosei liaud dubiè ccrlissiiuè polesi. l'orro in vcri, quod in usu erat ex Cbrisli niandato, Baplisma-
liisloriik Acliiuui Aposioloriini , c. 2, posl exiniiani lis ? Baplismaliun dixil in plurali Aposlolus, vel more
S. l'cui prailiialidiieii), baplizalos Kgiiiius Jiidioo- Uebruiorum ad niajorem empbasim ; vel quia etsi unum
nini cireiler nia niiUia ; el cap. 4, ipiiiupic niillia ; cl specie, numéro lainen plura niullis adiiiinislrantur; vel
cap. 8, riiilippiis SaiiuuiUuios, binioiiein nuigiiu), el deiiique quia noslruni Baptisina multis Jiidx'uruui ba-
slos baplizavil : al verisiiuilc non videlur, Aposlo'.os interrogcl : al non ila loculus luissct S. Pelrus, si
non jussos pra^ceplum CInisli datuni, JLillb. 28, exe- aqu;c Bapiismuni omnibus ex pr.cceplo iiecessarium
sicul elc;eleris, inipusiluni baplizandi pr^eceptuni , sed Veiùm l'allitur Socinus. Verissima quippe est S. Pé-
natuin esse ad pr;cdicanduin, quàni ad baplizandun» esse in abluliune sordium corporis, sed in gratià in-
;
quia uiullù pliircs ad illud, quàu) ad islud munus e.\6- teriori ac conseienti;c inundilie. Opponit enim ibi
quendinn doles reqnirunlur, quibus iilc divinilùs cu- Baptismum Cbristi frequenlibus Jud;conuii lolionibus.
mulalus fueral ; Baplismus scilicet pir queailibet qux nierècarnaleseranlad jiisiiliam elcmuiidationem
adminislrarl polest, al non ila verbum Dei. lîanc ve- caruis ; Baplismus verô Cbristi , etsi peificiatur iii
terum Caiauorum objeclionem ila solvit Terlullianus, aquà, ejus tanieii efleclus ad animain usque pertingit,
1. de Baplismo, c. li. Neipie nrgel quod addit Yoike- née liœrel in carne.
llus : nanique hàc rulionc non ulilur S. Puulus , ut Secunda Socini responsio esl : Dalo cl non concesso
probel se niissum non esse ad baplizaudum , sed ut ciiatis Cbrisli verbis Mailli. 28, baplizandi prœceplum
gratias agat quôd cùni paucos baplizaverit, scbisraati conlineri, illud lamen ad cerluni tempus ac personas
et contenliosie Corintliiorum œinulatioMi locinn non reslrictum fuisse, non omnibus in perpetuum injun-
dederil. Tanla scilicet insedebat aniniis priniorum fi- ctuni. Probat autem bis momeiilis :
dcliuni opinio cl adniiralio Apostoloruni , ut ex lui- 1° Quia ii soli baplizandi sunt, quos Apostoli do-
mano alfeciu nonnulli se biijus vel illius discipulos cuère, utrumque enimconjungitur ; crgo alii qui ab
quo loquilur Aposlolus : quùd vero id ex Baptismi ad- illo Baptisnii mandalo non adstiingunlnr.
niiniàlralione ortuui fuerit, sanè per accidens est ro- Verùm niliil oà rationc miseruni inagis ac slolldum
speclu illius Baptisnii. aCferri polest. Ubi enim legit Sociims, eos tanlùm
5" Cluistus, inquit Socinus, Malth. 28, non niagis baplizandos esse qui ab Aposlolis fueranl edocti?
prajceptum baplizandi, quàui formani expressil 1ns certè nullibi. Reverà ii tanlîim sunl baplizandi, qui
verbis : DoccU',ba))ti~aiUcs innomma Patris, et Filii, el sunt imbuti fide et doclrinà Cbristiaiiâ ; sed eos tan-
Spiritùs sancli. Al liis verbis furmam Baptisnii non ex- lùm esse baplizandos qui sunl ab AposioUs edocti, non
primi vel ex co potissimùm constat, quod Apostoli alios, certè figmentum est cerebri Sociniani.
leganlur bapiizàsse in alla forma, nenipe in nouiine Etverô multos doeuère Apostoli, quos propriis nia-
Cbristi. nibus non baptliûrunt ; unde S. Paulus falelur se ad
Verùm ex anle diclis manifestuni esl Aposlolos non praedicandum missum e^-se, non ad baptizandum :
ZM DE BAPTISMO. lûÔ2
nec verisiiiiile est S. Pelrum pvopriis manibiis bapli- posset, injnnctam quidem fuisse Apostolis legem do-
zàsse unft die tria et altéra quinque Iiominum niiilia cendi, MOU vero gentibus ut doceantur? an ferret
qiios stià pra;dicationc ad Chrislum addiixerat. Ali- Socinus? Non puto. Quare? Quia doctrina neccssaria
quos pariler baptizârunt, quos ab aliis edoclos no- est ad (idem, sine quâ nemo salvus esse potesl; at pa-
Quod vero mandatura Baptisnii ad omnes oninino Aclibus Aposlolorum memoranturj quos lanien bapti-
omnium aaatum homiiics perlineat, palet, 1° quia zatos fuisse non legimus; ut Apollo, de que Act. 18,
iiullam limitalionis ac resirictionis noiam pr;« se V. 24, et ipsimct Aposioli ac septuaginta discipuli;
fert ;
2° quia continua seculorum omnium praxi evi- item illiceulum et vigintide quibus Acl. 1, v. 15, et
peluum ; V quia Clirisius eodem loco proniittit se Verùm 1° argumenlum istud Socini merè negali-
Ecciesisc adfuturum usque ad consummationem seculi :
I
quod igilur ibi pracscribit, ad omnes omnium xtalum enim valet ista coiisequentia : Hi et illi non Icgiintur
lioniincs spécial; 5° quia unio spirilûs ac mutua cbari- baptizali; ergo reipsà bapiizaii non siinl. Iinô poilus
las, quam ex uniialc Ba)itisnii coniinendat Aposlolus, sicargueret quisquis adhuc suî conipos cssel : Exslat
Eplies. i, in perpciuum ab omnibus fidelibus est ob- cxpressum Baptismi percipiciidi iiiandatum Cbrisli;
servanda ; G" quia prœceptura Baptismi similc est ergo etsi lii et illi cbiisliani non Icganlur bapiizaii,
prsecepio Eucliaristia; : sicut enim dixit Cbrislus, prxsumi débet eos reipsà fuisse baptizalos : neque
Hoc [acile; ila dixit, Dvccle, baptiznle ; ergo sicut enim necesse est, ut rei communis, cerise ac publicae
Eucbaristiac prxceplum omnibus ad fuluras omnes omnia exempla proférai hisloricus ; imo quù rcs iiia-
sciâtes injunctum esse agnoscil Socinus, ila et prœcc- gis triia est, communis et publica, eô Sicpius ab bislo-
ptum Baptismi ;
7° denique, quia effeclus quos Apo- rico prxiermiliilur; 2° reipsà baptizalos fuisse Apo-
sioli B;ipiismo iribuunt, ad omnes onmium lemporum slolos imiuere videtur Cbrislus cùm dixit , Joan. 13,
liomines :equaliter pertinent, quales sunt comniuuio V. 10, ad S. Pelrum : Qui lolus esl, non iiidiijel nisi ul
cum Clirislo, Rom. 6, v. 5 el 4 ; Galal. 5, v. 27 : re- paies Imet. Uiidc merilo S. Augustinus, 1. 5 de Anima
inissio peccalorum, Act. 22, v. IC : regeneratio spi- et ejus Origine, cap. 9, sic loquilur : Siipsos Aposlo-
rilûs, adTilumô, v. 5 : vita oclerna, Marci 16, v. 16; los baptizalos esse per hoc nobis iimotesccre potuit, quod
Joaiinis 5, v. 5. beato Pelro Domimis ait : « Qui lolus esl, non indiget
2° li soli sunt baplizandi , inquit Socinus ,
qui « Hi'si 11/ pcdes lavel : > quid de aliis, de quibus vel laie
Aposioli ex Chrisli mandato baplizârunl, illi scili- de Silà, de l'Iiilemone, de ipsis evangelislis, Marco
cct qui velànullà,vel à falsà religione, à paga- el Lucà , de innumcrabilibus cœleris ,
quos absis ut
nisme vcl judaismo ad Cbrisium converlebaiilur ; baptizalos esse dubitemus, quamvis non legiimus?
ergo alii qui in religione Cbrisiianâ vel naii sunt, vel i Idem docel cpistolâ 44, allas 163, et cpislolà 2C5,
ab ineunle a;iale ei nomen dedère, Baptismi lege non allas 108.
baplizandi sunt, qui Clirislo nomen dare volunl sive , miindum universum, prœdicaie F.vangcliuni omui crea-
nullam, sive falsani antca religionem.coluerint vel turœ. Qui credideril el baplizalus fueril, salvus erit ;
qui
lur, quàm qui vel à paganismo, vcl judaismo ad il perpetuum esse et universale, scu ad omnes cujusiibet
Cbrisium converlebaiilur, mirum profeclù vidcri non temporis bomines perlincre, duo invictè demonslrant,
débet, cùm non alii lune lemporis forent homines 1° quod jiibeat Cbrislus Apostolos ire per mtindum
universum 2" quôd salus Baptismo perinde ac fidci
quiim religione aul pagani aut Judœi. ;
5" Inquii Socinus : Mandavit quidem Cbrislus Apo- promillilur : at id cui annexa est salulis promissio ,
stolis ut baplizarenl, scd non omnibus lioniinibus in- non adcerlum lempus, iiec ad certos bomines reslriiigi-
Verùm quid absurdius proferri potesl , el ad de- Socinus cilalâ jam dispulalione de Baptismo, cap. 3,
raonstraiidam ligmeiili Sociiiiani sloliditalem aptius? idem respondet ad boc S. Marci lesliraonium, quod
Qu:isi non sil eadem nécessitas quœ Aposlolos obstrin- ad lestimonium S. Maltb. , nempe, neque de vero
gil ul baplizeiit, et génies omnes ul baptizenlur : aqu;e Baptismo inlelligi debere : neque si inlelligalur,
qiiœ imiiiKi; <» s()ii iViis (i/i/«/iu est ; mil l\vaii<iflii et noiiii- Baptismi ejus(iuc nccessitalis Icgcni lulil, idem perle -
iiis Ji'sii C'/iris(i piofcssio imlitica, citm lliipthiims i;)st! ct;e contritioui ac martyrio vitam ;eternam promisit:
(((/iiic iib .\fiostoiis iistif ptitiis in eum fiiiem polissimiim ergo qui Baptismum in n; perciperc non possuni,
fi'spicerel, ut ([uis piihticè Clirislo nomen darel. eumdem plané eflcctum consequuntur per votum ip-
Itespousioncui prubat. sius, per contritioncm pcrfeclanTad martyrium.
I "Quia si uoui'mo Baplisini verus aipun hapiisiiuis Ad sccundam Otiosa est et vana Socini obscrvalio,
:
inlelligalur, scipiilur vi liijjiis loci pnroin esse Ikloi et cùm et ipso fateatur arlicultmi i in nmltis Scriptunc
Baplismi nccossilateiii ad saluteui : scil lioc absurthini locis redundarc, ncc ad probationem vim haberc ma-
est potcst eiiiin qiiis salviis cssc sine Daptismo, ncnio jorem, Quùd si juxta CodicemCompIutensem gemina-
;
siiic fuie.
tum articulum legamus, et Socini rcgulam scquamur,
2° Quia favet codex Conipluleusis ; iii quo articu- repctitio articuli citato in loco probationem nosiram
las i rcpetinir. Sic quippe vei'i)a reddi debcut : Qui confirmât, nedùm infringit : emphasimenim quamdam
credideril, et qui baptizatus ftterit, salvabilur. Al an\cu- babct, et indicat non satis esse ad salutem quôd quis
lus ille alium, quàni aqu;c vcrx Daptisiuum significat, fidem liabeat, nisi et baptizetur, qnod unum liic con-
isle cuiui laiiliu non est nccessitalis. tcndimus.
Ad tertiam : Nibil poluit Socinus aplius proferre ad
5° Apostolus, i:plies. 5, v. 26, et ad Titum 3, v. 5,
suammet convcliendam senteutiam, quàm loca S. Pauii
ninrniat Deuili lavacro aqux mundisse suam Eccie-
ad Ephes. 5, v. 26, et ad Titum 3, v. 5, in quibus la-
siani.et nos lavacro illo regenerationis salvare : at liis
vacro aquœ, id est, Baptismo, vim sanctificandi ac
inlocisperlavacrum aqu;e inlclligit aquam metapho-
nmndandi animam tribuit, non quidem ex proprià seu
ricani, scilicel pœnileutiani, quai auimani lavat sicut
naturali aqu;e virtute , sed , ut falsô supponit Socinus
aqua corpus tum quia èo ipso sensu aquam usurpai
:
pœniteutiam, non tamen inde benè colligitur,eo sensu Respondet 2° ad cilatum S. Marci testimonium So-
usnrpari citato capite S. Marci : imô naturali et obvio cinus, prœcepium illud Baptismi nec perpetuum esse
sensu verum aquaî Baptismum significari, séries ipsa nec universale; duasque de novo addit probationes
textùs sacri, Apostolorum usus et praxis apertè de- cap. 5 et 5 suœ disputatlonis de Baptismo.
monstrat. Quôd si quis contenderet, citato loco, Bap- Prima est quia , inquit cap. 5 ,
post citala verba
tisminomine significari martyrium, ut reverà ali- apud S. Marcunj , Ikx'C sequuntur : Signa autem cas
quandô signilîcatur, quo jure, quâve ratione expu- qui crcdiderint , luec sequenlur; m nomine meo dœmo-
gnare illum posset Socinus ? Prseterea S. Pelrus, Act. nia ejicient , imguis loqiientur novis , etc. At cùm illa
2, V. 58, expresse distinguit Baptismum et pœniten- conspicua Spiritûs sancti dona jam cessaverint , di-
liam : Pœnitentiam, inquit, agite, et baptizelur unusquis- cendum est, et cessasse pra;ceplum Baptismi, quod
quevestrùm in remissionem peccatorum vestrorum, et acci- cum illis conjunctum erat.
sare debuêre ; et inter ritus stabiles atque permansu- priniam objcctionem : ut nempe infantes sine Bapti-
ros, qui omni tempore necessarii sunt, qualis est, smomorientes cxcluderent quidem à regno cœlorum,
V. g., Baptismus, Eucharistia, etc. propter verba Cliristi mox relata , vità tamen oelcrnâ
Secuiida quoque responsio plané nulla est. L'bi donarent propter iniiocenliam.
enim unquàm legit Sociniis, Apostolos utrumque prae- Novalorlbus noslris Lullieranis et Calvinistls tara
ccptura baptizaiidi et abstiuendi à sanguine et suffoca- Clara etiam visa est bnec Christ! sententia ad expri-
tis inter se contulisse, et ejusdem plané condiiiouis mendani absolnlam seu medii necessiialeni , ut coacti
fecisse? Quàm latum enim est inter utrimique discri- fucrint verba Chrisli ad meiaphoricum sensum detor-
men! Namque 1° Cbrislus est auctor praiccpti Bapiis- quere, nec de vero aquie Baptismo interpreiari , ad-
mi ; Âposloli verô abstincntix à sanguine et suiïoca- versùs quos editus est ex professo canon secundus
lis. 2° Ratio linjus absiinentiai lemporalis fuit , et ad sessionis 7 conc. Tridentini.
ceconomicani Eeclesia; disciplinam spectans, nempe Socinlani quiex Calvinislishauserunt hujnsce loci
ne infirmi quidam iudx'i scandaiuro palerentur, si pro- metaplioricam et fignralani explicaiionem , eâdem
miscuè licitum foret uli sanguine et sufTocatis; quoque licenlià usi sunt ut ista verba Cliristi Mattli.
Baptismi verô lex perpétua fuit, non tantùni ad dis- 2ii : Euntes, docele omnes. génies, baplizantes eos in no-
tjnclionem fldelis ab inlideli, sed ad regeneralio.iem mine Palris, et Filii, et Spiriiùs sancli, ad met:ipliori-
et sanctificationem lidelium cnjnscuinque sexùs, aîta- cum ,
pariicr sensum delorquerent : neque licenllam
tis, conditioiium et lemporun:. 3' Ipsi Apostoli de- banc ipsis viiio vertere meritô possunt Calvinislx
cretum de suffocato ei sanguine interpretati sunt in cui ipsimet locum et orlum dedêre.
suis epistolis, cl plané confiruialà liberlate ciniblianà Verùm ipsa anxielas et inconstantia Calvinistarum
lanquàm inutile abrogaverunt, 1 Corinib. lOetColoss. in hoc Cliristi testimonio, Joan. 3, versando salis
2, aliam tameit ejusdem decreii partcni , qux spectat ostendit difficile esse à prime, naturali, obvlo et com-
fornicationcm , conlirniàrunl et in perpetuum obser- mun! verborum sensu discedere, Namque islâ erroneà
vandam esse inonuerunt : quia nempe furnicatio non opinione occupât!, nempe fil!osChr!slianoruin pcr fi-
ideo taniùm mala est. quia proliibiia. sed idcircù pro- dem parentum et paclum Chrisli salvos fier! , consc-
bil)ita ,
quia per se niaia , centra falsam nonnuKorura quens est ut negent Baplismum esse ipsis abso-
genlilium opinicneni; ergo toto coelo aberrai, qui luiè ad salutem necessarium, et verba Christ! relala
C-visLimat Apostolos idem de praicepto Baptismi sta- Joan. 3, qua; necessitatem ill:ini manil'eslè cxprimuiil,
tuisse ,
quod de prxeeplo abstiuendi à sanguine et à naturali et obvio sensu deflectant ad figuralum et
suffocato. Aliundeverocùm iidem adversùs Ana-
nictaplioricum.
Hactenùs nianus nobis dedère Lulhenini et Calvi- b:ipiislas probant infantes esse baptiza^ndos
non alio ,
nist«, ut adversùs Socinianos deraonstrelur, Baptismi Crmiori argumenlo uluntur, quàm eo quod pelitur ex
pracceplum perpetuum esse ac universalc , quo ob- citatis Chrisli verbis Joan. 3, quasi illi obliti esseni ,
stringuntur omnes aduiti : nimc se illis contra nos se verba illa non intelligere de vero aquae Baptismo :
adjuiigunt, ut impuj,nent ejusdem Baptismi absolu- adcô verùm est parumsibiconstare elcoh.rrere erro-
lam seu mcdii neoe.-.sitatem ; sed liàc variaiione salis rem , ac spreto Eeclesia; judicio mentcm nostrani
ostenduni nihil apud se fi.vum esse : quo enim jure perpétué fluctuare, ac circumferriomni vento doctri-
Scripturoe leslinionia, qu;e nos adducimus pro neees- na; : sed hase sufficiant pro isto primo argumenlo
sitate medii Baptismatis , illi detorqiient et de solâ Lege qux dixiraus supra , qusest. t* art. 2 , solutions
5y7 QU.EST II. AUT. I. QUIbDS m yiio .MODO liAl-TISMUS NECESSAlllLS SIT. 398
ml |>riinain<ilijc('li()neiii,(ioilloGlii'isii losliiiioiiio .ipiiil
'
imn l'Xierinrem, sed inlerior,- m ai im;n pnrgatloiiciii
S. Joaii., c. 3, V. 5. oprniiilur.
SoiMiiuluiii argiiiiioiiliiiii pctiltir ex lis luris in qiii- S. lVtru> episiola' 1, < ap. :,, v. il, comparans Da-
liii^ sains a'li-in;i , n>i;oiicralii> et ri-novalin iKiiniiiis, plieuinm cum arcINoe, seu vem (Igmataiii cum (igurâ,
|)i-('c:ili>ruiii rciiiissiu, Uaptisiiu) niiiiexu lo(;iliir. Juan. do.cl huniincs per Fl.iplisniiMii sahos (IIimI, sicut saivi
5. v >, niu\ cilalo, E|ilit's. 5, v. "ij cl "ili : Clirisliis latii suiit ab aqnis diluvii qui in arcA inclusi fuèrn, in
itilnil t'.cclesiam et scipsum iradidil pro ta , ut illnm <iuà, inquit, pauci, id est, ocio animât siilva; factœ luul
snuliliiiin-t, muiiJaiit liiiiucro «i/Md- in verho vitœ. per aqiiam; quod et vos mine similii forma: saltosfacit
ij^iu'falwiiis H n'iwvalionis Spiiilùs suiicli. Snniiiial Socinns , cilalA loties dispul. de Baplismo, c. 12,
l..iiiii dtiltiè Suciiiiis, cùin lespundct Iiis in iocis sur- ad solilnm ell'ugium se recipit, nempe S. l'clrum sensu
iiiuiicm cssc diinlnxal de inluriori aniiuau lavacro scu nietaphorico Bapiismi vocem liic usurpasse, pro in •
iniiiidationc |ior graliaiii, non de vcro U(|iia: Baplisnto : ternà nnmdatione anima>, qu» tam ncccssaria est ut
iilnnii.|iieuiiini Apusloliis cxpriniil, sanclilicalionein, saIvi sinms, quàm necessaria luit arca, ni ab aqnis di-
per a(in;c lavacruni. luvii émergèrent qui in eu includebanlur. Fundamen-
Acturnni ^, v. 3S : liaplizettir tinusquisque veslrùin tum responsionis petit ex verbis sequenlibus S. Pcirl :
vt remiisioiieiH peccalorum, ail S. Peiriis. El cap. 22 Non carnis , inqnit , deposilio sordium, sed conscicn-
V. IC : Quid moraris? inquil Ananius ad Panluin : tiœ bonœ inlerrogalio in Deum per resurrectionem Jesu
E.xsurye cl buptizare, et ubtue peccuta tuu invocato uo- Christi.
miiie ipsius. Ncquc verè scopuni allin^il Socinus, c. 7, Verùm natura comparationis quam S. Pctrus insli-
sua; dispuUilioiiis, cùm ait vcrba luec , ublue pcccata luit intcrarcam et aquas diluvii, et Bapiismi aquas
tua, conncclenda non esse cum verbo pra'ccdente salutares, buic solito Socini effugio locum non relin-
biipiizare, sed cum secpicntibus , invocaio nomine ip- quil, ac eum verum aqn;c Bapiisnuim intellexissc nia-
sius ; ita ut reniissio peccalorum delur invocalioni uileslè deinonslral.- Nec nilius momcnli est probaiio
noniijiisChrislt, non a(|u:u Baplismo. Namque 1° gra- adducla meritô enim déclarât Aposiolorum princeps,
:
tis oniiiinù cl absque ullo prursîis fundamcnto tnlis Bapiismi effcctum posituni non cssc in emiindalionc
liiigilur verborum connexio et conslruclio : quod si seu depositione sordium corporis, sed in pnigaiione
cuilibotad arbitriuni verba sacra conunclcrc cinn aliis, anim* inleriori; idque appositè onminô advcrstis fal-
transferre, expoiiere iiceal, niliil lam <innum crit s.am Judaiorum persuasionem ,
qui se justos cl pures
quod perdilus aliquis convellere non tentât : T quia arbiirabantur, si pluries in die corpus lavassent iVe-
cisi talis supponeretur qualis à Socino fingilur, et quentibus illis lotionibus de quibus loquilur S. Mar-
Clirisii iribualur, an proplcreà excludi dcberel Bapti Ex liis porrô Scripturse teslimoniis secundo nostro
suuis aquae , cujus loties expressam mcnlioncni facit argumento adduclis , et aliis ejusmodi sic argui-
sacer contexlus? Non profeclô. Neque plus urget mus : lUud est absolutè neccssarium , seu medii , ut
quod addit, verbum, mundandi, purgmidi , remitlendi dicitur, necessilale ad salutem, cui annexa est salus,
peciuia , etc., cùni Baplismo acconimodalur, non rem animaî mundalio, interior regcneratio et renova-
il)sam , sed rei declaralionem significitre ; id est , ba- lio ,
peccalcnim remissio : atqui talis est Baptismus
;
plisrauni nudum signum esse quo declaralur jam di- crgo, etc.
missa esse per fidem pcccata. Quod ut probet, rcmit- Neque ulla fit exceptio eorum qui sunt à (idelibiis
til leclorem ad cap. 15 et 14. Levilici , iibi cùm de parenlibus progenili; sed omnibus indistincte dicitur :
portai particuia causalis, per, quâ ulitur S. Paulus, tis à Cliristo institulum ipsis conferenduni. .lacob et
cilalo cap. 3, v. 5 Epistolœ ad Titum. Neque si ali- Esau filii erant optimi parentis Isaac ; Deus tameu
quando in Scripturis verbum, mundare, etc., usurpa- Jacob dilexil , Esau autem odio habuit. David pariter
lur pro rei declaralione, sequitur nus{iu;im signifi- eratfilius hominis fidelis , et tamcn psalm. 50, v. 7,
care rem ipsam effective produclaTii : aliàs dicere quis dicit : Ecce, in iniquilatibus conceptus sum et in pecca-,
posseï Christum, qui peccata reraisit Magdalenae, verè tis concepit me mater mea. Hinc iriia SS. Patrum sen-
ea non remisisse, sed déclarasse duntaxat esse remissa. tenlia, homines christianos non nnsci, sed fteri, nempô
Sacerdos Icgalis verè à ieprànon mundabai, sed mun- per Baptisinum. lia Tertull., Apolog. c. 18; S. Hie-
datum declarabal ejus tamcn declaralio raerè oliosa
; rnnymns , epistolâ .57 ad Lailam. Divino ergo judicio
non erat ac sterilis siquidem jus confcrebat ad civi-
, rclinquere debemus eos infantes qui sine Baplismo ex
\tsa cum aliis societalem , et legalem quamdam seu liàc vitâ discedunt , nihil de illis deflnire ac sentire,
carnia munditiem tïlfi» iebat : Sacramenla verè Christi idsi quod Scriptura et traditio docel, à quibus regulis
599 DE BAPTISMO. 400
nuili chrisliano licet discedere. Ul enim observai an- banc , quotquot ,
quicumque , apud auctores lum pro-
lea citatus Bellarminus , nostra nec severilas , nec fanes, tum sacros , non semper vim liabere excepti-
clementia infanlibus illis aut nocet, aut prodest; vam ; ut cùm S. Paulus 1 , ad Timoth. 6, v. 1, ail :
verissimuraque est quod ait Catecbismus romanus, Quicumque snnl sub jugo servi, non innuere vult ex
parte 2, de Baptismo, n. 50 : Nihil magis necessarium servis alios esse sub jugo, alios non esse sed omnes ;
liam Baplismi DeorenascanluT, in sempiternnm misMam participes , ejusdemqne corporis menibra fieri , docel
et interilum , à parenlibus , sive itli /ideles . sive infidèles Apostolus 1, Corinth. 12, y. 15 : In une Spirilu, in
sint, procreenlur. Ex quibus salis intelligitur, quale sit quit, omnesnos inunum corpus baplizali sumus, sive Ju-
ferendum judiciura de senientià Cajelani , et aiiorum dœi, sive gentiles, sive servi, sive liberi ; et omnes in uno
nonnullorum priùs meinoralà. Spirilu potali sumus. Ergo sicul nemo potesl salvus
Terlium arguuientum peiimus ex iis lesiimoiiiis fieri , nisi unus sit cum Christo spiritûs ac Ecclesioe
qt'ibus constat nos per Baptismum iiiduere Cbi isluin, niembrura fiai ; ila quoque nisi baptizetur , cùm per
ejusdem spiritûs et corporis fieri raenibia , ejusdem Baptismum et unus cum Chrislo spiritûs, el Ecclesise
esse cultores ;
qiia; quidem lotidein siint necessilatis Socinus, cap. 8 suse dispulationis, contendil eô loci
nulia speranda salus, Galat. 5, v. 27 : Quictimque in per aquam veram Baptismo, aut potu.
Christo baplizali cslis , Cliristum induislis. liiduere Verùm, elsi non diffileamur, nonnuUis ex catholicis
autera Cbrislum in plirasi Scriptune , est Clirislo cxplicaiionem liane probari non , altéra tamen rcjici
conlormem fleri imiiatione virtutum et boiiorum ope- débet ; imo poliùs accommodala videtur ad scopum et
rum, Rom. 6, v. 5 et i, et cap. 13, v. 14; Coloss. 2, instiiulum Aposloli, quo hortatur fidèles ad mutunm
V. 12. unionem el cbarilatem, quia sunl ejusdem spiriu'is
Socinus , cap. 10 su» dispulationis , falelur c6 loci participes, et ejusdem corporis membra : illius autem
loqui Apostoluni de vero aquae Bapiismu , sed negat communilalis seu spiritûs et fidei parlicipaiionis dé-
per ista, Christum induislis, signiQcari, reipsà Galalas bet esse aliquod exteriûs symbolum, quo nempe om-
Christum in B;iplismo iiiduisse ; sed lanlùni eos pro- nes fidèles inler se colligentur , et in unum religionis
inisisse et professes fuisse quod vellent Cbristuna in- nomen adunentur; symbolum autem ilhid exleiius,
Juere : solusquippe Deus, ail Socinus, potesl scirean esl Baplisraus et Eucharislia, qnia omnes Cliristiani
reipsà quis in Baptismo Cbrislum induat ; solus enim ejusdem Baplismi, ejusdemqne mens» participes sunl.
ac dispositiones cum quibus ad Baptis- Igitur per Baptismum el polum intelligit Apostolus ve-
inluelur cor ,
mum quis accedit. Probabile autem esse Galalas non rum aqu;e Baptismum et vcrum Eucbarisli;e sacramen-
induisse Cbrislum, inniiit ipse Apostolus cùm, cap. 5, lum. Neque csl quod dical Socinus eos omnes qui ,
niiralur eos tam ciiô iransferri ab eo qui ipsos voca- baplizanlur, non fieri participes intcnlionis sjûrilùs ,
verat in Christi gralià, ad aliud Evangebum ; unde nec vera Christi membra : namque salis est quôd id
démentes eos et fascinâtes appellat. Addit Wolkelius, poslulet el efficiat Baplismus quantum esl ex se; licèt
quicumque vel quotquol baplizali per accidens, et ralione subjecti obicem gratix ponen-
istam particulara ,
, ,
esiis, iunuere aliquos lantùm inter Galalas, non vero lis, suo inlcrdùni fruslrelur efieclu.
Baptismum 5° Dcnique unitalem Dei fidei spei et cbariiatis
tmnes baptizalos fuisse bincque ;
colligil . ,
Veriim cùm apostolus absolutè affirmai Galalas Epbes. 4, V. 5 : Solliciti, inquit, servare unitatem spi-
Cbrislum induisse quandô baplizali sunl , respicit ritûs in vinculo pacis. Unum corpus et unus spirilu*,
sicut vocali eslis in unâ spe vocalionis vestrœ unus Do-
lantùm ad viriutem et efflcaciani Baplismi, cujus par- ;
ticipes esse debueranl Galalae, qui per Baptismum minus , una fides , unum Bupiisma unus Deus , et pater
Christo nomen dederant, et se legem ipsius sequi vclle omnium. Sicul igitur necesse esl ad salutem, ut unum
professi fuerant; tauquàm lieri potuit eorum nonnul- agiioseaiiius el colamus Deum, ut uiiam fidem , spem
los Baplismi graliam non percipere ,
propter pravam ae cliarilalem habeamus ; ila quoque unum Christi
aliquam conscicntice disposilionem. Ul autem ila ab- Baptismum , in quo fi.dei in unum Deum prol'essio pu-
insiitiilus sit Baplismus, ut Christus induatur, non in- Socinus, cap. 9 , more suo, Baptismatis nomen hie
ic riùs lantùm per graliam, sed eliam exteriûs per pu- metapboricè usurpandura esse pro solà inieriori gra-
oli cam et txlcrnam fidei chrisiiansc professionem, quaî lià Spiritûs sancli contendil , non abis nixus ratio-
î i ptismo sennper prsemiltebalur. Quod addit Socinus, iiibus quàm iis quas antea refutavimus. Verùm si
plané vanu.r est, quasi non potuerint Galalx à gralià Baplismi vocem ibi metapboricè sumendam pugnaci-
bap'.isaiali brevi excidere prœ bumanâ inconstanlià ter ille conlendat, quidni aller Socino non minus
nemo enim ignorai pariiculam îuni per Dorainum , regem per spiritum , aerem
"miperitiam D.-odit :
: ;
m OU/EST. Il MIT. I. QllIhlJS KT QIJO Mi)l>0 IIAI'I'ISMIJS NIXRSSARIUS SIT. /lOÎ
iiiler|ircl;»l)itiir ? Ailili^ (iiiittl lf.ii>lisciuis s|iiritii:itis , m U'iiiiii ex triliiis piiinis KccIt'siiR scculis ; siilisftqiicii
lnoiil toiilia llaplisiiuim aqiix JUliiiyuilur , mm sil les enim iiostros esse •eoncedere vidciitur Novalores ;
aliiiii'ul h lidt! , S|w , cliarilaui , 9liis(Hio iloiiis Spirilûs T generalibus (|uibusdani nionieiilis ex usu cl praxi
Dissenliunt îi so invicciii Sociniaiii , el Novalores qui baptizari ciqiiunt, sic pergit : Dcinde eo adducun-
Oalvinistoe. liir à iwhis ubi (iqua est , uUiuc eo reijeneralionis modo
Soi'inus ralus napiisimiiii liluiii esse lihcnim cl ijito ijisi reijenerati sunms, reijencraiitur. A'jJki in tio-
iiulilTorcnlcm , docct , cap. 15, dispul. ilc IJaplisiuo, mine rerttm cunctnrum parentis et Domini Dei; et Ser-
lion sfiinptr ?b EcclcsiA iisiirpaliiiii fiiisso ,
qucul pio- vatoris nostri Jcsu Cliristi, et Sjiirilûs saticti in (Ujuil
lial ilnpliri iiiomciUo : piim» , t'x lib. 7 llisl. Eiisobii, ttim Icvaiiliir. ('Jirisliis enim ipse dijiit : Nisi rcgcnerati
cap. 8, ubi. rol'criiirte Dioiiysio Aloxaiubiiio, Novatiis fucrilis, non intriibilis in regnum cœlorum. Hationcni
dicilur Raptisiiiuiii ibiogàsse : seciitulo, ex tau. 'J , necessaria; iilius per Baptismnm regenerationis ibid.
concilii gen<>rabs Nicœni I , iii quo Callnri scu Nova- rcpelil S. doclor, ex peccato quod nascendo contralil-
tiani rocipiuiiiiir ad Ectlcsiam redcunlcs ,
per pœiii- nius. Riitioncin autem iilius rei , inquit, nb Apostolis
tunliam , iiullà lactà lîaplisiiii mciilioiic. illain nccepimns. Quandoquidem priorem nativilalent
Voriiiii lion poluil Socimis vol iiialiiiam , vol cras- nostroin ignoruntcs, necessitale qtiàdum, liquida genitali
siorcm iinpcriliaiu suaui apeiliiis piodcie. (Juaiiliim salu, mutuà purenlum mixlione'intercedente, progene-
enim spécial ad primiim cerlum est Novalum non , rati sumus , el in nialis moribus pravàquc consueludine
pcnittis alirogàssc Baplismum illo siquidem non tan- : cducti, ut ne necessilatis et ignoranliœ liberi pcrmaneamus,
lùin snos baplizabat, scd oliam baplizalos à Catliolicis scd dctectùs et scientiœ fûii fiamus, ac remissioncm ante
itcrùni lingebal, cl qiiidem câdem observalà forma commissorum peccatorum consequamur in uquâ. Igitur
qiix à Calholicis ex prxsciiplo Chrisli obscrvabatur cx S. Justino , aqua: Baptismus à Deo insliluUis et
sicut colligimus ex S. Cypriano , cpislolà 69 ad Ma- ordinalus est, ul bomo spirilualiter renascatur, ac
gnum , et cpislolà 73 ad Jiibaianum. Hoc igilur dun- peccatorum remissioncm oblincat. Sicut igilur sine
taxat sonsii dicilur Baplismum abrogàsse , quod repe- illà rcgcueratione servari nemo potcsl, ila eliam nec
Icndo Baplismum à Calliolicis collalum , iiium quasi sine Baplismo, aul ejus vote.
iiullum iiabcrcl cl abrogaret. Ad secundum : mirum S. Irena!us, lib. 3, cap. 17, aliàs 19 : Sicut, inquit,
non csl Calliaros à coiicilio Nicccno per solam pœni- de arido tritico massa una fieri non potest sine Immore,
lenliam adnjiui , ulpolc qui legilimè baplizali fuissent, ncque unus punis , iia nec nos multi itnum péri in
iiec ilcraii dcbealBaptismus Icgiliuià formai quocum- Clirislo Jesu poleramus sine aquà ,
quœ de cœlo est. Et
que coliatus. At non idem de Paulianislis , can. 19 , sicut arida terra, si twn percipiat humorem, non fructi-
deccrnit conciliiini ,
quos jul)et l)apiizari, ubi ad Ec- ficttt ; sic et nos, lignum aridum existenlcs primîim, nun-
dcsiam rcdeunl. Quid ila? quia illi légitima elàChri- quùm l'ntclificarenuts vitam, sine supernà voluntariù plu
slo pr.TScriplâ foimà baplizali non fucrani ; atque vel via. Corpora enim nostra per lavacrum illam, quœ est
ex lioc ipso canoue intelligere dcbnerat Socinus, quàni ad incorruplionem, unilalcm acceperunt ; animai autem
conslans et perpétuas fuerit semper in Ecclesiâ Chri- per spiritum. llnde et uiraque necessaria , ciim ulraque
sli Baplismalis usus ,
quàm cerla necessilatis iilius proficiunt in vitam Dei, miserante Domino nostro.
apnd omncs fidèles pcrsuasio. Lib. 2, cap. 22, aliàs 59, docuerat infanles neces-
Novalores nostri , elsi contra Socinum contendant sario esse baptizandos. Al necessilas ejusmodi non
Baptislui Icgem cl usum pcrpcluum el constantem laniùm pra;cepli, cujus illi sunt iucapaccs, sed niedii
semper fuisse in Ecclesiâ, omnesque ejus prœceplo seu absolula supponi débet à S. Irenaio. Et verô coni-
leneri vcl pro se, vel pro aliis quorum curam gcrunt, paraliones quibus ulitur in priori lestimonio, eo ten-
negant tamcn vetcrcs , anle Ambrosium el Augusli- dunt nt atleudenli palcbil.
num, Paires lantam illins agnovisse necessilalem , nt Tertullianus, lib. de Baplismo, ex professo Baptismi
infanles sine illo morientes seternum perçant. Scilicet necessilalem probat adversùs Quinlilianos etCaianos.
volunt illi Augustinum inprimis xstu disputalionis Sic ergo, inquit cap. 13, sceteslissimi illi provocant quai'
adversùs Pclagianos abrcptum longiùs quàm par esset stiones, Adeb dicunt : Baptismus non est necessarius,
proeessisse , atque necessilatcm banc contra Veterum quibus fides satis est; nam et Abraham miilius aquœ, nisi
senlentiam cxcogitàsse ac défendisse. fidei Sacramento Deo plaçait. En luereticorum illoruni
Salis 'gitur nobis erit, si ex testimoniis veterum objectio,. cui sic Tertullianus : Fuerit salus rétro per
Ambrosio et Augustino cetate superiorum , ostenda- fidem nudam ante Domini passionem et resurrectioncm
'
nius eamdem semper viguisse fidem pro necessitale at ubi fides aucta est credcndi in nativitutem, passionem,
absolutâ Baptismi ; niliil ab Augusiino et sequenlibus resurreclionemque ejus, addila est ampliatio Sacramento,
eam in rem asserlum, quod à suis pra;decessoribus obsignatio Baptismi, vestimcntum quodammodh fidei,
cerlâ traditionis série non acceperint. Duplici autem quœ rétro erat nuda, nec potest jum sine suà lege. Lex
via id demonslrabimus, 1° rccensendo leslimonia vc- if enim tingcndi imposita est, et forma prœscripia : lie, in
i03 DE BAPTISMO, 404
ÇHiV, docele nalione», Ungenles cas in uotnine Palris, et W ehiendam
el originalis peccati labem. Decretum hoc
Filii, el Spirilûs sancli. Huic legi collnta defitiilio illa : ' <
S. Cypriani et coepiscoporiim ejus expendens S. Au-
Nisi quis renatUK fuerit ex aquà et Spiiitu, non inlrabil gustinus, epist. 166, aliàs 28, ad Hieronymum, ail
in regnum cœlorum : obslrinxil ficlem ad Baplismi ne- i
novam non esse definitionem, sed firmissimam Eccle-
cessitatem. Itaque omnes exinde credenles tiiigebrmlur : siœ fideni.
tune etPaulus ubicredidil, tinclus est. Nihil potuit Ter- S. Clemens Alexandrinus, lib. 1 Paîdagogi, cap.
lullianus diserlius proferre adversùs Soeinianos el N(k 6: Tincti, inquil, illuminamur , in filios adoptamur...
vaioresCalvinislas, iitBaplisnii necessitatem lum proe- vocalur lavacrum per quod peccala abslergimus
; gratin
cepii , tum medii demonstraret. quà remitluntur pœnœ quœ pcccatis debcnlnr.
S. Cyprianus, in famosâ quam cum Stephnno Origines, Ilora. 8 in Leviticum: Quid causa sit, in-
S. Pontifice babuit conlroversià, de Baplisnio ab liae- quil, ciim Baplisma Ecclesià: in remissioneni peccato-
relicis dato, supponit absobitè necessariiim esse ad rum detur, secunditm Ecclesià; observantiam etiam par-
salutem Baptismum; atque hâc erronêâ occupaïus vulis Baptismum dan ; ciim utique si nihil essct in par-
sententià , apud haereticos veriiin non esse Baptisma vulis quod ad remissionem et indulgentiam pertineret,
Christi, ab illis baptizaloS ileriim baplizabat ul vitani gratin Bapiismi supersfluanderetur. El hom. 14 in Lu-
selernam assequi posseiit : Quia, iiiqiiit, epist. 72 ad ; cam : Quia per Bapiismi, inquit, Sacramenlum nativi-
Sleplianum, parùm est eis nwmim imponere, nisi acci- taiis sordes dcponuntur , propterea baplizantur et par-
piant et Ecclesiœ Baptismum. Tune enim demnm plcnè vuli : Nisi enim quis renatus fuerit ex aquà et Spirilu,
sanctificari et esse filii Dci possiint, si Sacramenlo ulro- non potest introire in regnum cœlorum. Et bb. 5 in
que nascanltir, ciim scriptum sit : Nisi quis renalus fue- caput 6 ad Romanes: Pro /loc, inquil ( nerape pec-
rit, etc. Idem repelit eiiist. 73 ad Jiibaiannni, siiiml- calo originis ), Ecclesià ab Apostolis traditionem susce-
que occupât et solvif, istam objeeiionem, quam Nova- pit etiam paivulis Baptismum dare. Sciebant enim....
tores nostri adoptàruni) nenipa : Si quis anteqnàm in quia essent in omnibus genuinœ sordes peccati, qucc per
Ecctesia baplizetur, in confessione nominis apprehensns aquam et Spirilum sanclum abtui debcrent, propicr
fun-it et occisus, an spcm snintis et prœmium confessio- quas etiam corpus ipsum corpus peccati nominalur.
nis amiHil , eh qu'od e,r aquâ non fuerit priiis renatus ? S. Cyrillus Hierosoiymitanus , catechesi 5, ait : Qut
cui objectioni rcspondet sanctus marljT, ejiismodi «on in aquam deseensurus es ,| non aquœ simptici menlem
privari Sacramento Bapiismi , utpote qui baptizenttir '
ait episcopus ille, Spiritimi non possc agcre siiie aqiiA, dem peccati originalis, neceissitalcm remedii, nenipe
intelligi debol de polontiA cl lege Dei ordiiinriâ; Baptismi, eàdcm via demonstrant.
absolutè enim potest, cùin virtus ipsius ii(!n sit Sacra- liis veterum suoruni pr:edecessorum prsesidiis
menlo alligaïa. muniii, ac immoiis lidei antiquse tcrminis inhxren-
Denique idem S. doclor consultus à Fido in Africà tes, non vcro ultra mêlas abrepli, sicut calumnianlur
episcopo, an infantes baplizari debeant anie oclavimi Novalores, .\mbrosius et Augusliiius lanlam agno -
à nativtlale diem, respondet epist. C9, in suo provin- vére nccesS'iUitem Bapiismi, ul. oxceplo marlyrii ac
cial concilio sexaginta sex episcoporum statutum perfeciae conlriiionis casu, nullus sine eo possit xter-
fuisse, eos ante illum diem baplizari posse et deljere, nam salutem assequi. Unde nierilô
ul à noxâ originali liberentur. Quanta mugis, inquit, S. Ambrosius, lib. de Mysteriis, cap. 4, ait : Crédit
VTohiberi non débet infans qui recens nains niliit pccca- Catechtimeims sed nisi baptizalus fuerit in nomina
fit, nisi qu'od secundinn Adam carnaliler nalus, eonla- Palris, clc, rcmissio7iem non polest uccipere peccatorum,
gium mortis nnliquœ prima nalivilate contraxil ,
qui ad nec spirilualis gratim munus haurire. El 1. 2 de Abra-J
remissain peccatorum aecipicndum hoc ipsum faciliiis ham, cap. H, n. 79 : Nemo, inquil , ascendil in re-
accedit ,
qu'od illi rentitluntur, non propria, sed aliéna gnum cœlorum, nisi per sacramenlum Baptismatis. E(
peccala? Porrô infantes, «t jnm nliservatimi fuit, non n. 84, exponens isla Christi veilla, nisi quis renatus
leneulur lege Baptisnii vi solius piiecopli ctijus suiil fuerit etc. : Utique, inquit, nuUum excipU , non infaH'
incapaces; crgo quia est médium .i Deo instituium ad i tem, non atiquâ prœvenlum necessitate.
40S QIKF.ST. II. AIIT. I. QHinilS ET QUO MODO BAPTISMUS NECESSAKIUS SU'. iO«
S. (|uu(|iio Au;;nstimi«,lil). Site Origiiioaniinx.cap. capntexloliit, pcbllca proscriptio eidaninalio; al sia-
!) : Noii, iii<|iiit, cralen', nec iliivrg , nec docire infan- lim proscripll sunt el pro bxTelicis ab Ecclesia luibi-
tes , autei/uàm baptizanlur morte prœventos, penenire li, qui nccessiiatcm Baptisnii variis leniporibus im-
posii ad oriiiiiiiiHum iniliilijeitlium peccattiruin, si vit pngnavflrc ; secimdo seculo Caïani el Quinllllani ; Ma-
fste iiillwliius. Kl Kpisl. iti(i, ali;^s '28 ad llieidiiy- ni(li;ci icilio; Ascodrula;, Arcliontici, Seleuciani et
iiuiin : Quiaquis itixeril qu'od in Clirislo vivilicabitnliir llerniiani quarto; Pelagiani quinlo; et alii qui dein-
,
fliiini pari'uli , i/iii sine Sacramenti ejus parlicipiilidne ccps veteres ac jani sopilos crrorcs cxcitârunt.
de vilA exeunt, hie profecib et contra Apoglulicam prw- S" Constans semper luit Ecclesiae doctrina et pra-
dieationem venil, et totam condiinniit h'celesiam , ubi xis, infaiiies bapli/.ari posse cl dcbere , ul h labe ori-
proplerea cum buplizundis purvulia fistinutur et eurritur, ginali pnrgati rcgni cœlesiis cl viiaî :ctern;c participes
quia sine dubio credilur aliter eus in Clirislo omninti vi- lieri possenl. Constat ex S. Cypriano , epistolù ad Fi-
vificari non passe. dinn , ex concilio Carlbnginensi et Milcvitano , apud
Magistro sii'o subscribiiiit fidclissimi discipuli, l'iii- S. Augustinum, epist. 175 et 17G, ali.^s 90 et 92, ubi
genlius ei Piospor. Patres Pclagianoriini errores exponctiles, ainnt : Par-
S. Kiilgonliiis , lib. ilo Fide ad Poiriim, cap. 27 :
vulos etiiim propter snluteni ,
quœ per S/diuitomn Chri-
Firmissimè tene, Iniiiiil, et nullateniis dubites, non so- slmn dniur , baptizandos negant , ac sic eos mortiferâ
litmhomines jam ralione nienles, veritmetium parvulos, is((î doctrina in œternum necant. Censent igilur Patres
qui sive m uleris mnirum vivere incipiwtt, cl ibi morinn- illi , idcircô baplizandos esse parvulos , quia salutcm
tur, sive citm de malribus nali sine sacramenio sancli alla \\j non possunt assequi; seu, ut loquitur S- Au-
Uaplismalis, quod dalur in uoniine Palris, etc., de hoc gustinus, citatà ad Hicronynium epistolà, quia creditur
sectilo transeunt, ignis œlerni senipiterno supplicia pu- aliter eos in Christo vivificari non posse.
niendos. i° Etsi statnta quxdam forent tenipora ad solem-
S. Prosper , lib. 2 de Vocatione gentium , cap. 20, nem Baptisnii adininislrationem , semper tamen pro-
agcns de inullitudiiie inniiuiiim qui rioii rccipiunt 13a- visum est ab Ecclesia , ut in periculo mortis et ur-
ptisiaiini, quanivis Deus velit omnes salvos fieri, alïir- gente neoessiiatp, qu;c legem nescil, sive infantihus,
mat niliilominùs eos œternâ vità privari. Quid hoc sive aduliis in Icclo œgrotanlibns ,
quolibet tempore
profundius, iiiquit, quid mirabilius esse potesl? JSeque por Sacramentum Bapiismi subveniretur. lia colligi-
cnim credi (as est, eos qui regeneralionis non adepti sunt mus ex conciliis antea citalis, Roniano sub Cornelio,
sacramentum , ad ultum beatorum pcrtinere con- Neocœsariensi , can. 12 ; Aulissiodorensi , can. 18 ;
nasest ii. 175, aliàs 90. niox laudalus , ne, inquit, ad noslram perniciem tendat
Seconddm argcmentum , ex usu et praxi Ecclesim per- animarum , si , negato desiderantibus fontes salutari
pétua, ac generalibus quibusdam momentis. exiens mwsqiiisque de seculo, et regmim perdat et vitam.
1° Ex perpeluo et conslanli Baptismatis usu in Ec- Aique iiide est quôd S. Augustinus , epist. 228
clesia semper observato , firmissinium ejus necessila- aliàs 180, ad Honoratum , et alii veteres cum ipso
tis absolutsc argumentum deducitur. Fides quippe no- ignavos illos pastores lam graviter exagilent, qui per-
slranon modo ex scripiis veterum qu» supersunt, sed secutionis tempore fugientes ut vitae sua; consulant
eliam ex praxi, usu, et faclis ipsis, in quibusviva quae- miseras oves curx su.'c commissas derelinqunnt , et
dam acspirans tradilio conlinetnr , validissimè cora- omni ope spiritual! ac Sacramentorum subsidio desti-
probalur. Sic probabat olitn S. Augustinus gratiœ ne- lutas periculo damnationis a;lern;e exponunt. Inde
cessitalem adversùs Pelagianos, ex precibus quœ loto quoque episcopi ad niariyrium rapli tantum sui desi-
terrarum orbe ad Deum semper fusse sunt , usu et derium suis populis relinquebant , nimirùm propter
praxi nunquàm interruplà; quod unum momentum ,
spiritualem quam ab ipsis per Sacramcnta expecta-
etsicsetera deessent, salis essel fidei nostrre verilali bant opem. Sic audiie est fidèles Africanos, suos
demonslrandiu. Ipsa oratio, inqniebat, Epist. 177 ad pastores dùm ad niartyrium ducerenlur , alloquentes
Innocenlium summum Pontificent, aliàs 95, clarhsima ajiud Victorem Yiicnsem, I. 2, de Pcrsecnlioue Wan-
est graliœlesiiftcatio. Non alià igilnr ralione duci po- dalic.'i : Quitus nos, in(piiunt, miseros rclinquilis ,dùm
Iviit Ecclesia in conslanli etpeii'. '.nà Bai:lisnii admi- pergiiis ad coronas? Qui hos baptizaturi sunt parvulos
nislralione, qu.îm qiiod illniii exCliristi inslituto ac fontibus aquœ perennis? Qui nobis pœnitentjœ munus
[
pra-cpplo omnibus etsingulis ad salnlciii omuinô ne- collaimi sunt , et reconciliationis indulgmtiû obstrictos
2° Conslaulis cl nbiquc rc<?(îpl;i'. lidf^i certius non 5° Veteres conim semper negligeutiam daniiiàrunt,
est argumentum, quàffi erroris opposili , ubi priniMin qui ad finem usque vit» Baplismura suum dilTerebant,
407 DE BAPiiSMO. -408
qui cum solo originali peccato deccdunt (adcôquc sine homme instruit et impartial, cela seul décèle un par-
Baptismo), mox in infernum descendcrc. Igitur Eccle- tage d'opinions d'après lequel il est permis à chacun
d'abonder dans son sens. Saint Augustin, cette grande
sia semper crcdidit Baptismum omnibus et singulis
lumière de l'Eglise chrétienne, qui paraissait d'abord
hominibus absolutè iiecessarium esse ad salutem (I). pencher vers le sentiment le plus sévère, avoue dans
une lettre à saint Jérôme (b), que, lorsqu'il vient à
(1) Que fant-il penser du sort des enfants morts examiner la question des peines subies parccs enfants
sans baptême? Exposons d'abord ce qu'ordonne (le il n'éprouve que doutes, perplexités, embarras. Ce
croire la foi catlioliqiie, et nous verrons ensuite ce que n'est pas tout, dans son dernier ouvrage contre les
nous permet ''opinion. Nous le dirons sans détour :
Pélagiens, celui où il combat l'un de ces sectaires,
que ces enfants descendent dans l'enfer qu'ils soient ,
nommé Julien, nous lisons ces paroles (c) t Je ne :
damnés, qu'il n'y ait pas pour eux de région mitovennc < dis pas qtie les enfants morls sans baptême doivent
entre le ciel et l'enler; qu'ils soient privés à jamais « subir une si grande peine, qu'il vaudrait mieux
de la possession du Dieu qui lait le bonheur des élus 1 pour eux qu'ils ne fussent pas nés Quoique je
dans le royaume célesle, tel est le langage, telle est la « ne puisse pas décider ce que sera, quelle sera, et
doctrine de l'Eglise ; mais là se borne son enseigne- I combien grande sera leur damnation, je n'ose iiéan-
dans l'enfer comme dans le ciel, il est diverses demeu- naturel, pur et sans mélange; non, je ne vais pas
res pour les uns, les châtiments sont divers, suivant
; jusque-là mais je puis me les figurer comme des
:
éternellement heureux dans le ciel, c'est un point de '| que leur destinée est préférayie au néant. Ce monde.
la croyance catholique; que les enfants non baptisés Messieurs, n'est pas h séjour Ou repos ni du bonheur
soient privés de ce bonheur, et que leur damnation parlait ; et cependant il est peu d'hommes qui pré-
soit inséparable de cette privation, c'est encore un fèrent la mort à la vie. Tel est donc le sort de ds
article de noire foi. Mais jusqu'à quel- point Dieu leur enfants, que, tout imparfait qu'il est, ils l'aiment
fait-il connaître la grandeur du bien dont ils sont mieux que l'anéantissement, et qu'ils désirent de le
privés ? dans quel degré de douleur et d'amertume conservier.
en sentent- ils la privation? C'est un secret pour nous; Quel était sur cette matière le seotimcnt de l'évê-
et nous ne sommes pas obligés de croire qu'ils en que de Meaux, qui, de son vivant même, fut révéré
sont aussi douloureusement alfcctés que peuvent comme l'oracle de l'Eglise gallicane, et qui a été le
l'être ceux qui, par leurs fautes personnelles, ont théologien le plus profond comme le plus grand ora-
perdu ce bien immense. De plus, outre celte priva-
tion de félicité, les enfants souffrent-ils une peine po-
sitive, telle que celle du feu, plus ou moins vive? (a) Confess. lib. 10, cap. 27.
Sur cela l'Eglise n'a rien décidé elle permet à cha- ; (b) Epist. 166, n. IG.
"m d'embrasser le sentiment qui lui parait le plus (c) Contra Julian, lib. S, c. 11 ,n. 44.
40LI giJ.tST. II. .\U1. I. UUIHIJS KT {iW MODO II.VPTISMUS NECKSSAKllS SIT. 410
Aisi i/ii/s ('(.'iinliis (liait, cli'. , iiifi'ii'i duiilavat |ioli'st, non nicdil. Nécessitas auleiii pneccpti cos tantùni oh-
iioce.sbai Uiin l'sso L!i\|Jlisiiuiiii m-t'ossitaii' jint^cepli slriiigit, (pii pi;ecepti siinl lapaccs , adultes scilicet,
non vcrô infantes.
lotir (le son siècle cl tie s» iinlion? Nous avons de lui,
8ui° Ut sort dos iMinmls, un o< rit raisonné dont voici Aniccedeiis [irobatiir : Uiiia illiid necessarinm est
l'oi ii;iiu . l'ii pitilal, !(• c.ildinal Sldiidralo, avait av;iiiio s(dà diinlaxat pra:ciqiti nccessitate , ciijiis nécessitas
à re siijoi iino o|>iniini panil s'élnii^iii'r
(|iii ds; la siiii-
pendet ab
tiita in.siltulione et iiiandalo Chiisti , non
])li(ili! !•! do la |iurct(' do dn^iue calholiiiiic ; Itossoi't,
di' cooi'orl avec |ilu-.ioors cvl'([uc.s liançais, liMlùnonça
verù ah interna rci ipsius iialurA et cundiiionc ; in hoc
»u sailli Sii'vt' dans inii; loltie adrt'ssrt; an |ia|K' Iniio- ciiini stat lotum discriincn neccssitalis nicdii et prx-
C'iil XII, loltiv avons cih'oio («). liossui'l
nno lions cepli. Sic, V. g., nécessitas fidei cl gralia; sanctificaii-
S'y olov hion ceux (jui vcolonl aC-
avi'O l'nri-o l'onlro
lis ad obtinendam salutem ^elernam , ahsolula est ac
linncliii' les cnl'ans non baplisés de la dannuition,
nais en nièine icnips il reconnail ipie la plupart des simplex, seu mcdii ,
quia ex ipsùmet iiaturà et condi-
diietcurs /iv: ;iri'(i'»(/(')i/ im<'ii!;)(s de la peine du sens, tionc fidei et gratix sanctilicaiilis nascitur : atqui né-
c'csi-fi-dire, d-i'lourinent du feu éleriui; cl il était si
cessitas Daptisnii et aliorum Sacrameulorum tota
loin de conilaninci' ec scnlinient connnc une eireur,
(in'il ajoute (/>) i Que nous iuipoile à nous, (pii ne
:
pendet ex libéra Del voluiilalc ; crgo , etc. — Resp.
< dispotoMS pas siu' ce point?.... Nous r.ibaiidoMMouj nego maj. : Kx solà quippe Dei voluntate ac institu-
I à lu di-;pnlo des tliéoloçjiens. >
tione fit quùd ali(|ua Sacramenta absolulè seu neccs-
Je pourrais nie prév.iloir d'une autorité plus iuipo-
.saiilc par l'éniineiile dignité du personnage, celle d'un sitate mcdii, alla vero ex pr;ccepto duntaxat siut nc-
des plus savants Papes qui se soient jamais assis sur cessaria.
la chaire de saint Picire, de Benoit XIV, (jui a vécu
Instabis 1° : Nécessitas prœcepti lam pendet ab unâ
dans le dirnier siècle. Sos ccvils, pleins d'une ini-
niense érudition, sont remarquables par rexactitude
Dei voluntate ac institutione, quàm nécessitas mcdii
avec laipu Ile il dislinguc les dogmes qu'il faut cruiie
des opinions qui Simt un sujet de coniroverse. Or, Je ferai ce sujet une réflexion qui peut être utile.
:i
dans un de ses ouvrages, ayant eu occasion do parler Lorsque l'Église a parlé, le vrai lidèle n'a d'autre par-
de la dauinalion de cesenCaiits, il dit (c) « Outre la :
tage que la soumission; il n'est ni génie, ni science
I privation de la béalitudc, sont ils cxcmpis ou non humaine, ipii ne doive s'abaisser devant celle Église
« de 1.1 peine (pi'on appelle du sl'jjs.' C'est une diosc enseignanle ;i laquelle Jésus-Christ a confié le sacré
i encore controversée parmi les llicologicns. » Donc dépôt opposer l'Eglise ancienne à l'Eglise moderne,
:
ici l'ii^glise n'a rien décidé. s'armer contre ses décisions de quelques passages des
il n'est personne parmi vous ipii ne connaisse de livres saints ou des saints docteurs; tout cela condui-
répulalion celte célèbre écolo de théologie do Paris, rait à la voie de discussion cl d'examen voie impra- ,
à laquelle l'église gallicane a drt la plus grande ticable à la presque totalité du genre humain cl dans ,
trine. I.'écolc de Paris y déclare (rf) en termes for- soin de remonter plus liant, ni de chercher au-delà :
mels, que la seule chose enseignée comme un article l'autorilé, voilà sa règle. Si les esprits viennent à fran-
de foi c'est que ces enfants sont privés de la pos-
,
chir celte barrière sacrée, attendez-vous à les voir
session de Dieu, grâce toute gratuite qui ne leur élail gdùtfr de toutes les erreurs sans être satisfaits par
pas due ensuite elle expose la docirine de S. Au-
:
aucune, et, poussés par une injuste curiosité, tomber
gustin elle que nous l'avons fait connaître; et
,
eiiMn dans les plus prodigieux égarements. Ainsi, du
comme tout cela est avoué je m'abstiendrai de toute ,
moment (pie l'Eglise prononce, soyons dociles, comme
citalioir. doivent l'èlre des enfants à l'égard d'une mère hono-
Mais où se trouve plus spécialement consignée la rée et leiulrcmcnt chérie; mais aussi ne voyons pas
foi catholique c'est dans les décrets de ces conciles
,
en elle nn tyran qui voudrait nous assnjètir à ses ca-
appelés généraux, parce qu'ils représenleut l'Église prices; saeiions user de la sage liberté qu'elle-même
entière, ou dans ces livres élémentaires appelés Caté- autorise. Eleerles, si c'est un eriine à ses yeux que
chismes, qu'elle met dans les mains des lidèlcs cl di! convei tir ses dogmes en opinions humaines, ce se-
,
qui sont l'expression la pins simple de la croyance rait aussi nu excès très-répréliensible que de conver-
iniiverselle. Or, dans deux de ces C(uicilcs généraux, tir les o|iinions privées en dogmes caiboliques ce serait ;
l'un tenu à Lyon et l'autro à Floieiico, il a bien été se croire plus clairvoyant et plus orliiodoxe que celle
décidé (pie les enfants souillés de la lâche originelle , qui est pour nous la colonne de la vérité ; ce serait vou-
comme ceux qui sont coupables de péchés aducls, loir imposer aux esprits un joug inlolérable, mettre
descendent dans l'enfer, mais pour subir toiilefoisdes (
ses sentiments pariiculiors à la place de ceux de l'Eglise,
peines illégales, cl nos Catéchismes, eu enseignant elle-même caractère qui fut celui des novateurs dei
,
qu'ils soiil dans une éiernelle sépai'ation de IJieu tons les temps. Car si des schismes, si des hérésies ontf
n'ajoutent pas (pi'ils y sont livrés aux llammes désolé l'Eglise c'est précisément parce que des indi-'-
éternelles, ainsi que les incrédules aiment à le sup- vidiis ont préféré leurs opinions privées à la doctrine
poser le croie qui voudra quant à moi je nu le crois
:
universelle. Si donc l'Eglise catholique décide sur ce
;
angusiiis iii quibus eura non posset percipere, illi pro- non magis includi in illà contrilione perfectà, quàm
profeclô defeclus Baplismi ad culpam non inipulare- cujusctimque alterius Cbrisli mandati, adcôque non
tur. Igitur sine eo re percepto, imô et sine ipsius voto magis videri necessarium ; verùm id per accidcns est
ac desiderio potest quis siUvus esse : qui enim niliil respeclu Baplismi in eo casu singulari. Cùm enim do-
nnqiRim de lege Baplismi audivisset, ac laboraret eâ ceut theologi, volum seu desiderium Baplismi saltem
in re invincibili ignorantia, ille certè Baplismi volum necessarium esse, loquuntur ex bypotbesi quôd pro-
seu desiJcrium eliccre non posset : si tamen Deuni mulgata sit et eognila lex Baplismi; quo casu doccnl,
super omnia cbarilate perfectà diligat, salutis seternse premente impolentia, sallem Baplismi desiderium seu
particeps erit. Infantes pariter hujus voli sunt inca- votun) explicilum babendum esse, quia Cbrislus pro
paces. suà benigniiaie et clementiâ vohiit, ut lis in angusiiis
Major argumenli manifesta videtur in exemple lidei sincerum Baplismi volum junclum cuin perfectà con-
et gratiiB sanclilicanlis, qua; suppleri nullalcnùs pos- trilione , Baplismi ipsius vices el locum suppleret.
sunl, et sine qiiibuGfe perceplis salus oblincri non Aliorum quidem mandatorum Cbrisli volum générale
potest ;
quia scilicet necessaria; sunt necessitate me- et implicilum semper necessarium esl, quod, ut dixi-
dii, seu absoUilà. — Resp. ad primum, distinguo: mus, à perfectà contrilione non sejungilur; neque id-
Quod necessarium csl necessitate medii, suppleri non circô dicendum, mandata illa omnia, aut res qun? in
potest per aliud : si sit médium inlernum salutis, qualis mandatis habemus, esse in voto absolutè necessarias.
csl fides et gratia sanclificans, concedo ; si sit médium Inler pr.Tenotala enim observavinms, discrimcn esse
duntaxat externum, qnalia sunt Sacramenla, nego. iiiler isla duo, nempe Volum rei alicujus esse neces-
Isla quippe média pendent à libéra Cbrisli instiluenlis sarium , el rem necessariam esse in voto : prius si-
voluntate, ijui ea ordinavil ad obiinenda média interna gnificat volunlatem observandi rem prœceplam esse
salutis : eùm igilur média illa interna salutis alià via necessariam, quod verum esl; poslerius, rem proe-
possunl oblincri, média externa lune suppleri possunt ;
cepiam tantse necessilatis esse ad salutem, ut si non
virlus enim Clirisii non est necessariô illis exicrioribus reipsà, sallem voto et desiderio baberi debeat, quod
signis alligala : ila snppleri polest Bapiismus per mar- n(ui semper verum est, in illis pra;seriim rébus, quaï
tyrium et perfectani contriiionem. Vide qua; diximus ex solo prrecepto sunt necessarise, nec continent mé-
iutcr prxnolata. dium ad salutem absolutè necessarium : non tantiwn
Ad secundum : Ab eo quod est necessarium neces- autem necessarium est volum Baplismi, sicnt etalia-
sitate medii, non excusai aiil ignorantia ant inqiolen- rnm rerum qu» sub pricceptum cadunl , sed necessa-
lia; il loge aulem Bapli^nli excusai aut ignorantia aut rius etiam esl Baptisnius ipse in voio seu desiderio.
impolentia, distinguo ; à lege Baplismi sub eà ralione Insiabis 4° : Si vi islorum Cbrisli verborum , Niû
415 UU'EST. II. AUT. I. QUIBUS ET Ql)0 MODO UAI'TISMUS NECE8SAR1LS SIT. 414
</iii« remitH» (utril, elc, iufcraUir Bapiisumiii iieccs- ipsa pi-xcisâDapliBnii privuttu, sej tonlLiiiptiis pi;i'-
Kariuni eiisj; necesKilalo iiiedii, iuferri quuque polcril, cupii Clii'isti. ItaMugisttM' ScMtL-iiliaruiiJ, lib. i, dist.
euni a'qualih iiLcesbilutis esse ac ({raliaui ipsani Spi- i, lilii^rù E, ait vcrba Cliristi ciiatu ad cos pertincrc
ridis .saiR'ii, ac ionsi'i|UiMiU'r sino eo rc percoplo (|ui pussuiit, et coiil('Mimiiill)apii/.:iii. Ii;i |iai'i(cr Hugo
iiiisi|uain pobsc ublincrisalutom; bicnt non pulcsl ob- à saiiclu Victorc, l. 1, do Sacraiiioiiiis, taji. 13, rc-
liui'fi sinu graliù gauctificantu acUi reccplù. Anlece- lalis istis S. Augustiiii vcrbis, ex lib. i, cuiilra Douai.,
d.'iis probatur, quia Siriplura ulruinquc per copula- cap. 22 : 'l'une imjilelur iiivisibilUer, cùm mysteriui:
li\aui cl, conjiniKit, i'.i:ii(/«<i et Spirilu. — Kcsp. : ^lgo liuptismi iiun conlemplus licUt/iumii, seil articului ne
anl. i'jiisi|ue probalioui'in : parlicnla cnini ( oiiulaliva (;cs.m'(((//s cjc/urfif ; addit vfrl)a cllata : Nisi quis tenu
et, iiua seniper denion.slral parcm esse icruui , <pias lus fitcrit, etc., sic lestriiigeiida esse : Si quis renasci
conjungil, necessilatem. Sic, v. g., Act. 15, v. 20, de conlempseril. Idem fcré docet S. Bonavcnlura in i.
r.cnlibus, S. Jaçolius ait, neccssc e^se, ut abslineunt dist. .4, paît. 2, art. 1, q. 1.
unquàni lionosUi fine possunt colioneslari ; undc jure Gerso, Durandiis, l'igiiius , Calliarinus , cardinalis
ipso nalurak probibenlur : al abstinenlia à sanguine Sfondralus, quos iiiitio luijus disputalionis appeliavi-
cl suH'ocaiis per se nec bona est nec niala, sed nius. — Kesp. ad priuiuui : Nego citatos auctores ver-
j>lauc inditVerens, et ex iis rébus qnae pro variis lem- ba ista Christi : Nisi quis rciiatus (uerit, etc., ad soles
ponmi circuiusiantiis, aut licilie sunt aut proliibiue; adultes restringcre ; nec satis iniiari possunius quâ
el roipsii lex illa ab Aposiolis lata perpétua non fuit, l'ronte audeanl advcrsarii nobis Magistruni Sentenlia-
sed ad lenipus; igilur ex subjeclà materià judicari dé- ruiu opponerc. lUe quippc loco in objeclionc cilalo
bet, an parlieula et conjungat res lequaUtcr necessa- sic loquitur : Non lanliim valet fides aliéna parvulo,
rias. Porrô in addueto lestiuionio Joan. 5, parlieula quanlitm propria adullo. Parvulis eiiiin non sufftcil [ides
et res divcrsas omnino conjungil, nenipe inleriorera licelesiai sine Sacrainento ; quia si lésque Buplismo fiie-
Spir'.ti'is sancii gialiain, quie ex proprià naturâ abso- rinl defuncli, donmabunlur , siciU muUis sanctorum au-
lulè est necessaria; cl exteriorem Baptismi ritum, cloritalibus comprobatur. Antea dixerat, verba citata :
qj: aliquando polesl suppleri. Meritô tamen parlieu- Nisi quis, etc., esse intelligenda, vel de ils qui pos-
) .m tt adliibuil sucer conte.vtus, quia lege ordinaiiâ sunl et contcnujuut baplizari ; vel de regeneratione,
!!• cess.irius est Baptismus ad asscquendam Spiritùs qu;e fit per aquam et Spiritum sanctuni, quœ regene-
sa.ic'.i graliam ; et si loço parlieula; et, disjunctivam raiiu non tanlûui per Baptisniuin, sed eliam per
fit
vd posuisset, suspicari quis forte potuisset alteru- pœnilenliom et santjuinem ; quibus verbis non obscure
iiuni è duobus esse lantùni necessarium, aut Spiri- déclarai, Baplisnium aqua;, etsi necessarium, suppleri
:um , aul aquam, cùm tanien ulrunique exigatnr, lanien possc par mariyrium et pœnitentiam. Idem
unum tanquàm médium internum , altcrum verô ex- plané docent Hugo Victorinus et S. Bonaventura.
tcrnuui. Ad secundum : Eorum auctorum sententia quse
Inslahis i° : Non magis ex istis verbis : Nisi quis plané singularis est, rejicienda est; quas nec in Scri-
rcnatiis fuerit ex aqnâ el Spirilu, etc., colligi polesl pturis, nec in iraditione Ecclesiac fundanientum ha-
absohila Baptismi nécessitas ,
quàm ex islis : Nisi bet, à quibus iuiniolis regulis nulli catholico fas est
manducaverilis carnem et biberilis sanguinem, etc., col- unquàni recedere. Vide supra, rnitio bujus qua^slio-
ligatur absolula nécessitas Eucharislia;. nis, judicium Bellainiini de bàc ilioruni scbolastico-
Uesp. nego maj. et parit : Disparitas non aliunde rum opinioue.
lepeti débet, quàm ex solà Cbrisli volunlale nobis in Insiabis 6° : Non desunt apud veteres Ecclesia; Pa-
Scripluris el Iraditione Ecclesia; declaralà, quà con- tres argumenta quibus ostenditui- non tantani ipsis vi-
stat Baplisnium seniper judicalura fuisse necessarium sam esse Baptismi necessilatem, quantam hic defeu-
absolulè ad salutem, non verô Eucbarisliam : quare? dimus.
quia sic voluil et insliluit Christus. Aliunde vero dis- 1" Veteres illi Orientales et Âfricani, qui tanto stu-
crimen ulriusque indicare videlur diversa loquendi dio adversùs Slephanum S. Pontifieem contendebant
ratio Scripiur;e : de Baptismo enim absolulè et inde- Baplisnium ab hœreticis coUaluni nuUum esse, rali
finilè ait : Nisi quis renalus fuerit, quà significat Ba- quaistionem hanc non ad fidcm, sed ad disciplinani
ptismi legem ad omnes et singulos perlinere ; de Eu- perlinere, unicuique permilleba«t senliendi quid vel-
tharislià verô, nisi manducaverilis, quà solos adultes let licentiam ; alque œconomiâ et dispensalione inler-
prsEcepti capaces Eueharisliae lege teneri non obscure dùni uîebantur, ut non rebajilizarunt, qui ab aliquibus
innuit. haereticis baptizati fuerant, quanquàm nullum illi ju-
Insiabis 5° : Auctores eliam catholici verba citala •
dicarent talem Baplisnium. lia colliginius ex S. Basi-
Nisi quis renatiis fuerit, eic., ad solos adultes restrin- lio, canone 1 episiolxad Anipliilociiiuui. Ipsequuque
gunt qui sunt prajccpli capaces, et quos reosfaeitnou !S. Cyprianus, epist. 75 ad Jubaiani'ui, solvens istam
4ie DE BAPTISMO. ^16
objectionem : Sed dicet aliqiiis : Quid enjo fiel de Ith crauieniorum particcpsfactus.confessus tamen fuerat,
ijui in prœleriluin de hccresi ad Ecclesiam venienles, sine se vero Ecclesi» Baptismo linctum non fuisse, qoique
Baplismo admissi sunt ? Respondet : Polens est Domi- enixè poslulabat ui iterùm bapiizarctur non annuit ;
nus misericordid suà indulgenliam dare, et eos qui ad iiiquam , ejus postulation! S. Dionysius. Quare? quia
Ecclesiam simpliciler admissi in Ecclesiàdormierunl, ab nempecxistimavit in liiscircumstantiisdiuturnam eum
Ecclesiœ suœ muneribus Jion separare'. Porrô si veteri- conimunionem et participationem Sacra-
(Idelibus ,
bus illis persnasuni fuisset Baptismum absoliilè ne- mentorum sufficere ad salutem illius hominis. Ita
cessariurn esse ad salulem, au quœslionem validilatis pariter Innocenlius III consultus ab episcopo Cre-
Baptismi ab hœreticis dati, non fidei esse, scd disci- moneiisi de quodam presbytero defuneto , qui bapti-
An non itérassent seniper eum Ba-
plina; dixissent? zatus non fuerat ; respondet : Presbtjterum qui sine
ptismum, quem nullum judicabant ? An non déclaras- undà Baplismatis extremnm diem clausit, quia in sanctœ
sent à regno cœlorum exlorres, qui sine vero Bapli- malris Ecclesiœ fuie et Clirisli iwminis confessione per-
smo ex hàcvilâ migrassent? sevcravit, ah originnli peccalo solnlum et cœlcstis palriœ
2° Constat ex Historià Ecclesiasticà, plurimos vires gaudimn adcptmn esse. lia etiam qui o!im posl aelam
!
quorum menioriam veneralur Ecclesia, pluribusaïuiis scmel publicam pœnitenliam, iierinn se iisdcm im-
in catechumenalu vixisse, aut etiam extremo tanlimi plicabant gravioribus deliclis, divino relin(iucbanlur
vitse teinpore Baptismum percepisse. judicio, nullà ipsis impositâ publicà, vel eliam privalà
Ita de Constantiiio imperalorc narrât Eusebius in pœnitentià, non ex desperatione vcni;e , sed ad rigo-
ejus vilà, cap. G2, quem scquuntur S. Hieronymus in rem disciplina;.
Chronico, Socrates, lib. 1, c. 59, et alii : S. quoque Ad secundum : Ex faclis qnibusdam paMicularihus
Ambrosius, cùm adlmc cssel catechumenus, ad episco- efficax non colligitur argumentum ;
quia occurrcre
patuin assumptus est. S. etiam Martiiuis dicitur octo potuère qua;dara rationes ac circumstantia;, |iropter
annis vixisse in catecliumcnatu : at si viris illis per- quas viri illi sancli absque peccato Baptismum in plu-
suasum fuisset Baptismum tauta; nccessitatis esse, an res annos differre potucrunl, nempe ut diutiùs ac
per lot annos eum dislulissent viri aliunde sua; œlernœ maturiùs sese ad illius gratiam percipiendam prxpa-
salutis adeô solliciti? rarenl per opéra pietatis ei pœnitentià; : quautpiàni
5° Constat Ecclesiam pro catechumenis sine Bapti- '
non desunt inter veteres , inprimis S. Crcgorius Na-
smo defunctis olini prcccs et sacrilicia Deo obttilisse, zianzenus ,
qui acriori stylo insurgunl adversîis eos,
ut colligimus ex S. Ambrosio, oralione funebri pro qui Baptismum suum ad extremam usque sencctutem
Valentiniano imperatore, ex conc. II ArclalensI, an. protrahebant.
452, can. 12; ex concilio Carlliaginensi IV, an. 308, Ad lerlium : Non una fuit Eeclesi» disciplina cire»
can. 79; ex Innocentio 111, Extrav. de Senlcmià cxcom- preces et sacrilicia, quœ in gratiam catechimienorum
municalionis, cap. 28. — Kesp. nego ant. : Ilis quippe sine Baptismo defuncioruni offercbantur : in aliquibus
argumeiilis hoc unum cfficitur, quod ultrô fatemur, |
enim ccclesiis in pœnam dilati Baptismatis ejusmodi
existimàssc veteres volum Baptismi aliquibus iii ca- sutfragia denegabantur, ut ex dicendis ad arliculunx
sibus ad salutem suflicerc. scquentem constabit ; in aliis verô conccdebantur,
Ad primum ; Non idcirco veteres excitalam de quia pcrsuasum crat ejusmodi catecbumcnos casu in-
Baptismo liccrelicorum controversiam ad disciplinam opinato ex hâc vità raptos, per volum Baptismi salvari,
pertinere, et in cà dispensationis cl œcononiise locum et fidelium precibus juvari posse.
esse censuerunt ,
quod ignorarent absolutam esse Instabis : G° Nonnulli ex SS. Patribus apcrlè affir-
Baptisniatis necessilalem, sed quod cùm illa quœslio mant neminem, exccptis solis martyribus, sine Bapti-
nondùiu esset eliqiiaia et lotius Ecclesiic judicio dcfi- smo reipsà pcrceplo, salvum fieri posse ,
quàeumque
nila, posset unusquisquc, salvâunilaleet pace, sentire tandem necessitate tcneanlur.
et facere quid vellet. Unde S. Basilius abique qui S. Ambrosius, I. 2 de Abraliam, c. H ,
posl relata
S. Cypriano adiia;rebant , etsi rectè nôssenl et Ba- verba Clirisli , Joan. 3 : Vjsî quis rcnutus [uerit, etc.
ptismum absolutè nccessarium esse , et apud ba;reti- Nullum excipit , ait , non uliquù prKvenlum necessitate.
cos nullum esse , tamen ex prudenti œconomiâ, ali- El 1. de Mystcriis, c. 4 : Crédit, inquil, catecliumenus
tem Baptismi desiderium, uniiatem Ecclesia;, ac per- S. Fulgenlius , 1. de fide ad Pelrum , c. 3 , iisdem
feclam cordis conversionem. Chrisli verbis Joannis 5 adductis, addil : Absque Sa-
Non rarô vcl-eres iii casu nccessitatis, aut in dubio cramcnto Baplismatis, prœltr eos qui in Ecclesia Cutho-
de validitate Baptismi , ad misericordiam Dei confu- lien sine Baptismale pro Clirislo sanguinein fundunt, nec
giunt, ut sine acceplo in re Sacramcnto, de sainte ali- regnum cœlorum polest quisquam accipere , nec vitant
qui jam à longo terapore in Ecclesia rcceptus et Sa- Bavlizatis tantitm, a.il,iter esse salutis credimus. Nullum
«17 UU.EST. II. ART. I. QUIUUS ET UDO MODO BAPTISMUS NECESSARIUS Slï. 418
tiilfclimm-mim ,
quaiuvi» iii bonis operibus defunctum, Ncquc inde scquiiur détériorera cssc conditionenj
tiluin ivu-rmim habcri- ircdamus , excvplo marlyrio , ubi lidei et infaniimn in nova lege : iniù niullis litulis nie-
fliiiiiciii liane inrcriiis solYL'iidaiii esse , iilii (|iKi'Slio nior, loiigo abundanlior gralia , ijuàin fuerit in Icgo
an porfccla conlrilio voluin Baplisniaiis inclu- naturcc vel Mosis 2" quia salus iiifantis non jam à
eiil ;
ilcns , vices cjiis ai; looiun snppicrc possil. Ucsp. bde parentum ,
sed ab ipsj Saframcn'.i applicatiune
2" non sine cunsilio, noiiiiiiUds è veleriltns IVeqiienler pendet, scchisà ministrantis lidc et probitate ;
5" (piia
non insinnàsse, votum liaplisini ex eoiitiilioiie perfe- Baptismus stalini ab ipsà nativilale potost iufantibus
cli\ ad salutcm in nccessiiate sufliceie, ne seilieel fa- iiiinistrari, in loge autem .Mosis circumcidi anlc octa-
dil. Vcrlia postea piol'eieinus. Quod aiilcm ex lil)ro tum est : loijgc igitur potior est nostra conditio, quàm
de Myslcriis liic oppouilur , de ils iiitelligenda sunt, velcrum.
qui vel ex negligenlià, vel, quod pejusessct, ex con- Insiabis 1° : Quod antca sufficiebat , postea verô
temptu lîaplisiiiuni non percipcrcnt. non sufficit, videiur deterioris esse conditionis : atqui
Non alliei' oxpoiiondiis S. Fulgentius, autdescren- in veteri lege sufficiebat fides, jam ver6 non sufficit;
dus; ([ucuiaduiodinn et ipse Gennadius. crgo, etc. — Resp. dist. maj. : Quod antca sufficie-
Objicios -2"
: Pueri lidoliuni salvi finnt per solam (i- bat et postea non sufficit propler imminutioneni vir-
deni parentum ; crgo Baptismus non est absolutc ne- tutis , delerioris est conditionis , concedo : propter
ccssarius. additioncra Sacramenli, uego. Porrô fidei virtus non
Antecedens probatur : Quia non minorcm vira et est iniminula , sed fidei additum est Bapiismi man-
cfficaciam liabet fides in Icge gi'ali;e, quàni in lege na- datum.
lurse et Mosis ; eadem enini est quoad subslanliam ,
Insiabis 2" : Ex S. Auguslino parentum fides pro-
easdemque liabet sibi in Scripturis annexas proniis- dest infantibus ad salutem obtinendam : Ui possit,
siones : atqui in lege naturx et Mosis fides parenlûm inquit, epist. 98, aliàs 23, ad Bonifacium, reycnerari
et Ecclesia; salvos taciebat in(;\nles , (]ui sine circum- (parviilus) per ofpcium volunlatis alienœ , ciini o/feriur
cisione , vel alio remedio exleiiuri applicalo ex hàc consecrandtis, facit hoc tinus Spirilus, ex quo régénéra •
vilà niigrabant. lia expresse docenl SS. Gregorius Ma- tur oblaïus. lia pariter S. Bernardus , epist. 77, seu
giius , lib. 4 Moral., c. 2; Bernardus , Epist. 77 ad tract, de Baptismo: Diguum est, inquit, et ad Del spé-
llugoneni de sanclo Victore, et alii quorum sententiœ cial beiiignilatcm, ut quibus fidem œtas denegat propriam-
subscripsimns in iraclalu de Sacramentis in geneie, tjratia prodesse concédât alienam. JSec enim Omnipoleii-
q. 2, art. 2, conclusione2; ergo, etc. tis juslitia propriam putat ab iis exigendam fidem quos
,
Major videiur cerla ; aliàs lides in nova lege , et novit propriam nullam hubere culpam. Porrô aliéna
infantes fidelium cbristianoruni deterioris longé fo- opus est fide, ciim sine sarde non nascaniur aliéna
rent conditionis ,
quàm fuerint in lege natura; aut Nec dubium ,
quod macula contracta ab aliis, aliorum
Mosis. quoque fide valeat vel debent emundari — Resp. , dist.
Resp. 1° : Nego min. Sicul enim in lege naiurte ant : Parentum fides prodest infantibus, cum Sacra-
et Mosis necesse fuit (in sentcntiâ niultorum) fidem mento Baptismi , ciim o/fertur consecrandus , ait S.
aliquo signo exteriori tanquàm conditione manifesta- Augustinus, concedo ; sine Saeramento, nego. Nihil
ri ; iia nunc, Deosic volante, necesse est aquam, tan- aliud volunt Augustinus et Bernardus locis cilaiis,
quàm ciiusam inslrumenlalem gratiœ usurpari. , quàm in parvulis necessariam non esse fidem actua-
Resp. 2'"
: Esto antiquitûs seu retrù sufTecerit fides lem , cujus sunt incapaces ; sed illam
suppleri es
nuda, ut loquitur Terlullianus solvens eamdcni obje- Dei benignilate per fidem Ecclesiae et parentum
ctioneni à Caianis et Quintllianis olim propositam , I. quà illi nioventur ut infantes baptizandos ministris
de Baptismo, c. 15, at postquàm tex tingendi data est EcclesiDe ofierant. Unde susceptores pro iis ad sin-
et forma prescripta, obslricta est fides ad Baptismi ne- gula interrogata, respondent, credo, abreminiio, etc.
cessitatem.Non itaque minoris est virtutis et eflicacise Instabis5°. Tara polesi infantibus fidelium prodesse
fides nostra quàm veterum sed fidei additum est
, ; ad salutera aliéna parentum fides, quàm iis nocere ad
Bapiismi mandatum et quemadmodùm lex moralis, :
damnationera alienum Adami peccatum. — Resp. ;
licèl non sit minoris efficacia; in viro religioso quàm Nego maj. 1° Quia in rébus qux à solâ Dei voluntatc
in seculari, tamen non
illi sufficitad saluteni, nisi et pçudeul, non alia inquiri débet ratio , quàm ejus vo-
consilia ad quae se obstrinxit observct; luntas. Porrô Cbristus infantes per solam pa-
, , ita pariter noliiit
etsi fides nostra lam eflicax sit ex se,
quùm fides ve- rentum fidem sine Baptismo salvos fieri. 2° Disparitas
terum, quia tamen annexum jara habet Baptismi
man- est, quia peccatum primi parentis non est plané ex-
datum, sine illo ad salutera non sufficit trinsecum et alienum respectu illorum iofautium, sed
m DE BAPTISMO. «20
proprio et personali voluniatis motu peccaverit, om- illo fœdere nali erant ; ita quoque et filii Christiano
nes tamen ejus posleri in eo jara lùin inclusi , in eo rum, qui ex hàc vità rapiuntur ante perceptum Bapti-
quoque peccavenint, ut ait Apostolus, Rom. 5, v. 12, smum.
adeôque peccatum Adami proprium est naturae tolius Confirmatur ex Apostolo priraœ Corinth. 7, v. 14 :
humanse, seu omnium lilioruni ejus. Sanclificatus est , inquil , «ir infidelis per midierem ft-
Atverô fîdes parentum omni sensu externa est 'et : dclem ; et sanctificata est mulier infidelis per virum fi-
aliéna respectu iofantium ; et sicul infantibus non no- delem ; alioquin filii veslri immundi essent, 7iunc autem
ccret parentum malitia et impielas, quà eos demonia- sancti sunt. Docet igitur Apostolus, filium ex uno tan-
cis sacrilegiis obligarent, ita sola sine Sacramento iis tùm parente fideli progenitum idcirco sanctum esse,
ad salutem non prodest fides parentum : quia, ut ait quia in illo fœdere gratia; ac ûdei christiana; nascitur.
S. Augustinus , epistolà mox citalà 98, cùm homo, non — Resp. nego conseq. ;
1° Quia cerlum non est fi-
jam in lumbis peccanlis, sed in sâpso est , «6 eo qui lios Judseorum incircumcisos salvari potuisse per so-
geniiit aller effeclus ,
peccalo aUerius sine suà consen- lam fidem parentum , sine uUo Sacramento seu signo
sione non tenetur obnoxius. sed anima quœ peccaverit exleriori. 2° Quia etsi Deus ita decrevisset in veteri
.,
ipsu morielur. lege, non consequcns est, eum idem quoque in nova
Instabis 4° : Polest adultus per lidem propriam et statuisse ; iraô certum est legem Baplismi posilam ab
actualem sine Sacramento re percepto salvus fieri : eo fuisse : in bis autem rébus non alia inquiri ratio
quidni ergo infans per fidem alienam parentum ? — débet, quàm voluntas Dei. homo, tu quis es qui re-
Resp. 1°, ut supra , solani hic consuleudam esse Dei spondeas Deo? iiiquit Apostolus , Rom. 9, v. 20. Pa-
voluntatera. 2° Adultus non salvus fit per solam fidem, ctum autem illud quod Deus cum Abraliamo pepigit
sed per chariiatem perfectara quà formaliter homo ad omnes quidem ejus posleros pertinet, non qui filii
justus reddilur; charilas autem illa seu gialia sancli- carnis, inq,uit Apostolus, Rom. 9, v. 8, sed qui filii sunt
ficans non obtinelur, nisi vel perSacramenta, vel per promissicnis ; id est, qui parentis Abraha; fidem imi-
proprios actus voluntalis ex divino et supernaturali tantes, participes sunt promissionum quie ipsi facta;
auxilio eliciios : at infantes incapaces sunt illorum sunt : seu, ul loquilur c. 4, v. 16 : Ide'o ex fide, ut se-
acluum personalium. cundkm graliam sit promissio omni st'ntiiit, non et qtii
Instabis 5° : Sequitur ex hàc doçlrinà, innumeros ex lege est soliim, sed et ei qui ex fide est Abrahœ. Porrô
sine suà culpâ perire parvulos qui sine Baplismo mo- infantes fidèles non evadunl in nova lege , nisi per
riunlur, quod certè parùra videtur consentaneum di- Baptismum, qui sacramenlum est fidei.
vinae niisericordia; ac voluntaii quà vult onines salvos Etverô si fœdug illud gralise in quo nascuntur in-
lieri, et ad agnitionem veritatis venire. — Resp. cum fantes fidetium, eos sanctillcaret, nullum possct assi-
S. Augustino, 1. de Dono persever., c. 12, et S. Pro- gnari iustaiis in quo peccatum originale contraherent;
spero, 2 de Vocatione gentium c. 8, Dei judicia
1. , generanlur enim in illo fœdere, sicut nascuntur.
occulta esse sed jusla in damnatione tôt infantium
, Ad confirmationem : Non loquilur Apostolus de for-
qui sine Baptismo moriuntur. Non enim daniiiantur mali et immedialà sanclificatione, quasi eo ipso forma-
illi prœcisè propler defectum Baplismi, sed propler liter infidelis sanctus sil, quod cum fideli cobabilet,
culpam originalem quam nascendo contraxerunl , et sed de sanctilicatione quasi prœparatorià et edueatio-
qua; non deleta per Baptismum, eos a;terna; damna- nis ,
quia nimirùm sanctiùs et castiùs cducandi sunt
lionis reos eflicit : misericordiae autem divinic nien- pueri , si parent-im alteruter fldeiis sit ; et mulier fi-
sura non alia débet œstimari, quàm qua; in Scripturis delis potest exemple, adhortatione et instruclione vi-
et tradilione expressa nobis est. Stat quoque Dei an- rum inlidelem Cbristo lucrari. lia exponit S. Hiero-
lecedens voluntas de sainte omnium, cum damnatione nymus respondens ad quœsita Paulini. Congruit li;cc
illorum infantium sine Baplismo morientium; siqiii- exposilio scopo Apostoli : vult enim oslendere, con-
dem ex voluntale illà aniecedenti et sincerà prœpa- jugem inûdelera, si coramorari non detreetet, non esse
ravit omnibus média necessaria ad salutem sed il- : diiiiittenduni ; idque duobus argunientis : uno peiito à
suni causarum secundarum , ut procuret omnibus in- rum. Pclagianis ex eodem Apostoli testimonio pro-
fantibus , antequàm moriantur, applicari remedium bantibus nullum esse peccatum originale , respondet
Baptismalis istud enim pertinet ad voluntatera ut
; , S. Augustinus, 1. 2, de Baplismo, c. 25 et 26, et 1. 5,
vocant, consequentem , ex quâ alios vult perire pro- c. 12 , et serin. 14 de Verbis Apostoli , c. 19, multi-
pter labem originalem, alios verô vult salvos esse per plicem in Scripturis sanctificaiionem dcsignari, non
Baptismum cur autem : illos potiùs quàm alios eligat, modo rerum , sed etiara bominum ,
qua: non semper
alliludo ! conjuncta est cum remissione peccaiorum. Sic, v. c,,
Instabis 6° : Gen. 17, 7. 7, Deus inito cura Abra- catechumenus, priusquàm baplizetur, secundùm ali-
bamo fœdere, promisit se fnturura ipsius Deum et se- quera modum sanctilicatur per signum Cbristi, et
minis ejus ;
quse quidera promissio ad nos etiara Ddeles oralionein manùs impositionis.
^ speclat, ut testatur Apostolus, Rora. 4 et H, et Galat. Objicies deniquc ; Adulti non obligantur loge Ba-
5. Sicut igîtiir Jiiduporurri fUii incircumcisi morientes, plismi. Namque ii vel gimt infidèles pagani , qui nihil
421 QUvEST. 11. ART. 11. AN ET QUOMODU BAPTISMUS AQU/E SUPPLERl POSSIT. 422
li', et qiio toiii|iu:'e l'os illa lex obslrhigal ; an In juvt'ii- Triplex apiid SS. Patres distingiiitur Raplismus :
iiiio , an iii sencctuiu : ilhid enini luilln lua'cepto aut nempc lluininig pcr aquam ; sanguinis per passioiieiu ;
ilivino aut erclc!iia<>tico dctorniiiiatnni lialuMiiiis. — •1" mullî) niiniis |ii'obabile conscri débet, «piod iiilir-
Ui'sp. 1*eosadul(os qui invincibili laboi'ant ignornn-
luioiiliiis nllilHi' iiiiiijieiill^ : cl porro qui aniutis piic-
lià lidoi rbrisliaiKO, non ttMieii Ii'no liaplismi, iiiiale- jndlciis le\tiuu liuioceiitii III cxpeiiderit, iiilirmiura
iiùs cadil snb pnvcepluni; adeôqno cos non daninaii vidcbimliir niomcnta , qu:c pro valore pradlcla' urdi-
iiatioiiis altcrebaiitur, quàiii qu.'c pugnabant e\ ad-
prtiptcr violadnn Daptismi mandatuni, sicut ncc pro-
verso.
pter inlidelilalcm purô nogalivani : scd cos toncri loge l'rob. 5° ex D. Thoinù sic luqucnte in 4, dist. 24,
UapiisMii, qnalcntis niedinni est inslitiitnni .'i Cliiisto q. l.art. 2, (pi;cst. 5: Qui clitiraclerem baplistnulem
adi'ôqiio aicrniini
non hahel, millum nttcrum Sarramcnlum suscipcre po-
ad di'Ii'iidiMu peccaluni originale :
ut non obligct semper et pro seniper, liinc physicè nid- nio advorsarioruin vel poliùs advcrsarii à trito iti-
, ,
luiu tenipus est prx'lixum pro Raptisnio pereipicndo. iiere recedit sine causa veié cogente. Minor uonaliundc
meliiis qu:')in ex objectionum solutionc probari potest.
CCim tamen iste sil absoliilè necessarius, tenetur (|ui-
iia(|tie
libel, cùm ad discrclionis annos pervenerit, saliilis sune Objicitm' 1° auctorilas S. Diouysii Alexandrin!, qui
cnraiu geiere , ac consequenter sibi procurare Rapti- teste Hufino, cuidain,d''l!aptisnialissui validltalediilii-
divino positive codem quippe prjccepto (juo Cliri- nat liunc per illa justificaluin esse et purgalum; ergo.
et baptizare
— R. Vel credidit DioiiysiusRaplisnia verè dubium,
:
non debere iterari iii iis qui post idem reccplum plu-
prxcepit ctiain gentibus ut audircnt apostolos, et ab rics ad Eucbaristiam accessère vel ratiis Alcxandruin ;
illis baptizarentur : jure etiani ccclesiastico, quod est légitimé baplizatuui esse , voliiit animos ejiis bine
Iranquillare, quod pluries Eucliaristiam rcccpisscl. Si
juris divini interprelatio. Constat auteni jus illud cc-
1", laiii nobis ilcet ab uiià ejus opiuionis fiarte rece-
clesiasticum ex SS. Patribus , aliisque monienlis ex dere, quàm liceatadvcrsario rccedere ab altéra ne- :
iradilione Kcclesiœ depromptis , de ([uibus inter pro- que enim opinor, negabit in dubio rebaptizandum
,
noceniio m, à S. Thonift c;cterisqiie post ipsum do- ries Sacranienta pié reeepit, pluries in Deuin pièctsaii-
,
ctoribns, (undfDneiiltim oiiiuiuin SaciuDieiitorum : at- cto affcctus est alqiii non patietiir Deus liomiiiem
:
qui ubi fundamentum déficit, déficit et icdilicium sicut tani pié tam sanctè affertiun perire quandoquidem ;
;
déficit iiigressus, nbi deest janua; ergo. légitime pr;csumaiur jiistilicatus ex opère operantis;
Nec dicas, déficiente tonsurâ, deficeie fundamentum ergo nilid est quod ieleriKe siix- saluti vereri merilô
ad ordines, et ordines niliilominùs validé recipi. Nara possit. Uiique idem nos hodiè respondereinus adulte,
tonsiira est quidom dispositio ad ordines ex Ecclesi;e queni de Baptismisui validitate porperàni dubitanlein,
coiistituto, sed nusquàm habita esi pro fundamento à secundo Baptismo probibere vellemus.
ordiiium elverô quà ratione fundanientiim esset or-
:
OI>j. 2": S. Ambrosms, lib. rfe Excessu fratris sui Sa-
dinis, id quod, nonidsi 'longo posl inslilutos ordines tyri, sicloquitur Qui tanlitm mijsterii cœtestis invaluii
;
Prob. 2° ex cap. 3, de Presbytero non bapiizato, ubi mari, in (piod se projocerat, evasisset incoluniis,
prcsbyleriim liuuc baplizari jubet lunoccntius RI , et quuntimi arbilrabulur , si ore sumerel , et loto pectoiis
iieiiim oïdinari jii\ta concilii Compcndiensis decre- liauriret arcHiio; ergo calecliuiueiius simplex, qualis
,
tuiu alqni non ordinaretur denuô , qui jaiii validé luuc crat Satyrus, niystcrium cœlesle, id est, Eiiclia-
:
onlinatiis esset; ergo nulla fiierat bujus honiinis ordi- ristiam ore stunere putcrat. li. iieg. conscq. —
Idcni :
natio ; ergo pari jure nec valiiissct confirmatio eidcm enim est ac si dieal Anibrosiiis Cui lantimi profuit :
coUata, nec quantum ad ralionem Sacramcnti contra- Eucbaristia collo appensa quanta plus , ob exiraiam
,
clum ab codem matrinionium. ejus fidem profutura fuisset si hanc suinpsisset ore , :
Nec est quôd oi^ponas Innoccntium de hâc loqui sed (|ui hocdicit, ne obiter quidwn insinuai Euchari-
ordiiialione , tanqiiàm de dubilubili cusu ; ac proinde stiam ài tali viro Me et nunc recipi potuisse imô sub- ;
sententiain sux oppositam bahere ut probabilem. Nam ! iiidicat conlrariuin. An enim vir lidei plcnus et amo-
1* non est verè probabite , (luod verè dubium est ij ris, qualcin Anibrosius Satyrum cxbibel inf(»ue«Ui ,
;
DE BAPTISMO. 424
423
Cliristi inflicla, et pro ejus amore constantcr tolerala :
et llaminis seu spiritûs.per lacrymas et cordis per-
propriè ac stricte est ipsa mors pro Christo tolerata.
feclam contritioncm. Ita S. Ambrosius ia Psalm. U8,
enarratioue in oclonariimi tcrlium; S. Gregor.
Na- mortem, hanc Deus
causa, qua; eertam inférai nisi
zianz., orat. 59 in sancla lumina, circa finem; S. Au- impedial per miraculum. Unde Joannem evangelistani
colit Ecclesia ut inarlyrcm quia in ferventis olei do-
gustinus, !. i , de Bapiismo contra bonaiistas, c. 21 ;
ostendimus initio
vel pro
reiicus, qui vel pro erroris sui defensione ,
Baptismi significaiioncs exponebamus. quopiam ver;T; lideiarticulo comburilitr; quia non pa-
Qua;rilur lue utrùm martyriuui et conlriiio pcrfe- titur !(( verè Cliristianus ; cùm quœ crédit, lidc solùm
Martyriuni (1) generalim est oinnis pœna in odiuni logis Suarez , tom. 5, in 5 part. S. Thoin.Te, disp. 24,
sed. 2.
niortis periculo à sacra abstinuisset synaxi , si sibi li-
Dicitur 5° aut veram virlulem, exerciiam scilicet,
citum crcdidisset ejus participem fieri. aut exercendam Unde marlyribus aniiumerandi ve-
Obj. 5" Qui capax est elleclûs, c;ipaxest causse :
: niuni,qui leihali cadunt iclu, seu jiropter asserta sua
Uiqui homo , qui se invicibililer credens baptizaluni, Ecclesia; jura ut S. Thomas Canluariensis; seu ne
,
velis, martyres non sunl.qui gravia quidem passi sunt lem Caiiiolicorum nemo hacienùs dixil de infante
pro Chrislo, sed tamen haud gravia salis ut niortcm illius, quae peste coniraciismiuislrando, diem clausc-
inferrenl. Quapropicr lamelsi conlessores, (|ui jam ril.His adde pari (juo malrem illam jure, inscribendos
iiicœperanl propier Christum lorqueri, olim martyres fore martyrum albo , seu qui mori mallent, quàm ca-
inter conipulati sunl,ut videreest apudTertuUianum, slilaiis jacturam faccrc, ulS.Casimiro evenii; seu qui
lib. ad martyres, elCyprianum, epist. 9, 16,50, etc., velilo medio vitam servare nollent, ut Carlhusiense?;
ii tamen pro marlyribus, consummatis scilicet, et cariiium esu, Religiosi regularum infraciione, etc., bi
simplicilcr dictis, posteriori a;vo habiti non fuêre. enim et similcs in exercilio Chrislianse virlulis nio-
Slai nihilominùs marlyrii ralio, ubi ponilur à torlore riuniur : unde ulteriùs pro illis orandum non esseï;
42r. OU/EST. 11. A1\T. II. AN ET QllOMOlH) BAPilS.MDS \QVJE SUPPI-ERI POSSIT. 426
Diiaf igiiiii- rc(|i.irit ciiiulilioiius , ct|i(r(inni, cl caii- Imià 5, cap. 1, dorent per niarlyriimi pcccata i!i-
siiiii. Diiiiliiis M'M) uiiiilis ('(iiisidciai i polest iiiarty- niilli, non liuiqiiàni pir liaplisniniii, sed propler solani
riiiiii, iitMiipi- i|ii:U(Miiis onI ai'liis vuliiiilarius allcujiis (idoiu ,
qiiat ti'iiqioio niaiiyiii ClirIstiMii appielienilit :
viriiitij, rurtitiiiliiii!! iiliiiirùiii, vul cliarilatis; aiit (|iia in (pio certé parinn sibi cunstarc vidcnlur ; ciim cnim,
triiùs est siiii|iliL'itci' |ia'iia iii odiiiin Clirisii iiillicla. juxta Illos, cliam in Bapiismo sola lidcs justilitcl, se
l'riori respccHi dici polosl opiis operaïUis ;
posteriori qiiiturmarlyriuni codcm prorsiis modo justilicarc, qui.
vei'6, opiis iipcialiiiii. Suli ailiilti lapacos siiiit iiiaily- Itaplisnnis.
twirlyrii simiil ft opus et loluittdttm ; hubemus solum Hicliardus Ariiiacanus, in Irlandià archiepiscopus
,
tulunlulfm inbi'utu Jounne; sotiim in bcatis Iniwcciili- lib. 8 de Qua;stionibus Arnicnorum, c. 57 , in fine ,
iiilas, imb demcntiaest proDeo mori, inquiunt illiapud non salvari , nec ad eos exlondi priviiegimn spéciale
Tertull., libro Scorpiace , cap. 1. Ad hune erroreni SS. Innocenlium qui ab Herode pro Cbrislo occisi sunt.
odio et invidià compuisus legilur Valcntinus , impa- Circamarlyrium adultorum, sunt qui nullas in ipsis
tienti anirao ferons aliquem martyreni sibi in episco-
praevias exigere vidcntur disposiliones : qui, elsi pu-
patu, quem anibiebat, antepositum fuisse. Ita refert lent prKccpluni dilcclionis per se quidem obligare
Tertullianus, lib. adversùsValenlinianos, cap. i. Spe- praesertim in arlicido mortis, ab eà tamen obligatione
rnverat, inquit, episcopalum Vatenlimts, quia et ingenio peraccidens liberos exisiimant eos qui pro Christn mo-
poterat et etoquio , sed alium ex martyrii prœrogativà riunlur. Sunt qui ex opère opcrantis duntaxal, et ratione
loci potitum indignatus, de Ecclesiâ authenticœ regulte cbaritaiis quani includit, velint marlyrium efflcax esse,
abjupit, ut soient animi pro prioratu exciti, prœsumptione saltem rcspectu adultorum alla enim ipsis videlur
;
uUionis accendi. esse infanlium conditio. Ita Vasquez et alii quos ap-
Valentino adhaesitTatianus, Justini Martyris disci- pellal ad tcrtiam parteni, q. 68,disp'at. 153, c. l.Vult
pulus. Tatianus totus secundiim Vatentinum sapit, inquil tamen ipse Yasquez, aliquem peculiarem effectum ex
Tertull., lib. de Prœscriptionibus , cap. 52. Adversùs opère operato marlvrio competere nempe remissio-
,
Valentinum slylum exacuêre S. Justinus , martyr et nem oninis pœn.ic lemporalis. Alii disposiliones pra;
pliilosophus ; S. Irenœus , omnium doctrinarum cu- vias exigunl in adullis, et lam enrum quàtn parvulnruni
riosissimus explorator; Miltiades ecclesiarum sophi- respeclu, marlyrium operari ex opère operato conten-
sta, et Proclus. Ita Tertull., lib. adversùs Valentinia- dunl. Juxta islos sit
nos, cap. 5. CoNCLUSio. — Baplismus sanguinis , seu marlyrium ,
Inter novatores posleriorum temporum, Kemnitius, virtutem Baplisnii aqua; perfeclè supplet (1) ex
in secmidâ parte concilii Tridentini ; et Illyricus,cen-
(1) Tamen marlyrium nonpoiesi supplere Baptisma
cùm ex lunocenlio lll , cap. C de Celcb. ilissar., injii- quoad characleris inipressionem est enim impressio ;
riam faciat martyri, gui orat pro martyre : at h;ec plus luccefleclus proprius trium Saciamonlorum, quœ ite
quàra falsa suntet absurda. (jnde Renaudi propositio rari non possunl; 2° ncc ipsum supplere potcst quoad
ab luquisitione Romanâ proscripta est, an. 1647, die subjeclioneni Ecclesiasticaî jurisdictioni ; quia l)a;e ad
mariii 11, prout multis oslendit Thomas Hartadus. cos solùm exlendilur qui Ëcclesia; incorporaii lue-
lia Gonet, disp. i , n. 170 et seq. (CoUet.) rint ; 3° neque quoad capacitaiem proximam alia re-
TU. m. 14
427
DE BAPTIS.MO. 428
operato, luni infanlibus, lum in aduUis : comparant, vitam œternam temporali morte commutant
opère iii
cap. 23 : Etiant,vn(itt\l,infantes itios, qui, cùm Domi- quemadmodum cœteris infantibus tune quidem circum-
NuUam Ecclesia , nullam S. Anguslimis ei alii dis- martyrium illis proficerel ad sanctitatem. Quo in loco
linclionem faciunt eorum qui circumcisi vel non rir- istud observandum, nempe martyrium loco circuni-
cunicisi fueranl; sed omnes indiscriminatim eos infan-
cisionis fuisse illis infantibus; non ergo salvi facti
fuisse, cùm jusserit Hcrodes à binialu et infra oinncs Secunda pars de adullis
trucidari infantes qui eranl in Bethléem, et in omni- Proliatur i° ex Scriplurà, Malth. 10, v.32 et seq. :
3° Communis hsec est SS- Patrura sententia. et egoeum coram Paire meo qui in cœlis est. Marci 8,
catechumenos, qui exstal inter opéra S. Auguslini det eam ; qui autem perdiderit uniniam suam propler me
tractatnm de Symbole in ultinià ediiione, et livungeliiim, salvam faciet eam, quibus verbis lex
post ejus
cap. 4 : ProestilH eis Christus, iuquit, «( pro Chrisio generalis exprioiilur à quâ nullus excipiUir, nequidem
morerentur; prœstitit ut suo suitguine ab originuU pec- ipsi non baptizali. Ulenimreclè arguit S. Augustinus,
calo diluerentur. ;\n(i sunt ad mortem, sed continua lib. 15 de Civilale Dei, c. 7, jam cilato : Qui dixii :
prelans id qnod docueral lib. 5 de libero Arbilrio, islo Cbrisli apud S. Joan., c. 13, v. 15 : Majorent
Pœnis parvulorum Qtiis novit, inquieb:it liàc dilectionem nenio habet, ut animam suam ponat quis
c. 25, de :
jbi, i7«jrf ipsis parvulis in secreto jndiciorum suorum proamicis suis. Al perfecla cbaiilaô peccala omiiia
Cliristi nomine ac verà Religione taie atiquid nescientes suas eis coronas ac triumphos duiilaxat gralula'ur,
paliunlur, vel Sacramenlo Cliristi jam imbuti sunt. eorumque apud Deura opem et graliam implor.it :
nullâ factâ dis- Injnriam enim facit marlijri, qui oral pro martyre, iu-
El lib. 15 de Civilale Dci, cap. 7,
linclione adullorura ei infanlium, géneratim sic lu- quit Innuceiilius 111, cap. Ciim Martltœ, de Celebra-
lavacro pro Cliristi confessione moriuiitur, tantilm eis Tractatu enim Si in Jdanncm, ail : Ideb quippe ad
ad dimitienda peccala, quantiim si abluerentur sa- ipsam mensam non sic eos (martyres) commemoramuf,
valet
Qui enim Si quis non rena- quemadmodiim alios qui in pace requiescunt, ut etiam
cra (onte Baptismatis. dixit :
ifercantnr, inquil, pœnà martyrium, glorium sanguine nis, easdem pœnas iisdem pœnitentibuseadem Ecle-
sia mitigabat et relaxabat adeo ipsi semper fuit ;
nein veniain ub lU compi'usuliunc nui siiiujtiiiiis expé- Tfrtia pars , ncinpc marlyrium ex opère ipso opc-
diât : viitnia l'MJi/i Itiiic ujH'ii ttt'litlw lioimiilur. ralo l'flicax esse , piobalnr.
Et lit), du Ra|ilisiiiu, cap. iti : tsi, iiiquit, iiobiii r Quia ex ciUlis modo Icsiinioniis, martyriom
elium sfcundum luvarrum, sonijuiiiis scilicel, de (;uo Uaplismo aqua! ronipaialiir, iiuo et iilo i-xcilleniius
Dominus : llahtiu, iiii|iiil, lliiptismu liiuiL... Hic est tsse dicitiir; sicut rv^u ii:ipli.siiMis ;iqu;eagil ex O|ieio
Itaplisinusqtii liivacriim (iioiii|io :u|iiiu) elnon ttcccplitm operalo, ita cl Baplis s sanguiuis.
leprœsenliit, et pirdilum redUit. 2" In iiilanlibus piopiiie disposilionis
incapncibns.
S. Cypriaiiiis, pnurationc in librum de Exhoria- I
non alia ralione agerc polesl ni;irlyiiinn , <piàin \\
liono mui'tyi'ii : Sos, iiii|iiil, (/»/ Doiiiiiiu pcnitiiiciiii:, propria scu ex opère opi'ralo ; ergo et in iiduliis.
primuin liiiplisDia (;i'(ni:i' si'ii llmiiinis) cri-di'iiliOits dc- 5° Si lola niarlyrii vis et cllicacia «ssel ii charilale,
dimus,ad uiiud ijuoi\uc iinijitlos privpurcinus, iitsiitiHDi- inulilis foret divisio Baplisnialis in Baïuisniiini lliinii-
tes et doceiiles hoc esse Uuptisina in grtilià inujus, in nis el sanguinis, si(|ui(lem uiium cum alio conrumli-
potestate sublimiiis, in honore prwstimlins : liaptisma lur : namrpie lola Ba|)ljsnii tlaniinis vis est ii Spirilu
in quo baplizaiil Angeli, in quo Deiis et C.hrinlus ejiis sanclo, per cbarilatem diH'nsani in cordibns ; al non
exultant ; Buptisma post quod nenio juin pcccat ; lia- alia foret efticacia niarlyrii, si agerel tanlimi ex opère
ptisma quod fidei noslnv incremcnta constiminal ; Bu- operaniis, seu ex cbariiate, ex cujus moiivo elicilur,
ptisma quod nos de mundo recedentts statini D<o topu- 4° Potest esse inlcnsior ciiaritas in confessoribus
lat. In aquœ Baptismo accipilur peccaloruni reniissio ; qiiàni in aliqiiibiis marlyribus, ncipio laineii illi niar-
in sanguiitis corona mrlulum. lyrii palniain reportant, et iuler martyres cumputau-
exire inter pressuras et angustius gtoriosum, ctaudere ralione mortis illatœ pro Christo , modo non invencrit
in momento oculos quibus homines videbanlur et nmn- voluntalcm peccalo aciu adhœrentem. Er^o censel effc-
dus, et aperire eosdeni slalini ul Dtus videatur et Chri- cluin niarlyrii produci virtule ipsius operis, non dis-
stus? posilionis qux sit in marlyre.
Tûni 2-2 q. 124 art. i , ad 1 Effusio sanguiitis
Et epist. 73 ad Jtihaianum , paiilô post médium :
, , :
nisi aut Baptismate in Chrislo , aut morte pro Chrislo. Iradidero, inquil, corpus meumila ulardeam, churita
Probalur deuiqiie ralione quani suggeiii S. Basi- tem aulein non hubucro , nihil mihi prodesl. Ergn re-
lius, !ib. de Spirilu sanclo, cap. 15, qiiia nenipe Ba- qiiiritur pixvia cliaritas salleni incbo;ita et inili;ilis.
similiiudiiiem raonis Cbrisii, ad Rom. 6. At niartyrtfs ubi de illo ail : Homo fuit inquietus; insuper de jaeta-
uon per ûguram, sed per veritatem morlem pro Cbrl- lione marlyrii inflatus, ob solum et simplex et bteve
Sto sustinent. }um verb, ail S. doclor, sunl nonnulli curceris tœdium ; quando ctsi corpus suum tradidissel
çui in certaminibus pro pietale , rcverà non imilalione exurendum , nihil profedsset , dilectionem Dei non ha-
Christi ^ut fil in Baptismo aquse) mortem perpessi, ni- bens.
hit hujusmodi Sacrameniis quœ suntin aquâ, opus ha :l Favet S. Thom., 3 parte, q. 66, art. 12, ad 2 : E[-
431 DE lîAPTISMO. iô'i
fttsîo sanguinis, inquil, non liabel ratioHem Bapiisini, si gencralcra esse banc Christi sententiam, Matth. 10,
sil sine cliaritale. V. 52 : Oiniiis qui confilebitur me coram Iwminibits, con-
Favet conc. Trid., sess. 14, cap. 4, ubi ait eonlri- filebor et ego eum coram Paire meo. Sangainis ergo
lioneni quovis tempore necessariam fuisse ad impe- Baptismus supplet vices Baptismi aqua;.
trandam veniani peccatorum. Objicies 2° contra secundam partem : TertuU., lib.
2° Mws pro Cliristo inflicta et tolerata in schisma- de Pudicilià, cap. ullimo, negat martyrium veruni esse
tico vA liaeretico , peccatum hairesis aut scliismalis Baptisnia. Cùm enim nonnulli in vinculis pro fide
priùs non rcminit, quàm liomo Ecclesise catholic;c Christi detenti mœchis pœnilentiœ tempus relaxari
fueiit aggregatus ; neque valet ejusniodi niartyriuni postularent, negat id fieri debcre Quod si est, inquit, :
cliarilate dcsiilulum ad regnum cœlorum obtinendum, JKm et marlyrium aiiitd crit Buptisma.
sed tanlùm ad niiiius in inferno supplicium subeun- Resp. 1" TertuUianum in citalo libro de Fl'.dioitfa
duni, sicut expressé docet S. Augustiiius, lib. de Pa- audiendum non esse, qui îid Monlani partes déserta
tientià, cap. 26. Ergo pariter in catholico peccatore Ecclesiâ jam tum deiecerat.
peccala non d=,miltit martyrium Resp. 2° cilato in loco hoc unum duntaxat velle,
, sine virtuali saltcni
pœnilenliâ -jc peccatorum detestatione, seu aversione nempe non esse propler marlyrum mérita et preces,
stnn.'ie vel sœviente persecutione , curabat martyres superbi est in alios quoque spargere, quod pro magna
liondùm baptizatos baptizari , aut nondùni per pœiii- fuerit consecutus. Quanquàm et in hoc aberrat Terlul-
tentiam réconciliâtes, reconciliari ac Eucliarisiia; lianus, quôd nolit in gratiam marlyrum !ai)sis quara-
participatione muniri , ut nimirùm his pr.Tsidiis con- dam concedi indulgentiam seu pœnas relaxari : Mon-
firmât! et roborati, paratiores essent et alacriores ad
tanisla enim faclus,existimabat non posseab Ecclesiâ
supplicia pro Chrislo constant! animo toleranda. Ita De eâdem inlempestivâ indulgcntiâ
peccata dimitli.
pro Cliristo irucidandus, sanctum Lauretitium soUici- gratiam martyrum lapsis aliquam pœnarum canonica-
tabal : Fesiina, inquiebat, me baptizare. NonnuUi qiio- rum partem relaxare, sed regrè admodum ferebat
quead tempus sese occultabant, non quidem ut mar- lotam relaxari, ita ut sine uUà pœnitentiâ statim ad
tyrium declinareiit, sed lU baptizari possent, quemad- pariicipationem mysierioruin adniitierentur ; unde
modûm de quodam Antonio refert Usuardi martyro- Ecclesiasiicam disciplinam enervari ac pessuradari
omnes denique prœviis jejuniis , orationibus ac bonis Objicies 3° contra tertiam partem : Marlyrium est
operibus prœparabant se, ut digni haberentur qui pro actus perfectissima; cliaritalis. Majorent dileciionem
Christi nomine contumeliam paterentur , ut dicitur nemo liabct, itt aniniain suant ponat quis pro amicis suis,
Act. 5, V. 41. inquit Christus, Joan. 15, v. 13. Ergo martyrtum agit
4° Martyrium verus est Baptismus, et quidem ex opère operantis, non ex opère operato.
aquse Baptismo pra;slantior ; ergo tam requirit in Resp. Dist. ant. : Est actus perfectissima; charitatis,
adullis prœviasdispositiones, quàm Baptismus aqu*. objectivé, aut effeclivè, quse ex martyrio scquatur,
5° Denique, ut valeat in adultis martyrium, débet concedo : elicilivè, aut qua; anieccdat, nego. Mors
esse voluntaria et supernaluralis Clirisli conlessio ; est quippe subeunda pro Christo objectum est arduum ac
enim actus forliludinis et charitatis : atqui non potest dillicillimum, unde maximam vi sua chaiitaleni pro-
illa confessio esse voluntaria et supernaturalis sine ducit ; al non semper profluit ex maximâ charitale
virtuali saltem peccatorum detestatione. elicilivè. Reverà eam aliquando supponere potest, ac
Solvwilur objecliones. etiani supponil, sed non necessariô : nanique ex cor-
Objicies 1° contra priraam partem conclusionis : rupto nORHUnquàm principio, pula ex superbià, oslen-
Martyrium est actus fortitudinis et charitatis : atqui tatione ac vanâ glorià, elc, potest quis mortem susti-
infantes sunt incapaces ejusniodi actuum; ergo et nere ; unde vulgare elTatum, marltjrem non facit pœna,
martyrii. sed causa. Supponil igitur martyrium charilaiem sal-
P>esp., dist. niaj. : Martyrium est actus fortitudinis tem inchoatametimperfectam, tanquàm dispositionem
et charitatis in adultis, concedo ; in iufantiJius subdis- necessariam : quôd si contingeret eam perfectam esse,
tinguo : ex parte operis operaii, seu pœnse m odium adliuc viruite pœna; martyrium ad delendam omneni
Christi inflicta;, concedo ex ;
parte operis operantis, pœnam efflcaciler influeret. Ad actum martyrii, ait S.
nego Salis enim est in infanlibus ad laudem etprae- Th. 2-2, q. 124, a. %,ad%i7iclinatquidem charitas, sicut
mium martyrii reportandura, quôd in odium Christi primum et principale motivum per modum virtutis im-
occisi sint. perantis, forlitudo autem sicut motivum proprium per
Instabis. Generalis est hsec Christi sententia, Joan. modum virtutis elicientis. Et inde est quod marlyrium
5, V. 5. Nisi qtàs renatus fueril, etc. Ergo sine Ba- est actus charitatis ut imperantis, fortitudinis autem ut
ptismo uemo salvus esse polesl. — Resp. non minus elicientis ; inde etiam est, quod ulramque iiirtutem ma-
433 QU.EST. 11. .MIT. II. .\N T.T Qi:0M0DO DAI'TIS.ML'S AQL'/E SUI'PLERI l'OSSlT. ^:i
mfestat. Quhd autein sit meritorium, Iwc liubet ex cliu- l'apa, die Hi januarii, Sylverius, die 10 junii , Mar-
rilali-, siiut el iiuilibtt viitiilk mliis ; cl iilcb sine clmii- liiiiis II, die lii novcmbris, tanquiini martyres ab
jam laiulaul, assoril lapsos recoiiciliamlos pi ii'is osmï, Meritù igilur dici polest marlyrium consislere in
(|ii:im ail marlyriiim subeumluin accedaiil ; lefellil- voluntale su|M:rnaturali subcundx morlis prsescntii
quo l'os qui coiiliMulolwiil luailyriimi sufliccie. AVc pro Chrislo ; ncquc rontrarium evincit prima inslan-
quisquiim dicul, imiuil, «/«i mniiijiiiini (ollil, smuju'me li:e condrinatio : iiamipic ul vuUnitas illa palinam
tuo baplizatuT. Ergo cxislimal saiicliis ille marlyr, marlyrii reportel, débet esse consians, et non miita-
inarlyriiini ex se seu ex opère oporalo eflicax non ri. SS. autem Cyprianus et Gregorius NazianzeniiS
talis.
niariyrio per moricm consummalo. — Resp. 2* .
El S. Beriianlns, epislol;\ 77 ad lliigoiiein de S. Dist. maj. Marlyriiun coiisistil in ips;^ morte inchoatà,
Victorc : Pro cerlo , inqiiit , ciim non atimide marlij- seu in illis lelhalihus vulneribusex quibusmors nalu-
riitm nisi ci fidci mcrilo UUim oblimicril iirœroijativam, raliter sequilur, conccdo ; in ipsà morte iierfectà et
ttl siiK/ii/Hri/iT vice Baptisnii sccurc susciphitur; non physieè consummalà, subdislinguo quanlùm ad :
video cur non ipsa (iieinpe (ides ) av/wt' et sine maiiyrio omnem elTeclum marlyrii, gloriamscilieelet consum-
opudDeum Uintiimdempossit. — Kesp. ex liis hoc unuai malam graliam, conccdo ; (priiilùni ad ipsam gra-
colligi posse, quod probavimus, nempe prxvias in liam et remissionem pcccalorum, tàm rationc cul-
ailiillis condilioiies exigi ad oITecUiin niarlyrii obti- pœquàm pœna;, iterùm distinguo : consislil in ifisâ
martyres ad (idem con- corpore, nego. Distinguo min. Atqui mors supponit
ea percipiendi lacullas ; iniù
graliam, mors consummala et in fado esse, conce-
slanlcr confilendam, ac pro CInisio morteni obeun-
do inchoata, iterùm distinguo aliquando supponit
dam inde magis idonei fiunt, qiio niajori ex Saera- ; :
'
sed mors pro Chrislo supponii ! in quo licèt actu non sit mors, cursus lamen vilœ et
sto infliclà et loleralà :
quens negalur à S. Cypriano, proDfalione in librum de flinc palet soluiio ad secundam confirmationera :
est ad-
CoNCLisio. Marlyriiun n"^si ex opère operato
«
versùs Caiaplirygas seu Monlanislas, sub-
legilur supplet Baplismi vices in infanlibus, et in ipsis eliam
scriosisite Aurelius Cyrenius marlyr. Sic Marcellus adullis, quanlùm ad relaxalionem pœna; peccato de-
4r,s DE BAI'TISMO. 456
Objifios V conlra qnarlam conclusionis partem. vulis : sed in isiis operatur sine ullis prœviis dispo-
Tarn efficax esl marlyrium in adullis, quàm in par- silionibus; ergo et in adultis.
« Dixi. qnaû ex opère npenilo, qiiia operari slriclè rii, qua; esl marlyrii primum et principale motivum,
et propriù ex ii|iere operato, iis holiini diviiire uiiseii- qiiaMiiartyrium iniperat, à quâ marlyrium habet qiiôd
coidix' iiistrUMientis ciiii!|iclil, qiiœ iniiiorlanl aclio- silmeriliirinm, necessariô marlyrium aiitecedit; ut
rien) noiniiie et viee Ciirisli lanqnàin principalis beiiè notât, (|ui laiiien iiobis adversatur Conlensonius;
ag!iitis oxercilani : id aiUein in sdIis S icranieiilis Io- ergo.
cîini lialiel, non iii niartyi io, qiiod à lyianiiis non « Arguunl 2° Quia marlyrium sine cliarilaiis aetu
;
in noniine et \ice Chiisli, sed poliiis da;nionis inler- non polesl, nisi id ila sil à Deo coiistiliilum ;
jiislificare
opère nperaio, vel per modinii operis operati, sen, fcssus Qui perdiderit aninmni stuim, laeilam
fuerit :
ul alii dieere niainnt, ex singnlari privilegio. liane impoiianl conditionein quoad adultos Qui me :
« Prob. se( nnda pars Per niartyriuni remittitur : fonlessus fuerit, M( par est; prout lalentnr adversarii,
iota iiieiia tcniporalis , nnde injuri.iin farit n);irlyri, qui ideô volunl omnes adullum acceplare niortein ex
qui oral pro niarljre; alqiii liila lia'C pœna non rc- inoiivo pio et superiialurali, el cimi altrilione, seu for-
miltilnr nisi ex opeic nperaio, ad sensiim cxpositmn, tnidolosâ, ut alii dicunt, seu dileclrice, ul placet qui-
qui deinoeps SHbinlelbgetnr. Vel enini loia pœna re- bii'.dam alqiii uiillibi déclarai Scriptura eiun (|ui ex
:
niillitiir vi operis operati, vel prnpier vini satisfaclo- molivo à molivo (hariialisdiversoelinferiore iiiorlem
riain pu!n;e, vel deninin [iropler (eivorein eliarilat.s : acceptai eonfileri Cliristum ut par esl; imô contrarium
alqni milliini è jjoslremis dnnbus diei pnlesl. Non in allalo S. Pauli lextn docere videuir ; ergo.
priaiiim gralis cniin dicilnr (pind
: mors lenis, pnla t Non ex Ecebsise defi;iiliniiibus cedo enim vel :
ninlli;nec ideô tamen iiidulg nliam pœiue teniporalis tribuinit ellicaciie quàm Baptisinati sed non dicunt ;
Qui enim uiarlyrinm neganlad saliileni prodessr, se- quit, marlfiril'iis nihil jam rcputari polesl, quibus in la-
cliiso vir:T! cb:uitalis aetu qno aeeepletur mors in viiero ipsa vilu deponitur. Sic dileclio opcrit mulliiudi-
odiuni Cbrisli illiila, argunnt el pegnanl, ncc iiiipro- nem deliclorum, quœ Deum scilicel diliijens ex tolis
babililer, 1° ex bi-. Pauli verbis, I Cor. 13 Si triidi- : quibus in martyrio deccrtal, ex totà anima
viribtis iuis,
dero corpus meum, itn ul iirdeam,churk''lc\n autem tion sud. (juam pro Dco ponit, homincm marttjrem cxcndit :
habuero, nilûliiiilii prodrs'., ex (pub. .s eidligil S. 'l'Iio obi qiix marlyrio iiicsl vis delcndi peceala Iribuitur
niaN, 3 p., q. C'i, an. \-l, ad â, (jubd c/funio snnyiiinis perreetie Dei dileclioni ex qiià marlyrium libenler
von liiihi'l raliomni l!a Ihmi, si si( sine charitule. Kx suscipitur. Sic Augustiniis, lib. 4 de fiap'.., c. 17 :
qi(0, pergit S doelin'. palet qiibd Jidplismi s smKjuinis S umquid polesl, inquit Cyprianns, vis Baplismi major
includil Èaplismiun llaminis. cl non è conversa : unde esse aul poiior quàm confcssio, quàm passio, ul quis co-
ex hoc ipso prolnilur perfeclior. ram hoininibus Cliristum con/ilealur.el samjnine suo ba
« Ileponu'H quidem adversarii cnni Goneto, liic, ptizetm? Et (n»iCH,ini|uil, neque hoc linplisma hœrelicc
disp 1, M. 163, inarlvriuni, ta iiel^i fcraiiir sineclia- prodcst quia charitalem non habuissc convincilur, de
rilate anl ceilenle, mnii|U;un lanien esse sine cliaritate quàApdsloluadicil : Etsi tradidcro corpus meum, etc. ;
percalis suis semper prodnciliir cliaritas vi martyrli Jbei diffusa est in cordibus nostris, sic loqiiilur Ipsa :
neri ei Uqitismiun llaminis ; ex quo nllerins inrerl posl ba!C verba (piibusperperàio innituntur adversa-
sangn;ni> liaplisniiim Haplismo Haniinis esi-e perle rii Quicumquecliam non perceplo regcneralionis lava-
:
li'ireni : aupii ^l Ltaplisinns sanguii.is non alhun baie crû pro Chrisli confcssione moriunlur, tanliini eis valet
lel ebarilaieiiKpihm iin.e ipsiiis inarlyrii ellectus sil, ad dimillcnda peceala, quantum si ubluerenlur sacra
jani iiec e.onliiierel Maplisminn
eiim isle llaminis; foule Bopiismulis, ha'C addil panlo poslquibiis prxce-
\iv:v.\ ios inlensa' dileelionis aeliis siipponat, ni latenlnr dens pro|iositio ad eos qui ex amore mortem siibciiiit
junies, nec essi-l eo (lerteelior, ciim Bapiisnio Hanii- di'terniiiialur: S'd quundo sine abundunlià qraliœ Spi-
nis admiidùm inlen-0 major respoiidere possil gra- rUns illius qui ubi vult spiral, lantitm Cliristum amare
iia (piàm uiariyriii ; eigo. passant, ut eum in tanto vilie discrimine, sub tanin spe
I toiilirm.; S. doel .r, 2-2, q. 124, art. 2, sic liabet reniœ negare non possini. Sic S. Beriiardiis, episl. 77
ad 2 Ad ucinnniiiiiiirii iiicUnut quidem cliarilas, sicut
: ad Hugonem Vicloriniim Elsi, inipiit, marlyrium vi- :
primum et principale nwlifuni perntoduni virtulis inipe- ccm Baplismi passe imviere concedilur, non plané hoc
rtsntis forlitndo imlim sicui mulivum proprium per mo-
; facil pœna, sed tpsu fides, nlupie quie per dilecli(mem
dum viriulis elicienlis lit uide esl qniid niiirliirium est operaliir; nam absque ipsâ quid esl marlyrium nisi
actus chi.ritalis ut imperun is : forlHudinis uulcni ul eii- pœna. Quœ eryo marlyrio prœsiat, ul absque ulld dubie-
eienlii... Qubd autem sit meritorium hoc habet ex chari- tate pro Baptismale repuletur, quoiuodô ipfa ila infirma
457 Ol'^ST. 11. A1\T. II. AN 1;T ylO.MOliO BAPTIS.MLS AQU^ SlTPLERl POSSIT. 43S
Resp. iilcm argumeiiliim de Raplismo aqu;e relor- non \crl> In parviilis ; iicc alla qii.Trenda csl lilc laiio,
qucri possc, qui iii ailuliispraeviascxigitilisposilioiics, qii.'mi ipsainet adultorum el infanlium coiidhio diver-
el imbeciUis (xr «t erit, ul quoil iliiii uUcri viilit soin non lerret priiiiam gialiain, j.im Itaplismns s«ngiiiiiis non
viilml obliiioti.' llbi iiuii'lyi'iiiiii jiisliliianili viiii liiLiiii disliiigiienlnr à Baplismu naminis; sid iilriinique
lialii-i >'\ eAlidu quoi pi-rscul oxlra iiiartyriiiiii jtisiili rssel vei uni llamini-, Baplisma , quia nliiiimpii' eon-
iMi'L' valet. sislerel aclu dik-ctioiiis Dei super oinnia piopler
in
« Amuiiiil 5°, (luia priiTopliMii iliaiilalis (ilili(;ai siili sc:atqni faisnin est conscquens, lotiipici advcrsiiin
iiiiirtali in arlii'iilii iiim li!< ; l'i^d 111:11 lyi' cpii iliaiilatls llieolo^ia', cpi.e (lia distiii'^iiil Baplixinati; ergomar-
ai'liiiii iioiu'liicri'l priianl lilhalitcr ili'iiii maily- Isriinii priii gritiam eonferre débet ex opère opc-
1
rii Kialiatii rc(i|>('t('l yuoil ciiiiii rr|iiiiiil (lOiici , rato El 'crè si martyrium ox singulari Itei privilegio
II. I(i4 ; M.iilyii'-i |)i'i- arriilciisii/) liàc uliliiiiilioiii- tibc- babi'l ipiod pi'i'i .lia nnmia lemiltai ipioad rualiim pœ-
lari, tl gratis ilitilm-, et liabot iiostio c|imiI (piod (ill'i'ii- iia- l('inporalis: ipiidiil dicaliir liabeie privilegiiim ea
13, ciiiii ait : iliijuiein luic dileclionein itciiio luihul , ul rieiili pro se vilam aaernain proinisil, iiiillà factâ
aiiiinam suiim jioiiat qiiis pro timicis suis; iil)i .iniinain mcntione scii niotivi siipernaluralis quo adultiis ac- ,
poiuMe pro aniiris, est illaiii poiiere ex ipsoruin illic- ci niorlein |iro (^lirislo, seii salleni eontrilionis
piet
ctioiic, et qniili-iii laiit;^, ul ii rébus oinnilius, ac ipsi iniperfrcta', peripiain idini adnitiis adniissa à se pec-
vil:e pra'piiiiaiiiur. cala dclcslclnr alipii taiiieii fatentiir adveisarii non
:
I Et verù ipii nioiiciu sibi in ndium Cliristi illatani prodisse niartyriimi , nisi ex molivo snpernaturali
accept net, non ex aniore sed rx infeiicui anii<ili:e, acii'ptfitnr, et annexani liabi;; Iconlrilioiiem, ad qunn
niotivi) piita ex solo dainnationis riiotii
,
solove c(C- , eorum alii iniliiim <|iio(ldani cllantali^ reipilranl, alii
Icslis gliiriat iiiluitu, is nnmiisi inipropric dicerelur soliini pii'iia'. timorem siifliiere putant; ergo.
niiii'i pi'i) C.lirisld, sed ineliù> pro aninie snî, cni vcl « Si die.Tiit conditioiii'sillas salis iovohi in liis ver»
puîiiani tinu'l, vel bimnin exoplat Essetipiidcm utrnin- bis : Qidiiit' confessus fucrit, etc., dicani et in bis in-
que, neiii| e melns ille, anl desuliriuin bcalilnilinis ,
voivi conditiiiiies qiiu! à imbis reqiiiriinlur; pnesertim
lionuin ipiid et maxime oniinaiinn sed qu.Tiilur an : ei'im id non ineplè adslrnaiil prubalioiies quas primo
honum illnil, iptod adju^lilicatiojieni imn snilicii exila el tertio loco adduximus. Undc 2° neg. niaj. pro
martyriiiiii ad aindoin snlllcial in inarlyrio. V<.liMit
, prima parle.
id ad\ersarii sed ion evineiint. iNe vi ro iiunnenla
, « Ad seeund. pari. Dico vel allala Srriplurae loca
eoriim, que forte graviora siint, (luàm videantur 110 non comprebendere parvulos ; vel quod vérins est, ita
bis, dissiimilàsse incusemur. parMilis et adullis urio el eodem leiiore vilain aîler-
« Piigiianl illi 1° ex ipso S. Thonià, qui in 4, disl 4, naiii pillicerijUt aliqnos pro lus, millos pro illis aclus
q. 5, art. 3, qu.est. 3, ad 1 sic loi)nilar Bupltsmus , : snpponanl. Hicimus aiitem in adullis su ipoiiere all'e-
sanquiiiis iwii Imbi't hoc, id est, à culpà omni et pœnâ climi cliarilatis ex (|no mon inalinl quàm Cliristum
,
soivere, tuiitiim ex opcre openiulis sed hoc Imbel ex nigare , vero injnsti el pecialores,
si ju4i siinl; si
imiuilione possionis Chrisli : quod ibid. repelit, q. l, cum alleclii perleclam , ipiâ
cbaritaiis coiilritiom'in
cl in qq. ad Annibaldinn. de peccatis doleanl ob Deuin propler se summè di-
2" Quia Cliri^tiis morti pro setoleratxvitam ;eier-
I leclinn.
nam promiileiido, iiec amoreiii sui super oninia iei|ui- c Nec valet parilas à Baplismo pelila : quia quam
siit , nec adultes inler et iiil'antcs dislinxit : at(pn e\ habet Baplismus vint parvulos ex opère operalo justi-
supra coiieessis Baplisiniis in infanthns operatur ex (icaiidi, banc ex eo liabel quôd est Sacranienlum :
opère operaio ergo el in ailultis. El verô si valet ar-
; poiTO non iiiinùs pro adullis Sacramentiim est, quàm
giinienliim i^lud Baptisiiius infiiiitcs jiistilioat ex
: pro infanlibus secùs de marlyrio. :
opère operalc, ergo el adidtos, deliol valere el isliid : < Ad leriium Hist. 1° maj. Paires vini Iribuunl
:
Marlyriiim iiilanles jiislifical vi suà, ergo et adultos. marlyrio ipiàin Baplimo majorem quia martyrium ,
« 5" Quia Paires paiem, quin et majorem maityiio non modo realuni ciilpa- di'iiit, sed el tcjtius pœn;e
triliuunt viiii qiiàm liaplismo atqnl ficlilia erit vis
,
: realiim ilcm quia martyrium ad alliorem sanclilalis
;
ca marlyrii major, nisi opereUir ex opère operaln. Id el glori* gradmn evebil quam Baplismus, concedo ;
eiiiin quicum damnabitur liomo iis in ciieimistanliis quia marlyrinm hos habeal ell'ccliis ex opère opirato,
in ipiibiis per Baplisniiim salvaretur, nequideni vini el citia niaximas n.artyris disposiliones, nego. E con-
liabebit Baplisnio parcm atqui cum marlyrio dani- : tra enini Patres viin cl elfeclns marlyrii relerunt in
iiabilur lioiiio.... Slleiiiiii lidelis peccator, ^ed altiilus ardeiiiem ebarilatem ex cujus alTeelu adulliis Chri- ,
Confirm.qiiia Kcclesia ncminem temerè colil; colit absolnlo los omnes qui ne cliristum negaiciit, mor- ,
autein ut martyres , oinnes illos quos in conlessione leiii o peiiinl. Novit ciiim sa el novimus nos qui i , ,
vera; (idei et unitate Etclesice morliios esve constat r ."Xlgerii, el in divcrsis mundi pariiluis bac de causa
atqui hos temerè, salteni aliquando, colerel ut marty- trucidati sunt , el qui lamen hàc cnllûs spccie non
res, si ad martyrium neeesse forel mortem ex per- donamur.
fcctaî chanlalis molivo aeceptari ; cùm (ieri facile « 2° Eslo Ecclesia non examinet an inarlyr morlem
possil ul multi eam accepienl solo siipplicii steriii sibi in oiiiuni Religionis illatam tuleritex aneclu cha-
[
qnàm qiioad graduni differuni à nobis. llaque si hsc.c prio molu ea percipere cum fructu possunt.
niinuliùs non vellical et expendit Ecclesia, non quia An et quomodb perfecla cliarilas includens votum
martyrium credatex opère opcrato
in adultis operari ;
Baptismi, vices ejus suppléât.
ciiniid saltem dubium sit, et pio dubio liaberi sinat
PR-CNOTANDA.
Ecclesia sed quia ex eo quôd adultus in uiiitate (idei
,
et Ecclesia; mortem sibi in odium CInisti illaiam pa- Obscrvandum 1° Baptismum flaminis seu spiritûs
licnler toleravit, et ex aliis circmiistanliis sufficienter eum appellari, qui in perfectà conlrilione seu chari-
jndicat, adnilum bnnc ex fervent! erga Cliristum char
quo quidem in judicio e.Tare
late consistit, quœ quidem perfecla esse potest ex-
rilale mortem tolérasse ;
non potest F.cclesia propier infiallibilem S. Spiritûs tensivè vel intensive. Perfecla dicitur cliaritas seu
a.vsisientiam. amor Dei extensivè, quando Deus super omnia dili-
I Ad Neg. maj. Satis enim distinguuntur,
quarluni :
gilur, et rébus omnibus anteponitur perfecla verô
qux distinguu'"''ir iit continens etconlentum porrô :
;
in hypolhesi noslrà sic distinguuntur Baplismus intensive, quando summâ intensione ac maximo co-
flaniinis et sanguinis ; bic enim illum conlinet cum nalu et alfectu voluntas in Dei amorem rapiiur : lan-
addilo, non è contra. quàni enim rem certain et apud omnes exploratam bic
I At, inq'"es, inopinionenostrâ damnabitur adultus
leslis desiderio , si non babeat conlritioneni pcrfe- nuncupatur, et nuUam includil charitatem propriè
clani, aut saltem , si peccalorum oblitus , non diiigat ac stricte sumptam, non posse vices Baptismi aquai
Deum super omnia propier se.
supplere.
« Respondet P. Siinonnet, non infimus è Soc. Jesii
tlieologus ,
1° adullum peccatorem in liâc hypolliesi Obscrvandum 2° perfeclam illamcbaritalem etcor-
damnatuiH iri, quia dcsiderium gloriœ cœleslis, eliam dis contrilionem spectari posse, vel in casu nécessita-
efflcax, non sujficxl ad justificiuionem peccntoris adulli,
tis, cùni impossibile est reipsà suscipere Baptismum
etiam pro fide morienlis, sine dilectione Dei. super omnia ;
tiim, non sic adjuvari putet , ut ad intensuni Dei gérant se gravissimae tcntalioiii; et gratis lyranno-
propter se amorem provebatur; ergo, ait idem tlieo- rum peccalo cooperanlur, eorumque furori pabulum
logus, nuiiquàm secundùm urdinariam Dei providen- pradienl quod inirinsecè malum est. Unde arguendi
;
tiam conliiiget, ut adultus peccator ex solo gloria: qui jadis conviciis barbarorum sœviiiam inflaminant,
eœlestis desiderio , aut alio quovis molivo bonesto et nisi bonâ fide, ignorantiâ, vel speciali Spiritûs impulsa
supernalurali, mortem in odium CInisti ill.itam , sine excusentur. Constat enim martyres duriusculè identi-
perl'ectâ Cbristi dilectione acceptet aique paiiatur. dem insurrexisse in tyrannos etiam principes , ut
« Unde colliges nostram banc quaestionem non infi- palet in .Machaba;is.
niti esse momenti ; licét ad id inservire possit, ut qui « R. ad 2, urgere aliquando subeundi martyrii obli-
se martyi'io vicions esse sentiunt, peccata sua pro vi- galionem; ut 1° si vel moriendum sit, vel à hde, ca-
ribus detestentur, et corda sua, quo exquisiiissimo slitate aut similibus deficiendum 2" si alitet' fides vel ;
potcriintcharilalis sensu inllammciit. Adde cuiandum religio conservari non possit 3" si id necesse sit ad ;
non baptizatis , ut ociiis, si (ieri potest, baplizenlui', erigendos martyrum in tormentis deficientium ani-
proul, insiaiitemarlyrio.cin-abat S. Pioniamis, bis ad mes, etc.
S. Laurentiuni vcrbi's ; Feslina me baplizarc. (tuin et « instanti martyrium operetur
Quœrcs iterùm quo
si nunc abesset, paulô post adfutura minisïri copia, quoad remissionem pœnœ, an instanti , quod sit pri-
iatiiis esset occuliare se ad icmpus, ut percipereiur mum liominis non esse, an instanti quod mortem
regenerationis gratia , prout l'ecit Anlonius apud procédât et sit ultimum esse martyris.
, R. mar- —
Usuardum in Martyrologio ad diem augusli 22. El tyrium eà operari brevissimà temporis morà, quse
quoniam spirilùs promptus est,caro autem infirma, nec mortem pra;ccdit : quia licèt necdùm lolerata sit mors
orationi, nec bonis, cujuscunique illa sint generis, physicè cùm liomo necdùm egerit animam
, ; est
operibus parcendum , ul dignum , in contumeliis et lamcn idem bomo moraliter consiimmalus unde : vel
vulncribus , Deo , angelis et bominibiis speclaculum niliilampliùs habelliberlalis, vel, si quod forte babel,
exbibeatur. confirinalur in graiià, ut jam subtrahatur peccato.
« Qua'rcs an liceat offerre se martyrio,etaliquando « Anaulem pari modo confirmaretur in graiià, qui,
subsii obligaiio illud subeundi. R. ad I Nonlicet— : ut evangelista Joannes , morti per miraculum subdu-
cilra ralioiiabilem causam , specialenive S. Spirilùs cerelur , res est in ihesauris Dei signala ; ita tamen
iiislinclum olîerre se martyrio 1° quia hoc veluit : opiiiantiir plerique, quia id postulat excellentia mar-
CInislus, Mattli. 10,ubi ait Ciim persequentur vos in
: tyrii , et propensa Dei in milites sues munilicentia.
cicilate istà, fuqile in aliam ; quod fecère et sancii, ut Monet tamen in opère jam citato Bencdictus XIV,
Paulus , (|ui plurios fugà nmnus lyrannorum eviisit ; qiiod si quis miraculosè à tormentis liberaretur quœ
,
Atlianasius, qui maxiniam vita; partem in anlris aut ipsi nalnraliler mortem inlulisscnt , et in pace morere-
sepulcris debtuit; cl Cbristus ipse martyrum caput et tur ; ad hoc utinicr martyres adscribi posscl, juxta ho-
exemplar, qui, ut liabel idem Atlianasius in Apcdogià diernam Ecclesiœ disciptinam, probandum esset, eum
de fugà siià , non indiynum pulavit , citm quœrcrelur lempore quo supervixit , nunquàm à ckarilate cecidisse,
qucmndmcditni et nos ubscondere se, cl ciun perseculio- et in virlulibus Iteroicis se exercuisse, et pretiosà deinde
nem pateretur, jiujcre et insidias declinarc. morte occubuisse. Lib. 5, c. 12, n. 16 el seq. >
iU QU.EST. II. ART. II. AN ET QIIOMODO lUPTISMUS AQU^E SUPPLEIll POSSlT. iH
lu'i.tlr. qiKupiis iiiliilili- lt:i|itKlll(>seu!llB, seilclliiMci- cluriini pusiii jioliitu fuerini, f/ii/nH feeerint. Quod illu-
liT ilibi<l«'i;iii-' llco in iiiniiiliiis plai'tMo, sic ;iiiiiiio l'sl -itiat ibidem e\iiiqili) boniinis, qui viihiit quidem
C0Mi|i:ir:iUis, ut oiiiiiiu l'jus iiuiiulnUi, cùiii ail suaiii abum uecidere, quem lamen (h; fado non occidit :
|icrvi'iioiiiit l'Ogiiitiuiicin, aillniploi-o velil : iii isto Noiuntas illius a|iud judiees pro facto non babetur; ne-
<|iii|ipo allVciii iiuliulilur voliiiilas lîapiisini, siciil et que tanquùm rcus hnmicidii pleclilur.
aliuriiin Doi iiiaiitlaluniiii ailliuplciulcinini. In hoc postremo ordine suppnnit S. (h)Clor honii-
Obstivaiulmii t" iltipliciMii f.sse iiipiimis aipia; ba- uem reelè viveuti'in, earunlem im|U'(ibilale, <pii non
l>tisiiialis effecliini, iiciiipc icniissioiiem oiniiis culpo ex conteniptu, nequeex negligcntià, sed ex inopinato
01 pa'iKO. tantùm casu Baptismum non pcrcipit, qui tamen nec
Ohservandmn 5° sensum prxscnlis quseslionis non suppliciis est afiieiendus, eùm careat iuq)r(ibilate ;
t'sse, an porfocla coiili'ilio Kaplisini vires suppléât ex (<inù nihilomim'is non carcret, si supponeret euni ex
opère opcralo, et pei- nioduni Saci-aineiili; niliii negligenliA sallcm à Haplismo cxcidisse) nec glorià
qiiippc hic oceiUTit, qiiod non sit ex parte Ipsius opc- donandus, quia caret Baplismo. Médium igitur «liquem
laiilis : (pioil orgo vDliiiilas Ilaptisnii suscipicmii pro loeum putatesse pro ejuscemodi boinininus, sicut et
lta|)lisiiio lialieatm-, iidi) proveiiil ex naliuà rei ipsiiis, pro infanlibns morte immalmù auto perceptum Bap-
scit l'.i- inistrifonliù Dci, <iiti proptcr fuicm cl dcsiilfriiim lisma raptis; adi'0(pie putat voluni scu desiderium
quarcntis aaluleiii, complet in ncccss'Uiite qiiud est ex Baptismi junctum cum viue probitatc non sufliecre ad
parte Sacraincnii, iit rectè hic observât Estius in 4 acternam gloriam.
dist., i paragr. 17. Nomiulli ex nostris conanlur in bcnigniorem sen-
Seiisus igitiir quiosiioiiis est utrùm perfeela contri- sum inflectcrc sanctum doctorem, quasi supponeret
lio, sive cxlcnsivè sivo iatcnsivè lalis sil.sivc iu ne- eos de quibus tertio loeo lo(piitur, non habere deside-
cessilale sive extra suppléât vices Baptismi ac|U3e, rium seu vokmlatem perciiiiendi Bapiismalis ex cha-
qiioad rcniissionem oiniiis pœii:B et culpx : et qua!c ritate seu contritione pcrfectà ; sed aliquam ex eorum
rcj^tiirntiir Haptismi (le>iileiiirni scu votuni; an ex- parte causam subcssc, propter quam baptismal! gratiâ
pcrfectà incliisunisufliciat: circa quam conlroversiam oplaremus posse S. doctoris verba in hune sensum
non iina est veterum et receniioriini opiiiio. adduci ; sed réclamât ipse contextus, réclamât ipse
OriMONF.S . Nicailas hujus orationis commenlalor.
FiicVe inler vetercs lani ri^idi et scvcri defensores Quinto seculo Gennadius Massiliensis, qui verus est
necessilatis Daptismi, ut cxisliuuneriiit, ncquidem iu auclor libri de Dogmatibus Ecclesiaslicis, apud S. Au-
neccssitate sufficere ad saluleui, Daplisiui desiderium guslinum, tom. 8, in Appendice, c. 41, aliàs 74, do-
ex charitate profcctum. cet catechumenum non salvari, etiamsi in bonis ope-
Quarto seculo S. Grogorius N^zianzcuns, Oralione ribus vixerit, nisi Baptismo aquae aut sanguinis fuerit
40 il) sanctum Bapîisma, non longé à niedio, osiendit purgatus.
ils qui vi aliquà et inopinalo casu àBaptismo cxcidunt, Sexto seculo S. Fulgentius, epist. 12, ad Ferrandum
Diliil prodesse volum seu desiderium Bapiismi. Tripli- diaconum, de Baptismo iElhiopis, eà eiiara inclinare
cem scilicet ibi disiinguit ordiuem ooruiii qui non videtur, nempe volum Bapiismi non suflicere ad salu-
6uiit baplizali. tem, eliam premcnle neccssitate. Rogatus enim à
Prinuis est eorum qui ferarum more vivenles, om- Ferrando diacono, quid scntiendumforet de Baptismo
nibus vitiis iuquinantur, nec multùm curant de Bap- CHjusdam iElhiopis, qui in calechumenatu diù lenta-
tjsmo ; ita ut, in(|uit, si ipsis datur, non gravatini acci- tus ac probalus subito morbo, sensu ac voce destitu-
jjiuut ; <i non dclur, susque dcque feront. tus, in extremis bapiizaUis fuerat, respondetl" rectè
Sccundus, corum qui Baptismum quidem cl hono- illum fuisse baptizatum, ac pr:ccedentem fidei promis-
rant et desidorant, sed prœ ignavià, et ut viliis libe- sionem ac pielalem, quam revocàssc non ceusebatur,
!-iùs indulgeaul, diù protrahunt illum ac differunt. ci cum Baptismo sufficere ad salutem. Uespondet 2°
Tertius, eorum qui reclè quidem vivunt, sed vel cap. 8, illum sine Bapiismi sacramento solâ confessione
propter ignorantiaui, vcl proplcrtyrannidem à Bapli- non potiiisse sidvari, qui enim crcdiderit et bapli:.alus
;ino exciderunt: Tyranniscmleni, inqiiit, niliilidiiid est, fuerit, salvuscrit. Itlum utique adulescentcm, quia erc-
i;Ȉi/i rei alicujits consequendiv inupinatb ercpla fa- didisse et confessum fuisse novimus, ideb per sacrwnen-
lultas. tiwiBnptismatis sahum fuisse firinamus: qui si non ba
Primi et secundi ordinis horninos non baptizatos ptizaretur, non soliim nesciens, sed etiam sciens, nullnle-
Kraviter puniendos fore asserit S. doclor , ulpotc qui nits salvarelur. Via enim salulis fuit in confessione, salus
Baptismum ncglexeriul, quanquàm leviùs abis qui in Baptismale. Nam in illù œtale, non soliim ei confes-
coniempserunt:tertii vero ordinis, suppliciis quidem sio sine Baptismale niliil prodcssct, sed nec ipsum Ba-
Kltrnià non lorquendos: qnia niliil supphcii meruerunt, ptisma non credenli neque confilenti ullaleniis projiceret
sed '.amen aciernam gloriam non conscfuluros. Po- ad salutem.
stremi, inquit, nec cœtesli gloriâ, nec suppliciis à jusio Et lib.de Fide ad Pclrum, cap. 3, sicloquilur : E.t
indice afficientur, ulpole qiii licct (Daplismo) sicjmili illo tempore quo Saloalor nosler di.tit : Si quis renalus
non 'uerint, improbitate Inmen carcnni, aiqnc linnc ja- non (uerii, etc., absqiie sacramento Paptismalis, praier
413 DE BAPTiSMO. 444
eot qui in Ecetesiâ Catliolicà sine Baptismale pro Ckri- ' v. 21 : Si impius egerit pœnitenliam ab omnibus peaw
sto sangmIl^em fiindunt, 'nec regnum cœlorum poiest i lis suis... vitâ vivel et non niorielur. Et v. 50 : Convcr-
quisqiiain acciperi:,nec vitam œlernam. Claiior;i ïi;vc liniini et iigile pœnitenliam ab omnibus imquitulibus re-
suiit, quàiti ut uliiira in seiisum possiiit dclor- slris , el non erit vobis in ruinam iniquitas. Rom. 10,
queri. V. Il : Omnis qui crédit in illnm, non confundetur. El
Seculo decimo tertio, leaipore S. Beniardi, fuêre v. 13 : Quicumque invocaverit nomen Doniini , satvv.s
Cil: Xisi quis renalus fueril, etc., iieniincra absque Probalur 2° ex concilio Tridenlino tribus in lucis.
clor est proposiiiomim quac y. l'io V et Grogorio XllI Deo reconciliure. priiisiiuàm hoc Sacramentum aclu sus-
damnatx sunt, existimat catechumenos anic percc|)- ci pintur ; ipsam nihilominiis reconciliationem ipsi con-
tura Baplismum habere quidem pusse perfeclani trilioni, sine Sacramenti voto quod in itlà includitur, non
cUaritaiem et eonlriiioneni, sed peccaiorumremissio- esse adscribendam.
nem non oblinere nisi per lîaijtisinuiu. Talis ennii Alqui eadem est ratio contritionis ex charitale per-
est proposilio 51 : CAniifas pcrfi'f (a, ^«(c eU ex corde fecla anle Baplismum. Nam, cap. 2 de Pœnitentiâ di-
puro, cl conscientià honâ, cl ftde non ftclâ, in catechu- cilur : Est autem hoc Sacramentum Pœnitenliœ lapsis
menis et piunitentibiis polcsl esse sine remissione pecca- posl Baplismum ad salutem necessarium , «/ nonditm
torunt. regeneratis ipse Bapli.wnis. Sicut igilur conlrilio ex
Eslius, in i, disl. 17, paragr. 2, docet peccata non cbariiaie perfecla non tollil pcccalimi niortale post
rcinitti ordinarièante actualemBaplismi, vel Pœni- Baplismum, sine voto Pœnilejitia!; ila neque anle
tenti.'c perceplioneni ,etsi perfecla sii tuui inlensi\ è, tuii! Baplismum, sine ipsius voto.
cxtensivè ciiarilas, sed raro lanlùni et in ncce^si^ate. Ex bis palet falsam esse , ac merilô à SS. pontifi-
Panjelius, in Sclioliis ad epist 54 S. Cypriani, fatc- cibus Pio V et Gregorio Xlll proscripiam fuisse rae-
lur quidem coiitriiioneni solam sufficere ad remissio- moratam Baii proposilionem.
ncni peccatorum in casu necessitatis, non verô extra Quin Innocentius III, qui scdere cœpit an. 1I!!0,
necessiluiem. conclusionem noslram duobus decreiis evidenler con-
Sunt inler scholaslicos, qui putant implicitum Bap- rirm:il : prirnum est aJ Metcnsoni cpiscopuni , cl cx-
tisnii desideriuni sufficere ad justificaiioneni ; sed ad lat 1. 3 Decreial. , lit. 42, c. 4. Interrogatus scilicet
vilani aiternani oblinendam necessarium esse explici- quid seniieiidum csset de qiiodam Jiid;po qui niorli
lum. Eô videtur indinare Melchior Canus, relectione proxinnis seipsnin baptizaveral , respondet 1° qu'od
do Sacranienlis iu génère, art. 2, cunclusione 3. Suni ciim inter baplizantem et baplizatum debcal esse discre-
qui implicitum solunuiiodù sufiicerc voluni, sive ad lio, iste Judwus denub sit baptiznndus ah alio; tùm ad-
justilicaiionem, sive ad viiam œternam obtincndam. dil : Quami'is si talis continu'o dccessissct, ad cœleslem
lia Vega, lib. 3, super conc. Trid., c. 14; Vasqucz et palriam protiniis cvolà^set propter Sacramenti fidem, et
alii. Sunt qui factà dislinclione eorum quibus promul- non propter fidei Sacramentum.
gat est lex Baplismi, et eorum qui peniiùs illam igno-
i Alienim decretum exiateodem libre, tit. 43, cap.
rant, dicunt islis sulliccre volum implicitum, aliis t Aposlolicam, de Prcsbyiero non bapiizalo, ubi sic re-
vorô necessarium esse explicitum. lia sentire videlur spondet episcopo Cremoneiisi : Si in sanclœ malris
Domiiiicns Soto, in 4, disl. 5, q. unicà arl.2. Suni de- Ecctesiœ et Christi nominis con[essione perseveraverit
nique, qui per volum Baplismi censenlomnem culpam ab originali peccalo solutum, et cœleslis patriœ gaudium
et pœnani remitli ; alii verô faienlnr qnidem culpam, esse adeptum asserimus incunctanter.
negant verô pœnam omneni condonari. llis ila expo- Tùm laudat auctoriialem SS. Augustin! et Ambro-
sitis, sit sii ; moiictque pncdictum episcopum , ut sopitis quœ-
CoscLLSio. — Baptismus flaniinis, seu perfecla chari- slionibus doclorum, SS. Patrum sententius teneal, cl in
tas et cordis conlrilio includens volum Baplismi Ecclesià suit juges prcces hosliasque Deo offerri jubeat
piùs commendanl. Joan. 14, v. 21 : Qui diligit me nardo, videinus lune lemporis inter doctorcs Qiise-
diliyeiurà Paire meo,el egodiligam eum. Ezcciiielis 18, siionem nostram exciiatam et agitatam fuisse.
41'. QII.«ST. 11. AKT. II. AN l'.T QUOMOUO U.U'TI.SMIS AQU.Tl SlirPLEni POSSIT. H6
rruLalur 5" l'it SS. l'aliilm». Kidcriiini ; an cxpliciluni scn cxprcssuni ; an implicilarn
S. C)|ii-iaiius ipisl. 73 ad Juliaiainiiii , siipponii
I
lutini ab iKL'icUcis collaliiiii iiiiliiiiii fssc liane bibi quod si'mpcr includitiu' in contritionc pcrrccià.
,
Sic,
lucipoiiil (|iKi-slioneiii : Uuiil nciitiJC fiel de lik </«i ab V. g., i|iii audità Kvaiigclii pradicalionc, de RaplisniO
hiirai iid Ecctcmm vcuiailes, fine B(i/»(is)iio udmissi larncn liiliil aiidivisscl, cl lidcm in (ihristuin ex cliari-
sH(i( et ila ilii'iii l'xircniiini ((liienint )? Ucs|iiiiidct lale perleclà luiMialanj li,d)er('l, ae slatjui tjiigiarei
( ex
Doiini e\ su.'k indiilgciiliA et niiscriconlià t'oiiiiii vo- liàc vilù , liaud dnjjiè non liai)i ici expiessuni liaplismi
liintalein snpplero po&sc. Eadcni plané nii'ns fuii S. desidcriuni , cujus nécessitaient siipponiinr igiiorare
Oiimysii Alexaiidrini in epistulA ad Xisluin S. P. apiid invincil)liilcr ; liabcrcl igitur inipli( iluin diiiilaxal cl
non ncceperit Sacramenla Baptismaiis. Dkiie milti , idinnucre videntnrcilala coneililTridentiniclSS. Pa-
(juiJ aliud in nobis est, nisi volimlas, nisi pefiliu ? Atiini Iruiii Icslinionia , ipiilms asserum cnnlrilioiieni pcrfe-
elimn audiim hoc voit luéuil, ul nii(iY;i(n»i in Itiiliom clain juslilîeare cuni voto |{a|ilismi : alcjui si do voto
lynisset, initiarclur, et pioximè biiplittiri se à me vellc soliim iniplieilo cl gcnerali loqucrenlur, inulile fuis-
siyiii/icai'if ; et ideb pra: cœleris emisis inc accersendum sel adderc, cum voto Baplismi; slalini enim ac qiiis
pulai'it. Non liabet ergo graliam quam desideravil? Non snpponiliir liabere perfcclam conlrilioncm, habel
liabet qnnm poposcil ? cerlè quia poposcit , accepil. F.l quoiiue générale desideiium adimplendi (|uld(piid est
ubi est illud? Justus quàcumque movic prœveiitus fuerit, à Chrislopra'scriplum; cjusniodl (piippc desiderimn
anima ejus in refrigerio eiit , Sapicnli;c 4. El paiilo semper incinililur in coniriiioiie pcrfeclà, Ti'im quia
posl : Quùd si martyres suo abluuntur san guine , et votuin iiicdii quod ex ordinal ionc divinâ nectssariuin
hune sua pietas abtuii et vohintas. Denique posl nndia, est .id saliilnin débet cssc divcrsum à volo rei ex solo
,
converso ad eiim sermone , ail : Non quicumqne te, prieccpio neccssaria; : aiqiii volum rei ev solo pnt-
sed Chrislus itliiminuvil gralià spiriluali : ilte te biipti- ccplo neccssaria; dciicl esse saiicm impliciluin. Sic
zavil, quia humana libi offlcut drjuerant. Plus adeptiis inorti proximus didiel saliem iniiiiicituui lialiej-c desi-
SS. Amlirosii ol Aiignslini aucinrilalc. Ab /i/s, iiiquit, volum suppléai vices illorum Sacramenlorum ; mu,
columnis, Auijustinum loquor et Ambresiuni,crede milii nicrilô conciliiim Tridenli-nura di.xil contritionem m.
difficile avellor. Cnm his, inquam , me aut errare , nut juslificare sine volo Baplismi aut rœnilentiœ. Al voiii-
sapere fatcor, credens et ipse snlà fide koniincm passe aliorum maiidaioruni vices eorura nec siipplet, ne.
salvari cnm desiderio percipicndi Sacramenli : si tamen effecius producit.
pio adimplendi desiderio mors anticipans, sert alia quœ- Quxres 2" an per votum Baplismi extinguaiur omnc
cumque vis invincibilis obviùrit.
cula Ecclcsiae Ronianœ et Hispaiiia; mos, ut iicc cum Ecclesia denique Roniana sexto seculo mutavit
calechumenis qui sine Bapiismo, nec cum pœnilen- diseiplinam à Leone et Gelasio priùs inductam. Tune
libus qui sine reconciliatione mortui l'uerant , com- enim communicare cœperunt SS. Pontifices cura
municaret, nec pro iis et preces funderet et ofTerret
pœnitenlibus qui ante acceptam absohitinnem obie-
,
sciplinam bâc in parte variam fuisse , illaisâ semper Baptismo ex hàc \ità migrassent, qnôd
liane fuisse,
Ecclesia Cartliaginensisideni leslaiurin suolV conci- chumenaiùs laboribus incumbentes, ad graliam rc-
concilialionis aut regclicralionis citô pprcipiendani
lio Cartliaginensi an. 598, can.79, ubidepœnitcntibiis
ila statnit : Pœnilentcs qui attente leges pœniteniiœ exe- timoré illius pœnsc adducerentur. Uiido S. Léo do
quuntur, si casu in ilinere l'cl in mari mortui (ucrint, ubi illis non desperat , sed eorum causam uni jtidicio
eis subveniri non possil, memoria eorum cl orationibus Dei vult committi. Nec necesse est, inquit , nos eorum
et oblationibus commendetur. qui sic obierunt, mérita aclusque discutere, ciim Domi-
suo II conc. Arelatensi an. 452, can. 12. De his, m- quod sacerdotale ministerium implere non poluit, suœ
illius suscipiatur. in crucem Domini Jesu, quia et ipse signalur : sed nisi
Ecclesia Hispaaica idem oLservavtl in concilio XI ; bapiizalui fuerit in nomine Patris, et Filii, et Spirilûs
449 OU.EST. 11. AKT. l. AN 1.1 OlJOMOlU» ItAPTIsMLS Ayl/E SlPri.FJU l'OSSIT. l'iO
ritv spirilulit ijniliiv muniis liimrire. bus, (|uabi inutdt'in sibi Baptisuium negligebant vel
i Aliiahaiiio 11, addiiilo loco etiam CDiileninebant , seque aliis Clirislianis bapli-
El lil). lU- , c.
Jiiuii. Sisi icmlus (nml, clc. Vlique, in- zatis longé meliorcs prx-suniebanl ;
quos nicrilô
S. : <iuii ;
non iiifiiHlem «on aliquâ prœ- S. Augnstimis ail saninmn imifuitiilis suœ portare,
quit , iiu//«iH ij:ii>i(, ,
possiiil ri dobi'aiil liapli/.ari lH^•li^lllll vcrbis qiia? pra'ccdunt ca qua.* laudala sunl ex tract.
tis, qiii l'iiiii ,
Uuui'ii vi'l l'iiam l'uiilciimiiiil Uaplismiim ; ipius iiie- 15 in Joan. : Quare, inquit, oportebut ul Dominus ba-
rilo ail sine Baplisino salvos esse non possc. plitaretur? quia mutli coulempluii erant Baplismum,
Ad sceundiuii : loquitur tanUiiii de iiifantibus qui 00 (juiid jam majore yralià prœtlili vidcreutHr quiim
palel ex vcrbis islis inunedialc sequentilms : lla- se melioreni quùm ille sit fidclis ; ille catechumenut
beant tamen, inquit, illam opertam pœimnim iniiiiiiiii- posset dicere in corde suo : ifuiil milii opus est Ba-
liorcni, cinn sapianl crroreni peiagianum , suspicari inemliruin Cbrisd , nisi pcr linptismum , non taiiliim
mci'ilù possunuis ab ali(iuu ba;rclico intrusa esse, ut inlelligit liaplisnnnn re , scd etiam voto perceplum,
cilalo cap. U,lib. 2, de Abrabaui, n. 70, aflirmalè Ad quarlum : loquitur S. Augustinus de variis san-
Objicies 3" aucioritatcm S. Augustin! multis in impnsiiione manuuni, etc., qu;u oninia profecio, nisi
Catechumemts proftciat, adhuc tamen sarcinam suœ quce Baplismi vices supplel ,
quando non contemptus
iniquitatis portât : non illi climittitur, nisi eiim vencrit Retigionis,sedarlicutus necessitatisilluni excludit, ut lo-
nia peccata, inquit, super illos sunt ; et nisi venerint Ad quintum ex libro de Unilatc Ecclcsia; : loquitur
eœlorum. iis qui eum non conlcninunt; quo certé casu veruni
Libro 1 de Origine animae, c; 9 : Nemo fit, inquit est quod ail S. doclor, ulrumque necessarium esse,
membrmn Cliristi , nisi aut Baptismale in Christo, aui et Baplismum, et justiliam : In contemplore autem Ba-
morte pro Christo. plismi (pergit slaiim) non potest esse juslitia. Ergo
Lib. 2 de peccatorum Mer. et Remissîoiic , c. 26 : supponil eani adesse posse in eo qui Baplismum non
Sanctificatio calechumeni, si non (uerit baptizatus, non perciperet, non quidem ex conlemplu, scd ex necessi-
<i valet ad inlrandum in regnum eœlorum. lale.
Lib. de Unitate Ecclesioe, c. 22 : Cirunuiue, inquit, Ad ultimura ex libro 4 contra Donat., c. 21, eadem
necessarium est ad regnum Dei adipiscendum , et Bupli- est responsio, nempe loqui S. doclorem de bono qui-
smus, et juslitia. dem catechumeno, sed qui ex ncgligeniià ad B;ipii-
Denique lib. i de Baptlsmo contra Donatistas, smum non accedcret. Si enim, inquil, Corne/ms etiam
>•
21 : Sicut, inquit , bono catechumeno Baptismus Spiritu sancto jam accepta baplizari noluisset, conteni'
ducsl ad capescendum regnum eœlorum; sic malo ba- pli tanti Sacramenti retis fieret. Et c. 23 ejusdem
liliziilû vera cotiversio... Alttrum sine altero parum est; libri ; Conversio cordis, inquit, potest quidem inesse non
'itrumque pcrficit illius possessionis hœredem. percepto Baptismo , sed contempla non potest. Unde
Ex quibus ut leslinioniis istud concludilur, aut ne- idem S. doclor, cilalo cap. 21 ejusdem libri, ail : Nou
minem justificarianlequàm baptizetur; aut caiechu- dubito catechumenum catholicum divinâ charitate fln-
nieiium justiliam assequi posse, etiam ante Bap- granlem hœrelico baptizato anteponere.
tismum, sicut de Cornelio fatetur S. Augustinus, lib. Objicies 4°. Vel conlrilio juslifical dependenter à
i de Baptismo , cap 21 , 22 et 24 ; non tamen con- volo Baplismi , vel independenler : neulrum dici po-
seipii remissionera peccatorum , sicut contendit Mi- test.
cbael Baius. — Resp. ad primum et secundum tesii- Non primum quia minorem vim non liabet
,
conlri-
mouiuni, S. doclorem loqui de Ulis superbis et élatis lio post Baplismum instilu^um quàm antea ,
: alqui
452
451
DE BÂPTISMO.
sine illius
ante inslitttionem Baptismi justificabat ;
volo.
QU^STIO TERTIA.
Non secnndum aliàs Baplismiis in volo necessa- MINISTRO ET SDBJECTO
,
DE CAUSIS, SEU DE ADCTORE ,
ARTICULUS PRIMUS.
Triilerilinuni ; neque inde scquilur iiiiminutum esse
DE AUCTORE BAPTISMI AN ET QUAKDO FIIERIT A
addilum esse ijoviim manda-
; ,
ipsius vim, sed tantiim
CHRISTO INSTITUTUS, ET OBLIGARE COEPERIT.
lum. Prsierea in coniriiioiie semper iiicliiditur vo-
luntas observandi omnia Dei mandata, aliàs
imperfecia Baplismum à Cbrislo insiitutom fuisse omnes sive
lenliniani morte usipie ad tenipnsquo S. Anibrosius Chrisli mortem baptizatos non fuisse Baptismo Chri-
Mediolani funèbre ejiis eiiooniiiim reuilavil , mnllos sti.ni'c ipsos alio, quàm Joannis Baptismo baptizàsse.
dies fluxisse ut palet ex liistorià niorlis ilbus qu;e de
,
lia inter veteres videnlur senlire Tertullianus, lib.
plismus re snsceptws expungit omnis puLMue dobilum, suies liocebuntur, et fornmm et polestatem tradidii bapli-
ita et ejus votnm seu desid.riuni. Resp. pnediciuni — zandi, dicens : Euntes, doceie omnes génies, etc. De quo
axioma obtinere tanliini in iis operibus iu quibus non inique eos etiam ante pussionem potuisset instruere,
nisi
quibus proiude, qnôd pro facto reputclur voluntas liabuisse efticaciam gratiic ,
quam acccpluTUS erat
quis omninô voliiii bomincm occidere, uec laraen po- Alexander Alensis parle 4 de Sacramcnlis, q. 8,
tuil cùni enim liic non minnri malitià alfectum gerat
;
art 5, nuiltiplicem esse docet Baptismi iiisliiuiionem ;
animuni , quàni si lioniieidiuni rêvera perpelrâssel uoani inaterialem seu materia;, qnando Chrislus in
corani Oeo reus est, et juslo judicio damnulur. At in
Jordane bapiizalus esl ; alleram formalem seu forma;,
lUis operibus*i[i quibus non nieritimi operanlis, sed qnando post resurreclionem dixit apostolis : Euntes,
opns ipsum operalum atlendiliir, sicul lit in omnibus doceie omnes génies, hnpiizanles eos, etc. Terliani finis,
Sacrameutis , non valet dictuni axioma ; aut .saltem si qnando dixit, Joan. 3 : Nisi quis renalus fuerit, etc.
voluntas pro fado reputatur, illa vim S;iLranienlinon Quariam elfectùs, qnando dictum est Marci ultimo
babet : id est, codeni modo e.\ opère nimirùm opc- Qui crediderit et baptiuitus fuerit, satvus erit. Quinlam
rato non agit, sed ex solà misericordià Dei ,
qui pro -
liKii'ti'iii l'iiisso iii.ititutuin ; voriiin non constMiliunl de ad Glirisliiin, qui piopriis iiiaiiibus non baplizabal, sed
tftnpoi'i' iiisiiiiitioiiis. pcr discipulos siios.
Alii rrrcniiit liane inslitulioiioin m\ (cnipus qiio 2" Uuia BapiisiiuiB discipulorum Clirisli diciiiir Ba-
Ckrisitns iMcodeniiini do iiucle allo(|iici^s, Jean. 5 ptisnius ipsius Christi. Quaiiquàm ciiini dicat S. Joaii-
V. i), dixil : A'/si (fuis rennhis fiierit ex niiuti, etc. Ita ncs, cap. 4, Cliiisluni non pcr se, sed per discipulos
Alii roroninl ad iein|iiis (pio Clirislns baplizavil, cl nllà conlradiclionedicere poluil evangelista : Clirisius
aposiolus misit ad Jiida;os ut baplizarcnt. scilicet passini proiniscuani pb'bcin non bapiizabat,
Alii Icinpiis iMslitiilionis Itaplisnii lif;inil, (piando scd id opus discipulis coiniiiiscrat, (pios laincii ipse
Clnisliis in Jordanc l).ipllzalu.s l'tiil. lia Maijistci' Scn- piopriis iiiauibus priiis biiptizaveial; ipiod eisi scri-
tonliarnni, lil) t, dist. 3, lilteiù G; S. Tli., 3 pari., pluin non sil, nierilo tuinen ita faetuni coiijicit et
)]. G(> ; Vasqucz, et alii quaniplurinii. probat S. Augustinus inox citaiidus Porrô absuidum
Alii doniquc , inspecta liàc opinioiium varictaïc, vidctur, Clirisli Baplisiiiiiin, etianianto ipsius l'assio-
aiunl ihslitutioiiis fîaptisnii tem|)us incertum esse ; nc'iii, fuisse in aquà taiiliini; siqiiiileui Joaniics intcr
quaiiipuiin dicanl insl luluiit posliinùin Cliiistus à suuui et Clirisli Baptisniuni ita distingnit, ut dicat
Joaniio t'uil l>:ipli/.atus, cl antcqnàm discipulos init- Marci 1, v. 8 : Ego buplizavi vos aqua, iUe ver'o bupti-
it'icl ad bapii^atidiim. lia vidcnlur senliro Scolus in 4, zubit vos in Spirilu sancto. Et Joan. 1, v. 33 : Hic est
tauieii pricceplum non ohligàsse conleiidunl, nisi post Clirisli Baplismo conveniuiil, de qui lia'c veiba Clirisli
inorlcin Glirisii cjusi|uc Resui recliuneu), ubi sulliciens ad S. Pclruin : Qui lotus est non indiget, nisi ul pedes
i'acla est legis evangelica' promulgalio. His ita pra;- lavet, interprelalurS. Augustinus, apisl. 205, aliàs IU8,
misbis, sit ad Si'leucianuni, et bb. 5 de Anima et ejus Origine,
Priu\ conclusio. — Chiisuis Bapiismum ante mortem cap. 9, et traclatu 5 in Joaniiem. ubi probat baptiza-
suain insliliiil ;
quo pia;cis(> Icnipore ccrlô non con- tos à Joanne iterùni fuisse ab Aposlolis Baplismo
stat : probabilins lanicn est tune iiisliluisse, cùni in Clirisli tinclos; baptizalos verô à Judà non fuisse ite-
Joi'daiie [uil b.iplizauis. riiin baptizatos, quia Baptismus Judae eral Baplismus
Du;c siiMi eonchisionis parles. Cbrisii, qui semel collalus iterari non polest.
Probaïur prima pars ex Scripltiià, Joan. 5, v. 22: 4° Denique Baptismus quem Apostoli à Chrislo ac-
Post litvc venic Jésus et discipuli ejiis in leriam Ju- ceperunt, idem erat cuni illo quem ipsi c*leris admi-
dœam; et ill'ic deinurubatur cuiii eis, et baplizabal. là nislrabant, id est, verus Christi Baptismus : alqui
iiiilio cap. 4 : Vt ergo coynovil Jésus quia audieruiu Apostoli receperunt Christi Baptismum, ipso mini-
l'hamœi, quôd Jésus plures discipulos facit, et baplizal, slranie Chrislo, non verô Bapiismum Joannis.
quàin Joannes {qumujuàm Jésus non baptizaret, sed di- Minorem probat ex professo S. Augustinus, tùin
scipiili ejus), reliquit Judivam, et abiil iteriwi in Gali- I. 5, de Anima et ejus Origine, cap. 9, tùm epist. 265,
œam. Ex quibus sic probari noslia conclusio poiesi. aliàs 108, ad Seleucianum, ubi ait, quôd elsi scripium
Usus Baptisnii conlinet aut supponii sallcni ejus iusii- non sil Christum propriis manibus b;\plizâsse Aposto-
r.ulioneni : atqui ante uiorleni Christi discipuli ejus los, lamen id valdc credibile sit : Neque enim, inquit,
taptizabant; quœ euini in prcdiclis locis narraulur, baptizandi ministerium defugeret, ut haberet baptizalos
conligére ante iucarceralionern Joannis, ut planuui scrvos per qiws cœteros baplizuret, qui non defugit me-
est : longé autem antequàm Chrislus patcreiur, in car- morabilis illius lininililatis ministerium, quando eis lavit
ceiein conjeelum fuisse Juaniiem historia evangelica pedes. Tùm denique, episl. 44, aliàs 163 ad Eleusium,
fideni facii. iMalih. li, v. 3 et sequenlibus. cap. 5, ubi Aposlolos Christi Baplismo tinclos fuisse
Neque est quod rcponal quis, discipulos Clirisli non liis probat momenlis. 1" Quôd alios baptizabant vero
alio, quàiu Joannis Baplismo baptizàsse ante mor- Christi Baplismo : Quomodo autem dabant quod non ,
Perfecta quippe mundalio non in Joannis, sed'in Do- plures àSS. Patribus causas et rationes adduci ;
1° ul
dum Baptisma ;
quod argumenlum vim non habeiet, cùm submisit se Baptismo Joannis, non gessit legisla-
nisi supponerel Apostolos Baptismo Clirisli fuisse tin- loris personam, sed pœnileniis potiùs, qui aliéna jam
tcr Apostolos solum Pelrum fuisse nianibus Christi dine instituisse Baptismum suum, quo ipsum ab Apo-
baptizatum. Ante Nicephorum, idem dixit Eulhymius stolis ministrari voluil; atqui voluit Chrislus Evangelii
praîdicalionem Baptismo suo pnrmitli ab Apostolis;
in cap. 5 Joannis. ergo pari ratione non ante censendiis est ipse Bapti-
Secnnda parsconclusionis, quaead mentem SS. Pa- smum instituisse, quàm cùm annunliari cœpil Evan-
truni accedere propiùs videiur, geliuni ejus :porrô necdùm Chrislus Evangelium per
se, suosve cœperal, cùm linctus est à Joanne ; ergo.
Probatur 1° quia SS. Patres asserunt aquas in
« 5" Idée censenl Touruelyusetalii, Chrislum insti-
Christi Baptismo vim sanctilicandi accepisse ; id est, tuisse Baptisma suum, cùm m
Jordane abluius est,
lune dcstinatas fuisse pro maierià Sacramenli. Ita S. quia ipse tune aquas sanclilicavit, eisque indidit vint
grali;c conferendœ, prout docent Patres non pauci :
Ambrosius, 1. 2 in Lucani, n. 85 : Baptiznlus est Do-
alqui hnec ratio nulla est 1° quia sanctificalio ha;c
:
minus, inqiiit, non mundari votens, scd mundare aquas. de sanctitale formaliter aquis tune indità intelligi ne-
Et S. lliei'onymus adversùs Luciferianos : Dominus quit; cùm sanclitas ha;c, seu poliùs vis illa sanclifi-
candi non sit in aquà nisi ex Trinitatis invocalione;
noster Jésus Chrislus non tam mundatus est in lavacro,
2° quia consequenler sanclificatio illa niera erat aqu;e
inquit quàm lavacro suo unicersas aquas mundavit.
, depulalio ad id quod deinceps futurnm erat : porrô
Idem et S. Augusiinus, serni. 56, de Tenipore, et aliud est aquam deputare ad hoc ut aliquaudo sit Sa-
Optatus, 1. 1 S. Maximus, homelià 1 Epiphaniœ. cramenli instiiuendi materia, aliud instituere Sacra-
;
mentum ; 5° quia Patres adeô parùm volunt banc
2° SS. Patres asserunt, cùni bapiizalus est (".bristus,
aquaî Jordanis .sanclillcationem ex conlactu Christi,
designatam fuisse formam Baptismi. Ita S. Augusii- fuisse ipsam Baptismi institutionem, ut Teriullianus
nus, tract. G in Joan., iibi ait apparuissc Patiem qui Baptisma nonnisi post Christi resurrectionem in-
stitulum coiilendit, Jordanis aquas à Christo dùm
in voce, Filium in liominc, Spiritum sanclum in co-
lingerelur, sanctilicalas esse dicai, lib. adversùs Ju-
lumbâ. dieos, cap. S.
3° Tune designatum fuisse prsecipuum Baptismi ef- « Al, inquies, tune concurrerunt omnia ad Baptismi
verum Baptisma quo Spiritus san- Filii carne induti personam, ac demùin per prœsen-
ut monstraretur esse
tiam S. Spiritus sub columbae figura in Chrislum illapsi;
dus advenial. Ita SS. Chrysostomns , lioni. 12 in 4° aperti sunt cœli, ul Baptismi cœ'ios apericnlis elfe-
Mallli.; Ambrosius, 1.2 in Lucani, cap. 13; Aiigustinus, cius panderetur. —
R. Hinc sequi faclam lune insti-
sermone ÔC.deTemiiore, nunc 15ain Append. Ex quo, iuendi paulô post Baptismi delineationem; niillatenùs
autem Baptismum actu et de facto institutum luisse.
inquil, in aquà se mersil, ex eo omnium gurgilmn tra-
Et verô qua; invocatio Trinitatis in solà irium perso-
ctus, cunctorumque fontium venas mysterio Baptismalis narum manifestatione ?
nomine Domini baptizari s Prob. tertia pars, quia institutio Sacramenli pro
consecravit , ut uhi quisquc in
publicà necessiiate condili, non in angulo fieri debuit,
voluerit, non lam illum mundi aqua diluât, quàm Christi
sed ad minus coram ils qui prsecones ejus et ministri
unda purificct. Purro, ut raliocinatur S. Thomas, lue, futuri erant alqui si Chrislus in eo coUoquio quod
:
q. 06, art. 2, (n»c videtur Sacramentum aliquod in- cum Nicodemo habuit, instiluisset Baptismum, jara
quando accipil virtutcm producendi e/fectum ipsum in angulo et conclavi instiluisset ergo. ;
slitui ,
€ Coniirm. Ideô adversariis placet Baptisma tune
:
4° Dcnique, quia aiunt Chrislum, cùm baptizalus natus fuerit, etc., alqui ha;c verbanon niagis probant
faclam lune institutionem Baptismi , quàm parallela
est, exempli sui auctoritale salutis liumanœ Sacramenta
h;ec Joan. 6 ISisi manducaveritis carnem Filii homi-
:
lavacro (1). Ita S. Hilarius in Matth., can. 2. vobis, probenl institutani fuisse Eucharistiani quo ,
idiiyiims in Maiilt. c. 3 ;
à" ul oxemplo siio osieiuie- tiidl , si non audirelur ; quo paclu, quœso, exigi debeul,
icl non esse noglii;<'iiilinn lîaplisniuni. Ita S. Angusti- el untequàm audirelur? Et post ninlla conrludil, quod
nns ; i" ni cxcniplo nos in\ilaii'l, ne i|uis l'oiU'i ab c.v oo tempore t.inlùm caqiit non liapli/.alus qiiis(|uc
inferioii bapluarl erubesccrei. lia S. Anselnuis iii c. novi pia'cepti rcus existcre, ex quo pra;cepluin i|)sum
5 S. Maiih.; 5° lit ipil K'gcin vcMicrat non solveio, sed incxciisabilitor ad ejus potuil pervenirc notiliam.
a<lini|iloiv, onineni in soipso ailiniplorcl jnslitiam. lia Dixi Baptismi logem generaliler obligAsse lanli'im
Cliiisuis ipso, Mallli. 3, V. 15. Nci' obslariî istud po- post suflicientcm cl publicam ejus pronmigationen) :
tnil, ipiod C'.hrislns csset ab onuii pocailo ininiunis, poluit ijuippe aille liane proiiiiilgalionoin , eos obstrin-
Joanncs autcm baplizarel Bapiisniu pa>nilc>Mlix' in rc- gore quibus cogniluni fuit Cliristi mandatum ,
qnalis
iiiissioneni pcccatoruni : iiani lùni Cliiislns venissct, fuit, v. g., Nicodemus, cuidixit Clirislus : Nisi quis
dinoni carnis poccali, niiM'ilo non aliemiin à so judi- Tempus autein luijusee public;e ac soicmnis Evan-
cavil si siniilc cinii poccatoribiis signuni suscipercl; gclii proinulgationis, vulgo coniputatur à die Pcnte-
atqiie ila nobis in onuiibus similis liercl, excepte pec- costes, quo omnia Icgaiia extincta sunl, nec lanlùm
cato, M dicilnr llcbr. 2, v. 15. mortua sed et morlifera extilère ; de quà rc gravis olim
Secunda coNCLusio. — Lex Baptisnii priùs obligare fuit inter SS. llicronynuim et Auguslinum dispuiaiio,
generaliler noncœpit, quàm fuerit sufficienler pro- quam cxpçndere non est pncscntis nostri instiluli. Si
tuoril in cognilioncm vcnire : al(iui lex Baplisiui pcr- cepii rei non sunt, nec propterea damnandi , sicut nec
cipiendi positiva est, non naturalis. Eisi cnini rcnasci propter inlidelitatcm pure negativam, sed propter ori-
ipsiiis iiistilutionem vini necessitalis accepii, parlim ctionem Cbristus pra'scripsit , cùm dixit, Mattli. ulii-
ex abolitione niodi alterius, nenipe circumcisionis, rao : Euntes, docete omnes génies , baplizunles eos in
partim e.x declaratione praicepti. Unde Patres Triden- nomine Palris , et Filii , et Spiritûs sancli. Igitur ante
tini, sess. 6, cap. i, aflirmant, justiflcationem post resurrectienem Baptismum non instituit. — Resp. :
Evangelium promulgatum, sine Baptismo vel ejus voto Nego conseq. Citato enim capite S. Matth. baptizandi
licri non posse. mandatum et formam apostolis suis Chrisius praescri-
Conchisioneni probat ex professe S. Bcrnardus, psit, sedantea jam Baptismum instituerat, et formam
cpist. 77 ad Hugonem, ubi disputans adversiis quem- ejus hauddubièdesignaverat, quanquàm id scriptuni
poluisse salvari, ait : De lemporis prœfixionc tiimis tûs sanctus fuit tanlùm datus post resurrectionem
dunim austerumqiie videtur, ut vidcticet verbum abscoiu Christi, juxta istud S. Jean., cap. 7, v. 39 : Nondiim
ditum palàm jam noceat, el anle judex feriat, quàm mi- I
Spiritûs erat datus, quia Jésus nondiim erat glorificalus.
netur. Et paulô post, urgens legis positiv;e rationem, Quo tcstimonio ducti sunt mulli ex veteribus , ut pu-
pergit : Valdé injuslè exigititr obeditio, ubi non prœces- tarent Baptismum post resurrectionem duntaxat fuisse
serit ttuditio. ^eque enim laie est hoc, quod et absque institutum. —
Resp. locum istum S. Joannis intalli-
pronndgat'wne naturalis lex ignorare non sineret, quale, gendum esse de sol.à visibili et conspicuâ Spiritûs
sancti missione ,
qua; futura erat in die Pentecostes,
Apostolos prsedicare, jacienda fuerunt novae Ecclesiaî
lundanienta, illudque agenduni ut pararetur Domino
non verô de missione invisibili , seu occulta interioris
plcbs perfecta, idque non per prsedicationem sol-ùm, grati;e largitioiie ; certum enim est multis sanclis ante
sed et ope Baptismi, quem Chrisius per discipulos diem Peniccosies datant esse Spiritûs sancti gratiam.
siios conferebat, ut vidinius suprà, licèt necdûni tune
Sic de Simeone dicitur Luca; 2 v. 25 Spiritûs san- , :
latenter dabaïur, ante Domini clarilicationem ; post ma- que verisiraile videtur Sacramenlum quod ad omnes ,
nifestationem autem divinilalis ejus , manifesliùs dalus omninô pertinet , fuisse instilulum in privato et oc-
(St. Velerum auieni iionnullos in oppositam iioslraD culio, quod cum Nicodemo babuil, coUoquio.
seiilenliam abiisse hoc S. Joaniiis teslimouio du- Objicies denique conlra secundam coiiclusionem :
clos, non diffitemur ; sed salvà, quœ ipsis debelur, Lex Baptismi lune omninù obbgavit, quando velus
reverenlià , ab iis in quaestione libéra discedimus. circumcisionis et aliarum cxreinoniarum lex exslincta
Objicies 5° aucloiilatem Oplali, qui, lib. 5, con- fuit et abrogala : alqiii ba3c extincla fuit in ipsâ
tra Parmenianum, aitehiislumneminem per se ba- Cbristi morte, quando Cbrislus exclamavit : Consum-
ptizàsse, sedper Aposlolos millia Iwmiimm in pœni- matum est. — Resp. in morle quidem Chrisli mortuam
tentià et remissione liiiclaesse peccatorum. Scd, inquit fuisse et exsiinelani legem vclerem ; translata enim sa-
ncmo tinctus (uerat in Trinitate, neino adhuc noverat eerdotio, necesse est ut legis transtalio fiât, Hebr. 7 ; sed
Chislum ; ncmo audieiat esse Spiritum sanclum. At ubi non fuisse niorliferara. PoUiit enim per dispensatio-
venil tempus pleniludinis , cerlo lenipore dedil leges Ba- nem et œconomiam, ut nempe synagoga cum honore
plismalis Filius Dei; el dédit vinm quà iielur ad regnitm sepelirclur, et Judx'i ad Cbiistiim faciliùs adduceren-
cœlorum, eliam lune prœcepil dicens : Ile , doccte, elc. tur , inlerdûm observari : sic ipse Paulus Timolbeuni
— Resp. meniem Oplali liane esse, neminem seili- circumcidil , Act. 16. Uudc lex Baptismi non lanlùm
cel aille daluin BapUsini maiidalum , tincium fuisse in in morle Chrisli , sed eliam anle mortem cos om-
Trinitate, quod veruni est : cùm autem addit, pi*- nes obstriiixit ,
qui lali à Chrisio mandati conscii
cepluni illud lune datum, cura Cbrislus dixil, Matlb. erant; sed non priùs generaliler ac publiée onmcs
ultimo : Euntes, docele, elc.,inleliigi debelde niandalo ligare cœpit, quàm fuerit solemniler proinulgala,
quodomnes génies pariieracJudaeosobslringerel, non quod factura est in die Peniecosies, aique cùm so-
verô de niandalo siinpliciter. Agiioscit eniin Optatus nus Aposiolorum in omnem lerran^ exivit, Psal- 18,
bunt ox passione Cbristi ; ergoante illameflicacia non slrum : unum ordinarium et ex oflicio ; alteruir
fiiêre. — Uesp. : Nego conseq. Ut enim causa muralis extraordinarium et ex deiegalione ; lenium ex ne
agal, necesse non estut actu existât, sicut manifestum cessitaie.
est in causa flnali; sed satis est quôd pra:visa nio- Minisler ordinarius et ex oflicio ille est ,
qui juiv
veat : at Sacraraenla novse legis agunt tanlùin mora- ordinalionis suai et accepte à Chrisio auctorilatis,
liter, ut ostendimus agendo de Sacramenlis in gé- doccndi et bapiizandi potestalem habct. Ilanc verô
nère. duobus modis habere polesl , nempe vel sine ullà à
Instabis 1° : Baptismus est reprxsentatio inorlis et superiori depcndenlià, quales suiil episcopi quos Spi~
sepullunc Cbristi, Rom. 6; ergodel)et illam snppo- ritus sanclus posuil regere Ecclesiam Dei , Acl. 20,
nere. — Resp. : Disl. ant. Est reprsesentatio morlis V. 28, qiiique idcircô principes Ecclesiae vocanlur et
Cbristi , vel factie Tel faturse, ooBcedo : factae semper sunt ; vel cuin dependenlià et subordinalione ad su-
lereCliristi Sacrtiineuta Ecclesim fluxére. — Resp.: Dist.: non quidera piopter defeclum aucloritaiis accepiae in
illud colloquium, Cbrislus ejiisque discipuli bapliza- ciunt minislri idonei et ordinarii ,
polesl sacramcn-
verinl. — Resp. : Nego anl. His enim verbis non magis tum Baptismi administrarc, qualis est omnis et quilibet
Ikilain esse vcl iiivalidam. Litila esl, (iii:ukIo iiiiiiisuc conslunler inutieri , in
liccifl, raluiii laiiicii ac liiiiiiim pt'ilicil sai ranu'iiliiiii, ronviclum ulqiie eoiifessum id se iimore Puuti [ccisse ,
oiimibus ud substaïUiam sacraïucnli pixruquisiUs rite loru deccssisse. Hanc muliernm arroganliani rcprcfisit
fuisse cimlroversiaiii iiUer S. Cypiiaiiuin. cjustiuo I. 2, c.,9 : De mulieribus verb, ail, scitolc, quxv hoc ten-
roilcgas ex iiiul parte , et S. Slepliamiiii S. poiililieciii tant, non médiocre periculum eas incurrere. Quamobrem
ex allori, ciica valorem sou vo.ritatem lîaptisiui ab hoc consitium damus ; periculosunt enim est, imb verb
bxrelicis coUali. Iluue uullinu piano existiniabal Cy- prœter Icyem, et impium.
jirianiis ciim suis; è contra Stcpliaïuis et cuiu co Ex rccenlioribus novatoribus pcrdcfcclum pcccant
Ectiesia universa raliiin ac vcruni liabuil. De (pià CalvinisUe. Calvimis, lib. 4 Inslitulionis, c. l.'j, para-
coiilroversià l'usé disputatuni à uobis luit iii traclalu grapb(>20 cl S(i(pieiilibus faliaitr nniltis quidem abhinc
de Sacrameulis in geiicre, quem coiisulel (pii volucrit. seculis, adcbque ab ipso fcrè l'.cclesiit: cxordio usu recc-
ordinarius et ex officio ininister Uaplismi. Secun- ullù posse latione.defcndi. Fluil error isle ex alio su-
dum, ([uis sit uiinislcr cxlraordiiLariiis el ex delci;a- |)t'riùs coiirutalo contra iieeessitalcmBaptismi absolu-
tioue. Teitiuni doniquc, an bonio quilibet, cujuscum- lain : unde satiùs esse ducunl Calvini seqiiaees, in
quc sexùs sil aut condiliouis, possii et validé cl litiiô exlremo vile periculo ad Deuni et preces coidugere ,
Baplismum in neccssitale adminislrare. Circa quaui quàm hlaico nullam habenle auctorilatcni, Baplismum
controversiani errirunt ex veleribus cl rccentiori- percipere. Non salis exposuit Calvinus , an nullum
bus luerelicis rionnulli , latn per cxccssum , lum per omnia" el irrilum liabcret Baplismum, an illicitmn
ii qui ipsis niidieribus potestalem focerunt Baplis- teslc Isaaco Casaulnmo in responsione ad epislolam
mum solcmuiter aduiinistrandi , eliam extra neces- cardiualis Perronii, et Gcorgio abbale Auglo, prajle-
De Marcionc id testalur S. Epiplianius , bxresi 42, plismum illieilum quidem judicant, sed tamen ralmn
n. i: Miilicrculis , inquit, baptizandi poteHlalem (acit. cl validum, adeôquenon iterandum :ècontra Vossius,
DePepuzianis ibidem narrai S. Epipli., lia;resi 49, disputaiione lOde Baptismo, lliesi 12, nulbnnomriinô
cl ex eo S. Aug., lib. de H;erosibus, c. 27, ubi ail, judical Baplismum à gentili collalum. Idem affirmât
ejusmodi hœrcticos lanlkm dure mulieribus principatutn, Chamierius, tom. 4 Panstrati», 1 5, c. 14.
ut sacerdotio <jnoque apud eos honorentur. Ex Gra;cis rccenlioribus, si Arcudio credamus, 1. 1
De Collyridiauis refert idem S. Epipli., Ii;eresi 79, de Baptismo, c. Il, m\dli ex iniperiiiâiri eo versantur
n. 1 , mulieres qiiasdam solenmi tenipore per uliquot errore, iil absente presbylero raalint potiùs permit-
dies panem proponere, cl in Marice nomcii offcrre; unde lere infantes mori sine Baptismo, quàm eos laicorum
sibi sacerdotalia niinisleria arrogàsse mulierculas iUas, manu ablui.
non obscure colligilur. Et vero in decursu el refula- Ex veleribus SS. Patribus iiqui nullum judicârunt
tione hujus bacreseos probat sanctiis doclor, ne bapti- Baplismum abli;erelicis collalum, videntur eâdem ra-
zandi quidem facullatera concessam esse beat* Vir- tione ducti ut re|)robarenl Baplismum dalura à laico
gini ; ecclesiaslicus quippe ordo nec presbyleridas, iiec non baptizato. Fundamentum quippe erroris istud erat,
sacerdothsas ordinavil. nempe : IS on posse hœrelicum dure quod non habet .'Non
liane in mulieribus sacra niinisleria usurpandi li- habetautem Spirilnuisanclura nec verum Baplisniuiu;
cenliani lïtate suâ nolabat el earpebal Tertullianus, ergo non polesl dare nec Spirilum sanctum nec Ba-
lib. dePra;scripl. , c.41 Ipsœ mulieres hœrelkœ, inquit,
: plismum : quod cerlè raliociniuiu evincit nullnm quu-
quàm procaces ! quas audeant docere , contendere , exor- (lue dari posse à laico non baplizato verum el legiti-
cisnios agere, curationes repromillere, forsilan et lingere. nuini Baplisma quod ipse non habel. El verô S. Basi-
Et lib. de Baptismo, c. 17 : Petulmiliu, inquit, mu- lius, epistolà canonicà ad Ampbilocbium, can. 1, le-
ticris quœ usurpnvit docere, utique tion eliam lingeiidi jus slalurillosvelereseodein plané locohabiiisse Baplismum
sibi pariet ; nisi si quœ nova beslia evenerit similis pri- bajreticorum el laicorum : Idcircb, inquil, eos velut à
itiiiœ (inlelligil Quintillam); ut quemadmodiim illa laids baptizatos jusserunt ad Ecclesiam venientes, vero.
Uaptismum auferebat , ita aliqua per $e eum conférât. Ecclesia; Baptismo expuqnari. Hanc fuisse S. doctoris
Postea fundamentum quo mulieres ilhc nile-
vefellii sententiam raletiir dociissinms Petavius, in animad-
banlur, niinirùm exemplum Teclœ, oui baptizandi li- versionibus ad exposilionem fidei S. Epiplianii, pag.
ccnliam fecisse S. Paulum perperàm cxislimabant ex 541. Porrôcertum estex veleribus SS. Patribus non-
suppusititià S. Pauliad Teclam epistolà Quàmenim, : nullos rejecisse tanquàni nullum, Baplisma collatum
inquil /iderf proximum videreiitr
, ut is docendi et lin- , a!> li.ercticis.
y
465 DE BAPTIS.MO. idi
V Ex decreto Eugenn, ubide minislro Baptismi sic
Inter receniiores contendunt nonnulli, ex veleribus,
ait : Minisier hujus Sacramenli est sacerdos, cui ex o[-
qui ralum habuère hoereticorum Bapiisma, nonnullos compelit baplizare.
ficio
fuisse qui dubiiàrunl an valeret Baptisraus datus ab in-
Quod verù episcopus sit minisier primarius, sacer-
'
Dua; sunt conclusionis partes. cohonestandam Macario illius nrbis episcopo dvnaveral,
Prima pars probatur. Quia illi sunt ministri Baptismi ut eà indulus Baplismum sutcniniler adminisirarel ;
docete omnes gentes, baptizanles cos in nomine Patris, n;e et Pelagianœ , sic legitur : Kogamus aulem et de-
ut sacerdos ministerium non obeat, nisi cum depen- nutUis sit qui ei adesse prœvaleat , el maxime festivilale
deiilià et subordinalione ad episcopum. satuliferà sancii dici pascalis imminente, in quà el pro-
Minor constat 1° ex canone 50 eorum qui Aposlo- pler catccliismos et proptcr eos qui digni sunt sanclo
lici dicuntur, quos cerluni est ex veleribus conciliis Baptismale, opus est ejus prwsentià ;
excerplos esse : Si quis episcopus, inquit, vcl presbyter 3° Ex clero Italiac qui Francorum legalos Conslan-
iibi sic loquilur : Neque reliquis dericis potestatem ba- feslinareni , ac poslularenl ut dictus imperalor euni
aut ministris,nisi lanliim episcopis et presbyleris, mini- redire concédai: Quiaciwi pcnr omnes episcopi quos or- i
stranlibus diaconis. dinare sotet, sinl mortui, immensa populi multiindo sine I
lege ac Dominicâ oratione fundoiis licet baplizare. Taies divinis implendis fortissimus, in lanluni ni quod solilus
auteni smit episcopi el sacerdotes, quibus ex ofiicio erat circa baplizandos soins implere, quinque postea epi^
55, llli. I, uil Kiiiii:iiiiii\i lluli.i- l'xiircliiiiii , :i i|iiu ni'nsis, parte -i , de sacerdoïc ail : Ipsc tiôrit tibi li-
liliiMiltis llorlcnsis cpiscopiis llavcmui! ileliiiebaliir : eere bnptizure, etiam prasenle $uo episeopo.
lù-ticsiu iim- ir.foi-.'. vl pofmliis quasi siiw paslon: grex SixiiiNDV coNci.iisio. — Diaconi suiit niinislri cxtraor-
ili'piril. Kl iliiil. ; htfitiiU's sine Haiilismiili' mnriimlur. dinarii Baplismi , 8CU ex dclcgationc tantùm, non
Kl :ulvorsiisOilii;>fiiim Kicli'siu' llilvaci'iisis laiciim ex ofliiio.
sis, opi$lol:\ 52 , C. 2 : Quniili sine amonico linptismo qui diaconus oral et bapiizavit Sinionem Magiim ,
.V Di'iiiqiie liiiiif aiiiùiiiiiiii iiuiri'iii conrirniare vidc- V. 38. Probabile auleni non videlur , id sine jiissu
liir (HKitl oxsial apiul Cirogoiiiiiii Tiiioiicnscm , lil). 10 Aposlolorum à ipiibns missus fnerat, tentiisseS. Plii-
lli>l Franc, scilicol cpiscopiiiii docuiui ac piimi lippnni ;
ciMii monialiiini Aiilisiilain ex injiislo carcere criicre Probatnr 2" tcslimnniis veterum :
vclieineiiliT oiitaivl , Clirodioldi luiriliàsse, nisi iiuio- ïertulliani, lib. de Baptismo, cap. 17.
cons virgo numaslciio ac suis rcddoiolur, se proximo S. Ilieronymi , dial. adversùs Lucifcriaiios : verba
Mioquin, iiKiiiil illc apud Grcgorhiiii Tuioiiensciii, non S. Epiplianii, ba;rcsi 79, n. i : Neqiie diaconis, m-
celebralo pnsclin Domini, ncque Bnplismum in liàc nrbe quit, tillum in eccicsiasiico ordine Sacramentum perfi-
ullus cnlccliuinciins ohlinehil , nisi abbalissa à x'iuculo cere conceditur ; intelligo ex vi ordinationis sua; , scu
quo It'ncliir, jubealur ahsolvi. ex poleslale ordinarià ; scd islud duntaxal,ul ciirun»
Ilis liisloricis niomimentis perspicuum est cpiseo- qu;c perllciuntur, ministri sint ;
prs oliin sibi rcscivAsse administralioncm lîaplismi Probatur 5" ex can. Diaconos , disl. 93 ,
quod caput
timi a<l iiiajorem ordinis cpiscopalis eoumicndaliiiiicii), deprompium est ex Epistolà 9 Gelasii S. Pontificis ad
tiiin propler l'elelirilaUMii fcstivitalis Pascliai et Pcii- episcopos Lucauix. Diaconos, inquit, propriam consli-
lecosios, quibiis |ira'cipuc diebus soleiiiiiiler adinini- tuimus scrvarc mcnsiiram , ncc vllra lenurcin à paternis
slrari solebal Baplisniiis : ciijiis quidem consuetiidi- canonibus depulaliim quidpiam teiilare permiuinms
iiis vciligiiini adhiic abqaod in cecicsià Mediolanensi Absque episcopo vel presbytero baplizare non audeanl
siipcrcsso lesialur Viceconics Ambrosiani coUcgii do- nisi prœdiclis ordinibus fortassè longiiis conslitutis né-
holidoinadà, qux l'eslivitaiem Pascha; vel Pentecosles Ex cap. Constat, distinct, i, de Consecralione, quod
prxcedit , in hicem editi, ad prœcipuam Urbis eccle- caput desumptum est ex Isidore , lib. 2 de Offlciis,
siam deferri jnbentur, ut iis solemni ritu ab episcopo c. 24. Constat, inquit, Baptisma solis sucerdotibtis esse
Baplisnuis minislrcUir ; lum deniqiie quia priniis illis Iractandum : ejusque ministeritim, née ipsis diaconis ex-
Icmporibns baptisleria in caihcdralibus laniùm ac plere est licitiim absque episcopo vel presbytero . nisi liis
prLCcipuis ecclcsiis constilula eiant , ad quas diebus procul Hbsenlibus, ultima languoris nécessitas coyal.
solenuiibns venire oportebat, qui Baptismo iniliari cu- His accedit Catecbismus Ronianus, parle 2 § 22 ,
:
ex Palladio iu vitâ S. Chrysostonii. Joannis , inquit Ncque alio sensu intclligi débet quod in Ponlilicali
:'
presbyteri, quibiis Dei iideral tiinor, in publico lavacro, Romano diaconis , dùni ordinanlur, dicit episcopus
qnod Constanlinuin tiiipellaUtr, coactis populis , viyilius C.orjitatc, inquit, maqnoperè ad quantum gradum Kccle-
inehoùriinl, partim divina eloquia legenles, parlim eos siœ ascenditis; diaconum enim oportet ministrare ad
,
qui inslructi erant in fide, baptizantes, ni moris est in altare , baptizare , et prœdicare. Baplizare quippe pos-
in nrbibus tanlùni, sed in vicis ; noTi in cathedralibus, enim ait S. Th., 3 parle, q. C7 , art. 1 : Ad diaconos
scd in parocliialibus ccclesiis erecla fuêre, vel solem- non pertinet aiuiuod Sacramenlum principaliler el quasi
nis ac publica Baplismi administralio certis diebus ex proprio officio prœbere, sed adhiberc ministerium aliis
culo sexto factilaium, ex sacranientario S. Gregorii soleniniter, quia est régula jnris canouici, qtii aliquod
et Ordine Romano, ubi minister Baplismi sinipliciter divinum officium exercuerit non ordinatus, propler tenw'
appellatur episcopus vel sacerdos. Imô lapsu tempo- ritatem abjiciatur de Ecclesiâ , et nunqnàm ordinetur.
ris episcopi, aliis negoiiis proEcclcsia; bono delenii Exlia de Clerico non ordinato. Porrô diaconus vi or-
depnsitum baptizandi onus presbyteris iiiferioribus dinis sui jus non babet solemniter et ordinariè adnii-
Tertia coNCLCSio. — In casu exlremae nécessita lis va- Quaiuor in hoc TertuUiani testimonio possunt et
Baplismum homo debent observari 1° ministerium Baptismi ad episco-
lidé ei liciiè administraie potest
:
(juilibet laicus, sive vir, sive niulier, sive fidelis, pos el presbytères ac diaconos pertinere, sed diversâ
Vini non faciemus in exemplis Sephorae et Ananise, propter honorem episcopalùs ; ad presbytères lan-
zaulem ; tiim quia salis cxploratum non est an aliquis sed el liciiè ; aliàs raiionem reddituri sunt illius qui
quia incerlum plané est ulrùm Ananias, qui Paulum Idem prebatur ex concilie llliberitano, can. 38, quod
baplizavit, Act. 9, fuerit simplex laicus. approbat Baplismum ab homine fldeli, sed laico, in
De laicis :
adversùs Africanos, valere Baplismum ab lucreiicis
Tcsiis Tertullianus, lib. de Baplismo, cap. 17, ubi collatum, et Nlca;num I générale, quod omnes ha;reli-
posl ver'oa citata conclusione 1 , sic pergit : AHoquin cos suscepil, exceplis Paiilianislis , videntur consc-
el'mm taicis juf, est quod enim ex œtjuo accipitur, ex quenterapprobàsse Baplismum daluni à laicis. Cerlum
;
œrriio dari potest... Proiiide et Éaptismns wqnè Dei cen- quippe est Ecclesiam in his conciiiis damnasse scn-
sus, ab omnibus ex^ceri potest ; sed quanlb nuKjis laicis tenliam Africanerum el aliorum qui baplizalos ab
disciplina verecundiœ et modestice incumbit; citm ea ma- h.Tereticis iterùm bapiizabanl. Ai illi, ex diciis anlea,
joribus compelat, nec sibi assumant dicntum episcopis eodcm plané loco habebanl Baplismum bœreliCdriMU
efficinm ejiiscopalits... sufficiat sciticet in neccssilaiibus el laicorum, sicut expresse observai S. B:isilius ; crgo
«taris, sic nbi aut toci, aiit temporis aul persnnœ condi- Ecclesia ,
quae illorum damnavii senlenliam , raïuni
tio compellil. Tvncenim constantia succurrenlis excipi- liabuit Baplismum ab h:Ereticis et laicis in forma à
tur, ciim viget circumslanliu pcriclitantis. Quoniam reus !
Chrisio pr*scriplà co'lalum. ^
frit perditi liominis , si supersederit prœstare ,
quod li- Idem probal S. llicronymus, diJ, adversùs Liicife-
lemnilcr, qiiia tô solemnitcr signilical etiain baplizare nescio an piè quisquam dixeril repelendum esse. JSullà
ex ofliclo; et I» hoc difi'eiTCt subdiaconns .i diacono etenim cogente necessilale si pal, alieni muneris usui-
delegalo , quia suppo&ità delegalione bapilzai ex offi-
patio est; si autcm nécessitas urgeat, aul nullum, aut
cio, quateiiùs habit vi sui ordinis utpossil ad lioc de-
legari, sicnt dicturn est. veniale deliclum est. Sed cl si nullà necessilale usurpe-
"l*etes 2°, ulrùm diaconus sine commissione episcopi Ittr, et à quolibet cuilibel detur, quod dalum fueril, non
aul sacerdotis baptizans in extrcnnà necessilale, pos-
sil baplizare solemnitcr? —
R. probabiliùs afiirmalivè :
potest dici non datum ,
quamvis reclè dici possil illicite
Quia plus videlur illi à jure concedi quàm laicis , qui datum. Ex qnibus verbis concludunl aliqui, sanclum
1 oà'suni in necessitate baplizare sine solemnitaie ; doclercm aliquaiido dubilâsse an laici liciiè Bapli-
aliundè comuiissio facla à jure polest censcri lacila Verùm
smum adminisireiil in casu nccessilaiis. cilala
comniissio episcopi. El ila signidcal Glo.isa in eau.
ci\. Diaconos, dicens qnôd M nécessitas cxigil , et verba non videntur esse dubilantis, sed cerlô definien-
presbiflcr est absens, potest diaconua jure suo baplizare : tis nullum esse deliclum, nisi ferlé veniale; si nenqie
h;c enim panicul.'c jure suo respiciuut solcmnilalem laicus omneni quam poluil diligenliam non adhibuil in
Bapiisnii, ad quam diaconus vi ordinis sui potest de-
l'gari.
perqnirendo sacerdole. Cùm igitur ait : Nescio an piè
Pelés 5°, ulrùm diaconus pnssil sine necessilale de- quisquam direril, idem est ac, noniiisi impie affirmari
legari ad baplizrindum solemniler? R. negalivè — :
poiesl : ibi enim asserit B:iplisnia à quolibet cuilibet
Quia vi sui ordinis non babel jus ordinarium sic ba- non datum non posse
datum non posse dici , id est ,
piizandi sed lanlùm exiraorilinarium
, ideoque iii ,
cùs dicenduni de sacerdole non babente jurisdiclio- plismo, c. 53 : Non dubitarcm linbere eos Baplismum ,
in l''('('lusu\ ildcli'iiiu (|iiaiii liic piopiigiiaiiius. rial, constat eos non esse denuo bnptizandos.
In conclliu Laluraiiensi IV, siib liiiioc. III, c. Fir- Idem quuquo docet llugeiiius IV, paid6 aiite cita-
mi'/iT, (lolinitiir, Siieriiiiiehium ItuplUmi à quocumque tus, in suo Docrelo seu luNlnirtioni; ad /\ruiiuKis.
rill' lOllaluin pruficirc iiil siituWnt. Ilis aucUU'ilalilius addi polesl cl riilio (piaui adducil
DiMiii|iio, liloiii cviiuiuil li'sliiminia (îcla'iii iii epi- S. Tliomas, ex suiiiiuà noiupu liaplisuii necissitalc,
slol;\ ail i'|iiscopos l.iuanix-, ot Isiilmi, lib. i do Olli- cnjus idcirci) uialcriain voluil esse elenientuni a(|u.-«:
S. Aiigiistiniis, caii. 100, iiiieni Magisior Sontenlianun, ergo, etc. — Resp., ncgo consci|uens. Ipsa (juippe
I. i, disl. C, ot Graliaiius, can. Mulier, de Cviisccm- tradilio Ecclesia; ,
qua; altéra esl lidci nosti'a; régula ,
lionc, dist. 1, sic loguiit : Midier btijUiiarcmn prœsu- approbat Ba|)lismnni à laico In necessitale dalum. Ac
mal, iiisi necessitale coijcnie. Dixi sic legcic Magistruiii perinde est ac si quis Anabaptisla sic arguerct : Nul-
et Cratiannm ; in ipso qiiîppc texiii concilii non ex- lum exslat in Scripiuris exen)plum Baplismi iiil'antibus
Slat die la cxcoplio , nui necessitale coijente ; no(Hio administrati; ergo iis adminislrari non debel. An ila
cam qunqtie legit Walafiidiis Sdabo, lilj. do divinis arguenlem Anabaplistam rcrrciil Calviiiisl:e? non
Oflk'iis, c. 2fi, licol loctô prx'suppoiialui' ; cùni et ipso certé. Argumontum ergo illud ncgalivum ex silenlio
niox citatus Walafridiis dicat : Vbi incvilubilis nécessi- Scriplurx ductum , satis |junderis ac niomcnli non
tas poscil, meliiis esl baplizari ubicumque cl à quocumque liabei.
in nontine Trinilatis, quc'im pericliUmlem sine rcmedio de- Instabis 1° : Cliristus Baplismi inslilulor solis Apo-
perire. stolis, qui episcopos, el diseipulis, (jui presbylcros
reprajsentabant, mandaluni dédit bapli/.andi; igilurcos
Constat 2° ex Uibaiio 2, in epistolà ad Vitalem, cap.
Super quibus , causa 30, q. i : Super quibus comuluit
solos instiluil hujus sacramonli minislros. — Besp.,
dist. conseq. : Eos solos insiituit hujns Sacramenti
nos lua dilcctio, hoc videlur nobis ex senlenlià respon-
minislros ordinarios ex oflicio , ac solemnitatis , ut
denduni, ul cl Baplismiis sit, si iiialanle. necessitale femina
aiunt, concedo; exlraordinarios et necessiiatis, nego.
puerum in nomine Trinilalis baplizaverit.
Ipse quippe Philippus, qui diaconus lantùm erat, ba-
Consial 3° ex décrète Eugenii : lucausà neeessitaiis
plizâsse legilur, Act. 8.
iiiipiil, non solitin sacerdos et diticonus, sed etiani laicus,
Iiislabis 2° : Absurdurn videtur posse laicos verè ac
eut mulier, imb eliam pacjunus el hœrcticus bapiizare po-
validé conferre Bapiismiim, non verô posse solemni-
lest, dummodb formant servet Ecclesiœ, et facere itilen-
ler, cùm solemnilas illasit laiitiim aliquid Sacranienlo
dut quod fucil Ecclesia.
exlrinsecum eljuris ecclesiaiici. — Resp. cuni S. Tbo-
De non baptizati<, an valide baptizent diibitavit niâ, ncgoanl. : Illaeienim solemnilas, seu ca.'renionias
aliquando S. Aiiguslinus, lib. 2 conlra Epistolam Par- et adjuncla sacramcnlalia non sunt de necessitale Sa-
nicn., c. 15: Hœc quidcm , iiiquit , alia qua'slio est cramenti : al ipsum Sacramenlum absolulè nccessa-
ntritm et ab liis qui nunquàm fuerunt Chrisliani possit rium est. Quod si laicis solcmnis permillerelur admi-
B;iplisnuis dari : nec aliquid lemerè inde affirmandum nisiratio Baplismi, niillum amplii'is discrimen assignari
est sine aucloritatc tunti concilii, quanliim lanlœ rei suf- possel inter minislrum ordinarium seu ex ol'flcio , et
ficit. Nîhilominùs tamen , lib. 7 de Baptismo , c. 55, exlraordinarium seu ex solâ necessitale.
geiicialiin allirmat valere B.iplismum cuicumque et à Instabis 3" : SS. Cypriantis, Firniilianus, el alii ve-
quocumque verbis evangelicis collatuni. Baplismum hanelicorum rejiciobant taïupiàm
teres, qui
Idem docet Isidorus relatus, cap. Romanus de Con- nullum, rejecerunt quoquc Baplismiun h laicis dalum ;
aecrntione , dist. 4 : Bomanus , inquit Pontilex , non eodem qiiippe loco utnmiqiie Baplismum liabuerunt,
Imminent judicut qui buplizal, sed Spiritum Dei submi- lesic S. Basilio, Episiol.â canonicà ad Aiiipliilocliium,
\nstrnre gratiam Baplismi , licèt pucjanus sit qui ba- can. 1, unde pervulgata lixc illonmi argiimcnlalio :
sancin Trinilas in ipso Baptismo invocata fuerit, baptiza- Cujus quidem argument! major proposilio nus(|nàm
tus esl. fuit à Catliolieis adversùs Cy|>rianum dispulaulibus
Idem cl Nicolans I, respondens ad consulta Bulga- negata, nusquàm S. illedoctor reprebensus (|uotl eam
rorum , cap. 104, et refertur eâdem dislinctione cap. lueretur; sed solani minoreni negârnnt orlhodoxi :
A qtiodant Judœo. A quodam Judœo, inquit, nescitis quod quidem adeô verum osl, ul posl ÎSic;en\un con-
ulriim Cliristinno : an qagano , multos in palriâ veslrâ cilium, qui Luciferianos oppugnàrunl, iiiajorem illam
bavitzatos asseritis, et quid de istis sit agendum consu- propositionem tanquàm firmum fundamcnluni adver-
471 DE BAPTIS.\IO. in
sus eos contorquebanl hoc ierc nJoJo Quos bapliza- . ]
laicos in necessitate posse baptizarc, bâe utitur ra-
jitos baptizavit sacerdos Arianus, eos non baplizavit lai- adversùs Lucifer. Supponunt igitur ideô dari posse à
cus;-ergo Arianus sacerdos cum suis honoribus recipien- laico Bapiismum, quia laicus illum accepit; ergo
dus est, quod nogabant Luciferiani. Ita ferè disputator supponunt laicum non baptizatum non posse validé
orlhoiloxus aDud S. Hieronymum, dial. adversùs Lu- baplizare.
cifeiianos. — Resp. : Falemur SS. Cyprianum, ¥\v- Confirmatur ex S. Hieronymo citato dialogo , ubi
milianum et alios nonnuUos in oppositam abiisse Luciferianum contendentem Arianos, imô et onmes
sciiteniiam, ac Baptisnium laicorum rejecisse perinde haereticos non esse christianos, nihilominùs tanien
ac hœreticorum ; verùm seiiteiiliam haiicdamnavit Ec- Baptisnium ab episcopis arianis eollatum admillen-
clcsia in concilio toiius orbis plenario, ut ssepiùs incul- lem, sic ex concessis impugnat Hieronymus : Novam
cat S. Augustinus disputans adversùs Donaiisias; faisum rem, inquit, asseris, ut chrislianus quisquam factus sit
igitiir est orlbodoxos nunqiiàni negâsse majorem islam ab eo qui non fuit chrislianus. Nova igitur et inaudita
proposilionem argumenli propositi, nempe : Quos ba- res videtur sancto doclori, quôd homo non clirislia-
plizal laicus, ii sunt denub baplizandi. Etsi enim de illà nus, id est, non baplizatus, alium cbristianum facial,
proposilione non legamus ex professo dispulalum lune seu baptizet.
lemporis, quia scilicet summa conlroversise erat de 2° A'idetur hœc fuisse mens concilii Eliberilani
Bapiismo liœrclicorum, cùm tanien Ecclesia daninavit can. 38, ubi dicitur : Peregrè navigantes, aut si eccla-
Cypriani scntentiam, damnavit quoque fundamenta sia in proximo non fuerit, posse fidelem, qui lavacrum
quibus illa nitebalm-. suum inlegrum liabet, nec sit bigamus, baplizare in ne-
Ad argumcnlum sancli Hieronymi, dico eum ad cessitate infinnitatis positum catcchumenum. ergo qui
liominem , ul dicitur, argueie, et premere Lucifcria- lavacrum non habet inlegrum, seu qui non esl bapli-
nos ex concessis ab illis, non vei ô ex proprià suà sen- zatus, imô nec bigamus, potest in neecssitale bap-
lentià. Scilicet, volebant illi Baptisnium à laicis colla- lizare.
lum nullum esse, quod ex Cypriano et Donatislis 5° SS. Patres qui conlra SS. Cyprianum et Firmi-
hauscrant; in eo taraen discrepabant ab illis quôd lianuni, ac Donatistas dispulârunt, eo usi sunt princi-
Bapiismum ab Arianis episcopis eollatum, non vcrô pio ex quo rectè infertur nullum esse Baplisnia da-
ordinationcs ab lis factas, admilterenl; unJe eos, et tuni h non baptizalis. Scilicet, contendebant illi
ab ils ordinatos, cùm ad suam redibant ecclesiain, auclores hœresuin idcirco posse baplizare quos deci-
meios laicos recipicbant quam opinionem
lanqiiàni ; piunt, quôd rccedentcs ab Ecclesia, roccplain in sinu
minus secuni coba;rere oslendit S. llii^ronymns, et ipsius ordinalionem, qui jus baplizandi acquiritur,
probat aut rejiciendum esse Baptisnium illoruni epi- non amiserinl. i>in<( aulent, inquit S. .\ugusliuus, 1. 1
Terlullianus lib. de velandisVirginibus, e. 9; lib. de sensum esse, ab eo dunlaxat Baptisnium daii posse,
Bapiismo, c. 17; lib. de Prœscripiionibus, e. -51; qui illum accepit : imô conlrarium plané sensum pra;
S. Epiplianius hx'resi 42 et 79 ; conc. Canliagi- se ferre videnlur, isluni scilicet : sicut Baptismus ex
Resp. his et pluribus aliis lestimoniis excludi dun- lia ab omnibus in periculo necessitalis indiscriuiiua-
laxat mulieres ab ordinarià et solemni adminisira- tim dari polcsl. Sensum bunc eonliruiat idem TertulL
lione Baptismi, quod ultrô concedimus ; ac manifesté cùm ail Bapiismum œquc Dci caisum ab omnibus
palet ex lecliono testimoniorum, qu;claudala snni. cxerceri.
Objicies 5° contra Bapiismum datuni à non bapli- Ad eoufirmalionem, dico S. Hieronymum ibi per
zaïis, nonnulla vclerum tcslimonia. Cbristianum non inlclligcre eum qui Bapiismum sus-
1° Tertulliani qui, lib. de Bapiismo, c. 17, probans cepii , sed eum qui veram et calliolicani liabcl fidcn»
475 OliVï'M- m \!'l 11- 1)1 MI.MSTKU liAl'ilSMI. 474
<'lirisli;iiiain, lit pali-l C!C vorliis iimiifiliali' siilijci lis : coiicessis in Beiilenlii'i liebapti/.aiitiiiin, qiioniin sri-
/liVfi/iHS, iii(|iiil, ml .li;'i()j<)s, III i/iiii I'kIc hiiiiliuilKS isC li<'('t isliid cial pahnaiit riiiidMiiii'iilnin : iNi'ino datipiod
lieiii|io in cik i|iiain prolilciiliir Ariaiii. Scilicrt vît loci iiiiii babcl ;llciiliii non babeiit lia|itisnMini; cigo, etc.
|ii'('Miit saiicltis (iiiclor Lticiroriiiiiuiii, qui laicos ub I QuDipiideiii piincipio gratis eisconccsso, rcpoimntSS.
l'iiisciiiiis Aiianis bapli/.atos et luriiitciitcs i('(:i|)it;liat l'alics , et ipiidcin apposilé ad siibjeci coiiliover-
siiio iii>V() llaptisiiio, ipsos voio rpisiopus, Molllli^i in siaiii, quod siciil ii l!a|ilisniinh non aiiiilliinl, ijniab lOc-
(lihcriniiiiis batu' iuliUitubat rationrni, qnbd luiiipc- coiiCercndi ainittil, ipii se ab uiiitaleEcclesiie séparai;
biiciisab Ai'iaiio episcupo bapli/.ntiis (idem lialnTct •ilque ita lia;rctici cpiscopi et sacerdoles validé bapli-
vi'iiisi|iio essi'l r.liiisliaiiiis, atb'ôiiue pur piniitiiiliaiii zant. Malè igitiir ex bik coniin ait;uinentandi ratione
cnioiiilaii (biiila\;U ik'borta ; (.iiiii voro cpiscopiis inl'c'itur, ccnsuisse illos liaplisiiniin ab eo ibiiitaxal
Ariamis pi'oploi' di^iiilaloin slaliis non pussui iiilci' posse conlcni , qui baptizatiis cssct; lU- iUn ct»;nini
pii'nituntcà acloiilii, nccessc crat emu à siio extitli;re Baplisnio nulla tune crat eontrovcrsia, soi! taiili'iin
oïdiiio, adco(pie inlor meros reccnseri laicos. Uanc de vcrilate Baptisini ab lia;i'cticis coUati.
vi'iù lalionini plaiu' incptani osso ostendil sanclus Ad quailiini : Salis constal ex diclis, duljiiiiii lè-
doflor; ileindo piiibal, piimnin bujiis coiiipaialionis vera biisse aliquando S. Augiisliniiiii cii'ca liaptisniinn
incmbruii), nonipc laiciini ab cpiscopo Ariane liaiili- dat'un al) infideli ; veiùni I. 7 de IJaptisiiio c. Ij"!,
zalinii lideni liabcrc &n\ essu Ciiristianuni, onininù absobilè iironunliat, l'aliim esse euicuiiiqiic cl à qui-
falsuni esse, qnia lides in (pià baptizatiis fuil, et buscnniqiie vcrbis evangeiicis coiiferatiir.
quaiu professuâ est, lidos est Aiiaiia; lldes anli'in i Ad qtiiiiliiiM : (ircgorlus III Inquitiir de iis pai;aiiis
sliaiio faclus est Cbristiauus? Quod si pcr pœniten- non obsei'vaveiaiit, qiios idcirco jiibet dciiiio bapii-
liaplismi.
meretur. Itaque cinn ait sanctus doetor niii esse no-
vani m Chrhlianus quisquam faclus sit ab eo qui non Qua'ies 1 "
an sit aliquis ordo servaridus inler mi-
fuit Chrislianus, pcr Cbrislianiim intelligit cum, qui nistros Uapiismi in nccessilate — Resp. affiinialivè.
profoclo non babcl qui sciens ab Aiianis, quibus sia; Modiol., parle i, de Minislro Baplisnii, prœsente
adbxrel, luit bapti/.alus ; non veto eum qui simpliciler clerico neque rursiis cicricus prœsente subdiacono; hic-
baplizatus est. que itidem coruni diacano ; nemo prœterea ^orum co-
Ad sccundum respondco cuin Mendosâ in nolis ad ,
rsm sacerdale baptizare aiideat : ipse aulem nàril, sibi
licere baptizare etiam prœsente suo cpiscopo
liunc caiiononi : Qui doccl fulelcm, qui Invacrnm suuin ;
(1 ).
,
(Ij Attanion... pnBdictus ordo graves obcausas in-
non negal inftdclem id facere posse, sed cupit esse fide- verti débet obslclrix riliim Baplisnii benè edo-
: si<'
/ei». Sou, ut loquitm- illustiissinius ac doctissimus cta, anteiioncnda csl iniporilo mari vcl inlideli, qiiin et
parncbo propler indccenliain, si iiilans nccdùm om-
,
Albaspimicus suis ilidoiii in citatuui canoneui obseiva-
ninô cditus sit. Idem est dediacono respectu sacerdo-
tionilius ; Canon isle non ail, si in morte catccltumcni tis, si is vel siinoniacè pretiuni cxigat pi'o Baptisnio.
unns laicns tanlùiii adesse videatur; imi) contra subin- vel juste pncsuniatur eiiin adniiiiisli-atiirns in slatu
peccali , aut censura^ , à qiià absoivi non satagat.
telligi vult, si pturcs laici lali lempore )ion defuerinl, '>
biganti esse paieront; quns quidem conditiones in uno sunt, rébus, graviter peccarct sacerdos, qui pra;-
laico qui baptizel, rcquirit ille canan qubd eo modo sit
senle cpiscopo baptizarct aliqiicm cujiis nculcr pa- ,
,
vcnissctbignmns, unustanliim idcmqiie pœnitcns, canon i supra ndrit sacerdos sibi licere baptizare etiam prœsente
ille dccrevisset, vcl si omnia illa impedimenta sese oblu- suo episcopo.
Ussent, ab eo potuisse sacrum Baplisma An vero graviter qnoquc pcccet laicus homo vel
conferri. Ilacle-
obstelrix, si prœsentibus subdiaconis baptizel, coa-
nùs illuslrissimus Albaspin:iîus. Uno vcrbo, sensus trovertilur; negant alii quia subdiaconiis nullinn ,
canonis est ubi preniit iiecessilas et plures adsunt , eliam iiiclioalum in ordinalione siià recepit jns bapli-
laici qui niorienti catocliumeno per Baptisniuni pos- zandi uiide ei nonnisi levis inf'crtur injuria ab iis qui
;
dici potest quod slaliin de Icnipore aiel)at Teitullia- q. 67, arl. 6, videretur esse contra rationem minislerii :
nns, locnni onnieni Doniini esse, et liabileni Bapli- liomo enim non baptizat, nisi ut nmiistcr
Christi et vices
snio. AUjue id servaluni priinilùs , eiun deessent
ejus gerens. Vndc sicut unus est Christus,
Ciiristianis ila ûportet
piiblica tenipla in quibus synaxes suas
celebrarenl. Nunc et jani piidem exlra ecclcsias esse unum ministrum qui Christum reprœsentet : propter
baptizare illicilum. In ecclesiis , ait c:in. 19, concilii quod siijnnnter Apostolus dicit, Eplies. i : (Inus Domi-
Trullani , non in domilms , mil privalk oratoriis Bnpli- nus, una /ides, unum Baptisma. Et ide'o contraria in-
snia ccUbrelur : conlra facicns clericuH dcponatur, tnictis
tcntio videtur excludere Baptismi Sacramenlum. Eaden»
excommunkclur ; et concibuni Meldinse, can. 48 :
Nenio Presbyterorum baplizare prœsumat nisi in eccle- quoque videtur esse ralio, si nempe loco istorum ver-
siis bnplismatibus nisi causa œijritiidinis vel ceriœne-
, ,
borum, nos te baptizamus, dicerelnr Grœcorum more,
cessihuis. Si (piandoque, ait cilatuin Uituale, p. 51
,
Boptizatitr servus Clirisli, etc., quia unusquisqnc ex
ex ticenlià DD. cpiscopi infans buplizelur sine cœremo-
niis, id pet vel in parochiali ecclesià, aul domi in ca- illis ministris significaret se partialcm lantûm esse
pellà seu oratorio cnm aquâ baplismnli prœsente scm- et inadsequatam causam
, , ministerialem Baptismi;
per paroclio si non ipse biiplizel. Veriim si neque ca-
,
quod pugnat cum inslitulione hnjus Sacramenli à
pella neque oratorium sit in illn
, domo ponalur sujier
,
Diensnm cubiculi imago crucifixi , cum duobus cereis ar- Chrislo factà.
denlibus. Vel singuli illi niinislri lanquàm causse totales eju-
Ab hàe lege excipiuntur infantes regum et princi-
sdem Sacramenli simul aqiiam effiindentes dicunt :
pum ex Clément, unicà De Baptisino etc. , qui pro-
, ,
inde in capellis dnniesticis baptizari possunt tum Ego le bapiizo, etc., et hoc casu ralum essel Sacra-
aquâ de more benedictà. menlum • Quia, inquit S. Th., ibid.,!(/pr(7t(e exprime~
Ex his, ail Sylviiis, benè adverlant paroclii ncqua- ,
rel suam intmtionem, quasi ipse singulariter Bapti-
quàm sibi ticere ud inslantidm eorum nobilium qui ne-
que sunt rcijcs neque principes ipsorum pueros vel in
,
smum conferrel.
, ,
que baptizare sine sotemnitate exlra casum necessilalis. Sacramenlum non perficil non qui proferret verba, ;
Qiioeres 2° an parochus aliquando propriâ.auctori- quia verba sine aquâBaptismum non perficiunt, ipse
tate Biiplisnunn iid'antis dilTerrc possit. R. Al'lii- — aulcni aquam non effimderel. lia S Th., loco citato.
mat. modo l°nibii subsit periculi; 2° suljsil légitima
diflerendi ratio, puta utjuxta pristinuni Ecclesià; mo- Quœres 3" an possil aliquis seipsum baptizare. —
rem Pascbic vel Poniecostes pervigilio
infantes in Rcsp. négative, quia esl conlra institulionem Christi,.
baptizonlur; 5° et niliil in contrarium diœcesanà loge qui ministrum et suhjeclum Baptismi aperlè dislin-
consiitulum fueril liiec eniin si, v. g., vetet, ne
:
—
iniô peccabit graviter obligando ad revelationem banc ;
jmatœ , uti adversits nonnullos judices demonstrat Go-
luni quia est id ad infamalionom occtdti stupraloris bal , etc.
adigcre; lum quia grave orietur scandalum, si idem, Quaîres i" an teneatur obsletrix formain et modum
ut quandoque cvenil, intelligatur esse prolis parens ,
Baptismi callere. —
R. affirmai. id(iue tum tilulo
qui malris frater, ne quid pejus dicam. charitatis , ne, quod crebrô linieri polest, anima; quas.
Quod si, addit Henricus à S. Ignat. , n. 112 paro- ,
Christus prelioso sanguine redemit, a;'ternùm perçant;
chus ad id coegeric jubentc episcopo, non estarguendus : tum cl aliquo juslitiie tilulo quia ad id munus in ne- ,
quia prœsumere potest et débet episcopo non déesse ju- cossitate obeundum scmetipsas videninr devovisse ;;
stant causam ad id jubendum, v. g., ad providendum nec alià conditione seu à parochis seu à patri- ,
\'wh'H[ii lioc (li;ci'Oluiii liL. 3 Deci'el., (ilulu 42, c. \. qui ciini recli in aquis slarenl , alque pcdibus iniani
QiKi'i'Cs 4* an iiniis luini^ler possil siiiiul plurcs b qitistcrii parlera wngcrenl
corporis niolem , sui
lKi|>litari'. — ltrs|i. in casii nrgonlis iiuceNsiiuliii id susiinebanl.cujus prninde pdiidere non ilagrnvaban-
litM'i pusse ; tali iMiiin liaplisnio ncc inhtitutio Cliristi, tnr niiiiibtri bapll/;iijli's.
in'o lorinii consiiotii ri'pnynal. Cliristus ('>iii)i,ini]nil S. •i" In aliqnilius (Tclcsiis, ut in MLiliolaneiisi, epi-
'l'Ii., Iiic, qui jiriiiiijxililtr biiplizoï, fsl unus; srd mnlli siopus bapli/alorum pedes lavabat ; de ipio riln loqni-
fur ll(i|)(MiimHi rffinuiiltir iimim in Chmlo... ISeqiieper tur S. Anibrosius 1. 3 de Sacramentis, cap. 1 : Ascen-
/(OC i/ii('isi7ifmv(iir forma l'xdisia;, //iiin ptmnie non disti, inquil, de fonte, tptid srcutttm est ? Succinclus sa-
est ui\i siniiitiuri'fiemiiinimn, prasertim ciim plnralitcr cerdos summus, ticèt enim et presbijtcri fccerinl, tammt
iliiiilnr Mnllli. utlimo : llapliuinlcs eus, etc. crordinm ministcrii à summo est sacerdolc,
,
succinclus,
Qiiivres Mliin\6 (pii l'iiorinl olini riliis pnroipui circa inquum, summus sacerdos pedcs libi luvit.
desccndebaiit , sicut colliginius ex Ordiiie Romano et ; ipsc enira Pelagius in suâ ad Innocentium I Epistolà,
S. Ambrosi'j , lib. 2 de Sacramentis , c. 6 , alquc profilelur hancopinionemsibi percalumuiam imponi.
baplizandos de pondère sublatos aquis totos immer- lia tcstaturS. Auguslinus, 1. de Peccato originis.c. 17,
gcbant oloo inunctos. Ponit sacerdos , inquil Severus 18 et 19. Negabant quidem Pelagiani, Baplismnm
Alexandrinus , lib. de Baptisnio , olcum olivœ in vola necessariura esse parvulis ad babendam vilam œler-
mam'is suœ , totumque corpus ejtts qui baplizatur , ungit nam sed fatebantur necessarium ad obtinendura re-
;
et dimiltit illum in baptisterium , rcspiciens ad orien- gnum cœlorum inde est quôd ipsimel parvulos ad
;
Ilenriciani , iia dicli ab ilenrico Pelri de Bruis ;[ Torlullianus ilidem Afer, lib. de Baplismo, c. 18,
discipulo, ejusquc nequiiia; ac impielatis hoerede iie- pulat expedire magis si infsntium Baplisma dilfcratur,
gâruiit quoque parvulos capaces esse Baplisiiii. lia (lonec per œlalem sint raiionis compotes : cujus du-
refert S. Beinanliis, epislolà 241. plicem profert causam et rationem ; unam ex parte
Pelrus quoque Abailardus et Petrus de Brixià idem sponsorum qui exponuntsepericulo, ne infantes factas
docuêre , sictit colligimus ex conc. Lateranensi sub eorum nomine promissiones, irritas facianl; alleram
Innocenlio II, can. 23. ex parte obligalionum quœ per Baplismum contrabuu-
Catliari quoque, qui non longé ab liis temporibus lur : Qiiid cnim, inquit, necesse est sponsorcs etiam pe-
plures sermones edidil Eckberlus monachus, in eum promissiones possunt, et proventn malœ indolis falli.
Jem errorem al)iisse niemorantur. Ail quidem Dominus : Nolile illos proliibere veitire ad
Ex Novaloribus superioris secub , Anabaptistœ sic me. Yenianl ergo , diim adolescunt quid feslinal in-
dicli quôd baplizalos in infanlià, ciim ad indullam nocens œtas ad remissionem peccatorum ( innocentes
pcrvenissenl œlaleni , iterùm bapiizarenl, eo quod vocal infantes, per exclusionera peccaloruniaclualium,
Baplismum infanlibus collalum nuUum prorsùs exisli- non verù originalis ) ? Si pondus inleUigant Bnptismi ,
Sloïkio qui cùni Lulbero primùm adbssissel , ab eo lione, dispositioiie ac œtate, nominatira verù innuptis
,
postea deficiens , et insolitas jaclans sibi factas pcr propier leniationes quibus obnoxii sunl, Baplismi
Micbaelem arcbangelum revclationes , Witlembergâ cunctalionem meliorem esse contendil.
puisns inccrlisqnc sodibus per Thuringiam vagalus ,
S. Gregorius Nazianzenus, Oraiione lO, quse est In
spccie sanciiialis ,
quani egregiè meiiliobalur ,
apud sanctum Baplisma , censet quoque anle Iricnnium
slolidum ruslicoruni vulgus lideni invenit. llonim paivulos non esse baptizandos , nisi immi lente peri-
Iiisloriani scripsêrc Arnoldus Mesbovius , et Joannes culo; quanquiim vcbemenlerinvcbitur adv^rsùs adul-
scribil pucrolinn Baplisma esse borrendam abomina- Ab eâdem sentenlià non muliùm abhorruisse vide-
tioncni, Spiritùs sancli exslinclioneni ,
régni Chiisti tur Erasraus fragmenlo cpistoliB intcr cas qiias ciini
conculcaiiouem, Clirisli abnegalionem, etc. Illius va- vità cjus Leidaî edidil Paulns Merula anno 1G07, non
ria argunienla refert et refellit Calvinus, lib. i Insii- tanicn Ecclesloe consuetudinem rejicil; diserte quippu
epistolà de Baplismo ad viruni nobilem, tanquàni IVa- leverint, inteirogandos esse an ratas habeant prnmissionci
per eorum sponsorcs factas quod si rccusaverint cas
trcs agnovère et recepêre eos qui in infanlià liaptiïa- 1 ;
atios senlentiam ipsorum répudiantes non perscqnanlur. Co.Ncixsio. — Infantes sunl Baplismi capaces, cl ex-
-
res Lulherani et Calvinislce boc nixi principio, Ba- Dua: sunl conclusionis partes.
plismum esse sigillum et oljsignationem fœderis initi l'robalur prima pars ex Scripluris.
Deum intérêt Cbriilianos, coniendnnl solos fidelium, Quadruplex ex Scripluris argumentum colligeniiis:
non vero infidelium filios baptizandos esse : qnod si ncnipo à pi'ccccplo Baplismi universali; à ncccssitalc
contingal infantes niori sine Baplismo, eos à rcgno illius; ab cffoclu ; deniqucab exemple et parilalc.
1
"
A prxccplo Baplismi universali quod dédit Cliri-
cœlorum non excluduut.
slus, Mallb. 28, v. 19, bis verbis : Enntcs, docetc omnes
Circa secundum, an nenipc expédiât infantes bapti-
génies , baptizantes eos in nomine Patris ,
el Filii, et
zare.
Afrieâ episcopi eos non dcbere Spiritùs ianc:i. lîuc autem priccepto volnisse Cbrislum,
Opinio fuit Fidi in ,
iisi|iir m\ ((iiisiiimiialioiii'in seculoniiii ; liiiii vcm Ec- gnilieal, (piàin accedeie, .scu appi(i|iinquan!.
cli'si:) iiiiii adiilius luiili'iiii , scd et iiil'.iiiUs coiii- 3" Ab rllectu Baplismi qui posilus est ni remissio-
])10('t:itiii', iiuxliis oliaii) illc ad iilri)Si|iio porlimU ac- iie pcccatoruni, et interiori anima; pcr gratiain rciçs
nerationc, Act. 2, v. 38
conniiodalo ot appositô ad oundilioiiuiii eortini ; ila iil ; Joan. 3, v. fi ; ad TiHjin %
scilircl adidli piiiis doccaiiliir, i|iiàiii lia|ill/.ciiliii', iii- V. .'), tnide sic arguimus: Qui capaces sunt edtcf'is
Ciiilos vci'6 |iiiiiio hapli/.i'iiliir, tiun siio l<'iii|ioro doccaii- Baplismi , ii capaces (pioipie censeri dcbcnt ips.us
liii. Ttiiii<|iiia aiiliiliosis id postidai'C vidcliir; naniomNcs Baplismi ;
quibus enim res signilicala i)otest coi. veni-
(/i'H(('.s vidiMiUiribiopponi oiiiiiibiisclsiilisJiid;i!is, siciit re, iis et signuni bujusrei potcsl communicaii alij.-i
;
jiKsinlat diserimcii veteris et iiovi Teslamcnll : siciil infantes sunt capaces ell'eciùs Baplismi , remissmnis
igiliir iiilii' .ludii'iis non adnlli niodô , sed infantes scilicel [peccati originalis quod nascendo coiitraxe-
l'ii'ciiMiiidoliantiir ; ita ([noipie iii iiovo l'œdcri; non runl, et inleiioris regeneiationis et innovalionis.
2° A neeossitale liaplisini pio ubtinendo logno en;- Jnd;corum, qnx Jud;cis ipsis? ergo X'què capaces sunt
lornni. Joan. 3, v. f> : !Sisi <iins reiuitus fuerit ex aqmi graliic, et conscqucnler mcdii seu signi practici quod
et Spirllu smiclo , non poWsl inlroirc in regnuin Dci. Cbrisuis instituit ad illam graliam fonnnnnicandaïu.
Generalis est Cliiisii coinniinatio, quic ipsos quoqiie 2° Infantes capaces sunt peccati quod nascendo con-
involvit infantes. Mirum saiiè est novatores adver- traliunt ; ergo et gratia) regenerantis : nisi velis plus
sùs Anabapiistas disputantes eo S. Joannis tcsli- |j
posse cnipam prinii parentisad bomines perdendos,
iiionio nli posse, (]uod ipsi negaiit de veio atpue Ba- quàm graliam Chrisli ad cosdcm servandos, quod
ptisnio intelligeiidnin esse , sicut dixini'is antea ; ex ccrtù impiuni videtur, et directe pugnat cum Apostolo
illo tanicii sic arguinius : Qui suiit capaces regni cœ- i
diccnte, Rom. 5, v. 20 : Ubi abundavit dclictum super- ,
lonim , ii quoipic capaces sunt Baplismi , sine quo abundavil gratta : ut sicut regnavit peccatmn in morlem,
ad rcgninn cœlornni peivenirc non possunt; atqui ila et gralia regnel per juslitiam in vilani œternam, per
infantes capaces sont legni cœlornni ; crgo, etc. Jesum Cliristum Dominum nosirum. 3° Expresse dé-
Minor prolialnr ex veil)is Cliristi, Mattli. 19, v. 14 : clarât Christus, c. 19 S. Matlb. jam citato, infantes
Sinite, inquit, pariulos,et uolite eos proliiberead meve- pertinere ad regnum cœlorum : ad iilud autem perti-
nire ; latium est enim regmim eœlorum. Idem legitur nere non possunt sine Baptisrao,dicente ipso Christo,
Marci 10, v. 14, et Lucae 18, v. IG, iibi Cliiistus cjus- Joan. 3, V. 5 Nisi guis renaliis fuerit ex aquâ
: et Spiritu
liiudi inl'anles jnbet ad se adduci , eos in ulnas acci- sancto, non polest inlroire in regnum Dei ; ergo necesse
pit, manns iis iniponit ac lienedicit ; ergo non sunt est ut capaces sint Baplismi.
buniilem et innoceiitcni vilani connnendare volueiil, aliquos non extilisse infantes; ii ergo simul cum aliis
an non etian; volnit signilicarc infanlileui xtateni non baptizali sunt.
esse alienam a rcgno cœloiuni , aùeôque à niediis in- A pariiate circumnsionls : tam quippe possunt et
stiiutis pro illius assecutione? Sensu quippc lilterali debent baptizari infantes in novo Testamenlo quàm
,
et histoiico veri à parentibus Clnisto pucii olferebau- poiuerint circumcidi in veleri. Parilas ostenditur,
lur, ut ipsis benediceret ; al cerlè coniplexus ille ac r quia uiriusquc par videtur nécessitas; 2° quia Ba-
benedietio significant infantes esse grati;e capaces, ptismus subrogatus est cireunicisioni, et ipsi successit
sicut et regni cœlorum. in novo fœdere , juxta Aposiolum, Coloss. 2, v. H et
Quôd verô citatis locis intelligantur infantes œtate, 12, qui in Baplismo Clirisiicircumcisionem non manu
non bumilitale solùin , patel ex noniine gncco quo factam agnoscil; 5" quia unus est utriusque fuiis;
usus est S. Lucas, vucanlur cnini fl^ifo, /9p-:yo,-
v. 15; circumcisio enim eral Sacramentuin initiationis
, quo
autem est infans adhuc in cunis et tcncllus plon'nn- , Ecclcsiœ veteri adunabantur et sociabantur infantes
que lactens, Luc» 1 , v. 41 et 44 ; 1 Pelii 2 , v. 2 circumcisi ;
per Baptismum quoque corpori Chrisli,
Idem S. Lucas ail quod parentes suos ad Clirisluni id est, Ecclesicc , copulanlur et socianlur quicumque
infantes affereb.int , nfoHf.po-,. Non est itaque (|u6d eo inilianlur; 4° quia idem per ulrumque Sacramen-
imperité Anabaptiste vini faciant in verbo , venire , i
luni significalur, nempe circumcisio interna cordis, et
485 DE BAPTISMO. igj
graliaregenerationis, cum hoc solùm discrimine, quôd î si infirmi , ul asr-olet , fuerint , et lac maternum non
Bapiisiiius verè et ex opère operato graliaai illam appeluni, eiium eùdem die, quâ nati sunt (si oblati [ue-
coiiferat , quam non coiiferebat circumcisio carnalis ;
rint) baptîzentur.
vêtus , sicul ostendimus iibi de Sacrameiilis in génè- Ex Bracarensi 111, an. 578, can. 7 : Placcat, inquit,
re ;
3" denique, quia gratia Dei imminuta non est, nec ut unusquisque episcopus per ecclesias suas hoc praci-
parcior, imô abundantior in navo Testamento : si (i /"'"', «' lii qui infantes suos ad Baptismum offerunt, si
qiiid eigo obstat a;las pueiilis in Baptismo , ne gra- quid volunturiè pro sua offerunt volo, susàpiattir ab eis.
tiam recipiat propter dcfectuni rationis, idem debùis- Denique, ul alia niulta prxteieamus , conc. Trid.,
set oljstaie impedimentum in circumcisione veteri. sess. 7, can. 15, de Baptismo, quam à majoribus
Quod si tanien non frustra Dei bénéficia jam tum per acceperai fidem et traditionem, canKlem déclarât cl
circumcisionem oblala fuère et concessa Judxorum confirmât bis verbis : Si quis dixerit pareulos, eb quhd
infantibus (quanquàm non exvi proprià circuracisio- actum credendi non habent , suscepto Baptismo , inter
nis) qnidni eadem, imoet majora seuanipliora Dei bé- Fidèles computandos non esse , ac propterea cùm ad
néficia per Baptismum infantibus in nova lege cou- annos discrelionis perienerinl , esse rcbaptizandos , aut
ferri aflirniabimus? Tantô enim prœstant Sacranienta prœstare oniitlere eorum Baplisma ,
quàm eos non uctit
nova veteribus, quanto les Cbristi legi Mosis superior proprio credentes baptizari in solà fide Ecclesiœ, ana-
Secuiida probatio ex constanli (radilione Ecclesiœ. Probatur eadem tradiiio ex testimoniis SS. Patrum.
Traditiûuem hanc ex conciiiorum decretis, ac SS. Ex S. Irenaeo, lib. 2 adversùs llœreses, cap. 22,
Tatrum testimoniis demonstramus. aliàs 59 : Dominus, inquit, omnis venit per semetipsum
Ex concibis quidera :
salvare; omnes, inquam ,
qui per eum renascuntur iii
Ex Cartbaginensi , cui 66 interfuêre episcopi sub Deum, infantes et parvules , et pneros , et juvenes el se-
sancto Cjpriano an. 253. In eo quippe proposita fuit, niores. Ide'o per omnem vcnit œtatem; et infantibus
agilata et defiuila qu,tstio à Fido episcopo excitata
infans factus, sanctificans infantes ; in parvulis parvulus,
an scilicet, infantes baptizari tantùm possent post hanc ipsam habenlcs œtatem.
sancliftcans
octavum à nativitate diem. In hoc (concilio) ait S.
,
Ex Origine, in cap. 6 Epistolâ; ad Rom.: Ecclesia,
Cyprianus, epistolâ S9 , ad Fidum ,
quoa tu puliibas
inquit, traditionem ub Aposlotis suscepit, eliam parvulis
esse [uciendum , nemo consensit ; sed univeni potiits
dure Baptismum. Sciebant enim illi quibus nujsterioriim
judicavimits , milli liominum nato misericordiain Dei et
sécréta commissa sunt divinorum, quia essent in omnibus
graliam denegandiim. Et postea : Porro si eliam yravis-
gènuinœ sordes pecculi ,
quœ per aquam et Spirilum
simis dclicloribus, el in Deum muUiim anle peccanlibtis
ablui deberent.
ciim poslcà credidcrint, remissio peccutorum datitr, el à
Ex Tertulliano, lib. scilicet de Baptismo, c. 18,
Bnplismo alqite à gralià nemo proliibelur ;
quanto magis
ubi etsi privatà suà scntentià velit Baptismi perceptio-
praliiberi non débet infuns, qui recens natus niliil pecca-
nem ad sclatem adultam differendam esse , co tanien
vit , nisi quhd secundiim Adam carnaliter natus , conla-
ipso non nbscnrè imuiit, suo tempore rcceplum fuisse
giutn mortis anliquœ prima nalivitale contraxil ?
in Ecclesia usum baptizandi infantes.
Hoc Decreto vêtus et Ecclesiœ ipsi coœva Christia-
norum lides ac iraditio confirmata fuit non nova Eô tendunt qu» ipsemet Tertullianus generatim
invecta doctrina. Sanctus enim Augustinus , epistolâ docet;cap. enim 17, lib. de Baptismo, indistincte
asserit eum esse r?um perdiii hominis, rpii Baptismum,
166, aliàs 28, ad IHeronymum, de iiàc definitione
Beutus Cyprianus non aliquod quem potuit, non adminislravit. El I. de Anima, cap.
ioquens, sic scribit :
decretum condens novum , sed Ecclesiœ (idem (irmissi- 59 et iO, exponens quâ ralione, juxla Apostolum, fdii
dum... mox natum rite baptizari passe cum suis qui- quasi designatos ^anctitalis , ac per hoc etiam sahttis ,
busdam coeptscopis censuil. juxla Domini d'finilionem : Nisi quis rcnntus fucrit,
Ex Mileviiano cui interfuit s.<nctus Augustinus an. etc., lia, inquit, omnis anima eb usque in Adam cen-
416, can. 2 ; Quicumque , iiiquit, parvuhs récentes ab setur donec in Christo recenseatur; tamdiii immunda,
uteris matrum baptizandos negat , aul dicit in remissio- quamdiii recenseatur. Censet igitur Tertullianus, infan-
nem quidem peccatorum eos baptizari, sed niliit ex Adam tes capaces esse salulis, ac proinde Bapiismi.
Ex S. Cypriano cpist. .^9 ad Fiduin , ubi ex pro-
irahere originalis peccati ,
quod regenerationis lavacro ,
Tarn altas apud fidulium animos radiées egcral \\xc definitione seu dccrelo concilii Carthaginensis , cujus
fldes quiiito seculo, ut ipsimet Pelagiani , originalis vcrba mox relata sunt.
Ex Gerundensi an. 517, can. S : De: parvulis, inquit, prorsits; si,quod periculum urgeat. Prœstat enim absque
qui nuper malerno ntero editisunt, plaeuil constitui, ut sensu sanclificnri , 7Hà»i sine sigillo et obsignatione
m QU.4!:sT. m. art. iii UK SUSCIPIKNTIIIUS BAPTISMUM. 48C
QbtCi'dtre-. Qmul iliiilcm l'oiilli'iiml S. lioclor , oxoiiiplo plismnni dilliin-nt, ne cito tarni et rnuiido niinn-
V.\ S, ('liiyNUsloino, lioiiiilià ail iiL'iipliylu>. llùc (te lOceli'sia, ul constat luiu ex addui'lis nimlo teslimu-
(iiusà, iiii|iiit, Wiiim iufiiitttilus huiiliiitmun, iil imii tint niis, tuni ex iis qn:e l'irea llaptisninni iliniciiriun uii-
ailuplio, liaredilus /Vii/i'iiiidis ClirUti , ut ejits mombra irregul.ires liabebaiilur ad sai iiis uiiliin's pi-rci-
,
excii)ilur ; (/«in omnis wtus piiccnto obiioj:iu , et idcb vulos biipliiulua, LH/ii iidvieierini, interroijiindos esse un
omiiis tvlas Sacriimento idoncii. nitum habere velint, quod patrini eorunt nomine, duut
Es S. Ilieroiiyiiio , epist, ail l,a;laiu, ubi COS scelei'is baptiiarcnlur, pollicilisunt ; et ubi se nolle responderini,
argiiit , i[iii Cliribliaiioi'iiiii iiil'aiiULiiis Uaplisni» rocu- suo esse urbitrio relinquendus, ncc ulià intérim pœuA
saveriiil. lit in liui; lib. ô coiilia l'clagiaiios , ailddtlo adehristiununi viliim eofieiidus, nisi ut nb b.uchurislia: uiio-
Cypriaiii tciiliinouio c\ Epislulù ail l-'idiiiii , coiicliidit ruinque Sacrumentorum perceptione mceunlur, donec
baplhandos esse infantes, non solùm in reynuni cœtorum, resipiscunt, anathenm sit.
de Geii. ad littoram cap. 23 : Consucludo, inqiiii, ma- enim ex pnibationibus, Apostolos intégras baptizàsse
ins Ecctesiœ in baptizandis parvulis nequuijuàm spcr- familias, in qnibus haud dubio ali(pn fuèrc infantes.
nenda est , neque ullu modo super flua depnlundu, nec Resp. 2" : Nego coiiscq. : Tum (piia tradilio, quai
omuinb credenda , nisi upusiolica esset tradiùo. Kl lib. altéra est fidei no^tra; régula, conslanter docel infan-
1 de peccaloruui Mcritis ac Remissionfc'Cap., 36. far- tes esse capaccs Baptismi, eosque debere bapiizari;
ttito ; inquit, baptizandos esse (Pelagiani) concednnt, silentium igitur ScripturiiD efficax lue argumentum mm
qui contra auctorilalem universw Ecclesiœ, procul dubio suppeditat .\naba|itistis, nisi cùm adversùs Luilieranos
per Dominum et Apostolos Irudilam, venire non postant. et Calvinislas pugnanl : isli etenini rejeclà Iraditionis
Denique serinone 10 , de veibis Apostoli , mine 177 : auetoritate. ab eo arg\nnento vix seso cxpedire un-
Nemo , inquit , vobis susurret doctrinas aliénas. Hoc quàn) possunt. Tum quia eisi nullum sit in Scripturis
Ecclesia semper Itabuil , semper tenuit ; hoc à majorum exemplum niulicris ad pariieii)alioiiem Eucbarislise
fide accepit ; hoc usque in fiuein perseverantcr custodil. adniiss.i;, non inde tamen reelé eoneludi po'.est, eas
Alla eJHsdem S. doctoris tcsliiuonia superiùs adducta vel incapaces esse illius porcipionda', velad cam non
sunt, cùm de ncce.ssitale Baplismi actiiin Cil. esse admittendas : parilas manifesta est.
Nonnullas li'ic ad coulirraationem nostrre conclusio- Instabis 1''
; Juxia mandatum Cliristi,Mailh. 28, ii
iiis proponit rationes Bellaniiinus, quas ex addiictis duniaxat sunt baptizandi, qui capaccs sunt doctrinas;
modo tiim Scripturs , tura SS. Patrum testinioniis ailenira Cbristus : Docele, baplizale omnes génies : sed
facile erit unicuiqiie inferre. infantes incapaces sunt doclrlns ; ergo et Baptismi :
Secunda pars concliisionis, nempe espedire ut in- ne(iue enim ibi, aiunt Sociniani, Cbristus agit de Ba-
fantes babtizentur, ptismo aquse, sed doctrince.
Probalur T'quia bomo à pueritià alicqi vivendi ra- Resp. dist. ant. : Qui capaces sunt doctrinsc, vel
tion! assuelus, lirmiùs in eà deiude persévérât ; alcjui cùm baplizanlur, vel postquàm baplizali sunt, con-
optandum est , ut in iis qure sunt christianse vi- cedo : cùm baplizantur duntaxal, ncgo. Cbristus igi-
tie bomo firmiter perseveret ; bonura igitur ipsi tur eô loci vult doctrinam Baplismo esse prxniitten-
si jugum ab adolescentià porta verit, Threnorum dam, quando aduiti baplizantur, de quibus potissi-
cap. 3, V. 27. mùm hic agit : Docenles eos servare omnia quœcumque
2" Quia perieulum xternse damnatiouis in quam in- prœcepi vobis. Quantum verô ad infantes, tamelsi
cidere posset infans, si forte sine Baptismo repente pnc tenellâ LCtate lune doctrin;e capaces non sint, sa-
moriatur, minime compensatur per fructuni qui cx- lis est si poslea doceaniur cùm ad usum rationis per-
pectatur ex diiatione Baptismi ;
prsesertini cùm eo yeneriiil. Adde quod verbum GrsDCum, que utitur S.
l'ructu non defraudentur infantes : quandoquidem Maiibœus, ;mrr/jsùr:xrs , propriè non lani significat
grandiores facti infornianlur Ecclesi» fide ac do- docere, quàm diseipulosfacere, quod lit etiam adnii-
ilriiià, ut nôrint quid in Baplismo promiserint per nislrando Baplismnm infanlibus, qui per illumCliri-
sponsores suos, oui fidem suamobstrinxerint, ac spon- slo, ejusque Religioni nomen dant ac spondent ob-
sionis suœ per totain vit» sériera semper meniores sequium, et consequenler ejus (iunt discipuli. Sic
sini ac custodes. Joan. i, V. i, /i«e>jTà,- soisïï, non est simpliciieu do-
3° Si adultaœlasadBaptismumexpectaretur, multl cere sed discipulos faeere, seu in discipliiue profes-
nialè cducati ac voluplalibiis dcdiii, aut recusarcnt sioncm adniiltere. Ilinc palet falsô prorsùs Socinianos
omnino bai>tizari, aut in ultimam usque obtatem Ba- assererc, citato S. Malibiei loco, Chrisluui non agero
487 DE BAPTISMO. 48S
«le B.iptisnio aqux, sed doclrinse : quippe de illo I Deum bencficio gratiœ excitanlis et proprio motu li-
Baptismo agit, de quo dixit Joaii. 3 : Nisi quis roiatus j
beri arbiti'ii converti : Qui enim creavit le sine te, ail
fuerit ex aqtià et SpMlu sanclo, non potest introire in re- S. Augustinus, non salvabit te sine te. El Gratia Dei me-
:
I
iisui'pavil : baplizavil âuleiu Clirislus cum Apostolis beri arbilrii nostri cooperalionem gratis; Dei niovonli
suis in verà et naluraii aquà. Recole quœ superiùs et excilanti , at infantes nec capaces sunt illarum dis-
I
dicta suiil, ciini adversùs Sociiiiaiios Bapiismi neces- posilionum , nec proprio motu volunlatis peccave-
1
sitaieni demonslrabamus. ! runt, sed aliéna tantùm volunlate, ncmpe primi pa-
liislabis 2° : Marci ulliino, Cbrislus ait : Qui cre- rentis, in quo omnes peccaveruut.
I
capaces pœnilenlice ; ergo et Baptismi. — Resp. 1° : circumsiantiarum miilatione, muiatiir, non anipliùs
Ul molestum illud Anabaptislarum telum decliiiaret Ecdesia infantes admiliit ad sacram niensani. —
Lutherus, eo absurditalis devenit aliquando, ut etiam Resp. 2° disparitatem apertam esse : Siquident, ait
in infanlibus, dùm baptizantur, fidei aclualis motum concilium, loco mox cilalo, infantes per Bapiismi lava-
agiioverit ; exemplo fretus Joannis Baplisl», qui in crum regcnerati, et CItrislo incorporati, adcplain jnm fi-
utero materno adbuc inclusus ad pi-.-cseniiam Vir- liorum Dei gi'tttiam in ilià œiaU amitlere non possunt ;
ginis Mari* exultavit, et Cbristum nondùm natum. Eucbaristia vero deslinatur lanqnàm alimenluni spi-
agnovit. Luc. 1, v. 41. Verùra tam pulidum figmen- riluale ad reparandas vires animx quse quotidianis
tum irrisére vel ipsimetLutberi discipuli : neque eô lapsibus imminnuniur cl iiifringunlur.
trabi débet exemplum Joannis Baptist», quod uni- Instabis denique : Non salis inlelligilur quà ratione
cum plané ac singulare luit, nisi forte volueril Lu- infans possit inleriùs renasci et renovari per graiiam
therus etiam in exemplum trabere asiiiam Balaani, baptisraalem. — Resp. mirum non esse si istud apertè
quse locuta est, Num. 22, v. 28, atque asinina expe- non intelligatur, i.ùm sit myslerium fidci, cujus na-
ctore consilia, ut loquilur S. Augustinus, episl. 187, lura est, ut sit >)bscurum ac maxime recondilum;
aliàs 57, ad Dardan., cap. 7, n. 24. — Resp. 2° bis in alioqui non ampliùs myslerium foret. Et verô quis
locis sermonem esse duntaxat de adultis. De illis concipit et exponere salis potest, quà ratione iradu-
enim agitur, ad (pios pra;dicationem suam, ut conver- Adami in omnes ejus poslcros ? nemo
catur peccatum
lerentur, Apostoli dirigebant, in quibus, ut Bapiismi ceriè. An negandum? absit. Salis ergo est
ideô
fruclum percipiant, praerequiritur fides, pœniten- quod sciamus Deo cujus inexbausta virtus est,
,
lia, cic. Infantes autem cùm proprii actùs sint inca- non déesse raodum quo possit infantes per gratiam
paces, actualem etiam fldem caelerasque prxvias dis- suam interiùs renovare qui enim de nibilo creavit :
posiiiones habere non possunt : lideles tamen rectc hominem, baud dnbiè potest et illuni ab ii.bicrente
dicuntur, à Sacramento fidei quod percipiunt; sicut labe peccati purgare.
reclè dicuntur raiionales, ab anima ralionali quà in- Objicies 2° contra secundam conclusionis parlem :
formantur, licèt raiionis acluni exercere non valeant. 1° Cbrislus anno a;taiis trigesimo baptizaïus est; quid
Instabis 5°: Inlidelis non est Baptismi capax ; at- ni igitur ad banc usque xtatem quisque suum dilfe-
qui infantes sunt infidèles, ulpnte qui fideni non ba- rat Baptismum ? — 2° Teriullianus et S. Gregorius
beant. — Resp.: Dist. maj. Infidcbs positive, id est, Nazianzenus exislimàrunl satius esse si Baptismus
qui contrario infidelitatis hal)itu vel actu laborat differalur ad pleniorem relaiem, in quà cognosccre
concedo; iniidelis négative, id est, qui fidcm non ba- quisque potest quibus se votis obsiringat ; duriim
bet actualem cujus est incapax, quales sunt infantes, quippe videlur infantes, cùm adoleverint, ol)iigare ad
nego. Fidem eiiim banc aciualeni in iis supplet fides id quod insciiet ignari voverunt. — 3° Multi ex veie-
Ecdesia; in quà baptizantur; et qucmadraodùni eis ribus dignitale et sanctilate conspicui viri Baptisniinn
nocere poicst pcccatum personale Adanii, cur ipsis ad provectiorem a;lalem dislulére, ut Constanlinus et
non proderit fides aliéna Ecclesix , accedente Bapti- Valentinianus imperatores ; sanclus ipso Ainbnisius
adultis pricexigi Baptismo, lum quia earuni capaces trigesimo baplizalus est, quia Baptismo non indiguil;
sunt, lum quia qui proprio voluntatis motu se à Deo sed Baplismum duntaxat insliiuerc tune voluil, cùm
avertit per peccaium actuale, ille débet quoque ad praedicalionera sujm auspicarrtur.
489 QU^.ST. m. AIIT. III. 1)K SUSCII'IENTIBUS HAI'TISMUM. 490
Ad sccutidinn : ralciniir Tcrtullianuiu i-t S. Gre- I (itllmc siiiiiiditin Adam non c»l, lecunditm Christiim
gurinin Naziaiucnnin in i'.\ fuisse sentenli:'!, l>cd ab Huit ])utt!si ifiiasci. Ncqnc ciiiat dici rcifencralio in ea
aliis SS. Patribus et à tol:^ KcclesiA U'm in parle de- pùU'iii quem ijeitera'io non prœcessil. lOàilciii intiuiio
serli suut, ntpole qui iiiliruiis aduiodinn nitercnlur iiliiiiuir lIlagi^,lel•, I. 4 Seul., disi. G, lillcrà II ; S
nioinejili.. Inde hic (ib:>i'r\aii(l,i Vincejjtii l.uiueiisis lliuiiias, iiic, (|. (i8, aii. Il, eialii.
reijiila Cuninionilurii, tap. r>!) : (Jiiii/i/iiii/ (unus V(;I aller Dices : liilaiis in uioro matc-rno iiiclusus verè jaiD
l'au'tnn ) (/luimris itlc sunctus et dociiis,(iimmvis qiisco- iialiis ceiisiilui- in Adam , ci'iiii cjiis conlraxeril pec-
pus, (luamvis coiifcssorct muriijr, prœicr umnes, aut etiiim caïuiii quidni igilur polciil
; in Iioc stalii pur ai|iiani
eonirit onines sciiscril; id intcr propriaset oeiultas et pri- reiiasci ?
viilas opinitmeulus, à eomniunis, publicœ acijenenilis sen- Conlinnaliir Infaiis capax csl sanciiliraiionis
: in
lentid'auctoriKitesecrctumsit; nec cum suntmo œlernœ sa- iileio , ul constat de lîcaià Virginc , Joanne liaplisià
lmis periculo, ju.ttti saerilegam schtsmuiieûriim constic- et Jcrcnii;\; ((uidni ergo polcrit renasci pcr gniiiani
tudinem, univérsulis doijmulis (i)i(ii/i((i veiitide dimissâ, Bapllsinatisï
uiiiiis lioininis seelemur errorem. Neipie porro duriun Kespoiidct S. Angiistiiriis , inox ciialà cpistolà ad
videri débet, si infantes, cùm adoleverinl, eoniiiel- Dardauum , iiirank'ni in ulcio matris iiiclusuni pro-
lanlur ad observa tioncm vitx cbristiana!; jugum \
priô natinn non deberc dici ; allas triplex naliviia.s
enim Christi suave est, cl onus ejus levé. foret adiiiillcnda , mia in utero , altéra ex nlero, 1er-
exempUim et anctorilatein trahi non debent. Qui olim siinpliciter secnnda nativitas appcllari. Contraint qiii-
alii, ut vdliqilalibus seeuriùs et diulii'is indulgerent, tiani regencranlcni non potcst in eo slalu adipisci
opcribus sesc prxpararent. Priores scmper inipro- venirenon potest. Ncque hic objicienda sunt exempla
bavit Ecclcsia , cl advcrsiis eos SS. Patres sunmio eorum qui in utero matcrno sanclificanlem gratiani
zelo ac studio inveliebaulur ;
posterioruni vcro, et si perceperunl : qua; enim ex singidari et plané exlra-
laudarcnl pietatom, non sempcr probàrunt consiliuni; ordinarià Dei gralià ac polenlià facta sunt , in excm-
unde si in leclo propler indrmitatem baplizari com- plum trahi non debent, cùm liabcaraus in Scripturis
pellereutur, eos irregularcs cl ad sacros Ordincs pcr- expressam Christi volunlatem bis verbis : Nisi quis
cipiendos iidiabiles habuère; quo cerlè significabant renatus fuerit ex aquà et Spiritu sancto , 7ion potest
ilii vctcres, sibi niinimô probari illam dilationcm introire in regnum cœlorunt.
Jlaplismi quocumque tandem fieret praiiexlu. Quseres 2° an infantes aliquà lanlùm suî parle iii
quo casu ccrlum est illos non posse baplizari : vel ila quœcumque alia pars egrediatur periculo imminente.
,
esse in utero materno incluses, ut tamcn cujusdam Quia tamen in nullâ exteriorum partium integritas vital
instrumenti ope possit aqua ad illos delerri, quo casu itacon»stit, sicut in capilc, videtur quibnsdam quod
nonnulli existiuiant, urgente mortis peiiculo, posse propter dubium quùcumque alià parte corporis abtutâ,
,
eos sic baplizari ; si tamen posteà foras prodeant, ac puer post perfeetam nalivilutem sit baptizandus sub liùc
perfectè nascantur, debeie eos sub condilione reb;;- forma Si non es baplizutus, ego
: te baptizo, etc. Do illà
plizari, quia non constat de veritate et validilate prio- forma condilionali baplizandi dubio
in , dixiinus in
.ris Baptismalis : negaiit alii posse eos ullalcnùs bapli- traclatu de Satramenlis in génère, q. 1 , an. C, in
zari, quia, iuquiunt, débet priiis aliqiiis nasci, quàm !
fine.
possit per Baplismum renasci. Ralioucm liane addu- Qureres 5° an baplizandi sint partus monstrosi. —
cil S. Auguslinus, I. de peccat. Merilis et Ueraissione, Resp. diligenier esse attendendura , utrijm naiuram
c. 27 Sacramenlum Baplismi, inquit, profectb Sacra-
:
rciineanl hominis necne: de lioc verô polissimùm
mentum regcnerationis est. Quocirea sicut liomo (jui non ferri débet judicium ex capile, ulpote supremà imo
vixerit, mort non potest; et qui mortuus non fuerit, re- et dignissimà corporis parte, ralionis domicilio, et in
surqere non polest ita qui natus non fuerit, renasci non
; quà omnes vigent sensus. Si formam hominis reii-
putest. Idem repolit, cpist. 187, aliis 57, ad Darda- ncant, debent baplizari , licèt membrum aliquod non
num. Idem quoque docet Isidorus, I. 1 Senieniia- principale vel deficiat, vel rcduudet: si longiùs verô
rum, cap. 22 Qui in maternis, inquit, uteris stint,
:
ab hominis forma abcanl, vel superioris corporis
ideb cum matre bnpiiiari non possunt, quia qui natux parte bestiam potiùs reprxsenteiil, plané à Baplismo
m. XXI.
10
4ni HE BAPi ISMO. 402
est absiineiulum. Quôil si gcmcUi sibi invicem sini Utriim infuldmm fdii invitis parcnlibus baplizari ^/.^s-
gralià saUilai'i Baptismi débet excludi propier vitiuiu Itomo el vii'is, liaplizanduni esse fueluiu (jui bumanila-
tis el vilic indiciis carcl. Si apcrlo iuvolucro fœtus liu-
parenluin, ut docet S. Auguslintis, cpist. 250, aliàs "5,
mana; lornia; vesligia piodat, illuni esse liaplizaiuliiin
ad Auxiliam F.piscopuni. Et ut loquitur S. Cyprianus, sub conditiono Si tu non es bapiizatus. Ncc iiiiuicrilo
:
cpist. 59 ad Fiduni: Hœc fuit in concilio nostia sen- jubenlur confessarii gravidani vel coiijugatani nionrre
leminim, ut in casu uburlùs, fœlui suo Baptismi gia-
Iciitin, il Baptismo atque à gratià Dei qui omnibus miseri-
liam inlundi curel.
cors el benujnus clpius esl, nemincm per nosdebcre pro- Df Baptismo fœtus nonditin nnli.
liiberi. Exorla esl conlroversia tlieologos iiitcr veleres, qui-
bus acceiUiiit non [laiici recenliores, inleniue pleros-
De infantibus verô expositis , si iiuUà via possil
qiie receuliores de Baptismo fœlûs iiondiiiii nali prr ;
coquosci eos esse baptizatos , baplizandi suni. Sequa- natiim bic inlelligilur qui in lucem prodiil concnr- ;
lur unusquisque in ejusmodi circunistantiis praxim danl cniui nnincs in periculo mortis quamque corpoiis
S113C Ecclesia; in ritualibus expressam (I). parieni cniissaiii, ba|ilizaudaiii esse, el in \anuiii leii-
tari Ba|)lisninm si infans in uiero nialris ila claudalnr,
(l) De tempore quo parvuli baptizari debeanl. ul ad ipsum aqua pervenire nequeat si vcro iulrndiici ;
edlclnni Ludovici Magni quo jubehalur baptizari in- invulvitiir an valeal Baplisuius disceplaliir. Duplex
, ,
fitntcm inlra viginli et quatuor lioras ab orlu. Tuui esl seule, lia : V
veleriiui, quibns concordaul inulli
Ipnijioris lioc niandalinn , civili auclorilate inipositnni recenliores, conlendeiitium iii\alidnmesse B.iplisnuim
fiilliiniquc pbuiniùin valiiit , ab episcnpis heuc acce- ex verbis Chrisli, Msi quis rcnutus fuerit, ele, pei' qua;
plum, et adliuc ritualibus vice legis inscripsuni ; iii foro signilicatur iiilanleni nondiiiii natiiin reiiasci iiiiii pos-
autcni civili paulo pDSt obsoluit, vini tanien in ioro ec- se cni scnleulix S. Tbnmas argumenlis e\ S. Augii-
;
clins baptizandonim inCantinni, ipso qno nali sunl clic, proquâ eliain mililant voces KilualisKumaiii, cl alio-
euram oniilteret, vel parochianos Irciiuenti uionitioue rmn riiualiuui ferè oniniiiin neino in utero inalris
:
cJoctos lalis jussi faccrc uegligeret. Diœcesana crgo clausiis baplizari debcl. 2° Uccculiorum pleroruniijiie
pra'scriijtio legis virlutcui balicl , ila ut ([uibusdani asseieiiliuin, jani in utero malris vivcre cl aniinari
pro peceato niiirlali liabeaKu' baplizandi per longuni inl'aiitem, et ex lioc lempore quo vilà l'iuilur, nalum
lenipus dilalio quid auteni iulcrvalli cunplectanlur
:
dici posse, si ipiidem de Cbrislo ad'iuc in utero B.
\oces ill;o, per maijnum lempus seu diulHnt, pauci con- Virgiiiis MariiC ineluso aiigeliis dixil, Mallli. f, 20 :
sia lluctuat, pleris(iMe constilnmiibns giavilcr pec- inl'aiis in utero suKieienler nains viderelur, ul (uigi-
caii, si ultràdecein dies prolaiavelnrBaptismuiiK liani uale peccaluni eonlialicret, iiisullieieuter aulciu i.a-
non periclitanlis. Oiccci'sana; logis ubi spéciale sta- Uis, ul luijiis labis iiolain exiierel. Qui niali cap;ix
tnuiin lioras etdii'S expcndit, pra'sci'ii)lis(pii se subdu- esse judiealur et niedieiii;e sil capax, :equuin diieunl.
ci'rct parocims aut vicarius, reinisso nllra leiipus ba- De ritualiuiii anclorilale nulla l.ic occurril disce);l.!tio,
plisino, absque rationabili excusalione , peccatiun m siquidem , ciini pra'Siippoiianl ulero ma-
aquani in
mortale incidisse videretnr. Seciis aulum lierel, si pn- lerno ad uil'aulein per\eiiire non pusse
qu;e dircclè ,
trini nialriruïvc expeclandcirinn causa, diuii non in- liypollicsis l;ic ni possibilis dalur, extra (luaslioneni
lans periclilaretur nccesse essot ni procrastinarc pa-
,
vagalnr liorum respousum. Aliuiidè ciiiii in dubio
rentes cogerentnr; iniô et abessct culpa etiam Icvis, Uilior et in graliain hujus de (|no agilur mclior seiilen-
cà lanien condilionc, ut si possenl,ab episcopodi^pcn- lia sil eligenda, l'ruslià illuslria iiomiiia jattarent al-
sationeni poscerenl, sique diutiiisessel cxpedaaduni, Icrius opiiiionis assèche. Prudenlissimé eigo Benedi-
postulanda essel liceiitia privalini baplizandi, et per clns XIV, de Synode diœeesanà ,1.7, cap. 5 , siatnit
icnipns aliquod c;Tercninniis absliiiendi. cbirurgos vel obsleli ices debere condilionaliler infanli
De Biiplisnio (œtuum uboriivorum. confcrre Baptismmu , ileiiimque foras prodeunli sub
Quibusdam visuni esl aniuiaui nonnisi in corpore condilionc Sacranienluin largiri. Quà de obligalioiie
organis recté instrucio vcrsari posse; Ari^toielis sen- eos monilos haberedebcnl parocbi.
lenlià innivi, vit;ie el anini:e veliiti dieni dicuulel as- De Baptismo moustrormn.
signant, sieqne ((uadringenta dies niaribns , octuginla Aliquando accidil ul parlus à nalunc legibus el
feininis indicant, ut fœlus anima donclnr inlclici au- ; consueliidinibus abburreat, n^onsirique uoniiiie ali-
ic.'iii iiiler nlrnmque sexuni discrimine, sir|uidem cou- quid porleiitosiim in lumen prodeal; (juibus exenii.lis
si.'ieodcm parla geniollos uuuui uiarem, allerum fe- scalcnl et veterum el rccenlionim liislori:c. Qno in
miaani edilos sx'piùs li'isse, vitàque pailler cl orga- casn investigandum est an feiiiinca prodnclio sil ca-
iinrum nsu bcnè inslructorum lunclos liiisse. lllis au- pite et peclore inslruita, an vcro iiidjgcsla matci r;i
leai eli.iin ancloribus, (]ui teiu|uis qno aniniatus esl iiiliil linniani pr;c se ferai. In ulioqiie lasu liajiliz.u.da
l'iéuis iud.iganliu-, acce|iliMn esl, ni c;elens, ante par- erit :iii primo, absolulè, si forma liumana, id el
liiui faUii linmano aniinani inlundi ap[)osilani sen- ; capul et peclus apparcant; condilionaliler et sub li r
lenliaui liuiocenliiis M, anno 107!), cxpludendam cen- nuilà Si tu es capax, ego le buptiio , si dubiis lauit.ii
suit : cni concord lit omnes arlis incdica; niagistri. sigiiis seprodal liniiianilas. In secundo, condilional.
Inio et (^angiamila , anle qnadragcsiiniini dieni IVedis 1er laiilùm adminislrelur Baiilismns, liâe Curmulà, i.
liuiuanns, indislinclo sexii auinià Irui asserit, cousl-ii- lu es homo, elc.
liunUpie nunc ferme omnes (|ui nialcriani traclavc- Si umlierem ex beslii concepisse, quod incrediij I-..
runl. Superesl aulem ut précise dics absignclur qno baplizandus non e>sel, siipiiileii!
esl, ciin-.larel, p;;rliis
anima fœlui datur, placolque magis seutentia quac ex seminc Adaïui non desccndil; si vcro ex liomine
ciinlroversias inextrieabilcs diriiiicns, ex inilà eun- bcsliam, prodiielioni B iplismus eonlerri deberct.
ceplione prsesenteni in fœlu esse coi'lendit. Unde Quoluplex balieii dcbeal monsUuni, (piod buniana;
40S OiJ.EST. m \UT. III. HE SlSCiriENTIBUS UAI'TISMUM. /.')l
iiivllis pareiilibii» lullaium , oimios ciiucediiiil llieo- CoNCLUsio. Filii iidideliuni non dcbcnl invilis paien-
luiîi , ([iiia 110111(11! MiliMiUis |i.irriilimi , iiilciilio cl lidcs libiis bapii^ari, nisi sinl servililcr subjccli, aiit lu
deliinn , ipii civililor lanliini siitiditi snni piineipilius .Mii sniil arbitiii , snu^ cl elcelionis. In diiliio an puer
(|iii liaplisiniim cxpelil , ralionis nsmii babeal, jiidi-
clnisiianis, posse Utile invilis eonnii parenlilins
caiidiJiii In l'avoreni liapllsiiil si seplrnuiiini coiiipli-
,
bapti^ari. SiiiU qui cum S. Tlionià iieganl id esse li- verll; Inio eliamsi mm eomplcveril, si perleiiliini sit
cituin : iiiii'i iioiiniilll conU'iuliiiil, neipiideni lilios iiili- ne deinceps, dellcicnlibus ininislris, baiiii/.ari non
possil.
delimn , (jui servililer subditi siint priiicipibus cliri-
Siipponeiul 4° iiuermn, si pareiilmn alleruler coii-
slianis, pusse invilis parenlibus liapli/.ari, ni Caprco- seiilial, relucianle alio bapll/.andmn esse: 1 (|uia "
lusin 4, dist. 5, q. 1 , an. 5; Maisiliiis in l, (|. i, talis eoiiseiisiis ab eu daliir, (|iii jus babil , et i|niclein
Lauiioiiis dotlor Parisieiisis poliiis, ntpole di\ino jiiri ecuigriinm niagis; tJ" quia
ai'l. 4, dubio 2, et alii.
idem consensus veigll In nlililalem pueri cl l'avurein
dissci'lUioiic de veleri inoio liapiizaiidi .Iiukcosct in-
lleliglonis por'io suiiniuim esse ruiionein quœ pia lie-
:
siniiin cogère.
nodns Toictana IV, eau. Ui, (pii ex lalibus , Judals
Observaiiduin 5' (pueslioiieni liic inslitni de iilis scilicel, qui Cbrisliaiias niulieres diuèrc, niili existiinl,
inlidelinin liliis, (|iii iiuiidiiin ralioiiis nsum adepli fulein el eondilioitein maliis seiiuanlur. Siiitililer el In
qui procrcuii sunl ex Diulieribus iiifulelibus el /iilelUnis ,
sinil ; cerliini quippc est adullos, ul vulenlcs baplizari
riris , Chrisliamnn reliyiuueiu sequdnlur. Idem eonsli-
possunl , ita noleiilcs non possc nec dcbere bapli- ;
Uiil Gregiirins IX, cap. 2, de Convcrs. iulidel. Quin et,
zari (1). teste Sylviii, ad q. G8, art. 10, eoncl. (i, diciliir Gre-
goriuni Xll! staliiisse, ulpuer, ([uem bapli/.ari vole-
forma; cerlissimè indicium geslat, paucis absolvemnr. bal aviis paternus, baptizarelur invilà maire Judaà ,
Pcclus el capnl, ni siipra imlicatiim est, laiili'iiii nu- qua' maiilo supersles eral; (jnia scilicel in avuiii laii-
iiieranlnr el bmnanilalls |irobalioiieiii sccuni iL-riiiil. qnàm palreiii recidil nepolnm cura, id lamcii lliiii-
Excpiirendnin ergo esl, 1° an sll nnieiiin eapui, duplex landuni si puero jam ulciiniqiie grandi cerlum im-
,
aulein peeliis, ipio easii primo bapll/.alur eapiil (piod iniiual perieninm seduclionis ii pareille inlidcli à
appareiiliori lioniini Iriliiiiliir, posteà vero ulnuiupic quoseparari non possil : bue aulem periculum seiiqier
pcelns, ciiiii iiilcnlionc liapllzanili non baj)U/jiliim, gravius esl in regionibus qua' rcgunlur à principe
iiàc l'ormnlà Si lu ulius '.s lioiiio capnx, etc. ; 2" an
:
inlideli.
sil nniciim peeliis, duplex aiilem capnt, uUuiiu|ue Supponend. 5° infantes, qui jure vel injuria à pa-
caput Baptisnuim açei|ilal iiiiuin (pildcm alisolulè, , renlibus iiilidellbus avulsi snnl, et lam proeul ab ils
allerum aulem lils verbis adjeclls .Si lu es alius hoino ; : distant, ut jam ils providere non possint , nec i|isos
5° an duo sint capila dnplexquc |)ecliis, diiobus laiilùm nmialiler recipere , posse cliam bapllzari. fialio est,
pi'dibus communibns iiisliucla qiio easn uliumque , quia ii.ilerna jura, qu,i- jam à paienlibus exerceri non
seorsinu baplizetnr eapul, sccbiso moilis immiiieiilis valent, ad cos tiansière, (|ui pucri.rum cnrani geruiil;
periculo, quo simul bapli/.ari posseiil; i" an bracliiis crgo el ils nli po>sunl in boiiuin pueri el cxeculioiiem
K'dibus(pu; miilliplicibiis instrnalur pccUis el eapiit divlna' legls. Qiiod si , ail Sylvlns ibid. concl. 5 lilii , ,
iilcuiii, quo easn siipeilbia pro nlliilo lepulantur, el essenl iiijiislè scpuniù , el vel parentes posscnl eon.nili
i.iilcus coiilerendiis est Baplisiiuis. vel pueri illis reniitti, tillcrulrinn essel faeienduni : iji:!.
(I) (lirea liane diriicnllaleni , suppoiieiulmii 1° con- cmn sepuTtitiu fueril iitjuriusi, nullum jus abltiliim c
;iM Ourandum |)arvn!os quoruinlibel iulideliiini , in- il prirenlibus. Verùm bujus decislonis vcrilas à sei|iieii.
llisparenlibus valiilè bapllzari ; (juia ad Lîaplismi peiidel.
validitalem sullicil liiiic quidem capac.las subjecii Supponend. G" infantes de quorum vilà gravir r
ii.de aiilcHi nialei la el lorma eiini dcbilà mliiistri in- limelur, bapllzari posse, sine conseiisii , mndô laiii u
lenlLoue qii;e oniiila oieurrcrent in prxsenti. Decs-
: sine conlumelià |)arenluiii tuin quia hxx: agendi lalio
;
sel (piidem pajenlmii voUmlas; sed banc nec Scri- sic(onsnlil inl'aiiliiiin saluli, ul paienles vcié non
pliira nec tradillo requiril ad valorem Ijaptismi. Non oli'cndal: Umi ipiia ciini Sacranienla in graliain boiiii-
fiiiiM, ait Auguijl., ep. ifS, aliàs iJ5 scriplum cul : ISisi , iiuiii inslilula sint, non è conlia
Sa- , ioiigè salins esl
(juis renalus fueril ex pareiium voluii'.alc; secl: ISiù quis cianientum tenui irrcverenlia; periculo exponi quàin ,
runl aliquando, scd ab eà di^lceeMinl posso invilis , lanles inlidelium, qui Cbrisliaiils piiiici|>ibus servililcr
cliam parenlibus baplizari Uiiii cpiia polcsl Ecelesia ; subjecti sunl, posse alque cllani deberc invilis pareii-
liaronles ii;sos ad scrvandani lidem cogiMc alipie si , lil'!;; |i .n(i/,:iii. <}nod pitssiiit lli|m'I quia cimi jiailus ;
49S DE BAPTISMO. 496
test, quod secura imporlal vcl irrevcreniiam Sacra- !i| Probatur secunda pars: Quia tune baplizaripossunt
menti veJ ccntemptum patrise potesiatis, adeôque et ! parvuli, cùm id fieri potest sine injuria patriaî potes-
juris naiuralis iiansgressionem : alqui baptizare in- tatis, et irreverenliâ Sacramenti : atqui cùm parentes
fantes Infidelium parentibus invitis, importât secura
omnes esse baptizandos derogando juri naturali pa- ,
val irreverentiam Sacramcnti, vel patriaî poiestatis
renium sed simplieiler
, omnes esse baptizandos , ,
conlemptuni, adeôque et juris naturalis transgressio- quod débet intelligi salvo jure naturali sicut enim :
patrià potesiate , et tune manifestum innninet peri- concurrere sed si mandaret simplieiler ut omnes
:
culum, etcbntemptùs Sacramentiex parte parentum concurrerent, lune non censeretur derngare juri et
privilegiis nobilium iia simililer. 5° Lex Baptismi
Infidelium, et siibversionis ex parle parvuloruni, qui ,
tcstaie parenluni; et tuiic jus naturale quod parentés Dpus per legem Baptismi derogare juri nalurali, quod
bal)enl adulli ut libéré de se et suis aclibus disponant,
habent in iilios, violabitur quod certè non niag-is li-
;
i et ideù non possunt vi cogi ad Bapiismum ergo nec :
proiude parvulis niinistrarc neeessaria non ad vi- , cibus cbrislianis subditoruin invitis parentibus bap- ,
lam corporalem solùm, sed et praîcipuè ad viiani spi- tizarentur ergo. Prob. minor. Quainvis relroactis
;
ritualem , cujus janua est Baptismus au\a\ piinceps : lemporibus fuerint miilii caihnliei principes polcntis-
in bypolbesi nostrà succcdit in locum palris ergo. ; simi.ut Conslantinus cl Theodosius.quibus familiarcs
lia" raliones probant pro Bapiismo corinn eiiam fuerunt sanclissimi episeopi ut Sylvester Conslanli- ,
infantium qui in bello juste capli fucrint nisi tamen : no S. Ambrosius Thcodosio
,
nunqu.im tamen id ,
obslent receptai inter eos qui bellum gerunt convenu , altenlaverunl cl cerlè isti prœsulcs zelosissimi non
:
mutaiione redimaniur, servanda erit lides leguni. ralioni. Ft ideô peiieulosum videlur banc assertionem
Quanquàm nec tune baptizare dubilarent qui cum , de novo inducere, ut pra;ter consueludinem in Eccle-
Farvacio senliimt, ob raliones paulo antè allaïas. sià hactenùs observalam , ;juda;orum invitis paren- ,
à naturà quod veiô in filios mancipiorum habent ad rem , ul patebil ex sol. obj.
;
principes, à solà gentium conventione; ergo. R. — Conf. 1" Non est assignabilis poteslas per quam
:
,
dist. maj.: Jus naturale integruni pr.i!valct juri Gen- pnssinl baptizari pueii iiilideliuni reluctantibus paren-
liura, concedo ; jus naturale juste litulo dcpcrditum, tibus: Non tivilis, quia Ikxc spécial duntaxat regimen
nego. Porrô in niancipiis sicut et in eis qui juste in
,
populi secuiulùm pra'scripta juris naturalis vel humani:
bello capti sunt, non manet integruni jus naturale : non eeclesiaslica nihil enim ad eam spécial de^ bis
,
uiide sicut utrique à libertale sibi per naluram con- qui foris sunt, judicare; ut dicit Apost., 1 Cor. S.
cessâ excidunt quoad se, sic et uirique à jure suos Non utraque siniul, non enim plus possunt coiijun-
pro nutu fdios instituendi excidunt. Ita et benè ctini quàm sepaiatini. Ergo.
Henno, quîcum infères Iilios qui cliam anlc servilem Conf. 2° Non licuit Judaîis circunieidere alienigc-
:
palris conditionem nati fuerint, eodcni invilo posse nas aut eoruin filios poliiicè tantùra ipsis subjecios ,
baptizari quia cùm niancipium jam sui juris non sit,
: nisi conseiisissent.sed lanlûm vernaculosetemptitios:
necessuni est ut potestas ejus devolvatur ad princi- Geii. 17 ; Exodi 12 Joseph, lib. 15 Antiquit., cap. 8
;
(1) Pro cujus inlelligentià diligcnler observandum fidel. decernitur (piôd paire ad (idem converso con-
est cum Cajet. et Solo, quod cùm Deus sit aucior senlienle in Bapiismum filii licèt lepugnet mater , ,
nlriusque juris, scilicet naturalis palerni , et divini baptizanihis sit lilius: ergo à contrario sensu, si ambo
de Baptismc , non sit instituenda comparatio inier inlideles répugnent non est baplizandus. ,
siaies , sed inter Deum ut auelorem naturœ et ipsum amolo pâtre, incumbit cura nepoluni, et jus paiernum
ui auctorem fidei et Icgis Baptismi. Poiuit ergo Deus in eos conipetil. Quidam idem censenl de tutoribus ,
duplici modo instituere legem baplizandi onmes 1° ut ; qui sunt loco parentum sed verius videlur non esse ;
inipleretur non obstanle jure naturali 2° ut implere- ; lautum eorum jus , sicut parentum , nec tantam eis
tur servato jure njturali ; si primo modo illara insti- injuriani irrogari ac pareniibus , prœse/tim in lerris
tuisset , nulla foret difliculias , et pueri intidelium prineipum calliolicorum , quorum auctoj'ilate consli-
possent invitis parentibus baptizari ; at non hoc pri- luiintiir tutores. ( Billuart. )
mo modo sed secundo legem banc instituisse existi-
, lla;c propositio non mediocriler conûrmatur decreto
luamus; idque colligimus ex pUuibiis. l'Quia ipsemet Congreg. saneti Otïicii,3 inarlii 17.03, id prohibenlls,
jus naturale condidits lex auiem fidei et graiiie nalu- et iustructione Bened. XIV , data 2S februarii 1747 ,
ram non deslruil sed pcriicit disponit enim Deus
, ; archiep. Tarsan. vices gerenli, n. 23. H:cc iiislruc'.io
omnia suaviler. 2° Non legimus in S. Scripluris digna prorsùs est quse legaiw ( Edit. )
497 Ql)/EST. m. ART. m. DE SUSCIPIF.NTIBIJS DAPTISMUM. 498
cuiislituii ; luiic »i liiiplUaiitur euiuiii lilii , ncc lit iii- Elsi verù coiislai'elexem|)lis(pia' piob'it I.aunoius, li-
jiiiia pallia- polestali : née irioveieiilia Sairanicnto. ciltiinaiiquandu esse infidèles ad Itaplisinuin motivis
Ndm injuria palri.e poleslali ; nain ([iii scrvililcr quisluisdam liiiioris ae poMiie adduceic, sieul docct
«loniinii Miliju iUn-, e^t in pi)lL'slaU'ili)inini, tain lalio- S. Augusliims, epist. 93, aliàs 18, ad Viiicenliuin ,
nc sut <|uùiu aliai'uni pci'sonaruni sibi cuigniiilaruni, non se(|uilur licitiiin esse infanie.s aiil ù parciilibus
|Hila nxuris aiit lilioruni, nec niluni anipliiis in res abslralieiv, aul iis invilis, ci in corum polcstalc rcli-
venili ; loiiuininr oniin liio île sorvilnlc piopiic diclà, Itesp. 2" morcm cogondi Jud;cos ad Baptismum
vi cujus iloniiniis poloslaleni liabel vondenili suivuni, perciiiiendum, non approbàsse Eeclesiam.
ut li( apiid Tnreas. lU auteni possit duntinus cilra Non approbavit Ecclesia Ilispanica in IV concili*
injni'iani pairia^ auctoiitaiis parvuluni hapli/.arc , sa- Tolelaiio an. (135, can. 57, iibi sic statuit : De Jiidœi:
lis «'Si quixl pt)b->il iiluni à paire sopaiare ad alios prawpil sancla sijnodus, ncmini deiiiccps ad credendum
U<ns (pios ek'i^oril : aliiui potesl dDniinns lilios.soivo- vim iiiferre; cui euini viilt f)tus miserctur, et quem vnlt
runi à paliibus scpararc , cl illis, pioul iibuciil, nli ; indurut. ISon enim laies invili salvandi simt, scd volen-
crgo, elc. les ; ul intégra sit forma justitia; : sicul enim liomo pro-
^'on lit oliani irrcvcrenlia Sacranicnlo.cùni snppo- prii arbitra volunlaleserpenliobcdiens pcriil ;sic, vacante
nanliu' illi infantes à pai'enlilius iiilidclibiis avulsi Dci yriilià, jiropriw incnlis conversionc quisquecrcdendo
alqnc bonis el christianis inibui doeunieiilis. salvatur. Iinprobat igitiir conciliuin Toletanum, quod
Eiidcm ralione concludilui' inlantem in pcriculo fecciatrcx Sisebutus, cujus facluin rcfert.
morlis conslilnlum baplizari posse, licèt suis relin- Non approbavit Uomana Ecclesia : S. enim Grego-
qiialiir paienlibus inlîdelibiis, quia scilicct vel Uilli- rius Magnus, 1. 11 F'pislolarum, epist. 15, nunc lib.
tiir pcriculnin iireveienli.e Saetamenli ,
pcr nuntein 13, epist. 12, ad Pascbasiuin episcopum Neapolila-
mox seculmam infantis; vel si siipponatur à |)cri- num, sic loquitur : Qui sincerà intentione extrnneos à
culo liberari , tollitur irrevercnlia pcr prœcepliini cliristianà Religione ad (idem rectnm cupiunt adducere,
propriuni in materià Sacramcntonini, ut nempc pi'i'i- biandimcntis non asperitatibus debent sludcre. Et poslea :
culo expoiii possilSacranienluni, (piando bonio inex- Ayendum ergo est ul ratione poliiis et mansueludina
Irenià necessitale posilus esl : quia neinpe Sacranieii- provocali, sequi nos velinl, non {ugcre. Et Epist. i'ô
ta in f;i'aliain honiinuni instlluia sunt, non verô bo- libri 1, nunc 47, ad Virgilium Arelatensem, el Theo-
ulines in graliani Sacramentoruni. Ad hoc morlis pe- dorum Massiliensem cpiscopos, ait qiiidcin se laudare
riculum respcxit baud dubiè S. Augusiinus, cùni, lib. inlenlionemeorum qui Juda;osad fidem Christi addu-
de Grali;\ cl libcro Arbilrio, c. 'li , seribit : AUquaiulo cere volunt, scd limerc ne si coacti ad Baptismum
filiis iiifidclium prœslalur liœc gratta (ulbaplizcn- vcniant, non pricdicationis suavilale, scd necessitale,
lur), cùm occulta Dei providentiâ in manu s piomm ad pristinam superstilionem remeanles, inde deteriùs
(juomodocumiiue pcrveniunt. inorianlur, unde renati esse videbaiilur.
Solfiindir objectiones. Unde bis episcopis auclor fuit S. Gregorius, ni pr;e-
Objicies 1° cum Launoio :'Conslat ex niultis faclis dicatione, suasione, instruclione, Juda;os ad Cbrislum
el exemplis piissimoruni priiicipiim, jure ac licite in- adducere concntur.
fidèles ad Baptismum compulses fuisse. Et Nicolaus I , respondens ad consulta Bulgaro-
Ex Chilperico qui, relercnte Gregorio Turonensi, !. runi, cap. M : Porrb, inqu'd, illisviolenlia,utcreda>it,
6 Historia; Francorum, cap. 17, niullos Judîcos ba- nullateniis infercnda est. Nam omne quod ex volo non
piizari niandavii, exquibus plures ille ex sacro lavacro est, bonum esse non polest. Scriptum est cnini : Volun-
suscepil. tnriè sacrificabo tibi.
Ex Dagoberlo qui, teste auctore. Vitoe S. Amaiidi Resp.5°nequidem ex adduclis factis et exemplis quid-
Trajeclensis apud Surium die scxlà februarii, liileras quam posse advcrsiis cousueludinem Ecclcsiaî inferri.
concessit S. AmandoTrajeclensiepiscopo, ul infidèles Non ex facto Cbilperici, quia ipse Gregorius Tu -
Gaiidavenses cogeret ad Baptismum. ronensis qui faclum refert, illud improbat : ait enim
Ex Carolo Magno qui, ul tcslanlur Francorum an- cap. il : Hoc modo baptizatos, corpore tantimi, et non
nales, qui incipiunt ab anno 707 et desinunt in annum mente fuisse.
800, apud Ducbesne, tom. 2, Saxoncs ad Baptismum Non ex facto Dagoberli namque licèt reipsh auclor :
percipiendum coegit ;
quod factum probavit Adrianus viix S. Amandi oblenlas à Dagoberlo Hueras me-
I, S. Pontifex, epist.8 adCarolum Magmmi, quse exslat moret, non ait lamen poteslate pcr eas factâ usuni
tomo 2 Conciliorum Galliie. fuisse S. Amanduni ; imô mulla pro Christi no-
Ex Sisebuto, Hispaniarum rege, qui, referente Ba- mine apud Gandavos sustinuisse , semperque verbum
ronio ad an. Christi 614, n. 59, Judœos ad Baptismum Dci prœdicâsse, et quos ex captivilate redimebat , ba-
qiioque coegit; quod cerlè à nullo Hispanise episcopo, ptizi'iue.
iiullb concilio fuit iraprobalum. Non ex facto Caroli Magni. Namque 1° non legimus
Resp. 1° exempla isia apposila non esse adraentem j
Saxoncs ad fidem coactos fuisse, sed eos sponlè Re-
noslr» conclusionis, quœ non de aduliis, scd de in- igionein çhristianani, procurante iniperalorc, ample-
499 ui; ri^MO. son
xns fuisse. 2° Alciiinus, cpist. 7, quœ esl prima apud Inslabis 1° : Poliur babcnda esl ratio juiis divini
Duiliosne, dicil Cnrolnm Magnum suà sollkiludiiie qiiàni jiiris gcnlium; atqui propler tituluni servitulis,
dùi'olionc et bciiignitalc, per verœ salutis ccnsiliimi, per qiur jure duntaxal geiitium inlroducla est, possunt in-
opthnam vohiiUatcm Saxpiies convertisse. Qiiii: sniic lo- fidelium pueri inviiis parentibus baptizari ; ergo, etc.
quoiidi ralio iirin argiiit coactionem et violeiuiaiii ;
-— Uesp. Dist. maj.: Si jus diviniun perniitlat bapti-
iiuô addil esse instniendosul prwparati recipiant Bapli- zari infanles eoruni infideliuni qui civililcr lanliiin
smum. sujjjeeli sunt principibus ebristianis, concedo ; si non
Poriodiio isla smUapprimè distinguenda , aliqnem permiilal, sicut reipsà non permitlit, nego. Possunt
inviliim et reluclantem b.iptizarc, cl aliquemsivenii- quideni infantes illi baptizari titulo servitulis per jus
iiis sive blandimenlis aiidueerc, ul Yelit baptizari : genlium introduclœ ,
quia nempe luiic licite à paren-
prii!3 niisi|ii;iiii licct, scil posleriu^. Ulruniqiie rectè tibus abstralunitnr, qui naturali, quod in iilos babent,
disliiigiiit liiiioceritiiis III, cap. Majores de Baplisnio. jure, si non radicali , saliem actuali per servitutem
Inlcrinriiwn el iiivitnm, \ui]uh , concttim et coactnm, privantur; adeoque cùni ejusmodi infanles sint in po-
(lia non absurde distittguunt, qu'od is qui lerroribus lestate doniinorum quibus eoruni parentes serviliter
alijue siippliciis violenter altraltitur; et ne detrimen- mancipantur, possunt iis inviiis baptizari.
tum cnpint , Baptismi stiscipit Sacramentum , lalis Inslabis 2' : Possunt licite infanles à suis avelli pa-
( sicut et is qui fictè ad Baptismuni accedil ) et clii- renlibns, si pravis moribus ab illis insliluanlur, aut si
ractcrcm suscipit Chrislinniluiis tinpressum, et ipse tnn- porieuluni silne ab illis occidanlur ; ergo à fortiori pos-
qnàm conditionaliter volens, licèt absolulè non velit, co- sunt ab ipsis abslrahi utbaptizentur : mors quippe ani-
gendus est ad observaliunem (idci cliristianœ. Aiilca di- ni;w ninjoris longé momenti est, quàm mors corporis.
xurat, Religioni cliristinnœ esse contrarium, ut aiiquis — Resp. Nego consequens et parilalem. Dispa-
semper iiivitus et petûtiis contradiceiis, compcllatur ad rilas est qnia pr.iva niorum inslilutio et vilœ cor-
rccipicudam et conservandam fidein cliristiannm. 3° De- poralis conservatio juris sunt publici , alquc respu-
niqiie, Adriaiins S. Poiillfex, in epistoiâ oclavâ gra- bliea, eiijus pax el iranquillilas ex bonà civiuni insli-
liilalorià ad Caioliiiu Magnum iililiu' tanliiin bis ver- tiiiionc pendet , auclorilaicm suam in res bujusmodi
bis : Pcrdn.ristis , deduxistis anuisu vestro (jicinpe exercere polesl; Sacramcnta vcrô juris sunt sinqili-
Saxoiics ad lidem), quœ sanè vcrba coaciioiieni non cilcr divini posiiivi ; et ad ea illos duntaxal cogère
soiiaiit. Ecclesia polest, in quos auctoritatem babet acdonii-
Non deniquc ex fado Sisebuli, quod improbalum niuni ; sed Ecclesia nulluni jus ac doniinium babet in
fuit à conciiio IV Tololano, can. 5S. infidèles; ergo, etc. Falemur quideni mortem animai
01)jicics 2" : PossuiU bapiizari lilii Iiœrelicorum ; loiigè majoris esse momenti, quàm sit mors corporis,
ergo el uifidcliuin. — Ucsp. Nego consequens cl pari- et islam alleri esse poslponendam, modo id liât reclA
tatein. Disparilas est, quia Ecclesia jus babct in lix- et ordinalâ via, non vero inordinalâ ; neque enim l'a-
relicos, laiiquàm in filios perduelles; ai jus nonbabet cienda sunt inala, ul cvcuianl bona.
in infidèles qui omiiino foris sunt. Quid enim milii Inslabis 3" : Capile Ex litteris, de Convcrsione in-
de iis qui (oris sunt, judicare? inquil Aposlolus, prinuu lideliiim , dieilur quod infans in tali œtale non debcat
Corintb. 5, v. 12. manere apud illas personas de quibns possit esse siispi-
Iiislabis 1° : Parentes jus non babent in Baptismuni ; cio, qu'od vittf vel salitti insidianlur if/iiis ; ergo propler
ergo non possunl ab illo suos aiecre infantes. — liosp. neces^ilateni spiriliialem sicut el corporalem possunt
Dist. ant.: Jus non balenl dircelum, concède; iiidire- infantes à parentibus abslrahi. — Kesp. Nego con-
ctum, ncgo : quia jus hal)ent scrvandi suos infanles, seq. Magna quippe disparilas esl casûs qui liic propo-
adeôquc impediendi ne à suâ subducanlur potestalc ut nilur el solvilur , et conclusionis noslrai. Namquc
baplizonlur. ag'batur de infante, quem maler Judœa rcpelcbat,
Inslabis 2° : Possent baptizari infantes dùm raiionis quia minor eral triennio, ac'proinde materna cura et
usnm non babent ; et postquàm ad illuin pervenerint, solalioegebal; palerèconira ad fidem chrislianam con-
possuiil àsuis parentibus coiiscntienles avclli. — Kesp. vcrsus (iliuni reposcebal. His incircumslanliis respnn-
Ncgo ant. Manifesiuni enim foret subversionis peri- det S. Pontifex : Citni filius in potestate palris consistât,
culuMi , ne scilicet infantes suî ac raiionis conipotes cujus sequitnr familiani , et non inatris; et in tali n late
fatli, ncc à suis parentibus discedere, nec fideniCbri- quis non débet apud cas remancre personas de quibus
sliaiiaui in Baplisnio perceptani vellciit reiinerc. possit esse suspicio, qu'od s(duli vel vitœ insidienlur, pa-
Oiijicies 3° : Obedire niagis prœslal Deo quàni lio- tri eumdem filium esseassignandum.
niinibus: atqui Deus priïcipit onincs baptizari ; ergo Unde concilium Tolclanum IV, an. 653, cap. G3,
recl:imanlibus ctinvilis parenlibns, licct eoruiii filios slaluit sufficcrc alterutiius parcntis, sive palris sive
baplizare. — Resp. Dist. min. : Atqui pra'cipit om- malris, consensuui, ut possit infans, allero renilcnlc,
ncs baptizari, servatojnre naluraliet rcverentià Sa- bapiizari.
cranionto débita, concedo ; sccùs, ncgo. Porrô con Inslabis deniquc : Possunl regcs et principes cbri-
slat ex probalionibus , non posse filios infldclium siiani idololairas à suis nefandis sacrificiis celebrandis
nalurale, et Sacramcnto inferalur injuria. enim, ait S. Augustinus alloquens Donatistas in epi-
QiM.sT. m. Mil. m l'i- srscii'iKNTiurs iim-tismim. tm
501
(7 ophiiuiiei.
sliilA n, uliiij 18, ad Viiiccnlinin, ho» tuudut leyenab i'.'ri'iii»
ad vpim! Uclij;ionis piiiis 'I' eos (idem aciiuirerc, non vi Savraiiiciili, sed |
or
l'I ipsnni id^cre ((illinn ;
ab iiiipcraldribus lalam, cl qnideni ipso : Credo, l'iquid eiiini, inqiiil, interrogiit an crcdal,
Anjinsiinns l(';':iMn
a'iiiiissiiuain , advcrsi'is sacrilida pafïaiioniin , (piia si ccriuni esl eos non credere ?
\n coiiciliabnlo Willcinliei'geiisi, an. I.'i38, Liilliu-
pcncsillos cial usnin illornni saciilicioiiiin, cl ' nluim
non rani niagislii siii sciilt'iiliain panio niiligàiinil. Tria
idoldinm inlia liinilcs inipcrii sni pruliibcre : al
circa lidcni inCanùinn doccnl 1" lUficicndum esse er-
iaudal, qnôd paganos islos ad culliiui vori Del invilos :
1
;
Obsorvandum 1° dnpliceni in lîaplismo fldem di- inuKjinanduni qu'od infantes intellirjant, lumen n:.:ius
bapliwri in lide paienlnin vcl Ecclcsiie , eos non lo- Calvinus, 1. 4 Instiuitionis, cap. 10, ad liancLnibcii
j|
parvnlos baplizari in fide parcnlum , sensus non est , l ausus non esl. Non salis, inqiiit, paragrapbo 18, lultiia
sicut nobis imponil Kcnniilius neque cliani e.Mbere eocjnoscendiim queul. Et paragr. 19 : A' cm qubd
lide , ;
et Ecclesia; ; fidem enim iustificanlem habcni par\ uli similem. Poslea addil:i)t'Mm virtule sud incomprebensà
infusam ex opère operatn, sfu vi cl eflicacià Sacra- renovare interiks infantes. Onines Calvini discipuli ne-
Sensus gaiil quoque ullaiii in infantibus baplizatis esse fidem
menli, non ex opère operanlis niinislri. igilnr
ria, in parvulis non esse, sed eam suppleri per fidem '(Cm justificari per impiilatioiieni justiliœ Cbristi, quà
Ecclesi;e et oITercnlium. Unde noslia teginitur delitla, eonsequentcr inficianlur for-
Observandum 3" iripliccm liie excilari conlrovcr- maleiii, propriam, iiiteniani lit inlKcrenlem jusliliani
siani : prima est de fide acluali ; an inftmlcs qui ba- infundi parvulis dùm baplizanlur.
esl de fide liabiluaii , an scilicel illa per Baptisinum seculn, cxcilata esl qua-slio, sicut ipse observai, 1. -i
infuiidalur parvulis , et an fide calliolicà eertum sit Sententiarum, disl. i, liller;\ II, iitrùm parvulis in
eam iiifundi. Terlia esl de nalurâ illius fidci quai in- Baplisniodotur gralia, ncnipe iuleiior et infornians.
fundilur; an Bit qiialilas seu babilus infiisiis ac per- Fuère cnini (jui id ncgarenl, ut c(}lliginuis ex Clé-
mente V, in concilio Viennensi, et Innoc. 111 Contcn-
maiicns, an quidlibel alind ab aclii flucnie et iran- :
scunle dislinctum quid eà de re fide calliolicà dentés, ait Vcga, I. 7, in concilinm Trident., c. 2i,
, et
sil definilum. Circa quas quï'Stiones erràrunl nn- nuUaniessejustiliam creatum,àquà formaliler homo sit
vaiorcs, cl scholaslici orlhodoxi in varias abiêre scn- juslus, sicut ab albedineest homo albiis ; sed perinde esse
amore quo Joannes Peirmn prosequitur. In hanc senten- Et c. 8, ait : Concilium consultb abstimiisse à vocabulo
tiaiii ii'clinarc videtur ipse Magister, lùm loco luox liabitùs , «î rem expresse non definiret.
citato , lùra prccserlim lib. 1, disl. 17, ubi docel Idem tamen theologus scribens in ilibrum Senten-
e^iaiilalem quâ dWgimus Deinn et proximum esse Spi- jam ab Ecclesià definitum esse gra-
tiarimi, insinuât,
rilum sanctum, nec illam consequentér esse aliquid crea- tiam hanc qualitatem esse seu habitum permanen- ,
runt et rejeceiunl, sicut constat es Allissiodorensi ligere cupil, quomodo Sacramenta gratiam conférant, id
1. SSunimx, tractatu G, cap. 1 ; ex Guilleliiio Pari- primitm constituât oportet, fingendo nullam ejusmodi
sicnsi, 1. de Moribus, cap. 4; ex divo Tliomà,Alensi, qualitatem esse necessariam : nam profecto Patres mm-
Alberto et aliis ,
quanqiiàm Magistrura bénigne inter- quàm de illà disputare coyitàrunt , imb res est non adeb
prelari conalur Scotus, 1. 1 Senlenliarum, dist. 1, antiqua. Enimverb in concilio Yiennensi ,
propter par-
art. 5. Et rêvera ipse Magisler, 1. 4, dist. 4, litlerà vitlos ante usnm rationis sacra fonte intinclos, sanxaunt
H, ait, de adultis non dubilari quin gratiam operanlem '
ut probabilius , et nuper in Tridentino u( certius ,
quali-
et coopcranlem recipianl. El lib. 2, dist. 27, diserte tales nias qum sunt gratia et virtules baplizatis infundi ;
docet virlutem esse qualilalem quœ in anima est lanquum sed lioc lantiim à tempore apostolorum docti , doccreque
forma, et gratiam esse lirlulem nobis à Deo infusam. Scd postmodiim posteros conlendebant ,
qubd Sacramenta
quidquid sil de Magislri senlentiâ, S. Thomas, 3 part., novœ legis in hoc sensxi gratiam conferreni, qubd Iwmi-
q. 69, art. 6, testalur eliam œtate suà nonimllos dubi- nes facerent Dei amicos , sive per qualitatem id fiât
tâsse an inlantibus gratia informans et inhrcrens in- sive sine illà , ut inter homines accidit. Panlo tamen
fundcrelur. Fundamentuiu dubitandi erat, quia inulilis inferiùs sibi objicit ,
jam conslilutum esse ab Ecclesià,
plané ipsis videbatur talis informans et inhaîrens gra- hominem non fieri gralum nisi per qualitatem ei inhœ-
lia, quam ad actum redigere, seu quà uti actu non rentem. Quam quidem objectionem non refellil , scd
possunt infantes. liàc data et non concessâ , solvit argumentum sibi
Cacleri veri) doctores tanquàm rem certani docuère, propositum, inde scilicet malèinfcrri, per Sacramenta
infaniibus, dùm baptizaniur, coucedi fideni et gratiam seu per creaturam illam gratiam seu qualitatem infu-
intcriorem informantem ,
quae non sit aclualis lidei sam crcari.
motus, sed aliquid lixum ac permanens ab actibus Et in eumdem librura i, disl. 6 , q. 1, art. 5, cop-
distinctum. clusione 2, sic scribil : Qubd gralia Baptismale nbtulis
Circa terlium, nenipe naturani illius graii;i3 et tnfundatur, duplicem habere polest sensum : unum qubd
fidei inlerioris, an sit vera quaiilas seu liabitus infu- fiant Deo grali, et hic semper fuit habitas tanquàm fides
Siis, fixiis et permanens, olim quidcm dispulatum catholica ; alter verb sensus est ,
qubd illa gralia sil qua-
et dubitatum fuit ; at nullus jam orlliodoxus absque lilas ab homine distincla , diviniti<s concreata ,
quii fiât
temeritate posset islud in controversinra adduccrc. hoino gralus, siculi est habitas scienlia; et virtulis ac(jui-
Verùni tota lis in eo est, an sit de fidecerium ac defini- sitœ ; atque hic sensus non est tanquàm de fide usque
tum, gratiam illam infantibusperBapiismum infusam, adeb antiquus ,
quoniam neque tam plané ex sacra pa-
esse qualiiatem seu habitum snpernaturalem anima; gina coliujilur. Nam ut distinclione 1, (jf.
3, expticuimus,
inlerfuit, 1. 7, in illud concilium, c. 2, cxislimal rem sotitm qubd diligor ab illo. Et pariler dislinguendum est
lasiicos doctores senientiam hanc propugnâsse, non slincti potenliarum, sicut acquisiti , nec lam plane colli-
soltwivt probahilem, sed ni quidam eorum diserte tra- gilur ex sacris lilteris , nec est tam antiqua Ecclesiœ con-
diderunt, ut cerlam et indubitatam, et ab omnibus pro- fcssio; imb gradatim verilas hœc est ab Ecclesià susce-
Dominicus Solo è familiâ Prxdicatorum, qui eidem utriim hoc secundo modo gralia et virtules per Bapti-
stanlepublici juris fecit, non obscure videtur affirmare, ncnsi pars hœc affirmaliva tanquàm probabilior, diclis-
certum quidem -esse de fide infundi per Daplismum quc sanclorum et dcclorum magis concors reccpla est ,
gratiam intcriorem, qua; sit ab actibus aliquid distin- qubd scilicet tam pamdis quàm adullis infundantur, ut
ctum; sed de fide non esse eam esse qualitatem seu palet in Clementinà fidei calholicœ, de summâ Trinitatc
Labitum infusum anima; inkercnlcm. L. 21, de Gra- et fide caihoUcà ; et hoc votissimùm propter parvulos, de
ti05 QUyEST. m. ART. 111. DC SUSCIPlENTIfitS DAPTISMC.M COQ
quihus majus cral ilubium. y une aiitem novUtimè in con- Si'iinida pars pnibatnr ex oodcni S. Angusllno ,
citio Tiiilciilino (niK/iu'im ii'idi i'iti/hs eut siib hoc vvrliu- lib. .">, de libcro Aibllrio , c. 23, n. 07 : Sulis p'i:
rtiin /t'iioiY ilctnin si'js. (!, etin. 11 : .Si (/iiis di.iiril ho- rciliquf crcdimus, inipill, piodcsse panulo coriim fidem
tiiiiii'iii vh'ifican vi-t solàimpulalione juslilia- Clnisii , vd () qidbns consecrundiis ofl'erliir. El hoc Lcclesiir com-
so/ii iticcnlonim rcmissionc , ('.ii7ii.s'(î yraliil cl clurnlalc mendat snliihcnimu (lucloriliis , ul ex eu quisque sentint
quiv in i-ordilms contin \ur Sinriliiin sanctum (Hffunda- quid sibi prosit fides .skh, qiiinido in (ilioium quoqne bc-
lur, (i/i;i(t- mis iiilurrait ; mil climn (iniliom (juà juslifi- ne/ieiidii , (/«i propriain nonduin liabcnl ,
paient idiena
camur, cssc lunliim (iwomn Ihi , tintillu-mii ail. Ilailo- eominodmi. El I. I , dePeccat. mer. et remiss., c. \'J,
iiùs Solo, qui non obscure doccl doclrinam luihiluiim probat infantes dici posse et debcre (Ideles , elsi sen-
infusoriiin ail (îilom (iiompcexplioilani) olim non per- suin cicdondi non babcant : Qiwiiiiim , inqxùl, f dent
liimisso, luiiic vorô posl ilcliiiilioiieni lùclcsu»' pcr- ;)i'r veyba qcslanlinm qiiodiiminodi) prufuenlitr. El, ut lo-
lincre, quaiiquàm non sul) nominc sou ap|icllaiioiu! qnilnr c. 27, in infanlibus eredere, est bnplizari , non
lialiilAs ; id osl, rem noniinu cxpressani diliiiilain erederc autem, non bapliuiri. Nempe fidcles appcllan-
qu'ulein cssc, non Ipsum nonien. lur Infantes à Sacramenlo (idei quod pcrcipiunt.
iMi'liliior Camis ex oAdoni faïuiliA Pra'dicaloruin , Sr.CLiND.v coNCLisio. — Fidc calbiilicà rcrlum csl in-
qui coni'ilio Tridenlino oiiam inleiiiiit cl posUia crca- fanlibus per Bapiismum Inlundi sanctKicantem gra-
tus cpisoopiis Canaricnsis, 1. 7 do Locis, c. 2,'reponil liam cl tulcm, qu» sIt aliipild lixum et permanens ab
inierqnx'slioiics in scholis salvâ fidc .igitalas, islam ,
actlbus dislintiuni, et quœ desinenle scculo diiodc-
011 (jralia (/mi jusiilicumur sil quœdam quiilitas animo clmo babiiùs nominc expllcari cœpit; utn'mi autem
inipressa. sil vera (pialil.as anlnuc iidiairens, et verus babitus
Idum parilcr docent Bannes, 2-2, q. 25, art. 2; fide non constat.
Modina in primam 2,q. 100, an. 2, conclusione 2; Très sunt parles conclusionis.
r.naidus Tapporus, arl. 7, qui est de lil>cro .\rbitrio ;
Prima pars probatur ex Scriptur.'i, quai bominis
Tlionias Slaploton , 1. 7, de .lustilicalioiic , c. 8; Al- juslIlicalloMcm lis cxprlmlt lermliils, quibus fix\iiii
bcitus l'igbius , 1. 5, de iibero Arbilrio. llis bisloricè aliquid el permanens in anima designaUir.
prxniissis , sit 1' Id evincunt ea tcsiimonla quibus affirmai Deiis
Prima conclusio. — NuUa est in infanlibus , cùm se permanere et liabitare in justis, Joan. ii , v. 23 :
bapli/aiilur, fides propria acUialis, sed lia:c per lidem .Si quis diUyil nie, scrnwnem metan servabit , cl Pnlcr
Kcdesix et offercniiuni pueruni ad Bapiismum , sup- meus ditiijcl cuni , cl ad cum vcniemus , cl munsionem
plclin'. apud etim fuciemus. l Corintb. ô, v. 16 : Neseilis
Du» sunl concUisionis parles. quia templum Dei eslis , et Spirilus Dei habitat in
in illiistralionc mentis rébus revelatis assentientis , et 2" Probatur ex lis locis in quibus liomo dicitur re-
molione volunlatis : Cn'dcrc, inquit S. Auguslinus , 1. generari , novus creari, 1 Pelri 1 , v. 3 : Bcnedictus
de Pra;dest. SS., c. 2, niliil aliud csi, quàm ciim assen- Deus el Pater Domini nostri Jesu Christî, qui seeun-
sione cogitiire, At infantes utriusque sunt incapaces : diini misericordiam sunni magnam regene^-avit nos. Ad
Ncscire divina parvulos, inquit sanclus doctor, epistolà TItnm 5, V. 5 : Sccundiim misericordiam suam salvos
187, allas 57, ad Dardanum ,
qui nec humaiia adliiic nos fccil, per Invaerum regenernlionis et rcnovalionis Spi-
noveriiit , si verbis vclimus oslendere , vereor ne ipsis rilus sancli. Epiies. -l, v. 24 : Induite novum homincm,
sensibus nostris facere videamur injurinm ,
quaudo id qui secundiim Deum crealus csl injustitià et sanctitale
loqtiendo suademns, téi omnes vires officiumque sermo- veritalis. Porrô quemadmodùm lerminns generallonis
nis facillimc stiperat evidentia veritalis. Ibid. addit in- cl creaiionis est aliquid lixum et 'permanens, lia cl
deri reluclari, quod certè vitio ipsIs verli deberet, si 3° Ostenditur ils lucls in quibus gralia diffusa di-
uterentur ralionis et volunlatis arbitrio. Dicimus crcjo, ciitir in cordibus per Spiritum sanctum qui datus est
vesciant , Imbilare Spiriliint stnictiim. Inde perspicuuni 4° Idem Proliant ea teslimonla quibus gralia dici-
est, quàm stolidum bit Lutberi figmentum circa fideni Un- esse semen Dei, 1 Joan. 3, v. 9. Pignus hœrcdi-
actualem.infantinm , vixque ille polest è manibus /«(is , Epbcs. 1 , v. 14. Signacutum Spiritûs sancli
Anabaptistarum effugere. Undiqne ilhim Isto dilem- ibId. c. i; V. 30.
niate conclusum lenuerunt : Yidislis aliquando infan- 5" Dcnique probatur ex lis locis quibus dicitur, im-
tes dùm baptizantur, quàm réfugiant , ejulent , oblu- possibile esse sine fide placere Dca, Ilcbr. 11 , v. G ;
ctentur. Quœro igitur : vel intelligunlquid agant, vel Rom. 3, V. 28: Arbilramur jusiificari homincm per
non intelllgunt; si non inlelllgunt neccredunt; si , fidem ; ex quibus sic arguimus : Nullus Deo placere
non credunt, perperam baptizantur; et vicerunt Ana- polest ac de injusto fieri juslus, absquc fide; .•ilqul
baptista;; si InteHignnl, sacrilegi sunt, qui sic pervi- infantes Deo placere possunt et fieri jusli per Bapii-
caciler Sacramenia récusant, nec tam pur-ganlur smum ; crgo ncccssc est infantes liabeant aliquam fi-
quàm maculanlur; non igitur bapiizentur, et vicerunt dem; non babent porro aclualem , ul per se claruni
Anabaptiste. est ; crgo babent fideni ab aciibus distinctam , qii:«
507 UE BAPTISMO. IM
Iialiiiiialls, infusa, el iiiliajreiis solet appcllaii. \ esse vcram qiialiiatcni animae inhœrcniem , sou ha-
Prolialiii' 2' ex coiiciliis. biliiiii.
summà Triiiituteel Fidecallwlicà, ubi poslquàm asseruil ubi sic loiiiiitur : Jn litic impii jiislificalioiie ))er Siiiri-
inorlis Cliristi, quos pcr JSaplismum applicatur pariler noluerit concilium, inquit Solo, ne rem expresse de-
cniiiibus bnplizatis, opinionem sccundam, quœ dicit tinn finiret. Sed quidquid islud sit, falendum est esse ali-
punulis qunm ndultis confcrri in Baptismo infornum- quid inlcrnimi, inlia'rens anima', ab aclibus dislin-
tcm ijraliain , et virlules , tanquiim probubilioiem , et ctum ,
quod ununi hic conlendimus. Et scss. 7, eau.
diclis sanctoruni ac docluruui modernoruni ihcologiœ ntii- 13, de inlanlibus baptizatis sic slatuit : Si quis dixe-
ijislrorum magis consonam et concordein, sacro appro- rit parvulos , é'o quod actum credendi non Imbent , sh-
bante coneilio, duximus eligendam. scepto Baptismo inter fidèles coinpulaiidos non esse ; ne
Ciica qiioJ ClemeiUis V tesiimoniiim duo sunt ob- propterea cion ad annns discrelionis pervenerini esse re-
srrvaiida :
baptizandos , anathema sil. Igilur infantes bapti/a-
Priiimiii, theologos illos ,
qiios ait negâsse graliani li
,
juxla concilium , habiiil fidem : non liabonl
iiirundi pcr Baptismuni, cgisse lanlijni de inranlibus, porrô aclualem ; ergo habilualcm, seu eim qua> ab
non vei'ù de adullis ; nuUus enini ex anliquis theolo- aclibus disiincta est, et qu;E vulgù solet Iiabilualis
quauivis non quemlibet babiluni , sed charilatis tan- mines justificari vel solà imputulione jusiitiœ Cliristi, vcl
linn, negaret, nova semper visa est et ab aliis theolo- solâ peccalortim remissione, exclttsâ grntiâ el churitale
Secnnduni, ejusraodi theologos non negâsse in par- anathema sit. Quid est aulcni gralia iulcrior, dllfiisa
vulis, ciini baptizantur, aliquid internum, fixuni et ab et inlia^rens , nisi gralia fixa, pcmianons, ab aclibiis
sed taiiiùiii negâsse illud fixnm et ab aclibus distinclum, Ibolicâ cerlum est, juslilicationem boniinis rormalcm
esse liabiiualein el informanteni graliani, seu qnalila- fieii pcr aliquid inlcrnuni , llxum et ab aclibus dis-
cujiis nieminitClemens V : Quihusdam, inquit, ex istis Semper ipiippc in Ecclcsià Cliristi crodiluin esl, ho-
diceiitihus, per virtulem Baptismi remitli culpam , sed minem de injusto lieri jusium, de inimico iicri Dei
yrclinni non confcrri. Quain? ncnipc illam qiiani amiciim, pcr aliquid qui) inieriùs renovaiur cl iin
adniiUel.'aiil alii llieologi de qnibus stalini loqni- mulalur; sola ipiippe peccatoriim rcmissio exicrna
imo el ejiis Efj'ectu. Aliis, inqiiit, asserenlibus per iiifanlibus, qui sunt fidei actualis ilicapaccs, el in
rirlutem lî-.iplismi parvulis quidcm culpam reniiiti , sed adullis cùm dormium, persévérât.
cnlum , et virtutes infundi quoiid habitum , non qnoad ' utiinlur SS. Paires, dùni aiuiit 1° eos esse pcrfcclos
qiialinùs Iiabilualis ; id est, qualilas fixa el pennanens sancli ila esse in boniine juslo, sicul videndi lacullas
anime inha^rens. Cùni igilur Clemens V, sacro appro- esl in oculo, sicut ars est in arlificc ; ila saiiclus l'.a-
mm appcllat eam opinionem qua; jnstilicalionem por animai sanitatcni, vigorem, veraiii libertatem, Dei filia-
cimiendil; li;i'C quippe non modo inlra limiles pro- cerlè omnia vix explicare possis per aliipiid pure
babiliiaiis conlinctiir , sed certa esl cerlitudiiie fidei exlcrnuni ; igilur important aliquid inlernum, fornia-
caîlioliiii; ; sed probabiliorem eam appcllat, quatenùs le, pormaiiens ac fixum, ab aclibus dislinctum.
conlendil illud lixum et ab aclibus distinclum Qiiiii S. Anguslinus graliani illam infantibus per
j
Bapiismum infusam diserte agnoscil. I. 1 de Peccat.
im (.iii.i'.ST. m. Mil. m i»i': siscii'iL.siim -^ liviai-^MiM f;!i1
viculliiiimiim nui Sfiiiilim grnliaiii, (/««m lalenler in- per ijuos iiiiscuuliir , enru peceuli Irujieil in eoi noxiim
fiiiiilit fi panulis. Va c. 10, dicit liiraiiles osse llili-liîs ipiiim itnndnm vilù proprii'i conlryienint. h'.i siciif n
\H-\- Sai TiiiiieiiUiiii (iilei. Kl I. Je Gralià cl lil)Oi'o Ar- l'idc s;)iri(K.s t/i Christo régénérai fidcle» , tic eo$ corpus
liili'in, c. 'ii, ilii inriiiililiiis i|iii, (|iiaiiiti> lKi|ilb:iiilii(, tnortis in Adiim generuvenit peceulitres. Quibus sané
nlilmUii'i soluiil, iiii|iiil : //ii')(( in iltii cliaiii ii'/ik («ii- veibis aperlé signiliral banelus dmior ,
parvulos , si-
Ilinuiiuii iiiiiiiciilo Voga , I. 7, iii loiuilimii Tii- iiascendo , ila inlernnni ac veram fidem lis infiindi
liiiiiiintiii, c. -il, liii)iu'ns lie ileoivlis pjtisilom conci- quaiidip pcr llaplisiiiui:) rcnascnntur. Oir vero saneliis
lu iiiox cilalis, asseril ['(itics iiilcitcxis.tc lumc fuisse doclor lali'in lidcni b:diilùs noininc non dcsignaveril,
r mmininn h'.ctksiii' luUiu, liinwlsi non siih iwmiiie ha- lia'c ccrlè non iiiipiobabllis rcddl polcht lalio, quod
bilHuiii; Hrt/iu' poluissc iiailliulicia doctuiilim ilircnissi- babilûs nonieii aliqiiid ainpliiis imporicl, ex usii pliilo
rii'iiiim Iciiifwiiim siiiimiii cuiicurdiù seiitciiliiiin liiinc sopbonim , (|n;iin nndam et (piicsecnlem qiuililalein ;
(lurfi, iiisi cssct à Hinrilu sancto, cl dignu, qtiw aO oimii- iicnipe primipliludiiii'm, lacililalcm, et inclinalioiicni
c iiiiiliuiii Tiiik'iitiiiuiu coiisnlli) abslimiit à iioiiiine pominliir pcrcepisse in Raplisino? — Jam dixiiniis
biliorem diinlaxat, non vero cerlJiii curliliidine fidci ; lioiicni juslilj;e f.lirisli ncqiie |!cr solani pcccalorum ,
5" (|iiia (liKioies orlliodoxi salvà fide ila sciiliiinl, ut reniissioiH'in, sed per aliiiuid inlernum, l'ormale et
;
ali(|uid inleiiium fixuni , ab actibus disliiicluni; ve- neccssariô rei|nirit el pncviain doctrinam, el spirilum
j
n'iiii (Icliniluiii non esse quid illud sil, au qualilas el I inli'iii'is insniiantem et movoiilcm per gratiani suati'. ;
lialiilus iiiliarens, an auxiliuLU scii iiKilio Deiacliisct j in (|uo discre|iaiil babiuis infusi ab acquisilis, qnoil
bahilûs vices supplens ; (luanquàiu Ubiis Ecclesi;e jam i isti cnm sint per fiei|uenles actus comparati, ex se-e
invaluit, ul illud Inteinuni et fixuni, babituui appcUe- j
ad similes aclus disponanl, movcant, el inclinenl,
nius. Klveri'i nullus fingi p(itest loiniinus ad id si- I neqiie lam facile possini, à subjcclo diinoveri ;
liabi-
gnilicandum aplioi', et modis loquendi, quibus utitur i tus verô infusi siiiit qiialilales veluli sopila: ac qiiie-
inclinel; alque in eo disciepanl liabilns infusi ab ac- primum, an aliqu;t requiianliir in adullis pra!vi;c
qnisilis, quùd isti per fréquentes aclnsconiparali siiit; dispositiones ad pcrcipienilum lîaptismuiii, el qiiic-
illi veio à Dec in nobis sine nobis cooperantibus in- nam ill;e sint, ubi anliqua caiccbunienalOs bislori»
fundantui'. paucis relexenda erit. Secundum , an quilibet adii!-
Dices 2° : S. Augustinus fréquenter inculcat parvii- tus, sive sanus, sive iiifirinus, furiosiis, amens, mor-
los dici fidèles proplcr fidem, non quidcni propriam, tuns, aul vivus pro mortuis , bapli/.ari possit el i!c
liialeni; aliàs dixisset infanles fidèles appcllari à lali An in adullis prœviœ ad Baptisitnim reipiiranlnr
fille habituali. lia epistidâ 25, 1. 1, de Pcccat. mer. et dispositiones, et quœ.
remiss., c. 19 el 27, Scrm. 14, do Verbis apost., et Dispositiones in adulte rcquisita; , neeessaria'. suni
1. 31, de libero Arliitrio, c. 23. — Resp. : Nego con- vcl ad veritatcm scn valorem sacranicnli, vel ad frii-
sequeiis ; in liig qnippe locis excludit solinn à parvulis ctuin cjus pcrcipiondum. Consensus seu inlentio reci-
sanctus doclor fideni propriam actualeni , non verô pienlis Baplismum omiiiiio requiritiir, ul verè seu va-
liiibiiualeni ,
quain diserte agnoscil lib. 1 , de Peccat. lidé percipial Baplismuin, siculostcndimiis in tractalu
mer. el roin., c. 9 et 19, 1. de G ra lia et libero Aibi- de Sacranicnlis in génère, q. 4, art. 2. Hic igitur qiuc-
Irio, c. 22, et prxserlim lib. 5, de Peccat. mer. cl rc- slio dimlaxal est de disposilioiiilius rcquisitis ad licilè
nilss., c. 2, ubi sic loquilur : Siciit ergo eortun per quos el cinn friiclu pcrtipicndum Baplismum.
retwscuntur, justitiœ spiriiits Irajicit in eos fidem, guum Graviter inveiiitur sanctus Basilius , oral. 13, da
511 VK L'Ai'TISMO, 512
Baptismo, adversùs eos qui Baplismiim sd cxtreinam Ratio denique suffragaïur, quia qui proprio volun-
usqiie senectutem protraliebant, cùm infirniitas pre- tatis motu à Deo aversus est per actualia peccata,
init, iific salis raiionis ac libertatis animo permiuit ut débet proprià quoque voluntate ad Deum sese con-
scse débité disponat ac praeparet. Quid expeclas , in- vertere.
quiebat, beneficio febris baplizari, quando nec salutaria Necessilatem illarum omnium dispositionum ad Ba-
verba loqui , nec item audire commode poleris , morbo ptismum semper agnovit Ecclesia, qux tôt praeviis
capiit occupante; non manus in cœlum tollere, non in Catecbesibus ac probationibus informabat eos qui ad
pedes erigi, non genua adorando pectere, non commode Baptismum aspirabant, sieuli constat ex Historià vete-
doceri , non sccurè ac libéré confUeri , non cnm Deo pa- ris Catechumenatùs (1).
Probatiir 1° de fide, lum quia in Scriptnris dicitur âm TcD xixTr,ysXj, quod est vivâ voce instruere. Aliis
neminom posse justificari sine fide. Rom. 3, v. 28 :
nominibus etiam appcllabantur, nempe alumni, au-
Arbilramw justificari hominem per fidem. llebr. \\ dienles, novitioli , caluli adliuc infanti.j; recentis,
,
V. 6 : Sine fide impossibile est placere Deo. Tum quia discipuli , tyrones , candidati fidei ,
genus cle-
plizari? respondet : Si credis ex loto corde, ticet. Tum — Resp. affirmative : jussit enim Clirislus aposlolis,
denique, quia idcircù Chrislus, Matlh. 28, v. 19,jul)et ut docerent priùs gentes quàm bapiizarent, Maltb.
ultime, V. 22
;
menio fusiùs et ex professo, ubi de Sacramenlo Pce- in morte ipsius btiplizati SHmus : conscpulli enim sumus
cum illo per Baptismum : ita ut ipsa pœna Cliristi fue^
nilLiiliic, Deo aspirante disserenius,
ril salisfacloria pro peccatis baptizatorum, siciit pœin
Sufficiat hie unum concilii Tridentini testimonium unius menibri potest esse salisfacloria pro pecca:^
ex c. 6, sess. G, ubi rcquirit ad Baptismum, ut qui alierius menibri, vei ut dicit idem S. Tb., q. scq., art
2, sic, ul applicelur baptizatis passio Cbrisii in renie»
baptizandus est, fidem habeal, peccatorem se intelli-
dium, ac si ipsi passi et mortui essent. In quo Art. ^
gat, Deum linicat, sibique propitium fore speret, eum et prœcedenii probat omnia peccata quoad cnlpam ef
lanquàm oninis justitiic fontem diligerc incijiiat; odio tolam pœnam remitli per Baptismum, quod est alleil
ac dolestalione pcccalorum moveauir ad pœnitenliam, probalio bujus et prseccdentis resp. i
oral aiiilit'iilluiii, ((iniiii siilurl ijui l!a|iliaiiii dcsidciio in i'.cclcsià cumpetentibus prwdicuri. Resp. 2' oïdi-
iloïK'liaiitiir, ot cu'libus piiblicis Ciiiisliaiiuruiii, v.oii- narlè episeopos, picsbylenis el diuconos iiisliluendis
aibo iiistiibi'iidiim dcdciaul. Ili <'\ cniivoiildms Icm- depulali niagisli i (pii eatecliunieiius educereiit ;
qualis
pore sai'i'ilicii ciiiu elhiiicis el p(i'iiileiilil)us l'jlcicbaii- fuit Carlliagine Oplalus ; et apud Alexandriani, iiun
tiir. Scciindiis catccluiiiinionim gradiis odium cral iiiûdù Panla'nus, sed eliani (Jleniens, Origeiics, llera-
(|ui Kcolesiii: iioiiioii dudciaiit, (|iii };oiiiK\ in Ecclusiù clas, et Oionysius , sicul passiin narrât Eusebius.
l\i'<"lcbaiit, cl siipci- (piilius ijcmdk'xis pièces el ora- Resp. 5° marcs el feiiiinas dislinelè ac separaliui ad
tioiips promiiilialiaiitui'. Ili propiiè iliciiiiiur talcclm- catccliebiiu admisses fuisse, lia colliijinius ex Ordinc
mcni; et illi inU-llimiiilm-, ciun iii Syiiaxi diacoiuis Roinauo.
odicobat al(;\ vote, Quicumquc Caleckumeni , cHscedile. Qiixres G" an catecbumeni soldent iioincn siium
INaiii priores ciiiii olbiiicis siiic spociali odiclo pelle- dare , ut inscribeientiir eoruin albo (|ui Raptisniuni
baiiliir. 'l'crliiis gradiis csl roiiipcU'iiUimi seu eloclo-
cxoplabanl. — Resp. affirmative : ita colligimus ex
niin, qui sciliccl iiiiadiagusiiiiali laiiliini toiiipoïc, aiit Baptizamii
conc. IVCarlbagincnsi, can. 83 : , iiM|uil,
paulù aille IViUecoslcii, craiil in Kcclcsiis cunspicui ;
nomen suum dent, el diù abslinenlià viiii cl caniiuni,
coinpeteiUes dicli, quia, iiiquit Isidonis Hispaloiisis,
ac munùs iinpositivnc crcbrà examinali, liaptismum per-
1. "2 de ccclesiaslieis Olliciis, e. il, ;)os( ilocliiiium jidei,
cipiunt. Ex S. Augustino, 1. de l'ide cl Upcribus , ubi
])osl coiiliiicnlhim viur, ad (jratïam Clirisii pcrciiiiemUiin
1° ciim
iiinuil bis nomen darr solitum fuisse : quis
(estinant ; idcminc comjKlcnles appcllanlur , id csl, ijra-
2° cùm erat competens.
fiebat catecliumeniis ;
gabantur, cl percipieiido liapiismo idoiici judica- iiercntur, cl qurc lahoriosa ab ipsis exigcrcntur opéra.
bantur.
— Resp. ad primum, allissima lidci mysleria quic in
Simile quid à paganis observalum Icgimus crga cos Symbole conlinenlur eonipclcntibus exposila fuisse ,
piodiirus : prœccdcbout publica: pitrijalioiws, dciiidc lias tare. Colligitur ex coiicilio Laodiceno, can. i(i : Opor-
post luis aijtjrcijalioms lel eos qui illuminautitr, fidcm diucre, et quintd liebdo-
excipicbaiit aliœ recondiliorcs ; :
tkm scqiu'baiilur cpopliœ, id est, sacrorum omnium plena madis fcrià episcopo rcnuntiitre vel presbyteris. Ex S.
parlicipalio. Solebanl cliam nondimi niysleriis initia- Augustino, serm. 115, de Tempore, nunc2il in Ap-
les ab eoium parlicipalione aicere ; hinc solenine pend. : Symbolum, inquit, quod vobis tradiluri sumus
Procul hinc, procnl ito, profuni. l'ratrcs cliarissimi , compreliensio csl fidei nostrœ atque
istud,
Quœies 4° quo rilu infidèles inaugurabanlur ealc- perfcciio. Ex Isidore, 1. 1 de ccclesiaslieis Ofliciis,
chumeni audientes. — Resp. litu singiilaii eos fuisse cap. 27 , de dominieà Palmarum, ait : Hoc atiiem die
inaugurales :
1° illis calliolica fidcs exponcbalur; 2° :\ Symbolum competenlibus Iraditur, propler conjinem
muniebalur 5° manus cis cum oralionc iinpeneban- lur , agnoscanl. Resp. ad secundum , competenli-
;
tur 6° sal eis degustandum prxbebatur. Conslant bus dura et laboriosa pœnitenti;e opéra injinicla
;
isliise omnia ex S. Gregorio Magno in sue Saciamcii- fuisse : publico sciliccl fidelium cœtui nudis pcdibus,
lario, lilulo : Ad calecliumenum ex pagano facieiidum. tonso eapile, cilicio coopertos sisicre se prrcscnles tc-
Refert S. Auguslinus, 1. de calechizandis liudibus nebanlur , à \ino, carnibus, uxoribus abslincrc. Con-
cap. i, calechumenis datum olim fuisse pancni quem- stat ex conc. Cartliagincnsi IV , can. 85 ; ex Terlul-
dain benediclum, qui vocabatur panis calecliumeno- liano, !. de Baplismo , c. 20. Inyressuros Daptismiim,
ruiii, ctquaidameral coipoiis Cbristi figura. inquit, orationibus crebris, jcjuniis, et ycniculationibns
à mulicribus. — Resp. 1" calccliumenos de fidc et erat, cùm ante Baplismum nullum [lercipi possit Ec-
clesiœ Sacramentum. An vocalis el specialis fnerit, an
raoribus fuisse informalos, juxla niandalum Cbristi
vero geneialis tanlùin hsec confessio et quidcm ab
Matth. 28 : Docete bapliziintes.... scrvurc omnia qiue- ,
cumque mandavi vobis. Profundiora tainen fidei niy- ipsis operibus laboriosis indistincla, non immerito du-
slcria calechumenis secundi oïdinis non fuisse expli- bilaïur ; ipse siquidem Terlull. codem loco ait nobis
Cyrillo Hierosolymiiano. aut turpitudines noslras. Post illa verô laboriosa opéra,
Pro Calechesi, inquit, fucras
et tu aliquando cateclmmcnus, iieque lamcn proposita caput lavabatur competenlibus, ne foriè , iiiquil S. Isi-
mijstena libi enarrabantur. El ex conc. Agallicnsi, c. dorus, 1. C Originum, c. 18, obscrvalionc Quadragcsinm
13 : Symbolmn elinm placuit omnibus ecclesiis unâ die, sordidatum ad unctionem accédèrent. .Dics aiitem Pal»
5i: DE BAPTiSMO. SIC
niaruni qno solobat fieri ea capilis ablulio , à plèbe lur, In quo morbus eos dcprcliendorat.
v'ocari soleb.it capitilavium. Quares uliimô, quo tcmporis spatio deliniius esict
mores compcteniiiiiii probareiilur. — lU'sp- scruiiiiia Kesp. variam fuisse disciplinam. Inilio Ecclesix
celebiari solila fuisse., et quidem nnnici'O scpieni. ciim nccessiias postulabat, et perspecta crat peieniis
Qunrtâ erijo ferià, inquit lluperlus abbas, 1. A, de di- Baplismum lides et voluntas , slatim ei adinlnistraba-
viiiis Oiïiciis, cap. 18 , novœ EcclhiK celebranlur ini- tur Baptismus, ut constat exemplo Cornelli centurio-
tia, quœ appetlaiilur scrulinia : scrulinia vero à scru- nls, et eunuclii. Quin aliquaiido necessitate urgrnie
tmdo (liciuilnr, quia perscrulaiidwn erut in liis qui uc- Baplisiîius stallm conferebaïur, et postmndùm iiislru-
celcbunl , ne qua radix ainnriludinis sulicssel , viimi ctio sequcbatur. Conslilulà snbinde Ecclesià et i]'Si
fui! IK Simone Mayo. lUa scrulinia ai)peli:it S. Aiigu- reddiià pace, concilium Nica-num 1 générale, c n. 2 ,
siiniis examen quod fiebat coram tolà Ecctesià . ut si sialuit ne ampliùs, ut factum fuerat, exiguo tempore
qiiis de plèbe liaberet aliquid contra mores compe- catecbumeui in staiione remanereul ; concilium £11-
teiiliuni oppoivenduni , opponeret. Seploin numéro berllanuni, can. 4!i, bicnnium probaliouis prascribit ;
fuis-.c colligiimis ex online Romaiio. lui tnnwn Hjcn- Cleniens Papa, episl. 5, (si tameu illius est) sex men
duin est, Inquit, ut à primo sciutinio, quod incipit Ici- ses déterminât; synodus Agatliensis Judicos per oclo
lià liebdomadà m Quadragcsimà , usquc in Hubbutum nienses vult probari, cap. 54. Vulgô In Oriente et Oc-
sanclum in vigiUù Pascliw, seplem scrulinia esse dcbcanl, cidente tempus catecliumeuaiûs qnadraginta luit die-
SL'Cunduin (ormani scpleni donorum Spirilùs sancli. lu ruiii, ut constat ex S. Illeronymo , epistolà ad Pain-
illis scruliiiiis appellabantur nomina compctentium, macliluui, sancto CyrlUo lllerosolymilauo , Caieclicsi
et curani omnibus sistebanl se, ut dcprebeadi poisel, 1 niysiagogicà ; S. Augustiuo , serin. 13, ad Neopliy
si ipiid essct conlra eorum mores (ibjiciendum. los; Siricio S. Pontifice, epist. ad llymcrium episco-
Uua'rcs9° qua; l'uerit velus disciplina circa eos qui pum Tarracouensem , cap. 2. Postea tamen iom|us
ad calecliuuieualuui admissi in criniea aliquod labe- illud ad decem et octo dies coniractuin fiiii, ciiin fe-
bantur. — Kesp. non uuani fuisse Ecclesiaruni ilisci- rifi quailà liebdomadx' quarla' Quadrageslni;e catc-
pliuain. In ilispanià, quinquennium pœnilentiie inipo- cbismussoleiet inchoari. lia colllgiturcx Amalario, I.
iiebatur catecbunicno delalori, Ita, can. 75 conc. Eli- de eccleslasticis Ofliciis, cap. 8; Yvoiie Carnoteiisl,
btritani et can. 45 , slatuilur , ut qui calecliiiweuus sermone de Sacramcnio ncopliytorum ; Kuperto Ab-
atiquundo [uil, et pcr infiuila lempora •luxquim ad Ec- balo, 1. 4 dedivinis OlIiciis, c. 18; llugoiie Victorlno,
clesiam accessit, à Baptismo non cxeUidatur in fine lib. de Sacramciitis , c. 17. Qui vero lu Pentecosle
vit;c. Et can. U8, ut catechumena qu;c poi adnltcrium baptizabanlur, tolidem diebus anie pr;cparabantur ad
coi.cepil, et conceptuin necavil, in iiiie bajilizelur. In Baplismum.
Orientecompetenics qui gravilcrdeliqneraiil, In slatiu- HxT salis sinl de bistorià catecbumcnatûs : qui
nem calecbumcnorum secundi gradns ; calccbunieni plura scire volnerit, légat eruditiim opiis vicecomi-
veto secundi ordinis , ad audleiilium classem remitle- tis doctoris collcgii Âmbroslani, 1. 2, de anliqiiis Bu
banlur; audientcsverosi se nagiiiisob.-trinxissenl, ab ptismi Rltibus (I).
ipso Ecelesiicllmlne pellebaiilur, ellanquàui ellmici
(l)QuaTes an iisilata prluiis Ecclesix lemporllius
liabebanUir. Constat ex concilio Nic;iPUO I, can. I i : De liisliiicndorum ralechumeiuiruni forma liodiediuii sil
caiccliumcnis , inquit , et qui lapsi , visiim est sanclœ aut isso debeat lu usu. —
li. negat., cùm jam à scvto
tribus tanliim annis audientes seculo slallo compelentium ad intervalliim solito bie-
et magna: synode , ut ii ,
vius coiiliacla fuerlt. (Juoniam vero qua; rilus cl di--
jios/ca orent cum catecliumcnis. Constat ctlam ex conc.
cipliuam mnlat Ecclesià, non mnlat spirilmn, idcirco
NeociC-iaricnsi, can. 5. mlssioiiarlls, qui in exleris, Toi.kiui, v. g., et Coclu-
infirmiiale et mor- clna;, legionibus laboraut, impensc cavendum, ne,
Qna'res lO" an catecinmu-ni pr.TC
liront à iioiniullis facliialuniconquesti suiil lllusl. epi-
lis periculo ante explctnni calecliumenalils tempus
scopl Ik'liopiililauus cl lierylensis, obvios quosiiuc vix
bapiizati, postquàm convaluissent, fuerint ad caSecliu- exploralà ilionan valunlnle, et unà aut altéra inslrnclio-
liieiialuni remissi. — Resp. négative ,
quia Ecjlesia; ne conlenli, sacru liaplisnii foule ablnanl. ijuamobrcin,
aluni ildcin pra;sules, clsi liodic saccrdolibuscvmniillu-
scnqier fuit per»uasnm, per Baplisminn omuem pcni-
tur juàifium de ciil<'cliumcnorunt erudilione, aliiniue ne-
liis culpani et pœuam deleri et expungi ; adeoquc ba- ccssiiriis condiliiniibus, adcoque et de tempore catccltisnii
pil/aios nullis pœnis rcnianere obnoxios pro pcccatls [erendum, ut iis sancluni Buptisma conferatur; recliits
tamen et securius nobis visum est cutn Palribus et con-
aille Bapli.smum perpetratis. llnd« concilium Laodice-
ciliis, ciitecinsiiii tempus non breviori quàm quadragiula
num, can. iV, nilill ainpliiis ab ejusmodl baptizalis po- dicrum spalio vnlg'o definire, ncc alios ad Baplismum
stulat, quàni ut lidcm discant . 0:wtet , inquit, eos admillendos esse, nisi qui ante quadragiula diis nonien
dehide resurgunt, dederinl. Cwn eliam experientià, quœ sacris canonibus
qui in nwrbo Baplismum accipinnt, tl
consonal, salis noliimsil, diulurniorem luoramcsse per-
fnleni ediscere , et nasse quod divino munere digni lia-
ulilcm ad obline:i1am in cliristianà ftde persererantinm:
bili sunt. At non lia judicalnin fuit de pcccatls Bapli- alque adeo liâc in re habenda cril raiio venienliiim ad fi-
diiàsaniialc ad cum pa'nilcnlia; gradnm rcmitteban- gentissima iwccssitas ]/oslulabit. Sed diuliiis vrobari de-
»)< Ul.F.ST. III. AIIT. III. Dli SLSCll'll-NTIItlS llAiniSMl'M. :i8
.lu ijHilibcl uiluUus, lii't' luiiiis, lii'u in/iiiiiiis, (iiif»> , l'ndiatur I" ex S. Cypiiaiio, «pi»l 12, nlp ait : Si
/K/iosKii, Hiui'diMS, l'c'/ l'it'Kii pio uiurdiu, /joss/'J cl ilc- qui fuerinl peivutoprivi'citll, et in exilucuitilituli, viyi-
Quu'i'cs r :iil i|iiililii't :i(lillliis ('iljlis('lliiii|iir iiallii- 2" l'.\ conciliisCailbat^inrnsi III, an. 507, can.rit,
liis sil, scMis V(^l :i'l:ilis, si( lla|>(i/:lll(lll^. ubi ait : /// a'qrotnnles, si per se rdipo/M/i jv non pos
Ucsp. 1" ;ifliiinalivô luoiloailbint pr.nciiuisilii'coii- sunt, ciim voluntalis eurum Icsliinunimn lii qui siii lunt
ililioiics. Kiitio Ckl quia iii Clirislo Josu uiiiiius pans pcriculo proprio dixerinl, buptnenlur. E\ t;artliagi-
Miiil. Quicumilue in Chiiato hiijithdli culis, ait Aposli)- ncji.si IV, an. 5))8, can. 70, ubi idiun slaluilur. Kx
liiN, Calai. Ti, V. '27 et iS, Cltiisluiii iiiiluislis. Mon l'st Aiausicano I, an. Ui, can. 12 : Siibiiu ubninlesecns,
Juiliviis, nequc Giivcus ; non t'sî stTi'iis, ikv/mc liher ; mm in(piil, prout status ejus est, baptizuri uni pœnitentiani
fil masculiis, hi'i/hi; feminu. Oimii's eii'im vos umiiiienlis acciperc polesl , si lotuntutis, uul prœlerilœ leslimo-
iii l'.hrislo Jcsu. iliiic est qiiùd Clirislus iiulisliiicliiii nium aliorum verbis Imbet, uut prœsenlis in suo nutn.
jll^S('|•it omiii'S gciil("< liapli/.ai-i. ô" E\ SS. Paliiliuë : (iypriano cpist 12 et îi-i l!a-
;
Kesp. i" iieiiiiiioiii iiiii|ui'iii etiaiii gcntilem à Uapli- silio in Llxbojtalionc ad Itaptisnnnn; Clnysostonio,
siiiu i'U|»iUuiu fuisse, :>i illuiii iu iiifiruiilale puti'ict, catecliesi ad illuniinandos; (ircgoiio Na/.ianzino, ora-
aiit aliqiiamlo pctiissi' cdiistaiet, clbi iiiler catecliu- ti(Uie iO ; Augustino, lib. 1 de adulleiiiiis Coiijugiis,
nieitosautua non l'ni!>scladsLri|iliis. Oico si Ba|itisuinin ubi piaxiin liajie Kcelesia'. di.serto conlirniat. Sic lo
pi'tcrot ; non poloiiti l'iiiin iioc dcsiilcranli daii non (piilur cap. 2G : C.atecliununis erijo in linjns vit(V idlinin
ïolfbal liaplisnuis, soi! iictcnli luisipiàin m'^jatus. Col- (onsiilutis, si morbo seu casu ainpio sicoppressi sunt, ut
ligilurrex concilio 1 Ari'lalcusi, oan. C. De liis qui quamvis adliuc vivant, pelere sibi lamcn Baptismum, vel
in hi/irmilale credcre voluiit, inquil, pluciiit his clebcre ad inlerrogalu responderc non possint, prosil cis quod
maiium hn\>om, iJ est, Coniiiniationis Sacianicntum eorum in fide cliristiunà jani nota voluntas est, ut co
coiifitii ; ipiaiilo uuujis lî.iplisnii, sine (pio nuihun modo baplizentnr, qiiomodb bapti^antur infantes, ipio-
aliuil conleiri potcst Saoïaiiieiilinn '.'
(^nlliyitnr 'i." c\ runi voluntas nuila adhuc paliiit. Inio ibid. coiilendil
concilio ElibiMilauo, can. 59 : Gcntiles, iiiquit, si in 5. doclor, calccbumeuis qui ad extrcmum usque spi-
injirniilule di:sidcravi:rint sibi mamim imponi, si fucrit l'^um in ciiniine vixerunt, si lamen, iiiquit , desperali
l'y) «m ex «/i(/)((i parle vila lioiicatii, phicuit eis maniun j'ienerint, liaplisniiinidandinn esse : Quisenini, incpjit,
imponi et ficri cliristiano^, su|)plL' porlcclds pcr Cunlir- ieit utriini forlassis adutlerinœ curnis illeccbrti usqne ad
niationeiM, de (piâ iiic agilur. Si auleni Saciaineiituin Bajitismum statuerantdetineri? Atquecomniuncm ibid.
lioc Paires illi non deneganl gcntiJiljiis illud dcside- occupans objectionein, scilicet moribundos fortassè
lantibus, qnantù niini'is Baplisniuni? Coiligilnr 5° ex uolle baplizari, icspoiidel non sotiim incredibile esse,
Sn-icio, episl. 1, ad llyiiicnuiu Tanaconeiiscni, c. 2, uec in fine vitiv liiijus haptizari catecinimeman velle; ve-
ubi sic loquiliir : Qitiiiuiuiuc etiiim in iliicrimcn Hua[ra- riiin ctiani si voluntas ejus inccrta est, tnultb satins esse
yii, lioslililulis incursum, obsidionis ambiyinini, vd cu- nolenti dare, quàm votenli negare, ubi velil an nolit, sic
juslibel corporcdis œgritudinis dcspcralionem inciderint, non apparel, ut Imncn credibilius sit, eum, si posset,
cl sibi imico credulilatis mixilio poposccriiit sitbicniri velle se potiiis dieluruin ea Sacrmncnta pereipere, sine
eodcm que poscunt momcnlo lemporis cxpclilœ regenc- quibus jain credidit non se oportere de corpore cxire.
rutionis priFniia conscquantur.
Observât ibid. S. dottor, nonnullos, quos damnare
Quitres 2° an catethnnienis in ])Ciiculo nioitis con- pro suà modcstià non audct, in oppositani abirc sen-
siitutis et obmutcscenlibus, Baptisnius aliquando ne- lonliam et praxin».
gatus fuerit. — Resp. negalum nunqiiàni fuisse, elsi Idem quoquedocelAugustini discipulus Fulgenlius,
e.uni pra; niorbi violenlià non pnssint posUilaie ; ipsa in Respunsione ad Ferrandum Jiaconuni, cpisl. 12,
siquidcm catecliumeni conditio quxdara csl continua
cap. 10 : l'roinde, inquit, firmissimè lenendu est illa
Baplisnii poslulatio.
canonum sententia pateriioruin, quai infirmas jubet, si
bcni rndiores , tl obtitsioris Imdiorisqnc ingenii, servi pro se respondere non valeanl, sed eorum volunlati tesli-
iiem, et qui Icntporalis pœniv lilandœ graliù, fidem vi- nionium sui pcriculo proprio dixerint, baplizari. Ralio-
denlur aniplecti velle, uni speriint se aliquid lueri mit
[
neni addil : Videnint cnini SS. l'atrcs, reani non esse
eoinniotti c<niseculnros ex eo qiùitt chrisliani fiant; ii
deiiuine qui levis et inconstnntis animi siqna idiqna de-
i
volunlatem quœ inipedita cognoscilur, non nniliiia.
pelentem instruetioneni ad liiiptisnnun adniissi snnt ; ex concilio Araiisicano I, can. lii : Energumenis, in-
qnippe. qui, quà facililate Cliristo nomen dederunt, eàdeni quit, calecliunieiiis, qumiliim vel nécessitas cxegcrit, vel
M phmmum nuntium ei remiltant, etc. De liis (ininibus, opiwrluniUis perniiserit , de Baptisnuiic consulendum.
qu:c ad \elcieni noviinupic calc(lnnnenaliini pcrii-
nent, pluia videsis apud Jueninuni, disserl. '2- n. 7. Ml eau. 15 : Aineiilibtts quœcumqiie sunl pietatis conj'e-
eut», i. 'ICI- toluin. 'Collcl. rcudasunt. Ex concilio Eliberilano, can. 37 : Eos qui
319 DE BAPTiSMO. S20
ab immundis spirilibus vexaiUur, ii in fine mortis fue- ARTiCULLS PRIMUS.
rinl consliluti, baplhari placet. Idem colligimiis ex In-
An Baptismus gratiam sanctificantem, et ple.nam,
noccnlio 111, cap. Majores, de Baplismo et cjiis effe-
tum quoad ctlpam, tum qioad poenam, peccato-
ctu. Donnienles,\n({mt;et ameutes, si priusriuàmamen-
ru5i remissio.nem conferat.
tiam incurrerenl aut dormirent, in contradiclione persi-
propositum ( Eruores.)
stèrent, quia in eis inifUigitur coniradictionis
perdurare, elsi (uerinl sic immersi, characlcrem sinn Circa effeclus Baptismi erràrunt hxrelici per defe-
suscipiiint Sacramenti : sccus antcm si priiis caicci a.S.'e- ctum et per excessum : primi veros effeclus Baplismo
taies in necessilatis articuto consuevit Ecclesia baptizare. Quantum ad primum , nonnulli Origensila; , teste
Excipiendi tamen sunt ii qui ab infaiiliâ amenles fuè- ProcloOrigenistà,apudS. Epiphanium, hœresi 6i, do-
vc, (lui velui inlanles habeii debeiU, et proinde bapii- cuernnl peccaia sopi.i et tegi, non vero radicitùs toUi
moituls? — Rcsp. négative. Errorem hune Cataphry- prodessc. lia refert Theodorelus , lib. 4 , haïretic.
cnore veieies sileant, ut Irenxus, Jusiinus, Clemens 45, ubi ait multos accusâtes fuisse quod dicerent Ba-
Alexandiinus, et TertuUianus. ptisma peccata pcnitùs non auferrc.
Uatio responsionis est, quia mortui sunt extra via; Pelagianinegantes originale peccatum, consequenter
slatum, adcoquc nuUius Sacraïuenli percipiendi ca- negabant illud per Baptismum lolli : imô calumnia-
paces : vivi autem, elsi pro mortuis orare possint, bantur Catholicos ,
quasi doeerent Baptismum non
ac laboriosa pœnitentia; opéra pro illis sustinerc ,
conferre indulgcnliam omnium peccatorum, nec au-
eorum tamen loco baptizari non possunt, quia Bapli- ferre criniina, sed radere. Calunmiam refcllit S. Aii-
smus soli prodessc potest suscipienti ei vcrô qui : gustinus, 1. 1, contra duas epistolas Pclagianomm
illum non reccpit, cùni peccatum originale dimissum c. 15.
non fuerit, et omninù sit ab] Eeclesià alicnus, née Novatores Lulhcraiii aiunt quidein pcccala per Ba-
Baptismus, nec alia fidelium suffragia prosunt. ptismum non impuiari, sed negant ca verè lolli et
i Quid ergo, inquies, sibi vult S. Paulus primoe Co- deleri. In pucro, iiiquit Lullicrus, articulo 2, ex iis
rinth. lu, V. 29, cùm ait : .Uioi/iii quid [acienl qui ba- quos Léo X damnavit, post Baptismum ncyare renm-
piizanlur pro mortuis, si omninb mortui non rcsitrgunt? nens peccatum , est Paulum et Cliristum simul con-
utquid et baptizantur pro illis? — Rcsp. in hiijus loci culcare.
expositione multimi dcsudare interprètes , (luoruni Calvinus in Anlidoto conc. Trid., sess. S :\Nequepcr
novcm interpretalioncs adducit Esiius in hune locuni. Baptismum, inquit, statim uno die exlinrjidlur peccatum ;
Sunt qui, baptizantur, cù loci interprelantur, ajjlitjun- sed quia dctetur reatus, impulatione nullmn est.
tur. Sunt qui verum Baplisnunn intelligunt, et volunt Quanlinn ad secundum, Jovinianus existiniavil i(a
baptizari pro mortuis, idem esse ac baptizari mctu radicitùs evclli peccatum per Baplisnunn, ut nunquàm
nioriis, seu propter mortem instantem, quod C.linicis possit repuUulare ; adeôque légitimé baplizalum pec-
solcmne crat ; ex quo S. Paulus aigumenlum coUigit care non posse.
pro demonstrandà veritate futurx Resurrectionis : si Novatores superioris seculi istos quinque effeclus
enini propter niorlcm quis baptizatur, ut sibi mortuo Baplismo affingunl :
1° quod baptizalus damnari non
benc sit; ergo post nioriem homo meliori snî parte possit, etiamsi velit, nisi nolit credere ;
2' quod Bapti-
supcrstes est, et carnem quam moriendo exuil, resur- smus liberet ab obedientià divinœ logis; 5" quod lihe-
gendo resumct , ergo futura est corporum resurrcclio ; ret ab observandis legibus bumanis ;
4° qnod liberet
generalionii et reiiovulionis SpiriiiU tancii. pedes luvet, sed est niundus tutus. Rom. 8 , v. 1 : iVi/iii
Joan. 3, V. 5 : Nisi qtiis reiialus fucrit ex nquâ cryo damnalionis est in Us qui sunt in Chrislo Jesu. Quod
«7 Spirilii siiiicto , non pulcst intruire in reijnum l>à. libllinoiÉiiiui inlcllii^itur à coiicilio Tiideiiliiio do iis
spiritu, spiritusesl. Uiiile baplizali ilicimliir iiiraiililiiis Rom. 0, V. 7>. Va prinix Corinlh. 0, v. H ,
post cmu-
nuido gcnilis siiiiilos , oli vilx scilici'l novilalcm cl iii- iiioiala gravissimonim pcccaloi uni goncra , sic |)orgit
tcrioroMi imitalioncin. Sicut mo<lb ijenili iiifuiilcs, ru- .\postolus : FJ hœc quidem fidstis , sed ubluli estis , sed
t'wnabile sine doh lac concupiscite , \iu\uH S. l'elius suncti/icnti estis , sed juslijicali estis. Denique prima;
prim:c Epistofa! cap. 2 , v. 2. Joan. 1 , V. 8 : Sanguis Jesu Christi filii Dei cmundat
Galat. 5, v. '20 : Onmes ftlii Dei eslis.... C.liiislitni nos ab omni peccato.
(luidem Dei , cohœredcs aulem Clirisli. prima conclusioiic cilalis , in qnilms Iiomo dicitur per
Rom. 6, V. 3 et -i : Quicutuque baptizali siimus lin Baptisnnim renasci, regcnernri , renovari , ac vclut in-
Cliristo Jesu, in morte ipsius bapliuui suiinis. Consi'piilli fnns modo gcnitus. Cùni verô nova ilia nalivitas et re-
enim siinim cum illo per Haptismuni in niurtein ; ni quo- nascentia omncm peniliis cnlpam abradal et dclcal
modû Cliristus stirrexit à mortuis per gtorium Palris, niliilque veleris bominis remanere permitlat , omne
ita et nos in novitale vilœ ambulemus. quoquc pœna; pcrsolvcnda: dcbiluni cxtinguit. lia vero
Ei)lic<. 4, V. 3 : Sutliciti, iiuiuit Apostolus, scrvare pcrfectam esse liane peccatorum remissioncm , ut non
unilalem spirilùs in vinculo pacis. Unum corpus et tiniis modo non tcganlur propler non impulaiionem , sed
spirilus , sicut vocati eslis in unù spc vocalionis vestiœ. eliani radicitùs tollanturct dcleanlur, constat ex modo
Vnus Dominus, iina fides, unum Baptisma; unus Deus loqucndi ejusdem Scripturaj : lùni quia veibum, re-
inlerprelalione nostrâ possit lux ipsis .TfTerri. tur aqua sordes corporis non tcgit, sed diluil cl mun-
Hos omiies Baptismi effeclus clesanler enumerat dat , ita aqua baplisnialis sordes anim;c non togii , sed
S. Chrysosiomus , lioni. ad ncopliylos. Ecce, inquit, omninôabslergitpDniiùsque tollit. Ephes. c. 5, v. 20 :
sed et membra; non tantiim membra , sed et temphim; quasi vermiculus, velut lana alba erunt.
non lantiim templum , sed et organa Spirilùs. Vides quoi Probatur 2° ex SS. Palribus. Ex inflnitis propcmo-
sint Baptismalis largilalcs? Sed multis qtiidem videtttr dimi qucc adduci possent tcstinsoniis , expressiora
cœlestem graliam in pcccatoriim tantitm remissione con- nonnulla scligemus.
sistere ; nos autem honores compulavimns decem. Et Ex Tertulliano,1. de Baplismo, c. 1 Félix, in- :
homilià 1 ad illumiiiandos , ait Daptismum appellari quit , Sacramenlum aquœ noslrœ quâ abluti deliclis ,
lavacrum regeneralionis ,
quia non soliim iiobis pec- pristinœ cœcitatis , in vitam œlernam liberamur. Et po-
cata remittit , neque soliim delicla purgat; sed ita id prœ- slea : Quid ergo ? Nonne mirandum , et lavucro diliii
extollendis Baptismi efteclibus ; eorum pluiima testi- ita sanclificatœ vim sanclificandi combibunl. El cap. 5 :
monia supra retulimus , ubi de nccessitate Baptismi Exemplo reatu , eximitur et pana. Ita restitiiitur homo
agebamus. Deo , ad similitudinem cjus qui rétro ad imaginem Dei
Secunda conclcsio. Baptismus perfeclè lollit omnia fueral. ;
Probatur 1° ex Scriptura. Act. 2 , v. 38 : Pœniten- Multis modis , inquit, vocatur hoc opus : gratin, illu-
tiam agite, et baptizetur unusquisque vestrùm in remis- minalio, perfectum , et lavacrum. Lavacrum quidem,
sionem peccatorum. Acl. 22 , v. 10, Paulo dicitur : per id qnbd peccata abstergimus : gralia autem ,
quâ re-
Exturge, baptiiare, et ablue peccata tua. mittuntur pœnce quœ peccatis dcbeniur : illuminaiio au-
TH. XSI. 17
525 DE BAPT15M0. ^24
icm per gu,am sanctam illam et salutarein lucem iiilue- loquitur : Ecquando tantiim laboris suueperis ,
quai,-
,
qiiit, vocamus gratiam, Baplismum, unctwnem , illu- labore ullo , nec opcrà uilà susceplà , rei cxpi'lilœ coni-
lavacrum , sigilliim , ac deniqiie.excellenlissimo quovis aliud tempus rcjiccre .' Sitienics venile ad aqnus ,
liorla-
nomine appellamus. Ac poslquàm uiiiusoujusque no- tur Isnias, etc. ingcntem beitiijnitatis celerilutem!
miiiis ralioneni reddidit, sic concludil : Hœc Baptisini facilem conlralicndi ruliouem ! Hoc bonum solii volun-
gralia et facilitas est , non orbem terrarum , ut olim tute vénale tibi proponilur ; cupiditatem. ipsant Dcus in-
aquis obruens , scd uniuscujusque Iwminis peccnlum pur- gentis pretii loco habet. Silit siliri ; bibcre cupientibus
gaiis , easque obsirucliones , vel maculas quœ vitio con- polum prœbet; ciim ab eo bcncficimn pelilur , bcneficiu
Ex. S. Gregorio Nysseno , oralioue in Baptisnium Probatur deiiique ex conciliis FlorcnlinQ el Tridcn-
Cbrisll , ubi sic loquilur : Compunctum notis pecca- tino.
torum, et malis moribus inveteratum graliâ regià eb re- Florenlinum in Decreto Eugenii , ait morienles post
digiinus , «1 imiocens sit sicut in fans. Vt enim modà na- Baplismum statim ad regnum cœlorum pcrvenire ,
tus puellus à criminibus cl pœnis liber est , ila eliam re- atque idciico nuUam baptizaiis pro pectatis pnclerilis
generationis puer non liabet , cujus nomine causant dicat, iniponendam esse saiisfactioneni.
vt qui regio dono causœ dictioni exemptus , et à raiioni- Tridenlinum, sess. 5, eau. 5, sic deccriiit : Si quis
bus vilœ reddendis libcratus sit. per Jesu Ckristi Domini nostri gratiam quœ in Bupti-
Ex. S. llieronymo, cpisi. 82 ad Oceamim. Omnia smate confertur, realum originalis peccati remilii ncijut,
scorta , inqiiit , et pubiica; colluvionis sordes , impielas oui etium asscrit non lolli lotum id quod vcrum el pro-
in Deum parricidium , et inccslus in parentes , atque priam peccati rr.tionem habet, sed illud dicit lunium radi
,
in CTtraordimirias voluptates utriusque sexùs mulatâ na- aut non imputari, anathemu sit.
turd , Chiisli fonte purganlur , etc. Omnia nobis Bapti. riieos r : Remanet in baptizaiis coiicupiscentia ;
smate condonata sunt crimina ; nec post indutgentium sed illa, teste Apostolo, Ilum. 7, v. 20, peccalum esl.
Judicis vietuenda est severitas , dicente Apostolo : Lt hcec — Resp. cum S. Augustuio, lib. 1 de JNupliis el Con-
quidem fitistis , sed abluli eslis , etc. cupi:.ccnlià, ç. 23, concupiscenliani (secluso volunta-
Ex S. Augustiiio iii Encliiridio ad Laurcnllum, tis coiiscnsu) non essu l'oinialitcr peccalum; scd cani
c. t>i : Baptismatis niunus , inquic, contra originale ab Apostolo appcUaii pcccatuui, (|uia esl à pcccalo, et
peccalum donalum est , ut quod generatione allractum ad pôccaliiin inclinât : Sicut, inquit S. doctor, wcatur
est, regeneratione delraliatur ; et tanien activa quoqne liiigua luculio quam fucit liugua; d manus vocatur scri-
peccata quœcumque corde , ore , opère commissa invc- pluru quam facit manus. Rclinquitur aulem in baptizaiis
nerit, tollit. Uàc ergo excepta magnà indulgenlià, unde concupisccntia ad agonem cl cxercitium virtulis. .\\i-
incipit Iwminis renovatio, in quà sohitur omnis rca- diaiilnr Patres Tridentiiii , sess. 5 , in decreto lie
tus , clc. El lib. 5 , seu serm. de Syinliolo ad caie- Peccalo originali : In renutis uihil odil Deus, quia niltil
Innovât homincni ,
qui fecil liominem ; donat delicta concupiscenliam, ic7 fondtcm, hwc sancla syitodus futc-
qui non quœrii mérita. Deniquc, 1. 2 de peccalorum tur el sentit ; quœ ciim ad agonem relicta sit, noccre non
Mcritis el Remissione , c. 2S : Si , inquit , continua consentientibus, sed viriliter per Christi Jesu gratiam
post Buptismum sequatur ex liâc vità emigratio, non crit repugnunltbus, non valet ; quinimh qui légitimé cerla-
omninb quod ohnoxium liominem leneat, solutis omnibus vcrit, coronabitur. ilanc caucupisccntium, quant ait
fidcs Christi quœ juslificat impium , rcverà mimdat à pt\calum sit , scd qitia ex pcccalo est , et ad pecca-
cnlpà , sed non seinper ab omni pœnà. Sucrumenlum lum inclinât. Si quis aulem contrarium senseril, uiia-
ut baptizatis nulla iniponerent opcra laboriosa cl sa- lates quibns baplizali obnoxii sunl; quales sunl
tisfactoria. Ita coiliginms ex S. Clémente, 1. 2 Coii- niorbi, lames, siiis, mors ipsa qux esl stipeiidinm
stitulionum , c. 41 ; S. Basiiio in Exborlatione ad peccaii? sublatà quippe causa, debcrel omnis effeclus
Baptisniunt ; S. Anibrosio capite ultime, 1. de Eliâ et coubcquens lolli. — Kesp. plurcs à SS. Patribus ralio-
jejunio; S. Cbrybostomu , boni. 1, ad baptizandos, nés el causas siTorri , cur onines ilia; pœnahialcs rc-
et ex S. Gregorio Nazianzeno in oraiione 40 , ubi sic licite £iut in baptizaiis. Prima , ui Deus o&toiuleret
$r.i QU^EST. IV. ART. II. DE ai.VRACTF.HE BAPTISMI, etc. SS6
qiiiti hiiiiiiiiis ('ul|U iiK'i'caliir, et (|iiiil sii:t Ki'ali;\ ilo- et liuminem Deo reconciliare priusqiiàm pcrcipiatur
lictur. Ilu S. Aujjiislimis, I. M, de Ci\ilale Uci, c '^1!. sacraniL-nlum ; (piu cabu docct idem cuucilium, recon-
Ëcciiiidu, lit siviil liuiiiu iii paradisu duiiciuruiii lialiuil cili.iiioneui ipsi conlriiioni sine sacramenti volo quod
uiiibiaiii u'U'i'iuu l'élit ilalis, ita \ùc in valteiiiisuriaruiil non esse adbciibendani. Rcsp. 2"lioc
in illA includilur,
uiiiliiaiii liaberet daiiiiialidiiis a'ierii.e. S. .Vugiibliiius, in casu sex bona enuinerarl possu qu;u ex reali
iii Eiicliii'idio, c. 25. Tertia, ne si atldereuir curiii llaplismi (terceiilione consequrnitur. l'rimum est clia-
t'ulicitas, iumiiiiueietur lidei l'uitiliido. Ideia S. Au- raeler baptisinalis, (lucm nemo sine Baptisaiu realiter
gustiiius, I. 15, du (litilute Dui, c. i. Ucarla, ut vir- percepto cunse()nitur. Secundûm, graiiu: aiignientnin.
lus in iiiliiiuilalo pcriicercUir, et ciieiiiiiU-net liuiiiu Teitiimi , lenussi» peccaloruiii qu:i: posl jublilieatio-
testiiiioiiiurii bui ijoce.ili. Idem S. Anj^iistiiiiis, lib. (i ni'm intérim connnitti potuerunt. Ciuartuni, plena re-
Opci'is Idipci'fucii cuiilia Jiiliaiuiui, cap. "Hi cl "-Id. niissio ])ouna: icnqioialis. Qulntum , securilas remis*
Uuinla , ul iiiteliigeieiuus lutuin saciaiiieiiloruiii f'ni- sionis pcecaturum. Cùm enim nemini de suà Justin'
ciiini, iiua ad liane pi'xseilini vitani teni|iuraluni, sed caiione , nondùm percepto Baptismi sacramcnto ,
•ul a'ternam rcfei'i'i delicie. Iduni S. Aii^^Ublinuj, in facile sit prasumenduni, securitatem quaindam, id est
Encliiridio, e. G. Lanuleni lalioncni udducil Maj^iblei', biinam conlidentiam cum Iranquillilale coiibcientiiu
I. i, dibl. i, liitenV 1<\ prxbtat sacramentiiin, etiam ils qui jani ex contritioue
I
Ad ratiuneni subjunelani , nenipc siiblaU'k causa de- I perl'ectà cum voto sacramenti jusiilicati sunt. Scxium
Lcrc unnieni eUeettini, dieu id ([uidcni ali(iuaiulo n denique, externa seu visibilis incorpoiaiio liuniinis in
tulli
nature, non quideni quaienùs pœnalilate.-i, sed ul ap- Observandum 1° de cliaraclcre qui per tria sacra-
pendices nalurie , ul esse possenl et projicieiidi ucliiw- menta impiimiiur, etquie idcircô itcrari non iwbsuut,
nilio, el pro[eciionis exordium, ail S. Augusliuus, 1. 3 nos gcncratim jam cgisse in Iractatu de sacranientis
(le libero Arbilrio, c. 20. in génère, ubi hxmcndo de celebri coniroversià Cy-
Dici's 5" : Peccala anle Baptisniuni conimissa pu- priani , Firmiliani et aliorum rebaplizantium , obser-
iiiiiiilur à inagiblratibus cluistiaiiis ; non ergo per Bapli- vaviinus eos non idcircô rebapli/.àsse ab liarelicis
smiim oninis puena leuiillilur. — Ucsp. Disl. consc- baptizatos , (luôd existimareiit Baptismum , cùm vali-
quens : uon rcniiltitnr apud hooiines, quorum iutcrest dus est , non imprimere characterem ; sed quôd çoii-
publica peccala quœ comnmnilatem cl pacem periur- tenderent nulium plané esse Baptismum ab hxreticis
Laiil , casligare ac lepiiniere , concedo : apud Ueum, datum ; undc non lam iteratiis ipsis videbatur Bapti-
jj
ctura ,
quantum ad cliaiacieiem ;
quantum verô ad quà gralia; bapiisinali obicem et impedimentum op-
gratiam , dico xqualiter alTeclis et dispositis xqiiali'ni ponit.
confeni , inxqualeiii vero si inaequaliler sinl affecti. Observandum 5° verbum istud reviviscere, denotare
Colligilur ex concilio Tiidenlino, sess. 6, cap. 7, ubi effectum Bapiismi qui spectari potest sive respecta
assei'it in baplizalis jusliliaai recipi, secundùin meu- peccalorum , qu;c Baptismum pnccesseruiit , sive •
suram quam Spiriius parlitur singulis proul vult, et respectu ipsius liciionis, id est, pcccaii , quod in ipsâ
secundûm prupiiam cujnsque disposilioncm et coope- sacramenti perceptioiie conniiiltitur , sive denique
ralionem. Ratio est quia qu;e aguiit juMa dispositio- respectu peccalorum subsequentium ipsum Baptisnia ;
in subjecto dispositio , fortius et iiitensiùs opcrantur intor pœnam et culpani, ac volunt virlule Bapiismi,
ita el nostra sacramenta. recedente ficlioiie , deleri quidera peccala quoad cul-
Quaeres 2° quid elficiat Baplisraus in homine jani pani, sed non deleri quoad pœnam, saltem ea quu; post
per cliarilatem perfectam justificato. — Resp. 1° ex Baptismum perpclrata sunt, nisi per pœnitentiam ;
concilio Tridenliuo, sess. ii, c. 4, contingcre ali- sunt denicjue, qui, factà disiinctione peccalorum quaî
quando posse conlritioneiu eese cbaritate periectam, f anle el post Baptismum commissa suut, aul simul cum
847 DE BAPTISMO. è28
ejtis percepiionc , docent peccata Baptismum antece- linse, teslimonia, quse hicrursùs exscribere opus non
dentia , recedenle fictione, deleri virlute Baptismi ;
est ; unum lantùm addam, nempe Baptismi semel rite
peccaia verô subsequéntia deleri per pœnitentiam. collali ileralionem instar sacrilegii sempcr in Eccle-
His observalis, s'il siâ liabilam fuisse, sicul videre est apud Gratiamim,
Prima conclusio. —Baplismus imprimit aniniœ indelebi- causa 1, q. 1, et de Conseoplione, dist. i. Qiiin etiam
lem charactermi, qno fit ut non possit ilernri. legibus imperalorum ultimo siipplicio, et canonibus
''
Probatur 1° iribus poiissimàm Scripluroe leslimo- ecclesiasticis pœnà deposilionis et irregularilalis pu-
iiiis ,
qucc SS. Patres de non ilerando Baplismo in- niebantur, qui Baptismum iterare ausi fuissent.
qtiia scilicel semel lanlùra conferri potest. Sic expo- Hàe Inspecta el probatâ perpétua iraditione lùm
nuiil S. CyriUus, Ilierosolymilanus, Prœfalione in Ca- srriplis, lùm vivâ voce ad nos usque propagata, Ec-
téchèses ; S. Léo, ul coUigilur exGraliano in decreto clesia qua; est columna et iirmamentum veriiaiis, ad-
de Cotwcrationc , dist. i , can. Non licet ; S. Thomas versiis quani porta; inferi nusquàm praîvalebunt , in
2° Ex cap. 13 Joan. , v. 10 , ubi Chrislus ail : Qui anima, hoc est, signum quoddam spiritale et indélébile,
lotus est non indiget nisi ul pedes luvet , sed est mundus unde ea ilerari non possunt, analhema sit. Idem edixe-
lotus, quem locum de Baplismo nusquàm ilerando rat concilium Florentiiium in decreto.
contra Donalistas, c. 14, et tract. 57 in Joan., c. 13; Prima pelitur ex duplici comparalione quà ulilur
S. Bernardus, sermone de Cœnâ Domini. S. Augustinus. Sicul enim (inquil) regale signum mo-
!
5° Ex cap. 6 Epist. ad Hebr., v. i : Impossibite est netx impressum manet eiiam inter hostes et pere-
eos qui semel suni illuminali et prolapsi siinl, rur- grinos atque à rege remotissimos; ila signum Ciiristi
sùs renovari ad pœnitentiam, quem locum SS. Patres impressum per Baptismum remanet in iis qui Christi
plané impossibili. lia S. Ambrosius, 1.2 de Pœniien- slate dicmonis. Hàe comparalione ulilur S. doclor,
tià c. 2
, S. Epipbanius, liœresi 59, qu-T! est contra
;
lib. 2 contra EpislolamParmeniani, c. 15. Altéra coni-
slolam ad Romanos; S. Cyrillus, 1. 5 in Joan., c. 17; chrisliana, quàm corporalis hœc nota , ciim videamus
S.Damascenus, 1. i de Fide, c. 10; S. Chrysostomus, nec apostatas carere Baptismale, quibus utique per pœ-
Thcodoretus, Sedulius, Haimo, Theophilactus, (Ecu- nitentiam redeuntibus non restituitur, et ide'o amitti non
inenius in hune locum. posse judicalur.
Confirmatiir exeoquod Novalianis citatum Apo- Secunda ratio est, quia Baplismus est regeneralio
stoli lestimoniura opponentibus, ut probarent semel et nova quu?dam naiivitas spiritualis, Joan. 3, v. 5.
lapsis post Baptismum non posse Ecclesiam per Pœ- Sicul igituruna eslgeneratio, ila el regeneralio. lia S.
doctores, Aposlolum eô loci loqui de Baplismo, qui Ténia : Quia Baplismus est simililudo et repra;-
non potest iterari, non verô de Pœnitentià, qus lo- sentatio morlis Chrisli, quod probal S. Augustinus,
ties potest et débet iterari quoties pcccatum fuil. c. 52 Enchiridii, ex Apostolo, Rom. 6, v. 5 et . Al
His teslimoniis posilivis addi potest cl negalivum Chrislus, ul ibidem ail Aposlolus, semel morluus est.
islud argumentum, scilicet: Multi leguntur in sacris lia S. Basilius, 1. de Spiriiu sanclo, c. 15; Isidorus,
rant ; ergo cvidens est argumentum expresse voluisse Quôd si dicas Eucharistiam esse pariter rcpraisen-
Chrislum, ul qui semel rite et débité baptizatus est, tationcm mortisChristi.qua; lamen mullolies polest per-
île uni non baptizetur. cipi.respondelEstius, 1. 4,disl. 4, parag. 14, sacrificium
Probatur 2° perpétua Ecelesi» traditione, una- Eucharistiœ reprœsentare morlem Christi absolutè, et
nimi SS. Patrum consensuel conciliorum auctoritate quidem eo pacto, ut illa reprœsentalio ordinetur ad com^
Gnnatà. Mulla in tractu de Sacramenlis in génère ad- memorationem mortis Dominicœ, et gratiarum aclio-
duximu? SS. Patrum, Ecclesix tiim Grxcse lùm La- nem, quœ (requem el quolidiana debel esse, ide'oque ip*
m QUiCST. IV. .MIT. II. 1)K Cil .VILVCTERK B.\PTISMI, etc. ;i30
mm reclisiimf frequenUiii ; liaplhmu uultin non abso- Sfciinha coxciusio. — Bapiisnius lùm in hxresi,
lulè reprirsenlari nwilfm Cliritli, sfd eam
qualcniis lùin in Eccicsiâ Ipsi calholicà Uclé susccptus, rccc-
ietnet i)assus poslea resurrexit ml vitum bealam, am-
pliiis non moriturus. Ih'itrœsenltiliir iiulcm non in inin- slaiiin è sinn parenlimi Christianoruni cl Algerii
pradiinibus, aliisvc liarliaris erepli.
gine nul in sairificio, sfil in nobisipiis, ijui proindi- per 2' Infantes e\positi, eliaiu si anli' alicpiol
mcnses
llaplisnmm commori Clmslo iliciinur. Ihiili; cl cxlior- nati sint, il Icsletn Itaplisini sui sclu'diilatn feranl.
tiUionis miiteriam accepil Apostolus, os(cndens eum qui Itatii) CM ipiia iierpu! a'Ias nieiisiuin aliipKjl didiiuni
lollil cùin Jndicus aiil lleisia pmli'ni suani posl .m-
semcl baplizatui csl, cl per Baplismitm peccalo inor-
;
Qu.irla : Quia pcccnliiin originale scmcl contracluia ciTliludiiuin. lia contra Crandin. et (idueluin Syl-
vius, llenno et alii qin eliani aniniMilvcilunt id
,
cl (k'Ictum niuiqiiàm revocatur; crgo iicc rcmedium sancilutu esse à S. Carolo Buir. cl à synodo Caïuera-
nd illiid expungcnduin inslituluin ropcti deb>>t. ccnsi II.
3" liapiizaii ah obsiclricibus aliqnando conviclis de
Qiiiiila : (yiicmucisio qua; fuit Itaptisnii ligiira, re-
adniinislrando invalidé Baptisnio, aut (iinié .ic con-
poli non potcrat ; crgo ncc Bapiisnuis.
slauler non rcspondenlibus, quain in b:iplizando m:i-
Sexta : Per liaptisnium liomo Dco coiisecraliir al teriiini aut roiniain adliibiicritil.
quod scmel est consccratum, ilcrùin non consecratur. An anieiii l!:iplisiniim
(|u<ni(uiu(|ue, co qiiôd ;i
paire, maire vel obstclrici; collalus sit, ilorare liccal,
lias rationes altingit S. Thomas, 5 parte, q. GG, art.
gravis est et praxis quolidiana; (lisccplatio, circa qnam
9, in corporc. Ihcologis theolugi, rilualia ritualibus, niiiiislri mini-
Qu;eres an sint baplizandi ii de quorum Baptismo stiis pradicè adversantur, ulique quia diversa c.\-
loquilur conciliuni Cartilagineuse V, can. G, certis- est introducta quando juste difbitatur de facto Baptismi,
simi testes qui eos de (piibus agitur, baptizatos esse sine quod nec publiée fieret, nec sufficientes testes haberet ; ut
dubitatione testentur : porro certitude ha;c tanla non quando obstctrix, vel alius in necessitate etiam baptizat,
occurrit in casibus dubiis, imo neque in iis ubi mo- et affirmât se baptizùsse, cui soli in facic Eeclesiœ credi
nienta quse pro coUalo Baptisnio pugiianl, vincunt non débet; idcirc'o quia lune déficit facti probatio, tneritb
quidem opposila, sed excessu qui prudenlcin fonni- prœcipiturilla cautio Si non es baptizatus. Rolhoma-
:
dinem non excludat. geusean. 1581, cl Aquisextiense, an. 1585, vêlant quo-
Hinc baplizandi sunt sub conditione, 1° infantes que ne uni mulieri, seu alteri privatim baptizanti credi
531 DE BAPTISMO,
S32
dente fictione, omnia peccata qu» ipsum praeccsse- Très sunt concUisionis partes.
rant, penilùs lollit; peccala verô Baptismum subse- Prima pars, de Baptismo in lireresi aut schismaie
cuta, delentur per Pœniteiiliam. perceplo, prubatur ex S. Angustino, lib. 3 de bapti-
possit. Consonal Reraense.an. 1585, liis verbis Parœ- smo, c. 13, ubi sic loquilur : Si autem quamvis apud
:
cus antequàm bapdicl infanlein, diligenterinquirat, num liœreticos vel schismaticos idem sil Baptismus Cliristi
sil perfusus aquà, et qiià, qiibusque verbis.... de quo
non tamcn operutur remissionem peccatorwn, propter
ibi
sufficienlidiiorum sallcm Icstimoulo saccrdoti constare
débet. Idem prwscribit riUiale Ar^eiUin., p. 18: Si
eamdem discordiœ fœditatem et disscnsionis iniquitatem
;
respondeatur, inquil, iiifanleni doiiii absque soteinnitale tune incipit valere idem Baptismus ad dimittenda pec-
fuisse bapiizatum, ditigenter inquircl sacerdos, à quo, cata , ciim ad Ecclesiœ pacem venerint : non utjam
verè
quo modo, quâ mnterià, quà forma, demiim iiuàm rilè
dimissa non retineantur, neque ut ille Baptismus quasi
baptizatus fueril, accersilis et sepiiralim nuditis super
hoc tum obstetrice, vel persond quœ lum le-
biipliiavit, alienus aut o/i«s improbetur, nt aller tradatur
; sed ut
slibus qui Daplismo iiiterfuerunl : alque
ex legilimis et
st idem ipse qui propter discordiam foris operabatur mor-
j
rocho examiiialum fuisse, qui proiiule eum vel vali- veraci confessione recesserit. Et 1. 7, o. 53, inquirens
diiui repererit, vel si dubiuin, repelierit sub condi-
in validilalem Baplismi in Ecclesià ficlé dati vel ac-
lionc.
cepii, conlendit niliil interesse an lioc fiât in Ecclesià
Minus adbuc circa Baptismum snum soUicili esse
deboni, qui de vaioie ejiis ant leidiier ideô tanlùm
dubitant ipiol perierit regislruni Baptismale ; aiil lanlùni acolitum qui adfuerat respondensrebaptizanli,
parocbus v.ddè senev rorniam matcrix forlassis non et quia secundùni rcgiilam coniniiincm irregularitas
applicueril, uti p:ir eral. Crric onim, ail Innocen- !
non incurrilur, jure expressa,posset vi-
nisi sil in
lius III, de illo qui imtus de Cliristiaiiis parentibiis, et der! rcbaplizantem cam non
incurrere; atlanien con-
inler Chrisliatios est fideliler coiwersalus, lam violenter siietudi), qua' est optinia leguin interpres, banc decrc-
prœsumilur quod fuerit baptizatus, ut hwc prœsumptio lalem ^ic inlelligit, ul oliani rebaplizans sit ir regula-
pro certiludine sil liabi-ndn, donec evidentissimis fonitait ris cl ita lonent communilor casuisla; et jurispi'riti.
:
Qua;res an Ba li~ma ab liirrolicis nostri lemporis lur, incurrunt irregularilatem, cap. Confirmandum,
collatmn itiTiri pnssit sub coiulilione. —
R. 1" Nun- d. 5, cap. Qui in quiiUbct, causa 1, q. 7 et cap. Eos,
qiiàm licet itciare Baptisma, quia pr;eeisé collalnm ab \ de Consecral d. i. ,
bx'retico, qui nibilesseniiale omiserit. R. 2° Pbircs Est tamen discrimen inter irregularilatem rebapti-
esse qui summè dubiuin li;i Lisant Baptisma àCalsiidanis zanlis et lebaptizali, quod irregularitas rebaplizati
et l-utheiMniscollaium ;tu;n quia dcleitimi est enrum sit eoniplila, inipedieiiS ipsum et prnmoveri ad ulte-
alios quibusdain in Pruviiiciis aipia; naliirali aqiiam riorcs ordines, et in snsce|itis miiiislrare; iircgula-
rosaceam snbsliluere lioiuiris ca:isà alios ob soiem-
; rilas autem rebaptizautis impedit tantùm promoveri
nitalem niateriam et loruiani paitiri, iia nt aller ad altiores ordines, non in susceplis ministrare. Imô
verba proférai, aquam inlii.idat aller; alios propter barcndo litlerie decrelalisvidelur Ex litterarum,
frigus non carnemipsam aspeigi'ie, sed vc^limenta; ipiod ncc isla irregidarilas iiiconipleta rebaptizantis
alios ejus, (|ui pi-ior oreuiTi-ril, eliam sutoii<, iinpcri- ineurralur, nisi crinien sil publicum subjungitur ;
num Sylviu'i, ciim incredibili in Ecelesiam odio feraii- iii(|uit Sylvius, ob rcieptam in Ecclesià eoiisueliidi-
Im'. sa-pè depri'kensum est necessarium eis in baptizando nem verius videlur ban<' diminulani irregularilatem
defuisse intentionem. Uiide svnodus 11 Mecldini<'nsis eliani inciirri, quando crimen est occultum.
provinri;B, per Paulum V apjirobata, an l(j08, ilem- Ulrùm verô ipii nibil de valoro
vel leviler diihitans
qne Pasioralia ejii-.dein dioicesis, pivescribunl ab bu Baplismi, baptizat sub condilione incurrat banc irre-
jiisniodi bairelicis baplizalos, denuo sub condilione gularilatem? Videlur probabilius quod non; quia liac
Laplizari. irregularitas non esl iieipie in jure neque in consuc-
id autem, ail idem Sylvius, in omnibus adullis, qui tudine: jura enim loqunntur de rebaplizanlibus absn-
condilionaliter bapiizaniur, observandum esl, ut post- liilé, isle autem non intendil rebaplizare, imô nec
quàm sub condilione baptizati fueriut, confileanlur baplizare, nisi supposito quôd baptismus sil invalidus ;
peccata poslprimumBaplismum cummissa; ul si for- aliundé prena; sunl reslringenda'. Idem videlur proba-
san valueritBaplisnnis prier, peccata i)osl ipsum com- bilili-r dicendum de bis qui metu coacli rehaptizant
missa. qu;c per posteriorem uipoie invalidum ablui aul rebaptizanlur, si sine intentione baptismum dandi
non iiossunt per pœnilentiam aiiluanlur. (Collet.) vol recipiendi, sed tantùm rilum extermim exbibendi,
Pelés Qua; sinl pœiiae rebaptizanlium?
: R. Jure — vel rccipiendi id aganl vel patianlur; quia non in-
civili Cod. iSesanclum baptisma reitaetur, 1. I, da-
: lendunl iteralionem Baplismi sicut non exeomnm- :
mnantur pœnâ morlis. Hocc lex lala fuil occasione nicatur, licét graviter peccel, qui lidem corde relen-
Donalistaruin. Jure Ecclesiaslico incurrunt irregula- lam exleriùs abnegal. Ne(iue obslai quôd Eeclesia
ritatem. Cap. Ex Litterarum 2. Extra, de Aposlalis punit actus exlernos, eos enim punit ul procedenles
1. 5, ex Alexandre lil. Equidem Poniirex exprimit ail interiori lia SylviuB, (Billuart.)
QUi€ST. lY. Al'.r. II. m ClIA'nACTEKE DAPTISMI, etc. sài
ail rxin Fcolcsiam in F.ecicsift aiilcin si r:(ciiim fuc- rliis est ipso Baptisnio ; adeiii|ue vcrum sacrilcgiuni
lil, l'iiii liiic |ii'>>(liliu', lu'iiiiiii'iii lt:i|ili^iiiiiiii it'|i(!trri\ v\ iiidigiii\ Baptismi peicipiione : qiiaii;olircin ncccsso
>('(! ('iil|i:ini mit i'\riiiiiiiiiiiii(':i(i(ini' piiiiiil , mit pii'iii- l'sl illiid per l'u-nileiiliaiii ex(iiaii ae deierl.
((rilù\ saïuiri. .tii plus vuliiil, iiii|iilt, ml coiilinuinnlum Sulvtinttir ohjcctiuncs.
Sncrdineiilum illi vituccs itilrr (fiios tigiliir, quùin ad Objicies 1° contra pi imam et seeundaiii conclusio-
fnisirundiim.illi fallaceê à quibui ntjilur, et in iiiiihus nis parlein. Sanetiis Aiigiistiniis, cilato c. 12, lib. 1
iiijilitr? Kl lnmcu si p^islca ;iro(/ii(i(r, iii'iiin Vi'pelit , scd do Baptisiiio, tribiiit rejiiissioneni pecealoniiii pœni-
mit exi-oiniimniciiiirio puiiitiir illn simulalio, mit pœtii- tentia', seii pitf cnrrcrtioni et veiaci cotifisnioiii ; lion
Ictuln sniuitiir. ergo Bapiisinii leilivivo Iriliiienda csl. — Besp. : Dist.
yiiiii et Ipsi Doii.itistir, eisi coiiccilciciit ISiipiismiiin ant. Tribiiit pa'Mitenli.-e, lanqiiàin rcmovciiti prolli-
.npiid se ciim porversù disposiiioiie peiTcplimi cxper- bens, seii obiceni, coiiccdo ; taiiquàm causa; effectrici,
loin osso pnii'.v , onm l;imeii non rcpctclmnt , cnni iiego. Eodem ipiippe modo peceatoriini reiiiissioneni
siil>l:iti\ firtioiip vires suas oxcicrct. Imli' S. Aiipiisli- in liaplismo licté in Eeelesià perciplo, rccedenle 0-
iiiis (irgiiincnlo nd lioiiiiiicni fos prcinil, et oslomlil ciione, trilinit ipsi Pœnilcntia!, qiio profcssioni fidei,
non csso qiioqiie repeiemliim Unpiisnia dalnm :il> luv- in Baptisnio extra Eeclcsiam percepto, qiiando bapii-
iTlieis, etsi gr:ill:\ sil (Icsilliiliini. 7-atiisscsc ad Ecdesiam recipil; alipii ila tribuit (idei
Ritlio eliani sii(Tr;iç;;iliir : naniq'.io peecalnm oiigi- professioiii liane peceatorniii lemissioiicm , ni vclil
nalo c:vleiaque aiite Itaptisniinn et siiinil eiiiii peree- illam se liaberc tantùni per modiiin removeniis prolii-
plionft Baptismi coiiiniissa , iinii subjarent Kcclesl;c |
bons , non vcrô per modum caiisoR vcrc cffectricis ;
modi pci'cata , m de faoïoca remiili docet S. Aiigu- doctor Baptismo taiiquim causa; verè effectrici , con-
slinus, per virttitcin Baptismi rcmilti neccsse esl,qtii vcrsioni autem et pœiiitenliœ , tanquàm conditioni
voliil flHinen, repagnlis leniotis , cxiindat, ac onini obieem renioventi.
obiei! snblato, sopiiani antea, et quasi siispensam ef- Olijicies 2° : Non ampliîis exislilBaptismus quando
fif aeiam snam sorlitur. fictio per conversionem tollitur; quninodô igitur po-
Unde immeritô Vasqucz, dispnlatione 1K9, cap. 3, tesl esse vera causa efficiens remissionis peccaloruni?
n. ô5, ait S. Aiigustinuni niillum ex Sciipluris , aiit Besp. 1° : Baplismum esse dunlaxat causani niora-
tiaditione, aut Ecclesi.Te defiiiiliono, ant ratione argii- 1cm efficientein ,
qua; polest agere eIsi aciu non exi-
nieiituni habere, utBaptisino Irilinat privilegiiini qiio slat. Sic, V. g., mors el passio Christi scincl peracta,
possil, rccedenle Qciioiie, revivisceie. S. quippc do- causa est moralis meritoria sanctificalionis noslra;.
ctor non ex se laie excogitavil et finxit privilcgium , Resp. 2° : Baplismum non qnidem exislere in se
scd quodà'suis pr^decessoribiis cerl.^traditione aeeo- ei'iin sit aclio fliiens , sed in aliquo suc effectn, nenipo
perat, hoc ipse piopngnavil et assciiiil. Inde est qiiôd cbaraetere, qui, in mnltorum senlenliâ, tune Baptismi
S. Gi'ogoriiis Maginis, 1. 9 Episinîarnni, epislol.T til, vices qnasi supplens, causa est vera el efficiens reno-
litmclib. 9, epist. G", ait, nbauliquAPalmm insliliilione vationis el remissionis peccaloruni, quae recedente fi-
manàsse, ut qui in hœresf baptizali fiieriiil , mit r.nctione ctione bomini conccditur.
clirisinatis, liut imposilione mcimiinii, aitlsolà proffssioite Objicies 5° : Inde sequitur Deum bis contulisse bo-
fidei ad simim uuilris Ecclrsiœ mmcenliir. Et niox siili- mini esindem facilitalem consequendi per Baplismum
jmigit : Quia smictum Bnpiisma ,
qnod apnd lurrclicos
I
plenain el peifectam pecealorum remissionem :
1° qui-
siint comccuti, tmic in eis vires emundmionis recipil, dem cùm aclu ci confertur Baptisnius; 2°cùni recedit
ciim ilti vd per iniposilionem mmms Spirilnm simclnm ficlio, in quâ receplus fuerat. Atqui tamen SS. Patres
acceperint, rel isti propler cnnfesshitem verœ fidei smictœ affirmant semel in unico Baptismo facilitalem banc
et universalis Ea-lesiœ vixccribus sunt unili. nobis esse à Deo coucessam. — Resp. : Nego seque-
Teilîa pais cnncliisionis , nenipe pcecala posl Ba- lam majoris. Cùm enim unus el idem sit Baptismiis,
plibimim coniiiiissa reinilti per Pœnlteiitiani, unus et idem ejiis effeclus respcclu eorumdem pecea-
Pi'olialùr : Qiiia Saciamenttim Pœniteiitijc , non lorum quse ante Baplismum commissa sunt, sive nulla
Idem ^udicandum de peecalo ipso fictionis in qiio Objicies 4° contra tertiam concliisionis parlein.
qiiis Baplismum percipit dclcri quippe débet per ; E.VIem graliâ quae virlule Baptismi , remolâ ficlione ,
Poénilentiam ; laïe siquidcm pceCaliim natiirA poslc- confertur ut dcleantur peccata anic Baplismum corn-
S3S DE BAPTISMO. 556
missa, deleri quoqiie debent ea quac Bapiisraum sub- nani essentialiter includit aclualeni Baptismi profan.t-
scctila siint : impossibile qiiippe est, utununi pccea- tionem.
itini sine alio remiitalur; ergo pcccala quœ post Ba-
plismum comniissa sunt, tolliintur pcr Baplisnuini
non per Prenitentiani. — Resp. : Disl. antecedens.
QU^STIO QUARTA.
Eàdcm gratiâ fornialiier sumpià, conccdo piincipia-
;
DE CjEREMONIIS BAPTISMI.
livè, seii sumplâ ralione caus:T: ae principii illius pro-
diiclivi, uegii. Est igitur eadeni funiialiler gratia per Integro coque prolixo iraclalu hic opus foret, si
quam deleiilur peccala qiiaî Baptismuiii sive pra:ces- singulas Bapiismi caremonias , et numéro plures, et
serunt, sive scciila suiit ; non polest qiiippe peccalum antiqniiate suà veneraiidas, et significationc graves
sine alio dimiltl ; cùin igiiiir per Bapiisnium conferiur ac sancias exponere vellenius. Legi potcst eam in
graiia per quam formaliier delenlur peccala qux rem opus erudituni libris quinque dislinclum Josephi
ipsuni prœcedunl, eodem prorsùs inslanli conlertur vicecomiiis docloris collegii Ànibrosiani , cui litulus
graiia, quà fornialiier reinittunlur peccala subsequen- est De antiquis Baptismi Rilibus ac CcErentoniis. De iis
:
tia Dapiisraum ; sed illa graiia ab eodem efleclivo agunt pariler Ordo Romanns Alcuinus, in libro de ,
Objicies 5° : Bapiizali in baresi a\it schismale olim Maricne, de anliquis Ecclesia; Rilibus.
recepii sunt abEcclesiâ, vel per nianùs iniposilionem, Inter veteres quoque de iisdeni passim mentionem
vol per confessionem fidei , non verô pcr Pœniien- facinnt Terlnllianus, qui, 1. de Coronà mililis , c. 3 ,
tiam ; crgo censebat Ecclesia, omnia peccala sive qnx suà a;taic isias Bapiismi ca;remonias solilas observari
anic Bapiisnium, sive qua; post commissa sunt.deleri recensel : /Içi/am adituri, inquit, aliquantb priiis in
pcr Bapiisnium redivivum, non veiô per Pœniicniiam. Ecctesin sub anlislilis manu conleslamur nos renuntiare
in iraclalu de Sacramento Confirmationis; semper mur, amplius aliquid respondenles quàm Dominus in
cnim pr;eccdebai Pœnilenlia, saliem privala ipsis Evangelio delerminavit. Inde suscepli , lactis et mellis
, i
lixrelicisaut schismalicis redeuniibus imposila.l'ndc concordiam prœgustamtis. Exque eâ die lavacro quoti-
S. Auguslinus ait eos aut excommunicatione puniri, mit diano per tolam liebdomadam abslinemus.
8° Exorcisinis, iil est, adjur.itioiic qiiiiilnm CRrlis de Kaplismo, c. 20 ; ex Siricio S. l'onlilice, epistolà
prciibiis farl.'k, thenioii :ili lioiniiii? l)aiili/:iiiclii al(ij;c- ad Iliinoi'iinu Tai raeunonsoin ; ex S. Leone, cpislolA
balur. Iliijus carfiiuuiia- iiu'iiliiinciii lac iiint S. Jiisli- ad ipiacopos piT SIciliani eonslilulos ; ox S. (Jregoiio
iius, Dial. ciim Tryplione; Terliill., de l'ix'S(ii|ilioiii- Magno in Sa( rainentonim libio. |ji ccolesià lanicn
bus, c. 11 ; S. (".ypriaims, ppislolA 2; S. Aogiisliiius , j
Afiicanft addilns esl dios lipiplianix, ut lestalnr Victor
'
0° Exstilllaiio (luailaiii oxorcisiiiis addebalur : nam- et l'onieccislos dopnlali sunt solonini adniinislralioni
oxsulHalione, coniin e\|iulsio, simulquc ni'llatio boni 5 llisl. Francorum, c. H, et lib. C, c. 27, et 1. 8, c.
Spii'ittls dciiolaliir. lia S. Aiii;iislimis, I. G coiilra 4, et 1. 10, c. 15; cl ex Forlunalo, 1. 5, carminé 7.
Juliamiiii, c. 2; cl I. do l'eccato oiigiiiali, e. iO, et lib. In càdem lanion Ecclosià, sexio sccido, addila est
2 de Nupliis ol ConciipisceiiliA, c. 17. dics sacra natalis Doniini cl Joannis lîapiisix'. lia
10° Sal dcgusuiiidiim dalur ; quo sigiiificalur vilœ colliginius ex Avilo Viennensi cpiscopo epistolà 41, ex
incoiTiipiio ac boiiorum opcnini sapor. Kiiimi luiiic Grogorio Turonoiisi, lib. 8 Ilist.,c. O.Eunidcm niorcm
refoniiil Oiigoiics, boni, (i, super lùocbli-leni, et ostendil miraonluni quod Ebroduni in Nalaii Doniini
conc. Cai'tbagincnse III, can. 5. Alicubi dabaluipaiiis et in Cœnà Doniinicà qnolarinis ciroa bapti.sieriuni à
benedicliis, ul anlea observavimus ex sanelo Augii- 5. Marcellino in cà urbe ereclura, teste Grogorio Tu-
siino, 1. 2 de peccat. Mer. et Rem., c. 26. roncnsi, 1. de Gloria confessorum, c.6, contingebai.
ir Nares et aiiros saliva langunliir, et dicilur Baplizandi in nalaliliis Clirisli , aposlolornm ac
Epliphela, id al, adnpcrirc. llujus rilûs nicniinit S. |
martyruni f(>slivilalibus praxis, sexto labentesecnlo, à
Ambrosins, 1. 1 de Saoramentis, c. 1 , et de lis qui Palribus alterins concilii Malisconensis, an. S81, abro-
iniliantnr, c. 1. gala est; qua;abrogalio extra Gallias vim non babuit.
12° Saccrdos manus imponil et bcnedicil. lia conc. ApudHibernos et Aiiglos solemnior Baplismus olim
IVCarthaginenso, c. 83; S.Aug.,1. 2 de peccat. Mer. traditus fuit in Pascbalc, Pcnlccoste, Naiali Doniini
et Uem., c. 26. et Epipbanià. Constat ex synodoalterâ S. Palricii, c. 1 9;
15° L'ngunlur calccbumeni oloo bcncdicts anle ex S. Gregorio Magno, I. 7 Epislolarum, epistolà 30.
Uaptisnnnn in peclore et scapulis , nngendi poslea Apud Ilispanos, prsetcr Paseha el Penlecostcn , Na-
ehrismale posl Bapiismum in verlice. lia S. Clemens, talis dies Domini Baplismo consecralus fuit. Palet ex
1. 3 Rccognilionuni; S. Cbrysoslonuis , lioin. 6 in c. Valafrido, 1. de divinis Officiis, C.2G.
2 Epistol:o ad Colosscnses ; S. Ambrosins, 1. 1 de Disciplinam quam haclenùs indicavimus , anle dNO-
Saoramentis, c. 2, et 1. 2, c. 7. decimum seculum apud Occidentales desiisse fidem
Caremoiiuv qnœ Baptismwn comilantur. facit Ruportus Abbas ,
qui anno I135obiit,l. 4 de
Prima est aqna; baptismalis consccralio , de qnà S. divinis Ofliciis, c. 18 : Pûstquùm, iiiquit, clirisliniiitas
ut possit Baplismo suo peccata Itominis qui baplizatur Ecclesiœ, passim iiidnlgenlià baplizandi concessà ,
!,'»ô
S. Angusiinus, lib. G de Baplismo, c. 2d. oraiione 39. Legc Goarium in suis ad Euchologinm
Secunda spécial locuni et lempus Baptismi. Grœcorum nolis , eo prœscriim loco quo majoris
Quantum ad locum, tempore aposlolornm quolibet aqu-c benedicta; in sanctis Tbeopbaniis rituin de-
in loco Baplismus conferebatnr , ut constat excmplo scribit.
eunucbl, qui à Pbilippo, dùm iter facerent, baptizalus Omni porrô lempore valide possc Bapiismum con-
est; et exemple S. Pauli, qui Slefanse domum bapti- ferri observai Terlullianus, lib. de Baplismo, c. 19 :
zavit. Idem observalum fuit s;icvicnle perscculione, Cœlcritm, inquil, oiniiis dies Domini est , omnis Iwra ,
cùm nondùm licilura erat Christiaiiis tenipla publica omneteinpns habile Bnptismo : si de solemnitale inlerest,
babere, in quibus synaxes suas celcbrarent. Reddilà de gralià niliil refert.
autcm Ecclesije pace, non omnibus in locis, sed in ils Tertia coeremonia est nominis impositio.
tanlùm quoc baptisleria dicuntnr licitum fuit bapli- Quarta , ut essent susceptores qui baplizatum de
zarc, secluso lamen casu necessilatis. sacro fonte levarcnt, et poslea diligentiùs eum de fide
Quantum ad lempus solemniter adrainislrandi Ba- insliluerenî. Terlullianus, I. de Baplismo, cos appel-
ptismum, varia fuit disciplina. lal sponsores, quia (idem suam pro baptizato ob'igant.
1° Ecclesia Romana et Africana alixque adjacentes, Vidcsanctum Basilinm, opisl. 128, S. ChrysosUraum,
Séd DE BAPTISMO. s:o
num, serm. 116 de Tempnre. babere possunt illi exorcisrai ? Nonne Spirilui sancto
Quinta, est trina immersio, vel infusio aqux, de iiijtiriam inferre poliùs videri possunt, quasi cum ipso r-
quà superiùs satis diclum fuit. dxmon in boniine baptizalo cohabitarel? Quid ini-
Cceremoniœ qtice sequtintiir Baptismum. quiiis quam exorcizare Spiritum sanctum? inquiebal
Prima videtiir fuisse osculum pacis, in signum Optalns, I. 2 de Schismate Donat. , n. 21.— Resp 1°
unionis ac fraternitalis cuni baptizalo. S. Cyprianus, Ecclesiœ imperanli prompto animo obsequendum esse,
cpistolà ad Fidum. lamclsi causas et raliones rei imperatae ignoremus.
Secunda, est unctiocllrismatisin vertice.Daraasns, Velle autem Ecclesiam nt exorcismi omissi supplean
in vità Sylveslri; Fnnocenliiis I, cpistolà I, c. 3; S. lur, ex Rituali Romano ca;lerisque aliis ferè omnibus
Ambrosius, I. Z de Sacramcntis, c. 1 ; S. Hierony- particularium Ecclesiaruni libris ac provincialibus
mus, dial. contra Luciferianos. stalulis ita comperlum est, ut negari non possit.
Terlia, est cercus acccnsus, qui datur baptizalo vn
I
Resp. 2° S. Tbomam proposita; objcclioni sic respon-
signum fidei et gralioe accepta:, et translalionis ipsius dore, D p., q. 71, art. 3, ad 3 : Ea, inquit, quœ agitn-
à potcsiale tcnebrarum ad lumen et soriem sancto- lur in exorcisnw, ordinanlttr ad removendum impedi-
rura. S. Gregorius Nazianzenus, oratione in S. Lava- menta ; et ideo sine eo polcst atiqiiis consequi effeclum
crum ; S. Augusiinus, in Psalm. 65. Baplismi. Non tamen stint liiijusmodi prœtermiltenda ,
Quarta, est vesiis candida, qnani ferre solcbant à nisi in necessilatis articula ; cl tune cessante periculo
sabbato sancto usquc ad domiiiicam in albis. Illius dcbent suppleri, ut scrvetur tinifonnitas in Baptismo.
meniionem faciunt S. Dionysius , aut quisqiiis auctor Ncc frustra supplenlur post Baptismum : quia sicut im-
est libri de Eccicsiasticà Hierarcliià, c. de Baptismo ;
peditur cffectus Baplismi antequàm pcrcipiatur ; ita
S. .\mbrosius, I. de lis qui iniliantur, c. 7; S. Au- potest impediri postquàm (uerit perccptus. Et in i lib.
gusiinus, serm. 157 de Tempore. Sentent., dist. 6 q. 2, art. 5, ad 4
, Dicendum, in- :
Uliima, fuit delibatio lactis et mellis , qua^ jam in quit, qubd ad hoc qubd uniformitas Baplismi observe-
usu non est. lUius Cicrcmonise nieminêre Tertull., 1. tur, oportetquod exorcismus, si prœtermissus fuerit
de Coronà militis, c. 3, et S. Ilieronymus, dial. ad- post Baptismum supplcalur ; et tune lantimi signal, vel
versùs Luciferianos, ubi ait id (ieri solilum in signum forlè additur etiam atiqua coinbitio ab impugnationc
nova: infanlia: in Cbristo.Unde in missA dominicc in diaboli. liec hoc est inconveniens, ciim etiam per aquani
albis, legitiir propter ncopliytos istiid ex cpistolà bcnedictam ,
quà post Baplismutn aspcrgimur, cliqua
S. Peiri : Quasi niodb genili iiifanles lac concnpi- potestas dwmonis reprimiltir. IIxc S. Tbomas. Sicut
sche (1). igitur gralia virtute Baplismi collata non obstat qtiin
Qiweres an si cogentc necessilale Baplismi cœre- per creremonias qus Baptismum sequuntur, beneficii
moni* omissse fuerunt , illà recedente supplenda; aliquid splrilualis percipiamus ; ita etiam, tamelsi jam
sint. — Resp. nienleni ac praxim Ecclesia; sempcr per Baptismum expulsus sit ac conjuratus daimon ,
ad expellendum ac fugandum dîcmoncm? Exi ab eo, feclà jam sanclificati accedunt ad Baptismum, inutilis
immunde sphitus et da toniin Spiiilui sancto para-
, non est Baptisnius, imô.cùm pcrcipi polest, necessa-
cleto, ait minisier. Alqui per Bapiisniuni jam expulsus rius, quia nonnisi per ordinem ad illum , et ex volo
fuit drcmon , jam in baptizalo Spiritus sanctus inlia- illius, gralia concassa fuit ; ita et expulsio d;cmonis
jam facla, exorcisme subséquent!, qucm rcspiciebat,
(1) Quxritur utrùm in Baptismo verum eniillatur suo modo tribuenda est.
votuni Vivendi sccundùm loges cbristinnas? — l'.csp.:
Opiatus, loco cilaio , ne verbum quidem babct de
Baplismi promissiones non emiltunlur ut voli propriè
dicli vicem accipiant, chrislianœque legi colcndo om-
Baptismo, et cxorcismis illi annexis. Unicè invebilur
nes aslringant; volo lalo sirapliciler a;quivalenl, fir- in audaciam cl furorem Donalislarum, qui calbolicos
moque consilio rectè et honesiè viveiidi undc fit ;
episcopos et sacerdotes de gradu suo, iiifando ac sa-
uiquià novo eas prnmissionesobteslanlur, à novo cl
ilerùm scrvandse cbrislianse legis voluntatem oslen- crilego ritu , conlra jus omne dejecerant ; sicque vel
tant. Hanc vcrô obligationem parit ipsamcl Baplismi ipsimet Spirilui sancto, à quo illi ordinaii fuerant
susceptio ac consequcnler ille lum infantes lencrà
,
injuriam intulerunl, seu, ut loqiiitur Oplatiis, ipsum
œlale solemnibus vel muliis cxremoniis baplizatos,
Spiritum sanctum exorcizânmt, quo nihil iniquius. Pcr-
inm adultis annis Sacramenlo buic admissos , seniel
acceplus eodem vinculo retinet. Unde etiam fil , ul (ecli fuerant illi, ait Optalus, opère scilicvl Dei ,
qui in
longé graviori modo peccet, céleris paribus aliunde , ejus nowine fuerant ordinaii; et vos contra opus Dei
baplizalus qui facinorosè vivii, quàm qui Sacramenlo Quid iniquius, quam exorcizare
f hostilitcr militatis
non frnitnr: ratione enim spreii Sacramenti augetur
culpx maliiia et injuria, quanquàm hoc confileri ad- Spiritum sanctum, altaria frangere, Eucharisliani ani-
jiuicinni non tcneatur rctis. mabus projicere? Docele ubi vobis mandatum est radcte
511 QU.rST. lY. Iir. CJ'.llKMONIlS P,APTI=;MI mi
capita sacerdolum, cùm » conlrario tint toi exempta leinpus Clenienlis VIII C.vnv Rnnian;« praxi.
De patriim.
lacilc oiciureiiiil qui id anibinnl nnineris nec ob- ;
(\)
vins qinsque prior iligcrelnr à |iaicntibiis. Scilicet dc-
Palriiii porr<\ muliii n|>itil SS. Pniros dnnantiir no-
beiil paliini 1" cos (pios suscipiuiil dilig(;rc taïKiiifim
iiiiiiilms : ail aiiitiiie lilt. l'.cilos. Ilii'iardiia- ,
vocan- (ilios ^|li^iluales 2" pro iis supplices Denni pniari;
;
liir patres tliviiii , cl ^an(•l;^; salmis misci'iiIoii's ; à li" inviligaii' scdido ut clirisliaiié inslitnanlur à paien-
Toiiiilliaiio sponsons ; ali Aii;,'uslinii , lidciiliicloics ,
libiis , eoriiUKpK; si vel niiirianlnr, vel hnic (d'Iieio
,
ratlo iioniiihil aflinitalis lialiet cnm genriatiiine car- miniis quod non intclligat doeere ipieiit. Concinit cuiu ,
iiali , secnndi'ini id 1 Petii 2 : Siciit modo gniili in- aliis plnribus ritnale lioinannin, cùm docet convenire
fantes; crgo sicut rcecns natns nuirice indigel, et maxime, ut palrini siiil sallem ()i œlale pubertulis (et,
pa'dagogo sic et recens linptizatus indiget aliquo à
,
si fieri polest, jam ConfiriiKitione dunali quia , ut :
sonas à paientibns diversas, ut nielins et tutii'is pro- Parisiis patrinus septeni (innos nains adniitli \)rilcs,l
,
vide?-etur bapiizalo. Il;i: r.iliones valent etiain in modo et de cateehismo parocho interrognnli benè respon-
arinllis : neque enini iiropler corporaleni, sed proptcr derit ; et malrina sit duodecim ad minus annos nata.
spiritnalcm iinbecillitaiem consiiinii snnt baptizato- Matrinani similiter seplem annortmi adinittere non re-
l'iiin snsceptores , ut monct ibid. S. Tboinas, art. 7, nuet pnroclius dummodb caicchismmn probe ealleat ,
,
ad 3. II. 3° patrinos in privato Baptisnio iiocessa- patriuusque sit snltem qualuordeeim annorum. Uitual.
rios non esse, cùm id nuilà lege iinperaluin sit. Et Paris.
licèt conlrariiini inlerripossil ex S. Thnmà , liic, q. 2° Qui baplizati non sunt, ex cap. 102, dist. i, de
f)7, arl. 8, ad 2,
tanien prcdiibenl rilnalcs libii com-
id Consecr.
ptnrcs, Ml Parisiensis, Arjrentiiiensis, eic. Elvero vel 3° El à forliori , inlidcles, liseretici aposlatse, mo-
,
contrahat, non requiri ut infantem corpc.-aliler tan- minicani, salnlalionem angelicam , vel symbolum ne-
gal, lenendo, od'erendo, levando, etc. Ceric qua; liic sciiml ; cl Dei ac Ecclcsi:e pntcepta ignorant.
objici possent Tridentini verba hxc Si alii ultra dé- :
Ut aulcm lia'reliens à Calliolico in patrinum assumi
signâtes bnpiizatum tctigerint , spiriliwlcm cognationem ne(|uil, sic nec Calhnlicns in ha'iiticoiiim Baplismo
nullo parto contraliant ; docenl qnideni coritaclum non vices palrini gcrere débet; laniclsi nlrnmqne in Gei
suflicere ad allinilalem, nisi is qui tangit, fiicrit ad hoc mania (ieri pusse conlendal Layman, liact. de Bapl.,
designatus; al contacturn hnnc iiecessariuin esse non c. 9 Vlriini benè? non disputa ; at id in Gattià nosirà,
:
dicuni.Nccnocei.cui lanicn multùin innititnrilenricns ac prœsertim las in pnrtibns fieri non posset absqn;
à S. Ignatio, cap. 18, declaralio sacra; Congregalionis à gravi scandalo. CerIc, ul apposilè moiiet calechisnins
Jeanne Galieniart édita qnia éditas ab ipso declaïa- ; Montispessul., Eeclesia nuiliim suis in precibus babet
liones jiullius esse monienti declaravit Sedes Aposto- conimerciuni cnm ba'rt'ticis nec Lcqnnni yideri po- :
patrinum adniissus est ab eo qui filinni ejus lenuerat, forsilau admitli possi;nl colligere erit ex iis qux di-
duplex contrabere spirilualis alïliiititis inipedimen- cuiitur lum in Gallicis conlra P. Andra'am de Giazac
lum.quod, nisi declaret,ijivalidè dispensabitiir. Sicut epislolis , tum Iract. de Fide, ubi de commercio enni
tainen qui vel pluries cnm aliquâ copulain habnit vel , hicrelicis.
pluries celebravit excommnnicatus, non teneri [dures Excluduntur eliam positivo jure ab oflicio palrini
copulas , pluresve celebraiiones aperire , ut ex siylo 1° regularcs, juxia id, cap. 103, disl. 4, de Consecr. :
constat; sic qui plures alterins tennit filios in Coidir- Non ticet abbati vel monnelw de Baplismo susciperc
niatioue vel Baptismo, non leneturid declarare; prout filios , vel commalrem liabere cl is canon bndiedùm
;
contra Sanchem , lib. 8, disp. 21, n. i, docet Pyr. vigct,ut patetex RilualibiisKomanoel Parisiens! l'allil :
Corradus, lib. 8, cap. 8, n. 16, ox rcceptâ jam anle tamcn in iis qui c rcligiosis (iunt episcopi. Imô plUfi-
543 DE BAPTISMO. 514
bus receplum est ut abbales in patrinos assu-
in locis ea iiem quœ peregnna sunt, autquae genitivo nomini
nianlur. Scd quhm cavendum, ul suis tavit S. Fran- addiia, lurpem ridiculumve sensum efficiunt. Quin et
cises, ne hàc occasione intcr fratres , vel de fratribus cavendum ne nomina sanctorum veteris Testamenli
tcmiilalum orialur. anectenlur, ubi prœseriim vigent h;erelici, qui qlio-
V Clerici etiam seculares qui vel sacris ordinibiis niain nova; Icgis sanclos dedignanlur, ad Abraham
initiaiisini, vel beneficiarii atque id paiel non soliim
: veteresque palriarchas recurruni. lia monent conci-
ex synodo Mediolauensi 11 , sed et concllio Aqiiensi lia Rhemense, Biluricense et Burdigalense.
anno 1583, ubi sic : Compaler ne adiùbcatur rcgularis Terlia, et id caulè viderint, ne usquàm mortuos na-
aliquis, nec ctericus seculnris sacris initialtis, aul bcne- los bapiizent aul bapiizari permiiianl, eo prseiextu
ficium ccclesiasiicum oblincns. H;ec lox scnaiida siç- quôd ante B. Viginis, alleriusve sancli imaginem à
ubi in Riliialibus liodiernis viget al quoad clericos
: simplicibus, snpersliiiosisve mulierculis delaii, etar-
seculares, nec Parisiis, nec in nndtis aliisGalliœ diœ- deuli prunâ, accensisque cereis circumdati, fiant è
cesibus observatur. frigidiscalidi, èrigidis molles, ex pallidis rubei, aut
3° Patei' et mater baplizanda; prolis : obslat enira eiiam sanguinem ex naribus emiitant. Aliud est de iis
Inni inulilitas facti qnia paler palrinus non plus dé-
,
quos non cousiabit ceriô migrasse è vitâ ; dumniodô
bet filio, quàni anteà lum velus, eisi non ab onini
;
ad id experiendum nibil tenteturquod supersiitionem
.cvo servaia (a) consueludoEeelesine, ex quàlit ut qui redoleat.
hodie propriain proleui levât è Ibnle sacro, excidat à Quarla, diligenter in Baptismal! regislro inscribant
jure pelendi debiti conjugalis. noiiien baplizati, ejusque parenium ac susceptorum :
i° Maiilns el uxor ex Urhano II, apud Grallan., c. ilem quo anno, annique mense ac die ablutus sil in-
G, XXX, q. .i :id lainen bodiè licitiun esse docent Na- fans, seu in Ecclesià seu alibi rusûmque an in legi-
;
varrus el alii complures. Videndum quid l'oral consue- timo et de legiiimo malrimonio prodierii. Siconjeciuraj
ludo, qnij diœcesoon slalula perniillanl. admodùm graves conlra pueri tegilimilatem pugnent,
QuLcres i" quoi admiui dobrant à parocho patrini. putà quôd paler duobus ante orlum ejusdem annisab-
— K. Staluil Tridenlina synodus, sess. 24, de Reforni. fuerilè regione, absentia; bujus babenda videtur men-
Malrini., c. 2, ut loîus lauliim sive iiV, sive mutnr, lio, consulto lamen pncsule, ut si qua deinceps suboria-
rare? 5° Si, non obslanle legc Triden'.iuà, perniiltal inquil, el proleslandi parentes, ne lum lenellos secum in
parochus ut 1res aul qiialuor, pluresve alriuuruni ]
uno leclo collocent, ne negligenlià quàlibetproieniente,
muneraexerceanl, ab iis omnibus conti alii afliiiilaUm. suffocenlur vel opprimanlur : unde ipsi homicidii rei in-
Idem docet Navarrus in M:inual., cap. 22; Lcdesma, VLnian:ur... Hi autemqui probantur vel conftlenlur tatis
Sylvius el alii passim conlra Sayrum etSanchez, quo- rcalùs se noxios, tua eos casligel nwderutio : quia si ille,
rum opinio ad minus dubia est. qui conceplum in utero per aborlum deleverit, homicida
Qua;res 5° qux siutparochoruminbàcmalerift oMi- est,quantb ninyis qui unius saltemdieipuerulum pereme-
galiones. —
R. seplein pr»cipuè nunicrari. Prima est rillionticidam se esse excusare ne(iuibit ? Idem severè
ut populum publiée doceant in palrinorum deicclu proliibcul in ritualibus suis episcopi complures, quo-
pietalis poliùs quàni alterius cujusque commodi emo- rum alicui casum hune inler réservâtes collocârunt,
Itimenlive bab ndam esse ralionem ila ul ii pra; céle-
;
aliiaddiderinit etiam censur.c minas. Neque id teme-
animœ ma/jis cnnsulere, quàm
ris seligantnr, qui liliorum rc sancilum, cùm Lucii III lempore, quidam crimini
qui inopiœ subvenire possunl, proul in suis de Baptisnu) buie indicereut pœnilenliani trium annorum, quorum
inslructionil)us Iradil S. Carolus Borroma;us, et nos unum peragerenl homicida» parentes in pane et aquii,
jam supra docuiuius. ut constat ex cap. 3, de His qui (ilios occiderunl. Si
Sccunda, ul cavcant sednlô ne baplizandis imponi lamen taliscubutio omni culpà caret, uli contingere po-
sinant nomina seu etbnicorum, quod vetiium eslcan. lesl, si, V. g., leclus est lutus, et puer implacabilis, qui
30 conciUi iSica;ni, scu dubiae sanclilalis liominum : aliter à frigore defendi non possil, et mulier in somno
suum retinere soleat silum ac locum, omnis pœna cessa-
bit, juxta Barbosam, Pirhing, Reiffensluel el alios
(n) Vid. S. Augustin., epist. 98, aliàs 23, ex quâ conmmniter in citatum capul.
coUiges patrem el mairem aliquando proprios infantes De nominibus ipsis qua; bapiizandis imponi debeani,
suscepis^c in Baplismo qu;c praxis à Moguntinà sy-
: nulla lex pra;cisè el directis verbis staluil; mos la-
nodo anno 813, reprobata est, can. S6, his yerbis
, : men sanctorum sanclarumque ex marlyrolo-
i)ivaluit
Nutlus proprium filium aul filiam de fonte bap'lisntatis gio rilualeque Romano collecta nomina cognominaque,
fuscipiat. Qui cauon forte ignolus fuit S. Tbomx. quatenùs fieri potesi, ciigendi quem usum coaiiriual
;
Sij m VAIUIS NOMINIItUfi CONFiriMATIONlS. SiG
Ritualc rniili V, in qiio saccrdotcs monunUir <-a- m ^ rogatis scripturx scicntcs sunt, ul chirogiaphiim
cpii
voant iw indigna cliristiaiio nilliic, siib sigiiis Kilii snppniiatit. Item sub gravi pcccuto tenontiu', si s(a-
Doi oiiliiii'Mi stiiiin a>'( ipliMitis, niiniiiia iiisiiilianliir, liili did'icsana pr riplaiit, inui sdlinu aetus (îxararo,
i
i'lli'ai'i'i|iic i'()},':iiitiii' ut ali.siiit iiiyllMil(ii;i<'a, ralinliisa, M'd excinpiai' inlegiuin aunuù cpiscdpalibns ariliivis
riilii'iila, l'ilinli ai|iii' noniina, iliiiii In iirlcsll l'vci'cllii luuuilli'ir (b'pdiicnibnu. („)iii|jns auieiii verlils seil
tii( ailsini sanc ti i|ti(n'uiii llili'lrs noniiiii- (((Moiciilni', iMiiitulls iusri'ibc'iida sll In rcgistio bapll^inali teslinni
i^xrniplls insislani, |>alr(i('iiiiii luini'stcjilni' ri liilari di'c'laiatio aliipiandlii digndsi'ci'c anbiuin rsl, piont
IMissInt. Niliil lanicn in liis plis t'Dusni'lnclitnlins et cxbibciilnililli 1" iiaturales, iJ"ailulliTlnl, ô" ex civili-
Paiili V ciiinnicniialIdnilMiN jnssnni |)i\et'i'|itinn(pic!ta- l)us tanliiin nupllls oiii. In primo rasu, scillillui' iii-
pli, iilrnipio pai'dclii, ni'dùin igiiiila iiiiinina acrili'i' l'ans iKilic et lundi' iitiiniiiilh, ccii ifiiiolisimrfiililms nnliis,
l'('!.pnanl, palriiils inalriniscpic laïUnniniddo ((iiisilinin si mdlus sibi cmn viniilcel : palrls iidniine inscribilm',
daiv sanrtos illnslii' noincii l'Ii^ant,
tcnt'iilnr nt inlci' si vil' ali(piisse tab'fu dcclaiet eoram lestlbus, subscri-
et, si plai'ct, nniinin; <'ni picipnsllo si non niaiius bal(pi(- l'bli'dgraplio: niati'i'iio iMunlue Inscrlbilnr, si
dent, non sact-rdolis innnns est alla, duniinddo niliil publiée noniinelur muliei' qn:e inCaiiti'ni pepi'iil, ad-
ohsceni liaijoant, rospucic, nt Aninlialis, t/csaris, Alcl- slnlve duo saltem testes ipil eani ariiiiiK'ut agnoscejido
Itiadis, etc. Ncc cllain spcriiciula snnl iidinliia v(!ti'i'is lilid eonseusisse. Adnlteiini nulloallononiliK! inseilbi
Teslanionti, ni Davidis, Sainsdnis, .liiditli, Sarx', Ra- (lel)eut (|uàin parientls miilleils marili l'alrr ctiiin est :
cliells, Danii'lls, aliacpie 1» ni' nota. Si'cinà cllain con- ijiwm nuplhv ileiiionslridil. 1m)s (pii ex eivllibus laiilùni
scicntià, inascidliia sancldinin nonilna niuliciiljus, iinptiis evoiil suul, cm» nec eivililer illegltliui, uec
fcnilnina sanclaj ujm \ iris ajiplk'arl i|iit'iiiit. cauonleo jure legltlmi diei absoliilè possint, faetuni
(Idllato anicin lîaptisnid, ncccssi; o.-.tiit ojiis mcnlio non JUS leslilieans sae(M'dds, iuseiibat natos ex N. et
(pidi'nuh|ii(' ti'nipdi(^ CDMstcl, nNiiio lognationis spiii- N. civlli vineuli) eonjimetis. Seiant ergo paiocbi, non
tualis (]na: inlcrvenit, scriptnni pi'idniei lostinionlnm. tantinn giave peccatuin reetècxaiatlsevilari legislris,
Ideù lUtnalia jnbont ut pi:usoiilil)us, ipianlùni potest scd etiani in piuximi et cuneivluiu ulilllalem magna
liori, assistcntibus, noinina bapti/.ati, paronluni, sii- lepeiidi, (lucls, ut possiuit, auxiliari debeiit. (Cullet.)
SCcptoruiiKpic in parucliiali vuluniine insciibaiilur,
»g~=
TRACTATUS
DE CONFIRMATIONE.
AUCTORE VITASSE (1).
Prœcipua repetuntur, vel à malerià, vel ab effeclu ; piTUR Spiritus sanctus, à Cornelio Papa in epist. ad
,qiia; quide^n niateria, qnique cirectus , cùm sil midli- Fabium Antiocbenum, relata apud Eusebiiuu ; Sicna-
plex, bine oriuntur diversa; appelhitiones. CL'LU.M DOMiNicuM à Cypriano in epist. 03 ad Jubaia-
In materià tria possunt observari , manuum impo- nuni ; Signaculum spirituale ab .\mbrosio, lib. de lis
sitio , clirisma , et signum crnds. Primuni igitur no- qui niysteriis initiantur, c. 7 ; signaclximu vite /eter-
mcn à malerià petitum , est manus impositio , de quâ N.B à Lçone Magno, in citato sermone.
slino, lib. 5 de Baptismo , cap. 10, ubi ait : Pcr ma- tud eiiim, inquit catecbisnius Trideiitinus, parle 2 de
nus impositioiiem dan Spirilum s«)!C(Mm; ab Isidore, Confirmât. , c. 19, popriè Confirmationi Iribuilur, quod
qui cap. 20 , lib. 2 de Ecclesiastieis officiis, inscribit, Baptismi gratiam perficit:qui enim per Baplismum chri-
de maints imposilione vel Confirmatione : et ab Hiigone stiani effecti sunt, quasi in fautes modo (jenili , tencrita-
\'ielorino, qui, lib. 2 de Sacramentis, parle 7, c. 2, tem adliuc et molliliem quamdam liubcnt. Secundus es(
asserit , (fuhd manûs imposilio usitulo nomine Coiifir- conferre plcnitudineni grati.e. Distiiujuitur enim , in
malionis vocatur ,
quà Clirislianus uiiclione clirismatis quit Gulllelinus Altissiodorensis , lib. 4 , tractatu 4
ver impositionem manûs in fronte siijnalur. Deinde, qnia cap. 1 de sacramenlo Confirraationis, duplex plenilur
confirmatus ungitur , iNGUENTi mysterium appellalur do , scilicet plenitudo su/ficicnliœ , et lia'c dutur in Ba-
à Dionysio, lib. de Ecclesiast. Hierarcb., c. 4; Sacra- ptismo : et plenitudo copiœ , et liœc dalur in Confirma-
MENTDM cHRisMATis ab Auguslino , lib. 2 contra lltte- tione. Et S. Tbomas in 4, d. 7, q. 1, j. l,q. 2, ad 1 :
ras Petiliani, c. 104; Ciirisma sanctum à Patribus Est plenitudo cjraliœ cliristianœ svfficiens ad salulem ,
concdii Laodicei, can. 7; Chrisma supercckleste, ab et liœc dalur in Baptismo et plenitudo gratiee ad forli~
;
glorificanduni. A primo effeclu vocalur simpliciier cilii priuii .\rausicani, anno 441, eau. 1 vel 2; coiici»
PERFECTio à Dionysio Areopagiià , loco cilalo , à Pa- lii lerlii Arelalcnsis, ad aiinuni 453 ; Léo Magniis in
tribus Eliberilanis, cari. 58 et 77, et ab Ambiosio, cpist. 79, quam ille autio 458 scripsit ad Niceiam epi-
lib. 3 de Sacramenlis , c. 2 : Post (outem superest ut scopuui Aquilciensem ; auctor 50 homiliaruiii , qu.-e
perfectio fiât : hoc est, post Baptismuni superest, ut sub Eusebii Einisseiii nomiiie circuniferuntur, quxqiic
ConfirniatiO'Confeiatur. Ab altéra effeclu vocalur sa- '
LEGlS SACRAMENTUM.
runt DOS, qui ex Novatianorum hxrcsi ad Eccicsiam
ESSE .NOV/E
redirent, coiifirmandcis esse, non quôd Novaliani de
Intcr liîcreticos, qui negavernnt ritum Confirniatio-
Confirmatioue malé sentirent ((lueniadnioilùra Tlieodo-
nis esse novx legis sacramentiini, vulgo recensentur
reius credidil) ; sed quôd non curarenl Confirmaiio-
N'ivatiaiii, Waldcnses, Albigenscs, Wiclefus, llussii.T,
neni, exemplo magistri sui, qucni, licèl ConfiFraalio-
Lullierani, Calvinislœ, etc., de quibus singulis ordine
ncm ueglcxerit, nibilominùs circa illam non errasse
ajendum est.
agnoscil ibidem Theodoretus, qui hune errorem, ail,
SECTIO PRIMA.
non quidem à ISovluiuno, sed ab ejns discipulis adi}iven-
De Novatianis. tum, et Xovaiiani dotjmutibus uddituinesse.Cnm Theo-
Novalianus, à quo Novaliaui, referente Cornclio doretus ha;c scrU)ebal, Novaliani quidam Confirma-
Papa in opisl. ad Fabium Anliucbenum, bapiizatus est tionem forte negabant.
in lecto decunibens ex niorbo : ubi vcrù couvaluit, Quaeres ulriim Novaliani slalim ab initio sui sclii-
nequc rd'ujua peiccpil, quœjuxta ecctciiaslkuin regulam snialis , sacramenlum illud negligere cœperint. —
percipi dcbent, neque ab cpiscopo consiijnulus est. Ma- Respondeo id esse verisimile, quia Patres Nici'ni,
gislri exemplum scculi discipuli, baptiitalos uiinimè can. 8, Laodiceni, can.7, Conslanlinopoliiani, can. 7,
conlirniabant : quo fit ut concilia Novaiianos ad Ec- et Pacianus in suis epislolisad Sympronianuni, apeiiè
clesiLC gremium redeunles confirmari jusserint; et indicanlNovaliauospcrduplicemnianùs imposilioiiem,
Bellarminus, c. 1 de Confirmaiione, aliique plurcs conlirmatoriam scilicel el reconcilialoriam, suscipicu-
Uieolugi, occasionem inde arripuerint banc illisba're- dos esse : de quibus suo loco.
sim impingendi, quasi illud sacramenlum negaverint ;
SECTIO n.
innixi polissimùm aucioriiale Tlicodoreli, qui, lib. 3
De Albigensibus et Waldensibus.
HLerelicarum fabularum, c. de Novato, seu poliùs de
Novaliano, liuiic eis errorem atlribuit. Novu-itiui, iu- Calvinistic, sui crroris patrocinium qua:rentes, at-
guit, pœnitenlium à suo convenlu arcent peiiilùs, el iis lirnianl Albigenses el Waldcnses, qui duodecimo se-
qui ab ipsis lin'gunlur, sacrum chrisina non prœbent : culo exorii sunl, rejecisse Confirmationis sacramen-
quocirca eos etiam, qui ex hàc liœresi corpori Ecclesiœ lum. De Albigensibu-s id onuiino certum est, quamvis
conjunguntur, benedicti Patres inigijusscrunt. liâc de re tacuerinl Cuido Carmelita in Sumniâ de Ilaî-
PacU^iu^ tamen Barcinoueusis, qui dpgiu^la Novf- rcsibus ; Bernardus Lutzemburgensis in Catalogo bx-
«49 QUyEST. I. AUT. I. DE NKOAM'IBIJS CON['"IUMATIONEM. SSO
rclicoriim ; Anluninus, 4 p., lil. li ; AI|>lioiisu« à Ca- liil tanien nos cngit Grelseri cdiiloncm rejiccre. Ad»
sli'o, lil). l ailvciMis li;i rcM's, et Samlcins in monai- inivsà igitnr oditione'Grctseriani ,
clii!\ visibili : (te Waldciibibus aiiihigi jiuU'st. Uespondeo 2" in cA non liaberi : Waldenses sucra-
mcnltim Confirnialionis reprobant, sed Confirmationem
Joaniios Dalhciis, colebris Calviiilsta, disp. dcSacr.
non curant. Alind enini est non curare Con(irmalii)-
Coiilii'iii., lili. 3, c. 17, asscril ex Ki'yiii'io coiiKlare
neni, aliiid illani lejicere; plures siipiideni ex ip.sis
WiililtHses sncrtimeiilum Voiilirmiitivins iwtiiiiiatiin intir
ex
erumenta Ecclesiœ conlemnunt cl itcrnin, oninia
comeouliis iiiliil omiiini) ^iiiguturis stiuclHalis illis ;
laxai eruitur Waldenses aigre pati quod confirniandi centes illas res tuliter consecralas, niliil onininà iingida-
potestas solis episeopis reservaretur : quod certè non ris sanctitalis ex illis verbis percipere, lic'et verba in se
est rejiccre, sed relinere potiùs Goiifirmalioneni. Nl- sancla «int et bona. Ex ils igitur verbis nihil conclu •
SSi TRACTATUS DE CONFIRMATIONE PARS I.
ditur, aut ex his pariter scquilur Waldciises negâsse vocabis , ut quai vera ,
quseque probabilior sit inlel-
et clirismatis consecraliones
De Wklefo.
Objicit 3°Dalla2us antiques Waldensium libres, quos
Paulus Perriiius parlim edidil. Wiclefiim ejusque discipulos, qui Lollardi vulgô
Respondeo me libres bujusmodi non Icgisse ; illos dicebantur, quique circa annum 1570 exorti sunt,
tanien dubiic esse fidei, si quid référant fidei profes- negâsse Confirmationem esse sacramenlum, asserunt
sionibus contrarium, in quibus Waldenses confitenlur Calvinisla; , apud Dallœum loco supra laudalo et ex ,
menlum non negabant absolutè et sinipliciter, sed ne- iium clericorum ordinalio, locortim consecratio,reservan-
gabant dunlaxal illam, relative ad cbrisma et ratione lur Papœ et episcopis propter cupiditatem lucri temporalis
clirismatis, ununi esse ex sacramentisKcclesi;e./Eiiuas cl liouoris. Patres igitur Couslantienses non cxistima-
enim in cà forte opinione erat, sicut oleuin Extrema;- baut Wiclefum ejusque discipulos errare circa verJla-
Unctionis , lia et clirisnia Confirmationis esse niate- tcni bujussacranienti. Vid'esis articulum 28. 2° Guil-
riam : quo fit ut rcjeiMà à Waldcnsibus cbrismatione, Iclmus Widefordus, ineo opère quod adversùs errores
existimaverit ab ipsis rejici Confirmalioneni ;
quem- Wickfi conscripsit, id unum in co culpal elrefellit,
admodùm ex co qnod Waldenses oleuni rejicercnl, quod negaret collalionem sacramenti Confirmationi»
existimavit ab ipsis Extremani-Unctioneni rejici. episcopis reservatam esse. Quinlus, inquit, arlicutus cou-
Objici 5° posset confessio (idei nunnullorum Wal- demnatus ut enoneus, est, qubd collatio sacramenti Coti
deiisium relata apud Irmocentium III, lib. 13, edit. firmalionis non est episcopis reservata. 5° Universa
benl : Confiimationem ab episcopo (actam , id est , im- Wiclefus, rcferenle iEneà Sylvie, loco superiùs ci-
positionem manuum, saitctam cl vciicrandè ucciincndam tato, niliil oninini) dissidcbat à Waldensibus circa do-
esse censemus. Qnid enim causée fuit, cnr arcliiepisco- clriuani Confirmationis. Atqui Waldenses agnesce-
pus et comprovinciales episcnpi ii Waldcnsibus reqni- bant Confirmationem unum esse ex Sacramenlis novae
Chrislo, vel ab ejus discipulis. culo XV exorti sunt, Wiclefi doctrinam scculosesse,
Plura responderi possunl, sed qux vis salisfaciuiit. id est, negâsse Confirmationem esse sacramenlum,
Forte priores Waldenses illum amplexi sunt crrorem docent Calvinistœ , apud Dallœum loco supra ci-
Mbigensium ,
quem posleriores , in eo sensui Ecdo- tato.
siïc adhaerenles, rcjecerunt. Forte noniinc Waldensiuni Tliaborila; , seu Hussilx, faleor, Wiclefi doctrinam
cognominabanlur omnes isli decimi lertii seculi ha> seculi sunt : qnod quidem apparet tum ex JEnc'n Syl-
relici. Forte aliqui ex posterioribus Waldcnsibus ita vie, loco laudalo, nbi ail quôd JoanncsHussasserebat
, lum ex
docucrunl. Forlc comprovinciales episcopi Tarraco- in libiis Wiclefi onincni verilatem contineri
nenses, cùm viderint chrismaiis iisum et benedictio- articulis in concilie Consiantiensi, sess. 13, damnalis,
à Waldensibus rejici, inde sibi persuaserunt ab quorum 25 erat istc Condamnatio 45 articulorum
nem :
ranl , eaque nimia socieias catholicis noimullis pra:- vit Confirmationem esse sacramenlum. Ergo neque
sentire quod Albigenscs. Foriè liaec fidei profes- ^neas quidem Sylvius, in episl. ad Cardinalem
Waldensibus quia scgrè palie- Carvaial, scribil Thaberitas de Cenfirmaiiene et Ex-
sio exigebatur à ,
bantur Conlirmationem reservari solis episcopis. Iremà-Unclione Sed que sensu ^nas
niliil senlire.
Consule episloiani superiùs cilatam, easque om- inielligi debealexposuimus supra, sect.2, de Walden-
nes mox allatas responsioues ad examen iterùm re- sibus, pag. 15.
5S5 QU^EST. I. ART. I. DE NECANTinUS f.ONFIRMATIONKM. dU
SKCIIO V. _ iioii, ut liic (idci inofussione o.tcll(lalllscdi^sfinli^c:lb
De Liillicranis. otimiliusctlmicis, lixrolicisruiialicisL'lprur.iniiiopiiiiij-
Llilhorti ncgavit CuMfiriiialioiiem esse sacramcn- nibiis. 5" Debere'gravi cxlioilatiuiic udinuncri, ut in pa-
(uiii : putavitipic salis ossc illani pro quodam ritu clo Baplisuii cl proft-ssiouc (iilci peisevereut. G" Fi«ri
l'c'closiaslico, seti Civreinoiiiisaciauu'nlali babciv. jWi- (Ic'bfiie publicaiii piecaiioiieui pro illis pueris, ut Deus
rum est, impiil llb. de ('aptivitale ItabyliiuiL':^ , (/uù<i illos ijubcrnare et confiruiarc dignetur in bàc lidt'i
in ineiitem illis (vidclicct Catbulicis) i'i'»i.Ti(, ut sucra- profcssioae : et siiiiul addi posse manûs iinposiliu
menlum Confirmalionis (acerenl ex impositione manuum, iieiii.
firmatio tria coinplictitlur sncrumenta, panem, ordiiieni poslquàtn adolcvcrant , conim episcopo sisl^rcntur, ut
et ipsam Con/irmalionem. Si aulcm Sucranicnlitm est olpciitm illud implercnt ,
qiiod ab iis cxigebalur, qui se
quidi/uid Aposloli fecenmt , cur non magis prcedica- ad Uaptismiim adulti o/ferebanl. Hi enim inter catechu-
lionem fecerunl sacrimwntum ? Et infra ; Nos aulem pro menos sedebant, douce ril'e fidei mijsteriis inslituli pole-
liàc vice sacramenta diviuiliis instituta quœrimus , inter rant fidei confessionem coram episcopo ac populo edcre.
qu(r ut Conprmatiûnem nunuremus . nullam imenimus Qui ergo Bapiismo initiali cranl infantes, quia fuici con-
eausam. Ad sacrinneuti enim constitutioneni, anteomnia fessione apud Ecclesiam lune dcfuncli non eranl , sub
requirilttr verbum divince promissionis ,
quo (ides exer- finem pueriliœ aut incunte adolescentiâ reprœsentabantur
eealur. At niliil legimus Chrislum uspiam de Confirma- iteriim à parenlibus, ab episcopo examinabanlur secun-
lione promisissc. Quare satis at pro quodam ritu eccle- ditm formulam caiechismi, quam lune liabebant cerlam
siaslico, scu cœremonià siicriinientali Cunfirmalionem el communem. Qui) aulem liœc aclio, qtiœ alioqui gravis,
Imbere , similem cœleris cœiemoniis consecrandœ aquœ, sanctaque merilb esse debebat ,
plus reverenliœ liabcret
uliurumquc nrum. ac dignilalis , cœremonià quoqué adhibebatur manuum
Phibppus Melanclbon opiiiatus est Confirmalionem impositionis. I ta puer ille , fide suâ approbalà, eum
apud veleres iiiliil abud fuisse quàm calecbesim solemni benedicdone dimillebalur. Et § 5 : Poslerior au-
seu fidei professionem ,
qui (ideles ab infidelibus , et lem œlas, re propè oblileralà, fictiliam nescio quant
caiholici ab liaereticis discernebaiitur ; riluin illum Confirmalionem pro Dei sacramenlo posait. El § 6 Hoc :
olim utilcni , non verô coeremoniam prorsiis otiosara minislerium , quo lune Aposloli fungebanlur, si adhuc
esse. Confirmatio, inquil in locis communibus , olim in Ecclesià maneret, manuum quoque imposilionem opor-
fuit expioratio doctrinœ in que. singuli recilabant sum- teret servari : sed ubi gratia illa (visibilis) conferri de-
mam doctrinal, et ostendebant se dissenlire ab etimicis siit, qitorsiim perlinel manuum imposilio? El § 7, no-
et hœrelici.'. : et erat mos ad enidiendos liomines, item ad stram Confirmalionem appellat vactium et frigidum
discernendos profanas et pios admoditm ulilis. Poslea signum, sicut el § 13, eam nuncupal abortivam sacra-
fiebat pubiica precatio, et Aposloli imponebant eis ma- minii larvam. Sensit igilur Calvinus 1° Confirmalio-
îiîis, et ila dunabantur manifestis donis Spirilùs sancli ;
nem non esse sacramentum ;
2° illam apud veleres
sed niiîif ritus Confirmalionis, quem reiinenl episcopi, niliil aliud fuisse quàm calecbesim, seu fidei profes-
est prorsiis otwsa cœremonià. Eadcm est opinio sionem, non adiilloruni quidem , ul pulavil Melan-
Kemuilii ip examine concilii Tridenlini
omniurn- , clbon, sed parvulorum dmilaxat, cùm adolcvisscnl;
que Lutheranorum posl coUoquium Ralisbonense 5° manuum imposilionem ab Aposlolis adbiberi soii-
annoioil. lam, ul Spirilùs sancius eum suis charismatibus super
Lulherani igitur, quia negare non possunt fuisse in baplizalos modo visibili descenderet, omninô inuli-
veteri Ecclesià rituni aliquem ,
qui dicerelur Confir- lem esse, ubi gratia illa visibilis conferri desiil : quà
matio, finxerunt ipsi ritum illum non fuisse verum in re Melanclboni el ejus asseelis consensit.
sacramentum, sed meram cœremoniam ; utiliier lamen Ulterius lamen progressiis in Anlid. coiicil. Trid.
abEcciesiàinsiilulam, quam et ipsi bodiè.reliiicnt, et ad sess. 7, tan. 1, de Confirmatione, non solùm Con-
iiisexcapitaKeninitius in2parleExamiuis concilii Tri- firmalionem attendit , ut otiosam cxremoniara , sed
deiiliiti, p. 320, distinguit. Is eiiini omnium accuratis- eliam ut ritum maxime exilialcm, à dœmonibus adin-
simè desciiliit ordinem Lutberan;c Confirinationis. venlum. Ex corum, inquil, numéro mcncquaguàm esse
IVicil 1°, parvulos in infaiiiià baplizalos , cùm peive- profilcor, qui oliosam Conlinnationis cœremoniam esse
niunt ad annos discrelionis, deberu iiisliiiii in doctiinâ pulant, qualis sub papalu liomano ubservalur , ulpole
caiechismi, et ubi saltem piincipia didicerint, offcrri qui eam inter maxime exiliales Satanœ prœsligias nume-
debere episcopo, oui coram Ecclesià puerum admo- rcm. Meminerimus nusquàm in Scripturis nobis com-
neat, quid in bapiismo acceperit, quid promiseiit, elc. mendari, quod fnigunl sacramentum, ncque hoc noininCy
2° Debere parvulos publiée recilare conl'essiflnem ncque hoc ritu , neque bàc significaûone. Quin eliam
fidei.quam didicerint. 3° Deberi inlerrogari de pra;- noniiullis inlcrjeclis asseril, quod Confirmalione di-
«ipuis doctrinae christianae capitibus. 4° Debere mo- niidla pars eflicacise à Bapiismo iruncatur.
TB. \XI.
5BS TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS I. 556
Idem cuni Calvino sentiunl Calviuisloe qui in suis .g^ non posse siabiliri adversùs ,
hsereticos , sed ex solâ
If
caiechesibus duo sacramenla proBleiitur, videlicet Ba- I tradilione probari posse.
piisiiium et cœnam. Assertio. — Probatur efûcacitcr ex Scripturis sa-
c. B, cohlendil Confirhiaiionem non esse sacramentum c. 8, v. 14, 15, etc. Baplizatis euim per Pbiiippuin
cxrenioiiiara pure ecclesiasticam ad ritus Baptismi erant Jcrosolgmis, quia recepissel Samaria veibum Dei,
perliiienlem. JSam nuUus est , inquil, locusin Evunge- miserunt ad eos Pelruin cl Joanncm : qui ciim venis-
tio, qui vel à longé innuùthanc inslitutioiiem et manda- senl, oraverunl pro ipsis ut accipcrcnt Spirilum sanctum :
lum de dandâ Confirmatione : neque Apostoli unquàin nondiim enim in quemquam illorum veneral ; sed bapli-
asserueruiil se lalem instilulwnem vel taie mandatum zuli tanlùm eranl in nomine Domini Jesu. tune impone-
à Chrislo accepisse. Conftigere vero ad traditionem in bant manus super illos, et nccipiebunt Spirilum san-
asserendis divinis sacramentis, videri valdè temerurinm ; ctum. Et ex iisdem Actis, c. 19, v. 6. Citm Pauius
quia, certum et evidens esse deberet, id perpétua in Ec- imposuisset manus duodeciiu discipulis receiis bapliza-
clesiâ ab ipsis Apostoloriim teinporibus (uisse invariabili- tis, venit Spirilus sanctus super cos, et loquebantur lin-
ter non modo servalnm , sed servalum lanquàm rem à guis cl prophetabant. Ex quibus locis cum Saiibovi»
Chrislo instilutam et mandatam cum sua promissione. j,am laudalo sic argumentor:l;bi signum ci>l sensibilc,
At nihit conslans de Conprmaliûne, nihil firmum, nihil conslans ex rébus et vcrbis, perpeluum, cl praclicuin
certum in ipsis habetur iraditionibits; sed maxima et gialiœ sanclilicantis , ibi sacranicnluni est nov;u legis.
essenlialis intercessit varialio : et nusquàm ùonstat, id Aiqui videre est in locis cilalis signUm sensibilc, con-
tanquàm Chrisii inslilulum fuisse traditione propaga- slans ex rébus et verbis, perpetuuni, et practicuni
tum. Cœremonia quidcm confirmundi, scu coiisignandi, graliae sancliQcaiilis ; nempe maiiuum iniposilionuiii
seculus est Dallseus Calviiiisia In suo tractalu de Cmi- Major constat. Minor negatur ab liacreticis qui con-
li novae legis ,
qua; Confirnialioni coiiveiiit , c.^priini- caulur banc ipsam manuum iinposilionem , de (juà in
lur in concilie TridentinO, sess. 7, can. 1 de Sacra- î Aclis Aposlolorum, esse id quod sequenlibusEcclesiaj
aliquod horum septem, non esse verè ac propriè sacra- lunt quidam de eis, qui in Samarià baplizali fuerant,
mentum, anathema sil. El c;mi. 1 de ConBrmalione : advenienlibus npostolis Petro et Joanne, tantitm super
Si quis dixeril Conprmationeni baptizalorum oliosam eos manum imposilam esse, ut acciperent Spirilum san-
cœremoniam esse, et non potiits verum ac propriun sa- ctum, rebaptizalos lumen non esse ; locmn islum, frater
cnmentum ; uut olim nihil aimd fuisse, quàm catechesim charissime, ad prœsenlem causam videmus omnin'o non
ijuamdam, quà adolescentiœ proximi , fidei suœ rationem perlinere. Illi enim, qui in Samarià crediderant, fide
coram Ecclesiâ exponebant, anathema sit. verà crediderant ; et inliis in Ecclesiâ qtiœ est una, et
ILeceslfides quamonines calbolici ampleclunlur. cui soli graliam Biiplismi dure et peccala solvere permis-
SECTIO IIUMV. sum est à Philippo diacono, quem iidem apostoli mise-
Llriiin probari possit ex Scripiuris Confirmalionem esse rant, baplizali erant. Et idcircb, quia legitimum et ec-
Neganl bœrelici , de quibus supra quin etiam et ultra non oporlebat ; sed tantummodo quod décrut , id à
nonnuUi Catbolicorum. Alensis enini, Bonaventura et Joanne et Pelro fuctum est, ut oralione pro eis habita,
abi qui opiiiantur isiud sacrainenluni non fuisse à et manu imposilà, iiivocurelur et infundereittr super eos
lud à Christo immédiate institulum, Scolus in i, d. 7, lionein Spirilum sanctum conserquanluT et signaculo
dem, et alii, pulant banc fidei veritalem es Scripturis Ex bis CyprJani verbis apparet , 1" qu6d feinte Hu-
SS7 QU.EST. I. ART. II. QllID DOCEAT FIDFS CATIIOLICA.
jus cpiscnpi Citrtiiflginonsis kl gcsluni riicril in Ectlc- lient tiuic ab opisropis ndliibcri snlilam.
01 ,lo:iimc logilur iii Aciis farluiii S;ini:iiU;inis recciis LneHeiiaiio rpiidixerat: .1» ii«sris ecclainrwn esse mu-
l>:i|ili/:itis. ll:i-(' igitiir iiiaiiiiiiiii iiiiposilio non l'uil in- rem , ul biipliznlis poslea mmius iniiiounviur , cl Itn lit-
sliiiii;) pro (•() (liint;i\:\i lonipore , (pio yrali.c ;;ralis vocctuv Spirilus simctus? ixiijk ubi scriptum sit? In
dal.i' visihililoi' conreielKuilur. 2" jfllate Cypiiani (,'i-a- Actibus Aposlotontm eliamsi Scriplurœ niicliorittii iton
tliV gi-alls (latx ili'sit'iant snl) visibill spccic confi-rri. stibessct, toliits orbis i» liitnc piitiem ronsensns inslur pnr-
Ilau Ij^iliii' inipiisitid (iMic non Hignilicahat gialias ccpti vblitieri'l ,
qu'ui H mull<i iiiiti quœ pcr IradilioiU'in
pMia dnias snb visibili spucit; collatas. 5° Mannuni in ccflesiis obscrvantur , miciorilalem sihi scripiœ hgis
tllipdsltlo oraiioiii conjnncla iclale (^yprlani ailliibeba- usurptivenint, velut in lavacro 1er caput meryilare, deintlt.
luc, ul nonpliyli per illani consctiuoiTMlur emnilcm egrcssos lacth et mcllis preegustare cuncordiiim ad infun-
Ppiiiliint saiiilinn , (piein S;iniariUuii consooiiti sunt. tiw sigiiilicationcin : I^ueifcriano, incpiain, ba:e objl-
tCl iîO per banc vocem , Spiiilus samlus , intelligi non cienli sic respondel llieronynius snb nomiiic orlliodoxi :
(IcbelU grâlia' gratis dat*, scd gratis saiictificans. Non abnuo Imnc esse ecclesiaruni consueludinem , ut nd
fcniiilK! liane niamnnn imposiiioncm orationi cdnjuii- cos , rjui longe in minoribus urbibus per presbytères et
élahi cs.se Conliiinalionom ab opiscoiiis tune adbibcii diaeonos bnptizaii sunt, episcopus ad invocationein suncli
Solllani eviniilur , tinii ex poslrcinis veibis , rtt pn- Spirilùs nianuin imposilurus c.tcurrat. Et postea : Epi-
noslrum orationem ac manuinn imposition^m Si'hitum J
scopus si imponit nuinum , lis impoiiit ,
qui in rectù fid.i
sioiclitfii consequanlûr , et signatido dominico consum- 1 bnptizaii sunt. Et iiifra : Qubd si hoc loco quœris, quare
Mentiir : tiiin ex unanimi ciiulilmum coiisensu ,
qui I in Ecclesiâ baptizutus, nisi pcr manus episcopi non acci-
cônvoniunl liic agi do Coiilirnialioiic ncopliylis adbi- pint Spirilum sanctum, quem nos asserinius in veroliapti-
j
Joànncs Cbrysostomus, llomil. 18 in cap. 8 Acto- dcscendcre, qubd posl asccnsum Domini Spirilus sanctus
I
nini , verba cilala intciprelaiis , de Pliilip[io ila lo- edApostolos descendit: et mutiis in lacis idem faclitatmn
I
quilnr : Philippus , in(iuit , unus ex septem diseipulis rcperimus , ad Iwnorem poliùs saccrdotii quàm ad , tcgis
luni iancltim non dubat : neque enim [acuttalem habe- Ex Iioc loco colligitur, 1" orationem, niannumque
but : hoc cnim donum solorum apostoloriim erat | inipositioneui, qna; llieronynii lenipoie super bapii-
Nam virtutem quidem septem illi discipuU accepe- zalos fieri solebat, eamdcBi esse cum illà, de quà
runt fdciendi signa , non uutcm dundi aliis Spiri- Act. 8etl9; 2° per iliam collatum luisse baptizaiis
tiim sanctum. Igitur hoc erat in aposlotis singulare. Spirilum sanctum : 5° per Spirilum sanctum dcbere in-
Vnde et prœcipuos , et non alios videmus hoc facere. telligi gratiani sanclifieantem.cùm intelligi non possint
Joannis igitur atate ,
prcecipui, id est, episcopi et twn graiise gratis data) sub specie visibili concesss, quaî
àlii hoc faciebant ,
quod Pelrus et Joannes, id est, nia- Hieronymi a;tale desierant.
nus imponebant , imponcndo oraliant , et per iniptisi- Augusiinus, lib. 15 de Trinilale, c. 26, disputans
tioneni oralioiii eonjunctam dabant Spirilum sajictum. de processione Spirilùs sancii à Pâtre et Filio, docet
Atqui graliaj gratis datse per signa visibilia collat;e ex Seripturis, Spirilum et à Pâtre et à Filio dari, ne-
longe ante Chrysoslomum conferri desierant. que Deum posse dari nisi à Deo. Quia verô polerat
lunoeenlius, primus liujusce noniinis pontifex , in objici Spirilum sanctum dalum fuisse à Chrisli disei-
episl. 1 ad Decentinm Eugubinum , c. a : De consi- pulis per manuum imposiiioncm : objeetionem bisca
gnandis verb infantibiis , inquit , munifeslum est non ab verbis praioccupat : Neque cnim aliquis disciputorunt
ulio quàiii ab episcopo fieri licere. Num presbyteri, licèt ejus dédit Spirilum sanctum. Orabant quippe, ut veniret
iiul sacerdoles ,
ponlipcaUïs tamen apicem non habcnt. in cos quibus manwn imponebant ; non ipsi eum dabant.
Hœc nutem poniificibiis suiis deberi, ut vel consignent ,
Slatim subjicit Quem morcm in suis prœposilis etiam
:
vél piiraclelum Spirilum iradanl , non solum conmetudo nunc serval Ecclcsia. JEUle igitur Augustin! religiosè
Ecclesiœ demonstrat , veritm et illa teclio Actuum Apo- observabatur bicc ipsa manuum impositio, quà Chrit
siotoriim ,
quœ asserit Petrum et Joannem esse directes, ti discipuli usi fuerant ad Spirilum sanctum baptizatis
qui jam baptizaptis traderent Spirilum sanctum. Nam obtinendum. Atqui boc tempore nullaj gratise gratis
prcsbyteris , seu extra epiuopum, seu prœscnte episcopo datx- sub specie visibili conferebantur.
bnptizent , chrismate baptizatos nngere licet , sed quod Lib. 3 de Baptismo, c. 10 : Non autem habent Dei
ab episcopo fuerit consecratum ; non tamen fronlem e.v charitatem, inquit, qui Ecclesiœ non diligunt unitatem
cedem eleo signare ,
quod solis debelur episcopis , ciim ac per hoc reclè inlelligilur dici, non accipi, nisi in Ec
iradunt Spirilutn sanctum. clesiâ calholicà Spirilus sanctus. Neque enim tempora-
Qn;c quidem verl)a déclarant manuum imposiiio- libus et sensibilibus miraculis atleslantibus per manùi
ncm Actuum , cap. 8 relatam , eamdem esse cum con- imposiiioncm mode dalur Spirilus sanctus, sicut antea
firmatorià , quae frequenlabatur ;«tale liiiiocenlii I dabttlur ad commendalionem rudis fidei, et Ecctesix
,
qui sub liiiem seculi IV et sub initium seculi V (loruil. primordia dilatanda : {Quis enim nunc hoc expectat, ul
Sed tempore Innocentii gralise gratis daUe non con- ti quibus manus ad accipiendum Spirilum sanctum im'
ferebantur »ub specie visibili per manuum imposiiio- ponilur, repenlé incipianl linguis loqui) ?Sed invisibiliter
S59 TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS I. 660
et latenter intélligitw per viiiculum pacis corum cordibus descendal,juxla exemplum Apostolorum.Uoxquc Subji-
divina charUas inspir-ari, ul possiiil dicere : i Quoiiiam cil verba capitis S Actuum.
I chantas Dé diffuse est in cordibus nostris. i Rilus Tlieodulplius, Aurelianensis episcopus, lib. de Or-
igitur impositionis nianuum, qui ab Aposlolis, idem dine Baptismi, c. 27 : Quod ergo, inquit, presbytcris
œiate Augustini frequentabatur ab episcopis : cum eo baptizalos chrismate unyere licet, Spirilum sanctum per
diinlaxat discrimine, quôd per illum ab Aposlolis da- manûs impositionem tradere non licet, antiquus iste mos
relur Spirilus Sanclus modo visibili, propler gralias ab aposlolis Ecclesiœ est trndiius. Subjungilque verba
Spiritus invisibiliter et latenter per cbaritatem, quae Amalarius Forlunalus, Trevirensis episcopus, lib. i
na ; oportebat enim ila significari in omnibus linguis rum. Et paucis iiiterjectis . Ut à solis ponlificibus, in-
Spirilum sanctum, quia cvangelium Dei per omnes lin- quit, per manùs impositionem et oraliunem detur Spiri-
guas cursurum erat toto orbe terrarum. Significatuni tus sanctus, similiter ab nposlolicâ auctoritate sumplum
est illud, et transiit : numijuid modo, quibus impunilur est, ut in .\ciibus Apostolorum scriplum est.
maiius ut accipiant Spiritum sanctum, lioc expeclatur, Walafridus Sirabo, lib. de Rcbus ccclesiasticis,
lit linguis loquantur ? aul quando imposuimtts manum cap. 20, ait primis leniporibus imposilione manuum
islis infantilms, attendit unusquisque testrAm utriim lin- Conlirinaiionem conferri solere : quod in Samariâ fe-
guis loquerentur ? et ciim videret eos linguis non Iwjui, cisse Pelrum Icgiiur et Joannem. Qua; Confirniatio el
ita perverso corde aliquis vestrùm fuit, ut diceret : ISon tune ad primos Ecclesia; paslorcs, el nunc pertineie
acceperunt isti Spiritum sanctum, quia si accepissent, non dubilatur.
linguis loquerentur ? Si ergo per hœc miracula modo Concilium YI Parisiense, anno 829 congregalum,
lestimonium prœsentiai Spiritus sancli non fit , unde lib. 1, c. 27, loquens de cliorepiscopis, ostcndit locos
cognoscit quisque accepisse Spiritum sanctum? interro- Aciuuin, capiiis 8 et capitis 19 inleliigi de imposilione
get cor suum ; si diligit fralrem, manet Spiritus Dei raanuuui conlirmaloiià.
in illo. Jonas, Aurelianensis episcopus, lib. 1 de Inslitu-
Auctor 50 Homiliarum, quœ sub Euscbii nominc tione laicali, rilus Coiifirmatiotiis cxplieans, ex iisdcni
circumferuntur : Quod nunc in conftrmandis neophytis, Aclorum locis probat solnm cpiscopimi esse mini-
inquit, manùs impositio tribuil singutis, hoc tune Spi- strum bujus sacramenli.
ritus sancli tlescensio in credentium populos donavil uni- Rertramus, seu Ratramnus, monachus Corbeiensis,
vcrsis. qui ut Gra-corum objcclionibus responderet, anno 8C7
Isidoius, Hispalcnsis cpiscopus, lib. 2 de Offtciis, delcctus est, lib. i contra Gra;eoruin opposila, c. 7,
c. 2G : Post Buptismum, inquit, per cpiscopos dulur ait Manus iniponemibus super eos aposlolis, acceperunt
:
Spirilus sanctus cum manuum imposilione : hoc in Spirilum siinclum quœ forma scrvalur hodic in Eccle-
:
Actibus Apostolorum fccisse meminimus aposlolos. Mox sia, ut baplizcnlur quidem fidèles per presbylcros, gratia
refert verba Actuuni, c. 19, v. i, 2, 3, 4, 5 et 6; item ver'o Spirilus sancii per impositionem mamium tribuatur
verbaActuum, c. 8, v. U, 13, IC cl 17 : subjicilque : ab episcopis; quod lune fit, quando (routes baplizalo-
Spiritum sanctum accipere possumus, dare autcm non rum chrismate sanclo liniuiitur. En manùs impositio-
fossunius ; sed ut detur, Deuni inrocamus. Hoc autemà nem, qua: eadcni est ac illa, quie ab Aposlolis obser-
quo potissimitm fuit, quemadmoditni papa sanctus In- vala fuit : quae gratiam Spiritus sancli tribuil : quaî
noccntius scribit, subjiciam. Locura dcinde exscribit diversum à baptismali effcctum et niinistrum babet.
citatiira Innocenlii ad Docenlium. Et paulô posl : Donum Spirilus sancli Iribhitiir per im-
Deda, in capul 8 Actuuni, ad verba superiùs re- positionem manuum, quando frontcs baptizalorum chri-
lata Notandum, inijuil, qii'od Philippus, qui Samariœ smate saneto liniuntur. Et iterum : Constat Spiiitûs
evin jelizabat, unus de seplem fuerit : si enim apostolus sancli gratiam per unctionem frontis ex chrismate ab
essel, ulique manum imponere potuisset, ut accipercnt episcopo donari. Ac inferii'is : Ecclesiastici viri statue-
Spirilum sanctum; hoc enim solis ponlificibus debetur. runl ut frontcs baptizalorum non à presbytcris, sed ab
JNam preshy.eris, sive extra episcopum, sive prœsente episcopis chrismate sanclo linirentur, ut ver eos Spiritus
episcopo bnpiizenl, chrismate bupti:iatos unyere licet, sancli gratia confcrrctur.
sed quod ab episcopo fuerit consecratum, non tamen Auctor libri de Divinis Officiis, qui nomine Alcuini
frontem ex eodem oleo signare, quod solis debetur epi- circumferlur, cap. 19 : Quanivis prcsbyteri sint sacer-
scopis, citm tradunl Spirilum paracktum baptizatis. doles, ponlificalùs tamen apiccm non habenl ; el ideo
Jesse, Ambianensis episcopus, de Baptismo : Post solis ponlificibus debetur ut consignent, vel Spiritum
hœc, iiiqiiit, confirmcl eum episcopus in fronle de sanctum tradanl, sicul lectio aposlolicorum Actuum de-
chrismate. Idebque mam'is impositio fit, ut per imposi- monstrai, quœ asserit Pelrum et Joannem esse directos,
Honem advocatus et invitatus Spiritus sancius super eos ut baptizatis iraderent Spirilum sanctum.
sot UL'.l.ST. I. Alir. II. Ul'ID DDCKAT FIOES CATIIOLICA. rm
Ilonoriiis AugiiStlodiiiioiisiN, in <à'iiiiiii\ :iiiiiii:i', uianilostie (ipcrationes, (|ux' per (idem primis Fcclesiae
cap. 111 : Hune confinnittiuitem (ecirunt olim ApottoU leiiiporibus (ieri solebanl, nec nisi ad tompus cssc
fifr iiuuiAs limtinu impositionem : illorum fwsleri, eis d('l)uerunl. Idcùiic (ides liodiè iniitilis est? Qiiomad-
lanu'ii Iniilititibui jnr ilirisiiiuliii luiinirulionom. niiiduin it^ilur liiilio Krclesiii!, qui credebanl, opera-
K\ ils (iiiiiiitiiis aiuionlaliliiis :i|i|i;ii'('t iiiaiiiiiLlil iiil- liaiiliir iiiiracrla, jiixla illuii Mani ullinio : .S;V/;(« co$
pu.iilioiii'iii, (]uam IVliiis fl Joaiiiu's iiodpliylis Saiiia- qui crtdiderini, liœc sequentur ; super wgros manus im-
rilaiiis adliibucrunl, cssc rituni pcrpcluuiii, pcr qumn ponenl, et benè habebunt, etc., nunc ver^ cessavit islo
gratis saiiclilicaiis in aiiiiiiA stiscipicniiimi protliu'itiir. clleclus fidei, nec lamcii (ides oliosa est, quia .siuun
SKCIIMIA l'KIlBAIIO. etlccliMii priMi'i|ialein lialicl, qui est vividcare; Juslus
Sofuiitla probalio (lesmiiiliir ox Kpislol;\ ad llc- enini ex fide rii<it, ad U(im. 1 ; ila niaiiuum impositio,
l>i';eos, c. 6, v. 1 cl i, ubi sic liabet Aposlolus : Qua- licét dona exteriora, qux per eani dislribui S()lel)ant,
propler intermittenlet inclioalioiii$ Chrisli sermonem, ad desierint, non ideo iiiulilis est, quia suum eirectuiu
perfi'cliora ferainur, non rursiim juciciiles fioittunienlum primariuni et pra^cipuuiii adlinc rcliiw I, qui est corro-
pivmWnlitv ab operibus iiiorliiis, cl fidii ail Uiuiit, Im- borure per divinum cliariliilem invisibilikr et lutenlcr
plisiiialum doclriuœ, imposilioiiis quaquc UKiiiuiim. Qii.tc cordibus nostris inspiralam. Recole tcxlum secundum
(|uideiii iiiariiiniii iiiiposiliu de sacrainciilu Cuiiliriiia- Aiiguslini infra rclaluni, ubi de texlibiis primi generis.
tionis exponitur, ex Gnvcis à Cliiysostoino, Theodo- Objicit 4" : Asserere niaiiuuin inq)osili()iieni ab
reto, Alexandro, Eiilogio, Gennadio, coiicilio Consiaii- Apostolisadliiliitani, esse sacrauinnliMii, cjusdcm hoc
linupolitano, IMiol'.o, (Hicninonio, et Tlicoidiylado ; ralionis est, ae si (piis diceret llatum iiluni, ([iio Donii-
et ex Laliiiis nb Augusiiiio, .Vmbrosiastro, Sudulio, nus discipulos suos afllavii , sacranientum esse quo
,
Primasio, LanfVanco, et Anselmo, quorum tcslimonia daretur Spiritus sanctus. Ita ille, ibidem, § 7.
infra refercinus. Respondeo laliun esse discrimen : sacramenlum
Solvuntur ohjecliones Caliini. enim esse débet ritus porpetiius
veio illc nec : llalus
Objicit 1°, qubd hic rttus confinitaiidi nullam inScri- ab apostolis, nec ab eorum suecessoribiis observatus
pluris sacris liabeat promissionem (jraliœ. Ubi Dei ver- est : cùm è contra apostoli eorumque successorcs ab
biim, inquitille, lib. i Inslit., cap. 19, § 5, quùd Spi- omni sevo Spiritum sanctum contulorint per manuum
rilùs sancti prœsenliam lue promiltal, ne iota quidem impositionem.
oslendere possunt. Objicit [)" : Efïectus qui Conlirniaiioiii iribuuiitur,
Respondeo 1" banc graliae promissionem baberi pertinere ad Baptismum. lia ille, ibidem, § 8.
Juannis 14, IS el 16; Lucac ultime; Act. 1, v. 5 et 8. Verùm Iiàc de re alibi, ubi scilicet de efTectu biijus
Recole qux dicta sunt, ubi de refutatione primx Cai- sacramenli Confirmationis. 2° Vetercs Conlirma-
vini responsionis, ratione 7. lionem à Baplismo plerùmque sojungeliant in clinicis,
Respondeo 2° iilani promissionem Spiritiis sancti ex Cornelio papa ; in navigaluris, ex concilio llliberi-
constare ipso facto Apostolorum, quipermanuum im- tano ; in iis, qui absente episcopobapiizabantur à pre-
positionem conferebant Spiritum sanctum omnibus sbyteris vel à diaconis , ex iiieronymo et aliis.
inqnit Augustinus, verbum ad elementiim, el fiel sa- quod palet ex illis verbis propheticis Jadis 2 : i Effun-
cramentum. Hoc verbum proférant? IiaCalvinus, ibi- < dam de Spiritu meo super omnem curnem, et proplieta-
tione seu formula uterentur, ul palet ex Actuuni 8, Respondeo illis quos Apostoli per manuum imposi-
v. IS; quâ dere infra, ubi de forma. tionem confirmabaiil , concessum fuisse ulrumque
Objicit 3°, quod dona linguarum el miraculorum jam charisma, et gratis datum et gratuni facicns ; manuum
dosiPrinl ; adeôque haec manûs impositio jam oliosa enim impositio id eis onine tune temporis pra^sti-
sil. Ubi gratia illa desiit, quorsiim pcrlinet mamium im- tit quod nobis hodiè prxstat : quamvis nobis bo-
positio? Cessàrunt illa virtutum nûracula, et manifestœ diè non prœslet id omne, quod eis praïstiiit : duplex
operotiones, que per manuum impositionem distribue- enim crat Confirmationis eireclus , Iransilorius unus,
ba'.lur; nec nist ad tempus esse debuerunt. Itaille, qui ut Auguslini verbis ular , temporalis et sensibilis
RvWrqueo. Cessàrunt illa vinulum miracula, et videlicet , Spiritus sanctus Icmporalibus el sensibitibut
563 TRACTATLS DE CONFlflMATIONE. PARS I. S64
miraculis dalus, per matm imposiiiunem , hoc est, clificans el consolans , cerla spes inimorialitaiis ,
graii* gratis datai et visibiliierconcessje, qucc, ul ail Gbrislus denique induitur : quqe quidem omnia plirj-
luus, qui fidelibus ab incunabulis Ecdesiœ , el ctiamnhm quai hic describunlur. Yerùm de his infra.
conferlur : nimirùm, inquit Aiigusliuus, ibidem, d'mna Inslat 2°, et adducit auclorilatem Clirysosloiui
cliaiilas invisibiliter et tuleiilcr cordibm nostris inspirala. bomil. 18 in Acta, qui post verba ex Aciis, c- 8, à
Objicii 2° lib. 1, c. iO, Saaiarilani à Philippo bapti- nobis supcriùs in probatipnem adducla , subjicil :
zali, eum per Pelri et Joannis manuum impositionem Quonwdi), inquit, Spirilum sancliim illi Samifriliqui à
acceperunt Spiritum ,
quo anle caruerant. Atqui non Philippo baplizali non rL'cepcraHl.' slqliraque rcspQli-
caruerant Spiritu sancto relative ad gratiam saiictifi- det : Spiritum acceperunt remissionis , spiritunf auleiu
cantem ,
quia Clirisli Raplismo fueraiit regenerali, siijiiorum nonditm receperunl. Samaritani igilur spiri-
adcôque Chrisii erant. Qui vcro Clirisli suni, illi spiri- lum remissionis acceperant per Rapiisnium , sed spi-
tum Christi habent : si quidcm ex Paulo ad Rqm. §; ritum dunlaxat signorum pçr ui^nuum iinposi^io.()cn\
Si quis spririlum Clirisli non Imoel, hic non est ejus. susceperunt.
Caruerant autem graiià gratis data. Igitur gratiam Nego consequens Si quidem spiritus signorum :
gratis datam acceperunt non autem gratiam sauctifi- non excludil spiritum sanctificantem. Quod au^em ex
cantem. mente Clirysostomi haec manuum impositio conlulerU
lietorqueo circa Eucharisliam : pari siquidem argu- | spiritum sanctificantem, apparel ex ipsoChrysostomo.,
menlo proba-rctiir, fidèles, qui rite dispositi ad coin- qui post verba objecta subjicit textuni à nobis superiùs
munionem acccdiint, nullam recipere gratiam saactifi- laudalum, coque lexlu quinque docet : primum qui-
cantem. Eam enim gratiam rccipiunl quà carcnl. Sed dem ,
quùd Spiritus sanclus conferatur per manuum
non carent graiià sanclilicantc, quandoquidem suppo- imposilionem ; deinde quod Philippus ,
quaii^v^s bia-
liuntur riiè dispositi. Nullara igitur gratian» sanclili- ptizarel, non darel Spiritum saoctuni ; 5° Quôd Phi-
caiitem rccipiunl in percepiione Eucbaristiai. Simili lippus, qui unus eral è septem diaeonis, virtutem qui-
quoque ralione concluderetur, Aposiolos, super quos dem baberet faciendi signa; non autem imponendl
Spiritus saucius die Pentecostes descendit non acce- , manus et dandi aliis Spirilum sanctum : i," quQd pa-r
pisse Spiritum sanctuni,prout importai spiritum pra> testas imponendi manus el per i^an1 imposilionem
dicalionis Evangdii. lium enini Spiritum acceperunt, dandi Spirilum sanctum , donum essçt solis aposloli^
que priùs carcbant. Atqui priùs non carebant Spiritu conccssura : o" quod selate suâ prœcipui, boc est, cpi-
sancto, proul importai spiritum prxdicalioiiis Evau- scopi, et non alii darent Spiritum sanctum per iiupp-
gelii : quemadmodùui apparel ^ Çbrisli verbis ,
silionem manuum. Joannis igitur Chrysostoiui asiate
Matlli. 10 : Non enim vos eslis qui loquimini : sed Spiri- f|)iscopi et non alii couferebaat Spir^ura sancliiiu per
lus Palris veslri ,
qui loquilur in vohis. Aposloli igitur manuum impositionem. Atqui hâc ipsà oilate non
die Pentecostes non acceperunt Spirilum sanctum, etc. conferebant Spirilum signorum, quia signa lunçdesic-
Denique eodem syllogisnio concludi posset Aposiolos ranl. Ahum igilur conferebant spiritum., n^a/^ §an-
die Pentecostes nullam suscepisse gratiam sanctifican- clifiçationis ad robur etfortitudinem anim^ ,
,
tcm. Eam enim gratiam receperunl qnà carebant. Quaires : Quorsiim igilur Chrysostomus lu vorb^S.
Aqui non carebant gratià sanctificanie. Ergo. objectis meminit dunlaxat spiritus signorum per ma-
His igitur aliisque id genus argumenlis rcspondcn- imum impositionem conccssi, non autem spirilùs san-
dum, Samaritanos, qui à Pclro cl Joanne conlirmati clilicalionis cl roboris : maxime cùm spiri^^s sa|i;Hcti(ir
sunt ; fidèles, qui rite dispositi, ad Eucharisliam acce- cans et corroborans sil prspcipuus Çai^rirnia^^ftiîiÀ?,
Spiritum sanctum , non caruisse quideni gratià san- Respondeo 1° Chrysostomum sub nomine spirilû^.
clincantc simpiiciler, caruisse lamen eâ intensiunc ac signorum forte compreliendisse spirituin sanctiQciitio-
perfeclione graii;c sauctificaniis, quani deinde susce- nis el roboris; aul saltem , cùm meminit spirilùSi s\r,
pcrunl. Gratià cnlm sanciilicans in Samarilanis per gnorum , consequenier memiiiisse spiril(is saitclil,ai\s,
niaïuuun impositionem, et in apostolis per deseensum el roboris : siquidem cuicumque c^nfcrehatur ciiaiii
Spiriliis sancti adaucta fuit, et iu fidelibus per commu- spiritus sanctiUcationls ad robur. Spiritus enim sigiio-
ninucm quotidiè adaugetur. rum non confercbatur nisi neophytia, qui ad Cuidii-
malione^n acccderçnt. Quis enim sibi
Instai r Dalbrus. Baptizaii eam dunlaxat graliam rite dispositi
consoculi sutil per manuum imposilionem, quà priùs pcrsuadeai Spirilum sanctum modo \isibili s(iper Si-
carebant. Atqui non carebant gratià sanctificanie, monem raagum, aul alios id genus neophylos descciji-
qu;E dalur ad robur , cl lidelem confirmai. Graliam disse? Sed qui ad Confirmationeni accedcbani rite
igitur confi-rmantem minime conseculi suni per ina- dispositi, praicipuum ejos effectum acçi^iebant; quia
nuum imposilionem, sed solam graliam gratis datam. sacramenla praicipuum suuin effecliim iu rilè disposi-
Minor prnbatur, quia in Raptismo dalur vcnia pecca- lis semper producunl. Praicipuus verô effecius Çou-
lonim, adoplio, jus liacredit.dis, Spiritu.-' sanclus SSH- ^^maiioviis , ci«i graiiji ^^ucli,lÀ<^U^ ^^ corroborions.
605 QU/EST. I. AIIT. II. QUIU UOCLAT HDES CATIIOLICA. («8
IgiWr couliimaiis, quilms coulVri'l);iUii' s|iiiiiiis biyiio- usquc iidà) ut nultiim ex ditcipulii coronaverit palma
rmii , iiidoni coiirercbaïui siiiiiiuk saii(iiiaii-> ci ro- marlyrii iinte udvcnlum Spiritùs sancti. Lt quidem
lioris. tune fuit completum, quod (.liristus dixerulApustotis
I
Si i|iiis viTÙ alimial , Clirjsobiiiiiium Mib iioimiie l.tiCiV uUimu : « Vus autem sedcli' in civitate
.-•liililiU si|;iuir(im l'imipivlioiulisbi: .spirilimi aamlita- I quuadustjue iiiduamini virtute ex. altu. v Item Iraclalu
l\i ail rohur; ilu;u raliones ailliiu' allciri po^siiiil, lur (>() in Joann. Petrum pro Cbristo mori cupicnlcm sic
CliiYSosloiiius mctuiiu'iil spiritùs signuium, iiuii au- alloquilur : Quid (csliiius, l'être? nondiim te suo Spi-
Icni hpirilûs saiMiiliralioms ei roboi'is. Prima (luùd ex ritu sulidaiiil petra. El tract. 92, aibidcns ad triiiaiii
«oiifcssioiio priolis spiiilùs reclc colliyitiir poslerio- inlcrrogationcm Pelro laclam, tciiiporc passionis ab
KMii (|iio<|iie fuisse coiicesstim, non conlia. Uiiiciim- an( illà, et post resurrcclioncm à Ciiristo : Ante pas-
(1110 ciiim tonlirmali aecipiobaut siiiiiuini si^noniiii sionem Domini, scrvitis timor ejus interrogatus esl à
iidciii rueipieliaiil graliani sanclilicalicmis ad lobur :
l'eminù servitutis ; post rcsurrectionem ver'o Domini ,
t)t iiec ii>si\ (|iiulem Aposiiiloiuiii xlatc Spiiitiis san- libiralis ejus umor uti ipso principe tibertatis : et ideit
flus modo visibiii dosceiidcbal siii)er omiies lidclcs ibi turbubuiur, lue tramiuillabatur ; ibi cjuem dilexerat
(|ili ad Coidirmalioiicm rilè dispositi aceedobant , sed najubnt, liïc quem neguveral, dUiyebat ; sed aitliuc elium
super uonnullos, eos pr;usenim, qui ciiariialc llagra- tuncamoripsi in/irmus fuetat , etungitstus, donec cum
banl. llaiiue ciim ex concossione prions cffecUls reclè roboruret et dilutaret Spiritùs sanctus. Amor igitur ,
iiifcrauir coiicessio poslerioris ; iiou coiilrà ; eam ob quo Petrus Cbristo interroganli , rcspondil , ctium,
rem Clirysosiomus meininisse poiiùs debuit prioiis Domine , tit scis quiu nmo le,i\i\\\\ic. iniirinus et an-
qiiàm poslerioris oiïecliis ; neque necessc l'uil ut pos- gustus eral : sed die l'entecostes roboralus et dilatatus
torioris elTeclùs aiiquam menlioiiem faccrei. AUera fuit ù Spiritu sancto.
raiio esl, quod spiriuis signorum essel effeclus visi- 5" Verbuni inmima, ul in lexico vidorc est, grxcù
bilis, qui modo sensibiii cl prorsiis diviuo tonleralur : significat supercado , irruo , illubor. Atqui supercado et
quo fil ut effeclus illo, quainvis lenqioraiicus, iiiliilo- irruo désignant descensum vioicntum : illabor aulcni
luinùs pnccipuo et perpeluo Coiinrmationis effectui fréquenter désignât suavem descensum , ut légère est
quoad speciem et appareiuiam prxstarcl. apud Ciceronem, lib. 1 deFinibus, ubi voluplaiis sua-
Objicit 5' Daliaiiis. Advenlus Spiritùs sancll expri- vilas per illapsum exprimitur. Nam si eavotuptas essel,
milur Actorum 8, v. 16, voce grisecà sTKninTO/.o;, quaî inquit Cicero, quœ quasi titillaret sensus, et ad eos cum
vox derivatur ab ènmiTtra , quod sigailical supercado , suavitate ajjlueret et illaberelur, etc., Lucas igitur con-
irruo ; aique ila descensus violenius expriraitur. At- veiiienler usus esl voceGra;câ,quwutrumque descen-
qui donalio spirilùs sanclificaniis biscc verbis nus- sum signilicaret, violenlum scilicet, qui proprius est
quàm exprimitur in Scripluris, sed donalio spirilùs spiriiui signorura; et suavem, qui proprius est spiritui
prophetici ; quia prior spiritùs descendit suaviter, et sanclificanli.
poslerior vebemcnler. 4" Hàc ipsâ voce utilur Lucas in eorumdem .\cluuin ,
voce Graecâ in Scripluris sacris exprimaïur dojiatio Spiritùs sanctus (Graîcè suinte ri n^e'jfJM xi â/iov )
spiritùs prophetici, nusqiiàm vcro douaiio spirilùs super omnes qui audiebant verbum. Alqui verbuni
sanclificaniis , nibii inde concludi adversùs fideiu ca- sTténîje , ibi signiûcal non mod6 violenlum , sed eliani
tholicam. Cùm enim duplex esset descensus Spirilùs suavem descensum. Subjicit enim Lucas versu 45
sancti, visibilis unus, et aller invisibilis , niliil velat proximé .sequenti : Et obstupuerunt ex circunicisione
quominus Lucas potiùs visibilis descensus , ut quem fidèles ,
qui vénérant cum Petro : quia et in naliones
omnos uiirareniur,quàm invisibilis nicnlionem fecerit. gratia Spiritùs sancti effusa est. Ubi quod Lucas dixe-
Respondeo 2° Spiritum sanclum die Pentecosles rat : Cecidit Spiritùs sanctus, circuracisi fidèles dixe-
super Apostolos descendisse cum impclu : Faclus est, runt : Gratia Spiritùs sancti effusa est : quse sanè
inquit Lucas, Actorum 2, v. 3 , repenic de cœlo ionus , verba suavem descensum désignant. Praîpterea ver-
lanquàm advenieutis spiritùs veliementis, ubi pro tan- bum è-^imas , ibi significat , non solùm gratias gratis
qtiàin advenientis spiritùs veliementis , lei;it Calvinus ,
datas , sed eliam gratiam sanclificanlem quia verSiU
;
(/ims! violento flatu inuente. Allamen super ipsos des- iti proximè sequenti, illum Spirilùs sancti descensum,
cendit Spiritùs sanctus ratione gratiarum, tuni gratis lideles, qui aderant, inlerprelati sunt de gratta Spiritùs
dalarum, quales sunt prophelia, donura linguarum ;
sancti ,
qttœ in nationes effusa est. Quai quidem verba
tuni sanctificantium, qualos sunt charitas , et septeni eadem fcrè sunt , et gratiam prorsùs carodem signifi-
dona Spiritùs sancti : non quod gratia sanctiûcans et cant, ac illa quae habeutur ad Rom. S, v. 5 : Charitas
gratis gratis dat», illis tune fuerinl sinipliciter con- Dei diffusa est incordibus nostrisper Spiritum sanctuni,
cessa; (utramque enim jam babebanl), sed quia con- qui datus est nobis. Lucas enim et Paulus ulunlur
cessîe fuer.unt cum augmento. Irai quidem in «s eodem verbo èxxéxuTa. Atqui ypibum illud ad Rom.
scilicet Apostolis, jides, inquit Augustinus,serm. 85, de S, certissimé significat suavem Spirilùs sancti descen-
Tempore , sed fiducia constanliœ decral : jam quidem sum , et gratiam sanclificanlem.
Citrisluin per universa polcrant prœdicare , sed adhuc 5' Eàdera iterùm voce Lucas nlitur in Actis, cap.
pio t'Ariito tuaue ad mortcm ccrtare non polcrant 11, V. ib : Cum cofpissem Ivqui , inquit Petrus, fcn'rfi*
567 TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS J. r;68
SpMtUS satICllIS super eos : ini-ntriE tÔ HvcO/^ta tô âytov I tas fuisse posl aniium 160 nuUamque earum nien-
,
ÈTr'aÛTSiJ. Aiqui casus peu descensus per hxc verba ex- lionem cxlare in Clémente Romano, Alhenagorâ,
,iressus cnmplwliiur effusioneni graliœ sanctificantis, Théophile, Taliano, Justine martyre, Irenaeo. '
quemadniodùm a^paret, piimum quidom ex eodem Secundum est, imposiiienem manuum el unclionem
versu 15 , cecidil Spiiilus sancttts super eos, inquit Pe- nieras esse cœremonias ab Ecclesiâ inslitulas quK
,
tnis, sicul et in nos in inilio. li igilur calechumfeni , ad Baplismi rilus pertinent; quo quidem placito inanes
q jos Pctr;is erudiebat , licèt noiidùm baplizati, eum- reddere conatur iniiunieras Patrum auctoritates , in
dcm tamen acceperiint Spirilum, quera Apostoli die quibus menlio fit Confirmationis. Hanc effugiendi
Penlecosles acceperant. Sed Aposloli die Penlecostes viam ante Dallœum inveneral Antonius do Deminis,
..cceperiinl Spirilum sanctilalis. Deinde versu 16 lib. S, c. 5, n. 10, etc.
proximè sequenii, Pelrus ail calecliunicnos illos posl Terlium est, manuum imposilionem esse non possc
ilescensnm Spirilûs sancli baplizatos fuisse Baptismo materiam sacramenli ,
qued ille priùs, lib. 1, c. 12,
gnis el Bapiismo Spirilûs saiicti , de quo Cbrislus : probaverat hiscc futilibus arguraenlis :
1° quia non
Joannes, qitidem baptiza'oit aquâ, vos milcm baplizabi- legilur in Scripturis hune riiuni in materiam alicujus
".Ani Spiritu sanclo. Baptismo aulem flaminis , ignis , sacramenli à Chrislo instilutum fuisse :
2° quia in nulle
cl Spirilûs sancli conferlur gralia sanclificans. 3° Quia sacramento menibra minislri tenent locum materia;;
versu 17 dicitur, qiiôd eamdem graliam dedil illis cale- 3° quia in ordinalione adhibetur manuum impositio ;
dédit Deus ad ritnm. Gralia igitur per hune Spirilûs Dallœus ; quasi verè apiid orthodoxes illud essel do
sancli descensum concassa , non fiiil lanlùm gratis fide.
gralia, quâ gentibus pœnilcntiam dédit Deus ad vitam, leriam apud veleres unam el eamdem esse : quo lit
nisi gralia corda convertens et vivificans? ul Dall.xus de unctiene cenfirmalorià exponat , qua;-
j
Objicit 4° DalI.TCus : Spirilûs iste, qui manuum im- cumque Patres de baplismali dixêre , et quxcumque
posilioni proprius est, non fuit à Philippe datus, nec Patres de cenfirmalorià asseraerunt, ipse de bapli-
ab illo dari poluit, ut Chrysostomus, Œcumenius, smali explicet.
aiiique interprètes in cap. 8 Acl. , testantiir. Alqui
ASSERTIO.
nuUa ralio fingi polest, cur Spirituî sanclitaiis el ro-
Igilur sanclitaiis et rolwris non erat effeclus huic Verùm, ut omnis anibiguitas auferatur, antequàin
inanuum impositioni proprius. ad Patrum auctorilates veniamus, praemitti débet :
Respondeo in sacramentis tolam rationem esse vo- 1° Aliud esse, quaerere de ConCrmatione, an sit sa-
luntatem inslituentis, quia sacramenta institula sunl cramenlum ; et aliud qucercre, quoe sit ejus materia,
ex beneplacito Chrisli, cui placuil, ut minislri sacra- quai forma, quis elfectus, quis niinisler.
nieiilorum essent diversi. Alius est igilur niinisler 2° Certum esse theologis imposilionem manuum,
Baplisnii , alius quemadniodùm
Confirmationis : cl aut unclionem , aut utramque simul , esse materiam
Chrislo Domino visum est, ul Eucliarislia non nisi à Confirmationis ; quamvis inter se dissideanl, an sola
sacerdote lia eidera placuit ut Confirmaiio non nisi
, manuum impositio, vel unclio sola, vel ulraque simul,
ab episcopo conferretur : quà de re alibi, ubi de mi- sit materia huic sacramento essenlialis.
nislro liujus Sacramenli : 3° Scripluras sacras, cùm docent rei caipiam sen-
Objicit quxdam alla Dallxus, sed qux facile dilui sibili convenire , ut sit signum perpeluum cl pracli-
Sacramenli veritas ab orthodoxis demonstralur. Eam materiam Conflrmationi essentialem, non est de fide,
ob rem quinque doccl : quèd hœc unclio debeal necessariô fieri ex chrismato,
Primum est, imposilionem manuum el unclionem, quod ex eleo et balsame permixlum sit, et ab episcopo
quas vecamus confirmatorias, inventas atque usurpa- itl consecratum fuerit; adeo ut ex fide conslet adSacra'
son OU.f.ST. 1 CAP. 1. DOr.TUINA l'ATRLM SIXUL. I KT 11. 570
int'iili valoroin non sufliccrc siiiiplcx is saceiiloli! bo- Dalla'us bisto verbis ipiatuor docel :
1° Non pauca,
iicilirliiin. scd tatii multa exlare opuicula Clemcnlis, Justini,
luti lucianl, Cimliiiiiallo sa'iiè lOMliiilialm- ; uiido unmcs vel plerusquc, llapiinnii et F.ucliurisliw memi-
lit ut l'atics lie iitio(|iie Sacraiiirnlo , (|uasi de uiio nisse; 5" neiiiineiii tanieii euruiii mentioiiem fc-,
codoiiii|uu l'ilii Uiculi aliriuaiidu videaiitur. cisse uncliunis ; i" ex lioe l'atruiii in lis ,
qua: nuiic
7" Non soliiin Coiiliniialio , scd etiain Eucliaiislia extant , monuineulis silentio apcrlè colligi ipiod Coii-
cuiii lta|iti!iino sa'jic ciiiircieliaHii' : qiKiniiii Kiitliaii- firmatio priiuis duobus Ecelcsix scculis iiundiiin esset
pcbalur; neiiipe quaiido presliyleri absente eiiiseoiio Quoi verba , tolidem ferè mcndacia. Inpriiuis eiiiiii
bapluabanl. Nociue taiiicii iiide se(mitiii' Kiitliarisliam non multa, sed pauca, extant opuscula Clenicnlis,
esse incriiiii ritiiin, (|iii ad baptisiuiiin perlineat. Jusliiii, .\tlienagor;e , Tlieopliili, Taliaiii et IrciuTi,
8" Conliniialio non est siniplex rilus liaptisini : quein.idiijodnni apparebitex sequentibiis paragra|iliis.
fuisse Itapiisnii litum : deinde si à Patribus appelle- tatis, qux' salis multa exlnnt, illorinii leiiiporum nio-
clesiastieo Sacraïucnti :
3" si dicatur à Cliri.slo in- Tlieopliihis et IreiiJcus.elCIemens, niemiiieruiil Con-
slitiila ; quia cxrciuoniai sacranicntoruin sunt ex lirmalionis. Deiii()uc , cùni omnia ferè opéra lioruiu
nicrù Ecclesia; instilutioiie : A" si ininister ejus alius quiiique aiiclorum pcricrint; el ea pauca, quac super-
nova; legis, et nulli c;ei'einouix convenit : denique si riiil, memineril manuuni impositionis, et unctionis
graliam à baplisniali dislinetani produeil ;
quia conlirmatoriie, quasi rilùsanli(pii : el Patres, qui sub-
ununiquodqiie Sacranitiitunibabel propriuiuellVctuni. seculi sunt , maniium iiiipusitionem sua œlatc obscr-
9" yuo tenipoie solus cpiscopus eral ordinaiius vari solitam asserucrint eamdem esse ,
qi^-c ab Apo-
minislcr baptisini, eudcni unctio baptisnialis à solo stoUs adhibebalur. Qiiod si liber de Ecclcsiasiicâ Ide-
conferebatur episcopo : postquàui vciù EccIeSia pie- rarcldâ ,
gcnulnum sit opus Dionysii Areopagit;c ,
sbyteris el diacunis induisit, ut tanquàiu ordinarii n)i- qiieiiiadinodùm plurimi veUres cl recentiores coii-
nisiii baptiîaient, iilis etiain concessil poIe^talem teiidunt , certô ccrtiùs constat unctioiicm confirmato-
nngendi unclione baptisniali , imo et progressa lem- riani ab ipsis Ecclesiai incunabulis in usu fuisse ;
porum unctionom liujusniodi eis pra;cepit. hujus enim unctionis meminil hic auctor, ciijus testi-
His proeaiissis , modo veniannis ad nostram as- monia referemus, ubi de Patribus, qui seculo IV flo-
Sft-lioiiein, eamque testimoniis Patrum slabiliauius. rueruiit. CIcmentcm , Jusliiium , et alios, quos objirit
DalLeus, modo expendamus.
CAPUT I.
1. Clemens Romanus.
§
Pnlrcs primi et secundi seculi. Clemens , inquit Hieronymus , in calalogo scriplo-
Cliristianos qui primo seculo et secundo ferè toto rum ecclesiasticnrum ,
quartus posl Pelrum Homunus
vixoruiit, caruisse isio Unctionis sacrainento liinc no- episcopus, qui obiit tertio Trajani anno, qui fuit à Chri-
iSO et anle 197 Domini annum édita. Profccl'o non est abutitiir : onminb grandis in ulrâque simililudo est.
verisimile hos omnes Patres nullam ejus unctionis men- Fcrlur cl secunda ejus nondne epislola, quœ à veleribue
tioncm in tam midlis ftictwos fuisse , si quidcm ipsa reprobalur : et disputniio Pétri cl Appionis longo ser-
bita esset. ISam isti sanè vel omnes vel plcrique, el Ba- stoloc ,
qurc nomine démentis lu tomo 1 conciliorum
ptisnii et Eucliarisliœ {quœ vera esse sacramenta nemo releruntur, nollix sunt : nullaque germana est practcr
dubitat) tucidenlissimè mcminerunt. Cur qui nieminc- Ei>istoIam ad Corinihiûs, cujus Iren;icus, lib. 5 adv.
runt, Con/irmationem tacuerint, nulla ratio dici polesl, hœies. cap. 3; Clemens Alexandrinus , lib. 4. et 5
nisi hœc una qubd scilicet nullus lune liujusmodi ritus SlroPai. Origenes, lib. 2 de Princip. et lom. 2 contra;
codem cum iilis sensu apud Ecclcsiam /«(to-c/ii,-. _ Cclsum, F.usebius, lib. 5 Hisl. ccclcs., cap- 12 et 32
S71 TRACTATLS DE CONFIRMATIO.NE. PARS îi-a
CyrilliiS Hieroiolym., cateches. 18, Hieronymus in proprius est Confirmationis effectua : neque enim
catalogo script, lib. 1 adv. Joviii. in cap. 52 isaiae, plcna effuàio Spirilûs sancti super aliquem bapiizatum
et in cap. i Epist. ad Eplies. meminerunt. priniis Ecclesiai seculis facta legitur, nisi per confir-
lllara Clemens, dissensione tton modicâ inter eos,qui matoriam manuum impositionem.
Corinthi essent fratres faclà, saipsit... ad pacem eos § 2. Jmtimis martyr.
congregans et reparans fidem connu , et annuntians Jusiinum philosophum, qui Romae martyr obiit
quam in rccenti iib Aposlolis retepcranl Iraditioitem an- anno 163, nihil tacitisse curum, quœ tuin in ariminislra-
et terrm , etc., ex Irenœo loco citato : in eâque omnem summi viri caudorem , ipsiusque oralionis salis diii in
penè sermonem suum de virginitalis purilale con- hoc argumenta vcrsanlis ralionem, ftdcm facit ipsa itla,
le.xuit, ex Hieronymo , lib. 1 adv. Jovin. quà hune sermonem iiigredieiis tilitur, conlcstalio , quà
Diù laluit li.Tec cpislola , douce Pairicius Juniiis scilicet rem totam diligenler ideb e.rplicalurum profile-
exlat in bibliotliecâ regià Oxoniensi, eruil, latine ver- lanter agere vif!ealur. Ciim ergo hcec ita prœfaïus , wh\l
lit , noiis brevioribus illustravil, jurisqiie publici fecit tamen de unctione ne manûs impositione, tiihil de cœleris,
Oxonii anno 1633. quai postea apud ehrislimws occurrunl, baptismi cœre-
Genuinum quidem opus illuà videiur , intcgi'um moniis adjecerit ; omninb pro certo atque indubilalo
{ eodeni aulem ille inipressus est . ut aiunt , in quarto lib. 5, c. 2 : cujus raliocinalio ita redigi potest : Justi-
Ex liis auiera apparet nuUum esse argumentuni ne- perlinenlium diligenler ideô cxplicalurum profilelur,
gativum, quo Dallœus contendii Confirmationis sacra- ne si eam prselereat , maligne quidquam et dissimu-
nicnlum chrislianis primi seculi ignoluni fuisse quia ,
lanler agere videatur. Nihil ergo tacuit corum, qu.TC
Clemens in suà ad Corinlhios Ejistolà , hujus sacra- lum in adininistratioiie Baptismi , aliciijus monicnli
nienti non meminit. Si quidera ,
quoniod6 sacra- esse puiabaniur. Alqiii nibil adjecit de unctione et
nientum illud Clementem aliosque fldeles primi se- manûs impositione : nulla igitur tune crat in Bapli-
culi laicre potuii, quod scriplum legitur, Acl. 8 et 19, smo. Quae verô in Baplismo non fuit unctio et ma-
et cap. 6 ad Ilebraeos? Manuum enini impositioncm ,
nuum impositio , illa nunquàm alibi fuit primis Ecclft-
quai in bis locis refertur, sacranientum esse probavi- sia; tcmporibus. Nondùm igitur in usu erat unctio
mus veterum Patrum auclorilaiL'. Deinde ,
quis asse- manuumque impositio.
rere audeat hoc sacramenium non fuisse alibi A Clé- In liûe ratiocinaiione occurrunl plura ,
qnx falsa
Clementis ad Corinlliios epislola per Juniuni édita ; Mibi siquidcm inprimis constat Justinum, qui apo-
iinperfecta lanien et mutila est. i° In hàc nuitilâ epi- logiam ad Antonimnii pium scripsii anno liiO, ibi la-
qua; tamen duo Sacramcnta non latuêre christianos baptismi, non alicujus , sed gravis momenti esse pu-
primi seculi. 5" Argumentuni hiijus epistola; non exi- iabaniur. Non enim observai , utri'nn immersionc, vel
gebat, ut Clemens aliquam Confirmationis menlionem effusione , vel aspcrsione Baplismus œtate su.^ admi-
faceret. Quid enim necessc er.-"! s.icramentum illud nisirarelur; quod tamen tanli visimi est in veleri
concordiam non pariim certèconduxissetcommemora- p.irel ex episiolà (^vpriani ad Magnum. Non cliam ob-
lio Raptismi et Eucharistia?, ut rjuae sini uniiaiis elcli.v servai sub quft vcrborum formula traderetur. Non
ritatis sacramcnta ; quia verô Clemens horum non memi- exprimit ejus ministrum. Nihil dicit de infaiilibu:;
prœfuit? 7° Quid si contcndam gratiœ confirmatoriy, bapiismalis et olei quam Basilius, lib. de Spiritusan^i
atque adeô Confirmationis , menlionem inilio hujus clo , c. 27 , ail ex aposlolicâ iraditione proficisci. Nihil
tutes et gratias quibus Corinthii anie exortam illam lius, ibidem, ad tradiiionem apostolicam revocat. Nihil
Vuloi'iimi , onpi. 39 , c\ aiiliiiiiini.iiiià llcclt-six trudi- Itaplisma sul)se(iiioiilibus , slaliiii addilcil ad locuin ,
tiiMU' tloadi iiiluiv. iSiliil ilo iti;iiiiiiiiu iiiiiKisilioiic iii iibi lialres coiigrcgati cuniintiiics pièces luiidebanl :
o\«ilTiMiii:> lia|i(isiiiiiiii |>i'.('i'<'<li'iilil>iis :iilliibilù , ilc iStis tiutem , ini|uit , iecundum liujuscemodi tumlionem,
i)iiù \ iuciutkliis Tliiliaiimis, Wuliiii. .Niliil ilc spoiisori- credcnlem jum et ttubii adacitum , ud [rulret qui dicmi-
,
liiis , Miii iiiili'iiiiii , (|uoi'Uiii uiuntiiiil 'l'urtiilliaiius, lib. tur , là adducimius , ubi illi congrcguli suiil ad lommK
ilu ll»|iltr>iiii> . ('U|i. 18. Miliil (le pacio vl ((iiivoiitu, de iii's preces et iupplicutiones , cùm pru se ipsis , tum pro
(jiiK I «liiilliaiuis, lili. (le ItapliMiio, ia|i. (i , cl de Ido- illumimilu , el aliU ubique yeiilium omnibun , (illento
de ('.(iioiii\ uiilitis , cl lib. de Spci'tac. , cap. il. Mliil rerum administrutores , et dalorum nubis wandiilorum
de l'oiiuiilialioiiibus dialioli poinpis, cl aii^cliscjus, custodes inreniamur , ulque ut sainte salvemur scmpiter-
du (piibuii Tei'tiilliaiiu» , lib. ilu Idul. , cap. (i , lib. du nù. Quas ver6 el quales fundorenl prcces, non expo-
S|tûclac. , cap. 4 ei 'ii , cl lib. de i'uruiià uiilitis , cap. nil , uii ncc cas , quai lum in oblatione Eucharislise
3 ;
qiio poslrchx) loco asseiit illas siiio tlitlm <lc trudi- adhibebantur ; asscrens dunlaxat Encliaristiain ab eo,
lioiic luuuarc, cùque non sciiptù. Niliil de liiiià iimiicr- qui (rulribus prwesl , in laudem el gloriam offerri rerum.
bione, ul respoiiïis , ciiiii licret triiia iniiiicrsio, roddi universarum l'alri ,
per nomen Filii, et Spirilùs sancli
;
solilis : i|M<i< ibidem ait ex càdeiu iradiliunc non scri- banc oblaiionem prolixe periici : prolixas pièces in
{Uà dcsoundere. Niliil de ineltis el lactis societate , qui liàc oblatione lieri solitas : oblatione et prccibus alv
Chrisius suos inftmiat , ex TerUilIlano, lib. 1 adv. Mar- soliilis Eucbarisliam à diaconis distribui unicuique pra>-
cion , c. 11. (iiia'i|iie di' liadilidne non s(ii|ità nianal, senlium : Kucliaristiam non esse communem panem ,
ex uodoni TurliiUiand. lib. de (loron'i , lap. 3. Niliil neque communem potum, scd incarnati Jesu caruem et
de unciione de qu:\ 'i'cruillianus , lib. de liaptisnio, sanguinem. Juslino igilur non erat in animo ibi expo-
cap. 7 , et qnam Christo iribiiit, tib. 1 adv. Murcion.,
|
nere sigillatim et speciatim oinnes et singulos rilu.s ad
c.ip. 1i. Mbil d(Mii(|ucde iiianùs impoïitione bapliza- utrumque Baptisnii et Eucliarisli;e sacramentum per-
lis adliibrnilà , de ipiA TeiliiUiamis , Hb. de liapli- tinentes : alioqui non debuissct generatim diyere :
srao , cap. 8. Tertiillianus aiiteni, m qui jani flore- Quicumque crediderint vera esse quœ à nobis tradunlur
rct, anlcquàni Vicier (sub quo cjus lapsuin conli- et dicuntur , eo regenerationis modo quo ipsi retienerali
,
pUse constat , inquil iiaronius) ad ponlilicaluiu aiino sumus , rcgenerantur , sed dcbuisset speciatim referre,
192 o.velicieliir ,
(iioximus luit Justini icniporibus. (iu;c doctrina , qua;ve fidei formula catechumenis tra-
Aiqiii TerUillianus ritus illos rel'ert, non ijuasi re- derelur ; sicntet modum exponere quo ipse regcinera-
cens iiislilutos, *ul ccclcsiis quibusdam spéciales, lus fuerat. Nec etiam salis, asserere
fiiisset gene-
scd vclui aniiquos , el ubiqiie lerrarum observari ratim Eucbarislioc oblaiionem prolixe perfici;
]
sed
solilos. debuisset sigillatim commemorare lios ritus prolixes
2" Jusliniis non spondct impcratori se rem tolam '\ et bas preces prolixas quibus ha;c oblatio perficie-
,
dicarentur, Antonino Pioexposilurura, 7ie, si hoc prœ- quibus constat communes preces à fidelibus fierï ,
tereat, etc., quod ut prKSlet, paucis ille perstringit alias pro seipsis , alias pro neophylo, et alias pro
|
modum quo ,
pagani primùni fierenl catechumeni cliristianis ubique gentium sparsis ;
quse quidem con-
dcinde baptizarentur , baplizatique aggregarenlur nii- !
jectura , si vera sit , oratio facta pro neophylo , ut
niero lidelium , ac tandem mysteriis sacrœque synaxi mandata custodiat , erit oratio conflrmaloria ,
juxia
ciim caiteris (idelibus parliciparent ; adeô ut creremo- illud Act. 8, V. 15 ; Oraverunl pro ipsis ut acciperent
l>arenliset Doniini Pei et Salvatoris noslri Jcsu Cliristi cœiibusfidelium. Sed illisjcœtibus non semper inter-
01 Spirilùs sancli ; ut inde occasionem arripiat genti- crat episcopus, qui Confirraaiionem conferret. Potuit
libiis oxponendi qua; fides catholica sfntit de legene- igilur Justinus justâ de causa non commemorare Con-
rationede einentitâ dœmonis aquà lustrali de Paire
, , finnationem. Inde palet falsum esse quod Dallxus scri-
rerum omnium parente, de Christo Filio Dei, de bil: ( Qua; inBaptismo non fuit unctio, illa nunquàm
Cbrislo Patris Aposlolo, de Christo apparente sub va- « alibi facta fuit primis illis seculis. t Cùm cnim fidèles
riis speciebus in velerl Testamento , de Christo incar- jam primis illis seculis ubique lerrarum diffusi essent,
nate et passo , el de Spiriln sanrto : quibiis l'usé Ira- adeôque plures essent coMus quibus episcopi non ,
ciatis, SGrnionem rcvocat ad ueopliytum jam bapli- possent interesse, necesse erat ut catechumeni fre-
xaluni eumquc , missis quibuscumque esoromoniis !
qiiens baplizarcntur à prcsbytcris , ConfimiationeDt
573 TRÂCTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS F.
575
deindc ab cpiscopis accepliiri, exemplo Samariiano- lis Juslini fui;, scripsit librum de Resurrectione , et
rum ,
qui priniùm à Pliilippo bapiizali ,
postea Con- insigneni apologiam pro Cbrislianis ,
quam imperato-
firmalionem ab Aposlolis receperunt. ribus Marco-Aurelio Antonino et Aurelio Coramodo
,
S" Qiianivis nuUa Confirraalioiiis nieiitio faclR esset oblulii anno 179. Ulrumque opus ad calcem operum
in apologià , mde lamen non scquiiur nullani alibi Juslini ediium csl. Nullam Athenagoras in utroque
menlioneni faclani fuisse à Jusiino, qui praDier opéra ,
opère menlionem facil de Conlirmalione , ejusque si-
quse supersunt, alia longè multa composuit, quse tein- lentium Dalbcus nobis objicit.
P')rum injuria perièrc : prolixiorcm enini librnm de r Mirum est cur Eusebius, diligenlissimus scripto-
Dispiuatione cuni Tryphone babilA se con^ciiplurum rum invesiigator hujus aucloris non ineminerit, nt
poUicetur in dialogo cum eodem Tryplione. post mé- nec meminit llieronymus in suo Catalogo (apologiam
dium : sed et volumen contra omnes, quœ anlcliàc lamen sub ejus nomine citât Epiphanius in haeresi
ruenint, h.nereses, à se compositum teslatur in apolo- Origenis , ubi refert verba Procli ex Methodio Tyri
già 2 ad Ant(minum piuiii ante médium ; seqiie id episcopo , qui martyr occubuil anno 20 imperii Dio-
oblalurum proniittit, si légère imperalor velit. Menii- cleiiani, qui fuit epochae nostraa 301 ). 2° Cùm ejus opéra
nit etiani epislol;», à se ad papam script», initio epi- ignota fuerinl Eusebio et Hieronymo, aliqua forte nos
Slola; de Yilà chrislianâ ad Zenum et Serenuni : qu;e fugiunt, in quibus meminit ille Confinnaiionis. 3° In
quidem opéra ad nos non pervenerunt: ul nec liber, duobus illis opcribus ,
quae nunc habemus , nulla lit
cui titulus crat, Psaltes: nec liber de Anima , in qno, meniio Baplismi et Eucbarisliae. A° Institutum duoruni
inquil Eusebius , variis posilis qiiœstionibus, de artfii- operuni, quae nunc extant ei illius esse dicunlur, non
menlo, quod insliluil, grœcorum pliilosophorum opinio- postulabat ui nienlio fieret de ConGrmatione. Prioris
nescUat, quitus tum se responsurum ,tum smm ipsius enim operis argumentum est resurreclio mortuorum ;
seiUenliam alio libro scparatim in idem argumcnlum poslerioris autem est legatio pro Cliristianis ad impe-
scriplocxplanaturum piomillit. Nec iiisignia voinmina ratores, in quâ lotus est Athenagoras, ul religionem
qui contra iMarcionem edidil.Nec comnienlarii,quos vindicel à variis calumniis quibus illa impetebatur.
scripsit in Apocalypsim. Nec volumen conira gentiles,
§ i. Theophitus
m 9110, inquil Eusebius, ubi de mullis rébus, quœ tum
apud nos, tum apnd gentiles pliilosoplios tjuœn sokant, l'heopbilus , sextus ab apostolo Petro Antiochenus
• ongum sermonem liabuit , tandem de dœmonum naturâ cpiscopus, qui, referenlc Eusebio in chronico, vixit
ilisseiit. Perierunt ba!C opéra, qiuu tarncii Jusiino ad- tenipore Marci Aurelii iniperaloris , et sub Commodo
scribunlur ab Eusebio et Hieronymo : poiuitauleni in ejus fiiio obiit, multa scripsit, de quibus Eusebius,
illis, aut in eorum aliqno, ac pra.-serlini in volumini- lib. 4 llisl. Eccles., et llieronymus in catalogo, vide-
i)us conira Marcionem, JusliniismeminisseConnrma- licei 1res libros ad Aulolycum advirsùs christiana: rc-
lionis, sicul ejus nieminit Terlullianus in libris ligionis caluninialores; librum contra Marcionem
con- ; li-
Bellarminus quidem in iraclalu de Conlirmalione, Eusebius, libros qui ad primam christiani in fide institu-
lib2, cap. S, laudal Jusiinum in Respons. ad orlliod., lioneni spectant; scii, ut llieronymus loquitur, et alios
qu.-csl. 137 : < Priinùm oleounginiur, ac deinde insa- brèves, cleguntesque traclalus ad Ecclesiœ œdificalionem
I cro lavacro.qiiae dicta sunl, symbolis peraetis, post pertinentes; quibus subjicil Hieronynius : Lcgi sub ejus
« illa unguenlo consignamur. i Sed illud opus non esse nomine, in Evangelium et in Proverbia Salomo7iis com-
Juslini ipseincl Bellarminus agnoscil in libro de Scrip- mentctrius, qui milii cum superiorem voluminum elegan-
toribus. Audor eniin bujusinodi responsionuni, qna'st. tià et plirasi non vidcnlur congruere. Commentarii igi-
82 et 8G, citai Origenem , queni constat posl Jusii- lur, qui sub nomine Tbeopliili edili sunl, tomo 1 bi-
num floruisse Alexandri Sevcri lemporibus. Ibidem bliolli. Patrum , adulicrini sunt. Ex cxleris vcr6
llebraicorum nominum eiymologias accersil ex Ori- iractalibiis rcccnsitis, nulli supersunt pricler libros
gene cùm Justinus in Ilebraicis ita se vcrsatum fuisse
; Ires ad Aulolycuiu, in quibus Dallaeus nullam ail men-
declarel in dialogo cum Tryphone, ul etiani llebrœos lionem fieri unctionis, scu in ipso Baptismo, seu post
docueril. Meminil qu;est. 113 , Irenaei martyris, qui Baplisinum adhibitx : indequc cencludit illam Theo-
Umcn Jusiino morluo vivebai. ManiclKeos quoque pbili xlate nondùm esse in usu.
taxât, qu;est. 127, quorum lamen bxresiarclia post Sed inpriuiis Theophilus , lib. ad Aulolycum, non
.Iiistinum extilit, sub Probo iniperalore, anno 281 , procul à fine , meminil unctionis quâ christiani unge-
nt in Clironico tradil Eusebius. Sinniiler quœst. 111 dùni Autolyco ipsum derisoriè nuncupanti
banlur ,
meminit anachoretarum et monacl orum in deserlis chrislianum seu unctum, ita respondet : Quod tibi lu-
locis, cùm Paulus eremilarum auctw et magister fue- dibrium debeo, dirni me chrislianum nuncupas, non ma-
rit, ex Hieronymo in vità Pauli. Poslremo, quaîbl. ~i gni facto, im'o respondeo te nescire qnid dicos. Nam un-
et 126supponil et asseril paganismum aut onmi-
, ctionis hoc nomen inprimis bonum et suave est , née
nà, aut ferè exsiincium.qui lamen seculo Juslini vige- risum merelur; quœ etenim navis bona et usui esse po-
bat. test, nisi priùs ungalur? quœ turris aut domus élégant
§ 3. Athenagoras. et utilis esse polest , nisi priiis ungalur ? Quis mortalium,
Athenagoras, Atheniensis pbilosopbus, qui sequa- qui progreditur in hanc vilam , quœ certaminum mena
B7Î QUvEST. 1. CAP. I. DOCTRINV PATRUH SECUL. I KT II. 578
eil, el non oleo imingiilur? Qucdmim oput ornaluin liit- niiriilius, (|iia' ad nos niininié pcrveiieriml. ti° Quod
beri \ioleil, nhi pcrunijnlur , i'/ i/iKisi siileiulure illustrt'- liulo laïuil Tatianus, reliiUTUul Irc'uieus et Terlullia-
lur? prtvlerea aer, el omnU, quiv »m(i cwto est , cietiliira nns, ipii codein cum Tatiano tenqiore vixernnl, ex
qiwiliwimodô liimine et spirilu iiiuii(/i(iir ; el lu reciism epitonii! Ilaronii, ad amunnlTI, n. 1; Tatianus cnim in
miiceriiri Dii oleo! (Une niillii iiliù ex re ehrisliauoruni lia'resim lapsus est anno 175, ex Eusebio in Cliro-
§ 0. henœus.
cliciius poiilil'ex clcctlis est ad aiimim 170, v\ lùisc- Irenaîus, Lngdunensis ccclesirc presliyler, (pii ;id
bio in clironico, olynipiado '237. Eleullierium poutilieem Romamnn niissus (nI, ad aii-
Dfiiulciiatd, iiiiii coïKcsso, quùd Thoopliiliis iiiillaiii nuni I7!l. cnm ciuisnituiiis de qnibusdaiu didiiis, cl
ilii iiioiilioni'iii Ircoiil uiiclidnis simi in li;i|itisiim seu ad sedein l.UL'diinensfui evectus est ad aumnu 180,
(Misl liaptisiiiiitn adliiltila-, lespoiidco milliiiii fore ar- marlyriumipic subiilanno202, plurascripsit voliunina,
giimcnliim nogativuin ex sileiitio Theopliili iii liis tri- de quibus Eusebius in Ilislorià, lib. 5, et llieronynius
bus liliris pcMitnni : t" (piia Tlioophiliis in lii!i <pioquc in caialogo. Neque enim ille composuilsolùinipiinfpic
nuii nicmiiiil liaplismi el l'àicliailsli;v, (pi:u lanii'ii duo libros adversùs Valentini et similiurn Gnosticoriiin
Sacranieuta DalLi'us Calelur in usu fuisse piiniis Ec- hœreses, quossub Eleutlierii episcopaln edidil ; veriini
desia! seculis :
2" quia insiitutuni ïlieopliili per se el alios |)!nrimos, (pii vel injuria teinporum , vel lue-
non postulabat, ul iliu alieujus sacranieiili nienlioneni rclicorum fraudibus periernnt, vel dcnique adimc ali-
faoeret; lionun siipiideni Iriuui libicuuui aiguinen- cubi cum blallis el lineis certanles latent.
Uun in co lotuiu est m pioliclur veiilas et unitas Dei Cùm enim lilaslus cl Florimis, Eeclesi;« ItoinaiiLe
invisibilis, ni rel'ulelur pa!,'anoruni idololalria, ul Jii- presbyteri, ab l'',lenlhftrio papa, gradu nioti, pulsi(pie
dsconnn anliquitas et religio slatuatur :
5° quia liis fuissent propler Valcnliuianas impiclales , et alias
tribus libris exccptis, pcrieruut cajtera Theophili quasdam illis additas fanalicas opiniones, quibus et
opéra, in quibus, prxserliui in volurnine contra Mar- alios inficero, el scliismalo suo Ecclesi:B membra di-
fionen» , el hi aliis tihris qui ud priminn cliristidiii in vellere conabanlur, duos libros Irenxus coniposuit,
fide inslilulionem spectabant, poluil ille Saerameiili, quorum prior erat de Sckismate, ad Blasluin, (pii prx-
quod controverlitur, nieminissc; qucinadniodùni ejus texlu rilûs pascliatis, Judaismum iii Ecciesiam indu-
meminit Terlullianns in liliro contra Marcionem cere conabalur; poslcrior ad Floriunm suum quoii-
quamvis de ilio tacuerit in Apologelico. dam Polycarpi condiscipubnn, eique litulus erat de Mo-
§ 5. Tctianus. nurclnà, seu quod unicus sil Dcus ; et ille nequaqiiàm sit
Tatianus, nalione Syms, ex philosoplio Platonico, aucloi- malorum. Valentiniani enim duos admittebant
cbrislianus, Justini audilor, vir cruditissimus , inquit deos, (|uornm aller bojioruni, el aller malorum auctor
Eusebius, infuiita libroruni volumina scripsit, ex qui- essel. Ihijus eliam Florini causa, qui inerrores Va-
bus ille quem advcrsùs gentiles coniposuil ilorenlis- leulinianorum lapsus fueral, librum de Oijdoade, seu
sinius esl. Exsliil ille ad calceni operum Justini sub de oaonurlo numéro, seu de octonatione, vel de conju-
lioc lilulo : Taliaiii oralio ad Grœcos, quod niliil eorttm gaiione octo œonum, conscripsit, in qiio salis aperlè
quibus Grwci yloriantur studiorum apnd ipsos niilum ,
déclarai se Aposlolornm lemporibus proximè succes-
sed omnia à barbaris inventa sunt. Cetera veio opéra sisse. Prœlerea opns singulare Irena'us edidil adver-
pericrunt. sùs Marcionem, cujus scribendi provinciam in se re-
Calliolicorum parlibus adbajsit Tatianus , qnamdiù ceperal, lib. 1 adversùs luercses, cap. 29. Bveve quo-
Juslinus vixit, sed posl ejus obitum à fide calholicà quevolumen, inquit llieronynius, contra génies, coni-
defecit, et in snperbiani elatus , hicresiarcba el pi in- posuil, et de disciplina aliud, el ad Marcionem de apo-
ccps Encratilarum facliis est, ex Eusebio, lib. i llist. stolicà prœdicatione, cl librum variorum irnctaluum.
veteris ediiionis, cap. \6 , ubi de Jusiini morte, el Dialogos eliam de diversis, quorum meminil Euse-
cap. 28, ubi de sectà sccundùm Taiianuni, el ex Hie- bius, Epislolam unam ad Vicloreni ponlificem, circa
ronynii caialogo in Tatiano. dissidiuni de die celebianili pascliatis, plurcs alias
Ejns de unclione vel nianuum impositione silen- epislolas ad alios plerosquc ccelcsiarum cpiscopas cir-
liuin in oralione contra Grœcos Dalix'us nobis obji- ca eanidein coiilro\ersiani; deniquc Commenlariosin
cit: sed perperani. 1° quia in hoc opère, uli nec Con- Apocalypsiin.
firmalionis, ila nec Bapiisnii nec Eucliaristisc nicnii- Fragmenta qiKcdani libri de Monarcliià ad Flori-
nil. 2° Id non postulabat orationis argunienlmn, quod num exstant apiid Eiisebiiini, lib. 5 Ilisl., cap. 20;
vel ipso titulo significatur. 3° Tatianus forlè in li:ere- fragmentum item libii de Ogdoade apud Eiisebiuni ibi-
sim jam lapsus erat, cùni liane orationem scriberet. dem; fragnienlum eliam epislola; ad Vicloreni apud
In eâ siquidem docet aniniani suàpte naturâ niorialem eumdem, lib. S Hisl., c 24 de caieris operibus ni- :
esse, piorum tamen animas ex speciali Dei gralià non bii, quod sciani, exslal apud auctores.
perire cuni corpore, animas vero iinpiorum siinul Cùm igitur ex lot libris, supersint diintaxat illi
cum corpore inlerire, cousununatione muridi aMer-
in quinque, quos adversùs luvrescs Valenlini ejiisque di
num crueiandas. 4° Quùd Tatianus in liàc oralione scipulorum lrena;us edidil; quamvis nullus in lis ser-
lacuU. referre poluit m illis infmitis libroruni volii- rao de unclione vel maiiuuin impositione liabcretur.
1579 TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS I. S80
Bli Dallxus contendit, consequens tanien non esseï Nonnulli eos qui priùs iniiiati fuerant ungebant solo
nullani in cœteris ejusdem operibus de eâ nienlionem balsamo, et inter ungendum verbis aliquol portentosis
factam fuisse. uiebantur; alii verô balsamiim quidem et oleum adlii-
Sed âge, opus illud, quod supercst, expendaraus : bebant , sed aquae perniis-ta ; alii denique baec omiiia
et cui parti magis faveat Irenseus, disculianius. Illiim improbabant eà ratione quod ineflabilis et invisibilis
etenim sibi favere non Dallaeus modo, sed cl Magdc- virtulis myslerium per res visibiles et cerporeas non
hurgenses contendiint. possil adumbrari. Sicut igitur ex tribus primis errori-
Duo sunt loca quie in controversiam vocantur. bus apparet Yalentinianos dépravasse materiam et
Prior babetur lib. 1, c. 18, in medio : Tum autem eum formam Baptisnii ; ita ex tiibus poslerioribus mani-
qui initiatus est, inquit, opobalsanto imuigunl, hoc enim festé seqnitur illos adultérasse materiam et formam
nnguenlum fiagrantiœ illius, quœ omitiii exaperal, ty- Conlirmationis : et queniadmodiim très prières errores
pum esse aiunt. Sunt etiam ex ipsis, qui eos quidem ad circa baptismalem aquam non indiicunt lotionis bapti-
aquam adducere supenacaneumesse dicaiil : oleo aulem smalis usuin, sed supponunt ilium jam tum in Ecclesià
et aquà unà permixlis, cum vocibus quibusdam, iis, quœ fuisse susceptum ; ita très posteriores errores circa
anie à nobis commemoratm sunt, haud dissimilibus, in unctionem, non inducunt usum unctienis, sed suppo-
eoruin, quos initiant, caput injiciunt : idque redemptio- nunt illum jam in Ecclesià receptuni.
nem esse volunt ; alque ipsi qaoqne bahamum adinbent. 4" id milii apparet ex genio bsereticorum
,
qui non
Quibus verbis Irenajus rel'ert vaiios niodns, quibus soliim nova sacramenla inducere, sed ea qux jam apud
Valentiniani et Gnostici unciionem conlirmaioriaiu fidèles recepta smit, addiiionibus et detractionibus
depravabaut. adultérant, vel etiam omnino everlunl.
Adversarii respondent banc unctionem , eamque 5° Id milii apparet ex eodem luereiicorum génie
caeremoiiiam primiim ab illis bxrelicis invcnlam ,
quos Cyprianus, in epistolà ad Jubaianum, comparai
deinde ab Ecclesià Romaiià admissam fuisse : ego simii$,qu9e cinn lioniines non sint, bumana tamen
veto contendo iianc unctionem priniùm quidem ab imitantur; sic cùm bi in Ecclesià non sint, imo coutra
Ecclesià fuisse adbibilani ; deinde vcro ab illis hxre- Ecctesiam , Ecclesix tamen caihoiicx veritatem et
licis corruptam fuisse ; eamque conuplelam hisce Ire- ritus ;emulantur. Pari stratagemale dimnorum sacra-
na;i verbis dcscribi. menturmn res in idolorum mysteriis diabotum quondam
Idque milii quidem apparet :
1° ex loto illo opère : œmutatuni fuisse, ut veritatem interverteret, animadver-
Irenxus enim ,
pusiquàm varia Valeulinianorum pla- tit Tertulliaiius, de Pra;scrip., cap. 40 : Tingit et ipse
cita loto libre primo relulit, aliis deinceps quatuor quosdum (sulijuiigit ille) utique credenteset fidèles suos :
libris ea acutissiraè refellil. Sed Irenaîus hœrelicos eipialionem deliclorum de tavacro repromittit ; et si ad-
Illos nullibi reprehendil, quod initiatos ungereiil oleo huc meinini, niithrà signât ittic in [rontibus milites suos;
simul et balsamo, sed quod illus ungerent solo bal- célébrât viniet panis oblationem, elc. Pari modo Valenti-
samo, vel oleo et aquà unà permixtis. Nostram igitur niani tingebant calecbumcnos, linctos unclione signa-
unctionem Ircnacus non improbat. bant , cclebrabant vini et panis oblationem , infirmos
â" Id mihi apparet qux icxtum citatum prae-
ux iis ungebant, ex Irena;o, lib. \ advers. haeres., cap. 9 et
ceduiit et sequuniur. Ireuaeus primùm refert varios 18; sed omnia, ut veritatem interverterent, adultera-
modos quibus illi hxrelici bapllzarent postea refert ;
banl.
varios modos quibus inungerent baptizalos denique ; G" Id mibi apparet ex eo quod Tertuliianus (
qui
varios refert modos quibus infirmos ungerent. Quem- eodem cum Irensco tempore vixil, ex epiiomc Baronii
admodùm igitur Irieneus, referendo varies modos qui- ad ann. 174, n. 1) mcniincrit unctienis, quasi rilâs
bus Valentiniani catecbumenos baptizarcht, et inlirmos sacri jampridcm in Ecclesià recepti. Iiaqiic Irenx'i
ungerent, describil corum corruptelas circa Bapli- tempore, bic ritus jampridcm in Ecclesià reccptus
Extremam Unctionem ita referendo varios
sniuin et ; erat;atquc adeô rituin illum Ecclesià non susccpil à
modos quibus ii baptizalos inungerent, describil eo- Valentiiilanis; verùm illi |)olms bunc rilum jampri-
rum corruptelas circa unciionem baptizatis adbibiiam, dcm in Ecclesià observatum adullcràrunt suis Iniio-
qucB tum in usu eral apud lideles, ex Theopbilo supra vationibus. Tertuliianus eodem cum Irc-
Quod autem
cilato, et ex Tertulliano infra citando. na:o tempore floruerit, omnino cerlum est, siquidem
3" Id niilii apparet ex modo que Ireuaeus refert il- Irenaeus ad Yictorcm papam scripsit depascliale; se:l
las bsereticerum corruptelas. Sicul tics ille distinguit Tertuliianus jam fiurebat a;taie Victoris tum quia ;
\aleiitinianoruni errores circa baptismalem aquam : ex llicronymo In catalogo, lloruit illesub Severo prin-
putabant siquidem aliqui aquam cum verbis quibus- cipe, qui secundo Victoris aiino acclamalus est imjie-
dam portentosis adhibcndam esse iniliaudis antequàm ralor, ex Eusebio , in cbronice, olympiade 243 ; tum
ungerentur ; alii vero dicebant salis esse , modo aqua quia lapsuni ejus sub Victore accidisse Baronius pro-
cum oleo et balsamo pcrniixta simul adliibcrentur; bat ad annum iOl.
alii demiini aquam rejiciebanl eo prietextu, quod sa- 7° Id milji apparet ex eo quod Tertuliianus, qui ad-
lus, ut quac sil omnino spiritualis, pcr sensibiles res versus Valentinum , t^usque discipulos acerrimè scri-
esprimi non possil : ila refert ille triplicem Valenli- psit, eosque, ubi scse ofllerl occasio, exagilal, nihilo-
oianorum erroran circa unctionem iiiitialis adhibilam mluiis bujus ritûs quasi sacri et catholioi memineril,
S8t Ql)/F.St. I CAP. I. nOCTIlINA PATKUM SECUL, I ET II. t)82
eiiniqiip riiristotriliiiciil. Quis vcm silii l'acik^ porsua- 't liiiiii, (luoilaiigclormn cslpaiiis, in RloriA ri niajcslaii;
ipiasi sarrimi cl callioliciim, (picni C.lnislo iiiluiciit. lidliim fsl IwminI , ni cjiis iiilirinilali el Inl'aliliie scse
8* 1(1 milii appaiol o\ iis ttMnp(Piil)iis (|uil>us Valcn- cimlempcraret. Pani; in lac ((juvcrsus, deinde per
liiuis vixil , scripsit li(!iia:us , cl Tci lulliamis fluruil. mannnillam inl'anii dislriljuiuir; Verbo Dei , (/imsi «
Vn/t!ii(jnus eiiim vciiit Roinam sub llyyitw, lm<uluil sub miimmillâ carnis ejus emitrimur. Lac in carncni cnii-
Pi<>, (jui sfdiliih (iiitio \M<id(iiinuin lOCi, i'( luiinansitus- versus , infanlem corroborât , cuni(|ue ad solidiorcni
I
ciljinn disponil; Voiliiim caro fadnni ,
quiisi mfniilihi»
lil). 3, C. 4; EiiSi'bio, lili. i lli.-.l., c. Il vcUiis cilil. lac nobis scmclipsuni prcrslilit , ul quasi ù luavnnillà
i-t Dâronio ad aniunn I5t>), vol eliam iisipic ad Llcutlic- carnis ejus enulrili et iicr talcm taclationcm assucti maii-
rium, (|Ui In Soloris locum eloeUis csl anno 180: ex ducare et bibere Yerbp.m Del , Spiritum l'airis in holiis
Uim fjus curiositatem qiiii (ruties i/iiui/iii,' l'iliubat, semcl milatcm , laclis qnidiMii capax csl , non auieni panis :
ex Tcrlulliano, ibidem. Nec in perpelnnin ai) EcclcsiA cundiwi carncni, scd proptcr zclum , conlenlioncni
recessil, nisi sub Eleulhciio, ciim Tei liillianus ibidem aliasquc id geniis inipcrfcclioncs, non erant capaces
asserat illum iii lùrlcsuv callioluir duclrinam crcdidissc advcntùs Sririlûs sancti ,
qui ne(q)liytis per manuum
iipud Ecclesiam lionumeiisetn , sub cpiscopatu Eleiithe- inij)Ositloncm al> Apostolis conrcrcbalin' ,
quibusciamine
jii , deinde verb , citm in perpetuum dissidium relegiitus enim iniponebant Apu:,loli manum accipicbnnt Spirilum,
esset , veiiena doctrimc siiœ disscmhiâssi^ Valeiilinus saiiclum, qui erat est.; vilœ. Manuum igllur impusilio,
igilur doclrin;e sua; veiiena extra Homam non uisi sub quam Aposloli neopliylis adhibebant, conrerebat Spi-
Eleullieiii ponlifiialu disseiuinavil. rilum sanctum ut esi am vita; : alquc ita signuni erat
Ireaxus aulem legalione su;\ ad Eleulberium et practicum grali:e sancliflcaiitis , non qualiscnmqne ,
Lugdiiriensis cpiscopi locuni sufl'etlus anno 183, ex infirniitalem nondùm concedi poteral.
adeôque sub Viclorc ponlilice, qui Eleuthcrio succes- Scripsit ille libres quinque adversùs Marcionem
sil anno 191 ; quin eliam anlequàm \iclor cligcretur, anno IS Severi iniperaioris , ni ipscmct leslatur
opinio Baronii ,
qui ad ann. 201 , asserit consture ejus Ejusdem autem libri 1, c. 14, de Christo ita loqui-
Quod cùm ila sit, quœro ab adversariis , ulrùm pro- mellis et laclis societalem ,
quâ suos infantat ; nec pn-
babilesit, quôd Valenlinus, qui sua; doclrin^c venena nem ,
quo ipsum corpus suum reprœsentat ; eliam in sa-
exlra Romam non dissemiiiavit , nisi sub Eleullierii cramentis propriis eqens mendicilalibus crentoris. Al lu,
ponli(îcatu , ea lamen successu adeo felici dissemina- super magistrum discipulus et servus super Dominum ,
veril, ut lempore TerluUiani, qui sub eodem Eleu- subtimius illo sapis, deslruens quœille desidcrat. Q\\»i
tberio aut ceriè sub ejus succcssore Horuit, onines quidem verba ',
ut capiantur, supponi débet Marcionis
.
Ecclesiic calholica; unclioiiem à Valenlino lixrcsiar- opinio. Ex Irenœo, lib. 1 adv. haerescs, c. 29, duos illo .
cbà recens e.\cogilalam reccperint, eamque quasi ri- Deos dislinguebat quorum ununi appellabat Creatorem
,
luni sacrum et orihodoxum neophytis conlulerinl? qui mundum condidisset, Icgeni dedisset Moysi ,
pro-
nemo cordalus id unquàm sibi persuadebit. pbclias inspirâsset, bcUa concupisceret , omniumque
Poslerior locus habelur lib. i, c. 7-ict75,ubi malorum auctor esset; allcrumverôPatremvocabai, qui
Irenueus exponens illud Pauli ad Corinlli. 1 , cap. 5, Deo crealoresuperior esset, lolus esset bonus, etmisis-
V. 2 : Lac vobis potum dedi , non escam ; iwnditni cnim set Jesuni, ul dissolverrt legem,proplu'lias, et oninia opéra
poleialis cscam pcrcipere : ( luec poslrema vciba dé- ejus Dei, qui mundum jecit. Marcion aulom se Cliribti dl-
suni apud Paulum , referuntur apud Ircnaîum ) doeet scipulum et servum profitebaïur cùm ille igilur se Chri- :
lac esse Verbum incarnatum, quod Corinlbiis Panlus sti discipuluni agnoscercl quem asserebat à Deo Pa- ,
quem Paulus ipsis nondùm conluleral per imposilio- rct, liiiic lit ut ille cuncla Dei crealoris opéra quasi
nem manuum eamque nlriusque uualogiam pluribus
; mala reprobarel. Teriullianus autem Marcionem ar-
ille exolicat. Pane iufans vesci nondùm potesl Ver- ;
gumenlo , ut aiunt ad lioniinem , perslringit , CUJU»
,
S85 TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS I. 684
isie sensus est. Sed el Chrislus ,
qucm lu seqiieris , T luniinantis ; sicul carnis ablutio est signum practiciim
nec aquani Dei creatoris reprobavit quaiidoquidem ,
inierioris abiulionis anima;, et nianducatio corporis
suoj abluit; née o'.eum Dei creatoris, quaiidoqui-
illà Cbiisti, potusque ejus sanguinis, est signum praclicum
dem illà suos uogit; nec mel et lac Dei creatoris, inierioris animx nutrilionis.
'
juafidoquide.li nlriusque niixlione iufantat; nec pa- Eadcni tria Sacramenla pauciscomplexns est Tertul-
slus insiituit , sacraraentis indigens mendkiiatibus Spiritu veslil , Eucharisliù pascil... elila adversits liane
cenloris, id est, rébus sensibilibus, qux sudt opéra instilutionem neminem recipii. Nimirùm aquâ signal in
Dei creatoris, et quas à Deo creatore teiictur enieii- Bapiisnio , sanclo Spirilu vestit in Confirmatione, et
dicare. At tu , Marcioii , super magistrum discipulus, Eucbarisliâ pascil in cœna; Sacramenlo, neminem
H servus super Dominum , sublimius Cliristo sapis ,
vcrô adversùs l'.anc instilutionem recipit. Romana
destruens quœ ille desiderat. Hic sensus est textùs igitur Ecclesiâ Tertulliani œlaie neminem recipiebat
citiiti : ex que apparet Tertulliannm in câ fuisse ad suam communioneni, qui Sacramentum Confirma-
mente, loiionem aqucc , unciionem olei , niellis et tionis non adinilieret.
lactis (1) mixturam , et panem eucliaristicuin , à Chri- DiccsSpirilum sanclum in Baptismo infundi, eoque
slo instituta fuisse : prxtcrcaque Clnistum esse, qui vestiri fidèles ,
quia quicunique baptizanlur , Chrislum
abluit, ungit, infantat et consecrat, quoties niiiiislri in induunt.
Ecclesiâ catecliunicnos abluunl, iiiigunt et iiifanlanl, Respondeo, apud Terlullianum,aliiid esse Chrislum
panenique consecrant. induire, et aliud Spiritu sanclo vestiri : qui baptizan-
In eodem opère, lib. 5, cap 22, in fine, sic alloqui- lur Chrislum induunt ex TertuUiano , lib. de Monog.
tur Marcionem Quœ omnia : cùin in le quoque deprehen- t. 7, et de Baptismo , c. 13; non tamen in Baptismo
dantur, el signacidum froiUium, el Ecclesianim sacra- recipiunt Spirilum sanctuni, ex codem libre de Ba-
menla etmmtdhiœsacrificiorum, dcbesjunieritmpen'., uli l'iismo, cap. 6. Accedit quôd TerlulManus bis verbis,
dicas, spaliiim creatoris luo CItrislo prophelàsse. Confir- Spirilu sanclo veslil, non niodô sancii Spiritùs descen-
niatioiiis autem sacramentuni vocari signaculuni fron- suni super b:ipiizatos indicet, sed et alludat ad verba
libus impressum, patet ex dictis, pag. 2, iterùmque Chrisli Aposlolis Spirilum sanctum promittenlis
patebit ex dicendis, praeserliniexPrudentii Psycbonia- Luc.'c24, V. 49 : Sedele in civitate ; quoadusque indua-
chiâ :
mini virlule ex alto. L'ii enim Chrislum per Baptisnia,
Posl iiiscriplH oleo (ronli siijiwntla, per quœ inquit eruditus Lupus ; ita per Confirmalionem pro-
L' ngucntum regale dalum esl cl chrisma perenne. pric induinius Spirilum sanctum.
Intérim videsis Raronium ad ann. 5S, n. 15, 16 Hicc etiam tria Sacramenta salis apcrlè indical
Scripsit etiam Tertullianus librnm unum de Resur- ipsns quoque res divinorum sacramentorwn in idotorvm
rectione adversùs Marcionem et alios id gerius liœre- myslcriis œmuletur , lingil el ipse quosdam, uliquecre-
ticos, incujus operis, cap. 8, sic liabct : Caro abluilur, denles el fidèles suos... signal illic in fronlibus milites
ut anima emaculelur : caro umjilur, ni anima consccre- suos ; célébrai et panis ob'.ationem. Ubi Tertullianus
tur : caro signatur, ni et aniinn munialnr : caro manûs signaculuni frontiscum Bapiismo el Eucliaristia; sa-
iiiiposilionc adwnbralur, ut et anima Spiritu illnminelur : crificio comparât, imer divina rel'ert Sacramenta',
caro corpore el sanguine Ckrisli vcscilnr, ut el anima qua; bœrelici a;niulabantur. Signaculum igilur fronli-
de Deo saginelur. Quibus verbis Scptiniius slrictim qui- bus impressum Ecclesiâ non accepit ab l)a:reticis, iniô
dein, sed appositissinic coinplectitur, el explicat tria lucreiici illud ab Ecclesiâ suffurali sunl. Atqui proba-
Sacramenta, Raptisniuni, Confirmationcm et Euclia- vinius supra signaculum fronlibus impressum dici
saginet ; Confirnialio, qu;c carnis unciionem, signacu- sim labcreiur, scripsit adversùs Quintillam, unani è
luni crucis, et nianuuni inipositioneni inciudit, larnem Monlanislarmn pseudoprophelissis. Texlus ille pro-
ungit, ut animam conseeret; carnem signal, ni ani- lixus qnidcni est, sed insignis, eumque ferè inlegrum
mam niuniat ;carnem manuuni iniposilione adumbral, dcscribenius, ut plura inde argumenta inferantur, va-
ut animam spiritu illuniinel. Carnis igilur nnctio, ut ria^que Dalbci olijecliones diluanlur : refertur capi-
qu;c inlcrioreni anima; consecrationeni significet et tihus 5, 6, 7 et 8, ubi postqnàm Tertullianus, cap.
efficiat , signum est illius praclicum ; carnis etiam 3, do aquis primordialibus crealionis magnilicenlis-
signaculuni esl signum praclicum inierioris roboris siinè loculus esl et cap. 4, dixit aquas illas prim<ir-
:
animx ; el nianuum imposilio capiti adbibiia , signum diales, super quas Spiritùs sanctus ferebatur, fuisse
est praclicum descensûs Spiritùs sancii animam il- figuram Baplismi : indoque conclusit, aquas bapti-
smales de pristinâ originis pra'rogatii'â Sacramentum
(1) et mel, qiise baplizatis praebebantur
Lac de ,
ex secpieiililiiis, (piibiis assciitiir aiigoliim illiim esse 5" (piôd illa sic iit nobis spirilaliier proficil, qno-
baplismi (trbilaim , m:u iiiinislitiiii, (|iii Spiiitiii saiirlo modo exlerior ^aql^e ablulio nos à deliclis lilieral :
vias pr.i parai.) Ilic ihhxjuc fujura prœcessit : sic eiiiiit C" quod sieul in Baplismo, carualis acliis esl carnis
Jouîmes anleprarurs r Ihiiiiiu fuit ,
pffrpiirans vins iunnersio, cl spirilalis cn'cclus est interior anima;
ejiis ; ita et angélus Bapiismi aibiler stipcncnturo Spi- emundatio; ila in unctionis sacranicnio, carnalis ac-
riliii saiiclo vins diriifH ablMionc dclieloiiim, quain fidcs liis csl carnis unclio, cl spirilalis efl'ectus
est interior
impitiat obsignala in Paire cl Filio el Spirilu saïuiu... anima! profeclus.
Exinde egressi de luvacro pcruiiguiiimr bcncdiclà tm- Circa mamls imposiiionem docet, 1° quod illa non
clione de prisiiiui discipliiui guà ungui oleo de cornu conferalur nisi post unelionem 2°
, : quod illa per be-
i» sacerdulium solebant. Kx quo Aaron à Sloijse uncliis nedielionein, id est, orationem, advocci Spirilum
san-
est, Hude Ckrislus diciliir à clirisimilc, quod csl uiictio cluni, qui de cœlo descendit super iniliatuni : 5°quùd
quoi Domino nomcn accuinmodavil fada spirilualis, quia ,
illa iu veleri Tesiamenlo figuraia fuil per manuura
Spirilus unctus est à Deo Paire sicut in Acds : Col- , « imposiiionem qiià Jacobus imposilis decussalisquc
,
I lecli stinl eniin verè in islà civilale adversiis sancluni inanibus Epliraimo et Manassi benedixit.
4 Filium tnum, quein unxisli. i Sic et in nobis carnuU- Plura bine argumenta colligi possiuit adversùs
Iiœ-
ter cnnil unclio , sed spirilualiter proficil : quonwdb el relicos.
tit Chrislum déformantes (id est, lepr.'cseiilanles), j(i»i iis, qui per Baplisma emundali , ad illuni suscipien-
tune portendcre.nl benedielionein in Cliristuin [ulurain. dum lilè disposiii sunt. llle vei'6 ritus sacer
ab orlbo-
Tune nie sanctissimus Spirilus super emundata et be- doxis vocalur Co.nfirmatio.
iiedicta corpora libeiis à Paire descendit... Ne hoc qui- Secundum. Baptismus non confert Spirilum san-
dem sine argumento prœcedenlis figurœ. Quemadmo- ctum sed ablutione delictorum vias prœparat super-
,
diim eniin posl aquas dihani, quibus iui(iuilas anliqna ventnro Spiritui sancto; sicut Joannes Chrislo veuturo
purgala est ,
posl UupliAmum (iil ita ilixcriiii) inundi, vias pr.eparabal. Bilus igiiur quo Spirilus sanclus
su-
pacein cœleslis irœ prœco coluinba terris udiiunliavil de- per baplizatos veiilurus esl, omninô diversus est à
inissa ex arcà, et cum oleà reversa : quod signum eliam Baplismo sicut Cbristus venlurus à .Jeanne diversus
,
"
rem habct virtuteni qtiàm Bnplismus : sod Bapiisnii ' unclio, et fortitudo; carnalis enim unctio spirilaliler
cxre.inonia, nec majorcm, vim habct ac
ne:, a;rjualem prolicit , animam ungcndo et conlirmandu : et siçut
BaptisiHJS. Haec igilur maiiuum imposilio non est cre- Baplismus à dcliclis libéral ex opère operato ; ita un-
renmnia Baplismi. clio proficil spirilaliler ex opère operalo ;
quia sic in
Quinium. Baptismus viam prspparal ad rccipien- nobis spiritaliier proficil unclio, quQtnoao Baptismus
dum Spirilum sanclnm ,
qui per matmuni imposilio- nos à delictis libéral.
nem superveniui'iis est in baplizatos. Uxc igitur nia- Opponit r Dallseus adversùs bunc pos'.remum Ter
nuum imposilio non est cœreinonia merè ccclcsiasiica, tulllani lextum ; matcriam unciionis Terlullianicx di-
sed ritns sacer à Clirisio insliluiiis ad Spirilum san versam esse à maierià unciionis Romana^ : quia Tcr-
ctuiii baptizalis conrereudiim : alioqui vim illani non lullianus meminit olei lanlùm ; et Roniaiii gleum et
haberel. balsamum requirunl.
Sexium. Baptismus non habet vim confereudi Spi- Respondelur, incertum esse, ulrùm balsamum sit de
rilum saiicuim , sed lidcles abluliniie sccleruni di^po- necessilate sacramenli Conlirmaiionis. Quod si Tcr-
nil ad recipieiidum Spirilum saiicimn , qui supervon- tiillianus balsami non meminit, illud eiiam non ex-
turus est per maDuum impnsilionem. Illa igilur virius cludil. Pr^eterea quod lacuit Terlnlliaims, meminit
major et perfectior esf, quae ronferl Spirilum sauclum, Iren.Tius. L'num est extra coniroversiam , vidf.licct
quàm ea, qux sordes delictoruni abhiil. Sed nullus quod unctio ex oleo necessaria est ; liane Terlullianus
ritus habere potesl vim abbiendi scelera, nisi à Deo agnovit. Non esl igilur disparulriusque unciionis ina-
inslitntus sit. Quaniô uiinîis vira igilur habebil confe- teria. Accedit quod Patres sub olei t.omine, cbrisma
reiidi Spirilum sanclum. saepè désignent, ut Innocentius, in e|)islolù ad Dcccn-
Septimun). Bapilzatis adhibebalnr manuum imposi- lium Eugubinura, cap. 5.
lio, qnx Spirilum sanclum coufcrebat. Al Terlulliani Opponit 2° : Terlulliani unclio esl de prislinà disci-
lempore Spiriius non descendebat modo visibili , bcd plina, id esl, de Mosaicà disciplina, cl de Judxdrum
invisibiii ; ncque conferebaïur ralicoe graiiarum gralis usu suscepla est ; Romana verô fingilur esse de
dalarum, sed raùoue graiiarum sauciilicaniium. Cbristi disciplina el mandato, et de apostolorum usu
Oclavum. Posl Baplismum et uiiciionem adliibetur suscepla.
Dianuum imposilio, qu* per benedkUonem adwcai et Rcspondeo mcram esse a;quivocalionem : siquidcm
invilat Spiriltiiu inuctum el tune itie sanclissimus Spi- unctio Romana dicilur esse de Cbristi disciplina, quod
riius super emundala el bcnedicla corpora tibens à Paire à Cbrisln institut:) Tucrit ; Tertullianica verô dicitur de
descendit. En sacramentum peiTe<'liin). ilaleria est pristiiiâ disciplina, non originalilcr, quasi à Moyse
manuum imposilio : forma esl bencdiciio, seu oralio : iiistituia fucril, sed pr.-Kfignniiivè, (|nod per Mosaicam
elTecius est dti:>ccnsus Spiriiùs sancii. uuclinnem fucril pratlignrala.
Novum. Egressi de lavaero pirungimur benediclà Hune esse Terlulliani sensum, apparebit recolenli
unctione. H;ec igilur uiiullo est sacra elbenedicta, non \
tesiuni cilatum, et expendcnli ac inler se confercnli
autem ab hxreticis insiilula. niodosloquendi Terlullianicos. Tria, ut diximus, ille
neque ratione modi operandi comparari potest cum de lavaero perungimur , ait cap. 7, esse </« pristinà
Bapiisrao; quia siuq)lex cx-remonia non agit nisi ex disciplina, quâ ungi oleo de cornu in sacerdolium sole-
opère operanlis. Ila;c igilur unclio non est simplex bant; lioc est, pra'figuratam fuisse per prislinam di-
Baplismi ca'rtmonia. sciplinain Mosaicam, quà sacerdntcs ungi solcbani in
Decimum icrlium. Sic in nobis carnalitcr currit sacerdolium. Denique manuum impnsilionem super
unctio , serf spirilaliler proficil : quomodb et ipsius Ba- baptizaios raciam, ait cap. 8, esse quoque observa
(
pdsmi carnalis uclus est, quod in aquà meryimur : spiri- banc parliculam ) de veteri sncramento quo nepotes
,
lalis effectus esl, quod delxclis liherumur. Sirul igitur in suos, Epliraim el Manasstm, Jacob benedixii. Quemad-
Baptisrno, carnalis aeius est carnis inunersio; ita modi'im igilur , cùm Terlullianus ail Baplismum
,
in uuctiunis Sicranicntu carnalis actus est carnis siinclificari de pristinà originis prœrogalivà : el manût
unctio : et sicut in Baptisuio spiriialis effectus est impositionem esse de veteri sacraniento, id debel intel-
eumndaiio àdelietis; ita in unciionis Sacraraenlo, ligi prwiigurativè ; simili modo, cùm dixit baptizaios
spiriialis effectus est interior anima; profectus, seu ungi de pristinà disciplina, «"u unctionem esse de pri-
IS89 C'I'-l'-S»'- '• l'^l'- '• iHllilll.N.\ l'MBUM ïiKCDLIS I HT II. ÎJ90
stiii!^ iliscipliuù, iil ilobcl Mv\\\\ i;i»ii>iio i\^»\M, (U'" capi pu|ii(s débet l'elerri, quù reges ungebanlur. .Si:d
aiiu-iii lulioiiu on^mis i-.i maUiiiiuiiisi- uucllu lerluiliaiii pei'linebat ad saierdolalcm, non
CuiiCniiialui'. riTliilliaiiiis, (itiia^qiuuii ilii^il miclio- auteni ad lugiani. Liictio igilur lurluiliani oiiiiiiiii\
posiliuituHi, çi ilUm i\il t«Hif'(jHV>.i«<; du v^d iwrumamo. Unie ulijecliuui pbira responderi pussuiil. 1° In Ter-
1,'bi (lartu'ula i;((i/(;«i', «|iciii' ii Uii'^l vodem siciisiu «liri llllliauti, ubisque aiirluribus f'acluiii, (|nod :Ui i|)sis
ùTriliilli.iiiii, mamiiMii iiiindsiliiHUMU csso ilg v('.(cri releitur, di^tiiigui débet à raiioiiilius cl conjccturis,
saciaiiiciUo, fuuial iindicmnii issi' id/jn (juibus rel'ei t 'lej'lnlliauiis, (piùd x-late siià Itdeles de
qnu ilicliiui
Hinu diiiiylinù. Aui igiiiir (uoilli!" illi;l('tli"ciiili nlmln- la\atro egiessi periingcrentur. Ueinde vero de con-
que iHidligiluii'i'.uiiijiiialivc; aiUailvcrsarii faltianliir jectura suà addii illani unctiuneni pn^figuraiani fuisse
iiecuiise e!>i luuiuiuiii iii>iHisiliuiioiii , (|iiai Siiii'iluui pi'r Mosaicain : facluni, ut quod certuni sil, ndinitti-
baïu'ltiiii &ii|ier lia|>ii'.\iosailvuca(, à Jatolio |iaUiar- nius ; conjcclurain, nt qu;u inceria sit, oiriitlinMis.
uiK'liuiiciii ba]iiixalis adliibiiaiii yoUmU •> Moyso iii:>li- ad sacei'dolalein, ni regiain non cxdudal, sed de illà
(iiUiin, ul uaiiidLiii o;>ii(! cuid Musiaicâ. taccal. 3° Quandocpndcm per unctionem confirinalo-
Instar Ualhtiiis. Vouis uiulio imluil (luiili'iii cssi; riani nngiinnr iil icge.' et ut sacerdotes ; libcrinn
figura iiosii'a: uucUunib spiiitalib, seii uiii'iii.iiii!i aiicu- fuit Tcriulliauo, ut illani refein'l ad saccrdolaleni,
jus CQi'pui'alis t) puni l'iiisiiu ab^iii'iluiii ubt. vel ad regiam, vol ad ulraniquo. i" Terlullianus forte
Respoiuleo 1" : Si ex Tci'mlliaii(ia(|u;o ininiordiales aiteiidil poliùs nd saccrdotaleni, quàin ad regiam
pi'xiigiiràiuiil Ua|iiisiiiiiiu, ei Jacdbxa maiiuum iiii- ciirislianorurn digiiilalcm, cxenqilo Pétri, qui cbri-
posiiiit bupci- lipluaiiu et Manassem |ir;cliguruvit lua- slianos vocal reynle sacerdotium, maxime ciim omnis
nuuui i|nposilti!itc(u super baptizatds ; (luidiii ex eo- christianus, cli un laicus, passim apiid Tcrlullianum
(l^iU Tcr(Ml'iaiip uuciio Mosaica prxiijjurarc potuit dicatnr, ara Dei et lemplum Dei, cl iminolare et sa-
iiilelligii Baptismuui, qui licèt (anialis sitralione nia- nus unctionem consequilur. Sed apud Romanos aut
terix, nibiloiiiiuùs aiedicina spirituaiis dicitur, quia nulla est manuum impositio, aut unctionem anteccdit.
virluiein medeodi spiiitalem babet; (piidni ex eodeni Ergo, etc.
Tertulliauo vêtus uuctio prxfiyuravit unctioneni spi- Respondeo banc objcctionem non pertinere ad eani,
rilualeni, euque iiiiiuine ialelligiiur uiiitiu conliiiiia- quœ conlrovertilur, difliculialem; sed respicere dis-
toria, qux licèt carnaiis sil ratioue inateria^, nihila- pulationem de malerià Confirmatidiiis, circa quam
niiiiùs dici potest iinguentuni spiritualo, quia viriutéhi triplex est opinio. Prima docct manuum imposilionem
ungeiidi spiiiiualeni babet? U;ic eniui (hubjicit Ter- esse materiam Conlirmationis essentialem, cbrisma-
tulliauus) quœ in iiobis carualker curril unclio, spiri- lionem verô esse materiam accidentaleni ; secunda
tualiter prolicit. docet ulrauKjUtf esse materiam essentialem : tertia
Urget Dallxus. Unctio Mosuica non potest esse fi- docel manuum imposilionem olim fuisse materiam
gura Romaua: unciionis conlinnatoria? : illà enim un- essentialem, sed illani série temporum desiisse, et
gebaiitur in sacerdotium ; bàcverô in pwgileseialblc- ejus loco suciessisse cbrismationem. Prima et secun-
tas sive milites inungi se vuluni Romani; quod non da opinio conlendii eliamnùm fieri manuuni impo-
pertinet ad sacerdotium. silionem : tertia opinio concedit illam non ampliùs
Respondeo nos lieri sacerdotes et reges, ex quo fieri, sed ejus loco successisse chrismalionem : eajijit
per baptismum cbristiani eftieiniur, juxtaillud 1 Pé- que immulaiioiiem esse legilimam, quia Clirislo ila
tri, c. 2, V. 9 : Vos aulem getms etecttim, regaie sacer- volente facla fuit. Quod auiem manûs iuiposilio un-
dotium, etc. Sed constituti infantes per baptisnium ,
ctionem anlecedal vel subseqiiatur perindc est.
evadinius perfecti cbristiani per Conlirniatiouem. Ke- Oppiinil 4° : Furma verboruni, quam Romani adlii-
galis igitur sacerdotii plenitudinem et perfectionein beiit, est absolula , unciioniscpie materiam respicit :
in Conlirmatinneconse(|uiniur. Nihil auteni répugnai, Consignoictlc, contra vero forma verborum, cujus
quoniinùs uuciio Mosaica, quâsacerdotesAaroniei un- mcmiuil Terlullianus, est de|irccaioria , cùin in ora-
gcbautur, figura fuerit unciionis conflrmatoriœ, quà lione consistai ; mamaimque imposilionem , non au-
sacerdotii regalis pcrlectionem et plenitudimen con- teni unctionem respicit. Ergo.
sequimur. Respondeo , banc etiam difliculialem non pertinere
Urgci iierùm Dall:cus. Régis est brllare ol cuni ad eam ,
qua; conlrovertilur diflicnllateni , sed ad for-
lioslibus congredi. Romana igilur uiictio, quà ponti- iiiam ConUrmationis ; circa quam triplex est opinio.
ficii in pugiles, atliletis et milites ungi se volunt, ad Quibus c ibeoiogis placel manuum imposilionem esM
591 TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS I. S92
solatn Coiifinualionis maieriarn essentialem, forma est TertuUianus, ad Baplismum pcrlinebat , eaque con-
deprecaloria ,
juxla illuJ Actor. 8, v. 15 : Oraverunt fcrri poterat à presbyteris et diaconis, non tamen
pro ipsis, etc., alia verôquaB absolula est, quseque un- sine episcopi auctoritate.
clioni respondet, consigno le, etc., aeciJentalis est. Priusquàm respondeatur , observandum est, quôd
Qiiibus verô utraque materia essenlialis est, ulraque TeriuUianos tractatui de Baptismo finem imposilurus,
forma pariter essenlialis est. Quibus denique cbri- subjicil nionila quxdam de observatione dandi et rc-
smaiio suc'oessit manuura iraposrtioni , forma eliam cipiendi Baplismum. Expendit, c. 17, ad quem perti-
absolut?, successii forraae deprecatorise. Qui primam neat ministrare Baplismum, et monet jus illud perti-
tuenVur opinionem, gloriantur auctoritaieTerlulliani. nere ad summum sacerdotem, qui est episcopus :
Çui secundam tuentur opinionem , coutendunt ha:c deliinc ad presbyieros et diaconos, non lamen sine
verbaTerluUiani advocari cl imilari Spirilum sanclum, episcopi auclorilale propter ecclesice honorent. Capite
œquè verbis absolulis ac deprecatoriis convenire , et verô 18, docet Baplismum non lemerè credendum
negant TertuUianum loqui de forma tantùm depreca- esse cuilibet petenti , et monet Ulos, quorum inierest,
benedictionem , et per illam ait invitari seu advocari ( aliéna delicta. i llic est textus, de quo controverli-
Spiritum sanclum, quia Sacramentorum fornix sunt lur, el cui triplex sensus adhiberi polesl.
quxdam preces mysticx , minislrorum ore prolatse , Qui Christo nomen dedcrant, ingrediebanlur cate-
j
qua; gratiam impétrant, ut à Deo rilibus sacris pro- chumenalùs curriculum, in quo oralionibus crcbris,
Opponit 5° : Unctio manuumque impositio coniir- ibid, c. 20 : qui verô postimplelum calechumenaium,
matoria vindicatur solis episcopis. Alqui TertuUianus Baplismum ambiebant, tanquàm salulis candidali,
ritus illos non vindicat solis episcopis : sed itlorum dicebaniur petitores, ex libre de Pœniteniià , c. 6
rainislerium iribuere videtur prcsbyleris cl clericis et inler compétentes censcbantur : non tamen admil-
imô et laicis. Postquàra enini, c. 7 et 8, ritus unclio- tebanUir ad Baplismum, quin priiis eorum vila , agen-
nis et maniis imposilionis unà cum baptismo consc- dique ratio expenderetur. Sutfragia dabant non modo
qtienter reiulit; deinde loquitur de ministre Baptismi episcopus, presbyleri , et clerici , sed el alii (ideles,
c. 17 ; et ministerium illud assignai episcopis, et cum qui eam ob rem scrutinio utebantur. Hinc fit ut ex
episcopi auctoritate prcsbyleris et diaconis ,
quin petentibus , alii adniitterentur ad Baplismum , alii
ctiam laicis imminente mortis periculo. Si quid in vcro, ut qui in catecbumenatu non reciè se gessissenl,
Baptismi unctionis et imposilionis nianuum minislris ad lempus reniitterentur, quod lamen nonnuUis fide-
discriminis fuisse putâsscl, id lioc profeclo loco noiàs- libus displicebat, qui in pelentes nimiùm propensi ,
scl : non fecit : nullum igitur discrimen agnovit. volebaul illis Baplismum slatim conferri ; allegabant-
Respoiideo TertuUianum lacuisse de niinistro un- que illud, omni petenti le dalo, seu ut babetur Lu-
ctionis et imposilionis manuum, licèlde ministro Ba- caa 6, V. 50, omni petenti le tribue. Al illi petunt Ba-
ptismi suam senlenliam accuralè proposuerit, quia de plismum : quidni igitur tribuelur? Respondet verô
Baptismo agcbat ex professe ùe unctione autem atque ; TertuUianus verba iha in vanum proferri , cùni in
uianûs iniposiiione iranscunter et cursim scilicet oc- alium sensum in Scripturis prolala sint. Spectant
casione Baptismi ,
quem :clate illa Conflrmalio slatim enim ad eleemosyna; largilioneni. Quocirca cos, qui
subsequebaiur. Caîteriim quod TertuUianus lacuii, icxtum Imnc cilabant, monet ut potiùs attendant ad
non silenlioprxlermiserunt Cornélius ponlifex Roma- illud Chrisli , quo prohibeiur sanclum dari canibus;
nus, el Cyprianus TerluUiano suppares conciUum , et ad illud PauU , quo velatur manuum imposiiio-
Eliberilanum, Hieronymus el alii. nem cito fieri. Hlcc prima est exposilio, quie potest
Posselaliquis insiare.PostquàmTcrluHianus, c. 17, afierri , ex quà nemo sané concludet ministerium
dixil minislrum Baptismi esse suimuum sacerdotem ,
manuum imposilionis pertinuisse ad presbytères el
qui e$t episcopus ; dehinc presbijleros el diaconos , iwii diaconos.
lamcn sine episcopi auclorilale : deinde, c. 18, ipsos Secunda et terlia exposilio oriri possunt ex his ver-
commoncfacil, ne Baplismum lenierè conférant nnmi bis, sciant, quorum ojficium esl : qua; ad diversa oflieia
sanclum cnnibus, et porcis projicere mcugaritas veslras. Possunt enim referri ad examen baptizandorum,
El aliud Pauli, 1 ad Timolh. 5 : Manus ne facile im- ita ut sensus sit : BapUsmum non temerè credendum
posueris, ne participes aliéna delicta. Qua; qnidcm esse cuilibet petenti: noverini quorum officium est ex-
verba de ordinalione Paulus protulil, sed ad imposi- !
pendcre, qui conipetenles debeant ad Baplismum ad-
lioiiem manuum super bapllzalos fieri solilam Terlul- mitii, vcl ab eo rejici ; nec eos fidèles audiant, qui in
liamis Lransliilit. Manuum igitur imposiiio, de quù I
petenlcs nimiùm propensi, Baplismum slalim confe-,
»95 QU.'EST. I. CAl'. I. DOLlllIN .V PATIU M .srCtlI.lS I ET 11. 591
rcDiluiit colligunl ex lioc (exiii, omiti (H'tt'iiii le dalu : ii" Hienonagiiurdc meule llieronymi.sed TertuUiani,
scd |ioliiisntlt'iulaiit illiul C'.lirisli, (|ui) pi'uliihi'liii' saii- qui in itxiu supra eilalo hiculenler asserit Spiritum
ctiiiii iluri euiiibus, ri illiul l'aiili, (|iiii vi-taliic inamiiiin sanctum per manuum inqiosilioneni, non auIcm per
iliiposilioiieiil l'ilo lieri. V.\ quo soiisii iiiliil cliaiii iiilci ri ISaplisnnim advocari et deseenderc, (picmailmoduni
polcsl, qiiml Aiiloiiiddt' hoiiiiiiis, el Itallatii laveal. ili\ini(is supia.
l'ossuiil (nuxiuo lia'c vri ha, sciaiil i/hoim»! olJicium At, iMipiil UallaMis, non fnil ca TertuUiani mens,
bus, cl illud Paidi,i|uo vi'latnr inaïuuini iiiiposiliojiuni aller vcrùdiceretur Pater, Ciiristum misisscl, el pcr
cilo lii'ii. AUpii x'iate Teitiilliaiii tpisiopus eral oi- ipsum inslituissctSacramenla. Si ( Bapiisma) recjene-
presbyler vol diaconus. Prxlalus igilur lextus , lioc non yencravit, iterntio enim non eompelit ci à quo quid
eliani tcrlio sensu usurpalus, respicit duntaxal cpi- ncc scmel factum est. Si consecutio est Spirilus sancii,
scopos, non aulcni sacerdoles vel diaconos. quomodb Spiritum ntiribuet Deus Pater, qui animam non
Sed age,li;ec vorba, sciant quorum offiàum csl, si- priiis contulil ? quia snjfeclura est quodammodo Spirilus
gnificenl episcopos, sacerdoles cl diaconos : (|uid indc ? anima. Siijniii iijiliir homincm
nunquàm apnd se. resi- ,
Cùin eniin ba:c verba sinlvaga et indclerniinala , lo- qnalum; lavât homincm nunquàm apud se coinquinatum.
fcrri possunt, modo ad episcopos, quorum est bapli- Quibus verbis Tertullianus probat Deum, quem Mar-
zare et nianus iniponere; niodô ad [iresbyleros el eicn Palrem appcllal, non posse liominem legenerarc
diaconos, quorum est baptizare, non auiem maniis per Bapiisma, nisi jinùs illum ab initio gencravcrit;
iniponere : luncque sensus eril : Daplis>nuin non lemerè quia iteralio non eompelit ci , à quo quid nec semel
crcdendum esse sciant, quorum officium est ; sivc pre- factnmest; iiequc posse liomini Spiritum sanctum
sbylerisivediaconi, quorum estdunlaxat baptizare, ne conferrein Baptismo, nisi priùs ci ab inilio animam
foilè margarilas anle porcos projiciant ; sivc eiiam (onluleril; quia anima est quodammodo suffcclura
episcopi, quorum est baptizare et manus iniponere, ne Spirilus. Lilii suffcclura sensu prœfccturœ contrario
forte sanctum proebeanl canibus, manusque ciliùs im- accipiiur : ila ut suffeclura conveniat animx, sicut
ponanl. pnicfeclura Spirilui sanclo ; et ad animam pertineat
Opponit 6°: Unclio, de quà Tertullianus, eaesiquâ subesse Spirilui sanclo, sicut Spirilus sancii est prœ-
lingimur in sacerdolium. Sed in Baptismo ungimur ut esse aninicT.
sacerdoles ex Chrysoslomo, homll. 3, in 2, ad Co- Respondent aliquiTerlullianum minime sibi contra-
rinlh., et cxaliis Patribus. Hiec igilur unclio non ba- dicere ; cùni enim ait : Si consecutio est Spirilus sancii,
bct effectum à Baptismo distinctum. loipiiiur de Confirmaiiono , non aulem de Baplismo ;
Ilespondeol°:Chrysostomus loquiturde Unelione luni quia snbjicit,sJ3/m;i(/;(!(r liominem, etc. Tum quia
spiriluali et interiori: Tertullianus aulem de unelione in libro de Baplismo conceplis terminis negal Sjiiri-
olei. 2" Aliud est ungi unelione, qu:e prœfiguiaia luo- tum sanctum conferri per Baplismum.
ril pcr unctionem sacerdotalem Mosaicam ; et aliud Dato lamen , cl non concesso ,
quôd Tertulliano in
ungi in sacerdolium : priùs, non auleni posteriùs as- libris conlra Marcionem , visum fueritens, qui bapti-
seruit Tertullianus. 3° In Baplismo ungimur quidem zantur, in aquis conseqni S|iiritum sanclum, respon-
ut reges et sacerdoles, sed in ConGrmaiione ungimur delnr, in Baptismo dari Spirilum sanctum ad regene-
in pleniludinem et perfectionera regalis sacerdotii. raiionem, el ul ila dicam , renativiiateni ; sed in Con-
4° Tertullianus eonccplis terminis staluit hoc discri- firmatione dari ad perfeclioncm aiaiis christianx : in
men inler unctionem et Baptismuni, quôd unclionis Baplismo dari Spiritum sanclnm ad rcniissioneni pcc-
cffecliis est in nobis spirilaliter proficcrc, quomodb ip- calornm ; sed in Confirmaiiono dari ad forliludinem
sius Baptismi spirilalis effectus est, qubd deliclis li- et roliur. Ilanc dislinclionem explicnerunt ii , qui so-
beramur. culis retrô scqucnlibus scripserunl. EucheriusLugdw-
Opponit 7° : Effectus manuum imposilionis, de quà nensis in hondl. de Pentccosle: Spiritus sanclus, qui
Tertullianus, est per benedictionem seu oraiionem super aquas Baptismi salulifero descendit Ulapsu,in
advocare Spiritum sancluni. Atqui in baptismo advo foule pleniludinem Irihuil ad inuocenliam , in Confirma-
caïur eliam et descendit Spirilus sanctus, ex Iliero- tionc augmenlum pra-stat ad graliiim :... in Baplismo
nymo, in dialogo adv. Lucifer., cap. 5 et i. Effoc- rcqcneramur ad rilnm; posl Baplismum conftrmamur ad
tus Igilur imposilionis manuum, de quà Tertullianus, pnqnam : in Baptismo abluimur ; posl Baplismum robo-
non estdiversus ab effeclu Baptismi. ramnr, etc. Anclor cpistolu^, c\nx Melcbiadis nomino
Respondeo V Spirilus ila descendit perBaplismnm
: cirenniferlnr : In fonte pleniludinem Irihuil ad inuocen-
ut specialori adhuc modo per cpiscopalem mamiuni liam , in Couf'irnialione augmenlum prwslat ad graliani;
l'ur ad vcniam , li'ic ad pugniim : ibi mundamur ab ini- sosiomiini, liomil. 3i, posi inilinm.
q'ûitatibus, !àc virlutibus prœinunimnr. Goffiidus Viiido- Opponit 8° : Unciio et manuum iniposilio, de qui
ciheiisis, opusciilo 8 : /)i baptismale per Spiiitum Teriullianlis -, fconiitieîlter posi Bapiismnin adhibeba-
sanclum dalur remissio peccatorum^ in Cjnfirmalionà liir. Sêd Uoiiiana neque in Baptismo , neque sialim
Spiriivs sanclus invituiur ut veniat . et doiMim ipsnm ,
posl Bapllsmum adhibciur. Igiiur diversa est à Tei-
quam sanctilicavit, inliabitet , ??i»»i(ii , et defendat. Ru- luUianicà : iia DaILtuSi el anie Dallxum iilondellus
perius, lib. 5 de OperilîUsSiiinlùs sancli, c. 10 : Qui lib. de Episcop. ,
pag. 211.
teslis in Baptismo faclus est Spirilus idem fil et Ivtor pu- Respondeo diversam esse ratioiie tomporis , non
pilli , ubi per imposiiionem mniiuiim , saciique clirisma- duleni ralione specificie diplinclionis. Sieui cnim spe-
lis umtioni'in , secundam qui renatus est gratiam acce- cilîca disiinclio non seqnilur, ex eo quod olini parvuli
pit. Hugo Vicioriniis , lib. 1 de SijiMamenlis, c. 22 : In baptizai! sialirti eucharisliâ reftceremur , mine verô
baptismo datur Spirilus ad remissionemjàc ver'o ad robur. illam non sumant, nisi postquàin ad plenutn perfc-
Iiistat Keiniiiliu* iii Examine, lilulo de Coiifiiina- clumque ratioiiis nsum pervenerunl ; ila iiec ex eo
lioTiS ; Tcrtullianiis quidein negavil Spirituni sanclum quod olim nenpiiyli cohiiiienter ungerenllir et ma-
per Baplisma conferri : sed illain (ipinionem à Moii- nuuni impositiouein susciperenl , imnc verô longé
lano accepit. Nulla igitur raiio ipsius liabenda esl. poslea.
lîespondeo 1° : Non satisliqnel, quo fundamento Opponit 9° : Ipse TertuUianîliber clamât hos amims
id .Mont;inislicum esse Kemnilius voluerit. 2° Terlul- quos commémorai, ritns, Baplismi rem esse : quia e! li-
lianus iia sensii in libre de Baplismo, queni, cùni ad- ber de Baplismo inscribitur , non de alio aliquo sacra-
liuc catlioiicus esset, composuit adveisùs Quinlillam mento. Prœtcrea et auclor lum alia qtiœdam , lum liœc
unani è .Monlanistarum pseudoproplietissis. 3° Eam- ipsa, quœ recilatimus, eiet'tJfuis, non alia se, quàm qux
dem aille Terlnlliaimm npinionem amplexiis csl Ire- ad Baptismum pertinent, ennrrà^ise profilclur. i Dixi-
nxus supra citatus, lib. 4 advers. ha-rcscs Yaleniiiii « mus, > n!77ii( cap. 10, « quanliim mediocritati nosti'K
c. 7i quod quidem opus logerai Teilullianus ul ap-
: , t ticuit, de universis, quœ baptisinireligioncm slrmml.t
parat ex cap. a clseqq. libii adversîis Yaleiiiinianos, Ergo el unciio et manûs impositio ,
quœ corum de qtii-
ubi plcraque ejus verba describii iisque ad liliri lîiieni. bus (tixit, pars sunt , ad baplismnm perlincnl. lia Dal-
4° l^aindem quam Tertulliaims seule liani seeuiu^esi Ircus, el anie Dallacura Ahlonius de Dominis, lib. 5
Cornélius Papa, ul patcbii ex diccndis, qui tamcn c. S, num. 13.
MoiUanisUt non erat. Respondeo Terliillianum Inscripsisse hune librum
l'iget Dallicus. Manuum iniposilio, de quà TerUil- de Baptismo ,
quia bapiismus est argumenlmn Inijns
liaiius, advocat cl invilal Spirilnm sanclum, non bel- operis ; ila lamen , ul (qiind usu evcnire solci) nwn-
lalorem , cl prxlialoreui ,
qualem Lalini sua' clnisiua- tionein fecclii de quibusdam aliis robus à Baplismo
tioni \indicanl; sed coluiiibinuin , boc esl, ulip.se distinciis, qua; ad illuslraivdum Id qiiOd pertradabal
iiilcrprelaïur, simplicilalis et innocenii^c ,
pacem Dei non parùm conducfere ^ idelVdMuf. Âètcxlii qilod Confir-
de cœlo alTei'cnlein : si quidem naliira Spirilus saiicii maiio ad Baplisniuin ali jliO iiiodô pclliricat ; sivequia
dcclaraïur per columbam, qu* Celle caivi, animal esl conliiienier posl Baplisiinim cnnleiri solebat, sive qiiia
simpticitatis el iniiocenli;e, el preco divina; pacis : ex b.iplismi i>erfeclio dicitiir. SiC JcssC Amblancnsis, de
pra'lio spirilali, ac de cei lamine lerreno. Siinpliciias, sic cnim Magnum Seiiouvnseiu alloquilur : Prarcpisti
innoccntia, Iranquitlilas animi, el mansneliido ad ler- mihi, ut quibusdam qucùslionibus dé ôrdine Êaptismi , <i
renum quidem inepia suni ; sed bclla mi spiriiali domino et gtorioso imperulore Ubi transmissis brcviter el
opliinè conveiiiunl. Clirisius A|i<isiolos discipulosipie citb responderem. El sub lineiii : i Quôd pilidcnler jus-
sicul oves in medio /«poiKiii , mille .s, eiscpie mala t sisii, Immiliter implevi. > \n co lamen opère aliqua
quôd passuri eranl, pnedlci'ns, coiiinieiidal pr;u cac- inseruii, qua; ad Confiimaiionem el Éucliaiisilam per-
leris, ni sinlsimplicessicut coltimbœ. Math. 10, v. IC. tinent. Sic Alcuinus ad OdovinUin episcopimi miltit
Unde Teilullianus, lib. adv. Valeniin., c. 3, colligii librum, cujus argumcntum csl Urdo Baplismi : in quo
et probat columbiiiam siniplicilalem aplani esse ad lamen minnulla niisccl de Confirinalionc el Eiichari-
verilatcm aperiendaui, (id^niipie pra'dtcandam. .Ne- siià. Sic Ainalarius Foruinalus, in epistcl.'i ad Caro-
que 'ané alla virtus ad marijrium foriiler subcun- luni Magnum ,
qiue liaclenùs prodiil siib Alcuini no-
duin , vel ad pœnas submi>so ac paiienli anime feren- mine, docet imperalorein de cxreilioniis Baplismi,
das, aut ininiicis aique lorlo ibiis conle sincero neque siiel (irnrsùs de Ëucliaiislià ,
quàiiuis omninô
ignosceiidum , convenienlior videlnr, quini spirilus sileat deCoMlinuaiiouL'. quia luiicsacerdoles, non au-
simplitilalis , innocenlia;, pacis , el maiisneliidiiiis ;
tem episcopi bapiismum conferre, el baptiîalis Eu-
quemadmoiliim apiaiel exemplo C.lirisli, qui non ac- cliui'isiiam iniiiislrare siilebaiit.
Ucspoiiduo uiit'liuiiiAiii, ilo ipiA IViiiilliaiuis, praOli- exiinitiin itii pliijltulcriuni, ubiiqiuiliuni'in scilieel Dumini
caiii csBo, cl agi'ic e» opore, m aiiiiil, opriaio. Asbo- adderet. Joanins (^lirisloplii)rs(inus Ciccslrcnsis, in
rit eniui TciluUiamis illuiii tic iii not'ia spirilatiler pro- Anglii cpiscopns. haroidus ad ainium 55, n. i4 : Ad
l'icne, qtwiiiodo ii>iius Buptiinù ijiirtliillt eU'iClui cK, exiremum liuptisnii sniramenio illuniinuvil. PoHten vcrh,
iiuàii litliclit liheruimw. ubi sigillo Ituniini lanquàin perfccia, tutiique animi eju;
LU tpiasilaiii ulias olijeclioiios «liliins, olisoi-vaii de- cunlodia, obsignàsset, nonnihil de cwà et obtervulioue in
liol, r iiiiclioiioiM qiiiK Haplismi ca'ifiiioiii a csl, ab eo insliluendo sniceptd reminit. Bcllarmiuus , tractuia
ta (liv)'i'saiii esse, ipia; ad Coidiriiifllioiieiii portiiiet de Conriniialione , Mb. i , cap. 6 : /'.'ptscu/tis cum
(pioil illa agat ex opoie (ipcraiili^, i^la l'x opère (ipe- lliiptismi sacraiiienlo illnminitv I. Postea veri) sigtilo
ralo : 'i° uliaimpic uiicliiiiiciii ali(|iiaiidu dici sigiiinn DuDiiui , tanquùm perfeclA , et '«!« unimi ejiu custodiâ,
Cl sigiiaculuin, cum eo lanum diKcrihiiiiK, quùd illa sil obxiguavii. Vcnini lia^c Bellartliini versio mm csl
vi'io piaclifiim :
5" iiiulioiicin praclicam, cl iiiaiiiiiiin Eusebii texitis verbo ad vcrbum ila reddi potesl :
iiiipokiliiinoiii, ipiaiiivis aJ CDiilinnalioiiciii pii linoaiil, Senior vevo sibi trnditnm adolrsienlem in duinum snam
iiiliiloiuiiiiis cas à l'aliilius ali(piaiido lediici ad Ba- suscipiens, emitriml, complexns est, fovit ,
postrem'o il-
plisiimin, sivn qiiôd LOiilinciiier piist baplisniuni adlii- luminovit (id csi, baptizaVil) ; pott hœc remisit nimiam
bei-ciiliir, sivc qiiùd siiit IJaplisini pciieclio. illnm curiim et cusioditim ,
quippe (fui perfectnm ipsi
Clcmens, Alcxandrliiîcecclesia' prcsbylcr, magistcr cnlum Domini. A quà versione Dali. eus minime dis-
Origenis, cl Paiiia^rd discipiiliis, qui pi)sl ejus iimilcia sentil, lib. 2, c. 1 : l'resbyter verb , inquil, adnlescen-
Alexaiidria; ccclcsiasiioam scliolaiii leimii, fiiiiipie ca- tem sibi tradilunl donmm suam recipiens, educavil, cou-
calla! ejus filii temporilms lloniil , insigiiia v(diiiiiiiia anipliori cUrà et vbservalione remisit. qniisi qui perfectam
sei'ipsil, quorum nounulla vecenset llieronyiiius iii ea- ipsi custodinm addidisset , sive ndliibuisset, Domini scili-
lalogo. Oua'dam ex liis supcrsuiU, iu qnilius milla cct sigillum. Gra^cos verô per signaciiluin Domini et
fcrii uiciitio lit de Sacranieiitis. Ex lis verô, quie pe- perfectam saiiciimnni;c baptisnialis cuslodiam intelli
rieruiil, relbriur ab Kuscbio, bb. 5 llistoi., cap. 20, gère siditiis Coufirmaiioiieui , apparet ex encyclicâ
liiljusce juvenis, qucm Joauues apostoilis cuidam cpi- ad patriarcbalessedes orieiilis, ubi I.aiinos Confirma-
scopo ab iirbe Epbesinà non longé dissito couinicn- tiojiis ailininislralioncm presbyteris denegantes ita
davil. lllc verô ab episcdpo lidci elemcnla cdoclus ref liit : Bnptiznl sacerdos bnptiziitus perficiens, quu-
baplizalus, et sigillo Ooiiiiui ob^iglla^us, rccessit, la- inodb auferes à sacerdote cuslodiam et sigillum illius pu-
ironuuique dus effeclus est. Vcrba suiit Clcincnlis apud rilalis , cujus ipse est nuctor?
Qua; Rufliuus sic vertil : 7'um t'crb presbyler in domunl Pertinacis undccimo, Cbrisii verô 205, Alexnndriœ,
suam (idoleicentetïx suscepil commciidutum , et cum om- dispersa ecclesià , catecheseon opus aggressus est , vixil
Baptiiiiii gratiam Iradit : post liœc jam vetut confidens ivtalis suœ anmim, qui fuit cpiith* tioslra- a.'iG.
gratiœ quà commuuitvs piiulb indulgenliiis ju Ex eo duo loca profcruulur à Bcllarmino. Primus
,
ftierat ,
veiiem liabere cœpil. Rnllinns igiliir lîusebiiMU de solo babetur bomil. 8 iu Levil. ,
imipc liucm : Oleum quo
Baplismo interprelalur : sed UulTiui vorsio parùm ac- lux vera et scienliœ ignis accenditur ,
per mnnus sacer-
curala milii videlur. Ruffino consentit Petrus Aurelius, dotis capiti ejus imponitur. El fine • Donum autem
et Aurelio Hcnricus Valesius ad hune locum, queni lia graiiœ Spirilùs pèr olei imaginent designniur, ut non so-
verlil : l'resbylei- verb adoU'scenlem , sibi Irnditum in litm purgalionem cunsequi possit, qui convertitur à pec-
domum sunm suscipiens educavit, fovil, nique continiiit : cato , sed et Spiritu sancto repleri. Sed ingénue faten-
tundemque Sacramenlum Baptismi eidem tvadidil. Deinde dum est Origeiiem lue minime loqui de unclione
aacerdos de pristinà ciirà alque cusiodià pavlalim renti- Confirniationis : neque de purgalione baplismali , aut
sit, quippe cum perfeclinsimo atslodc apposito , Ckristi plciiiludine Spirilûs sancti, quaiu rccciiS baplizati per
Aliter sentiunt, Wolpliangus Musculiis, quia ita sed de pnrgatinne ponilcntia! cl ],lcnitiidi!ie Spirilûs
verlit : Senior verb acceptum adokscenlem sibi iradi- li sancti, quam post peccala lacrymis purgata, e» débita
599 TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS I. 600
exomologesiexpiata,conscf]ui [lossumiis.AlluditOrige- i
rierunt omnes praeterduas, quœ exslantinter Cypriani
lies ad ritum Mosaicum, quo olei reliquias imponebal epistdlas, et prœler insignia quœdam fragmenta epi-
saceidos de manu suâ super capul Icprosi, qui piirili' stolœ ad Fabium Antiocliensis ecclesisc praîsulem, in
cabalur, Levilici li, v. 17 el 29. quà Novati ingenium ejusque mores depingebat. Ex
Seciindiis loais habeiur homil. 9 , sequenti longé ils Iragmentis, quœ apud Eiisebium loco cilato legi
po=l médium : Oinnes enim quicumque. unguenlo sacri possunt, referam, qua; .ad nostruniinstilutuni atlineut.
cliiisiinitis delibuti sunt , sacerdoles cffecli sunl , sicut Causant, inquit, alque initium credendi (Novato) prœ-
Pelrus ad omnem dicit Ecclesiam : t Vos autem gerius buil Satanas in ipsum ingressus, atque in ipso aliquan-
1 electum, et regale sacerdotium, gens siincta.t diii commoralus. Ciimque abexorcistis foverelur, in mor-
Kespondet Dallœus , et post ipsum iionnulli etiam bnm gravissimum collapsus, diimjam jamque nioriturus
cal'iiolici, locum istum exponi posse de unctione ver- credilur, in ipso, in quo jacehnt, leclulo perfusus, Ba-
licali, quac signimi est speculalivum sacerdotii Chri- piismum suscepit ; si lumen Itujuscemodi liomu Bapii-
stian!, quo fidèles quilibei in bapiisnio donantur. Sed smum suscepisse dicendus est. Sed neque hostquàm
quid inipedil, quo niirms bic textus de unctione l'ron- liberalus est à morbo, rcliqua percepit, quœ jn.vta eccle-
tali iulelligalur? maxime cùni nullamentio uncllonis siaslicam rcgulam pcràpi debent : neque ab episcopo
verticalis in baptismale flat apud auctores Origeni consignatus Hoc autem signaculo minime perceplo,
est.
siippares. Rigaltius qiiidem in notis ad eplst. 59 Cy- quo tandem modo Spiriliim sanctum poluit accipere?
priani contcndit ,
quôd Cypriani tempore unica essct Habes bic 1° signaculum à Baptisnio diversum ;
2° si-
unclio, eujus admiiiistralio pro variorum episcoporum gnaculum quod à Baplismi caîremoniis Bapiismum
jngcnio variabat, quibusdam in capitc, aliis in fronle subsequcntibus distiugui apparet bisce verbis : Sed
ungciitibus : Dcinde rerb , inquit ,
posleriori seculo in- neque postquàm liberalus est à morbo, rcliqua percep'il
vectœ sunt plures tineliones , el dislingiii cœpit ea , quœ (id est, caeremouias Bapiismum subséquentes), i/ikb
in fronte fiebat , ab illà quant in verlice fieii placuit. juxta ecclesiasticam rcgulam percipi debent : neque ab
Jlœc pcrmissa presbyteris ; alia episcopis rcservata, per- episcopo consignatus est, etc. ;
5" signaculum, quod ab
ficienlibus cl consummanlibus inchoala nujsleria. Scd episcopo solo imprimi potest :
4° signaculum, quod
quamcunique, sive iiostram, sive Rigaltii opinionem vira habei conferendi Spiritum sanctum, et sine quo
secutus fueris, certum est, lutate Origcnis et Cypriani, non conferlur Spiritus sanclus.
unicam fuisse unctionem, quae quidera ab episcopis, Interpretaiioni nostrx favcl Rnffinus, qui Eusebium
non autan ab aliis conferretur : qucniadmodùm ob- ita vertit, seu potiùs contraint : Addit eliam hoc, quod
servât Hugo Yictoriiuis, lib. 2 de Sacranientis , parte Novatus jatens in lecto, pro nccessilale pi'r[usus sit :
liabetur lib. 1 de Princip.,c. 5, sub initium : In Acli- summatus sit, unde nec Spiritum sanctum umiuùm po-
bus Aposloloium, inquit, pcrimpositioneni, maituum apo- tueril promereri.
itoticaruni Spiritus sanclus dabulur in Baplismo : ita Objicit iVntonius de Dominis, lib. 5, c. 5, et Dal-
vertit Rufflnus, quanquàm alii vertant, post Dapti- la;us, lib. 2, c. 7, 1° obsignalionom, de quà Cornélius
smum, ut apparet ex Josepho Vicecomitc, lib. 5, de referendam esse ad Baplismi caîrcmonias.
Ritibus Baptisnii, c. 30. C:Bterùm lix'C verba, in Ra- Respondelur id falsum esse ex ipso contcxlu.
plismo, D.ill.co niliil prorsùs fa vent, quasi Origenes 1° Quia Cornélius ibi dislinguit ritus Baptisnii, cl
vuluci'it banc maiiuum inipositioneni apostolicam esse cpiscopalem obsignationem, lanquàm duo disparata :
lum quia ox iisdem Aclibus apparet Pelrum et Joan- régulant percipi debent : neque ab cpiuopo consigna-
nem ils duiitnxat Samaritanis manuin iniposuissc, qui tus est, etc. 2° Quia Cornélius ipsevirlutem confeicmli
integrum à l'bilippo Baptismuni susLejierant : tuni Spii'ilum sanctum obsignalioni (iui(J<'ni episcopall Iri-
quia Primasius, aliique nunnulli iisdem' verbisutunlur buil, non autem ca'remoniis Bajjtismi. 3° Quia cinn
qui lamen Confirmatiunis Sacramcntum à Baplismo Baplismi cxTemoniic non sint digniores, neque per-
distiiiguuiit : quà de re infra. fecliores ipso Baptisnio, non postulant minislrum, qui
Quarlus quoque babctur in cap. G epist. ad Rom., majoris sil dignitalis. Sed Cornelii a:tale sim|ilcx sa
cunditm lijpum ecclesiœ traditum omnes baplizati sumus Bapiismum : igitur et omnes Baptisnii carcnKiiiias.
in aquis islis visibitibus, el in chrismale visibili : quo Atqui obsignatio, de quà Cornélius, minislrari non
loeo, baptizari accipitur pro ministratione toiius olficii poterat nisi ab episcopo. 4" Cœremoniai Baplismi
ut luqnitur Aleuinus ,
quod utrumque Baplismi et niajorem virtulcm non habcnl quàm ipse Baptismus.
Coiifirmationis sacramentuni, el utriusque eœremonias At(|ui ex Coinelio Baptismus non liabet viiu confe-
complecicbalur. rendi Spiritum sanctum ; contra signaculum banc
§ 2. Conictius Papa. virtulcm habet : inio lisec virtus soli signaculo con-
Cornélius ,
qui Rcimanus pontil'ex creatus est vciiit. Ergo, etc.
anno 254, plures epistoias scripsit, de quibus Eusebius Instant : Cornélius observationem liujusce obsigna-
lib. 6 Histor. eccles., et llieronymus in Catalogo. Pe- tionis episcopalis, non ad Christi mandatum, au»
COI QU.isr. 1. c.w. II. iKir.iKiN \ AICTOIICM SIXII.IS I. 11. C02
EvaiiKi'lii iiriOccpUmi , ;mt aposldloniiii ti:ulilioiieiii, |. iieqiie ali(piid eerli tniligi polosl ex fragmcnli» ab
U<'S|iiiii(li'u i" lu'Kaiuluaiilecedeiis.l'.onljai iiiiii riiiiii tioiic Nuvaliani; non qiiod in cjus Baptisniu cxremff-
e\ ipsis ('.Dt-Mclii vcihU ap|iarel : Si-d m'i/u,', /)05((/iihhi nia; oini-^sa- fuissent , aut pru'lcrniissa Onlirmalio
Uhfiiiliis vsl il iiwit'o, rt'lnim iurcfpil iiiiœ jiutu nclc- sed (piiid ( liniciis essct, lioc esl, in eiibili , tiigi'iit
ikstkmit reijuhm fienipi (UbenI : luque iib .piaco/io niorlis perieiiio, bapti/.atus fuisset; et re^ubs eceli
eonsifiualiis est. Sigtiafiiliiiii iyiliu- cpisconalc Coriic- siastieis non licerel elinieuin in elerum assumi. Sc< i
liiis (listiiigiiit ab iis iiiibu>, nuos régula ccelesiaslica regulis iisdcni ecelcsiaslicis non liccbat quemipiani
pi'icipi jiik'bat.
ex iis, ipii euiinriiiali iioii esseni, ordinari. (a'iin igitni'
Uespuiiileo ?." relor(|ucnilo : Ecclcsia recens bapli Itomanus Fabiano non objiceriïit
elcriis poiuiliisipie
ZAlos canoiie siio ad Eiieliarislix' perceplionem olim quod Novatianus non csset conliinialus, sed objccc-
rint duntaxat ciuod ille clinicus csscl liinc manifesté
ailsiriiigobal. Idco uo putabal r.ticliaribliam esse c;crc- ;
saerainenla inslitui, ul aliiid eoiiiiii iisiiiii pr:i'ci|ii. Objiciiinl 5° : Ex ipso textu apparel (".onifcliiun iii-
Sacrainenta instituta suiil ;\Christo; sed corum usus mio parlium studio egisse , in nuiltls decipi , neqnc
ab Kcclesii pru'cipi polest : siciit roipsh cannnc aiiti- salis attendisse ad lixc (|u;e dixit. Valorem enim Ba-
reeoiis liapUzalis Condriiiatio ptismi Novaliano tollati in dnbiuni revocal queni
qm) pra'copliiiii oral, lit ,
inodiim px càdcm Coniclii epislolà apparel coiilulisset : lore Baplisnii Novaliano conccssi , non oriri ex nimio
verô, si illam pro Sacramcnlo babuisset. Quis enim parlium studio, sed proficisci ex eo quod clinici in
pontitcx fidelem minime confirmalum ad sacerdoiiuin Baptismale non inimergcrenlur, sed x\\ià pcrfunde-
proiiioveret? reiitur, quam | erfusionem sufficcre nnndùr.i consla-
Uespondeo epistolx Cornelii ad Fabium ab Eusebio bat. Sed cl alii à Cmnclio eaindcin difiicuUatcm pa-
dcseribi fragnienla scplcin, in quorum quiiito iria liebantur, ul apparet ex epislolà "G Cypiiani ad
Prinuim est, qiiod Fabiano Nova- Magnum QiKi'sii'isfi quid mihi de illis videalur, qui in
qiiirdam refcruiilur. :
lianum ordinarc cupienli, universus clcrus, inuUiqiie ex infinnitate el languore gratiam Dei consequunlur : an
populo rcfragiircnluv, co qnbd non Ikeret quemquam ex habendi sinl legilimi chrisliani, eo qiiud uquà saluturi non
iis, qui vi nwrbi in Icclulo pcrfusi fuissent , in ctcrum loti sint, sed pcrfusi.
assnmi : quam quidem probibilioncm dcinde Paires Respoiuleo 2" diveisa fuisse Patrum sensa circa per-
concilii Neocicsariensis, can. 12, exprcssenint liis ver- ceplionem Spirilùs sancti, aliis concedenlibiis illum in
bis : Si quis in œgriludine constitulus, fueril baptizatiis, Baptismo percipi ad cbristianam infanliam , et in
sludiuni et fides prohabiiis fuerit , ma ruritas hominmn absolulè neganlibus ilhini in Baptismo percipi. lia do-
eogitt. 2" Quôd Fabianus postidâril ab Us , ut hune so- cuit anle Cornelium Tertullianus, et aille Tertullia-
laiilale. Utiùm aulcm Fabianus omissas Baptismi CœciliusCyprianus, primiim rbeior, deinde scnator
ril, nibil quidquam assorilur aut ncgalur in fragmenlis esl, jam seiicx, ejiis urbis episcopiis ad anmim 2')0,
ab Etiscl)i() dcscriptis. Forte Novatianus, qui, posil- subiit martyrium sub Valeriano aiino 2GI. Mtilta ex- ,
qiiàni à niorbo liberalus est, Confirmationom neglexc- slant cjus opéra, ex qnilius pliira loca pro confiniia-
lal cain deinde suscepit; vel si eam non suscepit lionis sacramcnlo dcduci possiint. In cilaiidis Cy-
,
Fabianus forte id minime novit ; vel si novit, dubium priani epi;tolis, ular ediiione Rigaliii.
mibi non est, quin eura anlo ordinalionem consigna- Primus locns babclur in cpistolii synodieâ, qux
verit. inter Cypriana'as ordinc 70 est, et quam Cyprianiis,
Instant. Si Fabianus Baptismi cscrenionias supple- Liberalis, Caldonius, Junius, aliique antistites Car-
vissct in Novaliano, eique Confirinationem contulisset, Ibaginc convocati , anno 253 scripscruiit ad Janua-
anlcqiiàni ipsum ordinarel, facile sedàsset invidiam rium, Saturninum cl alios sexdeeim episcopos
,
cleri populique ,
qui segrè fcrebat Novatianum ordi- Numidas, à qnibus consulti (uerant, de iis, qui apud
nari. Falsum consequens. Ergo et antecedciis. hœrelicos et schismaticos baptizari videntur, an ad F.c-
nospondelur. Utn'im Fabi:iiiMs clcri popiili(pie Ro- clesitim caiholieam, qnœ una esl, biiprnmi dcbeant.
piaui invidiam sedaverit, necne, omnino iiicerlumesl: Baplismuni vero nullum ab luerelicis aut schisma-
095 TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS I
Mcis conferri probant variis argumentorum generibiis, altare liabuit, nec ecclesiam. Unde nec unctio spirj-
quoriim primum petitur à niaierià Biiplismi : Oporict talis apud hœreiicos potest esse ,
quando constet oleum
enim, inqiiiunt, mttndari et sanctilicari aquam priiis à sunclificnri, et Eucharistiam fieri apud '"os onminb non
tacerdole , ut possit Baptismo suo peccata liomims ,
qui posse. Scire aulem elmemihissedebemus, scriptum esse:
paptizalur, abluere... Quomod'o aulem mundare et sun- I Oleum péccatoris nonimgal cnpui nieum : » Qnodunte
ctipcare aquam potest, qui ipse immundus est, el apud in psalmis prœmonuit Spirilus sanctus, ne quts exor-
quem Spirilus sanctus non est? Seciilidiiin dpsiimiliir hiians, et à via tcritalis éxerrahs, apud hœreiicos el
ex Baptisrai effectu ,
qui peccata reiniltit : Sed pec- Chrisli adversariûs ungcrelur. Sed el baplizato quant
calorum remissio iwnnisi in Ecclesià rialur ; cujus veri- precem facere potest sacerdos, sacrilegus et peccalorl
tatis leslis est ipsa inlerrogalio ,
quœ fit in Baptismo. Citm scripium sit : t Dens peccalorem nun audit : sed
Katn ciim dicimus : credis in vitam œternam, et remis- « qui eum coluerit, el voluntaletn ejus fecerit, illum au-
sionem peccalorum per sanctàni Ecclesiam? Intelligimus « dit. > Quis aulem potest dare, quod ipse iion habeal?
remissionem peccalorum nonnisi in Ecclesià dari:apnd anl quomodo potest spirilalia agre, qui ipse amiseril
hœreiicos aulem, ubi Ecclesià non est, non passe peccata Spirilum sancium ? Et idcircb baptizandus est et inno-
diriiitti. Tertiura rêpetitur ex Colinexione ( aliqiii vo- vandus qui ad Ecclesiam rudis venit.... Neque enim po-
lunt ilhid ar^umenlum sicul et ea ,
quaî seqiientur ,
test pnrs illic inanis esse, el pars prœvalere. Si bapti-
esse à siinililudine) Baptismi ciini confirnialinne ,
iare poluil, poluil el. Spirilum sancium dure : ti autem
qiiam hâc œlate post Bapiisnuim indesincnler adnii- Spirilum sancium dare non potest, quia foris constitulut
qui baplizatns sit... unde nec unctio spiritatis apud ha- test.
relicos potest esse : lum quia oleum illud unde baptizati En nnctionem 1° qiia; confertnr ei, qui baptizatns
vngunliir , in attati sanclificalur ; hœretici vcrb nec sit, iioc est, qui plénum et inlegrum Baptisnia susce-
nltare, nec ecclesiam habenl : tum quia scriptum est : perit ;
2° quam necesse est bapiizatu conferri , ut
Oleum peccatoris non tingat cnpui mcum. Quarlum col- acceptô clirismate. esse unctus Dei, el liabere in se
ligitur ex connexione Bapiismi ciim Eucliaristiâ quse gfaliam Chrisli possit ;
3° qua; sit ex oleo jam priùs
,
tune teiiiporis Baptisnnini proxiinè seipiebatiir. Purrb in allari, hoc est, inter missarum solemnia sanctifl-
clesiam. Constat igitur oleum snnctifiiari et Eucliatislinm En etiam preccs , quae super nenphylos ab episco-
péri apud iltos omninb non possc. Quiiilum accipitur pis per manuum inipositionem fieri solebant, ut Spi-
ex connoxione prcciim, qii.ie siipcr iieopliyiuni per rilus Sanctus advocarelui', siquidem Sacranientorum
manuum inipositionem fieri solebant, ni Spiritus san- formx sont qu;cdam preccs mystica; niinistrorum
ctus advocaretur. Baplizato vcrb ,
qnam precem facere ore pfoIat;p, qu;B gratiara impétrant, ut à Deo ritibus
poteit sacerdos sacrilegus et pcccaior? Ciim scfiplum satris promissam.
sit : Dcns pcccnlorem non audit. Uixi h;T!C tria poslrenia En denique ritiim saci'nm quo Spiritus sanctus ,
ratiocinia pcti à connexione Baptismi cnm unriione confcrtur, et quem apud haTeiico? nnllnm esse ora-
manuum impositione ,
precibus et Eucliarisiià; cnm nes episcopi Africani consentiebanl, quamvis inier se
tamen alii velint ea peti à similitudine, quasi episcopi de Baptismi valore dissentirent.
Carlhaginenscs sic argumentenlur : Apud qnos ncqiie Cliemnilius in examine agnoscit ex hoc loco aperlè
valet unctio, neqne manîls imposiiio con(irmatoiia seqni Cypriannm exisiiniAsse liaplismum delere pecca-
unctio, neque, etc. Suo quisque sensu abundet. enorem à Teriulliano magistro suo accepisse. Quasi
His (juinciue rationibus pnumissis tacilam dihiunt verô Tcrlulliaiiiis riluni illum, cujus ipse meminil ve-
objectionem quoruindam aniislitum, tum Afiicaun- lul ubiipie recepti , et (piem ipse Cliristo acceptum
rutn tum àlioruni, qui à Cypriano dissidentes, un-
, refertonmium primus excogilàrit; Cyprianus aulem
clionem quidem manuumque inipositionem conlir-
, riium, quem œlate suà constat non solùm ab orlho-
nialoi'iam apud bKielicosnullam esse falebantnr, quia doxis, si'd etiam ab lielcrodoxis observari solitum, so-
daie non possniit Spiriluni sancium, sed eoiuni ba- Uis ipse adminisiraveril.
plisma validnni esse alfirmabaKl. Qnam dislinctionem Anloniiis vero de Doininis, bb. 5, c. 5, et Dallanis,
Neque enim potest pars illic inanis esse, etc. dilni lacilè possunt.
Hispianot;itis, f.icilc inielligcs lexlnm, de qnoqux- Dicunl igitur, 1° non de unriione vcl manùs impo-
ritur, queu' integruni desciiljemus. Vngi quoque ne- silione confirmalorià, sed de Baplismo solo errasse,
cjsse est eum qui bapiizalus sit, ut accepto cinismate vel eum Stephano Romano episcopo litigàsse dicilup
id est, unctione , esse unctus Dei , et hahere in se gra- Cyprianus. Ergo quag hic urget unciionem et manùs
tiam Chrisli possit. Porr'o autem Eucliarislia, el unde iniposiiioiiem, cas fuisse necesse est Baptismi appen-
baplizali migunlur oleum in alluri sinclificalur. San dices, à quarum adniinislratione ad ipsum Uaplisiuum
flificare autem non voluH olei crcnturam çui née il i'ro suà setitenlià argumeiilalur.
60S QU/EST. I. CM'. 11. DOCTIUNA Al'CTOIlUM SECtLl III. COG
Kcs|ionileo 1° i'ctori|uciulo non de Eticliiuistià , < nom, quse fit ab liarelicis , incfficacetn cssc probat,
,
siul (11- n,«|>lisiii(i stilo cnàssf, vcl ciiin Slcpliaiii) lUi- indcquc concliidit Baplisiniim liaTclicornni esse inef-
liiaiio liligàsst' iliiiliir ('.yiiii:uiii>. Kigo <iu;ini liic iir- lirat'i'iii ; sed al) iiivaliditale niiiiis sacranieiiti , non
gel Kiieluiiistiain , eau» fuisssc noccssi! isl H:i|HiMiii liccl ciilligiTe liivallditali'iii allcriiis : laicus cnim in-
fiijus îKliniiiislialioiie ad ipsuin I5u- validii (MUisccrat , et validé bapli/.at. Ikec igitur Un-
a|>|M>n(lieoni , î>
Ui'spdiidfo 'i°i-pi>l»laiii, (K'ipiA iniiic:i;;itiir, syiio- Itespoiideo I" retnrqucndo circa Eucliaristiam de ,
ditaiii cssi- priini lomilii Caitliagiiu-iisis sub Cypiiaiio (juà ibidem Cyprianus. 2" Aliud est ratiocliiationcni
coacti in causa llaplisiiii lum'liconiiii ; adcoqno pi'.c- alicpi.im non redé coiiclnderu ; aliud auctoreni ali-
ccssissn l'jiHdi'in Cypriaiii , alioiiiiiKiiii! AliicaïKiiiiiii (piciii non ita ratiueinatum esse. Non agitur, utriiin
Cinii Slopliano dissidiiiin , quuil Odiitigil pos( syiiodi- légitima fuerit laliocinalio Cypriaiii; qua;ritur utrùm
cam ((iiicilii II C^arlliaf^ini'iisis t'pihltilaiii ad l'iiindeni illi; (.sive liené, sive malé), ila lalioeiiiatus fuerit. C;c-
Sieplianiini, t|iia' iiiliT (lypriankas c'\slal, n. 7*2. teiùm Cypriani ratiocinationcni legitimam fuisse ap-
tiespohdeo 5° negando antecedons. Ti'os si(|uideni parebit ex diceiidis infra, ubi de quiiilo texlu. Argu-
oraiil timc opinionos. Cyprianus nliique pliiriiiii cuin niontabatur enim à simili , et ex concessis Africano-
ipso lii";;;» liant valoreapud li.iMelii'ds Bapli^niuiii , uii- rimi sibi advcrsantinm.
clioiieni, uianiuinKiun imiiosiliononi qiià Spiritiis san- Urgel Oaltens , et viin facil in partieulis quoque et
clus advocarenir, ut Kucliarisiiani ;
pliires verô an- sed et, qiiibus Cyprianus utitur. Ipsa, iinpiit, Cypria-
tisUlBs sive Africani, sive alii, qui volebant lionrelicos, nea séries ostendil ibi unctioneni et iiianûs iniposilio-
qui âd ecclesiam rodeunl, recipi per nianuuin iinpo- nem ad lîaptismum pertinuisse.;Posiquàni enim ab ipsâ
siliiMloin ,
qui Spiiilus saiiclus advnialur, concede- lolioiie, (pKc! in lîaplismi admiiiistratione fuit, "M. qui
banl quidoni iiaiK' iiiamiuiu iinposiliouL'iii, ol luiclia- pnipriè Sacramentum ciinstat, et ab irler.-ogatione de
risllain apud lutnlicos inilani esse, sed validuui esse (ide argumcnlatus est , ila urogredilur : Ungi qmque
baplisma conlendebanl. Sleplianus auloni ab iliis necesse est eum ,
qui baptizatus sit , id est , lotus : '"bi
ulrisqlie dissenliens , asserebat iis, qui de luxTesi ad particula quoque unctioneni cum îotione, vebit par(e;n
Ecdesiani veniunt, adbibeiidani esse dinilaxat nia- vel appendiccm ejusdcni iiaptis'ua'is mlnisterii, con-
nuuni inipo-iliouem reconciliatciriain. Si <juis à qnâ- neclit : quasi dicat : liapiismum ,
qui ab bt^reiicis da-
cumiiue luvresi venerit ad nos, iiiltil innovclur, iiisiquod lur, nihil valere, non solùm lotie , sed et unctio ipsa,
litiditum est, tit mamis ilU imponatitr in pœnitenliam, qu;e ecclcsiaslico ritu lolionem excipit, clarè demou'
ex epist. 74 Cypriaiii ad Ponipeiuin, iiiilio. Ila;c dicta sirat. liidcm mox de manùs impositioiie : Sed tt bapti-
sinl ex opiiiioue coinmiini ; nec cnim me latci non- zulo, inquit, ijuam preceni, etc.
nuilûs esse ,
qui conlendanl prœfala Slepbaui veilia Ilespondeo 1° relorquondo circa Eucliaristiam, de
mulata fuisse, et iegenduni exisliinent , Ht manns illi
(lii.'i Cyprianus, ibidem. 2° llx> du:B particula; ibi non
imponutiir in , vel nd Spiritum snnctum ; quâ de lO comicctunt unctioneni et impositioncm nianuum cum
infra , ubi de Validitaie Conlirmationis ab haireiicis Iotione, quasi partent, vel appendiccm ejus, sed ratio-
adiiiiiiislraLc. nes, qua; scquuntur, cum prœccdentibus connectuut
Respohdeo i° : Esto antecedens , nego consequen- ad eamdem proposilionem stabiliendain.
liani. Noquc cnim Cyprianus ai-gumentatur quasi à i
ti , vel à simili, vel potiîis ab ulroquè : quasi sic dis- lud quoque non excludit quemadmodijm aquam non :
se est ei manum impuni et Enchaiisiiam adminisifaii; mcaiinit; quamvis calix Doniini non sitviiium sohini,
Iiaec enim tria saciamenta connexa sunt. Sed ha;- neque aqua sola, sed viuum aquâ permixtmn , ita la-
relici nec ungerc possunt , nec manum iinpoiicre meii ut vinum aqua; prœdominetur et substantia vini
nec Eucliai^istiam conftcere. Ergo nec validé ba- intégra permaneat. Sicut igitur tbeologi in materiâ ca-
piizare. licis, potiùs vini quant aqusc ineiitionem faciunt, quia
Africanis autein episcopis ,
qui à Cypriano dissen- vinuinaquœ pracdominatur; ita Cyprianus potiùs olei
ticbaiit , respondenlibus , bœreticos ungi quidcm non quàm balsami meminit, quia in materiâ Confirmalio-
posse, neque manum iniponere , quia non possunt nis oleuiii prœcipuum locum obtinet. 2° lla;c objeclio
dare Spiritum sanctuni : posse tamen bapiizarc; ur- illos non uigel, quibus mixtio balsami non est de nc-
gcl eos Cyprianus argnmenlo à simili : Si baptiznre cessitate Sacramenti. Verbe dieam, lïa;c objcctio per-
potuil hœreUcus, poluit et Spirilum saticlitni dure : si tinet ad Coiifirmalionis matcriam, de quà infra.
aiUeni Spiritum sancinm dare non polesl, quia foris con- Objicil3° : Cyprianus ait baplizatuni oleo ungendum, •
stitutus, cum Spiritu sanclo non est; nec baplizare ve- tit unctiis Dei esse possit, id est, lit regii sacerdoiii par-
tiUntem potest. Aliis eiiamargumenliscos alibi rcfellit, ticeps in Cbristo fieri possit, qui quidem cffeetus ad
qux referemiis infra. Baptisnium pertinet.
At, inquit Anionius de Dominis, Cyprianus unctio- Uespoiideo 1" eodeni argumenlandi génère probarj
60*1 TP.ACTATUS DE CONFIUMATIONE. PAUS I. C08
posse EucIiarisliamesseBapiismiappendicem. Quem- TJ" simira legiiimum el ccdesiasticum , adeôque integrum
adinodiim cnim Baptismus suscipientes efUcil regii el perfectum, à Philippe acceperanl, aliquid déesse,.
sacerdolii participes ; ila suscipientes efficit membra Baptismo quidem niliil deerat , Saniaritanis tamen de-
Christ! , dai eis vitam œternara , eosque Clirislo in- erat SpiriUis sanctus, qui nondinn eis concessus fue-
duit : qui tamen iidem effectus Eucliai'isli:ï neopliytis rat. 5° Cyprianus non ait Baptismum, sed eos,
administrât» aliquando tribuuntur. Unde Jesse, Am- qui baptizati sunt, signaculo dominico consummari.
bianensis cpiscopus, Iractatu deBaptismo : Novissimè, 4° Conlirmatio dicilur Bapiismi consummatio seu com-
inquit, corpore et sanguine Domini confirmalur infans, plementum ,
quia clirisliancs perflcit et corroborât,
ut cjus possil esse membrum, qui pro eo passus est, el re- quos Baptismus fecit infantes.
iurrexit. Item Tlieodnlplius, Aurelianensis episcopus, Objicit 2° Dalla;us, per prxposilos ecclesià; tani
lib. de Ordine Bapiismi , c. 18 : Propter liane viiam ca- presbytères, quàm cpiscopos inlelligi posse, qui ulri-
pessendam, et baptizamiir, et carne ejus pascimur. Et que sed suo singuli loco atque ordine ecclesià; prœe-
Amalarius , in epislolà ad Carolum Magnum : Confir- ranl, ejusque prxposiii erant. Celerinus quidem pre-
malur poslea corpore et sanguine Domini, ut sciai per sbytères , prïposilorum nomine apertè intclligit
slrarenlur , considerabantur tanquàm caus;T; iinius quo loco scribit epist. 10 : Inslructi à prœposilis fa-
ejusdemque effectus lolalis. 2° Si Chrisliani unguntur cianl oninia cum Dei timoré. Et alibi ileni ad Pompo-
sacerdotes ad sacrilicium, unguntur otiam milites ad ninm, dùm pra?positos plcbi opponit : Et prœposilis, in-
pugnam. Quid igilur répugnât quominùs bxc verba
,
quit, cl plebi cluboranduni est : Et in libre de Lapsis,
Cypriani, vtunctus Dei esse possil, hoc sensu intelli- cùm inter superioris temporis peccata rccenset, prœ-
ganlur, ut unctus ad pugnam miles Dei esse possil. 5° positos superbo tumore contcm}iere.
Esto, de rcgio Cbristi sncordotio intelligantur ; nonne Re-pondco. 1° Uxc diflicultas respicit conlrovcr-
in Confirmaiionc regalis sacerdolii plenitudinem con- siam de ininistro Coniirmati(uiis, non autcni ejus na-
sequimur? recole, quic supra dicia sunt, pag. 100. turam. 2° lia;c ebjeclio nulia est in eà opinione, qu»
Secundus Cypriani locus habelur in epist. 7" ad Ju- prxter ordinarium niinistrum , qui est episcopus
baianum, ante médium : Qui in Saninrià credideranl agnoscit simplicem sacerdetem esse niinistrum exlra-
(ide verii credideranl, et inliis in Ecclesià, quœ una est cl ordinarium. 5° Non agitur b'ic de sensu Celerini coii-
cui soli grutiam Bapiismi dare el peccata solvere permis- fessoris, vel cleri Romani , scd de sensu Cypriani,
sum est, à Pliilippo diucono, quem iidem aposloli mise- qui neque in libre de lapsis per liane vocem, pra?po-
rant, baptizali erant. El idcirc'o, quia legiiimum et eccle- situs, intelligit sacerdotes, sed episcopos duiitaxat,
siaslicum Baplismunt conseculi fueranl , baplizari cos neque in epislolà 02 ad Peniponium; siquidem ad
ullra non oporlebal : scd lanlummod'o, qufid décrut, id episcopos, non aulem ad sacerdotes perlinebal delin-
à Pelro el Joanne faclum est, ul oratione pro eis habita quenles subjicere pœnilenli;c publicsc : sed hic agitur
el manu imposità invocarctur el infunderelur super eos de subjicicndis, vcl non subjiciendis pœnitenti.T; pu-
Spifilus sanctus : quod nunc quoque apud nos gerilur, ut blica; virginibus, qua; dclecuc fueranl in eodem loco
qui in Ecclesià baplizantur, prœposilis Ecclesiœ offc- marisisse cinn masculis. In epislolà vero 10 Cypriani
rantur, el pcr nostram oralionem ac manûs imposilio- ad martyres cl confessores, babetur quidem : Sed prœ-
nein Spiritum sanclum consequantur, et signaculo Do- posilorum est prœceptum lenere, el vel properantes
minico consummenlur . Verba h:icc pcrspicua sunt , et vcl ignorantes instruerc , ne qui ovium paslores esse de-
omninô faciunl ad noslrum instilutum. bcnt, lanii fiant : eu enim concedcre, quœ in pcriiicicm ver-
OI)jicit Antonius de Dominis, lib. 5, c. 5, n. 14, et tant, dccipere fs(. Ycrimi lucc verba, qw.v. juxla Dalhuuni
post ipsuni Dallitus, bb. 2, cap. 8, ex ipso lextu appa- referri dcbenl ad sacerdotes et diuconos ad carcerem
rcre banc manuum imposilioncm esse parteni Bapti- commeantes ulmartijrum veniani pro lapsis petciilium
smi cocremonialem et poslremam ritum, quo Bapli-
, dcsideriael vola susciperont,niilii videniur referri ad
smus ultimum complemenlum accipcrei ait enini : episcopos, non aulem ad saccidoles et diacenos illos,
Cyprianus Petrum et Joanncni liàc imposilione s»p- qui nec oviiwi paslores erant , neque paccni iis, qui
plcvisse, quod f/et>raf Baptismo Pbilippi, coque signa- lapsi erant, à niartyribus cxpelilam concedeie pole-
culo Baptismum consummari. ranl : haec cnim relaxalio juris erat episcop;ilis.
Refelluntur. 1" Quia neque Cyprianus, ncquc alius i° Vox, piuposilus, apud Cyprianum ubique ferè si-
è sanclis Patribus unquàm dixit defuisse aliqiiid Ba- giiilicat episcopuin, ut vidcre est in epislolis 5, 7, 11,
ptismo à PbilippoSamariiaiiis collato : imô Cyprianus, 15, 25, 27, 72, 73, 73 et 70 in fine. Ncquc meinini
asserens illum fuisse le^jiiimum el ecclesiasticum, apertè eam à Cypriano unquàm iisurpari pro simplici sacer-
innuit nihil ei rituum hâc aetale observatorum defuisse. dole. Sicubi vero iiileriercm sacerdoteni signilicat,
T Âliud est Baptismo aliud Samarilanis, qui Bapli- iiusquàm tamen vel apud Cyprianum , vel in epistolis
609 QU/EST. I. CAP. 11. DOCTIUNA AUCïOUU.M SECULI III. «10
inter Cypriaiutas tclatis (lcsij;iuiii' lopcrietiii- sacci- per bxc verba , sacnimenlo ulroquo nascanlur , non
clitloi» i.ilioiio sui , M'd siilimiiiioilo (lualoiu'ib vices iiilelligil ulruini|U(^ llaptlsmi l'I Cunlirnialionis sacra-
geiil o|)isi'<ipi, l'jiisiiiic iiiMiiiiii! a^jU, vcl cliaiii aiiiUi- nuiitnni, sed a(|naiii et Spiiiiuni sanrium , (|Uilius re-
tiiv, (|uuil solis episcopis coiivcnit; iwt\m'. apuil Cy- t aquà etSpiritit, non piitest inirtne in rcqnuin Dei. i
prianuin icperics, iiiioil siuiplex sateidus alifiuaiido Uuiri etiani in epist. 7 i ad l'onipeiuin , in niediii, ci<ii-
siiiipliiilcr et alisolutc piu'posilus ccclesitc ceptis tcrminis asscrit iidclem in liaptismo duntaxat
diiaïur :
luiu ipiia lii pi;i-posili oitit'sia; , à Cypriano ilicuiilur na>ei, non aulem in Conlirmatione : I^'on pit- mauùi
Miani'ls(|MC iuiposilionoiii tourenc inposilioncm quis nuscilur ijuando accipit Spirilmn
per suas oialiuiu's, ,
Spirilmn sauclum ,
quod siuiplicilius prcsbyloiis ims- sanclum , sed in Baptismo ; ut Sj}irilu)n jnm uiitus
quàm Icgilur coiicossum , ex Uainaso in opisiolA ad accipiat. Eodcm sensu intelligi débet Nenicsianus,
ccsscruiit; siiiipliccs aiilcni picsbyleri non icipiiparan- In causa Baptismi ab iKcreticis collati, tria sub
tur apostolis in iis pr;i;seitini lobus.qua; Spiriluin san- Cypriano concilia Cartliagine congrcgala sunl :
tluin per niauuuni iniposilioueui collaUmi rcspiciuul: primum quideni ad anmnn 2u.5, post Cdrjielii pontili-
tuni quia Cyprianu* Uxiuilur do piieposilis sibi digni- cis oliitum, cujus nieminit Cyprianus in epist. 71 ad
lale ajqualibus : poslquàni cnini dixit , ul bapli/.ali Quinluin Mauritania! cpiscopum, et in epist. 72
prœpositis Ecclesiw offerantur, subjicit : Et per noslram ad Slepbanum pontificem Romanum. Lectis in bàc
orationem ac manùs imposilioncm Spiritum snnclum synodo liiteris cpiscoporuni Numidi:r; , de iis qui apud
consequanlur, ele. luvreticos el scliisnialicos baptizari vidcnlur, an ad Ec-
Objiciet ctiam forte aliquis, banc epistolam ex qui clesiam cutliolicam ,
quœ una est , vcnienlcs baptizari
tcxtum cruiraus, dubiam esse ; banc enini epistolam à dcbcant ; Cyprianus , aliiquc anlistiles Cartliagine
Cypriano seriplam fuisse addubilat Augustinus, 1. 2 coacii synodicam ( inter Cypriana'as 70 ) epistolam
contra Cresconiuni, c. 33, bis verbis Citm cnim pcr- : rescripserunt, cujus conipendium feeimus, pag. 155 :
suadcie conarelur, vd siiiulus Cyprianus, vel ijukum- icxtus intcger quem pag. 155 et 130 deseripsimus
que itiam scripsit ephtotitm, etc. Sed Hieronynuis, in recolendus est In eo enini Cyprianus |irobare nitiinr,
dialogo adversùs Lucifer., cap. 9, Cypriano tribuit utrumqne Baptisini et unctionis nianùsque imposi-
cl libellum vocat. Et verô banc epistolam Cypriani tionis Sacramentum apud baireticos, aut ratum aut
esse non dubilabit, qui observaveril eam noinine Cy- irrituni esse. Ex eo etiam apparel unclioneni cl ma-
priani, prïcsente ipso Cypriano, in concilio III Car- nùs imiiosilionem, cani esse, qu:e Baptismum sub-
tiiaginensi leclam fuisse, camque Cypriauum in line scquebatur, et quae super baptizatos lieri solcbal ad
ejusdem concilii, uti suam approbàsse. Spiritum sanclum super ipsos advicandum. Scripsit
Terlius Cypriani texlus babetur in epist. 72 adStc- etiam Cyprianus ad Quintuni ( inter Cypriana;.as epi-
liaeresi ad Ecclesiam redeunt, plenè sanclificari, et Deinde ad annum 256 congregata , est secunda sy-
esse plii Dei possunt, si SacrameiUo ttlreque 7iascimlur. nodus Cartbagincnsis , cui interfuerunt tam provinciœ
Huic lextui alius plané similis est in episl. 73, non Africœ ,
quàm Numidiœ episcopi numéro septuaginla et
'irocul à line : Baptizari eos oportel , qui de haaesi unus lioc idem denuè senlentià suà ... staluenles, unum
ad Ecclesiam veniunt : ut qui légitima , et vero atque Baptisma esse, quodsit in Ecclesià catlwlicàconstitutum,
uuico sanclce Ecclesiœ Baptismo ad regnum Dei rege- ac per hoc non rebaptizari, sed baptizari... (baîreticos
ucriitione divinà prœpavanlur , sacramento utroque na- qui ) ab adultéra et profana aquà veniunl. Ex episl. 73
scanlur. Unde Bellarminus de Confirni., cap. C ; Mori- ad Jubaianuni.
mis de Pœnit., lib. 9, c. 7, n. 5, et Petrus Aurelius Sub (inem liujus concilii , Patres synodicam Epi-
In Orlliodoxo adversùs Sirmundum, parte 1, cap. (i, stolam scripserunt ad Slepbanum papam (inter Cy
in fine , colligunt duo fuisse Sacranienta , Baptismum prianscas 72 ) ,
quâ ipsum moncnt se , statuisse ,
scilicet et Conlirmationem ,
quibns Cyprianus voluerit eos, qui sint foris extra Ecclesiam tincli , et apud liœ
lia;retieos ad Ecclesiam redeuntes iniiiari. Ilaquo relicos et scliismaticos profanœ aquœ labe niaculati,
minime mirum, inquit, Aurelius, si eos, qui ab liœresi qiiandii ...ad Ecclesiam, quœ una est, venerinl, bapti-
émergèrent, ut Ecclesiœ Baptismo rursits mcrgcndos : zari oportere ; eo quod paritm sit eis manum iniponere
ila Ecclesiœ Confirmatione rursits signandos putavil, ad accipiendum Spiritum sanclum, nisi uccipiant cl
IT iJTROQUE SACRAMLNTO iii Ecclcsiù iiascereutur, qui Ecclesiœ Baptismum. Tune enim demiim plenè sancti-
utriusquc simulalione in liœresi pcriissent. ficari, el esse filii Dei possunt, si sacramento ulroque
Sed(pace lantorum viroruui dixcrim) Cyprianus nascanlur , ciun scriptttm sil : « Nisi quis renatus fuerit
611 TRACTATUS DE CONÏIRMATIONE. PARS J.
SpMlu, non polest introire in regnum validum Bapiisma non sunt Conseculi, alque ifa non
I ex aqiià et
i Dei. » Invenimus eiiim etiam in Actis oposlolorum salis est, manum eis imponere ad accipiendiini Spiri-
hoc esie ab apostolis custodilum.... iilciim in domo tum sanclum, sed huic inanûs iinposilioni BaptiMiuis
Cornelii cenlurianis super ellmicos, qui ilCiC aderant, pra'uiiili debcl. Cyprianus igilur el episcopi ab ipso
cabre ferventes et in Dominum loto corde cre- disseiilienles, conveniebanl eamdeni esse manùs ini-
(idei ,
dentes , descendisset Spiritus sanclus quo adimpieli posiiionem, quà Saraaritani Spirilum sanclum acce-
,
variis linguis Demn benedicerent ; 'niliilominiis tamen perant, el quâ h.'erelici ad ecelesiam redeuntes ((|U03
beatum Aposlotum divini prœcepti alque evangclii mc- Cyprianus volebal, alii verô noiebant baplizari) Spi-
jain fueranl sancto Spiritu pteni. Seniiunt igitur Periil primum el secundum concilium sed ; lerliiim
1° manùs imposilioneni, quâ Spirittis sanclus advo- inlegrum superest, quod Carlbagine cœptum esl ka-
hxrelicis ad Eecli-siarn ledeiinlibns adliUicndam esse, Jubaiuni ad Cyprianum faclœ, item Cijpri<mi ad Ju-
|
el antequàm illa conferatiir, debere ipsis Ba|)lismuiii baianum resciiplœ : nuUa verô Siepbani, (jusque rc-
adiiiinislrari :
3° eos, super quos Spirilus sanclus per scripti mcnlio lacla esl. Uiide conjicere licel rescri-
manùs iinposiiionem dcsct'ndil, niliilominiis leneri ptum illud noiidùm in Africain perveiiisse. Iluic synudo
Baplismo :
4° liane niaiiûs imposilioneni comparant interfiière cum Cypriano ses el ocioginla episcopi, ex
descensui Spirilùs sancli super CorneHum el alios, provincià Africci, ]}\umidià Miiurilunià : singuli ordine
qui in ejus donio Pelrimi audiebanl , Aclor. 10, suo suffngia luloriiiit, qiia; inler opéra Cypriani re-
V. 44. I
ferniilur. Quanivis aulem oinnes illi episcopi idem
Cypiiaous eliam de rébus in hàc synodo goslis epi- cum Cypriano sentirent, plures lanien, qui abcrant,
Slolam misil ad Jubaianuin (extiit inlcr Cyprianajas ab eo disseniiebanl (videsis Cyjirianuin, in cpisl. 71,
iiuin. 75), qnà illiiin n.onel se staluisse, unum Bapti- 72 cl 73, et Augustinum, lib. 3 conlra Crescenlium,
sma esse, quod sit in Ecetesià cathoiicà consliluluni, ac c. 1), exislimantes liacrelicorum quiilem niatiûs im-
per hoc non rebaplizari, sed bnpttzari ab ipsis hœreticos. positionein invalidam esse, eorum lanien Bapiismuin
con;iiur, ac landem refeUit aniisliies Africanos, qui per solam manùs imposilioneni iii Spirilum saiicluin
docebanl luanus quideni bitreiicis imponendas e=se, recipiendos esse. Nemesianus aulem, episcopus à Tbii-
posilio. Si secundum praviim /idem, iiiquil, baplizari cnnt quod (lixrelici ad Erclesiam redeuutrs) per ma-
aliquis foris el remissam peccalorum conscqui poluil, nùs imposilioneni Spirilum satictum accipianl, et sic
secundum eamdtm jidem consequi el Spiritum sanclum recipiantur; ciim manifeslum sit utroqtte sacramenlo
pcluit : aul utrumque enim fides foris potuit, aul neu- (aquâ pi'imum el Spirilu sancto) debere eos renasci in
trum eorum, qui foris fuernt, accepil. Quia verô cpisco- ecclcsià cathoiicà. Secundinus quoque à Carpis duit
pi àCypriano dissidentes, suani sentenliara confirma- super bspreiicos, qui ad Eccksiam revertimlur, Spiri-
banl facto Pcifi et Joaimis, qui Smiiaritanos à Plii- lum sanclum per manùs imposilionem lanlummodb non
Jippo baptizalos, non rebaptizàrunt, sed ois tantùm passe descendere, citm manifeslum sit hœreticos bapii-
nianum imposucrunt ad recipiendum Spiritum san- sma non habcre. Eucbralius ilem à Theiiisdixil : Ve-
clum subjicit Cyprianus Quod aulem dicunt quidam
, :
nienles ad Ecelesiam hœreticos intégra et catholico
de eis, qui in Sumarin baplimli fueruni, ndvcmeiitibus baptismale baplizari debere manifeslum est, ni à btasphe-
apostolis Pclro et Joannc, tuntum super eos manitm im- mitv snœ prœsiimplione purijicati, possint Spiritus sancti
posilam esse, m acciperenl Spiritum sanclum, rebapli- gratià reformari. Denique Vincentius à Thibqri dixit,
ziilos Inmen non cssc; locum istum, frawr churissinie, huTeticos debere priûs baplizari, ut tune possinl ad
ad prœsenlem causant videnius omninb non pcriinere. Chrisli potlicitationem venirc, quàscilicel Clirislus pro-
lia enim, qui in Samarià credideranl, fide verà credi- misil Spirilum sanclum. Episcopi igilur Africani
derunl, el intiis in Ecclcsià, qum una est.... baplizali ulriusque partis, sive ii qui Bapiismuin b^crelicuriim
ernnl : el idcircb, quia legitinmm el ecclesiaslicum Da- admiilcrent, sive qui rejicerent, inler se convenie-
plismum conseculi fueranl baptizuri eos ultra non opor- banl inaiiù imposilioneni, per quant Spiritus sanclus
lebal ; sed Umtummudo quod décrut, id à Pelro ciJounne super baplizalos descendit, omninô diversam esse à
faclum est, ut orationc pro eis liabilù, et manu impositù j Baplismo.
hiiocarel^tr el infunderelur super eos Spirilussanclus,elc. Posl absoliilam synodum, lillerx Siepbani in Alii( à
Episcopi^ igitur objicieniibus faclum Pétri el Joannis, rcccptac suiii, quibiis siaïuebalur, niliil circa iKcreti-
qui Sainarilanisiu.inuni diiiitaxat inqiosueranl respon- ciirum Bapiisma iiinovandum esse. Quâ de rc com-
det Cyprianus laluin esse diserimen inter Saniarilanos miilus Cyprianus epistolam Ponipeio scripsit adversùs
Cl l).Treiicos, quod illi cum in ecclcsià baplizali fuis- Siepliaiium (cxtal inler Cyprianseas, numéro 74) ipià
sent validum Baplisina conseculi fueraiit, alque ila Baplisnuim bj'relicorum nii'lum esse niullis conlcndil
manùs impositio eis soU'im adhiberi debcbat : conlra aiguineiilis petitis ex ipsius Siepbani aliuruinque cpi-
v«r6 bKT«lici, c^ extra ecclesiam baptizati sint, sroporum sibi adversantiura concessis, guos suuDonil
6is QU^«T. 1. i:ap. II. nor.TRIN \ AUCTORUM SECUI.I III,
6I4
iilii'ù ruiK'çilcre, luiljiiiii Oi^so S|iiriliiiii sniniuiii apiul dimissium'in piccaloruin... iii liwrelioorum BapHtma
liaTclioiis, iiiilliiiii ail i|lsi^i3|lil'illllll saiirliiiii ciiiiri'iri, piissr pnnedere, iipiid qiws eliiim ipsi iimjileiitur Hpiri-
iiiv.'ili(l;iiil -II)!!!! ipiiu:, ('^)'l(! iium'is iiii|iU!>ilioiu:iii, i|iià luin tmctum non vste; cuusideient et intelinjmt spiritua-
S|iii'illis saiii'Ui;) :>li|M-r l>3|l|i/.alll^ doci'llilil : IM|III|<>U lan iiutiviidlein sine Spiiim eise non putie; teeimUum
sin»T li.i'i'ulU'u:> , <|ui aj JM'iIrsiaiii vcmillll. l't^- qiwd et beiilut l'iluins Aposluttis cos qui à Jumine ba-i
(«•(oiitlaiii osjc. Uiido (^ypi'iHiiDii il pari ('(mchiilii. piiiiili [ueruni, priusquàm inissut etiet à Uumiuo Spii
ii'illiiiii a|iiKl ipsns liuptisiiuiiii c S(i, iMiniqiit; iviiiicii- riius simenis, bnpUmvit deiiub spirilnli llnptismo, et tic
tliiiii iii lii!>, i|i|i al) iM'i't'si ail Krclr^iaili IraiiâCiiill ; fit iniiiiuin iniposuil, ni lueipcient Spiiituin suneluiii.
aiit si i|i>» r('|ii'ti|iii' l!a|iliMiiii>, licc i'i'|iolrii(lui|i L'bbu Quille est iiuliin, ut eiiin Viiuiinn pust Jminnis Hiiplisma
luaiii'ls iiii)i|i;>ltiiil|eill, Si'tl lll|'.iiii(|ll(^ Upiul li.rit'lii'OS ilcidlo discipiilus suos biipliiiissc nideiiiiius : nus eot,
valiMc. iî( ffffciuni Ifapiimt (iimislilcf, (|i|i mtljis wd- qui iib liwre^i ad Ecctesiam veniunl, pou iilicitum et pro-
voi'sniitiir) mujfsiaii numiiiis liihuwii, ut ifui iii nomiw fiinmn eoruin linclionem biiptiiaie dubitemus? Msi si
Ji'sH (.'/iiis/i, u/)i<i(iii(/i(i' (•( (/Ktmioi/ciiiwiyik' hniithiiutHr, tiis cpiscopis, de qiiibiis nuiie iniiwr j'uit l'iiutus; ut Iti
innuviili el sniicfi/icu/i jnilicciiiur ; eue non in ejnmUin qiiidcin possint pcr sohnn tniinàs iinposilioiiem vcnienti-
Christi noniine illtc e{ maiius twplivlo impoiiitur (valide bus kmeiieis dure Spirituin sunetum, PauUis autem
scillcbl) ail acçipk'ndmn Spiriiwn ^nnci\tni? Vur e»dem idoneus non fuerit qui à Joanne buptiiutis Spiriluni
eJHsdem miij(sliis iioi/iim's non prwviilct in ntunùs iinpo- saiictum per nmmis inipusilionem darel , nisi eos piiits
silwnc, qiiam vuluissç conivniluiti in Huiitisnii suitctifi- tiiani Ecclcsiiv liuplisino bupliuhsel. Ex liis tria aut
catione? Naiii si potat ijuis extru Ecclesimnnutus Icm- quatuor nianifesiè apparent. Priinuin esi, quôd epi-
plum bei jieii, cur nuit possi/ super Kmpluni et Sphitus ^copi ulriusipie partis couveniuiit cos
, qui ab ha-resi
sancttis infundil Quienini peecatis inbuplismo cxpusitis ad Ectlesiaui veiiiuiil, recipiendua esse pcrniauiis iui-
ittiielificdlus est, cl in novumlioniineni spiiiluliter rejui- positioiieni, qua Spiritus sauctus super lidcics descen-
mulits, adaccipiendum Spiritiiin saiwtuin idoneus ((ictus dit; ipuid illa apud hai.ticos niiniiuo valurel. Secuii-
non est? Quaiido Apos(olus dicut : i Quulquot inChrislu duui l'st, quùd base manùs iuipcsitio eadera
esset, quit
I baptiziiti estis Cliristum induistis. » Qui piilest apud lia;- naiu niajoribus, in Ecclesiâ pra<sidenlibus, reservaia
reticos U<piizaiiisChrisluui iiidueiv, iiiultù iiiagis polesl erat ;
qua; utrique Baptisuii et ûrdinaliouis Sacranieuto
SpiriUiin sancluiii, qiieiu Lhrisiuii inisil, accipcrc ;equiparalur; quauiquc Fiiniilianus in cimcilio Ito-
l'oriù aiileiii non per iiiamis iinpdsiiioiieui (juis iiasci- iiiensi defiiiivil apud iK-crciicos niliil valere. Terlimu
tur, quaiido itcçipit Spiri(uiu sancUiin ; se^ iuBapli- est, quôd hsec mamïs iniposiiio eadem csset, qnam
smo; lit Spirituiii jain iinins accipiat, sicul iii primo Paulus duodctiui Joanuis di^cipulis à se Christi Ba-
liotiiiiie Adam faciuiii csi. Aiilc ciiiiii Duiis cmn plasiiia- plisuiale iuiliatis iuiposuit, ut Spiritus sauctus super
vit, ellunc iiisulflavit in façiciu cjiis Nec llalum vita;. illus desceiiderel. Act. li), v. 6. Quartuui, quod ha;c
eniiiiioleslaccipiSiiiiitus, iiisipriusfucriuiui accipiat. inauuum 'nipositio ejusmodi sit, ul iissolùm, qui
Alierani quoque episiolam Cypiianus Finniliaiio Chrisli Baplismalo actu iuitiati sunt, coulcrri possit.
scri| sit adversiis Stepliauiiiii , ihkc non cxiai, ciqiio Piuribus vcro intcrjcclis , Firinilianus aliud argu-
misil eieuiplum rescnpli cjiisdoni Siepliani. l'iniii- nientuni atîert. Si mm menlilur Aposlolus dicens :
liaiius aulcni Cypiiano piolixani cpisldlaiii icsciipsit « Quolquol in Cluislo liiicli estis, Christum induisli»; »
(li&l iiiler CypriaiuLas, nuin. 73), qiià, iiiler alia qiiibus uliqiie qui iliic (in luvrcsi) in Cluislo baplizalus
est, in-
uli,''"" argulueiila, probal Baplisuuim liiielironun in- duit Chiislum. Si autem iiiduil Clirislum, ncciperc po,
validuin esse, priniuni quideni à simili deindii veiù luit et Spiriiwn srinctum qui à Clirislo
,
; et fru- missus est
ex eo quôd illi sponlè lalereiilur inaiiùs imposilioueni, stra illi (ad Ecclesiaui) venienli ad accipiendum
Spiri-
quà Spirilus sauctus advocalur, non valere apud liic- tum sauctum nmnus impoiiitur. Ha;e Igitur inipositia
relicos, eamque ob rem super ipsos ad Eccicsiani ro- luijusmodi est, ul si valeal apud lia-reticos, frustra lis
dr^uiites innovandam esse : deiiiquc hanc ni;iiiunin ini- iiupouatur, qui ab ha;resi recidunt, et ad Ecclesiam
posilionem super ipsos fieri non posse, nisi pr.Lniit- veiiiunt.
laiiir verus Chrisli Baptisnins : probat facio Pauii, Denique Slephanuni respoudenleui h.iereticoruni
qui discipulis à Juanoe bapiizaiis non iuiposuil nianus, Baptisraa valere, quia in nomine Chrisli daium est, et
nisi poslquàni Baplismo Clirinri oos baiitizavii. Uai- in mullHin (verba siuit Stephaui) proftcUnomen Christi
retici, si se ab Ecclcsià Dei sciderinl , nihit Imbere po- ad fulem el baplismi suiicli^calionem, ut ijuictimque in
ti'slatis aut gralice possuiU ,
quando onwis poteslas et nomine Chrisli baplizalus fuerit, consequntur stalim gra-
grulia in Ecclesiâ coiistiluta sit, ubi piœsidenl majores liam Chrisli Firniilianus ita
: refellit Si in nomine:
nitlu, qui et baptizaiidi, et maiium imponendi, et ordi- Christi valuil foris Baplisnia ad hominem purgundum,
naiidi possident potestalem. llœrclicu eniin sicut ordinare in ejusdem Chrisli nomine valere
i
ponit ulrumque ab haîielicis conforri in noniine Cliri- in Baplismo consequimur ; cujus vcrilatis nos monet
sli. S' CoiUendit
ulruniqiieapudlia;relicos autnullum, Cyprianus in eàdem episl. Porr'o aulem, inquit, non
aut ralum esse. per manùs impositionem, etc.
Cypriaiius aliquanlo post scripsit et aliam in eâdem Apparet etiam ex diclis, eos caiholicos decipi, qui
causa epislolam ad Magnum (est inter Cyprianrcas, respondcnl, hanc manuum impositionem, non sacra-
num. 76), in quâ posl médium, episcopos Slepliano menlalem, neque confirmaloriam esse, sed reconci-
consenlientes sic urgel : Confiieninr quoi nuiversi sive liatoriam clin pœnitenliam. lia liodiè scnliunt non-
hœrelici, sive schismatici non habeanl Spirilum sanclum, nulli ihcologi Parisienses post Pelruni Aurelium, vi-
et idcb baptizare quidem possint, dare autem Spirilum rum erudilissimum, qui in Anscretico adversùs Ja- ,
sanclum non possint. In Iwc ipso à nobh tenenlur, ut cobum Sirmundum, tonio 3, pag. 446, conlendit hanc
ostendamus nec bapti:,nre omninb eos passe, qui non ha- manùs impositionem, quam ulriusque partis cpiscopi
beanl Spirilum sanclum. Nam cum in Baplismo uni- h;rrelieis ad Ecclesiam redeunlibus adhibendam esse
cuiquepeccala sua remitlantur.... (cl Doniiniis dixerit) : convcniebanl, non fuisse Sacramenlum Confirmaliotiis,
1 Accipite Spirilum sanclum; si cujus remiserilispeccata, aul impositionem illam eamdem, quœ neophtjlis in Ec-
i rcmillciitur itii; si cujus tenuerilis, lenebunlur ^.... clesià Iribui solet ;,... sed caremoniam meram, quce
Oslciidil eum solum posse bapiizare, el remissionem lamcn presbyleris eodem modo inlerdicerelur, quo re-
peccaioruni dare, qui liabeat Spiriuim sanclum.... concilialio prenitenlium : quiasicut à pœnilenlià ad Ec-
Itaqui qui liarelicis sive schismalicis patiocinanlur, clesiam redeunles, nonnisi ab episcopo admilti pote-
non habeanl. Si babenl, cur illic bapliznlis, qiiando fiulcm pœnilentes à presbijtero in discrimine vide recon-
Spirilum sanclum, cùm jam ulique illic acceplus sit sœpc concilia edicunt ; ita et redeunles ab hœresi in
ubi, si fuit, daii poiuil? Si aulem foris cuncti bxrc- codent pcriculo per tnanûs similiter impositionem et
tici el scbismaiici non liabeni Spirilum sanclum, el chrismalionem in Ecclesiam ab eodem adniillebantur.
ideô apud nos manus imponilur, ut hic accipiaiur, Quemadmodùm cnim manûs impositionem, ita chri-
quod illic nec est, nec dari polesl ; manifcsium est smalionem islam haerelicorum exislimat fuisse raeram
nec remissionem peccaioruni dari pcreos posse, quos ctercmoniam ad Sacramenlum Conrirmationis nihil
Ex bis apparet falli Anlonium de Dominis, el cum vindex , cujus cum Sirmundo dissidium expendam,
rel. 1°Quia ulriusque partis antislites illam à Bapli- contendo, ut liDec manuum impositio, quam Cypria-
smo dislinguunt. 2° Quia ulriusque partis cpiscopi nus, aliique cpiscopi, sive cum ipso senlienies, sive
sanclum, ex 73 cl probant'
recens bapiizatos advocàrunt Spirilum 10, quo episcopi Carlhaginenses supponunl
5° Quia Cyprianus in qux super neophylos ab episco- •
episl. 74 adPompeium, cl Firmilianus, in suà epistolà .1 pis per manuum impositionem fieri solebant , nullas
illam Baplismo a;quiparant, quasi duo Sacramenla esse apud hxrelicos , indeque à pari concludutii apud
Christi, ainbo baerelicos nullum esse Baplisma quam
quae ambo conferri debeot in nomine
'
eosdem ;
(pii-
eamdem nominis Chrisli majeslaiem requirunt, dem ralionem Cyprianus, l'irmilianus el Paires Car-
arabo diver- lhaginenses in epistolis el conciliis sequeniibus s^aci"
'
smi disponil ad effeclum mauùs impositionis, et ad il- suà epistolà, et Successus, episcopnsabÂbliir Germa-
lum referiur tanquàra médium ad bnem, ex Cypriano nicianâ, in concilio 111 Carlhagincnsi. Alqui Pelrus
in eàdem episl.7i : Si polest quis extra Ecclesiam, etc. Aurelius, ejusque sequaces agnoscunt, in episl. 70.
7° Si baec manùs impositio ad Bapiismum perlinet, ve- agide unclione cl manùs imposilione sacramentali el
pars illius et appendix, idem dicendum eril de ejus confirmatorià.
lul
impositionis manuum non est 2° H^cc manûs impositio Bapiismum proximè sub-
effeciu. Sed effectus
quam I sequebaïur cl post ipsum fieri solebat, c\ eâdem
pars, vel appendix rcgeueratiouis cl nativitalis,
617 OUii:ST. 1. CAP. II. DOCTRINA .\1L'CT0I\UM SECULI lil. 018
opl!>t. 70. Si-il ni.infis iiiiposilio in pirnitcntiani nn.v li' ll;cc niaiiû.s iinposiliu ejiisniûdi est , ul si va-
ipiàin l!.i|ili^iiinni pioxiniè !>nbsocuta ist. Ical :i|>iid li:i'rutici)S, l'i ii^lra iis iinpoiiatiii', i|iii ab h»-
3" lla'C iiiaiiAs iiiiposiliu super iieupliytos lier! su- ivsi ml Kcclosiaiii transeuiit, ux l'imiiliaiiu, iii cpist.
Icbat in lùelesii ('atlii)li(;\ , ex c.^d^•nl epist. 70. Sed 7'i. Scd (|imiiivis ali(|iiis ullru concudcrul iiiaiiùs iiii-
niaiiùs inqxisilii) in pa>nilentiani nnnqninn facla est |i(isitioiicii) iii |iœiii(eiUiaiii valuic iii liiurvsi, iiidc nott
.4' non sohini in Kcclesii ea- oiiiitos miiiiim'! valeiM;, rniblia'iiic ileiari.
lla'c niaiiùs inipusitio
lliidioA siqter ncophylos , scd cliani in h;eresi super Deiiiquu Cyiii'iaiitis luorclicos, qui ciiiii iii Eccic$i&
prévales siios baptizatos fieri suL'bat, ex e:\dom cpist. l)a|itizati luci iiit , à fidu rcccduiit , ali his disliiigtiit
70 ; ex (^ iniano , cpist. 75 , 7 i et 7U ; et l''irmili;ino i|iii in ipsà liaTulicoi'Uiii sucii latu bapli/.ali siiiit : illos
epist. 7.°>. Sed buTctiei non inip(inel)ant inanutn in ail in cpist. 71 et in liiio cpibtdla! 7i, per solani iiiï'.'
S° Quia cpiscopi utriusqiic partis buic maiiuiiin islos in aliis cpistolis scqucntibius rccipi vult pc" Ba,-
inipusitioni iribiiunt virlnteni cunlerCndi Spiritnin ptisnmiii et maints imposilioncni iii Spirituni sanciuiii.
saneliMU : quod ccilo non eonvcnil inanuiiia iinposi- Sod inauditniii est, ncquo id ap'jd Cypiiaiuiiii aut
tioni in pa'nitenliani. nliiuii quendibot Patreni aiiciibi l'cpciielur, (juod nco-
li" Quia virtuteni cjus ad Spirituin saneluin advo- pliylis recensquc baptizalis nianuâ inipcsila fucril iii
caiuluni xquiparanl descensui Spiritùs sancti in domo pœiiitenliam. Cyprianus igitur nianùs iinpositionem
Coniclii ccnluiio)iis super elliiiicos ,
qui ill'ic (idenint fi- in Spiritun) sancluiadistinguebat à manùs inipUMlione
dei colore (crvciiloi : ex epist. 72 ad Steplianuni in paniilcutiani.
Baptisnio xquiparat ralione virlutis , valoris et efti- bxrcticos, qui extra Ecclesiam baptizati sunl, debere
caciaî : ita ul utniniquc confcratur in noniinc Christi, rccipi, sacramentalem et confirmatoriam osse ; con-
utruniqne eaindeni nouiinis Clnisti niajestateni requi- trarium tamcn Petrus Aurelius , et post ipsum ibeo-
rat, cl in utro(|ue eadem noininis Cbristi iiiajestas ad logi Parisienses probarc coiiaiilur.
clificatio Baptismi proximè disponit : ex cpist. 74 Rcspoiidco gravissimara esse diflicultatem , utrùm
Idem eolbgere licel ex sulliagiis Euchralii cl \ineen- Eeclesia Conliruiatioiiem in lixrcsi collatam pro rato et
tii episcoporum in syiiodo III Carlhagincnsi supra re- valido Sacramento semper babuerit. Quid alii Patres
I
latis. Atqui nec Baplismus proximè prœcedit manùs senserint , inquiretur , ubi de ministro hujiis sacra-
impositionem ad pœiiileniiam , nec ad illam disponit. nienti. Nunc agitur de mente Cypriani, aliorumque an-
iO° Quia hxc manùs inipositio, de quà Cyprianus ï, litislum Africaiioriiin ipsi adliœrentium, qui clarissimè
eadem est , de quà Firmiliaiius in suo ad Cypriamnn 5I supponunt ex utriusque partis, sivc pro validitale,
rcscriplo. Atqui Petrus Aurelius, ejusquc sequaccs sive pro nullitale Baptismi bœreiicorum deeertantis
agnoscunt , manuum impositionem , de quà Firmilia- coiiseiisu , Conlirmationem non valere apud brcreti-
nus, sacramentalem et confirmatoriam esse ; tum quia cos, eoque supposilo ul cerlo, et ab episcopis utrius-
iilam ait fuisse reservatam natu majoribus in Ecclesià que partis concesso, aller in alterum pro nullitale
proesidenlibus ; tum quia illam Baptismo et ordina- baptismi ab bœrelicis collaii decertat et argumen-
lioni œquiparat tum quia illam ; ait eamdem esse, quam lalur.
ctus super illos descenderet ; tum quia illam Baptismo eoncedcreiit in bœreticis ad Ecclesiam rcdeuniilms
xquiparat ralione valoris et efficaciœ , ita ut utrum- innovaiidam esse manùs impositionem , inde Cypria-
que sacramcntuin in noniine Cbristi conferri debeat, nus aliique autistites eum ipso eonsentientcs, à pari
et utrumquc in nomine Cliristi collatuni valcat apud concludebant in ii^dem h;erclicis innovandnm esse
liscreticos , aul utrumqiie irritum babeatur : quùd in Baptismum. Ha;c igilur manùs inipositio, de qiia Cy-
utroquc majestas norainis Cbristi ad validitatem eo- prianus, eadem eral ac il!a, de quà Stephanus. Atqui
dem modo prxvaleat. maiiûs iinpositio, de quà Stephanus erat in pœniten-
ir Quia hœc manùs imposilio ejusmodi est, ut iis tiam, non aulem eral sacramentalis; quemadmodiim
solum , qui Christi Baptisiuatc initiati sunt , conforri apparet ex ipsius verbis à Cyprrano relatis initio epi-
pnssit, ex Firmiliano in epist. 75. Atqui manùs impo- slola; 74 ad Poinpoium : Si quis ergo à quâcitmque licB-
silio in pœnitentiam valebat super cateebumenos, qui resivenerit ad nos, niliil iniioveUtr iiisi quod traditimt
in aliquod grave peccaium lapsi fucranu est , ut maïus illi imponalur in pœnitentiam : ci»m ipei
TH. XXI.
819 TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS I. »0
hterelici propriè alterutnttn ad se venientcs non bapti- • enim meminit hujus secundœ synodi, quasi nunc
sd cominunicenl tantitm. coacl:r.
zent,
Respondeo : Joanncs Moriiius , lib. 9 île Pœniten- Accedit qiwul in hoc dccrelo praxis Ecclesià; ab
cap. 7, num. 13, pulal in ea verba raendum ir- apostolis accepta, lioereticos ad Ecclesiam redeuiilcs
tià,
rcpsisse, et pro in pœnilenliam, legendum, in Spiritum minime bapiizandos esse, confirmaturusu et praxibu'.-
et cotlcgarum jnm relata, e'o tendit unircrsa ipsiiis ratio- qnie quidem probalio videtur indigna Stepbano.
adversariorum axiomale, qui liœreliconim miim'ts inipo- singiila ejus vcrba à Cypriano expendereniur, et se-
(HS sancliis in Baptismo donatiir. Cur igitur potius Ba- epislokc li ad l'onipcium ; nisi codices nianuscripti
|
plisini sacramenlum probatis,quàinmanùs imposilionis ? oplim.t nolac. , quibus Rigaltius usus est, idem liabc-
Aut tttrumque admitlite, aul ulrumque negate. De islo- renl ; nisi denique reclamaret codex Corbeiensis an-
ntm aulem hœrelicotam. qui in liœresi baptizati sunt norum et eo amplius octingentoruni.
receplione per pœnitentiam publicam ne verbum quideni Ad aliam igiiur soliitioneni confugianius necessc
miscel Ctjprianus. Ilactcnùs Murinus. est quam repotenius e\ rcbilà in euchologio patriar-
,
in aliis etiira parlibus dc- cb.ili formula, quàcx liœresibus in Ecclesiam remigrun-
Textiim illum Siepliani
fuisse multa alla suaderciit.
tes suscipi oporteat : quam quidem formnlam dcscri-
pravalum
psêrc Goarius in suo euchologio pag. 885, cl Morinus
Pamelius enim exislimal pro, ciim ipsi hœretici pro-
lib. 9 de Pœnit., c. 9,n. 1.3 : Eaniquo amiquissiniam
priè alteruirum ; legendum, ciim ipsi hœretici prop'e al
esse demonstr.it aniiquissinmm eui;bologiiim Uarbc-
tcriUros.
rinum annorum oclingenloruni cauitie venerandum ,
dicîcnuin, can. 8 ; secunda sjnodiis œcumenica can. saucti , scd etiam rcatusculpœ prœteritiv, ex Augusti-
7 ; quin eiiam prima synodus Nic;ena, can. 8, si col- no lib. 5, de Bapiismo contra Dnnalisias, cap, 25. ILec
leclioiii Isidori Mcrtaioris (ides habeaiur. l'aceo Pc- cliain non solùm erat in Spiritum sanclum sed et in-
,
puzenos, qui cl Pepuziani h civilale Pepuzà, vcl Quin- pœnitentiam el delestalionem erroris , ex llugonc Vi-
clilliaiii àQuinclillà, Montanislarum pseudopropbo- clorino, tract. S summx Sent., tap. 8. IIxc denique
lissà, adversùs qnam Tei inllianus bbnim de l{a|lismo
non modo signilicabat sancli Spirilûs sanciificalionem,
conscripsil ii siquidem h.x'relici in Palrem et Filium
;
sed cl pr;c se ferebat iniaginem pœnitentix publicx,
et Montanum, Priscitlamque baptizubanl, non aulem in ex Innoccntio I in epist. 18 : quo fit ut Innoccnlio
nabis tradita, id est, nomina nobis tradila, scu jiix a non videatur clcricos eorum cum sacerdutii aut ministerii
formidam nobis iradiiara : ex Basilio, epist. 1 ad Am- cujuspiam dignilale suscipi dcbere. Scilum est enim
pltilocbinin, can. 1.
clericos post pœnitentiam illis temporibus eo privi-
Posterioribus eliam hujus decreti verbis asseritur, légie l'rui non solitos. Idem vult Innoccntius in illis
quod lamcii falsum esse apparat exemplis Mouianisla- cumquà admissi sunt, observari.
nini, qni longé aiilequàm Slcpbaiius ad poniificaium .Manùs igiiur impositio in pœnitentiam, de quà Ste-
cveliereliir, et Novalianorum ,
qui Stepliaiii tompore ,
plianus, vcl est prior manùs impositio, qux hx'relicis
calliolicos ah Ecclesià ad suani hicresim delicienlcs in pœnilenliam adbibebatur ; vel posterior, quâ su-
rebapliz^ibanl :cx inilio epistola'TS, quam Cyiirianus per huTeticos invocabalur Spirilûs sanctus, et per
scripsil, eodem fiMC Icinpnrc, quo quam bx-retici ad sancli Spirilûs percipiendam gratiam
ad Jiibaianum
cpi-copi secuiidx synodi Carlljaj^inciisis sua.o synodi- cum pœnitentiœ imagine recipicbatitur, ex Innocenlio
•'
cam epistolara niiserunl ad Sleplianum papani ; in cà .
ibid. Aiierutra expositio vera est ; ulraque defendi po-
G2I OU/KSI. I. CM'. II. DOCTUI.NA AlCiOhU.M SKCULI IH. ii9.1
i.ul
tcsi; iiK^nni t.iin('ii('\|H)siii()iii'infii;i^'i>;|iin|H'ii(lcn'm,iil iti poi'i, ipio pr.i'cedcns. Ouamvis mini opiseopi
opi à Cy-
Slf|iliaii(i$ (le iiiiori iii:iiiiis illl|lu^ltiolll; lociitiis l'iieril
jrit. I
(iiiano di^isciiiiunlus contendanl lixrclicii m ulriusquc
Diccs. Posi cilnium Str|ili:)iii drcrcluiii, Cypriuiius generis codeni modo reiipicndos esse qnoad iicfali»
ilhliii reil:lr^Liil , ijiiasi voliicril , ijiKid t:iiilniii iii.'iiiiis iiciu ilcratiiinis nqilisuii , non taiiuMi couleiidniit ens
li;i'ri'ti('is iiii|iiiii.iltM' in |iii'iiilciiti:iiii. S(i'|iliaiiiis l^-i- pcr cauiilcni nianùs iuqiosili men» siis(i|iicndos esse,
tiir ('(iii!iriiialiirl:iiii iiiaiiiK iiiipiisitioiu'iii cxcliiililiat. iresiipiidcin dii:i;qii;r'Sli(uics onniiuo dissiinilcs sinit,
lii'spniitleo Cypi-i-iiium pur illam pailiculaiii , laii- nlri'iin JKerciici extra vcl intra Ecclesiam ba|itizati,
li'iin , iniir.oro diiiitrixat , ipiAd !>icplianiis excliidcrct sine Hapiisniatis iternlione recipi dcbeaiii : et utn'iin
iiiiii>v.)iii)ii('ni Daptisniatis , non aiiliMii ('iinfiiiiialiiria' illi rcci|ii dcbeaut pcrcanidcni nianùs inipositiourMii.
i.ianiiiim iinposiliunls : sic oriiiii ill<' aifiiincnlatiir C.onlrovcrsia orat de prima rpia'slionc, di; scdindà
advcrsi'is tradilioiicm à Slcpli.Tno landalam. Si nijo ,
nnllum eral ilis^idinm : episcopi cnim ntrinsipie par-
ii)qiiit, aut m evaiigelio privcipitiir, aitt in (iposlolormii lis in eo convcnicbant, liicreticis extra Ecclesiam
t'fiii'.olis, cnit Aclibtis coiiliiienir, ul à quitcumquc liœrcsi baplizatis impoucndam esse maiium in S|iirituii) saii
venicitics non bapiiicnliir, scd laiiliim nianiis illis inipo- ctiini : iic(pic apud ("yprianiiui iillibi nqii'iiçUir, quôil
naliir in pœnitenliam , observeluv tlivina luvc et smicla lia'rcticis inlra Ecclesiam liantizalis niaiius in Spiri-
tradiiio :$ivero, de. Postca verô snppont'ns Siepiia- tiiin sanclum impuni debcal. Manùs igitur iuiposiiio
iiimi u!tr6 concrdorc harrclicis ad Kcclesiam redciin- iu S|)irilum sanclum disliiigui débet à manùs impnsi
tibiis adhilioiidain ossc nianùs iniposiiioneni ad roci- lione in pœnileuiiam.
luvrelicis , non potest facile dijudicari : uti unique, ul rii. lliiic Fiaptisums à quolibet cliam laico aduiini-
«lix! , dolcndi potest. slrari polest; non aiilcm ConfirnTalio : bine [miocon-
Ur.jçenl. (yinianns, in epist. 71 ad Quinliiin, cona- tius I, cpisl. 22, Bouosiacorum Bapiismiiiu adiiiiltit,
ne baptizati ab ha:ielicis bapii/.areniui-, et prxci- logosde Ordinatione, iiiiii autnui de Baplisuio lia-rcti-
piendo iit reciperenlnr pcr manùs iniposilioncm, dccla- corum diibilatum est : liiuc Malilonalus ctSirmuudus
Conteiidit ii)i Cyiirianus velcrcniconsuetndiiicin iUain, iniprobant. Baplisjmatis sane mysteriuin ex oniiiiiun
'l
qtià Slepliaiius nitebalur , rcspicere li;crcticûs ba- thcokigorum consensu latiùs patcl, qu.àui cajterorum
plizatos in Ecclcsià , non autem respicere baplizatos Sacramentorum.
extra Etclesiam, quos volebat per Baplismaiis inno- § i. Firmiliunus.
vationeni suseipi. Steplianus eontra conteiidit vetc- Firmilianus, eximius Origenis diseipulus (ex Dio-
reni illam consiieludinem respiceic luerciicos inlia et nysio Al'xanilrino apud Ensebimn), i!id(^ vcro Cvsa-
Jiscrciicos ulriusquc generis eodem modo recipi. Sed synodo, sub Cornelio pap;\ adversùs Novatum lialiita;
[lucretici inlra Ecclesiam bnpiizati recipicbantur per anno circiler 253, et priiui synodo in cftdcm m'b<^
nianiis inijiosilioncin nieic ca^remonialeiii et uullo snb Dionysio pnpà adversùs Panlum Saniosatenuri
niodo sacramenlalcni. Igitur cl b.cretici extra Eoclc- coacta; anno circiler 20.4, inlcrfnit, iu liàc cclebii epi-
:iaui baptizati. Ua D. de Sainkbeuve , regius in Sor- siolà qnam Cypriano, cui adliUircbat, scripsit adver-
.lionà professor, in Iractati: de Coiifirmatione, in dis- sùs Stephauuin papam quaeque intcr Cypriaua'as,
w^rlatione de ValiJitale Conûrnialionis ab b;trctîcis extal numéro 7S, ita loquitur de Confirmationc, quam
Kespoiideo 1°, in liàc cpistolà agi de episcopisAfri- Baplismi et Ordinaliouis sacramenlo disliiignit :
ciinisf à Cypriano diSsidcnlibus, non aùlein de Sté- Oiimfs potestas à gralià in Ecclesià constitiUu est, vb'i
phane, adUpibm CypriaiTOS', aliiquc antistites Africani pi'œsfricnJ majores natu, qui et baptizandi, et munitsim-
idom cuni ipso scnticiitcs nondùni scripseraut, quan- povendi, et ordinandi possident potcstntem.. Deinde
doqiiideni in cpistolà ad Stcphannin mcntio frat cpi- vero siguilitiat se loqiii de illa manûa impositione
slol?e ad Quintnm. quant Paulus iis iniposuit, quos à Joaiinc Bapli-
Kespoudco ^if, areiimentiiin, qnod iu Iwc ad Qnin- smate tinctos ipse baplizaverat. H«c igitur manùs iin-
tuin cpistolà refcrlur, non codfciu prorsiw modo pro- positio de qnàFirmilianus, est confirmaloria. Cou-
023
TRACTATLS DE CO.NFiRMATlONE. PARS I. 624
advenus Cj;- cono baptizatus est cui tamen impusitn mnnus non est ,
observavit quem dcni- sine aquâ et sine Baptismo. Spiritus enim aqua; adu-
suis ad buuc auclorem iièlis ;
Scripsit ille de ,
reservetur.
prœsligits ulcbaïUur , ul quam mox in aquam descen-
Dcnique post médium et ultra quxcumque dixit
disset baptizandus , slalim super aquam ignis ap- ,
11
I
„
"^
.,
.
,.
Spnilus etiani effusus
..
„
.
-,
sit
•
a n
Dumnio
.
super oniiics fini
•
separcntur , tamen non esse muiila , sed intégra atque tus quo apostoli , correctâ fide sud post resurrectionem
,
pnlorum, qui altos baplizabant, qui et ipsi « Domino ba- tecostes : quai tria baptismû'a pr«estapl Spiiiium
pizali sunt, neque acceperunt Spiritum sanctum, nisi ;
'
sanctum.
die Pcntecoslcs, sive, ut ipse loquitur pluribus inter- 2° Prioribus textibus quosdam slios subjiciemus
IViintim qu'ulcm anrtor illoanonynuis siaiiim qii:R- _ qui picniii-niilins separatim iinianâs impAsitionc epi-
slionis ila |in)|i(mil ; (Jinviitunt (i/'iu/ (rttii\s, i/k/i/ pn- scopi conU'rlur, salul;iiem esse ) HCC'iSJ estconfileuris,
tiiii observiiri vjwiU'l iii (u'iisuiiiitii t'oiiiiii i/ii< //i luirai pruindc imtom uiquc hue latins tractatu procedit, eliaiu
qiiiilem, sed in noiniin l)ci nottri Jcsit Clirini lincti, illiid alind lutins passe consistere , id est, ut per solant
poslmodiim imle iliyrcui, et suppliciUr ad licfleiiam manùs impositioneni episcopi, quia ISaptisma in iwniine
Dei udvultiiilcs, Iulis pruiordiis ,
ixenilenliaiit agirent Jesu Cliristi Dumini nostri prœccsnit, possit alii liomini
cl envris sui diwiiKiliuiiein nuiic deniiini iiilelliijiiilcs pœnitenti utquc crcdenti etiam Spiritui. siniclus trdnii ;
nuxiliiim s<Uulis (tb ciî imploretil ; tilrum reluatissiiiià qiionium eos qui in Cliristum credituri essent, Scriptu-
soiisiieliidiiie ac Irnditione ecctesiasticà , post illum qui ru sancta prœdi.rit oporiere in Spiritu bnptiziiri : itu ut
furis quideiii, ted in nomine Jesu Uirisli domiiiicum ac- et lii quoque non videantur minus aliquid liabere quàni
,
ceperuiit Biiplisma, lanluiiimodo iiiiponi cis maimm ub illi qui perfcctè sunt cliristiani, necesse sit quœri, qua-
episcopo, ad uceiiiicndum Spiiilum sanetmn iulficerel, le illud liaptismn fuerit quod in nomine Jcsu Ctirisli
,
et Ikvc iiiaiiùs imponilio sigimm fidci ilcralum alque: sMHtconsMud'. Aucior ille asseril Daplismum cl ma-
consummnluiU cis prœstaret ; nii verb etiam itcralum nùs impusilioneni episcopi in Spirilum sanctum, non
bapliinia liis uccessariiim esse'..... ,
perinde ai: si nun- ila adunari, quin separari possenl, separalaque nia-
qiiiim bupliuili in nomine Jcsu CInisli forent. lîcspoii- neaal intégra et perfecla ;
quia sicnt Bapiismus qui
,
(lel verô aticlor ille, imllani fore conlrovcisiaiii, si pœnilcnlibus caiecbumenis seorsim il manùs imposi-
umisqiiisquc conteiitus csset veiierabili ecclesianim tione episcopi conferiur, saluiaris est , ila manûs im-
omnium auclorilale, qui cerlum est baplisnia nuii- posilio episcopi, qua; batrclicis pœnitentibus seorsim
qiiiim iieralum fuisse. à Baplismo adniinislratur, confert Spirilum sanelum.
Consonlil il!e, ut appaiel, ciiin Siepliaiio , cl à Cy- Manùs igiuir imposilio episcopi endem sensu accipi-
priano tlisseiilil. Negal lurrclicos qui foris liiiliali tur iu ulroquc membro : sed in priori menibro signi-
siinl, recipiendos esse per innovaiioncm Ëaptismi; manùs imposilioncm sacramentalemelconfiwna-
(icat
!)o banc fuisse sacranicntalem et confirmatoriain. Baplismum Spirilùs opponit et a;quiparal Baplismo
Id apparel, piimuni quidem ex modo quo ille pro- aquœ ac sanguiuis, et toto ferè traelatu per Baui-
bat Bapiismum et manùs imposilioncm in Spirilum snium Spirilùs et Baplismum in Spirilu intelliglt Ba-
sanelum, quae simul in Ecclcsià neopliytis conferri plismum , de quo Cbrislus post suam resurreclioncm
solebant, non ila adunata esse ,
qnin possinl aliquan- discipulos alloqueus, ail : Joannes quidem baptizavit
do separari, et separala manoanl adiiuc intégra et per- aqm , vos auteni baptizabimini Spiritu sanclo non post
fecla et salutaria : qucnindmodùm enim Bapiisnius imdlos lios dics; seu Baplismum, quo Apostoli cl di-
scparalim à manùs impositione aliquando col'auis sa- seipuli secundiim promissionem Domini nostri, ipso die
cxemplo apnslolorum qui à Domiuo baptizati, non, illi qui perfeclé sunt cliristiani , id est, qui baptizati ce
acceperunl Spirilum sanelum , nisi die Penlecosles ; confirmali sunt : nemo enim perfcclc chrislianus est,
exemplo eorumdem aposiolorum , et discipulorum ,
nisi confirmetur.
qui, vivante adhuc Cbrislo, alios baplizabant, ncquc 2° Id apparel ex eoipparaiione quam inslituil i'^':-.
manum eis imponebanl in Spirilum sanctum ; exem- apostolos, quos supponit à Clirisio baplizatos fuisse,
ple Samarilanorum à Pbilippo diacono bapiizalorum, à fuie et charilate defecisse icmpore passionis, fide
quorum altquis morte poluit iulercipi, anlequàm Pe- verb postmodiim eorrectà et sinceratà, baptizalos fuisse
Irus et Joannes Jerosolymis Samariam venircnt, ma- in Spiritu sanclo, et eadem liœceis peccala per Baptisma
num eis imposilnri ; cxemplo fidelium, quorum pie- Spirilùs sancti non dubiè esse dimissa : et inler kœreti-
riqiie post Bnplisma sine impositione mam'is episcopi de cum qui in liœresi baptizatus, tamen qvandoque rectum
seculo exeunl; exemplo jClbyopis eunucbi ,
qui à i\ snpit, crrorem suum corrigil, et ad Ecclesiam et ad epi-
Pbilippo diaeono baplizalus est , et tamen imposita ei ;
scopum venit, et sincentcr confitetur Jcsum nostrum co-
manusnonesl ab episcopo, ta Spiritum sanctum rccipe- ram hominibus, ut tune eitm ab episcopo ci manus im-
ret. Alierum membrum probat exemplo haîreticorum ponitur, etiam Spirilum sanelum accipiat. Et posl
ad Ecclesiam redeuntium ,
quibus manus iniponilur nonnulla : Non soliun Pelrus..., vcritm universi quoque
sine illà Baplismalis innovalione :Quod si, inquil, lioc discipuli, quibus jam baptizatis postea Domimis ait,
admittis et salutare esse credis ( nompc Baplismum , i I quia vos on'nes seandalizabimini in me : » 7111 omnes,
()27 TRACTATUS DE CONFIRMATIOiNE. PARS I. 62S
til aniinadverlinms, correctà fide sud, po«/ resurreclionem "Il ximo «on fnerit, passe fidelem (qui lavacriim suum iii
Dmnini in Spiritu sancto sunt baptizati; ut non immerilb tegruin babet, nec sil biganius) bapiizare in nécessitais,
liodVe quoque ciedamus liomines hœretkos correclos à ila ut si supervixerit, ad episcapum eum perducat, ut per
prislino errore in Sinrilu sancio passe baplizayi, qui ciim manûs impositionem perfici possit. Quo quideni canone
(ji'.o, id est, aliquatenùs, ut apud -TertuUianum, ali- silaie baplizari posse à fideli laico, qui lavacrum suum
id est, aliquatenùs, vel, in aliquo Nu- intetirum liabet, nec bigamus est 5° fcgrolum, su-
qi;o Numidas, ; si
Cyprianum verô respondentem lalum discrimen i-jus manûs impositionem perficiatiu-. lla;c aiUein im-
esse, quôd aposloli et distipuli, ciim baptizarentur, posilio est confirmatoria ; tum quia Conlirmalio voc;.-
hœrelici non fuerinl, multis illererellit, quibusprobare lur perfectio cbristianorum ; lum quia manûs inipnsir
conatiir aposiolos et discipulos, cùm baptizati fuerinl, lio, quaî ab episcopo super neophytum fieri débet, est
el alifis liapiizarent, neque integram, neque perfeclam conlirmatoria quod nllrô concedilur ab omnibus.
;
pœnilentiam (igcntibus, coneclisque per dactrinam veri- Sed lia;c manûs imposilio est signum sensibile ;
pra;-
Inlis, cl per fnlem ipsarum, quœ postea emcndata est, lereaque confei l gratiam sancliricantem, (|uia confcrl
Inli, id est, mamis imposiliane cpiscopi el Spiritûs sancti Anlonius de Dominis, lib. 5, c. 5, n. 16, Vespoiidct
subministratione subveniri dcbel : ubi Baptismnm Spiri- banc manûs impositionem confirmatoriani esse parlLin
tûs et maniis impositionem episcopi per quam Si)iriiiis Baplismi ; (piod ut probct, vim facit in vcrliis islis,
sanctus subiiiiiiislratur, pro eodem liahei. ll:i'C igiiiir qui tuvacri'.m inlcgrum habel. Agnoscunt igilur l'.ilres
niaiiûs imposilio, per quatn liscrelici foris baptizati in Eliberilani lavacrum esse, quod non est intcgrum. Al,
Eeclesiam recipi debent, est manûs imposilio episcopi, inquil, qnoniodo potest esse lavacrum nun integrum'
per quam Spiritûs sanctus subminislralnr, est baptisma ubi vidclicet qui baplizalus est, episcopulein maïuis
spiiilale, est Biiplisma Spiritûs, in quo salus constilulii est, impositionem conlirmaloriam non babiiit. Ad irile-
est baptisma Spiritûs , quod pleritmque cum baptismale grilalem ergo Baplismi ;iddiliir canenionia Conlirma--
aquœ conjunctum est : iinpositio \ ero manûs in pœnilen- lionis, qnrc perlieit Baptisinum, ut esi in codcin ca-
tiam. nunquàm conjuncta fuit cum Baptisinatc aqna;. none. Si pcrficil Baptismum, inlcgrum proûcto facit
5° Id aj.iiavet ex verbis proximè sequenlibus, quibns lavacrum. Illa ergo est pars Sacramenti, et non sacia-
ille asscrit h;ereiicun), qui, cùm ad Eeclesiam revcrti- inentum scorsim.
lur, snbjici nollel manûs imposilioni episcopi, scu, ul Verùm canonis Imjus nientcm Spaïaiensis non al-
ipse loqiiilur, nollel denuô baplizari, defraudatum iri tingit.
EMptismatc spirilali. Si ille, inquil, qui ad Eeclesiam Quîcrilur qiiid Paires Eliberilani inlelligaiit , cùm
merlitur, noiuil denu'o baplizari, fulurum est, ul dc- aiunl .Tgrolnm iii nccessilalc Baplizaii à laico fideli ,
fraudenius Baptismale spirilali cum, quem putamus de- qui lavacrum suum integrum habel nec , sil bigamus.
fraudandum (logi débet defraudatum) 7ion esse bapti- Fcidiwaudus Alcndoza, in Molis ad luuic caiioiicm,
queniadmodùm Baiitisma spirilale el mamls impositio- verbis evangelicis liaplizaU;s fuciii; quod (iliu' con-
nem in Spirilum sanclum pro eodem usurpât. Irovcrsum fnisie referai AngustiHUS, lib. 2 cunlra
i° Id apparet ex discrimine, quo auclor ille modum epislolam Parmeniani, cap. 15 : i'irum el ab liis qui
pi'udi hxrciicos foris baptizalos. Et idcb, inquil, Alii per lavacrum integrum intclliguiit Baptismum
uiriuique liujus generis liomines, id est, Judœi el Ven- et Confirmationiiu), ila ul synodus Eliberitana in laico
tiles, plchè al oporlet credentes, pari modo baplizantur : Baptismalis miuislro rcipiisierit , ut ille lidclis , bapti-
hœretici ve<-b jam baptizati aquâ in namine Jcsu Christi, zalus el confirinatns essil , neque furet bigaiims.
irnlitm in Spiritu sancio baptiiandi sunt. Sed Confirma- Baptismus enim sine Confirmatione non censelur in-
tio est Baptismus in Spiritu sancto. leger; sed giatia Saciamenli Confirmationis est p^'i
ad inilium cpiarli scculi vulgo refcrnnt, tros inlcgriialein Baplismi , seu gratiam baplisinalcm
lerlii, aiil
adiiuccnius. quibus quam Tridonliiii Paires, sesi. 14, cap. 2, vocani in-
caiioîies, videlicel 58, 59, et 77, (
de sacramento Conlirmaiionis veriias con- legrilalem), quod ille qui peccaluin post Baptismum
catliolica
Canon Ecclesia in pro- ficiormn, quœ ncceperal, jacturani [acial ideoque iSa-
58, Fercgrè ntmijunies, aut si ;
•19 UU.F.ST. I. CM' Il HOnitlNA MCTOIll M îiECll.l III. GSO
plltmiii ejua ,
qui iti-luitiit , non intrycr mil iiicorritpdis I liniialos inilicare alibi ubservavimus, qiiod Spiritu
ti.ti'ttiur iimi'lius. J'cr laiiiim iijiliir jitklem ,
i;iii Imii- < s.iiiclo fjusque charilatir in (iunlirinatiuiiu uiiganliir
tnim suiiiii mletjrum hubeat, nei(uc biijumus (iiml , (ii- < et llliniantin', Clirisln(|uu siiiiiluii cfllciaiilur, qui à
fetliijil fidi'li-m ,
qui pq»t liiviicrum non /ifcrniit, tifv;ii<; < Splrilùs sancli unclioneClirisliis appellalnr. lienlilev
iwniimitiiwi iillnm mbinil, iieqiie biiiumiis fmrU : qims I antem liosce vocàrnnl J'atrcs , tpiamvis (sseiil ba-
qniiti'in cowlilioiu's in unu tiiico , i/iii /iii;i(/:i'( , ir(/i(iii( ( pli/.ati, nt de caiccliiiini'nis, <pii in inliniiilale bn-
illc canon ,
qiibd eo inoilo sil saci'rilolis pnvlfs luturns ; < pli^arentur, non agi docnrent. Kl (|Ui'niadiiiodiim
tacenluiif» l'cri, nt'qut'prnilenliamperiujere, m-qweAper- « caiUMiu 4() vucant aposlalas ndeles; ita linc loco
fi'f (d ubiotulàquf , ml iil c/iiji, iky/ii.' biijami t^ssi' polermil. I iioiniiiant bapli/atos genlih's; non ipiiid esseul
Vix cu'tciis o\posili()iiiliii>. Mli:isi>iii;i'aiia iiiilji ar- « genliles, sed eiim in calecliiimiMialu non stelis-
ridi'l : (|tia'('iimiiiic' vcri) (Idi-iulaliii-, ox v\ iiiiiiiiiiô ( seul , lideiqnc elenienla non essent edoiti , iib o
scquilui' liiaiirts iiiniObilioiiL'iii ejiist'diialoiii cssc par- < genliles vocantur : nain alio noniine non |iotc;-
li'iii liapliïiiiii. Iiiaiiis est iKiliir Spalalensis arcliiupi- I raiit noniiiiarc et appellare ejusniodi genliles , ipii
icopi argiiiiu'iilalio. Italla-i vcrù irspdiisioiics ol ob- < exira ordiiiem cl sine calcchiinirnaln essent liapli-
jecta l'Oiiiiimilitis i'\p(Muk'imis iiilVa, posUMiiiirieiii 77. I zali. Quaiiiobiem aiilem slalueiiirt l'alres Klilieii-
tibi nmnus imponi, si fnciil eontm ex iiliqiin parle ho- « condiniaiontnr, ea poliiit esse causa, qnod post
nesla vila ,
;)/i;i'Ki( cis maiius imponi et fieri chrisliunos. f Coiilirnialioncin subinde, niillàipic inlcrjeclà niorà,
Non lia'ivlici nxulô, seil et noniuilli catliolici cxisii- < r.ni'liarislia ccinliniialis tribiieiclnr. Quidam igilur
liiant in hoc eanunc iigi laiiu'im dr I!:iplisiii<). Viri la- « non existimabant eani salis luto el consuito cjns (i-
men cindili canoneni inleriirctanlin- de coiilinna 0)ià < dci credi el comniitli possc, qui in rébus chrisliaiiu!
manùs inipositinnc. lia cxponil I-'erdinanJu-. .Mcndoza « leligionis et in ejusniodi niysleriis pariim esset eru-
in (loiniiieiilaiiis ad Iniiic canoneni , asserens iilum iii I diUis. Nain ad sanilalein , eà accepta ,
polerat re-
favoiein genliliiini edilnin esse, (piilms in cxlrcnio 1 dire, cjusqiie mysteiia et arcana divulgare l'iailer-
pcfiunio ciiiiieiilil iH fibi miiniis imponi, liac est, i'Iftà « ea iiiysteriorum participes hos esse nolebanl, qui
veros el pcrfectos elir.sli^nws , iitiun)(|iio Jî::pti>.nii el « lurpem vitam exegerant , ne recuperalà sanilale ,
Conlirniationis sacrainentnni adniinisliari dohet; ciwi < aniinus pravâ consiietudine cl ciipidilaie detoiilus,
plenus, perfccliis, cl omn'.bus iinmcris absolutus clirislia- « ad eadeiii vilia l'acilii'is relabereliir, et iiidiinientiuu
nus , (/(lis )ion elficintnr, iiisi ccccplù nvinûs imposiiionc « Spirilùs saiicli ipsiimqueC.hrlstnni exnerel. i llaclc-
episcopali ,
quœ cnm Rapt'stiio conjiincta oiini dubalur. nùs AlbaspiiKcus, qui deiiidc singiila ejusdem eanonis
Mendi)z;e subjicienuis erudilissininni Albaspinaiun), verba sic exponil.
qui canoneni ilUiiri accuialins pii s nitattis est. s G'n- Genliles : pagani, qui ne morte interciperenlur, extra
( tilibiis , iii(|uit ,
qui in niorlis discrimine liaplizali ordiiiem baptizili essent, el anlcquàm in catechu-
« essent, nianiis ab episcopis iinponeiul.e, el Conlir- nieiialii erudiri po.ssenl.
« malionis Sacraiiiento signandi, si prolii Ineriia, nio- Si in infirmilale : nam si niorlis mctus non iirgeret,
c resque consiinilcs fidei cbrislianie liabncrint. Nam erudieiidi erant, antequàm confirinarentur aul bapii-
I si ex more tuipissinioruni hoiiiinuni untc^ulani vi- zarenlur.
< lani duxeriiit, non sunl Conliimatioiie perliciciidi ,
Desideraverint : non pelentibus manus non erat ini-
I qiiantunivis omnibus viliis et llagitiis caicicnt, et poiieiida, qnod Baplismo salis ad salutem pra:sldii
• oiiinem extra noxani censereniur. llunc ego sensmn conseeiiti essent.
I et explicationem confido Patres ipsos tliberitanos Manum imponi : confirniari ; nain de eà manûs im-
I agnituios pro légitima et pro iiaià; contra verô posilione, qiKC pro ritu el c;ereiiionià in Baplismo
< quam de Baptisnio nonnnlli asserunt, lanquàm siip- usiirparelur, ne illi egregiè ballucinanlur, qui inliT-
« pobilitiam repudiaturos, si ulramqnc aspiciant. Quis prelanliir : quasi eà indignus ille videri poluisset, coi
< eiiini unqniim potuit dnbilare an genliles (qui ba-- ipsuinmel Bapiisina collatum esset.
1 ptismiim expetunt) essent in morte baptizandi ? Qiiis Fieri chri^lianos : unctioiic scilicet, et sancti Spi-
< unquàni docuit Baptismum iis in morte deneg:in- rilùs iiifiisione, ut loquilur Cyrillus Hierosolyniilaiius.
( dnni esse, qnorum vita non fuisset honesta ? Porrô Ca'lerùni in concilie Arclalensi I, canone 0, idem
< nbinani rcperient Baptismum manûs imposilioiicni omiiinô siatuilur : De liis qui in infirmilale credere vo-
< noininari, et isto noniine à Patribiis app Uari? Sed tunt, placuil dcbcre iis manum imponi hoc : est, ii-. qui
< aiunt monere liiulum ita hune canoiiem esse acci- in inlirmilalc volunt baplizari , Conlirmatio quo([iie
• piendum, genlilibus , si in discrimine baplizari e.vpe- Iribuenda. llucùsque Albaspim us.
« tunt : movcre quo(pie et suadere bac verlia, et fieri Ex bis apparel qnid lis responderi debeal, qu;c nohis
t cliristianos genlilisque noilien ,
quo qui essent con- opponuntur. Adversarii eiiimtria nobis objiciunl.
< firniandi , iiunquiim appellarentur. Hitc adversûm Primum est, quod vel ipse titulus nioneal canoneni
f nostrani explicationem non magnoperè faciuiit. Nani de s(do Baplismo arcipieiidiim esse : sic enini habet
< non constat à quo, aut quaiido tiluli apposili siiil : epigraplie : de Genlilibus, si in discrimine baplizari expe-
I priam tainen hujuscevocis viinetsignificaiioiieracon- apposili siiit. Ueinde mendum aliquod in titulum irre-
631 TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS I.
652
psisse, apparet ex Fcrdinando Mendozà, qui tcslatur !||
progressi esiis, ut efficeremini christiani. Nemo enim
jn anliquis codicibus, qiiibus ipse in corarnenlariis ad I
christiani nomen olim sorliebatur, nemo perfcctus existi-
canoiws liiijiis concilii usus est, habcri : L'I yentilibus '.
impositionera, et isio noraine à Palribus appellari? Cyrillus llierosol. Participes ergo Christi effecli, merilb
Tcniuni est, quia sub finem canonis asserilur, eis Christi, hoc est, uncti vocamini, et Deus dixit de vobis :
mannm imponi, et ficri chrislianos. Scd clirisliani elfi- Nolite tangcre Christos incos. Christi ïcr'o eslis facli,
ciniur per Baplismuni. Ergo canon lof|uitur de nianùs posleaquam sancli Spir'lùs imaginein recepislis.
jmposiiione qucc Bapiismum praiccdii, non autcm de Canon quidem 45 Eliijcrilani concilii, bis repuguare
illâ quae baptismum subsequilur, qualis est confirnia- et obstare vidctur, qui ex emendalione Garsiae cate-
loria. chumenos vocat chrislianos. Scd vulgaris et antiquior
Juxia Ferdinandum Mendozam respondelur cano- leclio, guam rccentiores ediliones deserunt, ut Garsia-
nem loqoi de plenis ctperfectischristianis. Non enim nam se:|uaiitur, niagis probatur Albaspinaco, eamque
pleni, perfocli, et omnibus numtris absoluli Christian! antiquis codicibus Hispanicis conrormem esse lestatur
cfficinn'.r, nisi acci>plâ manùs impositione episcoi'ali. Ferd. Mendoza. Vulgaris auteni, et velus leclio sic luv
Omîtes enim fidèles, inqnit Urbaïuis papa in epist. ad [( bebat : Si euin de clero quisquum agnoverit voluisse esse
omnes chrislianos (si lainen gerniana sii), cap. uliimo, « chrislimum : hoc est bapiiz.ilum et confirmatnm; hxc
j)er Hifliiiis imposiiionem episcoporum, Spirilum sanclum a enim duo Sacramenia coniinenter conferebantur, at-
j>osl Baptismum acciperc debenl, ut plcnc christiani in- que il polcrant sinml exiieli imo iis, qui gravi niorbo
I :
l
veninnutr : quia ciim Spirilùs sanc'.us infunditur, cor |j
luborabanl, non rarô bac œlalc simul aduiinislraban-
fidele ad prudenliam cl conslaiitiain dilalalur. ^ lur, qucmadniodiim apparet ex cilalo canone 6 conci-
Jiixta Gahrielem Albnspinaeum re;pondetur. ^ lii I .Arelalensis, quod anno 314 celebralum est.
Christiani nonicn sonare aliud apud veleres Paires, iji Canon 77. Si quis diaconus regens ptebem, sine epi-
aliud vcrô apnd auctores inférions a;tatis. Infantes, ^ scopo rel presbytero, aliquos baptizareril, episcopus eos
inquit, libro 1 Observai., observât. 25, in ipsis hodic i^ pg,- benediclionem perficere dcbebil : quod si anle de se-
Baplismi aquis christiani nomen cum ipsà gralià hau- | cuto recesseril, sub fide, quà quis credideril, polerit esse
riuni, eoque nomine vocanlur, antecjuàm divino chri- ] justus. In qucm canonem sic ait llcndoza : Confnma-
smate perfiisi, Spirilum sanclum induerint, quos tainen | lionis sacramentitm fuisse seinper in Ecclesià, ex hoc
antiquitas pro chrislianis non agnovissel, ciim eos dm- | canone discimus; non ad catechesim qmimdam, quà udo-
taxat chrislianos esse ccitserel, qui Spirilu sancto coii- lescenliœ proximi fidci siiœ ralionem coram Ecclesià cx-
firmati, et oleo gancto oblili essent. Terlulliunus de ponebanl, ut periersè effutiunt hœretici; sed adconstan-
Pudicitiâ : Nam si chrislianus est, qui acceplam à Dco liant chrislianam, prudenliamque accipiendnm per impo
^Tatre snbstantiam ulique Bapiismalis, viique Spirilùs silionem manùs episcopi diviniliis instilutam. Edoccmnr
sancli, et exinde spei (elernœ. Concilium Eliberilanum prœierea hoc canone Confirmutionis sacramenlum ad so-
can. 59 : Gentil es si in infirmilulc desidcraverint sibi los episcopos speclare, contra LiUlierum, qui presbgleris
menum imponi, si (ueril eorum ex aliquà parte vita ho- id muneris deferri impudenter asscverat... Illud prœierea
nesla, placuit eis mannm imponi, et fieri chrislianos. observundum, Confmnationem olim variis nominibu^,
Cyrillus Hicrosolymitanvs calechesi 5 ."
Uujus sancli; consignalionem scilicet, manùs imposiiionem, obsignacu-
chrismalis dono accepta, merilb appeliamini christiani, tum, benediclionem, operationein Spirilùs satuti, cliri-
eraiis propriè digni eo nomine, sed pergentes eb usque i! Gralianum, dist. 5, c. 6, Ut jejuni.
G53 QU.KST. I. CAP. II. r>Or,TRlN\ AICTORUM SECUM III. 0S4
imii, flirismnlis sncraiiu-nluin iippi'tlnri. Priiinia, ni opi- liiirelur {diiliitulinnem illam c.ugerc paierai tempnruin
uor, qui Coiipriiutlioucm vocnvil, briitus Aiiibiosiiit fuit, illiirum disciplina ; nam quiimpliirimi, quamvis omn>
'
tih. lie Ilis (/Ml iiiijsleriis inilianliir, c. 6, qunn Paires vitiorum Uibe ac colluvione piirijatos eos esse coustaret, non !
I
nctiiliores sciuli suiit. DeiKMlirlioiuMii appollavit Tor- ideù ad lacram si/iirt.iim iiccedebant, neque eoruin obla- !
Inlliami-i do llaplismo, c. 8, iurociiliuiwin Siiiriliis smicii lianes pruhcbantur : ut eohini, qui essent in quarto pwni-
llitrciiijnms in iliiiloyo iidiurs. Lmif. invuiuilioitem sn- lentiiv ijradu quorum exeniplum quidam
; sibi propjnen-
ceiilolis tiiiâ Sfiriliis saiiclus iiifiimliliir ; et imfirlionem, tes, facile eb propellebanlur, ut crederent eorum etiam
qiià qiiis pott foiiiein pcrjicilur, Aiiibrosiiis, lib. 3 (le oblationes repudiimdas, qui (nonditm conftrmuti) sacroqne
SnirniiH'nlh, ciip. ulliiito, se» quisqiiis hiijus opcris au- pane non refecti, omnibus licèt peecalorum maculis (per
ctor fiierit. Voliuruiil cnjo IllihriUiiii cpiscopi, si diii- liaptismuni) detersis oecidissent. Tanlà scilicet curù ,
coiii, absente episcopo, vcl presbiilcro l'aplismum inini- lanliique animi provisione ac prœcaulione, prospiciebant,
slrùssent...,ul iltnm haptizatnm dediicant iid cpiscopmn, ne quid o/fcnderenl, aut tilubarent in recipicndis, iisqiie
lit t'iim per benediclionem sive manùs imposiiionem con- Dca reprœsentandis alicujus oblalionibus ; neque verb eu-
firmct. Idem soilit'iidiim si pri'sbijler absciile episropo jusijuam, nisi sanclissimi, justissimique viri oblationca
linplisiiiiim co)i!ulisset : ad episcopitm eniin biipliziiliis wquo anima fcrebant.
eral dediuendus, ejtisdemConfirmatioym impetrundie Cùniigilurneopiiytus.qni nondinn confinnalus esset,
gratiâ. jus non habeict offci'ondi oblationes, alque adeù ncc
Qiio vcrô sensu posircma luijns caiionis verba (po- aeccdendi ad sacram synaxiin, Patres Illilieritani iioo
tcril esse jiisliis) tk'licaMl inlclligi tontroviMsia cs(. oi iirivilcgiuni conccsserunt, qubd si, ariloquàni con-
Moiuloza iiUorprelaUirile saliilo iclenià, ila lit seiisiis lirniari polucril, de seculo recesserit, poteritesse justus,
sil, poteiit esse salviis quia baptismus sine Coiilir-
; lioc est, polerit in comniunioneni justoium omnium
niatioue ad sahilein sulïicit : oodcni scusu aiitc Mcm- rccipi, poterunt ejus oblationes adniilti, polerit ipse
dozaui seculo IX acccpit Walal'iidus Slial)o, abbas sacrificii eueliaristici partiecps esse : dofuncli eiiiiii
Augiuiisis, lib. do Hcbiis crclcsiaslicis, c. id: scdAI- al'liiiibus et cognatis pennitlebatur, utejusnomiiie ob-
baspiua'us sensu piano divcrso expoiiil, niinirinm do lationes affcrrent, quo defiinctus parliceps esscteuclia-
sacriPicii eueliaristici pailicipaiione, adcô ut scnsussit: ristici sacrificii, cl eneliarislica! eoniniuiiioiiis.
|
Quaimis iiiinii}ic coiitirmnlns fucrit, poteritesse pnrticeps Ncque dicas ncopliylos, qui anlcquàm conlirniarcn-
Sdcrijicii riuiiiirislici.
lur, de seculo rocesserunt, non indiguisse saciilicio ,
Tria cnini luec noniiiia, fulilis, justiis, cl sancliis , quo sublevareiitur : cûm pleiiain el culpœ cl peente. re-
assciit Albaspiiixus pro eoiieni olim babita fuisse : Fi- missionein per Captismum oblinucrint. \
delis verb, inquilillelib. Observât., observât. 2S, dis- Paires enim Illilieralini de iis loquunlur, qui à dia-
linijuitur à cniccliumeno, et à coiipniuito; non enim intcr cono ba]Uizali, è vivis rcccssoraiit, anteqnàm ad epi-
fidèles assuincbantur, qui fideniin b(iplisnw,aut qui cita soopnni venircnt Confirnialioiieni pelituri : quo qui-
rismata et doua Spiritùs saucti, ipsumque Spirilnm san- dera intervallo maculas aliqiias contraxisse potuerant.
ctum in Con/irmatione adepti essent. Veriiin ii soliim Deinde aliud est neopliyluin aliquem dcfuiictuin indi-
censebanlur et appellabanttir fidèles, qui Us duobus Sa- goie prccibus Eeclesiie ad suuni lovamen ; aliud verô
craïuenlis iminili, Eucliarislià insuper donarcntur ; ciini ipsum in exteriorein coniiiiunionem jiistoruni omnium
enini ca sit summum cliristinnœ Religionis nujsterium , |
rccipi, ejus oblationes admilti, eiiuiqueparticipem esse
arcamim et sacramentum, non euivis olim temerè conce- sacrificii eucliarisliei, et cucbaristic* conimunionis fi-
debattir, sed ei dunluxat, qui niultb antea monim et pro- doliiim : ciijus quidem sacrificii et conimunionis parli-
bitalis suœ spécimen exliibuisset, quiqueseila fidnm pro- cipationo Dcuin colerci, Deuin collaudaret, Dcoqne
bàsset, ut tul'o ei m[islcria divulyari possent. Is iijilur pro bcneficiis acccptis gratias ageret. i
vociibatur fidelis, non qui bciptizatits, ont con/irmatus , Referuntur Dcdlœi responsiones et objeetiones, ecvque '.
quant qui nondiim essel assecutus, ncque snnetus, neque lus est, ut aliis duobus canonibus satisfaeiat, libro 2.
justus, aut ftdelis nominabatur ; qubd Euclmristia extre- e. 9. Pniemittit i!Ie, anlequàni ad spéciale canoniim
mus esset aclus, formaque chrisliani hominis, ciijusquâ- examen vcniai, Tcrlulliani icmporibusepiscopuni, prcs-
dam ri ntqne efficacià, snnclilalis lande prœslans et di- bytcrum, diaconum, iiiiô cl laicuni, minislros fuisse
vinilatiscujusduni parliceps, ClirisliiiucDomini nicmbrum uiiciioiiis, cl nianûs impositionis confirmaiorise ; sed
redderelur, qubd ejus siicrosanctâ carne pastus esset , Novatiani bistoriam, el locum Cypriani in epistolà ad
Ckristoque cum Domino quàdani consocialione conjun- Jnbaianum iniiuorc aliqnid nuilntum, datunique ordi-
gerelur (quo fit, ut primis Ecclesim temporibus subdubi- iiis iionori, nt id presbytcris solis licorel, non aiiteni
talio ifuœdam (ucril) ulritmndmitlerentur ejus oblationes, laicis, iiiio nec diacoiiis, eliani in nccessilatc positos
commmiMpic fidelibus seu junlis omnibus intercederet baptizantibus : indc(iue inslituluiu (quod babeiit ca-
cum co. qui {Confirmalione et Eucliarislià, carumque nones 58 et 77 llliberitani, quodque jaiii Cornelii e|
virtulibus desliluluscum esset, vcrus e! pcrfectus non esset Cypriani lemporeobtiiiuissevidelnr) ut si quos laicus,
cliristlanus, sed perfecti verique chrisliani virlule spo-
) urgente mortis periculo, vel diaconus sine episcopo
655 TRACTATUS DE CONFULMATIONE. PARS I. 630
Hefellitur 1°, quia hsDC à Dallxo gratis et absque
baplizâsseï, ad episcopum venirent mnnûs imposi-
}
tioneni accepliiri.
fundameulo asseruntur. 2° Si niauûs impositio, qu;e
tniiis, vel eliani laiti-, urgonie iiecessit:ile, ini'sse po- cum urgente necessitale collato deerat. Patres ;cquè
iLNtaicin uiigendi, et nianus iinpoiieiidi. Tcriuiiiaiuis docrevissent alios ejusdem sacramenti ritus omisses
t'iiiin loqiiitur lanliim de niinislra Baplisiiii; de m'mi- adliiberi, exorcismos videlicet, exsufflationes, aurium
slro veio ConfiniKilionis Jii'iil prorsi'is asscrit, qiieiii- nariumque tactum, unclionem olei, abrennntialionem
aiSiiiodi'im app;irebil legenli capul 17 iraclalus de Da- Salanx el operibus et pompisejus, redditioneni syui-
cpibcopi mentio fil in oâ bislniià. 5° SiippnnilCvpi'ia- tune teniporis observabautur. Cur cnim ullimani cre-
inlellexissc solos cpiseopos , ostcndinms supra, i" omnes certè, cas pra;serlini, quac Baplismuni
seiit? aut
Dali, cl ratiociiialio, indefpie roncbisio dediicla, oni- snb-equcbanlur, antniillam repeti judicàssent. 5° Ba-
iiiiiù falsa est, scllicot iiisiiihiuin fuisse à Patribus 11- piisiiins sûlemnis ille dicilur, qui cum omnibus rilibus
libeiitaiiis, ut ba]iti/,ali à di.tconis vul à laieis, perdu- cl cnereinouiis ecclesiaslicis couferlur à ininislro, qui
cereiilnr ad ejiiscopura maiiùs imposilionem ab eo baplizandi jus babet. Quôd igitur suppouil Baplismuni
acceptuii cique dccreto occasionem solerauem jainpridem coUaliim, inler Bai)lismi rilus
: pivebtiisst» Cor-
iieliuni et Cypiianuni, qui uiiinus illud lai:is et diaco-
rcccnseri non polest. Sed inanùs impositio, bcnc-
iiis abstulcruni, illudque solis presbyleiis et ei)isc(ipis diclio el pcrfeeiio, de qiià cauou 77. decernitur adbi-
rescivàrunt. Euiuiverô, si Cornélius et Cyprianus niu-
beuda post Baplismuni soleinnem à diacono plebeni
nus non soliim episcopis, sed cliaui prcibyteris
illud régente, adeùqiic à legiiimo et ecclesiastico miiiisiro
jubent ad solos episcopos, nusijULun verô ad prosby- CD, à quo Baplismus solcninis confertur, non est ri-
Quiid si conciliuni llliboritannm anterioribus leni- stralur. Aiqui manùs impositio , bcncdiclio et perfe-
poribus (ipiod pndtabililale MOU caret) celebiaUun ciio, de quà canones llliberilani, requirit ministrum
est,
Dallai obsorvalio, ejusquc ratiociualio ex se ipsà
alium à presbytcro et diacono qui sunt ordiiiarii mi-
nislri Baplisniatis solemnis, \idelicel episcoiuun. 5°
concidit. Illud vcrô ante Corncliuui el Cyprianuni
coactum fuisse Joannes Moriniis conleiulit, C;îU'emoiii;c sacramcnlorum siguificaiu enectuui ojus
lib. 9 do
ejusquc xram sacramenti, ciijus sunt ritus. Atqui Coiifnnialio non
Pœnit. , bocrescos quideni Monlaui it
Terlulliani de pacc niœcbis lu.'gandà condeainalioni, signidcat eUeclnm Baplismi, qui est infantia cbristia-
Barouio à Zepbyrino puntificc facta est na, sed significat pleniludinein a'ialis, robur, alquc
qu;c leste
prit cseleris Ferdiuaudum .Mcndozam, qui libro C(ini- ordineni, disciplinam el judicium, non aulem ad iute-
ricnl. in roncil. llliberit., c. ^ eli, mollis probat iliud riorem aniiiii slalum perliuebat. Siquidein ante bujus
pr;vceSf'<se Dioclelianaui porseeulioneni, neque piist Ciinlirmaliouis susecplioreiii baplizati, simpliciter (|ui-
aii.:upi 500 cogi poluisse. dem et apud Deuni pcrfecli repulabantur, non aulem
Ilàc suà observatione pntniissà Dalkïus duas re- apud Eccltsiam, qu» noiinisi post manùs imposilio-
euiui est nliimaui nianuin .ic ^elut culuien et fasti- ilia(|ue cjusdeui Spirilûs doua ; atque adeô iuteriùs
I
su|)p;U(>iite cnpift r|iisni|ii , m-iiiti ml |i:uiiii|>:iliiiiKtiii laii'i . Iiapti/.ali tiieriiit , reiiiilliiiilin' ail episcopinn ,
r.iii'luiii^lii- ailiiiilliTi'liir iilis>|iii- |ir.( tià iii;iiiMS iiii- inaiii'i . ilnpll^ilionl'lll ab eo aceeptiiri , de alii:^ vci'ii à
|iii.iii(iii()riiiilli'Miuliil'i:'t; tiiiiicii i|iiia iimi^ uliliiinit, ni pii'sbylei'u vel il diaroiio bapli/.alis lacealur; si , in-
l<'niiiii' :ilisttiilii epi l'upii, liilirlilill limliiirislia iiiii- tiri el Jiacuni liùc u:lale jus baberenl iiiaiiinn iiiipu-
plnii.-. Iratli'i'i'liii' alii|iKiiuli> aille iiiaiiiis jiii;!i) iliiiiii'iii. iii'iiili bapli/.alis ; eiir Paires lllibeiilani liapti>;alos u
S il illi iiuii l'ciiseliaiiliir pi'il'i'ili; i|ii.iiiil(i.|iii<li'iii ail laieis l'iinilliml solùiii ad episiopus , iiiisipiam verô
l'pisii'pHiii iiiamU liiipiisitiiiiiciii ai'ci'pliii'i priiliiru- ad saceidolus vel dlaconos , ul niani\s iinposilionein
iriii r IVi'lL'rtii) ij^iuir l'uiiliiiiiatuiia iiila nuii spi'clal ab iis aceipiaiil? Poleraiil enim l'isacerdolcsaidiacii-
nil (ii'ilùitiiu L'iilusia*. nus faiiliùs adiré, ulipsos frei|iienliiisob\ios lialierc.
(Ilijicil I
"
llalla'iis, vaua l'sse qii;!' fx c<iiirili(i llli- Ciir rliaiii canone 77, baplii^alos solemnilcr à diaio-
liriilaiiii alIViniihii , ipiia iiiuliuiiis nuit iiiuiniiiil, si.'il uis, remillmil ad aliiis, ul ab ipsis confirmcnliu' et
£(>l<iiS'iii;aiùS iiiipusiliunis. per beiiedicliuncm pcriicianliir, si diaconi jus habu-
Hospiiiiileo valeru urgiiiiit'iiUiin , in uA sailoiii sun- banl confiiinandi , et perliciendi bapti/.alos , cisquc
leiilià.qiia^ iloi'el iii.iiiil^ iiii|i<isiliiiiieiii u.s:<i: lolaniiua- maiiiim iniponendi.' Kx canone igilur Ô8, minime se-
iL'ruiii csbuiilialriii (liiiiliniialiiiiiis. lu alià voiù (i|ii- qiiiUir, quod diaconi jus baberenl conlinnandi ; alio-
iiiiiiio ro:>piiiiili.'tui' iincliuiK'iii sciiipci' lui.ssu ailjiiii- quin canon 58 aperlo conlradicerel camini 77. .\d
ctain maillas iiiipo>iiiuni ; uiiiie Patres nlKiiiaiiiiu arguinenlum igilur Dallxi
iiliiiisqiii>, m Torliilliamis cl Cypriaiiiis, mciuiiiorniil ; licspondeo Concodo anleccdens, ncgo consequeii-
:
:ilii]iiaiiil():ilUM'Uli'iiis, iiU^vpria:iu>>i|iii|iK'i'isi|iiolii liicis liani. Hoc enim canone agebaliir lanlùm de liaptisnio
Dioiiiiiiil suliiis iiiauiiiini iiii|Kibiliiiiiis ; scd tiiiir iincliu à laicis conl'ercndo, urgonle necessilale ; Patres verô
siiliinlelligitiii', (|uanilu iiiaiiùii inipusiliu cuiiinieiiiuia- biicis lidelibus permillunt in necessilale baplizarc
liir. D>-inilc iisii rccepluiii csl, m sacrainciila aliqiiandu cosqnu monent ul baplizalos ad cpiscopiim perdu-
àiiialorià, alii|iiaiiiUiii roniià, aliqiiaiiilo ab en'cclu vel à canl, ul manûs imposilioneni ab ipso siiscipiant. Ni-
careiiuiiiià (|u:ulaiii cdgiioiniin iiUii'.lijlliii'(|iii lu.iiis li- liil vcio biijnsmodi pra'cipiunt presbyleris cl diaco-
lùs iioiiiLMi usurpai ail .sigiiilicaiidiini sacraiiieiitiiiii, illu nis, (plia iii hoc canone non agebalur de Bapiisnio ab
caileros ritus , c;i.'ti;iasiiiic caiioinouias non extliidil : ipsis collalo.
non cxi'liidil qiioqiic funnaiii , qui ullliir voce inale- Objicil i" De cà manûs imposiiione canone 77
:
ri:iiii signilicaulr. Non cxihisil inanùs iniiioiilinnom agitnr, qiuie ciiin à diaceno fieri non possel, à presby-
Cornélius, qiiando Conliinialiinieni appellavit bigna- lero lamen aique ab episcopo lieri poleral. Sic enim
ciiliini doniinicuin. Paii modo non e\eluililiir nnclio, bahcbal viilgaris edilio : Si quis diaconus regens ple-
(liiin Conliinialio per iiianûs inipositioncm significa-
l
bem, hine ephcopo vel presbijlcro aliquos baptiiuverii.
tiir : iicipie iiinnùs inq.o^iiio excluditur, diini mcniio i eos per benediciioiiein perficere dcbcbil. Paires igitur non
lit solins mu liunis. déterminant , à iiuo Baplismus ,
quein diaconus con-
Olijitit i": Qui liaplizalus à diacono migrai ex liàc lulit ,
por bencdiciionem pcrfici debeal : iitrùm ab
vilâ , anleqnàni silii iiianus iniponaUir ab episcopo, ;
episcopo, an à presbytère? sed liberum relinquunl,
ille in jnsloruni numéro aiqiu; oïdiiie ccnsciur, et ut hic Baplismus abalicrntro pcrficialur.
nomen ejiis conmicmoiatur in allari , hoc enim vo- Iluic objcclioiii plura lesponderi possunt.
liuil islaî vcccs canonis 77, siib fuie, (juù quis credi- 1° Dalkuns in bac posteriori objeclione jus confir-
deril ,
polerit esse justus. Liiin vci o nunquàm lalein mandi manumque iniponendi concedit solis episcopis
censendmn fuisse dccrcvissenl Paires lllibeiiiani, si et presbyleris, cùm tanien jus illud in priori objeclio-
inleriori fidi'i ac piclalis pei fcclionc careie pulàsscnl. ne ipsis eliam diaconis asserneril : ille igilur sibi non
Perfoclio igilur coiiliiinaloria non pcrlinet ad iiilerio- conslal.
rein animx staium. 2" Vulgarem cdilionem mulilalam fuisse apparel ex
Respondeo canonem llliberiiaiuim non supponere ipsis verbis relatis, quai vel sensum imperfcclum gé-
baplizalos, qui ante susceplam Conririnationem c vi- nérant, vel significant diaconuni liabere jus per benc-
vis excedunl, liabere inleriorem fidei el piolalis per- diciionem pcrficiendi eos, quos ipse liaplizaveril qu' d :
feelioiicin : su|qiouil enim dunlaxal eos in gralià dc- lamcii lalsum esse Dallxiis ullro concedit in ipsà ob-
cessisse. Qiio aiiiem sensu posirema luijus canonis jeclione : idque conslabit expendenli verba ,
qu;e in
VLiba inlelligi debeant, exposuimus supra. eodem canone proxiinè sequunlur Quod : si ante de se-
Objicil 5° : In canone 38 non alium quàm à laicis ! culo recesseril, sub fide, quà quis crediderit, poterit esse
foUaluni Baplismiim ab episcopo perliciendum de- juslus : id est, ([uôd si, aiitcqnàin per benÊdictionem
ccriiunl Paires. Siippoiiunl igilur jus Unie fuisse pic-
j
perliciatur , de secnlo recesseril, sub fide ,
quam in
sliylcris, iino el diuconis, ul qiios lingeieiit, iis inanuni I
Baplismo recepil, poterit esse juslus. Canon igilur lo-
Sed âge, DaUauim eodem canone pauois persliin- ila supponil jus illud non iuesse diaconis.
gamus. Si ex eo quod ia hoc canone ii tanlùm, qui à Hanc vulgarem cdilionem decurtatam fuisse appa>
650 TRÂCTATUS DE CONFIRMATIONE. PARS I. €iO
ret eiiam, tumex Burchardo libri 4 Decrctorum, cap. '
quando coniingere poterat, modo id fieret jubente sa-
92, qui hune canoiiem refert licèl euni concilio Tu- , cerdolc, aut diacono vcniam à sacerdotepelente), ad-
roiiico can. 5, perperam iribuat tum ex cdilionibus, : huc necessc erat eos adduci ad episcopum, ut ab ipso
Garsianà, Binianà, Mendozœâ, Albaspiiiacaiiâ et Lab- coiifirmarentur.
bxanâ, quoc sic babent : Si quis diacomis rerjens ec- Posset ctiam pr;cfalus canon exponi de diaconis
clcsiam , sine episcopo vel presbytero, aliquos bapliza- foreusibus, qui plebem regebanl in iis locis, in quibus
verit, episcopus eos per benediclion'em perficiat : quod si ipsi sine episcopo et presbylero commorabanlur : et
aille , etc. Jus igitur coufirniandi solis episcopis con- tiinc sensus eril , si quis diaconus plebem regens in
ccd'.ml Paires llliljerilani. iis loi is, in quibus ipse sine episcopo et presbylero
5" Paires Illiberiiani jus ilhid solis episcopis Iribuunl comnioraïur, aliquns baplizaverit sine jussu episcopi
canono 38 : Patres verù sibi non contradixcrunt. aut sacerdoiis , vel sine venià ab episcopo aut sacer-
4° Jus illud solis episcopis aîtateconcilii llliberitanii doie petil.î; Baplismus, quem iia conlulerit, non ideô
conveuisse, docomiu' ex Cornelio supra, ubi do Xova- ropiilabitiir illicitus , sed baplizalns ab illo episcopus
tiaiio ; ex Cypriaiio in opisiolà ad Jubaiaiium ; ex au- per benediclionem perficere debebil. Diaconus enim
clore anoiiynio in Iraclalu de Baptismo. non babebat jus bapiizandi sine episcopi aucloritale
Instat Dall,ïus ex verbis ipsius canonis : Si quis ex Terlulliano, de Baptismo, c. 17 : Dandi Bapiismi
'
diaconus rcgciis plebem, sine episcopo vel presbijtero ali- jus liabet suimnus sacerdos, qui est episcopus ; deltinc
gnas baptizaveiil, episcopus eus per benedietionem perfi- presbyleri cl diaconi, non tamen sine episcopi aucloritale :
ccre debebit. Ergo ubi diaconus aliquos bapiizarcl, pré- îieque sine episcopi jussione, ex Hicronymo in dialogo
sente presbylero, nuUa erat necessilas eos adducendi adversùs Luciferianos : Inde renil , ut sine episcopi
ad episcopuni , ut ab eo per benediclionem perfice- jussione ncque presbyler , neque diaconus jus liubeanl
renlur : fuissel vero necessilas eos adducendi ad epi- bapiismi : neque sine venià à presbylero petilà ; (a-
scopuni, nisi presbyler, qui aderal, iiabuissel jus im- cullalem enim à sacerdolibus peiere debebanl ex ca-
ponendi nianum bapiizalis, cosque per benediclionem nonc ISconcilii I Arelalensis : De diaconibus urbicis,
perficiendi. ut non aliquid per se prœsumant, sed honor presbyteris
Respoudcc puruni esse sophisnia, mcramque aiqui- reserveltir : Queniadmodùm et saccrdotes facultatem
vocationem, quœ orilur parlini ex virgukc Iransposi- ab episcopis peiere lenebantur ex canone 19 ejusdem
tione (pole^l eniin virgula ponivel postvoccmp/ffcem, I' synodi : Ut presbijtcri sine consciciitià episcupornm
vel posl vocem presbylero) : partim ex praxi Ecclesix niliil prœsumant . lia Biniana edilio. Labb;cus lamen
prislinis tcmporibus observari solila , quam nescivit post Sirmundum permiscet duos illos canones, clde-
Dallonus , vel ad quam non alteiidil. Ncc ciiim diaco- Iraclis aut immutntis quibu^dam vocibus , unicum cf-
nus pra^senle episcopo vel presbylero plebom oliir ficit : De diaconibus urbicis, nt non sibi tantiiin prœsu-
rcgebat : neque ille alleruiro pra;seiilc bapiizabal so- mant , sed lionorem prcsbyleris reservent, ut sine con-
lemniler, sed ulroque abscnlc. Sic culin liabet canon scieniiû ipsoriim, niliil Iule faciant. Binianam edilionecn
18 concilii priuii Arelalensis : De diacoiiibits urbicis, nt retinendam exisiimo.
non atiquid per se prwsiimunt , sed lionor prcsbyleris CAPUT m.
rcservelur.
AiCTOm;s SECiLi qiauti.
Si virgula voci presbylero poslponalur, hoc modo :
§ 1. Concilium Arelalense.
Si qnis diaconus regens plebem, sine episcopo vel presby-
lero, aliquos baplizaverit, episcopus eos per benediclio- Ex hoc concilio, quod anno 514 in causa Cjncilianl
nem pcrjicere dcbcbit ; sensus est : Si quis diaconus, et Donatistarum snb Constanlino episcopo celehralum
oui plebis rogimen, ulroqnc abscnlc episcopo et pre- est, ejusque synodicà epislolà ad Sylvcslrum papam,
sbylero, coinuiissum est, aliquos baplizaverit, episco- duos canones, sextum et ociavum referemus.
pus, elc. Scxius sic habet : De liis, qui in infirmiiate credere
lioc modo : Si quis diacomis regens plebem , sine epi- slolà synodicà : De liis, qui in infirmilule consliluli, et
scopo vel presbylero aliquos baplizaverit, etc., tune sen- credere volunt, placuit eis manum imponi, hoc est,
sus eril : Si quis diaconus , cui plebis rcgiraen com- placuit eis prœter Baplismum adbiberi Confirmalio-
missum est, aliquos solcmniler baplizaverit ulroque nem. Canon enim de gcntilibus inlelligitur, qui gravi
absente episcopo et presbylero (iicc enim hoc ci lice- morbo laboranles credere volunt, id est, licri vdluiit
bat présente episcopo vel presbylero), episcopus eos Cbrisliani. Paires vero supponentes eis conferendimi
per bcnedictioneni perficcre debebil. Quid aulem ex esse Baplismum, quia Ecclesia illum uemini unqiiàni
ulroque sensu colligi possit in graiiam Dalkci, non denegavit, addunl maiiûs quoque impositionem eis ,
tia : lum quia supponit diaconos liabuisse jus bapli- inquit, conprmandi suiit : de liujus canonis explicalione
est ; tum quia ex bypolliesi quôd diaconus aliquos enim sensu ulnimqnc canonem accipienamn esse comt-
soleraniicr baplizaret prsesenle presbytère (quod ali- i
)iiw)i( riri erudid.
OUi'EST. I. c.vr. m. hoctrina alci'orum secili iv.
Si'voi'inus InnuMl Riiiins in nnlis ail liiiiic tMiionciii et G Arelalenscni , iulelligendum cssc putal non do
nfia^aliir, cimniiii' (tmlrmlit inli'lli^.'iidiim l'Ssc ili; li.qilisnu), iieque de Conlirnialionc, sed di: manu-, im-
liito iiiaïuU iiii|uisitiuiii^ (\i.'reniuiiinli, du t\»ii Augusti- posilione, per (piani ^cnliles ab iMiclesiu^ praposilis
iiiis, lili. 5 du llu|itisiiio, r.\]\. IG, iii fuir, lu(|ii(.'iis ail : primum suscipiebantur, antnpiinn ingrederenlur c;t-
'.>iiiii eiiiiii fil immiii iiiiiiosilio, iiisi oriitio super liomi- teehumenatuni. Yerlia Sirmundi, lieèl prolixa satis,
i.'iii'/ lli-iii illiid l'jiisdcm Atij;usliiii , Idi. 'i de pccia- releram, ul ipue iirolundani ejus eruditioncrn lisleii-
oriim Mi'iilis cl liciiiis., v. iG : CiiUcImiiu'iins sl'chh- lur. Hoc ipsttm est , inquil, r/iioi/ l'ulre.s UlilnriKiiii ,
maïu'is imposilioiiem nuiiiinari, ol islo iidiuIik; à l'alii- pvticbiilur, et cbrisliani cxinde , creùenles^/ia' voe(i~
biis appellari? i" Paires l-o canoiie iioii dcliiiiiiiil 11- Ixinliir poslea catecltumeni , ac dimiim susceplo liii-
lud do (|iiu luilhis iini|iiàin didiiluvit. Qiiis verô uii- plismo, fidèles. Sulpitius Sevcrus, in Vitâ S. Muriini
(liiàiii (loluit dtibilaiv, an gcnliles, (|ni naptisniiini ex- cap. 10 : Nemo fcrè cximmani ilU'i multilndinc gcnti-
duciiii UuptisiiuiMi iis in morie doiicgaiidmu ossc nûnnm Jesiim Cliiisluin, rclieto iinpietiili^ errorc crcdi-
(puinini vitaiion l'uissel lioiiesla? 5" Palics coMiioue deril. Idem, cap. 10 : Quo viso Tetrudiim in Uuminum
non deccrnuiit id a£;ciuliiiii esse, qiiod ab oiiiiii xvo ,
noslrum Jesum credidil, slatinujue catechumemis faclus,
([luid ubiinio, cl qiioj ab (imiiibns agebului' : liuic nec multb post baptizatus. Dcniquo synodus I Conslan-
iMiiiu cni boiio esscl iilo canon? Scd Uaplisunis nns- linopolilana, canone 7, de Ikcrelicis (|uil)U:dam : Qui'
quàm iis iiegaUis esl, (pii illuni in inluiniiate sincurù cnnujtte ex liis rectœ fidci misenbi vulunt , velul ijciililei
posudant. Maiuls igilur iniposiiio , ([uani Paires Aïo- ailmillimus : et primo quidem die eos clirislianos j'aci-
lalenscs delininnt ac dcconiiint iiilinnis, qui lierivo- miis , (dlero catecinunenos, deinde tertio exorcizamus
liinlclirisliani, cimcedciidani, non csl Baptismus; scd sive adjurtimus ipsos, ter simulin fuciem eorum et aures
Conliiinatio, qiuu genliiibus inliniiis , ul qui nondùni insufjlando : et sic eos catechintmus sive iiiiliantus : et
in album calechumcnorum relali , nondùin mysteiia curiimus ul lontjo lempore versentur in Ecclesiii, et itii-
lidei cdocii liiisscnl, ulrùm coiiccdenda cssct, poic- diant Scripturas , et tune eos baptizamus. Canone -^'5
cxiiosiiinuii supra; maxime cùm Eucbarislix par- guslinus, de Pasloribus c. 13 : Cunslot eryo iniposi-
licipalio Conliinialioiicni |iriixiinù scquoiclur. Quia tiuiiem munùs in his canonibus non ud Bupiismum, quod
eiiam Auguslinus , lib. de Fidc cl Operibus , cap. G nonnuUis placuit, neqne ad Confirmiitionem rcferri opor-
salis aperlè innuit calecbumenis adullciis , aliisquc tere, sed ad ritum illum quo clirisliani fiebant. Aliud
publicis pcccaloiibus, qui sani corrcplioneni recusâ- enim, ul dixi, cliristiani et credentes cruiit; aliud fnlc-
rant, inlirmi veio baplizaii pclioiant, Baplismuni dun- /('.<!. Auguslinus, epist. G7ad Alypiuni : A'orraf, inquit,
in Baplismo adliibebalur, exorcismos respicicbal, ex eliani fidelis sil valdè bonus per pascha proxinic bapti-
diclis supra. Sed exorcismi fieri non solebanl super zatus. Gaudenlius Brixianus, tract. 5 : IIujiis ugni
eos, qui urgente r.ecessilale b.ipiizabanlur. 5" Si carnem tain fidèles in mijsicrio, quàin siinul uiiiversi
lisec manûs impositio nierè caremunialis fuissel, ea- credentes, in ftde debemus edere. Chrysologus vero,
fjue forel, per quam Auguslinus ail calechumeuas serni. 52 Ilinc est quod veniens ex gei.libus iniposi-
:
saiictilicari , Paires non satisfecissenl volis genliliuiii tiune manùs et exorcismis unie à dœnwne purgalur, et
inlirmorum qui credere volebaiil, hoc esl, qui fieri iipertionem aurium percipil, nt fidei capcrc possii aiidi-
volebaiil Cbrisliani : petebani enim lidcm sakiiaren), tum. Et codicis Theodosiani lex 2, de .\po5lalis, dis-
fidem quà sanclilicarenlur, fidem qui salvarcnlur. tingitil clirislianos ac fidèles à clirislianis et calechuinc-
^ Taceo , quôd ex duabus Auguslini auclorilalibus à lunt essent per manùs impositionem suscipiendi ad
Biniu rclalis prier loquilur de manùs imposilione fidci initiationeni. 2° Patres iis duobus canonibus non
, ,
lis.lera fcrè argumi-nlis refelli dobel Sirmundus siituli credere volucrunt. 3' Quia manùs impositio
,
qui in noiis poslbumis ad coneilium I Arclatense, de quâ canon 39 llUberiianus , ea est , ut supponat
quas Labbxus aJ ,-alttm lomi I concilioruni oxcudi genlilium vitam , qui credere volunt , ex aliquù parle
jussit, ulr.uiiq.ie <-.?rorcM, 'seili.cf 39 lliiberitanuui honestam fuisse : Si fuerit eorum ex aliquà parte lione-
r,i3 TRACTATIS DE COiNFirrùATlONE. PARS I. Gli
sin vita ,
pincuit eh manus wijwni , et ficr't clirislianos. T, vorsioiios, mi:i Gei;Iiniii Hervoli, îiller.l Dionysii E\i
o-,iim iiiiquàiii (locuit ex gcnlililuis, qui in infirmilale Oporlet cos qui npud illus ( Xovalianos el Tessuradeca-
r :ii-llluli credere volunt, eos snlùni ad fidoin adink- titas seu Quarlodccimanos )
fidèles ( hoc est, buptizati
)
l:Midose>se, quorum vila sit honcsla?i° Qiiia Palros dicebunlur, fidei symbola discenles, et sancto chrismaU
V I-
liane nianûs iinpositioneni non satisfecissonl volis inunclos, sic sancto mijslerio coninutnicare : (seu,nl
nlilium infirninruni, qui credere volcbnnt, liocesl,-qui ludiet Diomjsius E.riguus : ) li, qui apud cos dicebuulm
i-lebanl fidem silularcm, fidciii qnà sanclilicarenliir, fidèles, nostrœdoccnntur fidei symbolum : et uncti sancto
i!cm quà salvarcnlur. Admissio cnim ad fidem in ca- clirismale sic nigsteriis comnmnicenl sacrosanclis. Qui-
irchiiracnalu cdiscendam, non sufficiebnt ad salulcm. bus tria pra-scribuniur. 1° LU ii, qui à Novaiianis vcl
dnm in hnnc caiioaem irrcpsisse , et pro Arianis , le- participent : Eucharisiia; enini adniinislraiio Conlir-
gendiim esse Afiis seii A[ric(mis. constat tiini ex anli- malioncm proximè sequebatur. llunc canoucm de
qiiis codlcibus ,
quibiis Sirniundus usiis est , lum ex Confiiniatioiie inti rprclanliir Joaiines Moriiius, lib. 9
ipsâcjusdem coiicilii cpistolâ synodali ,
qu;ic canuneni de Pœnil., cap. 9, n.2, el Joaunes Cabassutius, in sua
inicgrum rcfert ; lum ex ipsius synodi cpocbe, tiuae noliliâ ecclesiaslic. ad cunidem canonem 7.
ad F.cclesiam redirent. ;
eccics., cap. 2, ex Cyrillo Ilierosolymitano, Caih. My-
Vcrùm Dallxus simili ratiocinio condiidcre possel, lag. 2, et Clirisost. bomil. G in episi. ad Coloss. Posie-
Baptismuni, qucm Cyprianus confcrcl)at, à nosiro di- lior liebat in fronic : cjusqnc moiniiicnint Tertullianiis,
versum esse. Quemadmodùm igilur C.yprianiis lia^rc- Cyprianus.aliique Pâlies supra citali et in^ra citandi.
§ i. Concilitim Laodicenunu
lebanl. Sed Novatiani 'Mnittebant unctioneni conlirma-
I
Damafo circa aimum 567 cclebratum fuisse existi- Oporlet cos , etc. Ex pnccepto Clirisli vei sal-
std»
baliet qui ad noslrnm inslitutuin tem Ecclcsi;c , baplizaios , sub peccalu ad sacra-
manl, duos caiiones
atiincnt. 7, siilicel, et 48. Très exslanl liujus synodi uicntuni Confirniationis suscipienduni , dùm coin-
m QtiCST. I. CAP. m. DUCTUINA AUCTORLM SECULI IV. r>i6
num. 1°
'
niodt^ possunl , Oblîgari colligunl nonnulli ex lioc cl cap. 12, 9, 10, etc. Quia gr.Tcè bab i.ii
(-atioiic.
iijT! <î((;oT«T«u,us»ou;«ùroO<. Scd /.ttfotituia. Ol'llinalioncm
Ofwrtel eot qui Ulttminaiilur : lioc est, qiii biiptiran- désignât, qucmadiiiodùni apparct ex eodeni Cuncilio
liir. Jiulat'llitimieiii Piiinysii rxigiii , «/xir/d cos qui caiione 19, ubi asscrilur diaconis nullatii mariuum ini-
/i(i;)(i;nii(»r ; jiixta r:uilmi),ail ll:il)r;ros i:i|). G, im- pi)silioncni, /.sifaOtuia.-!, id est, onliiialioncni conl'eiTi.
Opvrlt't eos qui illuniimmtur, posi liaplismum inim- tato concilii VI Cartliai^iiicnsis anno 419 fada, bit
gi. II;vc igiiiir iinclio luui csl niora l!a|;iisini cieic- bal» t : Pliuuil, sicut cl niagnœ sgnodu cos ordinutos
monia , scd liaptisuiiim con))iU-lum cl absolutum siip- sic manere in clero. 5" Quia Tbcopbylus, patrianlit
pcinit. Aloxandrinus, S. Ilicronynio a'quaiis , in addilis ad
Icstis Cl divinilùs inslitiila est, gratiamqiic cœleslem Ecclesiam accedere .-.rcspondel : Magna sijnodus, quœ
confcn. Mcccw habita csl à sanctis Pntribus, slaluit, ut ordinen-
Oporieteos, qui iltuminanlur, poit Baptismnm immcji lur : ùizi xsipoTC-zizOKt. G "Quia Basilius, in cpist. ad
supeirœlesti clirismale, et esse rcgiii ('lirisli purlicipes. Ampliilocb., can. 4,Nic3enuni buiic canoncin sic in-
Quibus poslremis vcrbis duplex sensus polesl iiicsse. tcllcxit , licèt illius disciiè non ineniinerit. Negat
Prier est : et esse participes justitiw, qux dicitui' ic- enini Novaiianoruni Baplisnia ralum esso ; neque
gmini Dci ad Romanos li, non est regywm Dci esca illud suscipi perniiltil, nisi coniordi;c conservand;c
elpolus, sedjuslilia , etc. At<pii Ciinfiniiatio juslitiani causa; quà rationc vcllet eos cum ordiiiibus suscipi.
7" Quia liinocciiiius
adaugcl : nos igilur participes cilicii rcgni Dci. Posle- 1, epist. 22, cap. 5, cpiscopos Ma-
rior est : et esse purlicipes Euclinristiœ, qiix- rcgniim ccdonia', redaigiiil, qiiod clericos à Doiiosianis ordina-
Dci à Pairibus appellatur qiiemadmodùm : ciiiin bapti- los iterùm ordinarent, eosque in prisiiinmigradum ad-
zatiistatim conlirmabantur; ila conflrmati niox Enclia- milterent, asscrens id quidem , Anisii,arcliiepiscopi
ristiA doiKibantur. Qiiod aiilein Eucliaristia à F'aiiibns Tliessaloniccnsis, qui Ikcc permiscrat, lemporibus li-
epistolà 9 : Si igitur ( Cliristus ) iii lioc domus et mens bus, qu'od JSkœni canones apud Nicœam consliluli, de
nostra fundetur, et dif;ii« taitto (undainento superœdifice- Kovaliunis id fieri pcrmiserunl : respumiet, de solis Nd-
tur operalio, erit nobis in adilum civilalis suœ porta ipsc valianis hoc esse prœceplum , ncc ad aliurum hœresum
qui regel nos in secula : cl iii loco pascuœ coltocabit clericos pertinere. Nam si ulique de omnibus ila défini-
nos, quosjam per aqunm refectiouis sibi genuil, et nu- rent, addidissenl, h Novalianis aliisque hœreticis rever-
trit cpulis salularibus in eam mensntit, quain prœparavil lenles, debcra in snum ordinem recipi.
Anlonius de Dominis et Dallœus nonnulia quidem urbe duo sint episcopi , caibolicus unus, Novaiianus
objiciunt; sed quœ fulilia suiil. aller, Novatianus presbyteri vices agat, aut in diœce-
§ 5. Concilium Nicœnum primnm. seos parte sit chorepiscopus , ne duo in eàdeni urbe
Concilii Nicœni primi anno 325 celcbrati exslat ca- sedeant antistiies. Non igilur improbanl Novatiano-
non , quo pr.TScribitur , ut Calliaii seu Nov;itiani ad runi ordiuationem. 1° Quia concilium 11 générale pra3-
Ecclesiam redeuntes, postquàm erniies sucs ejuravc- scribens, canone 7, modum quo Novatiani recipi de-
rint, fidcmque catholicam, non solùtn voce, sed etiam beant,eaqne recenscns, quaiab illis exigi,el super illos
scriptis piolessi liieiinl, per nianûs iinposilionem sus- fieri debcnt.meminit quidem abjurationis.fidciquepro-
tipiantur, et sic in clero nianeant ; Ul imposiiis mani- fessioiiis scriptis niandatx, non aulem ordinalionis.
bus , sic in clero maneanl. blem babet Dionysii Exigni 5° Quia nusquàm audilum est Novalianos ad Ecclesiam
intcrprclatio, et Gelasii Cyziceni liistoria. redeuntes, iterfim ordinales fuisse. i° Ha}c manûs im-
Dubiiatur, quœ qualisve fuerit hœc nianûs imposi- positio in eodem canone conjungitur cum bœresis ab-
tio. Graiianus in decrelo, causa I, q. 7, c. 8, cano- juraiione , et caibolica; fidei professione. Sed ex
nem inlerpretatur de ordinalione , indequc eoiligit Pairibus cilatis et infra cilandis apparct manûs im-
eam in Novatianis ad Ecclesi:im redeiintibus repcti- positionem ,
per quam ba'retici , pra-cedente bxresis
tam fuisse. Graliani mentem sequitur Morinus de Sa- abjuralione et fidei professione, rccepti fuerunl, esse
cris Ordinalionibus, parle 5, cap. 7, num. li ei Ui manûs imposilioncm in Spirilum sanctum, 5° Quia ex
647 TRACTAT13S DE CONFIRMATIONE. PARS I. CJ8
Siricio papa, cpisl. i ad Africanas ecclesias, cap. 8, et | Ruffini , ul qui Grœcae lingux non satis perilus esset,
ex Iniiocunlis I, epist. 2, c. 8, apparel, maims irapo- quemadmodùm ex Eusebii translatiune appirct, jia-
silioiieiH per qiiam Novatiani suscipiebaiiuir , non riim casiigatam esse. Idem asseri débet de versione
,
nis vel Monieusibus per imnùs imposilionem suscipinn- 2, 3, 4 et 5, recensiiis, Dionysianamopponimus, sicul
prmter eos, quos rcbaptizanl. Yenienles (inquit et Tbeopiiilo objicimus Tharasium, imo et Hierony-
liir ,
Innocenlius) à Novalianis vel Monlensibus per manûs muni advers. Lucifer., cap. uUimo. Quod vero ad
imposilionem suscipianlur, quia quamvis ab hœredcis, Basilium atlinel, ille quideni , sicut Novalianarum
lumen in Cliristi nominc suiil 6ap(iiai/. Monteuses eiiim Baplismum, ita et eorum ordinationem irrilam exisli-
siuiDonalisl* per ordiiialoriam manûs imposilionem mavit ;cùm hœc ita sensil, non attendit ad cano-
sed
non admiilebantur. 6" Quia Siricius, in episl. ad llo- nem 8 NicKnum alioqiiiu Novatianorum Baplisma
; ,
norium Tarrac. , cap. 1 hoc Nicsennm dccrelum in- , quod eo canone approbalur non rejecisset. Uenique ,
inquit, cum Novalianis aliisque hœrelicis , sicul in sij- Icgium concessum esse, ut in suum ordinem recipe-
nodo (yicœnà scilicct) conslilutum est, per invocalio- rcnlur; cùm contra cseteri hœretici, cura ad Ecclc-
nem solam (quâ voce Baptismus , non autem unclio siani redirent, priori gradu caderent, et quasi laici
exchiditur) sepliformis Spiritus cpiscopuUs manûs im- haberentur. Ilanc fuisse mentem Innocenlii apparet
poiitionc catltoiicormn conventui soeiamus : quod eliam ex ejus responso. Non enim ait, qnod Nicxni Paires
mus oriens occidensque cuslodit. T Quibusdam niona- addidissent , à Novalianis aliisque ha^.rclicis rêver -
Constanlinopolitanus eos redarguit et istara vocem venienles à Novalianis, vel Monlensibus per camdem
(zsjjisOeîia) interpretalur bcnedictionem non autem , manûs imposilionem suscipi. Nemini vero, quod
ordinationem ; su/.oyiav non autem x:c^0T0vi«;. Manûs seiam, laclenùs in mentem venit, îlonleilscs seu
autem imposilio dicilur benedictio, quia cum benedi- Donalislas admilli per ordinaloriam manûs imposi-
ctionc scniper conjuncla fuit : bine can. 1 concilii I lionem.
Arausicani , confirmatoiia nianuum imposilio dicilur § 4. S. Oplatiis.
benedictio. Hœreticos in mortis discrimine positos, si ca- Oplalus, Milevilanus episcopus , qucm inlcr aiios
tliotici esse desiderant , si desit episcopus, à presbyteris Augustinus digno prxconio nominavit, lib. 1 contra
cum clirismatcel benedictionc consignari placuit. 8° Me- Parmen., cap. 3, et inlcr praclaros iractatores eccle-
xius Arislcnus , diaconus ecclesix Conslanlinopoli- siasticosannumcravit, lib. 2 de Doclrin. Christ., cap.
tanx, qui floruil sub Joaime Comneno iniperatore ad 40, volumen sex aut seplcm libris disiinclum edidit
annum 1130, canonem hune oclavum concilii Nica;ni adversùs Parmenianum Donatislam, quod diù laluil
edissercns, tiipliccm ba-relicorum reconciliationem donec poslremo seculo in Germanià in lucem prodiit
dislingnit : alii baptiz.anlur , alii chrismate unguntur, operà Coclilaîi , deinde Parisiis cura Franc. Balduini
alii sohim anathcmatizant hsresim : ad secundam qui illud semcl cl iierùm edicuravit, denicpic Parisiis
classein Novalianos revocat, hoc velut à Patribus iSi-
|
rursiis anno 1C31 typis excusum est cum notis po-
cœnis oniissum supplens. lia refert Morinus, de Pœ- slhumis Gabrielis Albaspinrei, aliisque nonnullis lucu-
nit., lib. 9, c. 9, n. 8. Manûs autem imposilio, ma- bralionibus ad causam Donatislarum aitinentibus
xime si unclioncm connexam iiabcal, ConCrmalionem quas erudilissimus Âurelianensium anlistes in unum
apertè signilicat. 9° Arislcnus canonum , in synopsi collegeral.
con'-iliiNicaeni; SimeonLogotlieta, inepilomc eorum- Ilunc verô traclalum et à Donaiistis corruplum , et
dem canonum; et Zonaras ac Balsamon, in notis ad cxscriplorum scu librariorum iiicuriâ maculis innu-
cunidem can. 8, innuunt vel asserunt Novatianorum nieris inquinalum fuisse asserit Dalduinus, comment,
ordinationem ab Ecolosià susceplam fuisse. Idem anle in lib. 1, ita ut in Coclikci editionc plura menda fue-
ipsos asseruerat, Nicœnuniquc canonem eodcm sensu, rint ((uàm versus. Subjicit vero : Ego in priori editione
quo nos, exposuerat Aurclius, qui floruit desinentc Purisicnsi operam dedi, adjulus coUationc exempiaris
scculo IX, lib. 1 de Ordinalionibus à Formoso factis, manusciipli, quod mihi communicaverat Espcnsœus
c. iiô et 24. theotogus, ut sexcentos saltem locos emendarem. Nunc
.\d primam igilur objetiii)ncm respondco discrimen non multb pauciores emendabit altéra liœc edilio, duobtis
esse inlcr r.ztfoOî^Ui et /.stfo-:c.:x> : posterior vox de- manuscriptis sive cliirograpliis exemplaribus subnixa ,
terminatè significal ordinationem ; sed prier genera- quorum allerumJoanni Tilio, episcopo Meldensi, alterum
lini significal nianûs imposilionem, et ad quamcumque Macereo llicotogo Parisiensi debemus. Mulliim tamen
manûs imposilionem , sive conlirmatoriam, sive or- ubest ut dicam Oplatum nunc tandem in integrum plane
dinaturiani, sive alinn quamlibet ii.flecli potest. esse resiitulum. Librum vero scptimum 'minus quàm
Oplatus , liliro 'i , IloiiinMiiruni pontificum scriem libro tractantur, conveniunt cum rébus aliorum sex
referons, eain Siricio terminât : Damaso, inquit, Siri- librorum ;
4° quia coiilerenti nonnulla Scriptiira; sa-
cius /io(/iV (sMCcessit) qui nosteresl socius. Siricius au- cr» loca, qu;eet in hoc? libro et in aliis laudantur, ap-
lem super catliedram Pétri sedere cœpit anno 385. parebit auctorcm hujus libri scptimi eàdcm Scriptura;
Unie tanicn cpncliic nuitla répugnant. Auguslinus translatione, quà Optatus usuni esse. Optatus vcrù usus
enini, qui sub codeni Siricio l'aclus est cpiscopus , de est tiauslalione onuiino sibi speciali , longcque alift ,
Optato agcns, non iit sui teniporis honiinis , scd anti- quàni fuerit illa, quà vel Tcrtullianus, vel Cyprianus,
quioris mcminit, undc Optatusvix Uaniasi prima teni- vel Arnobius, vel Augustinus, in càdem Africà usi
pora attigisse putatur. Deinde lios ab Opiaio libros sunt.
«1(6 Valeitliniano et Valenle priitcipibus scriplos esse Ad Hieronymi auctorilatem Bellarminus in Catalogo
testatur Hieronyinus in Catalogo. Valentinianus aulem respondet in librum S. Hieronymi irrepsisse errorem
et Valens imperarc cœperunt anno ôli-i ; et Valenti- in numeris , el pro sex legendum esse septem libros :
nianus quiden) Valente superstite, obiit anno 575. quie quidem conjectura forte afferri posset, si de
Denique ipsemet Oplatus , lib. 1 et 5, ait se scribere unico Hieronymi eonlextu ageretur. Sed quid respon-
anno circiter 60 post excitatam in Africà Dioclotiani dendum ipsi Oplato ,
qui luiivcrsum opus nonnisi in
et Maximiani persecutioneni : qui quideni ssevieiile sex libros parti tur, suum cuilibet argumentum propo-
Iraditio codicum facta est. Nam fermé, inquit lib. 1, nens?
ante uwios CO, et qiwd excurrit (i) per tottim Afri- Ad secundum Balduinus conjicit hune 7 librum esse
cain, etc. scriptum post edilos sex superiorcs : quo fit ut Oplatus
Diocletianus aiiteni Niconiedia; et Maxiniianus in operis sui partitione non merainerit hujus libri 7.
Mediolani, uno eod^mque die deposilà purpura ini|)e- Verùm si Optatus hune 7 librum sex superioribus jam
rio se abdicârunt undecinio kalendas martii, anno editis adjecit, cur Hieronymus Optati opéra recensens
Cbristi 501 : unde conseqiiens esset Optatuni scripsisse hune 7 librum pra-teriit? Illuni igiiur eodem tcmporC;
ad annuni 361. Verùni quia ille nieminit Daniasi quo sex priores, ab Ojilato compositum existimo ; sed
pontilicis, qui Liberio successit anno 567 ; inde fit ut ab eodem Oplato non fuisse à sexlo disiinctum, sed
Baronius existiniet illura scripsisse ad annum cir- à quodani inferioris seiatis exscripiore ,
qui sextum
citer 368; Balduinus auieni ad annum 570; uterque librum in duos partilus est. Soptimus enim lotus est
verô suspicetur è série Romanorum pontificum ab in unâ objectione solvendâ ,
qua; huic divisioui occa-
Optaio relata expungendum esse nomen Siricii hic :
siouem prsebere potuit. Eo modo facile satisfit duobus
cnini Damaso primùm successit anno 383. prioribus objectis.
Gravior ea est diflicultas, quœ circa septimum li- Ad lerlium respondeo mendum irrepsisse , et pro
brum versatur. Hune enim non esse Optati quis suspi- quarto libro , legendum esse secundo libro , in quo
cari posset 1° quia Hieronymus nonnisi sex libros ab
:
Optatus citatam Joannis sententiam expcmit.
eo scriptos asserit in Caialogo 2" quia vel ipse Opla-
; Ad quarlum respondeo hune septimum librum
tus , libro 1, universum opus in sex duntaxal libros fuisse quidem pra>,terilum in editione Germanicà, sed
dividit, suum cuilibet argumentum assignans ;
3° quia
extare in tribus codicibus, quibus Balduinus usus est.
auctor liujus libri 7 scribit se in quarto libro mani- Ad quinlum respondeo , (|uod de causa Macharii
fesiiiis exp/rt/idsse verba ha'c primœ Joannis epistol.-e :
lemerè hic repelitum, et ineplè additinn ,
alqiie assu-
Si dixerimus quoniam peccatum non luibenius, nos ipsos lum fuerat ad finem hujus libri 7, excerpium fuisse
decipimus , et Veritas in nobis non est : quorum tanien ex fine libri 5 : quare à Balduinojure merilo delractum
Oplatus in libro quarto nequidem meminit ; .4°quia hic et drletum fuisse; prœsertim cûm hœc additio, eaque
liber 7 in editione Germanicà praeteritus fuit adeô-
,
sutura in Tiliano codice desit.
Fragmcntum verô ,
quod exlat ad finem ejusdem
(1) Quod excurrit, id est eo ampliiis, vel pliis
minitsve : modus loquendi apud Africanos usitatus, quo libri 7, transpositum fuisse et pertinere ad finem libri
utiiur Augustinus, lib. 7 de Baptismo c. 7. 3, apparel tum ex causa Macharii , de quà Oplatus in
TU. XU. 21
CM TKACTATCS EE eOXFlRMAEfONE. PARS \. 652
toriio libro disserit , et cujtis Iractntum in hoc fra- '| rogaventt Filins, et qnod mintiaverat Spiritus sanctus .
giiieiilo proseqiiilur, liira ex coqiiod lesielsir se, paitlô ï apertum est cœlum Deo Paire ungente; spiriluale oleum
mile menwràsse (exeiuplum Pliinces) qui ab ipso Deo I slatini ùî imagine columbœ descendit , et insedil capili
pro liomicidio laudari meruil. Homicidii verô, prnplcr f, ejus, et perfudit eum, unde cœpit dici CItrislus, quando
quod Phinees à Deo laudaliis est , mentioneni facit
I
unctus est à Deo Pâtre : cui nemanûs imposflio defuiss-
libro terlio et non alibi. videreiiir , vox audila est Dei de nube dicentii : Hic est
His prseniissis videamus qnid ex bis Oplati libris ad Filius meus, etc.
institulum nostrum colligi possit. DalliRHs, lib. 2, cap. 21, concedit anliquitatem
Piiiniis locus habetur lib. 2 , ullra nicdinm nbi , Confirmalionis ex hoc loco inferri, sed contendit
OplalHS dno miracula refert, quorum alteruni Euclia- chrisnialionem et mani'is impositioneni ex mente
risliam respicii, alterum clirisma, quo neupbyti con- Oplati fuisse partes et ritus Baptisnii, quia ulramque
firniantur. Donalista; enira, ut qui nullinn in Ecclcsià Optatus recenset inter ea, qua; à Domino in Baplisaio
caiholicà Sacramentura valere contenderenl, Eiicba- suo initiata, ordinata.et impleta sunt. Initiata vero,
ristiam à catliolicis consecratain dabant eanibus, et ordiiiala, et impleta lune à Domino fuisse Optatus ait
lirent, jusscrunl Eiicharisiiam catiibus (undi : non sine unctionem manùs impositionem adBapiismura pcr-
et
ii'jna dicinijudicii. Nam iidem canes nccensi rabie, ipsos linere tanquàm parles et ritus illius; sed, vel con-
ilomiuos suos, quasi latrones, saiicli corporis reos, dente sidérât Bapiismum secundùm morem, quo lune tem-
riiilHce, lanquàm ignotos , et inimicos laniavenml. Am poris administrari solebat, scilicet conjunclim cum
pidlani quoque clirismalis per fenestram, ut [rangèrent, Conlirmatione, ita ut Baplismatis mysteria censeanlur
jnclavcvunl. El ciim casum adjitvarel tibjeclio, non de fuit non solùm ea qu:esunt de ralione intrinsecâBaptl^mi,
viniius nngelica, qiiœ ampullam spiriudi subveclione de- sed eiii?m illa quœ unà cum Baptismo solebanl con-
duceret : projeela casum senlire non potuil : Deo mii- ferri : vel sub eo nomine Conûrmationem involvit
nicnte, ilkcsa inter saxa consedii. Quid, quDcso , adver- quia Confirmatio est complementuni et perfeclio Ba-
sarii divino tesîimonio respondebnnt ? plismatis, (|ucd Optatus signilicare voluitvocibus istis,
unget capid meuin, de Clirislo inlclligit, qui Palrem quod proprium est Sacramenti , non autem convenit
depreealus est, ut non ungerelur ub liomine , sed ab ipso puro rilui ae ca"remoni;e ab bominibus excogilata: :
Deo Paire. Cùni cniin bonio sit peccalor, non debuil deinde in eodem libro 7 Optatus apertè loqnilur de
aliter à consortibus luis. Consorlcs (Christi) [uerant Ju- riora fient ex discussione libri 7.
dœorum sacerdoles et reges, qiios singulos unctos ab lio- Terlius locus habetur sub finem libri 7, ubi Opta-
minibus constat. Sed Filius à Paire . Deus à Deo erat tus exponcns hœc verba Salomonis : Muscœ moriturœ
ungendus. Filii vero peliiioaom complevil Pater in exterminant olé suavilatem : quoe quidem Donatistx
Jordane, qnando super ipsum à Jeanne baptizalum catholicis exprobrabant, quasi olei seu chrismalis
au Tua est vos Pairis fclerni , et Spiritus sanctus confirmalorii suavilalem corrumperent : illudque op-
super ipsum descendit. Lbi notât Chrisiuin priiis probrium in ipsos retorquens, quatuor prsestat. Pri-
à Joaiine baplizatum fuisse, quàm cœiis apcrlis mùm quidem explicat, quid olei nomine intelligatur.
«iigerclur à Paire , audiretur vox Dei Patris , et Spi- 2" Quid sil haec ciel suavitas, quomodô conflclatur,
ritus sanctus descenderet : quia jani tum orduiabantur, qnalis sit cjus virtus ctefficacia. 5° Ostendit banc olei
(|u;e deinde in baptismale complenda eranl; priùs sarri suavilatem à Catliolicis corrumpi non posse.
riiim bapti/.atur calecbumonus, deinJe nngilur et i" Prob;U illam ab ipsis Donatistis corrumpi. Textuin,
nianûs impo.silioncni accipil, deiiiquo Spiritus sanctus quia prolixior est, omillenms : iiiclpit ab his verbis :
super ipsum descendit. Is est sensus horum vcrborum jiUqui ex vobis voleiUes nos populis, etc., et desinit
Oplali : Quia nemo non est peccator , nisi solus Deus ; liis verbis : Nec in futuro seculo.
ideb Filius rjus limuil nleuni honiinis, quin (œtium crut, Circa prinumi, Ail olei nomine inlelligi huncsacruii
ni Deus ab liomine ungerelur. Ideb dcprecutur Palrem, li(pi(irem, qui ex nomine Christi condiiur, et lia cou
ut non ungalur ub ho'.nine, scd abipso Deo Paire... Quod dilus vocalur chrisma. Oleum, inquit, nominant, illum
Filius peiiit, complevil Pater in Jordane. Qub cir.n venis- scilicet liquorem, qui ex nomine Christi eonditur ; quod
scl FiliusDei..., descendit in aquam, non quia eral quod in < hrisma, poMqnhmconditum est, nominatw.
Deo mundiirelur, .serf veutiuiim oUvim aqv.ti dcbuit ante- Circa soriindum, ait olei suavilalem confici virli
ccdere ad mtjsleria iniliunda et ordinanda et implenda nomiiiisClirisii, eainque ex condimento nominis Cli:
baplismalis : lotus c'um in .lotumis niani'nis Ituberetur , sii, cum oleo efduere. Oleum, inquit, suave est, diim
secutus est ordo 7uyslerii , et complevil Pater, quod \ de nomine Christi condiiur... : suavitas de covfe-
0S5 QUytST. I. CAl'. H. DOCTUINA ALCTOaUM SECUI.I III. cm
clioHi;..,. <i afmdvoi (o l>(iti:Uisl;c) pulalit eue con- slh, pillai nintioneii) illani CS9C parleni Rapli-^nii;
feelionem, (liiic c.sl coiisririlioiu'iii) (/me ilel oteu sim- alioipiiii sulllccria Donalislis olijicere, ipiôd iinctio-
vilulmn: en afiud l'ut oleum et fuimliis.,; uleum unie- ncni ilriarciil : Iriislraiiiic adili-ictiir, qiiôd n-bapli/.a-
quiimà iiobiicoii/iiialur {\uw eM, cmisc(;r«tiir) luleeil, icnl. Quoiiu)di> eiiiiii Doiialislx nngiiciiti Hiiaviialeni
ijuiile nadim est : canfeclum, siinviimeiii, ex iwiiiiiie C.hri- p<il('raiil in lebapli/.atioiic corrunipcrc, si ungiiontuni
$ti meijiere fiviesl. Itciiidi! asscril cain cssi' liiijiis siia- illnd ad liaptisiniiin niliil atlincat '/
vitalis iiloi virliituni, iil nilem coiisaenlitf tiiulluil, ex- itospondco Opialuiii osicndcre Donalistas corrutn-
elutà duritià piecatorum : twimiim imovel leiwm : pere iingiicnli siiavitalcm, qnia clirismalis iinclioncm
seilem Sphilui siimlo purel, iil inmliilus iltic, ai^peritate l'opclcliaiit in lis, ipii ab Kcclesià reccdebunl : incini-
^miiilA, libenter inluihilarc (liijmliir; coiuliiil mores; et nit verù rebapti/.alionis, ailqiie quod in rcbaptira-
imeinliil lumen mentis ad siiliiliirem et vcram iiitelli- tionc olci siiavitatiMii cxtcnniiiarciil, ipiia continenler
geiiiium. Kx|ionil ille, lit apparat, olci satii spiiitiia- iiiigc'baiit (puis l'cbaplizabaiil , non aiileni qiiod liiicc
It'iii virlutein ooi))pai'alc ad efl'ucla olei usualis ; iia ul uiiclio pars esset liaplisnii.
dIciiiii saoruii) cosdoiii in aiiiiiià,q(ios oleum iisualu in Objicit 1° Dalkcns lib. 2 , cap. 21 , Optatiim , more
iorpt>re effwliis pr.i'sict. Pairum solcinni, id si^nis Irilmero, quod illa non qiii-
(".iira torliiiiii, oslemlil liane olci sacii siiavilalcin à dcin oporaiiliir, sed lanieii significanl, di'ini ail clirisma
Calliolicis corninipi scii prol'anari non posse. Olciiin animuni Icncin eflicerc, aspcrilalem fiigarc, elc. Ilrcc
eiiiiii velà Doiiiitisils, vcl à Calliolicis conseciatiiin est. eniin ipsins Ilapiismi vcrè clîccla snnl. Qu» vcro Ba-
Catliollci ïcro non coi i'iiiii|iiint siiavilalom olci à Dona- ptlsinus siintil ac scmcl cflicil, eorum ordinom ac
lisliscunscciaii ;
qnia iniclioncniab illis laclain non ilc- disposilioiieni ordo ritiinm, qnibus illa elfecla adiim-
rani : neque corruinpere possiint siiavltateni olei ;i sc- branlur et significanliir, oslendit : nimiriiin 1 "
peccala
ipsisoonsccraii : oiiinisoiiini corniplio coiifcctioncni.ct dilni ; tum luijiis gratise dono aniimim levigari ac le-
prolanalio coiisccralioiicin stipponit. Sed Donalistaî niri : dcnique cœleslia S|)irilû5 charisniala accipi.
docciit (ileuin sacrum non posse conlici à Calliolicis. Respondeo Paires docerc signa speciilaliva signifl-
Doccant igitur necesse est illud non posse à Callioli- care et non operari; signis vcrô practicis iribuerc
Circa quartuni, probat stiavilalcm olei h calliolicis manûs iinpositio sunt signa praclica Optato quia de ;
coiiseciaii, corriinipl à Donalislis quia Doiiaiisl* illis eodem modo loqnilur que de aquû baptismali, ,
;
sunvilas : ... seduxislis liomines ; rebapiizàstis, ilerùm barc debcrcl, ila visum fuisse Optalo. Pulavit enim
unxislis : proh dolor!.. exterminâstis quod [ucrat de no- Opialus, quod et Tertullianus aliique nonmilli cuin eo
mine €liristi confeclum. Deniqiie subjicit banc olei sensisse videniiir, Baplismum quidam remitlere pec-
corrnplioneiii seu profanationcm esse pecciitum, quod cala , sed Confirmalionem levigare animam , eique
sanctum, quod non remittclur, nec Inc, nec in futicro Proniisso lainen, non concesso ,
quôd Optalus vo-
tecuio. liierit gralias et charismala supra memorata conferri
Ex bis coUiges, r quôd oleum consecraretur, et P^r lav.icnim : Respondeo alias per lavacrum et alias
i
in nomine Clirisli, et ex nomine Cliristi ciim olco con- I Jam verô quod idem Opialus adstruxil, animam le-
parandi sedem Spiritui sanelo, et efliciendi ut idem manuum impositioneni Confirmationi essentialcm
Spiritns in iiobis libenler inhabitci. i° Quùd hujus esse : dicendiim est unciionem levigare et lenem ani-
ebrismalis unetio Baplismum jam completuni prcc- mam redderc dispositivè seu prsparatoriè. Si quis
stipponcrel, rebaptizdstis, iteritm unxistis. 5° Quod ne- verô exislimei unciionem perinde ac manûs imposi-
fas essel banc unciionem, siciil el Baplismimi iterari. tioneni Coiilirmalioni essenlialeni esse , responden-
6° Quôd bsec iteratio criiiien esset adeo grave, [ut duiii est ulriusque eunidem effectum esse, ila tamcn
ppccaium esset in Spiritum sanclum. ut aliqiiid unclioni, cl aliquid manûs impositioni Iri-
Objicit Antonius de Dominis, lib. 5, cap. 5, n. 17. bualur per quamdam appropriationem : quemadmo-
Opialus retorquet in Doiiaiislas id, quod ipsi catho- diim sancli Paires immersioni baptismali attribuant
licis opponebani, eos scilicet esse niuscas moriluras, quôd bapiizaïus peccaio moriaiiir : emersioni verô,
qux corrumpunt unguenli suaviiatem : idqne probat, quôd in viUe novilalcm resuigal.
minant. Cùm igitur ail rebaptizùslis cl ilcritm unxi- vcl ad coriini, qiuc in Ba|ilisiiio pacui sunt, confirma-
655 IRACTATUS DE CONFIRMATlOiNE. PARS l. 6S6
tionem ut auclor constitulionum apostolicarum ; vel ;n diumenos Deo conciliandos elEcclesiœ incorporandos
aJ sepultunc doniiiiicœ lecordationeni , ul auclor Denique si liœc caremonia non sit efficax, scd nudus ac
qiixstionum orihodoxarum apud Justinum refenint : simples rilus, mira sanè rcs est, et slupeiida, qubd in
Optatus eo vult pertinere, ut animum leiiem efDciat. negotio lanti momenti , de quo in Ecclesiâ lamdiit
H.-ec verô tara multiplex inlerprelationis varielas cla- nllercalum est, unius cœremomolcc tanliim menlionem
mât unctionem illam non divini , scd liumani esse faciant , efficucis va-'o et salutaris medicinœ nusquàm.
argumentum nuU'um esse apud eos, qua et rccenlia quce sigillatim sacerdotes et ponti
Respondeo 1°, , ,
quibus unctio niliil allinet ad Confirmalionis esseii- fices docent quâ ratione Sacramenta et divina oflicin
liam. 2° Unius ejusdenupie rei à Clirislo inslituix celebrare debeant, niliil aliud ad illos liœreticos rccomi'
plures rationes niyslicic reddi possunt, quemadmoilùm tiandos prœscribant. Hune igilur ritum admittendi lia'ie-
maso, ei impeianlc Theodosio Magno celebraiura matei'ia et forma sacraincnialis. Ergo prœscribitur ibi
est anno 581, omncs h:ereticos extra Ecclesiam bapli- ; Grœcorum eadem ma-
Conlirniaiio, ubi praiscribilur
dividit. Primum eorum est, qui Daptismum extra liiiopolitani eanuleni nialeriam et formam nonnullis
Ecclesiam validé suscepcrunt , nempe Arianorum , haerelicis in priori parle cinonis praîscribuiii, quam
Macedonianorum Sabbatianorum Novatianorum ,
, , Graic! recens baptizatis in Conlirniaiione conferunt
ex antiquà consuetudine recipicndos docet, dantes qui- renti cum modo Confirmalionis adminisirauda; in ri-
dem libellas, et omnent hœresim anatliemalizantes, quie tuali Grœcorum prsescripto , cap. de offlcio sancli
non sentit ut sancta Dei catlwlica et apostolica Ecclesiâ : Bapiismatis, editionis Goarii pag. 556, ubi modns ita
et signatos sive unctos primiim sanclo clirismate, et fron- praiscribitur : Et oratione hàc terininatà {per quam sci'
lem, el oculos, et nares, et os, cl nures : et eos signantes licct baplizatus lunicam albam indutus est ), baptizatuin
dicimus, Signcculum doni Spiritùs sancli. AUeruni ge- sanclo unguenlo ungit , crucis signum faciensin fronle,
nu> eorum est , quorum Baplismus ab Ecclesiâ judi- et in oculis, et in naribus, et in utràque aure, el in pedi-
calur invalidus, videlicelEuiiomianorum, Moniani.sla- bus, dicens : Signaculum doni Spiritùs sancli. Amen.
rum , et Sabellianorum ,
quos ideô ad Ecclestam Contirmatur 2°. Patres hoc canone sanciunt, ut
Gfsci seu gentili!S essenl. eamdem frontis unctionem adinittantur. Sed unctio
aulem reconciliationc sermonem esse de
in priori per quam admiltcbanlur Novaliani eral connrmaloria,
vero ConOrmaiionis sacramento docet Jacobus Goar ex Theodorelo, Lb. 5 liajret. Fabul. Novaliani, inquit,
in nolisad uflicium sancli bapusmatis, n. ôl, pag. 508 : lis qui ab ipsis iiningunlur sacrum chrisma prœbent ;
Griccos, iiiquit, necessc est asiicrere verum et perfcclum quocirca eos eliam qui ex liàc liœrcsi corpori Ecclesiie
Confirmationis sacramentum , clirismatis unclione vehit conjungunlur, benedicti Paires vngi jusserunt. Quibus
matcrià proximâ, et verborum syfayiî Sopex; Trveù/iKTos verbis Tbeodorelus ad canonem illum de (pio nunc
«/•su (ormà conslans, pencs se semper habuisse : ita con- agimus altudit.
cilium Conslantinopolilanum II et IrulUinum superiiis Confirmatur 5°. Canon ille seplimus secundse synodi
:ilata, quœ si veram Confirmalionis formam non prolulc- in synodo Quinisexià, seu Trullanà , can. 95, repeli-
rint, nulla jam in oriente supercsl Confirmatio, itullum tus et conlirmalus est; nibilque in eo quod ad prsefa-
itlius fundamentum nulla de , illo fidcs. Hactenùs Goa- tos hxrelicos atlinet, adjcctum, imminutum , aut
rius :cuiioannes Morinus conbcniit lib. 9 de Pœnit., explicatum. Sed in confesso est apud Gruecos, ritum
cap. 9, n. et 7. Aninmdvertel Icclor, inqnil, in priore illum suscipiendi hxreticos , qui caîione 95 Trullano
reconciliatione purum pulum udhiberi Confirmationis, ut prœscribilnr, unctionem esse confirmatoriam : quem-
iii oriente administrari solet sacramcnlum, non modo ma- admodùm apparet ex libro 5 Juris orientalis, nbi Mar-
tcrialiter, ut aiunt, sed eliam formaliter. Nec enim alid eus, patriarcha Alexandrinus , multa sciscitatur Bal-
(uiùpM, lioc est unguento ex oleo, bulsumo, aliisque pluribus vigesima nona est, quâ ratione Nestoriani, Jacobit-T!,
odoribus composito, et variis orationibus consecrato : aut et alii lixretici recipi debeant? quid aulem Marco
alià verborum formula, quàm istiï, cpfayij
5wj;=a,- ti-izù/m- respondel Balsamon? Nihil aliud illi quàm canonem 93
To; «/iou. Ungere eliam semper soliti sunt ( ciim
hoc in TruUo prnponil quem ideo propè inlegrum rcpe-
,
sacramentum adminislrunl) easdcm corporis partes, quas lil; ac tandem responsum suum his verbis concludit :
htc numcrari legis. Deinde tiuic cœrcnwniœ eamdcm vim llaque juxia canonis liujus lenorem alii quidem hœretici
iribuunt ad recoticiitandos Deo c! Ecctcsiœ hœrcticos lavacro sanctificantur, alii autefi sacro unguenlo couse»
ronfii'mntiir 4° ex foriiinlà reri|ilt<nili lurrelicos, aliis (|u;iiii aposlolis inipcralum csl. An tantinn ligure
qiix> in l'Iluali Oxcoriiiii reroilnr, cditioiiis Cunril, ne solecre salis aposlolis lieet ? l\rgo et baptizare solis ti-
pjtg. 88, cl apiul Moriiinii), de IVrnilaiili:'), lili. !l, cap. eet, et Spiritum sunctum dure solis, et solis gentiuni
0, II. {5. flicc eiiiiii eoniiiideiii iKereticdriiiii iiieiilio- peceata purgare ; quia tolum hoc non uliis, quiim apo-
licin facil, i|iioriiiii l'niiciii si'ptiniiis ; eiiTiidciii iiukIiiiii slolis ihpertuum est. Oiiùd si lavacii cl clirismatis po-
ipsus lecipieiidi pi'a'soiiliil, ipiciii canon scptiiiiiis ; et tostas, licèl solis aposlolis conccssa, per eos laineu
iisdein vcrliis Incipll, qiilbus canon seplinui». Arianos descendit ad cpiscopns; quantù magis llgandi cl so)
qnidcm et Macedonianns, et Subtxilinuos, et ?tovatia>ws, ven<li polcstas; quia posso baptiïarc, et elirismalciin-
<;i<i St.' i;isos PI nos d'utint , el QuarliHlecinuinos sive Te- gerc, poleslas csl niajoruin i baiisnialuni, (piàrn possc
Iruditas et Appollinuiisliis riei]niniis,(l(iiiles tihellos, et ligare el solvere ! Si ergo, iiupiil, et hivocri et cliari-
anitthematiiantes sttam , omih'm<iiie (iliaiit liwresim non smatis potestas, majorum longe eharisnwtuin, ad episco-
tenlienlem ea qiuc sentit sancta catholica et apostotica pos inde descendit ; et lignndi quoque jus adfuit, atque
Dei Kccicsia : qui poslea sigiiauliir sive uiiqiinlur sancto solvcndi. Undecolligit baplizandi, clirismandi, cl pec-
uutjuetito. Qiue siint ipsissiiiia vorbacanoiiis 7 : iiricllo cala reinitlendi potestalem non fuisse ab bominibus
iglliir cadein ulroliiqne pra'scribltiir. Sed formula indullam episcopis, neque ab cpiscopis usurpaiam,
apci'tc iiinuil liane tinclionem esse sacraniciitalein et sed apostolis à Cbrislo concessam, cl per aposiolos
conrirrnatoriam : ait ciiim eam esse sigillum divini un- deiluxisse ad episcopos. Ergo, inquit, nec chrisma, nec
guenti , advenlum Spiritùs sancli , et sigillum sancti baplisma, nec eriminum remissio sanclœ polestuli ejut
mijsterii : illain ail esse per quain quis reddilur perfe- (scilicet episcopi) indultii est ; quia nihil proprià usurpa-
Clus servus Christi , lioc est ,
perfectns cliiistianus :
tione mandalum est, lotumque id ex apostolis jure de-
addit earadein uiictioncm esscqiiù neopliyli unguntui-, fluxil. Pacianus igilur ungendi sive cbrismandi po-
eamdemque verborum formani quac super neopbyios teslaiem in episcopo agnoscit : eam distinguit à po-
pronuntiatur : Post liœc , inquit, ii»gi( eum unguento testale baplizandi : ei concedii virtutem dandi Spi-
tient neopliijlos , eamdem super ipsum fonnuliim pro- ritum saiiclum : eam œquiparal utrique facultali
nuntians. Denique quemadmoditm iieoplnjtus, sic Itœre- baplizandi, et peccala remillcndi : eam asserit à Cbri-
ticus ita tinctus, participatione venerandi eorporis et slo institulam, à Cbrislo concessam aposlolis, et per
snnguinis Christi reficitur, et mandatum accipic septem eos ad episcopos defluxisse.
diebus carnem non comedere, neque vultum lavare , sed si- Unctionem quoque sacramentalem el manùs inipo-
cal bapliMi soient, ita omniiio segererc sepleni illis diebus. silionem panels indicat epislolâ 2, post médium, ubi
Caplerùra lixc formula recipiendi li;ei'eticûs anli- Sympronianuin qui simulabat vclle se erudiri, seque
quissima est, eaque legitur et in antiiiuà collectione paratum esse ad scbisma deserendum, modo suis du-
regià quani Pelrus de Marcà anle annos oclingentos biis satisfieret, sic alloquilur : Utinam verum esset,
consarcinatam asserit in notis ad can. 28 Claromonl. quod doccri velle te diris ; jam ipsa tibi manibus mets
(soribebat hsec ad annuin 1G13) et in aiitiqiiissimo Eu- sancli Spirin'ts unguenta su(/(;fr«vm.Symproiiiano igi-
cbologioBarberino S. Marci,quod Léo Allatius anle tur, modo sincère vellet erudiri, Pacianus promiltebat
octiiigenlos annos exaratum, etJoannesMoriniis anno- se manûsimposilionem, sanciique Spirilûs unclionem
rum octingcntorum canilie venerandum esse asserit lib. collalurum. Novaliani quippe baplizatis Confirmatio-
9 de Pœnit., c. 9, n. 9 : atque adeô exaratum fuit nem non adbibebanl.
ad aniium 850. Opus enim de Pœnit. Morinus edidit Ejusdeni Confirmaiionis meminit epistolà 3, post
anno 16S1. Ha;clamen formula longé antiquiorvidelur initium, ubi eumdem Sympronianuni lia alloquilur :
Euchologio Barberino recentiores enim haerelici, : Expecletnus quid objicias, quid loquaris. Proponis Ec-
quorum illa nieininit, sunt Eutychiani qui in concilio clesiam esse populum ex aquà et Spiritu sancto rénova-
Cbalcedonensi damnati fuerunt anno iîH. tion, id est, rcnalum, rcgeneralum, et vitali regenc-
Pacianus, Barcinonensis episcopus, cujus filio Dex- Pacianus : Rectè quidem : sed vestrœ plebi, unde Spiri-
Iro S. Hicronynius suuiii dcScriptoribus ecclesiasticis tus, quant non consignât unctus sacerdos (Novatiuni
calaloguni inscripsit, vixit seculo quarto, et eodem quippe Confirmaiionis signaculum non conferebant) ?
ulliinà seneclule confectus obiit, imperaiitc Tlieodo- Unde aqiia (nimiriim salularis, vitalis et vivificatrix)
sio Magno. Scripsit ille ad Sympronianuin Novatia- quœ à matrice (hoc est ab Ecelesiâ, quamanosloHSunda
num epislolas très contra Novatianos. Sub finem veiô verunt) discessit? Unde innovatio, quœ cunabula pro
primnc epistoliC probat in Ecelesiâ superesse pole- nubœ pacis amisit. Novaliani enim siaiim ab initio pa-
slaleni remillcndi peccala, quia Christus dixil aposto- cein violàrunt, seseque à rcliquis fidelibus scbismale
lis, Mattli. 10 : Quœ liguveritis in terris, liijulu erunt in separaverunl.
cœtis, etc. Novaiianis veio rcspondeniibus bxc dicia Denique in sermone de Baplismo ad fidèles et cate-
fuisse solis apostolis, ideoque banc potestalem solis chumenos, ultra médium, poslquàm dixit Cbrisium
aposlolis concessam fuisse, et in eis desiisse, probat nupiias eum Ecelesiâ iniisse , ci copulaium fuisse,
ille banc consequentiam nullam esse ; alioqiiin pari diini liunianilati in utero Virginis conjunclus est : et
modo concludi posset, quod solis aposlolis liceret ba- ex bis nuptiis nasci cbristiaiuis, quorum conceplio-
pliïarc. cl dare âpiritura sanctuni; quia totum boc non nem et naiivilalein ilii describit, asserens novum bo-
cr)9 TRÂCTATUS DB CONFInMATIONE. PARS I. C60
mmem, CtirMto parent«in atvo mairis Ecclesiœ con- „ lavacro , et confimiationem à jja 'tismo distinguere.
cipi : Clirisli semen esse Dei Spirilum ,
qtio adve- 2° Ex iisdem quatuor textibus apparet Pacianimi la-
niente desuper , nostrarumque unimarum substantia; vacro tribuere purgaiionem peccalorura , chrismaii
superfuso et admixto, visceribus mairis iiiolescimiis : fon- verô infusionem Spiritîis sancti. 5° Docet in serraone
tein esse partum, et partu fontis, mauibus saccrdotis, ad fidèles et caiechumenos, euni non esse regenera-
obstelricis vice fungentis, clirisiianiim ejfundi, fide ta- lum, qui non accepil Spirilum sancium. Neqne enim,
men in omnibut vrqnubà : subjicit : Hœc mUem com- inquil, genilus à Christo videbilur, qui Spiritum ipse
fleri aliàs nequeunt, nisi laracri et chrismatis et anlisli- non recepit. Et post nonnulla ait banc regeneraiionem
tis sacramenlo; lavacro enim peccala pnrgantur : cliri- compleri non posse, nisi lavacri el chrismatis et aniistitis
smate sanclus SpirUus supcrfunditur : ulraque vcrb ista, sacramenlo ; lavacro enim, etc. i° Apparet ex tertio
manu et ore aniistitis impciraiims ; akjue iia toltis homo textu cilato ibi non esse Spirilum sancium , ex quo
rcnascitiir et innovalur in Chrislo, ut sicut Clirislus re- regeneralur homo, ubi non est signaculum Confirma
sunexit à morluis, sic et nos in noviiale vilœ ambule- lionis, quod Spirilum illum adducal. Eamdem ante
mus, id est, ut, dcposilis viliv vcteris enoiibus, novos Pacianum opinionem amplexus fuerat, siveCypria-
per Spirilum mores seqitamur in Clirislo, jidem, pudi- ims sive quicumque alius fueril
, adversùs quem ,
ciliam, innocentiam, castilalem. En cliiisinalis unclio- aucior anonymus, de quo supra, pag. 180, tractatum
nem, per quara Spiritus sanclus siipi;rfundilur, |uianu suum de ISaptismo composuit; banc enim adversano
antislilis adhil)ità. suo docirinam inipingil. Deuique hanc Cypriani nien-
Solvunlur objcclioncs Dallœi. tcm fuisse exislinial Pelrus .\urelius in orthodoxo ad-
DalliBus nihil liabet quod ailvcrsùs primum et sc- versùs Jacubum Sirmundum. Racole quae dicta sunt
cuDdum locum cbjicial, scd mulia proponil adversùs pag. 162 et seq.
posiremum , lib. 2, cap. 21 ,
qiiibuo ille Pacianuiu Cieterùm lisec Paciani doctrina Dallaio rainimé suf-
suum esse conleiidit. Antequàni veio ejiis objecta fragatur. Dallaeus enim asseril chrismalionem esseBa-
dilnamus, specialcm Paciani nienlnm circa Coiifirma- plismi partem et caeremoniani : Pacianusverôchrisma
tioneni prxmiuamus nccesse cist : nec enim ille in à lavacro scu Baptismale dislinguil 1°, 2°, 5', et 4°
eiplicando hujuscc sacramenli efieclu idem sentire icxlu. Dallieiis ait hanc chrismalionem esse ritum hu-
niibi videtur, quod cxicri Paires ;
quin etiaiii Paires manum : Pacianus aulem illam à Christo instilulani
ipsi inter su non consenliiinl. doccl in primo icxlu. Dallaeus ait illam esse ritum
Patres igllur ad 1res classes revocari poisunt. Alii siinplicem : Pacianus contra illam Baptisrao et
pulant in Baplisnio non solinn peccala renillli , scd Pœnilenli;c sacramenlo xquiparat in primo et quarto
eliani confcrri Spiritinn sancluni, ita laincn nt major lextu ;
quin etiam docel illam pœnilenlia; sacra-
Spii'ilâs sancti plcniiudo in Conliiinaiione confcra- muiiUi iiiajorem esse , in primo lextu. Denique
lur : iUi sanclus Hieronj mus in l)ialug<i adv. Lucifer., DalUcus ail illam esse ritum inelfic.acem; scd Pacianus
cap. 3 et i ; aucior anonymiis Cypriano oiqualis vel ci ascribil cffusionem Spirilùs sancti ex 1° et 4° lexlu.
snppar in iraclalu de Unplisnio, et alii, qni cxisiinianl Jam vcniamus ad objecta DalUci, caque panels re-
peccalorinn reniiasiunem liori non pnsse sine infu- rcrainus.
sione Spirilàs sancti. Alil vcro suniimil peccala qui- Olijicil r : Paciani sermo inscribilur de Bapirsnio.
dem in fiaplismo rcmitli, non lanien conTerri Spiri- Quœcunique igilur iii eo disseril ,
pertinent ad Bapii-
lum sanctnm, scd ablulione dellcloruni in Dapiisnio smum vel tanquàni parles, vel lanquàm rilus iliius.
concessà viam pr.Tpararl ad Spirilum sancann in Con- Respondeo 1° iiicerluin esse, an liliiliis ille à Pa-
firnialione recipiundnm ; ila lanien , ut liaplizalus ciano, vel ah amamiensi, vel eliam à typographo pr:c-
dicaïur exaquu'ei Spiriiu sancio rcgeneralus, licèt fixus fueril. 2" Negatur consequentia , sufficit enim
personam spiriiiis sancti nondiim in Conlinnaiione ad hune lilulum, ul in co sernione prœcipuè agalur
snsceperit : lia iren;Bns, de quo i
ag. 76; Tcrtnllia- de Baplisnio et de iis qux ad Baptismum ailincnt.
nus, de quo pag. 8G, Cornélius Papa, de quo p. 120. Recole qna; dicta sunl pag. 117 et seq. object. 9, ubi
Alii denique vuluiit 1° in Rapllsmo peccala quidcm de lihro Tertulliani de Baptismo.
diniilii , non laiiien dari Spirilum sancium. 2° Spi- Objicit 2° : Pacianus in ipso limine sic prxfatur .
rilum sauciuni non nisi iil Confirmatioue coiiferri. Aperire desidero qualiler in baplisnio nascamur, et qua-
5° Eum , qui naptizaïus est, non esse regeueralum ,
liicr innovemur. Xl clirisma inter cœlera censel, qui-
donec m ConlnTiialimie Spirilum sancium acccperil : bus nascimur et innovamur, quemadmodùm apparet
tum quia Cliristus dixil : Nisi quis renalus (ucrit ex ex tiliimo textu rclalo. Igitur cbrisma perlinel ad Ba
aquà et SptriiH sniicw; rcgenerallo igitur non soli'im ptismum.
aquam , scd eiiani Spirilum sancium iiicludil : luin Respondcri 1° posset Pacianum hic usurparc Bapii-
quia i|m rcgeiicnius est, vivil vitani diviiiam; Spiri- snium, non quidem secundùm se, sed secundùm nio-
tus verô sanctus clHislianum vivilicat : ita Paciamis, reni ,
quo lune leniporis administrari solebat, sciliccl
et aille ipsiiui l(Htè Opiaius , post ipsnm verô forsi- conjunclini cum Confirmatioue. Respondcri 2° posset
lan Clirysostomus , Isidorus llispalensis, el Rabaniis naiivitalem alio sensu propriam esse Baplismi, et
Maurus. Apparet enim ex primo, secundo, tertio et alio sensu Conlirmationis. Baplisnio renascimur, sea
quarto texiu, l'acianum Spirilum ab aquà, cbrisma à Conûrmaiione pleuitudiucm nativilalis et régénéra-
6fll QUJIST. I. CM'. 11. UOCTUIAn nUCTOUU.M SECUr,! 111. CC2
tionis cDiisequiuiur ;
quiu in Cuiiliniialiuue coiicc- Lnnus. Sed Paulus liis vcrbis nullius alterius Sacra-
(liiur (ilciiiiuilu Spiritùs suncli, pcr (|ueiii vivilicu- iiienli ,
praitenpiàni unius liaptismi, vim cl ciïecluni
iiiur. IiIl'iu dici ilcbol de iiiiiuvatiom^ scii iiiivilale cxprossit. Falcnduin igitur est Pacianum vcl Paulinis
viKc. Ibpllsiiiu iiiiiovaitiur, scd Coiiliriii^ilioiio pli'iii- vcrbis abuli, vcl rcrlc cxiblinlà^sc cliiismalioncm , ad
liidiiieiii iiinuvaliuuis cuiiscquiimir. Iliiic S. Iliuinas, quam illa vcrba partim accommodai, Baptisnii partem
i|Uoiu (ci'lo iiuiiio iie^avci'U Cuidiniialioiiis ^acra- aliquam cssc.
iiiciitiim à liapiibiiio di»tinxissc, in cap. cpisi. ad Rcspmidcn Pacianmn vcrbis Pauli non abuti.
lli'lir., ad lixc veilia imposiliuiiU quoque maiiuum, ail r yuia Paulus a|)cilè quidem asseril cbristianum
iiiaiirts iiii|x>sitioiiuiii, qua^ iii Cuii(iriiiatiuiiu adlilbo- luori pi'ccato (•! à pcccalis purgari per Baptisnumi
lui', licri ad l'Oiiovalioiicni, jtixta illiid l'auli ad Tiluiii, scd resurrectioncni ejus spirilualcm scu vita; novita-
cap. 3, V. 5 : Satiios iioi fvcit per luvucrum regenerulio- tem non adco apci té iribnii Baptisfno. Ncnipe mori
nU t-< renovationis Spiriiùs sancli. Yila igitur inciioala pcccato, tribuil murti Cbrisli , purgari à pecc^uis,
j>or Uaplisiiiuin, scd vil.i pcrl'ecta pcr Ci)iiGriiiatioiiL'ia iribuil cjus scpiiUur.c ; et vite novltatcni tribuil ejus
CDiiceditui'. 5" ilespondelur ex iiienlc l'atiaui , Cliri- rcsurrcclioni. Nos vcrô in Cliristi inorlc ait quidem
sltaniim non rcnasci, regenerari, et innovarl pcr esse baptizaios, et pcr'Ba(iiismum cuni illo coiisepul-
aqnani solani et scorsini à SacraniciitoCoiilirnialioiii.s, tus, scd nos pcr Raplisniura cum eo resurgen; diserte
scd pei'iiiruin(|ucsluiulSaci'anieiiluiii, ex dictis supra. non asseril ad Boni. 6, v. 4 cl 5 ;
qucmaduiodùm ncfl
In&tabis : Ex uiunium f'atruni et liicologonnn cuii- ad Coloss., c. 2, v. 12 : in iis enim vcrbis epistolai ad
sensu rcnascimur el regcneraniur per suliuii Bapli- Coloss. : Consepulll ei in baptismo , in quo cl resurre-
sinuni. Sed es Paciano renasciniur cl regcneraniur : particula in quo ad Cbristuni rcfertur, non au-
xistis
pcrclirisnia. Ergo chrisma est pars Baptisnii. Icm ad Baplismum. 2° Cyrillus Jcrosulymitanus,
Res|K)ndeo 1" aiiieccdens esse l'alsuni. Itegenerari qiicni inox pioducluri siinius , clirismalioiicm ail cor-
eniin idem est ac rcnovari, juxla illiid Paul! ad llo- rcspoiidere Cbrisli ivsunectioui, qui tameii chrisnia-
br£<)B, cap. O : Impossibile est eos, qui semel suiU illii- liouemapcrté disiinguil à Baptismale; (|uemadiuodùiu
minali..., et prolapsi sunt, rursùs renovari ad pœniten- et reipsà distinxit Pacianus, qui Novalianorum Bapli-
tiain. Si'd ex S. Tliuinà , renovalio non soliim Bapli- sina ul intcgrum siiscipil, licèt ad Ecclesiani re- illis
cbrisnia à Baptismale , aperlèquc docet ciiristianum screvil, iiinovalionem tribuil Coiifirmationi; quidni
renasci , rcgenerari , et innovari pcr uiruinque simul Pacianus iribuere poiuit, quin opus sil eô rccurrere,
Baptisnii et cliriï^niatis sacramciitum. Ncque Pacianus ut existimaverit cbrisnialionera esse partcni Ba-
ille
modo , scd et alii nonnulli vctercs existiniaverunt ptisnii? 4° Innovaiio duplex est, imperfecta el perfe-
hisce verbis Cbrisli : Nisi quis renatus fueiit ex aquà cta : prior Baptismo ,
poslerior Conllrmationi conve-
el Spiriiu saiicto, etc., uiruniquc lavacri cl clirisinaiis nit : ulrique veio Pacianus Pauli vcrba peraccommo-
sacranienluni comprebendi : quam quidem opiiiionem d.itionem appiopriare poluil, quin eis abusus fueril.
Cypriani fuisse asserit Petrus Aurelius in Oribodoxo 5° Quia Conlirmalio Baptisnii doua pcrbcit, quo lit ut
adversùs Sirniundum : et quam Cbrysoslomi fuisse j
à Pairibus Baptisnii cffectus non rarô tribuanlur Cuii-
apparcbit ex diceiidis infra. lirmatioiii. C° Quia Conlirmalio est pcrfcclio Baptisnii,
Urgebis. Inde sequerctiir ex mente Paciani Confir- cuinque olim iiiinicdiatè conscquebalur; ideô Bapli-
malionem esse neccssariam nccessilale inedii : non smus el Confirmalio , ut nnuni quid plerùmque sn-
enim cœlum ingredilur, nisi qui renatus fueril, juxta niuntur. 7" Nibil répugnai qiioniinùs unus idemque
illud Cliristi : Nisi quis renatus fueril ex aquà et Spi- eifectus tribuaiur diversis sacranienlis : sic Âmbro-
ritu saticlo, non polest introire in regnwu Dei. Regene- sius remissionciii pcccatorum neophylis conccssam
ralio igitur necessaria est neccssitaie inedii. Sed ex niodô tribuil Bplisnio, lib. 1 de Sacranienlis, c. 4
menlc Paciani rcgeneramur per uiruinque lavacri cl et 5, et lib. 2, c. 1 et 4, et iiiodô Eucbaristiie ,
quâ
chrisniatis Sacrainenium. Llruinque igitur neccssa- neopbyli stalim rcficiebaiitur lib. 5, c. 5. Sic ille spi-
rium erit necessitate inedii. riiiialeni neopliytorum resurrectio iciii iiiodô tribuil
Respondeo hoc esse iiicommoduni ,
quod aiictor Bapiisniati, lib. 2, c. 1, 6 et 7, modo Eucbaristia: .
anonymus, Cypriano xqualis, ex illà, quam ipse im- quam neopliyti rceipiebant, lib. 5, c. 4. Denique neo-
pngnat, sentcnlià deducii. Ila^c sanc ratiociiiatio evin- pbyli ab auctoribus n<ini seculi infra citandis dicuntur
lit falsam esse Paciani opinionem : verùni ea non pio- pcr Eucliarisli.c parlicipationem el'fici menibra Cliri-
bat Pacianum aliter opinalum esse. De iiienle Paciani sti, vilain baberc , Cbrislum iiiduerc, babere in se in-
agiiur b'ic , non auiem de incommodis ,
qua; ex ejus babilantem Dciim ,
quai tanien oninia Baptismo con-
opinione inferii possunt. vcniunl. Simililcr quae pertinent ad Baplismum dici
Objicit 3° : Pacianus ad describendum totius islius possunt de Conlirmatione , licèt Conlirmatio à bapti-
ex lavacro et cbrismate mysterii effectnm, affert b:i!c smo distincla sil.
quidem Ldud in numéro ponit ciim Bapiismo et Eu- opposilam poteslatem consistatis.
eharislià. 6° Post uiictionem islam nierilô nuncupamur Cliri-
Igitur catechesi terliâ,qusetolaestdeConfirnialione, siiani, cùm antea, dùm sola esset regeneralio , non
sex aut septem docei, qure lucnlcnlcr ostendunl illam essemus propriè digni boc nomine. //ly'iis , inquil,
esse Sacramcnluin prnpriè dictum. chrismalis dono acceplo merilb appcllamini Cliristiani,
1° Quidem ail, nos C/iiisfos scu unotos fieri, posl- veram efficientes appettalionem in ipsâ rcgeneraiione.
quam clirisma, quod est imago Spiritùs sancti, siisee- Anle enim quàm hœc vobis gratta donatn esset, non era-
pinms. Chrisd, inqnit, facli eslis, poslquàm sancli Spi- lis propriè digni ea nomine, sed pergenles eb usqiie pro-
ritùs imagineni recepislis. gressi eslis,ut efficeremini Christiani. Deniqne Cyrillus
2° Quemadniodum Spiritùs sanctus descendit super ibidem dicit Joannem in suà epistolàl, cap. 2, v. 27,
Christuni, postquàm in Jordane bapiizatus est: itaet cùm ait : Et vos unctionem, quant accepistisab eo,nia-
nos priùs haptizamiir, deinde per cbrisnia rccipinius neal in vobis... Et unclio cjns docel vos de omnibus : ad
SpiritiimsaïK'tuiii. Christiis (jiMem, inquil, cinn in flu- boc sanctum cbrisnia allusisse, per quod daiur Spirilus,
viine Jordtmis nbliiliis, frmjrantin diviiiilntis suœ efjhn'ia sanclus, (jui docnl nos de omnibus.
aquis commtniicùssel, ascendil ex tilis, cl Spirilus san- E.cpendunttir Kemnilii et Daltœi responsiones et obje-
super sui similem : cl vobis. postquàm simililer e.r aquis Kemnilius primùm quidem indubium revocat, utrîim
sacri liivacri ascendistis, datnm est clirisma, quod ima- Cyrilli sinl ilbc catecbeses. Deinde ul Cyrilii aucto^
ginent gerit illius, quo unctus est C.hristus :lioc uulcm est rilalem elevet, dubitat, an non ipse aliqiiando crra-
Spirilus sanctus. verit in fide. Denique lanqnàm falsa rejicit, quac Cy-
3* Sicul Cbrislus poslquàm erucifixus et sppultus rillus asserit. Refellitur. De catecbesibus enim Cyrilli
est, rcsurrcxit : ita cl no? per Baplismiim in siniibiu- ncmo imquàm dubitavii, earum meminil Hieronynms
dinem qiiamilam cnicifixi cl scpulti, rcsurgimiis in un- in calalogo, neque proferl Kemnilius ullani rationem
ctione ;
qiiôJ uncti eo unguento, facli sumus pariici- vel conjeclurani, cur dubilandum sil. De fide autein
pes et cnnsnries Christi. et probitate Cyrilli extaiegregiumlestimonium in epi-
A° Qitcmitdmodiim panis Eucharistiœ post sancti Spi- stolà concilii Consiantinopoliiani ad Damasum apud
rilus inrocationem non ampliiis est panis communis, serf Theodorelum, lib. 5, c. 9, ubi synodus oecuinenica
est corpus Cliristi ; sic et sanctum hoc unguentum , non Cyrillum veliemenlcr commendal, quod mnlla cl va-
ampliits est unguentum nudum, postquàm Jam consecra- ria certamina cum Arianis ob (idem catholicam ges-
tuni est. si'rf est clirisma CItristi (I), quod ndventu Spi- serii. Denique solemne est ba;reticis Palrum aucto-
ritùs sancli per ipsius diviiiitateni cnergiam liabct ,
quo ritalcm rejicere, calholicis eam admittere.
frons et niii sensus li'tc sgmbolicc inunguntur ; et corpus DalLcus quatuor responsiones afferl, quarum prima
quidem isto visibili unguento pernngilur , anima verb est : Quœcumquc dicuniur à Patribus babere vim sancli
sancto, ac vivifico Spiriiu sancli /icalur. Adqiiem locuni ficandi , ea non esse sacramenla propriè dicta. Au-
nola r confcrri liic ctiam chrisma cum Eucbarislià, gustinus enim lib. 2 de peccatorum Meritis, cap. 2(),
quod argnnicnlnm est ulrinni|ue esse squè proprié pulat, Calecliumenos secundiiin quemdam moduin suum
Sncramciilum. Nota 2° unguentum consecraium ba- per signum Cliristi et oralionem manûs iinposilionis
berc vim sanctificandi, quod est proprium verorum sanclificari. In ordinequoque Romane vis sanciilicaiuli
"lis. Nota 5" non soliim vim babere sanciificandi, sed Refellilur. Aliud enim est sanclificare simpliciier, cl
eliam reipsà verè animam sancio Spiriiu sanclificari, aliud sanctilicare secundùmquid. .Sacramenla vim ba-
cùm frons aliiqu& sensus cbrisniate pcrungunlnr.
, bent sanciificandi simpliciier; rilus verôsacramen laies
Nola 4° Cyrillum cautè b)cutum, cùm ail, panem Eu vim liabenl sanciificandi secundùm quid, sive secunditm
cbaristix posl consacra lionem esse corpus Cbristi : quemdam modum, ut Augustiniis, ibidem, loquilur. Al-
unguentum auiem post consecrationcm non dixil esse qiii iinctin, de qnà Cyrillus, vim habet sanelilicandi sim-
Spiritum sanctinn, nu ptilareturab ipso fingi similem pliciier; ait enim qnod b:vc unclio nos C/iris/os efficil :
transsubstanlisiionem unguenli,qualis fil in pane : sed qubd in nnctione resurgimus spiritaliler : quod uncti eo
dixil, 7ion cssc nudum unguentum, sed clirisma Cliristi, unguento sumus participes et consortes Cliristi : quba
babens energiam sanciificandi à Spiritu sancto. corpus quidem isto visibili unguento perungilur; anima
5° Qnemadmodiim Cbrislus posl Baplisma susce- i
•() sancto ac vivifico Spiriiu sancti ficatur : qubd per
hujus clirismalis dono accepta , merii'o nppelluimr piseiiiiur per llaptlsmum, et christianismi plcnitudi-
et efliciimir christiani. iieni per Conlirmationem asscquimnr.
lisilem icxlilms Objicil 1" Dallius. Kacicm est ralio nnctionis ex
rcfiilaliir scciiiula l):ill;ri soliilio,
aiiiiiiam S^ii-iiiisaiicio sanciilicarl. Ex liis uiiiin tex- ex aquis sacri lavacri egressis. Scd prior est rilus
sanclus super Christum baplizatum descendit; ita sma significat descensum Spirilùs sancii super ipsos
cbrisma, quod gerit imaginem Spirilùs sancii, datum fidèles, non auiem super aquas bapiismi.
est recens baptizatis. Sed descensus Spirilùs sancti Respondeo 2° descensura Spirilùs sancti supef fidè-
perlinel ad Cbrisll Baptisraum. Igitur et cbrisma, ut les, alium esse ad rcmissionem peccatorum, et alium
comparalio reclè inslitula sit, perlinere débet ad Ba- ad robur et foriiludinem. Prier este pertineat ad
piismnni iieophytorum. Baptismum : poslerior certè non perlinet. Alqui ex
Respondeo iiierain esse œquivocationem. Minorera Cyrille cbrisma significat Spirilum sanclum ul prin-
igitur distinguo : descensus Spirilùs sancii super Cbri- cipium roboris et foriiiudinis, quâ Cbrisius munitus
sium baplizatum perlinel ad Cbrisli Baptismum, quem processit ad pugnam , et quà inslrucli neopbyli pa-
ille in Jordane suscepil; nego : suscepitenim Joanuis rali sunt ad cerlamen. Cbrisma igitur ex mente Cy-
baplisma, ad quod Spiritus sanctus non pertinebal. rilli non perlinet ad baptismum à Cbristo inslitutum.
Perlinel ad Cbrisli Baptismum.quem Cbrisius iustiluit L'rgebis. Ex Cyrille, sicut Cbrisius poslqiiàm cru-
subdisiinguo : perlinel, ut ex illo Spiritu cbristianus cifixus et sepullus est, resurrexit , ila et nos per ba-
rogeneretur, juxla illud Cbrisli : Nisi quis renalus fueril piismum in simililudiiie qttàdmn crucilixi et seputli, re-
exaquàclSpirilu sancio, etc., concède perlinel, quia
;
in surqimtis in unctione ,
quod uncti eo unguento , facti
Baptismale à Chrislo inslituto Spiritus sanctns conce- sumus participes et consortes Cliristi. Atqui ex Pauload
dilur ad rcmissionem peccatorum , concedo iterùra ; Rom. G, V.4 ; ad Coless. 2, v. 12, et exsanciisPalri-
perlinel, quia in Baplismo à Chrislo iiislilulo Spiritus bus, ac praiserlim ex Ambresio, resurreciio spiritalis
sanctus conccditur ad robur et gralia; augiiienluiii est cITectus Bapiismi. Igilur et clirismatis unciiead
nego. Cyrillus verô descensum Spirilùs sancti super Bapiismum perlinet. Confirmatur. Immersioeiemersio
Cbrislum in Jordane, et super neo|ibytus in unclione, pertinent ad Baplisnmm, quia significanl sepulluram
considérai ut principium roboris et rorliludinis, quà et resurreciioncm : ulraque verô sepullura et resur-
Clirislus nup.iilus proccsslt ad pugnam, et quà inslru- reciio spirilalis est elïcclus Bapiismi ; per Bapiismum
cli neopbyli parati suut ad certamen.bed âge Dallxum enim Chrislo censepelimur, et cum Christe resnrgi-
eàdem comparalione pcrslringamus. Cyrillus enim mus. Ergo il pari cbrisma perlinet ad Bapiismum ,
comparationem iustiluit iiiter Baptismum Juannis à quia significat et cffitit spirilalem resurreciioncm
cuUatum ; inler descensum Spirilùs sancii super Cbri- Respondeo l'Pauli mentcni non adeô certam esse,
slum baplismo Joannis baplizatum, et cbrismaliooera quà de re supra, pag. 271.
ncopliylis Cbrisli Baplismo iuilialis adminislratam. Respondeo 2" bic agi de mente Cyrilli non autem
Sicul igitur descensus Spirilùs sancti non pertincbat aliorum Patrum. Cyrillus verô resiirreclionem spiri-
ad Joannis Baptismum, quem Cbrisius suscepit ; ila lalem Iribuit cbrisnialioni, quam à baptismale à
chrismaiio, ut comparalio reclè insliiuaiur, perlinere Chrislo instilule aperlc dislinguil.
non débet ad Christ) Baplismiim, quo ueopbytl inilian- Respondeo 5° easdem omnes soluliones posse liuic
smum; sic exterior et inicrior unclio pertinent ad Sacra- Basiliug, archleplecopus Cicsnriensis in Cnppado-
nientuniExlremae-Unclionis; sic actus pœnilcntis ex- cià, qui, Yalentc impcranle, flornil, et sub Grallano
leriores, elinterior peccaloruraabsolutio pertinent ad ebiit anno 378 , censecralionis olei et cjns unctionis
pœniteniiam. Aiqui cxCyrillodlirisma,quod neopbytis meminil, eamqnc ad iraditiones apeslelorum asse-
confertur, est symboliis descensus Spirilùs sancti, qui rendas adducll, lib. de Spiritu sancto, cap. 27. Con-
super Cbrislum in Jordane descendit. Utrumque igi- secrnmus aquiim baptismatis, et oleum unctionis. Ex
tur perlinel ad idem Sacramentum. Sed descensus quibus scriplis ? nonne à lacilà , secrelâque Irnditione .'
Spirilùs sancti perlinet ad Baptismum à Cbristo insli- ipsam porro olei inunclionem quis sermo scriplo pro-
tutum. Igitur et cbrisma. ditus docuit ?
Respondeo 1° alium esse descensum Spirilùs sancii Ejusdem unclionis inentionem facit Grcgorius Na-
super aquas baptismales, et alium esse descensum zianzenus, qiiifldriiitsiib Valcnle, elannoTlieodosii H,
ejusdem Spirilùs sancti super fidèles ,
qui baplizan- Cbrisli verô 380, lu cœlum migravil. At situ, in(|nil
tur, vel qui recens baptizati sunt. Quamvis enim Pa- oraiione 40 iu sanclum lavacrum, vct per Unpiismiun
tres unanimi consensu doceant, quod Spiritus sanctus te ipsum obfirmavcris, ac prœclarissimo et fmnissimo
descendal super aquas baptismales iisque immoreliir auxitio tibi in futurum caveris, animum sciiket et cor-
ui eas sanclillcel , et eis vim sanctilicandi conférai : pus unctione et spiritu consigmins..,. quid tibi accidct?
nihilominùs apud eosdem Paires incerluro est, \lrùm I et quod libi prœsidium comparatwn erit. Audi SalO'
eC9 Qll.CST. . r.AP. ». I>«:Ttv/N\ ALCTORIIM SECUI.I III. 070
titûtiis pnaemias : Si «l'i/i'iis, ail inirepidus eris et dédit Us , qui cum ipto étant : quos non lieet mandu'
I
tlurmieris, suavit «rit tomiius iiiiis. are , nisi tantiim sueerdotibus, Alt lioc Davidis facto
Mciiiliiil (|iiiii|iiL' Aiii'cliiis l'i'iiiliMilliis, piicla (lii'i- lij,'iiraliiiii fuisse, quiiil in lej;c evanyelicft sucerdotalis
><(iaMiis, <|iii siil< TlifcHliisiu sciiiiii'c rt (iliin i>jiis llo- eihus (iil i-st, l'ilnis eiirbarls(icus) ad iisiini transilinus
l'iiif u(l aiiiiiiiii MUI; vidclici'l in |i^yL'liciiii»cliiù,iibi de esset popiiloriiiii ; sive quod onincs vilain saccrdota-
|iii(;iiA liiMii i.c l'I scilirietalis ;
I
leiii délient iiiiilari ; sive quia oiniics