ARATIRMA / NCELEME

ISITMA HAVA KOULLANDIRMA HAVALANDIRMA SU ARTLANDIRMA SU ARITIMI ENERJ OTOMATK KONTROL BNA OTOMASYON

Erkan TUNCAY
YNETM VE ORGANZASYON MALYE / FNANS MHENDSLK GELTRME PAZARLAMA / SATI HALKLA LKLER / REKLAM ETM AR-GE KSEL GELM RETM HRACAT / THALAT MTER HZMETLER SERVS HZMETLER

AMELYATHANELERDE VERLECEK EN AZ HAVA DEBS VE LAMNAR TAVAN UYGULAMASI

Alarko Carrier San. Ve Tic. A.. GOSB Gebze Organize Sanay Blgesi ahabettin Bilgisu Cad. 41480 Gebze / KOCAEL www.alarko-carrier.com.tr info@alarko-carrier.com.tr * Yayn Tarihi: Ocak 2011 * Yaynlayan: Tesisat Dergisi * Kaynak gsterilerek ksmen ya da tamamen yaynlanabilir.

Erkan TUNCAY Alarko Carrier Sanayi ve Ticaret A..

Bakm ve Spervizyon Mdr Yardmcs 1970 ylnda Almanyada dodu. Kuleli Askeri Lisesinin ardndan, 1997 ylnda Dokuz Eyll niversitesi Makina Mhendislii blmnden mezun oldu. 1998 ylnda Alarko Carrier Sanayi ve Ticaret A..de almaya Mmessillik Departmannda balad. 2003 ylnda at Tipi Paket Klimalarn rn Yneticisi grevine geldi. 2011 ylna kadar Sistem Klima rn yneticisi olarak grev yapt. 2011 Nisan ayndan itibaren Sat Sonras Hizmetler departmannda Bakm ve Spervizyon Mdr Yardmcs olarak grevine devam ediyor.

Ameliyathanelerde Verilecek En Az Hava Debisi ve Laminar Tavan Uygulamas 06 ubat 2010 tarihinde TTMD-Trk Tesisat Mhendisleri Dernei istanbul Temsilcilii tarafndan dzenlenen "Hijyenik Klima ve Sistem Uygulamalar" balkl seminerde, Alarko Carrier Sanayi ve Ticaret A.. Bakm ve Spervizyon Mdr Yardmcs Erkan Tuncayn hijyenik klima santralleriyle ilgili yapt sunumun 1. Blmn sizlerle paylayoruz. Neden 2400 m/saat Hava Gereklidir? DIN 1946/4 standartnn 1999 yl ve ncesi versiyonlarnda bir ameliyathaneye verilecek toplam hava debisinin minimum deerinin 2400 m/saat olmas gerektiini belirtir. Peki neden 2400 m/saat hava gereklidir? Bu sorudan hareketle yaptm aratrmada eitli kaynaklarda ok amal kullanlacak bir ameliyathanenin boyutunun 6 metre x 6 metre yzey alanna 1 ve 3 metre tavan yksekliine sahip olmas gerektii belirtiliyor. Hesaplanrsa bu 108 mlk bir hacim demektir. Bir ameliyathanenin minimum hacmi en az bu kadar olmaldr. ok amal kullanlacak byle bir operasyon odasnda gerekletireceiniz hava deiim saysnda en az 20 hava deiimidir. Kk bir hesaplama ile genel amal kullanlacak bir operasyon odas iin gerekli olan havann 2160 mten daha az olmamas gerektii ortaya kyor. 1989 ylnda yaynlanan DIN 1946/4te deneylerden ortaya kan sonular unu gsteriyor ki aslnda 2160 m/saat hesaplama ile bulunan hava miktar yeterli olmakla birlikte uygulamada bir ameliyathaneye verilecek hava debisinin en az deerinin 2400 m/saatten az olmamas gereklidir.

2160 m/saat ve 2400 m/saat hava debileri aslnda farkl bir noktadan da kontrol edilebilir. rnein laminar tavan reticilerinin ilk rettikleri en kk laminar tavan boyutu 1.2 metre x 2.1 metre boyutlarndayd. Buna gre; 1.2 x 2.1 x 0.24 x 3600 = 2177 m/saat hava debisi bulunur ki bu deer 2160 m/saat deerini dorulamaktadr. Benzer ekilde hesap 1.2 metre x 2.4 metre boyutlarndaki bir laminar tavana uygulanrsa; 1.2 x 2.4 x. 0.24 x 3600 = 2488 m/saat hava debisi bulunur. Bu deerde 2400 m/saat deerini dorulamaktadr. Laminar tavanlarn ilk retildiinde kullanlan 1.2 x 2.1 metre boyutlar bilahare terk edilerek minimum deer olarak 1.2 x 2.4 metre boyutlar kabul edilmitir. Gnmzde bu deer bile kullanlmamakta, ok daha byk laminar tavan alanlar tercih edilmektedir. Laminar Tavan Uygulamasnn Douu 19601 yllarn banda ingiltere Wgandaki Wrightington hastanesinde grevli bir cerrah olan Doktor Charnley, iyi bir doktor olmasna ramen hastalarnn %9unu ameliyat esnasnda kaplan enfeksiyondan kaybediyor. Yaad bu durum kendisini ok rahatsz ediyor ve buna bir zm retmek istiyor. 1969 ylnda Doktor Charnley tarafndan hazrlanan raporda ise kendisinin gerekletirdii kala kemii ameliyatlarnda bulaan enfeksiyonlarn laminar akml tavan ve koruma kyafetleri kullanlmasyla %9dan %1e indiini bildiriyor. Doktor Charnleyin bu mucizevi zm bulmasna bir temiz oda reticisi olan Hug Howard ile birlikte yrtt proje sayesinde eriiliyor. Bu konuda ilk olarak Green House (Sera) ad verilen ve kendileri tarafndan patenti alnan bir sistem gelitiriyorlar. Laminar tavanlarn ilk balangcn oluturan rn, aslnda Avrupa ile Amerika arasnda Laminar tavan konusundaki bir farkllk olumasnn nedenini de aklam oluyor. Laminar tavan yerine trblans akml sistemi kullanan ameliyathanede ulalabilecek temizlik seviyesi Klass 10.000 (ISO 7) snfnda olabilir.

Klass 10.000, bir oda iin referans l olan 0.5 m boyutundaki partiklden bir m havada en fazla 352.000 adet olabilecei belirtilmektedir. Partikllerin virs ve bakteri tama riskinden dolay bu say olduka nemlidir. Partikl konsantrasyonunu ne kadar azaltrsak, riski de ayn oranda azaltm oluruz. Japonyada yaplan bir aratrma mikrop says ile havadaki partikl saysnn ilikisini gstermesi asndan ok nemlidir. ekilden de anlalaca zere 4000 partikl konsantrasyonundaki bir m hava 03.-0.5 m boyutundaki mikroplarn 10 CFU/m olumaktadr. DIN 1946/4,1999 versiyonu ve eskilerinde Klass 1 snf bir ameliyathane iin CFU seviyesinin 10 CFU/m deerini gememesi gerektii belirtilir. Buna gre toplam partikl seviyesinin 4000 partikl/mten az olmas gereklidir. Aksi halde 10 CFU/m salamak mmkn olmayacaktr. Tablo 1de gsterildii zere 0.5 m boyutundaki partikl says ISO 5 bir ortamda salanabilmektedir. Eer belirtilen orandaki partikl dolaysyla CFU deerini amak istemiyorsak, bizim ISO 5 (Klass 100) bir temiz oda temin etmemiz gerekir. Bunu temin etmek iin ameliyathanenin tm havasn ekil 2ye gre 250 seferin zerinde deitirmek gerekir. 108 m hacminde bir ameliyathane iin bunu yaparsak; 27.000 m/saat gibi olduka yksek bir deer kar. Bunu yapmak mmkndr ama pratik bir zm deildir. Bunun yerine daha aklc bir zm olan hastann bulunduu alana odaklanmak fikri ki bu fikir Sir Charnley tarafndan Sera olarak uygulanan yntemdir, laminar tavanlar yaratmtr. Buna gre 1.2 x 2.4 boyutunda bir laminar tavann 3 metre yksekliindeki alann havasn 250 kere deitirmek iin

en az 1.2 x 2.4 x 3 x 250 = 2160 m/saat hava gereklidir. Zaten biz 1.2 x 2.4 metre boyutlarndaki bir laminar tavandan 2400 m/saat hava geirdiimiz iin aslnda laminar tavann altnda bu istediimiz ISO 5 snfn yakalam (aseptik ekirdek) ve bu alann dnda kalan ameliyathanenin dier alannda da 20 hava deiimini saladmz iin ISO 7 seviyesini korumu oluyoruz. Ayrca, laminar tavan kullanarak hasta ile HEPA filtereden kan hava arasnda laminar aktan dolay herhangi baka bir partikln karmasna izin vermediimiz iin riskleri minimum seviyeye indirmi oluyoruz. Gnmz standartlar artk hastann yannda, ameliyat ekipmanlarnn konduu masa ve ameliyat ekibinin de birer CFU kayna olabilecei dncesiyle laminar tavan alann 3.2 x 3.2 metre boyutlarna kard. Benzer hesaplar yapldnda yaklak 9000 m/saat debilerine kmak gereklilii ortaya kmtr. Bu debilerin nasl salanacan ayr bir makale konusudur.