Bible in Quechua, Ayacucho, Chanka

CHUYA QELLQA
La Biblia en Quechua Ayacuchano

Traduccin directa de los textos originales: hebreo, arameo y griego
La Biblia en Quechua Ayacuchano

Primer edicin: 1987, Sociedades Bblicas Unidas (Lima) Segunda edicin digital: 2011, Sociedad Bblica Peruana Sociedad Bblica Peruana, A.C. Av. Petit Thouars 991 - Lima, Per Tel. (511) 433-5815 / 433-0077 / 433-0232 FAX. (511) 433-6389 Casa de la Biblia Av. Revolucin Sector I grupo 15 mercado El Sol Tda. 290. Villa El Salvador Tel. 292-9118 / 699-6539 Cel- 997423343 http:casadelabiblia.org
www.ScriptureEarth.org
Licencia Creative Commons
http: creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0
BIBLIAPI LIBROKUNA
AWPAQ TESTAMENTO
Gnesis .....................Gn .................1 xodo........................xo ............. 81 Levtico .....................Lev ............ 146 Nmeros ...................Nm .......... 191 Deuteronomio ...........Deu ...........255 Josu.........................Jos ............ 311 Jueces .......................Jue ............348 Rut ............................Rut ............389 1 Samuel ...................1 S ............395 2 Samuel ...................2 S ............449 1 Reyes .....................1 R ............ 494 2 Reyes .....................2 R ............ 542 1 Crnicas.................1 Cr........... 593 2 Crnicas.................2 Cr...........639 Ezdras .......................Ezd............ 693 Nehemas ..................Neh ........... 709 Ester .........................Est.............733 Job ............................Job ............ 745 Salmos ......................Sal............. 841 Proverbios.................Pro .......... 1097 Mateo........................Mt ........... 1760 Marcos ......................Mr ........... 1818 Lucas.........................Lc ............ 1857 Juan ..........................Jn ............ 1916 Hechos ......................Hch ......... 1961 Romanos ...................Rom ........ 2014 1 Corintios ................1 Co ........2038 2 Corintios ................2 Co ........2058 Glatas ......................G ...........2071 Efesios.......................Ef ............2080 Filipenses ..................Fil ...........2088 Colosenses ................Col ..........2094 1 Tesalonicenses .......1 Te ......... 2100 2 Tesalonicenses .......2 Te ......... 2105
Eclesiastes ................Ecl .......... 1185 Cantares ...................Cant ........ 1205 Isaas.........................Is ............. 1219 Jeremas ...................Jer .......... 1366 Lamentaciones ..........Lam ........ 1498 Ezequel ....................Ez............ 1514 Daniel .......................Dan ......... 1604 Oseas ........................Os ........... 1632 Joel ...........................Jl............. 1658 Ams.........................Am .......... 1669 Abdas.......................Abd ......... 1686 Jons.........................Jon .......... 1690 Miqueas ....................Miq ......... 1694 Nahm ......................Nah ......... 1709 Habacuc ....................Hab ......... 1716 Sofonas ....................Sof .......... 1723 Hageo .......................Hag ......... 1732 Zacaras ....................Zac .......... 1735 Malaquas .................Mal ......... 1754
MOSOQ TESTAMENTO
1 Timoteo .................1 Ti ......... 2108 2 Timoteo .................2 Ti ......... 2115 Tito ...........................Tit ........... 2120 Filemn.....................Flm ......... 2123 Hebreos.....................Heb ......... 2125 Santiago ....................Stg .......... 2142 1 Pedro .....................1 Pe......... 2148 2 Pedro .....................2 Pe......... 2155 1 Juan .......................1 Jn......... 2159 2 Juan .......................2 Jn......... 2165 3 Juan .......................3 Jn......... 2167 Judas ........................Jud .......... 2169 Apocalipsis ...............Ap ........... 2171
Sasa Palabrakuna Entiendena....................... Glosario................................2198 Mapas ........................................................................................................2205
BIBLIAMANTA
Bibliaqa chulla librolla man huurusqa librokunam. Chay librokunaqa judiokunapaq pas chay nataq Cristoman iiqkunapaq pas ancha valor niyoqmi. Griego idiomapi Biblia ninanqa librocha kuna ninanmi. Bibliapiqa tarikun achka librokunam. Cristoman iiqkunapa leenan Bibliaqa iskay par teman ra kisqam, chay tam sutichanku aw paq Testa mento hinaspa Mosoq Testa mento nispa. Judiokunapa leenan Bibliaqa aw paq Testa mentollam. Bibliaqa willakun Diospuni runakunaman reqsichikusqanmantam. Bibliaqa willakuntaqmi runakunata imaynam Dios salvasqanmantapas. Chaypim qawanchik Diosqa atiyninwan runakunapa vidanpi imam rurasqankunata, tukuymanta llalliqtaqa qawanchik Israel casta runakunapa vidanpi imam rurasqantam. Runakunaman reqsichikuspanqa Chuya Espiritupa yanapasqan runakunamanmi reqsichikurqa. Biblia qellqaq runakunaqa chay tiempopi runamasinkupa rimasqan idiomapim qellqarqaku. Chayraykum awpaq Testamentopi librokunaqa awpaqtaqa qellqasqa karqa Hebreo simipi hinaspa Aram runakunapa rimayninpi. Mosoq Testamentopi librokunaataqmi qellqasqa karqa Griego rimaq runakunapa rimayninpi. Chay awpaq idiomakunapi qellqasqa kaqkunamantam tukuy tiempopi tikrasqa karqa wakin idiomakunamanpas. Bibliapi librokunataqa achka runakunam qellqarqaku yaqa waranqa soqta pachaknin watapi. Bibliapim tarinchik tukuy rikchaq takikunata, awpa tiempopi willakuykunata, hamuq tiempokunapi sucedekunanmanta willakuykunata, rikchanachiykunata, imaynatam kawsanapaq leykunata, Dios adoranapaq leykunata, allinta otaq mana allinta reqsinapaq yachachikuykunata hinaspa Diosta respetanapaq leykunata. Mosoq Testamentopipas tarinchiktaqmi Iglesiakunaman cartakunata. Bibliaqa Diospa palabran kasqanraykum ancha atiy niyoq sapa runapa vidanta tik ra nanpaq. Vidanku tik rasqa runa kunam willa kunku Bibliaqa Diospa palabran kasqanta. aw paq Testa mentopas chay nataq Mosoq Testa mentopas qellqasqanku tiempopiqa leespa entiendenam karqa, leesqankuta uyariqkunapas entiendeqkutaqmi rimasqanku simipi kasqanrayku. Chay na entiendesqa ka nanpaqmi kunan tiempokunapipas kay Bibliaqa runakunapa rimay ninman tik rasqa kachkan. Wakin palabra kunapa aw paqninpim kachkan kayna seal (*), chay na sealniyoq palabrataqa maskana Bibliapa tukuy ninpi kaq palabra kunapa imam ninan librochapim. Apurimac lawpi rimaykunapas chay pim tarikun. Kachkantaqmi numerochakunawan churasqa notachakunapas, chayqa kachkan paginapa uray law ninpim. Kay Bibliataqa Sociedades Biblicasmi tikrachimun kunan tiempokunapi rimasqanchikman chaynapi Diospa Palabranqa llapallan runakunaman chayananpaq. awpa Testamentotam tikrachimun Hebreo hinaspa Arameo idiomamanta, Mosoq Testamentotaataqmi tikrachimun Griego idiomamanta. Chaynapi Quechuakunapas tukuy nacionkunapi runakuna hina kikinkupa rimayninkupi Seorninchik Jesucristota yupaychanankupaq. Bibliam nin: Chaymantam rikurqani achkallaa runakunata llapallan nacionkunamanta, ayllukunamanta, castakunamanta hinaspa tukuy rikchaq rimayniyoqkunamanta. Paykunaqa sayachkasqaku hatun tiyanapa awpaqninpim hinaspa Carneropa qayllanpim. Achka-achkallaa kaptinkum mana pipas yupayta atirqachu. Yuraq pachawan pachasqakama kaspam sapakama hapirqaku palmerapa kallmanta. Apocalipsis 7:9
AWPAQ TESTAMENTO
Cristoman iiqkunapa leenanku Bibliaqa aw paq Testa mentoman hinaspa Mosoq Testa mentoman ra kisqam. Testa mentoqa huk runapa muna kuy ninman hina imankunapas pipaq pas ka nanpaq rimarisqanmi, chayqa kanmanmi rimarisqallapas otaq qellqasqapas. Biblia man hinaqa testa mentoqa huk contratom (Heb 9:15-18). Apostol Pablom aw paq Testa mentopi Moisespa qellqasqan punta kaq librokunata suticharqa aw paq Contrato nispa (2 Co 3:14-15). Chay contratoqa Cristoman iiqkunamanmi willawanchik Seor Jesucristomanta. Puntallaraq Cristoman iiqkunawan judiokunam awpaq Testamentota suticharqaku Qellqa otaq Chuya Qellqa nispanku. Apostol Pablopas suticharqa Chuya Qellqa nispam, Runa Simimanataqmi tikrarqaniku Biblia nispa (2 Ti 3:15). Hebreo runakunapa otaq judiokunapa Biblianqa aw paq Testa mentollam. Chay Testamentoqa kimsa parteman ra kisqam: Moisespa qellqasqankuna (Pentateuco), Diosmanta willa kuqkuna (Profetas) hinaspa Salmokuna (Lc 24:44). Punta kaq ra kipim kachkan Moisespa qellqasqan pichqa librokuna, chay man qatiqataqmi kachkan willa kuy librokunawan Diosmanta willa kuqkunapa qellqasqan librokuna. Kachkantaqmi Salmokuna sutiyoq librokunapas. Chaykunatam fiesta kunapi judiokuna leeqku. Judiokunapa Biblianpi librokunaqa qatinakun manam oqanchikpa Biblianchik hinachu, Biblianchikpi librokunaqa qatinakun griego idioma man tik raspa ordenasqankuman hinam. aw paq Testa mentom willa kun Abra hanwan hinaspa miray nin Israel casta kunawan Dios contrato rurasqanmanta. Diosmi Israel runa kunata akllarqa paykunawan llapallan runakunapaq tanteasqanta rura nanpaq. Israel runakuna mana kasukuq kachkaptinpas Diosqa runakunata kuyasqanraykum cumplirqa paykunata salva nanpaq prometekusqanta.
MOISESPA QELLQASQAN PUNTA KAQ LIBRO
GENESIS
Genesis ninanqa tukuy imapa qallariynin ninanmi. Chayraykum Bibliapa qallariyninpi kaq kay Genesis libroqa willakun cielokunapi hinaspa kay pachapi tukuy kaqkunapa imaynam qallarisqanmanta, punta kaq runakunapa imaynam qallarisqanmanta hinaspa runakuna miraruspa imaynam llaqtakunata hatarichisqankumanta. willakuntaqmi Tayta Diospa contrato rurasqanman hina Israel runakunapa imaynam qallarisqanmantapas. Kay libroqa willakuntaqmi hucha qallarisqanmantapas chaynataq hucharayku akariy kay pachapi kasqanmantapas. Kay libroqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun kay pachawan cielokuna unanchasqa kasqanmanta, willa kuntaqmi runapa, huchapa, hinaspa a kariy pa rikurisqanmantapas, Adanmantapuni Noeykama kawsaq runa kuna mantapas, sinchi para mantapas hinaspa runakunapa rimay nin achka rimaykuna man tik ra kurusqanmantapas (1-11). Iskay kaq par teataqmi willa kun Israel runa kunapa imay nam qallarisqanmanta otaq Abra hampa, Isaacpa, Jacobpa, Josey pa hinaspa wawqenkunapa vidanmanta, willa kuntaqmi imay nam Jacobqa churinkunapiwan Egipto nacionman yaykusqanmantapas (12-50). Diospa unanchasqankunamanta
1Tukuy
imapa qallariyninpi cielokunata hinaspa kay pachata Dios unanchaptinmi 2kay pacha karqa mana formayoq hinaspa mana imayoq. Uku-uku tutayaq lamar qocham karqa, Diospa Espiritunpas yakukunapa hawanpim muyurqa. 3Chay mi Dios nirqa: Rikurichun achkiy! nispa. Hinaptinmi achkiy karqa. 4Achkiytam Dios sumaq kasqanta qawarqa. Hinaptinmi achkiymanta Dios rakirqa tutayayta. 5Achkiytam Dios suticharqa punchaw wan, tutayaytaataq tutawan. Hinaptinmi tardeykuqmanta paqarinnintin tardeykuqkama karqa punta kaq punchaw. 6Chay mantam Dios nirqa: Altoman uray man yakukuna rakinaq vacio kachun! nispa. 7Diosmi ru rarqa altopi ra kinaq vaciota, ra kirqam ra kinaq vaciopa ukunpi kaq yakukunata rakinaq vaciopa hawanpi kaq yakukunamanta. Hinaptinmi chay na karqa. 8Chay altopi rakinaq vaciotam Dios suticharqa cielokunawan hinaptinmi tardeykuqmanta paqarinnintin tardeykuqkama karqa iskay kaq punchaw. 9Chay mantam Dios nirqa: Cielokunapa ukunpi yakukuna huk hawaqllaman huunakuchun hinaptin chaki kaqataq rikurichun! nispa.
1
GENESIS1
Hinaptinmi chayna karqa. 10Diosmi chaki kaqta suticharqa allpawan, chay huunasqa yakukunataataqmi suticharqa lamar qochawan. Sumaqllaa chaykuna kasqanta qawaspanmi 11Dios nirqa: Allpamanta wiamuchun tukuy rikchaq plantakuna, muhuyoq plantakuna hinaspa ruruq sachakuna sapakama rurunman hina, rurunpitaq kachun murun! nispa. Hinaptinmi chayna karqa. 12Allpamantam plantakuna wiamurqa sapakama rurunman hina muhuyoq chaynataq ruruq kaqkunapas sapakama rurunman hina muruyoq. Chaymi Dios qawarqa sumaqllaa kasqanta 13hinaptinmi tardeykuqmanta paqarinnintin tardeykuqkama karqa kimsa kaq punchaw. 14Chay mantam Dios nirqa: Cielokuna rakinaqpi achkiqkuna kachun punchawtawan tutata rakinanpaq chaynapi tiempokuna, punchawkuna hinaspa watakuna kananpaq, 15cielokuna rakinaq vaciopiy achkiqkuna kachun kay pachapa hawanman kanchamunanpaq! nispa. Hinaptinmi chayna karqa. 16Chaymi Dios iskay hatun achkiqkunata rurarqa. Hatun kaq achkiqtam rurarqa punchawpi munaychakunanpaq, taksa kaq achkiqtaataq tutapi munaychakunanpaq. Rurarqataqmi lucerokunatapas. 17Chaykunatam Dios churarqa cielokuna rakinaq vaciopi kay pachata kanchamunanpaq 18chaynapi punchawpipas hinaspa tutapipas munaychakunanpaq, chaynataq tutayaytawan punchawta rakinanpaq. Diosmi qawarqa chaykunaqa sumaqllaa kasqanta. 19Hinaptinmi tardeykuqmanta paqarinnintin tardeykuqkama karqa tawa kaq punchaw. 20Chay mantam Dios nirqa: Yakukunapi paqarimuchun yakupi kawsaq urukuna, paqarimuchuntaqy kay pachapa hawanpi pawaqkunapas! nispa. 21Diosmi unancharqa ya kupi hatun animal ku natawan ya kupi paqa rimuq qasqonpa puriq imaymana rikchaq urukunata castanman hina, unancharqataqmi raprayoq llapallan alton pawaqkunatapas castanman hina. Diosmi qawarqa chaykunaqa sumaqllaa kasqanta. 22Tukuy chaykunata bendecispanmi nirqa: Achkallataa miraspay lamar qochapi yakukunaman huntaychik, mirachuntaqy kay pachapi alton pawaqkunapas! nispa. 23Hinaptin mi tardeykuqmanta paqa rin nintin tardeykuqka ma karqa pichqa kaq punchaw. 24Chay mantam Dios nirqa: Allpapi kawsananpaq animalkuna rikurimuchun castanman hina: uywa animalkuna, qasqonpa puriqkuna hinaspa tukuy rikchaq purun animalkuna! nispa. Hinaptinmi chayna karqa. 25Diosmi rurarqa sapakamata castanman hina: purun animalkunata, uywa animalkunata hinaspa allpapi qasqonpa puriq animalkunata. Diosmi qawarqa chaykunaqa sumaqllaa kasqanta. 26Chay mantam Dios nirqa: Runata rurasun oqanchik man rikchakuqta, oqanchik kaqllata chaynapi challwakunapi, alton pawaqkunapi, uywa animalkunapi, purun animalkunapi hinaspa kay pachapi qasqonpa puriq animalkunapi munaychakunanpaq! nispa. Diosmi runata unancharqa. Kikinman rikchakuqtam rurarqa. Qaritawan warmitam unancharqa. 28 Paykunata bendecispam Dios nirqa:
27
GENESIS1,2
Wawa-churiyoqy kaychik, kay pachamany huntaychik, munaychakuychiky lamar qocha challwakunapi, munaychakuychiky alton pawaq animalkunapi. Munaychakuychiky allpapa hawanpi, llapallan qasqonpa puriq animalkunapi. Dios nirqa: Qoykichikm kay pachapi llapallan muhuyoq plantakunatawan muruyoq plantakunatapas mikunaykichikpaq. 30Pastotaataqmi qoni llapallan kawsaq animalkunaman, kay pachapi llapallan purun animalkunaman, alton pawaqkunaman hinaspa allpapi llapallan qasqonpa puriq animalkunaman nispa. Hinaptinmi chayna karqa. 31Diosmi qawarqa lliw rurasqankuna sumaqllaa kasqanta hinaptinmi tardeykuqmanta paqarinnintin tardeykuqkama karqa soqta kaq punchaw. 1Cieloku nam kay pachapiwan ruray tu kusqa karqa chay pi tukuy ima kaqkunapiwan. 2Chay mi qanchis kaq punchawpi Dios nirqa: Rurasqaykunaqa tukusqaam nispa. Chaymi qanchis kaq punchawpi samarqa. 3Diosmi qanchis kaq punchawta bendecirqa hinaspam kikinpa punchawninpaq sapaqcharqa, chay punchawtaqa sapaqcharqa llapa imatapas unancharuspa samasqanraykum. 4Chay natam chay punchawkunapi Dios unancharqa cielokunatawan kay pachata.
29Chay mantam
Eden Huertapi Adanta Dios churasqanmanta
Kay pachatawan cielokunata Tayta Dios unanchayta qallarichkaptinmi 5llapa plantapas kay pachapiqa manaraq karqachu, qorakunapas manaraqtaqmi paqarimurqachu, Tayta Diosqa manaraqmi parachimurqaraqchu nitaqmi runapas karqaraqchu llamkananpaq. 6Ichaqa allpamantam yaku toqyarqa lliw allpata parqonanpaq. 7Tayta Diosmiarunata rurarqa utu allpamanta, senqanman kawsachiq samayta pukuykuptinmi kawsaq runaa karurqa. 8Tayta Diosmi intipa qespimu nan law Edenpi huer tata ru rarqa. Chay man mi rurasqan runata churarqa. 9Tayta Diosmi wiachirqa sachakunata mikunapaq sumaqllaa ruruyoqta, wiachirqataqmi huertapa chawpinpi kawsay qokuq sachatapas chaynataq allin kaqta hinaspa mana allin kaqta yachanapaq sachatapas. 10Huerta parqonanpaqmi Edenmanta mayu lloqsimurqa hinaspam chaymanta rakikurqa tawa pallqaman. 11Huknin pallqaq mayupa sutinmi karqa Pison, chay mayum tukuy Havila law allpata muyumun, chaypim kan qori. 12Chay allpapi qoriqa sumaqllaam. Chaypiqa kantaqmi miski asnaq horqonanku sachapas chaynataq alhaja rumipas. 13Iskay kaq mayupa sutinataqmi Gihon, chay mayum tukuy Cus law allpata muyumun. 14Kimsa kaq mayupa sutinataqmi Tigris, chay mayuqa Asiria nacionmantam richkan intipa qespimunan lawman. Tawa kaq mayupa sutinataqmi Eufrates. 15Tayta Diosmi ru nata chu rarqa Eden Huer ta man chay pi llam ka nanpaq hi naspa waqaychananpaq. 16Runatam Tayta Dios kamachirqa:
a 2:7
Hebreo simipi Adam (Adan) ninanqa runa ninanmi.
GENESIS2,3
Huertapi llapallan sachapa ruruntaqa mikunkim. 17Allin kaqta hinaspa mana allin kaqta yachanapaq sachapa ruruntam ichaqa ama mikunkichu, chayta mikuruspaykiqa cheqaptapunim waurunki nispa. 18Chay mantam Tayta Dios nirqa: Manam allinchu qaripa sapallan kayninqa, yanapaqnintay payman rikchakuqta rurasaq nispa. 19Tayta Diosm pu runpi tukuy animal ku nata chay nataq alton pawaqku nata allpamanta rurarqa hinaspam runa-man pusamurqa sutichananpaq. Runapa suti churasqanmi llapallan kawsaq animalkunapa sutinqa. 20Churarqam sutinta llapallan uywa animalkunamanpas, alton pawaqkunamanpas chay nataq purunpi animalkunamanpas. Adanpaqmi ichaqa mana tarikurqachu pay man rikchakuq yanapaqnin. 21Chaymi runaman Tayta Dios qoykurqa sinchi puuyta. Puunankamam huk nin costillanta horqoruspa aychanta kaqlla wichqaykurqa. 22Tayta Diosmi qa ripa costillan horqosqan manta war mita ru rarqa hinaspam qariman pusamurqa. 23Hinaptinmi Adan nirqa: Payqa tulluymanta hinaspa aychaymanta kaqmi. Paypaqabwarmim sutin kanqa qarimanta rurasqa kasqanrayku. qariqa Tayta-mamanta saqespa hukllawakunqa war minmana chaymi iskayninku huk runa hinallaa kanqaku. 25War mipas qa ripas mana pachayoq kach kaspapas manam penqa kurqa kuchu.
24Chay raykum
Diosta Adanwan Eva mana kasusqanmanta

1Tayta
Diospa purunpi llapallan animalkuna unanchasqanmantam culebra aswan sacre karqa. Culebram war mita nirqa: Diosqariki nisurqankichik: Huertapi llapa sachakunapa ruruntaqa amam mikunkichikchu nispam aw? 2Chay mi war miataq cu lebrata nirqa: Huertapi sachakunapa ruruntaqa mikunikum. 3Ichaqa Diosmi nirqa: Huertapa chawpinpi sachapa ruruntaqa amam mikunkichikchu nitaqmi llachpankichikpaschu, mana chayqa wauruwaqchik mi nispa. 4Chay mi war mita cu lebra nirqa: Manapunim waunkichikchu. 5Diosmi yachan, may pacham mikuruspaqa awikichik kicharikuruptinmi kikin Dios hinaa allin kaqtapas hinaspa mana allin kaqtapas yachaqa rikurirunkichik nispa. 6Chay mi warmi qawarqa mikunapaq allin sacha kasqanta, qawarqataqmi sumaqllaa kasqantapas chaynataq yachay haypanapaq munayllapaqa kasqantapas chaymi rurunta pallaruspa mikururqa. Qosanmanpas qoykuptinmi paypas mikururqa. 7Hinaptinmi iskayninkupa awinku kicharikururqa chaymi mana pachayoq kasqankuta qawakuykuspanku higospa rapinta sirarqaku pachakunankupaq.
b 2:23
Hebreo simipi warmi ninanqa china runa ninami.
5
8Huer tapa
GENESIS3
chawpinpi wayrarimuptinmi Tayta Diospa purisqanta uyarirurqaku chaymi warmi-qari huerta sachakunapa ukunpi Tayta Diosmanta pakakururqaku. 9Hinaptin mi ru nata Tayta Dios qayarqa: Maypitaq kachkanki? nispa. 10Chay mi pay ataq nirqa: Huertapim uyarirurqani purisqaykita chaymi mana pachayoq kaspay mancharikuspa pakakururqani nispa. 11Hinaptin mi Dios nirqa: Pitaq willasurqanki mana pachayoq kasqaykita? Icha Amam mikunkichu nisqay sachapa ruruntachu mikururqanki? nispa. 12Chay mi ru na ataq nirqa: Compaawananpaq kay warmi qowasqaykim qoykuwarqa chay sachapa rurunta hinaptinmi mikururqani nispa. 13Chay mantam war mita Tayta Dios nirqa: Imatataq kayta rurarunki? nispa. Hinaptinmi warmiataq nirqa: Culebram engaaruwarqa chay mi mikururqani nispa. 14Hinaptin mi Tayta Dios nirqa cu lebrata: Chay rurasqaykiraykum llapallan animalkunamanta akasqa kanki. Qasqonpam purinki, utu allpatataqmi kawsanayki punchawkama mikunki! 15 Warmitawan qamtam cheqninachisqayki, cheqninachisaqtaqmi miraynikitawan miraynintapas! Mirayninmi umaykita chamchasunki, qamataqmi talonninpi kachunki.
16War mita ataqmi
nirqa:
Wiksayakuptikim akariykunata yapasqayki. Nanaywanmi wawaykikunata wachakunki, chaywanpas qosaykitam munaypaq-munanki, hina paytaqmi qamtaqa kamachisunki.
17Adanta ataqmi
nirqa:
Warmikipa nisusqaykita kasukuspam Amam mikunkichu nisqay ruruta mikurunki. Qampa rurasqaykiraykum allpa akasqa kanqa. Kawsanaykikama llamkaspam allpamanta wiaqta mikunki. 18 Kichkakuna, cardoskunam allpamanta wiamunqa. Mikunaykipaqmi purunpi wiaqkuna kanqa. 19 Allpaman kutiykunaykikamam sinchita llamkaspa mikunaykita tarinki. Allpamanta horqosqam kanki.
GENESIS3,4
Allpallam kanki, allpallamantaqmi tikrakunki. war minta runa suticharqacEvawan, payqa llapallan kawsaq runakunapa maman kasqanrayku. 21Chay mi Adanpaqwan warminpaq Tayta Dios qaramanta pachata ruraspan paykunata pachachirqa. 22Tayta Diosmi nirqa: Runaqa oqanchik hina Allin kaqtapas hinaspa mana allin kaqtapas yachaqam rikurirun. Chaynaqa yanqaataqmi kawsay qokuq sachapa ruruntapas pallaruspa mikurunman hinaspa wiaypaq kawsaqa karunman nispa. 23Chay mi ru nata Tayta Dios Eden Huer ta manta horqomurqa chak rapi llamkananpaq allpamanta rurasqa kasqanrayku. 24Runata hawaman qarqoruspanataqmi Eden Huertapa intipa qespimunan lawpi churarqa querubin sutiyoq angelkunata. Paykunaqa karqa ruparichkaq espadayoqkamam chay napi kawsay qokuq sachaman riq anta waqaychanankupaq.
20Chay mantam
warmin Evawan puurqa hinaptinmi wiksayakuspa wachakurqadCain sutiyoq wawanta chaymi Eva nirqa: Tayta Diospa munasqanman hinam tarikuruni qari wawata nispa. 2Chay manta ataqmi Cainpa wawqen Abelta wacha kurqa. Abelqa oveja ku na michiqmi karqa, Cainataqmi karqa chakrapi llamkaq. 3Chaymi tiempopa risqanman hina chakranpi tarpusqan kawsaykunata Cain apamurqa Tayta Diosman ofrenda qonanpaq. 4Abelpas apamurqataqmi piwin ovejankunamanta wiran kaq animalta hinaptinmi Abelta Tayta Dios chaskirqa chaynataq ofrendantapas. 5Caintam ichaqa mana chaskirqachu nitaq ofrendantapas chaymi Cain sinchita piakururqa uyanpas hukmanyarunankama. 6Hinaptinmi Cainta Tayta Dios nirqa: Imanasqataq piakurunki? Imanasqataq uyaykipas huk manyarun? 7Allinta ruraspaqa manachum chaskisqa kawaq? Mana allinta ruraptikim ichaqa hucha purun animal hina punkullapia kachkan vencerusunaykipaq. Chay wanpas qamqariki munaychakuwaqmi huchataqa nispa. 8Cain mi wawqen Abelta nirqa: Hakuchik purikuq nispa. Hinaptinmi chakrapi kachkaptinku wawqen Abelta Cain maqaspa waurachirqa. 9Hinaptinmi Cainta Tayta Dios nirqa: Maypitaq wawqeki Abel kachkan? nispa. Chaymi payataq nirqa: Manam yachanichu! Wawqey waqaychaqchu oqaqa kani? nispa. 10Chay mi Tayta Dios nirqa: Imatataq kayta rurarunki? Allpaman chaqchusqayki wawqekipa yawarninmi acusasuchkanki qayllaypi. 11Wawqekipa yawarnin allpaman chaqchusqaykiraykum kaymanta qarqosqa kanki hinaspa akasqa kanki. 12Llamkaptikipas allpaqa manaam cosechata qosunkiachu, kay pachapiqa pakan-pakan purikuqllaam kanki nispa. 13Chay mi Tayta Diosta Cain nirqa:
c 3:20 d 4:1
1Adan mi
Wawqen Abelta Cain waurachisqanmanta
Hebreo simipi Eva ninanqa rikchakun kawsay niq palabramanmi.
Hebreo simipi Cain ninanqa tarikusqa ninanmi.
GENESIS4,5
14Kunanmi kaymanta qarqowanki, qayllaykimantapas pakakusaqch, hinaspach kay
Mana allin rurasqaymanta castigoqa ancha hatunmi, manam aguantaymanchu.
pachapiqa pakan-pakan purikuqllaa kasaq, pipas tariqniych waurachiwanqa nispa. 15Ichaqa Tayta Diosmi nirqa: Pipas wauchisuqnikiqa qanchis kutikama castigasqam kanqa nispa. Chaymi Tayta Dios churarqa Caiman sealta pi tarispapas mana wauchinanpaq. 16Cainmi Tayta Diospa qayllanmanta lloqsirqa hinaspam Nod allpapi yacharqa, chay Nodqa karqa intipa qespimunan law Edenpa waklawninpim.
17Cainmi warminwan puurqa chaymi warminqa wiksayakuspa wachakurqa Enocta. Cainmi huk llaqtata hatarichirqa hinaspam churin Enocpa sutinwan suticharqa. 18Enocpa churinmi karqa Irad, Iradpa churinmi Mehujael, Mehujaelpaataqmi churin Metusael, Metusaelpaataqmi Lamec. 19Lamecmi casarakurqa iskay warmikunawan, hukninmi karqa Ada, hukninataqmi Zila. 20Ada kaqmi wachakurqa Jabalta chaymi paypa mirayninkuna karpapi yachaspa animalkuna uywaq karqaku. 21Jabalpa wawqenataqmi karqa Jubal, paypa mirayninkunam yacharqaku arpatawan qena tocayta. 22Zilapas wachakurqam Tubal-cainta, paypa mirayninkunam karqa cobremanta, fierromanta herramientakuna ruraq. Tubal-cainpa paninataqmi karqa Naama. 23La mecmi war min ku nata nirqa:
Cainpa mirayninkunamanta
Adawan Zila uyariwaychik. Warmiykuna, nisqaytay uyariwaychik. Huk qaritam waurachini heridawaptin, huk warmataataqmi waurachini maqawanptin. 24 Sichu Cainmanta qanchis kutita vengakuptinqa oqamantaqa qanchis chunka qanchisniyoq kutikamam vengakunqa.
25Adan mi yapa manta war minwan pu urqa hinaptin mi pay wacha ku rurqa qari wawanta, paytam suticharqaeSet wan chay mi Eva nirqa: Cainpa wauchisqan Abelpa rantinpim Dios qoykuwan huk qari wawatawan nispa. 26Chay mantam Set papas qari chu rin nacemurqa, pay tam Enoswan suticharqa. Chay tiempokunamantam Tayta Diospa sutinpi maakuyta qallaykurqaku.
Adanpa kimsa kaq churinmanta
listasqa sutikunam Adanpa mirayninkuna. Adanta chay punchaw Dios unanchaspanmi rurarqa kikinman rikchakuqta. 2Qaritawan warmitam unancharqa hinaspam unanchasqa kasqanku punchawpi bendecispan suticharqa Adanwan. 3Adan pachak kimsa chun kan watayoq kach kaptin mi huk nin qari chu rin nacemurqa, paytam suticharqa Set wan. 4Paymi karqa Adan kaqlla rikchayniyoq, churin Set nacesqanmantam Adanqa kawsarqa pusaq pachak watataraq. Chay wae 4:25
1Kay
Adanpa mirayninkunamanta (1 Cr 1:1-14)
Hebreo simipi Set ninanqa Paymi qowarqa ninanmi.
GENESIS5
takunapim karqaraq qarikunapas war mikunapas wakin churinkuna. 5Chay naqa Adanmi isqon pachak kimsa chunkan watata kawsaruspan waukurqa. 6Set pachak pichqan watayoq kach kaptin mi chu rin Enos nacerqa. 7Enospa nacesqanmantam Setqa kawsarqa pusaq pachak qanchisnin watataraq. Chay watakunapim karqaraq qarikunapas war mikunapas wakin churinkuna. 8Chaynaqa Setmi isqon pachak chunka iskayniyoq watata kawsaruspan waukurqa. 9Enos isqon chunka watayoq kachkaptinmi churin Cainan nacerqa. 10Churin Cainanpa nacesqanmantam Enosqa kawsarqa pusaq pachak chunka pichqan watataraq. Chay watakunapim karqaraq qarikunapas warmikunapas wakin churinkuna. 11Chaynaqa Enosmi isqon pachak pichqan watata kawsaruspan waukurqa. 12Cainan qanchis chun ka watayoq kach kaptin mi chu rin Ma ha la leel nacerqa. 13Chu rin Ma ha la leel nacesqan mantam Cainanqa kawsarqa pusaq pachak tawa chunkan watataraq. Chay watakunapim karqaraq qarikunapas warmikunapas wakin churinkuna. 14Chaynaqa Cainanmi isqon pachak chunkan watata kawsaruspan waukurqa. 15Ma ha la leel soqta chun ka pichqan watayoq kach kaptin mi chu rin Jared nacerqa. 16Churin Jaredpa nacesqanmantam Mahalaleelqa kawsarqa pusaq pachak kimsa chunkan watataraq. Chay watakunapim karqaraq qarikunapas warmikunapas wakin churinkuna. 17Chay naqa Mahalaleelmi pusaq pachak isqon chunkan pichqayoq watata kawsaruspan waukurqa. 18Jared pachak soqta chunkan iskaynin watayoq kachkaptinmi churin Enoc nacerqa. 19Churin Enocpa nacesqanmantam Jaredqa kawsarqa pusaq pachak watataraq. Chay watakunapim karqaraq qarikunapas warmikunapas wakin churinkuna. 20Chaynaqa Jaredmi isqon pachak soqta chunkan iskaynin watata kawsaruspan waukurqa. 21Enoc soqta chunka pichqan watayoq kachkaptinmi churin Matusalen nacerqa. 22Churin Matusalenpa nacesqanmantam kawsarqa kimsa pachak watataraq Diospa agradonpaq kawsaspan. Chay watakunapim karqaraq qari-kunapas warmikunapas wakin churinkuna. 23Chaynaqa Enocmi kawsarqa kimsa pachak soqta chunkan pichqayoq watata. 24Diospa agradonpaq kawsasqanraykum Dios pusakuptin chinkarurqa. 25Matusa len pachak pusaq chun kan qanchisnin watayoq kach kaptin mi chu rin Lamec nacerqa. 26Churin Lamec nacesqanmantam kawsarqa qanchis pachak pusaq chunkan iskaynin watataraq. Chay watakunapim karqaraq qarikunapas warmikunapas wakin churinkuna. 27Matusalenmi isqon pachak soqta chunkan isqonnin watata kawsaruspan waukurqa. 28Lamec pachak pusaq chun kan iskay nin watayoq kach kaptin mi chu rin nacerqa. 29PaytamfNoey wan suticharqa kaynata piensaspa: Paymi llamkayninchik kunamantawan sasachakuyninchik kunamanta consuelawasun allpataqa Tayta Dios akasqanrayku nispa. 30Chu rin Noey nacesqan mantam Lamec kawsarqa pichqa pachak isqon chunkan pichqayoq watataraq. Chay watakunapim karqaraq qarikunapas warmikunapas wakin churinkuna. 31Chay naqa Lamecmi qanchis pachak qanchis chunkan qanchisniyoq watata kawsaruspan waukurqa. 32Noey pichqa pachak watayoq kach kaptin mi chu rin ku na nacerqa. Payku napa sutinmi karqa Sem, Cam hinaspa Jafet.
f 5:29
Hebreo simipi Noey ninanqa Samariy ninanmi.
9 Runakuna huchallamana qokurusqankumanta
GENESIS6
pachapi runakuna mirayta qallariruptinkum nacemurqa paykunapa warmi churinkuna. 2Diospa churinkunam runakunapa warmi churinkunata buenamoza kasqanta qawaykuspanku llapallanmanta akllaspa casararqaku. 3Chay mi Tayta Dios nirqa: Manam wiaypaqchu Espirituyqa runawan yachanqa, cheqaptapunim payqa runalla, kawsanqaqa pachak iskay chunkan watallataam nispa. 4Chay tiempoku napim qatiqnin hamuq tiempoku napiwan karqa kay pachapi hatunkaray runakuna. Hinaptinmi Diospa churinkuna, runakunapa warmi churinkunawan casarakuptinku paykunapa churinta wachakurqaku. Paykunam karqaku awpaqmantaraq kallpasapa chaynataq reqsisqa runakuna. 5Tayta Diosmi qawarqa kay pachapi ru na ku naqa llumpay mana allin ru rayllapia kasqankuta chaynataq piensasqankupas, lliw yuyay ninkupas sapa punchaw mana allinllaa kasqanta. 6Hinaptinmi kay pachapi runata rurasqanmanta Tayta Dios pesakurqa chay nataqmi sonqonpipas llakikurqa. 7Chaymi Tayta Dios nirqa: Kay pachapi runakuna unanchasqaytam chinkarachisaq. Runamanta qallaykuspam uywa animalkunatapas, qasqonpa puriq animalkunatapas chaynataq alton pawaq animalkunatapas chinkarachisaq. Chaykuna rurasqaymantam pesakuni nispa. 8Noey mi ichaqa Tayta Diospa favorecesqan karqa. karqa runamasinkunamantapas allin ruraq runam. Payqa mana faltayoq kaspam Diospa agradonpaq kawsarqa. 10Noeypa churinkunam karqa kimsa: Sem, Cam hinaspa Jafet. 11Diospa qayllanpim kay pachapi kaq ru na ku na lliw pierdeku rurqa ku hinaspankum daanakuyllapia kawsarqaku. 12Runakuna huchallapia kawsaptinkum kay pachaqa pierdesqallaa kasqanta Dios qawarqa. 13Chaymi nirqa Noeyta: Tantearunim llapa runakuna chinkarachiyta kay pachaqa paykunarayku daanakuyllapia kasqanrayku. Chaynaqa kay pachamantam paykunata puchukachisaq. 14Cipres sachamanta ruray hatu-hatun wasi kaqlla buqueta. Chaypa ukunpim achka cuartokunata ruranki hinaspam hawanta ukuntapas llusinki breawan yaku mana yaykunanpaq. 15Kaynatam ruranki: buquepa largonmi kanqa pachak kimsa chunkan metro, anchonataqmi kanqa iskay chunka iskayniyoq metro parten, sayayninataqmi kanqa chunka kimsayoq metro parten. 16Buquetam ruranki iskay altosniyoqta, huk ventanataataqmi ruranki qatanpa medio metro ukunpi, punkuntapas rurankitaqmi waqtanpi. 17oqam kacharimusaq sinchi parata kay pachaman yaku huntananpaq chaynapi kay pachapi llapallan kawsaqkunatapas chaynataq llapallan runakunatapas puchukarachinaypaq. Lliw kay pachapi kaqkunam waurunqa. 18Qanwanmi ichaqa contratoyta rurani salvasqa kanaykipaq. Buquemanmi yaykunqa qanwan kuska churikikuna, warmiki chaynataq churikikunapas warmintinkama. 19Llapallan animalkunatapas castapuratakamam orqontin chinantinta buqueman yaykuchinki qanwan kuska kawsanankupaq. 20Alton pawaqkunatapas, uywa animalkunatapas, allpapi qasqonpa puriqkunatapas castapuratakamam yaykuchinki paresnintinta qanwan kuska kawsanankupaq. 21Apaykunkitaqmi tukuy rikchaq mikuytapas qamkuna mikunaykichikpaq chaynataq animalkunapaqpas nispa. 22Noey mi lliw ta ru rarqa Diospa ka machisqan man hina.
9Noeyqa
1Kay
Noeypa buque rurasqanmanta
GENESIS7
10 Sinchi parawan castigomanta
Noeyta Tayta Dios nirqa: Qamqa wasikipi lliw kaqkunapiwany yaykuy buqueman, runakunapa qayllanpim qamllata qawayki allin ruraqta. 2Ofrecewanaykipaq hina llapan animalkunamantam yaykuchinki qanchis pares orqontin-chinantin animalkunata. oqaman mana ofrecena animalkunamantaataqmi yaykuchinki huk paresta orqontin-chinantinta. 3Alton pawaqkunamantapas orqontin-chinantintam yaykuchinki qanchis parestakama chay napi kawsaspanku kay pachapi miranankupaq. 4Qanchis punchaw mantam pa rachimusaq kay pachapa hawan man tawa chun ka punchaw tawa chunka tutan, llapallan kawsaqkuna rurasqaytam puchukachisaq nispa. 5Chay mi Tayta Diospa tukuy ka machisqanta hina Noey ru rarqa. 6Kay pacha man sinchi para chaya muptin mi Noey karqa soqta pachak watayoq. 7Chay sinchi para chayaykamuptinmi Noey warmintin buqueman yaykurqa chaynataq churinkunapas war mintinkama. 8Tayta Diosman ofrecenapaq hina animalkunam Noey pa kasqan buqueman yaykurqa, yaykurqataqmi mana ofrecenapaq hina animalkunapas, alton pawaqkunapas chay nataq allpapi qasqonpa puriqkunapas, 9orqontin-chinantinmi yaykurqa pares-pareskama Noey man Diospa kamachisqanpi hina. 10Chaymi qanchis punchawmanta sinchi para kay pachaman chayamurqa. 11Noey soqta pachak watayoq kachkaptinmi iskay kaq killapi, chunka qanchisniyoq punchawpipuni lamar qochapa ukunmanta llapallan yakukuna toqyaramurqa, taqtakaykamurqataqmi cielokunapi llapa yakukunapas. 12Pararamurqam kay pachapa hawanman tawa chunka punchaw tawa chunka tutan. 13Chay punchawpipunim Noey warmintin buqueman yaykurqa, yaykurqataqmi churin Sempas, Campas hinaspa Jafetpas warmintinkama. 14Paykunawan kuskam yaykurqa castapura purunpi animalkunapas, uywa animalkunapas, allpapi qasqonpa puriqkunapas, alton pawaqkunapas hinaspa tukuy raprayoqkunapas. 15Llapallan kawsaq animalkunam paresnintinkama yaykurqaku Noeypa kasqan buqueman. 16Chay yaykuqkunam karqa orqontin-chinantin tukuy rikchaq animalkuna. Diospa kamachisqanman hinam yaykurqaku, Noey yaykuruptinataqmi Tayta Dios wichqarurqa punkuta. 17Chay mi tawa chun ka punchaw kay pacha man sinchi para chaya murqa, yakukuna miraruspan buquetapas wampurachisqanraykum pampamanta hoqarikururqa. 18Yakukuna aswan-aswan kay pachaman huntaruptinmi buquepas yakukunapa hawanpi muyurqa. 19Yakukunam kay pachaman huntarurqa llumpallumpayta kay pachapi kaq alto orqokunatapas tapaykunankama. 20Orqokunata taparuspanpas qanchis metro mas altotaraqmi yakukunaqa hoqarikururqa. 21Chay mi kay pachapi tukuy rikchaq qasqonpa puriq animal ku na wa u rurqa, waurqataqmi alton pawaq animalkunapas, uywa animalkunapas, purunpi kaq animalkunapas, llapallan uruchakunapas chay nataq lliw runakunapas. 22Samat yaspa kawsaq allpapi llapallan kaqkunapas waururqam. 23Chaynapim kay pachapi llapallan kawsaqkuna puchukarurqa. Runakunamanta qallaykuspam puchukarachirqa uywa animalkunatapas, qasqonpa puriqkunatapas chaynataq alton pawaqkunatapas. Hinaptinmi buquepiqa Noeyllaa quedarurqa pay wan kaqkunapiwan. 24Yakum qocharayakurqa kay pachapi pachak pichqa chunkan punchaw.
1Chay mantam
11 Parapa samarusqanmanta
GENESIS8
nitaq tukuy rikchaq purun animalkunatapas nitaq uywa animalkunatapas chaymi kay pachapi yakukunapa hawanman wayrata pukuchimuptin yakukuna asllayarqa. 2Lamar qochapa ukunmanta yakukuna toqyamuqpas sosegarqam chaynataq cielokunapi llapa yakukunapas, tanirurqataqmi cielomanta sinchi para chayamuqpas. 3Hinaptinmi kay pachapi yakukuna aswan-aswan asllayaspa chintirqa pachak pichqa chunkan punchawpi. 4Chaymi buque tiyarurqa Ararat orqopi qanchis kaq killapa chunka qanchisniyoq punchawninpi. 5Chaymantam chunka kaq killakama yakukuna aswan-aswan chintirqa. Chunka kaq killapa qallariy punchawninpim rikurirurqa orqokunapa puntan. 6Tawa chunka punchaw pasaruptinmi buquepi rurasqan ventananta Noey kicharqa. 7Hinaspam cuervo sutiyoq pawaq animalta kacharirqa, chaymi kayman-chayman pawarqa kay pachapi yakukuna chakinankama. 8Chaymantaataqmi huk palomata kacharirqa allpapi yakukuna asllayasqanta Noey yachananpaq. 9Ichaqa chay palomam mana maypipas tiyaykunanpaq kaptin buqueman kutiramurqa yaku kay pachapa hawanpi hinallaraq kasqanrayku. Chaymi palomata Noey hapiykuspan buqueman kutiykachirqa. 10Qanchis punchaw tawan raq suyaspan mi pa lomata kasqa llan kacha rirqa buquemanta. 11Chay mi Noeyman tardeykuqtaa kutimurqa aceitunas sachapa rapinta apamuspan. Chaymi Noey yacharurqa kay pachapi yakukuna asllayasqanta. 12Qanchis punchawtawanraq suyaspam huktawan chay palomata kacharirqa ichaqa palomam manaa kutimurqaachu. 13Soqta pachak hukniyoq watanpi Noey kachkaptinmi punta kaq killapa qallariynin punchawpi yakukuna chakirurqa. Chay punchawpim Noey buquepa qatanta kicharqa, qawaykuptinmi allpaqa chakia kachkasqa. 14Iskay kaq killapa iskay chunka qanchisniyoq punchawninpim kay pachaqa chakia karqa. 15Chaymi Noeyta Dios nirqa: 16Buquemanta lloqsiy war mikipiwan, lloqsichuntaq y chu rikiku napas warmintinkama. 17Horqoytaq qanwan kuska kaq tukuy rikchaq animalkunatapas, alton pawaqkunatapas, uywa animalkunatapas chay nataq allpapi qasqonpa puriqkunatapas. Lloqsispankuy sinchita miraspa kay pachaman huntachunku nispa. 18Noeym lloqsirqa warmintin chaynataq churinkunapas warmintinkama. 19Buquemantaqa lloqsirqataqmi castantinkama llapallan animalkunapas, qasqonpa puriq animalkunapas, alton pawaqkunapas chaynataq allpapi puriq llapallan animalkunapas. 20Chaymantam Tayta Diospaq Noey perqarqa altarta hinaspam Diosman ofrecena llapallan animalkunamanta hapirqa wakin animalkunata, hapirqataqmi Diosman ofrecena llapallan alton pawaqkunamantapas hinaspam altarpa hawanpi chay animalkunata wauchispa lliwta kaarqa. 21Chay kaasqanpa miskillaa asnariyninta Tayta Dios muskiykuspanmi hawkayarurqa hinaspam piensarurqa: Runakunaraykuqa manaam yapatawanqa allpa pachataqa akasaqachu. Runaqa warma kasqanmantam mana allin piensaqlla. Kayna castigasqayta hinaqa manaam wauchisaqchu llapallan rurasqay kawsaqkunataqa.
22
1Diosqa manam qonqarurqachu Noeytaqa nitaq buquepi paywan kaqkunatapas
Kay pacha kanankamaqa kanqapunim tarpuypas, cosechapas chaynataq chiriwan rupaypas. Kay pacha kanankamaqa kanqapunim poqoypas, usyaypas chaynataq tuta punchawpas.
GENESIS9
12 Noeywan Dios contrato rurasqanmanta
Noeyta hinaspa churinkunata bendecispan nirqa: Achka wawa-churiyoqy kaychik, kay pachatay huntachiychik. 2Qamkunatam katkatataspa manchakusunkichik purun animalkuna, alton pawaqkuna, allpapi llapallan qasqonpa puriqkuna chaynataq lamar qochapi challwakunapas. Chaykunapim munaychakunkichik. 3Chaykunatam llapallanta qamkunaman qoykichik mikunaykichikpaq, verdura plantakunatapas qosqayta hinam qoykichik. 4Ichaqa amam mikunkichikchu kawsachiqnin yawarniyoq aychataqa. 5Cheqaptapunim qamkuna wauchiq animaltaqa wauchisaq, wauchisaqtaqmi runamasin wauchiq runatapas. Pipas runamasin wauchiqtaqa paytapas runamasintaqmi wauchinqa. Runaqa Diosman rikchakuqmi rurasqa karqa. 7 Qamkunaqa achka wawa-churiyoqy kaychik, kay pachamany huntaychik, kay pachapiy miraychik.
6
1Diosmi
Noeytawan churinkunata nirqa: contratoyta rurani qamkunawan hinaspa qepaykichik hamuq miraynikichikwan, 10ruranitaqmi buquemanta qamkunawan lloqsimuq kay llapallan kawsaq animalkunawanpas, alton pawaq animalkunawanpas, uywa animalkunawanpas, purun animalkunawanpas chaynataq kay pachapi llapallan animalkunawanpas. 11Contratoytam rurani qamkunawan, manaam sinchi parawanqa wauchisaqachu llapallan kawsaqkunataqa, manaam kanqachu sinchi paraqa kay pachata puchukachinanpaq. 12Qamkunawanpas chaynataq llapallan qamkunawan kaq kawsaqkunawanpas wiaypaq contrato rurasqaypa sealninmi kayna kanqa: 13Chirapaytam churani puyupi, chay chirapam kay pachapi kawsaqkunawan contratoypa sealnin kanqa. 14Chaymi kay pachapa hawanman puyuchimuptiy chirapa puyukunapi rikurinqa. 15Hinaptinmi qamkunawan chaynataq llapallan animalkunawan contrato rurasqayta mana qonqasaqchu, manaam kanqachu sinchi paraqa chaynapi llapallan kawsaqkunaqa yakuwan manaa puchukananpaq. 16Puyupi chirapa rikurimuptinmi chayta qawaspay yuyarisaq llapallan kawsaqkunawan hinaspa kay pachapi animalkunawan wiaypaq contrato rurasqayta nispa. 17Diosm nirqa Noey ta: Chay chirapam llapallan kay pachapi kawsaqkunawan contratoypa sealnin nispa.
9Kunanmi
8Diosm
lloqsiq Noey pa churinkunam karqa: Sem, Cam hinaspa Jafet, Canaanpa taytanmi Cam. 19Noeypam kimsa churinkuna karqa, paykunapa miray ninwantaqmi kay pacha huntasqa karqa. 20Chaymantam Noey chakrapi llamkayta qallarirqa hinaspam uvas huertata rurarqa. 21Chaymi vinota tomaruspan sinkarurqa hinaspam qalalla kachkarqa karpanpi. 22Hinaptinmi Canaampa taytan Cam rikururqa taytanqa qalalla kasqanta chaymi hawapi iskaynin wawqenkunaman willarqa. 23Chaymi Sem wawqen Jafetwan pachata aparikuspanku
18Buquemanta
Noeymantawan churinkunamanta
13
GENESIS9,10
hombronkupa hawanman churaykuspa asuykurqaku qepanpalla hinaspankum taytankuta tapaykurqaku. Chaynapim taytankupa qalalla kaynintaqa mana rikurqakuchu. 24Sin ka ruspa pu u rusqan manta Noey rikcha riruspam sull ka kaq chu rinpa rurasqanta yacharurqa. 25Chay mi nirqa: Canaanqa akasqay kachun! Ayllunkunapa sirvientenmantapas aswan humillasqaraqy kachun! 26 Noeyqa nirqataqmi: Sempa yupaychasqan Tayta Diosqa alabasqay kachun, Canaanataqy paypa sirvienten kachun. 27 gJafettay Dios hatunyachichun, Sempa karpankunapiy *yachachun, Canaanataqy paypa sirvienten kachun.
28Sinchi para pasasqanmantam Noey kawsarqa kimsa pachak pichqa chunkan watataraq. 29Chaynaqa Noeymi isqon pachak pichqa chunkan watata kawsaruspan waukurqa.
10
Noeypa churinkuna: Sem, Cam hinaspa Jafet, paykunapam churinkuna nacerqaraq sinchi para pasayta. 2Ja fet pa chu rin ku nam karqa Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Mesec hi naspa Tiras. 3Gomerpa churinkunaataqmi karqa Askenaz, Rifat hinaspa Togarma. 4Javanpa chu rin ku na ataqmi karqa Elisa, Tar sis, Quitim hinaspa Roda nim. 5Ja fet pa chay miray nin ku nawan mi hunta rurqa lamar qochapa patan ku na, sapa llaqtapi rimayninkuman hina hinaspa nacionninkupi ayllukunaman hina. 6Campa churinkunam karqa Cus, Mizraim, Fut hinaspa Canaan. 7Cuspa churinkunaataqmi karqa Seba, Havila, Sabta, Raama hinaspa Sabteca. Raamapa churinkunam karqa Sebawan Dedan. 8Cuspa mirayninmi karqa Nimrod sutiyoq, paymi karqa kay pachapi kallpasapa runa. 9Paymi Tayta Diospa qayllanpi karqa purun animalkuna hapiq kallpasapa runa. Chayraykum pipas kallpasapa runamantaqa niqku: Kay runaqa Nimrod qari hinaraqmi, payqa Tayta Diospa qayllanpi purun animalkuna hapiq kallpasapa cazador hinaraqmi. gobier nayta qallaykurqa Babel llaqtapi, Erec llaqtapi hinaspa Acad llaqtapi, chay llaqtakunam karqa Sinar lawpi. 11Chay Sinar allpamantam lloqsirqa Asiria lawman hinaspam Ninive llaqtata, Rehobot-ir llaqtata hinaspa Cala llaqtata hatarichirqa. 12Hatarichirqataqmi Resen hatun llaqtatapas, chayqa tarikun Ninive llaqtamanta Cala llaqtaman riq anpim.
g fr
1Kayku nam
Noeypa mirayninkunamanta (1 Cr 1:5-23)
10Nim rod mi
9.27 Hebreo simipi Jafet ninanqa hatunyachisqa ninanmi.
GENESIS10,11
13Mizraimpa
14
mirayninkunaataqmi karqa Lud runakuna, Anam runakuna, Lehab runakuna, Naftuh runakuna, 14Patrus runakuna hinaspa Casluh runakuna. Caftor runakunapas Mizraimpa mirayninmi karqa. Paykunapa castanmi karqa Filistea runakuna. 15Canaanpa piwi churinataqmi karqa Sidon, Sidonman qatiqataqmi karqa Het. 16Canaanpa mirayninmi Jebus runakuna, Amor runakuna, Gerges runakuna, 17Hiv runakuna, Arac runakuna, Sin runakuna, 18Arvad runakuna, Zemar runakuna hinaspa Hamat runakuna. Chay tiempomantam Canaan runakuna cheqerurqaku. 19Sidon lawmantam Canaan runakunapa allpan colindarqa Gerar llaqtawan, Gaza llaqtawan, Sodoma llaqtawan, Gomorra llaqtawan, Adma llaqtawan, Zeboim lawwan hinaspa Lasa llaqtawan tupanankama. 20Paykunam karqa Cam sutiyoq runapa castankuna rimayninkuman hina chaynataq allpankupipas nacionninkupipas ayllunkuman hina. 21Sem sutiyoq runam karqa Jafetpa mayor wawqen. Heber pa llapallan churinkunam karqa Sempa mirayninkuna. 22Sempa churinkunam karqa: Elam, Asur, Arfaxad, Lud hinaspa Aram. 23Arampa churinkunaataqmi karqa Uz, Hul, Geter hinaspa Mas. 24Arfaxadpa churinmi karqa Sala, Salapa churinataqmi karqa Heber. 25Heberpam iskay churinkuna karqa, hukninmi karqahPeleg. Pelegwanmi suticharqaku paypa tiemponpi allpa rakinakurusqanrayku, wawqenpa sutinataqmi karqa Joctan. 26Joctanpa churinkunam karqa Almodad, Selef, Hazar-mavet, Jera, 27Adoram, Uzal, Dicla, 28Obal, Abimael, Seba, 29Ofir, Havila hinaspa Jobab. Paykunam llapallanku karqaku Joctanpa churinkuna. 30*Yachasqanku allpam karqa Mesa lawmanta intipa qespimunan Sefar law orqokama. 31Paykunam karqa Sempa castankuna rimayninkuman hina, allpankupi nacionninkupi ayllunkunaman hina. 32Payku na m karqa Noey pa chu rin ku napa ayllun ku na nacion nin kupi mirasqankuman hina. Paykunam sinchi parapa qepanta tukuy hinastinman cheqeruspanku nacionninkuta hatarichirqaku.
11
pachapiqa lliw runakunam karqaku huk rimay niyoqlla. 2Chay mi intipa qespimunan lawmanta lloqsimuspanku tarirurqaku Sinar lawpi huk pampata hinaspam chaypi *yacharqaku. 3Paykunam ninakurqaku: Rurasunchik ladrillokunata hinaspa kaasunchik hornopi nispa. Chaymi rumikunapa rantinpi ladrillokuna ser vikurqa. Breaataqmi mezclamanta ser vikurqa. 4Paykunam ninakurqaku: Hatarichisunchiky llaqtata, perqasuntaqy cielokama hay paq torretapas chaynapi ancha reqsisqa kananchikpaq. Yanqaataqmi tukuy hinastinman kay pachapi cheqeruchwanchik nispa. 5Ichaqa Tayta Diosmi urayka muspan qawarqa ru na ku napa ru rasqan llaqtata chaynataq torretapas. 6Chay mi Tayta Dios nirqa: Kay runakunaqa kachkan huk castallam, rimankupas huk rimayllatataqmi. Chayraykum kay ruraytapas qallaykunku, chaynaqa ruray munasqankumantaqa manam imapas sayachiyta atinmanchu. 7Chaynaqa uraykuspanchiky pantarachimusun rimayninkuta chaynapi mayqanninkupas rimasqankuta mana entiendenakunankupaq nispa.
h 10:25
1Kay
Babel llaqtapi torre hatarichisqankumanta
Hebreo simipi Peleg ninanqa rakinasqa ninanmi.
15
8Chay natam
GENESIS11
Tayta Dios cheqerachirqa tukuy hinastinman chay sitiomanta chayraykum llaqta hatarichiytapas dejarurqakua. 9Chayraykum chay llaqtataiBabelwan suticharqaku, chaypim Tayta Dios kay pachapi runakunapa rimayninta pantanarachirqa hinaspam tukuy kay pachapa hawanman cheqerachirqa.
Sem sutiyoq runapa mirayninkunamanta (1 Cr 1:24-27)
Sempa mirayninkuna: Sem pachak watayoq kachkaptinmi churin Arfa xad nacerqa iskay wataa sinchi para pasaruptin. 11Churin Arfa xadpa nacesqanmantam Sem kawsarqa pichqa pachak watataraq, chay watakunapim karqaraq qarikunapas war mikunapas churinkuna. 12Arfa xad kimsa chun ka pichqan watayoq kach kaptin mi chu rin Sala nacerqa. 13Arfa xad mi chu rin Sa lapa nacesqan manta kawsarqa tawa pachak kimsan watataraq, chay watakunapim karqaraq qarikunapas war mikunapas churinkuna. 14Sala kimsa chun ka watayoq kach kaptin mi chu rin Heber nacerqa. 15Chu rin Heberpa nacesqanmantam Sala kawsarqa tawa pachak kimsan watataraq, chay watakunapim karqaraq qarikunapas war mikunapas churinkuna. 16Heber kimsa chun ka tawan watayoq kach kaptin mi chu rin Peleg nacerqa. 17Chu rin Peleg pa nacesqan mantam Heber kawsarqa tawa pachak kimsa chun kan watataraq, chay watakunapim karqaraq qarikunapas war mikunapas churinkuna. 18Peleg kimsa chun ka watayoq kach kaptin mi chu rin Reu nacerqa. 19Chu rin Reu nacesqanmantam Peleg kawsarqa iskay pachak isqonnin watataraq, chay watakunapim karqaraq qarikunapas war mikunapas churinkuna. 20Reu kimsa chun ka iskay nin watayoq kach kaptin mi chu rin Serug nacerqa. 21Chu rin Serug pa nacesqan mantam Reu kawsarqa iskay pachak qanchisnin watataraq, chay watakunapim karqaraq qarikunapas war mikunapas churinkuna. 22Serug kimsa chun ka watayoq kach kaptin mi chu rin Nacor nacerqa. 23Chu rin Nacorpa nacesqanmantam Serug kawsarqa iskay pachak watataraq, chay watakunapim karqaraq qarikunapas war mikunapas churinkuna. 24Nacor iskay chun ka isqon nin watayoq kach kaptin mi chu rin Tarey nacerqa. 25Chu rin Ta rey pa nacesqan mantam Nacor kawsarqa pachak chun-ka isqon niyoq watataraq, chay watakunapim karqaraq qarikunapas war mikunapas churinkuna. 26Tarey qanchis chun ka watayoq kach kaptin mi nacerqa chu rin Abram, Nacor hinaspa Haran. mirayninkunam kaykuna: Tareypa churinkunam karqa Abram, Nacor hinaspa Haran. Haranpa churinataqmi karqa Lot. 28Haranmi waukurqa taytan Tareymantapas puntataraq, waukurqaqa Caldea law Ur sutiyoq nacesqan llaqtapim. 29Chay mi Abrampas Nacor pas ca sa ra kurqa. Abrampa war min mi karqa Sarai, Nacorpa warmiataqmi karqa Milca. Haranmi karqa Milcapawan Iscapa taytan. 30Sa raiataqmi qolluq kasqan rayku mana wawayoq karqa. 31Caldea lawpi Ur llaqtamantam Tarey lloqsirqa Canaan lawman rinanpaq hinaspam pusarqa churin Abramta, Abrampa warmin llumchuynin Saraita chaynataq Haranpa
i 11:9
10Kayku nam
27Tareypa
Tareypa mirayninkunamanta
Hebreo simipi Babel ninanqa pantanachisqa ninanmi.
GENESIS11,12
16
churin willkan Lottapas. Ichaqa Haran llaqtaman chayaruspankum chaypi *yacharqaku. 32Tareymi iskay pachak pichqan watata kawsaruspan Haran llaqtapi waukurqa.
12
2
Abramta Tayta Dios nirqa: Llaqtaykimanta, aylluykimanta hinaspa taytaykipa familianmanta lloqsiy qawachinay allpaman. Hatun naciontam qanmanta rurasaq. Bendecispaymi sutikitapas sinchi reqsisqata rurasaq. Qamraykutaqmi wakin runakunatapas bendecisaq. 3 Bendecisaqmi bendecisuqnikikunata. akasaqmi akasuqnikikunata. Qamraykum bendecisaq kay pachapi llapallan familiakunata. Tayta Diospa nisqanman hina Abram lloqsirqa, Lotpas pay wanmi rirqa. Abranmi qanchis chunka pichqan watayoq karqa Haran llaqtamanta lloqsispan. 5Abranmi war min Saraita pusarqa, pusarqataqmi wawqenpa churin Lot sutiyoq runatapas chaynataq Haran llaqtapi rantisqan runakunatapas. Aparqataqmi tukuy ima armakusqankunatapas hinaspam Canaan lawman rispa chayman chayarqaku. 6Abranmi pasa rurqa chay allpanta Siquem llaqtapi yupaycha na lugarka ma otaq More lawpi encina sachapa kasqankama. Chay lawpim Canaan runakuna *yachachkarqaku. 7Hinaptinmi Abranman Tayta Dios rikuriykuspan nirqa: Miray nikimanmi kay allpata qosaq nispa. Hinaptinmi rikuriqnin Tayta Diosta adorananpaq chaypi altarta rurarqa. 8Hinaspam chaymanta pasakurqa Betelpa waklawnin intipa qespimunan law orqoman, karpantam chaypi sayachirqa. Betel llaqtam karqa intipa seqaykunan lawninpi, Hai llaqtaataqmi karqa intipa qespimunan lawninpi. Chaypim Tayta Diospaq altarta ruraspan payta maakurqa. 9Abranmi chay sitiomanta pasarqa kaypi-chaypi samastin Neguev lawkama. muchuy karusqanraykum Abram rirqa Egipto nacionman chaypi *yachananpaq. Canaan allpapim llumpayllaa muchuy karqa. 11Egipto nacionman chayaykuchkaspankuam nirqa war min Saraita: Qamqa kanki buenamoza war mim. 12Chay naqa Egipto runakunach qawaykususpayki: kayqa war minmi nispanku waurachiwanqa, qamtaataqch kawsachisunki qanwan quedakunankupaq. 13Chay naqa ninkim paniy kasqaykita chaynapi qamrayku allin kanaypaq hinaspa qamraykutaq kawsanay paq nispa. 14Chay mi Egipto nacion man Abram yaykuptin, Egipto ru na ku na qawarqa Saraiqa buenamoza warmi kasqanta, 15Faraonpa ministronkunapas qawaykuspam alabarqa hinaspam Faraonpa palacionman Saraita pusaykurqaku. 16Allintam atienderqaku Abramta Sarairayku. Abrampam kapurqa ovejankuna, vacankuna, asnonkuna, qaripas, warmipas sirvientenkuna hinaspa *camellonkuna.
10Chaylawku napi 4Chay mi
1Chay mantam
Abramta Dios qayasqamanta
Egipto nacionman Abram yaykusqanmanta
17
17Tayta
GENESIS12-14
Diosataqmi Faraonta wasinpi kaqkunatawan onqorachirqa sinchi hatun onqoykunawan Abrampa warmin Sarairayku. 18Chaymi Abramta Faraon qayaspan nirqa: Imatataq kaytaqa ruraruwanki? Sarai war miki kasqantaqa imanasqataq manaqa willawarqankichu? 19Imanasqataq Paniy mi nirqanki? Yaqallam casarakururqanipas. Kayqaya war miki, kunanqa pusakuspay ripukuy nispa. 20Chay mi Fa raon ka machirqa ru nan ku nata chay napi Abramta hinaspa war minta tukuy kapuqnintinta pusaspa aviamunankupaq.
13
Abram rirqa Neguev law man war minwan kuska llapa imankunatapas aparikuspan, paykunawantaqmi rirqa Lotpas. 2Abranmi apullaa karqa, kapurqam animalninkunapas chay nataq qori-qollqepas. 3Neguev lawmantam kutirqa aw paq karpan sayachisqan Betelkama, chay sitioqa karqa Betel llaqtapa hinaspa Hai llaqtapa chaw pinpim. 4Chay pim awpaqta altarta rurarqa. Chaypim Tayta Diosta Abram maakurqa. 5Abranwan puriq sobrinon Lotpapas kapurqam ovejankuna, vacankuna hinaspa karpankuna. 6Chaymi kuska *yachanankupaq allpa mana hayparqaachu animalninku achka kasqanrayku, manataqmi huk hawaqllapiqa yachayta atirqakuachu. 7Abrampa animalnin michiqkunam Lotpa animalnin michiqkunawan liriaqku. Chaypitaqmi yacharqaku Canaan runakunapas chaynataq Ferez runakunapas. 8Chaymi Lotta Abram nirqa: Amay lirianakuyqa kachunchu oqanchikpiqa nitaq michiqninchikkunapipas, oqanchikqa ayllupuram kanchik. 9Kayqaya kay allpaqa kachkan awpaqnikipi. Ruegakuykim oqamanta rakikunaykipaq. Ichoq lawman riptikiqa oqam risaq alleq lawman otaq alleq lawman riptikiqa oqam ichoq lawman risaq nispa. 10Chaymi Lot qawarirqa Jordan Mayupa enteron qechwanta, rikurqataqmi chay sitioqa Tayta Diospa huertan hina Zoar llaqtachakama yakuyoq kasqanta. Egipto allpamanmi rikchakurqa. Chaynaqa karqa Sodoma llaqtatawan Gomorra llaqtata Tayta Dios manaraq purmarachichkaptinmi. 11Lotmi akllakuykurqa kikinpaq lliw Jordan Qechwata. Lotmi pasakurqa intipa qespimunan lawman, chaynatam rakinakururqaku. 12Abranmi *yacharqa Canaan allpapi, Lotataqmi yacharqa chay qechwapa llaqtankunapi Sodoma lawman karpankunata suchuchistin. 13Sodomapi kaq runakunaqa karqaku llumpa-llumpay huchasapa mana allin runakunam, Tayta Diospa contranpim huchallikuqku. 14Lot pasa kuptin mi Abramta Tayta Dios nirqa: Maymi kasqaykimanta qawariy norte lawtawan surlawta hinaspa intipa qespimunan lawtawan intipa seqaykunan lawta. 15Llapallan kay allpa qawasqaykitam qanmanwan miraynikikunaman qosqayki wia-wiay paq. 16Allpapa utunta hinam miraynikita mirachisaq. Manam pipas allpapa utuntaqa yupayta atinmanchu chaynataqmi miraynikipas mana yupay atina kanqa. 17Qawamuy chay allpapa largontawan anchonta, chay allpatam qosqayki nispa. 18Chay mi Abram kar panta apaspan *yacharqa Hebron llaqtapa hichpanpi otaq Mamre sutiyoq runapa encina sachankunapa kasqanpi, chayqa kachkan Hebron llaqtapa hichpanpim, chaypim huk altarta rurarqa Tayta Diosta adorananpaq.
1Egiptomantam
Abranmanta Lot rakikusqanmanta
14
1Amrafelmi karqa Sinar lawpi rey, Ariocataq Elasar lawpi rey, Quedorlaomera-
Lotta Abram librasqanmanta
taq Elam lawpi rey, Tidalataq Goim lawpi rey. Paykuna gobiernachkaspankum
GENESIS14
18
2pelearqaku Sodoma llaqtapi kaq Rey Berawan, Gomorra llaqtapi kaq Rey Birsawan,
Adma llaqtapi kaq Rey Sinabwan, Zeboim llaqtapi kaq Rey Semeberwan hinaspa Bela llaqtapi kaq reywan. Chay Bela llaqtapa huknin sutinqa Zoarmi. 3Kay pichqantin reykunam tropankuta huururqaku Sidim Qechwapi, chaypim tarikun Kachi Qocha. 4Quedorlaomer reytam servirqaku chunka iskayniyoq wataa hinaspam chunka kimsan watanpia hoqarikururqaku paypa contranpi. 5Chaymi chunka tawayoq watanmanataq Quedorlaomer hamurqa paywan kaq reykunapiwan hinaspam Astarot Karnaim llaqtapi vencerurqaku Refaim runakunata, Zuz runakunataataqmi vencerurqaku Ham llaqtapi, Em runakunataataqmi vencerurqaku Save-quiriataim llaqtapi. 6Vencerurqakutaqmi Hor runakunatapas Seir orqonkunapi, paykunatam qatirqaku chunniqpa hichpanpi kaq El-paran pampakama. 7Chaymanta kutiramuspankuataqmi hamurqaku En-mispat sutiyoq llaqtaman, chaypa huknin sutinqa Cadesmi. Amalecpa mirayninkunapa *yachasqan lawkunatam tukururqaku, tukururqakutaqmi Hazezon-tamar llaqtapi yachaq Amor casta runakunatapas. 8Hinaptinmi Sodoma llaqtapi rey, Gomorra llaqtapi rey, Adma llaqtapi rey, Zeboim llaqtapi rey hinaspa Bela llaqtapi rey, Bela llaqtapa huknin sutinqa Zoarmi, guerrapaq huunakururqaku Sidim Qechwapi. 9Paykunam pelearqaku Elam lawpi Rey Quedorlaomerwan, Goim lawpi Rey Tidalwan, Sinar lawpi Rey Amrafelwan hinaspa Elazar lawpi Rey Ariocwan. Tawa reykunam karqa pichqa reykunapa contranpi. 10Sidim Qechwapim brea qochakuna karqa hinaptinmi Sodoma llaqtapi Gomorra llaqtapi reykuna lluptichkaspanku chayman wichiykarirqaku, wakiqninataqmi lluptirurqaku orqoman. 11Chaymi venceqkuna Sodoma llaqtapa, Gomorra llaqtapa llapallan kapuqninta apakurqaku, llapallan kawsayninkutapas apakuspankum pasakurqaku. 12Sodoma llaqtapi *yachasqanraykum Abrampa sobrinon Lottapas presota pasachirqaku kapuqninkunatawan. 13Ichaqa huk lluptikuq runa rispanmi willarqa Hebreo casta Abranman, paymi yachachkarqa Amor runa Mamrepa encina sachankunapa kasqanpi, Mamreqa karqa Escolpa chaynataq Anerpa wawqenmi, paykunam karqaku huulla Abranwan. 14Chay mi sobrinon preso kasqanta Abram yacha ruspan wa sinpi naceq kimsa pachak chunka pusaqniyoq sir vientenkunata guerrapaq huuruspan paykunawan chay reykunata qatirqa Dan llaqtakama. 15Chay tutam sir vientenkunata kaymanwak man rakinaykuspa vencerurqaku hinaspam Damasco llaqtapa norte lawnin Hofa lawkama qatirqaku. 16Qechumuspankum kutichimurqaku enemigopa tukuy ima apakusqanta, kutichimurqakutaqmi sobrinon Lottapas tukuy kapuqnintinta chaynataq warmikunatapas hinaspa wakin runakunatapas.
17Quedorlaomertawan paywan kaq reykunata Abram venceruspa kutimuptinmi Sodo-
Abramta Melquisedec bendecisqanmanta
ma llaqtapi rey lloqsimurqa chaskiqnin Save Qechwaman. Chay qechwapa huknin sutinmi karqa Reypa Qechwan. 18Salempa reynin Melquisedecpas apamurqam vinotawan mikuyta. Paymi altopi kaq Diospa sacerdoten karqa. 19Abramta bendecispanmi nirqa: Qamtay bendecisunki altokunapi Kaq Dios. Qamtay bendecisunki cielokunapas kay Pachapas unanchaq Dios. 20 Altokunapi Kaq Diosy alabasqa kachun.
19
GENESIS14,15
Enemigoykikunata vencechisuqnikiy alabasqa kachun. Abramta Sodoma llaqtapi rey nirqa: Runakunallata qoykuwaspay wakin qechumusqaykitaqa apakuy nispa. 22Hinaptin mi Sodoma llaqtapi reyta Abram nirqa: Altokunapi kaq Tayta Diosmanmi, cielokunapas kay pachapas unanchaq Diosmanmi jurarqani kaynata: 23Sodoma llaqta reypataqa manam imallantapas hapisaqchu, ni huk qaytullantapas nitaq usutapa watullantapas nispa. Yanqaataqmi niwaq: oqam Abramtaqa apuyachirqani, nispa. 24Mozokunaqa mikusqallanmantam hapikunqaku, oqawan riq Anerpas, Escolpas chaynataq Mamrepas hapikunqaqa tupaqnillankutam.
21Chay mi
15
1Kayku napa
qepantam Abranman revelaspan Tayta Dios nirqa:
Abranwan Dios contrato rurasqanmanta
Abram, ama manchakuychu, oqam waqaychasqayki, anchatataqmi premiasqayki.
Abramataq nirqa: Seor Dios Imapaqtaq imatapas qowankiman mana churiyoq kachkaptiyqa chaynataq Damasco llaqtayoq Eliezerlla wasiypi herenciay chaskiq kachkaptinqa? 3Manam qowankichu churitaqa, uywasqay Eliezerchiki kanqa herenciay chaskiqqa nispa. 4Chay mi Tayta Diosataq nirqa: Manam paychu kanqa herenciayki chaskiqqa, churikipunim herenciayki chaskiqqa kanqa nispa. 5Tayta Dios hawa man pusa ruspan mi nirqa: Qaway cielokunapi lucerokunata, yupay y atispaykiqa. Wakna mana yupay atinam kanqa miraynikikunapas nispa. 6Abramqa Tayta Diosman iisqan raykum mana huchayoq paqa chaskisqa karqa. 7Paytam Tayta Dios nirqa: oqam kani Tayta Dios. Caldea law Ur llaqtamantam horqomurqayki kay allpata herencia qonaypaq nispa. 8Hinaptin mi Abram ataq nirqa: Seor Dios imapitaq yachasaq kay allpaqa herenciay kananta? nispa. 9Chay mi Diosataq nirqa: Aparamuway kimsa watayoq vaquillatawan kimsa watayoq cabrata, apamuwaytaq kimsa watayoq carnerotawan kullkutapas chaynataq mallqo palomatapas nispa. 10Chaymi Abram chaykunata Diosman aparuspan partirqa chawpimanta hinaspam churarqa sapa partisqanta chimpapurata, palomatawan kullkutam ichaqa mana partirqachu. 11Chaymi nakasqan animalkunapa hawanman ullachkukuna tiyaramuptin Abramataq manchachirqa. 12Inti seqaykuytaam Abramta puuy hapiruptin puururqa hinaptinmi llumpay tutayay payta mancharirachirqa. 13Chaymi Abramta Tayta Dios nirqa: Cheqaptapunim miraynikikunaqa runapa allpanpi *yachanqaku hinaspam ser vinqaku chaypi kaqkunata, paykunaqa akarichisqataqmi kanqaku tawa pachak wata. 14Aswanqa ser vichikuqninku runakunatam castigasaq, hinaptinam
2Hinaptin mi
GENESIS15,16
20
lloqsinqaku sinchi riquezayoq. 15Hinaptinmi hawkayaypi kawsaruspa yuyaq kay nikipia waukunki hinaspam pampasqa kaspa abueloykikunapa kasqanman rinki. 16Willkaykipa willkankunam kutimunqa kay allpaman. Amor runakunataqa huchallapia kachkaptinkupas manaraqmi castigasaqchu nispa. 17Inti seqaykuy ta a sinchita tutaya ruptin mi riku rirurqa huk qosnich kaq hor nochapiwan lenguachkaq nina hinaspam partisqa animalkunapa chawpinta pasarqa. 18Chay punchawllapim Abranwan Tayta Dios ru rarqa contratota, Diosmi nirqa: Miraynikikunamanmi kay allpata qosaq Egipto mayuchamanta Eufrates sutiyoq hatun mayukama. 19Qosqaykitaqmi Cain runakunapa, Cenaz runakunapa, Cadmon runakunapa, 20Het runakunapa, Feres runakunapa, Refaim runakunapa, 21Amor runakunapa, Canaan runakunapa, Gerges runakunapa hinaspa Jebus runakunapa allpantapas nispa.
16
warmin Saraimi mana wachakuq karqa. Paypam karqa Agar sutiyoq Egiptomanta kaq sir vientan. 2Saraimi Abramta nirqa: Mana wachakuqta Tayta Dios rurawasqanraykum ruegakuyki sir vientay wana puunaykipaq, icharaqpas pay mantaa kanman wawaykuna nispan. Hinaptinmi Saraipa nisqanta Abram kasukurqa. 3Chunka wata Canaan allpapi *yachasqanku hawaam Abrampa warmin Sarai Egiptomanta kaq sirvientan Agarta qoykurqa Abranman warminpaq. 4Chaymi Agarwan Abram puurqa, Agarataqmi wiksayakuruspan patronanta despreciowan qawarqa. 5Chaymi Abramta Sarai nirqa: Qanmi huchayoq kanki kay sirvientay insultawananpaq, qanman qoykuptiymi wiksayakuruspan despreciowan qawawan. Tayta Diosy juzgawasun qamtawan oqata nispa. 6Hinaptin mi Sa raita Abram nirqa: Kayqay sir vientaykiqa makikipi, munasqaykitay pay wan ruray nispa. Chaymi Agarta Sarai akarichiptin ladonmanta lluptirurqa. 7Chaymi Agartaqa Tayta Diospa angelnin tarirurqa chunniqpi kaq pukyupa waqtanpi, chay pukyuqa kachkan Shur law man riq anpim. 8Paytam angel nirqa: Saraipa sirvientan Agar maymantataq hamuchkanki, maytataq richkanki? nispa. Hinaptinmi Agar ataq nirqa: Patronay Saraipa ladonmantam lluptikuchkani nispa. 9Hinaptin mi Tayta Diospa angel nin nirqa: Kutiy patronaykipa ladonman hinaspa humillakuspa kasukuy nispa. 10Tayta Diospa angel ninqa nirqataqmi: Mirachisaqpunim miraynikikunata nana-nanaq kasqanrayku mana yupay atinata. Wiksayoqam kachkanki. 11 Qari wawatam wachakunki. PaytamjIsmaelwan sutichanki. Waqasqaykitam Tayta Dios uyarirusunki. 12 Ismaelqa purun asno hina torpe runam kanqa. Lliwpa contranpim sayarinqa. Llapa runakunam paypa contranpi sayarinqa.
j 16:11
1Abrampa
Abrampa churin Ismaelta Agar wachakusqanmanta
Hebreo simipi Ismael ninanqa Diosqa uyarinmi ninanmi.
21
GENESIS16,17
Wawqenkunawan cheqnichikuspapas paykunawanmi *yachanqa. Dioswan rimasqanraykum payta Agar suticharqa: Qanmi kanki rikusqay Dios nispa. Agarqa nirqataqmi: Kawsachkaniraqmi Diosta rikuruchkaspay pas nispa. 14Chay raykum chay pozota suticharqa Rikuqniy Kawsaq Diospa Pozon nispa. Chay pozoqa kachkan Cades llaqtamanta Bered llaqtaman riq anpim. 15Chay mantam Abrampa chu rinta Agar wacha ku rurqa hinaptin mi Agar pa wachakusqan churinta Abram suticharqa Ismaelwan. 16Abram pusaq chunka soqtan watayoq kachkaptinmi churin Ismaelta Agar wachakurqa.
13Tayta
17
isqon chunka isqonniyoq watanpi kachkaptinmi Tayta Dios rikuriykuspan nirqa: oqam kani Tukuy Atipayniyoq Dios, munasqayman hinay agradoypaq kawsay. 2Contratoytam rurasaq qanwan hinaspam mirachisqayki nana-nanaqta nispa. 3Chay mi Abramqa qonqora kuykuspa pampa ka ma ku muykurqa hinaptin mi Dios pay wan rimarqa kay nata nispa: 4Kaymi qanwan contratoy, qampa miray nikikunam kanqa achka nacionkuna. 5ManaamkAbrahamachu sutikiqa kanqa aswanqa Abrahamam, miraynikikunatam achka nacionman tikrasaq. 6Mirachisqaykim nana-nanaqta, miraynikimantataqmi rurasaq nacionkunatapas hinaptinmi reykuna qanmanta kanqa. 7Miraynikikunapaqwan qampa Diosniki kanaypaqmi qanwan wiaypaq contratoyta rurasaq chaynataq qepayki hamuq miraynikikunawanpas. 8Kay *yachasqayki allpatam qanman qosqayki miraynikikunamanwan hinaspam paykunapa Diosnin kasaq. Enteron Canaan allpaqa wiaypaq herenciaykichikmi kanqa nispa. 9Diosmi nirqataq Abra hamta: Ichaqa kasukunkim contratoyta miraynikikunapiwan. 10Kaymi contratoy, kaytam kasukunki miraynikikunapiwan. Qamkunamanta kaq llapallan qarikunam sealasqa kanqa. 11Sealankichikqa qari kayninpa qarachanta kuchuspam chaymi qamkunawan contrato rurasqaypa sealnin kanqa. 12Qamkuna ukupi kaq naceq lliw qari wawakunam pusaq kaq punchawninpi sealasqa kanqa, sealasqataqy kachun miraynikikunapas, wasikipi naceqkunapas, mana miraynikimanta kaq maymanta hamukuqpas chaynataq qollqewan rantisqayki kaqpas. 13Paykunaqa sealasqapunim kanqaku. Chaynapim wiaypaq contratoy kanqa cuerpoykichikpi. 14Pi qaripas mana sealasqa kaspanqa qarqosqam kanqa qamkuna ukumanta contratoy mana cumplisqanrayku nispa. 15Diosqa Abra hamtam nirqataq: Warmikipa sutinqa kanqa manam Saraiachu, aswanqa Saraam. 16Payta bendeciptiymi churikita wachakunqa, bendeciptiymi nacionkunapa maman kanqa, nacionkunapa reyninkunataqmi paypa mirayninmanta nacemunqa nispa. 17Chay mi Abra hamqa qonqoranpa pampa man ku muykuspan asikurqa sonqonpi kaynata nispa:
k 17:5
1Abram
Diospa contratonpa sealninmanta
Hebreo simipi Abraham ninanqa achka nacionkunapa taytan ninanmi.
GENESIS17,18
22
Pachak watayoq runapas yaqaraqchum churiyoq kanman? Sarapas isqon chunka watayoqchum wachakunmanraq? nispa. 18Chaymi Diosta Abraham nirqa: Ima allinch kanman qampa favornikiwan Ismael kawsaptinqa! nispa. 19Chay mi Diosataq nirqa: Cheqaptapunim warmiki Sara wachakunqa qampa churikita hinaptinmilIsaacwan sutichanki, paywanmi rurasaq wiaypaq contratoyta, rurasaqtaqmi paypa mirayninkunawanpas. 20Ismaelpaq maakuwasqaykitapas uyarirqaykim, paytapas bendecispaymi sinchillataa mirachisaq. Paypa mirayninkunamantam kanqa chunka iskayniyoq munaychakuqkuna, paymantam huk hatun nacionta rurasaq. 21Contratoytam ichaqa rurasaq Isaacwan. Paytam warmiki Sara wachakunqa hamuq wata kunan hina tiempopi nispa. 22Diosmi Abrahanwan rimayta tukuruspan wicharirqa. 23Chayraykum Abrahamqa sealarqa chay punchawpipuni churin Ismaelta, sealarqataqmi wasinpi naceq llapallan sirvientenkunatapas chaynataq qollqenwan rantisqan llapallan sirvientenkunatapas. Diospa nisqanman hinam sealarqa qari kayninpa qarachanta kuchuspan. 24Abrahamqa isqon chunka isqonniyoq watanpiam karqa qari kayninpa qarachanta kuchuptinkuqa. 25Churin Ismaelataqmi karqa chunka kimsayoq watanpi qari kayninpa qarachanta kuchuptinku. 26Hina chay punchawllapim Abrahampas hinaspa churin Ismaelpas sealasqa karqa. 27Paywan kuska sealasqataqmi karqa wasinpi kaq llapallan qarikunapas, wasinpi naceq sirvientekunapas chaynataq huklawmanta qollqewan rantisqankunapas.
18
sutiyoq runapa encina sachankunapa kasqanpi rupayllaa kaptinmi Abraham karpanpa punkunpi tiyachkarqa, chay pim Tayta Dios payman rikuriykurqa. 2Abrahanmi rikururqa chimpanpi sayachkaq kimsa runakunata hinaspam chaskinanpaq kar panpa punkunmanta kallparqa chay mi qonqoranpa pampaman kumuykuspan 3nirqa: Tayty, ama hina kaspay suyaykuwayraq. 4Yakuta aparachimuptiy chakikichikta mayllakuykuychik hinaspay samariychik sachapa llantuyninpi. 5Mikuytay aparamusaq mikuykuspa kallpanchakuykunaykichikpaq, chaymantaachiki pasakunkichikqa, chaychiki chayaykamuwarqankichik serviqnikichikpa kasqaymanqa nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Nisqaykiman hinay ruray nispanku. 6Chay mi Sa rapa kasqan kar pa man Abra ham kallpaspan nirqa: Apurawman chapuy iskay chunka kilo harinata hinaspa ruray tortillakunata nispa. 7Chaymi vacakunapa kasqanman Abraham kallparqa hinaspam huknin allin wira malta torota hapispan qoykurqa sirvientenman chaymi payataq utqayllamana nakaspa preparamurqa. 8Hinaspam quesillotawan lecheta apamurqa preparasqan malta toropa aychantawan hinaspam paykunapa awpaqninman churaykurqa. Abraham ladonkupi sayaykuptinmi paykuna mikurqaku sachapa llantuyninpi. 9Chay mantam Abra hamta tapurqa ku: Maypitaq kachkan war miki Sara? nispa. Chaymi payataq nirqa: Wak kar papim nispa. 10Chay mi Tayta Dios nirqa:
l 17:19
1Mamre
Abraham churiyoq kananpaq Diospa prometesqanmanta
Hebreo simipi Isaac ninanqa asikuy ninanmi.
23
GENESIS18
Watamanmi kunan hinatapuni kutimusaq hinaptinmi warmiki Sarapas wawayoqa kanqa nispa. Saraataqmi Abrahampa qepanpi kaq kar papa punkunmanta uyarimuchkarqa. 11Abra hanwan Sa raqa llumpay yuyaqam karqa ku. Sa rapa killanpas ma na am hamuqchu. 12Chay mi Saraqa sonqollanpi asikuspan nirqa: Seorniy pas chay nataq oqapas yuyaqa kachkaspachum wawayoq kaspay kusisqa kay man? nispa. 13Chay mi Abra hamta Tayta Dios nirqa: Imanasqataq Saraqa asikurqa Cheqaptachu wachakuymanraq yuyaqa kachkaspay? nispa? 14Kanmanchu oqapaq imapas sasa? Watamanmi kunan hinatapuni nisqay tiempopi watukamusqayki chaymi Saraqa wawayoqa kanqa nispa. 15Chay mi Sara mancha kuspan llu lla kurqa: Manam asikurqanichu nispa. Tayta Diosataqmi nirqa: Cheqaptapunim asikurqanki nispa. runakuna chay sitiomanta rispankum qawarqaku Sodoma lawta. Abrahamataqmi paykunata compaarqa despedikamunanpaq. 17Chaymi Tayta Dios piensarqa Manam pakaymanchu Abrahanmanqa imam ruranaytaqa. 18Abrahampa castankunaqa ancha hatun nacionmi kanqa, payraykum llapallan nacionkunata bendecisaq. 19Abrahamtaqa akllarqani churinkunatapas hinaspa miray ninkunatapas kamachinanpaqmi chay napi munasqayman hina allin kaqta ruraptinku Abrahanman nisqaykuna cumplikunanpaq nispa. 20Chay mi Tayta Dios nirqa: Sodoma llaqtapi hinaspa Gomorra llaqtapi runakunapa mana allin rurasqanwan huchallikusqankum llumpaya kachkan. 21Chaynaqa rispay qawamusaq oqaman niwasqankupi hinachus rurayninku kasqanmanta, chaynapim yachamusaq nispa. 22Hinaptin mi kimsan ku manta iskay ru na ku na chay sitiomanta ra kikuykuspanku rirqaku Sodoma law man, Abrahamataqmi Tayta Dioswan qeparurqa. 23Chay mi pay man asuykuspa Abra ham tapurqa: Puchukarachinkichu allin ruraq runakunatapas mana allin runakunatawan kuskata? 24Pichqa chunka allin ruraq runakuna wak llaqtakunapi kaptinpas puchukarachiwaqchu? Castigawaqraqchu chay lugarta pichqa chunka allin ruraq runakuna paykunawan kachkaptinpas? 25Amay chaynataqa ruraychu! Amay allin ruraq runakunataqa mana allin runakunatawanqa wauchiychu, amay chaynachu kachun! Tukuy kay pachapa Jueznin kachkaspaqa manachum allin kaqta mana rurawaq? nispa. 26Chay mi Tayta Dios nirqa: Pichqa chunka allin ruraq runakunata Sodoma llaqtapi tarispayqa paykunaraykum lliw lugarta mana castigasaqchu nispa. 27Hinaptin mi Abra ham nirqa: Seorniy, rimapayaykuykim mana imapaq valeq utu allpa hinaspa uchpa hina kachkaspay pas. 28Icha faltanpas pichqa chunkamantaqa pichqaraqpas puchukarachinkichu lliw llaqtata pichqa faltasqanrayku? nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Manam puchukachisaqchu tawa chunka pichqayoqllata tarispay pas nispa.
16Chay
Sodoma llaqtapa favorninpi Abraham maakusqanmanta
GENESIS18,19
29Chay mantam
24
Abraham kasqallan rimapayaspa nirqa: Icha tawa chunkallapas kachkanku nispa. Hinaptinmi Tayta Diosataq nirqa: Tawa chunkaraykum mana imanasaqpaschu nispa. 30Chay mi Abra ham ataq nirqa: Seorny, amay piakuychu yapamanta rimapayasqay wanqa. Ichapas kimsa chunkallapas kachkanku nispa. Chaymi Tayta Dios nirqa: Manam imanasaqpaschu kimsa chunkallata chaypi tarispay pas nispa. 31Chay mantam Abra ham nirqa: Seor, rimapayachkaspayqa niykusqaykiy. Icha iskay chunkallapas kachkanku nispa. Chaymi Seorataq nirqa: Manam puchukachisaqchu iskay chunkalla kaptinpas nispa. 32Chay mi Abra ham ataq kasqa llan nirqa: Seorny, amay piakuychu kunanllaay rimapayaykusqayki. Ichapas chaypiqa chunkallapas kachkanku nispa. Hinaptinmi Seorataq nirqa: Manam puchukachisaqchu chunkantinrayku nispa. 33Chay mantam Abra hanwan rimay ta tu ku ruspan Tayta Dios pasa kurqa, Abrahamataqmi kutikurqa maymi kasqanman.
19
tardeykuqtaa iskaynin angelkuna Sodoma llaqtaman. Sodoma llaqtapa zaguanninpim Lot tiyachkarqa, Lot rikuruspanmi rirqa paykuna chaskiq hinaspam pampaman kumukuykuspan 2nirqa: Seorkuna, ruegakuykichik mi kay ser viqnikichikpa wasiyman rispa samakunaykichikpaq hinaspa chakikichiktapas mayllakuykunaykichikpaq, hinaspaachiki achikyaqtaa pasakunkichik nispa. Chaymi paykunaataq nirqa: Manam, hawa plazallapim kunan tutaqa samasaqku nispa. 3Ichaqa paykunata llumpay ta Lot ruegaptinmi pay wan rirqa ku wasin man, chaypim Lot prepararqa cenaytawan mana qonchuyoq tantata hinaptinmi mikurqaku. 4Manaraq camaman ustuchkaptinkum Sodoma llaqtapi lliw runakuna mozokunapas machukunapas muyururqaku Lotpa wasinta. 5Chaymi Lotta qayaykacharqaku: Kunan tuta hamusuqniki runakunaqa maytaq? Horqomuy kunan tuta abusanaykupaq nispa. 6Chay mi Lot lloqsimurqa pun ku man payku nawan rimaq, pun kuta wichqa ruspanmi 7nirqa: Llaqtamasillaykuna, amay chay mana allintaqa ruraychikchu. 8Iskay doncella warmi churiykunam kachkan, paykunata hawaman horqoramuptiy munasqaykichikta ruraychik. Kay runakunatay ichaqa ama imatapas ruraychikchu wasiypi samakusqanrayku nispa. 9Hinaptin mi chay ru na ku na ataq nirqa ku: Suchuy kaymanta, qamqa kaymanqa forasterom hamurqanki kunanataqchum jueza rikurirunki? Kunanmi rurasqaykiku paykunamantapas aswan peortaraq nispa.
1Chaya rurqa ku m
Sodoma, Gomorra llaqtakuna puchukachisqanmanta
25
GENESIS19
Chaymi tukuy kallpankuwan Lotta tanqarqaku hinaspam asuykurqaku punkuta pakinankupaq. 10Hinaptinmi chay samakuqkuna Lotta aysaykurqaku wasi ukuman hinaspam punkuta wichqakururqaku. 11Hawapi llapa runakunataataqmi awsayarachirqaku llapallankuta hinaptinmi paykuna manaa ima rurakuyta atistin punkuta maskarqaku. 12Chay mi chay samakuq runakuna nirqaku Lotta: Kaypi kanraqchu aylluykikuna, masaykikuna, qari churikikuna hinaspa warmi churikikuna? Sichu kaptinqa llapallanta horqoy kay llaqtamanta. 13Kay lugartaqa puchukachisaqkum. Paykunapa mana allin ruraynintam llumpaytaa Tayta Dios yacharun chaymi Tayta Dios kachamuwanku puchukachinaykupaq nispa. 14Chay mi Lot lloqsirqa warmi chu rin ku na ca sa ray mu naqku nata rimapayaq: Chaylla lloqsiychik kay lugar manta, Tayta Diosmi kay llaqtata puchukachinqa nispa. Aswanqa masanpaq kaq runakunaqa burlapaq hinam hapirqaku. 15Achikyaykuchkaptinam angelkuna Lotta apurarqaku: Lloqsispayki warmikita pusay, kaypi kaq iskaynin warmi churikikunatawan chaynapi kay llaqtapa castigonwan mana puchukanaykipaq nispa. 16Lot mana apuraptinmi Tayta Diospa kuyapayakuyninman hina chay iskaynin runakuna Lotta, warminta hinaspa iskaynin warmi churinkunata makinmanta aysarqa llaqtapa hawa lawninman. 17Chaymi paykunata hawaman horqoramuspaa huknin angel nirqa: Vidaykirayku lluptiy. Amam qepaykita qawarikamunkichu nitaqmi kay tukuy pampapiqa sayayllapas-sayaykunkichu, lluptiy orqoman ama puchukanaykipaq nispa. 18Chay mi Lot nirqa: Seorniykuna, amay chaynachu kachun, ruegakuykichikmi. 19Kay runallaykitam favoreceykuwanki, hatun kuyapayakuynikiwantaqmi vidayta salvaykuwanki, orqoman ayqeytaqa manam atiymanchu, qonqaytach imapas pasawaptin wauruyman. 20Waqaya wak llaqtachaqa hichpallapi kachkan, wakmany lluptikusaq hinaspaqa manam wausaqchu Manachu wakqa taksalla? nispa. 21Chay mi huk kaqnin nirqa: Kay maakusqaykitapas chaskikim chay mi wak niwasqayki llaqtachatapas mana puchukachisaqchu. 22Apurawman lluptiy wakman, manam imatapas rurasaqchu chayanaykikama nispa. Chayraykum chay llaqtachapa sutin karqamZoar. 23Zoar llaqtacha man Lot chaya ruptin am inti qespira murqa. 24Chay mi Tayta Dios cielomanta azufretawan ninata parachimurqa Sodoma, Gomorra llaqtakunaman. 25Hinaptinmi chay pampapi llaqtantin llapallan *yachaq runakunata llapallan wiaqkunatawan puchukarachirqa. 26Chaymi Lotpa qepanta hamuq warmin qepaman qawariruspan suytu kachiman tikrakururqa. 27Paqa rin nintin tutapay ta ataqmi Tayta Dioswan rimasqan ku sitioman Abraham rirqa. 28Chaymi Sodoma, Gomorra llaqtakuna lawta chaynataq lliw pampata qawariptin hornomanta hinaa qosnirichkasqa. 29Tukuy pampapi llapallan llaqtakunata puchukarachispanmi Abrahamtaqa Dios mana qonqarurqachu, salvarqataqmi Lottapas *yachasqan llaqtapi puchukarunanmanta.
m fr
19:22 Hebreo simipi Zoar ninanqa taksalla ninanmi.
GENESIS19,20
26 Moab hinaspa Amon runakunapa qallarisqanmanta
yacharqa iskaynin warmi churinkunapiwan. 31Chaymi mayor kaq churin nirqa sullkanta: Papanchikqa machuam, kay lawpiqa runakunapa costumbrenman hina oqanchikwan kasarakunanpaqqa manam kanchu qari. 32Chaynaqa papanchikman vinota tomarachispay pay wan puurusunchik chay napi paypa miraynin mana tukunanpaq nispa. 33Chay tutam taytankuman tomarachirqaku vinota chaymi mayor kaq puururqa taytanwan. Aswanqa taytanqa manam musyakurqachu puunanpaq churin ustuykusqantaqa nitaq hatarisqantapas. 34Paqarinnintinataqmi sullkanta mayor kaq nirqa: Chisi tutam papanchikwan puururqani, kunan tutapas vinotay tomarachisun paywan qamataq puunaykipaq chaynapi taytanchikpa miraynin mana tukunanpaq nispa. 35Chaynapim chay tutapas taytankuman vinota tomarachirqaku chaymi sullkan kaq paywan puururqa aswanqa taytanqa manam musyakurqachu puunanpaq churin ustuykusqantaqa nitaq hatarisqantapas. 36Chaymi Lotpa iskaynin churinkuna taytankupata wiksayakururqaku. 37Mayor kaq churinmi wachakururqa wawanta hinaspamnMoabwan suticharqa, paypa castanmi Moab runakuna kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 38Sullkanpas wachakuruspanmi wawanta suticharqaoBen-amiwan, paypa castanmi Amon runakuna kay libro qellqasqa kasqan tiempokama.
30Lotmi Zoar llaqtachapi *yachayta manchakuspan rirqa orqoman. Chaypim machaypi
20
Abrahanmantawan Abimelecmanta
1Chay
lugarmantam Abraham Neguev law man rirqa hinaspam *yacharqa Gerar llaqtapi, chayqa tarikun Cades llaqtamanta Shur lawman riq nanpim. 2Chay pi kaspanmi Abraham warmin Saramanta nirqa: Paniy mi nispan. Hinaptinmi Gerar llaqtapi rey Abimelec Sarata pusachimurqa pay wan casarakunanpaq. 3Ichaqa tutanmi mosqoy ninpi Dios rikuriykuspan Abimelecta nirqa: Kunanqa waunkim, kay warmi pusachimusqaykiqa qosayoqmi nispa. 4Ichaqa Abimelecmi ma na raq Sa rawan pu usqan rayku nirqa: Seorniy, mana huchallikuq runatapas wauchinkichum? 5Kikin Abrahanmi niwarqa: Paniy mi, nispa, Sarapas niwarqataqmi: turiy mi nispa, allin sonqoy wanmi kaytaqa rurarqani, manam llullaytachu nispa. 6Hinaptin mi chay mosqoy ninpi Dios nirqa: Yachanim allin sonqoykiwan rurasqaykita chaymi harkaykurqayki contray pi huchallikunaykimanta. Chayraykum mana permitirqanichu pay llachpanaykita. 7Ku nany chay war mita qosan Abra han man kutichipuy, payqa oqa manta willakuqmi, maapusunkim mana waunaykipaq. Aswanqa mana kutichispaykiqa waurunkipunim llapallan runaykikunapiwan nispa. 8Chaymi Abimelec hatarirqa paqarinnintin tutapayta hinaspam llapallan serviqninkunata qayachispan nirqa Diospa tukuy nisqanta chaymi runakuna mancharikururqaku sinchillataa. 9Chaymantam Abrahamta Abimelec qayachispa nirqa:
n 19:37 o 19:38
Hebreo simipi Moab ninanqa taytanpa partenmanta ninanmi. Hebreo simipi Ben-ami ninanqa runaykunapa churin ninanmi.
27
GENESIS20,21
Imatataq kayta ruraruwankiku? Imapitaq oqaqa huchallikurqayki oqatawan runaykunata llumpa-llumpayta huchallichiwanaykikupaqqa? Mana ruranaykitam kaytaqa ruraruwankiku. 10Imatataq piensarqanki kayta ruranaykipaqqa? nispa. 11Hinaptin mi Abra ham ataq nirqa: Piensarqanim: Kaypiqa manam Diosta manchakunkuchu, chaych waurachiwanqaku warmiyrayku nispay. 12Cheqaptapunipas payqa taytaymanta paniymi ichaqa manam mamaypa wawanchu, chayraykum paywan casarakurqani. 13Diosmi horqomuwarqa taytaypa wasinmanta forasterota hina chaymi warmiyta nirqani: Ama hina kaspaykim turichakuwanki may lugarman chayaptinchikpas nispay. 14Abra han man mi Abimelec akllaykuspa qoykurqa oveja ku nata, vaca ku nata, sir vientakunata, sir vientekunata, kutichipurqataqmi warmin Saratapas. 15Chaymantam Abrahamta Abimelec nirqa: Kay qawasqayki allpapipas munasqaykipiy *yachakuy nispa. 16Sa ratapas nirqataqmi: Kunanmi chunka huk niyoq kilo parten qollqeta turikiman qoni, kaymi kanqa llapallan qanwan kaqkunapi chaynataq lliw pa qayllanpi honorniki defiendesqa kananpaq chaynapim inocente kanki nispa. 17Diosta Abra ham ma a kuptin mi sa noyachirqa Abimelecta, war minta hinaspa sir vientankunata, hinaptinmi chayraq wachakurqaku. 18Abrahampa warmin Sararaykum Abimelecpa wasinpi llapa war mipa madrenta Tayta Dios wichqarurqa.
21
prometikusqantam Tayta Dios cumplirqa hinaspam nisqanman hina Sarawan rurarqa. 2Chay mi Sara wiksayakuruspan Diospa nisqan tiempopi wachakurqa Abrahampa machuyayninpia churinta. 3Hinaptinmi Abraham churinta suticharqa Isaacwan. Paytam wachakurqa Sara. 4Chay mi Abraham Diospa kamachisqanman hina churin Isaacta pusaq punchawninpi sealarqa. 5Chu rin Isaac naceptin mi Abra ham pachak watayoq karqa. 6Chay mi Sara nirqa: Diosmi asirachiwarqa, pipas chayta yacharuqqa oqamantach asikunqa. 7Piraq Abra hamta nin man karqa chu rinta oqa u u nay paq? Ichaqa wacha kurunim qosay machua kachkaptinpas nispa. Isaac hatunyaruptinmi anukarqaku, chay punchawmi Abraham hatun convidota rurarqa. 9Hinaptinmi Sara qawarqa Isaacmanta Agarpa wawan Ismael burlakusqanta, Ismaelqa karqa Abrahampa churintaqmi Egipto nacionniyoq Agar sutiyoq warmipi. 10Chayraykum Abrahamta Sara nirqa: Qarqoy kay sir vientata wawantinta, kay sir vientapa wawanqa manam herenciataqa chaskinmanchu waway Isaac hinaqa nispa. 11Chay nisqanwan mi Abra ham llumpay ta lla kikurqa chu rin Ismael rayku. 12Chay mi Dios nirqa Abra hamta: Amay llakikuychu warmamantaqa nitaq sirvientaykimantapas. Sarapa tukuy nisusqaykita ruray. Cheqap castaykiwan sutichasqaqa kanqa Isaacllamantam. 13Sirvientapa wawanmantapas nacion kananpaqmi mirachisaq churiki kasqanrayku nispa. 14Chay mi Abra ham tutapaylla hata riruspan mikuy ta qoqawcharqa huk odrepi yakutawan hinaspam Agartawan war mata aviarurqa. Ripukuspanm Agarqa pu8Wawa
1Sa ra man
Abrahampa churin Isaac nacesqanmanta
Agarwan wawan Ismael qarqosqa kasqankumanta
GENESIS21
28
rillarqa Beerseba chunniqpi mana maymanpas chayaykunanpaq kaptin. 15Chay mi odrepi yaku tukuruptin war mata saqerurqa sachapa llantuy ninpi. 16Chay manta pasaspam karuneq chimpanpi tiyaykurqa: Waway wauqtaqa amay qawasaqchu nispa. Chaymantam qaparispan waqallarqa. 17Diosmi war mapa qapa risqanta uya rirqa. Diospa angel nin ataqmi cielomanta qayamuspan Agarta nirqa: Imanantaq Agar? Ama manchakuychu, war mapa qayakuynintam Dios uyarirun. 18Hatariy, asuykuspayki warmata hatarichiy hinaspa aysay, paypa miray ninmantam hatun nacionta rurasaq nispa. 19Chay mantam qawa riykachirqa huk pozota chay mi chay man rispan odreman yakuta huntarqa hinaspam war maman tomachirqa. 20Chay mi warmata Dios yanaparqa. Wiaruspanmi *yacharqa chunniqpi hinaspam flecha manejaq karqa. 21Paymi Paran sutiyoq chun niq pi yacharqa, chay mantam Egipto nacion niyoq warmiwan maman casarachirqa. tiempopim Abimelec tropanpa capitannin Ficolpiwan Abrahamta nirqaku: Diosmi tukuy ruraynikipi qanwan kachkan. 23Kunany juramentawayku Diosrayku chaynapi oqatapas churiykunatapas chay nataq willkaykunatapas ama engaawanaykikupaq. Ichaqa contrato rurasqanchik man hinay ruray imaynam oqapas qanwan rurasqayman hina, hina chay nallatay ruray forastero hina kay *yachasqayki allpapi runakunatapas nispa. 24Chay mi Abra ham ataq nirqa: Ar, juramentaykim nispa. 25Abra han mi Abimelecta anyarqa huk pozo ya kuta Abimelecpa sir vienten ku na qechurusqanmanta. 26Chay mi Abimelecataq nirqa: Manam yachanichu pim chay rurarusqantaqa, qampas chaytaqa manam willawarqankichu, manam chaytaqa kunankamapas uyarirqanichu nispa. 27Hinaptinmi Abra ham oveja kunata, vaca kunata hapispan Abimelecman qoykurqa chaymi iskayninku contratota rurarqaku. 28Hinaspam Abraham kanchanmanta qanchis malta ovejakunata rakirqa. 29Chaymi Abrahamta Abimelec nirqa: kay qanchis ovejakuna sapaqchasqaykiqa imaninantaq? nispa. 30Hinaptin mi Abra ham ataq nirqa: Kay chaskiwasqayki qanchis ovejakunam kanqa testigo kay pozoqa oqapa uchkusqay kasqanmanta nispa. 31Chay mi chay lugar ta suticharqapBeer sebawan chay pi ju ra mentota iskay ninku rurasqankurayku. 32Chay contratota Beer seba llaqtapi ru ra ruspam Abimelecqa capitan nin Ficolpiwan kutikurqaku Filistea nacionman. 33Chay mi Abraham Beerseba llaqtapi plantarqa tamarisco sachata hinaspam chaypi maakurqa wiaypaq kawsaq Tayta Diosta. 34Abrahamqa Filistea nacionpim unay wata *yacharqa.
p 21:31
22Chay
Abrahanwan Abimelec contrato rurasqankumanta
Hebreo simipi Beerseba ninanqa juramento pozo ninanmi otaq qanchisnintin pozo ninanmi.
29 Isaacta wauchispa Abraham kaay munasqanmanta
GENESIS22
22
pasaruptinmi Abrahamta Dios pruebaspam nirqa: Abraham nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Niway nispa. 2Chay mi Dios nirqa: Sapallan kuyasqayki churiki Isaacta pusaspa riy Moriah lawman hinaspa wauchispa kaasqa ofrendata ofrecemuway oqapa nisqay kaq moqopi nispa. 3Chay mi Abra ham tutapay ta hata rispa asnota ca ronarqa hinaspam iskay sirvientenkunata pusarikuspa rirqa churin Isaacpiwan. Chitqarqataqmi yantatapas churinta wauchispa kaananpaq hinaspam rirqaku Diospa nisqan lugarman. 4Kimsa punchaw nin man mi ka ru lla manta raq Abra ham riku rurqa chay lugar ta. 5Hinaptin mi sir vienten ku nata Abra ham nirqa: Suyawachkaychik kaypi asnontin, war mawan rispay mi Diosta adoraramusaqku hinaspaam kutimusaqku nispa. 6Wauchispa kaananpaq yantatam churin Isaacta qepichirqa, aparqataqmi ninatawan cuchillotapas, paykunaqa kuskam rirqaku. 7Chaymi taytan Abrahamta Isaac nirqa: Tayty nispa. Chaymi payataq nirqa: Niway nispa. Chaymi Isaac nirqa: Kay pim kachkan yantapiwan nina. May pitaq kachkan wauchispa kaanapaq carneroqa? nispa. 8Abra ham ataqmi nirqa: Kikin Diosmi churamunqa wauchispa kaanapaq carnerotaqa, churilly nispan. Hinaspam kuskanku rirqaku. 9Diospa nisqan lugarman chayaruptinkum Abraham rurarqa altarta hinaspam churarqa yantata. Churintapas chaqnaruspami altarpi yantapa hawanman churarqa. 10Chaymantam Abrahamqa cuchillota hapirqa churinta kuchunanpaq. 11Hinaptinmi Tayta Diospa angelnin cielomanta qayamurqa: Abraham, Abraham nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Niway nispa. 12Chay mi angel ataq nirqa: Ama imanaychu warmata, am yachania Dios manchakusqaykita, chullalla churikitapas ofrecewanaykipaqmi mana harkakuwarqankichu nispa. 13Chay mi Abra ham qawa riykuspan riku rurqa huk car nerota waqran manta chaprapi arwikusqata. Chay mi Abraham car nerota hapirurqa hinaspam waurachispan kaarqa churinpa rantinpi. 14Abrahanmi suticharqa chay lugarta Tayta Diosmi Churamunqa niq sutiwan. Chayraykum kay libro qellqasqa kasqan tiempokama niqku: Tayta Diospa orqonpim churamusqa kanqa nispa. 15Tayta Diospa angel nin cielomanta yapatawan qaya muspam Abra hamta nirqa: 16Tayta Diosmi nisun ki: Sapa llan chu rikitapas ofrecewa naykipaq mana harkakusqaykiraykum kikiyrayku juramentani. 17Anchallataa bendecispaymi mirachisqayki lucerokunata hinaspa lamar qochapa patanpi aqota hinaa,
1Kayku na
GENESIS22,23
30
chaymi miraynikikuna enemigonkunata vencenqa. 18Kasuwasqaykiraykum kay pachapi lliw runakuna miraynikirayku bendecisqa kanqa nispa. 19Chay mi Abra ham kutirqa sir vienten ku napa kasqan man. Chay mantam kutirqaku Beerseba llaqtaman, chay pim Abraham *yacharqa. pasaruptinmi Abrahanman willarqaku: Milcapas wachakurunmi wawqeki Nacorpa churinkunata, 21piwinpa sutinmi Huz, qatiqninataqmi wawqen Buz, hukninataqmi Haranpa taytan Kemuel, 22wakinpa sutinataqmi Quesed, Hazo, Pildas, Jidlaf hinaspa Betuel nispa. 23Betuelpa churinmi karqa Rebeca. Chay pusaqnintintam Milca wachakurqa Abrahampa wawqen Nacorpata. 24Reuma sutiyoq Nacor pa chu ri-wachan ataqmi wacha kurqa Tebasta, Ga hamta, Tahasta hinaspa Maacata.
20Kayku na
Nacorpa churinkunamanta
23
iskay chunkan qanchisniyoq watata Sara kawsaruspam 2waukurqa Quiriat-arba llaqtapi, chaypa huknin sutinqa Hebronmi. Chayqa kachkan Canaan allpapim, chaymi Abraham rirqa Saramanta llakikuspa waqaq. 3Chaymi Abraham warminpa ayanta dejaykuspa rirqa Hetpa castankunawan rimaq: 4Forasterom kani qam ku na ukupi. Rantikuwaychik allpata sepultu rapaq chaypi warmiyta pampanaypaq nispa. 5Hetpa miray nin ku na ataqmi payta nirqa ku: 6Seor niyku, uya riykuwayku: qamqa kanki Diospa akllasqan ka machikuqmi, allinnin sepulturapiy pampay seoraykitaqa, pampanaykitaqa manam mayqanniykupas michakusqaykikuchu nispa. 7Hinaptin mi Abra ham hata riykuspa Het casta ru na ku napa qayllanpi ku muykuspan 8nirqa: Sichu munankichik war miy pa ayan pampanayta hinaspaqa uyariykuspay rimapayaykaysiwaychik Zohar pa churin Efronta 9chaynapi chakranpi kaq Macpela sutiyoq machayta rantikuwananpaq. Allin preciotam pagasaq chawpikichikpi pampakunayku sitio kananpaq nispa. 10Efronqa Hetpa castan ku nawan mi hu u na kuy pi tiyach karqa. Llaqtapa zaguan punkunta llapallan yaykuqkuna uyarichkaptinkum Hetpa miray ninkunapa qayllanpi. Abrahamta Efron contestarqa: 11Manam, qollqepaqraqchu qoyki se or niy. Qoyllam-qoykuyki chak rataqa, qoykitaqmi chaypi kaq machaytapas, llaqtaypi kaqkunapa qawasqantam qoyki, chaynaqa pampamuy ayallaykitaqa nispa. 12Hinaptin mi Abra ham chay allpapi ru na ku napa aw paqninpi huktawan kumuykurqa. 13Hinaspam chay allpapi kaq runakunapa qayllanpi Efronta nirqa: Ruegakuykim uyariykuwanaykipaq. Chay chakrapa preciontaqa chaskiykuway chaynapi warmiy pa ayanta pamparamunaypaq nispa. 14Chay mi Abra hamta Efron ataq nirqa: 15Seor niy uya riykuway. Tawa kilo par ten qollqem cuestan kay allpaqa, oqanchikpiqa mayna achkam chayqa? War mikipa ayantaqa pampamuy nispa. 16Chaymi Abraham anri nirqa Efrompa nisqanta. Rimanakusqankuman hinam Hetpa castankuna uyarichkaptin Abraham pesarqa tawa kilo parten qollqeta imaynam
1Pachak
Sarapa waukusqanmantawan pampakusqanmanta
31
GENESIS23,24
negociantekunapa pagananku precioman hina. 17Chaymi Abrahampaa karqa Mamrepa chimpan Macpela lawpi kaq Efrompa kasqan chakraqa, paypaataqmi karqa chaypi kaq machaypas hinaspa chakra ukupi kaq sachakunapas. 18Hetpa castankuna chaynataq llaqtapa zaguan punkun lliw yaykuqkuna qawachkaptinkum Abraham dueoa karqa. 19Kayku nata allicha ruspan mi Abra ham war min Sa rapa ayanta pamparqa Mamrepa chimpan Macpela machaypi, chay Mamre llaqtapa huk nin sutinmi karqa Hebron. Chayqa kachkan Canaan allpapim. 20Chaynapim Hetpa castankunamanta rantisqan chakrawan machaypas Abrahampaa karqa pampakunankupaq.
24
karqa llumpay machua. Tayta Diosmi bendeciykurqa tukuy imakunapi. 2Abrahanmi machun kaq mayordomo sir viententa nirqa: Kunany makikita churay piernaypa ukunman, 3hinaspay juramentaway cielokunapipas hinaspa kay pachapipas munaychakuq Tayta Diosrayku. Amam churiytaqa casarachinkichu kay *yachasqay Canaan allpapi kaq warmiwanqa. 4Aswanqa llaqtaytam aylluykunapata rinki hinaspam churiy Isaacpaq warmita horqomunki nispa. 5Hinaptin mi chay sir vienten ataq nirqa: Icha chay warmiqa kay allpamanqa manapas hamuyta munanqachu hinaptinqa maymi lloqsimusqayki allpamanchu churikita kutichisaq? nispa. 6Chay mi Abra ham ataq nirqa: Amapunim churiytaqa wakmanqa kutichinkichu! 7Hanaq pachapi Tayta Diosmi taytay pa wasinmanta, aylluykunapa llaqtanmanta horqomuwarqa hinaspam juramentawarqa: Kay allpatam miraynikikunaman qosaq nispa. Paymi angelninta awpaqnikita kachanqa churiypaq war mita wakmanta pusamunaykipaq. 8Warmi qanwan mana hamuyta munaptinqa librem kanki kay juramentawasqaykimanta, churiytam ichaqa ama kutichinkichu wak man nispa. 9Chay mi sir vientenqa ma kinta chu raykurqa patron nin Abra hampa pier nan ukuman hinaspam payman juramentarqa chay maakusqanta rurananpaq. 10Chay mi sir vienteqa patron ninpa ca mellon ku nata akllarqa chun kata hinaspam pasarqa patronninpa kapuqninkunamanta allinnin regalokunata aparikuspan. Chaymantam chayarurqa Mesopotamia lawpi Nacorpa llaqtanman. 11Sipaskunapa yakuman lloqsimunan tardeykuq horapim llaqtapa hawa lawninpi yakuyoq pozopa ladonpi camellonkunata samachirqa. 12Hinaspam Diosta maakurqa: Patronniy Abrahampa yupaychasqan Tayta Dios, ruegakuykim patronniy Abrahanman prometisqaykiyta cumplinaykipaq. Yanapaykuway imamanmi hamusqay allin lloqsinanpaq. 13Kay pukyupa waqtanpim kachkani, kay llaqtapi sipaskunaataqmi yakuman lloqsimuchkanku. 14Chaynaqa oqam nisaq huk kaqnin sipasta: Ama hina kaspaykiy puyuykita uraykachispa yakuykita tomaykachiway nispa, hinaptiny payataq niwachun: Tomaykuy, tomaykachisaqtaqy camelloykikunamanpas nispa. Chaynata contestawaqniy sipasy kachun serviqniki Isaacpaq akllasqayki warmiqa. Chaynapim yachasaq patronniyman prometisqayki cumplisqaykita nispa. 15Chay mi ma a kuy ta ma na raq pas tu kuchkaptin Betuelpa churin Rebeca hombronpi puyuta aparikuspa hamuchkasqa. Nacormi karqa Betuelpa taytan, Milcaataqmi karqa maman. Nacorqa karqa Abrahampa wawqenmi. 16Rebecaqa karqa buenamoza doncellam. Paymi pukyuman uraykuspan yakuta wisiruspa kutikuchkarqaa. 17Hinaptinmi Abrahampa sirvienten payman kallpaykuspan nirqa:
1Abra han mi
Isaacpaq warmita maskasqankumanta
GENESIS24
32
Ruegakuykim. Puy uykimantay yakuchallaykita tomaykusaq nispa. 18Chay mi Rebeca ataq nirqa: Tomaykuy tayty nispa. Utqaymanmi uraykachirqa puy unta hinaspam hapiykuspa tomaykachirqa. 19Tomaykachispan ataqmi nirqa: Camelloykikunapaqwany yakuta horqoramusaq saksanankukama nispa. 20Utqaylla mana puy unmanta ya kuta artesa man talliruspanmi huktawan pozoman kallparqa yaku horqoq, chaynatam horqorqa llapallan camellonkunapaq. 21Chay tam Abra hampa sir vienten qawarqa upa llalla chay napi viaje risqanpi Tayta Diospa imaynam rurasqanta yachananpaq. 22Camellonkuna tomayta tukuruptinmi Rebecaman chay sir viente qoykurqa ancha precioyoq qorimanta areteta chaynataq ancha-ancha precioyoq qorimanta iskay brazaletekunatapas. 23Hinaspam nirqa: Ruegakuykim, niykuway pipa churintaq kanki? Taytaykipa wasinpi kachkanchu campo samakunaykupaq? nispa. 24Hinaptin mi pay ataq nirqa: Betuelpa churinmi kani, Nacorpawan Milcapa willkan. 25Kachkanmi pajaykupas achkallaa chaynataq pastoykupas, campopas kachkanmi samakunaykipaq nispa. 26Hinaptin mi chay sir vienteqa qonqoranpa pampa man ku muykuspa Tayta Diosta adorarqa 27kaynata nispa: Patronniy Abrahampa yupaychasqan Tayta Dios, alabaykim patronniy man prometisqayki cheqap cumplisqaykimanta hinaspa patronniy pa ayllunkunapa wasinman pusamuwasqaykimanta nispa. 28Chay sipasmi kallpaspan mamanpa wasinpi kaqkunaman kaykunata willakamurqa. 29Rebecapa turinmi karqa Laban, paymi pukyu ladonpi kaq runaman kallparqa. 30Paninpi aretetawan makinpiataq brazaletekunata qawaykuspam chay runapa imam nimusqantawan uyariykuspan turin Laban rirqa chay runaman. Chay runaqa camellonkunawanmi pukyupa patanpi kachkasqa. 31Chaymi Laban nirqa: Tayta Diospa bendecisqan, hamuy. Imanasqataq hawallapiqa kachanki? Allicharamuniam wasita. Camelloykikunapaqpas allicharamuniam sitiota nispa. 32Hinaptinmi chay sirvienteqa rirqa wasiman, Labanataqmi camellokunamanta cargata paskaspa uraykachirqa hinaspam pajatawan pastota qararqa. Yakutapas apamurqataqmi chay sirvientemanwan hamuqmasinkunaman chaynapi chakinkuta mayllakunankupaq. 33Abra hampa sir vienten man mikuy ta apa muptin kum pay nirqa: Manam mikuymanchu willakuy niy ninaykama nispa. Hinaptinmi Laban nirqa: Niykuwaykuy nispa. 34Chay mi willa kurqa: oqaqa kani Abrahampa sirvientenmi. 35Patronniytam Tayta Dios sinchita bendecispan apuyarachin, Tayta Diosmi qorqa ovejakunata, vacakunata, qori-qollqeta, sirvientekunata, sirvientakunata, camellokunata chaynataq asnokunatapas. 36Patronniypa warmin Saram yuyaq kayninpia huk wawata wachakururqa chaymi patronniyqa tukuy imantapas churinmana qoykun. 37Chaymi patronniy juramentachiwarqa: Kay *yachasqay Canaan allpapi kaq warmiwanqa amam churiytaqa casarachinkichu. 38Rinkim taytaypa castan aylluykunapata hinaspam chaymanta churiypaq warmita horqomunki nispa. 39Chaymi nirqani patronniyta: Icha chay warmiqa manapas hamuyta munanqachu oqawan nispa. 40Hinaptinmi payataq niwarqa: oqaqa kawsarqani
33
GENESIS24
Tayta Diospa qayllanpim, paymi kachanqa angelninta qanwan rispa yanapasunaykipaq hinaptinmi taytaypa castan aylluykunamanta churiypaq warmita horqomunki. 41Aylluykunaman yaykuptiki mana qomusuptikiqa juramentoymantam libre kanki nispa. 42Ku nan mi puk yu man chaya muspay Tayta Diosta ma a kurqa ni kay nata: Patronniy Abrahampa yupaychasqan Tayta Dios, ruegakuykim imamanmi hamusqay allin lloqsinanpaq. 43Pukyupa waqtanpim kachkani. Chay naqa huk doncellam yakuman hamunqa, paytam oqa nisaq: Ama hina kaspaykiy puy uykimanta yakuykita tomaykachiway nispa. 44Payataqy niwachun: Tomaykuy, tomaykachisaqtaqy camelloykikunamanpas nispa. Chay nata contestawaqniy sipasy kachun patronniy pa churinpaq akllasqayki war miqa nispa. 45Maakuyta manaraqpas tukuchkaptiymi Rebeca hombronpi puyuyoq hamuchkasqa hinaspam pukyuman uraykurqa yakuta horqonanpaq, paytam nirqani: Ama hina kaspay yakuchallaykita tomaykachiway nispa. 46Chaymi hombronmanta apurawman puyunta uraykachispan niwarqa: Tomaykuy, tomaykachisaqtaqy camelloykikunamanpas nispa. Tomaykuptiymi, tomaykachirqataq camelloykunamanpas. 47Chaymi tapurqani: Pipa churintaq kachkanki? nispa. Hinaptinmi payataq niwarqa: Betuelpa churin Nacorpawan Milcapa willkanmi nispa. Chaymi huk areteta senqanman churaykurqani churaykurqanitaqmi brazonkunamanpas brazaletekunata. 48Hinaspaymi qonqoranpa pampaman kumuykuspay adorarqani Tayta Diosta, patronniy Abrahampa Diosnintam alabarqani. Paymi allinllata pusamuwarqa chaynapi patronniypa ayllunpa warmi churinta Isaacpaq horqonaypaq. 49Chaynaqa kunany niykuwaychik patronniypaq imam ruranaykichikta cumplinkichikchu qowaspaykichik icha manachu? Mana chayqa niykuwaychiky maymanpas pasakunaypaq. 50Chay mi Labanwan Betuel nirqa ku: Kay asuntoqa Tayta Diosmantam, manam ar niyta nitaq manam niytapas atikikumanchu. 51Kayqaya Rebecaqa chay naqa pusaspay riychik. Tayta Diospa nisqanpi hinay patronnikipa churinpa warmin kachun nispa. 52Abra hampa sir vienten mi chay nisqan kuta uya riykuspan qonqoranpa pampaman kumuykurqa Tayta Diospa qayllanpi. 53Hinaspam horqomurqa qollqemanta qorimanta alhajakunatawan pachakunata hinaspam Rebecaman qoykurqa. Turinmanwan mamanmanpas qoykurqam kuyayllapaq regalokunata. 54Hinaspam hamuqmasinkunapiwan mikuspa tomarqaku, chay tutaqa chay pim samarqaku. Paqarinnintinataqmi hatarispa nirqa: Aviawaychikay patronniy man kutinaypaq nispa. 55Chay mi Rebecapa tu rinpiwan maman nirqa: Sipasqa quedachunraqy chunka punchawllapas chaymantaach rinqa nispa. 56Hinaptin mi chay sir vienteataq nirqa: Amaay harkawaychikchu kay hamusqaypi Tayta Dios allinta rurawachkaptinqa. Aviawaychikay patronniy man kutinaypaq nispa. 57Hinaptin mi payku na ataq nirqa ku: Sipasta qayaspay tapusun nispa. 58Chay mi qayaspan ku nirqa ku: Rinkichu kay runawan? nispa. Hinaptinmi Rebecaataq nirqa: Ar, risaqmi nispa.
GENESIS24,25
59Chay mi
34
aviarqaku Rebecatawan wawa kaptin uywaqninta, aviarqakutaqmi Abrahampa sir viententapas riqmasinkunatawan. 60Rebecapaq Diospa bendecionninta maakuspam nirqaku: Panillayku, wara-waranqa runakunay qanmanta mirachunku. Miraynikikunay enemigonkuta vencechunku.
61Chay mantam Rebecaqa sir vientan sipasku napiwan ca melloku na man silla kuspa Abrahampa sir vientenwan pasarqaku. Chaynapim Abrahampa sir vientenqa ripukurqa Rebecata pusarikuspan. 62Isaacmi kutiramurqa Rikuqniy Kawsaq Diospa Pozon nisqanku lawmanta hinaspam chayamurqa *yachasqan Neguev lawman. 63Isaacmi lloqsirqa campota tardeykuq horataa pasearikuq chaymi qawariptin camellokuna hamuchkasqa. 64Rebecapas rikururqam Isaacta hinaspam camellomanta uraykuspan 65chay sirvienteta tapurqa: Pitaq oqanchik lawman hamuq wak runaqa? nispa. Hinaptinmi chay sir vienteataq nirqa: Paymi patronniy nispa. Chaymi Rebecaqa hatun telanwan tapakuykurqa. 66Chay sir vientem willa kurqa Isaacman tukuy ima ru ra musqanta. 67Chay mantam Isaacqa maman Sarapa kar panman Rebecata pusarqa hinaspam casarakurqa. Rebecata kuyaspanmi consuelakurqa mamanpa waukusqanmanta.
25
Cetura sutiyoq war miwan yapakururqa. 2Paymi wachakurqa Zimramta, Jocsanta, Medanta, Madianta, Isbacta hinaspa Sua sutiyoq qarita. 3Jocsanpa churinmi karqa Sebawan Dedan. Dedanpa mirayninkunaataqmi karqa Asur runakuna, Letus runakuna hinaspa Leum runakuna. 4Madianpa churinkunaataqmi karqa Efa, Efer, Hanoc, Abida hinaspa Elda. Kay llapallanmi karqaku Ceturapa mirayninkuna. 5Abrahamqa lliw kapuqninkunatam Isaacman qoykurqa. 6Ichaqa compaerankunapa wawankunamanmi Abraham qorqa regalokunata hinaspam kawsachkaspallaraq aviarurqa chay churinkunata. Paykunataqa aviarurqa Isaacpa ladonmantam intipa qespimunan lawman. kawsarqa pachak qanchis chunkan pichqayoq watata. 8Chay mi Abraham allin waukuyta waukurqa sinchi yuyaqa hinaspam abuelonkunapa kasqanman rirqa. 9Chay mi churin Isaacwan churin Ismael Macpela machaypi pamparqaku, chay machayqa karqa Het runa Zohar pa churin Efronpa chakranpim, chayqa karqa Mamre llaqtapa chimpanpim. 10Abrahampa chay allpanqa karqa Hetpa castanmanta rantisqanmi, chaypim war min Sarapa kasqanpi Abraham pampakurqa. 11Abraham wauruptinmi churin Isaacta Dios bendecirqa, Isaacqa *yacharqa Rikuqniy Kawsaq Diospa Pozon sutiyoq lugarpa hichpanpim.
7Abra han mi
1Abra han mi
Yapakusqan warminpi Abrahampa churinkunamanta (1 Cr 1:32-33)
Abrahampa waukusqanmantawan pampakusqanmanta
35 Ismaelpa mirayninkunamanta (1 Cr 1:28-31)
GENESIS25
sirvienten Egipto warmi Hagarmi wachakurqa Abrahampa churin Ismaelta. Ismaelpa mirayninkunam nacesqankuman hina kaykuna: Piwinmi karqa Nebaiot, sullkankunaataqmi karqa Cedar, Adbeel, Mibsam, 14Misma, Duma, Massa, 15Hadar, Tema, Jetur, Nafis hinaspa Cedema. 16Kaykunam Ismaelpa chunka iskayniyoq churinkunapa sutin, hina chay sutiwantaqmi reqsisqa karqa sapakama llaqtankupas, campamentonkupas, paykunataqmi karqa chaypi kamachikuqkunapas. 17Ismaelmi waukurqa pachak kimsa chunkan qanchisniyoq watanpi hinaspam abuelonkunapa kasqanman rirqa. 18Ismaelpa mirayninkunam *yacharqaku Havila lawmantapuni Shur lawkama, chayqa kachkan Asiria nacionman rina Egiptopa chimpanpim. Llapallan ayllunkunapa cheqnisqan kachkaspapas chaypim *yacharqaku. Abrahampa churin Isaacpa mirayninkuna: Abrahampa churinmi karqa Isaac. 20Isaacmi tawa chunka watanpi casarakurqa Rebecawan, Rebecaqa karqa Padan-aram law manta kaq Betuelpa churinmi hinaspa Aram runa Labanpa paninmi. 21Isaacmi Tayta Diosta maakurqa war min qolluq kasqanrayku, chayta Tayta Dios uyariykuptinmi Isaacpa war min Rebecaqa wiksayakururqa. 22Chay mi wawankuna wiksan ukupi peleakuptin nirqa: Imataq kayqa? nispa. Chayraykum Tayta Diosta tapurqa. 23Chay mi Tayta Diosataq nirqa: Iskay nacionkunam wiksaykipiqa kachkan. Iskay nacionkunataqmi wiksaykimantapuni rakinasqa kanqa. Huknin castam aswan kallpayoq kanqa. Puntata nacemuqmi sullkanta servinqa.
24Wacha ku nan punchaw chaya ra muptin mi wik sanpiqa mellizo kasqa. 25Punta nacemuqmi kasqa puka pelosapallaa chaymi suticharqaku Esauwan. 26Qepantaataqmi wawqen nacemurqa Esaupa talonninman hapipakustin chaymi Jacobwan suticharqaku. Isaacqa soqta chunka watanpiam karqa Rebeca wachakuptinqa. 19Kayku nam
12-13Sarapa
Jacobwan Esau nacesqanmanta
wiarurqaku hinaptinmi Esau karqa purun animalkuna allin hapiq hinaspa campopi puriq runa, Jacobataqmi karqa kar pallapi *yachaspa hawkalla kakuq runa. 28Esautam taytan Isaac masta kuyarqa purun animal hapimusqanta mikusqanrayku. Rebecaataqmi kuyarqa Jacobta. 29Huk puchaw mi Jacob ya nu kuch karqa lenteja picanteta. Esau campomanta pisipasqallaa kutimuspanmi 30nirqa Jacobta: Llumpay yarqasqam kachkani. Ama hina kaspay chay puka mikuy nikita qaraykullaway nispa. (Chayraykum Esauqa sutichasqa karqa Edonwan). 31Chay mi Jacobataq nirqa: Qampa piwi kaynikipa derechuntam munani, rantikuruway nispa. 32Hinaptin mi Esau ataq nirqa:
27War ma ku nam
Piwi kayninta Esau rantikusqanmanta
GENESIS25,26
36
oqaqa wauruchkaniam yarqaymanta Imapaqtaq ser viwanqa piwi kayniyqa? nispa. 33Chay mi Jacob nirqa: Kunanpuni juramentaykuway nispa. Chaymi Esauqa juramentaspa piwi kayninpa derechonta rantikururqa Jacobman. 34Chayraqmi Jacobqa tantatawan lenteja picanteta Esauman qoykurqa. Payataqmi mikuykuspa, tomaykuspa pasakurqa. Chaynatam Esau piwi kayninpa derechonta despreciarurqa.
26
tiemponpi hinaraq chay lawkunapi muchuy karuptinmi Isaac rirqa Filistea runakunapa rey nin Abimelecpa kasqan Gerar llaqtaman. 2Chay pi Tayta Dios rikuriykuspanmi nirqa: Egipto nacionmanqa ama riychu, oqapa nisqay allpapim *yachankiqa, 3kay allpapim yachanki forastero hina, oqaataqmi qamta yanapaspa bendecisqayki. Qanmanwan miraynikikunamanmi qosaq kay allpakunata chaynapim taytayki Abrahanman juramento rurasqayta cumplisaq. 4Miraynikikunatam cielopi lucerokunata hina mirachisaq, kay lliwchan allpakunatam miraynikikunaman qosaq. Kay pachapi llapallan nacionkunam miraynikirayku bendecisqa kanqa. 5Chaynaqa kanqa kunasqaykunata, kamachikuyniykunata, decretoykunata hinaspa yachachikuyniykunata Abraham kasukusqanraykum nispa. 6Isaacmi *yacharqa Gerar llaqtapi. 7Chay mi war min Rebeca manta chay lugar pi yachaqkuna tapuptin Isaac nirqa: Paniy mi nispa. Warmiy mi niyta manchakuspan. Buenamoza kasqanraykum piensarqa: Rebecaraykuqa kaypi runakunaqa waurachiwanmanmi nispa. 8Unay a chay pi *yachach kaptin kum Filistea ru na ku napa rey nin Abimelec ventananmanta rikururqa Isaacqa war min Rebecata llampupayachkaqta. 9Chay mi qayaspan Abimelec Isaacta nirqa: Payqa war mikim kasqa. Imanasqataq nirqanki: Paniy mi nispaqa? Hinaptinmi Isaacataq nirqa: Piensarqanim payraykupasch waurachiwanqaku nispay. 10Chay mi Abimelec nirqa: Imanasqam kaytaqa rurawankiku? Qonqaytach huk kaqnin runakuna warmikiwanqa puurunman karqa hinaptinch huchallikuruymanku karqa nispa. 11Abimelecmi lliw ru nan ku nata nirqa: Kay qarita otaq kay warmita pipas imanaqqa waunqapunim nispa. 12Isaacmi tarpurqa chay allpapi hinaspam chay wata cosecharurqa huk costalmanta pachak costaltaa Tayta Dios bendecisqanrayku. 13Chaymi Isaac apuyarurqa aswan masta, kapuqninkuna karuptinmi sinchi apullaa karqa. 14Achkallaa ovejankunapas vacankunapas hinaspa sirvientenkunapas kaptinmi Filistea runakuna envidiakurqaku. 15Taytan Abrahampa tiemponpi sirvientenkunapa toqosqan llapa pozotam Filistea runakuna taparurqaku, allpawanmi huntarachirqaku. 16Chaymi Isaacta Abimelec nirqa: Huklawman ripukuy, oqaykumanta aswan llumpaytam apuyarunki nispa. 17Hinaptin mi Isaac ripu kurqa Gerar wayqoman hinaspam chay pia *yacharqa. Hinaptinmi Isaac ripukurqa Gerar wayqoman hinaspam chaypia *yacharqa. 18Chay mi tay tan Abra hampa tiemponpi toqosqan ku pozoku nata otaq Abra ham wauruptin Filistea runakunapa taparusqanta Isaac kasqallan kichachirqa hinaspam taytanpa sutichasqan sutikunawan suticharqa. 19Isaacpa sir vientenkunam
1Abra hampa
Gerar llaqtaman Isaac ripukusqanmanta
37
GENESIS26,27
chay wayqopi uchkuspanku tarirurqaku toqyaq yakuta. 20Hinaptinmi Gerar lawpi michiqkuna Isaacpa michiqninkunawan pianakurqaku: Yakuqa oqaykupam nispanku. Chaymi Isaac suticharqa chay pozota Atipanakuy Pozowan chaypi atipanakusqankurayku. 21Toqorqakutaqmi huk pozotapas chaymi chay pozomantapas pianakurqaku, chayraykum suticharqaku Cheqninakuy Pozowan. 22Chay manta pasaspam toqorqaku huk pozotawan, chaypiqa manaam pianakurqakuachu chaymi suticharqa Mastarikuna Pozowan hinaspam nirqa: Kunanqa Tayta Diosmi mastariykuwanchik kay allpapi achkayananchikpaq nispa. 23Chay mantam Isaac rirqa Beer seba llaqta man. 24Chay tuta Tayta Dios riku riykuspanmi nirqa: Taytayki Abrahampa Diosninmi kani. Ama manchakuychu qanwanmi kachkani. oqam bendecisqayki qamtaqa, Abraham serviqniyraykum mirachisaq miraynikikunataqa.
25Isaacataqmi chay pi huk altar ta perqaspan Tayta Diosta ma a kurqa. Kar pantapas chaypi sayaykachiptinmi sir vientenkunaataq chaypi pozota toqorqaku.
Gerar llaqtamanta hamurqa Isaacwan parlananpaq. Abimelecwanmi rirqa amigon Ahuzatpiwan tropanpa capitannin Ficol. 27Paykunatam Isaac nirqa: Imamantaq hamuwankichik cheqnispa qarqosqaykichik runamanqa? nispa. 28Chay mi payku na ataq nirqa ku: Yachanikum Tayta Dios qanwan kasqanta chaymi piensarqaniku juramentaspa qanwan contrato rurayta, chay contratoqa kaynam kanqa: 29oqaykum mana imanaspayku allinllata qanwan rurarqaniku, hawkallatataqmi kacharimurqaykikupas, chaynay qampas mana allintaqa ama rurawaykuchu. Kunanqa qamqa kanki Tayta Diospa bendecisqanmi nispa. 30Chay mi Isaac convidarqa payku na man hinaspam mikurqa ku tomarqa ku. 31Tutapay ta hata rispan kum ju ra mentota ru ra na kurqa ku chay mi Isaac aviarqa paykunata, paykunapas hawkallam ripukurqaku. 32Hina chay punchawllataqmi Isaacpa sirvientenkuna hamuspanku willakurqaku: Pozota toqospam yakuta tariruniku nispa. 33Chaymi Isaac suticharqa Juramentowan chayraykum chay llaqtapa sutinqa Beerseba kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 34Esau mi tawa chun ka watayoq kach kaspan ca sa ra kurqa Het casta Beeripa churin Judit wan, casarakurqataqmi Her casta Elonpa churin Basemat wanpas. 35Chay iskay war miku nam Isaacpawan Rebecapa sonqonta na nachirqa.
26Abimelecmi
Isaacwan Abimelec contrato rurasqanmanta
27
yuyaqyaruspan qawakurqa qaspa-qaspallataa chaymi huk punchaw piwi churinta qayaspan nirqa: Churilly Esau nispa. Chaymi Esauataq nirqa: Imata tayty? nispa.
1Isaacmi
Churinkunapaq Diospa bendicionninta Isaac maakusqanmanta
GENESIS27
2Hinaptin mi
38
Isaac nirqa: Yuyaqyaruniam, manam yachakunichu ima punchaw waukunaytapas. 3Chay naqa flechaykitawan arcoykita apa rikuspay purun animalta hapirapa muway. 4Hinaspaykiy gustasqayta hina yanuykuspa apamuway mikuykunay paq chaynapi manaraq waukuchkaspay qampaq bendicionta maakunay paq nispa. 5Rebeca ataqmi uya rich karqa Esau man tay tan Isaacpa nisqanta. Esau m pasarqa purunta animal hapimuq. 6Hinaptinmi Rebeca wawan Jacobta nirqa: oqam uyariramuni wawqeki Esauman taytaykipa kayna nisqanta: 7Purun animalta hapiramuspa yanuykapamuway mikuykunaypaq hinaptiny manaraq waukuchkaspay Tayta Diospa bendicioninta maapusqayki niqta. 8Chaynaqa wawally, kay kamachisqaytay kasuway, 9kanchaman pasaspay iskay allinnin chivatochakunata aparamuy chaynapi chay aychamanta mikuyta taytaykipa gustasqanman hina yanurapunaypaq. 10Chaymi qamataq apaykunki taytayki mikuykunanpaq chaynapi manaraq waukuchkaspan bendicionta maapusunaykipaq nispa. 11Chay mi maman Rebecata Jacob nirqa: Esau wawqeyqa pelosapa cuerpoyoqmi oqam ichaqa kani mana pelosapachu, 12taytayqa qonqaytach llachpaykuwanqa asuykuptiy, chaynaqa yanqaataq burlakuqpaq hapiwanman hinaptin bendecisqa kanaymanta akasqa karuyman nispa. 13Chay mi ma man ataq nirqa: akasusqaykiqa oqamany chayawachun, ichaqa kasuwaspaykiy apamuway nisqayta nispa. 14Chay mi Jacob rispan chivatocha ku nata apa ra murqa ma man man hinaptinmi maman yanurapurqa qosanpa gustasqanta hina. 15Rebecam horqoramurqa piwi wawan Esaupa pachankunata. Chay allinnin pachankunam karqa Rebecapa wasinpi chaymi sullka kaq wawan Jacobta pacharachirqa. 16Chivatochakunapa qaranwanmi wankirurqa Jacobpa mana peloyoq matankantawan makinkunata. 17Hinaspam Rebecaqa mikuy ya nusqantawan tantata wawan Jacobman qoykurqa. 18Chay mi Jacobataq tay tan man rispa nirqa: Tayty nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Imata? Mayqannin churiytaq kachkanki? nispa. 19Chay mi tay tanta Jacob nirqa: oqaqa piwi churiki Esaumi kani, niwasqaykita hinam ruramurqani, tiyaykuspay hapimusqay animalmanta preparamusqayta mikuykuy hinaspay bendicionta maaykapuway nispa. 20Chay mi chu rinta Isaac nirqa: Imay nataq ratollaqa hapiramurqanki? nispa. Chaymi Jacobataq nirqa: Yupaychasqayki Tayta Diosmi aw paqniy pi rikuriykachirqa nispa. 21Chay mi Isaac nirqa: Asuykamuway, llachpaykusqayki cheqapchus kanki churiy Esau icha manachu? nispa. 22Jacobmi asuykurqa tay tan Isaacman chay mi pay llachpaykuspa nirqa: Voznikiqa Jacobpa vozninmi, makikikunam ichaqa Esaupa makinkunaman rikchakun nispa.
39
23Manam
GENESIS27
reqsirqachu Jacobpa makinkunaqa Esaupa makin hina pelosapallaa kasqanrayku, bendicionta rimariykapuchkaspaam. 24huktawan tapurqa: Qamchu kanki churiy Esau? nispa. Hinaptinmi Jacobataq nirqa: oqam kani nispa. 25Chay mi tay tan Isaac nirqa: Churilly, asuykachimuway, hapimusqaykita mikuykuspay bendicionta maapunaypaq nispa. Chaymi pay asuykachiptin mikurqa, vinotawan apamuptinmi tomaykurqa. 26Chay mantam tay tan Isaac nirqa: Churilly, asuykamuwaspay muchaykuway nispa. 27Jacob asuykuspan muchaykuptin mi Isaac muskiykurqa chu rinpa pachanta hinaspam bendicionta maapurqa kaynata nispan: Kayqa churiypa asnayninmi, rikchakunqa Tayta Diospa bendecisqan campopa asnayninmanmi. 28 Diosy qosunki cielomanta parata chaynataq allin cosecha qoq allpata, trigotapas vinotapas mana pisiyta. 29 Nacionkunam servisunki qamtaqa. Achka runakunam kumuykusunki qanmanqa. Aylluykikunapim munaychakunki. Aylluykikunam awpaqnikipi kumuykusunki. akasqay kachunku akasuqnikikunaqa. Bendecisqay kachunku bendecisuqnikikunaqa. bendicion maakuyta Isaac tukuykuptillanmi otaq taytanpa awpaqninmanta Jacob lloqsiruptillanmi animal hapimusqanmanta wawqen Esau chayaykamurqa. 31Paypas mikuyta yanuruspanmi taytanman apamurqa kaynata nispan: Tiyaykuy, tayty, hapimusqaytay mikuykuy bendicionta maaykapuwanaykipaq nispa. 32Chay mi tay tan Isaac nirqa: Pitaq qamqa kanki? nispa. Hinaptinmi Esauataq nirqa: oqaqa kani piwi churiki Esaumi nispa. 33Chay mi Isaacqa sinchita kat katata ruspan nirqa: Pitaq kay man hamuruspan hapimusqan animalta aparamuwarqa? oqaqa lliwtam mikururqani manaraq chayamuchkaptiki. Paypaqmi oqaqa bendicionta maaykapunia, chaynaqa pay am Diospa bendecisqan kanqa. 34Esau mi tay tanpa nisqanta uya riykuspan llumpayllata a waqaspan qapa rirqa: Tayty, oqapaqpas bendiciontay maaykapuway nispa. 35Chay mi Isaac nirqa: Wawqekim hamururqa engaowan hinaspam qampa kaq bendicionta chaskikurun nispa. 36Chay mi Esau ataq nirqa:
30Jacobpaq
GENESIS27,28
40
Iskay kutitaam engaaruwan, puntatam qechuruwarqa piwi kayniypa derechonta, kunanataqmi qechuruwan bendecisqa kanayta: Manachum chayrayku sutinpasqJacob? oqa bendecisqa kanaypaqa manachum maaykapuwankiman? nispa. 37Chay mi Isaacataq nirqa: Jacobtam churaruni qampa hawaykipi munaychakunanpaq, llapan ayllunkunatapas churaruni payta ser vinanpaqmi, trigotapas vinotapas paymanmi qoykuni. Chaynaqa churilly imataataq qanmanqa qoykiman? nispa. 38Chay mi Esau ataq nirqa: Tayty, chulla kutillatachu pipaqpas bendicionta maakuwaq? nispa. Chaymi Esauqa qaparispa waqarqa: Tayty, oqapaqpas bendiciontay maapuway! ispa. 39Chay mi tay tan Isaac nirqa: Kay *yachanayki allpaqa manam qonqachu allin cosechatapas manataqmi kanqachu cielomanta allin parapas. 40 Peleaspaykim kawsanki. Wawqekitataqmi servinki. Yugota pakiruq toro hinam lluptikunki. Wawqekipa munaychakuyninmantam librakunki. Esau cheqnirurqa paypaq bendicionta taytan maakusqanrayku hinaspam rimapakurqa: Taytay wauruptinmi wawqey Jacobta waurachisaq nispa. 42Rebeca man mi willaykurqa ku piwi wawan Esaupa imam rimasqan ku nata chaymi sullka wawan Jacobta qayachispan nirqa: Wawqeki Esaumi piensachkan waurachisunaykipaq. 43Chay naqa wawally, kay nisqayta kasuway: Ayqekuy Haran llaqtapi turiy Labanpa wasinman. 44Chay piy *yacha rimuy wawqe kipa pia kuy nin pa sa nan ka ma. 45Tukuy ru rasqaykikunamanta wawqeki qonqaruptinam chay llaqtamanta qayachimusqayki. Manam munanichu iskaynikichik huk punchawllapi chinkarunaykichikta nispa. 46Chay mantam Isaacta Rebeca nirqa: Amiruniam Hetpa castan war mikunata. Sichu Jacobpas casarakurunqa paykunawan hinaptinqa imay naraq kanqa viday? nispa. 1Jacobta Isaac qayaspan mi, bendicionta ma apuspan ka machirqa: Amam Canaan war miwanqa casarakunkichu, 2Padan-aram lawtay riy mamaykipa taytan Betuelpa wasinman hinaspay mamaykipa turin Labanpa huk nin warmi churinwan casarakamuy. 3Tukuy Atiy niyoq Dios bendecisuptikim churisapallaa kanki. Mirachisunkim achka miray niyoq kanaykipaq. 4Abrahanman prometisqan bendicionnintam qosunki miraynikikunamanwan. Diosmi payman prometirqa forastero hina *yachasqanchik kay allpata nispa. 5Chay nata nispan mi Isaac kacharqa chu rin Jacobta chay mi pay rirqa Padanaram lawpi Labanpa wasinman. Labanqa karqa Aram casta Betuelpa churinmi. Rebecapas karqa Labanpa paninmi hinaspa Jacobpapiwan Esaupa mamanmi.
41Jacobtam
Jacobpa lluptikusqanmanta
28
q 27:36
Hebreo simipi Jacob ninanqa qechukuq ninanmi.
41 Esaupa casarakusqanmanta
GENESIS28,29
kachasqanta. Yacharurqataqmi Canaan warmikunawanqa Jacob ama casarakunanpaq taytanpa kamachisqantapas. 7Yacharurqataqmi tayta-mamanta kasuspan Jacobqa Padanaram lawman risqantapas. 8Chaynapim Esauqa musyarurqa taytan Isaactaqa Canaan warmikunaqa mana gustasqanta 9chaymi payqa Ismael casta warmiwan casarakurqa. Warminkuna kachkaptinpas casarakurqam Mahalat sutiyoq warmiwanpas. Chay warmiqa karqa Ismaelpa churinmi otaq Nebaiotpa paninmi otaq Abrahampa willkanmi. lloqsirqa Beerseba llaqtamanta hinaspam rirqa Haran llaqtaman. 11Samanan sitioman chayaruptinmi inti seqaykurqa, chaypim rumiwan sawnakuykuspa puururqa. 12Chaymi mosqoyninpi rikururqa huk escalerata pampamanta hanaq pachaman haypaqta hinaspa chaynintakama Diospa angelninkuna seqaspa uraykamuchkaqta. 13Rikururqataqmi ladonpi sayachkaq Tayta Diostapas, paymi nirqa: oqaqa kani abueloyki Abrahampa hinaspa taytayki Isaacpa yupaychasqan Tayta Diosmi. Kay puusqayki allpatam qosqayki miray nikikunamanwan. 14Chay mi miray ni kiku na kanqa utu allpa hina mana yupay atina. Payku nam cheqenqa tukuy hinastinman chay mi kay pachapi llapallan ayllukuna bendecisqa kanqa qamrayku hinaspa miraynikirayku. 15oqam qanwan kachkani chaymi may man risqaykipipas waqaychasqayki hinaspam kay allpaman kutichimusqayki. Manam saqesqaykichu, oqaqa qanman nisqaykunatam rurasaq nispa. 16Chay mi Jacob pu usqan manta rikcha riruspan nirqa: Cheqappu nim Tayta Diosqa kaypi kasqa, manam oqaqa yacharqanichu nispa. 17Mancharikuspam nirqa: Manchakuy paqmi kay lugarqa kasqa. Kayqariki Diospa wasin hanaq pachapa punkunpunim kasqa nispa. 18Tutapayta Jacob hatarispanmi sawnanpaq churasqan rumita hapispan sayachirqa suytu rumita hinaspanmi chaypa hawanman hichaykurqa aceiteta Diosman sapaqchaspan. 19Chay lugartam suticharqarBetelwan, puntataqa chay llaqtapa sutinmi karqasLuz. 20Chay pim Jacob prometikurqa kay nata nispan: Dios Taytally, kay risqaypi waqaychawaspayki mikuytapas pachatapas qowaptikiqa 21chaynataq taytay pa wasinman hawkallata kutichiwaptikiqa qanmi kanki Diosniy. 22Chay mi kay sayachisqay suytu rumi kanqa Diospa Wasin. Lliw qowasqaykimantapas qosqaykim diezmota nispa.
10Jacobm
6Esauataqmi rikururqa Jacobpaq bendicionta Isaac maakuspan Padan-aram lawman
Betel lawpi Jacobman Dios rikurisqanmanta
29
r 28:19 s 28:19
2Campopi pozota qawa riptin mi chay pa hichpanpi kimsa hatajo ovejakuna kachkasqa. Chay pozomantam animalkuna tomaqku. Chay pozopa hawanpim kachkasqa hatun rumi. 3Chay pim llapa hatajontin ovejakuna huunakuq hinaptinmi michiqkuna chay pozopa hawanmanta rumita tikraspa ovejakunaman
1Jacob kasqallan rispanmi intipa qespimunan lawpi runakunapaman chayarqa.
Haran llaqtapi Jacob *yachasqanmanta
Hebreo simipi Betel ninanqa Diospa wasin ninanmi. Hebreo simipi Luz ninanqa almendro ninanmi.
GENESIS29
42
chayraq tomachiqku, tomayta tukuruptinataqmi rumita pozopa hawanman kasqallan kutiykachiqku. 4Jacobmi michiqkunata tapurqa: Taytakuna maylawtaq kankichik? nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqa: Haran llaqtapi kaqmi kaniku nispa. 5Chay mi Jacob payku nata tapurqa: Reqsinkichikchu Nacorpa willkan Labanta? nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Ar, reqsinikum nispanku. 6Chay mi Jacob nirqa: Allinllachu kachkan? nispa. Chaymi paykuna nirqaku: Allinllam kachkan, waqaya churin Raquelpas hamuchkan ovejankunawan nispa. 7Chay mantam Jacob nirqa: Punchawsuraqmi kachkan, manaraqmi animalkuna huuna horaraqchu. Ovejakunaman yakuta tomarachispay riychik michiq nispa. 8Chay mi payku na ataq nirqa: Kay pozopa hawanmanta rumi tikraytam mana atinikuchu llapallan hatajo ovejakuna huunakamunankama, chay am rumita tikraptinku animalkunaman tomachisaqku nispa. 9Payku nawan Jacob ri mach kaptin mi tay tanpa ovejan ku nawan Raquel chayaramurqa. Payqa karqa taytanpa ovejankuna michiqmi. 10Chaymi Jacob rikururqa Raquelta hinaspam pozoman asuykuspa rumita tikrarurqa pozopa hawanmanta hinaspam tomachirqa yakuta Labanpa ovejankunaman. Raquelqa karqa Labanpa churinmi, Labanataqmi karqa maman Rebecapa turin. 11Jacobmi Raquelta muchaykuspan waqarqa. 12Jacobmi willarqa taytan Labanpa sobrinon kasqanta otaq Rebecapa wawan kasqanta chaymi Raquel kallpaspan taytanman willamurqa. 13Laban ataqmi pa ninpa wawan Jacobmanta noticiata uya riruspan kallparqa chaskiqnin. Abrasaykuspa muchaykuspanmi pusarqa wasinman chaymi Jacobataq Labanman willakurqa tukuy ima pasasqanta. 14Chay mi Labanataq nirqa: Cheqaptapunipas qamqa aylluy mi kanki nispa. Huk killaa Labanwan Jacob *yacharuptinmi. 15Jacobta Laban nirqa: Sobrinoy kaspaykichu debaldella ser viwankiman? Niykuway haykatataq ganawaq? nispa. 16Labanpam iskay warmi chu rin ku na karqa. Piwi kaqmi karqa Lea, sull ka kaqataqmi karqa Raquel. 17Leaqa karqa sumaq awichayoqmi, Raquelataqmi karqa buenamozallaa. 18Jacobmi Raquelta kuyaruspan nirqa: Sullka kaq churiki Raquelpaqmi ser visqayki qanchis wata nispa. 19Chay mi Laban nirqa: Allinmi qanmany qosqayki huk runaman qonaymantaqa, chay naqa kay piy kasunchik nispa. 20Jacobmi Raquelrayku ser virqa qanchis watatapu ni. Ichaqa payta kuyasqanraykum rikchakarapurqa as punchawkunallapaq. 21Chay mi Jacob nirqa Labanta:
Leawan hinaspa Raquelwan Jacob casarakusqanmanta
43
GENESIS29,30
Qowaya Raquelta pay wan casarakunaypaq, rimanakusqanchik tiempoqa cumplikurunam nispa. 22Laban mi chay lugar pi llapa llan ru na ku nata hu u ruspan casa ra kuy convidota rurarqa. 23Ichaqa Labanmi churin Leata tutallan pusarurqa Jacobman chaymi Jacobqa puururqa Leawan. 24Churin Leamanmi qoykurqa sir vientan Zilpata paypa sir vientana kananpaq. 25Achikyaqtaa Jacob qawaykuspanmi yacharurqa Leawan puurusqanta. Chay mi Labanta Jacob nirqa: Imatataq kayta ruraruwanki? Imanasqataq engaaruwanki? Manachum Raquelrayku ser virqaykiqa? nispa. 26Chay mi Laban ataq nirqa: -Manam costumbrechu kay llaqtapiqa sullkanta puntata casarachiyqa. 27Cumpliykuyraq Leawan casarakusqayki semanata, chaymantaam Raquelwanqa casarachisqayki. Paymantachiki huk qanchis watatawanraq ser viwanki nispa. 28Jacobmi chaynata rurarqa. Casamienton semana cumplikuruptinam Raquelwan Laban casarachirqa. 29Labanqa churin Raquelmanmi qoykurqa sirvientan Bilhata paypa sirvientana kananpaq. 30Jacobqa Raquelwanpas puururqam hinaspam Leamantapas astawanraq kuyarurqa. Labantam servirqa qanchis watatawanraq. Jacobpa despreciasqan kasqanta Tayta Dios qawaspanmi yanaparqa wachakuq kananpaq. Raquelataqmi karqa mana wachakuq. 32Wiksayakuspam Lea wachakurqa qari wawanta hinaspam suticharqatRubenwan: Humillasqa kasqaytam Tayta Dios qawariykuwan, kunanqa qosayqa kuyawanqaach nispa. 33Huktawan wik saya kuspam wacha kurqa qari wawanta hinaspam nirqa: Despreciasqa kasqayta Tayta Dios uyarispanmi kay wawaytawan qoykuwan nispa. Paytam suticharqauSimeonwan. 34Wiksayakurqataqmi huktawan hinaspam wachakurqa qari wawanta hinaspam nirqa: Kunanqa qosayqa oqallawanach kanqa kimsataa qari churinta wachakuchkaptiyqa nispa. Chayraykum suticharqavLeviy wan. 35Huktawan mi wik saya ku ruspan wacha ku rurqa qari wawanta hinaspam nirqa: Kunanqa Tayta Diostam alabasaq nispa. Chayraykum suticharqawJudawan. Chay mantam manaa wachakurqaachu. 1Raquel mi Jacobpa chu rinta mana wacha kuspan a an manta envidiakuspan Jacobta nirqa: Qoway wawakunata mana chayqa waurusaqmi nispa. 2Jacobataqmi Raquelwan pia ku ruspan nirqa: Diosmi mana wachakuqtaqa rurasurqanki, manam oqaqa Dioschu kani wawata qonaypaqqa nispa.
31Leaqa
Jacobpa churinkunamanta
30
t 29:32 u 29:33 v 29:34 w 29:35
Hebreo simipi Ruben ninanqa Qawaychik qari churita ninanmi. Hebreo simipi Simeon ninanqa uyariy ninanmi. Hebreo simipi Leviy ninanqa hukllaway ninanmi. Hebreo simipi Juda ninanqa: alabay ninanmi.
GENESIS30
3Chay mi
44
Raquel nirqa: Kayqaya sir vientay Bilha, pay wany puuy, pay wachakuptinmi paypa wawankuna wawaykuna hina kanqa nispa. 4Chay mi Raquel qoykurqa sir vientan Bil hata Jacobpa chu ri-wachan ka nanpaq hinaptinmi Bilhawan Jacob puurqa. 5Chay mi wiksayakuspan wachakurqa Jacobpa qari churinta. 6Chay mi nirqa Raquel: Diosmi allin arreglota ruraykapuwaspan qayakusqaytapas uyariykuwantaq hinaspam qoykuwan huk qari wawata nispa. Chayraykum suticharqaxDanwan. 7Huktawan mi Raquelpa sir vientan Bilha wik saya kurqa Jacobpa chu rinta hinaspam wachakururqa iskay kaq qari wawanta. 8Chay mi Raquel nirqa: Anchatam gananakurqani aay wan hinaspam venceruni nispa. Chaymi suticharqayNeftaliy wan. 9Lea ataqmi ma na a masta wacha kuspan sir vientan Zilpata qoykurqa Jacobpa churi-wachan kananpaq. 10Chay mi Leapa sir vientan Zilpa Jacobpa churinta wiksayakuspa wachakururqa qari wawata. 11Chay mi Leaqa nirqa: Allin suertem kayqa nispan. Chayraykum suticharqazGadwan. 12Huktawan mi Leapa sir vientan Zilpa wacha ku rurqa Jacobpa qari chu rinta. 13Chay mi Lea nirqa: Kusikuy niy mi kayqa, kusikuyniyoqmi niwanqakuch warmikunapas nispa. ChayraykumaAser wan suticharqa. 14Ruben mi trigo rutuy tiempopi chak rapi mandragoras sutiyoq frutata ta rirurqa hinaspam aparqa maman Leaman hinaptinmi Raquel nirqa Leata: Qoykuway wawaykipa apamusqan mandragoras frutaykita nispan. 15Chay mi Lea ataq nirqa: Qosayta hapikuruchkaspaykipas wawaypa apamusqan mandragoras frutataraqchu qechuruwayta munachkanki? nispa. Hinaptinmi Raquel nirqa: Jacobchiki kunan tuta qanwan puunqa wawaykipa apamusqan mandragoras fruta qowasqaykimanta nispa. 16Chay mi Jacob tarden chak ra manta kutimuch kaptin Lea ta ripaykuspan nirqa: oqawanmi kunan tutaqa puunki, waway pa apamusqan mandragoras frutawanmi contrataruyki nispa. Chaymi paywan chay tuta puurqa. 17Leapa maakuynintam Dios uyarirqa. Chaymi Jacobpa churinta wiksayakuspa wachakurqa pichqa kaq qari wawanta. 18Chaymi Lea nirqa: Qosayman sirvientay qoykusqayraykum Dios premiaykuwan kay wawawan nispa. Chayraykum suticharqabIsacar wan.
x 30:6 y 30:8 z fr
Hebreo simipi Dan ninanqa allin arregloman hina ruray ninanmi. Hebreo simipi Neftaliy ninanqa peleasqay ninanmi. Hebreo simipi Aser ninanqa kusisqa ninanmi. Hebreo simipi Isacar ninanqa premio otaq alquilasqa ninanmi.
30:11 Hebreo simipi Gad ninanqa suerteyoq ninanmi.
a 30:13 b 30:18
45
19Hinaspam
GENESIS30
huktawan Jacobpa churinta wiksayakuruspa wachakururqa soqta kaq qari wawanta. 20Hinaspam nirqa: Diosmi allin regalota qoykuwan. Qosayqa kunanqa alabawanqach soqta kutikamaa qari churinkunata wachakuchkaptiyqa nispa. Chaymi suticharqacZabulonwan. 21Chay mantam Lea wacha ku rurqa warmi wawanta, pay tam suticharqa Dinawan. 22Ichaqa Diosmi Raquelmanta mana qonqarurqachu chaymi maakuyninta uyarispan yanaparqa wachakuq kananpaq. 23Wiksayakuruspam wachakururqa qari wawanta hinaspam nirqa: Penqakuyniytam Dios chinkarachin nispa. 24Hinaspam suticharqadJosey wan: Tayta Dios yapawachun huk qari wawatawan nispa. Raquel wachakuruptillanmi Labanta Jacob nirqa: Aviaway a, ripusaqay maymi kasqay llaqtaman. 26Ripukunay paqy kachariy war miykunatawan churiykunata. Paykunaraykum ser virqayki, qamqariki yachankim imay nam ser visqaytaqa nispa. 27Chay mi Laban ataq nirqa: Ama hina kaspaykiy amaraq ripukuychu, adivinaspam sumaqta yachani qamrayku Tayta Dios bendeciwasqanta. 28Niykuway haykatataq ganayta munanki? oqaqa pagapusqaykim nispa. 29Chay mi Jacobataq nirqa: Yachankim imay nam qam ser visqaytaqa chay nataq imay natam animalnikikuna waqaychasqaytapas. 30Manaraq kaypi kaptiyqa asllam kapusurqanki. Chayamusqay mantam ichaqa Tayta Dios bendecisurqanki chay mi achkallataa mirarun. Haykapiam oqaqa llamkasaq familiaykunapaqqa? nispa. 31Chay mi Laban ataq nirqa: Imatataq pagasqayki? nispa. Hinaptinmi Jacob nirqa: Ama imatapas pagawaychu. Kaqllam michimusaq ovejaykikunata, kunan nisqayta munaptikiqa. 32oqam kunan kanchaykita qawamusaq hinaspam llapallan cheqchi ovejakunata, muru ovejakunata chaynataq llapallan malta yana carnerokunata sapaqchamusaq, sapaqchasaqtaqmi muru cabrakunatawan cheqchi cabrakunatapas, chaykunam oqapa pagoy kanqa. 33Qepa punchawkunata qanmanta pagoy chaskinay chayamuptinmi qawanki kanchaypi cabrakunaqa chiqchikunalla hinaspa murukunalla kasqanta chaynataq carnerokunapas yanakunalla kasqanta, mana chayna kaptinqa suwapaqmi hapiwanki. Chaynapim honrado kasqayta yachanki nispa. 34Chay mi Laban nirqa: Ar, chayna nisqaykiman hinay kachun nispa. 35Hinaptinmi chay punchawpuni Laban rakirqa allqa chivatokunata, cheqchi cabrakunata, muru cabrakunata otaq yuraqniyoq cabrakunata. Rakirqataqmi yana
c 30:20 d 30:24
25Josey ta
Jacobwan Laban engaanakusqankumanta
Hebreo simipi Zabulon ninanqa regalay otaq llumpay valeq ninanmi. Hebreo simipi Josey ninanqa qechuy otaq achkata qoy ninanmi.
GENESIS30,31
46
malta carnerokunatapas, chaykunatam qoykurqa churinkuna michinanpaq. 36Chaymi chay animalkunata qatirqaku Jacobpa kasqanmanta kimsa punchaw puriykama. Hinaptinmi Jacob michirqa Labanpa animalninkunata. 37Chaymi Jacob kaspikunata kuchururqa kiswar sachamanta, almendra sachamanta hinaspa castao sachamanta hinaspam chay kaspikunapa qaranta chustururqa raya-rayata. 38Chay mi animal ku napa yaku toma nan arte sa ku napa hichpanpi chu ra rurqa hinaptinmi yaku tomaq animalkuna chaypi muyanakuqku. 39Animalkunam muyanakuqku chay kaspikunapa awpaqninpi hinaspam wachaq allqakunata, cheqchikunata hinaspa murukunata. 40Chay uakunata rakispanmi Labanpa allqa animalninkunapa hinaspa yana animalninkunapa chimpanman churarqa. Animalninkunataqa manam taqruchirqachu Labanpa animalninkunawanqa. 41Chay mi poqosqa wiran animal ku na chichu kuptin Jacob chu raq chay kaspikunata animalkunapa yaku tomanan ladonpi chaynapi chay kaspikunapa awpaqninpi chichukunanpaq. 42Umpu animalkuna hamuptinataqmi mana churaqchu, chay umpukunam karqa Labanpaq, poqosqankunaataqmi karqa Jacobpaq. 43Chayraykum Jacob apuyarurqa anchallataa, pay pam kapurqa achkallaa animalninkuna, sir vientenkuna, camellonkuna hinaspa asnonkuna.
31
1Jacobmi
nispa. 2Jacobqa qawarqataqmi Labanpa huk manya rusqantapas chay nataq ma na a awpaq hina kasqantapas. 3Chay mi Tayta Dios nirqa Jacobta: oqam yanapasqayki, kutikuy taytaykipa kasqan aylluykikunaman nispa. 4Chay mi Jacob qayachirqa Raqueltawan Leata animal ku nawan kasqan hatusman. 5Chay pim paykunata nirqa: Qawanim taytaykichikpa hukmanyarusqanta, manaam awpaq hinaachu. Taytaypa Diosninmi ichaqa oqawan kachkan. 6Qamkunapas yachankichikmi taytaykichiktaqa llapan kallpay wan ser visqayta 7ichaqa taytaykichik mi engaawarqa sapa kuti ganancioytapas cambiaspan, aswanqa Diosmi mana munarqachu mana allin rurawananta. 8Taytaykichik Labanmi niwarqa: Cheqchikunam qampa ganancioyki kanqa nispa. Chaymi llapallan animalkuna wachaq cheqchikunallata. Allqakunam kanqa ganancioyki nispa niwaptinataqmi allqakunallata wachaq animalkuna. 9Chay napim taytaykichikpa animalninta Dios qechuruspan qoykuwarqa oqaman. 10Oveja ku napa chichu kusqan tiempopim mosqoy niy pi rikurqa ni muyaq orqokunaqa allqakuna, cheqchikuna hinaspa murukuna kasqanta. 11Chay mi Diospa angelnin mosqoy niy pi sutiymanta qayawarqa. Hinaptinmi nirqani: Imata, tayty? nispa. 12Chaymi pay ataq niwarqa: Qawariy muyaq llapallan orqokunata. Llapallanmi allqakuna, cheqchikuna hinaspa murukuna. Labanpa tukuy mana allin rurasusqaykitapas rikurqanim. 13oqam kani Betel lawpi rikuriqniki Dios. Chaypim rumiman aceiteta tallirqanki sapaqchanaykipaq hinaspam prometikuwarqanki. Kay llaqtamanta lloqsispay kutiy aylluykikunapa kasqanman nispa. 14Chay mi Jacobta Raquelwan Lea nirqa ku:
uyarirurqa Labanpa churinkuna rimasqanta, paykunam nirqaku: Jacobqa taytanchikpa llapa kaqninta hapikuykuspam apuyarun
Jacobpa ayqekuy munasqanmanta
47
GENESIS31
Manaam taytaykupa wasinpiqa kanachu herenciaykuqa. 15Qanman rantikuruwasqanku qollqetapas gastakurunam hinaspam oqaykutaqa forastera warmikunata hinaa qawawachkanku. 16Taytaykumanta Diospa qechusqan tukuy imaqa oqaykupaqwan wawaykupaqmi. Chaynaqa Diospa tukuy nisusqaykitay ruray nispa. sillachirqa camellokunaman churinkunata warminkunatawan. 18Hinaspam llapa llan ani mal nin ku nata otaq Padan-a ram lawpi armasqan ku nata aparikuspan pasakurqa Canaan lawpi taytan Isaacpa kasqanman. 19Labanataqmi mana chay pichu karqa ovejankuna rutuq pasakusqanrayku. Chaykamam taytanpa taytachankunata Raquel suwarurqa. 20Aram casta Labantam Jacob engaarurqa upallalla ripukuspan. 21Jacobmi ripukurqa lliw kapuqninkunata aparikuspan hinaspam chimparurqa Eufrates mayuta Galaad orqokunaman rinanpaq. punchawmantaam Labanman willarqaku Jacob ripukusqanta. Laban ayllunkunapiwan qatirqaku qanchis punchaw puriyta hinaspam hay parurqaku Galaad orqokunapi. 24Hinaptinmi Aram casta Labanman chay tuta Dios rikuriykurqa mosqoy ninpi hinaspam nirqa: Yanqataq mana allinkunata niwaq Jacobta nispa. 25Labanmi Jacobta hayparurqa karpankuna sayachisqan Galaad orqokunapi, Labanpas chaypim sayachirqa karpankunata ayllunkunapiwan. 26Chaymi Jacobta Laban nirqa: Imatataq rurarunki kaynata engaawaspayki? Churiykunatam guerramanta hina presota aparamurqanki. 27Imanasqataq upallalla ayqeramurqanki hinaspa engaawaspayki mana willawarqankichu? Manachu aviamuykiman karqa takiwan, tinyawan, arpawan fiestata ruraspa? 28Manamya churiykunatapas nitaq willkachaykunatapas muchaykachimuwarqankichu, loco hinam kaytaqa rurarunki. 29Makillaypim kachkankichik imapas rurarunaypaq. Ichaqa taytaykipa Diosninmi chisi tuta niwarqa: Yanqataq imatapas niwaq Jacobta nispa. 30Taytaykipa wasinmanta llakikuspa ripumuspaykiqa imanasqataq taytachaykunataqa suwamuwarqanki? nispa. 31Chay mi Jacobataq nirqa: Manchakurqaykim churikikuna qechuruwanaykimanta. 32Ichaqa taytachaykikunata pipas suwakamuqqa wauchuny, ayllunchikkunapa qayllanpiy maskakuruy, imaykikunatapas reqsikuspaqa apakuy nispa. Jacobqa manam yacharqachu taytachakunataqa Raquel suwakaramusqanta. 33Labanmi Jacobpa karpanman yaykururqa, yaykururqataqmi Leapa karpanmanpas chaynataq iskaynin sirvientankunapa karpanmanpas ichaqa manam tarirqachu. Leapa karpanmanta lloqsimuspam Raquelpa karpanman yaykururqa. 34Raquelataqmi taytachakunata hapispa camellokunapa caronan ukuman pakarurqa hinaspam tiyarurqa hawanpi. Labanmi maskarqa Raquelpa karpanta aswanqa manam tarirqachu chay taytachakunataqa. 35Hinaptinmi Raquelataq taytanta nirqa: Tayty, amay piakuychu, killaywan onqospaymi mana hatariyta atinichu nispa. Chaynapim Labanqa maskaspanpas mana tarirqachu taytachakunataqa 36chay mi Jacobataq pia ku ruspan qaqcharqa Labanta: Ima mana allintataq ruraruni? Imataq huchay sinchita piakuspa qatipamuwanaykipaqqa? 37Tukuy imaykunata maskaparuspaykiqa wasikipi kaqkunamantaqa
23Chay mi 22Kimsa 17Jacobmi
Padan-aram lawmanta Jacobpa ripukusqanmanta
Jacobta Laban qatipasqanmanta
GENESIS31,32
48
imaykikunatataq tarirunki? Churamuy ayllunchikkunapa qayllanman paykuna juzgawananchikpaq. 38Iskay chunka wataam qanwan kuska karqani. Ovejaykikuna, cabraykikunapas manam haykapipas sullurqachu nitaqmi kanchaykimantaqa carneroykitapas mikurqanichu. 39Manam haykapipas purun animalkunapa puchuntaqa apamurqaykichu, chinkaqkunamantapas pagarqaykim, tutapas otaq punchawpas suwasqakunamantaqa maawaqmi kanki. 40Punchawmi rupaypi akarirqani, tutanataqmi qasa chiripi akarirqani, puuypas manam chayawaqchu. 41Chaynam wasikipi karqani iskay chunka wata. Chunka tawayoq watam servirqayki iskaynin churikikunamanta, soqta wataataqmi animalnikikunamanta. Sapa kutillam ganancioytapas cambiawarqanki. 42Abrahampa Diosnin otaq taytay Isaacpa respetasqan Dios oqawan mana kaptinqa kunanmi mana imayoqta kachaykuwankiman karqa. Ichaqa Diosmi akariywan llamkasqayta qawarqa hinaspam chisi tuta qaqchasurqanki nispa. Laban nirqa: Kay warmikunaqariki oqapa churiykunam, kay qari wawakunapas oqapa willkaykunam, kay ovejakunapas oqapa ovejaykunataqmi, tukuy kay qawasqaykipas oqallapataqmi. Kunanqa manam imanaymanachu churiykunatawan willkaykunataqa. 44Kunany qanwan contratota rurasun testigo hina oqanchikpi kananpaq nispa. 45Chay mi Jacob suytu ru mita sayachirqa seal ka nanpaq 46hinaspam ayllun kunata nirqa: Rumikunata huumuychik nispa. Llapallanku rumita montoruspam chaypa ladonpi mikurqaku. 47Chaymi Laban suticharqa Aram castakunapa rimayninpi Jegar Sahaduta nispa. Jacobataqmi suticharqa Galaad nispa, Heber casta runakunapa rimayninpi. 48Hinaptin mi Laban nirqa: Kay monton rumim kunan kachkan testigo hina oqanchikpaq nispan. Chayraykum suticharqaku Galaadwan. 49Chay pa huknin sutinataqmi karqa Mizpa. Chay nataqa suticharqaku Laban kay nata nisqanraykum: Tayta Diosy qawawasunchik qamtawan oqata manaa rikunakuptinchikpas. 50Churiykunata akarichispa huk warmikunatawan casaraptikiqa manaa pi qawawaptinchikpas Diosmi testigo kanqa oqanchik manta nispa. 51Labanqa nirqataqmi: Kay montonasqa rumikunapiwan kay churasqay suytu rumim oqanchik ukupi 52kanqa testigokuna hina. Manam pasamusaqchu qanman, qampas manataqmi pasamunkichu oqaman mana imananakunanchikpaq. 53Mana chayna kaptinqa Abrahampa, Nacorpa Diosniny otaq abuelonkunapa Diosniny arreglawasunchik nispa. Hinaspam Jacob juramentarqa taytan Isaacpa respetasqan Diosrayku. 54Chaymi Diospaq animalkunata wauchispan Jacob kaarqa hinaspam ayllunkunata qayaspa mikurqaku. Mikuruspankum chay tuta puurqaku chay orqopi. 55Laban mi tutapay ta hata rispan muchaykurqa chu rin ku natawan will kan ku nata. Paykunapaq bendicionta maakuspanmi kutikurqa maymi kasqanman.
43Jacobtam
Labanwan Jacob contrato rurasqankumanta
32
1Jacob
riptinmi Diospa angelninkuna lloqsimurqa chaskiqnin. 2Chay mi Jacob paykunata rikuruspan nirqa:
Jacob wawqen Esauwan tupanakusqanmanta
49
GENESIS32
Diospa tropanpa campamentonmi kayqa nispa. Hinaspam chay lugarta suticharqa Mahanainwan. 3Chay mi Jacob kacharqa willa kuqku nata Esau wawqen man. Paymi kach karqa Seir law Edom nacionpi. 4Kachaspam nichimurqa: Kay natam nin ser viqniki Jacob: Kunankamam *yachamurqani tionchik Labanwan. 5Kapuwanam vacaykuna, asnoykuna, ovejaykuna, cabraykuna chaynataq sir vienteykunawan sir vientaykunapas chay mi qam seorllay man willachimuyki ama hina kaspa favoreceykuwanaykipaq nispa. 6Chay mantam willa kuqku na kutimurqa Jacobman kay nata nispa: Rirqanikum wawqeki Esauman chay mi paypas hamuchkan chaskisuqniki tawa pachak runakunawan. 7Chaymi Jacob anchata mancharikuspan hukmanyarurqa, chayraykum paywan kaq runakunata iskayman rakirqa, iskaymantaqmi rakirqa ovejakunatapas, vacakunatapas chaynataq camellokunatapas 8kaynata piensaspan: Esau hamuspa huknin hatajota wauchiptinpas huknin hatajoqa lluptinqaraqmi nispa. 9Jacobmi maakurqa: Abueloy Abrahampa chaynataq taytay Isaacpa yupaychasqan Tayta Dios, qanmi niwarqanki: Kutikuy taytaykipa kasqan aylluykikunaman hinaptinmi allinta rurasqayki nispa. 10Cheqap kuyapayakuynikitaqa manam chaskinaypaq hinachu kani. Tawnallaywanmi kay Jordan Mayutaqa chimpamurqani kunanqa iskay hatajoman rakinasqa kapuqniyoqam kachkani. 11Wawqey Esaumantay libraykullaway Tayty, paytaqa manchakunim. Hamuspach waurachinqa warmiykunata wawantinta. 12Qamtaqmi niwarqanki Tayty: oqam yanapasqayki allin kanaykipaq chaynataq lamar qochapi aqo hinaa mana yupay atina castayoq kanaykipaq nispa. 13Chay tutam chay pi Jacob pu u rurqa hinaspam kapuqnin manta wawqen Esauman regalananpaq akllarqa: 14iskay pachak cabrakunata, iskay chunka chivatokunata, iskay pachak ovejakunata, chunka car nerokunata. 15kimsa chunka china camellokunata uuq uantintakama, tawa chunka vacakunata, chunka novillokunata, iskay chunka china asnokunata, chunka orqo asnokunata. 16Hinaspam sir vientenkunaman sapa hatajota entregaykurqa kay nata kamachispan: awpachiychik hatajo animalkunata huknin hatajomanta karunchasqata nispan. 17Punta riqtam ka machirqa: Wawqey Esauwan tuparuptiki: Pitaq kachkanki? Maytataq richkanki? Pipataq kay qatisqayki animalkunaqa? nispa tapusuptikiqa kay natam ninki: 18Seorlly Esau, kay rega loku naqa ser viqniki Jacobpa qan man apachimuwasqanmi, paypas qepaykutam hamuchkan nispa. 19Ka machirqataqmi qepata atajontin riqku natapas: Esauwan tupaspaykichikqa chay nisqay man hinam ninkichik: 20Ser viqniki Jacobqa qepaykutam hamuchkan nispa. Chaynataqa nirqa kay nata piensasqanraykum: Regalokunata puntarachispay mi piakuyninmanta sonqonta llampuyaykachisaq hinaspaam tupaykusaq icharaqpas chay napi chaskiykuwanman nispa. 21Chay mi puntata pa sachirqa rega loku nata hinaspan mi chay tuta pu urqa campamentopi.
GENESIS32,33
50 Angelwan Jacob peleasqanmanta
chay tutallam hatariruspan iskaynin warminkunata, iskaynin sirvientankunata hinaspa chunka hukniyoq churinkunata Jaboc mayupa vadonta chimparachirqa. 23Pasachirqam paykunata llapa imankunatawan. 24Chaymi Jacob sapallan qeparurqa hinaspam pelearqa huk qariwan achikyanankama. 25Hinaptinmi Jacobta mana venceyta atispan waqtarurqa weqaw moqonpi hinaptinmi chay qariwan peleachkaptin Jacobpa huknin piernan moqakururqa. 26Chay qarim nirqa Jacobta: Achikyamuchkanam kachaykuway pasakunaypaq nispa. Chaymi Jacobataq nirqa: Manam kacharikimanchu mana bendeciwaptikiqa nispa. 27Hinaptin mi chay qari tapurqa: Imataq sutiki? nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Jacobmi nispa. 28Chay mi pay nirqa: Manaam Jacobachu sutikiqa kanqa, aswanqa Israelam Dioswan chaynataq runakunawanpas peleaspa vencerusqaykirayku nispa. 29Jacobataqmi chay qa rita tapurqa: Kunany willaykuway sutikita nispa. Chaymi payataq nirqa: Imapaqtaq tapuwanki sutiytaqa? nispa. Hinaspanmi chaypi bendeciykurqa. 30Chaymi Jacob chay lugarta suticharqa Penielwan: Diosta rikuruchkaspaypas kawsachkaniraqmi nispa. 31Penielta pasaruptinmi inti qespiramurqa, Jacobataqmi rirqa wistutyastin. 32Jacobta weqaw moqonpi waqtarusqanraykum Israelpa castankunaqa mana mikunkuchu animalpa weqawninpi kaq ankutaqa kay libro qellqasqa kasqan tiempokama.
22Hina
33
rikururqa Esauta tawa pachak runantin hamuchkaqta chaymi rakirqa wawakunata Leaman, Raquelman hinaspa iskaynin sirvientankunaman. 2Puntatam churarqa sirvientankunata wawantintakama, qepanmanataqmi churarqa Leata wawankunatawan, lliwpa qepanmanataqmi churarqa Raquelta wawan Joseytawan. 3Jacobataqmi pasarqa paykunapa awpaqninman hinaspam qanchis kutikama qonqorakuspa pampaman kumuykurqa chaynapi wawqenman asuykunanpaq. 4Chaymi wawqen Esau kallpaykurqa tupaykuq hinaspam Jacobta abrazaykuspan muchaykurqa hinaspam kuskanku waqarqaku. 5Chaymantam Esau rikururqa Jacobpa warminkunatawan churinkunata chaymi tapurqa: Pikunataq kay qanwan hamuqkunaqa? nispa. Chaymi Jacob nirqa: Paykunaqa favorecewaspa Diospa qowasqan churiykunam nispa. 6Chay mi sir vienta ku na wawan ku napiwan asuyka muspa qonqoranpa ku muykurqaku. 7Leapas wawankunapiwanmi asuykamuspa qonqoranpa kumuykurqaku, chaymantaataqmi asuykamurqa Josey maman Raquelpiwan hinaspam qonqoranpa kumuykurqaku. 8Chay mi Esau tapurqa: Imatataq munanki llapallan hatajontin animalkuna tarimusqaykunawanqa? nispa.
1Jacobmi
Jacob wawqen Esauwan allinyanakusqanmanta
51
GENESIS33,34
Hinaptinmi Jacob nirqa: Qampa favorniki tariykuyllatam nispa. 9Hinaptin mi Esau ataq nirqa: Wawqelly, oqataqa manam imapas pisiwanchu, kay kapusuqnikiqa qampaqy kachun nispa. 10Chay mi Jacob nirqa: Ama hina kaspaykiy chaskiykuway regaloyta, Diospa uyantapas rikuykuchkaq hinam qampa uyaykita rikuykuni, qampas kusisqamiki kachkanki oqawan. 11Regalo apamusqaytay chaskiykuway. Tukuy kaykunaqa Diospa qowasqanmi nispa. Chaynata hikutaptinmi Esau chaskiykurqa. 12Chaymi Esau nirqa: Hakuchik kuska, awpaqnikitam risaq nispan. 13Hinaptin mi Jacob nirqa: Wawqelly, rikuchkankim churiykunaqa llumpay wawallaraq kasqanta chaynataq cabraykunapas, ovejaykunapas, vacaykunapas llullu uayoq kasqanta, pisiparuspankuch llapallan huk punchawllapi waurunman. 14Tayty, kay serviqnikipa awpaqniytay puntachkay, oqaqa allillamantam hamusaq animalkunapa purisqanman hina. Wawakunapa risqanman hinalla allillamanta hamuspaymi Seir orqopia tupasunchik nispa. 15Chay mi Esau nirqa: Chaynaqa oqawan hamuq runaykunatay wakinta saqeykusqayki nispa. Hinaptinmi Jacobataq nirqa: Seorlly, amaay saqewaychu nispa. 16Chay napim Esau kutikurqa Seir law man chay punchawlla. 17Jacobataqmi pasarqa Sucot law man hinaspam chaypi wasita rurarqa, animalninkunapaqpas chaypim ramadakunata rurarqa. Chayraykum suticharqa chay sitiota Sucot wan. 18Padan-a ram law manta Jacob ha muspam Ca naan allpapi kaq Siquem llaqtaman chayarurqa hinaspam kar pankunata sayachirqa chay llaqtapa chimpanpi. 19Chay pim huk chak rata rantirurqa Siquempa tay tan Ha mor pa chu rin ku na manta tawa kilo parten qollqewan hinaspam chaypi karpanta sayachirqa. 20Hinaspam chaypi altarta ruraspa suticharqaeEl-Elohe-Israelwan.
34
churin Leapa wawan Dinam lloqsirqa chay llaqtapi sipaskuna qawaq. 2Dinata Hamorpa churin Siquem qawaykuspanmi engaowan abusaruspan penqay man churarurqa. Hamorqa karqa chay lawpi kamachikuq Hiv casta runam. 3Aswanqa Jacobpa churin Dinatam kuyarurqa Siquem hinaspam kuyakuyllawana rimapayarqa. 4Chay mi Siquemqa taytan Hamorta rimapayarqa: Yaykupakuy kay sipaswan casarakunaypaq nispa. 5Ichaqa Jacobmi yacharurqa churin Dinata Siquem penqayman churarusqanmanta. Aswanqa qari churinkuna campopi animalkunawan kaptinmi Jacobqa upallalla karqa paykuna hamunankama. 6Chaymi Siquempa taytan Hamor rirqa Jacobman yaykupakuq. 7Jacobpa churinkunaataqmi yacharuspanku hamurqaku campomanta. (Jacobpa huknin sutinmi Israel.) Jacobpa warmi churinwan Siquem loco hina puurusqanmanta llakikuruspankum anchata piakururqaku paykuna ukupiqa chayqa mana haykapipas rurana kasqanrayku. 8Chaymi Hamor paykunawan rimarqa kaynata:
e 33:20
1Jacobpa
Jacobpa churin Dina abusasqa kasqanmanta
Hebreo simipi El-Elohe-Israel ninanqa Diosmi Israel runakunapa Diosnin ninanmi.
GENESIS34
52
Churiy Siquenmi llumpayta kuyarun panikichikta, ama hina kaspay ama harkakuychikchu churiy wan casarakunanta. 9oqaykuwantaq aylluta ruraspay warmi churikichikkunatapas casarachiychik oqaykumanta kaqkunawan, qamkunapas warmi churiykuwany casarakuychik. 10oqaykuwanay *yachakuychik, allpaqa kanqam chaypi yachanaykichikpaq chaynataq negocio ruranaykichikpaqpas. Hapikuychiky chay allpata qamkunapaqa kananpaq nispa. 11Siquemqa nirqataqmi Dinapa tay tantawan tu rin ku nata: Ama hina kaspaykichiky casarachiwaychik hinaptinqa qosqaykichik mi imapas maawasqaykichikta. 12oqapa partey manta ima regalokunataa maakuptikichikpas qosqaykichik mi. Kay sipaswany casarachiwaychik nispa. 13Ichaqa pa nin ku Dinata Siquem penqay man chu rasqan mantam tay tan Ha mortawan engaollawan Jacobpa churinkuna 14nirqaku: oqaykuqa penqay kasqanraykum paniykutaqa mana qoymankuchu qari kaynin mana sealasqa runakunamanqa. 15Ichaqa aceptaymankum oqayku hina qamkunamanta llapan qarikuna sealasqa kaptikichikqa. 16Chayraqmi casarakuwaqchik warmi churiykuwanqa, oqaykupas chayraqmi casaraymanku warmi churikichikkunata. Chaynapim qamkunawan *yachaspa huk castallaa kasunchik. 17Mana sealakuyta munaspa mana kasuwaptikikum ichaqa paniyku sipasta pusarikuspa pasakusaqku nispa. 18Chay rimasqan kum Ha mor pa chu rin Siquempaq allin rikcha kapurqa. 19Jacobpa churin Dinata kuyarusqanraykum Siquemqa chay nisqanta apurawman rurarqa. Siquemqa karqa taytanpa familianpi llapallanmanta allin respetasqam. 20Chay mi Ha morqa chu rin Siquempiwan rirqa ku llaqtan kupa zaguan nin pun kupi huunakuy man hinaspam rimarqaku llaqtankupi runakunawan kaynata: 21Kay runakunaqa amistadninchikmi, chaynaqa kay allpanchikpi *yachaspay negociota rurachunku. Kay allpaqa hatunmi, paykunapaqpas haypanqam. oqanchikmi warmi churinkunata casarasunchik, paykunapas casaranqam warmi churinchikkunata. 22Ichaqa munasqankuman hina oqanchikwan yachanankupaqmi paykuna hina llapanchik qarikuna sealachikusun chaynapi huk castallaa kananchikpaq. 23Lliw kapuqninkupas chaynataq tukuy animalninkupas oqanchikpaqmi kanqa. Ichaqa paykunawany conveninakuykusun oqanchikwan *yachanankupaq nispa. 24Chaymi llaqtapi kallpayoq llapallan qarikuna kasukurqa Hamorpa hinaspa churin Sequempa nisqanta, llapallankum qari kayninkupa qarachanta kuchuchikurqaku. 25Aswanqa kimsa punchawa hatun nanayllawana kachkaptinkum Dinapa turinkuna, Simeonwan Leviy otaq Jacobpa churinkuna sapakama espadankuta hapispa yaykurqaku llaqtaman hinaspam waurachirqaku llapallan runakunata mana defiendekuy atichkaqta. 26Hamortapas espadawanmi churin Sequemtawan waurachirqaku hinaspam Dinata Siquempa wasinmanta horqoruspa kutichirqaku. 27Jacobpa wakin churinkunapas paninku penqayman churasqa kasqanmantam chay wauchisqanku runakunapa kasqanman rispanku saquearqaku llaqtata. 28Qechurqakum ovejakunata, vacakunata hinaspa asnokunata. Apakurqakum llaqtapi llapa ima kaqkunatapas chaynataq campopi kaqkunatapas. 29Apakurqakum tukuy imankutapas, llapallan wawakunatapas, warminkutapas chaynataq wasikunapi tukuy kaqkunatapas. 30Chaymi Simeontawan Leviyta Jacob nirqa: Kay llaqtapi *yachaq Canaan casta runakunawan hinaspa Ferez casta runakunawanmi cheqninarachiwankichik hinaspam penqay man churaruwankichik, as runalla kachkaptinchikqa atacaruwaspanchikch waurachiwasun, waurachinqakutaqch wasinchikpi llapallan kaqkunatapas nispa.
53
31Chay mi
GENESIS34,35
paykunaataq nirqaku: Chuchumikata hinachu paniykuta ruranan karqa? nispanku.
35
nirqa Jacobta: Betel law man rispayki chay pi *yachamuy hinaspa chaypitaq oqapaq altarta ruramuy. oqam kani wawqeki Esaumanta lluptichkaptiki rikuriqniki Dios nispa. 2Chaymi Jacob nirqa fa miliantawan llapallan pay wan kaqkunata: Wischuychik hatallisqaykichik taytacha-mamachakunata hinaspa limpiakuychik, mudakuychiktaq pachaykichiktapas. 3Hakuchik Betel lawman, llakiy pi rimapayawaqniy Diosmanmi chaypi ruramusaq altarta, paymi purisqaykunapi oqawan karqa. 4Chaymi Jacobman qoykurqaku hatallisqanku llapallan taytacha-mamachakunata chaynataq rinrinkupi kaq aretekunatapas chaymi Jacob pamparurqa Siquem llaqtapa hichpan encina sachapa sikinpi. 5Ripukuptinkum Dios qorqa manchakuyta muyuriqnin llaqtapi kaq runakunaman chaynapi Jacobpa churinkunata mana qatinankupaq. 6Jacobmi chayarqa llapa llan ru na ku napiwan Luz sutiyoq llaqta man, chay pa huk nin sutinqa Betelmi, chayqariki tarikun Canaan allpapim. 7Chay pi altarta ruraruspam chay sitiota suticharqafEl-Betelwan wawqenmanta lluptichkaptin Dios chaypi rikuriykusqanrayku. 8Chay pitaqmi waururqa Rebeca uywaq Deborapas hinaptinmi pamparurqaku Betel llaqtapa hichpan encina sachapa sikinpi chayraykum Jacob chay sachata suticharqa Waqaqkunapa Encina Sachan nispa. 9Chay pim Dios huktawan Jacobman riku rirqa Padan-a ram law manta kutimuptin hinaspam payta bendecispan 10nirqa: Jacobmi karqa qampa sutikiqa Kunanqa manam chayachu kanqa. Israelwan sutichasqaam kanki kunanmantaqa. Israelwan suticharuspanmi 11Dios nirqa: Tukuy Atiyniyoq Diosmi kani oqaqa. Achka churiyoq kaspay miray qamqa. Achka nacionkunam miraynikichikmanta kanqa. Reykunam qanmanta lloqsinqa. 12 Abrahanman qosqay allpatam qosqayki. Isaacman qosqay allpatam qosqayki. Qosqaykim qanmanpas chaynataq miraynikikunamanpas. Dios pasakurqa chay sitiopi Jacobwan rimaruspa. 14Chaymi Jacob sayachirqa Diospaq huk suytu rumita rimasqanku sitiopi hinaspam sapaqchananpaq hichaykurqa rumipa hawanman vinotawan aceiteta. 15Chay mi Dioswan rimasqanku sitiota Jacob suticharqa Betelwan.
f 35:7
1Diosmi
Betel llaqtapi Jacobta Diospa bendecisqanmanta
13Hinaptin mi
Hebreo simipi El-Betel ninanqa Betel llaqtapa Diosnin ninanmi.
GENESIS35,36
54
lawmantam pasarqaku ichaqa Efrata llaqtachaman hichpachkaptinkuam Raquel wachakuspa llumpayta akarirqa. 17Wachakuspan sinchita akarichkaptinmi partera nirqa: Ama manchakuychu, kay wawapas qarim kasqa nispa. 18Chay mi Raquelqa wa u nayach kaspan a suticharqa Benoniwan hinaspam waukurqa. Taytanataqmi suticharurqagBenjaminwan. 19Raquel wa u ruptin mi Efrata llaqtacha man riq anpa patanpi pampa rurqa ku. Efrata llaqtachapa huk nin sutinqa Belen llaqtam. 20Raquelpa sepulturanpa hawanpim Jacob wasichata hina perqarqa, chay pim Raquelpa sepulturan kachkan kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 21Chay manta Israel pa saspan mi kar panta sayachirqa Edar tor repa wak law ninpi. 22Israel chay allpapi *yachachkaptinmi taytanpa compaeran Bilhawan Ruben puururqa. Chayta Israel yacharuspam llumpayta piakurqa.
Jacobpa churinkunamanta (1 Cr 2:1-2)
16Betel
Raquelpa waukusqanmantawan pampakusqanmanta
Jacobpa qari churinkunam karqa chunka iskayniyoq. 23Leapim karqa piwi churin Ruben, qatiqninkunaataqmi karqa Simeon, Leviy, Juda, Isacar hinaspa Zabulon. 24Raquelpi churinkunam karqa Joseywan Benjamin 25Raquelpa sirvientan Bilhapi churinkunaataqmi karqa Danwan Neftaliy. 26Leapa sirvientan Zilpapi churinkunaataqmi karqa Gadwan Aser. Kaykunam Jacobpa qari churinkuna, Padan-aram lawpi naceqkuna. Jacob chayarqa Isaac taytanpa kasqan Mamre llaqtaman otaq Arba llaqtaman. Chay llaqtapa huknin sutinmi karqa Hebron. Chay pim awpaqta Abrahampas chaynataq Isaacpas *yacharqa. 28Isaacmi pachak pusaq chunkan watanpi 29waukurqa hinaspam abuelonkunapa kasqanman rirqa. Sinchi yuyaqam payqa waukurqa chaymi churin Esauwan, churin Jacob pamparqaku.
27Chay mantam
Isaacpa waukusqanmanta
36
mirayninkunam kaykuna, Esaupa huknin sutinqa karqa Edonmi. 2Esaumi casararqa Canaan law Het casta runa Elonpa churin Adata, casararqataqmi Hiv casta runa Zibeonpa willkan otaq Ana sutiyoq runapa churin Aholibamatapas 3chaynataq Nebaiotpa panin otaq Ismaelpa churin Basemattapas. 4Ada sutiyoq warminataqmi wachakurqa Esaupa churin Elifazta, Basemat sutiyoq warminataqmi wachakurqa Reuelta. 5Aholibama sutiyoq warmipas wachakurqataqmi Jeusta, Jaalamta hinaspa Coreyta. Chaykunam Esaupa churinkuna Canaan allpapi naceqkuna. 6Esaumi warminkunatawan qari churinkunata, warmi churinkunata, wasinpi llapallan kaq runakunata, kapuqninkunata, llapallan animalninkunata chaynataq Canaan allpapi armasqan tukuy kapuqninta huuykuspan wawqen Jacobpa ladonmanta huklaw allpaman ripukurqa. 7Jacobwan Esauqa achkallaa kapuqniyoqmi karqaku chaymi mana kuska *yag 35:18
1Esaupa
Esaupa mirayninkunamanta (1 Cr 1:34-54)
Hebreo simipi Benjamin ninanqa alliq makiypa churin ninanmi.
55
GENESIS36
chayta atirqakuchu nitaqmi yachasqanku allpapas kamarqachu achkallaa animalninku kasqanrayku. 8Chaymi Esauqa Seir orqopia yacharqa. Esaupa huknin sutinqa Edonmi. 9Seir orqopi *yachaq Edom ru na ku napa tay tan Esaupa miray nin ku nam 10kaykuna: warmin Adapa wawan Elifaz, huk nin war min Basimatpa wawan Reuel. 11Elifazpa chu rin ku na ataqmi karqa Teman, Omar, Zefo, Gatam hi naspa Cenaz. 12Esaupa chu rin Elifazpa chu ri-wachan ataqmi karqa Timna, paymi Elifazpa churin Amalecta wachakurqa. Paykunam Esaupa warmin Adapa miray ninkuna. 13Reuelpa chu rin ku na ataqmi karqa: Nahat, Zera, Sama hi naspa Miza. Paykunam Esaupa warmin Basematpa mirayninkuna. 14Zibeonmi karqa Anapa taytan, Anaataqmi karqa Aholibamapa taytan. Kay Aholibamam wachakurqa Esaupa churin Jeusta, Jaalamta hinaspa Coreyta. 15-16Esaupa miray nin ku na ukupi ka machikuqku nam karqa: Ka machikuq Teman, Kamachikuq Omar, Kamachikuq Zefo, Kamachikuq Cenaz, Kamachikuq Corey, Kamachikuq Gatam hinaspa Kamachikuq Amalec. Paykunam karqa Elifazpa churin otaq Adapa miraynin Edom allpapi kamachikuqkuna. Elifazqariki karqa Esaupa piwi churinmi. 17Esaupa churin Reuelpa miray ninkunaataqmi kaykuna: Kamachikuq Nahat, Kamachikuq Zera, Kamachikuq Sama hinaspa Kamachikuq Miza. Paykunam Reuelpa churin otaq Esaupa warmin Basematpa miraynin Edom allpapi kamachikuqkuna. 18Esaupa warmin Aholibamapa wawankunaataqmi kaykuna: Kamachikuq Jeus, Kamachikuq Jaalam hinaspa Kamachikuq Corey. Paykunam karqa Ana sutiyoq runapa mirayninkuna otaq Esaupa warmin Aholibamapa wachakusqan kamachikuqkuna. 19Paykunam karqa Esaupa miraynin kamachikuqkuna. Esaupa huk nin sutinqariki Edonmi. 20Hor casta runa Seir pa churinkunam kaykuna: Lotan, Sobal, Zilbeon hinaspa Ana sutiyoq runa. Paykunam karqa chay allpapi *yachaqkuna. 21Hor casta runakunapa kamachiqninkunam kaykuna: Dison, Ezer hinaspa Disan. Paykunam karqa Edom allpapi yachaq Seirpa churinkuna. 22Lotanpa churinkunam karqa Hori hinaspa Hemam, Timnaataqmi karqa Lotanpa panin. 23Sobalpa churinkunaataqmi karqa Alvan, Manahat, Ebal, Sefo hinaspa Onam. 24Zibeonpa churinkunaataqmi karqa Ajawan Ana sutiyoq runa. Kay Anam taytan Zibeonpa asnonkunata michichkaspan chunniqpi tarirurqa pukyu yakukunata. 25Anapa churinkunam karqa Dison, warmi churinataqmi karqa Aholibama. 26Disonpa churinkunaataqmi karqa Hemdan, Esban Itran hinaspa Queran. 27Ezerpa churinkunaataqmi karqa Bilhan, Zaavan hinaspa Acan. 28Disanpa churinkunaataqmi karqa Uz hinaspa Aran. 29Hor casta ru na ku napa ka machiqnin ku nam karqa: Ka machikuq Lotan, Kamachikuq Sobal, Kamachikuq Zibeon, Kamachikuq Ana, 30Kamachikuq Dison, Kamachikuq Ezer hinaspa Kamachikuq Disan. Paykunam karqa Hor casta runakunapa sapakama kamachiqninkuna. Paykunaqariki *yacharqaku Seir allpapim. 31Israelpa castankunapi manaraq rey kachkaptinmi Edom allpapi gobiernarqaa paykuna. 32Beorpa churin Bela sutiyoq runam gobiernarqa Edom nacionpi. Belapa llaqtanqa karqa Dinabam. 33Bela sutiyoq runa wauruptinmi Bosra llaqtayoq Zerapa churin Jobab gobiernarqa Belapa rantinpi. 34Jobab wauruptinataqmi Teman law Husam sutiyoq runaa gobiernarqa paypa rantinpi. 35Husam wauruptinmi Badadpa churin Adad gobernarqa paypa rantinpi. Adadmi Moab pampapi peleaspa Madian casta runakunata vencerurqa. Adadpa llaqtanqa karqa Avitmi. 36Adad wauruptinataqmi Masreca llaqtayoq Samla gobiernarqa paypa rantinpi. 37Samla wauruptinmi
GENESIS36,37
56
mayu patan law Rehobot llaqtayoq Saul gobiernarqa paypa rantinpi. 38Saul wauruptinmi Acborpa churin Baal-hanan gobiernarqa paypa rantinpi. 39Acborpa churin Baal-hanan wauruptinmi paypa rantinpi gobiernarqa Hadar. Paypa llaqtanqa karqa Paumi, paypa warminmi karqa Mezaabpa willkan otaq Matredpa wawan Mehetabel. 40Castan ku man hina hinaspa llaqtan ku man hina Esaupa miray nin ka machikuqkunaqa kaykunam: Kamachikuq Timna, Kamachikuq Alva, Kamachikuq Jetet, 41Ka machikuq Aholiba ma, Ka machikuq Ela, Ka machikuq Pinon, 42Ka machikuq Cenaz, Kamachikuq Teman, Kamachikuq Mibzar, 43Kamachikuq Magdiel hinaspa Kamachikuq Iram. Paykunam karqaku dueoyasqanku allpapi kamachikuqkuna. Esaupa huk nin sutinqariki Edonmi. Paymi Edom runakunapa taytan. 1Jacobataqmi taytanpa *yachasqan Canaan allpapi yacharqa forastero hina.
37
Jacobpa mirayninkunamanta willasqaykichik: Josey mi chunka qanchisniyoq watanpi wawqenkunawan ovejakunata michirqaku. Chay wawqenkunaqa karqa taytanpa churi-wachan Bilhapa hinaspa Zilpapa wawankunam. Joseymi willaq taytanman paykunapa mana allin rurasqankuta. 3Israel mi kuyaq Josey ta llapan chu rin ku na mantapas aswan masta machuyayninpia churin kasqanrayku chaymi qoysuneq sumaq pachata rurapurqa. 4Tay tan mi Josey ta kuyarqa wakin chu rin ku na mantapas aswan masta chay raykum wawqenkuna cheqniqku hinaspam piasqalla rimapayaqku Joseyta. 5Josey mosqoruspan mi wawqen ku na man willarqa, chay raykum payku naqa aswanraq cheqnirurqaku. 6Joseymi nirqa paykunata: Uyariychik kay mosqoyniyta: 7Gavillakunatam watachkasqanchik chakrapi hinaptinmi oqapa gavillay sayarirurqa hinaspam derecholla karqa, qamkunapa gavillaykichikataqmi muyuriqninpi kaspa kurkuykurqa oqapa gavillayman nispa. 8Chay mi wawqen ku na ataq nirqa: Qamqa rey niyku kaspachu munaychakunki oqaykupi? nispa. Hinaspam aswanraq cheqnipakururqaku chay mosqoy ninmantawan. 9Huktawan mosqospam wawqen ku na man willarqa: Kunanmi huktawan mosqoruni, intiwan killam lucerokunapiwan oqaman kumuykuwarqa nispa. 10Taytanmanpas willakurqam wawqenkunaman hina chaymi taytan qaqchaspan nirqa: Ima mosqoytaq chay mosqoynikiqa? oqachum hamusaq mamaykipiwan hinaspa wawqekikunapiwan awpaqnikipi qonqoranpa pampaman kumuykunaykupaq? nispa. 11Chay mi wawqen ku na envidia kurqa Josey manta, tay tan ataqmi yuyay ma narqa chay willasqanmanta. wawqenkunam taytanpa ovejankuna michiq rirqaku Siquem lawta. Israel nirqa Joseyta: Wawqekikunam Siquem lawpi ovejata michichkanku, paykunatay kunan watukaramuy nispa. Chaymi Joseyataq nirqa: Ar, rirusaqy nispa. 14Hinaptin mi tay tan nirqa:
13Chay mi 12Josey pa
2Ku nan ataq y
Joseymantawan wawqenkunamanta
Joseyta wawqenkuna rantikurusqanmanta
57
GENESIS37
Rispaykiy qawaramuy wawqekikunapa imay nam kasqankuta, yacharamuytaqy ovejakunamantapas willawanaykipaq nispa. Joseytaqa Hebron qechwamantam kacharqa chay mi rirqa Siquem lawkama. 15Chay mi pu runpi panta ruspa pu rich kaqta huk runa ta rirurqa hinaspam tapurqa: Imatataq maskachkanki? nispa. 16Josey ataqmi nirqa: Wawqeykunatam maskachkani, ruegakuykim may pim michisqankuta willaykuwanaykipaq nispa. 17Hinaptin mi chay ru na ataq nirqa: am pasakunkua kaymantaqa, oqam uyarirqani: Haku Dotan lawman niqta. Chaymi Josey rirqa wawqenkunapa qepanta hinaptinmi paykunaqa Dotan lawpi kachkasqaku. 18Chay mi paykunaman manaraq chayachkaptin, rikuruspanku Joseyta waurachinankupaq tanteanakurqaku. 19Paykunam ninakurqaku: Waqay mosqoykuna mosqoq maqtaqa hamuchkan. 20Kunany waurachispa wischuykusunchik huk pozoman hinaspay nisunchik: Ima purun animalch mikururqa nispa. Hinaptinch yachasunchik mosqoy ninkunamanta nispa. 21Chay ta Ruben uya riruspan mi payku na manta libray ta mu naspan nirqa: -Ama wauchisunchikchu nispa. 22Wawqen ku na manta libray ta mu naspan mi tay tan man kutichiy ta mu naspan paykunata Ruben nirqa: Kay pozoman kachaykuychik, ama wauchiychikchu inocente warmataqa nispa. 23Josey wawqenkunaman chayaruptinmi paykuna llatanarurqaku chay qoysuneq sumaq pachanta. 24Hinaspam hapiruspa pozoman kachaykurqaku, pozoqa mana imayoq chakim kasqa. 25Chaymantam tiyaykurqaku mikunankupaq. Qawarispankum rikururqaku negociante Ismael casta runakunata Galaad lawmanta hamuchkaqta. Paykunam camellonkupi apachkarqaku miski asnaqkunata, balsamokunata hinaspa mirra cargakunata Egipto nacionman. 26Chaymi wawqenkunata Juda nirqa: Imatataq horqokusunchik wawqenchikta waurachispanchikqa chaynataq wausqanmanta pakaspanchikpas? 27Ismael runakunamany rantikurusunchik, amay paytaqa wauchisunchikchu, wawqenchikqa aychanchikmi. Chaymi wawqenkunapas allinmi nirqaku. 28Chay negociante Madian casta runakuna pasachkaptinmi Joseyta wawqenkuna horqorqaku pozomanta hinaspam Ismael casta runakunaman rantikururqaku cuarto kilo qollqepi chaymi Joseyta aparqaku Egipto nacionman. 29Rubenataqmi chay pozoman kutispan Joseytaqa manaa tarirqachu chaypiqa hinaspam pachankunata llikiparqa llakimanta. 30Chaymi wawqenkunaman kutirispan nirqa: Warmaqa manam kanchu. Kunanqa imapitaq rikukuykuni? nispa. 31Chay mi payku na Josey pa pachanta hapispan ku, huk chivatochata wa u rachispa chaypa yawar ninwan Joseypa pachanta chapurqaku. 32Hinaspam Josey pa chay qoysuneq sumaq pachanta apachirqaku taytankuman. Kayllatam tariruniku, reqsiy kayta churikipa pachanchu icha manachu nispanku. 33Chay mi Jacob reqsiykuspa nirqa: Churiypa pachanmi kayqa, ima purun animalchiki paytaqa mikurun. Joseypa cuerponqariki llikipasqach kachkan nispa. 34Chaymi Jacob pachanta llakimanta llikipaspa luto pachawan churakurqa hinaspam waqallarqa churinmanta achka punchawta. 35Chaymi llapallan churinkuna asuykurqaku consuelanankupaq ichaqa paymi consuelanankuta mana munaspan nirqa:
GENESIS37,38
58
oqaqa churiymantaqa llakikusaq waunaykamam nispa. Chaynata nispanmi waqallarqa. 36Madian casta runakunaataqmi Egipto nacionpi Potifarman rantikururqa Joseyta. Potifarqa karqa Egipto nacionpi Rey Faraonta waqaychaq soldadokunapa capitanninmi.
38
tiempopim wawqenkunamanta Juda rakikuruspan chayarurqa Adulam llaqtayoq Hira sutiyoq runapaman. 2Hinaspam chaypi Canaan casta Sua sutiyoq runapa warmi churinta rikuruspan paywan casarakurqa. 3Paymi wiksayakuruspan wachakururqa qari wawata hinaspam suticharqa Erwan. 4Yapatawan wiksayakuruspam wachakururqa qari wawata hinaspam suticharqa Onanwan. 5Quisib llaqtapi Juda kach kaptin mi war min kasqa llan wik saya ku ruspan wachakururqa qari wawata hinaspam suticharqa Selawan. 6Chay mi Judaqa piwi chu rin Erta casa rachirqa Tamar sutiyoq war miwan. 7Er sutiyoq Judapa piwi churinmi Tayta Diospa qayllanpi mana allin ruraq karqa chaymi Tayta Dios waurachirqa. 8Chay mi Juda nirqa churin Onanta: Casarakuy wawqekipa viudanwan hinaspa cuado hina debernikita cumpliy chaynapi wawqekipa miraynin ama tukunanpaq nispa. 9Chay mi wawqenpa miray nin mana ka nanta mu naspan wawqenpa viudanwan Onan puuspa pampallaman sutuchiq. Payqa yacharqam wiksayakuruptinqa mana paypa churin kananta. 10Chay rurasqanmi Tayta Diosta mana gustarqachu hinaptinmi paytapas waurachirqa. 11Llumchuy nin Tamartam Juda nirqa: Taytaykipa wasinpi hina viudalla *yachamuchkay churiy Sela hatunyanankama nispa. Judam piensarqa: Yanqaataq waurunman churiy Selapas wawqenkuna hina nispan. Chaymi Tamarqa taytanpaman ripukurqa chaypi *yachananpaq. 12Unaymantaam Judapa warmin otaq Sua sutiyoq runapa churin waukurqa chaymi Judaqa lutokusqanta horqokuruspan rirqa Timnat llaqtata ovejankuna rutuq. Paytam compaarqa Adulam llaqtayoq amistadnin Hira. 13Chaymi Tamarman willaykurqaku: Suegroykim ovejankuna rutuq richkan Timnat llaqtata nispa. 14Chay mi Ta marqa viuda pachanta horqoku ruspan rebosanwan tapa kuykuspan tiyarqa Enaim llaqtaman yaykunapi. Chayqa karqa Timnat llaqtaman rina anpa patanpim. Tamarqa yacharqam cuadon Selaqa hatun runaa kasqanta, yacharqataqmi suegronqa prometikusqanman hina mana casarachisqantapas. 15Hinaptin mi Ta mar ta Juda riku ruspan piensarqa chuchu mika kasqanpaq, chaynataqa piensarqa chay war mipa uyan tapasqa kasqanraykum. 16Chay mi Judaqa chay warmipa lawman muyuykuspan nirqa: Puuytam munani qanwan nispan. Chaynataqa nirqa llumchuy nin kasqanta mana yachastinmi. Hinaptinmi chay warmiataq nirqa: Imatataq qowanki oqawan puuspaykiqa? nispa. 17Chay mi Juda ataq nirqa: Huk chivatochatam apachimusqayki nispa. Hinaptinmi warmiataq nirqa: Prendaykita qoway apachimuwanaykikama nispa. 18Chay mi Juda ataq tapurqa:
1Chay
Tamar warmimantawan Judamanta
59
GENESIS38,39
Ima prendatataq munanki? nispa. Hinaptinmi chay warmiataq nirqa: Watuyoq selloq anilloykita qoykuway taw naykitawan nispa. Chaymi qoykuspan pay wan puururqa. Hinaptinmi Tamarqa wiksayakururqa. 19Chaymi Tamar pasakuspan rebozanta horqokuruspan viuda pachanwan pachakururqa. 20Chay mantam Judaqa Adu lam llaqtayoq amistad nin ru nawan huk chivatochata apachirqa chaynapi warmiman qosqan prendankunata maamunanpaq ichaqa manam tarimurqachu. 21Hinaspam chay warmiwan tupasqan lugarpi runakunata tapukurqa: Maypitaq kachkan anpa hichpanpi tiyaq Enaimpi kaq chuchumika warmi? nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Manam kaypiqa kanchu chuchumika war miqa nispa. 22Chay mi Hira kutispan Judata nirqa: Manam tarimunichu, chaypi runakunapas: Kay piqa manam chuchumika warmiqa kanchu nispam nimuwanku. 23Chay mi Juda nirqa: Chay qosqaytaqa apakuchuny mana pipas asipayawananchikpaq. oqaqariki apachirqaykim kay chivatochata hinaptinmi mana tarimunkichu nispa. 24Kimsa killa pasa ruptin mi Juda man willa murqa ku: Llumchuyniki Tamarqa huchapakurunmi hinaspam wiksayoq kachkan nispa. Chaymi Juda nirqa: Horqomuspa kaaychik nispa. 25Chay mi payta horqomuch kaptin ku kacharqa suegron man nichiq: Kay prendapa dueon runapatam wiksayakuruni. Reqsikuy pipataq kay watuyoq selloq anillowan taw naqa? nispa. 26Chay mi Juda reqsikuykuspa nirqa: Churiy Selawan mana casarachisqayraykum payqa inocente oqamantaqa nispa. Chaymi manaa puurqaachu pay wan. 27Chay mi Ta mar pa wacha ku nan tiempo chaya ra muptin mellizocha kasqa. 28Wacha kuch kaptin mi huk nin wawa ma kinta horqora murqa hinaptin mi par tera hapiruspan puka qaytuwan watarurqa: Kaymi lloqsimurqa puntata nispan. 29Ma kinta kaq kutiyka rachiptin mi huk nin wawqen lloqsira murqa puntata hinaptinmi partera nirqa: Imay nataq kichamurqanki lloqsimunaykipaq? nispa. Chaymi suticharqahFareswan. 30Paypa qepantaam wawqen lloqsimurqa puka qaytu watuyoq chaymi suticharqa Zarawan.
39
h 38:29
nacionman Joseyta aparuptinkum Potifar sutiyoq Egipto nacionniyoq runa rantirurqa apaqnin Ismael casta runakunamanta. Potifarqariki karqa Rey Faraonta waqaychaq soldadokunapa capitanninmi. 2Ichaqa
Hebreo simipi Fares ninanqa kichay otaq llikiy ninanmi.
1Egipto
Joseyta Potifarpa warmin munapayasqanmanta
GENESIS39,40
60
Joseyta Tayta Dios yanapaptinmi favorecesqa karqa Egipto nacionniyoq patronninpa wasinpi kaspan. 3Patronninmi qawarqa Joseytaqa Tayta Dios yanapasqanta chaynataq tukuy rurasqanpipas Tayta Dios allinllataa favorecesqanta. 4Hinaptinmi Joseyta patronnin favorecerqa hinaspam churarqa wasinpi mayordomonpaq hinaspam tukuy kapuqninkunata confiaykurqa. 5Chay mi wasinta chaynataq tukuy kapuqninkunata cuentallikusqan punchawmanta Potifarpa wasinta Tayta Dios bendecirqa Joseyrayku. Chaymi Tayta Diospa bendicionnin karqa tukuy kapuqninpi, wasinpi chaynataq chakranpipas. 6Chay mi tukuy kapuqninta Josey man dejaykuspan manaa imamantapas piensarqachu aswanqa mikunallanmantaam. Joseyqa karqa buenmozo allin rikchayniyoqmi. 7Patronninpa warminmi Joseyta qawapayaq hinaspam nirqa: oqawan puuy nispa. 8Josey ataqmi mana mu naspan nirqa patronanta: Patronniyqa wasinpi kaqkunamantaqa manam preocupakunchu, tukuy imantam confiaykuwan. 9Manam kay wasipiqa oqamanta aswan atiyniyoqqa pipas kanchu. Kayqay wasinpi tukuy kaqta patronniy entregaykuwan ichaqa qamllataam mana qowanchu war min kasqaykirayku. Imaynataq kay mana allinta ruraspayqa Diospa contranpiqa huchallikuyman? nispa. 10Chay warmim sapa punchaw Joseyta hikutaq paywan puunanpaq ichaqa Joseymi mana munarqachu. 11Chaymi huk punchaw, wasi allichaq Josey yaykuptin mana pipas wasipi karqachu. 12Hinaptinmi Joseypa pachanmanta chay warmi hapirurqa: Puusun oqawan nispan. Ichaqa hawamanmi lluptikaramurqa war mipa makinpi pachantapas dejaramuspan. 13Chay mi makinpi Joseypa pachan quedaramusqanta warmi qawaykuspan 14qayarqa wa sinpi sir vienten ku nata hinaspam nirqa: Qawaychik, qosaypa pusamusqan Hebreo casta runam burlakuwachkanchika. Paymi yaykumuwarqa puunaykupaq chaymi hatunmanta qaparirqani. 15Qaparispay qayakuptiymi lluptiramurqa hawaman pachantapas ladoypi dejaruspan nispa. 16Chay war mim Josey pa pachanta chu rarqa Josey pa patron nin wa siman kutimunankama. 17Chay war mim chay wakin sir vientenkunaman rimasqanta hinalla qosanman willaspan nirqa: Hebreo casta pusamusqayki sir vientem yaykumuwarqa burlakuwananpaq 18chay mi qapa rispay qaya kuptiy lluptira murqa hawa man pachantapas ladoy pi dejaruspan. 19Kaytam rurawan sir vienteki nispa. Warmin chaynata willaykuptinmi Joseypa patronnin sinchita piakururqa. 20Chay mi Josey ta chu ra rurqa reypa pre son ku napa kasqan carcel man hinaptin mi karqa chay carcelpi. 21Aswanqa Tayta Diosmi karqa Josey wan hinaspam favorecerqa, favorecechirqataqmi carcelpi jefewanpas. 22Chaymi Josey man carcelpi kamachikuq jefe entregaykurqa carcelpi llapallan presokunata chaynapi paya cuentallikunanpaq, Joseymi chay carcelpi tukuy ima kamachikuq karqa. 23Carcelpi jefeqa Josey man entregasqan punchawmantam mana preocupakurqachu Josey wanqa Tayta Dios kasqanrayku, Tayta Diosmi paypa rurasqanpi favorecerqa.
40
1Chaykuna
pasaruptinmi Egipto nacionpi reyman vino serviqwan panaderokunapa jefen reyninkupa contranpi faltakururqaku. 2Chaymi Rey
Iskay presokunapa mosqosqanmanta
61
GENESIS40
Faraonqa iskay serviqninkunapa contranpi otaq vino serviqkunapa jefenpa contranpi hinaspa panaderokunapa jefenpa contranpi piakururqa. 3Paykunatam Joseypa preso kasqan carcelman churarachirqa, chay carcelqa karqa reyta waqaychaq soldadokunapa capitanninpa wasinpim. 4Joseyman chay presokunata capitan qoykuptinmi Josey servirqa paykunata, unaymi karqaku preso. 5Egipto nacionpi reyman vino serviqmi panaderopiwan carcelpi kachkaspanku iskayninku chay tutalla mosqorurqaku, sapa mosqoypam karqa yachachikuynin. 6Paqarinnintin qawananpaq Josey hamuspanataqmi paykunata tarirurqa hukmanyasqata. 7Hinaptinmi patronninpa wasinpi kaq presomasinkunata otaq Faraonpa serviqninkunata Josey tapurqa: Imanasqataq hukmanyasqa kachkankichik? nispa. 8Chay mi payku na nirqa ku: Mosqorunikum hinaptinmi mana pipas kanchu imam ninan niwaqniyku nispa. Hinaptinmi Josey nirqa paykunata: Willawaychik, Diosmi qosunkichik mosqoynikichikpa imam ninantaqa nispa. 9Chay mi vino ser viqku napa jefen willa kurqa mosqoy ninta Josey man: oqam mosqoy niy pi rikurqani uvas sacha awpaqniy pi kachkaqta. 10Chay uvas sacham kasqa kimsa kallmayoq, ikllimuspam sisamuchkasqa hinaptinmi uvaspa rurun poqorusqa. 11Hinaptinmi Faraonpa copan makiy pi kachkasqa chaymi uvaskunata Faraonpa copanman qapispay copata payman hay wasqani. 12Hinaptin mi Josey nirqa: Kaymi mosqoy nikipa imam ninanqa: Kimsa kallmakunam kimsa punchaw. 13Kimsa punchaw mantam Fa raon pusachisun ki hi naspam puestoykiman kutiykachisunki chaymi Faraonman ser vinki copata imay nam awpaqta qosqaykiman hina. 14Chayna allinpi kaspaykiqa amam qonqaruwankichu, ama hina kaspaykim Rey Faraonta niykapuwanki kay carcelmanta horqowananpaq. 15Hebreo casta runakunapa kasqan law mantam oqataqa suwamuwarqaku. Mana imamantataqmi kay carcelmanpas churaruwanku nispa. 16Pa naderoku napa jefenpas vino ser viqman mosqoy ninpa imam ni nanta willaykuptinmi Joseyta nirqa: oqaataqmi kaynata mosqorurqani: Umay pim apachkasqani yuraq tanta apana patanasqa kimsa balayta. 17Alton kaq balay pim kachkasqa Faraonpaq tukuy rikchaq miskillaa tantakuna hinaptinmi chay apasqay balay manta alton pawaq animalkuna mikuchkasqa. 18Chay mi Josey nirqa: Kaymi mosqoynikipa imam ninanqa: Kimsan balaykunam kimsa punchaw. 19Kimsa punchaw mantam Faraon pusachisunki hinaspam kun kaykimanta sachaman warkuchisunki chaymi alton pawaq animalkuna aychaykita mikunqa nispa. 20Kimsa punchaw mantam Fa raon santonpi convidota ru rarqa llapa llan ser viqninkunapaq hinaspam horqochimurqa carcelmanta vino ser viqkunapa jefenta chaynataq panaderokunapa jefentapas. 21Vino ser viq jefetam kutiykachirqa puestonman chaymi Faraonman vinota ser virqa. 22Panaderokunapa jefentaataqmi warkurachirqa Joseypa nisqanman hina. 23Vino ser viqkunapa jefenataqmi mana yuyarqachu Joseymanta, aswanqa qonqarurqam.
GENESIS41
62 Rey Faraonpa mosqosqanmanta
41
wata pasaruptinmi Rey Faraon mosqorurqa: Nilo Mayupa patanpim pay sayachkasqa 2chaymi qanchis vacakuna wicharimuchkasqa Nilo Mayumanta, sumaq wirakamam chay vacakunaqa mikuchkasqa pastota tuturallaa ukupi. 3Chay qanchis sumaq wirakama vacakunapa qepantam mayumanta wicharimuchkasqataq qanchis mana valeq, charki vacakunapas, chaykunam sayarurqaku Nilo Mayu patanpi sumaq vacakunapa ladonpi. 4Chay mana valeq, charki vacakunam qanchis sumaq wira vacakunata mikururqa hinaptinmi Faraon rikcharirurqa. 5Yapamanta puuykuspanmi mosqorurqa huktawan: Qanchis espigakunam sumaqllaa lloqsimuchkasqa chulla tullullamanta. 6Chaynataqmi qanchis pusillana chunniq wayrapa chakichisqan espigapas lloqsimuchkasqataq sumaqllaa espigakunapa qepanta 7chaymi qanchis pusillana espigakuna millpururqa poqosqa allin grano espigakunata. Faraon rikchariruptinmi chayqa mosqoylla kasqa. 8Chaymi paqarinnintinta Faraon llumpay hukmanyasqallaa kaspan Egipto nacionpi brujokunata hinaspa yachayniyoqkunata qayachirqa. Chay mosqorusqanta willaptinpas manam pipas mosqoyninpa imam ninan willayta atirqachu. 9Chaymi vino serviqkunapa jefen Rey Faraonta nirqa: Chayraqmi yuyariruni, 10Reynilly Faraon, qanmi piakurqanki oqapa hinaspa panaderokunapa jefenpa contranpi hinaspam waqaychasuqniki soldadokunapa capitanninpa wasinpi kaq carcelman pusachiwarqankiku. 11Hinaptinmi oqapas chaynataq paypas chay tutalla mosqorurqaniku. Sapa mosqoypam karqa imam yachachikuynin. 12Chay carcelpim karqa oqaykuwan Hebreo casta mozo. Payqariki karqa waqaychasuqniki soldadokunapa capitanninpa sirvientenmi, payman willaptiykum mosqoyniykupa imam ninanta willawarqaku sapakamaman. 13Chaymi paypa imam niwasqankuman hina sucedewarqaku. oqam kutiykamurqani puestoyman, hukniytaataqmi warkurachirqanki nispa. 14Chay mi Fa raon qayachimurqa Josey ta. Apu raw tam horqochimurqa ku carcelmanta. Chukchanta rutuspam pachantapas mudaykachispa Rey Faraonman pusamurqaku. 15Faraonmi nirqa Joseyta: Mosqoy niy pa imam ninantam mana pipas willawayta atinchu, ichaqa uyarirqanim uyariykuspalla mosqoykunapa imam ninan willakuq kasqaykita. 16Chay mi Fa raonta Josey nirqa: Chayqa manam oqallamantachu aswanqa Diosmi willasunki allinnikipaq nispa. 17Chay mi Rey Fa raon nirqa Josey ta: Mosqoyniypim Nilo Mayu patanpi sayachkasqani. 18Hinaptinmi Nilo Mayumanta qanchis sumaq wira vacakuna wicharimuchkasqa, hinaspam pastota mikurqaku tuturallaa ukupi. 19Chay vacakunapa qepantaataqmi wicharimurqa Nilo Mayumanta, qanchis mana valeq charki vacakuna. Kay Egipto nacionpiqa manam rikurqanichu chayna llumpay charki tullu vacakunataqa. 20Chaymi chay mana valeq charki vacakuna punta kaq qanchis wira vacakunata mikururqa. 21Chaymi mikuruspankupas mana mikusqa hinalla karqaku, punta kasqankupi hinallam mana valeq karqaku hinaptinmi rikcharirurqani. 22Huktawan mosqospaymi rikurqani chullalla tullumanta qanchis espigakuna sumaqllaa lloqsimuqta. 23Chaynataqmi qanchis pusillana chunniq wayrapa chakichisqan espigapas lloqsimuchkasqa sumaqllaa espigakunapa qepanta. 24Chaymi pusillana espigakuna qanchis sumaq espigakunata millpururqa. Chaytam willarqani brujokunaman aswanqa manam mayqanninpas imam ninan willawayta atinkuchu nispa. 25Chay mi Rey Fa raonta Josey nirqa:
1Iskay
63
GENESIS41
26Qanchis sumaq vacakunawan qanchis sumaq espigakunaqa hina chay qanchis watallam.
Qampa mosqoynikikunaqa hukllam, Diosmi qawachisuchkanki imam rurananta.
Mosqoyqa chullallam. 27Chaykunapa qepan wicharimuq mana valeq charki vacakunapas qanchis watakunam, chay qanchis pusillana chunniq wayrapa chakichisqan espigakunapas hina chay qanchis watallataqmi. Chay mosqoynikipa imam ninanqa qanchis wata muchuymi. 28Diosmi imam rurananta qawachisuchkanki kay willasqayman hina: 29Qanchis watam kanqa sumaqllaa kawsay cosechakuna Egipto nacionpi. 30Chaykunapa qepantaataqmi qanchis wata muchuy kanqa Egipto nacionpi. Hatun cosechakunatapas manaam yuyanqakuachu, chay muchuymi nacionta wakchayarachinqa. 31Chay awpaq sumaqllaa cosechakunatapas manaam rikunqakuachu llumpa-llumpay muchuy kasqanrayku. 32Diosmi prontolla chaynatapuni ruranqa chaymi iskay kutikama mosqorqanki. 33Chaynaqa kunanpuni maskay yuyayniyoq hinaspa yachayniyoq runata hinaspa churay Egipto nacionpi kamachikunanpaq. 34Kaynatay ruray: llaqtakunapiy gobernadorkunata churay chaynapi Egipto nacionpi qanchisnintin wata sumaqllaa kaq cosechakunamanta huunankupaq, pichqa costalmanta huknintay waqaychachunku. 35Kay hamuq allin watakunapiy llapallan kawsayta huuchunku qampa controlasqaykita. Llapa trigokunatay churachunku llaqtakunapi. Chaytaqa waqaychachunku muchuypi runakuna mikunanpaqy. 36Hinaptinmi Egipto nacionpaq chay kawsaykuna waqaychasqa kanqa qanchis wata muchuypaq chaynapi runakuna yarqaymanta mana waurunankupaq. chay nisqankunam allinllaa rikchakapurqa Faraonpaqwan gobiernonpi yanapaqkunapaq. 38Hinaptinmi Faraon nirqa paykunata: Diospa espiritunwan kaq Josey hina runataqa manam tarichwanchu nispa. 39Chay mi Fa raon nirqa Josey ta: Diosllam tukuy kaytaqa willasurqanki, manam qam hina yuyay niyoq hinaspa yachayniyoq runaqa pipas kanchu. 40Qanmi kamachikunki kay palacioypi hinaptinmi lliw runaykuna nisqaykita kasukunqa. Rey kayllay piam qanmantaqa tumpa mas kasaq nispa. 41Fa raon mi nirqataq Josey ta: Kunanmi lliw Egipto nacionpi kamachikuqpaq churayki nispa. 42Chaymi makinmanta selloq anillonta Faraon horqoykuspa Joseypaman churaykurqa, pachachirqataqmi fino linomanta pachawanpas, kunkanmanpas qorimanta collartam churaykurqa. 43Chaymantam Joseyta muyuchimurqa iskay kaq allin carretanpi hinaptinmi puntanpi kaqkuna qayakurqaku: Pay pasananpaq asuriychik anmanta! nispa. Chaynapim Josey churasqa karqa Egipto lliw nacionpi kamachikuqpaq. 44Fa raon mi nirqataq: oqa rey kachkaptiy pas Egipto nacionpi runakunaqa qam kamachiptillaykim tukuy imata ruranqaku nispa. 45Josey tam Fa raon suticharqa Zaf nat-pa nea nispan. Casa rachirqa ataqmi On llaqtapi sacerdote Potiferapa warmi churin Asenat wan chaynapim Joseyqa allin reqsisqa karqa Egipto lliw nacionpi. 46Joseymi karqa kimsa chunka watayoq Egiptopi Rey Faraonpa qayllanman pusaptinku. Joseymi Rey Faraonpa palacionmanta lloqsirqa enteron Egipto nacionpi purimunanpaq. 47Chakrakunapim alli- allinsu qespirqa kawsaykuna. Qanchis watantinmi karqa sumaqllaa cosecha. 48Chaymi qanchisnintin wata Josey huurqa Egipto allpapi
37Josey pa
Egipto nacionpi Josey gobiernasqanmanta
GENESIS41,42
64
wiaq kawsaykunata, chay kawsaykunatam waqaycharqa llaqtakunapi. Muyuriqninpi kaq chakrakunamantam huurqa llapa kawsaykunata sapa llaqtaman. 49Chaymi lamar qochapi aqota hinaa Josey trigota huururqa manaa yupaypas atinakama. 50Manaraq muchuy hamuchkaptinmi Joseypa iskaya churinkuna karqa, paykunatam wachakurqa warmin Asenat. Asenatmi karqa On llaqtapi sacerdote Potiferapa churin. 51Chaymi piwi kaq churinta Josey suticharqa Manaseswan: Diosmi qonqaykachiwan tukuy llakiyta chaynataq aylluykunatapas nispa. 52Huknin churintaataqmi suticharqa Efrainwan: Diosmi akarisqay nacionpi miraykachiwan nispa. 53Tukururqam Egipto nacionpi sumaqllaa cosechana qanchis watakuna. 54Hinaptinmi qanchis wata muchuy qallarirqa Joseypa nisqanman hina, chaymi llapallan nacionkunapi muchuy karqa. Enteron Egipto nacionpim ichaqa mana yarqay karqachu chaypiqa mikuy kasqanrayku. 55Egipto nacionpi muchuy qallaykuptinataqmi runakuna Rey Faraonta maakurqaku kawsayta qonanpaq. Chaymi Egipto nacionpi llapallan runakunata Faraon nirqa: Riychik Joseyman hinaspa paypa nisusqaykichikta ruramuychik nispa. 56Lliw Egipto nacionpi muchuy miraruptinmi Josey kichachirqa taqekunapa kasqan wasikunata hinaspam rantikurqa chay nacionpi runakunaman. Egipto nacionpim aswan-aswan muchuy karqa. 57Tukuy kay pachapi llumpay muchuy kasqanraykum llapa runakuna rirqa Egipto nacionman Joseymanta kawsay rantimunankupaq.
42
Egipto nacionpi kawsaykuna kasqanta yachaspa nirqa churinkunata: Imatataq rurachkankichik qawanakuspallaqa? 2oqam uyarirqani Egipto nacionpiqa kawsaykuna kasqanta, rispay rantimuychik chay napi yarqaymanta ama waurunanchikpaq nispa. 3Chay mi Josey pa chun kantin wawqen ku na Egipto nacion man pa sarqa ku kawsaykunata rantimunankupaq. 4Jacobmi Joseypa wawqen Benjaminta mana kacharirqachu wawqenkunawan rinanpaq: Yanqaataq imapas pasarunman nispa. 5Israelpa churinkunam kawsaykuna rantimunankupaq wakin riqkunapiwan rirqaku Canaan lawpipas muchuy kasqanrayku. 6Joseymi karqa Egipto nacionpi munaychakuq, chayraykum llapa runakunaman kawsayta rantikuq. Joseypa wawqenkunam chayaruspanku paypa awpaqninpi qonqoranpa pampaman kumuykurqaku. 7Chaymi Josey wawqenkunata qawaykuspa reqsirurqa aswanqa manam reqsiqpas tukurqachu hinaspam piasqa paykunata tapurqa: Maymantataq hamuchkankichik? nispa. Chaymi paykunaataq nirqa: Canaan lawmantam hamuchkaniku kawsaykunata rantinaykupaq nispa. 8Joseyqa wawqen ku nata reqsiruch kaptinpas payku naqa manam Josey ta reqsirqakuchu. 9Chaymi Josey paykunamanta mosqosqanta yuyariruspa nirqa: Wateqaqkunam kankichik, kay nacionqa mana defiendesqa kasqanta qawaqmi hamurqankichik nispa. 10Hinaptin mi payku na ataq nirqa: Seor, runallaykikunaqa kawsay rantiqllam hamurqaniku. 11Kay lliwchaykum kaniku huk runapa churillan, cheqap rimaq runakunam kaniku. Kay runallaykikunaqa manam wateqaq runakunachu kaniku nispa. 12Chay mi Josey nirqa:
1Jacobmi
Joseypa wawqenkuna kawsay rantiq risqankumanta
65
GENESIS42
Cheqaptapunim qamkunaqa nacionqa mana defiendesqa kasqan qawaq hamurqankichik nispa. 13Hinaptin mi payku na ataq nirqa: Kay runallaykikunaqa chunka iskayniyoq wawqekunam kaniku, Canaan lawpi huk runapa churillanmi kaniku. Sullkaykum kachkan taytaykuwan huk ninataqmi chinkarun nispa. 14Chay mi Josey nirqa payku nata: Nisqay pi hinam wateqaq kankichik. 15Kunanmi pruebasqa kankichik. Juranim Faraonrayku, mana sullka wawqekichik hamuptinqa manam lloqsinkichikchu kaymanta. 16Kachaychiky huknikichikta chay wawqekichikta pusamunanpaq, qamkunaataqy preso qepaychik rimasqaykichik cheqap kasqan pruebasqa kananpaq, mana chayqa juranim Faraonrayku, wateqaqmi kankichik nispa. 17Hinaspam payku nata carcel man chu rarqa kimsa punchaw. 18Kimsa punchawmantam paykunata Josey nirqa: Kawsanaykichikpaq kaynata ruraychik: oqaqa Diostam respetani. 19Cheqap rimaq qarikuna kaspaykichikqa huknin wawqekichiktay carcelpi presota dejaychik, wakinnikichikataqy riychik wasikichikman kawsayta apaspa familiaykichik mikunanpaq. 20Ichaqa sullka wawqekichiktam pusamuwankichik chaymi cheqap kanqa rimasqaykichik, mana chayna kaptinqa waunkichikmi nispa. Paykunam chaynata ruraspanku 21ninakurqaku: Cheqaptapunim huchallikururqanchik wawqenchikpa contranpi. Ruegakuwachkaptinchikmi akariyninta qawachkaspa mana uyarirqanchikchu chayraykum oqanchik man kay akariy hamuruwanchik nispa. 22Chay mi Ruben payku nata nirqa: Manachum nirqaykichik: Ama huchallikuychikchu warmapa contranpi nispay? ichaqa manam kasuwarqankichikchu, kunanmi vidanmanta pagachkanchik nispa. 23Paykunaqa manam yacharqakuchu rimasqankutaqa Josey entiendesqanta, Joseywan wawqenkuna rimaptinmi huk runa tikrarqa paykunapaq. 24Joseymi paykunamanta rakikuykuspan waqarqa, chaymantam paykunaman kasqan kutispan rimapayarqa hinaspam Simeonta qawachkaptinku presochaspa chaqnachirqa. 25Chaymantam runankunata Josey kamachirqa wawqenkunapa costalninman trigota huntachinankupaq chaynataq sapakamapa qollqenkutapas costalninkuman kutiykachinankupaq hinaspa qoqawchanankupaq. Chaynatam paykunapaq rurarqaku. 26Joseypa wawqenkunam kawsaykunata asnonkuman cargakuykuspa kutirqaku. 27Samasqankupiam asnonman mikuchinanpaq costalninta huk kaqnin kichaykuspan tarirurqa qollqenta. 28Chaymi nirqa wawqenkunata: Qollqeytam kutiykarachimuwasqa, costalniy pim kasqa nispa. Hinaptinmi mancharikuy wan kat katataspanku ninakurqaku. Imatataq Diosqa rurawachkanchik? nispanku. 29Ca naan law man chayaspam tay tan ku Jacobman willa kurqa ku payku nata tukuy ima pasamusqanmanta: 30Egipto nacionpi kamachikuq runam piasqa rimapayawarqaku nacionnin wateqaq kasqaykuta piensaspan. 31Chaymi oqayku nirqaniku: Manam wateqaqkunachu kaniku, oqaykuqa cheqap rimaq qarikunam kaniku. 32Taytaykupa churinkunam kaniku chunka iskayniyoq, hukninmi chinkarun, sullkaykuataqmi taytaykuwan Canaan lawpi kachkan nispa. 33Chay nacionpi kamachikuq runam niwarqaku: Kaynapim reqsisqaykichik cheqap runakuna kasqaykichikta: huknin wawqekichikta oqawan
GENESIS42,43
66
saqeychik hinaspa kutiychik familiaykichik mikunanpaq kawsayta apaspa, 34pusamuwankichikmi sullka kaq wawqekichikta chaynapi wateqaqkuna mana kasqaykichikta chaynataq cheqap rimaq runakuna kasqaykichikta yachanaypaq. Chayam wawqekichikta kacharisaq, chayam negociotapas rurakunkichik kay nacionpi nispa. 35Chay nata niruspa costal nin kuta vaciaptin kum sapa ka mapa qollqen ku kipusqa kachkasqa chaymi taytankupiwan qollqenkuta qawaykuspanku mancharikururqaku. 36Chaymi taytanku Jacob paykunata nirqa: Manaa churiyoqtachu dejaruwankichik, Joseyqa manam kanachu nitaqmi Simeonpas kaypiachu. Benjamintapas qechuruwaytam munachkankichik. Tukuy kaykunaqa oqapa contraypim nispa. 37Chay mi tay tanta Ruben nirqa: Mana kutirachimuptiyqa iskay churiykunatach waurachinki, qoykuway Benjaminta oqam kutichimusaq nispa. 38Hinaptin mi pay nirqa: Manam churiyqa rinmanchu qamkunawanqa, wawqen wauruptinmi payqa sapallana qeparun, chay risqaykichikpi imapas pasaruptinqa waqasqallay pich kay machuqa waukusaq nispa.
43
karqa llumpaysu chay lawkunapi. 2Egipto nacionmanta kawsay apamusqanku tukuruptinmi taytanku Israel nirqa: Kutiychik hinaspa asllatapas kawsayta rantimuychik oqanchikpaq nispa. 3Hinaptin mi Juda nirqa: Chay runam chunkay-chunkayta nimuwarqaku: Sullka wawqekichikta mana pusamuwaspaykichikqa manam rikuwankichikchu nispa. 4Wawqeykuta oqaykuwan kachaptikiqa risaqkum hinaspam rantimusaqku kawsayta. 5Mana kachariptikim ichaqa mana risaqkuchu. Sullka wawqekichikta mana pusamuwaspaykichikqa manam rikuwankichikchu nispam niwarqaku chay runaqa nispa. 6Chay mi Israel nirqa: Imanasqataq kay mana allinta rurawankichik huknin wawqekichik mantapas willakaramuspaykichik? nispa. 7Hinaptin mi payku na ataq nirqa ku: Chay runam tapupayawarqaku ayllunchik kunamanta kaynata: Taytaykichik kawsanraqchu? Kanraqchu huk wawqekichikpas? nispan. Chay mi willakurqaniku tapuwasqankuman hina. Manam yacharqanikuchu wawqekita pusamuy nispa niwanankutaqa. 8Chay mi Juda nirqa tay tan Israelta: Kachariyy warmata oqaykuwan rinanpaq chaynapi qampas, oqaykupas chaynataq warmaykupas mana waurunanpaq. 9oqam Benjaminmantaqa nanachikusaq, mana kutichimuptiyqa oqatach cuentata maawanki, oqach wiaypaq culpayoq kasaq. 10Mana harkaruwaptikikuqa iskaykamaapas kutiruymankuch karqa nispa. 11Chay mi tay tan ku Israel nirqa: Chayna kaptinqa kaynatay ruraychik: kay Canaan lawpi allin kaqkunatay apaychik regalota chay runaman: as balsamota, mielta, miski asnaqta, mirrata, nuezkunata hinaspa almendrasta. 12Apaychiktaqy qollqetapas rantimunaykichikpaq, kutichiychiktaqy costalpi qollqe tarisqaykichiktapas, icha pantaspapas hinaramurqaku. 13Wawqekichiktapas
1Muchuy m
Benjaminta Egipto nacionman pusasqankumanta
67
GENESIS43
pusaspay kutiychik chay runaman. 14Tukuy Atiyniyoq Diosy chay runapa sonqonman churaykuchun qamkunapaq llakipayakuyta chaynapi Simeonta hinaspa Benjamintapas kacharimunanpaq. Churiykunata qechuruwaptinqa imanasaqam nispa. 15Chay mi ru na ku naqa aparqa ku rega loku nata aw paq apasqan ku qollqemantapas huk chay natawanraq, pusarqakutaqmi Benjamintapas chaymi Egipto nacionman rispanku Joseyman chayarqaku. 16Chay mi Josey qawaykurqa Benjamintawan wawqenkunata hinaspam wasinpi mayordomonta kamachirqa: Kay runakunata wasiyman pusaykuy hinaspa novillota nakaspa mikuyta ruramuy, kay runakunam chawpi punchawta oqawan mikunqa nispa. 17Josey pa ka machisqanta hina chay mayordomo ru raspan mi Josey pa wasinman chay runakunata pusaykurqa. 18Joseypa wasinman pusaykuptinkum chay runakuna mancharikuspa ninakurqaku: Punta hamuy ninchikpi costalninchikpi qollqe rikurirusqanmantach tumpaykuwaspanchik kaymanqa pusaykaramuwanchik chay napi hapiruwananchikpaq, chaynapich sir vientena kasunchik asnonchik kunawan kuska nispa. 19-20Joseypa mayordomonman asuykuspankum wasipa punkunpi parlapayarqaku: Seorlly, hamurqanikum puntata kawsay rantiq. 21Kutispaykum tuta samana lugarman chayarurqaniku chaymi costalniykuta kichaykuptiyku sapakamapa qollqeyku kachkasqa imam kaq pesoyoq chaymi kutichimuchkaniku. 22Apamurqanikutaqmi huk chayna qollqetapas kawsay rantinaykupaq ichaqa manam yachanikuchu costalniykuman pim chay qollqe churarusqantaqa nispa. 23Hinaptin mi chay mayordomoataq nirqa: Hawkalla kaychik qamkunaqa, ama manchakuychikchu qamkunapa hinaspa taytaykichikpa Diosninmi costalnikichikpi pakata hina qoykusurqankichik, qollqekichiktaqa imam kaqtam chaskirqani nispa. Chaymantam Simeonta horqomurqa paykunaman. 24Chay mayordomom runakunata Joseypa wasinman pusaykurqa. Yakuta paykunaman qoykuptinmi chakinkuta mayllakurqaku, chay mayordomoqa asnonkumanpas qaraykurqam. 25Paykunaataqmi Joseywan chawpi punchawpi mikunankuta yachaspanku regalota prepararqaku. 26Josey wasiman hamuruptinmi regalota wasiman apamuspanku paypa qayllanpi qonqoranpa pampaman kumuykurqaku. 27Chaymi Josey tapurqa imaynam kasqankumanta: Taytaykichik yuyaqam nisqaykichikqa imay nataq kachkan? Kawsachkanraqchu? nispa. 28Hinaptin mi payku na nirqa: Allinllam kachkan taytallaykuqa, kawsachkanraqmi nispa. Hinaspam qonqoranpa pampaman kumuykurqaku. 29Chaymi Tayta-mamanmanta wawqen Benjaminta Josey qawarispa tapurqa: Paychu chay willawasqaykichik sullka? wawqekichik nispa. Hinaspam Benjaminta nirqa: Diosy bendecisunki, churilly nispa. 30Chay mi Josey wawqen manta waqa nayay hapiruptin cuar ton man yayku ruspan waqakururqa. 31Uyanta upakuruspanmi waqanayay nin taniruptin hawaman lloqsimuspan nirqa: Mikuyta ser vimuychik nispa. 32Joseypaqmi servirqaku sapaq mesapi, sapaq mesapiataq wawqenkunapaq hinaspa sapaq mesapitaq paywan kuska mikuq Egipto runakunapaqpas. Egipto casta
GENESIS43,44
68
runakunaqa manam kuskaqa mikuqkuchu Hebreo castakunawanqa, paykunapaqqa karqa millakuypaqmi. 33Wawqenkunatam tiyachirqa chimpanpi, piwimanta qallaykuspa sullkakama chaymi wawqenkunaqa admirasqallaa qawanakurqaku. 34Chaymi Josey mesanmanta haywarqa mikuyta paykunaman, Benjaminpa mikuyninqa wakinpamanta pichqa kuti masmi karqa. Tomaspankum kusikurqaku Joseywan.
44
kamachirqa wasinpi mayordomonta: Kay runakunapa costalninman huntachiy kawsayta apay atinankukama, churaytaqy apamusqanku qollqetapas sapakamapa costalninman kawsay rantisqanku qollqetawan. 2Churaytaq qollqe vasoytapas sullkankupa costalninman kawsay rantisqan qollqetawan nispa. Chaymi pay rurarqa Josey pa nisqanta hina. 3Achikyaytam runakunata asnonkunatawan aviarurqaku. 4Paykuna llaqtamanta lloqsiramuspa manaraqpas karupi kachkaptinkum Josey nirqa mayordomonta: Chaylla qatiy chay runakunata, hayparuspaykim ninki paykunata: Imanasqataq allin rurasusqaykichikta mana allinwan kutirachinkichik? Imanasqataq suwakamurqankichik qollqe vasotaqa? 5Manachu chay vasoqa seorniypa tomanan hinaspa chaywantaq adivinanpas? Kaytaqa manam allintachu rurarunkichik! nispa. 6Chay mayordomom payku nata hay pa ruspan nirqa imam Josey pa yachachisqanman hina. 7Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Seorllayku imanasqataq kay palabrakunataqa, niwankiku? Manam haykapipas kay runallaykikunaqa chaynataqa ruraymankuchu. 8Canaan lawmantaraqmi costalniykupi qollqe tarisqaykutapas kutichimurqaniku. Imaynataq patronnikipa wasinmantaqa qori-qollqentaqa suwakamuymanku karqa? 9Huk kaqniykupapi vasota tariruspaqa wauchiy, wakiqniykupas seorniykupa sirviententaq kasaqku nispa. 10Chay mi mayordomo nirqa: Nisqaykichik hinay kachun. Pipapipas tarisqay kaqllay sir vienteyqa kachun, wakinnikichikqa mana huchayoqmi kankichik nispa. 11Payku nam costal nin kuta utqay man uraykachispan ku sapa ka ma kicharqa ku. 12Chay mi piwi kaqmanta maskay ta qa llaykuspan sull kan kaqpi tu kurqa chay mi Benjaminpa costalninpi vasota tarirurqa. 13Chay mi paykuna mana ima rurakuyta atispa pachankuta llikiparqaku hinaspam asnonkuman cargakuykuspa kutirqaku llaqtaman. 14Josey pa wasin man mi Juda chaya rurqa wawqen ku nawan hinaptin mi hina llapiraq Josey kachkasqa, chay mi paypa awpaqninpi qonqoranpa kumuykurqaku pampaman. 15Chaymi Josey paykunata nirqa: Imatam kayta rurarunkichik? Manachum yacharqankichik oqaqa adivinaqpuni kasqayta? nispa. 16Chay mi Juda nirqa: Manam imatapas nikikumanachu nitaqmi negakuytapas atiy mankuachu. Kay runallaykikunapa mana allin rurasqaykutam Dios rikurirachin. oqaykuqa qam seorniykupa sir vientenam kaniku vasoyki apaqpiwan kuska nispa. 17Hinaptin mi Josey nirqa: Manam chaynatachu rurasaq, copa apaqllam sir vienteyqa kanqa, qamkunaataqmi taytaykichikman hawkalla kutikunkichik.
1Josey mi
Joseypa qollqe vasonmanta
69 Benjaminpa favorninpi Juda ruegakusqanmanta
GENESIS44,45
Josey man asuykuspan Jud nirqa: Ay! seorlly, ruegakuykim kay runallaykipa rimarisqayta uyariykuwanaykipaq. Qamqa kanki Rey Faraon hinam, amay piakuychu oqawanqa. 19Qanmi, seorlly, tapuwarqankiku: Taytaykichik wawqekichikpas kanchu? nispa. 20Hinaptinmi nirqaykiku: Ar kawsachkanraqmi, payqa yuyaqam. Yuyaq kayninpiam sullka churin nacerqa, chay churinpa wawqenataqmi waukuna chaymi payllaa qeparun mamanmanta kaq warmaqa. Payqa taytaykupa llumpay kuyasqanmi nispa. 21Qamataqmi kay runallaykikunata niwarqankiku: Pusamuwaychik reqsinaypaq chay warmata nispa. 22Chaymi oqayku nirqaykiku: Taytantaqa warmaqa manam saqemuyta atinmanchu, saqeramuptinqa taytanmi waurunman nispa. 23Chaymi kay runallaykikunata niwarqankiku: Sullka wawqekichikwan mana hamuspaqa manam rikuwankichikchu nispa. 24Taytaykuman chayaruspam willarqaniku qampa niwasqaykikuta hina. 25Chaymi taytayku niwarqaku: Kutispa asllatapas kawsayta rantimuychik oqanchikpaq nispa. 26Hinaptinmi oqaykuataq nirqaniku: Manam riymankuchu sullka wawqeyku mana oqaykuwan riptinqa, paywanmi ichaqa risaqku. Sullka wawqeyku oqaykuwan mana riptinqa chay seortaqa manam rikuymankuchu nispa. 27Chaymi taytayku niwarqaku: Qamkunaqa yachankichikmi warmiy Raquelpaqa iskay wawan kasqanta. 28Hukninmi ladoymanta lloqsirqa hinaspam kunankama mana kutiykamunchu, seguroch purun animal llikiparurqa. 29Huknintapas ladoymanta pusaruptikichik imapas pasaruptinqa waqasqallaypich kay machuqa waukusaq nispa. 30Chaynaqa seorllayku, taytaykupa vidanmi pienden warmapa vidanmanta. Taytaykuman kunan kutiykusaqku mana warmayoq 31hinaptinqa watukuykuspach waurunqa hinaptintaqch oqayku huchayoq kasaqku yuyaq taytayku waqasqallanpi waukuptin. 32Imaynatataq warmamanta kay runallaykiqa respondesaq taytayman? Paytam nirqani: Mana kutichimuspayqa oqam kasaq wiaypaq huchayoq nispay. 33Chayraykum ruegakuyki, kay warmapa rantinpiy sirvientekipaq oqaa quedasaq warmaataq kutichun wawqeykunawan. 34Imaynataq oqaqa kutiykuyman mana warmawanqa? Manam taytayta imapas pasarunanta munanichu nispa.
18Chay mi
45
llapallan chaypi sir vientenkunapa qayllanpi manaa waqayta aguantarqachu hinaspam kamachirqa: Lloqsiychik llapallaykichik ladoy manta nispa. Chaymi sir vientenkuna lloqsiruptinkua Josey wawqenkunawan reqsichikurqa. 2Qapa rispam waqa kurqa, chay mi Egipto ru na ku napas yacha rurqa ku, yacha rurqakutaqmi Faraonpa wasinpi kaqkunapas. 3Joseymi nirqa wawqenkunata: oqaqa kani Joseymi Kawsachkanraqchu taytanchik? nispa. Wawqenkunaataqmi mana ima niytapas atirqakuchu mancharikuspanku. 4Chay mi Josey nirqa wawqen ku nata: Asuykamuwaychik nispa. Hinaptinmi paykuna asuykuptinku nirqa: oqaqa kani kay Egipto nacionman rantikamusqaykichik wawqekichik Joseymi. 5Ichaqa amay kunan llakikuychikchu nitaq pesakuychikchu kayman rantikamuwasqaykichikmantaqa. Achka runakunata kawsachinaypaqmi Dios puntachimuwarqa. 6Kay
1Josey mi
Wawqenkunaman Josey reqsiykachikusqanmanta
GENESIS45
70
pachapim karun iskay wataa muchuy, chaywanpas pichqa wataraqmi faltachkan. Manam kanqachu tarpuypas nitaq cosechapas. 7Diosmi puntachimuwarqa kay pachapi miraynikichikta puchuchinaypaq chaynataq qamkunatapas hatun salvacionwan kawsachinaypaq. 8Chaynaqa manam qamkunachu kaymanqa kachamuwarqankichik aswanqa Diosmi Faraonpa consejaqninta ruraruwan chaynapi lliw wasinpi, lliw Egipto nacionpi kamachikuq kanaypaq. 9Utqayman taytanchikpa kasqanman kutispay nimuychik: Kaynatam nin churiki Josey: Diosmi lliw Egipto nacionpi churaruwan kamachikuqpaq, hamuy ama unamuspa. 10Gosen lawpim hichpaypi *yachanki churikikunawan, willkaykikunawan, ovejaykikunawan, vacaykikunawan hinaspa lliw kapuqnikikunawan. 11Pichqa wataraq muchuy kaptinpas kaypim mantienesqayki tukuy kapuqnikipas mana tukurunanpaq nispa. 12Wawqey Benjaminwan qamkunam testigo kankichik kaykuna oqapuni rimasqaymanta. 13Willamuychiky taytayman lliw Egipto nacionpi honrasqa kasqaymanta hinaspa tukuy qawasqaykichikmantapas. Utqaspay taytayta kayman pusamuychik. 14Chay nata niruspan mi wawqen Benja minwan abra za na kuykuspa waqarqa ku. 15Llapa llan wawqen ku nata muchayka rispam abra saykuspa waqarqa. Chay raqmi wawqenkunapas Joseyta parlapayarqa. 16Rey Fa raonpa wasin man mi Josey pa wawqen ku na ha musqan noticia chayarurqa chay wanmi kusikurqa Faraon chay nataq gobiernonpi yanapaqninkunapas. 17Fa raon mi Josey ta nirqa: Wawqekikunata nimuy: Animalnikichik man cargakuspa kutiychik Canaan lawman. 18Taytaykichikta pusamuychik familiaykichiktawan hinaspa hamuychik oqaman. Egipto allpapi kaq allinnintam qosqaykichik hinaptinmi kay allpapi wiaq kawsayta mikunkichik nispa. 19Wawqekikunataqa kamachiytaqy kay Egipto nacionmanta carretakunata apaspanku churinkunata, warminkunata chaynataq taytaykichikta apamunankupaq. Hampukuchunkuy. 20Amay imankumantapas llakikuchunkuchu, kay Egipto nacionpiqa allin kaqkunam paykunapaq kanqa nispa. 21Chay mi Israelpa chu rin ku na chay nata ru rarqa ku. Josey mi car reta ku nata qoykurqa Rey Faraonpa kamachisqanman hina hinaspam qoqawchaykurqa kutispa mikunankupaq. 22Llapallankumantaqmi qoykurqa mudana pachatapas, Benjaminmanataqmi qoykurqa kimsa kilo parten qollqeta pichqa mudana pachatawan. 23Taytanmanataqmi apachirqa chunka asnopi Egipto nacionpa allinnin kaqkunata, chunka china asnopiataqmi cargarqa kawsayta hinaspam qoqawta apachirqa taytanman hamustin mikunanpaq. 24Joseymi wawqenkunata aviaspan nirqa: Amam anpi pianakunkichikchu nispa. 25Chay mi Egipto nacion manta lloqsispan ku Ca naan lawpi tay tan ku Jacobman chayarqaku. 26Hinaspam willakurqaku: Joseyqa kawsachkasqam! Lliw Egipto nacionpi kamachikuqmi kasqa! nispa. Hinaptinmi Jacob yaqalla desmayarurqa, manataqmi creerqachu. 27Chay mi Joseypa tukuy paykunaman nisqanta willarqaku. Apanankupaq Josey pa apachisqan carretakunata qawaykuspanam Jacob rikcharichkaq hina kusikurqa. 28Chay mi nirqa Israel: Kunanqa creeniam. Churiy Joseyqa kawsachkanchiki, rispay qawaykamusaq manaraq waukuchkaspay nispa.
71 Egipto nacionman Jacob risqanmanta
GENESIS46
46
tukuy kapuqnintin rirqa Beerseba llaqtaman hinaspam taytan Isaacpa Diosninta adorananpaq wauchirqa animalkunata. 2Israeltam mosqoy ninpi Dios rimapayaspan nirqa: Jacob, Jacob nispan. Pay ataqmi nirqa: Imata Taytally? nispa. 3Chay mi Diosataq nirqa: oqam kani Dios, taytaykipa Diosnin. Ama manchakuychu Egipto nacionman riyta, chaypim hatun nacionta qanmanta hatarichisaq. 4oqam risaq Egipto nacionman qanwan kuska. oqataqmi kutichimusqayki, waukuptikipas Joseymi kanqa ladoykipi nispa. 5Chay mi Jacob Beerseba llaqta manta rirqa. Churin kunam aparqa ku tay tanku Jacobta chaynataq wawakunatapas mamantinta Faraonpa apachimusqan carretakunapi. 6Jacobmi lliw mirayninkunapiwan rirqaku Egipto nacionman. Animalninkuta qatispam aparqakutaq Canaan lawpi armasqankutapas hinaspam rirqaku Egipto nacionman. 7Jacobmi Egipto nacionman pusarqa qaripas-warmipas churinkunata, qaripas-warmipas willkankunata hinaspa llapallan mirayninkunata. 8Egipto nacionman riq Israelpa mirayninkunam otaq Jacobpa mirayninkunam karqa: Jacobpa piwi churin Ruben. 9Rubenpa churinataqmi karqa Hanoc, Falu, Hezron hinaspa Carmi. 10Simeonpa chu rin ku na ataqmi karqa Jemuel, Jamin, Ohad, Jaquin, Zohar hinaspa Canaan war mipa wawan Saul. 11Leviy pa chu rin ku nam karqa Gerson, Coat hinaspa Mira ri. 12Judapa churinkunam karqa Er, Onan, Sela, Fares hinaspa Zara. Erwan Onanqa waururqaku Canaan lawpim. Farespa churinkunaataqmi karqa Hezron hinaspa Hamul. 13Isacar pa chu rin ku nam karqa Tola, Fua, Job hi naspa Sim ron. 14Zabu lonpa chu rin ku nam karqa Sered, Elon hinaspa Jah leel. 15Payku nam karqa Jacobpa war min Leapa wacha kusqan miray nin ku na. Paykunam Padan-aram lawpi nacerqaku. Warmi churin Dinatawan yupaptinkum qaripas-warmipas karqa kimsa chunka kimsayoq. 16Gadpa churinkunam karqa Zifion, Hagui, Ezbon, Suni, Eri, Arodi hinaspa Areli. 17Aser pa chu rin ku nam karqa Imna, Isua, Isui hinaspa Beria. Payku napa pa ninataqmi karqa Sera. Beriapa churinkunaataqmi karqa Heber hinaspa Malquiel. 18Payku nam karqa Zilpapi Jacobpa miray nin ku na, Zilpatam Laban qorqa chu rin Leaman sir vientanpaq, paypa miray ninkunam karqa chunka soqtayoq. 19Jacobpa warmin Raquelpa wawankunaataqmi karqa Joseywan Benjamin. 20Egipto llaqtapi Joseypa churinkuna naceqmi karqa Manaseswan Efrain, paykunam karqa On llaqtapi sacerdote Potifarpa churin Asenatpa wawankuna. 21Benjaminpa churinkunaataqmi karqa Bela, Bequer, Asbel, Gera, Naaman, Ehi, Ros, Mupim, Hupim hinaspa Ard. 22Warmin Raquelpi Jacobpa mirayninkunam karqa chunka tawayoq runakuna. 23Danpa chu rin mi karqa Husim. 24Nef ta liy pa chu rin ku na ataqmi karqa Jahzeel, Guni, Jezer hi naspa Silem. 25Payku nam karqa Bil hapi Jacobpa miray nin ku na. Bil hatam Laban qorqa chu rin Raquelman sir vientanpaq, Bilhapa mirayninkunam karqa qanchis runakuna.
1Israel mi
GENESIS46,47
72
26Jacobwan Egipto nacion man riqku nam karqa ku soqta chun ka soqtayoq runakuna. Jacobpa churinkunapa war minkunam ichaqa mana yupasqachu karqa. 27Egiptopi naceq Josey pa chu rin ku nam karqa iskay. Egipto nacion man chayaq Jacobpa llapallan mirayninmi karqa qanchis chunka runakuna. 28Jacobmi chu rin Judata aw pachirqa Josey man chay napi Gosen law man pusananpaq chaymi Gosen lawman chayarqaku. 29Joseymi carretanta preparaspan rirqa Gosen lawman taytan Israelta chaskinanpaq. Joseymi taytanta rikuykuspan abrazakuykurqa hinaspam waqarqa unaysu. 30Chay mi Joseyta Israel nirqa: Kayqaya kawsachkaqtaraq rikuykuyki, kunanqa waukusaqay nispa. 31Josey mi nirqa wawqen ku na manwan tay tanpa ayllun ku na man: Rispay willamusaq Rey Faraonman: Canaan lawpi kaq wawqeykunawan taytaypa ayllunkunam chayaramuwan. 32Paykunaqa animalniyoq oveja michiqkunam chaymi ovejankuta, vacankuta hinaspa tukuy kapuqninkuta aparamunku nispay. 33Rey Faraon qayasuspaykichik Ima oficioyoqtaq kankichik? nispa tapusuptikichikqa 34ninkichik: Kay runallaykikunaqa animalkuna uywakuqllam kaniku warma kayniykumantapunipas chay nataq abueloykumantapunipas nispa. Chaynapim Gosen lawpi *yachankichik Egipto runakunaqa oveja michiqkunataqa millakusqanrayku nispa. 1Josey mi Rey Fa raon man rispan willa murqa: Taytaymi wawqeykunapiwan, ovejantin, vacantin hinaspa tukuy kapuqnintin Canaan lawmanta chayaramunku hinaspam Gosen lawpi kachkanku nispan. 2Pichqa wawqen ku natam pusaykurqa Rey Fa raonpa qayllan man. 3Fa raon mi Joseypa wawqenkunata tapurqa: Ima oficioyoqtaq kankichik? nispan. Chaymi paykunaataq nirqaku: Kay sir vientekikunaqa oveja michiqkunam kaniku abueloykumantapuni. 4Kay allpapi *yachakuqmi hamurqaniku animalniykupaq mana pasto kasqanrayku. Canaan lawpiqa llumpaymi kachkan muchuy, chay raykum kay runallaykikunaqa Gosen lawpi yachanaykupaq ruegakuykiku nispa. 5Chay mi Josey ta Fa raon nirqa: Taytaykiwan wawqekikuna kaypia kachkaptinqa, 6Egipto allpaqa makikipim kachkan chaynaqa taytaykitawan wawqekikunataqa churamuy Gosen allinnin allpapiy. Paykunapi yachayniyoq runakuna kasqanta yachaspaykiqa animalniykunamanta cuentallikunanpaqy churamuy nispa. 7Josey mi tay tan Jacobta Fa raonpa qayllan man pusaykurqa hinaptin mi Jacobqa Faraonpaq bendicionta rimarirqa. 8Faraonmi Jacobta tapurqa: Hayka wataykipitaq kachkanki? nispan. 9Chay mi Jacob nirqa: oqaqa kachkani pachak kimsa chunkan watayoqam forastero hina purispay, asllata kaspapas sasallataam kawsarqani, manaraqmi abueloykunapa forastero hina purisqanku watamanqa hay paniraqchu nispa. 10Chay nata Jacob nispan mi Fa raonpaq bendicionta ma a kuspan lloqsimurqa. 11Faraonpa kamachisqanman hinam taytanmanwan wawqenkunaman Josey qoykurqa Egipto nacionpi allinnin allpata, chaynapim Ramses lawpi allpayoq karqaku. 12Josey mi mantienerqa taytantawan wawqenkunata chaynataq taytanpa llapallan familiankunatapas.
47
73 Runakunapa favorninpi Joseypa imam rurasqanmanta
GENESIS47
llumpayllaa kasqanraykum mikuyqa mana karqachu enteron chay lawkunapi chaymi Egipto nacionpi kaqkunapas chaynataq Canaan lawpi kaqkunapas muchuywan akarirqaku. 14Egipto nacionpi runakunaman hinaspa Canaan lawpi runakunaman mikuy rantikusqantam Josey huururqa qollqeta hinaspam Faraonpa wasinpi waqaycharqa. 15Chaymi Egipto nacionpipas hinaspa Canaan lawpipas qollqe tukuruptin llapallan runakuna hamurqaku Egipto nacionpi Joseyman: Qowayku mikuyta! Qollqeyku tukurusqanraykuchu waurusaqku yarqaymanta? nispa. 16Hinaptin mi Josey nirqa: Qollqekichik tukuruptinqa apamuychik animalnikichikta, chaypaqam mikuyta qosqaykichik nispa. 17Chay wata Josey man ani mal nin kuta apa muspan kum kawsay ta truecarqa ku caballokunawan, ovejakunawan, vacakunawan hinaspa asnokunawan. 18Chay wata tukuruptinataqmi payman rispanku nirqaku: Seorllayku, manam llullakuykikuchu, cheqaptam lliw qollqeyku tukurun chaynataqmi animalniykupas qam seorniykupaa, manaam imaykupas kanachu aswanqa chakraykuwan kikillaykuam. 19Imanasqataq waurusaqku qayllaykipiqa chaynataq chakraykupas purmanqa? kawsaywany oqaykuta chaynataq chakraykutapas rantiwayku chaynapim oqaykuqa chakraykupiwan Faraonpaa kasaqku mana waunaykupaq. Qowaykutaq muhuta chakrayku mana purmananpaq nispa. 20Chay mi Josey enteron Egipto nacionpi chak ra kunata rantirurqa Faraonpaq llumpay muchuy paykunapi kasqanrayku. Sapakama runakunam Egipto nacionpi chakrankuta *rantikurqaku chaymi chakrakunaqa Faraonpaa rikurirurqa. 21Chay mi enteron Egipto nacionpi runa kuna Fa raonpa sir vienten a ka rurqa ku. 22Sacerdotekunapa chak rallanta am Joseyqa mana rantirurqachu. Paykunaqa Faraonmanta chaskispa mikusqankuraykum mana *rantikurqakuchu chakrankutaqa. 23Chay mi Josey nirqa ru na ku nata: Faraonpaqmi rantiruykichik qamkunata chaynataq chakraykichiktapas, kayqay muhu, kunany tarpumuychik chakrapi. 24Cosechaspam ichaqa pichqa costalmanta huknin costalta Faraonman qonkichik, wakin tawa costalataqmi kanqa chakrapi tarpunaykichikpaq hinaspa qamkunapiwan familiaykichik mantienekunaykichikpaq nispa. 25Payku na ataqmi nirqa ku: Kawsachiwarqankikum, ama hina kaspaykiy Faraonpa sir viententa ruraykullawayku nispa. 26Chay mi Egipto nacionpi chak ra ku na manta Josey decretarqa pichqa costalmanta huknin costalta Faraonman qonankupaq, chay decretom karqa kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. Sacerdotekunapa chakranmi ichaqa mana Faraonpachu karqa, chayraykum paykunaqa mana pagarqakuchu. Egipto nacionpi *yacharqa. Gosen law pim chakrakunata dueochakurqa hinaspam mirarqa sinchillataa. 28Jacobmi Egipto nacionpi kawsarqa chunka qanchisniyoq watataraq chay naqa Jacobpa lliw kawsakusqanmi karqa pachak tawa chunka qanchisniyoq wata.
27Israel mi
13Muchuy
Waukunallanpaqa Jacobpa imam maakusqanmanta
GENESIS47,48
74
29Chaya ra murqam Israelpa wa u ku nan punchaw chay mi chu rin Josey ta qayachimuspan nirqa: Ama hina kaspaykiy makikita churaykuy piernaypa ukunman hinaspay prometiway kay Egipto nacionpi ama pampawanaykipaq. 30Abueloykuna hina waukuptiy mi kay Egipto nacionmanta paykunapa sepulturanman apawanki hinaspam chaypi pampaykuwanki nispa. Chaymi Josey nirqa: Nisqaykiman hinam rurasaq nispa. 31Chay mi Jacob nirqa: Juramentaykuway nispan. Josey juramentaykuptinmi Israel kumuykurqa saw nanpa hawanman.
48
qepantam Josey man willamurqaku: Taytaykim onqosqa kachkan nispa chay mi Josey churin Manasestawan Efrainta pusarqa. 2Jacobman mi willarqa ku: Chu riki Josey mi ha much kan nispa. Chay mi Israelqa kallpanchakuykuspan camanpi tiyaykurqa. 3Hinaspam Josey man nirqa: Tukuy Atiyniyoq Diosmi Canaan law Luz nisqan lugarpi rikuriwarqa hinaspam favorniypi rimarispan 4niwarqa: oqam churisapata rurasqayki hinaspam achka nacionkunata rurasaq miraynikimanta. Kay allpatapas miraynikimanmi qosaq wiaypaq herencia kananpaq nispan. 5Kay Egipto nacionman manaraq hamuchkaptiy kaypi naceq Efrainwan Manases churikikunaqa oqapa churiykuna hinam kanqa imaynam Rubenwan Simeon churiykuna hina. 6Paykunapa qepan nacemuqkunam ichaqa Efrainpa hinaspa Manasespa sutinpi herenciata chaskinqaku. 7Padan-aranmanta kutimuptinchikmi mamayki Raquelqa waururqa Canaan lawpi Efrata llaqtachaman riq anpa hichpanpi, chaypim pampamurqani. Chay Efrata llaqtachapa huknin sutinqariki Belen llaqtam nispa. 8Israel mi qawa rirqa Josey pa chu rin ku nata hinaspam nirqa: Pikunataq paykunaqa? nispa. 9Chay mi Josey nirqa: Paykunaqa Diospa qowasqan kay Egipto nacionpi naceq churiykunam nispa. Hinaptinmi Jacob nirqa: oqaman anchuykachimuy hinaptin Tayta Diosta maakusaq bendecisqa kanankupaq nispan. 10Israelpa awinkunam tumpallataa qawakurqa yuyaqa kasqanrayku chaymi churinkunata Josey asuykachiptin Israel abrazaykuspa muchaykarirqa. 11Israelmi Joseyta nirqa: Manam piensarqanichu qam rikuykuytaqa aswanqa Diosmi qawaykachiwan, qawaykachiwantaqmi churikikunatapas nispan. 12Chaymi Joseyqa taytanpa moqonmanta warmakunata asurichispan qonqoranpa kumuykurqa pampaman. 13Joseymi hapiykurqa iskaynin churinkunata. Efraintam hapiykurqa *alleq makinwan Israelpa *ichoq lawninpi, Manasestaataqmi hapiykurqa ichoq makinwan Israelpa alleq lawninpi hinaspam anchuykachirqa taytan Israelman. 14Ichaqa Israelmi alleq makinta haywariykuspan sullka kaq Efrainpa umanman churaykurqa, ichoq makintaataqmi churaykurqa Manasespa umanman. Manases piwi kasqanta yachastinmi chaynataqa rurarqa. 15Joseypaq bendicionta maakuspanmi nirqa: Abueloy Abrahampa servisqan Diosmi,
Efrainpaq hinaspa Manasespaq bendicionta Jacob maakusqanmanta

1Kayku napa
75
GENESIS48,49
taytay Isaacpapas servisqan Diosmi nacesqaymanta kunankama uywawarqa. 16 Paymi tukuy mana allinmanta libraqniy Angel karqa. Paypuniy bendecichun kay warmakunataqa. oqapa sutiywany, Abueloy Abrahampa sutinwany, Taytay Isaacpa sutinwany sutichasqa kachunku. Kay pachapiy sinchillataa mirachunku.
17Efrainpa uman man tay tan Jacob *alleq ma kinta chu rasqanta qawaykuspam Josey huk manyarurqa chay mi taytanpa makinta hapiykuspa Efrainpa umanmanta Manasespa umanman cambiarqa. 18Hinaspam taytanta Josey nirqa: Tayty, amay chaynataqa ruraychu, Manasesmi piwi churiyqa, paypa umanmany *alleq makikitaqa churaykuy nispa. 19Tay tan ataqmi mana mu naspan nirqa: Yachanim churilly, Manasespa mirayninpas kanqa hatun nacionmi, ichaqa sullkanpa miraynin aswan hatun nacion kaptinmi, miray ninmantapas kanqa achkallaa nacionkuna nispa. 20Chay punchaw pipu nim bendecisqa ka nan kupaq Jacob kay nata rima rirqa:
Qamkunapa sutikichikpim Israel casta runakuna Diospa bendicionninta kaynata ninqaku: Diosy yanapasunki Efraintawan Manasesta hina nispanku. Efrainpa sutintam Manasespa sutinmanta puntata rimarirqa. 21Chaymi Israel nirqa Joseyta: oqaqa waukusaqam aswanqa Diosmi qamkunawan kanqa hinaspam kutichisunkichik awpa abueloykichikpa allpanman. 22Qanmanmi qoyki wawqekikunamantapas mastaraq herenciata, Amor casta runaiSiquenmanta espaday wan hinaspa flechay wan qechusqayta nispa.
49
3
churinkunata qayaykuspan nirqa: Huunakamuychik hinaptin willasqaykichik qepa punchawkunapi imam pasasunaykichik manta. 2 Jacobpa churinkuna, huunakuspay uyariychik. Israelpa churinkuna, kay taytaykichiktay uyariychik. Ruben, qamqa piwi churiymi kanki.
Hebreo simipi Siquem ninanqa: hombro otaq waqtan otaq allinnin parte ninanmi.
Waukunallanpaqa churinkunapa imaynam kananmanta Jacobpa rimarisqan

1Jacobmi
i 48:22
GENESIS49
76
Qamqa atiyniy hinam kanki. Kallpaypa qallariyninmi kanki. Sinchi honrasqam kanki qamqa. sinchi atiyniyoqmi kanki qamqa. 4 Lloqlla hina mana harkay atinam kanki. chayraykum mana piwi churiy hinaachu kanki. Chaynaqa kanki oqa taytaykipa compaeraywan puusqaykimantam. Chaynaqa kanki casado vidayta qanrachasqaykimantam. Simeonwan Leviyqa wawqentinmi kanku. Armankuwanmi mana amachay atina kanku. 6 Tanteanakusqankumanqa manam yaykuymanchu. Rimanakuptinkuqa manam hukllawakuymanchu. Paykunaqa piakuyninpim runata wauchirqaku. Paykunaqa caprichakuspam toropa ankunta kuchurqaku. 7 akasqay kachunku piakuynin nisyu kasqanrayku. akasqay kachunku mana llakipayarikuspa rabiasqankurayku. Jacobpa miraynin ukupim mirayninkunataqa rakinasaq. Israel nacionpipas mirayninkunatam cheqechisaq.
5
Juda, qamtam wawqekikuna alabasunki. Enemigoykikunatam kunkanmanta hapinki. Wawqekikunam awpaqnikipi kumuykusunki. 9 Malta leon hinam kanki, churiy Juda. Leonpa uan hinam qamqa kanki, churiy Juda. Hapimusqaykiwan saksaspam waqtapanki. Hatun leon kaqllam kurkuykachaspayki waqtapanki. Wawayoq leon hina kachkaptikiqa pitaqsi rikchachisunkimanqa? 10 Judapa mirayninkunamantam reykuna kanqa. Dueo hamunankamam manataq pipas qechunqachu rey kaynintaqa. Payllataam kasukunqaku runakunaqa. 11 Uvas sachamanmi malta asnonta wataykunqa. Sumaqllaa uvas sachamanmi ua asnochanta wataykunqa. Vinowanmi payqariki pachanta taqsanqa. Uvaspa yakunwanmi saconninta taqsanqa. 12 Vinomantapas aswan mas pukam awinkunapas. Lechemantapas
8
77
13
GENESIS49
aswan mas yuraqmi kirunkunapas. Zabulonpa mirayninkunam lamar qochapa patanpi *yachanqa. Chaypitaqmi buquekunapa sayananpas kanqa. Linderonataqmi Sidon llaqtakama kanqa.
Isacarqa poqosqa asno hinam. Payqa corralninpi waqtapaq asno hinam. 15 Rikurqam samakuyqa allin kasqanta. Rikurqataqmi sumaqllaa kasqanta. Wasanta kurkuykachispam cargaykachikurqa. Sirviente hinam hukpaq llamkarqa.
14 16
Danqa castankunatam allinta arreglanqa. Israelpa huknin ayllun hinam allinta arreglanqa. 17 Payqa anpa patanpi culebra hinam. Pasaq caballokunapa chakinta kachuq hinam. Payqa sillakuqtapas wichiykachinqa culebra hinam. Tayta Dioslly salvaykuwanaykitam suyachkani. Gadqa salteasqam kallanqapas. Ichaqa salteanqam paykunatapas. Aserpa tantanqa kanqa miskillaam. Payqa qonqa reypaq hina miskillaa mikuykunataam. Neftaliyqa munasqanpi purikuq luwichu hinam. Payqa kuyayllapaq uachayoq luwichu hinam.
18 19
20
21
Ruruq kallma hinam Joseyqa. Pukyupa hichpanpi ruruq sachapa kallman hinam payqa. Perqapa hawanman mastarikuq kallma hinam payqa. 23 Paytaqa cheqnispankum flechanku. Flechaqkunaqa siemprepunim wateqanku. 24 Joseyqa flechanantam takyachin allinta. Kallpanchanmi brazonkunatapas allinneqta. Chaynataqa ruranqa Jacobpa atiyniyoq Diosninraykum. Chaynataqa ruranqa Israelpa Michiqnin Diosraykum. Chaynataqa ruranqa Israelpa harkaqnin Diosraykum. 25 Taytaykipa Diosninmi yanapasunki. Tukuy Atiyniyoq Diosmi bendecisunki.
22
GENESIS49,50
78
Payqa bendecisunki cielokunapi kaqkunawanmi. Payqa bendecisunki lamar qochapi kaqkunawanmi. Warmikiqa achka wawakunatay uuchun. Warmikiqa achka wawakunatay wachakuchun. 26 oqa taytaykim bendicionta rimaripuchkayki. Wiaypaq kaq orqokunamantapas mastaraqmi bendecichkayki. Wiaypaq kaq moqokunamantapas mastaraqmi bendecichkayki. Qam Joseypa umayki hawanpim kanqa kay bendicionkunaqa. Wawqekikunamanta sapaqchasqam karqanki qamqa. Benjaminqa tisaparuq atoq hinam. Achikyaruptin hapimusqanta mikuq hinam. Tardekuqtaataq qechumusqankunata rakinakuq runa hinam. 28Kay llapa llan kum karqa Israelpa miray nin manta chun ka iskay niyoq ayllu kuna. Chaykunatam taytanku rimarirqa paykunapaq bendicionta maakuspan.
27
Jacob kamachispan nirqa: Waukuptiymi pampawankichik abueloykunapa pampakusqan sitiopi. Paykunaqa pampakurqa Het casta Efronpa chakranpi kaq machaypim. 30Chay machayqa kachkan Canaan law Mamrepa chimpan Macpela chakrapim. Chay machaytam Abraham rantirqa Het casta runa Efronmanta chaypi mirayninkuna pampakunanpaq. 31Chaypim Abrahamtawan warmin Sarata pamparqaku, chaypitaqmi pamparqaku Isaactapas hinaspa warmin Rebecatapas. Chaypitaqmi pamparqani Leatapas. 32Chakrapiwan machayqa Hetpa mirayninkunamanta rantisqam karqa nispa. 33Jacobmi chu rin ku na man ka machiy ta tu kuykuspa waqtapaykuspa wa u kurqa hinaspam abuelonkunapa kasqanman rirqa. 1Joseymi taytanta abrazaykuspa waqastin muchaykurqa. 2Joseymi kamachirqa serviqnin medicokunata hampikunawan taytanpa cuerponta chakichinankupaq chaymi medicokuna chakirachirqaku Israelpa cuerponta. 3Tawa chunka punchawmi chakichinapaq ruranankuman hina chakichirqaku. Egipto runakunaataqmi qanchis chunka punchaw Jacobmanta waqarqaku. 4Waqasqanku punchawkuna pasaruptinmi Josey rimapayarqa Rey Faraonpa wasinpi kaqkunata: Ama hina kaspaykichiky Faraonta rimapayaykapuwaychik. 5Taytay mi juramentachiwarqa kaynata: Waukuptiy mi Canaan lawpi sepulturay toqosqay pi pampawankichik nispa. Chay naqa ama hina kaspaykiy kachaykuway taytay pampaq rinay paq, chaypunillam kutimusaq. 6Hinaptin mi Fa raon nirqa: Rispaykiy pampamuy taytaykita juramento rurasqaykiman hina nispa. 7Joseymi taytan pampaq rirqa, paywantaqmi rirqaku Faraonpa gobiernonpi llapallan yanapaqninkunapas, wasinpi ancianokunapas chaynataq Egipto nacionniyoq llapallan ancianokunapas. 8Rirqakutaqmi Joseypa wasinmanta llapallan wawqenkunapas, Gosen allpapiqa qeparqaku warmakunallaam ovejakunawan hinaspa vacakunawan.
29Chu rin ku natam
Jacob waukuptin pampakusqanmanta
50
79
9Joseywanmi 10Jordan
GENESIS50
rirqaku tropakunapas carretakunapi hinaspa caballokunapi achkallaa. Mayupa chimpan Atad eraman chayaruspankum waqarqaku llumpa-llumpayta. Joseymi qanchis punchawpuni waqasqallanpi karqa taytanmanta. 11Chay llaqtapi *yachaq Canaan casta runakunam Atad erapi waqasqankuta qawaspanku nirqaku: Egipto casta runakunapa hatun llakinmi kayqa nispanku. ChayraykumjAbel-mizraim sutiwan chay erata suticharqaku, chay eraqa kachkan Jordan Mayupa chimpanpim. 12Israelpa churinkunam rurarqaku taytanpa kamachisqanman hina. 13Canaan lawmanmi churinkuna aparqaku hinaspam pamparqaku Macpela chakrapi kaq machaypi, chay chakratam Abraham rantirqa Het casta Efronmanta chaypi mirayninkuna pampakunanpaq, chay chakraqariki karqa Mamre llaqtapa chimpanpim. 14Joseymi wawqenkunawan hinaspa pampaysiqninkunawan Jacobta pamparuspanku Egipto nacionman kutirqaku. waukuptinmi Josey pa wawqenkuna rimanakurqaku: Joseyqa ichapas cheqniwachkanchik hinaspaqa tukuy mana allin rurasqanchikmantach vengakuruwasunchik nispa. 16Chay mi Josey ta nichimurqa ku: Taytanchikmi manaraq waukuchkaspa kamachikurqa 17qanman kay nata ninaykupaq: Ruegakuykim wawqekikunapa mana allin rurasusqaykita hinaspa huchallikususqaykita pampachaykunaykipaq nispa. Chay naqa wawqellayku Josey, kunanmi ruegakuykiku mana allin rurasqaykumanta pampachaykuwanaykikupaq, oqaykupas papanchikpa Diosnin adoraqmi kaniku. Josey mi chaynata rimaptinku waqarqa. 18Hinaptinmi wawqenkuna hamuspa paypa qayllanpi pakchakuykuspa nirqaku: Kunanqa sir vientekikunaam kaniku nispa. 19Chay mi Josey ataq nirqa: Ama manchakuychikchu, oqaqa manam Dioschu kani. 20Qamkunam mana allinta piensarqankichik oqapa contraypi aswanqa Diosmi allinpaq cambiarurqa kay qawasqaykichikpi hina rurananpaq chaynapi achka runakunata kawsachinanpaq. 21Chaynaqa amay manchakuychikchu. oqam qamkunatapas churikichikkunatapas mantienesaq nispa. Chay natam Josey consuelarqa paykunata hinaspam rimapayarqa kuya kuy wan. *yacharqa Egipto nacionpi taytanpa familiankunapiwan. Joseyqa kawsarqa pachak chunkan watatam. 23Joseymi rikurqa Efrainpa churinkunata, rikurqataqmi willkankunapa willkantapas. Joseyqa uywarqaraqmi Manasespa churin Maquirpa churinkunatapas. 24Huk punchaw mi wawqen ku nata Josey nirqa: Waukusaqam oqaqa ichaqa Diosmi cheqaptapuni watukamusunkichik hinaspam kay nacionmanta pusasunkichik Abrahanman, Isaacman hinaspa Jacobman prometekusqan allpaman nispa. 25Chay mantam Josey Israelpa miray nin ku nata ju ra mentachispan nirqa:
j 50:11
15Tay tan ku
Wawqenkunata Josey kallpanchasqanmanta
22Josey mi
Joseypa waukusqanmanta
Hebreo simipi Abel-mizraim ninanqa: Egipto runakunapa allpan ninanmi.
GENESIS50
80
Diosmi cheqaptapuni watukamusunkichik, chayna kaptinmi tulluykunata kay manta apankichik nispan. 26Josey mi wa u kurqa pachak chun kan watayoq chay mi hampiku nawan cha kichispanku cajonpi churarqaku Egipto nacionpi.
MOISESPA QELLQASQAN ISKAY KAQ LIBRO
EXODO
Exodo ninanqa lloqsiy otaq ripukuy ninanmi. Kay libroqa willa kun Egipto nacionmanta Israel runakunapa lloqsimusqanmantam, paykunaqa lloqsimurqa ku Moisespa pusasqanmi. Moisesman Tayta Dios rikuriykuspanmi ka machirqa Israel runakunata sir viente kasqankumanta libra muspan Ca naan law man pusananpaq. Chay allpatam Dios prometerqa Israel casta runa kunapa awpa abuelonkuna man. Kay libroqa willa kuntaqmi imay nam Israel casta runa kunata Tayta Dios chunniq pi huk nacion rurasqanmantapas. Willa kuntaqmi paypa munasqanman hina regla mentokuna qosqanmantapas. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Israel runa kuna Egipto nacionpi sir viente kasqankumanta, Moisespa nacesqanmanta, mozo kasqanmanta, Moisesta chunniq pi Tayta Dios qayasqanmanta, a karichiqninku Rey Fa raonwan parlasqanmanta hinaspa Pascua Fiestata ruraspa Egiptomanta lloqsimusqankumanta (1:1-15:2). Iskay kaq par teataqmi willa kun Sinai Orqoman chayanankuka ma purisqanku chun niqpi tukuy ima sucedekusqanmanta (15:22-24:18). Kimsa kaq parteataqmi willakun contratota Dios ruraspa leyninkuna qosqanmanta. Chay leykunam karqa runamasinkuwan imaynam kawsanankumanta, llaqtapi gobiernaqkunapaq leykunamanta hinaspa Diosta adoranankupaq leykunamanta. Tayta Diosmi kamachirqa chunniqpi paypa karpanta ruranankupaq hinaspa chay karpapi ofrendakunata qonankupaq (25-40). Egipto nacionpi Israelpa mirayninkuna akarisqanmanta
churinkunam Egipto nacionman yaykurqaku, paykunawanmi yaykurqa taytanku Israelpas, sapakamam yaykurqaku familiantin. Israelpa chay churinkunam karqa: 2Ruben, Simeon, Leviy, Juda, 3Isacar, Zabulon, Benjamin, 4Dan, Neftaliy, Gad hinaspa Aser. 5Israelpa otaq Jacobpa mirayninkunam qanchis chunka karqa. Joseyqa Egipto nacionpiam kachkarqa. 6Waukurqaam Joseywan llapallan wawqenkunapas hinaspa llapallan chay wiaymasinkunapas. 7Ichaqa Israelpa mirayninkunam sisi hinaa mancharikuypaqta mirarurqaku hinaspam sinchi atiyniyoq karqaku chaymi Egipto nacionpas paykunawan huntarurqa. 8Chay mantam Egipto nacionpi mu naycha kurqa Josey ta mana reqsiq huk mosoq reya. 9Paymi runankunata nirqa: Kay Israelpa miraynin runakunaqa llumpayllataam achkayarunku hinaspapas aswan atiy niyoqmi oqanchik mantaqa kachkanku. 10Chaynaqa yachay wany imatapas rurasunchik paykunapa contranpi chaynapi ama miranankupaq. Yanqaataqmi ima guerrapas karuptin enemigonchik kunaman hukllawakuykuspa peleanman contranchikpi hinaspa ripukunmanku nacionninchikmanta nispa.
81
1Israelpa
EXODO1,2
82
kunawan Israelpa mirayninkunata akarichinankupaq. Paykunawanmi rurachirqaku kawsaykuna churana Piton llaqtatawan Ramses llaqtata, chay llaqtakunapim Rey Faraon waqaychaq kawsaykunata. 12Aswanqa maynata akarichiptinkupas aswanraqmi mirarqaku chaynapim Egipto runakuna karqaku mancharisqallaa Israelpa mirayninkunawan. 13Egipto ru na ku na m maqa-maqa rispa ser vichikurqa ku Israelpa miray nin kunawan. 14akarichirqakum mana aguantay atina sasallaa llamkaykunapi, mitu ruray pi, adobe chutaypi hinaspa campopi tukuy llamkay pi. Tukuy chay ruraypim Israelpa mirayninkunawan maqa-maqarispa ser vichikurqaku. 15Egipto nacionpi reyqa kamachirqataqmi Hebreo casta iskay parterakunatapas. Huk ninmi karqa Sifra, huk ninataqmi karqa Fua, paykunatam nirqa: 16Hebreo casta warmikunata atiendespaykichikqa qawankichikmi imam kasqanta, qari kaptinqa wauchinkichikmi, warmi kaptinataqmi ama imanankichikpaschu nispa. 17Ichaqa par tera ku nam Diosta respetaspan ku Egipto nacionpi reypa ka machisqantaqa mana kasukurqakuchu, qari wawakunataqa manam wauchirqakuchu. 18Chay mi par tera ku nata rey qayachispan nirqa: Imanasqataq qari wawakunataqa kawsachirqankichik? nispa. 19Hinaptin mi Egipto nacionpi Rey Fa raonta par tera ku na nirqa ku: Hebreo casta warmikunaqa manam Egipto warmikuna hinachu. Paykunaqa kallpasapa kaspankum partera manaraqpas chayachkaptin wachakurunkua nispa. 20Par tera ku natam Dios favorecerqa chay mi Israel ru na ku na mira rurqa ku ancha munayniyoq karunankukama. 21Parterakuna Diosta respetasqanraykum Diospas familiankunata achkayachirqa. 22Chay mi Faraon kamachirqa lliw runankunata: Llapallan Hebreo casta qari wawa naceqtaqa mayumany wischuychik, llapallan warmi wawakunatam ichaqa ama imanankichikchu nispa.
11Chayraykum Egipto runakuna churarqaku capatazkunata debaldella sasa llamkay-
ayllunmantam huk qari casarakurqa hina Leviy castanmanta warmiwan. 2Chay war mim wiksayakuruspan wachakururqa qari wawata chaymi suma-sumaq kasqanta qawaykuspan pakarurqa kimsa killapuni. 3Manaa pakayta atispanmi tuturamanta rurasqa canastillata hapiykuspan chapusqa breawan llusiparqa yaku mana yaykunanpaq. Chayman wawata churaykuspam Nilo Mayupa patanpi tuturakunapa chawpinpi saqeykurqa. 4Hinaspam wawapa panintaataq karullapi sayachirqa imam pasasqanta qawananpaq. 5Faraonpa warmi churinmi rirqa mayuta baakuq chaymi compaaqnin sipaskunawan mayu patanpi purichkaptinku Faraonpa churin rikururqa tuturakunapa chawpinpi canastillata, paymi huknin sirvientanwan apachimurqa. 6Kichaykuspa qawaykuptinmi chaypiqa wawa waqachkasqa chaymi Faraonpa churin llakirikuspan nirqa: Hebreo casta wawacham kayqa nispa. 7Chay mi wawapa panin nirqa Fa raonpa warmi chu rinta: Kay wawata uupusunaykipaq qayarapamuykimanchu hebreo casta warmita? nispa. 8Fa raonpa warmi chu rin ataqmi nirqa: Ar, qayaramuy nispa. Chaymi chay sipasqa pasaspan wawapa mamallanta qayaramurqa. 9Pay tam Fa raonpa warmi chu rin nirqa:
1Leviy pa
Moisespa nacesqanmanta
83
EXODO2
Apay kay wawata hinaspa uupamuway, oqam pagapusqayki nispa. Chaymi wawata apaspan uywamurqa. 10Wawa wiaruptinmi Faraonpa warmi churinman entregarqa, payataqmi wawachakuspanaMoiseswan suticharqa: Yakumanta horqomusqay mi nispan. Moisesqa mozoyaruspana lloqsirqa castankuna watukuq hinaspam qawarqa sasa llamkaykunawan akarisqankuta. Qawarqataqmi Hebreo castamasin runata Egipto runa maqasqantapas. 12Chaymi kaylawninta-waklawninta qawaykacharikuspan mana pipas chaypi kasqanta qawaspan waurachirqa Egipto runata hinaspam pamparurqa aqopi. 13Paqarinnintin punchawpas lloqsispanmi hebreo casta iskay runakunata maqanakuchkaqta rikururqa hinaspam faltayoqta nirqa: Imanasqataq maqanki castaykita? nispa. 14Chay mi pay ataq nirqa: Pitaq qamtaqa churasurqanki oqaykupa jefeyku hinaspa juezniyku kanaykipaq? Egipto runata waurachispachu oqatapas waurachiwayta munachkanki? nispa. Hinaptin mi Moisesqa mancharikuruspan sonqonpi nirqa: Cheqaptapunim kay rurasqay taqa yacharunku nispa. 15Chay rurasqanta Faraon yacharuspanmi Moisesta wa urachiy pi rirqa. Hinaptinmi Moisesqa Faraon manta ayqekurqa Madian lawpi *yacha nanpaq. Chay man chaya ruspanataqmi tiyaykurqa pozopa patanpi. 16Madian law sacerdotepam qanchis warmi chu rin ku na karqa, payku nam taytanpa ovejankunata tomachinanpaq artesakunaman yaku horqoq hamurqaku. 17Ichaqa michiqku na ha muspan mi sipasku nata qarqorurqa. Chay mi Moises hatarispan sipaskunata defienderqa, ovejankunamanpas yakutam tomachirqa. 18Reuel sutiyoq taytankuman sipaskuna kutiruptinkuataqmi pay tapurqa: Imanasqataq kunanqa chaylla kutiramunkichik? nispa. 19Hinaptin mi payku na nirqa: Egipto runam defiendewarqaku michiqkunamanta hinaspam yakutapas horqopuwaspanku ovejakunaman tomachirqa nispa. 20Chay mi tay tan ku tapurqa: Maypitaq payqa kachkan? Imanasqataq saqeramunkichik? Qayamuychik mikunanpaq nispa. 21Chaymi pusaramuptinku Moises aceptarqa Reuelwan *yachananpaq. Chaymantam Reuelqa Moisesta casarachirqa churin Seforawan. 22Chay warmin qari wawata wachakuruptinmi Moises suticharqa Gersonwan: Forasterom oqaqa kani runapa llaqtanpi nispa. 23Achka wata pasa ruptin mi Egipto nacionpi chay rey wa u rurqa. Israelpa miray ninkunaataqmi sonqonkumanta llakikurqa sir viente kasqankurayku chaymi waqaspanku maakurqaku Diosta. 24Ay, ay nisqankuta Dios uyarispanmi mana qonqarqachu Abrahanwan, Isaacwan hinaspa Jacobwan contrato rurasqanta. 25Diosmi qawa rirqa Israelpa miray nin ku na imay nam ta rikusqan kuta.
a 2:10
11Chaymantam
Egipto nacionmanta Moises lluptikusqanmanta
Hebreo simipi Moises ninanqa horqosqa ninanmi.
EXODO3
84 Moisesta Dios kamachisqanmanta
Madian lawpi sacerdotebJetro suegronpa ovejankunata michichkaspan qatirqa chunniq orqopa qepanman hinaspam chayarurqacHoreb sutiyoq Diospa orqonman. 2Chaymi Tayta Diospa angelnin rikuriykurqa Moisesman rupachkaq ninapi, chayqa karqa tankar kichkapim. Moises sumaqta qawaykuptinmi tankar kichkaqa rupaspapas mana kaakurqachu 3chaymi Moises nirqa: Qawaramusaq kunallan wak admirakuypaq rikusqayta. Imanasqataq wak tankar kichkaqa rupaspapas mana tukurunchu? nispa. 4Qawaykunanpaq riqta Tayta Dios qawaykuspanmi tankar kichkamanta qayamurqa: Moises, Moises! nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Imata, seor? nispa. 5Chay mi Diosataq nirqa: Ama asuykamuwaychu. *Usutaykita horqokuy, sarusqayki allpaqa oqapaq sapaqchasqam nispa. 6Diosqa nirqataqmi: oqaqa kani abueloyki Abrahampa, Isaacpa hinaspa Jacobpa Diosninmi nispa. Chaymi Moises uyanta tapakuykurqa Dios qawaykuyta manchakuspan. 7Tayta Diosqa nirqataqmi: Qawachkanim Egipto nacionpi runaykunapa akarisqanta, uyarichkanitaqmi llamkachiqninkunarayku waqasqankutapas. Yachanitaqmi nanaypi kallasqankutapas. 8Chaymi uraykamuni Egipto runakunamanta libranaypaq. Egipto nacionmantam tukuy imakunapapas kasqan hatun sumaq allpaman paykunata pusasaq. Chay allpapim *yachachkanku Canaan casta runakuna, Het casta runakuna, Amor casta runakuna, Ferez casta runakuna, Hiv casta runakuna hinaspa Jebus casta runakuna. 9Israelpa mirayninkuna waqasqantam uyariruni, rikunitaqmi Egipto runakunapa akarichisqantapas. 10Chayraykum kunan Faraonman kachasqayki Israelpa miraynin runakunata Egipto nacionmanta horqomunaykipaq. 11Chay mi Diosta Moises nirqa: Pitaq oqaqa kani Rey Faraonman rinaypaqqa hinaspa Egipto nacionmanta Israelpa mirayninkuna horqomunaypaqqa? nispa. 12Hinaptin mi Dios nirqa: oqam yanapasqayki, qamta kachasqay sealmi kayna kanqa: Egipto nacionmanta runaykunata horqomuspaykim kay orqopi yupaychawankichik. 13Ichaqa Moisesmi Diosta nirqa: Israelpa mirayninkunaman rispay mi nimusaq: Abueloykichik kunapa Diosninmi qamkunaman kachamuwan nispa. Imataq sutin? nispa tapuwaptinqa Imanisaqtaq paykunataqa? 14Chay mi Diosataq Moisesta nirqa: oqaqa Kani Hina Kaqllam. Chay naqa Israelpa mirayninkunamanm ninki: OQAM KANI sutiyoqmi qamkunaman kachamuwan nispa. 15Kasqa llan mi Moisesta Dios nirqa:
b 3:1 c 3:1
1Moisesmi
Moisespa suegronpa sutinmi Jetro otaq Reuel otaq Hobab. Chay orqopa huknin sutinqa Sinai Orqom.
85
EXODO3,4
Kaynatam Israelpa mirayninkunaman ninki: Abueloykichik Abrahampa, Isaacpa hinaspa Jacobpa Diosninmi kachamuwan qamkunaman. Payqa Tayta Diosmi nispa. Kaym wiaypaq sutiyqa, chay sutiywanmi yuyariwankichik wia-wiaypaq. 16Israelpa ancianonkunata huumuspay nimuy: Abueloykichik Abrahampa, Isaacpa hinaspa Jacobpa Diosninmi rikuriykuwaspa niwarqa: Cheqaptapunim qamkunata watukamuykichik Egipto nacionpi imam rurasusqaykichikta qawanaypaq. 17oqam Egipto nacionpi akarisqaykichikmanta horqomusqaykichik Canaan casta runakunapa, Het casta runakunapa, Amor casta runakunapa, Ferez casta runakunapa, Hiv casta runakunapa hinaspa Jebus casta runakunapa allpanman pusanaypaq. Chayqa tukuy imakunapapas kasqan allpam nispa. 18Israelpa ancianonkuna kasususpaykim qanwan kuska rinqaku chaymi Egipto nacionpi reyta ninkichik: Hebreo castakunapa yupaychasqan Tayta Diosmi tariramuwanku chayraykum kunan risaqku chunniqman kimsa punchaw puriyta chaynapi yupaychasqayku Tayta Diosman animalkunata wauchipuspa adoramunaykupaq nispa. 19Aswanqa oqam yachani Egipto nacionpi reyqa mana kacharisunaykichikta. Kacharisunkichikqa atiyniywan horqoptiyam. 20oqam atiyniywan Egipto runakunata castigasaq tukuy rikchaq admirakuypaq rurayniykunawan, chaymantaam Faraonqa kachaykusunkichik. 21oqam favorecechisqaykichik Egipto runakunapa qayllanpi chaynapim ripuspaykichikpas tukuy imata apakunkichik. 22Sapa warmim vecinanmanta hinaspa samapakuqnin warmimanta maanqa qori-qollqe alhajakunata hinaspa pachakunata, chaykunawanmi churachinkichik churi-wawaykichikkunata. Chaynatam qechunkichik Egipto runakunapa tukuy imankunata nispa. 1Chay mi Moisesataq Diosta nirqa: Paykunaqa manach creewanqachu nitaqch kasuwanqachu. Paykunaqa niwanqach: Tayta Diosqa manam rikurisurqankichu nispa. 2Chaymi Tayta Dios nirqa: Imataq chay makikipi kachkan? nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Tawnam nispa. 3Hinaptin mi Dios ka machirqa: Pampaman wischuy nispa. Moises pampaman wischuykuptinmi culebraman tikrakururqa chaymi Moises ayqekurqa. 4Ichaqa Moisestam Tayta Dios nirqa: Chupanmanta hapiruy nispa. Moises hapiruptinmi makinpi kaqlla taw nayarurqa. Chay mi Tayta Dios nirqa: 5Kay sealraykum creenqaku abueloykichik Abrahampa, Isaacpa hinaspa Jacobpa yupaychasqan Tayta Dios qanman rikurisusqaykita. 6Makikita hinay oqllaynikiman nispa. Moises oqllayninman makinta hinaykuspa horqoykuptinmi makinqa riti hina yuraqllaa lepra onqoy wan kachkasqa. 7Hinaptinmi Tayta Dios nirqa: Yapatawan makikita oqllay nikiman hinay nispa. Chaymi makinta oqllayninman hinaykuspa horqoykuptin makinqa cuerpon hina sanoy-sanoy a kachkasqa. 8Tayta Diosqa nirqataqmi: Sichu punta kaq sealwan mana creespa mana kasukuspankuqa ichapas qepa kaq sealwanqa creenmanku. 9Chay iskay sealkunata mana creeptinkuqa nitaq nisqaykitapas mana kasukuptinkuqa yakutam wisiykunki mayumanta hinaspam hichaykunki chaki allpaman hinaptinmi mayumanta wisisqayki yakuqa allpapi yawaryarunqa nispa. 10Chay mi Tayta Diosta Moises nirqa:
EXODO4
86
Ay Seorlly! awpaqpas-kunanpas oqaqa manam rimaysapa runachu kani, kay ser viqnikiqa mana rimakuy atiqmi kani nispan. 11Hinaptin mi Tayta Dios payta nirqa: Pitaq runaman simita qorqa? Pitaq unancharqa mana rimaqta, mana uyariqta? Pitaq unancharqa qawakuqta hinaspa awsata? Manachu oqa Tayta Dios? 12Chaynaqa kunany riy, oqam rimachiqniki kasaq, oqataqmi yachachisqayki imam rimanaykitapas nispa. 13Chay mi Moises nirqa: Ay Seorllay! Pim kachanaykitay kachayqa nispa. 14Tayta Diosataqmi Moisespaq llumpay ta pia kuspan nirqa: oqaqa reqsinim Leviy casta wawqeki Aaronta. Paymi rimanqa. Paymi taripamusuchkanki, qawaykususpaykim sonqonpi kusikunqa. 15Qanmi rimapayanki payta, yachachinkitaqmi imam ninantapas, oqam yachachisqaykichik imam rimanaykichiktawan imam ruranaykichiktaqa. 16Paymi rimapayanqa runakunaman qampa rantikipi, qampa rimanaykita hinam rimanqa, qamataqmi kanki oqapa rantiypi. 17Chay tawnata apaspam sealkunata ruranki. suegron Jetropa wasinman kutiruspan nirqa: Kunanmi kutisaq Egipto nacionpi kaq castaykunaman kawsasqankupas wausqankupas yachamunaypaq nispa. Hinaptinmi suegronataq nirqa: Riy allinlla nispa. 19Madian lawpi Moises kach kaptin raqmi payta Tayta Dios nirqa: Kutiy Egipto nacionman, llapallan wauchiy munasuqnikikunaqa waurunam nispa. 20Chay mi Moisesqa war mintawan chu rin ku nata huk asnoman sillaykachispa kutikurqa Egipto nacionman. Moisesqa aparqataqmi Diospa tawnantapas. 21Chaymantam Moisesta Tayta Dios nirqa: Egipto nacionman kutispaykiqa amam qonqankichu chay rurachisqay llapallan milagrokuna Faraonpa qayllanpi rurayta. oqaataqmi sonqonta rumiyarachisaq runaykunata mana kacharinanpaq. 22Faraontam ninki: Tayta Diosmi kay nata nin: Israel casta runakunaqa piwi churiy hinam, 23am nirqaykia ser viwananpaq churiyta kacharinaykipaq aswanqa manam munarqankichu kachariyta. Chaynaqa oqam piwi churikita waurachisaq nispa. 24anpi familiantin samana wasipi kachkaptinmi Tayta Dios tuta rikuriykurqa Moisesta waurachinanpaq. 25Chaymi warmin Sefora awchi rumita hapiykuspan wawanpa qari kayninpa qarachanta kuchururqa hinaspam Moisespa chakinman tupaykachirqa: Cheqaptapas qamqa kanki yawar wan chapukusqa qosay mi nispa. 26Chay mi Dios mana wa u rachirqachu. Chay sealraykum Sefora nirqa: yawar wan chapukusqa qosay mi nispa. 27Aa rontapas Tayta Diosmi nirqa: Chunniqta riy Moises taripaq nispa. Chaymi pay rispan tupaykurqa Diospa orqonpi, payta rimakuykuspanmi muchaykurqa. 28Chay mi Aa ron man Moises willarqa:
18Moisesmi
Egipto nacionman Moisespa kutisqanmanta
87
EXODO4,5
Tayta Diosmi kachamuwan kaykunata rimanay paq, kamachiwantaqmi tukuy kay sealkuna ruranaypaqpas nispa. 29Moiseswan Aaron rispankum Israelpa mirayninkunamanta llapallan ancianokunata huururqaku. 30Chaymi Aaron paykunaman willarqa Tayta Diospa tukuy ima Moisesman nimusqanta, runakunapa rikusqantataqmi sealkunatapas rurarqa. 31Chay mi payku nata ru na ku na creerqa ku. Israelpa miray nin ku nam Tayta Dios paykunata watukusqanta yachaykuspanku hinaspa akarisqankuta Dios qawaykusqanta uyariykuspanku kumuykuspa adorarqaku Diosta.
Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi nin: Runaykunata kachariy chunniqpi fiestata rurapuqniy rinankupaq nispa. 2Chay mi Rey Fa raon ataq nirqa: Pitaq Tayta Diosqa kasunaypaq hinaspa Israel castakunata kachaykunaypaqqa? Tayta Diostaqa manam reqsinichu manataqmi Israel castakunataqa kachariy manchu nispa. 3Chay mi payku na nirqa ku: Hebreo castakunapa Diosninmi oqaykuta tariramuwanku. Kachaykuwaykuy kimsa punchaw puriy chunniqta riruspa yupaychasqayku Tayta Diosman animalkunata wauchipuspa adoramunaykupaq, mana chayqa oqaykumanmi hamurunman peste onqoypas otaq guerrapas nispa. 4Ichaqa Egipto nacionpi reymi payku nata nirqa: Yaw Moiseswan, Aaron imanasqataq llamkay ninkumanta runakunata sayarachinkichik? Llamkaynikichik man riychik nispa. 5Fa raon mi nirqataq: Kunanqa qamkunapa castaykichikqa achkallaam. Qamkunaataqchu samarachinkichik llamkanankumanta? nispa. 6Hinaptin mi chay punchaw pu ni llam kachiqku natawan capatazku nata Fa raon kamachirqa: 7Qay ninpa ku na hinaqa amam ru na ku napaq pajata hu uchipun kichikchu adobe chutanankupaq, kunanqa kikinkuay huuchunku pajatapas. 8Ichaqa qay ninpakuna adobe ruranankuta hinam rurachinkichik, amam imaniraqtapas menosyachinkichikchu. Ociosom kachkanku chaymi rimachkanku: Animalkunata wauchispay adoramusunchik Diosninchikta nispa. 9As allinta llamkachiychik chaypi ocupakuspa llulla rimaykunata ama uyarinankupaq. 10Chaymi llamkachiqkuna hinaspa capatazkuna lloqsispanku runakunata nirqaku: Kay natam Rey Faraon nin: Manaam pajataqa qoykichik manchu. 11Chaynaqa rispay huumuychik pajata may mantapas ichaqa imam llamkanaykichikqa amam imay niraqtapas menosyanqachu nispa. 12Chay mi Israel ru na ku na cheqerirqa ku lliw Egipto nacion man pajapa rantinpi rastrojotaa huumunankupaq. 13Llamkachiqkunaataqmi hikutarqaku: Paja qosusqaykichikpi hina tukuychik sapa punchaw llamkanaykichikta chay punchawllapi nispa. 14Fa raonpa llam kachiqnin ku nam Israelpa miray nin manta capatazku na chu rasqankuta azoterqaku:
1Chaymantam Moiseswan Aaron yaykurqaku Faraonman hinaspam payta nirqaku:
Moiseswan Aaron Rey Faraonta rimapayasqankumanta
EXODO5,6
88
Imanasqataq qay ninpakuna hina adobe chutanaykichiktaqa mana tukuchinkichikchu qayna punchawpas nitaq kunan punchawpas? nispa. 15Chaymi Israelpa miraynin capatazkuna quejakuq yaykuspanku Faraonta nirqaku: Imanasqataq kayta rurawankiku sir vientekikunataqa? 16Mana paja qosqam sir vientekikunaqa llamkachkaniku chay wanpas llamkachiqkunam niwanku: Ruramuychik adobekunata nispa. Chay napim kay sir vientekikunaqa azotesqa kachkaniku, runaykikunam huchayoqqa, manam oqaykuchu nispa. 17Ichaqa Fa raon mi nirqa: Ociosom kachkankichik, ar, ociosom, chayraykum nichkankichik: Hakuchiky Tayta Diospaq animalkunata wauchipamusun adoramunanchikpaq nispa. 18Pasawaychik hinaspa llamkamuychik! Manam pajataqa qosunkichikchu, adobetaataqmi entregankichik hina ruranaykichikta hinalla. 19Israelpa miray nin capatazku nam sa sacha kuy pi riku rirurqa ku: Amam menosyachinkichikchu sapa punchaw adobe chutaytaqa nisqanwan. 20Chay mi Faraonpa awpaqninmanta lloqsiramuspanku hawapi suyaqnin Moiseswan hinaspa Aaronwan tuparurqaku. 21Paykunatam nirqaku: Tayta Diosy qawasunkichik hinaspa castigasunkichik. Qamkunaraykum Faraonqa runankunapiwan cheqnipakuruwaspanku wauchiwaykupi richkanku. Tayta Diosta huktawan maakuspan Moises nirqa: Seorlly imanasqataq mana allinta ruranki kay runakunata? Imapaqtaq kachamuwarqanki? 23Faraonman qampa sutikipi rimapayaq yaykusqay mantapunim runaykikunataqa mana allinta Faraonqa rurachkan. Qamqa manam runaykikunataqa libraykunkichu nispa. 1Tayta Diosmi Moisesta nirqa: Kunanmi qawanki Faraonta imam rurasqayta, hatun atiy niy wanmi kachaykusunkichik, atiyniy wantaqmi wischurusunkichik nacionninmantapas.
22Chay mi
Diosta Moises maakusqanmanta
rimapayaspam Dios nirqa: oqam kanidTayta Dios. 3Rikurirqanim Abrahanman, Isaacman hinaspa Jacobman Tukuy Atiyniyoq Dios sutiywan reqsichikuspay, aswanqa Tayta Dios sutiypiqa paykunamanqa manam reqsichikurqanichu. 4Chaynataqmi contratoyta rurarqani paykunawan Canaan allpata qonaypaq. Chaypim paykunaqa *yachapakuspanku forastero karqaku. 5Yachanitaqmi Israelpa mirayninkunaqa sonqonkumanta llakikusqankuta. Paykunatam Egipto runakuna servichikuchkanku ichaqa contratoytaqa manam qonqanichu. 6Chayraykum Israelpa mirayninkunata ninki: oqam kani Tayta Dios chaymi oqa horqosqaykichik Egipto nacionpi sasa llamkaykunamanta, librasqaykichiktaqmi servipakuq kasqaykichikmantapas. Atiyniywanmi salvasqaykichik hatun castigokunawan. 7Runaykunaa kaptikichikmi oqaataq Diosnikichik kasaq. Qamkunam yachankichik Egipto nacionpi sasa llamkaykunamanta horqoq yupaychasqaykichik Tayta Dios kasqayta. 8Abrahanman, Isaacman hinaspa Jacobman qonaypaq jurasqay allpamanmi yaykuchisqaykichik. Chay allpatam qosqaykichik dueoa kanaykichikpaq. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
d 6:2
2Moisesta
Moiseta huktawan Dios kamachisqanmanta
Hebreo simipi sapa kuti Diospa sutin YHWH rikuriptinmi runa simipi ninchik Tayta Dios nispa.
89
9Chay mantam
EXODO6
Moises rimapayarqa Israelpa mirayninkunata. Aswanqa paykunam Moisesta mana kasurqakuchu sasallaa ser vipakuypi kaspa mana pacienciayoq kasqankurayku. 10Chay mi Moisesta Tayta Dios nirqa: 11Yaykuspay Egipto nacionpi Rey Fa raonta rimapayay Israelpa miray nin kunata kay allpamanta kachaykunanpaq nispa. 12Chay mi Moisesataq Tayta Diosta nirqa: Israelpa mirayninkunaqa manam kasuwanchu. Chay naqa Faraonqa imay nam kasuwanqa kay mana rimakuy atiqtaqa nispa. 13Hinaptin mi Tayta Dios rimapayarqa Aa rontawan Moisesta. Ka machirqataqmi Israelpa mirayninkunatapas hinaspa Rey Faraontapas Egipto nacionmanta Israelpa mirayninkunata horqonanpaq. abuelonkupa familianman hina jefekunam kaykuna: Israelpa piwi churin Rubenpa churinkunam karqa Hanoc, Falu, Hezron hinaspa Carmi. Paykunam karqa Rubenpa ayllunkuna. 15Simeonpa chu rin ku nam karqa Jemuel, Jamin, Ohad, Jaquin, Zohar hinaspa Canaan warmipa wawan Saul. Paykunam karqa Simeonpa ayllunkuna. 16Leviy pa churinkuna ataqmi miray nin kuman hina karqa Gerson, Coat hinaspa Merari. Leviymi kawsakurqa pachak kimsa chunkan qanchisniyoq watata. 17Gersonpa churinkunam ayllunkunaman hina karqa Libni hinaspa Simei. 18Coatpa churinkunam karqa Amram, Izhar, Hebron hinaspa Uziel. Chay Coatmi kawsakurqa pachak kimsa chunkan kimsayoq watata. 19Meraripa churinkunam karqa Mahliwan Musi. Paykunam Leviypa ayllunkuna karqa mirayninkuman hina. 20Amranmi casa ra kurqa tian Jocabedwan chay mi pay wacha kururqa Aa rontawan Moisesta. Amranmi kawsakurqa pachak kimsa chunkan qanchisniyoq watata. 21Izhar pa chu rin ku nam karqa Corey, Nefeg hinaspa Zicri. 22Uzielpa chu rin ku nam karqa Misael, Elza fan hinaspa Sitri. 23Aa ron mi casa ra kurqa Aminadabpa chu rin otaq Naasonpa panin Elizabet wan. Elizabet mi wachakurqa Nadabta, Abiuta, Eleazarta hinaspa Itamarta. 24Corey pa chu rin ku nam karqa Asir, Elca na hinaspa Abia saf. Payku nam Corey castapa ayllunkuna karqa. 25Aa ronpa chu rin Elea zar pas, Futielpa huk nin warmi chu rinwan mi casa ra kurqa chaymi wachakurqa Fineesta. Paykunam jefekuna karqaku taytanku Leviy casta ayllukunaman hina. 26Kay Aarontawan Moisestam Tayta Dios kamachirqa Egipto nacionmanta Israelpa mirayninkunata tropa-tropata horqomunankupaq. 27Moiseswan Aaronmi kikinkupuni Rey Faraonta rimapayarqaku Egipto nacionmanta Israelpa mirayninkunata kacharinanpaq. nacionpi chay punchaw Moisesta Tayta Dios rimapayaspanmi 29nirqa: oqam kani Tayta Dios. oqapa tukuy nisqaykunatay willay Egipto nacionpi Rey Faraonman. 30Aswanqa Moisesmi nirqa Tayta Diosta: oqaqa mana rimakuy atiq runam kani imaynam uyariwanqa Faraonqa? nispa.
28Egipto 14awpa
Aaronpa hinaspa Moisespa awpa abuelonkunamanta
Moisestawan Aaronta Dios qayasqanmanta
EXODO7
90
Moisesta Tayta Dios nirqa: Qamtaqa diosta hinam churaruyki Faraonpaq, wawqeki Aaronataqmi kanqa qanmanta willakuq hina. 2Qanmi ninki oqapa tukuy kamachisqaykunata hinaptinmi wawqeki Aaron rimanqa Faraonwan chaynapi Israelpa mirayninkunata Egipto nacionmanta kacharinanpaq. 3Aswanqa oqam Faraonpa sonqonta rumiyarachisaq hinaspam Egipto nacionpi achka-achka sealkunata hinaspa milagroykunata rurasaq. 4Faraonqa manam uyarisunkichikchu. Aswanqa oqam Egipto nacionta castigasaq mancharikuypaq castigokunawan hinaspam Israelpa miraynin tropaykunata horqosaq. 5Egipto runakunata atiyniywan castigaspa Israelpa mirayninkunata paykunapa chawpinmanta horqoptiymi Egipto runakuna yachanqaku oqaqa Tayta Dios kasqayta. 6Chay mi Moiseswan Aaron, Tayta Diospa ka machisqan man hina ru rarqa ku. 7Fa raonwan rimasqan tiempopim Moises karqa pusaq chun ka watanpia, Aa ronataqmi karqa pusaq chunka kimsayoq watanpia.
8Moisesmanwan
1Hinaptin mi
Culebraman tikrakuruq Aaronpa tawnanmanta
naykita hinaspa Faraonpa awpaqninman wischuykuy culebraman tikrakunanpaq nispa. 10Yaykurqakum Faraonman Moiseswan Aaron hinaspam Tayta Diospa kamachisqanman hina rurarqaku. Chaymi tawnanta Faraonpa hinaspa serviqninkunapa awpaqninman Aaron wischuykurqa hinaptinmi culebraman tikrakururqa. 11Chaymi Faraonpas qayarqa yachaysapa runakunatawan brujokunata hinaptinmi Egipto nacionniyoq brujokunapas chaynata rurarqaku brujeriankuwan: 12sapakama tawnankuta wischuykuptinkum chaykunapas tikrakururqa culebraman, aswanqa culebraman tikrakuq Aaronpa tawnanmi paykunapa culebraman tikrakuq llapallan tawnankuta millpururqa. 13Faraonpa sonqonataqmi rumiyarurqa Tayta Diospa nisqanman hina chaymi paykunata mana kasurqachu. Moisesta Tayta Dios nirqa: Faraonpa sonqon rumiyasqa kaptinmi Israel runakunata mana kachariyta munanchu. 15Riy tutapayta Faraonman, paymi rinqa mayuta chaymi mayupa patanpi suyanki paywan tupanaykipaq, apankitaqmi culebraman tikrakuruq tawnatapas. 16Hinaspam payta ninki: Hebreo castakunapa yupaychasqan Tayta Diosmi kachamuwan qanman kayta ninaypaq: Chunniqpi adorawananpaq runaykunata kachariy ichaqa kunankamam manaraq kasukunkichu nispa. 17Kaynatam Tayta Dios nin: Kunanmi yachanki Tayta Dios kasqayta: Moisespa makinpi tawnaywanmi mayuta waqtarachisaq hinaptinmi yakuqa yawarman tikrakurunqa. 18Chaymi mayupi kaq challwakunapas waurunqa, mayupas asnariruptinmi Egipto runakunaqa mayu yaku tomaytapas millakurunqakua. 19Chay mi Tayta Dios nirqa Moisesta: Niy Aaronta: Tawnaykita hapispa makikita haywariy Egipto nacionpi yakukunapa hawanman, mayukunapa hawanman, hatun mayumanta lloqsiq yarqakunapa hawanman, qochakunapa hawanman hinaspa qocharayaq yakukunapa hawanman, chaynataqa ruranki llapachallan yakukuna yawaryarunanpaqmi. Chaymi yawarqa kanqa kullumanta yaku churanankupi chaynataq rumimanta yaku churanankupipas lliw Egipto nacionpi. 20Chay mi Tayta Diospa ka machisqanta hina Moiseswan Aaron ru rarqa ku. Taw nanta hoqarispanmi Faraonwan ser viqninkuna qawachkaptin mayu yaku14Chay mantam
9Qawachiway milagrota nispa Faraon nisuptikichikqa Aarontam ninki: Hapiy taw-
Aaronmanmi Tayta Dios nirqa:
Yakukunapa yawaryasqanmanta
91
EXODO7,8
ta waqtarurqa hinaptinmi Nilo Mayupi lliw yakukuna yawarman tikrakururqa. 21Challwa ku napas wa u ruptin mi mayupas asna rirurqa ya kutapas Egipto ru na kunaqa mana tomay atinankukama chay mi yawar karqa lliw Egipto nacionpi. 22Egipto nacion niyoq brujoku napas brujerian kuwan chay nata ru raptin kum Faraonpa sonqon rumiyarurqa chay mi Moisestawan Aaronta mana kasurqachu Tayta Diospa nisqanpi hina. 23Faraonmi wasinman kutikurqa, paytaqa manam imapas qokurqachu chaykunamantaqa. 24Lliw Egipto runakunam mayu yakuta tomayta mana atispanku mayupa patanpi uchkurqaku limpio yakuta maskaspanku. waqtachisqanmanta qanchis punchawa pasaruptinmi. 1Moisesta Tayta Dios nirqa: Faraonpa kasqanman yaykuspay oqa Tayta Diospa nisqayta kaynata nimuy: Runaykunata kachariy adoramuwananpaq. 2Sichu mana kachariyta munaptikiqa oqam castigasaq kayrakunawan enteron nacionnikita. 3Mayupi kayrakuna nana-nanaqta miraruspanmi lloqsimunqa palacioykiman, puunayki cuartoman, camaykiman, serviqnikikunapa wasinman, runaykikunapa wasinman, hornoykikunaman chaynataq artesaykikunamanpas. 4Kayrakunaqa seqanqataqmi qampa hawaykimanpas, runaykikunapa hawanmanpas chaynataq llapallan sirvientekikunapa hawanmanpas nispa. 5Chay mi Tayta Dios nirqa Moisesta: Aarontay niy kaynata: Hay wariy tawnaykita mayukunapa hawanman, hatun mayumanta lloqsiq yarqakunapa hawanman hinaspa qochakunapa hawanman chay napi chaykunamanta Egipto nacionman kayrakuna lloqsinanpaq nispa. 6Hinaptin mi Aaron ma kinta hay wa rirqa Egipto ya ku ku napa hawan man chaymi kayrakuna lloqsirimurqa Egipto allpata tapaykunankama. 7Brujokunapas brujeriankuwan chaynata ruraspankum Egipto allpaman kayrakunata lloqsirachimurqaku. 8Chaymi Moisestawan Aaronta Faraon qayachispan nirqa: Tayta Diosta ruegakuychik oqamantawan runaykunamanta kayrakuna asuchinanpaq hinaptinqa castaykikunatam kacharisaq animalkunata wauchipuspa Tayta Diosta adoramunankupaq nispa. 9Hinaptin mi Fa raonta Moises nirqa: Kikikipuniy niway haykapim qampaqwan, ser viqnikikunapaq hinaspa runaykikunapaq ruegapunaypaq chay napi kayrakunata qanmanta hinaspa palacioykikunamanta Dios qechunanpaq chay napi Nilo Mayullapia kananpaq. 10Hinaptin mi Fa raon nirqa: Paqarinpuniy chinkachichun nispa. Chaymi Moises nirqa: Yupaychasqayku Tayta Dios hina mana huk dios kasqanta yachanaykipaqmi maakusqaykiman hina rurasqa kanqa. 11Kayrakunam pasakunqa qanmanta, palacioykimanta, serviqnikikunamanta hinaspa runaykikunamanta. Kaspaqa-kanqa hatun mayullapiam. 12Moiseswan Aaronmi lloqsirqaku Faraonpa qayllanmanta chaymi Moises maakurqa Tayta Diosta Faraonman kachasqan kayrakunata chinkachinanpaq. 13Hinaptinmi Moisespa nisqanman hina Tayta Dios rurarqa chaymi wasikunapi, patiokunapi hinaspa chakrakunapi kayrakuna waururqa. 14Chaymi wausqakunata monto-montonta runakuna huururqaku allpapas asnarinankama. 15Aswanqa Faraonmi tukuy ima sosegarusqanta qawaykuspan Tayta Diospa nisqanpi hina sonqonta rumiyarachispan mana kasukurqachu.
25Mayu
Kayra castigomanta
EXODO8
92 Puka chuspi castigomanta
Diosmi nirqa Moisesta: Aarontay niy: Tawnaykita hoqarispayki waqtay allpapa polvonta chaynapi puka chuspiman tikrakuspan enteron Egipto nacionpi kananpaq nispa. 17Hinaptin mi payku na chay nata ru rarqa ku. Aa ron mi taw nanta hay wa rispan allpapa polvonta waqtarurqa hinaptinmi puka chuspi waykarqa runakunatawan animalkunata. Allpapa polvonmi puka chuspiman tikrakururqa enteron Egipto nacionpi. 18Chaynataqmi brujokunapas brujeriankuwan puka chuspi lloqsichiypi karqa aswanqa manam atirqakuachu, puka chuspim waykarqa runakunatawan animalkunata. 19Chaymi Faraonta brujokuna nirqaku: Diosmantam kayqa nispa. Aswanqa Tayta Diospa nisqanpi hina Faraonpa sonqon rumiyaruptinmi mana kasukurqachu. Diosmi Moisesta nirqa: Tutapayta hatarispaykiy Faraonman presentakamuy, payqa mayumanmi lloqsichkan. oqa Tayta Diospa nisqaytay kaynata nimuy: Kachariy runaykunata adoramuwananpaq. 21Runaykunata mana kachariptikiqa oqam kachamusaq nana-nanaq tankayllukunata qampa hawaykiman, serviqnikikunapa hawanman, runaykikunapa hawanman hinaspa palacioykikunamanpas. Egipto runakunapa wasinmanmi huntanqa nana-nanaq tankayllukuna, huntanqataqmi kasqanku allpamanpas. 22Ichaqa chay punchawmi runaykunapa *yachasqan Gosen lawta sapaqchasaq chaypiqa tankayllukuna mana kananpaq chaynapim yachanqaku kay pachapiqa oqa Tayta Dios kasqayta. 23Runaykunataqa rakinasaqmi runaykikunamanta. Paqarinmi kay seal rurasqa kanqa nispa. 24Chaynatam Tayta Dios rurarqa. Nana-nanaq tankayllukunam yaykururqa Faraonpa palacionman, serviqninkunapa wasinman chaynataq llapallan Egipto allpapa hawanmanpas chaymi chay nacionqa tankayllukunawan pasaypaq purmachisqa karqa. 25Chay mi Moisestawan Aa ronta qayaspan Fa raon nirqa: Rispay Diosnikichikpaq animalkunata wauchipamuychik ichaqa kay nacionmanta ama lloqsispalla nispa. 26Hinaptin mi Moises nirqa: Manam kayllapiqa ruraymankuchu. Yupaychasqayku Tayta Diospaq wauchinayku animalkunataqa adorankichikmi. Kay Egipto runakuna qawachkaptin chay adorananku animalkunata wauchiptiykuqa rumiwanch choqaparuwanmanku. 27Kimsa punchaw puriy chunniqtam risaqku hinaspam yupaychasqayku Tayta Diospaq animalkunata wauchimusaqku, chaynataqa ruramusaqku paypa niwasqankuman hinam nispa. 28Chay mi Fa raon nirqa: oqam chunniqman kachaykusqaykichik Diosnikichikpaq animalkunata wauchimunaykichikpaq ichaqa amam llumpayta karunchakunkichikchu. Maapamuwaychiky oqapaqpas nispa. 29Hinaptin mi Fa raonta Moises nirqa: awpaqnikimanta lloqsiykuspallaymi Tayta Diostaqa maakusaq nana-nanaq tankayllukunata qanmanta, serviqnikikunamanta hinaspa runaykikunamanta paqa20Tayta
16Tayta
Tankayllu castigomanta
93
EXODO8,9
rinpuni chinkachinanpaq. Ichaqa amaay engaawaykuchu aswanqa kachariy Israel runakunata chaynapi Tayta Diospaq animalkunata wauchimunaykupaq nispa. 30Chay mi Fa raonpa aw paqnin manta Moises lloqsispan Tayta Diosta maakurqa. 31Chaynatam Tayta Dios rurarqa Moisespa nisqanman hina, lliw tankayllukunam pasakurqa Faraonmanta, ser viqninkunamanta chaynataq runankunamantapas. Manam chullallapas puchurqachu. 32Aswanqa Faraonmi yapatawan sonqonta rumiyarachispan mana kacharirqachu Israel runakunata.
Diosmi Moisesta nirqa: Hebreo castakunapa yupaychasqan oqa Tayta Diospa nisqaytay Faraonman yaykuspa kaynata nimuy: Kachariy runaykunata adoramuwanankupaq. 2Mana kacharispa hapikuykuptikiqa 3oqa Tayta Diosmi llumpa- llumpay peste onqoywan castigasaq campopi kaq animalnikikunata otaq caballokunata, asnokunata, camellokunata, vacakunata, hinaspa ovejakunata. 4Ichaqa oqa Tayta Diosmi sapaqchasaq Israel castakunapa animalninkunataqa, manam waunqachu chulla animalpas Israel castakunapaqa nispa. 5Tayta Diosmi pla zota qospan nirqa: Chaytam paqarin rurasaq kay nacionpi nispa. 6Hinaptin mi paqa rin nin punchaw Tayta Dios chay nata ru rarqa. Egipto nacionpi animalkunam lliw waururqa, Israelpa mirayninkunapa animalninmi ichaqa mana chullapas waurqachu. 7Chay mi Faraon kacharqa Israel castakunapa animalnin qawaq hinaptinmi chay piqa mana chullapas wausqachu. Chay wan Faraonpa sonqon rumiyaruptinmi Israel runakuna kachariyta mana munarqachu. Diosmi Moisestawan Aaronta nirqa: Huk aptiyninka hoqariychik hornomanta uchpata hinaptin Moises maqchichun cielo lawman Faraonpa qayllanpi. 9Enteron Egipto nacionpa hawanpi uchpa polvoyaruspanmi chupukunata rikurirachinqa runakunapipas chaynataq animalkunapipas nispa. 10Hor nomanta uchpata hoqa rispan kum Fa raonpa aw paqninpi sayaykurqa ku chaymi Moises maqchirqa cielo law man. Hinaptinmi chupukuna rikurirurqa runakunapipas chaynataq animalkunapipas. 11Hinaptinmi Moisespa awpaqninpi brujokuna mana aguantayta atirqakuchu chupuwan kasqankurayku. Chupukunam rikurirurqa brujokunapipas chay nataq lliw Egipto runakunapipas. 12Ichaqa Tayta Diosmi Faraonpa sonqonta rumiyarachirqa hinaptinmi paykunata mana kasurqachu, chaynaqa karqa Moisesman Tayta Diospa nisqanpi hinam. Diosmi Moisesta nirqa: Tutapayta hatarispaykiy yaykuy Faraonman hinaspay Hebreo castakunapa yupaychasqan oqa Tayta Diospa nisqayta kaynata nimuy: Kachariy runaykunata adoramuwanankupaq. 14Kunanmi tukuy castigoyta kacharimusaq qanman, serviqnikikunaman hinaspa runaykikunaman chaynapim yachanki oqa hina huk diosqa tukuy kay pachapi mana kasqanta. 15Sichu qanmanwan runaykikunaman peste onqoyta kachaykamuptiyqa kay pachamantam chinkaruwaqa karqa. 16Cheqaptaqa oqam hatarichirqayki qanman atiyniyta qawachinaypaq chaynapi sutiy lliw kay pachapi willakusqa kananpaq.
13Tayta 8Tayta
1Tayta
Peste onqoy castigomanta
Chupu onqoy castigomanta
Runtu para castigomanta
EXODO9,10
94
17Qamchu hatun tukunkiraq runaykunata mana kacharichkaspayki? 18Paqarinmi kay
horata nisyu-nisyu runtu parata chayachimusaq. Chayna paraqa manam karqachu Egipto nacionpa qallarisqan punchawmanta kunankamapas. 19Kachay animalnikiman hinaspa campopi tukuy imaykipas kaqkunaman, chaynapi wasiki ukuman huumunanpaq. Runapas, animalpas wasiman mana huusqa kaspaqa runtu parawanmi waurunqa nispa. 20Fa raonpa wakiq ser viqnin ku na llam Tayta Diospa nisqanta mancha kuspanku wasi ukuman lluptichirqaku ser vientinkunata chaynataq animalninkutapas. 21Wa kin mi ichaqa Tayta Diospa nisqanta mana ka su kuspan ku sir vienten kutawan animalninkuta campopi saqeramurqaku. 22Hinaptinmi Tayta Dios nirqa Moisesta: Hay wariy makikita cielo lawman chay napi lliw Egipto runakunapa hawanman, animalkunapa hawanman hinaspa campopi lliw qorakunapa hawanman runtu para chayamunanpaq nispa. 23Moisesmi tawnanta haywarirqa cielo lawman hinaptinmi rayokunata tunrururuchimuspa runtu parata Tayta Dios chayachimurqa, chay rayokunam pampaman chayarqa. Runtu paratam Tayta Dios chayachirqa Egipto nacionman. 24Llipyachkaq rayowan runtu param taqrukuykuspan kaynaman-waknaman purirqa. Chayna sinchi runtu paraqa manam karqachu Egipto nacionpa qallarisqanmantapunipas. 25Runtu param daarurqa enteron Egipto nacionpa camponpi tukuy ima kaqta, daarurqam runakunatapas chaynataq animalkunatapas. Runtu paraqa daarurqataqmi campopi tukuy qorakunatapas hinaspam pakiparurqataq campopi llapa sachakunatapas. 26Israelpa mirayninkunapa maymi kasqanku Gosen lawllapim ichaqa runtu para mana karqachu. 27Chay mi Moisestawan Aa ronta Fa raon qayachispan nirqa: Kunanpas huchallikurunim. Tayta Diosqa allin ruraqmi, oqam ichaqa runaykunapiwan huchasapa kaniku. 28Maakuychiky Tayta Diosta truenoskunawan runtu para chayllaa kananpaq. oqaqa kachaykusqaykichik am, manam quedankichikachu nispa. 29Chay mi Moises nirqa: Kay pachaqa Tayta Diospa kasqanta yachanaykipaqmi llaqtamanta lloqsispalla brazoyta kicharisaq Tayta Diosman hinaptinmi rayokuna tanirunqa, runtu parapas manaam kanqachu. 30Aswanqa oqam yachani qampas chaynataq serviqnikikunapas yupaychasqayku Tayta Diostaqa manaraq manchakunaykichikta. 31Linaza m cebadapiwan da asqa ka rurqa, cebadaqa espigayoqam karqa, linazapas sisapiam karqa. 32Trigom ichaqa cebadillapiwan mana daasqachu karqa qepaa kasqanrayku. 33Moisesataqmi Fa raonpa aw paqnin manta lloqsirqa llaqtapa hawa lawninman hinaspam brazonta kicharispan Tayta Diosta maakurqa. Chayraqmi truenoskunapas hinaspa runtu parapas tanirurqa hinaptinmi manaa paramurqachu. 34Parapas, runtu parapas, truenopas tanirusqanta Faraon qawaykuspanmi huktawan huchallikururqa. Paypa hinaspa ser viqninkunapa sonqonmi rumiyarurqa. 35Moiseswan Tayta Diospa nichisqanman hina Faraonpa sonqon rumiyaruptinmi Israelpa mirayninkunata mana kacharirqachu.
10
Diosmi Moisesta nirqa: Yaykuy Faraonman, paypa sonqontawan serviqninkunapa sonqontam rumiyarachini, chaynataqa ruraruni kay sealniykunata paykuna ukupi qawachinaypaqmi.
1Tayta
Aqarway uru castigomanta
95
EXODO10
2Chaynataqa rurachkani Egipto nacionpi rurasqaymanta churikikunaman hinaspa will-
kaykikunaman willanaykipaqmi. Chaynapim yachankichik oqaqa Tayta Dios kasqayta. 3Chay mi Moiseswan Aaron yaykurqa ku Fa raon man hinaspam nirqa ku: Hebreo castakunapa yupaychasqan Tayta Diosmi nin kaynata: Haykapikamataq oqapa qayllaypi mana humillakunkichu? Kachariy runaykunata adoramuwananpaq. 4Runaykunata mana kachariyta munaptikiqa paqarinmi kachamusaq aqarwaykunata enteron nacionnikiman. 5Aqarwaykunam allpata tapaykunqa pampapas mana rikuy atinakama. Chay aqarway urukunam runtu paramanta puchuqkunata mikunqa, mikunqataqmi campopi llapallan iklliq sachakunatapas. 6Chay aqarwaykunataqa huntarachisaqtaqmi palacioykikunamanpas, lliw serviqnikikunapa wasinmanpas chaynataq Egipto nacionpi lliw runakunapa wasinmanpas. Chaykunataqa taytaykichikkunapas nitaq abueloykichikkunapas kunankamam mana rikurqakuchu kay Egipto nacion kasqanmantapuni nispa. Moisesmi chay rimayta tukuruspan Faraonpa qayllanmanta lloqsikurqa. 7Chaymi Faraonta ser viqninkuna nirqaku: Haykapikamataq kay runa sasachakuyllata qowasunchik? Kachariy Israel runakunata yupaychasqanku Tayta Diosta adoramunankupaq. Yachankiam lliw Egipto nacionqa paykunarayku purmachisqa kasqanta. 8Fa raon mi Moisestawan Aa ronta qayachispan nirqa: Rispaykichik adoramuychik yupaychasqaykichik Tayta Diosta. Ichaqa pikunataq chay riqkunaqa kachkankichik? nispa. 9Chay mi Moisesataq nirqa: Tayta Diosta adoranayku fiesta kasqanraykum risaqku warmaykupiwan, yuyaqniykupiwan, qari-churiykupiwan hinaspa warmi churiykupiwan. Qatikusaqkum ovejaykutawan vacaykutapas. 10Chay mi Fa raon ataq nirqa: Tayta Dios qamkunawana kaptinpas manam war maykichik kunatawanqa kacharikichikmanchu. Qamkunaqa mana allintam piensachkankichik. 11Manam chaynaqa kanmanchu, riychik qari kaqkunalla hinaspa adoramuychik Tayta Diosta. Chaytaqa qamkunam maakurqankichik nispa. Chaynata Faraon rimaruspanmi paykunata awpaqninmanta qarqorachirqa. 12Chay mi Moisesta Tayta Dios nirqa: Egipto allpapa hawanman makikita hay wariy aqar waykuna hamuspan runtu parapa puchusqan lliw qorakunatapas mikunanpaq nispa. 13Hinaptinmi Moises haywarirqa tawnanta Egipto allpapa hawanman chaymi Tayta Dios tutantin punchawnintin intipa qespimunan lawmanta wayrata pukuchimurqa allpapa hawanman. Chaymi paqarinnin punchawpaq intipa qespimunan lawmanta wayra aparamurqa aqarwaykunata. 14Lliw Egipto nacionpa hawanman aqarway hamuruspanmi nana-nanaq tiyarurqa, chayna aqarwayqa manam karqachu nitaqmi kanqachu. 15Lliw allpatam taparurqa pampapas tutayanankama, runtu paramanta puchuq allpapi qoratam mikururqa, mikururqataqmi sachakunapa lliw ruruntapas. Lliw Egipto nacionpim verdeqa mana imapas puchurqachu sachakunapi nitaq qorakunapipas. 16Chay mi Fa raon utqaylla man a Moisestawan Aa ronta qayachimuspan nirqa: Yupaychasqaykichik Tayta Diospa contranpiwan qamkunapa contraykichikpim huchallikuruni. 17Ichaqa kunanllaay pampachaykuwaychik huchayta hinaspay maakuychik yupaychasqaykichik Tayta Diosta kay plagallataapas oqamanta wischunanpaq chay napi ama waunaykupaq nispa.
EXODO10,11
19Chay mi 18Moisesmi
96
Faraonpa awpaqninmanta lloqsispan Tayta Diosta maakurqa. Tayta Dios intipa seqaykunan lawmanta sinchi wayrata pukurachimuspan aqar wayta wischururqa Puka Lamar Qochaman, manam chulla aqar way pas Egipto nacionpiqa puchurqachu. 20Ichaqa Tayta Diosmi Faraonpa sonqonta rumiyarachirqa chaymi Israelpa mirayninkunata mana kacharirqachu. Diosmi Moisesta nirqa: Makikitay cielo lawman hoqariy Egipto nacionpi tutayay kananpaq, chay tutayayqa kanqa llachpaypas atinaraqmi nispa. 22Chay mi Moises ma kinta hoqa rirqa cielo law man hinaptin mi ya nay-ya nay tutayay kimsa punchaw Egipto nacionpi karurqa. 23Kimsa punchawpunim mana pipas rikunakurqakuchu nitaqmi maymi kasqanmantapas lloqsirqakuchu. Israelpa llapallan mirayninkunapa yachasqallanpim ichaqa achkiy karqa. 24Chay mi Moisesta Fa raon qayachispan nirqa: Rispaykichik adoramuychik Tayta Diosta, pusaychiktaqy warmaykichiktapas. Ovejaykichikwan vacaykichiky ichaqa quedachun nispa. 25Chay mi Moisesataq nirqa: Cheqaptaqa qanmi qowankikuman animalkunataqa yupaychasqayku Tayta Diospaq wauchispa kaanaykupaq. 26Animalniykupas oqaykuwanmi rinqa, manam chullallapas quedanqachu, yupaychasqayku Tayta Dios adoranaykupaqqa chay animalkunamantam hapirisaqku. Manaraqmi yachanikuchu chayanaykukama imawanmi Tayta Dios adoraytapas nispa. 27Aswanqa Tayta Diosmi Fa raonpa sonqonta ru miya rachirqa, chay raykum kachariyta mana munarqachu. 28Aswanqa Faraonmi Moisesta nirqa: Pasaway qayllaymanta, ama masta rikurimuwaychu, yapatawan hamuwaptikiqa waurachisqaykim nispa. 29Hinaptin mi Moises nirqa: Allintapunim ninki: Manaam yapatawanqa hamusqaykiachu nispa.
21Tayta
Sinchi tutayay castigomanta
11
Diosmi Moisesta nirqa: Huk castigotawanmi Faraonman apamusaq chaynataq Egipto runakunamanpas, chay castigokunapa qepantam kaymanta kachaykusunkichik hinaspam qarqorusunkichik qalay-qalayta. 2Israel runakunamany nimuy qaripas-warmipas vecinonkumanta qori-qollqe alhajakunata maakunankupaq. 3Chay mi Egipto ru na ku nawan Israel ru na ku nata Tayta Dios favorecechirqa. Moisespas ancha respetasqa runam karqa Egipto nacionpi, respetasqataqmi karqa Faraonpa ser viqninkunapa hinaspa lliw runakunapa awpaqninpipas. 4Chay mi Fa raonta Moises nirqa: Tayta Diosmi kaynata nin: Chawpi tutatam oqa lloqsimusaq Egipto nacionpa chawpinta. 5Hinaptinmi Egipto nacionpi lliw piwikuna waunqa, tronopi tiyaq Faraonpa piwi churinmanta qallarispa maraypa ladonpi tiyaq sirvientapa piwinkama, waunqataqmi llapa animalpa piwinpas. 6Hatun waqaymi kanqa lliw Egipto nacionpi, chayna waqayqa manam haykapipas karqachu manataqmi haykapipas kanqachu. 7Ichaqa lliw Israelpa
1Tayta
Piwikuna waunanpaq willakuymanta
97
EXODO11,12
kaqninkunataqa manam pipas imananqachu runatapas nitaq animaltapas. Chaynapim yachankichik Egipto runakunamanta Israel runakunataqa Tayta Dios sapaqchasqanta nispa. 8Fa raontam Moises nirqa: Llapallan ser viqnikikuna oqaman hamuwaspanmi aw paqniy pi qonqorakuykuspa niwanqaku: Lloqsiy llapallan qatisuqniki runakunapiwan nispa. Chaymantaam lloqsisaq. Chaynata rimaruspanmi Moises lloqsirqa Faraonpa awpaqninmanta llumpay piasqallaa. 9Chaymantam Moisesta Tayta Dios nirqa: Faraonqa manam kasusunkichikchu, chaynapim Egipto nacionpi milagroykunata achkayachisaq nispa. 10Moisespiwan Aa ron m tukuy chay milagroku nata ru rarqa ku Fa raonpa awpaqninpi. Ichaqa Faraonpa sonqonta Tayta Dios rumiyarachiptinmi Israelpa mirayninkunata Egipto nacionmanta mana kacharirqachu.
12
Aaronmanmi Egipto nacionpi Tayta Dios nirqa: 2Watapa qallariynin kay killam qamkunapaq allin reqsisqa kanqa. 3Israelpa lliw huunakuyninpim ninki: Kay killapa chunka punchawninmanmi familianman hina sapakama hapinqa malta carnerota otaq malta chivatota. Huk familiapaqmi kanqa huk animal. 4Aswanqa chay animalta mikunankupaq wakiqninpa aslla familian kaptinqa vecinontam qayamunqa animalta haykam mikunanpaq haypaqta otaq sapakamapa mikusqanman hina. 5Chay animalqa kanqa huk watayoq orqo sano animalmi. Kanmanmi carneropas otaq chivatopas. 6Chay animaltaqa waqaychankichik kay killapa chunka tawayoq punchawninkamam, Israel casta lliw runakunam inti seqaykuruptina wauchinqaku. 7Yawarta chaskispankum hinanqaku maypim mikunanku wasi punkupa iskaynin sarpunman hinaspa punkupa chakaqninmanpas. 8Chay tutam mikunqaku ninapi kankasqa aychata, mikunqakutaqmi mana qonchuyoq tantatawan qatqe verdurapa llaqentapas. 9Chawa aychataqa amam mikunkichikchu nitaq yakupi yanusqatapas, enteronmi ninapi kankasqa kanqa umanpas, piernankunapas hinaspa ukunninkunapas. 10Amataqmi puchuchinkichikchu paqarinnintin punchawpaqqa, puchuruptinqa kaarunkichikmi. 11Mikunkichikqa utqaymanmi illanapaq hina allin pachasqa. Usutaykichikpas sumaq watasqa hinaspa tawnaykichikpas hapirisqallam kankichik. oqa Tayta Diospa *Pascuaymi kayqa. 12Chay tuta Egipto nacionninta pasaspaymi wauchisaq runapa piwinkunatawan animalpa lliw piwinkunata, castigasaqtaqmi Egipto lliw dioskunatapas. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 13Egipto nacionpi wauchiptiyqa yawarmi kanqa seal maymi qamkunapa kasqaykichik wasipi, yawarta qawaspaymi pasarusaq hinaptinmi mana qamkunapi wauy castigo kanqachu. 14Chay punchawmi qamkunapaq kanqa yuyarinaykichik punchaw chaymi hatun adorawanaykichik fiestata rurankichik. oqa Tayta Diospaq kay hatun adorawanaykichik fiestatam rurankichik tukuy miraynikichikpi wiaypaq decretota hina. 15Qanchis punchawmi mikunkichik mana qonchuyoq tantata, qallariynin punchawpipunim wischunkichik qonchuta wasikichikmanta, chaynataqa rurankichik qallariynin punchawmanta qanchis punchawkamam. Pipas qonchuyoqta mikuqqa Israel castamanta qarqosqam kanqa. 16Qallariy punchawpi hinaspa qanchis kaq punchawpim oqapaq kanqa hatun huunakuy, chay punchawkunapiqa amam llamkankichikchu. Ruraspaqarurankichik sapakamapaqmi mikunallaykichikta. 17Rurankichikm Mana Qonchuyoq Tanta Fiestata, chay punchawpunim tropa-tropata Egipto nacionmanta horqosqaykichik.
1Moisesmanwan
Pascua fiestamanta
EXODO12
98
Chayraykum chay punchawta waqaychankichik tukuy miraynikichikpi wiaypaq decretota hina. 18Qallariy killapim mikunkichik mana qonchuyoq tantata, chaytaqa mikunkichik killapa chunka tawayoq punchawninpa tardenmanta qallarispam iskay chunka hukniyoq punchawpa tardenkama. 19Qanchis punchawmi wasikichikpi mana kanqachu qonchu, pipas qonchuyoq mikuqqa forastero kaspapas otaq castamasikichik runa kaspapas Israel castapa huunakuyninmanta qarqosqam kanqa. 20Amam imatapas qonchuyoqtaqa mikunkichikchu, maypia *yachaspapas mana qonchuyoq tantatam mikunkichik. 21Chaymi Israel casta llapallan ancianokunata Moises qayachimuspan nirqasips: Hapimuychik carnerota otaq chivatota familiaykichikpaq hinaspa wauchiychik *Pascua Fiestata ruranaykichikpaq. 22Hapiychik huk aptay hisopo sutiyoq plantata hinaspa medianopi kaq yawarman challpuspa chaywan hinaychik punkupa chakaqninmanwan punkupa iskaynin law sarpunman, wasikichikmantaqa amay mayqannikichikpas lloqsiychikchu achikyanankama. 23Tayta Diosqa Egipto runakunapa piwi churinta wauchistinmi pasanqa, punkupa chakanpi hinaspa iskaynin sarpunkunapi yawarta qawaykuspanmi ichaqa karullanta pasarunqa, chaynapim Tayta Diosqa wasikichikmanqa manaa yaykuchinqachu wauchiqta. 24Kay decretotam wiaypaq kasukunkichik churikichikkunapiwan. 25Tayta Diospa prometesusqaykichikman hina qosunaykichik allpaman yaykuspaqa kay Pascua Fiestatam rurankichik. 26Imataq kay fiestapi rurasqaykichikqa? nispa churikichik tapusuptikichikqa 27kaynatam ninkichik: Tayta Diospaq *Pascuapi wauchina animalmi kayqa. Paymi Egipto nacionpi Israelpa mirayninkunapa wasinpa hawallanta pasarurqa, Egipto runakunatam ichaqa wauchirqa, familiaykutaqa libraykurqam nispa. Chaykunata Moises rimayta tukuykuptinmi Israel runakuna qonqorakuykuspa Diosta adorarqaku. 28Israelpa mirayninkuna pasaspankum rurarqaku Moisesmanwan Aaronman Tayta Diospa kamachisqanman hina.
29Tayta Diosmi waurachirqa Egipto nacionpi llapallan piwikunata, chawpi tuta ho-
Piwikunapa wausqanmanta
ratam payqa wauchirqa palacionpi gobiernaq Faraonpa piwinmanta qallarispa carcelpi kaq presopa piwinkama, wauchirqataqmi llapa animalkunapa piwintapas. 30Chay tutam Faraon hatarirqa llapallan serviqninkunapiwan hinaspa lliw Egipto runakunapiwan, hatu-hatun waqaymi karqa, Egipto nacionpiqa manam huk wasipas wauymantaqa salvakurqachu. 31Chaymi Moisestawan Aaronta chay tuta Faraon qayachispan nirqa: Qamkunaqa Israelpa mirayninkunapiwany kaymanta pasawaychik. Runaykunapa chawpinmanta lloqsispay nisqaykichikpi hina rispa adoramuychik Tayta Diosta. 32Nisqaykichikpi hinataqy qatiychik ovejaykichiktapas, vacaykichiktapas. Rispay Diosta maakamuychik oqapaqpas nispa. 33Chaymi Egipto runakuna apurarqaku Israel runakunata chay llaqtamanta lloqsinankupaq. Paykunam piensarqaku llapallanku wauruyta. 34Israel runakunam tanta masankupas manaraq qonchuchasqa kachkaptin artesata pachankuwan wankuykuspa hombronkupi aparqaku. 35Israelpa mirayninkunaqa Moisespa kamachisqanpi hinam Egipto runakunamanta maakurqaku qori-qollqe alhajakunatawan pachankuta. 36Egipto runakunawanmi Tayta Dios favorecechirqa, Israel runakunapa tukuy maakusqankutam qorqaku, chaynatam paykunaqa qechururqaku Egipto runakunapa tukuy imanta.
99 Israelpa mirayninkunapa lloqsisqanmanta
EXODO12,13
Chaki-puri qarikunallam yaqa soqta pachak waranqa karqa, wawakunaqa manam yupasqachu karqa. 38Paykunawantaqmi lloqsirqa nana-nanaq tukuy rikchaq runakunapas chaynataq achka-achka ovejakunawan vacakunapas. 39Egiptomanta apamusqanku mana qonchuyoq otaq mana poqosqa masamantam tortillakunata rurarqaku, Egipto nacionmanta qarqomuptinkum mana tiemponku karqachu manataqmi mikuytapas rurakurqakuchu. 40Israelpa mirayninkunapa Egipto nacionpi *yachasqankum karqa tawa pachak kimsa chunkan wata. 41Chaymi tawa pachak kimsa chunkan wata pasaruptin chay punchawpuni Tayta Diospa llapallan tropankuna Egipto nacionmanta lloqsirqaku. 42Egipto nacionmanta chay tuta horqonanpaqmi Tayta Dios tukuy tuta cuidarqa. Chayraykum chay tutata yuyarispa Israelpa llapallan mirayninkunaqa rikchananku tukuy mirayninkupi. Diosmi nirqataq Moisestawan Aaronta: Kaymi kay *Pascuamanta decreto: Pascua Fiestapi mikunaykichik animaltaqa amam mikunqachu extranjero runaqa. 44Qollqewan rantisqa lliw sirvientekunam ichaqa mikunqaku sealasqa kaspanku. 45Samapakuq runawan llamkapakuq runaqa amam chaytaqa mikunqachu. 46Sapakamam wasillaykichikpi mikunkichik. Amam kay aychataqa horqonkichikchu chay wasimanta hawamanqa nitaqmi tulluntapas pakinkichikchu. 47Llapallan huunasqa Israel castakunam chaynataqa ruranqa. 48Pipas extranjero runa qanwan *yachaspa Tayta Diospa *Pascuan ruray munaqqa, puntatam lliw qarikuna sealachikunqa hinaspaam asuykunqa Pascua Fiestata rurananpaq, chaynata ruraspaqa castamasikichik hinaam kanqa. Mana sealachikuspaqa amam pipas mikunqachu. 49Hina chay yachachikuyllam kanqa castamasikichikpaqpas hinaspa extranjero runa qamkunawan *yachaqpaqpas nispa. 50Moisesmanwan Aa ron man Tayta Diospa ka machisqanpi hina m Israelpa llapallan mirayninkunaqa rurarqaku. 51Chay punchawpunim tropa-t ropata Israelpa mirayninkunata Tayta Dios horqorqa Egipto nacionmanta. 1Tayta Diosmi Moisesta nirqa: 2Qoway llapa llan piwiku nata, Israelpa miray nin ku na manta punta nacemuqkunaqa oqapam runakuna kaspa otaq animalkuna kaspapas nispa. 3Chay mi Moises nirqa ru na ku nata: Amam qonqankichikchu kay punchawta, kay punchawpim Egipto nacionpi sirviente kasqaykichikmanta lloqsirqankichik. Tayta Diosm hatun atiyninwan kaymanta horqosurqankichik. Chaynaqa amam mikunkichikchu qonchuyoq tantataqa. 4Qamkunam kunan lloqsichkankichik Abib sutiyoq killapi. 5Tayta Diosmi yaykuchisunkichik Canaan casta runakunapa, Het casta runakunapa, Hiv casta runakunapa hinaspa Jebus casta runakunapa allpanman. Abueloykichikkunamanmi jurarqa tukuy imakunapapas kasqan allpata qosunaykichikpaq. Chayman yaykuspaykichikmi kay fiestata rurankichik hina chay Abib sutiyoq killapi. 6Qanchis punchawmi mikunkichik mana qonchuyoq tantata, qanchis kaq punchawpiataqmi kanqa Tayta Diosta adorana fiesta. 7Qanchisnintin punchawmi mikunkichik mana qonchuyoq tantata. Maymi kasqaykichikpiqa amam kanqachu imapas qonchuwan poqosqaqa nitaq qonchupas. 8Churikichikmanmi chay punchawpi willankichik: Kaytaqa rurachkanchik Egipto nacionmanta Tayta Dios horqo43Tayta
37Chaymi Israelpa mirayninkuna pasakurqaku Ramses llaqtamanta Sucot lawman.
Pascua Fiesta kamachikuykunamanta
13
EXODO13,14
100
muwasqankuraykum nispa. 9Ama qonqanaykichikpaqmi kayqa kanqa seal chaynapi makikichikpi hinaspa urkuykichikpi marka apachkaq hina Tayta Diospa yachachikuynin simillaykichikpi kananpaq. Tayta Diosqa hatun atiyninwanmi Egipto nacionmanta horqomusurqankichik. 10Kay decretotam rurankichik watan watan imam punchawninpi. 11Qanmanpas, abueloykikunamanpas juramentasqanman hina Canaan casta runakunapa allpanman Tayta Dios yaykuchisuptikim hinaspa qoykusuptikim 12punta naceq llapallan qari wawata Tayta Diosman qonkichik, qonkitaqmi punta naceq orqo animaltapas, chaykunaqariki Tayta Diospaqam. 13Asnopa punta wawantam ichaqa cambianki huk carnerowan, mana cambiaspaqa kunkantam qewirunki. Llapallan piwi qarikunatapas cambiankitaqmi. 14Churiki qepa punchawta tapuspa: Imataq kayqa? nisuptikiqa paytam ninki: Tayta Diosmi sirviente kasqaykumanta hatun atiyninwan Egipto nacionmanta horqomuwarqaku. 15Faraon sonqonta rumiyarachispan mana kachariwaptinkum runapa piwi churinmanta qallarispa animalpa piwinkama llapa piwikunata Tayta Dios waurachirqa Egipto nacionpi. Chayraykum wauchiniku Tayta Diospaq llapallan punta nacemuq animalkunata, cambianikutaqmi llapallan qari piwiykutapas. 16Chaynaqa qampaqmi kanqa huk seal makikipiwan urkuykipi marka apachkaq hina chaynapi Tayta Dios hatun atiyninwan Egipto nacionmanta horqomuwasqankuta ama qonqanaykipaq nispa. runakunata Faraon kachaykuruptinmi hichpalla kachkaptinpas Filistea casta runakunapa nacionninman riq annintaqa Dios mana pusarqachu. Diosmi piensarqa: Yanqam runakunaqa guerrapi kaspanku mancharikuspa Egipto nacionman kutikunmanku nispa. 18Chay mi Diosqa ru na ku nata muyuchirqa Puka Lamar Qocha law chunniq anninta chaymi Israelpa miray ninkunaqa tropa-t ropa lloqsirqaku Egipto nacionmanta. 19Moisesqa apachirqataqmi Josey pa cuer pontapas. Josey mi kawsachkasparaq Israelpa mirayninkunata jurachirqa: Diosmi cheqaptapuni watukamusunkichik, chayna kaptinmi tulluykunata kay manta apankichik nispa. 20Chaymi Sucot lawmanta pasaspanku Etam lawpi karpankuta sayachispanku samarurqaku chunniqpa qallariyninpi. 21Tayta Diosmi paykunapa awpaqninta punchaw rirqa sayanpa puyupi anninkupi pusananpaq, tutaataqmi rirqa sayanpa ninapi paykunata achkinanpaq chaynapi punchawpas tutapas rinankupaq. 22Runakunapa awpaqninmantaqa manam punchawpi sayanpa puyupas nitaq tutapi sayanpa ninapas karunchakurqachu.
17Israel
Sayaq puyupi hinaspa ninapi Tayta Dios compaasqanmanta
14
Diosmi Moisesta nirqa: mirayninkunata nimuy kutirispanku, Pi-hahirot lawpa chimpanpi karpankuta sayachispa samanankupaq. Samanqakuqa lamar qochamanta Migdol law man riq Baal-zefon lawpa chimpanpim. Lamar qochapa patanpi kar paykichikta sayachispaykichik mi samankichik. 3Faraonmi ninqa: Israelpa mirayninkunaqa purunpim pantaruspanku chunniqwan wichqarachikunku nispa. 4Faraonpa soqontam rumiyarachisaq qatimusunaykichikpaq chay mi Faraonpa contranpi hinaspa lliw tropanpa contranpi rurasqayrayku alabasqa kasaq. Chaymi Egipto runakuna yachanqa oqaqa Tayta Dios kasqayta nispa.
2Israelpa
1Tayta
Puka Lamar Qochata chimpasqankumanta
101
EXODO14
Israel runakunaqa chay natam rurarqaku. 5Chay mi Egipto nacionpi rey man willarqaku Israel castakunapa lluptisqankuta hinaptinmi Faraonqa ser viqninkunapiwan paykunamanta hukmantaa piensarurqaku hinaspam nirqaku: Israel castata manaa ser viwananchikpaq kachaykuspaqa yanqatam rurarunchik nispa. 6Carretanta caballokunaman wataspanmi pusarqataq guer rapaq runankunatapas. 7Pusarqam soqta pachak akllasqa carretakunata, pusarqataqmi Egipto nacionpi llapallan carretakunatapas, sapa carretapim huk capitan rirqa. 8Tayta Diosmi Egipto nacionpi Rey Faraonpa sonqonta rumiyarachirqa hinaptinmi Israelpa mirayninkunata qatirqa. Israelpa mirayninkunaqa llumpay qari-qarillaam lloqsirqaku. 9Egipto runakunam Faraonpa llapallan caballonkunawan, carretankunawan, caballeriankunawan hinaspa tropankunawan Israel runakunata qatispa hayparurqaku lamar qochapa hichpanpi samachkaqta, hayparurqakuqa Baal-zefonpa chimpan Pi-hahirotpa ladonpim. 10Faraon hichpaykamuptinam Israelpa mirayninkuna musyakururqaku Egipto runakuna paykunapa qepan hamusqanta chayraykum hatu-hatunta mancharikuspanku Tayta Diosman qaparispa maakurqaku. 11Moisestam nirqaku: Eqipto nacionpi sepultura kachkaptinmi yanqa horqomuwarqankiku kay chunniqpi waunaykupaq. Imanasqataq kayta rurawankiku Egipto nacionmanta horqoramuwaspaykiku? 12Manachu Egipto nacionpiraq nirqaykiku: Dejaykuwayku Egipto runakunata ser vinaykupaq nispa? Allinch kanman Egipto runakuna ser viy niyku, chunniqpi waunaykumantaqa nispa. 13Chay mi ru na ku nata Moises nirqa: Ama manchakuychikchu, sayaychik hinaspa qawaychik Tayta Diospa kunan salvawasqanchikta, kaytaqa kunanpunim qamkunawan ruranqa. Egipto runakuna kunan qawasqaykichiktaqa manaam qawankichik achu wia-wiay paq. 14Tayta Diosmi peleapusunkichik qamkunapaqqa, qamkunaqa hawkallay kaychik. 15Chay mi Tayta Dios nirqa Moisesta: Imanasqataq oqataraq maakuwachkanki? Pasananpaqy kamachiy Israelpa mirayninkunata. 16Qamataq tawnaykita hoqarispayki hay wariy lamar qochapa hawanman, lamar qocha rakikuruptinmi chakisqa chawpinta Israelpa mirayninkuna pasanqa. 17-18oqam rumiyarachisaq Egipto runakunapa sonqonta qamkunapa qepaykichikta yaykumunankupaq hinaptinmi Faraonpi, lliw tropankunapi, carretankunapi hinaspa caballeriankunapi imam rurasqayrayku alabasqa kasaq. Chayraqmi Egipto runakunaqa yachanqaku oqaqa Tayta Dios kasqayta. 19Chay mi Israel tropa ku napa aw paqnin riq Diospa angel nin pa sa rurqa paykunapa qepanmana, sayanpa puyupas paykunapa awpaqninmantam pasarurqa qepankumana. 20Chay mi Egipto tropakunapa campamentonpa hinaspa Israel tropakunapa campamentonpa chawpinpi churakururqa chay puyu hinaptinmi tutayay karqa Egipto runakunapaq, Israel runakunapaqataqmi achkirqa, chaynapim chay tutayaypi kaq Egipto runakunaqa mana paykunaman asuykurqachu. 21Hinaptinmi Moises makinta hay warirqa lamar qochapa hawanman chaymi Tayta Dios tukuy chay tuta intipa qespimunan lawmanta sinchi wayrawan lamar qochata rakinarachirqa hinaptinmi lamar qochapa chawpin chaki rikurirurqa. 22Chaymi Israelpa mirayninkuna pasaykurqaku lamar qochapa chakichisqa chawpinta, yakukunam karurqa perqa hina *alleq lawninkupi hinaspa *ichoq lawninkupi.
EXODO14,15
23Hinaptin mi
102
Egipto runakuna qatiykuspa yaykururqaku paykunapa qepanta lamar qochaman. Yaykurqam Faraonpa llapallan caballonkuna, carretankuna chaynataq caballeriankunapas. 24Chay mi achikyamuchkaqtaa Egipto runakunapa tropanta Tayta Dios qawarirqa sayanpa nina puyumanta hinaspam chaqwarurqa Egipto runakunapa tropanta. 25Chay mi carretankunapa ruedanta cienegarachirqa sasallataa rinankupaq hinaptinmi Egipto runakuna nirqaku: Ayqesunchik Israel runakunamanta, oqanchikpa contranchikpiqa Tayta Diosmi peleachkan nispa. 26Chay mi Tayta Dios nirqa Moisesta: Haywariy makikita lamar qochapa hawanman chaynapi yakukuna Egipto runakunaman, carretankunaman hinaspa caballeriankunaman kutiykunanpaq nispa. 27Moisesmi makinta haywariykurqa lamar qochapa hawanman hinaptinmi achikyaykuchkaqtaa lamar qocha imaynam kasqanman kutiykurqa chaymi Egipto runakuna ayqechkaspanku yakuwan tupanakururqaku. Tayta Diosmi lamar qochapa chawpinpi Egipto runakunata chinkarachirqa. 28Yakukunam kasqallan kutiykuspan carretakunata hinaspa caballeriakunata taparurqa, Israel castakunapa qepanta lamar qochaman yaykuq Faraonpa lliw tropankunaqa manam chullallapas puchurqachu. 29Israelpa castankunam ichaqa lamar qochapa chakisqa chawpinta pasarurqaku. Yakukunam karurqa perqa hina *alleq lawninkupi hinaspa *ichoq lawninkupi. 30Chay natam Tayta Dios chay punchaw Egipto runakunamanta Israel runakunata salvarurqa hinaptinmi Israel runakuna qawarqa lamar qochapa patanpi wausqa Egipto runakunata. 31Israel runakunam qawarqa Egipto runakunapa contranpi Tayta Diospa hatun milagro rurasqanta chaymi runakuna Tayta Diosta respetarqaku hinaspam confiakurqaku Tayta Diospi chaynataq serviqnin Moisespipas.
15
1Chaymi Tayta Diosman Moiseswan Israelpa mirayninkuna takirqaku kay takita:
Moisespa takisqanmanta
Tayta Diosmanmi takisaq, hatun atiynintam qawachikurqa, caballotapas sillakuqnintapas lamar qochamanmi wischuykurqa. 2 Tayta Diosmi kallpanchawaqniy. Tayta Diosmi salvawaqniy. Chaymi oqallayqa takipuni. Payqa oqapa Diosniymi. Sumaq kasqantam willakuni. Payqa abueloykunapa Diosninmi. 3 Tayta Diosqa guerrapi peleaqmi. Payqa Tayta Dios sutiyoqmi. 4 Faraonpa carretankunatam, Faraonpa tropankunatam lamar qochaman wischuykurqa. Akllasqan capitanninkunam Puka Lamar Qochapi chinkaykurqa. 5 Qocha ukumanmi
103
EXODO15
rumi hina wichiykurqa. Lamar qocham paykunata pamparurqa. Yupaychasqayku Tayta Dios, *alleq makillaykim kallpasapallaa. Yupaychasqay Tayta Dios, alleq makillaykiqa enemigoytam chamchaparuna. 7 Hatu-hatun atiynikiwanmi contraykipi hatariqkunata chinkarachinki. Tamota hina ruparunanpaqmi piakuynikita kachaykamurqanki. 8 Piakuywan pukuruptikim yakukunaqa montonakururqa. Huk muralla hinam timpuy-timpuy yakupas sayarurqa. Lamar qochapa uku chawpinmi tikarurqa. 9 Enemigom nirqa: Haypanaykamam qatisaq, qechusqaytam rakinakusaq, chayraqmi saksasqa hina kasaq, espadayta horqospam chinkarachisaq. 10 Wayrata pukuykachiptikim lamar qocha paykunata taparurqa. Manchakuypaq yakukunapim titi hina tiyarurqa.
6
Yupaychasqay Dios Taytally, qam hina huk diosqa manam kanchu. Qam hina admirakuypaq chuya Diosqa manam kanchu. Qam hina alabanapaq respetana Diosqa manam kanchu. Qam hina milagrokuna ruraq Diosqa manam kanchu. 12 Atiyniyoq *alleq makikitam haywarirqanki. Allpawanmi paykunata millpurachirqanki. 13 Prometewasqaykikuman hinam kay librasqayki runakunata pusawachkankiku. Hatun atiynikiwanmi *yachanayki wasiman pusawachkankiku. 14 Runakuna uyariruspam katkatatanqaku. Filistea runakunam nanaywan hapirachikunqaku. 15 Edom nacionpi kamachikuqkunapas hukmanyarunqakum. Moab nacionpi jefekunapas katkatatanqakum. Canaan lawpi llapallan *yachaqkunapas hukmanyarunqakum.
11
EXODO15
16
104
Yupaychasqayku Dios Taytally, paykunaqa mancharikuywany katkatatachunku. Hatun atiynikiraykuy rumi hina upallachunku. Runaykikuna pasanaykukamay paykunaqa upallachunku. Kay rantisqaykikuna pasanaykukamay upallachunku. 17 Yupaychasqayku Dios Taytally, qanmi yaykuykachiwankiku. Qanmi plantaykuwankiku herenciayki orqopi, *yachanaykipaq preparasqayki sitiopi, santuario hatarichisqaykipi. Tayta Diosmi gobiernanqa wia-wiaypaq.
Mariapa takisqanmanta
18
caballonkunam, carretankunam hinaspa caballeriankunam yaykurqaku lamar qochaman chay mi Tayta Dios paykunapa hawanman lamar qochata kutiykachirqa. Israelpa mirayninkunam ichaqa chakisqa allpallanta lamar qochapa chawpinta pasarqaku. 20Chay mi Aaronpa panin Maria Diosmanta willakuq kasqanrayku hapiykurqa tinyanta, llapallan war mikunapas paypa qepantam lloqsirqaku tinyankuta tocastin hinaspa tusustin. 21Mariaataqmi takispan nirqa: Tayta Diosman takiychik, hatun atiynintam qawachikurqa. Caballotapas, sillakuqnintapas lamar qochamanmi wischuykurqa.
Mara nisqanku sitiopi qatqe yakumanta
19Fa raonpa
castankunatam Moises pasachirqa Puka Lamar Qochamanta Shur sutiyoq chunniqman, lloqsispankum mana yakuta tarispa kimsa punchaw rirqaku chunniqninta. 23Chaymi eMara sutiyoq sitioman chayaruspanku chaypi yaku qatqe kaptin mana tomayta atirqakuchu. Chayraykum Marawan suticharurqaku. 24Ru na ku nam Moisespa contranpi rimarqa ku: Imatataq tomasaqku? nispa. 25Chay mi Tayta Diosta Moises ma a kuptin pay qawaykachirqa huk sachata, chay sachata yakuman wischuykuptinmi yaku miskiyarurqa. Chay pim qorqa decretotawan imay nam kawsanankupaq kamachikuyta hinaspam chaypitaq paykunataqa pruebarqa. 26Tayta Diosmi nirqa: oqaqa yupaychasqayki Tayta Diosmi kani, sichu sumaqta uyariykuwaptikiqa, awpaqniypi allin kaqta ruraptikiqa hinaspa kamachikuyniykunata uyariptikiqa chaynataq decretoykunatapas kasukuptikiqa Egipto runakunaman apachisqay onqoykunataqa manam mayqantapas apachimusqaykichu. oqaqa hampiqniki Tayta Diosmi kani nispa.
e 15:23
22Israelpa
Hebreo simipi Mara ninanqa qatqe ninanmi.
105
27Payku nam
EXODO15,16
chayarurqaku Elim law man chunka iskayniyoq pukyukunapa chaynataq qanchis chunka palmera sachakunapa kasqanman hinaspam kar pankuta sayachirqaku yakukunapa hichpanpi.
16
hu unasqa Israelpa miray nin kunam Elim law manta pasarqa ku Sin sutiyoq chunniqman chaya nankuka ma, chay chunniqqa kachkan Elim law manta Sinai law man rinapa chaw pinpim, chay manqa chayarqa ku huk killa a Egipto nacionmanta lloqsisqan ku hawam otaq iskay kaq killapa chun ka pichqayoq punchaw ninpim. 2Chay chunniq pim lliw hu unasqa Israelpa miraynin kuna rimarqa ku Moisespa chay nataq Aa ronpa contranpi. 3Chay runa kunam nirqa ku: Allinch kanman karqa Egipto nacionpiraq Tayta Dios waurachiwaptinkuqa, chay nacionpiqa aychayoq mankakunapa ladonpim tiyarqaniku, saksanaykukamam mikukuq kaniku, kunanataqmi kay chunniqman pusaramuwankiku llapachallaykuta yarqay manta wauchiwanaykikupaq nispa. 4Chay mi Tayta Dios nirqa Moisesta: oqam parata hina cielomanta mikuyta chayachipamusqaykichik. Runakunam lloqsispanku sapa punchaw huunqaku chay punchawpaq kamaqllata chaynapim yachasaq yachachikuyniyman hina kawsasqankuta otaq chayna mana kawsasqankutapas. 5Soqta kaq punchawpi apamusqankuta preparaptinkuqa iskay punchawpaqmi kanqa, manam sapa punchawpaq huusqanku hinallaachu nispa. 6Chay mi Israelpa llapa llan miray nin ku nata Moiseswan Aaron nirqa: Tardemanmi yachankichik Egipto llaqtamanta Tayta Dios horqomususqaykichikta. 7Paqarin madrugaw ataqmi qawankichik Tayta Diospa kanchayninta, payqa uyarirunmi contranpi rimasqaykichikta. oqaykuqa pitaq kaniku contraykupi rimanaykichikpaqqa? nispa. 8Moisesmi nirqataq: Tardemanmi Tayta Dios aychata qosunkichik mikunaykichikpaq, paqarin madrugawataqmi qosunkichik mikuyta saksanaykichikkama. Tayta Diosqa uyarirunmi paypa contranpi rimasqaykichikta. oqaykuqa pitaq kaniku? Qamkunapa rimasqaykichikqa manam oqaykupa contraykupichu aswanqa Tayta Diospa contranpim nispa. 9Hinaptin mi Aa ronta Moises nirqa: Israelpa mirayninkunata lliwta huunaspa niy: Asuykamuychik Tayta Diospa qayllanman, rimasqaykichiktam pay uyarirun nispa. 10Lliw hu u nasqa Israelpa miray nin ku nata Aaron ri mapayach kaptin mi qawarirurqaku chunniq lawta hinaptinmi Tayta Diospa kanchaynin kachkasqa puyupi. 11Chay mi Tayta Dios rimapayarqa Moisesta: 12oqam uya rirqa ni Israelpa mi ray nin ku napa ri masqanta, payku natay niy: Tutaykuqtam mikunkichik aychata, achikyaqta ataqmi saksankichik mikuy wan chay mi yachankichik oqaqa yupaychasqaykichik Tayta Dios kasqay ta nispa. 13Tardeykuqta m yutu ku na ha mu ruspa tapa rurqa campa mentota, paqa rinnin madrugaw ataqmi campamentopa muyuriqninpi karqa sulla kaqlla. 14Sulla waspiruptinataqmi chunniqpiqa allpapa hawanpi lasta hina qasa kachkasqa.
1Lliw
Cielomanta hamuq mikuymanta
EXODO16
15Israelpa
106
mirayninkuna rikuruspankum mana ima kasqanta yachaspanku ninakurqaku: fImataq kayqa? nispa. Chay mi Moises paykunata nirqa: Kayqa Tayta Diospa qosusqaykichik mikuymi. 16Kaymi Tayta Diospa kamachikusqan: Huuychik sapakama mikunaykichikpaq kamaqta. Karpaykichikpi haykam runapa kasqanman hinam iskay kilotakama hoqarinkichik sapa punchaw nispa. 17Chaynatam Israelpa mirayninkuna rurarqaku, wakinmi huurqa achkata wakinataqmi asllata. 18Chaymi tupuptinku mana puchurqachu achka huuqpapas nitaqmi pisirqachu aslla huuqpapas. Sapakamam huurqaku mikunankupaq kamaqllata. 19Chay mi Moises nirqa: Kay mikuytaqa amam paqarinpaqqa mayqannikichikpas puchuchinkichikchu nispa. 20Aswanqa wa kiqnin kum Moisespa ka machisqanta mana ka su kuspan ku puchururqaku paqarinnintinkama hinaptinmi ururuspan asnarirurqa chaymi Moises piakururqa paykunapa contranpi. 21Sapa madrugaw mi hu urqa ku sapa ka ma miku nan kupaq ka maqta, puchuqninataqmi intipa rupayninwan chullururqa. 22Soqta kaq punchawpiqa huurqaku huk chaynatawanmi. Tawa kilotam huurqaku sapakamapaq hinaptinmi chay huunakuyninkumanta llapallan kamachikuqkuna hamurqaku Moisesman willanankupaq. 23Hinaptinmi paykunata Moises nirqa: Kaymi Tayta Diospa nisqan: Paqarinmi oqa Tayta Diospaq sapaqchasqa samana punchaw. Tantanaykichiktapas kunan tantaychik, yanunaykichiktapas kunan yanuychik, puchuqtaataq waqaychaychik paqarinpaq nispa. 24Payku nam Moisespa ka machisqan man hina waqaycharqa ku paqa rin nintin kama chaymi mana asnarirqachu nitaq urururqachu. 25Chaymi Moises nirqa: Mikuychik kunan Tayta Diospaq samana punchaw kasqanrayku, campopiqa manam kunanqa imatapas tarinkichikchu. 26Soqtantin punchawmi huunkichik. Ichaqa qanchis kaq punchawqa samana punchawmi, chaypiqa manam imapas kanqachu. 27Wakin ru na ku nam lloqsirqa ku qanchis kaq punchaw pi huuq hi naspam mana tarirqakuchu imatapas. 28Chay mi Tayta Dios nirqa Moisesta: Haykapikamataq mana kasukunkichikchu kamachikuyniykunatapas chaynataq yachachikuyniykunatapas? 29Amam qonqankichikchu, oqam qoykichik samana punchawta chayraykum soqta kaq punchawpiqa mikuytapas qoykichik iskay punchawpaqa. Chaynaqa qanchis kaq punchawpiqa, sapakamam maymi kasqaykichikpi kankichik, amay pipas lloqsichunchu maymi kasqanmantaqa nispa. 30Chaymi runakuna samarqaku qanchis kaq punchawpi. 31Chay hoqarisqankutam Israel castakuna suticharqaku *man nispa, chayqa karqa culantropa muhun hina yuraqmi, gustonataqmi karqa mielniyoq galleta hina. 32Chaymantam Moises nirqa: Kaymi Tayta Diospa kamachikusqan: Iskay kilo yaykuq tupumany huntachiychik chay mikuyta chaynapi miraynikichikpaq waqaychasqa kananpaq. Chaymi paykuna qawanqaku Egipto nacionmanta horqomuspa qosqay mikuyta nispa. 33Hinaptin mi Moises nirqa Aa ronta: Chay mikuyta mankapi churay iskay kilota hinaspa waqaychay Tayta Diospa awpaqninpi chaynapi miraynikikunapaq waqaychasqa kananpaq nispa. 34Tayta Diospa Moisesman ka machisqanpi hina m Aaron chu rarqa, Chun kantin Kamachikuypa awpaqninpim waqaychasqa karqa.
f 16:15
Hebreo simipi man-hu ninanqa Imataq kayqa? ninanmi.
107
35Chay natam
EXODO16,17
Israelpa mirayninkuna mikurqaku chay *man sutiyoq mikuyta tawa chunka watapuni, mikurqakuqa runakunapa yachanan allpaman yaykunankukamam otaq Canaan allpaman yaykunankukamam. 36Iskay kilo tuputam Hebreo rimay pi sutichan ku gomer wan. Chay gomerqa efa sutiyoq tupupa chunkaman rakisqapa hukninmi.
17
huunasqa Israelpa mirayninkunam Tayta Diospa kamachisqanman hina Sin sutiyoq samasqanku chunniqmanta lloqsispanku pasarqaku hinaspam carpankuta sayachispanku samarurqaku Refidim lawpi ichaqa chaypim yaku mana karqachu runakuna tomananpaq. 2Chaymi runakuna Moiseswan atipanakuspanku nirqaku: Qowayku yakuta tomanaykupaq! nispa. Hinaptinmi Moises paykunata nirqa: Imanasqataq maapayawankichik? Imanasqataq Tayta Diosta tentaspa pruebankichik? nispa. 3Ru na ku na m chay pi ya ku manta kaspan ku Moisespa contranpi rimarqa ku: Imapaqtaq horqomuwarqankiku Egipto nacionmanta oqaykuta, churiykuta hinaspa animalniykuta yakumanta wauchiwanaykikupaq? nispa. 4Chay mi Moises qaya kurqa Tayta Diosta: Imatataq rurasaq kay runakunawan? Kunanmanta asllatawanqa rumiwanchiki choqaparuwanqaku nispa. 5Chay mi Moisesta Tayta Dios nirqa: Runakunapa awpaqninman riy hinaspa pusay Israel casta ancianokunata. Apaytaqy Nilo Mayu waqtasqayki taw naykitapas. Pasaypuniy. 6oqam sayachkasaq chimpaykipi Horeb sutiyoq hatun rumipa hawanpi. Rumita waqtaptikim chaymanta yaku lloqsimunqa chay mi runakuna tomanqaku nispa. Moisesm rurarqa chaynata Israel casta ancianokuna qawachkaptin. 7Chay sitiotam suticharqaku gMeriba nispa chaypiqa Israelpa mirayninkuna atipanakusqankurayku. Suticharqakutaqmi hMasah nispapas chaypiqa Tayta Diosta tentaspa pruebasqankurayku. Paykunam nirqaku: oqanchikwanchu kachkan Tayta Dios icha manachu? nispa. runakunam rirqaku Refidim law man chay pi Israelpa miray ninkunawan peleanankupaq. 9Chay mi Moises nirqa Josueyta: Akllay oqanchik parte qarikunata hinaspa lloqsiy Amalec runakunawan peleaq. Paqarinmi oqa kasaq orqopa puntanpi Diospa tawnanta hapiykuspay nispa. 10Hinaptinmi Josuey rurarqa Moisespa kamachisqanman hina, Amalec runakunawan peleaqm lloqsirqa. Moisesataqmi Aaronwan hinaspa Hur sutiyoq runawan seqarqaku orqopa puntanman. 11Chaymi Moises makinta altoman hoqariptin Israel runakuna vencerqa, makinta uraykachiptinataqmi Amalec runakuna vencerqa. 12Moisespa brazonkuna utiruptinataqmi paykuna churarqaku huk rumita hinaptinmi Moises tiyaykurqa chaypa hawanpi. Aaronpiwan Hurataqmi takyachirqaku brazonkunata, Aaronmi kaylawning 17:7 h 17:7
1Lliw
Qaqamanta lloqsiq yakumanta (Nm 20:1-13)
8Ama lec
Amalec casta runakunawan Israelpa mirayninkuna peleasqankumanta
Hebreo simipi Meriba ninanqa atipanakuy ninanmi. Hebreo simipi Masah ninanqa pruebasqa ninanmi.
EXODO17,18
108
manta takyachirqa Hurataq waklawninmanta chaynapim brazonkuna takyarqa intipa seqaykunankama. 13Hinaptinmi Amalec runakunata Josuey vencerurqa guerrapi peleaspa. 14Chay mi Tayta Dios nirqa Moisesta: Qellqay kayta huk libropi ama qonqarunaykichikpaq hinaspa niy Josueyta: Chinkachisaqpunim kay pachamanta Amalec runakunata nispa. 15Huk altar ta Moises perqaspan mi suticharqa iTayta Diosmi banderay nispa. 16Chay mi nirqa: Tayta Diospa banderanta hapiy juramentanaykipaq. Tayta Diosmi peleachkan Amalec runakunawan wia-wiaypaq.
18
hinaspa Israel runankunapaq Dios tukuy ima rurasqanta, uyarirqataqmi imaynam Egipto nacionmanta Israel runakunata Tayta Dios horqomusqantapas. 2awpaqtaraqmi Moises kacharqa warmin Seforata taytan Jetropa kasqanman chaymi payataq chaskiykurqa, 3kacharqaqa iskaynin wawankunatawan kuskatam. Moisespa huknin churinpa sutinmi karqajGerson, paymantam Moises nirqa: Forasterom oqaqa kani runapa llaqtanpi nispan. 4Huknin churinpa sutinataqmi karqakEliezer, paymantam Moises nirqa: Abueloypa Diosninmi yanapawarqa hinaspam Faraonpa wauchiwananmantapas librawarqa nispa. 5Chun niq pi hinaspa Diospa orqonpa hichpan campa mentopi Moises kach kaptinmi suegron Jetro hamurqa Moisespa churinkunapiwan hinaspa warminpiwan. 6Hinaspam Moisesta nirqa: oqa suegroyki Jetrom hamuni qanman war mikipiwan hinaspa iskay nin wawankunapiwan nispa. 7Moisesmi suegron man ta ripaykuspan qonqoranpa pampa man ku muykurqa hinaspam muchaykurqa. Tapunakurqakum imay nam kasqankumanta hinaspam yaykurqaku karpaman. 8Chay mi Moises willakurqa suegronman Tayta Diosqa Faraonta chaynataq Egipto runakunata Israel castarayku tukuy ima rurasqanmanta. Willakurqataqmi tukuy sasachakuykuna hamusqankupi pasamusqantapas chaynataq imaynam paykunata Tayta Dios libramusqantapas. 9Jetrom kusikurqa Egipto ru na ku na manta libraspa Israel ru na ku napaq Tayta Dios tukuy allin rurasqanmanta. 10Chay mi Jetro nirqa: Alabasqa kachun Tayta Dios, paymi Egipto runakunamantawan Faraonmanta libramusurqankichik, Egipto runakunapa sirvienten kasqaykichikmantam libramusurqankichik. 11Egipto runakunaqa karqa Israel runakunapa contranpi alto tukuqllaam chaymi vencesqa karqaku. Kunanmi reqsini Tayta Diosqa llapa dioskunamantapas aswan hatun kasqanta. 12Chaymi Moisespa suegron Jetro apamurqa huk animalta wauchispan Diospaq lliwta kaananpaq. Chaywan kuskata kaananpaqmi apamurqataq huk rikchaq ofrendakunatapas. Chaymanmi hamurqa Aaronpas chaynataq Israel castakunapa llapallan ancianonkunapas Diospa qayllanpi Moisespa suegronwan mikunankupaq.
i 17:15 j 18:3 k 18:4
1Moisespa suegron otaq Madian lawpi sacerdote Jetrom uyarirurqa Moisespaq
Moisesman suegron Jetro watukusqanmanta
Hebreo simipi Jehova-nisi ninanqa Tayta Diosmi banderay ninanmi.
Hebreo simipi Gerson ninanqa forastero ninanmi. Hebreo simipi Eliezer ninanqa Diosniymi yanapawaqniy ninanmi.
109 Queja arreglaqkunata Moises churasqanmanta (Dt 1:9-18)
EXODO18,19
punchawmi runakunapa quejan arreglananpaq Moises tiyaykurqa, runakunaataqmi Moisespa awpaqninpi sayarqaku tempranomanta tardekama. 14Chaymi runakunapaq Moisespa tukuy rurasqanta suegron qawaykuspan nirqa: Imatataq kay runakunawanqa rurachkanki? Imanasqataq sapallayki tiyanki hinaptin llapallan runakunaataq awpaqnikipi sayanku tempranomanta tardekama? nispa. 15Hinaptin mi Moisesataq nirqa: Diosta tapupunaypaqmi runakuna oqaman hamuwanku. 16Imapas asuntonku kaptinmi hamunku oqaman hinaptinmi paykunapa asuntonta arreglani, yachachinitaqmi Diospa decretonkunatapas chay nataq yachachikuyninkunatapas. 17Chay mi Moisesta suegron nirqa: Manam allinchu chay rurasqaykiqa. 18Qamllaqa anchatam pisiparunki chaynataq qanman hamuq runakunapas. Chay rurasqaykiqa sasallaam qamllapaqqa, manam rurayta atiwaqchu sapallaykiqa. 19Kunany uyariway kay consejasqayta, Diostaqy qanwan kachun. Qanmi Diosman presentakunayki kay runakunapa rantinpi, apanaykitaqmi paykunapa asuntonkunatapas. 20Paykunamany rimapayay Diospa decretonkunatawan yachachikuyninkunata hinaspay yachachiy imaynam kawsanankutawan imam ruranankuta. 21Akllay runakunamanta chaypaq hina qarikunata, Dios respetaqkunata, cheqap rimaq qarikunata, apuyaruylla mana munaqkunata. Paykunatam churanki waranqa runakuna kamachiqpaq, pachak runakuna kamachiqpaq, pichqa chunka runakuna kamachiqpaq chaynataq chunka runakuna kamachiqpaq. 22Paykunam tukuy tiempopi runakunapa quejanta arreglanqaku, llapa sasan kaqkunataataqmi apamusunki, paykunam facil arreglana quejakunata arreglanqaku. Chaynapim kay sasa llamkasqaykimanta samarinki, chay yanapaqnikikunam qamtaqa yanapasunki. 23Amalaya Diospas chaynata kamachisunkiman, kayta ruraspaykiqa aguantankim, kay llapallan runakunapas hawkallam wasinkuman kutikunqaku. 24Moisesm suegronpa nisqanta kasu kuspan chay nata ru rarqa. 25Akllarqa m lliw Israel castamanta chaypaq hina qarikunata hinaspam churarqa runakunapi jefekunata waranqa kamachiqpaq, pachak kamachiqpaq, pichqa chunka kamachiqpaq hinaspa chunka kamachiqpaq. 26Paykunam tukuy tiempopi runakunapa quejankunata arreglaqku. Sasan asuntokunataataqmi Moisesman apamuqku, facil arreglana quejakunataataqmi paykuna arreglaqku. 27Chaymantam Moisesqa aviarqa suegronta chaymi pay ataq llaqtanman ripukurqa.
13Paqarinnintin
19
nacionmanta Israelpa mirayninkuna kimsa killa lloqsimusqanku hawaam chay punchawpuni chayarqaku Sinai chunniqman. 2Paykunam Refidim lawmanta pasaspanku chayarurqaku Sinai chunniqman, chaypim karpankuta sayachirqaku chunniqpi. Sinai Orqopa awpaqninpim Israel runakunaqa samarurqa. 3Chaymi Moises seqarqa Dioswan tupamunanpaq hinaptinmi Tayta Dios qayamurqa orqomanta: Kaynatam ninki Jacobpa castankunata otaq Israelpa mirayninkunata: 4Qamkunaqa qawarqankichikmi Egipto runakunata imam rurasqayta, qawarqankichiktaqmi aguilapa rapranpi hina oqapa kasqayman qamkunata hoqarimusqaytapas. 5Chaynaqa kunanqa nisqayta kasuspaykichikqa chaynataq contratoytapas cumplispaykichikqa qamkuna-
1Egipto
Israelpa mirayninkuna Sinai Orqoman chayasqankumanta
EXODO19
110
m kankichik wakin runakunamanta akllakusqay runaykuna. Kay pachaqa oqapam. 6Llapallaykichikmi oqapaq kankichik reyta serviq sacerdotekuna, oqallata serviwanaykichikpaq sapaqchasqa nacion. Kay nisqaykunatam Israelpa mirayninkunaman willanki. 7Moises pasaspan mi ru na ku napa ancia non ku nata qayarqa hinaspam willarqa Tayta Diospa llapallan kamachisqan palabrankunata. 8Hinaptinmi lliw runakuna chulla runa hinalla nirqaku: Tayta Diospa tukuy kamachisqantaqa rurasaqkum nispa. Moisesataqmi kutispan runakunapa nisqanta Tayta Diosman willarqa. 9Chaymi Tayta Dios nirqa Moisesta: oqam hamusaq yanay-yanay puyupi qanwan rimanay paq chay napi runakuna uyarispanku tukuy tiempo qampi confiakunankupaq nispa. Moisesataqmi runakunapa nisqanta Tayta Diosman willarqa. 10Chaymi Tayta Dios nirqa: Runakunaman rispayki kunan hinaspa paqarin punchaw preparamuy adorawanankupaq, pachankuta taqsakuspankuy 11minchapaq allichakuchunku, mincham oqa Tayta Dios uraykamusaq Sinai Orqopa hawanman llapallan runakuna qawachkaptin. 12Orqopa muyuriqninpim sealkunata churanki chaykamalla rispanku ama pasanankupaq. Kaynatam paykunata ninki: Amam orqomanqa seqankichikchu nitaqmi patallantapas sarunkichikchu, pipas chay na ruraqqa cheqaptapunim waurunqa nispa. 13Mana kasukuqtaqa ama llachpaspallam choqapankichik otaq flechankichik. Animal kaptinpas otaq runa kaptinpas wauchinkichikm. Corneta unay waqaruptinam seqanqaku orqomanqa nispa. 14Moisesmi orqomanta urayka murqa ru na ku napa kasqan man, urayka muspa m Diosta adoranankupaq runakunata prepararqa, taqsakurqakutaqmi pachankutapas. 15Moisesmi nirqa runakunata: Minchapaq preparakuychik, amam puunkichikchu warmikichikwanpas nispa. 16Chay punchaw chayaramuptinmi achikyaqta rayokuna, llipyakuna, rakta yana puyukuna orqopa hawanpi karqa, cornetakuna sinchillataa waqaptinmi campamentopi kaq llapallan runakunapas katkatatarqaku. 17Chaymi Moises campamentomanta runakunata lloqsichimurqa Dioswan tupanankupaq hinaptinmi orqopa awpaqninpi sayarqaku. 18Orqopa hawanman Tayta Dios ninapi uraykamusqanraykum enteron Sinai Orqo qosnirirqa. Chay qosnim hoqarikurqa huk hornopa qosniynin hinaraq, enteron orqom katkatatarqa sinchillataa. 19Cornetaataqmi aswan sinchitaraq waqarqa chaymi Moises rimapayaptin Dios contestarqa rayo hina qaparillawana. 20Tayta Diosmi Sinai Orqopa puntanpa hawan man urayka murqa hinaspam chayman rinanpaq Moisesta qayarqa hinaptinmi Moisesataq seqarqa. 21Chaymi Moisesta Tayta Dios nirqa: Uraykuspayki runakunata anyamuy, seal churasqaykita ama chimpamunankupaq hinaspa qawawanankupaq, yanqaataqmi achkallaa waurunmanku. 22oqa man asuykuq sacerdoteku napas adorawa nan kupaq y prepa ra kuchun ku, yanqaataq paykunatapas castigaruy man nispa. 23Chay mi Moisesataq Tayta Diosta nirqa: Sinai Orqomanqa runakunaqa manam seqanmankuchu, qanmi kamachiwarqankiku: Orqopa muyuriqninpi sealta churay hinaspa sapaqchay nispa. 24Chay mi Moisesta Tayta Dios nirqa:
111
EXODO19,20
Uraykuy hinaspa seqamuy Aaronwan ichaqa sacerdotekunawan runakunaqa amam chimpamunqakuchu orqopa muyuriqninpi seal churamusqaykitaqa, chay sealtaqa churarqanki oqapa kasqayman ama seqamunankupaqmi, chimpamuptinkuqa yanqaataqmi paykunatapas castigaruy man nispa. 25Ru na ku napa kasqan man Moises urayka muspan mi chayku nata willarqa.
20
rimarqa tukuy kay palabrakunata: kani yupaychasqaykichik Tayta Dios, Egipto nacionpi sirviente kasqaykichikmantam horqomurqaykichik. 3oqa llam Diosqa kani, amam huk diosku naqa kapusun kichu. 4Amam taytacha-mamachataqa rurankichu imaman rikchakuqtapas, hanaq pachapi kaqman rikchakuqtapas, kay pachapi kaqman rikchakuqtapas nitaq allpapa ukun yakupi kaqman rikchakuqtapas. 5Amam qonqorakunkichu chaykunapa awpaqninpiqa, amataqmi adorankichu. oqaqa kani yupaychasqayki Tayta Diosmi. oqaqa manam munanichu sapaq dios adoranaykichiktaqa, chaynata ruraspa cheqniwaqniy tayta-mamakunapa huchallikusqanmantam castigasaqpuni wawa-churinkunata, chay wawa-churinkunapa willkankunata chaynataq chay willkanpa churinkunatapas. 6Ichaqa kuyawaqniy runataqa otaq kamachikuyniy kasukuq runataqa waranqantin mirayninkamam favorecesaq. 7oqapa sutiy taqa amam yanqaqa riman kichu. Sutiy yanqa ri maqtaqa castigasaqpunim. 8Amam qonqankichu samana punchawqa oqapaq sapaqchasqa kasqanta. 9Soqta punchaw llamkaspaykim tukuy ruraynikikunata ruranki, 10qanchis kaq punchawpim ichaqa samanki, chay punchawqa punchawniy kasqanrayku. Chay punchawpiqa amam rurankichu ima ruranatapas. Amataqmi ruranqachu qari churikipas nitaq warmi churikipas nitaq sirvientekipas nitaq servientaykipas nitaq animalnikipas nitaq llaqtaykipi yachaq forasteropas. 11oqaqa soqta punchawpim unancharqani cielokunata, kay pachata, lamar qochata chaynataq chaykunapi tukuy ima kaqkunatapas. Qanchis kaq punchawpiataqmi samarqani hinaspam chay punchawtaqa bendecirqani punchawniypaq sapaqchaspay. 12Tay ta-ma maykitam respetan ki chay napi oqapa qonay allpapi unay wata kawsanaykipaq. 13Amam pitapas wa uchin kichu. 14Amam huk wanqa pierdekun kichu. 15Amam suwa kun kichu. 16Amam ru na ma sikipa contranpiqa llu lla ku nata riman kichu. 17Amam mu napayan kichu ru na ma sikipa wa sinta, amam mu napayan kichu runamasikipa warminta nitaq sir viententapas nitaq sir vientantapas nitaq asnontapas nitaq runamasikipa imantapas.
2oqam
1Diosmi
Chunkantin kamachikuykunamanta
runakunam uyarirqaku rayokunata hinaspa cornetapa waqasqanta, qawarqakutaqmi llipyakunatawan orqopa qosnisqantapas. Chay mi runakuna manchakuspanku karullapi sayarqaku. 19Hinaspam Moisesta nirqaku: Qamy rimapayawaykuqa, oqaykuqa uyarisaqkum, Diosqa amay rimapayawachunkuchu, yanqam wauruy manku nispa. 20Chay mi Moisesataq nirqa:
18Llapa llan
Diosta Israelpa mirayninkuna manchakusqankumanta
EXODO20,21
112
Ama manchakuychikchu. Diosqa hamurqa pruebaman churasunaykichikpaqmi chay napi payta respetaspaykichik mana huchallikunaykichikpaq nispa. 21Ru na ku na ka ru llapi saya nan ku ka mam Moisesataq Diospa kasqan tutayaq puyu ukuman asuykurqa. mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: Qamkunaqa yachankichikam cielomanta qamkunawan rimasqayta. 23oqata hina adoranaykichikpaqqa amam rurankichikchu qori-qollqemanta taytacha-mamachakunata. 24Allpamantam ruranki altarta oqapaq hinaspam wauchisqayki animalkunata chaypi lliwchanta kaanki, chaypitaqmi wauchinki ovejaykikunatawan vacaykikunatapas chaynataq oqawan allinlla kasqaykimanta ofrendakunatapas. Munasqay sitiopi adorawanaykichikpaq sutiy churasqa lugarman hamuspaymi bendecisqaykichik. 25Rumimanta altarta rurapuwaspaykiqa, amam labrasqa rumimantachu ruranki, herramientawan labraspaykiqa manam adorawanaykipaq hinachu rurachkanki. 26Altarniymanqa amam gradasnintaqa seqankichu chaynapi chankaykita ama rikuchikunaykipaq.
22Israelpa
Altar ruranankupaq kamachikuymanta
21
1Israel
servichikunki, qanchis kaq watapiqa mana pagaspam libre lloqsikunqa. 3Sapallan yaykumuspaqa sapallanmi lloqsikunqa, warmiyoq yaykumuspaqa lloqsikunqa warminpiwan kuskam. 4Sirviente kachkaptinraq warmita qospan patronnin casarachiptinqa, chay warmiataq qosanpata qaritapas otaq warmitapas wachakuruptinqa, chay warmim wawankunapiwan patronninpaq kanqa, qosanataqmi lloqsikunqa sapallan. 5Sichu chay sirviente ninman: Kuyanim patronniyta, kuyanitaqmi warmiytawan churiykunatapas. Manam libreqa lloqsiymanchu nispa hinaptinqa, 6patronninmi Diospa qayllanman pusaspan punkuman otaq punkupa marconman asuykachispan alisnawan sirvientepa rinrinta toqorunqa hinaptinmi kawsanankama chay patronninpa sirvientena kanqa. 7Pipas warmi churinta sirvientapaq rantikuptinqa chay warmiqa lloqsinqa manam qari sirviente hinachu. 8Chay sirvientata casarakunanpaq patronnin akllaruchkaspanpas chay patronnin mana gustaspanqa kachaykunqam paypa precionta pagaykapuptinku ichaqa engaarusqanraykum huklaw llaqtayoq runamanqa ama rantikunqachu. 9Churinwan casarachispanmi ichaqa warmi churita hina uywanqa. 10Chay patron huk warmita casararuspanqa amam pisichinqachu chay casarasqan sirvientapa mikunanta nitaq pachantapas nitaq casada derechontapas. 11Sichu sirvientapa chay kimsan derechonta patronnin mana ruraptinqa chay sirvientam lloqsikunqa mana pagaspalla. runamasinta maqaspa wauchiqqa paypas wauchisqataqmi kanqa. pipas mana wauchiyta munachkaspa Diospa munasqanman hina waurachiptinqa chay runam ayqenqa oqapa akllanay sitioman. 14Ichaqa pipas runamasinta wauchiyta munaspan traicionmanta waurachiptinqa altarniy mantapas horqonkichikmi wauchinaykichikpaq. 15Pipas tay tanta otaq ma manta maqaqqa wa unqapu nim.
13Aswanqa 12Pipas
2Hebreo castaykimanta sirvientepaq runata rantispaykiqa soqta watam
runakunaman kay leykunata qonanpaqmi Moisesman Tayta Dios nirqa:
Sirvientekunapa favorninpi leykunamanta
Runamasin waurachiqpaq leykunamanta
113
16Pipas
EXODO21
runa masinta suwaspa rantikuruptinqa otaq makinpiraq kaptinqa chay suwaqa wauchisqam kanqa. 17Pipas tay tanta otaq ma manta insultaqqa wa unqapu nim. 18Iskay runakuna atipanakuchkaptinku huknin runa rumiwan chamqarunman otaq takarunman, hukninataq mana wauspa camachakurunman chaynapi 19hatariruspan hawapi tawnawan puriptinqa chay maqaqnintaqa amam wauchinkichikchu. Ichaqa paganqam onqospan tiempo pierdesqanmanta, paytaqa hampichinqam allinyanankama. 20Pipas sir viententa otaq sir vientanta kaspiwan waqtaspa wa u rachiptinqa chay runaqa castigasqapunim kanqa. 21Ichaqa chay waunayaq sir viente huk punchaw otaq iskay punchawraqpas kawsaptinqa patronninqa manam castigasqachu kanqa qollqenpa chanin kasqanrayku. 22Qarikuna peleachkaspanku wiksayoq warmita maqaruspa abortarachiptinkuqa hinaspa masta mana daasqa kaptinqa daaqnin runam multasqapuni kanqa, warmipa qosanpa maasqanman hinam paganqa juezkunapa tanteasqanta. 23Aswan sinchi daasqa kaptinqa warmipa vidanmantam vidanwan paganqa. 24Runaqa pagachun awinwany hukninpa awinmanta, kirunwan hukninpa kirunmanta, makinwan hukninpa makinmanta, chakinwan hukninpa chakinmanta, 25ninawan puslluchisqanmanta puslluywan, heridasqanmanta heridawan, qoyoyachisqanmanta qoyoyaywan. 26Pipas sir viententa otaq ser vientanta maqaspan awinta toq ya rachispaqa paytam libreta kachaykunqa awinrayku. 27Chay nataq sir vientenpa otaq sir vientanpa kirunta wichirachispaqa paytam libreta kachaykunqa kirunrayku.
Qonqaymanta waurachiqkunapaq leykunamanta
28Huk bueyes, qaritapas otaq warmitapas waqraruspan waurachiptinqa bueyesmi
rumiwan choqapasqa waunqa, aychantapas amam mikunqakuchu, bueyespa dueonmi ichaqa mana culpayoq kanqa. 29Ichaqa chay bueyes unaya waqrakuq kaptinqa chaynataq dueonpas avisasqa kachkaspa mana cuidaptinqa chaynapi pitapas waurachiptinqa bueyesmi rumiwan choqapasqa waunqa, wauchisqataqmi kanqa dueonpas. 30Ichaqa bueyesniyoqta mana wauchispanku multaptinkuqa wauqpa familiankunamanmi paganqa juezpa tanteasqanta. 31Bueyesniyoqwanqa chayna sentenciataqmi rurasqa kanqa pipapas qari churinta otaq warmi churintapas waqraruptinqa. 32Pipapas huk sirviententa otaq huk sirvientanta bueyes waqraruptinqa dueonmi paganqa paykunapa patronninman cuarto kilo masnin qollqeta, bueyesataqmi rumiwan wauchisqa kanqa. 33Pipas pozopa tapanta kichan man otaq pozota toqospan mana tapan manchu hinaptinataq chayman bueyes otaq asnopas wichiykunman hinaptinqa 34pozopa dueonmi paganqa qollqeta animalpa dueonman, chay wausqa animalataqmi pozoyoqpaqa kanqa. 35Pipapas bueyesnin runamasinpa bueyesninta waqraruspa waurachiptinqa chay kawsaq bueyestam *rantikurunqaku hinaspam chay qollqeta rakinakunqaku lamitadninka chaynataqmi wausqa bueyestapas partenakunqaku. 36Ichaqa chay bueyes lliwpa reqsisqan unaya waqrakuq kaptinqa chaynataq dueonpas mana waqaychaptinqa chay wauq bueyesmantam sayachipunqa huk bueyesta, chay wausqa bueyesataqmi paypaq kanqa.
EXODO22
114 Daomanta leykuna
22
suwakurunman bueyesta otaq ovejatapas hinaspaataq nakarunman otaq *rantikurunmanpas hinaspaqa huk bueyesmantam sayachipunqa pichqa bueyestaa, huk ovejamantaataqmi qonqa tawa ovejataa. 2Sichu suwata tarirunmanku suwakunanpaq wasi yaykuchkaqta hinaspa maqaruspa waurachinmanku hinaptinqa chay maqaqninqa manam runa wauchiqpaqchu sentenciasqa kanqa. 3Ichaqa achikyaqtaa chay suwata waurachiptinqa chay maqaqninmi runa wauchiqpaq sentenciasqa kanqa. Chay suwakuq kawsachkaspanraq hapirachikuspam ichaqa dueonman lliwta sayachipunqapuni, mana imapas sayachipunanpaq kaptinqa rantikusqam kanqa suwakusqanmanta pagananpaq. 4Suwapa ma kinpi bueyesta, asnota otaq ovejata kawsach kaqta raq ta riruptinkuqa chay suwam huk chaynatawanraq sayachipunqa. 5Pipas animal ninta qaykun man chak ranpi otaq uvas chak ranpi michinanpaq hinaptinataq hukpa tar pukuy ninta daorachinman hinaspaqa sayachipunqam allinnin kaqwan chakranmanta chaynataq uvas chakranmantapas. 6Pipas ninawan ka ach kaptin chay nina kich ka ku na man chaya ruspa ruparunman huusqa kawsayta otaq sayaq kawsaytapas hinaptinqa chay nina ratachiqmi dueonman sayachipunqapuni kaasqanmanta. 7Pipas qollqenta otaq imantapas churachikunman runamasinman hinaptinataq chay churapakuq runapa wasinmanta pipas suwarunman, chay suwata tariruptinkuqa chay suwam sayachipunqa huk chaynatawanraq. 8Chay suwata mana tariptinkuqa chay churapakuqmi Diospa qayllanman pusasqa kanqa chaynapi runamasinpa kapuqnin suwakusqanmanta otaq mana suwakusqanmantapas jurananpaq. 9Sichum pipas bueyesta otaq asnota otaq ovejata otaq pachata otaq imatapas hapikuykuchkaspan ninmanraq llullakuspan: oqapam kayqa nispa hinaptinqa Diospa qayllanpim arreglanqaku, culpayoq kaqmi sayachipunqa huk chaynatawanraq. 10Pipas runamasinman qonman asnonta otaq bueyesninta otaq ima animalnintapas waqaychapunanpaq hinaptin chay animal waurunman otaq maqapasqa karunman otaq mana pipapas rikusqanta suwasqa karunman hinaptinqa 11chay waqaychaqmi Tayta Diospa qayllanpi juramentanqa chay runamasinpa kapuqnintaqa mana suwakusqanmanta hinaptinmi animalpa dueonqa cheqap kasqanpaq chaskinqa chaynapim chay animal waqaychaqqa mana sayachinqachu. 12Aswanqa qawachkaptin animal suwasqa karuptinqa sayachipunqam dueonman. 13Purun animal waurachiptinqa apamunqam puchunta hinaptinmi mana paganqachu purun animalpa waurachisqanmanta. 14Pipas ru na ma sin manta presta kun man uywanta hinaptin dueonpa mana rikusqanta imanakurunmanpas otaq waurunmanpas hinaptinqa sayachipunqapunim. 15Ichaqa dueon qawachkaptin wauruptinqa manam sayachipunqachu, alquilasqa kaptinqa alquilerllantam pagapunqa.
16Manaraq compromisoyoq doncella sipasta pipas engaaruspa paywan puuruspaqa
1Pipas
Runamasinkuwan allin kawsanamanta leykuna
pagapunqam sipaspa taytanman hinaspam chay sipaswan casarakunqa. 17Taytan mana casarachiyta munaptinqa casarachkaq hinam engaasqanmanta sipasman qollqenpi paganqa. 18Brujataqa wa uchin kichikpu nim. 19Pipas animalwan hucha lli kuqqa wa unqapu nim.
115
20Adora naykipaqqa
EXODO22,23
Tayta Diosllapaqmi animaltaqa wauchinki, huk dioskunapaq animal wauchiqqa waunqapunim. 21Forasterotaqa amam enga an kichu nitaqmi a ka richin kichu. Qam ku napas Egipto nacionpim forastero karqankichik. 22Amam pi viudatapas nitaq mana tay ta-ma mayoqtapas a ka richin kichu. 23akarichisqaykirayku pay maakuwaptinqa uyarisaqpunim. 24Chay nata ruraptikichikqa sinchita piakuspay mi guerrawan wauchisqaykichik, warmikichikataqmi viuda kanqa, churikichik kunapas mana taytayoqmi kanqaku. 25Qanwan kaq huk wakcha runayman qollqeta prestaspaykiqa amam miraynillan cobrakuq runa hinaqa kankichu, amam llumpay mirayniyoqtaqa cobrankichu. 26Runamasikipa pachanta prendapi hapispaykiqa manaraq inti seqaykuchkaptinmi kutiykachipunki 27chaylla maytukuykunanpaq kasqanrayku. Mana chayqa imapitaq puunman? Pay maakamuwaptinmi uyarisaq kuyapayakuq kasqayrayku. 28Amam Diostaqa insultankichu, amataqmi llaqtamasiki autoridadtapas akankichu. 29Ama demoraspam qowan ki cosechaykiku na manta kaqtaqa chay nataq uvasnikimanta kaqtapas. Piwi churikitaqa qowankipunim. 30Qowankitaqmi vacaykikunapa chaynataq ovejaykikunapa punta kaq wawankunatapas, nacesqanmantam qanchis punchaw kanqa mamanwan, pusaq punchawninmanataqmi oqaman qowanki. 31Qam ku naqa kan kichik oqa llapaqa sapaqchasqa ru na ku nam chay mi ama mikunkichikchu purun animalpa wauchisqan aychataqa, chay aychataqa allqokunamanmi wischuykunkichik.
23
willakachakunkichikchu yanqa rimaykunataqa. Amataqmi falso testigo kanaykipaqqa mana allin runakunawanqa rimanakunkichu. 2Achka lla a kaptin kupas amam chaqru kun kichu mana allin ru raqku na manqa, testigakuspaqa amam sayapakunki achka runakunamanchu. Cheqapllatam rimankiqa. 3Amataqmi wakchamanpas sayapakunkichu pleitonpiqa. 4Enemigoykipa chinkaq bueyesnintapas otaq asnontapas tarispaykiqa kutirachipunkipunim. 5Cheqnisuqnikipa cargayoq asnon llasaywan urmaruqta rikuspaykiqa amam qawayllaqa-qawankichu aswanqa yanapaykunkim sayarinanpaq. 6Wakcha runa pleitopi kaptinqa amam negan kichu allin arreglo ru ray ta. 7Llu lla ru nataqa amam chaskin kichu mana culpayoq allin ruraq ru nata wauchinaykipaqqa, culpayoq kaqkunataqa castigasaqpunim. 8Amam chaskinkichu mana allin ruranaykipaq regalotaqa, chay regalokunaqa allin ruraqkunatapas pantachinmi, allin ruraq runakunapa cheqap rimasqantapas muyuchinmi. 9Amam a ka richin kichu forastero ru nataqa, qam ku naqa forasteropa imaynam kasqantaqa yachankichik mi. Forasterom karqankichik Egipto nacionpi. watam chakraykipi tarpuspa cosechanki. 11Aswanqa qanchis kaq watapiqa chakraykitam samachinki, chaynataqa ruranki castaykimanta wakchakuna pallapakuspan mikunankupaqmi. Puchuqnin kaqtaataqmi purun animalkuna mikunqa, chaynallatam ruranki uvas huertaykiwanpas chaynataq aceitunas huertaykiwanpas.
10Soqta
1Amam
Allin arreglo ruranapaq leykunamanta
Chakrakuna samachinamanta
EXODO23
12Soqta
116
punchawmi ruraynikita ruranki, qanchis kaq punchawpiataqmi samanki chaynapi bueyesnikipas, asnoykipas samananpaq. Chay napim wasikipi naceq sir vientekipas hinaspa wasikipi samakuq forasteropas kallpata hapinqa. 13Ka su kuychik y tukuy nisqayku nata. Amam yuya rin kichikchu nitaqmi rimankichikchu sapaq dioskunapa sutintaqa.
Watapi kimsa hatun fiestakunamanta (Ex 34:18-26. Dt 16:1-17)
tatam ruranki. Kamachisqayman hinam qanchis punchawpuni mana qonchuyoq tantata mikunki. Chay fiestataqa ruranki Abib sutiyoq killapim, chay killapim Egipto nacionmanta lloqsimurqankichik. Mana imayoqqa amam pipas awpaqniymanqa asuykamunqachu. 16Ru ran kitaqmi tar pusqaykimanta Cosecha Qa lla riy Fiestatapas chay nataq Cosecha Tukuy Fiestapas, kaytaqa ruranki sapa wata cosecha tukuytam. 17Watapim kimsa kutita llapallan qarikuna oqa Seor Diosman asuykamuwanqaku. 18Animalta wauchispaykiqa yawarnintawan kuskataqa amam ofrecewankichu qonchuyoq tantataqa, amataqmi paqarinnin punchawkamaqa wirantapas puchuchinkichu. 19Chak raykipi punta kaq allin ru rutam yupaychasqayki oqa Tayta Diospa wasiyman apamunki. Amam ua cabrachataqa mamanpa lechepiqa yanunkichu. qampa awpaqnikita angelta kachachkani risqaykipi waqaychasunaykipaq chaynapi allichapusqay sitioman chayachisunaykipaq. 21Paypa nisqanta uyarispay kasukuy, amay hatariychu paypa contranpiqa, payqariki oqapa rantiypim kachkan, mana kasukuq kasqaykichikmantaqa manam payqa pampachasunkichikchu. 22Ichaqa cheqaptapuni nisqanta uyarispayki tukuy kamachisqayta ruraptikiqa enemigoykikunapa enemigon kaspaymi paykunapa contranpi kasaq. 23Angelniy pusasuspaykim chayachisunki Amor casta runakunapa, Het casta runakunapa, Ferez casta runakunapa, Canaan casta runakunapa, Hiv casta runakunapa hinaspa Jebus casta runakunapa kasqanman. Paykunataqa oqam chinkachisaq. 24Paykunapa taytacha-mamachanmanqa amam qonqorankichu nitaqmi adorankichu. Paykunapa rurasqanta hinaqa amam qatipakunkichu aswanqa lliwtam puchukachinki hinaspam suytu rumi adorasqankutapas lliwta utupanki. 25Yupaychasqaykichik oqa Tayta Diosllatam adorawankichikqa hinaptinmi bendecisaq mikunaykitawan tomanaykita, oqataqmi qamkunamantaqa onqoykunatapas wischusaq. 26Llaqtaykipiqa warmikunapas manam abortanqachu nitaqmi mana wachakuqpas kanqachu, unaytam kawsachisqayki. 27awpaqnikichikta riptiymi yaykunaykichik allpapi runakuna anchallataa mancharikuspa chaqwachisqa kanqaku. Enemigoykikunam awpaqnikimanta ayqekunqa. 28Qampa awpaqnikitam wayliskunata kachasaq chaynapi Hiv casta runakunata, Canaan casta runakunata hinaspa Het casta runakunata qampa awpaqnikimanta wischunanpaq. 29Chay runakunataqa manam huk watallapichu awpaqnikimantaqa wischusaq, watallapi qarqoruptiyqa allpam purunyarunman hinaptinmi purun animalkunapas miraruspan contraykichikpi karunman. 30Miranaykikamam chay runakunataqa as-asllamanta awpaqnikimanta wischusaq hinaptinmi chay allpaqa qamkunapaqa kanqa. 31Qanman qosqay nacionpa linderonmi kanqa Puka Lamar Qochamanta qallarispa Filistea Runaku20oqam
14Watapim kimsa kutita hatun fiestata rurapuwanki. 15Mana Qonchuyoq Tanta Fies-
Israel casta runakunata Tayta Diospa angelnin pusasqanmanta
117
EXODO23,24
napa Lamar Qochankama chaynataq chunniqmanta qallarispa Eufrates Mayukama. Chay lawkunapi *yachaqkunataqa qamkunamanmi qosqaykichik wischunaykichikpaq. 32Paykunawanqa amam contratota rurankichu nitaq diosninkuwanpas. 33Allpaykipiqa amam *yachanqakuchu, yachaptinkuqa diosninkuta adoraspam huchallikuwaq oqapa contraypi chaynapim qamkunapaqqa kanman urmachiq rumi hina.
24
Tayta Dios nirqa: oqapa kasqayman hamuspaykiy pusamuy Aaronta, Nadabta, Abiuta hinaspa Israel casta qanchis chunka ancianokunata, paykunaqa karullapim qonqorakunqaku. 2Qamllam oqamanqa asuykamuwanki, pusamusqayki runakunaqa amam asuykamuwanqakuchu nitaqmi runakunapas qanwanqa seqamunqachu nispa. 3Chay mi Moises rispan Tayta Diospa tukuy nisqan ku nata ru na ku na man willarqa, willarqataqmi Tayta Diospa qosqan lliw leykunatapas hinaptinmi chulla runa hinalla llapallanku nirqaku: Tayta Diospa tukuy nisqankunataqa rurasaqkum! nispa. 4Chaymi Tayta Diospa tukuy nisqankunata Moises qellqarqa hinaspam tutapayta hatarispan huk altarta rurarqa Sinai Orqopa awpaqninpi. Sayachirqataqmi chunka iskayniyoq suytu rumikunatapas, chaynataqa rurarqa Israelpa chunka iskayniyoq ayllunkunaman hinam. 5Kacharqataqmi Israel casta wakin mozokunatapas animalkunata wauchispa Tayta Diospaq lliwta kaanankupaq, wauchirqakutaqmi Tayta Dioswan allinlla kasqankumanta ofrenda torokunatapas. 6Moisesmi animalkunapa parten yawarta chaskispan medianokunapi churarqa, wakin yawartaataqmi altarpa hawanman chaqchurqa. 7Contrato librota hapiykuspanmi leerqa runakuna uyarinanpaq, chaymi paykunaataq nirqaku: Tayta Diospa tukuy nisqanta ruraspam kasukusunchik nispa. 8Chay mi Moises yawar ta hapiykuspan ru na ku na man cha llastin nirqa: Kay yawarmi oqanchikwan Tayta Diospa contrato rurasqanpa sealnin, chay contratotaqa rurarqa imay nam rimapayawasqanchik man hinam nispa. 9Moises seqaptin mi pay wan rirqa Aaron, Nadab, Abiu hi naspa Israel casta qanchis chunka ancianokuna. 10Chay pim Israelpa Diosninta rikurqaku. Chakinpa sarusqanmi kachkasqa suma-sumaq kichasqa cielo hina hinaspa safiro alhaja rumi hina. 11Diosqa manam imanarqachu Israelpa castan kamachikuqkunataqa chaymi Diosta qawarqaku hinaspam mikuspanku tomarqaku. Diosmi Moisesta nirqa: Seqamuy oqapa kasqay orqoman hinaspa chaypi suyaway, tabla rumikunapi qellqasqay yachachikuytawan kamachikuytam qanman qosqayki chay napi runakunaman yachachinaykipaq nispa. 13Chay mi Moisesqa ya napaqnin Josuey piwan pa sarqa Diospa kasqan orqoman. 14Chay mi ancia noku nata nirqa: Kayllapi suyaykuwayku kutimunaykukama. Aaronwan Hurpas qamkunawanmi kachkan, pipapas quejan kaptinqa paykunaman rispam willakunkichik nispa. 15Moises orqoman seqaruptinmi orqota puyu tapaykurqa. 16Tayta Diospa kanchayninataqmi tiyaykurqa Sinai Orqopa hawanman, puyum soqta punchaw orqota taparurqa. Qanchis kaq punchawpiataqmi puyu ukumanta Moisesta Tayta Dios
12Tayta
1Moisestam
Tayta Dioswan huktawan contrato rurasqankumanta
Sinai Orqopi Moises kasqanmanta
EXODO24,25
118
qayamurqa. 17Tayta Diospa kanchaynintam rikurqaku Israelpa mirayninkuna orqopa puntanpi lenguachkaq ninata hina. 18Chaymi Moises puyu ukuman yaykuspan seqarqa orqoman. Moisesmi chay orqopi karqa tawa chunka punchaw hinaspa tawa chunka tutan.
25
1Moisestam
Santuario ruranankupaq ofrendakuna qosqankumanta (Ex 35:4-9)
Llapallan runakunapa voluntadwan qosqan ofrendatam chaskinkichik. 3Paykunamantam chaskinkichik: qorita, qollqeta, bronceta, 4morado qaytuta, grosella qaytuta, guindo qaytuta, linomanta llau qaytuta, cabrakunapa pelonta, 5carneropa pukaman teisqa qalasninkunata, fino qalaskunata, acacia sutiyoq qerukunata, 6achkikunapaq aceiteta, untana aceitepaq especeriakunata, kaanapaq especeriakunata, 7efodpaq hinaspa pecherapaq onice alhaja rumita chaynataq hapichinapaq alhaja rumikunatapas. 8Huk santuariotay rurapuwaychik qamkuna ukupi *yachanaypaq. 9Yachanay karpatawan chaypi llapallan serviciokunataqa kay qawachisqayman hinam rurankichik.
Diospa Baulninmanta (Ex 37:1-9)
2Israelpa mirayninkunatay niy ofrendakunata apamuwanankupaq.
Tayta Dios nirqa:
10Rurachinkitaqmi acacia sutiyoq tablamanta huk baultapas. Largonmi kanqa huk metro tumpa maschan, anchonataqmi kanqa parte metro masnin, sayayninataqmi kanqa parte metro masnin. 11Qori-purowanmi qarachanki chay baulpa hawantawan ukuntaqa hinaspam patanpa muyuriqninpipas qorimanta molduranta rurachinki. 12Fundichispataqmi rurachinki baulpaq qorimanta tawa anillokunata, chaykunatam churachinki baulpa tawan esquinanpa waqtanman, iskaynin anillotam churachinki huklawninman, iskaytataqmi churachinki huklawninmanpas. 13Varillakunatapas acacia kaspimanta rurachispaykim qarachanki qoriwan. 14Chay varillakunatam baulpa waqtanpi anillokunaman ustuchinki chaykunawan hoqarispa baulta hombronankupaq. 15Baulpa anillonkunapim chay varillakunaqa kanqa mana horqona. 16Chay baulpa ukunpim churanki qosqay Chunkantin Kamachikuykunata. 17Rurachinkitaqmi chay baulpaq qori-puromanta huk tapatapas chaypa hawanpi huchakuna pampachasqa kananpaq, chaypa largonqa kanqa huk metro tumpa maschanmi, anchonataqmi kanqa parte metro masnin. 18Chay tapapa iskay lawninpa cantonpipas rurachinkim qorimanta martillasqa iskay querubin sutiyoq angelkunata. 19Chay tapawan iskaynin angelqa huk piezallamanta rurasqam kanqa. Huknin angelmi kanqa kaylaw cantonpi, hukninataq waklaw cantonpi. 20Angelkunapa raprankunam llantuchkaq hina kichasqa kanqa tapapa hawanman, uyankuataqmi qawanakuchkaq hina kumuykanakuspa tapata qawanqaku. 21Chay tapataqa baulpa hawanmanm churanki, chay baulmantaqmi churanki oqapa qosqay Chunkantin Kamachikuytapas. 22Chaypi tupanakuptinchikmi, rimapayasqayki tapapa hawanmanta otaq Chunkantin Kamachikuyniy waqaychana baulpa hawanpi kaq angelkunapa chawpinmanta, chaypim willasqayki Israelpa mirayninkunapaq lliw kamachikuyniykunata.
119 Diospa qayllanpi tanta churananku mesamanta (Ex 37:10-16)
EXODO25,26
acacia sutiyoq tablamanta huk mesatapas, largonmi kanqa huk metro, anchonataqmi kanqa yaqa parte metro, sayayninataqmi kanqa parte metro masnin. 24Chay mesatam qori-purowan qarachanki, muyuriqninpiataqmi rurachinkitaq qorimanta molduranta. 25Rurachinkitaqmi mesapa muyuriqninpi media cuarta maschan adornotapas, chay adornopa muyuriqninpiataqmi qorimanta molduranta rurachinki. 26Rurachinkitaqmi qorimanta tawa anillokunatapas, chaykunataqa churachinki mesapa tawantin chakinpa waqtankunapim. 27Anillonkunaqa kanqa adornopa uraychanpim chayman varillakunata ustuchispa mesata apanankupaq. 28Acacia sutiyoq kaspimanta varillakunata rurachispam qoriwan qarachanki, chaykunawanmi mesata hombronqaku. 29Rurachinkitaqmi mesapaq platokunatapas, wisllakunatapas, aysakukunatapas hinaspa vino ofrenda tallinapaq tazonkunatapas, tukuy chaykunaqa kanqa qori-puromantam. 30Chay mesamanmi mana pisiyta churanki oqapaq sapaqchasqaykichik tantata otaq qayllaypi churanaykichik tantata.
Qori candeleromanta (Ex 37:17-24)
23Rurachinkitaqmi
qori-puromanta martillasqa huk candelerota, huk piezallamanta rurasqam kanqa tiyananpas, tronconpas, copankunapas hinaspa umpawan waytankunapas. 32Chay candeleropa waqtankunamantam soqta kallmakuna lloqsinqa, kimsa kallmam lloqsinqa huknin waqtanmanta, kimsaataq huknin waqtanmanta. 33Chay candeleropa tronconmanta lloqsiq soqtantin sapa kallmakunapim kanqa kimsa copakuna, chay copakunapa rikchayninqa kanqa almendras wayta hinam, sapakamam kanqa umpayoq hinaspa waytayoq. 34Candeleropa tronconpipas kanqa tawa copakunam, chay copakunapa rikchayninqa kanqa almendras wayta hinam, chaykunaqa kanqa umpayoq hinaspa waytayoqkamam. 35Candeleropim kanqa kimsa pares kallmakuna. Chay candeleropa qallariyninpim kanqa sapakamapaq huk umpa, chay umpakunam hapinqa chay soqtantin kallmakunata. 36Umpakunawan kallmakunapas hina chay chulla piezallamantam kanqa qori puromanta martillasqa. 37Rurachinkitaqmi qanchis mecherokunatapas, chaykunatam churanki awpaqman achkinanpaq. 38Qori-puromantataqmi rurachinki mecha limpianakunatapas chaynataq mecha limpianapaq platochankunatapas. 39Candelerotawan servicionkunatam rurachinki kimsa chunka kimsayoq kilo qori-puromanta. 40Chaykunataqa rurachinki Sinai Orqopi qawachisqayman hinam.
31Rurachinkitaqmi
26
nakunam kanqa lino kawpusqamanta, morado qaytumanta, grosella qaytumanta hinaspa guindo qaytumanta. Chay awasqa cortinapim suma-sumaqta bordachinki querubin sutiyoq angelkunata. 2Sapa cortinapa largonmi kanqa chunka iskayniyoq metro parten, anchonataqmi kanqa iskay metro. Llapan cortinakunam kanqa chayna sayayniyoqlla. 3Pichqa cortinakunatam sapakamata tinkinachispa sirachinki, chaynallatam tinkinachinki wakin pichqan cortinakunatapas. 4Cordonmanta ojalkunatapas pichqantin cortinapa patanpim churachinki, chayqa kanqa morado qaytumantam, chaynallatam rurachinki
1Rurachinkim *yachanaypaq karpata chunka cortinakunamanta, chay corti-
Diosman asuykuna karpamanta (Ex 36:8-38)
EXODO26
120
huknin pichqantin cortinapipas. 5Rurachinkim cordonmanta pichqa chunka ojalkunatapas, chaykunataqa rurachinki punta kaq pichqantin sirasqa cortinakunapa patanpim, rurachinkitaqmi huknin pichqantin sirasqa cortinakunapa patanpipas cordonmanta pichqa chunka ojalkunata, chaykunaqa kanqa cortinapa tinkina law patanpim, chay ojalkunaqa kanqa chimpa-chimpapuram. 6Rurachinkitaqmi qorimanta pichqa chunka corchetekunatapas, chaykunawanmi tinkinki punta kaq pichqantin sirasqa cortinata chay huknin pichqantin cortinawan hinaptinmi chayqa kanqa hukllaman huusqa *yachanay karpa. 7Rurachinkitaqmi cabrakunapa pelonmanta chunka hukniyoq cortinakunatapas, chaykunaqa kanqa yachanay karpapa hawanpaqmi. 8Kaynam kanqa llapallan cortinakunapa medidan: largonmi kanqa chunka kimsayoq metro parten, anchonataqmi kanqa iskay metro. 9Pichqa cortinatam sapakamata tinkinachispa sirachinki, chay puchoqnin soqta cortinakunatapas hina chaynallatam sirachinki, chay soqta cortinapa masyaqnintam karpapa awpaqnin law patanman pataraykachinki. 10Rurachinkitaqmi cordonmanta pichqa chunka ojalkunatapas, chay ojalkunaqa kanqa chay pichqantin sirasqa cortinakunapa patanpim, chay soqtantin sirasqa cortinakunapa patanpipas rurachinkitaqmi cordonmanta pichqa chunka ojalkunata. 11Rurachiytaqy broncemanta pichqa chunka corchetekunatapas, chaykunawanmi hapichinki cordonmanta ojalkunata chaymi karpaqa kanqa chullallaman tinkisqa. 12Karpapa cortinankunaqa largo kasqanraykum puchuqninpa lamitadnin warkurayanqa karpapa qepan lawman. 13Karpapa *alleq lawninmanmi cortinakunapa puchuq largon yaqa parte metro warkurayanqa, *ichoq lawninmanpas yaqa parte metrotaqmi warkurayanqa chaynapim tapanqa *yachanay karpapa iskay lawninta. 14Kar papaqmi ru rachin kitaq car neropa qa lasnin pu ka man teisqa qatatapas, chaypa hawanpaqpas rurachinkim fino qalaskunamanta huk qatatapas. 15*Yachanay karpapaqmi rurachinkitaq acacia sutiyoq tablakunamanta sayaq marconkunata. 16Sapa marconpa largonmi kanqa tawa metro parten, anchonataqmi kanqa parte metro masnin. 17Marcopura tupanachisqa kananpaqmi sapa marcopa kanqa iskay espigankuna. Chaynatam rurachinki yachanay karpapa llapallan marconkunapi. 18Iskay chunka marcokunatam rurachinki yachanay karpapa alliq lawninpaq. 19Rurachinkitaqmi qollqemanta tawa chunka toqosqa tiyanakunatapas, iskay toqom kanqa sapa marcopi, chaymanmi yaykunqa marcopa iskay espigankuna. 20Chay *yachanay karpapa *ichoq lawninpaqpas rurachinkitaqmi iskay chunka marcokunata. 21Qollqemantataqmi rurachinki tawa chunka toqosqa tiyanakunatapas, iskay toqoyoq tiyanakunam kanqa sapa marcopa tiyananpaq. 22Yachanay karpapa qepa lawninpaqataqmi otaq intipa seqaykunan lawpi kaqpaqataqmi rurachinki soqta marcokunata. 23Rurachinkitaqm iskay marcokunatapas qepan law esquinankunapaq. 24Chay iskaynin marcokunam tupanachisqa kanqa pampanmanta altonkama huklla kananpaq punta kaq anillonkama, iskaynin esquinankunapaqmi iskaynin marcokunawan chayna rurasqa kanqa. 25Chaynaqa kanqa pusaq marcokunam, chay pusaq marcokuna tiyananpaqmi kanqa qollqemanta chunka soqtayoq toqosqa tiyanakuna, iskay toqom kanqa sapa marcopa tiyananpaq. 26*Yachanay karpapa huklawnin marconkunapaqpas rurachinkim pichqa qerukunata, chay qerukunaqa kanqa acacia sutiyoq sachamantam. 27Pichqa qerukunataqmi kanqa yachanay karpapa huklawnin marconkunapaqpas, hina chayna pichqa qerukunataqmi kanqa yachanay karpapa qepan lawnin marconkunapaqpas. 28Chawpipi kaq qerum pasanqa marcokunapa chawpinta kaylaw cantonmanta waklaw cantonkama. 29Marconkunataqa qarachanki qoriwanmi, qorimantataqmi anillonkunatapas
121
EXODO26,27
rurachinki qerukuna chayninta pasananpaq, qerukunatapas qoriwanm qarachanki. 30Yachanay karpataqa sayachinki imaynam Sinai Orqopi qawachisqayman hinam. 31Rurachinkitaqmi cuartota iskayman rakinaq telatapas, chayqa kanqa morado qaytumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta hinaspa lino kawpusqamanta querubin sutiyoq angelkuna kuruyoqmi. 32Qoriwan qarachasqa acacia kullumanta tawa pilarkunamanmi warkunki chay telata. Chay pilarkunaqa kanqa qorimanta ganchoyoqmi, sayanqaataqmi qollqemanta toqoyoq tawa tiyanakunapi. 33Chaynaqa ganchokunamanm warkunki cuarto rakinaq telataqa hinaspam chay telapa qepanman apaykunki Chunkantin Kamachikuyniy waqaychana baulta. Chaynapim cuarto rakinaq telaqa servisunkichik Chuya sutiyoq lugarta Chuyay-chuyay sutiyoq lugarmanta rakinanpaq. 34Chunkantin Kamachikuyniy waqaychana baulpa hawanmanmi tapata churanki, chaytaqa ruranki Chuyay-chuyay sutiyoq lugarpim. 35Cuarto rakinaq telapa hawa lawnin *yachanay karpapa *ichoq lawninpim churanki mesatapas, candelerotaataqmi churanki mesapa chimpan yachanay karpapa *alleq lawninpi. 36Ru rachin kitaqmi kar papa pun kunpaq su ma-su maq bordasqa huk telatapas, chay telaqa kanqa morado qaytumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta hinaspa lino kawpusqamantam. 37Chay telapaqmi rurachinkitaq acacia qerumanta pichqa pilarkunata, chaykunaqa kanqa qoriwan qarachasqa hinaspa qorimanta ganchoyoqmi, fundichinkitaqmi broncemanta toqoyoq pichqa tiyanankunatapas.
27
didanmi kanqa iskay metro cuartonkama. Sayayninataqmi kanqa huk metro cuarton. 2Rurachinkitaqmi altarpa tawan esquinanpi waqrachakunatapas, chaykunaqa kanqa altarpa huk piezallanmantam, chay altartam qarachanki broncewan. 3Rurachinkitaqmi uchpa hoqarina mankankunatapas, palachankunatapas, tazonninkunatapas, trinchenkunatapas hinaspa ninapaq kallanankunatapas. Chay serviciokunaqa lliwmi broncemanta kanqa. 4Hinaspam rurachinki malla hina broncemanta rejillasta, chay rejillaspa tawan cantonpim rurachinki broncemanta tawa anillokunata. 5Chay rejillastam churanki altarpa patanpa ukunpi chaynapim rejillasqa altarpa chawpinpi kanqa. 6Rurachinkitaqmi altarpaq acacia kaspimanta raku varillakunatapas, chaykunatam qarachanki broncewan. 7Chay varillakunatam pasachinki anillokunapa chawpinta hinaptinmi chaykunaqa kanqa altarpa iskay lawninpi hombronapaq. 8Altarpa ukunqa kanqa vaciom, waqtankunaataqmi tablamanta, imaynam orqopi qawachisqayta hinam rurachinki.
Santuariopa muyuqnin patiomanta (Ex 38:9-20)
1Rurachiy acacia sutiyoq tablamanta cuadrado altarta, tawan lawpa me-
Ofrendakuna kaana bronce altarmanta (Ex 38:1-7)
9Rurachinkitaqmi *yachanay karpapa pationtapas. *Alleq lawnin patiopa cortinankunaqa kanqa lino kawpusqamantam, largonpa medidanqa kanqa tawa chunka pichqayoq metronmi. 10Iskay chunka pilarninkunapiwan iskay chunka tiyanankunaqa kanqa broncemantam. Pilarkunapa ganchonkunawan varillankunaataqmi kanqa qollqemanta. 11*Ichoq lawnin patiopa cortinankunapa largonqa kanqa tawa chunka pichqayoq metronmi, iskay chunka pilarninkunapiwan iskay chunka toqoyoq tiyanankunaqa kanqa broncemantam, pilarkunapa ganchonkunawan varillankunaataqmi kanqa qollqemanta. 12Intipa seqaykunan lawpi yachanay karpapa qepa pationataqmi kanqa iskay chunka iskayniyoq metro parten
EXODO27,28
122
anchoyoq, chayna medidayoqllam kanqa cortinankunapas, pilarninkunaataqmi kanqa chunka, chunkataqmi kanqa toqoyoq tiyanankunapas. 13Intipa qespimunan lawpi punkun law patiopa anchonpas kanqa iskay chunka iskayniyoq metro partenmi. 14Punkupa huknin waqtanpi kaq cortinakunaqa kanqa yaqa qanchis metrom, kimsam kanqa pilarninkuna, kimsataqmi kanqa toqoyoq tiyanankunapas. 15Punkupa huklawnin cortinankunapas kanqa qanchis metrom, kimsam kanqa pilarninkunaqa, kimsataqmi kanqa toqoyoq tiyanankunapas. 16Patioman yaykunapim kanqa huk cortina, chaypa medidanmi kanqa isqon metro, chay cortinaqa rurasqa kanqa morado qaytumanta, grosella qaytumanta hinaspa guindo qaytumantam, rurasqaqa kanqa lino kawpusqamanta suma-sumaq bordasqam. Tawam kanqa pilarninkunawan toqoyoq tiyanankunapas. 17Patiopa llapallan muyuriqninpi pilarkunam kanqa qollqemanta varillakunawan hapichisqa, ganchonkunapas qollqemantam kanqa, toqoyoq tiyanankunaataqmi kanqa broncemanta. 18Patiopa largonmi kanqa tawa chunka pichqayoq metron, anchonataqmi kanqa iskay chunka iskayniyoq metro parten, sayayninataqmi kanqa iskay metro cuarton, cortinankunam kanqa lino kawpusqamanta, toqoyoq tiyanankunaataqmi kanqa broncemanta. 19*Yachanay karpapi servichikunapaq llapallan serviciokunaqa kanqa broncemantam, broncemantataqmi kanqa karpapa llapallan estacankunawan patiopa llapallan estacankunapas.
Mecherokunapaq aceitemanta (Lv 24:1-4)
20Israelpa mirayninkunatay kamachiy achkikunapaq fino aceiteta apamunankupaq, chayqa preparasqa kanqa kutasqa aceitunasmantam, chaynapim mecheroqa mana tukuyta ratanqa. 21Aaronmi churinkunapiwan mecherokunata allichanqaku chaynapi tukuy tuta oqapa awpaqniypi ratananpaq. Asuykuwananku karpaqa kanqa telawan iskayman rakinasqam. Ukun lawpim kanqa Chunkantin Kamachikuyniy, chay hawan lawpim mecherokunataqa churanqaku. Kaymi kay wiaypaq decretoy Israelpa mirayninkunapaq.
28
mirayninkunamanta akllaspay Aarontawan churinkunata awpaqnikiman asuykachiy sacerdoteykuna kananpaq chaynapim sacerdoteykuna kanqa Aaronqa churinkunapiwan, paypa churinkunam Nadab, Abiu, Eleazar hinaspa Itamar. 2Wawqeki Aaronpaqmi rurapunki serviwananpaq pachakunata chaynapi ancha reqsisqa suma-sumaqllaa kananpaq. 3Ninkitaqmi yachaywan huntachisqay llapallan maestrokunatapas, paykunataqa ninki Aarompa pachanta ruranankupaqmi chaynapim Aaronqa kanqa sapaqchasqay sacerdote. 4Rurananku pachakunaqa kaykunam kanqa: pechera, *efod, sotana, bordasqa camison, uma wankina hinaspa chumpi. Serviwanankupaq pachakunataqa ruranqaku wawqeki Aaronpaqwan churinkunapaqmi chaynapi sacerdoteykuna kanankupaq. 5Pacha ruraqkunam huunqaku qorita, morado qaytuta, grosella qaytuta, guindo qaytuta hinaspa lino kawpusqata. 6Chay naqa *efodta m ru ranqa ku qorimanta, morado qay tu manta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta, lino kawpusqamanta suma-sumaq kuruyoqta. 7Iskay nin hombron ku napim kanqa tiranteku na efodta hu u naspa hapinanpaq. 8Efodpa hawanpi kaq wata kupas huk pieza llam kanan qorimanta, morado qay tumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta hinaspa lino kawpusqanmanta.
1Israelpa
Sacerdotekunapa pachanmanta (Ex 39:1-31)
123
9Onice
EXODO28
sutiyoq iskay alhaja rumikunapa hawanpim Israelpa churinkunapa sutinta qellqachinki. 10Qatinaslla nacesqankuman hinam soqtankupa sutinta huknin rumipi qellqachinki, wakin soqtankupa sutintaataqmi qellqachinki huknin rumipi. 11Sellokuna ruraq hinam Israelpa churinkunapa sutinta qellqachinki chay alhaja rumikunapi, hapiqnintaataqmi qorimanta rurachinki. 12Chay iskay alhaja rumikunatam churachinki efodpa hombronpa hawanpi chaynapi Israelpa mirayninkunata ama qonqarunaypaq, chaynaqa iskaynin hombronpim Aaron apanqa paykunapa sutinkunata hinaptinmi awpaqniyman apamuwaptin mana qonqasaqchu. 13Chay rumikunapa hapiqninkunatapas rurachinki qorimantam. 14Hinaspam qori-puromanta simpasqa iskay cadenakunata rurachinki cordonman rikchakuqta hinaspam chay simpasqa cadenakunata hapichinki alhaja rumipa hapiqninkunaman. 15Efod rurasqankuta hinataqmi pecheratapas rurachinki, chayqa kanqa suma-sumaq rurasqam qorimanta, morado qaytumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta hinaspa lino kawpusqamanta. 16Chay pecheraqa kanqa cuadradom chawpinmanta doblasqa, tawa waqtankunam kanqa cuarto metrokama. 17Chay pecherapa hawanmanmi hapichinki tawa seqe alhaja rumikunata, punta kaq seqepim kanqa sardio, topacio hinaspa carbunclo alhaja rumikuna. 18Iskay kaq seqepim kanqa esmeralda, zafiro hinaspa diamante alhaja rumikuna. 19Kimsa kaq seqepim kanqa jacinto, agata hinaspa amatista alhaja rumikuna. 20Tawa kaq seqepiataqmi kanqa berilo, onice hinaspa jaspe alhaja rumikuna, tukuy kaykunam sapakama qoriwan hapichisqa kanqa. 21Chaynaqa Israelpa chunka iskayniyoq churinpa sutinkunaman hinam alhaja rumikunapas chunka iskayniyoq kanqa, sellopi hinam sapakamapa sutin sapa rumipi qellqasqa kanqa chunka iskayniyoq ayllukunaman hina. 22Pecherapipas rurachinkitaqmi qori-puromanta simpasqa cadenakunata, cordon hina rurasqata. 23Rurachinkitaqmi qorimanta iskay anillokunatapas, chaykunataqa pecherapa iskaynin puntankunamanmi churachinki. 24Hinaspam pecherapa puntankunapi kaq iskaynin anillokunapi churachinki qorimanta iskay cordonkunata. 25Iskaynin qori cordonkunapa puntankunataataqmi churachinki onice alhaja rumipa iskaynin hapichiqninkunaman otaq efodpa tirantenkunapa awpaqnin lawman. 26Iskay anillokunatawanmi qorimanta rurachinki, chaykunatam pecherapa iskaynin puntankunaman churachinki otaq efodwan tupanakuq ukun law patanpi. 27Rurachiytaqy qorimanta iskay anillokunatapas, chaykunatam churachinki efodpa iskaynin tirantenkunapa awpaqninpi otaq uran kaq costurapa hichpan efodpa watakunpa tumpa hanaychanpi. 28Hinaspam morado qaytumanta cordonwan pecherapa anillonkunamanta hapichinki efodpa anillonkunaman chaynapim pecheraqa efodpa watakunpa hawanpi kanqa, chaynapim pecherapas efodmantaqa mana kacharikunqachu. 29Aaronmi sapa kuti Chuya sutiyoq lugarman yaykuspan qasqonpa hawanpi apanqa Israelpa churinkunapa chunka iskayniyoq sutinkunata, juzgana pecherapi chay sutikunata awpaqniyman apamuwaptinmi mana qonqasaqchu. 30Chay juzgana pecherapim churanki Urim sutiyoq rumitawan Tumim sutiyoq rumita, chaykunatam Aaron qasqonpi apamunqa awpaqniyman. Chaynatam Aaronqa siemprepuni qasqonpi apaykachanqa. Chay rumikunawanmi Israelpa mirayninkunapaq oqa Tayta Dios arreglota rurasaq. 31Efodpa ukunpi kaq sotanatapas rurachinkim, chayqa kanqa enteronmi morado qaytumanta. 32Sotanapa chawpinpim kanqa uma ustuchinapaq huk uchku, chaypa muyuriqnin mana llikikunanpaqmi ponchopa uchkun hina ribetesqa kanqa. 33Chay sotanapa uray muyuriq patanpim granadapa rurunta hina adornokunata rurachinki, chaykunam
EXODO28,29
124
kanqa morado qaytumanta, grosella qaytumanta hinaspa guindo qaytumanta, chay adornokunapa chawpinpiataqmi qorimanta campanillakuna kanqa. 34Puntatam churanqa qorimanta huk campanillata, chaypa qepanmanataqmi churanqa huk granadata, chaypa qepanmanataqmi churanqa qorimanta huk campanillata, chaypa qepanmanataq huk granadata, chayna pawa-pawam kanqa sotanapa muyuriqnin patanpi. 35Chay sotanawan pachakuspam Aaron yaykunqa oqapa awpaqniyman servicio ruraq, chay campanillakunam uyarikunqa yaykuspanpas-lloqsimuspanpas mana waurunanpaq. 36Qori-puromanta huk letrerotapas rurachispaykim chaypi qellqanki sellopi hina TAYTA DIOSPAQ SAPAQCHASQA niqta. 37Chay letrerotaqa morado cordonwanmi uma wankinaman watanki, watankiqa uma wankinapa urku lawnin kaqpim. 38Chay letreroqa siemprem Aaronpa urkunpa hawanpi kanqa chaynapim Aaron cuentallikunqa Israelpa mirayninkunapa huchanmanta oqapaq sapaqchasqa ofrenda qosqankupi pantaruptinkupas. Chay letrerom kanqa Aaronpa urkunpi tukuy tiempo chaymi ofrendankuta chaskisaq. 39Awachiytaqy huk camisontawan huk uma wankinatapas. Huk chumpitapas rurachinkim kuruyoqta. 40Aaronpa churinkunapaqpas rurachinkim camisonkunata, chumpikunata, uma watakunata chaynapi ancha reqsisqa suma-sumaqllaa kanankupaq. 41Chay pachakunawanmi wawqeki Aaronta hinaspa churinkunata pachachinki hinaspam paykunata aceitewan tallispa nombranki, oqapaq sapaqchaptikim sacerdoteykuna kanqaku. 42Paykunapaqmi rurachinkitaq linomanta calzoncillokunata chaynapi weqawninmanta moqonkama tapakunankupaq. 43Chaywan hinakuspam Aaronqa churinkunapiwan yaykunqaku oqaman asuykuna karpaman, hina chayna pachasqallam kanqaku Chuya lugarpi kaq altarman serviwanankupaq asuykuspankupas chaynapim paykunataqa huchankurayku mana waurachisaqchu. Kayqa wiaypaq decretom kanqa Aaronpaq chaynataq mirayninkunapaqpas.
29
Alistay huk malta torotawan iskay sano carnerokunata. 2Hinaspay ruraytaq trigo harinamanta tantatapas hinaspa tortillakunatapas, chaykunataqa ruranki mana qonchuyoq hinaspa aceiteyoq masa rurasqamantam, ruraytaqy aceitewan untasqa mana qonchuyoq galletakunatapas. 3Chaykunata canastaman hinaykuspam apanki hinaspam malta torotawan, iskaynin carnerokunatawan kuskata presentawanki. 4Aarontawan churinkunataataqmi oqaman asuykuna karpapa punkunman asuykachimunki hinaspam baachinki. 5Chay sumaq pachakunawan Aaronta pachachispay hinachiy camisonwan, efodpa sotananwan, efodwan hinaspa pecherawan. Watankitaqmi efodpa watunwanpas. 6Hinaspam paypa umanta wankinki wankinawan, chay wankinapa hawanmanataqmi watanki TAYTA DIOSPAQ SAPAQCHASQA niq letrerota. 7Untana aceiteta hapiykuspam Aaronpa umanman hichaykunki, chaynatam sacerdotea kananpaq sapaqchanki. 8Paypa churinkunatapas asuykachimuspam pachaykachinkitaq camisonkunawan. 9Aarontawan churinkunatam chumpinkuwan churachinki, churachinkitaqmi uma watakunkuwanpas chaymi decretoman hina paykuna kanqa wiaypaq sacerdotekuna. Kaynatam Aarontawan churinkunata sacerdoteykunapaq nombranki. 10Chaymantam pusachinki malta torota oqaman asuykuna karpapa awpaqninman hinaptinmi Aaronwan churinkuna malta toropa umanman makinkuta churaykunqaku. 11Hinaspam chay karpapa punkunpi otaq oqapa awpaqniypi malta
1Sacerdotekunata oqallapaqa sapaqchanaykipaqqa kaynatam ruranki:
Sacerdotekuna Diospaq sapaqchasqa kasqankumanta (Lv 8:1-36)
125
EXODO29
torota wauchinki. 12Yawarninta chaskispam dedoykiwan untanki altarpa waqrachankunaman, puchuq yawartaataqmi altarpa sikinman hichanki. 13Hapinkitaqmi toropa ukunninkunapa lliw wiranta, kichpanninpi kaq wirata, iskaynin rurunninta chaynataq hawanpi kaq wirantapas hinaspam altarpa hawanpi kaanki. 14Chay toropa aychantaqa qarantawan akantawan kuskatam campamentomanta horqospa hawapi kaanki, chay animalqa hucha pampachanapaq wauchisqa kasqanrayku. 15Huk nin car nerota hapiykuptikim Aa ronwan chu rin ku na ma kin kuta carneropa umanman churaykunqaku. 16Car nerota wauchispaykim yawarnintapas chaskispa challanki altar pa muyuriqninman. 17Carnerota partiparuspaykim ukunninkunatapas mayllanki chakinkunatawan hinaspam lliw partisqata montorunki umantawan. 18Car nerotaqa lliwchatam kaanki altarpa hawanpi, chaytaqa kaanki oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrenda kasqanraykum. 19Huk nin car nerotapas hapiykuptikim Aa ronwan chu rin ku na car neropa umanman makinkuta churaykunqaku. 20Car nerota wauchispam yawarninta chaskinki hinaspam Aaronpa *alleq rinrinpa ura patachanman llusinki, llusinkitaqmi paypa churinkunamanpas, llusinkitaqmi alleq makinkupa maman dedonmanpas chaynataq alleq chakinkupa maman dedonpa hawanmanpas, yawar puchuqtaataqmi challanki altar pa hawanman hinaspa muyuriqninman. 21Altarpa hawanpi kaq yawarta hoqarispaataqmi untana aceitetawan challaykunki Aaronman, pachankunapa hawanman chaynataq churinkunapa hawanmanpas hinaspa churinkunapa pachanpa hawanmanpas chaynapim Aaronpas hinaspa churinkunapas oqata ser viwananpaqa sapaqchasqa kanqaku, pachankunapas oqallapaqa sapaqchasqataqmi kanqa. 22Hinaspay hoqa riy taq car neropa wiranta,lchupanpa wiranta, ukun ninkuna tapaq wiranta, kichpanpa wiranta, iskaynin rurunninkunata, rurunkunapa hawanpi kaq wirakunata hinaspa *alleq pier nantapas, chay carneroqa sacerdoteykuna nombranapaq ofrendam. 23oqaman ofrecena canastapi mana qonchuyoq tantakunamantapas hoqarinkitaqmi huknin ruyru tantata, aceitewan masarasqa huk tortillata hinaspa huk galletata. 24Lliw kaykunatam churanki Aaronpa makinmanwan churinkunapa makinman hinaspam kuyuchispa oqa Tayta Diosman chay ofrendata presentachiwanki. 25Chaykunata makinmanta chaskiykuspam lliw kaana aychatawan kuskata altarpa hawanpi kaanki, chaykunaqa oqa Tayta Diospaq miski asnaq kasqanrayku. Chayqariki oqapaq kaasqa ofrendam. 26Aaron sacerdote nombrasqa ka nanpaq kaq car neropa pechonta hoqa rispam kuyuchinki oqapa qayllay pi. Chay carneropa pechonqa qampaqmi kanqa. 27Sacerdoteyku na nombrasqa ka nan kupaq ofrecesqa car neromantam oqapaq sapaqchanki kuyuchispa presentawasqanku carneropa pechonta, sapaqchankitaqmi ofrecewasqanku carneropa pier nantapas. Chaykunam kanqa Aaronpaqwan churinkunapaq. 28Chay naqa chaykunam kanqa Aaronpaqwan churinkunapaq. Kay kamachikuy niyqa wiaypaqmi kanqa Israelpa mirayninkunapaq. oqa Tayta Dioswan allinlla kasqankumanta Israelpa miray ninkunamanta ofreceqmi qonqa sacerdotekunaman chay partisqa car neropa pechontawan piernanta. 29oqata ser viwananpaq sapaqchasqa Aaronpa pachanqa kanqa qepan hamuq churinkunapaqmi. Chaykunawan pachakuspam aceitewan tallisqa kanqaku, chay
l 29:22
Israel nacionpim karqa carnerokuna wirallaa chupayoqkuna.
EXODO29,30
126
pachakunawan pachakuspam sacerdoteykuna kananpaq nombrasqa kanqaku. 30Asuykuna karpapi kaq chuya lugarman ser viwananpaq Aaronpa rantinpi yaykuq miraynin sacerdoteqa qanchis punchawpunim pachasqa kanqa Aaronpa pachanwan. 31Sacerdotekuna nombrasqa kananpaqmi kay carneropa aychanta hapispayki chaypaq sapaqchasqa lugarpi yanunki. 32Chaymi Aaron churinkunapiwan oqaman asuykuna karpapa punkunpi carneropa aychanta mikunqaku canastapi kaq tantatawan. 33Chaykunataqa mikunqaku huchanku pampachanapaq ofrenda kasqanraykum, chay ofrendakunataqa mikunqaku sacerdote kanankupaq aceitewan tallisqa kaspankum chaynataq sacerdote kanankupaq nombrasqa kaspankum. Mana sacerdote kaqkunam ichaqa chaykunataqa ama mikunqachu oqapaq sapaqchasqa kasqanrayku. 34Chay aychapas otaq tantapas paqarinninpaq puchuruptinqa kaarunkim, oqapaq sapaqchasqa kasqanraykum chaykunataqa ama pipas mikunqachu. 35Imam ka machisqay ta hina m ru ran ki Aa ronwanpas chay nataq churinkunawanpas, qanchis punchawnintin kaykunata ruraspam sacerdotey paq nombranki. 36Sapa punchawmi hucharayku huk malta torota wauchispa kaanki. Altartam limpianki huchakuna pampachasqa kanapaq, chay altarmanqa hichankitaqmi aceiteta oqapaq sapaqchanaykipaq. 37Qanchis punchawpunim altarpi ofrecenki hucharayku ofrendata chaynapim altarqa kanqa oqallapaqa sapaqchasqa, imapas altar man tupaqqa oqallapaqa sapaqchasqataqmi kanqa.
Sapa punchaw ofrendakuna qonankumanta (Nm 28:1-8)
38Sapa punchaw mi huk watayoq iskay car nerokunata ofrecewanki. Kay natam ruranki mana tipiyta altarpa hawanpi. 39Huknin carnerotam ofrecenki tempranon, huknin carnerotaataqmi ofrecenki tardeykuqta. 40Chay punta kaq carnerotawan kuskatam ofrecenki iskay kilo harinata, chay harinataqa chapunki chamchasqa aceitunasmanta horqosqa aceitewanmi hinaspam huk litro vinotawan hichanki chaypa hawanman. 41Chaynallatam ofrecenki tardeykuqta huknin carnerotapas chaynataq harinamanta rurasqa ofrendatapas hinaspa hichanapaq vinotapas, chaykunaqa oqapaq miski asnaq kaasqa ofrendam. 42Chay kaapuwanaykichik ofrendatam tukuy miraynikichik ruranqaku mana tipiyta, oqapa qayllaypim chaytaqa ruranqaku asuykuwananku karpapa punkunpi, chaypi tupaptinchikmi rimapayasqayki. 43Chaypi Israelpa mirayninkunawan tupaptiym kanchariyniyrayku chay sitioqa oqallapaqa sapaqchasqa kanqa. 44oqapaqmi sapaqchasaq karpatawan altartapas, sapaqchasaqtaqmi sacerdoteykuna kanankupaq Aarontawan churinkunatapas. 45Hinaspam Israelpa mirayninkunapa chawpinpi *yachaspa Diosninku kasaq. 46Chaynapim yachanqaku oqaqa yupaychasqanku Tayta Dios kasqayta. Chawpinkupi yachanaypaqmi Egipto nacionmanta paykunataqa horqomurqani. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi.
30
tablamantam. 2Chay altarqa cuadradom kanqa, tawan lawninpa medidanmi kanqa yaqa parte metrokama, sayayninataqmi kanqa yaqa huk metro, huk piezallamantam kanqa altarwan tawan esquinanpi waqrachankunapas. 3Qori-purowanmi qarachanki
1Rurachinkitaqmi incienso kaana altartapas, chayqa kanqa acacia sutiyoq
Incienso kaananku altarmanta (Ex 37:25-28)
127
EXODO30
hawanta, muyuriqnin waqtankunata hinaspa waqrachankunatapas, alton muyuriqninpiataqmi rurachinki qorimanta moldurata. 4Qorimanta tawa anillokunata rurachispam chay moldurapa urayninpi churachinki kaylawninpi iskayta, waklawninpiataq iskaytataq chaynapi varillakunata anillokunaman ustuchispa chaywan altarta hombronapaq. 5Acacia sutiyoq kaspimanta chay varillakunata rurachispam qarachanki qoriwan. 6Chay altartaqa churachinki Chunkantin Kamachikuyniy waqaychana baulpa awpaqninpi kaq cuarto rakinasqa telapa hawa lawninpim, chay telaqa kanqa Chunkantin Kamachikuyniy waqaychana baulpa hawanpi kaq tapapa awpaqninpim. Chay tapapa hawanpim huchakunata pampachasaq, hina chaypitaqmi qanwan tupasunchik. 7Chay altarpa hawanpim Aaron sapa temprano miski asnaq inciensota kaapuwanqa. Mecherokuna alistana horam chaytaqa kaapuwanqa. 8Tardeykuqtam Aaron mecherokunata ratachispan kaapuwanqa inciensota oqa Tayta Diospa awpaqniypi. Wiaypaqm mana tipiyta kaapuwankichik qamkunapas chaynataq miraynikichikkunapas. 9Chay altarpa hawanpiqa amam kaankichu huk rikchaq inciensotaqa nitaq lliw kaana animaltapas nitaq kawsaymanta ofrendatapas. Amataqmi hichankichu vino ofrendatapas. 10Aaronmi watapi huk kutita yawarwan untanqa altarpa tawan esquinanpi waqrachankunata. Chaynataqa ruranqa hucha pampachanapaq wauchisqanku animalpa yawarninwanmi watapi huk kutita kunanmanta awpaqman, chay altarmi kanqa oqa Tayta Diosllapaqa sapaqchasqa. Diosmi Moisesta nirqa: yupasqaykiman hinam Israelpa mirayninkuna sapakama vidankupa rantinpi pagawanqaku oqa Tayta Diosman chaynapim yupachikusqankumantaqa ima onqoytapas mana kachaykusaqchu. 13Censopi pipas yupachikuqqa oqa Tayta Diosmanmi qowanqa pichqa gramo qollqeta. Chayqa santuariopi kaq peso qollqepa huknin partenmi. Pichqa gramo qollqem oqapaq ofrenda kanqa. 14Pipas iskay chunka watayoqmanta hanayman yupasqa kaqmi oqa Tayta Diosman chay ofrendata qowanqa. 15Vidaykichikpa rantinpi ofrendata qowaspaykichikqa apupas-wakchapas pichqa gramo qollqellatam qowankichik mana masyachispa nitaq menosyachispa. 16Chaynaqa vidankupa rantinpi Israelpa mirayninkuna qollqe qosqankuta chaskispam qonki oqaman asuykuna karpapi imakunapas rurachinapaq. Chaynapim Israelpa mirayninkunata yuyaspay manataq qonqasaqchu kikinkupa rantinpi ofrenda qowasqankutapas.
12Censospa 11Tayta
Vidankupa rantinpi ofrenda qonankumanta
Moisesta Tayta Dios nirqa: broncemanta mayllakunapaq huk lavatoriota, chay lavatorioqa kanqa broncemanta tiyanayoqmi, chaytaqa churanki karpamanta altarman rinapim, chay lavatoriopim yakuta churanki. 19Chay yakuwanmi Aaronpas hinaspa churinkunapas makinkutawan chakinkuta mayllakunqaku. 20Mana waurunankupaqmi chaynataqa mayllakunqaku oqaman asuykuna karpaman yaykuspanku, mayllakunqakutaqmi oqapaq ofrendata kaapuwanankupaq altarman serviwaq asuykuspankupas. 21Mana waunankupaqm mayllakunqaku makinkutawan chakinkuta. Kay decretom kanqa wiaypaq decreto Aaronpaq chaynataq mirayninkunapaqpas nispa.
18Rurachinkim
17Chay mantam
Santuariopa awpaqninpi mayllakunapaq lavatoriomanta (Ex 38:8)
EXODO30,31
128 Diosman sapaqchana miski asnaq aceitemanta
Moisesta Tayta Dios nirqa: 23Huunkim kay allin especeriakunata: mirra sachapa weqenmanta yaqa soqta kilota, canelamanta yaqa kimsa kilota, calamo sutiyoq plantamantaataq yaqa kimsa kilota, 24casia especeriamanta yaqa soqta kilota, huunkitaqmi aceitunasmanta kimsa litro parten aceitetapas, chaykunaqa kanqa santuariopi pesoman hinam. 25Chay especeriakunamantam ruranki oqaman sapaqchana aceiteta, chaytaqa ruranki perfumekuna ruraqpa rurasqanta hinam. Chayqa kanqa oqapaq sapaqchasqa untana aceitem. 26Chay aceitetam tallinki asuykuwananku karpamanwan Chunkantin Kamachikuy waqaychana baulman. 27Tallinkitaqmi mesamanpas tukuy servicionkunamanwan chaynataq candeleromanpas lliw servicionkunamanwan chaynataq kaapuwananku altarmanpas. 28Tallinkitaqmi lliw kaana altarmanpas llapallan servicionkunamanwan hinaspa lavatoriomanpas tiyananmanwan. 29Tukuy chaykunata sapaqchaptikim oqallapaqa sapaqchasqa kanqa. Chaykunaman imapas tupaykuqqa oqapaq sapaqchasqataqmi kanqa. 30Chay aceitetaqa tallinkitaqmi Aaronmanpas hinaspa churinkunamanpas, chaynatam paykunata sapaqchanki sacerdoteykuna kanankupaq. 31oqa Tayta Diospa nisqaytay Israelpa mirayninkunaman niy kaynata: Kaymi kanqa oqata serviwanaykichikpaq untana aceite lliw miraynikichikpi. 32Huk rikchaq runakunamanqa amam tallinkichikchu, amataqmi chayman rikchakuq huk aceitetaqa rurankichikchu. oqapaq sapaqchasqa aceiteqa serviwanallaykichikpaqmi kanqa. 33Pipas chayman rikchakuq aceiteta ruraqqa otaq mana sacerdote kaqman talliqqa ayllunmanta chinkachisqam kanqa nispa. Diosmi Moisesta nirqa: Huuy igualtakama kay especeriakunata: estacte plantapa weqenta, ua olorosa sutiyoq plantapa weqenta, incienso sachapa chuya weqenta hinaspa galbano plantapa weqenta. 35Tukuy chaykunawanmi perfumekuna ruraqpa rurasqanta huk inciensota ruranki, chayqa kanqa limpio hinaspa kachiyoq oqapaq sapaqchasqam. 36Wakintam utuy-~nutuyta kutaruspa Chunkantin Kamachikuyniypa awpaqninman churanki, chayqa kanqa oqaman asuykuna karpapim, chaypitaqmi qanwan tupasunchik, chay inciensoqa kanqa oqallapaqa sapaqchasqam. 37Kayna ruranayki inciensotaqa amam pipas rurakunqachu chay inciensoqa oqa Tayta Diosllapaqa sapaqchasqa kasqanrayku. 38Pipas chaynata muskikunanpaq ruraqqa ayllunmanta chinkachisqam kanqa nispa.
34Tayta
22Yapatawan mi
Imaynam inciensota preparanankumanta
31
Tayta Dios nirqa: ayllumantam akllaykuni Bezaleelta, payqa Hurpa willkanmi otaq Uripa churinmi. 3Bezaleeltam huntaykuni espirituywan chaynapi curiosidadwan, entendimientowan hinaspa yachaywan tukuy imata rurananpaq, 4dibujokunata umanmanta horqospa qoripipas, qollqepipas hinaspa broncepipas llamkananpaq. 5Paytam churani alhaja rumikunata labraspa hapiqninpi hapichinanpaq, tablatapas tallananpaq hinaspa tukuy rikchaq fino trabajotapas rurananpaq. 6Bezaleelta yanapananpaqmi qochkani Dan ayllumanta Ahisamacpa churin Aholiab sutiyoq runata, llapallan maestrokunamanmi qoykuni yachayta chaynapi qanman tukuy kamachisqayta ruranankupaq. 7Paykuna2Juda
1Moisestam
Santuariopaq servicionkuna ruraqkunamanta (Ex 35:30. 36:1)
129
EXODO31,32
m ruranqaku oqaman asuykuna karpata, Chunkantin Kamachikuyniy waqaychana baulta, chaypa hawanpi kaq tapantapas hinaspa karpapa llapallan servicionkunatapas. 8Ruranqakutaqmi mesatapas servicionkunatawan, qori-puromanta candelerotapas llapallan servicionkunatawan hinaspa incienso altartapas. 9Ruranqakutaqmi lliw kaana altartapas llapallan servicionkunatawan chaynataq lavatoriotapas tiyanantawan. 10Ruranqakutaqmi awasqa pachakunatapas otaq sacerdote Aaronpa churakunan oqapaq sapaqchasqa pachatapas hinaspa sacerdoteykuna kanankupaq churinkunapa pachankunatapas. 11Ruranqakum untana aceitetapas, Chuya lugarpaq especeriamanta inciensotapas, chaykunataqa ruranqaku qanman kamachisqayta hinam nispa.
Semanapi samana punchawmanta (Ex 35:1-3)
Tayta Dios nirqa: mirayninkunatay kaynata niy: Samana punchawniykunapiqa samankichikpunim, chay punchawpiqa samankichik qamkunawan hinaspa miraynikichikkunawan seal kananpaq rurasqayraykum chaynapim mana qonqankichikchu oqa Tayta Diospaq sapaqchasqa kasqaykichikta. 14Samana punchawpiqa samankichikpunim, chay punchawqariki kanqa oqallapaqa sapaqchanaykichik punchawmi, pipas chay punchawpi mana samaqqa waunqapunim. Pipas chay punchawpi imapas ruraqqa ayllunmanta chinkachisqam kanqa. 15Soqta punchaw llamkaspaykichikmi qanchis kaq punchawataq samankichik, chay punchawqa oqapaq sapaqchasqa kasqanraykum pipas samana punchawpi llamkaqqa waunqapuni. 16Samana punchawpiqa Israelpa mirayninkunam samanqaku, chayqa kanqa wiaypaq contratom miraynikichikkunapaqpas. 17Chayqa kanqa oqawan hinaspa Israelpa mirayninkunawan wiaypaq kaq sealmi, oqa Tayta Diosmi soqta punchawpi cielokunatawan kay pachata rurarqani hinaspam qanchis kaq punchawpi ruranayta tukuspay samarqani.
13Israelpa
12Moisestam
18Sinai Orqopi Tayta Dios rimay ta tu ku ruspan mi Moisesman qoykurqa iskay tabla rumikunapi Chunkantin Kamachikuyta, chaykunaqa karqa Diospa dedonwan tabla rumikunapi qellqasqam. 1Orqomanta Moises ma na a kutimuptin mi Aa ronpa kasqan man ru na kuna huunakuruspanku nirqaku: Rurapuwayku taytachakunata pusawananchikpaq, Egipto nacionmanta horqomuwaqninchik chay Moisestaqa imach pasarun, manam yachanchikchu nispa. 2Chay mi Aaron nirqa payku nata: Horqospa apamuychik war mikichikpa, qari churikichikpa hinaspa warmi churikichikpa qorimanta aretenkunata nispa. 3Chaymi llapallan runakuna rinrinpi qorimanta aretenkuta horqorqaku hinaspam Aaronman aparqaku. 4Payataqmi chaskiykuspan fundisqataa herramientawan tallarqa malta toropa imagenninta hinaptinmi llapa runakuna ninakurqaku: Yaw Israel runakuna, kaymi Egipto nacionmanta horqomuwaqninchik dioskuna! nispa. 5Kayta uya riruspan mi Aaron malta toropa aw paqninpi huk altar ta ru ra rurqa hinaspam qayakurqa:
Qorimanta torota adorasqankumanta (Dt 9:6-29)
32
EXODO32
130
Paqarinmi Tayta Diospaq fiesta kanqa! nispa. 6Chay mi paqa rin nin tutapay ta hata rispan ku ofrecerqa ku lliw ka a na ofrendakunata, apamurqakutaqmi Dioswan allinlla kasqankumanta ofrendakunatapas, chaymantam runakuna tiyaykuspanku mikurqaku, tomarqaku. Hinaspam hatarispanku aychankuta kusichirqaku. 7Chay mi Moisesta Tayta Dios nirqa: Kutiy, Egipto nacionmanta horqomusqayki runaykikunaqa huchallikurunkum. 8Chayllam kamachikuyniykunamanta rakikuruspanku fundisqa malta toro taytachata rurakurunku, adoraspankum chaypaq animalkunatapas wauchichkanku hinaspam chayta nichkanku: Yaw Israel runakuna, kaymi Egipto nacionmanta horqomuwaqninchik dioskuna! nispa. 9Moisestam Tayta Dios nirqa: Kay runakunata qawaspaymi yacharuni cheqaptapuni rumi sonqo kasqankuta. 10Dejaykuway piakuyniy wan kunan paykunata castigarunay paq, paykunata tukuruspay mi qampa miraynikimantaa hatun nacionta rurasaq nispa. 11Chay mi Moises yupaychasqan Tayta Diosta ruega kuspan nirqa: Dios Taytally, amay piakuychu Egipto nacionmanta horqomusqayki runaykikunapa contranpiqa, paykunataqariki horqomurqanki hatu-hatun atiynikiwanmi. 12Egipto runakunach ninmanku: Orqokunapi waurachinanpaqmi hinaspa kay pachamanta chinkarachinanpaqmi mana allinllata piensaspan horqorurqa nispa. Tayty, piakuynikitay taniykachiy, runaykikunataqa amay castigaychu. 13Tayty, amay qonqaychu serviqniki Abrahanman, Isaacman hinaspa Israelman jurasqaykitaqa, paykunatam nirqanki: oqam cielopi lucerokunata hina miraynikichikta mirachisaq hinaspam prometisqay lliw allpata miraynikichikkunaman qosaq chaynapi wiaypaq herenciaykichik kananpaq nispa. 14Chay mi Tayta Diosqa mana allin ru ra nanpaq piensasqanta ma na a ru rarqachu. 15Chaymi Moises orqomanta kutimurqa Chunkantin Kamachikuyta iskay tabla rumikunapi aparikuspan, chaykunaqa karqa iskay lawninpi qellqasqam. 16Chay tabla ru miku naqa karqa Diospa ru rasqan mi, hina kikin Diostaqmi qellqarqa tablakunapa hawanpi qellqasqa kaqtapas. 17Josuey mi ru na ku napa qapa riy ninta uya riruspan Moisesta nirqa: Guerrapi hinam campamentopi runakunaqa qaparichkanku nispa. 18Chay mi Moisesataq nirqa: Chay uyarisqayqa manam venceqpa qaparisqanchu nitaqmi vencechikuqpa qaparisqanchu, oqaqa takiqkunapa econtam uyarichkani. 19Moisesmi campamentoman asuykuspa rikururqa malta toro taytachatawan runakunapa tususqanta chaymi piakuywan hapisqan tabla rumikunata chamqarurqa hinaptinmi pakipakururqa orqopa sikinpi. 20Chay rurasqanku malta toro taytachata hapiykuspam kaarurqa ninapi, utuy-~nutuyta kutaruspanmi yakuman maqchiykuspan Israelpa mirayninkunaman tomachirqa. 21Aarontaataqmi Moises nirqa: Imanasurqankitaq kay runakunaqa hatun huchaman urmaykachinaykipaq? nispa. 22Chay mi Aa ron ataq nirqa: Ama piakuychu tayty, qamqariki yachankim kay runakunaqa mana allinman qokusqa kasqankuta. 23Paykunam niwarqaku: Rurapuwayku taytachakunata pusawananchikpaq. Egipto nacionmanta horqomuqninchik chay Moisestaqa imach pasarun, manam yachanchikchu nispa. 24oqaataqmi nirqani: Pipa-
131
EXODO32,33
pas qorin kaptinqa apamuwaychik nispa. Hinaptinmi paykuna qowarqaku qorita, chayta ninaman wischuykuptiyataqmi lloqsiramurqa kay toro taytacha nispa. 25Moisesmi qawaykurqa Aaron per mitisqan rayku ru na ku na mu nasqan ku ru rakusqankuta chaynataq enemigonkupa burlakunanpaq hina kasqankuta. 26Chay mi Moisesqa campamentopa punkunpi sayaykuspan nirqa: Tayta Diospa kaqkunay oqaman huunakamuychik nispa. Chaymi pay wan huunakururqaku Leviy pa llapallan mirayninkuna. 27Chaymi paykunata Moises nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi kaynata nin: Sapakama espadaykichikta alistaspay kar pan-kar pan yaykuspa wauchiychik wawqekichikta, amistadnikichikta hinaspa aylluykichikta. 28Leviy pa miray nin ku na m Moisespa nisqanta hina ru rarqa ku chay mi yaqa kimsa waranqa runakuna chay punchaw waururqa. 29Hinaptinmi Moises nirqa: Kunanmi Tayta Diospa ser viqnin kanaykichikpaq churasqa kankichik, churikichiktapas hinaspa aylluykichiktapas wauchisqaykichikraykum qamkunataqa bendecisunkichik nispa. 30Paqa rin nin punchaw mi ru na ku nata Moises nirqa: Qamkunam hatunta huchallikurunkichik, kunanmi oqa kutisaq Tayta Diospa kasqanman, icharaqpas maakuptiy qamkunata pampachaykusunkichikman nispa. 31Tayta Diospa kasqan man Moises kutispan mi nirqa: Taytally, kay runakunam hatu-hatunta huchallikurunku qorimanta taytachata rurakuruspanku. 32Aswanqa huchankutay pampachaykuy, mana pampachaspaykiqa sutiytapas chinkarachiy libropi qellqasqaykimanta nispa. 33Chay mi Tayta Dios nirqa: Pipas contraypi huchallikuqllatam chinkachisaq libroymantaqa. 34Chaynaqa kunan kutispay pusay chay runakunata maymi nisqayman. Angelniymi pusasunki, castiganay punchaw chayaramuptinam paykunataqa castigasaq huchankumanta nispa. 35Chay mi ru na ku nata Tayta Dios castigarqa malta toro tay tachata Aa ronwan rurarachispa adorasqankumanta.
33
Diosmi nirqa Moisesta: Egipto nacionmanta horqomusqayki runakunawany kaymanta riychik prometesqay allpaman, chay allpataqa juramentowanmi prometerqani Abrahanman, Isaacman hinaspa Jacobman, prometerqaniqa mirayninkunaman qonaypaqmi. 2awpaqnikita angelniyta kachaspaymi wischusaq Canaan casta runakunata, Amor casta runakunata, Het casta runakunata, Ferez casta runakunata, Hiv casta runakunata hinaspa Jebus casta runakunata. 3Riychiky tukuy imakunapapas kasqan allpaman, qamkunapa chawpikichiktaqa manam oqaqa riymanchu, yanqam risqaykichikpi waurachikichikman rumi sonqo kasqaykichikrayku. 4Kay mana allin noticiata ru na ku na uya riruspan kum ador non kutapas horqokuruspan llakisqallaa karqaku. 5Tayta Diosmi Moisesta nirqaa Israelpa mirayninkunata kaynata ninanpaq: Qamkunaqa kankichik rumi sonqo runakunam, chawpikichik man qonqayta chayaramuspayqa waurachikichik manmi. Kunany horqokuy adornoykikunata hinaptinch yachasqayta rurasaq nispa.
1Tayta
awpaqman rinankupaq Diospa kamachisqanmanta
EXODO33
132
Orqomantapuni.
7Moisesmi
6Chay raykum
Israelpa mirayninkunaqa ador nonkuta horqokurqaku Horeb

Diosman asuykunanku karpamanta
karpata sayachirqa campamentopa karuneq hawa lawninpi hinaspam suticharqa Diosman Asuykuna Karpa nispa. Chaymi pipas Tayta Diosta maskay munaq runaqa lloqsirqa campamentopa hawa lawninpi Diosman Asuykuna Karpaman. 8Diosman Asuykuna Karpaman Moises riptinmi lliw runakunaataq karpankupa punkunpi sayarqaku. Moisestam qawarqaku karpaman yaykunankama. 9Moises karpaman yaykuptinmi sayanpa puyu uraykamuspan karpapa punkunpi sayaykuq chaynapim Tayta Dios rimaq Moiseswan. 10Llapallan runakunam karpapa punkunpi sayaq puyuta qawaspa hatariqku hinaspam sapakama karpankupa punkunpi qonqorakuykuspa adoraqku. 11Tayta Diosmi Moiseswan rimaq pipas amistadninwan rimachkaq hina. Chaymantam Moises kutiq campamentoman. Nunpa churin yanapaqnin joven Josueymi ichaqa mana haykapipas asuriqchu karpamanta.
Diospa uyanta Moises rikuykuy munasqanmanta
Tayta Diosta nirqa: Qanmi niwarqanki: Pusay kay runakunata nispa, aswanqa manam reqsichiwarqankichu pim oqawan rinantaqa, qanmi niwarqanki oqapiqa confiakusqaykita hinaspa favorecewasqaykita. 13Favorniki oqawan kaptinqa ruegakuykim qampa munasqaykita yachachiwanaykipaq chaynapi qamta reqsinaypaq hinaspa qampa favorniki tarinaypaq, amay qonqaychu kay runakunaqa qampa runaykikuna kasqanta nispa. 14Chay mi Dios nirqa: oqam qanwan risaq hinaspam samachisqayki nispa. 15Ichaqa Moisesmi nirqa: Qampuni oqaykuwan mana rispaykiqa amay kaymanta horqowaykuchu. 16oqapaq hinaspa runaykikunapaq favorniki kasqantaqa pipas yachanqa oqaykuwan riptikim, chaymi oqapas hinaspa runaykikunapas kay pachapi runakunamanta rakisqa kasaqku nispa. 17Chay mi Tayta Dios nirqa: Kay nisqaykitapas rurasaqmi, favorniy qanwan kasqanraykum oqaqa sumaqta reqsiki nispa. 18Chay mi Moises nirqa: Kanchaynikita qawaykachiway nispa. 19Chay mi Tayta Diosataq nirqa: Qawachisqaykim tukuy allin kay niy ta, willasqaykitaqmi sutiyqa Tayta Dios kasqanta. Kuyapayasaqmi kuyapayay mu nasqay ta hinaspam lla kipaya saq lla kipayay mu nasqay ta. 20Ichaqa uyay taqa manam rikuwaqchu, rikuwaqniy ru naqa manam kawsan manchu. 21Qaway kay ladoy pi lugar ta, kay hatun ru mipa hawanpi sayaptikim 22kanchay niy pa saptin hatun ru mipa raqran man chu rasqayki hinaspam ma kiy wan pa kasqayki pa sa ru nayka ma. 23Hinaptin mi ma kiy ta suchuriykachiptiy wasay ta qawan ki, uyay tam ichaqa mana rikuwaqchu nispa.
12Moisesmi
133 Mosoq tabla rumikunamanta (Dt 10:1-5)
EXODO34
34
Diosmi Moisesta nirqa: Iskay tabla rumikunata labray punta kaqkunata hina hinaptinmi chay pakirusqayki tablakunapi hina huktawan qellqasaq hina chay palabrakunallata. 2Paqarinpaq alistakuy, tempranonmi huktawan asuykamuwanki oqapa kasqay Sinai Orqopa puntanman. 3Amataqmi pipas seqamunqachu qanwanqa, amataqmi pipas rikurinqachu tukuy chay orqopiqa. Amam chay orqopa chimpanpiqa mikunqachu ovejapas nitaq vacapas nispa. 4Moisesm labrarqa iskay tabla ru miku nata punta kaqta hina hi naspam tempranon hatarispa seqarqa Tayta Diospa kamachisqanman hina Sinai Orqoman. Aparqataqmi iskaynin tabla rumikunatapas. 5Tayta Diosataqmi puyupi uraykamuspan Moiseswan chay pi sayarqa hinaspam kikinpa sutintapas willarqa. 6Moisespa aw paqninta pa sastin mi Tayta Dios nirqa: oqaqa Tayta Diosmi kani, oqaqa llakipayakuq Tayta Diosmi kani, oqaqa sumaq sonqo Diosmi kani, oqaqa anaq piakuq sinchi cheqap kuyapayakuq Diosmi kani! 7 oqaqa waranqantin miraykunapa mirayninkama kuyapayakuqmi kani, mana allin ruraqtapas mana kasukuqtapas hinaspa huchallikuqtapas pampachaykuqmi kani. Culpayoq runatam ichaqa castigasaq. Tayta-mamakunamanta qallaykuspam castigasaq churinkunata, willkankunata hinaspa willkanpa willkankunata. chaylla pampaman kumuykuspa adorarqa 9hinaspam nirqa: Seorlly, oqata favorecewaspaykiqa riy oqaykuwan. Seorlly, kay runakunaqa rumi sonqo runakunam kanku ichaqa mana allin rurasqaykutawan huchaykutay pampachaykuwayku, runaykikunapaqy chaskiykullawayku.
Mosoqmanta contrato rurasqankumanta (Dt 7:1-5)
8Moisesmi
1Tayta
Diosmi nirqa: oqam llapallan runaykikunapa awpaqninpi contratota rurasaq, kay pachapi nitaq maylaw nacionpipas mana pipapas rurasqantam admirakuypaq milagrokunata rurasaq, chawpikichikpim maymi qampa kasqaykipi llapallan Israel runakuna oqapa rurasqayta rikunqaku, mancharikuypaqmi kanqa qanwan rurasqaykunaqa.
10Tayta
EXODO34
134
11Kasukuychiky kunan ka machisqay ta, oqam aw paqnikichik manta wischusaq Amor casta runakunata, Canaan casta runakuna, Het casta runakunata, Ferez casta runakunata, Hiv casta runakunata hinaspa Jebus casta runakunatapas. 12Cuidakuychik, yaykunaykichik allpapi *yachaqkunawanqa amam contratota rurankichikchu, yanqaataqmi qamkunawan kaspa urmachiq rumi hina kasunkichikman. 13Aswanqa tuichinkichikmi altarninkunata, pakipankichiktaqmi adorasqanku suytu rumikunatapas, Asera sutiyoq kullukunamanta mamachankutaataqmi qorupankichik. 14Amam taytacha-mamachakunataqa adorankichikchu, oqaqa manam munanichu huk dioskuna adoranaykichiktaqa, oqa Tayta Diosqa kani sientekuq celoso Diosmi. 15Amam ima contratotapas rurankichikchu chay nacionpi runakunawanqa, paykunaqa pierdekuq casada warmi hinam taytacha-mamachankuman animalkunata wauchipunmanku hinaspam chaykunapaq wauchisqanku animalpa aychantapas mikuchisunkichikman. 16Yanqaataqmi casarachiwaqchik churikichikkunatapas chaypi kaq warmikunawan chaynapim paykunaqa pierdekuq casada warmi hina churikichikkunatapas taytacha-mamachankuman pusanman hinaspam chaykunataa adorachinman. 17Amam fundisqa tay tacha-ma macha ku nataqa ru ra kun kichikchu.
hinam rurankichik Mana Qonchuyoq Tanta Fiestata, qanchis punchawmi mikunkichik mana qonchuyoq tantata Abib sutiyoq killapi, chaynataqa rurankichik chay killapi Egipto nacionmanta lloqsimusqaykichikraykum. 19Lliw piwi chu rikichik mi oqapaq kanqa, oqapaqtaqmi sapaqchan ki vacaykikunamanta, ovejaykikunamanta hinaspa cabraykikunamanta punta naceq orqo animalkunatapas. 20Cambiankichiktaqmi punta naceq asnotapas huk car nerowan, mana cambiaspaykiqa asnochapa kunkantam qewirunki. Cambiankichik m lliw piwi churikichiktapas, amam mana ofrendayoqqa pipas rikurimuwanqachu. 21Soqta punchaw mi llam kan kichik, qanchis kaq punchaw pim ichaqa sa mankichik tar puy kaptin otaq cosecha kaptinpas. 22Pascua Fiesta manta qanchis se ma nan man mi Trigo Cosecha Qa lla riy Fiestata rurankichik, rurankichiktaqmi Cosecha Tukuy Fiestatapas. Chay fiestatam rurankichik sapa wata cosecha tukuyta. 23Watapim kimsa kutita qamkunamanta llapallan qarikuna hamuwanqa asuykamuwanaykichik karpaman, oqam kani Israel casta runakunapa yupaychasqan Seor Dios. 24Nacionkunapi runakunataqa oqam wischusaq awpaqnikichikmanta hinaspam allpaykichiktapas mirachisaq. oqam kani yupaychasqaykichik Tayta Dios, qayllayman watapi kimsa kutita hamuptikichikmi mana pipas munapayanqachu allpaykichiktaqa. 25Wa uchisqaykichik animalpa yawar nintaqa amam qonchuyoq tantatawan kuskataqa ofrecewankichikchu, amataqmi paqarinnin punchawkamaqa Pascua Fiestapi wauchisqaykichik aychatapas puchuchinkichikchu. 26Allpaykichikpi wiaqmanta punta cosechasqaykichiktaqa allin kaqnintam apamuwankichik adorawanaykichik oqa Tayta Diospa wasiyman. Amam ua cabrachataqa mamanpa lechenpiqa yanunkichu.
27Tayta
18Kamachisqayman
Watapi fiestakuna ruranankumanta (Ex 23:14-19. Dt 16:1-17)
Diosmi nirqa Moisesta:
Diospa contratonta Moises qellqasqanmanta
135
EXODO34,35
Qellqay kay nisqaykunata, kay nisqayman hinam qanwan hinaspa Israelpa castankunawan kay contratoyta rurani nispa. 28Tayta Dioswanmi Moises karqa tawa chunka punchaw tawa chunka tutan chay orqopi, manam mikurqachu nitaqmi tomarqachu yakutapas. Chaypim Tayta Dios qellqarqa tabla rumikunapi contratota otaq Chunkantin Kamachikuykunata. 29Chaymantam Moises Sinai Orqomanta uraykamurqa Chunkantin Kamachikuy iskay tabla rumikunata marqarikuspan ichaqa manam musyakurqachu Tayta Dioswan rimasqanrayku uyan kancharisqanta. 30Moisespa uyan llipipipichkaqta Aaronwan Israelpa castankuna qawaykuspankum manchakurqaku payman asuykuyta. 31Chaymi Moises qayaptin Aaronpiwan chay huunakuypi kaq kamachikuqkuna payman kutirqaku, hinaptinmi Moises paykunawan rimarqa. 32Israelpa llapallan mirayninkuna asuykaramuptinmi paykunata kamachirqa Sinai Orqopi Tayta Diospa tukuy nisqanta hina. 33Paykunawan rimayta tukuruspanmi Moisesqa huk telawan uyanta tapakuykurqa. 34Moisesmi Tayta Dioswan rimaq yaykuspanqa lloqsinankama horqokuq uyan tapakusqanta, lloqsimuspanataqmi Israelpa mirayninkunaman willaq Tayta Diospa kamachimusqanta. 35Israelpa mirayninkuna Moisespa llipipipichkaq uyanta qawaptinkum payqa kasqallan uyanta tapakuq Tayta Dioswan rimaq yaykunankama.
35
Israelpa llapallan mirayninkunata huuruspan nirqa: Qamkuna ruranaykichikpaqmi Tayta Dios kamachirwarqa kay palabrakunata. 2Soqta punchawmi tukuy rurayta rurankichik, qanchis kaq punchawataqmi oqapaq sapaqchaspa samankichik, pipas chay punchawpi llamkaqqa waunqapunim. 3Maypia *yachaspapas samana punchawpiqa, ninallatapas amam ratachinkichikchu nispa.
Santuariopaq ofrendakuna qosqankumanta (Ex 25:1-9)
1Moisesmi
Samana punchawpi imakunam ruranankumanta (Ex 31:12-17)
Israelpa llapallan mirayninkunata huuykuspa Tayta Diospa kamachisqanta kaynata nirqa: 5Kapusuqnikichikmanta oqapaq hoqariychik ofrendata, sonqonkumanta voluntadniyoq kaqmi apamunqa oqapaq qorita, qollqeta, bronceta, 6morado qaytuta, grosella qaytuta, guinda qaytuta, linomanta llau qaytuta, cabrakunapa pelonta, 7carnerokunapa pukaman teisqa qalasninta, fino qalaskunata, acacia sutiyoq qerukunata. 8Achkikunapaq aceiteta, untana aceitepaq especeriakunata, kaanapaq especeriakunata, 9onice alhaja rumikunata hinaspa efodpiwan pecherapi hapichina alhaja rumikunata.
Santuariopi serviciokunamanta (Ex 39:32-43)
4Moisesmi
pa tukuy kaykuna kamachisqayta ruranqa. 11Ruranqakum *yachanay karpapa qatanta, corchetenkunata, tablankunata, qerunkunata, pilarninkunata, toqosqa tiyanankunata, 12baultawan varillankunata chaynataq tapantapas hinaspa cuartota iskayman rakinaq telatapas. 13Ruranqakum mesatapas varillankunatawan hinaspa llapallan servicionkunatapas chaynataq Diospa tantantapas. 14Ruranqakum achkipaq candelerota serviciontinta, mecherontinta hinaspa achkipaq aceitetapas. 15Ruranqakum incienso kaana altartapas
10Qamkunamantam yachayniyoq maestrokuna hamunqa hinaspam oqa Tayta Dios-
EXODO35
136
varillankunatawan. Ruranqakum untana aceiteta, especeriamanta inciensota chaynataq *yachanay karpapa punkunpaq telatapas. 16Ruranqakum lliw kaana altarta broncemanta rejillasnintinta, varillankunatapas llapallan servicionkunatawan. Ruranqakum lavatoriotapas tiyanantinta. 17Ruranqakum patiopa cortinankunatapas, pilarninkunatawan hinaspa toqosqa tiyanankunatawan chaynataq patiopa punkunpa cortinankunatapas. 18Ruranqakum yachanay karpapa estacankunatapas hinaspa patiopa muyuriqninpi estacakunatapas, waskankunatapas. 19Ruranqakum Chuya lugarpi servikunanpaq awasqa pachakunatapas otaq sacerdote Aaronpa Diosta servinan pachankunatapas hinaspa sacerdote kananpaq churinkunapa pachankunatapas nispa.
20Israelpa huunasqa mirayninkunaqa Moisespa awpaqninmantam lloqsirqaku. 21Sa-
Israelpa mirayninkuna ofrendakuna qosqankumanta
pakamam sonqonmanta voluntadniyoqkuna hamurqaku Tayta Diosman ofrendanku qoq, hamurqakutaqmi maestrokunapas Diosman asuykuna karpata, tukuy servicionkunata hinaspa Dios servina pachakunata ruranankupaq. 22Hamurqakum sonqonkupi voluntadniyoq warmikunapas-qarikunapas, llapallankum apamurqaku tipakunata, aretekunata, sortijakunata, brazaletekunata chaynataq qorimanta tukuy rikchaq alhajakunatapas. Sapakamam apamurqaku Tayta Diosman ofrecekusqanku qori ofrendankuta. 23Kapuqniyoqkunam apamurqaku morado qaytukunata, grosella qaytukunata, guindo qaytukunata, llau lino qaytukunata, cabrakunapa pelonkunata, carneropa qaran pukaman teisqa qalasninkunata, fino qalaskunata. 24Pipas qollqemanta otaq broncemanta ofrendayoqqa Tayta Diosmanmi apamurqa, acacia sutiyoq qeruyoqkunapas apamurqakum imapipas servikunanpaq. 25Curiosa warmikunapas puchkasqankutam apamurqaku morado qaytuta, grosella qaytuta, guindo qaytuta chaynataq llau lino qaytutapas. 26Voluntadniyoq warmikunapas puchkarqakum cabrakunapa pelonta. 27Ancha reqsisqa kamachikuqkunaataqmi apamurqaku onice alhaja rumikunata, apamurqakutaqmi efodpi hinaspa pecherapi hapichina alhaja rumikunatapas, 28especeriakunatapas, achkipaq aceitetapas, untanapaq aceitetapas chaynataq inciensopaq especeriakunatapas. 29Israelpa miray nin ku nam, qa ripas-war mipas sonqon kupi voluntad niyoqku na, tukuy imakunata apamurqaku Moisesta Tayta Dios kamachisqanman hina ruranankupaq, Tayta Diosmanm ofrendankuta apamurqaku voluntadninkuman hina.
Santuariopi serviciokunata pikunam ruranankumanta (Ex 31:1-11)
nirqa Israelpa mirayninkunata: Juda ayllumantam Tayta Dios akllaykun Hurpa willkan Bezaleelta, payqa Uripa churinmi. 31Bezaleeltam Dios huntaykun espiritunwan chaynapi curiosidadwan, entendimientowan hinaspa yachaywan tukuy ima rurananpaq, 32dibujokunata umanmanta horqospa qoripi, qollqepi hinaspa broncepi llamkananpaq. 33Paytam churarqa alhaja rumikunata labraspa hapiqninpi hapichinanpaq, tablatapas tallananpaq hinaspa tukuy rikchaq fino trabajotapas rurananpaq. 34Diosm Bezaleelman qorqa yachayta chaynapi yachachikuq kananpaq, qorqataqm Aholiab sutiyoq runamanpas, payqa Dan ayllumanta Ahisamacpa churinmi. 35Paykunamanm qorqa curiosidadta tukuy rikchaq trabajokunata ruranankupaq hinaspa dibujokunata umankumanta horqonankupaq hinaspa morado qaytumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta, llau lino qaytumanta bordanankupaq chaynataq tukuy rikchaq fino trabajokunatapas ruranankupaq.
30Moisesmi
36
137
1Chay nata m
EXODO36
ruranqa Bazaleelpas, Aholiabpas chaynataq lliw maestrokunapas imay nam Tayta Diospa curiosidad, entendimiento hinaspa yachay qosqanman hina chaynapi Tayta Diospa kamachisqanman hina Chuya lugarpi tukuy ima ser viciokunata allinllataa ruranankupaq. qayarqa Bezaleelta hinaspa Aholiabta, qayarqataqmi Tayta Diospa curiosidad qosqan llapallan yachayniyoq runakunatapas, chay runakunaqa kikillanmantam ofrecekurqaku chay imapas ruraypi yanapakunankupaq. 3Paykunam Moisesmanta chaskirqaku Israelpa mirayninkunapa lliw ofrenda apamusqankuta chaywan chuya lugarpi serviciokuna ruranankupaq. Israelpa mirayninkunaataqmi sapa temprano apamuqku voluntad ofrendankuta. 4Chayraykum chuya lugarpi tukuy fino trabajo ruraq maestrokuna hamurqaku sapakama llamkayninkuta saqeykuspa. 5Paykunam Moisesta nirqaku: Tayta Diospa kamachikusqan ser viciokunata ruranapaqmi runakuna apamuchkanku necesitasqaykumantapas mas-mastaraq nispa. 6Chay mi campa mentopi Moises willachirqa: Qaripas-warmipas amaa masta ruraychikchu Chuya lugar ruranapaq ofrenda qonaykichikpaqqa nispa. Chaynata nispanmi harkakurqa manaa mas ofrendata apamunankupaq. 7Materialkunaqa karqa lliw obrapaq kamaqam chaynataq puchu-puchuam.
Santuario rurasqankumanta (Ex 26:1-37)
2Moisesm
Achkallaa ofrendakuna apamusqankumanta
Chaytaqa rurarqaku lino kawpusqa chunka cortinakunamantam. Chay cortinakunapim suma-sumaqta bordarqaku querubin sutiyoq angelkunata. Chaytam rurarqaku morado qaytuwan, grosella qaytuwan hinaspa guindo qaytuwan. 9Sapa cortinapa largonmi karqa chunka iskayniyoq metro parten, anchonataqmi karqa iskay metro, llapan cortinakunam karqa chay sayayniyoqlla. 10Pichqa cortinakunatam tinkinachispa sirarqaku, chaynallatam rurarqaku wakin pichqan cortinakunatapas. 11Pichqantin cortinapa patanpim churarqaku cordonmanta ojalkunata, chayqa karqa morado qaytumantam. Chaynallatam rurarqaku huknin pichqantin cortinapipas. 12Rurarqakum cordonmanta pichqa chunka ojalkunata punta kaq pichqantin sirasqa cortinapa patanpi, chaynallatam rurarqaku huknin pichqantin sirasqa cortinapa patanpipas, rurarqakuqa cordonmanta pichqa chunka ojalkunatam tinkina law patanpi, chay ojalkunaqa karqa chimpa-chimpapuram. 13Rurarqakutaqmi qorimanta pichqa chunka corchetekunatapas, chaykunawanmi tinkirqaku punta kaq pichqantin sirasqa cortinata, tinkirqakuqa chay huknin pichqantin cortinawanmi, chaynam karqa hukllaman huusqa Diospa *yachanan karpaqa. 14Rurarqakutaqmi cabrakunapa pelonmanta chunka huk niyoq cortinakunatapas, chaytaqa rurarqaku Diospa yachanan karpapa hawanpi kananpaqmi. 15Llapallan chunka hukniyoq cortinakunapa medidanqa kaynam karqa: largonmi karqa chunka kimsayoq metro parten, anchonataqmi karqa iskay metro. 16Pichqa cortinatam sapakamata tinkinachispa sirarqaku, soqtantin cortinakunatapas hina chaynallatam sirarqaku. 17Chay pichqantin sirasqa cortinapa patanpim rurarqaku cordonmanta pichqa chunka ojalkunataqa, rurarqakutaqmi cordonmanta pichqa chunka ojalkunata chay soqtantin sirasqa cortinakunapa patanpipas. 18Rurarqakutaqmi
8Fino obra ruraq llapallan maestrokunam rurarqaku Diospa *yachanan karpata.
EXODO36,37
138
broncemanta pichqa chunka corchetekunatapas, chaykunawanmi hapichirqaku cordonmanta ojalkunata chaymi karpaqa karqa chullallaman tinkisqa. 19Karpapaqmi rurarqakutaq carneropa qalasnin pukaman teisqa qatatapas, chaypa hawanpaqpas rurarqakum fino qalasmanta huk qatatapas. 20Diospa *yachanan karpapaqpas acacia sutiyoq tablakunamantam rurarqaku sayaq marconkunata. 21Sapa marcopa largonmi karqa tawa metro parten, anchonataqmi karqa parte metro masnin. 22Marcopura tupanachisqa kananpaqmi sapa marcopi karqa iskay espigakuna. Chaynatam rurarqaku Diospa *yachanan karpapa llapallan marconkunapi. 23Iskay chunka marcokunatam rurarqaku Diospa yachanan karpapa *alleq lawninpaq. 24Rurarqakutaqmi qollqemanta tawa chunka toqosqa tiyanakunatapas, iskay toqom karqa sapa marcopi, chaymanmi yaykurqa marcopa iskay espigankuna. 25Diospa yachanan karpapa *ichoq lawninpaqpas rurarqakutaqmi iskay chunka marcokunata. 26Qollqemantam tawa chunka toqosqa tiyanakunata rurarqaku, iskay toqoyoq tiyanakunam karqa sapa marcopa tiyananpaq. 27Diospa yachanan karpapa qepa lawninpaqataqmi otaq intipa seqaykunan lawpaqataqmi rurarqaku soqta marcokunata. 28Rurarqakutaqmi iskay marcokunatapas qepan law esquinankunapaq. 29Chay iskay marcokunam tupanachisqa karqa pampanmanta altonkama huklla kananpaq punta kaq anillokama, chaynatam iskaynin esquinankunapaq rurarqaku iskaynin marcokunawan. 30Marcokunaqariki karqa pusaqmi, chay pusaq marcokuna tiyananpaqataqmi karqa chunka soqtayoq qollqemanta tiyanakuna, iskay toqom karqa sapa marcopa tiyananpaq. 31Rurarqakutaqmi pichqa qerukunatapas Diospa *yachanan karpapa huklawnin marcokunapaq, chay qerukunaqa karqa acacia sachamantam. 32Pichqa qerukunam karqa Diospa yachanan karpanpa huklawnin marcokunapaq, pichqa qerukunataqmi karqa Diospa yachanan karpapa qepan lawnin marcokunapaqpas. 33Chawpipi kaq qerutam pasachirqaku marcokunapa chawpinta kaylaw cantonmanta waklaw cantonkama. 34Hinaspam marcokunata qaracharqaku qoriwan. Qorimanta anillokunatapas rurarqakum qerukuna chayninta pasananpaq, qerukunatapas qoriwanm qaracharqaku. 35Ru rarqa kutaqmi morado qay tu manta, grosella qay tu manta, puka qay tumanta, lino kawpusqamanta karpapa cuarton rakinaq telatapas, chay telapa hawanpim sumaqllataa bordarqaku iskay querubin sutiyoq angelkunata. 36Qoriwan qarachasqa acacia kullumantam tawa pilarkunata rurarqaku chay telata warkunankupaq, chay pilarkunapaqmi fundirqaku qorimanta ganchokunata chaynataq qollqemanta toqosqa tawa tiyanakunatapas. 37Ru rarqa kutaqmi kar papa pun kunpaq su ma-su maq bordasqa huk telatapas, chay telaqa karqa morado qaytumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta hinaspa lino kawpusqamantam. 38Chay telapaqmi rurarqaku acacia kullumanta pichqa pilarkunata, chay pilarkunataqa rurarqaku ganchoyoqtakamam. Chay pilarkunapa puntanmi anillonkunapiwan qorimanta qarachasqa karqa. Chaykunapa pichqa toqosqa tiyanankunaataqmi karqa broncemanta.
37
rurarqa acacia sutiyoq tablamanta huk baulta, largonmi karqa huk metro tumpa maschan. Anchonataqmi karqa parte metro masnin, sayay ninpas karqa parte metro masninmi. 2Hawantawan ukuntam qaracharqa qori-purowan hinaspam muyuriqninpipas qorimanta moldurata rurarqa.
1Beza leel mi
Tayta Diospa baulnin rurasqankumanta (Ex 25:10-22)
139
3Fundispam
EXODO37
rurarqa qorimanta tawa anillokunata, chaykunatam churarqa tawantin esquinapa waqtanman, iskay nin anillotam churarqa huklawninman, chay na iskaytataqmi churarqa huklaw ninmanpas. 4Rurarqataqmi acacia kaspimanta varillakunatapas, chaykunatam qaracharqa qoriwan. 5Hinaspam chay varillakunata baulpa waqtanpi anillokunaman hinarqa chaykunawan baulta hombronankupaq. 6Chay baulpaqmi ru rarqataq qori-pu romanta huk tapatapas chay pa hawanpi huchakuna pampachasqa kananpaq. Chay tapapa largonmi karqa huk metro tumpa maschan, anchonataqmi karqa parte metro masnin. 7Hinaspam chay tapapa iskay lawnin cantonpi rurarqa qorimanta martillasqa querubin sutiyoq iskay angelkunata. 8Chay tapawan iskay angelqa huk piezallamanta rurasqam karqa, huk nin angelmi karqa kaylaw cantonpi huk ninataq waklaw cantonpi. 9Angelkunapa raprankunam kicharisqa karqa llantuchkaq hina tapapa hawanman, uyankunaataqmi qawanakurqa, kumuykanakuykuq hinam tapata qawarqaku.
Diospa tantanpaq mesamanta (Ex 25:23-30)
rurarqataqmi acacia sutiyoq tablamanta huk mesatapas, largonmi karqa huk metro, anchonataqmi karqa yaqa parte metron, sayayninataqmi karqa parte metro masnin. 11Chay mesatam qori-purowan qoracharqa, muyuriqninpiataqmi rurarqataq qorimanta huk moldurata. 12Rurarqataqmi mesapa muyuriqninpi media cuarta maschan huk adornotapas, chay adornopa muyuriqninpiataqmi qorimanta moldurata rurarqa. 13Rurarqataqmi qorimanta tawa anillokunatapas, chaykunatam churarqa mesapa chakinpa waqtankunapi. 14Anillokunaqa karqa adornopa uraychanpim varillakunata ustuchispa mesata apanankupaq. 15Acacia sutiyoq kaspimanta va rilla ku nata ru raspam qoriwan qa racharqa, chay wanmi mesata aparqaku. 16Mesapa hawanpi kananpaqpas rurarqataqmi servicionkunata, platonkunata, wisllankunata, aysakunkunata hinaspa vino ofrenda tallinapaq tazonninkunatapas. Lliw chaykunam karqa qori-puromanta
Qori candelero rurasqanmanta (Ex 25:31-40)
10Bezaleelqa
rurarqataqmi qori-puromanta martillasqa huk candelerotapas, huk piezallamanta rurasqam karqa tiyananpas, sayaq tronconpas, copankunapas hinaspa umpawan waytankunapas. 18Chay candeleropa waqtankunamantam soqta kallmakuna lloqsirqa, kimsa kallmam lloqsirqa huknin waqtanmanta, chayna kimsataqmi lloqsirqa huknin waqtanmantapas. 19Chay candeleropa tronconmanta lloqsiq soqta sapa kallmakunapim karqa kimsa copakuna, chay copakunapa formanataqmi karqa almendras wayta hina, sapakamam karqa umpayoq hinaspa waytayoq. 20Candeleropa tronconpipas karqa tawa copakunam, chay copakunapa formanqa karqa almendras wayta hinam, chaykunaqa karqa umpayoqkamam hinaspa waytayoqkamam. 21Candeleropim karqa kimsa pares kallmakuna. Chay kallmakunapa qallariyninpim karqa sapakamapaq huk umpa, chay umpakunam hapirqa chay soqtantin kallmakunata. 22Umpakunawan kallmakunapas hina chay piezallamantam karqa qori-puromanta martillasqa. 23Rurarqataqmi qanchis mecherokunatapas, mecha limpianakunatapas chaynataq mecha limpianapaq platochankunatapas, chaykunam karqa qori-puromanta. 24Candelerotawan servicionkunatam rurarqa kimsa chunka kimsayoq kilo qori-puromanta.
17Bezaleelqa
EXODO37,38
140 Incienso kaanapaq altarmanta (Ex 30:1-5)
rurarqataqmi incienso kaanapaq altartapas, chayqa karqa acacia sutiyoq tablamantam. Chay altarqa cuadradom karqa, tawan lawninpa medidanmi karqa yaqa parte metrokama, sayayninataqmi karqa yaqa huk metro. Huk piezallamantam karqa altarwan tawan esquinanpi waqrachankunapas. 26Qori-purowanmi qaracharqa hawantapas, muyuriqnin waqtankunatapas hinaspa waqrachankunatapas, alton muyuriqninpiataqmi rurarqa qorimanta moldurata. 27Qorimanta tawa anillokunata ruraspanmi, chay moldurapa urayninpi churarqa kaylawninpi iskayta, waklawninpiataq iskaytataq chaynapi varillakunata anillokunaman ustuchispa altarta hombronapaq. 28Acacia sutiyoq kaspimanta chay varillakunata ruraspam qaracharqa qoriwan.
Untana aceitetawan incienso preparasqankumanta (Ex 30:22-38)
25Bezaleelqa
rurarqataqmi Diospaq sapaqchasqa untana aceitetapas chaynataq especeria puromanta inciensotapas, chaykunataqa rurarqa perfumekuna ruraqpa rurasqanta hinam.
29Beza leelqa
38
drado altartapas, tawan lawpa medidanmi karqa iskay metro cuartonkama, sayayninataqmi karqa huk metro cuarton. 2Rurarqataqmi altarpa tawan esquinanpi waqrachakunatapas. Chaykunaqa karqa altarpa piezallanmantam. Chay altartam qaracharqa broncewan. 3Rurarqataqmi uchpa hoqarina mankakunatapas, palankunatapas, tazonninkunatapas, trinchenkunatapas chaynataq ninapaq kallanankunatapas. Chay serviciokunaqa lliwmi broncemanta karqa. 4Mallankunatapas broncemantam rurarqa altarpa patanpa chawpi ukunpi churasqa ka-nanpaq. 5Rejillaspa puntankunapi varillakunata ustuchinanpaqmi broncemanta fundirqa tawa anillokunata. 6Altarpaqpas acacia kaspimantam rurarqa raku varillakunata, chaykunatam qaracharqa broncewan. 7Chay varillakunatam pasachirqa altarpa waqtanpi kaq anillokunapa ukunta chaykunawan altarta hombronapaq, altarpa ukunqa karqa vaciom, waqtankunaataqmi karqa tablamanta.
Bronce lavatorio rurasqanmanta (Ex 30:18)
1Bezaleelqa rurarqataqmi acacia sutiyoq tablamanta lliw ofrenda kaana cua-
Bronce altar rurasqankumanta (Ex 27:1-8)
asuykuna karpapa punkunpi huunakuq warmikunapambronce espejonkunamantam Bezaleel rurarqa broncemanta lavatoriota, hina chay broncellamantam karqa tiyananpas.
Santuariopa muyuriqnin pationmanta (Ex 27:9-19)
8Diosman
9Bezaleelqa rurarqataqmi karpapa pationtapas, *alleq lawnin patiopa cortinankunaqa karqa lino kawpusqamantam, medidanataqmi karqa tawa chunka pichqayoq metron.
m 38:8
Chay tiempopi espejokunaqa karqa lluchkayachisqa broncemantam.
141
EXODO38
10Iskay chunka pilarkunapiwan iskay chunka toqosqa tiyanankunaqa broncemantam
karqa, pilarkunapa ganchonkunawan varillakunaataqmi karqa qollqemanta. 11*Ichoq lawnin patiopa cortinankunapa largonataqmi karqa tawa chunka pichqayoq metron. Iskay chunka pilarninkunapiwan iskay chunka toqosqa tiyanankunapas karqa broncemantam. Pilarkunapa ganchonkunawan varillankunaataqmi karqa qollqemanta. 12Karpapa qepan law otaq intipa seqaykunan law pationataqmi karqa iskay chunka iskayniyoq metro parten anchoyoq. Chay medidallam karqa cortinankunapas. Pilarninkunaataqmi karqa chunka, toqosqa tiyanankunapas karqa chunkataqmi, qollqemantataqmi karqa pilarkunapa ganchonkunawan varillankunapas. 13Punku law otaq intipa qespimunan law patiopa cortinanataqmi karqa iskay chunka iskayniyoq metro parten. 14Punkupa huknin waqtanpi kaq cortinakunaqa karqa yaqa qanchis metrom, kimsam karqa pilarninkuna, hina kimsataq toqosqa tiyanankunapas. 15Punkupa huklawnin cortinankunapas karqa qanchis metrom, kimsam karqa pilarninkuna, hina kimsataq toqosqa tiyanankunapas. 16Patiopa muyuriqninpi llapallan cortinakunam karqa lino kawpusqamanta. 17Pilarkunapa toqosqa tiyanankunapas karqa broncemantam, pilarkunapa ganchonkunawan varillankunaataqmi karqa qollqemanta, chay pilarkunapa puntanpas karqa qollqewan qarachasqam, qollqemantataqmi karqa patiopa llapallan pilarninkunapas hinaspa varillakunapas. 18Patiopa pun kunpi cor tinam karqa morado qay tumanta, grosella qay tumanta, guindo qaytumanta hinaspa lino kawpusqamanta suma-sumaq bordasqa, chay cortinapas karqa isqon metro largoyoqmi, sayayninataqmi karqa iskay metro parten, chay sayayninqa karqa patiopa cortinankunapa medidan hinam. 19Chay cortinapa tawa pilarninkunawan tawa toqosqa tiyanankunam karqa broncemanta, ganchonkunawan varillankunaataqmi karqa qollqemanta, qollqewan qarachasqataqmi karqa pilarkunapa puntanpas. 20Diospa *yachanan karpapa lliw estacankunapas hinaspa patiopa muyuriqninpi estacankunapas karqa broncemantam. kamachikuptinmi sacerdote Aaronpa churin Itamar dirigirqa Leviypa mirayninkunata. Payqa dirigirqa Diospa *yachanan karpa ruraypi otaq Chunkantin Kamachikuypa kasqan karpa ruraypi imakunam yaykusqan cuenta apanankupaqmi. 22Moisesman Tayta Diospa lliw ka machisqan man hinam rurarqa Bezaleel, payqa karqa Uripa churinmi otaq Juda ayllumanta Hurpa willkanmi. 23Bezaleeltataqmi yanaparqa Aholiab, paymi karqa Dan ayllumanta Ahisamacpa churin. Aholiabmi karqa rumikunapi letrakuna ruraq, dibujo ruraq, morado qaytuwan, grosella qaytuwan, guindo qaytuwan hinaspa llau lino qaytuwan bordadokuna ruraq. 24Chuya lugar ta ru ra nanpaqmi lliw ofrenda qori karqa isqon pachak soqta chunkan pichqayoq kilo cuarton. Chayqa karqa santuariopi pesoman hinam. 25Chay huunasqa runakunata yupaspa qollqe huusqankum karqa kimsa waranqa kimsa pachaknin chunka isqonniyoq kilo parten maschan. Chayqa karqa santuariopi pesoman hinam. 26Iskay chunka watayoqmanta hanaymanmi runakuna yupasqa karqaku soqta pachak kimsa waranqa pichqa pachak pichqa chunkan. Paykunam sapakama qorqaku pichqa gramo parten qollqeta. Chayqa karqa santuariopi pesoman hinam. 27Karqataqmi kimsa waranqa kimsa pachaknin kilo qollqepas. Chay qollqemantam fundirqaku santuariopaq toqosqa tiyanakunata, fundirqakutaqmi cuarto rakinaq tela warkuna pilarkunapaq toqosqa tiyanakunatapas. Chay qollqemantam rurarqaku pachak toqosqa tiyanakunata. Sapa toqo tiyanapa llasayninmi karqa kimsa chunka kimsayoq kilo qollqe. 28Wakin chunka
21Moises
Santuario ruranankupaq metalkunamanta
EXODO38,39
142
isqonniyoq kilo parten maschan qollqewanataqmi Bezaleel rurarqa pilarkunapa ganchonkunatawan varillankunata, chaywantaqmi qaracharqa pilarkunapa puntankunatapas. 29Bronce ofrenda ataqmi karqa iskay wa ranqa kimsa pachak nin kimsa chun kan soqtayoq kilo tumpa maschan. 30Chay broncemantam rurarqa Diosman asuykuna karpapa punkunpa toqosqa tiyanankunatapas, altartapas, rejillastapas hinaspa altarpa llapallan ser vicionkunatapas. 31Hina chay broncemantam rurarqa patiopa muyuriqninpi toqosqa tiyanakunatapas, Diospa *yachanan karpapi llapallan estacakunatapas hinaspa patiopa muyuriqninpi llapallan estacakunatapas.
39
lugarpi ser vikunanpaqmi bordasqa pachakunata rurarqaku morado qaytumanta, grosella qaytumanta hinaspa guindo qaytumanta. Aaronpaqmi rurarqakutaq sapaqchasqa pachakunatapas, rurarqakuqa Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 2Efodtapas rurarqakum qorimanta, morado qaytumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta hinaspa lino kawpusqamanta. 3Qorita llaspayachispam kuchurqaku qaytu formaman, chaytam morado qaytuwan, grosella qaytuwan, guindo qaytuwan hinaspa llau lino qaytuwan kuruyoqta awarqaku. 4Iskaynin hombronkunapim karqa tirantenkuna efodta huunaspa hapinanpaq. 5Efodpa hawanpi kaq watakupas huk piezallam karqa qorimanta, morado qaytumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta hinaspa lino kawpusqamanta, chayqa karqa Moisesman Tayta Diospa kamachisqanman hinam. 6Onice alhaja rumikunapim qellqarqa Israelpa churinkunapa sutinkunata imaynam sellopi churachkaq hina, chaymantam chay alhaja rumikunata churarqa qorimanta hapichinaman. 7Chay iskay alhaja rumikunatam churarqaku efodpa hombronpa hawanpi, chaytaqa churarqaku Israelpa mirayninkunata Tayta Dios mana qonqarunanpaqmi, Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam rurarqaku. 8Efod rurasqankuta hinataqmi pecheratapas rurarqaku. Chayqa karqa qorimanta, morado qaytumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta hinaspa lino kawpusqamantam. 9Chay pecheraqa karqa cuadradom chawpinmanta doblasqa, tawa waqtankunam karqa cuarto metrokama. 10Chay pecherapa hawanmanmi churarqaku tawa seqe alhaja rumikunata. Huknin seqepim karqa sardio, topacio hinaspa carbunclo alhaja rumikuna. 11Iskay kaq seqepiataqmi karqa esmeralda, zafiro hinaspa diamante alhaja rumikuna. 12Kimsa kaq seqepiataqmi karqa jacinto, agata hinaspa amatista alhaja rumikuna, 13Tawa kaq seqepiataqmi karqa berilo, onice hinaspa jaspe alhaja rumikuna. Tukuy chay alhaja rumikunam sapakama qoriwan hapichisqa karqa. 14Chaynaqa Israelpa chunka iskayniyoq churinkunapa sutinman hinam alhaja rumikunapas karqa chunka iskayniyoqtaq. Sellopi hinam sapakamapa sutin huk rumipi qellqasqa karqa chunka iskayniyoq ayllukunaman hina. 15Rurarqakutaqmi pecherapi qori puromanta simpasqa cadenakunatapas cordon hina rurasqata. 16Rurarqakutaqmi qorimanta iskay anillokunatapas, chay anillokunatam churarqaku pecherapa iskaynin patankunaman. 17Hinaspam pecherapa puntankunapi kaq iskay anillokunapi churarqaku qorimanta iskay cordonkunata. 18Iskaynin qori cordonkunapa puntankunataataqmi churarqaku onice alhaja rumipa iskaynin hapichiqninkunaman otaq efodpa tirantenkunapa awpaqnin lawman. 19Qorimanta iskay anillokunatawanmi rurarqaku, chaykunatam pecherapa iskaynin puntankunaman churarqaku otaq efodwan
1Chuya
Sacerdotekunapaq pachakuna rurasqankumanta (Ex 28:1-43)
143
EXODO39
tupanakuq ukun law patanpi. 20Rurarqakutaqm qorimanta anillokunatapas, chaykunatam churarqaku efodpa iskaynin tirantekunapa awpaqninpi otaq uran kaq costurapa hichpan efodpa watakunpa tumpa hawachanpi 21hinaspam morado qaytumanta cordonwan pecherapa anillonkunamanta hapichirqaku efodpa anillonkunaman chaynapi pecheraqa efodpa watakunpa hawanpi kananpaq hinaspa efodmanta mana rakikunanpaq, chaynataqa rurarqaku Moisesman Tayta Dios kamachisqanpi hinam. 22Efodpa ukunpi kaq sotanatapas rurarqakum, chayqa karqa enteronmi morado qaytumanta. 23Sotanapa chawpinpim karqa uma ustuchikunanpaq huk uchku, chaypa muyuriqninmi mana llikikunanpaq ribetesqa karqa ponchopa uchkun hina. 24Hinaspam chay sotanapa uraylaw muyuriq patanpi kananpaq granadapa rurunta hina adornokunata rurarqaku. Chaykunam karqa morado qaytumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta hinaspa lino kawpusqamanta. 25Rurarqataqmi qoripuromanta campanillachakunatapas, chay campanillachakunatam sotanapa patanpa muyuriqninpi churarqaku granada paychawan chawpichasqata. 26Servicio ruranapaq sotanapa patan muyuriqninpim churarqaku huk campanillachata, chaypa waqtanmanataqmi churarqaku granadaman rikchakuq paychata, chayna pawa-pawam karqa lliw muyuriqninpi imaynam Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 27Aa ronpaqwan chu rin ku napaqmi awarqa ku llau lino qay tu manta ca misonkunata. 28Lino kawpusqamantam rurarqaku uma wankinata, uma watakunata hinaspa calzoncillokunata. 29Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam sumaq kuruyoq chumpitapas rurarqaku lino kawpusqamanta, morado qaytumanta, grosella qaytumanta hinaspa guindo qaytumanta. 30Ru rarqataqmi sacerdoteta sapaqcha nanpaq qori pu romanta huk letrerotapas. Chay letreropim sellopi hina qellqarqa Tayta Diospaq Sapaqchasqa niqta. 31Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam, uman wankinapa hawanpi morado qaytumanta huk cordonta churarqaku chay wan letrerota watanankupaq.
Karpa ruray tukusqankumanta (Ex 35:10-19)
32Chaynam Diosman asuykuna karpa ruray tukusqa karqa. Moisesman Tayta Diospa tukuy kamachisqanpi hinam Israelpa mirayninkuna lliwta rurarqaku. 33Moisesman apamuspankum entregarqaku Diospa *yachanan otaq Diosman asuykuna karpata, entregarqakutaqmi kay llapallan servicionkunatapas: corchetenkunata, marconkunata, qerunkunata, pilarninkunata hinaspa toqosqa tiyanankunata. 34Apamurqakutaqmi karpata qatanapaq carneropa pukaman teisqa qalasnintapas, fino qalaskunatapas hinaspa cuarto rakinaq telatapas, 35Chunkantin Kamachikuy waqaychana baultapas, varillankunatapas, huchakuna pampachana baulpa tapantapas, 36mesatawan llapallan servicionkunatapas, Diospa tantantapas, 37qori-puromanta candelerotapas, mecheronkunatapas otaq seqella kananpaq mecherokunatapas chaynataq llapallan servicionkunatawan achkipaq aceitetapas. 38Apamurqakutaqmi qorimanta altartapas, untanapaq aceitetapas, especeriamanta inciensotapas, karpapa punkunpaq telatapas, 39broncemanta altartapas, broncemanta rejillasnintapas, qerunkunatapas, llapallan servicionkunatapas, lavatoriotapas chaynataq chaypa tiyanantapas. 40Apamurqakutaqmi patiopaq cortinakunatapas, pilarkunatapas, toqosqa tiyanakunatapas, patiopa punkunpaq cortinatapas, waskakunatapas, estacakunatapas, apamurqakum Diosman asuykuna karpapi servichikunapaq llapallan serviciokunatapas. 41Apamurqakutaqmi
EXODO39,40
144
Chuya sutiyoq lugarpi servichikuna bordasqa pachakunatapas. Chaykunaqa karqa Dios servinanpaq sacerdote Aaronpa pachankunawan churinkunapa pachankunam. 42Moisesman Tayta Diospa tukuy kamachisqanpi hinam Israelpa mirayninkunaqa llapallanta rurarqaku. 43Tayta Diospa kamachisqanman hina tukuy rurasqankuta Moises qawaykuspanmi paykunapaq maakurqa Tayta Diospa bendicionninta.
40
1Tayta
karpata. 3Hinaspam chayman churanki Chunkantin Kamachikuy waqaychana baulta, chay baulpa kanan cuartoqa rakinaq telawan rakinasqam. 4Chay karpamantaqmi apaykunki mesatapas hinaspam chaypa hawanpi churanki churana kaqkunatapas. Candelerotapas apaykuspaykim mecheronkunatapas sumaqta arreglanki. 5Incienso kaana qorimanta altartapas baulpa awpaqninpim churanki, churankitaqmi *yachanay karpapa punkunpi kananpaq telatapas. 6Yachanay karpapa otaq oqaman asuykuna karpapa punkunpa awpaqninpitaqmi lliw kaana altartapas churanki. 7Churankitaqmi lavatoriotapas karpamanta altarman rinapi, chay lavatoriopim yakutapas churanki. 8Rurankitaqmi karpapa muyuriqninpi patiotapas, churankitaqmi patiopa punkunpi cortinatapas. 9Unta na aceitewan mi oqapa *yacha nay kar pa man ta llin ki, ta llin kitaqmi chaypi tukuy ima kaqkunamanpas chay nataq oqapaq sapaqchasqa lliw ser viciokunamanpas. Chay napim oqapaq sapaqchasqa kanqa. 10Tallinkitaqmi lliw kaana altarmanpas, lliw ser vicionkunamanpas, chaypim oqapaq sapaqchanki altarta hinaptinmi altarqa kanqa oqallapaqa. 11Aceitetaqa tallinkitaqmi lavatoriomanpas hinaspa tiyananmanpas. Chay napim oqapaq sapaqchanki. 12Aarontawan churinkunatam oqaman asuykuna karpapa punkunman asuykachinki hinaspam chaypi baachinki. 13Serviwananpaq pachakunawan Aaronta pachachispaykim paymanpas aceiteta tallinki, chaynapim sapaqchapuwanki sacerdotey kananpaq. 14Churinkunatapas asuykachispam camisonkunawan pachachinki. 15Paykunatapas taytanta hinam sacerdoteykuna kananpaq aceitewan tallinki. Aceitewan tallisqaykiraykum wiaypaq sacerdoteykuna kanqaku lliw mirayninkupipas nispa. 16Moisesqa Tayta Diospa tukuy kamachisqanta hinam rurarqa. 17Chaynapim iskay kaq watapa punta kaq killanpi hinaspa chay killapa punta kaq punchawninpi Diospa *yachanan karpaqa sayachisqa hinaspa armasqa karqa. 18Moisesmi sayachirqa Diospa yachanan karpata, churarqam toqosqa tiyanakunatapas. Sayachirqam marcokunatapas hinaspam ustuchirqataq qeronkunatapas. Sayachirqataqmi pilarninkunatapas. 19Diospa yachanan karpapa hawanmanpas taparqam cortinakunawan hinaspam chaypa hawanman qatanta churarqa, chaynataqa rurarqa Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 20Churarqataqmi Chunkantin Kamachikuytapas baulpa ukunman, ustuchirqataqmi varillankunatapas chaywan apanankupaq, chaypa hawanmanataqmi huchakuna pampachana tapata churarqa. 21Chaymantam baulta apaykurqa Diospa *yachanan karpaman hinaspam cuarto rakinaq telata churarqa Chunkantin Kamachikuy waqaychana baul harkananpaq, chaynataqa rurarqa Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 22Diosman asuyku na kar pa man mi me sata apaykurqa kar papa *ichoq law ninpi churananpaq, chay mesaqa karqa cuarto rakinaq telapa hawa lawninpim. 23Mesapa hawanpim patanarqa Diospa tantankunatapas, chaynataqa rurarqa Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam.
2Punta killapa punta kaq punchawninpim sayachinki oqaman asuykuna
Diosmi Moisesta nirqa:
Diospa karpan hatarichisqankumanta
145
EXODO40
24Chay kar pa man mi candelerotapas chu rarqa Diospa yacha nanpa *alleq lawninpi otaq mesapa chimpanpi. 25Tayta Diospa awpaqninpim mecherokunatapas Moises ratachirqa Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 26Chay kar pa mantaqmi chu rarqa qorimanta altar tapas, chayqa karqa cuarto rakinaq telapa awpaqninpim. 27Chay pa hawanpim kaarqa especeriamanta inciensota imaynam Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 28Chu rarqataqmi Diospa *yacha nan kar papa pun kunpi telatapas. 29Lliw kaana altartapas Diospa yachanan karpapa punkunman churaspanmi chay pa hawanpi animalta kaarqa lliwta, kaarqataqmi kawsaykunamanta ofrendatapas, imaynam Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 30Churarqataqmi lavatoriotapas karpamanta altarman rinapi, chay lavatoriopim churarqa yakuta mayllakunankupaq. 31Chay lavatoriomantam yakuta horqorqaku Moisespas, Aaronpas hinaspa churinkunapas chaynapi makinkutawan chakinkuta mayllakunankupaq. 32Chaynatam mayllakuqku Diosman asuykuna karpaman yaykuspanku, mayllakuqkutaqmi altarman asuykuspankupas imaynam Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 33Moisesqa ru rarqataqmi Diospa *yacha nan kar papa hinaspa altar ninpa muyuriqninpi patiotapas hinaspam churarqa cortinatapas patiopa punkunpi. Chaynatam Moises tukurqa chaykuna rurayta.
34Karpata puyu tapaykuptinmi Tayta Diospa kanchaynin huntaykurqa chay *yachananman. 35Chaymi Moises karpaman mana yaykuyta atirqachu chaypa hawanpi puyu kasqanrayku. Tayta Diospa kanchayninmi huntarurqa yachanan karpaman. 36Diospa yachananmanta puyu hoqarikuruptinataqmi samasqankumanta Israelpa mirayninkuna pasaqku maymi rinankuta. 37Puyu mana hoqarikuptinqa manam riqkuchu hoqarikunan punchawkama. 38Ichaqa Tayta Diospa puyunmi punchawqa kaq yachanan karpapa hawanpi, tutaataqmi hina chaypa hawanpitaq kaq kancharichkaq nina chaynapi Israelpa castankunata riptinku kanchananpaq.
Diosman asuykuna karpapa hawanpi puyu rikurisqanmanta (Nm 9:15-23)
MOISESPA QELLQASQAN KIMSA KAQ LIBRO
LEVITICO
Levitico ninanqa Leviy castakunapa ninanmi. Leviy casta runakunam sacerdote kayninkupi hinaspa sacerdotekuna yanapaq kayninkupi nanachikurqaku Diospa karpanmantawan chay karpapi kaqkunamanta. Kay libropim kachkan reglamentokuna, kamachikuykuna hinaspa karpapi tukuy ima ruraymanta yachachikuykuna. Kachkantaqmi Tayta Diosta imaynam adoranapaq kamachikuykunapas, tukuy imata ruranapaq decretokunapas chaynataq hatun fiestakunata ruranapaq kamachikuykunapas. Kachkantaqmi imakunata mikunankupaq otaq mana mikunankupaq kamachikuykunapas. Leviy castakunalla chaykunata rurasqankuraykum kay libroqa Levitico sutiwan sutichasqa. Kay librom willakun Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa pasaypaq chuya kasqanmanta, willakuntaqmi payta adoraq runakunapas chuya kanankumanta. Kay libroqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun animalkunata wa uchispa ka a nankumanta hinaspa ofrenda kuna qonankumanta (1-7). Iskay parteataqmi willa kun Aa ronwan churinkuna sacerdote ka nankupaq nombrasqa kasqankumanta (8-10). Kimsa kaq par teataqmi willa kun pikunam Tayta Diosman asuykunanmanta hinaspa mana asuykunanmanta (11-15) Tawa kaq parteataqmi willakun hucha pampachanapaq hatun fiesta ruranankumanta chaynataq runakuna kawsayninkupi hinaspa Dios adorayninkupi chuya kanankumanta (16-34). Runamasinchikta imay nam kuyananchikpaq ka machispanmi Seor Jesucristo yachachikuy ta horqorqa kay Levitico libromanta (Mat. 22:39, Lev. 19:18). Lliw kaana ofrendakunamanta
1-2Asuyku na
karpamanta Moisesta Tayta Dios qayaspanmi Israelpa mirayninkunata ninanpaq kay nata nirqa: Qamkunamanta huk kaqnikichik animal ofrendata oqa Tayta Diosman apamuwaspanqa presentawananpaqmi apamunqa vacata otaq ovejata otaq cabrata. 3Sichu vacakunamanta lliw kaanapaq ofrendan kaptinqa sumaqnin sano torota qowaspanmi oqaman asuykuna karpapa punkunpi presentawanqa. 4Chay presentawaqniymi makinta churanqa lliw kaana animalpa umanman hinaptinmi chaskisaq chaynapi huchankunata pampachanaypaq. 5Hina kikintaqmi kuchurunqa ua toropa kunkantaqa oqapa qayllaypi hinaptinmi Aaronpa miraynin sacerdotekunaataq yawarninta apamuspan challanqaku altarpa muyuriqninman. Chaykunatam ruranqaku oqaman asuykuna karpapa punkunpi. 6Chay presentawaqniymi lliw kaana animalta nakaruspan kuchuparunqa piezan-piezan. 7Hinaptinmi sacerdote Aaronpa mirayninkunaataq ninata ratachinqaku altarpa hawanpi hinaspam yantata hinanqaku chupqallata. 8Chaypa hawan146
147
LEVITICO1,2
manmi sacerdotekuna churanqaku piezan-piezan kuchusqa animalta chaynataq chaypa umantawan wirankunatapas. 9Chay presentawaqniymi mayllanqataq animalpa chunchulninkunatawan piernankunata hinaptinmi sacerdoteataq kaanqa lliwta altarpi. Chay ofrendaqa lliw kaanapaq animalmi hinaspapas oqapaq miskillaa asnariq ofrendam. 10Pipapas ovejakunamanta otaq cabrakunamanta ofrendan kaptinqa presentawanqa orqon kaqtam chaynataq sanon kaqtam. 11Chay presentawaqniymi oqa Tayta Diospa qayllaypi animalpa kunkanta kuchurunqa altarpa norte lawninpi. Aaronpa miraynin sacerdotekunaataqmi animalpa yawarninwan challanqaku altarpa muyuriqninman. 12Chay presentawaqniymi nakasqan animalta piezan-piezan kuchuparunqa hinaptinmi sacerdoteataq churanqa umantawan wirankunata altarpi yantapa hawanman. 13Chay presentawaqniymi mayllanqataq animalpa chunchulninkunatawan piernankunatapas chaymi sacerdote presentawaspan lliwta kaanqa altarpi, chay ofrendaqa lliw kaanapaq animalmi hinaspapas oqapaq miskillaa asnariq ofrendam. 14Raprayoq animalkunamanta pipapas ofrendan kaptinqa presentawananpaqmi apamunqa qoquta otaq palomata. 15Chaymi sacerdote altarpi presentawanqa chay raprayoq animalta. Umanta tipiruspam kaanqa altarpa hawanpi, yawarnintaataqmi sutuchinqa altarpa perqanman. 16Uytuntapas horqoruspam wischuykunqa uchpakunapa hawanman, chay uchpaqa kachkan altarpa hichpan intipa qespimunan lawpim. 17Raprankunamanta sacerdote hapiykuspanmi iskayman chitqarunqa ichaqa amam pasaypaqtachu partirunqa, chaytaqa altarpa hawanpim kaanqa. Chay ofrendaqa lliw kaanapaq animalmi hinaspapas oqapaq miskillaa asnariq ofrendam.
pipapas ofrendan kaptinqa presentawananpaqmi apamunqa fino harinata, chaypa hawanmanmi tallinqa aceitetawan inciensota. 2Chay ofrendatam apamunqa Aaronpa miraynin sacerdotekunaman hinaptinmi huknin sacerdote chay ofrendamanta horqonqa aceitewan chapusqa huk aptay fino harinata. Horqonqataqmi lliw inciensotapas hinaspam altarpi kaanqa. Chay ofrendaqa yuyarinapaq ofrendam hinaspas oqapaq miskillaa asnariq kaana ofrendam. 3Chay ofrendamanta puchuqqa kanqa Aaronpaqwan mirayninkunapaqmi. Chay ofrendaqariki kaasqa ofrendakunamanta oqallapaqa sapaqchasqa ofrendam. 4Hor nopi ru rasqa pipapas ofrendan kaptinqa pre sentawa nanpaqmi apa munqa aceiteyoq fino harinamanta rurasqa tortillakunata, apamunqataqmi aceitewan tallisqa galletakunatapas. Chaykunaqa kanqa mana qonchuyoqmi. 5Sartenpi rurasqa pipapas ofrendan kaptinqa presentawananpaqmi apamunqa fino harinamanta aceitewan chapusqa tortillakunata, chayqa kanqa mana qonchuyoqmi. 6Chayta partiparuspam hawanman tallinki aceiteta. Chayqariki kawsaykunamanta ofrendam. 7Mankapi rurasqa pipapas ofrendan kaptinqa presentawananpaqmi apamunqa fino harinamanta aceitewan chapusqa tortillakunata. 8Chaynata ofrendaykita oqapaq prepararuspam apanki sacerdoteman, payataqmi altarman apaykunqa. 9Chaypim sacerdote lliw ofrendamanta horqonqa chay yuyarinapaq asnin ofrendallata hinaspam kaanqa altarpi. Chayqa oqapaq miskillaa asnariq kaana ofrendam. 10Chay ofrendamanta puchuqqa kanqa Aaronpaqwan mirayninkunapaqmi, chay ofrendaqa yuyarinapaq asnin ofrendallam hinaspapas miskillaa asnariq kaanapaq ofrendam. 11oqa Tayta Diosman ima kawsay ofrendatapas pre sentawaspaykichikqa amam qonchuta hinankichikchu, amataqmi kaapuwankichikchu qonchutaqa
1Kawsaykunamanta
Kawsaykunamanta ofrendakuna
LEVITICO2,3
148
nitaq mieltapas. 12Ichaqa qonchutawan mieltaqa presentawankichik puntallaraq cosechasqaykichikmanta ofrendata hinam. Aswanqa miskillaa asnariq ofrendata hinaqa amam kaankichikchu altarpiqa. 13Kawsayku na manta llapa llan ofrenda qosqaykitam kachichan ki. Amam ima ofrenda qosqaykipipas faltanqachu kachiqa, chayqa yuyarichisunki Diosnikiwan contrato rurasqaykitam. Llapallan ofrendaykitaqa apamunki kachiyoqtam. 14Kawsay cosechamanta punta kaq allinnin pipapas ofrendan kaptinqa presentawananpaqmi apamunqa llullu kawsay hamkasqata otaq chamralla kutarusqa kawsayta. Chayqa kanqa kawsaykunamanta punta kaq allinnin ofrendam. 15Chaypa hawanmanmi tallinki aceiteta hinaspam churankitaq inciensotapas. Chayqariki kawsaykunamanta ofrendam. 16Hinaptinmi sacerdote chay aceitewan tallisqa chamralla kutasqa ofrendata kaanqa lliw inciensotawan kuskata, chayqariki yuyarinapaq asnin ofrendallam hinaspa oqa Tayta Diospaq kaasqa ofrendam.
allinlla kasqanmanta vacakunamanta otaq torokunamanta wauchipuwananpaq pipapas ofrendan kaptinqa, chay animalqa kanqa sanopunim oqaman ofrecewananpaq. 2Chay presentawaqniy mi puntata makinta churaykunqa animalpa umanman, chay mantaam waurachinqa oqaman asuykuna karpapa punkunpi hinaptinmi Aaronpa miraynin sacerdotekuna chay animalpa yawarninwan challanqaku tukuy altarman. 3Chay naqa oqawan allin lla kasqan manta ofrendata m oqa Tayta Diosman ofrecewaspa kaapuwanqa chunchulninkunapi wirankunata, llapallan llika wirankunata, 4iskaynin rurunninkunata, rurunninkunapa hawanpi kaq wirankunata, laplanpa hawanpi wirankunata hinaspa kichpanninpi wirankunata, chay wirankunataqa horqonqa rurunninkunatawanmi. 5Tukuy chaykunatam sacerdotekuna kaanqaku altarpi, kaanqakuqa yantapa hawanpi lliw kaanatawan kuskatam. Chay ofrendaqa oqapaq miskillaa asnariq ofrendam. 6oqawan allin lla kasqan manta pipapas car neroku na manta otaq ovejakunamanta ofrendan kaptinqa, chay animalqa kanqa sanopunim oqaman ofrecewananpaq. 7Malta carnerota oqa Tayta Diosman ofrecewaspanqa 8chay presentawaqniy mi puntata makinta churaykunqa animalpa umanman, chaymantaam waurarachinqa oqaman asuykuna karpapa punkunpi hinaptinmi sacerdotekunaataq chay animalpa yawar ninta challanqaku tukuy altarman. 9Chaynaqa oqawan allinlla kasqanmanta ofrendatam oqa Tayta Diosman ofrecewaspa kaapuwanqa wiranta, kuchunmanta horqosqa chupanta, chunchulninkunapi kaq wirankunata, llapallan llika wirankunata, 10iskaynin rurunninkunata, rurunninkunapi kaq wirankunata, laplanpa hawanpi wirankunata chaynataq kichpanninpi kaq wiratapas, chaynaqa chay wirakunatam horqonqa rurunninkunatawan. 11Tukuy chaykunatam sacerdote kaanqa altarpi. Chay ofrendaqa oqapaq mikuy hina kaasqa ofrendam. 12Cabramanta pipapas ofrendan kaptinqa oqa Tayta Diosmanmi apamuwanqa. 13Chay ofrecewaqniymi puntata makinta churaykunqa chay animalpa umanman, chaymantaam waurachinqa oqaman asuykuna karpapa punkunpi hinaptinmi sacerdotekunaataq challanqaku chay animalpa yawarninta tukuy altarman. 14Chay naqa chay ofrenda manta m oqa Tayta Diosman ofrecewaspa kaapuwanqa chunchulninkunapi kaq wirankunata, llapallan llika wirankunata,
1oqawan
Dioswan allinlla kasqankumanta ofrendakuna
149
15iskay nin
LEVITICO3,4
rurunninkunata, rurunninkunapi kaq wirankunata, laplanpa hawanpi wirankunata hinaspa kichpanninpi kaq wiratapas, chay wirakunataqa horqonqa rurunninkunatawanmi. 16Tukuy chaykunatam sacerdote kaanqa altarpi. Chay ofrendaqa oqapaq mikuy hina kaasqa ofrendam hinaspapas miskillaa asnariq ofrendam. Llapallan wirakunaqa oqa Tayta Diospaqmi. 17Kay ka machisqayqa wiay paqmi kanqa llapa llan miray ni kichikpaq. May pia kaspapas amam mikunkichikchu wirataqa nitaq yawartapas.
mirayninkunaman Moises ninanpaqmi Tayta Dios kaynata nirqa: Pipas kamachikuy niy pa contranpi huchallikuruptinqa otaq amam rurankichu nisqayta ruraruptinqa kaynatam rurankichik: 3Sacerdotekunapa jefen qonqayta huchallikuruspan lliw runakunata culpasqata rikurirachiptinqa, chay sacerdotem oqa Tayta Diospaq wauchipuwanqa sanon malta torota chaynapi huchan pampachasqa kananpaq. 4Chay torotam pusamunqa asuykuwananku karpapa punkunman hinaspam puntata makinta churaykunqa chay animalpa umanman, chaymantaam waurachinqa oqapa qayllaypi. 5Hina chay sacerdotekunapa jefenmi animalpa yawarninta apamunqa asuykuwananku karpaman. 6Chaypiam dedonta yawarman challpuykuspan challanqa qanchis kutikama oqapa qayllaypi, chaytaqa ruranqa santuario rakinaq telapa awpaqninpim. 7Hina kikin sacerdotetaqmi llusinqa chay yawarwan miski asnaq incienso kaana altarpa waqrachankunatapas. Chay altarqa kachkan oqaman asuykuna karpapim otaq oqa Tayta Diospa qayllaypim. Puchuq yawartaataqmi talliykunqa lliw kaanapaq altarpa sikinman, chay altarqa kachkan oqaman asuykuna karpapa punkunpim. 8Hucha pampachanapaq chay wauchisqa malta toromantam horqonqa, chunchulninkunapi llapallan wirankunata, llika wirankunata, 9iskaynin rurunninkunata, rurunninkunapa hawanpi wirankunata, laplanpa hawanpi wirankunata chaynataq kichpanninpi wirantapas. Chay wirakunataqa horqonqa rurunninkunatawanmi. 10oqawan allinlla kasqanmanta wauchisqan toropata hinam sacerdoteqa kaanqa tukuy chaykunata lliw kaana altarpi. 11Ichaqa malta toropa qarantaqa, aychantaqa, umantaqa, piernankunataqa, chunchulninkunataqa, akantaqa 12otaq chay wauchisqan enteron torotaqa horqorunqam campamentomanta hinaspam uchpa wischunanku limpio sitiopi yantapa hawanpi otaq chay uchpapa hawanpi kaanqa. 13oqa Tayta Diospa kamachikuyniykunapa contranpi Israelpa castan llapallan runakuna qonqayta huchallikuruptinkuqa hinaspa chay huchallikusqankumanta mana musyakuptinkuqa chay huchankumantam llapallan culpasqa kanqaku. 14Chay huchallikusqankuta yacharuspankuqa huunasqa runakunam apamunqaku huk malta torota chay huchankumanta pampachasqa kanankupaq. Apamuwanqakuqa asuykuwananku karpamanmi. 15Chaymantam huunasqa runakunapa ancianokuna malta toropa umanman puntata makinkuta churaykunqaku oqa Tayta Diospa qayllaypi, chaymantaam chay malta torota wauchinqaku. 16Chaymi sacerdotekunapa jefen apamunqa malta toropa wakin yawarninta asuykuwananku karpaman. 17Chaypim dedonta yawarman challpuykuspan challanqa qanchis kutikama oqapa qayllaypi, chaytaqa ruranqa santuario rakinaq telapa awpaqninpim. 18Hina chay sacerdotem llusinqa chay yawarwan oqaman asuykuna karpapi kaq altarpa waqrachankunatapas, chaynatam ruranqa oqa Tayta Diospa qayllaypi. Puchuq yawartaataqmi talliykunqa lliw kaana altarpa sikinman, chay altarqa kachkan oqaman asuykuna karpapa punkunpim. 19Malta toropa
1-2Israelpa
Hucharayku ofrendakunamanta
LEVITICO4,5
150
llapallan wirankunata horqoruspam altarpi kaanqa. 20Chay malta torowanqa ruranqa hucha pampachanapaq wauchisqa animalwan hinam. Chaytaqa sacerdotem ruranqa runakunapa huchan pampachasqa kananpaq chaynapim huchankuta pampachasaq. 21Chaymantam chay wauchisqa malta torota horqorunqa campamentomanta karuman hinaspam kaanqa hucha pampachanapaq punta malta torota hina. Chayqariki huunasqa runakunapa huchan pampachasqa kananpaq ofrendam. 22Yupaychasqaykichik oqa Tayta Diospa huk kaqnin kamachikuyniykunapa contranpi huk kaqnin kamachikuq qonqayta huchallikuruspanqa chay huchamanta culpasqam kanqa. 23Chaynaqa chay huchanta pipas reqsiykachiptinmi apamunqa huk sano chivato ofrendata. 24Chay huchallikuqmi puntata makinta churaykunqa chivatopa umanman, chaymantaam waurachinqa lliw kaanapaq animal wauchinanku sitiopi, chaytaqa ruranqa oqa Tayta Diospa qayllaypim. Chayqariki hucha pampachanapaq ofrendam. 25Chaymantam sacerdoteataq hucha pampachanapaq wauchisqa chivatopa yawarninman dedonta challpuykuspan llusinqa lliw kaana altarpa waqrachankunata, puchuq yawartaataqmi talliykunqa hina chay altarpa sikinman. 26Hinaspam oqawan allinlla kasqanmanta animalpa wirankunata kaachkaq hina, chay sacerdote altarpi kaanqa chivatopa llapallan wirankunata. Chaynatam sacerdote ruranqa chay kamachikuqpa huchan pampachasqa kananpaq hinaptinmi chay huchanta pampachasaq. 27oqa Tayta Diospa huk kaqnin kamachikuyniykunapa contranpi huk kaqnin humilde runa qonqayta huchallikuruspanqa chay huchamantam culpasqa kanqa. 28Chay huchanta pipas reqsiykachiptinmi hucha rurasqanmanta apamunqa huk sano cabra ofrendata. 29Chay huchallikuqmi puntata makinta churaykunqa hucha pampachanapaq ofrenda animalpa umanman, chaymantaam chay cabrataqa waurachinqa lliwta kaanapaq wauchinanku sitiopi. 30Chaymantam sacerdoteataq dedonta yawarman challpuykuspan lliw kaana altarpa waqrachankunaman llusiykunqa, puchuq yawartaataqmi talliykunqa hina chay altarpa sikinman. 31Hinaspam oqawan allinlla kasqanmanta animalpa wirankunata horqochkaq hina chay sacerdote horqorunqa cabrapa llapallan wirankunata, chay ofrendataqa altarpim kaanqa oqa Tayta Diospaq miskillaa asnariq ofrendata hina. Chaynatam sacerdote ruranqa chay runapa huchan pampachasqa kananpaq chaynapim paypa huchanqa pampachasqa kanqa. 32Sichu chay runa huchanmanta apamunqa ovejakunamanta ofrendata hinaspaqa sano ovejatam apamunqa. 33Chay runam puntata makinta churaykunqa hucha pampachanapaq wauchina animalpa umanman, chaymantaam lliw kaanapaq wauchina sitiopi wauchinqa chay animalta chaynapi huchan pampachasqa kananpaq. 34Chaymantam sacerdoteataq hucha pampachanapaq wauchisqa animalpa yawarninman dedonta challpuykuspan lliw kaana altarpa waqrachankunaman llusinqa, puchuq yawartaataqmi talliykunqa hina chay altarpa sikinman. 35Hinaspam horqonqa ovejapa llapallan wirankunata, chaytaqa horqonqa oqawan allinlla kasqanmanta wauchisqa carneropa wirankunata horqochkaq hinam, chaytaqa sacerdotem altarpi kaanqa oqa Tayta Diospaq ofrendaykunatawan kuskata. Chaynatam sacerdote ruranqa chay runapa huchan pampachasqa kananpaq, chaynapim huchan pampachasqa kanqa.
1Pipas
rikusqanmanta otaq yachasqanmanta testigakunanpaq qayasqa kachkaspan mana testigakuspaqa paymi huchayoq kanqa.
Huk rikchaq huchakunapaq ofrendakunamanta
151
2Mana
LEVITICO5
llachpana llachpaq runaqa otaq mana mikuna wausqa purun animalpa cuerpon llachpaq runaqa otaq mana mikuna uywa animalpa wausqa cuerpon llachpaq runaqa otaq mana mikuna qasqonpa puriq animalpa wausqa cuerpon llachpaq runaqa manam asuykuwananpaq hinachu kanqa. Mana yachastin llachparuspanpas chay nam kanqa. 3oqa manqa amataqmi asuykuwanqachu ru napa cuer pon manta mana llachpana kaqta llachpaq runaqa. Mana yachastin llachparuspanpas qepataa yacharuspanqa culpablem kanqa. 4Sichu pipas ru napa yanqa ju rasqan man hina apu raw man ju ra runqa allinta otaq mana allinta rurananpaq hinaspaqa mana yachastin juraruspapas qepataa yacharuspaqa culpablem kanqa chay jurasqanmanta. 5Chay huk kaqninpi hucha lli kuq ru naqa willa kunqam ima ku napim hucha llikusqanmanta. 6Hinaspam oqa Tayta Diosman apamuwanqa huchanmanta huk oveja ofrendata otaq huk cabra ofrendata hinaptinmi sacerdoteataq chay animalta ofrecewanqa chay napi huchan pampachasqa kananpaq. 7Huchanrayku ovejata apamunanpaq mana qollqen kaptinqa chay runam oqa Tayta Diosman apamuwanqa iskay qoquta otaq iskay mallqo palomata. Hukninmi kanqa huchan pampachasqa kananpaq, hukninataqmi kanqa lliw kaanapaq. 8Chaykunatam apamunqa sacerdoteman hinaptinmi payataq puntata ofrecewanqa hucha pampachanapaq kaqta, sacerdotem chay pawaq animalpa kunkanta qewirunqa ichaqa umanta mana tipiruspalla, 9chaymantam hucha pampachanapaq chay animalpa yawarninwan challanqa altarpa waqtanman, yawar puchuqtaataqmi sutuchinqa altarpa sikinman. Chayqariki hucha pampachanapaq ofrendam. 10Huknin pawaq animaltaataqmi kamachisqayman hina lliwta kaanqa. Chaynatam sacerdote ruranqa huchallikuqpa huchan pampachasqa kananpaq, chaynapim huchan pampachasqa kanqa. 11Iskay qoquta otaq iskay mallqo palomata huchanmanta apamunanpaq mana qollqen kaptinqa, chay runam apamuwanqa iskay kilo fino harina ofrendata chaynapi huchan pampachasqa kananpaq. Chaymanqa amam aceitetaqa nitaq inciensotapas hinanqachu, chaykunaqariki hucha pampachanapaq ofrendam. 12Chaytam apamunqa sacerdoteman hinaptinmi sacerdoteataq yuyarinapaq asnin ofrendamanta aptaynin huntata horqoykuspan kaanqa altarpi, chaytaqa ruranqa oqa Tayta Diospaq kaasqa ofrendapa hawanpim, chayqariki hucha pampachanapaq ofrendam. 13Chaynatam sacerdote ruranqa huchallikuq runapa ima huchanpas pampachasqa kananpaq, chaynapim huchan pampachasqa kanqa, puchuqnin harinaataqmi sacerdotepaq kanqa kawsaykunamanta ofrenda hina. Diosmi Moisesta nirqa: pipas oqapaq sapaqchasqa kaqpi mana yachastin engaawaspan oqa Tayta Diospa contraypi huchallikuruspanqa sayachipuwananpaqmi sano carnero ofrendata apamuwanqa. Chay carneropa preciontam tanteankichik santuariopi pesoman hina. 16Chay huchallikuqm oqapaq sapaqchasqan mana pagasqanta sacerdoteman qonqa, chaytaqa qonqa pichqaman rakisqapa hukninta yapaykuspanmi. Sacerdotem huchallikuqpa sayachipuwasqan carnerota wauchispan ofrecewanqa chay huchan pampachasqa kananpaq, chaynapim chay huchanqa pampachasqa kanqa. 17Sichu pipas mana yachastin huchallikurunqa oqa Tayta Diospa kamachikuyniypa contranpi hinaspaqa culpayoq kaspam mana allin rurasqanmanta paganqa. 18Chaynaqa
15Sichu 14Tayta
Culpayoq kasqankumanta ofrenda
LEVITICO5,6
152
culpanmantam apamunqa sacerdoteman huk sano carnerota hinaptinmi chay carneropa precionta tanteanki. Sacerdotem ofrecewanqa huchallikuqpa qonqayta mana yachastin huchallikusqanmantaqa hinaptinmi huchan pampachasqa kanqa. 19Chay carneroqariki culpamanta ofrendam. Chay runam huchallikurqa oqa Tayta Diospa contraypi. Diosmi Moisesta nirqa: 2Pipas runamasinta engaaspa imapas churachikusqanta hapikuykuq runaqa oqa Tayta Diospa contraypim huchallikun. Contraypitaqmi huchallikun imapas prenda hapisqanta hapikuykuq runaqa otaq suwakuq runaqa otaq negociopi engaakuq runaqa 3otaq imatapas tarikuchkaspan negakuruq runaqa otaq yanqamanta juraq runaqa otaq chay huchakunaman rikchakuq ruraq runaqa, 4-5culpable declarasqanku punchawpim huchallikusqanmanta kutichipunqa suwakusqanta, negociopi engaasqanta, churapakusqan hapikuykusqanta chaynataq yanqa jurasqanmantapas. Lliwtam dueonman kutichipunqa hinaspam yapanqa pichqaman rakisqanpa hukninta. 6Chay runam culpable kasqanmanta oqa Tayta Diosman apamuwanqa huk sano carnerota. Chay carneropa preciontaqa qanmi tanteanki hinaptinmi chay culpayoq runaataq chay carnero ofrendata qonqa sacerdoteman culpable kasqanmanta. 7Chaymi sacerdoteataq culpayoqpa huchan pampachasqa kananpaq ofrecewanqa oqa Tayta Diosman chaynapim huchanqa mayqan kaptinpas pampachasqa kanqa. Diosmi Moisesta nirqa: 9Lliw kaana animalkunamanta Aarontawan churinkunata kaynata kamachiy: Lliw kaana animalqa tukuy tutam altarpi rupanqa, ninapas tukuy tutam rupanqa. 10Sacerdotem pachakunqa linomanta pachawan, hinakunqataqmi linomanta calzoncillowanpas. Lliw kaana animal rupayta tukuruptinataqmi uchpantapas hoqarispan altarpa huklawninman churanqa. 11Chaymantaam huk pachanwan cambiakuspan uchpata apanqa campamentomanta hawa akllasqay sitioman. 12Altar pi ninaqa amam wa uchisqachu kanqa aswanqa sapa achik yay tam sacerdote yantata yapanqa hinaspam chaypa hawanpi lliw kaana animaltapas allichanqataq. Chay pa hawanpiataqmi kaanqaku oqawan allinlla kasqaykichik manta animalpa wirankunata. 13Chay naqa altar pi ninaqa mana tukuytam rupanqa, amam waurunqachu haykapipas.
14Kaymi kawsay ofrendakunamanta yachachikuy: Aaronpa miraynin sacerdote8Tayta
1Tayta
Engaomanta ofrendakuna
Diospaq animalkunata lliw kaanankumanta
Kawsay ofrendakunamanta
kunam oqa Tayta Diosman ofrecewanqaku altarman apamuspanku. 15Chaypim huk kaqnin sacerdote aceitewan chapusqa harinamanta huk aptayta horqoykunqa, horqonqataqmi harinapa hawanpi kaq lliw inciensotapas altarpa hawanpi kaananpaq, chay ofrendaqa yuyarinapaq asnin kaqllam hinaspa oqapaq miskillaa asnariq ofrendam. 16Chay ofrendamanta puchuq harinataataqmi Aaronpiwan mirayninkuna mikunqaku mana qonchuyoqta, chaytaqa mikunqaku sapaqchapuwasqanku sitiopim, chay sitioqa kachkan asuykuwananku karpapa pationpim. 17Mana qonchuyoqtam hornoman hinanqaku, chay puchuqtam paykunaman qoni kaapuwasqanku ofrendamanta. Chay ofrendaqa hucharayku ofrenda hinam otaq culparayku ofrenda hina oqallapaqa sapaq-
153
LEVITICO6,7
chasqam. 18Chaynaqa oqa Tayta Diospaq kaapuwasqanku ofrendaymantam tocaqninta mikunqaku Aaronpa qari kaq mirayninkuna, kay kamachisqayqa wiaypaqmi paykunapaq kanqa. Imapas chay ofrendaman tupaykuqqa oqapaq sapaqchasqataqmi kanqa. Tayta Dios nirqataq: otaq mirayninkunapas sacerdotekunapa jefen kananpaq aceitewan sapaqchasqa kasqanku punchawpiqa oqa Tayta Diosmanmi ofrendankuta apamuwanqaku. Chay ofrecewananku ofrendaqa kanqa kawsaykunamanta iskay kilo fino harinam, chaypa partentam ofrecenqaku tempranon, huknin partentaataq tarden, chaynataqa ofrecewanqaku sapa punchawmi. 21Chay ofrendataqa aceitewan chapuspam sartenpi freinqaku hinaspam partipasqata oqa Tayta Diosman ofrecewanqaku, chayqariki miskillaa asnariq ofrendaymi. 22Chaynatataqmi ruranqa Aaronpa rantinpi mirayninmanta aceitewan tallisqa sacerdotekunapa jefenpas, paym kanqa Aaronpa rantinpi. oqa Tayta Diosmi kay decretotaqa qoykichik, wiaypaqm chay llapallan ofrendataqa kaapuwankichik. 23Sacerdotekunapa kawsaykunamanta llapallan ofrendankum tukunankama kaasqa kanqa. Amam chaytaqa pipas mikunqachu.
20Aaronpas 19Moisestam
Sacerdotekunapa kawsay ofrendankumanta
Tayta Dios nirqataq: ofrendakunamanta yachanankupaqy Aarontawan churinkunata kaynata kamachiy: Hucharayku ofrecewasqanku animalqa oqa Tayta Diospa awpaqniypi wauchisqam kanqa. Chaytaqa wauchinqaku lliw kaanankupaq animal wauchinanku lugarpim. Chayqariki oqallapaqa sapaqchasqa ofrendam. 26Hucharayku ofrendata ofrecewaqniy sacerdoteqa sapaqchapuwasqan ku sitiopim mikunqa chay ofrendamanta tocaqninta, chay sitioqa kachkan asuykuwananku karpapa pationpim. 27Imapas chay ofrenda animalpa aychanman tupaykuqqa oqapaq sapaqchasqam kanqa. Chay animalpa yawarnin pachaman pawaykuptinqa sapaqchasqanku lugarpim taqsanqaku. 28Chay ofrenda yanusqanku allpa mankatapas pakinqakum, broncemanta manka kaptinmi ichaqa siksiruspa mayllarunqaku. 29Chay ofrendataqa mikunqaku sacerdotekunamanta lliw qarikunallam, chayqariki oqallapaqa sapaqchasqa ofrendam. 30Ichaqa hucha pampachanapaq ofrecesqa animalpa yawarnin asuykuwananku karpaman apasqa kaptinqa, chay animalpa aychantaqa amam mikunqakuchu. Chay ofrendataqa ninapim kaanqaku.
25Hucharayku
24Moisestam
Hucharayku ofrendamanta yachachikuykuna
ofrendakunaqa oqallapaqa sapaqchasqam, chaynaqa uyariychiky kay yachachisqayta: 2Culparayku ofrecewasqanku animaltaqa wauchinqaku lliwta kaana animal wauchinanku lugarpim, culpable kasqaykichikmanta animalpa yawarnintaataqmi challanqaku tukuy altarman. 3oqamanm ofrecewanqaku animalpa lliw wirallaa chupanta, llika wiranta, 4iskaynin rurunninkunata, rurunninkunapi kaq wirankunata, laplanpa hawanpi kaq wirankunata hinaspa kichpanninpi wirantapas. Chaynaqa chay wirankunatam horqonqa rurunninkunatawan. 5Tukuy chaykunatam sacerdote kaanqa altarpi, chayqariki culparayku oqapaq kaasqa ofrendam. 6Chay ofrendataqa mikunqa sacerdotekunamanta lliw qarikunallam oqapaq sapaqchasqanku lugarpi. Chayqariki oqallapaqa sapaqchasqa ofrendam.
1Culparayku
Culparayku ofrendakunamanta
LEVITICO7
7Culparayku
154
ofrendakunaqa hucharayku ofrenda hinapunim, yachachikuyniypas chay iskayninpaqmi hina kaqlla. Hucha pampachanapaq ofrecewasqanku animalpa aychanqa kanqa chay ofrecewaqniy sacerdotepaqmi. 8Pipapas lliw kaana ofrenda animalninta sacerdote ofreceptinqa chay animalpa qaranqa kanqa chay sacerdotepaqmi. 9Hornopi ofrecewaqniy sacerdotepaqtaqmi kanqa kawsaykunamanta mankapi otaq sartenpi rurasqa ofrendakunapas. 10Wakin kawsaykunamanta llapallan ofrendaqa Aaronpa mirayninkunapaqmi kanqa, sapakamapaqmi igualkamalla kanqa aceitewan chapusqa kaspapas otaq mana aceiteyoq kaspapas. allinlla kasqaykichikmanta ofrecewanaykichik ofrendamanta yachachikuykunam kaykuna: 12Graciasta qowananpaq pipapas ofrendan kaptinqa ofrecewanqam aceitewan chapusqa mana qonchuyoq tortillakunata, aceitewan tallisqa mana qonchuyoq galletakunata chaynataq aceitewan chapusqa fino harinamanta tortakunatapas. 13Graciasta qospa oqawan allinlla kasqanmanta tortakunata presentaspaqa qonchuyoq tortakunata yapaykuspam presentawanqa. 14Sapa chay ofrendakunapa huknintam rakispan pagachkaq hina oqa Tayta Diosman presentawanqa. Chayqa kanqa oqawan allinlla kasqanmanta animalpa yawarnin challaq sacerdotepaqmi. 15Graciasta qospa oqawan allinlla kasqan kumanta ofrenda animalpa aychantaqa chay punchawllam mikurunqaku, amam puchunqakuchu paqarinnin punchawpaqqa. 16Sichu pipapas kanqa prometekusqan cumplinanpaq ofrendan otaq voluntadninmanta ofrendan hinaptinqa chay punchawmi mikunqa, puchuruptinataqmi paqarinnintin punchawa mikunqa. 17Ichaqa chay ofrendapa aychan minchakama puchuruptinqa kaasqam kanqa. 18oqawan allinlla kasqanmanta ofrenda aychata minchantina pipas mikuruptinqa chay ofrendaqa mana valeqa kaspam millakuypaq kanqa, chay aycha mikuruqataqmi huchayoq kanqa. 19Imapas milla kuy paq kaqman tupaq aychatapas amam mi kun kichikchu, chayna aychaqa kaasqam kanqa. Aychataqa mikunqaku oqaman asuykunanpaq hina kaq llapan runam. 20oqawan allin lla kasqan manta oqa Tayta Diospaq wa uchisqa ani malpa aychanta, pipas oqaman mana asuykuwananpaq hina kachkaspan mikuruq runaqa ayllunkunamanta chinkachisqam kanqa. 21Ru napa cuer pon manta mana llachpa na kaqta llachpaq ru naqa otaq mana mikuna animalpa cuerponmanta mana llachpana kaqta llachpaq runaqa otaq imapas millakuy paq kaqta llachpaq runaqa oqaman mana asuykuwananpaq hinaam kachkan. Chay runaqa oqawan allinlla kasqanmanta wauchisqa animalpa aychanta mikuruspaqa ayllunkunamanta chinkachisqam kanqa. mirayninkunaman Moises ninanpaqmi Tayta Dios kaynata nirqa: Amam mikunkichikchu bueyeskunapa, car nerokunapa hinaspa cabrakunapa wirantaqa. 24Imapas huk rikchaqpim ser vikunqa kikillanmanta wauq animalpa wiranqa chaynataq purun animalpa wauchisqan animalpa wiranpas, chay wirakunataqa amam mikunkichikchu. 25oqa Tayta Diosman ka apuwasqan ku ofrenda animalpa wiran mi kuqqa ayllunkunamanta chinkachisqam kanqa.
22-23Israelpa 11oqawan
Dioswan allinlla kasqanku ofrendamanta
Wiratawan yawarta mana mikunamanta
155
26May pia
LEVITICO7,8
kaspaykichikpas amam mikunkichikchu raprayoq animalpa yawarnintaqa nitaq ima animalpa yawar nintapas. 27Ima animalpapas yawarnin mikuq runaqa ayllunkunamanta chinkachisqam kanqa. miray ninkunaman Moises ninanpaqmi Tayta Dios kaynata nirqa: oqawan allinlla kasqanmanta pipas animal ofrecewaqniyqa, chay ofrendanmantam wakinta oqa Tayta Diosman apamuwanqa. 30Chay ofrendankunata kikinpuni apamuwaspanmi oqa Tayta Diospaq kaapuwanqa. Kuyuchispanm presentawanqa animalpa wirantapas chaynataq pechontapas. Chayqariki kuyuchispa presentawananku ofrendam. 31Chay animalpa wirantaqa sacerdotem kaapuwanqa altarpi, pechonataqmi kanqa Aaronpaqwan churinkunapaq. 32oqawan allinlla kasqaykichikmanta ofrecewasqaykichik animalpa *alleq piernantaqa qonkichik sacerdotemanmi. Chayqariki sacerdoteman paganaykichik ofrendam. 33Chay animalpa alleq piernantam qonkichik oqawan allinlla kasqaykichikmanta animalpa yawarnin hinaspa wiran presentawaqniy sacerdoteman. 34Israelpa mirayninkuna oqawan allinlla kasqankumanta animalta ofrecewaptinkum horqonki kuyuchispa presentawananku pechon ofrendata chaynataq sacerdoteman pagananku piernan ofrendatapas. Chaytaqa rurankichik Aaronpaqwan mirayninkunapaq imaynam wia-wiaypaq decretoyman hinam. 35Chaynaqa Tayta Diospaq kaasqa ofrendakunamanta kaqmi Aaronpaqwan mirayninkunapaq tupaqnin kanqa, chaynaqa kanqa Tayta Diospa sacerdotenkunaa kanankupaq presentasqa kasqanku punchawmantapunim. 36Tukuy chaykunata qonankupaqmi sacerdotekuna aceitewan tallisqa kasqanku punchawmantapuni Tayta Dios kamachirqa Israelpa mirayninkunata. Chay decretoqa qosqa karqa wia-wiaypaqmi. 37Chaykunam karqa lliw kaana animal ofrendamanta yachachikuy, kawsaykuna ofrendamanta yachachikuy, hucharayku wausqa ofrendamanta yachachikuy, culparayku wauchisqa ofrendamanta yachachikuy, sacerdote nombranapaq ofrendamanta yachachikuy hinaspa Dioswan allinlla kasqankurayku wauchisqa ofrendamanta yachachikuy. 38Chaykunatam Tayta Dios kamachirqa Moisesman Sinai Orqopi, chaynapi Israelpa mirayninkuna ofrendankuta Tayta Diosman Sinai sutiyoq chunniqpi presentanankupaq.
28-29Israelpa
Sacerdotekunaman tupaq ofrendamanta
Diosmi kaynata nirqa: churinkunata pusamuspay apamuytaq paykunapa pachantapas, untana aceitetapas, hucharayku wauchinapaq malta torotapas, iskay carnerotapas chaynataq canastapi mana qonchuyoq tantakunatapas. 3Huuytaqy runakunatapas oqaman asuykuna karpapa punkunman nispa. 4Moisesm ru rarqa Tayta Diospa ka machisqan man hina hinaptin mi ru na ku na huunakururqa Diosman asuykuna karpapa punkunman. 5Chaymi Moises nirqa huunasqa runakunata: Kayta ruranapaqmi Tayta Dios kamachikun nispa. 6Chaymi Moises asuykachirqa Aarontawan churinkunata hinaspam baachirqa. 7Chaymantam Aaronta hinaykachirqa camisonwan, weqawnintaataqmi wataykurqa chumpiwan, hina hawanmanataqmi pachachirqa sotanawan. Chaypa hawanmanataqmi churachirqa Efodta hinaspam watarqa Efodpa watunwan teqoneqta.
2Aa rontawan
Sacerdote kanankupaq Aaronpiwan churinkuna nombrasqa kasqankumanta (Ex 29:1-37)

1Tayta
LEVITICO8
8Chaykunapa
156
hawanmanataqmi churachirqa pecherata, pecherapim hinarqa Urim rumitawan Tumim rumita. 9Chaymantam Aaronpa umanta wankirqa uma wankinawan, chaypa hawanmanataqmi churarqa urkun lawpi DIOSPAQ SAPAQCHASQA niq qorimanta letrerota, chaytaqa churarqa Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 10Chay mantam Moisesqa hapiykurqa unta na aceiteta hinaspam ta llirqa carpamanwan chaypi tukuy ima kaqkunaman, chay napim Diospaq sapaqcharqa. 11Hina chay aceitewantaqmi altar pa hawan manpas cha llarqa qanchis kutika ma, tallirqataqmi altarmanpas, chaypi llapallan ser vicionkunamanpas chay nataq lavatoriomanpas tiyanantinman. Chay napim Diospaq sapaqcharqa. 12Chay mantam unta na aceiteta ta lliykurqa Aa ronpa uman man. Chay napim Diospaq sapaqcharqa. 13Chay mantaataqmi Moises asuykachirqa Aaronpa churinkunata hinaspam pachaykachirqa camisonkunawan, weqaw ninkutapas wataykarirqataqmi chumpikunawan hinaspam churaykachirqa uma watankutapas imaynam Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 14Chay mantam Moises pusa rachimurqa hucha rayku wa uchinapaq malta torota hinaptinmi Aaronpiwan churinkuna makinkuta churaykurqaku hucharayku wauq malta toropa umanman. 15Moisesataqmi waurachispan, chay animalpa yawar ninta chaskiykurqa hinaspam dedonta challpuykuspan llusirqa altarpa lliw waqrankunata. Chaynatam Diospaq sapaqcharqa chay altarta. Yawar puchuqtaataqmi talliykurqa altar pa sikinman, chay natam altarta Diospaq sapaqcharqa chaynapi chay altarpi runakunapa huchankuna pampachasqa kananpaq. 16Chay mantam Moises altar pi ka arqa animal manta horqosqan llapa llan chunchulninkunapi kaq wirankunata, kichpanninpi wirata, rurunninkunata chaynataq rurunninkunapi kaq wirakunatapas. 17Ichaqa malta toropa qarantawan aychantaqa akantawan kuskatam kaarurqa campamentomanta horqospan, chay nataqa rurarqa Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 18Chaymantaataqmi Moises aparachimurqa lliw kaanapaq carnerota hinaptinmi Aaronpiwan churinkuna chay carneropa umanman churaykurqaku makinkuta. 19Moises waurachispanmi yawarninta challaykurqa tukuy altarman. 20Chay carnerotam kuchuparurqa piezan-piezan hinaspam kaarqa umanta, aychanta chaynataq wirankunatapas. 21Chaymantam mayllarurqa carneropa chunchulninkunatawan piernankunata hinaspam altarpi kaarurqa llapallanta. Chayqariki Tayta Diospaq miskillaa asnariq lliw kaana ofrendam. Chaynatam Moisesman Tayta Dios kamachirqa. 22Moisesqa aparachimurqataqmi sacerdote nombrasqa kananpaq ofrecena huknin carnerotapas hinaptinmi Aaronpiwan churinkuna makinkuta churarqaku chay carneropa umanman. 23Chay carnerota Moises waurachispanmi yawarninta chaskiykuspan Aaronpa *alleq rinrinpa ura patachanta llusiykurqa, llusiykurqataqmi alleq makinpa maman dedontapas chaynataq alleq chakinpa maman dedontapas. 24Chaymantam Aaronpa churinkunata asuykachispan chay yawarwan llusirqa alleq rinrinkupa ura patachanta, llusiykurqataqmi alleq makinkupas maman dedontapas chaynataq alleq chakinkupa maman dedontapas hinaspam puchuq yawarwanataq challaykurqa tukuy altarman. 25Chaymantam Moisesqa hapiykurqa chay carneropa wiranta, chupanta, chunchulninpi llapallan wirankunata, kichpanninpi wirata, iskaynin rurunninkunata, rurunninkunapi kaq wirankunata hinaspa *alleq piernantapas. 26Tayta Diospa qayllanpi mana qonchuyoq tanta canastamantam Moises horqoykurqa huknin mana qonchuyoq tortillata, aceitewan rurasqa tantata hinaspa huk galletatawan. Chaykunatam churaykurqa carneropa wiranpa hinaspa
157
LEVITICO8,9
piernanpa hawanman. 27Hinaspam qoykurqa Aaronmanwan churinkunaman hinaptinmi paykunaataq kuyuchispa Tayta Diosman presentarqaku. Chayqariki Tayta Diosman kuyuchispa presentananku ofrendam. 28Tukuy chaykunatam Moises chaskiykurqa paykunapa makinmanta hinaspam kaarqa altarpi lliw kaana ofrendatawan kuskata. Chayqariki karqa sacerdote nombrasqa kanankupaq Tayta Diospaq miskillaa asnariq ofrendam. 29Chay mantam Moisesqa hapiykurqa car neropa pechonta hinaspam kuyuchispa Tayta Diosman presentarqa. Chayqariki Tayta Diosman kuyuchispa presentananku ofrendam. Sacerdote nombrasqa kanankupaq ofrendamanta horqosqa pechonmi Moisesman tocarurqa imay nam Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 30Moisesqa hapiykurqataqmi untanapaq aceitetawan altarpa hawanpi yawartapas, chaykunawanmi challaykurqa Aaronmanwan churinkunaman, challaykurqataqmi paykunapa pachankunamanpas. Chaynatam Aaronta hinaspa churinkunata Tayta Dios sapaqcharqa, sapaqcharqataqmi llapallankupa pachankutapas. 31Moisesmi nirqa Aa rontawan chu rin ku nata: Aychatay yanuychik Tayta Diosman asuykuna karpapa punkunpi hinaspay chayllapi mikuychik sacerdote nombrasqa kanaykichikpaq, mikunkichikqa canastapi tantatawan kuskatam. Chaynataqa rurankichik Aaronmi churinkunapiwan mikunqa nispa qamkunata kamachisqaypi hinam. 32Puchuqnin aychatawan tantataqa kaarunkichikmi. 33Tayta Diosman asuykuna karpapa punkunmantaqa amam asurinkichikchu qanchisnintin punchaw, chayna punchawkunapim sacerdote nombrasqa kasqaykichik cumplikunqa. 34Chay kunan rurasqaykichiktaqa Tayta Diosmi kamachikurqa huchaykichik pampachasqa kananpaq. 35Chaynaqa Diosman asuykuna karpapa punkunpim kankichik tuta-punchaw qanchis punchawkama. Tayta Diospa kamachikuynintaqa kasukunkichikm chaynapi ama waurunaykichikpaq. Chaynatam Tayta Dios kamachiwarqa nispa. 36Aa ronpiwan chu rin ku nam ru rarqa ku Moisesman Tayta Diospa llapa llan kamachisqanta.
kaq punchawpim Moises qayarqa Aarontawan churinkunata chaynataq Israel casta ancianokunatapas. 2Paymi Aaronta nirqa: Hucha pampachanapaq pusamuy huk sano malta torota, pusamuytaq lliwta kaanapaq sano car nerotapas chay napi Tayta Diosman presentanaykichikpaq. 3Israelpa miray nin ku natay niy hucha pampacha napaq kaq chivatota pusa munankupaq, pusamuchunkutaqy malta torotapas chaynataq malta carnerotapas. Chaykunaqa kanqa lliw kaanapaq huk watayoq sano animalkunam. 4Wauchinapaqy pusamuchunkutaq huk bueyestapas chay nataq huk carnerotapas. Chaykunataqa Tayta Diospa qayllanpim wauchinqaku pay wan allinlla kasqankumanta ofrendapaq. Apamunqakutaqmi aceitewan chapusqa kawsaykunamanta ofrendatapas. Tayta Diosmi kunan rikuriykusunkichik nispa. 5Chay ancia noku nam aparqa ku Moisespa ka machisqan man hina Tayta Diosman asuykuna kar papa punkunman, huunakurqakutaqmi llapallan runakunapas hinaspam chaypi karqaku Tayta Diospa qayllanpi. 6Hinaptinmi Moises nirqa: Kaytam Tayta Dios kamachikun ruranaykichikpaq hinaptinqa paypa achkiriy ninmi rikuriykusunkichik nispa. 7Chay mantam Aa ronta Moises nirqa:
1Pusaq
Sacerdote kayninta Aaron qallarisqanmanta
LEVITICO9,10
158
Altarman asuykuspa presentay hucharayku ofrendaykita chaynataq lliw kaanapaq animaltapas, chaynapim huchaykipas chaynataq runakunapa huchanpas pampachasqa kanqa. Runakunapa ofrendantapas presentaytaqy huchanku pampachasqa kananpaq, chaynataqa presentanki Tayta Diospa kamachisqanpi hinam nispa. 8Chaymi Aaron asuykurqa altarman hinaspam malta torota wauchispan presentarqa huchan pampachasqa kananpaq. 9Hinaptinmi Aaronpa churinkuna apamurqaku yawarta chaymi Aaron yawarman dedonta challpuykuspan altarpa waqrachankunaman llusirqa, puchuq yawartaataqmi altarpa sikinman talliykurqa. 10Chaymantam altarpi kaarqa hucha pampachanapaq animalpa wirankunatawan rurunninkunata chaynataq kichpanninpi wiratapas, chaynataqa rurarqa imaynam Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 11Aychantawan qarantaataqmi campamentomanta horqospan kaarurqa. 12Aa ronqa wa uchirqataqmi lliw ka a napaq ani maltapas hinaptin mi Aa ronpa churinkuna apamurqaku yawarta chaymi pay challarqa tukuy altarman. 13Chaymantaataqmi Aaronman apamurqaku chay lliw kaananpaq animalta, chaytaqa apamurqaku piezan-piezan kuchusqatam umantawan kuskata hinaptinmi Aaron altarpi kaarqa. 14Chaymantam mayllarqa chunchulninkunatawan piernankunata hinaspam kaarurqa altar pi lliw kaanapaq animaltawan kuskata. 15Aa ronqa pre sentarqataqmi ru na ku napa ofrendantapas. Ru na ku napa huchan pampachasqa kananpaq chivatota hapiykuspam waurachirqa hinaspam presentarqa imay nam kikinpaq presentasqan ofrendata hina. 16Lliw kaana animaltapas presentarqam Diospa kamachisqanman hina. 17Presentarqataqmi kawsaykunamanta ofrendatapas. Chay ofrendamantam huk aptayta hapiykuspan altarpi kaarqa tempranonpi lliw kaana animaltawan kuskata. 18Aaronqa wa uchirqataqmi bueyestawan car nerotapas, chaykunaqa karqa Dioswan allinlla kasqankumanta runakunapa ofrendanmi. Aaronpa churinkuna yawarta qoptinmi payataq challarqa altarman chaynataq altarpa muyuriqninmanpas. 19Aaronmanmi qorqaku toropa hinaspa carneropa wirankunata, chupanta, chunchulninpi wirankunata, rurunninta chaynataq kichpanninpi wayurayaqnintapas. 20Aaronmi churarqa animalkunapa pechonkunapa hawanman hinaspam wirankunata kaarurqa altarpi. 21Pechonkunatawan *alleq piernankunataataqmi Tayta Diosman Aaron presentarqa presentananku ofrendata hina. Chaynataqa presentarqa Moisesman imaynam Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 22Chay mantaataqmi Aaronqa runakuna lawman makinta hoqarispan paykunapaq Tayta Diospa bendecionninta maakurqa hinaspam hucha pampachanapaq animalta, lliw kaana animalta hinaspa Dioswan allinlla kasqankumanta animalta presentaruspan altarmanta uraykurqa. 23Chaymantam Moiseswan Aaron yaykurqaku Diosman asuykuna karpaman, lloqsiramuspankuataqmi runakunapaq Diospa bendicionninta maakurqaku hinaptinmi Tayta Diospa achkiriynin rikuriykurqa llapallan runakunaman. 24Hinaptinmi lenguachkaq nina lloqsiramurqa Tayta Diospa qayllanmanta hinaspam ruparurqa lliw kaana animaltawan altarpi wirakunata. Chayta llapallan runakuna qawaykuspankum kusikuy manta qaparispa pampaman pakchakuykurqaku.
10
1Aa ronpa
churin Nadabwan Abiuataqmi sapakama incienso qontichinankuta hapiykuspanku chayman hinaykurqaku ninatawan inciensota
Nadabpa hinaspa Abiupa huchanmanta
159
LEVITICO10
hinaspam Tayta Diospa qayllanpi qontichirqaku mana paypa kamachisqanman hina. 2Chaymi Tayta Diospa qayllanmanta lenguachkaq nina lloqsiramuspan paykunata ruparurqa chay napim Tayta Diospa qayllanpi waururqaku. 3Chay imam pasakusqanmantam Tayta Diospa nisqanta Aaronman Moises kaynata nirqa: Pipas asuykamuwaqniymanqa chuya kasqaytam qawachikusaq, llapallan runakunapa qayllapitaqmi alabasqa kasaq. Chaymi Aaron upallalla karqa. 4Hinaptin mi Moises qayaykurqa Uzielpa chu rin Misaeltawan Elza fanta, paykunaqa karqa Aaronpa tion Uzielpa churinkunam. Paykunatam nirqa: Asuykuspay santuariopa awpaqninmanta castaykichikta horqomuychik campamentomanta hawaman nispa. 5Hinaptin mi asuykuspan ku horqora murqa ku ca mison nin manta campa mentopa hawa lawninman imay nam Moisespa nisqanman hina. nirqa Aaronta chaynataq Aaronpa churin Eleazartawan Itamartapas kaynata nispan: Amam mana aqchasqaqa kankichikchu, amataqmi pachaykichiktapas llikipankichikchu lutokusqaykichikta qawachikunaykichikpaqqa, chaynata ruraspaqa wauruwaqchikmi, Tayta Diospa piakuyninqa chayarunmantaqmi llapa huunasqa runakunamanpas. Aylluykichikmantaqa waqanqaku llapallan Israelpa castankunam, chaynatam llakikunqaku Tayta Diospa kaarusqanmanta. 7Amataqmi lloqsinkichikchu Diosman asuykuna karpapa punkunmantaqa, mana chayqa wauruwaqchikmi. Qamkunaqariki Tayta Diospa aceitenwan sapaqchasqam kachkankichik nispa. Chaymi paykuna ruwarqaku Moisespa nisqanman hina. 8Chay mantam Aa ronta Tayta Dios kay nata nirqa: 9oqaman asuykuna kar paman yaykuspaqa qampas nitaq churikikunapas amam tomankichikchu vinota nitaq poqosqa aqatapas, tomaspaqa yanqaataqmi wauruwaqchik. Kay nisqayqa kanqa wia-wiaypaq decretom llapallan miraynikichikpaq. 10Tomaruspaqa manam yachawaqchikchu mayqanmi oqapaq sapaqchasqa kasqantapas otaq mana sapaqchasqa kasqantapas, manataqmi yachawaqchikchu mayqanmi mana chaskinay kasqantapas otaq imam chaskinay kasqantapas. 11Tomaruspaqa manataqmi yachawaqchikchu Israelpa mirayninkunaman Moiseswan oqa Tayta Diospa nichisqay llapallan decretokunatapas nispa. 12Moisesmi nirqa Aa ronta chay nataq iskay nin puchuq chu rin Eleazar tawan Itamarta kaynata: Tayta Diospaq kaasqa kawsay ofrendapa puchuqnintay mikuychik qonchuyoqta altarpa ladonpi. Chay ofrendaqa preparasqa kachkan mana qonchuyoqmi. Chayqariki Tayta Diosllapaqa sapaqchasqa ofrendam. 13Chaytaqa mikunkichik Diospaq sapaqchasqa sitiopim. Chayqa qampaqwan churikikunapaqmi. Chayqariki Tayta Diospaq kaasqa ofrendam. Chaynatam Tayta Dios kamachiwarqa. 14Diosman presentasqa animalpa pechontawan pagasunaykichik piernataqa mikunkichik Diospa akllasqan
6Moisesmi
Sacerdotekunapa imam ruranankumanta
LEVITICO10,11
160
sitiopim qari churikikunawan hinaspa warmi churikikunawan kuska, chaykunaqa qanmanwan churikikunaman qosqam. Chaykunataqa qosunkichik Israelpa mirayninkunam Dioswan allinlla kasqanku ofrenda presentasqankumanta. 15Kaanapaq wira ofrendakunatawan kuskatam apamunqaku pagasunaykichikpaq kaq piernanta chaynataq kuyuchispa Diosman presentananku pechontapas. Chaykunaqa wiaypaqmi kanqa qampaqwan churikikunapaq Tayta Diospa kamachisqanpi hina nispa. 16Chay mantam Moises tapurqa hucha rayku wa uchisqa chivatomanta chay mi kaasqa kasqantaa yacharuspan piakururqa Aaronpa churin Eleazarpa hinaspa Itamarpa contranpi, paymi nirqa: 17Imanasqataq chay hucharayku ofrenda chivatotaqa mana mikurqankichikchu? chaytaqariki mikuwaqchik karqa Diospaq sapaqchasqa sitiopim. Chayqa Tayta Diosllapaqa sapaqchasqa ofrendam. Tayta Diosmi qosurqankichik qamkunaman huunasqa runakunapa huchankuna paypa qayllanpi pampachasqa kananpaq. 18Yawar nintapas manam aparqankichikchu chuya lugar man, chay ofrendataqa mikuwaqchik karqa Diospaq sapaqchasqa sitiopim kamachisqayman hina nispa. 19Hinaptin mi Aa ron ataq nirqa: Kunanmi Tayta Diosman paykuna presentarunku hucha pampachanapaq kaqtawan lliw kaanapaq kaqta. oqataqa kaykunaqa pasaruwanam, chaynaqa sichu oqa mikuruy man karqa chay hucha pampachanapaq kaqta hinaptinqa Diosqa chaskiwanmanraqchu karqa? nispa. 20Chay ta uya riruptin mi Moisespa sonqon chay raq tiyaykurqa.
11
mirayninkunaman ninankupaqmi Moisestawan Aaronta Tayta Dios kaynata nirqa: Kay allpapi kawsaq llapallan animalkunamantam mikunkichik 3pallqa atakayoq kutipaq animalkunata. 4Ichaqa kutipaq kaptinpas amam mikunkichikchu camellotaqa, camelloqa kutipaq kaspapas manam pallqa atakayoqchu. Chaytaqa amam mikunkichikchu. 5Amam mikun kichikchu purun qowitaqa, chay purun qowiqa kutipaq kaspapas manam pallqa atakayoqchu. Chaytaqa amam mikunkichikchu. 6Amam mikun kichikchu liebre sutiyoq animaltaqa, liebreqa kutipaq kaspapas manam pallqa atakayoqchu. Chaytaqa amam mikunkichikchu. 7Amam mikun kichikchu kuchitaqa, kuchiqa pallqa ata kayoq kaspapas manam kutipanchu. Chaytaqa amam mikunkichikchu. 8Chaynaqa amam mikunkichikchu chay animalkunapa aychantaqa, amataqmi wausqa kaptinpas tupayllapas-tupaykunkichikchu. Chaykunataqa amam mikunkichikchu. 9Yakupi kawsaq llapallan animalkunamantaqa, lamar qochapi kawsaptin otaq mayupi kawsaptinpas mikunkichikqa llika raprayoq hinaspa escamayoq challwakunallatam, 10mana escaman kaptinqa amam mikunkichikchu lamar qochapi kawsaptinpas, mayupi kawsaptinpas, hatun kaptinpas otaq taksa kaptinpas. 11Amam mikunkichikchu chayna animalkunapa aychantaqa, wauruptinqa aswanraqm millakunkichik chayna aychataqa. 12Chaynaqa yakupi kawsaq llapallan animalkunamantaqa millakunkichikm mana llika raprayoq hinaspa mana escamayoq kaptinqa. 13-19Raprayoq animal ku na mantaqa milla kuy paq kasqan ku raykum ama mikunkichikchu tukuy rikchaq aguilakunata, tukuy rikchaq ankakunata, aqchikunata,
1-2Israelpa
Mikuna chaynataq mana mikuna animalkunamanta (Dt 14:23-21)
161
LEVITICO11
tukuy rikchaq wamankunata, tukuy rikchaq cuer vokunata, avestruzkunata, chuseqkunata, qewllakunata, tukukunata, cormorankunata, ibiskunata, cisnekunata, pelicanokunata, ullachkukunata, cigueakunata, tukuy rikchaq garzakunata, condorkunata, abubillakunata hinaspa masukunata. 20Pawaspa pampantapas puriq urukunataqa amam mikunkichikchu. 21Ichaqa pawaspan pampantapas puriq urukunamantaqa mikuwaqchik pawatyaq urukunallatam. Chay urukunapa piernanmi chakinwan iskayman doblasqa kanan chaynapi pawaspan chakinwan takyananpaq. 22Chay urukunamantam mikunkichik tukuy rikchaq langostakunata, tukuy rikchaq pinki-pinki urukunata, chillikukunata hinaspa saltamontekunata. 23Ichaqa amam mikunkichikchu pawaspa pampantapas puriq llapallan urukunataqa. 24Chay na uru ku na wa u ruptin llachpaq ru naqa tutayku nan ka mam oqa man mana asuykuwanqachu. 25Pipas chay uru ku na wa usqata hoqa riqqa pachantam taqsa kunqa hinaspam tutaykunankama oqaman mana asuykuwanqachu. 26Ata kayoq animal ku na mantaqa amam mi kun kichikchu chay animalpa atakan mana pallqa kaptinqa hinaspa mana kutipaq kaptinqa. 27Tawa chakiyoq animalkunamantaqa amam mikunkichikchu chay animal purispan chaki plantanwan saruptinqa. Pipas chayna animalkuna wausqata llachpaqqa tutaykunankamam oqaman mana asuykuwanqachu. 28Chaynataqmi chayna animalkuna wauruptin pipas hoqariqqa pachanta taqsakunqa hinaspam tutaykunankama oqaman mana asuykuwanqachu, chay animalkunataqa millakuypaqmi hapinkichik. 29Pampan puriq animal ku na mantapas amam mi kun kichikchu unchuchukukunata, ukuchakunata, tukuy rikchaq lagartijakunata, 30sukullukuykunata, cocodrilokunata, lagartokunata hinaspa camaleonkunata. 31Chay naqa pampan puriq animal ku na mantam chayku nata ama mikun kichikchu. Chay na animalkuna wauruptin pipas llachparuqqa tutaykunankamam mana asuykuwanqachu. 32Chayna animalkuna wauruspa kullumanta rurasqa imamanpas wichiykuptinqa otaq pachamanpas wichiykuptinqa otaq ima qaramanpas wichiykuptinqa otaq costal rurana ima telamanpas wichiykuptinqa otaq llamkanapaq ima herramientamanpas wichiykuptinqa mana servikuqam kanqa. Chaykunaqa yakuman challpusqa kaspam tutaykunankama pipapas mana hapinan kanqa, chaymantaam huktawan servikunqa. 33Chayna animalkunamanta huk kaqnin wauruspan allpa mankaman wichiykuptinqa tukuy imapas chay allpa mankapi kaqmi manaa servikunqachu, chay mankapas pakipasqam kanqa. 34Ima mikuymanpas chay mankapi yaku tallikuykuptinqa, chay mikuymi manaa servikunqachu, chay mankapi ima tomana kaqpas manaam servikunqachu. 35Tukuy imamanpas chayna animalkuna wauruspan wichiykuptinqa mana servikuqam kanqa, hornocha kaptinpas otaq tullpa kaptinpas pakipankichikmi. Chaykunataqa millakuypaq kasqanraykum millakuypaqa hapinkichik. 36Chay wanpas pukyu ya kuqa otaq qochachispa toma na ya kuqa hina ser vikuqmi kanqa, ichaqa chay na wausqa animalkunata llachpaqqa oqamanmi ama asuykuwanqachu. 37Sichu chay na animal ku na wa u ruspan tar pu na mu hupa hawan man wichiykuptinqa chay muhutam ama wischunkichikchu aswanqa ser vikunqam. 38Ichaqa chay na animal ku na manta wa u ruspan nuyusqa a mu hupa hawan man wichiykuptinqa chay muhuqa mana ser vikuqam kanqa.
LEVITICO11,12
39Miku napaq
162
kaq animalnikichik manta mayqanninpas wauruptinqa, chay wausqata tupaykuqmi tutaykunankama mana asuykuwanqachu. 40Chay wausqa animalpa aychanta mikuqpas pachanta taqsakuspanmi tutaykunankama mana asuykuwanqachu, chay wauruq animal hoqariqpas pachantam taqsakunqa hinaspam tutaykunankama mana asuykuwanqachu. 41Amam mikun kichikchu pampan puriq llapa llan taksa ani mal ku nataqa. Chayna animalkunaqa millakuypaqmi. 42Chaynaqa pampan puriq llapallan animalkunamantaqa amam mikunkichikchu llapallan tawa chakiyoqkunata otaq mas chakiyoqkunatapas. Chaykunaqa millakuypaq animalkunam. 43Amay millakuypaqqa kaychikchu pampan puriq taksa animalkunata mikuspaqa otaq wauruqta llachparuspaqa chaynapi oqaman asuykamuwanaykichikpaq. 44oqam kani yupaychasqaykichik Tayta Dios, qamkunaqa oqapaqy sapaqchakuychik hinaspay chuyanchakuychik oqapas chuya kasqayrayku. Pampan puriq taksa animalkunata llachpaspaqa amay millakuypaqqa kaychikchu. 45oqa Tayta Diosmi Egipto nacionmanta horqomurqaykichik Diosnikichik kanaypaq. Chaynaqa chuyay kaychik oqapas chuya kasqayrayku nispa. 46Chaykuna m yachachikuy niykuna lliw animalkuna manta, raprayoq animalkunamanta, yakupi kawsaq animalkunamanta hinaspa pampan puriq taksa animalkunamanta. 47Chaynaqa amam pantarunkichikchu mayqenmi allin animal kasqantapas otaq mayqenmi millakuypaq animal kasqantapas otaq mayqenmi mikuna animal kasqantapas otaq mayqenmi mana mikuna animal kasqantapas.
12
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: Huk warmi wiksayakuruspan qari wawata wachakuruspanqa imaynam killanwan onqochkaq hinam ama asuykuwanqachu qanchis punchawpuni. 3Chay wawatam nacesqanmanta pusaq punchawninpi qari kaychanpi sealanqaku. 4Chay wawapa mamanmi ichaqa kimsa chunka kimsayoq punchaw mastaraq yawarninmanta chuyanchakunqa. Chay chuyanchakunan punchaw tukunankamam ama tupanqachu imapas Diospaq sapaqchasqa kaqkunata. Amataqmi yaykunqachu santuariomanpas. 5Ichaqa huk seora warmi wawata wachakuruspanqa imaynam killanwan onqochkaq hinam ama asuykuwanqachu iskay semanapuni, yawarninmantam chuyanchakunqa soqta chunka soqtayoq punchaw mastaraq. 6Chuyancha ku nan punchawku na cumpli ku ruptin mi qari wawa kaptin otaq warmi wawa kaptinpas, chay wachakusqanmanta chay warmi apamunqa asuykamuwananku karpapa punkunman huk watayoq malta carnerota, chay carneroqa kanqa lliwta kaapuwanankupaqmi. Apamuwanqataqmi huk mallqo palomatawan huk qoqutapas. Chay ofrendaqa kanqa huchankuna pampachasqa kananpaqmi. Chaykunatam entreganqa sacerdoteman 7hinaptinmi sacerdoteataq oqa Tayta Diosman presentawanqa chay war mipa huchankunata pampachanaypaq chaynapim chay warmiqa yawar ninmanta chuyanchasqa kanqa. Chaykunam yachachikuy niykuna qaritapas otaq war mitapas wachakuqkunapaqqa. 8Ichaqa malta car nerota apa mu nanpaq chay war mipa qollqen mana kaptinqa apamuwanqa iskay qoqukunatam otaq iskay mallqo palomakunatam. Huk ninmi kanqa lliw kaanankupaq huk ninataqmi kanqa hucharayku ofrendapaq.
1-2Israelpa
Wachakuq seoraqa imaynam Diosman asuykunanmanta
163
LEVITICO12,13
Chaykunataqa sacerdotem presentawanqa chay war mipa huchankunata pampachanay paq, chayraqmi payqa asuykamuwanman.
13
Diosmi Moisestawan Aaronta kaynata nirqa: kaqnin runapa cuerponpi punkiy otaq roncha rikuriruptinqa otaq ima yuraq manchapas rikuriruptinqa otaq lepraman rikchakuq ima llagapas rikuriruptinqa pusamunkichik sacerdote Aaronmanmi. Manaa pay kawsaptinqa pusamunkichik paypa miraynin huk kaqnin sacerdotemanmi. 3Chay sacerdotem qawanqa onqoqpa cuerponpi llagata. Sichum chay llagapi kaq pelo yuraqman tikrakuruptinqa hinaspa chay llagapas ukuneqman yaykuruptinqa chayqa lepra onqoymi. Chayta sacerdote reqsiykuspanmi chay onqoqta ninqa oqaman amaa asuykamunanpaq. 4Sichu chay onqoqpa cuerponpi mancha yuraq kaptinqa hinaspa manataq ukuneqman yaykuruptinqa hinaspa pelopas yuraqman mana tikrakuruptinqa sacerdotem chay onqoqta wichqarunqa qanchis punchawpaq. 5Chay qanchis punchawmantam huktawan sacerdote qawanqa chay onqoqpa aychanta, sichum chay llaga hinalla kaptinqa hinaspa manataq miraruptinqa sacerdotem yapatawan chay onqoqta wichqanqa hina qanchis punchawtawanraq. 6Chay qanchis punchawmantam huktawan qawanqa, sichum chay llaga onqoqpa aychanmanta yuraq allqa kayninmanta menosyaspan mana wiaptinqa chay onqoqtam sacerdote ninqa: Diosmanqa asuykuwaqam nispan. Chay onqoyninqa ronchallam. Chaynaqa chay onqoqm pachanta taqsakuspan asuykuwanmana. 7Ichaqa chay onqoq qawa rachikuspan sa nopaqa chaskisqa kaptinpas aychanpi chay roncha wiayta qallaykuptinqa sacerdotemanmi kutirinqa qawachikunanpaq. 8Chay sacerdote chay onqoqpa cuer ponpi llagakunata qawaspa mirarusqanta tariruspaqa chay onqoqtam ninqa oqaman amaa asuykuwananpaq. Payqariki onqochkan lepra onqoy wanmi. 9Huk kaqnin ru napa cuer ponpi lepra onqoy llaga ri ku riruptinqa chay runatam pusamunkichik sacerdoteman. 10Sacerdotem qawanqa chay runapa onqoy ninta, sichum chay cuerponpi punkiy yuraq kaptinqa hinaspa chaypi pelopas yuraqman tikrakuruptinqa hinaspa kawsaq aychapas llagapi sutilla rikuriptinqa 11chay runapa onqoy ninqa sasa sanoyaq lepra onqoy mi. Chay onqoqtaqa amaam wichqanqapaschu, am yachakuna lepra onqoy kasqanta. 12Sichum onqoq pa chaki puntan manta uma puntan ka ma sacerdotepa maymi qawanankama chay onqoy apurawman miraruptinqa, 13sacerdotem chayta qawanqa. Chay onqoy lliw cuer ponta taparuptinqa sacerdotem ninqa chay runaqa asuykuwananpaqa. Chay onqoyqariki tikrakurun yuraqmanmi chay mi onqoqpas asuykuwanmana. 14Ichaqa chay runapa ronchankunapi kawsaq aycha rikuriruptinqa amam asuykamuwanqachu. 15Sacerdotem qawanqa chay ronchakunapi kawsaq aychata hinaspam chay onqoqta ninqa amaa asuykuwananpaq, chay kawsaq aychaqariki lepra onqoy mi, chaynaqa amaam asuykamuwanqachu. 16Sichu chay kawsaq aycha tik ra ku runqa yu raqman hinaptinqa chay onqoqmi sacerdoteman hamunqa 17qawachikunanpaq, sichu chay llaga tikrakurunqa yuraqman hinaptinqa sacerdotem chay onqoqta ninqa asuykuwananpaqa, payqariki manam kachkan lepra onqoy wanachu. 18Huk kaqnin runapa cuerponpi chupu rikuriruspan sanoyaruptinqa 19hinaspa chaypi yuraq punkisqa quedaruptinqa otaq pukayasqa yuraq mancha quedaruptinqa
2Huk
1Tayta
Lepra onqoymanta
LEVITICO13
164
sacerdotewanmi qawachikunqa. 20Sacerdote qawaspan chay chupupa kasqan ukuneqa kaptinqa hinaspa pelopas yuraqman tikrakuruptinqa chay onqoqtam rimapayanqa amaa oqaman asuykuwananpaq. Chay chupupi rikuriqqa lepra onqoymi. 21Ichaqa chay chupupa kasqanpi pelopas mana yuraq kaptinqa hinaspa ukuneqman manataq yaykuptinqa chaynapi menosyaytaa qallaykuptinqa chay onqoqtam sacerdote wichqarunqa qanchis punchawpaq. 22Aswanqa chay onqoqpa cuerponpi chayna chupukuna miraruptinqa sacerdotem ninqa chay runaqa oqaman amaa asuykuwananpaq. Chayqariki lepra onqoymi. 23Ichaqa chay yuraq mancha hinalla kaspan mana wiaptinqa chay chupuqa am sirakuruna, chaynaqa sacerdotem chay runata ninqa asuykuwananpaqa. 24Ninawan huk runa pusllurachikuptin chay kawsaq aychan pusllusqapi pukayasqa yuraq mancha otaq yuraq mancha rikuriruptinqa 25sacerdotem qawanqa. Sichu chay manchapi kaq pelo yuraqman tikrakuruptinqa hinaspa chay mancha ukuneqman yaykuruptinqa lepra onqoymi hatarirun chay pusllusqapi. Chaynaqa sacerdotem chay onqoqta ninqa oqaman amaa asuykuwananpaq, chay llagapiqariki rikurirun lepra onqoymi. 26Sichu chay manchata sacerdote qawaspan mana tarinqachu ima yuraq pelotapas hinaspa chay manchaqa mana ukuneqman yaykuspa aswan menosyaptinqa chay onqoqtam sacerdote wichqarunqa qanchis punchawpaq. 27Chay qanchis kaq punchawpiataqmi sacerdote huktawan qawanqa chay onqoqta. Sichu chay mancha miraruptinqa chay onqoqtam ninqa amaa asuykuwananpaq, chay llagapiqariki rikurirun lepra onqoymi. 28Ichaqa chay mancha mana wiaspan menosyaptinqa kaakurusqanpa punkiyllanmi. Chaynaqa sacerdotem chay onqoqta ninqa asuykuwananpaqa. Chayqariki kaakurusqanpa sirakusqallanmi. 29Huk qaripa umanpi otaq huk warmipa umanpi llaga rikuriruptinqa otaq kakichunpipas llaga rikuriruptinqa 30sacerdotem qawanqa. Sichu chay llaga ukuneqman yaykuruptinqa hinaspa chaypi tarikuq pelopas qelluyaspa asllayaptinqa, chay onqoqtam sacerdote ninqa oqamanqa amaa asuykuwananpaq. Chay runataqa hapirun sarnapakuymi, chayqariki umanpi otaq kakichunpi rikuriruq lepra onqoymi. 31Sichum sacerdote qawanqa chay sarnapakuyta hinaspa manataq tarinqachu chay llagaqa ukuneqman yaykurusqanta hinaspa manataq tarinqachu ima yana pelotapas hinaptinqa chay onqoqtam wichqarunqa qanchis punchawpaq. 32Chay qanchis kaq punchawpiataqmi sacerdote qawanqa chay llagata, sichum chay sarnapakuy mana miraruptinqa hinaspa ukuneqman mana yaykuruptinqa hinaspa pelopas mana qelluyaptinqa, 33chay onqoqtam sacerdote kamachinqa chukchanta kachiy-kachiyta rutuchikunanpaq, ichaqa amam rutuchikunqachu chay sarnapakuy llagapa kasqantaqa, sacerdotem chay onqoqta wichqarunqa qanchis punchaw mastaraq. 34Chay qanchis kaq punchawpiataqmi sacerdote qawanqa chay llagata, sichum chay sarnapakuy mana wiaruptinqa hinaspa manataq ukuneqman yaykuruptinqa chay onqoqtam sacerdote ninqa asuykuwananpaqa. Chay runaqa pachanta taqsakuspam asuykamuwanmana. 35Ichaqa chay sarnapakuy cheqaptapuni miraruptinqa, sanopaqa avisasqa kachkaptinpas 36sacerdotem huktawan qawanqa chay onqoqta. Sichu chay sarnapakuy miraruptinqa amaam maskanqachu qellu pelotapas. Chay runaqa manam oqamanqa asuykuwanmanachu. 37Ichaqa chay sarnapakuy sayarusqanpaq sacerdoteman rikchakapuptinqa hinaspataq yana pelopas wiaruptinqa, chay runaqa sanoyarunam sarnapakuymanta, payqa am asuykuwanmana. Chaynaqa sacerdotem chay runata ninqa asuykamuwananpaqa. 38Qaripapas otaq warmipapas aycha qaranpi yuraq manchakuna rikuriruptinqa 39sacerdotem qawanqa paykunapi mancha rikuriruqta. Sichum tarirunqa oqeyariq manchakunata hinaptinqa chayqa suchillam. Chay runaqa asuykuwanmanam.
165
40Huk
LEVITICO13
qaripa chukchankuna wichiruptin qalakuruptinqa payqa kachkan paqla umallam. Payqa asuykamuwanmanmi. 41Urkun lawmanta pelon wichiruptin qalakuruptinpas payqa kachkan paqla urkullam. Payqa asuykamuwanmanmi. 42Ichaqa umanpa qepa law nin paqlayasqanpi otaq urkun paqlayasqanpi pu kayasqa yuraq llaga rikuriruptinqa chay piqa hatarichkan lepra onqoymi. 43Chaytaqa qawanqa sacerdotem. Sichu chay paqlayasqa lawkunapi punkisqa llaga pukayasqa yuraq kaptinqa hinaspa lepra onqoy man rikchakuptinqa 44chay runaqa onqochkan lepra onqoy wanmi, chaynaqa amam asuykuwanqachu. Sacerdotem ninqa ama asuykuwananpaq, chay nataqa ninqa umanpi llagayoq kasqanraykum. 45Pipas lepra onqoyniyoq runaqa purinqa llikipakusqa pachayoqmi chaynataq tampa umam. Payqa siminta pauelowan tapakuykuspanmi qayakunqa: Leprawanmi onqochkani! Leprawanmi onqochkani! nispa. 46Chayna runaqa llagan chinkanankamam mana asuykuwanmanchu. Chayna runaqa sapallanmi *yachanqa campamentomanta hawapi.
Qoqarasqamanta yachachikuykuna
47Sichu millwamanta pachapi otaq linomanta pachapi qoqarasqa mancha rikuriruptinqa 48chaynataq linomanta otaq millwamanta awasqapi otaq tejesqapi qoqarasqa mancha rikuriruptinqa chaynataq qarapi otaq qaramanta rurasqapi 49verdeyasqa otaq pukayasqa manchakuna rikuriruptinqa chay qoqarasqa manchaqa miraruq qoqaray onqoymi. Chaykunataqa sacerdotemanm qawachinqaku. 50Hinaptinmi sacerdote qawanqa chay manchata hinaspam imapas chay manchayoq kaqta wichqanqa qanchis punchawpaq. 51Chay qanchis kaq punchawpiataqmi sacerdote qawanqa chay manchata, sichum chay mancha mirarunqa pachapi otaq awasqapi otaq tejesqapi otaq qarapi otaq qaramanta imapas rurasqapi hinaptinqa chay manchaqa miraruq qoqaray onqoymi, imapas chayna kaqkunaqa mana servikuqam kanqa. 52Chaynaqa imapas chayna qoqarasqa manchayoq kaptinqa rupanankama kaasqam kanqa, chayqariki miraruq qoqaray onqoymi. 53Ichaqa sacerdote qawaspan chay manchata imapipas mana mirarusqanta tariruspaqa 54kamachinqam chay manchayoq kaqta taqsanankupaq hinaspam sacerdote wichqarunqa huk qanchis punchawpaqraq. 55Imapas chay manchayoq kaqta taqsaruptinkum sacerdote qawanqa. Sichum chay mancha hina kaqlla kaspa mana masyakuptinpas chayqa miraruq qoqaray onqoymi hinaptinqa kaasqam kanqa, chayqariki imapas qoqarachiqmi hawanpi kaspa otaq ukunpi kaspapas. 56Chay manchata sacerdote qawaptin chay taqsasqankupi mancha menosyaruptinqa chay manchasqa partetam llikirunqaku pachamanta kaptin, qara kaptin, awasqa kaptin otaq tejesqa kaptinpas. 57Ichaqa huktawan chay mancha rikuriruspan pachapi otaq awasqapi otaq tejesqapi otaq imapas qaramanta kaqpi miraptinqa chaytaqa kaanqakupunim. 58Ichaqa chay pachata otaq awasqata otaq tejesqata otaq imapas qaramanta kaqta taqsaruptinku chay mancha chinkaruptinqa huktawan taqsaruptinkum chaykunaqa servikunqaa. 59Kayku nata m yachachikichik qoqa rasqa onqoy manta millwa manta pachapi kaptinpas otaq linomanta pachapi kaptinpas otaq awasqapi kaptinpas otaq ima qarapi kaptinpas. Chay napim yachankichik mayqenmi ser vikuq kasqantapas otaq mana ser vikuq kasqantapas.
LEVITICO14
166
14
1Tayta
Leprawan onqoqkunaqa imaynatam Diosman asuykunankumanta

2Lepra onqoywan kaq runa imaynam asuykuwananmantam kaykunata
Diosmi Moisesta nirqa kaynata:
yachachikichik: Onqoqmi sacerdoteman pusasqa kanqa 3hinaptinmi sacerdoteataq campamentomanta hawaman lloqsispan chaypi qawanqa, sichu chay onqoqpa lepra onqoynin sanoyaruptinqa 4sacerdotem chay onqoqta kamachinqa iskay kawsachkaq mikuna urpituchakunata apamunanpaq, chaykunaqa kanqa oqaman asuykuwananpaq ofrendam, apamuwanqataqmi cedromanta kaspitapas, puka qaytutapas hinaspa hisopo sutiyoq plantatapas. 5Sacerdotem kamachinqa chayraq wisimusqa yakuyoq allpa mankapa hawanpi huknin urpituchata wauchinankupaq, 6hapiykunqataqmi huknin kawsaq urpituchatapas, cedro kaspitapas, puka qaytutapas chaynataq hisopo plantatapas. Chaykunatam challpunqa chayraq wisimusqa yaku hawanpi wauchisqa urpituchapa yawarninman. 7Chay yawarniyoq yakuwanmi challanqa qanchis kutikama lepra onqoywan kaq runata chaynapim payqa asuykuwanqaa. Chay kawsaq urpituchataataqmi kachaykunqa pawakunanpaq. 8Pipas oqaman asuykuwananpaq alistakuqqa pachankunatam taqsakunqa hinaspam chukchantapas kachiy-kachiyta rutuchikunqa, kikinpas baakunqam asuykuwananpaq hinaspaam yaykunqa campamentoman. Ichaqa qanchis punchawpunim amaraq yaykunqachu kikinpa karpanmanqa. 9Chay qanchis punchaw pasaruptinmi huktawan kachiy-kachiyta chukchanta rutuchikunqa, rutuchikunqataqmi barbantapas, cejasninkunatapas chaynataq lliw pelonkunatapas. Pachankunata taqsakuspam kikinpas baakunqataq chaynapim oqamanqa asuykuwanmana. 10Pusaq kaq punchawmanataqmi pusamuwanqa iskay sano malta carnerokunata, pusamuwanqataqmi huk watayoq sano ovejatapas. Apamuwanqataqmi aceitewan chapusqa soqta kilo parten fino harinatapas, chayqariki kawsaykunamanta ofrendam, apamuwanqataqmi cuarto litro masnin aceitetapas. 11Chaymantam asuykuwananpaq karpapa pationman presentawaqniy sacerdote pusamunqa chay asuykuwananpaq preparakuq runata, paypa imankunatapas churanqa oqapa qayllaymanmi. 12Huknin malta carnerota hapiykuspanmi kuyuchispa ofrecewanqa cuarto litro masnin aceitewan, chayqariki oqa Tayta Diosman presentawananku culparayku ofrendam. 13Chay malta carnerotaqa sacerdotem wauchinqa wauchinankupaq sapaqchasqa lugarpi, chaypiqariki wauchinku hucharayku ofrendatawan lliw kaapuwananku ofrendatam. Culparayku presentawasqanku ofrendaqa kanqa sacerdotepaqmi imaynam hucharayku ofrenda hina, chayqariki oqallapaqa sapaqchasqam. 14Chaymantam culparayku ofrecewasqanku carneropa yawarninta sacerdote chaskiykuspan llusinqa oqaman asuykuwananpaq preparakuq runata. Llusinqaqa chay runapa *alleq rinrinpa ura patachantam, llusinqataqmi alleq makinpa maman dedontawan alleq chakinpa maman dedontapas. 15Chaymantam sacerdoteqa aceiteta asllata tallikuykunqa ichoq makinpa plantanman 16hinaspam alleq dedonta challpuykunqa *ichoq makinpi kaq aceiteman hinaspam hina chay alleq dedollanwantaq qanchis kutikama aceiteta challanqa oqa Tayta Diospa awpaqniypi. 17Makinpi puchuq aceitewanataqmi sacerdote llusinqa oqaman asuykuwananpaq preparakuq runata, llusinqaqa alleq rinrinpa ura patachantam, llusinqataqmi alleq makinpa maman dedontawan alleq chakinpa maman dedontapas. Chaynatam llusinqa culparayku yawarwan llusisqanpa hawanman. 18Chay puchuq aceitewanataqmi sacerdote tallinqa oqaman asuykuwananpaq preparakuq runapa umanman. Chaynata sacerdote ruraruptinmi oqa pampachasaq chay runapa huchankunata. 19Chaymantaataqmi sacerdote pre-
167
LEVITICO14
sentawanqa hucharayku ofrendata. Chaynataqa ruranqa oqaman asuykuwananpaq preparakuq runa chaskisqaa kananpaqmi. Chaymantaam sacerdote kaapuwanqa lliw kaana animalta. 20Chay lliw kaana animaltaqa presentawanqa altarpa hawanpim kawsaykunamanta ofrendatawan kuskata. Chaynata sacerdote ruraptinm oqa pampachasaq chay runapa huchankunata. Chay runaqa asuykuwanmanam. 21Ichaqa chay onqoq runa wakcha kasqanrayku paypa qollqen mana haypaptinqa pusamuwanqa huk malta carnerotam culparayku presentawananpaq, chayqariki huchakuna pampachasqa kananpaq presentawanan ofrendam, chaytawan kuskatam ofrecewanqataq aceitewan chapusqa iskay kilo masnin fino harinatapas. Chayqariki kawsaykunamanta ofrendam. Presentawanqataqmi cuarto litro masnin aceitetapas. 22Chaymantam atisqanman hina presentawanqa iskay qoquta otaq iskay mallqo palomakunata. Hukninmi kanqa hucharayku ofrendapaq, hukninataqmi kanqa lliwta kaapuwananpaq. 23Pusaq kaq punchawpiataqmi tukuy chaykunata apamunqa asuykuwananku karpapa punkunman. Chaypim oqa Tayta Diospa qayllaypi sacerdoteman entreganqa. 24Sacerdotem presentawanqa culparayku carnero ofrendata, presentawanqataqmi cuarto litro masnin aceitetapas. Chayqariki oqa Tayta Diosman kuyuchispa presentawasqanku ofrendam. 25Chaynaqa sacerdotem wauchinqa chay culparayku malta carnero ofrendata hinaspam yawarninta chaskiykuspan llusinqa chay oqaman asuykuwananpaq preparakuq runata, llusinqaqa chay runapa *alleq rinrinpa ura patachantam, llusinqataqmi alleq makinpa maman dedontawan alleq chakinpa maman dedontapas. 26Chaymantam sacerdote aceiteta asllata talliykunqa *ichoq makinpa plantanman. 27Hinaspam alleq dedonta ichoq makinpi aceiteman challpuykuspan qanchis kutikama challanqa oqa Tayta Diospa awpaqniypi. 28Sacerdoteqa makinpi kaq aceitewanpas llusinqataqmi oqaman asuykuwananpaq preparakuq runata, llusinqaqa alleq rinrinpa ura patachantam, llusinqataqmi alleq makinpa maman dedontawan alleq chakinpa maman dedontapas. Chaynataqa llusinqa culparayku yawarwan llusisqanpa hawanmanmi. 29Makinpi kaq chay puchuq aceitewanataqmi sacerdote tallinqa oqaman asuykuwananpaq preparakuq runapa umanman. Chaynapim oqa Tayta Dios pampachasaq chay runapa huchankunata. 30Chaymantam ofrecewaqniypa atisqanman hina sacerdote ofrecewanqa huknin qoquta otaq huknin mallqo palomata. 31Chaykunapa hukninmi kanqa hucharayku ofrenda, hukninataqmi kanqa lliwta kaapuwanankupaq. Chaywan kuskatataqmi oqa Tayta Dios pampachasaq asuykuwananpaq preparakuq runapa huchankunata. 32Kayku nam chay yachachikuyku na lepra onqoy wan kasqan manta prepa ra kuq mana ancha qollqeyoq runapaq. Aarontam Tayta Dios kaynata nirqa: qonay Canaan allpapia kachkaptikichik, chay allpapi huk kaqnin wasipa perqanta qoqararachiptiyqa 35chay wasiyoqmi sacerdoteman rispan ninqa: Qoqarachkaq hinam wasiypi rikurirun nispa. 36Hinaptinmi sacerdote manaraq wasiman yaykuchkaspan kamachinqa chay wasimanta tukuy imakunatapas horqonankupaq chaynapi chay wasipi tukuy ima kaqkunapas mana millarikuypaq kananpaq, chaymantaam sacerdote yaykunqa qawaykuq. 37Sichu chay qawasqan wasipa perqankunapi rikurunqa yaykuchkaq hinaraq verde otaq puka qoqaraykunata 38hinaptinqa sacerdotem wasimanta lloqsiruspan wichqarachinqa qanchis punchaw pasanankama. 39Qanchis kaq punchawpiataqmi kaqlla kutispan
34Dueocha ku naykichikpaq 33Moisestawan
Qoqaraykuna limpianankumanta
LEVITICO14,15
168
sumaqta qawanqa. Sichu chay qoqaraykuna mirarunqa wasipa perqankunapi 40hinaptinqa sacerdotem wasipa perqanmanta horqochinqa chay qoqaraypa kasqan rumikunata hinaspam wischuchinqa llaqtamanta hawapi wanupataman. 41Chaymantam sumaqta raspanchinqa wasipa ukunpi llapallan perqakunata hinaspam chay allpataqa wischuchinqa llaqtamanta hawapi wanupatam. 42Hinaspam huk rumikunataa churachinqa wischuchisqan rumikunapa rantinpi, mosoqmantaam perqakunatapas mituwan laqapachinqa. 43Sichu ruminkunatapas wischuchichkaptin chaynataq perqakunatapas raspachispa musoqmanta mituwan laqachichkaptin chay wasipi kaqllamanta qoqaray rikuriruptinqa 44yapatawanmi sacerdote yaykuspan sumaqta qawanqa. Sichu mirarunqa wasipi chay qoqaray hinaptinqa chayqa miraruq qoqaray onqoymi, chay wasiqa millarikuypaq wasiam kanqa. 45Chaynaqa tuichinqakum chay wasitaqa hinaspam ruminkunatapas qerunkunatapas, allpantapas wischuchinqa llaqtamanta hawapi wanupataman. 46Chay wasiman wichqasqa kachkaptin pipas yaykuqqa manam asuykuwanmanchu tutaykuqkama. 47Pipas chay wasipi puuqqa otaq mikuqqa pachantam taqsanqa. 48Yapamanta sacerdote chay wasiman yaykuykuspanmi sumaqta qawanqa. Sichu mosoqmanta laqapasqanku perqakunapi manaa chay qoqaray miraruptinqa chinkarusqanraykum sacerdote ninqa chay wasiqa manaa millakuypaq kasqanta. 49Wasiqa limpioa kananpaqmi apamunqa iskay urpituchakunata, cedro kaspita, puka qaytuta chaynataq hisopo plantachatapas. 50Hinaspam huknin urpituchata waurachinqa chayraq wisimusqa yakuyoq allpa mankapa hawanpi. 51Chaymantam hapiykunqa cedro kaspita, hisopo plantata, puka qaytuta chaynataq kawsachkaq urpituchatapas. Chaykunatam challpunqa wauchisqan urpituchapa yawarninman hinaspa chayraq wisimusqa yakuman. Hinaspam challanqa qanchis kutikama chay wasita. 52Chaynata ruraspanmi qoqaraypa rikurisqan wasita limpianqa urpituchapa yawarninwan, chayraq wisimusqa yakuwan, kawsachkaq urpituchawan, cedro kaspiwan, hisopo plantachawan hinaspa puka qaytuwan. 53Chaymantam kawsachkaq urpituchata kachaykunqa pawakunanpaq. Chaynatam ruranqa chay wasiqa manaa millakuypaq kananpaq. 54Chaykunam yachachiwanchik lepra onqoymanta, sarna onqoymanta, 55pachapi qoqaraymanta, wasipa perqanpi qoqaraymanta, 56aycha qarapi rikuriruq punkiykunamanta, chupukunamanta chaynataq aycha qarapi mancha rikuriqkunamantapas. 57Chaykunaqa yachachiwanchik lepra onqoymantawan qoqaray onqoymantam chaynapi millakuypaq kaqkunatapas otaq mana millakuypaq kaqkunatapas reqsinapaq.
15
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisestawan Aaronta Tayta Dios kaynata nirqa: Pi qaripas qeya ispay wan kaspaqa manam asuykuwanmanchu. 3Chay onqoy wan kasqanraykum ispakuyta atiptin otaq ispakuyta mana atiptinpas chay runaqa millakuy paqa kanqa, chay runaqa manam asuykuwanmanchu. 4Qeya ispay wan onqoq ru napa pu usqan ca maqa llapa llan mi milla rikuy paq kanqa. Maypim tiyasqankunapas millarikuypaqmi kanqa. 5Chay onqoq pa ca manta tupaykuq pas pachan ku nata taqsa kuspan mi ba akunqa, payqa tutaykuqkamam mana asuykuwanmanchu. 6Qeya ispay wan kaqpa tiyasqanpi tiyaykuq pas pachan ku nata taqsa kuspan mi baakunqa, payqa tutaykuqkamam mana asuykuwanmanchu.
1-2Israelpa
Qarikunapi millakuypaq kaqkunamanta
169
7Qeya
LEVITICO15
ispay wan kaq runata pipas hapikuspanqa pachanta taqsakuspanmi yakuwan baakunqa. Payqa tutaykuqkamam mana asuykuwanmanchu. 8Sichu qeya ispay wan kaq runa asuyka muwa nanpaq hina kaq ru na man toqaykuptinqa chay toqaykachikuq runam kikinpa pachankunata taqsanqa hinaspam baakunqa, payqa tutaykuqkamam mana asuykuwanmanchu. 9Qeya ispay wan kaq ru napa silla kusqan tiya nanpas milla rikuy paqmi kanqa. 10Qeya ispay wan kaqpa tiyasqanta pipas tupaykuqqa tutaykuqka mam mana asuykuwanmanchu. Onqoqpa tiyasqankunata apaqpas pachankunata taqsakuspanmi baakunqa, payqa tutaykuqkamam mana asuykuwanmanchu. 11Qeya ispay wan kaq runa pitapas tupaykunqa ma kinta mana mayllakuchkaspan hinaptinqa chay llapchaykachikuq runam pachankunata taqsanqa hinaspam baakunqa. Payqa tutaykuqkamam mana asuykuwanmanchu. 12Qeya ispay wan kaqpa hapisqan allpa man kataqa pa kirun kichik mi, ku llumanta kaqkunataataqmi mayllarunkichik. 13Pipas qeya ispaywan kachkaspan sanoyaruq runaqa qanchis punchawtaraqmi suyanan chuyanchakunanpaq, chaymantaam pachankunata taqsaspan kallpaq yakupi baakunqa, chaynata ruraruspanqa asuykamuwanmanam. 14Pusaq kaq punchawninmanmi apamunqa iskay qoqukunata otaq iskay mallqo palomakunata hinaspam hamunqa oqa Tayta Diospa qayllayman, apamuwanqaqa asuykamuwananku karpapa punkunmanmi hinaspam qoykunqa sacerdoteman. 15Sacerdotem presentawanqa hukninta huchamanta ofrendata hina, huknintaataq lliw kaanapaq ofrendata hina, chaynata ruraptinmi oqa Tayta Dios pampachasaq chay runata qeya ispaywan kasqanmanta. 16Runa pu uch kaptin qari kay nin manta kikillan manta imapas lloqsiptinqa baakuspanmi tutaykuqkama mana asuykuwanmanchu. 17Pacha ku na manpas otaq ima qa ra manpas chay ru na manta lloqsiq sutuykuptinqa chaykunaqa taqsasqam kanqa, chay pachaqa otaq chay qarakunaqa manaam ser vikunqachu tutaykuqkama. 18Sichu war miwan qari pu u ruspaqa, chay qa rimanta lloqsisqan raykum iskayninku baakunqaku hinaspam tutaykuqkama mana asuykuwanmankuchu. warmipas yawar pakuy wan onqospanqa qanchis punchawmi ama asuykuwanqachu. Payta tupaykuq runapas tutaykuqkamam ama asuykuwanqachu. 20Yawar pa kuy wan kaqpa waqtapasqanpi kaqku naqa milla rikuy paqmi kanqa. Millarikuy paqtaqmi kanqa imapi tiyasqanpas. 21Pipas paypa waqtapaykusqan tupaykuqqa pachan ku natam taqsanqa hinaspam kikinpas baakuspantaq tutaykuqkama mana asuykuwanmanchu. 22Pipas chay warmipa tiyasqan tupaykuqqa pachankunata taqsakuspanmi baakunqa hinaspam tutaykuqkama ama asuykuwanqachu. 23Chay warmipa camanta otaq tiyasqankunata pipas llachpaykuqqa tutaykuqkamam ama asuykuwanqachu. 24Pi qaripas war miwan puuchkaptin chay warmi yawarpakuyta qallaykuptinqa chay qaripas chay warmi hinam qanchis punchawpuni ama asuykuwanqachu.
19Pi
Warmikunapi rikuriq millakuypaq kaqkunamanta
LEVITICO15,16
25Sichu
170
war mipa yawar nin hamunqa killanwan mana onqonan tiempopi otaq killanwan onqonan punchawkuna tukuruchkaptinpas hinallaraq yawarnin hamuptinqa amam asuykuwanqachu, payqa kanqa killanwan onqosqanpi hinam. 26Chay nataqmi imapim waqtapasqan ku napas milla rikuy paqtaq kanqa, chaynaqa kanqa killanwan kaspa waqtapasqanpi hinam, chaynataqmi tiyasqankunapas millarikuy paqtaq kanqa killanwan kaspa tiyasqanpi hina. 27Pipas chayku nata tupaykuqqa amam asuykuwanqachu, pachantapas taqsakuspanmi baakunqa hinaspam tutaykuqkama ama asuykuwanqachu. 28Yawarpakuyninmanta sanoyaruspanataqmi qanchis punchawta suyanqa, chaymantaam payqa asuykuwanman. 29Pusaq kaq punchawpiataqmi sacerdoteman apamunqa iskay qoqukunata otaq iskay mallqo palomakunata, apamunqaqa asuykamuwananku karpapa punkunmanmi. 30Sacerdotem hukninta presentawanqa hucharayku ofrendapaq, huknintaataqmi presentawanqa lliw kaana ofrendapaq. oqa Tayta Diospa qayllaypi chaynata sacerdote ruraptinmi chay warmi chuyanchasqa kanqa yawarpakuyninmanta. 31Chaynatam Israelpa mirayninkunataqa chuyanchankichik tukuy millakuypaq kaqninkunamanta, chaynataqa rurankichik paykunapa chawpinpi *yachanay karpata millakuypaqta ama rurarunankupaqmi hinaspapas ama waurunankupaqmi. 32Chaykunam chay yachachikuykuna pi qaripas qeya ispaywan onqoptinqa otaq puuchkaptin qari kayninmanta imapas kikillanmanta lloqsiptinqa. Chayna kaqkunaqa manam asuykuwanmanchu. 33Chaykunam yachachikuykuna killanwan kaq warmikunapaqpas. Hina chay yachachikuykunallam kanqa qaripaqpas hinaspa warmipaqpas paykunata chaykuna pasaptinqa chaynataq killanwan kaq warmiwan puuq runapaqpas. iskay nin churinkunam Tayta Diosman asuykuspanku waururqaku. Chaypa qepallantam 2Moisesta Tayta Dios nirqa: Wawqeki Aarontay niy karpapi cuarto rakinaq telapa qepanmanqa otaq baulpa tapanpa awpaqninmanqa ama sapa kutilla yaykunanpaq chaynapi ama waurunanpaq. oqaqa sutillatam rikurisaq baulpa tapanpa hawan puyupi. 3Aaronqa yaykuspaqa-yaykunqa chuyay-chuyay lugarmanqa malta toropa yawarninta hucharayku ofrendapaq apaykuspallam, apaykunqataqmi lliw kaana ofrendapaq kaq carneropa yawarnintapas. 4Payqa yaykunanpaqmi hinakunqa sapaqchasqa linomanta camisonwan hinaspa linomanta calzoncillowan hinaspam weqawninta watakunqa linomanta chumpiwan, umantapas wankikunqataqmi linomanta uma wankinawan. Chay pachakunaqa oqallapaqa sapaqchasqam, chaynaqa chaykunawan manaraq pachakuchkaspam sumaqta baakunqa. 5Israelpa mirayninkunapa rantinpiataqmi Aaron apamunqa iskay chivatokunata huchamanta ofrendapaq, apamunqataqmi huk carnerotapas lliw kaana ofrendapaq. 6Malta torotam Aaron ofrecewanqa kikinpa huchanmantawan ayllunpa huchankunamanta chaynapi huchankumanta pampachanaypaq. 7Chaymantam chay iskaynin chivatokunata oqa Tayta Diosman presentawanqa asuykuwananku karpapa punkunpi. 8Hinaspam Aaronqa sorteanqa iskaynin chivatokunata. Huknintam akllanqa oqa Tayta Diospaq, huknintaataqmi akllanqa Azazelpaq. 9Chaypim Aaron wauchipuwanqa suerteaspa akllapuwasqan chivatota, chaytaqa presentawanqa huchanmanta ofrendapaqmi. 10Azazelpaq suerteaspa akllasqan chivatotaataqmi kawsachkaqllata oqa Tayta Diospa qayllayman churanqa huchakuna pampachanaypaq hinaspam Azazelpaq chunniqman kachaykunqa.
16
1Aa ronpa
Huchakuna pampachana punchawmanta
171
11Malta
LEVITICO16
torotam Aaron ofrecewanqa kikinpa huchanmantawan ayllunpa huchankunamanta chaynapi huchankumanta pampachanaypaq, chaynaqa chay malta torotam wauchinqa huchankunamanta ofrenda kasqanrayku. 12Chaymantaataqmi oqa Tayta Diospa qayllaypi kaq altarmanta nina sansata horqoykuspa qontichinaman churanqa hinaspam kutasqa miski asnaq iskay aptay inciensotawan apaykunqa cuarto rakinaq telapa qepanman. 13Chay inciensotam sansaman hinaykunqa oqa Tayta Diospa qayllaypi. Chaypim inciensopa qosniynin Chunkantin Kamachikuykuna waqaychana baulpa tapanta tutayaykachinqa, chaynapim Aaronqa mana waurunqachu. 14Hina qepanmanataqmi malta toropa yawarninman dedonta challpuykuspan challanqa tapata intipa qespimunan lawman qawaqta hinaspam dedonwantaq yapatawan qanchis kutikama challanqa yawarwan chay tapapa awpaqninpi. 15Chaymantam chivatota wauchinqa runakunapa huchankunamanta presentawananpaq hinaspam apaykunqa yawarninta cuarto rakinaq telapa qepanman hinaspam dedonwan challanqa tapapa hawanman chaynataq awpaqninman, chaynataqa ruranqa malta toropa yawarninwan rurasqanta hinam. 16Chaynatam santuariotaqa chuyanchanqa Israelpa mirayninkunapa millakuypaq kaqninkunamanta, mana kasukusqankumanta hinaspa llapa huchankumanta. Hina chaynallatataqmi ruranqa oqaman asuykuwananku karpatapas. Chay karpaqa kachkan millakuypaq chawpinkupim. 17Chuyay-chuyay lugarpi huchakuna pampachasqa kananpaq Aaron yaykuptinqa amam pipas kanqachu chay asuykuwananku karpapiqa karpamanta Aaron lloqsimunankama. Kikinpa huchankunata, ayllunkunapa huchankunata hinaspa huunasqa Israel casta llapallan runakunapa huchanta pampachaptiyam 18Aaronqa lloqsinqa oqa Tayta Diospa qayllaypi altarta chuyanchananpaq. Chaypaqmi apanqa malta toropatawan chivatopa yawarninta hinaspam llusinqa altarpa llapallan waqrachankunata. 19Yawarwantaqmi altarta challanqa qanchis kutikama. Chaynata ruraspanmi Israelpa mirayninkunapa millakuypaq rurasqanmanta chuyanchanqa, chaynatam oqapaq sapaqchanqa. 20Chuyay-chuyay lugarta, asuykuwananku karpata hinaspa altarta Aaron chuyanchayta tukuruspanmi pusachimunqa chay kawsachkaqraq chivatota. 21Hinaptinmi Aaron churaykunqa makinkunata kawsachkaq chivatopa umanman hinaspam oqaman willawanqa Israelpa mirayninkunapa mana allinkuna rurasqankunata, mana kasukuyninkunata chaynataq paykunapa huchantapas. Chivatotaqa pusachinqa chunniqmanmi chaypaq nombrasqa runawan. 22Chaymi huchanku apachkaq hina chay chivato apanqa purunman paykunapa llapallan mana allin rurasqanta. 23Chaymantam Aaron yaykunqa asuykuwananku karpaman hinaspam chaypi Chuyay-chuyay lugarman yaykunanpaq churakunan linomanta pachanta chustukurunqa hinaspam dejarunqa chay karpapi. 24Asuykuwananku karpapi baakuruspanmi pachakurunqa hina sacerdote pachanwana. Lloqsispanataqmi kikinmantawan runakunamanta lliw kaana ofrendata kaapuwanqa hinaptinmi Aaronpa huchantawan runakunapa huchanta pampachasaq. 25Altarpim kaanqataq hucharayku ofrenda wiratapas. 26Azazelman chay chivatota pusaq runapas pachanta taqsakuspanmi baakunqa hinaspaam campamentoman yaykunqa. 27Campa mentomanta hawa man mi horqonqa ku hucha manta wa uchisqa malta torotapas chaynataq chivatotapas hinaspam chaypi kaanqaku qaranta, aychanta chaynataq akantapas. Chay animalkunapa yawarninqariki santuarioman apasqam kanqa huchakuna pampachasqa kananpaq. 28Chay kaaq runapas pachanta taqsakuspam baakunqa hinaspaam campamentoman yaykunqa.
LEVITICO16,17
29Kaymi
172
qamkunapaq kanqa wia-wiaypaq decretoy: Qanchis kaq killapa chunka punchawninpim ayunankichik hinaspam ama llamkankichikchu. Amataqm llamkanqachu llaqtamasikichikpas nitaq qamkunawan kaq forasteropas. 30Chay punchawpim oqa Tayta Dios tukuy huchaykichikta pampachasaq chaynapim asuykuwankichikmana. 31Chay punchawqa samana punchawmi qamkunapaq kanqa. Chay punchawpim ayunankichik. Kayqa wia-wiaypaq decretom. 32Taytanpa rantinpi sacerdote kananpaq aceitewan tallispa nombrasqa runaqa huchakunata pampachanaypaqmi ofrendakunata imam rurananman hina ruranqa, chaynataqa ruranqa oqapaq sapaqchasqa linomanta pachawan pachakuspanmi. 33Hinaspam chuyanchanqa oqaman asuykuwananku karpata, Chuyay-chuyay lugarta chaynataq altartapas. Sacerdotekunapa huchankunata chaynataq llapallan huunasqa runakunapa huchankunata pampachanaypaqmi payqa ofrendakunata presentawanqa. 34Kaym qam ku napaq kanqa wia-wiay paq decretoy. Watapim huk kutita kayta rurankichik Israelpa mirayninkunapa huchanta pampachanay paq. Chaynatam rurarqaku Moisesman Tayta Diospa kamachisqanta hina.
17
churinkunaman chay nataq Israelpa llapallan miray ninkunaman kamachinanpaqmi Moisesman Tayta Dios kay nata nirqa: 3Israelpa castankunamanta sichum pipas nakanqa bueyesta otaq carnerota otaq cabrata campamento ukupi otaq hawapipas 4hinaspaataq ofrecewananpaq chay nakasqanta mana apamunqachu oqa Tayta Diospa santuarioypa punkunman, chaytaqariki apamunan asuykuwananku karpamanmi. Mana chaynata ruraspanqa huchayoqmi kanqa yawar chaqchurusqanmanta. Chayraykum chay runaqa runamasinkunamanta chinkachisqa kanqa. 5Chaynapim Israelpa mirayninkunaqa ofrendankuta oqaman apamuwanqaku. Chakrapi nakaqkunaqa asuykamuwananku karpapa punkunpi sacerdotemanmi apamunqaku, oqawan allinlla kasqankumantam ofrendata presentawanqaku. 6Hinaptinmi sacerdote challanqa yawarta asuykuwananku karpapa punkunpi kaq altarniypa hawanman hinaspam kaanqa chay animalpa wiranta. Chayqariki oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrendam. 7Manaam mastaqa wauchipunkichikachu chivato kaqlla demoniokunamanqa. Chaykunata awpaqta adoraspam pierdekuq warmi hina huchallikurqankichik, kaymi kanqa wia-wiaypaq decretoy llapallan miraynikichikpaq. 8Israelpa castan ku na kaspapas otaq qam ku nawan kuska *yachaq forastero kaspapas lliw kaanapaq ofrendata otaq wakin ofrendata presentaspaqa, 9presentawananku asuykuwananku karpapa punkunpim, mana chaynata ruraspaqa runamasinkunamanta chinkachisqam kanqa. castankunamanta otaq qamkunawan *yachaq forasterokunamanta pipas yawarta mikuruptinqa paypa contranpim kasaq hinaptinmi runamasinkunamanta chinkachisqa kanqa. 11Animalpa vidanqa kachkan yawarninpim. oqam kamachirqaykichik chay yawarta altarman apaptikichik huchaykichikta pampachanaypaq. Chay yawarwan huchaykichikta pampachasqayraykum vidaykichikta librasaq. 12Amam mayqannikichikpas nitaq qamkunawan *yachaq forasteropas yawartaqa mikunkichikchu. 13Israelpa mirayninkunamanta otaq qamkunawan yachaq forasterokunamanta pipas hapiramunqa mikuna purun animalta otaq urpitutapas
10Israelpa
1-2Aa ron man,
Diospa santuarionqa chullalla kasqanmanta
Yawartaqa ama mikunankumanta
173
LEVITICO17,18
hinaspaqa yawarninta pampaman suturachispanmi allpawan taparunqa. 14Runapas otaq animalpas yawarllanwanmi kawsan. Chayraykum nikichik ima animalpa yawarnintapas ama mikunaykichikpaq. Pipas yawar mikuqqa chinkachisqam kanqa. 15Israelpa mirayninkunamanta otaq forasterokunamanta pipas kikinmanta wauq animalta otaq purun animalpa wauchisqan animalta mikuruspaqa taqsanqam pachankunata hinaspam kikinpas baakunqataq. Payqa tutaykuqkamam ama asuykuwanqachu, chaymantaam payqa asuykuwanman. 16Sichu mana taqsanqachu pachanta nitaq kikinpas baakunqachu hinaspaqa huchanmanta culpayoqmi kanqa.
18
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: oqam kani yupaychasqaykichik Tayta Dios. 3Amam imatapas ru ran kichikchu *yachasqaykichik Egipto nacionpi ru na kunapa rurasqankuta hinaqa. Yaykuchinay Canaan nacionpi kaspaykichikpas amataqmi paykunapa rurasqanta hinaqa rurankichikchu, amataqmi kawsankichikchu paykunapa costumbrenman hinaqa. 4Regla mentoyku nata cumplispay decretoyku natapas ka su kuychiktaq. Chaykunaman hinay kawsaychik. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi. 5Chay naqa decretoyku natawan regla mentoyku natay ka su kuychik. Chaykunata pipas cumpliqqa kawsanqam. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 6Amam mayqan qa ripas fa milian manta kaq war miwanqa ka kunqachu. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 7Ma ma llaykiwan ka kuspaqa amam tay taykitaqa penqay manqa chu ran kichu. Payqariki mamaykim, amam pay wanqa kakunkichu. 8War minwan ka kuspaqa amam tay taykitaqa penqay manqa chu ran kichu. 9Tay taykipa chur yapa kuy nin otaq ma maykipa wachapa kuy nin pa ni kiwanqa amam kakunkichu wasikipi naceq kaptinpas otaq huklaw wasipi naceq kaptinpas. 10Penqay man chu ra ku naykipaqqa amam ka kun kichu qari chu rikimanta warmi willkaykiwanpas nitaq warmi churikimanta warmi willkaykiwanpas. 11Tay taykipa huk nin war minpa warmi wawanwanqa amam ka kun kichu. Taytaykipa churinqa panikim, chayraykum pay wanqa ama kakunkichu. 12Taytaykipa paninwanqa amam kakunkichu, payqariki taytaykipa familianmi. 13Mamaykipa ananwanqa amam kakunkichu, payqariki mamaykipa familianmi. 14Tiallaykiwan kakuspaqa amam penqaymanqa churankichu taytaykipa wawqentaqa. 15Llumchuy ni kiwanqa amam ka kun kichu, payqa riki chu rikipa war min mi. 16Cu ada llaykiwan ka kuspaqa amam wawqekitaqa penqay man chu ran kichu. 17Amam wawantinwanqa kakunkichu huk warmiwanqa, amataqmi casarakunkichu qari wawanpa warmi churinwanpas nitaq warmi wawanpa warmi wawanwanpas. Tukuy chaykuna ruraqqa millakuypaqmi familiantillan kasqanrayku. 18Warmiki kawsachkaptinqa amam warmikipa aantaqa casarankichu nitaqmi paywanqa kakunkichu. Paykunaqa cheqninakunmanmi iskayninwan kasqaykirayku. 19Amam ka kun kichu killanwan kaq war miwanqa. 20Amam ka kun kichu ru na ma sikipa war minwanqa. Chay nata ru raspaqa millakuy paqmi kawaq. 21Amam churikita ninapi kaankichu Moloc sutiyoq taytachapaq. Chaynata ruraspaqa oqapa sutiytam penqayman churawaq. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
1-2Israelpa
Pikunawanmi qariqa mana puunanmanta
LEVITICO18,19
22War miwan
174
hinaqa amam kakunkichu qaripuraqa. Chay rurayqa pasay paq millakuypaqmi. 23Animalwanqa amam huk llawa kunkichu war miwan hinaqa, chay nata ruraspaqa millakuypaqtam rurachkanki. Warmipas qariwan hinaqa amataqmi animalwanqa hukllawakunqachu. Chayqa pasaypaq millarikuypaq ruranakunaam. 24Chay ruraykunawanqa amam millakuypaqta rurakunkichikchu. Chaykunawanmi qayllaykichikmanta wischunay llapa nacionkunapas millakuypaqa rikurirunku. 25Chayna ruraykunawanmi allpapas millarikuypaqa rikurirurqa hinaptinmi allpataqa castigarqani runakuna mana allin rurasqankumanta. Chayraykum allpapas chay runakunata vomitachkaq hina wischuchkan. 26Israel casta runakuna, kasukuychiky qamkunapas chaynataq qamkunawan *yachaq forasterokunapas decretoykunatawan reglamentoykunata hinaspay ama ruraychikchu mayqantapas kay millarikuypaq kaqkunataqa. 27Tukuy kay millarikuypaq kaqkunataqa rurarqaku qamkunamanta chay allpapi punta yachaq runakunam hinaptinmi chay allpapas millarikuypaq karurqa. 28Yanqaataq qamkunatapas vomitachkaq hina chay allpa wischurusunkichikman millakuypaq kaqkunata ruraptikichik, chaynatamiki wischururqa chay allpapi punta yachaq runakunatapas. 29Pipas chay millarikuypaq kaqkunata ruraq runaqa runamasinkunamanta chinkachisqam kanqa. 30Chaynaqa kasukuychiky kay kamachisqaykunata. Amay ruraychikchu millarikuypaq kaqkunataqa qamkunamanta awpaq runakunapa rurasqanta hinaqa. Amam millarikuypaqqa rurakunkichikchu chaykunawanqa. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi.
19
Israelpa mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: Chuyay kaychik yupaychasqaykichik Tayta Diospas chuya kasqayrayku. 3Sapa ka may respetaychik tayta ma maykichikta. Samankichiktaqmi samana punchawniykunapipas. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi. 4Amam rinkichikchu taytacha-mamachakunamanqa nitaqmi rurakunkichikchu fundisqa taytacha-mamachakunatapas. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi. 5oqawan allinlla kasqaykichikmanta ofrendata oqa Tayta Diosman presentawaspaykichikqa, qowaychik chaskisqa kanaykichikpaq hinay. 6Chay wauchipuwasqaykichik animalpa aychantaqa mikunkichik chay punchawllam, mana chayqa mikunkichik paqarinnintin punchawmi, sichu minchantinpaq puchuruptinqa kaarunkichikmi. 7Sichu minchantina mikuptikichikqa millarikuypaqam kanqa chay ofrendaqa hinaptinqa manam chaskisaqchu. 8Pipas kimsa punchawniyoqtaa mikuruqqa huchanrayku castigasqam kanqa. Payqa oqa Tayta Diospaq sapaqchasqa kaqta despreciasqanraykum runamasinkunamanta chinkachisqa kanqa. 9Chakraykipi imatapas cosechaspaykiqa amam patankamaqa rutunkichu nitaqmi wichisqankunatapas pallapankichu. 10Uvasnikita pallachispapas amam maskapachinkichu nitaqmi wichisqankunatapas pallapankichu, chaykunataqa wakchakunapaqwan forasterokunapaqmi saqenki. oqaqa yupaychasqaykichik Tayta Diosmi kani. 11Amam suwa kun kichikchu, amam enga an kichikchu, amataqmi pitapas llullakunkichikchu. 12Amam sutiy piqa imatapas yanqaqa ju ran kichu. Chay ta ru raspaqa oqa Diosnikipa sutiytam penqayman churawaq. oqa Tayta Diosmi chay nata nini.
1-2Hu u nasqa
Allin ruraq runaqa imaynam kawsananmanta
175
13Amam
LEVITICO19
runamasikitaqa akarichinkichu, amataqmi imallantapas suwakunkichu. Llamkapusuqnikipa pagontaqa chayllam qoykapunki, amam paqarinnintinkamaqa hatallikunkichu. 14Amam a kan kichu mana uya rikuqku nataqa. awsapa purinanmanpas amataqmi churankichu trancataqa aswanqa Diosnikitam respetanki. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 15Juez kaspaykiqa allinllatam arreglan ki, amam sayapa kun kichu wakcha manpas nitaq apumanpas. Derechonpim sumaqta arreglanki runamasikipa quejantaqa. 16Llaqtaykipiqa amam cuento qepiqa kan kichu. Amataqmi ru na ma sikipa vidanpa contranpiqa sayarinkichu. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 17Ru na ma sikitaqa amam sonqoykipiqa cheqnin kichu. Anyana kaptinqa anyaykunkim huchallikusqanwan qampas ama huchallikunaykipaq. 18Amam venga kun kichu nitaqmi cheqnipa kun kichu ru na ma sikitaqa. Kuyay runamasikita kikikita hina. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 19Decretoyku natam ka su kun ki. Amam animalnikitaqa muyachinkichu huk rikchaq animalwanqa. -Amataqmi chakraykipipas tar punkichu iskay rikchaq muhutaqa. Amataqmi churakunkichu iskay rikchaq qaytuwan rurasqa pachawanqa. 20Sichu huk runa pu u run man ca sa ra ku nanpaq hukpa rimapayasqan sir vientawan, chay sir vienta manaraq rantisqa kaptinqa otaq manaraq libreyachisqa kaptinqa castigasqapunim kanqaku, ichaqa chay sir vienta manaraq libre kasqanraykum mana wauchisqachu kanqaku 21hinaptinqa chay runam oqa Tayta Diosman apamuwanqa asuykuwananku karpapa punkunman culpanrayku carnero ofrendata. 22Chay culparayku carnerotam sacerdote oqa Tayta Diosman ofrecewanqa chay runapa huchanmanta hinaptinmi huchanta pampachasaq. 23Qonay allpa man yaykuspaykichikqa plantan kichik mi tukuy rikchaq fruta sachakunata ichaqa rurunkunataqa amaraqmi mikunkichikchu kimsa watankama. 24Tawa kaq watapiam chay sachapa llapallan rurunkunaqa oqapaq sapaqchasqa kanqa oqata alabawanaykichikpaq. 25Pichqa kaq watanpiam mikunkichik chay sachapa rurunkunataqa. Chaynapim chay sachaykichik astawan rurupusunkichik. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi. 26Amam ima aychatapas mikun kichikchu yawar nintintaqa. Amam adivinokunaqa kankichikchu nitaq hamuq tiempokunamanta musyaqkunapas. 27oqata mana yupaychawaqniy ru na ku na hinaqa amam rutuchikun kichikchu umaykichikpa muyuriqninpi chukchaykichiktaqa, amataqmi barbaykichipa puntankunatapas kaptankichikchu. 28Pipas wa u rusqan raykuqa amam cuer poykita da an kichu, amataqmi mana chinkaq marcakunataqa aychaykipipas rurakunkichu. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 29Warmi chu rikitaqa amam penqay man chu ran kichu chuchu mikapaq qospaykiqa. Chayna kaptinqa nacionnikim pasaypaq millakuy paqa karunman. 30Sa ma na punchaw niyku napim sa man kichik hinaspam santua rioy tapas respetankichik. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
LEVITICO19,20
31Amam
176
rinkichikchu espiritistakunamanqa nitaq qayaqkunamanpas. Chaykuna ruraqta maskaspaqa millakuypaqmi kawaqchik. oqaqa yupaychasqaykichik Tayta Diosmi kani. 32Yuyaqku napa qayllanpi saya rispam payku nataqa respetan ki. Respetan kitaqmi Diosnikitapas. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 33Qamkunawan kuska nacionnikichikpi *yachaq forasterotaqa amam akarichinkichikchu. 34Paytaqa llaqtamasikichikta hinam qawankichik. Paytaqa kuyankichik kikikichikta hinam qamkuna hina kasqanrayku. Forasterom qamkunapas karqankichik Egipto nacionpi. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi. 35Juzgaspaykichikqa allin llatam arreglan kichik. Imam kaqllatataqmi qonakunkichik tupuspapas, pesaspapas hinaspa yupaspapas. 36Cabalmi kanqa balanzaykichikpas, pesoykichikpas, tupunaykichikpas chay nataq litroykichikpas. Yupaychasqaykichik oqa Tayta Diosmi Egipto nacionmanta horqomurqaykichik. 37Ka su kuspay cumpliychik llapa llan decretoyku natawan llapa llan reglamentoykunata. oqa Tayta Diosmi chay nata nini.
20
mirayninkunata ninanpaqmi Moisesman Tayta Dios kaynata nirqa: Sichu Israel runakunamanta otaq paykunawan *yachaq forasterokunamanta pipas huk kaqnin churinta qonqa ofrendapaq Moloc sutiyoq taytachaman hinaspaqa wauchisqam kanqa. Llapallan chayna ruraq runataqa nacionniyoq runakunam rumiwan chamqaparunqa. 3oqapas chay runapa contranpi sayarispaymi runamasinkunamanta chinkarachisaq, chaynataqa rurasaq Moloc sutiyoq taytachaman churinta ofrecesqanraykum chaynataq santuarioytapas hinaspa chuya sutiytapas penqayman churasqanraykum. 4Sichu chay nacionpi runakuna disimulakuspanku chay runata wauchinankupaq mana sentenciaptinkuqa 5kikiypunim sayarirusaq chay runapa contranpi chaynataq familianpa contranpipas hinaspam chay runataqa runamasinkunamanta chinkarachisaq. Chinkarachisaqtaqmi paywan kuska Molocta adoraspa llapallan huchallikuqkunatapas. Chaynata ruraspaqa hukwan-hukwan kakuq warmi hinam oqata traicionawachkanku. 6Sichu pipas rinqa espiritistakunaman otaq qayaqkunaman hinaspaqa hukwan-hukwan kakuq warmi hinam traicionawachkan, chayraykum chay runapa contranpi sayariruspay runamasinkunamanta chinkarachisaq. 7Chuyancha kuspay oqa llapa a sapaqcha kuychik. Chuyay kaychik yupaychasqaykichik Tayta Diospas chuya kasqayrayku. 8Kasukuspay cumpliychik decretoykunata. oqa Tayta Diosmi qamkunataqa kikiy paq sapaqchaykichik. 9Pipas tay ta-ma man a kaqtaqa wa uchin kichikpu nim. Tay ta-ma man a kasqanmanta wauspanqa kikinmi huchayoq kanqa. 10Sichu pi ru napas tupa ku runqa ru na ma sinpa war minwan hinaspaqa iskayninkum wauchisqa kanqa. 11Pipas taytanpa warminwan kakuqqa taytantam penqayman churachkan. Chaynaqa iskayninkum wauchisqa kanqaku. Wauspankuqa kikinkum huchayoq kanqaku. 12Sichu pipas kakunqa llumchuyllanwan hinaspaqa iskayninkum wauchisqa kanqaku chay millakuypaq kaq rurasqankumanta. Wauspankuqa kikinkum huchayoq kanqaku. 13Sichu pipas war miwan hina qa rima sillanwan pu uptinqa iskay nin kum wauchisqa kanqaku chay millakuypaq kaq rurasqankumanta. Wauspankuqa kikinkum huchayoq kanqaku.
1-2Israelpa
Mana kasukuqkuna castiganamanta
177
14Sichu
LEVITICO20,21
pipas war minpa mamantawan casaraspanqa pasaypaq millakuypaq kaqtam rurachkan. Chayna ruraqtaqa kawsachkaqllatam kimsankuta kaanqaku. Chaynapi chay pasaypaq millakuypaq kaqqa qamkuna ukupi mana kananpaq. 15Pipas war miwan hina animalwan huk llawa kuqqa wa uchisqam kanqa, wauchinkichiktaqmi animaltapas. 16Pi warmipas qariwan hina animalwan hukllawakuptinqa wauchinkichikmi chay warmitapas chaynataq animaltapas. Wauspankuqa kikinkum huchayoq kanqaku. 17Pipas panillanwan casarakuspan paywan kakuptinqa, taytanmanta kaptinpas otaq mamanmanta kaptinpas runamasinkunamanta chinkachisqam kanqa. Chayna ruraq runaqa huk hatun penqaytam rurachkan. Wauspanqa kikillanmi huchayoq kanqa. 18Killanwan onqoch kaq war miwan pipas puuq ru naqa war mipa yawar pakuy nintam rikurun chaynataqmi warmipas rikurachin yawarpakuy wan kasqanta. Hinaptinqa iskayninkum runamasinkumanta chinkachisqa kanqaku. 19Mamaykipa aanwanqa otaq taytaykipa paninwanqa amam kakunkichu. Chaynata ruraqqa familiallanwan kakusqanraykum iskayninku castigasqa kanqaku. 20Pipas tionpa war minwan ka kuqqa tiontam penqay man chu rach kan, chaynaqa iskayninkum castigasqa kaspa mana wawa churiyoq waunqaku. 21Wawqenpa war millanwan kakuq runaqa wawqentam penqay man churachkan *qanra kaqta ruraspan, chaynaqa iskayninkum mana wawa-churiyoq kanqaku. 22Kasukuspay cumpliychik llapallan decretoykunatawan regla mentoykunata. Yanqaataq vomitachkaq hina *yachanaykichikpaq pusasqay allpa wischuramusunkichikman. 23Qayllaykichikmanta qarqonay runakunapa costumbrenman hinaqa amam kawsankichikchu, paykunataqa tukuy chaykunata rurasqanraykum millakurunia. 24Prometerqaykichikmi paykunapa allpanta dueochakunaykichikpaq. Kikiypunim dueoyachisqaykichik tukuy imakunapapas kasqan allpata. oqaqa wakin nacionkunamanta rakiqnikichik yupaychasqaykichik Tayta Diosmi kani. 25Chaynaqa qamkunapas reqsiychiky mikunapaq hina animalkunata chaynataq mana mikunapaq hina animalkunatapas, reqsinkichiktaqmi alton pawaq animalkunamantapas mikunapaq hina kaqkunata. Amam millakuypaqtaqa rurankichikchu chay animalkunaraykuqa nitaq raprayoq animalkunaraykupas nitaq qasqonpa puriq animalkunaraykupas. Chaykunataqa oqam rakirqani mana mikunaykichikpaq. 26Qamkunaqa chuyay kaychik oqa Tayta Diospas chuya kasqayrayku. oqam rakirqaykichik wakin nacionkunamanta runaykunaa kanaykichikpaq. 27Qa ripas war mipas adivinaq espirituyoq kaspaqa otaq qayaq kaspaqa wauchisqam kanqaku, paykunataqa rumiwanmi choqapanqaku. Wauspankuqa kikinkum huchayoq kanqaku.
21
Diosmi nirqa Moisesta: Aaronpa miraynin sacerdotekunatay niy ayllunkumanta pipas wauruptinqa ama asuykunankupaq. Chaynata ruraspaqa manam asuykuwanmankuchu. 2Ayamanqa asuykuspaqa-asuykunmanku mamanpas, taytanpas, churinpas wawqenpas 3otaq paywan *yachaq doncella paninpas wauruptillanmi. Mana qosayoq kasqanraykum paypa ayanmanqa asuykunman, chayna casokunallapim sacerdoteqa mana asuykuwananpaq hina rurakunman. 4Huk kaqnin casado familian wauruptinmi ichaqa ayanman mana asuykunmanchu, sichu asuykuspanqa oqamanqa amam asuykuwanqachu.
1Tayta
Sacerdotekuna imaynam ruranankumanta
LEVITICO21
5Amam
178
umankutaqa kachiy-kachiytaqa rutukunqakuchu nitaqmi barbankupa puntantapas kaptakunqakuchu. Amataqmi cuer ponkutapas daanqakuchu. 6Payku naqa oqa llapaqa sapaqchasqam kanqa ku, chay raykum sutiy tapas ama penqaymanqa churanqakuchu. Paykunaqa oqa Tayta Diospa kaasqa ofrendaykunatawan mikunaytam presentawanku. Chaynaqa oqallapaqa sapaqchasqam kanqaku. 7Chuchu mika war miwanqa otaq abusasqa war miwanqa otaq ra kina kusqa war miwanqa amam casarakunqakuchu. Sacerdotekunaqa oqallapaqa sapaqchasqam kananku. 8Qamkunay Israelpa miraynin sacerdotekunataqa oqallapaqa sapaqchaychik. Paykunaqa oqa Diosnikichikman mikunay ofrecewaqniy mi. Paykunataqa sapaqchasqapaqm hapinkichik, chaynataqa rurankichik qamkunata chuyanchaq oqa Tayta Diospas chuya kasqayraykum. 9Sacerdotepa warmi churin penqay man chura kuspan chuchu mika a rikuriruspanqa taytantam penqayman churachkan. Paytaqa kawsachkaqtam kaanqaku. 10Sacerdoteku napa jefenqa uman man aceitewan ta llisqa kaspan mi nombrasqa karqa, pachachirqakutaqmi oqapaq sapaqchasqa pachawanpas, chayraykum lutoyoq kananpaqqa ama chukchanta kacharinqachu nitaqmi pachantapas llikikunqachu. 11Amataqmi yaykunqachu ayapa kasqanmanqa tayta-mamana wauruptinpas, mana chayqa manam asuykuwanmanchu. 12Santuarioymantaqa amam lloqsinqachu. Santuarioytaqa amam penqayman churanqachu. Payqariki oqapaq sapaqchasqa kananpaq umanman aceitewan tallisqam. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 13Sacerdotekunapa jefenqa doncella war mitam casa ranqa. 14Amam casaranqachu viuda warmitaqa otaq rakinakusqa warmitaqa otaq abusasqa warmitaqa otaq chuchumika warmitaqa, casaraspaqa-casaranqa castamasin doncella warmillatam. 15Chay nataqa ruranqa miray nin kunapas casta masinkunapi mana penqay man churasqa kananpaqmi. oqa Tayta Diosmi paytaqa oqallapaqa sapaqchani. ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: Pipas miraynikimanta mana sano kaq runaqa manam asuykuwanmanchu ofrenda mikuy niyta presentawananpaqqa. 18Manam asuykuwanmanchu mana sano kaqkunaqa. Amam asuykuwanqachu awsapas, wistupas, uyanpi imam kallpisqapas otaq huk nin largo makiyoqpas otaq huk nin largo chakiyoqpas 19otaq chakin pakisqapas otaq makin pakisqapas 20otaq moqo wasapas otaq moqotipas otaq mana allin qawakuqpas otaq seqsipakuyniyoqpas otaq qarapasqayoqpas otaq runtun daasqapas. 21Sacerdote Aa ronpa miray nin manta pipas mana sano kaq ru naqa manam oqa Tayta Diosman kaasqa ofrendataqa presentamuwanmanchu, amam asuykuwanqachu. 22Sacerdotekunapa presentamuwasqanku mikuytaqa mikunmanmi, mikunmantaqmi oqallapaqa sapaqchasqa ofrendakunatapas. 23Ichaqa chuyay-chuyay lugar manqa amam yaykunqachu nitaqmi altarmanpas asuykunqachu mana sano kasqanrayku. Chaynata ruraspanqa santuarioytam penqay man churanman. oqa Tayta Diosmi sacerdotekunataqa sapaqcharqani. 24Chay nata m Moises willarqa Aaron manwan miray nin ku na man, willarqataqmi Israelpa llapallan mirayninmanpas.
16-17Aa ron man
Sacerdote kanankupaq harkakuykunamanta
179 Pikunam Tayta Diospa ofrendantaqa mikunankumanta
LEVITICO22
22
hinaspa churinkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa: Qamkunaqa cuidadowany ruraychik Israel casta runakunapa sapaqchapuwasqan ofrendakunawanqa chay napi Chuya Sutiyta ama penqay man churanaykichikpaq. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 3Ku nanpas hinaspa hamuq punchawku napipas miray ni kichik manta pipas mana asuykamuwananpaq hina kachkaspan Israel casta runakunapa sapaqchapuwasqan ofrendaykunaman asuykuspanqa awpaqniy manta chinkachisqam kanqa. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 4Chay naqa, Aaron, pipas miray nikimanta lepra onqoy wan kaspaqa otaq qeya ispay wan kaspaqa amam mikunqachu oqapaq sapaqchasqa kaqkunataqa, mikuspaqa-mikunqa chuyanchakuruspanam. Manataqmi asuykuwanmanchu runapa ayan llachpaq runaqa otaq puuchkaptin qari kaynimanta imapas kikillanmanta lloqsiptinqa. 5Manataqmi asuykuwanmanchu qasqonpa puriq animal llachpaq runaqa chaynataq imawanpas millakuypaq kaq runata llachparuqpas. 6Pipas chaykunata llachparuq runaqa tutaykuqkamam mana asuykuwanmanchu. oqapaq sapaqchasqa kaqkunataqa amataqmi mikunqachu manaraq baakuchkaspaqa. 7Inti seqaykuptinam asuykuwananpaq hina kanqa, chayam mikuspaqa-mikunqa oqapaq sapaqchasqa kaqkunata chaykunaqa paypa mikuynin kasqanrayku. 8Amam mikunqachu kikillanmanta wauq animalpa aychantaqa nitaq purun animalpa wauchisqan animalpa aychantapas. Chaykunata mikuspanqa manam asuykuwanmanchu. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 9Chay naqa ku nasqayku natay kasu kuchun ku chay napi ama huchallikunankupaq hinaspa chay kunasqaykunata penqay man churaspa ama waurunankupaq. oqa Tayta Diosmi paykunataqa kikiy paq sapaqchani. 10Amam pipas mana sacerdote kach kaspaqa mi kunqachu oqapaq sapaqchasqa ofrendaykunataqa. Amam sacerdotepa samapakuqninpas nitaq llamkapakuqninpas chaytaqa mikunqachu. 11Sacerdotepa rantisqan sir vienten mi ichaqa mikun man oqapaq sapaqchasqa ofrendataqa, mikunmantaqmi sacerdotepa wasinpi naceq sir vientepas. 12Sacerdotepa warmi churinqa amam mikunqachu sacerdoteman qosqa ofrendamantaqa, chaynataqa ruranqa sacerdote castamanta kaqwan mana casarakusqanraykum. 13Sichu sacerdotepa warmi churin viudayaruspan otaq rakinakusqa karuspan mana wawayoq taytanpa wasinman kutiykuspanqa mikunqam taytanpa mikunanta, chaynataqa ruranqa imaynam warma kaspan mikusqanta hinam. Mana sacerdote castamanta kaqkunaqa amam mikunqachu chay mikuytaqa. 14Sichu pipas pantaruspan mikurunqa oqapaq sapaqchasqa mikuyta hinaspaqa sacerdoteman sayachipuspanmi yapapunqataq pichqa parteman rakisqapa huknin partentapas. 15Chaynaqa Israel casta runakunapa oqa Tayta Diospaq sapaqchasqanku ofrendaykunataqa amam sacerdotekunaqa penqayman churanqakuchu. 16Chaynaqa Israel casta runakuna chay sapaqchasqa kaqkunata mikuruptinkuqa sacerdotekunam sayachinankupaq culpanqa. oqa Tayta Diosmi chaykunataqa kikiypaq sapaqchani.
1-2Aaronman
LEVITICO22,23
180
churinkunaman hinaspa Israelpa llapallan miray ninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: Israel casta runakunamanta otaq paykunawan *yachaq forasterokunamanta pipas prometekusqanta cumplispan otaq voluntadninmanta lliw kaana ofrendanta presentamuwaspanqa 19chaskisqa kananpaqmi sano orqo animalta presentamuwanqa, manam imananchu torota kaspapas otaq carnerota kaspapas otaq chivatota kaspapas. 20Ichaqa amam presentawanqachu mana sano kaq animaltaqa. Chayna kaptinqa manam chaskisqaykichichu. 21oqa Tayta Dioswan allinlla kasqanmanta pipas prometekusqan ofrendata presentawaqniyqa otaq voluntadninmanta ofrendan presentawaqniyqa ofrecewanqa sano torotam otaq sano carnerotam, chaskisqa kananpaqqa sano animalmi kanan. 22oqa Tayta Diosmanqa amam ofrecemuwanqakuchu awsa animaltaqa, chakin pakisqa animaltaqa, imanpas qorusqa animaltaqa, qeyapakuq animaltaqa, seqsipakuyniyoq animaltaqa nitaq qarapakuchkaq animaltaqa. Altarpipas chaykunataqa amam kaapuwanqachu ofrendakunata hinaqa. 23Voluntad ofrendayki kaptinmi ichaqa ofrecewankiman chullan chaki torotapas otaq carnerotapas. Ichaqa prometekusqayki kaptinqa manam chaskisqaykichu. 24Amataqmi ofrecemuwankichikchu daasqa runtuyoq animalkunataqa otaq llapisqa runtuyoq animalkunataqa otaq chutasqa runtuyoq animalkunataqa otaq capasqa animalkunataqa. Nacionnikichikpiqa amam chaynataqa rurankichikchu. 25Amataqmi forastero runakunamantapas chaskinkichikchu chayna animalkunataqa Diosnikichikpa mikuynin kananpaq, chaykunataqa mana sano animalkuna kasqanraykum mana chaskisqaykichikchu. Diosmi Moisesta nirqa: otaq ovejapa otaq cabrapa naceruq uachanqa qanchis punchawraqmi mamanwan kanqa, pusaq punchawmantaam ichaqa oqa Tayta Diosman presentaspa kaapuwankichik man. 28Amam vacatapas nitaq ovejatapas uantintaqa chay punchawllaqa wauchinkichikchu. 29oqa Tayta Diosman graciasta qonaykichikpaq ani malta wa uchispaqa chaskinay paq hinam rurankichik. 30Chay punchawllapi mikuruspam ama puchuchinkichikchu paqarinnintin punchawpaqqa. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 31Kasukuspay cumpliychik kamachikuyniykunata. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 32Chuya sutiy taqa amam penqay man chu ran kichikchu chay napim Israelpa mirayninkunapi chuya kasqayta yachankichik. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 33oqam Egipto nacion manta horqomurqaykichik Diosni kichik ka nay paq. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
27Vacapa 26Tayta
17-18Aa ron man,
Imaynatam animalkunata Tayta Diospaq wauchinankumanta
Diosman ofrecesqa animalkunataqa imaynatam wauchinankumanta
23
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa kaynata: oqa Tayta Diospaq sapaqchaspa fiestaykunata ruranaykichikpaqmi runakunata qayankichik.
1-2Israelpa
Fiesta punchawkunamanta (Nu 28:16-25)
181
LEVITICO23
piqa oqallapaqam huunakunkichik. Amam chay punchawpiqa llamkankichikchu. Chay punchawqa oqa Tayta Diospaq samana punchawmi kanqa maypia *yachaptikichikpas. 4oqa Tayta Diospaq chay fiesta ku nata ru raspaqa qaya na kun kichik mi oqallapaqa sapaqchasqa huunakuykunaman. 5Punta kaq killapa chun ka tawayoq punchaw ninpim inti seqaykuy ta a oqa Tayta Diospaq rurankichik Pascua sutiyoq fiestata. 6Chay killapa chun ka pichqayoq punchaw ninpiataqmi oqa Tayta Diospaq Mana Qonchuyoq Tanta Mikuna Fiestata rurankichik. Qanchis punchawmi mikunkichik mana qonchuyoq tantata. 7Chay semanapa punta kaq punchawninpim oqallapaqa huunakuyman qayankichik. Chay punchawpiqa amam imapipas llamkankichikchu. 8Qanchis punchawmi Tayta Diosman presentamuwankichik kaasqa ofrendata. Chay qanchis kaq punchawpiataqmi oqallapaqa huunakuy man qayankichik. Chay punchawpiqa amam llamkankichikchu imapipas.
Cosecha Qallariy Fiestamanta (Nu 28:26-31)
3Soqta punchaw llamkaspam qanchis kaq punchawpiqa samankichik, chay punchaw-
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa: Chay qonay allpaman chayaruspaykichik cosechata ruraspaqa punta kaq gavillatam apamunkichik sacerdoteman. 11Hinaptinmi qamkunamanta chaskinaypaq sacerdoteataq chay gavillata kuyuchinqa oqa Tayta Diospa qayllaypi, chaytaqa ruranqa chay samana punchawpa paqarinnintintam. 12Chay gavilla presentamuwasqaykichik punchawtaqmi huk watayoq sano carnerotapas oqa Tayta Diospaq lliwta kaapuwankichik. 13Apamuwankichiktaqmi aceitewan chapusqa tawa kilo parten harinatapas chaynapi oqapaq miski asnaq ofrenda kananpaq. Tallinapaq ofrendatapas apamuwankichiktaqmi huk litro vinota. 14Amaraqmi mikunkichikchu tantantapas nitaq hamkatapas nitaq llullu kawsaytapas oqaman ofrendaykichikta apamunaykichik punchawkama. Kayqa wiawiaypaq decretom llapallan miraynikichikpaq maypia *yachaptikichikpas. 15Gavilla ofrenda presentawasqaykichik punchawmanta qallarispam otaq samana punchawpa paqarinnintinmanta qallarispam yupankichik qanchis semanatapuni. 16Hinaptinmi samana punchawpa paqarinnintin punchawwan pichqa chunka punchaw kanqa. Chaymantaam oqaman presentamuwankichik mosoq kawsaykunamanta ofrendaykichikta. 17Kuyuchisqa ofrendapaqmi wasikichikmanta apamunkichik tawa kilo parten harinamanta qonchuyoq masarasqa iskay tantata. Chay ofrendaqa kanqa punta rurukunamanta oqa Tayta Diospaq ofrendam. 18Tantakunatawan kuskatam apamuwankichik huk watayoq qanchis sano carnerokunata, huk malta torota chaynataq iskay carnerotapas oqapaq lliw kaasqa kanankupaq. Chaykunaqa kanqa oqa Tayta Diospaq miski asnaq kaasqa ofrendam. Chaykunawan kuskatataqmi apamuwankichik kawsaykunamanta ofrendatapas chaynataq vinotapas. 19Wauchipuwankichiktaqmi chivatotapas huchaykichik pampachasqa kananpaq. Ofrecewankichiktaqmi oqawan allinlla kasqaykichikmanta watayoq iskay carnerotapas. 20Chay animalkunatam oqa Tayta Diospa awpaqniypi sacerdote kuyuchispan presentamuwanqa punta rurukunamanta tantayoqta chaynataq chay iskay carneroyoqta. Chaykunaqa oqapaq sapaqchasqa kasqanraykum sacerdotepaq kanqa.
9-10Israelpa
LEVITICO23
21Chay
182
punchawpipunim oqallapaqa huunakuyta rurankichik. Amam imapipas llamkankichikchu. Wia-wiaypaq decretom kanqa llapallan miraynikichikpaq may pia *yachaptikichikpas. 22Chak raykichikpi rutuspaykichikqa amam kuchun-kuchunqa rutunkichikchu nitaqmi puchuqkunatapas pallapankichikchu. Chaykunataqa wakchakunapaqwan forasterokunapaqmi saqenkichik. oqaqa yupaychasqaykichik Tayta Diosmi kani.
Cornetillakunapa Waqanan Fiestamanta (Nu 29:1-6)
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: Qanchis kaq killapa punta kaq punchawninqa samana punchawmi kanqa. Chay punchawqa yuyarinaykichikpaqmi cornetillakunata tocaspa sapaqchasqa huunakuy niyta rurankichik. 25Chay punchawpiqa oqamanmi presentamuwankichik kaasqa ofrendata. Amataqmi imapipas llamkankichikchu.
Hucha Pampachana Punchawmanta (Nu 29:7-11)
23-24Israelpa
Diosmi Moisesta nirqa: kaq killapa chunka punchawninpim huchaykichik pampachanay punchaw kanqa. Chay punchawpiqa oqallapaqa huunakuyta ruraspam ayunankichik hinaspam kaasqa ofrendata presentamuwankichik. 28Amam chay punchawpiqa imapipas llamkankichikchu. Chay punchawqariki Hucha Pampachana Punchawmi. Chay punchawpim yupaychasqaykichik oqa Tayta Dios huchaykichikta pampachasaq. 29Pipas chay punchawpi mana ayunaqqa runamasinkunamantam chinkachisqa kanqa. 30Pitapas chay punchawpi llamkaqtaqa runamasinkunamantam chinkarachisaq. 31Chay punchaw piqa amam imapipas llam kan kichikchu. Kayqa wia-wiaypaq decretom kanqa llapallan miray nikichikpaq may pia *yachaptikichikpas. 32Qam ku naqa sa maspam ayu nan kichik chay killapa isqon kaq punchaw pa tardenmanta paqarinnintin punchawpa tardenkama.
27Qanchis
26Tayta
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: Chay qanchis kaq killapa chunka pichqayoq punchawninpim oqa Tayta Diospaq kanqa hatun fiesta, chay fiestaqa kanqa qanchis punchawmi. 35Punta kaq punchawpim qayanakunkichik oqallapaqa sapaqchasqa huunakuyman, chay punchawpiqa amam imapipas llamkankichikchu. 36Chay qanchisnintin punchawpunim presentamuwankichik oqa Tayta Diosman kaasqa ofrendakunata. Pusaq kaq punchawpiataqmi oqallapaqa sapaqchasqa huunakuyman qayaspa presentamuwankichik kaasqa ofrendata. Chay punchawpiqa fiestay kasqanraykum ama llamkankichikchu. 37Chay punchawkunapim fiesta kunata oqa Tayta Diospaq ruran kichik. Chay fiestakunapiqa oqallapaqa sapaqchasqa huunakuykunamanmi qayanakunkichik. Chaypim oqa Tayta Diosman presentawankichik lliw kaana ofrendakunata, kawsaykunamanta ofrendakunata chaynataq wakin wauchisqa ofrendakunatapas. Chaykunataqa rurankichik tupamusqanman hinam. 38Chay ofrendakunata presentawachkaspapas samana punchawpi presentawanaykichik
33-34Israelpa
Ramada Ruray Fiestamanta (Nu 29:12-40)
183
LEVITICO23,24
ofrendakunataqa presentawankichikmi. Presentawankichiktaqmi regalokunatapas, prometekuwasqaykichik ofrendakunatapas otaq voluntad ofrendaykichiktapas. 39Chay qanchis kaq killapa chun ka pichqayoq punchaw ninpim cosechaykichiktapas lliw huuruspaa, oqa Tayta Diospaq rurankichik hatun fiestata qanchis punchaw. Punta kaq punchawmi kanqa samana punchaw, samana punchawtaqmi kanqa pusaq kaq punchawpas. 40Punta kaq punchawmi pallamunkichik allinnin sachakunapa rurunta, kuchumunkichiktaqmi palmerakunapa kallmankunatapas, llaqesapallaa sachakunapa kallmankunatapas chay nataq mayu patankunapi saucekunapa kallmankunatapas hinaspam qanchis punchawpuni kusikunkichik yupaychasqaykichik oqa Tayta Diospa qayllaypi. 41Watan-watanmi isqon kaq killapi chay hatun fiestata oqapaq qanchis punchaw rurankichik. Wia-wiay paq decretom kanqa llapallan miraynikichikpaq. 42Chay ramadakunapim *yachankichik qanchis punchaw Israelpa llapallan mirayninkuna. 43Chaynapim qepa wiay miraynikichikkuna yachanqaku abuelonkunata Egiptomanta horqomuspay ramadakunapi kawsachisqayta. oqaqa yupaychasqaykichik Tayta Diosmi kani. 44Chay natam Moises willarqa Israelpa miray nin ku na man Tayta Diospaq hatun fiestakunata ruranankupaq.
24
1Tayta
apamusunaykipaq, chaywanmi mecherokuna mana wauq ratanqa. 3Mecherokunata Aaron alistaykuptinmi tukuy tuta ratanqa oqa Tayta Diospa qayllaypi, chayqa ratanqa baulpa kanan cuarto rakinaq telapa hawa lawninpim. Kay decretoqa kanqa wia-wiaypaqmi llapallan miraynikichikkunapaq. 4Qori-puromanta candeleropim mecherokunataqa mana wauqta ratachinqa chaynapi oqa Tayta Diospa qayllaypi achkinanpaq. harinamantam rurankichik chunka iskayniyoq tantakunata. Chay tantakunaqa sapakamam kanqa tawa kilo parten harinamanta. 6Hinaspam churanki soqtatakama iskay monton patanasqata, chaynataqa churanki qori-puromanta mesapa hawanpim oqa Tayta Diospa qayllaypi. 7Sapa monton tantapa hawanmanataqmi churanki inciensota hinaptinmi tantapa rantinpi chay incienso kanqa oqa Tayta Diospaq kaasqa ofrenda. 8Chaytaqa sapa samana punchawmi mana tukuyta churanki oqa Tayta Diospa qayllaypi Israelpa mirayninkunawan wia-wiaypaq contrato kasqanrayku. 9Chay tantakunaqa kanqa Aaronpaqwan churinkunapaqmi. Paykunam mikunqaku oqapaq sapaqchasqa sitiopi. oqa Tayta Diospaq kaanaykichik ofrendakunamantapas aswanraqmi kay ofrendaqa oqallapaqa sapaqchasqa kanqa. mirayninkuna ukupim karqa huk runa. Paymi karqa Israel castamanta kaq warmipa wawan, taytanataqmi karqa Egipto lawmanta kaq. Mamanpa sutinmi karqa Selomit, chay Selomit sutiyoq warmiqa karqa Dibripa churinmi, Dibriataqmi karqa Dan ayllumanta kaq. Chay Selomitpa wawan runam campamentopi churanakurqa Israel castamanta kaq runawan. Chayna churanakusqankupim chay Selomitpa
10-11Israelpa 5Allinnin
2Israelpa mirayninkunatay kamachiy aceitunasmanta allinnin aceiteta
Diosmi Moisesta kaynata nirqa:
Mecherokunapaq aceitemanta (Ex 27:20-21)
Tayta Diospa qayllanpi tantamanta
Diosta mana respetaqkunapaq castigomanta
LEVITICO24,25
184
wawan runa Tayta Diospa sutinta yanqachaspan akarqa hinaptinmi chay akaq runata Moisesman pusarqaku. 12Carcelman wichqaruspankum suyarqaku Tayta Diospa imam nisqanta ruranankupaq. 13Hinaptinmi Moisesta Tayta Dios nirqa: 14Horqonkim chay akaqniyta campamentomanta hawaman hinaptinmi llapallan uyariqninkuna paypa umanman makinkuta churanqaku hinaptinmi llapallan huunasqa runakuna rumiwan chamqaparunqaku. 15Chaymantam Israelpa mirayninkunata ninki: Pipas Diosnikichikpa sutiyta akaqniyqa castigasqam kanqa. 16Forastero kaqpas otaq qamkuna ukupi kaqpas oqa Tayta Diospa sutiyta akaq runaqa wauchisqam kanqa, paytaqa huunasqa llapallan runakunam rumiwan choqaparunqaku. 17Pipas ru na ma sinta wa u rachispaqa wa uchisqam kanqa. 18Pipas animalta waurachispaqa dueonmanmi hina chayna animalta sayachipunqa. 19Pipas runamasinpa cuerponpi imantapas daaruspanqa paypas cuerponpim daasqanman hina daasqa kanqa. 20Runapa cuerponpi imanpas pakiqtaqa paytapas chaynallatam pakirunqaku, awinta horqoruptinqa paypatapas awintam horqorunqaku, kirunta wichirachiptinqa paypatapas kiruntam wichirachinqaku, runamasinpa cuerponta daasqanman hinam chay runapas cuerponpi daasqa kanqa. 21Pipatapas animal ninta wa u rachispaqa sayachipunqam. Ru nata wa u rachiptinmi ichaqa paytapas waurachinqaku. 22Hina chay na sentencia llam kanqa forasteropaq pas chay nataq hinapi naceqpaqpas. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi. 23Moisesmi Israelpa miray nin ku nata ka machirqa hinaptin mi payku na ataq chay akaq runata horqorurqaku campamentomanta hawaman hinaspam rumiwan choqaparurqaku. Chaynatam rurarqaku Israelpa mirayninkuna Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina.
25
miray ninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios Sinai Orqopi kaynata nirqa: Qonay allpaman yaykuspaqa oqa Tayta Diospaqmi chay allpata samachinkichik. 3Soqta watam chakrapiqa tarpunkichik. Soqta watataqmi uvas plantaykichikkunatapas kallmankichik hinaspam cosechankichik. 4Qanchis kaq watapim ichaqa chay chakraqa oqa Tayta Diospaq samanqa. Chay watapiqa amam tarpunkichikchu amataqmi uvas plantakunatapas kallmapankichikchu. 5Qanchis kaq watapi kikillanmanta wiamuq kawsaykunataqa amam rutunkichikchu, uvas huertaykichikpi ruruq uvastapas amam pallankichikchu. Chay wataqa kanqa chakraykichikpa samanan watam. 6Samasqan watapi chay allpapa rurunkunaqa haypanqam mikunaykichikpaq, haypanqataqmi sirvientikichikkunapaqpas, llamkapakuq runakunapaqpas chaynataq qamkunawan *yachaq forasterokunapaqpas. 7Haypanqataqmi animalnikikunapa mikunanpaqpas chay nataq purun animalkuna mikunanpaqpas. Allpaykipi kikillanmanta imapas qespiqqa mikunapaqmi kanqa. 8Yupankim qanchis kutikama qanchis watakunata, chaymi kanqa tawa chunka isqonniyoq watakuna. 9Qanchis kaq killapa chunka punchawninpim otaq Hucha Pampachana Punchawpim cornetata tocankichik. Chaytaqa rurankichik enteron nacionnikichikpim. 10Pichqa chunka wata kaqtam oqapaq sapaqchankichik. Chay wataqa kanqa libre kacharina watam naciopi *yachaq llapallan runakunapaq. Chay wataqa kanqa Jubileo Watam. Chay watapiqa sapakamam kutikunkichik chakraykichikman
1-2Israelpa
Mana tarpuna watamantawan chakra kutichina watamanta
185
LEVITICO25
chaynataq familiaykichikmanpas. 11Chay pichqa chunka wataqa kanqa qamkunapaqmi Jubileo Wata, chay watapiqa amam tarpunkichikchu nitaqmi cosechankichikchu kikillanmanta wiaq kawsaykunataqa. Amataqmi pallankichikchu mana kallmapasqa uvaskunapa ruruntapas. 12Chay wataqariki Jubileo Watam, chaynaqa oqapaq sapaqchasqa watapaqmi hapinkichik. Chakrapi kikillanmanta qespiqkunataqa mikunkichikm. 13Chay Jubileo Watapiqa sapakamam mosoqmanta dueochakunkichik chakraykichikta. 14Pipas chakranta rantikuspaqa otaq rantispanqa amam engaanqachu runamasinta. 15Chay chakra rantiq runaqa paganqa Jubileo Watamanta yupaspam, chaynataqmi rantikuqninpas maanqa precionta haykataraqmi cosecha qespinanta yupaykuspa. 16Achka wataraq cosecha qespinan kaptinqa chakrapa precionmi achka kanqa. Pisi watakunallaa tarpunanpaq kaptinqa precionpas menosllaam kanqa. Chakrapa precionqa kanqa hayka cosecha horqona kasqanman hinam. 17Amam runamasikitaqa engaankichu aswanqa Diosnikichiktam respetawankichik. oqaqa yupaychasqaykichik Tayta Diosmi kani. 18Cumpliychik decretoykunata, kasukuychik reglamentoykunata. Chaykunata cumplispaqa qonay allpapim hawkalla kawsakunkichik. 19Allpaykichikmi rurunqa hinaptinmi qamkuna mikunkichik saksanaykichikkama. Hinaptinmi chay allpapi hawkalla kawsakunkichik. 20Ichapas niwaqchik: Qanchis kaq watapi mana tarpuchkaspaqa nitaq imatapas cosechachkaspaqa imatataq mikusaqku? nispa. 21Chay soqta kaq watapiqa oqam bendecisqaykichik hinaptinmi kimsa watapaqa haypaqta cosechankichik. 22Soqta kaq watapi cosechasqaykichiktam mikunkichik pusaq kaq watapi tarpunaykichikkama. Chay waqaychasqaykichiktam mikunkichik isqon kaq watapi cosecha chayamunankama. 23Allpataqa amam wiay paqqa *rantikunkichikchu. Allpaqa oqapam. Qamkunaqa forastero otaq samapakuqniy hinallam kankichik. 24Llapallan dueoyasqayki chakrakunata pipas reclamakuptinqa derechotam qonkichik reclamakunanpaq. 25Sichu casta ma siki wakchaya ruspan *rantiku rusun ki huk kaqnin chak ranta hinaptinqa huk kaqnin ayllunmi pagaspan chay wakcha runapaq reclamapunqa. 26Sichu chay *rantikuq runapa mana kanqachu piyninpas chay allpan reclamananpaq hinaptinqa kikinam huusqan qollqewan reclamakunqa. 27Chayna kaptinqa rantikusqan watamanta qallarispam yupanqa hayka wataam pasarusqanta hinaspam faltaq watakunapi cosechananta tanteaykuspan pagapunqa hinaspaam chay chakrantaqa kutichikunqa. 28Aswanqa chay chakranta kutichikunanpaq qollqeta mana tariptinqa chay chakram quedanqa rantiqninpa makinpi, chaynaqa kanqa Jubileo Wata chayamunankamam. Chay watapiam chay chakraqa kacharisqa kanqa awpaq kaq dueonman kutinanpaq. 29Sichu pipas *rantiku runqa mu ra llasqa llaqta ukupi wa sita hinaptinqa huk watapunim plazo kanqa kutichikunanpaq. Wata pasaruptinqa manaam kutichinmanachu. 30Chay watantinpuni mana kutichikuptinqa chay wasim quedanqa rantiqninpa makinpia chaynataq mirayninkunapa makinpia wiay paq. Manam kutichikunmanachu Jubileo Watapipas. 31Mana murallasqa llaqtakunapi wasikunam ichaqa kanqa chakrakuna hina. Chay wasikunaqa reclamanapaq derechoyoqmi kanqa chaynataqmi Jubileo Watapipas kutichipusqataq kanman. 32Leviy castakunapa *yachasqan llaqtankupi *rantikusqa wasinkutam ichaqa ima tiempopipas reclamanmanku. 33Leviy casta runa chay wasita reclamaspaqa Jubileo Wata chayaramuptinmi yachasqan wasimanta lloqsiruspan rinqa wasinpa kasqan llaqtaman. Israelpa mirayninkuna ukupiqa Leviy castapa kapuqninqa llaqtankupi
LEVITICO25
186
kaq wasillankum. 34Leviy castakunapa llaqtankupa muyuriqninpi echaderonkutapas manam *rantikunmankuchu. Chaykunaqa wiaypaqmi paykunapaq kanqa. 35Sichu castamasiki wakchayaruspan qamkuna ukupi mana yanapaqniyoqa rikuriruptinqa paytam yanapaykunki. Forastero otaq samapakuq hinaam payqa wasikipi kawsanqa. 36Chay wakcha runamantaqa amam ima interestapas chaskinkichu aswanqa oqa Diosnikitam respetawanki. Chay castamasikiqa wasikipim yachanqa. 37Amam qollqekitapas prestankichu miraynillanpaqqa, amataqmi mikuytapas qonkichu imapas interesllanpaqqa. 38Yupaychasqaykichik oqa Tayta Diosmi horqomurqaykichik Egipto nacionmanta Canaan allpata qonaypaq hinaspa Diosnikichik kanaypaq. 39Sichu casta ma siki wakchaya ruspan kikintapas qan man *rantiku rusuptikiqa amam pay wan ser vichikunkichu sir vientewan hinaqa. 40Llamkapakuqta otaq samapakuqta hinallam pay wanqa ruranki. Jubileo Wata chayamunankamallam payqa llamkapakusunki. 41Chay watapiam libre lloqsikunqa churinkunapiwan, payqa kutikunqa castankunapa kasqanmanmi chaynataq abuelonkunapa herencia chakranmanmi. 42Paykunaqa Egipto nacionmanta horqomusqay ser viqniykunam, sir viente hinaqa manam *rantikusqaqa kanmankuchu. 43Ama akarichispallam paykunawanqa ser vichikunki. oqa Diosnikitam respetawanki. 44Sir vienteyoq otaq sir vientayoq kayta munaspaykiqa muyuriqniki nacionkunamantam rantinki. 45Rantiwaqchiktaqmi qamkunawan *yachaq forasterokunatapas chaynataq nacionnikichikpi paykunapa ayllunmanta naceqkunatapas chaynapi qamkunapaqa kanapaq. 46Chay sirvientekunatam herenciata hina churikichikkunaman saqenkichik hinaspam paykunawan tukuy tiempo servichikunkichik. Castamasikichik Israelpa mirayninkunawanmi ichaqa ama akarichispalla servichikunkichik. 47Sichu qanwan *yachaq forastero apuyarunman hinaptin paywan yachaq huk kaqnin castamasikiataq wakchayarullanman hinaspaataq sirviente kananpaqa kikinta *rantikurunman chay qanwan yachaq forastero runaman otaq chay forasteropa ayllunman 48hinaptinqa rantikusqaa kachkaptinpas payqa derechoyoqmi reclamasqa kananpaq. Paytaqa huk kaqnin ayllunmi reclamanman. 49Chay reclamaqninqa kanmanmi tionpas otaq primonpas otaq huk kaqnin familianpas. Qollqen kaptinqa kikillanpas reclamakunmanmi. 50Haykatam pagapunanpaqmi rantiqnin runawan tanteanakunqa kikinta *rantikurusqan watamanta qallarispan Jubileo Watakama. Haykam pagananqa kanqa hayka wataam servisqan watakunaman hinam. Jubileo Wataman chayananpaq faltaqraq watakunamantam paganqa llamkapakuqpa sapa punchaw ganasqanta hina. 51Sichu faltanqa achka wataraq libre kanan Jubileo Watapaq hinaptinqa chayman hinam qollqenta kutichipunqa rantiqnin runaman. 52Sichu faltanqa pisi watakunallaa Jubileo Watapaq hinaptinqa reclamasqa kananpaqmi tanteaykuspan kutichipunqa qollqenta chay rantiqnin runaman. 53Chay sirviente runaqa watan-watan llamkapakuq hinallam kanqa. Chay sirviententa rantiqnin akarichinantaqa amam permitinkichikchu. 54Pi sir vientepas chay na for ma ku napi mana recla masqa kaspaqa Jubileo Wata chayaramuptinam libre lloqsikunqa churinkunapiwan kuska. 55Israel casta runakunaqariki sir vienteykunam, paykunataqa sir vientey kasqanraykum Egipto nacionmanta horqomurqani. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi.
187 Kasukuqkunataqa Dios favorecesqanmanta (Dt 7:12-24. 28:1-14)
LEVITICO26
26
taytacha-mamachakunataqa rurankichikchu nitaq chay man rikchakuqtapas. Amataqmi sayachinkichikchu rumimanta pilarkunatapas nitaq rumimanta tallasqa taytachakunatapas. Chaykunapa qayllanpiqa amataqmi qonqorakunkichikchu. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi. 2Sa man kichikpu nim sa ma na punchaw niyku napiqa hinaspam respetan kichiktaq santuarioytapas. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 3Sichu decretoykunaman hina kawsaspa kamachikuyniykunatapas kasukuptikichikqa 4oqam parachimusaq tiempollanpi hinaptinmi chakraykichikpi kawsaynikichikpas qespinqa, rurunqataqmi fruta sachaykichikkunapas. 5Kawsaykuna cosechasqaykichikpas haypanqam uvas pallaykama, uvas pallaynikichikataqmi haypanqa tarpuykama hinaptinmi mikunkichik saksanaykichikkama, allpaykichikpipas hawkallam *yachakunkichik. 6oqaqa nacionnikichikpim hawka kawsakuyta qosqaykichik hinaptinmi puuspapas puukunkichik mana pipa manchachisqan. Nacionnikichikmantaqa chinkachisaqtaqmi manchakuypaq monte animalkunatapas, manaam guerrapas chaypiqa kanqachu. 7Qatikacharunkichikmi enemigoykichikkunatapas hinaspam wauchinkichik guerrawan. 8Pichqallam qamkunaqa qatikacharunkichik pachak enemigoykichikta. Pachakataqmi qatikacharunkichik chunka waranqata. Chaynatam enemigoykichiktaqa wauchinkichik guerrawan. 9oqam yanapasqaykichik hinaspam mirachisqaykichik achka-achkallaa kanaykichikkama. Chaynapim qamkunawan contratoytapas cumplisaq. 10awpaq watapi kawsaykuna churasqaykichiktam mikunkichik. Chay awpaq kawsaykunata horqospaykim mosoq kawsaykunataa waqaychanki. 11Qam ku nawan *yachaspay mi ma na a milla kusqaykichikchu. 12Qam ku napa chawpikichikpi purispaymi Diosnikichik kasaq, qamkunaataqmi kankichik oqapa runaykuna. 13Yupaychasqaykichik oqa Tayta Diosmi horqomurqaykichik Egipto nacionmanta manaa paykunapa sir vienten kanaykichikpaq. Yugota pakipachkaq hinam sir viente kasqaykichik manta libramurqaykichik hinaspam uma hoqarisqataa purichirqaykichik libre kasqaykichikrayku.
Mana kasukuqkunapa contranpi Diospa rimasqanmanta (Dt 28:15-68)
1Amam
15chaynataq decretoykunatapas qepanchakuspa reglamentoykunatapas cheqniptikichik-
14Sichu mana kasuwaspaykichik kamachisqaykunata mana cumpliptikichikqa
qa chaynataq kamachisqaykunatapas mana cumplinaykichikpaq contrato rurasqaytapas mana cumpliptikichikqa 16oqapas qamkuna ukupim rikurirachisaq manchapakuyta, wauchikuq onqoykunata, calenturata, awi onqoyta chaynataq eqoyayta. Chaynaqa yanqapaqmi tarpunkichikpas, tarpusqaykichiktapas enemigoykichikmi mikukunqa. 17oqam contraykichikpi kasaq hinaptinmi enemigoykichikpas vencesunkichik. Cheqnisuqnikichik runakunam munaychakusunkichik, mana pipapas qatikachasqantaqmi ayqenkichik. 18Chaykunawanpas mana kasuwaptikichikqa oqapas castigasqaykichikmi qanchis kutikama huchaykichikkunamanta. 19Rumi sonqo kaspa orgulloso kaynikichiktapas yanqacharusaqmi. Cielokunapas fierro hinaa rikuriruptinmi mana parachimusaqchu, chaynapim allpaykichikpas bronce hinaa rikurirunqa.
LEVITICO26
20Yanqam
188
kallpapas ususqa llamkankichik. Chakraykichikpiqa manam imapas qespinqachu nitaqmi lliw nacionnikichikpi fruta sachaykichikkunapas rurunqachu. 21Chay wanpas contray pi kaspa mana ka suwaptikichikqa oqapas huchallikusqaykichikman hinam castigasqaykichik qanchis kutikama. 22Kachaykamusaqtaqmi manchakuypaq monte animalkunatapas hinaptinmi churi-wawaykichikkunata pasaypaqta tukurunqa, animalnikichik kunatapas tukurunqam. Chaynapim aschallaa rikuriruptikichik annikichikpas chunnirunqaa. 23Chay castigokunawan mana wanakuspa hinalla contraypi kaptikichikqa 24oqapas contraykichikpim kasaq hinaspam castigasqaykichik huchaykichikmanta aswan qanchis kutikamaraq. 25Contratoy mana kasusqaykichikmantam guerrawan castigasqaykichik. Guerramanta llaqtaykichikman ayqeptikichikpas peste onqoytam kachaykamusqaykichik. Qamkunaqa enemigoykichikkunaman entregasqam kankichik. 26Mikunaykichik kawsaykunata chinkarachiptiymi chunka warmikuna chulla hornollapi tantata ruraspanku medisqallata qosunkichik, ichaqa manam saksankichikchu. 27Chayku nawanpas mana ka suwaspa contray pi kaptikichikqa 28oqapas contraykichikpi piakuspaymi castigasqaykichik huchaykichik manta aswan qanchis kutikamaraq. 29Hinaptinmi mikunkichik churi-wawaykichik kunataa. 30Capillaykichik ku natapas tu irachisaqmi, pa kipa rusaqtaqmi incienso ka a na altarnikichikkunatapas. Qamkunata cheqnisqayraykum ayaykichik kunatapas montosaq mana kawsaq taytacha-mamachaykichik kunapa hawanman. 31Llaqtaykichikkunatam purmachisaq, tuichisaqtaqmi santuarioykichikkunatapas. Manaam gustoypaqachu kanqa miski asnaq ofrendaykichikkunapas. 32Purmarachisaqmi nacionnikichikta hinaptinmi admirasqallaa qawanqaku chaypi *yachananpaq hamuq enemigoykikunapas. 33Qamkunatam cheqerachisqaykichik huklaw nacionkunaman hinaspam qatikachachisqaykichik guerrawan. Nacionnikichikmi chunninqa, purmarunqataqmi llaqtaykichikkunapas. 34Allpaykichikpas tukuy tiempo purmasqan watakunam samakunqa, samakunqaqa enemigoykichikkunapa nacionninpi kamunaykichikkamam. Chay allpakunaqa samakunqa mana samasqan watakunamantam. 35Chay allpapiraq *yachaspaykichik mana samachisqaykichikmantam chay allpaqa samakunqa chay purmasqan tukuy watakuna. 36Qamkunamanta puchuqkuna enemigonkupa allpanpi kaptinkum sonqonkuman churasaq manchakuyta hinaptinmi sachapa rapin wichiykuptillanpas ayqenqaku. Guerramanta ayqechkaq hina ayqespankum mana pipas qatichkaptillan urmanqaku. 37Mana pipas qatikachachkaptillanmi guerramanta lluptichkaq hina kallpaspanku qonqayta tanqanakuykunqaku. Manam mayqanninkupas enemigonpa qayllanpiqa defiendekuyta atinqakuchu. 38Huklaw nacionkunapim waunkichik, enemigoykichikpa nacionninmi mikuypaq-mikurusunkichik. 39Enemigoykichikpa nacionninpi qamkunamanta puchuqkunapas mana allin rurasqankuraykum ismuypaq-ismurunqaku, abuelonkupa mana allin rurasqankuraykum paykuna hina ismuypaq-ismurunqaku. 40Mana allin rurasqankumanta chaynataq abuelonkupa mana allin rurasqankumanta reqsikuptinkupas chaynataq traicionawasqankuta hinaspa contraypi kasqankuta reqsikuptinkupas 41paykunapa contrankupi kaspaymi enemigonkupa nacionninman pusarachisaq. Chaypim rumi sonqo kayninkupas llampuyamunqa, chaypitaqmi mana allinlla rurasqankumantapas paganqaku. 42Hinaptinam yuyarisaq Jacobwan, Isaacwan, Abrahanwan contrato rurasqayta. Yuyarisaqtaqmi allpamantapas. 43Chay allpaqa paykunapa saqerusqana kaspam purmaspan chayraq
189
LEVITICO26,27
samaykunqa. Paykunaqa mana allin rurasqankumantam paganqaku. Paykunaqariki reglamentoykunatapas despreciaspankum decretoykunatapas millakurqakutaq. 44Chay wanpas enemigon kupa allpanpi kaptin kupas manam oqaqa wischupakusaqchu nitaqmi puchukarachinaypaq hinaqa millakusaqchu. Manam paykunawan contrato rurasqaytaqa yanqachasaqchu. oqaqariki paykunapa yupaychasqan Tayta Diosmi kani. 45Aswanqa paykunapa favorninpi aw paq contrato rurasqaytam yuyarisaq. Chay contratotaqa rurarqani paykunapa Diosnin kanay paqmi. Nacionkunapa yachasqantam oqaqa Egipto nacionmanta horqomurqani paykunapa Diosnin kanaypaq. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 46Kayku nam chay decretoku na, regla mentoku na hinaspa yachachikuyku na Moisesnintakama Israelpa mirayninkunaman Tayta Diospa qosqan. Tukuy chaykunataqa Moisesmanmi qorqa Sinai Orqopi.
27
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: Sichu pipas oqa Tayta Diosta serviwananpaq huk runata prometekuwaptinqa chay runapa precionta pagaspam reclamanqa. 3Iskay chunka watayoqmanta soqta chunka watayoqkama qari kaptinqa tasankichik medio kilo masnin qollqetam santuariopi pesoman hina. 4Warmi kaptinataqmi tasankichik cuarto kilo masnin qollqeta. 5Pichqa watayoqmanta iskay chunka watayoqkama qari kaptinqa tasankichik yaqa cuarto kilo qollqetam. Warmi kaptinataqmi tasankichik tawa onza qollqeta. 6Huk killayoq wawapaqataqmi pichqa watankama tasankichik iskay onza qollqeta, warmi wawapaqataqmi kanqa huk onza tumpa maschan qollqe. 7Soqta chunka watayoqmanta hanaymanataqmi tasankichik qari kaptinqa soqta onza qollqeta. Warmi kaptinataqmi tasankichik tawa onza qollqeta. 8Ichaqa chay prometekuq runa llumpay wakcha kaspan tasasqaykichikta mana pagayta atiptinqa chay prometesqa runatam sacerdoteman pusankichik hinaptinmi pay churanqa precionta prometekuqpa pagay atinanpaq hinalla. 9Sichu oqa Tayta Diosman ofrecewa naykichikpaq ofrenda animal kaptinqa chay animalmi oqallapaqa sapaqchasqa kanqa. 10Amam cambiankichu allin otaq mana allin kaptinpas, sichu chay animalta cambiarunki huk animalwan hinaptinqa iskaynin animalmi oqapaq sapaqchasqa kanqa. 11Sichu oqa Tayta Diosman mana ofrecewa naykichikpaq hina chay animal kaptinqa, sacerdotemanmi pusankichik chay animalta. 12Paymi qawaspan precionta churanqa allin otaq mana allin kaptinpas. Chaynapim chay animalpa precionqa kanqa sacerdotepa churasqanman hina. 13Chay animalta pipas reclamayta munaspaqa, chay precionmanmi yapanqa pichqa parteman rakisqapa hukninta. 14Pipas wasinta oqa Tayta Diospaqa sapaqchapuwaptinqa sacerdotem precionta churanqa allin otaq mana allin kaptinpas. Precionqa kanqa sacerdotepa churasqanman hinam. 15Sapaqchapuwasqan wasita pipas kutichikuyta munaspaqa chay wasipa precionmanmi yapaykunqa pichqa parteman rakisqapa hukninta hinaspam kutichikunqa. 16Pipas huk kaqnin herencia chakranta oqa Tayta Diospaq sapaqchapuwaptinqa precionmi kanqa tarpunapaq muhu yaykusqanman hina. Chakraman pachak iskay chunkan kilo cebada yaykuptinqa valenqa medio kilo masnin qollqem. 17Sichu pipas sapaqchapuwanqa chakranta Jubileo Watapi hinaptinqa hina medio kilo masnin qollqellam chay precionqa kanqa. 18Aswanqa sichu Jubileo Watapa qepantaa
1-2Israelpa
Diosman imapas prometesqakunamanta
LEVITICO27
190
pipas chakranta sapaqchapuwaptinqa sacerdotem precionta churanqa. Chay watamanta qallarispa Jubileo Watakama precionta churaspanmi bajanqa precionta. 19Sichu chay chak ran sapaqchapuwaqniy recla ma kuy ta munanqa hinaspaqa precionmanmi yapanqa pichqa parteman rakisqapa hukninta hinaspam kutichikunqa. 20Chay chakrapa dueon mana reclamakuptinqa otaq huk runamana rantikusqa kaptinqa manam reclamanmanachu. 21Sichu Jubileo Watapi chay chakra libre kaspaqa oqallapaqam kanqa hinaptinmi sacerdotea dueon kanqa. 22Sichu pipas oqa Tayta Diosman rantisqan chak rata otaq mana herencian kaq chakrata sapaqchapuwaptinqa 23sacerdotem chay chakrayoqpaq precionta churanqa Jubileo Watakama. Hinaptinmi chay chakra sapaqchapuwaqniy runaqa chay punchawpuni sacerdotepa tasasqanman hina paganqa chay napim chay qollqeqa oqa Tayta Diospaq sapaqchasqa kanqa. 24Jubileo Watapiam chay chakraqa kutiykunqa rantikuqnin runaman otaq chay herenciayoq runaman. 25Ima ku napapas precion ta sasqaykichikqa kanqa santua riopi pesoman hinam, chay santuariopi pesoqa yaqa media onzam. 26Animalkunapa punta criankunaqa punta naceq kasqanraykum oqa Tayta Diospaq kanqa. Chay animalkunataqa manam pipas sapaqchapuwanmanachu. Toro kaspa otaq carnero kaspapas oqa Tayta Diospam. 27Animalkunapa chay punta kaq crian mana mikuna animal kaptinqa tasasqan qollqeman pichqa parteman rakisqapa hukninta yapaspanmi reclamakunqa. Mana reclamayta atispanqa sacerdotepa tasasqan preciopim *rantikurunqa. 28Sichu pipas kapuqninkunamanta oqa Tayta Diosllapaqa rakipuwanman runata otaq animalta otaq herencia allpanta hinaspaqa chaykunataqa manam *rantikunmanchu nitaqmi reclamanmanchu, tukuy chay rakisqakunaqa oqa Tayta Diosllapaqa sapaqchasqam kanqa. 29Waunanpaq sentenciasqa runataqa manataqmi pipas reclamanmanchu. Chay waunanpaq rakisqa runaqa wauchisqam kanqa. 30oqa Tayta Diospaqmi kanqa kawsayku na cosecha manta diezmoqa chaynataq frutakunamanta diezmopas. Chaykunaqariki oqallapaqa sapaqchasqam. 31Sichu pipas chay diezmomanta wa kinta recla may ta mu naspaqa recla ma ku nanpaqmi chaykunapa precionman yapaykunqa pichqa parteman rakisqapa huk ninta. 32Vacamanta kaptin otaq ovejamanta kaptinpas sapa chunka animal yupasqamantam huknin kanqa oqa Tayta Diospaq. Chay animalkunaqa diezmo kasqanraykum oqallapaqa sapaqchasqa kanqa. 33Amam akllasqachu kanqa allin kaspapas otaq mana allin kaspapas, chay animalkunaqa amataqm cambiasqachu kanqa. Cambiasqa kaspaqa chay diezmo animalpas hinaspa cambianapaq qosqa animalpas iskayninmi oqallapaqa sapaqchasqa kanqa. Chaynaqa mana reclamay atinaam kanqa. 34Israelpa miray nin ku napaqmi kay ka machikuyku nata Tayta Dios qorqa Moisesman Sinai Orqopi.
MOISESPA QELLQASQAN TAWA KAQ LIBRO
NUMEROS
Moisesmi runakunata achka kutita yupachirqa. Puntatam yupachirqa Sinai Orqomanta manaraq lloqsichkaspa. Chay tiempopi kaq miraykuna tukuruptinataqmi yapamanta yupachirqa Moab law allpapi otaq Jordan Mayupa hichpan intipa qespimunan lawpi. Israel runakuna yupasqa kasqanraykum kay libroqa Numeroswan sutichasqa. Kay Numeros libropa willakusqanqa Exodo libropa qatiqnillanmi. Willakuntaqmi Israel runakunata chunniqpi imam sucedemusqanmantapas chaynataq Sinai Orqomanta lloqsispanku Jordan Mayupa hichpanman chayanankukama chunniqpi imakunam pasakusqanmantapas. Willakuntaqmi manaraq Jordan Mayuta chimpachkaptinku yaqa tawa chunka wata purisqankupi tukuy ima sucedekusqanmantapas. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Diospa ley ninkunata chaskiruspan iskay kaq kutipi Pascua Fiesta rurasqankumanta chay nataq lloqsinankupaq alista kusqankumanta (1-9). Iskay kaq par teataqmi willa kun Sinai Orqomanta Moab runa kunapa allpanman chayanankukama ima kunam pasa kusqanmanta (10-21). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Jordan Mayuta chimpa nankupaq yachachikuykuna chaskisqankumanta. Kay librom yachachikun purisqankupi hatun sasacha kuykunapi kaspanku Israel runakunapa sonqon imay nam kasqanmanta (22-36). Achka kutitam tarikurqaku hukmanyasqa hinaspa mancharisqa Diospa chaynataq Moisespa contranpi hoqarikunankukama. Wakin kutipim paykunaqa kasukuspanku imapas allin rurayta munarqaku. Paykuna hukmanyaspa mana kasukuq kaptinkupas Diosqa manam paykunamantaqa rakikurqachu, contrato rurasqanman hinam pacienciakuspa paykunata cuidarqa. Kay libropiqa Moisestam tarinchik mana hukmanyaruq confianza sonqoyoq kasqanta. Paciencian tukunayaptinpas Diosman sonqo kayninqa hinaspa castamasinkunapaq kuyakuyninqa hina kaqllam karqa. Israelpa mirayninkuna Sinai chunniqpi yupasqa kasqankumanta
mirayninkuna Egipto nacionmanta lloqsiruspa iskay watamana yaykuchkaptinkum chay watapa iskay kaq killapa qallariy nin punchawpi Moiseswan Tayta Dios rimarqa. Sinai sutiyoq chunniqpim asuykuna karpapi kaynata nirqa: 2Israelpa llapa llan miray nin ku natam yupan kichik fa milian ku na man hina hinaspa abuelonkupa castanman hina. Haykam qarikuna kasqanman hinam llapallanta yupankichik. 3Qanwan Aaronmi yupankichik iskay chunka watayoqmanta hanay man guer rapi peleanankupaq hina kaqkunata. 4Sapa ayllumantam huk familiapa jefen yupaysisunkichik. 5Chay yupaysisuqnikichik jefekunaqa kanqa kaykunam: Ruben ayllumantam kanqa Sedeur pa churin Elisur. 6Simeon ayllu mantam kanqa Zu risadaipa chu rin Selu miel.
191
1Israelpa
NUMEROS1
7Juda 8Isacar
192
ayllumantam kanqa Aminadabpa churin Naason. ayllumantam kanqa Zuar pa churin Natanael. 9Zabu lon ayllu mantam kanqa Helonpa chu rin Eliab. 10Josey pa miray nin manta ataqmi kanqa Efrain casta Amiudpa chu rin Elisa ma. Manases castamantaataqmi kanqa Pedasurpa churin Gamaliel. 11Benja min ayllu mantam kanqa Gedeonipa chu rin Abidan. 12Dan ayllu mantam kanqa Amisadaipa chu rin Ahiezer. 13Aser ayllu mantam kanqa Ocranpa chu rin Pagiel. 14Gad ayllu mantam kanqa Deuelpa chu rin Elia saf. 15Nef ta liy ayllu mantam kanqa Enanpa chu rin Ahira. 16Kaykunam karqaku Israel ayllukunamanta huunasqa runakunapa akllasqan jefekuna. Paykunaqa karqaku Israelpa mirayninmanta waranqantin runapa kamachiqninkunam. 17Diospa nombrasqan chay qarikunatam, Moiseswan Aaron huurqaku yupaysinankupaq. 18Chaymi huurqaku Israelpa llapallan mirayninkunata iskay kaq killapa qallariynin punchawpi. Chaynaqa llapa runakunam listachikurqaku familiankuman hina hinaspa abuelonkupa castanman hina. Qarikunam iskay chunka watayoqmanta hanayman sutin-sutin listachikurqaku haykam kasqankuman hina. 19Tayta Diospa kamachisqanman hinam Moises yuparqa paykunata Sinai sutiyoq chunniqpi. 20-21Paykunaqa yupasqa karqa familiankuman, castankuman hinaspa ayllunkuman hinam. Sapakamapa sutinkuta listaruspam qarikunata iskay chunka watayoqmanta hanayman yuparqaku, paykunaqa guerraman lloqsinankupaqpas listom karqaku: Ruben ayllumanta yupasqakunam karqa tawa chunka soqtayoq waranqa pichqa pachaknin runakuna. 22-23Simeon ayllu manta yupasqa ku nam karqa pichqa chun ka isqon niyoq waranqa kimsa pachaknin runakuna. 24-25Gad ayllu manta yupasqa ku nam karqa tawa chun ka pichqayoq wa ranqa soqta pachak pichqa chunkan runakuna. 26-27Juda ayllu manta yupasqa ku nam karqa qanchis chun ka tawayoq wa ranqa soqta pachaknin runakuna. 28-29Isacar ayllu manta yupasqa ku nam karqa pichqa chun ka tawayoq wa ranqa soqta pachaknin runakuna. 30-31Zabu lon ayllu manta yupasqa ku nam karqa pichqa chun ka qanchisniyoq waranqa tawa pachaknin runakuna. 32-33Josey pa chu rin ku nam karqa Efrainwan Ma na ses. Efrain casta manta yupasqakunam karqa tawa chunka waranqa pichqa pachaknin runakuna. 34-35Ma na ses casta manta yupasqa ku nam karqa kimsa chun ka iskay niyoq waranqa iskay pachaknin runakuna. 36-37Benja min ayllu manta yupasqa ku nam karqa kimsa chun ka pichqayoq waranqa tawa pachaknin runakuna. 38-39Dan ayllu manta yupasqa ku nam karqa soqta chun ka iskay niyoq wa ranqa qanchis pachaknin runakuna. 40-41Aser ayllu manta yupasqa ku nam karqa tawa chun ka kimsayoq wa ranqa tawa pachaknin runakuna. 42-43Nef ta liy ayllu manta yupasqa ku nam karqa pichqa chun ka kimsayoq wa ranqa tawa pachaknin runakuna.
193
44Chay
NUMEROS1,2
llapallan runakunam yupasqa karqaku. Chay yupaqkunaqariki karqa Moiseswan Aaronmi chay nataq Israel ayllukunapa chunka iskay nintin jefekunam. 45Castan ku man hina Israelpa miray nin ku nata guer rapi pelea nan kupaq hina iskay chunka watayoqmanta hanayman yuparuptinkum 46llapallan karqaku soqta pachak kimsayoq waranqa pichqa pachak pichqa chunkan runakuna. wakin ayllukunawan kuskaqa manam yupasqachu karqa Leviy aylluqa. Diosmi Moisesta nirqa: 49Israel ayllukunata yupaspaykiqa amam Leviy ayllutaqa yupankichu. 50Paykunataqa churanki Chunkantin Kamachikuyniykuna waqaychana carpamanta cuentallikunanpaqmi chaynataq servicionkunamantapas hinaspa tukuy imankunamantapas cuentallikunanpaqmi. Paykunam apanqaku *yachanay karpataqa llapallan servicionkunatawan hinaspam nanachikunqaku. Karpapa muyuriqninpitaqmi paykunaqa samanqaku. 51Lloqsinaykichika kaptinqa Leviy casta runakunam chay karpata paskanqaku, samaruptikichikataqmi hina paykunataq chay karpata huktawan sayachinqaku. Pipas Leviy ayllumanta mana kachkaspan karpaman asuykuq runaqa wauchisqam kanqa. 52Israelpa wakin mirayninqa sapakamam samanqaku maymi campamentonkupi. Paykunaqa tropakuna hinam maymi banderankupa kasqanpi samanqaku. 53Leviy aylluqa samanqa Chunkantin Kamachikuyniy waqaychana karpapa muyuriqninpim, chaynapim oqa Tayta Diosqa mana piakusaqchu Israel casta runakunapa contranpiqa. Chaynaqa Leviy ayllu runakunam nanachikunqaku Chunkantin Kamachikuyniy waqaychana karpamantaqa. 54Moisesman Tayta Diospa tukuy ka machisqanta hinam Israelpa miray nin ku na rurarqaku.
48Tayta 47Israel
Leviy ayllu akllasqa kasqanmanta
Diosmi Moisesman hinaspa Aaronman kay nata nirqa: 2Israelpa miray nin ku naqa sa manqa ku asuykuwa naykichik kar papa karuneq muyuriqninpim. Sapakamam samanqaku maymi banderankupa kasqanpi chaynataq ayllunkupa sealnin maymi kasqanpi. 3Intipa qespimunan lawpi samaqkunam kanqaku Juda sutiyoq campamento banderapa kasqanpi. Paykunaqa samanqaku tropan-tropanmi. Juda ayllu runakunapa capitanninqa Aminadab sutiyoq runapa churin Naasonmi. 4Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam qanchis chunka tawayoq waranqa soqta pachaknin runakuna. 5Paykunapa waqtanpim samanqaku Isacar ayllu runakuna. Isacarpa mirayninkunapa capitanninqa Zuarpa churin Natanaelmi. 6Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam pichqa chunka tawayoq waranqa tawa pachaknin runakuna. 7Paykunawan kuskataqmi samanqaku Zabulon ayllupas. Zabulonpa mirayninkunapa capitanninqa Helonpa churin Eliabmi. 8Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam pichqa chunka qanchisniyoq waranqa tawa pachaknin runakuna. 9Chaynaqa Juda sutiyoq campamentoqa yupasqaykichikman hinam kachkanku pachak pusaq chunkan soqtayoq waranqa tawa pachaknin tropakuna. Paykunam Israel runakunapa awpaqninta lloqsinqaku. 10Ruben sutiyoq campamentopa banderanmi kanqa surlawpi. Ruben ayllu runakunapa capitanninqa Sedeur sutiyoq runapa churin Elisurmi. 11Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam tawa chunka soqtayoq waranqa pichqa pachaknin runakuna. 12Paykunapa waqtanpim samanqaku Simeon ayllu runakuna. Simeonpa
1Tayta
Israel runakunapa campamentonpi jefekunamanta
NUMEROS2
194
mirayninkunapa capitanninqa Zurisadai sutiyoq runapa churin Selumielmi. 13Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam pichqa chunka isqonniyoq waranqa kimsa pachaknin runakuna. 14Paykunawan kuskataqmi samanqaku Gad ayllupas. Gadpa mirayninkunapa capitanninqa Deuelpa churin Eliasafmi. 15Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam tawa chunka pichqayoq waranqa soqta pachak pichqa chunkan runakuna. 16Chaynaqa Ruben sutiyoq campamentoqa yupasqaykichikman hinam kachkanku pachak pichqa chunkan hukniyoq waranqa tawa pachak pichqa chunkan tropakuna. Paykunam Juda ayllukunapa qepanta lloqsinqaku. 17Payku napa qepanta ataqmi otaq chay tawantin campa mentopa chawpintaataqmi lloqsinqaku Leviy ayllu runakuna, paykunaqa lloqsinqa oqaman asuykuwanaykichik karpata aparikuspam. Samasqanku campamentoman hinam sapakama lloqsinqaku banderankupa maymi risqan ladonta. 18Efrain sutiyoq campamentopa banderanmi kanqa intipa seqaykunan lawpi. Efrainpa mirayninkunapa capitanninqa Amiud sutiyoq runapa churin Elisamam. 19Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam tawa chunka waranqa pichqa pachaknin runakuna. 20Paykunapa waqtanpim samanqaku Manases ayllu runakuna. Manasespa mirayninkunapa capitanninqa Pedasur sutiyoq runapa churin Gamalielmi. 21Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam kimsa chunka iskayniyoq waranqa iskay pachaknin runakuna. 22Paykunawan kuskataqmi samanqaku Benjamin ayllupas. Benjaminpa mirayninkunapa capitanninqa Gedeoni sutiyoq runapa churin Abidanmi. 23Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam kimsa chunka pichqayoq waranqa tawa pachaknin runakuna. 24Chaynaqa Efrain sutiyoq campamentoqa yupasqaykichikman hinam kachkanku pachak pusaqniyoq waranqa pachaknin tropakuna. Paykunam Leviy ayllupa qepanta lloqsinqaku. 25Dan sutiyoq campamentopa banderanmi kanqa norte lawpi. Danpa mirayninkunapa capitanninqa Amisadai sutiyoq runapa churin Ahiezermi. 26Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam soqta chunka iskayniyoq waranqa qanchisnin runakuna. 27Paykunapa waqtanpim samanqaku Aser ayllu runakuna. Aserpa mirayninkunapa capitanninqa Ocran sutiyoq runapa churin Pagielmi. 28Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam tawa chunka hukniyoq waranqa pichqa pachaknin runakuna. 29Paykunawan kuskataqmi samanqaku Neftaliy ayllupas. Neftaliypa mirayninkunapa capitanninqa Enan sutiyoq runapa churin Ahiranmi. 30Paypa tropankunaqariki yupasqaykichikman hinam pichqa chunka kimsayoq waranqa tawa pachaknin runakuna. 31Chaynaqa Dan sutiyoq campamentoqa yupasqaykichikman hinam kachkanku pachak pichqa chunkan qanchisniyoq waranqa soqta pachaknin tropakuna. Paykunam kimsantin campamentopa qepanta lloqsinqaku banderankuwan kuska. 32Chay naqa castan ku man hina hinaspa campa menton ku man hina Israelpa mirayninkunata yuparuptinkum karqa soqta pachak kimsayoq waranqa pichqa pachak pichqa chunkan tropakuna. 33Leviy ayllu runakunam ichaqa Israelpa wakin mirayninkunawan kuskaqa mana yupasqachu karqaku imay nam Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 34Moisesman Tayta Diospa tukuy ka machisqanta hinam Israelpa miray nin ku na rurarqaku. Paykunaqa sapakamam samarqaku maymi banderankupa kasqanpi hinaspam lloqsirqaku casta-castalla hinaspa ayllu-ayllulla.
195 Leviy ayllu runakunamanta
NUMEROS3
Orqopi Moisesman Tayta Dios rimapayasqan tiempopim Aaronpa chaynataq Moisespa churinkuna karqa. 2Aaronpa churinkunapa sutinmi karqa Nadab. Payqa karqa piwi churinmi. Paymanataqmi qatirqa Abiu, Eleazar hinaspa Itamar. 3Paykunaqa tawankum aceitewan tallisqa kaspanku sacerdote kanankupaq Diospa nombrasqan karqaku. 4Aswanqa Nadab sutiyoq sacerdoteqa Abiu sutiyoq sacerdotepiwanmi waururqaku Tayta Diospa qayllanpi. Paykunaqa waururqaku Sinai sutiyoq chunniqpi Diospa mana kamachisqan ninawan ofrecesqankuraykum. Paykunaqa waukurqaku mana churiyoqmi. Chaynapim sacerdote Eleazarwan sacerdote Itamarpas imam ruranankuta rurarqaku taytanku Aaronpa qawasqantaa. 5Chay mi Moisesta Tayta Dios nirqa: 6Leviy ayllu ru na kunata asuykachiy sacerdote Aa ronman chay napi paypa qayllanpi ser vinankupaq. 7Paykunaqa ruranqaku Aaronpa kamachisqan rurana kaqkunatam. Ruranqakutaqmi Israel casta runakunapa rantinpipas. Paykunaqa ser vikunqaku asuykamuwanaykichik karpapim chaypi imakunatapas ruraspanku. 8Paykunaqa asuykamuwanaykichik karpapi kaq ser viciokunatapas cuidaspam Israelpa mirayninkunapa imam ruranankuta chay karpapi ruranqaku. 9Chaynaqa Leviy ayllu runakunataqa Aaronmanwan mirayninkunamanmi qonki. Paykunataqa regalota hinam Israelpa mirayninkunamanta qonki. 10Chaynaqa sacerdotekunapa rurananmanta cuentallikunanpaqmi kunanki Aarontawan churinkunata. Mana sacerdote kachkaspa santuarioman asuykuq runaqa wauchisqam kanqa. Diosmi Moisesman nirqataq kaynata: mirayninkunamantam akllakuykuni Leviy aylluta, paykunataqa akllakuykuni puntallaraq nacemuq wawakunapa rantinpim. Chaynaqa Leviy ayllu runakunaqa oqapaqam. 13Egipto nacionpi piwi churikunata waurachisqaymantapunim Israel casta runakunapa piwi churinkunaqa oqapaa. Chay piwi kaqkunataqa oqallapaqam sapaqchakurqani, sapaqchakurqanitaqmi animalkunapa punta criankunatapas. Chaynaqa tukuy chaykunaqa oqapam. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
12Israelpa 11Tayta
1Sinai
Leviy aylluqa Tayta Diosllapaqa sapaqchasqa kasqankumanta
sutiyoq chunniqpim Moisesta Tayta Dios nirqa: mirayninkunatay yupay castankuman hina chaynataq familiankuman hina. Huk killayoqmanta hanaymany qari wawakunata yupay nispa. 16Tayta Diospa nisqan man hina m Moises yuparqa. 17Leviy pa chu rin ku nam karqa Gerson, Coat hinaspa Mera ri. 18Gersonpa chu rin ku nam fa milian man hina karqa Libni hi naspa Simei. 19Coatpa churinkunam familianman hina karqa Amram, Izhar, Hebron hinaspa Uziel. 20Mera ripa chu rin ku nam fa milian man hina karqa Mahli hi naspa Musi. Kaykunam karqa Leviy pa familiankuna castankuman hina. 21Libnipa chaynataq Simeipa familiankunapas karqa Gersonpa mirayninkunam. 22Chaynaqa Gersonpa mirayninmanta kaqkunata huk killayoqmanta hanayman yupaptinkum qarikunalla karqa qanchis waranqa pichqa pachaknin runakuna. 23Gersonpa familiankunam samarqaku intipa seqaykunan law Diosman asuykuna karpapa qepanpi.
15Leviy pa
14Sinai
Leviy casta runakuna yupasqa kasqankumanta
NUMEROS3
196
24Gersonpa mirayninkunapa capitanninqa karqa Laelpa churin Eliasafmi. 25Diosman
asuykuna karpapim Gersonpa mirayninkunaqa nanachikurqaku santuariomanta, karpapa cortinankunamanta chaynataq karpapa punkunpi telanmantapas. 26Nanachikurqakutaqmi patiopa cortinankunamantapas chaynataq patiopa punkunpi telakunamantapas. Chaykunaqa kachkan karpapa muyuriqninpim chaynataq altarpa muyuriqninpim. Hina paykunataqmi nanachikurqaku tukuy chaykunapa waskankunamantapas. 27Amrampa, Izharpa, Hebronpa hinaspa Uzielpa familiankunapas karqaku Coatpa mirayninkunam. 28Chaynaqa Coatpa mirayninmanta kaqkunata huk killayoqmanta hanayman yupaptinkum qarikunalla karqa pusaq waranqa soqta pachaknin runakuna. Paykunam Diosman asuykuna carpamanta nanachikurqaku. 29Coatpa familiankunam samarqaku Diosman asuykuna karpapa surlawninpi. 30Coatpa mirayninkunapa capitanninqa karqa Uzielpa churin Elizafanmi. 31Paykunam nanachikurqaku baulmanta, mesamanta, candeleromanta, altarkunamanta, santuariopi imapas serviciokunamanta, cuarto rakinaq telamanta chaynataq tukuy ima servichikuna kaqkunamantapas. 32Levi casta manta jefeku napa ka machiqnin mi karqa sacerdote Aa ronpa chu rin Eleazar. Paymi cuentallikurqa santuariopi cuidaqkunamanta. 33Mahlipa chaynataq Musipa familiankunaqa karqa Meraripa mirayninkunam. 34Chaynaqa Meraripa miraynin kaqkunata huk killayoqmanta hanayman yupaptinkum qarikunalla karqa soqta waranqa iskay pachaknin runakuna. 35Meraripa mirayninkunapa capitanninqa karqa Abihail sutiyoq runapa churin Zurielmi. Paykunam samarqaku Diosman asuykuna karpapa norte lawninpi. 36Merari castakunam nanachikurqaku Diospa karpanpa marconkunamanta, qerunkunamanta, pilarninkunamanta, toqoyoq tiyanankunamanta chaynataq tukuy ima servichikuna kaqkunamantapas. 37Nanachikurqakutaqmi patiopa muyuriqninpi pilarkunamantapas, toqoyoq tiyanankunamantapas, estacankunamantapas chaynataq waskankunamantapas. 38Intipa qespimu nan law pim santua riopa chimpanpi otaq kar papa aw paqninpi samarqaku Moises, Aaron chaynataq Aaronpa churinkunapas. Paykunam Israelpa mirayninkunapa rantinpi karpata nanachikurqaku. Mana sacerdote kachkaspan pipas santuarioman asuykuqqa wauchisqam kanan karqa. 39Tayta Diospa nisqanman hinam Moisespiwan Aaron yuparqaku Leviy casta runakunata familiankuman hina. Chaymi huk killayoqmanta hanay man qarikunalla karqaku iskay chunka iskayniyoq waranqa runakuna. Diosmi nirqa Moisesta: Israelpa mirayninkunamantam llapa piwi kaq qarikunata yuparunki. Paykunataqa huk killayoqmanta hanaymanmi sutin-sutin listaman churarunki. 41Israelpa miray nin llapa piwi chu riku napa rantinpim ra kipuwan ki Leviy aylluta. Israelpa mirayninkunapa animalninkunapa rantinpipas rakipuwankitaqmi Leviy ayllupa animalninkunata. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 42Tayta Diospa ka machisqanta hina m Moises yuparqa Israelpa miray ninkunapa llapa piwi churinkunata. 43Llapa piwi churikunata huk killayoqmanta hanayman yuparuptinmi karqa iskay chunka iskayniyoq waranqa iskay pachak qanchis chunkan kimsayoq runakuna. 44Tayta Diosmi nirqa Moisesta:
40Tayta
Piwi churikunaqa imaynam reclamasqa kanankumanta.
197
45Israelpa
NUMEROS3,4
miraynin llapa piwi churikunapa rantinpim rakipuwanki Leviy aylluta, animalninkupa rantinpipas rakipuwankitaqmi Leviy ayllupa animalninkunata. Leviy ayllu runakunaqa oqapam. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 46Israel casta runakunapa piwi churinkunaqa achkallaam kachkanku, Leviy ayllu runakunam ichaqa aslla. Chay iskay pachak qanchis chunkan kimsayoq puchuq churikunata reclamanankupaqmi Leviy ayllu runakunaqa mana haypankuchu, 47chayraykum chay puchuq sapa piwi churimanta maanki iskay onza qollqeta santuariopi pesoman hina. Chay santuariopi pesoqa yaqa media onzam. 48Chay puchuq piwi churikunamanta reclamasqanku qollqetaqa qonki Aaronmanwan churinkunamanmi nispa. 49-50Leviy ayllu ru na ku na aslla kasqan ku raykum Israelpa miray nin puchuq piwi churikunata reclamanankupaq Moises chaskirqa chunka soqtayoq kilo tumpa masnin qollqeta, chaskirqaqa santuariopi pesoman hinam. 51Chay piwi churikuna reclamasqankupa chanin qollqetaqa Moisesmi qorqa Aaronmanwan churinkunaman. Chay nataqa rurarqa Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. Diosmi nirqa Moisesmanwan Aaronman: castankunamantam yupankichik Coatpa miray ninkunata. Paykunataqa yupankichik familiankunaman hinam hinaspa abuelonkupa castankunaman hinam. 3Yupankichikqa kimsa chunka watayoqmanta hanay manmi pichqa chunka watayoqkama. Paykunaqa kanqa asuykamuwanaykichik kar papi ser vinankupaq hina runakunam. 4Asuykuwanaykichik karpapi imapas oqallapaqa sapaqchasqa kaqkunapim ser vikunqaku Coatpa mirayninkunaqa. 5Israelpa mirayninkuna lloqsiptinmi Aaron churinkunapiwan horqonqaku cuarto rakinaq telata hinaspam chaywan tapanqaku Chunkantin Kamachikuy waqaychana baulta. 6Chay telapa hawanmanmi qatanqaku fino qalaswan, chaypa hawanmanataq enteron morado paowan hinaspam hombronankupaq ustuchinqaku varillakunata. 7oqapa qayllaypi kaq mesapa hawanmanpas mastanqakutaqmi morado paota, chaypa hawanmanataqmi churanqaku platokunata, cucharakunata, medianokunata hinaspa vino tallinapaq aysakukunata. Chay mesapa hawanpitaqmi kanqa qayllaypi mana faltay churana tantapas. 8Tukuy chaykunapa hawanmanataqmi mastanqaku guindo paota hinaspam qatanqaku fino qalaskunawan. Ustuchinqakutaqmi varillankunatapas mesata hombronankupaq. 9Chaymantam morado paowan qatanqaku candelerota, mecheronkunata, mecha limpianankunata, platochankunata chaynataq aceitepaq llapa serviciokunatapas. 10Lliwtam kipurunqaku fino qalaskunapi hinaspam hombronankupaq churanqaku chakanakunaman. 11Qorimanta altarpa hawanmanpas mastanqakutaqmi morado paota hinaspam chaypa hawanmanpas qatanqakutaq fino qalaskunawan, ustuchinqakutaqmi varillankunatapas chay altarta apanankupaq. 12Santuariopi llapa serviciokunatapas morado paopi mayturuspankum fino qalaskunapi kipuruspa chakanaman churanqaku. 13Altartapas wirayoq uchpanta limpiaruspankum qatanqaku grosella paowan. 14Hinaspam chay altarpa hawanman churanqaku llapa servicionkunata otaq palankunata, trinchenkunata, kallanankunata hinaspa tazonninkunata. Chaypa hawanmanataqmi qatanqaku fino qalaskunawan hinaspam chay altarta hombronankupaq varillankunata ustuchinqaku. 15Campamento lloqsinanpaq santuariopa llapa servicionkunata Aaron churinkunapiwan tapayta tukuruptinkum Coatpa mirayninkuna yaykuspanku apanqaku. Ichaqa oqapaq sapaqchasqa kaqkunataqa amam llapchanqakuchu chaynapi ama waurunankupaq. Chaynaqa
2Leviy pa
1Tayta
Leviy casta runakunapa imam ruranankumanta
NUMEROS4
198
oqaman asuykuwanaykichik karpapi kaq tukuy chaykunatam Coatpa mirayninkuna apanqaku. 16Sacerdote Aaronpa churin Eleazarmi cuentallikunqa candelero ratachinapaq aceitemanta, inciensopaq especeriamanta, sapa punchaw ofrecewanaykichik kawsay ofrendakunamanta, tallinapaq aceitemanta, asuykamuwananku karpapi tukuy imankunamanta chaynataq santuariopi serviciokunamantapas. 17Moisestawan Aa rontam Tayta Dios kay nata nirqa: 18Amam qollurachinkichikchu Leviy ayllumanta kaq Coatpa mirayninkunataqa. 19Santuariopa imankunatapas qonqaymanta llachparuspanku mana waunankupaqmi kaynata rurankichik: Aaronmi churinkunapiwan santuarioman yaykuspa paykunaman willanqaku imam ruranankuta chaynataq imakunam apanankutapas. 20Chaynapim Coatpa mirayninkuna santuarioman yaykuspaqa chaypi kaqkunataqa huk ratochallapas mana qawanqakuchu mana waurunankupaq nispa. 21Chay mantam Moisesta Tayta Dios nirqa: 22Yupaytaqy Gersonpa mirayninkunatapas castanman hina hinaspa familianman hina. 23Yupankiqa kimsa chunka watayoqmanta pichqa chunka watayoqkamam, chay yupasqaykiqa kanqa asuykamuwanaykichik karpapi servikunankupaq hina kaqkunam. 24Gersonpa mirayninkunapa ruranankuqa hinaspa apanankuqa kaynam kanqa: 25Apanqakum santuariopa cortinankunata, asuykuwanaykichik karpata chaynataq chay karpapa qatankunatapas. Apanqakutaqmi fino qalasmanta qatakunatapas chaynataq karpapa punkunpi telatapas. 26Apanqakutaqmi patiopa cortinankunatapas hinaspa patiopa punkunpi telakunatapas. Chaykunam kachkan karpapa muyuriqninpi chaynataq altarpa muyuriqninpi. Hina paykunataqmi apanqaku tukuy chaykunapa waskankunatapas chaynataq imam ruranankuman hina tukuy ima serviciokunatapas. Chaynaqa Gersonpa mirayninkunaqa tukuy chay ruraykunatam ruranqaku. 27Aaronm churinkunapiwan kamachinqaku Gersonpa mirayninkunata imakunam ruranankupaq chaynataq imakunam apanankupaqpas. Paykunatam kunankichik tukuy chaykunata apaspanku cuentallikunankupaq. 28Asuykamuwanaykichik karpapim Gersonpa mirayninkuna chaykunata ruranqaku Aaronpa churin sacerdote Itamarpa dirigisqanman hina. 29Yupaytaqy Merari sutiyoq runapa mirayninkunatapas familianman hina hinaspa castanman hina. 30Yupankiqa kimsa chunka watayoqmanta pichqa chunka watayoqkamam. Paykunaqa kanqa asuykuwanaykichik karpapi servikunankupaq hina runakunam. 31Merari casta runakunam asuykuwanaykichik karpapi ruraspa apanqaku karpapa marconkunata, varillankunata, pilarninkunata, toqoyoq tiyanankunata. 32Apanqakutaqmi patiopa muyuriqninpi pilarkunatapas, toqoyoq tiyanankunatapas, estacankunatapas, waskankunatapas hinaspa servichikunapaq tukuy imankunatapas. Paykunataqa sapakamamanmi ninki imakunam apanankupaq. 33Chaykunataqa asuykuwanaykichik karpapim familiankuman hina Merari sutiyoq runapa mirayninkuna ruranqa, tukuy chaykunataqa ruranqaku sacerdote Aaronpa churin Itamarpa dirigisqanman hinam nispa. 34Moisesmi Aaronwan hinaspa Israelpa miraynin capitankunapiwan yuparqaku Coatpa mirayninkunata castankuman hina hinaspa familiankuman hina. 35Yuparqakuqa kimsa chunka watayoqmanta hanaymanmi pichqa chunka watayoqkama Diosman asuykuna karpapi servikunankupaq hina kaqkunata. 36Chay yupasqa runakunaqa familiankuman hinam karqaku iskay waranqa qanchis pachak pichqa chunkan runakuna. 37Paykunam karqaku Coatpa castankunamanta Diosman asuykuna karpapi servikuqkuna. Paykunataqa Moisespiwan Aaronmi yuparqa Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina.
199
NUMEROS4,5
ku. 39Paykunataqa yuparqaku kimsa chunka watayoqmanta hanaymanmi pichqa chunka watayoqkama. Chaynaqa Diosman asuykuna karpapi servikunankupaq yupasqakunam 40karqaku iskay waranqa soqta pachak kimsa chunkan runakuna. 41Paykunam karqaku Gersonpa mirayninmanta Diosman asuykuna karpapi familiankuman hina servikuqkuna. Paykunataqa Moiseswan Aaronmi yuparqa Tayta Diospa kamachisqanman hina. 42Merari sutiyoq runapa mirayninkunatapas castankuman hinaspa familiankuman hinam yuparqaku. 43Paykunataqa yuparqaku kimsa chunka watayoqmanta hanaymanmi pichqa chunka watayoqkama. Diosman asuykuna karpapi servikunankupaq 44yupasqakunam karqaku kimsa waranqa iskay pachaknin runakuna. 45Chaynam Merari sutiyoq runapa mirayninkunaqa karqa familiankunaman hina yupaptinku. Paykunataqa Moiseswan Aaronmi yuparqa Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 46Moisesmi Aaronwan hinaspa Israelpa miraynin jefekunapiwan Leviy aylluta chaynata yuparqaku. Paykunataqa yuparqaku familiankuman hinam hinaspa castankuman hinam. 47Yuparqakuqa kimsa chunka watayoqmanta hanaymanmi pichqa chunka watayoqkama Diosman asuykuna karpapi servikunankupaq hina llapallan kaqkunata. 48Chaymi Leviy ayllumanta yupasqa kaqkunaqa karqaku pusaq waranqa pichqa pachak pusaq chunkan runakuna. 49Moisesman Tayta Diospa nisqanpi hinam yuparqaku hinaspam sapakamaman willarqaku imam ruranankuta chaynataq imam apanankutapas. Tayta Diospa kamachisqanman hinam paykunata Moises yuparqa.
38Gersonpa mirayninkunatapas castankuman hinaspa familiankuman hinam yuparqa-
Diosmi nirqa Moisesman: 2Israelpa mirayninkunatay kamachiy lepra onqoywan llapallan kaqkunata campamentomanta lloqsichinankupaq. Lloqsichinqakutaqmi qari kayninmanta otaq warmi kayninmanta kikillanmanta ima lloqsiptinpas chaynataq wauqpa ayanta llachparuspa mana asuykuwananpaq hina kaqkunatapas. 3Chaynaqa qaripas warmipas mana asuykamuwananpaq hina kaqkunataqa campamentomantam lloqsichinkichik. Chaynapim qamkuna ukupi *yachanay campamentoqa mana millakuypaqchu kanqa nispa. 4Israelpa mirayninkunam chaynata rurarqaku Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina, chaypunillam chayna runakunataqa campamentonmanta hawaman qarqorqaku. mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa kaynata: Qaripas warmipas oqa Tayta Diosta traicionawaspa runamasinpa contranpi ima daotapas ruraspaqa culpayoqmi kanqa. 7Chay huchanta willakuspanmi runamasinman qopunqa imam chay dao rurasqanta hinaspam chaymanpas yapanqaraq pichqa parteman rakisqapa huknin parteta. 8Ichaqa chay dao rurasqanmanta qopunanpaq manaa pipas reclamaq kaptinqa, chay qopunantaqa oqa Tayta Diospaqam sacerdoteman qonqa. Qowanqakutaqmi hucha pampachanaypaq carnero ofrendatapas, chayta sacerdote ofrecewaptinmi chay dao ruraqtaqa pampachasaq. 9Tukuy imakunamantapas sapaqchapuwasqanku ofrendayta Israelpa mirayninkuna sacerdoteman qoptinkuqa, chay ofrendakunaqa kanqa sacerdotepaqmi. 10oqapaq sapaqchaspa sacerdoteman apasqanku ofrendakunaqa kanqa sacerdotepaqmi.
5-6Israelpa
1Tayta
Diosman mana asuykunanpaq hina kaqkunamanta
Runamasinkupa contranpi huchallikuptinku imaynam ruranankumanta
NUMEROS5,6
200
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa kay nata: Sichu huk kaqnin warmi pierdekuruspan qosanta traicionarunman 13otaq qosanpa mana yachasqanta huk kaqnin runawan puurunman chaynapi mana pipas testigo kaptinqa otaq huchallikuchkaqta mana pipas tariruptinqa. 14Qosanmi celosanman chay warminta, celosanmantaqmi mana cheqapta huchallikuchkaptinpas. 15Chayna mana yachasqa kaptinqa chay runam warminta pusanqa sacerdoteman. Pusaspanqa sacerdotemanmi apanqa warminrayku iskay kilo cebada kutata ichaqa amam aceitetapas cebada kutamanqa tallinqachu nitaqmi inciensotapas hinanqachu. Chay ofrendaqariki celosmanta kawsay ofrendam hinaspapas mana allin rurasqanmanta yuyarichina ofrendam. 16Sacerdotem chay tumpasqa warmita asuykachimunqa oqa Tayta Diospa qayllayman. 17Chaymantam allpamanta vasopi kaq oqapaq sapaqchasqanku yakuman allpata polvonqa, chay allpaqa hoqarisqa kanqa santuariopa pampanmantam. 18Sacerdotem chay warmita oqa Tayta Diospa qayllaypi sayaykachispan chukcha watakusqanta paskarunqa hinaspam hapiykachinqa celosrayku hucha yuyarichina kawsaykunamanta ofrendata. Sacerdotepa makinpiataqmi kanqa akay apamuq qatqe yaku. 19Sacerdotem juramentachispan ninqa: Sichu huk runawan mana kakurqankichu hinaspa manataq qosaykitapas traicionarqankichu nitaq piwanpas millakuypaq kaqtaqa rurarqankichu hinaptinqa akayta apamuq kay qatqe yakuta tomaptikim mana imapas sucedesunkichu. 20Ichaqa qosaykita traicionaspa millakuypaq kaqtapas rurarqanki otaq hukwan kakurqanki hinaptinqa 21Tayta Diosy runamasikikunapa akasqanta rurasunki, warmi kaynikipas ismuruptinmi wiksaykipas punkipakurunqa. 22akay apamuq kay yakuta tomaruptikim castigo qanman wichiykusunki nispa. Hinaptinmi chay warmiataq ninqa: Nisqaykiman hinay kachun nispa. 23Chaymantam sacerdoteqa qellqanqa kay akaykunata hinaspam qatqe yakuman challpuspa borranqa. 24Hinaspam chay tumpasqa warmiman tomachinqa akay apamuq qatqe yakuta chaynapi ukunpi qatqenanpaq. 25Chaymantaataqmi sacerdoteqa warmimanta chaskinqa celosrayku kawsay ofrendata. Chay ofrendatam oqa Tayta Diospa qayllaypi sacerdote kuyuchispan altarman churanqa. 26Yuyarichikuq kawsay ofrendatapas sacerdote aptaykuspanmi kaapuwanqa altarpi hinaspam chay warmiman qatqe yakuta tomachinqa. 27Chaynapim sichu chay warmi qosanta traicionaruptinqa akay apamuq kaq yaku warmipa ukunta qatqenqa hinaptinmi warmi kayninpas ismuruptin wiksanpas punkipakurunqa. Hinaptinmi chay warmiqa runamasinkuna qawananpaq akasqa kanqa. 28Ichaqa chay warmi mana millakuypaq kaqta rurasqanrayku inocente kaptinqa kanqam wawankunapas. 29Chay na m chay celosmanta yachachikuy niyqa qosanta warmi traicionaspan millakuypaq kaqta ruraptinqa 30otaq mana cheqap kachkaptin yanqamanta warminta qosan celosaptinqa, chay war mitam oqa Tayta Diospa qayllay pi sayachinqa hinaptinmi sacerdoteataq tukuy kay yachachikuykunaman hina ruranqa. 31Chay war mipa qosanqa inocentem kanqa imapas ru rasqan mantaqa, ichaqa chay warmi mana allinta ruraspanqa kikillanmi huchayoq kanqa.
11-12Israelpa
Warminta qosan celosaptin imaynam ruranankumanta
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa kaynata: Qaripas warmipas oqa Tayta Diosta serviwananpaq rakikuspanqa 3amam tomanqachu vinota nitaq poqosqa aqatapas nitaq uvasmanta rurasqa vinagretapas
1-2Israelpa
Tayta Diospaq sapaqchakusqa runakunaqa imaynam kawsanankumanta
201
NUMEROS6
nitaq aqamanta rurasqa vinagretapas nitaq uvasmanta rurasqa ima upitapas. Amataqmi mikunqachu uvastapas nitaq uvasmanta pasastapas. 4Chaynaqa oqapaq rakisqa kanankamaqa amam mikunqachu uvasmanta ima mikuytapas nitaq uvaspa murunmanta otaq qaranmanta ima rurasqatapas. 5Prometekusqanman hina oqapaq rakisqa kanankamaqa amam chukchanta nitaq barbantapas rutuchikunqachu. oqa Tayta Diospaq rakisqa kasqan punchawkamataqmi oqallapaqa sapaqchasqa kanqa hinaspam chukchantapas wiachikunqataq. 6oqa Tayta Diospaq rakisqa kasqan punchawkamataqmi wauqpa ayanmanqa ama asuykunqachu. 7Tayta-mamana otaq wawqe-panina wauruptinpas amam paykunamanqa asuykunqachu, mana chayqa manam oqamanqa asuykuwanmanchu. Payqariki oqa Diosninpaq rakisqam kachkan. 8Payqa tukuy tiempo rakisqa kanankamaqa oqa Tayta Diospaq sapaqchasqam kachkan. 9Paypa qayllanpi qonqaymanta pipas wauruptinqa chay oqapaq rakikuq runapa chukchanmi millakuypaqa kanqa. Chaynaqa chukchantam kachiy-kachiyta rutuchikunqa qanchis kaq punchawpi otaq chuyanchakunan punchawpi. 10Pusaq kaq punchawpiataqmi apanqa iskay qoquta otaq iskay mallqo palomata asuykuwanaykichik karpapa punkunman. 11Sacerdotem huknin qoquta ofrecewanqa chay runapa huchanmanta, huknintaataqmi kaapuwanqa lliw kaana ofrendata hina. Chaynapim chay wauqpa ayan hapirusqanmanta chay oqapaq rakikuq runapa huchan pampachasqa kanqa. Chay punchawmantam chukchanta sapaqchapuwanqa. 12oqapaq rakikusqan punchawkunaqa oqa Tayta Diospaqmi rakikunqa. Huchanmanta ofrecewananpaqmi apamuwanqa watayoq carnerota. Punta kaq punchawkunapi oqapaq rakikusqanqa mana valeqmi kanqa. Chaynaqa kanqa oqapaq rakisqa kachkaspan millarikuypaq rikurirusqanraykum. 13Chay naqa chay oqapaq ra kikuq runa prometekusqanta tukuruptinqa kay yachachikuyman hinam ruranqa: Payqa asuykuwanaykichik karpapa punkunmanmi pusasqa kanqa. 14Chaypim oqa Tayta Diosman ofrecemuwanqa lliw kaanapaq watayoq sano carnerota, huchankunamantam ofrecemuwanqataq watayoq sano ovejatapas. Ofrecemuwanqataqmi oqawan allinlla kasqanmanta huk ofrenda carnerotapas. 15Canastillapim ofrecemuwanqataq fino harinamanta aceitewan masa rurasqa mana qonchuyoq tantakunatapas chaynataq aceitewan untasqa mana qonchuyoq tortillakunatapas, chaykunawan kuskatam ofrecemuwanqataq kawsaykunamanta ofrendatapas chaynataq tallinapaq vino ofrendatapas. 16Tukuy chaykunataqa sacerdotem oqa Tayta Diospa qayllayman apamuspan hucharayku ofrendapaq ofrecewanqa, kaapuwanqataqmi lliw kaapuwanan kaq ofrendatapas chaynataq huknin carnerotapas. 17Ofrecewanqaqa chay ofrecewaqniy runa oqa Tayta Dioswan allinlla kasqanmantam. Chay carnerotaqa ofrecewanqa canastillapi kaq mana qonchuyoq tantatawanmi. Ofrecewanqataqmi kawsay ofrendatawan tallinapaq vino ofrendatapas. 18Chaynaqa chay oqapaq rakikuq runaqa asuykuwanaykichik karpapa punkunpim oqapaq rakisqa chukchanta kachiy-kachiyta rutuchikunqa hinaspam chay chukchantaqa ninaman wischuykunqa. Wischuykunqaqa oqawan allinlla kasqanmanta rupaq ofrendapa ukun ninamanmi. 19Sacerdotem chay oqapaq rakikuq runaman qonqa carneropa yanusqa brazonta, qonqataqmi canastillapi kaq mana qonchuyoq tantatapas chaynataq mana qonchuyoq tortillatapas. Chaykunataqa qonqa oqapaq rakisqan chukchanta ruturachikuptinam. 20Chaymantaam sacerdoteqa kuyuchispan ofrendakunata oqa Tayta Diosman presentamuwanqa. Animalpa pechon presentamuwasqan aychaqa chaynataq piernanqa oqallapaqa sapaqchasqa kasqanraykum sacerdotepaqa kanqa. Chaynata ruraruptinam chay oqapaq rakikuq runaqa vinota tomanman.
NUMEROS6,7
21Chay naqa
202
kay yachachikuykunaman hinam ruranqa oqa Tayta Diospaq rakikuq runaqa. Atisqanman hinam huk prometekusqankunatapas ruranqataq. Chaytaqa ruranqa oqapaq rakikusqan yachachikuyman hinam. chaynataq churinkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa kay nata: Israelpa mirayninkunata bendecinaypaq maakuwaspaykichikqa kaynatam ninkichik: 24 Tayta Diosy bendecisuspayki waqaychasunki. 25 Tayta Diosy allin awinwan qawarisuspayki llakipayasunki. 26 Tayta Diosy kuyakuywan qawariykususpayki hawkayaykachisunki. 27Chay natam sacerdoteku na sutiy ta rima rin kichik Israelpa miray nin ku napa favorninpi hinaptinmi paykunata bendecisaq.
22-23Aa ron man
Runakunapaq sacerdotekuna Diospa favorninta imaynam maakunankumanta
servicionkunatawan chaynataq altartapas llapa servicionkunatawan aceitewan tallispa Diospaq sapaqcharqa. 2Hinaptinmi Israel ayllukunapa jefenkuna otaq Moiseswan llapa runakunata yupaqkuna aparqaku ofrendakunata. 3Tayta Diospa qayllanman chay apasqanku ofrendakunaqa karqa toldoyoqkama soqta carretakunam chaynataq chunka iskayniyoq bueyeskunam. Iskay jefekunam aparqaku huk carretata, sapa jefeataqmi aparqa huk bueyesta. Chaykunatam ofrecerqaku Diospa *yachanan karpapa awpaqninpi. 4Hinaptin mi Moisesta Tayta Dios nirqa: 5Chaskiy paykuna manta car reta kunatawan bueyeskunata asuykuwa naykichik karpapa ser vicionpaq. Tukuy chaykunataqa qonki Leviy ayllu runakunamanm chaynapi imam ruranankuman hina sapakama ser vichikunankupaq nispa. 6Hinaptinmi Moises chaskirqa chay carretakunatawan chay bueyeskunata hinaspam qorqa Leviy ayllu runakunaman. 7Iskay carretakunatawan tawa bueyeskunatam qorqa Gersonpa castankunaman chaynapi imam ruranankuman hina servichikunankupaq. 8Tawa carretatawan pusaq bueyeskunatam qorqa Meraripa castankunaman chaynapi imam ruranankuman hina servichikunankupaq. Paykunaqa chaykunata rurananku karqa sacerdote Aaronpa churin Itamarpa kamachisqanman hinam. 9Coatpa castankunamanmi ichaqa mana qorqachu carretakunatapas nitaq bueyeskunatapas. Paykunaqa Diospaq sapaqchasqa kaqkunatam hombrollapi aparqaku. 10Altarta aceitewan tallispa Diospaq dedicaptinkum chay jefekuna aparqaku ofrendankuta hinaspam churarqaku altarpa awpaqninman. 11Hinaptinmi Moisesta Tayta Dios nirqa: Altarta dedicawaptinkuqa sapa ayllupa jefenmi tocasqanman hina sapa punchawninkama ofrendata qowanqa nispa. 12Punta kaq punchawpim ofrendanta ofrecerqa Juda ayllumanta kaq Aminadabpa churin Naason. 13Payqa qorqa yaqa kilo parten llasaq qollqemanta bandejatam, qorqataqmi parte kilo masnin llasaq qollqemanta medianotapas. Tukuy chaykunapa llasayninqa karqa santuariopi pesoman hinam. Chay bandejapiwan medianopim huntay-huntay karqa aceitewan chapusqa fino harina, chayqa karqa kawsaykunamanta ofrendapaqmi. 14Qorqataqmi yaqa tawa onza llasaq qorimanta wisllatapas, chay wisllataqa qorqa huntay-huntay incienso ukuyoqtam. 15Qorqataqmi malta torotapas, poqosqa carnerotapas hinaspa watayoq carnerotapas, chaykunataqa qorqa lliwta kaana ofrendapaqmi. 16Hucha pampachasqa
1Diosman asuykuna karpata Moises sayarichiyta tukuruspanmi santuariota llapa
Santuario dedicanankupaq ofrendakunamanta
203
NUMEROS7
kananpaqmi qorqataq chivatotapas. 17Dioswan allinlla kasqankumantapas qorqataqmi iskay bueyeskunata, poqosqa pichqa chivatokunata chaynataq pichqa carnerokunatapas. Chaynaqa tukuy chaykunam karqa Aminadabpa churin Naasonpa ofrendankuna. 18Iskay kaq punchaw pim ofrendanta ofrecerqa Zuar pa chu rin Nata nael. Natanaelqa karqa Isacar ayllupa jefenmi. 19-23Paypas ofrendankunatam ofrecerqa Naasonpa qosqanta hinalla. 24Kimsa kaq punchaw pim ofrendanta ofrecerqa Helonpa chu rin Eliab. Eliabqa karqa Zabulon ayllupa jefenmi. 25-29Paypas ofrendankunatam ofrecerqa chay qoq jefekunapa qosqankuta hinalla. 30Tawa kaq punchaw pim ofrendanta ofrecerqa Sedeur pa chu rin Elisur. Elisurqa karqa Ruben ayllupa jefenmi. 31-35Paypas ofrendankunatam ofrecerqa chay qoq jefekunapa qosqankuta hinalla. 36Pichqa kaq punchaw pim ofrendanta ofrecerqa Zu risadaipa chu rin Selu miel. Selumielqa karqa Simeon ayllupa jefenmi. 37-41Paypas ofrendankunatam ofrecerqa chay qoq jefekunapa qosqankuta hinalla. 42Soqta kaq punchaw pim ofrendanta ofrecerqa Deuelpa chu rin Elia saf. Elia safqa karqa Gad ayllupa jefenmi. 43-47Paypas ofrendankunatam ofrecerqa chay qoq jefekunapa qosqankuta hinalla. 48Qanchis kaq punchaw pim ofrendanta ofrecerqa Amiudpa chu rin Elisa ma. Elisamaqa karqa Efrain ayllupa jefenmi. 49-53Paypas ofrendankunatam ofrecerqa chay qoq jefekunapa qosqankuta hinalla. 54Pusaq kaq punchaw pim ofrendanta ofrecerqa Pedasur pa chu rin Ga ma liel. Gamalielqa karqa Manases ayllupa jefenmi. 55-59Paypas ofrendankunatam ofrecerqa chay qoq jefekunapa qosqankuta hinalla. 60Isqon kaq punchaw pim ofrendanta ofrecerqa Gedeonipa chu rin Abidan. Abidanqa karqa Benjamin ayllupa jefenmi. 61-65Paypas ofrendankunatam ofrecerqa chay qoq jefekunapa qosqankuta hinalla. 66Chun ka kaq punchaw pim ofrendata ofrecerqa Amisadaipa chu rin Ahiezer. Ahiezerqa karqa Dan ayllupa jefenmi. 67-71Paypas ofrendankunatam ofrecerqa chay qoq jefekunapa qosqankuta hinalla. 72Chun ka huk niyoq kaq punchaw pim ofrendanta ofrecerqa Ocranpa chu rin Pagiel. Pagielqa karqa Aser ayllupa jefenmi. 73-77Paypas ofrendankunatam ofrecerqa chay qoq jefekunapa qosqankuta hinalla. 78Chun ka iskay niyoq punchaw pim ofrendanta ofrecerqa Enanpa chu rin Ahira. Ahiraqa karqa Neftaliy ayllupa jefenmi. 79-83Paypas ofrendankunatam ofrecerqa chay qoq jefekunapa qosqankuta hinalla. 84Chaynaqa chay altarta dedicaptinkum Israel ayllukunamanta jefekuna ofrecerqaku tukuy kay ofrendakunata: qollqemanta chunka iskayniyoq bandejakunata, qollqemanta chunka iskayniyoq medianokunata hinaspa qollqemanta chunka iskayniyoq wisllakunata. 85Sapa bandejapa llasayninqa karqa yaqa kilo partenmi, sapa medianoataqmi llasarqa parte kilo masninta. Chaynaqa chay bandejakunapa hinaspa medianokunapa llasayninqa karqa iskay chunka soqtayoq kilo tumpa masninmi. Tukuy chaykunapa llasayninqa karqa santuariopi pesoman hinam. 86Chay huntay-huntay incienso ukuyoq qorimanta wisllakunaataqmi sapakama llasarqa yaqa tawa onzatakama. Chaynaqa qorimanta llapallan wisllakunapa llasayninqa karqa yaqa kilo cuartonmi.
NUMEROS7,8
87Lliw
204
kaanapaq animal ofrendakunapas karqa kaykunam: chunka iskayniyoq malta torokuna, chunka iskayniyoq poqosqa carnerokuna, chunka iskayniyoqtaqmi karqa watayoq carnerokunapas. Chay animalkunawan kuskatam ofrecerqakutaq kawsaykunamanta ofrendakunatapas. Ofrecerqakutaqmi hucharayku ofrendapaq chunka iskayniyoq chivatokunatapas. 88Dioswan allinlla kasqankumanta ofrendapaq animalkunam karqa iskay chunka tawayoq malta torokuna, soqta chunka poqosqa carnerokuna, soqta chunka chivatokuna hinaspa watayoq soqta chunka carnerokuna. Chaynaqa tukuy chaykunam karqa aceitewan tallispa altarta dedicanankupaq ofrendakuna. 89Dioswan rima nanpaq asuyku na kar pa man Moises yayku ruptin mi chun kantin kamachikuykuna waqaychana baulpa tapanmanta otaq querubin sutiyoq angelkunapa chawpinmanta uyarirqa Diospa rimapayamusqanta.
ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa: Mecherokunata ratachiptikiqa candeleropa awpaqninmanmi qanchisnintin mecherokuna kanchanqaku nispa. 3Aaronqa chaynata ruraspanmi candeleropa awpaqninman chay mecherokunata kanchachirqa, chaynataqa rurarqa Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 4Chay candeleroqa qorimanta martillasqam karqa, tiyananmanta qallarispa waytankunakamam karqa martillasqa, chaynaqa rurasqa karqa Moisesman Tayta Diospa qawachisqanpi hinam. Diosmi Moisesta nirqa: 6Israelpa mirayninkunamanta Leviy aylluta rakispay paykunata chuyanchay. 7Paykunata chuyanchaspaykiqa kaynatam ruranki: Paykunapa hawanmanmi challanki hucha limpiana yakuta hinaptinmi tukuy cuerponkuta afeitakunqaku, taqsakunqakutaqmi pachankutapas chaynapim oqamanqa asuykuwanmankua. 8Chaymantam apamuwanqaku malta torota chaynataq fino harinamanta aceitewan chapusqa kawsay ofrendatapas. Qampas apamuwankitaqmi hucharayku wauchisqa kananpaq huk malta torota. 9Asuykuwanaykichik karpapa awpaqninmanmi asuykachinki Leviy ayllu runakunataqa, huunankitaqmi Israelpa llapallan mirayninkunatapas. 10Leviy ayllu runakunata oqa Tayta Diospa qayllayman asuykachimuptikim Israelpa mirayninkuna makinkuta churanqa paykunapa hawanman. 11Hinaptinmi Aaronataq oqa Tayta Diospa qayllaypi ofrendata hina presentawanqa Leviy ayllu runakunata, paykunataqa presentawanqa Israelpa mirayninkunapa ofrendanta hinam, chaynapim Leviy ayllu runakunaqa ima ruraypipas oqa Tayta Diosta serviwanqaku. 12Chaymantaam Leviy ayllu runakunaqa makinkuta churanqaku malta torokunapa umanman hinaptinmi qam Moisesataq hucharayku wauchinki huknin torota, huknintaataqmi wauchispa lliwta kaanki Leviy ayllu runakunapa huchankunata pampachanaypaq. 13Chaymantam Leviy ayllu runakunataqa sayachinki Aaronpa hinaspa churinkunapa awpaqninpi chaynapi oqa Tayta Diosman presentawanaykipaq. 14Chaynatam Leviy ayllu runakunataqa Israelpa mirayninkunamanta rakipuwanki chaynapim Leviy ayllu runakunaqa oqallapaa kanqa. 15Hinaptinam Leviy ayllu runakunaqa asuykuwanaykichik karpaman asuykunqaku chaypi ruranankupaq. Qanm paykunataqa chuyanchaspa ofrendata hina presentamuwanki. 16Leviy ayllu runakunaqa Israelpa mirayninkunamantam regalo hina oqallapaqa kachkanku. Paykunataqa Israelpa mirayninkunapa llapallan punta kaq wawa churinkupa rantinpim
5Tayta
1-2Aa ron man
Candeleropa mecheronkunata ratachinankumanta
Leviy aylluqa Diosllapaqa rakisqa kasqankumanta
205
NUMEROS8,9
oqallapaqa akllakuykuni. 17Egipto nacionniyoq runakunapa piwi wawa-churinkunata waurachispaymi Israelpa mirayninkunapa piwi wawa-churintaa oqapaq sapaqchakurqani. Paykunaqariki oqapaam, oqapataqmi animalkunapa punta kaq criankunapas. 18Chayraykum Leviy ayllu runakunataa akllakurqani Israel mirayninkunapa punta kaq wawa-churinkunapa rantinpi. 19Chaynaqa Leviy ayllu runakunataqa Israelpa mirayninkunamantam regalota hina qorqani Aaronman chaynataq churinkunamanpas. Paykunataqa qorqani Israelpa mirayninkunapa rantinpi asuykuwanaykichik karpapi imam ruranankupi serviwanankupaqmi. Chaynata ruraptinkum Israelpa mirayninkunapa huchanta pampachasaq. Chaynaqa Israelpa mirayninkunaqa manam santuarioymanqa asuykunmankuachu chaynapi peste onqoy paykuna ukupi mana kananpaq nispa. 20Moiseswan Aaronmi Israelpa llapallan mirayninkunapiwan tukuy chaykunata rurarqaku Leviy ayllu runakunawan, chaynataqa rurarqaku imaynam Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 21Chaynapim Leviy ayllu runakunaqa chuyanchakuspa pachankutapas taqsakurqaku hinaptinmi Aaronataq ofrendata hina Tayta Diosman presentarqa. Aaronqa rurarqataqmi Leviy ayllu runakunapa huchan pampachasqa kananpaq imam ruranantapas. Chaynatam chuyancharqa. 22Chaymantaam Leviy ayllu runakunaqa yaykurqaku Diosman asuykuna karpaman chaynapi Aaronpa hinaspa churinkunapa qayllanpi ruranankupaq. Chaynatam rurarqaku Leviy ayllu runakunawan imam ruranankupaq Tayta Diospa Moisesman kamachisqanpi hina. Diosmi Moisesta nirqa: ayllu runakunaqa iskay chunka pichqayoq watanmanta hanay manmi yaykunqaku asuykuwanaykichik kar paman, yaykunqakuqa imam ruranankupi ser viwanankupaqmi. 25Pichqa chunka watayoqa kaspankuqa chay ser viwananku llamkayninmantam samakunqakua. Amaam chay piqa mastaqa ser vikunqakuchu. 26Chay wanpas asuykuwanaykichik kar papiqa yanapanmankuraqmi Leviy ayllumasinkuta ichaqa amaam ruranqakuachu imam ruranankuman hinaqa. Qam Moisesm chaynata ruranki Leviy ayllu runakuna ser viwananpaq.
24Leviy 23Tayta
Leviy ayllu runakunaqa hayka watam llamkanankumanta
1Egipto nacionmanta lloqsiramuspa iskay watamana yaykuchkaptinkum chay iskay
Pascua Fiestata imaynam ruranankumanta
killapa chunka tawayoq punchawninpim inti seqaykuytaa rurankichik. Chay fiestataqa rurankichik llapallan decretoykunaman hinaspa llapallan reglamentoyman hinam nispa. 4Chaynaqa Israelpa mirayninkunatam Moises nirqa Pascua Fiestata ruranankupaq. 5Hinaptinm paykuna chay Pascua Fiestata rurarqaku punta kaq killapa chunka tawayoq punchawninpi, rurarqakuqa Sinai Chunniqpim inti seqaykuytaa. Moisesman Tayta Diospa tukuy nisqankunaman hinam Israelpa mirayninkunaqa rurarqaku. 6Ichaqa wakin runakunaataqmi wauqpa ayanman asuykusqankurayku millakuypaq hina kachkarqaku, chayraykum chay punchawpiqa mana atirqakuchu Pascua Fiesta rurayta hinaspam Moisesmanwan Aaronman asuykurqaku 7kaynata nispanku: oqaykuqa wauqpa ayanman asuykurusqaykuraykum millakuypaqa kachkaniku hinaspaqa imanasqataq Israelpa miray ninkunawan kuskaqa mana atiy mankuchu tiempollanpi Tayta Diosman ofrendayku presentaytaqa? nispa.
2Israelpa mirayninkunam tiempollanpi ruranqaku Pascua Fiestata. 3Kay punta kaq
kaq watapa punta kaq killanpi Sinai sutiyoq chunniqpi Moisesta Tayta Dios nirqa:
NUMEROS9,10
8Hinaptin mi
206
Moisesataq nirqa: Suyaykuychiky imatas Tayta Dios kamachiwanqa qamkunamanta nispa. 9-10Israelpa miray nin ku na man ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa kay nata: Qamkunamantapas otaq miraynikichikmantapas wauqpa ayanman asuykuq runaqa millakuypaqa kachkaspapas ruranmanmi oqa Tayta Diospaq Pascua Fiestaytaqa, ruranmantaqmi illaruspan karupi tarikuq runapas. 11Chay Pascua Fiestataqa ruranqaku iskay kaq killapa chunka tawayoq punchawninpim inti seqaykuytaa. Chay fiestapi mikunanku aychataqa mikunqaku mana qonchuyoq tantayoqtam hinaspapas qatqe verdurapa llaqentawanmi. 12Animalpa aychantaqa amam puchunqakuchu paqarin punchawkamaqa nitaqmi tulluntapas pakinqakuchu. Pascua Fiestapaq decretoykunaman hinam tukuy imatapas rurankichik 13Pascua Fiestapaq hina kachkaspan otaq mana illaruchkaspan Pascua Fiestay mana ruraq runaqa runamasinkunamanta chinkachisqam kanqa. Tiempollanpi oqa Tayta Diosman ofrendakunata mana ofrecewasqanraykum chay runaqa huchayoq kanqa. 14Qam ku nawan *yachaq forastero ru na ku napas oqa Tayta Diospaqmi Pascua Fiestayta ruranqaku. Paykunapas ruranqaku Pascua Fiestapaq decretokunaman hinaspa reglamentokunaman hinam. Chulla decretollam kanqa nacionnikichikpi naceqpaqpas chay nataq forastero runakunapaqpas.
Diosman asuykuna karpapa hawanpi puyumanta (Ex 40:34-38)
*yachanan karpata otaq Chunkantin Kamachikuy waqaychana karpata sayarirachiptinkum chay karpata puyu tapaykurqa. Tutaykuqmanta achikyamuqkamam Diospa yachanan karpapa hawanpi nina kaqlla rikurirurqa. 16Chaynallam sapa punchaw karqa: Punchawmi karpata puyu tapaykuq, tutanataqmi chay nina kaqlla tapaykuq. 17Karpapa hawanmanta altoman puyu hoqarikuruptinmi Israelpa mirayninkuna lloqsiqku. Maypipas puyu sayaruptinataqmi Israelpa mirayninkuna samaruqku. 18Tayta Dios kamachiptinmi Israelpa mirayninkunaqa lloqsiqkupas otaq samaruqkupas, Diospa *yachanan karpapa hawanpi chay punchaw puyu kanankamam paykunaqa samaqku. 19Diospa yachanan karpapa hawanpi chay puyu achka punchawkuna hinalla kaptinqa Israelpa mirayninkunapas hinallapim kaqku Tayta Diosta kasukuspanku. 20Sichu Diospa yachanan karpapa hawanpi pisi punchawkunalla chay puyu sayaruptinqa Tayta Diospa kamachisqanman hinam samaruqku otaq lloqsiqkupas. 21Wakin kutipiqa chay puyum huk tutalla sayaruspan achikyaqtaqa hoqarikuruqa hinaptinmi paykunapas lloqsiqku. Wakin kutipiqa chay puyum huk punchawlla sayaruspan tutaykuqtaqa hoqarikuruqa hinaptinmi paykunapas lloqsiqku. 22Diospa yachanan karpapa hawanpi iskay punchawpas otaq huk killapas otaq huk watapas chay puyu samananpaq sayaruptinqa Israelpa mirayninkunapas samaruqkum. Hoqarikuruptinmi ichaqa paykunapas chaylla lloqsiqku. 23Tayta Dios kamachiptinmi samaruqku, pay kamachiptintaqmi lloqsiqkupas. Paykunaqa imatapas ruraqku Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam.
15Diospa
10
Diosmi Moisesta nirqa: qollqemanta iskay cornetillata, chaykunataqa martillasqatam rurachinki. Chaykunata tocachiptikim runakuna huunakunqaku, tocachinkitaqmi campamentomanta lloqsinankupaqpas. 3Iskayninta tocachiptikim qampa awpaqnikiman runakuna huunakamunqaku asuykuwanaykichik karpapa punkunman.
2Rurachiy
1Tayta
Qollqe cornetillakunamanta
207
4Hukllanta
NUMEROS10
tocachiptikiataqmi qayllaykiman huunakamunqaku llapa ayllukunapa jefenkuna otaq Israel casta waranqantin runakunapa jefenkuna. 5Guerrapaq hina iskaynin cornetillakunata tocarachiptikiataqmi intipa qespimunan lawpi samaqkuna campamentomanta lloqsinqaku. 6Iskay kutikama guerrapaq hina tocarachiptikiataqmi surlawpi samaqkuna campamentomanta lloqsinqaku. Chaynaqa lloqsinankupaqm guerrapaq hina tocanqaku. 7Runakunalla huunakunanpaq tocaptinkuqa manam guerrapaq hinachu kanqa. 8Chay cornetillakunataqa tocanqaku Aaronpa churin sacerdotekunam. Kayqa wiaypaq decreton qamkunapaq chaynataq miraynikichikkunapaqpas. 9Nacion nikichikpi kachkaptikichik a karichisuqnikichik enemigo contraykichikpi hamuptinqa peleaq lloqsispaykichikmi cornetillakunata guerrapaq hina tocankichik chaynapim yupaychasqaykichik oqa Tayta Diosqa mana qonqarusqaykichikchu hinaspam enemigoykichikmantapas salvasqaykichik. 10Chay mantapas cor netilla kunataqa tocan kichiktaqmi kusikunaykichik punchawkunapi, fiestakunapi hinaspa mosoq killakunapi. Tocankichiktaqmi lliw kaana ofrendata presentawaspaykichikpas chaynataq oqawan allinlla kasqaykichikmanta ofrendata ofrecewaspaykichikpas chaynapim qamkunataqa oqa Diosnikichik mana qonqasqaykichikchu. oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi.
11Iskay kaq watamana yaykuchkaptinkum chay watapa iskay kaq killanpi hinaspa
Sinai sutiyoq chunniqmanta lloqsisqankumanta
chay killapa iskay chunka kaq punchawninpi puyu hoqarikururqa Chunkantin Kamachikuy waqaychana karpamanta. 12Sinai sutiyoq chunniqmanta Israelpa mirayninkuna lloqsiruptinkum chay puyu sayarurqa Paran sutiyoq chunniqpi. 13Chaymi chayraq lloqsirqaku imaynam Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 14Puntatam lloqsirqaku Juda sutiyoq campamentopa banderan qatiq tropakuna. Chay tropakunapa kamachiqninqa karqa Aminadabpa churin Naasonmi. 15Isacar ayllu tropakunapa kamachiqninataqmi karqa Zuarpa churin Natanael. 16Zabulon ayllu tropakunapa kamachiqninataqmi karqa Helonpa churin Eliab. 17Diospa *yachanan karpata paskaruptinkum Gersonpa hinaspa Meraripa mirayninkuna lloqsirqaku chay karpapa kaqninkunata apaspanku. 18Chay manta ataqmi lloqsirqa ku Ruben sutiyoq campa mentopa banderan qatiq tropakuna. Paykunapa kamachiqninqa karqa Sedeurpa churin Elisurmi. 19Simeon ayllu tropakunapa kamachiqninataqmi karqa Zurisadaipa churin Selumiel. 20Gad ayllu tropakunapa kamachiqninataqmi karqa Deuelpa churin Eliasaf. 21Chaymantaataqmi Coat casta runakuna lloqsirqaku Diospaq sapaqchasqa kaqkunata apastin, samasqanku sitioman chayaspaqa karpatam sayachisqataa tariqku. 22Chaymantaataqmi lloqsirqaku Efrain sutiyoq campamentopa banderan qatiq tropakuna. Paykunapa kamachiqninqa karqa Amiudpa churin Elisamam. 23Manases ayllu tropakunapa kamachiqninataqmi karqa Pedasurpa churin Gamaliel. 24Benjamin ayllu tropakunapa kamachiqninataqmi karqa Gedeonipa churin Abidan. 25Chay manta ataqmi lloqsirqa ku Dan sutiyoq campa mentopa banderan qatiq tropakuna. Paykunaqa rirqa llapallan campamentokunapa qepantam. Paykunapa kamachiqninqa karqa Amisadaipa churin Ahiezer mi. 26Aser ayllu tropakunapa kamachiqninataqmi karqa Ocranpa churin Pagiel. 27Neftaliy ayllu tropakunapa kamachiqninataqmi karqa Enanpa churin Ahira. 28Chay na for mapim Israelpa miray nin tropa ku naqa sapa kuti lloqsirqa ku.
NUMEROS10,11
208
punchawmi suegron Reuelpa churin Madian casta Hobab sutiyoq runata Moises nirqa: Tayta Diospa prometewasqanku allpamanmi richkaniku. Chaynaqa oqaykuwan riyta munaptikiqa favorecesqaykikum. Tayta Diosmi prometewarqaku Israel casta runakunataqa favorecewanankupaq nispa. 30Hinaptin mi cu adon Hobab nirqa: Manam riy manchu, oqaqa aylluykunapa kasqanmanmi kutikusaq nispa. 31Hinaptin mi Moises nirqa: Amay saqeruwaykuchu, qamqariki reqsinkim chunniqpi maymi samanayku sitiokunatapas, qamqa awiyku hina reqsichiwaqniykuch kawaq. 32oqaykuwan riptikiqa favorecesqaykikum tukuy allin kaqkunata Tayta Dios qowaptinku nispa. 33Chaynapim Tayta Diospa orqonmanta rirqaku kimsa punchaw puriyta, Tayta Diospa contrato baulnin apaqkunam paykunapa puntanta rirqaku samanankupaq sitiota maskastin. 34Campamentomanta lloqsiruptillankum Tayta Diospa puyun paykunapa hawanta rirqa. 35Diospa contraton baul apaqkuna lloqsiruptinmi Moises niq kaynata: Dios Taytally, hatariptikiy enemigoykikunaqa cheqeruchunku. Cheqnisuqnikikunaqa qayllaykimantay lluptichunku.
36Diospa
29Huk
Moisesmi cuadonta rimapayan paykunawan rinanpaq
contraton baul apaqkuna samaruptinataqmi Moises niq kaynata:
Dios Taytally, oqaykumany kutirikamuy. Mana yupay atina Israelpa mirayninkunamany kutirikamuy.
11
punchawmi Israelpa mirayninkuna sasachakuykunapi kaspanku Tayta Diospa contranpi rimarqaku. Chaymi pay uyariruspan anchallataa piakurqa hinaspam campamentopa muyuriqninta kaarurqa ninata rikuriykachimuspan. 2Hinaptinmi runakunaqa qaparispanku Moisesta ruegakurqaku, chayam Tayta Diosta Moises maakuptin chay nina tanirurqa. 3Chayraykum Tayta Diospa ninan paykuna ukupi ratarirusqanrayku chay sitiota suticharqaku aTabera nispa. 4Israelpa miray nin ku nawan mi karqa ku tukuy rikchaq ru na ku na. Payku nam imapas munasqanku mikuykuyta anchallataa munarqaku. Hinaptinmi Israelpa mirayninkunapas paykunawan kuska waqarqaku kaynata nispa: Amalaya aycha karunman mikuykunanchikpaq. 5Maypiraq Egipto nacionpi debaldella mikusqanchik challwa! May piraq pepinokuna, sandillakuna, porokuna, cebollakuna chaynataq ajoskunapas! 6Manaam mikunayawanchikpaschu, kay Man sutiyoq mikuyllataam kaypiqa tarinchik nispa.
a 1:3
1Huk
Aychata qonanpaq Tayta Diospa prometekusqanmanta
Hebreo simipi Tabera ninanqa lenguaspa ruparuq nina ninanmi.
209
7Man
NUMEROS11
sutiyoq mikuyqa rikchakurqa culantropa muhumanmi, colorninataqmi rikchakurqa belio sutiyoq sachapa weqenman. 8Runakunam cheqerispanku huukuqku hinaspam maraypi otaq muchkapi kutaspanku yanuqku mankapi otaqmi rurarqaku tortata. Gustonqa karqa aceitewan rurasqa tanta hinam. 9Campamentoman tuta sullamuptinmi Man sutiyoq mikuy pas wichimuq. 10Moisesmi uya rirurqa Israelpa miray nin ku naqa llapa llan fa miliantin kar pankupa punkupi waqasqankuta. Tayta Diosmi piakurqa anchallataa. Moisestapas manam gustarqachu chay rurasqankuqa. 11Chay mi Moises nirqa Tayta Diosta: Imanasqataq akarichiwanki kay serviqnikitaqa? Imanasqataq manaqa favorecewankichu? Imanasqataq kay runaykikunataqa churkuykuwanki? 12oqaqa paykunapa tayta mamanchu karqani uuq wawata hina abuelonkuman prometesqayki allpaman marqayniypi apanaypaqqa? 13Maymantataq horqomusaq aychata kay runakunaman qonaypaqqa? Waqapayawachkankum: Aychata qowayku mikunaykupaq nispanku. 14Sapallayqa manam atiymanchu kay runaykikuna pusaytaqa, ancha sasallaam. 15Sichum chaynata oqawan ruraspaykiqa, ama hina kaspaykiy waurachiwaya. Hinaptinqa manaach tarikusaqchu chayna sasachakuykunapiqa nispa. 16Chay mi Moisesta Tayta Dios nirqa: Huumuway Israelpa mirayninkunamanta reqsisqayki qanchis chunka ancianokunata otaq paykunapi kamachikuqkunata hinaspay asuykamuwanaykichik karpapa awpaqninpi sayaykamuychik. 17Uraykamuspaymi qanwan rimasaq hinaspam qanwan kaq espirituykimanta paykunaman qosaq chaynapi qanwan kuska runakunamanta cuentallikunankupaq. Chaynapim runakunamantaqa mana qamllaachu cuentallikunki. 18Runakunatay kamachiy oqapaq paqarin sapaqchakunankupaq chaynapi aychata mikunankupaq. Paykunatam uyarirqani: Amalaya aycha kanman mikunanchikpaq nispa waqasqankuta. Uyarirqanitaqmi Egipto nacionpim allinqa kakurqanchik nisqankutapas. Chaynaqa oqam paykunaman aychata qosaq mikunankupaq. 19Ichaqa paykunamanqa qosaq manam huk punchawllachu nitaq iskay punchawllachu nitaq pichqa punchawllachu nitaq chunka punchawllachu nitaq iskay chunka punchawllachu. 20Paykunaqa killantinmi mikunqaku amirunankukama hinaspa amiruspa millakunankukama. oqa Tayta Dios paykunawan kachkaptiymi despreciawaspanku qayllaypi waqaspa nirqaku: Imapaqraq Egipto nacionmanta lloqsimurqanchik? nispa. 21Hinaptin mi Tayta Diosta Moises nirqa: oqawanqa kachkanku soqta pachak waranqa soldadokunam. Qamataqmi ninki: Qosqaykichikmi aychata killantin mikunaykichikpaq nispa. 22Maypitaq kachkan nana-nanaq ovejakunapas, vacakunapas chaynapi nakaspa llapallanman mikuchinapaqqa? Lamar qochapi challwakunapas manach paykunamanqa haypanmanchu nispa. 23Hinaptin mi Tayta Diosataq Moisesta nirqa: Piensankichu pisilla atiy niyoq kasqayta? Kunanmi yachanki nisqaykunaqa cumplikunqachus icha manachus nispa. lloqsiruspanmi nirqa runakunaman Tayta Diospa nisqankunata hinaspam huurqa qanchis chunka ancianokunata hinaspam karpapa muyuriqninpi paykunata sayachirqa. 25Tayta Diosmi puyupi uraykamuspan Moiseswan rimarqa hinaspam paywan kaq espiritunmanta qorqa qanchis chunka ancianokunaman chaymi paykunaqa Diosmanta willakuqkuna hina rimarqaku, ichaqa manaam yapatawanqa sucedekurqachu.
24Moises
Diospa sutinpi rimaq qanchis chunka ancianokunamanta
NUMEROS11,12
26Campamentopi
210
quedamuq Eldad sutiyoq runapas Medad sutiyoq runapiwanmi karpaman mana rirqakuchu ancianokunawan listasqa kachkaspankupas, chaywanpas espiritu paykunaman huntaykuptinmi campamentopi Diosmanta willakuqkuna hina rimarqaku. 27Chaymi huk warma kallpaspan Moisesman nimurqa: Eldadwan Medadmi Diosmanta willakuqkuna hina rimachkanku campamentopi nispa. 28Hinaptinmi Nunpa churin Josueataq mozo kayninmanta servisqan Moisesta nirqa: Tayty Moises, upallachimuy chay runakunata nispa. 29Hinaptin mi Moisesataq nirqa: oqamantachu nanachikunki? Amalaya Tayta Diosqa Espiritunta llapallan runankunaman qoykunman chay napi llapallankua Diosmanta willakuqkuna hina rimanankupaq nispa. 30Hinaptin mi Moisesqa Israelpa miray nin ancia noku napiwan kutirqa ku campamentoman. Diosmi wayrarachimurqa lamar qochamanta yutu kaqlla animalkunata, chay animalkunam tiyarurqaku campamentomanwan campamentopa muyuriqninkunaman, chaynaqa mastarikurqa campamentomanta yaqa huk punchaw purinakamam yaqa huk metro raktayoq. 32Hinaptinmi chay tukuylla punchaw hinaspa chay tukuylla tutan huurqaku chay animalkunata, huukurqakutaqmi paqarinnintin punchawpas. Asllataa huuspankupas sapakamam huukurqaku chunka costalta hinaspam chakichirqaku campamentopa muyuriqninpi. 33Israelpa mirayninkuna aychata chayraq malliykuchkaptinkum Tayta Dios paykunapa contranpi piakuruspa waurachirqa achka-achka runata. 34Chayraykum chay sitiota suticharqaku bKibrot-hataava nispanku. Chaynataqa suticharqaku mikuylla munaq runakunata chaypi pampasqankuraykum. 35Chay Kibrot-hataava sutiyoq sitiomantam ru na ku na rirqa ku Ha zerot lawkama hinaspam chaypi samarurqaku.
31Tayta
Tayta Diosmi rikurichimurqa yutuman rikchakuq animalkunata
12
Aaronmi Moisespa contranpi rimarqaku Cus nacionniyoq warmiwan casarakurusqanrayku. 2Paykunam nirqaku: Tayta Diosqa Moisesnintakamallachu rimarqa? Manachum rimarqa oqanchiktakamapas? nispa. Hinaptinmi Tayta Dios paykunata uyarirurqa. 3Moisesmi karqa chay tiempopi llapa llan ru na ku na mantapas ancha hu milla kuq runa. 4Hinaptinmi Moisesta, Aaronta hinaspa Mariata Tayta Dios nirqa: Kimsaykichik riychik asuykamuwanaykichik kar paman nispa. Chaymi kimsanku chayman rirqaku. 5Hinaptinmi Tayta Dios uraykamurqa kar paman sayaq puyupa ukunpi hinaspam chay kar papa punkunman qayarqa Aarontawan Mariata. Iskayninku asuykuptinkum 6paykunata nirqa: Kay nisqaytay uyariychik: Qamkuna ukupi oqamanta willakuq runa kaptinqa oqam payman rikurimusaq mosqoypi hina hinaspam sueoyninpi rimapayasaq. 7Serviqniy Moiseswanmi ichaqa mana chaynachu. Payqariki llapan serviqniykunamantapas
b 11:34
1Ma riawan
Mariapiwan Aaron Moisespa contranpi rimasqankumanta
Hebreo simipi Kibrot-hataava ninanqa munapayaqkunata pampasqanku ninanmi.
211
NUMEROS12,13
aswan confianza runam. 8Paywanqa imam kaqtam uyapura rimani, manam rikchanachiykunawanchu, chaynaqa oqa Tayta Diosta rikuwachkaptinqa imanasqam manaqa manchakurqankichikchu serviqniy Moisespa contranpi rimaytaqa? nispa. 9Payku napa contranpi Tayta Dios pia ku ruspan mi pa sa kurqa. 10Kar pa manta puyu asuriruptinmi riti hina yuraqllaa lepra onqoy Mariapa cuerponpi kachkasqa. Aaron muyuriykuspan qawariykuptinmi Mariaqa lepra onqoy wana kachkasqa. 11Hinaptinmi Moisesta Aaron nirqa: Ay taytally, amay kay huchamantaqa castigawaykuchu. Loco hinam kaytaqa ruraruniku. 12Amay Mariaqa kachun wausqa naceruq wawa hinachu otaq aychan ismurichkaq naceq wawa hinachu nispa. 13Kay nata nispan mi qapa rispan Tayta Diosta Moises ma a kurqa: Ruegakuykim, Diosnilly, Mariata sanoyaykachinaykipaq nispa. 14Chay mi Tayta Diosataq Moisesta nirqa: Uyanpi taytan toqaykuptinqa Manachu qanchis punchawpuni penqay pi kanman? Chaynaqa campamentomanta qanchis punchawpuni rakisqa kaspay chaymantaa kutiykamuchun nispa. 15Chay napim Maria qanchis punchaw pu ni ra kisqa karqa campa mentomanta, chay sitiomantam runakuna mana lloqsirqakuchu Maria kutimunankama. 16Maypacham Maria paykunaman kutiramuptinam Haserot lawmanta pasaspanku Paran sutiyoq chunniqpi samarurqaku.
13
Diosmi Moisesman nirqa kay nata: mirayninkunaman qonay allpata wateqamunankupaq kachay runakunata. Kachaspaqa-kachanki sapa ayllupa jefentam nispa. 3Hinaptinmi Moises Paran sutiyoq chunniqmanta kacharqa Tayta Diospa nisqanman hina. Chay kachasqankunaqa llapallankum karqaku Israelpa mirayninkunapi jefekuna. 4Kaynam karqa: Ruben ayllumantam karqa Zacurpa churin Samua. 5Simeon ayllumantam karqa Horipa churin Safat. 6Juda ayllumantam karqa Jefonepa churin Caleb. 7Isacar ayllumantam karqa Joseypa churin Igal. 8Efrain ayllumantam karqa Nunpa churin Oseas. 9Benjamin ayllumantam karqa Rafupa churin Palti. 10Zabulon ayllumantam karqa Sodipa churin Gadiel. 11Joseypa churin Manases castamantaataqmi karqa Susipa churin Gadi. 12Dan ayllumantam karqa Gemalipa churin Amiel. 13Aser ayllumantam karqa Micaelpa churin Setur. 14Neftaliy ayllumantam karqa Vapsipa churin Nahbi. 15Gad ayllumantam karqa Maquipa churin Geuel. 16Payku natam Moises kacharqa allpata wateqa mu nan kupaq. Nunpa chu rin Oseastam Moises suticharqa Josuey wan. 17Ca naan allpata wateqa mu nan kupaq Moises kachaspan mi payku nata nirqa: Kay mantam rinkichik Neguev lawman hinaspaam pasankichik orqo lawman. 18Qawamuychiky imay nam allpa kasqanta, chaypi *yachaq runakunaqa kallpasapachu icha manachu? paykunaqa asllachu icha achkachu? 19Imaynataq yachasqanku allpakunaqa, allinchu icha manachu? Yachasqanku llaqtakunaqa campamentokunallachu icha murallasqa llaqtakunachu. 20Chay allpaqa kawsaykunapa qespinanchu icha manachu? sachayoqkunachu icha manachu? Kallpanchakuspay apamuychik chay allpapa rurunta nispa.
2Israelpa
1Tayta
Canaan allpa wateqamuqkunamanta (Dt 1:19-25)
NUMEROS13,14
212
Chay wateqamusqanku punchawkunaqa karqa uvaspa punta rurunkuna rikurimuq tiempom. 21Pasaspankum allpata wateqamurqaku Zin sutiyoq chunniqmanta qallarispa Hamat llaqtaman yaykuna Rehob llaqtakama. 22Neguev lawman chayaruspankum rirqaku Hebron llaqtakama. Chaypim kachkasqa Anacpa mirayninmanta kaq Ahiman, Sesai hinaspa Talmai sutiyoq runakuna. Chay Hebron llaqtaqa hatarichisqa karqa Egipto nacionpi Zoan llaqtapa qanchis wata awpaqnintaraqmi. 23cEscol wayqokama chayaruspankum chay sitiomanta pallamurqaku kallmantin uvasta chaymi iskay runakuna hombromurqaku kaspipi. Apamurqakutaqmi granadakunatawan higoskunatapas. 24Chay sitiotam suticharqaku Escol wayqowan, chaynataqa suticharqaku Israelpa mirayninkuna chaymanta kallmantin uvasta pallamusqankuraykum. 25Tawa chun ka punchaw allpata wateqa ra muspan kum kutimurqa ku 26Paran sutiyoq chunniqpi kaq Cades llaqta lawkama. Chay pim Moisesman, Aaronman hinaspa Israelpa llapa miray ninkunaman willaspanku allpapa ruruntapas qawachirqaku. 27Willakuspankum nirqaku: Chayarqanikum kachawasqaykiku allpaman. Cheqaptapunipas chay allpaqa kasqa tukuy imapapas kasqan allpam. Kayqay chay allpapa rurunkunaqa! 28Chaywanpas chay allpapi *yachaqkunaqa kallpasapa runakunam kasqaku, llaqtankupas kasqa hatun murallasqa llaqtakunam. Chaypitaqmi rikuramuniku hatunkaray Anac runapa mirayninkunatapas. 29Amalec casta runakunam Neguev lawpiqa yachasqaku, orqo lawpiataqmi yachasqaku Het casta runakuna, Jebus casta runakuna hinaspa Amor casta runakuna. Lamar qochapa hichpanpiataqmi yachasqaku Canaan casta runakuna, hina paykunataqmi yachasqa Jordan Mayu lawpipas nispa. 30Hinaptin mi Moisespa qayllanpi ru na ku nata upa llachispan Caleb nirqa: Rispanchiky chay allpata dueochakamusunchik. Chay pi *yachaq runakunataqa venceramusunchikmi nispa. 31Aswanqa riqma sin ku na ataqmi nirqa ku: Manam richwanchu. Chay runakunapa contranpi peleaytaqa manam atichwanchu. oqanchikmanta aswan kallpasapam paykunaqa kasqaku nispa. 32Payku na m allpa wateqa musqan kupa contranpi rimaspan ku Israelpa mirayninkunata nirqaku: Qawamusqayku allpaqa runakuna mikuq hinam kasqa. Chay llaqtakunapi qawamusqayku runakunaqa kasqa hatunkaray runakunam. 33Rikuramunikutaqmi Anacpa miraynin hatunkaray casta runakunatapas. Paykunapa qayllanpiqa karqaniku langosta hinallam, chayna sayayllapaqtaqmi paykunapas qawawarqaku nispa.
14
c 13:23
mirayninkunam qapariyta qallarispanku tukuy tuta waqarqaku. Moisespa hinaspa Aaronpa contranpi rimaspa kaynata nirqaku: Amalaya Egipto nacionpi waukamuchwan karqa otaq kay chunniqpipas waukuchwan. 3Imapaqtaq Tayta Diosqa kay allpaman pusamuwarqanchik guerrawan waunanchikpaq hinaspa warminchikkunatapas chaynataq churinchikkunatapas qechuwananchikpaq? Aswan allincha kanman Egipto nacionman kutikuyninchik! nispa. 4Payku nam nina kurqa ku:
2Llapallankum
1Israelpa
Tayta Diospa contranpi hatarisqankumanta (Dt 1:26-33)
Hebreo simipi Escol ninanqa racimo ninanmi.
213
NUMEROS14
Jefenchikpaq huk kaqninta churaruspanchik Egiptoman kutikusunchik! nispa. 5Hinaptin mi Israelpa llapa llan miray nin ku napa qayllanpi Moiseswan Aaron qonqoranpa pampaman kumuykurqaku. 6Josuey wan Calebpas llakimantam pachankuta llikipakurqaku. Paykunaqa iskayninmi chay allpa wateqamuqkunamanta karqa. 7Hinaspam Israelpa mirayninkunaman nirqaku: Wateqamusqayku allpaqa alli-allin allpam kasqa. 8Tayta Dios favorecewaspanchikqa chayman pusawaspanchikm qoykuwasunchik tukuy imapapas kasqan allpata. 9Chaynaqa amay Tayta Diospa contranpiqa hatariychikchu nitaq chay allpapi runakunatapas manchakuychikchu. Paykunataqa tantata mikuchkaq hinam facillata vencerusunchik. Paykunataqa manam pipas yanapanchu. oqanchikwanmi ichaqa Tayta Diospuni kachkan nispa. 10Chay wanpas llapallan runa kunaqa paykunata m ru miwan choqapa ruy ta munarqaku. Aswanqa Israelpa llapallan mirayninkunamanmi Tayta Diospa kanchiriynin rikuriykurqa Diosman asuykuna karpapi. 11Tayta Diosmi Moisesta nirqa: Haykapikamataq kay runakuna piachiwanqa? Haykapikamataq mana creewanqakuchu paykunapa qayllanpi tukuy sealkunata rurachkaptiypas? 12Payku nataqa peste onqoy ta kachayka muspay mi chin ka rachisaq allpata mana dueochakunankupaq. Qampa miraynikimantaam rurasaq paykunamantapas aswan achkata hinaspa aswan atiy niyoq nacionta nispa. 13Aswanqa Moisesmi Tayta Diosta nirqa: Qamqariki kay runakunataqa Egipto nacionmantam atiynikiwan horqomurqanki, paykunata wauchiy munasqaykita Egipto nacionniyoq runakuna yacharuspankuqa 14kay allpapi *yachaqkunamanchiki willanqaku. Paykunapas yachankum runaykikunawan kasqaykitaqa chaynataq uyapura paykunaman rimasqaykitapas. Yachankutaqmi puyuyki paykunapa hawanpi sayasqantapas chaynataq punchawpi sayaq puyupi hinaspa tutanataq sayaq ninapi awpaqninku risqaykitapas. 15Kay runakunata qonqayllamanta waurachiptikiqa qanmanta uyariq nacionkunachiki contraykipi kaynata ninqaku: 16Tayta Diosqa prometesqan allpaman mana chayachiyta atispanmi chunniqpi waurachin nispa. 17Chaynaqa Taytally, prometesqaykiman hinay atiyniyoq kasqaykita reqsichikuy. Qamqariki kaynatam nirqanki: 18oqa Tayta Diosqa anaq piakuq hinaspa ancha hatun kuyapayakuqmi kani. oqaqa mana allin ruraqtapas, mana kasukuqtapas pampachaqmi kani. Culpayoq runatam ichaqa castigasaq, tayta-mamakunamanta qallaykuspam castigasaq churinkunata, willkankunata hinaspa willkanpa willkankunatapas nispa. 19Chaynaqa Taytally, hatun kuyapayakuynikiman hinay kay runakunataqa pampachaykuy mana allin rurasqankumanta, chaynataqa pampachaykuy imaynam Egipto nacionmantaraq kunankama pampachasqaykiman hinay nispa.
Israelpa mirayninkunata Tayta Dios castigasqanmanta (Dt 1:34-40)
Diosmi Moisesta nirqa: oqam paykunata pampachani niwasqaykiman hina. 21Chaywanpas kikiyrayku chaynataq tukuy kay pachapi ancha reqsisqa kasqayrayku juraspaymi nini: 22Egipto nacionpi chaynataq chunniqpi atiyniyta rikuchkaspanku chaynataq seal rurasqaykunata qawachkaspanku achka kutipi pruebaman churawaqniykunaqa chaynataq kamachikuyniykunatapas mana kasukuqkunaqa, 23manam mayqanninkupas rikunqakuchu abuelonkuman juramentowan prometesqay allpataqa. Despreciawaqniy runakunaqa manam mayqanpas chay allpataqa rikunqakuchu.
20Tayta
NUMEROS14
24Serviqniy
214
Calebtam ichaqa yaykuchisaq chay qawamusqan allpaman, mirayninkunapas chay allpatam dueochakunqaku. Calebllam karqa kasukuq sonqoyoq runaqa, payllam tukuy nisqaykunataqa cumplirqa. 25Amalec casta runakunam Canaan casta runakunapiwan qechwapiqa *yachachkanku, qamkunay ichaqa paqarinpuni muyumuspaykichik chunniqninta riychik Puka Lamar Qocha lawman nispa. 26Tayta Diosqa Moisesmanwan Aa ron man mi nirqataq: 27Haykapikamataq uyarisaq Israelpa mirayninkunapa rimayninta? Contraypi mana allinkuna rimasqankutam uyarichkani. 28Chaynaqa oqa Tayta Diospa juraspay nisqaytay kaynata nimuy: Imam sucedesunaykichikpaq rimasqaykichikta hinam oqa qamkunawan rurasaq. 29Iskay chunka watayoqmanta hanaymanmi contraypi rimaq llapallan yupasqakuna waunqaku hinaptinmi cuerponkupas chunniqpi quedanqa. 30Qamkunaqa manam mayqannikichikpas yaykunkichikchu chay allpamanqa. Juraspayraq chaypi *yachanaykichikpaq qosqay allpamanqa manam yaykunkichikchu. Jefonepa churin Calebwan Nunpa churin Josueyllam yaykunqakuqa. 31Qamkunam nirqankichik: Churinchikkunataqa enemigonchikkunach qechuruwasunchik nispa. Chay churikichikkunataam chay despreciasqaykichik allpamanqa yaykuchisaq hinaptinmi paykunaa reqsinqaku. 32Qamkunapa wausqa cuerpoykichikmi ichaqa kay chunniqpi quedanqa. 33Kay chunniqpitaqmi churikichikkunapas tawa chunka wata purinqaku michistin. Qamkunapa traicionawasqaykichikmantam paykunaa akarinqaku kay chunniqpi llapallaykichik waunaykichikkama. 34Tawa chunka punchawmi allpata wateqamurqankichik, chayna tawa chunka watataqmi castigasqaykichik. Sapa punchawmantam huk wata castigo kanqa. Chaynapim yachankichik contraypi hatarisqaykichikqa yanqapaq kasqanta. 35oqa Tayta Diosm nini: Chaynatapunim rurasaq contraypi huunakuq kay mana allin runakunataqa. Kay chunniqpim waunqaku, kaypitaqmi tukunqaku. wateqamunankupaq Moisespa kachasqan runakuna kutiramuspankum mana allin noticiakunawan chay allpapa contranpi runakunata rimachirqaku. Chaymi Tayta Diospa qayllanpi peste onqoy wan waururqaku. 38Chay allpa wateqamuq runakunamantaqa Josuey wan Calebllam mana waururqakuchu.
Horma lawpi Israelpa mirayninkuna vencesqa kasqankumanta (Dt 1:41-46)
36-37Allpata
Chunka wateqaqkunata Tayta Dios waurachisqanmanta
39Tayta Diospa nisqanta Israelpa mirayninkunaman Moises willaykuptinmi anchallataa llakikurqaku. 40Paqarinnintinmi tutapayta hatarispanku rirqaku orqoman kaynata nispa: Kaypiam kachkanchik chay naqa Tayta Diospa prometewasqanchik allpamany hakuchik. Cheqaptapunipas huchallikurunchik mi nispa. 41Hinaptin mi Moisesataq nirqa: Imanasqataq mana kasukurqankichikchu Tayta Diospa nisqanta? Chaynaqa rurasqaykichikpas manam allinchu kanqa. 42Amaay orqomanqa riychikchu, Tayta Diosqa manam qamkunawanachu kachkan, yanqaataqmi enemigoykichik venceramusunkichikman. 43Amalec casta runakunam Canaan casta runakunapiwan awpaqnikichikpiqa kachkanku chaynapi peleaspa wauchisunaykichikpaq. Tayta Diosta manaa qatisqaykichikraykum payqa manaa yanapasunkichikchu nispa. 44Chay wanpas chay ru na ku naqa mana ka su kuspan kum orqo law man rirqa ku. Aswanqa Tayta Diospa baulninmi campamentopi quedarurqa chay nataq Moises-
215
NUMEROS14,15
pas. 45Hinaptinmi chay orqopi *yachaq Amalec casta runakuna Canaan casta runakunapiwan lloqsiramuspanku chay riqkunata pasay paqta vencerurqaku hinaspam qatimurqaku Horma lawman chayamunankukama.
15
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: *Yachanaykichikpaq qonay allpaman yaykuspaykichikqa 3ofrecewankichikmi torotapas otaq ovejatapas. Chay ofrendakunaqa kanmanmi lliw kaapuwanaykichik ofrendapas otaq prometewasqaykichik ofrendakunapas otaq voluntad ofrendakunapas otaq fiestakunapi ofrecewanaykichik ofrendakunapas. Tukuy chaykunaqa oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrendam kanqa. 4Chayna ofrendakunata oqa Tayta Diosman presentamuwaspaykichikqa yapankichiktaqmi iskay kilo fino harinatapas, chay harinaqa kanqa huk litro aceitewan chapusqam kawsaykunamanta ofrenda kananpaq. 5Chay ofrendakunamanpas yapankichiktaqmi tallinapaq huk litro vinota, chaytaqa yapankichik sapa malta carnero ofrendamanmi. 6Sapa poqosqa carnero ofrendamanataqmi yapankichik tawa kilo fino harinata, chay harinaqa kanqa huk litro masnin aceitewan chapusqam kawsaykunamanta ofrenda kananpaq. 7Chay ofrendakunamanpas yapankichiktaqmi tallinapaq huk litro masnin vinota, chaykunaqa kanqa oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrendam. 8Sichum lliw kaana ofrendapaq malta torota oqa Tayta Diosman ofrecewaspaykichikqa otaq prometewasqaykichik ofrendapaq ofrecewaspaykichikqa otaq oqawan allin kasqaykichikmanta ofrendapaq ofrecewaspaykichikqa 9chay ofrendakunamanmi yapankichik soqta kilo fino harinata, chay harinaqa kanqa iskay litro aceitewan chapusqam. 10Chay ofrendakunamanpas yapankichiktaqmi tallinapaq iskay litro vinota. Chaykunaqa kanqa oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrendam. 11Chaynatam rurankichik sapa ofrecewasqaykichik bueyeswan, carnerowan, malta carnerowan chaynataq chivatochawanpas. 12Sapa animalta wauchispaqa wakin ofrendakunatawanmi qowankichik hayka animalkunam kasqanman hina. 13Miski asnaq kaasqa ofrendata oqa Tayta Diosman Israelpa mirayninkuna sapakama presentamuwaspanqa kamachisqaykunaman hinam ruranqa. 14Sichu sa mapa kuqlla forastero runa otaq qam ku nawan unay a *yachaq forasteropas miski asnaq kaasqa ofrendata oqa Tayta Diosman ofrecemuwaspanqa qamkunapa ruranaykichikta hinam ruranqaku. 15Hina chayna decretollam kanqa qamkunapaqpas chay nataq forasterokunapaqpas. Llapa miraynikichikpaqmi kanqa wiay paq decretoy. Qamkuna hinam paykunapas kanqaku oqa Tayta Diospa qayllaypiqa. 16Hina chayna yachachikuy wan hina chayna reglamentollam kanqa qamkunapaqpas chay nataq qamkunawan kaq forastero runakunapaqpas. 17-18Israelpa miray nin ku na man ni nanpaqmi Moisesta Tayta Dios kay nata nirqa: Pusasqay allpaman yaykuspaykichikqa 19chay allpapi kawsaykunamantam mikunkichik hinaspam oqa Tayta Diosman wakinta ofrecewankichik. 20Puntallaraq kuta rurasqaykichik mantaqa tanta ofrendatam ofrecewankichik. Chay ofrendaqa kanqa eramanta horqosqaykichik ofrendam. 21Chaynatam oqa Tayta Diosman wiay paq ofrecewankichik. 22Moisesman nisqaypi hina oqa Tayta Diospa kamachisqaykunata pantaruspa mana ruraspaykichikqa 23otaq Moisesnintakama qallariyninmantapuni hamuq punchawkunakama tukuy kamachisqaykunata pantaruspaykichikqa kaynatam rurankichik: 24Llapa runakunapa mana yachasqanta pipas huchallikuruptinqa chay llapallan runakunam ofrecemuwanqa lliw kaana ofrenda kananpaq huk malta torota, chay ofrendaqa
1-2Israelpa
Tayta Diosman ofrenda qonankumanta
NUMEROS15,16
216
kanqa oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrendam, chaywan kuskatataqmi ofrecemuwankichiktaq kawsaykunamanta ofrendatapas chaynataq tallinapaq vinotapas imaynam reglamentoyman hina. Ofrecemuwankichiktaqmi huchaykichikrayku huk chivato ofrendatapas. 25Hinaptinmi sacerdote wauchinqa Israelpa mirayninkunapa rantinpi chaymi paykunapa huchankunata pampachasaq. Paykunaqariki pantaruspankum huchallikururqaku. Chaynatam rurasaq pantarusqankumanta huchankurayku kaasqa ofrendakunata oqa Tayta Diosman apamuwaptinku. 26Israelpa mirayninkunatapas chaynataq qamkunawan *yachaq forasterokunatapas pampachasaqmi pantaruspa huchallikuruptinkuqa. 27Pipas pantay pi hucha lli ku ruspanqa watayoq cabratam ofrecemuwanqa huchanta pampachanay paq. 28Sacerdotem chay pantaruq runapa rantinpi mana yachay wan huchallikusqanmanta animalta wauchinqa oqa Tayta Diospa qayllaypi. Chay nata sacerdote ruraruptinam chay runapa huchantaqa pampachasaq. 29Panta ruspa hucha llikuptikichikqa hina chay yachachikuyllam kanqa qam ku napaq chaynataq qamkunawan *yachaq forasterokunapaqpas. 30Israelpa miraynin kaspapas otaq forastero kaspapas contraypi huchallikuqqa oqa Tayta Diostam insultawachkan, chayna runaqa runamasinkunamanta chinkachisqam kanqa. 31Chayna runaqa oqa Tayta Diospa palabrayta despreciaspa kamachikuyniytapas mana kasukusqanraykum kikinpa culpanrayku chinkachisqa kanqa. mirayninkuna chunniqpi kachkaspankum tarirurqaku samana punchawpi yantata pallachkaq runata. 33Hinaspam payta pusarurqaku Moisesmanwan Aaronman chaynataq llapa runakunapa qayllanman. 34Chayna runawanqa mana ima rurayta yachaspankum carcelman churarurqaku. 35Chaymi Moisesta Tayta Dios nirqa: Chay runaqa waunqapunim. Campamentomanta hawapim llapa runakuna rumiwan choqaparunqaku nispa. 36Hinaptin mi chay ru nataqa campa mentomanta hawa man pusa ruspan ku rumiwan choqaparurqaku waunankama, chay nataqa rurarqaku Tayta Diospa Moisesman kamachisqanpi hinam. mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa kaynata: Pachaykichikpa patanpim sirankichik kipuyoq qaytukunata. Chaynatam llapallan miraynikichikkunapas ruranqaku. Pachaykichikpa patanpi sapa kipumanmi churankichik morado watuchakunata. 39Sapa chay kipuyoq qaytukunata qawarispaykichikmi oqapa kamachikuyniykunata yuyarinkichik kasukunaykichikpaq chaynapim pierdekuq warmi hina sonqoykichikpa mana allin munasqankunapiqa manaa purinkichikchu. 40Chay kipuyoq qaytukunata qawaspaykichikm yuyarinkichik kamachikuyniykunata kasukunaykichikpaq chaynapim oqa Diosnillaykichikpaqa sapaqchasqa kankichik. 41oqa yupaychasqaykichik Tayta Diosmi Egipto nacionmanta horqomurqaykichik Diosnikichik kanaypaq. oqaqa yupaychasqaykichik Tayta Diosmi kani.
37-38Israelpa 32Israelpa
Samana punchaw mana respetaq runata wauchisqankumanta
Pachankupa patankunaman kipuyoq qaytukuna siranankumanta
16
Moisespa contranpi Coreywan hoqarikuq runakuna castigasqa kasqankumanta

1Izharpa churin Coreymi Moisespa contranpi runakunata umacharqa. Coreyqa
karqa Leviy ayllumanta kaq Coat sutiyoq runapa mirayninmi. Coreywan kuskataqmi umacharqaku Ruben ayllumanta kaq Eliabpa churin Datan sutiyoq runapas chaynataq
217
NUMEROS16
paypa wawqen Abiram sutiyoq runapas chaynataq Peletpa churin On sutiyoq runapas. 2Chaynaqa paykunam Moisespa contranpi hoqarikururqaku Israelpa mirayninkunamanta iskay pachak pichqa chunkan runakunapiwan. Chay umacharachikuq runakunaqa karqaku runakunapa jefenkunam chaynataq ancha reqsisqa runakunam. 3Chaynaqa paykunam Moisespa hinaspa Aaronpa contranpi huunakuruspanku kaynata nirqaku: Chay nallaay qamkunapa munaychakuynikichikqa kachun! Llapallan kay runakunapas Diospa sapaqchasqanmi kachkan chaynataqmi paykunawantaq Tayta Diospas kachkan. Chaynaqa imanasqataq qamkunallaqa munaychakuchkankichik Tayta Diospa runankunapiqa? nispa. 4Moisesmi chay ta uya riruspan qonqoranpa pampa ka ma ku muykurqa. 5Hinaspam chay Corey sutiyoq runata compaaqninkunatawan nirqa: Paqarinmi Tayta Dios qawachiwasunchik pim paypa kasqanta chaynataq pim paypaq sapaqchasqa kasqantapas chaynataq pim payman asuykuq runa kasqantapas. Tayta Diosqa akllakusqan runallatam kikinmanqa asuykachinqa. 6Chaynaqa Corey, paqarinmi compaaqnikikunapiwan incienso qontichinaykichikta apamunkichik 7hinaspam sansatawan inciensota chay qontichinaykichikman Tayta Diospa qayllanpi churankichik. Tayta Diospa akllakusqan kaqmi kanqa paypaq sapaqchakusqan runaqa. Chaynaqa Leviy ayllu runakuna chaynallaay rimasqaykichikqa kachun! nispa. 8Moisesqa nirqataqmi Corey ta: Uyariykuwaychik Leviypa mirayninkuna. 9Diosman asuykuna karpapi servikuspa hinaspa Tayta Diospa qayllanpi kaspa Israelpa mirayninkunata servinaykichikpaqmi paykunamanta akllasurqankichik. Chaytachum qamkuna yanqapaq hapinkichik? 10Qamtam Corey, wawqekikunatawan, Leviy castakunamanta kasqaykichikrayku Tayta Dios qayllanman asuykachisurqankichik. Hinaptinchum sacerdote karuytaraq munachkankichik? 11Aaronqa pitaq karqa paypa contranpi rimanaykichikpaqqa? Qamqa llapallan compaaqnikikunapiwanmi Tayta Diospa contranpi huunakurunki nispa. 12Moisesqa qayachimurqataqmi Eliabpa chu rin Datantawan Abiramtapas. Aswanqa paykunam nirqaku: Manam oqaykuqa hamusaqkuchu nispa. Hinaspam Moisesman kunarqaku: 13Yanqapaqchu rikchakapusunki tukuy imapapas kasqan Egipto nacionmanta pusaramuspa kay chunniqpi wauchiwaynikiku? Jefe hinachu oqaykupi munaychakuyta munanki? 14Maym tukuy imapapas kasqan allpamanqa chayachiwankikuraqchu? Maytaq chakrakunatapas nitaq uvas huertakunatapas qowankikuchu? awsakunata hinachu llapallaykuta ruraruwankiku? Manam qanmanqa hamusaqkuchu nispa. 15Ancha llata a Moises rabia ruspan mi Tayta Diosta nirqa: Ama chaskiychu ofrendankutapas. Paykunapataqa manam asnollantapas qechurqanichu. Paykunataqa manam imanarqanipaschu nispa. 16Chay mantam Corey ta Moises nirqa: Paqarinmi llapallan compaaqnikikunapiwan Tayta Diosman asuykunkichik. Chaypim kanqa Aaronpas. 17Sapakama qontichinaykichikta apaspaykichik mi chayman inciensota churankichik. Qampas chay nataq Aaronpas qontichinantin rispam chay iskay pachak pichqa chunkan qontichinakunatawan Tayta Diospa qayllanpi churankichik nispa. 18Chay mi sapa ka ma qontichinan kupi sansa man inciensota hinaykuspan ku Diosman asuykuna karpapa punkunpi sayarqaku. Paykunawantaqmi karqaku Moi-
NUMEROS16
218
seswan Aaronpas. 19Paykunapa contranpi Diosman asuykuna karpapa punkunman runakunata Corey huurachimuptinmi Diospa kanchiriynin rikuriykurqa llapallan chaypi huunasqa runakunaman. 20Tayta Diosmi Moisestawan Aaronta nirqa: 21Asurikuychik kay runakunamanta, kunallanmi paykunata waurachisaq! nispa. 22Chay mi Moiseswan Aa ron ataq qonqoranpa pampa man ku muykuspa nirqa ku: Diosllayku, runakuna kawsachiq Dios. Chulla runapa huchallanmantachu llapa runakunapaq piakunki? nispa. 23Hinaptin mi Tayta Dios nirqa Moisesta: 24Niy Israelpa miray nin ku nata Corey pa, Datanpa hinaspa Abirampa kasqan ku kar pamanta asurikunankupaq nispa. 25Chay mi Moises hatarispan wakin ancianokunapa compaasqan pasarqa Datanpa chaynataq Abirampa kasqanman. 26Hinaspam chaypi runakunata Moises nirqa: Kay mana allin ruraq runakunapa karpanmanta asurikuychik, amataq imankutapas hapiychikchu yanqaataq paykunapa huchanmanta qamkunapas wauruwaqchik nispa. 27Chay mi Corey pa, Datanpa hinaspa Abirampa kasqan ku kar papa muyu riqninmanta runakuna asurikururqaku. Datanwan Abiramataqmi kar pankupa punkunman lloqsiramuspa war minkupiwan hinaspa hatunpas-taksapas wawa-churinkunapiwan chay pi sayarqaku. 28Hinaptin mi Moises nirqa: Kunanmi yachankichik mana kikillaymantachu kaykuna rurasqayta, aswanqa yachankichikmi Tayta Dios kachamuwaptin kaykuna rurasqaytaqa. 29Sichu kay runakuna waukunqa wakin runakunapa waukunanta hinalla hinaptinqa, yachankichikmi Tayta Diosqa mana kachamuwasqanta. 30Aswanqa mancharikuypaq kaqta Tayta Dios ruraspa paykunata allpapa sonqonman kawsachkaqta wichiykachiptinqa, qamkunam yachankichik kay runakunaqa Tayta Dios qepanchaq kasqankuta nispa. 31Moises tukuy chaykunata rimayta tukuruptillanmi chay runakunapa sayasqanku allpa kicharikuykurqa. 32Chaymi Coreyta hinaspa compaaqnin llapallan runakunata lliw familiantinta hinaspa tukuy kapuqninta allpa millpururqa. 33Chaynapim paykunaqa uku pachaman kawsachkaqlla wichiykurqaku. Hinaptinmi allpaqa kaqllamanta wichqakururqa. Chaynapim paykunaqa Israelpa mirayninkunamanta chinkarurqaku. 34Allpa ukuman wichiqkunapa qaparisqankuta uyarispankum chaypa muyuriqninpi tarikuq Israel llapallan castakunapas ayqekustin nirqaku: Yanqaataq oqanchiktapas allpa millpuruwachwanchik nispa. 35Tayta Diospa qayllan manta nina riku rira muspan ataqmi chay incienso qontichiq iskay pachak pichqa chunkan runakunata ruparurqa. 36-37Aa ronpa chu rin sacerdote Elea zar man ni nanpaqmi Moisesta Tayta Dios kay nata nirqa: Kaasqa wauruq runakunapa ukunmanta horqoy chay qontichinakunata hinaspa karuman chay sansakunata taqtaramuy. Chaynataqa ruranki chay qontichinakunaqa oqapaq sapaqchasqa kasqanraykum. 38Huchallikusqankurayku chay wauq runakunapa qontichimuwanankuqa oqallapaam kachkan, chayna sapaqchasqaqa kachkan inciensota oqa Tayta Diosman presentamuwanankupaq chaypi servichikusqankuraykum. Chaynaqa chay qontichinakunata llaspayachispay chaywan altarpa hawanman laqachiy. Chaynapim chayqa Israelpa mirayninkunapaq seal kanqa nispa. 39Hinaptinmi sacerdote Eleazar, chay kaarachikuq runakunapa apasqanku broncemanta qontichinankuta huuramuspan llaspayachirqa altarman laqanankupaq. 40Chay
219
NUMEROS16,17
llaspayachisqa kaqkunaqa karqa Israelpa mirayninkuna yuyarinankupaqmi chaynapi pipas Aaronpa mirayninmanta mana kachkaspanqa Tayta Diosman inciensota mana ofrecenanpaq hinaspa Coreytawan compaaqninkunata hina imapas mana pasananpaq. Hinaptinmi Eleazarman Moisesnintakama Tayta Diospa kamachisqanpi hina rurarqaku. 41Paqa rin nintin punchaw ataqmi Israelpa miray nin ku na Moisespa hinaspa Aaronpa contranpi rimaspanku nirqaku: Qamkunam Tayta Diospa runankunata waurachinkichik nispa. 42Moisespa chaynataq Aaronpa contranpi kaq runakuna paykunapa muyuriqninman huunakuruptinkum Moiseswan Aaron pasarqaku Diosman asuykuna karpaman. Chay ratopi karpata puyu tapaykuptinataqmi Tayta Diospa kanchiriynin rikuriykurqa. 43Moiseswan Aaron karpapa awpaqninman chayaruptinkum 44Moisesta Tayta Dios nirqa: 45Asu rikuychik kay ru na ku napa chaw pin manta, ku na llan mi payku nata waurachisaq nispa. Chaymi paykuna qonqoranpa pampaman kumuykurqaku. 46Moisesmi Aaronta nirqa: Altarmanta sansata qontichinaman churaspay chayman inciensota hinay hinaspa chaylla kallpay runakunapa kasqanman hinaspa Tayta Diosta maakamuy paykunapa huchanta pampachananpaq. Tayta Dios anchallataa piakuruptinmi runakunapas peste onqoy wan wauytaa qallaykunku nispa. 47Moisespa kamachisqanman hinam Aaron qontichinata hapispan kallparqa runakunapa kasqanman hinaptinmi runakunaqa Tayta Diospa castigon peste onqoywan wauytaa qallarichkasqaku. Chaymi Aaronqa inciensota kaaspan Tayta Diosta maakurqa runakunapa huchanta pampachananpaq. 48Wauqkunapapas chaynataq kawsaqkunapapas chawpinpi Aaron sayaruptinmi chay peste onqoyqa chayraq tanirurqa. 49Chaywanpas chay peste onqoywanmi waururqakua chunka tawayoq waranqa qanchis pachaknin runakuna. Coreywan wauqkunaqa manam chay wauqkunawanqa yupasqachu karqaku. 50Chay peste onqoy taniruptinmi Aaron kutirirqa Diosman asuykuna karpapa punkunpi Moisespa kasqanman.
17
Sapa ayllupa jefenmantay maay huk tawnata, paykunamantaqa ayllunkunaman hinam maanki chunka iskayniyoq tawnakunata hinaspam chay tawnakunapi qellqanki sapakama jefepa sutinta. 3Aaronpa sutintam qellqanki Leviy ayllupa tawnanpi. Sapa aylluman hinam sapa jefekunapa tawnanqa kanqa. 4Chay tawnakunataqa oqaman asuykuna karpapim churanki Chunkantin Kamachikuynin waqaychana baulpa awpaqninpi, chaypim qamkunawan tupasaq. 5Akllasqay runapa tawnanta ikllirachiptiymi Israelpa mirayninkunaqa manaa contraykichikpi rimanqakuachu qayllaypiqa nispa. 6Israelpa mirayninkunaman Moises rimaruptinmi, paykunapi kaq sapa ayllupa jefen tawnanta qoykurqa chaymi karqa chunka iskayniyoq tawnakuna. Aaronpa tawnanpas paykunapa tawnanwanmi karqa. 7Hinaptinmi Moises churarqa chay tawnakunata Tayta Diospa qayllanman Chunkantin Kamachikuy waqaychana karpapi. 8Paqarinnintinta asuykuna karpaman Moises yaykuykuptinmi Leviy ayllumanta kaq Aaronpa tawnan iklliramuspa waytachkasqa hinaspam almendraskunatapas poqosqataa ruruchkasqa. 9Chaymi Moises Tayta Diospa qayllanmanta tawnakunata horqoramurqa Israelpa mirayninkuna qawanankupaq hinaptinmi qawaykuspanku sapakama tawnankuta hapirqaku. 10Hinaptin mi Moisesta Tayta Dios nirqa:
1-2Israelpa mirayninkunata kamachinanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa:
Aaronpa tawnan ikllirusqanmanta
NUMEROS17,18
220
Aaronpa tawnanta kutichiy Chunkantin Kamachikuy waqaychana baulpa awpaqninman, mana kasukuq Israelpa mirayninkuna yuyarinankupaq chaynapim contraypi rimayninkuta tukuchinki manaa waunankupaq nispa. 11Moisesmi ru rarqa Tayta Diospa tukuy ka machisqanta hina. 12Israelpa mirayninkunaataqmi Moisesta nirqaku: Kunanqa oqaykupas wauspachu llapallayku chinkarusaqku? 13Tayta Diospa *yachanan karpaman pipas asuykuq runaqariki waurunpunim nispa.
18
Diosmi Aaronta nirqa: Qanmi churikikunapiwan chaynataq Leviy ayllukunapiwan huchayoq kankichik santuariopa contranpi falta kaptinqa. Aswanqa sacerdote kaynikichikpi mana allinkunata ruraspaykichikqa kikikichikmi huchayoq kankichik. 2Chunkantin Kamachikuy waqaychana karpapi qanwan churikikuna serviwaspaykichikqa Leviy castamasikichiktam qamkunaman asuykachinkichik chaynapi qamkunaman huunakuspanku yanapasunaykichikpaq. 3Paykunaqa kamachisqaykita ruraspankum karpapi serviwanqaku aswanqa santuariopi serviciokunamanqa amam asuykunqakuchu nitaq altarmanpas chaynapi paykunapas qamkunawan kuska amapuni waurunankupaq. 4Paykunaqa qanwan huunakuspankum asuykuwanaykichik karpapi tukuy ima ruranakunata ruranqaku. Pipas Leviy ayllumanta mana kaspaqa amam asuykamusunkichikchu. 5Qamkunallam cuentallikunkichik santuariomantawan altarmantaqa chaynapim Israelpa mirayninkunapa contranpiqa manaa piakusaqchu. 6Israelpa mirayninkunamantam Leviy castamasikita rakirqani Tayta Diospa regalonta hina qamkunaman qonaypaq chaynapi oqaman asuykuwanaykichik karpapi imam ruraykuna ruranankupaq. 7Ichaqa qanwan churikikunallam rurankichik sacerdotepa ruranan altarpi ruraykunataqa chaynataq Chuyay-chuyay lugarpi ruranakunatapas. Sacerdote kaynikichikqa qamkunallapaqmi. Qamkunamanqa sacerdote kaynikichiktam qoykichik regalota hina chaynapi serviwanaykichikpaq. Pipas mana sacerdote kachkaspan sacerdotepa rurananta ruraqqa wauchisqam kanqa. Diosmi Aaronta nirqa: Qowasqanku ofrendakunamanta cuentallikunaykipaqmi churarqayki. Israelpa mirayninkunapa qowasqanku sapaqchasqa ofrendakunatam qoyki qanman chaynataq churikikunamanpas. Chay ofrendakunaqa kanqa qamkunapa tocanciaykichikmi, chayqa wiaypaq decretom. 9oqapaq kaananku ofrendakunamantam qampaq kanqa kawsaykunamanta ofrendakuna, qampaqtaqmi kanqa Israel runakunapa huchanrayku otaq culpanrayku animal wauchisqanku llapallan ofrendakunapas, chaynaqa oqaman presentawasqanku tukuy chay ofrendakunaqa kanqa qampaq chaynataq churikikunapaq sapaqchasqam. 10Chay sapaqchasqa ofrendakunataqa llapallan qari kaqkunam mikunkichik. Chaykunataqa hapinkichik sapaqchasqa kaqpaqmi. 11Qampaqtaqmi kanqa Israel ru na ku napa kuyuchispa rega lota hina presentawasqanku ofrendakunapas. Chay ofrendakunaqa kanqa qanwan *yachaq churikikunapaqwanmi. Chayqa wiaypaq decretom. Chaykunataqa mikunqaku oqaman asuykamuwananpaq wasikipi kaqkunallam. 12Qanmantaqmi qoyki oqa Tayta Diosman presentawanankupaq Israel runakunapa puntallaraq horqosqanku aceitemanta, vinomanta hinaspa trigomanta ofrendakunatapas. 13Cosechapa pun8Tayta
Sacerdotekunapa chaynataq Leviy castakunapa imakunam ruranankumanta

1Tayta
Sacerdotekuna chaynataq Leviy castakuna imawanmi mantienekunankumanta
221
NUMEROS18
tallaraq rurunmanta oqa Tayta Diosman apamuwasqankupas qampaqmi kanqa. Chaykunataqa mikunqaku pipas oqaman asuykamuwananpaq hina wasikipi kaqkunallam. 14Israel runakunapa rakipuwasqan ofrendakunaqa qampaqmi kanqa. 15Israel runakunapa oqa Tayta Diosman ofrecewasqanku puntallaraq naceq wawakunaqa otaq animalkunapa punta criankunaqa qampaqmi kanqa. Ichaqa piwi wawakunapas chaynataq mana mikuna animalpa punta kaq crianpas reclamasqam kanan. 16Chay reclamasqa kaqkunataqa tanteasqaykiman hinam killayoqllata reclamachinki iskay onza qollqewan. Chay qollqeqa kanqa santuariopi pesoman hinam. Chay santuariopi pesoqa yaqa media onzam. 17Vacapa, ovejapa hinaspa cabrapa punta criankunataqa amam reclamachinkichu oqapaq sapaqchasqa kasqankurayku. Chay animalkunataqa wauchispaykim yawarninta chaqchunki altarman, wirankunataataqmi kaanki oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrenda kananpaq. 18Aychankunaqa qampaqmi kanqa. Qampaqtaqmi kanqa wakin ofrendakunamanta kuyuchispa ofrecewanaykichik animalpa pechonpas chaynataq ofrecewanaykichik animalpa *alleq piernanpas. 19Israelpa mirayninkuna oqa Tayta Diospaq sapaqchapuwasqan ofrendakunatam qanman qoyki chaynataq qanwan *yachaq churikikunamanpas. Chayqa wiaypaq decretom. Chay contratoqa mana cambiakuqmi wiaypaq kanqa qampaqpas chaynataq miraynikikunapaqpas nispa. 20Tayta Diosmi nirqa Aa ronta: Israelpa mirayninkunapa allpanpiqa manam herenciaykipas nitaq tocanciaykipas kanqachu, Israelpa mirayninkuna ukupiqa oqam kasaq tocanciayki chaynataq herenciaykipas. 21Leviy ayllu runakunaman qosqay herenciaqa kanqa Israel runakunapa cosechasqankumanta llapallan diezmo qosqankum. Chaytam qoni asuykuwanaykichik karpapi servikusqankurayku. 22Israelpa mirayninkunamanta wakin runakunaqa amam asuykunqakuchu karpamanqa. Yaykuspankuqa huchayoq kaspankum waurunmanku. 23Leviy ayllu runakunallam servikunqaku asuykuwanaykichik karpapiqa. Imapipas pantaruspankuqa kikinkum huchayoq kanqaku. Chayqa wiaypaq decretom, Israel casta runakunapa allpanpiqa manam kanqachu Leviy ayllu runakunapa herencianqa. 24Paykunapa herencianqa kanqa Israelpa mirayninkuna cosechasqankumanta diezmokuna qowasqankum. Chayraykum nirqani: Israelpa mirayninkunapa allpanpiqa manam herencianku kanqachu nispa. 25Leviy ayllu ru na ku na man ni nanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa kay nata: 26Israelpa mirayninkuna cosechasqankumanta diezmo qowasqankutam qamkunaman qoykichik herenciaykichik kananpaq. Chay diezmokunamantam qamkunapas diezmoykichikta rakispa oqa Tayta Diosman ofrecewankichik. 27Chay qowanaykichik diezmokunataqa tanteaykuspam rakipuwankichik imaynam Israelpa mirayninkuna kawsaykunamanta rakipuwasqanman hina chaynataq vino ofrendapas qowasqankuman hina. 28Chaynaqa Leviy ayllu runakuna, qamkunam oqa Tayta Diosman ofrecewankichik Israelpa mirayninkunapa qosusqaykichik llapallan diezmokunamanta. oqa Tayta Diospaq ofrendakunataqa sacerdote Aaronmanmi qonkichik. 29Tukuy imapas chaskisqaykimantaqa wakintam oqa Tayta Diosman ofrecewankichik. Chay qowasqaykichik oqapaq sapaqchasqa llapallan ofrendaqa kanqa allinnin kaqkunamantam. 30Chaynaqa Leviy ayllu runakuna, chay aswan allinnin ofrendata presentawaspaykichikqa chaypa puchuqninwanmi qamkunaa quedakunkichik, chay puchuqninqa kapusunkichik kawsaykuna cosechapas hinaam otaq vino rurasqaykichikpas hinaam. 31Chaytaqa maypia kaspaykichikpas mikuwaqchikmi familiaykichikpiwan. Asuykuwanaykichik karpapi servikusqaykichikraykum chay puchuq ofrendakunaqa qamkunapaq kanqa pagoykichik hina. 32Chay allinnin
NUMEROS18,19
222
kaqkunata oqaman ofreceruwaspaykichikqa puchuqninta mikuspapas manaam huchallikunkichikchu. Chaynata ruraspaqa Israelpa mirayninkunapa sapaqchapuwasqan prohibisqa kaqkunata mana mikusqaykichikraykum mana waunkichikchu.
19
mirayninkunaman yachachinanpaqmi Moisesmanwan Aaronman Tayta Dios kay decretota nirqa: Sumaqnin puka sano vaquillatay apamuwaychik, chay vaquillaqa kanqa manaraq haykapipas yugo churkusqam. 3Chay vaquillataqa qonkichik sacerdote Eleazarmanmi, payataqmi campamentopa waklawninman pusachispan qayllanpi nakachinqa. 4Sacerdote Eleazarataqmi vaquillapa yawarninman dedonta challpuspan karpapa awpaqnin lawman challanqa qanchis kutikama. 5Chaymantam hina qayllanpitaq chay vaquillata kaachinqa, kaachinqam qaranta, aychanta, yawarninta chaynataq akantapas. 6Chay sacerdotem chay vaquillapa rupasqanman wischuykunqa cedro kaspita, hisopota chaynataq guindo qaytutapas. 7Chay sacerdotem pachankunata taqsakuspan kikinpas baakunqataq hinaspaam campamentoman kutiykunqa. Payqa tutaykuqkamam ama asuykamuwanqachu. 8Vaquilla kaaqpas pachankunata taqsaspanmi kikinpas baakunqataq. Tutaykuqkamam paypas ama asuykamuwanqachu. 9Asuykamuwananpaq hina kaq runam kaasqanku vaquillapa uchpantaqa huuykuspan apanqa campamentopa hawa lawninman hinaspam chaypaq akllasqa sitioman churamunqa. Chay uchpataqa Israelpa mirayninkunam waqaychanqaku chaynapi yakuman polvospa chaywan chuyanchakunankupaq. Chaynataqa ruranqaku huchankumanta chuyanchasqa kanankupaqmi. 10Uchpa hoqariqpas pachankunatam taqsakunqa hinaspam tutaykuqkama ama asuykamuwanqachu. Chayqa wiaypaq decretom Israelpa mirayninkunapaq chaynataq qamkunawan *yachaq forasterokunapaqpas. 11Wausqa runapa ayan llachpaq runaqa qanchis punchawmi mana asuykuwanmanchu. 12Kimsa kaq punchawpi hinaspa qanchis kaq punchawpi chuyanchakuna yakuwan chuyanchakuspanam oqamanqa asuykamuwanman. Kimsa kaq punchawpi chaynataq qanchis kaq punchawpipas mana chuyanchakuspaqa manam asuykamuwanmanchu. 13Pipas wausqa runapa ayanta llachparuchkaspan mana chuyanchakuq runaqa *yachanay karpatam millakuypaqtaa rurachkan. Chayna runaqa Israel runakuna ukumanta chinkachisqam kanqa. Chuyanchana yakuwan mana challachikusqanraykum payqa millakuypaq kanqa. Chaynapim payqa hina millakuyllapaq kachkan. 14Pipas kikinpa kar panpi wa u ruptinqa kay yachachikuy man hinam rurankichik: Wauqpa kasqan kar papi tarikuqkunapas chay nataq yaykuqkunapas qanchis punchawpunim mana asuykuwanmanchu. 15Kicharayaq mankakunapas otaq tapanwan mana sumaq tapasqa mankakunapas millarikuy paqmi kanqa. 16Chay-chay chak rapi pipapas wa u rachisqan ru napa ayanta llachpa ruq runaqa otaq kikillanmanta wauruq runapa ayanta llachparuq runaqa otaq runapa tullunta otaq sepulturanta llachparuq runaqa qanchis punchawpunim mana asuykuwanmanchu. 17Pipas chaykunata llachparuchkaspan mana asuykuwaqniy runaqa hucharayku wauchisqa vaquillapa uchpanta mankaman polvospam chayman tallinqa chayraq wisimusqa yakuta. 18Asuykuwananpaq kaq runam hisopo sutiyoq plantachata chay yakuman challpuspan chaywan challanqa chay runapa *yachanan karpata, challanqataqmi tukuy servicionkunatawan chaypi yachaq runakunatapas. Challanqataqmi tullu llachparuq runatapas otaq pipapas wauchisqan runapa ayan llachparuq runatapas otaq kikillan-
1-2Israelpa
Chuyanchana yakumanta
223
NUMEROS19,20
manta wauruq runapa ayan llachparuq runatapas otaq sepultura llachparuq runatapas. 19Asuykuwananpaq kaq runam kimsa kaq punchawpi chaynataq qanchis kaq punchawpi challanqa chay millakuypaq hina kaq runataqa. Qanchis kaq punchawpi chuyancharuptinmi pachankunata taqsakuspan kikinpas baakunqataq. Payqa inti seqaykuytaam asuykuwanman. 20Mana asuykamuwananpaq hina kachkaspa mana chuyanchachikuq runaqa runakuna ukumanta chinkachisqam kanqa, chaynaqa kanqa oqa Tayta Diospa santuarioyta millakuypaqtaa rurarusqanraykum. Chuyanchana yakuwan mana challachikusqanraykum payqa millakuypaq kanqa. 21Chay decretoqa wiaypaq decretom. Chuyanchana yakuwan challaq runapas pachankunatam taqsakunqa. Pipas chuyanchana yakuta llachpaq runaqa tutaykuqkamam mana asuykuwanmanchu. 22oqaman mana asuykamuwaqniy runapa tukuy ima llachpasqanqa millakuypaqmi kanqa, pipas millakuypaq runata llachparuqqa tutaykuqkamam mana asuykuwanmanchu.
20
llapallan mirayninkunam punta kaq killapi chayarurqaku Zin nisqanku chunniqman hinaspam samarurqaku Cades lawpi. Maria chaypi waukuptinmi pamparurqaku. 2Ru na ku napaq yaku mana kaptin mi payku na hu u na ku rurqa ku Moisespa chaynataq Aaronpa contranpi. 3Moisespa contranpi rimaspankum nirqaku: Amalaya Tayta Diospa wauchisqan runakunawan kuska waukuchwan karqa! 4Imapaqtaq Tayta Diospa runankunataqa kay chunniqman pusamuwarqankiku? oqaykupas chay nataq animalniykupas kaypi waunaykutachu munankichik? 5Imapaqtaq Egipto nacionmanta pusamuwarqankiku kay mana imapa kanan sitioman? Kay piqa manam tar puchwanchu imatapas. Manam kanchu higospas, uvaspas, granadapas nitaq tomanaykupaq yakupas nispa. 6Runakunapa qayllanmantam Moiseswan Aaron pasarqaku Diosman asuykuna karpapa punkunman chaypim qonqoranpa pampakama kumuykurqaku hinaptinmi Tayta Diospa kanchariynin paykunaman rikuriykamurqa. 7Moisestam Tayta Dios nirqa: 8Tawnaykita hapispay wawqeki Aaronwan huuychik runakunata. Paykuna qawachkaptinmi qaqata rimapayanki yaku pawamunanpaq hinaptinmi chay qaqa rumimanta lloqsimuq yakuta runakuna tomanqaku chaynataq animalkunapas nispa. 9Chaymi Tayta Diospa kamachisqanman hina qayllanmanta Moises tawnanta aparqa. 10Runakunata qaqapa awpaqninman Aaronpiwan huuruspam Moises nirqa: Uyariychik llapa mana kasukuqkuna: Yaqachum kay qaqa tomanaykichikpaq yakuta pawarachimunman? nispa. 11Chaynata niruspanmi Moises altoman makinta hoqarispan tawnanwan iskaykama qaqata waqtarurqa hinaptinmi achka yaku pawaramuptin runakunapas chaynataq animalkunapas tomarqaku. 12Ichaqa Moisestawan Aarontam Tayta Dios nirqa: Israelpa mirayninkunaman chuya kasqaymanta yachachinaykichikpaq mana confiakuq kasqaykichikraykum oqapa qosqay allpamanqa paykunata mana yaykuchinkichikchu nispa. 13Chay yakutam Meribawan suticharqaku. Chaypim Israelpa miray ninkuna Tayta Dioswan atipanakurqaku chaypitaqmi chuya kasqanta paykunaman qawachirqa.
1Israelpa
Qaqamanta pawamuq yakumanta (Ex 17:1-7)
NUMEROS20,21
224
law mantam Moises huk kaqninta kacharqa Edom nacionpa rey ninta kay nata nimunanpaq: Castayki Israel runakunapa tukuy akarisqantaqa yachankim. 15Abueloykum Egipto nacionman ripukuspa chaypi unay watakuna yachamurqaku. Aswanqa Egipto runakunam abueloykutapas hinaspa oqaykutapas akarichimuwarqaku. 16Chay mi Tayta Diosta qaya kuptiyku uya riykuwaspan ku angel ninta kacharqa hinaspam Egipto nacionmanta horqoramuwarqaku. Kunanqa allpaykipa linderonwan tupaq Cades llaqta lawpiam kachkaniku. 17Ruegakuykikum allpaykipa chawpinta pasarunaykupaq. Manam tar pusqa ukuntachu nitaq uvas huertantachu risaqku, manataqmi pozoykipi yakutapas tomasaqkuchu. Hatun anllanta rispaykum mana maylawmanpas muyusaqkuchu allpaykita pasarunaykukama nispa. 18Ichaqa Edom nacionpa rey nin mi nirqa: Manam allpaypa chawpintaqa pasawaqchikchu, pasaptikichikqa qamkunawan peleaqmi lloqsimusaqku nispa. 19Hinaptin mi Israelpa miray nin ku na ataq nirqa ku: Hatun anllantam risaqkuqa, sichum pozoykipi yakuta oqaykupas otaq animalniykupas tomaruspaqa pagapusqaykikum. Chaki-purilla pasarunaykutay dejaykuwayku nispa. 20Ichaqa Edompa rey nin mi nirqa: Manapunim pasawaqchikchu nispa. Paykunapa contranpim lloqsimurqa achkallaa tropayoq qari-qarillaa. 21Allpan ku hawan pa sa nan kuta harka kuptin kum Israelpa miray nin ku naqa huklaw annintaa pasakurqaku. mirayninkunam Cades llaqta lawmanta pasaspanku Hor sutiyoq orqoman chayarurqaku. 23Edom nacionwan tupaq Hor sutiyoq orqopim Tayta Dios nirqa Moisestawan Aaronta: 24Aaronqa waukuspam mana yaykunqachu Israelpa mirayninkunaman qosqay allpamanqa. Meriba lawpi yakuta qoptiy mana kasuwasqaykichikraykum payqa mana yaykunqachu. 25Yaw Moises, qamy Aarontawan churin Eleazarta pusay Hor sutiyoq orqoman. 26Chaypim Sacerdote kaspan hinakunan pachanta horqonki hinaspam chay pachankunawanqa churin Eleazartaa pachachinki. Chaypim Aaron waukunqa nispa. 27Tayta Diospa kamachisqanta hinam Moises rurarqa. Llapa runakuna qawachkaptinkum Hor sutiyoq orqoman rirqaku. 28Chaypim sacerdote kaspan hinakunan pachata Aaronmanta Moises horqospan chay pachakunawan pachachirqa Aaronpa churin Eleazartaa. Aaronmi waukurqa chay orqopa puntanpi. Moiseswan Eleazarataqmi chay orqomanta kutikamurqaku. 29Aaronpa waukusqanta yacharuspankum Israelpa llapallan mirayninkuna waqayllawana lutokurqaku kimsa chunka punchaw.
22Israelpa
14Cades
Edom nacionniyoq runakuna Israelpa mirayninkunata harkakusqankumanta
Aaronpa waukusqanmanta
21
1Canaan
casta runakunapa huknin reyninmi karqa Arad llaqtayoq runa. Payqa *yacharqa chay Neguev lawpim. Atarim sutiyoq anninta Israelpa mirayninku-
Arad llaqtayoqkunata Israelpa mirayninkuna vencerusqankumanta
225
NUMEROS21
napa risqanta yacharuspanmi paykunawan pelearqa hinaspam wakinta presocharurqa. 2Hinaptinmi Israelpa mirayninkunaataq Tayta Diosman prometekuspanku nirqaku: Kay runakunata vencerachiwaptikikuqa kay runakunapa llapallan llaqtankutam purmarachisaqku nispa. 3Chay mi Israelpa miray nin ku napa ma a kusqanta Tayta Dios uya rispan Canaan casta runakunata vencerachirqa chay mi runakunata wauchispanku llaqtankutapas purmarachirqaku. Chayraykum chay sitiota suticharqaku Hormawan. Hor sutiyoq orqomantam pasarqaku Israel casta runakuna Puka Lamar Qocha lawman Edom nacionta muyunankupaq. Runakunaataqmi huk manyarurqaku an risqankupi. 5Hinaspam Diospa contranpi chaynataq Moisespa contranpi rimaspanku nirqaku: Imapaqtaq Egipto nacionmanta horqomuwarqankiku kay chunniqpi waunaykupaqqa? Manam mikuypas nitaq yakupas kanchu. Amirunikuam kay mana gustasqayku mikuytapas nispa. 6Chay mi Tayta Dios kachayka murqa venenoyoq cu lebra ku nata, ru na ku nata kachuruptinmi Israelpa mirayninkunamanta achkaq waurqaku. 7Hinaptinmi chay runakunaqa Moisesman rispanku nirqaku: Huchallikurunikum Tayta Diospa contranpi hinaspa qampa contraykipi rimaspayku. Maakuy payta kay culebrakunata oqaykumanta chinkachinanpaq nispa. Chaymi Tayta Diosta Moises maakurqa chay llapa runakunapaq. 8Hinaptinmi Moisesta Tayta Dios nirqa: Kay venenoyoq culebraman rikchakuqtay ruray huk culebrata hinaspay bandera kaspipa puntanman churay hinaptinmi culebrapa kachusqankuna chayta qawaspanku mana waunqakuchu nispa. 9Moisesmi broncemanta cu lebrata ru ra ruspan bandera kaspipa puntan man churarurqa. Hinaptinmi culebrakunapa kachusqan runakuna chay bronce culebrata qawaspanku mana waurqakuchu. mirayninkunam chay sitiomanta pasaspanku Obot lawpi campamentonkuta sayachirqaku. 11Obot lawmanta pasaspankum samarurqaku Moab nacionpa chimpan intipa qespimunan lawpi otaq chunniqpi kaq Ije-abarim sitiopi. 12Chay sitiomanta pasaspankum samarurqaku Zered Wayqopi. 13Chay wayqomanta pasaspankum samarurqaku Arnon Mayupa waklawninpi. Arnon Mayuqa kachkan Moab nacionpa chunniq law linderonpim, chay Arnon Mayuqa Moab naciontam rakin Amor casta runakunapa allpanmanta. 14Chayraykum Tayta Diospa guerrankunamanta willakuq libropi nichkan: Sufa law allpapi Vaheb sitiontam pasarqaniku. Wayqonkunatawan Arnon Mayu patantam rirqaniku. 15 Ar llaqtaman chayaq mayupa patantam rirqaniku. Moabpa linderonkamam pasarqaniku.
10Israelpa 4Chay
Broncemanta culebra rurasqankumanta
Moab nacion muyusqankumanta
NUMEROS21
16Chay
226
Arnon mayumantam rirqakudBeer sutiyoq pozokama, chay pozopa kasqanpim Moisesta Tayta Dios nirqa: Runakunata huumuy yakuta qonaypaq nispa. 17Chay raykum Israelpa miray nin ku na ta kirqa ku kay nata: Pozomantay yaku lloqsimuy. Pozomantay takillasunchik. 18 Varankuwanmi jefekuna toqorqaku. Runakuna kamachiqkunam tawnankuwan kicharqaku. Chay chunniqmantam Israelpa mirayninkuna rirqaku Matana sitio lawkama. lawmantaataqmi rirqaku Nahaliel sutiyoq lawkama, chaymantaataqmi rirqaku Bamot sutiyoq lawkama. 20Chaymantaataqmi rirqaku Moab nacionpi Qechwa Pampakama otaq Pisga Orqopa puntanmanta chunniq law qawana qechwakama.
19Chay
21Israelpa miray nin ku nam Amor casta ru na ku napa rey nin Sehon man kachaspan kaynata nichimurqaku: 22Ruega kuykim allpaykipa chaw pinta pa sa ru naykupaq. Manam tar pusqa ukuntachu nitaq uvas huertantachu risaqku, manataqmi pozoykipi yakutapas tomasaqkuchu. Hatun anllanta rispaykum mana maylaw manpas muyusaqkuchu allpaykita pasarunaykukama nispa. 23Ichaqa Sehon sutiyoq reyqa manam munarqachu Israelpa mirayninkuna chay allpan pasananta chaymi llapallan tropankunata huuruspan chunniqman lloqsirqa hinaspam Jahaza llaqta lawkama chayaruspan Israelpa mirayninkunapa contranpi pelearqa. 24Israelpa mirayninkunaataqmi peleaspanku vencerurqaku hinaspam allpankuta dueochakuykurqaku Arnon Mayumanta qallaykuspa Jaboc Mayukama otaq Amon casta runakunapa linderonkama, chay Amon casta runakunapa linderonqa mana pasay atinam karqa. 25Israelpa mirayninkunam Amor casta runakunapa llapa llaqtankunata otaq Hesbon llaqtata dueochakururqaku llapa llaqtachankunatawan hinaspam chaypiqa paykunaa *yacharqaku. 26Hesbon llaqtaqa karqa Amor casta runakunapa reynin Sehonpa yachanan llaqtam. Chay Sehon sutiyoq reyqa Moab runakunapa awpaq punta reyninta venceruspam qechururqa allpanta Arnon Mayukama. 27Chayraykum runakunapas rimaqku kaynata:
Rey Sehonta Israel runakuna vencesqanmanta (Dt 2:26-37)
Rey Sehonpa tiyanan Hesbon llaqtaman hamuychik. Yapamanta hatarichispay murallankunatapas perqaychik. 28 Hesbon llaqtamantam kanananachkaq nina lloqsirqa. Sehonpa llaqtanmantam lenguachkaq nina lloqsirurqa.
d 21:16
Hebreo simipi Beer ninanqa pozo ninanmi.
227
NUMEROS21,22
Moab nacionpi Ar llaqtatam kaarurqa. Arnonpi *yachaq runakunatam ruparurqa. 29 Yaw Moab nacion runakuna, qamkunaqa imallapiraq rikukunkichik! Quemos sutiyoq diospa runankuna, qamkunaqa chinkachisqaam kachkankichik. Quemos diosmi qari churikichiktapas lluptirachin. Quemos diosmi warmi churikichiktapas presocharachin. Amor casta runakunapa reynin Sehonwanmi chaynata rurarachin. 30 Paykunatam venceypaq-vencerurqaniku. Hesbon llaqtatam Dibon llaqtakama tuirachirqaniku. Nofa llaqtakamam purmarachirqaniku tukuy imatapas. Medeba llaqtakamataqmi chayarun chay ninapas.
Basan nacionpa reynin vencesqankumanta (Dt 3:1-11)
31Chay napim Israelpa mirayninkuna *yacharqaku Amor casta runakunapa allpanpi. 32Moisesqa kacharqataqmi Jezer llaqtata wateqamunankupaqpas chaymi Israelpa mirayninkunaqa dueochakuykurqaku chay llaqtapa llaqtachankunatapas. Chaypi yachaq Amor casta runakunatapas qarqorurqakum. 33Chaymantam muyumurqaku Basan nacion lawman rinankupaq. Chaylawman richkaptinkum Basan nacionpa reynin Og llapallan tropankunapiwan lloqsimurqaku Edrei llaqta lawpi Israelpa mirayninkunawan peleananpaq. 34Hinaptinmi Moisesta Tayta Dios nirqa: Ama paytaqa manchakuychu. Qanmanmi qoykusqayki chay reytaqa, qosqaykitaqmi runankunatapas allpantinta. Hesbon llaqtapi *yachaq Amor casta runakunapa rey nin Sehonta hinam chay Rey Ogtapas ruranki nispa. 35Chay napim Rey Ogtaqa wa u rachirqa ku, wa u rachirqa kutaqmi chu rin kunatapas chaynataq llapallan runankunatapas. Manam pitapas puchurqakuchu hinaspam allpankutapas dueochakuykurqaku.
22
pasaspankum Israelpa miray ninkuna samarurqaku Moab sutiyoq pampakunapi, chay pampakunaqa kachkan Jordan Mayupa waklawnin Jerico llaqtapa chimpanpim. 2Amor casta runakunapa contranpi Israel runakuna tukuy ima rurasqankutam Ziporpa churin Rey Balac yacharurqa. 3Moab nacionniyoq runakunapas anchallataam mancharikurqaku Israelpa mirayninkunaqa achkallaa kasqankurayku. Chaynaqa Israelpa mirayninkunaraykum Moab nacionniyoq runakunaqa ancha mancharisqallaa karqaku. 4Moab nacionniyoq runakunam Madian casta ancianokunata nirqaku: Qorata bueyes mikuchkaq hinachiki kay runakunaqa muyuriqninchikpi imanchiktapas tukurunqaku nispa. Chay tiempopiqa Moab nacionpa reyninqa karqa Ziporpa churin Balacmi. 5Chayraykum payqa Beorpa churin Balaam sutiyoq runaman kacharqa. Balaam sutiyoq runaqa kachkarqa Petor llaqtapim, chay Petor llaqtaqa tarikurqa Eufrates Mayupa hichpan Amav lawpim. Balaam sutiyoq runaman nimunankupaqm Rey Balac runankunaman kaynata nirqa:
1Chay manta
Balaam sutiyoq runata Rey Balac qayachimusqanmanta
NUMEROS22
228
Egipto nacionmantam runakuna lloqsiramunku allpapas tapaykuq, kunanqa hichpallaypiam samaruspa kachkanku. 6Chaylla hamuspaykiy kay runakunata akaykapuway, paykunaqariki oqamantaqa aswan atiyniyoqmi kachkanku. Ichapas akaykuptikiqa venceruspay allpaymanta qarqoruyman. oqaqariki yachanim pipaqpas maakuptikiqa bendecisqa kasqanta chaynataq akaykuptikipas akasqa kasqanta nispa. 7Chay napim Moab nacion niyoq ancia noku na chay nataq Madian castapa ancianonkuna Balaam sutiyoq runaman adivinaqpa pagonta apaspanku pasarqaku. Balaampa kasqanman chayaruspankuataqmi Rey Balacpa kunasqanta willarqaku. 8Hinaptinmi Balaamataq paykunata nirqa: Kunan tutaqa kaypiy samaychik. Tayta Diospa niwasqanta hinam paqarina willasqaykichik nispa. Chaynapim Moab nacionmanta riq ancianokunaqa Balaampa kasqanki samarurqaku. 9Ichaqa Diosmi Balaaman rikuriykuspan nirqa: Pikunataq kay samakuqkunaqa? nispa. 10Chay mi Ba laam ataq Diosta nirqa: Moab nacionpa reynin Ziporpa churin Balacmi kaynata kunamuwasqa: 11Egipto nacionmantam runakuna lloqsiramun allpapas tapaykuq chaynaqa hamuspaykiy akaykapuway, icharaqpas chaynapiqa contrankupi peleaspay qarqoruyman nispa. 12Hinaptin mi Ba laamta Dios nirqa: Ama paykunawanqa riychu, amataq chay runakunatapas akamuychu. Paykunaqa oqapa bendecisqay runakunam nispa. 13Achikya ruptinmi Rey Balacpa kacha musqan ka machikuqkunata Balaam nirqa: Kutikuychik llaqtaykichik man, Tayta Diosmi mana munanchu qamkunawan rinayta nispa. 14Moab nacionpi ka machikuqku nam kutiruspan ku Rey Ba lacta nirqa ku: Balaamqa manam oqaykuwan hamuyta munanchu nispa. 15Ichaqa Rey Ba lacmi yapatawan kacharqa aswan achkata a hinaspa ancha reqsisqa kamachikuqkunataa. 16Balaampa kasqanman chayaruspankum Ziporpa churin Rey Balacpa kunasqanta nirqaku: Ama hina kaspaykiy ama demoramuspa chaylla hamuruy. 17oqaqa anchallaa reqsisqa runatam rurasqayki. Imam maawasqaykitapas rurasaqtaqmi. Hamuspaykiy kay runakunata akaykapuway nispa. 18Ichaqa Ba laan mi kay nata nirqa: *Yachasqan palacionpi huntataa qori-qollqeta Rey Balac qowaptinpas yupaychasqay Tayta Diospa kamachiwasqanpa contranpiqa manam imatapas ruray manchu. 19Chay wanpas ama hina kaspay kunan tuta kaypi samakuychik. Kunan tutam yachaykusaq imatawanraqsi Tayta Dios niwananta nispa. 20Chay tutam Ba laan man Dios riku riykuspan nirqa: Chay runakuna pusaqniki hamuptinqa riy paykunawan ichaqa oqapa nisqallaytam ruranki nispa. Balaamqa asnonpi sillakuykuspan Moabpi kamachikuqkunawan rirqa. 22Aswanqa Diosmi piakurqa Balaampa risqanwan. Chaymi Tayta Diospa angelnin paypa contranpi anpi sayarurqa, chayqa pasakurqa iskay serviqninkunawan compaachikuspa asnonpi sillasqa richkaptinmi. 23Chay asnonmi Tayta Diospa
21Achikyaruptinmi
Diospa angelninwan Balaam tuparusqanmanta
229
NUMEROS22
angelninta anpi espadan hapirisqata rikururqa hinaspam anmanta muyuruspan chakrantaa rirqa ichaqa Balaanmi asnonta maqarqa anman kutinanpaq. 24Aswanqa Tayta Diospa angelninmi uvas huertakunapa chawpin riq kichki anpi sayarurqa, sayarurqaqa kaylawnin-waklawnin rumiwan perqasqa kasqanraykum. 25Chay angelta asno huktawan rikuruspanmi perqa kuchuntaa rispan Balaampa chakinta perqaman qemirurqa chaymi Balaamqa asnonta yapatawan maqarqa. 26Ichaqa Tayta Diospa angelninmi awparuspan manaa pasay atina kichki anpi sayarurqa. 27Hinaptinmi chay asnoqa Tayta Diospa angelninta rikurusqanrayku pampamana sirikuykurqa. Chaymi Balaam rabiaruspan tawnanwan asnonta waqtaparurqa. 28Chay ratopim asnota Tayta Dios rimarirachirqa hinaptinmi Balaamta chay asno nirqa: Imanarqaykitaq kimsakamaa maqawanaykipaq? nispa. 29Chay mi Ba laam ataq nirqa: Burlakuwasqaykiraykum maqayki. Makiy pi espada kaptinqa kunallanmi waurachikiman nispa. 30Chay mi asnoataq Ba laamta nirqa: Manachum oqaqa asnoyki kani? oqaqariki unay a sillakusqayki asnoykim kani, manam huk kutillatapas kaynataqa rurarqaykichu nispa. Hinaptinmi Balaamataq nirqa: Ar chaynam nispa. 31Ba laamta Tayta Dios qawa rirachiptin mi chay raq ri ku rurqa paypa angel ninta, chay angelqa espadanta hapispam anpi sayachkasqa. Chay mi Balaam qonqoranpa pampakama kumuykurqa. 32Hinaptinmi Tayta Diospa angelnin payta nirqa: Imanasqataq kimsakamaa asnoykita maqaparunki? oqaqa hamurqani qamta harkanaypaqmi, kay risqaykiqa qampa munasqaykiman hinallam. 33Asnoqa riku ruwaspan mi aw paqniy manta muyu rurqa kimsa kutika ma, mana chaynata ruranmanchu karqa hinaptinqa qamtam waurachikiman karqa, asnoykitam ichaqa mana wauchiy manchu karqa nispa. 34Hinaptin mi Ba laam ataq Tayta Diospa angel ninta nirqa: Huchallikurunim. awparuspa anpi sayarusqaykitaqa manam yacharqanichu. Mana allinpaq rikchakapusuptikiqa kutikusaqy nispa. 35Ichaqa Tayta Diospa angel nin mi Ba laamta nirqa: Hinatay riy chay runakunawan aswanqa oqapa nisqallaytam rimamunki nispa. Chaymi Balaam rirqa Rey Balacpa kachamusqan runakunawan. 36Balaampa risqanta Rey Balac yacharuspanmi chaskiqnin rirqa Arnon Mayupa hichpan Moab llaqtakama. Chay llaqtaqa kachkan Arnon Mayupa hichpanpi kaq Moab allpapa linderonpiam. 37Rey Balacmi Balaamta nirqa: Manachu kikiypuni qamtaqa qayachimurqayki? Imanasqataq manaqa hamuyta munarqankichu? Manachum oqaqa llumpa-llumpay reqsisqataa ruraykiman? nispa. 38Hinaptin mi Ba laam ataq Rey Ba lacta nirqa: Ar, hamurqanim qawaykuqniki. Aswanqa manam munasqaytachu rimasaq, Diospa rimachiwasqallantam rimasaq nispa. 39Ba laan mi pasarqa Rey Ba lac wan Quiriat-huzot llaqta man. 40Chay pim Rey Balac nakachirqa toronkunatawan ovejankunata. Chay nataqa rurachirqa Balaanman chay nataq compaaqnin kamachikuqkunaman convidananpaqmi.
Balaamta Rey Balac chaskisqanmanta
NUMEROS22,23
41Paqarinnintinmi
230
Rey Balac pusarqa Balaamta Bamot-baal Moqoman. Chay sitiomantam qawarirqaku Israelpa mirayninkunapa campamentonpa patankunallata. 1Chay mi Ba laam nirqa Rey Ba lacta: Kaypi hatarichipuway qanchis altarkunata hinaspay nakamuy qanchis torokunatawan qanchis car nerokunata nispa. 2Rey Balacmi rurarqa Balaampa nisqanta hina. Chaymi Rey Balacpiwan Balaam animalkunata wauchispanku kaarqaku sapa altarpi huk torota chaynataq huk carnerota. 3Chay mantam Rey Ba lacta Ba laam nirqa: Lliw kaanayki animalpa ladonpi sayaykuchkay. oqaataqy rirusaq, ichapas Tayta Dioswan tuparamuy man. Imapas nimuwasqantam willasqayki nispa.
23
Chaynata niruspanmi Balaamqa pasarqa qala orqo law man, 4chaypim Dios rikuriykurqa hinaptinmi Balaamataq nirqa: Qanchis altarkunata perqarachispay mi sapa altarpi huk torotawan huk carnerota ofrecemurqayki nispa. 5Rima nanpaq Ba laamta yachaykachispan mi Tayta Dios nirqa: Rey Balacman kutispaykim nisqayta hinalla nimunki nispa. 6Balaam kutiruptinmi Rey Balacqa Moab nacionpi llapallan kamachikuqkunapiwan kaasqanku animalpa ladonpi sayachkasqa. 7Hinaptinmi Balaam kaynata rimarirqa: Aram nacionmantaraqmi Rey Balac pusachimuwarqa. Intipa qespimunan law orqomantaraqmi Moab nacionpa reynin pusachimuwarqa. Paymi kunamuwarqa: Hamuspayki Jacobpa mirayninkunata akaykapuway nispa. Hamuspayki Israelpa mirayninkunata akaykapuway nispa. 8 Ichaqa Diospa mana akasqankunataqa imanispaytaqsi oqaqa akayman? Paykunapaq mana allinta mana munachkaptinqa imaynataq mana allintaqa rimariyman? 9 Kay alto orqokunamantam paykunata qawariykuni. Kay moqokunamantam paykunata rikuykuni. Paykunaqa sapaqchakuspa *yachakuq runakunam. Wakin nacionkunamantapas rakisqa runakunam. 10 utu allpa hinaa Jacobpa mirayninkunataqa pitaqsi yupayta atinman? Wakillan kachkaptinkupas Israelpa mirayninkunataqa hayka kasqankutapas pitaqsi yachanman? Ima allinraq kanman wak allin ruraq runakuna hina oqapas waukuptiyqa! Ima allinraq kanman paykunapa waukuyninta hina oqapas chinkaruptiyqa!
11Hinaptin mi
Israel casta runakunapa favorninpi Balaam rimarisqanmanta
Rey Balacataq reclamarqa Balaamta:
231
NUMEROS23
Imatataq nichkanki? Enemigoykunata akanaykipaqmi oqaqa pusachimurqayki, aswanqa paykunapa favorninpiraqmi qamqa rimarichkanki nispa. 12Hinaptin mi Ba laam ataq nirqa: oqaqa nirqaykiam Tayta Diospa rimachiwasqallanta rimanay paq nispa. 13Rey Ba lacataqmi nirqa: Hakuchik huklaw sitioman, chaymantaam lliw campamentota mana rikuchkaspapas patallantapas qawaykamunki chaynapi akaykapamuwanaykipaq nispa. 14Chay mi Rey Balac pusarqa Ba laamta Pisga Orqopi kaq Zofim pata ka ma. Balaanmi chaypi qanchis altarkunata hatarichispan sapa altarpi wauchispa kaarqa huk torotawan huk car nerota. 15Chay pim Rey Ba lacta nirqa: Lliw kaanayki animalpa ladonpi sayaykuchkay. oqaataqy rirusaq, ichapas Tayta Dioswan tuparamuy man nispa. 16Ba laan man Tayta Dios riku riykuspan mi yachachirqa kay nata: Rey Balacman kutispaykiqa nisqayta hinallam nimunki nispa. 17Ba laam kutiruptin mi Rey Ba lacqa Moab nacionpi ka machikuqku napiwan kaasqanku animalpa ladonpi suyachkasqaku. Hinaptinmi Rey Balac tapurqa: Imanimusurqankitaq Tayta Diosqa? nispa. 18Chay mi Ba laam kay nata rima rirqa: Yaw Balac, qamqa hatarimuy! Yaw Ziporpa churin, qamqa uyariway! 19 Diosqa manam runakuna hinachu. Manam payqa llullakunmanchu. Piensasqantapas manam cambianmanchu. Imapas rimasqantaqa ruranqapunim. Imapas nisqantaqa cumplinqapunim. 20 Runankunapa favorninpi rimanaypaqmi oqataqa kamachiwarqa. Manam harkakuymanchu Diospuni bendecichkaptinqa. 21 Jacobpa mirayninkunataqa manam pipas huchayoqmi ninmanchu. Israel casta runakunataqa manam pipas mana allin ruraqmi ninmanchu. Yupaychasqanku Tayta Diosqa paykunawanmi kachkan. Reyninkuta hinam paykunaqa payta alabachkan. 22 Llumpay kallpasapallaam monte toroqa. Chayna kallpawanmi Diospas paykunata Egipto nacionmanta horqomurqa. 23 Jacobpa mirayninpa contranpiqa manam brujopas atinmanchu. Israelpa mirayninpa contranpiqa manam adivinaqpas atinmanchu.
NUMEROS23,24
232
Kunanqariki Jacobpa mirayninkunatam ninqaku. Kunanqariki Israelpa mirayninkunatam ninqaku: Mayna admirakuypaqmi qamkunarayku Diospa rurasqanqa! nispa. 24 Kay llapa runakunaqa leon hinam hatarichkanku. Kay llapa runakunaqa leon hinam chutaparikuchkanku. Manam samaykunqachu wauchisqanpa yawarninta llaqwanankama. Rey Balacataq nirqa Balaamta: Wak runakunata akaykuyta manaa atispaykiqa amataqy bendeciontapas rimaytaqchu nispa. 26Chay mi Ba laam ataq nirqa: Manachum oqaqa nirqayki: Tayta Diospa niwasqallantam rurasaq nispay? 27Chay mi Rey Ba lacataq nirqa: Hakuchik huklaw sitiomana ichapas chay sitiomantaqa Dios munanman akaykapuwanaykipaq nispa. 28Chaynapim Rey Balacqa pusarqa Balaamta Peor sutiyoq orqopa puntaman. Chay sitiomantam sutillata rikurqaku tukuy chunniq pampata. 29Chaymi Balaam nirqa Rey Balacta: Kaypi hatarichipuway qanchis altarkunata hinaspaataq nakamuy qanchis torotawan qanchis carnerota nispa. 30Chay napim Rey Balac ru rarqa Ba laampa tukuy ka machisqanta hinaspam wauchispa kaarqa huk torotawan huk car nerota sapa altarpi. 1Israel casta ru na ku nata Tayta Dios bendeciy mu nasqanta Ba laam yacharuspanmi manaa rirqaachu wakin kutikunapi hinaqa Diospa imam nimunanta uyariq, payqa chunniq lawmanam qawarirqa. 2Israel casta runakunata ayllupuralla samasqankuta qawachkaptinmi Diospa Espiritun Balaamta huntaykurqa. 3Chaymi Balaam kaynata rimarirqa: Beorpa churin oqa Balaanmi, imakunapas allinta qawaq oqa Balaanmi, 4 Diospa rimasqankuna uyariq oqa Balaanmi, Tukuy Atiyniyoq Diospa qawachisqan qawaq oqa Balaanmi, mosqoypi hina kaspay revelacionkuna qawaq oqa Balaanmi kaynata nini: 5 Jacobpa miraynin runakuna, mayna kuyayllapaqmi karpaykikunaqa! Israelpa mirayninkuna, mayna kuyayllapaqmi *yachanaykikunaqa! 6 Qamkunaqa rikchakunkichik seqella plantasqa palmera sachakunamanmi chaynataq mayu patanpi huertakunamanmi. Qamkunaqa rikchakunkichik Tayta Diospa plantasqan aloes plantakunamanmi chaynataq yaku patanpi cedro sachakunamanmi. 7 Israel casta runakunaqa manam yakumantapas muchunqakuchu.
25Hinaptin mi
24
233
NUMEROS24
Tukuy ima tarpukusqankupaqpas manam yakuqa pisinqachu. Reyninkuqa Rey Agagmantapas aswan hatunraqmi kanqa. Payqa hatun munaychakuqmi kanqa. 8 Paykunataqa Diosmi Egipto nacionmanta horqomurqa. Monte toro hina kallpasapallaam payqa. Israel casta runakunaqa enemigon nacionkunatapas pasaypaqtam tukurunqa. Israel casta runakunaqa enemigonkunapa tulluntapas utuypaqmi-utuparunqa. Paykunaqa enemigonkutam flechankuwan tuksiypaq-tuksiparunqa. 9 Paykunaqa leon hinaraqmi kurkuykunpas. Paykunaqa china leon hinaraqmi waqtapanpas. Pitaqsi atinman rikchachiytaqa? Diospa bendecisqany kachun bendecisuqnikichik runaqa! Diospa akasqany kachun akasuqnikichik runaqa! nisqanta uyarispanmi Rey Balac anchallataa rabiarurqa hinaspam rabiamanta makintapas taqllakuspanraq Balaamta nirqa: Enemigoykunata akanaykipaqmi qayachimurqayki, aswanqa kimsakamaam paykunapaq bendicionta maakurunki. 11Chaynaqa wasikimany kutikuy. oqaqa allin reqsisqatam ruraykiman karqa aswanqa Tayta Diosmi harkakurun nispa. 12Chay mi Ba laam ataq nirqa: oqapas nimurqaniam kachamuwasqayki runakunata: 13*Yachasqayki palaciopi huntataa qori-qollqeta qowaptikipas, Tayta Diospa kamachiwasqanpa contranpiqa manam imatapas ruraymanchu. Allin kaqtapas otaq mana allin kaqtapas kikillaymantaqa manam ruraymanchu, Tayta Diospa niwasqallantam rimasaq nispa. 14Ar kunanqa llaqtaymanmi kutikusaqa aswanqa willaykusqaykiy hamuq tiempokunapi runaykikunata wak runakuna imam ruranankumanta nispa. 15Ba laan mi kay nata rima rirqa: Beorpa churin oqa Balaanmi, imakunapas allinta qawaq oqa Balaanmi, 16 Diospa rimasqankunata uyariq oqa Balaanmi, Alto-altopi kaq Diospa tanteasqankuna yachaq oqa Balaanmi, Tukuy Atiyniyoq Diospa qawachisqan qawaq oqa Balaanmi, mosqoypi hina kaspay revelacionkuna qawaq oqa Balaanmi kaynata nini:
10Ba laampa
Hamuq punchawkunapaq Balaam imam rimarisqanmanta
NUMEROS24,25
17
234
Rikuchkaniam aswanqa manam kunankuna kaqtachu, qawachkaniam aswanqa manam hichpallapi kaqtachu. Lucerom Jacobpa mirayninmanta lloqsimunqa. Munayniyoq reymi Israelpa castamanta hatarimunqa. Moabpa castan runakunapa umantam taqunqa. Setpa llapallan mirayninkunatam utuparunqa. 18 Edompa allpantam dueochakunqa. Seir Orqopi kaq enemigonkunatam vencenqa. Israelpa castankunaqa atiywanmi ruranqa. 19 Jacobpa mirayninmantam munaychakuq lloqsinqa. Payqa llaqtapi puchuqkunatam chinkachinqa.
20Amalec
casta runakunapa allpan lawman Balaam qawarispanmi kaynata rimarirqa:
Amalec nacionqa wakin nacionkunamantapas ancha reqsisqallaam. Chaywanpas wiaypaq tuichisqa kaspam purmarunqaa.
21-22Ba laamqa
Cain casta runakunatapas qawarispanmi kay nata rimarirqa:
Cainpa mirayninkuna, amparakunayki sitiokuna mayna seguroa kaptinpas, qesachakuq hina qaqa rumikunapi yachaptikipas, chay qesaykiqa kaasqam kanqa. Asiria lawmanta hamuqkuna presocharusuptikichikmi chaynaqa kankichik.
23Ba laamqa
rimarirqataqmi:
24
Ay piraq kawsanqa tukuy kaykunata Dios ruraptinqa? Chipre islamantam buquekuna hamunqa. Hinaspam Asiria nacionpi munaychakunqa. Heberpa mirayninkunapim munaychakunqa. Ichaqa chay munaychakuqkunapas wiaypaqmi puchukarunqa. llaqtanman Balaam kutikurqa, Rey Balacpas annintam pasakurqa.
Baal Peor sutiyoq taytachata adorasqankumanta
25Chaymantam
25
mirayninkuna Sitim lawpi samaruptinkum paykunamanta kaq qarikuna Moab nacionniyoq war mikunawan huchallikuyta qallaykurqaku. 2Chay warmikunam taytacha-mamachaman imapas ofrecesqankuta chay runakunaman convidarqa hinaptinmi mikuspanku Moab casta runakunapa taytachankuta adorarqaku. 3Chay napim Israel casta runakunaqa qatirqaku Baal-
1Israelpa
235
NUMEROS25,26
peor sutiyoq taytachataa adoranankupaq, chayraykum Tayta Diosqa paykunapa contranpi anchallataa piakururqa. 4Hinaspam Moisesta nirqa: Chay huchallikuq runakunapa llapallan kamachiqninkunata huuruspay oqa Tayta Diospa qayllaypi warkurachiy, paykunataqa llapa runapa qawasqantam warkurachinki, chaynapiam Israel casta runakunapa contranpi ancha piakuyniyqa taninqa nispa. 5Chay mi Israel casta ru na ku napa ka machiqnin ku nata Moises nirqa: Baal-peor sutiyoq taytachaman aysay paq-aysachikuq castaykichiktam sapakama wauchinkichik nispa. 6Diosman asuyku na kar papa pun kunpi Moiseswan Israel casta ru na ku na waqachkaptinkum, llapallankupa qawasqanta huk kaqnin Israel casta runa kikinpa karpanman pusaykurqa Madian casta war mita. 7Chayta rikuspanmi Aaronpa willkan otaq Eleazar pa churin sacerdote Finees chay huunakusqankumanta lloqsispan lanzata aparikurqa. 8Hinaspam chay warmi pusaykuq runapa kar panman yaykuruspan iskay ninkuta wiksanpatakama lanzawan pasarachirqa. Chay am Israel casta runakunata wauchiq peste onqoyqa tanirurqa. 9Chay wanpas am waururqakua iskay chunka tawayoq waranqa runakuna. 10Chay mi Moisesta Tayta Dios nirqa: 11Aaronpa willkan otaq Eleazar pa churin sacerdote Fineesmi Israel casta runakunapa contranpi piakuyniyta tanirachin, payqa oqamanta sientisqanraykum piakuyninpi chay runata waurachirqa. Chayraykum Israel casta runakunapa contranpi llumpayllataa piakuchkaspaypas paykunataqa manaa tukururqanichu. 12Chay naqa niy pay wan hawkayay contratota rurasqay manta. 13oqamanta sientisqanraykum paywanpas chaynataq mirayninkunawanpas contratota rurachkani chaynapi sacerdoteykunaa wiaypaq kanankupaq. Chaynataqariki rurachkani Israel casta runakunapa huchankunatapas pampachaykachisqanraykum nispa. 14Madian casta war miwan kuska wa u ruq ru naqa karqa Sa lupa chu rin Zim rim, chay Zimri sutiyoq runaqa karqa Simeon ayllupa jefenmi. 15Chay Madian casta warmiataqmi karqa Zurpa churin Cozbi. Chay Zur sutiyoq runaqa karqa Madian casta runakunapa huk kaqnin kamachiqninmi. 16Tayta Diosmi Moisesta nirqa: 17Madian casta runakunawan peleaspay venceruychik. 18Paykunaqa engaasurqankichikmi Baal-peor sutiyoq taytachankuwan, engaasurqankichiktaqmi chay Madian casta kamachikuqpa warmi churin Cozbiwanpas. Chay warmiqariki karqa paykunapa ayllunmi. Baal-peor sutiyoq taytachata castiganaypaqmi peste onqoyta kachaykamurqani chaymi chay Cozbi sutiyoq warmipas lanzawan wauchisqa karqa.
26
peste onqoy taniruptinmi Moisestawan sacerdote Aaronpa churin Eleazarta Tayta Dios nirqa: 2Israelpa llapa miray nin ku na mantam ayllun ku man hina iskay chun ka watayoqmanta hanay man guer rapi peleay atiqkunata yupankichik nispa. 3Chaymi Jordan Mayupa hichpan Moab sutiyoq pampapi otaq Jerico llaqtapa chimpanpi Moisespiwan sacerdote Eleazar runakunata kamachirqa. 4Kamachirqaqa iskay chunka watayoqmanta hanayman imaynam Tayta Diospa kamachisqanpi hina yupanankupaqmi. Egipto nacionmanta lloqsimuq Israelpa mirayninkunam karqa kaykuna:
1Chay
Israel casta runakunaqa mosoqmanta yupasqa kasqankumanta
NUMEROS26
236
5Israelpa piwi churin Ruben ayllumanta kaq runakunam lloqsirqa churin Enocpa mirayninkuna, churin Falupa mirayninkuna, 6Hezronpa mirayninkuna hinaspa Carmipa mirayninkuna. 7Chaynapim Ruben ayllumanta yupasqakunaqa karqa tawa chunka kimsayoq waranqa qanchis pachak kimsa chunkan runakuna. 8Falupa churinmi karqa Eliab, 9Eliabpa churinkunaataqmi karqa Nemuel, Datan hinaspa Abiram. 10Datanwan Abiramqa runakunapa cabecillanmi karqa. Kay iskayninkum Coreypa umachasqankunawan huunakuruspanku Moisespa hinaspa Aaronpa contranpi hatarirqaku. Chaynataqa rurarqaku Tayta Diospa contranpi hatarispankum chaymi allpa kicharikuykuspan millpururqa Datantawan Abiramta chaynataq Coreytapas. Chaypitaqmi iskay pachak pichqa chunkan runakunapas ninapa rupasqan waururqaku. Chaynaqa pasakurqa manaa masta ruranankupaqmi. 11Chaywanpas Coreypa churinkunaqa manam waurqakuchu. 12Simeon ayllu manta kaq ru na ku nam lloqsirqa Nemuelpa miray nin, Ja minpa miray nin, Jaquinpa miraynin, 13Zerapa miraynin hinaspa Saulpa miray nin. 14Chay naqa Simeonpa ayllu manta kaqku naqa karqa iskay chun ka iskay niyoq waranqa iskay pachaknin runakunam. 15Gad ayllu manta kaq runa kunam lloqsirqa Zefonpa miray nin kuna, Haguipa mirayninkuna, Sunipa mirayninkuna, 16Oznipa mirayninkuna, Eripa mirayninkuna, 17Arodpa miray nin kuna hinaspa Arelipa miray nin kuna. 18Chay napim Gad ayllumanta yupasqakunaqa karqa tawa chunka waranqa pichqa pachaknin runakuna. 19Juda sutiyoq ru napa chu rin ku nam karqa Er hinaspa Onan, ichaqa payku naqa Canaan allpapi kachkaspallaraqmi waukurqaku. 20Chaynaqa Juda ayllumanta lloqsiq runakunaqa karqa kaykunam: Selapa mirayninkuna, Farespa mirayninkuna hinaspa Zerapa mirayninkuna. 21Farespa churinkunaataqmi karqa Hezron hinaspa Hamul. 22Chay napim Juda ayllumanta yupasqakunaqa karqa qanchis chunka soqtayoq waranqa pichqa pachaknin runakuna. 23Isacar ayllu manta kaq ru na ku nam lloqsirqa Tolapa miray nin ku na, Fuapa mirayninkuna, 24Jasubpa miray ninkuna hinaspa Simronpa miray ninkuna. 25Chay napim Isacar ayllu manta yupasqa ku naqa karqa soqta chun ka tawayoq waranqa kimsa pachaknin runakuna. 26Zabu lon ayllu manta kaq ru na ku nam lloqsirqa Seredpa miray nin ku na, Elonpa mirayninkuna hinaspa Jahleelpa mirayninkuna. 27Chaynapim Zabulon ayllumanta yupasqakunaqa karqa soqta chunka waranqa pichqa pachaknin runakuna. 28Josey pa chu rin ku na mantam karqa Ma na ses ayllu hinaspa Efrain ayllu. 29Manases ayllumanta kaq runakunam lloqsirqa Maquirpa miray ninkuna, Maquir pa churin Galaadpa mirayninkuna, 30Galaadpa mirayninkunamantam lloqsirqa Jezer pa mirayninkuna, Helecpa mirayninkuna, 31Asrielpa miray ninkuna, Siquempa mirayninkuna, 32Semidapa mirayninkuna hinaspa Heferpa mirayninkuna. 33Hefer pa chu rin Zelofehad sutiyoq ru napaqa manam qari chu rin ku na karqachu, kaspaqa-karqa warmi churinkunallam. Chay warmi churinkunam karqa Maala, Noa, Hogla, Milca hinaspa Tirsa. 34Chay napim Manases ayllumanta yupasqakunaqa karqa pichqa chunka iskayniyoq waranqa qanchis pachaknin runakuna. 35Efrain ayllu manta kaq ru na ku nam lloqsirqa Sutelapa miray nin ku na, Bequerpa miray ninkuna hinaspa Tahanpa mirayninkuna. 36Sutelapa mirayninkunaqa karqa Eranpa mirayninkunam. 37Chay napim Efrain ayllumanta yupasqakunaqa karqa kimsa chunka iskayniyoq waranqa pichqa pachaknin runakuna. Chay nam karqaku Josey ayllumanta kaq casta runakunaqa.
237
38Benjamin
NUMEROS26
ayllumanta kaq runakunam lloqsirqa Belapa mirayninkuna, Asbelpa mirayninkuna, Ahirampa mirayninkuna, 39Sufampa mirayninkuna hinaspa Hufampa mirayninkuna. 40Bela castamanta kaq runakunam karqa Ardpa mirayninkuna hinaspa Naamanpa mirayninkuna. 41Chaynapim Benjamin ayllumanta yupasqakunaqa karqa tawa chunka pichqayoq waranqa soqta pachaknin runakuna. 42Dan ayllu manta kaq ru na ku nam lloqsirqa Su hampa miray nin ku na. Paykunam karqa Danpa mirayninkuna. 43Chay napim Suham castamanta yupasqakunaqa karqa soqta chunka tawayoq waranqa tawa pachaknin runakuna. 44Aser ayllu manta ataqmi lloqsirqa Imnapa miray nin ku na, Isuipa miray nin kuna hinaspa Beriapa mirayninkuna. 45Beria castamanta kaq runakunam lloqsirqa Heberpa mirayninkuna, Malquielpa mirayninkuna. 46Aser sutiyoq runapaqa karqataqmi warmi churinpas Sera sutiyoq. 47Chay napim Aser ayllu yupasqakunaqa karqa pichqa chunka kimsayoq waranqa tawa pachaknin runakuna. 48Nef ta liy ayllu manta kaq ru na ku nam lloqsirqa Jahzeelpa miray nin ku na, Gunipa mirayninkuna, 49Jezer pa mirayninkuna hinaspa Silempa miray ninkuna. 50Chay napim Nef ta liy ayllu manta yupasqa ku naqa karqa tawa chun ka pichqayoq waranqa tawa pachaknin runakuna. 51Chay naqa Israelpa miray nin ku nata yupa ruptin kum karqa soqta pachak hukniyoq waranqa qanchis pachak kimsa chunkan runakuna. Diosmi Moisesta nirqa: yupasqa kasqankuman hinam partinki herencia allpataqa. 54Achka ayllu kaqkunamanmi qonki hatunnin herenciata, pisi kaqkunamanataqmi qonki taksan kaqta. Chaynaqa sapa ayllukunamanm herencia allpataqa qonki yupasqa kasqankuman hina. 55Allpataqa partinki sorteaspam, sapakamam abuelonkupa ayllunman hina herenciataqa chaskinqaku. 56Chay naqa suerteaspam achkapas otaq asllapas kasqankuman hina herenciankutaqa partinki.
53Chay 52Tayta
Diospa prometesqan allpaqa imaynam partisqa kananmanta
ayllumanta yupasqa kaqkunam karqaku Gersonpa miray ninkuna, Coatpa mirayninkuna hinaspa Meraripa mirayninkuna. 58Leviy ayllumanta kaqmi karqa Libnipa mirayninkunapas, Hebronpa miray ninkunapas, Mahlipa miray ninkunapas, Musipa mirayninkunapas hinaspa Corey pa miray ninkunapas. Coatpa mirayninmi karqa Amram. 59Egipto nacionpiraq Leviypa mirayninkuna kachkaptinmi nacerqa Jocabed sutiyoq warmi, chay warmiwanmi casarakurqa Amram. Paykunapa wawa-churinmi karqa Aaron, Moises hinaspa paninku Mariapas. 60Aaronpa churinkunam karqa Nadab, Abiu, Eleazar hinaspa Itamar. 61Ichaqa Nadabwan Abiumi waururqaku Tayta Diospaq mana kamachisqan inciensota qontichisqankurayku. 62Huk killayoqmanta ha nay man Leviy ayllu ru na ku nata yupasqan kum karqa iskay chunka kimsayoq waranqa qarikuna. Wakin Israel ayllukunawanqa manam yupasqachu karqa Leviy ayllukunaqa. Chaynaqa karqaku Israel wakin ayllukunawan herencia allpata mana chaskisqankuraykum. 63Israelpa mirayninkunatam Moisespiwan Sacerdote Eleazar yuparqa Jordan Mayupa hichpan Jerico llaqtapa chimpanpi otaq Moab sutiyoq pampakunapi. 64Kay yupasqankupi-
57Leviy
Leviy ayllu runakuna yupasqa kasqankumanta
NUMEROS26,27
238
qa manaam karqaachu Moiseswan sacerdote Aaronpa Sinai sutiyoq chunniqpi yupasqan runakunaqa. 65Chay wauruq runakunamantaqa Tayta Diosmi nirqaa kaynata: Paykunaqa chunniqpim waunqakupuni hinaptinmi huk qaripas mana puchunqachu, puchuspaqa-puchunqa Jefonepa churin Calebwan Nunpa churin Josueyllam.
27
huk nin churinmi karqa Manases, chay Manasespa churinmi karqa Maquir, Maquirpa churinmi karqa Galaad, Galaadpa churinmi karqa Hefer, Heferpa churinataqmi karqa Zelofehad, pay paataqmi karqa pichqa warmi churinkuna, paykunam karqa Maala, Noa, Hogla, Milca hinaspa Tirsa. Paykunaqa karqa Manases ayllumantam. 2Paykunam pichqantin rirqaku Diosman asuykuna karpapa punkunman chay pi Moiseswan, sacerdote Eleazar wan hinaspa ayllukunapa kamachiqninkunawan rimanankupaq. Paykunatam nirqaku: 3Taytayku Zelofehadmi chunniqpi waururqa. Ichaqa payqa waukurqa manam Tayta Diospa contranpi hoqarikuq Coreypa umachasqankunawan kuskachu. Kikinpa huchanmantam payqa waukurqa mana qari churiyoq. 4Chaynaqa imaynanpitaq taytaykupa sutinqa chinkachisqa kanman castamasinkunamantaqa? Mana qari churiyoq kasqanraykuchu sutin chinkachisqa kanman? Qoykuwaykuy allpata taytaykupa wawqenkunaman qosqaykichik allpatawan kuskata nispa. 5Hinaptin mi Moises chay war miku napa asuntonta Tayta Diosman willarqa. 6Chay mi Tayta Diosataq nirqa: 7Allintam nichkanku Zelofehadpa warmi churinkunaqa, tionkuman herencia allpa qosqaykichikta hinam waukuq taytankumanpas tupaqnin allpata qonkichik chaynapi chay herencia allpaqa chay warmi churinkunapaqa kananpaq. 8Israelpa mirayninkunamanpas ninkitaqmi kaynata: Qamkuna ukupi pipas waukunqa mana qari churiyoq hinaptinqa warmi churinkunamanam qonkichik chay herencia allpataqa. 9Sichum warmi churinpas manaa kaptinqa chay herencia allpataqa qonkichik waukuqpa wawqenkunamanam. 10Chay waukuqpa wawqenkunapas manaa kaptinqa chay herencia allpatam qonkichik chay waukuqpa taytanpa wawqenkunamana. 11Sichu chay waukuqpa taytanpa wawqenkuna manaa kaptinqa chay herencia allpatam dueochakunanpaq qonkichik chay waukuqpa hichpa ayllunmana nispa. Kay decretoqa kanqa Israelpa mirayninkunaman reglamento qonaykipaqmi imaynam qanman kamachisqaypi hina.
Moisespa rantinpi Josueya nombrasqa kasqanmanta (Dt 31:1-18)
1Josey pa
Zelofehadpa warmi churinkuna herencia maakusqankumanta
Diosmi Moisesman kay nata nirqa: Riy Abarim sutiyoq orqoman, chay orqomantam qawarinki Israelpa mirayninkunaman qosqay allpata. 13Chay allpata qawaykuspaykiam waukunki chaynapim wawqeki Aaronpa hinaspa abueloykikunapa kasqanman rinki. 14Kayllapiqa waukunki Zin sutiyoq chunniqpi mana kasuwasqaykichikraykum, chaynataqa rurarqankichik huunasqa runakuna atipanakuptinkum, paykunapa qayllanpim yakuta maakuptinku chuya kasqayta mana qawachirqankichikchu. Chaymi lloqsiq yakuta suticharqaku Meriba nispa, chayqa tarikun Zin sutiyoq chunniq Cades lawpim. 15Chay mi Tayta Diosta Moises nirqa: 16Llapa llan ru na ku na kawsachiq Dios Tay ta lly, qamy nombray huk kaqnin runata huunasqa runakunata kamachinanpaq 17chaynapi guerra kaptinpas
12Tayta
239
NUMEROS27,28
paykunata pusananpaq, qam Tayta Diospa huunasqa runaykikuna mana michiqniyoq ovejakuna hina mana kananpaqmi paya pusanqa nispa. 18Hinaptin mi Tayta Diosataq nirqa: Espiritupa huntasqan Nunpa churin Josueytam akllanki hinaspam paypa umanman makikita churanki. 19Paytaqa sayachinki sacerdote Eleazarpa hinaspa huunasqa llapallan runakunapa qayllanpim. Paykuna qawachkaptinkum imam ruranankunata kunanki. 20Atiynikitam paymana qonki Israelpa llapallan mirayninkuna paytaa kasukunankupaq. 21Sacerdote Eleazarpa awpaqninpi Josuey sayaykuptinmi paypaq Eleazar tapuwaspa asuntokuna arreglana Urim sutiyoq rumita qawanqa. Josueymi kamachinqa Israelpa llapallan mirayninkunata tukuy imatapas ruranankupaq nispa. 22Tayta Diospa ka machisqanta hina Moises ru raspan m Josuey ta sayachirqa sacerdote Eleazar pa hinaspa huunasqa llapallan runakunapa awpaqninpi. 23Paypa uman man Moises ma kin ku nata chu raspan mi imam ru ra nan ku nata kunarqa imay nam Tayta Diospa kamachisqanpi hina.
28
mirayninkunaman kamachinanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa kay nata: Tiempollanpim ofrecemuwankichik mikuy ofrendaytapas chaynataq kaapuwanaykichik ofrendaytapas, chaykunataqa ofrecemuwankichik miski asnaq ofrendakunata hinam. 3oqa Tayta Diosman kaapuwananku ofrendakunamantapas ninkitaqmi kaynata: Watayoq sano iskay carnerokunatam mana tipiyta sapa punchaw lliwta kaapuwankichik. 4Tempranonpim kaapuwankichik malta carnerota, huknintaataqmi kaapuwankichik inti seqaykuytaa. 5Ofrecewankichiktaqmi kawsaykunamanta ofrendatapas, chaykunaqa kanqa iskay kilo fino harinam hinaspa kutasqa aceitunasmanta horqosqa huk litro aceitewan chapusqam. 6Sinai Orqopi kamachisqayta hinam chaykunataqa sapa kutilla kaapuwankichik miski asnaq ofrendaypaq, chayqariki oqa Tayta Diospaq kaapuwasqaykichik ofrendam. 7Sapa carnero ofrendawanmi ofrecewankichiktaq tallinapaq huk litro vinotapas, chay vinotaqa tallinkichik santuarioypim oqa Tayta Diospaq. 8Kaapuwankichiktaqmi huknin carnerotapas inti seqaykuytaa, chaytaqa rurankichik tempranonpi kaapuwanaykichikta hinallam kawsay ofrendayoqta chaynataq tallinapaq vinoyoqta. Chay ofrendakunaqariki oqa Tayta Diospaq kaana miski asnaq ofrendam. punchawpiataqmi ofrecemuwankichik watayoq sano iskay carnerokunata, aceitewan chapusqatataqmi ofrecemuwankichik tawa kilo fino harinatapas, chay ofrendaqa kanqa tallinapaq vino ofrendayoqmi. 10Sapa punchaw chay tallina ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik ofrendamantapas, kaapuwankichikm sapa samana punchawpi lliw kaana ofrendakunata. killapa qallariyninpipas oqa Tayta Diospaqmi kaapuwankichik iskay malta torokunata, poqosqa carnerota chaynataq watayoqkama sano qanchis carnerokunatapas. 12Sapa malta toro ofrendapaqmi kanqa aceitewan chapusqa soqta kilo fino harina. 13Watayoq sapa carneropaqnataqmi kanqa aceitewan chapusqa iskay kilo fino
11Sapa 9Sa ma na
1-2Israelpa
Sapa punchaw ofrendakuna qonankumanta (Ex 29:38-46)
Samana punchawpi ofrenda qonankumanta
Mosoq killapi ofrenda qonankumanta
NUMEROS28
240
harina. Chay ofrendakunaqariki oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrendam. 14Tallinapaq kaq iskay litro vinom kanqa huk malta toro ofrendapaq, litro parten tallinapaq vinoataqmi kanqa huk poqosqa carnero ofrendapaq, huk litro tallinapaq vinoataqmi kanqa watayoq sapa carnero ofrendapaq. Chay lliw kaana ofrendataqa chaynatam ofrecewankichik watantinpuni sapa killapa qallariyninpi. 15Sapa punchaw tallina ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik ofrendakunamantapas oqa Tayta Diospaqmi wauchipuwankichiktaq hucha pampachanapaq kaq huk chivato ofrendatapas.
Pascua Fiestapi ofrendakunamanta (Lv 23:5-8)
16Punta kaq killapa chunka tawayoq kaq punchawninpim oqa Tayta Diospaq
Pascua Fiestata rurankichik. 17Chunka pichqayoq kaq punchawpiataqmi hatun fiesta kanqa. Qanchis punchawpunim mikunkichik mana qonchuyoq tantata. 18Chay fiestapa punta kaq punchawninpim qayanakuspa oqallapaqa huunakuyta rurankichik. Chay punchawpiqa amam imapipas llamkankichikchu. 19oqa Tayta Diosmanmi lliwta kaaspa ofrecewankichik iskay malta torota, huk poqosqa carnerota chaynataq watayoqkama qanchis carnerokunatapas. Chay animalkunaqa kanqa sanokamam. 20Kawsaykunamanta aceitewan chapusqa fino harina ofrendaataqmi kanqa soqta kilo sapa toro ofrendapaq, tawa kilo harinaataqmi kanqa huk poqosqa carnero ofrendapaq, 21iskay kilo harinaataqmi kanqa watayoqkama sapa carnero ofrendapaq. 22Huchaykichik pampachasqa kananpaqmi ofrecewankichik huk chivatota. 23Sapa tempranonpi lliw kaapuwanaykichik ofrendakunamantapas ofrecewankichikm chay fiestapi ofrendakunatapas. 24Hina chaynallatam rurankichik qanchisnintin punchawpuni mikunapaq ofrendatapas. Chay ofrendakunaqariki oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrendam. Sapa punchaw tallinapaq ofrendayoq ofrendakunamantapas chay ofrendakunatam ofrecewankichik. 25Chay fiestapa qanchis kaq punchawninpim qayanakuspa oqallapaqa huunakuyta rurankichik. Chay punchawpiqa amam imapipas llamkankichikchu.
Kawsaykunapa punta kaq rurun ofrendamanta (Lv 23:9-22)
sutiyoq fiestapi oqa Tayta Diosman kawsaykunapa punta kaq rurunkunata ofrecewaspaykichikqa qayanakuspam oqallapaqa huunakuyta rurankichik, chay punchawpiqa amam imapipas llamkankichikchu. 27oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrenda kananpaqmi lliwta kaaspa ofrecewankichik iskay malta torokunata, huk poqosqa carnerota hinaspa watayoqkama qanchis carnerokunata. 28Kawsaykunamanta aceitewan chapusqa fino harina ofrendaataqmi kanqa soqta kilo sapa toro ofrendapaq, tawa kilo harinaataqmi kanqa huk poqosqa carnero ofrendapaq, 29iskay kilo harinaataqmi kanqa watayoqkama sapa carnero ofrendapaq. 30Huchaykichik pampachasqa kananpaqmi ofrecewankichik huk chivatota. 31Kawsaykunamanta ofrendayoq sapa punchaw lliw kaana ofrendakunamantapas, chay ofrendakunatam kaapuwankichik, chay animalkunaqa kanqa sanokamam. Chay fiestapi ofrendakunatam kaapuwankichik tallinapaq ofrendayoqta.
26Semanakuna
241 Cornetilla Tocana Fiestamanta (Lv 23:23-25)
NUMEROS29
29
kaq killapa punta kaq punchawninpim qayanakuspa oqallapaqa huunakuyta rurankichik, chay punchawpiqa amam imapipas llamkankichikchu. Chay punchawqa kanqa cornetillakuna tocana punchawmi. 2oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrenda kananpaqmi lliwta kaaspa ofrecewankichik huk malta torota, huk poqosqa carnerota hinaspa watayoqkama qanchis carnerota, chay animalkunaqa kanqa sanokamam. 3Kawsaykunamanta aceitewan chapusqa fino harina ofrendaataqmi sapa toro ofrendapaq kanqa soqta kilo, tawa kilo harinaataqmi kanqa huk poqosqa carnero ofrendapaq, 4iskay kilo harinaataqmi kanqa watayoqkama sapa carnero ofrendapaq. 5Huchaykichik pampachasqa kananpaqmi ofrecewankichik huk chivatota. 6Sapa killa hinaspa sapa punchaw lliw kaapuwanaykichik animalkunamantapas chay fiestapi qowanaykichik ofrendakunatam ofrecewankichik. Chay fiestapi ofrendakunataqa qowankichik kawsaykunamanta ofrendatawanmi hinaspa tallinapaq vinotawanmi. Chay ofrendakunaqa kanqa oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrendam.
Hucha Pampachana Punchawpi ofrendakunamanta (Lv 23:26-32)
1Qanchis
7Chay qanchis kaq killapa chunka kaq punchawninpim qayanakuspa oqallapaqa huunakuyta rurankichik, chay punchawpiqa ayunaspam humillakunkichik hinaspataqmi imapipas ama llamkankichikchu. 8oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrenda kananpaqmi lliwta kaaspa ofrecewankichik huk malta torota, huk poqosqa carnerota hinaspa watayoqkama qanchis carnerota, chay animalkunaqa kanqa sanokamam, 9kawsaykunamanta aceitewan chapusqa fino harina ofrendaataqmi sapa toro ofrendapaq kanqa soqta kilo, tawa kilo harinaataqmi kanqa huk poqosqa carnero ofrendapaq. 10Iskay kilo harinaataqmi kanqa watayoqkama sapa carnero ofrendapaq. 11Huchaykichik pampachasqa kananpaq qowanaykichik ofrendamantapas chaynataq kawsaykunamanta ofrendayoq sapa punchaw qowanaykichik ofrendakunamantapas hinaspa tallipuwanaykichik vino ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik animalmantapas huk chivatotam ofrecewankichik huchaykichik pampachasqa kananpaq.
paqa huunakuyta rurankichik, chay punchawpiqa amam imapipas llamkankichikchu. Qanchis punchawnintinmi oqa Tayta Diospaq hatun fiestata rurankichik. 13Punta kaq punchawpim oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrenda kananpaq kaapuwankichik chunka kimsayoq malta torokunata, iskay poqosqa carnerokunata hinaspa watayoqkama chunka tawayoq carnerokunata, chay animalkunaqa kanqa sanokamam. 14Kawsaykunamanta aceitewan chapusqa fino harina ofrendaataqmi sapa toro ofrendapaq kanqa soqta kilo, tawa kilo harinaataqmi kanqa huk poqosqa carnero ofrendapaq, 15iskay kilo harinaataqmi kanqa watayoqkama sapa carnero ofrendapaq. 16Tallinapaq ofrendayoq chaynataq kawsaykunamanta ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik ofrendakunamantapas oqa Tayta Diospaqmi wauchipuwankichiktaq hucha pampachanapaq kaq huk chivato ofrendatapas.
12Qanchis kaq killapa chunka pichqayoq punchawninpim qayanakuspa oqalla-
Ramada Sutiyoq Fiestapi ofrendakunamanta (Lv 23:33-44)
NUMEROS29
17Chay
242
fiestapa iskay kaq punchawninpiataqmi kaapuwankichik chunka iskayniyoq malta torokunata, poqosqa iskay carnerokunata hinaspa watayoqkama chunka tawayoq carnerokunata, chay animalkunaqa kanqa sanokamam. 18Kawsaykuna ofrendatawan tallinapaq vino ofrendatam ofrecewankichik hayka animalkunapa kasqanman hina, chaykunataqa ofrecewankichik malta torokunatawan, poqosqa carnerokunatawan hinaspa watayoq carnerokunatawan kuskatam, chaytaqa rurankichik reglamentoman hinam. 19Tallinapaq ofrendayoq chaynataq kawsaykunamanta ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik ofrendakunamantapas oqa Tayta Diospaqmi wauchipuwankichiktaq hucha pampachanapaq kaq chivato ofrendatapas. 20Chay fiestapa kimsa kaq punchaw ninpiataqmi ka apuwankichik chun ka hukniyoq malta torokunata, iskay poqosqa carnerokunata hinaspa watayoqkama chunka tawayoq carnerokunata. 21Kawsaykunamanta ofrendatapas hinaspa tallinapaq vino ofrendatapas ofrecewankichik hayka animalkunapa kasqanman hinam, chaykunataqa ofrecewankichik malta torokunatawan, poqosqa carnerokunatawan hinaspa watayoqkama carnerokunatawan kuskatam, chaytaqa rurankichik reglamentoman hinam. 22Tallinapaq ofrendayoq chaynataq kawsaykunamanta ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik ofrendakunamantapas oqa Tayta Diospaqmi wauchipuwankichiktaq hucha pampachanapaq kaq huk chivato ofrendatapas. 23Chay fiestapa tawa kaq punchaw ninpiataqmi ka apuwankichik chunka malta torokunata, iskay poqosqa carnerokunata chaynataq watayoq carnerokunatapas, chay animalkunaqa kanqa sanokamam. 24Kawsaykunamanta ofrendatapas hinaspa tallinapaq vino ofrendatapas ofrecewankichik hayka animalkunapa kasqanman hinam, chaykunataqa ofrecewankichik malta torokunatawan, poqosqa carnerokunatawan hinaspa watayoq carnerokunatawan kuskatam, chaytaqa rurankichik reglamentoman hinam. 25Tallinapaq ofrendayoq chaynataq kawsaykunamanta ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik ofrendakunamantapas oqa Tayta Diospaqmi wauchipuwankichiktaq hucha pampachanapaq kaq huk chivato ofrendatapas. 26Chay fiestapa pichqa kaq punchawninpiataqmi kaapuwankichik isqon malta torokunata, iskay poqosqa carnerokunata hinaspa watayoqkama chunka tawayoq carnerokunata, chay animalkunaqa kanqa sanokamam. 27Kawsaykuna ofrendatawan tallinapaq vino ofrendatam ofrecewankichik hayka animalkunapa kasqanman hina, chaykunataqa ofrecewankichik malta torokunatawan, poqosqa carnerokunatawan hinaspa watayoq carnerokunatawan kuskatam, chaytaqa rurankichik reglamentoman hinam. 28Tallinapaq ofrendayoq chaynataq kawsaykunamanta ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik ofrendakunamantapas oqa Tayta Diospaqmi wauchipuwankichik hucha pampachanapaq kaq huk chivato ofrendatapas. 29Chay fiestapa soqta kaq punchawninpiataqmi kaapuwankichik pusaq malta torokunata, iskay poqosqa carnerokunata hinaspa watayoqkama chunka tawayoq carnerokunata, chay animalkunaqa kanqa sanokamam. 30Kawsaykuna ofrendatawan tallinapaq vino ofrendatam ofrecewankichik hayka animalkunapa kasqanman hina, chaykunataqa ofrecewankichik malta torokunatawan, poqosqa carnerokunatawan hinaspa watayoq carnerokunatawan kuskatam, chaytaqa rurankichik reglamentoman hinam. 31Tallinapaq ofrendayoq chaynataq kawsaykunamanta ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik ofrendakunamantapas oqa Tayta Diospaqmi wauchipuwankichiktaq hucha pampachanapaq kaq chivato ofrendatapas.
243
32Chay
NUMEROS29,30
fiestapa qanchis kaq punchawninpiataqmi kaapuwankichik qanchis malta torokunata, iskay poqosqa carnerokunata hinaspa watayoqkama chunka tawayoq carnerokunata, chay animalkunaqa kanqa sanokamam. 33Kawsaykunamanta ofrendatawan tallinapaq vino ofrendatam ofrecewankichik hayka animalkunapa kasqanman hina, chaykunataqa ofrecewankichik malta torokunatawan, poqosqa carnerokunatawan hinaspa watayoq carnerokunatawan kuskatam, chaytaqa rurankichik reglamentoman hinam. 34Tallinapaq ofrendayoq chaynataq kawsaykunamanta ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik ofrendakunamantapas oqa Tayta Diospaqmi wauchipuwankichiktaq hucha pampachanapaq kaq huk chivato ofrendatapas. 35Chay fiestapa pusaq kaq punchawninpiataqmi hatun huunakuyta rurankichik, chay punchawpiqa amam imapipas llamkankichikchu. 36oqa Tayta Diospaq miski asnaq ofrenda kananpaqmi kaapuwankichik huk malta torota, huk poqosqa carnerota hinaspa watayoqkama qanchis carnerokunata, chay animalkunaqa kanqa sanokamam. 37Kawsaykunamanta ofrendatawan tallinapaq vino ofrendatam ofrecewankichik hayka animalkunapa kasqanman hina, chaykunataqa ofrecewankichik malta torotawan, poqosqa carnerotawan hinaspa watayoq carnerokunatawan kuskatam, chaytaqa rurankichik reglamentoman hinam. 38Tallinapaq ofrendayoq chaynataq kawsaykunamanta ofrendayoq lliw kaapuwanaykichik ofrendakunamantapas oqa Tayta Diospaqmi wauchipuwankichik hucha pampachanapaq kaq chivato ofrendatapas. 39Chaykunatam imam tiempollanpi oqa Tayta Diospaq kaapuwankichik. Hina chay tiempopitaqmi ofrecewankichik prometewasqaykichik ofrendakunatapas, voluntad ofrendaykichikkunatapas, lliw kaapuwanaykichik ofrendakunatapas, kawsaykunamanta ofrendaykichikkunatapas, tallinapaq vino ofrendaykichikkunatapas chaynataq oqawan allinlla kasqaykichikmanta ofrendakunatapas. 40Tayta Diospa tukuy kamachisqanta hinam Moises nirqa Israelpa mirayninkunaman.
30
Diospa kamachisqantam Israel ayllukunapa jefenkunaman Moises kaynata nirqa: 2Tayta Diosman pipas prometekuspanqa otaq ju ra mentowan ki kin manta imatapas obligakuspanqa, chay rimasqantam cumplinqapuni, tukuy imapas rimasqanman hinam ruranqa. 3Soltera warmi taytanpa wasinpiraq kachkan Tayta Diosman imatapas prometekuspanqa otaq kikinmanta imatapas obligakuspanqa, 4cumplenqapunim imapas prometekusqanta otaq kikinmanta imapas obligakusqanta, chaynataqa ruranqa taytanpas uyarichkaspan paywan acuerdo kasqanraykum. Llapallantam cumplinqa imapas prometekusqantaqa chaynataq kikinmanta llapallan obligakusqantaqa. 5Aswanqa chay soltera warmipa prometekusqanta otaq kikinmanta imatapas obligakusqanta taytan uyariruspan hina chay punchawllapi harkakuruptinqa chay warmiqa manam cumplinanchu, Tayta Diospas pampachaykunqam chay warmipa taytan harkakurusqanrayku. 6Sichu huk warmi imatapas prometekuruchkaspan otaq imatapas mana ancha piensarispa kikinmanta obligakuruchkaspan casarakurunman 7hinaptinataq qosanpas chayta yacharuchkaspan mana imatapas niptinqa, chay warmim imam prometekusqanman hina hinaspa kikinmanta obligakusqanman hina cumplinqapuni. 8Ichaqa chay warminpa prometekusqanta otaq mana ancha piensarispa
1Tayta
Diosman prometekuspaqa cumplinamanta
NUMEROS30,31
244
kikinmanta imatapas obligakusqanta yacharusqan punchawpi qosan harkakuruptinqa chay warmiqa manam cumplinanchu, Tayta Diospas pampachaykunqam. 9Viuda war mipa otaq ley man hina ra kinasqa war mipa imapas prometekusqanqa hinaspa kikinmanta obligakusqanqa cumplisqapunim kanqa. 10Sichu casada warmi qosanpa wa sinpiraq kach kaspan imatapas prometekuptinqa otaq kikinmanta jurasparaq obligakuptinqa 11chaynapi qosanpas chayta yacharuchkaspan upallakuykuspa mana harkakuptinqa chay warmim prometekusqantawan kikinmanta obligakusqanta cumplinqapuni. 12Ichaqa chay warmipa prometekusqanta otaq kikinmanta obligakusqanta hina chay punchawllapi qosan uyariruspan harkakuruptinqa chay war miqa manam cumplinanchu tukuy nisqankunataqa. Qosan harkakurusqanraykum Tayta Diospas pampachaykunqa. 13Mayqan war mipapas tukuy imapas prometekusqantaqa otaq ki kin manta jurasparaq ayunananpaq tukuy imapas obligakusqantaqa qosanmi allinmi ninqa otaq manam ninqapas. 14Paqarinnintin punchawkama qosan upallakuykuspan mana harkakuspanqa chay war mipa tukuy prometekusqankunatawan tukuy obligakusqankunatam cumplinanpaq allinmi nichkan, payqa aceptachkan chay warminpa rimarisqan punchawpi uyarichkaspan mana harkakusqanraykum. 15Chay war minpa rima risqan ku nata uya rich kaspan mana chay punchawllapi harkakuruspanqa kikinam war minpa huchanwan cuentallikunqa nispa. 16Chay decretoku natam Tayta Dios ka machirqa Moisesman chay napi chaykunaman hina warminwan qosan rurananpaq chay nataq taytanpas wasinpiraq kaq soltera churinwan imay nam rurananpaq.
31
Diosmi Moisesta nirqa: mirayninkunapaqy Madian casta runakunata vengakuy hinaspaam waukunki nispa. 3Moisesmi ru na ku nata nirqa: Wakinnikichiky guerrapaq alistakuspa riychik Madian casta runakunapa contranpi, paykunatay vengakamuychik Tayta Diospa sutinpi. 4Israelpa llapallan mirayninkunamantam sapa ayllumanta kachankichik waranqa peleaq runakunata nispa. 5Chaynapim sapa ayllumanta akllarqaku guerrapi peleaq waranqa runakunata, alistasqan llapallan runakunaqa karqa chunka iskayniyoq waranqam. 6Guerramanm sapa ayllumanta Moises kacharqa waranqa runakunata. Sacerdote Eleazarpa churin Fineestapas guerramanmi kacharqa, payqa rirqa santuariopa servicionkunatapas chaynataq tocanankupaq cornetillakunatapas aparikuspam. 7Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam Madian casta runakunawan peleaspa wauchimurqaku llapallan qarikunata. 8Chay runakunatawan kuskatataqmi wauchimurqaku Madian casta runakunapa pichqantin reyninkutapas, chay reykunam karqa Evi, Requem, Zur, Hur hinaspa Reba. Espadawanmi wauchirqakutaq Beorpa churin Balaam sutiyoq runatapas. 9Israelpa mirayninkunam Madian casta warmikunatapas hinaspa wawankunatapas presota pusarqaku, qatikurqakutaqmi tukuy animalninkutapas hinaspam apakurqakutaq tukuy imankutapas. 10Kaaykurqakutaqmi paykunapa *yachasqan llapallan llaqtakunatapas chaynataq llapallan campamentonkutapas. 11Chaynapim warmikunatapas hinaspa wawakunatapas animalkunatawan hinaspa tukuy qechumusqankutawan hapikuykurqaku. 12Chaykunatam aparqaku Moisesman, sacerdote Eleasarman hinaspa huunasqa Israel2Israelpa
1Tayta
Madian casta runakunata wauchisqankumanta
245
NUMEROS31
pa mirayninkunaman Moab sutiyoq chunniq pampa campamentopi kachkaptinku. Chay campamentoqa kachkarqa Jordan Mayupa hichpan Jerico llaqtapa chimpanpim. 13Moisesmi sacerdote Eleazarwan hinaspa huunasqa runakunapa jefenkunawan campamentomanta taripaqnin lloqsirqaku 14ichaqa waranqa soldado chaynataq pachak soldado kamachiq guerramanta kutimuq jefekunapaqmi Moises piakurqa. 15Paykunatam nirqa: Llapa warmikunataqa manachum wauchimurqankichik? 16Chay warmikunaqa Balaampa umachasqan kaspankum Tayta Diospa contranpi Israelpa mirayninkunata hoqarichirqaku chaynapi Baal-peor sutiyoq taytachankutaa servinankupaq. Chayraykum Tayta Diospas runankunata castigarqa peste onqoywan. 17Kunanpuniy wauchiychik llapallan qari wawakunatapas chaynataq mana doncella kaq warmikunatapas. 18Doncella kaq sipaskunallataam amaqa wauchinkichikchu. 19Runata llapa wauchiqkunaqa wausqa runapa ayan hapiqkunapiwany campamentomanta hawapi samaychik qanchis punchawpuni. Kimsa kaq punchawpiwan qanchis kaq punchawpim qamkunaqa chuyanchakunkichik, chuyanchakunqakutaqmi chay presochamusqaykichikkunapas. 20Chuyanchankichiktaqmi llapa pachakunatapas chaynataq qaramanta tukuy ima rurasqa kaqkunatapas chaynataq cabrapa pelonmanta awasqa pachakunatapas hinaspa kullumanta llapa serviciokunatapas nispa. 21Guer ra manta kutimuq soldadoku natam sacerdote Elea zar nirqa: Moisesman kamachispanmi Tayta Dios kay decretota yachachirqa: 22Qoritapas, qollqetapas, broncetapas, fierrotapas, estaotapas, tititapas 23chaynataq imapas ninapa mana ruparunan kaqtaqa chuyanchanaykichikpaqmi ninanta pasachinkichik hinaspam chuyanchana yakuwan chuyanchankichik. Tukuy imapas ninapa ruparunan kaqkunataataqmi yakuwan mayllankichik. 24Qanchis kaq punchawpi pachaykichikta taqsaspam chuyanchasqaa kankichik, chaymantaam campamentomanpas kutiykunkichik nispa. Diosmi Moisesta nirqa: 26Qampiwan sacerdote Eleazarmi runakunapa jefenkunapiwan yupankichik pusamusqanku runakunata chaynataq animalkunatapas. 27Iskayman rakiruspaykichikmi partenta qonkichik guerrapi peleamuqkunam, partentaataqmi qonkichik wakin runakunaman. 28oqa Tayta Diospaqpas contribuciontam rakipuwanki chay guerrapi peleamuq runakunapa qechumusqankumanta, sapa pichqa pachakmantam rakipuwanki hukninta, rakipuwankim runakuna, vacakuna, asnokuna chaynataq ovejakuna kaptinpas. 29Chay ofrendakunataqa oqa Tayta Diospaqa kananpaqmi qonkichik sacerdote Eleazarman. 30Mana guerraman riq Israel casta runakunaman qonaykichikmantam maanki contribucionta, sapa pichqa chunkamantam maanki hukninta, maankim runakuna, vacakuna, asnokuna, ovejakuna hinaspa ima animalkuna kaptinpas. Chaykunataqa qonki Leviy ayllu runakunamanmi, paykunaqariki *yachanay karpamantam cuentallikunku nispa. 31Moisesman Tayta Diospa nisqanta hinam Eleazarpiwan Moises rurarqaku. 32Guerraman rispa tropakunapa qechumusqankum karqa: soqta pachak qanchis chunkan pichqayoq waranqa ovejakuna, 33qanchis chunka iskayniyoq waranqa vacakuna, 34soqta chunka hukniyoq waranqa asnokuna. 35Doncella sipaskunaataqmi karqa kimsa chunka iskayniyoq waranqa. 36Chaynaqa ovejakunamanta rakiptinkum guerrapi peleamuq runakunaman tuparqa kimsa pachak kimsa chunkan qanchisniyoq waranqa pichqa pachaknin ovejakuna. 37Chay animalkunamanta Tayta Diosman tupaq contribucionataqmi karqa soqta pachak qanchis chunkan pichqayoq ovejakuna. 38Vacakunaataqmi guerraman riq25Tayta
Imakunapas qechumusqanku rakinakusqankumanta
NUMEROS31,32
246
kunapaq karqa kimsa chunka waranqa. Chay vacakunamantam Tayta Diospaq rakirqaku qanchis chunka iskayniyoq vacakunata. 39Asnokunamantaataqmi paykunapaq karqa kimsa chunka waranqa pichqa pachaknin. Chay asnokunamantam Tayta Diospaq rakirqaku soqta chunka hukniyoq asnokunata. 40Sipaskunamantaataqmi chay guerraman riqkunapaq karqa chunka soqtayoq waranqa sipaskuna. Paykunamantam Tayta Diospaq rakirqaku kimsa chunka iskayniyoq sipaskunata. 41Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam Tayta Diospaq rakisqanku ofrendata qorqa sacerdote Eleazarman. 42Guerrapi peleamuqkunaman aypuruspana Israelpa mirayninkunaman wakin partenta Moisespa rakisqanmi karqa: 43Kimsa pachak kimsa chunkan qanchisniyoq waranqa pichqa pachaknin ovejakuna, 44kimsa chunka soqtayoq waranqa vacakuna, 45kimsa chunka waranqa pichqa pachaknin asnokuna, 46chunka soqtayoq waranqa sipaskuna. 47Israelpa mirayninkunaman rakisqankumantam sapa pichqa chunkamanta Moises chaskirqa hukninta sipaskunamanta kaptin otaq animalkunamanta kaptinpas. Chay rakisqankunatam qorqa Tayta Diospa *yachanan karpawan cuentallikuq Leviy ayllukunaman. Chaynataqa rurarqa payman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 48Guer rapi pelea muq wa ranqa soldado ka machiqku nam pachak soldado ka machiqkunapiwan Moisesman rispanku 49nirqaku: Guerraman pusasqayku tropakunata yuparuptiykum chulla runapas mana faltanchu. 50Chayraykum Tayta Diosman qori alhajakunamanta sapakama tarisqaykuman hina ofrendata apamuniku: brazaletekunata, pulserakunata, anillokunata, aretekunata, collarkunata. Kaykunataqa Tayta Diosmanmi apamurqaniku huchaykuta pampachaykunanpaq nispa. 51Chay sumaqllaa rurasqan qorimanta alhajakunatam Moiseswan sacerdote Eleazar chaskirqaku. 52Waranqa soldado kamachiqkunapa hinaspa pachak soldado kamachiqkunapa Tayta Diosman qorimanta llapa alhajakuna qosqankum karqa pachak pusaq chunkan tawayoq kilo masnin. 53Guerraman riq soldadokunapa imapas qechumusqankuqa kikinkupaqmi karqa. 54Chaynaqa chay waranqa soldado kamachiqkunapa hinaspa pachak soldado kamachiqkunapa qosqanku qoritam Moisespiwan sacerdote Eleazar chaskispanku apaykurqaku Diosman asuykuna karpaman, chaynataqa rurarqaku Israelpa mirayninkuna Tayta Diospa qayllanpi mana qonqasqa kanankupaqmi.
32
hinaspa Galaad lawpi allpakunata qawaykurqaku animalkunapaq kusallaa kasqanta. 2Chaynapim Gadpa chaynataq Rubenpa mirayninkunaqa rirqaku Moisesman, sacerdote Eleazarman hinaspa runakunapa jefenkunaman, paykunatam kaynata nirqaku: 3Ata rot lawpi, Dibon lawpi, Jazer lawpi, Nimra lawpi, Hesbon lawpi, Elea le lawpi, Sebam lawpi, Nebo lawpi hinaspa Beon lawpi 4allpakunatam Tayta Dios qechururqa Israelpa mirayninkunapaq. Chay allpakunaqa animalpaq allin allpakunam, oqaykuqariki achkallaa animalniyoqmi kaniku. 5Chaynaqa ama hina kaspaykiy kay allpakunata qoykuwayku dueochakunaykupaq chaynapi kay Jordan Mayutaqa amaa chimpanaykupaq nispa. 6Chay mi Gadpa chay nataq Rubenpa miray nin ku nata Moises nirqa: Castaykichikkuna guerraman richkaptinchu qamkunaataq kaypi quedakuykunkichik? 7Imanasqataq Israelpa mirayninkunatapas hukmanyachinkichik Tayta Diospa qosqan allpaman mana rinankupaq? 8Chaynatam taytaykichikkunapas
1Rubenpa chaynataq Gadpa mirayninkunam animalsapa kaspanku, Jazer lawpi
Jordan Mayupa waklawninpi allpa dueochakuq ayllukunamanta (Dt 3:12-22)
247
NUMEROS32
rurarqaku Cades-barnea lawmanta wak chimpa allpata qawamunankupaq kachamuptiypas. 9Escol Wayqokama chayaruspankum allpata qawaykurqaku hinaspam Israelpa mirayninkunata hukmanyachirqaku Tayta Diospa qosqan allpaman mana rinankupaq. 10Chayraykum Tayta Dios anchallataa piakurqa hinaspam juraspan kaynata nirqa: 11Abrahanman, Isaacman hinaspa Jacobman juraspa prometesqay allpamanqa manam yaykunqakuchu Egipto nacionmanta lloqsimuqkunaqa, manam yaykunqakuchu iskay chunka watayoqmanta hanayman runakunaqa, paykunaqariki manam tukuy sonqonkuwanchu qatiwarqaku. 12Yaykuspaqa-yaykunqaku Cenez casta runa Jefonepa churin Calebwan Nunpa churin Josueyllam. Paykunallam oqa Tayta Diostaqa tukuy sonqonkuwan qatiwarqaku nispa. 13Chayraykum Tayta Dios anchallataa piakurqa Israel casta runakunapa contranpi hinaspam chunniqpi purichirqa tawa chunka wata. Chaynataqa purichirqa paypa qayllanpi mana allin ruraq miraykuna wauspa tukunankukamam. 14Yaw huchasapa runakunapa churinkuna, qamkunaqa taytaykichikkunapa qatiqninam rikurirunkichik chaynapi Israel casta runakunapa contranpi Tayta Diosta astawan piachinaykichikpaq. 15Tayta Diosmanta astawanraq karunchakuptikichikqa paypas Israelpa mirayninkunata saqerusqanpi hinam chunniqpi saqerusunkichik. Qamkunaraykutaqmi kay llapa runakunatapas Tayta Diosqa chinkarachinqa nispa. 16Rubenpa hinaspa Gadpa miray nin ku nam Moisesman asuykuspan ku nirqa ku: Kay sitiokunapiy animalniykupaq perqarusaqku chaynataqy familiaykupaqpas churiykupaqpas llaqtata hatarirachisaqku. 17Hinaspam armasqa risaqku Israelpa mirayninkunapa awpaqninta *yachananku allpaman chayachinaykukama. Ichaqa familiaykuqa murallasqa llaqtakunapiy quedachunku kaylawpi yachaq runakunarayku. 18Israelpa miray ninkuna sapakama herencianku allpata chaskinankukamam wasiykumanqa mana kutimusaqkuchu. 19Manaam chaskisaqkuachu herenciataqa Jordan Mayupa chimpanpiqa, herenciaykuqariki kachkanam Jordan Mayupa kaylaw nin intipa qespimunan lawpi nispa. 20Chay mi Moisesataq nirqa: Nisqaykichikpi hina peleanaykichikpaqy Tayta Diospa awpaqninta guerraman armasqa riychik. 21Chaynataqy paypa qayllanmanta enemigonkunata wischurunankama guerrapi peleanaykichikpaq Tayta Diospa awpaqninta llapallaykichik Jordan Mayuta chimpaychik. 22Tayta Diospa awpaqninpi allpakunapas dueochakusqaa karuptinqa kutikamunkichikam chaynapim librea kankichik Tayta Diospaq chaynataq Israel casta runakunapaqpas ruranaykichikmanta. Chaynapim kay allpaqa Tayta Diospa awpaqninpi herenciaykichik kanqa. 23Nisqaykichikta hina mana ruraspaqa Tayta Diospa contranpim huchallikunkichik, chaynata ruraspaqa cheqaptapunipas castigasqam kankichik. 24Nisqaykichikpi hinay familiaykichikpaq llaqtakunata rurapuychik, perqaychiktaqy animalnikichikkunapaq kanchakunatapas nispa. 25Hinaptin mi Gadpa hi naspa Rubenpa miray nin ku na Moisesta nirqa ku: Kamachiwasqaykikuta hinam oqaykuqa rurasaqku. 26Churiykuqa warmiykuqa, tukuy animalniykupiwanmi Galaad law llaqtakunapi quedanqaku. 27oqaykuqa nisqaykipi hinam llapallayku peleamunaykupaq armasqa risaqku Tayta Diospa awpaqninta nispa. 28Chaymi Moises rimarqa sacerdote Eleazarwan, Nunpa churin Josuey wan hinaspa Israelpa mirayninkunamanta kaq ayllukunapa jefenkunawan, paykunatam nirqa: 29Sichum Gadpa chay nataq Rubenpa miray nin kuna llapallan ku guer rapaq armasqa qamkunawan Tayta Diospa awpaqninta Jordan Mayuta chimpaptinkuqa allpakunata dueochakuykuspaam paykunamanpas qonkichik chay dueocha-
NUMEROS32,33
248
kusqanku Galaad law allpata. 30Guerrapaq armasqa qamkunawan kuska mana riptinkum ichaqa Canaan allpapi qamkunawan kuska allpata chaskinqaku nispa. 31Hinaptin mi Gadpa chay nataq Rubenpa miray nin ku na nirqa ku: oqaykuqa rurasaqku Tayta Diospa niwasqankuta hinam. 32Guerrapaq armasqam Tayta Diospa awpaqninta Canaan allpaman chimpasaqku. Ichaqa dueochakunayku herencia allpaqa Jordan Mayupa kaylaw ninpim kanqa nispa. 33Chaynapim Gadpa mirayninkunaman, Rubenpa mirayninkunaman chaynataq Joseypa churin Manasespa miraynin parten aylluman Moises qorqa Amor casta runakunapa reynin Sehonpa allpanta chaynataq Basan nacionpa reynin Ogpa allpanpa linderonpi llaqtakunatapas. 34Gadpa mirayninkunam mosoqmanta hatarichirqaku Dibon llaqtata, Atarot llaqtata, Aroer llaqtata, 35Atarot-sofan llaqtata, Jazer llaqtata, Jogbeha llaqtata, 36Bet-nimra llaqtata chaynataq Bet-aran llaqtatapas, chay llaqtakunaqa karqa murallasqakamam. Ovejankupaqpas perqarqakutaqmi kanchakunata. 37Rubenpa mirayninkunam mosoqmanta hatarichirqaku Hesbon llaqtata, Eleale llaqtata, Quiriataim llaqtata, 38Nebo llaqtata, Baal-meon llaqtata, chay wakin llaqtakunapa sutintaqa cambiarurqakum. Hatarichirqakutaqmi Sibma sutiyoq llaqtatapas, chay yapamanta hatarichisqanku llaqtakunataqa suticharqaku huk sutiwanam. 39Manasespa churin Maquirpa mirayninkunam Galaad lawman rispanku dueochakuykurqaku hinaspam chaypi *yachaq Amor casta runakunatapas qarqorurqaku. 40Chayraykum Manasespa churin Maquirpa mirayninkunaman Moises qoykurqa chay Galaad lawpi allpata chaypi *yachanankupaq. 41Manasespa miraynin Jairpas Galaad lawpi taksa llaqtachakunatam dueochakuykurqa hinaspam suticharqa Havot-jair nispa. 42Noba sutiyoq runapas rispanmi dueochakuykurqa Kenat sutiyoq llaqtata chaynataq taksa llaqtachankunatapas hinaspam suticharqa kikinpa sutinwan Noba nispa.
33
nacionmantam Moisespiwan Aaronpa pusasqan Israelpa mirayninkuna tropa-tropa lloqsimurqaku. Tayta Dios kamachiptinmi Moises qellqarqa purispanku sapa samasqanku sitiokunapa sutinta. 3Punta kaq killapa chunka pichqayoq punchawninpim Pascua Fiestapa paqarinnintinta llumpay qari-qarillaa lloqsimurqaku. Paykunaqa Ramses llaqtamantam lloqsimurqaku Egipto nacionniyoq llapa runakuna qawachkaptin. 4Egipto nacionniyoq runakunapa llapallan piwi wawa-churinkunatam Tayta Dios waurachirqa, paykunata pampanankukamam Israelpa mirayninkunaqa lloqsirqaku. Chay tiempopim Tayta Diosqa Egipto nacionniyoq runakunapa taytachankunata penqayman churarqa. 5Ramses llaqtamanta lloqsispankum Israelpa mirayninkunaqa samarurqaku Sucot lawpi. 6Sucot law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku chun niq pa patanpia kaq Etam lawpi. 7Etam law manta lloqsispan ku ataqmi muyu ra murqa ku Baal-zefonpa chimpanpi kaq Pi-hahirot lawman hinaspam samarurqaku Migdol lawpa chimpanpi. 8Pi-ha hirot law manta lloqsispan ku ataqmi lamar qochapa chaw pinta chun niqman chimparurqaku. Etam chunniqpi kimsa punchaw purispankum samarurqaku Mara sutiyoq lawpi. 9Mara law manta lloqsispan ku ataqmi chaya rurqa ku Elim sutiyoq law man, chaypim karqa chunka iskayniyoq pukyukuna chaynataq qanchis chunka palmera sachakunapas, chaynaqa chay pim samarqaku.
1-2Egipto
Israel runakunapa maylawnin purisqankumanta
249
11Puka 10Elim
NUMEROS33
lawmanta lloqsispankuataqmi Puka Lamar Qochapa hichpanpi samarurqaku. Lamar Qochamanta lloqsispankuataqmi samarurqaku Sin sutiyoq chunniqpi. 12Sin chun niqmanta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Dofca sutiyoq lawpi. 13Dofca law manta lloqsispan kum sa ma rurqa ku Alus lawpi. 14Alus law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Refidim lawpi, chay pim mana yaku karqachu runakuna tomanankupaq. 15Refidim law manta lloqsispan kuataqmi sa marurqa ku Sinai sutiyoq chunniq pi. 16Sinai chun niqmanta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Kibrot-hataava lawpi. 17Kibrot-hataava law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Hazerot lawpi. 18Hazerot law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Ritma lawpi. 19Ritma law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Rimon-peres lawpi. 20Rimon-peres law manta lloqsispankuataqmi samarurqaku Libna sutiyoq lawpi. 21Libna law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Rissa lawpi. 22Rissa law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Ceelata lawpi. 23Ceelata law manta lloqsispankuataqmi sa ma rurqa ku Sefer sutiyoq orqo lawpi. 24Sefer Orqo law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Ha rada lawpi. 25Ha rada law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Macelot lawpi. 26Macelot law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Tahat lawpi. 27Tahat law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Tara sutiyoq lawpi. 28Tara law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Mitca sutiyoq lawpi. 29Mitca law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Hasmona lawpi. 30Hasmona law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Moserot lawpi. 31Moserot law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Bene-jaacan lawpi. 32Bene-jaacan law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Gidgad sutiyoq orqo lawpi. 33Gidgad Orqo law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Jotbata lawpi. 34Jotbata law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Abrona sutiyoq lawpi. 35Abrona law manta lloqsispan kuataqmi sa ma rurqa ku Ezion-geber llaqta lawpi. 36Ezion-geber llaqta law manta lloqsispan ku ataqmi sa ma rurqa ku Zin sutiyoq otaq Cades sutiyoq chunniqpi. 37Cades llaqta law manta lloqsiruspan ku ataqmi sa ma rurqa ku Hor sutiyoq orqo lawpi. Chay orqoqa kachkan Edom nacionpa linderonpiam. 38Tayta Diospa nisqanman hinam, sacerdote Aaron rirqa Hor Orqoman. Chay pim waukurqa pichqa kaq killapa punta kaq punchawninpi, payqa waukurqa Israelpa mirayninkuna Egipto nacionmanta lloqsimuspa tawa chunka watamana yaykuchkaptinkum. 39Hor Orqopim Aaron wa u kurqa pachak iskay chun kan kimsayoq watanpi. 40Neguev law Arad llaqtapi *yachaq Ca naan casta ru na ku napa rey nin mi yacharurqa Israelpa mirayninkuna chayaramusqanta. 41Hor Orqo law manta lloqsispan kum sa ma rurqa ku Zal mona lawpi. 42Zal mona law manta lloqsispan kum sa ma rurqa ku Punon lawpi. 43Punon law manta lloqsispan kum sa ma rurqa ku Obot lawpi. 44Obot law manta lloqsispan kum sa ma rurqa ku Moabpa linderonpia kaq Ije-abarim lawpi. 45Ije-aba rim law manta lloqsispan kum sa ma rurqa ku Dibon-gad llaqta lawpi. 46Dibon-gad llaqta law manta lloqsispan kum sa ma rurqa ku Almon-diblataim lawpi.
NUMEROS33,34
250
47Almon-diblataim law manta lloqsispan kum sa ma rurqa ku Nebo Orqopa chimpan Abarim sutiyoq orqokunapi. 48Abarim Orqokunamanta lloqsispankum samarurqaku Nebo Orqopa chimpan Moab sutiyoq chunniq pampakunapi, chay pampakunaqa kachkan Jordan Mayupa hichpan Jerico llaqtapa chimpanpim. 49Chaymantaataqmi Jordan Mayupa hichpanpi campamentota sayachirqaku. Chay campamentoqa chutarikurqa Bet-jesimot llaqta lawmanta qallarispam Abel-sitim lawkama, chay sitiokunaqa karqa Moab sutiyoq chunniq pampakunapim.
sutiyoq chunniq pampakunapi otaq Jordan Mayupa hichpan Jerico llaqtapa chimpanpi Israelpa mirayninkuna kachkaptinkum paykunaman ninanpaq Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: Jordan Mayuta chimparuspa Canaan allpaman yaykuspaykichikmi 52chaypi *yachaq llapa runakunata qarqonkichik, utunkichiktaqmi rumimanta llapallan taytacha-mamachankutapas chaynataq llapallan fundisqa adoranankutapas. Purmachinkichiktaqmi moqokunapi llapallan capillankutapas. 53Chay allpapi runakunata qarqospaykichikmi chaypi yachankichik, chay allpataqa oqam qoykichik dueochakunaykichikpaq. 54Castaykichikman hinam sorteaspa herencia allpata chaskinkichik, achka kaqkunamanqa hatun herenciatam qonkichik, aslla kaqkunamanataqmi qonkichik taksallata. Suerte tupasqanman hinam sapakama maylaw sitiopipas chaskinkichik, abueloykichikpa ayllunman hinam herenciataqa chaskinkichik. 55Chay allpapi *yachaq runakunata mana qarqoptikichikqa hinalla kaspankum kanqaku awikichikpi astilla hina otaq waqtaykichikmanta tipaq kichka hina. Paykunaqa yachasqaykichik allpapim akarichisunkichik. 56Chay enemigoykichikwan imam ruranaypaq piensasqayta hinam qamkunawanpas rurasaq.
50-51Moab
Canaan allpaman yaykuspanku imaynam partinakunankumanta
34
mirayninkunaman kamachinanpaqmi Moisesta Tayta Dios kaynata nirqa: Canaan allpaman yaykuruptikichikmi chay allpaqa herenciaykichika kanqa. 3Surlawpa linderonkunam kanqa Zin sutiyoq chunniqmanta qallarispa Edom nacionpa linderonkama, surlawpa linderonkunaqa qallarinqa intipa qespimunan lawpi kaq Kachi Qochamantam 4hinaspam surlawninta muyurimunqa Acrabim sutiyoq qasakama, chaymantaataqmi chutarikunqa Zin sutiyoq chunniqkama. Chaymantaataqmi chutarikunqa surlawpi kaq Cades-barnea llaqtakama, chay sitiomantaataqmi chutarikunqa Hasar-adar llaqtakama, chaymantaataqmi chayanqa Asmon lawkama. 5Chay Asmon lawmantaataqmi muyurimunqa Egipto sutiyoq chaki wayqokama, chaymantaataqmi chutarikunqa Mediterraneo Lamar Qochakama. 6Intipa seqayku nan lawpi linderoykichikqa kanqa Mediter ra neo Lamar Qochapa patankunam. 7Norte lawpi linderoykichik ataqmi Mediter ra neo Lamar Qocha manta qa llarispa chutarikunqa norte lawpi kaq Hor Orqokama. 8Hor Orqomantam derecholla chutarikunqa Hamat law man yaykunakama, chay mantaataqmi chutarikunqa Zedad llaqtakama. 9Chaymantaataqmi Zifron llaqtanta chutarikuspa Hazar-enan llaqtapi tukurunqa. Chaynam kanqa norte lawpi linderoykichikqa. 10Intipa qespimunan lawpi linderoykichikqa derechollam chutarikunqa Hazar-enan llaqtamanta qallarispa Sefam lawkama. 11Sefam lawmantaataqmi
1-2Israelpa
Canaan allpapa linderonkunamanta
251
NUMEROS34,35
uraykamunqa Ribla llaqtakama, chay llaqtaqa kachkan Ain lawpa intipa qespimunan lawninpim. Chaymantaataqmi chay linderoqa uray lawman chutarikunqa Cineret sutiyoq qochapa patankama otaq intipa qespimunan lawpi kaq patankama. 12Chaymantaataqmi Jordan Mayuntakama uray lawman chutarikunqa Kachi Qochapi tukunankama, chayna muyuriqninpi linderoyoq allpam qamkunapaqa kanqa. mirayninkunatam Moises kamachirqa kay nata: Sorteaspam kay allpataqa partinakunkichik herenciaykichik kananpaq, Tayta Diosmi kamachikurqa isqonnintin ayllukunamanpas chaynataq Manasespa parten ayllumanpas partinaykichikpaq. 14Ruben chaynataq Gad ayllukunaqa, abuelonkupa castankuman hinam chaskirunkua herenciankuta, chaskirunataqmi Manasespa parten ayllupas. 15Iskay ayllu partenqa chaskirunkuam herenciankuta Jordan Mayupa kaylawninpi otaq Jerico llaqtapa kaylaw chimpan intipa qespimunan lawpi nispa. 16Tayta Diosmi Moisesta nirqa: 17Allpa par tisuqnikichik mi kanqa sacerdote Elea zar wan Nunpa chu rin Josuey. 18Sapa ayllumantam huk kamachikuqta akllankichik herencia allpata partisunaykichikpaq: 19Juda ayllu mantam akllan kichik Jefonepa chu rin Ca lebta. 20Simeon ayllu mantam akllan kichik Semuelpa chu rin Amiudta. 21Benja minpa ayllun mantam akllan kichik Quislonpa chu rin Elidadta. 22Dan ayllumantam akllankichik Joglipa churin kamachikuq Buqui sutiyoq runata. 23Joseypa miraynin Manases ayllumantam akllankichik Efodpa churin kamachikuq Hanielta. 24Efrain ayllumantam akllankichik Siftanpa churin kamachikuq Kemuelta. 25Zabulon ayllu mantam akllankichik Par nacpa churin ka machikuq Elizafanta. 26Isacar ayllu mantam akllan kichik Azanpa chu rin ka machikuq Paltielta. 27Aser ayllu mantam akllan kichik Selomipa chu rin ka machikuq Ahiudta. 28Neftaliy ayllumantam akllankichik Amiudpa churin kamachikuq Pedaelta nispa. 29Chay ka machikuqku nata m Tayta Dios ka machirqa herencian kupaq Israelpa mirayninkunaman Canaan allpata partinankupaq.
13Israelpa
Canaan allpa partinakunankumanta
35
sutiyoq chunniq pampakunapi otaq Jordan Mayupa hichpan Jerico llaqtapa chimpanpi kachkaptinkum Moisesta Tayta Dios nirqa: 2Israelpa mirayninkunata kamachiy herencia allpa chaskisqankupi Leviy aylluman llaqtakunata qonankupaq, chay llaqtakunapim paykunaqa *yachanqaku. Paykunamany qochunku llaqtakunapa muyuriqninpi echaderokunatapas. 3Chay llaqtakunapi yachaptinkum chay llaqtakunapa echaderonkunaqa kanqa ganadonkupawan llapallan animalninkupaq. 4Llaqtapa muyuriqninpi Leviy aylluman qosqaykichik echaderokunaqa kanqa tawa pachak pichqa chunkan metronmi, chaynaqa kanqa llaqtapa murallanmanta hawa lawmanmi. 5Llaqtapa hawa lawnin intipa qespimunan lawpim tupunqaku isqon pachak metrota, surlawpipas tupunqaku hina isqon pachak metrollatam, hina chayna sayayllatam tupunqaku intipa seqaykunan lawpipas chaynataq norte lawpipas. Chaynaqa chay llaqtapa muyuriqninpim chay echaderonkuna paykunapaq kanqa. 6Leviy aylluman qonaykichik llaqtakunamantam soqta llaqtakuna kanqa amparakuna llaqtakuna. Chay llaqtakunaqa kanqa runa wauchiqpa lluptikuspan
1Moab
Leviy aylluman qonanku llaqtakunamanta
NUMEROS35
252
amparakunanmi. Chay soqta llaqtakunatawan kuskatam qonkichiktaq tawa chunka iskayniyoq llaqtakunatapas. 7Leviy aylluman qonaykichik llapallan llaqtakunaqa kanqa tawa chunka pusaqniyoq llaqtakunam echaderontinkama. 8Herenciaykichikmanta Leviy aylluman llaqtakunata qospaykichikqa hatun herenciayoq Israel runakunam qonkichik achka llaqtakunata, taksa herenciayoq kaqkunaataqmi qonkichik aslla llaqtakunata. Sapa ayllum haykam llaqta chaskisqaykichikman hina Leviy aylluman qonkichik.
Amparakunanku llaqtakunamanta (Dt 19:1-13. Jos 20:1-9)
mirayninkunaman ninanpaqmi Moisesta Tayta Dios nirqa: Jordan Mayuta chimparuspa Canaan allpapia kaspaykichikmi 11llaqtakunata akllankichik amparakuna llaqtakuna kananpaq chaynapi pipas qonqaymanta runamasinta waurachispanqa chay llaqtaman lluptikunanpaq. 12Chay llaqtakunaqa kanqa wauqpa ayllun vengakuqmanta lluptinaykichikpaqmi. Chaynapim chay qonqaymanta waurachiq runaqa mana waunqachu runakuna huunakuspa chay wauchiqta juzganankukama. 13Chay llaqtakuna qosqaykichikmantam amparakunaykichikpaq soqta llaqtakuna kanqa. 14Kimsa amparakunaykichik llaqtakunam kanqa Jordan Mayupa kaylawninpi, kimsa amparakuna llaqtakunaataqmi kanqa Canaan allpapi. 15Chay amparakunaykichik soqtan llaqtakunam kanqa Israelpa mirayninkunapaq, forasterokunapaq chaynataq samapakuq runakunapaqpas. Pipas qonqaymanta huk kaqninta waurachiq runaqa lluptispanmi chay llaqtapi amparakunqa. 16Pipas fier rowan ru na ma sinta wa u rachispanqa, runa wa uchiqam riku rirun, chaynaqa wauchisqapunim kanqa. 17Pipas ru mita hapiykuspa ru na ma sinta wa u rachispanqa, runa wa uchiqam rikurirun, chaynaqa wauchisqapunim kanqa. 18Pipas kaspiwan ru na ma sinta wa u rachispanqa, runa wa uchiqam rikurirun, chaynaqa wauchisqapunim kanqa. 19Chay wauqpa vidanmanta reclamaqmi, runa wauchiqta wauchinqa may pipas tupasqanpi. 20Pipas cheqnisqanrayku pitapas tanqaykuspanqa otaq wateqaspa imatapas hawanman waunanpaq wischuykuspanqa 21otaq cheqnisqanrayku makillawan maqaspa waurachispaqa, runa wauchiqam rikurirun. Wauqpa vidanmanta reclamaqmi maypipas tupasqanpi paytapas wauchinqa. 22Ichaqa pipas mana cheqnikuchkaspan pitapas tanqaykuptinqa otaq mana wateqaspa imatapas qonqaymanta hawanman wichiykachiptinqa 23otaq mana enemigon kachkaspa otaq dao rurayta mana maskachkaspa qonqaymanta hawanman rumita wichiykachiptin wauruptinqa 24runakunam huunakuruspanku kay reglamentokunaman hina allin arreglota ruranqaku, chay allin arreglotaqa ruranqaku qonqaymanta waurachiq runapaqmi chaynataq wauqpa vidan reclamaqpaqmi. 25Wauqpa vidan reclamaqmantam huunasqa runakuna chay qonqaymanta waurachiqta libraspanku chay amparakuna llaqtaman kutichinqaku, chay runa waurachiq runaqa chay llaqtapim yachanqa aceitewan tallisqa sacerdotekunapa jefen waunan punchawkama. 26Ichaqa chay waurachiq runa amparakusqan llaqtapa linderonkunamanta lloqsiruptinqa, 27waurachinmanmi chay wauqpa vidanmanta reclamaq runa, payta waurachispanqa mana huchayoqmi kanqa. 28Chaynaqa, chay qonqaymanta wauchiq runaqa chay amparakusqan llaqtapim *yachanqa sacerdotekunapa jefen waukunankama, chay sacerdote waukuptinam allpanman kutinqa. 29Kay
9-10Israelpa
253
NUMEROS35,36
decretokunaman hinam allinta arreglankichik. Qamkunapas chaynataq hamuq miraynikichikpas chaynatam rurankichik maypia *yachaspapas. runamasinta wauchiqqa testigokunapa nisqanman hinam waunqa ichaqa chulla testigopa nisqallanwanqa manam pipas waunmanchu. 31Runa wa uchiqta libra napaqqa amam qollqetaqa chaskin kichikchu, wa unanpaq sentenciasqa runaqa waunqapunim. 32Ampa ra ku na llaqta man lluptispa pipas ampa ra kuptinqa, llaqtan man kutikunanpaqqa amam qollqetaqa chaskinkichikchu, chay amparakuna llaqtapim *yachanqa sacerdotekunapa jefen waukunankama. 33*Yacha naykichikpaq kaq allpataqa amam milla kuy paqtaqa ru ran kichikchu runa wauchiykunawanqa, runa wauchiyqariki allpatam millakuy paqta ruran, chay runa wauchiqta wauchiptillankum chay na hucha ruraytaqa pampachasaq. 34*Yacha naykichikpaq allpataqa amam milla kuy paqtaqa ru ran kichikchu, chay yachanaykichik allpapiqariki oqapas yachasaqmi. oqa Tayta Diosqariki Israelpa mirayninkuna ukupim qamkunawan yachachkani. churinmi karqa Manases, Manasespa churinmi karqa Maquir, Maquirpa churinmi karqa Galaad, chay Galaadpa miray ninkunamanta kamachikuqkunam asuykurqaku Moisesmanwan Israelpa miray nin ayllukunapa kamachiqninkunaman 2hinaspam kaynata nirqaku: Moises, qamtam Tayta Dios kamachisurqanki Israelpa miray ninkunaman sorteaspa allpata partinaykipaq. Kamachisurqankitaqmi Zelofehad sutiyoq castayku runapa allpantapas warmi churinkunaman partinaykipaq. 3Ichaqa chay warmikuna Israel wakin ayllukunamanta kaq huk kaqnin qariwan casarakuruptinqa chay tupaqnin herenciaqa aylluykupa herencianmantach menosyarunqa, chaynapich chay herenciaqa chay casaraqnin runapa herencianmana yapakurunqa hinaptinch suerteman hina tupawasqanku herenciaykuqa menosyarunqa. 4Israelpa miray nin ku napaq Jubileo sutiyoq wata chaya ra muptinqa chay warmikunapa herencia allpanqa yapakurunqa qosankupa herencianmanach chaynapichiki aylluykumanta kaq herencia allpaykuqa menosyarunqa nispa. 5Hinaptin mi Tayta Diospa ka machisqanta hina Israelpa miray nin ku nata Moises kamachispan nirqa: Josey ayllumanta kaq runakunaqa allintam rimachkanku. 6Chaynaqa Zelofehad sutiyoq runapa warmi churinkunatam Tayta Dios kaynata nin: Munasqaykichikman hinay piwanpas casarakuychik aswanqa casarakunkichikqa taytaykichikpa ayllunmanta kaqkunallawanmi, 7chaynapim Israelpa mirayninkunapa herencianqa mana ayllun-ayllunchu pasanakunqa. Israelpa mirayninkunaqa sapakamam taytankupa ayllunpa herencianwan dueo kanqaku. 8Israelpa miraynin ayllumanta kaq herenciayoq warmiqa, taytanpa ayllumanta kaq runallawanmi casarakunqa chaynapim Israelpa mirayninkunaqa sapakama ayllunkuman tupaq herencianwan dueo kanqaku. 9Chaynapim chay herenciaqa mana ayllun-ayllunchu pasanakunqa, Israelpa mirayninmanta kaq ayllukunaqa sapakamam herenciankuwan dueo kanqaku nispa.
30Pipas
Testigokunapaq leykunamanta
36
1Josey pa
Warmikunapaq herencia allpamanta
NUMEROS36
254
10Moisesman Tayta Diospa ka machisqanta hina m Zelofehadpa warmi churinkuna rurarqaku. 11Paykunam casarakurqaku taytankupa wawqenpa churinkunawan, chay warmikunam karqa: Maala, Tirsa, Hogla, Milca hinaspa Noa. 12Chay napim Josey pa chu rin Ma na ses ayllu manta kaq war miku napa herenciankuqa hinalla karqa abuelonkupa herencian ukupi. 13Chay ka machikuyku natawan regla mentoku natam Israelpa miray nin ku naman ninanpaq Moisesman Tayta Dios kamachirqa, chaykunataqa qorqa Moab sutiyoq chunniq pampakunapim otaq Jordan Mayupa hichpan Jerico llaqtapa chimpanpim.
MOISESPA QELLQASQAN PICHQA KAQ LIBRO
DEUTERONOMIO
Deuteronomio ninanqa yapamanta qosqa ley ninanmi. Israelpa mirayninkuna Diospa prometesqan allpaman manaraq yaykuchkaptinkum Sinai Orqopi chaskisqanku leykunata Moises paykunaman yapamanta willarqa. Egipto nacionmanta hamuptinku chunniqpi admirakuypaq kaqkuna pasakusqanmantam paykunaman Moises willarqa yuyarinankupaq. Kay librom willawanchik Tayta Diosqa imaynatam akllakusqan hinaspa kuyasqan runankunata libraspa tukuypi bendecisqanmanta chaynataq purisqanku chunniqpipas imaynam paykunata pusasqanmanta. Seor Jesucristom nirqa: Seor Diosnikitam kuyanki tukuy sonqoykiwan, tukuy vidaykiwan, tukuy yuyaynikiwan hinaspa tukuy kallpaykiwan nispa. Chay kamachikuytam payqa suticharqa wakin kamachikuymantapas aswan hatunpaqraq (Dt 6:4-6. Mr 12:30) Kay libroqa pichqa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq partem willakun chunniq purisqankupi imakunam paykunata pasasqanmanta (1-4). Iskay kaq par teataqmi willa kun Chun kantin Kamachikuy pa nisqanman hina paykunata kunapayasqanmanta hinaspa leykunata, regla mentokunata, achka yachachikuykunata paykuna man qosqanmanta (5-26). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Ca naan allpaman imay nam yaykunankumanta (27-28). Tawa kaq par teataqmi willa kun Moab runa kunapa allpanpi kaspa a contrato rurasqankumanta (29-30). Pichqa kaq par teataqmi willa kun wa ukunan tiempo hichpa muptin Moisespa despedikusqanmanta hinaspa Nebo Orqopi wa ukusqanmanta (31-34). Libropa qallariyninmanta
pa hanaynin Araba lawpi chaynataq Paran, Tofel, Laban, Hazerot hinaspa Dizahab sitiokunapa chawpinpi Israelpa llapallan mirayninkuna kachkaptinmi paykunaman Moises willarqa. 2Horeb Orqomanta Cades-barnea llaqtamanqa kachkan chunka hukniyoq punchaw puriymi, chay llaqtaman chayanapaqqa pasana Seir Orqontam. 3Tawa chunka wataa Egipto nacionmanta lloqsisqanku hawam chunka hukniyoq kaq killapi chaynataq chay killapa punta kaq punchawninpi Moises Israelpa mirayninkunaman rimapayarqa Tayta Diospa kamachisqanman hina. 4Paykunamanqa chaynataqa rimapayarqa Amor casta runakunapa reynin Hesbon llaqtayoq Sehonta chaynataq Basan nacionpa reynin Ogta venceruspanam. Chay Og sutiyoq reyqa *yacharqa Edrei llaqtapiwan Astarot llaqtapim. 5Chaynaqa Jordan Mayupa waklawnin Moab casta runakunapa allpanpi Israelpa mirayninkuna kachkaptinkum Moises qallaykurqa kay yachachikuykuna yachachiyta: 6Yupaychasqanchik Tayta Diosmi Horeb Orqopi rimapayawaspanchik nirqa kaynata: Unayam qamkunaqa karunkichik kay orqo lawpi. 7Muyurispaykichiky riychik Amor
255
1Jordan Mayupa waklawnin intipa qespimunan law chunniqpi Puka Lamar Qocha-
DEUTERONOMIO1
256
casta runakunapa *yachanan orqokunaman, Araba lawman, orqokuna lawman, chay orqokunapa waqtan lawman, Neguev lawman hinaspa lamar Qocha lawman. Chay lawkunapiqa yachan Canaan casta runakunam, riychiktaqy Libano lawmanpas, Eufrates hatun mayuman chayanaykichikkama. 8Chay allpataqa oqam qoykichik yaykuspa dueochakunaykichikpaq. Chay allpataqa abueloykichik Abrahanman, Isaacman, Jacobman chaynataq mirayninkunaman qonaypaqmi juraspay oqa Tayta Dios prometekurqani.
Kamachikuqkuna akllasqankumanta (Ex 18:13-27)
9Chay tiempopim oqa Moises nirqani kaynata: Sapallayqa manam qamkunamanta cuentallikuyta atiymanchu. 10Yupaychasqanchik Tayta Diosmi mirarachisunkichik chaymi kunanqa kankichik cielopi lucerokuna hina achkallaa. 11Abuelonchikkunapa yupaychasqan Tayta Diosy kunan kasqaykichikmantapas achka waranqa mastaraq mirachisunkichik hinaspay bendecisunkichik prometewasqanchikman hina. 12Chaywanpas manam sapallayqa atiymanchu sasachakuynikichikkunata, quejanakuynikichikkunata hinaspa atipanakuynikichikkunata aguantaytaqa. 13Chaynaqa sapa ayllumantay akllaychik yachaysapa, yuyaysapa chaynataq allin reqsisqa runakunata chaynapi paykunaa kamachisunaykichikpaq nispa. 14Hinaptinmi paykunaataq niwarqaku: Allinpunim chay niwasqaykikuqa nispa. 15Chaymi sapa ayllumanta akllarqani yachaysapa chaynataq allin reqsisqa runakunata hinaspam paykunata churarqani kamachikuqpaq. Paykunatam churarqani waranqa runakunata, pachak runakunata, pichqa chunka runakunata, chunka runakunata kamachinankupaq. Wakintaataqmi churarqani sapa aylluta kamachinanpaq. 16Chaynataqmi paykunapa kamachiqninkunatapas kamachispay nirqani: Llapallankuta uyarispaykichiky allinta arreglaychik. Chaynatam rurankichik Israelpa mirayninkuna kaptinpas chaynataq forasterokuna kaptinpas. 17Pitapas sentenciaspaqa amam mayqanmanpas sayapakunkichikchu. Ama pitapas manchakuspaykichikm wakchatapas otaq munayniyoqtapas uyarinkichik. Allin arregloqa Diosmantam hamun. Sasa asuntokunataqa oqamanmi apamuwankichik arreglanaypaq nispa. 18Tukuy imapas ruranaykichikmantaqa chay tiempopim sumaqta yachachirqani.
Tayta Diospa kamachikuyninta kasukuspaykum Horeb Orqomanta lloqsispa rirqaniku Amor casta runakunapa orqonkuna lawman. Rikumusqaykuta hinam chay hatun manchakuypaq chunniqninta hamurqaniku Cades-barnea llaqta lawman chayamunaykukama. 20Chaypim nirqani: Yupaychasqanchik Tayta Diospa qowananchik Amor casta runakunapa *yachanan orqokunamanmi chayaramunchik. 21Chaynaqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi kunanpuni qoykusunkichika, chaynaqa abuelonchikkunapa yupaychasqan Tayta Diospa nisqanpi hinay rispaykichik dueochakamuychik. Amay manchakuychikchu nitaq hukmanyaychikchu nispa. 22Hinaptinmi paykunaataq hamuspa niwarqaku: Allincha kanman wakinninchik runakunata awpaqninchik kacharuyqa chaynapi paykuna allpata wateqamunankupaq. Paykuna kutimuspankuchiki willawasunchik maynintam rinanchikpaqpas chaynataq maylaw llaqtakunamanmi yaykunachiktapas nispa.
19Yupaychasqanchik
Canaan allpa wateqamuq runakunamanta (Nm 13:1-14:4)
257
23Chay
DEUTERONOMIO1
niwasqanku allinpaq rikchakapuwaptinmi chunka iskayninyoq runakunata akllarqani, sapa ayllumantam akllarqani huk runata. 24Paykunam orqonta rispanku chayarurqaku Escol Wayqokama. Chaymanta pasaspankum qawamurqaku tukuy allpakunata. 25Apamuwarqakutaqmi chay allpapa rurunkunatapas hinaspam willawarqaku: Yupaychasqanchik Tayta Diospa qowananchik allpaqa suma-sumaqllaam kasqa nispa. 26Aswanqa mana riyta munaspankum yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachisqanta mana kasukurqakuchu. 27Hinaspam karpankupi rimarqaku: Tayta Diosqa cheqniwaspanchikmi Egipto nacionmanta horqomuwarqanchik Amor casta runakunaman qoykuwaptinchik tukuruwananchikpaq. 28Kunanqa maytataq risunchik? Chay allpata qawamuq castanchikkunam ninku chay allpapiqa oqanchikmantapas astawan kallpasapa, hatunkaray runakuna kasqanmanta chaynataq llaqtakunapas alto-alto murallayoq llaqtakuna kasqanmanta. Rikuramunkutaqsi hatunkaray Anacpa miraynin runakunatapas. Chay noticiakunam pasaypaqta hukmanyarachiwanku nispa. 29Chaymi paykunata nirqani: Amay katkatataychikchu nitaq manchakuychikchu paykunataqa. 30-31awpaqninchik riq yupaychasqanchik Tayta Diosmi peleanqa oqanchikpaq, payqa chaynataqa ruranqa Egipto nacionpi chaynataq chunniqpipas rurasqanman hinam. Chaykunataqa rikurqankichikmi, hamusqaykichik ankunatam kay sitioman chayamunaykichikkama yupaychasqanchik Tayta Dios marqayninpi apamusurqankichik churinta taytan marqayninpi apamuchkaq hina nispa. 32Chaywanpas mama-taytaykichikqa manam confiakurqaku yupaychasqanchik Tayta Diospichu. 33Payqariki awpaqniykutam rirqa maypim samanaykuta qawastin. Tutanmi ninawan qawachiwarqaku mayninmi rinaykupaq, punchawataqmi reqsichiwarqaku puyuwan.
Israel casta runakunapa contranpi Tayta Dios piakusqanmanta (Nm 14:20-35)
34Mama-taytaykichikpa rimasqanta Tayta Dios uyariruspanmi piakururqa chaymi juraspan nirqa: 35Kay mana allin miray runakunaqa manam mayqanninpas rikunqachu abuelonkuman juraspay qonay sumaq allpataqa. 36Jefonepa churin Calebmi ichaqa yaykunqa hinaptinmi payman chaynataq mirayninkunamanwan qosaq chay paypa reqsimusqan allpata. Payqa yaykunqa oqa Tayta Diosta tukuy sonqonwan qatiwasqanraykum nispa. 37Ma ma-tay taykichikpa huchan raykum oqapaq pas Tayta Dios pia kuspa niwarqa: Qampas manam yaykunkichu chay allpamanqa. 38Nunpa churin yanapaqniki Josuey mi ichaqa qampa rantikipi yaykunqa, chay naqa paytay kallpanchay, paymi qonqa chay herenciata Israelpa mirayninkunaman nispa. 39Chaymantam Tayta Dios nirqataq kaynata: Qamkunaqa manchakuspaykichikmi nirqankichik wawa-churikichikpas enemigopa presochasqan kananmanta. Aswanqa chay mana imapas yachaq warmakunam yaykunqaku chay allpamanqa. Chay allpataqa oqam paykunaman qosaq dueochakunankupaq. 40Ichaqa qamkunaqa chunniq lawman muyurispay kaqllamanta riychik Puka Lamar Qocha lawman nispa.
41Ma ma-tay taykichik mi niwarqa ku: Hucha lli ku ru ni kum Tayta Diospa contranpi, oqaykuqa rispaykum peleamusaqku yupaychasqanchik Tayta Diospa tukuy kamachiwasqanchik man hina nispa. Chay napim taytaykichikqa guerrapi peleanankupaq armankuta sapakama hapispa facilpas kanman hina orqokuna-
Mana kasukusqankurayku vencerachikusqankumanta (Nm 14:39-45)
DEUTERONOMIO1,2
258
man riyta munarqaku. 42Hinaptinmi qamkunaman ninay paq Tayta Dios niwarqa: Ama riychikchu peleamuqqa, oqaqariki manam qamkunawanchu kachkani, mana chayqa enemigoykichikpa vencesqanmi karuwaqchik nispa. 43Chaynata willachkaptiypas mana kasuwaspankum Tayta Diospa kamachisqanpa contranpi hoqarikurqaku hinaspam qari tukuspanku chay orqoman rirqaku. 44Ichaqa chay orqopi *yachaq Amor casta runakunam taripaqninku lloqsiramuspanku vencerurqaku Seir sutiyoq orqopi hinaspam wayliskuna hina paykunata qatirqaku Horma llaqta lawkama. 45Chaymi paykunaqa kutiramuspanku waqarqaku Tayta Diospa qayllanpi ichaqa manam payqa uyarirqachu nitaqmi caso-preciotapas churarqachu. 46Chaynapim paykunaqa unay tiempo quedarqaku Cades llaqta lawpi.
anninta Tayta Diospa niwasqanman hina. Unay tiempom purirqaniku Seir Orqopa muyuriqninkunapi. 2Hinaptinmi Tayta Dios niwarqa: 3Unayam kay orqopa muyuriqninpi purisqaykichikqa, kunanqa norte lawmanay pasaychik. 4Hinaspay kamachiytaq runakunata kaynata nispayki: Qamkunam pasankichik Esaupa mirayninkunapa allpanta. Paykunaqa castamasikichikmi, paykunaqa Seir Orqopitaqmi *yachanku. Paykunaqa manchakusunkichikmi, chaywanpas anchatay cuidakuychik. 5Amam paykunawanqa peleankichikchu, paykunapa allpantaqa manam taksachallatapas qosqaykichikchu. Seir Orqokunaqa Esau casta runakunapam, paykunamanqa oqam qorqani. 6Mikunaykichikpaq imatapas munaspaqa paykunamantam rantinkichik, yaku tomasqaykichikmantapas pagankichikmi nispa. 7Yupaychasqanchik Tayta Diosmi bendeciwarqanchik tukuy ima rurasqanchikpi, tawa chunka watapunim oqanchikwan karqa chaymi kay manchakuypaq chunniqpi puriptinchikpas mana imapas pisiwarqanchikchu. 8Chaymantam Elat llaqtanta hinaspa Ezion-geber llaqtanta pasarqanchik Araba Wayqonta. Pasarqanchikqa Seir Orqopi *yachaq castamasinchik Esau casta runakunapa allpanpa hichpantam, chay Araba Wayqoman riq anmanta rakikuspanchikmi pasarqanchik Moab casta runakunapa chunniq anninta. 9Hinaptinmi Tayta Dios niwarqa: Amam imanankichikchu Moab casta runakunataqa hinaspapas amataqmi paykunawanqa peleankichikchu, paykunaqa Lotpa mirayninkuna kasqanraykum qorqani Ar sutiyoq allpata. Paykunapa allpantaqa manam qosqaykichikchu nispa. 10(Chay allpapiqa awpaqtam yacharqaku Em casta runakuna, chay runakunaqa karqaku atiyniyoq achkallaa runakunam, chay runakunaqa karqaku Anacpa mirayninkuna hina hatunkaray runakunam. 11Wakin runakunam creerqaku chay hatunkaray runakunaqa Refaim casta runakuna kasqanta, Moab casta runakunam ichaqa Em casta runakunawan suticharqaku. 12Seir law allpapiqa awpaqtam yacharqaku Hor casta runakuna ichaqa paykunatam Esaupa mirayninkuna qarqorurqaku, paykunata chinkarachispankum chaypiqa paykunaa *yachakurqaku. Chaynataqa rurarqaku Israelpa mirayninkunapas Tayta Diospa qosqan allpamanta qarqosqankuta hinam.) 13Tayta Diosmi nirqa: Kunany pasaychik Zered Mayuta nispa. Hinaptinmi pasarqanchik Zered Mayuta. 14Cades-bar nea llaqta law manta ha muspa Zered Mayuta chipa mu nanchikkamam karqa kimsa chunka pusaqniyoq wata. Chay tiempokamaqa lliwam waururqaku guerrapi peleaq llapallan runakunaqa. Paykunaqa campamentomantam chinkarurqaku Tayta Diospa jurasqanpi hina. 15Tayta Diospa atiy ninmi paykunapa contranpi karqa campamentopa chawpinmanta chinkarachinanpaq.
1Chay sitiomantam pasarqaniku chunniqman Puka Lamar Qocha lawman riq
Chunniqpi purisqanku watakunamanta
259
16Guerrapi 18Kunanpunim
DEUTERONOMIO2
peleaq chay llapallan runakuna wauruptinataqmi 17Tayta Dios niwarqa: pasankichik Moab casta runakunapa allpanmanta Ar sutiyoq llaqta lawman. 19Amon casta runakunapa allpanman chayaspaykichikqa amam paykunataqa imanankichikchu hinaspapas amataqmi paykunawanqa peleankichikchu. Amonpa miraynin runakunapa allpantaqa manam qosqaykichikchu. Chay allpataqariki qorqani Lotpa mirayninkunamanmi herencianku kananpaq nispa. 20(Wakin runakunapas creerqaku chay allpaqa Refain casta runakunapa kasqantam, chaynataqa piensarqaku awpaq tiempopi Refain casta runakuna chaypi *yachasqankuraykum. Paykunatam Amon casta runakuna suticharqaku Zomzom casta runakuna nispa. 21Chay runakunaqa atiyniyoq achkallaa runakunam karqaku. Paykunaqa karqa Anacpa mirayninkuna hina hatunkaray runakunam. Paykunatam Tayta Dios tukurachirqa Amon casta runakunawan, chaynapim Amon casta runakunaa dueochakuruspa chaypi yachakurqaku. 22Seir Orqopi *yachaq Esaupa mirayninkunapaq Tayta Diospa rurasqanman hinam Amonpa mirayninkunawanpas rurarqa. Hor casta runakunata tukuruptinmi Esaupa mirayninkunaa paykunapa rantinpi yachakurqaku kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 23Chaynataqmi Gaza llaqtapa muyuriqnin llaqtachakunapi yachaq Av casta runakunatapas Creta islamanta hamuqkuna tukururqaku hinaspam paykunapa rantinpi yachakurqaku. Chay Creta islamanta hamuqkunaqa karqa Caftor casta runakunam.) 24Tayta Diosmi niwarqa: Chimpaychik Arnon sutiyoq mayuta, kunanmi vencechisqaykichik Amor casta runakunapa reynin Sehonta, payqariki *yachan Hesbon llaqtapim, oqaqa qosqaykichiktaqmi paypa allpantapas. Chaynaqa allpanta dueochakuyta qallarispay paywan peleaychik. 25Qamkunaraykum kunanmantapuni kay pachapi runakuna mancharichiyta qallarisaq. Qamkunamanta rimaqta uyarispankum mancharikuymanta katkatatanqaku hinaspa qewipakunqaku nispa.
Rey Sehonta vencesqankumanta (Nm 21:21-30)
chaq Rey Sehonta sumaq simillawan kaynata nimunankupaq: 27Allpayki chawpintam pasaruyta munaniku. anninta rispallaykum mana maylawmanpas muyusaqkuchu. 28Mikunaykupaq pisiptinqa rantisqaykikum, yakuykitapas tomaspaykuqa pagasqaykikum. Chakiwan pasaruqllatay dejaykuwayku. 29Seir Orqopi yachaq Esaupa mirayninkuna chaynataq Ar llaqtapi yachaq Moab casta runakuna hinay qampas chaynata ruraykullawayku. Jordan Mayuta chimparunaykukamay chaynataqa ruraykullawayku chaynapi yupaychasqayku Tayta Diospa qowananku allpaman chayarunaykukama nispa. 30Aswanqa Hesbon llaqtapi *yachaq Rey Sehon mi mana mu narqachu allpanpa chawpin pasananchikta. Paytaqariki yupaychasqanchik Tayta Diosmi pasay paq rumi sonqota rurarurqa chay napi paytaqa qamkunamana entregaykusunaykichikpaq, chaynam kachkanku kunan qawasqanchikpi hina. 31Hinaptin mi Tayta Dios niwarqa: Kunan punchaw mantapu nim qoykichik Rey Sehonta chaynataq allpantapas. Chay naqa yaykuspaykichiky allpan dueochakuyta qallariychik nispa. 32Hinaptinmi Rey Sehon taripamuwarqanchik llapa tropankunapiwan Jahaza llaqta lawpi peleananchikpaq. 33Aswanqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi qoykuwarqanchik hinaptinmi vencerurqanchik payta, churinkunata chaynataq llapa tropankunatapas. 34Llapallan llaqtankunata venceruspanchikmi tuichirqanchik
26Cademot sutiyoq chunniqmantam kacharqani runakunata Hesbon llaqtapi *ya-
DEUTERONOMIO2,3
260
hinaspam wauchirqanchik qarikunatapas, warmikunatapas chaynataq wawakunatapas manaa puchunankukama. 35Ichaqa llapa animalkunapiwan llaqtakunapi tukuy ima qechusqallanchikmi oqanchikpaqqa karqa. 36Arnon sutiyoq mayu patanpi Aroer llaqtamanta chaynataq wayqopi kaq llaqtamanta hinaspa Galaad lawpi llaqtakunakamam mayqan llaqtapas mana harkawarqanchikchu, yupaychasqanchik Tayta Diosmi munaychakunanchikpaq llapallanta qoykuwarqanchik. 37Amon casta runakunapa allpanmanmi ichaqa mana chayarqanchikchu, manataqmi chayarqanchikchu Jaboc sutiyoq mayu lawpi llapallan kaqkunamanpas nitaq orqo lawpi kaqkunamanpas nitaq yupaychasqanchik Tayta Diospa prohibiwasqanchik allpakunamanpas.
hamurqanchik huklaw annintaa Basan nacion lawman. Ichaqa Og sutiyoq rey ninmi taripamuwarqanchik llapallan tropankunapiwan Edrei llaqta lawpi peleananchikpaq. 2Hinaptin mi Tayta Dios niwarqa: Amay pay taqa mancha kuychu, pay taqa oqam entregasqayki chaynataq llapallan tropankunatapas hinaspa allpantapas. Paytapas wauchinkichikmi Hesbon llaqtapi *yachaq Amor casta runakunapa rey nin Sehonta hina nispa. 3Chaynatam yupaychasqanchik Tayta Dios vencechiwarqanchik Basan nacionpa reynin Ogta chaynataq llapallan tropankunatapas hinaptinmi paykunata wauchirqanchik mana pitapas puchuspa. 4Chaynataqmi llapallan llaqtankunatapas vencerqanchik, manam huk llaqtallatapas puchurqanchikchu, chay vencesqanchik llapallan llaqtakunaqa karqa soqta chunka llaqtakunam, chay llaqtakunaqa karqa Argob lawpim otaq Rey Ogpa gobiernasqan Basan nacionpi llaqtakunam. 5Llapallan chay llaqtakunaqa karqa altokama murallasqam chaynataq punkunkunapas qerukunawan trankasqam. Vencerurqanchiktaqmi chakrakunapi mana murallayoq achkallaa llaqtakunatapas. 6Hesbon llaqtapi Rey Sehonta hinam chinkarachirqanchik llapallan llaqtakunapi qarikunatapas, warmikunatapas chaynataq wawakunatapas. 7Llapallan animalkunatawan llaqtapi tukuy imakunatam qechurqanchik. 8Chaynaqa chay tiempopim Jordan Mayupa waklawnin intipa qespimunan lawpi *yachaq iskay reykunapa nacionninta dueochakururqankichik Arnon Mayumanta Hermon Orqokama. Chay reykunaqa karqaku Amor casta runakunapa reyninkunam. 9(Kay Hermon Orqotam Sidon llaqtayoq runakuna suticharqaku Sirion Orqowan, Amor casta runakunaataqmi suticharqaku Senir Orqowan.) 10Dueochakurqanchikm tukuy pampakunapi kaq llaqtakunatapas, Galaad lawpi llapallan llaqtakunatapas chaynataq Basan lawpi llapallan llaqtakunatapas Salca hinaspa Edrei llaqtakunaman chayananchikkama. Chay llaqtakunaqa karqa Basan nacionpa reynin Ogpa gobiernasqan llaqtakunam. 11(Ichaqa Basan nacionpa reynin Ogllaam puchururqa Refaim casta runamantaqa. Paypa catrenmi karqa fierromanta tawa metro largoyoq hinaspa yaqa iskay metro anchoyoq. Amonpa mirayninkunapa Raba llaqtanpim chay catreqa sutillaraq kachkan.)
Jordan Mayupa waklawninpi quedamuq Israel ayllukunamanta (Nm 32:1-42)
1Chay mantam
Basan nacionpa reynin vencesqankumanta (Nm 21:31-35)
tiempopi dueochakusqanchik allpatam qorqani Ruben ayllumanwan Gad aylluman, paykunamanqa qorqani Arnon Mayupa patanpi kaq Aroer
12Chay
261
DEUTERONOMIO3
llaqtamanta qallarispam Galaad parten orqokunakama, qorqanitaqmi chay pi kaq llaqtakunatapas. 13Galaad allpamanta puchuq Rey Ogpa gobiernasqa Basan allpataataqmi qorqani Manasespa parten aylluman. Qorqanim Refaim casta runakunapa allpan nisqanku Argob lawpi allpakunatapas. 14(Manases ayllumanta kaq Jair sutiyoq runam dueochakuykurqa Argob lawpi allpakunata, payqa dueochakuykurqa Gesur casta runakunapa allpanpa linderonkamam chay nataq Maaca casta runakunapa linderonkamam. Chay Basan lawpi allpataqa kikinpa sutinwanmi suticharqa Havot-jair nispa.) 15Galaad allpataqa qomurqani Maquir pa mirayninkunamanmi. 16Ruben ayllumanwan Gad ayllumanataqmi qomurqani Galaad lawmanta qallarispa Arnon Mayupa kasqan allpakama. Linderonmi karqa chay wayqomanta qallarispa Amon casta runakunapa allpanwan tupaq Jaboc Mayukama. 17Paykunamanmi qorqanitaq Araba sutiyoq qechwatapas, chaypa linderonataqmi kachkan tukuy Jordan Mayu. Chay mayuqa richkan Cineret Qochamantam Araba sutiyoq qochakama otaq Kachi Qochakama. Chay qochaqa kachkan intipa qespimunan lawpi kaq Pisga Orqopa waqtan uray ninpim. 18Chay tiempopim chay allpakuna qosqay ayllukunata kamachispay nirqani: Yupaychasqanchik Tayta Diosmi qoykusunkichik kay allpata dueochakunaykichikpaq, ichaqa guerrapi peleay yachaq armasqakunaqa llapallaykichikmi rinkichik castamasikichik Israel runakunapa awpaqninta. 19Qamkunaman qosqay llaqtakunapim ichaqa quedaspaqa-quedanqa warmikichikkunalla, churikichikkunalla hinaspa animalnikichikkunalla. Qamkunaqariki achka animalniyoqmi kachkankichik. 20Qamkunaqa amam kutimunkichikchu dueochakunaykichikpaq qosqay allpamanqa. Kutispaqa-kutikamunkichik qamkunaman yupaychasqanchik Tayta Dios hawkayay qosusqaykichikta hina castamasikichikkunamanpas hawkayayta qoykuptinam chaynataq Jordan Mayupa chimpanpi allpatapas dueochakuruptinkuam nispa. 21Chay tiempopiqa Josuey tapas nirqa nitaqmi kay nata: Qawarqan kim yupaychasqanchik Tayta Diospa imam chay iskay reykunawan rurasqanta, chaynatam Tayta Diosqa ruranqa pasanayki llapallan nacionkunapipas. 22Amam paykunataqa manchakunkichikchu, yupaychasqanchik Tayta Diosmi qamkunapaqqa peleanqa nispa. chay tiempopitaqmi Tayta Diosta ruegakuspay nirqani: 24Seor Diosnilly, qanmi kay ser viqnikiman qawachiwachkankia hatu-hatun atiyniyoq kasqaykita. Manam huk diosqa kanchu cielokunapipas hinaspa kay pachapipas qampa rurasqaykikuna ruray atiqqa. 25Ama hina kaspay permitiykuway Jordan Mayupa chimpanman pasarunaypaq, chay allin allpa qawaykuytam munachkani, munachkanitaqmi orqokunapa kasqan sumaqllaa allpakuna qawaykuytapas chaynataq Libano Orqo qawaykuytapas nispa. 26Aswanqa Tayta Diosmi qamkunarayku oqapaq piakuruspan maakusqaytapas mana uyariwarqachu, chaynapim Tayta Diosqa niwarqa kaynata: Amaa masta parlapayawaychu chay asuntomanta. 27Pisga Orqopa puntanman rispay qawarimuy intipa seqaykunan lawta, norte lawta, surlawta chaynataq intipa qespimunan lawtapas. Jordan Mayutam ichaqa mana chimpankichu. 28Josueytay kamachiy hinaspay kallpanchaspayki valorchay. Paymi runakunapa awpaqninta rispan allpata dueochachinqa nispa. 29Chay napim queda rurqanchik Bet-peor llaqtapa chimpan qechwapi.
23Hina
Diospa prometesqan allpaman Moises mana yaykunanmanta
DEUTERONOMIO4
262
ta chaynataq reglamentokunatapas. Kasukuspaykichikqa manam waunkichikchu hinaspam yaykunkichik abuelonchikkunapa yupaychasqan Tayta Diospa qosunaykichik allpaman. 2Kamachikuyniykunamanqa amam imatapas yapankichikchu nitaq menosyachinkichikchu. Qamkunaqa kasunkichikm yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachikuyninkunataqa, chaykunataqa oqam kamachikichik. 3Qawarqankichikmi taytacha-mamacharayku yupaychasqanchik Tayta Diospa imam rurasqanta. Rikurqankichikm chay taytacha-mamacha llapa adoraqkunata qamkunamanta Tayta Dios chinkachisqantapas. 4Yupaychasqanchik Tayta Diosta llapallan qatiqkunam ichaqa kawsachkankichikraq kunankama. 5oqam yachachirqaykichik yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachiwasqan decretokunata chaynataq reglamentokunatapas. Dueochakunaykichik allpaman yaykuspaqa tukuy chaykunatam cumplinkichik. 6Chaynata kasukuspa ruraptikichikqa wakin nacionpi runakunam reqsisunkichik qamkunaqa yachaysapa chaynataq yuyaysapa runakuna kasqaykichikpaq. Paykunapas kay decretokunata yachaspankum ninqaku: Cheqaptapunipas yachaysapa, entendimientoyoq hatun nacionmi kay nacionqa nispa. 7Mayqan hatun nacionpa diosninkunataq hichpallanpi kachkan oqanchikpa sapa kutilla qayarikunanchik yupaychasqanchik Tayta Dios hinaqa? 8Mayqan hatun nacionpataq kapun allin decretokunapas chaynataq allin reglamentokunapas qamkunaman kunan yachachisqaykuna hinaqa? 9Amay qonqaruychikchu imam rikumusqaykichikmantaqa, kawsanaykichikkamaqa amam sonqoykichikmantapas chinkarachinkichikchu, chaykunataqa yachachinkichikm churikichikkunamanpas chaynataq willkaykichikkunamanpas. Tayta Diospa qayllanpi Horeb Orqopi huk punchaw kachkaptinchikmi Tayta Dios niwarqa: Huumuy runakunata imam ninayta uyarinankupaq, chaynapi kay pachapi kawsananku punchawkama respetaway yachanankupaq hinaspa churinkunamanpas yachachinankupaq nispa. 11Chaynapim qamkunaqa chay orqopa sikinman asuykamuspa chaypi sayarqankichik hinaptinmi chay orqomanta ratachkaq nina lloqsimuspan alto-altokamaraq chutarikuspan rakta puyumanraq tikrakururqa. 12Hinaptinmi chay ninapa ukunmanta Tayta Dios rimapayasurqankichik. Qamkunaqa uyarirqankichik rimasqallantam ichaqa manam ima rikchaytapas rikurqankichikchu. 13Kikin Tayta Diosmi contratonta willasurqankichik. Chay contratonqa karqa iskay tabla rumikunapi qellqasqa Chunkantin Kamachikuykunam. Chaykunataqa kamachikurqa cumplinaykichikpaqmi. 14Chay tiempopiqa Tayta Diosmi oqatapas kamachiwarqataq qamkunaman chay decretonkunata hinaspa reglamentonkunata yachachinaypaq chaynapi dueochakunaykichik allpapi cumplinaykichikpaq.
15-16Horeb Orqopi rupachkaq nina ukumanta Tayta Dios rimapayamususqaykichik 10Yupaychasqanchik
1Israel casta runakuna, qamkunaqa kasukuychiky yachachisqay decretokuna-
Kasukuq kanankupaq Moisespa consejasqanmanta
Horeb Orqopi Tayta Diospa imam rimarisqanmanta
Taytacha-mamachakunataqa ama adoranankumanta
punchawpiqa manam ima rikchaytapas rikurqankichikchu. Chaynaqa cuidakuychiky huchaman urmaykunaykichikmanta chaynapi qarimanpas otaq warmimanpas rikchakuq imagenkunata ama ruranaykichikpaq. 17-18Amataqm rurankichikchu animalkunaman rikchakuqtapas nitaq alton pawaqkunaman rikchakuqtapas nitaq qasqonpa puriq animalkunaman rikchakuqtapas nitaq challwakunaman rikchakuqtapas. 19Yanqaataq cielopi
263
DEUTERONOMIO4
intita, killata, lucerokunata hinaspa cielopi tukuy kaqkunata qawaspaykichik adorawaqchik. Tukuy chaykunataqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi churarqa kay pachapi llapallan runakunapaq. 20Qamkunatam ichaqa metal chulluchina hornomanta horqomuchkaq hina Tayta Dios horqomusurqankichik Egipto nacionmanta chaynapi kunan hina paypa runankunaa kanaykichikpaq. 21Ichaqa qamkunaraykum Tayta Dios piakururqa oqapa contraypi hinaspam jurarqa Jordan Mayutapas manaa chimpanaypaq hinaspa qosunaykichik allin allpamanpas manaa yaykunaypaq. 22Kay allpapi waukuspay Jordan Mayuta mana pasaptiypas qamkunaqa chimpankichikmi chay allin allpata dueochakunaykichikpaq. 23Cuidakuychiky yupaychasqanchik Tayta Diospa qamkunawan contrato rurasqanta ama qonqarunaykichikpaq. Yupaychasqanchik Tayta Diospa amam nisqan taytacha-mamachakunataqa amam rurankichikchu. 24Yupaychasqanchik Tayta Diosqa paylla kuyanata munaq Diosmi. Tukuy imapas ruparuq ratachkaq nina hinam payqa. 25Churikichikpas chaynataq willkaykichikpas karuptinqa hinaspa qamkunapas chay allpapi machuyaruspaykichikqa yanqaataq tukuy imaman rikchakuq taytachamamachakunata ruraspa pierdekuruwaqchik hinaspa yupaychasqanchik Tayta Diospa contranpi huchallikuspa payta piachiwaqchik, 26hinaptinqa chayllam chinkachisqa kankichik chay Jordan Mayupa waklaw chimpanman dueochakunaykichikpaq pasasqaykichik allpamanta. Manam unaychu chaypiqa kankichik, chinkachisqapunim karunkichik. oqam kunan churani testigopaq cielotawan kay pachata. 27Tayta Diosmi cheqerachisunkichik huklaw nacionkunaman hinaptinmi chay nacionkunapi wakillaykichika puchurunkichik. 28Hinaspam chay nacionkunapi servinkichik runakunapa rurasqan taytacha-mamachakunata, mana qawakuq, mana uyariq, mana mikuq, mana muskiq, kullumanta chaynataq rumimanta taytacha-mamachakunata. 29Chaywanpas yupaychasqanchik Tayta Diosta tukuy sonqoykichikwan, tukuy yuyaynikichikwan maskaspaykichikqa tarinkichikmi. 30Tukuy chay akariykunapi kaspaykichik Tayta Diosman kutirikuspa payta kasukuptikichikqa 31payqa llakipayakuq Dios kasqanraykum manapuni saqerusunkichikchu, manataqmi chinkachisunkichikchu, manataqmi Tayta Diosqa qonqarunqachu abuelonchikkunaman juramentowan contrato rurasqantaqa.
32
awpa tiempopi yachaq runakunatay tapuychik, runata kay pachapi Diospa unanchasqanmantapuniy tapukachakuychik, tukuy hinastinpiy tapukachakuychik: Yaqachum kayna hatu-hatun kaq pasakurqa, yaqachum uyarirqankichik kaynataqa?
uyarirqaku otaq uyarichkaspankupas mana waururqakuchu? 34Pruebakunata, sealkunata, milagrokunata hinaspa guerrakunata ruraspanmi wakin nacionkunamanta paypa runankunaa kananchikpaq pruebawaspanchik akllawarqanchik. Yupaychasqanchik Tayta Diosmi Egipto nacionpi oqanchikpa qayllanchikpi chaynataq oqanchikrayku hatun atiyninwan hinaspa hatun castigowan mancharikuypaq kaqkunata rurarqa. Yaqachum taytacha-mamachakuna chaykunata ruranman karqa? 35Chaykunataqa
33oqanchik hinaqa yaqachum pipas ratachkaq ninapa chawpinmanta Diosta
DEUTERONOMIO4,5
264
qawachisurqankichik kikin Tayta Dioslla cheqap Dios kasqanta yachanaykichikpaqmi. 36Yachachisunaykichikpaqmi cielomanta rimapayamusurqankichik, kay pachapiataqmi qawachisurqankichik rupachkaq ninata hinaptinmi uyarirqankichik palabrankunatapas chay ninapa ukunmanta. 37Payqa abuelonchikkunata kuyasqanraykum akllarqa paykunapa mirayninkunata hinaspam horqomurqa Egipto nacionmanta ancha hatun atiyninwan. 38oqanchikmantapas aswan achka runayoq nacionkunata chaynataq aswan ancha atiyniyoq nacionkunatam qayllanchikmanta qarqorqa, imaynam kunan sucedekusqanpi hinam paykunapa allpanman qamkuna yaykuchkankichik dueochakunaykichikpaq. 39Chay naqa su maqta m yuyan kichik Tayta Diosqa hanaq pachapi hinaspa kay pachapipas sapallan Dios kasqanta. 40Kunan punchawpi kamachisqay Diospa decretonkunatawan kamachikuyninkunatay kasukuychik hinaptinqa qamkunapas chaynataq miraynikichikpas allintam kawsakunkichik, yupaychasqanchik Tayta Diospa wiay paq qosunaykichik allpapim unay watakuna *yachankichik. akllarqa kimsa llaqtakunata, chay llaqtakunataqa akllarqa Jordan Mayupa waklawnin intipa qespimunan lawpim. 42Chay llaqtataqa akllarqa pipas runamasinta awpaqmanta mana cheqnichkaspa waurachispa huk kaqnin llaqtaman ayqekuspa mana wauchisqa kananpaqmi. 43Chay llaqtakunam karqa: Ruben ayllu runakunapa chunniq pampapi kaq Beser llaqta, Gad ayllu runakunapa Galaad lawpi kaq Ramot llaqta, Manases ayllu runakunapaataq Basan lawpi Golan llaqta. mirayninkunamanmi Moises willarqa yachachikuykunata. 45Egipto nacionmanta lloqsiramuptinkum paykunaman yachachirqa kamachikuykunata, decretokunata chaynataq reglamentokunatapas. 46Chaynataqa *yachachirqa Jordan Mayupa intipa qespimunan lawninpim otaq Bet-peor llaqtapa waqtan qechwapim, chay qechwaqa kachkan Amor casta runakunapa reynin Sehonpa allpanpim. Chay Rey Sehonqa yacharqa Hesbon llaqtapim, paytam vencerurqaku Moisespiwan Israelpa mirayninkuna Egipto nacionmanta lloqsiramuspanku. 47Hinaspam chay Rey Sehonpa allpanta chaynataq Basan lawpi Rey Ogpa allpantapas dueochakurqaku. Chay iskay reykunam karqaku Amor casta runakunapa reyninku, paykunaqa *yacharqaku Jordan Mayupa chimpan intipa qespimunan lawpim. 48Chay reykunapa allpanqa karqa Arnon Mayupa patanpi kaq Aroer llaqtamanta qallarispam Sirion Orqokama. (Chay Sirion Orqopa huknin sutinmi karqa Hermon.) 49Chay reykunapataqmi karqa Jordan Mayupa chimpan intipa qespimunan lawpi kaq Araba Qechwapas Pisga Orqopa waqtanpi Kachi Qochakama.
44Israelpa 41Moisesmi
Amparakuna llaqtakunamanta
Moisespa yachachisqan leykunamanta
llapallan mirayninkunata huuruspanmi Moises nirqa: Israelpa mirayninkuna, qamkunaman kunan yachachisqay decretokunatay chaynataq reglamentokunatay uyariychik. Chaykunataqa sumaqta yachaspaykichiky kasukuychik. 2Yupaychasqanchik Tayta Diosmi Horeb Orqopi oqanchikwan contratota rurarqa. 3Chay contratotaqa rurarqa manam abuelonchikkunallawanchu aswanqa oqanchikpiwanmi otaq kaypi llapallanchik huunasqa kaqkunapiwanmi. 4Tayta Diosqariki chay
1Israelpa
Chunkantin Kamachikuykunamanta (Ex 20:1-17)
265
DEUTERONOMIO5
orqopim rupachkaq nina ukumanta kikinpuni rimapayawarqanchik. 5Chay tiempopiqa oqam karqani Tayta Diospa hinaspa qamkunapa chawpikichikpi chaynapi Tayta Diospa palabrankunata qamkunaman willanaypaq. Qamkunaqa rupachkaq ninata manchakuspaykichikmi orqoman mana seqarqankichikchu. Chaypim Tayta Dios nirqa: 6oqam kani yupaychasqaykichik Tayta Dios, Egipto nacionpi sir viente kasqaykichikmantam horqomurqaykichik. 7oqallam Diosqa kani, amam huk dioskunaqa kapusunkichu. 8Amam taytacha-mamachataqa rurankichu imaman rikchakuqtapas, hanaq pachapi kaqman rikchakuqtapas, kay pachapi kaqman rikchakuqtapas nitaq allpapa ukun yakupi kaqman rikchakuqtapas. 9Amam qonqorakunkichu chaykunapa awpaqninpiqa, amataqmi adorankichu. oqaqa kani yupaychasqayki Tayta Diosmi. oqaqa manam munanichu sapaq diosta adoranaykichiktaqa, chaynata ruraspa cheqniwaqniy tayta-mamakunapa huchallikusqanmantam castigasaqpuni wawa-churinkunata, chay wawa-churinkunapa willkankunata chaynataq chay willkanpa churinkunatapas. 10Ichaqa kuyawaqniy runataqa otaq kamachikuyniy kasukuq runataqa waranqantin mirayninkunakamam favorecesaq. 11oqapa sutiy taqa amam yanqaqa riman kichu. Sutiy yanqa ri maqtaqa castigasaqpunim. 12Yupaychasqayki oqa Tayta Diospa kamachisqaypi hinam samana punchawniyta respetanki hinaspa oqapaq sapaqchanki. 13Soqta punchaw llamkaspaykim tukuy ruraynikikunata ruranki, 14qanchis kaq punchawpim ichaqa samanki, chay punchawqa punchawniy kasqanrayku. Chay punchawpiqa amam rurankichu ima ruranatapas. Amataqmi ruranqachu qari churikipas nitaq warmi churikipas nitaq sirvientekipas nitaq sirvientaykipas nitaq bueyesnikipas nitaq asnoykipas nitaq ima animalnikipas nitaq llaqtaykipi *yachaq forasteropas. Qam samaptikim sirvientekikunapas samanqaku. 15Qamqa yuyariy Egipto nacionpi sirviente kasqaykita, chaymantam yupaychasqayki oqa Tayta Dios hatun atiyniywan chaynataq hatun castigowan qamta horqomurqayki. Chayraykum yupaychasqayki Tayta Dios kamachiki samana punchawta respetanaykipaq. 16Yupaychasqayki oqa Tayta Diospa kamachisqaypi hinam tayta-mamaykita respetanki chaynapi oqapa qonay allpapi allin kanaykipaq hinaspa unay kawsanaykipaq. 17Amam pitapas wa uchin kichu. 18Amam huk wanqa pierdekun kichu. 19Amam suwa kun kichu. 20Amam ru na ma sikipa contranpiqa llu lla ku nata riman kichu. 21Amam mu napayan kichu ru na ma sikipa war minta, amam mu napayan kichu runamasikipa wasinta nitaq allpanta nitaq sir viententa nitaq sir vientanta nitaq bueyesninta nitaq asnonta nitaq runamasikipa imantapas.
Diosta Israelpa mirayninkuna manchakusqanmanta (Ex 20:18-26)
palabrakunatam Tayta Dios fuertemanta rimarqa rupachkaq nina ukumanta chaynataq tutayay puyu ukunmanta orqopa awpaqnin pampapi llapallanku kachkaptinku. Upallaruspanataqmi kay palabrakunata qellqarqa iskay tabla rumikunapi hinaspam qowarqa oqaman. 23Tutayay ukumanta lloqsimuq vozta uyarispaykichikmi chaynataq orqotapas rupachkaqta qawachkaptikichikmi ayllukunapa llapallan jefenkuna ancianokunapiwan oqaman hamuspa niwarqaku: 24Cheqaptapunipas Tayta Diosmi qawaykachiwanchik kanchaynintawan atiyniyoq
22Kay
DEUTERONOMIO5,6
266
kayninta. Uyarirunchiktaqmi voznintapas ninapa chawpinmanta. Kunanmi yacharuniku runakunata Tayta Dios rimapayachkaptinpas runakunaqa mana waurusqanta. 25Chaywanpas imanasqam chinkasaqkuqa kay mancharikuypaq ninapa rupasqanwanqa? Sichu yapatawan yupaychasqanchik Tayta Diospa vozninta uyarispaqa seguruch waurusaqku. 26Ninapa ukunmanta kawsaq Diospa vozninta oqayku hina uyarichkaspaqa manam pipas kawsanmanchu. 27Chaynaqa qamllay yupaychasqanchik Tayta Diosman asuykuspa tukuy nimususqaykita uyarimuy hinaspam qama oqaykuman willawankiku chaynapi kamachimususqaykita kasukunaykupaq nispa. 28Chaykuna niwasqaykichiktam Tayta Diosqa uyarichkarqa hinaspam niwarqa: Uyarirqanim kay runakunapa nisusqaykita, allinpunim chay tukuy nisusqaykiqa. 29Amalaya chayna sonqoyoqlla kanmanku respetawanankupaq hinaspa sapa punchaw llapallan kamachikuyniykunatapas kasukunankupaq chaynapi paykunapas chaynataq mirayninkupas allin kanankupaq. 30Rispaykiy nimuy karpankuman kutinankupaq. 31Qamqa hinapim oqawan kanki hinaptinmi nisqayki tukuy kamachikuyniykunata, decretoykunata chaynataq reglamentoykunatapas chaynapi dueochakunankupaq qosqay allpapi cumplinankupaq nispa. 32Chaynaqa yupaychasqanchik Tayta Diospa tukuy kamachisusqaykichiktay mana pantaspa kasukuychik. 33Yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachisusqaykichikpi hinay allinta kawsaychik chaynapi dueochakunaykichik allpapipas unay watakuna kawsanaykichikpaq.
chay kamachikuykuna, decretokuna chaynataq reglamentokuna, qamkunaman yachachinaypaq yupaychasqanchik Seor Diospa kamachiwasqankuna, chaykunataqa cumplinkichik dueochakunaykichik allpaman yaykuspaykichikmi. 2Chaynata ruraspam yupaychasqanchik Tayta Diosta respetankichik hinaspam kasukunkichik kawsanaykichik punchawkama. Kasukunqakutaqm churikichikkunapas chaynataq willkaykichikkunapas. Kasukunkichikm qamkunaman qosqay decretokunatapas chaynataq kamachikuykunatapas chaynapi unay watakuna kawsakunaykichikpaq. 3Chaynaqa Israelpa mirayninkuna, kasukuspay cumpliychik hinaptinqa alli-allin kaspaykichikmi achkallaa mirayniyoq kankichik tukuy imapapas kasqan allpapi. Chay allpataqa abuelonchikkunapa yupaychasqan Tayta Diosmi prometewarqanchik. 4Israel casta runakuna, uyariychiky: Yupaychasqanchik Tayta Diosqa chullallam! 5Yupaychasqanchik Tayta Diostam kuyan ki tukuy sonqoykiwan, tukuy vidaykiwan hinaspa tukuy kallpaykiwan. 6Kay ka machisqay pa labra ku naqa sonqoykipim kanqa. 7Chu rikiku na man mi sapa kutilla yachachinki wasipi kaspa, anpi purispa, puuq yaykuspa chaynataq hatarispaykipas. 8Kay kamachikuykunataqa sealta hinam qellqasqata watakunki brazoykipi chaynataq urkuykipipas. 9Qellqankitaqmi wasikipa punkunkunapa marconkunapipas chaynataq zaguan punkukunapipas. Abrahanman, Isaacman hinaspa Jacobman prometesqan allpamanmi yupaychasqanchik Tayta Dios yaykuchisunkichik. Chay allpaqa kachkan hatun llaqtayoqkunam, chay llaqtakunataqa manam qamkunachu hatarichirqankichik. 11Chay allpapiqa wasikunapas tukuy allin kaqkunapa huntasqanmi kachkan, chaykunataqa manam qamkunachu huntachirqankichik. Chaypiqa kachkantaqmi toqosqa pozokuna10Abuelonchik
1Kaykunam
Hatun kamachikuymanta
Israelpa mirayninkunatam Moises kamachin kasukunankupaq
267
DEUTERONOMIO6,7
pas, chaykunataqa manam qamkunachu toqorqankichik, chay allpapiqa kachkantaqmi mana rurasqaykichik uvas huertakunapas, aceituna sachakunapas, chaykunatam saksanaykichikkama mikunkichik. 12Chaynaqa amam yupaychasqanchik Tayta Diostaqa qonqarunkichikchu, paymi horqomuwarqanchik Egipto nacionpi sirviente kachkaptinchik. 13Yupaychasqanchik Tayta Diosllata respetaspay adoraychik, imatapas juraspaykichikqa paypa sutillanpiy juraychik. 14Muyuriqnikichik nacionkunapi runakunapa adorasqanku sapaq dioskunataqa amam qatinkichikchu. 15oqanchikwan kaq yupaychasqanchik Tayta Diosqa paylla kuyanata munaqmi, payqa contraykichikpi piakuspanmi kay pachamanta pasaypaqta chinkarachisunkichikman. 16Masah sutiyoq lawpi pruebaman churasqaykichikta hinaqa amam pruebaman churankichikchu yupaychasqanchik Tayta Diostaqa. 17Kasukuychiktaqy yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachisqankunataqa chaynataq paypa kamachikuyninkunatawan decretonkunatapas. 18Tayta Diospa qayllanpiy ruraychik imam kaqta chaynataq agradaqninkunata chaynapi allin kanaykichikpaq hinaspa abuelonchikkunaman Tayta Diospa jurasqan sumaq allpaman yaykuspa dueochakunaykichikpaq, 19chaynapitaq prometewasqanchikpi hina enemigoykichikkunatapas qayllaykichikmanta Tayta Dios qarqonanpaq. 20Sichu hamuq punchawkunapi miraynikichik tapusunkichikman: Imapaqtaq yupaychasqanchik Tayta Dios kamachisurqankichik kay kamachikuykunata, decretokunata hinaspa reglamentokunataqa? nispa. 21Hinaptinqa qamkunam ninkichik: oqaykum Egipto nacionpi Rey Faraonpa sirvientenkuna karqaniku hinaptinmi Tayta Dios horqomuwarqaku hatun atiyninwan. 22oqaykum rikurqaniku Egipto nacionpi Faraonpa chaynataq castankunapa contranpi Tayta Diospa hatun hinaspa mancharikuypaq milagrokuna rurasqanta, rikurqanikutaqmi admirakuypaq kaq rurasqankunatapas. 23oqaykutaataqmi horqomuwarqaku abuelonchikkunaman jurasqan allpaman qamkunatawan kuskata yaykuchiwananchikpaq. 24Yupaychasqanchik Tayta Diosqa kamachikurqataqmi llapallan kay decretonkunata cumplinanchikpaq hinaspa payta respetananchikpaq chaynapi sapa punchaw allinlla kananchikpaq hinaspa kunan punchaw hina kawsachiwananchikpaq. 25Chaynaqa kamachiwasqanchikman hina yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi tukuy kay kamachiwasqanchikkunata kasukuspaqa allintam rurachkanchik nispa.
kuchisuspaykichik, qayllaykichikmanta wischunqa qanchis nacionkunata, qamkunamantapas aswan hatun chaynataq atiyniyoq nacionkunata, kaykunam chay qarqonan nacionkunaqa: Het casta runakuna, Gerges casta runakuna, Amor casta runakuna, Canaan casta runakuna, Ferez casta runakuna, Hiv casta runakuna chaynataq Jebus casta runakuna. 2Yupaychasqanchik Tayta Dios chay nacionkunata qoykusuptikichik paykunata venceruspaqa pasaypaqtam chinkarachinkichik, amam paykunawanqa ima contratotapas rurankichikchu nitaqmi llakipayankichikchu. 3Amam paykunataqa aylluchakunkichikchu. Amam paykunapa churinkunawanpas churikichiktaqa casarachinkichikchu. 4Yanqam paykunaqa churikichikta Tayta Diosmanta karuncharachispa, taytacha-mamachakunataa adorachinmanku hinaptinqa Tayta Diosmi contraykichikpi piakuspan qayllanmanta chaylla chinkarachisunkichikman. 5Aswanqa paykunapa altarninkunatam tuichinkichik, adoranankupaq rumimanta rurasqanku pilarkunatapas pasaypaqtam pakipankichik. Qorurunkichikm Asera sutiyoq kullumanta mamachakunatapas hinaspam kaankichik-
1Yupaychasqanchik Tayta Diosmi dueochakunaykichik allpaman yay-
Taytacha-mamachakuna ama adoranamanta (Ex 34:11-17)
DEUTERONOMIO7
268
taq llapa taytachankutapas hinaspa mamachankutapas. 6Qamkunaqa yupaychasqanchik Tayta Diospa sapaqchasqan runakunam kankichik. Kay pachapi wakin runakunamantam yupaychasqanchik Tayta Dios akllasurqankichik kikinpa runankunaa kanaykichikpaq.
7Manam qamkunataqa wakin nacionkunamanta aswan achka kasqaykichikrayku-
Israelpa mirayninkunapa imam ruranankumanta
chu Tayta Diosqa kuyasurqankichik hinaspa akllasurqankichik, akllasurqankichikm wakin nacionkunamanta aschachalla kachkaptikichikpas. 8Tayta Diosmi qamkunata kuyaspa chaynataq abueloykichikman jurasqanta cumplispa, Egipto nacionpi sirviente kasqaykichikmanta horqomusurqankichik hinaspam libramusurqankichik hatun atiyninwan Rey Faraonpa munaychakuyninmanta. 9Reqsiychiky yupaychasqanchik Tayta Diosqa cheqap Dios kasqanta. Payqa kuyaqninkunawanqa chaynataq kamachikuyninkunapas kasukuqkunawanqa waranqantin miraykamapas kuyapayarikuspa contraton cumpliqmi. 10Ichaqa pipas cheqniqninmanqa kikinpuni pagapuspam waurachinqa, chaypunillam cheqniqninkunamanqa kikinpuni pagapunqa. 11Chaynaqa kasukuychiky kunan kamachisqay kamachikuykunata, decretokunata chaynataq reglamentokunatapas.
Kasukuqkunata Dios bendecisqanmanta (Lv 26:3-13. Dt 28:1-14)
chasqanchik Tayta Diosmi cumplinqa abuelonchikkunaman kuyapayaspan jurasqan contratonta. 13Payqa kuyasunkichikmi, bendecisunkichikmi hinaspam achkayachisunkichik. Bendecisunkichikmi achka churi-wawakunawanpas, mirachinqataqmi allpaykichikpa ruruntapas otaq trigoykichiktapas, vinoykichiktapas, aceitekichiktapas, vacaykichikpa hinaspa ovejaykichikpa criankunatapas. Chaynataqa ruranqa abuelonchikkunaman juraspa qonan allpapim. 14Qamkunaqa llapallan nacionkunamantapas aswan bendecisqam kankichik. Qamkuna ukupiqa qaripas, warmipas chaynataq animalnikichikpas miraqmi kanqa. 15Tayta Diosmi karunchachinqa qamkunamanta tukuy onqoykunata chaynataq rikusqaykichikpi hina Egipto nacionman kachamusqan onqoykunatapas. Aswanqa llapallan cheqnisuqnikichik runakunatam chay onqoykunawan akarichinqa. 16Qamkunam ichaqa wauchinkichik yupaychasqanchik Tayta Diospa entregasusqaykichik llapallan runakunata. Amam paykunataqa llakipayankichikchu nitaqmi taytacha-mamachankutapas adorankichikchu, yanqam qamkunapaq urmachisuqnikichik kanman. 17Ichapas qamkuna ninakuwaqchik: Kay nacionkunaqa oqanchikmantapas aswan achkam imaynataqsi qarqoytaqa atichwanchik? nispa. 18Aswanqa amam paykunataqa manchakunkichikchu. Yuyariychiky Rey Faraonta chaynataq llapa Egipto runakunatapas yupaychasqanchik Tayta Diospa tukuy rurasqanta. 19Yuyariychiky hatun sasachakuykuna pasasqanchiktapas. Egipto nacionmanta yupaychasqanchik Tayta Dios horqomuwaspanchikmi hatun atiyninwan hinaspa hatun castigowan milagrokunata rurarqa chaynataq admirakuypaq sealkunatapas. Chaynatapunim payqa ruranqa manchakusqaykichik nacionkunatapas. 20Puchuqkunamanwan pakakuqkunamanmi yupaychasqanchik Tayta Dios wayliskunata kacharimunqa anchata mancharichispa chinkachinankama. 21Chaynaqa amay katkatataychikchu paykunapa qayllanpiqa. Qamkunawan kaq yupaychasqanchik Tayta Diosmi manchakuypaq hatu-hatun Diosqa. 22Yupaychasqanchik Tayta Diosqa chulla-chullallamantam chay nacionkunata qayllaykichikmanta qarqonqa. Llapallan nacionkunata qonqaymanta qarqoruynikichikqa manam valenmanchu, purun animal-
12Sichu kay uyarisqaykichik reglamentokunata kasukuspa ruraptikichikqa yupay-
269
DEUTERONOMIO7,8
kunam contraykichikpi mirarunman. 23Aswanqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi chay nacionkunata vencechisunkichik hinaspam chinkachinankama pasaypaqta chaqwarunqa. 24Paymi reyninkunatapas entregasunkichik paykunapi munaychakunaykichikpaq. Wauchispaykichikmi sutinkutapas chinkachinkichik kay pachapi manaa pipas yuyanankama. Manam mayqanninkupas qamkunawan peleaytaqa atinqachu chinkachinaykichikkama. 25Taytacha-mamachankutam kaankichik, ichaqa amam munapayankichikchu chay taytacha-mamachanku qarachasqanku qori-qollqetaqa, yanqam urmachisunkichikman, chaykunaqa millakuypaqmi yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpiqa. 26Chaynaqa amam wasikichikman apankichikchu imapas millakuypaq kaqkunataqa, yanqam qamkunapas chinkachisqa kawaqchik. Chay millakuypaq kaqkunaqa chinkachisqa kanankupaqmi churasqa kachkan, chayraykum chaykunataqa millakuypaqta hinaa qawankichik. kamachisqay kamachikuykunatay kasukuychik chaynapi kawsaspaykichik achka runakuna kanaykichikpaq hinaspa abuelonchikkunaman Tayta Diospa jurasqan allpaman yaykuspa dueochakunaykichikpaq. 2Yuyariychik tukuy chunniq ankunapi tawa chunka wata purimusqanchikta. Yupaychasqanchik Tayta Diosmi chaynataqa purichimuwarqachik humillachisunaykichikpaq chaynapi pruebasuspaykichik piensasqaykichik yachananpaq chaynataq kamachikuyninkunatapas kasukunaykichikta otaq mana kasukunaykichiktapas yachananpaq. 3akarichispa yarqaymanta kachiwaspanchikpas man sutiyoq mikuytam mikuchiwarqanchik, mikuchiwarqanchikqa abuelonchikkunapapas nitaq oqanchikpapas mana reqsisqanchik mikuytam, chaynapim oqanchikqa yacharqanchik: runaqa kawsanqa manam mikuyllawanchu aswanqa Tayta Diospa llapa rimasqankunawanmi. 4Chay tawa chunka watapiqa manam pachanchikpas tukurqachu nitaqmi chakinchikpas punkirqachu. 5Cuentatay qokuychik: Yupaychasqanchik Tayta Diosmi corregisurqankichik churinta taytan corregichkaq hina. 6Yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachikuyninkunata kasukuspaykichiky payta respetaychik hinaspataq munasqanman hina kawsaychik. 7Yupaychasqanchik Tayta Diosmi yaykuchisunkichik allin allpaman, mayukunapa kasqan allpaman, qechwakunapipas chaynataq orqokunapipas pukyuyoq hinaspa qochayoq allpaman. 8Chay allpaqa trigopa, cebadapa, uvaspa, higospa, granadapa, aceituna sachapa hinaspa mielpapas kasqan allpam. 9Chay allpapiqa manam usunkichikchu mikuymantaqa nitaq imamantapas, rumikunamantam horqonkichik fierrota, orqokunamantaataqmi horqonkichik cobreta. 10Saksanaykichikkama mikuspaykichikqa yupaychasqanchik Tayta Diostam alabankichik chay allin allpa qosusqaykichikmanta. 11Yupaychasqanchik Tayta Diostaqa amam qonqarunkichikchu. Kasukuychiky kunan kamachisqay kamachikuyninkunatapas, reglamentonkunatapas chaynataq decretonkunatapas. 12Saksanaykichikkama mikuspaykichikqa chaynataq hatarichisqaykichik sumaq wasikunapi yachaspaykichikqa 13chaynataq vacaykichikkunapas, ovejaykichikkunapas miraruptinqa, qori-qollqekichikpas achkayaruptinqa chaynataq tukuy imaykichikkunapas achkayaruptinqa 14amam hatun tukuqqa karunkichikchu. Chayna kaspaqa yupaychasqanchik Tayta Diostaqa amam qonqarunkichikchu, payqariki Egipto nacionpi sirviente kasqaykichikmantam horqomusurqankichik. 15Paymi mana yakupa kasqan manchakuypaq hatun chunniqninta pusamuwarqanchik. Pusamuwarqanchiktaqmi kachukuq culebrakunapa kasqan chaynataq atoq-atoqkunapa kasqan lawninkunatapas. Paytaqmi qaqa rumimanta yakutapas toqyachimuspan tomachiwarqanchik. 16Chunniqpi-
1Kunan
Tayta Diosta ama qonqanankumanta
DEUTERONOMIO8,9
270
m mikuchiwarqanchik man sutiyoq mikuyta, abuelonchikkunapa mana reqsisqanku mikuyta. Chaykunatam rurarqa humillachisunaykichikpaq hinaspa pruebaman churasunaykichikpaq chaynapi chay pruebakuna tukusqa kaptin allinnikichikpaqa kananpaq. 17Yanqaataq sonqoykichikpi niwaqchik: Kay llapa kapuqninchiktaqa kallpanchikwanmi armakurqanchik nispa. 18Aswanqa yupaychasqanchik Tayta Diostam yuyarinkichik. Paymi kallpanchasurqankichik kapuqnikichikta armakunaykichikpaq chaynapi abuelonchikkunaman jurasqan contratonta qamkunawan kunan hina cumplinanpaq. 19Sichu yupaychasqanchik Tayta Diosta qonqaruspaykichik mana reqsisqaykichik dioskunata qonqorakuspa adoraptikichikqa oqam kunan contraykichikpi nikichik, cheqaptapunipas chinkachisqa kanaykichikmanta. 20Imaynam qamkunapa qayllaykichikmanta Tayta Dios chinkachinqa nacionkunata, chaynam qamkunapas chinkachisqa kankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa palabran mana kasukusqaykichikrayku.
casta runakuna, kaytay uyariychik. Jordan mayuta chimpanaykichikpaqmi tiempo chayaramuna, qamkunam qarqonkichik qamkunamantapas aswan atiyniyoq hinaspa aswan achka runayoq nacionkunata, dueochakunkichiktaqmi alto-alto murallasqa hatun llaqtakunatapas. 2Yachasqaykichikpi hinapas chaykunapi *yachaq runakunaqa Anakpa mirayninkuna hina hatunkaray runakunam, uyarirqankichiktaqmi: Pitaqsi peleanman Anakpa mirayninkunawanqa? nispa nisqankutapas. 3Kunany yachaychik yupaychasqanchik Tayta Dios awpaqnikichik risqanta. Payqa ratachkaq nina hina rispanmi chay nacionniyoq runakunata wauchispan humillachinqa qayllaykichikpi. Qamkunam qarqoruspa chaylla chinkarachinkichik Tayta Diospa nisqanpi hina. 4Yupaychasqanchik Tayta Dios qayllaykichikmanta paykunata qarqoruptinqa, amam sonqoykichikpi ninkichikchu: Allin runakuna kasqanchikraykum Tayta Diosqa qoykuwanchik kay allpata dueochakunanchikpaq nispa. Sichu Tayta Dios paykunata qayllaykichikmanta qarqoruspaqa mana allinkuna rurasqankuraykum qarqorunqa. 5Manam allin ruraq runakuna kasqaykichikraykuchu nitaq allin sonqoyoq kasqaykichikraykuchu paykunapa allpanmanqa dueochakunaykichikpaq yaykunkichik. Aswanqa chay runakunataqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi qarqonqa mana allinkuna rurasqankurayku chaynataq abuelonchik Abrahanman, Isaacman hinaspa Jacobman jurasqantapas cumplinanrayku. 6Manam allin ruraq runakuna kasqaykichikraykuchu yupaychasqanchik Tayta Diosqa qosunkichik chay allpataqa dueochakunaykichikpaq. Qamkunaqa rumi sonqo runakunam kankichik.
Israel castakuna Horeb Orqopi mana kasukusqankumanta (Ex 31:18-32:35)
1Israel
Israelpa mirayninkunapaq Diospa kuyapayakuyninmanta
7Amam haykapipas qonqankichikchu yupaychasqanchik Tayta Diosta chunniqpi piachisqaykichikta. Egipto nacionmanta lloqsimusqaykichik punchawmantapunim kayman chayamunaykichikkama Tayta Diosta mana kasurqankichikchu. 8Horeb Orqo lawpim piachirqankichik Tayta Diosta, chayraykum qamkunapa contraykichikpi piakururqa chinkachisunaykichikpaq. 9oqam rirqani orqota tabla rumikuna chaskiq. Rirqanim qamkunawan Tayta Dios contrato rurasqanmanta tabla rumikuna chaskiq. Chay orqopim kamurqani tawa chunka punchaw hinaspa tawa chunka tutan mana mikuspa nitaq yakutapas tomaspa. 10Hinaptinmi Tayta Dios qowarqa iskay tabla rumikunata, chaykunapim karqa kikinpa qellqasqan palabrakuna, chay palabrakunaqa karqa huunakusqanchik
271
DEUTERONOMIO9,10
punchawpi rupachkaq orqopa chawpinmanta nisusqaykichik palabrakunam. 11Chay tawa chunka punchawwan tawa chunka tuta pasaruptinmi Tayta Dios qowarqa contrato rurasqan chay iskay tabla rumikunata. 12Hinaspam niwarqa: Chaylla kaymanta kutiriy, Egipto nacionmanta horqomusqayki runakunam huchallikurunku, manapas unaypim kamachisqaykunata mana cumplispanku fundisqa taytachata rurakurunku nispa. 13Tayta Diosqa niwarqataqmi: Ku nan mi qawa ni kay ru na ku naqa ancha rumi sonqo kasqankuta. 14Dejaykuway waurachispay sutinkutapas kay pachamanta chinkarachinay paq. Qampa miraynikimantaam paykunamantapas aswan atiy niyoqta rurasaq hinaspa achkallataa mirachisaq nispa. 15Rupachkaq orqomanta uraykamuspaymi chay iskay tabla contrato rumikunata apamurqani. 16Ichaqa yupaychasqanchik Tayta Diospa contranpi huchallikusqaykichiktam qawarqani. Qamkunam Tayta Diospa kamachisqankunata manapas unaypi saqeruspa malta toroman rikchakuq fundisqa taytacha-mamachataa rurakurusqankichik. 17Chaymi apamusqay chay iskay tabla rumikunata chamqaruspay pakirurqani qamkunapa qayllaykichikpi. 18Chaymi qonqorakuykurqani Tayta Diospa qayllanpi. Hinaspam awpaq kutipi rimasqayman hina tawa chunka punchaw hinaspa tawa chunka tutan mana mikurqanichu nitaq yakutapas tomarqanichu. Chaynatam rurarqani Tayta Diospa contranpi huchallikuspa piachisqaykichikrayku. 19Qamkunapa contraykichikpi anchata rabiaruspan wauchisunaykichikpaq kaptinmi mancharikurqani, chaywanpas Tayta Diosqa huktawanmi maakusqayta uyariykuwarqa. 20Aaronpa contranpipas Tayta Dios anchata piakuspanmi waurachiyta munarqa, ichaqa paypaqpas maakurqanim. 21Huchallikunaykichikpaq rurasqaykichik malta toro taytachatapas kaaruspaymi kutarurqani polvoyanankama hinaspam orqomanta uraykamuq mayuman talliykurqani. 22Tayta Diostaqa piachirqan kichiktaqmi Tabera law pipas, Masah law pipas hinaspa Quibrot-hataava lawpipas. 23Cades-bar nea llaqtamanta rispaykichik dueochakunaykichikpaq qosusqaykichik allpaman yaykunaykichikpaq Tayta Dios kachasuptikichikpas kamachisqantam mana kasukurqankichikchu. Manam paypi confiakurqankichikchu nitaqmi uyariytapas munarqankichikchu. 24Qamkunaqa reqsisqay punchawmantapunim Tayta Dios mana kasukuq runakuna kankichik. 25Wa uchisu naykichikpaq Tayta Dios rimasqan raykum paypa qayllanpi qonqorakuykurqani tawa chunka punchaw hinaspa tawa chunka tutan. 26Ruegakuspay mi nirqani: Seor Dioslly, kikikipa runaykikuna kasqankuraykuy paykunataqa amapuni chinkarachiychu. Paykunataqa hatun atiynikiwanmi libramurqanki, Egipto nacionmantapas hatun atiynikiwantaqmi horqomurqanki. 27Amay qonqaruychu ser viqniki Abrahamtaqa, Isaactaqa hinaspa Jacobtaqa. Amay kaqpaqpas hapiychu kay runakunapa rumi sonqo kasqankutaqa nitaq mana allin rurasqankutapas nitaq huchallikusqankutapas. 28Yanqaataqmi horqomuwasqaykiku nacionpi kaqkuna ninmanku: Tayta Diosqa manam atirqachu prometesqan allpaman yaykuchiyta. Cheqnispanmi paykunata horqorurqa chunniqpi waurachinanpaq nispa. 29Paykunaqa kanku kikikipa runaykikunam, paykunataqa hatu-hatun atiy nikiwanmi horqomurqanki.
10
1Chay mantam
Tayta Dios niwarqa: Iskay tabla rumikunatay labramuy puntapi kaqkunaman rikchakuqta, ruramuytaqy tablamanta
Yapamanta Tayta Dios contraton rurasqanmanta (Ex 34:1-10)
DEUTERONOMIO10
272
baultapas hinaspam orqoman hamunki oqapa kasqayman. 2Chay pakisqayki punta tabla rumikunapi qellqasqay palabrakunatam qellqasaq chay rumikunapipas hinaptinmi chay rumikunataqa churanki baulman nispa. 3Rurarqanim baulta acacia tablamanta hinaspam labrarqanitaq iskay tabla rumikunatapas puntapi kaqkunaman rikchakuqta. Chaymantam rirqani orqota iskaynin tabla rumikunata aparikuspay. 4Hinaptinmi chay rumikunapi Tayta Dios qellqarqa chunkantin kamachikuyninkunata imaynam puntata qellqasqanman hina chaynataq huunakusqanchik punchawpi rupachkaq orqomanta rimamusqanman hina. Qoykamuwaptinataqmi 5orqomanta uraykamuspay chay tabla rumikunata churarqani rurasqay baulman Tayta Diospa kamachiwasqanpi hina. Chaypim kachkan kunankama. 6Jacaanpa mirayninkunapa pozonkunamantam Israelpa mirayninkuna pasarqaku Mosera lawkama. Chaypi Aaron waukuptinmi pamparurqaku. Hinaptinmi churin Eleazara taytanpa rantinpi sacerdote karqa. 7Mosera lawmantam rirqaku Gudgoda lawman, Gudgoda lawmantaataqmi rirqaku Jotbata lawman, chay allpapiqa kachkanmi yakukunapas. 8Chay tiempopim Tayta Dios akllarqa Leviy aylluta chaynapi paykunaa contraton baulta apanankupaq chaynataq payta servispa paypa sutinpi bendicioninta maakunankupaq. Kay libro qellqasqa kanankamapas hina chaynallatam rurachkanku. 9Chayraykum Leviy casta runakunapaqa wakin ayllukunapa hinaqa mana kanchu herencia chakrankupas. Paykunapa herencianqa kikin Tayta Diosmi yupaychasqanku Tayta Diospa nisqanpi hina. 10oqaqa orqopim ka murqa ni puntapi ka musqay ta hina tawa chun ka punchaw hinaspa tawa chunka tutan. Chaypipas Tayta Diosqa uyariykuwaspanmi manaa wauchisurqankichikchu. 11Aswanqa paymi niwarqa: Alistakamuy runakunata pusanaykipaq, chay napi rispaykichik abueloykichik kunaman jurasqay allpata dueochakamunaykichikpaq nispa. casta runakuna imatataq Tayta Diosqa qamkunamanta munan? Payqa munan payta respetaspaykichik paypa tukuy munasqanman hina kawsanaykichiktam. Chaynataqmi munan tukuy sonqoykichikwan tukuy vidaykichikwan payta kuyaspa adoranaykichikta. 13Munantaqmi kunan kamachisqay kamachikuyninkunata hinaspa decretonkunata kasukunaykichiktapas chaynapi alli-allina kanaykichikpaq. 14Amay qonqaruychikchu cielokunaqa chaynataq cielokunapa hawanpi tukuy ima kaqpas chaynataq kay pachapa hinaspa tukuy ima chaypi kaqkunapas yupaychasqanchik Tayta Diosllapa kasqanta. 15Chaywanpas Tayta Diosqa abuelonchikkunata kuyaspam akllarqa, chaymantam kunan qawasqaykichikpi hinapas paykunapa mirayninkunata akllasurqankichik, wakin nacionkunatam ichaqa mana akllarqachu. 16Cuerpoykichikpi sealakuchkaq hinay sonqoykichikta Tayta Diospaq chuyanchaychik, amaay rumi sonqoqa kaychikchu. 17Yupaychasqanchik Tayta Diosqa sapallan Diosmi, sapallan Seormi. Payqa hatun munayniyoq, tukuy atiyniyoq chaynataq respetana Diosmi. Payqa manam pimanpas sayapakunchu nitaqmi pimanpas sayapakunanpaqqa regalokunatapas chaskikuykunchu. 18Payqa allin arreglotam ruraykapun mana tayta-mamayoqkunapaqpas chaynataq viudakunapaqpas. Payqa forasterokunatapas kuyaspanmi mikuykachin chaynataq pachaykachin. 19Qamkunaqa kuyaychiky forasterokunata, qamkunapas Egipto nacionpim forastero karqankichik. 20Yupaychasqanchik Tayta Diosta respetaspay payllata adoraychik, payllata qatiychik chaynataq paypa sutillanpi juraychik. 21Payllatam qamkunaqa alabanaykichik,
12Israel
Imam Tayta Diospa munasqanmanta
273
DEUTERONOMIO10,11
payllataqmi Diosnikichik kaspan qamkunarayku hatun manchakuypaq kaqkunata rurarqa, chaykunataqa rurarqa qamkuna qawachkaptikichikmi. 22Abuelonchikkuna Egipto nacionman yaykuspankuqa qanchis chunka runakunallam karqaku ichaqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi kunankama mirarachisunkichik cielopi lucerokunata hinaa.
11
Tayta Diosta kuyaspaykichiky tukuy tiempopi kasukuychik encargasusqaykichikta, decretonkunata, reglamentonkunata hinaspa kamachisqankunata. 2Yachankichikmi yupaychasqanchik Tayta Diospa corregisusqaykichiktaqa, chaykunataqa manam yachanchu churikichikkunaqa nitaqmi rikurqakuchu. Paykunaqa manam yacharqakuchu Tayta Diospa hatun kaynintaqa nitaq hatun atiyninwan hinaspa hatun castigowan rurasqantapas. 3Manataqmi paykunaqa qawarqakuchu Egipto nacionpi Rey Faraonpa contranpi chaynataq allpanpa contranpi milagrokuna rurasqankunatapas. 4Nitaq Egipto nacionpi tropankunapa, caballonkunapa hinaspa carretankunapa contranpi rurasqantapas. Chaykunatam Puka Lamar Qochapi pamparurqa, chaynataqa rurarqa oqanchikta qatimuwachkaptinchikmi, chaynapim paykunataqa Tayta Dios wiaypaq chinkarachirqa. 5Manataqmi churikichikkunaqa qawarqakuchu kay sitioman chayamunaykichikkama chunniqpi tukuy ima Diospa rurasqankunataqa. 6Qamkunapa churikichikkunaqa manataqmi yachankuchu Ruben ayllumanta kaq Eliabpa churinkunata imam pasarusqanta, chay churinkunaqa karqa Datanwan Abiranmi. Paykunatam Israel casta runakunapa chawpinpi allpa kicharikuykuspan millpururqa familiantinta, ganadontinta, tukuy imankunatawan kuskata. 7Qamkunam ichaqa rikurqankichik Tayta Diospa tukuy chay hatun rurasqankunata.
8Kasukuychiky kunan willasqay llapallan kamachikuykunata chaynapi kallpancha-
1Yupaychasqanchik
Tayta Diosqa ancha hatun kasqanmanta
Canaan allpapi bendecisqa kanankumanta
kuspa allpaman yaykunaykichikpaq, dueochakunaykichikpaq 9hinaspa chay allpapiqa unay watakuna kawsanaykichikpaq. Chay allpataqa abuelonchikkunaman hinaspa paykunapa mirayninman qonanpaqmi Tayta Dios jurarqa, chay allpaqariki tukuy imapapas kasqan allpam. 10Dueochakunaykichikpaq yaykunaykichik allpaqa manam lloqsimusqaykichik Egipto nacionpi allpa hinachu. Chay Egipto nacionpiqa yuyu huertakunapi hinam muhuta tarpuspaykichik chakikichikwan *parqorqankichik. 11Chay dueochakunaykichik allpam ichaqa orqokunapa-qechwakunapa kasqan allpa, chay allpaqa parapapas chayanan allpam. 12Yupaychasqanchik Tayta Diospa nanachikusqan allpam chay allpaqa, chay allpataqa watapa qallarisqanmanta tukunankamam qawachkan. 13Sichu kasukunkichik kunan punchawpi qosqay kamachikuykunata chaynataq yupaychasqanchik Tayta Diosta kuyaspaykichik tukuy sonqoykichikwan hinaspa tukuy vidaykichikwan adoraptikichikqa, 14paymi tarpuy paratapas chaynataq poqoy paratapas tiempollanpi allpaykichikman parachimunqa chaynapi tarpusqaykichikkunata cosechanaykichikpaq, kapusunkichiktaqmi kawsaykunapas, vinopas hinaspa aceitepas. 15Wiachinqataqmi pastokunatapas animalnikichikkunapaq hinaptinmi mikunkichik saksanaykichikkama. 16Chaynaqa cuidakuychiky amapuni engaachikunaykichikpaq. Amam Tayta Diosmanta rakikunkichikchu mana reqsisqaykichik taytacha-mamachakunata adoranaykichikpaq nitaqmi chaykunapa qayllanpiqa qonqorakunkichikchu. 17Chaynata ruraptikichikqa Tayta Diosmi contraykichikpi piakuspan manaa pa-
DEUTERONOMIO11,12
274
rachimunmanchu hinaptinqa allpaykichikmantapas manaam cosechawaqchikchu, chayllataqmi wauruwaqchik Tayta Diospa qosunaykichik allin allpapipas. 18Chay naqa kay ka machikuyku natay sonqoykichikpi chu raychik hinaspa yuyaymanaychik, kay kamachikuykunataqa sealta hinam qellqasqata watakunkichik brazoykichikpi chaynataq urkuykichikpipas. 19Churikichikkunamanmi sapa kutilla yachachinkichik kay palabrakunata wasipi kaspaykichik, anpi purispaykichik, puuq yaykuspaykichik chay nataq hatarispaykichikpas. 20Qellqankichiktaqmi wasikichikpa punkunpa marconkunapipas chaynataq zaguan punkuykichikkunapipas 21chaynapi abueloykichik kunaman qonanpaq Tayta Diospa jurasqan allpapi qamkunapas chay nataq miraynichik kunapas mana chinkaruq cielokuna hina otaq kay pacha hina unay watakunata kawsanaykichikpaq. 22Sichu kasukunkichik llapallan willasqay kamachikuykunata chaynataq Tayta Diostapas kuyaspa paypa munasqanman hina kawsaptikichikqa hinaspa payta qatiptikichikqa 23paypas wischunqam qayllaykichikmanta llapallan nacionkunata hinaptinmi qamkunapas dueochakunkichik aswan achka hinaspa aswan atiyniyoq runakunapa nacionninta. 24Llapallan sarusqaykichik allpam qamkunapaq kanqa. Chay allpaykichikpa linderonmi kanqa surlawpi chunniqmanta qallarispa Libano Orqokunakama chaynataq Eufrates Mayumanta qallarispa intipa seqaykunan lawpi lamar qochakama. 25Manam pipas qamkunawan peleaytaqa atinqachu, prometewasqanchikman hinam maylawman riptikichikpas chaypi kaq runakunata yupaychasqanchik Tayta Dios mancharichispan katkatatachinqa. 26Kunan punchawy akllakuychik bendecisqa kanaykichikpaq otaq akasqa kanaykichikpaqpas. 27Kunan willasqay yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachikuyninkunata kasukuspaqa bendecisqam kankichik. 28Mana reqsisqaykichik sapaq dioskunata qatinaykichikpaq yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachikuyninkunata mana kasukuspaqa chaynataq kunan kamachisqayman hina mana kawsaspaqa akasqam kankichik. 29Yupaychasqanchik Tayta Dios dueochakunaykichik allpaman yaykuchisuptikichikqa Diospa bendecisqan kanaykichikmantam Gerezim Orqopi rimankichik, akasqa kanaykichikmantaataqmi rimankichik Ebal Orqopi. 30Chay orqokunaqa kachkan Jordan Mayupa waklaw chimpan otaq intipa seqaykunan lawman rinapim, chayqariki kachkan Canaan casta runakunapa allpan Gilgal llaqtapa chimpanpim otaq encina sachakunapa kasqan More sutiyoq lawpim. 31am Jordan Mayutaqa chimpankichika chaynapi yupaychasqanchik Tayta Diospa qosusqaykichik allpata dueochakunaykichikpaq. Chay allpata dueochakuruspaykichikqa chaynataq chaypia *yachaspaqa 32kunan willasqay decretokunatawan reglamentokunatam kasukunkichik.
12
yupaychasqan Tayta Diosmi qosunkichik dueochakunaykichikpaq allpata, chaynaqa kaykunam kawsanaykichik kama chay kasukunaykichik decretokunaqa chay nataq reglamentokunaqa. 2Vencenaykichik runakunapa taytacha-mamachanku adorana llapallan capillankutam tuichinkichik, tuichinkichiktaqm orqokunapa puntankunapi kaqkunatapas, moqokunapi kaqkunatapas chaynataq rapisapa sachakunapa llantuyninpi kaqkunatapas. 3Altar nin ku natapas tu ichispam pa kipan kichiktaq adora nan ku ru mimanta pilarkunatapas, kaankichiktaqmi kullumanta Asera sutiyoq mamachankutapas. Chaynaqa taytacha-mamachankutapas pasaypaqtam pakipankichik hinaspam chinkachinkichiktaq taytacha-mamachankupa sutintapas chay sitiokunamanta.
1Abuelonchikpa
Diospa santuarionqa chullalla kasqanmanta
275
DEUTERONOMIO12
qa llapallan ayllukunapa allpanmantam yupaychasqanchik Tayta Dios akllanqa sitiota, chaypim sutinta reqsichispa *yachanqa, chaynaqa chayman rispam adoramunkichik. 6Chaypim paypaq animalkunata wauchispa lliwta kaankichik, chaynallatam rurankichik wakin kaanapaq ofrendakunatapas. Chaymanmi apankichik diezmoykichikkunata chaynataq prometekusqaykichik ofrendakunatawan voluntad ofrendaykichikkunatapas. Apankichiktaqmi vacaykichikpa chaynataq ovejaykichikpa punta criankunatapas. 7Hinaspam yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi chay sitiopi mikunkichik, qamkunaqa familiaykichikwan kuskam kusikunkichik llamkasqaykichikpa rurun kasqanrayku, chaykunawanmi yupaychasqanchik Tayta Dios bendecisurqankichik. 8Chay allpapiqa amaam kaypi rurasqanchikkunata hinaqa rurankichikachu. Kaypiqa sapakamam rurakuchkanchik allinpaq rikchakapuwasqanchikta. 9Samanaykichikpaq yupaychasqanchik Tayta Diospa herencia qosunaykichik allpamanqa cheqaptapunipas manaraqmi chayachkankichikchu. 10Aswanqa Jordan Mayuta chimparuspa yupaychasqanchik Tayta Diospa qosunaykichik allpapia kaspaykichikqa chaynataq muyuriqnikichikpi enemigoykichikkunamanta paypa librasqan seguroa kaspaykichikqa 11yupaychasqanchik Tayta Diospa sutin reqsisqa kananpaqmi kikinpa akllasqan sitiopi ofrecenkichik imaynam kamachisqayman hina, chaynaqa ofrecenkichikm lliw kaana animalkunata, wakin kaanapaq ofrendakunata, diezmoykichikkunata, ofrendaykichikkunata chaynataq payman prometesqaykichik allinnin kaqkunatapas. 12Hinaspam yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi fiestata rurankichik churikichikkunawan, sirvientekichikkunawan, llaqtaykichikpi *yachaq Leviy casta runakunapiwan, Leviy casta runakunaqa manam qamkuna hinachu chakrakunata chaskinqaku. 13Amam mu nasqaykichik sitiopichu Tayta Diospaqqa ani mal ku nata wa uchipunkichik. 14Chaytaqa rurankichik huk kaqnin aylluykichikpa allpanmanta Tayta Diospa akllasqan sitiollapim, chaypim kaankichik lliw kaana ofrendakunata hinaspam rurankichiktaq tukuy kamachisqaykunatapas. 15Chay wanpas llaqtaykichik kunapiqa yupaychasqanchik Tayta Diospa bendecisusqaykichikman hinam munaspaykichikqa animalnikichikta nakaspa mikunkichik. Chay aychataqa llapallaykichikmi mikunkichik. Mikunqakum oqaman asuykamuwananpaq hina kaqkunapas hinaspa mana chaypaq hina kaqkunapas. Luwichupa otaq tarukapa aychanta mikuchkaq hinam mikunkichik. 16Yawarnintam ichaqa ama mikunkichikchu, yakuta hinam pampaman tallirunkichik. 17Llaqtaykichik kunapiqa amam mikun kichikchu kawsaykuna manta diezmoykichiktaqa nitaq vinomanta, aceitemanta diezmoykichiktapas nitaq vacaykichikpa otaq ovejaykichikpa punta kaq criantapas. Amataqmi mikunkichikchu Tayta Diosman prometesqaykichik ofrendakunatapas chaynataq voluntad ofrendaykichiktapas. 18Chaykunataqa yupaychasqanchik Tayta Diospa akllasqan sitiollapim mikunkichik. Paypa qayllanpim fiestata rurankichik llamkasqaykichikpa rurunmanta, kusikunkichikm churikichikkunawan, sirvientekichikkunawan chaynataq llaqtaykichikpi *yachaq Leviy casta runakunawanpas. 19Chay allpapi kawsanaykichikkamaqa Leviy casta runakunata yanapaspam ama qonqarunkichikchu. 20Prometesusqaykichikman hina yupaychasqanchik Tayta Dios allpaykichikta masyarachiptinqa, aychanayasusqaykichik punchawpiy aychata mikukuychik. 21Sutin reqsisqa kananpaq yupaychasqanchik Tayta Diospa akllasqan sitio qamkunapa *yachasqaykichikmanta karupiraq kaptinqa Tayta Diospa qosusqaykichik vacaykichitay otaq
4Yupaychasqanchik Tayta Diostaqa amam paykuna hinachu adorankichik. 5Aswan-
DEUTERONOMIO12,13
276
ovejaykichiktay llaqtaykichikpi nakakuspa kamachisqayman hina munasqaykichikta mikukuychik. 22Luwichupa otaq tarukapa aychan mikuchkaq hinam llapaykichik mikunkichik, mikunqakum oqaman asuykamuwanankupaq hina kaqkunapas hinaspa mana chaypaq hina kaqkunapas. 23Yawarnintam ichaqa imaraykupas ama mikunkichikchu. Yawarqa animalpa vidanmi, chaynaqa amam mikunkichikchu animalpa vidantaqa aychantawan kuskataqa. 24Ama mikuspam yakuta hinalla pampaman tallirunkichik. 25Yawarta mana mikuspaqa allinmi kankichik, allintaqmi kanqa churikichikkunapas. Mana mikuspaqa Tayta Diospa qayllanpim paypa munasqanta rurachkankichik. 26Aswanqa Diospaq sapaqchasqaykichik ofrendakunatawan prometesqaykichik ofrendakunataqa Tayta Diospa akllasqan sitiopim presentankichik. 27Yupaychasqanchik Tayta Diosman animalkunata ofrecespaqa altarninpim animalkunata wauchispa kaapunkichik. Chay ofrecesqaykichik animalkunapa yawarnintaqa altarninpa waqtanmanmi tallinkichik, aychantam ichaqa mikunkichik. 28Chay naqa tukuy kay ka machisqayku natay kasu kuychik, chay napi qamkunapas chaynataq miraynikichik kunapas wiaypaq allin kanaykichikpaq, chaynaqa kankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi allinta ruraspam chaynataq munasqanman hina kawsaspam.
29Dueochakunaykichik nacionpi runakunata yupaychasqanchik Tayta Dios chinka-
Taytacha-mamachakunataqa ama adoranankumanta
rachiptinqa chaynataq paykunapa allpankunapi *yachaspaykichikqa, 30cuidakunkichikmi paykunapa urmachisqan kanaykichikmanta, chay runakuna chinkachisqaa karuptinqa diosninkumantam ama tapunkichu: Imaynatataq kay nacioniyoq runakunaqa diosninkuta adoranku? Chaynatay oqapas adorasaq nispa. 31Paykunapa adorasqanman hinaqa amam yupaychasqanchik Tayta Diostaqa adorankichikchu. Chay nacionniyoq runakunaqa taytacha-mamachankuta adoranankupaqmi Tayta Diospa millakusqanta hinaspa cheqnisqanta ruranku, paykunaqa churinkutapas chay taytachankumanmi kaapunkuraq. 32Chay naqa tukuy ka machisqayku nata m ka su kun kichik mana yapaspa nitaq menosyachispa. 1Sichum qamkuna ukupi rikurirunman Diosmanta willakuq tukuq otaq revelacionninpi qawaq runa hinaspa nisunkichikman milagrota rurananmanta otaq admirakuypaq kaqta rurananmanta 2hinaptin milagro chaynataq admirakuypaq kaq cumplikuruptinataq nisunkichikman: Rispay mana reqsisqanchik dioskunata adoramusunchik nispa 3hinaptinqa amam payta kasunkichikchu. Chaywanqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi pruebayta munasunkichik cheqapchus tukuy sonqoykichikwan, tukuy vidaykichikwan pay kuyasqaykichikta yachananpaq. 4Yupaychasqanchik Tayta Diosta qatispa payllata respetaychik. Kamachisqankunata cumpliychik, nisqankunata kasukuspa payllata adoraychik, payllata qatispay kawsaychik. 5Diosmanta willakuq tukuq otaq revelacionninpi qawaq runaqa wauchisqam kanqa, chay runaqa consejasurqankichik Egipto nacionpi sirviente kachkaptikichik librasuqnikichik Tayta Diosmanta rakisunaykichikpaqmi. Yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachisusqaykichikman hina manaa kawsanaykichikpaqmi chay runaqa rakisunaykichikpaq hikutasurqankichik. Chaynapim chay mana allintaqa qamkuna ukumanta chinkachinkichik. 6-8Sichu wawqekipas otaq qari churikipas otaq warmi churikipas otaq kuyay warmikipas otaq kuyay amistadnikipas pakasqallapi hikutasunkiman mana reqsisqayki otaq abuelonchikkunapapas mana reqsisqan taytacha-mamachakunata adoranaykipaq
13
277
DEUTERONOMIO13,14
hinaptinqa amam kasunkichu nitaq uyarinkichu. Amam uyarinkichu chay taytacha-mamachakunaqa muyuriqnikipi kaq runakunapa diosnin kaptinpas otaq maylaw runakunapa diosnin kaptinpas. Amam chay hikutasuqniki runataqa llakipayankichu nitaqmi wauchinankumantapas harkakunkichu nitaq pakankipaschu. 9Aswanqa chay runataqa wauchinkipunim, qanmi puntata wauchiyta qallarinki, chaymantaam wakin runakunapas chaynata ruranqaku. 10Rumiwanmi chamqaparunki waunankama Egipto nacionpi sirviente kasqaykimanta libramusuqniki yupaychasqanchik Tayta Diosmanta rakiy munasusqaykirayku. 11Chaynapim Israelpa llapallan castankuna uyarispa manchakunqaku yapatawanqa amaa huchallikunankupaq. 12-13Sichum uyariruwaq *yachanaykipaq yupaychasqanchik Tayta Diospa qosusqayki mayqen llaqtapipas huk kaqnin pantachikuq runapa kayna nisqanta: Hakuchik sapaq dioskunataa adoramusunchik, chay dioskunataqa manam reqsinkichikchu nispa. 14Hinaptinqa qamkunam sumaqta averiguankichik. Sichu rimasqankuman hina chay millakuypaq hucha rurasqa kaptinqa 15chay llaqtapi runakunatam llapa animalnintinta guerrawan wauchinkichik hinaspam chay llaqtapi tukuy imatapas chinkachinkichik pasaypaqta. 16Chay llaqtapa llapa kapuqninta plazapa chawpinpi huuruspaykichikmi kaaykunkichik llaqtantinta, kaasqa ofrendata hinam yupaychasqanchik Tayta Diospaq kaaykunkichik. Chaynaqa chay llaqtam wiaypaq purmachisqa kanqa, manaam yapamanta hatarichisqaachu kanqa. 17Chay pasaypaq chinkachisqa kananpaq kaqkunamantaqa amam imatapas hapikuykunkichikchu, chaynapim Tayta Diosqa qamkunawan mana piakunqachu aswanqa qamkunata kuyapayaykususpaykichikmi achka-achkamanraq mirachisunkichik imaynam abuelonchikkunaman jurasqanman hina. 18Chaynataqa ruranqa kunan kamachisqayman hina yupaychasqanchik Tayta Diosta kasukuspa kamachisqankunatapas cumpliptikichikmi chaynataq paypa munasqanman hina kawsaptikichikmi. 1Qam ku naqa yupaychasqanchik Tayta Diospa chu rin ku nam kan kichik. Pipas wauruptinqa amam cuer poykichikta kuchukunkichikchu nitaqmi umaykichiktapas kachiy-kachiytaqa rutuchikunkichikchu. 2Qamkunaqa yupaychasqanchik Tayta Diospaq sapaqchasqa runakunam kankichik. Kay pachapi kaq wakin runakunamantam akllasurqankichik paypa runankunaa kanaykichikpaq.
14
mikunkichikchu millakuypaq animalkunataqa. 4Mikunaykichikpaq animalkunaqa kaykunam kanqa: bueyeskuna, ovejakuna, cabrakuna, 5tarukakuna, luwichukuna, monte cabrakuna, monte ovejakuna, corzo sutiyoq animalkuna chaynataq tukuy rikchaq antilope sutiyoq animalkunapas. 6Mikunkichikm pallqa atakayoq hinaspa kutipaq llapa animalkunata. 7Ichaqa amam mikunkichikchu camellota, liebreta nitaq purun qowitapas, chay animalkunaqa kutipaq kaspapas manam pallqa atakayoqchu. 8Amataqmi mikun kichikchu kuchitapas, pallqa ata kayoq kaspapas manam kutipanchu, chaytaqa millakuy paqmi hapinkichik. Chay animalkunapa aychantaqa amam mikunkichikchu nitaqmi wauruptinpas hapinkichikchu. 9Ya kupi kaq animal ku nataqa mikuwaqchik mi ichaqa chay animal ku naqa kanan llika raprayoqmi hinaspa escamayoqmi, 10mana chayna kaptinmi ichaqa ama mikunkichikchu, chayna animalkunataqa millakuy paqam hapinkichik.
3Amam
Mikuna chaynataq mana mikuna animalkunamanta (Lv 11:1-47)
DEUTERONOMIO14,15
11Raprayoq
278
limpio animalkunataqa mikuwaqchikmi. 12-18Raprayoq animalkunamantaqa millakuypaq kasqanraykum kaykunata ama mikunkichikchu: tukuy rikchaq aguilakunata, tukuy rikchaq ankakunata, aqchikunata, tukuy rikchaq wamankunata, tukuy rikchaq cuervokunata, avestruzkunata, chuseqkunata, qewllakunata, tukukunata, cormorankunata, ibiskunata, cisnekunata, pelicanokunata, ullachkukunata, cigueakunata, tukuy rikchaq garzakunata, condorkunata, abubillakunata hinaspa masukunata. 19Pawaspa pampanta puriq urukunaqa kanqa millakuypaq animalkunam, chaykunataqa amam mikunkichikchu. 20Raprayoq mikuna animalkunatam ichaqa mikunkichik. 21Kikillan manta wa u ruq animaltaqa amapu nim mi kun kichikchu. Chaykunataqa mikunankupaqm qoykunkichik llaqtaykichikpi *yachaq forasterokunaman otaqmi puriqkunaman *rantikurunkichik. Qamkunaqa kankichik yupaychasqanchik Tayta Diospaq sapaqchakusqa runakunaam. Amam cabra uataqa mamanpa lechenpiqa yanunkichikchu. tipiytam watan-watan rakinkichik diezmota cosechasqaykichik kawsaykunamanta. 23Trigomanta, vinomanta hinaspa aceitemanta rakisqaykichik diezmotawan vacaykichikmanta hinaspa ovejaykichikmanta horqosqaykichik punta criankunatam mikunkichik yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi, chaykunataqa mikunkichik paypa sutin reqsisqa kananpaq sitiopim payta respetay yachanaykichikpaq. 24Sutin reqsisqa kananpaq Tayta Diospa akllasqan sitiomanraq chay bendecisusqaykichikmanta diezmokunata karupiraq kasqanrayku mana apayta atispaqa 25*rantikuruspaykichikmi qollqenpia apankichik chay sitioman. 26Chay sitiopiam rantinkichik tanteasqaykichikman hina bueyeskunata, ovejakunata, vinota, poqosqa aqata otaq ima mikunaykichiktapas hinaspam chaypi mikunkichik yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi. Chaynataqmi fiestata rurankichik familiaykichikkunawan kuska. 27Amam saqerun kichikchu llaqtaykichikpi *yachaq Leviy casta ru na ku nataqa. Paykunaqa manam chaskinqakuchu herencia allpataqa qamkuna hinaqa. 28Sapa kimsa watapim horqon kichik cosechasqaykichik manta llapa llan diezmoykichikta hinaspam waqaychankichik llaqtaykichikpi. 29Chay napim llaqtaykichikpi yachaq mana herencia allpayoq Leviy casta runakuna saksanankukama mikunqaku, mikunqakutaqmi qamkunawan *yachaq forasterokunapas, mana tayta-mamayoqkunapas chay nataq viudakunapas. Hinaptinqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi tukuy rurasqaykichikpi bendecisunkichik.
22Mana
Diezmokuna qonapaq yachachikuykunamanta
15
manukuqkunawanqa kaynatam rurankichik: Runamasikichikman imatapas manuykuspaqa pampachaykuspaykichikmi amaa maankichikchu. Israelpa mirayninkuna kaptinpas otaq mayqan runamasikichik kaptinpas amaam maapayankichikchu pagasunaykichikpaq. Chay watapim Tayta Diospa sutinpi willakusqa kanqa: Kunan wataqa Manukuqkuna Pampachana Watam nispa. 3Forasterokunamantaqa maawaqchikmi prestasqaykichikta. Castamasikichikmantam ichaqa amaa maankichikchu prestasqaykichikta. 4Chaynapiqa manaam wakchakunapas qamkuna ukupiqa kanqachu, aswanqa Tayta Diosmi bendecisunkichik dueochakunaykichikpaq qosunaykichik allpapi, 5chaynataqa bendecisunkichik yupaychasqanchik Tayta Diosta uyariptikichikmi chaynataq
1Sapa qanchis watam manukuqnikichikta pampachankichik. 2Chay
Manukuqkuna pampachana watamanta
279
DEUTERONOMIO15
kunan kamachisqankunata kasukuspaykichik cumpliptikichikmi. 6Yupaychasqanchik Tayta Diosmi bendecisunkichik prometesusqaykichikman hina chaymi prestankichik achka nacionkunamanpas. Qamkunam ichaqa mana prestakunkichikchu. Achka nacionkunapim munaychakunkichik. Qamkunapim ichaqa mana pipas munaychakunqachu. 7Yupaychasqanchik Tayta Diospa qosunaykichik allpapi, sichu huk kaqnin llaqtapi kanqa qamkuna castamanta wakchayaruq runa hinaptinqa sonqoykichikta ama rumiyaykachispam chay runata yanapaykunkichik. 8Llakipayaspaykichikmi prestaykunkichik necesitasqanman hina. 9Sonqoykichikta rumiyaykachispaqa amam piensankichikchu: Manukuqkuna Pampachana qanchis kaq watam hichpamuchkana nispaqa. Yanqaataq chay wakchayaq castamasikichikta mana allin awikichikwan qawaspa imallawanpas mana yanapaykuwaqchikchu, chayna kaptinqa contraykichikpi Tayta Diosta maakuptinmi chay rurasqaykichikmanta huchallikuwaqchik. 10Ama maqlla kaspaykichikmi chaylla yanapaykunkichik. Chayna rurasqaykichikmantam yupaychasqanchik Tayta Dios astawan bendecisunkichik tukuy rurasqaykichikpi. 11Wakchakunaqa manam faltanqachu kay pachapiqa. Chaymi oqa kamachikichik, castamasikichikmanta wakchayaspa yarqaymanta kaqkunawan llakipayakuq kanaykichikpaq.
Sirvientekunapa favorninpi yachachikuymanta (Ex 21:1-11)
12Hebreo castamasikichikmanta qaripas otaq warmipas servisunaykichikpaq kikillanmanta *rantikurusuptikichikqa, soqta watallam servichikunkichik. Qanchis kaq watamanqa librem lloqsikunqa. 13Libreta kachaykuspaykichikqa amataqmi mana imayoqtaqa kachaykunkichikchu. 14Aswanqa qoykunkichikmi animalnikichikmanta, cosechasqaykichikmanta chaynataq vinoykichikmantapas. Rakiykunkichikm yupaychasqanchik Tayta Diospa tukuy qosusqaykichikmanta. 15Yuyarinkichikmi Egipto nacionpi qamkunapas sirviente kachkaptikichik yupaychasqanchik Tayta Dios libramususqaykichikta. Chayraykum chaynata kunan kamachikichik. 16Ichaqa qamtapas chaynataq familiaykitapas kuyasqanrayku chaynataq qamkunawan allin kasqanrayku chay sirvientekichik mana lloqsiyta munaptinqa 17punkuykiman asuykachispaykim aleznawan rinrinta uchkurunki hinaptinmi waunankama servisunki. Chaynallatam rurankichik sirvientaykichikwanpas. 18Sirvientekichikkuna libre kachaykuytaqa amam llakikunkichikchu. Llamkasqanmanta partellanta pagon chaskiq peon hinam paykunaqa soqta watapuni servisurqankichik. Chaynapim yupaychasqanchik Tayta Diospas tukuy rurasqaykichikpi bendecisunkichik.
ovejaykikunamantam punta kaq orqo uankunata yupaychasqanchik Tayta Diospaq sapaqchanki. Vacaykikunapa punta wawan torochataqa amam llamkachinkichu nitaqmi ovejaykikunapa punta wawan carnerochapa millwantapas rutunkichu. 20Yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpim chay animalkunata mikunki sapa wata, familiaykikunawan kuskam mikunkichik paypa akllasqan sitiopi. 21Ichaqa sichu sapaqchasqayki animal awsapas, weqropas otaq imaynapas kaptinqa, amam wauchinkichu yupaychasqanchik Tayta Diosman ofrecenapaqqa. 22Aswanqa yachasqayki llaqtapim mikunki chayna animaltaqa. Mikunqakutaqmi oqaman asuykamuwanankupaq hina kaqkunapas chaynataq mana chaypaq hina
19Vacaykiku na mantawan
Animalkunapa punta kaq orqonkunata Tayta Diospaq sapaqchanankumanta
DEUTERONOMIO15,16
280
kaqkunapas, tarukatapas luwichutapas mikuchkaq hinam mikunkichik. 23Chay animalkunapa yawarnintam ichaqa ama mikunkichu. Yakuta hinam pampaman tallirunki.
16
sutiyoq killa chayamuptinqa yupaychasqanchik Tayta Diospaqmi Pascua Fiestata rurankichikpuni. Paymi huk tuta chay killapi Egipto nacionmanta horqomusurqankichik. 2Chay fiestapim vaca ku natawan oveja ku nata wa uchispa yupaychasqanchik Tayta Diosman ofrecenkichik. Chaytaqa rurankichik paypa sutin reqsisqa kananpaq akllasqan sitiopim. 3Wauchipusqaykichik animalpa aychantaqa mana qonchuyoq tantatawanmi mikunkichik. Qanchisnintin punchawmi mikunkichik chayna mana qonchuyoq tantataqa, akarisqaykichikmanta yuyarinaykichikpaqmi mikunkichik chayna tantata. Apurawllamanmi Egipto nacionmanta lloqsimurqankichik. Chaymi kawsanaykichik punchawkama Egiptomanta lloqsimusqaykichik punchawta yuyarinkichik. 4Chay qanchisnintin punchawmi enteron nacionnikichikpi qonchu ama kanqachu. Chaynataqmi punta kaq punchawpa tarden lawpi wauchipusqaykichik animalpa aychanqa ama puchunqachu paqarinnintin punchawkamaqa. 5Yupaychasqanchik Tayta Diospa qosusqaykichik llaqtapiqa amam ofrecenkichikchu Pascuapi wauchipunaykichik animaltaqa, 6ofrecenkichikqa yupaychasqanchik Tayta Diospa sutin reqsisqa kananpaq akllasqan sitiollapim. Chay animaltaqa Egipto nacionmanta lloqsimusqaykichik punchawpi hinam inti seqaykuytaa ofrecenkichik. 7Ofrecesqaykichik aychataqa kankasqatam mikunkichik yupaychasqanchik Tayta Diospa akllasqan sitiopi. Hinaspam paqarinnintin punchawta kutikunkichik wasikichikman. 8Soqta punchawmi mikunkichik mana qonchuyoq tantata. Qanchis kaq punchawpim ichaqa hatun huunakuy kanqa yupaychasqanchik Tayta Diospaq. Chay punchawpiqa amam imapipas llamkankichikchu. 9Trigo rutuy qallarisqaykichik punchawmanta qanchis semana pasaruptinmi 10yupaychasqanchik Tayta Diospaq rurankichik Semanakuna sutiyoq hatun fiestata. Chay fiestapim voluntad ofrendaykichikta qonkichik yupaychasqanchik Tayta Diosman tukuy imapi bendecisusqaykichikmanta. 11Yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpim chay fiestata rurankichik churikichikkunapiwan, sirvientekichikkunapiwan, sirvientaykichikkunapiwan, llaqtaykichikpi *yachaq Leviy casta runakunapiwan, forasterokunapiwan, mana tayta-mamayoqkunapiwan chaynataq viudakunapiwan. Chaytaqa rurankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa sutin reqsisqa kananpaq akllasqan sitiopim. 12Qamkunapas Egipto nacionpi sirviente kasqaykichikta ama qonqaruspam kasukunkichik kay decretokunata. 13Trigo cosechay tawan uvas sa ruy ta tukuspaykichik am qanchis punchawnintin rurankichik chay Ramada Fiestataqa. 14Chay fiestapim kusikunkichik churikichikkunawan, sir vientekichikkunawan, llaqtaykichikpi *yachaq Leviy casta runakunawan, forasterokunawan, mana tayta-mamayoqkunawan chaynataq viudakunawanpas. 15Chay fiestataqa yupaychasqanchik Tayta Diospaqmi rurankichik qanchis punchawpuni akllasqan sitiopi. Paymi cosechaykichikpi chaynataq tukuy ruranaykichikpipas bendecisunkichik hinaptinmi cheqaptapunipas kusikunkichik. 16Sapa watapim kimsa kutita llapallan qarikuna rinqaku yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanman otaq paypa akllasqan sitioman. Chaynatam ruranqaku Mana Qonchuyoq Tanta Fiestapi, Semanakuna Fiestapi chaynataq Ramada Fiestapipas. Ama-
1Abib
Sapa wata rurananku fiestakunamanta (Ex 23:14-17. 34:18-24)
281
DEUTERONOMIO16,17
taqmi Tayta Diosmanqa pipas rinqachu mana imatapas apaspaqa. 17Yupaychasqanchik Tayta Diospa bendecisqanman hinam sapakama ofrendankuta apanqaku. Tayta Diospa sapa aylluman qosunaykichik llaqtakunapim churankichik juezkunatawan autoridadkunata chaynapi runakunapa quejanta allinta arreglanankupaq. 19Allin arreglo ruraytaqa amam qewirunkichikchu. Amataqmi imaraykupas wakin runakunallamanqa sayapakunkichikchu. Juez kaspapas amataqmi regalokunataqa chaskikuykunkichikchu. Regalokunaqa yachayniyoqkunatapas awsayaykachinmi, pantachintaqmi allin ruraqkunapa rimaynintapas. 20Arreglotaqa rurankichik allin arregloman hinallam chay napi mana wa uruspa yupaychasqanchik Tayta Diospa qosunaykichik allpata dueochakunaykichikpaq. 21Yupaychasqanchik Tayta Diospa altar ninta ru raspaqa amam chay altarpa ladonpiqa sayachinkichikchu Asera sutiyoq mamacha kullutaqa, 22amataqmi sayachinkichiktaqchu adoranapaq rumimanta pilartapas. Chaykunataqa yupaychasqanchik Tayta Diosqa cheqninmi. 1Yupaychasqanchik Tayta Diosman ofrecespaqa sanon kaq torotam chaynataq ovejatam wauchipunkichik, mana chayna kaptinqa Tayta Diospa millakusqanmi. 2Sichum yupaychasqanchik Tayta Diospa qosusqaykichik huk kaqnin llaqtapi tariruwaqchik qaritapas otaq warmitapas Tayta Diospa mana munasqanman hina rurachkaqta chaynataq contratontapas mana respetaspa rurachkaqta 3chaynataq tariruwaqchik taytacha-mamachakunataa qatispa adorachkaqta otaq chaykunapa awpaqninpi qonqorakuchkaqta chaynataq intita, killata, lucerokunatapas adorachkaqta, chaykuna adoranataqa Tayta Diosqa manam kamachikurqachu. 4Sichum chaykunata yacharuspaykichikqa sumaqtam averiguankichik. Israel casta ukupi chay millakuypaq rurasqanku cheqap kaptinqa 5chay ruraq runatam otaq warmitam pusankichik llaqtapa zaguanninpi autoridadkunaman hinaspam rumiwan choqaspa wauchinkichik. 6Wa u nanpaq sentenciaspaqa, iskay otaq kimsa testigoku napa decla ra kusqanwanmi sentenciankichik. Chullalla testigopa declarakusqanwanqa manam pipas waunanpaq hinaqa sentenciasqa kanmanchu. 7Chay testigokunam puntata chamqanqaku wauchinankupaq. Chaymantaam llapallan runakunapas chamqanqaku. Chaynatam tukunkichik qamkunamanta tukuy mana allin ruraqkunata. 8Sichu llaqtaykichikpi kanqa wauchinakuymanta, pleitokunamanta, maqanakuykunamanta otaq imamantapas sasa arreglo ruraykuna hinaptinqa yupaychasqanchik Tayta Diospa akllasqan sitiomanmi rinkichik. 9Chaypim Leviy ayllu sacerdotekunaman chaynataq chay tiempopi juez kaqman asuntoykichikta willakunkichik hinaptinmi paykunaa nisunkichik imaynam arreglanaykichikmanta. 10Chaynapim Tayta Diospa akllasqan sitiopi autoridad nisusqaykichikman hina rurankichik. Kasuspaykichikm paykunapa yachachisqanman hinalla rurankichik. 11Chay autoridadkunapa yachachisqanta hinallam chaynataq sentenciasqanta hinallam qamkunaqa rurankichik. Amam imayrikuqllatapas cambiankichikchu paykunapa nisqantaqa. 12Ichaqa yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi servikuq sacerdoteta otaq jueztapas mana kasukuq orgulloso runataqa waunanpaqmi sentenciankichik. Chaynata ruraspaykichikmi Israelpa mirayninkunamanta chinkachinkichik tukuy mana allin ruraqkunata. 13Hinaptinmi llapallan runakuna chayta uyarispanku manchakunqaku, chaynapim manaa paytukuqachu kanqanku.
18Yupaychasqanchik
Juezkuna allinta arreglanankumanta
17
DEUTERONOMIO17,18
282
Tayta Diospa qosunaykichik allpamanmi yaykunkichik chaypi runakunata venceruspa. Chay allpapia *yachaspaataq niwaqchik: Muyuriqniykupi llapallan nacionkuna hinam gobiernawanankupaq oqaykupas munaniku reyniyoq kayta nispa. 15Hinaptinqa yupaychasqanchik Tayta Diospa akllasqallantam reynikichikpaq churankichik, payqa kanqa castamasikichikmi. Ichaqa amam churankichikchu forasterotaqa nitaq mana castaykichikmanta kaqtapas. 16Ichaqa payqa amam achka caballokunata huukunqachu. Amataqmi Egipto nacionmanqa runakunatapas kachanqachu caballonkunata achkayachinapaq. Tayta Diosmi nisurqankichik: Amam haykapipas kay annintaqa Egipto nacionman kutinkichikchu nispa. 17Amam achka warmiwanqa casarakunqachu chaynapi Tayta Diosmanta ama karunchakurunanpaq, amataqmi achka qori-qollqetapas huukunqachu. 18Gobiernayta reynikichik qallarispaqa, Leviy ayllu sacerdotekunapa hatallisqan libromantam kay yachachikuykunata kikinpaq qellqachinqa. 19Kikinpaq chay copiata hatallispanmi kawsanankama sapa punchaw leenqa, chaynapi yupaychasqanchik Tayta Diosta respetananpaq chaynataq chay yachachikuykunata hinaspa decretokunatapas kasukunanpaq 20chaynapi castamasinkunamantapas aswan valeqpaqraq mana piensananpaq chaynapitaq chay kamachikuykunamantapas mana karunchakunanpaq. Chaynata ruraptinqa paypas chaynataq mirayninpas unay watatam Israel nacionpi gobiernanqa.
14Yupaychasqanchik
Reyta churanapaq yachachikuykunamanta
18
ayllumanta llapallan kaqkunaqa chay nataq chay castamanta sacerdotekunaqa manam chaskinqakuchu herencia allpata Israelpa mirayninkunamanta kaq wakin castakuna hinaqa. Paykunaqa kawsanqa Tayta Diospaq kaapusqanku chaynataq payman qosqanku ofrendakunamantam. 2Wakin casta ma sin ku na hina herenciata mana chaskiptin kupas Tayta Diosmi paykunapa herencianqa, chay natam kikin Tayta Dios nirqa. 3Runakunam sacerdotekunaman apamunqaku torokunata otaq carnerokunata chaynapi sacerdotekuna kaapunankupaq. Chaynaqa chay kaasqankumantam sacerdotekunaman tocanqa: animalpa brazon, quijadan, wiksan. 4Paykunapa tocanciantaqmi kanqa trigopa punta rurunkunapas, punta sarusqaykichik vinopas, punta rurasqaykichik aceitepas chaynataq ovejaykichikmanta punta rutusqaykichik millwakunapas. 5Llapallan wakin ayllukunamantam paykunatapas chaynataq mirayninkunatapas yupaychasqanchik Tayta Dios akllakurqa paytaa sapa punchaw servinankupaq. 6Israel nacionnikichikpi huk kaqnin llaqtapi *yachaq Leviy ayllu runa Tayta Diospa akllasqan sitioman riyta munaspaqa, 7chaypim servikunqa Tayta Diospa qayllanpi, servikunqaqa chaypi servikuq Leviy ayllumasinkuna hinam. 8Abuelonkunamanta herenciankuta chaskichkaspapas paykunaqa castamasinkuna hinam iguallata mikunqaku. Tayta Diospa qosunaykichik allpaman yaykuspaqa chay nacionkunapi runakunapa millakuypaq costumbrenkunataqa amam rurankichikchu. 10Amam mayqannikichikpas mayqan diospaqpas churikichikta kaapunkichikchu. Amam qamkuna ukupiqa kanqachu adivinaqkuna nitaq hamuq tiempomanta willakuq tukuqkunapas nitaq musyaqkunapas nitaq brujokunapas 11nitaq layqakunapas nitaq
9Yupaychasqanchik
1Leviy
Leviy ayllu sacerdotekunamanta
Taytacha-mamacha adoraqkunapa costumbrenkunata ama qatipakunankumanta
283
DEUTERONOMIO18,19
adivinota tapukuqkunapas nitaq mana allin espiritu tapukuqkunapas nitaq espiritistakunapas. 12Chaykuna ruraqtaqa Tayta Diosmi millakun. Yupaychasqanchik Tayta Diosmi wischunqa qayllaykichikmanta chay millakuypaq costumbreyoq nacionpi runakunataqa. 13Yupaychasqanchik Tayta Diospa munasqanman hinam kawsankichik. 14Chay dueochakunaykichik allpapi yachaq runakunaqa hamuq tiempokunamanta willakuq tukuqkunatam kasukunku chaynataq adivinaqkunatapas. Qamkunatam ichaqa yupaychasqanchik Tayta Dios mana dejasunkichikchu chaykunata ruranaykichikpaq. Tayta Diosmi qamkunamanta rikurichimunqa oqa hina paymanta willakuqta hinaptinmi payta kasunkichik. 16Cheqaptapunipas Horeb Orqopi huunakuptinchikmi nirqankichik: Amaay yapamantaqa uyarisaqkuachu yupaychasqanchik Tayta Diospa voznintaqa. Amaay rikusaqkuachu ninapa kay hatun rupariynintapas chaynapi mana waurunaykupaq nispa. 17Hinaptinmi Tayta Diosataq niwarqa: Allinmi chay rimasqankuqa, 18Israel castamasinku ukumantam qam hina oqamanta willakuqta kachamusaq. Hinaptinmi paya tukuy kamachisqayta paykunaman willanqa. 19oqapa sutiypi paypa rimasqanta mana kasukuqkunataqa oqam cuentata maasaq. 20Ichaqa pipas oqamanta willakuq tukuspa sutiypi rimaspan mana kamachisqayta imatapas rimaptinqa otaq sapaq taytacha-mamachakunapa sutinpi rimaptinqa, waunanpaqmi sentenciasqa kanqa nispa. 21Ichapas qamkuna piensawaqchik: Chaynaqa imaynatataq yachaymanku chay runapa willakusqanqa Tayta Diospa palabran kasqanta otaq mana kasqantapas? nispa, chaynaqa kaytam yuyankichik: 22Sichu Tayta Diospa sutinpi chay willakuqpa rimasqan mana cumplikuptinqa sutillam mana Tayta Diospa palabranchu. Chaynaqa chay willakuqqa kikillanmantam hatun tukuspa rimarqa. Chaynaqa amam paytaqa manchakunkichikchu.
15Yupaychasqanchik
Moises hina Diosmanta willakuq rikurimunanmanta
19
dueochakunaykichikpaq qosunkichik chaynapi llaqtankunapipas chaynataq wasinkunapipas *yachanaykichikpaq. 2Hinaptinqa yupaychasqanchik Tayta Diospa qosunaykichik allpapim akllankichik kimsa llaqtakunata 3hinaspam chay llaqtakunaman riq ankunatapas allichankichik. Chaypaqmi chay allpaykichikta partinkichik kimsaman chaynapi runamasin waurachiq runa mayqannin llaqtamanpas lluptikuspan amparakunanpaq. 4Pipas runamasinta waurachiq runam chay llaqtaman lluptikuspan vidanta libranqa, ichaqa chayna librakunanpaqqa pruebananmi runamasintaqa qonqaymanta mana piensastin waurachisqanta nitaq awpaqmantapas mana cheqninakusqanta. 5Ichapas pipas runamasinwan rinman monteta yantaman hinaptinataq hachawan waqtachkaptin cabonmanta hacha lloqsiruspan chay runata waurachinman hinaptinqa waurachiqmi ayqekunqa huk kaqnin llaqtaman chaynapim mana waunqachu. 6Ancha karupiraq chay llaqta kaptinqa yanqaataqmi wauqpa ayllun chay wauchiqta vengakunanpaq rabiallawana qatispan waurachinman. Yanqam chaynata rurarunman chay waurachiq runaqa inocente kachkaptinpas otaq mana cheqnichkaspan qonqaymanta waurachiptinpas. 7Chayraykum kamachikichik kimsa llaqtakunata akllanaykichikpaq. 8Yupaychasqanchik Tayta Dios abuelonchikkunaman prometesqanpi hina allpaykichikta hatunyachispan lliw allpata qoykusuptikichikqa 9chay kimsa llaqtakunamanmi
1Yupaychasqanchik Tayta Diosmi nacionkunata chinkachispan allpankuta
Amparakunanku llaqtakunamanta (Nm 35:9-28. Jos 20:1-9)
DEUTERONOMIO19,20
284
yapankichik amparakuna kimsa llaqtakunatawan. Yupaychasqanchik Tayta Diosmi hatunyachinqa allpaykichikta kunan willasqay kamachikuykunata kasukuptikichikqa hinaspa payta kuyaspa kamachisqanman hina sapa punchaw kawsaptikichikqa. 10Chaynapim yupaychasqanchik Tayta Diospa qosunaykichik allpapi inocente runakunata mana wauchinkichikchu chaynataqmi wauqkunamantapas mana culpayoq kankichik. 11Ichaqa pipas runamasinta cheqnisqanrayku qatispan traicionmanta waurachiptinqa hinaspa amparakunanku huk kaqnin llaqtaman ayqekuptinqa 12chay wauchiqpa llaqtanpi ancianokunam presocharachispanku entregaykunqaku wauqpa ayllunman hinaptinmi waunqa. 13Chayna runataqa ama llakipayaspaykichikmi wauchinkichikpuni chaynapim inocente runa mana wauchisqachu kanqa Israel nacionpiqa. Chaynata ruraptikichikqa Tayta Diosmi favorecesunkichik. 14Yupaychasqanchik Tayta Diospa qosu naykichik allpapi *yachaspaqa amam suchuchinkichikchu runamasikichikpa allpanpa linderonkunata. Chay linderokunaqa abueloykichikkunapa churasqanku hinallam kanqa. chulla testigollaqa acusanmanchu pitapas mana allin rurasqanmantaqa otaq ima huchallikusqanmantapas. Runaqa culpasqa kanqa iskay otaq kimsa runakuna testigakuptillanmi. 16Daayta munaspan mana allin ruraq runata hina pipas runamasinta yanqamanta acusaptinqa 17chay iskaynin quejanakuqkunam asuykunqaku Tayta Diospa qayllanman. Rinqakum sacerdotekunapa qayllanman chaynataq chay tiempopi juezkunapa qayllanmanpas. 18Hinaptinmi juezkuna suma-sumaqta chay testigokunata tapupayanqa. Runamasinpa contranpi chay testigopa acusasqan llulla kaptinqa 19chay runamasinpa contranpi maakusqan castigowanmi castigasqa kanqa. Chaynata ruraspam chinkachinkichik qamkunamanta mana allin ruraqta. 20Chayta uyarispankum wakin runakunapas manchakunqaku hinaspataqmi manaa ruranqakuchu chay mana allinkunata. 21Amam llakipayankichu chay huchallikuq runataqa. Pitapas waurachispaqa kikinpas wauchisqam kanqa, awinta horqoruptinqa paypatapas awintam horqorunqaku, kirunta wichirachiptinqa paypatapas kiruntam wichirachinqaku, makinta pakiruptinqa paypatapas makintam pakinqaku, chakinta pakiruptinqa paypatapas chakintam pakinqaku.
15Manam
Llulla rimaq testigokunapa contranpi yachachikuykunamanta
20
caballonkunata, carretankunata chaynataq tropankunata qamkunamantapas aswan achkaraq kasqanta hinaspaqa amam manchakunkichikchu. Egipto nacionmanta horqomuwaqninchik yupaychasqanchik Tayta Diosmi qamkunawanqa kanqa yanapasunaykichikpaq. 2Guerrapi peleanaykichik hora chayaramuptinqa sacerdotem rimarinqa soldadokunaman 3kaynata: Uyariychik Israelpa mirayninkuna, kunanmi enemigoykichikpa contranpi peleankichik. Amay hukmanyaychikchu nitaq manchakuychikchu. Amay katkatataychikchu paykunapa qayllanpiqa. 4Yupaychasqanchik Tayta Diosmi yanapasunkichik. Enemigoykichikpa contranpi peleaspanmi vencechisunkichik nispa. 5Chaymantam soldadokunata autoridadkuna ninqaku: Sichu qamkunamanta pipas mosoq wasita ruraruspan manaraq chaypi *yachaspanqa, kutikuchuny wasinta. Yanqaataq guerrapi wauruptin huk runaa chay wasinpi yachakunman. 6Sichu qamkunamanta pipas uvasta plantaruspan manaraq rurunta mikuspanqa, kutikuchuny
1Sichum guerrapi peleaq lloqsispaykichik qawaykunkichik enemigoykichikpa
Guerrapi peleanankupaq yachachikuykunamanta
285
DEUTERONOMIO20,21
wasinta. Yanqaataq guerrapi wauruptin huk runaa uvasninta cosechakunman. 7Sichu qamkunamanta pipas rimapayarqaa warmita casarakunanpaq hinaspaqa kutikuchuny wasinta. Yanqaataq guerrapi wauruptin hukwana casarakurunman nispa. 8Yapatawan mi soldadoku nata autoridad ku na ninqa ku: Qam ku na manta pipas manchakuspan manaa valorniyoq kaspaqa kutikuchuny wasinta. Yanqaataqmi manchakuspan soldadomasintapas manchapachinman nispa. 9Chay autoridadkuna soldadokunaman rimayta tukuruptinataqmi tropapa capitanninkuna soldadokunapa awpaqninman churakunqaku. 10Sichu huk kaqnin llaqtaman peleanaykichikpaq asuykuspaqa, manaraq peleachkaspam rendikunankupaq rimapayachimunkichik. 11Sichu chay llaqtapi kaqkuna hawkalla yaykunaykichikpaq munaptinkuqa paykunam sirvientekichik kaspa devaldella servisunkichik. 12Ichaqa hawkalla yaykunaykichikta mana munaspanku contraykichikpi peleaptinkuqa, llaqtata muyuruspam peleankichik. 13Yupaychasqanchik Tayta Dios vencerachisuptikichikmi chay llaqtapi llapallan qarikunata waurachinkichik. 14Ichaqa llaqtapi kaq warmikunaqa, wawakunaqa, animalkunaqa chaynataq llaqtapi tukuy ima kaqkunaqa qamkunapaqmi kanqa. Yupaychasqanchik Tayta Diospa qosusqaykichikraykum enemigoykichikmanta tukuy qechusqaykichikta hapikuykunkichik. 15Hina chaynallatam rurankichik *yachanaykichik Canaan allpamanta karu-karupi kaq llapallan llaqtakunatapas, chaykunaqa manam Canaan allpapi kaq nacionkunachu. 16Yupaychasqanchik Tayta Diospa dueochakunaykichikpaq qosusqaykichik llaqtakunapim ichaqa llapallan runakunata waurachinkichik. 17Chaypi kaqkunaqa pasaypaq chinkachisqam kanqa. Chinkachinkichikm Het casta runakunata, Amor casta runakunata, Canaan casta runakunata, Ferez casta runakunata, Hiv casta runakunata chaynataq Jebus casta runakunatapas, chaynataqa rurankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachisqanman hinam. 18Chaynatam rurankichik millakuypaq kaqkunata ruraspanku taytacha-mamachanku adorayta mana yachachisunaykichikpaq. Chay nacionkunapa rurasqanta hina ruraspaqa yupaychasqanchik Tayta Diospa contranpim huchallikuwaqchik. 19Sichu peleaspa venceru naykichikpaq llaqtapa muyu riqninpi campamentoykichikta churaruspaqa amam fruta sachankunataqa hachawan kuchupankichikchu. Chaykunapa rurunqa mikunaykichikpaqmi kanqa. Sachakunaqa manam runa hinaqa guerrapi peleanmanchu. 20Chay wanpas chay llaqtata vencerunaykichikkamaqa kuchuwaqchik mi mana ruruq sachakunataqa, chaykunawan llaqtapa muyuriqninta qencharunaykichikpaq.
21
yupaychasqanchik Tayta Diospa qosunaykichik allpapia kaspa tariruwaqchik chakrapi pipapas waurachisqan runata ichaqa manataq yachawaqchikchu pipapas waurachisqanta hinaptinqa 2ancianokunapiwan juezkunam wausqa runapa kasqan sitiomanta qallarispa muyuriqninpi kaq llaqtakunaman metrowan tupunqaku. 3Hinaptinmi wausqa runapa hichpanpi kaq llaqtapa autoridadninkuna pusamunqaku manaraq yugoman watasqanku vaquillata. 4Chay llaqtapi autoridadkunam pusanqaku chay vaquillata mana chakiq yakuyoq wayqoman otaq mana haykapipas yapusqanku nitaq tar pusqanku wayqoman hinaspam pusasqanku vaquillapa kunkanta qewirunqaku. 5Chaymantam Leviy ayllumanta sacerdotekuna chay llaqtaman asuykunqaku. Paykunataqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi akllarqa paypa qayllanpi servinankupaq hinaspa
1Sichu
Wausqa rikuriruq runamanta
DEUTERONOMIO21
286
runakunapaqpas Tayta Diospa bendicionninta maakunankupaq. Hinaptinmi paykunapa nisqanman hina arreglasqa kanqa tukuy atipanakuy chaynataq tukuy dao ruranakuypas. 6Chay llaqtapi llapallan autoridadkunam makinkuta mayllakunqaku vaquillapa hawanpi 7hinaspam ninqaku: Manam oqaykuchu chay runataqa wauchirqaniku nitaqmi pi wauchisqantapas rikurqanikuchu. 8Chaynaqa Dios Taytallayku, pampachaykuwaykuy salvasqayki Israelpa mirayninkunata, amay chay wauqmantaqa tumpawaykuchu Israel runaykikunamanqa nispa. Chaynapim chay wauchisqanku huchamantaqa pampachasqaa kankichik. 9Chaynaqa Tayta Diospa qayllanpi allinta ruraspaykichikmi chay wauq inocente runa wausqanmantaqa manaa culpayoq kankichik. enemigoykichikwan peleaptikichik paykunamanta presochanaykichikpaq runakunata yupaychasqanchik Tayta Dios qoykusunkichikman 11hinaptinataq huk kaqnikichik chay presochasqa warmikunapi rikurunman buenamoza warmita hinaspa warmin kananpaq kuyaruspanqa 12chay warmitam wasinman pusanqa hinaptinmi chay warmiataq chukchanta kachiy-kachiyta rutukunqa chaynataqmi sillunkunatapas kaptakunqa. 13Chaynataqmi presochachikusqan tiempopi pachantapas mudakuspan qaripa wasinpia *yachanqa. Tayta-mamanmanta llakikuspanqa huk killatam lutokunqa. Chaymantaam chay qari paywan casarakunqa chaynapim paypas warmina kanqa. 14Chay warmita manaa gustaruspaqa libretam kachaykunqa ichaqa humillachisqanraykum mana *rantikunmanchu nitaqmi sirvientanpaqpas hatallinmanchu. iskay warmiyoq kaspan huknillanta kuyarunman chaynapi iskaynin warmipitaq churinkunapas karunman, ichaqa piwi churinataq kanman mana kuyasqan kaq war mipi 16hinaptinqa herencia qonanpaq tiempo chayaramuptinmi kuyasqan war mipa wawanmanqa mana qonqachu piwi churinpa herenciantaqa. Piwi churinqa karqa mana kuyasqan kaq war mipim, chayraykum piwi churipa herenciantaqa paylla chaskinqa. 17Aswanqa qonqam mana kuyasqan war mipa wawanmanpas, qonqaqa piwi churin kasqanraykum, wakin churinkunaman herencia qosqanmantapas huk chay natawanraqmi paymanqa qonqa. Payqa puntallaraq churin kasqanraykum piwi churi hina tukuy derechoyoq kanan.
18Sichu pipapas kanqa churin munaysapa chaynataq rebelde, tayta-maman re15Pipas 10Sichu
Guerrapi presochasqa warmikunawan imaynam ruranankumanta
Piwi churikunapaq herenciamanta
Mana kasukuq churikuna castiganankumanta
prendeptinpas chaynataq castigaptinpas mana kasukuq 19hinaptinqa tayta-mamanmi hapiruspan llaqtanpi autoridadkunaman pusanqa. 20Paykunamanmi ninqa: Kay warmaykum munaysapa, rebelde, imata niptiykupas manam kasuwankuchu, mikuylla-mikukuq borracho runam nispa. 21Chaymi llaqtanpi llapallan qarikuna rumiwan choqapaspanku wauchinqaku. Chaynata ruraspaykichikmi mana allin ruraqkunata qamkunamanta chinkachinkichik. Israelpa mirayninkunam chayta uyarispanku manchakunqaku. pipas mana allin rurasqanmanta sentenciasqaykichikman hina sachapi warkusqa wauruptinqa, 23tukuy tutaqa amam chaypiqa cuerponta saqerunkichikchu aswanqa chay punchawllam pamparunkichik. Sachapi warkusqa wauq runaqa
22Sichu
Achka rikchaq yachachikuykunamanta
287
DEUTERONOMIO21,22
Diospa akasqan runam. Chaynaqa yupaychasqanchik Tayta Diospa dueochakunaykichikpaq qosunaykichik allpataqa amam millakuypaqtaqa rurankichikchu. 1Sichu riku ruwaq llaqta ma sikipa chin kasqa bueyesninta otaq ovejantapas hinaspaqa amam upallakuykunkichu aswanqa llaqtamasikimanmi pusarapunki. 2Sichu chay animalpa dueon mana reqsisqayki otaq vecinoyki kaptinqa hapiruspaykim wasikiman pusanki hinaspam hatallinki llaqtamasiki reclamasunaykikama. 3Chay natam rurankichik runamasikichikpa chinkaruq asnonwanpas chaynataq wischurusqan ponchonwanpas otaq llaqtamasikichikpa imantapas tarikuspaqa. Tariruspaqa amam upallakuykunkichikchu. 4Sichu llaqta ma sikipa asnonta otaq bueyesnintapas anpi pisipa ruspan wischurayaqta rikuspaqa amam qawayllaqa-qawakunkichikchu aswanqa yanapaykunkichikmi hatarichinanpaq. 5Amam war miqa pacha kunqachu qa ripa pachanwanqa nitaqmi qa ripas warmipa pachanwanqa. Pipas chayna ruraqqa yupaychasqanchik Tayta Diospa millakusqanmi. 6Sichu anta richkaspayki sachapi otaq pampapipas tariruwaq qestanpi mallqochankunata otaq runtuntapas oqllachkaq animalchata hinaspaqa amam apakunkichu mamantawan mallqochankunataqa, 7mallqochankunallata apakuspam mamantaqa kachaykunki. Chaynata ruraspaqa kusikunkim hinaspataqmi unayta kawsakunki. 8Pampa hina qatayoq mosoq wa sita ru ra kuspaykiqa perqantam ru ran ki qatanpa muyuriqninpi. Mana chayqa pipas wichiykamuspa wauruptinmi wasipi kaqkuna huchayoq kawaqchik chay wauqmanta. 9Uvas huer tapiqa amam tar pun kichu huk rikchaq mu hutaqa, yanqa ataqmi pierderapusunkiman uvasnikipas chay nataq tarpusqayki muhupas. 10Chak raykipiqa amam yapun kichu asnotawan bueyesta pa reschaspaqa. 11Linotawan millwata taqruykuspaqa amam awan kichu, chay na pachawanqa amam churakunkichu. 12Capaykipa tawan puntan ku na man mi siran ki kipu ku nata watuyoqta ka ma.
22
pipas warmita casararunman ichaqa payman hukllawakuruspanataq manaa kuyanmanchu 14chaynapi warmita penqayman churayta munaspan kaynata ninman: Kay warmitam casararqani ichaqa paywan puuptiymi manaa doncellachu kasqa nispa. 15Chayna kaptinqa chay sipaspa tayta-mamanmi llaqtapi autoridadkunapa qayllanpi doncella kasqanta pruebanqa. 16Sipaspa taytanm autoridadkunaman kaynata ninqa: oqam kay runawan churiyta casarachirqani ichaqa kunanataqmi churiytaqa cheqnipakuruna. 17Penqayman churayta munaspanmi nichkan: Manam churikiqa doncellachu kasqa nispa. Aswanqa kaywanmi pruebani churiyqa doncella kasqanmanta. Chaynata nispanmi puuna pachanta qawachinqa llaqtapi autoridadkunaman. 18Hinaptinmi autoridadkuna chay qarita presochaspanku castiganqaku. 19Chay autoridadkunam sipaspa taytanman multata pagachinqaku huk kilo qollqeta, chaynataqa multanqaku Israelpa mirayninkunapi doncella sipasta penqayman churasqanraykum. Chaywanpas chay casarasqan warmiqa paypa warminmi kanqa kawsanankama, chaynaqa manam rakikuyta atinmanchu. 20Ichaqa cheqaptapu ni chay sipas mana doncella kaptinqa 21tay tanpa wasinmanta horqoruspankum llaqtapi runakuna rumiwan chamqapaspa wa-
13Sichu
Casamientomanta yachachikuykuna
DEUTERONOMIO22,23
288
uchinqaku, chay warmiqariki familiantapas penqay man churaspam Israelpa mirayninkuna ukupi loca hina chaynata rurarqa. Chay warmita wauchispam qamkunamanta chinkachinkichik mana allin ruraqta. 22Sichu pitapas ta rirun kichik ca sada war miwan huchapa kuch kaqta hinaptinqa iskayninkutam wauchinkichik. Chay nata ruraspam qamkunamanta chinkachinkichik mana allin ruraqta. 23Sichu doncella sipas rimapayasqa a kanqa casa ra kunanpaq ichaqa huk kaqnin runa llaqtapi tariruspan chay doncellawan puuruptinqa, 24iskaynintam pusankichik llaqtapi autoridadkunaman hinaspam rumiwan chamqapaspa waurachinkichik. Sipasqa waunqa llaqtapi kachkaspan mana qaparisqanraykum. Qariataqmi waunqa runamasinpa casaranan warmita penqayman churasqanrayku. Chaynata ruraspam qamkunamanta chinkachinkichik mana allin ruraqkunata. 25Sichu casa ra ku nanpaq rimapayasqa a sipasta pipas campopi ta riruspan abusaruptinqa qarillam waunqa chay rurasqanmanta. 26Sipastaqa amam imanankichikpaschu, manam payqa waunanpaq hina huchayoqchu. Chay asuntoqa rikchakun pipas runamasinta qonqaymanta waurachiq runamanmi. 27Sipas abusaq runaqa campopi sapallanta tariruspanmi chaynata rurarqa. Sipas qayaykachakuptinpas manam pipas libranmanchu karqa. 28Sichu casa ra ku nanpaq ma na raq rimapayasqa doncellata abusach kaqta pitapas tariruptinkuqa, 29chay abusaqmi sipaspa taytanman qonqa parte kilo qollqeta. Chaynataqmi abusasqanrayku chay sipasqa war mina kanqa. Chay runaqa kawsanankamam mana rakikunmanchu chay warmimantaqa. 30Tay tanpa war millanwanqa amam pipas ka kunqachu. Chay nata ru raspaqa taytantam penqay man churachkan.
23
Tayta Diospa qayllanpi huunakuyman pikunam mana yaykunankumanta

1Tayta
Diospa qayllanpi huunakuymanqa amam yaykunqachu runtun toqyasqapas nitaq qari kay nin kuchusqapas. 2Tayta Diospa qayllanpi hu u na kuy manqa amam yaykunqachu pipapas churyapakuy ninqa, chaynam kanqa chunka mirayninkama. 3Tayta Diospa qayllanpi huunakuymanqa amam yaykunqachu Amon casta runakunaqa nitaq Moab casta runakunapas, chaynam kanqa chunka mirayninkukama. 4Paykunaqa Egipto nacionmanta lloqsimuspa allpanku waqtanta pasamuptikichikmi mana taripamusurqankichikchu yakullankuwanpas nitaq mikuyllankuwanpas. Aswanraqmi Mesopotamia lawpi kaq Petor llaqtamanta hamuq Beorpa churin Balaanman pagarqaku akasunaykichikpaq. 5Chaywanpas yupaychasqanchik Tayta Diosmi mana uyarirqachu Balaamta aswanqa kuyasusqaykichikraykum akaykuy munasusqaykichiktapas tikrarurqa bendicionikichikmana. 6Chaynaqa wiaypaqm amapuni munankichikchu paykunapa hawkalla kayninkutaqa nitaq allinlla kayninkutapas. 7Ichaqa amam millakunkichikchu Edom casta runakunataqa, paykunaqariki qamkunapa castaykichikmi. Amataqmi millakunkichikchu Egipto nacionpi kaqkunatapas. Paykunapa allpanpim qamkunaqa *yacharqankichik. 8Tayta Diospa qayllanpi huunakuymanqa yaykuspaqa-yaykunqa Egipto nacionniyoq runakunapa willkanpa churinkunallam.
289
DEUTERONOMIO23,24
contranpi peleaq lloqsispaqa amam rurankichikchu imapas millakuypaq kaqkunataqa. 10Sichu tuta puunankama runapa qari kayninmanta kikillanmanta imapas lloqsiptinqa, chay runaqa manam Tayta Diosmanqa asuykunmanchu, payqa campamentomantam lloqsinqa, tukuy punchawmi hawapi kanqa. 11Tardeykuqtaa mayllakuspanmi inti seqaykuqtaa campamentoman kutiykunqa. 12Ispa ku naykichikpaq pas kanqam sitio campa mentomanta hawapi. 13Kapusun kichiktaqmi estacaykichikpas chay wan allpata toqoykuspa chay pi ispakunaykichikpaq hinaspa chay estacawantaq hatun ispaytapas tapanaykichikpaq. 14Yupaychasqanchik Tayta Diosmi purin campa mentoykichikpi libra su naykichikpaq chaynataq enemigoykichikta vencechisunaykichikpaq chayraykum campamentoykichikqa kanqa pay paq sapaqchasqa, mana chayqa Diosmi qamkuna ukupi ima qachatapas rikuspan qamkunamanta asurikunman. ayqekamuspan amparakamusuqniki sirviente runataqa amam chay patronninman qonkichu. 16Qanwanmi *yachanqa akllakusqan huk kaqnin llaqtaykichikpi chaynataq akllakusqan sitiopi. Amam pipas paytaqa akarichinqachu. casta runakunapa warmi churinkunamantaqa amam pipas chuchumikaqa kanqachu taytacha-mamachankuta adoranankupaqqa, qari churinkupas amataqmi mariconqa kanqachu chaynata ruranankupaqqa. 18Yupaychasqanchik Tayta Diospa templonmanqa amam dejankichikchu chayna millakuy paq ruraqkunapa prometekusqan ganancianku apamunankutaqa. Chay na warmipapas-qaripapas rurayninqa Tayta Diospa millakusqanmi. kawsaykunatapas otaq imatapas castamasikiman prestaspaqa, amam mirayninta maankichu. 20Forasterokunamantam ichaqa maawaq mirayninta. Castamasikimantaqa amam maankichu. Hinaptinqa dueochakunaykichikpaq risqaykichik allpapim tukuy ima rurasqaykipi yupaychasqanchik Tayta Dios bendecisunki. 21Yupaychasqanchik Tayta Diosman prometespaqa utqaylla man mi cumplinki. Mana chayqa pay reclamaptinmi huchallikuwaq. 22Mana prometekuspaqa manam huchallikunkichu. 23Ichaqa voluntadnikimanta yupaychasqanchik Tayta Diosman prometekuspaqa qonkipunim. 24Runamasikipa uvas huertanman yaykuspaqa saksanaykikamam mikunki ichaqa amam canastaykimanqa pallankichu. 25Runamasikipa cosechanana trigonman yaykuspaqa makillawanmi pallarikunki ichaqa rutunawanqa amam rutukunkichu.
19Qollqetapas, 17Israel 15Patronninmanta
9Enemigoykichik ku napa
Limpio kanankupaq yachachikuykunamanta
Sirvientepa favorninpi yachachikuymanta
Chuchumikakunapa contranpi yachachikuykunamanta
Imaymana yachachikuykunamanta
24
1Sichu
pipas casarasqan warmipi ancha millakuypaq imapas rurasqanta tarispaqa rakikunanpaqmi qellqanqa papelta. Chayta qoykuspanmi wasin-
Rakinakuymanta yachachikuykuna
DEUTERONOMIO24
290
manta qarqorunqa. 2Wasinmanta warmi lloqsikuspanqa hukwanam casarakunman. 3Ichaqa chay qepa qosanpas punta qosan hina millakuspaqa, paypas rakikunanpaqmi papelta qoykunqa. Wasinmanta qarqoruptinqa otaq chay casaraqnin qari wauruptinqa 4punta casaraqnin qariqa manaam yapatawanqa casaranmanchu. Chay ruraytaqa Tayta Diosmi millakun. Herenciaykichik kananpaq yupaychasqanchik Tayta Diospa qosunaykichik allpataqa amam huchawan millakuypaqta rurankichikchu. casarakuq runaqa amam guer ramanqa rinqachu nitaqmi imapipas ser vikunqachu wata pasanankama chay napi warminpas kusisqa kananpaq. 6Amam prendapiqa hapin kichu kuta ku nan ku ma ray taqa nitaq tu naw nintapas, chayqa kanman runapa vidan prendapi hapichkaq hinam. 7Sichu Israelpa miray nin manta huk kaqnin runa hina casta ma sillanta suwarunman chay runawan ser vichikunanpaq otaq rantikurunanpaq hinaptinqa chay suwaq runatam wauchinkichik. Chay nata ruraspam chay mana allin ruraqta qamkunamanta chinkachinkichik. 8Lepra onqoy riku riruptinqa Leviy casta manta sacerdoteku napa tukuy nisusqaykichiktam cumplinkichik. Paykunaman kamachisqayta hinam rurankichik. 9Yuya riychik Egipto nacion manta lloqsimuspa ha much kaptinchik Ma riata yupaychasqanchik Tayta Dios imam rurasqanmanta. 10Ru na ma sikiman imatapas prestaspaqa amam wa sinta yaykun kichikchu prenda horqoq. 11Hawallapi suyaptikim prendata horqomuspan qosunki. 12Wakcha runa kaptinqa amam paqarinnintinkamaqa prendanta hatallinkichu. 13Inti seqaykuyllatam kutiykachipunki puuq yaykuspan chay ponchonwan qatakunanpaq. Hinaptinqa chay runa favornikipi yupaychasqanchik Tayta Diosta maakuptinmi chay rurasqaykiqa paypa qayllanpi allin kanqa. 14Mana imayoq wakcha llamkapakuq runataqa amam akarichinkichu. Llaqtamasiki kaptinpas otaq llaqtaykipi *yachaq forastero kaptinpas amam akarichinkichu. 15Llamkasqanmantaqa manaraqpas inti seqaykuchkaptinmi chay punchawllapi pagaykapunki. Chay runaqa wakcha kasqanraykum chay qollqewan mantienekun, mana chaynata ruraptikiqa Tayta Diosta qayakuptinmi huchayoq kawaq. 16Chu ri-wawan kupa hucha lli kusqan mantaqa amam tay ta-ma mantaqa wauchinkichikchu nitaqmi tayta-mamanpa huchanmantapas churi-wawankutaqa wauchinkichikchu. Huchallikusqankumantaqa sapakamatam wauchinkichik. 17Amam engaankichikchu forastero runakunataqa nitaq mana tayta-mamayoqkunatapas. Amataqmi viudakunapa prendantapas qechunkichikchu. 18Yuyarinkichikmi Egipto nacionpi sirviente kachkaptikichik yupaychasqanchik Tayta Dios libramususqaykichikta. Chayraykum kay kamachisqaykunata cumplinkichik. 19Kawsayku na rutuy pi huk kaqnin gavillata chak rapi qonqa ruspaqa amaam hoqariq kutinkiachu. Chaytaqa saqerunki forastero runakuna otaq mana tayta-mamayoqkuna otaq huk kaqnin viudapas huukunanpaqam. Chaynapim yupaychasqanchik Tayta Dios tukuy rurasqaykipi bendecisunki. 20Aceitu nata pa llaspaqa ama am ra man-ra manqa pa llapan kichu. Puchuqkunataqa saqenki forastero runakunapas, mana tayta-mamayoqkunapas chay nataq viudakunapas pallapakunankupaqam.
5Chaylla raq
Achka rikchaq yachachikuykunamanta
291
21Huer taykimanta
DEUTERONOMIO24,25
uvasta pallaspaqa amaam pallapankichu. Puchuqkunataqa saqenki forasterokunapas, mana tayta-mamayoqkunapas hinaspa viudakunapas pallapakunankupaqam. 22Yuyarinkim Egipto nacionpi sir viente kasqaykita. Chayraykum kaykunata kamachiki kasukunaykipaq. 1Qamkunapura pleitopi kaspaqa, cortepim arreglankichik. Chaypi juezkuna averiguaspankum mayqanpas inocente kasqanta yachanqaku, huchayoqtaataqmi sentencianqaku. 2Chay huchayoqta azotenankupaq sentenciaptinkuqa, juezmi qayllanpi pampaman chutaykachispa azotechinqa huchanman hina. 3Tawa chunka makillatam azotechinqa, manam mastachu, yanqaataqmi llumpayta azoterachiptinqa chay castamasikichik runa akarispan despreciasqa kanman qayllaykichikpi. 4Erapi trillach kaq bueyestaqa amam senqapan kichikchu.
25
chulla wasillapi iskay wawqekuna *yachanmanku, hinaptinataq huk kaqnin waukunman ichaqa waukuqpa mana chullapas churin kaptinqa, chay viudaqa manam casarakunmanchu huk casta runawanqa. Chay waukuqpa wawqenmi chay viudataqa casaranqa hinaspam paywan deberninta ruranqa. 6Chay viudapa wawanmi waukuq qosanpa sutinta apanqa chaynapi waukuqpa sutin Israelpa mirayninkunamanta mana chinkananpaq. 7Sichu chay runa cuadanta mana casarayta munaptinqa chay viudam rinqa cortepi autoridadkunaman hinaspam paykunaman ninqa: Cuadoymi mana munanchu waukuq wawqenpa sutin Israel casta runakuna ukupi yuyarisqa kananta. Cuado kayninpi debernintam mana cumpliyta munanchu oqawan nispa. 8Hinaptinmi chay llaqtapi autoridadkuna chay warmipa cuadonta qayachimuspanku paywan rimanqaku. Sichu pay ninqa: Manam munanichu casarayta nispa 9hinaptinqa viudam payman asuykunqa ancianokunapa qayllanpi hinaspam cuadonpa *usutanta chustuspan toqaykunqa uyanman hinaspam ninqa: Kaynatam rurana waukuq wawqenpa sutinta mana yuyarina munaq runataqa nispa. 10Hinaptinmi Israel nacionpi chay runapa ayllunta sutichanqaku: *Usutan chustuchikuq runapa ayllunmi nispa. iskay runakuna maqanakuchkaptinku, hukninpa warminataq qosanta defiendenanpaq asuykuspan huknin runata qari kay ninmanta hapiruptinqa 12mana imay rikuqtapas lla kipayaspam chay war mipa ma kinta kuchuchin kichik. 13-14Amam rantin kichu nitaq *rantikun kichu mana cabal pesaq ba lanzapiqa nitaq kawsaykuna mana cabal tupunapipas. 15Ichaqa cabal balanzapim chaynataq cabal tupunapim rantinakunki chay napim yupaychasqanchik Tayta Diospa qosusqaykichik allpapi unayta kawsakunki. 16Chay mana allinkunata ruraspanku runamasinku engaaqkunataqa Tayta Diosmi millakun. Egipto nacionmanta lloqsimuptinchik anpi Amalec casta runakuna imam rurawasqanchikta. 18Tayta Diostapas mana manchakuspankum qepanchik hamuq pisipasqakunata hinaspa hukmanyasqakunata hayparamuspanku wauchirqaku. 19Chaynaqa yupaychasqanchik Tayta Diospa dueochakunaykichikpaq qosunaykichik allpapi llapa enemigoykichikta vencerachisuptikichikqa kay pachamantam pasaypaqta chinkachinkichik Amalec casta runakunata. Amam qonqarunkichikchu.
17Yuyariychiky 11Sichu
5Sichu
Cuadan viudawan casarakunanpaq yachachikuymanta
Wakin yachachikuykunamanta
Amalec casta runakunata chinkachinankumanta
DEUTERONOMIO26
292 Punta ruruq ofrendakunamanta
26
yupaychasqanchik Tayta Diospa qosunaykichik allpaman yaykuspaqa hinaspa chaypia *yachaspaqa, 2chay allpapi qespisqanmantam cosechasqaykichik punta rurunkunata canastapi apankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa akllasqan llaqtaman. 3Chay pim ser vikuq sacerdoteman asuykuspa ninkichik: Yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpim kunan rimarini abuelonchik kunaman prometisqan allpapia kasqayta nispa. 4Hinaptin mi sacerdote ca nastata chaskisuspaykichik yupaychasqanchik Tayta Diospa altarninpa awpaqninman churanqa. 5Chay mantam yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi ninkichik: awpaq abuelonchikkunaqa karqaku Aram lawmanta purikuq as runakunallam. Egipto nacionman ripukuqkunaataqmi chay pi mirarurqaku hatun atiy niyoq ancha achka kanankukama. 6Ichaqa Egipto nacionniyoq runakunam maqawarqanchik. akarichiwaspanchik mi mana llakipayarikuspa ser vichikuwarqanchik. 7Chaymi abuelonchikpa yupaychasqan Tayta Diosta maakurqanchik hinaptinmi payqa uyariykuwarqanchik, qawarqataqmi hatun llakikuy pi kasqanchiktapas, tukuypi llamkasqanchiktapas chay nataq akarichiwasqanchiktapas. 8Chay mi hatun atiy ninwan, mancha kuy paq se al ku nawan chay nataq admirakuy paq milagrokunawan Egiptomanta horqomuwarqanchik 9hinaspam kay man pusamuwaspanchik tukuy imapapas kasqan allpata qowarqanchik. 10Chayraykum kunan apamuni Tayta Diospa qowasqan allpapa punta rurunkunata nispa. Yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi canastata churaykuspam qonqorakunkichik. 11Chaymantam fiestata rurankichik qamkunamanpas chay nataq familiaykichikmanpas yupaychasqanchik Tayta Diospa tukuy allinkuna qosusqaykichikmanta. Qamkunawan kuskataqmi kusikunqaku qamkunawan *yachaq Leviy ayllu runakunapas chay nataq forasterokunapas. kimsa wata cumplikuptinmi tukuy kapuqnikikunamanta qonki diezmoykita, tukuy imapas cosechasqaykimantam rakispa diezmoykita qonki, chaykunataqa qonki Leviy casta runakunamanmi, forasterokunamanmi, mana piyniyoqkunamanmi chaynataq viudakunamanmi, chaynapim llaqtaykipi saksanankukama mikunqaku. 13Chaykunata qospaykim yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi ninki: Cosechasqaykunamanta sapaqchanay diezmoykunatam wasiymanta horqospay aypurqani Leviy casta runakunaman, forasterokunaman, mana piy niyoqkunaman chaynataq viudakunamanpas, tukuy chaykunatam kamachiwasqaykita cumplirqani. Tukuy kamachisqaykikunata mana qonqaspay mi kasukurqani. 14Chay sapaqchasqay diezmoku na mantaqa manam mi kurqa nichu wa uchikuypi kaspay pas nitaq qanman mana asuykamunaypaq hina kaspay pas nitaqmi wauqkunamanpas ofrecerqanichu. Yupaychasqay Dios Taytally, tukuy kamachiwasqaykita kasukuspaymi cumplirqani. 15*Yachasqayki hanaq pachamanta qawarimuspaykiy Israelpa miraynin runaykikunata bendeciykuwayku, bendeciykuytaqy qowasqaykiku tukuy imapa kasqan allpatapas, abueloykuman juraspa prometesqaykiman hina nispa.
12Sapa
1Dueocha ku naykichikpaq
Diezmokuna qonankumanta
293
DEUTERONOMIO26,27
Tayta Diosmi kunan kamachisunki kay decretokunata hinaspa kay reglamentokunata ruranaykipaq. Chay naqa tukuy sonqoykiwan tukuy yuyay nikiwany kasukuy. 17Kunanmi nirqanki yupaychasqanchik Tayta Diosqa Diosniki kasqanta. Prometerqankitaqmi paypa munasqanman hina kawsanaykipaq chaynataq decretonkunata, kamachikuyninkunata, reglamentonkunatapas wiay paq kasukuspa cumplinaykipaq. 18Chaynaqa kunanmi Tayta Dios nisunkichik prometekusqanman hina qamkunaqa runankunaa kasqaykichikta, chaynaqa kasukunaykichik mi tukuy kamachikuyninkunata. 19Wakin nacionkuna hatarichisqanmantapas qamkunatam ancha alabasqa nacionpaq hoqarisunkichik hinaptinmi ancha reqsisqa suma-sumaqpaq qawasqa kankichik. Tayta Diospa nisqanpi hinam payllapaqa sapaqchasqa nacion kankichik.
16Yupaychasqanchik
Israelpa mirayninkuna Tayta Diospaq sapaqchasqa kasqankumanta
27
Israel casta kamachikuq ancianokunapiwan runakunata nirqa: Kasukuychiky kunan llapallan kamachisqaykunata. 2Yupaychasqanchik Tayta Diospa qosusqaykichik allpaman yaykunaykichikpaq Jordan Mayuta chimparuspaqa hatunnin rumikunata sayarachispaykichikmi iskuwan llusinkichik. 3Hinaspam chay llusisqa rumikunapi qellqankichik llapallan kay willasqay yachachikuykunata, chaynataqa rurankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa qosunaykichik allpaman yaykunapaq chimparuspaykichikmi, chay tukuy imapapas kasqan allpataqa abuelonchikkunapa yupaychasqan Tayta Diosmi prometekuwarqanchik. 4Chaynaqa Jordan Mayuta chimparuspaykichikmi Ebal Orqopi sayachinkichik chay nisqay rumikunata hinaspam iskuwan llusinkichik. 5-6Chay orqopitaqmi hatarichinkichik yupaychasqanchik Tayta Diospaq rumimanta altartapas. Chay rumikunaqa mana labrasqa rumikunam kanqa. Yupaychasqanchik Tayta Diosmanmi chay altarpi ofrecenkichik lliw kaana ofrendata 7chaynataq paywan allinlla kasqaykichikmanta ofrendatapas. Yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi mikuspaykichikmi fiestata rurankichik. 8Iskuwan llusisqa chay rumikunapim sutillata qellqankichik kay qamkunaman willasqay yachachikuykunata nispa. 9Chaymantam Leviy ayllu sacerdotekunapiwan Israel casta runakunata Moises nirqa: Israel casta runakuna, kaytay upallaspa uyariychik, kunanmi yupaychasqanchik Tayta Diospa runankunaa karunkichik. 10Chaynaqa kunan willasqay kamachikuyninkunatam chaynataq yachachikuyninkunatam kasukuspaykichik rurankichik nispa. punchawtaqmi runakunata Moises kamachispan nirqa: Mayuta chimparuptikichik mi Simeon ayllu, Leviy ayllu, Juda ayllu, Isacar ayllu, Josey ayllu chay nataq Benjamin ayllupas Gerizim Orqopi sayaykunqaku chaynapi runakunapaq Diospa bendicionninta maakunankupaq. 13Ebal Orqopipas akanankupaqmi sayanqaku Ruben ayllu, Gad ayllu, Aser ayllu, Zabulon ayllu, Dan ayllu chay nataq Neftaliy ayllupas. 14Hinaptinmi Leviy ayllu casta runakuna qaparispa Israelpa mirayninkunata ninqaku: 15Runapa llaqllasqan taytacha-mamachata otaq fundispa rurasqan taytacha-mamachata otaq Tayta Diospa millakusqankunata pakasqapi hatalliq runaqa akasqay kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqa: Chaynay kachun nispa.
12Jordan 11Chay
1Moisesmi
Ebal Orqopi rumikunamanta
akaykunamanta
DEUTERONOMIO27,28
16Tay ta-ma manta
294
despreciaq runaqa akasqay kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa. 17Dueochakuykunanrayku runamasinpa linderon suchuchiq runaqa akasqay kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa. 18Pu rikuq awsata an nin manta panta rachiq ru naqa a kasqay kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa. 19Forasterota, viudata, mana piy niyoqta enga aq ru naqa, a kasqay kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa. 20Tay tanpa war minwan kakuq ru naqa chay ru rasqanwan tay tanta penqay man churasqanraykuy akasqa kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa. 21War miwan puuq hina animalwan kaq ru naqa a kasqay kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa. 22Mamanmanta otaq taytanmanta kaq panillanwan kakuq runaqa akasqay kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa. 23Suegra llanwan kakuq ru naqa, a kasqay kachun nispa. Hi naptin mi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa. 24Pa kasqa llapi ru na ma sin wa u rachiq ru naqa a kasqay kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa. 25Inocente runata waurachinanpaq qollqe chaskikuq runaqa akasqay kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa. 26Kay yachachikuykunata mana respetaspa mana cumpliq runaqa akasqay kachun nispa. Hinaptinmi llapallan runakunaataq ninqaku: Chaynay kachun nispa.
28
yupaychasqanchik Tayta Diosta kasuspaykichik kunan willasqay kamachikuyninkunata ruraptikichikqa paymi kay pachapi llapallan nacionkunamanta aswan reqsisqata rurasunkichik. 2Tukuy kaykunawan bendecisqam kankichik yupaychasqanchik Tayta Diosta kasukuspaykichikqa. 3Llaqtapipas chaynataq chakrapipas bendecisqam kankichik. 4Tayta Diosmi bendecinqa churikichikkunata, cosechaykichikkunata chaynataq vacaykichikkunapa, ovejaykichikkunapa hinaspa tukuy animalnikichikkunapa uankunatapas. 5Bendecisuptikichikmi canastaykichikpas huntallaa kanqa chaynataq masa poqochinaykichik artesapas. 6Maymi risqaykichikpim Tayta Diospa bendecisqan kankichik. 7Enemigoykichik ku na contraykichikpi peleaptin kupas Tayta Diosmi vencechisunkichik. Allin formasqam contraykichikpi hamunqaku ichaqa cheqeruspankum qamkunamanta ayqenqaku. 8Yupaychasqanchik Tayta Diosmi bendecisunkichik taqekichikpi kaq kawsaykunapas mana tukunanpaq, bendecisunkichiktaqmi tukuy ima llamkasqaykichikkunapipas hinaspam hawka kusisqata kawsachisunkichik qosunaykichik allpapi. 9Sichu kamachikuyninkunata cumplispa munasqanman hina kawsaptikichikqa prometesusqaykichikman hinam payllapaqa sapaqchasqan runankunata hina yupaychasqanchik Tayta Dios hatallisunkichik. 10Hinaptinqa kay pachapi llapallan runakunam yachanqaku Tayta Diospa runankunawan sutichasqa kasqaykichikta hinaspam manchakusunkichik. 11Tayta Diosmi llimparichkaqta tukuy imatapas qosunkichik, qosunkichikmi
1Cheqaptapunipas
Kasukuqkunaqa Tayta Diospa bendecisqan kanankumanta (Lv 26:3-13. Dt 7:12-24)
295
DEUTERONOMIO28
achka churikunata, mirachinqataqmi animalnikichikkunatapas, qosunkichiktaqmi sumaqllaa cosechakunatapas. Chaynatam ruranqa abuelonchikkunaman prometesqan qosunaykichik allpapi. 12Kapuqninkunata kicharichkaq hinam allpaykichikman tiempollanpi cielokunamanta parachimunqa hinaspam tukuy rurasqaykichikpi yanapasunkichik. Achka nacionkunamanmi prestankichik, qamkunam ichaqa mana pimantapas prestakunkichikchu. 13Tayta Diosmi munaychakuqta rurasunkichik, qamkunapim ichaqa mana pipas munaychakunqachu. Chaynataqa rurasunkichik yupaychasqanchik Tayta Diospa kunan willasqay kamachikuyninkunata kasukuspa ruraptikichikmi 14ichaqa chayna kanaykichikpaqqa amam karunchakunkichikchu oqapa kunan kamachisqaymanta hinaspapas amataqmi taytacha-mamachakunataqa adoranaykichikpaq qatinkichikchu.
Mana kasukuqkunapaq Diospa castigonmanta (Lv 26:14-46)
15Sichu yupaychasqanchik Tayta Diosta mana kasuspaykichik kunan willasqay kamachikuyninkunatapas chaynataq decretonkunatapas mana ruraptikichikqa castigasqam kankichik. 16akasqam kankichik llaqtapi chaynataq chakrapipas. 17akasqa kaspam canastaykichikpas mana imayoq kanqa, hina chaynallam kanqa masa poqochinaykichik artesapas. 18akasqam kanqa churi-wawaykichikpas, cosechaykichikpas, vacaykichikkunapas, ovejaykichikkunapas chaynataq tukuy animalnikichikkunapa uankunapas. 19akasqam kankichik maymi risqaykichikpipas. 20Tayta Diosmi tukuy rurasqaykichikpi akasunkichik, muspachisunkichik, llakichisunkichik. Mana allinkunata ruranaykichikpaq paymanta rakikusqaykichikraykum manapas unaypi pasaypaqta chinkarachisunkichik. 21Dueochakunaykichik allpapi kachkaptikichikmi Tayta Dios kachamunqa peste onqoyta tukurusunaykichikpaq. 22Tayta Diosqa kachaykamunqataqmi tisis onqoytapas, akarichikuq calenturatapas, inflamaciontapas, nisyu rupaytapas, usyay tiempotapas chaynataq chakraykichikpi trigopaq polvillotapas, chaykunam qatisunkichik chinkanaykichikkama. 23Cielokunamantapas manaam chikallantapas paramunqachu hinaptinmi allpaykichikpas pasaypaqta taqrayarunqa. 24Tayta Diosmi parapa rantinpi parachimunqa utu allpatawan aqotaa chinkachisqa kanaykichikkama. 25Tayta Diosmi entregaykusunkichik enemigoykichikpa vencesqan kanaykichikpaq. Enemigoykichikpa contranpi allin formasqa richkaspapas pasaypaqta cheqeruspam paykunamanta ayqekunkichik, qamkunaqa rikurirunkichik kay pachapi nacionniyoq runakunapa mancharikunanam. 26Ullachkukuna chaynataq purun animalkuna ayaykichikta mikuptinpas manam pipas manchachiqnin kanqachu. 27Egipto nacionpi runakunata hinam akarichisunkichik chupuwan, amoqllowan, sarnawan chaynataq seqsipakuykunawanpas mana hampikuypas atinaykichikkama. 28Tayta Diosqa castigasunkichitaqmi locoyaywan, awsayaywan chaynataq muspaypi hinaa kaywanpas 29hinaptinmi chawpi punchaw kachkaptinpas tutayaypi llapchakachastin awsa hinaa purinkichik. Manam ima rurasqaykichikpas allinqa lloqsinqachu. Runakuna akarichisuspaykichikmi tukuy imaykichiktapas qechurusunkichik ichaqa manam pipas yanapaqnikichik hamunqachu. 30Casarakunaykipaq rimapayasqayki sipastapas hukmi abusarunqa. Wasitam ruranki ichaqa manam chaypi *yachankichu. Uvas huertatam plantanki ichaqa manam rurunta mikunkichu. 31Toroykitam qayllaykipi nakanqaku ichaqa manam aychanta mikunkichu. Wasikimantam asnoykita pusanqaku ichaqa manam kutichimusunkichu. Ovejaykikunatam enemigoykikuna qechusunki ichaqa manam pipas yanapaqniki hamunqachu. 32Qawachkaptikipunim churikikunatapas huk-
DEUTERONOMIO28
296
law nacioniyoq runakunaman entreganqaku. Imay horapas paykunawan tupaykuytam anchallataa munanki ichaqa manam imata ruraspapas atinkichu. 33Chakraykimanta cosechasqaykikunatam otaq anchata llamkaspayki huusqaykikunatam mana reqsisqayki runakuna mikukunqaku. Qamqa sarutyasqa kaspam chaylla-chaylla akarinki. 34Tukuy chaykuna pasasuptikim locoyarunki. 35Tayta Diosmi akarichisunki moqoykikunapi, piernaykikunapi chaynataq umaykikama mana hampiy atina chupukunawan. 36Qampapas chaynataq abueloykichikkunapapas mana reqsisqan nacionmanmi qamtapas chaynataq reynikitapas Tayta Dios pusachisunkichik. Chaypim kullumanta chaynataq rumimanta rurasqa taytacha-mamachakunata adoranki. 37Tayta Diospa pusachisusqayki llapallan nacionkunapim qamqa rikurirunki pipapas manchakunan, asipayanan chaynataq burlakunan runaa. 38Achkatam tarpunki ichaqa langostakuna tukurusqanraykum pisillata cosechanki. 39Huertaykipi uvasta plantaspaykim llamkanki ichaqa manam vinota tomankichu nitaqmi uvasnintapas pallankichu urukuna tukurusqanrayku. 40Llapallan chakraykikunapim aceituna sachaykikuna kapusunki ichaqa rurunmanta kaq aceitewanmi mana untakunkichu rurunkuna kikillanmanta wichirusqanrayku. 41Churikikuna kaqpas manam qanwanchu *yachanqaku huklaw nacionkunaman presota pusaruptinku. 42Langostakunam tukurunqa llapallan sachaykikunatawan llapallan tarpukuynikikunatapas. 43Qamkunawan yachaq forasterokunam qamkunamantapas aswan-aswan munayniyoq kanqaku, qamkunaataqmi aswan-aswan menosyankichik. 44Paykunam prestasunkichik, qamkunaataqmi paykunamanqa mana ima prestaytapas atinkichikchu. Paykunam munaychakusunkichik, qamkunaataqmi paykunata servinkichik. 45Chaynaqa chay castigokunam hayparuspa waurachisunkichik. Chaynaqa kankichik yupaychasqanchik Tayta Diosta mana kasukusqaykichikraykum chaynataq willasusqaykichik kamachikuyninkunatapas hinaspa decretonkunatapas mana cumplisqaykichikraykum. 46Tukuy chay castigokunam qamkunapa contraykichikpi chaynataq miraynikichikpa contranpipas admirakuypaq seal hina wiaypaq kanqa. 47Chaykunaqa chayamusunkichik tukuy imapas qowaqninchik yupaychasqanchik Tayta Diosta kusikuywan hinaspa tukuy sonqowan mana adorasqaykichikraykum. 48Contraykichikpi Tayta Diospa kachamusqan enemigoykichikkunatam servinkichik yarqaymanta, yakunayasqa, pachamantapas qalatullaa hinaspa tukuy imamantapas wakchayasqa. Waunaykichikkamam paykunata Tayta Dios servichisunkichik fierro yugota apachkaqta hina. 49Kay pachapa cantonpiraq kaq nacionmantam contraykichikpi runakunata Tayta Dios pusamunqa. Paykunam hamunqa imapas hapinanpaq anka pawachkaq hinaraq, chay runakunam rimanqaku mana entiendesqaykichik idiomata. 50Manchakuypaq rikchayniyoq runakunam kanqaku. Yuyaqkunapas mana respetaq nitaq wawakunapas mana llakipayakuq runakunam kanqaku. 51Wakchayanaykichikkamam paykuna mikukunqaku animalnikichikkunata chaynataq kawsaynikichikkunatapas. Manaam puchupusunkichikchu trigota, vinota, aceiteta nitaq vacakunapa hinaspa ovejakunapa uankunatapas chaynapim qamkunaqa waunkichika. 52Llapallan llaqtaykichikkunapa muyuriqninpim campamentonkuta sayachinqaku. Harkachisqa alto-alto amparakunaykichik murallakunatam tuichinqaku. Yupaychasqanchik Tayta Diospa qosunaykichik allpapi llapallan llaqtaykichikkunapim muyurusunkichik. 53Llaqtaykichikkunata enemigoykichik muyuruptinmi yarqaymanta kankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa qosusqaykichik churikichikkunatapas mikunaykichikkama. 54Qamkunawan *yachaq allinlla mikukuq hinaspa llampu sonqo runapas mikuchkaspam michakunqa wawqentapas, kuyay warmintapas
297
DEUTERONOMIO28,29
chaynataq wasinpi kaqraq churinkunatapas 55chaynapi wausqa churinpa aychan mikusqanta mana partiykarinanpaq. Llapallan llaqtakunata enemigoykichikkuna muyuruptinqa manam imapas mikunaykichikpaq kanqachu, paykunaqa llumpayllataam akarichisunkichik. 56Qamkunawan yachaq allinlla mikukuq hinaspa llampu sonqoyoq aaanka warmipas mikuchkaspam michakunqa kuyay qosantapas chaynataq wawankunatapas 57chaynapi wachakusqan wawan mikusqantapas chaynataq kikinpa madren mikusqantapas mana partiykarinanpaq. Tukuy chaykunatam pakasqallapi kikillan mikurunqa. Llaqtaykichikkunata enemigoykichik muyuruptinqa manam imapas mikunaykichikpaq kanqachu. Paykunaqa llumpayllataam akarichisunkichik. 58Sichu kay libropi qellqasqa kay llapallan yachachikuykunata mana kasukuptikichikqa nitaq ancha reqsisqa manchakuypaq yupaychasqanchik Tayta Diostapas mana respetaptikichikqa 59paymi qamkunaman chaynataq miraynikichikkunamanpas kachaykamunqa admirakuypaq manaa tukuy atiq hatun castigokunata hinaspa manchakuypaq mana hampiy atina onqoykunata. 60Egipto nacionpi ancha manchakusqaykichik llapa castigokunatam qankunamanpas kachaykamusunkichik hinaptinmi chaykunawan akarinkichik. 61Chaynataqmi kay yachachikuy libropi mana tarikuq onqoykunatapas chaynataq castigokunatapas Tayta Dios kachaykamusunkichik puchukachisunaykichikkama. 62Chaynaqa Israelpa mirayninkuna, cielopi lucerokuna hina achkallaa kachkaspapas aschallaam puchurunkichik yupaychasqanchik Tayta Diosta mana kasukusqaykichikrayku. 63Tayta Diosmi kusikurqa tukuy imapi bendecisuspaykichik chaynataq mirachisuspaykichikpas, chaynallataqmi kusikunqa castigasuspaykichikpas chaynataq wauchisuspaykichikpas chaynapim qamkunaqa qarqosqa kankichik dueochakunaykichikpaq yaykunaykichik allpamanta. 64Hinaptinmi Tayta Dios cheqechisunkichik llapallan nacionkunaman kay pachapa cantonmanta huknin cantonkama. Chaypim adorankichik qampapas nitaq abueloykikunapapas mana reqsisqan taytacha-mamachakunata, chay dioskunaqariki kanqa kullumanta hinaspa rumimanta rurasqam. 65Chay nacionkunapi kaspaykichikqa purisqallaykichikpi kaspam samaytapas mana tarinkichikchu. Tayta Diosmi kawsachisunkichik mancharisqallataa, weqe awiyoqllataa hinaspa llakisqallataa. 66Vidaykichikpas wauypa patanpi hinaa kaptinmi tutapas-punchawpas mancharisqalla kankichik. Manataqmi yachakunkichikchu waunaykichikta otaq kawsanaykichiktapas. 67Ancha mancharisqallaa hinaspa desgraciallata qawaspaykichikmi sapa madrugaw ninkichik: Amalaya tutaykurunmana nispa. Tutaykuruptinataqmi ninkichik: Amalaya achikyarunmana nispa. 68Tayta Diosmi nisurqankichik Egipto nacionman amaa kutinaykichikpaq ichaqa kikinmi buquekunapi kutichisunkichik hinaptinmi sirviente kanaykichikpaq enemigoykichikkunaman munachikunkichik ichaqa manam pipas rantisuqnikichik kanqachu.
29
sutiyoq orqopi Israelpa mirayninkunawan Tayta Dios contratota ruraruchkaspanpas Moab nacionpia Israelpa mirayninkuna kachkaptinkum Moisesta yapamanta kamachirqa paykunawan contrato rurananpaq. 2Israel casta llapallan runakunata qayarachispanm Moises nirqa: Egipto nacionpi kaspaykichikmi qamkuna rikurqankichik imaynatam Rey Faraonta, serviqninkunata chaynataq chay nacionpi llapallan runankunatapas Tayta Dios castigasqanta. 3Rikurqankichikm chay hatun pruebakunata otaq chay admirakuypaq milagrokuna rurasqantapas. 4Ichaqa kunankamam Tayta Dios manaraq yachayta qosur-
1Horeb
Tayta Dios huktawan contrato rurasqanmanta
DEUTERONOMIO29
298
qankichikchu qawachkaspapas hinaspa uyarichkaspapas mana entiendenaykichikpaq. 5oqam pusamurqaykichik chunniqninta tawa chunka watapuni ichaqa pachaykichikpas chaynataq *usutaykichikpas manam tukurqachu. 6Manam mikurqankichikchu tantata, manataqmi tomarqankichikchu vinota nitaq poqosqa aqatapas. Tukuy chaykunataqa rurarqa yupaychasqanchik Tayta Dios kasqanta yachanaykichikpaqmi. 7Kaylaw allpaman chayaramuptinchikataqmi Hesbon llaqtapi *yachaq Rey Sehon hinaspa Basan law allpapa reynin Og lloqsimurqaku oqanchikwan peleananpaq aswanqa paykunatam vencerurqanchik. 8Hinaptinmi allpankuta dueochakuruspa qorqanchik herencia allpanku kananpaq Ruben aylluman, Gad aylluman chaynataq Manases parten ayllumanpas. 9Chaynaqa kay contratopa nisqantay cumpliychik chaynapi tukuy ima rurasqaykichikpipas allinta kawsanaykichikpaq. 10Qamkunaqa llapallaykichikmi huunasqa kachkankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi. Huunasqam kachkanku ayllukunapa jefenkunapas, ancianokunapas, autoridadkunapas chaynataq Israel casta llapallan runakunapas, 11warmakunapas, warmikunapas, campamentopi qamkunawan *yachaq forasterokunapas, yantamuqkunapas chaynataq yaku apamuqkunapas. 12Chayna huunasqaqa kachkankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa kunan contrato rurasqanman juramentowan yaykunaykichikpaqmi. 13Chaynapim kunanmanta Tayta Diospa runankunaa kankichik. Payataqmi karun Diosnikichika imaynam abuelonchik Abrahanman, Isaacman chaynataq Jacobman jurasqanpi hina. 14Ichaqa manam qamkunallawanchu Tayta Diosqa kay juramentowan contratotaqa ruran 15aswanqa yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi kunan kaqkunapiwanmi. 16Qamkunaqa yachankichikmi Egipto nacionpi imaynam kamusqanchikta, yachankichiktaqmi hamusqanchikpi tarimusqanchik nacionkuna imaynam pasamusqanchiktapas. 17Rikumurqanchikmi chay nacionkunapi kullumanta, rumimanta, qollqemanta, qorimanta adorasqanku millakuypaq taytacha-mamachakunata. 18Amay qamkunapiqa kachunchu qaripas, warmipas otaq pi familiapas otaq pi ayllupas, chay nacionkunapa taytacha-mamachankuta adoraspanku yupaychasqanchik Tayta Diosmanta rakikuqkunaqa. Yanqaataqmi qamkuna ukupiqa karunman hayaq otaq qatqe plantapa sapin hina runakuna. 19Sichum chayna runa kay contratopi kaq akaykunata uyarichkaspan sonqonpi alabakunman: Rumi sonqo kaspay munasqallayta rurakuptiypas tukuy imam allinpuni lloqsiwanqa nispa. Chayna runaqa llapallan runakunatam urmarachinqa. 20Chay runataqa manam Tayta Diosqa pampachanqachu aswanqa paypa contranpi sientekuruspanmi anchata piakurunqa chaynapim kay libropi qellqasqa kaq akaykuna payman chayaramunqa, paytaqa Tayta Diosmi manaa pipapas yuyarinanta kay pachamanta chinkachinqa. 21Israelpa miraynin llapallan ayllukunamanta chay runata Tayta Dios rakiruspanmi akariykunawan castiganqa, payqa castigasqa kanqa kay yachachikuy libropi qellqasqa contratopi llapallan akaykunaman hinam. 22Miraynikichikkunam otaq hamuq wiaykunam chaynataq karu nacionkunamanta hamuqkunam qawanqaku chay castigokunata hinaspa nacionnikichikman Tayta Diospa kachamusqan onqoykunatapas. 23Qawanqakutaqmi chay allpaqa azufreyoq, kachiyoq hinaspa kaasqa allpa kasqanta. Mana tarpuna allpam kanqa. Manataqmi imapas ikllinqachu, manam qorallapas wianqachu. Sodoma, Gomorra, Adma chaynataq Zeboim llaqtakunapa kasqan allpakuna hinam kanqa. Chay llaqtakunatam Tayta Dios anchata piakuspan chinkarachirqa. 24Hinaptinmi llapallan nacionkunapi *yachaq runakuna ninqaku: Imanasqataq Tayta Diosqa kay allpata kaynataqa castigarun? Imanasqataq kayna llumpa-llumpaytaqa piakurun? nispa. 25Chaymi paykunaman contestanqaku: Abuelonkupa yupaychas-
299
DEUTERONOMIO29,30
qan Tayta Diosmi Egipto nacionmanta horqomuspa paykunawan contratota rurarqa, chay contratota saqerusqankuraykum paykunaqa chayna kachkanku. 26Paykunaqa taytacha-mamachakunatam adorarqaku hinaspam mana reqsisqanku taytachakunapa awpaqninpi qonqorakurqaku. Chay taytachakunataqa manam Tayta Dioschu qorqa. 27Chayraykum Tayta Dios piakururqa nacionninkupa contranpi hinaspam libronkupi qellqasqa tarikuq llapallan akaykunata paykunaman apamurqa. 28Anchallataa Tayta Dios piakuruspanmi allpankumanta qarqorurqa, paykunataqa llumpa-llumpay rabiawanmi kunan qawasqaykichikpi hina huklaw nacionkunamana wischurun nispa. 29Kanmi mana yachasqanchik pa kasqa asuntoku na, chayku nataqa yachan yupaychasqanchik Tayta Diosllam. Chay wanpas kantaqmi oqanchik man chaynataq churinchikkunamanpas wiaypaq reqsichisqan asuntokuna chaynapi kay llapallan yachachikuykunata cumplinanchikpaq.
30
kayninpas qamkunaman hamusuptikichikqa yupaychasqanchik Tayta Diospa qarqosusqaykichik nacionkunapi kaspaykichikmi yuyaymanankichik. 2Sichu qamkunapas chaynataq churikichikkunapas yupaychasqanchik Tayta Diosman kutirikuspa tukuy sonqoykichikwan, tukuy vidaykichikwan kunan kamachisqaykunata kasukuptikichikqa 3yupaychasqanchik Tayta Diosmi kutichimusunkichik preso kasqaykichikmanta hinaspam llakipayarisunkichik. 4Karu-karu nacionkunamana qarqosqa kaptikichikpas chaykunamantaraqmi yupaychasqanchik Tayta Dios kutichimusunkichik. Chaymantaraqmi payqa hoqarimusunkichik. 5Abueloykichikkunapa dueochakusqan allpamanmi yupaychasqanchik Tayta Dios kutichimusunkichik hinaptinmi kaqllamanta qamkunapaq kanqa. Tukuy imapi allinta kawsachisunaykichikpaqmi abueloykichikkunamantapas mastaraq mirachisunkichik. 6Yupaychasqanchik Tayta Diosmi qamkunatapas chaynataq miraynikichiktapas kasukuq sonqotaa ruranqa chaynapi tukuy sonqoykichikwan, tukuy vidaykichikwan payta kuyanaykichikpaq hinaspa kawsanaykichikpaq. 7Hinaptinmi yupaychasqanchik Tayta Dios akaykunawan enemigoykichikta castiganqa, castiganqataqmi cheqnisuspaykichik akarichisuqnikichik runatapas. 8Qamkunaataqmi Tayta Diosman kutirikuspa kasukunkichik, cumplinkichiktaqmi kunan willasqay llapa kamachikuykunatapas. 9Hinaptinqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi tukuy rurasqaykichikpi allinta kawsachisunkichik chaynapim achka churiyoq, achka animalniyoq hinaspa achkallaa cosechayoq kankichik. Tayta Diosqa abueloykichikkunata favorecespan kusikusqanpi hinam qamkunata favorecespanpas kaqllamanta kusikunqa. 10Chaynataqa kusikunqa yupaychasqanchik Tayta Diosta kasukuptikichikmi chaynataq kay yachachikuy libropi qellqasqaman hina kamachikuyninkunata, decretonkunata cumpliptikichikmi, payqa kusikuntaqmi tukuy sonqoykichikwan hinaspa tukuy vidaykichikwan payman kutirikuptikichikqa. 11Kunan kay ka machikuyku na qam ku na man nisqayqa manam llumpay sa sachu nitaqmi qamkunamanta karupichu kachkan. 12Manam cielopichu kachkan, manam niwaqchikchu: Pitaq cielota seqaruspan aparamunman hinaspa yachaykachiwachwan chaykunata cumplinanchikpaq? nispa. 13Nitaqmi lamar qochapa waklaw chimpanpichu kachkan. Manam niwaqchikchu: Pitaq chimparuspan aparamunman hinaspa yachaykachiwachwan chaykunata cumplinanchikpaq? nispa. 14Aswanqa chay kamachikuykunaqa cumplinaykichikpaqmi kachkan hichpallaykichikpia, simillaykichikpia chaynataq sonqollaykichikpia.
1Akllakunaykichikpaq tukuy willasqay Diospa bendicionninpas otaq a-
Imaraykum Tayta Diospa bendecisqan kanankumanta
DEUTERONOMIO30,31
300
15Akllakuychiky, kunanmi oqa churapamuykichik allin kaqta kawsanaykichikpaq, mana allin kaqtaataq waunaykichikpaq. 16Sichu kunan kamachisqaypi hina kasukuspaykichik yupaychasqanchik Tayta Diosta kuyaspaykichikqa, munasqanman hina kawsaspaykichikqa chaynataq kamachikuyninkunata, decretonkunata chaynataq reglamentonkunatapas cumplispaykichikqa kawsaspam achkallaa mirayniyoq kankichik, chaynapitaqmi yupaychasqanchik Tayta Diosqa dueochakunaykichik allpapi bendecisunkichik. 17Ichaqa tukuy kay nisqaykunata mana kasukuspa taytacha-mamachakunaman qonqorakuspa adoranaykichikpaq karunchakuptikichikqa 18kunanpunim oqa willaykichik: Jordan Mayuta chimparuspa dueochakunaykichik allpaman yaykuruspaqa chinkarunkichikpunim, chaypiqa manam unaypaqchu kawsankichik. 19Kawsayta otaq wauyta otaq bendecisqa kayta otaq akasqa kayta akllakunaykichikpaq qamkunaman nisqaymantam contraykichikpi testigo kananpaq cielokunatawan kay pachata kunan churani. Chaynaqa qamkunapas hinaspa miraynikichikkunapas kawsakunaykichikpaqy akllakuychik. 20Yupaychasqanchik Tayta Diosta kuyaspay kasukuychik hinaspataqy paymantaqa amapuni kacharikuychikchu. Paymiki qamkunata kawsachisuqnikichikqa chaynataq unay kawsachisuqnikichikpas, chaynapim unay watakuna yachakunkichik abuelonchik Abrahanman, Isaacman hinaspa Jacobman Tayta Diospa jurasqan allpapi.
31
1Israel
kanachu maylawman rinaypaqpas. Tayta Diospas niwarqataqmi Jordan Mayuta manaa chimpanaypaq. 3Chaywanpas yupaychasqanchik Tayta Diosmi awpaqnikichikta rispan chay risqaykichikpi nacionniyoq runakunata chinkachinqa chaynapi paykunapa allpanta dueochakunaykichikpaq. Josueymi pusasunkichik Tayta Diospa nisqanpi hina. 4Tayta Diosmi chay nacionkunata chinkachinqa Amor casta runakunapa reynin Sehonta hinaspa Rey Ogta hina chaynataq paykunapa nacionnintapas chinkachisqanpi hina. 5Chay nacionkunata Tayta Dios vencerachisuptikichikqa tukuy kamachisqayta hinam paykunawan rurankichik. 6Kallpanchakuspay qarinchakuychik. Amay paykunataqa manchakuychikchu hinaspapas amataqy katkatataychikchu, yupaychasqanchik Tayta Diosmi qamkunawan richkan, manam payqa saqerusunkichikchu nitaqmi dejarusunkichikchu. 7Chaymantam Josueyta Moises qayaspan Israel llapallan castakunapa qayllanpi nirqa: Kallpanchakuspay qarinchakuy, qanmi kay runakunata pusanki abuelonchikman Tayta Dios qonanpaq jurasqan allpaman hinaspam paykunaman qonki dueochakunankupaq. 8Tayta Dios awpaqnikita rispanmi qanwan kanqa. Manam saqesunkichu nitaqmi dejarusunkichu, chaynaqa ama manchakuychu nitaq hukmanyaychu nispa. qellqarqa kay yachachikuyta hinaspam qorqa Tayta Diospa contraton baul apaq Leviy casta sacerdotekunaman chay nataq Israelpa llapallan ancianonkunamanpas. 10-11Paykunata kamachispanmi nirqa: Libre kacharina sapa qanchis wata tukuytam, Ramadakuna Fiestapi leenkichik kay yachachikuykunamanta librota. Chaynataqa leenkichik Israel casta llapallan runakunata yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi huuruspaykichikmi. Tayta Diospa akllasqan sitiopim leenkichik paykuna uyarinanpaq. 12Huunkichikm llapallan runakunata. Qari9Moisesmi
2oqaqa pachak iskay chunkan watayoqam kachkani, manaam kallpay
llapallan runakunatam yapamanta Moises nirqa:
Moisespa rantinpi Josuey churasqa kasqanmanta (Nm 27:12-23)
Libre Kacharina Watapi Tayta Diospa yachachikuynin leenankumanta
301
DEUTERONOMIO31
tapas-warmitapas, wawakunatapas chaynataq qamkunawan *yachaq forasterokunatapas chaynapi leesqanku yachachikuykunata uyarinankupaq chaynapitaq yupaychasqanchik Tayta Diosta respetanankupaq chaynataq chay yachachikuykunata kasukunankupaq. 13Chaynapim chay yachachikuykuna manaraq yachaq churikichikkunapas chaykunata uyarispanku yupaychasqanchik Tayta Dios respetayta yachanqaku. Paytaqa respetanqaku Jordan Mayuta pasaspa dueochakunaykichik allpapi kawsananku punchawkamam. Diosmi Moisesta nirqa: Waukunayki punchawmi hichpamuchkana chaynaqa Josueyta qayamuspaykiy pay wan kuska riy asuykamuwanaykichik kar paman, chay pim pay man kamachisaq nispa. Chaynapim Moiseswan Josuey rispanku sayarqaku Tayta Diosman asuykuna karpapa kasqanpi. 15Chaypim Tayta Dios paykunaman rikuriykurqa sayaq puyupi, chay sayaq puyuqa sayaykurqa karpapa punkunpim. 16Hinaptinmi Moisesta Tayta Dios nirqa: Qamqa waukunkiam, ichaqa kay runakunaqa chay rinanku allpapim pierdekuq casada warmi hina mana reqsisqanku dioskunataa qatinqaku hinaspam dejaruwaspanku paykunawan rurasqay contratoytapas mana cumplinqakuchu. 17Hinaptinmi paykunapa contranpi piakuruspay paykunata dejarusaq. Paykunataqa qepanchakuruptiymi puchukaytaa qallaykunqaku. Paykunaqa hatun sasachakuypi hinaspa akariypi kaspankum ninqaku: Kay akariykunaqa hamuwanchik Tayta Dios manaa oqanchikwan kasqanraykum nispa. 18Ichaqa chayna akariy tiempo chayaramuptinqa astawanraqmi paykunata qepanchakurusaq, chaynataqa rurasaq tukuy mana allinkuna rurasqankuraykum chaynataq taytacha-mamachakunataa adorasqankuraykum. 19Kunany kay takita qellqaspa yachachiychik Israelpa mirayninkunaman chaynapi takinankupaq chaynataq Israelpa mirayninkunapa contranpi testigo hina kananpaq. 20Abueloykichikkunaman juramentowan prometesqay tukuy imapapas kasqan allpaman paykunata yaykuchiptiymi saksanankukama mikuspa wirayanqaku ichaqa karunchakuruspam mana reqsisqanku taytacha-mamachakunataa adoranqaku. oqata despreciawaspankum contratoytapas mana kasukunqakuchu. 21Chay hatun sasachakuykunapi chaynataq akariykunapi rikuriptinkum kay taki kanqa testigo hina chaymi mirayninkupas takispanku mana qonqanqakuchu. oqaqa yachaniam jurasqay allpaman manaraq yaykuchkaspanku imam piensasqankutapas nispa. 22Chay punchaw mi Moises qellqarqa kay ta kita hinaspam Israelpa miray nin kunaman yachachirqa. 23Nunpa chu rin Josuey ta Tayta Dios ka machispam kay nata nirqa: Kallpanchakuspay qarinchakuy, qanmi yaykuchinki Israelpa miray ninkunata jurasqay allpaman, oqam qanwan kasaq nispa. 24Chay yachachikuyku nata Moises qellqay ta tu ku ruspan ataqmi 25Tayta Diospa contraton baul apaq Leviy casta runakunata nirqa: 26Kay yachachikuykuna librota churaychik yupaychasqanchik Tayta Diospa contraton baulpa ladonman. Chaypiy kachun contraykichikpi testigo kananpaq. 27oqaqa yachanim qamkunaqa mana kasukuq hinaspa rumi sonqo runakuna kasqaykichikta. Qamkunawanraq kunan kachkaptiypas Tayta Diostam mana kasurqankichikchu. Wauruptiyqa aswanachiki mana kasukunkichikchu. 28Huumuychiky castaykichikkunapa llapallan ancianonkunatawan autoridadkunata, paykuna uyarichkaptinkum kaykunamanta rimas14Tayta
Waukunallanpaqa Moisesman Tayta Diospa imam kunasqanmanta
DEUTERONOMIO31,32
302
pay paykunapa contranpi cielotawan kay pachata testigota hina churasaq. 29Wauruptiyqa cheqaptapunipas pierdekuruspaykichikmi kamachisqayman hina kawsaymantapas karunchakurunkichik. Yachanitaqmi Tayta Diospa qayllanpi mana allinkunata ruraspa payta piachinaykichikmantapas, chayraykum hamuq punchawkunapi castigasqa kankichik. Israel casta llapallan runakunapa qayllanpi Moises rimarirqa qallariyninmanta tukuy ninkama kayna niq takita:
30Hinaptin mi
Moisespa qellqasqan taki
32
2 3
1Cielokuna,
rimarisqayta uyariy! Kay pacha, rimarisqayta uyariy!
Para hinam chayaypaq-chayamunqa yachachikuyniyqa. Sulla hinam wichiypaq-wichimunqa rimasqayqa. Chayamunqaqa lliwapa hawanman paramuchkaq hinam. Wichimunqaqa pastopa hawanman paramuchkaq hinam.
oqaqa qayakusaqmi Tayta Diosta. Hatunchaychiky Diosninchikta. 4 Payqa hatun rumi hina amparaqninchikmi. Paypa rurasqankunaqa alli-allinmi. Llapallan arreglokuna rurasqanqa alli-allinmi. Payqariki confiakunapaq Diosmi. Paypiqa manam kanchu mana allinqa. Allinninpi derecho ruraqmi payqa. Diosta piachiq runakunam qamkunaqa kankichik. Manam qamkunaqa Diospa churinchu kankichik. Chayraykum qamkunaqa penqaypi kachkankichik. Karunchakuruspa pierdekuq miraymi qamkunaqa kankichik. 6 Yaw mana yuyayniyoq runakuna, yaw mana yachayniyoq runakuna chaynatachu Tayta Diosman pagapunkichik? Manachum payqa taytaykichik? Manachum payqa unanchasuqnikichik? Payqa qamkunata rurasuqnikichikmi. Payqa qamkunata takyachisuqnikichikmi.
5
Yuyariychiky awpaq tiempokunamanta. Piensariychiky awpaq watakunapi achka miraykunamanta. Tapurikuychiky abueloykichikkunata hinaptinqa paykunam willasunkichik. Tapurikuychiky yuyaqkunata hinaptinqa paykunam nisunkichik. 8 Alto-altopi kaq Diosmi nacionkunaman herenciata qorqa.
7
303
DEUTERONOMIO32
Alto-altopi kaq Diosmi runakunata rakinarqa. Chay nacionkunapa linderonkunatam churarqa. Israelpa mirayninkunaman hinam rakirqa. 9 Tayta Diospa kapuqninqa chay runankunallam. Paypa herencianqa Jacobpa mirayninkunallam. 10 Paykunatam tarirqa chunniq allpapi. Paykunatam tarirqa wayrapa pukunan chaki allpapi. Marqayninpi aparikamuspanmi yachachirqa paykunata. awi rurunta hinam cuidarqa paykunata. Mallqonkunata pawachinanpaq rikchachiq aguila hinam, qestanpa altonpi muyurichkaq aguila hinam, mana wichiykachinanpaq raprankunata mastarichkaq hinam, mallqonkunata purankunapi apamuchkaq aguila hinam 12 Tayta Diosqa paykunata pusamurqa. Paykunataqa manam sapaq dioschu yanapamurqa. 13 Paykunataqa pusamurqa alto orqonkunatam. Paykunamanqa mikuchimurqa allpapa rurunkunatam. Mielta soqonankupaqpas qaqamantam horqorqa. Aceitenkutapas raqchi rumimantam horqorqa. 14 Vacakunamanta horqospam llukllutapas mikuqku. Ovejakunamanta horqospam lechetapas tomaqku. Allinnin malta carnerokunatam paykunaman mikuchimuq. Basan lawmanta carnerokunatawan chivatokunatam paykunaman mikuchimuq. Allinnin trigotam paykunaman mikuchimuq. Uvaspa zumon vinotam tomachimuq.
11 15
Ichaqa Jesurun sutiyoq runakunaqa wirayaruspankum haytakuqllaa rikurirurqaku. Wirankunawanpas wiswirinankukamam anchallataa wirayarurqaku. Unanchaqninku Diosninkutam saqerurqaku. Hatun rumi hina amparaqninkutam despreciarqaku. 16 Mana reqsisqanku dioskunata adoraspankum sientichirqaku Diosta. Millakuypaq taytacha-mamachakunata adoraspankum rabiachirqaku Diosta. 17 Demoniokunapaqmi animalkunata wauchipurqaku. Chay demoniokunaqariki manam dioschu kanku. Mana reqsisqanku dioskunapaqmi chayta rurarqaku. Rurarqakuqa chayraq rikurimuq taytacha-mamachakunapaqmi. Rurarqakuqa abuelonkupa mana haykapipas adorasqankupaqmi.
DEUTERONOMIO32
18
304
Yaw Israelpa mirayninkuna, amparaqnikichik taytaykichiktam qonqarunkichik. Yaw Israelpa mirayninkuna, kawsay qosuqnikichik Diostam qonqarunkichik. 19 Chaykunata rikuspanmi Tayta Dios millakururqa. Churinkuna piachisqankuraykum millakururqa. 20 Chayraykum Tayta Dios nirqa: Paykunata qepanchakuruptiyqa imatas ruranqaku. Paykunaqa mana allin ruraqkunam kanku. Paykunaqa mana confiakuna churikunam kanku. 21 Taytacha-mamachakunata adoraspankum sientichiwarqaku. Mana valeq imagenkunata adoraspankum piachiwarqaku. Chayraykum oqapas paykunata sientirachisaq. Mana valeq runakunawanmi sientirachisaq. Mana umayoq runakunawanmi piarachisaq. 22 Piakuyniymi nina hina ruparirun. Uku pachapa uku-ukunkamam ruparirun. Allpatapas kawsaynintintam tukurunqa. Orqokunapa tiyasqankamam ratarirunqa. 23 Tukuy mana allinkunatam montoykamusaq. Flechaykunatam paykunaman chayachimusaq. 24 Paykunaqa yarqaymantam waurunqaku. Puchukachikuq calenturawanmi waurunqaku. Millay peste onqoywanmi tukurunqaku. Kachukuq purun animalkunatam kachaykamusaq. Allpapi puriq venenoyoq culebrakunatam kachaykamusaq. 25 Guerrapim churinkupas waunqaku callekunapi. Mancharisqallaam kanqaku wasinku ukupi. Mozokunapas doncellakunapas waunqakum. uuq wawakunapas yuyaqkunapas waunqakum. 26 Paykunataqa utuparunaypaqmi piensarqani. Manaa yuyarisqa kanankupaq chinkarachiytam piensarqani. 27 Ichaqa manam munarqanichu enemigonpa burlakunanta chaynataq contrankupi kaqkuna yanqa piensananta: Kallpallanchikwanmi kaytaqa rurarunchik nispa. Kaykunataqa manam Tayta Dioschu rurarun nispa.
28
Israel castaqa mana consejaqniyoqam kachkan. Israel castaqa mana entiendeqam kachkan. 29 Yachayniyoq kaspankuqa musyakunmankuch, imaman chayanankutapas entiendenmankuch. 30 Chullallaqa waranqa runata ayqerachinmanchum? Iskayllaqa chunka waranqa runata lluptirachinmanchum? Ar, amparaqninku Dios rantikuruptillanmi. Ar, enemigonkuman Tayta Dios entregaykuptillanmi.
305
31
DEUTERONOMIO32
Manam amparaqninchik hinachu amparaqninkuqa. Chaytaqa allintam yachanku enemigonchikkunaqa. 32 Uvas plantankupas Sodoma lawpa uvasnin hinam. Paykunapa uvas plantanqa Gomorra chakrapi uvas hinam. Paykunapa uvasninkuqa venenoyoq uvaskunam. Paykunapa uvas wayunkuqa qatqe uvaskunam. 33 Culebrapa venenon hinaraqmi vinonkupas. Runa wauchiq culebrapa venenon hinaraqmi vinonkupas.
34
Tayta Diosmi nirqa: Tukuy kaykunatam waqaychachkani. Tesoro waqaychanaypim waqaychachkani. 35 Mana allin ruraqkunataqa oqallam castigasaq. Mana allin rurasqankuman hinam pagapusaq. Paykunapaqa urmananku punchawmi hamuchkana. Chinkachisqa kananku punchawmi hichpaykamuchkana. Chinkachisqa kananku horam utqaykamuchkana.
Tayta Diosmi runankunapaq allin arreglota ruranqa. Tayta Diosmi siervonkunata llakipayarinqa. Mana kallpayoqta rikuspanmi llakipayarikunqa. Sirvientepas manaa kaptinmi llakipayarikunqa. Librepas manaa kaptinmi llakipayarikunqa. 37 Hinaptinmi Tayta Dios ninqa: Maytaq paykunapa diosninkuqa? Maytaq confiakunanku amparaqninkuqa? 38 Maytaq ofrecesqanku wirakuna mikuq taytachankuqa? Maytaq vino tallipusqanku tomaq taytachankuqa? Hatarichunkuy yanapasunaykichikpaq. Hatarichunkuy pakasunaykichikpaq. 39 Yachaychiky, oqallam kani Diosqa. Manam kanchu oqamanta huk sapaq Diosqa. oqallam wauchinipas hinaspa kawsachinipas. oqallam heridanipas hinaspa hampinipas. Manam pipas libranmanchu oqapa makiymantaqa. 40 Cieloman makiyta haywarispaymi jurani. Wiaypaq kawsaq Dios kaspaymi jurani: 41 Espadayta llipipipinankama filochaykuspayqa, sentencia ruranaypaq espadayta hapiykuspayqa, enemigoykunatam castigarusaq Cheqniwaqniykunamanmi pagapusaq. 42 Flechaykunatam yawarninkuman chapuparusaq. Espadaywanmi paykunata waurachisaq. Wauqkunapapas yawarninpim chapuparusaq. Presokunapapas yawarninpim chapuparusaq. Enemigonkunapa jefenkunapa yawarninpim chapuparusaq.
36
DEUTERONOMIO32,33
43
306
Nacionkuna, kusikuychiky runankunamanta. Paymi castigan sirvientenkuna wauchisqa kasqanmanta. Enemigonkunatam castiganqa. Allpantam chuyanchanqa. Runankunatam pampachanqa.
Waukunallanpaqa Moises imam kunasqanmanta
mirayninkunapa qayllanman Moises hamuruspanmi Nunpa churin Josueypiwan chay takita rimarqaku qallariyninmanta tukuy ninkama. 46Israelpa mirayninkunatam kay nata nirqa: Kunan tukuy chay testificaspay nisqaykunatay yuyay manaychik. Churikichik kunatay kamachiychik kay yachachikuykunata kasukuspa cumplinankupaq. 47Manam kay pa labra ku naqa yanqachu aswanqa kawsachiqni kichik mi. Kay yachachikuykunaraykum unay watakunata kawsakunkichik chayanaykichik allpapi, Jordan Mayuta pasaspam allpata dueochakunkichik nispa. chay punchawllapim Moisesta Tayta Dios rimapayaspan nirqa: runakunapa allpanpi, Jerico llaqtapa chimpanpi kaq Abarim Orqokunaman rispaykiy seqay Nebo Orqoman, chaymantam qawarinki Israelpa mirayninkunaman dueochakunankupaq qonay Canaan allpata. 50Chay seqasqayki orqopim waukunki hinaspam abueloykikunapa kasqanman rinki, imaynam wawqeki Aaronpas Hor Orqopi waukuspan abueloykikunapa kasqanman risqanpi hina. 51Qamkunaqa iskaynikichikmi huchallikuwarqankichik Israelpa mirayninkunapa qayllanpi, Meriba-cades sitiopi. Zin sutiyoq chunniqpim Israelpa miraynikunapa qayllanpi mana confiakuwarqankichikchu chuya kasqayta yachanaykichikpaq. 52Chimpallanmantam qawarinki chay allpataqa, manam yaykunkichu Israelpa mirayninkunaman qonay allpamanqa.
49Moab 48Hina
44-45Israelpa
Prometesqan allpata Moisesman Dios qawachisqanmanta
33
runan Moisesmi manaraq waukuchkaspan Israelpa miray ninkunata Dios bendecinanpaq rimarispan kay nata nirqa: 2 Tayta Diosmi Sinai Orqomanta hamurqa. Seir Orqomantam inti hina achikyamurqa. Kancharimurqam Paran sutiyoq orqomanta. Wara-waranqa sapaqchasqankunawanmi payqa hamurqa. Rupachkaq ninata hinam decretonkunata apamurqa. 3 Dios Taytally, qamllam runaykikunataqa kuyanki. Llapallan sapaqchakusqaykikunatam waqaychanki. Paykunaqa awpaqnikipim qonqorakuykunku. Paykunaqa kamachisqaykikunatam kasukunku. 4 oqaman qowasqayki yachachikuytam kasukunku. Jacob castakunapa herencian kamachikuytam kasukunku. 5 Jesurun sutiyoq runakunapim munaychakurqanki. Kamachiqninkuna huunakuptinmi munaychakurqanki.
6
1Diospa
Israel castakunata Dios bendecinanpaq Moises rimarisqanmanta
Dios Taytally,
307
DEUTERONOMIO33
Ruben ayllu runakunapaqmi maakuyki: Ruben aylluqa kawsakuspay ama chinkaruchunchu. 7 Dios Taytally, Juda ayllu runakunapaqmi maakuyki: Juda ayllupa maakusqantay uyariykuy. Runankunapa kasqanmany pusarikuy. Paykunapaqy atiynikiwan peleaykuy. Enemigonkunapa contranpiy yanapaykuy. 8 Dios Taytally, Leviy ayllu runakunapaqmi maakuyki: Tumim sutiyoq rumikiqa kachun qanman sonqo runapaqy. Urim sutiyoq rumikiqa kachun qanman sonqo runapaqy. Masa sutiyoq sitiopim paykunata pruebaman churarqanki. Meriba sutiyoq yakupa kananpim atipanakurqanki. 9 Paykunam tayta-mamanmanta nirqaku: Tayta-mamaykutaqa manam rikurqanikuchu nispa. Paykunam wawqenkumanta nirqaku: Wawqeykutaqa manam reqsirqanikuchu nispa. Churinkutapas manam reqsirqakuchu. Paykunaqa palabraykitam kasukurqaku. Paykunaqa contratoykitam waqaycharqaku. 10 Jacob casta runakunamanmi yachachinqaku reglamentoykikunata. Israel casta runakunamanmi yachachinqaku yachachikuynikikunata. awpaqnikipim inciensota ratachipusunki. Altarnikipim lliw kaana ofrendata kaapamusunki. 11 Dios Taytally, paykunapa kallpantay yapaykuy. Llamkasqankutay agradowan chaskiykuy. Enemigonkutapas waqtanpiy waqtaparuy. Cheqniqninkunatapas manaa sayarinankupaqy waqtaparuy.
12
Dios Taytally, Benjamin ayllu runakunapaqmi maakuyki: Kuyasqaykikunaqa confiakuspay hawka kawsakuchunku. Altopi kaqpa waqaychasqanmi sapa punchaw kachkanku. Kuyasqayki runakunaqa marqaynikipim kawsakuchkanku.
Dios Taytally, Josey ayllu runakunapaqmi maakuyki: Paykunapa allpankutaqa qamy rurunanpaq bendeciykuy. Cielokunamanta hamuq allinnin sullawany bendeciykuy. Allpapa ukunpi kaq yakuwany bendeciykuy 14 chaynataq intipa rupayninwan poqoq rurukunawanpas hinaspa killapa qespichisqan rurukunawanpas, 15 awpaqmantaraq kaq moqokunapi qespiqkunawanpas
13
DEUTERONOMIO33
16
308
chaynataq wiaypaq waqtakunapi qespiqkunawanpas chaynataq kay pachapas huntariq allinnin kaqkunawanpas hinaspa tankar kichkapi kaqpa favorninwanpas. Chaykunawany Joseypa castankuna favorecesqa kachun. Wawqenkuna kamachiqpa castankunay favorecesqa kachun. 17 Joseyqa karqa vacapa punta wawan hina sumaqllaam. Joseyqa karqa waqrasapa monte toro hina kallpasapallaam. Waqrapachkaq toro hinam nacionkunata venceparunqa. Kay pachapa cantonkamam payqa venceparunqa. Chaynam Efrain ayllu wara-waranqa runakunaqa. Chaynam Manases ayllu waranqantin runakunaqa. 18 Dios Taytally, Zabulon ayllu runakunapaqmi maakuyki: Zabulon aylluqa kusikuchunkuy maymana rispapas. Isacar aylluqa kusikuchunkuy maypia karpanta sayachispapas. 19 *Yachananku orqomanmi runakunata qayanqaku. Allin rurasqankumantam animalkunata ofrecenqaku. Lamar qochapi tukuy ima kaqkunawanmi apuyanqaku. Lamar qochapa aqonpi pakasqa tesorokunawanmi apuyanqaku.
20
Dios Taytally, Gad ayllu runakunapaqmi maakuyki: Qamy alabasqa kay. Gad ayllupa allpan hatunyachisqaykimantay alabasqa kay. Gad aylluqa animalta suyachkaq leon hinam suyachkan. Brazonta otaq umanta qechuruq leon hinam suyachkan. 21 Paykunaqa allinnin allpatam hapikuykurqaku. Kamachiqkunapa tocanciantam akllakuykurqaku. Runakunapa kamachiqninkuna huunakuptinmi qam Tayta Diospa imam munasqaykita cumplirqaku. Israel castakunapaq allin arregloykiman hinam cumplirqaku.
Dios Taytally, Dan ayllu runakunapaqmi maakuyki: Dan ayllu runakunaqa malta leon hinam. Paykunaqa kanku Basan lawmanta pawamuq leon hinam. 23 Dios Taytally, Neftaliy ayllukunapaqmi maakuyki: Neftaliy aylluqa anchallaa bendecisqaykim kachkanku. Paykunaqa tukuy imawan bendecisqaykim kachkanku. Surlawpi allpatam Kachi Qochakama dueochakunqaku.
22 24
Dios Taytally, Aser ayllu runakunapaqmi maakuyki:
309
DEUTERONOMIO33,34
Paykunaqa wakinmantapas aswan bendecisqay kachunku. Paykunaqa castamasinkunapapas bendecisqany kachunku. Paykunaqa chakinkutapas aceitewanraqy mayllachunku. 25 Paykunapaqa cerrojonkupas fierromantaraqmi kanqa. Paykunapaqa cerrojonkupas broncemantaraqmi kanqa. Paykunapaqa waukunankamam kallpankupas kanqa. Jesurun runakuna, manam pipas Diosnikichik hinaqa kanchu. Yanapasunaykichikpaqmi cielokunapa hawanpi purichkan. Payqa kancharistinmi puyu hawanta hamuchkan. 27 Wiaypaq kawsaq Diosmi pakakunayki wasiqa. Wiaypaq atiyninwanmi marqasunki payqa. awpaqnikichikpi kaq enemigoykichiktam wischunqa. Enemigoykichikta chinkachinaykichikpaqmi kamachikunqa. 28 Israel castakunaqa paypi confiakuspam kawsakunkichik. Jacobpa castakunaqa sapallaykichikmi kawsakunkichik. Trigopapas vinopapas kanan allpapim *yachakunkichik. Cielopapas sulla chayachimunan allpapim yachakunkichik. 29 Yaw Israelpa mirayninkuna, mayna kusisqam kankichik! Pim qamkuna hinaqa? Qamkunaqa Tayta Diospa librasqan runakunam kankichik. Paymi harkachikuna hina yanapaqnikiqa. Paypa espadanpim kachkan atiynikiqa. Enemigoykikunaqa awpaqnikipi humillasqam kanqa. Wasa orqonkupas qamkunapa sarupasqaykichikmi kanqa.
26
34
rirqa Moab runakunapa allpanku lawmanta Nebo Orqoman hinaspam seqarqa Pisga Orqopa puntanman, chay orqokunaqa kachkan Jerico llaqtapa chimpanpim. Chay orqomantam Tayta Dios qawachirqa Galaad law allpakunata Dan castapa allpan lawkama. 2Qawachirqam Neftaly ayllupa, Efrain ayllupa, Dan ayllupa chaynataq Juda ayllupa *yachanan allpakunatapas Mediterraneo Lamar Qocha lawkama. 3Qawachirqataqmi Neguev sutiyoq allpatapas, Jordan Mayu qechwatapas, palmera sachakunapa kasqan sutiyoq Jerico llaqtapa lawnin pampatapas Zoar llaqtachakama. 4Hinaspam Moisesta Tayta Dios nirqa: Kay allpatam Abrahanman, Isaacman hinaspa Jacobman jurarqani chaynapi paykunapa mirayninkunaman qonaypaq. Kikikipuni qawaykunaykitam munarqani ichaqa manam yaykunkichu nispa. 5Chaymi Tayta Diospa serviqnin Moises waukurqa Moab runakunapa allpanpi Tayta Diospa nisqanpi hina. 6Moab runakunapa allpan Bet-peor llaqtapa chimpan qechwapim Tayta Dios pamparurqa. Chay sepulturataqa manam pipas reqsinchu kunan punchawkama. 7Moisesmi waukurqa pachak iskay chunkan watanpi, waukusqan punchawkamam awinkuna allintaraq qawakurqa chaynataqmi kallpanpas mana pisirqachu.
1Moisesmi
Moises waukuptin pampasqa kasqanmanta
DEUTERONOMIO34
310
8Hinaptin mi Israelpa miray nin ku na waqarqa ku kimsa chun ka punchaw Moab runakunapa qechwanpi. Chaynapim cumplikurqa Moisesmanta lutokuspa waqasqanku punchawkuna. 9Chay mantam Nunpa churin Josuey yachayniyoq rikurirurqa Moises kawsachkaspanraq paypa hawanman makinkunata churasqanrayku. Hinaptinmi Israelpa mirayninkuna Josueyta kasukuqku hinaspam ruraqkupas Tayta Diospa Moisesman kamachisqanta hina. 10Chaywanpas Israelpa mirayninkunapiqa manaam haykapipas karqachu Diosmanta willakuq Moises hina runaqa. Payllatam Tayta Diosqa suma-sumaqta reqsirqa. 11Manataqmi pipas Moises hinaqa karqachu Diospa atiyninta qawachispa admirakuypaq milagrokuna ruraq runaqa. Egipto nacionpim Rey Faraonpa contranpi, llapallan serviqninkunapa contranpi chaynataq enteron allpanpa contranpi tukuy chaykunata rurarqa. 12Manataqmi pipas igualarqachu atiyniyoq kayninpipas chaynataq hatun kaqkunatawan manchakuypaq kaqkunata rurasqanpipas. Chaykunatam pay rurarqa Israelpa mirayninkunapa qawasqanta.
JOSUEY SUTIYOQ LIBRO

Kay libroqa Josuey pa sutinwan sutichasqam. Paymi karqa Moisespa rantinpi ka machikuq ka nanpaq churasqa. Kay librom willa kun Moisespa wa ukusqanpa qepanta Israel runakunapa ima kunam rurasqanmanta. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Ca naan runa kunata Israelpa miray ninkuna Josuey pa kamachisqanman hina guer rapi vencesqankumanta. Kay par tepim tarikun admira kuy paq rurasqanku: Jordan Mayu chimpasqanku, Jerico llaqtatawan Hai llaqta vencesqanku, Hazor llaqta vencesqanku hinaspa Ca naan runa kunapa enteron allpan dueochakusqanku (1-12). Iskay kaq par teataqmi willa kun Ca naan allpata dueocha kuruspa sapa aylluman partesqankumanta, ampa ra kunanku llaqta kuna akllasqankumanta, Leviy casta man llaqta kuna qosqankumanta hinaspa Ca naan allpata par tina kuspa Leviy casta man herenciankupaq allpa mana qosqankumanta (13-22). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Josuey machuyaruspa a despedikusqanmanta, Diospa prometesqan allpapia kaspanku yapa manta Siquem llaqtapi llapallan Israel casta kuna huuna kusqankumanta, Tayta Diosta ser vinankupaq Josuey anyaptin runakuna allin sonqowan Diosta ser vinankupaq hinaspa kasukunankupaq rimarisqankumanta. Willa kuntaqmi Josuey wa ukuptin pampasqa kasqanmantapas chay nataq Aaronpa churin sacerdote Eleazar wa ukuptin pampasqa kasqanmantapas. Josueyta Tayta Dios kamachisqanmanta
Diospa ser viqnin Moises waukuptinmi Moisespa yanapaqnin Nunpa churin Josueyta Tayta Dios nirqa: 2Serviqniy Moisesmi waukuna. Kunany chimpay kay Jordan Mayuta kay runakunapiwan chaynapi Israelpa mirayninkunaman qosqay allpaman yaykunaykichikpaq. 3Moisesman nisqaypi hinam oqaqa entregaykichik lliw sarusqaykichik allpata. 4Chay allpaqa qamkunapaqmi kanqa surlawpi chunniq lawmanta qallarispa norte lawpi Libano Orqokunakama chaynataq intipa qespimunan lawpi kaq Eufrates Mayumanta qallarispa Het casta runakunapa allpanta pasaspa intipa seqaykunan lawpi Mediterraneo sutiyoq hatun lamar qochakama. 5Kawsanayki punchawkamaqa manam pipas venceyta atisunkichu. Moises yanapasqayta hinam qamtapas yanapasqayki. Manam saqesqaykichu nitaqmi haykapipas dejasqaykichu. 6Qarinchakuspay kallpanchakuy. Qanmi kay runakunaman kay allpata herencianku kananpaq partinki. Kay allpata qonaypaqmi abueloykichikman jurarqani. 7Aswanqa kallpanchakuspaykiy qarinchakuy chaynapi serviqniy Moisespa kamachisusqayki yachachikuyniykunata kasukunaykipaq. Yachachikuyniytay ama pantaspa kasukuy chaynapi tukuy kawsaynikipi allin kanaykipaq. 8Kay libropi yachachikuyman hinallam rimanki, kayman hinallataqmi tuta-punchawpas yuyaymananki chaynapi kay libropi qellqasqanman hina ruranaykipaq hinaspa kasukunaykipaq. Hinaptinqa tukuy rurasqaykipas allinmi kanqa. 9oqapunim kamachiki
311
1Tayta
JOSUE1,2
312
kallpanchakuspayki qarinchakunaykipaq. Amay manchakuychu nitaq hukmanyaychu, yupaychasqayki oqa Tayta Diosqa mayta riptikipas qanwanmi kasaq nispa. kamachirqa runakuna kamachiqkunata: runakunata kamachimuychik qoqawninkuta alistanankupaq. Kunanmanta kimsa punchawmanmi Jordan Mayuta chimpasunchik yupaychasqanchik Tayta Diospa qowananchik allpata dueochakamunanchikpaq nispa. 12Rubenpa miray nin ku na manpas, Gadpa miray nin ku na manpas chay nataq Manasespa parten ayllumanpas Josueymi nirqataq kaynata: 13Yuya riychik y Tayta Diospa ser viqnin Moises kayna nisusqaykichikta: Yupaychasqanchik Tayta Diosmi nirqa samanaykichikpaq chaynataq kay allpatapas qosunaykichikpaq nispa. 14Warmikichikmi churikichikkunapiwan chaynataq animalnikichikkunapiwan quedanqaku Jordan Mayupa kaylaw chimpanpi otaq Moisespa qosusqaykichik allpapi. Qamkunamanta guerrapi llapallan peleaqkunam chimpankichik 15chaynapi qamkunata hina paykunatapas Tayta Dios samachinanpaq, paykunapas yupaychasqanchik Tayta Diospa qosqan allpatam dueochakunqaku. Chaymantaam kutimunkichik Jordan Mayupa kaylawnin intipa qespimunan lawpi dueochakusqaykichik allpaman. Chay allpataqa Tayta Diosmi qosurqankichik serviqnin Moiseswan nispa. 16Chay mi Josuey ta nirqa ku: oqaykuqa rurasaqkum tukuy kamachiwasqaykikuta, risaqkutaqmi maylawman kachawaptikikupas. 17Imaynam Moisespa tukuy kamachiwasqankutapas kasukurqaniku chaynam qamtapas kasusqaykiku. Yupaychasqanchik Tayta Diosy ichaqa qanwanpuni kachun imaynam Moiseswanpas kasqanta hina. 18Pipas kamachikuynikipa contranpi kaq runaqa otaq tukuy kamachisqayki palabrakuna mana kasukuq runaqa wauchisqapunim kanqa. Qamy ichaqa qarinchakuspayki kallpanchakuy nispa.
11Campamentopi 10Josuey mi
Israelpa mirayninkunata Josuey kamachisqanmanta
churin Josueymi samasqanku Sitim lawmanta mana pipa yachasqallanta kacharqa iskay runakunata chay allpata reqsimunankupaq. Paykunatam nirqa: Qawamuychiky allpatawan Jerico llaqtata nispa. Paykunam rirqaku hinaspam chuchumika Rahab sutiyoq warmipa wasinman yaykuspanku chaypi samarurqaku. 2Ichaqa Jerico llaqtapi reymanmi willaykamurqaku kaynata: Israelpa mirayninkunamantam runakuna kunan tuta hamurunku allpanchik wateqaq nispa. 3Chay mi Rahab sutiyoq war miman rey kachaspan nichimurqa: Qanman hamuspa wasikiman yaykumuq runakunata hawaman horqomuy. Paykunaqa lliw allpanchik wateqaqmi hamurunku nispa. 4Aswanqa chay war mim iskay nin sa machisqan ru na ku nata pa ka ruspan nirqa: Cheqaptam oqaman hamurqa runakuna ichaqa manam yacharqanichu maylawmantam kasqankutaqa. 5Tutaykuchkaptinam llaqtapa zaguanninta wichqanankupaq kachkaptin chay runakunaqa lloqsirurqaku. Maylawman pasasqankutaqa manam yachanichu. Apurawman qatirayaychik hinaspaqa hayparunkichikmi nispa. 6Aswanqa chay ru na ku nataqa paymi seqa rachirqa wa sinpa qatan man hinaspam pakarurqa lino masasqan ukupi.
1Nunpa
Jerico llaqtata wateqamunankupaq kachasqanmanta
313
7Reypa
JOSUE2
kachasqan runakunam vadokama qatiparqaku Jordan Mayu lawman riq anninta. Punkutam wichqarurqaku qatipaq runakuna lloqsiruptillanku. 8Aswanqa chay pa kasqa ru na ku na ma na raq pu u ruch kaptin kum chay warmi seqarqa wasinpa qatanman hinaspam chay wateqaq runakunata nirqa: 9Yachanim Tayta Dios kay allpa qosunaykichikta. Qamkunaraykutaqmi ancha manchakuyta Tayta Dios sonqoykuman churarun. Kay nacionpi llapallan yachaqkunam qamkunarayku manchakuymanta wausqa hinaa kachkanku. 10Uyarirqanikum Egipto nacionmanta lloqsimuptikichik Puka Lamar Qochata Tayta Dios qayllaykichikpi chakirachisqanta. Uyarirqanikutaqmi Jordan Mayupa waklaw chimpanpi kaq Amor casta runakunapa iskay reyninkuta otaq Rey Sehontawan Rey Ogta imam rurasqaykichiktapas. Paykunatam chinkarachirqankichik. 11Chaykuna uyarisqaykuwanmi mancharisqallaa kachkaniku. Manam pi runapipas valor kanachu qamkunarayku. Yupaychasqaykichik Tayta Diosqa cielokunapi chaynataq kay pachapipas hina kaq Diosllam. 12Ruegakuykichikmi Tayta Diosrayku kunallan juramento rurawanaykichikpaq. Imaynam oqapas qamkunata llakipayarirqaykichik chaynatam qamkunapas taytaypa familiankunamanta llakipayarikunkichik. Chayna kananpaqy confianza sealta qoykuwaychik. 13Chaynaqa tayta-mamaytapas, turiykunatapas, aaykunatapas chaynataq kapuqninkunatapas amam waurachinkichikchu. Libraykuwankikum waunaykumanta nispa. 14Hinaptin mi chay ru na ku na ataq nirqa ku: Kay asuntoykumanta mana willakuykuptikiqa vidaykutam qoykusaqku qamkuna mana waunaykichikpaq. Kay allpata Tayta Dios qoykuwaptinkum oqaykupas qamkunamanta cheqaptapuni kuyapayarikusaqku nispa. 15Wa sinpa perqan ku nam llaqtapa mu ra llanpa par ten karqa chay mi mu ra llapa hawanpi *yachasqanrayku Rahab uraykachirqa ventanamanta waskawan. 16Hinaspam paykunata nirqa: Qatipasuqnikichik runakuna mana tarirusunaykichikpaqy paykuna kutimunankukama pasakuychik orqoman hinaspay chaypi pakakaramuychik kimsa punchaw. Chaymantaam pasakunkichik maymi rinaykichikta nispa. 17Chay mi chay ru na ku na nirqa ku: oqaykuqa juramento rurachiwasqaykikutam cumplisaqku. 18Chaynaqa oqayku kay allpaman yaykumuptiykum kay guindo waskata warkunki uraykachiwasqaykiku ventanapi hinaspam huunki wasikiman tayta-mamaykita, turi-~naaykita chaynataq taytaykipa llapallan ayllunkunatapas. 19Pipas wasikimanta calleman lloqsispaqa waunqam chaynaqa kikinam huchayoq kanqa, oqaykum ichaqa mana culpayoqchu kasaqku. Aswanqa pipas wasiki ukupi kachkaspan wauchisqa kaptinqa oqaykum culpayoq kasaqku. 20Ichaqa kay asuntomanta willakuykuptikiqa oqaykum kasaqku libre chay juramento rurachiwasqaykikumanta nispa. 21Hinaptin mi chay Rahab sutiyoq war miataq nirqa: Qamkunapa nisqaykichik man hinay kachun nispa. Chaymi paykunata aviaruptin pasakurqaku. Rahab warmiataqmi warkururqa ventanamanta chay guindo waskata. 22Chaymi chay allpa wateqanankupaq hamuqkuna pasaspanku chayarurqaku orqoman. Chaypim karqaku kimsa punchaw qatipaqninku runakuna kutimunankukama. Chay qatipaqkunam maskamurqaku tukuy hinastinpi ichaqa manam tarimurqakuchu. 23Chay iskaynin wateqaq runakunaataqmi orqomanta kutiramuspanku Jordan
JOSUE2,3
314
Mayuta chimparurqaku hinaspam Nunpa churin Josueyman pasarqaku. Paymanmi willarqaku tukuy ima paykunawan pasasqanta. 24Paykunam nirqaku: Tayta Diosmi lliw allpata entregaykuwanchik chay nataqmi llapallan yachaqkunapas manchakuy manta wausqa hinaa kachkanku nispa.
pasarqaku. Pasarqakuqa samasqanku Sitim sutiyoq lawmantam Jordan Mayukama. Chaypim samarurqaku manaraq chimpachkaspanku. 2Kimsa punchaw pasaruptinataqmi kamachikuqkuna campamentonta pasarqaku. 3Hinaspam runakunata kamachirqaku: Yupaychasqanchik Tayta Diospa contrato baulninta Leviy casta sacerdotekunapa apasqanta qawarispaykichik mi qamkunapas lloqsinkichik maymi kasqaykichikmanta 4chaynapi baulpa qepanta rinaykichikpaq. Qamkunaqa manam haykapipas kay annintaqa purirqankichikchu. Ichaqa amam asuykunkichikchu baulmanqa. Huk kilometro karullantam rinkichik nispa. 5Chay mi ru na ku nata Josuey pas nirqa: Diosllapaqay sapaqchakuychik, Tayta Diosmi qayllaykichikpi paqarin milagrokunata ruranqa nispa. 6Sacerdoteku natapas ka machirqataqmi: Contrato baulta hoqarispay chimpaychik runakunapa awpaqninta nispa. Chaymi paykuna contrato baulta hoqarispanku runakunapa awpaqninta rirqaku. 7Chay mi Josueyta Tayta Dios nirqa: Kunan punchawmantapunim Israel casta runakuna qawanankupaq ancha reqsisqata rurasqayki chaynapi Moiseswanpas kasqaypi hina qanwanpas kasqayta yachanankupaq. 8Qanm kamachinki contrato baul apaq sacerdotekunata chaynapi Jordan Mayupa patanman chayaruspanku Jordan Mayupa chawpinpi sayanankupaq nispa. 9Chay mi Israelpa miray nin ku nata Josuey nirqa: Asuykamuychik hinaspa uyariychik yupaychasqanchik Tayta Diospa nisqankunata. 10Kunanmi yachankichik kawsaq Diosqa oqanchikwan kasqanta. Paymi qamkunapa awpaqnikichikmanta qarqonqapuni Canaan casta runakunata, Het casta runakunata, Hiv casta runakunata, Ferez casta runakunata, Amor casta runakunata chaynataq Jebus casta runakunatapas. 11Kunanmi tukuy kay pacha munaychakuq Seorpa contrato baulninta apaq sacerdotekuna Jordan Mayuta qayllaykichikpi chimpanqa. 12Israelpa mirayninkunamantay kunan akllaychik sapa ayllumanta huk runata otaq chunka iskayniyoq runakunata. 13Tukuy kay pacha munaychakuq Seorpa contrato baulninta apaq sacerdotekuna Jordan Mayuta saruykuptinkum mayu rakikurunqa. Hanaymanta hamuq yakum qocharuspan sayarunqa nispa. 14Chaymi Jordan Mayuta chimpanankupaq karpankumanta lloqsirqaku, contrato baul apaq sacerdotekunapas runakunapa awpaqnintam pasarqaku. 15Baul apaq runakunam mayuman yaykuykurqaku chaymi baul apaq sacerdotekunapas mayupa patan yakuta saruykurqaku. Cosecha tiempopiqa Jordan Mayupa tukuy patankamam huntaq. 16Chaymi hanaymanta hamuq yaku qocharurqa. Qocharurqaqa Zaretan llaqtapa hichpan Adam llaqtapa hichpanpim otaq chimpaqkunapa karu hanayninpim. Kachi Qochaman otaq Araba lawpi qochaman riq yakuataqmi allin richkaspan chakirurqa. Chaynapim mayu rakikururqa. Hinaptinmi runakuna Jerico llaqtapa chimpan lawman chimparurqaku. 17Tayta
1Paqarinnintin punchawmi tutapayta Josuey Israelpa llapallan mirayninkunapiwan
Jordan Mayu chimpasqankumanta
315
JOSUE3,4
Diospa contrato baulnin apaq sacerdotekunam ichaqa mayupa chawpin chaki allpapi allinta sayarqaku. Chaymi llapallan runakuna chakichisqa mayuta chimparqaku tukunankukama. runakuna Jordan Mayu chimpayta tukuruptinataqmi Josueyta Tayta Dios rimapayaspan nirqa: 2Akllaychik chunka iskayniyoq runakunata, sapa ayllumantam akllankichik huk runata. 3Kamachiytaqy paykunata chaynapi mayupa chawpinpi sacerdotekunapa allin sayasqanku sitiomanta chunka iskayniyoq rumikunata horqomunankupaq, chaykunata apaspankum montonqaku kunan tuta maypim samanaykichik sitiopi nispa. 4Chay mi Josuey qayarqa chay akllasqan ru na ku nata, sapa ayllu mantam qayarqa huk runata. 5Paykunatam nirqa: Yupaychasqanchik Tayta Diospa baulninpa awpaqninmany riychik mayupa chawpinkama. Chaymantay sapakama huk rumita horqomuspa hombromuychik hayka ayllum Israelpa mirayninkunamanta kasqanchikman hina. 6Chay rumikunaqa seal hinam qamkunapaq kanqa, hamuq punchawkunapim churikichik tapusunkichik: Qamkunapaqqa ima ninantaq kay rumikunaqa? nispa. 7Hinaptinmi ninkichik: Tayta Diospa contrato baulnin chimpachkaptinmi awpaqninpi Jordan Mayu rakikururqa. Chaynaqa kay rumikunaqa Israelpa mirayninkuna wiaypaq yuyarinankupaqmi nispa. 8Chay mi Israelpa miray nin ku na Josuey pa ka machisqanta hina ru rarqa ku. Josueyman Tayta Diospa imay nam nisqanta hinam Israelpa miray ninkunamanta hayka ayllum kasqankuman hina chunka iskayniyoq rumita aparqaku. Jordan Mayupa chawpinmantam aparqaku maypim chay tuta samananku sitiokama. 9Josuey pas montorurqataqmi chun ka iskay niyoq ru miku nata Jordan Mayupa chawpinpi, chaynataqa rurarqa contrato baul apaq sacerdotekunapa sayasqan sitiopim. Chaypiraqmi kachkan kay libro qellqasqa kasqan tiempokamapas. 10Chaymi baulta apaq sacerdotekuna mayupa chawpinpi sayarurqaku, sayarurqakuqa Josueynintakama runakunaman rimananpaq Tayta Diospa tukuy kamachisqanta cumplinankukamam. Cumplirqakum Josueyman Moisespa tukuy kamachisqanpi hina. Chaymi runakuna utqayllamana chimparurqaku. 11Llapallan runakuna chimpayta tukuruptinkuataqmi Tayta Diospa baulnintapas sacerdotekuna pasachirqa runakunapa awpaqninman chayanankukama. 12Chimparqakutaqmi Rubenpa miraynin soldadokunapas, Gadpa miraynin soldadokunapas chaynataq Manasespa parten ayllu armasqa soldadokunapas. Chimparqakum Israelpa wakin mirayninkunapa puntanta paykunaman imaynam Moisespa kamachisqanpi hina. 13Tayta Diospa qayllantam guerrapi peleanankupaq armasqa yaqa tawa chunka waranqa soldadokuna chimparurqaku Jerico llaqtapa pampan lawman. 14Chay punchawmi Israelpa llapallan mirayninkuna qawachkaptinku Josueyta Tayta Dios hatuncharqa chaynapi Moisesta respetasqankuta hina Josueytapas kawsanan punchawkama respetanankupaq. 15Tayta Diosm ka machirqa Josuey ta: 16Chun kantin Ka machikuy waqaycha na baul apaq sacerdoteku nata ka machiy Jordan Mayumanta lloqsimunankupaq nispa. 17Chay mi Josuey ka machirqa Jordan Mayu manta lloqsimu nan kupaq. 18Tayta Diospa contrato baulnin apaq sacerdotekunam Jordan Mayumanta lloqsiramuspanku mayu patan chaki allpapia sayachkarqaku hinaptinmi manaraq chakichkaspan risqanta hina mayu kuchun-kuchun kallparqa.
1Llapa llan
Jordan Mayumanta horqosqanku rumikunamanta
JOSUE4,5
316
kaq punchawninpi, campamentonkutam sayachirqaku Gilgal law Jerico llaqtapa chimpan intipa qespimunan lawpi. 20Chay Gilgal lawpim Josuey montorurqa Jordan Mayumanta apamusqanku chunka iskayniyoq rumikunata. 21Hinaspam Israelpa mirayninkunata nirqa: Miraynikichikkunam tayta-mamanta hamuq punchawkunapi tapunqaku: Imaninantaq kay rumikunaqa? nispa. 22Hinaptinmi paykunaman willankichik: Israel casta runakunam kay Jordan Mayuta chaki allpanta chimpamurqaniku. 23Yupaychasqanchik Tayta Diosmi qayllaykupi Jordan Mayuta chimpay tukunaykukama chakirachirqa, Puka Lamar Qochata hinam payqa rurarqa. Chay qochatam awpaqniykupi chakirachirqa chimpay tukunaykukama nispa. 24Chaynapim kay pachapi kaq llapallan runakuna Tayta Diospa llumpay atiyninta reqsinqaku, qamkunapas sapa punchawmi yupaychasqanchik Tayta Diosta respetankichik.
19Chaymi llapallan runakuna Jordan Mayuta chimparurqaku punta kaq killapa chunka
Mayupa waklaw chimpanpi otaq intipa seqaykunan lawpi kaq Amor casta runakunapa llapallan reyninkunam yacharurqa Israelpa mirayninkuna Jordan Mayu chimpayta tukunankukama imaynatam Tayta Dios chay mayu chakirachisqanta. Yacharurqakutaqmi lamar qochapa otaq Mediterraneo sutiyoq lamar qochapa patanpi kaq Canaan casta runakunapa llapallan reyninkunapas. Chay reykunam pasaypaqta hukmanyarurqaku Israelpa mirayninkunawan manaa peleanankupaq. 2Chay tiempopitaqmi Josuey ta Tayta Dios nirqa: Nina rumimanta afilasqa cuchillokunata ruraspayki yapamanta sealay Israelpa mirayninkunata nispa. 3Chaymi Josuey nina rumimanta afilasqa cuchillokunata ruraruspan Israelpa mirayninkunata sealarqaaAralot Moqopi. 4Josueym sealarqa Egipto nacionmanta lloqsimuq llapallan qarikunata otaq guerrapi peleaq llapallan qarikunata. Sealarqaqa Egipto naciomanta lloqsimuq qarikuna chunniq anpi waurusqankuraykum. 5Egipto nacionmanta lloqsimuq llapallan qarikunam sealasqa karqaku. Ichaqa Egipto nacionmanta lloqsimusqankupa qepanta chunniq anpi naceq llapallan qarikunaqa manam sealasqachu karqa. 6Israelpa mirayninkunaqa tawa chunka watam purirqaku chunniqpi. Tayta Diospa nisqanta mana kasukusqankuraykum chayna purirqaku Egipto nacionmanta lloqsimuq guerrapaq llapallan qarikuna tukunankama. Chaymi Tayta Dios jurarqa chay allpataqa paykunaman mana qawachinanpaq. Chay allpaqa tukuy imakunapapas kasqan allpam. 7Chayraykum mana kasukuq runakunapa rantinpi naceq miraykunata Josuey sealarqa an risqankupi, paykunataqa sealarqa manaraq sealasqa kasqankuraykum. 8Chaymi llapallan qarikunata sealayta tukuruptinku sanoyanankukama quedarqaku hina samasqanku campamentollapi. 9Chaymi Josueyta Tayta Dios nirqa: Kunanmi qechuykichik Egipto nacionpi sirviente kaspa penqay qepikichikta nispa. Chayraykum chay sitiota suticharqaku bGilgal nispa kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 10Israelpa mirayninkunam samarurqaku Gilgal sitiopi. Hinaspam Pascua Fiestata rurarqaku tardeykuqta, chay fiestataqa rurarqaku killapa chunka tawayoq punchawninpim Jerico llaqtapa chimpan pampapi. 11Pascuapa paqarinnintin punchawataqmi chay Canaan
a 5:3 b 5:9
1Jordan
Gilgal lawpi samarusqankumanta
Hebreo simipi Aralot Moqo ninanqa Qari-kayninpa Qarachan Kuchusqanku Moqo ninanmi. Hebreo simipi Gilgal ninaqa rumita hina kuchpaspa qechusqa ninanmi.
317
JOSUE5,6
allpapi kawsaykunataa mikurqaku otaq mana qonchuyoq tantatawan hamkakunataa. 12Hinaptinmi chay allpapi kawsay mikusqanku punchawpa paqarinnintillanta man sutiyoq mikuy taniramurqa. Chayraykum Israelpa mirayninkunapaq manaa karqaachu man sutiyoq mikuy. Ichaqa Canaan allpapi cosechasqankutaam mikurqaku chay wata. llaqtapa hichapanpi Josuey kachkaspanmi qonqay manta rikururqa awpaqninpi sayachkaq runata, chay runam hapichkarqa vay nanmanta horqosqan espadata. Josuey asuykuspanmi nirqa: oqayku partechu kanki icha enemigoykumanta kaqchu? nispa. 14Chay runam nirqa: Manam, aswanqa Tayta Diospa tropankunapa kamachiqnin kaspaymi kunan hamuni nispa. Hinaptinmi Josuey qonqoranpa pampakama kumukuykuspan nirqa: Seorlly imatataq kamachiwanki kay ser viqnikimanqa? nispa. 15Chay mi Tayta Diospa tropan ka machiqataq nirqa: *Usutaykita horqokuy. Kay sayasqayki sitioqa Tayta Diospaq sapaqchasqa sitiom nispa. Chaymi Josuey paypa nisqanta hina rurarqa.
13Jerico
Josueyman espadayoq runa rikurisqanmanta
llaqtaqa kachkarqa suma-sumaq wichqasqam Israelpa miray ninkuna mana yaykunanpaq. Manam pipas lloqsirqachu nitaqmi yaykurqachu. 2Aswanqa Tayta Diosmi Josuey ta nirqa: Kunanmi Jerico llaqtata entregasqayki, entregasqaykitaqmi reynintapas chaynataq soldadonkunatapas. 3Llaqtatam muyurimunkichik. Soldadokunawanmi huk kutita sapa punchaw llaqtata muyumunkichik. Chaynatam rurankichik soqta punchaw. 4Baulpa awpaqnintam rinqaku qanchis sacerdotekuna sapakama carneropa waqranmanta cornetata apastin. Qanchis kaq punchawpim llaqtata muyurimunkichik qanchis kutita hinaptinmi sacerdotekuna cornetankuta tocanqaku. 5Cornetata unayneqta tocaptinkuataqmi chayta uyarispaykichik llapallaykichik sinchimanta qaparinkichik. Hinaptinmi llaqtapa murallan kikillanmanta tuirunqa. Chaymi runakuna sapakama yaykunqaku llaqtaman maymi kasqankumanta derecholla nispa. 6Nunpa chu rin Josuey mi sacerdoteku nata qayaykuspan nirqa: Apaychik contrato baulta. Qanchis sacerdotekunaataqmi carnerokunapa waqranmanta qanchis cornetakunata apanqaku Tayta Diospa baulninpa awpaqninta nispa. 7Nirqataqmi ru na ku natapas: Pasaychik hinaspa muyurimuychik llaqtata. Armasqa soldadokunaataqmi Tayta Diospa awpaqninta pasanqaku nispa. 8Runakunaman Josuey rimayta tukuruptinmi qanchisnintin sacerdotekuna carneropa waqranmanta qanchis cornetata apaspanku rirqaku Tayta Diospa baulninpa awpaqninta cornetankuta tocastin. Tayta Diospa contrato baulninpas paykunapa qepantam qatirqa. 9Armasqa soldadokunaataqmi cornetakuna tocaq sacerdotekunapa awpaqninta rirqaku. Qepan riq runakunapas baulpa qepantam rirqaku sacerdotekuna cornetankuta tocastin riptinku. 10Runakunatam Josuey kamachirqa:
1Jerico
Jerico llaqtata imaynam vencenanmanta
JOSUE6
318
Amam qamkunaqa qaparinkichikchu, amataqmi voznikichikpas uyarikunqachu nitaqmi chulla palabrallatapas rimarinkichikchu Qapariychik nispay kamachisqay horakama. Chay tiempopim ichaqa qaparinkichik nispa. kamachiptinm huk kutita Tayta Diospa baulninta muyuchirqaku llaqtapa muyuriqninta. Hinaspam campamentoman kutispanku chaypi tuta samarqaku. 12Paqarinnintin punchawmi tutapayta Josuey hatarirqa hinaptinmi sacerdotekuna Tayta Diospa baulninta hombrorqaku. 13Qanchis sacerdotekunam carneropa waqranmanta qanchis cornetakunata apastin riqku cornetankuta tocastin. Armasqa soldadokunaataqmi riqku paykunapa awpaqninta. Qepanku riq huunasqa runakunapas Tayta Diospa baulninpa qepantam riqku sacerdotekuna cornetankuta tocaptinku. 14Chay iskay kaq punchawpas llaqtatam huk kutitawan muyurqaku hinaspam kutirqaku campamentoman. Soqtantin punchawmi chaynallata rurarqaku. 15Qanchis kaq punchaw piataqmi hata rirqa ku chaylla raq achik ya much kaptin hinaspam muyurqaku llaqtata wakin punchawpi muyusqankuta hina. Ichaqa chay qanchis kaq punchawpiqa muyurqaku qanchis kutikamam. 16Qanchis kaq kutita sacerdotekuna cornetankuta tocaruptinmi runakunata Josuey nirqa: Qapariychik! Llaqtataqa Tayta Diosmi entregaykusunkichika. 17Llaqtam chinkachisqa kananpaq Tayta Diospaq rakisqa kanqa chay llaqtapi kaq tukuy imakunapiwan. Ichaqa chuchumika Rahab sutiyoq warmiqa kawsanqam chaynataq wasinpi lliw kaqkunapas, payqa manam waunqachu kachamusqanchik runakunata pakaykusqanrayku. 18Qamkunaqa amam munapayankichikchu nitaqmi hapinkichikchu chinkachisqa kananpaq Tayta Diospaq rakisqa kaqkunataqa, chayta ruraspaqa Tayta Diospaq rakisqa campamentonchiktapas hatun desgraciamanmi churawaqchik. 19Aswanqa qorimanta, qollqemanta, tukuy broncemanta hinaspa fierromanta kaqkunaqa Tayta Diospaq sapaqchasqam kanqa hinaspapas Tayta Diospa tesoronman yapasqam kanqa nispa. 20Chaymi runakuna qaparirqaku, sacerdotekunapas cornetankutam tocarqaku. Cornetapa waqasqanta uyarispankum runakuna qaparirqaku sinchi qapariywan chaymi llaqtapa murallan tuiykamurqa. Runakunaataqmi llaqtaman sapakama yaykurqaku derechollata chaynapim llaqtata vencerurqaku. 21Wauchirqakum espadawan llaqtapi kaqkunata, qaritapas, warmitapas, warmatapas chaynataq machu-payatapas. Wauchirqakutaqmi vacakunatapas, ovejakunatapas hinaspa asnokunatapas. 22Llaqtata wateqamunankupaq kachasqanku iskay runakunatam Josuey kamachirqa: Chuchumika warmipa wasinman yaykuspaykichiky juramentasqaykichikman hina horqomuychik payta chaynataq llapallan paywan wasinpi kaqkunatapas nispa. 23Llaqtata wateqamunankupaq kachasqanku mozokunam yaykuruspanku horqomurqaku chay Rahab sutiyoq warmita, tayta-mamanta, turi-~naanta chaynataq llapa ayllunkunatapas. Hinaspam paykunata churarurqaku Israel campamentopa hawa lawninpi. 24Llaqtatam kaaykurqaku tukuy chaypi kaqkunatawan. Qorimanta, qollqemanta, broncemanta chaynataq fierromanta kaqkunatam ichaqa horqoramuspanku Tayta Diospa templonpi tesoroman yaparqaku. 25Josueyqa manam wauchirqachu Rahab sutiyoq chuchumika warmitaqa nitaq taytanpa castankunatapas nitaq llapallan ayllunkunatapas. Paykunam Israel castakunawan *yachachkanku kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. Josueyqa chaynataqa rurarqa Jerico llaqtata wateqamunankupaq kachasqanku runakunata pakaykusqanraykum.
11Josuey
Jerico llaqta vencesqankumanta
319
26Chay
JOSUE6,7
tiempotaqmi Josuey juraspan nirqa: Tayta Diospa akasqany kachun kay Jerico llaqtata mosoqmanta hatarichiq runaqa: Llaqtapa cimientonta churaptinqa piwi churinmi waunqa. Llaqtapa zaguan punkunta churaptinataqmi sullka churin waunqa.
27Josueytaqa
Tayta Dios yanapasqanraykum tukuy hinastinpi ancha reqsisqa karqa.

Acan sutiyoq runapa huchallikusqanmanta
mirayninkunam chinkachisqa kananpaq Tayta Diospaq rakisqa kaqkunawan huchallikururqaku. Juda ayllumanta Carmipa churin Acan sutiyoq runam chinkachisqa kananpaq Tayta Diospaq rakisqa kaqkunata hapikururqa. Carmiqa karqa Zabdipa churinmi, Zabdiataqmi karqa Zarapa churin. Chayraykum Tayta Dios piakururqa Israelpa miray ninkunapa contranpi. Jerico llaqtamanta runakunata kacharqa Hai llaqtata wateqamunankupaq. Hai llaqtaqa karqa Betel llaqtapa chimpan intipa qespimunan lawpim otaq Bet-aven llaqtapa hichpanpim. 3Wateqaq runakunam kutiramuspanku Josueymam nirqaku: Amaay llapallan tropakunachu richunkuqa aswanqa richunku iskay otaq kimsa waranqa hinalla, paykunallam Hai llaqtayoq soldadokunataqa venceramunqaku. Amaa akarichiychu llapallan soldadokunataqa. Wak llaqtapi runakunaqa asllam kanku nispa. 4Chay napim kimsa wa ranqa soldadoku na lla rirqa ku Hai llaqtata ataca nan kupaq. Aswanqa paykunam Hai llaqtayoq soldadokunamanta lluptiramurqaku. 5Hai llaqtapi kaqkunam paykunamanta waurachimurqaku kimsa chunka soqtayoq soldadokunata. Qatiramurqakum llaqtapa zaguanninmanta rumi horqona sitiokama. Uray ninman qatimuspankum paykunataqa waurachirqaku. Chayraykum runakuna pasay paqta hukmanyarurqaku. Manam valorninkupas karqaachu. 6Josueymi pachanta llikipaspan Tayta Diospa baulninpa awpaqninpi qonqoranpa pampakama kumuykurqa. Chaytam rurarqa tardeykuqkama. Israel casta ancianokunapas Josuey hina ruraspankum umankumanpas allpata maqchikurqaku. 7Chaymi Josuey nirqa: Ay Seor Dioslly! Imapaqtaq kay runakunata Jordan Mayuta chimpachimurqanki chaynapi Amor casta runakunaman qoykuwaspaykiku chinkarachiwanaykikupaq? Aswan allinch kanman karqa Jordan Mayupa waklaw chimpanpi hawka quedakamuyniyku! 8Ay Seorlly! Ima nisaqtaq Israel castakuna enemigonkupa awpaqninmanta ayqekamuchkaptinkuqa? 9Canaan casta runakunaqa kay allpapi llapallan *yachaqkunapiwan uyarispankuchiki muyuruwanqaku sutiykutapas kay pachamanta chinkarachinankama. Hinaptinqa imatataq ruranki ancha reqsisqa sutiki mana penqaypi kananpaq? nispa. 10Chay mi Josuey ta Tayta Dios nirqa: Imanasqataq pampapi pakcharayachkanki? Hatariy, 11Israel casta runakunaqa huchallikurunmi. Kamachisqay contratoytapas manam kasukunkuchu. Hapikurunkutaqmi chinkachisqa kananpaq oqapaq rakisqa kaqkunatapas, suwakuruspam llullakurunku hinaspataqmi tukuy imankuwan kuskata pakarunku. 12Chayraykum Israelpa mirayninkunaqa enemigonkuwan churanakuspa venceyta manaa atinqakuchu. Enemigonkupa
2Josueymi
1Israelpa
Hucharayku castigomanta
JOSUE7
320
awpaqninmantam ayqenqaku chinkachisqa kananpaq akasqa karusqankurayku. Qamkunamanta chay chinkachisqa kananpaq oqapaq rakisqa kaqta mana chinkachiptikichikqa manaam oqapas qamkunata yanapasqaykichikchu. 13Hatarispaykiy runakunata oqapaq sapaqchay, niy paqarinpaq oqallapaqa sapaqchakunankupaq. Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Israel castakuna chinkachisqa kananpaq oqapaq rakisqa kaqmi qamkunapi kachkan. Qamkunamanta rakisqa kaqta horqonaykichikkamam enemigoykichikwan churanakuspa mana vencenkichikchu. 14Paqarinm asuykamuwankichik ayllun-ayllun. oqapa akllasqay ayllum asuykamuwanqaku castancastan. oqapa akllasqay castam asuykamuwanqaku familian-familian. oqapa akllasqay familiam asuykamuwanqaku sapakama. 15Chinkachisqa kananpaq oqapaq rakisqa kaqta hatalliq runam kaasqa kanqa. Paywan kuskataqmi tukuy imankunapas kaasqa kanqa, kaasqaqa kanqa oqapa contratoyta mana kasukuspa Israel casta ukupi loco hina rurasqanmantam nispa. tutapayta hatarispan Israel runakunata asuykachirqa ayllun-ayllunta. Chaymi akllasqa karqa Juda ayllu. 17Juda aylluta castan-castanta asuykachiptinmi Zara casta akllasqa karqa. Zara castata familian-familianta asuykachiptinmi Zabdi familia akllasqa karqa. 18Chaymi Zabdipa familianmanta sapa runata asuykachiptinku Carmipa churin Acan sutiyoq runa akllasqa karurqa. Carmiqa karqa Zabdipa churinmi. Zabdiataqmi karqa Zarapa churin, Zaraataqmi karqa Juda ayllumanta kaq. 19Josuey mi chay Acan sutiyoq ru nata nirqa: Churilly, Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta reqsikuspay alabay. Kunany paypa qayllanpi mana pakawaspayki imam rurasqaykita willaway nispa. 20Chay mi Acan ataq nirqa: Cheqaptapunim Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa contranpi huchallikuruni. Kaykunatam rurarqani: 21Jerico llaqtamanta qechusqa kaqkunamantam rikururqani kuyayllapaq Babilonia lawmanta kaq capata, iskay chunka kimsayoq kilo qollqeta chaynataq parte kilo pesaq trozo qoritapas. Chaykunata kuyaruspaymi apakurqani. Chaykunam karpay pa chaw pin allpa ukupi pakasqa kachkan, qollqeataqmi chaykunapa pampanpiraq pakasqa kachkan nispa. 22Josueymi kacharqa runakunata. Hinaptinmi paykuna kallpaylla rispanku chay karpapi tukuy ima pakasqanta tarirurqaku, qollqetapas tariramurqakutaqmi chaykunapa pampanpi. 23Karpapa chawpinmanta horqoramuspankum Josueyman chaynataq llapallan Israelpa mirayninkunaman apamurqaku hinaspam Tayta Diospa qayllanman churarqaku. 24Josueymi Israelpa mirayninkunapiwan pusachirqaku Zarapa miraynin Acan runata, churinkunata, vacankunata, asnonkunata, ovejankunata. Aparqakutaqmi qollqeta, capata, trozo qorita, carpanta hinaspa tukuy kapuqninkunatapas Acor sutiyoq qechwaman. 25Josuey mi chay Acan sutiyoq ru nata nirqa: Imanasqataq kay desgraciata apamuwarqankiku? Tayta Diosy qanmanpas kunan punchaw desgraciata apamusunki nispa. Chaymi Israelpa llapallan mirayninkuna rumiwan choqaparurqaku. 26Paykunapa hawanmantaqmi rumikunata montorurqaku hatun monton kanankama. Chay monton rumikunam kachkan kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. Chayraqmi
16Josueym
Chay suwakuq runa wauchisqankumanta
321
JOSUE7,8
Tayta Diospa piakuynin tanirurqa. Chayraykum chay sitiocAcor Qechwawan sutichasqa kachkan kay libro qellqasqa kasqan tiempokama.
Diosmi nirqa Josueyta: Ama manchakuychu nitaq hukmanyaychu. Guerrapaq llapallan soldadokunata pusaspayki riy Hai llaqtaman. oqam Hai llaqtapi reyta, runankunata, llaqtanta chaynataq allpantapas qanman qosqayki. 2Jerico llaqtata chaynataq reynintapas imam rurasqaykita hinam Hai llaqtatapas chaynataq reynintapas ruranki ichaqa qechusqaykichikkunatam animalkunatawan qamkunapaq hapikunkichik. Llaqtaman yaykunankupaqmi llaqtapa qepa lawninpi runakunata churarunki pakasqallapi nispa. 3Josuey mi guer rapaq soldadon ku napiwan alista kurqa ku Hai llaqtapa contranpi rinankupaq. Akllarqam Josuey kimsa chunka waranqa kallpasapa soldadokunata hinaspam paykunata tutallan pasachirqa. 4Paykunatam kamachirqa kay nata: Llaqtapa qepa lawninpim pakakaramunkichik ichaqa amam llaqtamantaqa llumpayta karuncharunkichikchu. Llapallaykichikmi listolla kachkankichik. 5oqaataqmi riqmasiy soldadokunapiwan asuykusaqku llaqtaman. Punta rurasqankuta hina paykuna contraykupi lloqsiramuptiataqmi lluptisaqku paykunapa qayllankumanta. 6Hinaptinmi paykuna qatimuwanqaku llaqtamanta karunchakurunaykukama. Paykunam ninqaku: Paykunaqa oqanchikmantam lluptichkanku awpaqta hina nispa. Lluptisaqkum paykunapa awpaqninta. 7Qamkunaataqmi pakakusqaykichikmanta hatarimuspaykichik llaqtata dueochakurunkichik. Yupaychasqanchik Tayta Diosmi qamkunaman qoykusunkichik. 8Dueochakuruspaykichikmi kaaykunkichik Tayta Diospa nisqanman hina. Chaynataqa oqam kamachikichik nispa. 9Josueymi paykunata kacharqa hinaptinmi pakakuq rirqaku. Hinaspam pakakururqaku Betel llaqtamanta Hai llaqtaman riq anpi otaq Hai llaqtapa inti seqaykunan lawninpi, Josueyataqmi chay tuta quedarurqa tropankunawan. 10Tutapayta Josuey hatariruspanmi tropankunata alistarqa hinaspam Israel casta ancianokunapiwan rirqa tropankunapa awpaqninta Hai llaqtapa contranpi. 11Guerrapaq llapallan soldadokunapiwan pasaspanmi chayarurqaku llaqtapa awpaqninman hinaspam Hai llaqtapa norte lawninpi campamentonta sayachirqaku. Qechwallam rakirqa paykunataqa Hai llaqtamanta. 12Pichqa waranqa soldadokunata akllaruspanm pakaramurqaa Betel llaqtamanta Hai llaqtaman riq anpi otaq Hai llaqtapa intipa seqaykunan lawninpi. 13Campamentopi kaq soldadokunatam churarurqaku llaqtapa norte lawninpi, pakakuq soldadokunataataqmi churarurqaku llaqtapa inti seqaykunan lawninpi. Hinaptinmi Josuey chay tuta asuykurqa chawpi qechwakama. 14Chayna churakurusqankuta Hai llaqtapi rey cuentata qokuruspanataqmi tutapayllata hatarispan lloqsirqa llapallan tropankunawan Israel castapa contranpi Araba Qechwa lawpi peleanankupaq. Llaqtapa qepanpi pakarayaq tropakunamantaqa manam reyqa yacharqachu. 15Josueyataqmi compaaqnin Israel tropakunapiwan vencerachikuq tukuspanku paykunamanta lluptirqaku chunniq lawman. 16Hai llaqtapi llapallan runakunam huunakururqaku paykunata qatinankupaq, Josueyta qatispankum llaqtamanta karunchakururqaku. 17Chaynapim Hai llaqtapi nitaq Betel llaqtapipas runakunaqa mana quedarqakuchu Israel castakuna qatisqankurayku, kichasqatam llaqtapa zaguannintapas saqerurqaku. 18Tayta Diosmi nirqa Josueyta:
c 7:26
1Tayta
Hai llaqtata vencesqankumanta
Hebreo simipi Acor ninanqa desgracia otaq akarisqanku ninanmi.
JOSUE8
322
Lanzaykita hoqariy Hai llaqta lawman, oqam qosqayki nispa. Chaymi Josuey makinpi lanzata hoqarirqa chay llaqta lawman. 19Makinta hoqariruptinmi pakakuqkunapas utqayman hatariramuspanku kallparqaku hinaspam yaykururqaku llaqtaman. Dueochakuruspankuataqmi kaaytaa qallarirqaku. 20Hai llaqtayoq runakuna qepankuta qawarispankuataqmi rikururqaku cielokamaraq llaqtanku qosnichkaqta. Chaymi manaa maylawman lluptiytapas atirqakuachu. Chunniqman lluptiq Israel soldadokunapas kutiriykamurqataqmi qatiqninkupa contranpi. 21Josueymi Israelpa llapallan castankunapiwan rikururqaku pakakuqkunapa llaqta dueochakurusqanta, rikururqakutaqmi llaqtamanta wichariq qosniytapas chaymi kutiriykamuspanku waurachirqaku Hai llaqtayoq runakunata. 22Llaqta dueochakuqkunam lloqsiramurqaku taripaqninku. Chaynapim tukuy lawninmanta corralasqa rikurirurqaku Israel casta soldadokunapa chawpinpi. Hai llaqtayoqkunata waurachiptinkum chulla runapas mana puchurqachu nitaqmi pipas lluptirqachu. 23Hai llaqtapi reytam kawsachkaqta hapiruspanku Josueyman pusarqaku. 24Hai llaqtamanta lloqsimuspa qatimuqkunatam espadawan chunniqpi pasaypaqta waurachirqaku chaymantam Israel casta runakunaqa llapallanku kutirirqaku Hai llaqtaman. Chaypipas lliw puchuqkunatam waurachirqaku espadawan. 25Chay punchawmi Hai llaqtayoqkuna qaripas-warmipas waurqaku chunka iskayniyoq waranqa runakuna. 26Josueymi lanzan haywarayasqanta mana suchuchirqachu Hai llaqtapi llapallan yachaqkunata wauchinankukama. 27Israel castakunam kikinkupaq hapikurqaku llaqtapi animalkunata chaynataq tukuy imakunatapas, chaynataqa rurarqaku Josueyman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 28Josueym kaarurqa Hai llaqtata. Pasaypaqta tuirachispanmi wiay purmananpaq monto-montonta dejarurqa kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 29Hai llaqtapi reytam Josuey sachapi warkururqa tardeykuqkama. Inti seqaykuytaam Josuey kamachirqa cuerponta sachamanta horqomuspanku llaqtapa zaguanninman wischumunankupaq hinaspam paypa hawanpi hatarichirqaku hatun monton rumikunata. Chay rumikunam hinallaraq kachkan kay libro qellqasqa kasqan tiempokama.
30Josueymi Israel castapa yupaychasqan Tayta Diospaq altarta rurachirqa Ebal Moqo-
Ebal Moqopi Diospa yachachikuynin leesqankumanta
pi, 31chaynataqa rurarqa Israelpa mirayninkunaman Tayta Diospa serviqnin Moisespa kamachisqanpi hinam. Chay altartaqa rurarqa mana pipapas labrasqan enteron rumikunamantam yachachikuynin libropi Moisespa qellqasqanman hina. Chay altarpa hawanpim Tayta Diosman lliw kaananku animalkunata ofrecerqaku, ofrecerqakutaqmi Tayta Dioswan allinlla kasqankumanta animalkunatapas. 32Chay altarpa ruminkunapim Israelpa mirayninkunapa qayllanpi Josuey qellqarqa Moisespa qellqasqan yachachikuyta. 33Israel casta llapallan runakunam sayarurqaku baulpa kaylaw-waklawninpi otaq Tayta Diospa contrato baulnin apaq Leviy casta sacerdotekunapa awpaqninpi. Chaypitaqmi sayachkarqaku ancianokunapas, kamachikuqkunapas, juezkunapas chaynataq forasterokunapas. Wakinmi sayarqaku Gerezim Moqo lawpi, wakinataqmi sayarqa Ebal Moqo lawpi, chaynataqa rurarqaku Tayta Diospa serviqnin Moises awpaqmantaraq kamachisqanpi hinam chaynapi Israel runakunapaq Diospa bendicioninta maakunankupaq. 34Chay mantam Josuey leerqa tukuy yachachikuyku napa iman nisqanta. Leerqam runakunapaq bendicionkunatapas chay nataq akaykunatapas, chaykunaqa kachkan yachachikuykuna qellqasqa libropim. 35Moisespa tukuy kamachisqantam Josuey leerqa Israel casta llapallan runakunapa qayllanpi chaynataq warmikunapa hinaspa paykunawan kuska kaq forasterokunapa qayllanpipas.
323 Gabaon llaqtayoq kaqkunawan contrato rurasqankumanta
JOSUE9
manta uyarirurqaku. Chay reykunam karqaku orqo lawpi yachaqkuna, waqtakunapi yachaqkuna, Mediterraneo sutiyoq hatun lamar qochapa patanpi yachaqkuna chaynataq Libano Orqo lawkama yachaqkuna. Paykunam karqa Het casta runakuna, Amor casta runakuna, Canaan casta runakuna, Ferez casta runakuna, Hiv casta runakuna chaynataq Jebus casta runakuna. 2Kaykunata uyarispankum huunakururqaku chulla runa hinalla Josueypa chaynataq Israel castakunapa contranpi peleanankupaq. 3Gaboan llaqtapi yachaqkunaataqmi uyarirurqaku Jerico llaqtatawan Hai llaqtata Josuey imam rurarusqanta. 4Paykunaqa sacre kaywan ruraspankum comisionwan hamuq tukurqaku mawka costalkunata, mawka llikipasqa sirapasqa odrekunata asnonkuman cargakuruspa. 5Hamurqakuqa mawka remendasqa *usutayoqmi chaynataq mawka pachayoqmi hinaspa anninkupaqpas chaki qoqarasqa tantayoqmi. 6Hamurqakum Josueyman Gilgal law campamentopi kachkaptin. Josueytawan Israelpa mirayninkunatam nirqaku: Karu nacionmantam oqaykuqa hamuniku. Ruraychiky oqaykuwan contratota nispa. 7Israel ru na ku nam chay Hiv casta ru na ku nata nirqa ku: Ichapas qamkunaqa hichpaykupi *yachankichik Imay nataq qamkunawanqa contratota ruray manku? nispa. 8Ichaqa payku nam Josuey ta nirqa ku: oqaykuqa ser viqnikikunam kaniku nispa. Josuey mi nirqa paykunata: Pitaq qamkunaqa kankichik? May mantataq hamuchkankichik? nispa. 9Payku nam nirqa ku: oqaykuqa llumpay karu nacionmantam hamurqaniku yupaychasqayki Tayta Diospa ancha reqsisqa sutinrayku. Uyarirqanikum Egipto nacionpi paypa tukuy ima rurasqankunata. 10Uyarirqanikutaqmi Jordan Mayupa waklaw chimpanpi kaq Amor casta runakunapa iskay reyninkuta tukuy ima rurasqantapas, paykunaqa karqa Hesbon llaqtapi Rey Sehonwan Astarot llaqtapi *yachaq Basan lawpi Rey Ogmi. 11Chayraykum ancianoykupiwan llaqtaykupi llapallan yachaqkuna niwarqaku: annikichikpaq necesitasqaykichikta apaspay riychik paykunapa kasqanman hinaspay nimuychik: oqaykuqa serviqnikikunam kaniku, kunany contratota oqaykuwan ruraychik nispa. 12Kay tantaykutam wasiykumanta lloqsimusqayku punchaw apamurqaniku qonichkaqllata, kayqaya kunanqa chakiruspan qoqarachkana. 13Kay odrekunamanpas mosoqllamanmi vinota huntachimurqaniku. Kayqaya kunanqa llikipasqaa kachkan, kayqaya pachaykupas, *usutaykupas karu-karumanta hamusqaykurayku mawkayasqaa kachkan nispa. 14Chaymi runakuna paykunapa apamusqankuta qawaspanku creerurqaku. Ichaqa Tayta Diostam mana tapurqakuchu. 15Josueymi paykunawan hawkalla kanankupaq contratota rurarqa chaynapi paykunata mana wauchinankupaq. Huunasqa Israel casta runakunapa jefenkunapas juramentarqakum chaynata ruranankupaq. 16Ichaqa paykunawan contrato rurasqankupa kimsa punchawllanmantam uyarirurqaku Gabaon llaqtamanta chay runakunaqa kasqankuta, yacharurqakum hichpankupi *yachaq vecinollanku kasqankuta. 17Chayraykum Israelpa mirayninkuna lloqsiruspanku paykunapa llaqtankuman kimsa punchawpi chayarurqaku. Chay sacre runakunapa llaqtankum karqa Gabaon, Cafira, Beerot hinaspa Kiriat-jearim. 18Ichaqa Israelpa mi-
1Jordan Mayupa kaylaw chimpanpi *yachaq llapallan reykunam chay guerrakuna-
JOSUE9,10
324
rayninkunam paykunata mana waurachirqakuchu, chaynataqa rurarqaku paykunapa jefenkuna Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa sutinpi juramentasqankuraykum. Chaymi huunasqa Israel casta llapallan runakuna jefenkunapa contranpi rimarqaku. 19Aswanqa llapallan jefekunam huunasqa llapallan runakunata nirqaku: oqaykuqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diosraykum juramentarqaniku. Chayraykum paykunataqa mana imanachwanpaschu. 20Paykunawanqa kaynatam rurasunchik: Paykunataqa manam wauchichwanchu. Waurachiptinchikqa juramento rurasqanchikraykum Tayta Diospa piakuynin oqanchikpi kanman nispa. 21Israel casta jefeku naqa nirqa kutaqmi : Hinalla kawsachunku ichaqa paykunam kanqaku llapallan runakunapaq yantaq hinaspa yaku apamuq nispa. Chaynapim jefekuna cumplirqaku prometesqankuta. 22Josuey mi Gabaon llaqtayoqku nata tapurqa: Hichpallaykupi *yachachkaspaqa imanasqataq engaawarqankiku: Llumpay karumantam hamuniku nispaqa? 23Kunanqa akasqa kaspam sirvientekunaa kankichik. Manataqmi qamkunamanta faltanqachu Diosniy pa templonpaq yantamuq nitaq yaku astamuqpas nispa. 24Chay mi Josuey ta nirqa ku: Yupaychasqayki Tayta Dios tukuy kay allpata qamkunaman qosunaykichikpaq hinaspa allpapi llapallan *yachaqkunata wauchinanpaq ser viqnin Moisesman kamachisqanta yacharuspaykum wauchiwanaykikumanta anchallataa manchakuspa chaynataqa rurarqaniku. 25Kunanqa makikipim kaniku. Tanteasqaykiman hinay oqaykuwan ruray nispa. 26Chaymi Josuey chaynata paykunawan rurarqa. Chaynapitaqmi Israelpa mirayninkuna waurachinanmanta paykunata librarurqa. 27Josueymi chay punchaw churarurqa paykunata Israelpa mirayninkunapaq yantamuq chaynataq yaku astamuq kanankupaq, churarurqataqmi Tayta Diospa akllasqan sitiopi altarninpaq yantamunankupaqpas chaynataq yakuta astamunankupaqpas. Chaymantapunim kay libro qellqasqa kasqan tiempokama Gabaon llaqtayoq runakunaqa chayna sirviente karqaku.
10
casta runakunam Jerico llaqtata chaynataq reynintapas vencerusqankuman hina vencerurqaku Hai llaqtata chaynataq reynintapas, chaytam yacharurqa Jerusalen llaqtapa reynin adonizedec. Yacharurqataqmi Gabaon llaqtayoqkunaqa Israel casta runakunawan hawkalla kanankupaq contratota rurarusqankutapas chaynataq kuskaa *yachasqankutapas. 2Chaymi Rey Adonisedecqa runankunapiwan anchallataa mancharikururqaku. Gabaon llaqtaqa karqa reypa yachanan hatun llaqta hinaraqmi, Gabaon llaqtaqa Hai llaqtamantapas aswan hatunraqmi karqa, llapallan runankunapas valeroso soldadokunam karqa. 3Jerusalen llaqtapi Rey Adonisedecm kacharqa Hebron llaqtapi rey Hohanman, Jarmut llaqtapi Rey Pireanman, Laquis llaqtapi Rey Jafiaman hinaspa Eglon llaqtapi Rey Debirman kaynata nispan: 4Ha muychik oqa man hinaspa ya napawaychik Gabaon llaqtapi *yachaqkunapa contranpi peleananchikpaq. Paykunam Josuey wan chaynataq Israelpa mirayninkunawan hawkalla kanankupaq contratota rurarunku nispa. 5Huuna kurqa kum Amor casta ru na kunapa pichqa rey nin ku. Chay reykunam karqa Jerusalen llaqtapi rey, Hebron llaqtapi rey, Jarmut llaqtapi rey, Laquis
1Israel
Amor casta runakuna vencesqankumanta
325
JOSUE10
llaqtapi rey chaynataq Eglon llaqtapi rey. Paykunam llapallan tropankunawan pasaspanku peleanankupaq campamentota sayachirqaku Gabaon llaqtapa hichpanpi. 6Gilgal law campa mentopi Josuey kach kaptin mi Gabaon llaqtapi *yachaqku na willachimurqaku kaynata: Ama dejaruwaspaykikuy chaylla pasamuy. Hinaspaykiy kay serviqnikikunata yanapaykuwayku hinaspa salvaykuwayku. Orqo lawpi yachaq Amor casta runakunapa llapallan reyninkum oqaykupa contraykupi huunakaramunku nispa. 7Josuey mi Gilgal law manta pa sarqa guer rapaq llapa llan soldadon ku napiwan chaynataq llapallan valeroso soldadonkunapiwan. 8Tayta Diosmi Josueyta nirqa: Ama manchakuychu, paykunataqa oqam makikiman churasaq. Manam mayqanninpas qanwan peleaytaqa atinqakuchu nispa. 9Gilgal lawmantam Josuey pasarqa tukuy tuta chaynapi qonqayllamanta Amor casta runakunata atacamunanpaq. 10Tayta Diosmi Israelpa mirayninkunapa awpaqninpi Amor casta runakunata musparachirqa. Chaymi Israelpa mirayninkuna anchallataa waurachirqaku Gabaon llaqtapa hichpanpi. Bet-horon llaqtaman riq anninta qatispankutaqmi wauparachirqaku Azeca llaqtaman chaynataq Maceda llaqtaman chayanankukama. 11Israelpa mirayninkunamanta Amor casta runakuna Bet-horon llaqtapa bajadanta ayqeqkunamanataqmi Tayta Dios chayarachimurqa cielomanta hatun rumikuna hina runtu parata, chaynataqa chayarachimurqa Azeca llaqtaman chayanankukamam. Chay runtu parawan wauchisqakunam aswan achka karqaku Israelpa mirayninkunapa espadanwan wauqkunamantapas. 12Amor casta runakunata Israelpa mirayninkunaman Tayta Dios entregasqan punchawpim Israel castakuna qawachkaptin Tayta Diosta maakuspan Josuey kaynata nirqa: Yaw inti, sayaykuy Gabaon llaqtapa altonpi, nispa. Yaw killa, sayaykuy Ajalon qechwapa altonpi, nispa. 13 Intipas sayarurqam enemigonkunamanta vengakunankama. Killapas sayarurqam Israel runakuna vengakunankama. Chayna sucedekusqanmi qellqasqa kachkan Jeserpa libronpi: Intim chawpi punchawpi sayaruspan huk punchawpuni mana seqaykurqachu. 14Manam chayna punchawqa karqachu awpaqtapas nitaq qepatapas. Chay punchawllapim Tayta Dios kasurqa runapa chayna maakusqanta. Chaynatam Tayta Dios rurarqa Israel castapa favorninpi peleaspan. lliw runankunapiwan kutikurqa Gilgal lawpi campamentonkuman. reykunaataqmi lluptikuspanku pakakurqaku Maceda law machaypi. 17Josuey man mi willaykurqa ku pichqan reyku naqa Maceda law machay pi pa kakusqankuta. 18Josuey mi kamachirqa: Hatun rumikunata tanqaspa machaypa punkunman churaramuychik, churamuychiktaqy machay cuidaqkunatapas. 19Qamkunaqa ama demoraspay enemigoykichikta qatipaychik llaqtankuman ama yaykunankupaq. Paykunataqa Tayta Diosmi makikichik man churaykun nispa. 20Josueymi Israelpa mirayninkunapiwan Amor casta runakunata wauparachirqaku. Paykunamanta puchuqkunaataqmi yaykururqaku murallasqa llaqtankuman. 21Israel
16Pichqan 15Josuey mi
JOSUE10
326
tropakunaataqmi kutimurqaku sanolla Josueypa kasqan Maceda lawpi campamentoman. Chaymantapunim Israelpa mirayninpa contranpiqa manaa pipas rimarqakuachu. 22Josuey mi ka machirqa: Machaypa punkunta kichamuspa horqomuychik chay pichqa reykunata nispa. 23Chay nata ru raspan kum horqomurqa ku machay manta chay pichqan reykunata otaq Jerusalen llaqtapi reyta, Hebron llaqtapi reyta, Jeremot llaqtapi reyta, Laquis llaqtapi reyta chaynataq Eglon llaqtapi reyta. 24Chay reykunata pusaramuptinkum Josuey qayarqa Israel llapallan runakunata hinaspam soldadokunapa jefenkunata otaq guerrapi peleaqmasinkunata kamachispan nirqa: Asuykamuspaykichik kay reykunata matankanpi saruychik nispa. Paykunam asuykuspanku reykunata matankanpi sarurqaku. 25Josueym paykunata nirqa: Ama manchakuychikchu nitaq hukmanyaychikchu. Kallpanchakuspay qarinchakuychik. Kaynatam Tayta Dios ruranqa contraykichikpi peleaq llapallan enemigoykichikta nispa. 26Chay nata niruspan mi Josuey wa u rachirqa reyku nata hinaspam pichqa sachakunapi warkurachirqa. Chaypim warkurayarqaku tardeykuqkama. 27Inti seqaykunanpaq kachkaptinataqmi Josuey kamachirqa warkusqankumanta horqomuspanku pakakusqanku machayman wischumunankupaq. Chaynata ruraspankum hatun rumikunata churaramurqaku machaypa punkunman. Chay nam kachkan kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. Maceda llaqtatapas hina chay punchawllapitaqmi vencerurqa. Llaqtatawan reyta atacaspanmi pasaypaqta waurachirqa, Maceda llaqtapi reytapas Jerico llaqtapi reyta hinam rurarqa. 29Chaymantaataqmi Josueyqa peleananpaq pasarqa Libna llaqtaman, chaymanqa pasarqa Israel casta llapallan runakunapiwanmi. 30Chay llaqtatapas reynintintam Tayta Dios entregaykurqa Israel castakunaman. Chaypim espadawan pasaypaqta waurachirqaku llapallan kawsaqkunata. Libna llaqtapi reytam rurarqa Jerico llaqtapi reyta hina. 31Josueymi llapallan tropankunawan pasarqaku Libna llaqtamanta Laquis llaqtaman hinaspam campamentonkuta chay llaqtapa hichpanpi sayachirqaku chaypi runakunawan peleanankupaq. 32Laquis llaqtatapas Tayta Diosqa paykunamanmi qoykurqa. Paykunam vencerurqaku paqarinnintin punchawlla hinaspam waurachirqaku llapallan chaypi kawsaqkunata Libna llaqtapi kaqkunawan rurasqankuta hina. 33Gezer llaqtapi Horam sutiyoq reymi rirqa Laquis llaqtata yanapananpaq. Aswanqa Josueymi paytawan chaynataq tropankunata waurachirqa mana chullatapas puchuspa. 34Josuey mi llapa llan Israel tropa ku nawan pa sarqa ku Laquis llaqta manta Eglon llaqtaman. Campamentonkutam chay llaqtapa hichpanpi sayarachirqaku chay llaqtapi runakunawan peleanankupaq. 35Hina chay punchawllapim venceruspanku espadawan waurachirqaku llapallan chaypi kawsaqkunata. Chinkarachirqakum Laquis llaqtapi runakunawan tukuy rarasqankuta hina. 36Josueymi llapallan Israel tropakunawan pasarqaku Eglon llaqtamanta Hebron llaqtaman chaypi runakunawan peleanankupaq. 37Chaypipas venceruspankum espadawan waurachirqaku Hebron llaqtapi reyta chaynataq llapallan llaqtachakunapi kawsaqkunatapas. Mana chullatapas puchuspankum chinkarachirqaku Eglon llaqtapi runakunawan
28Josueyqa
Wakin llaqtakuna vencesqankumanta
327
JOSUE10,11
rurasqankuta hina. 38Josueymi llapallan Israel tropakunawan kutimurqa Debir llaqtaman chay llaqtapi runakunawan peleanankupaq. 39Vencerurqakum Debir llaqtapi reyta chaynataq llapallan llaqtachankunapi kaqkunatapas. Espadawanmi waurachirqaku llapallan kawsaqkunata mana chullatapas puchuspa. Imaynatam rurarqaku Hebron llaqtatapas hinaspa Libna llaqtatapas reynintinta chaynallatam rurarqaku Debir llaqtatapas reynintinta. 40Josueym wauchirqa lliw orqokunapi kaqkunata, Neguev lawpi kaqkunata, qechwa law moqokunapi kaqkunata chaynataq orqopa waqtankunapi kaqkunatapas. Wauchirqakum reyninkunatapas chaynataq llapallan kawsaqkunatapas mana chullatapas puchuspanku, chaynataqa rurarqaku Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa kamachisqanman hinam. 41Josueymi enemigonkunata wauchirqa Cades-barnea llaqtamanta Gaza llaqtakama chaynataq Gosen lawmanta Gabaon llaqtakama. 42Josueymi llapallan chay reykunata huk guerrallawan venceruspan allpankunatapas dueochakururqa Israelpa yupaychasqa Tayta Dios paykunapa favorninpi peleasqanrayku. 43Chaymantam Josueyqa kutirqa llapallan tropankunawan Gilgal lawpi campamentoman.
11
llaqtapi Rey Jabinmi chay pasaqkunamanta uyarispan kacharqa Madon llaqtapi Rey Jobabman, Simron llaqtapi reyman, Acsaf llaqtapi reyman, 2norte law orqokunapi kaq reykunaman, Cineret Qochapa surlawnin Araba Qechwapi kaqkunaman chaynataq intipa seqaykunan Dor llaqta lawpa waqtankunapi hinaspa orqonkunapi kaq reykunamanpas. 3Payqa kacharqataqmi intipa qespimunan hinaspa seqaykunan lawpi kaq Canaan casta runakunamanpas, Amor casta runakunamanpas, Het casta runakunamanpas, Ferez casta runakunamanpas, orqokunapi kaq Jebus casta runakunamanpas chaynataq Hermon Orqopa waqtan Mizpa lawpi kaq Hiv casta runakunamanpas. 4Chay reykunam lloqsirqaku llapa tropankunawan. Paykunaqa karqa lamar qochapa patanpi aqo hina llumpa-llumpay achkallaam. Guerrapaq caballonkupas, carretankupas nana-nanaqmi karqa. 5Llapallan chay reykunam hukllawakuruspanku Merom Qochapa hichpanman hamururqaku hinaspam chaypi campamentonkuta sayachirqaku Israel castakunawan peleanankupaq. 6Aswanqa Tayta Diosmi nirqa Josuey ta: Ama manchakuychu paykunata, paqarinmi kunan hina horata Israel castakunaman llapallan chay runakunata wausqata entregasaq. Chay mi caballonkunapa ankuta kuchunki, carretankunatapas kaankitaqmi nispa. 7Josuey mi llapallan tropankunawan paykunapa contranpi pasarqaku Merom Qochapa hichpankama, qonqayllamanta chayaruspam paykunata atacarqaku. 8Tayta Diosmi qoykurqa Israel casta runakunaman chay mi paykuna venceruspanku qatirqaku Hatun Sidon llaqtakama chaynataq Misrefot-maim lawkama chaynataq intipa qespimunan law Mizpa Qechwakama. Paykunatam wauchirqaku mana chullatapas puchuspa. 9Josueymi Tayta Diospa nisqanta hina paykunawan ruraspan caballonkupa ankunta kuchurarirqa, carretankutapas kaarurqataqmi. 10Chay punchawllam Josuey kutiramuspan dueochakururqa Hazor llaqtata hinaspam reyninta waurachirqa espadawan. awpaqtaqa chay Hazor llaqtam karqa yanapaqnin gobierno llaqtakuna kamachiq. 11Chay Hazor llaqtapi llapallan kawsaqkunatam espadawan waurachirqaku. Chinkarachirqakum mana chullatapas puchuspa. Hinaspataqmi chay Hazor llaqtataqa kaarurqaku. 12Josueyqa vencerurqataqmi chay wakin llaqtakunatapas reyninkunatawan. Espadawan waurachispam pasaypaqta chinkarachirqa
1Hazor
Rey Jabinta yanapaqninkunatawan vencesqankumanta
JOSUE11,12
328
Tayta Diospa serviqnin Moisespa kamachisqanman hina. 13Chaywanpas moqokunapi kaq llapallan llaqtakunataqa manam kaarqakuchu aswanqa Hazor llaqtallatam. 14Chay llaqtakunamantam qechurqaku llapa kapuqninkuta chaynataq animalninkutapas. Llapallan runakunatam ichaqa waurachirqaku espadawan mana chullallatapas puchuspa.
15Tayta Diospa kamachisqanta hinam Moisespas kamachirqa Josueyman. Chaymi
Moisespa kamachisqanta Josuey cumplisqanmanta
Josueypas chaynata rurarqa Tayta Diospa Moisesman lliw kamachisqankunata cumplispan. 16Josueym dueochakurqa llapa chay allpata, orqokunata, llapallan Neguev lawta, Gosen law llapallan allpakunata, moqokuna lawta, Jordan Mayupa qechwanta, Israel castakuna *yachananpaq orqokunata chaynataq waqtankunatapas. 17Seir lawman riq Malac Moqomantapunim Hermon Orqopa uraynin Libano law pampapi Baal-gad llaqtakama Josuey vencerurqa hinaspam llapallan reyninkunatapas waurachirqa. 18Unay tiempom Josuey karqa guerrapi chay llapallan reykunawan. 19Manam karqachu Israelpa mirayninkunawan hawkalla kanankupaq contrato ruraq llaqta, aswanqa Gabaon llaqtapi *yachaq Hiv casta runakunallam. Llapallan chay llaqtakunatam guerrapi peleaspa vencerurqaku. 20Kikin Tayta Diosmi chay runakunapa sonqonta rumiyarachirqa chaynapi Israel castapa contranpi peleaspanku mana llakipayasqa kanankupaq chaynataq chinkachisqa kanankupaq. Chinkachisqam karqaku Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 21Chay tiempopitaqmi Josueyqa rispan waurachirqa orqokunapi *yachaq Anac casta runakunata otaq Hebron llaqtapi kaqkunata, Debir llaqtapi kaqkunata, Anab llaqtapi kaqkunata, Juda casta runakunapa yachanan orqokunapi kaqkunata chaynataq Israel casta runakunapa yachanan orqokunapi kaqkunatapas. Josueym chinkarachirqa paykunatapas chaynataq llaqtankutapas. 22Israelpa mirayninkunapa yachanan allpapiqa Anac casta runakunamantaqa manam puchurqachu mayqanpas aswanqa puchurqa Gaza llaqtapi, Gat llaqtapi chaynataq Asdod llaqtapi kaqkunallaam. 23Josuey m dueochakururqa llapallan allpata Moisesman Tayta Diospa nisqanpi hina. Chay allpatam Israel castakunaman herenciata hina partirqa, sapa ayllumanmi tupaqninta qorqa. Chay tiempomantam manaa guerra karqachu chay allpapi.
12
qespimunan law Jordan Mayupa chimpanpi *yachaq reykunatam Israelpa mirayninkuna vencerurqaku. Dueochakururqakum Arnon Mayuchamanta Hermon Orqokama, dueochakururqakutaqmi intipa qespimunan law Jordan Mayupa patanpi kaq qechwatapas. Chaylaw allpapi kaq reykunam karqa kaykuna: 2Hesbon llaqtapi *yachaq Amor casta runakunapa reynin Sehon. Paypa gobiernasqan allpam karqa Arnon Wayqopa patanpi kaq Aroer llaqtamanta otaq wayqopa chawpinmanta qallarispa Galaad law parten allpa Jaboc Wayqokama otaq Amonpa mirayninkunapa colindankama. 3Rey Sehonqa gobiernarqataqmi intipa qespimunan law Jordan Mayupa qechwantapas, Cineret Qochamanta qallarispanmi gobiernarqa qechwapi qochakama otaq Kachi Qochakama, surlawpipas gobiernarqataqmi Bet-jesimot lawmanta qallarispa Pisga Orqopa waqtankama. Munaychakurqataqmi chaylaw allpakunapipas. 4Vencerqa kutaqmi Refaim casta ru na ku na manta puchuq Rey Ogtapas. Paymi Basan lawpi rey kaspan *yacharqa Astarot llaqtapi chaynataq Edrei llaqtapipas. 5Rey Ogqa gobier narqataqmi Her mon Orqopipas, Salca llaqtapipas chay nataq lliw
1Intipa
Moisespa vencesqan reykunamanta
329
JOSUE12,13
Basan lawpipas Gesur lawkama hinaspa Maaca lawkama. Gobiernarqataqmi Galaad law parten allpapipas Hesbon llaqtapi Rey Sehonpa colindankama. 6Chay reykunatam Tayta Diospa serviqnin Moises chaynataq Israelpa mirayninkuna vencerurqaku. Hinaptinmi Moises partirqa chay allpakunata dueochakunankupaq Ruben aylluman, Gad aylluman chaynataq Manases parten ayllumanpas. seqaykunan law Jordan Mayupa chimpanpi *yachaq reykunatam Josuey chaynataq Israelpa mirayninkuna vencerurqaku. Dueochakurqakum Libano Moqopa patan pampapi kaq Baal-gad llaqtamanta Seir Orqoman riq Halac Orqokama. Chay allpakunatam Josuey partirqa Israel casta sapa ayllukunaman tupasqanman hina. 8Allpatam qorqa orqokunapi, moqokunapi, Jordan Mayupa patan qechwapi, waqtakunapi, chunniqkunapi chaynataq Neguev lawpipas. Chay allpakunam karqa Het casta runakunapa, Amor casta runakunapa, Canaan casta runakunapa, Ferez casta runakunapa, Hiv casta runakunapa chaynataq Jebus casta runakunapa allpankuna. 9Vencesqanku reykunam karqa: Jerico llaqtapa reynin, Betel llaqtapa hichpanpi kaq Hai llaqtapa reynin, 10Jerusalen llaqtapa reynin, Hebron llaqtapa reynin, 11Jarmut llaqtapa reynin, Laquis llaqtapa reynin, 12Eglon llaqtapa reynin, Gezer llaqtapa reynin, 13Debir llaqtapa reynin, Geder llaqtapa reynin, 14Horma llaqtapa reynin, Arad llaqtapa reynin, 15Libna llaqtapa reynin, Adulam llaqtapa reynin, 16Maceda llaqtapa reynin, Betel llaqtapa reynin, 17Tapua llaqtapa reynin, Hefer llaqtapa reynin, 18Afec llaqtapa reynin, Saron llaqtapa reynin, 19Madon llaqtapa reynin, Hazor llaqtapa reynin, 20Simron-meron llaqtapa reynin, Acsaf llaqtapa reynin, 21Taanac llaqtapa reynin, Meguido llaqtapa reynin, 22Cedes llaqtapa reynin, Jocneam law Carmelo llaqtapa reynin, 23Dor lawpi kaq Dor llaqtapa reynin, Gilgal lawpi kaq Goim llaqtapa reynin 24hinaspa Tirsa llaqtapa reynin. Paykunam karqaku kimsa chunka hukniyoq reykuna.
7Intipa
Josueypa vencesqan reykunamanta
13
anchata yuyaqyaruptinam payta Tayta Dios nirqa: Qamqa ancha yuyaqam kanki chaywanpas kachkanraqmi achkallaa allpakuna dueochakunapaq. 2Puchuq allpakunaqa kaykunam: Filistea casta runakunapa lliw allpankuna chaynataq Gesur casta runakunapa allpankuna. 3Chay allpakunaqa qallarimuchkan Egipto nacionpa inti qespimunan lawpi Sihor Mayumantam hinaspam pasan Norte lawpi kaq Ecron llaqtapa linderonkama. Chay allpakunam Canaan casta runakunapa allpankuna. Chay allpakunapim kachkan Filistea casta runakunapi pichqantin kamachikuqkunapa llaqtankuna otaq: Gaza llaqta, Asdod llaqta, Ascalon llaqta, Gat llaqta hinaspa Ecron llaqta, chay allpakunapitaqmi kachkan Av casta runakunapa allpankupas. 4Puchuchkanraqmi Canaan casta runakunapa surlawninpi allpakunapas, chay allpakunaqa chutarikuchkan Sidon llaqtayoq runakunapa allpanmantam Afec llaqtakama chaynataq Amor casta runakunapa linderonkama. 5Puchuchkanraqmi Gebli casta runakunapa allpanpas chaynataq intipa qespimunan lawpi lliw Libano allpapas otaq Hermon Orqopa urayninpi kaq allpapas, chay allpaqa chutarikun Baal-gad llaqtamantam Hamat Qasakama. 6Israelpa mirayninkunapa awpaqninmantam oqa wischusaq Libano Orqokunapi llapallan *yachaqkunata, paykunataqa wischusaq Misrefot-maim lawkamam. Wischusaqtaqmi Sidon llaqtayoq llapallan runakunatapas. Qanmi allpata partinki Israel castakunaman herencia allpanku kananpaq, chaynataqa ruranki
1Josuey
Manaraq dueochakusqanku allpakunamanta
JOSUE13
330
qanman kamachisqaypi hinam. 7Herencianku kananpaqmi allpata partinki isqonnintin ayllukunaman chaynataq Manases parten ayllumanpas.
8Manases ayllupa huknin partenqa, Ruben aylluwanmi chaynataq Gad aylluwanmi
Intipa qespimunan lawpi allpakunamanta
chaskirunkua herencia allpankuta. Chaytam Moises qorqa paykunaman Jordan Mayupa chimpan intipa qespimunan lawpi. Tayta Diospa serviqnin Moisesm paykunaman qorqa. 9Moisespa chay allpa qosqanmi qallarirqa Arnon Wayqopa patanpi kaq Aroer llaqtamanta chaynataq wayqopa chawpinpi kaq llaqtamanta hinaspam chutarikurqa Medeba pampanta Dibon llaqtakama. 10Qorqataqmi Hesbon llaqtapi gobiernaq Rey Sehonpa llapallan llaqtankunatapas Amonpa mirayninkunapa linderonkama. 11Qorqataqmi Galaad lawpi allpatapas, Gesur casta runakunapa allpantapas, lliw Hermon Orqotapas chaynataq lliw Basan law allpatapas Salca llaqtakama 12otaq Basan lawpi Rey Ogpa llapallan gobiernasqan allpankunatapas. Chay Ogmi *yacharqa Astarot llaqtapi chaynataq Edrei llaqtapi. Paymi karqa Refaim casta runakunapa puchuqnin. Paykunatam Moises venceruspan allpankuta dueochakururqa. 13Aswanqa Gesur casta runakunatawan Maaca casta runakunataqa Israelpa mirayninkunaqa manam wischurqakuchu, chayraykum paykunaqa Israel castakunawan hinalla *yachachkanku kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 14Leviy ayllu man mi ichaqa herencian kupaq allpata Moises mana qorqachu. Israelpa yupaychasqan Tayta Diosman Israel casta runakunapa kaanan ofrendam karqa Leviy ayllupa herencianqa. 15Ruben ayllumanmi haykam castankuman hina Moises qorqa allpata. 16Paykunapa allpankunam karqa Medeba pampa, chay allpapa linderonkunam qallarirqa Arnon Wayqopa patanpi kaq Aroer llaqtamanta chaynataq wayqopa chawpinpi kaq llaqtamanta. 17Chay pampapa llaqtankunam karqa Hesbon llaqta chaynataq pampapi kaq kay lliw llaqtakunapas: Dibon llaqta, Bamot-baal llaqta, Bet-baal-meon llaqta, 18Jahaza llaqta, Cademot llaqta, Mefaat llaqta, 19Quiriataim llaqta, Sibma llaqta, qechwa law orqopi kaq Zaret-sahar llaqta, 20Bet-peor llaqta, Pisqa Orqopa waqtankuna chaynataq Bet-jesimot llaqta. 21Ruben ayllupa allpankunam karqa pampapi llaqtakuna chaynataq Hesbon llaqtapi gobiernaq Amor casta runakunapa reynin Sehonpa gobiernasqan allpakuna. Rey Sehontaqa Madian casta runakunapa jefenkunatawanmi Moises waurachirqa. Chay jefekunam karqa: Evi, Requem, Zur, Hur hinaspa Reba. Chaykunam karqa Rey Sehon serviqkuna otaq paypa allpanpi yachaqkuna. 22Israelpa mirayninkunaqa waurachirqakutaqmi Beorpa churin adivinaq Balaamtapas, paytaqa waurachirqaku guerrapi wauchisqanku runakunatawan kuskatam. 23Rubenpa mirayninkunapa allpankupa linderonmi pasarqa Jordan Mayukama. Tukuy chaykunam karqa Rubenpa mirayninkunapa herencia allpanku, castankuman hinam chay llaqtakunaqa paykunapaq karqa, paykunapaqtaqmi karqa muyuriqninpi llaqtachakunapas. 24Gad ayllumanmi haykam castankuman hina Moises qorqa allpata. 25Herenciankupaq allpam karqa Jazer llaqta chaynataq Galaad lawpi llapallan llaqtakunapas, chay allpaqa awpaqtam karqa Amonpa mirayninkunapa parten allpa, chaynaqa chaykunatapas Moisesm qorqa Raba llaqtapa hichpanpi kaq Aroer llaqtakama. 26Qorqataqmi Hesbon llaqtamanta qallariq allpatapas Ramat-mizpa llaqtakama chaynataq Betonim llaqtakama, qorqataqmi Mahanaim llaqtamanta qallariq allpatapas Debir llaqtapa linderonkama. 27Herenciankupaq allpataqmi karqa qechwa lawpi Bet-aram llaqtapas Bet-nimra llaqtapas, Sucot llaqtapas chaynataq Zafon llaqtapas otaq Hesbon llaqtapi gobiernaq Rey Sehonpa gobiernasqan wakin allpakunapas. Chay allpakunaqa karqa intipa qespimunan law Jor-
331
JOSUE13,14
dan Mayupa waklaw chimpanpim, chay hatun allpaqa chayarqa Cineret Qochapa surlaw patankamam. 28Tukuy chaykunam karqa Gadpa mirayninkunapa herencia allpanku, castankuman hinam chay llaqtakuna paykunapaq karqa muyuriqninpi llaqtachakunapiwan. 29Manases ayllupa huknin partenmanpas haykam castankuman hinam Moises qorqa allpata. 30Paykunapa allpanmi karqa Mahanaim llaqtamanta qallarispa lliw Basan law allpakuna otaq Rey Ogpa gobiernasqan lliw allpakuna otaq Basan lawpi kaq Jair castapa *yachasqan soqta chunka llaqtachakuna. 31Paykunapataqmi karqa Galaad lawpi parten allpakunapas, Astarot llaqtapas chaynataq Edrei llaqtapas. Kay llaqtakunam karqa Basan lawpi Rey Ogpa gobiernasqan llaqtakuna. Chay allpakunam karqa Manasespa churin Maquirpa parten ayllukunapaq, chaynaqa karqa haykam castankuman hinam. 32Kay allpa ku nata m herencian kupaq Moises par tirqa Jerico llaqtapa wak lawnin Jordan Mayupa chimpanpi otaq intipa qespimunan law Moab runakunapa allpan pampakunapi. 33Leviy ayllumanmi ichaqa Moises mana qorqachu herenciankupaq allpata, kaynata nisqanrayku: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi qamkunapa herenciaykichikqa nispa.
14
allpapim Israelpa mirayninkuna herenciankuta chaskirqaku. Chaytam paykunaman partirqa sacerdote Eleazar, Nunpa churin Josuey chaynataq Israel ayllukunapa kamachiqninkunapas. 2Chay allpataqa suerteaspankum paykunaman partirqaku herenciankupaq, partirqakum isqonnintin ayllukunaman chaynataq parten ayllumanpas Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. 3Ruben hinaspa Gad ayllumanpas chaynataq Manases parten ayllumanpas Moisesqa qorqaam herenciankupaq allpata, qorqaqa Jordan Mayupa waklaw chimpanpim. Leviy castakunamanmi ichaqa wakin ayllukunaman hinaqa mana qorqachu herenciankupaq allpata. 4Joseypa mirayninkunam karqa iskay ayllukuna, chay ayllukunaqa karqa Manaseswan Efrainmi. Chaymi Leviy castakunamanqa mana qorqakuchu herenciankupaq allpata. Paykunamanqa qorqaku *yachanankupaq llaqtakunallatam, qorqakutaqmi vacankupaqpas, ovejankupaqpas chaynataq cabrankupaqpas echaderokunata. 5Moisesman Tayta Diospa kamachisqanta hinallam Israelpa mirayninkuna allpata partinakurqaku. mirayninkunam rirqaku Josuey wan rimaq Gilgal lawpi kachkaptin chaymi Cenez casta Jefonepa churin Caleb Josueyta nirqa: Qamqa yachankim oqamantawan qanmanta Cades-barnea lawpi kachkaptinchik serviqnin Moisesman imam Tayta Diospa nisqanta. 7oqaqa karqani tawa chunka watayoqmi Tayta Diospa serviqnin Moises Cades-barnea lawmanta Canaan allpa wateqaq kachawaptinqa. Chaymanta kutimuspaymi oqaqa imam kaqllata willakurqani. 8Riqmasiykunam ichaqa wakin runakunata hukmanyarachirqaku, chaywanpas yupaychasqanchik Tayta Diosman kasukuq sonqo kaspaymi cumplirqani. 9Chay punchawmi Moises juramentaspan niwarqa: Cheqaptapunipas sarumusqayki allpaqa qampa chaynataq miraynikikunapa herencianmi kanqa, yupaychasqanchik Tayta Diosman kasukuq sonqo kasqaykiraykum wiaypaq herenciayki kanqa nispa. 10Kayqaya Tayta Dios kawsachiwachkanraq nisqanpi hina tawa chunka pichqayoq watataraq, Israel casta runakunata chunniqpi purichkaptin Moisesman Tayta Dios kay palabrakunata rimasqanmantapunim kunankama kawsachkaniraq. Kunanqa kachkani pusaq chunka pichqayoq wataypiam. 11Kallpaypiraqmi kachkani
6Judapa
1Canaan
Canaan allpata Josuey partisqanmanta
Calebpa tocancianmanta
JOSUE14,15
332
guerraman rinaypaqpas, Moisespa kachawasqan punchawpi hinaraqmi oqaqa kachkani imata ruranaypaqpas. 12Tayta Diospa chay punchawpi rimasqanta hinay kunan qoykuway chay moqokunata. Yachankimiki chay tiempopiqa Anac casta runakuna chay moqokunapi yachasqanta chaynataq murallasqa hatun llaqtakunapas chaypi kasqanta. Tayta Dios yanapawaptinqa paypa niwasqanpi hinam qarqoruspay dueochakurusaq nispa. 13Josueymi Jefonepa churin Calebpaq Diospa bendicionninta maakurqa hinaspam qoykurqa Hebron allpata herencianpaq. 14Chayraykum Hebron llaqtaqa karqa Cenez casta Jefonepa churin Calebpa herencian kay libro qellqasqa kasqan punchawkama, paypaam karqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diosman kasukuq sonqo kasqanrayku. 15Hebron llaqtapa awpaq sutinqa karqa Quiriat-arbam. Arba runaqa karqa Anac casta hatunkaray runam. Chay tiempomantam manaa guerra karqachu chay allpapi.
15
miraykunapa tocancianmi karqa castankuman hina chaynataq suerteasqankuman hina. Paykunapa tocancianqa Edom casta runakunapa allpanwanmi tupanakurqa hinaspam surlaw pipas chayarqa Zin sutiyoq chunniqkama. 2Chay surlaw pa linderonmi qallarirqa Kachi Qochapa surlawman qawaq yaku puntarayaqninmanta. 3Chay mantam surlawman pasarqa Acrabim wichayninta hinaspa Zin chunniqninta. Cades-bar nea llaqtapa surlawninta pasaspam chayarqa Hezron llaqtaman. Chaymantaataqmi Adar llaqtanta rispan muyurqa Carca sutiyoq llaqtaman. 4Chay mantam pasarqa Asmon lawman hinaspam lloqsirqa Egipto lawpi wayqoman. Chaymanta pasaspanataqmi tukururqa Mediterraneo sutiyoq lamar qochapi, chaymi Josuey nirqa: Chaynam kapusunkichik surlaw man linderoykichik nispa. 5Intipa qespimunan lawman linderoataqmi karqa Kachi Qochapa enteron patan Jordan Mayupa yaykunan sitiokama. Norte lawman linderoataqmi qallarirqa Kachi Qochapa puntarayaqninmanta otaq Jordan Mayupa yaykumunanmantapuni. 6Chaymantam pasarqa Bet-hogla llaqtanta hinaspa Bet-araba llaqta norte lawninta, chaymantaataqmi rirqa Rubenpa churin sutiyoq Bohan Qaqakama. 7Chaymantaataqmi Acor Qechwanta pasarqa Debir llaqtakama. Chaymantaataqmi pasarqa Adumim wichaypa awpaqninpi kaq Gilgal lawkama, chay linderoqariki pasarqa wayqopa surlawnintam hinaspam pasarqa En-semes Pukyukama, chaymantaataqmi chutarikurqa En-rogel Pukyukama. 8Chaymantam pasarqa surlawpi Jebus casta runakunapa kinrayninman riq Ben-hinom Wayqonta. Jebus llaqtapa huknin sutinqa Jerusalen llaqtam. Chaymantaataqmi chay linderoqa pasarqa Hinom Wayqopa chimpanpi kaq moqopa puntanta intipa seqaykunan lawman, chay moqoqa kachkan norte lawpi kaq Refaim Wayqopa tukuyninpim. 9Chaymantam muyurirqa orqopa puntanmantapuni Neftoa Pukyukunapa awinkama hinaspam pasarqa Efron Moqopi llaqtakunapa kasqanta Baala llaqtakama. Chay Baala llaqtapa huknin sutintaqmi karqa Quiriat-jearim. 10Baala llaqtamantaataqmi linderoqa muyurimurqa intipa seqaykunan law Seir Moqoman hinaspam rirqa Jearim Moqopa waqtanta norte lawpi Quesalon llaqtakama. Chaymantam Bet-semes llaqtanta pasarqa Timna llaqtakama. 11Chaymantaataqmi norte lawman chutarikurqa Ecron llaqtapa waqtanta hinaspam muyurirqa hina chay Sicron llaqtachaman. Chaymantam rirqa Baala Moqonta Jabneel lawman chayanankama hinaspam Mediterraneo sutiyoq lamar qochapi tukurqa. 12Intipa seqaykunan law linderoqa Mediterraneo sutiyoq lamar qocham. Chaynam karqa Juda miraykunapa muyurimuq linderonqa, paykunaqa partinakurqaku castankuman hinam.
1Juda
Juda castakunapa allpankunamanta
333 Calebpa dueochakusqan llaqtakunamanta (Jue 1:10-15)
JOSUE15
ayllupa allpan ukunpim Josueyman Tayta Diospa kamachisqanpi hina. Qorqam Quiriatarba llaqtata. Chay Quiriat-arba llaqtapa huknin sutinmi karqa Hebron. Chay Arba runam karqa Anacpa abuelon. 14Hebron llaqtamantam Caleb qarqorqa Anac casta runapa miraynin kimsa runakunata, chay runakunam karqa Sesai sutiyoq runa, Ahiman sutiyoq runa hinaspa Talmai sutiyoq runa. 15Chay llaqtamantam Caleb pasarqa Debir llaqtapi *yachaqkunapa contranpi. Debir llaqtapa awpaq sutinqa karqa Quiriat-sefermi. 16Calebmi nirqa: Pipas Quiriat-sefer llaqtata atacaspa venceruqtaqa warmi churiy Acsawanmi casarachisaq nispa. 17Hinaptin mi Cenazpa chu rin Otoniel vencerurqa, Ce nazqa karqa Ca lebpa wawqenmi. Calebqa Otonieltam warmi churin Acsawan casarachirqa. 18Acsam qosan Otonielman hamuspan umacharqa taytan Calebmanta chakrata maanankupaq. Asnonmanta Acsa uraykuptinmi taytan Caleb tapurqa: Imataq pasasunki? nispa. 19Chay mi Acsa ataq nirqa: Neguev allpata qoykuwachkaspaykiqa ama hina kaspay pukyukunatapas qoykuway nispa. Chaymi Caleb qoykurqa hanay lawpi pukyukunatapas chay nataq uray lawpi pukyukunatapas. hina Juda ayllupa herenciankuqa kaynam karqa. 21Edom nacionwan tupaq surlaw linderopi llaqtakunaqa kaykunam: Cabseel, Edar, Jagur, 22Cina, Dimona, Adada, 23Cedes, Hazor, Itnan, 24Zif, Telem, Bealot, 25Hazor-hadata, Queriot, Hezron, kay Hezron llaqtapa huknin sutinmi karqa Hazor, 26Amam, Sema, Molada, 27Hazar-gada, Hesmon, Bet-pelet, 28Hazar-sual, Beerseba, Bizotia, 29Baala, Iim, Esem, 30Eltolad, Quesil, Horma, 31Siclag, Madmana, Sansana, 32Lebaot, Silhim hinaspa Enrimon. Llapallanmi karqa iskay chunka isqonniyoq llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 33Waqtakunapi llaqtakunaataqmi karqa: Estaol, Zora, Asena, 34Zanoa, En-ganim, Tapua, Enam, 35Jarmut, Adulam, Soco, Azeca, 36Saaraim, Aditaim, Gedera hinaspa Gederotaim. Chaykunam karqa chunka tawayoq llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 37Waqta ku napi wakin llaqta ku na ataqmi karqa: Zenan, Hadasa, Migdal-gad, 38Dilean, Mizpa, Jocteel, 39Laquis, Boscat, Eglon, 40Cabon, Lah mam, Quitlis, 41Gederot, Bet-dagon, Naama hi naspa Maceda. Chayku nam karqa chun ka soqtayoq llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 42Waqtakunapi wakin llaqtakunaataqmi karqa: Libna, Eter, Asan, 43Jifta, Asena, Nezib, 44Keila, Aczib hinaspa Maresa. Chaykunam karqa isqon llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 45Wakin llaqta ku na ataqmi karqa Ecron llaqta llaqtachan ku napiwan hinaspa pagonkunapiwan. 46Chay Ecron llaqtamantaataqmi chutarikurqa Mediterraneo sutiyoq lamar qochakama otaq Asdod llaqtapa hichpankama, chay lawpi llaqtakunapas karqa paykunapam llaqtachankunapiwan. 47Payku napataqmi karqa Asdod llaqtapas llaqtachan ku napiwan hinaspa pagonkunapiwan chay nataq Gaza llaqtapas llaqtachankunapiwan hinaspa
20Castankuman
13Jefonepa churin Calebmanmi Josuey qorqa tocancian allpata. Paymanqa qorqa Juda
Juda ayllupa llaqtankunamanta
JOSUE15,16
334
pagonkunapiwan. Paykunapam karqa Egipto lawpi wayqokama chaynataq Mediterraneo sutiyoq lamar qochapa patankama. 48Juda ayllupataqmi karqa moqoku napi kaq kay llaqta ku napas: Samir, Jatir, Soco, 49Dana, Quiriat-sana, chay llaqtapa huknin sutinmi karqa Debir, 50Anab, Estemoa, Anim, 51Gosen, Holon hinaspa Gilo. Chaykunam karqa chunka huk niyoq llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 52Moqokunapi wakin llaqtakunaataqmi karqa: Arab, Duma, Esan, 53Janum, Bet-tapua, Afeca, 54Humta, Quiriat-arba, chay llaqtapa huknin sutinmi karqa Hebron, paykunapataqmi karqa Sior llaqtapas. Chaykunam karqa isqon llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 55Moqoku napi wakin llaqta ku na ataqmi karqa: Maon, Car mel, Zif, Juta, 56Jezreel, Jocdeam, Zanoa, 57Cain, Gabaa hinaspa Timna. Chaykunam karqa chunka llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 58Moqokunapi wakin llaqtakunaataqmi karqa: Halhul, Bet-sur, Gedor, 59Maarat, Bet-anot hinaspa Eltecon. Chaykunam karqa soqta llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 60Moqoku napi wakin llaqta ku na ataqmi karqa: Quiriat-baal, chay llaqtapa huk nin sutinmi karqa Quiriat-jearim. Paykunapataqmi karqa Raba llaqtapas. Chaykunam karqa iskay llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 61Chunniq lawpi llaqtakunaataqmi karqa: Bet-araba, Midin, Secaca, 62Nibsan, Kachi llaqta hinaspa En-gadi, chaykunam karqa soqta llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 63Aswanqa Jerusa len llaqtapi *yachaq Jebus casta ru na ku nataqa Judapa mirayninkunaqa manam qarqoyta atirqakuchu. Judapa miray ninkunawanmi *yachachkanku kay libro qellqasqa kasqan tiempokama.
16
Joseypa mirayninkunaman allpa qosqankum qallarirqa intipa qespimunan lawpi tarikuq Jordan Mayumanta, chay mayuqa kachkan Jerico pukyukunapa hichpanpim, chaypi qallarispam chunniqninta chutarikurqa Betel moqokunakama. 2Betel otaq Luz llaqtamantam pasarqa Arqui runakunapa linderonpi Atarot llaqtakama. 3Chay mantam pasarqa intipa seqaykunan lawpi kaq Jaflet runakunapa allpanman, chay mantaataq uray lawpi kaq Bet-horon llaqtapa linderonkama, chay mantaataqmi Gezer llaqtanta pasaspan chayarqa Mediterraneo sutiyoq lamar qochakama. 4Kay allpakunatam herenciankupaq chaskirqaku Josuey pa mirayninkuna otaq Manasespiwan Efrain ayllukuna.
5Castankuman hinataqmi Efrain ayllupaqpas allpanku karqa. Intipa qespimunan
1Suer teaspa
Joseypa mirayninkunapa allpanmanta
Efrain ayllupa allpanmanta
lawmanmi karqa Atarot-adar llaqtamanta hanay lawpi kaq Bet-horon llaqtakama. 6Chaymantam pasarqa Mediterraneo Lamar Qochakama, chaymantaataqmi pasarqa norte lawninta Micmetat llaqtakama hinaspam muyurirqa intipa qespimunan lawninta Taanatsilo llaqtakama, chaymantam pasarqa intipa qespimunan lawpi kaq Janoa llaqtakama. 7Janoa llaqtamantam pasarqa Atarot llaqtaman chaynataq Naarat llaqtaman. Jerico llaqtapa hichpanta pasaspanataqmi lloqsirqa Jordan Mayuman. 8Tapua llaqtamantam pasarqa intipa seqaykunan lawman Cana Mayukama, chayninta pasaspam lloqsirqa Mediterraneo sutiyoq lamar qochaman. Chay herencia allpam karqa Efrain ayllupaq imaynam castankuman hina. 9Paykunapaqtaqmi karqa rakisqa llapa llaqtakunapas llaqtachankunapiwan, chay tocaqnin llaqtakunaqa karqa Manases ayllupa allpan ukupim. 10Gezer llaqtapi
335
JOSUE16,17
*yachaq Canaan runakunataqa manam qarqorqakuchu Efrain ayllu runakunaqa. Aswanqa chay Canaan casta runakunam paykuna ukupi yacharqaku kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. Chaywanpas chay Canaan runakunam paykunata devaldella servirqaku.
17
Manasesqa Joseypa piwi churinmi karqa. Manasespa piwi churinmi karqa Maquir, Maquirataqmi karqa Galaadpa taytan. Maquirmi karqa guerrapi peleaq runa. Paymanmi tuparurqa Jordan Mayupa intipa qespimunan lawpi Galaad allpa chaynataq Basan law allpapas. 2Castankunaman hinam Manasespa wakiqnin mirayninkunapaqpas allpata suertearqaku: Abiezerpa mirayninkunapaq, Helecpa mirayninkunapaq, Asrielpa mirayninkunapaq, Siquempa mirayninkunapaq, Heferpa mirayninkunapaq chaynataq Semidapa mirayninkunapaq. Paykunam karqa Joseypa churin Manasespa mirayninkuna. 3Hefer pa churin Zelofehadpam mana karqachu qari churin kuna aswanqa warmi churinkunallam, paykunam karqa: Maala, Noa, Hogla, Milca hinaspa Tirsa. Heferpa taytanmi karqa Galaad, Galaadpa taytanmi karqa Maquir, Maquirpa taytanmi karqa Manases. 4Chay warmikunam asuykurqaku sacerdote Eleazarman, Nunpa churin Josueyman chaynataq jefekunamanpas. Paykunatam nirqaku: Tayta Diosmi kamachirqa Moisesta oqaykumanpas qari aylluykuman hina herencia allpata qowanankupaq nispa. Chaymi herenciankupaq allpata Josuey paykunaman qoykurqa taytankupa qari ayllunkuman hina, chaynataqa qorqaku Tayta Diospa nisqanpi hinam. 5Jordan Mayupa waklaw chimpanpi kaq Basan allpa chaskisqankumantapas chaynataq Galaad allpa chaskisqankumantapas chunka pedazo masraqmi Manases ayllumanqa tuparurqa. 6Herencia allpataqa qorqakutaqmi Manasespa warmi mirayninkunamanpas, qorqakuqa castamasin qarikunaman hinam. Galaad lawpi kaq allpapas karqa Manasespa wakin mirayninkunapaqmi. 7Chaynaqa Manases ayllupa allpanmi karqa Aserpa mirayninkunapa allpanmanta qallarispa Micmetat llaqtakama. Chay Micmetat llaqtam kachkan Siquem llaqtapa chimpan intipa qespimunan lawpi. Chaymantam linderon chutarikurqa surlawman hinaspam chayarqa Tapua Pukyu lawpi *yachaqkunapa kasqankama. 8Tapua law allpaqa karqa Manases ayllupam, aswanqa paykunapa linderonpa ladonpi kaq Tapua llaqtaqa karqa Efrainpa mirayninkunapam. 9Manases ayllupa linderonmi pasarqa surlawman Cana Mayukama, Efrain castapa chay llaqtankunam karqa Manases castapa llaqtankunawan kuska. Manases castapa linderonqa karqa hina chay Cana Mayupa norte lawninmantam. Hinaspam chay linderoqa lloqsirqa Mediterraneo sutiyoq lamar qochakama. 10Efrain castapa allpanmi karqa Cana Mayupa surlawninpi, Manases castapa allpanataqmi karqa chay mayupa norte lawninpi hinaspam chayarqa Mediterraneo Lamar Qochakama. Tupanakurqataqmi Aser castakunapa linderonwanpas norte lawpi chaynataq Isacar castakunapa linderonwanpas intipa qespimunan lawpi. 11Manases castakunamanqa tuparqataqmi herencia llaqtakunapas, chay llaqtakunaqa karqa Isacar castakunapa allpanpim, tuparqataqmi Aser castakunapa allpanpipas. Chay llaqtakunam karqa: Bet-sean llaqta llaqtachankunapiwan, Ibleam llaqta llaqtachankunapiwan, Dor llaqtapi *yachaqkuna llaqtachankunapiwan, Endor llaqtapi yachaqkuna llaqtachankunapiwan, Taanac llaqtapi yachaqkuna llaqtachankunapiwan, Meguido llaqtapi yachaqkuna llaqtachankunapiwan chaynataq kimsantin moqokunapas. 12Aswanqa Manasespa mirayninkunam mana qarqoyta atirqakuchu chay llaqtakunapi yachaq Canaan casta runakunata. Chaynapim paykunaqa
1Suerteasqankuman hinam Manases ayllupaqpas tocancianku allpa karqa,
Manases ayllupa allpanmanta
JOSUE17,18
336
hinalla yacharqaku chay allpapi. 13Israelpa mirayninkuna kallpanchakuruspankuataqmi Canaan casta runakunawan servichikurqaku devaldella ichaqa manam qarqorqakuchu. mirayninkunam Josueyta nirqaku: Imanasqataq huk hawaqllapiqa herenciaykupaq allpata qowarqankiku? oqaykuqariki achka-achka runam kaniku, Tayta Diospas bendeciykuwankutaqmi nispa. 15Chay mi Josuey payku nata nirqa: Achkallaa kasqaykichikrayku Efrain runakunapa moqo-moqo allpankuna kichkillaa kaptinqa, riychiky montekunaman hinaspay Ferez casta runakunapa chaynataq Refaim casta runakunapa allpanpi montekunata kuchumuychik nispa. 16Chay mi Josey pa miray nin ku na nirqa ku: Ar, manam kamawankuchu kay moqokunallaqa. Qechwapi *yachaq llapallan Canaan casta runakunaqa otaq Bet-sean llaqtapi chaynataq llaqtachankunapi yachaqkunaqa chaynataq Jezreel Qechwapi kaqkunaqa fierromanta carretayoqkunam kanku nispa. 17Chaymi Josey casta Efrainpa miraynintawan Manasespa mirayninta Josuey nirqa: Qamkunaqa kankichik achkallaam chaynataq kallpasapa runakunam. Chaynaqa manam chullalla herencia allpayoqqa kawaqchikchu. 18Aswanqa chay moqokunam qamkunapaq kanqa, monte kaptinpas sachankunatam kuchunkichik cantonkama chaynapi dueochakunaykichikpaq. Qamkunaqa qarqonkichikmi Canaan casta runakunataqa fierromanta carretayoqkuna kaptinkupas chaynataq kallpasapa kaptinkupas.
14Josey pa
Joseypa mirayninkuna montekuna dueochakusqankumanta
18
llapallan mirayninkunam allpataqa dueochakururqakua chaymi Silo llaqtapi huunakuspa sayachirqaku Diosman asuykuna karpata. 2Chay wanpas Israelpa mirayninkunamantam karqaraq qanchis ayllukuna herenciankupaq manaraq allpa chaskiqkuna. 3Chay raykum Israelpa miray nin ku nata Josuey nirqa: Haykapikamataq qellakunkichik abuelonchikkunapa yupaychasqan Tayta Diospa qosusqaykichik allpata mana dueochakunaykichikpaq? 4Akllamuychik sapa ayllumanta kimsa runakunata, paykunata kachaptiymi puriramunqaku enteron allpata hinaspam willawanankupaq qellqamunqaku haypasqanman hina partinakunapaq. 5Allpataqa qanchismanmi partinqaku. Juda castapa allpanmi quedanqa surlawpi. Joseypa castankunapa allpanataqmi quedanqa norte lawpi. 6Chay allpatam wateqaqkuna qanchis parteman rakinaruspa qellqamunqaku imaynam partisqa kananmanta. Chayta apamuwaptinkum chayman hina suerteasqaykichik yupaychasqanchik Tayta Diospa qayllanpi. 7Leviy castapaqa manam imaniraqllapas herenciankupaq allpaqa kanqachu qamkunapa hinaqa. Tayta Diospaq sacerdoten kayninkum paykunapa herenciankuqa. Gad castapas, Ruben castapas chaynataq Manases parten ayllupas am herencianku allpataqa chaskirunkua. Paykunaqa chaskirunku intipa qespimunan law Jordan Mayupa waklaw chimpanpim. Chay allpatam paykunaman qorqa Tayta Diospa serviqnin Moises nispa. 8Chay mi rinan kupaq chay ru na ku nata Josuey nirqa: Rispaykichiky qawamuspa qellqamuychik imay nam chay allpaqa kasqanmanta. Kutiramuptikichik ataqmi Tayta Diospa qayllanpi kay Silo llaqtapi qamkunapaq suerteasaq nispa.
1Israelpa
Wakin ayllukunapa allpanmanta
337
9Rispan ku m
JOSUE18,19
chay runakuna purimurqaku chay allpata. Llaqtakunapa imaynam kasqanta qellqamuspankum qanchisman partirurqaku chay allpata. Chaymantam Josuey man kutimurqaku Silo llaqta campamentonpi kachkaptin. 10Silo llaqtapim Tayta Diospa qayllanpi Josuey suer teaspan Israelpa miray nin kunaman allpata partirqa chay napi herencianku allpa kananpaq. hina suerteaspa qosqanku Benjamin ayllupa allpankum karqa Juda ayllupa chaynataq Josey ayllupa allpanku ukupi. 12Norte lawpi linderonkuqa qallarirqa Jordan Mayumantam hinaspam pasarqa Jerico llaqta lawninta. Chaymantam pasarqa Orqokunaman intipa seqaykunan lawninta hinaspam Bet-aven chunniqpi tukurqa. 13Chaymantaataqmi pasarqa Luz llaqtapa surlawninta, chay Luz llaqtapa huknin sutinmi karqa Betel. Atarot-adar Moqokamam uraykamurqa chay linderoqa, chay Moqoqa kachkan uray Bet-horon llaqtapa uray lawninpim. 14Hinaspam surlawman muyurimurqa intipa seqaykunan lawninta, chaynam muyumurqa surlawpi Bet-horon llaqtapa chimpa Moqonta, chaymantam lloqsirqa Quiriat-baal llaqtaman, chay llaqtapa huknin sutinmi karqa Quiriat-jearim. Chay llaqtaqa karqa Juda ayllupa tocancianmi, chay llaqtam karqa intipa seqaykunan lawpi kaq lindero. 15Surlawpi linderoataqmi qallarirqa Quiriat-jearim llaqtapa cantonmanta hinaspam pasarqa intipa seqaykunan lawninta Neftoa llaqtapa hichpanpi pukyukunapa awinkama. 16Chaymantam pasarqa Hinompa Churin sutiyoq wayqopa chimpa waqtankama otaq Refaim Wayqopa norte lawnin waqtakama. Chaymantam pasarqa Jebus casta runakunapa llaqtanpa waqtanta Hinompa Wayqon Rogel Pukyukama. 17Chaymantam norte lawman muyurispa lloqsirqa En-semes llaqtaman. Chaymantaataqmi pasarqa Adumim wichaypa chimpan Gelilot lawkama, pasarqaqa Rubenpa Churin sutiyoq Bohan qaqakamam. 18Chaymantam pasarqa Jordan Mayupa qechwanpa chimpanta norte lawman hinaspam rirqa chay mayupa qechwanman. 19Chaymantam chay linderoqa pasarqa Bet-hogla llaqtapa norte lawninta, chayninta rispanmi chayarqa Kachi Qochapa norte law puntarayaqninkama otaq chay qochaman Jordan Mayupa yaykunankama. Chaynam karqa surlawman Benjamin ayllupa linderonqa. 20Jordan Mayum karqa intipa qespimu nan lawpi linderon ku. Chay na m karqa Benjamin ayllupa herenciankuqa otaq allpankupa muyurimuqnin linderonkuqa, chaytaqa castankuman hinam partirqaku. 21Benjamin aylluman castankuman hina qosqanku llaqtakunam karqa kaykuna: Jerico, Bet-hogla, Emec-casis, 22Bet-araba, Zemaraim, Betel, 23Avim, Para, Ofra, 24Quefar-haamoni, Ofni hinaspa Geba. Chaykunam karqa chunka iskayniyoq llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 25Wakin llaqtakunaataqmi karqa: Gabaon, Rama, Beerot, 26Mizpa, Cafira, Mozah, 27Requem, Irpeel, Tarala, 28Zela, Elef, Jebus, chay llaqtapa huknin sutinmi karqa Jerusalen, Gabaa hinaspa Quiriat-jearim. Chaykunam karqa chunka tawayoq llaqtakuna llaqtachankunapiwan. Chaynam karqa Benjamin ayllupa herencia allpankuqa otaq castankuman hina partisqanku allpakunaqa.
11Castankuman
Benjamin ayllupa allpanmanta
19
kaq suerteataqmi tuparurqa Simeon ayllunman chaynapi castanman hina partinakunankupaq. Chay chaskisqanku allpaqa karqa Juda ayllupa herencia allpanku ukupim. 2Chay chaskisqanku allpapi llaqtakunam karqa
1Iskay
Simeon ayllupa allpanmanta
JOSUE19
338
kaykuna: Beerseba, Seba, Molada, 3Hazar-sual, Bala, Ezem, 4Eltolad, Betul, Horma, 5Siclag, Bet-marcabot, Hazar-susa, 6Bet-lebaot hinaspa Saruhen. Chaykunam karqa chunka kimsayoq llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 7Tocancian wakin llaqtakunaataqmi karqa: En-rimon, Eter hinaspa Asan. Chaykunam karqa tawa llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 8Simeon ayllupa tocanciantaqmi karqa chay llaqtakunapa muyuriqninpi llaqtachakunapas Baalat-beer llaqtaman chayanankama, chay llaqtapa huknin sutinmi karqa Ramat. Chay llaqtaqa karqa Neguev chunniq lawpim. 9Simeon ayllupa tocancianqa karqa Juda ayllupa herencia allpanku ukupim, chaynaqa karqa Juda ayllupa allpanku paykunapaq ancha hatun kasqanraykum. Chaynapim Simeon ayllupa herencia allpankuta partirqaku Juda ayllupa herencia allpanku ukupi.
10Kimsa kaq suerteataqmi tuparurqa Zabulon ayllunman chaynapi castankuman hina
Zabulon ayllupa allpanmanta
partinakunankupaq. Chay chaskisqanku allpapa linderonmi karqa Sarid llaqtakama. 11Chay linderoqa pasarqa intipa seqaykunan law Marala llaqtantam Dabeset llaqtaman chayanankama, chaymantam pasarqa Jocneam llaqtapa chimpan wayqokama. 12Sarid llaqtamantaataqmi muyurirqa intipa qespimunan Quislot-tabor linderonkama. Chaymantaataqmi pasarqa Daberat llaqtanta Jafia llaqtakama. 13Chaymantam pasarqa intipa qespimunan lawpi Gat-hefer llaqtaman chaynataq Ita-cazin llaqtaman. Chayninta lloqsispanataqmi pasarqa Rimon llaqtaman Nea llaqtanta muyurimuspan. 14Norte law linderoataqmi muyumurqa Hanaton llaqtanta Jefte-el Qechwaman chayanankama. 15Paykunapa allpanpitaqmi karqa kay llaqtakuna: Catat, Naalal, Simron, Idala hinaspa Belen. Chay llaqtakunam karqa chunka iskayniyoq llaqtakunapa wakinnin llaqta llaqtachankunapiwan. 16Chaynam karqa Zabulon ayllupa castankuman hina herencia allpankuqa, llaqtakunapas paykunapam karqa llaqtachankunapiwan.
17Tawa
kaq suerteataqmi tuparurqa Isacar aylluman chay napi castankuman hina partinakunankupaq. 18Chay herencia allpankupim karqa kay llaqtakuna: Jezreel, Quesulot, Sunem, 19Hafaraim, Sihon, Anaharat, 20Rabit, Quision, Abez, 21Remet, En-ga nim, En-hada hinaspa Bet-pa ses. 22Chay herencian kupa linderonmi chayarqa Tabor Moqokama, Sahazima llaqtakama, Bet-semes llaqtakama hinaspam tukurqa Jordan Mayupi. Paykunapam karqa chunka soqtayoq llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 23Chay nam karqa Isacar ayllupa castankuman hina herencia allpankuqa, llaqtakunapas paykunapam karqa llaqtachankunapiwan.
24Pichqa kaq suerteataqmi tuparurqa Aser aylluman chaynapi castankuman hina par-
Isacar ayllupa allpanmanta
Aser ayllupa allpanmanta
tinakunankupaq. 25Chay herencia allpankupim karqa kay llaqtakuna: Helcat, Hali, Beten, Acsaf, 26Alamelec, Amad hinaspa Miseal. Chaynapim chay linderonqa chayarqa intipa seqaykunan lawpi Carmelo Orqokama chaynataq Sihor-libnat lawkama. 27Intipa qespimunan lawninta riq linderoataqmi muyumurqa Bet-dagon llaqtaman. Zabulon ayllupa allpanta pasaspanmi chayarqa norte lawpi Jefte-el Qechwakama, chaymantam pasarqa Bet-emec llaqtanta, Neiel llaqtanta hinaspam lloqsirqa Cabul llaqtapa norte lawninta. 28Chay herencia allpankupim karqa kay llaqtakuna: Abdon, Rehob, Hamon hinaspa Cana, chay linderonqa chayarqa Sidon hatun llaqtakamam. 29Chaymantaataqmi muyumurqa Rama llaqtanta
339
JOSUE19
murallasqa Tiro llaqtakama, chaymanataqmi Hosa llaqtaman muyumuspa lloqsirqa Mediterraneo Lamar Qochakama. Paykunapataqmi karqa kay wakin llaqtakunapas: Mahaleb, Aczib, 30Uma, Afec hinaspa Rehob. Chay llaqtakunawanmi karqa iskay chunka iskayniyoq llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 31Chaynam karqa Aser ayllupa castankuman hina herencia allpankuqa, llaqtakunapas paykunapam karqa llaqtachankunapiwan. kaq suerteataqmi tuparurqa Neftaliy aylluman chaynapi castankuman hina partinakunankupaq. 33Allpankupa linderonmi qallarirqa Helef llaqtamanta chaynataq Alon-saananim llaqtamanta hinaspam pasarqa Adami-neceb llaqtanta chaynataq Jabneel llaqtanta Lacum llaqtakama hinaspam lloqsirqa Jordan Mayuman. 34Chaymantam muyurqa intipa seqaykunan lawman, Aznot-tabor lawninta pasaspam chayarqa Hucoc llaqtaman. Chaynapim surlawpi Neftaliy ayllupa linderonqa karqa Zabulon ayllupa linderonwan tupanakuq. Intipa seqaykunan lawman linderoataqmi karqa Aser ayllupa linderonwan tupanakuq, intipa qespimunan lawman linderonataqmi chayarqa Juda lawpi Jordan Mayukama. 35Paykunaman tuparuq murallasqa llaqtakunaataqmi karqa: Sidim, Zer, Hamat, Racat, Cineret, 36Adama, Rama, Hazor, 37Cedes, Edrei, En- hazor, 38Iron, Migdal-el, Horem, Bet-anat hinaspa Bet-semes. Chaykunam karqa chunka isqonniyoq llaqtakuna llaqtachankunapiwan. 39Chaynam karqa Neftaliy ayllupa castankuman hina herencia allpankuqa, llaqtakunapas paykunapam karqa llaqtachankunapiwan. kaq suerteataqmi tuparurqa Dan aylluman chaynapi castankuman hina partinakunankupaq. 41Paykunapa herencia allpankupim karqa kay llaqtakuna: Zora, Estaol, Ir-semes. 42Saalabin, Ajalon, Jetla, 43Elon, Timnat, Ecron, 44Elteque, Gibeton, Baa lat, 45Jehud, Bene-berac, Gat-rimon, 46Mejarcon hi naspa Racon. Paykunapataqmi karqa Jope llaqtapa hichpanpi kaq allpakunapas. 47Aswanqa Dan ayllu man chay tocancian ku allpa mana hay paptin mi rirqa ku Lesem llaqtata atacamunankupaq. Venceruspankum runakunata espadawan waurachirqaku hinaspam dueochakurqaku. Chay llaqtapi *yachaspankutaqmi chay Lesem llaqtata suticharqaku abuelonku Danpa sutinwan. 48Chay nam karqa Dan ayllupa castankuman hina herencia allpankuqa, llaqtakunapas paykunapam karqa llaqtachankunapiwan. mirayninkuna linderonkuman hina herenciankupaq allpata partiyta tukuruspankuataqmi qorqaku Nunpa churin Josueyman, chay herencia allpataqa qorqaku kikinkupa allpanku ukupim. 50Tayta Diospa nisqanman hinam Efrain ayllupa yachasqan orqopi Josueyman qorqaku maakusqan Timnat-sera llaqtata. Chaymi chay llaqtata pay mosoqmanta hatarichispan chaypi *yacharqa. 51Chay herencian kupaq allpata m sacerdote Elea zar, Nunpa chu rin Josuey chaynataq ayllukunapa jefenkuna suerteaspa partirqaku Israel ayllukunaman. Chaynatam rurarqaku Tayta Diospa qayllanpi otaq Diosman asuykuna karpapa punkunpi, chay karpaqa karqa Silo llaqtapim. Chaynatam herencia allpa partinakuyta tukurqaku.
49Israelpa 40Qanchis 32Soqta
Neftaliy ayllupa allpanmanta
Dan ayllupa allpanmanta
Josueypa tocancianmanta
JOSUE20,21
340 Amparakunanku llaqtakuna akllasqankumanta (Nm 35:6-34. Dt 4:41-43, 19:1-13)
20
Tayta Dios nirqa: mirayninkunamany niy Moisesman kamachisqayta hina amparakunanku llaqtakunata akllanankupaq. 3Mana piensachkaspa qonqaymanta pipas runamasinta waurachiq runaqa huk kaqnin llaqtaman lluptikuspanmi amparakunqa chaynapi wauq runapa ayllun reclamaspa vengakunanmanta. 4Chay waurachiq runam chay huk kaqnin llaqtaman lluptispan llaqtapa zaguanninpa punkunpi sayanqa hinaspam willakunqa imam pasakusqanta chay llaqtapi ancianokunaman. Chaymi paykuna uyarispanku chaskinqaku chay llaqtapi hinaspam qonqaku sitiota paykunawan *yachananpaq. 5Wauqpa ayllun vengakunanpaq qatiptinpas chay wauchiqtaqa manam qonqakuchu, chaynataqa ruranqaku awpaqmanta mana cheqnichkaspan qonqaymanta waurachisqanraykum. 6Chay wauchiq runaqa chay llaqtallapim kanqa huunasqa runakunapa qayllanpi juzgasqa kanankama chaynataq chay tiempopi sacerdotekunapa jefen waukunankama. Chaymantaam runamasin waurachiq runaqa kutinqa maymantam lluptimusqan llaqtaman chaynataq wasinmanpas nispa. 7Chaynapim Israel casta runakunaqa akllarqaku Galilea law Neftaliy ayllupa orqonpi kaq Cedes llaqtata, akllarqakutaqmi Efrain ayllupa orqonpi kaq Siquem llaqtatapas chaynataq Juda ayllupa orqonpi kaq Quiriat-arba llaqtatapas, chay llaqtapa huknin sutinmi karqa Hebron. 8Akllarqakutaqmi Jerico llaqtapa chimpan Jordan Mayupa intipa qespimunan law Beser llaqtatapas. Chay llaqtam karqa Ruben ayllupa allpan chunniq pampapi. Akllarqakutaqmi Gad ayllupa allpanpi kaq Ramot llaqtatapas. Chay llaqtaqa karqa Galaad lawpim. Akllarqakutaqmi Golan llaqtatapas. Chay llaqtaqa karqa Manases ayllupa allpan Basan lawpim. 9Chay llaqtakunatam akllarqaku Israelpa llapallan mirayninkunapaq chaynataq paykunawan *yachaq forasterokunapaq. Chay llaqtaqa karqa qonqaymanta runamasin waurachiq runa lluptinanpaqmi chaynapi huunasqa runakuna manaraq juzgachkaptinku wauqpa ayllun vengakuspa payta mana waurachinanpaq.
2Israelpa
1Josuey tam
man chaynataq Israel ayllukunapa jefenkunaman. 2Paykunam kachkarqaku Canaan casta runakunapa allpanpi kaq Silo llaqtapi. Leviy ayllupa jefenkunam nirqaku: Tayta Diosmi Moisesman kamachirqa *yachanaykupaq llaqtakunata chaynataq animalniykupaq echaderokunatapas qowanaykikupaq nispa. 3Chay mi Israelpa miray nin ku na Leviy ayllu man qorqa ku kikin kupa herenciankumanta llaqtakunata echaderoyoqtakama, chay nataqa qorqaku Tayta Diospa kamachisqanman hinam. 4Suerteaptinkum tuparurqa Coat castakunaman. Leviy Ayllu Coat castamanta kaq sacerdote Aaronpa mirayninkunamanmi tuparurqa chunka kimsayoq llaqtakuna. Chay llaqtakunam karqa Juda ayllupa allpanpi, Simeon ayllupa allpanpi chaynataq Benjamin ayllupa allpanpi. 5Coatpa wakiqnin mirayninkunamanmi suerteaptinku tuparurqa chunka llaqtakuna Efrain ayllupa allpanpi, Dan ayllupa allpanpi hinaspa Manases parten ayllupa allpanpi. 6Yapatawan suerteaptinkum tuparurqa Gersonpa castankunaman chunka kimsayoq llaqtakuna. Chay llaqtakunam karqa Isacar
21
1Leviy ayllupa jefenkunam rirqaku sacerdote Eleazarman, Nunpa churin Josuey-
Leviy castakunapa llaqtankunamanta (1 Cr 6:54-81)
341
JOSUE21
ayllupa allpanpi, Aser ayllupa allpanpi, Neftaliy ayllupa allpanpi chaynataq Manases parten ayllupa Basan law allpanpipas. 7Huktawan suerteaptinkum tuparurqa Meraripa castankunaman chunka iskayniyoq llaqtakuna. Chay llaqtakunam karqa Ruben ayllupa allpanpi, Gad ayllupa allpanpi hinaspa Zabulon ayllupa allpanpi. 8Moisesman Tayta Diospa kamachisqanman hinam Leviy castakunaman suerteaspanku Israelpa mirayninkuna qorqaku chay llaqtakunata echaderonkunatawan. 9Qorqakum Juda ayllumantapas chaynataq Simeon ayllumantapas sutichananku llaqtakunata. 10Chay llaqtakunam puntata suerteasqankurayku tuparurqa Leviy ayllu Coat casta Aaronpa mirayninkunaman. 11Paykunamanmi qorqaku Juda ayllupa orqonpi Quiriat-arba llaqtata muyuriqninpi echaderonkunatawan, chay llaqtapa huknin sutinmi karqa Hebron. Chay Quiriat-arba llaqtam sutichasqa karqa Anacpa taytan Arbapa sutinwan. 12Aswanqa chay llaqtapa chakrankunatam llaqtachankunatawan qorqaku Jefonepa churin Caleb dueochakunanpaq. 13Sacerdote Aaronpa mirayninkunamanm qorqaku runamasin wauchiq runa amparakunanpaq Hebron llaqtata. Chay llaqta qosqankumantapas qorqakutaqmi huk llaqtakunatapas, chay llaqtakunam karqa: Libna, 14Jatir, Estemoa, 15Holon, Debir, 16Ain, Juta hinaspa Bet-semes. Chay isqon llaqtakunatam echaderonkunatawan qorqaku Juda hinaspa Simeon ayllukunapa allpanpi. 17Benjamin ayllupa allpanpiataqmi qorqaku Gabaon llaqtata, Geba llaqtata, 18Anatot llaqtata hinaspa Almon llaqtata. Chaykunam karqa tawa llaqtakuna echaderoyoqkama. 19Aaronpa miraynin sacerdotekunapa llapallan llaqtankunam karqa chunka kimsayoq llaqtakuna echaderoyoqkama. 20Leviy ayllu Coatpa wakin castanmanataqmi suerteasqankuman hina qorqaku Efrain ayllupa allpanpi. 21Paykunamanmi qorqaku Efrain ayllupa orqonpi Siquem llaqtata, chay llaqtam karqa runamasin wauchiq runa amparakunanpaq. Qorqakutaqmi Gezer llaqtatapas, 22Kibsaim llaqtatapas chaynataq Bet-horon llaqtatapas. Chaykunam karqa tawa llaqtakuna echaderoyoqkama. 23Dan ayllupa allpanpipas qorqakutaqmi Elteque llaqtata, Gibeton llaqtata, 24Ajalon llaqtata chaynataq Gat-rimon llaqtatapas. Chaykunam karqa tawa llaqtakuna echaderoyoqkama. 25Paykunamanmi qorqakutaq Manases parten ayllupa allpanpi Taanac llaqtatapas chaynataq Gat-rimon llaqtatapas. Chaykunam karqa iskay llaqtakuna echaderoyoqkama. 26Chaynaqa Coatpa wakin castankunapaq chay llapallan llaqtakunam karqa chunka, paykunapataqmi karqa chay llaqtakunapa echaderonkunapas. 27Leviy ayllumanta kaq Gersonpa mirayninkunamanataqmi qorqaku Manases parten ayllupa allpanpi kaq Basan law Golan llaqtata, chay llaqtam karqa runamasin waurachiq amparakunanpaq. Qorqakutaqmi Beestera llaqtatapas. Chaykunam karqa iskay llaqtakuna echaderoyoqkama. 28Qorqakutaqmi Isacar ayllupa allpanpipas Cison llaqtata, Daberat llaqtata, 29Jarmut llaqtata chaynataq En-ganim llaqtatapas. Chaykunam karqa tawa llaqtakuna echaderoyoqkama. 30Qorqakutaqmi Aser ayllupa allpanpi Misael llaqtatapas, Abdon llaqtatapas, 31Helcat llaqtatapas chaynataq Rehob llaqtatapas. Chaykunam karqa tawa llaqtakuna echaderoyoqkama. 32Neftaliy ayllupa allpanpipas qorqakutaqmi Galilea lawpi Cedes llaqtata, chay llaqtam karqa runamasin wauchiq runa amparakunanpaq. Qorqakutaqmi Hamot-dor llaqtatapas chaynataq Cartan llaqtatapas. Chaykunam karqa kimsa llaqtakuna echaderoyoqkama. 33Chaynaqa Gersonpa castankunapa llapallan llaqtankunam karqa chunka kimsayoq llaqtakuna echaderoyoqkama. 34Leviy ayllumanta kaq Meraripa castankunamanmi qorqaku Zabulon ayllupa allpanpi Jocneam llaqtata, Carta llaqtata, 35Dimna llaqtata hinaspa Naalal llaqtata. Chaykunam karqa tawa llaqtakuna echaderoyoqkama. 36Ruben ayllupa allpanpipas
JOSUE21,22
342
qorqakutaqmi Beser llaqtata, Jahaza llaqtata, 37Cademot llaqtata hinaspa Mefaat llaqtata, chaykunam karqa tawa llaqtakuna echaderoyoqkama. 38Gad ayllupa allpanpipas qorqakutaqmi Galaad lawpi Ramot llaqtata, chay llaqtam karqa runamasin wauchiq runa amparakunanpaq. Qorqakutaqmi Mahanaim llaqtatapas, 39Hesbon llaqtatapas chaynataq Jazer llaqtatapas. Chaykunam karqa tawa llaqtakuna echaderoyoqkama. 40Chaynaqa Leviy ayllu wakin runakunaman otaq Merari casta runakunaman suerteaspanku qosqanku llapallan llaqtakunam karqa chunka iskayniyoq llaqtakuna. 41Israelpa mirayninkunapa dueochakusqanku allpapi kaq Leviy aylluman qosqanku llapallan llaqtakunam karqa tawa chunka pusaqniyoq llaqtakuna echaderoyoqkama. 42Chay llaqtakunaqa sapakamam karqa muyuriqninpi echaderoyoqkama. juramentasqanman hinam Israelpa mirayninkunaman llapallan allpata Tayta Dios qorqa. Chaymi paykuna dueochakuruspanku chaypi *yacharqaku. 44Abuelonkuman tukuy jurasqanta hinam muyuriqninkupi nacionkunawan hawkaa kanankupaq Tayta Dios chaynata rurarqa. Chaymi llapallan enemigonkunapas paykunawan peleayta manaa atirqakuchu, Tayta Dios yanapaptinmi enemigonkunatapas vencerqaku. 45Israel castakunaman Tayta Dios prometespa llapa allin rimasqankunaqa manam yanqachu karqa aswanqa llapallanmi cumplikurqa.
43Abuelonkunaman
Prometesqankunata Tayta Dios cumplisqanmanta
22
qayarqa Ruben ayllumanta, Gad ayllumanta chaynataq Manases parten ayllumanta runakunata 2hinaspam paykunata nirqa: Qamkunaqa kasurqankichikmi Tayta Diospa serviqnin Moisespa tukuy kamachisusqaykichikta chaynataq tukuy kamachisqaykunatapas. 3Kunan punchawkamaqa manam castamasikichikkunata saqerurqankichikchu aswanqa kasukurqankichikmi yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachisqankunata. 4Prometesqanman hinam yupaychasqanchik Tayta Diosqa castamasikichikkunata hawkataa kawsachichkan. Kunanqa kutikuychikay Tayta Diospa qosusqaykichik allpapi wasikichikman, chaytaqa Tayta Diospa serviqnin Moisesmi qosurqankichik Jordan Mayupa waklawnin intipa qespimunan lawpi. 5Ichaqa Tayta Diospa serviqnin Moisespa qosusqaykichik kamachikuynintawan yachachikuynintay ama qonqaspa kasukuychik chaynapi yupaychasqanchik Tayta Diosta kuyanaykichikpaq, paypa tukuy munasqanman hina kawsanaykichikpaq, tukuy sonqoykichikwan chaynataq tukuy vidaykichikwan payta qatispa adoranaykichikpaq. 6Josuey mi payku napaq Tayta Diospa bendicion ninta ma a kuspa payku nata aviaykurqa. Hinaptinmi paykunaqa pasakurqaku wasinkuman. 7Ma nases par ten ayllu ku na man mi Moises qorqa allpata Basan lawpi, wakin Manases parten ayllukunamanataqmi Josuey qorqa castamasinkunapa allpanwan kuskata, paykunamanm qorqa intipa seqaykunan law Jordan Mayupa chimpanpi. Chaymi Basan lawman riqkunapaq Diospa bendicionninta maakuspan paykunata aviaykurqa wasinkuman kutikunankupaq. 8Paykunatam nirqa: Kutiychikay wasikichikman tukuy imayoq otaq ancha animalsapa, qorisapa, qollqesapa, broncesapa, fierrosapa chaynataq ancha pachasapa. Enemigoykichikkunamanta qechusqaykichikkunatam castamasikichikkunawan rakinakunkichik nispa.
Wakin ayllukuna Jordan Mayupa waklaw chimpanman kutisqankumanta

1Josuey mi
343
9Ruben
JOSUE22
ayllumanta, Gad ayllumanta chaynataq Manases parten ayllumanta runakunam kutikurqaku. Pasakurqaku- m Galaad law allpankuman. Chay allpatam chaskirqaku Moisesman Tayta Diospa kamachisqanta hina. allpapi kaq Jordan Mayupa hichpan lawman chayaruspankum Ruben ayllu runakuna, Gad ayllu runakuna chaynataq Manases parten ayllu runakuna hatarichirqaku Jordan Mayupa patanpi ancha hatun altarta. 11Chay Ruben ayllupa, Gad ayllupa chaynataq Manases parten ayllu runakunapa altar hatarirachisqankutam Israelpa wakin mirayninkuna uyarirurqaku. Chay altartaqa rurarurqaku Jordan Mayupa patan Israelpa mirayninkunapa *yachasqanku lawpim otaq intipa seqaykunan law Canaan allpapim. 12Israelpa wakin mirayninkuna chay rurasqankuta uyariruspankum llapallanku huunakururqaku Silo llaqtapi paykunapa contranpi peleanankupaq. 13Chaymi wakin Israelpa mirayninkuna kacharqaku sacerdote Eleazarpa churin Fineesta Galaad lawpi kaq Ruben aylluman, Gad aylluman chaynataq Manases parten aylluman. 14Fineeswantaqmi kacharqaku chunka jefekunatapas, sapa jefem karqa Israel sapa ayllumanta. Chay llapallan ayllukunamanta jefekunaqa karqa Israel sapa ayllupi kamachikuqmi. 15Paykunam pasarqaku Galaad lawpi kaq Ruben aylluman, Gad aylluman hinaspa Manases parten aylluman, chayaruspankum nirqaku: 16Tayta Diospa llapallan huunasqa runankunam kaynata nin: Ima traiciontataq rurachkankichik Israelpa Diosninpa contranpi? Tayta Diosta mana qatinaykichikpaqchu hinaspa mana kasukuq kanaykichikpaqchu altarta rurakuruspa Tayta Diospa contranpi hatarichkankichik? 17Baal-peor taytacharayku huchallikusqanchikpas pisillapaqchu rikchakapusunkichik? Israelpa mirayninkunata Tayta Dios castigachkaptinpas kunankamapas hinallaraqmi culpayoq kachkanchik. 18Tayta Diospa contranpi kunan mana kasukuptikichikqa paypas paqarinchiki piakurunqa Israelpa llapallan mirayninkunapa contranpi. 19Dueochakusqaykichik allpa Tayta Dios adoranapaq hina mana kaptinqa, chimpamuychiky Tayta Diospa allpanman otaq *yachasqan karpapa kasqanman hinaspay allpata dueochakuychik oqaykuwan kuska. Ichaqa amay hoqarikuychikchu Tayta Diospa contranpiqa nitaq contraykupipas, chaynataqa rurachkankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa altarninmanta sapaq altarta rurakuruspaykichikmi. 20Yuyariychiky Zarapa miraynin Acan sutiyoq runata, paymi chinkachisqa kananpaq Tayta Diospaq rakisqa kaqkunata hapikuykuspan Tayta Diosta traicionarqa. Chayraykum Israelpa llapallan mirayninkunapa contranpi Tayta Dios piakurqa. Chay runaqa manataqmi sapallanchu waurqa mana allin rurasqanmantaqa nispa. 21Chaymi Ruben ayllumanta, Gad ayllumanta hinaspa Manases parten ayllumanta kaq runakuna Israelpa llapallan mirayninkunapa kachasqan chay jefekunata nirqaku: 22Tukuy Atiyniyoq Tayta Diosmi yachan, Tukuy Atiyniyoq Tayta Diosmi yachan. Israelpa mirayninkunapas yachachuny: Tayta Diospa contranpi mana kasukuq kanaykupaqchus icha payta traicionanaykupaqchus kayta rurasqaniku. Chayna traicionaq kaptiykuqa kunany castigawayku. 23Sichu chay altarta rurakurqaniku Tayta Diosta mana qatinaykupaq hinaptinqa kikinpuniy cuentata maawachunku. Animalta wauchispa lliw kaanapaq ofrendakunata, kawsaykunamanta ofrendakunata chaynataq Dioswan huklla kasqaykumanta ofrendakunata chay altarpi ofrecenayku kaptinqa hina kikintaqy cuentata maawachunku. 24Kaytaqa rurarqaniku hamuq punchawkunapi sucedenanmanta manchakuspaykum. Yanqaataq qamkunapa miraynikichik mirayniy10Canaan
Jordan Mayupa patanpi altar hatarichisqankumanta
JOSUE22,23
344
kuta kaynata ninmanku: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa imaykichiktaq? 25Tayta Diosmi churarurqa Jordan Mayuta rakiwaqninchik lindero kananpaq. Manapunim kanchu qamkunapa partekichik Tayta Diospiqa nispa. Chaynapim miraynikichikkuna mirayniykuta Tayta Dios mana respetaqta ruranmanku. 26Chayraykum ninakurqaniku chay altarta ruranaykupaq, ichaqa manam animalta wauchispa lliw kaana ofrendata otaq huk rikchaq ofrendakunata ofrecekunaykupaqchu. 27Kay altarqa kanqa oqaykumantawan qamkunamanta testigo hinam, testigo hinataqmi kanqa mirayninchikkunapaqpas chaynapim animalkunata wauchispa lliw kaana ofrendakunawan, wakin ofrendakunawan chaynataq Dioswan huklla kasqaykumanta ofrendakunawanpas Tayta Diosta santuarionpi adorasaqku. Chaynaqa miraynikichikkunapas mirayniykutam manaa ninqakuchu: Tayta Diospi partekichikqa manaam kanachu nispa. 28oqaykum ninakurqaniku hamuq punchawkunapi oqaykutapas otaq mirayniykutapas chaynata niptinkuqa kaynata ninankupaq: Abueloykupa kay rurasqanku altarqa otaq Tayta Diospa altarninman rikchakuq altarqa manam animalkunata wauchispa lliw kaanapaqchu nitaq wakin ofrendakunata ofrecenapaqchu aswanqa qamkunamantawan oqaykumanta testigo hina kanallanpaqmi. 29Huk altartaraq rurakuytaqa amay piensayllapas-piensasaqkuchu. Chaynata ruraspaqa Tayta Diospa contranpich mana kasukuq kaymanku otaqcha manaa paypa qatiqninchu kaymanku. Tayta Diospa yachasqan karpapa awpaqninpi altarllam kanqa animalkunata wauchispa lliw kaanapaq altarqa chaynataq kawsaykunamanta ofrendakunatapas hinaspa wakin ofrendakunatapas ofrecenapaq altarqa nispa. 30Chay mi sacerdote Finees riqma sin ku napiwan otaq Israelpa miray nin ku napi kamachikuqkunapiwan chay nataq Israel casta jefekunapiwan allinpaq hapirqaku Ruben ayllupa, Gad ayllupa hinaspa Manases ayllupa rimasqankuta uyariruspanku. 31Sacerdote Eleazar pa churin Fineesmi paykunata nirqa: Kunanmi entienderuniku Tayta Diosqa oqanchikwan kasqanta, chaynaqa manam paypa contranpichu chay traiciontaqa piensarqankichik. Kunantaqmi Tayta Diospa castigonmanta Israelpa mirayninkunata libraruwankiku nispa. 32Chaymi sacerdote Eleazarpa churin Finees wakin jefekunapiwan kutikurqaku Ruben ayllupa hinaspa Gad ayllupa kasqan Galaad lawmanta, paykunaqa kutikurqaku Canaan allpamanmi otaq Israelpa wakin mirayninkunapa kasqanmanmi. Chayaruspankum paykunaman willarqaku chay asuntomanta. 33Chaymi Israelpa wakin mirayninkunaman chay asunto allinpaq rikchakapurqa, chayraykum alabarqaku Tayta Diosta, manaam piensarqakuchu Ruben ayllupa hinaspa Gad ayllupa contranpi peleaq riytapas nitaq *yachasqanku allpa purmarachiytapas. 34Ruben aylluwan Gad ayllum chay altarta suticharqaku Ed nispa. Chaynataqa suticharqaku: Chay altarqa oqanchikpaqmi testigo hina kanqa Tayta Dioslla cheqap Dios kasqanmanta nispankum.
23
mirayninkunatam muyuriqninkupi enemigonkuwan peleasqankumanta unay watakunaa Tayta Dios samaykachirqa, Josueymi ancha yuyaqa kachkaspan 2qayachimurqa Israel casta llapallan runakunata, ancianonkunata, jefenkunata, juezninkunata chaynataq kamachikuqkunatapas, paykunatam nirqa: Unay watayoq machuam kani. 3Qamkunaqa rikurqankichikmi yupaychasqanchik Tayta Diospa llapallan chay nacionkuna qamkunarayku tukuy rurasqanta. Yupaychasqanchik Tayta Diosmi qamkunamanta pelearqa. 4Suerteaspaymi kay
1Israelpa
Israelpa mirayninkunata Josuey kunasqanmanta
345
JOSUE23,24
allpakunata partirqaykichik sapa ayllukunaman. Partirqaykichikqa manam vencesqay nacionkunallatachu aswanqa manaraq qechusqay puchuq allpakunatawanmi, partirqaykichikqa Jordan Mayumanta qallarispam intipa seqaykunan lawpi Mediterraneo Lamar Qochakama. 5Yupaychasqanchik Tayta Diosmi qayllaykichikmanta qarqonqa chay allpapi runakunata chaymi allpankutapas qamkunaa dueochakunkichik, chaynataqa rurankichik yupaychasqanchik Tayta Diospa prometewasqanchikman hinam. 6Anchata kallpanchakuspaykichiky Moisespa qellqasqan libropi yachachikuykunata kasukuychik, ama qepanchakuspay cumpliychik. 7Qamkuna ukupi puchuq huklaw nacionniyoq runakunawanqa amay hukllawakuychikchu. Taytacha-mamachankupa sutintapas amay rimariychikchu, amataq sutinraykupas juramentaychikchu. Amam chaykunataqa adorankichikchu nitaq qonqorakunkichikchu. 8Aswanqa yupaychasqanchik Tayta Diosllatam qatinkichik kunankama rurasqaykichikta hina. 9Tayta Diosmi qarqorqa hatun hinaspa atiyniyoq nacionkunata qayllaykichikmanta. 10Paypa prometesusqaykichikpi hinam qamkunamantaqa chullalla runa lluptichinqa waranqa runata. Yupaychasqanchik Tayta Diosmi peleanqa qamkunamanta. 11Chaynaqa anchata cuidakuychik hinaspa yupaychasqanchik Tayta Diosta kuyaychik. 12Sichu Tayta Diosmanta rakikuspaykichik qamkuna ukupi *yachaq huklaw nacionniyoq runakunata qatirikuptikichikqa chaynataq paykunawan hukllawakuspa casarakuptikichikqa 13yupaychasqanchik Tayta Diosqa manam qarqonqachu qamkunawan yachaq chay runakunata aswanqa paykunam kanqa qamkunapaq toqlla hina, hapisunaykichikpaq malla hina, wasaykichikpaq azote hina chaynataq awikichikpaqpas kichka hina. Chaynaqa kanqaku yupaychasqanchik Tayta Diospa qosusqaykichik kay allin allpamanta chinkanaykichikkamam. 14oqaqa waukusaqam. Chaynaqa yachaychiky tukuy sonqoykichikwan chaynataq tukuy vidaykichikwan yupaychasqanchik Tayta Diospa tukuy allin prometesqankunaqa cumplikusqanta. Chaykunamantaqa manam chullapas yanqaqa karqachu. 15Allin prometesusqaykichikmi qamkunapaq cumplikurqa chaynataqmi yupaychasqanchik Tayta Diospa castigasunaykichikpaq rimasqankunapas contraykichikpi cumplikunqa qosusqaykichik kay allin allpamanta chinkachisunaykichikkama. 16Sichu yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachisusqaykichik contratonta mana kasukuptikichikqa chaynataq taytacha-mamachakunata adoraspa qonqorakuptikichikqa Tayta Diosmi contraykichikpi piakunqa hinaptinmi chaylla chinkarunkichik kay qosusqaykichik sumaq allpamanta nispa.
24
ancianokunata, jefekunata, juezkunata chaynataq kamachikuqkunatapas, paykunam Tayta Diospa qayllanpi sayaykurqaku. 2Chaymi llapallan runakunata Josuey nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi nin: awpaq tiempopi abueloykichikkunam *yacharqaku Eufrates Mayupa waklaw chimpanpi. Paykunam karqa Tareywan churinkuna, Tareypa churinkunaqa karqa Abrahanwan Nacormi. Paykunam taytacha-mamachakunata adorarqaku. 3oqa Tayta Diosmi pusamurqani abueloykichik Abrahamta mayupa waklaw chimpanmanta hinaspam purichirqani lliw Canaan law allpakunapi. Chaymantam payta mirachirqani churin Isaacta qospay. 4Isaacmanmi qorani churin Jacobtawan churin Esauta. Esaumanmi qorqani Seir Orqota dueochakunanpaq. Jacobataqmi mirayninkunapiwan rirqaku Egipto nacionman. 5Chaymantam oqa kacharqani Moisestawan Aaronta hinaspam castigarqani Egipto nacionpi runakunata paykunapi tukuy rurasqaykunawan hinaspam chay nacionmanta taytaykichikkunata horqomurqani. 6Egipto nacionmanta-
1Josueymi Israel llapallan ayllukunata Siquem llaqtapi huuruspan qayarqa llapa
Josueypa despedikusqanmanta
JOSUE24
346
m paykunataqa horqomurqani. Lamar qochaman chayaramuptinkum Egipto runakuna carretankunawan chaynataq silladakunawanpas qatimurqaku tayta-mamaykichikta Puka Lamar Qochakama. 7Chaymi tayta-mamaykichik qayakamuwaptinku churarqani tutayayta paykunapa qepanpi otaq Egipto runakunapa awpaqninpi. Lamar qochatam paykunapa hawanman kutiykachirqani chaymi paykunata taparurqa. Tayta-mamaykichikmi qawarqaku Egipto runakunawan imam rurasqayta. Paykunaqa chunniqpim karqaku unay watakuna. 8Chaymantam qamkunatapas yaykuchirqaykichik Jordan Mayupa waklawninpi *yachaq Amor casta runakunapa allpanman. Paykunam pelearqaku qamkunapa contraykichikpi, aswanqa oqam vencechirqaykichik chaymi allpankutapas dueochakurqankichik. Qayllaykichikmantam paykunata chinkachirqani. 9Chaymantam Siporpa churin Moab casta runakunapa reynin Balac pelearqa qamkunapa contraykichikpi. Chaymi Beorpa churin Balaamta qayachimurqa akasunaykichikpaq. 10Aswanqa oqam Balaamta mana kasurqanichu chaymi bendicionniytaa achka kutipi qamkunapaq maakuptin Rey Balacpa makinmanta librarqaykichik. 11Chaymantam Jordan Mayuta chimparuspa chayamurankichik Jerico llaqtaman. Chay llaqtapi yachaqkunam qamkunawan pelearqaku, pelearqakutaqmi Amor casta runakunapas, Ferez casta runakunapas, Canaan casta runakunapas, Het casta runakunapas, Girges casta runakunapas, Hiv casta runakunapas chaynataq Jebus casta runakunapas. oqam ichaqa paykunata makikichikman churarqani. 12Qamkunapa awpaqnikichiktam kacharqani wayliskunata hinaptinmi qayllaykichikmanta qarqorqaku Amor casta runakunapa iskaynin reyninkuta. Chaynaqa manam espadaykichikwanchu nitaq flechaykichikwanchu paykunataqa qarqorqankichik. 13Qorqaykichiktaqmi mana llamkasqaykichik chakrakunatapas chaynataq mana hatarichisqaykichik llaqtakunatapas. Chay lawpi kunan *yachaspaykichikmi mikuchkankichik mana plantasqaykichik uvas huertakunamantawan aceitunas huertakunamanta nispa. 14Ku nany Tayta Diosta respetaspa cheqap sonqowan payta adoraychik. Eufrates Mayupa waklaw chimpanpiraq chaynataq Egipto nacionpiraq kachkaspanku abueloykichikkunapa adorasqanku taytacha-mamachakunatay qamkunamanta wischuychik hinaspay Tayta Diosllata adoraychik. 15Sichum Tayta Dios adorayta mana munaspaqa, kunanpuni akllakuychik pim adoranaykichikta. Eufrates Mayupa waklaw chimpanpi kachkaspankuraq abueloykichikkunapa adorasqan taytacha-mamacha adoraytachu munankichik icha kay yachasqaykichik allpapi kaq Amor casta runakunapa taytacha-mamachanku adoraytachu munankichik? oqam ichaqa familiaykunapiwan Tayta Diosllata adorasaqku nispa. 16Chay mi ru na ku na ataq nirqa ku: Tayta Diosta saqeruspa taytacha-mamachakuna adoraytaqa amay yanqallapas piensasaqkuchu. 17Yupaychasqanchik Tayta Diosmi oqanchiktaqa chay nataq abuelonchikkunatapas Egipto nacionmanta sir viente kachkaptinchik horqomuwarqanchik. Paymi qayllanchikpi chay hatun milagrokunata rurarqa, paytaqmi waqaychawarqanchik hamusqanchik anpipas hinaspa pasamusqanchik allpapi runakunamantapas. 18Tayta Diosmi qayllanchik manta qarqorqa llapallan runakunata otaq chay allpapi *yachaq Amor casta runakunata. Chay naqa oqaykuqa adorasaqku Tayta Diosllatam. Payllam oqaykupa Diosniykuqa nispa. 19Chay wapas Josuey mi nirqa payku nata: Tayta Dios adoraytaqa manam atiwaqchikchu, payqa Chuya Diosmi chaynataq sientikuq celoso Diosmi. Payqa manam pampachasunkichikchu mana kasukuptikichikqa hinaspa huchallikuptikichikqa. 20Sichu Tayta Diosta saqeruspa
347
JOSUE24
taytacha-mamachakunataa adoraptikichikqa pay pas contraykichikpi kaspanmi castigasunkichik hinaspam chinkarachisunkichik. Chay natam rurasunkichik kunankama qamkunapaq allinkunata rurachkaspanpas nispa. 21Ru na ku nam Josuey ta nirqa ku: Manam chaynaqa kanmanchu. oqaykuqa adorasaqku Tayta Diosllatam nispa. 22Chay mi ru na ku nata Josuey nirqa: Kikillaykichikmi testigo kankichik Tayta Diosllata adoranaykichikpaq akllakusqaykichikmanta nispa. Chaymi paykunaataq nirqa: Ar, testigom kaniku nispa. 23Josuey mi payku nata nirqa: Kunany hatallisqaykichik taytacha-mamachakunata wischuychik hinaspay tukuy sonqoykichikwan Israelpa yupaychasqan Tayta Diosman kutirikuychik nispa. 24Chay mi ru na ku na ataq nirqa ku: oqaykuqa yupaychasqanchik Tayta Diostam adorasaqku hinaspapas niwasqankutam kasukusaqku nispa. 25Josuey mi chay punchaw pi ru rarqa contratota ru na ku nawan chay hu unakusqanku Siquem llaqtapi hinaspam paykunaman qorqa decretokunatawan leykunata. 26Chaykunatam Josuey qellqarqa Diospa yachachikuy ninkuna libropi. Chaynataqmi hatun rumita hapispan Tayta Diospa santuarionpa hichpan encina sachapa sikinpi sayachirqa 27hinaspam llapallan runakunata nirqa: Kay rumim ser viwasunchik testigomanta Tayta Diospa niwasqanchik palabrakunata uyarisqanrayku. Kay rumim testigo kanqa qamkunapa contraykichikpi chaynapi Diosninchiktaqa ama traicionanaykichikpaq nispa. 28Chay mantam Josuey ru na ku nata aviarqa herencian ku allpan man sapa ka ma kutikunankupaq.
Josueypa waukusqanmanta (Jue 2:6-10)
29Manapas unaymantam Tayta Diospa serviqnin Nunpa churin Josuey waukurqa pachak chunkan watayoqa. 30Hinaptinmi pamparurqaku Timnat-sera llaqta law allpanpi. Chay Timnat-sera llaqtaqa karqa Efrain ayllupa allpan orqokunapim otaq Gaas Moqopa norte lawninpim. 31Israelpa castankunam adorarqaku Tayta Diosta Josuey kawsanankama chaynataq Josueypa ancianomasinkuna kawsanankamapas. Chay ancianokunam qawarqaku Israel castakunapaq Tayta Dios tukuy ima rurasqankunata.
mirayninkunam Siquem llaqtapi Joseypa herencian chakrapi pamparqaku Egipto nacionmanta Joseypa tullunkuna apamusqankuta. Chay allpatam Jacob rantirqa tawa kilo parten qollqewan Hamorpa churinkunamanta. Hamorqa karqa Siquempa taytanmi. Chay chakram karqa Joseypa mirayninkunapaq herencia. Aaronpa churin Eleazar pas hinaptinmi pamparurqaku churin Fineespa allpan moqopi otaq Efrain ayllupa allpan orqopi, chay allpataqa Josueymi qorqa Fineesman.
33Wa u kurqataqmi
32Israelpa
Joseypa tullunkuna pampasqankumanta
Eleazarpa waukusqanmanta
JUECES SUTIYOQ LIBRO

Josuey wauruptinmi Israelpa mirayninkunata gobiernananpaq mana pipas karqachu chayraykum rakinakuspa chaqwanakuyllaa karqa paykuna ukupi. Muyuriqninkupi nacionkunam chaylla-chaylla paykunata atacaqku otaqmi kikinkupurallapas guerrapi peleaqku. Paykuna ukupi puchuruq Canaan runakunatapas manam venceyta atirqakuchu nitaqmi qarqoyta atirqakuchu. Chayraykum paykunaqa pisi tiempolla hawkayaypi kaspanku chaqwasqalla hinaspa vencesqalla kawsaqku. Chay nata kawsasqankuraykum sapa unay neqmanta paykuna ukupi rikurimuq valeroso runakuna paykunapi munaychakunanpaq. Chay na runa kunatam sutichaqku juezkuna nispa, chay raykum kay libroqa Jueces sutiwan sutichasqa. Chay wanpas chay runakunaqa manam juezkunallachu karqa ku. Paykunapa rurasqankuta m kay libroqa willa kun. Paykunamantam kachkanku ancha yuyarisqa Debora sutiyoq war mipa hinaspa Barac sutiyoq runapa rurasqan chay nataq Gedeonpa, Sansonpa rurasqanpas. Rey Adoni-bezecta Juda aylluwan Simeon ayllu vencesqankumanta
waukuptinmi Tayta Diosta Israelpa miray ninkuna tapurqaku: Mayqanniykutaq puntata risaqku Canaan casta runakunawan peleaq? nispa. 2Hinaptin mi Tayta Dios nirqa: Juda ayllukunam puntataqa rinqaku, oqam Canaan casta runakunapa allpantaqa qosaq paykunaman nispa. 3Chay mi Juda ayllu ru na ku na casta ma sin Simeon ayllu ru na ku nata nirqa ku: Hakuchik tocaqniyku herencia allpaman hinaspay peleamusun Canaan casta runakunapa contranpi, chaynataqch oqaykupas qamkunapa tocanciaykichik man risaqku nispa. Chaymi Simeon ayllu runakunaqa paykunawan rirqaku. 4Juda ayllu runakuna riptinkum Tayta Dios paykunaman qoykurqa Canaan casta runakunata chaynataq Ferez casta runakunatapas. Paykunaqa Bezec law pim vencerurqaku chunka waranqa runakunata. 5Chay pim Adoni-bezec sutiyoq reyta tarirurqaku hinaspam paypa contranpi peleaspanku Canaan casta runakunata hinaspa Ferez casta runakunata vencerurqaku. 6Adoni-bezec rey ataqmi lluptikururqa ichaqa Israel casta runakuna hapiruspankum makinkunapa hinaspa chakinkunapa maman dedonta qorururqaku. 7Chay reymi nirqa: Qanchis chunka reykunapa makinkunapa hinaspa chakinkunapa maman dedonkunatam qorurachirqani hinaptinmi mesay pa ukunpi kaspanku mesay- manta wichiqkunata huuspa mikuqku. Hina chaynallatam Diospas pagaykapuwan rurasqayman hina nispa. Adoni-bezecta Jerusalen llaqtaman pusamuptinkum chaypi waukurqa.
348
1Josuey
349
JUECES1
Hebron llaqtatawan Jerusalen llaqtata Juda ayllu runakuna vencesqankumanta
mirayninkunam Jerusalen llaqtapa contranpi peleaspanku vencerurqaku hinaspam chaypi *yachaqkunatapas espadawan waurachirqaku, kaaykurqakutaqmi llaqtatapas. 9Judapa mirayninkunaqa rirqakutaqmi orqokunapi, Neguev lawpi chaynataq waqtakunapi yachaq Canaan casta runakunapa contranpi peleaqpas. 10Hebron llaqtapi yachaq Canaan casta runakunapa contranpi peleaq Juda ayllu runakuna pasaspankum waurachirqaku Sesai sutiyoq runata, Ahiman sutiyoq runata chaynataq Talmai sutiyoq runatapas. Hebron llaqtapa awpaq sutinqa karqa Kiriat-arbam.
Debir llaqtata Otoniel vencesqanmanta (Jos 15:15-19)
11Rirqa kutaqmi Debir llaqtapi *yachaqku napa contranpi peleaq pas. Chay Debir llaqtapa awpaq sutinqa karqa Kiriat-sefer mi. 12Calebmi nirqa: Pipas Kiriat-sefer llaqtata atacaspa venceruqtaqa warmi churiy Acsawanmi casarachisaq nispa. 13Hinaptin mi Cenazpa chu rin Otoniel vencerurqa, Ce nazqa karqa Ca lebpa sullka wawqenmi. Calebqa Otonieltam warmi churin Acsawan casarachirqa. 14Acsam qosan Otoniel man ha muspan umacharqa tay tan Ca lebmanta chak rata maanankupaq. Asnonmanta Acsa uraykuptinmi taytan Caleb tapurqa: Imataq pasasunki? nispa. 15Chay mi Acsa ataq nirqa: Neguev allpata qoykuwachkaspaykiqa ama hina kaspay pukyukunatapas qoykuway nispa. Chaymi Caleb qoykurqa hanay lawpi pukyukunatapas chay nataq uray lawpi pukyukunatapas.
8Judapa
Juda aylluwan Benjamin ayllu vencesqankumanta
casta runakunamanta kaqkunam otaq Moisespa suegronpa mirayninkunam Judapa mirayninkunapiwan rirqaku Palmeras sutiyoq llaqtamanta Juda lawpi chunniqman, chay chunniqqa kachkan Neguev law Arad llaqtapa hichpanpim. Rispankum chaypi runakunawan *yacharqaku. 17Juda ayllu runakunam castamasin Simeon aylluwan rispanku Sefat llaqtapi yachaq Canaan casta runakunata vencerurqaku hinaspam llaqtatapas purmarachirqaku, chayraykum chay llaqtataqa suticharqaku Hormawan. 18Juda ayllu runakunaqa dueochakuykurqakutaqmi Gaza llaqtatapas, Ascalon llaqtatapas, Ecron llaqtatapas chaynataq muyuriqninpi allpakunatapas. 19Juda aylluta Tayta Dios yanapaptinmi orqokunapi *yachaqkunata qarqorurqaku. Aswanqa qechwapi yachaqkunataqa manam qarqorqakuchu guerrapaq carretanku fierromanta kasqanrayku. 20Hebron llaqtatam Calebman qorqaku Moisespa nisqanman hina. Calebataqmi chay llaqtamanta Anacpa kimsa churinkunata qarqorurqa. 21Ichaqa Jerusalenpi yachaq Jebus casta runakunataqa Benjaminpa mirayninkunaqa manam qarqorqakuchu chaymi Jebus casta runakunaqa yacharqaku Benjaminpa mirayninkunawan Jerusalen llaqtapi. Chaypim *yacharqaku kay libro qellqasqa kanankama.
16Cain
JUECES1
350 Betel llaqtata Josey ayllu vencesqanmanta
ayllu runakunapas Betel llaqtapa contranpim rirqaku Tayta Dios yanapaptin. 23Paykunam Betel llaqtapa contranpi wateqaqkunata churarqaku. Chay Betel llaqtapa awpaq sutinmi karqa Luz. 24Chay wateqaqkunam rikururqaku llaqtamanta huk runa lloqsimuchkaqta, paytam nirqaku: Qawaykachiwayku imaynam llaqtaman yaykunata hinaptinqa llakipayasqaykikum nispa. 25Chay runam qawachirqa mayninmi yaykunata hinaptinmi chay llaqtapi llapallan runakunata espadawan waurachirqaku ichaqa chay llaqtaman mayninmi yaykuna qawachiq runataqa llapallan familiantintam mana imanarqakuchu. 26Hinaptinmi chay runaqa pasakurqa Het casta runakunapa allpanman hinaspam chaypi huk llaqtata hatarichispan Luzwan suticharqa. Chaynam sutin karqa kay libro qellqasqa kasqan punchawkama.
Manases aylluwan Efrain ayllu vencesqankumanta
27Ma nases ayllu ru na ku nam ichaqa mana qarqorqa kuchu Bet-sean llaqtapi, Tanaac llaqtapi, Dor llaqtapi, Ibleam llaqtapi hinaspa Meguido llaqtapi *yachaqkunata nitaq chay llaqtakunapa muyuriqnin llaqtachakunapi yachaqkunatapas. Chaynapim Canaan casta runakunaqa hinalla yachakurqaku chay llaqtakunapi. 28Israel casta ru na ku na atiy niyoqa ka ruspam ichaqa Ca naan casta ru na ku nata devaldella llamkachirqaku, manam qarqorqakuchu. 29Efrain casta ru na ku napas ma nataqmi Gezer llaqtapi *yachaq Ca naan casta runakunataqa qarqorqakuchu chaymi Canaan casta runakunaqa paykunawan yacharqaku Gezer llaqtapi.
22Josey
Wakin ayllukunapa vencesqanmanta
ayllupas manataqmi Quitron llaqtapi *yachaqkunata qarqoqchu nitaq Nabal llaqtapi yachaqkunatapas, chay Canaan casta runakunaqa paykunawan yachaspam devaldella llamkarqaku. 31Aser ayllupas ma nataqmi Aco sutiyoq llaqtapi *yachaqku nataqa qarqorqakuchu nitaq Sidon llaqtapi, Ahlab llaqtapi, Aczib llaqtapi, Helba llaqtapi, Afec llaqtapi hinaspa Rehob llaqtapi yachaqkunatapas. 32Chaynapim Aser aylluqa Canaan casta runakunawan kuska yacharqaku mana qarqosqankurayku. 33Nef ta liy ayllupas ma nataqmi Bet-se mes llaqtapi *yachaqku nataqa qarqorqachu nitaq Bet-a nat llaqtapi yachaqku natapas, payku naqa Ca naan casta ru na ku napa yachasqan ku allpapim yacharqa ku. Ichaqa Bet-semes llaqtapi yachaqku natawan Bet-a nat llaqtapi yachaqku nataqa devaldellam llam kachirqa ku. 34Amor casta runakunam Dan aylluta orqokunaman qatirurqaku hinaspam mana dejarqakuchu qechwaman hamunankuta. 35Chaynapim Amor casta runakunaqa hinalla *yachakurqaku Heres Orqopi, Ajalon Qechwapi hinaspa Saalbim llaqtapi. Ichaqa Josey ayllum atiyniyoq karuspan paykunawan devaldella llamkachikurqa. 36Amor casta ru na ku napa linderonqa karqa Acrabim Qasa manta Sela llaqta kamam hinaspam hanay lawman chutarikurqa.
30Zabu lon
351 Boquim lawman Tayta Diospa angelnin risqanmanta
JUECES2
llaqtamanta Boquim lawman Tayta Diospa angelnin rispanmi Israel casta runakunata nirqa: oqam horqomurqaykichik Egipto nacionmanta hinaspam abueloykichikman juramentowan qosqay allpaman yaykuchirqaykichik. Paykunamanmi nirqani: Qamkunawan rurasqay contratoytaqa manam yanqachasaqchu 2ichaqa kay allpapi yachaqkunawanqa amam contratota rurankichikchu aswanqa altarninkutapas tuichinkichikmi nispa. Chaynata nichkaptiypas manam kasukurqankichikchu. Imanasqam chaynataqa rurarunkichik? 3Chayraykum nikichik: Chay runakunataqa manam qayllaykichikmanta qarqosaqchu, paykunaqa qamkunapaqmi trampa hina kanqa, diosninkupas qamkunapa urmachiqnikichikmi kanqa nispa. 4Tayta Diospa angel nin chay pa labra ku nata Israelpa llapa llan miray nin ku naman niykuptinmi qaparispa waqarqaku. 5Chayraykum chay sitiota suticharqaku Boquinwan hinaspam animalkunata wauchispa Tayta Diosta adorarqaku.
Josueypa waukusqanmanta (Jos 24:29-31)
1Gilgal
6Runakunata Josuey aviaruptinmi Israelpa mirayninkuna sapakama pasakurqaku tupaqnin allpankuta dueochakunankupaq. 7Runakunam adorarqaku Tayta Diosta Josuey kawsanankama chaynataq Josueypa ancianomasinkuna kawsanankamapas, chay ancianokunam qawarqaku Israel casta runakunapaq Tayta Diospa tukuy ima rurasqankunata. 8Tayta Diospa serviqnin Nunpa churin Josueymi ichaqa waukurqa pachak chunkan watayoqa. 9Hinaptinmi pamparurqaku Timnat-heres llaqta law allpanpi, chay Timnat-heres llaqtaqa karqa Efrain castakunapa orqonpim otaq Gaas moqopa norte lawninpim. 10Chaynapim Canaan allpaman yaykuq llapallan miraykunapas waukurqaku abuelonkuna hina hinaptinmi paykunapa qepantaqa huk miraya nacemurqa, paykunaqa manam reqsirqakuchu Tayta Diosta nitaqmi yacharqakuchu Israelpa mirayninkunapaq imam Tayta Diospa rurasqantapas.
mirayninkunam Tayta Diospa qayllanpi mana allinta rurarqaku, paykunaqa Baal sutiyoq taytachakunataam adorarqaku. 12Egipto nacionmanta horqomuqninku abuelonkupa yupaychasqan Tayta Diosmantam karunchakururqaku. Taytacha-mamachakunata qatispaam muyuriqninkupi runakunapa diosninkuta adorarqaku chaynapim Tayta Diosta piachirqaku. 13Tayta Diosta qepanchakuruspankum Baal sutiyoq taytachatawan Astarot sutiyoq mamachataa adorarqaku. 14Chaymi Israel castakunapa contranpi Tayta Dios piakuruspan salteaqkunamana qoykurqa salteasqa kanankupaq. Muyuriqninkupi enemigonkumana qoykuptinmi manaa defiendekuyta atirqakuchu. 15Sapa kuti guerraman riptinkupas Tayta Diosmi paykunapa contranpi karqa, awpaqmantaraq nisqanpi hina hinaspa paykunapa contranpi jurasqanman hina. Ichaqa chayna sinchita akarichichkaspanpas 16kikin Tayta Diosmi jefekunata hatarichirqa salteaqkunamanta librananpaq 17ichaqa Israelpa mirayninkunaqa manataqmi jefekunatapas kasukurqakuchu, paykunaqa pierdekuq warmi hinam taytacha-mamachakunataa adorarqaku. Tayta Diospa kamachikuyninkunatam awpa abuelonkuqa kasukurqaku, paykunam ichaqa chaylla chay kamachikuyninkunamanta rakikururqaku,
11Israelpa
Israel castakunam karunchakunku Tayta Diosmanta
JUECES2,3
352
manam awpa abuelonku hinachu rurarqaku. 18Hinaptinmi Tayta Dios paykunapaq jefekunata hatarichispan chay jefekunata yanaparqa. Chay jefe kawsanankamaqa paykunatam enemigonkunamanta librarqa. Tayta Diosm paykunata llakipayarirqa akariypi hinaspa llakikuypi kaspa waqasqankuta uyarispan. 19Aswanqa jefe wauruptinqa kasqallanmi awpaq rurasqankuman kutikuqku hinaspam abuelonkumantapas aswan penqaypaq kaqtaraq ruraqku. Taytacha-mamachakunataa servispankum adorarqaku. Manam Wanakuqkuchu mana allin rurayninmantawan rumi sonqo kayninkumantaqa. 20Chaymi Israel casta runakunapa contranpi Tayta Dios piakuruspan nirqa: Kay nacionniyoq runakunaqa abuelonkuman kamachisqay contratota qepanchakuruspam nisqaykunatapas mana kasukunkuchu 21chayraykum oqapas mana qarqosaqchu Josuey kawsachkaspanraq mana qarqosqan nacionkunataqa. 22Chaynapim Israel casta runakunataqa chay nacionkunawan oqa Tayta Dios pruebasaq chaynapi oqapa munasqayman hina kawsasqankuta otaq mana kawsasqankutapas yachanay paq, abuelonkuqa munasqayman hinam kawsarqaku nispa. 23Chay rayku m Tayta Diosqa saqerurqa chay nacion niyoq ru na ku nataqa, manam chaypunillachu qarqorurqa, manataqmi Josuey wanpas qarqochirqachu.
nata. Chay tiempopi kaq Israel casta runakunaqa manaraq nacesqankuraykum Canaan allpapi guerrakunataqa mana qawarqakuchu. 2Chay Israel casta runakuna mana yachasqankuraykum guerrapi peleayta yachanankupaq kay runakunata puchuchirqa: 3Filistea casta runakunamantam puchuchirqa pichqa kamachikuqkunata, puchuchirqataqmi Canaan casta llapallan runakunatapas, Sidon llaqtayoq runakunatapas chaynataq Baal-hermon Orqomanta qallarispa Hamat lawman yaykuna qasakama otaq Libano Orqopi *yachaq Hiv casta runakunatapas. 4Chay runakunam karqa Israel casta runakunata Tayta Dios pruebananpaq chaynapi kamachikuyninkuna kasukusqanta otaq mana kasukusqantapas qawananpaq, chay kamachikuyninkunatam abuelonkuman Tayta Dios kamachirqa Moiseswan. 5Chaynapim Israelpa mirayninkunaqa yacharqa Canaan casta runakunawan, Het casta runakunawan, Amor casta runakunawan, Ferez casta runakunawan, Hiv casta runakunawan hinaspa Jebus casta runakunawan. 6Chaymi warmi churinkutapas hinaspa qari churinkutapas casarachirqaku chay nacionniyoq runakunawan, paykunaqa chay runakunapa taytacha-mamachankutaam adorarqaku.
7Israelpa mirayninkunam Tayta Diospa qayllanpi mana allinta ruraspanku yupaychas-
1Israel casta runakunata pruebananpaqm Tayta Diosqa puchuchirqa nacionku-
Canaan allpapi puchuq runakunamanta
Otoniel sutiyoq jefenkumanta
qanku Tayta Diosta qonqarurqaku hinaspam Baal sutiyoq taytachakunataa chaynataq Asera sutiyoq mamachakunataa adorarqaku. 8Hinaptinmi Tayta Dios piakururqa Israel casta runakunapa contranpi hinaspam Aram-naharaim nacionpa reynin Cusan-risataim runamana qoykurqa chaynapim Israelpa mirayninkunaqa Cusan-risataim reytaa pusaq wata servirqaku. 9Chaymi Israelpa mirayninkuna qaparispa maakurqaku Tayta Diosta hinaptinmi Calebpa sullka wawqen Cenazpa churin Otonielta libraqninkupaq hatarichirqa. 10Tayta Diospa espiritun payta yanapaptinmi gobiernarqa Israel casta runakunata. Otoniel peleaq lloqsiptinmi Aram nacionpa reynin Cusan-risataim runata Otonielman Tayta Dios qoykurqa, chaynapim Cusan-risataim reyta vencerurqa. 11Chaymi Israel nacionpi guerra mana karqachu tawa chunka wata, chaymantaam Cenazpa churin Otonielqa waukurqa.
353 Aod sutiyoq jefenkumanta
JUECES3
chaymi Moab nacionpa reynin Eglonta Israel casta runakunapa contranpi Tayta Dios kallpanchaykurqa, chaynataqa rurarqa Israel casta runakuna Tayta Diospa qayllanpi mana allinta rurasqankuraykum. 13Chay Rey Eglonmi Amonpa hinaspa Amalecpa mirayninkunata huuruspan Israel casta runakunawan pelearqa hinaspam Palmeras sutiyoq llaqtata dueochakururqa. 14Chaymi Israelpa mirayninkuna Moab nacionpa reynin Eglonta servirqaku chunka pusaqniyoq wata. 15Israelpa mirayninkuna qaparispa Tayta Diosta maakuptinkum hatarichirqa libraqninkuta, chay libraqninkuqa karqa Benjamin ayllumanta kaq Gerapa churin Aod sutiyoq *ichoq maki runam. Paywanmi Israelpa mirayninkuna contribucionta apachirqaku Moab nacionpa reynin Eglonman. 16Chay Aod sutiyoq runam parte metro sayayniyoq iskay lawnin filoyoq espadata rurakuruspan pachanpa ukun *alleq lawninpi churakuykurqa. 17Hinaspam Moab nacionpa reynin Eglonman contribucionta aparqa. Eglonqa llumpay wirasapam karqa. 18Eglonman contribucionta qoykuspanmi chay contribucion apaysiqmasinkunata aviarurqa. 19Gilgal llaqtapi taytachakunapa kasqankama riruspanmi kutirqa Rey Eglonman hinaspam payta nirqa: Reylly, secretom qanman ninay kachkan nispa. Chaymi rey ataq ser viqninkunata nirqa: Upallaychik! nispa. Hinaptinmi paypa awpaqninpi llapallan kaqkuna lloqsirqaku. 20Wayraparikuna salapi Rey Eglon sapallan tiyachkaptinmi, Aod asuykuspan nirqa: Diospa palabranmi qanman willanay kachkan nispa. Chaymi Rey Eglon tiyananmanta hatariruptin 21Aodataq *ichoq makinwan *alleq lawninmanta espadanta horqoykuspan reypa wiksanta tuksirurqa. 22Chaymi espadaqa cabontin yaykururqa wiranpi chinkarunankama, Aodqa espadantapas mana horqoptinmi Rey Eglonpa hatun ispayninpas tallikururqa. 23Aodataqmi corredorman lloqsiramuspan salapa punkunkunata wichqarurqa cerrojowan. 24Aod pasa kuptin am reypa ser viqnin ku na ha murqa ku chay mi sa lapa pun kunkunata wichqasqata qawaykuspanku nirqaku: Payqa ispakuchkanch nispa. 25Rey ma na a sa lapa pun kun ku nata kicha muptin mi suyasqan ku manta muspaypi hinaa kaspanku llavewan punkuta kicharqaku hinaptinmi rey ninkuqa pampapi wausqa chutarayachkasqa. 26Reypa ser viqnin ku na suya nan ku ka mam Aodqa lluptirurqa hinaspam Gilgal llaqtapi taytachakunapa kasqanta pasaruspan Seirat lawman ayqekurqa. 27Chay lawman chayaruspanataqmi cornetata tocarqa Efrain Orqokunapi hinaptinmi Israelpa mirayninkuna pay wan kuska orqomanta uraykamurqaku, Aodataqmi paykunapa puntanta rispa. 28nirqa: Qatiwaychik, enemigonchik Moab casta runakunatam Tayta Dios makinchikman churaykun nispa. Chaymi payta qatispa Moab law man chimpana Jordan Mayupa vadonta dueochakururqaku, manam chaynintaqa pitapas pasachirqakuchu. 29Chay tiempopim Moab casta runakunamanta waurachirqaku yaqa chunka waranqa valeroso soldadokunata, manataqmi chulla runatapas lluptichirqakuchu. 30Chaynapim Moab
12Israelpa mirayninkunam kasqallan Tayta Diospa qayllanpi mana allinta rurarqaku,
JUECES3,4
354
nacionniyoq runakunaqa Israel casta runakunapa humillachisqan karqa hinaptinmi chay lawpi guerra mana karqachu pusaq chunka wata. Aodpa qepantaataqmi jefe karqa Anatpa churin Samgar, paymi soqta pachak Filistea casta runakunata waurachirqa bueyes tuksina puyawan, paypas Israel casta runatam librarqa.
31Chay
Samgar sutiyoq jefenkumanta
allinta rurarqaku 2chaymi paykunataqa Canaan casta runakunapa reynin Jabinman Tayta Dios qoykurqa. Jabinqa gobiernarqa Hazor llaqtapim, tropanpa kamachiqninmi karqa Sisara, payqa *yacharqa Haroset-goim llaqtapim. 3Chaymi Israelpa mirayninkuna Tayta Diosta qaparispa maakurqaku. Jabinpaqa guerrapaq fierromanta carretankunam karqa isqon pachak. Israelpa mirayninkunatam iskay chunka wata llumpayta akarichirqa. 4Chay tiempopim Israel casta ru na ku napa gobier naqnin karqa Diosmanta willakuq Debora sutiyoq warmi, payqa karqa Lapidotpa warminmi. 5Deboraqa costumbrenman hinam tiyaq Efrain Orqokunapi Rama llaqtamanta Betel llaqtaman riq anpi otaq Deborapa Palmeran sutiyoq sachapa sikinpi, Israelpa mirayninkunaqa Deboramanmi riqku allin arreglota rurananpaq. 6Nef ta liy law Cedes llaqtayoq Abinoampa chu rin Ba racta Debora qaya rachimuspanmi nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi kaynata kamachisunki: Tabor Moqoman rispaykiy huumuy Neftaliy pa chaynataq Zabulonpa miray ninkunamanta chunka waranqa runakunata. 7oqam pusamusaq Cison Mayu Wayqoman Rey Jabinpa tropankunapa kamachiqnin Sisarata chaynataq carretankunata hinaspa tropankunatapas, chaypim qanpa makikiman churasaq nispa. 8Hinaptin mi Ba racataq Deborata nirqa: oqawan riptikiqa risaqmi, mana chayqa manam risaqchu nispa. 9Chay mi Debora ataq nirqa: Risaqpunim qanwan ichaqa risqaykipiqa manam qamchu hatunchasqa kanki, Sisarataqa Tayta Diosmi warmipa makinman churaykunqa nispa. Chaymi Deboraqa hatarispan Baracwan rirqa Cedes llaqtaman. 10Cedes llaqtamanmi Barac huurachirqa Zabulon ayllumanta hinaspa Neftaliy ayllumanta chunka waranqa runakunata. Deborapas pay wantaqmi rirqa. 11Moisespa suegron Hobabpa mirayninkunamanta Cain casta Hebermi castankunamanta rakikuruspan Zaanaim pampapi karpanta sayarachirqa encina sachapa hichpanpi, chay sitioqa karqa Cedes llaqtapa hichpanpim. 12Abinoampa churin Barac Tabor Moqoman seqarusqantam Sisaraman willaykurqaku. 13Chaymi Sisaraataq guerrapaq fierromanta isqon pachaknintin carretankunata chaynataq llapallan tropankunata huurachispan rirqa Haroset-goim llaqtamanta Cison Wayqokama. 14Hinaptinmi Baracta Debora nirqa: Kunan punchawmi Tayta Dios makikiman churaykun Sisarata, kikin Tayta Diosmi aw paqnikita richkan nispa. Chaymi Baracataq Tabor Moqomanta uraykamurqa chunka waranqa runakunawan. 15Hinaptinmi Barac peleaptin Tayta Dios musparachirqa Sisarata chaynataq llapallan carretankunatapas hinaspa llapallan tropankunatapas chaymi Sisaraqa
1Aod wauruptinmi Israelpa mirayninkuna kasqallan Tayta Diospa qayllanpi mana
Deborawan Barac guerrapi vencesqankumanta
355
JUECES4,5
carretanmanta uraykuspan chakillawana lluptirurqa. 16Aswanqa Baracmi qatirqa carretankunatawan tropankunata Haroset-goim llaqtakama chaynapim Sisarapa llapallan tropankunaqa espadawan waururqa, manam chullallapas puchurqachu. 17Chaymi Cain casta Heberpa warmin Jaelpa karpanman Sisara chakillawan lluptiruspa chayarurqa. Chaymanmi ayqekurqa Hazor llaqtapa reynin Jabinqa Cain casta Heberpa ayllunwan hawkalla kasqankurayku. 18Sisarata chaskinanpaq Jael lloqsimuspanmi nirqa: Taytay, yaykukamuy, ama manchakuychu nispa. Chaymi Jaelpa kar panman yaykuruptin pay ataq huk qatawan qataykurqa. 19Hinaptin mi Sisa ra nirqa: Yakullayki, yakunayawachkanmi nispa. Hinaptinmi Jaelataq odrepi lecheta kichaykuspan qoykurqa tomananpaq hinaspam kasqallan qataykurqa. 20Chay mi Sisara nirqa: Karpapa punkunpiy sayaykamuy, pipas hamuspa tapusuptikiqa kay natam ninki: Manam pipas kay piqa kanchu nispa. 21Sisa ra ataqmi sinchi pisipasqa kasqan rayku pu u rurqa chay mi Heber pa warmin Jaelataq karpanpa estacantawan mazota hapiykuspan upallalla Sisaraman asuykurqa hinaspam sentidonpi estacawan allpaman takarurqa chaynapim waururqa. 22Chaymi Sisarata Barac qatichkaptin Jael chaskiqnin lloqsimuspa nirqa: Yaykumuy, maskasqayki qarita qawachisqayki nispa. Barac chay warmipa kasqanman yaykuruptinmi Sisaraqa sentidonpi estacawan takasqa wausqaa kachkasqa. 23Chay punchaw pim Ca naan casta ru na ku napa rey nin Jabinta Dios hu millachirqa Israelpa mirayninkunapa qayllanpi 24chaymi Israelpa mirayninkuna astawan kallpanchakururqaku Canaan casta runakunapa rey nin Jabinpa contranpi payta chinkachinankukama.
1Chay
punchawpim Deborawan Abinoampa churin Barac takirqaku kay nata:
Diosta Deborawan Barac alabasqankumanta
Israel casta runakunapa jefenkunam kamachinankupaq listollaa churakururqaku. Chayraykuy Tayta Diosta alabaychik! Runakunam peleanankupaq ofrecekurqaku. Chayraykuy Tayta Diosta alabaychik! 3 Yaw reykuna, uyariwaychiky! Yaw gobiernaqkuna, atiendewaychiky! oqam Tayta Diosman takisaq. Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmanmi takisaq.
2
Dios Taytally, Seir Orqomanta lloqsimuptikim, Edom nacion pampamanta pasakuptikim allpa katkatatarqa. Cielokunam parachimurqa. Puyukunam parachimurqa. 5 Orqokunam Tayta Diospa qayllanpi mastarikururqa.
4
JUECES5
356
Sinai Orqopas paypa qayllanpim mastarikururqa. Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa qayllanpim mastarikururqa. 6 Anatpa churin Samgarpa tiemponkunapim manaa annintapas purirqakuchu. Jaelpa tiemponkunapim manaa annintapas viajarqakuchu. Illaqkunam llutan anninkunataa purirqaku. 7 Israel nacionpi chakra runakunam qonqasqa karqaku. Qonqasqaqa karqaku oqa Debora hatarinaykamam, Israel nacionpa maman hina hatarinaykamam.
8
Mana reqsisqanku dioskunatam paykunaqa akllakuykurqaku. Hinaptinmi llaqtakunapa punkunpia kachkarqa guerrapas. Israel casta tawa chunka waranqa runakunapiqa manam karqachu huk lanzallapas. Paykunapiqa manam karqachu huk harkachikunallapas. Israel casta runakunapa jefenkunawanmi oqaqa kusikuchkani. Kikillankumanta yanapakuqkunawanmi oqaqa kusikuchkani. Qamkunaqa Tayta Diostay yupaychaychik.
10
Yuyaymanaychiky, yuraq asnopi sillakuqkuna. Yuyaymanaychiky, pellonpi tiyaqkuna. Yuyaymanaychiky, chakillawan illaqkuna. 11 Yakupa kananpi yaku qoqkunapa kasqanpiy yuyaymanaychik. Paykunaqa chakra llaqtachakunapim vencesqanmanta willakunku. Tayta Diospa runankunam llaqtapa punkunkunaman rirqaku.
12
Rikchariy Debora, rikchariy! Rikcharispaykiy takiy takikunata! Abinoampa churin Barac, hatarispay pusay presoykikunata. 13 Israel casta runakunamanta puchuq jefekunam uraykamurqaku. Tayta Diospa runankunam kallpasapa soldadokuna hina oqaman uraykamurqaku. 14 Amalec casta runakunata venceq Efrain ayllum hamurqa. Hina qepantaataqmi Benjamin ayllu hamurqa. Hamurqakum Maquir castamantapas jefekuna. Hamurqakum Zabulon ayllumantapas kamachikuqkuna. 15 Isacar ayllumanta kamachikuqkunapas oqa Deborawanmi rirqaku. Isacar ayllu runakunapas oqa Baracwanmi karqaku.
357
JUECES5
oqapa qepaytam qechwaman kallparqaku. Ruben ayllupa *yachasqanpipas sinchillataam tanteanakurqaku. 16 Imanasqataq qeparurqankichik ovejakunapa kanchanpiqa? Imanasqataq qeparurqankichik michiqkunapa ovejankuna qayasqanta uyarinaykichikpaqqa? Ruben ayllupa yachasqankupipas sinchillataam tanteanakurqaku. Galaad casta runakunam Jordan Mayupa chimpanpi qeparamurqaku. Dan ayllu runakunam buquekunapa waqtanpi qeparamurqaku. Aser ayllu runakunam lamar qochapa patanpi qeparamurqaku. Paykunaqa buquekuna sayananpim qeparamurqaku. 18 Zabulon ayllu runakunaqa wauytapas manam manchakurqakuchu. Neftaliy ayllu runakunaqa moqokunapi wauytapas manam manchakurqakuchu.
17
Reykunam Taanac llaqta lawman hamuspanku pelearqaku. Canaan allpapi reykunam Meguido yakukunapa hichpan Taanacpi pelearqaku. Aswanqa manam ima qollqetapas ganarqakuchu. 20 Cielokunapi lucerokunam pelearqaku. Maymi kasqanmantam Sisarapa contranpi pelearqaku. 21 Cison sutiyoq wayqopi lloqllam paykunataqa aparurqa. Cison sutiyoq wayqopi awpaq lloqllam tropankunata aparurqa. Atiywanmi awpaqman risaq oqallayqa.
19
Caballokunapa kallpasqanmi nisyullataa uyarikurqa. Kallpasapa aguilillokunapa kallpasqanmi uyarikurqa. 23 Tayta Diospa angelninmi nin: Meroz llaqtapi *yachaq runakunatay akaychik. Chaypi yachaqkunatay llumpayllataa akaychik. Tayta Diosta yanapaqnin mana hamusqankumantay akaychik. Soldado hina yanapaqnin mana hamusqankumantay akaychik.
22
JUECES5,6
24
358
Cain casta Heberpa warmin Jaelqa llapa warmikunamanta aswan bendecisqay kachun. Karpapi *yachaq warmikunamantapas aswan bendecisqay kachun. 25 Yakuta Sisara maakuptinmi Jaelqa lecheta qoykurqa. Sumaqllaa tazonpim llukllusqa lecheta qoykurqa. 26 Huknin makinwanmi estacata hapiykurqa. *Alleq makinwanataqmi llamkaqpa mazonta hapiykurqa. Hinaspam Sisarata umanpi estacarurqa. Umanta pakiruspam sentidonta pasarachirqa. 27 Chaynapim Sisaraqa qepichakururqa Jaelpa chakinkunapi. Qepichakuruspanmi ankallarurqa chayllapi. Waururqam maymi qepichakurusqanpi.
28
Sisarapa mamanmi ventanamanta qawarqa. Ventanapa rejillasninta qawaspam nirqa: Imanasqataq wawaypa guerra carretanqa mana chayamunchu? Imanasqataq guerra carretankunaqa mana uyarikunchu? 29 Aswanqa yuyayniyoq seorakunam nirqa. Chaynataqmi kikillanpas nikurqa: Seguroch maskachkanku qechunankupaq kaqta. Otaqch rakinakuchkanku qechusqankuta. 30 Sapa jefemanch hukta otaq iskay sipasta qochkanku. Sisaramanqa colorniyoq pachatach qochkanku. Hukta otaq iskay sumaq bordasqa telakunatach qechuqkunapa kunkanpaq qochkanku nispa. 31 Dios Taytally, llapa enemigoykikunaqa chaynatay wauchun! Kuyasuqnikikunay ichaqa kancharichkaq qespimuq inti hina kachun! Chaynapim chaylaw piqa mana guerra karqachu tawa chunka wata.
dian casta runakunaman qanchis watapaq qoykurqa. 2Madian casta runakunam Israel casta runakunata akarichirqaku hinaptinmi Israelpa mirayninkunaqa orqokunapi pakakuna uchkukunata rurarqaku, rurarqakutaqmi machaykunapipas chaynataq sasa qespinakunapipas. 3Israel casta runakuna tarpuptinkum Madian casta runakuna, Amalec casta runakuna chaynataq intipa qespimunan lawmanta kaq runakunapas paykunapa contranpi hamurqaku. 4Hinaspam chaypi karpankuta sayarachispanku chakrapi kawsayninkutapas tukuqku Gaza llaqtaman chayanankukama. Manam puchuqkuchu kawsaykunatapas, ovejakunatapas, bueyeskunatapas hinaspa asnokunatapas. 5Chay runakunam hamuqku animalnintin karpankunapiwan aqarway uru hina achka-achkallaa, paykunapas, ca-
1Israelpa mirayninkuna Tayta Diospa qayllanpi mana allinta ruraptinkum Ma-
Gedeon sutiyoq jefenkumanta
359
JUECES6
mellonkunapas mana yupay atinam karqa, chaynam hamuqku chay allpapi kaqkunata tukunankupaq. 6Chaynapim Madian casta runakunaqa Israel casta runakunata llumpayta wakchayarachirqa chaymi Israelpa mirayninkunaqa Tayta Diosta qaparispa maakurqaku. 7Israelpa mirayninkuna Madian casta runakunarayku Tayta Diosta qaparispa maakuptinkum 8payataq Israelpa mirayninkunaman kachamurqa paymanta willakuqta, chay willakuqmi Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa nisqanta paykunaman kaynata nirqa: oqam horqomurqani castamasikichikta Egipto nacionpi sirviente kasqankumanta. 9Egipto runakunamantam libramurqani, llapallan akarichiqnin runakunamanta libramuspaymi enemigonkuta paykunapa qayllanmanta qarqorqani hinaspam allpankutapas castaykichikkunamana qorqani. 10Paykunatam nirqani: oqam qamkunapa yupaychasqaykichik Tayta Dios kani, Amor casta runakunapa diosninkutaqa amam manchakunkichikchu, paykunapa allpanpim kunanqa *yachachkankichik nispa. Ichaqa chaynata castamasikichikkunaman nichkaptiypas manam kasukurqankichikchu. 11Hinaptin mi Tayta Diospa angel nin Ofra llaqtacha man ha muspa chay pi kaq encina sachapa sikinpi tiyaykurqa, chay sacham karqa Abiezer casta Joaspa. Joaspa churin Gedeonmi uvas saruna pozopi trigota wayrachichkarqa, chay piqa wayrachichkarqa Madian casta runakuna mana rikurunanpaqmi. 12Tayta Diospa angel nin riku riykuspam Gedeonta nirqa: Yaw kallpasapa qari, Tayta Diosmi qanwan kachkan! nispa. 13Hinaptin mi Gedeon ataq nirqa: Seorlly, Tayta Dios oqaykuwan kachkaptinqa imanasqam tukuy kaykunaqa hamuwanku? Maytaq abueloykunapa willawasqanku tukuy admirakuypaq milagrokunaqa? Paykunam willakuqku Tayta Diosmi Egipto nacionmanta horqomuwarqanchik nispanku. Kunanataqmi Tayta Diosqa dejaruwaspanku Madian casta runakunaman qoykuwanku. 14Chay mi Gedeonta Tayta Dios qawa riykuspan nirqa: Rispay kallpaykiman hina Israel casta runakunata Madian casta runakunamanta libramuy. oqam qamtaqa kachachkayki nispa. 15Hinaptin mi Gedeon ataq nirqa: Ichaqa Seorlly, oqaqa imawantaq librasaq Israel casta runakunataqa? Manases ayllumantapas familiayqa llumpay wakcham, oqaataqmi taytay pa churinkunamantapas sullka kaq kani nispa. 16Tayta Diosmi nirqa: Qamta yanapaptiymi Madian casta runakunataqa vencerunki chulla runata hinalla nispa. 17Chay mi Gedeon ataq nirqa: Ama hina kaspaykiy sealta qoykuway rimapayawasqaykimanta. 18Kay mantaqa ama raq y, ripu kuychu ofrenday ta apa muspay aw paqni kiman churamunaykama nispa. Chaymi Tayta Dios nirqa: oqaqa suyasqaykim kutimunaykikama nispa. 19Gedeon rispan mi ya nu rurqa huk malta cabrachata, ru ra rurqataqmi iskay chunka kilo harinamanta mana qonchuyoq tantatapas hinaspam aychata churarqa canastillapi, caldontaataqmi mankapi, chaykunata apaspanmi presentarqa chay encina sachapa sikinpi. 20Diospa angelninataqmi Gedeonta nirqa: Aychatawan mana qonchuyoq tantata kay rumipa hawanman churaspay caldontaataq talliy nispa.
JUECES6
360
Chaymi pay rurarqa chay nata. 21Hinaptinmi Tayta Diospa angelninataq makinpi kaq taw nata hay warispan puntanwan aychata hinaspa mana qonchuyoq tantata tupaykurqa hinaptinmi rumimanta nina rataramuspan aychatawan mana qonchoyoq tantata ruparurqa. Ichaqa Tayta Diospa angelninmi aw paqninmanta chinkarurqa. 22Tayta Diospa angelnin kasqanta Gedeon yacharuspanmi nirqa: Ay Seor Diosnilly, angelnikipa uyantam rikurullani! nispa. 23Tayta Diosmi ichaqa nirqa: Ama manchakuychu, manam waunkichu, hawkalla kay nispa. 24Chay mi Tayta Diospaq chay pi altar ta ru ra ruspan Gedeon suticharqa: Tayta Diosmi Hawkayayqa nispa. Kay libro qellqasqa kasqan punchawkamapas chay altarqa hinallam kachkan Abiezer castapa kasqan Ofra llaqtachapi. 25Hinaptin mi Tayta Dios chay tuta lla Gedeonta nirqa: Taytaykipa animalninkunamanta qanchis watayoq iskay kaq allinnin toronta hapispay chaywan tuichiy taytaykipa Baal sutiyoq taytachanpa altarninta, qoruruytaqy altarpa ladonpi Asera mamachatapas. 26Wak qaqapa patanpiy yupaychasqayki Tayta Diospaq altarta rurapamuway hinaspay allinnin torota wauchipuwaspayki lliwta kaapamuway chay Asera mamacha yantasqayki kaspiwan nispa. 27Chaynapim Gedeonqa chunka sirvientenkunawan Tayta Diospa nisqanta hina rurarqa aswanqa taytanpa familiankunatawan llaqtapi runakunata manchakusqanraykum punchawpi rurayta mana munaspan tutallan rurarqa. 28Paqarinnintin tutapayta llaqtapi runakuna hatarimuspankum Baalpa altarninta tuichisqata rikururqaku, qorusqatataqmi rikururqaku chaypa waqtanpi kaq Asera mamachatapas, rikurqakutaqmi altar rurasqanpa hawanpi allinnin toro kaasqatapas. 29Chaymi runakuna ninakurqaku: Pitaq kaytaqa rurarun? nispanku. Tapukachanakuspankum nirqaku: Joaspa churin Gedeonmi kaytaqa rurarun nispa. 30Chay mi Joasta nirqa ku: Churikita horqomuy wauchinaykupaq, payqariki Baal taytachapa altarnintam tuirachin, qoruruntaqmi chay altarpa waqtanpi Asera mamachatapas nispa. 31Hinaptin mi chay llapa llan contranpi kaqku nata Joas nirqa: Baalpa favorninpichu peleankichik? Paytachu defiendenkichik? Pipas paypa favorninpi peleaqqa kunanpuniy manaraq achikyachkaptin wauchun. Sichu Baal dios kaspaqa kikillany peleachun altarnin tuichiqwan nispa. 32Chay punchaw mantam Gedeonta suticharqa ku Jerobaalwan, Jerobaal ninanqa Baal pay wan peleachun ninanmi, chaynataqa suticharqaku Baalpa altarninta tuichisqanraykum. 33Llapallan Madian casta runakunam, Amalec casta runakunapiwan hinaspa intipa qespimunan lawmanta kaq runakunapiwan huklla huunakuruspanku Jordan Mayuta chimparurqaku hinaspam Jezreel Pampapi carpankuta sayarachirqaku. 34Hinaptinmi Tayta Diospa Espiritun Gedeonta huntaykuptin cornetata tocarqa chaymi Abiezer casta runakuna payman huunakaramurqaku. 35Hinaptinmi Manasespa llapallan ayllunman willakuqkunata Gedeon kacharqa chaymi Manases ayllu runakuna payman huunakamurqaku. Willachimurqataqmi Aser ayllumanpas, Zabulon ayllumanpas chaynataq Neftaliy ayllumanpas chaymi paykunapas rirqaku Manases ayllu runakunawan tupanankupaq. 36Hinaptinmi Gedeon nirqa Diosta: Sichu Israel castakunata nisqaykipi hina oqawan libraptikiqa oqam kayta rurasaq:
361
37Tutam
JUECES6,7
oveja millwata churasaq erapi, sichu millwallapi sulla kaptin allpaataq chakilla kaptinqa yachasaqmi niwasqaykipi hina Israel casta runakunata oqawan libranaykita nispa. 38Chay na m karqa. Tutapay tam Gedeon hata rimuspan millwapi su llata qapirurqa huk tazon huntata. 39Chay wanpas Gedeonmi Diosta nirqa: Yapatawan rimariptiyqa amam contraypiqa piakunkichu, kunallanam millwawanqa pruebasqayki. Millwaataqy kunanqa chaki kachun hinaptin lliw allpaataq sullayoq kachun nispa. 40Chay tuta m Dios ru rarqa chay nata, millwa llam chaki kach kasqa, lliw allpaataqmi sullayoq.
tutapayta hatariruspankum Jerobaalwan sutichasqa Gedeon hinaspa paywan kaq llapallan runakuna Harod pukyu yakupa ladonpi karpankuta sayachirqaku. Madian casta runakunapa campamentonmi karqa More Moqopa hichpan qechwapi, chay campamentoqa karqa Israel tropakunapa norte lawninpim. 2Hinaptin mi Tayta Dios nirqa Gedeonta: Madian casta runakunata makikiman churanaypaqqa qanwan kaq runakunam achkallaa kachkan, Israel castakunaqa yanqaataqmi contraypi alabakunman: Kikiykum librakunikuqa nispa. 3Kunany runakunaman willachiy: Pipas manchakuqqa otaq umpu kaq runaqa Galaad orqomantay kutikuchunku nispa. Hinaptinmi chay runakunamanta iskay chunka iskayniyoq waranqa kutikuptinku qeparurqaku chunka waranqallaa. 4Aswanqa Tayta Diosmi Gedeonta nirqa: Runakunaqa achkaraqmi, yakumany paykunata pusay chay pim huk kutitawan pruebamusqayki pikunam qanwan rinanta chaynataq pikunam qanwan mana rinantapas nispa. 5Gedeon m ru na ku nata pusarqa ya ku man, chay pim Gedeonta Tayta Dios nirqa: Pipas allqo hina qallunwan yaku tomaqtaqa huklaw manmi sayachinki, pipas qonqorakuykuspa yaku tomaqtaataqmi huklaw man sayachinki nispa. 6Ma kinwan hoqa rispa yaku tomaqku nam karqa kimsa pachak qa riku na, wakinkunaataqmi karqa qonqorakuykuspa yaku tomaqkuna. 7Chay mi Gedeonta Tayta Dios nirqa: Kay kimsa pachak allqo hina yaku tomaq qarikunawan libraspay mi Madian casta runakunata makikiman churasaq, wakinqa sapakamay maymi kasqanman kutikuchunku nispa. 8Chay mi mana akllasqa Israel casta ru na ku nata Gedeon kutichirqa wa sinkuman ichaqa manaraq pasakuchkaptinkum huurachirqa qoqawninkutawan cornetankuta, chay kimsa pachak qarikunataataqmi qeparachirqa. Madian casta runakunapa campamentonqa kachkarqa uray pampapim. 9Chay tutam Gedeonta Tayta Dios nirqa: Hatarispa uraykamuy Madian casta runakunapa campamentonman, paykunataqa makikimanmi churasaq. 10Peleanaykipaq uraykuyta manchakuspaykiqa sirvienteki Furawany campamentoman riy, 11chay campamentopi rimasqankuta uyarispaykim kallpanchakunki hinaspam campamentopa contranpi uraykunki nispa. Hinaptinmi sirvienten Furawan rirqa armasqa kaq campamentopa patanman otaq campamento cuidaqkunapa kasqanman. 12Chay pampapim Madian casta runakuna,
1Paqarinnintin
Madian casta runakunata Gedeon vencesqanmanta
JUECES7
362
Amalec casta runakuna hinaspa intipa qespimunan lawmanta kaq runakuna aqarway urukuna hina achka-achkallaa mastarayachkasqaku, camellonkupas Lamar Qochapa patanpi aqo hinaam mana yupay atina kachkasqa. 13Campamentoman Gedeon chayaruptinmi soldadomasinman huk runa mosqoyninta kaynata willachkasqa: Mosqoyniypim qawachkasqani cebada tantata Madian casta runakunapa campamentonkama kuchpakamuchkaqta chaymi karpata hapiruptin karpa wichiykurqa nispa. 14Hinaptin mi chay soldadoma sin ataq nirqa: Chay mosqoyqa Israel casta Joaspa churin Gedeonpa guerrapi ganananmanta willakuy mi. Diosmi Madian casta runakunata llapallan campamentontinta Gedeonman qoykunqa nispa. 15Gedeon mi mosqoy willa kusqanta hinaspa imam ni nanta uya riykuspan Tayta Diosta adorarqa, Israel castakunapa campamentonman kutirispanmi nirqa: Hatariychiky, Tayta Diosmi Madian casta runakunapa campamentonta qoykuwasunchik nispa. 16Chay kimsa pachak ru na ku nata kimsa man ra kiruspan mi sapa ka ma man cornetata qorqa, qoykarirqataqmi ukunpi ratachkaq mecheroyoq puy ukunatapas. 17Payku natam nirqa: Madian casta runakunapa campamentonpa patanman chayaruptiymi qamkunapas rurankichik oqapa rurasqayta hina. 18Llapallan riqkunawan tocaptiykum qamkunapas tocankichik tukuy campamentopa muyuriqninpi hinaspam qaparinkichik: Tayta Diosrayku hinaspa Gedeonraykum peleaniku! nispa. 19Tuta a yaqa chun ka horata campa mento cuidaqku nata cambia ruptillan kum Gedeonpa pusasqan pachak runakuna campamentoman chayarurqaku hinaspam cor netankuta tocarqaku, sapakamam pakirqaku puyu apasqankutapas. 20Chay kimsaman rakisqakunam tocarqaku cornetankuta hinaspam pakirqakutaq puy unkutapas. *Ichoq makinkuwan mecherota hapispankum *alleq makinkuwanataq cornetata hapirqaku tocanankupaq hinaspam qaparirqaku: Tayta Diosrayku hinaspa Gedeonraykum peleaniku! nispa. 21Israel casta ru na ku na sapa ka ma campa mentopa muyu riqninpi saya ruptinkum Madian casta runakunaqa lliw tropantin qapariyllawana lluptirqaku. 22Kimsa pachak Israel casta ru na ku na cor netan kuta tocaptin mi lliw campamentopi kaq Madian casta runakunata kikinkupurallata Tayta Dios espadawan peleanarachirqa. Paykunaqa lluptirqaku Zerera law man riq Bet-sita lawkamam chaynataq Tabat lawpa hichpanpi kaq Abel-mehola llaqtapa linderonkamam. 23Chaymantam Gedeon qayachirqa Israelpa miraynin Neftaliy ayllu runakunata, Aser runakunata chaynataq llapallan Manases ayllu runakunatapas, paykunataqa qayachirqa Madian casta runakunata qatinankupaqmi. 24Willakuqkunataqa kacharqataqmi Efrain orqokunapi *yachaq llapallan runakunamanpas, paykunatam kaynata nichimurqa: Rispay Madian casta runakunata hapimuychik, Bet-bara llaqtapa hichpanpi Jordan Mayupa vadonkunatay dueochakamuychik manaraq paykuna chayaruchkaptinku nispa. Chaymi llapallan Efrain casta runakuna huunakuruspa Bet-bara llaqtapa hichpanpi Jordan Mayupa vadonkunata dueochakururqaku. 25Presocharurqakutaqmi Madian casta tropakunapa iskay kamachiqnintapas otaq Orebtawan Zeebta, chay Oreb sutiyoq runatam waurachirqaku Oreb sutiyoq qaqapi. Zeebtaataqmi waurachirqaku Zeeb sutiyoq uvas
363
JUECES7,8
sarunanku pozopi. Madian casta runakunata qatispankum Rey Orebpa hinaspa Rey Zeebpa umankunata apamurqaku Gedeonman Jordan Mayupa chimpanmanta.
casta runakunam ichaqa Gedeonta nirqaku: Imanasqam kaytaqa rurawankiku? Imanasqam Madian casta runakunapa contranpi peleaq richkaspaqa manaqa qayamuwarqankikuchu? nispa. Pay wan llumpayta churanakuruspankum piakururqaku. 2Chay mi Gedeonataq nirqa: Qamkunaqa oqapa rurasqaymantapas aswan mastam rurarunkichik, oqayku Abiezer castakunaqa uvas cosechachkaq hina asllatam rurarqaniku, Efrain castakunaataqmi pallapaq hinalla kachkaspapas astawan mastaraq rurarqankichik. 3Diosmi Madian casta tropakunapa kamachiqninku Orebtawan, Zeebta qamkunaman qoykusurqankichik, chaynaqa oqapa rurasqayqa manam igualanchu qamkunapa rurasqaykichikmanqa nispa. Chaynata niruptinmi Gedeonpa contranpi piakuy ninku tanirurqa 4kimsa pachak rimaqma sin ru na ku napiwan Jordan Mayu man Gedeon chayaruspanmi chimparurqaku. Pisipasqa kachkaspankupas enemigonkutam qatirqaku. 5Sucot llaqtaman chayaruptinkum chaypi runakunata Gedeon nirqa: Ama hina kaspay kay pusasqay runakunaman as mikuyllaykichiktapas qoykapuwaychik, paykunaqariki pisipasqam kachkanku. oqaykuqa Madian casta runakunapa rey nin Zebatawan Zalmunatam qatichkaniku nispa. 6Hinaptin mi Sucot llaqtapi ka machikuqku na ataq nirqa ku: Zebatawan Zalmunataqa hapirunkiachu tropaykikunaman mikuchinaykupaqqa? nispa. 7Gedeon ataqmi nirqa: Zebadatawan Zalmunata makiyman Tayta Dios churaykamuptinmi cuerpoykichikta llikiparusaq chunniqpi kichkakunawan hinaspa qotu-qotukunawan nispa. 8Chay manta Penuel llaqta man chaya ruspa ataqmi chay pipas hina chay na llatataq maakurqa hinaptinmi chay pi *yachaqkunapas Sucot llaqtayoqkuna hinalla nirqaku. 9Chaymi Gedeonataq nirqa: Venceramusqaymanta kutimuspayqa wak torrekichiktam tuirachisaq nispa. 10Chay Zebawan Zalmuna reykunam kachkarqaku Carcor llaqtapi, paykunawantaqmi kachkarqa yaqa chunka pichqayoq waranqa tropakunapas, chay tropakunaqa karqa intipa qespimunan lawmanta kaq puchuq tropakunam, espadawan peleaq pachak iskay chunkan waranqa soldadokunam waururqakua. 11Gedeonmi karpapi yachaqkunapa purinanku anman chayarurqa, chay anmi karqa Noba llaqtapa chaynataq Jogbeha llaqtapa intipa qespimunan lawpi, chay tropakunapa campamentontam qonqayllamanta atacarurqa. 12Chaymi Zebawan Zalmuna lluptirurqaku hinaptinmi Gedeonataq qatispan Madian runakunapa chay iskaynin reyninkunata presocharurqa, llapallan tropankunatapas sinchillataam katkatatarachirqa. 13Hinaptinmi Joaspa churin Gedeon kutimurqa guerramanta Heres Qasanta, 14Sucot llaqtapi yachaq huk mozota hapiruspa tapuptinmi chay mozoqa Sucot llaqtapa qanchis chunka qanchisniyoq anciano autoridadkunapa sutinta qellqaykuspa qoykurqa. 15Sucot llaqtaman chayaruspanmi chaypi *yachaq runakunata Gedeon nirqa: Yuyachkankichikchu Zebamantawan Zalmunamanta? Paykunaraykum penqay man churawaspa niwarqankichik:
1Efrain
Madian casta runakunapa reyninkunata Gedeon presochasqanmanta
JUECES8
364
Zebatawan Zalmunataqa hapirunkiachu pisipasqa tropaykikunaman mikuchinaykupaqqa? nispa. Kayqay chay reykunaqa! 16Gedeon chay nata niruspan mi Sucot llaqtapi ancia noku nata hapiruspa chunniqpi wiaq kichkakunawan hinaspa qotu-qotukunawan castigarqa. 17Chay na llataqmi Penuel llaqtapi torretapas tu ichispan llaqtapi ru na ku nata waurachirqa. 18Chaymantam Zebatawan Zalmunata Gedeon tapurqa: Tabor Moqopi wauchisqaykichik runakunaqa imayna runakunataq karqa? nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Paykunaqa karqa qam kaqllam, sapakamam rikchakurqaku reypa churinman nispa. 19Chay mi Gedeon ataq nirqa: Wawqeykunam paykunaqa karqa, mamay pa wawankunam paykunaqa karqa. Tayta Diosraykum jurani: Paykunata mana wauchiptikichikqa oqapas manam wauchikichikmanchu karqa nispa. 20Chay mi Gedeon piwi chu rin Jeter ta nirqa: Waurachiy kay runata nispa. Chay mozom ichaqa espadanta mana horqorqachu warmaraq kaspa manchakusqanrayku. 21Hinaptinmi Zebawan Zalmunaataq Gedeonta nirqa: Qari kaspaykiqa qamy wauchiwayku nispa. Hinaptinmi paykunata kikin Gedeon waurachispan camellonkunapa kunkanpi llullu killaman rikchakuq ador nokunata apakurqa. 22Hinaptinmi Israel runakunaataq Gedeonta nirqaku: Madian casta runakunamanta librawachkaspaykikuqa qamy gobiernawayku, gobier nawachunkutaqy miraynikikunapas nispa. 23Chay mi Gedeon ataq nirqa: Manam oqapas nitaq mirayniykunapas gobiernaykikumanchu, Tayta Diosmi qamkunataqa gobiernasunkichik. 24Ichaqa kayllatam maakuykichik: Sapakamay qoykuwaychik aretekuna qechumusqaykichikta nispa. Chay ven ce ra chi kuq ru na ku na qa Ismael casta ru na ku na kas qan ku raykum qori are te yoq ka ma kar qa ku. 25Israel casta ru na ku nam Ge deon ta nir qa ku: Tukuy sonqoykumantam qosqaykiku nispa. Chay mi llik llata mas taykus pa chay man sapa ka ma qe chu mus qan ku are te ku nata chu rar qa ku. 26Ge deonpa ma a kus qan qori manta llapa llan arete ku napa lla say ninqa karqa yaqa chun ka isqon niyoq kilom, ichaqa manam yupar qa kuchu llu llu ki lla man rikcha kuq ador noku nataqa nitaq huk rikchaq are te ku natapas nitaq Madian casta reyku napa gro se lla pachan ku natapas nitaq ca me llon ku napa kun kanpi collarku natapas. 27Chay ador noku na manta huk Efodta Ge deon ru rachis pan mi chu rachir qa Ofra llaqtanpi, chay efodtam Israel casta llapa llan ru na ku na pier de kuq warmi hina adorar qa ku, chay wan mi hucha lli kur qa Ge deonpas chay nataq fa mi lian ku napas. 28Chay napim Madian casta ru na ku naqa Israel casta ru na ku napa qayllanpi humillachisqa karqaku, manaam haykapipas umankutaqa hoqarirqakuchu. Chaylaw piqa manam guer ra karqachu tawa chunka wata, Gedeon kawsanankamaqa hawkallam kawsakurqaku.
365 Gedeonpa waukusqanmanta
JUECES8,9
churin Jerobaalmi wasinman pasakuspan chaypi *yacharqa. 30Payqa achka warmiyoq kasqanraykum qanchis chunka churiyoq karqa. 31Siquem llaqtapi kaq compaeranpipas karqam Gedeonpa churin, paytam suticharqa Abimelecwan. 32Joaspa churin Gedeon machua wauruptinmi taytan Joaspa sepulturanpi pamparurqaku, chay sepulturam karqa Abiezer castakunapa kasqan Ofra llaqtapi. 33Gedeon wauruptinmi ichaqa Israelpa mirayninkuna yapamanta huchallikurqaku, pierdekuq warmi hinam paykunaqa Baal sutiyoq taytachakunataa adorarqaku, paykunaqa Baal-berit sutiyoq taytachatam diosninkupaq akllakuykurqaku. 34Chaymi Israelpa mirayninkuna yupaychasqanku Tayta Diosta qonqarurqaku, muyuriqnin nacionkunapi llapallan enemigonkumanta libraqnin Tayta Diostam qonqarurqaku. 35Manataqmi reqsikurqakuchu Israel casta runakunapaq Jerobaalwan sutichasqa Gedeonpa tukuy allinkuna rurasqantapas.
29Joaspa
rirqa hinaspam rimanakamurqaku mamanpa llapallan familiankunawan kaynata: hina kaspay Siquem llaqtapi llapallan kamachikuqkunata kaynata niychik: Mayqantataq munawaqchik, Jerobaalpa llapallan qanchis chunka churinkuna gobiernasunaykichiktachu icha oqalla gobier nanaytachu? Amay qonqaychikchu oqaqa qamkunapa aylluykichik kasqayta nispa. 3Siquem llaqtapi kaq llapallan kamachikuqkunaman tukuy kay palabrakunata mamanpa castan runakuna Abimelecpa favorninpi rimaruptinmi chay llaqtapi runakuna ratakuykurqa Abimelecman: Payqa ayllunchikmi nispa. 4Medio kilo masnin qollqeta Baal-beritpa templonmanta Abimelecman qoykuptinkum chaywan contratarurqa yanqa puriq qella runakunata, chay runakunataqa contratarurqa payta puriysinanpaqmi. 5Chaymi Ofra llaqtapi *yachaq taytanpa ayllunkunaman Abimelec rispan Jerobaalpa qanchis chunka qari churinkunata otaq wawqenkunata waurachirqa huk rumipa hawallanpi, Jerobaalpa sullka churin Jotanmi ichaqa mana waururqachu pakakurusqanrayku. 6Siquem llaqtapi llapallan yachaqkunam huunakururqaku Milo barriopi llapallan kaqkunapiwan hinaspam rispanku Abimelecta reypaq churarurqaku Siquem llaqtapi otaq encina sachapa hichpanpi, chaytaqa rurarqaku adorasqanku pilarpa ladonpim. 7Jotan man willaykuptin kum pasarqa Gerezin Moqopa puntan man hinaspam chaymanta qayakamurqa kaynata: Siquem llaqtapi kamachikuqkuna, uyariwaychik, qamkunatapas Diosy uyarisunkichik. 8Huk kutipis sachakuna kikinkupaq reyta akllayta munaspanku aceitunas sachata nisqaku: Qamy gobiernawayku nispa. 9Chaysi aceituna sachaataq nisqa: Aceite qonaytachu dejaruyman sachakunata gobiernanaypaq? Chay aceitewanmi Diospas chaynataq runakunapas honrasqa kanku nispa. 10Hinaptinsi sachakunaqa nisqaku higos sachataa: Qamay gobiernawayku nispa. 11Hinaptinsi higos sachaataq nisqa: Allin miski ruruytachu dejaruyman sachakunataa gobiernanaypaq? nispa. 12Chaymantas sachakunaqa nisqaku uvas sachataa: Chaynaqa qamay gobiernawayku nispa. 13Hinaptinsi uvas sachaataq nisqa: Diostapas chaynataq runakunatapas kusichiq vinoytachu dejaruyman sachakunataa gobiernanaypaq? nispa.
2Ama
1Jerobaalpa churin Abimelecmi mamanpa castankunapa kasqan Siquem llaqtaman
Abimelecpa gobiernasqanmanta
JUECES9
14Hinaptinsi
366
llapallan sachakunaqa qotu-qotutaa nisqaku: Qamay gobiernawayku nispa. 15Hinaptinsi qotu-qotuqa nisqa: Cheqaptapuni gobiernanaypaq churaruwaspaykichikqa hamuspay oqapi llantukuychik, mana chayna kaptinqa oqamanta nina lloqsiruspany Libanopi cedrokunata ruparuchun nispa. 16Kunany tapusqaykichik: Abimelecta reypaq churaspaykichikqa allin rurayman hinachu rurarunkichik? Jerobaaltapas chaynataq ayllunkunatapas allintachu rurarunkichik? Paypa rurapususqaykichikman hinachu pagarunkichik? 17Taytayqariki qamkunarayku peleaspanmi vidantapas peligroman churarqa Madian casta runakunamanta librasunaykichikpaq, 18qamkunaataqmi taytaypa ayllunkunapa contranpi kunan hatarirunkichik hinaspam huk rumipa hawallanpi qanchis chunka qari churinkunata waurachinkichik hinaspam Siquem llaqtapi *yachaq runakunapa gobiernaqninpaqa churarunkichik taytay Jerobaalpa sirvientanpa wawan Abimelectapas, chaynataqariki rurarunkichik aylluykichik kasqanraykum. 19Sichu allin rurayman hina taytay Jerobaalwan hinaspa ayllunkunawan kunan ruraspaykichikqa chay Abimelecwany kusikuychik, paypas qamkunawantaqy kusikuchun. 20Mana chayna kaptinqa Abimelecmanta nina lloqsiramuspany ruparuchun Siquem llaqtapi runakunatawan Milo barriopi yachaqkunata, chay llaqtamantapas nina lloqsiramuspany Abimelectapas ruparuchun. 21Chay nata niruspan mi Jotamqa lluptikurqa Beer llaqta man, chay piqa *yacharqa wawqen Abimelecmanta pakakunanpaqmi. 22Chay napim Abimelecqa Israel casta runakunapi kimsa wataa munaychakurqa. 23Ichaqa mana allin espirituta Abimelecmanwan Siquem llaqtapi *yachaqkunaman Dios kachaykuptinmi Abimelecta paykuna traicionarurqa. 24Chaynataqa Diosmi rurarqa Jerobaalpa qanchis chunka qari churinkunata Abimelec waurachisqanrayku, chaynataqa rurarqa wawqenkunata waurachiq Abimelecta vengakunanpaqmi chaynataq Siquem llaqtapi yachaqkunatapas yanapasqankumanta vengakunanpaqmi. 25Siquem llaqtapi yachaqkunam orqokunapa puntanpi churarurqaku wateqaqkunata, chaykunapiqa churarurqaku llapallan annin pasaqkunata suwanankupaqmi, chaykunamantam Abimelecman willarqaku. 26Huk punchaw mi Ebedpa churin Gaal sutiyoq runa wawqen kunawan pasarqa Siquem llaqtaman hinaptinmi Siquem llaqtapi *yachaqkuna confiakurqaku paypi. 27Chay Siquem llaqtayoqkunam chak ra man rispanku uvasnin kuta pallarqa ku hinaspam uvasta saruspa fiestata rurarqaku, diosninkupa templonman yaykuspanm mikuspa hinaspa upyasqa Abimelecta akarqaku. 28Ebedpa churin Gaalmi nirqa: Pitaq Abimelecqa Siquem llaqtapi yachaqkuna payta servinanchikpaq? Manachum payqa Jerobaalpa churin? Manachum Zebulpas paypa yanapaqnin? Siquempa taytan Hamorpa castankunatay servispaqa serviychik, amay servisunqa Abimelectachu. 29Amalaya qamkunapi munaychakuq rikuriruyman, chayna kaptinqa Abimelecta qarqoruspaycha niyman: Tropaykikunata yapaspay peleananchikpaq lloqsimuy nispa. 30Ebedpa chu rin Gaalpa rimasqan ku nata llaqtapi gober nador Zebul uyariruspanmi sinchita piakururqa. 31Chay mi mana pipapas yachasqallanta willakuqkunata kacharqa Abimelecman kay nata nimunankupaq: Ebedpa churin Gaalmi wawqenkunapiwan hamurunku kay Siquem llaqtaman hinaspankum runakunata hatarichichkanku qampa contraykipi. 32Chaynaqa kunan tutay qanwan kaq soldadokunapiwan rispa wateqaqkunata churamuy chakrakunapi 33hinaspay paqarin inti qespimuytaa llaqtaman pasaykuy chaynapim runankunapiwan contraykipi Gaal lloqsimuptin munasqaykiman hina ruranki nispa.
367
34Chay napim
JUECES9
Abimelecqa llapallan tropankunapiwan tutan rispanku tawaman rakinasqa Siquem llaqtata wateqarqaku. 35Llaqtapa punkunman Ebedpa churin Gaal lloqsiramuptinmi Abimelecpas llapallan tropankunapiwan pakakusqankumanta lloqsiramurqaku. 36Chay mi tropakunata Gaal qawaykuspan Zebulta nirqa: Qaway, orqokunapa puntanmantam runakuna uraykamuchkan nispa. Hinaptinmi Zebulataq nirqa: Qamqa rikuchkanki orqokunapa llantuynintam runakunata hina nispa. 37Chay mi Gaal ataq huktawan nirqa: Qaway, runakunam uraykamuchkan Allpapa Puputin sutiyoq orqomanta, wakin tropaataqmi hamuchkan Adivinaqkunapa Encina Sachan sutiyoq anninta nispa. 38Hinaptin mi Zebul ataq nirqa: Maytaq tukuy rimasqaykiqa? Qamqariki nirqanki: Pitaq Abimelecqa payta ser vinanchikpaq? nispam Manachu paykunaqa mana kaqllapaq hapisqayki runakuna? Chaynaqa kunan lloqsispay peleamuy nispa. 39Hinaptin mi Siquem llaqtapi *yachaqku nata pusaspa Gaal lloqsirqa Abimelecpa contranpi peleamunanpaq. 40Ichaqa Gaalta Abimelec qatiptinmi paypa qayllanmanta lluptirurqa chay mi Siquem llaqtapa zaguan punkunpipas achkaq waururqaku. 41Abimelecmi qeparurqa Aruma sutiyoq sitiopi Gaaltawan ayllunkunataataqmi Zebul qarqorurqa manaa Siquem llaqtapi yachananpaq. 42Paqarinnintin punchaw Siquem llaqtayoq runakuna campoman lloqsiruptinkum Abimelecman willamurqaku 43chaymi payqa tropankunata kimsaman rakiruspa campopi wateqarqaku. Runakuna Siquem llaqtamanta lloqsiramuptinmi pakakusqankumanta lloqsiramuspanku paykunawan pelearqaku. 44Abimelecmi paywan kaq tropakunapiwan pasaspa llaqtapa punkunta dueochakururqaku, iskayman rakinasqa wakin tropakunaataqmi campopi kaqman pawaykuspanku lliwta waurachirqaku. 45Abimelecqa tukuy punchawm Siquem llaqtapa contranpi pelearqa, chay llaqtata dueochakuruspanmi chaypi runakunatapas waurachirqa, llaqtatapas purmarachispanmi kachitaraq maqchiykurqa. 46Siquem llaqtapa torrenpi llapallan kaqkuna Abimelecpa rurasqanta uyariruspankum El-berit taytachapa templonpa torrenman yaykururqaku. 47Chay Siquem llaqtapa torrenpi llapallan *yachaqkuna huunakurusqankutam Abimelecman willaykurqaku. 48Hinaptinmi payqa Salmon Orqoman rirqa llapallan tropankunapiwan hinaspam sachapa kallmanta hachawan kuchuruspa hombrokuykurqa hinaspam runankunata nirqa: Rurasqayta hina apurawman ruraychik nispa. 49Chaynapim llapallan tropankunapas sapakama sachapa kallmankunata kuchuspanku Abimelecta qatirqaku Siquem llaqtapa torrenkama, chay torrepa muyuriqninman kallmakunata montoykuspankum chay torreta kaaykurqaku. Chaynapim Siquem Torrepi llapallan kaqkuna warmipas-qaripas waururqaku yaqa waranqa runakuna. 50Abimelecqa rirqataqmi Tebes llaqtamanpas hinaspam chay Tebes llaqtata muyuruspan dueochakururqa. 51Chay llaqtapa chawpinpim karqa qaqay-qaqay torre, chaymanmi lluptikurqaku llapallan qarikuna, warmikuna chaynataq llaqtapi llapallan *yachaqkunapas hinaspam punkukunata wichqakuruspanku torrepa hawanman seqarurqaku. 52Hinaptinmi Abimelecataq peleastin torrepa punkunman chayarurqa. Kaaykunanpaq kachkaptinam 53huk warmi pakisqa tunaw rumita kachaykamurqa Abimelecpa umanman hinaptinmi umanta pakirurqa. 54Chaymi arman apaq soldadonta apurawllamana nirqa: Espadaykita horqospa waurachiway, yanqam Warmim waurachin nispa ninmanku.
JUECES9,10
368
Hinaptinmi arman apaq runa espadawan pasarachiptin waururqa. 55Abimelecta wausqataa Israel casta tropakuna qawaykuspankum sapakama wasinkuman kutikurqaku. 56Chay nata m Abimelecman Dios pagarqa, tay tanpa contranpi mana allinta ruraspa qanchis chunka wawqenkuna waurachisqanmanta. 57Siquem llaqtayoq llapallan runakunapa tukuy mana allin rurasqantam Dios kikinkupa hawanman kutichipurqa, Jerobaalpa churin Jotampa akasqanm paykunapiqa cumplikurqa.
10
wauruptinmi Fuapa churin Tola hatarimurqa Israel casta runakunata librananpaq. Chay Fua sutiyoq runaqa karqa Isacar ayllumanta Dodopa churinmi. Chay Tola sutiyoq runaqa *yacharqa Efrain orqokunapi kaq Samir llaqtapim. 2Paymi Israel casta runakunata gobier narqa iskay chunka kimsayoq wata, wauruptinataqmi pamparurqaku Samir llaqtapi. 3Tola wauruptinmi Galaad lawmanta kaq Jair sutiyoq runa hatarimurqa, paymi Israel casta runakunata gobiernarqa iskay chunka iskayniyoq wata. 4Jairpam karqa kimsa chunka churinkuna, paykunam kimsa chunka asnokunapi sillakuqku, kimsa chunkataqmi llaqtankupas karqa. Kay libro qellqasqa kasqan punchawkamam Jairpa Llaqtankunawan sutichasqa karqa chay llaqtakunaqa, chay llaqtakunaqa kachkan Galaad lawpim. 5Jair wa u ruptin mi pampa rurqa ku Camon llaqtapi.
6Israelpa mirayninkunam ichaqa yapatawan Tayta Diospa qayllanpi mana allinta rurarqaku. Paykunam adorarqaku Baal taytachakunata, Astarte sutiyoq mamachakunata, Aram nacionpa taytachankunata, Sidon llaqtapa taytachankunata, Moab casta runakunapa taytachankunata, Amonpa mirayninkunapa taytachankunata hinaspa Filistea casta runakunapa taytachankunata. Tayta Diosta seqaruspam manaa paytachu adorarqaku. 7Chaymi Israel castakunapa contranpi Tayta Dios piakuruspan qoykurqa Filistea casta runakunamanwan Amonpa mirayninkunamana. 8Chay watamantapunim Israelpa mirayninkunata venceruspa chunka pusaqniyoq wata akarichirqaku Jordan Mayupa chimpan Amor casta runakunapa awpaq allpanpi, Galaad lawpi kaq Israelpa llapallan mirayninkunatam paykunaqa akarichirqaku. 9Amonpa mirayninkunaqa Jordan Mayutapas chimparurqakutaqmi Juda ayllupa, Benjamin ayllupa hinaspa Efrain ayllupa contranpi peleanankupaq. Chaynapim Israel casta runakunaqa sinchi sasachakuypi tarikurqaku. 10Hinaptinmi Tayta Diosta Israelpa mirayninkuna qayakurqaku kaynata nispanku: Qampa contraykipim huchallikuruniku. Qam Diosniykuta qepanchakuruspaykum Baal sutiyoq taytachakunataa adorarqaniku nispa. 11Hinaptin mi Israelpa miray nin ku nata Tayta Dios nirqa: Qamkunatam akarichisurqankichik Egipto nacionniyoq runakuna, Amor casta runakuna, Amonpa mirayninkuna, Filistea runakuna, 12Sidon llaqtayoq runakuna, Amalec casta runakuna hinaspa Maon casta runakuna. Hinaptinmi akarichisqa kaspa qayakuwaptikichik paykunamanta librarqaykichik. 13Aswanqa qamkunam qepanchakuruwaspaykichik taytacha-mamachakunataa adorarqankichik chaymi qamkunataqa manaa librasqaykichikchu. 14Rispay akllakusqaykichik taytacha-mamachakunataa qayakamuychik, paykunay akarichisqa kasqaykichik tiempopi librasunkichik nispa. 15Chay mi Israelpa miray nin ku na ataq Tayta Diosta nirqa ku:
1Abimelec
Tolapa chaynataq Jairpa gobiernasqanmanta
Israel castakunata Amon castakuna akarichisqanmanta
369
JUECES10,11
Huchallikurunikum, qamy munasqaykita ruray oqaykuwan, ruegakullaykikum kunanllaay libraykuwayku nispa. 16Kikillankumanta huklaw nacionpa taytachankunata saqeruspankum Tayta Diostaa adorarqaku chaymi Israelpa mirayninkunataqa akarisqankumanta Dios llakipayarikurqa. 17Amonpa miray nin ku na guer rapaq hu u na ku ruspam Ga laad lawpi campamentonkuta sayachirqaku, Israelpa mirayninkunapas huunakuruspankum Mizpa llaqtapa hichpanpi campamentonkuta sayachirqaku. 18Hinaptinmi Galaad lawpi runakuna kamachiqninkunapiwan ninakurqaku: Pipas Amonpa mirayninkunapa contranpi peleay qallariqmi kanqa Galaad lawpi llapallan *yachaqkunapa jefen nispa.
11
lawmanta kaq Jeftey mi karqa valeroso soldado. Payqa chuchumika warmipa wawanmi karqa, Jeftey pa taytanataqmi karqa Galaad. 2War minpipas karqam Ga laadpa chu rin ku naqa, chay chu rin ku na wia ruspan mi Jefteyta wasinmanta qarqorurqaku kaynata nispa: Huk war mipa wawan kasqaykiraykum taytanchikpa wasinpiqa mana herenciata chaskiwaqchu nispa. 3Chay mi Jef teyqa wawqen ku na manta lluptiruspa Tob lawpi *yacharqa, qella runakuna payman hukllawakuykuptinmi paykunawan lloqsiqku. 4Tiempomanta am Amonpa miray nin ku na Israel casta ku nawan pelearqa ku. 5Chay raykum Ga laad lawpi ancia noku na rirqa ku Tob law manta Jef tey ta pusa munankupaq. 6Paytam nirqaku: Hakuchiky jefeyku kanaykipaq chay napi Amonpa mirayninkunapa contranpi peleamunanchikpaq nispa. 7Hinaptin mi Jef tey ataq Ga laad lawpi ancia noku nata nirqa: Manachum qamkunaqa cheqniwaspaykichik taytaypa wasinmanta qarqomuwarqankichik? Llakipi kaspaykichik achum kunan hamuwankichik? nispa. 8Hinaptin mi payku na ataq nirqa ku: Sasachakuy pi kasqaykuraykum kunan hamuniku oqaykuwan rinaykipaq hinaspa Amonpa mirayninkunapa contranpi peleaspa Galaad lawpi llapallan *yachaqkunapa jefena kanaykipaq nispa. 9Hinaptin mi Jef tey ataq nirqa: Sichu Amonpa mirayninkunapa contranpi peleaq kutichiwaptikichik Tayta Dios vencechiwaptinqa qamkunapa jefekichik mi kasaq nispa. 10Hinaptin mi Ga laad lawpi ancia noku na ataq nirqa: Tayta Diosy testigonchik kachun, nisqaykiman hinam rurasaqku nispa. 11Jef tey payku nawan riptin mi ru na ku na chu rarqa ku ka machiqnin kupaq chaymi Tayta Diospa qayllanpi lliw rimasqankunata yapatawan Jeftey rimarqa Mizpa llaqtapi. 12Chaymantam Jeftey willakuqkunata kacharqa Amonpa mirayninkunapa rey ninman kaynata nispa: Imanarqaykitaq oqaqa nacionniy pa contranpi hamunaykipaq? nispa. 13Chay mi Jef tey pa kachasqan ku nata Amonpa miray nin ku napa rey nin nirqa: oqaykuqa qamkunawan peleaqmi hamuchkaniku, Israel casta runakunam Egipto nacionmanta lloqsimuspa Arnon Mayumanta Jaboc Mayukama hinaspa
1Ga laad
Jeftey sutiyoq jefenkumanta
JUECES11
370
Jordan Mayukama allpaykuta dueochakururqaku, chaynaqa kunany mana guerrallawan kutiykachipuwayku nispa. 14Hinaptin mi Amon casta ru na ku napa rey nin man Jef tey huktawan willa kuqkunata kacharqa. 15Hinaspam kay nata nichimurqa: Israel casta runakunaqa manam dueochakurqakuchu Moab castakunapa allpantaqa nitaq Amonpa mirayninkunapa allpantapas. 16Egiptomanta Israel casta runakuna lloqsimuspaqa chunniqnintam hamurqaku Puka Lamar Qochakama hinaspam Cades llaqta lawman chayamurqaku. 17Hinaptinmi Israel castakuna kacharqa willakuqkunata Edom nacionpa reyninman: Allpayki ukuntay pasarullasaqku nispa. Ichaqa Edom nacionpa reyninmi mana munarqachu. Moab nacionpa reyninmanpas kacharqam ichaqa paypas manataqmi munarqachu, chayraykum Israel castamasiykuqa qeparqaku Cades llaqta lawllapi. 18Chaymantaataqmi chunniqninta hamuspanku Edom castakunapa hinaspa Moab castakunapa allpanta muyumurqaku, Moab casta runakunapa allpanpa intipa qespimunan lawninman chayaramuspankum Arnon Mayupa chimpanpi samarurqaku, manam pasarqakuchu Moab casta runakunapa linderontaqa Arnon Mayu Moab nacionpa linderon kasqanrayku. 19Israel casta runakunam kacharqa willakuqkunata Hesbon llaqtapi gobiernaq Amor casta runakunapa reynin Sehonman: Allpayki ukuntay pasarullasaqku mayman rinaykuman chayarunaykupaq nispa. 20Chay Rey Sehonmi ichaqa mana munarqachu Israel casta runakuna paypa allpan pasanankuta, llapallan runankunata Jahaza llaqta lawpi huuruspanmi Israel casta runakunapa contranpi pelearqa. 21Ichaqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi Rey Sehonta llapallan runankunatawan Israel castakunaman qoykurqa hinaptinmi paykunata waurachispan dueochakururqa chay nacionpi *yachaq llapallan Amor casta runakunapa allpanta. 22Dueochakururqakutaqmi Amor runakunapa llapallan allpantapas Arnon Mayumanta Jaboc Mayukama chaynataq chunniqmanta Jordan Mayukamapas. 23Chaynaqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa qowasqankutachu munachkanki qechuruwaykuta? Chaytaqariki Tayta Diosmi Amor casta runakunamanta qechururqa. 24Quemos diosnikipa qosusqaykitaqa manachum dueochakuwaq? Chaynataqmi oqaykupas yupaychasqayku Tayta Diospa qowasqankutaqa dueochakuniku. 25Moab nacionpa reynin Ziporpa churin Balacmantapas aswan allinpaqchu hapikunki? Payqa manam atipanakurqachu nitaq pelearqachu Israel casta runakunapa contranpiqa. 26Israel casta runakunaqa yaqa kimsa pachak wataam *yachachkaniku Hesbon hinaspa Aroer llaqtakunapiqa chaynataq llaqtachankunapipas chaynataq Arnon Mayupa patan llaqtakunapipas. Imanasqataq mana chay tiempopichu kutichikurqankichik? 27oqaqa manam imanarqaykichu, qamqariki mana allintam rurachkanki contraypi peleaspayki. Tayta Diosmi juezqa, kunanqa paypuniy juzgawasunchik Israelpa mirayninkunatapas chaynataq Amonpa mirayninkunatapas nispa. 28Amon casta ru na ku napa rey ninqa manam ca so-preciotapas chu rarqachu Jeftey pa willachisqantaqa.
29Tayta Diospa Espiritun Jefteyta yanapaptinmi pasarqa Galaad hinaspa Manases law-
Jefteypa prometekusqanmanta
ninta. Pasarqataqmi Galaad lawpi Mizpa llaqtantapas. Mizpa llaqtamantaataqmi pasarqa Amonpa mirayninkunapa kasqanman. 30Jefteymi Tayta Diosman prometekurqa kaynata: Sichum Amonpa mirayninkunata makiy man churaykuptikiqa 31vencesqaymanta kutimuptiy tupanaypaq wasiymanta lloqsimuqmi qampaq kanqa, wauchispaymi kaapusqayki nispa.
371
32Amonpa
JUECES11,12
mirayninkunapa contranpi Jeftey peleaq riptinmi Tayta Dios paypa makinman churaykurqa. 33Iskay chunka llaqtakunatam vencerurqa Aroer llaqtamanta Minit llaqtakama hinaspa Abel-keramim llaqtakama. Waurachirqataqmi achkallaa runakunatapas. Chaynatam Amonpa mirayninkunata Israelpa mirayninkuna humillarachirqa. 34Mizpa llaqtapi wa sin man Jef tey kutimuptin mi chu llacha lla kapuq warmi churin lloqsiramurqa, payqa taytan chaskinanpaqmi lloqsimurqa tinyakunawan tusustin. Jeftey pa huk churinqa manam karqachu. 35Chay churinta Jeftey qawaykuspanmi pachankunata llikipakuspan kay nata nirqa: Ay churilly, humillarachiwaspaykim hatun llakiman churaruwanki, Tayta Diosmanmi prometekurqani, chay prometekusqaytaqa cumplisaqch nispa. 36Chay mi chu rin ataq nirqa: Taytay, sichu Tayta Diosman prometekuspaqa oqawany ruray prometekusqaykiman hina, enemigoyki Amonpa mirayninkunataqariki Tayta Diospunim vengakurun. 37Ichaqa taytay, suyaykuway iskay killata doncellamasiykunawan orqokunaman rispay doncella kasqaymanta chaypi waqamunay paq nispa. 38Hinaptin mi tay tan ataq nirqa: Riy nispa. Iskay killa suyaykuptinmi doncellamasinkunawan orqokunapi doncella kasqanmanta waqamurqa. 39Iskay killa pasaruptinmi taytanman kutimurqa chaymi taytanataq prometekusqanman hina paywan rurarqa. Chaynapim chay churinqa doncellalla waukurqa. 40Chaymantapunim Israel nacionpi costumbrea karqa, sipaskunam watan-watan riqku Galaad lawmanta Jefteypa warmi churinmanta tawa punchaw waqaq.
12
casta qarikunam huunakuruspanku Zafon llaqta lawman Jordan Mayuta chimparurqaku hinaspam Jefteyta nirqaku: Amonpa miray ninkunapa contranpi peleaq richkaspaqa imanasqataq mana qayamuwarqankikuchu qamkunawan rinaykupaq? Chay naqa oqaykum wasikita qamtawan kuskata kaasaqku nispa. 2Hinaptin mi Jef tey ataq nirqa: oqam runaykunapiwan Amonpa mirayninkunawan hatun peleopi karqaniku chaymi qamkunata qayamuchkaptiypas mana yanapawarqankikuchu, 3mana yanapawasqaykikuta qawaspaymi vidayta peligroman churaspay Amonpa mirayninkunawan peleamurqani hinaptinmi Tayta Dios makiyman churaykurqa. Chaynaqa imanasqam kunanqa hamuchkankichik oqapa contraypi peleanaykichikpaq? nispa. 4Chay mi Ga laad lawpi llapa llan ru na ku nata Jef tey hu u ruspan pelearqa Efrain ayllu tropakunawan hinaptinmi Galaad law manta kaqkuna Efrain castakunata vencerurqaku. Efrain castakunam nirqaku: Yaw Galaad lawpi *yachaqkuna, qamkunaqa Efrain ayllumanta hinaspa Manases ayllumanta lluptimuqkunam kankichik nispa. 5Hinaptinmi Galaad law manta kaqkuna Jordan Mayupa vadon kunata dueochakururqaku Efrain castakuna mana chimpanankupaq. Efrain castamanta lluptiqkuna: Pasaytam munaniku niptinkum Galaad lawmanta kaqkunaataq tapurqaku: Efrain ayllumantachu kanki? nispa. Manam niptinkuataqmi 6niqku: Chay naqa Shibolet nispay niychik. Hinaptin mi: Sibolet nispa mana
1Efrain
Efrain castamasinkunawan Jeftey peleasqanmanta
JUECES12,13
372
rimayta atiptinkuqa hapiruspa Jordan Mayupa vadonpi wauchirqaku. Efrain ayllumanta kaqkunam waururqaku tawa chunka iskayniyoq waranqa runakuna. 7Jef tey mi gobier narqa Israel nacionpi soqta wata, Ga laad law manta kaq Jef tey wauruptinmi Galaadpa huknin kaq llaqtapi pamparurqaku. wauruptinmi Israel casta runakunata Belen llaqtamanta kaq Ibzan sutiyoq runa gobiernarqa. 9Paypam karqa kimsa chunka qari churinkunawan kimsa chunka warmi churinkuna, llapallantam casarachirqa mana ayllunmanta kaqkunawan. Ibzanmi Israel nacionpi gobiernarqa qanchis wata. 10Ibzan wauruptinmi pamparurqaku Belen llaqtapi. 11Ibzanpa qepantam gobier narqa Israel nacionpi Zabu lon ayllu manta kaq Elon, paymi Israel nacionpi gobiernarqa chunka wata. 12Zabulon ayllumanta kaq Elon wauruptinmi pamparurqaku Zabulon ayllupa allpan Ajalon llaqtapi. 13Elonpa qepantam gobier narqa Israel nacionpi Piraton law manta kaq Hilelpa churin Abdon. 14Abdonpam kapurqa tawa chunka churinkuna hinaspa kimsa chunka willkankuna, paykunam sillakuqku qanchis chunka asnokunapi. Abdonm Israel nacionpi gobier narqa pusaq wata. 15Piraton law manta kaq Hilelpa churin Abdon wauruptinmi pamparurqaku Piraton lawpi. Piratonqa karqa Amalec runakunapa orqonpim otaq Efrain ayllupa allpanpim.
8Jef tey
Kimsa jefekunapa gobiernasqanmanta
13
mirayninkunam huktawan Diospa qayllanpi mana allinta rurarqaku hinaptinmi Filistea casta runakunaman Tayta Dios qoykurqa tawa chunka watapaq. 2Dan ayllu manta kaq Zora llaqtapim *yacharqa huk qari, paypa sutin mi karqa Manoa, paypa warminataqmi karqa mana wachakuq. 3Chay warmimanmi Tayta Diospa angelnin rikuriykuspan nirqa: Qamqa mana wachakuq kachkaspapas wiksayakuspaykim qari wawata wachakunki. 4Chaynaqa amam tomankichu vinota nitaq ima sinkachikuqtapas. Amataqmi mikunkichu mana mikuna kaqkunataqa. 5Wiksayakuspam wachakunki qari wawata, paypa chukchantaqa amam pipas rutunqachu, payqa nacesqanmantapunim Diospaq rakisqa kanqa. Paymi qallarinqa Filistea casta runakunamanta Israel nacion librayta nispa. 6Chay war mim qosan man ha muspan willarqa kay nata: Diosmanta kaq runam hamuwarqa, rikchayninpas kasqa Diospa angelnin hina sinchi manchakuy paqmi. Manam tapurqanichu maymantam kasqanta, manataqmi paypas sutintaqa willawarqachu. 7Paymi niwarqa: Wiksayakuspaykim qari wawata wachakunki, amam tomankichu vinota nitaq ima sinkachikuqtapas, amataqmi mikunkichu mana mikuna kaqkunataqa, chay wawaqa nacesqanmantapunim waukunan punchawkama Diospaq rakisqa kanqa nispa. 8Chay mi Tayta Diosta Manoa ma a kuspa nirqa: Seorlly, maakullaykim chay qampa kachamusqayki runay oqaykuman kutimuchun hinaspay yachachiwachunku nacemuq wawawan imam ruranaykuta nispa. 9Ma noapa ma a kusqanta Dios uyariruptinmi Diospa angelnin huktawan chay warmiman kutimurqa campopi kachkaptin aswanqa qosan Manoaqa manam chaypichu karqa. 10Warmiataqmi apurawllamana kallpaspan qosanman willamurqa:
1Israelpa
Sansonpa nacesqanmanta
373
JUECES13,14
Qay ninpa rikuriwaqniy runam huktawan rikuriykuwan! nispa. 11Chay mi Manoa war minwan rispa chay runapa kasqan man chaya ruspan nirqa: Qamchu warmiy wan rimaq runa kachkanki? nispa. Pay ataqmi nirqa: Ar oqam kachkani nispa. 12Ma noam nirqa: Nisqaykikuna cumplikuptinqa imay natataq chay wawataqa uywasaqku? Imatataq payqa ruranqa? nispa. 13Chay mi Ma noata Diospa angel nin nirqa: Warmikim kasukunqa oqapa llapa ima nisqaykunata. 14Amam imatapas uvasmanta kaqtaqa mikunqachu, amataqmi vinotapas nitaq ima sinkachikuqtapas tomanqachu. Amataqmi mikunqachu mana mikuna kaqkunataqa, kasukuchuny lliw kamachisqaytaqa nispa. 15Hinaptin mi Tayta Diospa angel ninta Manoa nirqa: Ama hina kaspaykiy suyaykuwayku huk cabrachata yanurapunaykukama nispa. 16Tayta Diospa angel nin ataqmi nirqa: Harkawaptikipas mikuynikitaqa manam mikusaqchu Tayta Diospaq animalta kaapuyta munaspaqa paypaqy kaaykapuy nispa. Manoaqa manam yacharqachu Tayta Diospa angelnin kasqanta. 17Chayraykum Tayta Diospa angelninta nirqa: Sutikitay willaykuwayku niwasqaykiku cumplikuptin agradecekunaykupaq nispa. 18Hinaptin mi Tayta Diospa angel nin ataq nirqa: Imanasqataq sutiyta tapuwanki? Sutiyqa admirakuy paqmi nispa. 19Hinaptin mi Manoa huk cabrachatawan kawsayku na manta ofrendata apaspan rumipa hawanpi Tayta Diospaq kaarqa. Chaymi Manoa warminpiwan qawachkaptinku Tayta Diospa angelnin milagrota rurarqa, 20altarmanta nina altoman lenguaptinmi Tayta Diospa angelnin wicharirqa lenguachkaq ninapi. Manoam warminpiwan chayta qawaspanku qonqoranpa pampaman kumuykurqaku. 21Tayta Diospa angel nin Ma noa manpas chay nataq war min manpas ma na a huktawan rikurimuptinmi Manoaqa yacharurqa Tayta Diospa angelnin kasqanta. 22Ma noam nirqa war minta: Cheqaptapunim waurusunchik Diosta rikusqanchikrayku nispa. 23Hinaptin mi war min ataq nirqa: Sichu Tayta Dios waunanchikta munaspanqa manach chaskiwachwanchu karqa ofrenda kaasqanchiktapas nitaq kawsaykunamanta ofrendatapas, manataqch tukuy kaykunatapas qawachiwachwanchu karqa, nitaqch chaykunatapas willawachwanchu karqa nispa. 24Chay warmi wacha ku ruspan mi chay wawanta suticharqa Sansonwan. Wawa wiaptinmi Tayta Dios payta bendecirqa. 25Zora llaqtamanta Estaol llaqtaman riq anpi kaq Danpa campamentonpi Sanson kachkaptinmi Tayta Diospa Espiritun pay kallpanchayta qallarirqa.
14
Timnat llaqtaman rispan chaypi Filistea casta sipasta rikururqa. 2Chay llaqtamanta kutimuspanmi tayta-mamanman willarqa kaynata:
1Sanson mi
Sansonpa casarakusqanmanta
JUECES14
374
Rikuramunim Timnat llaqtapi Filistea casta sipasta, ama hina caspay paywan casarachiwaychik nispa. 3Hinaptin mi tay ta-ma man nirqa: Manachu warmi kan ayllunchikpi otaq llapallan nacionninchikpi pay wan casarakunaykipaq? Imanasqam mana sealasqa Filistea casta runakunamanta warmiwanqa casarakuyta munanki? nispa. Sansonataqmi taytanta nirqa: Chay sipasmi sonqoyta suwaruwan, pay wany casarachiwaychik nispa. 4Tayta mamanqa manam yacharqachu Sansonpa munasqanqa Tayta Diosmanta kasqanta. Tayta Diosqa Filistea casta runakunata imaynam castigaruytam maskachkarqa, chay tiempopim Filistea casta runakunaqa Israel castakunapi munaychakuchkarqa. 5Sansonmi tayta-mamanpiwan Timnat llaqtaman rirqaku. Timnat lawpi uvas huertakunaman chayaruptinmi huk malta leon Sansonman pawaykurqa qaparkachastin. 6Tayta Diospa Espiritun Sansonta yanapaptinmi huk cabrachata tisapachkaq hina mana imallawan tisaparurqa. Tayta-mamanmanqa manam willakurqachu chay rurasqanmanta. 7Chayaruspanmi sipasta rimapayarqa hinaptinmi chay sipasqa Sansonpa sonqonpaq hina karqa. 8Iskay kimsa punchawmanta warmiwan casarakunanpaq kutispanmi, anmanta rakikururqa wauchisqan leonpa cuerponta qawananpaq. Qawaykuptinmi leonpa cuerponpi kachkasqa nana-nanaq abeja chaynataq miskinpas. 9Chayta horqoykuspanmi mikustin anta rirqa. Tayta mamanta hayparuspanmi paykunamanpas qoykurqa mikunankupaq, ichaqa manam willakurqachu chay miskitaqa leonpa cuerponmanta horqomusqanta. 10Sansonpa taytanm hamurqa maypim sipaspa kasqanman hinaptinmi Sanson chaypi convidota rurarqa mozokunapa costumbrenman hina. 11Filistea runakuna Sansonta rikuruspankum kimsa chunka compaaqninkunata akllarurqaku paywan kananpaq. 12Chaymi compaaqninkunata Sanson nirqa: oqam kunan nisqaykichik huk watuchita, sichu qamkuna qanchis punchaw convido fiestakama imam ninanta tariruptikichikqa, oqam qosqaykichik linomanta kimsa chunka pachakunatawan kimsa chunka fiesta pachakunata. 13Mana adivinayta atispam ichaqa qamkuna qowankichik linomanta kimsa chunka pachakunata hinaspa kimsa chunka fiesta pachakunata nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqa: Niwaykuy chay watuchikita nispa. 14Hinaptin mi payku na man nirqa: Mikuqmantam mikuy lloqsiramun, kallpayoqmantam miski lloqsiramun. Hinaptinmi paykuna mana atirqakuchu kimsa punchawpi chay watuchi adivinayta. 15Tawa punchawmantam Sansonpa war minta chay mozokuna nirqaku: Tapupayay qosaykita kay watuchipa imam ninanta willawanankupaq, mana chayna kaptinqa qamtam taytaykipa familiantawan kaarusqaykiku. Kaymanqa convidaramuwarqankiku suwaruwanallaykikupaqchu? nispa. 16Chay mi Sansonpa war min paypa qayllanpi waqaspa nirqa: Cheqniyllam-cheqniwanki, manam kuyawankichu, llaqtamasiykunaman nisqayki watuchipa imam ninantaqa manam willawankichu nispa. Sansonataqmi nirqa:
375
JUECES14,15
Taytay manpas nitaq mamay manpas mana willachkaspaychu qanmanataq willaruykiman? nispa. 17Ichaqa Sansonpa war min mi paypa qayllanpi waqarqa convidopa qanchis kaq punchawninkama. Sansonpa war min ruegapayasqanraykum convidopa qanchis kaq punchawninpi willaykurqa watuchipa imam ninanta chaymi pay ataq llaqtamasinkunaman willaykurqa. 18Chay qanchis kaq punchawpim manaraq inti seqaykuchkaptin chay llaqtapi runakuna Sansonta nirqaku: Mielmantapas aswan miskiqa imaraqtaq kanman? Leonmantapas aswan kallpayoqqa imaraqtaq kanman? Chaymi Sansonataq paykunata nirqa: Vaquillay wan yapuruspaykichik mi watuchiy pa imam ninanta yacharunkichik nispa. 19Tayta Diospa Espiritun Sansonta ya napaptin mi Asca lon llaqta man rispan paykunapa castanmanta kimsa chunka qarikunata waurachimurqa. Paykunamanta qechumusqanwanmi watuchin adivinaqkunaman fiesta pachakunata qoykurqa hinaspam sinchi piasqa taytanpa wasinman kutikurqa. 20Sansonpa warmintaataqmi casararachirqaku Sansonpa huk kaqnin compaaqninwana. 1Unay tiempomanta am trigo rutuy tiempopi cabrachata Sanson apa rikuspan warmin watukuq kutirqa. Chayaruspanmi suegronta nirqa: Warmiy pa kasqan cuartomanmi yaykusaq nispa. Chaymi Suegronataq mana munaspan 2nirqa: oqaqa piensarqani cheqnisqaykitam chaymi casararachirqani amigoykiwana aswanqa sullka aanmi kachkan pay mantapas aswan buenamoza, pay wanay casarakuruy mayorninpa rantinpi nispa. 3Hinaptin mi Sanson ataq nirqa: Chaynaqa mana huchayoqmi kasaq Filistea casta runakunata mana allinta ruraspayqa nispa. 4Sansonmi campoman pasaspan hapiramurqa kimsa pachaq atoqkunata, iskay atoqpa chupanta tinkiruspam yantata wataykurqa chawpinman. 5Chaymantam yantata rataykachispan atoqkunata kachaykurqa Filistea runakunapa kawsayninman chaymi montonasqa gavillakunatawan sayaq kawsaykunata ruparurqa, ruparurqataqmi uvaskunatapas chaynataq aceituna sachakunatapas. 6Hinaptinmi Filistea runakuna nirqaku: Pitaq kayta rurarun? nispa. Hinaptinmi nirqaku: Timnat llaqtayoq runapa masan Sansonmi kaytaqa rurarun warminta suegron qechuruspan amistadninwan casararachisqanrayku nispa. Chaymi Filistea runakuna hamuruspanku war mintawan taytanta kaarurqaku. 7Sanson ataqmi payku nata nirqa: Kay rurasqaykichik manta vengakuspay am oqaqa samasaq nispa. 8Chay mi mana lla kipayaspa Sansonqa tu llun kupas pa kipa ku nan ka ma wa u rachirqa mancharikuypaqta. Chay manta rispanmi Etam Qaqa machaypi *yacharqa.
15
JUECES15
376
runakuna hamuruspankum Juda lawpi campamentonkuta sayarachirqaku Lehi lawkama. 10Chaymi Juda lawpi *yachaq runakuna paykunata tapurqaku: Imanasqataq contraykupi peleaq hamurunkichik? nispa. Chaymi Filistea runakunaataq nirqaku: Imay nam rurawasqankuman hina ruranaykupaqmi Sanson chaqnaq hamuniku nispa. 11Hinaptin mi Juda law manta kimsa wa ranqa qa riku na Etam Qaqa machay man rispanku Sansonta nirqaku: Manachum qamqa yachanki Filistea runakunaqa oqanchikpi munaychakusqanta? Imanasqataq kaytaqa ruraruwankiku? nispa. Hinaptinmi Sansonataq nirqa: Paykunapa imaynam rurawasqanta hinam oqapas paykunata rurarqani nispa. 12Chay mi Juda ru na ku na nirqa ku: oqaykum hamuniku qamta chaqnaspayku Filistea runakunapa makinman churamunaykupaq nispa. Hinaptinmi Sansonataq nirqa: Jurawaychik ama wauchiwanaykichikpaq nispa. 13Chay mi payku na ataq nirqa: Manam wauchisqaykikuchu, chaqnaruspallaykum Filistea runakunaman qosqaykiku nispa. Iskay mosoq waskakunawan chaqnaruspankum qaqamanta pusamurqaku. 14Lehi law man chaya rachimuptin kum Filistea ru na ku na kusikuy manta qaparistin lloqsimurqaku Sansonwan tupanankupaq ichaqa Tayta Diospa Espiritun payta yanapaptinmi brazonkunapi chaqnasqa waskakunata tipirurqa rupasqa lino waskata tipichkaq hinalla hinaptinmi makinkunamanta wichirurqa. 15Chayllaraq wauruq asnopa kakichunta tariruspam chay wan waurachirqa waranqa Filistea runakunata. 16Chaymi Sanson nirqa: Asnopa kakichunwanmi monto-montonta rurarurqani. Asnopa kakichunwanmi waranqata waurachirqani.
17Rimay ta tu ku ruspan mi asnopa ka kichunta wischu rurqa hinaspam chay sitiota suticharqa aRamat-lehi nispa. 18Chay mantam Sanson sinchita yakunayarachikuspa Tayta Diosta maakurqa: Kay nasuta vencerachiwachkaspachu kunanataq yakumanta waurachiwanki kay mana sealasqa runakunapa makinpi? nispa. 19Chay Lehi lawpi rumipa uchkunmanta Dios yakuta lloqsirachimuptinmi Sanson tomaykuspa kallpanchakururqa. Chayraykum chay sitiota suticharqa bEn-hacore nispa, chay pukyuqa Lehi lawpim karqa kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 20Sanson mi Israel nacionpi iskay chun ka wata gobier narqa Filistea ru na ku napa munaychakusqan punchawkunapi.
a 15:17 b 15:19
9Filistea
Asnopa kakichunwan enemigonkunata Sanson vencesqanmanta
Hebreo simipi Ramot-lehi ninanqa kakichu moqo ninanmi. Hebreo simipi En-hacore ninanqa qayakuqpa pukyun ninanmi.
377 Gaza llaqtapi Sanson kasqanmanta
JUECES16
16
llaqtaman Sanson rispanmi chaypi rikururqa huk chuchumika warmita hinaspam pay wan puurqa. 2Gaza llaqtapi runakuna llaqtankuman Sansonpa hamurusqanta yacharuspankum llaqtapa muyuriqninpi churakururqaku. Tukuy tutam qasillalla chay llaqtapa punkunkunata wateqarqaku: Achikyaruptinam waurachisunchik nispa. 3Sansonmi ichaqa puurqa chawpi tutakamalla. Chay horata hatariruspanmi llaqtapa zaguanninpa punkunkunata pilarnintinta hinaspa cerrojontinta hombrorikuspa pasakurqa. Rispanmi Hebron llaqtapa chimpan moqopa puntankama zaguan punkuta aparurqa. Sansonqa Sorec Wayqopi huk warmita kuyarurqa, paypa sutinmi karqa Dalila. 5Dalilaman Filistea runakunapa kamachiqninkuna chayaruspankum nirqaku: Sansonta llullallawan tapuruy imapim sinchi kallpam kasqanmanta. Imaynatataq oqaykuqa venceruspa chaqnaruymanku paypi munaychakurunaykupaq, rurasqaykimantaqa sapakamam qosqaykiku chunka kimsayoq kilo qollqeta nispa. 6Da lilam Sansonta nirqa: Ama hina kaspaykiy imapim sinchi kallpayki kasqanmanta willaykuway. Imawantaq chaqnarachikuwaq munaychakusqa kanaykipaq? nispa. 7Chay mi Sanson ataq nirqa: Sichu chaqnaruwanmanku manaraq chakisqa qanchis waskakunawan hinaptinqa kallpay pisiruptinmi wakin qarikuna hinallaa rikurirusaq nispa. 8Filistea ru na ku napa ka machiqnin ku na man Da lila willayka muptin mi aparamurqaku manaraq chakisqa qanchis waskakunata hinaptinmi Dalila chaykunawan Sansonta chaqnarurqa. 9Filistea ru na ku na Da lilapa cuar tonpi pa ka kusqa kach kaptin kum Da lila nirqa: Sanson, Filistea runakunam hapirusuchkankia! nispa. Chaymi Sanson waskakunata tipirurqa ninapa rupasqan lino qaytuta hinalla chaynapim mana yacharqakuchu imapim kallpan kasqanta. 10Chay mantam Sansonta Da lila nirqa: Llullakuspam yanqakunallata niwanki, kunany ichaqa niykuway imawanmi chaqnasqa kanaykimanta nispa. 11Sanson mi nirqa: Sichu chaqnaruwanmanku mosoq waskakunawan teqoy-teqoyta hinaptinqa kallpay pisiruptinmi wakin qarikuna hinallaa rikurirusaq nispa. 12Chay mi Da lila mosoq waska ku nawan chaqna ruspan nirqa: Sanson, Filistea runakunam hapirusuchkankia! nispa. Filistea runakunam cuartopi pakakusqa kachkarqaku ichaqa Sansonmi chay chaqnachikusqan waskakunata brazonkunamanta tipirurqa huk qaytuta hinalla. 13Hinaptin mi Sansonta Da lila nirqa: Kunankamam yanqakunallata niwaspayki llullakuwachkanki. Kunany ichaqa niykuway imawantaq chaqnasqa karuwaq? nispa. Chaymi Sansonataq nirqa:
4Chaymantam
1Gaza
Sansonta Dalila engaasqanmanta
JUECES16
378
Sichu qanchisman simpasqa chukchayta telar pi telawan awaruwaq hinaspaataq sumaqta perqaman estacaruwaq hinaptinqa kallpay pisiruptinmi wakin runakuna hinaa rikurirusaq nispa. Chaymi Sansonta Dalila puurachispa qanchisman simpasqa chukchankunata telarpi telawan awarurqa 14hinaspam perqaman estacaruspan nirqa: Sanson, Filistea runakunam hapirusuchkankia! nispa. Ichaqa Sansonmi puusqanmata rikchariruspan estacata telarnintinta aysarurqa. 15Chay mi Dalila nirqa: Yaw llulla! Imanasqataq Kuyaykim nispa niwanki mana kuyawachkaspaykiqa? am kimsa kutikamaa engaaruwanki, manam willawankichu imapim sinchi kallpayki kasqantaqa nispa. 16Da lilam sapa punchaw chay tapu kuy wan hikutaspan Sansonta rabiachirqa hinaptinmi pasay paqtaa amiruspan 17chay secretonta willaykurqa kay nata: Manam haykapipas chukchaytaqa rutuwarqakuchu, oqaqa mamaypa wiksanmantapunim Diospaq rakisqa kani. Sichu chukchayta ruturuwaptinkuqa kallpaymi oqamanta chinkarunman, kallpay pisiruptinmi wakin runakuna hinallaa rikuriruyman nispa. 18Sansonpa tukuy secretonta Da lila yacha ruspan mi Filistea ru na ku napa ka machiqninkunata qayarachimuspan nirqa: Kunanqa hamuychiky, payqa willaykuwanam tukuy secretonta nispa. Chaymi Filistea runakunapa kamachiqninkuna hamurqaku qollqeta aparikuspanku. 19Da lilam moqon ku napa hawanpi Sansonta pu u rachirqa hinaspam huk qa rita qayaykuspan qanchisman simpasqa chukchanta kachiy-kachiyta ruturachirqa, paypa kallpan chinkaruptinmi akarichiyta qallaykuspan 20nirqa: Sanson, Filistea runakunam hapirusuchkankia! nispa. Puusqanmanta Sanson rikchariruspanmi piensarqa: Kunanpas wakin kutipi hinam librakurusaq nispa. Ichaqa manam yacharqachu Tayta Dios paymanta karunchakurusqanta. 21Filistea runakuna Sansonta hapiruspankum awinkunata horqorurqaku hinaspam aparqaku Gaza llaqtaman, chaypim broncemanta cadenawan watasqata carcelpi kaq molinota kutachirqaku. 22Ichaqa rutusqa chukchanmi kasqallan wiayta qallarirqa. runakunapa kamachiqninkunam huunakururqaku Dagon sutiyoq taytachankuta adoraspa animalkunata wauchipunankupaq, paykunam kusikuspa nirqaku: Diosninchikmi Sansonta qoykuwanchik. Enemigonchik runatam qoykuwanchik.
24Wakin runakunapas Sansonta qawaykuspankum diosninkuta yupaycharqaku kaynata: 23Filistea
Sansonpa waukusqanmanta
Diosninchikmi Sansonta qoykuwanchik. Enemigonchik runatam qoykuwanchik. Chakranchikkuna purmachiqtam qoykuwanchik. Ayllunchikkuna wauchiqtam makinchikman churaykun.
25Anchata
kusikuspankum nirqaku:
379
JUECES16,17
Sansonta pusachimuychik asichiwananchikpaq nispa. Sansonta carcelmanta pusamuptinkum paykunapa qayllanpi asichiqninku karqa. Chay mantaataqmi Sansonta pilarkunapa chawpinman sayaykachirqaku. 26Chay mi aysaqnin war mata Sanson nirqa: Llapchaykachiway templo takyachiq pilarkunata chaykunapi tawnapakuykunaypaq nispa. 27Chay templopim kachkarqaku huntay-huntayllaa qarikunawan warmikuna. Filistea runakunapa llapallan kamachiqninkunapas chaypim kachkarqaku, templopa altosninpipas yaqa kimsa waranqa qarikunawan warmikunam kachkarqaku Sansonpa asichisqanta qawaspanku. 28Hinaptinmi Tayta Diosta Sanson maakuspan nirqa: Seor Dioslly, kunanllaay yuyariykuway. Diosnilly, kunan kutillaay kallpanchaykullaway awiykunamanta Filistea runakunata vengakurunaypaq nispa. 29Sansonmi templopa iskay pilarninkunaman hapipakuykuspan tanqaspan 30nirqa: Wausaqy Filistea runakunawan kuska nispa. Chaynata nispanmi llapallan kallpanwan templo takyachiq pilarkunata tanqarqa hinaptinmi templo wichiykurqa kamachikuqkunapa hawanman chaynataq chaypi kaq runakunapa hawanmanpas. Wauyninpiraqmi Sansonqa waurachirqa kawsayninpi wauchisqanmantapas aswan mastaraq. 31Sansonpa wawqenkuna taytanpa llapallan ayllunkunapiwan hamuruspankum aparqaku Sansonpa cuerponta hinaspam pamparqaku Zoramanta Estaolman riq sitiopi, paytaqa pamparurqaku taytan Manoapa sepulturanpim. Sansonmi Israel casta runakunata gobiernarqa iskay chunka wata.
17
Orqokunapim yacharqa Micaia sutiyoq runa. 2Paymi mamanta nirqa: Chay chunka kimsayoq kilo qollqeta suwarachikuspaykim suwata akarqanki, chay qollqeqa oqapa makiypim kachkan, oqam suwarurqayki nispa. Chaynata niptinmi maman nirqa: Wawally, Tayta Diosy bendecisunki nispa. 3Chay mi Micaia sutiyoq runa kutichirqa ma man man chay chun ka kimsayoq kilo qollqeta hinaptinmi maman nirqa: Cheqaptapunipas Tayta Diospaqmi sapaqcharqani chay qollqetaqa tallasqa taytachata hinaspa fundisqa taytachata rurachinaykipaq, chaynaqa qanmanay qosqayki nispa. 4Micaia chay qollqeta kutiykachiptin mi maman iskay kilo masnin qollqeta plateroman qoykurqa tallasqa taytachatawan fundisqa taytachata rurananpaq, chay taytachakunaqa karqa Micaiapa wasinpim. 5Micaiapa wasinpim kapurqa capillan hinaptin mi Diosta adora nanpaq efodtawan wasinpaq taytachata rurachirqa hinaspam huk nin churinta sacerdote kananpaq churarqa. 6Chay tiempokunapiqa Israel nacionpi mana rey kasqanraykum, sapakama munasqankuta rurakuqku. 7Juda law Belen llaqtapim *yacharqa Leviy ayllu manta kaq huk forastero mozo. 8Chay Juda law Belen llaqta mantam lloqsirqa yacha nanpaq sitio maskaq, paymi richkaspan Efrain orqokunapi kaq Micaiapa wasinman chayarurqa. 9Paytam Micaia tapurqa: Maymantataq hamuchkanki? nispa. Hinaptinmi Leviy casta mozoataq nirqa:
1Efrain
Micaia sutiyoq runapa templonmanta
JUECES17,18
380
Juda law Belen llaqtamanta kaqmi kani, oqaqa maskachkani *yachanay paq sitiotam nispa. 10Chay mi Micaia nirqa: Kay wasiypiy *yachakuy sacerdote kaspa taytay hinaa kanaykipaq. Watanpim pagasqayki tawa chunka onza llasaq qollqeta, qosqaykitaqmi pachaykitapas chaynataq mikuytapas nispa. 11Chay mi Leviy casta mozoqa Micaiapa nisqanta Anri nispan yacharqa paywan hinaspam Micaiapa churin hinaa karqa. 12Chay mozota sacerdotenpaq Micaia churaruptinmi wasinpi *yacharqa. 13Micaiam piensarqa: Kunanqa Tayta Diosqa bendeciwanqaam, oqapaqariki kapuwachkan Leviy casta sacerdotem nispa.
18
tiempokunapim Israel nacionpi rey manaraq karqachu. Chay tiempokamam Dan ayllupa herencian manaraq karqachu Israel ayllukunapa herencian ukupi chaymi maskachkarqaku maypim *yachanankupaq. 2Chaymi Danpa mirayninkuna Zora llaqtamantawan Estaol llaqtamanta pichqa kallpasapa qarikunata kacharqaku chaynapi allpata reqsimuspa qawamunankupaq, paykunatam nirqaku: Rispay allpata qawamuychik nispa. Chay pichqantin runakuna Efrain orqokunaman chayaruspankum Micaiapa wasinman rirqaku samakunankupaq. 3Micaiapa wasinpa hichpanpia kachkaspankum Leviy casta mozopa vozninta musyarurqaku hinaspam yaykuruspa tapurqaku: Pitaq pusamusurqanki kayman? Imatataq ruranki kaypi? Imanasqataq kaypi kachkanki? nispa. 4Hinaptin mi willa kurqa Micaiapa pay wan ru rasqan manta chay nataq sacerdote kananpaq contratasqanmantapas. 5Chay mi paykuna nirqaku: Kunany Diosta tapuykapuwayku kay risqaykupi allinpas otaq mana allinpas kamunaykumanta yachaykunaykupaq nispa. 6Hinaptin mi chay Leviy casta mozo sacerdoteataq nirqa: Hawkallay riychik, Tayta Diosmi risqaykichikpi yanapamusunkichik nispa. 7Chaymantam chay pichqa qarikuna pasarqaku Lais llaqtaman. Chay llaqtapi *yachaq runakunaqa Sidon llaqtapi yachaqkunapa costumbrenman hinam confiakuspa hawkalla yachakuqku, chay allpapiqa mana pipapas imanasqanmi hawka kakuqku, chaypiqa manam pipas munaychakurqachu. Paykunaqa Sidon runakunamanta karupi kasqankuraykum mana piwanpas hukllawakuqkuchu. 8Chay qawamuqkuna Zora llaqtapi hinaspa Estaol llaqtapi kaq ayllunkuman kutimuptinkum paykuna tapurqaku: Imay nataq kamurqankichik? nispa. 9Hinaptin mi payku na ataq nirqa ku: Allinsum, hakuchiky hinaspa peleamusunchik. Chay qawamusqayku allpaqa allinsum kasqa, amay qellakuychikchu, apurawmany allpata dueochakamusunchik. 10Rispaykichikmi tarimunkichik hawka *yachakuq runakunata hinaspa mana imapa pisinan hatun allpata. Chay allpataqa Diosmi qoykusunkichik nispa. 11Dan ayllu soqta pachak qa riku nam guer rapaq allin armasqa ka ma lloqsirqaku Zora llaqtamantawan Estaol llaqtamanta. 12Juda lawman chayaruspankum Quiriat-jearim llaqtapa hichpanpi otaq intipa seqaykunan lawpi campamentonkuta sayarachirqaku chaymi chay sitiota suticharqaku Danpa Campamenton
1Chay
Dan ayllu runakunawan Micaia atipanakusqanmanta
381
JUECES18
nispanku kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 13Chaymanta pasaspankum chayarurqaku Efrain orqokunapi kaq Micaiapa wasinman. 14Hinaptinmi chay Lais allpa reqsimuq pichqa runakuna ayllun runakunaman nirqaku: Yachankichikchu? Kay wasikunapiqa Dios adoranapaqmi kachkan huk Efod, kachkantaqmi wasiyoqpa taytachanpas chay nataq tallasqa taytachawan fundisqa taytachapas. Chay naqa yachankichik am imam rurayta nispa. 15Chay man chaya ruspan ku m Leviy casta mozopa wa sin man otaq Micaiapa wasinman yaykuruspanku: Imay nallataq kachkanki? nirqaku. 16Danpa mirayninkunamanta guerrapaq allin armasqa soqta pachak qarikunaataqmi suyachkarqaku zaguan punkupi. 17Hinaptinmi allpa reqsimuq pichqa qarikuna wasiman yaykuruspanku apakunankupaq hapirqaku tallasqa taytachatawan fundisqa taytachata, hapirqakutaqmi Dios adorana efodtapas chaynataq wasiyoqpa taytachantapas. Sacerdotewan guerrapaq allin armasqa soqta pachak qarikunaataqmi kachkarqaku zaguan punkupi. 18Micaiapa wasin man yayku ruspan kum horqomurqa ku ta llasqa tay tachatawan fundisqa taytachata, horqomurqakutaqmi Dios adoranapaq efodtapas chay nataq wasiyoqpa taytachantapas. Chayta rikuruspanmi sacerdote nirqa: Imapaqtaq chaykunataqa horqochkankichik? nispa. 19Hinaptin mi payku na ataq nirqa ku: Upallay, ama imatapas rimarispa oqaykuwan hamuy, qamqa sacerdoteyku kaspam taytayku hinaa kanki. Huk familiallapaq sacerdote kanaykimantaqa manachu aswan allin kanman Israel castakunamanta kaq ayllupaq sacerdote kayniki? nispa. 20Sonqonpaq hina kaptinmi chay sacerdoteqa Dios adorana efodtawan wasiyoqpa taytachanta aparikurqa, aparikurqataqmi tallasqa taytachatawan fundisqa taytachatapas hinaspam chay runakunawan pasakurqa. 21Dan ayllu runakunam pasakurqaku wawa-churinkuta, animalninkuta hinaspa kapuqninkuta awpachispanku. 22Micaiapa wasinmanta karunchakuruptinkuam Micaiawan vecinonkuna huunakuruspanku Danpa mirayninkunata qatirqaku. 23Danpa mirayninkunata qayaykachaptinkum Danpa mirayninkunaataq muyuriykuspanku Micaiata nirqaku: Imataq pasasunki qayaykachamuwanaykikupaq? nispa. 24Hinaptin mi Micaia ataq nirqa: Rurachikusqay taytachaykunatam apakuchkankichik, pusakuchkankichiktaqmi sacerdoteytapas mana imayoqta saqeruwachkaspaykichikchu tapuwankichikraq: Imataq pasasunki? nispa? 25Hinaptin mi Danpa miray nin ku na ataq nirqa ku: Ama qaparkachamuychu, yanqaataq piakuruspa huk kaqniyku waurachisunkiman qamtapas chay nataq familiaykikunatapas nispa. 26Danpa mirayninkuna pasakuptinmi Micaiaqa achka kasqankuta qawaykuspa wasinman kutikurqa. 27Danpa mirayninkunam Micaiapa rurasqankunata apaspanku hinaspa sacerdotentapas pusaspanku chayarurqaku Lais llaqtaman, chaypi runakunaqa mana pipapas imanasqanmi hawkalla kachkasqaku hinaptinmi Danpa mirayninkuna espadawan wauchispanku llaqtankutapas kaaykurqaku. 28Paykunaqa Sidon llaqtamanta karupi kasqankuraykum wakin runakunawanpas mana hukllawakurqakuchu chayraykum defiendeqninkuta mana tarirqakuchu. Lais llaqtaqariki karqa Bet-rehob law qechwapim. Danpa mirayninkunam chaypi *yacharqaku kasqallan llaqtata hatarichispanku. 29Chay llaqtatam Dan nispa suticharqaku Israelpa churin Dan abuelonkupa sutinman hina.
JUECES18,19
382
awpaqtaqa chay llaqtapa sutinmi karqa Lais. 30Danpa mirayninkunam chay tallasqa taytachata chaypi churarqaku adoranankupaq, sacerdotenku kananpaqataqmi churarqaku Gersonpa churinta otaq Moisespa willkan Jonatanta. Jonatanpa mirayninkunapas sacerdotekunam karqaku Israel nacioninkumanta preso pusasqa rinankukama. 31Micaiapa tallachisqan taytacham paykunawan karqa Diospa santuarion Silo llaqtapi kanankama.
19
tiempokunapim Israel nacionpi rey manaraq karqachu. Efrain orqokuna cantonpim *yacharqa forastero hina Leviy ayllumanta huk qari, paymi Juda lawpi Belen llaqtamanta warmita pusamurqa compaeranpaq. 2Hinaptinmi compaeranqa hukwan tupakuruspan Juda law Belen llaqtapi taytanpa wasinman pasakurqa. Chaypi tawa killa kachkaptinmi 3compaeron qatirqa kuyakuyllawan rimapayaspa kutichimunanpaq. Pusarqataqmi huk sirviententawan iskay asnokunatapas hinaptinmi chay compaeranqa taytanpa wasinpi chaskirqa. 4Compaeranpa taytanpas qawaykuspanmi kusikuywan chaskirqa wasinpi, harkaptinmi qeparurqa kimsa punchaw, chaypitaqmi mikurqapas, tomarqapas hinaspa puurqapas. 5Tawa kaq punchawpim ripukunanpaq tutapayta hatarirurqaku, ichaqa pasakunankupaqa kachkaptinmi chay compaeranpa taytan chay masanta nirqa: Mikuykuyraqy aschallatapas anpi mana pisiparunaykipaq, chaymantaachiki pasakunkiqa nispa. 6Chay mi iskay nin ku tiyaykurqa ku miku nan kupaq hi naspa toma nan kupaq hinaptinmi sipaspa taytan chay qarita nirqa: Ama hina kaspay kunan tutatawanraq quedaykuy kusikunanchikpaq nispa. 7Hata riruspan pasa ku nanpaqa kach kaptinpas suegron ruegapayaptin mi huktawan chay tuta chaypi puurqa. 8Pichqa kaq punchawpim tutapayta pasakunanpaq hatarirurqa hinaptinmi sipaspa taytan nirqa: Kunanpas mikuykuyraqy kallpanchakunaykipaq, kay piraqy karisunchik tardeyanankama nispa. Chaynapim iskayninku mikurqaku. 9Compaeranwan hinaspa sir vientenwan pasanankupaq chay qari kaptinmi sipaspa taytan otaq suegron payta nirqa: Tardeyamuspam tutaykamuchkana, chaynaqa kunan tutatawany kaypi samakuy. Kayqay punchawqa tukuruna, chay naqa kusisqa kanaykipaqy kaypi samakuy. Paqarin tutapaytaachiki hatariruspa wasikiman ripukunki nispa. 10-11Chay runam ichaqa mana mu narqachu chay tutatawan sa may ta, iskay silla asnonkunapi cargakuykuspanmi pasakurqa compaeranpiwan, Jebus llaqtapa otaq Jerusalen llaqtapa chimpanman chayaruptinkum yaqaa intipas seqaykuchkarqa chaymi Leviy casta patronninta sir vienten nirqa: Hakuchiky Jebus runakunapa llaqtanpi samakuq nispa. 12Chay mi patron nin ataq nirqa: Mana Israelpa mirayninkunapa llaqtanmanqa manam richwanchu, Gabaa llaqtakamay hakuchikqa. 13Samaspaqariki-samasunchik Gabaa llaqtapiach otaq Ram llaqtapiach nispa. 14Richkaspankum inti seqaykuy ta a chayarurqa ku Benja min law Gabaa llaqtapa hichpanman. 15Gabaa llaqtamanm muyuykurqaku chaypi samapakunankupaq ichaqa pipas mana samachiyta munaptinmi llaqtapa plazanpi tiyaykurqaku.
1Chay
Leviy ayllu runapa compaeranta imam rurasqankumanta
383
16Hinaptinmi
JUECES19,20
huk machucha campopi llamkasqanmanta tutaykuqtaa hamuchkasqa, payqa Efrain orqokunamanta kasqanraykum yacharqa Gabaa llaqtapi forastero hina. Chay llaqtapi *yachaqkunaqa karqaku Benjaminpa mirayninkunam. 17Chay campomanta hamuq machucham llaqtapa plazanpi tiyaq viajerota rikuruspan tapurqa: Maymantaq richkanki? May mantataq hamuchkanki? nispa. 18Hinaptin mi pay ataq nirqa: oqaykuqa Juda lawpi Belen llaqtamantam hamuchkaniku hinaspam Efrain law orqokunapa cantonpi *yachasqayman richkaniku. oqaqa rirqani Juda law Belen llaqtamanmi, kunanataqmi Tayta Diospa santuarionman richkani ichaqa manam pipas wasinpi samaykachiwanchu. 19Asnoykupaqqa kachkanmi pajapas chaynataq pastopas. oqapaqpas compaeraypaqpas chay nataq sir vientey paqpas kapuwachkankum tantawan vinopas, manam imapas pisipuwankuchu nispa. 20Ichaqa chay machucham nirqa: Wasiymany hakuchik, imapas pisisuqnikitaqa oqam qosqayki, kunan tutaqa amay plazapiqa puuychu nispa. 21Wasinman pusaruspam asnonkunaman qaramurqa hinaptinmi chay samakuqkunaqa chakinkuta mayllakuruspa mikurqaku hinaspa tomarqaku. 22Ichaqa kusisqa kachkaptinkum chay llaqtapi mana allin qarikuna muyururqa chay wasita, punkuta takaspankum wasipa dueon machuchata nirqaku: Wasikiman yaykumuq runata horqomuy abusanaykupaq nispa. 23Wa sipa dueon machucham ichaqa lloqsira muspan ruega kurqa: Runamasillaykuna, amay kay penqaypaq kaqtaqa ruraychikchu, kay viajeroqa wasiypim samakuchkan. 24Kachkanmi doncella churiy, kay qaripapas kachkantaqmi warmin, paykunata horqomuptiy munasqaykichikta ruraychik ichaqa amay kay qariwanqa penqay paq kaqtaqa ruraychikchu nispa. 25Aswanqa chay ru na ku nam mana mu narqa kuchu uya riy ta chay mi Leviy casta runa compaeranta calleman horqoramuptin paytaa abusarqaku tukuylla tuta achikyanankama, achikyamuchkaptinam dejarurqaku. 26Achikyamuchkaptinam chay warmi kutimurqa machuchapa wasinpi compaeronpa kasqanman hinaspam punkupa waqtanpi wichiykurqa, chay pim karqa achikyanankama. 27Compa eron mi tutapay ta hata riruspan pun kuta kichaykurqa ripu ku nanpaq ichaqa compaeranmi wasipa punkunpa awpaqninpi chutarayachkasqa chay wasiman yaykuna rumiman hapipakuykuspa. 28Chaymi compaeron nirqa: Hatariy, hakuchik nispa. Ichaqa manam rimarirqaachu wausqa kasqanrayku chaymi compaeranpa cuerponta asnonman churkuykuspa pasakurqa maymi *yachasqanman. 29Wa sin man chaya ruspan mi cuchillota hapiykuspan compa eranpa cuer ponta chunka iskayniyoq parteman cuartezarurqa hinaspam chay piezakunata apachirqa Israel nacionpi sapa aylluman. 30Llapallan chayta qawaqkunam nirqaku: Israelpa mirayninkuna Egipto nacionmanta lloqsimusqankumantapunim kunankama mana haykapipas kayna pasaqtaqa rikurqanchikchu. Kay manta tanteanakuspay imam rurananchik manta rimanakusunchik nispa.
20
llapallan mirayninkunam Mizpa llaqtaman rispanku huunakururqaku huk runa hinalla Tayta Diospa qayllanpi, huunakururqakum Dan llaqtamanta, Beerseba llaqtamanta hinaspa Galaad lawmantapas. 2Chaynapi-
1Israelpa
Gabaa llaqtayoqkunata vengakusqankumanta
JUECES20
384
m karqaku Israel ayllukunapa llapallan kamachiqninkuna Diospa runankunapa huunakuyninpi. Guerrapi peleaqkunam karqaku tawa pachak waranqa chakillawan puriqkuna. 3Benjaminpa mirayninkunam yacharurqaku Israelpa mirayninkunaqa Mizpa llaqtaman risqankuta. Hinaptinmi Israelpa mirayninkuna chay Leviy ayllu runata tapurqaku imaynam chay warmita wauchisqankumanta. 4Chay mi Leviy ayllu runa otaq wauq war mipa compa eron kay nata nirqa: Compaeraywanmi Benjamin lawpi Gabaa llaqtaman chayaramurqaniku chaypi tuta samanaykupaq. 5Hinaptinmi Gabaa llaqtapi runakuna contraypi hatarispanku wasita tuta muyururqaku wauchiwayta piensaspanku hinaspam compaeraytaa abusarqaku waurachinankukama. 6Chaymi compaeraypa cuerponta cuartezaruspay Israel ayllukunapa dueochakusqan enteron allpaman aparachirqani chaynapi chay mana allin rurasqankumanta hinaspa Israel nacionpi penqaypaq kaq rurasqankumanta llapallaykichik yachanaykichikpaq. 7Chaynaqa kunany Israelpa mirayninkuna kasqaykichikrayku llapallaykichik imam ruranaykichikta tanteanakuychik nispa. 8Hinaptin mi llapa llan ru na ku na huk runa hina lla hata rispan ku nirqa ku: Manam mayqanninchikpas kutisunchu karpanchikmanqa nitaq wasinchikmanpas. 9Kunanpunim suerteananchik Gabaa llaqtapi kaqkunawanqa pikunam peleananmanta. 10Israelpa llapallan ayllunmantam sapa pachakmanta rakisunchik chunka qarikunata, sapa waranqamantaataqmi rakisunchik pachak qarikunata, chunka waranqamantaataqmi rakisunchik waranqa qarikunata, chay rakisqanchik qarikunam tropakunapaq mikuyta apanqaku, wakinataqmi Benjamin lawpi Gabaa llaqtaman rispa Israel nacionpi penqaypaq rurasqankumanta vengakamunqaku. 11Chay mi Israel casta llapa llan ru na ku na Gabaa llaqtapa contranpi peleanankupaq huunakururqaku huk runa hinallaa. 12Israelpa ayllun runakunam kacharqaku Benjaminpa llapallan ayllunman kay nata nispanku: Imanasqam kay mana allintaqa rurarunku qamkuna ukupiqa? 13Kunany makiykuman churamuy Gabaa llaqtapi chay penqaypaq ruraq qarikunata wauchinaykupaq chaynapi chay mana allinta Israel nacionmanta chinkachinaykupaq nispa. Benjamin ayllu runakunam ichaqa Israelpa miraynin ayllumasinkunapa nisqanta mana kasurqakuchu 14aswanqa Gabaa llaqtamanmi lliw llaqtankumanta huunakururqaku Israel castamasinkupa contranpi peleanankupaq. 15Wakin llaqtakunamanta kaq Benjaminpa mirayninkunam chay tiempopi yupasqa karurqaku iskay chunka soqtayoq waranqa peleaqkuna, Gabaa llaqtapi *yachaq qanchis pachak akllasqa qarikunam ichaqa mana yupasqachu karqaku. 16Benjamin ayllu runakunamantam karqa qanchis pachak akllasqa *ichoqwan warakaqkuna. Paykunaqa chukchata warakaspapas hapichiqkupunim. 17Castamasinku Israel castakunaataqmi karqaku guerrapi tawa pachak waranqa peleaqkuna. mirayninkunam Betel llaqtaman rirqaku Diosta tapukunankupaq: oqaykumanta pitaq puntata rinqa Benjaminpa miray ninkunapa contranpi peleaq? nispa. Hinaptinmi Tayta Dios nirqa: Juda castakunam puntata rinqaku nispa. 19Israel castakunam tutapayta hatariruspanku Gabaa llaqtapa chimpanpi campamentonkuta sayarachirqaku. 20Benjamin castakunapa contranpi peleaq rispankum
18Israelpa
Benjamin ayllupa contranpi peleasqankumanta
385
JUECES20
Gabaa llaqtapa contranpi peleanankupaq kinrayninman churakurqaku. 21Hinaptinmi Benjaminpa mirayninkuna Gabaa llaqtamanta lloqsimuspanku chay punchawpi waurachirqaku Israelpa mirayninkunamanta iskay chunka iskayniyoq waranqa qarikunata. 22Aswanqa Israel casta runakuna kallpanchakuspankum huktawan peleanankupaq kinrayninman churakurqaku punta kaq punchawpi peleasqanku sitiollapi. 23Chaynataqa rurarqaku Israelpa mirayninkuna tutaykuqkama Tayta Diospa qayllanpi waqasqankuraykuam, chaypim Tayta Diosta tapurqaku kaynata: Huktawanchu risaqku castamasiyku Benjamin aylluwan peleaq? nispa. Hinaptinmi Tayta Diosataq nirqa: Riychiky paykunapa contranpi peleaq nispa. 24Chaymi Israelpa mirayninkunaqa chay iskay kaq punchawpi kasqallan rirqaku Benjamin ayllupa contranpi peleaq. 25Ichaqa Benjamin castakuna iskay kaq punchawpi Gabaa llaqtamanta lloqsiramuspankum Israelpa mirayninkunata waurachirqaku chunka pusaqniyoq waranqa qarikunata, paykunaqa karqa espadawan peleaq qarikunam. 26Hinaptinmi Israelpa llapallan mirayninkuna rirqaku Betel llaqtaman Tayta Diospa qayllanpi waqaspa maakunankupaq hinaspam chay punchaw ayunarqaku tutaykunankama, presentarqakutaqmi lliw kaana animalkunatapas chaynataq allinlla kasqankumanta ofrendakunatapas. 27-28Chay tiempopim Dioswan contrato ru rasqan ku Baul kach karqa Betel llaqtapi, sacerdotenataqmi karqa Eleazar pa churin Finees, paymi karqa Aaronpa willkan. Israelpa mirayninkunam yapatawan Tayta Diosta tapurqaku: Huktawanchu peleamusaqku aylluyku Benjamin castakunapa contranpi icha manaachu? nispa. Chaymi Tayta Dios nirqa: Rispay peleamuychik, paqarinmi makikichik man churamusaq nispa. 29Hinaptin mi Israel casta ku na chu ra rurqa ku Gabaa llaqtapa muyu riqninpi wateqaqkunata, 30Israelpa wakin mirayninkunaataqmi kimsa kaq punchawpi Benjaminpa mirayninkunawan peleanankupaq Gabaa llaqtapa contranpi churakururqaku wakin kutipi hina. 31Hinaptinmi Benjaminpa miray ninkuna Israel tropakunawan peleanankupaq llaqtamanta karunchakururqaku hinaspam wakin kutipi hina wauchiyta qallarirqaku. Wauchirqakum Betel llaqtaman hinaspa Gabaa llaqtaman riq ankunapipas chay nataq campokunapipas yaqa kimsa chunka qarikunata. 32Benjaminpa mirayninkunam piensarqaku: oqanchikpa qayllanchikpim awpaqta hina vencesqa karunku nispa. Israelpa mirayninkunam ninakurqaku: Lluptikuspay llaqtamanta ankama karuncharachisunchik nispa. 33Ichaqa llapallan Israel castakunam maymi kasqankumanta lloqsirqaku peleanankupaq hinaspam kinrayninman churakururqaku Baal-tamar lawpi. Chaynataqmi Israel castamanta wateqaqkunapas Gabaa llaqtapa muyuriqnin campopi pakakusqankumanta lloqsimurqaku. 34Chaynapim Israelpa llapallan mirayninkunamanta Gabaa llaqtapa contranpi awpaqman rirqaku chunka waranqa akllasqa qarikuna. Nisyu-nisyuta peleasqankuraykum Benjamin castakunaqa mana yacharqakuchu pierdesqankuta. 35Tayta Dios yanapaptinmi Israel castakuna vencerurqa Benjamin castakunata, waurachirqakum chay punchawpi iskay chunka pichqayoq waranqa pachaknin Benjamin casta runakunata, paykunaqa karqa espadawan peleaq qarikunam. 36Benjaminpa mirayninkunam qawakuykurqaku vencesqa kasqankuta.
JUECES20,21
386
Israelpa mirayninkunam ayqeq tukurqaku Benjamin castakuna qatiptinku. Israelpa mirayninkunaqa confiakurqakum wateqaqkuna Gabaa llaqtata vencerunankumanta. 37Chay wateqaqkunam Gabaa llaqtata apurawman atacarurqaku hinaspam kayman-chayman kallpakacharuspanku espadawan waurachirqaku chaypi *yachaqkunata. 38Chay wateqaqkunam awpaqtaraq yachachinakurqaku Israel castamanta kaq wakin runakunawan llaqtata dueochakuruspankuqa hatu-hatunta qosnichinankupaq, 39chaynapi Israel runakunamanta lluptiqkuna chay sealwan kutirimuspa Benjamin castakunata atacanankupaq. Benjamin castakunam wauchiyta qallaykuspanku waurachirqaku yaqa kimsa chunka Israel runakunata, chay wanmi piensarqaku: oqanchikpa qayllanchikpim awpaq hina vencesqa karunku nispa. 40Ichaqa llaqta mantam hatu-hatun qosni lloqsimuy ta qallayka murqa chay mi Benjamin castakuna qepankuta qawariykuptinku lenguachkaq nina chaynataq qosnipas cielokama haypachkasqa. 41Israel castamanta wakin runakuna kutiriykuptinmi Benjamin casta runakunaqa sinchita mancharikururqaku paykunapa hawanman hatun desgracia hamusqanta qawakuykuspanku. 42Benjamin casta runakunaqa Israel wakin runakunamanta chunniqman riq anninta lluptiyta munaspapas manam guerramanta lluptiyta atirqakuchu, llaqtamanta lloqsimuqkunam harkaruspanku wauchirqaku. 43Israel castakunam Benjamin castakunapa anninta wichqaruspa tukuparurqaku Gabaapa chimpan intipa qespimunan lawkama. 44Benjamin castakunamantam waurachirqaku chunka pusaqniyoq waranqa qarikunata, paykunaqa karqa espadawan peleaq qarikunam. 45Puchuqninkunam chunniqman lluptirurqaku Rimon Qaqa lawman hinaptinmi anpi waurachirqaku pichqa waranqa qarikunata. Gidom lawkama qatispankum waurachirqaku iskay waranqa qarikunatawan. 46Benjamin castakunamanta chay punchawpi llapallan wauqkunam karqa iskay chunka pichqayoq waranqa qarikuna, paykunam karqa espadawan peleaq valeroso qarikuna. 47Ichaqa Benjamin castamanta soqta pachak qarikunam lluptikurqaku chunniq lawpi Rimon Qaqa lawman, chaypim *yacharqaku tawa killa. 48Chaymantam Israel runakuna kutimuspanku Benjaminpa mirayninkunata espadawan wauchirqaku sapa llaqtapi, waurachirqakum runakunatapas, animalkunatapas chaynataq llapa ima tarisqankutapas, kaaykurqakutaqmi llapallan llaqtakunatapas.
21
runakunam Mizpa llaqtapi juramentarqakua kay nata: Amam mayqanninchikpas Benjamin castakunawanqa casarachisunchu warmi churinchikta nispa. 2Ichaqa ru na ku na Betel llaqtapi hu u na ku ruspan kum Diospa qayllanpi tu kuylla punchaw sinchita waqaspanku nirqaku: 3Israelpa yupaychasqan Dios Tay ta llayku imataq kay pa sa ruwan ku Israel nacionpi huk ayllu faltananpaq nispa. 4Paqa rin nintin punchaw ru na ku na tutapay ta hata riruspan kum chay pi altar ta ruraspanku ofrecerqaku lliw kaana animalkunatawan allinlla kasqankumanta ofrendakunata. 5Israelpa mirayninkunam tapunakurqaku: Llapallan Israel ayllumanta mayqanninchiktaq Tayta Diospa qayllanpi huunakuy man mana rirqachu? nispa. Paykunam juramentarqakua kaynata:
1Israel
Benjamin casta qarikunapaq warmi maskasqankumanta
387
JUECES21
Tayta Diospa qayllanpi Mizpa llaqtapi huunakuy man mana riqkunaqa wauchisqapunim kanqaku nispa. 6Israelpa miray nin ku nam sinchi lla kisqa kach karqa ku Benja min ayllu ru na kunata desgracia pasarusqanmanta, paykunam nirqaku: Kunanmi Israel castamanta huk ayllu chinkarun. 7Imatataq rurasunchik Benjamin ayllu puchuq runakunapaq chay napi warmiyoq kanankupaq? Tayta Diosrayku juraspam nirqanchik: Warmi churinchikwanqa amam casarachisunchu nispa. 8Chaynaqa kachkanchu huk kaqnin Israel ayllumanta Mizpa llaqtapi Tayta Diospa qayllanman mana hamuq? nispa. Chaymi yacharurqaku chay guerrapaq Galaad lawpi kaq Jabes llaqtamanta mana mayqenninpas chay huunakuyman risqanta. 9Runakunata yupaptinkum Galaad lawpi *yachaq Jabes llaqtamanta qarikuna mana pipas karqachu. 10-11Chaymi huunakuypi llapallan kaqkuna Galaad law Jabes llaqtapi kaqkunaman kacharqaku chunka iskayniyoq waranqa soldadokunata chaynapi qarikunata, wawakunata hinaspa mana doncella kaq warmikunata lliwta wauchimunankupaq. 12Hinaptinmi Galaad law Jabes llaqtapi tarimurqaku tawa pachak doncellakunata hinaspam Canaan law Silo llaqtapi campamentoman pusamurqaku. 13Llapallan huunakuypi kaqkunam Rimon Qaqapi Benjamin castakunaman kacharqaku hinaspam hawkayaypia kanankupaq willachimurqaku. 14Hinaptinmi Benjamin castakuna kutiramuptinku Israel castakuna Galaad law Jabes llaqtayoq puchuq warmikunata warminkupaq qorqaku, warmikunam ichaqa mana hayparqachu llapallan qarikunapaq. 15Israel casta ku nam lla kikurqa ku Benja min casta ku na manta Israel ayllu ku napi huk aylluta Tayta Dios chinkarachisqanrayku. 16Huunakuypim ancianokuna ninakurqaku: Imatataq rurasunchik mana warmiyoq puchuqkunapaq? Benjamin casta warmikunam wauchisqa karunku, 17Benjamin castamanta lluptiqkunaqa mirayniyoqmi kananku chaynapi Israel nacionpi huk ayllu mana chinkachisqa kananpaq. 18oqanchik Israelpa miray nin ku naqa manam ca sa rachichwanchu warmi churinchikkunawanqa. oqanchikqa juraspam nirqanchik: akasqay kachun Benjamin castakunawan pipas warmi churinta casarachiqqa nispa. 19Sapa watam Tayta Diospaq Silo llaqtapi hatun fiestata ruranku. Chay Silo llaqtaqariki kachkan Betel llaqtapa norte law ninpim otaq Betel llaqtamanta Siquem llaqtaman riq anpa intipa qespimunan lawninpim otaq Lebona llaqtapa surlawninpim. 20Israel casta ku napa ancia non ku nam Benja min casta ku na man nichimurqa ku kaynata: Silo llaqtapa hichpan uvas huertakunapi pakakuspam 21listollaa kankichik. Maypacham Silo llaqtamanta warmikuna tusustin lloqsimuptinkum qamkunapas uvas huertakunapi pakakusqaykichikmanta lloqsimuspa sapakama sipasta hapikunkichik warmikichikpaq hinaspam Benjamin law llaqtaykichikman pasakunkichik. 22Sichum paykunapa taytan otaq turin reclamanankupaq hamuwaptinkuqa kaynatam nisaqku: Qoykullawaykuy, oqaykum Jabes llaqtapi kaqkunawan peleamuspayku mana llapan qarikunapaqchu warmikunata pusamurqaniku. Chaywanpas juramentomantaqa manam huchayoqchu kankichik mana casarachisqaykichikrayku nispa. 23Benjaminpa mirayninkuna chaynata ruraspankum sapakama hapikurqaku sipasta warminkupaq. Tusuqkunamanta suwakuspankum kutikurqaku maymi herencia allpankuman hinaspam llaqtakunata mosoqmanta ruraspanku chaypi *yacharqaku.
JUECES21
24Israelpa
388
wakin mirayninkunapas chay mantam kutikurqaku sapakama ayllunkuman hinaspa familiankuman. Sapakamam lloqsirqaku tocanciankuman otaq maymi herencia allpankuman. 25Chay tiempoku napim Israel nacionpi ma na raq rey kasqan rayku sapa ka ma munasqankuta rurarqaku.
RUT SUTIYOQ LIBRO

Jueces sutiyoq librom willakun Israel runakuna akarispa llakikuyllapi kawsasqankumanta chayraykum kay Rut libropa willakuyninqa rikchakun mana yakupa kanan chunniqpi yakuyoq pukyuman. Kay libroqa willakun mastaqa Moab casta sutiyoq warmimantam, chayraykum kay libroqa Rutwan sutichasqa. Rutqa karqa Israel casta runapa viudanmi, payqa viudayarurqa manapas unay casada kachkaspanmi. Payqa reqsichikun suegranta kuyasqanrayku mana rakikuspanmi. Payqa Israel castakunapa Diosnintam diosninpaq reqsikurqa, Israel casta runakunatapas castanpaqam reqsikurqa. Chaykuna rurasqantam yacharurqa waukuq qosanpa ayllun Booz chaymi Rutwan casarakuyta munarqa. Rutwanm casarakurqa chay tiempopi leykunaman hina chaynataq llaqtankupi costumbreman hina. Chaynapim Rutqa Rey Davidpa awpaq abuelan karqa, payqa Seor Jesucristopapas ayllunmi. Rutqa huklaw nacionniyoq kachkaspanpas Tayta Diosman hapipakuspanmi hinaspa payta kasukuspanmi Israel casta runakunaman hukllawakurqa, chay rurasqanqa allinpunim karqa Diospa qayllanpiqa. Moab nacionman Elimelec ripukusqanmanta
casta runakunapa jefenkunapa gobiernasqan tiempopim yarqay karqa Israel nacionpi chaymi Juda law Belen llaqtayoq runa Moab casta runakunapa allpanman ripukurqa hinaspam chaypi *yacharqa warminwan hinaspa iskaynin qari churinkunawan. 2Chay ripukuq runapa sutinmi karqa Elimelec, warminpaataqmi karqa Noemiy, iskaynin churinkunapa sutinataqmi karqa Mahalon hinaspa Quelion. Juda law Belen llaqtamantam paykunaqa karqaku, chay llaqtapa huknin sutinqa Efratam. Paykunam ripukurqaku Moab casta runakunapa allpanman. 3Ichaqa Noemiypa qosan Elimelec waukuptinmi Noemiyqa sapallana qeparurqa iskaynin qari wawankunapiwan. 4Paykunam Moab nacionniyoq warmikunawan casarakururqa, chay huknin warmipa sutinmi karqa Orfa, hukninpaataqmi karqa Rut. Yaqa chunka wataa chaypi yacharuptinkum 5waukurqataq Mahalonwan Quelionpas chaymi Noemiyqa sapallana qeparullarqa qosanpas hinaspa wawankunapas waukuptin. Moab nacionpi kachkaspan Noemiy uyarirurqa llaqtamasinkunaman Tayta Dios allin cosecha qosqanta chaymi Noemiyqa Moab allpamanta iskaynin llumchuy ninkunawan kutikurqa. 7Chay *yachasqanku sitiomantam lloqsirqaku Juda lawman pasanankupaq. 8Ichaqa richkaptinkum Noemiy nirqa iskaynin llumchuy ninkunata: Kutikuychiky sapakama mamaykichikpa wasinman. Tayta Diosy qamkunata favorecesunkichik imaynam qamkunapas oqawan chaynataq waukuq wawaykunawan rurasqaykichikpi hina. 9Hina kikin Tayta Diostaqy huk qaritapas sapakamaman qosunkichik chaynapi casarakuspa wasikichikpi hawkayayta tarinaykichikpaq nispa.
389
6Chay mantam
1Israel
Noemiywan Rut Belen llaqtaman risqankumanta
RUT1,2
390
Chaynata nispam Noemiyqa iskayninta muchaykarirqa chay mi qaparispa waqarqaku. 10Llumchuy ninkunam nirqaku: oqaykuqa qanwanmi ripusaqku llaqtaykiman nispa. 11Hinaptin mi Noemiy ataq nirqa: Kutikuychiky wawallaykuna. Imapaqtaq riwaqchik oqawanqa? oqapaqa manaam kanqachu wawaypas casarakunaykichikpaqqa. 12Chaynaqa kutikuychiky wawallaykuna, qosayoq kanaypaqqa payaam kani. Wawayoqraqmi kasaq nispay kunan tuta qosaywan puuruyman hinaspa qari wawakunata wachakuruyman hinaptinpas 13suyawaqchikraqchu hatunyanankama? Paykunata suyaspachum mana casarakuwaqchik? Manam, wawallaykuna! qamkunamantam aswanraq llakikuni Tayta Diospa piakuynin oqapa contraypi kasqanrayku nispa. 14Chay mi payku na huktawan qapa rispa waqarqa ku. Chay mantam suegranta Orfa muchaykuspa pasakurqa, Rut ataqmi suegranwan qeparurqa. 15Hinaptinmi Noemiy ataq nirqa: Waqaya llumchuy masikiqa kutikun llaqtanman hinaspa diosninkunaman, chaynay qampas kutikuy nispa. 16Ichaqa Rutmi nirqa: Ama ruegawaychu qanmanta rakikuspa kutikunaypaq. Maymi risqaykimanmi oqapas risaq, maymi yachasqaykipim oqapas *yachasaq, aylluykikunam oqapa aylluy kanqa, Diosnikipas oqapa Diosniymi kanqa, 17maypim waukusqaykipim oqapas waukusaq, chaypitaqmi pampakusaqpas. Sichu kawsananchikkama qanmanta rakikuptiyqa Tayta Diosy llumpayta castigawachun nispa. 18Rutqa manaa saqeyta munaptinmi Noemiyqa chayta yacharuspan manaa hikutarqachu. 19Chaynapim iskayninku ripukurqaku Belen llaqtaman, chayaruptinkum lliw llaqtantin runakuna admirakurqaku paykunamanta, warmikunam ninakurqaku: Noemiychus wak war miq? nispa. 20Chay mi Noemiy ataq nirqa: AmaaaNoemiy wanqa sutichawaychikchu aswanqabMarawana sutichawaychik Tukuy Atiy niyoq Dios sinchita llakichiwasqanrayku. 21Kaymantam lloqsirqani tukuy imayoq aswanqa kunanmi mana imayoqtaa Tayta Dios kutichimuwan. Chay naqa imanasqam Noemiy nisparaqqa sutichawankichik? Tayta Diosmi contraypi sayarirqa, Tukuy Atiy niyoqmi llakichiwarqa nispa. 22Chay napim Noemiyqa kutirqa Moab casta llumchuy nin Rut piwan, Moab nacionmantam kutimurqa hina Belen llaqtanman. Chay napim paykunaqa chayarurqaku cebada rutuy qallariyta.
qosan Elimelecpa ayllunmi karqa apu runa, paypa sutinmi karqa Booz. llumchuy nin Moab casta Rutmi Noemiyta nirqa: Ama hina kaspay dejaykuway chakrata rirunaypaq chaynapi chaskiwaqniypapi cebadata pallapakamunaypaq nispa. Chaymi Noemiy ataq nirqa: Riruy, mamy nispan.
2Chay
a 1:20 b 1:20
1Noemiypa
Boozpa chakranpi cebadata Rut pallapakusqanmanta
Hebreo simipi Noemi ninanqa miskiy ninanmi. Hebreo simipi Mara ninanqa qatqe ninanmi.
391
3Chay napim
RUT2
Rutqa chayaruspan rutuqkunapa qepanta rirqa pallapakustin. Mana yachastinmi chayarurqa suegron Elimelecpa ayllun Boozpa chakranman. 4Rut pa llapa kuch kaptin mi Belen llaqta manta ha muspan Booz sutiyoq runa chayaramurqa hinaspam rutuqkunata rimaykurqa: Tayta Diosy qamkunawan kachun nispa. Chaymi rutuqkunapas nirqaku: Qamtapas Tayta Diosy bendecisunki nispa. 5Chay manta ataqmi rutuqku napa capataznin sir viententa Booz tapurqa: Pitaq wak sipasqa? nispa. 6Hinaptin mi chay capataz nirqa: Payqa Noemiy wan hamuq Moab nacionniyoq sipasmi. 7Paymi ruegakuwarqa rutuqkunapa qepanta rispa gamillakunapa chawpinpi pallapakunanpaq. Chay napim tutapay manta kunankama pallapakuchkan, huk ratochallam kay wasipiqa samariykurqapas nispa. 8Hinaptin mi chay Rut sutiyoq sipasta Booz nirqa: Uyariy mamy, amam kay mantaqa huklaw chakramanqa pasakunkichu, hinallapiy sir vientaykunawan kuska pallapakuy, 9paykunawan kuskay qatiy rutuqkunapa maymanpas risqanta, sir vienteykunataqa kamachiniam mana pipas imanasunaykipaq. Yakunayasuptikipas puy ukunapa kasqanman rispay sir vienteykunapa yaku horqomusqanta tomakuy nispa. 10Chay mi Rutqa qonqoranpa pampa man ku muykuspan Boozta nirqa: Imay nanpitaq qamqa forastera kachkaptiypas qawariykuwaspa favoreceykuwanki nispa. 11Chay mi Boozataq nirqa: Ar, oqaqa yachaniam qosayki waukuptin imaynam suegraykiwan vida pasasqaykita, yachanitaqmi tayta-mamaykitapas hinaspa nacekusqayki llaqtaykitapas saqemuspa mana reqsisqayki llaqtaman hamusqaykita. 12Tukuy chay rurasqaykimantay Tayta Dios kutichipusunki, Israelpa yupaychasqan Tayta Diosy qanman llumpayta pagapusunki. Hamurqankiqa paypa waqaychasqan kanaykipaqmi nispa. 13Chay mi Rut ataq nirqa: Tayty, mana huknin sirvientayki hina kachkaptiypas favoreceykuwaspam consuelaykuwanki, kuyakuywan rimapayaykuwaspaykim kallpanchaykuwanki nispa. 14Mikuy hora chaya ra muptin mi Booz nirqa: Yaw sipas, kayman asuykamuspay mikuykuy, tantaykitapas nuyuykachiy vinagrepi nispa. Chaymi rutuqkunawan kuska tiyaykuptin Booz hay waykurqa kikinpa trigo hamkanta chaymi Rut saksanankama mikuruptinpas puchururqaraq. 15Huktawan Rut pallapakuq pasaptinmi sir vientenkunata Booz kamachirqa: Pallapakuchuny gamilla huusqaykichikpipas, amam penqay man churankichikchu, 16gamillamantapas mana musyayllatam wichichinkichik pallapakunanpaq, chaynaqa amam michakunkichikchu nispa. 17Chay napim Rutqa tardeykuqka ma chak rapi pallapa kurqa, chay pallapa kusqanta qaqoruptinmi lloqsirurqa iskay chunka kilo masnin cebada. 18Pallapakusqanta apaspam kutirqa wasinman hinaptinmi suegran qawarqa pallapakamusqanta, alzakamusqantapas qepinmanta horqoykuspam suegranman qoykurqa. 19Hinaptin mi suegran nirqa:
RUT2,3
392
Maypitaq pallapakamurqanki? May pitaq llamkapakamurqanki? Diosy bendecichun chay yanapaykamusuqnikita nispa. Chaymi suegranman willarqa pipapim llamkamusqanta, suegranman willaspam kay nata nirqa: Kunan punchaw llamkamusqay chakrayoqpa sutinqa Boozmi nispa. 20Chay mi Noemiy ataq llumchuy ninta nirqa: Tayta Diosy bendecichun payta. Diosqariki bendeciykuwanchikmi oqanchiktapas hinaspa wauqkunatapas. Ayllunchik mi chay runaqa, pay paqa deber ninmi reclamawananchik nispa. 21Hinaptin mi Rut ataq nirqa: Chay runam niwarqa: Sir vientaykunawan kuskay pallapakuy rutuchisqay tukunankama nispa. 22Chay mi Noemiy ataq llumchuy ninta nirqa: Wawally, allinpunim sir vientankunawan lloqsiynikiqa. Amay huklaw chakramanqa lloqsiychu nispa. 23Chaynatam Rut rurarqa. Boozpa sirvientankunawan kuskam pallapakurqa cebada rutuy hinaspa trigo rutuy tukunankama. Paym *yacharqa hina suegran Noemiywan.
llumchuy ninta Noemiy nirqa: Wawally, maskapusqaykiy qosaykipaq huk kaqninta chaynapi kusisqa kawsakunaykipaq. 2Kachkanmiki ayllunchik Booz. Paypa sir vientankunawanmi kuska llamkamurqanki, kunan tutam payqa cebadata wayrachinqa. 3Chay naqa baakuspay perfumewanpas hinakuytaq hinaspay mosoq pachaykikunawan pachakuspa pasay eraman. Amaraqmi pay wanqa reqsichikunkichu mikuyta, tomayta tukunankama. 4Qawankim maypim pay puusqanta hinaspam haytananta kichaykuspa chaypi puunki, paymi nisunki imam ruranaykita nispa. 5Chay mi Rut ataq nirqa: Rurasaqmi tukuy kamachiwasqaykita nispa. 6Rutm era man rispan suegranpa tukuy ka machisqanta ru rarqa. 7Boozmi mikuruspa hinaspa tomaruspa kusisqallaa pasaspan huk monton cebadapa waqtanpi puuykurqa. Chaymi Rut rispan upallalla Boozpa haytananpi puuykurqa. 8Chaw pi tutatam Booz qonqay ta rikcha rirurqa hinaspam tik rapa rikuspan musyarurqa haytananpi huk warmi puusqanta. 9Chay mi Booz tapurqa: Pim kanki? nispa. Chaymi Rut ataq nirqa: oqaqa kani sir vientayki Rutmi, qamqa kanki waukuq qosaypa ayllunmi, chaynaqa debernikim reclamawaspa casarawanayki nispa. 10Chay mi Booz nirqa: Tayta Diosy bendecisunki mamy, kunanmi qawaykuni waukuchkaptinpas qosaykipaq allinnintaraq maskasqaykita. Munaspaykiqa aputapas wakchatapas oqamanta mozotaraqmi maskakuruwaq karqa ichaqa manam chaytachu rurarqanki. 11Kunanqa amay manchakuychu, oqam qanwan rurasaq imam maakuwasqaykiman hina. Llaqtaypi kaqkunaqa yachankum allin sonqoyoq warmi kasqaykita. 12Cheqaptapuni reclamaq aylluyki kachkaptiypas kachkanraqmi oqamanta aswan hichpa reclamaq
1Chay mantam
Booz allin sonqo kasqanmanta
393
RUT3,4
aylluyki. 13Kaypiy samakuy kunan tutaqa. Paqarin madrugaw pay reclamasuptikiqa allinmi, ichaqa pay mana reclamasuptikiqa oqam reclamasqayki. Kaytaqa jurani kawsaq Diosraykum, chaynaqa waqtapakuyay tutamantakama nispa. 14Chay mi tuta manta ka ma Boozpa hay ta nanpi Rut pu urqa hinaspam hata rirqa manaraq achikyachkaptin. Boozmi payta nirqaa: Eraman war mipa hamusqantaqa amay pipas yachachunchu nispa. 15Boozqa nirqataqmi: Hawaykipi rebozaykita pampaman mastariykuspa sumaqta hapiykuy nispa. Rebozanta Rut mastariykuptinmi Booz talliykurqa yaqa tawa chunka kilo cebadata chaymi churkuykuptin wasinman ripukurqa. 16Suegranpa kasqan man Rut chaya ruptin mi Noemiy nirqa: Allinchu karamunki wawally? nispan. Chaymi Rut willarqa paypaq tukuy ima Booz ruramusqanmanta. 17Rutmi nirqa: Kay yaqa tawa chunka kilo cebadatam qoykamuwan: Suegraykimanqa amay hinallaqa riychu nispa. 18Chay mi Noemiy ataq nirqa: Wawally, qawasunchiky imay nam kananmanta, kunanqa chay runaqa manam dejanqachu kay asuntotaqa ruray tukunankama nispa.
llaqtapa zaguan punkunpi plazaman rispa chaypi tiyaykurqa hinaptinmi Rut man Boozpa nisqan chay reclamaqnin runa pasachkarqa chayninta chaymi Booz nirqa: Tayty, hamuspay kaypi tiyaykuy nispa. Chaymi pay hamuspan tiyaykurqa. 2Chay mi llaqtapi chunka ancianokunata Booz qayaykuspan nirqa: Taytakuna, kaypiy tiyaykuychik nispa. Chaymi arreglo ruraqkunapa tiyananpi tiyaykurqaku. 3Hinaptinmi Rut reclamaq deberniyoq runata Booz nirqa: Moab nacionmanta kutimuq Noemiymi ayllunchik Elemelecpa chakranta rantikuchkan. 4oqam munarqani qanman willaykuyta chaynapi rantiyta munaspaqa kay tiyaqkunapa hinaspa ancianokunapa qayllanpi aylluykipaqa reclamaspa rantinaykipaq. Qanmiriki kanki Elemelecpa hichpa ayllunqa, chaynaqa qampam derechoyki ayllunchikpaqa reclamanayki. Mana munaspaykiqa willaykuway oqaa rantirunaypaq, oqamriki qampa qepaykiman derechoyoq runaqa kani reclamanaypaq nispa. Hinaptinmi reclamananpaq derechoyoq runa nirqa: Reclamasaqmi nispa. 5Chay mi Boozataq nirqa: Noemiy manta chakranta rantispaykiqa waukuqpa viudan Moab nacionniyoq Rut wanpas casarakunkim chay napi waukuqpa viudanmanta naceq churikipas chay chakrata dueochakunanpaq nispa. 6Chayku nata uya riykuspan mi chay ayllunqa nirqa: Manam oqaqa reclamaymanchu, manam munanichu herenciayqa hukpaq kananta, reclamayta munaspaykiqa qamay rantiruy. oqam derechoyta qoyki nispa.
1Boozmi
Boozwan Rut casarakusqanmanta
RUT4
7Chay
394
tiempokunapim Israel nacionpi karqa kay costumbre: pipas reclamaptinqa otaq contratota ruraptinqa huk kaqninmi *usutanta lluchuykuspa qoykuq contrato ruraqmasinman. Chaynataqa ruraqku contrato firmasqa hina kananpaqmi. 8Chay costumbreman hinam chay Boozpa ayllunqa *usutanta lluchukuykuspan nirqa: Qamy rantiruy nispa. 9Chaymi Boozataq chay pi kaq ancianokunatawan chay pi kaq runakunata nirqa: Kunan punchawmi qamkuna llapallaykichik testigo kankichik Elemelecpa tukuy kapuqninkuna rantisqaymanta, Noemiy mantam rantini Quelionpa hinaspa Mahalonpa kaqninkunata. 10Casarakusaqtaqmi Mahalonpa viudan Moab nacionniyoq Rut wanpas. Chay nata ruraptiy mi waukuq Mahalonpa chakrankunapas hina sutillanpi kanqa. Chayraykum paypa ayllunmanta hinaspa llaqtamasinkunamanta sutinpas mana chinkanqachu. Chaynaqa kunanm qamkuna testigo kankichik nispa. 11Hinaptin mi llaqtapa zaguan pun kunpi kaqku na llapa llan ru na ku napiwan nirqaku: Ar, testigom kaniku. Wasikiman yaykumuq war mitaqa Tayta Diosy Raqueltawan Leata hina rurachun, chay iskaynin war mikunamantam oqanchik Israel castakuna mirarqanchik. Qamtapas Dios yanapasuptikiy munaychakuy kay Efrata llaqtapi, allin reqsisqataqy kawsakuy kay Belen llaqtapipas. 12Kay warmiwan casarakuptikiy Tayta Dios qosunki achkallaa wawakunata imay nam Faresmanpas qosqanman hina. Farespa mamanmi karqa Tamar, taytanataqmi karqa Juda nispa. 13Chay napim Boozqa ca sa ra kurqa Rut wan, kuskancha kusqan mantam Tayta Diospa munasqanman hina Rut wiksayakuspan wachakurqa qari wawata. 14Chay mi war miku na nirqa ku Noemiy ta: Tayta Diosy alabasqa kachun, paymi qoykusunki reclamaqniki willkata. Chay willkaykiy kachun Israel nacionninchikpi allin reqsisqa runa. 15Willkaykiy kachun consuelaqniki hinaspa payayaynikipipas mantienesuqniki, payqariki llumpay kuyasuqniki llumchuy nikipa wawanmi, qampaqa Rutqa valen qanchis qari wawamantapas mastaraqmi nispa. 16Hinaptinmi wawata hoqariykuspan Noemiy marqakuykurqa, chay punchawmantam karqa chay wawapa uywaqnin. 17Chayta qawaspankum vecinankuna nirqaku: Noemiy paqmi nacerapun qari wawa nispa. Chay wawatam suticharqaku Obedwan. Paymi hatunyaspan karqa Isaipa taytan hinaspa rey Davidpa abuelon. Farespa mirayninkuna karqa: Farespa churinmi karqa Hezron, churinataqmi karqa Ram, Rampa churinataqmi Aminadab 20Aminadabpa churinataqmi karqa Naason, Naasonpa churinataqmi karqa Salmon, 21Sal monpa chu rin ataqmi karqa Booz, Boozpa chu rin ataqmi karqa Obed, 22Obedpa chu rin ataqmi karqa Isai, Isaipa chu rin ataqmi karqa David.
19Hezronpa 18Kayku nam
Davidpa awpa abuelonkunamanta
SAMUELWAN SUTICHASQA PUNTA KAQ LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willa kuq Sa muelpa sutinwan sutichasqam. Payqa karqa puntallaraq rikurimuq ancha reqsisqa willa kuqmi hinaspa jefekunapa gobier nasqan tiempokunapa tukupay ninpia ka machikuqmi. Israelpa miray ninkunaqa yaqa iskay pachak watam mana pipapas gobier nasqan hatun chaqwapi karqa ku chay wanpas paykunaqa chulla runa hinalla am rikurirurqaku, chay naqa karqa ku Tayta Diospa akllasqan Rey Saulpa gobier nasqan kaspankum. Pay tam gobier na nanpaq Sa muel aceitewan tallirqa. Kay punta kaq librom anchata willa kun Sa muelmanta, Rey Saulmanta hinaspa Rey Davidmanta. Kay libroqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Sa muelpa imay nanpim nacesqanmanta chay nataq Israel runakunapa ka machiqnin kaspa rurasqankuna manta (1-7). Iskay kaq par teataqmi willa kun Saulpa gobier nay qallarisqan wata kunamanta (8-15). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Saulpa gobier non wichinayay paq kasqanmanta hinaspa rey kay ninpi astawan huk manyarusqanmanta. Chay na rikuriruspanmi Davidta enemiga kuspan wa urachinanpaq qatikacharqa. Davidpas guer rillero hinaa rikuriruspanmi Filistea runakunapa favor ninpia pelearqa (16-30). Tawa kaq par teataqmi willa kun Gilboa Moqopi Filistea runakunawan peleachkaspa Saulpa wa urusqanmanta (31). Kay libroman hinaqa Tayta Diosmanta mana rakikuspa kawsakuyqa hawkayaytawan Diospa favornintam apamun, payta mana kasuqkunapaqmi ichaqa desgraciawan akariylla kachkan. Samuelpa nacesqanmanta
Orqokunapim karqa Rama sutiyoq llaqta, chaypim *yacharqa Elcana sutiyoq runa. Paymi karqa Jerohampa churin. Jerohamataqmi karqa Eliupa churin. Eliuataqmi karqa Tohupa churin, Tohuataqmi karqa Efrainpa castan Zufpa churin. 2Elcanam karqa iskay warmiyoq, hukninpa sutinmi karqa Ana, hukninpaataqmi karqa Penina. Peninapam karqa wawankuna, Anapaataqmi mana karqachu. 3Elcanam llaqtanmanta sapa wata riq Silo llaqtaman Llapallan Kamachiq Tayta Diosta adorananpaq chaynataq animalkunata wauchipunanpaq. Chaypim *yacharqa sacerdote Eliy. Paypam karqa iskay qari churinkuna, hukninpa sutinmi karqa Ofni, hukninpaataqmi karqa Finees. Paykunapas karqaku Tayta Diospa sacerdotenkunam. 4Tayta Diospaq animalkunata Elcana wauchispanmi tocaqninta qoq warmin Peninaman chaynataq llapallan churinkunamanpas chaynapi mikunankupaq. 5Anamanmi ichaqa kuyasqanrayku huk chaynatawanraq qoykuq Tayta Diospa munayninman hina mana wachakuq kachkaptinpas. 6Anataqa mana wachakuqta Tayta Dios rurarusqanraykum Penina paypa contranpi kaspan piachiq hinaspa llakichiq.
395
1Efrain
1 SAMUEL1
7Chay nata m
396
ruraq sapa wata Tayta Diospa wasinman riptinku. Anaataqmi chaynata piachiptin waqaspan mana mikuqchu. 8Chay mi qosan Elcana nirqa: Ana imanasqataq waqachkanki? Imanasqataq mana mikunkichu? Imanasqataq llakisqa kachkanki? Manachum oqaqa chunka wawaykikunamantapas aswan allinraq qampaq kani? nispa. 9Chaymi Silo llaqtapi Ana mikuykuspan hinaspa tomaykuspan hatarirqa. Eliy sutiyoq sacerdoteataqmi Tayta Diospa templonpa punkunpi sillapi tiyachkarqa. 10Anam llumpayta waqastin llakisqallaa Tayta Diosta maakurqa. 11Prometekuspanmi kaynata nirqa: Llapallan Kamachiq Tayta Dios, kay sirvientaykipa akarisqayta qawaykuspaykiy ama qonqaruwaychu. Qari wawata qoykuwaptikiqa oqam qam Tayta Diospaq sapaqchapusqayki kawsanankama. Chayraykum chukchanpas kanqa mana rutuna nispa. 12Tayta Diospa aw paqninpi unaysu Ana ma a kuptin mi paypa si minta sacerdote Eliy qawarqa. 13Sonqollanpi maakuptinmi Anapaqa simillan kuyurqa, rimasqanqa manam uyarikurqachu hinaptinmi Sacerdote Eliy ataq sinkapaq hapirqa. 14Chaymi sacerdote Eliy nirqa: Haykapikamataq machasqa kanki? Mallaqyayay! nispa. 15Chay mi Ana ataq nirqa: Manam vinotaqa nitaq poqosqa aqatapas tomarqanichu, oqaqa Tayta Diosmanmi sonqoymanta willakuchkani tukuy llakiyta. 16Amay hapillawaychu mana allin warmipaqqa. Llumpay llakisqa kaspaymi kunankama maakuchkani nispa. 17Chay mi Eliy ataq nirqa: Ripukuy hawkalla. Israelpa Diosniny imam maakusqaykita qosunki nispa. 18Hinaptin mi Ana ataq nirqa: Gracias favoreceykuwasqaykimanta nispa. Kutikuspanmi mikurqaa chaymi uyanpas manaa hukmanyasqachu karqa. 19Tutapayta hatarispankum Tayta Diosta adorarqaku hinaspam kutirqaku Rama llaqtapi wasinkuman. Elcanam warmin Anawan puurqa hinaptinmi Anapa maakusqanta Tayta Dios rurarqa. 20Tiempopa risqanpim Ana wiksayakuruspan wachakururqa qari wawata hinaspamaSamuelwan suticharqa. Chaynatam suticharqa maakusqanta Tayta Dios uyariykusqanrayku. 21Chay mantam Elca na lliw fa miliantin rirqa Silo llaqta man costumbren man hina Tayta Diosman animalkunata ofrecenanpaq chay nataq imam prometekusqantapas chaypi qomunanpaq. 22Anam ichaqa mana rispan qosanta nirqa: Manam oqaqa risaqchu wawata anukanaykama. Chaymantaam apaspay Tayta Diosman presentasaq chaypia waukunankama *yachananpaq nispa. 23Hinaptin mi qosan Elca na ataq nirqa: Munasqaykiman hinay ruray. Hinapiy kakuy wawata anukanaykikama. Tayta Diosy cumplichun imam prometekusqanta nispa. Chaynapim Anaqa quedaruspan wawanta uywarqa anukanankama. 24Wawata anukaruspanmi taksachallaraq kachkaptin aparqa Silo llaqtapi Tayta Diospa wasinman. Anaqa pusarqataqmi kimsa watayoq torillotapas hinaspam aparqataq iskay chunka iskayniyoq kilo harinatapas. Aparqataqmi huk odre vinotapas. 25Torillota Diosman ofreceykuspanmi warmachata qoykurqa sacerdote Eliy man. 26Paytam nirqa:
a 1:20
Hebreo simipi Samuel ninanqa Diosta maakuy ninanmi.
397
1 SAMUEL1,2
Tayty, chullachalla almayki hawam yuyarichiki, oqaqariki kachkani Tayta Diosta qampa awpaqnikipi maakuqmi. 27Kay wawata qowa nanpaqmi ma a kurqa ni, kayqay ma a kusqay taqa Tayta Dios qoykuwan. 28Chay mi oqapas payman qochkani waukunankama Tayta Diosta ser vinanpaq nispa. Hinaptinmi sacerdote Eliy qonqoranpa kumuykuspan Tayta Diosta yupaycharqa.
maakuspan takirqa: Dios Taytally, qamraykum sonqoypi kusikuchkani. Qamllapim oqaqa kallpanchakuchkani. Enemigoykunapa contranpim rimariymana. Librawasqaykiraykum kunanqa kusikuchkania. 2 Dios Taytally, qam hina chuyaqa manam pipas kanchu! Qam hinaqa manam pipas kanchu! Qam hina harkaykuwaqniyqa manam pipas kanchu! 3 Amay pipas rimachunchu hatun tukuspaqa, amay pipas alabakuchunchu llumpaytaqa. Tayta Diosqariki tukuy ima yachaq Diosmi. Payqa runapa tukuy ima rurasqanta controlaq Diosmi. 4 Payqa kallpasapakunapa flechanankuna pakipaqmi. Mana kallpayoq runakunata kallpanchaqmi. 5 Saksaruspa puchupakuqkunam kunanqa parten tantallapaqa llamkachkanku. Yarqaymanta kaqkunam kunanqa saksasqaa kachkanku. Mana wachakuqkunapas, qanchis wawayoqam kachkanku. Achka wawayoq kaqkunaataqmi wayta hina chakisqaa kachkanku. 6 Tayta Diosllam pitapas waurachinman chaynataq kawsarichinmanpas. Payllam wauqkunapa kasqanman wischuykunman chaynataq horqomunmanpas. 7 Tayta Diosllam pitapas wakchayachinman chaynataq apuyachinmanpas. Payllam pitapas urmachinman chaynataq sayarichinmanpas. 8 Diosllam wakchatapas hatarichin pampapi urmasqanmanta. Payllam limosna maakuqtapas sayarichin uchpapa kananmanta. Hinaspam ancha reqsisqa runakunawana tiyaykachin.
1Anam
Diosta Ana alabasqanmanta
1 SAMUEL2
398
Hinaspam reqsisqa runakunapa tiyananpia tiyaykachin. Tayta Diospam kay pacha takyachiq pilarkunaqa, chaykunapa hawanpim kay pachata churaykurqa. 9 Paymi waqaychan chuyanchasqan runakunataqa. Ichaqa tutayaypim chinkarachinqa mana allin ruraqkunataqa. Manam pipas vencenmanchu kikinpa kallpallanwanqa. 10 Tayta Diosmi pasaypaqta tukurunqa contranpi sayariqkunataqa. Paykunapa contranpim cielomanta kachaykamunqa rayokunata. Tayta Diosmi juzganqa kay pachapi llapallan runakunata. Qonqam atiyta akllakusqan reymanpas. Kallpanchanqam aceitewan tallispa nombrasqantapas. Elcana kutikurqa Rama sutiyoq llaqtapi wasinman. War macha Samuelataqmi sacerdote Eliy wan qeparurqa Tayta Diosta ser vinanpaq. churinkunam karqaku mana allinlla ruraqkuna. Paykunaqa Tayta Diostam mana respetarqakuchu 13nitaqmi respetarqakuchu reglamentoman hina runakunapaq sacerdotekuna imam ruranankutapas. Pipas animalta wauchispan Diosman ofreceptinmi chay sacerdotepa sirvienten trincheyoq rispan aychata yanuchkaptinku 14chay trinchiwan horqoq perolmanta, mankamanta otaq sartenmantapas. Chay trinchewan lliw horqosqanqa karqa sacerdotepaqmi. Chaynatam ruraqku Silo llaqtaman riq Israel casta llapallan runakunawan. 15Altarpi manaraq wirata kaachkaptinkupas sacerdotepa sirvienten rispanmi Diosman animal ofreceq runata niq: Sacerdotepaq kankanapaqy qoway aychata. Manam chaskisunkimanchu yanusqataaqa aswanqa chawallatam nispan. 16Hinaptin mi chay animal ofreceq ru na ataq niq: Wiraraqy puntata ruparuchun chaymantaay munasqaykita horqokuykuy nispa. Chaynata niptinmi sir vienteataq niq: Manam. Kunanpunim qowankiqa! Mana chayqa qechurusqaykipunim nispa. 17Chay napim chay mozo sacerdoteku naqa llumpa-l lumpay ta hucha lli kurqa ku Tayta Diospa qayllanpi. Paykunaqa Tayta Diosman qosqanku ofrendakunatam yanqallapaq hapiqku. 18Sa muel ataqmi Tayta Diosta ser virqa linomanta *efodwan pachasqa. Payqa karqa war mallaraqmi. 19Mamanmi taksa sotanachanta rurapuq sapa wata. Chaytam apaq Silo llaqtaman qosanwan rispan, chaypim watan-watan animalta wauchispa Diosman ofreceqku. 20Chay mi Elcanapaqwan warminpaq sacerdote Eliy Diospa bendicionninta maakuspan Elcanata niq: Kay warmikim Tayta Diosmanta maakusqan wawan Samuelta qoykurqa payman, chaynaqa kay warmikipiy Dios qosunki churikikunata kay warmapa rantinpi nispa. Chaymantam kutikuqku wasinkuman. 21Anata Tayta Dios favoreceykuptinmi wiksayakururqa. Chaymi kimsakama wachakururqa qaritakama, wachakur12Eliypa 11Chay mantam
Eliypa churinkuna mana allinlla rurasqankumanta
399
1 SAMUEL2
qataqmi iskay warmi wawankunatapas. Samuelataqmi wiarqa Tayta Diospa awpaqninpi. Payqa karqa war mallaraqmi. 22Sacerdote Eliy mi karqa llumpay machu a. Payqa yacharqam chu rin ku naqa Israel casta llapallan runakunawan tukuy ima rurasqankuta. Yacharqataqmi Diosman asuykuna kar papa punkunpi ser viq war mikunawan puukusqankutapas. 23Chay mi nirqa payku nata: Imanasqataq rurankichik kaykunata? Mana allin rurasqaykichiktam uyarini kay lliw runakunamanta. 24Amay chaynaqa kachunchu churillaykuna. Tayta Diospa runankunamanta kay uyarisqaykunaqa manapunim allinchu. 25Sichum pipas runamasinpa contranpi huchallikuruptinqa Diosmi allinyanachinman. Ichaqa pipas Tayta Diospa contranpi huchallikuruptinqa pitaq pay wan allinyanachinman? nispa. Chaynata taytan niptinpas paykunaqa manam kasurqakuchu. Tayta Diosqa am tantearurqaa paykunata waurachinanpaq. 26Warma Sa muel ataqmi wiarqa Tayta Diostapas chay nataq ru na ku natapas agradastin. 27Huk punchaw mi sacerdote Eliy man Diospa runan ha muspan Tayta Diospa nisqanta nirqa: Egipto nacionpi awpa abueloykikuna Rey Faraonta servichkaptinkum paykunaman rikurirqani. 28Chaymi Israel llapallan ayllukunamanta awpa abueloyki Aaronpa castankunata akllarqani sacerdoteykunaa kanankupaq, chaynapi altarniypa hawanpi animalkunata kaapuwanankupaq chaynataq inciensotapas kaapuwanankupaq chaynataq *efodwanpas churakuspa awpaqniypi serviwanankupaq. awpa sacerdote abueloykikunamanqa qorqanitaqmi Israelpa mirayninkunapa kaasqanku ofrendakunatapas. 29Chaynaqa imanasqam kamachisqaytaqa manaqa kasukunkichikchu? oqaqariki kamachirqaykichik animalkunata carpaypa kasqanpi ofrecewanaykichikpaqmi chaynataq ofrendakunatapas presentawanaykichikpaqmi. Imanasqataq oqamantapas mastaraq churikikunata hatuncharunki? Israel runaykunapa lliw allinnin ofrendakunawanmi paykunata wirayarachinki. 30Chayraykum Israelpa yupaychasqan Tayta Dios nini kaynata: oqam nirqani miraynikipas chaynataq abueloykikunapa mirayninpas wiaypaqa serviwanankupaq. Kunanmi ichaqa mana chaynaachu kanqa. oqaqa reqsisqatam rurasaq haykam yupaychawaqniytaqa. Despreciawaqniykunatam ichaqa akasaq. 31Hamuchkanmi punchawkuna kallpaykita chinkarachinaypaq, chinkarachisaqtaqmi abueloykikunapa castanpa kallpantapas chaymi qampa castaykipiqa manaa pipas machuyayman chayanqaachu. 32Israelpa castan runakunata sumaqllataa favoreceptiymi paykunamanta envidiakunki. Qampa familiaykiqa manaam pipas machuyayman chayanqaachu. 33Ichaqa familiaykimantam hukninta puchuchisaq altarniypa hichpanpi kananpaq chaynapim qampas waqasqallaykipi awsayarunki hinaptinmi sonqoykipas nanarinqa. Wakin miraynikim ichaqa kallpankupi kachkasparaq lliw wauchisqa kanqaku. 34Chaymi kay seal qampaq kanqa: churiki Fineestawan Ofnitam iskayninkuta waurachinqaku huk punchawllapi. 35Hinaptinmi oqaataq confianza kaq sacerdoteyta churasaq. oqaqa churasaq sonqoyman hinaspa munasqayman hina ruraqtam, paypa aylluntam anchallataa mirachisaq akllakusqay reyta sapa punchaw servinanpaq. 36Chaymi pipas aylluykimanta kawsasparaqqa payman rinqa limosnero hina hinaspam qonqorakuykuspan ninqa: Ama hina kaspaykiy asllaa pagawanayki kaptinpas otaq parten tantallaa qowanayki kaptinpas sacerdotekunaman hina llamkayta qoykullaway chaynapi asllatapas mikunaypaq nispa.
1 SAMUEL3
400 Samuelta Tayta Diospa qayasqanmanta
servirqa. Chay tiempokunapim Tayta Diosqa manaa ancha pitapas rimapayarqachu imam munasqanmanta. Manam pimanpas imatapas revelarqaachu. 2Huk tutam sacerdote Eliy puuchkarqa cuartonpi. Paymi awsayayta qallaykuspan manaa qawakuytapas atirqaachu. 3Samuelataqmi puuchkarqa Tayta Diospa templonpi, chaypim kachkarqa Diospa baulninpas, mecheropas hinallaraq ratachkaptinmi 4Tayta Dios qayarqa: Samuel nispan. Chaymi Samuelataq nirqa: Imata? nispa. 5Chay mi Eliy pa kasqan man kallpaspan nirqa: Taytay imapaqtaq qayamuwarqanki? nispa. Hinaptinmi Eliy ataq nirqa: Manam oqaqa qayamurqaykichu. Kutispaykiy puukamuy nispa. Chaymi Samuel kutirispan huktawan siriykurqa. 6Ichaqa Tayta Diosmi huktawan Samuelta qayarqa: Samuel! nispa. Chaymi Samuel hatarispan rirqa Eliy pa kasqanman hinaspam nirqa: Tayty imapaqtaq qayamuwarqanki? nispa. Hinaptinmi Eliy ataq nirqa: Manam oqaqa qayamurqaykichu, churilly, kutispay puukamuy nispa. 7Sa muelqa ma na raqmi reqsirqachu Tayta Diosta. Ar, kikin Diospas ma na raqm imatapas pay manqa rimapayarqaraqchu. 8Ichaqa Tayta Diosmi Samuelta qayarqa kimsa kaq kutipi hinaptinmi Samuel rirqa Eliy pa kasqanman hinaspam nirqa: Tayty imapaqtaq qayamuwarqanki? nispa. Chaymi Eliy musyarurqa war mallaraq Samueltaqa Tayta Dios qayamusqanta. 9Chay mi Sa muelta Eliy nirqa: Kutikuspayki puukamuy. Yapatawan qayamusuptikiqa kay natam ninki: Rimapayaykuway Dios Taytally, kay ser viqnikiqa uyarichkaykim nispa. Chaynata niptinmi Samuelqa kutikuspan kaqlla puuykurqa. 10Chay mi Tayta Dios hamuspan sayaykurqa hinaspam puntakunata hina qayarqa: Samuel! Samuel! nispan. Chaymi Samuelataq nirqa: Rimapayaykuway, Dios Taytally, kay ser viqnikiqa uyarichkaykim nispa. 11Chay mi Tayta Dios nirqa: Israel runakuna ukupim rurasaq huk hatun castigota, chay castigomanta lliw uyariqkunapas muspay pi hinaraqmi rikurirunqaku. 12Chay punchawpim cumplisaqpuni sacerdote Eliy man tukuy ima nisqayta. Ar, paytam nirqani familianpa contranpi imam ruranayta. 13Nirqaniam familiantapas wiaypaq castiganaymanta. Ar, churinkuna akawachkaptinpas payqariki manam corregirqachu. 14Chayraykum jurarqani Eliy pa familianpa contranpi. Chay mana allin rurasqanmantaqa manam haykapipas pampachasqachu kanqa animalkunataa wauchipuwaptinpas nitaq kawsay ofrendakunata qowaptinpas nispa.
1Samuelmi warmallaraq kachkaspan sacerdote Eliyta yanapaspan Tayta Diosta
401
15Chaymantam
1 SAMUEL3,4
Samuelqa waqtapakamurqa achikyanankama. Hinaspam kicharqa Tayta Diospa templonpa punkunkunata. Samuelmi manchakurqa imam uyarisqankunata sacerdote Eliyman willaykuyta. 16Ichaqa Eliymi Samuelta qayaspan nirqa: Yaw Samuel nispan. Chaymi payataq nirqa: Imata taytay? nispa. 17Chay mi sacerdote Eliy tapurqa: Imatataq Tayta Dios nisurqanki? Ama pakawaspay willaykuway. Diosy llumpayta castigasunki imapas nisusqaykita pakawaptikiqa! nispan. 18Hinaptin mi Sa muel willarqa lliw ta mana imatapas pa kaspan. Hinaptin mi Eliy ataq nirqa: Payqa Tayta Diosmi! Rurachun imam munasqanman hinay! nispa. 19Sa muel wiaptin mi Tayta Dios ya naparqa. Cumplirqa m Sa muel man tukuy ima nisqanta. 20Chay mi Israelpa llapallan castan runakuna Dan llaqtamanta qallaykuspa Beerseba llaqtakama yacharqaku Samuelqa Tayta Diosmanta cheqaptapuni willakuq kasqanta. 21Yapatawanmi Tayta Dios rikurirqa Silo llaqtapi. Chaypim Samuelman willaq imapas rimapayay munasqanta. 1Hinaptin mi Sa muel ataq willaq Israel casta llapa llan ru na ku na man.
Chay tiempopim Filistea runakuna huunakururqaku Israelpa castankunawan guerrapi peleanankupaq chaymi Israelpa castankuna peleaq lloqsispanku karpankuta sayachirqaku Eben-ezer sutiyoq lugarpa hichpanpi. Filistea runakunaataqmi karpankuta sayachirqaku Afec sutiyoq lawpi. 2Filistea runakunam kinrayninman chutarikurqaku Israel casta runakunawan peleanankupaq. Peleayta qallaykuptinkum Israel casta runakunata Filistea runakuna vencerurqa. Chay peleasqanku pampapim waurachirqaku tawa waranqa runakunata Israel castamanta. 3Chaymi Israel casta tropakuna campamentoman kutiykuptinku ancianokuna nirqaku: Imanasqataq Tayta Diosqa Filistea runakunawanqa vencerachiwanchik? Rispanchiky Silo llaqtamanta aparamusunchik Tayta Diospa contrato rurasqan baulta chaynapi chawpinchikta rispan enemigonchikkunamanta salvawananchikpaq nispa. 4Chay napim Silo llaqta man ru na ku nata kacharqa ku. Chay llaqta mantam apamurqaku Llapallan Kamachiq Tayta Diospa contrato rurasqan baulta. Chay pim payqa tiyan querubin sutiyoq angelkunapa chawpinpi. Eliy pa churin Ofniwan Fineespas compaarqakum Diospa contrato rurasqan baulta. 5Tropakunapa campamentonman Tayta Diospa contrato rurasqan baul chayaruptinmi Israelpa castankuna kusikuymanta qaparirqaku allpapas yachapayanankama. 6Filistea ru na ku na ataqmi sinchi qapa riy ta uya riruspan ku tapu na kurqa ku: Imanasqataq sinchillataa qaparichkanku Hebreo casta runakunapa campamentonpiqa? nispa. Chaymantaam yacharurqaku Tayta Diospa contrato rurasqan baulninta campamentoman aparamusqankuta. 7Chaymi Filistea runakunaqa mancharikuspanku nirqaku: Diosmi chayaramun campamentonkuman! Imay naraq kasunchik, awpaqtaqa manam kaynachu karqa! 8Imaynaraq kasunchik! Piraq librawasunchik chay atiyniyoq Diosninkumantaqa? Chay Diosninkuqariki chunniqpipas tukuy rikchaq castigowanmi Egipto nacion runakunata castigarqa. 9Chay naqa Fi-
Diospa baulninta Filistea runakuna qechurusqanmanta
1 SAMUEL4,5
402
listea runakuna, kallpanchakuspa, qarinchakuspa peleaychik! Hebreo casta runakunam ser viwarqanchik, yanqaataq oqanchikpas paykunapa ser viqnin rikuriruchwan! Chay naqa qarinchakuspay peleasunchik! nispa. 10Filistea runakunam peleaspanku vencerurqaku Israel casta runakunata. Paykunam lluptikurqaku karpankuman. Chaypi wauqkunam karqaku achkallay-achkasu. Israel castamanta chakiwan puriq tropakunam waururqaku kimsa chunka waranqa runakuna. 11Filistea runakunam Diospa contrato rurasqan baulnintapas qechururqaku. Eliypa churin Ofnitawan Fineestapas iskaynintam waurachirqaku. 12Ichaqa Benjaminpa ayllunmanta guerrapi peleaq huk qarim kallpaspan chay punchawlla Silo llaqtaman chayarurqa. Chayarurqaqa pachanpas llikipasqa hinaspa umanpas allpallaam. 13Chayaruptinmi sacerdote Eliyqa uyan-uyanlla anpa patanpi tiyachkasqa sillanpi. Paymi llumpay preocupasqa kachkarqa Diospa contrato rurasqan baulmanta. Chay kallpamuq runam llaqtanman chayaruspan willaykurqa imam pasakusqanmanta hinaptinmi lliw llaqtantin runakuna qaparispa waqarqaku. 14Chay qaparisqankuta uyarispanmi Eliyataq nirqa: Imanasqataq chaynataaqa qaparichkanku? nispa. Hinaptinmi chay runa utqayllamana rispan Eliy man willarqa. 15Eliy mi karqa isqon chunka pusaqnin watayoqa chaymi manaa rikukuytapas atirqachu puyuyasqa awiyoq kasqanrayku. 16Chay runam sacerdote Eliyta nirqa: Chayraqmi chayaramuni guerramanta. Kunanmi ayqekamurqani peleasqay lugarmanta nispa. Chaymi Eliy tapurqa: Imataq pasakun tayty? nispa. 17Hinaptin mi chay willa kuqataq nirqa: Israel casta runakunam lluptikunku Filistea runakunamanta. Chay nataqmi runakunapas achkallaa waurunku. Churiki Ofniwan Fineespas iskay ninkum waurunku, Diospa baulnintapas Filistea runakunam qechurunku nispa. 18Diospa baulninmanta willaykuptinmi sillamanta Eliy wichiykurqa. Wichiykurqaqa qepan lawmanmi zaguan punkupa ladonpi chaymi llasaq cuerpo machua kasqanrayku kunkanta pakiruspan waukurqa. Payqa tawa chunka watapunim Israel casta runakunapa jefen karqa. 19Llumchuynintaataqmi wachakuy hapirurqa. Chay llumchuyninqa karqa Fineespa warminmi. Paymi wiksayoq kaspan onqonan hichpapia kachkarqa. Diospa baulnin qechusqa kasqantam uyarirurqa, uyarirurqataqmi suegronpa hinaspa qosanpa waukusqantapas chaymi kallpanchakuykuspan wachakururqa. 20Waunayachkaptinmi payta yanapaqninkuna nirqaku: Ama manchakuychu, qari wawatam wachakurunki nispa. Paymi ichaqa manaa imatapas nirqachu nitaqmi musyakurqaachu 21-22wawantam suticharqabIcabodwan: Tayta Diospa atiy nin mi Israel casta runakunamanta chinkarun nispa. Chaynataqa nirqa Diospa baulnin qechusqa kasqanraykum chay nataq suegronpiwan qosan waukusqanraykum.
5
b 4:21
1Filistea
runakunam Diospa baulninta qechuruspanku Eben-ezer sitiomanta aparqaku Asdod llaqtaman. 2Hinaspam Seor Diospa baulninta apaykurqaku
Hebreo simipi Icabod ninanqa Atiymi chinkarun ninanmi.
Diospa Baulnin Filistea runakunapa llaqtanpi kasqanmanta
403
1 SAMUEL5,6
Dagon sutiyoq taytachankupa templonman. Chaypim churarqaku Dagon sutiyoq taytachankupa waqtanpi. 3Paqarinnintin punchawmi Asdod llaqtayoq runakuna tutapayta hatarispan rirqaku hinaspam taytachanku Dagonta tarirurqaku Tayta Diospa baulninpa awpaqninpi pakcharayachkaqta. Chaymi taytachanku Dagonta churarqaku maymi kasqanman. 4Chay punchawpa paqarinninmanmi tutapayta hatarispa huktawan hamurqaku. Hinaspam Dagontaqa huktawan tarirurqaku Tayta Diospa baulninpa awpaqninpi pakcharayachkaqta. Ichaqa chay taytachanku Dagonpa umanataqmi iskaynin makinpiwan qorusqaa kachkasqa punku pasaykunapi. Taytacha Dagonpaqa cuerpollanam puchurusqa. 5Chayraykum Asdod llaqtapi Dagonpa wasinman yaykuq sacerdotekunaqa mana sarunkuchu punku pasaykunata. Chaynallatam ruranku llapallan chayman yaykuqkunapas kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 6Chay mantam Tayta Diosqa Asdod llaqtayoqku nata sinchillata a castigarqa. Manchakuy mi yaykururqa Asdod llaqtayoqkunaman chaynataq vecinonkunamanpas. Paykunatam chupupakuy onqoy wan hapirachirqa. 7Chay mi Asdod llaqtayoqkuna chaykunata qawaykuspanku nirqaku: Israel runakunapa Diosninpa baulninqa amapunia oqanchikwanqa kachunchu. Chay Diosmi llumpayta castigawachkanchik. Castigachkantaqmi taytachanchik Dagontapas nispa. 8Chay mi Asdod llaqtayoq ru na ku naqa Filistea ru na ku na ukupi ka machikuqkunata qayachimurqaku hinaspam paykunata tapurqaku: Imatataq rurasunchik Israel casta runakunapa Diosninpa baulninwan? nispanku. Chaymi paykunaataq nirqaku: Aparuychik Gat llaqtaman nispa. Chaymi Israel casta runakunapa Diosninpa baulninta Gat llaqtaman aparqaku. 9Ichaqa chay llaqtaman aparuptinkum paykunata anchallataa Tayta Dios chaqwarachirqa. Chay llaqtapi *yachaqkunatam taksamanta hatunkama chupupakuy onqoywan hapirachirqa. 10Chaymi Filistea runakunaqa Diospa baulninta aparachirqaku Ecron llaqtamana. Ichaqa Diospa baulnin Ecron llaqtaman chayaruptinmi Ecron llaqtayoqkuna qaparirqaku kaynata: Llapallanchikta waurachiwananchikpaqmi aparamuwanchik Israel casta runakunapa Diosninpa baulninta! nispa. 11Tukuy chay llaqta ku napi llumpaysuta Dios castigasqan raykum chaqwa llapia llapa runakuna tarikurqaku wauy patanpi hinaa. Chay mi qayachirqaku Filistea runakuna ukupi llapallan kamachikuqkunata hinaspam nirqaku: Apaychik kaymanta Israel casta runakunapa Diosninpa baulninta. Kutichiychik maymi kasqanman chaynapi ama llapallanchikta waurachiwananchikpaq nispa. 12Chay llaqta ru na ku napa qapa risqanqa chayarqa cieloka ma raqmi. Wa uy manta lluptiqkunapas chupupakuy onqoy wanmi hapirachikurqaku.
Diospa baulninmi karqa qanchis killapuni Filistea runakunapa allpanpi. 2Filistea runakunam qayachirqaku sacerdotekunatawan adivinokunata hinaspam tapurqaku: Imatataq rurasunchik Tayta Diospa baulninwanqa? Imay natataq kutichichwanchik maymi kasqanmanqa? nispa. 3Chay mi payku na ataq nirqa ku:
1Tayta
Filistea runakuna Diospa baulnin kutichisqankumanta
1 SAMUEL6
404
Israel casta runakunapa Diosninpa baulninta kutichispaqa amam apankichik mana imayoqtachu. Aswanqa pagaychiky huchallikusqaykichikmanta ofrendata. Chayraqmi sanoyankichik hinaspam yachankichiktaq imanasqam castigoqa qamkunamanta mana karunchakusqanta nispa. 4Chay mi Filistea ru na ku na ataq nirqa ku: Hinaptinqa imatataq huchallikusqaykumanta pagasaqku? nispa. Chaymi paykunaataq nirqa: Qoychiky chupuman rikchakuq pichqa qori alhajakunata, chaynataqa qonkichik Filistea runakunapa pichqa kamachiqnin kasqanraykum. Qoychiktaqy ukuchaman rikchakuq pichqa qori alhajakunatapas. Qamkunaqariki kamachiqnikichikkunawan kuskam akarichkankichik hina chay castigollata. 5Chaynaqa ruraychiky chupuman rikchakuqta chaynataq chakraykichik tukuq ukuchakunaman rikchakuqtapas. Hinaspay Israel casta runakunapa Diosninta alabaychik, icharaqpas chaynapi qamkunatapas, taytachaykichiktapas hinaspa chakraykichiktapas mana castiganmanchu. 6Amay qamkunaqa kaychik Egipto nacion runakuna hinachu otaq reyninku Faraon hinachu. Paykunam rumi sonqo runakuna karqaku chaymi Israel casta runakunapa Diosnin castigaptina rinankupaq paykunata kachaykurqa. 7Chaynaqa ruraychiky huk mosoq carretata hinaspay manaraq yugo watana iskay vacata hapispaykichik chayman chay carretata wataychik. Chay vacakunaqa kanqa uayoq vacakunam. Ichaqa uankunataqa amam kacharinkichikchu mamanta qatinanpaq, chay uankunataqa kutichinkichik wasimanmi. 8Chay carretamany churaychik Tayta Diospa baulninta. Chaypa waqtanmanataqmi huk cajapi churankichik huchaykichikmanta pagasqaykichik qori alhajakunata. Chaykunata churaykuspam carreta chutaq vacakunata aviarunkichik. 9Qamkunam qawankichik, sichum maymi kananman chay carreta wicharinqa Bet-semes llaqtaman riq anninta hinaptinqa tukuy chay mana allinkunawan castigawaqninchikqariki Israel casta runakunapa Diosninmi. Mana chayna kaptinqa yachasunchiktaqmi kay castigoqa paymanta mana hamusqanta, seguropas desgraciallach karqa nispa. 10Hinaptinmi chay runakuna chaynata rurarqaku. Uayoq iskay vacakunata hapispankum carretaman watarurqaku. Uankunataataqmi wasipi wichqarurqaku. 11Hinaspam Tayta Diospa baulninta churarqaku chay carretaman, churarqakutaqmi chay huknin cajatapas. Chay huknin cajapim kachkarqa ukuchaman rikchakuq qori alhajakuna chaynataq chupuman rikchakuq qori alhajakunapas. 12Vacakunam derechollata waqastin pasarqaku Bet-semes llaqtaman riq anninta. Manam muyurqachu *ichoq lawman nitaq *alleq lawmanpas. Filistea runakunapa kamachiqninkunaataqmi carretapa qepanta qatirqaku Bet-semes llaqtapa linderonkama. 13Bet-semes llaqtayoq runakunam qechwapi trigota rutuchkarqaku. Paykunam qawarispanku rikururqaku baulta hinaspam anchallataa kusikurqaku. 14Chay carretam Bet-semes llaqta lawpi Josueypa chakrankunaman chayaruspan chaypi sayarurqa. Chaypim karqa huk hatu-hatun rumi. Hinaptinmi chay Bet-semes llaqtayoqkuna chay carretata yantapaq chitqarurqaku. Chay vacakunataataqmi lliwta kaaspa Tayta Diosman ofrecerqaku. 15Leviypa castankunam Tayta Diospa baulninta uraykachirqaku. Uraykachirqakutaqmi chay qori alhaja waqaychasqanku cajatapas hinaspam chay hatun rumipa hawanman churaykurqaku. Chay punchawmi Bet-semes llaqtayoqkuna Tayta Diosman ofrecerqaku kaana ofrendakunata, kaarqakutaqmi animalkunatapas chaynataq wakin ofrendakunatapas. 16Filistea runakunapa pichqantin kamachiqninkuna chayta qawaykuspankum hina chay punchawlla Ecron llaqtaman kutikurqaku.
405
1 SAMUEL6,7
pichqa: huknin qori alhajam karqa Asdod llaqtamanta, hukninataq Gaza llaqtamanta, hukninataq Ascalon llaqtamanta, huninataq Gat llaqtamanta hinaspa hukninataq Ecron llaqtamanta. Chaynaqa huchankumantam Tayta Diosman pagarqaku chupuman rikchakuq pichqa qori alhajakunata. 18Ukuchaman rikchakuq qori alhajakunapas karqa chay pichqantin kamachikuq Filistea runakunapa llapallan llaqtankuman hinam. Chay llapallan llaqtakunawan yupasqam karqa murallasqa llaqtakunapas chaynataq mana murallasqa taksa llaqtachakunapas. Kay libro qellqasqa kasqan punchawkamapas chay hatu-hatun rumiqa hinallaraqmi testigo hina kachkan. Chay rumipa hawanmanm churarqaku Tayta Diospa baulninta. Chayqa karqa Bet-semes llaqtayoq Josueypa chakranpim. 19Bet-semes llaqtayoq ru na ku nam qawaykurqa ku Tayta Diospa baul ninpa ukunta chaymi pay waurachirqa chay llaqtapi wakin runakunata. Waurachirqaqa qanchis chunka qarikunatam. Tayta Dios wauy wan castigaruptinmi chay pi *yachaqkuna llumpayta waqarqaku. 20Chay mi Bet-semes llaqtayoqkuna nirqaku: Piraq sayaykunman chuya Tayta Diospa awpaqninpiqa? Pikunapa kasqanmanraq rinqa oqanchik manta pasaspanqa? nispa. 21Willa kuqku natam kacharqa ku Quiriat-jea rim llaqtapi *yachaqku na man: Filistea runakunam kutirachimunku Tayta Diospa baulninta, chaynaqa hamuspay apaychik nispa. 1Chaymi Quiriat-jearim llaqtayoqkuna rispanku aparqaku Tayta Diospa baulninta. Chaytam apaykurqaku Abinadabpa wasinman. Chay wasiqa karqa moqopim. Chay baulmanta nanachikunanpaqmi sapaqcharqaku Abinadabpa churin Eleazarta.
17Chay chupuman rikchakuq qori alhajakunata ofreceq Filistea llaqtakunam karqa
llaqtapi baul churasqankumantam pasarurqa iskay chunka wataa. Israel casta llapa runakunam Tayta Diosman kutirikuspa munayllawana maskarqaku 3chaymi paykunata Samuel nirqa: Sichu tukuy sonqoykichikwan Tayta Diosman kutirikuspaykichikqa wischuychiky qamkuna ukupi kaq taytachakunata. Wischuychiktaqy Astarot sutiyoq mamachatapas hinaspay Tayta Diosllapaqa kawsaspa payllataa adoraychik. Chayna kaptinqa kikinpunim librasunkichik Filistea runakunamanta nispa. 4Chay mi Israelpa miray nin ku na wischurqa ku Baal sutiyoq tay tacha ku nata chaynataq Astarot sutiyoq mamachakunatapas hinaspam Tayta Diosllataa adorarqaku. 5Samuelmi paykunata kamachirqa: Mizpa llaqtamany huumuychik Israel casta llapallan runakunata. Chay pim Tayta Diosta maakusaq qamkunapaq nispa. 6Israelpa mirayninkunam huunakururqaku Mizpa llaqtapi. Chaypim yakuta horqospanku Tayta Diosman ofrecerqaku, chay punchawmi ayunaspanku lliwpa awpaqninpi reqsikurqaku Tayta Diospa contranpi huchallikusqankuta. Chay Mizpa llaqtapim Samuel reqsichikurqa Israelpa mirayninkunapa jefen kananpaq. 7Filistea runakunam yacharurqaku Israelpa mirayninkunaqa Mizpa llaqtapi huunakurusqankuta chaymi Filistea runakunapa kamachiqninkuna pasarqaku Israel runakunapa contranpi. Chayta Israelpa mirayninkuna uyariruspankum mancharisqallaa karqaku. 8Chaymi Samuelta nirqaku: Tuta-punchaw y yupaychasqanchik Tayta Diosta maapuwayku chaynapi Filistea runakunapa makinmanta librawanankupaq nispa.
2Quiriat-jea rim
Israel runakunapa kamachiqnin Samuelmanta
1 SAMUEL7,8
9Ua
406
carnerochata Samuel wauchispanmi Tayta Diospaq lliwta kaarqa chaymi Israel casta runakunapa favorninpi qaparillawana Samuelpa maakusqanta Dios uyariykurqa. 10Tayta Diosman ofrecesqanta Samuel kaachkaptinmi Filistea runakuna chayaramurqa Israel casta runakunawan peleanankupaq. Tayta Diosmi paykunapa contranpi kachaykamurqa nisyullay-nisyu rayota chaymi llumpay mancharisqallaa kachkaptinku Israel casta runakuna vencerurqa. 11Israel casta qarikunam lloqsispanku Filistea runakunata wauchistin qatirqaku Bet-car lawpa urayninkama. 12Chaymantam Samuel rumita hapispan sealpaq churarqa Mizpa llaqtamanta Bet-san llaqtaman riq anpi. Hinaspam chay sitiota suticharqa cEben-ezer nispa. Chaynataqa suticharqa: Kunankamam Tayta Dios yanapaykuwanchik nispanmi. 13Filistea runakuna chayna humillachisqa karuspankum manaa huktawanqa kutimurqakuchu Israel runakunapa allpanmanqa. Samuel kawsanankamaqa Tayta Diosmi siemprepuni Filistea runakunapa contranpi karqa. 14Israel casta runakunamanmi kaqllamanta kutiykurqa Filistea runakunapa qechusqan llaqtakunapas. Chay llaqtakunaqa karqa Ecron llaqtamanta Gat llaqtakamam. Chaynapim Israel casta runakunapa allpanpiqa manaa munaychakurqakuchu Filistea runakunaqa. Chaynataqmi Amor casta runakunawanpas Israel casta runakunaqa hawkalla kawsakurqaku. 15Samuelmi Israel casta runakunapa jefen karqa waukunan punchawkama. 16Sapa watam Samuel rispan muyumuq Betel llaqtanta, Gilgal llaqtanta hinaspa Mizpa llaqtanta. Chay llaqtakunaman chayaspam Israel casta runakunapa asuntonta arreglaq, 17chaymantam kutiq Rama llaqtapi wasinman, chaypi *yachaspanmi Israel casta runakunapa imapas asuntonkuta arreglaq. Hina chaypitaqmi rurarqa Tayta Diospaq altartapas.
machuyaruspana Israel casta runakunapa jefen kanankupaq churarqa churinkunata. 2Piwi churinpa sutinmi karqa Joel. Joelman qatiqataqmi karqa Abias. Paykunam jefe karqaku Beerseba llaqtapi. 3Ichaqa chay churinkunaqa manam taytanku Samuel hinachu allinta kawsarqaku. Aswanqa apuyayta kuyaruspankum regalokunata chaskikuqku. Ima asuntotapas manam allichaqku imam kaqninpichu. 4Chaymi Israel casta runakunapa llapallan ancianonkuna huunakuruspanku rirqaku Rama llaqtaman chaypi Samuelwan tupanankupaq. 5Paykunam Samuelta nirqaku: Qamqa machuyarunkiam. Churikikunaqa manam qam hina allintachu kawsanku. Chaynaqa churapuwaykuy huk reyta chay napi huklaw nacionkunapi hina huk reya gobiernaqniyku kananpaq nispa. 6Chay na ma a kusqan kuqa manam Sa mueltaqa gustarqachu. Chay mi Sa muel Tayta Diosta maakurqa. 7Hinaptinmi Tayta Diosataq Samuelta nirqa: Uyariy runakunapa tukuy ima maakususqaykita, manam qamtachu qepanchakusunkiqa aswanqa oqatam. Manam munankuchu paykunapa reynin kanayta. 8Egipto nacion manta horqomusqay punchaw mantapunim ku nan ka ma tukuy imata contraypi rurarqaku, chaynallatam qanwanpas kunan rurachkanku. Ar, oqamanta karunchakuruspankum taytacha-mamachakunataa adorachkanku. 9Chay naqa uya riy paykunapa ma a kususqaykita. Ichaqa puntatay paykunapa contranpi willay imakunam gobiernaqninku reypa costumbren kananmanta.
c 7:12
1Samuelmi
Reyniyoq kanankupaq Israel runakuna maakusqankumanta
Hebreo simipi Eben-ezer ninanqa yanapakuq rumi ninanmi.
407
10Chay mi
1 SAMUEL8,9
rey maakuq runakunaman Samuel willarqa Tayta Diospa tukuy ima nisqanta. 11Diospa nisqantam Samuel kaynata nirqa: Reyniyoq kaptikichikqa kaykunam paypa costumbren kanqa: Churikichikkunata hapirispam wakinta churanqa caballokunapa chutasqan carretakunapi peleanankupaq, wakintaataq caballokunapi sillakuspa peleanankupaq, wakintaataq kikinpa carretanpa awpaqninta kallpanankupaq. 12Wakintaataqmi churanqa waranqa soldadokunapa kamachiqnin kananpaq chaynataq pichqa chunka soldadokunapa kamachiqnin kananpaqpas. Qamkunataataqmi churasunkichik chakrankunapi yapuq kanaykichikpaq, cosechankuna rutuq kanaykichikpaq chaynataq armakuna ruraq kanaykichikpaq hinaspa carretankunapa piezankunapas ruraq kanaykichikpaq. 13Warmi churikichikkunatapas apanqam perfumekunata ruranankupaq, yanukunankupaq chaynataq tantatapas ruranankupaq. 14Reyqa hapikuykunqam allinnin chakraykichiktapas, allinnin uvas chakraykichiktapas chaynataq allinnin aceituna sacha huertaykichiktapas. Chay chakrakunatam qoykunqa serviqninkunaman. 15Sapa chunka costal granomantataqmi reymanqa qonkichik huknin costal granota, qonkichiktaqmi uvas plantaykichikmantapas. Chay qosqaykichiktam reyqa qonqa palacionpi serviqninkunaman chaynataq gobiernonpi yanapaqninkunamanpas. 16Reyqa qechusunkichikmi qaripas-warmipas sirvientekichikkunata chaynataq qamkunamanta kaq mozokunatapas. Llamkachikunanpaqmi qechusunkichiktaq allinnin asnoykichiktapas. 17Sapa chunkamantam reymanqa qonkichik huknin ovejaykichikta. Cheqaptaqariki kikikichikpunim kankichik paypa serviqninqa. 18Chay punchawkunapim chay nombrasqaykichik reyrayku qayakamuwankichik ichaqa oqa Tayta Diosqa manam uyarisqaykichikchu nispa. 19-20Chay nata Sa muel niptinpas ru na ku nataqa manam imapas qokurqachu aswanmi paykunaqa kay nataraq nirqaku: Manam imananchu. Huklaw nacionkuna hina rey niyoq kaytam oqaykuqa munaniku, paya asuntoykutapas arreglanantam munaniku. Munanikuqa reya gobiernawaspanku guerrapipas kamachiwanankutam nispa. 21Chay naqa Sa muel m ru na ku napa lliw nisqanta uya rispan Tayta Diosman willarqa. 22Chaymi Tayta Dios nirqa: Maakusqankuta uyarispay akllapuy huk reyta nispa. Chaymi Samuelqa Israel casta runakunata kamachirqa maymi llaqtankuman kutikunankupaq.
karqa Abielpa churinmi, Abielataqmi karqa Zerorpa churin, Zerorataqmi karqa Becoratpa churin, Becoratataqmi karqa Afiapa churin. 2Cispa churinmi karqa Saul sutiyoq buenmozo joven. Israelpa miraynin runakunapiqa manam pipas karqachu pay hina buenmozoqa. Hatunsu kasqanraykum runakunaqa Saulpa hombrollanman haypaq. 3Huk punchaw mi tay tan Cispa china asnon ku na chin ka rurqa chay mi payqa churin Saulta nirqa: Huk kaqnin sir vientenchikwan riy asnokuna maskaq nispa. 4Chaymi Saul pasarqa Efrain orqokunaman, chaylawmantaataqmi pasarqa Salisa sutiyoq lawman ichaqa manam tarirqachu chay asnokunata. Chaylawmantaataqmi pasarqa Saalim sutiyoq lawman ichaqa chaypipas manam tarirqachu. Pasarqataqmi
1Benjaminpa castan ukupim karqa huk valeroso qari. Paypa sutinmi karqa Cis. Cisqa
Saulwan Samuel tupasqankumanta
1 SAMUEL9
408
Benjamin casta runakunapa allpan lawmanpas ichaqa manam tarirqachu. 5Chaymi Zuf casta runakunapa *yachanan lawman Saul chayaruspan riqmasin sirviententa nirqa: Haku kutikusunchika, seguroch taytayqa asnonkunamantapas mastaqa oqanchikmantaa llakikuchkan nispa. 6Hinaptin mi chay sir vienten ataq nirqa: Kay llaqtapim kachkan Diospa runan, paytaqa lliwmi respetanku. Paypa imapas rimarisqanqa chay nisqanman hinam sucedekunpuni. Hakuchiky paypata, ichapas payqa niykuwachwanchik maymanmi rinanchikpaq nispa. 7Chay mi Saul nirqa: Hakuchiky. Ichaqa imatam apasunchik chay runamanqa? Alforjanchikpiqa manam puchunachu ima tantallapas. Chay naqa imatam qoykuchwanchik chay runamanqa? nispa. 8Huktawan mi Saulta sir vienten nirqa: Kapuwachkanmi qollqechay, chaytachiki qoykusaq Diospa runanmanqa chaynapi maymanmi rinanchikpaqpas willaykuwananchikpaq nispa. 9awpa wata ku nam Israel casta ru na ku na Diosta tapu kuq rispan kuqa niqku kay nata: Hakuchik qawaqpata nispanku. Diosmanta willakuqwan kunan sutichasqanchiktam awpaqtaqa sutichaqku qawaqwan. 10Chay naqa Saul m sir viententa nirqa: Allinmi chay nisqaykiqa, hakuw nispa. Chaynapim iskayninku rirqaku Diospa runanpa kasqan llaqtaman. 11Llaqtaman riq wichayta richkaspankum tuparurqaku yakuman hamuq sipaskunawan. Paykunatam tapurqaku: Kay pichu kachkan qawaq? nispa. 12Chay mi sipasku na ataq nirqa: Ar, kay pim kachkan ichaqa waklawchapiraqmi tarikun. Utqaymany riychik. Payqa hamurqa kunan punchaw animalkunata Diosman moqopi ofrecenanpaqmi. 13Chaynaqa llaqtaman chayaruspaykichiky apurawman maskaychik manaraq moqoman pasakuchkaptin. Chay santuariopim payqa mikunqa. Runakunaqa manam mikunqakuchu pay chayanankama. Paym Diosman graciasta qonqa chay animalkunapa aychanmanta. Chaymantaam convidoman hamuqkunapas mikunqaku. Chaynaqa pasaychiky, kunanpunim tarirunkichik nispa. 14Chaymi paykuna llaqtaman seqarqaku. Chay llaqtaman yaykuchkaptinkuam Samuelqa hamuchkasqa paykuna lawman. Payqa lloqsimuchkarqa moqoman rinanpaqmi. 15Saul chaya mu nanpaq huk punchaw faltach kaptin raqmi, Sa muelta Tayta Dios kay nata nirqa: 16Paqa rin mi kunan horatapu ni Benja min casta ru na ku napa allpan manta kachamusqayki huk runata. Paytam aceitewan tallispa nombranki Israel runaykunapa kamachiqnin kananpaq. Paymi runaykunata libranqa Filistea runakunamanta. Runaykunapa maakuwasqantam uyariykuni nispa. 17Chay naqa Saulta Sa muel riku ruptin mi Tayta Dios nirqa: Paymi chay nisqay runaqa. Paymi runaykunata gobiernanqa nispa. 18Chaymi llaqtapa zaguan punkunpia kachkaptinku Saul asuykuspan Samuelta nirqa: Ama hina kaspaykiy reqsiykachillaway qawaqpa wasinta nispa. 19Chay mi Sa muel ataq nirqa:
409
1 SAMUEL9,10
oqam kani, kunanqa hakuchiky moqoman chay pi mikumunanchikpaq. Paqarin achikyaqmanam willasqayki tukuy tapuwasqaykita hinaspaam aviasqayki. 20Kimsa punchawa chinkaq china asnoykikunamantaqa amaa llakikuy achu, am tarirunkua. Israel casta runakunapa llumpayllaa munasqankuqa kachkan qanwan aylluykikunam nispa. 21Chay mi Saul nirqa: Imay nataq chayqa kanman? oqaqariki kani Benjamin ayllumanta kaqmi, chay aylluqariki kaniku Israel wakin ayllukunamantapas aslla kaqmi. Chaywanpas oqapa familiayqa manam Benjaminpa wakin castankuna hina ancha reqsisqachu. Hinaptinqa imanasqam chaykunataqa niwanki, tayty? nispa. 22Hinaptinmi Saultawan chay sirviententa Samuel pusaykurqa corredor ukuman hinaspam convidoman riqkunapa chawpinpi allin sitiopi paykunata tiyaykachirqa. Chaypiqa tarikurqaku yaqa kimsa chunka runakunam, 23Samuelmi yanukuqta nirqa: Apamuy sapaqlla churachisqay aychata nispa. 24Chay mi ya nu kuqqa enteron pier nan aychata horqoyka muspan Saul man qoykurqa. Hinaptinmi Samuel nirqa: Kaytam qampaq sapaqllata churarqani chay naqa mikuykuy. Qampaqm sapaqllata churachirqani kay runakunaman convidasqay punchawpi nispa. Chaynapim chay punchawqa Saul mikurqa Samuelwan. 25Hinaspam moqomanta uraykamurqa llaqtaman hinaptinmi Saulpaq camata alistapurqaku wasipa hawanpi hinaptinmi Saulqa chay pi puurqa. 26Paqarinnintinmi yaqa achikyaqtaa Saul puuchkaptinraq Samuel qayarqa: Hatariy a avianaypaq nispa. Hatariruptinmi Samuelwan kuska lloqsirqaku. 27Llaqtapa cantontaa uraykuchkaptinkum Samuel nirqa Saulta: Sir vientekita rimapayay puntachkananpaq nispa. sir vienten puntaruptinmi Samuelataq Saulta nirqa: Qamqa suyaykuyraq tumpata. Imam Diospa niwasqantam qanman willanay kachkan nispa.
10
huk botella aceiteta hapiykuspan Saulpa umanman talliykurqa hinaspam muchaykuspan nirqa: Tayta Diosmi kunan nombrasunki Israel runakunapa kamachiqnin kanaykipaq. Qanmi gobiernaspayki libranki muyuriqninpi enemigonkunamanta. Runankuna gobiernanaykipaq Tayta Dios nombrasusqaykitam yachanki kay sealwan: 2Kunan oqawan rakinakuruptinchikmi iskay runakunawan tupanki Raquelpa sepulturanpa hichpanpi. Chayqariki kachkan Benjamin casta runakunapa allpan Selsa lawpim. Chay iskaynin runakunam nisunki: Maskasqayki asnokunataqa tarirunkuam. Taytaykiqa manaam llakikunchu asnokunamantaqa aswanqa qamkunamanta llakikuspam kaynata nichkan: Imatataq ruraykullasaq churillaymanta? nispa. 3Chaymanta pasaspam Tabor sutiyoq lugarpi encina sachaman chayarunki, chaypim taripaykamusunki kimsa runakuna. Chay runakunaqa seqanqaku Diosta Betel llaqtapi adoranankupaqmi. Hukninmi kimsa cabrata pusanqa, hukninataqmi apanqa kimsa tantakunata, hukninpas apanqataqmi huk odre vinota. 4Paykunam rimaykususpayki qoykusunki iskay tantata. Chaytaqa chaskikunkim. 5Chaymanta pasaspaykim chayarunki Gabaa sutiyoq Diospa llaqtanman. Chaypim kach-
1Sa muel mi
Israel runakunapa reynin kananpaq Saulta nombrasqanmanta
1 SAMUEL10
410
kan Filistea tropakunapa cuartelnin. Chay llaqtaman yaykuspaykim tuparunki Diosmanta willakuqkunawan. Paykunaqa moqomantam achkallaa uraykamuchkanku Diosmanta willakustin. Paykunapa awpaqnintaataqmi hamuchkanqa mandolina tocaqkuna, tinya tocaqkuna, qena tocaqkuna hinaspa arpa tocaqkuna. 6Chaymi qamtapas Tayta Diospa Espiritun huntaykusuptiki paykuna hinaa qallaykunki Diosmanta willakuyta. Chay ratoqa tikrakurunki huk runamanam. 7Kay sealkuna hamusuptikiqa atisqaykiman hinay imatapas ruray, Diosmi yanapasunki. 8Chaykuna pasakuruptinmi puntachkanki Gilgal llaqtaman. Chaypi tupaptinchikmi lliw kaana ofrendata ofrecesaq, ofrecesaqtaqmi Dioswan allinlla kasqanchikmanta animal ofrendatapas. Chaynapim chayamunaykama suyawanki qanchis punchaw hinaptinmi willasqayki imam ruranaykita nispa. 9Samuelmanta rakikuykuspan pasakunanpaq Saul muyuriykuptillanmi paypa sonqonta Dios tikrarurqa hinaptinmi hina chay punchawllapi tukuy chay sealkuna cumplikururqa. 10Chaymantam Saulqa sirvientenpiwan pasaspa chayarurqaku Gabaa sutiyoq llaqtaman chaymi paykunawan tupanankupaq lloqsimurqa Diosmanta willakuqkuna. Saulmanpas Diospa Espiritun huntaykuptinmi paypas Diosmanta willakuqkunawan kuskaa willakurqa. 11awpaqmanta llapallan reqsiqninkunaataqmi Diosmanta willakuqkunawan willakuqta qawaspanku ninakurqaku kaynata: Imataq pasarun Cispa churintaqa? Saulpas kasqa Diosmanta willakuqachus? nispa. 12Chay mi huk kaqnin nirqa: Pitaq paykunapa taytanqa? nispa. Chaymantapunim runakunaqa rimakuqku: Saulpas kasqa Diosmanta willakuqachus? nispa. 13Saulqa Diosmanta willa kuy ta tu ku ruspan mi moqoman rirqa. 14Pay tawan sirviententam tion tapurqa: Maytataq rirqankichik? nispa. Hinaptinmi Saulataq nirqa: Asnokuna maskaqmi chaymi manaa tarispa Samuelmana rirqaniku nispa. 15Chay mi Saulpa tion nirqa: Chaynaqa ama hina kaspaykiy willaykuway imatataq nimusurqanki Samuelqa? nispa. 16Hinaptin mi tionta Saul nirqa: Cheqapllatam willaykuwarqaku asnokunaqa a rikurirusqantaa nispa. Ichaqa Samuelpa rimapayasqan imaynam gobiernananmantaqa manam imallatapas willarirqachu. 17Chaymantam Samuel huunachirqa Israel casta runakunata Mizpa llaqtapi Tayta Diosta adoranankupaq. 18Chaypim Israelpa mirayninkunata Samuel nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi nin kaynata: Israel casta runakunataqa oqam horqomurqaykichik Egipto nacionmanta. Qamkunataqa libramurqaykichik Egipto runakunapa makinmantam, libramurqaykichiktaqmi huklaw nacionkunapa munaychakuyninmantapas nispa. 19Kunanqariki Diosnikichiktam wischupakuchkankichik, payqa ima sasachakuynikichikpipas hinaspa ima llakikichikpipas yanapaqnikichikmi karqa. Ichaqa huk reytaraq maakuwaspaykichikmi paytaqa wischupakurunkichik. Chaynaqa kunany Tayta Diospa qayllanman hamuychik aylluntin hinaspa castantin nispa. 20Israel llapa llan ayllu ku nata Sa muel asuykachiptin mi Benja min ayllu akllasqa karurqa. 21Chaymantam Samuel kamachirqa Benjamin aylluqa castankunaman hina asuykunankupaq. Hinaptinmi Matripa castan akllasqa karurqa. Chay cas-
411
1 SAMUEL10,11
tamantaataqmi akllasqa karqa Cispa churin Saul chaymi payta maskaspa mana tarirqakuchu. 22Hinaptinmi huktawan Tayta Diosta tapurqaku: Chayaramunachu chay runaqa? nispa. Chaymi Tayta Dios nirqa: Payqa cargakunapa qepanpim pakarayachkan nispa. 23Payku na ataqmi kallpaspan ku chay pa ka kusqan manta horqora murqa ku. Runakunapa chawpinpi sayaykuptinmi hatunsu kasqanrayku pipas hombronkamalla hay parqa. 24Chaymi llapallan runakunata Samuel nirqa: Qawachkankichikchu rey nikichikpaq Tayta Diospa akllasqanta? Qamkuna ukupiqa manam pipas kanchu pay hinaqa! nispa. Hinaptinmi runakuna qaparirqaku: Kawsachun reyninchik! nispa. 25Chay mi Sa muelqa llapa ru na ku na man willay ta qa llaykurqa imay nam nacionninku gobiernananpaq reglamentokunata. Huk libropi qellqaspanmi churaykurqa Tayta Diospa santuarionpi. Chaymantam Samuelqa llapa runakunata kamachirqa wasinkuman kutikunankupaq. 26Saulpas kutikurqataqmi Gabaa sutiyoq llaqtapi wasinman, paytam compaarqaku peleay yachaq qarikuna. Chay qarikunataqa Diospunim kallpanchaykurqa. 27Ichaqa mana allin runakunam kamirqaku: Imay nataqsi kay runaqa salvawachwanchik? nispa. Manam ima regalollatapas aparqakuchu. Saulmi ichaqa upallakuykuspan mana uyariqpas tukurqachu.
11
casta runakunapa rey nin Nahasmi rirqa Galaad lawpi Jabes llaqtata hinaspam chaypi campamentonta churarqa ichaqa chay llaqtayoq runakunam kaynata nirqaku: Contratota ruraptinchiky oqaykuqa kasaqku qamkunapa sirvientekichika nispa. 2Hinaptin mi chay Amon casta ru na ku napa rey nin Na hasataq nirqa: Sapakamapa alleq awikichikta horqonay kaptinqa allinmi, qamkunawanmi contratota rurasaq. Chayta ruraspayqa munachkani lliw Israel casta runakuna penqayman churaytam nispa. 3Chay mi Jabes llaqtayoq ancia noku na ataq nirqa ku: Qanchis punchawy suyaykuwayku chaynapi enteron Israel nacionpi willachimunaykupaq. Sichum pipas manaa yanapaqniyku hamuptinqa qampaach kasaqku nispa. 4Chay noticia willa kuqku nam chaya rurqa ku Saulpa *yachasqan Gabaa sutiyoq llaqtaman. Chay pi llapa runakunaman willakuptinkum chay pi llapallan runakuna qapariyllawana waqarqaku. 5Chay ratoataqmi Saul kutimuchkarqa chakramanta bueyeskunata qatirikuspa, paymi nirqa: Imanasqataq llapa runakunaqa waqachkanku? nispa. Chaymi Saulman willarqaku Jabes llaqtayoq runakunapa noticia apamusqankuta. 6Chayta uyariykuptinmi Saulman Diospa Espiritun huntaykurqa hinaptinmi chay ratopi payqa llumpa-llumpayta piakururqa. 7Chaymi iskay bueyesta hapiykuspan chika-chikanta kuchuparurqa. Hinaspam chay kuchupasqa bueyespa partenkunata willakuqkunawan apachirqa enteron Israel nacionman. Chay willakuqkunam kaynata nirqaku: Saultawan Samuelta yanapananpaq mana lloqsimuq runapa bueyesninkunaqa kayna kuchupasqam kanqa nispan.
1Amon
Amon casta runakunata Rey Saul vencerusqanmanta
1 SAMUEL11,12
412
Llapallan runakuna llumpayllataa mancharikuruspankum chulla runa hinalla lloqsirqaku. 8Saulmi chay huunakuq qarikunata yuparqa Bezec llaqtapi. Israel law runakunam karqa kimsa pachak waranqa qarikuna, Juda law runakunaataqmi karqa kimsa chunka waranqa qarikuna. 9Chayman hamuq willakuqkunatam Saul nirqa: Jabes llaqtapi *yachaqkunata kaynata nimuychik: Paqarinmi yaqa chawpi punchawta librasqa kankichik nispa. Hinaptinmi chay willakuqkuna pasaspanku chayta willamurqaku Jabes llaqtayoqkunaman chaymi paykunaqa kusikuspanku 10Amon casta runakunapa reynin Nahasta nirqaku: Paqarinmi qampa makikiman churakusaqku munasqaykiman hina oqaykuwan ruranaykipaq nispa. 11Paqa rin nin man mi tropan ku nata Saul ra kirurqa kimsa grupoman hinaspam manaraq achikyamuchkaptin Amon casta runakunapa campamentonman yaykuruspanku nana-nanaqta waurachirqaku yaqa chawpi punchawkama. Puchuqkunaataqmi lliw cheqerurqaku. Manam iskayllapas kuskaqa puchurqaachu. 12Hinaptinmi wakin runakunaataq Samuelta nirqaku: Pikunataq nirqa: Yaqachum Saulqa rey ninchik kanman? nispa? Qomuwayku chay runakunata wauchinaykupaq! nispa. 13Chay mi Saul ataq nirqa: Kunan punchawqa manam pipas waunqachu. Kunanqariki Tayta Diosmi libraykuwanchik lliw Israel casta runakunata nispa. 14Sa muel ataqmi nirqa chay pi llapa llan ru na ku nata: Hakuchik Gilgal llaqtaman. Chaypiy Saulpa gobiernonta takyachimusunchik nispa. 15Chay mi llapa llan ru na ku na pa sarqa ku Gilgal llaqta man. Chay napim Tayta Diospa awpaqninpi Saulta chaskirqaku paykunapa rey nin kananpaq hinaspam Tayta Diosman ofrecerqaku animalkunata, chaykunataqa ofrecerqaku pay wan allinlla kasqankumantam. Hinaptinmi Saul llumpayllataa kusikurqa, kusikurqakutaqmi Israel casta llapallan runakunapas.
12
llapallan Israel casta runakunata Samuel nirqa: Yachasqaykichikpi hinam oqaqa mana negarqaykichikchu tukuy ima maakuwasqaykichikta, am reytapas qoykuykichika. 2Kayqay reynikichik. Payam tukuy imapipas kamachisunkichik. oqaqa yuyaqam kani. Churiykunam ichaqa qamkunawan kachkan. Ar, oqaqariki mozo kasqaymantam kunankama qamkunata kamachirqaykichik. 3Kayqay kaypi kachkani. Sichum pipa bueyesnintapas otaq pipa asnontapas hapikuykuptiyqa otaq pitapas akarichiptiyqa otaq pitapas yanqapas-yanqa llakichiptiyqa chaynataq yanqamanta imatapas chaskikuykuspa upallakuykuptiyqa kunany niwaychik Tayta Diospa awpaqninpi hinaspa nombrasqan reypa awpaqninpi. Chayna kaptinqa pagapusaqpunim imam debekusqayta nispa. 4Chay mi payku na ataq nirqa ku: Qamqa tayty, manam akarichiwarqankikuchu haykapipas, manataqmi yanqapas-yanqaqa llakichiwarqankikuchu, manataqmi yanqamantaqa imatapas chaskikurqankichu nispa. 5Hinaptin mi Sa muel ataq nirqa: Tayta Diosmi testigoyqa akllakusqan rey piwan mana imamantapas culpayoq tariwasqaykichikmanta nispa.
1Chay mantam
Runakunaman Samuel rimarisqanmanta
413
1 SAMUEL12
Chaymi paykunaataq nirqaku: Ar, chaynapunim tayty nispanku. 6Sa muelqa llapa ru na ku natam nirqataq: Tayta Diosmi akllarqa Moisestawan Aaronta chaymi paykuna awpa abuelonchikkunata horqomurqaku Egipto nacionmanta. 7Chaynaqa kunany anchuykamuychik Tayta Diospa awpaqninpi qamkunata rimapayanaypaq. Rimapayasqaykichikqa Tayta Diospa qamkunapaq allinkuna rurasqanmantawan awpa abuelonchikkunapaq allinkuna rurasqanmantam. 8Jacobmi mirayninkunapiwan ripukurqa Egipto nacionman. Chaypim awpa abuelonchikkunaqa akarisqankurayku Tayta Diosta qayakurqaku. Hinaptinmi Tayta Diosqa kacharqa Moisestawan Aaronta. Paykunam Egipto nacionmanta abuelonchikkunata horqomuspan kay sitioman churarqa *yachanankupaq. 9Ichaqa chay abuelonchikkunaqa karunchakururqakum yupaychasqanchik Tayta Diosmanta hinaptinmi paykunataqa Sisara sutiyoq runapa munaychakuyninmana qoykurqa. Chay runaqa karqa Hazor llaqtayoq lliw tropakunapa kamachiqninmi. Diosqa qoykurqataqmi Filistea runakunamanpas chaynataq Moab casta runakunamanpas chaynapim paykunaqa awpa abuelonchikkunawan pelearqaku. 10Ichaqa abuelonchikkunam Tayta Diosta qayakuspa nirqaku: Dios Taytallayku, oqaykuqa qanmanta karunchakuruspam huchallikuruniku, Baal sutiyoq taytachakunatawan Astarot sutiyoq mamachakunataam adorarqaniku. Qamay kunanqa enemigoykumanta libraykullawayku, chaynapim oqaykuqa qamllataa adorasqaykiku nispa. 11Hinaptinmi Tayta Dios kachamurqa Jerobaalta, Baracta, Jefteyta hinaspa oqa Samueltapas chaynapi enemigoykichikkunamanta librasunaykichikpaq. Hinaptinam qamkunaqa hawka kawsakurqankichik. 12Ichaqa Amonpa mirayninkunapa reynin Nahasta contraykichikpi peleaq hamuqta rikuruspam maakuwarqankichik huk reyta qonaypaq, yupaychasqanchik Tayta Diospuni reyninchik kachkaptinmi huk gobiernaqtaraq maakuwarqankichik. 13Chaynaqa kayqay kaypi kachkan qamkunapa akllakusqaykichik reyqa. Tayta Diosmi qoykusunkichik maakusqaykichik reyta. 14Kunanqa Tayta Diosta respetaspay paytaa adoraychik, payta uyarispay kasukuychik nisqankunatapas. Yupaychasqanchik Tayta Diosta qatispaqa qamkunapas chaynataq gobiernasuqnikichik reypas allinmi kanqa. 15Ichaqa Tayta Diosta mana uyarispa kamachikuyninkunatapas mana kasukuptikichikqa paymi castigasunkichik, castigasunkichikqa awpa abuelonchikkunata hinam. 16Chay naqa kunan suyaspay qawaychik Tayta Diospa hatu-hatun seal rurasqanta. 17Yachasqaykichikpi hinam kay trigo rutuy tiempopiqa mana paramunchu. Ichaqa kunanmi Tayta Diosta maakusaq hinaptinmi pay kachaykamunqa rayokunatawan parata. Chayraqmi cuentata qokuruspa entiendenkichik Tayta Diospa qawasqanman hinaqa chay rey maakusqaykichikqa llumpay mana allin kasqanta. 18Sa muel mi chay nata rima ruspan qaya kurqa Tayta Diosta. Hinaptin mi Tayta Dios chaypunilla kachaykamurqa rayokunatawan parata. Llapa runakunam anchallataa manchakurqaku Tayta Diostawan Samuelta. 19Chayraykum llapallan runakuna Samuelta nirqaku: Ama waurunaykupaqy kay sir vientekikunapaq maapuwayku yupaychasqanchik Tayta Diosta. Ar, huchasapallaa kachkaspapas aswanraqmi huchallikuruniku rey niyoq kanaykupaq maakuspayku nispa. 20Chay mi Sa muel ataq nirqa: Amay manchakuychikchu, cheqaptam qamkunaqa kay hatun mana allinta rurarunkichik. Ichaqa Tayta Diosmantaqa amay karunchakuychikchu, tukuy sonqoykichikwany
1 SAMUEL12,13
414
payta adoraychik. 21Amay mana valeq taytachakunamanqa hapipakuychikchu, chaykunaqa mana valeq kasqanraykum mana yanapasunkichikmanchu nitaq librasunkichikmanchu. 22Tayta Diosmi ichaqa hatun sutinrayku runankunataqa mana saqesunkichikchu. Payqariki runankunaa kanaykichiktam munarqa . 23Ar, oqaqa maapusqaykichikmi Tayta Diosta, mana chayta ruraspayqa paypa contranpich huchallikuyman. Chaynaqa paypuniy librawachun contranpi huchallikunaymanta. oqaqa yachachisqaykichikmi imaynam allin sumaq kawsakuyta. 24Qamkunaqa Tayta Diosta respetaspay payta adoraychik. Chaytaqa ruraychik cheqap sonqowany. Amay qonqaruychikchu imapas tukuy allinkuna qamkunapaq rurasqantaqa. 25Sichum mana allinllapi kawsaspaqa chinkachisqam kankichik, hina chinkachisqataqmi kanqa reynikichikpas.
13
nacionpi Saul gobiernayta qallaykuspanqa karqa yuyayniyoq runaam, chay nacionpim gobiernarqa iskay wata. 2Israel casta runakunamantam akllaykurqa kimsa waranqa soldadokunata, chay soldadokunamantam kikin Saulwan qeparqa iskay waranqa soldadokuna, paykunaqa qeparqa Micmas llaqtapim chaynataq Betel llaqta law moqopim. Waranqa soldadokunaataqmi qeparqa Jonatanwan, paykunaqa qeparqa Benjamin ayllupa allpan Gabaa llaqtapim. Puchuq runakunataataqmi Saul aviarurqa wasinkuman ripukunankupaq. 3Gabaa llaqta lawpi Filistea tropakunapa cuartelnintam Jonatan vencerurqa, chaytam wakin Filistea runakunaataq yacharurqaku. Hinaptinmi Saul tocachirqa cornetakunata enteron Israel nacionpi, tocachirqaqa Hebreo casta runakuna llapallanku uyarinankupaqmi. 4Llapallan Israel casta runakunam yacharurqaku Saulqa Filistea tropakunapa cuartelninpi vencerusqanta. Yacharurqakutaqmi chay Filistea runakunaqa paykunata cheqnipakurusqankutapas. Chayraykum Saulqa tropankunawan huunakurqa Gilgal llaqtapi. 5Filistea runakunapas huunakururqakum Israel runakunawan peleanankupaq. Guerrapaq carretakunam Filistea runakunapa kapurqa kimsa chunka waranqa, kapurqataqmi soqta waranqa sillakuq soldadokunapas. Chaki-puri soldadokunaataqmi karqa mana yupay atina aqo hinaa. Filistea runakunam Micmas llaqtaman rispanku chaypi sayachirqaku campamentonkuta, sayachirqakuqa Bet-aven llaqtapa intipa qespimunan lawninpim. 6Israel runakunam llumpay sasachakuypi rikurirurqaku Filistea runakuna akarichiptin chaymi machaykunapi, uchkukunapi, qaqakunapi, yarqakunapi hinaspa chakisqa pozokunapi pakakurqaku. 7Wakin Hebreo casta runakunaataqmi Jordan Mayuta chimparuspa pasakurqaku Gad ayllupa allpan lawman chaynataq Galaad lawmanpas. Saulmi ichaqa qeparurqa hina Gilgal llaqtallapi, tropankunaataqmi qatirqa llumpay manchakuyllawana. 8Chaypim Saulqa suyarqa qanchis punchawpuni Samuelpa nisqanman hina. Ichaqa Samuelmi mana chayamurqachu Gilgal llaqtaman chaymi runakunaqa ripukuytaa qallaykurqaku. 9Chaymi runakunata Saul kamachirqa: Animalkunata apamuwaychik Tayta Diosman kaaspa ofrecenay paq. Apamuwaychiktaq pay wan allinlla kasqanchikpaq ofrecena animalkunatapas. Chaynapim kikinpuni chay animalkunata ofrecespan lliwta kaarqa. 10Chay ofrecesqanta tukuykuptillanmi chayaramurqa Samuel. Chay mi Saulataq lloqsirqa Samuelta rimaykuspan chaskiykunanpaq. 11Ichaqa Samuelmi nirqa: Imatataq kayta rurarunki? nispa. Hinaptinmi Saulataq nirqa:
1Israel
Filistea runakunawan guerrapi peleasqankumanta
415
1 SAMUEL13,14
Runakunam ripukuytaa qallaykurqa, qampas niwasqayki punchawpiqa manataqmi chayamurqankichu. Filistea runakunam Micmas llaqtapi huunakurunku. 12Chaymi piensarqani: Tayta Diospa favorninta manaraq maakuchkaptiych Filistea runakunaqa uraykamuspa Gilgal llaqtapi peleowan hapiruwanqa nispay. Chaymi mana munastinpas kikiya animalkunata ofrecespay Tayta Diospaq kaapuchkarqani nispa. 13Hinaptin mi Sa muel ataq nirqa: Loco hinam kaytaqa rurarunki! Sichum kasukuwaq karqa Tayta Diospa kamachisusqaykita hinaptinqa paymi cheqapta takyachinman karqa Israel nacionpi gobiernoykita chaynapi wiaypaq kananpaq. 14Kunanmi ichaqa kay gobiernoykiqa chaylla tukurunqa. Tayta Diosmi maskanqa paypa agradonpaq kaq runata hinaspam paytaa churanqa runakunata kamachinanpaq. Qamqariki manam kasukurqankichu imam kamachisusqaykita nispa. 15Chaymantam Samuelqa pasakurqa Gilgal llaqtamanta. Wakin tropakunaataqmi Saulta qatirqa guerrapi hapinakamunankupaq. Chay Gilgal llaqtamanta lloqsispam chayarurqaku Benjamin ayllupa allpanpi Gabaa llaqtaman. Chaypim Saul yuparqa compaaqnin tropakunata. Chay yupasqan tropankunaqa karqa soqta pachak qarikunam. 16Saulqa churin Jonatanwanmi qeparurqa Benjamin ayllupa allpan Gabaa llaqtapi. Paykunawantaqmi tropankunapas chaypi quedarqa. Filistea runakunaataqmi samarurqaku Micmas llaqta lawpi. 17Chaymi Filistea runakunapa campamentonmanta lloqsirqa kimsa grupo salteaqkuna. Huknin grupom lloqsirqa Sual law Ofra sutiyoq llaqtaman. 18Huknin grupoataqmi pasarqa Bet-horon llaqta lawman, kimsa kaq tropaataqmi pasarqa Zeboim sutiyoq qechwa law qawarina orqoman, chay orqoqa qawachkan chunniq lawmanmi. 19Israel lliw nacionpim huk herrerollapas mana tarikurqachu. Filistea runakunam nirqa: Hebreo casta runakunaqa amam ruranqakuchu espadatapas nitaq lanzatapas nispa. 20Chay napim llapallan Israel casta ru na kunaqa Filistea runa kuna man a apaqku yapuna rejankuta, lampankuta, hachankuta hinaspa piconkutapas. Aparqakuqa chaypi afilachimunankupaqmi. 21Lampatawan rejatam afilaqku yaqa media onza qollqemanta. 22Guerrapi peleananku punchaw chayaramuptinqa Saulwan hinaspa churin Jonatanwan kaq soldadokunapaqa manam karqachu espadanku nitaq lanzankupas, kaspaqa-karqa Saullapam hinaspa churin Jonatanllapam. 23Huknin grupo Filistea tropakunaataqmi hichparamurqa Micmas llaqtapa qasankama.
14
punchawmi Saulpa churin Jonatan arman apaq soldadota nirqa: Chimparuspay waklaw chimpapi tarikuq Filistea tropakunata atacaramusunchik nispa. Jonatanqa manam taytanmanqa willarqachu chay piensasqantaqa. 2Saulmi tiyachkarqa Gabaa llaqtapa colindanpi kaq granado sachapa ukunpi. Paywantaqmi kachkarqa soqta pachak soldadokunapas. 3Tayta Diospa sacerdotenmi karqa Ahitobpa churin Ahias, payqa sacerdotepa hinakunan *efodwan churakusqam kachkarqa. Ahiasqa karqa Icabodpa sobrinonmi, Icabodataqmi karqa Fineespa churin, Fineesataqmi karqa Eliypa churin, chay Eliyqariki Silo llaqtapi sacerdotem karqa. Runakunaqa manam yacharqakuchu Jonatanpa pasakusqantaqa. 4Jonantanm Filistea tropakunapa kasqanman chayay pi rirqa. Chay pasay munasqan wayqopim kaylaw-waklawpi tarikurqa suytu qaqakuna. Chay huk nin qaqapa sutinmi karqa Boses, huk ninpa sutinataqmi karqa Sene.
1Huk
Mana manchakuspa Jonatanpa imam rurasqanmanta
1 SAMUEL14
5Huknin
416
suytu qaqam karqa Micmas llaqtapa chimpan norte lawpi. Hukninataqmi karqa Gabaa llaqtapa chimpan surlawpi. 6Arman apaq soldadotam Jonatan nirqa: Chimparusunchiky chay mana sealasqa Filistea tropakunapa kasqanman. Ichapas Tayta Diosqa yanapaykuwachwanchik. Paypa yanapakuyninwanqa pipas vencerunmanmi achka runawanpas otaq aslla runawanpas nispa. 7Hinaptin mi arman apaq soldadoataq nirqa: Tayty, tanteasqaykiman hinay lliwta ruray. oqaqa listom kachkani tukuy rurasqaykipi yanapanay paq nispa. 8Hinaptin mi Jonatan ataq nirqa: Chaynaqa uyariway, wak runakunapa kasqanman chimparuspam paykunawan rikuykachikusunchik. 9Sichum paykuna niwasunchik: Suyaykuwayku qamkunapa kasqaykichikman uraykamunaykukama nispa hinaptinqa paykunapa kasqanman mana seqaspam maymi kasqallanchikpi sayasunchik. 10Ichaqa sichum paykuna qayamuwasunchik: Seqamuychik nispa hinaptinqa seqasunpunim. Chay sealwanmi yachasunchik vencenanchikpaq Tayta Diosqa yanapawasqanchikta nispa. 11Iskayninkum rikuriykurqaku Filistea tropakunaman. Filistea runakunam nirqa: Kayqay Hebreo casta runakunaqa lloqsimuchkankua pakakusqanku uchkukunamanta nispa. 12Jonatantawan arman apaq soldadota m qayarqa ku: Seqamuychik kay oqaykupa kasqaykuman! Peleaytam yachachisqaykiku! nispa. Chaymi arman apaqta Jonatan nirqa: Seqamuy qepayta, paykunataqa Tayta Diosmi Israel casta runakunaman qoykuwanchik nispa. 13Jonatanmi tawanpakuykuspana seqarqa, arman apaqpas qepantam qatirqa. Enemigonkunata Jonatan wichirichimuptinmi qepan riq arman apaqataq wichimuqkunata wauchirqa. 14Chay enemigonkunata wauchiyta qallaykuspankum manapas parten chakrapi Jonatanwan arman apaq waurachirqaku yaqa iskay chunka runakunata. 15Hinaptinmi campamentopi tarikuq Filistea runakuna mancharisqallaa karqaku. Chayna llumpay mancharisqam tarikurqaku chakrapi kaqkunapas. Llumpay manchakuymi yaykururqa tropakunamanpas chaynataq salteaq riq soldadokunamanpas. Aswan mancharisqaraqmi chay runakunaqa rikurirurqaku huk temblor chay punchawpi pasaruptin. 16Qawa nanpaq chu rasqan Saulpa soldadon ku napas riku rurqam Filistea tropakunaqa achkallaa kaynaman-wak naman ayqekuchkaqta, chay qawaq soldadokunam kachkarqaku Benjamin ayllupa allpan Gabaa sutiyoq llaqtapi. 17Chay mi compa aqnin tropanta Saul nirqa: Chaylla listata pasaychik, pikunam mana kaypi kasqanta yachananchikpaq nispa. Chaymi listata pasaruptinku Jonatanwan arman apaq soldado mana chay pichu kasqa. 18Hinaptinmi Ahiasta Saul nirqa: Diospa baulninta apamuy nispa. Chay punchawmi Diospa baulninqa tarikurqa Israel runakuna ukupi. 19Ichaqa sacerdotewan Saul rimachkaptinmi Filistea tropakunapa campamentonpi chaqwakunaqa aswan-aswan mirarurqa chay mi sacerdoteta Saul nirqa: Amaa apamuy achu nispa. 20Hinaspam Saulqa lliw tropan ku nata hu u ruspan kallparqa ku enemigon kupa kasqanman. Llumpay pantay kasqanraykum Filistea tropakunaqa kikinkupuraa wauchinakuyta qallaykuspanku lliw tukunakururqaku. 21awpaqmantaraq
417
1 SAMUEL14
Filistea runakunawan *yachaq Hebreo casta runakunapas paykunawanmi rirqaku guerrapi yanapamunankupaq. Ichaqa paykunaqa Saulpa hinaspa Jonatanpa pusasqan Israel tropakunamanam hukllawakururqaku. 22Efrain Orqokunapi pakakuq llapallan Israel runakunapas Filistea runakuna lluptikusqankuta uyariruspankum qatirqaku peleanankupaq. 23Chay peleom chayarurqa Bet-aven llaqtakama. Chaynatam Israel casta runakunata Tayta Dios libraykurqa chay punchawpi. chay punchawmi lliw Israel runakuna llumpay sasachakuy pi tarikurqaku. Manam pipas ima mikuyllatapas malliykurqakuchu. Saulmi llapa runakunata jurachirqa kay nata: Tardeykuqkamam ama pipas mikunqachu enemigoykunata vengakunaykama. Sichum pipas mikuruspaqa akasqam kanqa nispa. 25Saulpa llapallan tropankunam chayarurqa monteman, chay montepim miel tarikurqa pampakunapi. 26Llapa runakuna monteman yaykuruptinmi mielqa puririchkasqa, ichaqa chay juramentota manchakuspankum mana malliyllapas-malliykurqakuchu. 27Jonatanqa manam uyarirqachu tropankunata taytan jurachisqantaqa chaymi kaspi apasqanpa puntanwan mielta tupqeykuspa soqoykurqa chaymi awinpas sumaqtaraq qawarikururqa. 28Ichaqa huknin soldadonmi payta nirqa: Taytaykim llapa tropata jurachiwarqaku pipas kunan punchawpi imallapas mikuqqa akasqa kananpaq. Chayraykum runakunapas llumpay pisipasqaa kachkanku nispa. 29Hinaptin mi Jonatan ataq nirqa: Taytayqa nacionninchiktam churarun huk sasachakuyman. Qawawasqaykiman hinam awillaypas allintaraq qawarikurun kay mielta malliykuptiy. 30Maynataraq runanchikkunaqa kallpanchakuykunman karqa enemigonchikkunamanta qechusqanchikta kunan mikuykuspaqa. Maychikataraq Filistea runakunataqa waurachichwan karqa! nispa. 31Chay punchaw mi Israel ru na ku na vencerurqa ku Filistea ru na ku nata. Pelearqakum Micmas llaqtamanta qallaykuspa Ajalon llaqtapi tukunankukama. Israel tropakunam ichaqa llumpay pisipasqaa tarikurqaku. 32Pawaykuspankum enemigomanta qechusqankuta hapikurqaku: ovejakunata hinaspa hatunpas-taksapas vaca-torokunata, pampapi waurachispankum aychata mikururqaku yawarnintinta. 33Ichaqa wakin runakunam Saulman willaykamurqaku: Runakunam Tayta Diospa contranpi huchallikuchkanku, paykunaqa aychatam yawarnintinta mikukuchkanku nispa. Hinaptinmi Saul nirqa: Qamkunaqa kankichik mana kasukuq runakunam! Tanqamuychik kayman huk hatun rumita 34hinaspay kallpaspaykichik runakunata nimuychik: Aychata yawarnintinta mikuspa Tayta Diospa contranpi ama huchallikunaykichikpaqy sapakama apamuychik toroykichikta otaq ovejaykichikta chaynapi kikikichik nakaspa mikunaykichikpaq nispa. Chay tardepunim sapakama apamurqaku bueyesninkuta chaypi nakanankupaq. 35Saul ataqmi Tayta Diospaq perqarqa huk altar ta, chay altar mi karqa Saulpa puntallaraq perqasqan. 36Saulmi nirqa: Kunan tutay hakuchik urayta hinaspay Filistea runakunapa contranpi peleamuspa tukuy imankuta qechumusun achikyanankama. Amam chullallatapas puchuchisunchu kawsaqtaqa nispa. Hinaptinmi llapallanku nirqaku:
24Ichaqa
Saulpa juramento rurasqanmanta
1 SAMUEL14
418
Tanteasqaykiman hinay lliwta ruray nispa. Hinaptinmi sacerdoteataq nirqa: Puntataqa Diostay tapusunchik nispa. 37Hinaptin mi Tayta Diosta Saul tapurqa: Tayty risaqkuchu Filistea runakuna wauchiq icha manachu? Yaqachum Israel runakuna paykunata venceramuy manku? nispa. Ichaqa Tayta Diosqa manam imallatapas chay punchawpiqa nirqachu. 38Chayraykum Saul nirqa: Asuykamuychik kayman tropakunapa lliw kamachiqninkuna hinaptiny yachasunchik kunanqa imam huchanchik kasqanmanta. 39Kunanmi oqa jurani Israel runakuna salvaq Tayta Diosrayku, chay huchallikuq runaqa churiy Jonatana kaspapas waunqapunim! nispa. Hinaptinmi llapallan runakuna upallalla karqaku. 40Chay mi llapallan Israel runakunata Saul nirqa: Llapallaykichik chaylaw pi sayaykuychik, oqaataq churiy Jonatanwan kaylawpi sayaykusaqku nispa. Chaymi runakunaataq nirqaku: Tayty, tanteasqaykiman hinay ruray nispanku. 41Hinaptin mi Saul ataq Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta nirqa: Imanasqataq kay sir vientekimanqa mana rimariwankichu kunan punchawqa? oqa otaq churiy huchallikuruptinqa suerteta qawaptiykuy lloqsirachiy Urim sutiyoq suerteta. Sichum Israel runakuna huchallikuruptinqa suerteta qawaptiykuy lloqsirachiy Tumim sutiyoq suerteta nispa. Hinaptinmi chay suerteqa wichiykurqa Jonatanpa hinaspa Saulpa contranpi chaymi wakin runakunaqa karqa mana huchayoq. 42Saulmi nirqa: Kunanataq suerteyaychik oqachus otaq churiy Jonatanchus huchayoq kasqayku yachanaykichikpaq nispa. Hinaptinmi Jonatanman tuparurqa 43chaymi churin Jonatanta Saul tapurqa: Willaykuway imam rurasqaykita nispa. Chaymi Jonatan kaynata nirqa: Apamusqay kaspipa puntanwanmi malliykurqani mielta chayraykuchum wausaq? nispa. 44Chay mi Saul ataq nirqa: Jonatn Diosy llumpa-llumpayta castigawachun sichum qam mana wauptikiqa! nispa. 45Hinaptin mi ru na ku na ataq Saulta nirqa: Manam Jonatanqa waunmanchu! Payqariki llapallanchik Israel runakunatam libraykuwanchik! Kawsaq Tayta Diosraykum juraniku: Jonatanpaqa huk chukchallanpas manam pampamanqa wichinqachu. Payqa libraykuwarqanchik Diospa yanapakuy ninwanmi nispa. Chaynapim waunanmanta Jonatanta librarurqaku llapa runakuna. 46Saulpas manaam qatirqaachu Filistea runakunata chaymi Filistea runakunaqa ripukurqaku maymi *yachanankumana. 47Chaynatam Israel runakunapa reynin kaspan Saulqa gobiernonta takyachirqa, guerrapim pelearqa muyuriqninpi enemigonkunawan, pelearqam Moab casta runakunawan, Amonpa mirayninkunawan, Edom casta runakunawan, Soba nacionpa
419
1 SAMUEL14,15
reyninkunawan hinaspa Filistea runakunawan. Maymana peleaq lloqsispapas Saulqa vencemuqpunim. 48Huk kutipipas tropata huukuruspanmi vencerurqa Amalec casta runakunata, chaynapim payqa Israel runakunata librarurqa llapa salteaqkunamanta. 49Saulpa qari churinkunam karqa: Jonatan, Isui hinaspa Malquisua. Iskaynin warmi churinkunaataqmi karqa: Merabwan Mical. Merabqa karqa Micalpa mayorninmi. 50Saulpa warminataqmi karqa Ahinoam, payqa karqa Ahimaaspa churinmi. Llapa tropakunapa kamachiqninataqmi karqa Abner. Abnerqa karqa Saulpa tion Nerpa churinmi. 51Saulpa taytan Ciswan Abnerpa taytan Nerqa karqaku Abielpa churinkunam. 52Rey Saulpa tukuy tiempo kawsa nan ka mam Filistea runa kunawan guer ra llumpayllaa karqa chaymi Saulqa siemprepuni huuq kallpasapa valeroso qarikunata
15
punchawmi Saulta Samuel nirqa: Tayta Diosmi kachamuwarqa Israel runakunapa reyninpaq aceitewan tallispa qamta nombranaypaq. Chaynaqa uyariy Llapallan Kamachiq Tayta Diospa imam nisusqaykita: Israel runakuna Egipto nacionmanta hamuchkaptinkum paykunapa contranpi sayarirqa Amalec casta runakuna chayraykum paykunata castigasaq. 3Chaynaqa rispay Amalec casta runakunata wauchimuy. Tukuy imantintam paykunataqa chinkachimunkichik. Amam paykunataqa puchuchinkichikchu. Wauchinkim qarikunata, warmikunata, warmakunata chaynataq uuq wawakunatapas. Wauchimunkim vacakunatapas, ovejakunatapas, camellokunatapas chaynataq asnokunatapas nispa. 4Chay napim Saulqa qayachimurqa llapa ru na ku nata hinaspam yuparqa Telaim llaqta lawpi. Chaki-puri tropakunam karqa iskay pachak waranqa runakuna, Juda casta runakunaataqmi karqa chunka waranqa qarikuna. 5Chaymantam Saulqa pasarqa Amalec runakunapa *yachanan llaqtaman hinaspam pakakururqa wayqopi. 6Chaymantam Saulqa chay pi yachaq Cain casta runakunata nirqa: Kaymanta lloqsispa karuman ripukuychik. Amalec runakunawan kuska kaptikichikqa paykunatawan kuskatam chinkarachikikuman. Qamkunaqariki llakipayarirqankichikmi Israelpa llapallan mirayninkunata Egipto nacionmanta hamuptinku nispa. Chaynapim Cain casta runakunaqa rakikururqaku Amalec casta runakunamanta. 7Hinaptinmi Saulqa Amalec casta runakunata vencerurqa Havila lawmanta qallaykuspa Shur sutiyoq lawkama otaq Egipto nacionman yaykunakama. 8Saulmi presocharurqa Amalec casta runakunapa reynin Agagta hinaspam chay reypa tropankunataataq espadawan llapachallanta waurachirqaku. 9Ichaqa Saulmi tropankunapiwan puchuykachispa Rey Agagta mana wauchirqakuchu, manataqmi wauchirqakuchu allinnin ovejakunatapas, allinnin torokunatapas, poqosqa malta torokunatapas hinaspa allinnin malta carnerokunatapas. Manataqmi chinkachirqakuchu allinnin kaqkunataqa. Mana valeq kaqkunatam ichaqa wauchirqaku hinaspapas chinkachirqaku. 10Chay mi Sa muelta Tayta Dios nirqa: 11Pesa ku nim Saulta rey paq chu rasqay manta. Payqa oqa manta ka runcha kuruspanmi mana cumplinchu imapas kamachisqaykunata nispa. Chay nisqanwanmi Samuel llakikururqa hinaspam Tayta Diosta maakurqa tukuy tuta. 12Paqarinnintin punchawtam Samuel hatarirqa tutapayta Saulwan tupanankupaq. Ichaqa Samuelmanmi willaykurqaku: Saulqa Carmel sutiyoq sitiomanmi pasakun, chaypim allin reqsisqa kananpaq huk saywata hatarirachin, chaymantaataqmi muyuriykuspan kutikun Gilgal llaqtaman nispa.
1-2Huk
Rey Saulta Tayta Dios wischupakusqanmanta
1 SAMUEL15
13Saulpa
420
kasqanman Samuelqa pasaptinmi payta nirqa: Tayta Diosy bendecisunki tayty! oqaqa am ruraramunia Tayta Diospa kamachiwasqanta nispa. 14Chay mi Sa muel ataq nirqa: Hinaptinqa imanasqataq uyarichkani ovejakunapa waqay ninta hinaspa torokunapa qaparkachasqanta? nispa. 15Chay mi Saul ataq nirqa: Amalec casta runakunapa kasqanmantam runakuna aparamunku. Paykunam allinnin ovejakunatawan allinnin vacakunata puchuchirqaku chaynapi yupaychasqanchik Tayta Diosman ofrecespa kaapunapaq. Wakiqnintam ichaqa lliwta chinkarachimuniku nispa. 16Hinaptin mi Sa muel nirqa Saulta: Upallaykuyraq! Kunanmi willasqayki chisi tuta imam Tayta Diospa niwasqanta nispa. Chaymi Saulataq nirqa: Niway nispa. 17Hinaptin mi Sa muel nirqa: Mana valeqpaq kikikita hapikuchkaspapas qamqa karunki Israel ayllukunapa kamachiqninraqmi. Tayta Diospunim nombrasurqanki Israel casta runakunapa reynin kanaykipaq. 18Chaymi Tayta Diosqa kachasurqanki chay huchasapa Amalec casta runakunawan peleaspa chinkachimunaykipaq. 19Hinaptinqa imanasqam Tayta Diospa kamachisusqaykitaqa manaqa kasukurqankichu? Imanasqam Tayta Diospa mana gustasqantaqa rurarunki enemigopa imanmanpas pawakuykuspaqa? nispa. 20Chay mi Sa muelta Saul nirqa: oqaqa kasukurqanim Tayta Diospa kamachiwasqantaqa. Ruramurqanim paypa imam niwasqanta. Chaymiki Amalec runakunapa rey nin Agagtapas presota pusamurqani, chinkachimurqanitaqmi llapallan Amalec casta runakunatapas. 21Tropayku nam ichaqa hapikuykurqa chin kachinapaq kaq allin nin oveja ku nata hinaspa vacakunata. Ar, chaytaqa puchuykachirqaku yupaychasqanchik Tayta Diosman Gilgal llaqtapi ofrecenapaqmi nispa. 22Chay mi Sa muel nirqa: Imamantapas llalliriqtaqa Tayta Diosqa munan manam animalkuna ofrecenatachu nitaq animalkunata wauchispa kaapunatachu, nisqan kasukunatam payqa munan. Animal ofrendakunamantapas carnerokunapa wiranmantapas aswan allinqa payta kasukuymi, aswan allinqa payta uyariymi. 23 Adivinay llumpay hucha hinam Tayta Diospa contranpi hoqarikuyqa. Taytachakuna adoray hucha hinam Tayta Diosta mana kasukuyqa. Saul, paypa kamachisusqaykitam yanqacharqanki. Paypas rey kaynikimantam qarqorusunki.
421
24Chay mi
1 SAMUEL15,16
Saulataq nirqa: Ar, huchallikurunim. Manam kasukurqanichu Tayta Diospa kamachiwasqantaqa nitaq qampa niwasqaykikunatapas. Runakunata manchakuspay mi paykunapa maakusqanta kasurqani. 25Ichaqa ama hina kaspaykiy chay huchaymanta pampachaykullaway, kutiraysillaway Tayta Diosta adoranay paq nispa. 26Chay mi Sa muel ataq nirqa: Manam qanwanqa kutiymanchu. Qamqa yanqacharqankim Tayta Diospa kamachisusqaykita chaymi paypas qarqorusunki Israel runakunapa rey nin manaa kanaykipaq nispa. 27Chay mi pasakunanpaq Samuel muyuriykuptin paypa capanpa puntanta Saul hapikururqa hinaptinmi chay capa llikikururqa. 28Hinaptinmi Saulta Samuel nirqa: Kaynatam Tayta Dios llikirun Israel nacionpi gobiernoykita. Qanmantam qechurusunki runamasikimana qoykunanpaq. Payqa qanmantaqa allin runam. 29Israel ru na kunapa alaba nan Diosqa manam llulla kunchu, ma nataqmi payqa imamantapas wanakunmanchu, payqa manam runallachu wanakunanpaqqa nispa. 30Hinaptin mi Saul ataq nirqa: Huchallikurunim oqaqa. Ichaqa ama hina kaspaykiy Israel runakunapa ancianonkunapa awpaqninpiwan llapa runakunapa awpaqninpi awpaqta hinalla kunanpas reyta hina respetaway. Chaynaqa oqawany kutirisun yupaychasqanchik Tayta Diosta adoramunaypaq nispa. 31Chay mi Sa muel kutirqa Saulwan hinaptin mi Saul ataq Tayta Diosta adorarqa. 32Samuelmi runakunata kamachirqa: Pusamuwaychik Amalec casta runakunapa rey nin Agagta nispa. Agagataqmi qewikachastin hamurqa Samuelpa kasqanman kaynata piensastin: Cheqaptapunim pasaruna rabiawan wauchinakuyqa nispa. 33Ichaqa Sa muel mi nirqa: Espadaykiwanmi wauchirqanki achkallaa mamakunapa wawankunata. Chaynapunim mamaykipas kanqa manaa wawayoq nispa. Chaynata rimariykuspanmi Agagta waurachispan chika-chikanta kuchuparurqa Tayta Diospa awpaqninpi. Chaynatam Samuel rurarurqa Gilgal llaqtapi. 34Chay mantam Sa muelqa pa sa kurqa Rama llaqta man hinaptin mi Saul ataq ripukurqa Gabaa llaqtapi wasinman. 35Samuelmi waukunan punchawkama manaa rikurqaachu Saulta. Tayta Diosmi pesakurqa Israel runakunapa rey nin kananpaq Saul churasqanmanta chayraykum Samuelqa Saulmanta llumpayta waqarqa.
16
Tayta Dios kaynata nirqa: Haykapikamataq Saulmanta waqanki? oqaqa qarqoruniam Israel runakunapa rey nin manaa kananpaq. Hatarispaykiy waqrachamanta botellaykiman aceiteta huntachiy. oqam munachkani Belen llaqtayoq Isai sutiyoq runapa wasin rinaykita. Paypa huknin churintam akllarunia rey kananpaq. 2Chay mi Sa muel ataq nirqa: Imay nataq risaqqa? Saul yacharuspanqariki waurachiwanqach! nispa. Hinaptinmi Tayta Dios nirqa: Malta vacata pusarikuspay nimuy: Kay malta vacata Tayta Diosman ofreceqmi richkani nispa.
1Sa mueltam
Rey kananpaq David nombrasqa kasqanmanta
1 SAMUEL16
3Hinaspay
422
chay animal ofrecewanaykipa kasqanman pusaytaq Isai sutiyoq runata. oqam nisqayki imam ruranaykita, oqapa reqsichisqaytam aceitewan tallispa nombranki rey kananpaq nispa. 4Chay napim Sa muelqa lliw ta ru rarqa Tayta Diospa ka machisqan man hina. Belen llaqtaman Samuel chayaruptinmi chay llaqtayoq autoridadkuna payta chaskinankupaq mancharisqallaa lloqsimurqaku hinaspam tapurqaku: Allinpaqchu hamuchkanki tayty? nispa. 5Chay mi Sa muel ataq nirqa: Ar, allinpaqmi, hamuchkaniqa Tayta Diosman animalta ofreceqmi. Chaynaqa qamkunapas Diosman asuykunaykichikpaqy alistakuspa oqawan riychik animalta ofrecenapaq nispa. Diosman asuykunankupaq Isaitawan churinkunata Samuel alistaruspanmi qayarqa animalta ofrecenankupaq. 6Paykuna chayaramuptinmi Samuel qawarqa Isaipa churin Eliabta hinaspam piensarqa: Segurom kay qaripuni rey kananpaq Tayta Diospa nombrasqanqa nispa. 7Ichaqa Tayta Diosmi Sa muelta nirqa: Amay allin rikchaynillantachu qawayqa nitaq sayay nillantachu. Paytaqa manam munanichu. Runapa qawasqanqa manam oqapa qawasqay hinachu. Runaqa qawan hawallantam, oqam ichaqa qawani sonqonta nispa. 8Chay mantam Isaiqa qayarqa Abinadab sutiyoq huk nin chu rinta a hinaspam asuykachirqa Samuelman. Hinaptinmi Samuelataq nirqa: Manam paychu Tayta Diospa akllasqanqa nispa. 9Chaymantam Isaiqa asuykachirqa Sama sutiyoq churintaa hinaptinmi Samuel nirqa: Manam paychu Tayta Diospa akllasqanqa nispa. 10Isaim asuykachirqa qanchis chu rin ku nata hinaptin mi Sa muel ataq nirqa: Kay churikikunataqa manam Tayta Diosqa akllarqachu nispa. 11Chay mantam Sa muelqa Isaita tapurqa: Kayllachu churikikuna? nispa. Hinaptinmi Isaiataq nirqa: Kachkanraqmi sullka kaq, payqa oveja michiqmi nispa. Chaymi Samuel nirqa: Qayachimuy payta. Manaraq pay chayamuptinqa, manam tiyachwanchu mikunanchikpaq nispa. 12Tayta Isai ka machikuptin m qaya murqa ku. Chay war maqa kasqa sumaq paqo chukchayoq allin rikchayniyoq buen-mozom. Hinaptinmi Samuelta Tayta Dios nirqa: Paymi, chaynaqa aceitewan tallispay nombray rey kananpaq nispa. 13Chaymi Samuelqa waqrachamanta botellapi kaq aceiteta hapiykuspan wawqenkunapa qayllanpi talliykurqa Davidpa umanman. Chay ratomantapunim Davidta yanaparqa Tayta Diospa Espiritun. Chaymantam Samuelqa kutikurqa Rama llaqtaman. Tayta Diospa Espiritun asurikururqa, paytaqa hapirurqa Tayta Diospa kachamusqan mana allin espirituam. 15Chaymi Saulta serviqninkuna nirqaku: Qawasqaykipi hinam, qamtaqa hapisuchkanki Diosmanta kaq mana allin espiritu. 16Chaynaqa rey nillayku, kay ser viqnikikunatay kamachiwayku pitapas
14Saulmantaataqmi
Rey Saulpaq David arpa tocasqanmanta
423
1 SAMUEL16,17
arpa tocaqta maskamunaykupaq, mana allin espiritu hapisuptikim arpata tocaptin allinta sientekunki nispa. 17Chay mi Saul ataq nirqa: Maskamuychiky pitapas allin tocay yachaqta hinaspay pusamuwaychik nispa. 18Hinaptin mi huk nin ser viqnin nirqa: oqam rikurqani Belen llaqtayoq Isaipa huknin churin allin tocaqta. Payqa yachantaqmi imay nam allin rimaytapas, manataqmi manchakunchu guerrapi peleaytapas. Payqa buenmozo qarim, paytaqa Tayta Diospunim yanapan. 19Chay mi Saul comisionta kacharqa Isaiman kay nata nimu nan kupaq: Oveja michiq churiki Davidta kachamuway nispa. 20Hinaptin mi tayta Isaiqa chu rin Davidta kacharqa Rey Saul man. Hina kikinwantaqmi apachirqa huk cabrachatapas. 21Chay napim Davidqa Saulpa kasqanman chayaruspan payta yanapananpaq chay pia karqa chay mi Saulpas Davidta llumpayllataa kuyaruspan arman apaqpaq akllaykurqa. 22Saulqa huk runatam kacharqataq Davidpa taytan Isaita kaynata nimunanpaq: Davidqa agradoypaqmi, ama hina kaspaykiy yanapawananpaq saqeykuway nispa. 23Diospa kacha musqan mana allin espiritu Saulta hapiptin mi David ataq arpanta tocaq chaymi Saulqa manaa akarispan allinyaykuq, mana allin espiritupas paymantam karunchakuq. runakunam llapa tropankunata guerrapaq huururqaku Soco llaqtapi. Chay llaqtaqa tarikun Juda lawpim. Chay Filistea runakunam campamentonkuta sayachirqaku Efes-damim sutiyoq sitiopi. Chay sitioqa tarikun Soco llaqtamanta Azeca llaqtaman riq anpim. 2Chaynataqmi Saulpas Israel runakunawan huunakururqaku hinaspam campamentonkuta sayachirqaku Ela sutiyoq qechwapi. Paykunapas kinrayninmanmi chutarikurqaku Filistea runakunapa contranpi peleanankupaq. 3Filistea runakunam waklawnin moqokunapi karqaku. Israel runakunaataqmi karqaku kaylawnin moqokunapi chaymi paykunapa chawpinpiqa tarikurqa qechwa pampa. 4Chay Filistea tropakuna ukumantam qonqaymanta lloqsiramurqa yaqa kimsa metro sayayniyoq soldado. Payqa karqa mana pipapas vencey atinanmi. Chay runapa sutinmi karqa Goliat, payqa karqa Gat llaqtayoqmi. 5Goliatpa casconmi karqa broncemanta, qasqon harkaq pachanpas karqa hina broncemantataqmi, chay qasqon harkaqpa llasayninmi karqa pichqa chunka pichqayoq kilo. 6Hina broncemantataqmi karqa piernankuna tapaqpas chaynataq wasanpi apasqan lanzapas. 7Chay lanzapa cabonmi karqa telarpa qerunkuna hina rakusu, puntanataqmi fierromanta kaspa llasarqa soqta kilo masninta. Goliatpa harkachikunanta apaqataqmi rirqa paypa puntanta. 8Goliatm sayaykuspan kinrayman chutarisqa Israel tropakunata nirqa: Imapaqtaq kinrayninman chutarikusparaq peleaq lloqsimurqankichik? oqaqa kani Filistea runam, qamkunaataqmi kankichik Saulpa serviqnin. Chaynaqa qamkunay akllaychik huk kaqnikichikta chaynapi oqapa kasqayman uraykamuspan oqawan peleananpaq. 9Sichu pay oqawan peleaspa venceruwanqa hinaptinqa oqaykum kasaqku qamkunapa sirvientekichik, oqa venceruptiymi ichaqa qamkuna kankichik oqaykupa sirvienteyku. 10Kunan punchawmi desafiani lliw Israel tropakunata. Qomuwaychiky huk runata oqawan peleananpaq! nispa.
17
1Filistea
Goliat sutiyoq hatu-hatun runata David wauchisqanmanta
1 SAMUEL17
11Saulwan
424
llapallan Israel runakuna chay Filistea runapa rimasqanta uyariruspankum lliw huk mayarurqaku hinaspam mancharisqallaa tarikurqaku. 12Juda law Belen llaqtapim otaq Efrata sutiyoq llaqtapim *yacharqa huk runa, paypa sutinmi karqa Isai. Payqa wakin runakunamantapas llumpay machuam karqa Saulpa tiemponpiqa. Payqa karqa pusaq churiyoqmi. Huk ninpa sutinmi karqa David. 13Isaipa kimsantin mayor churinkunam guerramana pasarqaku Saulta yanapanankupaq. Paykunapa sutinmi karqa qatinasninpi: Eliab, Abinadab hinaspa Sama. 14Paykunapa sullkanmi karqa David. Chaynaqa Isaipa mayor churinkunam Rey Saulta qatirqaku. 15Davidpas Saulpa campamentonmantam Belen llaqtaman kutikurqa chaypi taytanpa ovejankunata michinanpaq. 16Chay Filistea ru na ataqmi lloqsimurqa sapa madrugaw hinaspa sapa tarden, chaynatam rurarqa tawa chunka punchawpuni. 17Huk punchaw mi chu rin Davidta Isai nirqa: Wawqekikunamany apay kay costalillopi trigo hamkata, apaytaqy kay chunka tantatapas. Utqaymany pasachiy wawqekikunaman. Paykunaqa kachkanku campamentopim. 18Aparikuytaqy kay chunka quesokunatapas. Kay quesokunataqa qoykunki waranqa soldadokuna kamachiqmanmi. Chaynaqa qawamuy imaynam wawqekikuna tarikusqanta, imallatapas apamuway chayta qawaykuspay allinlla kasqankuta yachanaypaq. 19Saulqa Filistea runakunawan peleaspam kachkan Ela sutiyoq qechwapi. Paywantaqmi kachkanku wawqekikunawan llapallan Israel tropakunapas. 20Davidmi tutapayta hatarispa hinaspa ovejankunata hukman michiykachispa taytan Isaipa qosqankunata aparikuspan pasarqa. Campamentoman chayaruptinmi llapa tropakunaqa kinrayninman chutakuruspa guerrapi peleaq lloqsinankupaq qaparichkasqaku. 21Israel tropakunam Filistea runakunawan kinrayninman chutarikuspa chimpa-chimpa sayaykurqaku. 22Davidataqmi chayta qawaykuspan taytanpa apachisqanta waqaychaykachirqa armakunamantawan cargakunamanta nanachikuq runaman. Tropakunapa kasqanman yaykuruspanmi wawqenkunata tapurqa imaynam kasqankumanta. 23Paykunawan parlachkaptinmi qonqayta lloqsiykamurqa chay mana pipapas vencey atinan Gat llaqtayoq Filistea soldado. Paypa sutinmi karqa Goliat. Paym lloqsiramurqa Filistea tropakuna ukumanta chaymi David uyarirqa paypa tukuy mana allin rimasqankunata. 24Llapa Israel tropa ataqmi chay Goliat sutiyoq ru nata qawaykuspa llumpay mancharisqallaa ayqekurqaku. 25Chay ayqekuqkunam ninakurqaku kaynata: Qawachkankichikchu lloqsimuspa wak insultakuq runata? Wak runata pipas venceruqmanqa reymi qori-qollqewan apuyachinqa, warmi churinwan casarachispanmi contribuciontapas manaa cobranqachu chay venceqpa ayllunmantaqa nispa. 26Chay mi David ladonpi kaqku nata tapurqa: Imatataq qonqaku kay Filistea runata waurachispa Israel tropakuna penqaypi kasqankumanta libraqmanqa? Pi hinataq wak mana sealasqa Filistea runaqa kawsaq Diospa tropankunataqa insultan? nispa. 27Chay mi ru na ku na ataq nirqa: Goliat waurachiq runamanqa kayta-waktam qonqa nispa. 28Ichaqa Davidpa mayor wawqen Eliabmi chay ru na ku nawan rimasqanta uya riruspan piakururqa Davidpaq hinaspam nirqa: Imamantaq hamurqanki? Pimantaq saqemurqanki chunniqpi asllapas kaq ovejakunata? oqaqa yachanim hatun tukuq kaspayki mana allin tanteasqaykita. Qamqa hamurqanki guerrapi peleaqkuna qawakuqlla nispa.
425
29Chay mi
1 SAMUEL17
Davidataq nirqa: Imatataq kunanqa ruraruni? oqaqariki rimayllam-rimarqani nispa. 30Chay mantam Davidqa wawqenpa kasqan manta huk law man pa sa kuspan chaypipas huktaa tapurqa ichaqa wakinpas punta nisqankuta hinallam nirqaku. 31Davidpa tapu kusqanta wakin uya riq ru na ku nam pasaspan ku willayka murqa ku Saulman hinaptinmi Saulataq Davidta qayachirqa. 32Chay mi payta David nirqa: Ama pipas huk manyachunchu wak runaraykuqa. oqam risaq wak Filistea runawan peleaq nispa. 33Chay mi Saul nirqa Davidta: Wak Filistea runawanqa manam peleayta atiwaqchu. Qamqa kanki war maraqmi, wak Filistea runam ichaqa mozo kayninmanta guerrallapi puriq nispa. 34Hinaptin mi David ataq nirqa: Kay sirvientekiqa taytaypa ovejankuna michiqmi kani, chayna michichkaptiymi huk leon kaspa otaq ukumari kaspapas ovejayta apakuq atajonmanta. 35Hinaptinmi oqaqa chay animalpa qepanta qatiq kani hinaspam heridaruspay siminmanta qechumuq kani, qonqayta kutiriykuwaptinqa kakichunmanta hapiruspaymi maqachkaspallay waurachiq kani. 36Leon kaptin otaq ukumari kaptinpas kay sirvientekiqa wauchiqmi kani. Wak mana sealasqa Filistea runaqariki chay huk kaqnin animal hinallam! Imanasqam payqa insultan kawsaq Diospa tropantaqa? 37Leonmantapas otaq ukumarimantapas libraqniy Tayta Diosmi librawanqa wak Filistea runamantapas nispa. Hinaptinmi Saulataq nirqa: Chaynaqa riy, Tayta Diosy yanapasunki nispa. 38Saul mi Davidta pacha rachirqa guer rapi pelea nan kikinpa pachanwan, umanpipas churarqam broncemanta cascota, hinachirqakutaqmi broncemanta kaq qasqon harkachikunawanpas. 39Davidqa pachanpa hawanmanpas watakurqataqmi huk espadatapas hinaspam pruebananpaq puririrqa chaykunawanqa haykapipas mana churakusqanrayku. Chaymi Saulta David nirqa: Manam haykapipas churakurqanichu kay wanqa chay mi mana puriyta atinichu nispa. Chaynata nispanmi chay pachakunata horqokururqa. 40Tawnanta aparikuspanmi mayupi pichqa lluchka rumichata wayqanman hinakuykurqa hinaspam warakanwan asuykurqa Filistea runawan peleananpaq. 41Chay Filistea runapas Davidmanmi asuykamurqa, paypa puntantataqmi hamurqa harkachikunan apaq soldadopas. 42Chay Filistea runam Davidta qawaykuspan mana kaqpaqpas hapirqachu Davidqa mozollaraq kasqanrayku. Davidta qawaykuptinmi payqa kasqa sumaq paqo chukchayoq buenmozo. 43Chay Filistea runam nirqa Davidta: oqaqa allqochu karqani kaspiwan hamuwanaykipaq? nispa. Chaynata niruspanmi Davidta akarqa taytachankunapa sutinpi. 44Chay Filistea runaqa nirqataqmi: Asuykamuway! Cuer poykitam qosaq alton pawaq animalkunamanwan purunpi animalkunaman nispa. 45Hinaptin mi David ataq nirqa: Qanmi oqaman hamuchkanki espadawan hinaspa lanzakunawan, oqam ichaqa qanman hamuchkani Llapallan Kamachiq Tayta Diospa sutinpi. Paytam insultarqanki, payqariki Israel tropakunapa Tukuy Atiy niyoq Diosninmi. 46Kunanpunim qamta Tayta Dios makiy man churanqa, kunanpunitaqmi waurachispay
1 SAMUEL17,18
426
umaykitapas qorurusaq. Filistea tropakunapa wausqa aychantaataqmi qarasaq alton pawaq animalkunamanwan purunpi animalkunaman. Chay napim tukuy hinastinpi llapallan runakuna yachanqaku Israel nacionpa yanapaqninqa Diospuni kasqanta. 47Kaypi huunasqa llapallan runakunapas yachanqakum Tayta Diosqa mana espadallawanchu nitaq lanzallawanchu salvasqanta. Kay guerraqa Tayta Diospa munayllanpim kachkan chaymi payqa qamkunata qoykuwanqaku nispa. 48Chay Filistea runa pelea nanpaq Davidman asuykuptin mi Davidpas apurawman kallparispa chay runawan peleaq pasaykurqa. 49Davidmi wayqanmanta huknin rumita horqoykuspan urkupipuni warakarurqa chay Filistea runata. Hinaptinmi chay Filistea runapa urkunpi chay rumi kiakuruptin uyanpa pampaman wichiykurqa. 50Chaynatam David vencerurqa chay Filistea runata warakanwan hinaspa huk rumillawan, chay runata wauchinanpaqqa manam karqachu espadan. 51Chay mi Davidqa chay Filistea runa man kallpaykuspan espadanta vainan manta horqorurqa, chaywan wauparachispanmi chay wantaq umantapas qorururqa. Wakin Filistea tropakunaataqmi valeroso runa waurusqanta qawaykuspanku lluptikurqaku. 52Hinaptinmi Israel lawmanta tropakunapiwan Juda lawmanta tropakuna qaparillawana Filistea tropakunata qatirqaku qechwaman yaykurinakama hinaspa Ecron llaqtapa zaguan punkunkama. Saaraim lawmanta qallaykuspam tukuy anpi Filistea runakunapa wausqa cuerpon tarikurqa Gat hinaspa Ecron llaqtakunakama. 53Chaynata Filistea runakunata Israel runakuna qatiruspankum kutirimuspankuataq saquearqaku campamentonkuta. 54Chaymantam Davidqa chay Filistea runapa umanta hoqarispan Jerusalen llaqtakama aparqa. Armankunatam ichaqa churaykurqa karpanman. 55-56Filistea ru nawan David lloqsiptin mi Saul tapurqa tropan ku napa ka machiqnin Abnerta: Pitaq wak war mapa taytan? nispa. Chaymi Abner nirqa: Reylly, chullalla almay hawam niki, oqaqa manam yachanichu pim paypa taytanqa kasqanta nispa. Chaymi rey Saulataq nirqa: Chaynaqa tapukachakuy pim kasqanta nispa. 57Filistea runa wauchisqanmanta David kutimuchkaptinmi Abner taripaykuspan Davidta pusarqa Rey Saulman Filistea runapa uman aptarikusqata. 58Chaymi Saul tapurqa: Pipa churintaq kanki? nispa. Hinaptinmi Davidataq nirqa: oqaqa kani Belen llaqtayoq ser viqniki Isaipa churinmi nispa.
18
Davidwan hinaspam kikinta hina kuyarqa. 2Saulpas chay punchawmantapunim Davidta akllaykurqa yanapaqninpaq hinaspam manaa munarqachu taytanpa wasinman kutinanta. 3Jonatanwan Davidmi contratota rurarqaku juramentomanta wiaypaq amigo kanankupaq. 4Chaymi Jonatanqa hawanpi pachanta chustuykuspa qoykurqa Davidman, qoykurqataqmi espadantawan flechanantapas hinaspa weqaw watanantapas. 5David mi Saulpa tukuy ima ka machisqanta allintapu ni ruraq hi naptin mi Saulqa churarurqa guerrapi peleaq runakunapa kamachiqninpaqa chaymi llapallan tropakunatapas chaynataq Saulpa ser viqninkunatapas agradarqa.
1Davidwan Saul rimayta tukuykuptinmi Jonatanataq amistadta armarurqa
Jonatanwan David contrato rurasqankumanta
427 Saulpa envidiakusqanmanta
1 SAMUEL18
chay Filistea runata wauchisqanmanta Davidwan tropakuna kutimuptinmi Rey Saul chaskiq warmikuna lloqsimurqaku Israel nacionpi llapallan llaqtakunamanta. Lloqsimurqakum kusikuyllawana takistin, tusustin hinaspa tinyakunatawan arpachakunata tocastin. 7Chay tusuq warmikunam takispanku nirqaku: Saulmi waurachimun waranqa soldadokunata. Davidataqmi waurachimun chunka waranqata.
8Chay
6Ichaqa
takisqanku Saulta mana gustaptinmi llumpay piasqallaa nirqa: Davidmantam takichkanku chunka waranqa wauchisqanmanta, oqamantaataqmi waranqa wauchisqallaymanta. Rey karunallanam paytaqa faltan nispa. 9Chay punchaw mantam Saulqa envidiawan a qawarqa Davidta. 10Paqa rin nintin mi Saulta hapirurqa Diospa kacha musqan mana allin espiritu hinaptinmi Saulqa palacion ukupi loco hinaa hapisqanta rimakurqa. Davidataqmi tocananman hina arpata tocachkarqa. Saulmi hapichkarqa huk lanzata. 11Chay mi Saulqa lanzawan Davidta choqa rurqa. Paymi piensarqa: Lanzawany Davidta perqaman clavarusaq nispa. Ichaqa David surtiruptinmi iskaykama choqaspapas mana hapirachirqachu. 12Saulmi manchakururqa Davidta Tayta Dios yanapasqanrayku, Saultaataqmi manaa yanaparqachu. 13Chaymi Saulqa manaa Davidwan kuska kayta munaspan churarurqa waranqa soldadokunapa kamachiqnin kananpaqa chaymi Davidqa tropankunata kamachispan tukuy hinastinman rirqa. 14Davidta Tayta Dios yanapaptinm tukuy imata allinta rurarqa. 15Davidqa tukuy imatapas allinta ruraptinmi Saulataq manchakuq. 16Israel lawpi *yachaq runakunapiwan Juda lawpi yachaq runakunam Davidta kuyarqaku. Payqa tropankunata kamachispanmi tukuy hinastinman rirqa. 17Huk punchaw mi Davidta Saul nirqa: oqam casarachisqayki Merab sutiyoq mayor warmi churiywan ichaqa oqam munachkani mana manchakuspa guerrakunapi Tayta Diospaq peleanaykita nispa. Saulmi piensachkarqa: Manam kikiychu Davidtaqa wauchisaq, paytaqa Filistea runakunay waurachimuchun nispa. 18Chay mi David ataq nirqa: Rey nilly pim oqallayqa kani reypa masan kanay paqqa? Familiapas Israel runakuna ukupiqa manamiki ancha reqsisqachu nispa. 19Chay warmi churin Merabta Davidwan casarachinan tiempo chayaramuptinmi Saulqa chay warmi churinta casarachirqa Mehola llaqtayoq Adriel sutiyoq runawan. 20Ichaqa Mical sutiyoq Saulpa huknin warmi churinmi Davidta kuyarqa. Chayta Saulman willaykuptinkum agradonpaq karqa. 21Saulmi piensachkarqa paywana Davidta casarachiq tukuspa huk trampaman wichiykachiyta chaynapi Filistea runakunaa Davidta waurachinanpaq. Chaynapim Saulqa kay iskay kaq kutipipas Davidta kaynata nirqa: Kunanmi ichaqa masaya kanki nispa. 22Chay mantam Saulqa ser viqnin ku nata ka machirqa: Davidtay pakasqallapi nimuychik: Qamqa llumpaytam reyta agradanki, paypa lliw serviqninkunapas kuyasunkim. Chaynaqa reypa masanay karuy nispa.
1 SAMUEL18,19
23Saulpa
428
ser viqninkuna Davidman chaykunata willaptinkum Davidataq paykunata nirqa: Yanqallapaqchu hapinkichik reypa masan karuyta? oqaqariki kani wakcham, manam anchallaa reqsisqataqchu kani nispa. 24Hinaptin mi Saulpa ser viqnin ku na willa murqa ku imam Davidpa nisqanta. 25Saul mi mu nach karqa Davidqa Filistea ru na ku napa ma kin man wichiyku nanta. Chayraykum chay ser viqninkunata nirqa: Davidta nimuychik: Costumbreman hina warmi churinrayku paganamantaqa reyqa munachkan enemigon Filistea runakuna vengakuytam. Reyqa munachkan pachak Filistea runakunata wauchimuspa qari kayninpa qarachanta payman qonaykitam nispa. 26Saulpa ser viqnin kuna chaykunata Davidman willaykuptin mi, David piensarqa: Chaynalla reypa masan karuyqa allinpunim nispa. Manaraq plazo cumplikuruchkaptinmi, 27David pasarqa runankunawan hinaspam iskay pachak Filistea runakunata waurachimuspan aparqa chay wauq runakunapa qari kayninpa qarachanta hinaspam reyman llapallanta qoykurqa chaynapi masan kananpaq. Chaymi Mical sutiyoq warmi churinwan Davidta Saul casarachirqa. 28Ichaqa chayta Saul qawaykuspanmi aswan sumaqtaraq yacharurqa Davidtaqa Tayta Diospuni yanapasqanta, qawaykurqataqmi imaynam churin Micalpas David kuyasqanta. 29Chaymi Saulqa aswan mastaraq Davidta manchakurqa. Chaymantapunim Saulqa waukunankama Davidpa enemigon rikurirurqa. 30Filistea tropa kamachiqkuna sapa kuti peleaq lloqsiptinkum David vencerariq Saulpa llapallan soldadonkunamantapas aswan mastaraq chaynapim Davidqa karqa aswan-aswan runakunapa respetasqan.
19
waurachinankupaqmi Saul kamachirqa churin Jonatantawan llapallan ser viqninkunata. Aswanqa Saulpa churin Jonatanmi anchallataa Davidta kuyarqa. 2Davidmanmi Jonatan willarqa: Taytay Saulmi waurachiyta munasuchkanki, chaynaqa paqarin madrugawy cuidakuy, pakakusqayki sitiollapim kanki. 3oqam hamusaq taytay wan qampa kasqayki sitioman, chay pim ladonpi sayaykuspa parlapayasaq qanmanta, chayam willamusqayki imam niwasqanta nispa. 4Chay napim Jonatanqa Davidpa favor ninpi tay tanwan rimaspan nirqa: Rey nilly, amay ruraychu ima mana allintapas sir vienteki Davidpa contranpiqa. Payqa manam ima mana allintapas rurasurqankichu aswanqa allinllatam. 5Payqa vidantapas peligroman chu raykuspam chay Filistea ru natapas wa u rachirqa. Chaynapim Tayta Dios libraykurqa llapallan Israel runakunata. Qampas chaytaqa qawaspam kusikurqanki. Chaynaqa imanasqam inocente runataqa wauchiypi riwaq? Amay munaychu yanqamanta David wauchiytaqa nispa. 6Chay mi Saulqa chu rin Jonatanpa ri mapayasqanta uya riykuspan nirqa: Tayta Diosraykum jurani, Davidqa manam wauchisqachu kanqa! nispa. 7Davidta Jonatan qayaykuspan mi tukuy chay rimasqan kuta willaykurqa. Kikin Jonatantaqmi Davidtaqa pusaykurqa Saulpa kasqanman chaymi Davidqa awpaqta hina Saulta yanaparqa. 8Yapatawanmi guerra qallaykurqa chaymi David guerraman pasaspan Filistea runakunata venceramurqa. Filistea runakunam pasaypaqtaa vencerachikuspanku lluptikurqaku Davidpa awpaqninmanta. 9Saulmanataqmi huktawan yaykururqa Tayta Diospa
1Davidta
Davidta Saul waurachiy munasqanmanta
429
1 SAMUEL19
kachamusqan mana allin espiritu. Saulqa palacionpim tiyachkarqa lanzanta hapirayastin. Davidataqmi arpanta tocachkarqa. 10Chaymi Saulqa lanzawan David clavaruyta munarqa perqaman ichaqa David surtiruptinmi Saulpa choqasqan lanzaqa clavakururqa perqallaman. Chay tutapunim David lluptikuruspan ayqekurqa. 11Saulm chaypunilla runankunata kacharqa Davidpa wasinman chaynapi payta wateqamuspanku paqarinnintinataq waurachinankupaq. Ichaqa Davidpa warmin Micalmi payman willaykurqa: Kunan tuta mana lluptikuptikiqa paqarinmi waurachisunki nispa. 12Davidtam ayqekunanpaq warmin Mical warkururqa ventananta chaymi payqa lluptikuspan ayqekurqa. 13Chaymantam Micalqa Davidpa camanman siriykachirqa runaman rikchakuqta, uman lawman cabrapa pelonta churaykuspanmi hawanmanataq qataykurqa. 14David hapimunankupaq Saulpa kachasqan runakunatam Mical nirqa: Payqa onqochkanmi nispa. 15Davidta huktawan maska mu nan kupaqmi ru nan ku nata Saul nirqa: Camantintapas apamuwaychik wauchinaypaq! nispa. 16Chaymi Saulpa runankuna Davidpa wasinman yaykuruspanku camapiqa tarirurqaku runaman rikchakuqllata, uman lawpiataqmi tarirurqaku cabrapa pelollanta. 17Chay mi Micalta Saul nirqa: Imanasqataq engaawaspayki enemigoyta lluptirachirqanki? nispa. Hinaptinmi Micalataq nirqa: Kachaykuway lluptikunaypaq, mana chayqa waurachisqaykim nispa niwaptinmi kachaykurqani nispa. 18Chay nata m Davidqa lluptikurqa hinaspam Sa muelwan tupa nanpaq rirqa Rama llaqtata. Chaypim Samuelman willaykurqa Saulqa payta tukuy mana allin rurasqanta. Chaymantam Davidqa Samuelwana ripukurqa Naiot sutiyoq lawpi *yachanankupaq. 19Ichaqa Saulmanmi willarqaku: Davidqa Rama llaqtapa hichpan Naiot law pim kachkan nispa. 20Chay mi Saulqa ru nan ku nata kacharqa Davidta hapimu nan kupaq. Chay runakuna chayaruspankum tarirurqaku Diosmanta willakuq achka runakunata. Paykunam Diosmanta rimachkasqaku. Paykunatam dirigichkasqa kikin Samuel. Hinaptinmi qonqaymanta Diospa Espiritun chay Saulpa kachasqan runakunatapas hapirurqa chay mi paykunapas Diosmanta rimaytaa qallaykurqaku. 21Chay ta Saul man willaykuptin kum huk ru na ku nata a kacharqa ichaqa paykunapas Diosmanta rimaytaam qallaykurqaku. Chaymi Saulqa kimsa kaq kutipia huktawan runakunata kacharqa ichaqa paykunatapas hina kaqllam pasarurqa. 22Chay mi kikin Saul a pa sarqa Rama llaqta man hinaspam Secu sutiyoq lawpi pozoman chayaruspan tapukurqa: Maypitaq kachkan Samuelwan Davidqa? nispa. Hinaptinmi huk kaqnin nirqa: Rama llaqtapa hichpan Naiot law pim nispa. 23Chaylaw man Saul pasaptin mi pay tapas Diospa Espiritun hapirurqa hinaptinmi paypas Diosmanta willakuqkuna hinaa rimarqa. Hina chay na rimastinm rirqa Rama llaqtapa hichpan Naiot law man chayanankama. 24Chaymantam Saulqa pachantapas chustukuruspan qalallaa Samuelpa awpaqninpi Diosmanta rimarqa, wichiykuspanmi tukuy punchaw pampapi qalalla karqa. Chay raykum runakuna rimakuqku: Saulpas kasqa Diosmanta willakuqachus? nispa.
1 SAMUEL20
430 Davidta Jonatan yanapasqanmanta
20
lluptikurqa Rama llaqtapa hichpan Naiot lawmanta chaymi Jonatanpa kasqanman chayaruspa payta nirqa: Imatataq oqaqa ruraruni? Mayqantaq mana allin rurasqayqa? Mayqantaq taytaykipa contranpi oqapa huchay chaynapi wauchiyta munawaspa maskawananpaqqa? nispa. 2Chay mi Jonatan ataq nirqa: Amay chaytaqa Diospas munachunchu! Manapunim waunkichu! Taytayqa manam imatapas ruranmanchu mana willawaspanqa. Imanasqataq taytayqa kay asuntotaqa pakawanman? Manam chay naqa kanmanchu! nispa. 3David mi Jonatan man willaspan nirqa: Taytayki Saulqa alli-allintam yachan oqanchikqa llumpay amigo kasqanchikta. Chaynaqa manam willasunkimanchu chaynapi ama llakikunaykipaq. Ichaqa Tayta Diosrayku hinaspa vidaykiraykum jurani oqaqa wauy patanpiam tarikuchkani! nispa. 4Hinaptin mi Jonatan ataq nirqa: oqaqa imam munasqaykitam rurasaq nispa. 5Chay mi David ataq nirqa: Paqarinmi kanqa llullu killa fiesta. Chaypim tiyanayman hina reywan tiyanay yachakun mikunapaq. Amay harkawaychu, mincha tardenkamay purunpi pakakaramusaq. 6Sichum oqamanta taytayki tapusuptikiqa kaynatam ninki: Davidqa permisota maakuykuwaspam kallpaylla pasan Belen llaqtanta. Chaypis watan-watan rurasqankuman hina familiankunawan animalkunata Diosman ofrecenqaku nispa. 7Sichum taytayki allinmi niptinqa hawkam kasaq. Ichaqa chay niykusqaykiwan piakuruptinqa am yachankia contraypi mana allin piensasqanta. 8Chayna kaptinqa, Jonatan, ama hina kaspam kay favorta ruraykuwanki. Qanwanqariki amigo kananchikpaqmi jurarqanchik Tayta Diospa awpaqninpi. Chaynaqa oqapa culpay kaptinqa qampuniy waurachiway. Amay taytaykipa awpaqninmanraqchu pusawayqa nispa. 9Chay mi Jonatan ataq nirqa: Amay chaynataqa piensaychu David! Sichum yacharusaq contraykipi taytaypa mana allin ruray piensasqanta hinaspaqa willaykusqaykipunim nispa. 10Hinaptin mi David nirqa: Pitaq willamuwanqa piakuspa taytayki nisuptikiqa? nispa. 11Chay mi Jonatan nirqa: Hakuchik campota nispa. Chaynapim iskayninku pasarqaku campo lawman. 12Chaypim Jonatan nirqa Davidta: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosraykum niki, paqarin-mincham kunan hina horatapuni taytayta tapurusaq chaynapi paypa imam ruray munasqanta yachanaypaq. Allinlla qampaq kaptinqa willachimusqaykim. 13Ichaqa taytay mana allin rurayta munasuptikiqa Tayta Diosy llumpayta castigawachun mana willaykamuptiyqa hinaspa hawkalla ayqekunaykipaq mana yanapaptiyqa. Tayta Diosy yanapasunki imaynam taytaytapas yanapasqanman hina! 14Chaynaqa David, sichum chay punchawkuna kawsasaqraq hinaptinqa llakipayariwankim imaynam Tayta Diospas qamta llakipayasusqaykiman hina. Sichum waukusaq hinaptinqa 15-16amam qonqarunkichu familiaykunata llakipayariykuspa imallapipas yanapaykuyta, chaynataqa ruranki enemigoykikunata kay pachamanta Tayta Dios chinkarachiptinmi. Paypuniy juzgachun enemigoykikunata! nispa.
1David mi
431
1 SAMUEL20
Chaynatam Jonatanqa huk contratota rurarqa Davidwan. 17Kuyasqanraykum Davidman huktawan Jonatan jurarqa, kuyarqaqa kikinpa vidanta hinam. 18Paymi nirqa: Paqarinmi mosoq killa fiesta, chaynaqa qampa tiyanayki vacio kaptinch watukusunki. 19Kimsa punchawninmanqa tiyanayki aswanraq vaciorayaptinch watupayakusunki. Chaynaqa mejory pasakuy qayninpa pakakusqayki sitioman hinaspay tiyakamuy Egel sutiyoq rumipa kasqanpi. 20Chay lawmanmi oqa kimsakama flechamusaq chay sitiota hapichiq sumllalla. 21Sirvienteytam kachasaq: Flechakunata maskamuy nispa. Sirvienteytam nisaqtaq: Flechakunaqa kachkan qampa kaylawnikipim. Hamuspa hoqariy nispa. Chaynata niptiyqa ama imatapas manchakuspam lloqsikamunki, manam imapas pasasunkichu. Kaytaqa cheqaptapunim nichkayki Tayta Diosrayku juraspay! 22Ichaqa: Flechakunaqa waklawneqpim kachkan nispa mozota niptiyqa pasakunkim. Chayna kaptinqa Tayta Diosmi munachkan pasakunaykita. 23Juramentowan contrato rurasqanchikmantaqa Tayta Diosmi testigo kanqa wia-wiaypaq nispa. 24Chaynapim Davidqa campopi pakakururqa. Llullu killa fiesta chayaramuptinmi reyqa mesaman tiyaykurqa mikunanpaq. 25Reyqa tiyaykurqa perqapa ladonpim costumbrenman hina. Jonatanataqmi tiyaykurqa paypa chimpanpi, Abnerpas tiyaykurqam Saulpa waqtanpi hinaptinmi Davidpa tiyananataq quedarurqa vaciolla. 26Chay punchawpiqa Saulqa manam imatapas nirqachu Davidmantaqa. Paymi piensarqa: Imapas pasaruptinch mana chuyanchakusqanrayku kay Diospa fiestanpiqa mana mikunanpaq hinachu kachkan nispa. 27Ichaqa chay paqa rin nintin fiesta punchaw pipas Davidpa tiya nan hina vaciolla kaptinmi churin Jonatanta Saul tapurqa: Imanasqataq Isaipa churinqa mana hamurqachu mikuq qayna punchaw nitaq kunan punchawpas? nispa. 28Chay mi Jonatan ataq nirqa: Davidqa Belen llaqtanman rinanpaqmi ruegakuspa permisota maakuwarqa. 29Ruegakuwarqam permiso qoykunaypaq. Paypa familiansi animalkunata wauchispa Tayta Diosman ofrecenqaku llaqtankupi. Chaysi Davidta wawqen kamachisqa rinanpaq. Niwarqataqmi, chay permisota qoykuptiyqa familiankunatapas pasada watukaykamunanpaq. Chayraykum mana hamurqachu qanwan mikuq nispa. 30Chay mi Saulqa Jonatanpa contranpi pia ku ruspan qaqcharqa: Mana allin war mipa wawan maqta! Manachu oqaqa yacharqani chay Isaipa churinwanqa llumpay amigollaa kasqaykita? Chaynam kanki penqay nikipaq chaynataq mamaykipa penqayninpaq! 31Chay Isaipa churin kawsaptinraqqa manam segurochu vidayki manataqmi segurochu rey kanaykipas. Chay naqa waunanpaqy maskachimuspa pusamuway! nispa. 32Hinaptin mi tay tanta Jonatan nirqa: Imanasqataq wauchisqaqa kanqa? Imatataq payqa rurarurqa? nispa. 33Chaymi Saulqa lanzanta hoqarirqa Jonatanta chamqarunanpaq. Chayraqmi Jonatanqa sumaqta yachaykurqa taytanqa cheqaptapuni David waurachiy munasqanta. 34Jonatanmi hatarirurqa mesamanta llumpay piasqa, chayraykum mana mikurqachu chay llullu killa fiestapa iskay kaq punchawninpiqa. Jonatanpa sonqonmi nanarirqa taytan mana allinkunata Davidmanta rimasqanrayku. 35Paqarinnintinmi Jonatanqa lloqsirqa campoman imaynam Davidwan rimanakusqanku horata. Jonatantam compaarqa warmallaraq sirvienten. 36Chay sirviententam Jonatan nirqa: Kallpaspayki maskamuy flechasqay flechakunata nispa.
1 SAMUEL20,21
432
Chay sir vienten kallpaptinmi Jonatanataq flecharqa chay sir vientepa waklawninmanraq chayananpaq. 37Hinaptinmi chay flechapa wichiykusqanman chay sir viente chayaruptinataq Jonatan qayarqa: Flechaqa kachkan qanmanta waklaw piraqmi! nispa. 38Huktawan mi Jonatan qayarqa: Apurawllamana kallpay ama sayaykuspa! nispa. Chaymantam sir vientenqa kutimurqa Jonatanman flechankunata apamuspa. 39Ichaqa chay sir vienteqa manam imatapas entienderqachu, Jonatanwan Davidllam chaytaqa entienderqaku. 40Jonatanmi chay sir vientenman qoykurqa armankunata hinaspam nirqa: Aparuy llaqtaman nispa. 41Chay sir viente pa sa ruptin am David lloqsimurqa ru mipa surlaw nin manta hinaspam Jonatanpa awpaqninpi qonqoranpa kimsakama pampaman kumuykurqa. Chaymantam muchaykanakuspanku iskayniku waqarqaku, Davidmi waqarqa aminankama. 42Jonatanmi Davidta nirqa: Pasakuy hawkalla. oqanchikqariki iskayninchik mi jurarqanchik Tayta Diospa sutinpi. Paytataqmi maakurqanchik siempre yanapanakunanchikpaqpas chaynataq ayllunchikkuna yanapanakunankupaqpas nispa. David pasakuptinmi Jonatanpas kutikurqa llaqtaman.
21
pasarqa Nob sutiyoq llaqtapi Ahimelec sutiyoq sacerdotepa kasqanman. Chaymi Ahimelecqa mancharisqallaa lloqsimuspan Davidta tapurqa: Imanasqataq sapallaykiqa hamuchkanki? nispa. 2Chay mi David ataq nirqa: Reymi huk asuntota kunamuwarqa, kamachimuwarqam hamusqay mantaqa ama pipas yachananpaq chay nataq reypa kamachikuy nintaqa ama pimanpas willakunaypaq. Kamachisqay runakunataqa saqeramuni huklaw sitiopi tupanaykupaqmi. 3Kachkanchu imallaykipas mikuykunaypaq? Qoykuway chay pichqantin tantata otaq imapas kaqta nispa. 4Hinaptin mi chay sacerdote nirqa: Manam kapuwanchu comun tantaqa, kaspaqa-kachkan Diospaq sapaqchasqa tantallam. Sichu runaykikuna mana puurqachu war mikunawan hinaptinqa qoykusqaykim nispa. 5Hinaptin mi David nirqa: Runaykunawan kayna lloqsispaqa war mikunawanqa manaam puunikuchu. Ar, kunan kutipiqa qonqaytam pasamurqaniku ichaqa runaykunaqa manam puurqachu warmikunawanqa. Paykunaqa Diosman asuykunankupaq hinam kachkanku nispa. 6Sacerdotem Diospaq sapaqchasqa tantata Davidman qoykurqa. Ar, chaypiqa manam karqachu comun tantaqa, kaspaqa-karqa Diospaq sapaqchasqa tantallam. Hina chay punchawllapim chay tantakunata suchurachirqaku Tayta Diospa mesanmanta hinaspam chay mesapa hawanpiqa churaykurqaku qonichkaq tantataa. 7Chay punchawmi Saulpa huk serviqnin kachkarqa Tayta Diosta adorananpaq suyaspa, payqa karqa Edompa castan Doeg sutiyoq runam. Payqa karqa Saulpa michiqninkunapa kamachiqninmi. 8David mi sacerdote Ahimelecta nirqa:
1Davidmi
Davidpa lluptikusqanmanta
433
1 SAMUEL21,22
Yaqachum kapusunkiman ima armallapas? Manam imananchu lanza kaspa otaq espada kaspapas. Qonqayta rey kamaykachiwaptinmi mana apamurqanichu espadayta nitaq huk armaykunatapas nispa. 9Hinaptin mi chay sacerdote nirqa: Ar, kay pim kachkan chay Goliat sutiyoq Filistea runapa espadan, chay runataqariki qanmi vencerurqanki Ela Qechwapi. Chay espadaqa kachkan huk capawan wankuykusqam chay *efodpa qepanpi. Munaspaykiqa apakuy, manam huk armaqa kaypiqa kanchu nispa. Chaymi David nirqa: Chay espada hinaqa manam huk armaqa kanchu! Chaynaqa qoykuway! nispa. 10Hina chay punchawllam David pa sa kurqa Saul manta ayqekuspa hinaspam chayarurqa Aquis sutiyoq reyman. Payqa karqa Gat llaqtapi reymi. 11Rey Aquispa ser viqninkunam payta nirqaku: Kay runaqariki kay allpapi munaychakuq Rey Davidmi! Pay mantam tususpa takirqaku: Saulmi waurachimun waranqa soldadokunata. Davidataqmi waurachimun chunka waranqata.
12Davidataqmi chay rimasqankuwan cuentata qokuruspan Gat llaqtapa reynin Aquista anchallataa manchakururqa. 13Chaymi paykunapa qayllanpiqa loco hinaa rimakurqa hinaspam loco tukuruspan zaguan punkukunapi qellqayta qallaykurqa, toqaynintapas barban uraytam suturichirqa. 14Hinaptinmi chay Rey Aquisqa serviqninkunata nirqa: Loco runam kayqa kasqa! Imapaqtaq kayman pusamuwarqankichik? 15Kay piqa faltawanchu locoku na? Kay locota raqchum pusa muwarqan kichik huk locopa rurananta kay wasiypi rurananpaq? nispa. 1Davidmi chay manta pasa kuspan ayqekurqa Adulam sutiyoq machay man chaymi wawqenkunapiwan llapallan ayllunkuna chayta yacharuspanku pasarqaku pay wan huunakunankupaq. 2Chaypitaqmi Davidman taqrukuykurqaku sasachakuypi kaq llapallan runakunapas, debekuq llapa runakunapas chaynataq llakipa qatisqan runakunapas. Davidm paykunapa capitannina rikurirurqa. Chaynapim Davidwan puriq runakunaqa karqa yaqa tawa pachak qarikuna. 3Moab nacionpi kaq Mizpa sutiyoq llaqta man David pasa kuspan mi chay nacionpa rey ninta nirqa: Ama hina kaspay kay ruegakusqayta ar niykullaway: mama-taytay ripukamuspany qanwan kachun imam Diospa munasqanta yachanaykama nispa. 4Chaynapim Davidqa pusamurqa mama-taytanta Moab nacion reypa awpaqninman hinaptinmi chaypi *yacharqaku David tukuy tiempo mana yaykuy atina lugarpi pakarayanankama. 5Ichaqa Diosmanta willakuq Gad sutiyoq runam Davidta consejarqa: Ama kaychu chay mana yaykuy atina lugar piqa, qamqa pasakuy Juda lawmany nispa. David pasakuspanmi Haret sutiyoq monteman chayarqa.
22
1 SAMUEL22
434 Nob llaqtayoq sacerdotekunata Saul wauchisqanmanta
tiyachkarqa Gabaa llaqta law tamarisco sachapa llantusqan moqopi. Lanzanta hapiykuspan tiyaptinmi llapallan yanapaqninkunaataq paypa muyuriqninpi sayachkarqaku. 7Payku natam Saul nirqa: Benjaminpa castankuna, uyariwaychik. Creenkichikchum chay Isaipa churinqa llapallaykichikman chakrakuna qosunaykichikta otaq uvas chakrakuna qosunaykichikta? Qamkunaqa creenkichikchum waranqa tropa kamachiqpaq akllaykusunaykichikta? 8Llapallaykichikmi contraypi hoqarikurunkichik chayraykum mayqannikichikpas mana willaykuwarqankichikchu churiy Jonatan chay Isaipa churinwan contratota ruraruptinpas. Manam imapas qokusunkichikchu oqamantaqa. Manam mayqannikichikpas willaykuwarqankichikchu chay serviqniy Davidta churiy Jonatan contraypi hatarirachiptinpas. Chay serviqniymi pakan-pakanlla wateqawachkan imaynam kunan rurasqanman hina nispa. 9Hinaptin mi Saulpa ser viqnin ku nawan chay pi ta rikuq Edom casta Doeg sutiyoq runa nirqa: Rikumurqanim chay Isaipa churinqa Nob llaqtaman rispan sacerdote Ahimelecwan kaqta, chay sacerdoteqa Ahitobpa churinmi. 10Chay sacerdote Ahimelecmi Tayta Diosta tapurqa Davidpaq hinaspam qoykurqa mikuyta, qoykurqataqmi Filistea runa Goliatpa espadantapas nispa. 11Rey Saul mi qayachimurqa Ahitobpa chu rin sacerdote Ahimelectawan Nob llaqtapi *yachaq llapallan ayllun sacerdotekunata. Reyman llapallanku hamuruptinmi 12Ahimelecta Saul nirqa: Kayta uyariway, Ahitobpa churin Ahimelec nispa. Chaymi sacerdote Ahimelecataq nirqa: Uyarisqaykim, reylly nispa. 13Chay mi Saul ataq nirqa: Imanasqataq qamqa chay Isaipa churinwanqa oqapa contraypi hatarirqanki? Qanmi qoykurqanki tantata chaynataq huk espadatapas hinaspam Diostapas tapurqankiraq chay Davidpaq. Chaykunata ruraspam yanaparqanki chay napi contraypi hatarispan kunan hina pakan-pakan wateqawananpaq nispa. 14Chay mi reyta Ahimelec nirqa: Llapallan ser viqnikikunamantapas huk runaqa manam kanchu David hina confianqa qariqa. Chay wanpas payqariki qampa masaykim hinaspapas waqaychasuqniki soldadokunapa kamachiqninmi. Wasikipiqa manam pipas kanchu pay hina allin respetasqa runaqa. 15Manataqmi chay kutillapichu Diostaqa tapurqani Davidpaqqa. Manam chay nachu! Chay naqa reylly, amay kay ser viqnikitaqa yanqakunamantaqa tumpawaychu, amataqy tumpaychu aylluykunatapas. oqallayqa manam imaniraqtapas yachanichu kay asuntomantaqa nispa. 16Chay mi Rey Saul nirqa: Waunkipunim Ahimelec! Waunqataqmi llapallan aylluykikunapas! nispa. 17Chaymantam rey Saulqa muyuriqninpi waqaychaqnin guardiakunata kamachirqa: Wauchiychik Tayta Diospa sacerdotenkunata! Paykunapas Davidmanmi sayapakurunku. Paykunaqa chay runa ayqekusqanta yachachkaspankum mana willaykamuwarqakuchu nispa.
6Saulmi yacharurqa Davidqa runankunapiwan maypim tarikusqanta. Chay ratom Saulqa
435
1 SAMUEL22,23
Ichaqa reypa serviqninkunam mana munarqakuchu Tayta Diospa sacerdotenkuna wauchiyta. 18Hinaptinmi Rey Saulqa kamachirqa Doeg sutiyoq Edom casta runataa: Qamay waurachiy! nispa. Hinaptinmi chay runa pawaykurqa sacerdotekunata wauchinanpaq. Chay punchawmi waurachirqa pusaq chunka pichqayoq linomanta rurasqa *efodwan pachasqa sacerdotekunata. 19Wauchirqataqmi sacerdotekunapa *yachanan Nob llaqtapi qarikunatapas, warmikunatapas, warmakunatapas hinaspa uuq wawakunatapas. Waurachirqataqmi bueyeskunatapas, asnokunatapas hinaspa ovejakunatapas. 20Ichaqa Ahimelecpa huknin churinmi lluptirurqa, Ahimelecqa karqa Ahitobpa churinmi, chay lluptiruqpa sutinmi karqa Abiatar. Paymi chay wauymanta ayqekuspan chayarurqa Davidpa kasqankama. 21Chaypim Davidman willaykurqa Tayta Diospa sacerdotenkunataqa Saul waurachisqanmanta. 22Hinaptinmi Davidataq nirqa: am yacharqania chay punchawpi tarikuq Edom casta Doeg sutiyoq runaqa Saulman willaykunanta. oqam huchayoq kani llapallan aylluykikunata waurachisqanmantaqa. 23Ichaqa ama manchakuspay oqawan kaypi yachakuy. Wauchiwaqniy munaqmi qam wauchiytapas munachkan. oqawan kaptikiqa manam pipas imanasunkichu nispa.
23
punchawmi salteanankupaq Filistea runakuna yaykururqaku Keila llaqtaman hinaspam suwakurqaku chayraq trillasqa erapi trigokunata. Chaytam Davidman willaykurqaku. 2Hinaptinmi David Tayta Diosta tapurqa kaynata: Tayty risaqchu icha manachu chay Filistea runakunawan peleaq? nispa. Hinaptinmi Tayta Dios nirqa: Ar, rispaykiy peleamuy hinaspa libramuy chay Keila llaqtata nispa. 3Chay mi Davidpa ru nan ku na nirqa ku: Kay Juda lawpi kachkaspanchikpas manchakuy wanmi kachkanchik. Astawanch manchakusun Keila llaqtata Filistea tropakunawan peleaq rispaqa nispa. 4Tayta Diosta huktawan David tapuptin mi pay ataq nirqa: Riypuni Keila llaqtaman. Filistea runakunataqa oqam makikiman churasaq nispa. 5Chay mi ru nan ku nawan David pa sarqa Keila llaqta man, chay pim Filistea runakunawan peleaspa pasaypaqta vencerurqaku, qatikurqakutaqmi llapallan ganadonkutapas. Chay natam David librarurqa Keila llaqtapi *yachaqkunata. 6Ahimelecpa chu rin Abiatar mi Saul manta lluptispan Davidwan Keila llaqtapi tuparqa, chayman rispanqa aparqam Diosninku tapuna *efodtapas. 7Saulmanmi willaykurqaku Davidqa Keila llaqtapia tarikusqanta chaymi Saulqa piensarqa: Kunanqa Diosmi makiy mana churaykun, chay llaqtaman yaykuruspaqa wichqasqaa hinaspa cerrojosqaam rikurirun nispa. 8Chaymi Saulqa chaypunilla qayachirqa llapallan tropankunata chaynapi Keila llaqtaman pasaspanku Davidtawan runankunata chawpicharunankupaq. 9Ichaqa Saulpa mana allin piensasqanta David yacharuspanmi sacerdote Abiatarta kamachirqa: Aparamuy Diosninchik tapuna *efodta nispa. 10Aparamuptinmi David nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Dios kay ser viqnikim yacharuni Saulqa kay Keila llaqtaman hamuy piensasqanta. oqaraykum kay llaqta puchukachiyta piensachkan. 11Tayty cheqaptachum hamunqa maskawananpaq? Qoykuwanqakuchum kay Keila llaqtayoqkunaqa? Israelpa yupaychasqan Tayta Dios, kay sir vientekim ruegakullayki willaykuwanaykipaq nispa.
1Huk
Keila llaqtayoqkunata David librasqanmanta
1 SAMUEL23
436
Hinaptinmi Tayta Dios nirqa: Ar, Saulqa hamunqam nispa. 12Hinaptin mi David huktawan tapurqa: Tayty, Saulmanqa qoykuwanqakuchum kay Keila llaqtayoq runakunaqa? nispa. Chaymi Tayta Diosataq nirqa: Ar, qamkunataqa qoykusunkichik mi nispa. 13Hinaptin mi David lloqsirqa Keila llaqta manta, pay wantaqmi lloqsirqa yaqa soqta pachak soldadonkunapas. Paykunam purirqaku kayman-wak man mana maymanpas riyta yachastin. Saulmanmi willaykurqaku Davidqa Keila llaqtamanta lluptirusqanta chaymi Saulqa manaa rirqachu. law chunniqpa orqonkunapim karqa mana yaykuy atina sitiokuna. Chay sitiokunapim David *yacharqa. Sapa punchawa Saul maskaptinpas Diosqa manam qoykurqachu. 15Saulmi lloqsirqa David waurachiyta tanteaykuspan, chayta David yacharuspanmi Hores sutiyoq sitiollapi karqa, chay sitioqa tarikun Zif sutiyoq chunniqpim. 16Huk punchawmi Saulpa churin Jonatan pasarqa Hores sutiyoq sitioman, chaypim Davidta Jonatan kallpancharqa Diosman hapipakunanpaq. 17Jonatanm kaynata nirqa: Ama manchakuychu. Taytay Saulqa manam tarisunkichu. Qanmi huk punchaw kanki Israel runakunapa rey nin, oqaataqmi kasaq qampa qepaykiman qatiqllaa. Ar, kaytaqa taytay Saulpas am yachana nispa. 18Tayta Diospa qayllanpi juramentota ruraruptinkum Jonatan kutikurqa wasinman, Davidataqmi qeparurqa hina Hores sutiyoq sitiollapi. 19Ichaqa Zif lawpi *yachaqkunam pasarqaku Saulpa yachasqan Gabaa llaqtaman hinaspam willamurqaku kaynata: Davidqa pakarayachkan yachanayku lawpi kaq mana yaykuy atina qaqakunapim. Pakarayachkanqariki Hores law Haquila sutiyoq orqokunapim. Chayqa kachkan chunniqkunapa surlaw ninpiam. 20Chay naqa reyllayku, haykapipas llaqtaykuman riptikiqa oqaykum qomusqaykiku nispa. 21Chay mi Saul ataq nirqa: Tayta Diosy bendecisunkichik llakipayariwasqaykichikmanta! 22Chaynaqa kutispay yachaykamuychik sumaqta maypim kasqantapas. Yachamuychiktaqy chaypiqa pikunam rikusqantapas. Willawarqakum payqa llumpay sacre runa kasqanta. 23Sumaqtay qawaykamuychik maykunapim pakakusqantapas hinaspay willaykamuwaychikpuni. Cheqaptapuni chay lawpi kaptinqa qamkunawanmi pasasaq, kuchun-kuchun maskamuspam Judapa castan runakuna ukupi tariramusaq nispa. 24Hinaptin mi chay ru na ku naqa Saulpa aw paqnin manta Zif llaqta man kutikurqaku. Davidqa runankunapiwanmi kachkarqa Maon sutiyoq chunniqpi. Chayqa kachkan Araba sutiyoq chunniqpa surlaw ninpim. 25Saul m ru nan ku napiwan pa sarqa David maskaq. Ichaqa David man willaykuptinkum uraykaramurqa qaqapa kasqanman hinaspam karqa Maon sutiyoq chunniqpi. Chayta Saul yacharuspanmi Davidta hapimunanpaq kachakuykurqa Maon sutiyoq chunniqman. 26Saulmi rirqa runankunapiwan orqopa waklawnin waqtanta. Paykunam apurawman rirqaku Saulmanta karunchakunankupaq. Saulqa runankunapiwanmi chawpicharurqakua Davidtawan runankunata hapirunankupaq. 27Ichaqa Saulman huk willakuq chayaramuspanmi nirqa:
14Zif
Chunniqkunapi David pakakusqanmanta
437
1 SAMUEL23,24
Utqay man kutiriy rey nilly! Filistea runakunam nacionninchikta saqueachkanku! nispa. 28Chay mi Saulqa David qatikachasqan manta kutirirqa Filistea ru na ku nawan peleaqa. Chayraykum chay sitiotaqa suticharqaku Rakinaq Qaqa nispanku. 29David mi chay lugar manta pa sa kurqa En-gadi sutiyoq sitioman. Chay pim *yacharqa mana yaykuy atina sitiokunapi.
24
runakunata qatirusqanmanta Saul kutiramuptinmi willarqaku: Davidqa En-gadi Chunniqpim kachkan nispanku. 2Chay mi Saulqa Israel llapa llan ru na ku na manta akllaykurqa kimsa wa ranqa soldadokunata hinaspam pasarqaku Purun Cabrakunapa Purinan Qaqa sutiyoq sitiokunapi Davidtawan runankunata maskamunankupaq. 3Richkaspankum chayarurqaku ovejakunapa kanchanman. Chaypa hichpanpim kachkarqa huk machay, chay machay ukupim pakarayachkarqa Davidwan runankuna. Chay machaymanmi ispakunanpaq Saul yaykururqa. 4Chaymi Davidta runankuna nirqa: Kunanmi cumplikurun Enemigoykitam qosqayki nispa Tayta Diospa prometesusqayki. Chaynaqa Saulwany imam munasqaykita ruray nispa. Davidmi upallalla asuykuspan Saulpa capanpa puntanta kuchururqa. 5Ichaqa chay rurasqanmanta conciencian acusaptinmi David pesakurqa. 6Chaymi runankunata nirqa: Amay chaynataqa Tayta Diospas munachunchu. Payqariki rey kaspaqa kachkan kikin Tayta Dios rey paq nombrasqanraykum nispa. 7Chay nata nispam soldadon ku nata David harka rurqa Saul man ama pawaykunankupaq. Chaymi Saulqa machaymanta lloqsiruspan pasakurqa. 8Ichaqa paypa qepallanta machaymanta David lloqsiramuspanmi qayarqa: Seorlly, rey nilly! nispa. Chaymi Saul qepaman qawariykuptin David qonqoranpa pampaman kumuykuspan 9Saulta nirqa: Reynilly, amay qamqa kasuychu: Davidqa contraykipim kachkan nispa yanqa rimaqkunataqa. 10Reynilly, qawasqaykiman hinam wak machaypi kunan punchaw Tayta Dios qamta makiyman churaykamurqa chaymi Waurachiy nispa niwaptinkupas qamtaqa kuyapayaspay mana waurachirqaykichu. Ar, oqam piensarqani: Reyniytaqa manam wauchiymanchu, payqariki Tayta Diospa nombrasqan reymi nispa. 11Chaynaqa reynilly, qawaykuy imam kay makiypi kasqanta. Kayqariki capaykipa puntanmi. Ar, makiypia kachkaptikipas manam waurachirqaykichu. Chaynaqa reynilly, cuentatay qokuya oqaqa mana contraykipi kasqayta. oqallayqa manam hoqarikurqanichu hinaspapas manataqmi huchallikurqanichu qampa contraykipiqa. Chaywanpas reynilly, qanmi maskawachkanki waurachiwanaykipaq. 12Tayta Diosy iskayninchikta juzgawasunchik! Paypuniy castigawachun qanmanta vengakuwaspan! oqallayqa manam makiytaqa hoqarisaqchu qampa contraykipiqa. 13Runakunapa awpaq rimakuyninmi kaynata nin: Mana allin ruraykunaqa lloqsimun mana allin runakunamantam nispa. Chaymi oqallayqa makiytaqa mana haykapipas hoqarisaqchu qampa contraykipiqa. 14Chaynaqa reynilly pipa qepantam qamqa richkanki? Pitam qamqa qatichkanki? Qampa awpaqnikipiqa kani mana valeq wausqa allqo hinallam otaq mana valeq piki hinallam. 15Chaynaqa
1Filistea
Saulta David mana wauchiy munasqanmanta
1 SAMUEL24,25
438
reynilly, Tayta Diosy tanteasqanman hina qamtawan oqata juzgawasunchik. Tayta Diosy kay asuntoyta qawaykuspan qanmanta defiendewachun! nispa. 16David rimay ta tu ku ruptin mi Saul nirqa: Kay rimapayawaqniyqariki kachkasqanki churillay Davidmi! nispa. Chaynata Saul rimariykuspanmi waqakurqa 17hinaspam Davidta nirqa: Qamqa allin ruraqmi kanki oqamantaqa. Qampaq mana allinta munachkaptiymi kutirachiwanki allinwan. 18Kunanmi qawaykachiwanki qamqa imapas allinnillay maskasqaykita. Ar, Tayta Diospuni makikiman churawachkaptinmi mana waurachiwarqankichu. 19Cheqaptaqariki manam pipas kanchu enemigonta tarichkaspan mana imanaqqa. Chaynaqa David Tayta Diosy imapas allinwan pagasunki kunan kutipi imam oqapaq ruraykusqaykimanta! 20Kunanmi sumaqta cuentata qokuruni Israel runakunapa rey nin kanaykita. Cuentataqmi qokuruni qam rey kaptikiqa Israel nacionpa gobiernon allin takyananta. 21Chay naqa David kunany Tayta Diosrayku juraykuway! Amam puchukarachinkichu mirayniykunatawan familiaykunataqa, amataqm sutiytapas chinkarachinkichu nispa. 22David ju raykuptin mi Saul kutikurqa pa lacion man, David ataqmi ru nan ku nawan pasakurqa mana yaykuy atina sitiokunaman.
25
waukuptinmi Israel runakuna llapallanku huunakuspa waqarqaku paymanta. Paypa cuerpontam pampaykurqaku Rama llaqtapi kaq wasinpi. Hinaptinmi Davidqa pasakurqa Paran sutiyoq chunniqman.
2Maon sutiyoq sitiopim *yacharqa huk llumpay apu runa. Chay runapam kapurqa kimsa
1Sa muel
Samuelpa waukusqanmanta
Abigail sutiyoq warmipa ruegakusqanmanta
waranqa ovejankuna hinaspa waranqa cabrankuna. Paymi costumbrenman hina ovejankunata rutuchkarqa Carmel llaqta lawpi. 3Chay runapa sutinmi karqa Nabal. Payqa karqa Calebpa mirayninmi. Nabalqa karqa pasaypaq rumi sonqo mana allinlla kawsaq runam. Warmin Abigailmi ichaqa karqa buenamoza hinaspapas yachaywan imapas allin rurakuq. 4David mi chun niq pi kach kaspan uya rirurqa Nabalqa ovejan ku na rutusqanta. 5Chay mi chun ka ru nan ku nata kacharqa kay nata nispa: Nabalpatay riruychik Carmel llaqta lawman hinaspay oqapa parteymanta saludaykuychik. 6Paytam ninkichik: Wawqelly, chaskiykuy kay rimariykamusqayta: oqam qampaq munachkani allinlla tarikunaykita, chayna allinllataqy tarikuchun familiaykikunapas hinaspa wasikipi llapallan kaqkunapas. 7Chayraqmi yacharuni ovejaykikuna rutusqaykita. Ar, qamqariki yachankim michiq runaykikunaqa oqaykuwan Carmel lawpi tarikusqankuta. oqaykuwan paykuna kaptinqa manam imanarqanikuchu nitaqmi Carmel lawpi kaptinkuqa imankupas chinkarqachu. 8Kay nisqayqa cheqap kasqantam yachaykuwaq kikin sirvientekikunata tapuykuspa. Chaynaqa ama hina kaspay kachamusqay mozokunata allinta chaskiykapullaway. Paykunaqa hamuchkanku mikuyllaykipas kasqan allin tiempopim. Hinaptinqa paykunamany qoykapamullaway imallaykipas kapusuqnikita. Ar, oqaqariki qampaqqa kani churiki hinam nispa. 9Chaymi Davidpa runankuna pasaspanku chay encargota willarqaku Nabalman hinaspam upallaykuspa suyarqaku paypa rimarinanta. 10Ichaqa Nabalmi kaynata nirqa: Pitaq chay Davidqa? Pitaq chay Isaipa churinqa? Kunan tiempokunaqa achkaq sirvientekunam patronninmanta lluptikuchkanku! 11Mana reqsisqa yanqa purikuq
439
1 SAMUEL25
runamanqa manam qoymanchu ima mikuyniytapas nitaq ima tomanaytapas nitaq ima aychatapas. Kaykunataqa alistarqani ovejaykuna rutuqkunapaqmi nispa. 12Chay mi Davidpa ru nan ku na kutispan ku David man willarqa ku Nabalpa tukuy chay rimasqankunata. 13Chay mi David runankunata kamachirqa: Espadaykichikta llapallaykichik watakuychik! nispa. Davidpa runankuna espadankuta weqawninman watakuptinmi Davidpas hina chaynallata rurarqa. Davidwanmi pasarqa tawa pachak runakuna. Iskay pachak runakunaataqmi qeparurqa imankutapas waqaychanankupaq. 14Ichaqa Nabalpa huknin sirvientenmi pasarqa patronan Abigailman, chayaruspanmi kaynata willarqa: Chunniqmantaraqmi David kachamusqa runankunata patronniy Nabalta saludaykunankupaq ichaqa paymi imaymanata insultarqa. 15Ar, chay runakunaqa oqaykuwanqa allinllam karqaku, manam imanawaqkupaschu. Paykunawan tukuy tiempo purunkunapi puriptiykupas manam imanawarqakuchu hinaspapas manataqmi imallaykupas chinkarqachu. 16Ovejaykuta michiptiykupas aswanraqmi paykunaqa huk muralla hina tuta-punchaw imamantapas harkawaqku. 17Ichaqa qosaykim rumi sonqo kasqanrayku mana pipapas rimapayaykunan. Chaynaqa mamy, qamy tantearispa imallatapas ruray, mana chayqa seguropunim familiantinman patronniymanqa ima mana allinpas chayaramunqa nispa. 18Chay mi Abigail alistarqa apurawllata a iskay pachak tantata, iskay odre vinota, pichqa oveja nakasqata, yaqa tawa chunka kilo trigo hamkata, uvas pasasmanta llapisqa pachak tortillakunata, alistarqataqmi higosmanta iskay pachak tortillakunatapas. Chaykunata asnonkunapi cargakuykuspanmi 19sir vientenkunata nirqa: awpachkaychiky qamkuna, oqaqa pasamusaqam nispa. Chay imam rurasqantaqa manam willarqachu qosan Nabalmanqa. 20Abigailmi asnopi sillakuykuspan pakan-pakanlla orqomanta uraykurqa. Hinaptinmi Davidqa runankunapiwan paylawman hamuchkasqa chaymi Abigailqa payman taripaykurqa. 21David mi ha much kasqa kay nata piensastin: Yanqapaqmi oqaqa chunniqpi nanachikurqani chay runapa tukuy imanta. Manam paypaqa imallanpas chinkarqachu ichaqa favorninpi rurachkaptiy pas payqa mana allinwanmi kutirachiwan nispa. 22David mi kay nata ju rarqa: Kunanmanta paqarinkamam Nabalpa llapachallan qari kaq ayllunkunata waurachisaq! Mana chayna kaptinqa Diosy llumpaysuta castigawachun! nispa. 23Abigail mi Davidta riku ruspan asnon manta apu raw man uraykurqa hinaspam Davidpa awpaqninpi qonqoranpa pampaman kumuykurqa. 24Chaymantam Davidpa chakinman wischukuykuspan nirqa: Tayty kay culpaqa kachun oqapa hawaypiy! Ama hina kaspaykiy uyariykullaway kay rimarisqayta! 25Amay kasuychu tayty, chay torpe runadNabalpa rimasqantaqa! Ar, paytaqa sutinpas trazanpas reqsinmi. Payqa mana umayoq upa runam. Kay sirvientaykiqa manam rikuykamurqanichu kachasqayki runaykikunataqa. 26Tayta Diosrayku hinaspa vidaykurayku juraspam nini: Tayta Diospunich mana munarqachu yawar chaqchuq hamunaykita hinaspa kikikipuni mana vengakunaykita. Tayta Diosy Nabalta hina castigachun llapallan enemigoykikunatapas chaynataq llapallan mana allin ruray munasuqnikikunatapas! 27Chaynaqa tayty, ama hina kaspay kay regalokuna apamusqayta rakiykariy qanwan puriq runaykikunaman. 28Ruegakuykitaqmi kay
d 25:25
Hebreo simipi Nabal ninanqa mana umayoq upa runa ninanmi.
1 SAMUEL25
440
sirvientaykipa faltankunata pampachaykuwanaykipaqpas. Cheqaptapunim Tayta Diosqa reypaq churasuspayki allinta takyachisunki, chaynatach ruranqa llapallan familiaykikunatapas. Qamqariki peleachkanki Tayta Diosraykum, kawsanaykikamaqa amay qampaqa ima mana allinpas kachunchu. 29Pipas qatikachasuspayki waurachiyta munasuptikiqa qampa vidaykiqa kanqa yupaychasqayki Tayta Diospa waqaychasqanmi. Enemigoykikunataqa Tayta Diosmi wikaparunqa imaynam rumita warakachkaq hina. 30Qampaq tukuy allinkuna qanmanta rimasqanta Tayta Dios cumpliptinmi hinaspa Israel runakunata kamachinaykipaq churasuptikim 31mana imamanta pesakunaykipas kanqachu, manataqmi sonqoykipas hukmanrayanqachu. Allinpunim yanqamanta mana wauchiynikiqa! Allinpunitaqmi kikillayki mana vengakuynikipas! Chaynaqa Tayta Diospuni tukuy imapi bendecisuptikim ama qonqarullawankichu kay sirvientaykita nispa. 32Chay mi David ataq nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosy alabasqa kachun! Paymi kachamusurqanki oqawan kunan tupaykunanchikpaq. 33Qamtapas paytaqy bendecisunki allin piensaq kasqaykimanta. Kunanmi harkaykuwanki runakunapa yawarninta ama chaqchurunaypaq chaynataq kikiypuni ama vengakurunaypaq. 34Ichaqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diosraykum jurani. Paymi kunan harkaruwan qamtaqa ama imananaypaq. Sichum oqawan tupanaykipaq mana apuramuwaqchu karqa hinaptinqa paqarinqa Nabalpa llapallan runankunam manaa chullapas kawsanmanchu karqa nispa. 35David mi Abigailpa apa musqan ku nata chaskiykuspan nirqa: Kunanqa hawkallaay kutikuy wasikiman, qawasqaykiman hinam kunanqa uyariykuykia chaynataqmi ar niykuykitaq imam maakuwasqaykitapas nispa. 36Hinaptinmi Abigailqa kutikurqa qosan Nabalpa kasqanman. Chaymi payqa rey hinaraq wasinpi convidota rurakuchkasqa, Nabalqa llumpayta sinkaruspam llumpay kusisqallaa kachkasqa. Chayraykum warmin Abigailqa mana imatapas nirqachu paqarinnintinkama. 37Paqarinnintin punchawman Nabal mallaqyaruptinam warmin Abigail willarqa chaykunata. Chaymi Nabalqa hukmanyaruspan kaskitarurqa. 38Chunka punchawmanta huktawan Tayta Dios castigaruptinmi Nabalqa chay punchaw waukurqa. 39Nabal waurusqanta David yacharuspanmi nirqa: Yupaychaykim Tayta Dios! Nabal insultawasqanmantam qama oqapaq vengakurunki! Libraykuwankim imapas mana allin ruranaymanta! Nabalpa mana allin rurayninkunatam kikillanman kutirachinki nispa. Chaymantam Davidqa Abigailta rimapayamunankupaq kacharqa chay napi paywan casarakunanpaq. 40Davidpa ser viqninkunam rirqaku Carmel lawpi *yachaq Abigailman hinaspam pay wan rimarqaku kaynata: Davidmi kachamuwarqaku qanwan casarakunanpaq nispa. 41Chay mi Abigailqa qonqoranpa pampa man ku muykuspan nirqa: Chaynata kamachiwaptinqa kayqay kaypi kachkani sir vientenkunapa chakinta mayllanallaypaqpas. oqaqariki kani Davidpa sir vientallanmi nispa. 42Chay nata rima rispam Abigailqa apu rawlla man a alista kurqa, pichqa sirvientankunawanmi compaaykachikuspa asnopi sillada pasarqa. Paym chay runakunata qatispan Davidwan casarakurqa. 43Davidqa ca sa ra kurqataqmi Jezreel llaqtayoq Ahinoam sutiyoq war miwanpas. Iskayninkum karqaku Davidpa war minkuna. 44Saulqariki churin Micaltam qoykurqa Palti sutiyoq runamana. Paltiqa karqa Lais sutiyoq runapa churinmi, payataqmi karqa Galim llaqtamanta kaq.
441 Saulta yapatawan David mana wauchisqanmanta
1 SAMUEL26
llaqtayoq runakunam pasarqaku Gabaa llaqtata chaypi Saulwan tupanankupaq hinaspam Saulta nirqaku: Davidqa pakakuchkan chunniqpa chimpan Haquila sutiyoq orqokunapim nispa. 2Hinaptinmi Saulqa kimsa waranqa soldadokunawan rirqa Zif llaqta law chunniqman. Chay riqmasin soldadokunaqa karqa Israel runakunamanta allinnin akllasqa qarikunam. Paykunawanm pasarqa chay lawpi Davidta maskamunanpaq. 3Saulqa campamentontam sayachirqa Haquila orqokuna lawpi. Chayqa kachkan anpa hichpallanpim hinaspa chunniqpa chimpallanpim. Ichaqa Davidmi chay chunniqpi kachkaspan musyakururqa Saulqa chaykama qatisqanta. 4Chaymi Davidqa kacharqa wateqaqkunata chaynapi cheqaptapuni Saulpa chayaramusqanta yachananpaq. 5Saulpa campamento sayachisqanman David chayaruspanmi qawarqa Saulpa maypim puusqanta. Qawarqataqmi maypim Abner puusqantapas, Abnerqa karqa Nerpa churinmi hinaspapas payqa karqa Saulpa llapallan tropankunapa kamachiqninmi. Davidmi yacharurqa Saulqa campamento ukupi puusqanta. Chaypi puuptinmi runankunaataq muyuriqninpi samarqaku. 6Davidmi rimapayarqa Hetpa castan Ahimelec sutiyoq runata. Rimapayarqataqmi Abisai sutiyoq runatapas. Abisaiqa karqa Sarvia sutiyoq warmipa wawanmi hinaspa Joab sutiyoq runapa wawqenmi. Chay iskaynin runakunatam David tapurqa: Pitaq riraysiwanman Saulpa campamentonkama? nispa. Hinaptinmi Abisai sutiyoq runa nirqa: Haku oqawany! nispa. 7Chay napim Davidqa Abisaipiwan campa mentoman pa sarqa ku chay tutapuni. Saulmi puuchkasqa campamento ukupi. Sawnanpa waqtanpiataqmi paypa lanzan pampapi clavarayachkasqa. Saulpa muyuriqninpiataqmi puuchkasqa Abner wan llapa tropakuna. 8Chay mi Davidta Abisai nirqa: Kunanmi enemigoykita Dios makikiman churaykun. Kunany kikinpa lanzallanwan waurachisaq. Payqariki waurunqa huk tuksiyllawanmi nispa. 9Chay mi David ataq nirqa: Ama wauchiychu! Diospa nombrasqan rey wauchiq runaqa manam kanmanchu mana castigasqaqa. 10oqaqa juranim Tayta Diosrayku, paych wauchispaqa wauchinqa Saulpa waunan punchaw chayaramuptin otaqch waunqaqa peleachkaspa. 11Tayta Diosy harkawachun kikinpa nombrasqan reytaqa ama waurachinaypaq. Chaynaqa hakuchiky sawnan lawpi kaq lanzatawan yakuyoq aysakullata aparikuspa nispa. 12Chaynapim Davidqa Saulpa sawnanmanta aparikurqa huk lanzatawan yakuyoq aysakullata hinaspam pasakurqaku. Manam pipas rikurqachu nitaqmi pipas musyarqachu, manataqmi pipas rikcharirqachu. Llapallankum puukururqaku paykunamanqa sinchi puuyta Tayta Dios qoykusqanrayku. 13Chaymantam Davidqa pasakurqa waklaw moqopa chimpanman hinaspam karuneqpi sayaykurqa huk moqopa puntanpi. 14Chay sitiomantam tropakunatawan Nerpa churin Abnerta David qayarqa: Abner contestamuway! nispa. Chay mi Abnerataq nirqa: Pitaq qamqa kanki reyta qayaykachamunaykipaq? nispa. 15Chay mi David nirqa: Manachum qamqa kanki Israel runakuna ukupi mana pipapas igualay atinan? Imanasqam manaqa allintachu waqaycharqanki servisqayki reytaqa? Huk runam
26
1Zif
1 SAMUEL26,27
442
yaykuramurqa rey waurachiyta munaspan! 16Chayqa manam allinpunichu! oqaqa Tayta Diosraykum jurani qamkunaqa wauytam debenkichik! Qamkunaqa manam waqaycharqankichikchu Tayta Diospa nombrasqan reynikichikta. Kunany maskay! Maypitaq kachkan reypa lanzanpiwan sawnan lawpi kaq yakuyoq aysaku? nispa. 17Chay mi Davidpa vozninta Saul reqsiruspan nirqa: Qamqariki kachkasqanki masay Davidmi! nispa. Hinaptinmi Davidataq nirqa: Ar, reynilly. oqaqa kani Davidmi. 18Ichaqa reynilly imanasqam kay serviqnikitaqa qatikachawanki? Ima mana allintam oqaqa rurarurqani? 19Reynilly, ama hina kaspay kay serviqnikita uyariykullaway. Sichum Tayta Diospuni oqapa contraypi qamta hatarirachisuptikiqa chaskiykuwachuny huk ofrendata. Ichaqa chay contraypi hatarisqayki runallamanta kaptinqa Tayta Diosy akachun. oqatam qarqowarqaku Tayta Diospa kay allpanmanta. Chaynata ruraspam tanqaypaq-tanqawachkanku taytacha-mamachakunata servinaypaqa. 20Tayta Dios waunayta manaraq munaptinqa amay wausaqchu. Ichaqa reynilly, qanm lloqsimurqanki piki hinalla kachkaptiypas maskawanaykipaq. Montekunapim yututa hina maskawanki nispa. 21Hinaptin mi Saul nirqa: Kuyasqay David, oqaqa reqsikunim huchallikurusqayta! Loco hina kaykunata ruraspay mi huk pantayman wichiykuni! Kunan punchawmi makikipia kachkaptiy pas mana waurachiwarqankichu. Chay naqa kutikamuy, manaam wauy nikitaqa maskasaqachu nispa. 22Chay mi David nirqa: Rey nilly, kayqay lanzaykiqa kaypi kachkan! Huk kaqnin sir vientekitay kachamuy kay lanza hoqarinanpaq. 23Tayta Diosy sapakamaman pagapuchun allin rurasqanman hina hinaspa allin confianza kasqanman hina. Tayta Diospuni kunan punchaw qamta makiy man churamuchkaptinmi mana waurachirqaykichu qamqa paypa nombrasqan rey kasqaykirayku. 24Kunan punchawmi qampa vidaykita qawarqani llumpay valorniyoqpaq chay na valorniyoqpaqy Tayta Diospas qawachun oqapa vidayta hinaspay Librawachun tukuy llakiy mantapas. 25Hinaptin mi Saul nirqa: Diosy bendecisunki kuyasqay David. Qamqa hamuq punchawkunapim imapas hatun kaqkunata ruranki. Qamqa vencenkitaqmi tukuy imapipas nispa. David pasakuptinmi Saulataq wasinman kutikurqa.
27
piensarurqa: Saulqa huk kaqnin punchawpim waurachiwanqa, chay naqa paymanta lluptinay paqy ayqekusaq Filistea runakunapa nacionninman. Chay man ripukuptiyqa Saulqa manaam qatikachawanqaachu, manaataqmi maskawanqachu Israel runakunapa tukuy allpanpipas nispa. 2Chay napim Davidqa soqta pachak soldadon kunapiwan rirqa ku Maocpa churin Rey Aquispa kasqanman. Payqa karqa Gat llaqtapa reyninmi. 3Davidmi runankunapiwan *yacharqaku Rey Aquispa kasqan Gat llaqtapi. Sapakamam yacharqa familiankunawan. Davidqa pusakurqataqmi iskaynin warminkunatapas. Chay warminkunapa sutinmi karqa Ahinoam hinaspa Abigail. Chay Ahinoam sutiyoq warmiqa karqa Jezreel llaqtayoqmi, chay Abigail sutiyoq warmiataqmi karqa
1David mi
Filistea runakunapa allpanpi David tarikusqanmanta
443
1 SAMUEL27,28
Carmel llaqtayoq, payqariki karqa Nabal sutiyoq runapa viudanmi. 4Saulmi yacharurqa Davidqa Gat llaqtamana ayqekusqanta chaymi manaa maskarqaachu. 5David mi Rey Aquista rimapayaspan kay nata nirqa: Rey nilly, cheqapta favoreceykuwaspaykiqa ama hina kaspay ama harkakuwaychu huk kaqnin chakra llaqtapi *yachanaypaq. Manachusmi allinchu kanman qanwan kay hatun llaqtapi yachayniyqa nispa. 6Hinaptin mi Rey Aquisqa chay punchaw pu ni David man qoykurqa Siclag sutiyoq llaqtata chaymi Siclag llaqtaqa kay libro qellqasqa kasqan punchawkama rikurirurqa Juda law reykunapaa. 7Davidmi Filistea runakunapa allpanpi *yacharqa huk wata tawa killan. 8Davidmi runankunawan lloqsiq Gesur llaqtayoqkunata saqueaq, saqueaqkutaqmi Gezer llaqtayoqkunatapas chaynataq Amalec casta runakunatapas. Paykunam awpa tiempomantaraq chay lawpi yacharqaku. Yacharqakuqa Shur lawman yaykunamanta qallaykuspam Egipto nacionkama. 9Chaynatam Davidqa chay lawpi yachaqkunawan pelearqa. Manam kawsaqtaqa puchuchirqachu qaritapas nitaq warmitapas, apakuqtaqmi ovejakunata, vacakunata, asnokunata, camellokunata chaynataq pachakunatapas hinaspam kutiykuqku Rey Aquispa kasqanman. 10Rey Aquismi tapuq: Maypitaq kunanqa saqueamurqankichik? nispa. Hinaptinmi Davidataq niq: Kunanqa saqueamurqaniku Juda allpapa surlaw ninpim otaq kunanqa saqueamurqaniku Jerameel casta runakunapa *yachasqan surlaw ninpim otaq kunanqa saqueamurqaniku Cain casta runakunapa yachanan surlawnintam nispa. 11Davidqa manam pitapas kawsaqtaqa puchuchirqachu Gat llaqta man pasaspa ama willakunanpaq. Qaritapas-warmitapas lliwchatam waurachirqa chaynapi imam rurasqanmanta ama willakunankupaq. Chaynatam costumbrenman hina rurarqa Filistea runakunapa allpanpi tukuy tiempo *yachaspan. 12Rey Aquisqa Davidpi confiakuspanmi ima nisqantapas creeqpuni. Rey Aquismi kaynata piensaq: Davidqa llumpaytaam cheqnichikuchkan llaqtamasin Israel runakunawanqa, hina chaynalla kaspanqa tukuy tiempoach ser viwanqa nispa. 1Chay punchawkunapim Filistea runakuna tropankunata huururqa Israel casta runakunapa contranpi peleanankupaq chaymi Davidta Rey Aquis nirqa: Qamqa yachasqaykipi hinapas oqawanmi soldadoykikunapiwan guerraman lloqsinki nispa. 2Chay mi David ataq nirqa: Ar, qanwanmi lloqsisaq, kunanmi yachaykunki kay ser viqnikipa imam rurasqayta nispa. Hinaptinmi Rey Aquisataq nirqa: Chaynaqa waqaychaqniy soldadokunapa jefenpaqam churasqayki, chay naqa kanki waukunay punchawkamam nispa.
28
waukurqaa chaymi llapallan Israel runakuna pay manta llakikurqaku. Paypa cuerpontam pamparurqaku Rama sutiyoq kikinpa llaqtanpi. Saulmi Israel nacionmanta qarqorurqa waukuqkunapa espiritun qayaqkunata chaynataq demoniowan rimaqkunatapas.
3Sa muel mi
Endor llaqtayoq brujata Saul tapukusqanmanta
1 SAMUEL28
444
4Filistea ru na ku nam hu u na ku ruspan ku campa menton kuta sayachirqa ku Sunem sutiyoq llaqta lawpi. Saulpas Israel llapallan runakunata huuruspanmi campamentonkuta sayachirqa Gilboa Moqopi. 5Chay mi Saulqa Filistea runakunapa campamentonta qawaykuspan mancharikuyllawana huk manyarurqa. 6Saulqa Tayta Diosta tapuptinpas manam imallatapas nirqachu. Manam rimarirqachu sueoypipas nitaq Urim sutiyoq alhaja rumita choqaptinkupas nitaq pay manta willakuqkunawanpas. 7Hinaptinmi Saulqa sir viqninkunataa kamachirqa: Maskamuychik wauqpa espiritun qayaq warmita chaynapi pay man rispay tapukamunay paq nispa. Chaymi ser viqninkuna nirqa: Endor llaqtapiqa kachkanmi wauqkunapa espiritun qayaq huk warmi nispa. 8Saulmi mana reqsichikunanpaq huk pachawan churakururqa hinaspam tutallan iskay runawan pusachikuspan pasarqa chay warmipa kasqanman. Chayaruspam Saul nirqa: Ama hina kaspay ruranaykiman hina qayaykapullaway oqapa nisqay runapa espiritunta nispa. 9Hinaptin mi chay warmi nirqa: Qamqa yachankim Saulpa imam rurarusqanta. Payqariki kay nacionmantam qarqorun wauqkunapa espiritun qayaqkunata, qarqoruntaqmi demoniowan rimaqkunatapas. Chaynaqa kay maakuwasqaykiwanqa wauymanmi tanqaypaq-tanqawachkanki nispa. 10Ichaqa Saul mi Tayta Diosrayku ju raspan kay nata nirqa: Tayta Diosraykum jurani, manam pipas imanasunkichu nispa. 11Hinaptin mi chay warmi nirqa: Pi qayanaytataq munanki? nispa. Hinaptinmi Saulataq nirqa: Qayaykapuway Samuelta nispa. 12Sa muelta chay warmi riku ruspan mi qapa rispan Saulta nirqa: Imanasqataq pantarachiwanki? Qamqariki kasqanki Saulmi! nispa. 13Hinaptin mi Rey Saul nirqa: Ama manchakuychu imatataq rikurunki? nispa. Chaymi warmiataq Saulta nirqa: Dios kaqlla rikchayniyoqtam rikuchkani allpamanta seqamuchkaqta nispa. 14Hinaptin mi payta Saul nirqa: Rikchayninqa imay nataq ? nispa. Chaymi pay contestarqa: Huk yuyaq runam hamuchkan capanwan capakuykuspan nispa. Chaymi Saulqa Samuel kasqanta musyaruspan qonqoranpa pampaman kumuykurqa. 15Chaymi Saulta Samuel nirqa: Imanasqataq fastidiawanki qayachimuwaspayki? nispa. Hinaptinmi Saul nirqa: Ancha sasachakuy pim kachkani Filistea runakuna contraypi peleaq hamurusqankurayku. Diospas oqamantaqa karunchakurunmi, manaam imallatapas niwanchu pay manta willakuqkunawanpas nitaq sueoypipas. Chay raykum qayachimurqayki imam ruranayta niykuwanaykipaq nispa. 16Hinaptin mi Sa muel ataq nirqa: Imanasqataq oqataqa tapuwanki kikin Tayta Diospuni enemigoyki rikuriruspa karunchakuruchkaptinqa? 17awpaqta qanman willachiwasqanman hinam Tayta
445
1 SAMUEL28,29
Diosqa rurachkan. Rey kasqaykita qechususpaykim qoykun yanapaqniki Davidmana. 18Qamqariki manam kasukurqankichu Tayta Diospa kamachikuyninkunata, manataqmi cumplirqankichu rabiasqanrayku Amalec casta runakunata wauchiq kachasuptikipas. Chayraykum kunanqa kayta rurasuchkanki. 19Tayta Diosqa Israel runakunatawanmi Filistea runakunamana qoykusunki, paqarinqa lliw churintinmi oqawanam tarikunki. Israel casta tropakunataqa Tayta Diosmi qoykunqa Filistea runakunamana nispa. 20Hinaptin mi Saulqa pampapi pakcha ku rurqa, Sa muelpa nisqanwan mi llumpayllataa mancharikururqa. Payqa huk punchaw hinaspa huk tutan mana mikusqa kasqanraykum mana kallpayoqa karqa. 21Saulman chay warmi asuykuspanmi mancharisqallataa qawaspan nirqa: Kay sirvientaykiqa ruraykunim imam maawasqaykita, vidaytapas peligroman churaspaymi imam niwasqaykita kasukurqani. 22Chaynaqa ama hina kaspay uyariykullaway: Mikuytam servimusqayki chaywan kallpanchakuspa pasakunaykipaq nispa. 23Saul ataqmi mana mu naspan nirqa: Manam mikuy manchu nispa. Chay warmiwan Saulpa sirvientenkuna hikutaptinkuam pampamanta hatariykuspan tiyaykurqa camapa hawanpi. 24Chay warmipa wasinpim karqa wirayachikusqan malta toro, chaytam apurawman nakarurqa. Chaymantaataqmi harinata chapuspa tantata rurarqa mana qonchuyoqta. 25Hinaspam apamurqa Saulmanwan serviqninkunaman. Chayta mikuykuspankum pasakurqaku hina chay tutalla.
29
runakunam llapallan tropankunata huururqaku Afec sutiyoq llaqta lawpi, Israel casta runakunaataqmi campamentonkuta sayachirqaku Jezreel sutiyoq pukyupa ladonpi. 2Filistea runakunapa jefenkunam rirqa pachak soldado kamachiqkunawan chay nataq waranqa kamachiqkunawan. Paykunapa qepantaataqmi rirqa Davidwan runankuna Rey Aquista compaaspanku. 3Filistea ru na ku napa ka machiqnin ku nam Rey Aquista tapurqa ku: Imatataq wak Hebreo casta runakunaqa kaypi rurachkanku? nispa. Hinaptinmi Rey Aquisataq nirqa: Ar, payqa Davidmi. Payqa karqa Israel runakunapa rey nin Saulpa yanapaqninmi. Ichaqa unay watakunaam oqawan karqa. Tupasqayku punchawmantapunim pay piqa mana tarirqanichu imatapas nispa. 4Hinaptin mi Filistea ru na ku napa ka machiqnin ku na Rey Aquispa contranpi piakuruspanku nirqaku: Chaynaqa kamachiy maymi qosqayki llaqtaman kutinanpaq, manam munanikuchu oqaykuwan peleaq rinantaqa. Yanqaataqmi peleachkaptinchik kutiriykuwachwanchik. Payqariki reyninwan allin kananpaqqa kay soldadonchikkunata waurachispanmi umanta qoykunman. 5Kay Davidmantam tusuqkunapas takirqaku: Saulmi waurachimun waranqa soldadokunata. Davidataqmi waurachimun chunka waranqata. Davidta qayaspan Rey Aquis nirqa: Tayta Diosrayku juraspam niki qamqa mana engaakuq allin qari kasqaykita! Campamentoykupi allin portakusqaykim llumpay gustoypaq karqa. Manam qam6Chay mi
1Filistea
Filistea runakuna Davidpi mana confiakusqankumanta
1 SAMUEL29,30
446
piqa ima faltatapas tarirqanichu chayamuwasqayki punchawmantapuni. Ichaqa Filistea runakunapa jefenkunam mana gustasunkichu. 7Chaynaqa David, hawkallay kutikuy chaynapi Filistea runakunapa jefenkuna hawka kanankupaq nispa. 8Chay mi David ataq nirqa: Rey nilly imatataq oqaqa ruraruni? Yaqachum tukuy tiempo qanwan kaptiyqa ima mana allintapas tarirqanki kay ser viqnikipiqa? Chaynaqa imanasqam manaqa dejaykuwankichu enemigoykikunawan peleamunaytaqa? nispa. 9Hinaptin mi Rey Aquisataq nirqa: oqaqa yachanim qamqa Diospa angelnin hina allin kasqaykita, ichaqa Filistea runakunapa kamachiqninkunam tantearunku oqaykuwanqa mana peleamunaykipaq. 10Chay naqa David, tutapayta hatarispaykiy ripukuy rey niki Saulpa soldadokunapiwan. Paykunaqariki qanwanmi hamurqa nispa. 11David mi ru nan ku napiwan tutapay ta hata riruspan kutikurqa ku Filistea ru nakunapa llaqtanman, Filistea runakunaataqmi pasarqaku Jezreel llaqta lawman.
30
punchawninmanmi Davidqa runankunapiwan chayarurqaku Siclag sutiyoq llaqtaman. Chayman chayaruspankum llaqtankuta tarirurqaku Amalec casta runakunapa saquearusqanta. Paykunam Neguev lawpi Siclag sutiyoq llaqtata atacaruspa lliwta kaaykusqaku. 2Warmikunatawan kuskatam chaypi kaqkunata taksamanta hatunkama presota pasachisqaku aswanqa manam pitapas wauchisqakuchu. 3Davidmi runankunapiwan chay llaqtaman chayaruspa tarirurqaku kaasqataa, preso apasqa kasqankuraykum manaa tarirqakuchu warmillankutapas hinaspa churillankutapas. 4Hinaptinmi Davidqa runankunapiwan qaparispanku waqarqaku manaa kallpayoq kanankukama. 5Davidpa iskaynin warmintapas presotam aparusqaku. Chay huknin warminpa sutinmi karqa Ahinoam, payqa karqa Jezreel llaqtayoqmi. Huknin warminpa sutinataqmi karqa Abigail, payqa karqa Carmel llaqtayoq Nabalpa viudanmi. 6Davidmi ancha sasachakuypi karqa runankuna rumiwan choqaparunanpaq rimanakuptinku. Chay lliw runakunam llakisqallaa kachkarqaku churinkumanta. Ichaqa Davidmi hapipakurqa yupaychasqan Tayta Diosman. 7Chayraykum Davidqa Ahimelecpa churin sacerdote Abiatarta nirqa: Ama hina kaspaykiy aparamuway Diosninchik tapuna *efodta nispa. Abiatar chay efodta aparamuptinmi 8Davidataq Tayta Diosta tapurqa: Tayty qatisaqchu icha manachu chay saqueaq runakunata? Yaqaraqchum hayparuy man? nispa. Chaymi Tayta Dios nirqa: Qatiy puni, paykunataqa hay parunkim hinaspam presokunatapas libramunkitaq! nispa. 9Hinaptinmi Davidqa chaypunilla pasarqa soqta pachak runankunawan. Paykunam chayarurqaku Besor Mayuman. Chaypim wakinnin runakuna qeparurqaku. 10Chaypi qeparuqkunaqa karqa iskay pachak runakunam. Paykunam mayu pasayta mana atirqakuchu llumpay pisipasqa kasqankurayku chaymi tawa pachak runakunallawana Davidqa pasarqa. 11Richkaspankum purunpi tarirurqaku Egipto nacionniyoq huk runata, paytam pusamurqaku Davidman hinaspam mikuykachispa yakutawan qorqaku tomananpaq. 12Chay runamanm partiykurqaku higosmanta tortillatawan uvas pasasmanta iskay tortillakunata. Chaykunata mikuykuspanmi chay
1Kimsa
Amalec casta runakunata David vencerusqanmanta
447
1 SAMUEL30
Egipto runaqa kallpanchakuykurqa. Payqa kasqa kimsa punchaw hinaspa kimsa tutan mana mikusqam hinaspa mana yaku tomasqam. 13Chay runatam David tapurqa: Pipa sir viententaq kanki? Maylawtaq kanki? nispa. Hinaptinmi chay Egipto nacionniyoq runaataq nirqa: oqaqa kani Amalec casta runapa sir vientenmi. Onqorusqayraykum yaqa kimsa punchawa patronniy kaypi saqeruwarqa. 14Ar, oqaykum rirqaniku Ceret casta runakunapa *yachananpa surlaw ninta. Rirqanikutaqmi Juda lawtapas chaynataq Caleb casta runakunapa yachanan lawtapas, chaykunapi saqueamuspaykum Siclag sutiyoq llaqtatapas kaaykamurqaniku nispa. 15Chay mi David tapurqa: Yaqachum pusaruwankiman chay llapa suwakunapa kasqanman? nispa. Hinaptinmi chay Egipto nacionniyoq runa nirqa: Sichum Diosrayku jurawaspayki mana waurachiwanayki kaptinqa hinaspa patronniyman mana qowanayki kaptinqa pusarusqaykim paykunapa kasqankama nispa. 16Pusaruptinmi chay runa kunaqa tukuy pampa man cheqeruspa mikuchkasqa ku hinaspa tomachkasqaku. Paykunam tukuy imata apamurqaku Filistea runakunapa llaqtanmanta chaynataq Juda lawpi *yachaq runakunapa llaqtanmantapas. Chayraykum huk hatun fiestata rurachkasqaku. 17Chaymi Davidqa paykunaman pawaykuspan waurachirqa madrugawmanta paqarinnintin tardeykuqkama. Tawa pachak mozokunallaam lluptirurqa camellonkuman sillakuykuspa. 18David m kutichimurqa Ama lec casta ru na ku napa tukuy ima apasqanta, libramurqataqmi iskaynin war mintapas. 19Chay suwasqanku runakunamantaqa manam taksapas-hatunpas faltarqachu. Tukuy ima apasqankutam lliwta David kutichimurqa. 20Davidqa hapikuykurqataqmi llapallan ovejakunatapas hinaspa vacakunatapas. Chay animalkunata qatiq runakunam nirqaku: Kaykunaqa Davidpa ganancionmi nispanku. 21Davidmi chayarurqa Besor Mayupi qeparuq iskay pachak runakunapa kasqanman. Chaypiqa qeparurqaku llumpay pisipasqa kasqankuraykum. Paykunam Davidmanwan riqmasinkunaman taripaykurqaku chaymi Davidpas paykunaman asuykuspan rimaykurqa. 22Ichaqa Davidwan riq wakin mana allin torpe runakunam nirqaku kaynata: Enemigomanta imakunapas qechumusqanchiktaqa manam qochwanchu kayllapi qepakuruq runakunamanqa. Qospaqa-qosunchik sapakamapa warmintawan churinkunallatam! Paykunata pusarikuspay ripukuchunku nispa. 23Chay mi payku nata David nirqa: Amay chaytaqa ruraychikchu wawqellaykuna! Tayta Diosmi tukuy kaykunataqa qoykuwanchik, pay waqaychaykuwaspanchiktaqmi contranchikpi hamuq salteaqkunatapas makinchikman churaykun. 24Manam pipas uyarisunkichikmanchu chay munasqaykichiktaqa! Imapas qechumusqanchiktaqa igualmanmi rakinakusun. Kaypi qepiwan qepaqkunapas hinaspa peleaq riqkunapas igualninkam chaskinqa nispa. 25Chay punchaw mantapu nim kay libro qellqasqa kasqan punchawka ma Israel runakunaqa ruraqku hina chay decretonman hinaspa chay reglamentonman hina. 26David mi Siclag llaqta man chaya ruspan Juda lawpi ka machikuq amistadninkunaman apachirqa wakin imapas qechumusqanta. Chay apachisqan runakunawantaqmi kaynata kunarqa: Tayta Diospa enemigon runakunamanta qechumusqaytam wakinta qamkunaman apachimuchkaykichik nispa.
1 SAMUEL30,31
448
27Davidqa rega loku nata m apachirqa Betel llaqtayoqku na man, Neguev lawpi *yachaq Ramot llaqtayoqkunaman, Jatir llaqtayoqkunaman, 28Aroer llaqtayoqkunaman, Sif mot llaqtayoqkunaman hinaspa Estemoa llaqtayoqkunaman. 29Apachirqataqmi Racal llaqtayoqku na manpas, Jera meel llaqta ku napi yachaqkunamanpas hinaspa Cain casta runakunapa yachanan llaqtakunamanpas. 30Chay regalokunataqa apachirqataqmi Horma llaqtayoqkunamanpas, Bor-asan llaqtayoqkunamanpas, Atac llaqtayoqkunamanpas, 31Hebron llaqtayoqkunamanpas hinaspa runankunawan purisqankupi llaqtayoqkunamanpas.
runakunam pelearqa Israel casta runakunawan. Israel runakuna ayqekuyta qallaykuspankum Gilboa Moqopi achka-achka waururqaku. 2Filistea ru na ku nam Saultawan chu rin ku nata qatirqa ku hinaspam wa u rachirqaku Saulpa churin Jonatanta, Abinadabta hinaspa Malquisuata. 3Chay mantam Filistea runakunaqa mana chinkaykachispa qatirqaku Saultaa, flechaqkuna Saulpa kasqankama hay parachiptinmi Saulqa heridoa kachkarqa. 4Chaymi arman apaq soldadota Saul nirqa: Espadaykita horqospayki tuksiruway, manam oqaqa munanichu wak mana sealasqa enemigoykunaraq tuksiruwananta hinaspa burlakuwananta nispa. Chaymi llumpayta manchakusqanrayku arman apaq soldadoqa mana munarqachu chay rurayta hinaptinmi Saulqa espadanta hapiykuspan kikina tuksikururqa. 5Arman apaq soldadopas Saul waurachikusqanta qawaykuspanmi espadanwan tuksikururqa chaynapim paypas waururqa. 6Chaynatam chay punchawpi Saul waukurqa, waukurqataqmi kimsan churinkunapas hinaspa arman apaq soldadowan llapallan runankunapas. 7Chay qechwapa waklawninpi *yachaq Israel runakunam rikururqaku Israel tropakunaqa ayqekusqankuta. Rikurqakutaqmi Jordan Mayupa chimpanpi yachaqkunapas. Paykunam yacharurqakutaq Saulwan churinkunapas waukusqankuta chaymi paykunapas yachasqanku llaqtakunamanta ayqekurqaku. Hinaptinmi Filistea runakunaa chayaruspanku chaykunapi *yachakurqaku. 8Paqa rin nintin punchaw mi Filistea ru na ku na lloqsirqa ku wa uqku napa imantapas hoqarikamunankupaq. Gilboa Moqopim tarirurqaku Saultawan churinkunata wausqaa pampapi chutarayachkaqta. 9Filistea runakunam Saulpa umanta qoruruspanku armankunatapas lliwta hoqarirurqaku. Willakuqkunatam kacharqaku tukuy llaqtankuman chay napi llapa runakunaman willakamunankupaq hinaspa taytachankupa templonpipas willakamunankupaq. 10Saulpa armankunatam churarqaqaku Astarot sutiyoq mamachankupa templonpi. Saulpa cuerpontaataqmi warkururqaku Bet-san llaqtapa murallanman. 11Ga laad lawpi Jabes llaqtayoqku nam yacha rurqa ku Filistea ru na ku naqa Saulpa cuerponta imam rurarusqankuta. 12Llapallan valeroso qarikuna tukuy tuta rispankum chayarurqaku Bet-san sutiyoq llaqtaman hinaspam murallanpi warkurayaq Saulpa cuerpontawan churinkunapa cuer ponta uraykachirqaku hinaspam kutikurqaku Jabes llaqtankuman. Chay pim kaarurqaku chay cuerpokunata. 13Puchuq tu llu ku nata ataqmi pampa rurqa ku chay Jabes llaqtapi kaq sachapa sikinpi hinaspam qanchis punchaw ayunarqaku.
31
1Filistea
Churinkunawan Saul guerrapi waukusqanmanta
SAMUELWAN SUTICHASQA ISKAY KAQ LIBRO

Punta kaq libro hinam kay iskay kaq libropas Diosmanta willa kuq Sa muelpa sutinwan sutichasqa. Punta kaq libropi willa kusqankunapa qatiqnillantam kay libropas willa kun. Kay libroqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Rey Saulwan Jonatan wa ukuptin lla killawana Davidpa aya taki ta kisqanmanta, willa kuntaqmi Juda nacionpi Rey Davidpa gobier nay qallarisqanmantapas chay nataq Saulpa churin Isboset imay nam waukusqanmantapas (1-4). Iskay kaq parteataqmi willakun Rey David enteron Israel nacionpi gobiernasqanmantawan allin yachaywan gobiernasqanmanta, willakuntaqmi guerrapi peleaq valeroso kasqanmantapas, gobiernasqan nacionta mirachispa takyachisqanmantapas, nacionnin ukupi hatarimuq enemigonkuna vencesqanmantapas chaynataq huklaw nacionmanta hatarimuq enemigonkuna vencesqanmantapas, willakuntaqmi runakunapa paypi confiakusqanmantapas, huchaman urmaykuspa runa waurachisqanmantapas, Diosmanta willakuq Natan anyaptin huchankunata reqsikuspa wanakusqanmantapas chaynataq humillakuspan Diospa castigon chaskisqanmantapas (5-24). Davidqa allin rey kasqanwanmi chay nataq allin gobier naq kasqanwanmi Israel runakunapa ancha kuyasqan karqa chay mi paykunaqa Moisesta hina hatunnin libraqninkupaq hapirqa ku. Diospa prometesqan Mesiasmanraqmi pay taqa tupachirqa ku. Saulpa waukusqanta David yacharusqanmanta
1Saulpa
waukusqanpa qepantam Amalec casta runakuna vencerusqanmanta David kutimuspa iskay punchawa Siclag llaqtapi kachkarqa. 2Kimsa kaq punchawmantam Saulpa campamentonmanta huk runa hamurqa llumpay llakisqa, pachankunapas llikisqa hinaspa allpallaa umayoq. Davidpa kasqanman chayaramuspanmi qayllanpi qonqoranpa pampaman kumuykurqa. 3Chaymi David tapurqa: Maymantataq hamuchkanki? nispa Chaymi payataq nirqa: Israel tropapa campamentonmantam lluptiramuni nispa. 4Hinaptin mi David tapurqa: Imataq pasakun? Ama hina kaspay willaykullaway! nispa. Hinaptinmi chay runaataq nirqa: Peleasqankumanta soldadokuna lluptiruspam achkallaa waurunku. Saulwan churin Jonatanpas waurunmi nispa. 5Chay willaqnin mozotam David nirqa: Imaynanpitaq yachanki Saulpas chaynataq Jonatanpas waurusqanta? nispa. 6Chay mi pay ataq nirqa:
449
2 SAMUEL1
450
Gilboa Moqopi kachkaspaymi qonqaymanta Saulta rikururqani lanzanpi tawnapakusqata, rikurqanitaqmi carretakunawan caballopi sillasqakunapas payta haypaykuchkaqtaa. 7Qepanta qawarimuspanmi rikuramuwaspa qayamuwarqa. Chaymi oqaataq nirqani: Imanantaq? nispa. 8Chaymi niwarqa: Qamqa pitaq kanki? nispa. Hinaptinmi oqaataq nirqani: oqaqa kani Amelec casta runam nispa. 9Paymi niwarqa: Ama hina kaspaykiy asuykamuspa waurachiwaya, herido kaspaypas kawsachkaniraqmi nispa. 10Chaymi asuykuspay waurachirqani wauy patanpia kasqanta yachaspay. Umanpi coronatawan brazonpi brazaletetaqa qanmanmi apamurqayki. 11David mi llumpay lla kisqa kaspan pachanta lli kiparqa, hina chay na llatam rurarqa pay wan kaqkunapas. 12Llumpayllataa waqaspankum ayunarqaku tardeykuqkama Saulpa hinaspa churin Jonatanpa waukusqanmanta. Waqarqakutaqmi Tayta Diospa runankuna vencesqa kasqanmantapas chaynataq Israel casta runakuna guerrapi wausqankumantapas. 13Willaqnin mozotam David nirqa: Maymantataq qamqa kanki? nispa. Chaymi payataq nirqa: oqaqa kani Amalec casta forasterom nispa. 14David mi nirqa: Imanasqam manaqa manchakurqankichu Tayta Diospa nombrasqan rey wauchiytaqa? nispa. 15Chay mi huk kaqnin ru nata qayaykuspan David nirqa: Anchuykuspa wauchiy nispa. Hinaptinmi asuykuspan waurachirqa. 16Waunanpaq kachkaptinmi Davidataq nirqa: Wauchisqaykimantam huchayoq kanki, qampunim nirqanki: Tayta Diospa nombrasqan reytam wauchirqani nispa. hinaspa churin Jonatanpa waukusqanmantam David kay aya takita takirqa. 18Judapa mirayninkunaman yachachinanpaqmi Flechana Arma sutiyoq kay aya takita kamachikurqa. Kay aya takiqa Jazerpa libronpi qellqasqam kachkan. Israel castakuna, qamkunamanta sumaq kaqmi moqokunapi waurun. Imaynam valeroso soldadokunaqa wichirun! 20 Gat llaqtapi ama willakuychikchu. Ascalon llaqtapa callenkunapi ama willakuychikchu chaynapi Filistea warmikuna ama kusikunankupaq, chaynapi Dios mana reqsiq warmikuna kusikuymanta ama pawaykachananpaq.
19 21 17Saulpa
Saulmantawan Jonatanmanta David aya takita takisqanmanta
Gilboa Moqokuna, qampa hawaykimanqa sullapas amaay chayamuchunchu. Gilboa Moqokuna,
451
2 SAMUEL1
qampa hawaykimanqa parapas amaay chayamuchunchu. Gilboa Moqokuna, allin wiachiq chakrakunapas amaay kachunchu. Chaypim valeroso soldadokunapa harkachikunanpas wischusqa karqa.
22
Jonatanpa flechankunaqa wauqkunapa yawarninpim chapusqapuni karqa. Valeroso soldadokunapa wirankunapim chapusqapuni karqa. Saulpa espadanmi wauqkunapa yawarninpi chapusqapuni karqa. Valeroso soldadokunapa wirankunapim chapusqapuni karqa. Saulwan Jonatanqa kuyachikuqmi karqaku. Saulwan Jonatanqa waylluchikuqmi karqaku. Kawsaspapas manam rakinakurqakuchu. Wauspapas manam rakinakurqakuchu. Ankakunamantapas aswan pawaqmi karqaku. Leonkunamantapas aswan kallpasapam karqaku.
23
Israel casta warmikuna, waqaychik Saulmanta. Waqaychik guindo pachawan pachachisuqnikichikmanta. Waqaychik kuyayllapaq pachawan pachachisuqnikichikmanta. Waqaychik qori alhajawan pachaykichik adornaqmanta. 25 Imaynatam valeroso soldadokuna peleopi wichirun! Chaynam yachanaykichik moqokunapi Jonatanpas wausqa karun. 26 Jonatan wawqelly, llumpaytam qamqa llakirachiwanki. oqapaqqa mayna kuyaypaqmi karqanki, warmikunapa kuyakuyninmantapas aswan mastam kuyawarqanki. 27 Imaynatam valeroso soldadokuna wichirun! Imaynatam guerrapi peleana armakunapas tukurun!
24
2 SAMUEL2
452 Juda lawpi gobiernananpaq Davidta churasqankumanta
pasaruptinmi Tayta Diosta David tapurqa: Riy manchu Juda lawpi huk kaqnin llaqtaman? nispa. Chaymi Tayta Dios nirqa: Riy nispa. Hinaptinmi David tapurqa: Mayqan llaqtamantaq risaq? nispa. Hinaptinmi Tayta Dios nirqa: Hebron llaqtaman nispa. 2Hinaptinmi David rirqa Hebron llaqtaman, pay wantaqmi rirqaku iskay nin warminkunapas otaq Jezreel llaqtayoq warmin Ahinoampas chaynataq Carmel llaqtayoq Nabalpa viudan Abigailpas. 3Pusarqataqmi puriqmasin runakunatapas familiantinta, paykunam *yacharqaku Hebron law llaqtakunapi. 4Chaymi Juda casta runakuna hamuruspanku Davidta aceitewan tallirqaku Juda lawpi gobiernananpaq. Davidmanmi willaykurqaku Galaad lawpi Jabes llaqtayoqkuna Saulta pampaykusqankumanta. 5Chay mi runankunata David kacharqa Galaad law Jabes llaqtapi kaqkunaman kaynata nimunankupaq: Tayta Diospa bendecisqanmi qamkunaqa kankichik rey ninchik Saulta kuyapayarispa pampaykusqaykichik manta. 6Kunany Tayta Dios cheqaptapuni kuyapayarisunkichik. oqapas kay rurasqaykichik mantam allinta rurasqaykichik. 7Kallpancha kuspay qa rincha kuychik Saul wa u ruch kaptinpas Juda casta ru nakunam aceitewan talliwarqaku gobiernanaypaq nispa. llapallan tropankunapa kamachiqninmi otaq Nerpa churin Abnermi Saulpa churin Isboset sutiyoq runata pusarqa Mahanaim llaqtaman. 9Paytam Galaad lawpi, Aser casta runakunapa *yachanan lawpi, Jezreel lawpi, Efrain casta runakunapa yachanan lawpi, Benjamin casta runakunapa yachanan lawpi hinaspa lliw Israel nacionpi gobiernananpaq churarqa . 10Tawa chunka watanpim Saulpa churin Isbosetqa Israel nacionpi gobiernayta qallaykurqa, chaypim iskay wata gobiernarqa. Juda casta runakunam ichaqa Davidta reyninkupaq chaskirqa. 11Qanchis wata soqta killanmi Juda castakunapi David gobiernarqa Hebron llaqtapi. 12Nerpa churin Abnerataqmi Mahanaim llaqtamanta Gabaon llaqtaman lloqsirqa Saulpa churin Is-bosetpa tropankunawan. 13Sarviapa wawan Joabmi Davidpa tropankunapiwan Hebron llaqtamanta lloqsirqaku hinaspam Gabaon estanquepa waqtanpi paykunawan tupanakurqaku. Abnerpa tropankunam karqa estanquepa waklawninpi, Joabpa tropankunaataqmi karqa estanquepa kaylawninpi. 14Chaymi Joabta Abner nirqa: Mozo soldadonchikkuna lloqsispankuy peleachunku llapallanchikpa qayllanchikpi nispa. Chaymi Joabataq nirqa: Allinmi nispa. 15Hinaptinmi lloqsirqaku Benjamin castamanta otaq Saulpa churin Is-bosetpa partenmanta chunka iskayniyoq mozokuna, Davidpa tropankunamantapas chunka iskayniyoq mozokunam lloqsirqa. 16Chaymi peleaqmasinwan umamanta sapakama hapinakuruspa espadankuwan tuksinakururqaku waqtankupi, chaynapim llapallanku waururqaku.
8Saulpa
1Chayku na
Israel nacionpi kikinkupura peleasqankumanta
453
2 SAMUEL2,3
Chayraykum aHelcat-hazurim nispa suticharqaku chay lugarta. Chay lugarqa kachkan Gabaon lawpim. 17Chay punchawpi llumpa-llumpayta pelearuptinkum Davidpa tropankuna vencerurqa Abnertawan Israel casta tropakunata. 18Chaypim kachkarqaku Sarviapa kimsa qari wawankuna otaq Joab, Abisai hinaspa Asael. Chay Asaelmi karqa purunpi luwichu hina kallpaq. 19Asaelmi Abnerpa qepallanta qatirqa *alleqmanpas *ichoqmanpas mana muyurispan. 20Chaymi Abner qepanta qawarispan nirqa: Manachu qamqa kanki Asael? nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Ar, oqam kani nispa. 21Chay mi payta Abner nirqa: Amaa qatiwaychu aswanqa *alleq lawman otaq *ichoq law man muyurispa hapiy huk kaqnin mozo soldadota hinaspayki qechuy llapa imankunata nispa. Asaelmi ichaqa hinalla qatirqa. 22Chay mi Abnerataq yapatawan nirqa: Asuriy, ama qatiwaychu, yanqataq waurachikiman, hinaspaqa ima uyaywantaq wawqeki Joabmanqa rikuriyman? nispa. 23Asael mana asu riy ta mu naptin mi lanzapa qepanwan wik sanpi Abner tuk sirurqa wasanta lloqsinankama. Hinaptinmi Asaelqa wikapakuruspa hina chayllapi waururqa. Asaelpa waurusqanman haykam chayamuqkunam chaypi sayarurqaku. 24Joabpiwan Abisaimi ichaqa Abnerta qatirqaku hay parunankupaq. Intim seqaykururqa Gabaon law chunniqman riq anpi otaq Gia sutiyoq sitiopa awpaqninpi kaq Ama sutiyoq moqoman chayaykuchkaptinku. 25Benjaminpa mirayninkunaataqmi huunakururqaku Abner wan hinaspam huk tropalla churakururqaku huk kaqnin moqopa puntanpi. 26Abnermi Joabta qayaspan nirqa: Tukuy tiempochu wauchinakuyllapi kasun? Manachu yachanki llumpay llakillapi kananchikta? Haykapikamataq runaykikunataqa mana kamachinkichu wawqenkuta amaa qatikachanankupaq? nispa. 27Chay mi Joabataq nirqa: Kawsaq Diosrayku juraspam niki, qampuni mana rimariykamuptikiqa runaykunaqa sapakamam wawqenta qatikachanmanku karqa achikyanankama nispa. 28Joab cor netata tocaykuptin mi lliw ru nan ku na saya rurqa ku, ma na am Israel castamasinkunataqa qatikacharqakuchu nitaqmi mastaqa pelearqakuachu. 29Abner mi ru nan ku nawan rirqa ku tukuy tuta Araba sutiyoq qechwanta hinaspam Jordan Mayuta chimparuspanku rirqaku Bitron law ninta Mahanaim llaqtaman chayanankukama. 30Abner ta qatikachasqan manta Joab kutira muspan mi llapa llan tropan ku nata huururqa chaymi Davidpa tropankunamanta faltarurqa Asaelwan chunka isqonniyoq soldadokuna. 31Davidpa tropankunaataqmi Abner pa tropankunata otaq Benjamin casta soldadokunata waurachirqaku kimsa pachak soqta chunkan runakunata. 32Asaelpa cuer ponta Belen llaqtaman apaspankum chay pi pamparurqaku taytanpa sepulturanpi. Joabmi tropankunawan tukuy tuta rispan achikyarurqa Hebron llaqtapi. 1Saulpa castan ku nam unay tiempo pelearqa ku Davidpa castan ku nawan. David aswan-aswan kallpanchakuptinmi Saulpa castankunaataq huk manyarqaku.
a 2:16
Hebreo simipi Helcat-hazurim ninanqa tuksipana chakra ninanmi.
2 SAMUEL3
454 Hebron llaqtapi naceq Davidpa churinkunamanta (1 Cr 3:1-4)
llaqtapi David kachkaptinmi nacerqa churinkuna: Piwi churinmi karqa Amnon. Paymi karqa Jezreel llaqtayoq Ahinoampa wawan. 3Amnonpa sullkanmi karqa Quileab. Paymi karqa Car mel llaqtayoq Nabalpa viudan Abigailpa wawan. Quileabpa sullkanmi karqa Absalon. Paymi karqa Gesur nacion rey Talmaipa churin Maacapa wawan. 4Absalonpa sullkanmi karqa Adonias. Paymi karqa Haguitpa wawan. Adoniaspa sullkanmi karqa Sefatias. Paymi karqa Abitalpa wawan. 5Sefatiaspa sull kan mi karqa Itream. Paymi karqa Davidpa huk nin war min Eglapa wawan. Chay churinkunaqa nacerqa Hebron llaqtapi David kachkaptinraqmi. castankunawan Davidpa castankuna guerrapi kachkaptinkum Abner aswan-aswan reqsisqa rikurirurqa Saulpa castankunapi. 7Saulpam karqa Rizpa sutiyoq compaeran. Paymi karqa Aja sutiyoq runapa churin. Chaymi Abnerta Is-boset nirqa: Imanasqataq kakurqanki taytay pa compaeranwan? nispa. 8Chay mi Is-boset pa nisqanwan Abner sinchita pia ku ruspan nirqa: oqaqa allqochu karqani Juda castawan hukllawakunaypaq? oqaqa favorecerqanim taytayki Saulpa familiankunataqa chaynataq amistadninkunatapas. Manataqmi qamtapas Davidpa makinmanchu qoykurqayki. Hinaptinchu kunanataq kay warmiwan huchallikusqaypaq tumpawanki? 9Diosy sinchita castigawachun Tayta Diospa jurasqanman hina Davidwan mana ruraptiyqa. 10Saulpa castanmanta gobiernasqanta qechuspaymi Davidtaa gobiernananpaq churasaq Israel castapipas chaynataq Juda castapipas, gobiernanqaqa Dan llaqtamanta Beerseba llaqtakamam nispa. 11Abner ta mancha kusqan raykum Is-bosetqa mana imatapas contestarqachu. 12Abner ataqmi ru nan ku nata kacharqa David man kay nata nimu nan kupaq: Pipataq kay nacionqa? Contratotay rurasunchik. oqaqa yanapasqaykim lliw Israel nacion qampaq kananpaq nispa. 13Chay mi David nirqa: Allinmi, qanwanqa rurasaqmi contratota ichaqa oqaman hamuspaykiqa Saulpa warmi churin Micaltam pusamuwanki, mana chayqa manam uyayta rikuwaqchu nispa. 14Davidqa Saulpa chu rin Is-boset manpas ru nan ku natam kacharqa kay nata nimunankupaq: Warmiy Micalta kutichipamuway. Paytaqa casaranay paqmi rantirqani pachak Filistea runakunapa qari kay ninpa qarachanwan nispa. 15Hinaptin mi Laispa chu rin Paltiel manta otaq qosan manta Micalta qechu rachimuspan Is-boset pusachirqa. 16Qosan Paltielmi ichaqa waqastin payta qatirqa Bahurim llaqtakama. Chaypim Paltielta Abner kamachirqa: Kutiy nispa. Hinaptinmi Paltielqa kutikurqa. 17Israel casta ancia noku nawan Abner rimaspan mi nirqa: Unayam munachkankichik qamkunapa rey nikichik David kananta. 18Chaynaqa kunany reynikichikpaq churaychik. Tayta Diosmi Davidman prometespan nirqa: Ser viqniy Davidwanmi Filistea runakunamanta chaynataq llapallan enemigonkunamanta Israel casta runaykunata librasaq nispa.
6Saulpa
2Hebron
Davidwan Abner contrato rurasqanmanta
455
19Benjamin
2 SAMUEL3
castakunawanpas Abner rimaruspanmi rirqa Hebron llaqtaman, payqa rirqa Israel castakunapa tukuy ima tanteasqantawan Benjamin casta llapallan runakunapa tukuy ima tanteasqanta Davidman willamunanpaqmi. 20Abnermi iskay chunka runankunawan Davidpa kasqan Hebron llaqtaman chayarurqa. Davidmi convidota rurachirqa Abnerpaqwan paywan hamuqkunapaq. 21Abnermi Davidta nirqa: Reynilly, kunanmi Israel casta llapallan runakunata qanman huuramusaq chaynapi contratota ruranaykichikpaq, qanmi tukuy munasqaykipi gobiernanki nispa. Abnerta David aviaruptinmi hawkalla pasakurqa. tropankunam Joabpiwan chay ratopi chayaramurqaku salteamunankupaq tropa-tropa risqankumanta, paykunaqa chayamurqaku enemigonkumanta qechumusqankuta achkallataa apamustinmi. Abnerqa manaam Davidwanchu karqa Hebron llaqtapi. Abnerta David aviaruptinmi payqa pasakurqaa hawkalla. 23Joabm chayaramurqa llapallan tropankunawan. Joabmanmi willaykurqaku kaynata: Nerpa churin Abnermi rey man hamururqa, pay aviaruptinmi pasakurqa hawkalla nispa. 24Chay mi rey man rispan Joab nirqa: Imatataq kayta rurarunki? Abner qawaqniki hamuchkaptinqa imanasqam hawkallataqa kachaykurqanki? 25Manachu yachanki Nerpa churin Abnerqa engaasunaykipaq hamusqanta? Payqariki hamurqa may man risqaykitapas chaynataq imam rurasqaykitapas yachananpaqmi nispa. 26Davidwan Joab rimasqanmanta lloqsiramuspanmi runankunata kacharqa Abnerta haypanankupaq. Davidpa mana yachasqantam Sira sutiyoq pozomantaa kutirachimurqaku. 27Abner Hebron llaqtaman kutiramuptinmi Joab pusarurqa llaqtapi zaguanpa ukulawninpi sapallankupi rimanankupaq. Chaypim Abnerta wiksanpi tuksiruspa waurachirqa wawqen Asael waurachisqanmanta vengakuspa. 28David yacharuspanmi nirqa: Nerpa churin Abner waurachisqa kasqanmantaqa oqapas chay nataq gobiernoy pas Tayta Diospa awpaqninpim wiaypaq mana huchayoq kaniku. 29Joaby lliw castan ku napiwan castigasqa kachun. Fa milianpipas amay faltachunchu flujowan akariqpas, lepra onqoy niyoqpas, tawnallawan puriq wistupas, guerrapi wauqpas otaq mikuymanta muchuqpas nispa. 30Joabm wawqen Abisaipiwan Abner ta wa urachirqa ku, chay nataqa rurarqa ku Gabaon lawpi peleachkaptinku wawqenku Asaelta Abner waurachisqanraykum. 31David mi Joabtawan pay wan kaq llapa llan ru nan ku nata ka machirqa: Llikipakuychik pachaykichikta hinaspa lutokuspa waqaychik Abner pa ayanpa awpaqninpi nispa. Rey Davidmi rirqa chakanapi kaq ayapa qepanta. 32Hebron llaqtapi Abnerta pamparuptinkum rey qaparispa waqarqa sepulturapa waqtanpi, waqarqataqmi llapallan runakunapas. 33Abnermanta aya takita rey takispanmi nirqa: Abner imanasqataq mana yuyayniyoq hina waurunki? 34 Makikikunaqa manam chaqnasqachu karqa. Chakikikunapas manam cadenasqachu karqa. Mana allin runakunapa wauchisqan hinam waurunki.
22Davidpa
Abnerta Joab wauchisqanmanta
2 SAMUEL3,4
456
Llapallan runakunapas paymantam huktawan waqarqaku. 35Punchawllaraq kachkaptinmi mikuykunanpaq Davidta ruegamurqaku, Davidataqmi juraspan nirqa: Diosy sinchita castigawachun tantata otaq imatapas manaraq inti seqaykuchkaptin mikuruptiyqa nispa. 36Llapallan runakunam cuentata qokururqaku chay imam rurasqanmanta, chay rurasqanqa agradonkupaqmi karqa. 37Israel casta llapallan runakunam chay punchaw cuentata qokururqaku Nerpa churin Abner wausqanmantaqa Rey Davidqa inocente kasqanta. 38Reymi ser viqnin ku nata nirqa: Yachasqaykichikpi hinapas kunanmi Israel nacionpi hatun atiyniyoq kamachikuq waurun. 39Chaymi aceitewan tallisqa rey kachkaspaypas mana kallpayoq hina kachkani Sarviapa kay wawankuna oqamanta aswan atiyniyoq kasqankurayku. Tayta Diosy pagapuchun mana allin ruraqmanqa mana allin rurasqanman hina.
llaqtapi Abnerpa waurusqanmanta Saulpa churin Is-boset yacharuspanmi pasaypaqta hukmanyarurqa, mancharikurqakutaqmi Israel casta llapallan runakunapas. 2Saulpa churin Is-bosetpam karqa iskay runankuna, paykunaqa karqa salteaq runakunapa kamachiqninmi. Hukninpa sutinmi karqa Baana hukninpaataq Recab. Iskayninkum karqaku Benjamin ayllumanta kaq runakuna, paykunaqa karqa Beerot llaqtayoq Rimonpa churinkunam. Beerot llaqtaqa karqa Benjamin ayllu runakunapam. 3Benjamin ayllu runakunapam karqa Beerot llaqtayoq runakuna Gitaim llaqtaman lluptikuchkaptinkupas. Beerot llaqtayoqkunaqa chay Gitaim llaqtapim *yacharqaku forastero hina kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 4Saulpa churinmi karqa Jonatan, Jonatanpa churinataqmi karqa Mefi-boset. Mefi-boset pichqa watayoqllaraq kachkaptinmi Saulpa hinaspa Jonatanpa waukusqanku noticia Jezreel llaqtamanta chayaramurqa. Chay wawata uywaq warmi hoqariykuspa lluptichichkaptinmi warma wichiykurqa, chayraykum wistua karqa. 5Beerot llaqtayoq Rimonpa iskay churin Recabwan Baanam rirqaku Is-bosetpa wasinman hinaspam chayarurqaku chawpi punchaw rupaypi, Is-bosetataqmi puuchkarqa. 6Wasipi tiyaq warmipas trigo akllasqanpi puuruptinmi Recabwan wawqen Baana yaykururqaku wasiman. 7Is-bosetataqmi caman hawanpi puukuchkasqa. Chaymi waurachispa umanta kuchururqaku, tukuy tuta Araba sutiyoq qechwanta apaspankum 8Davidman Hebron llaqtapi qoykurqaku. Paytam nirqaku: Reyllayku, kayqaya wauchiy munasuqniki enemigoyki Saulpa churin Is-bosetpa umanqa. Kunanmi qanmanta Tayta Dios vengakurun Saultawan mirayninkunata nispa. 9Chaymi Beerot llaqtayoq Rimonpa churin Recabtawan wawqen Baanata David nirqa: Tukuy sasachakuymanta libraqniy kawsaq Tayta Diosraykum jurani: 10Huk runam allin willakuy apamuwasqanta creespan Saulpa wausqanmanta willawarqa chaymi chay willawasqanmanta merecesqanta qospay Siclag llaqtapi waurachirqani. 11Qamkunaqa mana allin ruraqkuna kasqaykichikraykum wasinta yaykuspa allin ruraq runata camanpi waurachimurqankichik. Chaynaqa manachum vengakusqaykichik? manachum kay pachamantapas chinkarachisqaykichik? nispa. 12Chay pu nilla ru nan ku nata David ka machiptin mi chay iskay nin ru na ku nata waurachirqaku. Makinkunatawan chakinkunata kuchuruspankum Hebron llaqta estanquepa waqtanpi warkururqaku. Is-bosetpa umantaataqmi pamparurqaku Hebron llaqtapi kaq Abnerpa sepulturanpi.
1Hebron
Is-boset sutiyoq reyta wauchisqankumanta
457
2 SAMUEL5
Juda lawpi chaynataq Israel lawpi Davidpa gobiernasqanmanta (1 Cr 11:1-3)

1Israel
llapallan ayllukunam rirqaku Hebron llaqtata Davidman kaynata ninankupaq: oqaykuqa kaniku qampa aylluykipunim. 2Pasaq tiempopiqa Saul gobiernawachkaptinkupas qanmi Israelpa tropankunataqa kamachirqanki. Tayta Diosmi prometesurqanki: Qanmi oveja michiq hina Israel casta runaykunata gobiernanki hinaspam Israel nacionpi kamachinki nispa. 3Hebron llaqtapi Rey Davidpa kasqan man m ha murqa ku Israel casta llapa llan ancianokuna, Rey Davidmi chay pi paykunawan contratota rurarqa Tayta Diospa qayllanpi. Israel nacionpi gobiernananpaqmi Davidta aceitewan tallirqaku. 4Kimsa chun ka watanpim Davidqa gobier nay ta qa lla rirqa hinaspam gobier narqa tawa chunka wata. 5Juda lawpim gobier narqa qanchis wata parten Hebron llaqtapi *yachaspan. Kimsa chunka kimsayoq watataqmi gobiernarqa lliw Israel lawpipas chaynataq Juda lawpipas Jerusalen llaqtapi yachaspan.
Murallasqa Sion llaqtapi runakunata David vencesqanmanta (1 Cr 11:4-9)
Davidmi tropankunapiwan rirqaku Jerusalen llaqtaman chay allpapi *yachaq Jebus casta runakunawan peleananpaq. Jebus casta runakunam Davidta nirqaku: Manam qamqa kayman yaykumuytaqa atiwaqchu, qamtaqa awsakunapiwan weqrukunallam wischurusunki nispa. Chaynataqa nirqaku: Davidqa manam yaykumuyta atinmanchu nispa piensasqankuraykum. 7Davidmi ichaqa vencerurqa murallasqa Sion llaqtapi runakunata. Chay llaqtatam suticharqaku Davidpa Llaqtan nispaa. 8Chay punchawpi manaraq peleachkaspanmi David nirqa: Pipas Jebus casta runakunata vencey munaqqa yakupa tunelninta yaykuspay wauchimuchun tukuy sonqoy wan cheqnisqay wistukunata hinaspa awsakunata nispa. Chayraykum kaynata rimakuqku: awsakunapas nitaq wistukunapas manam Diospa templonmanqa yaykunmankuchu nispa. 9Chay murallasqa llaqtapi David *yachaspanmi suticharqa Davidpa Llaqtan nispa. Chay llaqtapa muyuriqninpim rurachirqa murallata, chaytaqa rurachirqa llaqtapa patanmanta uku lawmanmi.
Davidman comisionta Rey Hiram kachasqanmanta (1 Cr 14:1-2)
10Davidmi aswan-aswan atiyniyoq rikurirurqa Llapallan Kamachiq Tayta Dios yanapasqanrayku. 11Chaymi Tiro llaqtapa reynin Hiram kacharqa Davidman runankunata. Cedro qerukunata apachispanmi kacharqataq carpinterokunatapas chaynataq rumi labraqkunatapas. Paykunam Davidpaq palaciota rurapurqaku. 12Hinaptinmi David cuentata qokururqa Israel nacionpi gobiernananpaq Tayta Dios takyachisqanta. Entienderqataqmi Israel casta runakunata favorecespan pay gobiernachisqantapas.
6Rey
2 SAMUEL5,6
458 Jerusalen llaqtapi naceq Davidpa churinkunamanta (1 Cr 3:5-9. 14:3-7)
llaqtamanta Jerusalen llaqtamana David astakuruspanmi chay pipas huk warmikunawan casarakururqa, kapurqataqmi huk compaerankunapas. Paykunam wachakurqaku Davidpa qaripas-war mipas churinkunata. 14Jerusalen llaqtapi naceq Davidpa churinkunam karqa Samua, Sobab, Natan, Salomon, 15Ibhar, Elisua, Nefeg, Jafia, 16Elisa ma, Eliada hinaspa Elifelet.
Filistea runakunata David vencerusqanmanta (1 Cr 14:8-17)
13Hebron
runakunam Israel nacionpi gobiernananpaq David churasqa kasqanta yacharurqaku chaymi llapallanku hamurqaku Davidta maskanankupaq. Davidmi ichaqa maskamusqankuta yacharuspan rirqa amparakunanku sitioman. 18Filistea runakuna hamuruspankum Refaim Qechwapi campamentonkuta sayarachirqaku. 19Hinaptin mi Tayta Diosta David tapurqa: Risaqchu Filistea runakunapa contranpi? paykunataqa qowankichu? nispa. Chaymi Tayta Dios nirqa: Riy puniy, Filistea runakunataqa makikimanmi churamusaq nispa. 20bBaal-pera zim sitioka ma David chaya ruspan mi chay pi Filistea ru na ku nata vencerurqa chayraykum nirqa: Lloqllapa wayqosqanta hinam Tayta Dios enemigoykunata qayllaypi vencerun nispa. Chayraykum chay sitiota suticharqa Baal-perazim nispa. 21Filistea runakuna taytachankuta chaypi saqeruptinmi Davidwan runankuna apakurqaku. 22Filistea runakunam yapatawan hamururqaku Refaim Qechwaman hinaspam chaypi campamentonkuta sayachirqaku. 23Chaymi Tayta Diosta David tapuptin payataq nirqa: Ama riychu paykunapa awpaqninmanqa, paykunapa qepanman muyuruspay balsamo sutiyoq sachakunapa awpaqninmanta pawaykamuy. 24Balsamo sachakunapa hawanpi tropakuna marchachkaq hina saqaqaqaqta uyarispaykim listolla kanki pawaykunaykipaq. Qampa aw paqnikitam oqa Tayta Dios risaq Filistea tropakuna vencesqa kananpaq nispa. 25Tayta Diospa ka machisqanta hina David ru raspan mi Filistea tropa ku nata vencerurqa Gabaon llaqtamanta Gezer llaqtapa hichpankama.
17Filistea
Paykunam karqa kimsa chunka waranqa soldadokuna. 2Chaymi Juda law Baala llaqtamanta David llapallan tropankunawan pasarqa Tayta Diospa baulninta chay lugarmanta apamunanpaq. Chay baulmi sutichasqa karqa Llapallan Kamachiq Tayta Diospa sutinwan. Paymi chay baulpa hawanpi kaq querubin sutiyoq angelkunapa chawpinpi tiyaq. 3-4Diospa baulninta mosoq carretaman churaykuspankum Abinadabpa wasinmanta aparqaku, chay wasiqa karqa moqopim. Abinadabpa churin Uzawan Ahio sutiyoq runam Diospa baulninta carretapi guiarqaku. Ahiom rirqa baulpa awpaqninta. 5Davidmi Israel casta llapallan
b 5:20
1Davidmi kasqallan huurachirqa Israel casta llapallan akllasqa tropakunata.
Tayta Diospa baulninta Jerusalenman David aparuy munasqanmanta (1 Cr 13:5-14)
Hebreo simipi Baal-perazim ninanqa Qasarayaqpa Seornin ninanmi.
459
2 SAMUEL6
runakunawan Tayta Diospa awpaqninta rispa anchata kusikurqa, tukuy sonqonkuwan takispam tusurqaku taksa arpakunapa, hatun arpakunapa, tinyakunapa, taksa platillokunapa hinaspa hatun platillokunapa waqasqanwan. 6Naconpa eranman chayaruptinkum bueyeskuna mitkaruptin Diospa baulnin mana wichiykunanpaq Uza sutiyoq runa hapirurqa. 7Uza sutiyoq runapa contranpi Tayta Dios piakuspanmi mana yuyaywan rurasqanrayku castigarurqa hinaptinmi hina chayllapi waururqa Diospa baulninpa ladonpi. 8David mi pia ku rurqa Uzata Tayta Dios wa u rachisqan manta chay mi chay lugar sutichasqa karqacPerez-uzawan kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 9Tayta Diosta mancha kuspan mi chay punchaw David nirqa: Manaam apachimuy manchu Tayta Diospa baulnintaqa nispa. 10Davidpa Llaqtanwan sutichasqa llaqta man Tayta Diospa baul ninta ma na a apayta munaspanmi kamachirqa Gat llaqtayoq Obed-edom sutiyoq runapa wasinmana apanankupaq. 11Tayta Diospa baulninmi Obed-edompa wasinpi karqa kimsa killa chay mi Obed-edomtawan lliw familianta Tayta Dios bendecirqa.
Tayta Diospa baulninta Jerusalenman David apachimusqanmanta (1 Cr 15:1-16:6)
Davidmanmi willarqaku: Tayta Diospa baulnin Obed-edompa wasinpi kasqanraykum paypa familiantawan lliw kapuqninkunata kikin Tayta Dios bendeciykun nispa. David rispanmi Obed-edompa wasinmanta Diospa baulninta kusikuywan Davidpa Llaqtanwan sutichasqa llaqtaman apachimurqa. 13Tayta Diospa baulnin apaqkuna soqta ichiyta puriruptinkum torotawan wirayachisqa animalta David wauchirqa payta adorananpaq. 14Davidmi linomanta *efodwan pachasqa Tayta Diospa aw paqninpi tukuy kallpanwan pawaykacharqa. 15Davidwan Israelpa llapallan castankunam Tayta Diospa baulninta aparqaku kusikuymanta qaparispanku chaynataq cornetata tocaspanku. 16Davidpa Llaqtan sutiyoq llaqta man Tayta Diospa baul nin chaya ruptin mi Saulpa warmi churin Mical ventanamanta qawarispa Rey Davidta rikururqa Tayta Diospa awpaqninpi pawaykachaspa tusuqta chaymi sinchita despreciarurqa. 17Tayta Diospa baul ninta chaya rachispan kum chu rarqa ku Davidpa alistasqa karpapa ukunman. Davidmi ofrecerqa Tayta Diospa qayllanpi lliw kaana ofrendakunata chaynataq Dioswan allinlla kasqankumanta ofrendakunata. 18Chay ofrendakuna ofreceyta David tukuruspanmi Llapallan Kamachiq Tayta Diosta maakurqa runakunata bendecinanpaq. 19Chay pi tarikuq Israel casta llapallan runakunamanmi qarimanpas-war mimanpas aypuchirqa huk rosca tantata, datiles sutiyoq frutamanta huk pedazo tortillata chaynataq uvas pasasmanta huk pedazo tortillatapas. Chay mantam lliw runakuna sapakama wasinkuman pasakurqaku. 20Davidpas kutikurqataqmi palacionman familianpaq Diospa bendicionninta maakunanpaq. Ichaqa Saulpa warmi churin Micalmi Davidta chaskinanpaq lloqsiruspan nirqa: Israel nacionpi reyqa mayna alabasqam kunan punchaw karunki, ser viqnikikunapa sir vientankunapa qayllanpim mana penqakuq qalalla runa hina qawachikamurqanki! nispa. 21Chay mi Micalta David nirqa:
c 6:8
12Rey
Hebreo simipi Perez-usa ninanqa Uza sutiyoq runapa castigachikusqan ninanmi.
2 SAMUEL6,7
460
Ar, Tayta Diospa qayllanpim kusikurqani taytaykimantapas chaynataq llapallan castaykikunamantapas Israel casta runakunapi kamachinay paq akllawasqanrayku. 22Kunanqa nisqaykimantapas aswan despreciasqaraq kaspay mi humillakusaq ichaqa rimasqayki sir vientakunapa alabasqanmi kasaq nispa. 23Chayraykum Saulpa warmi churin Micalqa mana wawayoq karqa waunankama.
enemigonkunamanta Tayta Dios hawkayayta qoykuptinmi Rey Davidqa palacionpia *yachachkaspan 2Diosmanta willakuq Natanta nirqa: Qawasqaykipi hinam oqaqa cedromanta palaciopi *yachachkani, Diospa baulninataqmi kachkan karpallapi nispa. 3Chay mi Natan ataq reyta nirqa: Ruray tukuy piensasqaykiman hina. Tayta Diosmi qanwan kachkan nispa. 4-5Chay tutapu nim Natanta Tayta Dios rimapayarqa ser viqnin David man kaynata nimunanpaq: Manam qamchu temploytaqa rurapuwanki chaypi *yachanaypaq. 6Egipto nacionmanta Israelpa mirayninkunata horqomusqay punchawmantapunim kunan punchawkama templopiqa mana yacharqanichu. oqaqa purirqani yachana karpallapim. 7Tukuy tiempo Israelpa llapallan mirayninkunawan purichkaspaypas runaykunata kamachikunankupaq oveja michiq hina churasqay runakunamantaqa manam haykapipas maarqanichu cedro tablamanta templota rurapuwanankupaqqa. 8Chaynaqa Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diospa nisqaytay serviqniy Davidman kaynata nimuy: oqam oveja michisqaykimanta horqomurqayki Israel casta runaykunapi jefe kanaykipaq. 9Lliw purisqaykipi yanapaspaymi llapallan qanwan peleaq enemigoykikunatapas tukururqani, kay pachapi atiyniyoqkunata hinam reqsisqata rurarqayki. 10Israel casta runaykunapaqpas akllaruniam huk sitiota, chaypim churarqani paykunataqa manaa pipas kuyuchinanpaq hinaspa awpaq tiempopi hina mana allin ruraqkunaqa manaa akarichinanpaq. 11Israel casta runaykunapi jefekuna churasqay tiempomantaraq rurasqayman hinam llapallan enemigoykikunamanta hawkayayta qosqayki. oqa Tayta Diosmi prometeki castaykikunata mirachinaypaq. 12Machuyaruspa abueloykikuna hina waukuptikim kikikipa churikita churasaq gobiernananpaq hinaspam takyachisaq gobiernonta. 13Paymi oqapaq templota ruranqa, oqaataqmi takyachisaq gobiernonta wiaypaq. 14oqam paypaq kasaq taytan, payataqmi oqapaq kanqa churiy. Mana allinta ruraptinqa oqam corregisaq churinta taytan castigachkaq hina chaynataq azotechkaq hina. 15Ichaqa Saulmanta hinaqa kuyapayakuyniytam churikimanta mana qechurusaqchu. Saultaqa wischururqani paypa rantinpi qamtaa churanaypaqmi. 16Castaykipas chaynataq gobiernoykipas wiaypaqmi takyanqa. Castaykipa gobiernontapas wiaypaqmi takyachisaq nispa. 17Tukuy chay pa labra ku na man hinam chay nataq tukuy chay mosqoy ninpi qawasqanta hinam Davidman Natan willarqa. 18Chay mi Tayta Diospa kasqanman Rey David yaykuykuspan awpaqninpi nirqa: Seor Dioslly pitaq oqaqa kani? Pitaq castaykunapas kunankama qam yanapawanaykipaqqa? 19Seor Dioslly, chaypas asllapaq rikchakapusuptikim kay serviqnikipa castay imaynam kananmantapas rimariykunkiraq. Seor Dioslly, chay rurasqaykiqa runakuna yachanankupaqmi. 20Seor Dioslly imatawanraqtaq nikiman?
1Muyuriqninpi
Rey Davidman Tayta Dios prometesqanmanta (1 Cr 17:1-27)
461
2 SAMUEL7,8
Kay serviqnikitaqariki qanmi reqsiwanki. 21Tukuy chay admirakuypaq kaqkunatam rurarunki prometesqaykiman hina chaynataq munasqaykiman hina chaynapi kay serviqnikiman reqsichiwanaykipaq. 22Chaynaqa Seor Dioslly mayna hatunsum qamqa kanki! Qam hinaqa manam pipas kanchu. Lliw uyarisqaykupi hinapas qanmanta huk diosqa manam kanchu. 23Israel runaykikuna hinaqa manam kanchu kay pachapi huk nacionqa. Dioslly, paykunataqa qanmi hamuspa librarqanki runaykikuna kananpaq chaynapi allin reqsisqa kanaykipaq. Egipto nacionpi runakunamantawan taytachankunamantam libramurqanki hinaspam paykunapaq hatun manchakuypaq kaqkunata rurarqanki chaynapi kay allpata dueochakunankupaq. 24Qanmi Israel casta runaykikunata wiaypaq takyaykachinki hinaspam paykunapa Diosnin karunki. 25Chaynaqa Dios Taytally, kay serviqnikimantawan mirayniymanta rimasqaykitay wiaypaq cumpliy. Chaynatay ruray nisqaykiman hina. 26Sutiki wiaypaq hatunchasqa kaptiny nichunku: Llapallan Kamachiq Tayta Diosqa Israel castakunapa Diosninmi nispa. Kay serviqniki Davidpa castaykunapas takyachuny qampa yanapakuynikiwan. 27Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Dios Taytally, kay serviqnikimanmi niwarqanki mirayniyoqta rurawanaykipaq. Chayraykum kay serviqnikiqa kallpanchakuni chaynata maakamunaypaq. 28Seor Diosnilly, qamqa Diosmi kanki, palabraykikunapas cheqapmi. Qanmi tukuy kay allinkunata serviqnikiman prometewarqanki. 29Kunany kay serviqnikipa castayta bendeciykapuway qampa qayllaykipi wiaypaq takyananpaq. Seor Diosnilly, qanmi prometewarqanki kay serviqnikipa castanqa wiaypaq bendecisqa kananpaq nispa.
Paykunamantam Meteg-ama llaqtata qechururqa. 2Vencerurqataqmi Moab casta tropakunatapas hinaspam pampaman siriykachispan cordelwan tupurqa, cordelwan iskay kuti tupusqapi kaqkunam wauchisqa karqaku, cordelwan huk kuti tupusqapi kaqkunaataqmi kawsarqaku. Moab casta runakunata David munaychakuptinmi impuestota pagarqaku. 3Rey Davidqa vencerurqataqmi Rehobpa chu rin Soba nacionpi Rey Hadad-ezertapas, paytaqa vencerurqa Eufrates Mayu lawpi allpankunata kutichikunanpaq richkaptinmi. 4Paykunamantam waranqa qanchis pachaknin sillada soldadokunata David presocharurqa. Presocharurqataqmi iskay chunka waranqa chaki-puri soldadokunatapas. Pachak carretallapaqa caballokunata puchuykachispanmi carreta aysaq llapallan caballokunapa ankunta kuchurachirqa. 5Da masco llaqta law mantam Aram nacion niyoq tropa kuna ha murqa ku Soba nacionpa reynin Hadad-ezerta yanapanankupaq, Davidmi ichaqa chay Aram nacionniyoq tropakunamanta waurachirqa iskay chunka iskayniyoq waranqa soldadokunata. 6Davidmi soldadonkunapaq cuartelkunata churarurqa Aram nacion Damasco llaqtapi chaymi Aram nacionniyoq runakunaqa Davidta ser vispanku pagarqaku impuestota. Tayta Diosmi Davidta mayman peleaq riptinpas vencechirqa. 7Hadad-ezer pa soldadon ku napa apa musqan ku qorimanta harkachiku na armankutam David qechururqa hinaspam Jerusalen llaqtaman aparqa. 8Hadad-ezer pa munaychakusqan llaqtakunamantam otaq Beta llaqtamantawan Berotai llaqtamantam venceruspan nana-nanaq bronceta Rey David apachimurqa.
1Chaykunapa qepantam Filistea runakunata David venceruspan humillaykachirqa.
Enemigonkunata David vencesqanmanta (1 Cr 18:1-13)
2 SAMUEL8,9
9Hadad-ezerpa
462
lliw tropankunata David vencerusqanta Hamat nacionpa reynin Toi yacharuspanmi 10Rey Davidman kacharqa churin Joramta, paywanmi apachirqa qorimanta, qollqemanta hinaspa broncemanta serviciokunata, kacharqaqa Hadad-ezerwan Rey David guerrapi kaspan vencerusqanmanta rimaykuspa alabamunanpaqmi. Chay Toi sutiyoq reypas Hadad-ezerwanmi guerrapi karqa. 11Jorampa apamusqan serviciokunatam Tayta Diospaq David sapaqcharqa. Sapaqcharqataqmi munaychakusqan llapallan nacionkunamanta qori-qollqe apamusqankutapas. 12Sapaqcharqam Edom nacionmanta, Moab nacionmanta, Amonpa mirayninkunamanta, Filistea runakunamanta, Amalec casta runakunamanta chaynataq Hadad-ezerwan peleaspan qechumusqantapas. Hadad-ezerqa karqa Rehobpa churin Soba nacionpa reyninmi. 13Davidmi aswan ancha reqsisqa rikurirurqa Aram nacionniyoq tropakunata venceramusqanwan. Vencerurqataqmi chunka pusaqniyoq waranqa Edom nacionniyoq soldadokunatapas Kachi Qechwawan sutichasqa sitiopi. 14Enteron Edom nacionpi soldadonkunapaq cuartelkunata David churaruptinmi, Edom nacionniyoq llapallan runakunaqa Davidtaa servirqaku. Tayta Diosmi Davidta mayman peleaq riptinpas vencechirqa.
Davidpa tropan kamachiqkunamanta (2 S 20:23-26. 1 Cr 18:14-17)
15David mi lliw Israel nacionpi gobier narqa hinaspam allinta ru raspa allin arreglota rurarqa llapallan runankunapaq. 16Sar viapa wawan Joabmi llapallan tropakunapa kamachiqnin karqa. Ahiludpa churin Josafat ataqmi karqa imapas pasaqkunamanta qellqaq. 17Ahitobpa churin Sadocpiwan Abiatarpa churin Ahimelecataqmi karqa sacerdotekuna. Seraiasataqmi karqa secretario. 18Joiadapa churin Benaiam kamachirqa Ceret castamantawan Pelet castamanta kaq rey waqaychaq soldadokunata. Davidpa churinkunaataqmi karqa consejaqninkuna.
nirqa: Saulpa castanmanta pillapas puchurqachu payta Jonatanrayku favorecenaypaq? nispa. 2Saulpa fa milianpam karqa sir vienten Siba sutiyoq. Pay tam Davidpa kasqanman qayachimurqaku. Siba hamuruptinmi rey tapurqa: Qamchu Siba kanki? nispa. Chaymi Sibaataq nirqa: Ar, oqam kani nispa. 3Hinaptin mi rey tapurqa: Saulpa castanmanta kachkanraqchu pipas Diosrayku favorecenaypaq? nispa. Chaymi Siba nirqa: Kachkanraqmi Jonatanpa churin, payqa iskay chakin suchuyasqam kallan nispa. 4Chay mi rey tapurqa: Payqa maypitaq kachkan? nispa. Hinaptinmi Sibaataq nirqa: Payqa Amielpa churin Maquirpa wasinpim kachkan Lodebar llaqtapi nispa. 5Hinaptin mi Rey David payta pusachimurqa Lodebar llaqtapi *yachaq Amielpa churin Maquirpa wasinmanta. 6Saulpa willkan otaq Jonatanpa churin Mefi-boset-
1David mi
Mefi-boset sutiyoq runata David favorecesqanmanta
463
2 SAMUEL9,10
mi Davidpa kasqanman chayaramuspan paypa qayllanpi qonqoranpa pampaman kumuykurqa. Chaymi Davidataq nirqa: Mefi-boset! nispa. Chaymi payataq nirqa: oqam kani nispa. 7Hinaptin mi David ataq nirqa: Ama manchakuychu. oqam taytayki Jonatanrayku qamta favorecespa abueloyki Saulpa llapallan allpanta kutichipusqayki, qamataqmi tukuy tiempo oqawan kuska mikunki nispa. 8Mefi-boset mi ku muykuspa nirqa: Pitaq oqaqa kallani? Manachu oqaqa kani wausqa allqo hina mana valeq? nispa. 9Saulpa aw paq sir vienten Sibata rey qayachimuspan mi nirqa: Saulpa chaynataq llapallan castankunapa kapuqninkunatam lliwta qoykuni patronniki Saulpa willkan Mefi-boset man. 10Qanmi llamkapunki chakrankunata churikikunawan hinaspa sir vientekikunawan, cosechankichik m patronnikipa familiankuna mantienekunanpaq. Patronnikipa willkan Mefi-boset mi ichaqa mikunqa oqawan kuska tukuy tiempo nispa. Sibapa churinkunam karqa chunka pichqayoq, sir vientenkunaataqmi karqa iskay chunka. 11Sibam reyta nirqa: Qam Seor Reypa tukuy kamachiwasqaykita hinam oqaqa rurasaq nispa. Mefi-boset mi reypa churin hina rey wan kuska mikurqa. 12Mefi-bosetpam huk taksa churin karqa Micaia sutiyoq. Sibapa wasinpi llapallan *yachaqkunam Mefi-bosetpa sir vienten karqaku. 13Mefi-boset mi ichaqa yacharqa Jerusalen llaqtapi rey wan kuska mikusqanrayku. Payqariki karqa iskay nin chakin suchuyasqam.
10
qepantam Amonpa mirayninkunapa reynin waururqa hinaptinmi paypa rantinpiqa churin Hanuna gobiernarqa. 2Chaymi David piensarqa: Nahaspa churin Hanuntaqa kuyapayarisaqy imay nam taytanpas oqawan rurasqanta hina nispa. Taytanpa waukusqanmanta Hanunta consuelananpaqmi ser viqninkunata David kacharqa. Davidpa ser viqninkuna Amonpa mirayninkunapa allpanman chayaruptinmi 3Amonpa mirayninkunapa jefenkuna rey ninku Hanunta nirqaku: Creenkichu taytaykita kuyasqanrayku consuelasunaykipaq Davidqa ser viqninkunata kachamusqanta? Manachu ser viqninkunataqa kachamusuchkanki llaqtata wateqaspa puchukarachinankupaq? nispa. 4Chay Rey Hanunmi runankunata kamachirqa Davidpa ser viqninkunata presochanankupaq hinaspa barbankutapas huklaw uyallanta siksirunankupaq chaynataq pachankutapas siki patankama qorurunankupaq. Reypa kamachisqanman hina ruraruspankum kachaykurqaku. 5Davidman willaykuptinkum paykunaman taripachirqa anchallaa penqasqa kasqankurayku, paykunatam nichimurqa: Jerico llaqtapiy kaychik barbaykichik kasqallan wiamunankama hinaptinam kutimunkichik nispa.
1Chaykunapa
Aram tropakunatawan Amon tropakunata David vencesqanmanta (1 Cr 19:1-19)
2 SAMUEL10,11
6Amonpa
464
mirayninkunam Davidpa cheqnisqanta yacharuspanku, Aram nacionpi kaq Bet-rehob lawmanta hinaspa Soba lawmanta pagaspa pusachimurqaku iskay chunka waranqa soldadokunata, pusachimurqakutaqmi Maaca nacion reypa waranqa soldadonkunatapas chaynataq Tob lawmanta chunka iskayniyoq waranqa soldadokunatapas. 7Chayta David yacharuspanmi Joabta kacharqa llapallan valeroso soldadonkunatawan. 8Amonpa miraynin soldadokunam peleanankupaq lloqsispanku tropa-tropa kinrayninman churakururqaku llaqtapa zaguannin punkupa waqtanpi. Soba lawmanta hinaspa Rehob lawmanta Aram nacionniyoq soldadokunam ichaqa Tob lawmanta hinaspa Maaca lawmanta soldadokunapiwan churakururqaku campopi sapaqlla. 9Chaymi qepanpi hinaspa awpaqninpi tropakuna kasqanta Joab qawaykuspan Israel soldadokunamanta aswan allinninta akllarurqa hinaspam Aram nacionniyoq tropakunawan peleananpaq churarurqa. 10Puchuq tropakunataataqmi wawqen Abisaiman qoykurqa chaynapi Amonpa miraynin tropakunawan peleananpaq. 11Joabmi wawqenta nirqa: Aram nacionniyoq tropakuna ganamuwaptinqa hamunkim yanapawaqniy. Amonpa miraynin tropakuna ganamusuptikiataqmi hamusaq yanapaqniki. 12Kallpanchakuptikiy tukuy kallpanchikwan peleasunchik nacionninchikrayku chaynataq Diosninchikpa llaqtankunarayku. Tayta Diosy munasqanta rurachun! nispa. 13Soldadon ku nawan Aram nacion niyoq tropa ku nata Joab atacaptin mi paykunaataq lluptikurqaku. 14Aram nacionniyoq soldadokunapa lluptisqanta Amonpa miraynin soldadokuna qawaykuspanmi paykunapas Abisaimanta lluptikurqaku hinaspam llaqtaman yaykururqaku. Amonpa miraynin soldadokunapa contranpi peleasqanmanta Joab kutimuspanmi chayaramurqa Jerusalen llaqtaman. 15Aram nacionniyoq tropakuna Israelpa tropankunawan vencesqa kasqankuta qawakuykuspankum kasqallan huunakururqaku. 16Hadad-ezermi qayachimurqa Eufrates Mayupa waklaw chimpanpi kaq Aram nacionniyoq tropakunata hinaptinmi paykuna hamurqaku Helam llaqta lawkama. Hadad-ezerpa llapallan tropankuna kamachiq Sobacmi paykunata kamachirqa. 17Davidman chayta willaykuptinkum Israel llapallan tropakunata huuruspa Jordan Mayuta chimparurqa Helam llaqtaman chayanankama. Chaypim Aram nacionniyoq tropakuna Davidpa tropankunawan peleanankupaq kinrayninman churakuruspanku pelearqaku. 18Aram nacionniyoq tropakunam ichaqa Israel tropakunamanta ayqekurqaku, Davidpa tropankunam waurachirqa qanchis pachak carretawan peleaq soldadokunata, waurachirqakutaqmi tawa chunka waranqa silladakunatapas. Aram nacionniyoq llapallan tropakuna kamachiq Sobacpas herido karuspanmi chaypi waururqa. 19Hadad-ezerpa llapallan yanapaqnin reykunam Israel tropakunapa vencerusqanta qawakuykuspanku Israel nacionwan hawkayayman yaykururqaku hinaspam paykunataa servirqaku. Chaymantapunim Aram nacionniyoq runakunaqa manchakururqaku Amonpa mirayninkuna yanapayta.
11
David kacharqa Joabta, serviqninkunata hinaspa llapallan Israel tropakunata. Paykunam Amonpa miraynin tropakunata venceruspa Raba llaqtapa muyuriqninpi campamentonkuta churarurqaku peleanankupaq. Davidmi ichaqa Jerusalen llaqtapi qeparurqa. 2Davidmi tarde law horata ca manmanta hata riruspa palacionpa qatanpi paseakuchkaspa baakuchkaq warmita rikururqa, chay warmim karqa buenamozallaa. 3Chay warmi pim kasqanta tapumunan kupaq David kachaptin mi nirqa ku:
1Mosoq wata chayaramuptinmi reykunapa guerraman lloqsinanku tiempopi
Betsabey sutiyoq warmiwan David huchallikusqanmanta
465
2 SAMUEL11
Chay warmiqa Eliampa churin Betsabeymi, Het casta runa Uriaspa warminmi nispa. 4Chay mi David kacharqa ru nan ku nata chay war mita pusa mu nan kupaq, ha muruptinmi David pay wan puururqa hinaptinmi Betsabeyqa wasinman kutikurqa. Payqa chayraqmi yawar pakuyninmanta chuyanchasqa kachkarqa. 5Chay war mim wik saya ku ruspan David man willachimurqa: Wiksayakurunim nispa. 6Chay mi Joabman David nichimurqa: Het casta Uriasta kachamuway nispa. Chaymi Joab chaynata rurarqa. 7Urias pay man hamuruptinataqmi David tapurqa Joabpa imaynam kasqanmanta, tropakunapa imay nam kasqanmanta chaynataq guer ra imay nam kasqanmantapas. 8Chay mantam Uriasta David nirqa: Wasikiman rispay samarimuy nispa. Reypa palacionmanta Urias lloqsiruptillanmi kikinpa mikunanmanta rey apachirqa regalota. 9Uriasmi ichaqa wasinman mana rispa palaciopa punkunpi puurqa reypa llapallan ser viqninkunawan. 10Urias wasinman mana risqanmanta Davidman willaykuptinkum David tapurqa: Viajasqaykimanta kutiramuchkaspaqa imanasqam manaqa rirqankichu wasikimanqa? nispa. 11Chay mi Uriasataq nirqa: Diospa baulninpas, Israel tropakunapas, Juda tropakunapas karpallapim kachkanku, kamachiwaqniy Joabpas hinaspa serviqninkunapas campollapim puuchkanku hinaptinchu oqaataq wasiyman yaykusaq mikukuq, tomakuq hinaspa warmiywan puukuq? Qampa vidaykiraykum jurani, manapunim chaytaqa ruraymanchu nispa. 12David mi nirqa: Kunanpas kaypiraqy kariy. Paqarinam aviasqayki nispa. Chaymi Urias qeparurqa Jerusalen llaqtapi paqarinnintinkama. 13David convidaspanmi mikuchirqa hinaspa tomachirqa sinkanankama. Tutayaruptinam Uriasqa reypa serviqninkunawan kuska puuq rirqa ichaqa manam rirqachu wasinmanqa. 14Paqa rin nintin mi David qellqarqa car tata Joabman hinaspam apachirqa kikin Uriaswan. 15Cartapim nirqa: Uriasta churaruy llumpay peleaq tropakunapa puntanman hinaspa paymanta suchurikuychik chaynapi heridasqa waunanpaq. llaqtata Joab atacaspa Uriasta churarurqa valeroso soldadokunapa kasqan sitioman. 17Chay mi llaqta defiendeq soldadokuna lloqsiramurqaku Joabwan peleanankupaq. Davidpa tropankunamantam wakin soldadokuna waururqa, waururqataqmi Het casta runa Uriaspas. 18Hinaptin mi Joab willachirqa David man guer rapi tukuy ima pa sasqan manta. 19Willa kuqtam ku narqa kay nata: Guerramanta tukuy imata reyman willaruptikiqa 20ichapas piakuspan tapusunkiman: Imanasqataq peleaspaqa llumpayta llaqtaman anchuykurqankichik? Manachu yacharqankichik murallamanta flechamusunaykichikta? 21Pitaq waurachirqa Jerobaalpa churin Abimelecta? Manachu molino maray pakisqata
16Chay mi
2 SAMUEL11,12
466
chamqaramurqa huk warmi Tebes llaqtapa murallanmanta? nispa. Chaynata niptinqa qanmi ninki: Ser viqniki Het casta runa Uriaspas waurunmi nispa. 22Willa kuq pasaspan mi Davidpa kasqan man chaya ruspa Joabpa tukuy nimusqanta Davidman willarqa. 23Kay natam willarqa: Contraykupi campoman lloqsimuq soldadokunam oqaykumantapas aswan mas kallpayoq karqaku, chay wanpas kutirirachirqanikum llaqtapa zaguan punkunkama. 24Aswanqa flechaqkuna ser viqnikikunapa contranpi murallamanta flechamuptinkum wakin ser viqnikikunapas waururqaku, waururqataqmi Het casta ser viqniki Uriaspas nispa. 25Chay mi willa kuqta David nirqa: Kallpanchaspay Joabta nimuy: Ama llakikuychu chaymantaqa, guerrapiqa pipas waunmi. Aswanqa llaqtatay aswan masta atacay chinkachinaykichikkama nispa. 26Uriaspa warminmi qosanpa waurusqanta yacharuspan llumpayta waqallarqa. 27Lutokusqan tiempo pasaruptinataqmi David kacharqa Uriaspa viudanta palacionman pusamunankupaq. Chaymi payqa warmina kaspan wachakurqa Davidpa qari churinta. Aswanqa Davidpa chay rurarusqanmi Tayta Diosta mana agradarqachu.
12
Huk llaqtapis iskay runakuna kasqa, hukninsi kasqa apu, hukninataq wakcha. 2Apupas kasqa achkallaa ovejankunawan vacankuna. 3Aswanqa chay wakchapas kasqa rantisqan chulla ovejachallan, chay ovejachantas kikinpuni uywakusqa. Chay ovejachas wiasqa paywan chaynataq churinkunawan kuska, kikinpa mikunanmantas chay ovejachaqa mikuqpas. Tomanan vasomanta tomaspansi puuqpas oqllayninpi. Chay ovejachaqa warmi churin hinas kasqa. 4Huk punchaw apu runapa wasinman huk viajero chayaruptinsi apuqa ovejankunamantapas nitaq vacankunamantapas nakayta mana munasqachu samapakuqman mikuchinanpaq, chay wakcha runapa ovejachantaraq qechuramuspansi samapakuqninpaq mikuyta rurachisqa nispa. 5Chay ta David uya riruspan mi chay na ruraq ru napa contranpi sinchita pia kuruspan Natanta nirqa: Juranim kawsaq Tayta Diosrayku, chayna ruraq runaqa waunanpunim. 6Chay ovejachapa rantinpipas sayachipuchuny tawa ovejacha ku nata, mana kuyapayarikuspa chayna rurasqanrayku nispa. 7Chay mi Davidta Natan nirqa: Qanmi kanki chay runaqa chaymi Israelpa yupaychasqan Tayta Dios kaynata nin: oqam aceitewan tallichispay Israel nacionpi gobiernanaykipaq nombrarqayki, librarqaykitaqmi Saulpa makinmantapas. 8Munaychakusuqniki Saulpa familiantapas chaynataq warminkunatapas makikimanmi churamurqani. Gobiernachirqaykitaqmi Israel casta runakunapipas chaynataq Juda casta runakunapipas. Chaykunapas asllaraq kaptinqa mastaraqmi yapaykiman karqa. 9Imanasqam oqa Tayta Diospa kamachikusqayta despreciaspaykiqa awpaqniypi mana allinta rurarqanki? Het casta Uriasta waurachispaykim warmintapas warmikipaqraq hapikuykunki. Qam kamachiptikim Uriasta Amonpa mirayninkuna guerrapi waurachirqa. 10Despreciawaspayki Het casta Uriaspa warminta warmikipaq hapikuykusqaykiraykum miraynikikunapi mana faltanqachu espadawan wauchisqakuna. 11Chaynaqa oqa Tayta Diosm kaynata nini: Desgraciatam kikikipa familiallaykimanta apamusaq, qawachkaptikim warmikikunata
1Tayta Diosmi Natanta kacharqa Davidman, Natan payman chayaruspanmi nirqa:
Davidta Natan qaqchasqanmanta
467
2 SAMUEL12
qechusqayki hinaspaymi qoykusaq huk kaqnin familiaykimana hinaptinmi warmikikunawan punchawpipuni puunqa. 12Qamqa pakasqapim rurarqanki, oqaataqmi lliw Israel runakunapa qawasqanta punchaw rurasaq nispa. 13Chay mi Natanta David nirqa: Huchallikurunim Tayta Diospa contranpi nispa. Hinaptinmi Natanataq nirqa: Tayta Diosqa pampachaykunmi huchaykikunataqa, manam waunkichu. 14Chay wanpas mana allin ru rasqaykiwan Tayta Diosta despreciasqaykiraykum naceq churikiqa waunqapuni nispa. 15Natan wasinman kutiruptinmi Uriaspa viudanpi Davidpa churin wawata Tayta Dios onqorachirqa hinaptinmi pasaypaq waunayaqa rikurirurqa. 16Chaymi Diosta David maakuspan ayunarqa, qala pampapi siriykuspanmi sapa tuta achikyarqa. 17Hinaptinmi palacionpi ancianokuna paypa kasqanman rirqaku pampamanta hatarichinankupaq. Paymi ichaqa mana hatariyta munarqachu, paykunawan mikuytapas manam munarqachu. 18Qanchis kaq punchaw pim wawa wa u rurqa chay mi David man wawapa waurusqanmanta willaykuyta manchakuspanku ninakurqaku: Wawa kawsachkaptinraq rimapayaptinchikpas manam uyariwarqanchikchu. Chaynaqa wawapa waurusqanmantaqa imay nataq willachwanchik? Imatapas rurakurunqachiki nispa. 19Aswanqa David mi ser viqnin ku napa upa lla lla manta rima na kusqan kuta uyarispan wawapa waurusqanta musyarurqa chay mi tapurqa: Waurunchu wawa? nispa. Hinaptinmi paykuna nirqa: Ar, waurunmi nispa. 20Chay mi Davidqa qala pampa manta hata rispan ba a kurqa, aceitewan llusikuspantaqmi pachantapas mudakurqa hinaspam Tayta Diospa karpanman yaykuspa adorarqa. Chaymantam wasinman kutiramuspan mikuyta maakurqa chaymi qoykuptinku mikurqa. 21Hinaptinmi ser viqninkuna nirqaku: Imataq kay rurasqaykiqa? Wawa kawsaptinraqqa ayunaspam waqarqanki. Pay wauruptinataqmi hatarispayki mikunki nispa. 22Chay mi David ataq nirqa: Wawa kawsaptinraqqa ayunaspaymi waqarqani: Ichapas Dios llakipayariwaspan wawata kawsachinmanraq nispay. 23Ichaqa kunan wauruchkaptinqa imapaqataq ayunasaq? Atiy manchu kawsarachiyta? oqam paypa kasqanman risaq, paymi ichaqa manaa oqaman kutimunqachu nispa. warmin Betsabeyta consuelarqa, huktawan pay wan puuptinmi wachakurqa huk qari wawata. Paytam David suticharqa Salomonwan. Tayta Diosmi chay wawata kuyaspan 25willakuqnin Natanta kacharqa Davidman chaynapi chay wawata Tayta Diosrayku Jedidiaswan sutichananpaq.
Raba llaqtata David vencesqanmanta (1 Cr 20:1-3)
24David mi
Salomonpa nacekusqanmanta
26Joabmi atacarqa Amonpa mirayninkunapa Raba llaqtanta. Reypa Llaqtan sitiota dueochakuruspanmi 27Davidman kacharqa willakuqkunata kaynata nimunankupaq:
2 SAMUEL12,13
468
Raba llaqtata atacaspaymi yakupa kasqan bar riota dueochakuruni. 28Kunany huuy wakin tropaykikunata hinaspa llaqtata atacaspa dueochakuy, mana chayqa llaqtata dueochakuruptiymi sutiy wan sutichasqa karunman nispa. 29Chaymi David lliw tropankunata huuruspan Raba llaqtapa contranpi peleaq rirqa hinaspam venceruspa dueochakururqa. 30Chay nacionpi reypam karqa alhaja rumikunawan adornasqa qorimanta coronan, chay coronata horqoruspankum Davidpa umanman churarqaku. Chay coronapa llasayninmi karqa kimsa chunka kimsayoq kilo. Davidmi llaqtamanta horqorqa chaypi kaq nana-nanaq imapas kaqkunata. 31Horqomurqataqmi llaqtapi puchuq runakunatapas, paykunatam llamkachirqa sierrakunawan, trillanapaq fierromanta maquinakunawan hinaspa fierromanta hachakunawan, llamkachirqataqmi ladrillo hornokunapipas. Chaynatam llamkachirqa Amonpa mirayninkunapa llapallan llaqtankunapi kaq runakunatapas. Chaymantam Davidqa kutikamurqa llapallan tropankunawan Jerusalen llaqtaman. pasaruptinmi Davidpa churin Amnon enamorakururqa panin Tamarmanta. Tamarqa karqa Davidpa churin Absalonpa legitimo paninmi, paymi karqa ancha buenamoza. 2Chaymi panin Tamarmanta Amnon ancha llakisqa kaspa onqorurqa. Tamarqa doncella kasqanraykum Amnonqa ima ruraruytapas mana atirqachu. 3Ichaqa Amnonpa amigonmi karqa Jonadab. Paymi karqa Davidpa wawqen Simea sutiyoq runapa churin. Jonadabqa ancha sacre runam karqa. 4Chaymi Amnonta nirqa: Reypa churin imanasqataq puncha-punchaw kaynataaqa huk manyachkanki? Manachu willaykuwankiman? nispa. Chaymi Amnonataq nirqa: Wawqey Absalonpa panin Tamartam kuyaruni nispa. 5Chay mi Jonadab nirqa: Camaykiman usturuspa onqoq tukuruy. Taytayki watukusuqniki hamuptinmi ninki: Ruegakuykim paniy Tamar hamuspan mikuyta awpaqniy pi rurapuwananpaq chaynapi ser viwaptin mikunaypaq nispa. 6Amnon m ustu rurqa ca man man hinaspam onqoq tu ku rurqa. Amnonta watukuq rey hamuptinmi Amnon nirqa: Ruegakuykim paniy Tamar hamuspa iskay tortillakunata awpaqniy pi rurapuwananpaq chaynapi ser viwaptin mikunaypaq nispa. 7Pa laciopi kach kaptin mi Ta mar ta David nichimurqa: Ama hina kaspaykiy riy turiki Amnonpa wasinta hinaspay mikuyta ruraykapamuy nispa. 8Tamarmi turin Amnonpa wasinman rispa camanpi usturayachkaqta tarirurqa. Masata qaqospanmi tortillata ruraspa awpaqninpi freirqa. 9Hinaspam sartenmanta horqospa tortillakunata servirqa. Amnonmi ichaqa mana mikuyta munaspan nirqa: Kay manta llapallan runakuna lloqsichun nispa. Hinaptinmi llapallan runakuna chaymanta lloqsirqaku. 10Amnonmi Tamarta nirqa: Puunay cuartoman mikuyta apamuspayki ser viway mikunay paq nispa. Chaymi Tamar rurasqan tortillakunata apaykurqa turin Amnonpa puunan cuartonman. 11Mikuyta awpaqninman asuykachiptinmi Tamarta hapiruspa Amnon nirqa: Panilly, hamuy puukusunchik nispa. 12Pay ataqmi nirqa:
13
1Chaykuna
Panillanta Amnon abusasqanmanta
469
2 SAMUEL13
Manam tury!, ama abusawaychu. Israel nacionpiqa manam kay nataqa ruranmankuchu. Ama kay penqaytaqa ruraychu. 13oqaqa may mantaq riy man penqakuy niy wanqa? Chaynataqch qampas Israel nacionpi mana penqakuq runa hina qawasqa kawaq. Ruegakuykim kunan reyta rimapayaykamunaykipaq, payqa manam negasunkichu qanwan casarakunaytaqa. 14Amnon mi ichaqa Ta mar pa nisqan ka su kuy ta mana mu naspan aswan kallpasapa kasqanrayku abusarurqa. 15Aswanqa Amnonmi payta cheqnipakururqa ancha-anchata. Kuyasqanmantapas aswanraq cheqnipakuruspanmi nirqa: Hatarispaykiy pasakuy nispa. 16Chay mi Tamar nirqa: Amay chaynachu kachun turilly. Abusawasqaykimantapas aswan mana allinmi kanman kay wischuwaynikiqa nispa. Amnonmi ichaqa paypa nisqan kasukuyta mana munarqachu. 17Chaymi sirviententa qayaykuspan nirqa: Hawaman qarqoy kay war mita hinaspa punkuta sumaqta wichqay lloqsiruptin nispa. 18Sir vienten hawa man wischu ruptin mi pun kuta su maqta wichqa rurqa. Ta marpa pachanmi karqa qoysu suma-sumaq ador nasqa. Chay natam pachakuqku reypa doncella churinkuna. 19Tamar mi uchpata umanman maqchikuykuspan suma-sumaq ador nasqa qoysu pachantapas llikiparurqa hinaspam makinta umanman churakuykuspa qaparispa waqastin pasakurqa. 20Chay mi turin Absalon nirqa: Panilly turiki Amnonchu qanwan karurqa? Kunanqa upallayay, payqariki turikim. Amay llumpaytaqa llakikuychu kay asuntomantaqa nispa. Tamarmi llakisqallaa turin Absalonpa wasinpi *yacharqa. 21Tukuy chay pasaqkunamanta Rey David yacharuspanmi sinchita piakururqa. Ichaqa churin Amnontaqa manam qaqcharqachu piwi churin kaptin kuyasqanrayku. 22Absalonpas wawqen Amnontaqa manam imatapas nirqachu chay rurasqanmanta ichaqa cheqnirqam Amnonta panin Tamarta abusasqanmanta. wataa pasaruptinmi Absalonpa runankuna Efrain llaqtapa hichpan Baal-hazor lawpi ovejankunata rutuchkarqaku. Absalonataqmi convidarqa reypa llapallan churinkunata. 24Absalonmi rey man hamuspan nirqa: Runaykunam rutuchkanku ovejaykunata chaynaqa ruegakuykim ser viqnikikunawan rinaykipaq nispa. 25Chay mi rey ataq nirqa: Manam churilly, manam llapallaykuqa riy mankuchu, llumpaytam gastachikikuman nispa. Absalon llumpayta hikutaptinpas reyqa manam munarqachu pay wan riyta ichaqa Diospa bendicionnintam Absalonpaq maapurqa. 26Absalonmi nirqa: Manaa llapallaykichik riyta munaptikichikqa ruegakuykim wawqey Amnon oqaykuwan rinanpaq nispa. Hinaptinmi rey ataq nirqa: Imapaqtaq Amnonqa qanwan rinman? nispa. 27Absa lon hikutasqan raykum Amnonta rey kachaykurqa pay wan rinanpaq, kachaykurqataqmi llapallan churinkunatapas.
23Iskay
Amnonta Absalon vengakusqanmanta
2 SAMUEL13,14
470
Absalonmi reypa mikunanpaq hina convidota rurachirqa. 28Absalonmi kamachirqa ser viqninkunata kaynata: Ama hina kaspam oqata qawawankichik. Amnon vinowan tumpa sinkaa kachkaptinmi nisqaykichik: Amnonta wauchiychik nispa. Hinaptinmi payta wauchinkichik. Amam manchakunkichikchu, oqam kamachichkaykichik. Chaynaqa kallpanchakuspay qarinchakuychik nispa. 29Absalonpa serviqninkunam kamachisqanman hina wauchirqaku Amnonta chaymi reypa llapallan churinkuna lluptikurqaku mulankuman sapakama sillakuykuspa. 30Payku na an llapiraq kach kaptin kum David man willaykurqa ku: Absalonmi waurachin llapallan churikikunata, manam pipas puchunchu nispa. 31Davidmi hatarispan pachanta llikiparuspan pampaman kuchpakuykurqa llumpay llakisqa kasqanrayku. Chaypi sayaq llapallan serviqninkunapas pachankutam llikipakururqaku. 32Davidpa wawqen Simeapa churin Jonadabmi ichaqa Davidta nirqa: Rey nilly, amay piensaychu mozo churikikunata waurachisqankumantaqa. Amnonllam wausqaqa kachkan Absalonpa kamachisqanman hina. Panin Tamarta abusasqan punchawmantaraqmi Absalonqa piensarurqa Amnon waurachiyta. 33Chay naqa seor rey nilly, amay piensaychu llapa llan chu rikiku na wa u rusqanmantaqa. Amnonllam waurunqa nispa. 34Absa lon ataqmi lluptiku rurqa. Llaqta cuidaq runa qawa rispan mi riku rurqa Horonaim llaqtaman riq anninta, orqolaw pa waqtanta achkallaa runakuna bajamuchkaqta. Chaymi llaqta cuidaq runa reypa kasqanman pasaspan nirqa: Horonaim llaqtaman riq annintam orqo lawpa waqtanta achkallaa runakuna uraykamuchkan nispa. 35Jonadabmi reyta nirqa: Waqaya hamuchkanku churikikunaqa oqapa piensasqay man hina nispa. 36Jonadab rimay ta tu kuykuch kaptin mi reypa chu rin ku naqa chayayka murqaku hinaspam qaparispanku waqarqaku. Reypas llapallan ser viqninkunawanmi sinchita waqarqaku. 37Absalonataqmi lluptikuspa ripukurqa Gesur nacionpa rey nin Talmaipaman, Talmaiqa karqa Amiudpa churinmi. Davidataqmi waqarqa churin Amnonmanta sapa punchaw. 38Absalonm lluptirurqa Gesur nacionman hinaspam chaypi *yacharqa kimsa wata. 39Churin Amnonpa wausqanmanta Rey Davidpa sonqon tiyaruptinmi tukuy sonqonwan Absalonta rikuykuyta munarqa.
14
wawan Joabmi yacharurqa Absalonmanta rey extraasqanta. Tecoa llaqtamanta pusachimurqa sacre war mita hinaspam nirqa: Ruegakuykim luto pachawan churakuspayki llakipi kachkaq hina rikchakunaykita, aceitewanpas ama untakuspaykim rikurirunki waukuqmanta unaya lutokuchkaq hina. 3Rey man yaykuspaykim yachachisqayta hina rimanki nispa. Joabmi yachachirqa war mita imakunam ninanta. 4Tecoa llaqtayoq warmiqa reypa kasqanman chayaruspanmi qonqoranpa pampaman kumuykuspa nirqa: Rey nilly, yanapaykullaway! nispa. 5Chay mi rey ataq nirqa: Imanantaq? nispa. Hinaptinmi chay warmi nirqa:
2Joabmi
1Sar viapa
Absalonta Joab kutichimusqanmanta
471
2 SAMUEL14
Cheqaptapunim oqaqa viuda kani, qosay mi waukuna. 6oqapam kapuwarqa iskay qari wawaykuna. Paykunam campopi peleaptinku mana pipas amachaqninku kaptin wawqenta huknin waurachirqa. 7Chaymi oqapa contray pi llapallan aylluykuna hatariramuspa niwachkanku: Wawqen wauchiq wawaykita makiykuman churamuy wawqen wauchisqanmanta wauchinaykupaq chaynapi herencia chaskinantapas amaa chaskinanpaq nispa. Chay naqa rey nilly, huknin wawaytachiki nina sansa hina kachkaqta chinkarachinqaku, hinaptinch qosay pa sutinpas nitaq mirayninpas manaa kanqaachu kay allpapiqa nispa. 8Hinaptin mi rey ataq chay war mita nirqa: Kutiy wasikiman. Kamachisaqmi qampa favornikipi nispa. 9Tecoa llaqtayoq war mim nirqa reyta: Seor reylly, taytay pa castankunay culpayoqqa kasaqku ichaqa qamqa mana culpayoqmi kanki gobiernoykipi kaqkunapiwan nispa. 10Rey ataqmi nirqa: Contraykipi rimaqtaqa pusamuway chaynapim pipas manaa imanasunkichu nispa. 11Chay mi warmi nirqa: Ruegakuykim reylly, yupaychasqayki Tayta Diosta maakunaykipaq chaynapi wauqmanta reclamaqpas amaa wawallayta chinkarachinanpaq. Chay napich wawallayta manaa wauchinqakuchu nispa. Chaymi rey ataq nirqa: Kawsaq Tayta Diosraykum jurani, wawaykitaqa manam pipas imananqachu nispa. 12Chay war miqa nirqataqmi: Ruegakuykim seor reylly, kayllataa niykunay paq nispa. Chaymi rey ataq nirqa: Niway nispa. 13Chay mi warmi nirqa: Chaynatapuniqa imanasqam piensachkanki Diospa runankunapa contranpi? Chaynakunata rimaspaykiqa kikillaykim culpayoq kanki, churikita qarqoruspaykim mana kutichimunkichu. 14Cheqappunipas wauqllam kanchik. Pampaman yaku tallirusqa hina mana hoqariy atinam kanchik. Nitaqmi Diospas qechunchu runapa vidantaqa. Payqa qarqosqa runa mana karunchakunanpaqmi tukuyta ruran. 15Kunanqa hamurqani kaykuna niqnikim, Seor reylly, runakuna mancharichiwasqanraykum, piensarqani: Kunany reyta nimusaq, icharaqpas ruranman nisqayta nispa. 16Qam uyariwaspaykiqa libraruwankim oqatawan wawayta Diospa qowasqanku herenciaykumanta chinkarachiy munaq runamanta. 17Seor reylly, oqam piensarqa ni sonqollay ta tiyaykachinaykimanta, qamqa riki Diospa angelnin hinam kanki allinta otaq mana allintapas sumaqta tanteaq. Yupaychasqayki Tayta Diosy qanwan kachun nispa. 18Reymi chay war mita nirqa: Amam pakaykuwankichu ima tapusqaytapas nispa. Hinaptinmi warmiataq nirqa: Niway, Seor reylly nispa. 19Reymi tapurqa:
2 SAMUEL14,15
472
Tukuy kaykuna nisqaykiqa manachu Joabpa nisusqayki? nispa. Chaymi War miataq nirqa: Seor reylly, vidayraykum jurani, manam llullakusaqchu qam seor reyniypa imapas tapuwasqaykitaqa. Serviqniki Joab kamachiwaspanmi yachachiwarqa tukuy chay imakunapas qanman nisqaykunataqa. 20Serviqniki Joabmi chayta rurarqa imam pasakuqkunata cambiananpaq. Ichaqa qam reyniyqa ancha yachayniyoqmi kanki Diospa angelnin hina nacionpi tukuy pasaqkunamanta yachaq nispa. 21Hinaptin mi rey ataq Joabta nirqa: Kay asuntotaqa arreglaruniam. Rispaykiy kutichimuy Absalon mozota nispa. 22Joabmi qonqoranpa pampa ka ma ku muykuspan Tayta Diospa bendicion ninta maapurqa hinaspam nirqa: Seor reylly, kunanmi kay ser viqniki yacharuni favorecewasqaykita, qamqariki nisqaytam rurachkanki nispa. 23Gesur nacion man Joab rispan mi Absa lonta pusa murqa Jerusa len llaqta man. 24Ichaqa reymi nirqa: Absalonqa wasinmany richun ama rikuwananpaq nispa. Chaymi Absalon wasinman rispa reyta mana rikurqachu. 25Absalon hina buenmozo kasqanmanta alabasqa runaqa manam pipas karqachu Israel lliw nacionpiqa. Paymi karqa chaki plantanmanta uma puyukninkama sumaqllaa. 26Chukchantam rutuchikuq sapa wata tukuyta. Chukchan wiaruspanmi llumpayta fastidiaq. Rutuchikusqan chukchanmi llasaq iskay kilo masninta reypa pesanman hina. 27Absalonpam karqa kimsa qari churinkuna, karqataqmi huk warmi churinpas Tamar sutiyoq. Chay churin Tamarqa karqa ancha buenamozam. 28Absa lon mi *yacharqa Jerusa len llaqtapi iskay wata reyta mana rikuspa. 29Absa lon mi qayachimurqa Joabta rey man kacha nanpaq ichaqa Joabmi mana hamuyta munarqachu. Yapatawanmi qayachimurqa Joabta, chay wanpas manam hamuyta munarqachu. 30Chay mi ser vientenkunata Absalon nirqa: oqapa chakraypa waqtanpi Joabpa chakranta qawamuychik. Cebada tarpusqam kachkan. Rispaykichiky kaaykamuychik nispa. Chaymi Absalonpa sir vientenkuna Joabpa chakranta kaaykamurqaku. 31Chay ratollam Absalonpa wasinta Joab rispa nirqa: Imanasqataq sir vientekikuna chakrayta kaaykurqaku? nispa. 32Chay mi Absa lon ataq nirqa: oqam qayachimurqayki reyman kachanaypaq, paytay nimuy: Imapaqtaq Gesur nacionmanta hamurqani? Allinch kanman karqa hinapi kamuyniy nispa. oqaqa kunanpunim reyta qawamusaq, huchayoq kaptiyqa wauchiwachuny nispa. 33Joabmi rirqa rey man willa muq hinaptin mi rey qayachimurqa Absa lonta. Absalon reypa kasqanman chayaruspanmi paypa qayllanpi qonqoranpa pampaman kumuykurqa. Rey ataqmi muchaykurqa Absalonta.
15
risqanman hinam Absalon armakururqa guerrapaq carretata, caballokunata chaynataq pichqa chunka runakunatapas awpaqninta kallpanankupaq. 2Absalonmi tempranolla hatarispa llaqtaman yaykuna zaguan anpa patanpi sayaq. Pipas reyman quejakuq hamuqta Absalon qayaspanmi tapuq: Maylaw llaqtamantataq hamuchkanki? nispa.
1Tiempopa
Davidpa contranpi Absalon hoqarikusqanmanta
473
2 SAMUEL15
Chay tapusqan runa Israelpa huk kaqnin ayllumanta kasqanta niptinqa, 3Absalonmi niq: Niwasqayki asuntoykiqa razonpunipas ancha allinmi ichaqa manam pipas kanchu reypa rantinpi atiendesunaykipaq. 4Amalaya oqata churaykuwanmanku kay nacionpi juez kanaypaq! hinaptinqa llapallan quejayoqkuna otaq asuntoyoqkuna hamuwaptinkuch allin arreglota rurayman nispa. 5Chay mi pipas Absa lonpa aw paqnin man qonqora kuyku nanpaq asuykuptinqa pay abrazaykuspan muchaykuq. 6Chay natam ruraq llapallan Israel castakunawan otaq rey man allin arreglo rurananpaq hamuqkunawan. Chay natam Israel runakunapa sonqonta Absalon suwarurqa. 7Tawa wata pasa ruptin mi reyta Absa lon nirqa: Ama hina kaspay kachaykuway Hebron llaqtaman rispay Tayta Diosman prometesqayta cumplinaypaq. 8Aram law Gesur nacionpi kachkaspayraqmi prometekurqani: Sichu Tayta Dios Jerusalen llaqtaman kutichiwaptinqa oqam payta servisaq nispay. 9Chay mi rey nirqa: Hawkallay pasakuy nispa. Hinaptinmi Absalon pasarqa Hebron llaqtaman. 10Absalonmi kacharqa chakipurilla willakuqkunata llapallan Israel ayllukunaman kay nata nimunankupaq: Cornetapa waqasqanta uyarispaykichik mi ninkichik: Absalonmi gobiernachkana Hebron llaqtapi nispa. 11Jerusa len llaqta mantam Absa lonwan kuska rirqa iskay pachak qayachisqan runakuna. Paykunaqa rirqaku mana imatapas yachastinmi chayraykum mana huchayoqchu karqaku. 12Animalkunata wauchispa Diosman ofrecechkaspanmi Absalon qayachimurqa Davidpa consejaqnin Ahitofel sutiyoq runata, paytaqa qayachimurqa Gilo llaqtamantam. Reypa contranpi kaqkunam aswanta mirarurqa chaynapim Absalon qatiq runakunapas astawan yapakururqa. willakuq rispanmi nirqa: Llapallan Israel castakunam Absalonwana kachkanku nispa. 14Chaymi David kamachirqa Jerusalen llaqtapi paywan kuska kaq serviqninkunata: Kunanpuni ayqekusunchik, Absalonmantaqa manam lluptiyta atichwanchu. Utqayman lluptikusunchik, yanqaataqmi utqayman hayparamuwaspanchik atacaruwachwanchik hinaspam llaqtapi runakunatapas guerrawan waurachinmanku nispa. 15Chay mi reypa ser viqnin ku na payta nirqa ku: oqaykuqa listom kachkaniku tukuy imapas niwasqaykiku ruranaykupaq nispa. 16Chay mi rey lloqsirqa pa lacionpi llapa llan kaqku nawan kuska. Reyqa saqerurqa chunka compaerallantaam palaciota cuidanankupaq. 17Reym lloqsirqa llapallan runankunawan kuska hinaspam sayaykurqaku llaqtamanta karupia kaq wasipi. 18Llapallan ser viqninkunam paypa waqtanta rirqaku. Rirqakum reyta waqaychaq Ceret casta chay nataq Pelet casta soldadokunapas. Rirqakutaqmi paypa aw paqninta Gat llaqtamanta qatimuqnin soqta pachak soldadokunapas. 19Reymi nirqa Gat llaqtayoq Itai sutiyoq runata: Imapaqtaq qamqa rinki oqaykuwan? Kutispaykiy kamuy chay huk reywan. Qamqa kanki forasterom llaqtaykimanta qarqomusqa. 20Qayna punchaw chayaramuq hinallaraqmi qamqa kachkanki. Chaynaqa imapaqtaq oqaykuwan rinaykipaq
13David man
Jerusalenmanta David ayqekusqanmanta
2 SAMUEL15,16
474
nisqayki? oqapas atisqaymanch maymanpas risaq? Qamqa kutikuspay castaykikunatapas kutichiytaq. Tayta Diosy cheqaptapuni favorecesunki nispa. 21Chay mi Itaiataq reyta nirqa: Kawsaq Tayta Diosrayku chaynataq qam rey niyrayku juraspam nini: Waunay otaq kawsanay kaptinpas qam seor rey wanmi kasaq nispa. 22Hinaptin mi David nirqa Itaita: Chaynaqa haku pasasunchik nispa. Chaymi Gat llaqtayoq Itai pasarqa llapallan tropantin hinaspa familiantin. 23Runakuna pasanankamam chay lugarpi llapallan runakuna qaparispa waqarqaku. Llapallanmi pasarurqaku Cedron Wayqota reywan kuska. Llapallankum pasarqaku chunniqman riq anninta. 24Sacerdote Sadocpas llapallan Leviy castakunawanmi rirqa Diospa contrato baulninta apaspanku, chay baultam saqerqaku sacerdote Abiatarpa ladonpi llaqtamanta llapallan runakuna lloqsiyta tukunankukama. 25Reyataqmi nirqa Sadocta: Kutichiy llaqtaman Diospa baulninta. Tayta Dios favorecewaspaqa kutichimuwanqach hinaptinch qawasaq baulta chaynataq *yachanan karpatapas. 26Sichu pay niwanqa: Manaam munaykichu nispa hinaptinqa oqawany rurachun imam munasqanta nispa. 27Reyqa nirqataqmi sacerdote Sadocta: Manachum qawachkanki? Qamqa hawkallay llaqtaman kutikuy Abiatar wan kuska. Kutichuntaqy Ahimaas sutiyoq churikipas chaynataq Abiatarpa churin Jonatanpas. 28oqam kachkasaq Jordan Mayupa chunniq vadonpi noticiata willachimuwanaykichik kama nispa. 29Chaymi Sadocwan Abiatar kutichirqaku Diospa baulninta Jerusalen llaqtaman hinaspam chaypi karqaku. 30Davidmi seqarqa Olivos sutiyoq moqo cuestata waqastin, qala chakilla chaynataq umanpas tapasqa. Paywan seqaq runakunapas waqastinmi rirqaku umanku tapasqa. 31Davidmanmi willarqaku: Ahitofelqa kachkan contraykipi Absalonwan hoqarikuqkunawan kuskam nispa. Hinaptinmi David nirqa: Dios Taytally, Ahitofelpa consejasqanta yanqachay nispa. 32Davidmi chayarurqa Diosta awpaq tiempopi adorasqanku moqopa puntanman, chaypim Arqui castamanta kaq Husai sutiyoq runa lloqsiramurqa reywan tupaykuq, pachanpas llikipasqa chaynataq umanpas allpallaa. 33Chaymi David nirqa: oqawan rispaykiqa sasachakuytam qowankiman. 34Jerusalen llaqtaman kutispay Absalonta nimuy: Reynilly, oqam kasaq serviqniki, taytaykipa serviqnin kasqayman hinam qampa serviqnikia kasaq nispa. Chaynata ruraspaykim yanqachanki Ahitofelpa consejonta. 35Chaypim kachkanku sacerdote Sadocwan sacerdote Abiatarpas, chaynaqa palaciopi llapa ima uyarisqaykitam willanki Sadocmanwan Abiatarman. 36Chaypim kachkan Sadocpa churin Ahimaaspas chaynataq Abiatarpa churin Jonatanpas. Paykunawanmi willachimuwanki tukuy imakunapas uyarisqaykichikta nispa. 37Jerusa len llaqta man Absa lon yaykuykuch kaptin mi Davidpa amigon Husai Jerusalen llaqtaman chayarurqa.
16
puntanmanta tumpa waklawnintaa David richkaptinmi Mefibosetpa sirvienten Siba taripaykamurqa monturayoq iskay asnokunawan. Apamurqam asnokunapi iskay pachak tantata, pachak racimo uvas pasasta, higos pasasmanta pachak tortillakunata chaynataq huk odre vinotapas. 2Reymi tapurqa Sibata: Imataq kaykunaqa? nispa.
1Moqopa
Sibawan David rimasqanmanta
475
2 SAMUEL16
Hinaptinmi Sibaataq nirqa: Asnokunam reypa familiankuna sillakunanpaq, tantawan pasaskunaataqmi soldadokuna mikunanpaq, vinoataqmi chunniqpi pisipaqkuna tomanankupaq nispa. 3Hinaptin mi rey tapurqa: Maypitaq kachkan patronnikipa willkanqa? nispa. Chaymi Sibaataq nirqa: Payqa Jerusalen llaqtapim qeparamun, payqa piensachkan: Israel nacionpi abueloy pa gobiernasqantam kunan kutichipuwanqaku nispanmi. 4Chay mi rey ataq Sibata nirqa: Kunanqa qampaqay kachun Mefi-bosetpa llapa ima kapuqninkunapas nispa. Chaymi reypa qayllanpi qonqorakuykuspa Siba nirqa: Seor reylly, siemprey favoreceway nispa. 5Bahurim llaqtachakama Rey David chayaruptinmi Saulpa castan Gerapa churin Simei sutiyoq runa lloqsiramurqa reyta akastin. 6Rumiwanmi chamqarqa Davidta chaynataq llapallan serviqninkunatapas. Reymi ichaqa rirqa runankunapa chaynataq waqaychaqnin soldadokunapa chawpinta. 7Simei sutiyoq runa akaspanmi nirqa: Runamasin wauchiq mana allin ruraq runa pasay kaymanta! 8Tayta Diosmi pagapusuchkanki Saulpa castankuna wauchisqaykimanta, chaynataqa rurarqanki rantinpi qama gobiernanaykipaqmi. Kunanmi ichaqa gobiernoykita Tayta Dios qoykun churiki Absalonmana. Kay desgraciam hayparamusunki runa wauchiq kasqaykimanta nispa. 9Chay mi reyta Sar viapa wawan Abisai nirqa: Imanasqam kay wausqa allqo hina runaqa qam seor rey niytaqa akasunki? Dejaykuway kunkanta kuchuramunaypaq nispa. 10Reymi ichaqa nirqa: Sar viapa wawankuna, kayqa manam qamkunapa asuntoykichikchu. Wak runa chaynata akawananpaqqa Tayta Dioschiki nirqa: akay Davidta nispa. Hinaptinqa pitaq ninman: Imapaqtaq chaynata ruranki? nispa? 11Abisaitawan llapa llan ser viqnin ku natam David nirqa: Kikiy pa churiy punim maskawachkan wauchiwananpaq hinaptinqa razonachiki kay Benjamin casta runaqa. Hinay akawachunku, Tayta Diosch chaynata kamachirqa. 12Ichapas Tayta Dios qawarimuwanqa akarisqayta hinaspa kunan akawasqanmanta kutichipuwanqa allinta nispa. 13Davidwan ser viqnin ku na anta riptin kum Simeipas rirqa Davidpa chimpan waqtanta akastin, rumikunata chamqamustin chaynataq polvota maqchimustin. 14Reymi llapa llan ru nan ku napiwan rispan ku chaya rurqa ku pisipasqa lla a maymi risqankuman hinaspam chaypi samarurqaku. yaykururqa Jerusalen llaqtaman llapallan Israel casta runakunapa compaasqan, Ahitofelpas paywantaqmi yaykurqa. 16Davidpa amistadnin Arqui casta Husai sutiyoq runapas Absalonpa kasqanman chayaruspanmi qaparirqa: Kawsachun rey! Kawsachun rey! nispa. 17Hinaptin mi Absa lon ataq nirqa: Kaychu amistadniki Davidpaq kuyakuyniki? Imanasqataq mana pay wanchu rirqanki? nispa. 18Chay mi Husaiataq nirqa:
15Absalonataqmi
Jerusalen llaqtaman Absalonpa yaykusqanmanta
2 SAMUEL16,17
476
Manam riyta atinichu. oqaqa qatisaq Tayta Diospapas, kay runakunapapas chaynataq Israel casta llapallan runakunapapas akllasqan reytam, pay wantaqmi *yachasaqpas. 19Chay wanpas pitapas ser vispayqa-ser visaq amistadniy pa churintam. Imaynam taytaykita ser virqani chaynatam qamtapas ser visqayki nispa. 20Hinaptin mi Ahitofelta Absa lon nirqa: Consejawaychiky imam rurananchikpaq nispa. 21Chay mi Absa lonta Ahitofel nirqa: Palacio cuidanankupaq taytaykipa dejasqan compaerankunawan puuy hinaptinmi lliw Israel casta runakuna yachanqaku taytaykiwan cheqninakusqaykita chaynapim kallpanchakunqaku qanwan kaq llapallan runakuna -nispa. 22Hinaptin mi Absa lonpaq kar pata sayachirqa ku pa laciopa qatanpi hinaptin mi chaypi Absalon puurqa taytanpa compaerankunawan lliw Israel castakunapa qawasqanta. 23Chay tiempokunapiqa Ahitofelpa consejonqa karqa Diospa palabran hinam, chaynam karqa Davidpaq chay nataq Absalonpaqpas.
17
nirqa Absalonta: Chunka iskayniyoq waranqa soldadokunata akllaykuspaymi kunan tutapuni Davidta qatisaq. 2Qonqayllamanta chayaruspaymi pisipasqa mana kallpayoq kachkaptin mancharirachisaq. Paywan kaq llapallan runakuna ayqekuptinmi sapallantaa reyta waurachisaq. 3Chaynapim llapallan runakunata kutichimusaq qanman, kutimunqaqa maskasqayki taytayki Davidman llapallan runakuna kutimusqanta hinam. Paykuna kutikamuptinqa llapallan runakunam hawkallaa kanqaku nispa. 4Ahitofelpa consejasqan mi allin lla a rikcha ka rapurqa Absa lonpaq chay nataq Israel casta llapallan ancianokunapaqpas. 5Chay mi Absalonataq nirqa: Qayamuychiky Arqui casta Husai sutiyoq runatapas paypa consejontawan uyarinanchikpaq nispa. 6Absa lonpa kasqan man Husai chaya ra muptin mi Ahitofelpa consejasqanta Absalon willaspan nirqa: Ahitofelpa consejasqanman hinachu rurasunchik icha manachu? Qamqa imaninkitaq? nispa. 7Chay mi Husai nirqa: Kunan kutipaq Ahitofelpa consejasusqaykiqa manam valenchu. 8Yachankimiki taytaykipas chaynataq runankunapas valeroso soldadokuna kasqankutaqa. Kunanqa mayna piasqachiki kachkanku purunpi china ukumarimanta wawankunata qechuruptinku piasqa kachkaq hina. Chaymantapas taytaykiqa guerrapi peleay yachaq runam. Manam tutaqa puunmanchu runankunawanqa. 9Payqa seguroch kunanpunipas huk kaqnin machaypi otaq huklaw sitiopi pakakuchkan. Sichum soldadoykikuna peleasqankupi puntata wauruptinqa pipas uyarispam qaparinqa: Absalon qatiq soldadokunam achkallaa waurunku nispa. 10Chayna kaptinqa maynaa guerrapi peleaq qaripas leon hinaa valeroso kachkaspanpas llumpaytach hukmanyarunqa. Llapallan Israel castankunam yachanku taytaykiqa guerrapi peleaq runa kasqanta chaynataq paywan kaqkunapas valeroso soldadokuna kasqankuta. 11Chaynaqa kaytam consejayki: Huuruy Dan llaqtamanta qallarispa Beerseba llaqtakama lliw Israel nacionpi *yachaq soldadokunata. Paykunaqa kachkanku lamar qochapa patanpi aqo hinaam. Paykunatam qampuni pusanki guerrapi peleanankupaq. 12Maymi tarisqanchikpim atacasunchik, allpapa hawanman sulla tiyamuchkaq hinam
1Ahitofel mi
Ahitofelpa consejasqanta Husai yanqachasqanmanta
477
2 SAMUEL17
paykunataqa atacasunchik. Chaynata ruraptinchikqa manaam kawsanqachu paypas nitaq huk soldadollanpas. 13Huk kaqnin llaqtapi pakakuruptinpas lliw Israel castakunam apasunchik waskakunata hinaspam chaywan llaqtapa ruminkunatapas wayqokama astarusunchik, chulla rumipas mana puchunankamam chaynataqa rurasunchik nispa. 14Chay mi Absa lonwan lliw Israel casta ku na nirqa ku: Ahitofelpa consejasqanmantapas aswan allinqa Arqui casta Husaipa consejasqanmi nispa. Tayta Diosmi kamachirqa Ahitofelpa consejasqan allin kachkaptinpas yanqachasqa kananpaq chaynapi Absalonman desgracia chayananpaq. 15Husaimi willarqa sacerdote Sadocmanwan sacerdote Abiatarman imay nam Absalonman chaynataq Israel casta ancianokunaman Ahitofelpa consejasqanta, willarqataqmi kikinpa imaynam concejasqantapas. 16Husaiqa nirqataqmi: Kunanpuniy Davidman kay nata willachimuychik: Kunan tutaqa amam qepankichu chunniq vadopiqa aswanqa chimpay Jordan Mayuta chaynapi qamtapas chay nataq qanwan lliw kaqkunatapas ama wauchisunaykichikpaq nispa. 17Jonatanwan Ahimaas sutiyoq runaataqmi kachkarqaku Rogel Pukyupa patanpi, llaqtapi runakuna rikurunankumanta manchakuspankum mana yaykurqakuchu Jerusalen llaqtamanqa. Paykunamanqa huk sirvientam willamunan karqa chaynapi paykunaataq Rey Davidman willamunankupaq. 18Paykunata huk mozo rikuruspanmi Absalonman willaykamurqa. Paykunam ichaqa iskayninku apurawman kallpaspa Bahurim llaqtapi huk kaqninpa wasinman chayarurqaku. Chay runapa pationpi pozoman yaykuruptinkum 19chay runapa warminataq pozota taparuspa chaypa hawanman trillasqa kawsayta mastarurqa chaynapim mana pipas yacharqachu. 20Absalonpa ser viqninkuna chayaruspankum wasipi *yachaq warmita tapurqaku: Maypitaq kachkanku Ahimaaswan Jonatanqa? nispa. Hinaptinmi warmiataq nirqa: ach mayuchataa chimparunku nispa. Maskaqkuna rispankum mana tarimusqankurayku kutikurqaku Jerusalen llaqtaman. 21Chay maskaqkuna kutiruptillankum Ahimaaswan Jonatan pozomanta lloqsiruspa rirqaku Rey Davidman willaq. Paykunam nirqaku: Apurawman mayuta chimpaychik. Ahitofelmi consejarun kayna-waknata qamkunapa contraykichikpi nispa. 22Hinaptin mi Davidqa llapa llan ru nan ku napiwan chimpa rurqa ku Jordan Mayuta. Manaraqpas achikyamuchkaptinmi llapallanku Jordan Mayuta chimparurqaku, manam chullallapas puchurqachu kaylaw chimpapiqa. 23Ahitofel ataqmi paypa consejasqan man hina mana ru raptin ku asnonta caronaykuspa ripukurqa llaqtanpi wasinman. Llapa imanta allicharuspanataqmi warkukuruspan waururqa chay mi abuelonpa sepulturanpi pamparurqaku. llaqtaman David chayaruptinmi Absalonpas Israel casta llapallan soldadokunawan Jordan Mayuta chimparurqaku. 25Llapallan tropakunapa kamachiqnin Joabpa rantinpim Absalon churarurqa Amasa sutiyoq runataa. Chay runaqa karqa Israel nacionpi yachaq Itra sutiyoq runapa churinmi. Itram servinakurqa Nahaspa wawan Abigailwan otaq Sarviapa aanwan. Sarviaqa karqa Joabpa mamanmi.
24Mahanaim
Mahanaim llaqtapi Davidpa kasqanmanta
2 SAMUEL17,18
26Absalonmi
478
Israel castakunawan campamentonkuta sayachirqaku Galaad law allpapi. 27David Mahanaim llaqtaman chayaruptinmi payta chaskirqa Nahaspa churin Sobi. Payqa karqa Raba llaqtamanta kaq Amonpa mirayninmi. Chaskirqataqmi Amielpa churin Maquirpas. Payqa karqa Galaad lawpi Rogelim llaqtamanta kaqmi. 28Davidpaqwan runankunapaqmi apamurqaku camakunata, tazonkunata, allpa mankakunata, trigota, cebadata, harinata, hamkata, habasta, lentejata, 29mielta, llukllupata, ovejakunata hinaspa vacapa lechenmanta quesota. Mikuykunatam apamurqaku Davidwan runankuna mikunankupaq. Paykunaqa apamurqaku: Chunniqpi llapa runakunaqa yarqasqa, pisipasqa hinaspa yakunayasqach kachkanku nispa piensasqankuraykum.
18
soldadonkunata tropa-tropata formachispan churarqa kamachikuqta sapa waranqa soldadokunapaq hinaspa sapa pachak soldadokunapaq. 2David tropankunata kimsaman rakiruptinmi punta kaq rakisqan tropata Joab kamachirqa. Iskay kaq tropataataqmi kamachirqa Sarviapa wawan otaq Joabpa wawqen Abisai. Kimsa kaq tropataataqmi kamachirqa Gat llaqtayoq Itai. Davidmi nirqa tropankunata: oqapas qamkunawan kuskam peleaq risaq nispa. 3Chay mi tropa ku na ataq nirqa: Manapunim riwaqchu oqaykuwanqa. Enemigonchiktaqa manach imapas qokunqachu oqayku lluptiptiykupas otaq lamitad soldadokuna wauptiykupas. Qamqa valenki chunka waranqa soldadokuna hinam. Aswan allinqa kanman llaqtallapi kaspayki kay llaqtamanta yanapamuwanaykikum nispa. 4Hinaptin mi rey ataq nirqa: Qamkunapa munasqaykichik man hinay rurasaq nispa. Llaqta zaguan punkupa ladonpi rey sayachkaptinmi tropakuna lloqsirqaku pachak-pachakmanta, waranqa-waranqamanta. 5Reymi ka machirqa Joabta, Abisaita hinaspa Itaita kay nata: oqaraykum churiy Absalonta allinllata rurankichik nispa. Llapallan tropakunam uyarirqaku lliw kamachiqkunaman Absalonmanta reypa kamachisqanta. 6Davidpa tropankunam lloqsirqaku Israel tropakunawan peleaq. Efrain Montepi peleaptinkum 7Israel tropakuna vencerachikurqaku Davidpa tropankunawan. Chay punchawpim waururqaku iskay chunka waranqa soldadokuna. 8Guer rapi peleaqkunam enteron chay lawpi cheqerurqaku. Espadawan wauqkunamantapas mastaqa montepim aswan mastaraq waururqaku. 9Absa lon mi mu lanpi sillada rich kaspan Davidpa tropan ku nawan tupa na ku rurqa chaymi mulan yaykururqa kallmasapa hatun encina sachapa ukunman. Chay sachapi chukchan arwikuruptinmi Absalonqa sachamanta warkukururqa hinaptinmi mulanataq pasakurqa. 10Payta huk runa rikuruspanmi willarqa Joabman: Absalontam rikuramuni encina sachapi warkurayachkaqta nispa. 11Joabataqmi nirqa chay willaqnin ru nata: Rikuchkaspaykiqa pampaman wichinankamachiki waurachiwaq karqa! oqam qoykiman karqa pachak gramo qollqetawan weqaw watanata nispa. 12Hinaptin mi chay ru na ataq Joabta nirqa: Chunka kilo qollqetaa qowaptikipas manam imanay manchu karqa reypa churintaqa. Reymi kamachisurqankichik qamta, Abisaita hinaspa Itaita: Churiy Absalontaqa amam imanankichikchu nispa. Chaytaqa oqaykupas uyarirqani-
1Davidmi
Absalon vencesqa kaspa wausqanmanta
479
2 SAMUEL18
kum. 13Chaynaqariki viday pa contranpich ruray man karqa. Reypaqqa manam imapas pakasqaqa kanchu. Qampas manam yanapawankimanchu karqa nispa. 14Hinaptin mi Joabataq nirqa: Qanwanqa yanqaam tiempota pierdeni nispa. Chaynata niruspanmi kimsa lanzawan Absalonta corazonninpi clavarurqa encina sachapi warkurayachkaqta. 15Joabpa arman apaq chunka mozokunapas Absalonpa muyuriqninpi churakuspankum waupaykachirqaku. 16Cornetata Joab tocachiptinmi soldadonkunaqa manaa qatikacharqakuchu Israel casta runakunataqa. Chaynatam Joab tropankunata harkarurqa. 17Absalonpa cuerpontaataqmi wischuykurqaku montepi hatun uchkuman hinaspam hawanman montorurqaku achka rumikunata. Israel casta soldadokunaataqmi sapakama ayqekurqaku wasinkuman. 18Absa lon mi kawsach kaspa raq ru rachirqa huk monu mentota Reypa Wayqon nisqanku sitiopi. Paymi nirqa: Manam oqapaqa kanchu churiypas sutiy yuyarisqa kananpaq nispa. Chay monumentotam suticharqa kikinpa sutinwan. Chay mi Absalonpa Monumenton nispa sutichanku kunan tiempokama. 19Sadocpa chu rin Ahimaasmi Joabta nirqa: Ama hina kaspay kachaykuway kallpanaypaq, rey many willaramusaq imaynatam enemigonkunamanta Tayta Diospa librasqanmanta nispa. 20Chay mi Joab nirqa: Kunanqa manaraqmi willamuwaqchu, huk punchawam willaspaqa-willamunki. Reypa churin wausqanraykum mana willamuwaqchu nispa. 21Ichaqa Joabmi nirqa Cus nacion niyoq huk soldadota: Qam rispayki willamuy rey man imam rikusqaykita nispa. Hinaptinmi chay Cus nacionniyoq soldadoqa Joabpa awpaqninpi kumukuykurqa, chaymantaam kallparqa. 22Sadocpa churin Ahimaasataqmi huktawan Joabta nirqa: Ima kaptinpas oqapas kallpasaq Cus nacionniyoq soldadopa qepanta nispa. Joabmi nirqa: Churilly imapaqtaq kallpawaq? Willamusqaykimantaqa manam premiota chaskiwaqchu nispa. 23Chay mi Ahimaas nirqa: Ima kaptinpas kallpasaq nispa. Hinaptinmi Joab nirqa: Kallpay nispa. Chaymi Ahimaas pampan kaq anninta kallpaspan Cus nacionniyoq soldadota llallirurqa. 24Davidmi tiyachkarqa llaqtapa zaguanninpa iskay punkupa chawpinpi. Llaqta cuidaqataqmi seqarurqa zaguanpa alton pampaman. Chay manta qawarispanmi rikururqa huk runa sapallan kallpamuchkaqta. 25Llaqta cuidaqmi qaparispan rey man willarqa. Hinaptinmi rey ataq nirqa: Sapallan hamuspaqa allin noticiatam apamuchkan nispa. Chay kallpaq runa astawan hichpamuptinmi 26Llaqta cuidaqataq rikururqa huk runatapas kallpamuchkaqta hinaspam qayarqa punku cuidaqman: Huk runapas sapallanmi kallpamuchkan nispa. Chaymi rey nirqa: Chay runapas allin noticiatach apamuchkan nispa. 27Llaqta cuidaqmi nirqa:
2 SAMUEL18,19
480
Punta kallpamuqpa kallpamusqanmi rikchakun Sadocpa churin Ahimaaspa kallpamusqanman nispa. Chaymi rey nirqa: Chay runaqa allin runam. Allin noticiatach apamuchkan nispa. 28Ahimaas chaya ruch kaspan am qaya rikuq hina reyta rimaykurqa, reypa awpaqninpi qonqoranpa pampaman kumukuykuspanmi nirqa: Yupaychasqanchik Tayta Diosy alabasqa kachun. Paymi makiykuman churaykamurqa qam Seor rey niy pa contranpi hoqarikuqkunata nispa. 29Chay mi rey ataq tapurqa: Allinllachu kachkan churiy Absalon? nispa. Hinaptinmi Ahimaasataq nirqa: Joab kachamuwachkaptinmi rikurqani achkallaa montonasqa runakunata ichaqa manam yacharqanichu imam pasasqanta nispa. 30Chay mi rey ataq nirqa: Suchurispa chay lawpi sayay nispa. Hinaptinmi Ahimaas chay nata rurarqa. 31Chay ratollapim Cus nacionniyoq soldado chayaramuspan nirqa: Seor Reylly, chaskiy kay allin noticiakunata. Kunanmi Tayta Dios allin arreglota ruraykapusunki qampa contraykipi llapallan hoqarikuqkunamanta librasuspayki nispa. 32Reymi tapurqa Cus nacion niyoq soldadota: Allinllachu kachkan churiy Absalonqa? nispa. Hinaptinmi Cus nacionniyoq soldadoataq nirqa: Chay runa hinay kachun qam seor rey niy pa enemigoykikunaqa chaynataq dao rurasunaykipaq contraykipi llapallan hoqarikuqkunapas nispa. 33Chay mi rey huk manya ruspan zaguanpa altonpi cuar toman waqastin seqarqa. Waqastin rispanmi nirqa: Churilly Absalon, churilly, churilly Absalon, oqam wauyman karqa qampa rantikipi! Absalon, churilly, churilly!
1Joabman mi
19
willamurqaku: Reymi llumpayllataa waqachkan Absalonmanta nispa. 2Chay guerra ganasqanku punchawmi llakikuy punchawman tikrakururqa llapallan runakunapaq. Chay punchawpim llapallan runakuna uyarirurqaku reyqa churinmanta llakipi kasqanta. 3Chay punchawmi llapallan soldadokuna yaykurqaku llaqtaman pakakuspalla, yaykurqakuqa guerrapi vencerachikamuspa penqakuymanta pakan-pakanlla yaykuchkaq hinam. 4Reyataqmi uyanta tapakuykuspan qaparillawana waqarqa: Churilly Absalon, churilly, Absalon churilly! 5Chay mi reypa wa sin man Joab rispan nirqa: Kunanmi penqayman churarunki llapallan serviqnikikunata. Paykunam librarqaku vidaykita, churikikunapa vidanta, warmikikunapa vidanta chaynataq compaeraykikunapa vidantapas. 6Cheqnisuqnikikunata kuyaspam kuyasuqniki-
481
2 SAMUEL19
kunataataq cheqninki. Kunanmi qawaykachikunki tropa kamachiqkunamantapas chaynataq serviqnikikunamantapas mana imapas qokususqaykita. Kusisqach qamqa kawaq karqa Absalonlla kawsaptin oqaykuataq llapallayku wauptiykupas. 7Kunanpuniy hawaman lloqsispayki serviqnikikunata allinllata rimapayamuy, mana chaynata ruraptikiqa manach chullallapas kunan tutaqa qanwan puchunqachu, chaytaqa Tayta Diosraykum jurani. Mozo kasqaykimanta kunankama mana allinkuna pasasusqaykimantapas aswan mana allinmi kayqa karunman nispa. 8Chaymi rispan rey tiyarqa llaqtapa zaguan patio tiyananpi. Reyqa zaguanpa pationpi tiyasqanta llapallan runakuna yacharuspankum llapallanku reyman presentakurqaku. Israel castakunaqa sapakamam ripukurqakua wasinkuman. 9Israelpa mirayninmanta kaq llapallan ayllukunam atipanakuspanku kaynata ninakurqaku: Rey Davidqa librawarqanchik mi enemigonchik kunamanta, Filistea runakunamantapas salvawarqanchik mi ichaqa Absalonwan guerrapi kasqanraykum payqa lluptirurqa. 10Absalontam aceitewan tallispa rey ninchikpaq churarqanchik. Ichaqa payqariki guerrapim waurun hinaptinqa imanasqataq upallalla kachkanchik reyta mana kutichimuspa? nispa. 11Israel casta llapa llan ru na ku napa ri masqan kuta Rey David maymi kasqanpi uyariruspanmi kacharqa sacerdote Sadocmanwan sacerdote Abiatarman Juda lawpi ancianokunata kaynata nimunankupaq: Imatataq qamkunaqa suyachkankichik palacioyman mana kutichiwanaykichikpaqa? 12Qamkunaqa castamasiy aylluykunam kankichik imatataq qamkunaqa suyachkankichik mana kutichiwaspaykichik? nispa. 13Amasa sutiyoq sobrinontapas kay natam nichimurqa: Qamqa castamasiy aylluy mi kanki. Joabpa rantinpim llapallan tropakuna kamachiqpaq churasqayki. Mana chaynata cumpliptiyqa Tayta Diosy llumpayta castigawachun nispa. 14Chay nata willachimuspan mi Juda lawpi llapa llan ru na ku nata Amasa convencerachirqa chaymi huk runa hinalla reyta nichimurqaku: Reylly, kutikamuy ser viqnikikunapiwan nispa 15Chaymi rey kutimuspan chayaramurqa Jordan Mayukama. Juda casta runakunam rirqa Gilgal llaqtakama reyta chaskinankupaq hinaspa Jordan Mayuta pasachimunankupaq. 16Rirqataqmi Benjaminpa mirayninmanta kaq Bahurim llaqtapi *yachaq Gerapa churin Simeipas, Juda casta runakunawanmi kallpaylla rirqa Rey Davidta chaskinankupaq. 17Simeiwanmi rirqaku Benjamin castamanta waranqa runakuna. Rirqataqmi Saulpa castanpa sirvienten Siba sutiyoq runapas, payqa rirqa chunka pichqan churinkunapiwanmi chaynataq iskay chunka sirvientenkunapiwanmi. Jordan Mayuta rey manaraq chimpamuchkaptinmi paykuna yakuman yaykurqaku 18reypa familiankunata chimpachimunankupaq chaynapi reypa munasqanta ruranankupaq. Jordan Mayuta rey chimpamunanpaq kachkaptinmi Gerapa churin Simei paypa awpaqninpi qonqoranpa pampaman kumuykurqa. 19Hinaspam reyta nirqa: Seor reylly, Jerusalen llaqtamanta lloqsimusqayki punchawpi mana allin rurasqay mantaqa amay huchachawaychu. Amaataqy chaytaqa yuyaychu. Amaataqy sonqoykipi waqaychaychu. 20Kay ser viqniki huchallikusqayta reqJerusalen llaqtaman Davidpa kutisqanmanta
2 SAMUEL19
482
sikuspay mi kunanpas Josey casta runakunamanta puntataraq hamurqani qam seor reyniyta chaskinaypaq nispa. 21Chay mi Sar viapa wawan Abisai nirqa: Tayta Diospa churasqan aceitewan tallisqa reyta akasqanmantaqa manachum Simeiqa waunqa? nispa. 22David mi nirqa: Sarviapa wawankuna, kayqa manam qamkunapa asuntoykichikchu. Imanasqataq qamkunaqa contraypi rikurirunkichik? Kunanqa yachanipunim Israel nacionpi rey kasqayta, chaynaqa yaqachum kunan punchaw pipas waunman Israel nacionpi? nispa. 23Chay mi rey ataq ju raspa Si meita nirqa: Manam waunkichu nispa. 24Saulpa willkan Mefi-bosetpas rirqam reyta chaskimuq. Rey pasakusqanmantapunim Jerusalen llaqtaman hawkalla kutimunankama chakintapas mana hampikurqachu, manataqmi barbantapas kaptakurqachu nitaq pachantapas taqsakurqachu. 25Reyta chaskinanpaq Jerusalen llaqtaman Mefi-boset riptinmi reyataq nirqa: Mefi-boset imanasqataq mana oqawanchu rirqanki? nispa. 26Paymi nirqa: Seor reylly, sirvienteymi engaaruwarqa. Kay serviqnikiqa wistu kasqayraykum payta nirqani: Asnota caronaykapuway, sillakuykuspay reywan rinaypaq nispa. 27Chaynata niptiypas seor reynilly, sirvienteymi qampa qayllaykipi calumniaruwarqa. Ichaqa qamqariki kanki Diospa angelnin hinam, chaynaqa munasqaykiman hinay ruray. 28Taytaypa llapallan familiankunam waunan yachakurqa qampa qayllaykipi aswanqa qanmi kay serviqnikita convidawarqanki qanwan kuska mikunaypaq. Chaynaqa reynilly imataraqtaq masta reclamaykiman? nispa. 29Reymi nirqa: Manaam mastaqa rimachwanachu. Kunanpunim kamachiki Siba sutiyoq sir vientekiwan chakrakunata partenakunaykichikpaq nispa. 30Chay mi Mefi-boset ataq nirqa: Sibay dueochakuchun llapallan chakrakunataqa, oqapaqqa qam seor rey niy hawkalla palacioykiman kutikamusqaykim aswan allinsu nispa. 31Ga laad law Barsilaipas Rogelim llaqtan mantam ha murqa Jordan Mayuta rey wan kuska chimparuspa pay manta despedikuykunanpaq. 32Barzilaiqa karqa pusaq chunka watayoq yuyaqam. Mahanaim llaqtapi kachkaptinmi reyta Barzilai mantienerqa apu-apu kasqanrayku. 33Reymi nirqa Barzilaita: Haku Jerusalen llaqtaman, chay pim oqa mantienesqayki nispa. 34Chay mi Barzilaiataq nirqa: Manaam unay watataqa kawsaymanchu Jerusalen llaqtaman qam reyniywan rinaypaqqa. 35Pusaq chunka watayoqam kani. Mikusqaypa chaynataq tomasqaypa gustontapas manaam musyaniachu allin otaq mana allin gustoyoq kasqantapas. Manaam atinichu qaripa otaq warmipa takisqan uyariytapas. Yanqaach oqataqa nanachikuwankimanpas. 36Kay serviqnikiqa compaasqayki Jordan Mayupa waklaw chimpankamallaam. Chaynaqa amaay ofrecewaychu chay tukuy niwasqaykitaqa. 37Aswanqa ruegakuykim llaqtayman kutikunaypaq chaynapi waukuspapas taytamamaypa sepulturanpa hichpanpi pampakunaypaq. Kayqaya serviqniki Quimam, paya qanwan riptiny paypaq ruray imam munasqaykita nispa. 38Chay mi rey ataq nirqa:
483
2 SAMUEL19,20
Chaynaqa Quimamy oqawan richun. oqach rurasaq paypaq imam munasqaykita, rurasaqtaqmi paypaq imakunam maawasqaykitapas nispa. 39Llapallan runakunam Jordan Mayuta chimparurqaku. Reypas chimparuspanmi Barzilaita muchaykuspa Tayta Diospa bendicionninta paypaq maapurqa. Chaymi Barzilaiqa wasinman kutikurqa. 40Reyataqmi pasarqa Gilgal llaqtaman Quimam sutiyoq runawan kuska. Rirqakutaqmi Juda casta llapa runakunapas chaynataq Israel castamanta lamitad runakunapas. 41Israel casta llapallan runakuna reyman rispankum nirqaku: Qam reyniykutaqa imanasqataq Juda casta aylluykuqa dueochakurusunki chaynapi qamta, familiaykikunata chaynataq qampa llapallan tropaykikunata Jordan Mayuta chimpachimunankupaqqa? nispa. 42Chay mi Israel casta ru na ku nata Juda casta ru na ku na nirqa ku: Reyqariki oqaykupaqa aylluykum. Imanasqataq qamkunaqa piakunkichik chay rurasqaykumanta? Icha rey patachu imantapas mikururqaniku otaqchum ima regalotapas chaskikururqaniku? nispa. 43Chay mi Israel casta ru na ku na ataq nirqa ku: Chunka ayllukuna kasqaykuraykum Rey Davidqa chunka kutita pertenecewanku, chaynaqa imanasqam despreciawankikuqa? Manachu oqayku puntata rimanakurqaniku reyniykuta kutichimunaykupaqqa? nispa. Juda casta runakunam ichaqa Israel casta runakunamantapas aswan mas piachina kaqkunataraq rimarqaku.
20
rimachkaptinkum chay Gilgal llaqtapi tarikurqa huk mana allin runa. Paymi karqa Benjaminpa castanmanta Bicripa churin Seba. Paymi cornetata tocaspan nirqa: Israel casta runakuna manaam oqanchikpaqqa imapas kanchu Davidmantaqa nitaqmi herencianchikpas kanchu Isaipa churinmantaqa! Sapakamay ripukuychik wasikichikman! Israel casta runakuna Davidta saqeruspanku qatikurqaku Bicripa churin Sebata. Juda casta runakunam ichaqa rey man sayapakuspa rirqaku Jordan Mayu patanmanta Jerusalen llaqtakama. 3Jerusalen llaqtapi palacion man David chayaruspan mi pa lacion cuida nanpaq saqesqan chunkantin compaerankunata churarurqa sapaq wasipia. Paykunamanta nanachikuspanmi hina kikintaq mantienerqa, paykunawanqa manam uywanakurqaachu. Paykunaqa viudakuna hinam wichqasqa kawsarqaku waunankukama. 4Amasatam rey nirqa: Kunanmanta kimsa punchawmanmi Juda casta soldadokunata huuramuspa kaypi kanki nispa. 5Chay mi Amasa rirqa Juda casta soldadoku na hu u muq, ichaqa citasqan punchawmanta masta unaramuptinmi 6Davidqa Abisaitaa nirqa: Bicripa churin Sebaqa Absalonmantapas aswan mas daotaraqmi rurawachwan. Chay naqa soldadoykunawany payta qatipay, yanqaataq murallasqa llaqtakunata tariruspa pakakuruwachwan nispa.
2Chay napim
1Chay nata
Davidpa contranpi Seba hoqarikusqanmanta
2 SAMUEL20
7Joabpa
484
soldadonkunam, reyta waqaychaq Ceret casta hinaspa Pelet casta soldadokunapiwan hinaspa lliw valeroso soldadokunapiwan Jerusalen llaqtamanta Abisaiwan lloqsispa Bicripa churin Sebata qatirqaku. 8Gabaon llaqta law hatun rumipa hichpanpi kachkaptinkum Amasa hamurqa paykunawan tupaykuq. Joabmi karqa soldado pachayoq, weqawninpiataqmi watasqa karqa vainayoq espada. Joab ichiptinmi vainanmanta espada wichirurqa. 9Joabmi Amasata rimaykuspan nirqa: Hawkallachu kachkanki wawqelly? nispa. *Alleq makinwanmi barbanmanta hapiykurqa muchaykunanpaq. 10Amasaqa manam cuidakurqachu Joabpa makinpi espadamanta, Joabmi Amasata wiksanpi tuksirurqa chunchulninkunapas pampaman tallikunankama. Chaypunilla wauruptinmi yapamantaqa manaa tuksirqachu. Chaymantaam Joabqa wawqen Abisaipiwan Bicripa churin Sebata qatirqaku. 11Joabpa huk kaqnin soldadonmi Amasapa ayanpa waqtanpi sayaykuspa nirqa: Joabtawan Davidta kuyaqkunaqa Joabtay qatichunku nispa. 12Amasam chutaykacha kuch karqa yawar ninpa hawanpiraq anpa chaw pinpi, annin sapa pasaqkuna sayaykuspa qawarayasqankuta chay soldado qawaykuspanmi Amasapa ayanta suchuchirqa anmanta chakra ukuman hinaspam chaypi pachawan tapaykurqa. 13anmanta suchurachiptinmi runakunaqa manaa sayarqakuchu chaymi Joabwana pasarqaku Bicripa churin Sebata qatispanku. 14Sebam Israel casta ayllu ku napa law ninta pa sa ruspa chaya rurqa Abel-betmaaca llaqtaman, Bicripa llapallan castan runakunam huunakuruspanku llaqtaman pay wan kuska yaykururqaku. 15Joabpa llapallan tropankuna Abelbet-maaca llaqtaman chayaruspankum llaqtata muyururqaku atacanankupaq. Llaqtaman yaykurunankupaqmi llaqtapa murallanpa qepanman allpata montorurqaku, Joabpa llapallan tropankunam llaqta harkaq murallata tuichiy pi rirqaku. 16Chaymi llaqtamanta allin yuyayniyoq warmi qayaykachakamurqa: Uyariwaychik, uyariwaychik! Joabtay niykapamuwaychik kay man hamunanpaq. Pay wan rimaytam munani nispa. 17War miman Joab asuykuptin mi chay warmi nirqa: Qamchu kanki Joab? nispa. Chaymi Joabataq nirqa: Ar, oqam kani nispa. Hinaptinmi warmiataq nirqa: Uyariykuway kay sir vientaykipa rimarisqayta nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Niy nispa. 18Hinaptin mi chay warmi kay nata nirqa: awpaq tiempopim rimaqku kaynata: Pipas tapukuy munaqqa Abel llaqtapi tapukuchun nispa. Chay napim ima asuntotapas arreglaqku. 19Kay llaqtapi kaqkunaqa kaniku hawkalla kawsakuq runakunam chaynataq reypa qatiqnin runakunam. Ichaqa qanmi kay llaqtata chinkarachiy pi richkanki. Imanasqam Tayta Diospa herenciantaqa tuichiyta munanki? nispa. 20Chay mi Joabataq nirqa: Chaytaqa manam piensayllapas-piensanichu. Manam tuichisaqchu nitaq purmachisaqchu. 21Manam chayqa chay nachu, Efrain orqokunapi *yachaq Bicripa churin Seba sutiyoq runam Rey Davidpa contranpi hoqarikurun, chay naqa payllatay qoykamuwaychik hinaptinqa kutikusaqmi kay llaqtamanta nispa.
485
2 SAMUEL20,21
Chaymi warmiataq Joabta nirqa: Chay runapa umanta qoruruspaykum murallapa hawanta wischuramusaqku nispa. 22Chay warmim rirqa yuyaysapa kayninman hina llapa runakunawan rimamuq. Hinaptinmi paykuna Bicripa churin Sebapa umanta qoruruspanku wischuykamurqaku Joabman. Joab cornetata tocachiptinmi runakuna llaqtamanta anchurikuspanku sapakama wasinkuman ripukurqaku. Joabataqmi kutirqa reypa kasqan Jerusalen llaqtaman.
Davidpa yanapaqninkunamanta (2 S 8:15-18. 1 Cr 18:14-17)
23Joabmi karqa lliw Israel nacionpi tropa ku napa ka machiqnin. Joidapa chu rin Benaia sutiyoq runaataqmi kamachirqa reyta waqaychaq Ceret casta hinaspa Pelet casta soldadokunata. 24Adoramataqmi debalde llamkaqkunapa kamachiqnin karqa, Ahiludpa churin Josafat ataqmi karqa imapas pasaqkunamanta qellqaq, 25Sevaataqmi karqa secretario, Sadocwan Abiatarataqmi karqa sacerdotekuna. 26Jair llaqtayoq Ira sutiyoq runaataqmi karqa Davidpa sacerdoten.
21
gobiernasqan tiempopim karqa kimsa watantin muchuy chaymi Tayta Diosta David tapuptin pay nimurqa: Kay muchuyqa Saulwan castankuna Gabaon llaqtayoq runakunata wauchisqankumantam nispa. 2Gabaon llaqtayoqku nata David qayachimuspan mi payku nawan rimarqa. Gabaon llaqtayoqkunaqa manam Israel castachu karqaku, paykunaqa karqa Amor casta runakunamanta puchuqkunam. Paykunamanmi Israel casta runakuna jurarqa mana wauchinankupaq. Saulmi ichaqa Israelpa mirayninkunamanta hinaspa Judapa mirayninkunamanta sientispa Gabaon llaqtayoq runakunata chinkarachiypi rirqa. 3Davidm Gabaon llaqtayoqkunata nirqa: Imatataq rurayman contraykichikpi dao rurasusqaykichikmanta? Imaynataq pampachayta atiwaqchik chay napi Tayta Diospa allpanpaq bendicionninta maakunaykichikpaq? nispa. 4Gabaon llaqtayoq ru na ku na ataqmi nirqa ku: Saulmantawan castankunamantaqa manam qori-qollqetachu munaniku, manataqmi munachkanikuqa Israel castamanta hukllapas wauchiytachu nispa. Chaymi rey ataq nirqa: Chaynaqa niwaychiky qamkunapa piensasqaykichikta ruranay paq nispa. 5Chay mi payku na ataq nirqa ku: Saulmi wakiqniykuta waurachirqa hinaspam Israel nacionpi chullallapas mana puchunaykupaq chinkarachiwaykuta piensarqa. 6Chaynaqa Saulpa mirayninmantay qanchis runakunata makiykuman churamuy hinaptinmi oqayku warkumusaqku Tayta Diospa akllasqan Rey Saulpa llaqtanpi otaq Gabaa llaqtapi nispa. Chaymi rey ar nirqa. 7Saulpa willkan otaq Jonatanpa churin Mefi-boset runatam ichaqa mana qoykurqachu Saulpa churin Jonatanwan juramento rurasqanrayku. 8Reymi paykunapa makinman churarqa Aja sutiyoq runapa churin Rizpapa iskaynin wawankunata. Chay wawankunapa sutinmi karqa Armoni hinaspa Mefi-boset. Paykunam karqa Saulpa churinkuna. Qoykurqataqmi Merab sutiyoq warmipa pichqa wawankunatapas. Paykunam karqa Saulpa willkanku-
1Davidpa
Gabaon llaqtayoqkunapa favorninpi vengakusqankumanta
2 SAMUEL21
486
na. Merabmi karqa Adrielpa war min. Adrielqa karqa Mehola llaqtayoq Barzilaipa churinmi. 9Paykunatam David qoykurqa Gabaon llaqtayoqkunaman, hinaptinmi warkururqaku huk moqopi Tayta Diospa qayllanpi. Saulpa qanchisnintin mirayninkunam waururqaku punta kaq cosecha otaq cebada rutuy qallarichkaptin. 10Ajapa warmi chu rin Rizpam yana tela manta kar pata ru ra ku rurqa hatun rumipa hawanpi hinaspam cosecha qallariyninmantapuni cuidarqa loco para ayakunapa hawanman chayamunankama. Punchawpipas manam dejarqachu alton pawaq animalkuna ayakuna mikurunanta nitaqmi tutapipas dejarqachu purun animalkuna mikurunanta. 11David man mi willarqa ku Ajapa chu rinpa otaq Saulpa compa eranpa imam rurasqanta. 12David rispanmi Saulpa hinaspa churin Jonatanpa tullunkunata apamurqa Galaad lawpi Jabes llaqtayoq runakunapa kasqanmanta. Paykunam puntata suwarurqaku Bet-san llaqtapa plazanmanta. Chaypim Filistea runakuna warkururqaku Saulpa ayanta Gilboa Moqopi venceruspanku. 13Davidmi apachimurqa Saulpa tullunkunatawan churin Jonatanpa tullunkunata. Huuchimurqataqmi warkusqa runakunapa tullunkunatapas. 14Saulpa hinaspa churin Jonatanpa tullunkunatam pamparurqaku Benjamin ayllupa allpanpi kaq Zela llaqtapi otaq Saulpa taytan Cispa sepulturanpi. Lliwtam rurarqaku reypa kamachisqanman hina. Chaykuna pasaruptinmi allpapaq maakusqankuta Dios uyariykurqa. runakunam yapatawan pelearqaku Israel castakunawan, Davidmi tropankunawan rirqa paykunapa contranpi peleaq. Peleachkaptinkum David pisiparurqa 16hinaptinmi Davidta waurachiy pi rirqa hatunkaray runakunapa castan Isbi-benob sutiyoq runa. Chay runapa broncemanta lanzanmi llasarqa kimsa chunka kilo masninta, weqawninpipas aparqataqmi mosoq espadata. 17Ichaqa Sar viapa wawan Abisaimi Davidta yanapaspan chay Filistea runawan pelearqa hinaspam waurachirqa hinaptinmi Davidpa soldadonkuna juraspa nirqaku: Kunanmanta awpaqmanqa manaam lloqsinkichu guerraman oqaykuwan chaynapi Israel nacionpi achkiy wauchisqa hina ama waurunaykipaq nispa.
Hatunkaray runakunawan peleasqankumanta (1 Cr 20:4-8)
15Filistea
Waunanmanta Davidta Abisai librasqanmanta
18Gob law pim huktawan guer ra karqa Filistea ru na ku nawan chay mi chay guerrapi Husa castamanta kaq Sibecai sutiyoq runa waurachirqa hatunkaray runakunapa castan Saf sutiyoq runata. 19Mosoqmantam karqa guerra Gob lawpi Filistea runakunawan chay mi chay guerrapi Jair pa churin Elhanan waurachirqa Gat llaqtayoq Goliat sutiyoq runata, paypa lanzanpa kaspinmi karqa telarpa rodillon hina llumpay rakusu. 20Huktawan mi karqa guer ra Gat llaqtapi chay mi chay guer rapi karqa huk hatunkaray runa. Paypa makinkunam karqa soqta dedoyoqkama, hina chaynallataqmi karqa chakinkunapipas. Pay pas hatunkaray runakunapa castanmi karqa. 21Paymi insultarqa Israel soldadoku nata chay mi Davidpa wawqen Simeapa churin Jonatan waurachirqa. 22Chay tawankum karqaku Gat llaqtayoq Rafa sutiyoq runapa miraynin. Paykunatam waurachirqaku Davidpiwan soldadonkuna.
487 Enemigonkunata venceruspa Davidpa takisqan (Salmo 18)
2 SAMUEL22
22
kay takipa palabrankunata rimarirqa Tayta Diosman. Payqa rimarirqa llapallan enemigonkunamantawan Saulmanta Tayta Dios libraykuptinmi. 2Kaynatam David nirqa: Dios Taytally, qamqa oqapaqmi qaqa hina kapuwanki. Qamqa pakakuna wasi hinam kapuwanki. Qamqa oqallaytamiki libraykullawanki. 3 Diosnilly, amparakuykunay hatun rumim kapuwanki. Qampunitaqmiki oqataqa harkawanki. Atiynikiwanmi oqataqa salvawanki. Qamllam oqataqa altoneqpi pakawanki. Qamqa lluptikunay wasi hinam kapuwanki. Qamqariki oqallaypa salvaqniymi kanki. Dao ruraqkunamantam libraykullawanki. 4 Tayta Diostamiki qayakusaq oqallayqa. Payllapunimriki sumaq alabana Diosqa. Payllam enemigoymanta salvaykuqnillayqa. Wauymi yakupapas olankuna hina wichqarullawan. Kallpachkaq lloqlla hinam mana allinkuna vencerullawan. 6 Waskawan watasqata hinam sepultura wichqarullawan. Imapas toqlla hapiruchkaq hinam wauy hapirullawan. 7 Sasachakuyllapi kaspam Tayta Diosta qayakullani. Yanapaykuwananpaqmi Diosnillayman qaparillani. Payllamriki templonmanta uyarirqa qayakusqayta. Payllamriki uyariykun oqallaypa qaparisqayta. 8 Chaynataqmi kay pachapas kuyurispan katkatatarqa. Cielokunapa tiyananpas lliwchataqmi kuyurirurqa. Paypa piakuyninwanmi llumpaysuta katkatatarqa. 9 Paypa senqanmantataqmi qosnikuna waspirirurqa. Paypa siminmantataqmi rupaq nina lloqsirirurqa. Chaynataqmi lloqsimuspan nina sansa ratarirurqa. 10 Tela llikiq hinam alto cielomanta uraykamurqa. Tutay-tutay puyum chaki pampanpipas rikurirurqa. 11 Querubinpa hawanpiraq sillakuspam pawarikurqa. Wayrapapas raprallanpim payqariki pawarikurqa. 12 Kikin pakakunanpaqmi tutayayta churaykullarqa. Payqa muyuriqninpipas harkaqnintam churaykullarqa. Yakupapas yanayasqan puyutamya churaykullarqa. 13 Kancharichkaq awpaqnintam rupaq sansa ruparirurqa.
5 14
1David mi
Tayta Diosmi cielomanta toqyachirqa truenokunata.
2 SAMUEL22
15
488
Alto-altopiraq Diosmi uyarichin qaparisqanta. Flechanwanpas flechamuspam cheqechirqa enemigonta. Achka-achka llipyanwanmi vencerurqa paykunataqa. 16 Dios Taytally, simikimanta lloqsimuq qaqchakuynikiwanmi lamar qochapa uku-uku kaynin rikuriramurqa. Senqaykimanta lloqsimuq samaynillaykiwanmi kay pachapapas cimientollankuna qalakurullarqa. 17 Diosmi oqallayta altomanta haywarimuwarqa. Achka-achka yaku chawpinmantam horqoykullawarqa. 18 Llumpay atiyniyoq enemigoymantam librawarqa. Llapachallan cheqniwaqniykunamantam librawarqa. Paykunaqa oqamanta aswan kallpayoqmi karqa. 19 akarichkaptiymi paykunaqa pawaykullawarqa. Tayta Diosllamriki oqataqa yanapaykuwarqa. 20 Kichki-kichki lugarmantam payqa horqoykullawarqa. oqarayku kusikuspam payqa libraykullawarqa. 21 Allinta kawsakusqayraykum Tayta Diosqa premiaykullawan. Allinta rurallasqayraykum allinwanraq pagaykullawan. 22 Diosniypa mana munallasqantaqa manam rurarqanichu. Diosniypa contranpiqa manam hukmantaqa kawsarqanichu. 23 oqaqa siemprepunim yuyachkani paypa leyninkunata. oqaqa manam karunchakuykurqanichu decretonmanta. 24 Diosniypa qayllanpiqa mana huchayoqmi kawsachkarqani, pasaypaq mana allin ruraymantam waqaychakullarqani. 25 Allinta kawsakusqayraykum Tayta Diosqa pagaykullawan. Qayllanpi allintaa rurallasqayraykum pagaykullawan. Dios Taytally, confiakusuqnikiwanqa confiakunapaqmi reqsichikunki. Mana huchallikuqwanqa mana huchayoqmi reqsichikunki. 27 Chuyanchasqa runawanqa chuyapunitaqmi reqsichikunki. Atoq hina runawanqa qampas sacretaqmi reqsichikunki. 28 Qamqariki salvaykunkim humillakuykullaq runakunata. Qawaspaykim penqachinki hatun tukuqllaa runakunata. 29 Dios Taytally, tutaykuruptiypas qanmi achkiykuwasparaq kanchariwanki. 30 Achkallaa tropamanpas pawaykunaypaqmi yanapawanki. Paykunapa murallanta seqarunaypaqmi yanapawanki.
26
Tayta Diospa kawsasqanqa mana chikallanpas pantayniyoqmi. Tayta Diospa prometekusqanqa mana chikan pantachikuqmi. Paypi amparakuq llapan runakunataqa harkaykullanmi. 32 Tayta Diosllam Diosqariki, manam hukqa kanchu. Payllam harkawaqninchikqa, hukqa manam kanchu. 33 Diosmi oqataqariki kallpanchaykullawan.
31
489
34
2 SAMUEL22
Mana pantaruqtam payqariki kawsachiwan. Payqa luwichupa chakintapas hinaraqmi ruran chakillayta. Payqa altoneqpi sayaptiypas takyaykachillanmi chakillayta. 35 oqataqa paymi yachachiwan guerrapia peleamunaypaqpas. Kallpanchallawanmi broncemanta arcowanraq flechamunaypaqpas. 36 Qanmi harkachikunawan hina salvawanki. Kuyakuywan yachachispam hatunchallawanki. 37 Lluchkanaymantapas annillaytam kicharqanki. Enemigoykunatapas qatispaymi hayparqani tukunaypaq. Tukurunaykamam manariki kutimurqanichu samanaypaq. 39 Puchukachirqanim mana sayariytawanpas atinankukama. Maqapamurqanim mana sayariytawanpas atinankukama. Paykunaqa wichiykurqam oqallaypa sayasqayraq pampakama. 40 Qanmi oqataqa guerrapipas peleanaypaq kallpanchawarqanki. Ladoypipas qonqorananpaqmi enemigollayta churarqanki. 41 oqallaypa enemigoykunam muyurirusparaq ayqekurqa. Chaynam cheqniwaqniykunatapas waurachillaptiy tukururqa. 42 Qayakuptinkupas manam yanaparqakuchu. Tayta Diospas manamriki contestarqataqchu. 43 Pampa allpa polvotapas hinam uturqani. anpi mitutapas hinam saruparurqani. anpi mitutapas hinam utuparurqani. 44 Qanmi runakunapapas maqawananmanta libraykuwarqanki. Nacionkunatapas kamachiqnin kanaypaqmi waqaychawarqanki. Mana reqsisqaypas runakunawanmi qamqa servichiwarqanki. 45 Paykunaqariki uyariykuwaspam chayllapuni kasuwanku. Forasterokunam kumukuykusparaq chaylla asuykullawanku. 46 Llapachallan forasterokunam pasaypaqta hukmanyarurqaku. Pakakusqankumantapas katkatatastinmi lloqsiykullarqaku.
38
Wiaypaqay kawsakuchun Tayta Diosqa. Alabasqay kachun harkaykuwaqniyqa. Hatunchasqay kachun salvaq Diosnillayqa. Qaqa hinam harkawaqniy Diosnillayqa. 48 oqaraykum vengakunpas Diosnillayqa. Llapa runakunatapas chakillaymanmi churaykuwan. 49 Enemigollaymantapas payllataqmiki libraykuwan. Contraypipas hatariqpa hawanpiraqmi churaykuwan. Payllataqmi tukuy dao ruraqmantapas libraykuwan. 50 Dios Taytally, chayraykumriki nacionkunapipas graciastaraq qollasqayki. Chayraykumriki sutikimantapas qampaq takipullasqayki. 51 Akllakusqayki reytam sinchi sumaqtaraq venceykachiwanki. Nombraykuwaspa aceitewan talliwasqaykitam kuyawanki. oqallaytawan llapan mirayniytam wiaypaqa kuyallanki.
47
2 SAMUEL23
490 Waukunallanpaqa Davidpa rimarisqan
23
2
1Wa u ku na llanpaqa
rimarispanmi David kaynata nirqa:
Isaipa churin Davidmi rimarini. Alto-altopi Diospa hatunchasqan runam rimarini. Rey kanaypaq Jacobpa Diosninpa nombrasqanmi nini, Israel nacionpi miskillaa takiqmi nini:
Tayta Diospa Espiritunmi oqantakama rimarirqa. Tayta Diospa palabrallanmi simillaypipas tarikurqa. 3 Israelpapas yupaychallasqan Diosnillanmiki rimawarqa. Israelpapas harkaykullaqnin Diosnillanmiki niykuwarqa: Allinneqta rurallaspa runakuna gobiernaqqa, oqa Diosta respetaspa runakuna gobiernaqqa 4 achikyaykamuptin intipa kanchariynin hinam, puyupapas mana tapaykusqan kanchaq inti hinam, pararuptin allpamanta pasto ikllimuchkaq hinam. 5 Chaynamiki mirayniytapas Diosllayqariki takyachirqa. Wiaypaqmi contratotaa oqallaywanqa ruraykurqa. Chaykunatam ordenninpiraq allichasqata churaykurqa, chaykunata cumplinanpaqmi waqaychaykuspa churaykurqa. Paymi planta ikllichimuq hina salvacionnillayta cumplinqa. Paymi planta ikllichimuq hina tukuy munasqayta cumplinqa. 6 Mana allin ruraqkunaqa wischusqa kichkam kallanqaku. Paykunaqa pipapas mana hapiykunanam kallanqaku. 7 Hapiykuyta munaqqariki fierrotaraqmi hapiykunqa. Hapiykuyta munaqqariki lanzataraqmi hapiykunqa. Paykunaqa chayllapipunim pasaypaqtaa ruparunqa.
Davidpa tropankunapi valeroso jefekunamanta (1 Cr 11:10-47)
8Davidpa valeroso soldadonkunam karqa: Hacmon casta Is-boset, paymi karqa kimsa valeroso soldadokunapa jefen. Paymi huk kutipi lanzanwan waurachirqa pusaq pachak soldadokunata. 9Paymanmi qatirqa Ahoa castamanta kaq Dodo sutiyoq runapa churin Eleazar, paymi karqa kimsa valerosokunapa huknin. Paymi Davidwan kuska karqa Filistea soldadokunata desafiaspanku. Filistea soldadokuna chaypi huunakuruptinkum Israel soldadokuna lluptikururqaku. 10Eleazarmi ichaqa sayaykuspa waurachirqa Filistea soldadokunata makinpas utinankama hinaptinmi espadanpas makinman laqakururqa. Chay punchawpim Tayta Dios allinsuta vencerachirqa chaymi Israel soldadokunaqa Eleazarpa kasqanman kutirirqaku wauqkunapa llapa imankupas hoqarikuqllaa. 11Eleazarman qatiqataqmi karqa Agepa churin Sama. Payqa karqa orqo lawkunapi *yachaqmi. Filistea tropakunam huunakurqaku Lehi lawpi. Chaypim karqa lentejayoq chakra. Chaymantam Israel soldadokuna Filistea tropakunamanta lluptirqaku.
491
12Chay
2 SAMUEL23
chakrapa chawpinpi Sama sutiyoq runa sayaykuspanmi defienderqa hinaspam vencerurqa Filistea tropakunata. Chaypim Tayta Dios allinsuta vencerachirqa. 13Kimsa chun ka va leroso jefeku na mantam kimsan va leroso soldadoku na cosecha tiempopi rirqaku Davidman Adulam machaypi kachkaptin. Filistea soldadokunamantam wakinnin tropapa campamenton kachkarqa Refaim Qechwapi. 14Filistea tropa ku napa cuar tel nin Belen llaqtapi kach kaptin m David ataq kachkarqa amparakuna sitiopi. 15Chay pim David ganasllawana nirqa: Piraq tomaykachiwanman Belen llaqta zaguanpa waqtanpi pozomanta yakuta! nispa. 16Chay kimsan va leroso jefeku nam Filistea tropa ku napa campa menton man yaykuruspanku Belen llaqta zaguanpa waqtanpi pozomanta yakuta horqorurqaku hinaspam Davidman apamurqaku. Davidmi ichaqa mana munarqachu chay yaku tomayta, Tayta Diospaq ofrendata hina tallispanmi 17nirqa: Dios Taytally tomay manraqchu kay runakunapa yawarninpa chanin yakuta otaq wauy man wischukuspanku apamuwasqanku yakuta?! Chaytaqa amay piensayllapas-piensasaqchu! nispa. Chaynata nispanmi mana munarqachu tomayta. Chay kimsan valeroso jefekunam chaykunata rurarqaku. 18Sarviapa wawan, Joabpa wawqen Abisaimi karqa kimsa chunka valeroso jefekunapa kamachiqnin. Paymi huk kutipi lanzanwan kimsa pachak soldadokunata waurachirqa. Paypas reqsisqam karqa chay kimsan jefekuna hina. 19Abisaimi chay kimsan valeroso jefekunamanta aswan reqsisqa karqa chaymi paykunapa jefen karqa. Ichaqa manam igualarqachu chay kimsa valeroso jefekunapa rurasqanmanqa. 20Cabseel llaqtamanta Joidapa churin Benaia sutiyoq runapas valeroso kaspanmi achka hatun ruraykunata rurarqa. Paymi waurachirqa Moab nacionniyoq iskay alli-allin valeroso soldadokunata. Huk punchawpas lastachkaptinmi uchkuman yaykuruspan chaypi waurachirqa leonta. 21Waurachirqataqmi Egipto nacionniyoq hatunkaray runatapas. Chay Egipto nacionniyoq runam lanzawan armasqa kachkarqa. Benaiam ichaqa pelearqa huk kaspillawan hinaspam chay Egipto nacionniyoq runamanta lanzanta qechuruspa chaywan waurachirqa. 22Chaynaqa chay Joidapa churin Benaia sutiyoq runapas chay rurasqanwanmi sinchi reqsisqa karqa kimsan valeroso jefekuna hina. 23Kimsa chunka jefekunamantapas ancha reqsisqam karqa, chawanpas manam igualarqachu chay kimsa valeroso jefekunapa rurasqanmanqa. Benaiatam David churarurqa waqaychaqnin soldadokunapa jefena kananpaq. 24Kimsa chunka valeroso jefekunamanta wakinmi kaykuna: Joabpa wawqen Asael, Belen llaqtayoq Dodopa churin Elhanan, 25Harod lawmanta Sama chaynataq Elica, 26Bet-pelet llaqtayoq Heles, Tecoa llaqtayoq Iquespa churin Ira, 27Anatot llaqtayoq Abiezer, Husah casta Mebunai, 28Ahoa casta Salmon, Netofa llaqtayoq Maharai, 29Netofa llaqtayoq Baanapa churin Heled, Benjamin allpapi Gabaa llaqtayoq Ribaipa churin Itai, 30Piraton llaqtayoq Benaia, Gaas Wayqopi *yachaq Hidai, 31Bet-araba lawpi yachaq Abi-albon, Bahurim llaqtayoq Azmavet, 32Saalbim llaqtayoq Eliaba, Jasenpa churin Jonatanwan 33orqokuna lawmanta Sama hinaspa Sararpa churin Ahiam, 34Maaca lawmanta Ahasbaipa churin Elifelet, Gilo llaqtayoq Ahitofelpa churin Eliam, 35Carmel llaqtayoq Hezrai, Arab llaqtachamanta Paarai, 36Zoba nacionniyoq Natanpa churin Igal, Gad ayllumanta Bani, 37Amon nacionniyoq Selec, Beerot llaqtayoq Naharai, paymi karqa Sarviapa
2 SAMUEL23,24
492
wawan Joab sutiyoq runapa arman apaq, 38Jatir llaqtayoq Irawan Gareb 39hinaspa Het casta runa Urias. Llapallankum karqaku kimsa chunka qanchisniyoq valeroso jefekuna.
24
Diosmi Israel castakunapa contranpi yapatawan piakururqa chaymi Davidta umacharqa Israel casta runakunatapas chay nataq Juda casta runakunatapas yupachinanpaq. 2Hinaptinmi chay pi compaaqnin llapallan tropankunapa kamachiqnin Joabta nirqa: Israel llapallan ayllukunapa kasqanman rispay Dan llaqtamanta Beerseba llaqtakama runakunata yupamuy chay napi guerrapaq hina kaqkunaqa haykam kasqanta yachanay paq nispa. 3Joabmi ichaqa reyta nirqa: Yupaychasqanchik Tayta Diosy mirachichun kay nacionpi runakunataqa kunan kasqanmantapas pachak kuti mastaraq chay napi qam seor reyniy qawanaykipaq. Rey nilly imapaqtaq yupachiytaqa munachkanki? nispa. 4Ichaqa reypa kamachisqanmi Joabpa nisqanmantapas chaynataq tropakuna kamachiqkunapa nisqanmantapas cumplinapuni karqa. Joabwan tropakunapa kamachiqninmi reypa qayllanmanta lloqsirqaku Israel nacionpi guerrapaq runakunata yupamunankupaq. 5Jordan Mayuta chimparuspankum qallarirqaku Aroer llaqtamanta chaynataq qechwapa chawpinpi llaqtamanta. Chaymantam pasarqaku Gad ayllupa allpanta Jazer llaqtaman. 6Chaymantam pasarqaku Galaad lawman. Pasarqakutaqmi Het casta runakunapa allpantapas Cades llaqtakama. Dan-jaan llaqtaman chayaruspankum muyurimurqaku Sidon llaqtakama. 7Chaymantam rirqaku Tiro murallasqa llaqtaman, rirqakutaqmi Hiv hinaspa Canaan casta runakunapa llapallan llaqtankunamanpas. Hinaspam chayarurqaku Juda ayllu runakunapa allpan Neguev law Beerseba llaqtakama. 8Isqon killa iskay chunka punchawnin lliw Israel nacionta muyuyta tukuramuspankum kutimurqaku Jerusalen llaqtaman. 9Joabmi reyman qorqa guerrapaq hina runakunaqa haykam kasqanta. Israel lawpim karqa pusaq pachak waranqa soldadokuna, Juda lawpiataqmi karqa pichqa pachak waranqa soldadokuna. 10Runakuna yupachiyta David tukuruspanmi sonqonpi pesakuspan Tayta Diosta nirqa: Dios Taytally, hatuntam huchallikuruni kaykunata ruraspay, kunanmi ruegakuyki kay ser viqnikita mana allin rurasqaymanta pampachaykuwanaykipaq, oqaqa loco hinam chaykunata ruraruni nispa. 11Tutapay ta David hata rich kaptin mi Davidpa tapu ku nan ru nata otaq Diosmanta willakuq Gad sutiyoq runata Tayta Dios nirqa: 12David man rispaykiy oqa Tayta Diospa nisqay ta nimuy: Kimsa ru ra naykunamantay akllakuykuy hukllata chaynapi chay akllakusqaykiman hina qamta castiganaypaq nispa. 13Chay willakuq Gad rispam Davidman willamurqa: Mayqantataq akllakunki, nacionpi qanchis wata muchuy kanantachu otaq kimsa killa enemigoykikunapa qatikachasqan kaytachu otaq nacionpi kimsa punchawpuni peste onqoy kanantachu? Chaynaqa allintay tanteaykuy kachamuwaqniyman willamunaypaq nispa. 14Hinaptin mi David ataq nirqa: Hatun sasachakuy pim rikuriruni. Tayta Diospa makinman wichiykuymi aswan allinqa runakunapa makinman wichiykuymantaqa. Tayta Diospa kuyapayakuy ninqa hatu-hatunmi nispa.
1Tayta
Guerrapi peleananpaq qarikunata David yupachisqanmanta (1 Cr 21:1-17)
493
2 SAMUEL24
15Tayta Diosmi kachaykamurqa peste onqoyta Israel castakunaman chay tempranomanta sealasqan punchawkama. Hinaptinmi Dan llaqtamanta Beerseba llaqtakama otaq Israel lliw nacionpi waururqaku qanchis chunka waranqa runakuna. 16Jerusalen llaqtapi runakunata angel waurachinanpaq kachkaptinmi Tayta Dios llakipayarikurqa chay castigo apachimusqanmanta chaymi wauchiq angelta nirqa: Chayllapaqam, amaa masta wauchiychu nispa. Tayta Diospa angelninmi kachkarqa Jebus casta Arauna sutiyoq runapa eranpi. 17Wa uchiq angelta riku ruspan mi David nirqa Tayta Diosta: oqam hatu-hatunta huchallikuruni, oqamriki mana allintaqa ruraruni. Kay runakunaqa ovejakuna hina kaspam mana imatapas rurarqakuchu. Ruegakuykim oqatawan taytaypa castankunata castiganaykipaq nispa.
punchawmi Gad rirqa Davidman hinaspam nirqa: Jebus casta Arauna sutiyoq runapa eranman rispaykiy hatarichimuy altarta Tayta Diospaq nispa. 19Chay napim Davidqa rirqa Tayta Dios ka machiptin Gadpa willasqan man hina. 20Arauna karumanta qawachkaspam reytawan ser viqninkunata paypa kasqanman hamuchkaqta rikururqa chay mi taripaykuspan reypa aw paqninpi qonqoranpa pampaman kumuykurqa. 21Hinaspam nirqa: Seor reynilly imaynanpitaq kay serviqnikitaqa watukaykamuwanki nispa. Hinaptinmi Davidataq nirqa: Kay erayki rantiqmi hamurqani Tayta Diospaq altarta kaypi ruranay paq chaynapi runakuna wauchiq peste onqoy taninanpaq nispa. 22Chay mi Arau na ataq nirqa: Reynilly, kayqaya eraqa, munasqaykiman hinay animalkunata wauchispa kaay. Kayqaya bueyeskunapas wauchispa lliwchanta kaanaykipaq, yantapaqpas kachkanmi trillanakunawan bueyeskunapa yugonkuna. 23Reylly, tukuy kaykunatam qam reyman qoyki. Yupaychasqayki Tayta Diosy favorecesunki! nispa. 24Chay mi rey ataq nirqa: Amay chaynachu kachun ichaqa precionwanmi rantisqayki. Yupaychasqay Tayta Diosmanqa manam ofrecey manchu lliw kaapunay kaqkunataqa mana imaniraqllapas cuestawasqantaqa nispa. Davidmi rantirurqa eratawan bueyeskunata medio kilo masnin qollqewan. 25Chay pim David altar ta hata richirqa Tayta Diospaq. Ani mal ku natam wa uchirqa lliwta kaapunanpaq chay nataq Dioswan allinlla kasqanmanta ofrecenanpaq. Nacionpa favorninpi ruegakusqanta Tayta Dios uyariykuptinmi peste onqoy Israel nacionpi tanirurqa.
18Chay
Altarta David rurachisqanmanta (1 Cr 21:18-27)
REYKUNAMANTA WILLAKUQ PUNTA KAQ LIBRO

Kay libroqa reykunapa gobier nasqanmanta willa kuq librom. Kay libroqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Rey David enteron nacionpi gobier nachkaspan anchalla a machuyarusqanmanta, willa kuntaqmi manaraq wa ukuchkaspan rantinpi rey ka nanpaq churin Salomonta churasqanmantapas. Solomon gobier naptinqa Israel nacionqa anchalla a reqsisqam karqa, linderonkunam chayarqa karukuna manraq, chay na linderokuna hinaqa ma naam haykapipas karqachu. Salomonpa kapuqninwan yachaysapa kay ninqa ancha reqsisqam karqa llapallan nacionkunapi. Paymi hatarichirqa llaqta kunatawan murallankunata hinaspa palaciokunatawan sa marina sitiokunata. Rurachirqataqmi Jerusalen llaqtapi Tayta Diospa templontapas. Kay libroqa willa kun Rey Salomon hatun obra kuna rurasqanmantam chay nataq war mikuna man qokuruspa tay tacha-mamachakuna adorasqanmantam (1-11). Iskay kaq parteataqmi willa kun Salomon wa ukuptin gobier nasqan nacionqa iskay man ra kikurusqanmanta. Norte lawpi Israel nacionmi Diospa anninmanta karuncha kururqa. Surlaw pi reykuna ataqmi wakinqa karqa Diosman sonqo reykuna, wa kinataqmi karqa Diosmanta karuncha kuqkuna (12-22). Kay libroqa willa kuntaqmi Diosmanta willa kuq Eliasmantapas. Paymi Baal sutiyoq tay tachapa ser viqnin runa kunapa contranpi hatariruspan paykunata wa urachirqa.
Rey Davidta Abisaq sutiyoq doncella servisqanmanta

1Rey
David llumpay machua kaptinmi qatakunawan qataptinkupas manaa qoniqchu. 2Chaymi ser viqninkuna reyta nirqaku: Rey nillayku, qampaqy doncellata maskamuchunku cuidasuspayki yanapasunaykipaq hinaspa qanwan puuspa qonichisunaykipaq nispa. 3Enteron Israel nacionpi maska muspan kum ta rira murqa ku Sunem llaqtayoq Abisag sutiyoq sumaq buenamoza sipasta, paytam rey man pusamurqaku. 4Chay sipasqa karqa ancha buenamozallaam, paymi reyta ser vispa yanaparqa, reymi ichaqa mana haykapipas pay wanqa puurqachu war minwan hinaqa.
Davidpa rantinpi Adonias gobiernay munasqanmanta
warmin Haguitpa wawan Adoniasmi hoqarikururqa: oqam gobiernasaq nispa. Carretakunatawan caballopi sillakuqkunatam huukururqa, huukururqataqmi kikinta waqaychananpaq pichqa chunka soldadokunatapas. 6Taytanmi ichaqa haykapipas mana anyarqachu:
494
5Davidpa
495
1 REYES1
Imanasqataq chaytaqa rurachkanki? nispaqa. Adoniasmi karqa Absalonpa sullkan ancha buenmozo. 7Sar viapa wawan Joabmi sacerdote Abiatar wan rimanakuspa Adoniasta yanaparqaku. 8Ichaqa sacerdote Sadocpas nitaq Joiadapa churin Benaiapas nitaq Diosmanta willakuq Natanpas nitaq Simeipas nitaq Rei sutiyoq runapas nitaq Rey Davidpa valeroso soldadonkunapas manam Adoniaspa favorninpichu karqaku. 9Zohelet sutiyoq ru mipa kasqanpi Adonias convidota ru rachispan mi oveja kunata, vacakunata hinaspa wirayachisqan animalkunata nakachirqa. Chay Zohelet sutiyoq rumiqa kachkan Rogel Pukyupa hichpanpim. Qayachirqam reypa llapallan churinkunatapas hinaspa Juda castamanta kaq reypa llapallan ser viqninkunatapas. 10Ichaqa manam qayachirqachu Diosmanta willakuq Natantapas nitaq Benaiatapas nitaq valeroso soldadokunatapas nitaq wawqen Salomontapas. 11Chay mi Sa lomonpa maman Bet sabey ta Natan nirqa: Manachum yachanki Haguitpa wawan Adonias reypaq churakurusqanta? Chaytaqa reyninchik Davidqa manam yachanchu. 12Chaynaqa vidaykitapas chaynataq wawayki Salomonpa vidantapas salvayta munaspaqa consejoytay chaskiy. 13Rey Davidman rispay nimuy kay nata: Rey nilly, kay ser viqnikimanmi jurawarqanki: Wawayki Salomonmi oqapa rantiypi gobiernanqa nispa. Chayna kaptinqa imanasqam Adoniasqa gobiernachkan? nispa. 14Reyman chaykunata nichkaptikim oqapas qepaykita yaykuramusaq hinaspam rimasqaykiman hina nisaq. 15Reypa cuar ton man mi Bet sabey yayku rurqa, reyqa ancha yuyaqam karqa, Sunem llaqtayoq Abisag sutiyoq doncellam payta yanapachkarqa. 16Betsabey reypa qayllanpi qonqoranpa pampaman kumuykuptinmi rey ataq nirqa: Imatataq munanki? nispa. 17Chay mi Bet sabey nirqa: Rey nilly, yupaychasqanchik Tayta Diosraykum jurawarqanki: Wawayki Salomonmi oqapa rantiypi gobier nanqa nispa. 18Ichaqa mana yachasqallaykitam Adoniasa gobiernachkan. 19Nakarachinmi bueyesninkunata, wirayachisqan animalninkunata chaynataq achka ovejankunatapas, qayarachintaqmi churikikunatapas, sacerdote Abiatartapas chay nataq llapallan tropakuna kamachiq Joabtapas ichaqa manam qayachirqachu churiki Salomontaqa. 20Chaynaqa reynilly, Israel nacionpi lliw runakunam suyachkanku qampa rantikipiqa gobiernaq pim kasqan ninaykita. 21Mana chay na kaptinqa, rey nilly, qam waukuptikim oqapas chaynataq waway Salomonpas traicionaqpaq hapisqa kay manku nispa. 22Chay nata rey man Bet sabey nich kaptin mi chaya ra murqa Diosmanta willa kuq Natan 23hinaptinmi rey man willarqaku: Diosmanta willakuq Natanmi kaypi kachkan nispa. Diosmanta willakuq Natanmi reypa qayllanpi qonqoranpa pampaman kumuykuspan 24nirqa: Rey nilly kamachirqankichu: Adoniasmi oqapa rantiypi gobiernanqa nispayki? 25Adoniasmi nakarachin bueyeskunata, wirayachisqan animalkunata chaynataq achka ovejakunatapas. Qayarachintaqmi qampa lliw churikikunatapas, tropakunapa kamachiqninkunatapas chay nataq sacerdote Abiatartapas. Paykunaqa Adoniaswan kuska mikuspankum hinaspa upyaspankum nichkanku: Kawsachun Rey Adonias nispa. 26Ichaqa kay ser viqnikitaqa manam qayachiwarqachu nitaq sacerdote Sadoctapas nitaq Joiadapa churin Benaiatapas nitaq
1 REYES1
496
churiki Salomontapas. 27Chay naqa rey nilly qampa kamachisqaykichum tukuy kaykunaqa? Qampa rantikipi gobiernaqmantaqa manam niwarqankichu nispa. Davidmi qayachimurqa Betsabeyta. Betsabey reypa kasqanman yaykuruspanmi paypa qayllanpi sayaykurqa. 29Chay mi rey ataq nirqa: Llapa llakikuy manta libraqniy kawsaq Tayta Diosraykum jurayki. 30Israelpa yupaychasqan Tayta Diosrayku juraspay mi nirqayki: Wawayki Salomonmi oqapa rantiy pi gobiernanqa nispa, chay nisqay man hinam kunan rurasaq nispa. 31Betsabey ataqmi reypa qayllanpi qonqoranpa pampa man ku muykuspan nirqa: Rey nilly David, qamqa wiaypaqy kawsakuy nispa. 32Chay mantam Rey David qayachimurqa sacerdote Sadocta, Diosmanta willakuq Natanta hinaspa Joiadapa churin Benaiata. Paykuna reypa qayllanman yaykuruptinkum 33paykunata nirqa: Serviqniykunawan compaachikuspa churiy Salomonta mulaypi sillaykachispa pusaychik Gihon Pukyu lawman. 34Chaypim sacerdote Sadocwan Diosmanta willakuq Natan aceitewan tallispa Salomonta churanqaku, Israel nacionpi rey kananpaq cornetata tocachispam: Kawsachun Rey Salomon! ninkichik. 35Qamkunawan hamuspanmi palacioypi tiyaspan rantiypi gobiernanqa, paytaqa kamarachiniam Israel castatapas chaynataq Juda castatapas gobiernananpaq nispa. 36Chay mi reyta Joiadapa chu rin Benaia nirqa: Chaynay kachun, chaynatay kamachichun qam rey niy pa yupaychasqan Tayta Diospas. 37Imay nam qam rey niy wanpas Tayta Dios karqa, chaynay kachun Salomonwanpas, hinaspay paypa gobier nontapas qam rey niy Davidpa gobier nonmantapas aswan mastaraq hatunchachun nispa. 38Sacerdote Sadocm Diosmanta willa kuq Natanpiwan, Joiadapa chu rin Benaiapiwan, Ceret casta soldadokunapiwan, Pelet casta soldadokunapiwan Rey Davidpa mulanpi sillaykachispa Salomonta pusarqaku Gihon Pukyu law man. 39Sacerdote Sadocmi Diospa karpanmanta waqrachapi aceiteta horqomuspan Salomonman talliykurqa chaymi cornetata tocachiptinku llapa runakuna qaparirqaku: Kawsachun Rey Salomon! nispa. 40Llaqtapi llapa runakunam qatirqaku qenata tocastin, paykunaqa hatu-hatuntam kusikurqaku. Paykunapa qaparisqankuwanmi allpapas kicharikuykuqmana rikchakurqa. 41Adoniasmi llapallan convidasqan runakunapiwan mikuyta tukuruchkaspankua bulla rurasqankuta uyarirurqaku. Corneta waqasqanta Joab uyariruspanmi nirqa: Imanasqataq runakunaqa llaqtapi llumpayllataa alborotachkanku? nispa. 42Chay nata rimach kaptin mi sacerdote Abiatar pa chu rin Jonatan chaya rurqa chaymi Adoniasataq nirqa: Qamqa valeroso qarim kanki, yaykuykamuy, allin noticiatach apamuwachkankiku nispa. 43Chay mi Jonatan ataq nirqa: Cheqaptaqariki reyninchik Davidmi Salomonta reypaq churarun. 44Paywantaqmi kacharqa sacerdote Sadoctapas, Diosmanta willakuq Natantapas, Joiadapa churin Benaiatapas, Ceret casta soldadokunatapas chaynataq Pelet casta soldadokunatapas, paykunam Salomonta sillaykachirqaku Rey Davidpa mulanpi 45hinaptinmi sacerdote Sadocwan Diosmanta willakuq Natanpas Gihon Pukyu lawpi Salomonta aceitewan tallis28Rey
Salomonta reypaq David churasqanmanta
497
1 REYES1,2
panku reypaq churarunku. Hatun kusikuywan runakuna kutimuspankum bullallataa rurachkanku, chay alborototamiki qamkunaqa uyarichkankichik. 46Salomonpas reypa tiyananpim tiyaykuruna. 47Reypa serviqninkunapas riruspankum reyninchik Davidta alabaramunku: Diosy Salomontaqa qanmantapas aswan mas reqsisqataraq rurachun hinaspay gobiernontapas qampamanta aswantaraq hatunyachichun nispa. Rey Davidpas camanpi kumuykuspam Diosta adoraspan 48nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa alabasqay kachun, kunan punchawmi qawachkaptiy churiyta palacioypi tiyaykachin nispa. 49Adoniaspa convidasqankuna chayta uyariruspankum mancharikururqaku, llapallankum hatariruspanku sapakama ripukurqaku. 50Adoniaspa Salomonta manchakuspanmi rispanaaltarpa waqrachankunaman hapipakururqa. 51Salomonmanmi willaramurqaku: Adoniasmi manchakususpayki altar pa waqrachankunaman hapipakurun: Kunanpuni Rey Salomon jurawachun ama wauchiwananpaq nispa. 52Chay mi Sa lomon ataq nirqa: Allinllata kawsaptinqa manam huk chukchallanpas pampaman wichinqachu, faltakuruspanmi ichaqa wauchisqa kanqa nispa. 53Chay mi Rey Sa lomon kacharqa altar pa kasqan manta Adoniasta pusa mu nankupaq. Rey Salomonpa qayllanpi qonqoranpa kumuykuptinmi Rey Salomon nirqa: Ripukuy wasikiman nispa.
waukunan punchaw hichpamuptinmi churin Salomonta kunaspan nirqa: 2oqaqa waukusaqam chaynaqa kallpanchakuspay qarinchakuy. 3Moisespa qellqasqan yachachikuykunaman hina kawsaspay kasukuy yupaychasqanchik Tayta Diospa decretonkunata, kamachikuyninkunata, reglamentokunata hinaspa Chunkantin Kamachikuyninkunatapas, chaynata kawsaspaqa llapa ima rurasqaykipipas chaynataq mayman risqaykipipas allinpunim kanki. 4Tayta Diosmi prometewasqanta cumplinqa, paymi niwarqa kaynata: Qampa miraynikikuna oqamanta mana rakikuspa nisqaykunata tukuy sonqonwan hinaspa tukuy vidanwan kasukuspa kawsaptinkuqa mana tukuytam qampa miraynikikunamanta Israel nacionpi gobiernaq qari kanqa nispa. 5Qamqa am yachankia paniy Sarviapa wawan Joab imam rurawasqantaqa, payqariki Israel nacionpim llapallan tropakuna kamachiq iskay runakunata waurachirqa, payqa waurachirqa Nerpa churin Abnertawan Jeterpa churin Amasatam. Paykunataqa waurachirqa manam guerra tiempopichu, chay runakunapa yawarninwanmi yawarcharurqa weqawniy watakunaytapas chaynataq sandaliaytapas. 6Chaynaqa yuyaywany ruray, paytaqa wauchinkim. 7Galaad lawmanta Barzilaipa mirayninkunatam ichaqa kuyapayarinki, palacioykipim qanwan kuska paykunaqa mikunqa, paykunaqariki yanapaykuwarqakum wawqeki Absalonmanta lluptichkaptiy. 8Qanwantaqmi kachkan Bahurim lawpi *yachaq Benjaminpa miraynin Gerapa churin Simeipas, paymi Mahanaim llaqtaman richkaptiy hatun akaywan akawarqa, kutimuptiymi ichaqa kikillan Jordan Mayuman taripaykamuwaspa chaskiykuwarqa chaymi Tayta Diosrayku jurarqani: Manam wauchisqaykichu nispay. 9Ichaqa castigankipunim, qamqa yuyayniyoq runam kanki, tanteasqaykiman hinay ruray, paytaqa wauchinkim nispa.
a 1:50
1Davidpa
Salomonman Davidpa kunasqanmanta
Altarpa esquinanpi waqrachakunata hapiykuq runaqa manam wauchisqachu karqa.
1 REYES2
498 Davidpa waukusqanmanta (1 Cr 29:26-30)
10David waukuptinmi pamparurqaku Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi. 11Davidmi Israel nacionpi gobiernarqa tawa chunka wata. Qanchis watam gobiernarqa Hebron llaqtapi, kimsa chunka kimsayoq wataataqmi gobiernarqa Jerusalen llaqtapi. 12Taytan David wauruptinmi Salomona gobiernarqa, paypa gobiernonqa allintam takyarqa.
maman Betsabeymanmi hamurqa Haguitpa wawan Adonias chaymi Betsabey nirqa: Allin sonqowanchu hamuwachkanki? nispa. Chaymi Adoniasataq nirqa: 14Qan man ninay mi kach kan nispa. Hinaptinmi Betsabey nirqa: Niway nispa. 15Chay mi pay nirqa: Yachankim gobiernoqa oqapa kasqanta, yachankitaqmi Israel casta llapallan runakunapas gobier nanay munasqankutaqa ichaqa chay gobiernoqa pasarun wawqey manam chaynata Tayta Dios kamachisqanrayku. 16Maakunay mi kachkan, chaytaqa amam negaruwankichu nispa. Chaymi Betsabey nirqa: Niway nispa. 17Adoniasmi nirqa: Ama hina kaspaykiy Rey Salomonta rimapayaykapuway Sunem llaqtayoq Abisag sutiyoq sipaswan casarachiwananpaq, qamtaqa manam negasunkichu nispa. 18Chay mi Bet sabey nirqa: Allinmi, reytaqa oqam rimapayaykapusqayki nispa. 19Chay napim Bet sabeyqa rirqa Rey Sa lomonta Adoniaspa favor ninpi rimapayamunanpaq. Rey Salomonmi sayarispa chaskirqa hinaspam mamanpa qayllanpi qonqorakuykurqa. Tiyananpi kasqallan tiyaykuspanmi aparachimurqa mamanpa tiyananta, reypa *alleqninpi maman tiyaykuspanmi 20payta nirqa: Taksachalla maakuytam maakusqayki, amam negawankichu nispa. Chaymi rey ataq mamanta nirqa: Maakuway mamy, oqaqa manam negasqaykichu nispa. 21Chay mi ma man ataq nirqa: Sunem llaqtayoq Abisag sutiyoq sipaswany wawqeki Adoniasta casarachiy nispa. 22Hinaptin mi Rey Sa lomon ataq ma manta nirqa: Imanasqataq maawanki Sunem llaqtayoq Abisag sutiyoq sipaswan Adoniasta casarachinay paq? Chay wanqa maakuwachkanki mayorniy kasqanrayku gobier noyta payman qonaypaqmi, paypaq maakuspaqa-maakuytaqy sacerdote Abiatarpaqpas chaynataq Sar viapa wawan Joabpaqpas nispa. 23Chay nata niruspam Rey Sa lomonqa ju rarqa Tayta Diosrayku kay nata: Tayta Diosy llumpayta castigawachun chay maakusqanmanta Adoniasta mana wauchiptiyqa. 24Tayta Diosmi taytay Davidpa rantinpi gobiernachiwach-
13Sa lomonpa
Adoniaspa wausqanmanta
499
1 REYES2
kan, promesanman hinam chay gobiernotaqa oqamanwan miray niy mana qoykuwanku, kunanpunim Adoniasqa waunqa nispa. 25Joiadapa chu rin Benaiata Rey Sa lomon kachaptin mi Adoniasta wa u rachimurqa. 26Chaymantam sacerdote Abiatarta Rey Salomon nirqa: Anatot llaqta lawpi chakraykiman ripukuy, qampas waunaykim yachachun ichaqa Seor Diospa baulninta taytay Davidpa qayllanpi apasqaykiraykum chaynataq taytay Davidpa tukuy ima akarisqanpi akarisqaykiraykum manaraq wauchisqaykichu nispa. 27Chay nata m Abiatar taqa Tayta Diospa sacerdoten kasqan manta Rey Sa lomon qarqorurqa. Chaynapim cumplikurqa Eliy pa mirayninpa contranpi Silo llaqtapi Tayta Diospa rimasqan. 28Absa lon manqa mana huk llawa kuch kaspapas Joabqa Adoniaspa par tidon mi karqa chayraykum chay noticiata uyariruspan Tayta Diospa kar panman lluptikururqa chaypim altarpa waqrachankunaman hapikururqa. 29Rey Salomonmanmi willaykurqaku Tayta Diospa kar panman Joab lluptiruspa altarpa waqtanpi kasqanta. Joiadapa churin Benaiata Salomon kachaspanmi nirqa: Rispaykiy Joabta waurachimuy nispa. 30Tayta Diospa kar pan man Benaia yayku ruspan mi nirqa: Reymi kamachikun lloqsinaykipaq nispa. Hinaptinmi Joab nirqa: Manam lloqsiymanchu, oqaqa kaypim wausaq nispa. Chaymi Benaiaataq kutirqa Joabpa nisqanta reyman willananpaq. 31Chay mi rey ataq nirqa: Chaynaqa nisusqaykiman hinay wauchispa pamparamuy chaynapim oqamantawan taytaypa mirayninkunamanta qechunki yanqapunimanta Joabpa wauchisqan culpata. 32Tayta Diosmi castiganqa chay runakuna wauchisqanmanta, taytay Davidpa mana yachasqantam Joab wauchirqa paymanta aswan allin kaq qarikunata. Wauchirqam Nerpa churin Abnerta, payqa karqa Israel llapallan tropakunapa kamachiqninmi, wauchirqataqmi Jeterpa churin Amasatapas, payqa karqa Juda casta llapallan tropakunapa kamachiqninmi. 33Chay rurasqanmantam Joabwan mirayninkuna castigasqa kanqa, Davidmanmi ichaqa mirayninkunamanwan, familiankunamanwan chaynataq gobiernonmanwan Tayta Dios qonqa wiaypaq hawka kawsakuyta. 34Chay mi Joiadapa chu rin Benaia rispa Joabta wa u rachimurqa hinaspam pamparamurqa kikin Joabpa wasinpi, chay wasinqa karqa chunniqpim. 35Chaymi Joiadapa churin Benaiata Joabpa rantinpi rey churarqa llapallan tropapa kamachiqnin kananpaq, Sadoctaataqmi churarqa Abiatarpa rantinpi sacerdote kananpaq. 36Simeitapas rey qayachimuspanmi nirqa: Jerusalen llaqtapi wasita ruraspa chaypi *yachakuy ichaqa amam maymanpas lloqsinkichu. 37Sichu lloqsiruspa Cedron Wayqota chimparuspaqa waunkipunim, kikikim huchayoqqa kanki nispa. 38Chay mi Simeiataq reyta nirqa: Allinmi, qam rey niy pa nisqaykiman hinam rurasaq nispa. Simeimi Jerusalen llaqtapi unay tiempo *yacharqa. 39Ichaqa kimsa wata pasaruptinmi Simeipa iskay sirvientenkuna lluptirurqaku Maaca sutiyoq runapa churin Aquispaman. Aquisqa karqa Gat llaqtapa reyninmi. Willaykurqakum Simeiman kaynata: Sir vientekikunaqa Gat llaqtapim kachkanku nispa.
1 REYES2,3
40Chaymi
500
Simeiqa asnonta montoraykuspan Gat llaqtapi Aquispa wasinman rirqa sirvientenkunata maskamunanpaq. Riruspanm Simeiqa sirvientenkunata kutichimurqa Gat llaqtamanta. 41Salomonmanmi willaykurqaku Simeiqa Jerusalen llaqtamanta riruspa Gat llaqtamanta kutiramusqanta. 42Chaymi Simeita qayachimuspan rey nirqa: Manachum Tayta Diosrayku jurachispay avisarqayki: Kaymanta lloqsispaykiqa waunkipunim nispay? Manachum niwarqanki: Allinmi niwasqaykiqa nispa? 43Imanasqam Tayta Diosrayku jurasqaykitaqa mana respetarqankichu chaynataq kamachisqaytapas mana kasukurqankichu? 44Sonqoykipiqa yachachkankim taytay Davidpa contranpi mana allinkuna rurasqaykita, chaynaqa Tayta Diosmi mana allin rurasqaykimanta castigasunki. 45oqa Rey Salomonmi ichaqa Diospa bendecisqan kasaq hinaptinmi Davidpa gobiernon wiaypaq takyachisqa kanqa Tayta Diospa qayllanpi nispa. 46Reymi Joiadapa churin Benaiata kamachirqa Simeita wauchimunanpaq chaymi rispan Simeita waurachimurqa chaynapim Salomonpa gobiernon allinta takyarqa.
rinwan casarakuruspanmi payta pusamurqa Davidpa llaqtan sutiyoq barrioman chaypi *yachanankupaq. Chaypiqa yacharqaku reypa wasinta, tayta Diospa templonta chaynataq Jerusalen llaqtapa muyuriqninpi murallatapas hatarichiyta tukunankukamam. 2Chay tiempopim runakuna Diospaq animalkunata wauchiqku alto moqokunapi kaq capillakunapi, chaynataqa rurarqaku Tayta Diospa templon manaraq rurasqa kasqanraykum.
Diosmanta Salomon yachay maakusqanmanta (2 Cr 1:1-13)
1Salomonmi aylluchakururqa Egipto nacionpa reynin Faraonwan, Faraonpa chu-
Faraonpa churinwan Salomon casarakusqanmanta
ichaqa Tayta Diosta kuyarqa taytan Davidpa decretonkunata kasukuspa, chay wanpas animalkunata wauchispanmi inciensota kaarqa alto moqo capillakunapi. 4Gabaon llaqtamanpas Diospaq animalkuna wauchiqmi rirqa. Chaymanqa rirqa chay moqopi kaq capilla ancha reqsisqa kasqanraykum, chay altarpa hawanpim waranqa animalkunata kaamurqa. 5Gabaon llaqtapim sueoy ninpi Sa lomon man Tayta Dios riku riykuspan nirqa: Maakuway imam munasqaykita, oqam qosqayki nispa. 6Chay mi Sa lomon ataq nirqa: Ser viqniki taytay Davidtam llumpayta kuyapayarirqanki, chay nataqa rurarqanki cheqaptapuni munasqaykiman hina allin ruraq kasqanraykum, kunan sucedekusqanpi hinam payta bendecispayki churintapas gobier nachiwachkanki. 7Yupaychasqay Dios Tay ta lly, ku nan m tay tay Davidpa rantinpi kay ser viqni kita gobier nachiwachkanki, oqaqa war maraqmi kani, manam ima ruraytapas yachaniraqchu. 8Kay ser viqnikiqa akllakusqayki runaykikunapa chawpinpim kachkani, paykunaqa kachkanku nana-nanaq mana yupay atina runakunam. 9Qoykuway yachayta chaynapi allinta entiendespa runaykikunata gobiernanay paq chaynapi imam allin kasqanta chaynataq mana allin kasqantapas tanteanay paq. Mana chayna kaptinqa pitaq gobiernayta atinman nana-nanaq runaykikunata? nispa. 10Salomonpa chay maakusqan Seorpa agradonpaq kaptinmi 11Seorataq nirqa: Manam maakuwarqankiqa unay wata kawsakuytachu nitaq qori-qollqetachu nitaq enemigoykikuna wauchisqa kanankutachu. Maakuwarqankiqa entendimientotam allin arreglo ruranaykipaq, 12chaynaqa qoykim maakusqayki-
3Sa lomon mi
501
1 REYES3
man hina. Qoykim yachaytapas chaynataq allin entendimientotapas, awpaqtaqa manam pipas karqachu qam hina yachayniyoqqa, manataqmi qanmanta qepatapas kanqachu. 13Qoykitaqmi mana maawasqaykikunatapas, apuyachispaymi ancha reqsisqata rurasqayki, kawsanaykikamaqa huk reyqa manam qam hinaqa kanqachu. 14Taytayki David hina decretoykunata hinaspa kamachisqaykunata kasukuspa munasqayman hina ruraptikiqa unay watakunatam kawsachisqayki nispa. 15Sa lomon rikcha riruspan mi cuentata qoku rurqa sueosqanta chay mi Jerusa len llaqtaman kutirimuspa Tayta Diospa contrato rurasqan baulpa qayllanpi animalkunata wauchispa lliwta kaarqa, ofrecerqataqmi Dioswan allinlla kasqanmanta ofrendakunatapas, preparachirqam convidota llapallan ser viqninkunapaq. tiempopim iskay chuchumika war mikuna reypa kasqanman rispa paypa qayllanpi sayaykurqaku. 17Hinaptinmi huknin warmi nirqa: Reynilly, kay warmiwanmi *yachaniku huk wasillapi, paywan kuska wasipi kachkaspaymi wachakururqani. 18Wachakusqaymanta kimsa punchawmantam kay warmipas wachakururqa, iskayllaykum chay wasipiqa yacharqaniku, manam pipas chaypiqa karqachu, iskayllaykum chay wasipiqa karqaniku. 19Kay warmipa wawanmi waururqa tuta puuchkaspa itirusqanrayku. 20Hinaptinmi chawpi tutata hatariruspa waqtaymanta wawayta horqorusqa puunaykama hinaspam chay wawaytaqa ladonmana churaykusqa, wausqa wawantaataqmi waqtayman churaramusqa. 21Wawayta uunaypaq tutapayta hatariruspaymi paytaqa tariykurqani wausqataa ichaqa achikyaruptinmi allinta qawaykuspay reqsirurqani mana waway kasqanta nispa. 22Chay mi huk nin war miataq nirqa: Manam, kawsaq wawaqa oqapam, wausqaataqmi qampa nispa. Chaymi punta rimaq war miataq nirqa: Manam, wausqa wawam qampaqa, kawsaqataqmi oqapa nispa. Chaynatam reypa qayllanpi atipanakurqaku. 23Chay mi rey ataq piensarqa: Kay war mim nin: oqapam kawsaq wawaqa qampaataqmi wausqa wawa nispa. Huk nin war miataqmi nin: Manam, qampa wawaykiqa wausqa kaqmi, oqapaataqmi kawsaq nispa. 24Hinaptin mi rey ka machirqa: Apamuychik espadata nispa. Rey man espadata aparamuptinkum 25kamachirqa: Kawsaq wawata chawpimanta partiruspa qoychik partenta sapakamaman nispa. 26Wawan manta sonqonpi llumpay ta lla kikusqan raykum kawsach kaq wawapa maman reyta nirqa: Reylly, kay war mimany qoykuy kay kawsaq wawataqa, amay wauchiychu nispa. Huk nin war miataqmi nirqa: Amay kachunchu qampaqpas nitaq oqapaqpas, partiychiky nispa. 27Chay mi rey ataq nirqa: Punta rimaq war miman qoychik chay kawsaq wawata, ama wauchiychikchu, paymi cheqap mamanqa nispa. 28Chaymi Israel nacionniyoq llapallan runakuna yacharurqaku reypa allin arreglasqanta, reytam respetarqaku allin arreglo rurananpaq Diospa yachay qosqanta qawaykuspanku.
16Chay
Salomonqa yachayniyoq chaynataq apullaa kasqanmanta
1 REYES4
502 Salomonpa imaynam gobiernasqanmanta
Salomonm gobiernarqa enteron Israel nacionpi. 2Gobiernonpi paypa churasqan kamachikuqkunam kaykuna: Sacerdotem karqa Sadocpa churin Azarias. 3Secretariokunam karqa Elihoref sutiyoq runawan Ahias, paykunaqa karqa Sisapa churinkunam. Reypa rurasqankunamanta qellqaq runam karqa Ahiludpa churin Josafat. 4Llapallan tropa kamachiqmi karqa Joiadapa churin Benaia. Sacerdotekunaataqmi karqa Sadocwan Abiatar. 5Prefectokunapa jefenmi karqa Natanpa churin Azarias. Reypa consejaqninmi karqa Natanpa churin sacerdote Zabud. 6Palaciopi mayordomom karqa Ahisar. Debaldella llamkaqkunapa jefenmi karqa Abdapa churin Adoniram. 7Enteron Israel nacionpim Sa lomon chu rarqa chun ka iskay niyoq prefectokunata. Paykunam sapakama watapi huk killanka mantieneqku reytawan wasinpi kaqkunata. 8Chay prefectokunapa sutinmi kaykuna: Efrain orqokunapim prefecto karqa Ben-Hur sutiyoq runa. 9Macaz llaqtapa, Saalbim llaqtapa, Bet-semes llaqtapa, Elon llaqtapa hinaspa Bet-hanan llaqtapa prefectonataqmi karqa Ben-Dacar sutiyoq runa. 10Arubot llaqtapa, Soco llaqtapa hinaspa enteron Hefer lawkunapa prefectonataqmi karqa Ben-Hesed sutiyoq runa. 11Enteron Dor lawpa prefectonataqmi karqa Ben-Abinadab sutiyoq runa. Chay prefectopa warminmi karqa Rey Salomonpa churin Tafat. 12Taa nac llaqtapa hinaspa Meguido llaqtapa prefecton ataqmi karqa Ahiludpa churin Baana. Paymi gobier narqa Jezreel llaqtapa uray nin Saretan llaqtapa hichpanpi kaq Bet-sean llaqtamanta qallarispan Abel-mehola llaqtakama hinaspa Jocmeam llaqtapa waklaw ninkama. 13Ga laad law Ramot llaqtapa prefecton ataqmi karqa Ben-Geber sutiyoq runa. Paytaqmi cuentallikurqa Manasespa miraynin Jair pa llaqtankunamantapas. Chay llaqtakunaqa karqa Galaad law pim. Cuentallikurqataqmi Basan lawpi kaq Argob sutiyoq lawpi kaq soqta chunka murallasqa llaqtakunamantapas. Chay llaqtakunapa punkunkunam karqa broncemanta cerrojoyoq. 14Ma ha naim llaqtapa prefecton ataqmi karqa Idopa chu rin Ahinadab. 15Nef ta liy lawpa prefecton ataqmi karqa Ahi maas sutiyoq runa, paymi casa rakururqa Salomonpa churin Basemat wan. 16Aser lawpa hinaspa Alot lawpa prefecton ataqmi karqa Husaipa churin Baana. 17Isacar lawpa prefecton ataqmi karqa Pa ruapa chu rin Josa fat. 18Benja min lawpa prefecton ataqmi karqa Elapa chu rin Simei. 19Ga laad lawpa prefecton ataqmi karqa Uri sutiyoq ru napa chu rin Geber, chay Galaad lawqa karqa Amor casta runakunapa rey nin Sehonpa nacionninwan Basan law Rey Ogpa nacionninmi. Karqataqmi enteron nacionpaq huk prefectopas. castamantawan Israel castamanta kaqkunam karqaku lamar qochapa patanpi aqo hina nana-nanaq runakuna, mikunankupas, tomanankupas mana pisisqanmi kusisqallaa kawsarqaku. 21Salomonmi munaychakurqa llapallan nacionkunapi, payqa munaychakurqa Eufrates Mayumanta Filistea nacionkamam chaynataq Egipto nacionpa linderonkamam. Impuestokunata Salomonman pagaspankum paytaa waunankama servirqaku. 22Salomonpa sapa punchaw mikunanpaqmi karqa: soqta waranqa
20Juda
1Rey
Salomonpa gobiernon hatunyasqanmanta
503
1 REYES4,5
soqta pachaknin kilo suysusqa harina, chunka kimsayoq waranqa iskay pachaknin kilo mana suysusqa harina, 23kawsaykunawan wirayachisqa chunka torokuna, pastowan wirayachisqa iskay chunka torokuna hinaspa pachak ovejakuna, karqataqmi luwichukunapas, tarukakunapas chaynataq wallpakunapas. 24Eufrates Mayu intipa seqaykunan law nacionkunapim Rey Salomon munaychakurqa Tifsa llaqtamanta Gaza llaqtakama. Munaychakurqataqmi Eufrates Mayu intipa seqaykunan law nacionkunapa reyninkunapipas, chaynapim muyuriqninpi kaq nacionkunawan hawkayaypi *yacharqa. 25Salomonpa gobiernasqan watakunapim Dan llaqtamanta Beerseba llaqtakama Juda castamantawan Israel castamanta kaqkuna sapakama confianzawan *yacharqaku uvas huertakunapi chaynataq higos huertakunapipas. 26Chaykunamantapas Salomonpaqa kapurqataqmi caballonkunapaq tawa chunka waranqa cuartochakuna, chay caballokunam carretakunata aysaq, kapurqataqmi chunka iskayniyoq waranqa sillakuqkunapas. 27Prefectokunam Rey Salomontawan mesanpi mikuqkunata sapakama mantieneqku watapi huk killanka, manam imamantapas faltachiqkuchu. 28Tupasqanman hinam caballokunapaqwan carreta aysaq uywakunapaq cebatawan pajata maymi kasqanman apachimuqku. 29Diosmi Salomonman qorqa yachaytawan entendimientota. Lamar qochapa patanpi aqo hinam karqa paypa yachayninqa. 30Intipa qespimunan lawpi yachayniyoqkunamantapas chaynataq Egipto nacionpi llapallan yachayniyoqkunamantapas aswan yachayniyoqraqmi Salomonqa karqa. 31Llapallan runakunamantapas aswan yachayniyoqm payqa karqa. Zera casta Etanmantapas chaynataq Maholpa kimsa churinkunamantapas aswan yachayniyoqmi payqa karqa. Maholpa churinkunam karqa Heman, Calcol hinaspa Darda. Yachayniyoq kasqanmantam muyuriqninpi llapallan nacionkuna Salomonta allinta reqsirqaku. 32Yachachirqam kimsa waranqa rikchanachiykunatawan waranqa pichqan takikunata. 33Yachachirqataqmi sachakunamantapas, yachachirqaqa Libano monte cedro sachamanta qallaykuspanmi raqrakunapi wiaq hisopo plantapi tukunankama, yachachirqataqmi animalkunamantapas, pawaq animalkunamantapas, qasqonpa puriq animalkunamantapas chaynataq challwakunamantapas. 34Tukuy hinastinpi kaq reykunam Salomonpa yachayninmanta uyariruspanku runankunata kachamurqaku paypa nisqanta uyarinankupaq.
llaqtapa rey nin Hirampas Rey Salomonmanmi kachamurqa ser viqninkunata, payqa kacharqa taytan Davidpa rantinpi rey kananpaq Salomona churasqa kasqanta yacharuspanmi. Hiramqa Davidwanmi amigo karqaku tukuy tiempo. 2Chaymi rey Hiramta Salomon nichimurqa: 3Yachasqaykipi hinam taytay Davidqa yupaychasqayku Tayta Diospaq templota mana rurarqachu, payqariki guerrapim karqa muyuriqninpi enemigonkunata Tayta Dios vencechinankama. 4Kunanqa yupaychasqay Tayta Diosmi tukuy hinastinpi hawkayaytaa qoykuwan, manaam enemigoykunapas kanchu nitaq ima mana allinpas. 5Chaymi tantearuni yupaychasqay Tayta Diospa templon ruranaypaq, taytay Davidmanmi Tayta Dios nirqa: Qampa rantikipi gobiernananpaq churasqay churikim templota rurapuwanqa oqapaq nispa. 6Kunanqa kamachiy Libano montekunamanta cedrokunata kuchupamuwanankupaq. Serviqnikikunatam oqapa serviqniykuna yanapanqa, oqaqa maakusqaykitam pagasqayki, yachasqaykipi hinapas manam pipas kanchu Sidon llaqtayoq runakuna hina qeruta allin kuchuqkunaqa nispa.
1Tiro
Rey Hiranwan Salomonpa contrato rurasqanmanta. (2 Cr 2:1-18)
1 REYES5,6
7Rey
504
Hiranmi Salomonpa nichimusqanta uyariruspan sinchita kusikurqa hinaspam nirqa: Tayta Diosy kunan alabasqa kachun chay hatun nacionpi gobiernananpaq Davidman yachaysapa churin qoykusqanmanta nispa. 8Hiran mi Sa lomon man kacharqa kay nata nichimu nanpaq: Uyariykunim lliw nichimuwasqaykita, munasqaykiman hinam rurasaq chay cedromanta qerukunawanqa chaynataq cipresmanta qerukunawanpas. 9Serviqniykunam Libano montemanta lamar qochakama aparunqaku, chaymantaataqmi lamar qochanta balsakunapi aparachimusaq munasqayki sitiokama hinaptinmi qama chaypi paskachispayki aparachinki. Kay rurasqaymantam imam munasqayta ruranki, palacioypi kaqkunapaqmi mikuykunata apachimunki nispa. 10Haykam mu nasqanta m Sa lomon man Rey Hiram qoykurqa cedromanta hinaspa cipresmanta qerukunata. 11Salomonataqmi Rey Hirampa palacionpi kaqkuna mikunanpaq qorqa tawa waranqa tawa pachaknin tonelada trigota chaynataq tawa waranqa tawa pachaknin litro aceitetapas, chaynatam Salomon sapa wata qorqa Rey Hiranman. 12Tayta Diosm prometesqanman hina Salomonman yachayta qorqa. Rey Hirampas Salomonwan contratota ruraspam hawkayaypi kawsarqaku. 13Rey Salomonpa decretasqanman hinam lliw Israel nacionpi hapirurqaku kimsa chunka waranqa qarikunata chaynapi debaldella llamkanankupaq. 14Paykunamantam chunka waranqa runakunata kacharqa Libano Orqoman chaypi huk killanka llamkamunankupaq hinaspa iskay killaataq wasinkupi kanankupaq. Debaldella llamkaqkunapa jefenmi karqa Adoniram. 15Chaymantapas Salomonpaqa karqam qanchis chunka waranqa carga apaq runankuna, kapurqataqmi orqopi rumikunata labrapuqnin pusaq chunka waranqa runakunapas. 16Akllarqataqmi llamkapuqnin runakunapa kimsa waranqa kimsa pachaknin capatazninkunatapas, paykunam llapallan llamkaqkunata kamachirqa. 17Reymi kamachirqa hatun sumaq akllasqa rumikunata horqomuspa templopa cimientonpaq labranankupaq. 18Salomonpaq hinaspa Rey Hirampaq llamkaqkunam Gebal llaqtayoq llamkaqkunapiwan templota ruranankupaq alistaramurqaku qerukunatawan rumikunata.
chunkan wataa pasaruptinmi otaq Israel nacionpi Salomon tawa watamana gobiernachkaspanmi Ziv sutiyoq iskay kaq killapi Tayta Diospa templon rurayta qallarichirqa. 2Tayta Diospaq Rey Salomonpa templo rurachisqanpa largonmi karqa iskay chunka qanchisniyoq metro, anchonataqmi karqa isqon metro, sayayninataqmi karqa chunka kimsayoq metro parten. 3Templopa corredorninpa largonataqmi karqa isqon metro templopa anchonwan igual, chay corredorpa anchonqa karqa tawa metro partenmi. 4Templopipas rurachirqataqmi rejillayoq ventanakunata. 5Rurachirqataqmi temploman hapichisqa muyuriqninpi cuartokunatapas, chay cuartokunaqa hapichisqa karqa chuya sutiyoq cuartopa hinaspa chuyay-chuyay sutiyoq cuartopa muyuriqninmanmi. 6Sapa cuartopa anchonmi karqa iskay metro cuarton, altospi sapa cuartopa anchonataqmi karqa iskay metro qanchis chunkan centimetro, chay altospa altosninpi sapa cuartopa anchonataqmi karqa kimsa metro chunka pichqan centimetro. Chayna rurasqaqa karqa templopa hawa lawninpi perqakunata menosyarachimusqankuraykum chaynapi qerukunata ustuchinankupaq wasipa perqanta manaa uchkunankupaq.
1Israelpa mirayninkuna Egipto nacionmanta lloqsimusqanku tawa pachak pusaq
Templota Salomon rurachisqanmanta (2 Cr 3:1-14)
505
1 REYES6
7Templota ruranankupaq rumikuna apamusqankum karqa labrasqakamaa chaymi
templota ruraspankuqa manaa uyarirqakuchu martillopa, cincelpa nitaq fierromanta herramientakunapa chalanyasqanta. 8Templopa waqtankunapi cuartokunaman yaykunapaq punkum karqa templopa *alleq lawninpi, chayninta yaykuspam gradasninta seqaqku punta kaq altospi cuartokunaman chaynataq iskay kaq altospi cuartokunamanpas. 9Templota Sa lomon qespirachispan mi cedromanta qeru ku nawan hinaspa cedromanta tablakunawan qatachirqa. 10Templopa muyuriqninpipas cuartokunatam rurachirqa iskay metro cuar ton sayayniyoqtakama, chay cuartokunam temploman hapichisqa karqa cedromanta vigakunawan. 11Tayta Diosmi Salomonta nirqa: 12Kay templotam ru rachipuwach kan ki, sichu decretoyku nata, regla mentoykunata hinaspa kamachisqaykunata kasukuspa kawsaptikiqa taytayki Davidman qanmanta prometesqaykunatam cumplisaq 13hinaspay mi Israelpa mirayninkunawan *yachasaq, Israel casta runaykunataqa manam saqesaqchu nispa. 14Chaynapim Salomonqa templo rurayta tukurachirqa. 15Templopa uku perqankunatam tableachirqa pampanmanta techonkama cedro tablakunawan, pampantaataqmi tableachirqa cipres tablakunawan. 16Templopa uku lawninpi Chuyay-chuyay sutiyoq cuartotapas cedro tablakunawanmi tableachirqa pampanmanta techonkama, chay cuartopa largonmi karqa isqon metro. 17Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopa awpaqninpim karqa huk hatun cuarto. Chay cuartopa largonmi karqa chunka pusaqniyoq metro. 18Templopa ukunmi cedro tablakunawan tableasqa karqa, chay tablakunapim tallarqaku purun calabazaman rikchakuq adornokunata, tallarqakutaqmi umpariq waytaman rikchakuq adornokunatapas, lliwmi karqa cedromanta. Chaypiqa manam ima rumipas rikurirqachu. 19Salomonmi templopa uku lawninpi Chuyay-chuyay sutiyoq cuartota alistachirqa chaypi Tayta Diospa contrato rurasqan baulta churananpaq. 20Chay Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopa largonmi karqa isqon metro, chayna sayayniyoqllataqmi karqa, anchonpas chaynataq sayayninpas. Chay cuartotam qaracharqa qori-purowan. Chay cuartopa awpaqninpi kananpaqmi rurachirqataq cedro tablamanta altartapas, chaytam qoriwan qaracharqa. 21Salomonm templopa ukunta qori-purowan qaracharqa, chay qori-purowan qarachasqa Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopa punkuntam harkachirqa qorimanta cadenawan. 22Chaynaqa lliw templotam qori-purowan qaracharqa uraymanta hanaykama, qaracharqataqmi Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopa awpaqninpi kaq altartapas. 23Aceitunas sacha kullumantataqmi rurachirqa querubin sutiyoq iskay angelkunatapas. Chaykunataqa rurachirqa Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopi kananpaqmi. Sapa querubinpa sayayninmi karqa tawa metro parten. 24Querubinpa huknin rapranpa largonmi karqa iskay metro cuarton, hina chay sayayllam karqa huknin rapranpas. Querubinpa huknin rapranpa puntanmantam huknin rapranpa puntankama karqa tawa metro parten. 25Iskaynin querubinkunam huk sayayniyoqlla karqaku, sapakamapa rapranmi karqa tawa metro parten largoyoq. Iskayninkum huk formayoqlla karqaku. 26Sapa querubinpa sayayninpas tawa metro partentaqmi karqa. 27Chay querubinkunatam churarqa templopa ukunpi kaq Chuyay-chuyay sutiyoq cuartoman, querubinkunapa mastarisqa rapranpa puntankunam tuparqa kaylaw-waklaw perqaman. Iskaynin querubinpa raprankunapa puntanmi tupanakurqa chay cuartopa chawpinpi. 28Chay querubinkunatapas Salomonmi qoriwan qaracharqa. 29Perqakunapi kaq tablakunapipas tallachirqataqmi tukuy rikchaq dibujokunata, querubin sutiyoq angelkunata, palmerakunata hinaspa umpariq waytakunata, chaynatam rurachirqa Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopipas chaynataq Chuya sutiyoq cuartopipas. 30Templopa pampantapas qoriwanmi qarachar-
1 REYES6,7
506
qa, chaynatam rurachirqa Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopipas chaynataq Chuya sutiyoq cuartopipas. 31Chay Chuyay-chuyay sutiyoq cuartoman yaykunapaqmi rurachirqa aceitunas sacha tablakunamanta punkukunata, chay punkukunapa chakankunam sayaqninkunawan karqa pichqa waqtayoq. 32Iskay punkukunam karqa aceitunas sacha tablakunamanta, chay tablakunapim tallachirqa querubin sutiyoq angelkunata, palmerakunata hinaspa umpariq waytakunata, tukuy chaykunatapas qoriwanmi qaracharqa. Qoriwanm qaracharqa querubinkunatawan palmerakunatapas. 33Chuya sutiyoq cuartoman yaykuna punkupaqpas rurachirqam sayaqninta aceitunas sacha tablamanta, chay sayaqninqa karqa tawa waqtayoqmi. 34Chay iskaynin punkukunaqa karqa cipres tablamantam, sapa punkupa iskay hojankunam karqa doblakuq. 35Chay punkukunapim tallachirqa querubinkunata, palmerakunata hinaspa umpariq waytakunata, chay tallachisqankunataqa qoriwanmi qaracharqa. 36Templopa uku lawninpi patiotapas rurachirqam labrasqa rumikunamanta, sapa kimsa seqe rumikunapa hawanpim churachirqa huk seqe labrasqa vigakunata, chay vigakunaqa karqa cedro sachamantam. 37Tawa wata man a Sa lomon gobier nach kaptin mi Ziv sutiyoq killapi Tayta Diospa templonpa cimienton churayta qallarirqaku. 38Chunka huk niyoq watamana Salomon gobier nachkaptinmi Bul sutiyoq pusaq kaq killapi templota qespirachirqaku, qespirachirqakuqa llapa imantintam planonman hina. Qanchis watapim chay templotaqa qespirachirqaku.
1Salomonmi kikinpa palacionta rurachispan chunka kimsayoq watapi qespirachirqa. 2Rurachirqataqmi bLibano Monte sutiyoq palaciotapas. Chay palaciopa largon-
Salomonpa huk wasikuna rurachisqanmanta
mi karqa tawa chunka pichqayoq metro, anchonataqmi karqa iskay chunka iskayniyoq metro parten, sayayninataqmi karqa chunka kimsayoq metro parten. Chay palaciopa pilarninkunam karqa cedro qerumanta, chay pilarkunaqa tawa seqem sayarqa. Chay tawa seqe pilarkunapa hawanpiataqmi karqa cedromanta vigakuna. 3Chay vigakunaqa karqa tawa chunka pichqayoqmi, kimsaman rakisqa kaptinmi sapa seqepi karqa chunka pichqayoq vigakuna pilarkunapa takyachisqan. Chay vigakunapa hawanmanmi qatarqaku cedro tablakunawan. 4Karqataqmi kimsa seqe ventanakunapas, chay ventanakunaqa karqa kimsa-kimsapura qawanakuqmi. 5Llapallan punkukunapas chaynataq ventanakunapas karqa cuadradokamam, chay punkukunawan chay ventanakunaqa kimsa-kimsapuram qawanakurqaku. 6Rurachirqataqmi pilarsapallaa hatun cuartotapas iskay chunka iskayniyoq metro parten largoyoqta hinaspa chunka kimsayoq metro parten anchoyoqta. Chay salapa awpaqninpipas karqataqmi pilarsapa huk corredor, chayqa karqa tablamanta alayoqmi. 7Rurachirqataqmi reypa tiyanan otaq reypa juzganan cuartotapas, chay cuartoqa cedro tablakunawan tableasqam karqa pampanmanta techonkama. 8Salomonpa *yachasqan palaciopa qepa lawninpim karqa huk patio, karqataqmi huk cuartopas reypa juzganan cuartowan igualla. Casarasqan warminpaqpas rurachirqataqmi huk palaciota, chay palaciopim karqa huk cuarto reypa juzganan cuartowan igualla. Salomonpa warminqa karqa Faraonpa churinmi. 9Lliw chay obra rurasqankum karqa ancha-ancha valorniyoq rumikunawan rurasqa. Hawanpas-ukunpas sierrakunawan kuchusqa kasqanraykum rumikunaqa karqa medidanman hina labrasqa, cimientonb 7:2 Libano Monte palacio. Chaynataqa sutichaqku Libano Montemanta apamusqa tablakunawan tableasqa kasqanraykum.
507
1 REYES7
manta qallarispam perqapa tukuyninkama karqa chaynalla, chaynallam karqa wasipa uyanmanta hatun patiokamapas. 10Cimientonmi karqa ancha-ancha valorniyoq hatun rumikunawan rurasqa. Wakin rumikunam karqa tawa metro parten sayayniyoq, wakinataqmi karqa kimsa metro soqta chunkan centimetro sayayniyoq. 11Perqankunapas karqa ancha-ancha precioyoq rumikunawan hinaspa qerukunawan rurasqam, chay rumikunaqa karqa medidanman hina labrasqam. 12Hatun patiopa muyuriqninpiataqmi karqa kimsa seqe labrasqa rumikuna, chaypa hawanmanataqmi yaykurqa huk seqe cedromanta vigakuna, chaynallam karqa qespinankama, hina chaynallataqmi karqa Tayta Diospa templonpa uku law pationpas chaynataq templopa corredorninpas.
Hiram sutiyoq runata Salomon contratasqanmanta (2 Cr 2:13-14. 3:15-17)
Neftaliy ayllu viudapa wawanmi, taytanpas Tiro llaqtamanta kaspanmi sumaqllataa yachaq broncemanta imapas rurayta. Hiramqa allin yuyayniyoq, entiendeq hinaspa yachaypa huntasqan kasqanraykum broncemanta tukuy imata ruraq. Rey Salomonpa kasqanman rispanmi llapa obrakuna kamachisqanta rurarqa. 15Broncemanta iskay pilarkunatam rurarqa, chay sapa pilarkunapa sayayninmi karqa pusaq metro, sapakamapa muyuriqninataqmi karqa pichqa metro parten cordelpa kamaqnin. 16Rurarqataqmi pilarkunapa puntanpi churananpaq broncemanta fundisqa adornokunatapas. Sapa pilarpa adornonpa sayayninmi karqa iskay metro cuarton. 17Chay sapakama adornokunatam muyurirqa broncemanta simpasqa mallakuna hinaspa cadena cordonkuna, tukuy chaykunaqa karqa pilarkunapa puntanman churanankupaqmi, sapa pilarpaqm karqa qanchis adornokuna. 18Chay mallapa muyuriqninpipas rurarqataqmi iskay seqe granadakunata chaynapi sapa pilarkunapa puntanpi kaq adornokunata granadawan tapananpaq. 19Corredorpa pilarninkunapa puntanmi karqa amankay wayta hina adornoyoq, chay adornokunapa sayayninmi karqa yaqa iskay metro. 20Sapa pilarpa puntanpi kaq adornopa muyuriqninpim karqa iskay pachak granadakuna, chaykunaqa karqa iskay seqepim pelota hina ruyru adornopa hawanpi, chay ruyru adornoqa tupanakurqa mallawanmi. 21Chay pilarkunatam sayarachirqa templopa hawa law corredorninpi, *alleq lawpi pilartam suticharqaku cJaquin nispa, *ichoq lawpi kaqtaataqmi suticharqaku dBoaz nispa. 22Pilarkunapa puntanm amankay wayta hina rurasqa karqa, chaynatam pilarkuna rurayta tukururqa.
Templopa llapa imankunamanta (2 Cr 4:1-5:1)
13Rey Salomonmi Tiro llaqtamanta qayachimurqa Hiram sutiyoq runata. 14Payqa karqa
broncemanta hatun ruyru estanquetapas. Huknin patanmanta huklawnin patankamam karqa tawa metro parten, sayayninataqmi karqa iskay metro cuarton, muyuriqninataqmi karqa chunka kimsayoq metro parten cordel sayaqniyoq. 24Chay estanquepa patanpa muyuriqninpa urayninmi karqa purun calabaza hina broncemanta ruyrukunawan adornasqa. Iskay seqepim chayna adornasqa karqa, sapa tawa chunka pichqayoq centimetropim karqa calabazaman rikchakuq chunka adornokuna, chay calabazachakunaqa fundisqa karqa estanquewan kuskam. 25Chay estanquem tiyarqa broncemanta fundisqa chunka iskayniyoq bueyeskunapa hawanpi,
c 7:21 d fr
23Fundirqataqmi
Hebreo simipi Jaquin ninanqa Paymi takyachin ninanmi.
7:21 Hebreo simipi Boaz ninanqa Paypim kallpaqa kachkan ninanmi.
1 REYES7
508
kimsa bueyeskunam qawarqa norte lawman, kimsa bueyeskunaataq intipa seqaykunan lawman, kimsa bueyeskunaataqmi qawarqa surlawman, kimsa bueyeskunaataq intipa qespimunan lawman, bueyeskunapa ankanmi uku lawpi karqa. 26Chay estanquepa raktanmi karqa pusaq centimetro, patanataqmi amankay wayta panchiqman rikchakurqa. Chay estanquemanmi huntaq tawa chunka tawayoq waranqa litro yaku. 27Rurarqataqmi broncemanta chunka carretakunatapas, sapakama carretapa largonmi karqa huk metro pusaq chunkan centimetro, anchonataqmi karqa huk metro pusaq chunkan centimetro, sayayninataqmi karqa huk metro kimsa chunkan pichqayoq centimetro. 28Chay carretakunam kayna rurasqa karqa: waqtankunapi sapa tablerom marcoyoq karqa. 29Chay marcoyoq tablerokunapim dibujasqa karqa leonkuna, bueyeskuna hinaspa querubin sutiyoq angelkuna, dibujasqataqmi karqa marcokunapa hawanpipas. Leonkunapa hinaspa bueyeskunapa hawanpi ukunpipas dibujasqataqmi karqa warkusqa wayta hina adornokuna. 30Sapa carretapim karqa broncemanta tawa ruedakuna, ruedata hapiqkunapas karqa broncemantataqmi. Sapakamapa tawan esquinankunapiataqmi fundisqa karqa chakinkuna lavatoriokunata hapinanpaq, sapa chakin lawpim dibujasqa karqa warkusqa wayta hina adornokuna. 31Chay lavatoriopa tiyananmi uku lawninmanta siminkama karqa tawa chunka pichqayoq centimetro, chay siminqa karqa ruyru toqom, chay toqota takyachiqataqmi karqa soqta chunka pusaqniyoq centimetro altoyoq, chay siminpipas karqam dibujokuna, chay marcoyoq tablerokunaqa karqa cuadradom, manam ruyruchu. 32Tawa ruedakunam karqa marcoyoq tablerokunapa urayninpi, ruedakunapa hapiqninkunam karqa carretakunawan huklla, sapa ruedapa sayayninqa karqa soqta chunka pusaqniyoq centimetrom. 33Ruedakunam rikchakurqa guerra carretakunapa ruedanman, ruedapa hapiqninkunaqa, aronkunaqa, rayonkunaqa chaynataq tamborninkunaqa karqa fundisqakamam. 34Tawa esquinakunapi tawa tiyanakunapas sapakamam karqa carretawan chulla piezalla. 35Carretapa hawanpi ruyruataqmi karqa iskay chunka iskayniyoq centimetro parten altoyoq, carretapa hawanpim karqa tiyanakuna hinaspa tablerokuna, chaykunaqa karqa chulla piezallam. 36Chay Hiram sutiyoq runam tablerokunapipas, marcokunapipas chaynataq sapa vacio sitiopa kasqanpipas tallarqataq querubinkunata, leonkunata hinaspa palmerakunata, muyuriqninkunapipas tallarqataqmi warkusqa wayta hina adornokunata. 37Chaynatam rurarqa fundisqa chunka igualkamalla carretakunataqa, chaykunataqa rurarqa chayna sayayniyoqllatam hinaspa hina chayna rikchakuqllatam. 38Rurarqataqmi broncemanta chunka hatun lavatoriokunatapas, chay lavatoriokunamanmi yaykuq pusaq pachak pusaq chunkan litro yaku, sapa lavatoriom karqa huk metro pusaq chunkan centimetro anchoyoq, chay sapa lavatoriotam churarqa sapakamata chunkantin carretakunaman. 39Wasipa *alleq lawninmanmi churachirqa pichqa carretakunata, wakin pichqataataq wasipa *ichoq lawninman, estanquetaataqmi churachirqa templopa surlawnin intipa qespimunan lawman. 40Rurarqataqmi mankakunatapas, palakunatapas chaynataq tazonkunatapas. Hiranmi tukuy chay obrakunata Rey Salomonpa kamachisqanman hina lliwta tukururqa Tayta Diospa templonpaq. 41Paymi fundirqa iskaynin pilarkunata, pilarkunapa puntanpi pelota kaqlla iskay adornokunata, chay pelota kaqlla adorno tapaq iskaynin mallakunata. 42Chay iskaynin mallakunapaqpas rurachirqataqmi tawa pachak granadakunata, iskay seqe granadakunam karqa sapa mallapaq, chay mallakunaqa karqa pilarkunapa puntanpi kaq pelota kaqlla adornokunata tapananpaqmi. 43Fundirqataqmi chunka carretakunatapas, carretakunapi churasqa chunka lavatoriokunatapas, 44estanquetapas, estanquepa tiyanan bueyeskunatapas, 45mankakunatapas, palakunatapas chaynataq tazonkunatapas.
509
1 REYES7,8
Hiranmi Rey Salomonpaq tukuy chaykunata rurarqa llipipipiq broncemanta, chaykunatam rurarqa Tayta Diospa templonpaq. 46Chaykunataqa reymi Jordan Mayupa patanpi fundichirqa llinka mitu allpapa kasqanpi, chay sitioqa kachkan Sucot llaqtamanta Saretan llaqtaman rinapim. 47Salomonmi broncemanta llapa ima rurachisqanta manaa pesarqachu nana-nanaq hinaspa manaa pesay atina kasqanrayku. 48Sa lomonqa ru rachirqataqmi Tayta Diospa templonpi kaq tukuy ima ku natapas, chaykunam karqa qorimanta altar wan, qorimanta mesa, chay mesaqa karqa Diospa tantankuna churanapaqmi. 49Rurachirqataqmi qori-puromanta candelerokunatapas, chaykunatam churachirqa Chuya sutiyoq cuartopi, pichqatam churachirqa *alleq law ninman, wakin pichqataataq *ichoq lawninman. Rurachirqataqmi candelerokunapa waytankunatapas, mecheronkunatapas, qorimanta tenazakunatapas, 50qorimanta medianokunatapas, mecha kaptanapaq tijeraskunatapas, tazonkunatapas, wisllakunatapas chay nataq incienso qontichina kaqkunatapas. Qorimantataqmi rurachirqa Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopa chaynataq Chuya sutiyoq cuartopa punkunkunatapas. 51Chay natam Rey Salomon Tayta Diospa templonpaq obra kuna rurasqanta tukurachirqa hinaspam taytan Davidpa sapaqchasqan qori-qollqe llapa ser viciokunata churarqa Tayta Diospa templonpi kaq tukuy ima waqaychana cuartokunaman.
Jerusalen llaqtapi huurachirqa Israel casta autoridadkunata, ayllukunapa kamachiqninkunata hinaspa Israel familiakunapi ancha reqsisqa runakunata. Paykunataqa huurachirqa Davidpa Llaqtan sutiyoq barriomanta Tayta Diospa contrato baulninta apamunankupaqmi, chay barriopa huknin sutinmi karqa Sion. 2Rey Salomonmi Israel casta llapallan runakunawan huunakurqa Etanim sutiyoq killapi otaq watapa qanchis kaq killanpi, paykunaqa huunakurqa hatun fiestata ruranankupaqmi. 3Israel castamanta llapallan ancianokuna hamuruptinmi sacerdotekuna baulta hoqarispa 4aparqaku, aparqakutaqmi Diosman asuykuna karpatapas, karpapi Diosllapaqa sapaqchasqa llapallan serviciokunatapas, chaykunataqa sacerdotekunawan Leviy casta runakunam aparqaku. 5Rey Salomonmi Israel castamanta llapallan huunasqa runakunawan asuykurqa baulpa awpaqninman hinaspam ovejakunatawan bueyeskunata Tayta Diospaq wauchirqaku, chaykunaqa karqa manaa yupay atinam. 6Sacerdotekunam Tayta Diospa contrato baulninta churaykurqaku maypim kanan templopa ukun lawpi kaq Chuyay-chuyay sutiyoq cuartoman, chay churananku sitioqa karqa querubin sutiyoq angelkunapa rapranpa ukunpim. 7Querubinkunapa raprankuna baulpa hawanman kicharisqa kaptinmi chay querubinkunaqa taparqa baultawan chay baul hombronanku varillakunata. 8Baulta hombronanku varillakunam allin largoyoq karqa chaymi hawa law cuartomantaraq rikukurqa, chay cuartoqariki karqa Chuya sutiyoq cuartom, ichaqa templopa hawa lawninmantaqa manam rikurqakuchu, chaynam kachkan kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 9Baulpa ukunpiqa karqa iskay labrasqa tabla rumikunallam, chay tabla rumikunataqa Horeb Orqo lawpi kachkaptinkuraqmi Moises churarqa, chay tabla rumikunapi qellqaspam Tayta Dios contratota rurarqa Israelpa mirayninkunawan Egipto nacionmanta lloqsimuchkaptinku.
1Salomonmi
Diospa baulninta temploman Salomon apachisqanmanta (2 Cr 5:2-14)
1 REYES8
10Sacerdotekuna
510
santuariomanta lloqsimuptinkum Tayta Diospa templonta puyu huntarurqa. 11Chay puyu otaq Tayta Diospa kanchariynin temploman huntarusqanraykum sacerdotekuna mana atirqakuchu santuariopi imam rurananku rurayta.
Templota Salomon dedicasqanmanta (2 Cr 6:1-7:10)
12Sa lomon mi
nirqa:
Dios Taytally, qanmi nirqanki: Tutayay puyu ukupim *yachasaq nispa. 13 Ichaqa rurachipurqaykim suma-sumaq templota chaypi wiaypaq yachanaykipaq. 14Rey muyu riykuspan mi Israel casta llapa hu u nasqa ru na ku na sayach kaptin paykunapaq Diospa bendicionninta maakurqa: 15Alabasqay kachun Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa, taytay Davidman prometesqantam payqa atiyninwan cumplirun. Paym kaynata nirqa: 16Israel runaykunata Egipto nacionmanta horqomusqaymantapunim mana akllarqanichu Israel ayllukunapa mayqen llaqtantapas chaypi sutiy reqsisqa kananpaq templota rurachinaypaq, Israel runaykunata gobiernananpaqqa Davidtam akllarqani nispa. 17Taytay Davidmi tukuy sonqonwan munarqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospaq huk templo rurayta. 18Ichaqa Tayta Diosmi taytay Davidta nirqa: Tukuy sonqoykiwan huk templo rurapuway munasqaykiqa allinmi 19ichaqa manam qamchu chay templotaqa rurapuwanki, qampa churikim chay templotaqa rurapuwanqa nispa. 20Tayta Diosmi prometekusqanta cumplirqa. oqam taytay Davidpa rantinpi Israel nacionpi gobiernachkani Tayta Diospa nisqanpi hina, Israelpa yupaychasqan Tayta Diospaqmi templota rurarachini. 21Baulpaqpas sitiotam alistaruni, chay baulpim kachkan Egipto nacionmanta horqomuspa abuelonchikkunawan Tayta Diospa rurasqan contrato nispa. 22Tayta Diospa altarninpa awpaqninpi Rey Salomon sayaykuspanmi Israel casta llapallan huunasqa runakunapa qayllanpi altoman makinkunata hoqarispa 23nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Dios, qam hina Diosqa manam kanchu hanaq pachapipas nitaq kay pachapipas, qamqariki tukuy sonqonwan kawsaq serviqnikikunata favorecespa contratoyki cumpliqmi kanki. 24Serviqniki taytay Davidman prometesqaykitam cumplirqanki, kunan punchawkunapi pasasqanman hinam rimasqaykitaqa imam rurasqaykiwan cumplirqanki. 25Chaynaqa Israelpa yupaychasqan Tayta Dios, kunany cumpliy serviqniki taytay Davidman prometesqaykita, qanmi payta nirqanki: oqapa awpaqniypiqa mana tukuytam qampa miraynikimanta Israel nacionpi gobiernaq qari kanqa ichaqa churikikunaqa munasqayman hinay kawsachun, qampa kawsasqaykiman hinay paykunapas kawsachunku nispa. 26Israelpa yupaychasqan Tayta Dios, kunany serviqniki taytay Davidman nisqaykiqa cumplikuchun. 27Ichaqa Tayty cheqaptachu qamqa kay pachapi yachawaq? Cielokunapipas nitaq cielokunapa hanayninpipas manam qamqa kamawaqchu, chaynaqa imaynataq kay templo rurasqaypiqa *yachawaq? 28Chaywanpas yupaychasqay Dios Taytally, kay serviqnikipa maakusqaytay uyariykullaway, awpaqnikipi qayakusqaytay kunanpuni uyariykullaway. 29Tuta punchawy qaway kay templota, kay sitiomantam nirqanki: Sutiymi chaypi reqsisqa kanqa nispa, chaynaqa uyariykullaway kay sitioman qawarispa kay serviqnikipa maakusqayta. 30Kay serviqnikipas chaynataq Israel casta
511
1 REYES8
runaykikunapas kay sitio lawman qawarimuspa ruegakuptiykum uyariykullawankiku. Hanaq pacha *yachasqaykimanta uyariykamuspam pampachaykullawankiku. 31Sichu pipas ru na ma sinpa contranpi hucha lli ku ruptin chay ru nata kay templopi kaq altarnikipa awpaqninpi jurachiptinkuqa 32qanmi hanaq pachamanta uyariykamunki hinaspam ser viqnikikunata juzganki, mana allin ruraqtapas castigaspaykim pagapunki mana allin rurasqanman hina, mana huchayoqtam ichaqa mana huchayoqta hina chaskispayki allin rurasqanman hina pagapunki. 33Sichu Israel casta runaykikuna enemigonkunawan vencerachikunqaku qampa contraykipi huchallikurusqankurayku ichaqa qanman kasqallan kutirikamuspa qamta alabaspa hinaspa maakuspa kay templo lawman qawamuspa ruegakusuptikiqa 34qanmi hanaq pachamanta uyariykamunki, Israel casta runaykikunapa huchantam pampachaykunki hinaspam kutichimunki abueloykuman qosqayki allpaman. 35Sichu qampa contraykipi payku na hucha lli ku rusqan rayku mana para kanmanchu ichaqa humillachisqaykirayku kay sitioman qawarimuspa sutikita alabaptinkuqa hinaspa huchankumanta wanakuptinkuqa 36qanmi hanaq pachamanta uyarimunki hinaspam ser viqniki Israel casta runaykikunapa huchankunata pampachaykunki, munasqaykiman hina kawsanankupaq yachachispaykim parata kacharimunki runaykikunaman herencia qosqayki allpaman. 37Sichu nacionpi yarqaypas, peste onqoypas karuptinqa otaq kawsaykunapas chakiptinqa otaq ismuptinqa otaq hatunpas-taksapas aqarway urukuna karuptinqa otaq nacionniykutapas enemigo atacananpaq muyuruptinqa otaq huk rikchaq onqoykunapas karuptinqa 38sonqonpi llakikuspa mayqen runapas otaq Israel casta llapallan runapas kay templo lawman makinkunata hoqarimuspa maakuptinqa otaq ruegakuptinqa 39hanaq pacha *yachasqaykimantay uyariykamuy, paykunataqa pampachaykuspay sapakamaman pagapuy kawsasqankuman hina hinaspa sonqonku reqsisqaykiman hina. Qamllamiki llapa runakunapa sonqontaqa reqsinki. 40Chaynapim paykunaqa respetasunki abueloykuman qosqayki allpapi kawsananku punchawkama. 41Forastero runakunapas mana Israel casta runaykikuna kachkaspam qamrayku karu llaqtakunamantaraq hamunqaku. 42Uyarinqakum hatun sutikimanta, atiynikimanta chaynataq hatun castigoykimantapas. Chaynaqa kay temploykiman qawarispa maakamuptinkum 43hanaq pacha *yachasqaykimanta uyariykamunki, chay forastero runapa maakususqaykiman hinam ruraykunki, chayna kaptinqa kay pachapi llapallan runakunapas sutikitam reqsinqaku, paykunapas Israel casta runaykikuna hina respetasuspaykim kay rurachisqay temploqa sutikiwan sutichasqa kasqanta yachanqaku. 44Sichu runaykikuna rinman guerraman enemigonpa contranpi qampa kachasqayki anninta hinaspa qam Tayta Diosta maakusunkiman akllasqayki kay llaqtaman qawarimuspanku otaq qampaq rurachisqay temploman qawarimuspanku 45hinaptinqa qanmi hanaq pachamanta uyarimunki maakususqaykita hinaspam vencechinki. 46Mana huchallikuq runaqa manam kanchu. Sichu qampa contraykipi huchallikurusqankurayku piakuruspa enemigonkunaman entregaykuwaq chaynapi karumanpas otaq hichpamanpas preso apasqa kanankupaq 47hinaptinataq chay preso kasqanku allpapi qanman kutirikamuspa ruegakamusunkiman kaynata: Huchallikurunikum, mana allintam qampa contraykipi ruraruniku nispa. 48Sichu preso pusasqa kasqanku enemigonkupa allpanpi kachkaspa tukuy sonqonkuwan hinaspa tukuy vidankuwan qanman kutirikamunmanku abueloykuman qosqayki allpa lawman otaq akllasqayki llaqta lawman otaq kay qampaq rurachisqay templo lawman qawarimuspa maakamusuptikiqa 49qanmi uyariykamun-
1 REYES8
512
ki hanaq pacha *yachasqaykimanta. Maakamususqaykitam favorninkupi ruraykunki. 50Contraykipi huchallikuruq runaykikunatam pampachaykunki, pampachaykuytaqy mana kasususqaykikunatapas. Preso apaqnin runakunawany kuyapayariykachiy. 51Chaynataqa ruraykuy runaykikunaqa herenciayki hina kasqanraykuy. Fierro fundina hornomanta horqochkaq hinam paykunataqa Egipto nacionmanta horqomurqanki. 52Kay ser viqnikipapas chay nataq Israel casta ru naykiku napapas ma a ka musqaykutay uyariykuwayku. 53Seor Diosllayku, abueloykuta Egipto nacionmanta horqomuspa ser viqniki Moiseswan nichisqaykiman hinam paykunataqa kay pachapi llapa nacionkunamanta herenciaykipaq akllakurqanki nispa. 54Tayta Diospa altar ninpa aw paqninpi cieloman bra zon ku nata hoqa rispa qonqoranpa maakusqantam Salomon tukururqa. 55Sayariruspanmi Israel casta llapallan runakunapaq Diospa bendicionninta hatun vozpi maakurqa: 56Lliw prometesqanpi hina Israel casta ru nan ku na man hawkayay qoq Tayta Diosy alabasqa kachun. Payqariki mana faltaytam cumplirun ser viqnin Moiseswan llapa ima allin kaqkuna prometechisqanta. 57Yupaychasqanchik Tayta Diosy oqanchikwan kachun imaynam awpaq abuelonchikkunawan kasqanpi hina, amay payqa wischuruwasunchu nitaq saqeruwasunchu. 58Sonqonchikpas paypaqay kachun chaynapi tukuy munasqanman hina kawsananchikpaq chaynataq kamachisqankunata, decretonkunata hinaspa reglamentonkunata kasukunanchikpaq, chaykunatam abuelonchikkunaman kamachirqa. 59Yupaychasqanchik Tayta Diosta maakusqaykunay paypa qayllanpi tuta punchaw kachun, chaynapi kay serviqninpaqpas chaynataq Israel casta runakunapaqpas sapa punchaw necesitasqaykuman hina allinta arreglananpaq. 60Chayna kaptinqa kay pachapi llapallan runakunapas Tayta Diosqa sapallan Dios kasqantam yachanqaku. 61Chaynaqa kunan punchawpi hinay tukuy sonqoykichikqa kachun yupaychasqanchik Tayta Diospaq chaynapi decretonkunata cumplispa kamachisqankunata kasukunaykichikpaq nispa. 62Chaymantam rey wan Israel casta llapallan runakuna animalkunata wauchispa Tayta Diosta adorarqaku. 63Rey Salomonmi Tayta Diospaq wauchirqa iskay chunka iskayniyoq waranqa bueyeskunata hinaspa pachak iskay chunkan waranqa ovejakunata. Chay animalkunaqa karqa Dioswan allinlla kasqankumanta ofrendam. Chaynatam reywan Israelpa llapallan mirayninkuna Diospa templonta dedicarqaku. 64Reyqa hina chay punchawllapitaqmi Tayta Diospa templonpa awpaqninpi kaq pationtapas Diosllapaqa sapaqcharqa, chaypim kaarqa lliw kaana ofrendakunata hinaspa kawsay ofrendakunata, kaarqataqmi allinlla kasqankumanta ofrenda animalkunapa wirankunatapas. Chaynataqa rurarqa Tayta Diospa templonpa qayllanpi kaq broncemanta altar taksalla kasqanraykum, lliw kaana ofrendakunapaqpas, kawsay ofrendakunapaqpas chaynataq Dioswan allinlla kasqankumanta ofrenda animalkunapa wirankunapaqpas manam hayparqachu. 65Chay tiempopim Rey Salomon rurarqa hatun fiestata huunasqa Israel llapallan runakunawan. Paykunam hamurqaku Hamat llaqtaman yaykunanku qasamantaraq chaynataq Egipto sutiyoq chaki wayqomantaraq, hamurqakuqariki yupaychasqanku Tayta Diospa qayllanpi qanchis punchaw fiestata hatun kusikuywan ruranankupaqmi. Chaymantapas qanchis punchawtawanraqmi chay fiestataqa rurarqaku, fiestaqa karqa chunka tawayoq punchawm. 66Fiesta tukuypa paqarinnintintam runakunata rey aviarurqa hinaptinmi runakunaqa reyta agradecekuspanku sonqonkupi kusisqallaa ripukurqaku sapakama wasinkuman. Paykunaqa kusikurqaku serviqnin Davidpaqpas chaynataq Israel casta runankunapaqpas Tayta Dios tukuy allinkuna rurasqanraykum.
513 Salomonwan Dios contrato rurasqanmanta (2 Cr 7:11-22)
1 REYES9
Diospa templontapas, kikinpa palaciontapas chaynataq kikinpa tukuy ima ruray munasqantapas Rey Salomon qespirachiptinmi 2payman Tayta Dios yapatawan rikuriykurqa Gabaon llaqtapi awpaqta rikuriykusqanpi hina. 3Tayta Diosmi nirqa: Uyariykuykim maakuwasqaykita, kay templo rurasqaykitam oqallapaqa sapaqcharuni chaypi sutiyta wiaypaq reqsichinaypaq, sapa punchawmi nanachikuspay waqaychasaq. 4Sichu taytayki David hina oqapa qayllaypi kawsaspa tukuy sonqoykiwan mana pantaspa tukuy kamachisqayta ruraptikiqa chaynataq reglamentoykunatapas hinaspa decretoykunatapas kasukuptikiqa 5taytayki Davidman nisqaypi hinam Israel nacionpi gobiernoykita wiaypaq takyachisaq. Paymanmi nirqani: Mana tukuytam qampa miraynikikunamanta Israel nacionpi gobiernaq qari kanqa nispa. 6Ichaqa sichu qamkunapas otaq miraynikichikpas oqata qepanchakuruspa qosqay kamachikuyniykunata hinaspa decretoykunata mana kasukuspa huk dioskunataa qatispa adoraptikichikqa 7oqam Israel nacionta qarqosaq qosqay allpamanta. Kay oqapaq sapaqchasqay templotapas chinkarachisaqmi hinaptinmi Israel casta runakunataqa wakin runakunapas penqaspa burlakunqaku. 8Kay suma-sumaq templotapas purmasqataa qawaykuspankum haykam pasaqkuna admirasqallaa burlakuspa ninqaku: Imanasqam Tayta Diosqa kay naciontawan kay templotaqa kaynata rurarun? nispa. 9Hinaptinmi uyariqkunaataq ninqaku: Yupaychasqanku Tayta Diosta saqerusqankuraykum chaynaqa kachkanku. Paymi Egipto nacionmanta paykunapa abuelonkunata horqomurqa ichaqa chay runakunaqa huk dioskunataa qatispam adorarqaku chaymi paykunamanqa Tayta Dios tukuy kay mana allinkunata aparamun nispa.
Salomonpa wakin rurasqankunamanta (2 Cr 8:1-18)
1Tayta
Salomonmi Tayta Diospa templontawan kikinpa palacionta rurachirqa iskay chunka watapi, 11chaykunapaqmi Tiro llaqtapa rey nin Hiram apachimurqa cedro qerukunata, cipres qerukunata chaynataq Salomonpa munasqanman hina qoritapas chaymi Hiranman Rey Salomon qoykurqa Galilea lawpi iskay chunka llaqtakunata. 12Hinaptinmi Tiro llaqtapa rey nin Hiram rirqa Salomonpa qosqan llaqtakuna qawamuq ichaqa manam gustarqachu. 13Chaymi Salomonta nirqa: Wawqelly imam kay qowasqayki llaqtakunaqa? nispa. Chayraykum suticharqaeCabulwan, chay allpaqa chayna sutichasqam karqa kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 14Rey Hiramqariki Salomonmanmi apachirqaa kimsa waranqa isqon pachak soqta chunkan kilo qorita. 15Rey Salomonmi Tayta Diospa templonta, kikinpa palacionta, palacio takyachiq perqakunata, Jerusalen llaqtapa murallankunata, Hazor llaqtata, Meguido llaqtata hinaspa Gezer llaqtata ruranankupaq runakunata debaldella llamkachirqa. 16awpaqtaraqmi Egipto nacionpa reynin Faraon hamuspa Gezer llaqtata vencerurqa, chay llaqtapi *yachaq Canaan casta runakunata waurachispanmi chay Gezer llaqtataqa kaaykurqa, chay llaqtataqa churinmanmi regalaykurqa Salomonwan casarakusqanrayku. 17Chayraykum chay Gezer llaqtataqa mosoqmanta Salomon hatarichirqa, hatarichirqae 9:13
10Rey
Hebreo simipi Cabul ninanqa mana kaqlla ninanmi.
1 REYES9,10
514
taqmi urayninpi kaq Bet-horon llaqtatapas, 18Baalat llaqtatapas chaynataq chunniqpi kaq Tadmor sutiyoq llaqtatapas. Chay llaqtakunaqa karqa Rey Salomonpa allpanpim. 19Mosoqmantataqmi hatarichirqa kawsay waqaychanan llaqtakunatapas, carretakunapa kanan llaqtakunatapas chaynataq caballokunapa kanan llaqtakunatapas. Rurachirqataqmi Jerusalen llaqtapi, Libano Orqokunapi hinaspa enteron gobiernasqan allpapi llapa ima ruray munasqantapas. 20Puchuqraq Amor casta runakunaqa, Het casta runakunaqa, Ferez casta runakunaqa, Hiv casta runakunaqa chaynataq Jebus casta runakunaqa manam Israelpa mirayninkunachu karqa. 21Paykunapa mirayninkunatam otaq Israelpa mirayninkunapa mana chinkachiy atisqankutam debaldella Salomon llamkachirqa kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 22Ichaqa Israelpa mirayninkunamantaqa manam pitapas debaldellaqa llamkachirqachu paykunaqa karqaku soldadonkunam, reypa yanapaqninkunam, capitankunam, carretankunapi kaq soldadokunapa jefenkunam hinaspa sillakuqkunapa jefenkunam. 23Rey Salomonpa rurachisqankunapi llamkaqkunata kamachiqkunam karqa pichqa pachak pichqa chunkan capatazkuna. 24Davidpa Llaqtan sutiyoq barriomanta Salomonpa rurachisqan palacionman Faraonpa warmi churin riruptinmi Salomon rurachirqa palacio takyachiq perqakunata. 25Salomonmi watapi kimsa kutita Tayta Diosman ofreceq lliw kaana ofrendakunata, ofreceqtaqmi Dioswan allinlla kasqankumanta ofrendakunatapas. Chaykunataqa ofrecerqa rurachisqan altarpim, kaarqataqmi inciensotapas. Chaynatam templotaqa qespirachirqa. 26Rey Sa lomonqa ru rachirqataqmi buqueku natapas Puka Lamar Qochapa patanpi kaq Ezion-geber sutiyoq llaqtapi. Chay llaqtaqa kachkan Edom sutiyoq allpa Elat llaqtapa hichpanpim. 27Rey Hiranmi buquekunapi llamkaqkunata kacharqa Salomonpa runankunatawan kuskata, Hirampa runankunaqa karqa lamar qochapi buque allin manejaqkunam. 28Paykunam rirqaku Ofir allpaman hinaspam Rey Salomonpaq apamurqaku yaqa chunka tawayoq waranqa kilo qorita.
10
Diosrayku Salomon ancha reqsisqa kasqanmanta Saba nacionpa reinan uyariruspanmi hamurqa ancha sasa tapukuykunawan pruebananpaq. 2Jerusalen llaqtamanm hamurqa achka-achka serviqninkunawan kuska, camellokunapim apamurqa miski asnaqkunata, achka-achka qorita hinaspa alhaja rumikunata. Salomonpa kasqanman chayaramuspanmi sonqonpi llapa ima piensasqanta nirqa. 3Chaymi Salomonataq niykarirqa lliw tapukuyninta, ima tapukuyninpas manam puchurqachu mana contestasqaqa. 4Saba nacionpa reinanmi qawaykurqa Salomonqa alli-allin yachayniyoq kasqanta, qawaykurqataqmi templo rurachisqantapas, 5mesanpi tukuy rikchaq mikuykunatapas, palacionpi yanapaqninkunapa imaynam kawsasqankutapas, sirvientenkunapa imaynam servisqantapas hinaspa imaynam pachakusqankutapas. Qawaykurqataqmi reyman copa serviqkunatapas chaynataq Tayta Diospa templonpi animalkunata wauchispa kaasqankutapas, chaykunawan admirakuspanmi 6reyta nirqa: Cheqapmi kasqa rurasqaykimanta hinaspa alli-allin yachayniyoq kasqaykimanta niwasqankuqa. 7Niwasqankutaqa manam creerqanichu awiykunawan kunan rikuykunaykama, manamiki partellantapas willawarqakuchu. Yachaynikiwan tukuy imaykiqa uyarisqaymantapas aswanraqmi kasqa. 8Mayna kusisqam kachkan warmikikunaqa chaynataq awpaqnikipi tukuy tiempo yachayniki uyariq serviqnikikunaqa! 9Kuyasuspayki Israel nacionpi gobiernachisuqniki yupaychasqayki Tayta Diosy
1Tayta
Rey Salomonman Saba nacionpa reinan watukusqanmanta (2 Cr 9:1-12)
515
1 REYES10
alabasqa kachun! Tayta Diosqa Israel nacionta wia-wiaypaq kuyasqanraykum rey kanaykipaq churasurqanki chaynapi derechonpi allinta arreglanaykipaq nispa. 10Saba nacionpa reinanm Rey Salomonman qorqa kimsa waranqa isqon pachak soqta chunkan kilo qorita, miski asnaq achka-achka especeriakunata chaynataq alhaja rumikunatapas. Saba nacion reinapa nana-nanaq miski asnaqkuna apamusqanta hinaqa manam haykapipas Salomonmanqa apamurqakuchu. 11Ofir lawmanta qori apamuq Rey Hirampa buquenkunam apamurqataq sandalo sutiyoq achka-achka qerukunatawan alhaja rumikunata. 12Chay sandalo sutiyoq qerukunamantam Rey Salomon rurachirqa Tayta Diospa templonpi kaq gradaspi hapipakuna kaqkunata chaynataq kikinpa palacionpi kaq gradaspi hapipakuna kaqkunatapas. Tocaqkunapaqpas rurachirqataqmi hatun arpakunatawan taksa arpakunata. Chay sandalo sutiyoq qerukunataqa manam awpaqtaqa apamurqakuchu, manataqmi kay libro qellqasqa kasqan punchawkamapas chayna achka-achkataqa rikurqakuchu. 13Rey Salomonmi qosqan regalokunamantapas astawanraq Saba nacion reinaman qoykurqa tukuy maakusqankunata hinaptinmi reinaqa serviqninkunapiwan nacionninman kutikurqa.
Salomonpa kapuqninmantawan reqsisqa kasqanmanta (2 Cr 9:13-24)
14Salomonmi sapa wata chaskiq iskay chunka iskayniyoq tonelada qorita, 15impuestotapas chaskirqam rantikuq runakunamantawan negociantekunamanta. Arabia law reykunamantawan Israel nacionpi llapa prefectokunamantaataqmi chaskirqa contribucionta. 16Rey Salomonqa qorimantam rurachirqataq iskay pachak hatun harkachikuna armakunata, sapakamatam rurachirqa soqta kilo masnin martillasqa qorimanta. 17Hina qorimanta martillasqatataqmi rurachirqa kimsa pachak taksa harkachikuna armakunatapas, sapakamatam rurachirqa huk kilo parten masnin qorimanta hinaspam Libano Monte sutiyoq palaciopi churachirqa. 18Elefantepa waqonmantapas rurachirqataqmi hatun tiyananta hinaspam qori-purowan qaracharqa. 19Reypa tiyananmanmi seqarqa soqta gradaskuna, chay tiyanapa wasanataqmi karqa ruyru, kaylaw-waklawninpiataqmi karqa brazonpa samanankuna, chaykunapa sapa waqtanpim karqa sayachkaq leonkuna. 20Chay soqta gradaskunapa kaylaw-waklawninpipas karqataqmi chunka iskayniyoq leonkuna, huk leonmi karqa sapa gradaspa waqtanpi. Chayna tiyanataqa manam mayqennin reypas rurachirqachu. 21Rey Salomonpa tomanan vasokunapas karqa qorimantam, Libano Monte sutiyoq palaciopi serviciokunapas qori-puromantam karqa, qollqemantaqa manam imapas karqachu. Salomonpa tiemponpiqa manam qollqetaqa qawariqkupaschu. 22Rey Salomonpa hinaspa Rey Hirampa lamar qochapi negocio ruranan buquenkunam sapa kimsa watamanta apamuqku qorita, qollqeta, elefantepa waqonta, monokunata hinaspa pavo realkunata. 23Chay napim rey Sa lomonqa masya rurqa tukuy hinastinpi reyku nata apu kayninpi chaynataq yachayninpipas. 24Llapallan runakunam munarqaku Rey Salomon rikuykuyta hinaspa Diospa yachay qosqan uyariykuyta. 25Llapallankum regalanankupaq sapa wata apamuqku qori-qollqe ser viciokunata, sumaq pachakunata, armakunata, miski asnaqkunata, caballokunata hinaspa mulakunata.
Salomonmi huurachirqa carretakunatawan caballopi sillakuqkunata. Kapurqam waranqa tawa pachaknin carretakuna hinaspa chunka iskayniyoq waranqa
26Rey
Rey Salomonpa rantisqankunamanta (2 Cr 1:14-17. 9:25-28)
1 REYES10,11
516
sillakuqkuna, paykunatam carretakunapa kasqan llaqtakunaman churachirqa, churachirqataqmi Jerusalen llaqtapi reywan kanankupaqpas. 27Reymi Jerusalen llaqtapi qollqeta huurachirqa rumita hinaa, cedro sachakunaataqmi karurqa waqtakunapi wiaq purun higos sachakuna hinaa. 28Mizraim lawmantawan Cilicia lawmantam apamuqku Salomonpaq caballokunata. Reypaq rantimuqkunam chaylawkunamanta rantimuqku. 29Mizraim lawmantam sapa carretata rantimuqku yaqa qanchis kilo qollqewan, caballotaataq yaqa iskay kilo qollqewan, paykunaataqmi *rantikuqku Het casta runakunapa reyninkunaman hinaspa Aram nacionniyoq reykunaman. Salomonmi Faraonpa churinta kuyachkaspapas kuyarurqa huklaw nacionniyoq war mikunata, kuyarurqam Moab nacionniyoq warmikunata, Amon nacionniyoq war mikunata, Edom nacionniyoq warmikunata, Sidon llaqtayoq warmikunata hinaspa Het casta war mikunata. 2Chay nacionniyoq runakunamantam Israelpa miray ninkunata Tayta Dios nirqa: Amam paykunawanqa casarakunkichikchu nitaqmi paykunapas qamkunawanqa casarakunqachu, yanqaataqmi taytachanku qatiqtaa rurarusunkichikman nispa. Salomonmi ichaqa chay warmikunaman hukllawakururqa. 3Reykunapa churinkunam Salomonpa warminkuna karqa qanchis pachak, kapurqataqmi kimsa pachak compaerankunapas, chay warmikunam Salomonta huchallirachirqa. 4Machuyaruptinmi chay warmikunaqa taytacha-mamachakunataa Salomonta adorachirqaku chaynapim payqa yupaychasqan Tayta Diospaqqa hawa sonqollaa karqa, manaam taytan David hinachu adorarqa tukuy sonqonwan. 5Rey Salomonqa Sidon llaqtayoq runakunapa Astarte sutiyoq mamachantaam yupaycharqa, yupaycharqataqmi Amon casta runakunapa Milcom sutiyoq millakuypaq taytachankutapas. 6Chaynapim Salomonqa Tayta Diospa qayllanpi mana allinta rurarqa, manam taytan David hinachu mana pantaspa Tayta Diosta qatirqa. 7Salomon mi Jerusalen llaqtapa chimpan moqopi huk capillata rura rachirqa, chaytaqa rurachirqa Moab casta runakunapa yupaychasqan Quemos sutiyoq millakuypaq taytachapaqmi, rurachirqataqmi Amonpa mirayninkunapa yupaychasqan Moloc sutiyoq millakuypaq taytachapa capillantapas. 8Rurachirqataqmi huklaw nacionniyoq llapallan warmikunapaqpas chaymi paykunaqa mamacha-taytachankuman inciensota kaaqku, kaapuqkutaqmi animalkunatapas. 9Chaymi Salomonpaq Israelpa yupaychasqan Tayta Dios piakururqa, payqa piakururqa iskay kutita rikurichkaptinpas Salomonpa sonqon rakikurusqanraykum. 10Tayta Diosmi kamachirqa sapaq dioskunataqa mana qatinanpaq ichaqa manam Tayta Diospa kamachisqanta kasukurqachu. 11Chayraykum Salomonta Tayta Dios nirqa: Chaynata kawsaspa kamachisqay contratotawan decretoykunata mana kasukusqaykiraykum gobiernasqayki nacionta partispa ser viqnikiman qosaq. 12Ichaqa taytayki Davidraykum kawsanaykikamaqa mana chay natachu rurasaq, oqaqa churikipa makinmantaam qechusaq. 13Manam llapallan naciontachu oqaqa qechusaq, aswanqa ser viqniy Davidraykum hinaspa oqapaq akllakusqay Jerusalen llaqtaraykum puchuchisaq huk aylluta churikiman nispa.
14Tayta Diosmi Salomonpa contranpi hatarirachirqa Edom nacionniyoq Hadad sutiyoq
11
1Rey
Salomonpa warminkunamanta
Salomonpa enemigonkunamanta
runata, payqa karqa chay nacionniyoq reypa mirayninmi. 15Edom nacionwan David pe-
517
1 REYES11
leaptinraqmi llapallan tropankuna kamachiq Joab rirqa wauqkunata pampamunanpaq hinaspam Edom nacionniyoq llapallan qarikunata waurachirqa. 16Joabm Israel casta llapallan tropakunapiwan soqta killapuni *yacharqaku Edom nacionpi llapa qarikunata wauchiy tukunankukama. 17Hadadmi ichaqa warmallaraq kachkaspan taytan serviq Edom casta runakunawan lluptirurqa Egipto nacionman. 18Madian lawmanta lloqsiruspankum chayarurqaku Paran lawman, chay sitiomanta runakunata pusarikuspankum chayarurqaku Egipto nacion Rey Faraonpa kasqanman hinaptinmi Rey Faraon qoykurqa wasita, mikuyta chaynataq chakratapas. 19Faraon anchallataa favorecespanmi chay Hadad sutiyoq runata casararachirqa warmin Tahpenespa aanwan. 20Tahpenespa aanmi wachakururqa Hadadpa churinta, chay wawatam suticharqaku Genubat nispa. Reina Tahpenesmi chay wawata uywarqa Faraonpa palacionpi wawankunatawan kuskata. 21Hadadmi Egipto nacionpi kachkaspa yacharurqa Davidpa waukusqanmanta, yacharurqataqmi llapallan tropakuna kamachiq Joabpa waukusqantapas chaymi Faraonta nirqa: Dejaykuway llaqtayman kutinaypaq nispa. 22Fa raon mi nirqa: Kay piqa imataq pisisunki llaqtaykiman kutiy munanaykipaq? nispa. Chaymi Hadadataq nirqa: Manam imapas pisiwanchu ichaqa dejaykuway kutinaypaq nispa. 23Diosqa Salomonpa contranpitaqmi hatarirachirqa Eliadapa churin Rezontapas, paymi Soba nacionpa reynin Hadad-ezer servisqanmanta lluptirurqa. 24Chay Rezon sutiyoq runam runakunata huuruspa salteaqkunapa jefen rikurirurqa, Soba nacionpi kaqkunata David waurachiptinmi paykunaqa Soba nacionmanta ripukurqaku Damasco llaqtaman hinaspam chaypi munaychakurqaku. 25Chaymi Rezonqa Salomon waukunankama Israel nacionpa contranpi karqa, Israel nacionpa contranpi kaq Hadadpa mana allin rurasqankunamanmi Rezonpas yaparqaraq mana allin rurasqankunata. Israel nacionta cheqnispanmi Rezonqa Aram nacionta gobiernarqa. 26Salomonpa serviqnin Jeroboampas reypa contranpim hoqarikururqa, Jeroboamqa karqa Sereda llaqtayoq Efrain casta Nabatpa churinmi, mamanpa sutinataqmi karqa Zerua, payqa karqa viudaam. 27Rey Salomonpa contranpi Jeroboam hoqarikunanpaq causam karqa kay: Salomonmi palacion takyachiq perqata churachispa taytan Davidpa llaqtanpa murallanpi raqrakunata allichachirqa. 28Jeroboamqa karqa kallpasapa valeroso runam, allin ruraq kasqanta Salomon qawaykuspanmi Joseypa castan llamkaqkunapa kamachiqninpaq churarurqa. 29Jeroboanmi Jerusalen llaqtamanta huk punchaw lloqsiruspa anpi tuparurqa Silo llaqtayoq Diosmanta willakuq Ahiaswan, payqa richkarqa mosoq capayoqmi, iskayllanku campopi kachkaptinkum 30Ahiasqa churakusqan mosoq capanta chunka iskayniyoq pedazoman llikiparurqa 31hinaspam Jeroboamta nirqa: Hapiy chunka pedazokunata, Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi nin kaynata: oqam kunan Salomonmanta gobiernonta qechusaq hinaspaymi chunka ayllukunata qanman qosqayki, 32Salomonpaqataqmi puchunqa huk ayllullaa serviqniy Davidrayku chaynataq Israel ayllukunamanta Jerusalen llaqtatapas akllakusqayrayku. 33Salomonqa paywan kaqkunapiwanmi oqata qepanchakuruwaspa adorarqaku Sidon llaqtayoq runakunapa yupaychasqan Astarte sutiyoq mamachakunataa, adorarqakutaqmi Moab casta runakunapa yupaychasqan Quemos sutiyoq taytachatapas chaynataq Amonpa mirayninkunapa yupaychasqan Milcom sutiyoq taytachatapas. Paykunaqa manam taytan David hinachu rurarqaku. Davidqa munasqayman hina kawsaspanmi decretoykunatapas chaynataq reglamentoykunatapas cumplirqa. 34Ichaqa Salomonmantaqa manam enteron
1 REYES11,12
518
nacionnintachu qechurusaq, waunankamam payqa gobiernanqa akllakusqay serviqniy Davidrayku, Davidmi waqaycharqa kamachikuyniykunata chaynataq decretoykunatapas. 35Ichaqa Salomonpa churinmantam gobiernonta qechurusaq hinaspaymi qanmana chunkantin ayllukunata qoykusqayki. 36Salomonpa churinmanqa qosaq huk ayllullataam. Munanim serviqniy Davidpa achkiy hina kayninqa hinalla Jerusalen llaqtapi kananta, chay llaqtatam akllakurqani chaypi sutiy reqsisqa kananpaq. 37Qamtaam churasqayki munasqaykiman hina gobiernanaykipaq, Israel nacionpim rey kanki. 38Tukuy kamachisqaykunata kasukuspa, munasqayman hina kawsaspa allinta ruraptikiqa chaynataq decretoykunatapas hinaspa kamachisqaykunatapas kasukuspa serviqniy David hina ruraptikiqa, oqam qamta yanapasqayki, Davidpaq hinataqmi takyachisaq miraynikipa gobiernontapas, Israel naciontapas makikimanmi churasaq gobiernanaykipaq. 39Chaynaqa Davidpa mirayninkunatam penqayman churasaq ichaqa manam wiaypaqchu nispa. 40Chay raykum Sa lomonqa Jeroboam wa uchiy ta mu narqa ichaqa Jeroboan mi lluptirurqa Rey Sisacpa kasqan Egipto nacionman, Egipto nacionpim karqa Salomonpa waukunankama.
Rey Salomonpa waukusqanmanta (2 Cr 9:29-31)
41Sa lomonpa wakin ru rasqan ku na mantawan yachay nin mantaqa Sa lomonpa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 42Rey Salomonmi Jerusalen llaqtapi *yachaspa lliw Israel nacionpi gobiernarqa tawa chunka wata. 43Abuelonkuna hina Salomon wauruptinmi pamparurqaku taytan Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi, paypa rantinpiataqmi gobier narqa churin Roboam.
12
casta llapallan runakunam huunakururqaku Siquem llaqtaman chaymi Roboam rirqa paytaa reypaq churanankupaq. 2Ichaqa chaytam yacharurqa Nabatpa churin Jeroboam. Paymi Rey Salomonmanta lluptiruspan Egipto nacionpiraq kachkarqa. 3Chay mi payta qayachimuptinku huunasqa Israel casta runakunawan kuska rirqaku Roboanman hinaspam kay nata nirqaku: 4Llumpay llasaq yugota bueyesman churkuchkaq hinam taytayki llamkachiwarqaku, kunany taytaykipa llumpay llamkay qowasqankuta menosyachiy, qechuwaykutaqy llasaq yugo qowasqankutapas hinaptinqa servisqaykikum nispa. 5Chay mi Roboam ataq nirqa: Kimsa punchawmantaay kutimuychik nispa. Chaymi runakuna kutikurqaku. 6Hinaptinmi taytan Salomon kawsaptinraq serviqnin ancianokunata Rey Roboam tapurqa consejachikunanpaq: Imatataq consejawankichik kay runakunaman ninay paq? nispa. 7Chay mi payku na ataq nirqa ku: Sichu kay runakunata allinta ser vispayki sumaqllata rimapayaptikiqa paykunam ser visunki tukuy tiempo nispa. 8Roboan mi ichaqa ancia noku napa consejasqanta mana ka su kuspan pay wan kuska uywasqa ser viqnin mozokunataa tapurqa consejachikunanpaq. 9Chay mozokunatam nirqa:
1Israel
Israel nacion iskayman rakikusqanmanta (2 Cr 10:1-11:4)
519
1 REYES12
Imatataq consejawankichik kay runakunaman ninaypaq? Paykunam niwarqaku: Taytaykipa llumpay llamkay qowasqankutay menosyachiy, qechuwaykutaqy llasaq yugo qowasqankutapas nispa. 10Chay mi Roboanwan kuska uywasqa mozoku nata ataq nirqa ku: Taytaykipa llasaq yugo qowasqankuta menosyachiy niq runakunamanmi ninki kay nata: foqapa ua dedoyqa taytay pa piernanmantapas aswan rakum. 11Tay tay mi lla saq yugota churkusurqan kichik, oqam ichaqa aswan lla saqta raq churkusqaykichik, taytaymi castigasurqankichik azotewan, oqam ichaqa castigasqaykichik fierro puntayoq azotewanraq nispa. 12Rey Roboampa: Kimsa punchaw mantam kutimun kichik nispa nisqan man hinam Jeroboamqa llapallan runakunapiwan kutirqaku. 13Ancianokunapa consejasqanta mana kasukuspanmi reyqa nanay simiwan runakunata rimapayarqa. 14Mozoku napa consejasqan man hina m nirqa kay nata: Taytaymi llasaq yugota churkusurqankichik, oqam ichaqa aswan llasaqtaraq churkusqaykichik, taytay mi castigasurqankichik azotewan, oqam ichaqa castigasqaykichik fierro puntayoq azotewanraq nispa. 15Reymi ru na ku napa ma a kusqanta mana ka surqachu, chay nataqa ru rarqa Diosmanta willakuq Silo llaqtayoq Ahiaswan Nabatpa churin Jeroboanman Tayta Diospa nisqan cumplikunanpaqmi. 16Reypa mana uyarisqanta Israel casta runakuna qawaykuspankum nirqaku: Israel casta runakuna manaam oqanchikpaqqa imapas kanchu Davidmantaqa nitaqmi herencianchikpas kanchu Isaipa churinmantaqa! Israel casta runakunaqa, wasikichikmany pasakuychik! Davidpa mirayninkunaqa, kikikichiky arreglakuychik! Chaymi Israel casta runakunaqa wasinkuman ripukurqaku. 17Chaynapim Juda law llaqtakunapi *yachaq Israelpa mirayninkunallataa Roboamqa gobiernarqa. 18Rey Roboanmi debaldella llamkachiqkunapa jefen Adoramta kacharqa ichaqa Israel casta llapallan runakunam rumiwan choqaspa waurachirqaku chaymi Rey Roboampas apurawllamana carretanpi lluptirurqa Jerusalen llaqtaman. 19Chaynapim Israel casta runakunaqa hoqarikururqa Davidpa castankunapa contranpi kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 20Israel casta llapa llan ru na ku nam yacha rurqa ku Jeroboampa kasqa llan kutiramusqanta hinaspam qayachimurqaku huunakuyman, chay pim enteron Israel nacion gobiernananpaq churarurqaku, manaam mayqen ayllupas Davidpa castan Rey Roboamtaqa qatirqakuchu, qatispaqa-qatirqa Juda ayllullaam. 21Rey Roboan mi Jerusa len llaqta man chaya ra muspan hu u rurqa Juda ayllumanta hinaspa Benjamin ayllumanta guerrapaq akllasqa pachak pusaq chunkan waranqa soldadokunata, chaynataqa huururqa Israel casta wakin runakunapa contranpi peleaspa taytan Salomonpa gobiernasqan allpata kutichikunanpaqmi. 22Diosmi ichaqa runan Semaiasta nirqa:
f 12:10 Kaywanqa nichkan: Taytay ancha rumi sonqo kaptinqa paymantapas aswan rumi sonqoraqmi kasaq ninantam.
1 REYES12,13
23-24Juda
520
nacionpi gobiernaq Salomonpa churin Roboamtay, Juda casta llapallan runakunatawan, Benjamin casta llapallan runakunatawan hinaspa wakin runakunatawan nimuy oqa Tayta Diospa kayna nisqayta: Ama riychikchu nitaq peleaychikchu Israelpa miraynin castaykichikwanqa, sapakamay wasikichikman kutikuychik, Roboampa contranpi hoqarikusqankuqa munasqayman hinam karqa nispa. Chaymi Tayta Diospa nisqanta kasukuspa sapakama ripukurqaku. Efrain Orqokuna lawpi kaq Siquem llaqtata mosoqmanta hatarichispan chaypi yacharqa, chay mantaataqmi Penuel llaqtaman rispan chay llaqtatapas hatarichirqa. 26Jeroboanmi piensarqa: Gobiernoyqa kasqallanch Davidpa castanman kutiykunqa 27sichu kay runakuna Jerusalen llaqtapi kaq templopi Tayta Diospaq animalkuna wauchiq riptinkuqa nispa. 28Chay mi consejota rey chaskiruspan ru rachirqa qorimanta iskay torocha ku nata hinaspam runakunata nirqa: Israel casta runakuna, amaay Jerusalen llaqtamanqa riychikchu, Egipto nacionmanta horqomusuqnikichik diosnikichikqa kaykunam nispa. 29Huknin toro taytachatam churarqa Betel llaqtapi, huknintaataqmi churarqa Dan llaqtapi. 30Chay rurasqanwanm runakunata huchallirachirqa, wakin runakunaqa Dan llaqtakamaraqmi rirqaku chay taytacha adoraq. 31Rurachirqataqmi alto moqokunapi capillakunatapas hinaspam chaykunapi churarqa mana Leviypa mirayninmanta kaq sacerdotekunata. 32Jeroboanmi pusaq kaq killapa chunka pichqayoq punchawninpi rurachirqa hatun fiestata, chay fiestataqa rurachirqa Juda nacionpi fiestata hinam hinaspam kikinpuni altarpi animalta wauchispa lliwta kaarqa. Chaynatam rurarqa Betel llaqtapi. Qorimanta rurasqan torochakunapaqmi animalta wauchispa lliwta kaarqa hinaspam Betel llaqtapa moqonkuna capilla rurachisqanpi sacerdotekunata churarqa. 33Betel llaqta altar rurachisqanpim pusaq kaq killapa chunka pichqayoq punchawninpi animalta wauchispa lliwta kaarqa, chay fiestataqa rurarqa sonqonmanta tanteasqan killapim. Israelpa mirayninkunapaqmi hatun fiestata rurachirqa hinaspam kikinpuni altarpi inciensota kaarqa.
25Jeroboan mi
Jeroboampa huchallikusqanmanta
13
Dios kamachiptinmi Juda nacionmanta Diospa runan Betel llaqtaman chayaramurqa, payqa chayaramurqa Jeroboam altarpi inciensota kaachinanpaq sayachkaptinmi. 2Chay willakuqmi Tayta Dios kamachisqanrayku altarpa contranpi qaparirqa kay nata: Altar, altar! Tayta Diosmi nisunki: Davidpa castanmantam huk wawa nacemunqa Josias sutiyoq, paymi moqo capillakunapi incienso kaaq sacerdotekunata qampa hawaykipi wauchinqa hinaspam hawaykipipas runakunapa tullunta kaanqa nispa. 3Chay punchaw pi huk milagro pa sa nanpaqmi nirqa kay nata: Tayta Diosmi milagronmanta kaynata nin: Altarmi pakipakurunqa hinaptinmi hawanpi uchpapas tallikurunqa nispa. 4Betel llaqta altar pa contranpi Diospa runan qapa rirusqanta Rey Jeroboam uyariruspanmi altarmanta makinta hay warispa nirqa: Hapiychik! nispa.
1Tayta
Rey Jeroboamta Diosmanta willakuq qaqchasqanmanta
521
1 REYES13
Ichaqa makin chakiruptinmi manaa doblayta atirqachu. 5Altar pakipakuruptinmi uchpapas tallikururqa milagro pasananmanta Diospa runan nisqanman hina, chaynataqa nirqa Tayta Dios kamachisqanraykum. 6Chaymi Diospa runanta rey nirqa: Ruegaykapuway yupaychasqayki Tayta Diosta hinaspa maaykapuway makillay kasqallan doblakunanpaq nispa. Hinaptinmi Diospa runan Tayta Diosta ruegakuptin reypa makinqa doblakurqaa awpaqta hina. 7Reymi Diospa runanta nirqa: Wasiymany hakuchik mikuykamunaykipaq chaypim regalota qomusqayki nispa. 8Diospa ru nan mi ichaqa reyta nirqa: Parten palacioykitaa qowaptikipas manam riy manchu qanwanqa nitaqmi mikuy manchu nitaqmi yakutapas tomaymanchu kay sitiopiqa. 9Tayta Diosmi kamachiwarqa kaynata nispa: Amam mikunkichu nitaq yakutapas tomankichu amataqmi risqayki annintaqa kutimunkichu nispa. 10Chay napim Betel llaqta man risqan an nintaqa ma na a kutimurqachu. 11Chay tiempopim Betel llaqtapi *yacharqa Diosmanta willakuq yuyaqa runa, paypa churinkuna hamuruspanmi willarqa Betel llaqtapi Diospa runan imam rurasqanmanta, willarqakutaqmi reytapas imam nimusqanmanta. 12Chaymi taytanataq paykunata tapurqa: Maylaw annintataq pasarqa? nispa. Chaymi churinkuna qawachirqaku Juda nacionmanta hamuq Diospa runanqa may ninmi risqanta. 13Chay mi churinkunata nirqa: Asnoyta sillaykapuwaychik nispa. Asnonta sillaykuptinkum sillakuykuspa pasarqa. 14Richkaspanmi Diospa runantaqa encina sachapa sikinpi tiyachkaqta tarirurqa hinaspam tapurqa: Qamchu kachkanki Juda nacionmanta hamuq Diospa runan? nispa. Chaymi payataq nirqa: Ar, oqam kani nispa. 15Chay mi Diosmanta willa kuq yuyaq ru na ataq nirqa: Hakuw wasiyta imallatapas mikuykamunaykipaq nispa. 16Chay mi Diospa ru nan ataq nirqa: Manam kutiymanchu wasikiman yaykunaypaqqa, qanwanqa manam mikuy manchu nitaq yakullatapas tomay manchu chay llaqtapiqa. 17Tayta Diosmi kamachiwarqa kaynata: Amam mikunkichu nitaqmi yakutapas tomankichu chaypiqa, amataqmi kutinkichu risqayki annintaqa nispa. 18Chay mi Diosmanta willa kuq yuyaq runa llu lla kuspa nirqa: oqapas qam hina Diosmanta willakuqmi kani, angelmi Tayta Diospa nisqanta kaynata niwarqa: Wasikiman pusamuy mikuspa yakuta tomaykunanpaq nispa. 19Hinaptinmi paywan kutispa mikumurqa hinaspa yakutapas tomarqa. 20Mesapi tiyachkaptinkum Tayta Dios rimapayamurqa Diospa runan kutichimuq yuyaq runata. 21Chaymi Juda nacionmanta hamuq Diospa runanta chay yuyaq runa hatun vozpi nirqa: Tayta Diosmi kaynata nin: Yupaychasqayki oqa Tayta Diospa nisqaytam mana rurarqankichu nitaqmi kamachisqaytapas kasuwarqankichu, 22aswanqa kutimuspaykim oqa Tayta Diospa: Amam mikunkichu nitaq yakutapas tomankichu nisqay sitiopi mikurqanki hinaspa yakutapas tomarqanki chay mi cuerpoykitapas abueloykipa sepulturanpiqa mana pampanqakuchu nispa. 23Mikuy tawan yaku tomay ta tu ku ruptin kum chay kutichimuqnin yuyaq runa asnonta sillaykapuptin 24pasakurqa ichaqa leonwan tuparuptinmi chay leon
1 REYES13,14
522
waurachirqa, cuerpon anpi chutarayaptinmi ladonpiataq sayachkarqa leonwan asno. 25Chay annin puriqkunam rikururqaku anpi chutarayaq cuerpota chaynataq cuerpopa waqtanpi sayaq leontapas chay mi Diosmanta willakuq yuyaq runapa *yachasqan llaqtanman chayaruspanku willakurqaku. 26anmanta kutirachimuq Diosmanta willakuq runa uyariruspanmi nirqa: Chay wauruq runaqa Diospa runanmi, Tayta Diospa kamachisqanpa contranpi ruraptinmi Tayta Diosqa leonman qoykurqa hinaptinmi leon atacaruspa paytaqa waurachin Tayta Diospa nisqanman hina nispa. 27Chu rin ku natam nirqa: Asnota sillaykapamuwaychik nispa. Sillaykapuptinkum 28pasaspan anpi chutarayachkaq cuerpota tarirurqa, asnowan leonpas chay cuerpopa waqtanpim sayachkasqa ichaqa chay leonqa manam chay cuerpotaqa mikusqachu nitaqmi asnotapas imanasqachu. 29Diosmanta willakuq chay yuyaq runam Diospa runanpa cuerponta asnonpi cargakuykuspa aparqa llaqtaman chayarachispa waqayllawana pampananpaq. 30Cuerpota sepulturaman churaykuptinmi waqarqaku: Ay, wawqelly! nispa. 31Pampay ta tu ku ruptin kum chu rin ku nata kay nata nirqa: oqa wauruptiymi pampaykuwankichik kay Diospa runanpa pampakusqanpa waqtanpi. Tulluykunatam paypa tullunpa hichpanpi churankichik. 32Paymi rimarqa Tayta Diospa nisqanta Betel llaqta altarpa contranpi chaynataq Samaria law moqokunapi kaq capillakunapa contranpipas, nisqankunaqa cumplikunqapunim nispa. 33Chayku nawanpas Jeroboamqa hina llam mana allin ru ray ninta ru rarqa, payqa aswanraqmi pipas munaqta churarqa moqo capillakuna rurachisqanpi sacerdote kanankupaq. 34Chay hucham Jeroboampa castanpa huchan karqa, chayraykum kay pachamanta pasay paq chinkachisqa karqaku.
14
tiempopim Jeroboampa churin Abias onqorurqa. 2Chay mi warminta Jeroboam nirqa: Pachakuy huk pachakunawan chaynapi oqapa warmiy kasqaykita pipas mana reqsisunaykipaq. Riruy Silo llaqtaman, chaypim kachkan Diosmanta willakuq Ahias, paymi niwarqa kay nacionpi rey kanaypaq. 3Aparikuy chunka tantakunata, tortata hinaspa huk aysaku mielta. Paypa kasqanman riruptikim nimusunki warmataqa imam pasananmanta. 4Jeroboampa war min m ru rarqa qosanpa nisqanta hina. Silo llaqta man pa saspanmi Ahiaspa wasinman chayarurqa, Ahiasmi ichaqa llumpay yuyaqa kaptin awinkuna tutayarusqanrayku manaa rikukurqachu. 5Tayta Diosmi ichaqa Ahiasman willaykurqaa kaynata: Jeroboampa warminmi hamunqa onqoq wawanmanta tapukusunaykipaq, pantachikuspanmi hamusunki, qamataqmi kayna-kay nata ninki nispa. 6War mipa punku yayku musqanta Ahias uya riruspan mi nirqa: Yaykukamuy, Jeroboampa warmin. Imanasqataq pantachikunki? Tayta Diosmantam chaskirunia llakikuypaq noticiata qanman willanaypaq. 7Chaynaqa Jeroboanman kutispay Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa nisqanta kaynata nimuy: Runakunamanta akllaykuspaymi Israel casta runaykunata gobiernanaykipaq churarqayki. 8Davidpa castanmanta gobiernonta qechuruspaymi qoykurqayki ichaqa manam serviqniy David hinachu kamachikusqaykunata kasukurqanki, Davidqa tukuy sonqonwanmi munasqayman hina
1Chay
Jeroboampa contranpi Ahias willakusqanmanta
523
1 REYES14
kawsarqa. 9Qanmi ichaqa mana allinkunata rurarunki, qanmanta awpaq kaq runakunamantapas aswantaraq piarachiwanaykipaqmi fundisqa taytachakunataraq rurakunki hinaspam qepanchakuruwanki. 10Chaymi qampa castaykiman apamusaq castigota, Israel nacionpi qampa kaq lliw qarikikunatam tukurusaq, tukurusaqtaqmi sirviente kaqtapas chaynataq libre kaqtapas, miraynikikunatam tukunankama kaarusaq wanuta kaachkaq hina. 11Pipas qampa aylluykimanta llaqtapi wauqkunatam allqokuna mikunqa, campopi wauqkunataataqmi ullachkukuna mikunqa. oqa Tayta Diosmi nini chaynata nispa. 12Yaw warmi qamqa kutiy wasikiman, llaqtaman chayaykuchkaptikim warma waurunqa. 13Hinaptinmi Israel nacionpi llapa runakuna hatun llakikuywan pampanqaku, payllam Jeroboampa churinkunamanta pampasqa kanqa, Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi Jeroboampa castankunamanta payllata allin kasqanpaq tarirun. 14Tayta Diosmi Israel nacionpi reyta churanqa, paymi kunanmantapuni Jeroboampa castankunata lliwta tukunqa. 15Imaynam soqosta mayu aytinyachin, chaynatam Tayta Diospas Israel casta runakunata castiganqa, sacha pilachkaq hinam Tayta Diosqa Israel casta runakunata qarqorunqa abuelonkunaman qosqan sumaq allpamanta, paykunataqa Eufrates Mayupa waklawninmanmi cheqerachinqa. Chaynataqa rurarunqa Asera mamachata ruraruspa Tayta Diosta piarachisqankuraykum. 16Jeroboampa huchallikusqanraykum chaynataq Israel naciontapas huchallichisqanraykum Tayta Diosqa qoykunqa Israel casta runakunata nispa. 17Jeroboampa warminmi Tirsa llaqtaman pasarqa chaymi wasinman chayaruspa punkuta yaykuykuchkaptin warma waururqa. 18Israel nacionpi llapa runakunam hatun llakikuywan pamparqaku Tayta Diosmanta willakuq serviqnin Ahiaspa nisqanman hina. 19Jeroboampa wakin rurasqankunaqa, guer rakunapi peleasqankunaqa chay nataq imaynam gobiernasqanqa Israel nacion reykunapa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 20Jeroboanmi iskay chunka iskayniyoq wata gobiernarqa, abuelonkuna hina wauruptinataqmi churin Nadaba paypa rantinpi gobiernarqa.
Juda nacionpi Roboam gobiernasqanmanta (2 Cr 12:1-16)
21Salomonpa churin Rey Roboanmi Juda nacionpi gobiernarqa, payqa tawa chunka hukniyoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Chunka qanchisniyoq watam gobiernarqa Jerusalen llaqtapi. Jerusalen llaqtatam Israel ayllukunamanta Tayta Dios akllakurqa sutin chaypi reqsisqa kananpaq. Roboampa mamanmi karqa Amon nacionniyoq Naama. 22Juda nacionpi runa kunam Tayta Diospa qayllanpi mana allin kunata rurarqa ku hinaspam abuelonkupa hucha rurasqankumantapas aswan mastaraq huchallikurqaku Tayta Diosta piachispa. 23Paykunapas alto moqokunapim rurachirqaku capillakunata, adorananku pilarkunata hinaspa Asera sutiyoq mamachakunata, rurachirqakuqa llapallan moqokunapiwan rapisapa sachakunapa sikinpim. 24Chay nacionpiqa karqataqmi mariconkunapas, paykunam rurarqaku Israelpa mirayninkunapa qayllanmanta Tayta Diospa qarqosqan huchallikuq runakuna hina. 25Rey Roboam pichqa wata mana gobier nachkaptin mi Jerusalen llaqtata atacarqa Egipto nacionpa reynin Sisac. 26Paymi hapikuykurqa Tayta Diospa templonpi tukuy imakunatawan reypa palacionpi tukuy imakunata. Lliwta qechuruspanmi Salomonpa qorimanta rurachisqan harkachikuna armakunatapas apakurqa. 27Chaykunapa rantinpim Rey Roboam rurachirqa broncemanta a harkachikuna armakunata hinaspam waqaychaqnin soldadokunapa jefenman qoykurqa reypa
1 REYES14,15
524
palacionpa punkunpi waqaychanankupaq. 28Tayta Diospa templonman sapa kuti rey yaykuptinmi waqaychaqnin soldadokuna chay harkachikuna armata apaqku hinaspam kasqallan kutichimuqku chay soldadokunapa cuartonman. 29Roboampa wakin ru rasqan ku naqa chay nataq tukuy ima ru rasqan ku naqa Juda nacion reykunapa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 30Jeroboanwan Roboamqa guer ra llapim tukuy tiempo karqa ku. 31Abuelon ku na hina Roboam wauruptinmi abuelonkunapa kasqanpi pamparurqaku Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi. Mamanmi karqa Amon nacionniyoq Naama. Roboampa rantinpim gobiernarqa churin Abiam.
15
churin Rey Jeroboam chunka pusaqniyoq watamana gobiernachkaptinmi Juda nacionpi Abiam gobiernayta qallaykurqa. 2Abianmi Jerusalen llaqtapi gobiernarqa kimsa wata, paypa mamanmi karqa Abisalonpa churin Maaca sutiyoq warmi. 3Abiampas taytanpa awpaq tukuy huchallikusqanman hinam kawsarqa. Yupaychasqan Tayta Diospaqmi hawa sonqollaa karqa, paypa sonqonqa manaam abuelon Davidpa sonqon hinachu karqa. 4Ichaqa Davidpa yupaychasqan Tayta Diosmi paypa mirayninta Jerusalen llaqtapi achkiyta hina churarqa chaynapi Davidpa rantinpi rey kananpaq chaynataq Jerusalen llaqtapas hinalla kananpaq. 5Davidqa tukuy tiempom Tayta Diospa llapa kamachisqanmanta mana rakikuspa munasqanman hina kawsarqa, huchallikuspaqa-huchallikururqa Uriaspa asuntollanpim. 6Jeroboanwan Roboampa guerrallapi kasqankuqa hinallam karqa Abiam kawsanankamapas. 7Abiampa wakin rurasqankunaqa chaynataq tukuy ima rurasqankunaqa Juda nacion reykunapa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. Abianwan Jeroboampas guerrallapim karqaku. 8Abuelonkuna hina Abiam wauruptinmi Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi pamparurqaku, paypa rantinpim gobiernarqa churin Asa.
Juda nacionpi rey Asapa gobiernasqanmanta (2 Cr 14:1-5. 15:16-19)
1Nabatpa
Juda nacionpi Rey Abiampa gobiernasqanmanta (2 Cr 13:1-22)
9Israel nacionpi rey Jeroboam iskay chunka watamana gobiernachkaptinmi Juda nacionpi Asa gobiernayta qallaykurqa. 10Rey Asam Jerusalen llaqtapi gobiernarqa tawa chunka hukniyoq wata, paypa abuelanmi karqa Abisalonpa churin Maaca sutiyoq warmi 11Rey Asam abuelon David hina Tayta Diospa munasqanman hina rurarqa. 12Nacionmantam mariconkunata wischurqa, chinkarachirqataqmi abuelonkunapa rurachisqan taytacha-mamachakunatapas. 13Abuelan Maacatapas reina kayninmantam horqorurqa Asera sutiyoq mamachata rurachisqanrayku, abuelanpa rurachisqan mamachata kuchuruspanmi Cedron wayqopi kaarurqa. 14Ichaqa moqokunapi capillakunataqa manam chinkachirqachu, chaywanpas Asapa sonqonqa Tayta Diosllapaqmi karqa waukunankama. 15Taytanpa hinaspa kikinpa sapaqchasqan ofrendakunatapas Tayta Diospa templonmanmi churarqa, churarqam qori-qollqetapas chaynataq serviciokunatapas.
nacionpa reynin Baasawanmi Rey Asa guerrapi karqa tukuy tiempo. 17Israel nacionpa reynin Baasam Juda nacionpa contranpi peleaq rispan Rama llaqtata aswanraq
16Israel
Rey Ben-adadwan rey Asapa contrato rurasqanmanta (2 Cr 16:1-10)
525
1 REYES15
allicharachirqa, chaynataqa rurarqa Juda nacion reypa kasqanmanta mana lloqsimunankupaqmi hinaspa mana yaykunankupaqmi. 18Rey Asam horqomurqa Tayta Diospa templonpi puchuq qori-qollqetawan reypa palacionpi kaq tukuy imakunata hinaspam huk kaqnin serviqninman qoykuspa apachirqa Aram nacionpa reynin Ben-adadman. Payqa karqa Hezionpa willkanmi otaq Tabrimonpa churinmi. Ben-adadqa *yacharqa Damasco llaqtapim. Paytam Rey Asa kaynata nichimurqa: 19Qampa taytaykiwan oqapa taytay contrato rurasqankuta hinay oqanchikpas contratota rurasunchik, qori-qollqe regalotam apachimuchkayki Israel nacionpa reynin Baasawan contrato rurasqaykita tukunaykipaq chaynapi oqamanta anchurikunanpaq nispa. 20Rey Ben-adadmi Rey Asapa nisqanta kasukuspan tropankunapa kamachiqninkunata kacharqa Israel nacionpi llaqtakunata atacamunankupaq, paykunam vencerurqaku Ijon llaqtata, Dan llaqtata hinaspa Abel-bet-maaca llaqtatapas, vencerurqakutaqmi Cineret lawpi llapallan llaqtakunatapas chaynataq Neftaliy allpapi llapallan llaqtakunatapas. 21Rey Baasa chayta yacharuspanmi Rama llaqta allichachisqanta saqeruspa Tirsa llaqtamana kutikurqa. 22Juda nacionpi lliw runakunata Rey Asa huurachispanmi Rama llaqtapi Rey Baasapa hatarichisqan rumikunatawan kaspikunata aparachirqa, chaykunawanmi Benjamin lawpi Geba llaqtatawan Mizpa llaqtata aswanraq hatarirachirqa.
Rey Asapa waukusqanmanta (2 Cr 16:11-14)
Asapa wakin rurasqankunaqa chay nataq mana manchakuspa lliw rurasqankunaqa chaynataq llaqtakunatapas aswan mastaraq hatarichisqanqa Juda nacion reykunapa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. Ichaqa machuyay ninpim onqorurqa chakinwan. 24Abuelonkuna hina Rey Asa wauruptinmi abuelon Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi otaq abuelonkunapa kasqanpi pamparurqaku, paypa rantinpim churin Josafat gobiernarqa. nacionpi iskay watamana Rey Asa gobiernachkaptinmi Israel nacionpi gobiernayta qallaykurqa Jeroboampa churin Nadab, iskay watam Israel nacionpi gobiernarqa. 26Tayta Diospa qayllanpim Rey Nadabqa taytan hina mana allinta rurarqa hinaspam taytan hinataq Israel nacionpi runakunatapas huchallichirqa. 27Rey Nadabpa contranpim hoqarikururqa Isacar castamanta kaq Ahiaspa churin Baasa, paymi Filistea nacion Gibeton llaqta lawpi Rey Nadabta waurachirqa. Rey Nadabtaqa waurachirqa Israel llapallan runakunapiwan chay Gebeton llaqtata muyuruspa atacachkaptinkum. 28Juda nacionpi Rey Asa kimsa watamana gobier nachkaptinmi Rey Nadabtaqa Baasa waurachirqa hinaspam paypa rantinpi kikina gobiernarqa. 29Rey Baasaqa gobiernayta qallaykuspallaraqmi Rey Jeroboampa llapallan castanta waurachirqa, manam puchuchirqachu chullallatapas. Silo llaqtayoq serviqnin Ahiaswan Tayta Diospa nisqanman hinam lliwta tukururqa. 30Chaynataqa rurarqa Jeroboampa tukuy huchankunaraykum chaynataq Israel nacionpi runakunatapas huchallichisqanraykum, chaykunawanmi Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta piachirqa. 31Nadabpa wakin ru rasqan ku naqa Israel nacion reyku napa vidan manta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 32Israel nacionpa rey nin Baa sam Rey Asawan guer ra llapi karqa ku tukuy tiempo kawsanankukama.
25Juda
23Rey
Israel nacionpi rey Nadabpa gobiernasqanmanta
1 REYES15,16
526 Israel nacionpi rey Baasapa gobiernasqanmanta
nacionpi kimsa watamana Rey Asa gobiernachkaptinmi Tirsa llaqtapi Ahiaspa churin Baasa gobiernayta qallaykurqa, iskay chunka tawayoq watam gobiernarqa lliw Israel nacionpi. 34Rey Baasapas Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa, paypas Israel nacionpi runakunata huchallichiq Rey Jeroboam hinam huchallikurqa. 1Baasapa contranpi nimunanpaqmi Hananipa churin Jehuta Tayta Dios nirqa: 2oqam pampamanta hoqarichkaq hina Israel nacionpi churarqayki runaykunapa jefen kanaykipaq ichaqa qampas Jeroboampa kawsasqanman hina kawsaspaykim Israel nacionpi runaykunata huchallirachinki, chay huchallikusqankuwanmi piarachiwanku. 3Chaymi qamtawan castaykikunata chinkarachisaq, Nabatpa churin Rey Jeroboampa castankunawan rurasqayta hinam rurasaq. 4Castaykimanta llaqtapi wauqkunatam allqokuna mikunqa, campopi wauqkunataataqmi ullachkukuna mikunqa. 5Rey Baasapa wakin ru rasqan ku naqa chay nataq mana mancha kuspa ru rasqankunaqa Israel nacion reykunapa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 6Abuelonkuna hina Rey Baasa wauruptinmi Tirsa llaqtapi pamparurqaku, paypa rantinpim gobiernarqa churin Ela sutiyoq runaa. 7Ha na nipa chu rin Jehu sutiyoq willa kuqwan m Tayta Dios rimachirqa Rey Baasapa contranpiwan castanpa contranpi, chaynataqa rimachirqa Rey Baasapas rurasqankunawan Jeroboampa castankuna hina Tayta Diosta piachisqanraykum chaynataq paypa qayllanpi tukuy mana allinkuna rurasqanraykum chay nataq Rey Jeroboampa castankunatapas tukurusqanraykum.
33Juda
16
nacionpi Rey Asa iskay chunka soqtayoq watamana gobiernachkaptinmi Baasapa churin Ela gobiernarqa Tirsa llaqtapi, payqa iskay watam gobiernarqa Israel nacionpi. 9Guerrapaq lamitad carretakuna kamachiq Zimri sutiyoq ser viqninmi Rey Elapa contranpi hoqarikururqa, Rey Elaqa Tirsa llaqtapim mayordomon Arsapa wasinpi tomaspa sinka kachkarqa. 10Chaymi Zimri yaykuruspan waurachirqa, paytaqa waurachirqa Juda nacionpi Rey Asa iskay chunka qanchisniyoq watamana gobiernachkaptinmi, Zimriam Rey Elapa rantinpi gobiernarqa. 11Zimrim gobiernayta qallaykuspallan Rey Baasapa lliw castankunata waurachirqa, manam puchuchirqachu huk qaritapas nitaq reclamaq aylluntapas nitaq pi amistadnintapas. 12Baasapa lliw castankunatam Zimri tukururqa Baasapa contranpi Tayta Dios willakuqnin Jehuwan willachisqanpi hina. 13Rey Baasawan churin Rey Elam tukuy huchallikusqankuwan Israel casta runakunata huchallirachirqaku, taytacha-mamachakuna rurasqankuwanm yupaychasqanku Tayta Diosta piarachirqaku. 14Rey Elapa wakin ru rasqan ku naqa Israel nacion reyku napa vidan manta willakuq libropim qellaqasqa kachkan. 15Juda nacionpi Rey Asa iskay chunka qanchisniyoq watamana gobiernachkaptinmi Rey Zimriqa gobiernayta qallaykurqa, payqa qanchis punchawllam gobiernarqa Tirsa llaqtapi, Filistea runakunapa llaqtan Gibetontam Israel tropakuna atacarurqakua. 16Campamentopi kaq runakunam yacharurqaku Rey Elata Zimri waurachisqanta chaymi reypaq chay punchawllapi churarurqaku llapallan tropakuna kamachiq Omri sutiyoq runata chaynapi paya Israel nacionpi rey kananpaq. 17Chaymi Omriqa Israel nacion llapallan tropakunapiwan Gibeton llaqtamanta pasaspa Tirsa llaqtataa atacarqaku.
8Juda
Israel nacionpi Rey Elapa hinaspa Rey Zimripa gobiernasqanmanta
527
18Llaqta
1 REYES16
vencesqaa kasqanta Zimri qawaykuspanmi palaciopa ukunman hinakururqa hinaspam chaypia kachkaspa kaaykurqa chay palaciota, chaypim ruparuspa waururqa. 19Payqa waururqa Tayta Diospa qayllanpi llapa huchakuna rurasqanraykum, payqa Israel nacionpi runakuna huchallichiq Jeroboampa hucha rurasqanman hinam kawsarqa. 20Zim ripa wakin ru rasqan ku naqa chay nataq Elapa contranpi hoqa rikusqanqa Israel nacion reykunapa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. Israel nacion runakuna iskayman rakikururqa. Wakinmi Ginatpa churin Tibnita gobier noman churayta munarqaku, wakinataqmi munarqa Omri churayta. 22Omripa partidonkunam ichaqa ganarurqaku Tibnipa partidonkunata chaymi Tibni wauruptin Omria gobiernarqa. 23Juda nacionpi Rey Asa kimsa chun ka huk niyoq wata man a gobier nach kaptinmi Israel nacionpi Omri gobiernayta qallaykurqa. Payqa chunka iskayniyoq watam gobiernarqa Israel nacionpi, chay watakunamantam soqta watata Tirsa llaqtapi gobiernarqa. 24Rey Omrim Semer sutiyoq runamanta Samaria moqota rantirurqa soqta chunka soqtayoq kilo qollqewan, chaypim llaqtata ruraruspa suticharqa Samariawan, Samaria moqopa awpaq dueon Semerpa sutinwanmi suticharqa. 25Omripas Tayta Diospa qayllanpim mana allinta ru rarqa, pay manta awpaq tiempokunapi gobiernaqkunamantapas aswanraqmi rurarqa. 26Israel nacion runakunata huchallichiq Jeroboampa rurasqanman hinam pay pas kawsarqa. Jeroboamqa karqa Nabatpa churinmi. Omriqa taytacha-mamachakunata rurasqanwanmi Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta piachirqa. 27Omripa ru rasqan ku naqa chay nataq mana mancha kuspa ru rasqan ku naqa Israel nacion reykunapa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 28Abuelon ku na hina Rey Omri wa u ruptin mi Sa ma ria llaqtapi pampa rurqa ku, paypa rantinpim gobier narqa churin Acab. nacionpi Rey Asa kimsa chunka pusaqniyoq watamana gobiernachkaptinmi Omripa churin Acab Israel nacionpi gobiernayta qallaykurqa. Samaria llaqtapi *yachaspanmi gobiernarqa iskay chunka iskayniyoq wata. 30Omripa churin Acabmi Diospa qayllanpi mana allinta rurarqa, pay manta awpaq tiempopi gobiernaqkunamantapas aswanraqmi rurarqa. 31Nabatpa churin Jeroboampa hucha rurasqanmantapas aswanraqmi rurarqa. Sidon llaqtapi Rey Et-baalpa churin Jezabelwanmi casarakururqa hinaspam Baal taytachata ser vispa adorarqa. 32Baal tay tachapaqmi altar ta ru rachirqa, ru rachirqataqmi templontapas Sa ma ria llaqtapi. 33Rey Acabqa rurachirqataqmi Asera sutiyoq mamachatapas, chaykunawanmi awpaq tiempopi Israelpi gobiernaqkunamantapas aswanraq Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta piachirqa. 34Acabpa tiemponpim Bet-el llaqtayoq Hiel sutiyoq runa mosoqmanta hatarichirqa Jerico llaqtata, cimientonta churarachiptinmi piwi churin Abiram waururqa, llaqtapa punkunta churarachiptinataqmi sullka kaq Segub sutiyoq churin waururqa, chaynapim Nunpa churin Josuey wan Tayta Diospa nichisqan cumplikurqa.
29Juda 21Chay mantapu nim
Israel nacionpi Rey Omripa gobiernasqanmanta
Israel nacionpi Rey Acabpa gobiernasqanmanta
1 REYES17
528 Eliasmi willakun parapa usyananmanta
17
law Tisbe llaqtayoq Eliasmi Rey Acabta nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosraykum jurani, oqaqa paypa ser viqnin kasqay raykum paypa qayllanpitaq kachkani: Kay watakunapim para mana kanqachu nitaqmi sullayllapas-sullamunqachu oqa ninaykama nispa. 2Tayta Diosmi Eliasta nirqa: 3Intipa qespimu nan law man rispaykiy Jordan Mayupa chimpan Querit Wayqopi pakakamuy. 4Wayqomantam yakuta tomanki, mikuytaataqmi kamachisqay man hina cuer vo sutiyoq alton pawaqkuna apamusunki nispa. 5Tayta Diospa kamachisqanman hina Elias ruraspanmi rirqa Jordan Mayupa chimpan Querit Wayqopi *yachananpaq. 6Chaymi cuervokuna tantatawan aychata apamuqku sapa tutapaytawan sapa tardeykuqta, yakutaataqmi tomarqa wayqomanta. 7Nacionman para mana chayamusqanraykum manapas unaypi wayqopi yaku chakirurqa. Tayta Dios nirqa: Sidon law Sarepta llaqtaman riy hinaspay chaypi *yachamuy, chaypim viudata kamarachinia mikuchisunaykipaq nispa. 10Eliasmi Sa repta llaqta man rispan chaya rurqa llaqtapa pun kun man hinaspam yanta pallakuchkaq viudata rikururqa, payta qayaykuspanmi nirqa: Ama hina kaspaykiy aysakupi as yakuta aparamuway tomaykunaypaq nispa. 11Yaku apa muq pasaptin mi chay viudata qayaspan nirqa: Apamuwaytaqy tantatapas nispa. 12Chay mi viuda ataq nirqa: Yupaychasqayki kawsaq Tayta Diosraykum jurayki, tantayqa manam kapuwanchu, kapuwaspaqa-kapuwachkan tinajaypi putqoy harinawan puyuchaypi pisi aceitellaam, kunanmi huuchkarqani iskay kimsa yantakunata chaywan oqapaqwan wawaypaq tantarunaypaq hinaspa mikuykuspa waukunaykupaq nispa. 13Eliasmi nirqa: Amay manchakuychu, rispaykiy ruraramuy nisqaykiman hina ichaqa oqapaqy puntata ruraykapamuway tortillata, chayta aparamuwaspaykiam, qampaqwan wawaykipaqa ruramunki. 14Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi nin: Tinajaykipi harinapas chay nataq puy uchaykipi aceitepas manam pisinqachu oqa Tayta Dios allpaman parata chayachimunaykama nispa. 15Chay mi viudaqa ru ra ra murqa Eliaspa nisqan man hina chay napim viudapas, Eliaspas chaynataq viudapa familianpas unay tiempo mikurqaku. 16Tinajapi harinapas manam tukurqachu, manataqmi pisirqachu puy uchapi aceitepas. Chaynam karqa Eliaswan Tayta Diospa nichisqanpi hina. 17Wa siyoq viudapa wawan llumpayllata a onqoruptin mi sa may ninpas chin karurqaa. 18Chaymi viudaataq Eliasta nirqa: Imatataq kayta ruraruwanki, Diospa runan? Mana allin rurasqay manta yuyarichiwaspa waway wauchinaykipaqchu hamurqanki? nispa. 19Chay mi Eliasataq nirqa: Apamuy wawaykita nispa.
9Hata rispaykiy 8Eliastam
1Ga laad
Viudapa wasinpi Elias samakusqanmanta
529
1 REYES17,18
Mamanpa brazonmanta chaskiykuspanmi altospi samasqan cuartoman aparurqa, camanman churaykuspanmi 20Tayta Diosta maakuspan nirqa: Yupaychasqay Dios Taytally samakusqay wasipi viudatapas llakichinkichum wawanta waurachispayki? nispa. 21Wawapa hawan man kimsa kutika ma pakcha kuykuspan mi Tayta Diosta maakurqa kaynata: Yupaychasqay Dios Taytally, ruegakuykim kay wawapa vidanta kasqallan kutiykachinaykipaq nispa. 22Eliaspa ma a kusqanta Tayta Dios uya riruspan mi wawata kawsa rirachirqa. 23Chay mi wawata Elias marqa rikuykuspa altospi cuar tomanta urayka rachirqa, mamanman qoykuspanmi nirqa: Kayqaya wawaykiqa kawsarirun nispa. 24Chay mi viuda ataq nirqa: Kunanqa yachaniam cheqap Diospa runan kasqaykita, yachanitaqmi Tayta Diospa palabran rimasqaykipas cheqap kasqanta nispa.
18
tiempo pasaruptinmi kimsa watamantaa Tayta Dios kasqallan Eliasta nirqa: Rey Acabmany riy, oqam kasqallan kay allpaman parata chayachimusaq nispa. 2Paypa qayllan man m Elias rirqa, llumpay muchuy mi kach karqa Sa ma ria llaqtapi. 3Rey Acabmi qayachimurqa mayordomon Abdiasta, Abdiasqa Tayta Diosta llumpay respetaqmi karqa. 4Tayta Diosmanta willakuqkunata Reina Jezabel wauchichkaptinmi Abdiasqa iskay machaykunapi pakarurqa pachak willakuqkunata. Payqa sapa machaypim pakarurqa pichqa chunkatakama hinaspam mikuy wan yakuwan kawsachirqa. 5Rey Acabm Abdiasta nirqa: Pastota maskamunaykipaqy riy enteron nacionpi llapallan pukyukunamanwan wayqokunaman chay napi caballokunatapas hinaspa mulakunatapas kawsachinanchikpaq, mana chayqariki wakintach waurachisunchik nispa. 6Chaymi nacionta muyuriramunankupaq iskayman rakinakururqaku, Acab huknin anninta riptinmi Abdiasataq huklawninta rirqa. 7Abdias anninta richkaspanmi tuparurqa Eliaswan, Eliasta reqsiruspanmi qonqoranpa pampaman kumuykuspan nirqa: Manachum qamqa Tayta Elias kachkanki? nispa. 8Chay mi Eliasataq nirqa: Ar, oqam kani. Nimuy rey niki Acabta: Eliasmi kaypi kachkan nispa. 9Hinaptin mi Abdiasataq nirqa: Ima huchatataq rurarqani Acabman kachawaptiki wauchiwananpaq? 10Yupaychasqanchik Tayta Diosraykum jurani, enteron nacionpim reyniyqa qamta maskachimusurqanki chaymi llapallanku nirqaku: Manam kaypichu nispanku hinaptinmi nacionkunapi runakunata jurachirqa mana tarisusqaykimanta. 11Chaychu kunan niwanki: Nimuy reynikita: Eliasmi kaypi kachkan nispa. 12Reyman willaq pasanaykamam Tayta Diospa Espiritun aparusunki mana yachasqay sitioman, Acabman willaykuptiycha pasamuspa mana tarisuspaykiataq oqata waurachiwanqa. oqapas mozo kasqaymantapunim Tayta Diosta respetani. 13Manachu pipas willasurqanki Diosmanta willakuqkunata Jezabel wauchichkaptin pachak willakuqkunata iskay machaypi pichqa chunkatakama pakarusqayta chaynataq mikuywan yakuwan kawsa-
1Unay
Rey Acabwan Elias kasqallan tupasqanmanta
1 REYES18
530
chisqayta? 14Kunanataqmi niwanki: Rispaykiy willamuy reynikiman: Eliasmi kaypi kachkan nispa, chaynata niptiyqariki oqataqa waurachiwanqach. 15Chay mi Eliasataq nirqa: Llapallan Kamachiq Kawsaq Tayta Diosraykum jurani, oqaqa paypa serviqnin kasqayraykum paypa qayllanpi kachkani, kunanpunim yaykusaq Rey Acabman nispa. 16Chay mi Abdias rirqa Rey Acabman willa muq, willayka muptin mi Acab hamurqa Eliaswan tupananpaq. 17Eliasta Rey Acab qawaykuspanmi nirqa: Qamchum kachkanki Israel nacionta chaqwachiq? nispa. 18Chay mi Eliasataq nirqa: oqaqa manam Israel naciontaqa chaqwachinichu, qanmi chaqwachirqankiqa taytaykipa castankunapiwan Tayta Diospa kamachikusqankunata saqeruspa, qamkunaqa Baal sutiyoq taytachakunataam qatirqankichik. 19Kunany Carmelo Orqoman huuchimuy Israel nacionpi llapallan runakunata, Baal sutiyoq taytachamanta tawa pachak pichqa chunkan willakuqkunata chaynataq Jezabelpa mikuchisqan Asera sutiyoq mamachamanta tawa pachak willakuqkunatapas. Acabmi Carmelo Orqoman huurachirqa Israelpa llapallan mirayninkunatawan taytacha-mamachamanta willakuqkunata. 21Eliasmi llapallan runakunaman asuykuspan nirqa: Haykapikamataq iskayrayankichik, sichu Tayta Dios cheqap Dios kaptinqa paytay qatiychik, sichu Baal cheqap Dios kaptinqa paytaay qatiychik nispa. Hinaptinmi runakunaqa mana imatapas nirqakuchu. 22Chaymi Elias kasqallan runakunata nirqa: Sapallayam Tayta Diosmanta willakuq puchuruni, Baalmanta willakuqkunam ichaqa tawa pachak pichqa chunkan runakunaraq kachkanku. 23Chaynaqa apamuwayku iskay bueyeskunata, hukninta paykuna akllaspay nakaruspa yantapa hawanman churachunku, ninataqa amam chaypa ukunpiqa churanqakuchu. oqapas huknin bueyesta nakaspaymi yantapa hawanman churasaq, oqapas ninataqa manam chaypa ukunpiqa churasaqchu. 24Qamkunam maakunkichik diosnikichikta, oqapas maakusaqtaqmi yupaychasqay Tayta Diosta, mayqenpas ninata kachaykamuqmi cheqap Diosqa nispa. Chaymi llapallan runakuna nirqaku: Allinpunim nisqaykiqa nispa. 25Chay mi Baal manta willa kuqku nata Elias nirqa: Qamkunaqa achkam kankichik chay naqa qamkunay puntata bueyesta akllaspa nakaychik hinaspa diosnikichikta maakuychik, ichaqa amam ninataqa chaypa ukunmanqa churankichikchu nispa. 26Chaskisqan ku bueyesta na ka ruspan kum achik yasqan mantapu ni chaw pi punchawkama Baal diosninkuta maakurqaku kaynata nispa: Taytallayku Baal, uyariykullawayku! nispa. Ichaqa manam pitapas nitaq ima vozllatapas uyarirqakuchu chayraykum altar rurasqankupa muyuriqninpi tususpa-tususpa muyurirqaku. 27Chawpi punchawa kachkaptinmi paykunata asipayaspan Elias nirqa: Aswantaraqy qayakuychik, payqariki diosmi, ichapas yuyay manachkan otaq ispakuchkanpas otaq illarunpas, ichapas payqa puuchkan mana pipa rikchariykachisqan nispa.
20Rey
Baal adoraqkunawan Elias atipanakusqanmanta
531
1 REYES18
pa lanzakunawan cuerponkuta kuchukurqaku yawarpas suturimunankama. 29Chawpi punchaw pasaruptinmi tardeykuqta ofrenda kaana horakama loco hinaa hinalla qaparkacharqaku ichaqa manam ima vozllatapas uyarirqakuchu, manataqmi pipas contestamurqachu nitaqmi pipas atiendemurqachu. 30Chaymi Elias llapallan runakunata nirqa: Asuykamuwaychik nispa. Hinaptinmi llapallan runakuna asuykurqaku chaymi Tayta Diospa tuichisqa altarninta allicharurqa. 31Jacobpa churinkunamanta chunka iskayniyoq ayllukunaman hinam Elias chunka iskayniyoq rumikunawan altarta rurarqa. (Jacobtam Tayta Dios nirqa: Israelmi sutiki kanqa nispa.) 32Tayta Diospaq altarta ruraruspanmi altarpa muyuriqninta yarqacharurqa yaqa iskay chunka litro yaku yaykuqpaq. 33Yantata churaykuspanmi bueyesta nakarurqa hinaspam chay yantapa hawanman churaykurqa, 34chaynata ruraruspanmi nirqa: Tawa puy ukunaman huntachiychik yakuta hinaspa yantapa hawanpi kaq nakasqa bueyesman hichaychik nispa. Hicharuptinkum Elias nirqa: Yapatawan hichaychik nispa. Chaywanpas nirqaraqmi yapatawan hichanankupaq chaymi kimsa kutikama hicharqaku. 35Yakum altarmanta lloqllarispan yarqamanpas huntarurqa. 36Wauchisqa animalta kaananpaq hora chayaramuptinmi Diosmanta willakuq Elias altarman asuykuspa nirqa: Abrahampa, Isaacpa hinaspa Israelpa yupaychasqan Dios Taytally, Israel nacionpi Dios kasqaykitay kunan reqsichikuy, reqsichiytaqy oqapas serviqniki kasqayta chaynataq kamachiwasqaykiman hina kaykuna rurasqaytapas. 37Uyariykuway Diosnilly chaynapi kay llapa runakunapas qamqa Tayta Dios kasqaykita yachanankupaq hinaspa karunchasqa sonqonkutapas kutirichimunaykipaq nispa. 38Chay mi Tayta Diospa ninan wichiyka muspan bueyesta, yantata chay nataq rumikunatapas chinkarachirqa, chakirachirqataqmi yarqapi yakutapas. 39Chaymi llapallan qawaq runakuna qonqoranpa pampaman kumuykuspa nirqaku: Tayta Diosmi cheqap Diosqa, Tayta Diosmi cheqap Diosqa nispa. 40Chay mi Elias nirqa: Baal taytachamanta willakuqkunata hapiychik, amay hukllapas lluptichunchu nispa. Hapiruptinkum Elias pusarqa Cison Wayqoman hinaspam chay pi waurachirqa. Rey Acabta Elias nirqa: Mikumuy, tomamuy llumpay parapa qaparisqantam uyarichkani nispa. 42Acabmi pasarqa mikuq hinaspa tomaq. Eliasataqmi rirqa Car melo Orqopa puntankama, chaypim chuychuykuspa moqonkunapa chawpinman uyanta kumuykachirqa. 43Hinaspam ser viqninta nirqa: Rispaykiy qawamuy lamar qocha lawta nispa. Sir vientenmi lamar qocha lawta qawamuspan nirqa: Manam imatapas rikumunichu nispa. Hinaptinmi Eliasataq nirqa: Qanchis kutikama rispay qawamuy nispa. 44Qanchis kaq kutipiam sir vienten nirqa:
41Chay mantam
28Chaymi aswanraq qaparispanku costumbrenkuman hina espadakunawan hinas-
Paramunanpaq Diosta Elias maakusqanmanta
1 REYES18,19
532
Runapa maki plantan hina sayayniyoq puyutam lamar qochamanta seqamuqta rikuramuni nispa. Chaymi Eliasataq nirqa: Rispaykiy Rey Acabman nimuy: Car retaykiman caballokunata wataspay ripuy para mana harkasunaykipaq nispa. 45Rey Acab car retanpi Jezreel llaqta man rich kaptin mi cieloku nata sinchi wayrayoq yanay-yanay puyukuna tapaykurqa. 46Eliasta Tayta Dios kallpanchaykuptinmi pachanta allichakuykuspan Jezreel llaqtaman kallparqa hinaspam Rey Acabmantapas puntataraq chayarurqa.
19
Acabmi warmin Jezabelman willarqa Eliaspa llapa ima rurasqanta, willarqataqmi Baalmanta willakuqkunata imay nam waurachisqantapas. 2Chay mi Eliasman Jezabel nichimurqa kay nata: Dioskunay sinchita castigawachun Baalmanta willakuqkunata imaynam rurasqaykiman hina sichu qamtapas paqarin kay horakama mana chaynata ruraruptiyqa nispa. 3Chay mi Eliasqa wa uy pa patanpia kasqanta qawa kuykuspan ayqekurqa Juda law Beerseba llaqtaman, chay llaqtapim sir viententa saqerurqa. 4Payataqmi chunniqninta pasakurqa huk punchaw puriyta, chaypim huk retama sachapa sikinpi tiyaykurqa hinaspam wauyta maakuspan nirqa: Dios Taytally, kunankamallaay kawsasaq, oqataqa waurachiwayay, oqaqa manam abueloykunamanta aswan allinchu kani nispa. 5Chay nata niruspan mi reta ma sachapa si kinpi siriykuspa pu u rurqa, angel hamuruspanataqmi llachpaykuspa nirqa: Hatarispa mikuy nispa. 6Chay mi pu usqan manta rikcha riruspa saw nanpa ladonpi riku rurqa sansapa hawanpi rurasqa tortillata, chaypitaqmi kachkasqa aysakupi yakupas, mikuykuspa tomaykuspanmi kasqallan puuykurqa. 7Tayta Diospa angelnin kasqallan hamuspanmi llachpaykuspa nirqa: Hatarispa mikuy, llumpay karuraqmi rinaykiqa kachkan nispa. 8Chay mi hata riruspa mikurqa hinaspa tomarqa, chay mikuy wan kallpanchakuykuspanmi tawa chunka punchaw hinaspa tawa chunka tutan rirqa Diospa Orqonwan sutichasqa Horeb Orqoman chayanankama. 9Chayaruspanmi machaypi samarurqa chaymi Tayta Dios rimapayaspa nirqa: Yaw Elias imatataq kaypi rurachkanki? nispa. 10Chay mi Eliasataq nirqa: Llapallan kamachiq Dios Taytally, qanmantam llumpayllataa sientini, Israelpa mirayninkunam contrato rurasqaykita saqeruspa altarnikikunatapas tuirachinku. Qanmanta willakuqkunata espadawan waurachiptinkum sapallaya puchuruni, ichaqa oqatapas maskawachkankum waurachiwanankupaq nispa. 11Chay mi Tayta Dios nirqa: Hawaman lloqsimuspay oqapa qayllay pi orqopi sayay nispa. Tayta Dios pasachkaptinmi sinchi-sinchi wayra orqokunata tuichispa rumikunata uturqa ichaqa Tayta Diosqa manam wayrapichu karqa. Wayra pasaruptinmi pacha kuyuy karurqa, Tayta Diosmi ichaqa mana chay pacha kuyuypichu karqa. 12Chay pacha kuyuy pasaruptinmi hamurqa nina, Tayta Diosmi ichaqa mana ninapichu karqa, nina pasaruptinmi
1Rey
Horeb Orqoman Elias lluptisqanmanta
533
1 REYES19,20
hamurqa huk sumaq qasilla chiwiwiwiy. 13Chaymi Elias uyariruspan uyanta tapakuykurqa capanwan, machaymanta lloqsiramuspanmi machaypa punkunpi sayaykuspa uyarirqa: Yaw Elias imatataq kaypi rurachkanki? niqta. 14Chay mi pay ataq nirqa: Llapallan Kamachiq Dios Taytally, qanmantam llumpayllataa sientini, Israelpa mirayninkunam contrato rurasqaykita seqaruspa altarnikikunatapas tuirachinku. Qanmanta willakuqkunata espadawan waurachiptinkum sapallaya puchuruni, ichaqa oqatapas maskawachkankum waurachiwanankupaq nispa. 15Chay mi Tayta Dios nirqa: Damasco llaqta law chunniqmany kutikuy mayninmi hamusqaykita, chayaspaykim Hazael sutiyoq runata aceitewan tallinki Aram nacionpi gobiernananpaq. 16Nimsipa willkan Jehu sutiyoq runataataqmi aceitewan tallinki Israel nacionpi gobiernananpaq, Abel-mehola llaqtayoq Safatpa churin Eliseotaataqmi churanki qampa rantikipi oqamanta willakuq kananpaq. 17Hazaelpa mana wauchisqantam wauchinqa Jehu, Jehupa mana wauchisqantaataqmi Eliseo wauchinqa. 18Chaywanpas Israel nacionpim puchuchirqani qanchis waranqa runakunata, paykunaqa manam qonqorakurqakuchu nitaqmi Baal sutiyoq taytachataqa mucharqakuchu nispa. richkaspanmi Safatpa churin Eliseota tarirurqa chunka iskayniyoq yunta bueyeskunawan yapuchkaqta, chay yunta bueyeskuna awpaqninta riptinmi payataq yapuchkarqa qepallaa riq yuntawan, Eliseopa waqtanta pasachkaspanmi Eliasqa capanwan Eliseota capaykachirqa. 20Chaymi Eliseoqa yapusqan yuntata saqeruspan Eliaspa qepanta kallparqa, payta hayparuspanmi nirqa: Amay harkakuwaychu, tayta-mamay mantaraqy despedikaykamusaq, chaymantaam qatisqayki nispa. Chaymi Eliasataq nirqa: Rispaykiy kutimuy, manam harkaykichu nispa. 21Kutira muspan mi yunta bueyesta wa u rachirqa, tak llatawan yugota yanta ruspanataqmi aychata yanururqa hinaspam runakunaman mikurachirqa. Chay nata ruraruspanmi Eliasta qatirikurqa ser vinanpaq.
19Elias
Eliseowan tupasqanmanta
20
nacionpa reynin Ben-adadmi huurachirqa llapa tropankunata, kimsa chunka iskayniyoq reykunata, caballonkunata chaynataq carretankunata, Samaria llaqtaman chayaruspanmi muyuruspan atacarqa. 2Nisqanta nimunankupaqmi llaqtapi *yachaq Israel nacionpa reynin Acabman runankunata kacharqa: 3Qori-qollqekipas, allin nin war mikiku napas chay nataq allin nin chu rikiku napas oqapam nispa. 4Chay mi Israel nacionpa rey nin ataq nirqa: Rey nilly, qampa nisqaykipi hinam oqaqa tukuy imaykunapiwan qampaa kani nispa. 5Chay kachasqan ru na ku na mosoqmanta kutispan kum Rey Ben-adadpa nimusqanta kaynata nirqaku: Kachamurqaykiqa qori-qollqekita, warmikikunata chaynataq churikikunata qowanaykipaqmi. 6Paqarinmi kay horata ser viqniykunata kachamusaq hinaptin-
1Aram
Aram tropakunata Rey Acab vencesqanmanta
1 REYES20
534
mi wasikitapas chaynataq ser viqnikikunapa wasintapas maskachakunqaku, llapa kuyasqaykimanta sumaqninta hapispam apamunqaku nispa. 7Chaymi Israel nacionpa reynin enteron nacionpi ancianokunata qayachimuspan nirqa: Yachasqaykichikpi hinapas chay runaqa mana allinniytam maskachkan, payqa runankunatam kachamuwasqa war miykunata, churiykunata hinaspa qoriqollqeyta qonay paq chaymi mana harkakurqanichu nispa. 8Llapa llan ancia noku nawan ru na ku na ataqmi nirqa ku: Amay paytaqa kasuychu, amataqy qoychu maasusqaykitapas nispa. 9Chay mi Rey Ben-adadpa kacha musqan ku na man Rey Acab nirqa: Nimuychik seor reyniy man: Punta kaqpi llapa ima maakuwasqantaqa qosaqmi, kunan maakuwasqantam ichaqa mana atiy manchu nispa. Chay kachamusqan runakuna kutispankum willakurqaku imam nisqanta. 10Chay mi Ben-adad mosoqmanta Acabta nichimurqa: Dioskunay sinchita castigawachun Samaria llaqtata purmarachiptiy utu allpallanpas soldadoykunapa putqoy ninpi hayparuptinqa nispa. 11Chay mi Israel nacionpa rey nin ataq Rey Ben-adadta nimu nan kupaq nirqa: Manaraq peleachkaspaqa amay llumpaytaqa alabakuychu nispa. 12Ben-adad mi wakin reyku nawan kuska ra mada ku napi tomach karqa ku chay mi chay noticiata uyariruspa yanapaqninkunata nirqa: Alistakuychik atacanapaq nispa. Chaymi llaqtata atacanankupaq alistakurqaku. 13Ichaqa Israel nacionpa reynin Acabmanmi Diosmanta willakuq asuykuspan nirqa: Tayta Diosmi kaynata nin: Rikuchkankichum kay nana-nanaq runakunata? Kunanmi qampa makikiman churasaq Tayta Dios kasqayta yachanaykipaq nispa. 14Chay mi Acabataq tapurqa: Piwantaq makiy manqa churamunki? nispa Chaymi Diosmanta willakuqataq Tayta Diospa nisqanta nirqa: Provinciakunapi jefekunata yanapaq mozokunawanmi nispa. Chaymi Acabataq tapurqa: Pitaq qallarinqa peleayta? nispa. Hinaptinmi Diosmanta willakuqataq nirqa: Qanmi nispa. 15Chay mi provincia ku napi jefeku nata ya napaq mozoku nata Acab yupa rurqa iskay pachak kimsa chunkan mozokunata, yuparqataqmi Israelpa llapallan mirayninkunatapas chaymi karqa qanchis waranqa soldadokuna. 16Chawpi punchawta lloqsiptinkum Rey Ben-adadqa kimsa chunka iskayniyoq yanapaqnin reykunawan ramadakunapi sinkallaa tomachkasqaku. 17Chay mi provinciakunapi jefekunata yanapaq mozokuna puntata lloqsirqaku. Rey Ben-adadmi runankunata kacharqa yachamunankupaq chaymi chay kachasqan runakuna willarqaku: Samaria llaqtamantam tropakuna lloqsimuchkanku nispa. 18Chay mi Ben-adad nirqa: Guerrapaq otaq mana guer rapaq lloqsimuptinkupas kawsachkaqllatay hapimuychik nispa. 19Llaqtamantam lloqsiramurqaku provinciakunapi jefekunata yanapaq mozokuna, paykunapa qepantaataqmi lloqsimurqa llapa tropakuna. 20Sapakamam enemigon wauchiyta qallaykurqaku, Aram soldadokuna lluptiyta qallaykuptinmi Israel solda-
535
1 REYES20
dokunaataq qatirqaku. Aram nacionpa reynin Ben-adadmi caballonpi lluptirurqa wakin silladakunapiwan. 21Israel nacionpa reynin qatispanmi sillada tropakunatawan carretakunata vencerurqa. Aram nacionniyoq tropakunatam pasaypaqta vencerurqa. 22Chaymi Diosmanta willakuqataq Israel nacionpa reyninman asuykuspa nirqa: Kutispaykiy aswan allintaraq allichakamuy. Huk wata pasaruptinmi Aram nacion reyqa kutimunqa contraykipi peleaq nispa. 23Aram nacionpa rey nintam ya napaqnin ku na nirqa ku: Israel casta runakunapa llapa diosninqa orqokunapa diosninmi chaymi ganaruwanchik. Pampapi peleaspanchikmi ichaqa ganaruchwanchik, 24chaynaqa kaynatay ruray: Reykunata puestonmanta horqospay paykunapa rantinpiqa churay capitankunataa 25hinaspay tropakunatapas pierdemusqayki tropakunata hina alistay, hina chaynallataqy kachun caballokunapas chaynataq carretakunapas hinaptinmi pampapi peleaq lloqsispanchik ganasunchikpuni nispa. Chaymi Ben-adad kasukuspa paykunapa nisqanta hina rurarqa. 26Huk wata pasaruptinmi Rey Ben-adad Aram tropakunata huuruspa Afec llaqtaman hamurqa chaypi Israel casta tropakunawan peleananpaq. 27Israel casta tropakunapas huusqa kaspankum mikunankupaq qoqawchakuspa peleaq lloqsirqaku. Aram tropakunapa chimpanpim Israelpa tropankuna samarurqaku, paykunaqa karqaku iskay atajo cabrakuna hinallam, Aram tropakunamanta kaqkunam ichaqa pampapas tapaykuqraq karqaku. 28Diospa runan hamuspanmi Tayta Diospa nisqanta Israel nacionpa reyninman nirqa: Aram runakunam ninku: Tayta Diosqa orqokunallapa diosninmi, manam qechwapa diosninchu nispa, chayraykum chay nana-nanaq runakunata makikiman churasaq, chaynapim yachankichik Tayta Dios kasqayta nispa. 29Qanchis punchaw mi tropa ku na chimpa-chimpa karqa ku, qanchis kaq punchawpim ichaqa peleayta qallaykurqaku hinaptinmi huk punchawllapi Israel tropakuna Aram tropakunata waurachirqaku pachak waranqata. 30Puchuqkunam lluptirurqaku Afec llaqtaman, ichaqa chay llaqtapa murallan tuiykuspanmi waurachirqa iskay chunka qanchisniyoq waranqa soldadokunata. Ben-adadpas llaqtaman lluptiramuspanmi cuarton-cuarton pakaykachakurqa. 31Chay mi Rey Ben-adadta ya napaqnin ku na nirqa: Uyarirqanikum Israel nacion reykunaqa kuyapayakuq kasqankuta, chaynaqa kunany luto pachawan pachakurusaqku hinaspataqy kunkaykumanpas waskata watakurusaqku hinaspay Israel nacionpa rey ninman risaqku, icharaqpas kawsaykachisunkiman nispa. 32Luto pachawan pacha ku ruspan kum waska ku natapas kun kan ku man wata kuruspa Israel nacionpa rey ninman hamurqaku hinaspam nirqaku: Ser viqniki Ben-adadmi nimusunki: Ama wauchiwaychu nispa. Chaymi Israel nacionpa rey ninataq nirqa: Payqa kawsachkanraqchu? Wawqey hinam payqa! nispa. 33Chay nisqanta allin se alpaq hapispan kum apu raw man nirqa ku: Ben-adadqa wawqekim nispa. Chaymi rey ataq nirqa: Rispay pusaramuwaychik nispa. Rey Ben-adad hamuruptinmi Rey Acab car retanman seqarachirqa. 34Chay mi Rey Ben-adad nirqa:
1 REYES20,21
536
Taytaykimanta taytaypa qechusqan llaqtakunatam kutichipusqayki hinaptinmi Samaria llaqtapi taytaypa rurasqanta hina Damasco llaqtapi negociopaq callekunata ruranki nispa. Chaymi Rey Acab nirqa: Contratota ruraptinchik mi kacharisqaykiqa nispa. Contratota ruraruspanm kachaykurqa. 35Diosmanta willa kuqmi Diospa nisqan man hina willa kuqma sinta nirqa: Maqaway nispa. Ichaqa manam maqayta munarqachu. 36Chay mi pay nirqa: Tayta Diospa nisqanta mana kasukusqaykiraykum oqamanta pasaptillayki leon waurachisunki nispa. Chay runa pasaptinm leonwan tuparuptin chay leon waurachirqa. 37Chaymantam Diosmanta willakuq runaqa huk runawan tuparuspa paytaa nirqa: Maqaway nispa. Chaymi qoyoyanankama takarurqa. 38Chay mi Diosmanta willakuq runaqa pantachikunanpaq awinta watakuykuspa rirqa reyta anpi suyananpaq. 39Rey pasachkaptinmi qaparispa nirqa: Kay serviqnikim guerrapi kachkarqani hinaptinmi huk soldado churachiwarqa huk presota kaynata niwaspan: Waqaychay kay runata, lluptiruptinqa kikikim waunki paypa rantinpi otaqmi kimsa chunka tawayoq kilo qollqeta paganki nispa. 40Ichaqa ruranaykunata kaypi-chaypi rurachkaptiymi chay runa chinkarurqa nispa. Chaymi Israel nacionpa rey ninataq nirqa: Kikillayki willakuykuspam sentenciakurunki nispa. 41Ichaqa awin tapakusqanta apurawllamana horqokuruptinmi rey reqsirurqa chay runaqa Diosmanta willakuq kasqanta. 42Chaymi Tayta Diospa nisqanta chay willakuq nirqa: Waunanpaq sentenciasqay runata kacharisqaykimantam qama waunki paypa rantinpi, runaykikunaataqmi waunqa runankunapa rantinpi nispa. 43Chay mi Israel nacionpa rey ninqa Sa ma ria llaqtapi pa lacion man ripu kurqa llakisqa hinaspa piasqa.
21
llaqtayoq Nabot sutiyoq runapam kapurqa uvas huertan. Chay huertanqa karqa Samaria llaqtapi *yachasqan Rey Acabpa palacionpa waqtanpim. 2Chaymi Nabot sutiyoq runata Rey Acab nirqa: Palacioy pa waqtanpi kasqanraykuy qoykuway uvas huertaykita yuyukunata tarpunay paq, chaypa rantinpiqa qosqayki aswan allin uvas huertataam, mana munaptikiqa qollqenpiy pagasqayki precionta nispa. 3Chay mi Rey Acabta Nabot nirqa: Amay Tayta Diospas munachunchu abueloykunapa qowasqan herencia allpata qanman qoykunaypaqqa nispa. 4Chay mi Rey Acabqa Jezreel llaqtayoq Nabot pa nisqanwan pa lacion man kutikurqa llakisqa hinaspa piasqa, Nabot m nimurqa: Abueloykunapa qowasqan herencia allpataqa manam qoykimanchu nispa. Palacionman chayaruspanmi camanman ustururqa, perqa law man muyuriruspanmi mana mikuyta munarqachu. 5Chay mi warmin Jezabel hamuruspan nirqa:
1Jezreel
Nabotpa uvas Huertanta Rey Acab qechusqanmanta
537
1 REYES21
Imanasqataq llakisqa kachkanki hinaspataq mikuytapas wischupakuchkanki? nispa. 6Chay mi Acabataq nirqa: Jezreel llaqtayoq Nabot sutiyoq runatam nimurqani: Uvas huertaykitay *rantikuruway, mana rantipi munaptikiqa huk uvas huertatay qoykusqayki nispa, ichaqa manam munarqachu: Uvas huertaytaqa manam qoykimanchu nispa. 7Chay mi war min Jezabel nirqa: Qamqariki Israel nacionpi reymi kanki. Hatarispaykiy mikuy chay nataq kusirikuy, Jezreel llaqtayoq Nabotpa uvas huertantaqa oqam qosqayki nispa. 8Reina Jezabelmi qosan Acabpa sutinpi cartakunata qellqaruspan Acabpa sellonwan sellarurqa hinaspam aparachirqa Nabotpa *yachasqan llaqtapi autoridadkunamanwan allin reqsisqa runakunaman. 9Carta qellqasqanpim kaynata nirqa: Runakunatay kamachiychik ayunanankupaq hinaspay llapallaykichikpa qayllaykichikman Nabot sutiyoq runata tiyachiychik. 10Iskay mana allin runakunatay maskaychik paypa contranpi llullakuspa: Diostawan reytam insultarqanki ninankupaq. Llaqtamanta hawaman pusaspaykichikmi rumiwan choqaspa waurachinkichik. Nabotpa llaqtanpi *yachaq autoridadkuna chaynataq allin reqsisqa runakuna Jezabelpa qellqasqan cartapa nisqanman hina rurarqaku. 12Ayunopaq runakunata kamachispankum llaqtapi runakunapa qayllanman tiyachirqaku. 13Iskay mana allin runakuna hamuruspankum Nabotpa chimpanpi tiyaykurqaku chaymi chay mana allin runakuna llapa runakunapa qayllanpi Nabotpa contranpi llullakuspa nirqaku: Nabot mi Diostawan reyta insultarun nispa. Chaymi llaqtamanta hawaman pusaruspanku rumiwan choqaspa waurachirqaku. 14Chaymantam Reina Jezabelman willachimurqaku: Nabot sutiyoq runataqa rumiwan choqaspam waurachinkua nispa. 15Ru miwan wa u rachisqan kuta Jezabel yacha ruspan mi qosan Acabta nirqa: Rispaykiy Jezreel llaqtayoq Nabotpa huertanta dueochakamuy, payqariki manam chay huerta *rantikuyta munasurqankichu. Kunanqa waurunam, manaam kawsanchu nispa. 16Jezreel llaqtayoq Nabotpa waurusqanta Rey Acab yacharuspanmi uvas huertanta dueochakaramunanpaq rirqa. 17Chaymi Tisbe llaqtayoq Eliasta Tayta Dios nirqa: 18Sa maria llaqtapi *yachaq Israel nacionpa rey ninwan tupaq y riy, payqa kachkan Nabotpa uvas huertanpim, chay huertata dueochakunanpaqmi rirun. 19oqa Tayta Diospa nisqay tam pay man kay nata ninki: Nabot sutiyoq runata waurachichkaspachum kapuqllantapas dueochakurunkiraq? Nabotpa yawarninta allqokuna llaqwasqanpim qampa yawarnikitapas allqokuna llaqwanqa nispa. 20Chay mi Eliasta Rey Acab nirqa: Yaw enemigoy tariruwankichum? nispa. Chaymi Eliasataq nirqa: Ar, tariruykim, qamqa Tayta Diospa qayllanpi mana allin rurayllamanam qokurunki. 21Chaymi Tayta Dios kaynata nisunki: Kunanmi castigota apamusqayki, llapallan miraynikikunatam tukusaq. Qampa mirayniki qarikunatam chinkachisaq, chinkachisaqm Israel nacionpi sirviente kaqtapas otaq libre kaqtapas. 22Nabatpa churin Jeroboampa
11Chaymi
1 REYES21,22
538
castankunatawan Ahiaspa churin Baasapa castankunata hinam qampa castaykikunatapas chinkarachisaq Israel nacionta huchallichispa piachiwasqaykirayku. 23Jezabelmantaataqmi Tayta Dios kaynata nin: Jezreel llaqtapi kaq chakrapim Jezabelpa aychanta allqokuna mikunqa nispa. 24Pipas qam Acabpa aylluykimanta llaqtapi wauqkunatam allqokuna mikunqa, campopi wauqkunataataqmi ullachkukuna mikunqa nispa. 25Rey Acab hinaqa manam pipas karqachu Tayta Diospa qayllanpi mana allinlla ruraqqa, war min Jezabelmi umachaq tukuy huchakunata rurananpaq. 26Acabmi karqa llumpay milla kuy paq hucha ku na ruraq, tay tacha-ma macha kunatam adorarqa Amor casta runakunapa adorasqankuta hina. Paykunatam Tayta Dios Israelpa mirayninkunapa qayllanmanta wischururqa. 27Acab kaykunamanta uyariruspanmi pachanta llikipakururqa hinaspam luto pachawan churakuruspa ayunarqa. Puurqapas hina chay luto pachantillanmi hinaspam humillasqallaa purirqa. 28Chaymi Tisbe llaqtayoq Eliasta Tayta Dios nirqa: 29Riku murqan kichum Acabqa imay nam hu millasqa kasqanta? Qayllay pi humillakusqanraykum kawsanankamaqa manaraq castigasaqchu, churinpa tiemponpiam castankunaman chay castigota apamusaq nispa.
22
leasqanku. 2Kimsa kaq watapiam Juda nacionpa reynin Josafat Israel nacionpa reyninman watukurqa. 3Chaymi yanapaqninkunata Israel nacionpa reynin Acab nirqa: Manachu yachankichik Galaad lawpi Ramot llaqtaqa oqanchikpa kasqanta? oqanchikpa kachkaptinpas Aram nacionpa reyninmantam mana kutichikunchikchu nispa. 4Josa fat sutiyoq rey tam nirqa: Munawaqchum oqawan kuska rispa Galaad lawpi kaq Ramot llaqta atacamuyta? nispa. Chaymi Rey Josafat ataq nirqa: Qanwan oqaqa hukllam kanchik, hukllataqmi kanku soldadoykunapas soldadoykikunawan chaynataq caballoykunapas caballoykikunawan. 5Ichaqa ama hina kaspay puntata tapuy Tayta Diospa imam ninanta nispa. 6Chay mi Israel nacionpa rey nin hu u rachirqa Diosmanta willa kuq yaqa tawa pachak runakunata hinaspam tapurqa: Galaad lawpi kaq Ramot llaqtapa contranpi peleaq risaqkuchu icha manachu? nispa. Hinaptinmi paykunaataq llullakuspa nirqaku: Riy puniy, Tayta Diosmi makikiman churamunqa nispa. 7Rey Josa fatqa nirqataqmi: Kanmanraqchu Tayta Diosmanta huk kaqnin willakuq chaynapi payta tapunanchikpaq? nispa. 8Chay mi Josa fat sutiyoq reyta Israel nacionpa rey nin nirqa: Ar, tapunanchikpaqqa kachkanraqmi Tayta Diosmanta willakuq, payqa Imlapa churin Micaiasmi, ichaqa cheqninim paytaqa, manam haykapipas allintaqa willawanchu aswanqa mana allinllatam nispa. Chaymi Rey Josafat ataq nirqa: Ama chaynataqa rimaychu nispa.
1Kimsa wataam pasarurqa Israel nacionwan Aram nacion guerrapi mana pe-
Acab vencesqa kananmanta Micaiaspa willakusqanmanta (2 Cr 18:1-34)
539
9Chaymi
1 REYES22
Israel nacionpa reynin qayarachimurqa huk serviqninta hinaspam nirqa: Imlapa churin Micaiasta chaylla pusamuway nispa. 10Israel nacionpa rey ninwan mi Juda nacionpa rey nin Josa fat sapa ka ma sillankupi tiyachkarqaku, paykunaqa reypa pachanwan churakuruspankum Samaria llaqtaman yaykuna erapi tiyachkarqaku, Diosmanta llapallan llulla willakuqkunaataqmi paykunapa qayllanpi willakuchkarqaku. 11Quenaanapa churin Sedequiasmi rurakururqa fierromanta waqrakunata hinaspam nirqa: Kay natam Tayta Dios nin: Kay waqrakunawan waqrachkaq hinam Aram nacionniyoq runakunata atacarunki chinkarachinaykikama nispa. 12Diosmanta llapa llan llu lla willa kuqku napas chay na llatam willa kurqa ku: Galaad lawpi kaq Ramot llaqtataqa atacamuy. Tayta Diospuni makikiman churaykamuptinmi paykunataqa ganarunki nispa. 13Micaiasta qaya mu nanpaq kachasqan runam payta nirqa: Diosmanta willakuqkunam llapallanku hina chayna allinllata reyman nirunku. Qampas paykuna hinay niy allinta nispa. 14Chay mi Micaias nirqa: Kawsaq Tayta Diosraykum jurani, oqaqa Tayta Diospa imam niwasqallantam rimasaq nispa. 15Reypa kasqan man ha mu ruptin m rey nirqa: Micaias Galaad lawpi kaq Ramot llaqtata atacamusaqkuchu icha manachu? nispa. Chaymi pay nirqa: Riy puniy, Tayta Diosmi makikiman churamunqa nispa. 16Chay mi rey ataq nirqa: Hayka kutitaataq nisqayki Tayta Diospa sutinpi cheqapllata juraspa niwanaykipaq? nispa. 17Chay mi Micaias nirqa: oqam Israel nacionpi llapallan runakunata rikurqani. Orqokunapi cheqesqa mana michiqniyoq ovejakunata hinam rikurqani chaymi Tayta Dios nirqa: Kaykunaqa mana dueoyoq ovejakuna hinam kachkanku, sapakamay wasinkuman hawkalla kutikuchunku. Josafat sutiyoq reyta Israel nacionpa rey nin nirqa: Manachum nirqayki: Manam imatapas oqapa allinniy paqqa willakunchu aswanqa mana allinllatam nispay? 19Chay mi Tayta Diospa nisqanta Micaias nirqa: oqam Tayta Diosta qawarqani tiyananpi tiyachkaqta, qawarqanitaqmi hanaq pachapi llapallan serviqninkunatapas *alleqninpi hinaspa *ichoqninpi sayachkaqta. 20Chaymi Tayta Dios nirqa: Pitaq Acabta engaarunman Galaad lawpi kaq Ramot llaqtata atacamunanpaq chaynapi chaypi waurachisqa kananpaq? nispa. Chaymi huknin serviqnin nirqa hukta, hukninpas huktataq. 21Ichaqa huk espiritum Tayta Diospa qayllanpi rikuriykuspa nirqa: oqam engaamusaq nispa. Hinaptinmi Tayta Dios nirqa: Imaynatataq ruramunki? nispa. 22Chaymi espirituataq nirqa: Llapallan willakuqkunawanmi reyman llullata willa18Chay mi
1 REYES22
540
chimusaq nispa. Chaymi Tayta Diosataq nirqa: Engaamuspay chaynata ruraramuy nispa. 23Chaynaqa kunanm serviqniki llapallan willakuqkunapa siminman Tayta Dios churarun llulla espirituta, Tayta Diosmi rimarun chinkarachisunaykipaq nispa. 24Micaiasman Que naa napa chu rin Sedequias asuykuspan mi uyanpi ta ka rurqa hinaspam nirqa: Maynintataq Tayta Diospa espiritunqa oqamanta rirqa qamtaraq rimapayasunaykipaq? nispa. 25Chay mi Micaias nirqa: Chaytaqa yachanki cuarton-cuarton pakaykachakusqayki punchawmi nispa. 26Chay mi Israel nacionpa rey nin nirqa: Micaiasta hapiruspay pusay llaqtapi gober nador Amonmanwan churiy Joasman! 27oqa reypa kayna nisqaytam nimunkichik: Kay runata carcelpi wichqaspay mikunanpaqpas qoychik tantatawan yakullata, chaynam kanqa vencespa kutimunaykama nispa. 28Chay mi Micaiasataq nirqa: Sichu vencespa kutimunki hinaptinqa manam Tayta Diosmanta willakuqchu kani. Chaynaqa runakuna, uyariychiky llapallaykichik.
29Israel nacionpa rey ninwan Juda nacionpa rey nin Josafat mi rirqa Ga laad lawpi kaq Ramot llaqtaman. 30Josafat sutiyoq reytam Israel nacionpa reynin nirqa: oqam huk pachawan pantarachikuspay peleaq yaykusaq, qamataqmi hina rey pachallaykiwan churakunki nispa. Israel nacionpa rey ninqa huk pachawan pantarachikuspanmi peleaq yaykurqa. 31Aram nacionpa rey nin mi ichaqa kimsa chun ka iskay niyoq car retan ku napi kaq capitanninkunata kamachirqa: Amam piwanpas peleankichikchu aswanqa Israel nacionpa reynillawanmi nispa. 32Chay mi car reta ku napi kaq soldadoku napa capitan nin ku na Josa fat sutiyoq reyta rikuruspanku piensarqaku: Paymi Israel nacionpa rey ninqa nispa. Payllawan peleanankupaq pasaykuptinkum Rey Josafatataq yanapachikunanpaq qayakurqa. 33Hinaptinmi carretakunapi kaq soldadokunapa capitanninkuna qawaykurqaku payqa mana Israel nacionpa reynin kasqanta chaymi anchurikururqaku. 34Aram nacionniyoq huk kaqnin soldado llutanpi flecharuptinmi Israel nacionpa reyninta qasqonpi hapirurqa harkachikunanpa tupanakuqninpi chaymi reyataq carretan manejaqta nirqa: Muyurichiy carretata hinaspa horqoway kay manta, llumpay heridasqam kachkani nispa. 35Ichaqa chay punchaw pi guer ra llumpay kasqa raykum Israel nacionpa rey ninqa hina carretallanpi sayarqa Aram tropakunapa chimpanpi, ichaqa tardeykuytam waururqa carretapa ukunman yawar nin suturuptin. 36Inti seqaykuchkaptinam llapa tropakunapa kasqanpi uyarirqaku: Sapakama llaqtaykichik man hinaspa chakraykichik man riychik niqta. 37Rey wa u ruptin m Sa ma ria llaqta man apa muspan ku chay pi pampa rurqa ku. 38Chay mantam car retapi kaq yawar ta mayllarqa ku Sa ma ria law estanquepi. Chay
541
1 REYES22
estanquepim chuchumikakuna baakuqku, Tayta Diospa nisqanman hinam allqokunapas llaqwarqaku Acabpa yawar ninta. 39Acabpa wakin ru rasqan ku naqa chay nataq elefantepa waqon manta pa lacion rurachisqanqa chaynataq llaqtakuna rurachisqanqa Israel nacion reykunapa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 40Abuelonkuna hina Rey Acab wauruptinmi churin Ocoziasa paypa rantinpi gobiernarqa.
Juda nacionpi Rey Josafat gobiernasqanmanta (2 Cr 20:31-37)
41Israel nacionpa reynin Acab tawa watamana gobiernachkaptinmi Asapa churin Josafat Juda nacionpi gobiernayta qallarirqa. 42Rey Josafatqa kimsa chunka pichqayoq watanpi kachkaspanmi gobiernayta qallarirqa, Jerusalen llaqtapim iskay chunka pichqayoq wata gobiernarqa, paypa mamanmi karqa Silhi sutiyoq runapa churin Azuba. 43Rey Josafatqa taytan Asapa tukuy allinkuna rurasqanman hinam kawsarqa, mana imallapipas pantaykuspanmi Tayta Diospa munasqanman hina rurarqa, chaywanpas moqokunapi capillakunataqa manam chinkachirqachu, runakunam hinallaraq animalkunata wauchispa hinaspa inciensotapas kaaspa chaykunapi adorarqaku. 44Rey Josa fatqa manam guer rapichu karqa Israel nacionpa rey ninwanqa. 45Rey Josafatpa wakin rurasqankunaqa chay nataq mana manchakuspa guerrapi peleasqankunaqa Juda nacion reykunapa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 46Paytaqmi taytan Asapa tiemponpi puchuq maricon runakunatapas nacionmanta qarqorurqa. 47Edom nacionpim rey mana karqachu, reypa rantinpiqa gobiernarqa huk prefectollam. 48Josa fat mi negocio ru ra nanpaq buqueku nata ru rachirqa, chayku nam Ofir lawmanta qori apamuq rinan karqa ichaqa Ezion-geber llaqtapa hichpan lamar qochapim utupakururqa chay mi manaa rirqachu. 49Chaymi Josafat sutiyoq reyta Acabpa churin Rey Ocozias nirqa: Buquepi llamkaq runaykunay qampa runaykikunawan kuska richunku buquekunapi nispa. Rey Josafat mi ichaqa mana munarqachu. 50Abuelonkuna hina Rey Josafat wauruptinmi pamparurqaku Abuelon Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi otaq abuelonkunapa kasqanpi, paypa rantinpiataqmi gobiernarqa churin Jorama.
nacionpi Rey Josafat chunka qanchisniyoq watamana gobiernachkaptinmi Rey Acabpa churin Ocozias Israel nacionpi gobiernayta qallaykurqa, Samaria llaqtapi *yachaspanmi Israel nacionpi gobiernarqa iskay wata. 52Rey Ocoziaspas Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa, tayta-mamankunapa huchanman hinam kawsarqa. Israel nacionniyoq runakuna huchallichiq Nabatpa churin Jeroboam hinam huchallikurqa. 53Baal sutiyoq taytachata servispanmi paytaa adorarqa, tayta-mamanpa imam rurasqanta hina ruraspanmi Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta piarachirqa.
51Juda
Israel nacionpi Rey Ocozias gobiernasqanmanta
REYKUNAMANTA WILLAKUQ ISKAY KAQ LIBRO

Reykunamanta willakuq punta kaq librom tukuykurqa Rey Josafatmantawan Rey Ocoziasmanta willakuspan. Rey Josafatmi karqa surlawpi Juda nacionpa reynin. Rey Ocoziasataqmi karqa norte lawpi Israel nacionpa reynin. Iskay kaq libroataqmi qallarin Diosmanta willakuq Eliaspa machuyayninmanta willakuspa, willakuntaqmi Diosmanta willakuq Eliseopa vidanmantapas. Eliseoqa karqa Eliaspa discipulonmi. Elias waukuptinmi rantinpi paya Diosmanta willakurqa. Kay libroqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Israel nacion Juda nacionmanta ra kinasqa kaspa guer rapi vencesqa kasqanmanta hinaspa huk law nacionman pusasqa kasqanmanta (1-17). Iskay kaq parteataqmi willakun surlawpi kaq Juda nacionmanta, Jerusalen llaqta vencesqa kasqanmanta hinaspa chaypi *yachaqkunapas Babilonia nacionman pusasqa kasqanmanta, willakuntaqmi Egipto nacionman lluptisqankumantapas chaynataq Juda nacion Babilonia runakunapa makinpia kaptin Gobernador Gedaliasa gobiernasqanmantapas (18-25). Rey Ocoziaspa waukusqanmanta
qa Israel nacionpa contranpi. 2Samaria llaqtapi *yachaq Rey Ocoziasmi palacionpa altosnin ventanamanta wichiykamuspan onqorurqa chaymi runankunata qayaspan nirqa: Rispaykichiky Ecron llaqtapi Baal-zebub sutiyoq taytachata tapumuychik kay onqosqay manta sanoyasaqchus icha manachus. 3Hinaptin mi Tisbe llaqtayoq Eliasta Tayta Diospa angel nin nirqa: Riy Samaria llaqtapi *yachaq reypa kachasqan runakunawan tupamuq hinaspay nimuy: Israel nacionpiqa manachum karqa Dios chaynapi Ecron llaqtapi kaq Baal-zebub sutiyoq taytachataraq tapuchimunaykichikpaq nispa. 4Hinaspapas nimuy taq y oqa Tayta Diospa kayna nisqay ta: Onqosqayki ca maykimantaqa manaam hatarinkiachu aswanqa waunkipunim nispa. Chaymi Elias chaynata nimurqa. 5Kachasqan runakuna rey man kutiruptinmi paykunata tapurqa: Imanasqataq kutiramunkichik? nispa. 6Chay mi payku na nirqa: Huk runawan tuparuptiykum niwarqaku: Kachamusuqnikichik reyman kutirispay Tayta Diospa niwasqanta kaynata nimuychik: Israel nacionpiqa manachum karqa Dios chaynapi Ecron llaqtapi kaq Baal-zebub taytachataraq tapuchimunaykichikpaq? chaynaqa onqosqayki camaykimantaqa manam hatarinkiachu, aswanqa waunkipunim nispa. 7Hinaptin mi rey ataq payku nata tapurqa:
542
1Rey Acabpa waukusqan qepallantam Moab nacionniyoq runakuna hoqarikurur-
543
2 REYES1,2
Tupasqaykichik hinaspa chayna willasuqnikichik runaqa imaynataq karqa? nispa. 8Chay mi payku na ataq nirqa: Payqa karqa pelomanta pachayoqmi chaynataq qaramanta rurasqa correawan weqawninpas watasqam nispa. Chaymi rey ataq nirqa: Payqa Tisbe llaqtayoq Eliasmi nispa. 9Hinaspam capitanta pichqa chun ka ru nan ku natawan kacharqa. Eliasataqmi tiyachkarqa moqopi chaymi capitan niykurqa: Diospa runan, qamtam rey nimusunki: Hamuway nispa. 10Chay mi pichqa chun ka ka machiq capitanta Elias nirqa: Diospa runan kaptiyqa cielomanta nina uraykamuspay qamtawan pichqa chunka runaykikunata ruparuchun nispa. Cielomanta Diospa kachamusqan nina uraykamuspanmi capitantawan pichqa chunka runankunata ruparurqa. 11Reymi kacharqa huk capitanta a pichqa chun ka ru nan ku natawan. Pay pas Eliastam nirqa: Diospa runan, qamtam rey nimusunki: Chaylla hamuway nispa. 12Chay mi Eliasataq nirqa: Diospa runan kaptiyqa cielomanta nina uraykamuspay qamtawan pichqa chunka runaykikunata ruparuchun nispa. Cielomanta Diospa kachamusqan nina uraykamuspanmi capitantawan chaynataq pichqa chunka runankunata ruparurqa. 13Yapatawanmi kacharqa kimsa kaq capitanta pichqa chunka runankunatawan chaymi Eliaspa kasqanman chayaruspan paypa qayllanpi qonqorakuykurqa hinaspam ruegakurqa: Diospa runan, ruegakuykim vidallaytawan kay pichqa chunka ser viqnikikunapa vidanta allin awikiwan qawarinaykipaq. 14am iskay kutikamaa cielomanta nina uraykamuspan punta hamuq capitankunatawan pichqa chunka runankunata ruparun. Vidallaykutaqa allin awikiwany qawariy nispa. 15Hinaptin mi Eliasta Tayta Diospa angel nin nirqa: Pay wan riy, amay paytaqa manchakuychu nispa. Chaymi Elias hatarispan capitanwan kuska reyman rirqa. 16Chayaruspanmi reyta nirqa: Tayta Diosmi kaynata nisunki: Ecron llaqtapi Baal-zebub taytachata tapuchimunaykipaqqa manachum Israel nacionpiqa karqa Dios paypa imam ninanta tapuchimunaykipaq? chaynaqa onqosqayki camaykimantaqa manam hatarinkiachu aswanqa waunkipunim nispa. 17Eliaswan Tayta Diospa nichisqanman hina Ocozias wauruptinmi paypa wawqen Jorama gobiernarqa Ocoziasqa mana churiyoq kasqanrayku. Gobiernaytaqa qallarirqa Josafatpa churin Joram iskay watamana Juda nacionpi gobiernachkaptinmi. 18Ocoziaspa wakin ru rasqan ku naqa Israel nacion reyku napa wakin ru rasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan.
Dios remolino wayrawan Eliasta hanaq pachaman hoqarinanpaq kaptinmi Gilgal llaqtamanta Elias rirqa Eliseowan. 2Eliasmi nirqa Eliseota: Tayta Diosmi Betel llaqtaman kachawachkan, ama hina kaspaykiy kayllapi kachkay nispa.
1Tayta
Hanaq pachaman Elias hoqarisqa kasqanmanta
2 REYES2
544
Chaymi Eliseoataq nirqa: Kawsaq Tayta Diosraykum chay nataq qamraykum jurani: Manam qepaymanchu, qatisqaykipunim nispa. Chaymi kuskanku Betel llaqtaman rirqaku. 3Betel llaqtapim *yacharqaku Diosmanta willakuqkuna, Eliseo chaskiq llaqtamanta lloqsispankum payta nirqaku: Manachum yachanki patronniki Eliastaqa kunan punchaw Tayta Dios qanmanta hoqarirunanta? nispa. Chaymi Eliseo nirqa: Ar, yachanim, upallaychik nispa. 4Yapa mantam Elias nirqa: Tayta Diosmi Jerico llaqtaman kachawachkan, ama hina kaspaykiy kayllapi kachkay nispa. Hinaptinmi Eliseoataq nirqa: Kawsaq Tayta Diosraykum chay nataq qamraykum jurani: Manam qepaymanchu, qatisqaykipunim nispa. Chaymi kuskanku Jerico llaqtaman chayarurqaku. 5Jerico llaqtapim *yacharqaku Diosmanta willakuqkuna, paykunam Eliseoman asuykuspa nirqaku: Manachum yachanki patronniki Eliasta kunan punchaw Tayta Dios qanmanta hoqarirunanta? nispa. Chaymi Eliseo nirqa: Ar, yachanim, upallaychik nispa. 6Chay mantam Elias nirqa Eliseota: Tayta Diosmi Jordan Mayuman kachawachkan, ama hina kaspaykiy kayllapi kachkay nispa. Hinaptinmi Eliseo nirqa: Kawsaq Tayta Diosraykum chay nataq qamraykum jurani: Manam qepaymanchu, qatisqaykipunim nispa. Chaymi kuskanku pasarqaku. 7Diosmanta willakuq pichqa chunka runakunam paykunata qatimuspanku karu chimpankupi sayaykuspa qawarqaku, Eliaspiwan Eliseoataqmi Jordan Mayupa patanpi sayarqaku. 8Eliasmi capanta pataraykuspan mayuta waqtarqa. Mayu kichariykuptinmi iskayninku chimparurqaku chaki allpanta. 9Chimparuptinkuataqmi Eliseota Elias nirqa: Qampaq imapas ruranayta munaspaykiqa maakuway manaraq qanmanta rakikuchkaptiy nispa. Eliseom maakurqa: Espirituykimanta herenciata hina huk chaynatawan qoykuway rantikipiaqepanaypaq nispa. 10Eliasmi nirqa: Sasa rurana kaqtam maakurunki. Qanmanta rakikusqayta rikuspaykiqa maakusqaykitam chaskinki, mana rikuspaykim ichaqa mana chaskinkichu nispa. 11Rimastin payku na rich kaptin kum rupach kaq caba lloku napa aysasqan rupachkaq carreta rikuriykuspa paykunata rakirurqa, remolino wayrapa hoqarisqanmi Elias hanaq pachaman hoqarikururqa. 12Eliseom Eliasta qawarispan qaparirqa:
a 2:9
Chayna ninanqa: Piwi churipa doble chaskinanta qoykuway ninanmi.
545
2 REYES2
Tayty, tayty Elias, Israel nacionpaqmi carretakunawan caballopi sillada tropakuna hina karqanki nispa. Chaymantapunim manaa Eliasta rikurqaachu. Eliseoataqmi pachanta hapispan iskay man llikirurqa. 13Eliaspa wichiykachisqan capanta hoqariykuspanmi kutirirqa hinaspam Jordan Mayupa Patanpi sayarqa. 14Eliaspa wichiykachisqan capanta hapispanmi mayuta waqtarqa: Maypitaq Eliaspa yupaychasqan Tayta Diosqa kachkan? nispa. Chaynata nispa waqtaruptillanmi mayu kicharikuykurqa chaymi Eliseo chimparurqa. 15Jerico llaqtapi kaq willakuqkuna chimpanmanta qawaspam ninakurqaku: Eliaspa espiritunmi Eliseopia kachkan nispa. Eliseoman taripaspankum paypa awpaqninpi qonqoranpa pampaman kumuykurqaku. 16Hinaspam nirqaku: Kay pim oqaykuwan kachkan pichqa chunka kallpasapa runakuna. Paykuna rispankuy ser visqayki Eliasta maskaramuchunku, ichapas Tayta Diospa espiritun hoqariruspan chay-chay orqopi otaq qechwapi saqerun nispa. Eliseom nirqa: Amaa kachaychikchu nispa. 17Payku na huktawan-huktawan niptin kum Eliseoataq penqa rikuspa nirqa: Kachaychiky nispa. Chaymi paykuna kacharqaku chay pichqa chunka runakunata. Kimsa punchaw Eliasta maskamuspankum manaa tarimurqakuchu. 18Jerico llaqtapiraq Eliseo kachkaptinmi Elias maskamuqkuna kutiramurqa chay mi paykunata nirqa: Manachum nirqaykichik amaa rinaykichikpaq? nispa. llaqtapi kaq runakunam Eliseota nirqaku: Seorllayku, rikusqaykipi hinam kay llaqtapa kasqan sitioqa allin sitio, ichaqa yakunmi mana valeq, allpankunapas qala allpam nispa. 20Eliseom nirqa: Mosoq mankata apamuwaspaykichik chay man kachita hinamuychik nispa. Maakusqanta qoykuptinkum 21Eliseo pukyuman rispan kachita maqchirqa hinaspam: Tayta Diospa nisqantam kaynata nirqa: oqam allinyachini kay yakuta, manaam kunanmantaqa wauy pas nitaq qala allpapas kanqachu nispa. 22Chay punchaw mantapu nim Eliseopa nisqan man hina chay ya ku ku naqa tomanapaq hinaa karqa. 23Jerico llaqtamantam Eliseo pasarqa. Wichayman riq anninta Betel llaqtaman richkaptinmi llaqtamanta lloqsimuq warmakuna paymanta burlakuspanku qayaykacharqaku: Yaw paqla, seqay, yaw paqla, seqay nispa. 24Eliseoataqmi payku nata qawa rispan Tayta Diospa sutinpi a kaykurqa chaymi montemanta iskay china ukumarikuna lloqsiramuspan tawa chunka iskayniyoq war makunata tisaparurqa. 25Chay mantam Eliseo pasarqa Car melo orqoman, chay sitiomantaataqmi Samaria llaqtaman kutirqa.
19Jerico
Eliaspa rantinpi Eliseo kasqanmanta
Jerico llaqtapi pukyuta Eliseo allinyachisqanmanta
2 REYES3
546 Israel nacionpi Rey Joram gobiernasqanmanta
churin Rey Joranmi Israel nacion gobiernayta qallaykurqa Samaria llaqtapi *yachaspan, payqa gobiernarqa Juda nacionpa reynin Josafat chunka pusaqniyoq watamana gobiernachkaptinmi. Joranqa gobiernarqa chunka iskayniyoq watam. 2Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. Ichaqa manam taytanpa nitaq mamanpa rurasqanta hinachu. Payqa wischururqam taytanpa rurasqan Baal sutiyoq taytachapa pilarninta. 3Chaywanpas Israel nacionniyoq runakunata huchallichiq Rey Jeroboam hinam huchallikurqa. Jeroboamqa karqa Nabatpa churinmi. nacionpi Mesa sutiyoq reymi achka oveja uywaq kaspan Israel nacionpi rey man impuestota pagaq pachak waranqa malta car nerokunatawan pachak waranqa millwantin car nerokunata. 5Ichaqa Rey Acab wauruptinmi Moab nacionpa rey nin hoqarikururqa Israel nacion reypa contranpi. 6Rey Joramataqmi chay punchaw Samaria llaqtamanta pasaspan Israel nacionpi runakunata tropa-tropata huurqa. 7Juda nacionpa rey nin Josafat manpas kay natam willachimurqa: Moab nacionpa rey ninmi contraypi hoqarikurun. Paypa contranpi peleaq riwaqchum oqawan? nispa. Chaymi Juda nacionpa rey nin Josafat nirqa: Ar risaqmi. oqawan qamqa chullallam kanchik. Runaykunawan caballoykunapas qamllapataqmi nispa. 8Tapurqataqmi: Maylaw nintataq risunchik? nispa. Chaymi Rey Joramataq nirqa: Edom nacionman riq chunniq annintam risun nispa. 9Chay mi Israel nacionpa rey nin, Juda nacionpa rey nin hinaspa Edom nacionpa rey nin kuskanku rirqaku. Qanchis punchawa chunniqninta muyuchkaptinkum soldadokunapaq yakunku pisirurqa, pisirurqataqmi pusasqanku uywakunapaqpas. 10Hinaptinmi Israel nacionpa rey nin nirqa: Achachallaw ya kimsanchik reykunatam Tayta Dios huuramuwanchik Moab casta runakunaman qoykuwananchikpaq nispa. 11Chay mi Rey Josa fat tapu kurqa: Manachum pipas kaypi kanman Tayta Diosmanta willakuq chaynapi paynintakama Tayta Diosta tapunanchikpaq? nispa. Hinaptinmi Israel nacion reypa ser viqninkunamanta huknin nirqa: Kaypim kachkan Safatpa churin Eliseo. Payqa Eliaspa makinman yaku talliqmi karqa nispa. 12Rey Josa fat mi nirqa: Payqa Tayta Diospa nisqantam willawasun nispa. Israel nacionpa rey ninmi, Edom nacionpa rey ninpiwan hinaspa Rey Josafatpiwan rirqaku Eliseopa kasqanman. 13Chay mi Israel nacionpa rey ninta Eliseo nirqa: Imatataq munanki oqawan? Taytaykipa chaynataq mamaykipa tapunan willakuqkunamany riy nispa. Chaymi Israel nacionpa rey ninataq nirqa: Manam, Tayta Diosmi kay kimsan reykunata huuramuwanku Moab casta runakunaman qoykuwanankupaq nispa.
4Moab
1Acabpa
Eliseom willakun Moab nacion vencesqa kananmanta
547
14Hinaptin mi
2 REYES3,4
Eliseo nirqa: Llapallan Kamachiq Tayta Diospa qayllanpim kunan kachkani, Juda nacionpa rey nin Josafatllatam respetani, mana chayqa manam yanapaykimanchu nitaqmi qawarikimanpaschu karqa. 15Chay naqa arpa tocaqtay pusamuwaychik nispa. Arpa tocaq tocachkaptinmi Eliseota Tayta Dios rimachirqa 16kay nata: Kay qechwapiy achka yarqakunata kicharuychik. 17Manam wayratapas nitaq paratapas rikunkichikchu, kay qechwa yakuyoq rikuriruptinmi qamkunapas, ganadoykichikpas chaynataq uywaykichikkunapas upyankichik. 18oqa Tayta Diospa kay rurayniyqa manam imapasraqchu, oqaqa Moab casta runakunatapas makikichikmanmi churamusaq. 19Llapa murallasqa llaqtakunatawan suma-sumaq llaqtakunatam vencenkichik. Llapa allinnin sachakunatam kuchunkichik, llapa pukyukunatam pamparunkichik, llapa allinnin chakrakunatapas rumikunawanmi huntarachinkichik nispa. 20Nisqanpi hinam paqarinnintinta, Diosman ofrenda kaananku horapi, Edom nacion lawman riq anninta yakukuna hamururqa hinaptinmi chaypi allpakuna yakuyoq rikurirurqa. 21Moab nacionpi kaqkunam paykunawan peleananpaq reykuna risqanta yacharuspa armakuna manejay yachaq llapallan runakunata qayarurqaku hinaspam nacionpa linderonpi churakururqaku. 22Paqarinnintinmi tutapayta hatarispanku chimpamanta qawaykurqaku chaymi yakukuna intipa kanchariyninwan yawar hina pukallaa paykunapaq rikchakarapurqa. 23Chaymi ninakurqaku: Waqa yawarmi. oqanchikman hamuq reykunam kikinkupura peleaspa waunarachikunku. Chaynaqa imankutapas qechumunanchikpaqy kallpasunchik nispa. 24Aswanqa Israel casta ru na ku napa kasqan man chaya ruptin kum payku na ataq lloqsiramurqa chaymi Moab casta runakuna paykunapa awpaqninta lluptirqaku hinaptinmi Israelpa castankunaqa hay paruspa waurachirqaku. 25Llaqtakunatam tuichirqaku. Allinnin chakrakunamanpas sapakamam rumikunata wischurqaku huntarachinankukama, yakuyoq pozokunatapas pamparuspam allinnin sachakunataataq kuchuparurqaku. Sayaspaqa-sayarqa Kir-hareset sutiyoq llaqtallaam ichaqa warakaqkunam muyuriqninpi churakuruspanku vencerurqaku. 26Moab nacionpa reyninmi peleasqankupi vencerachikuspa espadayoq qanchis pachak peleaqkunata pusarikuspan atacaq rirqa Edom nacion reypa kasqanman ichaqa manam atirqachu. 27Chayraykum kikinpa rantinpi rey kananpaq kaq piwi churinta hapiruspan murallapa hawanpi waurachirqa, paytaqa waurachirqa ofrendata hina diosninman kaananpaqmi. Israel casta runakunapa contranpi anchallataa Dios rabiaruptinmi Israelpa castankunaqa lloqsiruspanku llaqtankuman kutikurqaku.
willakuqkunapa huk viudanmi qaparispan Eliseoman willakurqa: Yachasqaykipi hinapas qosayqa waukunam, payqariki Tayta Dios respetaq runam karqa. Debekusqay runa hamuruwaspanmi iskaynin qari wawaykunataa ser vichikunanpaq pusayta munachkan nispa. 2Chay mi Eliseoataq nirqa: Imatataq munanki qampaq ruranayta? kachkanchu imallaykipas wasikipi? nispa. Hinaptinmi chay warmiataq nirqa: Manam imaypas kanachu, kaspaqa-kachkan aysakuchaypi aceitellay am nispa.
1Diosmanta
Viudapa aceitenmanta
2 REYES4
3Eliseom
548
nirqa: Kutirispaykiy vecinoykikunamanta prestakaramuy achka vacio aysakukunata. 4Wasikiman yaykuruspaykiataqmi wawaykikunallawan punkuta wichqakurunki, llapallan prestakamusqayki kaqkunaman hillpuruspam huntasqanman hina huklawman churanki nispa. 5Nisqanpi hina pasaspan mi chay war miqa wawan ku na llawan pun kunta wichqakururqa. Wawankuna aysakukunata hay waptinmi aceiteta hillpurqa. 6Aysa ku ku napas hunta ruptin ataqmi war manta nirqa: Huk aysakutawanraq hay wamuway nispa. Chaymi warmaataq nirqa: Manam kanachu nispa. Chaynata niruptillanmi aceite tukururqa. 7Diospa runanman willamuptinmi pay nirqa: Chay aceiteta *rantikamuy debesqaykita paganaykipaq, puchunwanataqmi qanwan wawaykikuna vidaykichikta pasankichik nispa. punchawmi Eliseo pasarqa Sunem llaqtachapa chawpinta. Chay pim yacharqa ancha reqsisqa warmi. Paymi Eliseota hikutaspan pusarqa wasinpi mikunanpaq. Sapa kutilla chay ninta pasaspanmi warmipa wasinpi mikunanpaq yaykuq. 9Chay warmim qosanta nirqa: Kunanmi yacharuni wasinchik man hamuq runaqa Diospaq sapaqchasqa runa kasqanta. 10Altospiy cuartochata rurarapusunchik, chay piy camata, sillata, mecherota churapusunchik watukamuwaspanchik chay pi samakunanpaq nispa. 11Huk kutipi chay wasiman chaya ruspan mi ru rapusqan ku cuar tochapi pu urqa 12chay mi Giezi sutiyoq ru nanta nirqa: Wasiyoq seorata qayaramuy nispa. Qayaramuptinmi Eliseopa qayllanman hamurqa. 13Chay mi Eliseoataq runanwan chay warmita nichirqa: Tukuy imapas rurasqaykiwanmi favorecewachkankiku. Imatataq munanki qampaq ruranayta? Reytachu otaq tropakunapa kamachiqnintachu munanki favornikipi rimapayanay paq? nispa. Hinaptinmi chay seoraataq nirqa: Kay llaqtay piqa hawkam kawsakuni nispa. 14Eliseom chay ru nanta tapurqa: Imatam paypaqqa rurasunchik nispa. Hinaptinmi Giezeataq nirqa: Seorapaqa manam wawan kanchu, qosanpas machuam nispa. 15Chay mi Eliseo nirqa: Qayaramuy nispa. Qayaramuptinmi chay seoraqa punkupi sayaykurqa. 16Chay mi Eliseo nirqa: Watamanmi kunan hina tiempopi wawata marqarinki nispa. Chaymi seoraataq nirqa: Diospa runan tayty, amay kay sir vientaykitaqa llullakuwaychu nispa. 17Eliseopa nisqanpi hina m chay seoraqa wiksaya kuruspan hamuq watapi chay nisqan tiempopi qari wawata wachakurqa. 18Wawa wiaruspanmi huk punchaw rirqa taytanman chakrapi rutuqkunawan kachkaptin. 19Chaymi taytanta nirqa:
8Huk
Sunem llaqtayoq warmipa wawanta Eliseo kawsarichisqanmanta
549
2 REYES4
Ay, umallaymi nanawachkan nispa. Taytanataqmi sir viententa kamachirqa: Mamanman aparuy nispa. 20Marqa rikuspan mi ma man man chaya rachirqa chay mi ma manpa millqay ninpi chawpi punchawkama karuspan waururqa. 21Mamanataqmi altosman aparuspan Diospa runanpa camanman churaykamurqa. Sapallanta saqeykamuspanmi lloqsikaramurqa. 22Qosanta qayaykuspanataqmi nirqa: Huk nin runata kacharamuway asnontinta, Diospa runan Eliseopatay rirusaq, chayllam kutiramusaq nispa. 23Qosan mi tapurqa: Imamantaq paypataqa rinki? Kunanqa manambmosoq killachu nitaqmi samana punchawchu nispa. Hinaptinmi chay warmiataq nirqa: Ama huk manyaychu nispa. 24Riysiqnin ru nawan asnonta ca ronaykachispan mi payta nirqa: awpaqniyta riptikim qatisqayki. Amam may pipas sayachiwankichu oqa ninaykama nispa. 25Pasaspanm Carmelo Orqopi Eliseopa kasqanman chayarurqa. Diospa runan Eliseo karullamantaraq Sunem llaqtayoq warmita rikuruspanmi sirvienten Giezita kamachirqa: Wak hamuqqariki Sunem llaqtayoq war mim. 26Kallpaylla taripaykuspaykiy tapuykamuy: Allinllachu kachkanki, qosaykipas chaynataq wawaykipas allinllachu kachkan? nispa. Chaynata tapuykuptinmi chay seora nirqa: Allinllam kachkaniku nispa. 27Diospa runan Eliseopa kasqan orqoman chaya ruspan mi Eliseopa cha kinta abrazakuykurqa. Asuriykachinanpaq Giezi asuykuptinmi Diospa runan nirqa: Ama imanaychu sonqonpi ancha llakisqam kachkan. Imamantam chayna kasqantaqa manaraqmi Tayta Dios willawanchu nispa. 28Seoram nirqa Eliseota: Taytally oqaqa maakurqaykichum qari wawata? Manachum nirqayki ama llullakuwanaykipaq? nispa. 29Chay mi sir vienten Giezita ka machirqa: Chaylla alistakuspay tawnayta aparikuspa pasay puni, anpi piwanpas tupaspaykiqa amam rimaykunkichu nitaqmi pipa rimaykususqaykitapas chaskinkichu. Taw naytam war mapa uyanman churaykunki nispa. 30War mapa ma man ataqmi nirqa: Kawsaq Tayta Diosraykum chay nataq qamraykum jurani, manam saqesqaykichu nispa. Chaymi Eliseoqa chay warmiwan pasarqa. 31Giezi puntaruspanmi warmapa uyanman Eliseopa tawnanta churaykurqa aswanqa manam warmapa samaynin karqachu nitaqmi kawsaypaq hinaachu karqa chaymi Eliseoman kutirispan willarqa: Warmaqa manam rikcharinchu nispa. 32Wasiman Eliseo chayaruptinqa hinallam warmaqa wausqa Eliseopa camanpi chutarayachkasqa. 33Eliseo yaykuruspanataqmi punkuta wichqakaramurqa hinaspam
b 4:23
Mosoq killawan samana punchawqa allinmi karqa Diosmanta willakuqkunata tapukunapaq.
2 REYES4,5
550
warmallawan chay ukupi kaspan Tayta Diosta maakurqa. 34Wausqa warmapa hawanman pakchanpa chutakuykuspanmi siminta, awinta, makinkunata warmapa siminwan, awinwan, makinkunawan tupanaykachirqa hinaptinmi warmapa cuerpon qoniriyta qallaykurqa. 35Sayariruspanmi Eliseoqa wasipi kayman-chayman purikacharqa. Kutiykuspanataqmi yapamanta warmapa hawanman chutakuykurqa chaymi warmaqa qanchis kutikama hachinyaruspan qawarikururqa. 36Eliseom Giezita qayaykuspan niykurqa: Wasiyoq seorata qayaykamuy nispa. Qayaramuptinmi nirqa: Kayqa wawayki, apakuyay nispa. 37Yayku ruspan mi Eliseopa aw paqninpi qonqoranpa pampa man ku muykurqa hinaspanmi wawanta marqarikuspa lloqsimurqa. llaqtaman Eliseo kutiruptinmi chay lawpi hatun muchuy karqa, Diosmanta willakuqkuna Eliseopa muyuriqninpi yachachinanpaq tiyaykuptinkum sir viententa Eliseo kamachirqa: Hatun mankata churkuspayki paykunapaq yanumuy nispa. 39Paykunapa hukninmi rirqa monteta mikunankupaq yuyu pallamuq. Arwi-arwipa rurunta tariramuspanmi llikllan huntata pallaramurqa. Wasiman chayarachispanataqmi pikaparuspa yanukusqanku mankaman kamarurqa ichaqa manam yacharqachu ima plantapa rurun kasqantapas. 40Mikunankupaqa qaranakuruspam malliykuspa qaparirqaku: Diospa runan, kay mikuyqa venenoyoqmi kasqa nispa. Manaa mikuptinkum 41Eliseo kamachirqa: Harinata apamuwaychik nispa. Qoykuptinkum mankaman talliykuspan nirqa: Runakunaman qaraychik nispa. Mikuruptinkuqa manaam paykunataqa imanarqapaschu. 42Baal-sa lisa llaqta mantam huk runa apa murqa Diospa runan Eliseoman iskay chunka cebadamanta primicia tantakunata, apamurqataqmi chayraq cosechasqa espigayoq trigotapas. Eliseom sir viententa kamachirqa: Runakunaman qoykuy mikunankupaq nispa. 43Chay mi sir vienten ataq nirqa: Imanispataqsi pachak runakunamanqa kaychallataqa qoykusaq nispa. Chaymi Eliseoataq nirqa: Qoy runakunaman mikunanpaq, Tayta Diosmi nin: Mikuptinkupas puchunqaraqmi nispa. 44Ru na ku na man qoykuptin mi mikurqa ku aswanqa puchu rurqa raqmi Tayta Diospa nisqanpi hina.
38Gilgal
Eliseopa milagrokuna ruwasqanmanta.
nacion reypa llapallan tropankuna kamachiq Naamanmi rey ninpa ancha estimasqan karqa, pay wanmi Tayta Dios Aram nacionta enemigonkunamanta librarqa, chayraykum rey nin anchata favorecerqa. Chay runaqa valeroso soldadom karqa, chay wanpas payqa lepra onqoy wanmi akarichkarqa.
1Aram
Naaman sutiyoq runapa sanoyasqanmanta
551
2Huk
2 REYES5
kutipim Aram nacionmanta kaq soldadokuna tropa-tropa Israel nacionman rispanku presocharuspa pusarqaku huk sipaschata, paymi Naamanpa warminta ser virqa. 3Paymi patronanta nirqa: Amalaya Samaria llaqtapi *yachaq willakuqpa awpaqninpi patronniy rikurirunman hinaptinqa lepra onqoy ninmantach sanoyarachinman nispa. 4Naa man mi rey nin man yaykuspan willarqa: Israel nacionmanta pusamusqanku sipascham kayna-waknata willakun nispa. 5Chay mi Aram nacionpa rey nin nirqa: Hinatay riruy Diosmanta chay willakuqman, oqapas Israel nacionpa reyninmanmi cartata apachisqayki nispa. Pasarqam Naaman kimsa pachak kimsa chunkan kilo qollqeta aparikuspan. Aparqataqmi soqta chunka soqtayoq kilo qoritapas chay nataq chunka mosoq pachakunatapas. 6Israel nacion rey paq carta apasqanmi kay nata nirqa: Kay carta apamusuqnikim serviqniy Naaman, paytam kachamuyki lepra onqoyninmanta sanoyaykachinaykipaq. nacionpa reyninataqmi cartata leeruspan pachantapas llikispanraq nirqa: oqaqa Dioschu kani runata wauchinaypaq otaq kawsachinaypaqpas otaq kay onqoqta kachamuwaptin sanoyachinaypaq? Yachaychiky kay cartamuwasqanwanqa manam imatachu munan aswanqa guerrapi oqawan peleayllatam nispa. 8Israel nacionpa rey nin pachan llikipasqanta Diospa runan Eliseo yacha ruspanmi nichimurqa reyta: Imanasqataq pachaykita llikiparqanki? Kachamuway chay runata chaynapi Diosmanta willakuq Israel nacionpi kasqanta yachananpaq nispa. 9Naa man mi caba llon ku nawan car retanpi pasaspan Eliseopa wasinpa pun kunpi sayarurqa. 10Ichaqa Eliseom wasin ukullamanta sir vientenwan nichimurqa: Jordan Mayuta rispaykiy chaypi mayllakaramuy qanchis kutikama hinaptinmi aychaykiqa aw paqta hina sanoa kanqa nispa. 11Naa man ataqmi rabiasqa kutirispan nirqa: oqaqa piensarqani: Lloqsiykamuspanchiki yupaychasqan Tayta Diospa sutinta qayllaypi rimarinqa hinaspachiki nanayniyta llapchaykuspan kay lepra onqoy niyta sanoyarachinqa nispaymi. 12Damasco llaqta lawpi Abana Mayuwan Farfar Mayuqa manachum Israelpa mayunkunamantaqa aswan allin? Chay mayukunapi mayllakuspayqa manachum sanoyaruy man? nispa. Chaynata nispanm kutikurqa ancha piasqallaa. 13Ser viqnin runakunaataqmi asuykuspanku nirqaku: Tayty, Diosmanta willakuq imatapas sasa kaqta kamachisuptikiqa manachum ruraruwaq? Mayllakaramuspaykiqa sanoyarunkim nichkaptillanqa mayllakaramuy nispa. 14Diospa runan Eliseopa nisqan man hina pa saspan mi Jordan Mayupi qanchis kutikama challpukaramurqa hinaptinmi cuer pon wawapa cuerpon hina rikuriruptin onqoy ninmanta sanoyarurqa. 15Riqmasinkunapiwan kuska Diospa runanpa kasqanman kutiruspanmi paypa awpaqninpi sayaykuspa nirqa: Kunanmi yacharuni, manam kay pachapiqa Dios kanchu aswanqa Israel nacionllapim. Ama hina kaspaykiy kay ser viqnikimanta chaskiykullaway kay regalokuna apamusqayta nispa.
7Israel
2 REYES5
16Hinaptin mi
552
Eliseoataq nirqa: Ser visqay kawsaq Tayta Diosraykum jurani manam chaskikimanchu nispa. Imallatapas chaskiykunanpaq Naaman hikutaptinpas manam Eliseoqa chaskiyta munarqachu. 17Naa man mi nirqa: Mana chayqa, ama hina kaspaykiy kay llaqtaykipi allpata iskay mulapi apanaypaq kamaqta qoykuway. Kunan punchawmantam kay ser viqnikiqa Tayta Diosllapaqa animalkunata kaapusaq, payllamanataqmi ofrecesaq wakin ofrendakunatapas, manam ofrecesaqachu wakin dioskunamanqa. 18Rimon sutiyoq taytachanpa templonman adorananpaq rey niy yaykuspan brazoypi tawnapakuykuptinqa chaynataq oqapas pay wan kuska taytacha Rimonpa qayllanpi qonqorakuykuptiyqa Tayta Diosy pampachaykuwachun nispa. 19Eliseom nirqa: Hawkallay kutikuy nispa. Chaymi Naaman pasakurqa. Manaraqpas karuta richkaptinmi 20Diospa runan Eliseopa sir vienten Giezi piensarqa: Patronniyqa yanqam harkakurun Aram nacionmanta hamuq Naamanpa apamusqankuna chaskiytaqa, kawsaq Tayta Diosraykum jurani: Kallpaylla hay paruspaymi imallantapas maakaramusaq nispa. 21Chay mi Naa manta hay pa ru nanpaq Giezi pa sarqa. Kallpaylla risqanta Naaman rikuruspanmi carretanmanta chaylla uraykuspan tapuykurqa: Hawkallachu imapas? nispa. 22Chay mi Gieziataq nirqa: Allinllam kachkaniku, patronniy Eliseom kachamuwachkan qanman kaynata willanaypaq: Kunanmi Efrain orqokunamanta Diosmanta willakuq iskay mozokuna chayaramuwan, ama hina kaspaykiy paykunaman qoykunaypaq apachimuway kimsa chunka kimsayoq kilo qollqetawan iskay mosoq pachakunata nispa. 23Naa man mi nirqa: Chaynaqa ama hina kaspaykiy soqta chunka soqtayoq kilo qollqellataa chaskiykuway nispa. Chaynata Naaman hikutaptinmi soqta chunka soqtayoq kilo qollqeta iskay wayqaman hinaykurqa iskay mosoq pachakunatawan, iskay runankunaman Naaman qepiykachispanmi Giezipa awpaqninta pasachirqa. 24Moqoman chayaruptinkum, apaysiqninkunamanta chaskiruspan wasinpi pakaramurqa. Apaqkunataataqmi kutikunankupaq aviarurqa. 25Patronnin Eliseoman yaykuykuptinmi tapuykurqa: Maymantataq hamuchkanki Giezi? nispa. Chaymi payataq nirqa: oqaqa manam maytapas rirqanichu nispa. 26Hinaptin mi Eliseoataq nirqa: Ma nachum piensay niy pi rikurqayki chay runa car retan manta uraykamuspan chaskisusqaykita? Qollqepas otaq pacha ku napas chaskina tiempochu. Aceitu na huer ta ku na, uvas huer ta ku na chay nataq oveja ku na, bueyesku na hinaspa sir vienteku na rantina tiempochu? 27Chay naqa Naa manpa lepra onqoyninwan mi qama miray ni kiku napiwan mana tu kuy ta onqon kichik nispa. Hinaptinmi Gieziqa lloqsirurqa Eliseopa qayllanmanta riti hina yuraq-yuraq lepra onqoy niyoq.
553 Mayuman wichiykuq hachata Eliseo wampuchisqanmanta
2 REYES6
willakuqkunam nirqaku Eliseota: Qawasqaykipi hinam kay *yachasqanchik wasiqa kichkillaa. 2Chay naqa Jordan Mayupa patanman rispaykuy sapakama qeruta kuchuramuspa chaypi wasita ruraramusaqku *yachananchikpaq nispa. Eliseom nirqa: Riychiky nispa. 3Chay mi huk nin ataq nirqa: Ruegakuykim oqaykuwan rinaykipaq nispa. Chaymi Eliseo nirqa: Hakuchiky nispa. 4Pasaspan kum Jordan Mayupa patan man chaya ruspa qeru ku na kuchuy ta qallaykurqaku. 5Huk nin runa qeruta kuchuchkaptinmi hachanpa fierron mayuman wichiykurqa chaymi qaparirqa: Ay tayty, chay hachaqa prestakamusqallam karqa nispa. 6Chay mi Diospa runan Eliseo tapurqa: Maylaw mantaq wichiykun? nispa. Wichiykusqan sitiota qawaykachiptinmi kaspita Eliseo kuchuruspan choqaykurqa hinaspam hachapa fier ronta chaylla wampurachimurqa. 7Chaymi Eliseo nirqa: Horqoy nispa. Chaymi hay warispan hachapa fierronta hapirurqa. nacionpa rey ninmi pelearqa guer rapi Israel nacionpa contranpi. Capitanninkunawan rimanakuspanmi nirqa: Reqsisqa sitiokunapim campamentoy kanqa nispa. 9Diospa runan Eliseom Israel nacionpa rey nin man willachimurqa: Cuidakunkim, amam wak nintaqa rinkichu, Aram nacionniyoq soldadokunam chaymanqa rinqaku nispa. 10Israel nacionpa rey nin mi Diospa ru nanpa willachisqan sitioman qawa mu nankupaq wateqaqkunata kacharqa, chay natam achka kutipi rurarqa cuidakunanpaq. 11Aram nacionpa rey nin ataqmi chayku na pa sa kusqanwan rabiasqa lla a kaspan tropakunapa capitanninkunata huuruspan tapurqa: Mayqannikichiktaq imapas rimanakusqanchikta willachkan Israel nacionpa rey ninman? nispa. 12Chay mi huk nin capitan nirqa: Rey nillayku, manam oqaykuchu willachkanikuqa aswanqa Israel nacionpim kachkan Diosmanta willakuq Eliseo. Paymi Israel nacionpa rey ninmanqa willachkan puunayki cuartopi rimasqaykitapas nispa. 13Reymi ka machirqa: Rispaykichiky qawaramuychik may pim chay runa kasqanta chaynapi runakunata kachaspay hapirachimunaypaq nispa. Chaymi willaykurqaku: Dotan llaqtapim payqa kachkan nispa.
8Aram
1Diosmanta
Aram nacionniyoq tropakunata Eliseo hapirusqanmanta
2 REYES6
14Hinaptin mi
554
rey kacharqa silladakunata, carretakunata hinaspa achkallaa soldadokunata, tutallan chayaruspankum llaqtapa muyuriqninpi churakururqaku. 15Paqarinnintintam Diospa runanta ser viq runa tutapayta hatariruspan lloqsirurqa chaymi Aram nacionniyoq tropakuna, caballopi silladakuna hinaspa carretakuna llaqtapa muyuriqninpi kachkasqa. Chaymi chay mozo qaparirqa: Ay tayty imatataq ruraykullasunchik nispa. 16Chay mi Eliseoataq nirqa: Ama manchakuychu, paykunawan kaqkunamantapas aswan achkam kachkan oqanchikwan kaqkunaqa nispa. 17Chay mi Diosta Eliseo ma a kuspan nirqa: Dios Taytally, kay mozopa awintay kichaykuy chaynapi rikunanpaq nispa. Chay mozopa awinta Tayta Dios kichaykuptinmi rikururqa orqopa hawanpi silladakunawan rupachkaq carretakuna Eliseopa muyuriqninpi kachkaqta. 18Aram nacion niyoq tropa ku na Eliseopa kasqan llaqtata atacay ta qa lla riptinkum Tayta Diosta maakuspan Eliseo nirqa: Ruegakuykim kay runakunata awsayarachinaykipaq nispa. Chaymi Eliseopa maakusqanman hina runakunata awsayarachirqa. 19Hinaptinmi Eliseo nirqa chay tropata: Kayqa manam anchu nitaqmi llaqtachu. Qatiwaychik oqam pusasqaykichik chay maskasqaykichik runaman nispa. Chaymi Samaria llaqtaman pusarurqa. 20Samaria llaqtaman chayarachispanmi Tayta Diosta maakurqa: Dios Taytally, kay runakunapa awinta kichaykuy qawarikunankupaq nispa. Paykunapa awinta Tayta Dios kichaykuptinmi qawakuykurqaku Samaria llaqtapia kasqankuta. 21Israel nacionpa reyninmi paykunata rikuruspan Eliseota tapuykurqa: Tayty kay runakunataqa waurachisaqchu? nispa. 22Hinaptin mi Eliseoataq nirqa: Ama wauchiychu. Yaqachum wauchiwaq espadaykiwan chaynataq flechaykiwan presochasqaykikunata? Paykunamanqa qoykuy mikuytawan yakutay chaynapi mikuykuspa hinaspa upyaykuspa rey ninkuman kutikunankupaq. 23Convidopaq hina mikuyta rey yanurachiptinmi mikurqaku hinaspa upyarqaku, chaya paykunata kachaykuptinmi reyninkuman kutikurqaku. Chaymantapunim Aram nacionniyoq tropakunaqa Israel nacionmanqa manaa kutirqakuchu.
24Chaykunapa qepantam Aram nacionpa reynin Ben-adad llapa tropankunata huu-
Samaria llaqta muchuypi kachkaptin librasqanmanta
ruspan muyuramurqa Samaria llaqtata. 25Chayraykum Samaria llaqta ancha yarqaypi rikurirurqa chaymi asnopa umantapas rantikuqku yaqa huk kilo qollqepi, palomapa ispaynin sutiyoq waytapa cuarto kilo papantapas rantikuqku parte kilo masnin qollqepim. 26Israel nacionpa reynin murallapa hawanta richkaptinmi huk warmi qaparispan nirqa: Rey nilly, libraykullaway nispa. 27Rey ataqmi nirqa: Tayta Dios mana yanapasuptikiqa imay natataq oqaqa yanapaykiman? Maymantataq horqomusaq trigota otaq vinota? nispa. 28Chay mantam rey tapuykurqa: Imataq pasasunki? nispa.
555
2 REYES6,7
Hinaptinmi chay warmiataq nirqa: Kay warmim niwarqa: Wawaykita aparamuy kunan punchaw mikurunanchikpaq. Paqarinataqmi oqapa wawayta mikurusunchik nispa. 29Wawayta yanuruspaykum mikururqaniku. Paqarinnintinataqmi payta nirqani: Kunanataqy wawaykita apamuy mikurunanchikpaq nispa. Ichaqa payataqmi wawanta pakarun nispa. 30War mipa chay na nisqanta rey uya riruspan mi pachanta llikiparqa, mu ra lla hawanta richkaptinmi runakuna rikururqaku luto pachawan ukunpi pachakusqanta. 31Reymi jurarqa: Safatpa churin Eliseopa umanta kunanpuni mana kuchuruptiyqa Diosy llumpa-llumpayta castigawachun nispa. 32Eliseo wa sinpi ancia noku napiwan tiyach kaptin mi pay man rey kacharqa. Kachasqan runa manaraq Eliseopata chayachkaptinmi Eliseo nirqa ancianokunata: Manachum yachankichik runa wauchiq rey umayta kuchunanpaq kachamusqanta? Chaynaqa, kachamusqan runa chayaramuptinmi punkuta wichqaruspaykichik ama yaykuchimunkichikchu. Chay runapa qepantaqa uyarichkanchikam rey ninpa hamusqanta nispa. 33Ancia noku nawan Eliseo parlach kaptin raqmi rey chaya ruspan nirqa: Tukuy kay akariyqa Tayta Diosmantam. Imapaqataq pay piqa confiakuymanpas? nispa. 1Chay mi Eliseo nirqa: Uyariychik Tayta Diospa nisqanta: Paqarinmi kunan hina horata Samaria llaqtapa punkunpi qanchis kilo harina valenqa yaqa media onza qollqellaa, chunka tawayoq kilo cebadapas valenqa yaqa media onza qollqellaam nispa. 2Chay mi bra zon manta rey hapipa ku nanpaq compa aqnin soldadoku napa jefenataq Diospa runan Eliseota nirqa: Cielopi ventanakunataa Tayta Dios kunan kichaykuptinchu chaynaqa kanqa? nispa. Hinaptinmi Eliseoataq nirqa: Qamqa rikunkim ichaqa manam mikunkichu nispa. 3Llaqta zaguan pun kupa hawa law ninpim kach karqa ku lepra onqoy niyoq tawa runakuna. Paykunam ninakurqaku: Waunanchikkamaqa imapaqtaq kay hawapiqa tiyasunchik? 4Llaqta ukuman yaykuyta atispaqa llaqtapichiki yarqaymanta waurusunchik, waurusunchiktaqchiki kay hawapi kaspanchikpas. Chaynaqa, Aram nacionniyoq tropakunamany hakuchik. Llakipayawaptinchikqa kawsasunchiki, waurachiwaptinchikqa wausuntaqchiki nispa. 5Tutaykuch kaptin am hata rispa pa sarqa ku Aram nacion niyoq tropa ku napa campamenton law man. Campamentopa kasqanman chayaruspankuqa manam pitapas tarirqakuchu. 6Aram nacionniyoq tropakunapa campamentonpim Seor uyarirachirqaa carretakunapa caballokunapa kallpay ninta, uyarirachirqataqmi nana-nanaq tropakunapa sinchi qapariy nintapas. Chay raykum ninakurqaku: Israel nacionpa rey ninmi qollqewan contrataramun Het casta runakunapa rey ninta chaynataq Egipto nacion reykunatapas contranchikpi hamuspanku peleanankupaq nispa. 7Chay napim tutaykuch kaptin car pan kuta, caba llon kuta, asnon kuta hinaspa campamentonkuta maymi kasqanpi saqeruspanku vidankurayku lluptikurqaku. 8Lepra onqoy niyoqku na campa mentoman chaya ruspan kum kar pa man yayku-
2 REYES7
556
ruspa mikurqaku hinaspa upyarqaku. Qollqeta, qorita hinaspa pachakunata apaspankum pakaramurqaku. Kutirispam huk nin kar pamanpas yaykuspa chaymantapas apaspa pakaramurqaku. 9Chay mantam ninakurqaku: Kay rurasqanchikqa manam allinchu. Kunan punchawqa allin noticia willakuna kachkaptinmi oqanchikqa upallakuykunchik. Achikyanankama suyaspaqa castigasqam kachwan. Kunanpuni pasaspanchiky llaqtaman yaykuspa reypa wasinpi willakamusunchik nispa. 10Pasaspan ku m llaqtapa pun kun waqaychaqku nata qayaykacharqa ku: Aram nacionniyoq tropakunapa campamentonmanmi rirqaniku chaymi mana pi runapas chaypiqa kanchu nitaqmi rimasqankupas uyarikunchu. Caballokunawan asnokunallam chay piqa watarayachkan. Kar pankupas imam kaqllam kachkan nispa. 11Punku waqaychaqku nam qaya rikuspa reypa wa sinpi willa kurqa ku. 12Chay tutam rey hatarispan ser viqninkunata nirqa: Aram nacionniyoq tropakunapa imam rurawasqanchikta nisqaykichik. Yarqaymanta kasqanchikta yachaspankum campamentonkumanta lloqsiruspanku chakrakunapi pakakurunku kaynata nispanku: Llaqtamanta lloqsiramuptinkum kawsachkaqllata hapirusunchik hinaspam llaqtaman yaykurusunchik nispa. 13Chay mi huk nin ser viqnin nirqa: Kay llaqtapi puchoq pichqa caballokunapi silladakunata kacharuptinchiky yacharamuchunku imaynam kasqanta. Israel nacionpi wauq runakuna hinallam paykunapas kawsanqa otaq waunqa nispa. 14Caba lloku nata iskay car reta ku na man wata ruptin kum Aram nacion niyoq tropakunata qatipanankupaq rey kacharqa runankunata: Qawaramuychiky nispa. 15Rispan kum chaya rurqa ku Jordan Mayu ka ma. anpiataqmi ta rirqa ku pachakunatawan llapa imakunata Aram nacionniyoq tropakuna lluptispanku wichichisqankuta. Kachasqanku runakuna kutiramuspankum rey man willaykurqaku. 16Hinaptinmi llaqtamanta runakuna lloqsiruspanku Aram nacionniyoq tropakunapa campamentonmanta tukuy imata apakamurqaku. Chay punchawpim Tayta Diospa nisqanpi hina qanchis kilo harina valerqa yaqa media onza qollqellaa, chunka tawayoq kilo cebadapas valerqa yaqa media onza qollqellaam. 17Bra zon manta hapipa ku nan soldadoku napa jefentam rey chu rarqa llaqtapa punkunpi cuidananpaq, ichaqa runakunam tanqanakuspanku payta saruparurqaku waunankama, chaynaqa pasakurqa rey wan tupasqan punchawpi Diospa runan Eliseopa nisqanpi hinam. 18Reytam Diospa runan nirqaa: Paqarinmi kunan hina horata Samaria llaqtapa punkunpi chunka tawayoq kilo cebada valenqa yaqa media onza qollqellaa, qanchis kilo harinapas valenqa yaqa media onza qollqellaam nispa. 19Chay nata Diospa runan niptin m bra zon manta reypa hapipa ku nan soldadokunapa jefen nirqa: Cielopi ventanakunataa Tayta Dios kunan kichaykamuptinchu chaynaqa kanqa? nispa. Hinaptinmi Eliseoataq nirqa: Qamqa rikunkim ichaqa manam mikunkichu nispa. 20Nisqanpi hinam chayna pasakurqa, runakunam saruparurqaku waunankama.
557
2 REYES8
war mapa mamantam Eliseo nirqa: Kay nacionmanmi qanchis wata yarqayta Tayta Dios apachimunqa, familiaykiwany munasqayki llaqtaman ripukuy chaypia yachamunaykipaq nispa. 2Diospa runan Eliseopa nisqanpi hina m chay warmi fa milianwan ripu kurqa Filistea runakunapa allpanman, chay pim *yacharqaku qanchis wata. 3Qanchis wata pasaruptinataqmi filistea runakunapa allpanmanta kikinpa llaqtanman warmi kutiruspan reyta ruegakurqa wasintawan chakrankunata kutiykachipunankupaq. 4Diospa runan Eliseopa ser viqnin Giezitam rey nirqa: Eliseopa admirakuypaq llapa ruwasqankunamanta willaykuway nispa. 5Wa usqa war mata imay natam Eliseo kawsa richisqan manta rey man willachkaptinmi kawsarichisqan war mapa maman rey man chayarurqa wasinmanta chaynataq chakrankunamanta ruegakunanpaq chay mi rey man Giezi willaykurqa: Reylly, kay seorapa wawantam Eliseoqa kawsarirachirqa nispa. 6Rey pas war mita tapuykuptin mi pay pas chay na llata willa kurqa chay mi ser viqnin runata rey kamachirqa: Kay war mipa tukuy imankunatay kutichipuychik, kutichipuychiktaqy saqerusqanmantapuni kunankama chakrankunapa rurusqantapas nispa. llaqtaman Eliseo chayaruptinmi Aram nacionpa rey nin Ben-adad onqochkarqa chay mi payman willaykurqaku: Diospa runanmi kayman chayaramun nispa. 8Chay mi Hazael sutiyoq ru nata rey ka machirqa: Regalota aparikuspayki Diospa runanta watukaramuy hinaspa pay nintakama Tayta Diosta tapukaramuy kay onqoy niy manta sanoyanayta otaq mana sanoyanaytapas yachanay paq nispa. 9Da masco llaqtapi tukuy imapas allin kaqku na manta rega lota tawa chun ka camellokunapi cargarikuspanmi Eliseo watukuq Hazael pasarqa. Chayaruspanmi paypa qayllanpi sayaykuspan niykurqa: Churiki hina humillakuspanmi Aram nacionpa reynin Ben-adad qanman kachamuwan kaynata nispan: Kay onqoyniymanta sanoyasaqchu icha manachu? nispa. 10Eliseom nirqa: Rispayki nimuy: Kay onqoy nikimantaqa sanoyankim nispa. Chay wanpas Tayta Diosmi willaykuwan cheqaptapuni waunanmanta nispa. 11Hazael penqa riku nan ka mam Diospa runan qawa raya rurqa hinaspan mi waqayta qallaykurqa. 12Chay mi Hazael tapuykurqa: Tayty imanasqataq waqachkanki? nispa. Eliseom nirqa: Yachanim Israelpa mirayninkuna akarichinaykita, murallasqa llaqtankunatam kaaykunki, mozonkunatam espadawan wauchinki, wawakunatam pampakunaman choqapaspa wauchinki, wiksayoq warmikunapa wiksantam kuchunki nispa. 13Chay mi Hazael ataqmi nirqa: Kay ser viqniki allqoqa imaataq kani chaykunata ruranaypaqqa? nispa. Chaymi Eliseoataq nirqa:
7Da masco
1Kawsa richisqan
Sunem llaqtayoq warmipa kapuqninkunata kutiykachisqanmanta
Aram nacionpi Hazael rey kasqanmanta
2 REYES8
558
Tayta Diosmi qawaykachiwan Aram nacionpiqa qama rey kanaykita nispa. 14Hazael kutirispa rey nin man chaya ruptin mi tapuykurqa: Imanimusunkitaq Eliseoqa? nispa. Chaymi Hazaelataq nirqa: Sanoyankipunis nispa. 15Paqarinnintinataqmi Hazael frazadata yakuman challpuruspan Ben-adadpa uyanman churarurqa hinaptinmi waururqa. Chaynapim Hazaela rantinpi gobiernarqa.
Juda nacionpi Rey Joram gobiernasqanmanta (2 Cr 21:1-20)
churin Joram pichqa watamana gobiernachkaptinmi Joram sutiyoq reypas Juda nacionpi gobiernayta qallaykurqa taytan Josafat gobiernachkaptinraq. 17Chay Rey Joram gobiernayta qallaykuspanqa karqa kimsa chunka iskayniyoq watayoqmi, Jerusalen llaqtapim gobiernarqa pusaq wata 18ichaqa Israel nacion reykunapa kawsasqanta hinam kawsarqa, kawsarqaqa Acabpa castankunapa kawsasqanta hinam. Acabpa churintaqmi warminpas karqa chayraykum Tayta Diospa qayllanpipas mana allinkunata rurarqa. 19Chaywanpas serviqnin Davidraykum Tayta Diosqa mana tukururqachu Juda nacionta. Chaynataqa rurarqa wiaypaq rataq achkiyta hina Davidmanwan mirayninkunaman qonanpaq prometesqanraykum. 20Rey Jorampa tiemponpitaqmi Edom nacionpas Juda nacionpa munaychakusqan kachkaspan contranpi hoqarikururqa hinaspataqmi reyninkutapas churarurqaku. 21Chayraykum Rey Joram llapa carretankunawan pasarqa Zair lawkama. Tutayaruptinataqmi Edom nacionpi kaqkunata atacarqaku, aswanqa Edompa castankunam Jorampa chaynataq carretakunapi riq capitanninkunapa muyuriqninpi churakururqaku, chaywanpas Jorampa runankunaqa lluptirurqakum wasinkuman. 22Chaynapim Edom nacionqa librakururqa Juda nacionpa munaychakuyninmanta kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. Hina chay tiempopitaqmi Libna llaqtapas Juda nacionpa munaychakuyninmanta librakururqa. 23Jorampa wakin rurasqankunaqa Juda nacion reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 24Abuelonku hina Joram wauruptinmi abuelonkunapa pampakusqanpi otaq Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi pamparurqaku. Paypa rantinpiataqmi Ocozias sutiyoq churina gobiernarqa.
Rey Ocozias Juda nacionpi gobiernasqanmanta (2 Cr 22:1-6)
16Acabpa
churin Rey Joram chunka iskayniyoq watamana Israel nacionpi gobiernachkaptinmi Jorampa churin Ocozias Juda nacionpi gobiernayta qallaykurqa. 26Chay Rey Ocozias gobier nayta qallaykuspanqa karqa iskay chunka iskay niyoq watayoqmi, Jerusalen llaqtapiqa gobiernarqa huk watallam. Mamanpa sutinmi karqa Atalia, chay Ataliaqa karqa Israel nacionpa reynin Omripa willkanmi. 27Acabpa chaynataq paypa castankunapa kawsasqanman hina Ocozias kawsaspanmi Tayta Diospa qayllanpi mana allinkunata rurarqa. Payqariki Acabpa ayllunmi karqa. 28Aram nacionpa rey nin Hazaelpa contranpi peleananpaqmi Ocozias rirqa Acabpa churin Joranwan. Hazaelmi tarikurqa Galaad law Ramot llaqtapi. Aram nacionniyoq soldadokuna Joramta heridaruptinkum 29payqa kutikurqa Jezreel llaqtaman chay guerrapi peleaspa heridarachikusqanta hampichikamunanpaq. Chaypi
25Acabpa
559
2 REYES8,9
Acabpa churin Joramta hampichkaptinkum payta watukunanpaq rirqa huknin Jorampa churin Ocozias. Chay rey Ocoziasqa karqa Juda nacionpa reyninmi.
willakuq Eliseom, willakuqmasinkunapa huk ninta qayaykuspan nirqa: Alistakuspay kay puyuchapi aceiteta aparikuspayki pasay Galaad lawpi Ramot llaqtaman. 2Chayaruspaykim maskanki Josafatpa churin Jehuta otaq Nimsipa willkanta. Capitanmasinkunamanta qayaykuspaykim sapaq salaman pusaykunki. 3Chaypim kay apasqayki aceiteta umanman talliykunki kaynata nispayki: Tayta Diosmi nisunki: oqam kay aceiteta tallispa nombrayki Israel nacionpa reynin kanaykipaq nispa. Chaynata niykuspam punkunta lluptikamunki ama imatapas suyaspayki nispa. 4Diosmanta willakuq chay mozom pasarqa Galaad law Ramot llaqtaman. 5Chayaruptinmi tropakunapa capitanninkuna huunasqa tiyachkasqaku chaymi asuykuspan nirqa: Capitan, qanwanmi parlaykuyta munani nispa. Chaymi Jehu tapuykurqa: Mayqanniykuwan? nispa. Hinaptinmi chay mozoataq nirqa: Qawanmi capitan nispa. 6Jehu hata rispan sa la man yaykuptin mi chay mozoqa aceiteta uman man ta lliykuspan nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi kaynata nisunki: oqam kay aceiteta tallispa churayki Israelpa miraynin runaykunapa reynin kanaykipaq. 7Reyniki Acabpa castankunatam wauchinki, oqamanta willakuq serviqniykunatapas chaynataq wakin serviqniykunatapas wauchisqanmanta chaynataq Jezabelpa wauchisqankunamantapas vengakunaypaq. 8Acabpa llapa castanmi puchukanqa. Tukurusaqmi ayllunkunapa qari kaq llapa mirayninkunatapas, tukurusaqm sirviente kaptinkupas chaynataq libre kaptinkupas. 9Acabpa castantaqa tukurusaq Nabatpa churin Jeroboampa castankunata hinam chaynataq Ahiaspa churin Baasapa castankunata hinam. 10Jezabel sutiyoq warmipas llaqtapi kaq chakrapi wauptinmi allqokunapa mikusqan kanqa, manam pipas pampaqnin kanqachu nispa. Chaynata niykuspanmi chay mozo punkuta kichaykuspan lluptikurqa. 11Jehu salamanta lloqsiruspan reypa serviqnin capitankunaman asuykuptinmi tapuykurqaku: Imanantaq? Imapaqtaq wak loco qayasurqanki? nispa. Chaymi Jehuataq nirqa: Qamkunaqa reqsinkichik mi wak runataqa, yachankichiktaqmi rimasqantapas nispa. 12Payku nam nirqa ku: Llullakunkim, manam yachanikuchu. Niykuwayku imam nisusqaykita nispa. Paymi nirqa: Tayta Diospa nisqantam willawarqa: Kay aceiteta tallispay mi churayki Israel nacionpi rey kanaykipaq nispa. 13Hinaptin mi llapa capitan ma sin ku na chaylla pachan kuta gradasku napa hawanman churarurqaku Jehupa chakin sarunanpaq, chay mantam cornetata tocaspanku qaparirqaku: Jehumi rey nispa.
1Diosmanta
Israel nacionpa reynin kananpaq Jehu nombrasqa kasqanmanta
2 REYES9
560 Rey Joramta Jehu wauchisqanmanta
Josafatpa churinqa otaq Nimsipa willkan Jehuqa hoqarikururqa Rey Jorampa contranpi. Chay punchawkunam Joramqa Israel runakunapiwan kachkarqa Galaad law Ramot llaqtapi, chay llaqtata Aram nacionpi Rey Hazaelmanta defiendispan. 15Ichaqariki Aram nacionpa rey nin Hazaelwan peleasqanpim Rey Joramqa heridarachikurqa chay mi hampichikunanpaq Jezreel llaqtaman kutirurqa. Chay Jehu sutiyoq runam puriqmasinkunata nirqa: Tanteaptikichkqa amay pipas kay llaqtamantaqa lluptichunchu chaynapi Jezreel llaqtaman rispan ama willakamunanpaq nispa. 16Jehu mi guer rapaq car retan man seqa ruspan pa sarqa Jezreel llaqta man. Chaypim Rey Joram onqospan kachkarqa, chay pitaqmi kachkarqa watukuqnin Juda nacionpa rey nin Ocoziaspas. 17Jezreel llaqtapa torrenmanta cuidaq guardiam Jehuwan riq tropa llaqtaman asuykuqta rikuruspan willakurqa: Tropatam rikuruni nispa. Joranmi nirqa: Kamachiy huk kaqninta sillakuykuspan taripaykunanpaq, tapuykamuchuny hawkallachus icha imaynas kasqanmanta nispa. 18Sillada ta ripaykuspan mi tapuykurqa: Reymi kachamuwan: Hawkallachu hamuchkanki? nispa. Chaymi Jehu nirqa: Ama chaymantaqa iskayrayaychu. Qepay man churakuspayki oqaykuwan riy nispa. Llaqta cuidaqataqmi willakurqa: Kachasqanchik soldadom paykunaman chayarun ichaqa manam kutimunchu nispa. 19Yapa mantam huk silladata kacharqa chay mi pay pas tapuykurqa: Reymi kachamuwan: Hawkallachu hamuchkanki nispa. Chaymi Jehuataq nirqa: Ama chaymantaqa iskayrayaychu. Qepayman churakuspayki oqawan riy nispa. 20Llaqta cuidaqataqmi yapa manta willa kurqa: Kachasqanchik soldadom paykunaman chayarun ichaqa manam kutimunchu. Puntamuqpa manejamusqanqa rikchakun Nimsipa willkan Jehupa manejamusqanmanmi. Locollaam carretapi kallpamuchkan nispa. 21Chay mi Joram ka machirqa: Carretay man caballokunata watachunku nispa. Wataruptinkum Israel nacionpa reynin Joranwan Juda nacionpa reynin Ocozias sapakama carretankupi lloqsirqaku Jehuta taripanankupaq. Paywanmi tuparurqaku Jezreel llaqtayoq Nabotpa chakranpi. 22Jehuta rikuruspanmi Joram tapuykurqa: Hawkallachum hamuchkanki Jehu? nispa. Chaymi payataq nirqa: Ima hawkayaytaq kanman mamayki Jezabel huk taytachakunataa qatichkaptinqa chaynataq tukuy brujeriakunatapas rurachkaptinqa? nispa. 23Joranmi carretanta qepaman muyurirachispan lluptikurqa Ocoziasta kaynata nistin: Traicionaruwanchikmi! nispa.
14Chay napim
561
24Jehu ataqmi
2 REYES9
flechanta hapiykuspan Joramta flecharurqa qepanmanta. Corazonninta flecha lloqsiruptinmi Joramqa carretanman wichiykurqa. 25Jehumi kamachirqa Bidcar sutiyoq capitanninta: Hoqarispayki Jezreel llaqtayoq Nabotpa chakranpa patanman wischuykamuy. Yuyariy, iskayninchik taytan Acabta servispa carretapi qatichkaptinchikmi Acabpa contranpi Tayta Dios nirqa: 26Qayna punchawmi rikurqani Nabot sutiyoq runata chaynataq churinkunatapas wauchisqaykita, chaynaqa kay chakrapipunim qamtapas vengakusqayki nispa. Chaynaqa Tayta Diospa nisqanman hinay Nabotpa chakranman wikapaykamuy nispa.
Rey Ocoziasta Jehu wauchisqanmanta (2 Cr 22:7-9)
pasasqanta Juda nacionpa rey nin Ocozias rikuruspanmi Bet-hagan lawman riq anninta lluptikurqa. Jehu qatispanmi qaparirqa: Waktawan wauchiychik carretanpi nispa. Gur sutiyoq wichariq ampim, Ibleam llaqtapa hichpanpi yaqalla waurachirqaku. Meguido llaqtaman Ocozias lluptiruspanmi chaypia waururqa. 28Chaymi ser viqninkuna carretapi aparuspanku Jerusalen llaqtapi kaq Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi abuelonkunapa pampakusqan sitiopi pamparurqaku. 29Chay Rey Ocoziasqa Juda nacionpim gobiernayta qallarirqa Acabpa churin Joram chunka huk niyoq watamana gobier nachkaptin. Jehu pasarqa Jezreel llaqtaman. Chay pi *yachaq Jezabel sutiyoq warmiataqmi Jehu hamusqanta yacharuspan awinkunata pintakururqa, chukchantapas sumaqta allichakuruspanmi ventananman asuykurqa qawananpaq. 31Llaqtapa punkunta Jehu pasachkaptinmi Jezabel niykurqa: Rey nin wauchiq yawcZimri hawkallachu kachkanki? nispa. 32Jehu mi venta nata qawa rispan rima rirqa: Pitaq oqapa favorniy pi kachkan? nispa. Chaymi reypa wasinpi ser vikuq iskay kimsa runakuna ventanamanta Jehuta qawariykamurqaku. 33Paykunatam Jehu kamachirqa: Chay warmita wischuykamuychik nispa. Calleman wischuykamuptinkum yawarnin perqamanwan caballokunaman pinkiykurqa. Jehuataqmi carretanwan chay warmipa hawanta pasarurqa. 34Jezreel llaqtaman yaykuruspanmi mikuruspana hinaspa upyayta tukuruspana kamachirqa: Chay akasqa war mita qawaramuychik hinaspa pamparamuychik reypa churin kasqanrayku nispa. 35Pampa mu nan kupaq chaya ruspan kuqa ma na am cuer pontaqa ta rirqakuachu, tarispaqa-tarirurqaku uma tulluntawan maki-chakillantaam. 36Kutirispan ku willaykuptin ataqmi Jehu nirqa: Diosmi Tisbe llaqtayoq serviqnin Eliaswan nirqa: Jezreel llaqtapi kaq chakrapim Jezabelpa aychanta allqokuna mikunqa. 37Jezabelpa cuerponqa karka hina kaspanmi Jezreel llaqtapi kaq chakrata wanuchanqa, manaam pipas: Kayqa Jezabelmi ninqachu.
c 9:31
27Chayku na
30Chay mantam
Jezabel sutiyoq warmita wauchisqankumanta
Zimriqa karqa Rey Elata waurachiq runam (16:9-15).
2 REYES10
562 Rey Acabpa ayllunkunata Jehu wauchisqanmanta
10
llaqtapim Acab sutiyoq reypa karqa qanchis chunka churinkuna. Samaria llaqtapi kaq Jezreel llaqtayoq capitankunaman, ancianokunaman chaynataq Acabpa churin uywaqkunaman cartata Jehu apachispanmi nirqa:
2Reynikichikpa churin uywaqkuna, carretankunawan, caballonkunawan
1Sa maria
cuentallikuqkuna, murallasqa llaqta nanachikuqkuna hinaspa armankuna hatalliqkuna, kay cartata chaskisqaykichik horamantapunim, 3akllankichik reynikichikpa allinnin chaynataq justo kaq churinta hinaspam taytanpa rantinpi churankichik, chaynata ruraspam reynikichikpa castankunapa favorninpi peleankichik. chaskiqkunaataqmi ancha mancharisqallaa nirqaku: Iskay nin reykunapas Jehuta mana venceyta atichkaptinkuqa imay nataqsi oqanchikqa pay wan peleachwanchik? nispa. 5Chay mi reypa mayordomonpas, llaqtapi gobier naq pas, ancia noku napas chaynataq warmakunapa uywaqninkunapas Jehuta nichimurqaku: oqaykuqa ser viqnikikunam kaniku, imam niwasqaykikutam rurasaqku. Manataqmi reytaqa pitapas akllaymankuchu. Tanteasqaykitay ruray nispa. 6Jehu mi yapa manta car taspan payku nata nirqa: oqapa favorniypi hinaspa kasuwaqniy kaspaykichikqa, reynikichikpa qari churinkunapa umanta apamuwaspay paqarin kay horata hamuychik Jezreel llaqtaman. Reypa qanchis chunka qari churinkunaqa, llaqtapi reqsisqa runakunapa makinpim kachkarqaku paykunapa uywasqan kasqanrayku. 7Cartata kamas chaskiruspankum reypa qanchis chunka churinkunata waurachispanku umanta canastapi apachirqaku Jezreel llaqtapi Jehuman. 8Kachasqan runa chayaruspanmi Jehuman willaykurqa: Reypa churinkunapa umantam chayarachimunku nispa. Chaymi Jehuataq kamachirqa: Llaqtapa zaguan punkunpiy paqarinkama iskay hawaqpi montoramuychik nispa. 9Paqarinnintintam Jehu chay sitioman rispan chaypi sayaykuspa llapa runakunata nirqa: Justo runakuna kaspaykichikqa niykuwaychiky: Reyniy pa contranpi hoqarikuruspaymi payta waurachirqani ichaqa Pitaq kaykunataqa waurachirqa? 10Yachaychik y, Tayta Diospa imapas Acabpa castanpa contranpi nisqanqa manam yanqaqa kanmanchu, aswanqa cumplikunqam. Tayta Diosmi kaykunataqa rurarqa ser viqnin Eliaswan nichisqanman hina nispa. 11Jehuqa wa u rachirqataqmi Jezreel llaqtapi puchuq Acabpa castan ku natapas, kamachikuqkunatapas, amistadninkunatapas chay nataq sacerdotenkunatapas. Mana pitapas puchuykuspam llapallanta waurachirqa. 12Jezreel llaqta mantam Jehu pa sarqa Sa ma ria llaqta man. Risqanpim chaya rurqa Oveja Michiqkunapa Campamenton sutiyoq sitioman. 13Chaypim tuparurqa Juda nacionpa rey nin Ocoziaspa ayllunkunawan, paykunatam tapurqa: Pikunataq qamkunaqa kankichik? nispa. Chaymi paykunaataq nirqa:
4Carta
563
2 REYES10
-oqaykuqa Rey Ocoziaspa ayllunmi kaniku chaymi reypa churinkunatawan reinapa wawankunata watukuq hamurqaniku nispa. 14Jehu mi ka machirqa: Kawsachkaqllata hapiruychik nispa. Kawsachkaqllata hapiruspankum Oveja Michiqkunapa Campamenton sutiyoq sitiopa hichpanpi kaq pozopi tawa chunka iskayniyoq runakunata mana pitapas puchuspa waurachirqaku. 15Jehu chay manta pa saspan mi tupa rurqa Recabpa chu rin Jonadab sutiyoq runawan, payta rimaykuspanmi tapurqa: Qamqa oqa hinachu tanteanki? nispa. Jonadabmi nirqa: Ar, chaynam nispa. Hinaptinmi Jehu nirqa: Chayna kaptinqa makiyta hapiykuway nispa. Makinta hay wariykuptinmi carretanman seqarachirqa 16hinaspam nirqa: Hakuchik oqawan, qamqa qawankim Tayta Diospa favorninpi tukuy ima rurasqayta nispa. Chaymi carretanpi pasachirqa. 17Samaria llaqtaman Jehu chayaruspanmi Acabpa partidonmanta chaypi puchuqkunata mana chullatapas lluptichispan waurachirqa, chaynataqa rurarqa Eliaswan Tayta Diospa nichisqanpi hinam. llaqtapi llapa runakunata Jehu huuruspanmi nirqa: Baaltam Acab adorarqa pisillata, oqam ichaqa paymanta aswan allinta adorasaq. 19Chaynaqa Baalmanta llapa willakuqkunatay qayamuychik, qayamuychiktaqy adoraqnin llapa runakunatawan llapa sacerdotenkunatapas. Animalkunata wauchipuspaymi Baalta adorasaq, chay naqa manam pipas faltananchu. Pipas mana hamuqkunaqa waunqapunim nispa. Chaynataqa llullakurqa Baal adoraqkunata tukurunanraykum. 20Jehuqa nirqataqmi: Baalpaq hatun huunakuy punchawta akllaychik nispa. Hinaptinmi chay punchawpaq qayarqaku. 21Jehu tukuy Israel nacionpi willachimuptinmi Baalpa llapallan adoraqninkuna huunakururqaku. Baalpa templonmanmi mana pipas faltaspa yaykururqaku. Chaynapim Baalpa templonpi kichkiy-kichkiy karqaku, 22pachakuna waqaychaqtam Jehu kamachirqa: Baal adoraq llapallan runakunapaq pachakunata horqomuy nispa. Pachakunata aypuruptinkum 23Recabpa churin Jonadabwan Baalpa templonman yaykuruspa Baal adoraqkunata Jehu nirqa: Maskaspa sumaqta qawaychik, yanqaataq kaypi pipas kanman Tayta Dios adoraqkuna. Kay piqa kanqa Baal adoraqkunallam nispa. 24Animalkunata wauchispa Baalman kaanankupaq paykuna yaykunankukamam, pusaq chunka runankunata Jehu hawa punkupi churaramuspan paykunata kamachirqa: Qamkunaman qosqay runakunata mana wauchispa huk kaqllantapas lluptirachiqqa vidanwanmi paganqa nispa. 25Baalpaq lliw ka apuy ta tu ku ruspan mi Jehu ka machirqa soldadon ku natawan capitanninkunata: Yaykumuspaykichik wauchiychik. Chullapas ama lluptichunchu nispa.
18Sa ma ria
Baal sutiyoq taytachatawan adoraqninkunata Jehu chinkachisqanmanta
2 REYES10,11
564
Chaymi soldadokuna capitankunapiwan runakunata wauchispa hawaman wischumurqaku. Chaynata wauchistinmi chayarurqaku Baalpa templonpa ukunkama. 26Baalpa templonpi kaq adorananku llapa pilarkunatapas horqomuspam kaarurqaku. 27Baal taytachatapas uturuspankum chay templotapas taqmarurqaku hinaspam ispakunanku sitiotaa rurarurqaku kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 28Chay nata m Jehu chin ka rachirqa Israel nacion manta Baal sutiyoq tay tachata. 29Chay wanpas Israel nacion huchallichiq Nabatpa churin Jeroboam hinam Jehu sutiyoq reypas huchallikurqa. Payqa Betel llaqtapipas chaynataq Dan llaqtapipas qorimanta malta torokunatam hinalla adorarqa. 30Tayta Diosmi Jehuta nirqa: Piensasqayman hina Acabpa ayllunkunata wauchispa qayllaypi allin ruwasqaykiraykum churikikuna Israel nacionpi gobiernanqa willkaykipa willkankama nispa. 31Jehuqa manam tukuy sonqonwanchu ka su kurqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa yachachikuy ninkunataqa. Israel nacion huchallichiq Jeroboam hinam Jehupas huchallikurqa. 32Chay punchawku napim Israel nacionpa allpan me nosyachiy ta Tayta Dios qallaykurqa. Chayraykum llapa linderonkunapi *yachaq runakunata Rey Hazael atacarqa. 33Payqa atacarqa Jordan Mayupa waklaw nin intipa qespimunan lawpi kaq Gad ayllupa, Ruben ayllupa hinaspa Manases ayllupa allpankunatam otaq Galaadwan sutichasqa allpakunatam atacarqaqa Arnon Mayupa hichpanpi kaq Aroer llaqtamanta qallarispanmi Galaad law ninta Basan lawkama. 34Jehupa wakin rurasqankunaqa chaynataq mana manchakuspan rurasqankunaqa Israel nacion reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 35Jehu abuelonkuna hina wauruptinmi Samaria llaqtapi pamparqaku. Rantinpim churin Joacaza gobiernarqa. 36Jehumi gobiernarqa Samaria llaqtapi iskay chunka pusaqniyoq wata.
11
Ocoziaspa maman Ataliam wawan Rey Ocoziasta waurachisqankuta yacharuspan waurachirqa Rey Ocoziaspa llapallan mirayninkunata. 2Rey Jorampa warmi churin Josabam ichaqa Rey Ocoziaspa panin kasqanrayku, turinpa churinkunata wauchichkaptinku sobrinon Joasta wauchiqkunamanta qechururqa hinaspam uywaqnin warmitawan puuna cuartopi pakarurqa chaynapi Atalia mana rikunanpaq. Chaynapim mana wauchirqakuchu. 3Uywaqninpiwanm Joasqa soqta wata pakasqa karqa Tayta Diospa templonpi. Ataliaataqmi gobiernarqa nacionpi. 4Qanchis wata man ataqmi sacerdote Joiada qayachimurqa capitan ku nata, reina waqaychaq soldadokunata, qayachimurqataqmi guardiakunapa jefenkunatapas hinaspam temploman pusaykurqa. Chay templopim paykunawan contratota ruraspan juramentachirqa hinaspaam reypa churinta paykunaman reqsiykachirqa. 5Imam ruranankupaqmi kamachirqa: Kimsaman rakikuruspaykichikmi wakinnikichik samana punchawpi palaciota waqaychankichik. 6Wakinnikichikataqmi Sur sutiyoq punkupi churakurunkichik, wakinnikichikataqmi churakurunkichik qepa law punkupi chaynapi mana pipas yaykunanpaq. 7Samana punchawpi serviruspa lloqsiqkunam templopi waqaychankichik Rey Joasta. 8Qamkunam sapakama armantin reypa muyuriqninpi kankichik. Pipas
1Rey
Gobiernay munaq Atalia sutiyoq warmita wauchisqankumanta (2 Cr 22:10-23:21)
565
2 REYES11,12
qamkunapa chawpikichik pasay munaqtaqa waurachinkichikmi. Qamkunam reyta waqaychankichik maylawman riptinpas nispa. 9Capitankunam sacerdote Joiadapa kamachisqanta hina rurarqaku. Samana punchawpi yaykuq soldadokunatapas chaynataq chay punchawpi lloqsiq soldadokunatapas sapa kamachiqkunam pasachispanku sacerdote Joiadaman presentarqaku. 10Joiadaataqmi Diospa templonpi churasqan Rey Davidpa lanzankunatawan harkachikunanta sapa kamachikuqman qoykarirqa. 11Reyta waqaychaq guardiakunaataqmi payta chawpicharuspanku sapakama armayoq sayarurqaku templopa hinaspa altarpa *alleq lawninmanta *ichoq lawninkama. 12Reypa churin Joasta Joiada horqoramuspanmi umanman coronata churarqa, hapichirqataqmi Chunkantin Kamachikuykunatapas. Rey kananpaqmi umanman aceiteta tallirqa chaymi taqllakuspanku nirqaku: Rey ninchik kawsachun nispa. 13Ru na ku napa hinaspa rey waqaychaq soldadoku napa qapa risqanta Ata lia uyariruspanmi runakunapa huunakusqan temploman yaykurqa. 14Qawariptinmi reyqa costumbrenkuman hina pilar pa waqtanpi sayachkasqa. Capitankunapas trompeta tocaqkunapiwanmi reypa waqtanpi kachkasqaku, runakuna kusikuspanku trompetata tocaptinkum Atalia pachanta llikipaspan qaparirqa: Traicionmi kayqa, traicionmi kayqa! nispa. 15Sacerdote Joiada ataqmi capitan ku nata nirqa: Kay chawpikichikmanta hawanman Ataliata horqoruychik. Pitapas payta qatimuqtaqa waurachiychiky, Tayta Diospa templonpiqa amam paytaqa wauchinkichikchu nispa. 16Ata liata lloqsirachispan kum reypa pa lacion man riq Caba lloku napa Pun kun sutiyoq punkupi waurachirqaku. 17Sacerdote Joiadam Tayta Dioswan contratota rurachirqa reytapas chaynataq runankunatapas chaynapi Tayta Diospa runankunaa kanankupaq. Runakunatapas reywanmi contratota rurachirqa. 18Llapallan runakuna Baalpa templonman yaykuruspankum tuirachirqaku altarninkunatawan taytachankunata, pasaypaqta uturuspankum Matan sutiyoq Baalpa sacerdotentapas altarkunapa awpaqninpi waurachirqaku. Joiadaqa guardiakunatapas churarqam Tayta Diospa templonta waqaychanankupaq. 19Joiada ka machiptin mi capitan ku na, rey waqaychaq soldadoku na, guardia kuna chaynataq llapallan runakuna reyta pusarqaku Tayta Diospa templonmanta palacioman. Guardiakunapa punkunta yaykuruspankum reykunapa tiyananpi tiyachirqaku. 20Llaqtapi llapallan runakunam kusisqallaa karqaku. Llaqtapas hawkaataqmi karqa palaciopa hichpanpi Ataliata espadawan waurachiptinku. 21Qanchis watanpim Joasqa gobier nay ta qa llaykurqa.
12
qanchis watamana Samaria llaqtapi gobiernachkaptinmi, Joaspas gobier nayta qallaykurqa. Tawa chunka watam Jerusalen llaqtapi gobiernarqa. Paypa mamanqa karqa Beerseba llaqtayoq Sibia sutiyoq warmim. 2Sacerdote Joiada tukuy tiempo yachachinan ka maqa Joasmi Tayta Diospa agradonpaq allin kaqta rurarqa. 3Chay wanpas moqokunapi capillakunataqa manam chinkachirqachu chaymi runakunaqa hinalla moqokunapi animalkunata wauchiqku chaynataq inciensotapas taytacha-mamachakunaman kaaqku. 4Sacerdoteku natam Rey Joas nirqa:
1Jehu
Juda nacionpi Joas gobiernasqanmanta (2 Cr 24:1-27)
2 REYES12
566
Temploman apamusqanku Diospaq sapaqchasqa llapa qollqetay sapa runapa contribucion qosqantawan chay nataq voluntadmanta qosqanku qollqetawan 5sacerdoteku na chaskimuychik, chayku nataqa sapa ka mam chaskimun kichik reqsisqaykichik runakunamanta, chaykunawany Tayta Diospa templonpi kaq raqrakunata allichachiychik nispa. 6Chay wanpas iskay chun ka kimsayoq wata man a Joas gobier nach kaptin mi, sacerdotekunaqa manaraq allichachirqakuchu templopi raqrasqa uchkukunataqa. 7Chay raykum Rey Joas sacerdote Joiadatawan wakin sacerdoteku nata qayachimuspan nirqa: Imanasqataq templopi raqrasqa uchkukunataqa manaraq allichachinkichikchu? Kunanmantaqa manam qamkunaachu qollqetaqa chaskinkichik reqsisqaykichik runakunamantaqa, chay qollqetaqa qochinkichik allichaq runakunamanam chaynapi paykunaa Tayta Diospa templonpi kaq raqrakunata allichanankupaq nispa. 8Chaymi sacerdotekunaqa kasukuspanku manaa qollqetaqa chaskirqakuachu nitaqmi templopi raqrasqa uchkukunatapas allichachirqakuachu. 9Sacerdote Joiadam rurarachirqa baulta tapanpi uchkuyoqta hinaspam churarurqa altarpa hichpanpi otaq temploman yaykuqkunapa *alleq lawninpi. Punku waqaychaq sacerdotekunam temploman apasqanku llapa qollqeta chay baulman hinaqku. 10Baulpi achkallaa qollqe karuptinmi reypa secretarionwan sacerdotekunapa jefen rispanku qollqeta yupaspanku wayqakunaman churaspa templopi waqaychaqku. 11Chay qollqeta pesaruspam qoqku templowan cuentallikuqkunaman, paykunaataqmi pagaqku carpinterokunaman, templo allichaqkunaman, 12albailkunaman hinaspa rumi labraqkunaman. Chay qollqewanmi rantiqku qerukunatawan labrasqa rumikunata chaynapi Tayta Diospa templonpi raqrasqa uchkukunata allichanankupaq. Templopa tukuy imankuna allichaypim qollqeta gastarqaku. 13Tayta Diospa templonman apamusqanku chay qollqemantaqa manam ruraqkuchu medianokunata, mecha limpianakunata, tazonkunata nitaq cornetillakunatapas. Templopaqqa manam qollqemanta nitaq qorimanta ima servicionkunatapas rurarqakuchu. 14Aswanqa templota allichaspa llamkaqkunallamanmi pagaqku. 15Llamkaqkunaman paganankupaq qollqe hatalliq runakunamantaqa manam cuentata maaqkuchu confianza runakuna kasqankurayku. 16Culparayku hinaspa hucharayku ofrenda qollqetaqa manam Tayta Diospa templonmanqa apaqkuchu, chay qollqeqa sacerdotekunapaqmi karqa. 17Aram nacionpa rey nin Ha zael mi Gat llaqtapa contranpi pelea nanpaq rirqa, venceruspanataqmi Jerusalen llaqtapa contranpia pasarqa. 18Chayraykum Juda nacionpa rey nin Joas kikinpa sapaqchasqan ofrendakunata qoykurqa Aram nacionpa rey nin Hazaelman, qoykurqataqmi Juda nacionpa rey nin Josafatpa, Jorampa, Ocoziaspa otaq abuelonkunapa sapaqchasqan ofrendakunatapas chaynataq templopi hinaspa reypa palacionpi churasqanku qoritapas hinaptinmi chay Rey Hazaelqa Jerusalen llaqtamanta kutikurqa. 19Joaspa wakin ru rasqan ku naqa Juda nacion reyku napa wakin ru rasqan manta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 20Ser viqnin jefekunam Joaspa contranpi hoqarikuruspanku Sila llaqtaman riq Bet-milo sutiyoq sitiopi waurachirqaku. 21Chay naqa Rey Joasta m wa u rachirqa ku Simeat sutiyoq war mipa wawan Isacar wan Somerpa wawan Josabad, paykunaqa karqa ser viqninkunam. Joastam pamparurqaku Jerusalen llaqtapi abuelonkunapa pampakusqan sitiopi otaq Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi. Paypa rantinpim gobiernarqa churin Amasias.
567 Rey Joacazpa gobiernasqanmanta
2 REYES13
13
churin Joas iskay chunka kimsayoq watamana Juda nacionpi gobiernachkaptinmi Jehupa churin Joacaz gobiernayta qallaykurqa Samaria llaqtapi. Joacasqa gobiernarqa chunka qanchisniyoq watam. 2Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa hinaspanmi Israel nacion huchallichiq Nabatpa churin Jeroboam hina huchallikurqa, chayna ruraytaqa manam saqerqachu. 3Chayraykum Israel nacionpa contranpi Tayta Dios anchallataa piakuruspan Aram nacionpa reynin Hazaelman hinaspa paypa churin Ben-adadman unay wata munaychakunanpaq qoykurqa. 4Tayta Diosta Joacaz ruegakuptinmi Israel nacionniyoq runakunapa akarisqanta qawaspan Joacazpa maakusqanta uyariykurqa, paykunataqariki Aram nacionpa reyninmi akarichirqa. 5Israel nacionman libraqninta Tayta Dios qoykuptinmi Israelpa mirayninkunaqa Aram nacionmanta librakuruspanku awpaqta hina wasinkupia hawka *yachakurqaku. 6Chaywanpas manam saqerqachu Israel nacion huchallichiq Jeroboam casta runakunapa huchallikusqantaqa. Paykunaqa hinallam huchallikurqaku. Asera sutiyoq mamachapas hinallam karqa Samaria llaqtapi. 7Rey Joacazpa soldadonkunamanta puchuqkunam karqa caballopi sillakuq pichqa chunka runakuna, guerrapaq chunka carretakuna, chaki-puri chunka waranqa soldadokuna. Aram nacionpa reyninmi paykunataqa chinkarachirqa hinaspataqmi utu allpata hinaa saruparurqa. 8Joacazpa wakin rurasqankunaqa chaynataq mana manchakuspa rurasqankunaqa Israel nacion reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropi qellqasqam kachkan. 9Joacaz abuelonkuna hina wauruptinmi Samaria llaqtapi pamparurqaku, paypa rantinpim churin Joasa gobiernarqa. Joas kimsa chunka qanchisniyoq watamana Juda nacionpi gobiernachkaptinmi, Joacazpa churin Joas Israel nacion gobiernayta qallaykurqa, paymi Samaria llaqtapi gobiernarqa chunka soqtayoq wata. 11Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. Israel nacion huchallichiq Nabatpa churin Jeroboam hinam huchallikurqa, chayna ruraytaqa manam saqerqachu. 12Joaspa wakin rurasqankunaqa chaynataq mana manchakuspa Juda nacion Rey Amasiaspa contranpi peleasqanqa Israel nacion reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 13Abuelonkuna hina Joas waukuptinmi Jeroboama rantinpi gobiernarqa. Israel nacion reykunapa pampakusqan Samaria llaqtapim Joasta pamparqaku. Eliseo onqochkaptinmi Eliseota watukunanpaq Israel nacionpa rey nin Joas rirqa. Eliseopa qayllanpi waqaspanmi nirqa: Tayty, tayty, qamqa Israel nacionpaqmi carretakunawan caballopi sillada tropakuna hina karqanki nispa. 15Eliseom payta nirqa: Flechana arcotawan flechakunata hapiy nispa. Chaykunata hapiykuptinmi 16Eliseo niykurqa: Kunanataqy flechanaykipaq hinaa churakuy nispa. Chaynata churakuruptinmi Eliseopas reypa hapisqanta hapiykurqa. 17Hinaspam nirqa: Intipa qespimunan lawpi kaq ventanata kichaykuy nispa.
14Wa u ku nanpaqa 10Rey
1Ocoziaspa
Israel nacionta Rey Joas gobiernasqanmanta
Eliseopa waukusqanmanta
2 REYES13,14
568
Kichaykuptinmi Eliseo nirqa: Flecharuy hawaman nispa. Flecharuptinmi Eliseo rimarirqa: Salvananpaq kaq Tayta Diospa flechanmi wak flechaqa, wak flechaqa Aram nacionpa contranpi venceq flecham. Afec llaqta lawpim Aram soldadokunata tukunaykikama wauchinki nispa. 18Yapa mantam Eliseo ka machirqa: Flechakunata hapiy nispa. Flechakunata Israel nacionpa rey nin hapiykuptinmi Eliseo nirqa: Pampata waqtay flechawan nispa. Kimsakama waqtaruspanmi sayarurqa. 19Chay mi Diospa runan Eliseoataq rey paq piakuspan payta nirqa: Pichqa kutikama otaq soqta kutikama waqtaruspaqa Aram nacionniyoq runakunatam manaa chullallapas puchunankama wauchiwaq karqa. Chay naqa kimsa kutikamallam Aram nacionta vencenki nispa. 20Eliseo waukuptinmi pamparurqaku. Watan-watanmi Moab nacionmanta salteaq tropakuna Israel nacionman hamurqaku. 21Huk punchawmi runakuna waukuqpa ayanta pampachkarqaku hinaptinmi qonqaymanta rikururqaku huk salteaq tropata chaymi ayata Eliseopa sepulturanman wischuykuspa ayqekurqaku. Eliseopa tullunkunaman chay waukuqpa ayan tuparuspanmi kawsarirurqa hinaspam sayarirurqa. 22Aram nacionpa rey nin Hazael mi Israel nacion niyoq ru na ku nata a ka richirqa tukuy tiempo Rey Joacazpa gobier nasqan watakama. 23Aswanqa Tayta Diosmi paykunata kuyapayaspan paykunamanta llakipayarikurqa hinaspa favorecerqa, chaynataqa rurarqa Abrahanwan, Isaacwan hinaspa Jacobwan contratota rurasqanraykum. Chayraykum Diosqa mana munarqachu paykuna chinkarachiytapas nitaq qayllanmanta wischuruytapas kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 24Aram nacionpa rey nin Ha zael wa u ruptin mi chu rin Ben-adad sutiyoq runaa rantinpi gobiernarqa. 25Hazaelmi guerrata ruraspan Rey Joaspa taytan Joacazmanta llaqtakunata qechurqa, chay llaqtakunatam Rey Joas kaqllamanta dueochakurqa. Kimsakama Ben-adadta Rey Joas venceruspanmi Israelman llaqtakunata kutiykachirqa.
14
churin Joas iskay watamana Israel nacionpi gobiernachkaptinmi Juda nacionpa reynin Joaspa churin Amasias gobiernayta qallaykurqa. 2Iskay chunka pichqayoq watanpi kachkaspanmi Amasiasqa gobier nayta qallaykurqa. Payqa iskay chunka isqonniyoq watam Jerusalen llaqtapi gobiernarqa. Paypa mamanqa karqa Jerusalen llaqtayoq Joadan sutiyoq warmim. 3Rey Amasiasqa Tayta Diospa qayllanpim allinkunata rurarqa ichaqa manaam awpaq abuelon David hinaachu, taytan Joaspa rurasqankunata hinam tukuyta rurarqa. 4Chaywanpas moqokunapi capillakunaqa hinallam karqa chayraykum runakunapas animalkunata hinalla chaypi wauchispa kaaqku, kaaqkutaqmi inciensotapas. 5Gobiernonpi allintaa takyaruspanmi waurachirqa taytanta wauchiq serviqninkunata. 6Wauchisqan runakunapa churinkunataqa manam wauchirqachu Moisespa qellqasqan yachachikuy libropi Tayta Diospa kamachisqanpi hina. Tayta Diosmi nirqa:
1Joacazpa
Rey Amasiaspa gobiernasqanmanta (2 Cr 25:1-28)
569
2 REYES14
Churi-wawankupa huchallikusqanmantaqa amam tayta-mamantaqa wauchinkichikchu nitaqmi tayta-mamanpa huchanmantapas churi-wawankutaqa wauchinkichikchu. Ichaqa Huchallikusqankumantaqa sapakamatam wauchinkichik nispa. 7Amasiasmi Edom casta chunka waranqa soldadokunata waurachirqa Kachi Qechwawan sutichasqa sitiopi. Guerrapi venceruspanmi Sela llaqtata dueochakururqa hinaspam Jocteelwan suticharurqa kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 8Chay mantam Ama sias comisionta kacharqa Joacazpa chu rin otaq Jehupa willkan Israel nacionpa rey nin Joaspata, paytam nichimurqa: Hamuy qanwanataq qawanakuykunaypaq nispa. 9Hinaptin mi Israel nacionpa rey nin Joasataq Juda nacionpa rey nin Ama siasta nichimurqa: Libano montepi wiaq cardo qoram Libano montepi kaq cedro sachata nichimurqa: Warmi churikita qari churiy wan casarachiy nispa. Ichaqa Libano monte animalmi chayninta pasaspan cardo qorata saruparurqa. 10Edom nacionniyoq runakunata venceruspaykim hatun tukuqllaa rikurirunki. Chay naqa chay wan alabakuspaykiy hawkalla wasikipi kakuy. Imanasqataq peleayta munanki qampas chaynataq Juda nacionpi kaqkunapas llakillapi rikurinaykichikpaq? nispa. 11Amasias mana kasukuyta munaptinmi Israel nacionpa reynin Joasqa tupanakurqa Juda nacionpa reynin Amasiaswan Bet-semes llaqtapi, chay llaqtaqa kachkan Juda nacionpim. 12Juda nacionniyoq soldadokunata Israel nacion soldadokuna venceruptinmi sapakama wasinkuman lluptikurqaku. 13Bet-semes llaqtapim Israel nacionpa reynin Joas presocharurqa Joaspa churin Juda nacionpa reynin Amasiasta hinaspam pusarqa Jerusalen llaqtaman. Amasiasqa karqa Joaspa churinmi otaq Ocoziaspa willkanmi. Rey Joasmi Jerusalen llaqtapa murallanta taqmarurqa pachak pusaq chunkan metro largoyoqta Efrain sutiyoq zaguan punkumanta esquinapi zaguan punkukama. 14Paymi apakurqa Tayta Diospa templonpi kaq llapa qori-qollqetawan llapa serviciokunata hinaspa reypa wasinpi tarisqan llapa qori-qollqeta. Allin reqsisqa wakin runakunata garantiapaq hina Rey Joas pusaspanmi Samaria llaqtaman kutikurqa. 15Rey Joaspa wakin ru rasqan ku naqa chay nataq Juda nacionpa rey nin Ama siaswan mana manchakuspa imay nam peleasqanqa Israel nacion reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 16Rey Joas abuelonkuna hina wauruptinmi Israel nacion reykunapa pampakusqan Samaria llaqtapi pamparqaku, rantinpim churin Jeroboama gobiernarqa. 17Israel nacionpa rey nin Joacazpa chu rin Joas wa u kusqan mantam Juda nacionpa rey nin Joaspa churin Amasiasqa kawsarqa chunka pichqayoq watataraq. 18Amasiaspa wakin ru rasqan ku naqa qellqasqa kach kan Juda nacion reyku napa wakin rurasqanmanta willakuq libropim 19Jerusalen llaqtapi kaqkunam Rey Amasiaspa contranpi hoqarikururqaku chaymi Amasiasqa Laquis llaqtaman lluptikurqa, aswanqa Laquis llaqtakama qatispankum chaypi waurachimurqaku. 20Paypa ayanta Jerusalen llaqtaman caballokunapi apamuspankum Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi abuelonkunapa pampakusqan sitiopi pamparqaku. 21Juda nacionpi kaq llapa llan ru na ku nam Aza riasta rey ka nanpaq chu ra rurqa ku taytan Amasiaspa rantinpi, payqa kachkarqa chunka soqtayoq watayoqllaraqmi. 22Abuelon ku na hina Ama sias wa u kuptillan mi chu rin Aza rias Elat llaqtata kutirachikurqa Juda nacionpaq hinaspam mosoqmanta hatarichirqa.
2 REYES14,15
570
nacionpa rey nin Joaspa churin Amasias chunka pichqayoq watamana gobier nachkaptinmi, Israel nacionpa rey nin Joaspa churin Jeroboam Samaria llaqtapi gobiernayta qallaykurqa. Jeroboanmi gobiernarqa tawa chunka huk niyoq wata. 24Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. Israel nacion huchallichiq Nabatpa churin Jeroboam hinam huchallikurqa. 25Joaspa churin Jeroboanmi Israel nacionpa linderonkunata kutirachikurqa Hamat lawman yaykuna qasamanta Araba law qochakama. Chaytaqa rurarqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa nisqanman hinam. Tayta Diosmi rimarqa paymanta willakuq Jonaswan. Jonasmi karqa Amitaipa churin Gat-hefer llaqtapi *yachaq. 26Hatun akariypi Israel nacionniyoq runakuna kawsasqankuraykum Tayta Dios paykunata qawarirqa. Manaam pipas yanaparqaachu Israel naciontaqa chaymi libre kaqpas hinaspa sirviente kaqpas llapallanku akarirqaku. 27Kay pachamanta Israelpa sutin chinkarachiyta Tayta Dios manaraq munaspanmi Joaspa churin Jeroboanwan Israel nacionta salvarurqa. 28Jeroboampa wakin ru rasqan ku naqa, mana mancha kuspan ru rasqan ku naqa, guerrapi llapa peleasqankunaqa chay nataq Juda nacionpa munaychakusqan Damasco llaqtata hinaspa Hamat llaqtata Israel nacionpaq imay nam kutichikusqanqa Israel nacion reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 29Israel nacionpi gobiernaq abuelonkuna hinam Jeroboam waukurqa. Paypa rantinpiataqmi churin Zacariasa gobier narqa.
23Juda
Joaspa churin Rey Jeroboam Israel nacionpi gobiernasqanmanta
15
nacionpi Rey Jeroboam iskay chunka qanchisniyoq watamana gobiernachkaptinmi Amasiaspa churin Azarias Juda nacionpi gobiernayta qallaykurqa. 2Azariasqa chunka soqtayoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Jerusalen llaqtapim gobier narqa pichqa chunka iskayniyoq wata. Mamanmi karqa Jerusalen llaqtayoq Jecolias sutiyoq warmi. 3Taytan Amasiaspa tukuy ima rurasqanta hinam Tayta Diospa qayllanpi allin kaqkunata rurarqa. 4Chaywanpas moqokunapi capillakunaqa hinallam karqa chayraykum runakunapas animalkunata hinalla chaypi wauchispa kaaqku, kaaqkutaqmi inciensotapas. 5Chayna allinkunata rurachkaptinpas Tayta Diosmi lepra onqoywan castigarurqa hinaptinmi waunan punchawkama sapaq wasipi chaywan onqorqa. Chayna kaptinmi palacionpiqa churin Jotama quejakunata arreglaq. 6Rey Aza riaspa wakin ru rasqan ku naqa Juda nacion reyku napa wakin ru rasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 7Abuelonkuna hina Rey Azarias waukuptinmi, Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi pamparqaku. Paypa rantinpim churin Jotama gobier narqa.
8Juda nacionpa reynin Azarias kimsa chunka pusaqniyoq watamana gobiernachkap-
1Israel
Rey Azariaspa gobiernasqanmanta (2 Cr 26:3-5, 16-23)
Israel nacionpi Rey Zacariaspa gobiernasqanmanta
tinmi Jeroboampa churin Zacarias Israel nacionpi gobiernayta qallarirqa, soqta killam Samaria llaqtapi gobiernarqa. 9Abuelonkuna hinam mana allinkunata Tayta Diospa qayllanpi rurarqa. Israel nacion huchallichiq Nabatpa churin Jeroboam hinam huchallikurqa.
571
10Zaca riaspa
2 REYES15
contranpim Jabespa churin Salum hoqarikururqa. Runakunapa qayllanpi atacaruspanmi waurachirqa hinaspam paypa rantinpi gobiernarqa. 11Zaca riaspa wakin ru rasqan ku naqa Israel nacion reyku napa wakin ru rasqanmanta willa kuq libropim qellqasqa kachkan. 12Tayta Diosmi nirqa Rey Jehu man: Churikikunam Israel nacionpi gobiernanqa willkaykipa willkankama nispa. Hinaptinmi chayna karqa. nacionpa reynin Uzias kimsa chunka isqonniyoq wataa gobiernachkaptinmi Jabespa churin Salum gobiernayta qallaykurqa. Paymi gobiernarqa huk killalla Samaria llaqtapi. 14Gadipa churin Manahem sutiyoq runam Tirsa llaqtamanta Samaria llaqtaman rispan Jabespa churin Salumta waurachirqa hinaspam paypa rantinpi gobiernarqa. 15Sa lumpa wakin ru rasqan ku nawan Zaca riaspa contranpi hoqa riku ruspa imam rurasqankunaqa Israel nacion reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 16Chaymantaataqmi chay Manahem sutiyoq runaqa Tirsa llaqtamanta qallaykuspa atacarqa Tifsa llaqtata chaynataq muyuriqninpi llaqtakunatapas, chay llaqtakunata saqueaspanmi llapallan wiksayoq warmikunapa wiksantapas kuchururqa. Tifsa llaqtapa punkunkunata chaypi *yachaqkuna mana kichasqanraykum chaynataqa rurarqa. nacionpa rey nin Azarias kimsa chunka isqonniyoq watamana gobier nachkaptinmi Gadipa churin Manahem Israel nacion gobiernayta qallarirqa hinaspam Samaria llaqtapi gobiernarqa chunka wata. 18Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. Israel nacion huchallichiq Nabatpa churin Jeroboam hinam huchallikurqa kawsanan punchawkama. 19Asiria nacionpa rey nindPul sutiyoq runam ha murqa Israel nacionta atacananpaq, paymanmi Rey Manahem qorqa kimsa chunka kimsayoq waranqa kilo qollqeta chaynapi Manahempa favorninpi kaspan gobiernonta astawan takyachinanpaq. 20Chay qollqetam Manahem maarqa Israel nacionpi kapuqniyoq apukunamanta, chay apu runakunam sapakama qorqa parte kilo masnin qollqeta chaynapi Asiria nacionpa rey ninman qonankupaq. Chayraykum Asiria nacionpa rey ninqa Israel nacionpi mana unaspan kutikurqa. 21Rey Ma na hempa wakin ru rasqan ku naqa Israel nacion reyku napa wakin rurasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 22Rey Manahenmi abuelonkuna hina waukurqa, paypa rantinpim Pekaia sutiyoq churina gobiernarqa. Azarias pichqa chunka watamana Juda nacionpi gobiernachkaptinmi Manahempa churin Pekaia Israel nacion gobiernayta qallarirqa hinaspam iskay wata Samaria llaqtapi gobiernarqa. 24Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. Israel nacion huchallichiq Nabatpa churin Jeroboam hinam huchallikurqa. 25Pekaiapa contranpim hoqarikururqa Remaliaspa churin Peka. Pekaqa karqa hina Pekaiapa capitanninmi. Chay Pekam Argob sutiyoq runawan hinaspa Arie sutiyoq
d 15:19
13Juda
Israel nacionpi Rey Salumpa gobiernasqanmanta
17Juda
Israel nacionpi Rey Manahempa gobiernasqanmanta
23Rey
Israel nacionpi Rey Pekaiapa gobiernasqanmanta
Pul sutiyoq runapa huknin sutinqa Tiglat-pilesermi.
2 REYES15,16
572
runawan Galaad lawmanta pichqa chunka runakunapiwan yanapachikuspa Rey Pekaiata waurachirqaku, paytaqa waurachirqaku Samaria llaqtapi reypa palacionpa uku kaq wasinpim, chaynapim Peka sutiyoq runaa paypa rantinpi gobiernarqa. 26Pekaiapa wakin ru rasqan ku naqa Israel nacion reyku napa wakin ru rasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. Azarias pichqa chunka iskayniyoq watamana Juda nacionpi gobiernachkaptinmi Remaliaspa churin Peka Israel nacion gobiernayta qallarirqa. Paymi gobiernarqa iskay chunka wata Samaria llaqtapi. 28Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. Israel nacion huchallichiq Nabatpa churin Jeroboam hinam huchallikurqa. 29Israelpa rey nin Peka gobier nach kaptin mi Asiria nacionpa rey nin Tiglat-pileser hamururqa, atacaspanmi vencerurqa Ijon llaqtata, Abel-bet-maaca llaqtata, Janoa llaqtata, Cedes llaqtata hinaspa Hazor llaqtata. Galaad lawpi, Galilea lawpi chaynataq Neftaliy allpapi llapallan *yachaqkunatapas venceruspanmi presochasqata Asiria nacionman pusarqa. 30Elapa churin Oseasataqmi Remaliaspa churin Pekapa contranpi hoqarikuruspan waurachirqa, chay napim Oseasqa Pekapa rantinpi gobiernayta qallarirqa, payqa qallarirqa Uziaspa churin Rey Jotam iskay chunka watamana gobiernachkaptinmi. 31Pekapa wakin ru rasqan ku naqa Israel nacion reyku napa wakin ru rasqan manta willakuq libropim qellqasqa kachkan.
Juda nacionpi Rey Jotam gobiernasqanmanta (2 Cr 27:1-9)
27Rey
Israel nacionpi Rey Pekapa gobiernasqanmanta
nacionpi iskay watamana Remaliaspa churin Peka gobiernachkaptinmi Uziaspa churin Jotam Juda nacionpi gobiernayta qallaykurqa. 33Iskay chunka pichqayoq watanpim karqa gobiernayta qallaykuspanqa. Payqa Jerusalen llaqtapim gobiernarqa chunka soqtayoq wata. Paypa mamanqa karqa Sadocpa churin Jerusa sutiyoq warmim. 34Jotan mi Tayta Diospa qayllanpi tukuy ima ku natapas allinta ru rarqa tay tan Uziaspa tukuy rurasqanman hina. 35Chay wanpas moqokunapi capillakunaqa hinallam karqa, chayraykum runakunapas chaykunapi animalta wauchispa hinalla kaaqku, hinallataqmi kaaqku inciensotapas. Hina Rey Jotanmi hatarichirqa Tayta Diospa templonpa altonpi kaq punkutapas. 36Jotampa wakin ru rasqan ku naqa Israel nacion reyku napa wakin ru rasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 37Tayta Diosmi chay punchawkunapi Juda nacionpa contranpi kachay ta qalla rirqa Aram nacionpa reynin Rezintawan Remaliaspa churin Pekata. 38Abuelonkuna hina Jotam waukuptinmi abuelonkupa pampakusqan sitiopi otaq Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi pamparurqaku. Paypa rantinpim churin Acaza gobiernarqa.
32Israel
16
churin Peka chunka qanchisniyoq watamana gobiernachkaptinmi Jotampa churin Acaz gobiernayta qallaykurqa Juda nacionpi. 2Rey Acazqa iskay chunka watanpim gobiernayta qallaykurqa. Payqa chunka soqtayoq watam Jerusalen llaqtapi gobiernarqa. Ichaqa manam abuelon David hinachu yupaychasqan
1Remaliaspa
Juda nacionpi Rey Acazpa gobiernasqanmanta (2 Cr 28:1-27)
573
2 REYES16
Tayta Diospa qayllanpi allinta rurarqa. 3Aswanqa Israel nacion reykunapa kawsasqanta hinam kawsarqa. Rurarqataqmi Israelpa mirayninkunapa qayllanmanta Tayta Diospa qarqosqan runakunapa millakuypaq rurasqankutapas. Payqa churintapas chay runakuna hinam kaarqa. 4Alto moqo capillakunapipas hinaspa rapisapa sachakunapa ukunpipas animalkunata wauchispanmi kaarqa, kaarqataqmi inciensokunatapas. 5Aram nacionpa rey nin Rezin mi Rema liaspa chu rin Pekawan otaq Israel nacionpa rey ninwan rirqaku Jerusalen llaqtaman chay napi Rey Acazpa contranpi peleanankupaq ichaqa manam venceyta atirqakuchu. 6Chay tiempopim Aram nacionpa rey nin Rezin kutichikurqa Elat llaqtata. Juda nacionniyoq runakunatam Elat llaqtamanta qarqorurqa chay mi Edom nacionniyoq runakunaa chayman rispanku chaypi *yacharqaku kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 7Rey Acazmi kacharqa comisionta Asiria nacionpa rey nin Tiglat-pileser man kaynata nispan: oqaqa kani churiki hina serviqnikim. Hamuspaykiy libraykuway Aram nacionpa hinaspa Israel nacionpa reyninmanta, paykunam atacawachkanku. Diospa templonmanta qollqeta, qorita hinaspa reypa wasinpi qori-qollqeta horqoramuspanmi Asiria nacionpa reyninman regalota apachirqa. 9Asiria nacionpa reynin chaskiruspanmi rirqa Damasco llaqtapa contranpi peleananpaq. Venceruspanmi runankunata presochasqata pusarqa Kir lawman, waurachirqataqmi reyninku Rezintapas. 10Chay mantam Rey Acazqa pa sarqa Da masco llaqta man Asiria nacionpa rey nin Tiglat-pileser wan tupananpaq. Damasco llaqtapi altarta Rey Acaz qawaykuspanmi chay altarpa dibujonta chaynataq imaynam rurasqankuta apachirqa sacerdote Uriasman. 11Damasco llaqtamanta Rey Acazpa apachisqan dibujoman hinam sacerdote Urias altarta rurarqa Rey Acaz Damasco llaqtapi unamunankama. 12Da masco llaqta manta rey kutiruspan mi chay altar ta qawaykurqa hinaspam chay altarman asuykuspa animalta kaarqa. 13Diospaqmi wauchisqan animalkunata kaarqa, kaarqataqmi kawsaykunamanta ofrendatapas hinaspam tallirqataq vino ofrendatapas. Dioswan allinlla kasqanmanta wauchisqan animalpa yawarnintapas challarqam altar pa hawanman. 14Tayta Diospa qayllanpi kaq broncemanta altar ta ataqmi templopa awpaqninmanta asurirachispan mosoq altarpa norte lawninpia churarqa. 15Rey Acazmi sacerdote Uriasta kamachirqa: Hatun kaq altarpim kaanki tempranonpi lliw kaana ofrendakunata, kaankitaqmi tardekuqpi kaana kawsaykunamanta ofrendatapas, reypa qosqan lliw kaana ofrendatapas chaynataq reypa qosqan kawsaykunamanta ofrendatapas. Kaankitaqmi runakunapa lliw kaana ofrendankutapas chaynataq paykunapa kawsaykunamanta ofrendankutapas, chaymanqa tallinkitaqmi paykunapa vino ofrendankutapas. Chaymanqa challankitaqmi lliw kaana animalpa yawarnintapas chaynataq wakin wauchisqa animalkunapa yawarnintapas. Broncemanta altarmi ichaqa oqapaq kanqa Tayta Diosta consultanaypaq nispa 16Rey Acazpa ka machisqanta hina m sacerdote Urias ru rarqa. 17Rey Acazmi horqorachirqa lavatoriokunapa tiyanan tablakunata, horqorachirqataqmi broncemanta rurasqa torokunapa hawanpi tiyaq estanquetapas, lozeta rumipa hawanpiam estanquetaqa tiyarachirqa. 18Templopi samana punchawpaq corredor hatarichisqankutapas chay nataq hawamanta reypa yaykunan punkutapas horqorachirqam chaynapi Asiria nacionpa rey ninta agradananpaq.
8Tayta
2 REYES16,17
19Acazpa
574
wakin rurasqankunaqa Juda nacion reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 20Abuelonkuna hina Acaz waukuptinmi abuelonkunapa pampakusqan sitiopi otaq Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi pamparurqaku. Paypa rantinpim churin Ezequiasa gobiernarqa.
17
nacionpa rey nin Acaz chunka iskayniyoq watamana gobiernachkaptinmi Elapa churin Oseas gobiernayta qallaykurqa Samaria llaqtapi. Paymi Israel nacionta gobier narqa isqon wata. 2Paymi Tayta Diospa qayllanpi mana allinkunata rurarqa ichaqa manam huchallikurqaqa paymanta awpaq kaq Israel nacionpa rey ninkuna hinachu. 3Rey Oseaspa contranpim hamurqa Asiria nacionpa reynin Salmanasar. Venceruptinmi Oseasqa paytaa servispan contribucionta pagarqa. 4Aswanqa Rey Oseasmi Asiria nacion reypa contranpi hoqarikunanpaq Egiptopa reynin So sutiyoq runaman comisionta kacharqa, Asiria nacionpa reyninman watan-watan paganan contribuciontapas manaam pagarqachu, chaykunata Rey Salmanasar yacharuspanmi Rey Oseasta cadenawan carcelpi presocharurqa. 5Asiria nacionpa reyninqa Israel nacionta tropankunawan venceruspanmi Samaria llaqtapa muyuriqninpi kimsa wata churakururqa. 6Isqon watamana Rey Oseas gobiernachkaptinmi Asiria nacionpa reyninqa Samaria llaqtata venceruspan Israel nacionniyoq runakunata presochasqata Asiria nacionman pusarqa, chaypia *yachanankupaqmi churarqa Halah llaqtapi, churarqataqmi Habor Mayupa patanpi kaq Gozan llaqtapipas chaynataq Media nacionpa llaqtankunapipas. 7Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa contranpim Israelpa miray nin ku na huchallikururqaku, taytacha-mamachakunataa adoraspankum Egipto nacionmanta horqomuqnin Diospa contranpi huchallikururqaku. Paykunataqa horqomurqa Rey Faraonpa munaychakuyninmantam. 8Paykunaqa qayllankumanta Tayta Diospa wischusqan nacionkunapa costumbrenkunatam rurarqaku, rurarqakutaqmi Israel nacion reykunapa costumbrenkutapas. 9Yupaychasqanku Tayta Diospa contranpim Israelpa mirayninkunaqa pakasqallapi mana allinkunata rurarqaku, llapa llaqtakunapa moqonkunapim capillakunata rurarurqaku, chaykunataqa rurarurqaku guardiakunapa qawanan torrekunapim chaynataq murallasqa llaqtakunapim. 10Moqokunapipas hinaspa rapisapa sachakunapa ukupipas sayarachirqakum rumimanta pilarkunatawan Asera sutiyoq mamachakunata. 11Paykunapa qayllanmanta Tayta Diospa qarqosqan nacionkuna hinam chay capillakunapi inciensota kaarqaku. Tukuy mana allinkunata ruraspankum Tayta Diosta piachirqaku. 12Qam ku naqa amam chay na ku nataqa ru ran kichikchu nispa Tayta Dios nichkaptinpas taytacha-mamachakunatam adorarqaku. 13Chayraykum Tayta Diosqa paymanta willakuq llapallan runankunawan chay nataq revelacion qawachisqan runankunawan Israel naciontawan Juda nacionta anyaspa nichirqa: Qamkunaqa mana allin kawsasqaykichik manta kutirikamuspay kasukuychik kamachikuy niykunatawan decretoykunata. Kasukuychikqa abueloykichikkunaman tukuy kamachisqay yachachikuyniykunatay, chaykunataqa willachirqaykichik oqamanta willakuq ser viqniykunawanmi nispa. 14Paykunapa abuelonkum sonqonkuta rumiyaykachispa yupaychasqanku Tayta Diospi mana confiakurqakuchu, chaynam paykunapas sonqonkuta rumiyaykachispa mana kasukurqakuchu. 15Paykunaqa qepanchakurqakum Tayta Diospa decretonkunatapas
1Juda
Israel nacionpi kaqkunata presochasqankumanta
575
2 REYES17
chaynataq abuelonkunawan Tayta Diospa contrato rurasqantapas, qepanchakurqakutaqmi abuelonkuman qosqan Chunkantin Kamachikuynintapas. Taytacha-mamachakunataa adoraspankum muyuriqninkupi nacionkuna hina mana imapaqpas valeqa rikurirurqaku. Chaynataraqmi rurarqaku: Amam rurankichikchu chay nacionkunapa rurasqantaqa nispa Tayta Dios nichkaptinpas. 16Yupaychasqanku Tayta Diospa llapallan kamachisqankunata saqeruspankum metalmanta fundisqa iskay toro taytachakunataa rurakururqaku, rurakururqakutaqmi Asera sutiyoq mamachatapas. Cielopi llapa lucerokunata adoraspankum Baal sutiyoq taytachataa adorarqaku. 17Churinkunatam qaritapas-warmitapas taytachakunaman kaarqaku, musyaqkunamanwan brujokunamanmi qokururqaku. Tayta Diospa qayllanpi tukuy mana allin ruraykunaman qokuruspankum payta piachirqaku. 18Chayraykum Tayta Diosqa Israel nacionpa contranpi anchallataa piakuruspan qayllanmanta chinkarachirqa chaymi Juda ayllullaa puchururqa. 19Ichaqa Juda nacionpas manam kasukurqachu yupaychasqanku Tayta Diospa kamachikuyninkunataqa, paykunaqa Israel nacionpa rurasqan costumbrekunaman hinaraqmi kawsarqaku. 20Chayraykum Tayta Diosqa qepanchakururqa Israelpa llapallan mirayninkunata. akarichispanmi salteaqkunamana qoykurqa qayllanmanta chinkarachinankama. 21Israel nacionta Davidpa castanmanta Tayta Dios rakiruptinmi Israel casta runakunaqa Nabatpa churin Jeroboamtaa reyninkupaq churarurqaku. Jeroboanmi Israel nacionta Tayta Diosmanta rakiruspan hatunta huchallichirqa. 22Israel nacionniyoq runakunaqa hinallam rurarqaku Jeroboampa huchallikusqankunata. 23Chaynatam Tayta Dios rurarqa paymanta willakuq llapallan serviqninkunawan willachisqanpi hina. Israel nacionniyoq runakunam allpankumanta preso pusasqa karqaku Asiria nacionman, chaypim kachkanku kay libro qellqasqa kasqan tiempokamapas. nacionpa reyninmi runakunata pusachimurqa Babilonia lawmanta, Cuta llaqtamanta, Ava lawmanta, Hamat llaqtamanta hinaspa Sefarvaim llaqtamanta, Israel casta runakunapa rantinpim paykunataa Samaria law llaqtakunapi churaykurqa, chay llaqtakunapiam dueochakuykuspa *yachakurqaku. 25Asiria nacionniyoq reypa chayllaraq chayachimusqan runakunam qallariyninpiqa Tayta Diosta mana respetarqakuchu, paykunapa contranpi leonkunata Tayta Dios kachaykuptinmi wauchiyta qallaykurqa. 26Chayraykum Asiria nacionpa reyninta nirqaku: Samaria lawpi llaqtakunaman *yachanankupaq pusachisqayki runakunaqa manam yachankuchu chay nacion diospa reglamentonkunata, chay diosmi kachaykamun leonkunata paykunata wauchinanpaq, manam hukllapas kanchu chay reglamentokuna yachaqqa nispa. 27Hinaptin mi Asiria nacionpa rey nin ka machirqa: Samaria llaqtamanta pusamusqaykichik huk kaqnin sacerdotetay kutichiychik chaynapi chaypia *yachaspan chay Israel nacion diospa reglamentonkunata yachachinanpaq nispa. 28Samaria llaqtamanta preso pusasqanku huknin sacerdote kutiramuspanmi Betel llaqtapi *yacharqa hinaspam yachachirqa imaynam Tayta Dios respetayta. 29Chaywanpas sapa nacionmanta kaqkunam sapakama diosninkuta rurakuspanku maymi yachasqankupi churarqaku, chaykunataqa churarqaku Samaria moqokunapi runakunapa rurasqan capillakunapim. 30Babilonia lawmanta kaqkunam rurarqaku Sucot-benot sutiyoq taytachankuta, Cuta llaqtamanta kaqkunam rurarqaku Nergal sutiyoq taytachankuta, Hamat llaqtamanta
24Asiria
Samaria llaqtaman runakunata astachisqanmanta
2 REYES17,18
576
kaqkunaataqmi rurarqaku Asima sutiyoq taytachankuta. 31Ava lawmanta kaqkunam rurarqaku Nibhaz sutiyoq taytachankutawan Tartac sutiyoq taytachankuta. Sefarvaim llaqtamanta kaqkunaataqmi Adramelec sutiyoq taytachankutawan Anamelec sutiyoq taytachankuta adoranankupaq churinkuta kaaqku. 32Tayta Diosta respetachkaspapas paykuna ukumanta sacerdotekunata akllaruspankum moqokunapi adorananku capillakunapi servikunankupaq churarurqaku. 33Tayta Diosta respetachkaspankupas diosninkutaqa hinallam serviqku, chaytaqa ruraqku punta *yachasqanku nacionpi costumbrenkuman hinam. 34Kay libro qellqasqa kasqan tiempokamapas awpaq costumbrekunataraqmi rurachkanku. Hinapi *yachaq runakunaqa manam Tayta Diostaqa respetankuchu, manataqmi rurachkankupas paypa reglamentonkunaman hinachu hinaspa decretonkunaman hinachu, Jacobpa mirayninkunaman qosqan yachachikuykunatapas hinaspa kamachikuykunatapas manam kasukunkuchu. Jacobtam Tayta Dios suticharqa Israelwan. 35Jacobpa mirayninkunawan Tayta Dios contratota ruraspanmi kamachirqa: Taytacha-mamachakunataqa amam respetankichikchu, awpaqninpipas amam qonqorakunkichikchu, amam adorankichikchu, chaykunapaqqa amataqmi animalkunatapas kaapunkichikchu, 36qamkunaqa oqa Tayta Diosllatam respetawankichik, qamkunataqa atiyniypiwan hatun castigokunawanmi Egipto nacionmanta horqomurqaykichik. oqallata adorawaspam oqallapaqtaq animalkunatapas kaapuwankichik. 37Tukuy tiempoy kasukuychik qellqaspa qosqay decretokunata, reglamentokunata, yachachikuykunata chaynataq kamachikuykunatapas, taytacha-mamachakunataqa amam adorankichikchu. 38Qamkunawan contrato rurasqaytaqa amam qonqarunkichikchu nitaqmi taytacha-mamachakunatapas adorankichikchu. 39Yupaychasqaykichik oqa Tayta Diosllata respetawaptikichikqa enemigoykichikmantapas librasqaykichikmi nispa. 40Chay wanpas payku naqa manam ka su kurqa kuchu, aw paq costumbren ku man hinallam rurarqaku. 41Asiria nacion reypa pusachimusqan runakunaqa Tayta Diosta adorachkaspapas ser viqkum kikinkupa taytacha-mamachankutapas. Churinkupas, willkankupas abuelonkupa rurasqanta hinallam rurarqaku kay libro qellqasqa kasqan tiempokama.
18
churin Oseas kimsa watamana Israel nacionpi gobiernachkaptinmi Juda nacionpa reynin Acazpa churin Ezequias Juda nacionpi gobiernayta qallaykurqa. 2Rey Ezequiasqa iskay chunka pichqayoq watanpim Juda nacionpi gobiernayta qallaykurqa. Jerusalen llaqtapim gobiernarqa iskay chunka isqonniyoq wata. Paypa mamanqa karqa Zacariaspa churin Abi sutiyoq warmim. 3Tayta Diospa qayllanpim allinta rurarqa awpa abuelon Davidpa tukuy rurasqankunata hinaraq. 4Moqokunapi capillakunata tuichispanmi adorananku rumi pilarkunatapas pakirurqa, Asera sutiyoq mamachakunatapas kuchururqam. Moisespa rurachisqan broncemanta culebratam utuparurqa. Chay punchawkamam Nehustan sutiyoq chay culebraman Israelpa mirayninkuna inciensota kaaqku. 5Israelpa yupaychasqan Tayta Diospim Ezequias con fia kurqa, Juda nacionpi reykunamantaqa manam pipas Ezequias hinaqa karqachu paypa awpaqnintapas nitaq qepantapas. 6Tayta Diosman confiakuykuspanmi pay manta mana rakikurqachu, payqa Moisesman Tayta Diospa qosqan kamachikuykunatam kasukurqa.
1Elapa
Juda nacionpi Rey Ezequiaspa gobiernasqanmanta (2 Cr 29:1-2)
577
7Payta
2 REYES18
Tayta Dios yanapasqanraykum tukuy rurasqan allin lloqsiq. Asiria nacion reypa contranpi hoqarikuruspanmi manaa payta ser virqachu. 8Filistea runakunatapas enteron allpankupim vencerurqa Gaza llaqtakama, vencerurqaqa guardiakunapa qawanan torrekunamantam murallasqa llaqtakunakama.
9Rey Ezequias tawa watamana gobiernachkaptinmi chaynataq Elapa churin Oseas
Samaria llaqtata vencesqankumanta
qanchis watamana Israel nacionpi gobiernachkaptinmi Asiria nacionpa reynin Salmanasar Samaria llaqtapa contranpi hamuruspan llaqtapa muyuriqninpi tropankunawan churakururqa. 10Kimsa watamantaam vencerurqa. Rey Ezequias soqta watamana gobiernachkaptinmi chaynataq Rey Oseaspas isqon watamana Israel nacionpi gobiernachkaptinmi Asiria nacionpa reynin Samaria llaqtata dueochakururqa. 11Asiria nacionpa reynin Salmanasarmi Israel runakunata presochasqata Asiria nacionman pusarqa, chaypia yachanankupaqmi churarqa Halah llaqtapi, churarqataqmi Habor Mayupa patanpi kaq Gozan llaqtapipas chaynataq Media nacionpa llaqtankunapipas. 12Chaykunaqa pasakurqa yupaychasqanku Tayta Diospa nisqanta mana kasukusqankuraykum chaynataq contrato rurasqantapas mana cumplisqankuraykum. Tayta Diospa serviqnin Moisespa tukuy kamachisqankunatam mana kasukurqakuchu hinaspa mana cumplirqakuchu.
Juda nacionpa contranpi Rey Senaquerib hamusqanmanta (2 Cr 32:1-19. Is 36:1-22)
13Rey Ezequias chun ka tawayoq wata man a gobier nach kaptin mi Asiria nacionpa rey nin Senaquerib Juda nacionpi llapa murallasqa llaqtakunapa contranpi hamururqa hinaspam vencerurqa. 14Juda nacionpa rey nin Ezequiasmi Asiria nacionpa rey ninta Laquis llaqtapi kachkaptin nichimurqa: Ar, oqaqariki pantaruykim ichaqa nacionniy mantay asurikuy a, tukuy maawasqaykitam qosqayki nispa. Chay mi Asiria nacionpa rey nin obligarqa Juda nacionpa rey nin Ezequiasta isqon waranqa isqon pachaknin kilo qollqetawan isqon pachak isqon chunkan kilo qorita. 15Rey Ezequiasm qoykurqa Tayta Diospa templonpi chaynataq palacionpi waqaychasqanku qollqeta. 16Rey Ezequiasmi chay punilla horqorachirqa Tayta Diospa templopa punkunkunapi qarachasqan qoritawan pilarkunapi qarachasqan qorita. Chaykunatam Asiria nacionpa rey ninman qoykurqa. 17Chaymantam Asiria nacionpa reyninqa Laquis llaqtamanta Jerusalen llaqtaman kacharqa llapallan tropankunapa kamachiqninta, kacharqataqmi huk hatun kamachikuqtapas chaynataq peleanankupaq kamachikuq runatapas, achkallaa tropayoqtam kacharqa Rey Ezequiaswan tupanankupaq. Jerusalen llaqtaman chayaruspankum sayarurqaku hanay law estanqueman hamuq yarqapa hichpanpi. Chay estanqueqa kachkan Taqsaq Runapa Chakran sutiyoq sitioman riq anpa hichpanpim. 18Rey Ezequiasta qayaptinkum llaqtamanta lloqsimurqa Hilciaspa churin reypa mayordomon Eliaquim, lloqsimurqataqmi secretario Sebnapas chaynataq Asafpa churin Joa sutiyoq runapas, payqa karqa reypa rurasqankunamanta qellqaqmi. 19Paykunatam Rey Ezequiasman nimunankupaq Asiria nacionpa tropankuna kamachiq nirqa: Asiria nacionpa ancha reqsisqa reyninmi nin: Imaman hapipakuspaykitaq qamqa confiakuchkanki? 20Qanmi nichkanki: oqapaqa kachkanmi consejaqniykunapas chaynataq guerrapaq valeroso soldadoykunapas nispa ichaqa yanqam chayqa. Piman
2 REYES18
578
confiakuspaykitaq contraypiqa hoqarikurunki? 21Pakisqa soqos tawna hina Egipto nacionpichum confiakuchkanki? Chay soqos tawnaqa tawnapakuqninpa makintapas pakipakuruspanmi uchkurun. Chay pakipasqa soqos hinallam Egipto nacionpa reynin Faraonqa paypi confiakuqninkunapaqqa. 22Ichapas niwankichikman: oqaykuqa yupaychasqayku Tayta Diospim confiakuniku nispa. Manachum moqokunapi chay Diospa capillankunatawan altarninkunataqa lliwta Ezequias chinkarachirqa? Payqa Juda nacionpi kaqkunatawan Jerusalen llaqtapi kaqkunatam nichkan: Kay Jerusalen llaqtapi kaq altarpa awpaqllanpiam adorankichik nispa. 23Kunany Asiria nacion reyniywan apuestay hinaptinqa oqapas qosqaykim iskay waranqa caballokunata, qosqaykiqa partekimanta sillakuqkunata qoptikim. 24Egipto nacionpa carretankunapia hinaspa sillada tropankunapia confiakuspapas imaynataq atiwaq reyniypa serviqnin capitanninkunamanta eqoneq kaqllawanpas peleayta? 25Kay llaqtata tuichiq hamunaypaqqa manachum Tayta Dios kamachimuwarqa: Chay nacionman rispayki tuichimuy nispa? 26Hinaptin mi Hilciaspa chu rin Eliaquim ataq, Sebnapiwan hinaspa Joapiwan chay kamachiqta nirqaku: Ruegakuykikum, muralla hawanpi runakuna uyarichkaptinqa amay rimapayawaykuchu Juda nacionniyoq runakunapa rimayninpiqa, Aram nacionniyoq runakunapa rimayninpiy rimapayawaykuqa, kay serviqnikikunaqa entiendesaqkum nispa. 27Chay ka machikuqmi payku nata nirqa: Rey niyqa manam kachamuwarqa rey nillaykichik man nitaq qamkunallaman willanay paqchu, kachamuwarqaqa muralla hawanpi kaq runakunapaqwanmi, paykunapas uyarinankupunim, paykunaqa qamkunawan kuskam hatun ispay ninkuta mikunqaku chaynataqmi yaku ispayninkutapas tomanqaku nispa. 28Chay nata niruspan mi chay ka machikuq ru naqa sayaykuspan Juda nacion runakunapa rimayninpi qaparispan nirqa: Asiria nacion ancha reqsisqa reypa kayna nisqantay uyariychik 29Rey Ezequiaswanqa amay engaachikuychikchu, manam oqamantaqa librasunkichikmanchu. 30Tayta Diospi confiakunaykichikpaqmi Ezequiasqa nisunkichikman: Cheqaptapunipas Tayta Diosqa librawasunchikmi, manam kay llaqtaqa Asiria nacionpa reyninmanqa qosqachu kanqa nispa. 31Ezequiaspa chayna nisqantaqa amay kasuychikchu, Asiria nacionpa reyninmi kaynata nin: oqawan contratota ruraspay oqamana humillakuychik. Chaynata ruraspaqa sapakamam uvas huertaykichikpi kaqkunatawan higos huertaykichikpi kaqkunata mikunkichik, sapakamataqmi posoykichikpi yakutapas tomankichik. 32Kikiypuni hamuspaymi pusasqaykichik kay *yachasqaykichik allpaman hina kawsaypapas, vinopapas kasqan allpaman, mikuypapas, uvas huertapapas kasqan allpaman, aceitunas sachapa chaynataq mielpapas kasqan allpaman, chaypi kawsaspaykichikqa manam waunkichikchu. Ezequiastaqa amay kasuychikchu, payqa llullakususpaykichikmi nisuchkankichik: Tayta Diosmi librawasunchik, nispa. 33Wakin nacionkunapa diosninkupas mayqallanpas yaqachum nacionnin librayta atirqa Asiria nacionpa reyninmanta? 34Maypim kachkan Hamat llaqtapa diosninpas, Arfad llaqtapa diosninpas, Sefarvain llaqtapa diosninpas, Hena llaqtapa diosninpas chaynataq Iva llaqtapa diosninpas? Chay dioskunaqa Samaria llaqta librayta atirqakuchu oqamanta? 35Chay nacionkunapa llapallan diosninkunamantaqa mayqannintaq oqamanta nacionnin librayta atirqa? Chaynaqa amay piensaychikchu Tayta Diospas Jerusalen llaqtata oqamanta librananta nispa. 36Uya riqnin ru na ku na ataqmi upa lla lla kaspan ku mana imatapas nirqa kuchu. Reymi kamachirqa paykunata:
579
2 REYES18,19
Amam imatapas rimarinkichikchu nispa. 37Hinaptin mi Hilciaspa chu rin mayordomo Eliaquim ataq Sebna sutiyoq secretariopiwan hinaspa Asaf pa churin Joapiwan pachankuta llikiparqaku hinaspam Rey Ezequiasman kutirispanku chay kamachikuqpa rimasqankunata willarqaku. Chay Joa sutiyoq runaqa karqa reypa rurasqankunamanta qellqaqmi.
19
Ezequias chayta uyariruspanmi pachanta llikiparurqa hinaspam luto pachawan churakuruspan temploman yaykurqa. 2Chaymantam kacharqa luto pachawan pachasqata mayordomo Eliaquimta, secretario Sebnata hinaspa yuyaq sacerdotekunata. Paykunatam kacharqa Diosmanta willakuq Isaiasman, Isaiasqa karqa Amozpa churinmi. 3Paymanmi Rey Ezequiaspa nisqanta kaynata nirqaku: Llakisqa, qaqchasqa, insultasqa kasqanchik punchawmi kunan punchawqa. Wachakunanpaq kachkaspan manaa kallpayoq warmi hinam kachkanchik. 4Icha raq pas yupaychasqanchik Tayta Dios uya rin man chay ka machikuq pa rimasqankunata. Paytam Asiria nacionpa rey nin kachamurqa kawsaq Diosta insultananpaq, allinch kanman chay uyarisqanmanta yupaychasqanchik Tayta Dios paytapas qaqchaptinqa. Chaynaqa Diostay maakuy wakin puchuqkunapa favorninpi nispa. 5Rey Ezequiaspa ser viqnin ku na m Isaiaspata pa sarqa ku. 6Isaiasmi payku nata nirqa: Rey nikichiktam Tayta Diospa nisqanta kaynata nimunkichik: Asiria nacion reypa ser viqninkunapa insultawasqantaqa amay manchakuychu. 7Kunanmi Asiria nacionpa rey ninta noticiawan umacharusaq hinaptinmi nacionninman kutinqa. Chaypiam huk kaqninpa wauchisqan kanqa nispa. 8Chay tropa ku na ka machiqmi uya rirurqa Asiria nacionpa rey ninqa Laquis llaqtamanta asurikusqanta. Kutirispanmi reyta tarirurqa Libna llaqtapa contranpi peleachkaqta. 9Rey Senaqueribpa contranpi peleananpaq Cus nacionpa rey nin Tirhaca hamusqanta yacharuspanmi chay Rey Senaqueribqa kaqllamanta comisionta kacharqa 10Juda nacionpa rey nin Ezequiasman kaynata nimunankupaq: Qampa confiakusqayki Diosnikis nisunki: Asiria nacionpa reyninmanqa manam Jerusalen llaqtaqa qosqachu kanqa nispa. Chay nisusqaykiwanqa amay engaachikuychu. 11Qamqa uyarirqankim Asiria nacion reykunapa llapallan nacionkuna tuichisqantaqa chaychus qamataq librakuwaq? 12Abueloykunapa tuichisqan Gozan llaqtataqa, Haran llaqtataqa, Resef llaqtataqa chaynataq Telasar llaqtapi *yachaq Eden casta runakunataqa yaqachum diosninku librarqa? 13Maypitaq kachkan Hamat llaqtapa reyninqa, Arfad llaqtapa reyninqa, Sefarvaim llaqtapa reyninqa, Hena llaqtapa reyninqa hinaspa Iva llaqtapa reyninqa? 14Comision manta Ezequias car tata chaskiruspan mi leeruspan Tayta Diospa templonman apaykurqa hinaspanmi Diospa qayllanpi kicharayachkaqta churaykurqa. 15Tayta Diospa qayllanpi maakuspanmi nirqa: Querubin sutiyoq angelkunapa chawpinpi *yachaq Israelpa yupaychasqan Tayta Dios, kay pachapi llapallan nacionkunapi munaychakuq Diosqa qamllam kanki.
1Rey
Rey Senaqueribmanta Juda nacion librasqa kasqanmanta (2 Cr 32:20-23. Is 37:1-38)
2 REYES19
580
Qanmi rurarqanki cielotapas hinaspa kay pachatapas. 16Dios Taytally, atiendeykullawaspaykiy uyariykullaway, awillaykikunata kichaykuspay qawariykuy kay asuntota, uyariykuytaqy qam Kawsaq Dios insultaq Rey Senaqueribpa rimasqankunatapas. 17Dios Taytally, cheqaptapunipas Asiria nacion reykunaqa nacionkunatam allpantinta purmachirqa. 18Taytachankutapas ninamanmi wischuykurqaku chaykunaqa mana cheqap kasqankurayku, kullumanta otaq rumimanta runakunapa rurasqan kasqanraykum chaykunataqa chinkarachirqaku. 19Yupaychasqayku Dios Taytally, qamllatam ruegakullayki, qamlla Dios kasqaykita kay pachapi llapallan nacionkuna yachanankupaqy Rey Senaqueribmanta salvaykullawayku nispa. 20Hinaptin mi Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa nisqanta Amozpa chu rin Isaiasqa Rey Ezequiasman kay nata nichimurqa: Asiria nacionpa rey nin Senaqueribmanta maakuwasqaykitaqa uyariykuykim. 21Chaymi Asiria nacion reypa contranpi oqa Tayta Dios kaynata nini: Yaw Rey Senaquerib, Sion llaqtaqa doncella hinam qamta despreciaspa burlakuchkan. Jerusalen llaqtaqa warmi hinam qepaykipi umanta aywichkan. 22 Pitataq insultarqanki? Pitataq akarqanki? Pipa contranpitaq qaparirqanki? Pitataq hatunchakuspa qawarqanki? Israel nacion Chuya Diospa contranpim chaykunataqa rurarqanki! 23 Comisionkuna kachasqaykiwanmi Seorta insultarqanki hinaspataqmi nirqanki: Nana-nanaq carretaykunawanmi orqopa puntanman qespirqani. Mana yaykuy atina Libano Orqomanmi chayarqani. Mana yaykuy atina qatakunamanmi rirqani. Hatun cedro sachankunatam kuchurqani. Sumaq cipres sachankunatam kuchurqani. Karu-karu sitiokunamanmi chayarqani. Huerta hina montekunamanmi chayarqani. 24 Huklaw nacionpiraq pozokunatapas toqospaymi yakunta upyarqani nispa. Sarupaspaymi Egipto nacion yarqakunatapas chakichirqani nispa. 25 Manachum haykapipas uyarirqanki awpaqmantaraq oqa Tayta Diospa rurasqayta? wiaymantaraq oqa Tayta Diospa tanteasqayta? Kunanqa ruraruniamiki. Chaymi murallasqa llaqtakunata tuichichkanki.
581
2 REYES19
Montorayaq rumikunata hinallaam rurachkanki. Chaypi *yachaq runakunaqa pisi kallpayoqllaam rikurirunku. Hukmanyasqallaam karunku. Penqachisqallaam karunku. Campopi qorakuna hinallaam karunku. Chakrapi yuyukuna hinallaam karunku. Wasi hawanpi wiaq qewakuna hinam karunku. Chay qewakunam manaraq poqochkaspa chakirunku, chaynam paykunapas chinkarunku. 27 Yachanim tukuy ima rurasqaykitapas chaynataq mayman risqaykitapas chaynataq contraypi piakusqaykitapas. 28 Uyarinim oqapa contraypi piakusqaykita. Uyarinim orgulloso kaynikiwan rimasqaykita chayraykum anzueloyta senqaykiman churasaq, chayraykum bridaytapas simikiman churasaq, Kutirichisqaykim hamusqayki anninta.
26
Rey Eze quias man nirqa: Kaymi qampaq seal kanqa, kunan watam chakrapi kikinmanta wiaqta mikunkichik. Hamuq watapiataqmi mana yapusqa allpamanta wiaqta mikunkichik. Kimsa kaq watapiataqmi tarpuspa cosechankichik. Uvastapas plantaspam rurunta mikunkichik. 30 Juda castamanta puchuqkunam tarpusqa muhu hina kanqaku. Sapichakuspankum allin planta hina rurunqaku. 31 Puchuqkunam Jerusalen llaqtamanta miranqaku. Lluptiqkunapas Sion Moqomantam miranqaku. Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi chaynata ruranqa. Anchata kuyasqanraykum chaynata ruranqa. 32 Asi ria na cion rey man tam Tayta Dios nin: Kay llaqtamanqa manam yaykumunqachu. Flechankunataqa manam f lechanqachu. Harkachikunan armatapas manam hapinqachu. Allpatapas murallapa qepanmanqa manam montochinqachu. 33 Hamusqan annillantam kutikunqa. Manam yaykumunqachu kay llaqtamanqa. oqa Tayta Diosmi nini chaynataqa. 34 oqam kay llaqtata amparaspay salvasaq. Kikiyraykum chaynataqa rurasaq. Serviqniy Davidraykum rurasaq.
29 Isaias mi
2 REYES19,20
35Nisqanpi
582
hinam chay tutalla Tayta Diospa angelnin lloqsiramuspan Asiria soldadokunapa campamentonpi waurachirqa pachak pusaq chunkan pichqayoq waranqa runakunata. Achikyaruptinataqmi wausqaa llapallanku kachkasqaku. 36Hinaptinmi Asiria nacionpa rey nin Senaqueribqa puchuq tropan kunawan Ninive llaqtanman kutikuspan chaypi *yacharqa. 37Huk punchawmi chaypia kachkaspan Nisroc taytachanta templopi adorachkarqa hinaptinmi churin Adramelecwan churin Sarezer espadawan payta waurachirqaku hinaspam Ararat lawman lluptikurqaku. Rey Senaqueribpa rantinpim Esarhadon sutiyoq churina gobiernarqa.
20
punchawkunapim Rey Ezequias onqorurqa wauy patanpia kanankama. Amozpa churin Diosmanta willakuq Isaias watukuqnin rispanmi payta nirqa: Yaw Ezequias, Tayta Diosmi nisunki: Qamqa waukunkiam, chaynaqa imaykikunatapas allichakuy ay nispa. 2Chay mi Ezequiasqa perqa law man uyanta muyu rirachispa Tayta Diosta maakurqa: 3Dios Tay ta lly, ruega kuykim qayllaykipi cheqap sonqowan kawsasqay ta hinaspa qampa munasqaykiman hina rurasqaytapas yuyarinaykipaq nispa. Chaynata niruspanmi Ezequiasqa llumpayllataa waqarqa. 4Chay pa laciopi kaq patiota ma na raq Isaias pa sa ruch kaptin mi Tayta Dios payta niykurqa: 5Runaykuna kamachiq Ezequiasman kutirispay nimuy kaynata: Abueloyki Davidpa yupaychasqan Tayta Diosmi nin: Uyariykuykim maakuwasqaykita, rikurqaykitaqmi waqasqaykitapas, sanoyarachiptiymi kimsa punchawmanta temployman rinki. 6Wataykikunamanmi yapasaq chunka pichqayoq watataraq, qamtapas hinaspa kay Jerusalen llaqtatapas Asiria nacionpa reyninmantam librasaq. Kikiyraykum chaynataq serviqniy Davidraykum kay Jerusalen llaqtataqa waqaychasaq nispa. 7Chay nata niruspan mi Isaias ka machirqa: Llapisqa higosta apamuychik nispa. Aparamuptinkum Ezequiaspa chupunman laqarurqaku hinaptinmi chay wan sanoyarurqa. 8Chaymi Rey Ezequias tapurqa Isaiasta: Imataq seal kanqa Tayta Dios sanoyaykachiwaptin kimsa punchawmanta templomanpas rinay paqqa? nispa. 9Isaiasmi nirqa: Tayta Diospa nisusqayki cumplikunanta yachanaykipaqmi sealta hina qosunaykipaq kayta nisunki: Chunka gradasta inti awparunantachu munanki? Icha chunka gradasta inti kutirirunantachu munanki? Mayqantataq munanki? nispa. 10Chay mi Ezequiasataq nirqa: Facilqa kanman intipa llantuynin chunka gradasta awparuy ninmi. Munaymanqa chunka gradasta llantuy kutirirunantam nispa. 11Chay na ka nanpaqmi Diosmanta willa kuq Isaias ma a kurqa. Llantuy ta Tayta Dios kutirirachirqa Acazpa gradasninpi chunka gradasta.
1Chay
Rey Ezequiaspa onqosqanmanta (2 Cr 32:24-26. Is 38:1-8)
583
2 REYES20,21
tiempopim Babilonia nacionpa reynin Berodac-baladan otaq Baladanpa churin apachimurqa Rey Ezequiasman cartakunatawan regalota, chaykunataqa apachimurqa onqorusqanta yacharuspanmi. 13Comisionpa nisqanta Ezequias uyariykuspanmi paykunaman qawachirqa palacionpi llapa imanta: qori-qollqeta, especeriakunata, miski asnaq aceiteta, armakuna waqaychananta, qawachirqataqmi wasinpi tukuy imakuna waqaychasqantapas. Mana imatapas pakaykuspanmi paykunaman qawachirqa palacionpi kaqkunata chaynataq gobiernasqan nacionpi tukuy kapuqninkunatapas. 14Hinaptinmi Diosmanta willakuq Isaias Rey Ezequiasman hamuspan tapurqa: Chay runakunaqa imaninkutaq? Maylaw mantataqsi hamunku? nispa. Chaymi Rey Ezequiasataq nirqa: Paykunaqa hamurqaku karu-karu Babilonia nacionmantaraqmi nispa. 15Nirqataqmi Isaias: Imakunatataq palacioykipiqa rikurqaku? nispa. Hinaptinmi Ezequiasataq nirqa: Palacioy pim tukuy imayta qawarqaku, waqaychana wasipi imaykunatapas mana pakaspay mi paykunaman qawachirqani nispa. 16Chay mi Isaias nirqa Rey Ezequiasta: Uyariy Tayta Diospa nisqanta: 17Hamuchkanmi tiempo palacioykipi llapa imaykikunatawan, abueloykikunapa kunankama tukuy huusqanta mana puchuykuspa Babilonia nacionman apanankupaq. 18Miraynikikunatam pusanqaku Babilonia nacion reypa palacionpi ser vikuqkuna kanankupaq. 19Chay mi Rey Ezequias nirqa Isaiasta: Tayta Diospa nisqanmanta willawasqaykiqa allinpunim, kawsanaykamaqa luegochiki hawkalla hinaspa allinlla kawsasaq nispa.
Rey Ezequiaspa waukusqanmanta (2 Cr 32:32-33)
12Chay
Babilonia nacionmanta hamuqkunata Rey Ezequias chaskisqanmanta (2 Cr 32:27-31. Is 39:1-8)
20Rey Ezequiaspa wakin rurasqankunaqa, mana manchakuspa rurasqankunaqa chaynataq yarqatawan estanqueta rurachispan llaqtaman yaku pusaykusqanqa Juda nacionpi reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropi qellqasqam kachkan. 21Ezequias abuelonkuna hina waukuptinmi paypa rantinpiqa gobiernarqa churin Manasesa.
21
iskayniyoq watanpim Manasesqa gobiernayta qallaykurqa, Jerusalen llaqtapim gobiernarqa pichqa chunka pichqayoq wata, paypa mamanqa karqa Hepsiba sutiyoq warmim. 2Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. Israelpa mirayninkunapa qayllanmanta Tayta Diospa qarqosqan runakunapa millakuypaq rurasqankunatam rurarqa. 3Taytan Ezequiaspa tuichisqan moqokunapi capillakunatam kaqllamanta hatarichirqa hinaspam Baal sutiyoq taytachapaqa altarkunata rurarqa. Israel nacionpa reynin Acab hinam rurarqa Asera sutiyoq mamachakunatapas. Cielokunapi llapallan lucerokunaman qonqorakuspanmi chaykunata adorarqa. 4oqam sutiyta Jerusalen llaqtapi churasaq nispa Tayta Dios nichkaptinpas Manasesqa Tayta
1Chunka
Juda nacionpi Rey Manasespa gobiernasqanmanta (2 Cr 33:1-20)
2 REYES21
584
Diospa templonpim altarkunata hatarirachirqa. 5Templopa iskaynin pationkunapipas cielokunapi kaq llapa lucerokunata adorananpaqmi altarkunata rurachirqa. 6Chu rintapas tay tachapaqraqmi ka apurqa. Musyaqku na man, brujoku na man qokuruspanmi espiritistakunatawan espiritu qayaqkunata tapukurqa, chay achka mana allinkunata Tayta Diospa qayllanpi ruraspanmi payta piachirqa. 7Asera sutiyoq mamacha rurachisqantam churarurqa Tayta Diospa templonman. Chay templomantam Davidmanwan churin Salomonman Tayta Dios kay nata nirqa: Israel llapallan ayllukunamanta akllasqay Jerusalen llaqtapim hinaspa templopim sutiyta wiaypaq churasaq. 8Chay nataqa rurasaq tukuy kamachisqayta kasukuspanku ser viqniy Moiseswan willachisqay yachachikuykunaman hina kawsaptinkum, abuelonkuman qosqay allpamantam Israel casta runakunataqa manaa maylawmanpas yanqaqa purichisaqchu nispa. 9Ichaqa ma na m payku naqa ka su kurqa kuchu. Rey Ma na sesqa payku nataqa astawanraqmi pantachirqa, Israelpa mirayninkunapa qayllanmanta Tayta Diospa chinkachisqan runakunamantapas astawanraqmi mana allinkunata rurachirqa. 10Chay raykum Tayta Dios pay manta willa kuq ser viqninwan nichirqa: 11awpaq Amor casta runakunapa millakuypaq rurasqankumantapas aswan mana allinkunataraq Juda nacionpa reynin Manases rurasqanraykum chaynataq Juda nacion runakunatapas rurasqan taytachakunawan huchallichisqanraykum 12Israelpa yupaychasqan Tayta Dios nin: Kunanmi apachimusaq Jerusalen llaqtamanwan Juda nacionpi yachaqkunaman hatunnin kaq castigota, chayna castigomanta uyariqkunaqa muspaypi hinaraqmi rikurirunqaku. 13Samaria llaqtatapas chaynataq Acabpa mirayninkunatapas castigasqayta hinam Jerusalen llaqtataqa castigasaq, mayllasqa platota pakchachkaq hinam Jerusalen llaqtatapas mayllarusaq. 14Wakin runaykunatapas qarqoruspaymi enemigonkunaman qoykusaq hinaptinmi llapa enemigonkunapa qechusqan hinaspa suwasqan kanqaku. 15Paykunam qayllaypi mana allinkunata ruraspanku Egipto nacionmanta abuelonkupa lloqsimusqanku punchawkunamantaraq kunankama rabiachiwanku nispa. 16Chay mantapas Rey Ma na sesqa Jerusa len llaqtapim canton manta canton ka ma mana huchayoq runakunata achkallataa waurachirqa, chay nataraqmi rurarqa huchallikusqanwan Juda nacionpi runakunata huchallichichkaspanpas chaynapi Tayta Diospa qayllanpi mana allinkunata ruranankupaq. 17Rey Manasespa wakin rurasqankunaqa chaynataq huchallikusqankunaqa Juda nacion reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 18Abuelonkuna hina Rey Manases waukuptinmi palacionpi kaq huertapi otaq Uza sutiyoq runapa huertanpi pamparurqaku. Paypa rantinpim churin Amona gobiernarqa.
Juda nacionpi Rey Amonpa gobiernasqanmanta (2 Cr 33:21-25)
19Rey Amonqa iskay chunka iskayniyoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Jerusalen llaqtapim gobiernarqa iskay wata. Paypa mamanmi karqa Mesulemet sutiyoq warmi. Chay mamanqa karqa Jotba llaqtayoq Haruzpa churinmi. 20Taytan Manases hinam Rey Amonpas mana allinkunata rurarqa Tayta Diospa qayllanpi. 21Taytanpa tukuy mana allin kawsasqanman hinam paypas kawsarqa. Taytanpa adorasqan taytachakunatam paypas adorarqa hinaspam chaykunapa awpaqninpi qonqorakurqa. 22Abuelonkunapa yupaychasqan Tayta Diosta saqeruspanmi paypa munasqanman hinaqa manaa kawsarqachu.
585
23Rey
2 REYES21,22
Amonpa ser viqninkunam paypa contranpi hoqarikuruspa hina palaciollanpi waurachirqaku. 24Aswanqa llaqta runakunam Rey Amonpa contranpi hoqariruq llapallan runakunata waurachirqaku hinaspam churin Josiastaa rantinpi gobiernananpaq churarurqaku. 25Amonpa wakin rurasqankunaqa Juda nacion reykunapa wakin rurasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 26Rey Amontam pamparurqaku Uza sutiyoq runapa huertanpi kaq kikinpa sepulturanpi. Paypa rantinpim churin Josiasa gobiernarqa.
22
Josiasqa pusaq watanpim gobier nayta qallaykurqa. Jerusalen llaqtapim gobier narqa kimsa chunka hukniyoq wata. Paypa mamanmi karqa Jedida sutiyoq warmi. Chay mamanqa karqa Boscat llaqtayoq Adaiapa churinmi. 2Rey Josiasqa Tayta Diospa qayllanpi tukuy allinkunata ruraspanmi aw paq abuelon Davidpa kawsasqanman hinaraq mana pantaspa kawsarqa.
Diospa yachachikuynin libro tarisqankumanta (2 Cr 34:8-33)
1Rey
Juda nacionpi Rey Josiaspa gobiernasqamanta (2 Cr 34:1-2)
3Chun ka pusaqniyoq wata man a Rey Josias gobier nach kaspan mi Me su lampa willkan otaq Azaliaspa churin secretario Safanta Josias kacharqa Tayta Diospa templonman kaynata nispan: 4Sacerdotekunapa jefen Hilciaspatam rinki kayna nisqayta nimunaykipaq: Temploman runakunapa apamusqan qollqetay otaq punkukunawan cuentallikuq runakunapa huusqan qollqetay huuchiy 5hinaspay templo allichachiqkunaman qoykuy llamkaqkunaman paganankupaq. 6Paganqakum carpinterokunaman, albailkunaman hinaspa rumi labraqkunaman. Chay qollqewantaqy rantichunku qerukunatapas chaynataq labrasqa rumikunatapas, chaykunawany templota allichachunku. 7Llamkachiqkuna gastananpaq qollqe qosqankumantaqa amam cuentata maanqakuchu, paykunaqariki confianza runakunam nispa. 8Secreta rio Safan chaya ruptin mi sacerdote Hilcias payta nirqa: Templopim tariruni Diospa yachachikuynin librota nispa. Chay librota Safanman Hilcias hay waykuptinmi pay leerqa. 9Secretario Safanataqmi rey man kutiruspan nirqa: Ser viqnikikunaqa templopi huusqanku qollqetaqa am qoykamunkua templo allichachiqkunaman nispa. 10Chay mantam rey man niykurqa: Sacerdote Hilciasmi kay librota qoykuwan nispa. Reypa qayllanpim chay librota leerqa. 11Yachachikuy libropi leesqanta uyariykuspanmi reyqa pachankunata llikiparqa. 12Hinaspam sacerdote Hilciasta, Safanpa churin Ahicamta, Micaiaspa churin Acborta, secretario Safanta hinaspa serviqnin Asaiasta kamachirqa: 13Tayta Diosta tapumuychik kay tarisqaykichik libropi imam willakusqanmanta. Tapumuychiktaqy oqapaqpas chaynataq Juda nacionpi *yachaq lliw runakunapaqpas Tayta Diospa imam nisqanta. Kay libroman hina abuelonchikkuna mana kasukusqanraykum Tayta Diospa piakuyninqa contranchikpi mancharikuyllapaqa kachkan nispa. 14Hinaptinmi sacerdote Hilciasataq, Ahicampiwan, Acborpiwan, Safanpiwan hinaspa Asaiaspiwan rirqaku Diosmanta willakuq Hulda sutiyoq warmita tapukamunan-
2 REYES22,23
586
kupaq. Payqa karqa Salumpa warminmi. Chay qosan Salumqa karqa Ticvapa churinmi. Ticvaataqmi karqa Harhaspa churin. Harhasmi karqa templopi pachakunawan cuentallikuq. Huldaqa Jerusalen llaqtapim *yacharqa Mosoq Barriopi. Chay runakuna chayaruspankum paywan parlarqaku. 15-16Chaymi Huldaataq paykunata nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa nisqantam kachamusuqnikichik runaman kaynata ninkichik: Juda nacion reypa leesqanman hinam kay llaqtapa contranpipas chaynataq kaypi *yachaq runakunapa contranpipas apachimusaq chay libropi nisqay castigokunata. 17oqata saqeruwaspankum huk rikchaq taytachakunamana inciensota kaarqaku chaykuna rurasqankuwan rabiachiwanankupaq. Chayraykum piakuyniyqa nina hina kay sitiopa contranpi ruparispan mana taninqachu. 18Chaynaqa Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diosta tapuwanaykichikpaq kachamusuqnikichik Juda nacionpa reynintam kaynata nimunkichik: Libropi kaqkunatam qamqa uyariykurqanki. 19Kay llaqtapas chaynataq runankunapas mancharikuypaq akasqa kanankupaq contranpi rimasqaykunatam uyariykurqanki. Sonqoykipi llakirikuspam oqapa qayllaypi humillakurqanki, pachaykikunatapas qayllaypi llikipaspam waqarqanki, chaykunataqa oqapas yachanim. 20Chayraykum abueloykikuna hina waukuspa hawka tiempollapi pampakunki. Kay llaqtapa contranpi castigo apachimusqaytaqa manam rikunkichu nispa. Kutirispankum chaynata rey man willamurqaku.
23
Josiasmi huurachimurqa Juda nacionpi chaynataq Jerusalen llaqtapi llapallan ancianokunata. 2Reymi Tayta Diospa templonman rirqa Juda nacionniyoq taksapas-hatunpas llapallan runakunapiwan, Jerusalen llaqtapi llapallan *yachaqkunapiwan, sacerdotekunapiwan hinaspa Diosmanta willakuqkunapiwan. Llapallanku uyarichkaptinmi templopi tarisqanku contrato librota rey leerqa. 3Reymi pilarpa waqtanpi sayaykuspan Tayta Diospa qayllanpi contratota rurarqa. Chayman hinam prometekurqa Tayta Diosta qatinanpaq, prometekurqataqmi kamachisqankunatapas, Chunkantin Kamachikuyninkunatapas, decretonkunatapas tukuy sonqonwan hinaspa tukuy vidanwan kasukunanpaq, prometekurqataqmi chay libropi Dioswan contrato rurasqan palabrakunata cumplinanpaqpas. Chaypi kaq llapallan runakunapas reypa contrato rurasqantam chaskirqaku.
Taytachakunata Rey Josias utusqanmanta (2 Cr 34:3-7)
Diospa contratonta kasukunankupaq huktawan prometekusqankumanta

1Rey
4Chaymantam rey kamachirqa sacerdotekunapa jefen Hilciasta, wakin sacerdotekunata hinaspa punkukunawan cuentallikuqkunata temploman yaykuspanku Baalta, Aserata hinaspa cielopi llapallan lucerokunata servinankupaq kaqkunata horqomunankupaq. Jerusalen llaqtamanta horqoramuptinkum Cedron nisqanku chunniq pampapi kaachirqa, uchpantapas Betel llaqtakamam aparachirqa. 5Juda nacionpa llaqtankunapi chaynataq Jerusalen llaqtapa muyuriqnin moqokunapa capillankunapi incienso kaanankupaq Juda nacion reykunapa churasqan sacerdotekunatam qarqorurqa. Qarqorurqataqmi Baalman, intiman, killaman, figuraman rikchakuq lucerokunaman hinaspa cielopi llapallan lucerokunaman incienso kaanankupaq churasqanku sacerdotekunatapas. 6Tayta Diospa templonpi kaq Asera sutiyoq mamachatapas Jerusalen llaqtamanta hawaman horqorachispanmi Cedron sutiyoq wayqoman wischurachirqa, chaypim kaarurqaku uchpayanankama. Uchpantaataqmi wakchakunapa sepulturanman maqchiparurqaku.
587
7Tuichirqataqmi
2 REYES23
templopa pationpi mariconkunapa cuartonkunatapas chay cuartokunapim warmikunapas Asera sutiyoq mamachapaq pachakunata awaqku. 8Juda nacion llaqtakunapi llapallan sacerdotekunata huurachimuspanmi, chay sacerdotekunapa incienso kaananku moqokunapi capillakunatapas millakuypaqta rurarqa. Chaynataqa rurarqa Geba llaqtamanta Beerseba llaqtakamam. Tuichirqataqmi llaqtapa gobernadornin Josueypa punkunpi capillakunatapas. Chay punkuqa karqa llaqtapa zaguan punkunpa *ichoq lawninpim. 9Moqokunapi incienso kaaq sacerdotekunaqa manam seqaqkuchu Jerusalen llaqtapi kaq Tayta Diospa altarninmanqa. Chaywanpas sacerdotemasinkunawan kuskam mana qonchuyoq tantata mikuqku. 10Ben-Hinom sutiyoq wayqopi churinku kaananku Tofet sutiyoq sitiotapas millakuypaqtam rurarurqa chaynapi manaa pipas churinta Moloc sutiyoq taytachaman kaananpaq. 11Juda nacion reykunapa intiman qosqanku caballokunatapas chinkarachirqam. Chay caballokunaqa karqa rey serviq Natan-melecpa cuartonpa hichpan punkupim otaq templopa pationpim. Kaarurqataqmi intita adoranankupaq carretakunatapas. 12Rey Josiasqa tuirachirqataqmi Acazpa wasinpa qatanpi kaq altarkunatapas, chaykunataqa Juda nacionpa reyninkunam hatarichirqa. Tuichirqataqmi templopa iskaynin pationkunapi Rey Manasespa hatarichisqan altarkunatapas. Chaypi utuparuspanmi allpantapas Cedron sutiyoq wayqoman wischurachimurqa. 13Jerusalen llaqtapa chimpan moqokunapi otaq Olivos Moqopa surlawninpi capillakunatapas reyqa millakuypaqtam rurarurqa. Chaykunatam Israel nacionpa reynin Salomon hatarichirqa Sidon llaqta runakunapa Astarte sutiyoq cheqnipay mamachankupaq, hatarichirqataqmi Moab casta runakunapa Quemos sutiyoq cheqnipay taytachankupaqpas chaynataq Amonpa mirayninkunapa Milcom sutiyoq millakuypaq taytachankupaqpas. 14utuparurqam adorananku rumi pilarkunatapas, kuchuparurqataqmi Asera sutiyoq mamachakunatapas, chaykuna horqosqanku sitiomanpas runakunapa tullunkunawanmi huntarachirqa. 15Tuichirqataqmi Betel llaqtapa moqonpi altartapas chaynataq Israel nacion huchallichiq Nabatpa churin Jeroboampa hatarichisqan moqopi capillatapas, chaykunataqa kaarurqa uchpayanankamam. Asera sutiyoq mamachatapas hina paytaqmi kaarurqa. 16Chay sitiopi Rey Josias qawa rispan mi rikururqa waqta kunapi sepultura kunata chaymi runakunata kachaspan tullukunata horqorachimurqa hinaspam altarkunapa hawanpi kaarurqa millakuypaqa kananpaq, chaynapim Tayta Diospa nisqan cumplikurqa runanwan willachisqanpi hina. 17Rey Josiasmi tapukurqa: Pipa sepulturantataq wakpiqa qawachkani? nispa. Llaqta runakunaataqmi nirqa: Wakqa Juda nacionmanta hamuq Diospa runanpa sepulturanmi. Kay Betel llaqtapa altarninpi kunan rurasqaykikunatam payqa rimarqaa nispa. 18Rey Josiasmi nirqa: Amay pipas paypa tullunkunataqa kuyuchichunchu nispa. Chaynapim paypa tullunkunawan Samaria llaqtamanta hamuq Diosmanta willakuqpa tullunkunapas hinalla karqa. 19Tayta Diosta piachinankupaq Israel nacion reykunapa Samaria llaqtakunapa muyuriqnin moqokunapi hatarichisqan capillakunatapas, Betel llaqtapi rurasqanta hinam Rey Josiasqa lliwta chinkarachirqa. 20Moqo capillakunapi kaq llapallan sacerdotenkunatapas hina chay altarkunapa hawallanpim waurachirqa, chaypitaqmi kaarurqa runakunapa tullunkunatapas hinaspam Jerusalen llaqtaman kutikurqa.
2 REYES23
588 Pascua Fiestata Rey Josias rurasqanmanta (2 Cr 35:1-19)
Josiasmi llapallan runakunata kamachispan nirqa: Kay contrato libropi qellqasqaman hinay yupaychasqanchik Tayta Diospaq Pascua Fiestata ruraychik nispa. 22Pascua Fiestataqa manaam rurarqakuachu Israel nacionta jefekuna gobiernasqan watamantaraq, manataqmi rurarqakuchu Israel nacion reykunapa tiemponpipas nitaq Juda nacion reykunapa tiemponpipas. 23Chunka pusaqniyoq watamana Rey Josias gobiernachkaptinmi Jerusalen llaqtapi Pascua Fiestata rurarqaku.
24Rey Josiasqa chinkarachirqataqmi espiritistakunatapas, espiritu qayaqkunatapas, wasi
21Rey
Juda nacionpa contranpi hinallaraq Tayta Diospa piakusqanmanta
taytacha-mamachakunatapas chaynataq wakin taytacha-mamachakunatapas. Chinkarachirqataqmi Juda nacionpi chaynataq Jerusalen llaqtapi adoranankupaq llapa cheqniypay qawasqankutapas. Chaykunataqa rurarqa templopi sacerdote Hilciaspa tarisqan libropi Diospa yachachikuyninta cumplinanpaqmi. 25Manam huk reypas karqachu Tayta Diosman kutirikuq Rey Josias hinaqa, payqa tukuy sonqonwanmi, tukuy vidanwanmi hinaspa tukuy kallpanwanmi Moisespa qellqasqan llapa yachachikuykunaman hina kawsarqa. Pay hinaqa manam huk reypas karqachu paypa awpaqnintapas nitaq paypa qepantapas. 26Chay wanpas Ma nasespa tukuy rabiachisqan raykum Tayta Diospa pi a kuyninqa karqa ratarichkaq nina hina chay mi Juda nacionpa contranpi piakuyninqa hinalla karqa. 27Chayraykum Tayta Diosqa nirqa: Israel nacion wischusqayta hinam Juda naciontapas qayllay manta wischusaq. Kay akllasqay Jerusalen llaqtatapas qepanchakurusaqam, qepanchakurusaqtaqmi Sutiytam chaypi churasaq nisqay templotapas nispa.
Rey Josiaspa waukusqanmanta (2 Cr 35:20-27)
28Josiaspa wakin ru rasqan ku naqa Juda nacion reyku napa wakin ru rasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 29Chay tiempopim Egipto nacionpa rey nin Faraon Necao rirqa Eufrates Mayukama chay napi Asiria nacionpa rey ninta yanapananpaq. Rey Josiasataqmi Rey Necaopa contranpi rirqa, ichaqa Rey Necaomi Meguido llaqta lawpi Rey Josiasta rikuruspan waurachirqa. 30Hinaptinmi runakuna carretaman wausqataa churkuruspanku Meguido llaqtamanta Jerusalen llaqtaman aparqaku hinaspam kikinpa sepulturanpi pamparurqaku. Llaqta runakunaataqmi Josiaspa churin Joacazta pusaramuspanku aceitewan umaman tallispa taytanpa rantinpi rey kananpaq churarurqaku.
31Rey Joacazqa iskay chunka kimsayoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Kimsa killallam gobiernarqa Jerusalen llaqtapi. Mamanmi karqa Libna llaqtayoq Jeremiaspa churin Hamutal. 32Chay Rey Joacazpas Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa abuelonkunapa rurasqankunata hina. 33Chay Rey Joacaz Jerusalen llaqtapi mana gobiernananpaqmi payta Faraon Necao cadenawan presocharurqa Hamat nacionpi kaq
Juda nacionpi Joacazpa gobiernasqanmanta (2 Cr 36:1-4)
589
2 REYES23,24
Ribla llaqtapi. Juda nacionniyoq runakunatapas multarurqam kimsa waranqa kimsa pachaknin kilo qollqewan hinaspa kimsa chunka kimsayoq kilo qoriwan. 34Faraon Necaoqa gobiernananpaqmi churarqa Eliaquim sutiyoq Rey Josiaspa huknin churintaa chaynapi taytanpa rantinpi gobiernananpaq. Chay Rey Eliaquimpa sutintam tikrarurqa Joacinmana. Joacazta Egipto nacionman pusaruptinmi chaypia waukurqa. 35Rey Joacin mi Fa raon man pagarqa qori-qollqeta. Ichaqa Fa raon Necaopa kamachisqanta hina payman qonanpaqmi Juda nacionniyoq runakunata kamachirqa kapuqniyoq kasqankuman hina contribucionta qonankupaq.
Juda nacionpi Rey Joacim gobiernasqanmanta (2 Cr 36:5-8)
Joacimqa iskay chunka pichqayoq watanpim gobiernayta qallaykurqa, chunka hukniyoq watam Jerusalen llaqtapi gobiernarqa. Paypa mamanmi karqa Zebuda sutiyoq warmi, chay mamanqa karqa Ruma llaqtayoq Pedaiaspa churinmi. 37Rey Joacimqa Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa abuelonkunapa rurasqanman hina. 1Rey Joacimpa tiemponpim Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosor hamurqa Juda nacionpa contranpi peleananpaq. Venceruptinmi Joacim servirqa kimsa wata, ichaqa Nabucodonosorpa contranpi tantearuspanmi hoqarikururqa. 2Aswanqa Tayta Diosmi kachamurqa Joacimpa contranpi Caldea law tropakunata, Aram law tropakunata, Moab casta tropakunata hinaspa Amon casta tropakunata. Paykunatam Tayta Dios kachamurqa willakuq serviqninkunawan nisqanpi hina Juda nacionta chinkachinanpaq. 3Cheqaptapunipas Manasespa huchankunamantawan tukuy mana allin rurasqankunamantam chay castigokunaqa hamurqa Juda nacionman. Tayta Diosmi qayllanmanta chinkarachinanpaq chaynata kamachikurqa. 4Chay castigoqa hamurqa Jerusalen llaqtapipas mana huchayoq runakunata achkallataa Manases waurachisqanraykum, chayraykum Tayta Diosqa mana pampachayta munarqachu. 5Rey Joacimpa wakin ru rasqan ku naqa Juda nacion reyku napa wakin ru rasqanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 6Abuelonkuna hina Joacim waukuptinmi paypa rantinpiqa churin Joaquina gobiernarqa. 7Egipto nacion reyqa ma na am haykapipas llaqtan mantaqa lloqsirqa achu, llapa allpankunatam Egipto Mayumantapuni Eufrates Mayukama Babilonia nacionpa rey nin dueochakururqa.
36Rey
24
Joaquinqa chunka pusaqniyoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Kimsa killallam gobiernarqa Jerusalen llaqtapi. Paypa mamanmi karqa Nehusta sutiyoq warmi. Chay mamanqa karqa Jerusalen llaqtayoq Elnatanpa churinmi. 9Chay Rey Joaquinqa Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa taytanpa rurasqankunaman hina. 10Chay tiempopim Babilonia nacionpa rey nin Nabucodonosor pa capitan nin kuna hamurqaku Jerusalen llaqtapa contranpi hinaspam atacanankupaq llaqtapa muyuriqninpi churakururqaku. 11Llaqtata capitanninkuna muyuruptinkuam kikin Nabucodonosor hamururqa. 12Hinaptinmi Juda nacionpa rey nin Joaquinqa mamanpiwan, ser viqninkunapiwan, kamachikuqkunapiwan hinaspa palacionpi ser viqkunapiwan Babilonia nacionpa rey ninman qokurqaku, Nabucodonosorqa presocharurqa pusaq watamana Babilonia nacionpi gobiernachkaspanmi.
8Rey
Rey Joaquinwan ancianokuna Babilonia nacionman preso risqankumanta (2 Cr 36:9-10)
2 REYES24,25
590
13Rey Nabucodonosor mi templopa lliw te soron ku natawan Rey Joaquinpa palacionpi tesorokunata horqorurqa. Israel nacionpa rey nin Salomonmi rurachirqa qorimanta ser viciokunata templopaq, chaykunatapas lliwtam Nabucodonosorqa utuparurqa. Chaykunataqa rurarqa Tayta Diospa nisqanman hinam. 14Jerusalen llaqtapi yachaqkunatam llapallanta presochasqata pusarqa. Pusarqam llapallan capitankunatapas, llapallan soldadokunatapas, tukuy oficio yachaq llapallan runakunatapas chaynataq her rerokunatapas. Lliw mi karqaku chunka waranqa runakuna. Puchurqakuqa llaqtakunapi wakchakunallaam. 15Rey Nabucodonosorqa Jerusalen llaqta mantam Babilonia llaqta man presochasqata pusarqa Rey Joaquinta, paypa warminkunata, palacionpi serviqninkunata chaynataq llaqtakunapi ancha reqsisqa runakunatapas. 16Pusarqataqmi guerrapi peleanankupaq hina valeroso qanchis waranqa soldadokunatapas. Oficioyoq runakunatawan herrerokunataataqmi pusarqa waranqa runakunata. 17Babilonia nacionpa reyninmi Jerusalen llaqtapi rey kananpaq Joaquinpa rantinpi tion Mataniasta churarurqa. Chay Mataniaspa sutintam tikrarurqa Sedequiasman.
18Rey Sedequiasqa iskay chun ka huk niyoq watanpim gobier nay ta qa llaykurqa. Jerusalen llaqtapim gobier narqa chunka hukniyoq wata. Paypa mamanmi karqa Libna llaqtayoq Jeremiaspa churin Hamutal. 19Chay Rey Sedequiasqa Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa Rey Joacimpa tukuy rurasqanta hina. 20Chay raykum Jerusa len llaqtapa chay nataq Juda nacionpa contranpi Tayta Dios piakuruspan qayllanmanta wischururqa.
Juda nacionpi Rey Sedequiaspa gobiernasqanmanta (2 Cr 36:11-16. Jer 52:1-3)
Rey Sedequiastaqmi Babilonia nacion reypa contranpipas hoqarikururqa. 1Isqon watamana Rey Sedequias gobiernachkaptinmi chunka kaq killapa chunka kaq punchawninpi Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosor llapa tropankunapiwan Jerusalen llaqtapa contranpi hamuruspan muyuriqninpi churakururqa. Campamentonta sayarachispanmi llaqtapa contranpi hawa lawninpi perqata hatarirachirqa. 2Chaynapim Jerusalen llaqtaqa enemigopa chawpichasqan karqa Sedequiaspa gobiernasqan chunka hukniyoq watakama. 3Killapa isqon punchawninpim llaqtapi runakuna puramente yarqaymanta karqaku mikunankupaq manaa imapas kaptin. 4Llaqtapa murallanta Babilonia tropakuna toqoruptinkum Jerusalen llaqtapi llapa soldadokuna tutallan lluptirurqaku llaqtapa punkunmanta riq anninta. Chay punkum karqa iskay perqapa chawpinpi otaq reypa huertanpa hichpanpi. Paykunaqa ayqekurqaku Babilonia soldadokuna llaqtapa muyuriqninpi kachkaptinkum. Reypas pasakurqam Araba Qechwaman riq anninta. 5Babilonia tropakunaataqmi qatipaspanku Rey Sedequiasta hapiramurqaku Jerico llaqtaman riq pampapi. Sedequiaspa tropankunaataqmi sapallanta saqeruspanku cheqekururqaku. 6Rey Sedequiasta presocharuspankum Babilonia nacionpa reyninman pusarqaku. Paymi kachkarqa Ribla llaqtapi. Chaypim Sedequiasta sentenciarqaku. 7Chay Ribla llaqtapi Sedequias qawachkaptinmi churinkunata wauchirqaku, Rey Sedequiastaataqmi awinkunata horqoruspanku bronce cadenawan watasqata Babilonia llaqtaman pusarqaku.
Jerusalen llaqta tuichisqa kasqanmanta (Jer 39:1-7. 52:3-11)
25
591 Jerusalen llaqtapi templo tuichisqankumanta (2 Cr 36:17-21. Jer 39:8-10. 52:12-30)
2 REYES25
nacionpa rey nin Nabucodonosor chunka isqonniyoq watamana gobiernachkaptinmi pichqa kaq killapa qanchis kaq punchawninpi Jerusalen llaqtaman chayaramurqa reyta waqaychaq soldadokunapa capitannin otaq reypa ser viqnin Nabuzaradan. 9Paymi kaaykachirqa Tayta Diospa templonta, reypa palacionta, Jerusalen llaqtapi llapallan wasikunata hinaspa kamachikuqkunapa llapallan wasinkunata. 10Reyta waqaychaq soldadokunapa capitanninwan kaq Babilonia nacionniyoq llapallan soldadokunam Jerusalen llaqtapa muyuriqninpi murallata taqmarurqaku. 11Reyta waqaychaq soldadokunapa capitannin Nabuzaradanmi presochasqata pusarqa Jerusalen llaqtapi puchuq runakunata, Babilonia nacionpa rey ninman qokuq runakunata chaynataq wakin comun runakunatapas. 12Rey cuidaq soldadoku napa capitan ninqa wakcha ru na ku na llata am chay nacionpiqa puchuykachirqa uvas huertakunatawan chakrakunata llamkanankupaq. 13Tayta Diospa templonpi bronce pilarku nata, tiya nan ku nata chay nataq templopi yaku churananku bronce estanqueta utuparuspankum chay llapa bronceta Babilonia lawman aparqaku. 14Aparqakutaqmi mankakunatapas, palakunatapas, mechero limpianakunatapas, wisllakunatapas, ser vichikunanku broncemanta llapa ser viciokunatapas, 15incienso qontichinakunatapas, tazonkunatapas. Tukuy ima qorimanta kaqkunatapas chay nataq qollqemanta kaqkunatapas reyta waqaychaq soldadokunapa capitanninmi aparqa. 16Templopi kananpaqmi broncemanta Salomon rurachirqa chay iskay pilarkunata, rurachirqataqmi estanquetapas hinaspa estanquepa tiyanankunatapas, chaykunapa llasay ninqa manaa yupay atinam karqa. 17Sapa pilarkunapa sayayninmi karqa pusaq metro masnin puntanpi broncemanta adornoyoq. Sapa adornopa sayay ninmi karqa iskay metro masnin, chay ador nopa muyuriqninmi karqa granadawan adornasqa broncemanta malla. Iskaynin pilarkunam hina chaynalla karqa. waqaychaq soldadokunapa capitanninqa pusarqataqmi sacerdotekunapa jefen Seraiastapas, pay man qatiqnin sacerdote Sofoniastapas chaynataq punkukunawan cuentallikuq kimsa runakunatapas. 19Llaqtapi runakunamantapas presocharqam soldadokunapa capitanninta, presocharqataqmi Rey Sedequiaspa consejaqnin llaqtapi *yachaq pichqa runakunatapas chaynataq tropakunapa capitanninpa secretariontapas, payqa karqa guer rapaq runakuna huumuqmi, presocharqataqmi llaqtapi *yachaq soqta chunka runakunatapas. 20Paykunatam pusarqa reyta waqaychaq soldadokunapa capitannin Nabuzaradan, pusarqaqa Ribla llaqtapi kaq Babilonia nacionpa rey ninmanmi. 21Babilonia nacionpa rey nin kamachiptinmi Hamat law Ribla llaqtapi paykunata waurachirqaku. Chaynatam Juda nacionniyoq runakunaqa allpankumanta preso pusasqa karqaku.
Juda nacionpi puchuqkuna Egipto nacionman lluptisqankumanta (Jer 40:7-10, 41:1-3, 16-18)
18Reyta
8Babilonia
Juda nacion runakuna preso risqankumanta
nacionpi puchuq runakunapaqmi Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosor prefectota churarqa Safanpa willkan otaq Ahicampa churin Gedaliasta.
22Juda
2 REYES25
23Gedaliasta
592
prefecto kananpaq Babilonia nacionpi rey churarusqanta tropakunapa jefenkuna yacharuspankum Mizpa llaqtaman hamurqaku, hamurqakuqa tropankunapiwan kuskam. Hamurqakutaqmi Netaniaspa churin Ismaelpas, Careapa churin Johananpas, Netofa llaqtayoq Tanhumetpa churin Seraiaspas chaynataq Maaca llaqtayoq runapa churin Jaazaniaspas, paykunaqa hamurqaku runankunapiwanmi. 24Prefecto Gedaliasmi paykuna manwan runan kuna man jura mentaspan nirqa: Babilonia nacion runakuna ser viytaqa ama manchakuychikchu. Hinapi *yachaspay Babilonia nacionpi reyta ser viychik, chaynata ruraspaqa hinaspaqa allinmi kankichik nispa. 25Qanchis killa man rich kaptin ataqmi reyku napa castan manta kaq Elisa mapa willkan otaq Netaniaspa churin Ismael chunka runakunapiwan rispa Gedaliasta waurachirqa. Waurachirqataqmi Juda nacionmanta kaq runakunatapas chaynataq Mizpa llaqtapi yachaq Babilonia runakunatapas. 26Hinaptinmi Babilonia runakunata manchakuspanku llapa runakuna taksapas-hatunpas tropakunapa capitanninkunapiwan kuska Egipto nacionman lluptikurqaku.
Babilonia llaqtapi preso kachkaptin Rey Joaquinta kacharisqankumanta (Jer 52:31-34)
27Juda nacionpa reynin Joaquinta Babilonia nacionman preso pusasqankum richkarqa kimsa chunka qanchisniyoq watamana, chay watapa chunka iskayniyoq killanpim, iskay chunka qanchisniyoq punchawninpi chay Rey Joaquinta carcelmanta horqorurqa. Paytaqa horqorurqa Evil-merodac sutiyoq Babilonia nacionpa reyninmi, horqorurqaqa gobiernayta qallarisqan watapim. 28Kuyakuywan rimapayaspanm chay llaqtapi wakin reykunamantapas aswan reqsisqataraq churarqa. 29Carcelpi kasqan pachanta mudarachiptinmi reywan kuska mikurqa waukunan punchawkama. 30Kawsanan punchawkamam sapa punchaw mikunanpaq qoqku Babilonia nacion reypa qosqan mikuyta.
CRONICAS SUTIYOQ PUNTA KAQ LIBRO

Cronicaswan sutichasqa kay iskay librokunaqa mana llapanta willawaspanchikpas kaqllamantam willakun Samuelpa libronkunapi chaynataq Reykunamanta Willakuq librokunapi kaqkunamanta. Kay librokunaqa yapamantam willakun Rey Davidpa hinaspa Rey Salomonpa wakin rurasqankunamanta. Willakuntaqmi templomantapas, sacerdotekunamantapas chaynataq Diosta imaynam adoranamantapas. Karqam reykuna Israel runakunapa yupaychasqan Tayta Diosmanta mana rakikuqkuna, sasachakuy tiempokunapipas payllaman hapipakuq reykuna, paykunam karqa Josafat, Ezequias hinaspa Josias. Israel nacionman otaq Juda nacionman desgracia hamuptinpas Israel runakunaman prometesqankunatam Tayta Diosqa cumplirqa, chayraykum templopi Diospaq chuya serviciokuna rurayninkupas mana taniq karqa. Kay libroqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Israel casta kunapa aw paq abuelonkunapa listasqa sutinmantawan Rey Saulpa wa ukusqanmanta (1-10). Iskay kaq par teataqmi willa kun Rey Davidpa gobier nasqanmanta, sasacha kuykunapi kasqanmanta hinaspa tukuy allin rurasqankuna manta, willa kuntaqmi Rey Salomon templota rurachinanpaq tukuy ima kunata Rey Davidpa alistasqanmantapas (11-29). Adanpa mirayninkunamanta
(Gn 5:1-32)
churinmi karqa Set, Setpa churinataq Enos. churinmi karqa Cainan, Cainanpa churinataqmi karqa Mahalaleel, Mahalaleelpa churinataq Jared. 3Jaredpa churinmi karqa Enoc, Enocpa churinataqmi karqa Matusalen, Matusalenpa churinataq Lamec. 4Lamecpa churinmi karqa Noey.
2Enospa
1Adanpa
Noeypa mirayninkunamanta (Gn 10:1-32)
Noeypa churinkunam karqa Sem, Cam hinaspa Jafet. 5Jafetpa mirayninmi karqa Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Mesec hinaspa Tiras. 6Gomerpa miray ninmi karqa Askenaz, Rifat hinaspa Togar ma. 7Javanpa mirayninmi karqa Elisa, Tarsis, Quitim hinaspa Roda lawpi *yachaqkuna. 8Cam sutiyoq runapa mirayninmi karqa Cus casta runakuna, Egipto casta runakuna, Fut casta runakuna hinaspa Canaan casta runakuna. 9Cuspa mirayninmi karqa Seba casta runakuna, Havila casta runakuna, Sabta casta runakuna, Raama casta runakuna hinaspa Sabteca casta runakuna. Raamapa mirayninataqmi karqa Sebapiwan Dedan. 10Cuspa mirayninmi karqa Nimrod. Paymi kay pachapi valeroso runa rikurirurqa.
593
1 CRONICAS1
594
casta runakuna, Naftuh casta runakuna, 12Patrus casta runakuna, Casluh casta runakuna chaynataq Caftor casta runakuna. Paykunamanta miramuqmi karqa Filistea runakuna. 13Ca naanpa piwi chu rin mi karqa Sidon, sull ka ataq Het. 14Ca naanpa mirayninataqmi karqa Jebus casta runakuna, Amor casta runakuna, Gerges casta runakuna, 15Hiv casta runakuna, Arac casta runakuna, Sin casta runakuna, 16Arvad casta ru na ku na, Zemar casta ru na ku na hinaspa Hamat casta ru na ku na. 17Sempa mirayninmi karqa Elam casta runakuna, Asur casta runakuna, Arfaxad casta runakuna, Lud casta runakuna hinaspa Aram casta runakuna. Arampa mirayninmi karqa Uz casta runakuna, Hul casta runakuna, Geter casta runakuna hinaspa Mas casta runakuna. 18Arfaxadpa mirayninmi karqa Sala, Salapa churinataq Heber. 19Heberpam karqa iskay churinkuna, hukninmi karqa Peleg. Pelegwanmi suticharqaku paypa tiemponpi allpa rakinakurusqanrayku, Pelegpa wawqenpa sutinmi karqa Joctan. 20Joctanpa churinkunam karqa Almodad, Selef, Hazar-mavet, Jera, 21Adoram, Uzal, Dicla, 22Obal, Abimael, Seba, 23Ofir, Havila hinaspa Jobab. Llapallankum karqa Joctanpa churinkuna.
Sempa mirayninmanta (Gn 11:10-26)
11Egipto casta runakunam karqa Lud casta runakuna, Anam casta runakuna, Lehab
24Sempa miray nin mi karqa Arfa xad, Arfa xadpa miray nin ataq Sala, 25Sa lapa churinmi karqa Heber, Heberpa churinataq Peleg, Pelegpa churinataq Reu. 26Reupa chu rin mi karqa Serug, Serug pa chu rin ataq Nacor, Nacor pa chu rin ataq Tarey. 27Tarey pa churinmi karqa Abram. Paypa qepa sutinmi karqa Abraham.
28Abra hampa chu rin ku nam karqa Isaacpiwan Ismael. 29Ismaelpa miray ninataqmi karqa piwi churin Nebaiot, payman qatiqkunaataqmi karqa Cedar, Adbeel, Mibsam, 30Misma, Duma, Massa, Hadad, Tema, 31Jetur, Nafis hinaspa Cedema. Paykunam karqa Ismaelpa churinkuna. 32Cetu ram karqa Abra hampa compa eran. Paymi wacha kurqa Zim ramta, Jocsanta, Medanta, Madianta, Isbacta hinaspa Sua sutiyoq runata. Jocsanpa churinkunam karqa Sebapiwan Dedan. 33Madianpa churinkunam karqa Efa, Efer, Hanoc, Abida hinaspa Elda. Llapallankum karqa Ceturapa miray ninkuna.
Abrahampa mirayninmanta (Gn 25:1-6, 12-18)
churinmi karqa Isaac, Isaacpa churinkunataataq Esaupiwan Israel. 35Esaupa churinkunam karqa Elifaz, Reuel, Jeus, Jaalam hinaspa Corey. 36Elifazpa chu rin ku nam karqa Teman, Omar, Zefo, Gatam hi naspa Cenaz. Timnaataqmi wachakurqa Elifazpa churin Amalecta. 37Reuelpa churinkunam karqa Nahat, Zera, Sama hinaspa Miza. 38Seir casta ru na ku nam karqa Lotan, Sobal, Zibeon, Ana sutiyoq runa, Dison, Ezer hinaspa Disan. 39Lotanpa churinkunam karqa Horipiwan Hemam. Timnaataqmi karqa Lotanpa panin. 40Sobalpa churinkunam karqa Alvan, Manahat, Ebal, Sefo hinaspa Onam. Zibeonpa churinkunam karqa Ajapiwan Ana sutiyoq runa. 41Anapa chu rin mi karqa Dison, Disonpa chu rin ku na ataqmi karqa Hemdan,
34Abra hampa
Esaupa mirayninmanta (Gn 36:1-43)
595
1 CRONICAS1,2
Esban, Itran hinaspa Queran. 42Ezer pa churinkunam karqa Bilhan, Zaavan hinaspa Jaacan sutiyoq runa. Disanpa churinkunam karqa Uzpiwan Aran.
43Israelpa mirayninkunapi manaraq rey gobiernachkaptinmi Edom nacionpi gobier-
Edom nacionpi reykunamanta
narqa kay reykuna: Beorpa churin Bela, paypa llaqtanpa sutinmi karqa Dinaba. 44Bela wauruptinataqmi paypa rantinpi gobiernarqa Zerapa churin Jobab. Jobabqa karqa Bozra llaqtamanta kaqmi. 45Jobab wauruptinataqmi paypa rantinpi gobiernarqa Teman lawmanta Husam. 46Husam wauruptinataqmi paypa rantinpi gobiernarqa Bedadpa churin Hadad. Paymi vencerurqa Madian runakunata Moabpa allpanpi peleaspa. Hadadpa llaqtanmi karqa Avit. 47Hadad wauruptinataqmi paypa rantinpi gobiernarqa Masreca llaqtayoq Samla. 48Samla wauruptinataqmi paypa rantinpi gobiernarqa Rehobot llaqtayoq Saul. Chay Rehobot llaqtam karqa Eufrates Mayupa patanpi. 49Saul wauruptinataqmi paypa rantinpi gobiernarqa Acborpa churin Baal-hanan. 50Baal-hanan wauruptinataqmi paypa rantinpi gobiernarqa Pau llaqtayoq Hadad. Hadadpa warminmi karqa Matredpa wawan Mehetabel. Matredataqmi karqa Mezaabpa warmi churin. 51Hadad wa u ruptin a Edom nacionpi ka machikuqku nam karqa Timna, Alva, Jetet, 52Aholibama, Ela, Pinon, 53Cenaz, Teman, Mibzar, 54Magdiel hinaspa Iram. Paykunam karqaku Edom nacionpi kamachikuqkuna.
1Israelpa 2Dan,
churinkunam karqa Ruben, Simeon, Leviy, Juda, Izacar, Zabulon, Josey, Benjamin, Neftaliy, Gad hinaspa Aser.
Judapa mirayninmanta
Israelpa mirayninmanta (Gn 35:22-26)
churinkunam karqa Er, Onan hinaspa Sela. Paykunapa mamankum karqa Canaan casta Sua sutiyoq runapa churin. Judapa piwi churin Er sutiyoq runam ichaqa karqa mana allin ruraq chay mi Tayta Dios waurachirqa. 4Judapa llumchuy nin Tamar mi wachakururqa Judapa churinkunata. Paykunam karqa Farespiwan Zera. Judapa llapallan churinkunam karqa pichqa. 5Fa respa chu rin ku nam karqa Hezronpiwan Hamul. 6Zerapa chu rin ku nam karqa Zimri, Etan, Heman, Calcol hinaspa Darda. Llapankuqa pichqam karqaku. 7Car mipa chu rin mi karqa Acar. Paymi Israel casta man hatun lla kikuy ta apaykamurqa Tayta Diospaq rakisqata suwakuruspan. 8Etanpa churinmi karqa Azarias. 9Hezronpa churinkunam karqa Jerameel, Ram hinaspa Quelubai. 10Rampa churinmi karqa Abinadab, Abinadabpa churinataq Naason. Paymi karqa Judapa mirayninkunapi kamachikuq. 11Naasonpa churinmi karqa Salma, Salmapa churinataq Booz. 12Boozpa churinmi karqa Obed, Obedpa churinataq Isai. 13Isaipa piwi churinmi karqa Eliab. Eliabmanataqmi qatirqa Abinadab, Abinadabpa sullkanataqmi karqa Simea. 14Simeapa sullkanataqmi karqa Natanael, Natanaelpa sullkanataq Radai. 15Radaipa sullkanataqmi karqa Ozem, Ozempa sullkanataq David. 16Paykunapa paninkunam karqa Sarviapiwan Abigail. Sarviapa wawankunam karqa Abisai, Joab hinaspa Asael, kimsam paykunaqa karqaku. 17Abigailmi wachakurqa Ismael casta Jeterpa churin Amasata. 18Hezronpa chu rin mi karqa Caleb. Paypa iskay war min ku nam karqa Azubapiwan Jeriot. Paykunapa wawankunam karqa Jezer, Sobab hinaspa Ardon. 19Azuba
3Judapa
1 CRONICAS2
596
wauruptinmi Caleb casarakururqa Efratawan. Paymi wachakurqa Hurta. 20Hurpa chu rin mi karqa Uri, Uripa chu rin ataq Beza leel. 21Hezronmi soqta chunka watanpia Maquirpa churinwan casarakururqa, Maquirmi karqa Galaadpa taytan. Hezronpa warminmi wachakurqa churin Segubta. 22Segubpa churinmi karqa Jair, Jairmi munaychakurqa Galaad law iskay chunka kimsayoq llaqtakunapi. 23Gesur nacionpa tropankunapiwan Aram nacionpa tropankunam ichaqa Jairpa llaqtankunata dueochakururqaku. Dueochakururqakutaqmi Kenat llaqtatapas llaqtachankunatawan. Lliwmi karqa soqta chunka llaqtakuna. Chay llaqtakunapi *yachaqkunam karqaku Galaadpa taytan Maquirpa mirayninkuna. 24Ca leb-efrata llaqtapi Hezron wa u ruptin mi Hezronpa war min Abias wachakururqa wawan Asurta. Asurmi karqa Tecoa llaqtata hatarichiq. 25Hezronpa piwi chu rin Jera meelpa chu rin ku nam karqa Ram, paymi karqa piwi churin, paymanataqmi qatirqa Buna, Orem, Ozem hinaspa Ahias. 26Jerameelpa huk nin war minmi karqa Atara sutiyoq. Paymi Onampa maman karqa. 27Jera meelpa piwi chu rin Rampa chu rin ku nam karqa Maaz, Jamin hinaspa Equer. 28Onampa churinkunaataqmi karqa Samaipiwan Jada. Samaipa churinkunaataqmi karqa Nadabpiwan Abisur. 29Abisurpa warminmi karqa Abihail. Paymi wachakurqa Ahbantawan Molidta. 30Nabadpa churinkunam karqa Seledpiwan Apaim. Seledmi waururqa mana churiyoq. 31Apaimpa churinmi karqa Isi, Isipa churinataq Sesan, Sesanpa churinataq Ahlai. 32Sa maipa wawqen Jadapa chu rin ku nam karqa Jeter piwan Jonatan. Jeter mi waururqa mana churiyoq. 33Jonatanpa churinkunam karqa Peletpiwan Zaza. Paykunam karqa Jerameelpa mirayninkuna. 34Sesanpa chu rin ku naqa karqa war miku na llam, manam qari chu rinqa karqachu. Ichaqa kapurqam Jarha sutiyoq Egipto nacionniyoq sir vienten. 35Sesanmi sir vienten Jarhata casarachirqa warmi churinwan hinaptinmi pay wachakurqa wawan Ataita. 36Ataipa churinmi karqa Natan, Natanpa churinataq Zabad. 37Zabadpa chu rin mi karqa Eflal, Eflalpa chu rin ataq Obed. 38Obedpa chu rin mi karqa Jehu, Jehupa churinataq Azarias. 39Azariaspa churinmi karqa Heles, Helespa churinataq Elasa. 40Elasapa churinmi karqa Sismai, Sismaipa churinataq Salum. 41Salumpa churinmi karqa Jecamias, Jecamiaspa churinataq Elisama. 42Jera meelpa wawqen Ca lebpa piwi chu rin mi karqa Mesa, Mesam karqa Zif llaqtata hatarichiq. Mesapa sullkanmi karqa Hebronpa taytan Maresa. 43Hebronpa churinkunam karqa Corey, Tapua, Requem hinaspa Sema. 44Semapa churin Rahanmi karqa Jorcoam llaqtata hatarichiq, Requempa churinataqmi karqa Samai. 45Samaipa churinmi karqa Maon, paymi Bet-sur llaqtata hatarichirqa. 46Ca lebpa compa eran Efam wacha kurqa Ha ranta, Mosata hinaspa Gazezta. Haranpa churinpas Gazez sutiyoqmi karqa. 47Jahdaipa chu rin ku nam karqa Regem, Jotam, Gesan, Pelet, Efa hinaspa Saaf. 48Calebpa huknin compaeran Maacam wachakurqa Sebertawan Tirhanata. 49Wachakurqataqmi Madmana llaqtata hatarichiq Saaf sutiyoq runatapas chaynataq Macbena hinaspa Gibea llaqtata hatarichiq Sevatapas. Calebpa warmi churinmi karqa Acsa. 50Ca lebpa miray nin ku na otaq war min Efratapa piwi wawan Hurpa chu rin kunam karqa Quiriat-jearim llaqtata hatarichiq Sobal, 51Belen llaqtata hatarichiq Salma hinaspa Bet-gader llaqtata hatarichiq Haref.
597
52Quiriat-jea rim
1 CRONICAS2,3
llaqtata hatarichiq Sobalpa churinkunam karqa Haroe sutiyoq runa hinaspa Manahat llaqtapi *yachaq parten runakuna. 53Quiriat-jearim llaqtapi yachaq castakunam karqa Itra casta runakuna, Fut casta runakuna, Suma casta runakuna hinaspa Misra casta runakuna. Paykunamanta miramuqkunam Zora llaqtayoqkuna chaynataq Estaol llaqtayoqkuna. 54Sal mapa chu rin ku nam karqa Belen llaqtayoqku na, Netofa llaqtayoqku na, Atrot-bet-joab llaqtayoqkuna, Manahat llaqtapi *yachaq parten runakuna hinaspa Zora llaqtayoqkuna. 55Jabes llaqtapi qellqaqkunapa ayllunkunam karqa Tira casta runakuna, Simea casta runakuna hinaspa Suca casta runakuna. Paykunam karqaku Cain castakuna otaq Recab casta runakunapa abuelon Hamatpa mirayninkuna.
llaqtapi David kachkaptinmi nacerqa churinkuna. Piwi churinmi karqa Amnon. Paymi karqa Jezreel llaqtayoq Ahinoampa wawan. Amnonpa sullkanmi karqa Daniel. Paymi karqa Carmel llaqtayoq Abigailpa wawan. 2Danielpa sullkanmi karqa Absalon. Paymi karqa Gesur nacionpa reynin Talmaipa churin Maacapa wawan. Absalonpa sullkanmi karqa Adonias. Paymi karqa Haguitpa wawan. 3Adoniaspa sullkanmi karqa Sefatias. Paymi karqa Abitalpa wawan. Sefatiaspa sullkanmi karqa Itream. Paymi karqa Eglapa wawan, Eglaqa karqa Davidpa huknin warminmi. 4Chay soqtantin churinkunam nacerqaku Hebron llaqtapi David *yachachkaptin. Chay llaqtapim David gobiernarqa qanchis wata soqta killan, Jerusalen llaqtapiataqmi gobiernarqa kimsa chunka kimsayoq wata. 5Jerusalen llaqtapi warmin Betsabeypa wawan naceqkunam karqa Simea, Sobab, Natan hinaspa Salomon. Betsabeyqa karqa Amielpa churinmi. 6Karqaraqmi isqon churinkunapas. Paykunam karqa Ibhar, Elisama, Elifelet, 7Noga, Nefeg, Jafia, 8Elisama, Eliada hinaspa Elifelet. 9Paykunam karqa Davidpa llapallan churinkuna. Compaerankunapi churinkunaqa manam yupasqachu karqa. Karqataqmi Tamar sutiyoq paykunapa paninkupas. churinmi karqa Roboam, Roboampa churinataq Abias, Abiaspa churinataq Asa, Asapa churinataq Josafat. 11Josafatpa churinmi karqa Joram, Jorampa churinataq Ocozias, Ocoziaspa churinataq Joas. 12Joaspa churinmi karqa Amasias, Amasiaspa churinataq Azarias, Azariaspa churinataq Jotam. 13Jotampa churinmi karqa Acaz, Acazpa churinataq Ezequias, Ezequiaspa churinataq Manases. 14Manasespa churinmi karqa Amon, Amonpa churinataq Josias. 15Josiaspa piwi chu rin mi karqa Joha nan. Joha nanpa sull kan mi karqa Joacim, Joacimpa sullkanmi karqa Sedequias, Sedequiaspa sullkanataq Salum. 16Joacimpa chu rin ku nam karqa Jeconiaspiwan Sedequias. 17Preso pusasqa Jeconiaspa miray nin ku nam karqa chu rin Sa latiel, 18Malquiram, Pedaias, Senazar, Jecamias, Hosama hinaspa Nedabias. 19Pediaspa churinkunam karqa Zorobabelpiwan Simei. Zorobabelpa churinkunam karqa Mesulampiwan Hananias. Paykunapa paninkum karqa Selomit. 20Zorobabelpa wakin pichqa churinkunam karqa Hasuba, Ohel, Berequias, Hasadias hinaspa Jusab-hesed.
10Salomonpa
1Hebron
Davidpa churinkunamanta (2 S 3:2-5. 5:13-16. 1 Cr 14:3-7)
Salomonpa mirayninkunamanta
1 CRONICAS3,4
21Ha na niaspa
598
mirayninmi karqa Pelatias hinaspa Jesaias. Hananiaspa miray nintaqmi karqa Refiaspa churinkunapas, Arnanpa churinkunapas, Abdiaspa churinkunapas hinaspa Secaniaspa churinkunapas. 22Seca niaspa miray nin mi karqa Se maias chu rin ku napiwan. Semaiaspa soqtantin churinkunam karqa Hatus, Igal, Barias, Nearias hinaspa Safat. 23Nea riaspa kimsa chu rin ku nam karqa Elioenai, Ezequias hinaspa Azricam. 24Elioenaipa qanchis chu rin ku nam karqa Hodavias, Elia sib, Pelaias, Acub, Johanan, Dalaias hinaspa Anani.
mirayninmi karqa: churin Fares, Farespa churinmi karqa Hezron, Hezronpa churinmi karqa Carmi. Carmipa churinmi karqa Hur, Hurpa churinataq Sobal. 2Sobalpa churinmi karqa Reaia. Reaiapa churinmi karqa Jahat. Jahatpa churinkunam karqa Ahumaipiwan Lahad. Paykunaqa karqa Zora llaqtayoqmi. 3Etampa churinkunam karqa Jezreel, Isma hinaspa Idbas. Paykunapa paninpa sutinmi karqa Haze-lelponi. 4Etampa wakin churinkunam karqa Gedor llaqtata hatarichiq Penuel hinaspa Husa llaqtata hatarichiq Ezer. Paykunam karqa Hurpa mirayninkuna. Hurmi karqa Efratapa piwi wawan. Paymi karqa Belen llaqtapi kamachikuq. 5Tecoa llaqtata hata richiq Asur mi karqa iskay war miyoq. Chay war min ku naqa karqa Helawan Naaram. 6Naarapa wawankunam karqa Ahuzam, Hefer, Temeni hinaspa Ahastari. 7Helapa wawankunam karqa Zeret, Jezoar hinaspa Etnan. 8Cospa chu rin ku nam karqa Anubpiwan Zobeba. Paypa miray nin ku na m karqa Harumpa churin Aharhelpa castankuna. 9aJabesqa wawqenkunamantapas aswan reqsisqaraqmi karqa. Mamanmi akariywan wachakusqanrayku suticharqa Jabeswan. 10Jabesmi Israelpa Diosninta maakuspa nirqa: Bendeciykuwaspay allpayta masyaykachiy hinaspa waqaychaykuway. Mana allinmantay libraykuway mana akarinaypaq nispa. Chaymi maakusqanman hina Dios rurarqa. 11Sua sutiyoq ru napa wawqen Quelubpa chu rin mi karqa Mehir. Mehir mi karqa Estonpa taytan. 12Estonpa churinkunam karqa Bet-rafa, Paseah hinaspa Nahas llaqtapi kamachikuq Tehina. Paykunam karqa Reca law runakuna. 13Cenazpa chu rin ku nam karqa Otonielpiwan Seraias. Otonielpa chu rin ku nam karqa Hatatpiwan 14Meonotai. Meonotaipa churinmi karqa Ofra. Seraiaspa churinmi karqa Joab. Paymi karqa Carisim Qechwa runakunapi kamachikuq. Chay qechwatam suticharqaku Carisinwan, chay nataqa suticharqaku imapas ruraq maestrokuna chaypi *yachasqankuraykum. 15Jefonepa chu rin Ca lebpa chu rin ku nam karqa Iru, Ela hinaspa Naam. Elapa churinmi karqa Cenaz. 16Ja ha leelpa chu rin ku na ataqmi karqa Zif, Zifa, Ti rias hinaspa Asa reel. 17-18Esdraspa chu rin ku nam karqa Jeter, Mered, Efer hi naspa Jalon. Mered mi casarakururqa Faraonpa churin Bitiawan. Bitiam wachakurqa Mariata, Samaita hinaspa Estemoa llaqtapi kamachikuq Isbata. Juda castamanta Meredpa huknin warminmi wachakurqa Gedor llaqtapi kamachikuq Jeredta, Soco llaqtapi kamachikuq Heberta hinaspa Zanoa llaqtapi kamachikuq Jecutielta.
a 4:9
1Judapa
Judapa mirayninmanta
Hebreo simipi Jabes ninanqa nanay ninanmi.
599
19Na hampa
1 CRONICAS4
panin otaq Hodiaspa war minpa wawankunam karqa Garm casta runakunapa *yachasqan Keila llaqtapi kamachikuq, huknin wawanataqmi karqa Maaca llaqtayoq Estemoa. 20Simonpa chu rin ku nam karqa Amnon, Rina, Ben-ha nan hinaspa Tilon. Isipa churinkunaataqmi karqa Zohetpiwan Benzohet. 21Judapa miray nin Selapa chu rin ku nam karqa Leca llaqtata hata richiq Er, Maresa llaqtata hatarichiq Laada, Bet-asbea lawpi *yachaq lino awaqkunapa castankuna. 22Selapa miraynintaqmi karqa Joacimpas, Cozeba llaqtapi yachaqkunapas chaynataq Joaspiwan Saraf pas. Paykunam Moab casta warmikunawan casarakuruspanku Belen llaqtaman kutikurqaku awpaq tiempokunapi willakusqankuman hina. 23Paykunaqa manka ruraqkuna kaspankum yacharqaku Netaim llaqtapiwan Gedera llaqtapi. Chaykunapi *yachaspankum reyta ser virqaku. churinkunam karqa Nemuel, Jamin, Jarib, Zera hinaspa Saul. 25Saulpa chu rin mi karqa Salum. Sa lumpa chu rin mi karqa Mibsam, Mibsampa churinataq Misma. 26Mismapa churinmi karqa Hamuel, Hamuelpa churinmi karqa Zacur, Zacurpa churinataqmi karqa Simei. 27Simeipa qari churinkunam karqa chunka soqtayoq, warmi churinkunaataqmi karqa soqta, Simeipa wawqenkunam ichaqa mana achka churiyoqchu karqaku chaymi Judapa castankuna hinaqa mana mirarqakuchu. 28*Yachasqanku llaqtakunam karqa Beerseba, Molada, Hazar-sual, 29Bilha, Ezem, Tolad, 30Betuel, Homa, Siclag, 31Bet-marcabot, Hazar-susim, Bet-birai hinaspa Saaraim. Chaykunam paykunapa llaqtanku karqa Davidpa gobiernasqan tiempokama. 32Paykunapa pichqa llaqtachankunam karqa Etam, Ain, Rimon, Toquen hinaspa Asan. 33Paykunapataqmi karqa chay llaqtachakunapa muyuriqninpi taksa llaqtachakunapas Baalat llaqtakama. Chaykunam karqa paykunapa *yachanan llaqtakunawan abuelonkunamanta listankuna. 34-38Abuelonkunapa castankunapi kamachiqkunam karqa Mesobab, Jamlec, Amasiaspa churin Josias, Joel hinaspa Jehu. Jehuqa karqa Josibiaspa churinmi, Josibiasqa karqa Seriaspa churinmi, Seriasataqmi karqa Asielpa churin. Paykuna hina kamachikuqtaqmi karqa Elioenaipas, Jaacobapas, Jesohaiapas, Asaiaspas, Adielpas, Jesimielpas, Benaiapas chaynataq Sifipa churin Zizapas. Sifim karqa Alonpa churin, Alonmi karqa Jedaiaspa churin, Jedaiasmi karqa Simripa churin, Simriataq Semaiaspa churin. Chayna sutiyoq runakunapa castankunam llumpayta mirarurqaku. 39Paykunaqa animalninkupaq pastota maskaspankum chayarurqaku Gedor llaqtaman yaykuna intipa qespimunan qechwakama. 40Chaypim tarirurqaku alli-allin sumaq pastokunata, machu-machu pampakunata chaynataq hawkallaa *yachakunapaq allpata. Chaypim Cam casta runakuna yacharqaku awpaqta. 41Juda nacionpi Ezequias gobiernachkaptinmi chay listasqa runakuna hamuruspanku atacarurqaku chaypi awpaq *yachaqkunata. Tuichirqakum karpankunata chaynataq chukllankunatapas. Purmarachirqakum kay libro qellqasqa kasqan tiempokama, paykunaam rantinpi chay sitiopi yacharqaku chaypi pastokuna animalninkupaq kasqanrayku. 42Simeonpa mirayninkunamanta pichqa pachak soldadokunapas Seir Orqomanmi rirqaku. Paykunatam kamachirqa Pelatias, Nearias, Refaias hinaspa Uziel. Chay kamachikuqkunam karqaku Isipa churinkuna. 43Paykunam waurachirqaku Amalec runakunamanta puchuqkunata. Chaypim *yacharqaku kay libro qellaqasqa kasqan tiempokama.
24Simeonpa
Simeonpa mirayninkunamanta
1 CRONICAS5
600 Rubenpa mirayninmanta
karqa Israelpa piwi churin ichaqa taytanpa compaeranwan puurusqanraykum piwi churi kayninpa derechon qosqa karqa wawqen Joseypa mirayninmana. Rubenqa manam piwi churi hinaachu cuentasqa karqa. 2Judam ichaqa llapallan wawqenkunamanta aswan atiyniyoq rikuriruspan paykunapa kamachiqnin karqa. Chaywanpas Joseymanmi piwi churi kay derechoqa tocarqa. 3Israelpa piwi churin Rubenpa churinkunam karqa Hanoc, Falu, Hezron hinaspa Carmi. 4Rubenpa miray nintaqmi karqa Joelpas, Joelpa chu rin mi karqa Se maias. Semaiaspa churinmi karqa Gog, Gogpa churinataq Simei. 5Simeipa churinmi karqa Micaia, Micaiapa churinmi karqa Reaia, Reaiapa churinmi karqa Baal, 6Baalpa chu rin ataq Beera. Beeram karqa Ruben casta ku napa jefen. Pay tam presota pusachirqa Asiria nacionpa rey nin Tiglat-pileser. 7Beerapa castankunam ayllunkuman hina listasqa karqaku. Kamachikuqmi karqa Jeiel. Listasqataqmi karqa Zacariaspas 8hinaspa Azazpa churin Belapas. Azazmi karqa Semapa churin. Semaqa karqa Joelpa mirayninmi. Paykunam munaychakurqaku Aroer llaqtamanta Nebo Orqo lawkama hinaspa Baal-meon llaqtakama. 9Munaychakurqakutaqmi intipa qespimunan lawpipas Eufrates Mayumanta qallarispa chunniq lawpi tukunankama, chaynaqa karqa Galaad lawpi animalninku llumpayta mirarusqanraykum. 10Saulpa gobier nasqan tiempopim Ruben casta ku na pelearqa ku Agar casta runakunawan. Ruben castakunam paykunata venceruspanku munaychakurqaku intipa qespimunan lliw Galaad lawpi. mirayninqa *yacharqa Rubenpa mirayninpa chimpan Basan lawpi Salca llaqtakamam. 12Basan lawpi yachaqkuna kamachiqmi karqa Joel, payman qatiq kamachiqataqmi karqa Safan, Jaanai hinaspa Safat. 13Paykunapa ayllunkunam abuelonkunapa castankunaman hina karqaku Micael, Mesulam, Seba, Jorai, Jacan, Zia hinaspa Heber. Llapallankum karqaku qanchis. 14Kaykunam Abihailpa churinkuna. Abihailmi karqa Huripa churin, Hurim karqa Jaroapa churin, Jaroam karqa Galaadpa churin, Galaadmi karqa Micaelpa churin, Micaelmi karqa Jesisaipa churin, Jesisaimi karqa Jahdopa churin, Jahdoataq Buzpa churin. 15Ahi sutiyoq runam karqa Abdielpa churin otaq Gunipa willkan. Chay Ahi sutiyoq runam karqa abuelon castakunapa jefen. 16Gad castankunam *yacharqaku Galaad lawpi, Basan lawpi hinaspa llaqtachankunapi. Yacharqakutaqmi Saronpa lliw echaderonkunapipas. 17Juda nacionpi Rey Jotam gobiernachkaptinmi chaynataq Israel nacionpi Rey Jeroboam gobiernachkaptinmi Gad casta llapallan runakuna castankuman hina listasqa karqaku. mirayninkunam Gadpa mirayninkunapiwan hinaspa Manasespa parten mirayninkunapiwan karqaku tawa chunka tawayoq waranqa qanchis pachak soqta chunkan valeroso soldadokuna. Paykunaqa harkachikunawan hinaspa espadawan armasqam karqaku. Paykunaqa flechana arcokuna allin manejaqkunam karqaku. Guerrapaq alli-allin yachachisqa kaspankum tropa-tropa lloqsiqku. 19Paykunam pelearqaku Agar casta runakunawan, Jetur casta runakunawan, Nafis casta runakunawan hinaspa Nodab casta runakunawan. 20Paykunata Dios yanapaptinmi
18Rubenpa 11Gadpa
1Rubenmi
Gadpa mirayninmanta
Intipa qespimunan lawpi yachaqkuna enemigonkuta vencerusqankumanta
601
1 CRONICAS5,6
Agar castakunatawan yanapaqninkunata vencerurqaku. Paykunam peleachkaspanku Diosta maakurqaku chaymi Dios yanaparqa paypi confiakusqankurayku. 21Enemigon kupa animal nin ku nata qechu ruspan kum apa kurqa ku pichqa chunka waranqa camellokunata, iskay pachak pichqa chunkan waranqa ovejakunata chaynataq iskay waranqa asnokunatapas. Presocharurqakutaqmi pachak waranqa runakunatapas. 22Nana-nanaqmi enemigonku waururqa Diospa munasqan chay guerra kasqanrayku. Chaynapim paykunapa kasqankupi *yacharqaku preso pusasqa kasqanku tiempokama. 23Manasesmanta parten ayllukunam anchata mirarurqaku hinaspam *yacharqaku Basan lawmanta qallarispa Baal-hermon llaqtakama, chay llaqtam karqa Senir Orqopa sikinpi, chay Senir Orqopa huknin sutinmi karqa Hermon. 24Paykunapa castanpi jefekunam karqa Efer, Isi, Eliel, Azriel, Jeremias, Hodavias hinaspa Jahdiel, paykunam castanpi alli-allin valeroso jefekuna karqaku. 25Ichaqa abuelonkupa yupaychasqan Diostam traicionarurqaku, chay allpapi runakunapa taytachankuta adoraspankum huchapakuq warmi hina huchallikururqaku, chaynatam rurarqaku paykunapa qayllanmanta Dios chay runakunata chinkarachichkaptinpas. 26Chaymi paykunapa contranpi Israelpa Diosnin sonqocharqa Asiria nacionpa reynin Pulta. Pulpa huknin sutinqa karqa Tiglat-pilesermi. Pulmi Ruben aylluta, Gad aylluta hinaspa Manases parten aylluta presota pusachirqa Halah lawman, Habor lawman, Hara lawman hinaspa Gozan Mayu lawman, chaypim karqaku kay libro qellqasqa kasqan tiempokama.
karqa Amram, Izhar, Hebron hinaspa Uziel. 3Amrampa churinkunam karqa Aaron, Moises hinaspa Maria. Aaronpa churinkunam karqa Nadab, Abiu, Eleazar hinaspa Itamar. 4Eleazarmi karqa Fineespa taytan, Fineesmi karqa Abisuapa taytan, 5Abisuam karqa Buquipa taytan, Buquim karqa Uzipa taytan, 6Uzim karqa Zeraiaspa taytan, Zeraiasmi karqa Meraiotpa taytan, 7Meraiotmi karqa Amariaspa taytan, Amariasmi karqa Ahitobpa taytan, 8Ahitobmi karqa Sadocpa taytan, Sadocmi karqa Ahimaaspa taytan, 9Ahimaasmi karqa Azariaspa taytan, Azariasmi karqa Johananpa taytan, 10Johananmi karqa Azariaspa taytan. Chay Azariasmi sacerdote karqa Jerusalen llaqtapi Salomonpa rurachisqan templopi. 11Azariasmi karqa Amariaspa taytan, Amariasmi karqa Ahitobpa taytan, 12Ahitobmi karqa Sadocpa taytan, Sadocmi karqa Salumpa taytan, 13Salunmi karqa Hilciaspa taytan, Hilciasmi karqa Azariaspa taytan, 14Azariasmi karqa Seraiaspa taytan, Seraiasataqmi karqa Josadacpa taytan. 15Josadacmi preso pusasqa karqa Juda nacionpi hinaspa Jerusalen llaqtapi kaqkunata Nabucodonosorwan Tayta Dios presota pusachiptin. churinkunam karqa Gerson, Coat hinaspa Merari. 17Gersonpa chu rin ku nam karqa Libniwan Simei. 18Coat pa chu rin ku nam karqa Amram, Izhar, Hebron hinaspa Uziel. 19Mira ripa chu rin ku nam karqa Ma ha lipiwan Musi. Leviy ayllu runakunam taytankupa mirayninman hina kayna karqa: 20Gersonpa chu rin mi karqa Libni, Libnipa chu rin mi karqa Jahat, Ja hat pa churinmi karqa Zima, 21Zimapa churinmi karqa Joa, Joapa churinmi karqa Ido, Idopa churinmi karqa Zara, Zarapa churinataqmi karqa Jeatrai.
16Leviy pa
1Leviypa churinkunam karqa Gerson, Coat hinaspa Merari. 2Coatpa churinkunam
Leviy casta sacerdotekunamanta
Leviy castapa mirayninkunamanta
1 CRONICAS6
22Coatpa
602
churinmi karqa Aminadab, Aminadabpa churinmi karqa Corey, Coreypa churinmi karqa Asir, 23Asirpa churinmi karqa Elcana, Elcanapa churinmi karqa Ebiasaf, Ebiasafpa churinmi karqa Asir, 24Asirpa churinmi karqa Tahat, Tahatpa churinmi karqa Uriel, Urielpa churinmi karqa Uzias, Uziaspa churinataqmi karqa Saul. 25Elcanapa churinmi karqa Amasaiwan Ahimot, 26Ahimotpa churinmi karqa Elcana, Elcanapa churinmi karqa Zofai, Zofaipa churinmi karqa Nahat, 27Nahatpa churinmi karqa Eliab, Eliabpa churinmi karqa Jeroham, Jerohampa churinataqmi karqa Elcana. 28Sa muelpa chu rin ku na ataqmi karqa piwi chu rin Vasniwan qatiqnin Abias. 29Mera ripa chu rin mi karqa Mahli, Mah lipa chu rin mi karqa Libni, Libnipa churinmi karqa Simei, Simeipa churinmi karqa Uza, 30Uzapa churinmi karqa Simea, Simeapa churinmi karqa Haguia, Haguiapa churinataqmi karqa Asaias. Diospa wasinpia paypa baulnin karuptinmi David churarqa takikunamanta cuentallikuq runakunata. 32Paykunam Diosman asuykuna karpapa awpaqninpi takirqaku, chaynatam rurarqaku Jerusalen llaqtapi Tayta Diospa templonta Salomon ruranankama, paykunaqa chaynatam rurarqaku imaynam ruranankuman hina. 33Churinkunapiwan chaypi takiqkunam karqa Coatpa mirayninmanta Heman sutiyoq takiq runa, paypa taytanmi karqa Joel, Joelpa taytanataqmi karqa Samuel, 34Samuelpa taytanataqmi karqa Elcana, Elcanapa taytanataqmi karqa Jeroham, Jerohampa taytanataqmi karqa Eliel, Elielpa taytanataq Toa. 35Toapa taytanataqmi karqa Zuf, Zufpa taytanataqmi karqa Elcana, Elcanapa taytanataqmi karqa Mahat, Mahatpa taytanataqmi karqa Amasai, 36Amasaipa taytanataqmi karqa Elcana, Elcanapa taytanataqmi karqa Joel, Joelpa taytanataqmi karqa Azarias, Azariaspa taytanataqmi karqa Sofonias, 37Sofoniaspa taytanataqmi karqa Tahat, Tahatpa taytanataqmi karqa Asir, Asirpa taytanataqmi karqa Ebiasaf, Ebiasafpa taytanataqmi karqa Corey, 38Coreypa taytanataqmi karqa Izhar, Izharpa taytanataqmi karqa Coat, Coatpa taytanataqmi karqa Leviy, Leviypa taytanataqmi karqa Israel. 39Heman sutiyoq runapa *alleq lawninpiataqmi kachkarqa takiqmasin Asaf, Asafpa taytanmi karqa Berequias, Berequiaspa taytanataqmi karqa Simea, 40Simeapa taytanataqmi karqa Micael, Micaelpa taytanataqmi karqa Baasias, Baasiaspa taytanataqmi karqa Malquias, 41Malquiaspa taytanataqmi karqa Etni, Etnipa taytanataqmi karqa Zera, Zerapa taytanataqmi karqa Adaia, 42Adaiapa taytanataqmi karqa Etan, Etanpa taytanataqmi karqa Zima, Zimapa taytanataqmi karqa Simei, 43Simeipa taytanataqmi karqa Jahat, Jahatpa taytanataqmi karqa Gerson, Gersonpa taytanataqmi karqa Leviy. 44Heman sutiyoq runapa *ichoq lawninpiataqmi kachkarqa Meraripa mirayninmanta kaq takiqmasin, payqa karqa Quisipa churin Etanmi, Quisipa taytanataqmi karqa Abdi, Abdipa taytanataqmi karqa Maluc, 45Malucpa taytanataqmi karqa Hasabias, Hasabiaspa taytanataqmi karqa Amasias, Amasiaspa taytanataqmi karqa Hilcias, 46Hilciaspa taytanataqmi karqa Amsi, Amsipa taytanataqmi karqa Bani, Banipa taytanataqmi karqa Semer, 47Semerpa taytanataqmi karqa Mahli, Mahlipa taytanataqmi karqa Musi, Musipa taytanataqmi karqa Merari, Meraripa taytanataqmi karqa Leviy. 48Leviypa wakin castankunaataqmi churasqa karqaku Diospa *yachanan wasipi tukuy imata ruranankupaq. 49Aaronwan miraynillanmi Diospa serviqnin Moisespa kamachisqanman hina kaarqaku altarpi ofrendakunata, paykunallataqmi presentar31Tayta
Templopaq Davidpa churasqan takiqkunamanta
603
1 CRONICAS6
qaku incienso kaananku altarpipas. Paykunallataqmi rurarqaku Chuyay-chuyay sitiopi ruranakunatapas, chaynapim Israel runakunapa huchankuta pampachachiqku.
50Aaronpa churinmi karqa Eleazar, Eleazarpa churinmi karqa Finees, Fineespa churin-
Aaronpa mirayninkunamanta
ataqmi karqa Abisua. 51Abisuapa churinataqmi karqa Buqui, Buquipa churinataqmi karqa Uzi, Uzipa churinataqmi karqa Zeraias, 52Zeraiaspa churinataqmi karqa Meraiot, Meraiotpa churinataqmi karqa Amarias, Amariaspa churinataqmi karqa Ahitob, 53Ahitobpa churinataqmi karqa Sadoc, Sadocpa churinataqmi karqa Ahimaas.
Leviy casta runakunapa llaqtankunamanta (Jos 21:1-42)
casta runakunamanmi *yachananku llaqtakuna suerteman hina puntata tocarqa, Aaronqariki karqa Coatpa mirayninmanta kaqmi. Aaronpa mirayninpa yachanan llaqtakunawan linderokunam kayna karqa: 55Paykunamanm qorqaku Juda law Hebron llaqtatawan muyuriqninpi echaderokunatapas. 56Hebron llaqtapa chacrankunatawan taksa llaqtachankunatam ichaqa qorqaku Jefonepa churin Calebman. 57Chaynaqa Aaronpa mirayninkunamanm qorqaku amparakuna Hebron llaqtata. Qorqakutaqmi Libna llaqtatapas, Jatir llaqtatapas chaynataq Estemoa llaqtatapas echaderontintakama. 58Qorqakutaqmi Hilen llaqtatapas, Debir llaqtatapas echaderontintakama, 59chaynataq Asan llaqtatapas, Bet-semes llaqtatapas echaderontintakama. 60Aaronpa miraynin runakunamanqa qoykurqakutaqmi Benjamin casta runakunapa llaqtankunatapas, chay llaqtakunam kaykuna: Geba, Alemet, Anatot echaderonkunapiwan. Chunka kimsayoqmi karqa Aaronpa familianman tocaq llaqtakunaqa. 61Coat pa wakin miray ninman mi suer tepa tocasqan man hina qorqa ku chunka llaqtakunata, chay chunkantin llaqtakunaqa karqa parten Manases ayllupam. 62Gersonpa miray ninmanataqmi fa miliankuna man hina qorqa ku chun ka kimsayoq llaqtakunata, chay llaqtakunaqa karqa Isacar ayllupam, Aser ayllupam, Neftaliy ayllupam hinaspa Basan lawpi kaq parten Manases ayllupa llaqtankunam. 63Mera ripa miray nin man ataqmi fa milian ku man hina suer teaspa qorqa ku chunka iskayniyoq llaqtakunata, chay llaqtakunaqa karqa Ruben ayllupa, Gad ayllupa hinaspa Zabulon ayllupa llaqtankunam. 64Israelpa mirayninkunam qorqaku Leviy castakunaman llaqtakunata echaderontinta. 65Suerteaspam chay llaqtakunataqa qorqaku, qorqakum Juda ayllupa *yachanan lawpi kaqkunatapas, Simeon ayllupa yachanan lawpi kaqkunatapas chaynataq Benjamin ayllupa yachanan lawpi kaqkunatapas. 66Coat casta familiakunamanpas qorqakutaqmi Efrain ayllupa llaqtankunata echaderontinta. 67Qorqakutaqmi Efrain Orqokunapi amparakunanku Siquem llaqtatapas hinaspa Gezer llaqtatapas echaderontintakama. 68Qoykurqakutaqmi Jocmeam llaqtatapas, Bet-horon llaqtatapas, 69Ajalon llaqtatapas hinaspa Gat-rimon llaqtatapas echaderontintakama. 70Coatpa puchuq familiankunamanmi qoykurqaku Aner sutiyoq llaqtatawan Bileam sutiyoq llaqtata echaderontintakama. Chay llaqtakunaqa karqa parten Manases ayllupam. 71Gersonpa mirayninmanataqmi qorqaku Basan lawpi Golan llaqtatawan Astarot llaqtata echaderontintakama, chay llaqtakunaqa karqa parten Manases ayllupa llaqtankunam. 72Qoykurqakutaqmi Isacar ayllupa llaqtankunatapas echaderontintakama, chay llaqtakunam karqa Cedes llaqta, Daberat llaqta, 73Ramot llaqta hinaspa Anem llaqta.
54Aaron
1 CRONICAS6,7
74Paykunamantaqmi
604
qorqaku Aser ayllupa llaqtankunatapas echaderontintakama, chay llaqtakunam karqa: Masal llaqta, Abdon llaqta, 75Hucoc llaqta hinaspa Rehob llaqta. 76Qoykurqakutaqmi Neftaliy ayllupa llaqtankunatapas echaderontintakama, chay llaqtakunam karqa Galilea lawpi Cedes llaqta, Hamon llaqta hinaspa Quiriataim llaqta. 77Mera ripa puchuq miray nin man ataqmi qorqa ku Zabu lon ayllupa llaqtankunata echaderontintakama, chay llaqtakunam karqa Rimon hinaspa Tabor. 78Qorqa kutaqmi Ruben ayllupa llaqtan ku natapas echaderontinta ka ma, chay llaqtakunaqa karqa Jerico llaqtapa intipa qespimunan lawninpim otaq Jordan Mayupa waklaw chimpanpim, chay llaqtakunam karqa: chunniq lawpi Beser llaqta, Jaza llaqta, 79Cademot llaqta hinaspa Mefaat llaqta. 80Paykunamantaqmi qorqaku Gad ayllupa llaqtankunatapas echaderontintakama, chay llaqtakunam karqa Galaad lawpi Ramot llaqta, Mahanaim llaqta, 81Hesbon llaqta hinaspa Jazer llaqta.
tawantin churinkunam karqa Tola, Fua, Jasub hinaspa Simron. churinkunam karqa Uzi, Refaias, Jeriel, Jahmai, Jibsam hinaspa Semuel. Paykunam karqaku Tola castakunapa kamachiqninkuna, chaynataqmi paykunaqa karqaku castanku hina valeroso soldadokuna. Davidpa tiemponpim karqaku iskay chunka iskayniyoq waranqa soqta pachaknin runakuna. 3Uzipa chu rin mi karqa Isra hias. Isra hiaspa chu rin ku nam karqa Micael, Obadias, Joel hinaspa Isias. Paykunaqa pichqantinmi karqaku kamachikuqkuna. 4Payku naqa castan ku man hinam karqa ku guer rapaq hina kimsa chun ka soqtayoq waranqa tropakuna, paykunaqa llapallanku war miyoq kasqankuraykum chay nataq churisapallaa kasqankuraykum chay na achka-achka karqaku. 5Chay naqa Isacar ayllupa llapa llan fa milian ku na manta va leroso soldadoku nam karqa pusaq chunka qanchisniyoq waranqa, chay na listasqaqa karqaku lliw familiankuman hinam.
2Tolapa
1Isacar pa
Isacarpa mirayninkunamanta
kimsa churinkunam karqa Bela, Bequer hinaspa Jediael. sutiyoq runapa pichqa churinkunam karqa Ezbon, Uzi, Uziel, Jerimot hinaspa Iri, paykunaqa pichqantinmi karqaku castanku ukupi kamachikuqkuna, paykunaqa karqaku iskay chunka iskayniyoq waranqa kimsa chunkan tawayoq valeroso soldadokunam familiankunaman hina listasqa. 8Bequerpa churinkunaataqmi karqa Zemira, Joas, Eliezer, Elioenai, Omri, Jerimot, Abias, Anatot hinaspa Alamet. Paykunam karqaku Bequerpa llapallan churinkuna. 9Chaynaqa familiankupa listanman hinaspa castanku ukupi kamachikuq kasqankuman hinaqa paykunam karqaku iskay chunka waranqa iskay pachaknin valeroso soldadokuna. 10Jediael sutiyoq runapa churinataqmi karqa Bilhan. Bilhanpa churinkunam karqa Jeus, Benjamin, Aod, Quenaana, Zetan, Tarsis hinaspa Ahisahar. 11Paykunaqa llapallankum Jedielpa churinkuna karqaku. Castanku ukupi kamachikuqkuna kaspankum guerrapaq hina karqa chunka qanchisniyoq waranqa iskay pachaknin valeroso soldadokuna. 12Hir sutiyoq ru napa miray nin ku nam karqa Sufam casta ru na ku nawan Hufam casta runakuna, Husim casta runakunaataqmi karqa Aher pa mirayninkuna.
7Bela
6Benja minpa
Benjaminpa mirayninkunamanta
605 Neftaliypa mirayninkunamanta
1 CRONICAS7
churinkunam karqa Jahzeel, Guni, Jezer hinaspa Salum. Paykunaqa karqa Bilha sutiyoq warmipa willkankunam.
14Manasespa churinmi karqa Maquir, Maquirqa karqa Manasespa churinmi otaq Aram
13Nef ta liy pa
Manasespa mirayninkunamanta
nacionniyoq compaeranpi churinmi, Maquirqariki karqa Galaadpa taytanmi, Galaadataqmi karqa Asrielpa taytan. 15Maquir sutiyoq runam casarakurqa Maaca sutiyoq warmiwan, chay warmiqa karqa Hufam hinaspa Sufam runakunapa ayllunmi. Maquirpa huknin churinataqmi karqa Zelofehad, paypa churinkunaqa karqa warmikunallam. 16Maquirpa warmin Maacam wachakururqa qari wawata, chay wawatam suticharqa Pereswan, Perespa wawqenataqmi karqa Seres. Perespa churinkunam karqa Ulam hinaspa Requem. 17Ulampa churinmi karqa Bedan. Chaynaqa paykunam karqa Galaadpa hinaspa Maquirpa mirayninkuna, Maquirpa taytanmi karqa Manases. 18Maquir pa panin Ha molequet sutiyoq war mipa wawan ku nam karqa Isod, Abiezer hinaspa Mahala. 19Semida sutiyoq runapa churinkunam karqa Ahian, Siquem, Likhi hinaspa Aniam. churinmi karqa Sutela, Sutelapa churinataqmi karqa Bered, Beredpa churinataqmi karqa Tahat, Tahatpa churinataqmi karqa Elada, Eladapa churinataqmi karqa Tahat, 21Tahatpa churinataqmi karqa Zabad, Zabadpa churinataqmi karqa Sutela. Efrainpa churin Ezertawan Eladtam waurachirqaku Gat lawpi naceq runakuna, chaynataqa waurachirqaku animalninkuta qechuq hamusqankuraykum. 22Chaymi taytanku Efrain unay tiempo llakisqallaa karqa hinaptinmi castamasinkuna rispanku consuelarqaku. 23Chaymantam warminwan puuruptin wiksayakuruspa wachakurqa huk qari wawata, chay wawatam suticharqakubBeriawan wasinpi llaki karusqanrayku. 24Beria sutiyoq ru napa warmi chu rin mi karqa Seera, paymi Uray Bet-horon llaqtata chaynataq Hanay Bet-horon llaqtatapas hatarichirqa, hatarichirqataqmi Uzen-seera llaqtatapas. 25Beriapa churinmi karqa Refa, Refapa churinmi karqa Resef, Resefpa churinataqmi karqa Telah, Telahpa churinataqmi karqa Tahan, 26Tahanpa churinataqmi karqa Laadan, Laadanpa churinataqmi karqa Amiud, Amiudpa churinataqmi karqa Elisama, 27Elisamapa churinataqmi karqa Nun, Nunpa churinataqmi karqa Josuey. 28Efrain miray runakunapa tocancia *yachanankum karqa Betel llaqta intipa qespimunan lawpi Naaran llaqta, intipa seqaykunan lawpi Gezer llaqta hinaspa Siquem llaqta, chaynaqa karqa Ayah llaqtakamam llaqtachantinkama. 29Manases ayllupa makinpiataqmi karqa Bet-sean llaqta, Taanac llaqta, Meguido llaqta hinaspa Dor llaqta llaqtachantinkama. Chay llaqtakunapim *yacharqa Israelpa churin Joseypa mirayninkuna.
30Aserpa
b 7:23
20Efrainpa
Efrainpa mirayninkunamanta
churinkunam karqa Imna, Isua, Isui, Beria hinaspa paykunapa panin Sera.
Aserpa mirayninkunamanta
Hebreo simipi Beria ninanqa desgracia ninanmi.
1 CRONICAS7,8
31Beriapa
606
churinmi karqa Heberpiwan Malquiel. Malquielmi karqa Birzavitpa taytan. 32Herberpa churinkunaataqmi karqa Jaflet, Semer, Hotam hinaspa paykunapa panin Sua sutiyoq warmi. 33Ja flet pa chu rin ku nam karqa Pasac, Bim hal hinaspa Asvat. Payku na m karqa Jafletpa churinkuna. 34Semer pa chu rin ku nam karqa Ahi, Rohga, Jehuba hinaspa Aram. 35Wawqen Helempa chu rin ku na ataqmi karqa Zofa, Imna, Seles hinaspa Amal. 36Zofapa chu rin ku nam karqa Sua sutiyoq runa, Her nefer, Sual, Beri, Imra, 37Beser, Hod, Sama, Silsa, Itran hinaspa Beera. 38Jeter pa chu rin ku na ataqmi karqa Jefone, Pispa hinaspa Ara. 39Ulapa chu rin ku nam karqa Ara, Ha niel hinaspa Rezia. 40Llapa llan kum karqa ku Aser pa miray nin ku na. Payku naqa karqa fa milian ku ukupi kamachikuqkunam chaynataq allinnin valeroso soldadokunam chaynataq allin reqsisqa runakunam. Paykunaqa castankupa listanman hinam karqaku guerrapaq hina iskay chunka soqtayoq waranqa soldadokuna.
piwi churinmi karqa Bela sutiyoq runa, Belaman qatiqataqmi karqa Asbel, Asbelman qatiqataqmi karqa Ahara, 2Aharaman qatiqataqmi karqa Noha, Nohaman qatiqataqmi karqa Rafa. 3Belapa churinkunam karqa Adar, Gera, Abiud, 4Abisua, Naaman, Ahoa, 5Gera, Sefufan hinaspa Hiram. 6Aodpa mirayninkunam karqa castanku ukupi kamachikuqkuna, paykunaqa *yacharqaku Geba llaqtapim, chaymantam qarqosqa karqaku Manahat llaqtaman. 7Paykunam karqa Naaman, Ahias hinaspa Gera. Geraqa karqa Uza sutiyoq runapa hinaspa Ahiud sutiyoq runapa taytanmi, chay Gera sutiyoq runam paykunata chay llaqtaman pusarqa. 8Sa ha raim sutiyoq runam war min Husin manta hinaspa war min Baa ra manta rakikuruspan ripukurqa Moab nacionman, chay pim churinkuna karqa. 9Paypa qepa kaq Hodes sutiyoq war minmi wachakurqa churinkunata, paykunam karqa Jobab, Sibia, Mesa, Malcam, 10Jeuz, Saquias hinaspa Mirma. Paykunaqa karqa castanku ukupi kamachikuqkunam. 11Husim sutiyoq awpa warminpi churinkunam karqa Abitob hinaspa Elpaal. 12Elpaalpa churinkunam karqa Heber, Misam hinaspa Semed. Semedmi hatarichirqa Ono hinaspa Lod sutiyoq llaqtakunata llaqtachantintakama. 13Elpaalpa churintaqmi karqa Beriawan Semapas, paykunaqa karqaku Ajalon llaqtapi *yachaq castanku ukupi kamachikuqkunam, paykunam qarqorurqaku Gat llaqtayoq awpa runakunata. 14-16Beriapa wakin chu rin ataqmi karqa Ahio, Sasac, Jeremot, Zebadias, Arad, Ader, Micael, Ispa hinaspa Joha. 17-18Elpalpa wakin chu rin ataqmi karqa Zebadias, Me su lam, Hizqui, Heber, Ismerai, Jezlias hinaspa Jobab. 19-21Simeipa chu rin ku na ataqmi karqa Jaquim, Zicri, Zabdi, Elienai, Ziletai, Eliel, Adaias, Beraias hinaspa Simrat. 22-25Sasacpa chu rin ku nam karqa Ispan, Heber, Eliel, Abdon, Zicri, Hanan, Hananias, Elam, Anatotias, Ifdaias hinaspa Peniel. 26-27Jerohampa chu rin ku nam karqa Samserai, Seha rias, Ata lias, Ja re sias, Elias hinaspa Zicri. 28Llapallankum karqaku familianku ukupi listaman hina kamachikuqkuna. Paykunaqa *yacharqaku Jerusalen llaqtapim.
1Benja minpa
Benjaminpa mirayninkunamanta
607 Saulpa familianmanta (1 Cr 9:35-44)
1 CRONICAS8,9
llaqtapim *yacharqa Gabaon llaqta hatarichiq Jehiel, paypa warminpa sutinmi karqa Maaca. 30Jehielpa piwi churinmi karqa Abdon, Abdonpa qatiqninkunaataqmi karqa Zur, Cis, Baal, Ner, Nadab, 31Gedor, Ahio, Zequer 32hinaspa Miclot. Chay Miclot sutiyoq runam karqa Simeapa tay tan. Payku napas castanku hinam Jerusalen llaqtapi *yacharqaku. 33Ner sutiyoq runam karqa Cispa tay tan, Cismi karqa. Saulpa tay tan, Saulpa churinkunam karqa Jonatan, Malquisua, Abinadab hinaspa Es-baal. 34Jonatanpa churinmi karqa Merib-baal, paypa churinmi karqa Micaia. 35Micaiapa churinkunam karqa Piton, Melec, Tarea hinaspa Acaz. 36Acazmi karqa Joadapa taytan, Joadapa churinkunam karqa Alemet, Azmavet hinaspa Zimri. Zimrim karqa Mosapa taytan. 37Mosam karqa Binapa taytan, Binapa churinmi karqa Rafa, paypa churinataqmi karqa Elasa, paypa churinataqmi karqa Azel. 38Azelpa soqta chu rin ku nam karqa Azricam, Bocru, Ismael, Sea rias, Obadias hinaspa Hanan. Paykunam karqa Azelpa churinkuna. 39Azelpa wawqen Esec sutiyoq runapa piwi churinmi karqa Ulam, Ulanman qatiqataqmi karqa Jeus, Jeusman qatiqataqmi karqa Elifelet. 40Ulampa churinkunaqa karqa valeroso soldadokunam chaynataq flechana arma alli-allin manejaqkunam. Ulampa churinkunapam karqa achka-achka churinkuna hinaspa willkankuna, llapallankum karqa pachak pichqa chunkan runakuna. Paykunaqa karqaku Benjaminpa mirayninkunam. 1Israel casta llapa llan ru na ku nam fa milian ku man hina listasqa karqa ku Israel reykunapa vidanmanta willakuq libropi.
29Gabaon
Juda nacionpi runakunam Tayta Dios traicionarusqankurayku Babilonia nacionman preso pusasqa karqaku. 2Babilonia nacion manta puntata kutimuspa chak ran ku man hinaspa llaqtan kuman *yachanankupaq yaykuqkunam karqaku Israel castamanta wakin runakuna, sacerdotekuna, Leviy casta runakuna hinaspa templopi sir viente kaqkuna. 3Juda castamanta, Benjamin castamanta, Efrain castamanta chaynataq Manases castamanta runakunam Jerusalen llaqtapi *yacharqaku. 4Judapa churin Farespa miraynin runakunam karqa Utai, Utaipa taytanmi karqa Amiud, Amiudpa taytanmi karqa Omri, Omripa taytanataqmi karqa Imri, Imripa taytanataqmi karqa Bani. 5Selapa miraynin runakunaataqmi karqa Asaiaswan churinkuna. Asaiasqa karqa Selapa piwi churinmi. 6Zerapa mirayninmantaataqmi karqa Jeuel. Paykunapa castanmantam karqaku soqta pachak isqon chunkan runakuna. 7Benjamin castamanta kaqkunam karqa Salu, Salupa taytanmi karqa Mesulam, Mesulampa taytanataqmi karqa Hodavias, Hodaviaspa taytanataqmi karqa Asenua. 8Jerusalen llaqtapitaqmi *yacharqa Jerohampa churin Ibneiaspas chaynataq Elapas, Elapa taytanmi karqa Uzi, Uzipa taytanataqmi karqa Micri. Chaypitaqmi yacharqa Mesulampas, Mesulampa taytanmi karqa Sefatias, Sefatiaspa taytanataqmi karqa Reuel, Reuelpa taytanataqmi karqa Ibnias. 9Castankuman hinam karqaku isqon pachak pichqa chunkan soqtayoq runakuna. Llapallankum karqaku castanku ukupi kamachikuqkuna.
Babilonia nacionmanta kutimuqkunamanta (Neh 11:1-24)
1 CRONICAS9
608
11Azarias. Azariaspa taytanmi karqa Hilcias. Hilciaspa taytanataqmi karqa Mesu-
10Jerusalen llaqtapi *yachaq sacerdotekunam karqaku Jedaias, Joiarib, Jaquin,
lam, Mesulampa taytanataqmi karqa Sadoc, Sadocpa taytanataqmi karqa Meraiot, Meraiotpa taytanataqmi karqa Ahitob. Azariasmi cuentallikurqa Diospa templonmanta. 12Huknin sacerdotem karqa Adaia, Adaiapa taytanmi karqa Jeroham, Jerohampa abuelonataqmi karqa Pasur, Pasurpa taytanataqmi karqa Malquias. Huknin sacerdoteataqmi karqa Masai sutiyoq runa, Masaipa taytanmi karqa Adiel, Adielpa taytanataqmi karqa Jazera, Jazerapa taytanataqmi karqa Mesulam, Mesulampa taytanataqmi karqa Mesilemit, Mesilemitpa taytanataqmi karqa Imer. 13Sacerdotekunapa llapallan castankunam karqa waranqa qanchis pachak soqta chunkan runakuna. Paykunaqa castanku ukupi kamachikuqkunam karqaku Diospa templonpi ruranankupaq allin yachachisqa. 14Jerusalen llaqtapi *yachaq Leviy casta runakunam karqa Semaias, Semaiaspa taytanmi karqa Hasub, Hasubpa taytanataqmi karqa Azricam, Azricampa taytanataqmi karqa Hasabias. Hasabiasqa karqa Meraripa castanmi. 15Leviy casta wakin runakunam karqa Bacbacar, Heres, Galal hinaspa Matanias. Mataniaspa taytanmi karqa Micaia, Micaiapa taytanataqmi karqa Zicri, Zicripa taytanataqmi karqa Asaf. 16Leviy casta huknin runaataqmi karqa Obadias, Obadiaspa taytanmi karqa Semaias, Semaiaspa taytanataqmi karqa Galal, Galalpa taytanataqmi karqa Jedutun. Leviy casta huknin runaataqmi karqa Berequias, Berequiaspa taytanmi karqa Asa, Asapa taytanataqmi karqa Elcana. Chay Elcana sutiyoq runam *yacharqa Netofa llaqtayoqkunapa yachanan llaqtachakunapi. 17Jerusa len llaqtapi pun ku ku nawan cuenta lli kuqku nam karqa Salum, Acub, Talmon hinaspa Ahiman. Wawqenku Salunmi karqa paykunapa jefen. 18Kay libro qellqasqa tiempokamam Salum karqa reypa yaykunan punkuwan cuentallikuq. Chay punkuqa qawarqa intipa qespimunan lawmanmi. Paykunam karqaku Leviy casta runakunapa campamentonpi punkukunawan cuentallikuqkuna. 19Chay Salum sutiyoq ru napa tay tan mi karqa Corey, Corey pa tay tan ataqmi karqa Ebiasaf, Ebiasaf pa taytanataqmi karqa Corey, Salunmi Corey castamasinkunapiwan templopa punkunkunawan cuentallikuqku. Paykunapa abuelonkunam Tayta Diospa yachanan karpapa punkunwan cuentallikuqku. 20Sacerdote Elea zar pa chu rin Fineesmi aw paq tiempopi payku napa jefen karqa. Tayta Diosy pay wan kachun! 21Meselemias sutiyoq ru napa chu rin Zaca riasmi karqa Diosman asuyku na karpapa punkunwan cuentallikuq. 22Punkukunawan cuentallikunankupaq akllasqa runakunam karqa iskay pachak chunka iskayniyoq runakuna, paykunam castankuman hina listasqa karqa *yachasqanku llaqtachakunapi. Paykunatam nombrarqa Davidwan Diosmanta willakuq Samuel, chayna nombrasqaqa karqaku confianza runakuna kasqankuraykum. 23Paykunam mirayninkunapiwan Tayta Diospa templonpa punkunkunawan tupasqanman hina cuentallikuqku, chay templopa huknin sutinqa karqa karpam. 24Templopa tawan lawninpi punkukunawan cuentallikuqkunam karqa. Intipa qespimunan lawpi, intipa seqaykunan lawpi, norte lawpi hinaspa surlawpi. 25Paykunapa castankunam *yachasqanku llaqtachakunamanta hamuqku tupasqanman hina qanchis punchaw yanapakunankupaq. 26Leviy castamanta punkukunawan cuentallikuq tawa jefekunam ichaqa tukuy tiempo cuidaqku Diospa templonpi cuartokunatawan tukuy ima waqaychana cuartokunata. 27Paykunaqa cuidaspankum Diospa templonpa muyuriqninpi tuta pasaqku, paykunataqmi templopa llavenwanpas cuentallikurqaku sapa temprano kichanankupaq. 28Leviy castamanta wakin
609
1 CRONICAS9,10
runakunaataqmi cuentallikurqaku cultopaq serviciokunamanta, chay serviciokunatam yupaspanku waqaychananku sitioman apaykuqku hinaspam chaymantataq horqomuqkupas. 29Wakinkunaataqmi cuentallikurqaku wakin serviciokunamantawan Diospaq sapaqchasqa llapallan serviciokunamanta. Cuentallikurqakutaqmi harinamantapas, vinomantapas, aceitemantapas, inciensomantapas chaynataq especeriakunamantapas. 30Wakin sacerdotekunaataqmi especeriakunata taqrunaqku perfumepaq. 31Leviy casta Matatias sutiyoq runam cuentallikurqa ofrendapaq tanta ruraymanta, Matatiasqa karqa Salumpa piwi churinmi, Salumataqmi karqa Corey castamanta. 32Coat castamanta wakin Leviy castakunam cuentallikurqaku Diospa qayllanpi churana tanta ruraymanta, chaykunatam churaqku sapa samana punchawpi. 33Karqataqmi takiqkunapas, paykunaqa karqa Leviypa castankunapi kamachikuqkunam, paykunam *yacharqaku templopa cuartonkunapi, tuta punchaw takiyllapi servikusqankuraykum huk ruranataqa mana rurarqakuchu. 34Payku na m lista man hina karqa Leviy casta ru na ku napa ka machiqnin ku na, paykunaqa *yacharqaku Jerusalen llaqtapim.
Saulpa familiankunamanta (1 Cr 8:29-40)
35Gabaon llaqtapim *yacharqa Gabaon llaqta hata richiq Jehiel, paypa warminpa sutinmi karqa Maaca. 36Jehielpa piwi churinmi karqa Abdon, Abdonpa qatiqninkunaataqmi karqa Zur, Cis, Baal, Ner, Nadab, 37Gedor, Ahio, Zacarias hinaspa Miclot. 38Chay Miclot sutiyoq runam karqa Simeampa taytan. Paykunapas castanku hinam Jerusalen llaqtapi yacharqaku. 39Ner sutiyoq runam karqa Cispa tay tan, Cismi karqa Saulpa tay tan, Saulpa churinkunam karqa Jonatan, Malquisua, Abinadab hinaspa Es-baal. 40Jonatanpa churinmi karqa Merib-baal, paypa churinmi karqa Micaia. 41Micaiapa churinkunam karqa Piton, Melec, Tarea hinaspa Acaz. 42Acazmi karqa Jarapa taytan, Jarapa churinkunam karqa Alemet, Azmavet hinaspa Zimri. Zimrim karqa Mosapa taytan. 43Mozam karqa Binapa taytan, Binapa churinmi karqa Refaias, Refaiaspa churinataqmi karqa Elasa, Elasapa churinataqmi karqa Azel. 44Azelpa soqta chu rin ku nam karqa Azricam, Bocru, Ismael, Sea rias, Obadias hinaspa Hanan. Paykunam karqa Azelpa churinkuna.
runakunam pelearqa Israel runakunawan, Israel runakuna ayqekuyta qallaykuspankum Gilboa Moqopi achka-achka waururqaku. 2Filistea runakunam Saultawan churinkunata qatirqaku hinaspam waurachirqaku Saulpa churin Jonatanta, Abinadabta hinaspa Malquisuata. 3Chaymantam Filistea runakunaqa mana chinkaykachispa qatirqaku Saultaa, flechaqkuna Saulpa kasqankama hayparachiptinmi Saulqa heridoa kachkarqa. 4Chaymi arman apaq soldadota Saul nirqa: Espadaykita horqospayki tuksiruway, manam oqaqa munanichu wak mana sealasqa enemigoykunaraq hamuspa oqamanta burlakuwanankuta nispa. Chaymi llumpayta manchakusqanrayku arman apaq soldadoqa mana munarqachu chay rurayta hinaptinmi Saulqa espadanta hapiykuspa kikina tuksikururqa. 5Arman apaq soldadopas Saul waurachikusqanta qawaykuspanmi espadanwan tuksikururqa, chaynapim paypas waururqa. 6Chaynatam chay punchaw Saul waukurqa, wau-
10
1Filistea
Churinkunawan Saul guerrapi wausqanmanta (1 S 31:1-13)
1 CRONICAS10,11
610
kurqataqmi kimsan churinkunapas hinaspa llapallan familiankunapas. 7Qechwapi *yachaq llapallan Israel runakunam tropakunapa lluptisqantawan Saulpa hinaspa churinkunapa waurusqanta yacharuspanku llaqtankuta saqeruspa lluptikurqaku hinaptinmi Filistea runakunaa hamuruspanku chay llaqtakunapi yacharqaku. 8Paqa rinnintin punchaw mi Filistea runa kuna lloqsirqa ku wa uqkunapa imantapas hoqarikamunankupaq. Gilboa Moqopim tarirurqaku Saultawan churinkunata wausqaa pampapi chutarayachkaqta. 9Filistea runakunaqa Saulpa pachanta llatanaruspankum umantawan armankunata aparqaku. Willakuqkunatam kacharqaku Filistea runakunapa llapallan muyuriqninpi llaqtakunaman, chay llaqtakunamanqa kacharqaku taytachankuman hinaspa llapallan runakunaman willamunankupaqmi. 10Saulpa armankunatam churarqaku mamachankupa templonpi, umantaataqmi warkururqaku Dagon sutiyoq taytachankupa templonman. 11Galaad lawpi Jabes llaqtayoq llapallan runakunam yacharurqaku Filistea runakunaqa Saulpa cuerponta imam rurarusqankuta. 12Llapallan valeroso qarikuna rispankum Saulpa hinaspa churinkunapa ayanta apamurqaku Jabes llaqtankuman, chaypi kaq encina sachapa sikinpi pamparuspankum qanchis punchaw ayunarqaku. 13Tayta Diosta traicionasqan rayku m Saulqa wa u rurqa, payqa hucha llikururqa Tayta Diospa palabranta mana kasukuspanmi chaynataq espiritistata tapukuspanmi. 14Tayta Diosta mana tapukusqanraykum pay waurachirqa hinaspam paypa rantinpi Isaipa churin Davidman gobiernonta qoykurqa.
11
casta llapallan runakuna rispanmi Davidwan huunakurqaku Hebron llaqtapi hinaspam Davidta nirqaku: oqaykuqa kaniku qampa aylluykipunim. 2Saul gobiernawachkaptinkupas qamqa aw paqmantaraqmi Israel tropakunata kamachirqanki. Tayta Diosmi prometesurqanki: Qanmi oveja michiq hina Israel casta runaykunata gobiernanki hinaspam Israel nacionpi kamachinki nispa. 3Hebron llaqtapi Rey Davidpa kasqan man m ha murqa ku Israel casta llapa llan ancianokuna, Rey Davidmi chay pi paykunawan contratota rurarqa Tayta Diospa qayllanpi. Israel nacionpi gobiernananpaqmi Davidta aceitewan tallirqaku. Chaynatam rurarqaku Samuelnintakama Tayta Diospa prometesqanman hina.
Murallasqa Sion llaqtapi David vencesqanmanta (2 S 5:6-10)
1Israel
Juda lawpi chaynataq Israel lawpi Davidpa gobiernasqanmanta (2 S 5:1-5)
David llapallan Israel tropakunawan Jerusalen llaqtaman rirqaku. Jerusalen llaqtapa huknin sutinmi karqa Jebus. Jebus casta runakunam chay lawpiqa yacharqaku. 5Jebus casta runakunam Davidta nirqaku: Manam qamqa kayman yaykumuytaqa atiwaqchu nispa. Davidmi ichaqa dueochakururqa chay murallasqa Sion llaqtata. Chay Sion llaqtatam suticharqaku Davidpa Llaqtan nispa. 6Davidmi nirqa: Pipas Jebus casta runakunata puntata atacaqmi kanqa llapallan tropakunapa kamachiqnin nispa. Sarviapa wawan Joab puntata seqaspa atacaruptinmi payta David churarqa llapallan tropakuna kamachiqpaq. 7Davidmi *yacharqa murallasqa llaqtapi chayraykum
4Chay mantam
611
1 CRONICAS11
chay llaqtata suticharqaku Davidpa Llaqtan nispa. 8Chaypa muyuriqninpim David llaqtata hatarichirqa, chaytaqa hatarichirqa llaqtapa patanmanta muyuriqninkamam. Mana tukusqa kaqkunataataqmi Joab allichachirqa. 9Davidta Llapallan Kamachiq Tayta Dios yanapaptinmi payqa aswan atiyniyoqraq rikurirurqa.
Davidpa valeroso soldadonkunamanta (2 S 23:8-39)
karqa Davidpa soldadonkunapa valeroso jefenkuna hinaspa gobiernonpi kallpanchaqninkuna. Paykunam Israel casta llapallan runakunapiwan Davidta kallpancharqaku chaynapi imaynam Tayta Diospa nisqanpi hina gobiernananpaq. 11Davidpa va leroso soldadon ku na m karqa: Hac moni casta Ja sobeam, paymi karqa kimsa valeroso soldadokunapa jefen. Paymi huk kutipi lanzanwan waurachirqa kimsa pachak soldadokunata. 12Paymanmi qatirqa Ahoa castamanta Dodo sutiyoq runapa churin Eleazar, paymi karqa kimsa valerosokunapa huknin. 13Paymi karqa Davidwan Pas-damim lawpi, chay sitiopim Filistea runakuna huunakururqaku peleanankupaq, chaypitaqmi karqa cebada chakra. Israel tropakuna Filistea runakunamanta lluptichkaptinkum 14Eleazar chay cebada chakrapa chawpinpi churakuykuspan defienderqa hinaspam Filistea runakunata vencerurqa. Chaynatam Tayta Dios pasaypaqta vencerachirqa. 15Kimsa chunka valeroso jefekunamantam kimsa rirqaku Davidpa pakakusqan qaqakunapi kasqan Adulam sutiyoq machayman, Filistea runakunapa campamentonmi kachkarqa Refaim Qechwapi. 16Davidmi karqa amparakunan sitiopi, Filistea runakunapa tropankunaataqmi kachkarqa Belen llaqtapi. 17Davidta yakunayaruptinmi nirqa: Piraq tomaykachiwanman Belen llaqta zaguanpa waqtanpi pozomanta yakuta! nispa. 18Chay kimsa va leroso jefeku nam Filistea tropa ku napa campa menton man yaykuruspanku Belen llaqta zaguanpa waqtanpi pozomanta yakuta horqorurqaku hinaspam Davidman apamurqaku. Davidmi ichaqa mana munarqachu chay yaku tomayta, Tayta Diospaq ofrendata hina tallispanmi 19nirqa: Diosnilly tomaymanraqchu kay runakunapa yawarninpa chanin yakuta otaq wauy man wischukuspanku apamuwasqanku yakuta?! Chaytaqa amay piensayllapas-piensasaqchu! nispa. Chaynata nispanmi mana munarqachu tomayta. Chay kimsan valeroso jefekunam chaykunata rurarqaku. 20Joabpa wawqen Abisaimi karqa kimsa chun ka va leroso jefeku napa ka machiqnin. Paymi huk kutipi lanzanwan kimsa pachak soldadokunata waurachirqa. Pay pas reqsisqam karqa chay kimsan jefekuna hina. 21Abisaimi chay kimsan valeroso jefekunamanta aswan reqsisqa karqa chay mi paykunapa jefen karqa. Ichaqa manam igualarqachu chay kimsa valeroso jefekunapa rurasqanmanqa. 22Cabseel llaqtamanta Joiadapa churin Benaia sutiyoq runapas valeroso kaspanmi achka hatun ruraykunata rurarqa. Paymi waurachirqa Moab nacionniyoq iskay alli-allin valeroso soldadokunata. Huk punchawpas lastachkaptinmi uchkuman yaykuruspan chaypi waurachirqa leonta. 23Waurachirqataqmi Egipto nacionniyoq hatunkaray runatapas, paypa sayayninmi karqa yaqa iskay metro parten. Chay Egipto nacionniyoq runam lanzawan armasqa kachkarqa, paypa lanzanpa kaspinmi karqa telarpa rodillon hina rakusu. Benaiam pawaykurqa huk kaspillawan hinaspam Egipto nacionniyoq
10Kaykunam
1 CRONICAS11,12
612
runamanta lanzanta qechuruspa chaywan waurachirqa. 24Chaynaqa chay Joiadapa churin Benaia sutiyoq runapas chay rurasqanwanmi sinchi reqsisqa karqa kimsan valeroso jefekuna hina. 25Kimsa chunka jefekunamantapas ancha reqsisqam karqa, chaywanpas manam igualarqachu chay kimsa valeroso jefekunapa rurasqanmanqa. Benaiatam David churarurqa waqaychaqnin soldadokunapa jefena kananpaq. 26Wakin valeroso jefekunam karqa: Joabpa wawqen Asael, Belen llaqtayoq Dodopa churin Elhanan, 27Harod lawmanta Samot, Bet-pelet llaqtayoq Heles, 28Tecoa llaqtayoq Iquespa churin Ira, Anatot llaqtayoq Abiezer, 29Husah casta Sibecai, Ahoa casta Ilai, 30Netofa llaqtayoq Maharai, Netofa llaqtayoq Baanapa churin Heled, 31Benjamin allpapi Gabaa llaqtayoq Rebaipa churin Itai, Piraton llaqtayoq Benaia, 32Gaas Wayqopi *yachaq Hurai, Bet-araba lawpi yachaq Abiel, 33Bahurim llaqtayoq Azmavet, Saalbim llaqtayoq Eliaba, 34Gimso llaqtayoq Jasempa churinkuna, Harar lawmanta Sagepa churin Jonatan, 35Harar lawmanta Sacarpa churin Ahiam, Urpa churin Elifal, 36Mequer lawmanta Hefer, Bet-pelet llaqtayoq Ahias, 37Carmel llaqtayoq Hezrai, Esbaipa churin Naarai, 38Natanpa wawqen Joel, Hagraipa churin Mibhar, 39Amon nacionniyoq Selec, Berot llaqtayoq Naharai, paymi karqa Sarviapa wawan Joab sutiyoq runapa arman apaq, 40Jatir llaqtayoq Irawan Gareb, 41Het casta runa Urias, Ahlaipa churin Zabad, 42Ruben casta Sizapa churin Adina, Adinam karqa Ruben castakunapa jefen, paywantaqmi karqa kimsa chunka runakunapas. 43Wakin valeroso jefekunaataqmi karqa Maacapa churin Hanan, Mitan lawmanta Josafat, 44Astarot llaqtayoq Uzias, Aroer llaqtayoq Hotampa churinkuna, paykunapa sutinmi karqa Samapiwan Jehiel, 45Zimripa churin Jediael, paypa wawqen Joha, Johatam suticharqaku Tiz casta runa nispa. 46Wakin valeroso jefekunaataqmi karqa Mahanaim llaqtayoq Eliel, Elnaampa churin Jerebaipiwan Josavia, Moab nacionniyoq Itma, 47Eliel, Obed hinaspa Soba nacionniyoq Jaasiel.
12
churin Saulpa qayllanmantam David wischusqa kaspan Siclag llaqtaman ripukurqa, chaypi kachkaptinmi guerrapi yanapanankupaq Davidman hukllawakurqaku valeroso tropakuna. 2Chay tropakunam armasqa karqaku flechana arcokunawan. Paykunaqa warakaqkum *alleq makinkuwanpas chaynataq *ichoq makinkuwanpas, hina chaynallatam ruraqku flechakunawanpas. Benjamin casta Saulpa familian 3runakunapa jefenmi karqa Ahiezer, paypa wawqenmi karqa Joas, paykunaqa karqa Gabaa llaqtayoq Sama sutiyoq runapa churinkunam. Saulpa wakin familiantaqmi karqa Azmavetpa churin Jesielpiwan Peletpas, Anatot llaqtayoq Beracapiwan Jehupas 4chaynataq Gabaon llaqtayoq Ismaiaspas, payqa karqa kimsa chunka valeroso soldadokunapa hukninmi hinaspa paykunapa jefenmi. Wakinataqmi karqa Jeremias, Jahaziel, Johanan, Geder llaqtayoq Jozabad, 5Eluzai, Jeremot, Bealias, Semarias, Haruf llaqtayoq Sefatias, 6Coreypa castan Elcana, Isias, Azareel, Joezer, Jasobeam 7hinaspa Gedor llaqtayoq Jerohampa churin Joelpiwan Zebadias. 8Gad castamanta kaqkunapas wakinmi rakikuruspanku Davidman hukllawakururqaku chunniq law amparakuna sitiopi kachkaptin, guerrapaq hina valeroso soldadokuna kaspankum karqaku, harkachikuna armayoqkama hinaspa lanzayoqkama, paykunapa rikchayninqa karqa leonpa rikchaynin hinaraqmi hinaspa orqopi apurawman kallpaq luwichu hinaraqmi. 9Chay runakunapa jefenmi karqa Ezer. Wakin jefekunaataqmi qatinasninpi karqa: Obadias, Eliab, 10Mismana, Jeremias, 11Atai, Eliel, 12Johanan, Elzabad, 13Jeremias hinaspa Macbanai. 14Paykunam karqa
1Cispa
Davidwan hukllawakuq tropakunamanta
613
1 CRONICAS12
Gadpa miraynin tropakunapa jefenkuna, paykuna ukupi pisi kallpayoq soldadollapas karqa pachak soldadokuna hinaraqmi. Paykuna ukupi kallpayoqataqmi karqa waranqa soldadokuna hinaraq. 15Paykunam Jordan Mayuta chimparurqaku punta kaq killapi mayupas kuchun-kuchun llimparichkaptin hinaspam qechwapi *yachaqkunata intipa qespimunan lawman hinaspa intipa seqaykunan lawman cheqerachirqaku. 16Benja minpa miray nin wakin ru na ku napas rirqa kum Davidpa ampa ra kusqan sitioman, paykunaqa rirqaku Juda casta wakin runakunapiwan kuskam, 17Paykunaman David taripaykuspanmi nirqa: Sichu hamuchkankichik hawkayay paq hinaspa yanapawanaykichikpaq hinaptinqa tukuy sonqoy wanmi chaskisqaykichik, mana pitapas daachkaptiy enemigoykunaman qowanaykichikpaq hamuptikichik mi ichaqa abuelonchik kunapa Diosnin qawaspa juzgasunkichik nispa. 18Chaymi kimsa chunka jefekunapa jefen Amasaiqa Espiritupa huntaykusqan nirqa: Taytallayku David, oqaykuqariki qampam kaniku. Isaipa churin taytallayku, qanwanmi oqaykuqa kachkaniku. Hawka kawsakuyy qanwan kachun. Hawka kawsakuyy yanapaqnikikunawan kachun. Diosniki yanapasusqaykiraykuy hawkayay qanwan kachun. Chaymi David paykunata chaskiruspa tropankunapa jefenkuna kananpaq churarqa. 19Manasespa wakin castanpas Davidmanam hukllawakururqaku, paykunaqa hukllawakururqaku Filistea tropakunawan Saulpa contranpi David peleaq riptinmi. Chaywanpas Davidqa Filistea runakunataqa manam yanaparqachu. Filistea runakunapi kamachikuqkunam rimanakururqaku Davidta qarqorunankupaq. Paykunam nirqaku: Traicionaruwaspanchik mi rey nin Saulman pasakunman hinaptinmi wauruchwanchik nispa. 20Ziclag llaqtapia kachkaptin Manases castamanta Davidman hukllawakuqkunam karqa Adnas, Jozabad, Jediael, Micael, Jozabad, Eliu hinaspa Ziletai. Paykunaqa karqa Manases casta waranqa soldadokuna kamachiqkunam. 21Paykunam Davidta yanaparqaku salteaqkunapa contranpi, llapallankum valeroso soldadokuna karqaku hinaspam tropakunapa kamachiqnin rikurirurqaku. 22Sapa punchawmi Davidta yanapanankupaq hamuqku achka-achka tropakuna chaynapim nana-nanaq tropakuna rikurirurqa.
23Hebron llaqtapi David kachkaptinmi payman hukllawakurqaku guerrapaq hina
Davidpa tropankunamanta
tropakuna, paykunam hamurqaku Tayta Diospa prometesqanman hina Saulpa rantinpi Davidtaa gobiernopi churanankupaq. Chay hamuqkunam karqa 24Judapa mirayninmanta guerrapaq hina soqta waranqa pusaq pachaknin runakuna, paykunaqa harkachikunayoq hinaspa lanzayoqkamam karqaku. 25Simeonpa mirayninmantam karqaku guerrapaq hina qanchis waranqa pachaknin runakuna. 26Leviypa mirayninmantam karqaku waranqa soqta pachaknin runakuna. 27Davidmantaqmi hamurqa Aaronpa miraynin runakunapa jefen Joiadapas, paywantaqmi hamurqa kimsa waranqa qanchis pachaknin runakunapas. 28Hamurqataqmi Sadoc sutiyoq guerrapi puriq valeroso mozopas,
1 CRONICAS12,13
614
Sadocwantaqmi karqa iskay chunka iskayniyoq castamasin jefekunapas. 29Hamurqataqmi Saulpa castamasin Benjaminpa miraynin kimsa waranqa runakunapas, chaywanpas Benjaminpa miraynin runakunaqa yaqa llapallanmi Saulpa favorninpi karqaku. 30Efrainpa mirayninmantapas hamurqakutaqmi iskay chunka waranqa pusaq pachaknin runakuna, paykunam karqaku castankupi alli-allin reqsisqa valeroso soldadokuna. 31Parten Manases ayllunmantapas hamurqakutaqmi chunka pusaqniyoq waranqa runakuna, paykunam akllasqa karqaku rispanku Davidta gobiernopi churamunankupaq. 32Isacarpa mirayninmantaataqmi karqa iskay pachak jefekuna, paykunam karqaku tiempokunamanta entiendeqkuna hinaspam yachaqku Israel casta runakunapa imam ruranankuta, paykunaqa llapallan castamasinkunatam kamachiqku. 33Zabulon castamantaataqmi karqa pichqa chunka waranqa runakuna, paykunaqa tukuy ima clase armakunawan peleanankupaqmi yachachisqa hinaspa listollaa karqaku chaynapi mana iskayrayaspa Davidta yanapanankupaq. 34Neftaliy castamantaataqmi karqa waranqa jefekuna, paykunawantaqmi karqaku kimsa chunka waranqa harkachikunayoq lanzayoqkama soldadokunapas. 35Dan castamantaataqmi karqa peleanankupaq listollaa iskay chunka pusaqniyoq waranqa soqta pachaknin runakuna. 36Aser castamantaataqmi karqa peleanankupaq listollaa tawa chunka waranqa runakuna. 37Hamurqakutaqmi Jordan Mayupa chimpanpi Ruben casta runakunapas, Gad casta runakunapas chaynataq parten Manases ayllu runakunapas, paykunaqa karqaku pachak iskay chunkan waranqa runakunam, tukuy rikchaq armakunawan peleanankupaqmi paykunaqa yachachisqa karqaku. 38Paykunam guerrapaq hina armasqa llapallanku rirqaku Hebron llaqtaman chaynapi Israel lliw nacionpi gobiernananpaq Davidta tukuy sonqonkuwan churanankupaq, Israel casta wakin runakunapas huk sonqollam llapallanku karqaku Davidta gobiernopi churanankupaq. 39Davidwanmi kimsa punchaw mikuspa hinaspa tomaspa karqaku, chaynataqa rurarqaku castamasinkuna tukuy imata qoqawchasqanraykum. 40Isacar castapa kasqanmantapas, Zabulon castapa kasqanmantapas hinaspa Neftaliy castapa kasqanmantapas vecinonkunam apamurqaku mikuykunata asnokunapi, camellokunapi, mulakunapi hinaspa bueyeskunapi. Apamurqakum harinata, llapipasqa higos pasasta, uvas pasasta, vinota, aceiteta, aychapaq bueyeskunata chaynataq ovejakunatapas, chaykunataqa achkanpim apamurqaku Israel nacionpi hatun kusikuy kasqanrayku.
13
kamachiqkunawan hinaspa pachak kamachiqkunawan otaq llapallan jefekunawan David rimanakuruspanmi 2Israel casta huunasqa runakunata nirqa: Qamkunapaq allin rikchakapusuptikichikqa hinaspa yupaychasqanchik Tayta Diospaq allin kaptinqa tukuy hinastinmay willakuqkunata kachasunchik Israel allpapi yachaq llapallan ayllunchik kunaman. Kachasunchiktaqy llaqtakunapiwan echaderonkunapi kaq sacerdotekunamanpas chaynataq Leviy casta runakunamanpas chaynapi llapallanku hamuspanku oqanchikwan huunakunankupaq 3hinaspa Diosninchikpa baulninta kayman apamunanchikpaq. Saulpa tiemponmantapunim chay baulwanqa Diosta mana tapurqanchikchu nispa. 4Hinaptinmi huunakuypi kaqkuna llapallanku Allinmi nirqaku chayta ruranankupaq. 5Davidmi huurachirqa Israel casta llapallan runakunata. Payqa huuchimurqa Egipto nacion lawpi Sihor Mayupa kasqanmantaraqmi chaynataq Hamat lawman yaykurina
1Wa ranqantin
Jerusalen llaqtaman Diospa baulninta David apay munasqanmanta (2 S 6:1-11)
615
1 CRONICAS13,14
lawmantaraqmi. Huunakurqakum Quiriat-jearim llaqtamanta Diospa baulninta apamunankupaq. 6Davidmi Israel casta llapallan runakunapa compaasqan rirqa Quiriat-jearim llaqtaman. Chay llaqtapa huknin sutinmi karqa Baala. Chay llaqtaqa karqa Juda lawpim. Rirqakum Diospa baulninta apamunankupaq. Chay baulmi sutichasqa karqa Diospa sutinwan. Paymi chay baulpa hawanpi kaq querubin sutiyoq angelkunapa chawpinpi tiyaq. 7Diospa baulninta mosoq carretaman churaykuspankum Abinadabpa wasinmanta aparqaku. Uzapiwan Ahio sutiyoq runam carretata guiarqaku. 8Davidmi Israel casta llapallan runakunawan Diospa awpaqninta rispa anchata kusikurqaku, tukuy sonqonkuwan takispam tusurqaku taksa arpakunapa, hatun arpakunapa, tinyakunapa, platillokunapa hinaspa cornetillakunapa waqasqanwan. 9Quidon sutiyoq runapa eranman chayaruptinkum bueyeskuna mitkaruptin Diospa baulnin mana wichiykunanpaq Uza sutiyoq runa baulta hapirurqa. 10Uza sutiyoq runapa contranpim Tayta Dios piakururqa, payqa piakururqa chay Uza sutiyoq runa baulta hapirusqanraykum chaymi hina chayllapi waurachirqa, Diospa qayllanpim payqa waururqa. 11David mi pia ku rurqa Uzata Tayta Dios wa u rachisqan manta chay mi chay lugar sutichasqa karqa Perez-uzawan kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 12Tayta Diosta mancha kuspan mi chay punchaw David nirqa: Manam apachimuy manchu Diospa baulnintaqa nispa. 13Davidpa llaqtanwan sutichasqa llaqta man baulta ma na a apay ta munaspanmi kamachirqa Gat llaqtayoq Obed-edom sutiyoq runapa wasinmana apanankupaq. 14Diospa baulninmi Obed-edompa wasinpi karqa kimsa killa chaymi Obed-edompa familiantawan tukuy imanta Tayta Dios bendecirqa.
14
llaqtapa reynin Hiranmi kacharqa Davidman runankunata, apachirqataqmi cedromanta qerukunatapas. Kacharqataqmi albailkunatapas chaynataq carpinterokunatapas Davidpaq palacionta ruranankupaq. 2Hinaptinmi David cuentata qokururqa Israel nacionpi gobiernananpaq Tayta Dios takyachisqanta. Entienderqataqmi Israel casta runakunata llumpayta favorecespan pay gobiernachisqantapas.
Jerusalen llaqtapi naceq Davidpa churinkunamanta (2 S 5:13-16. 1 Cr 3:5-9)
1Tiro
Davidman comisionta Rey Hiram kachasqanmanta (2 S 5:11-12)
3Jerusa len llaqtapi David *yachaspan mi huk war miku nawan casa ra ku rurqa chaymi paykuna wachakurqa qaritapas-war mitapas Davidpa churinkunata. 4Jerusalen llaqtapi naceq Davidpa churinkunam karqa Samua, Sobab, Natan, Salomon, 5Ibhar, Elisua, Elpelet, 6Noga, Nefeg, Jafia, 7Elisa ma, Eliada hinaspa Elifelet.
runakunam Israel lliw nacionpi gobiernananpaq David churasqa kasqanta yacharurqaku chaymi llapallanku hamurqaku Davidta maskanankupaq. David chayta yacharuspanmi paykunawan tupaq lloqsirqa. 9Chaymi Filistea runakuna hamururqaku Refaim Qechwapi *yachaqkunata salteanankupaq. 10Hinaptinmi Diosta David tapurqa: Risaqchu Filistea runakunapa contranpi? Paykunataqa qowankichu? nispa. Chaymi Tayta Dios nirqa:
8Filistea
Filistea runakunata David vencerusqanmanta (2 S 5:17-25)
1 CRONICAS14,15
616
Riy puniy, Filistea runakunataqa makikimanmi churamusaq nispa. 11Baal-pera zim sitioka ma David chaya ruspan mi chay pi Filistea ru na ku nata vencerurqa, chayraykum nirqa: Lloqllapa wayqosqanta hinam Dios enemigoykunata qayllaypi vencerun nispa. Chayraykum chay sitiota suticharqa Baal-perazim nispa. 12Filistea runakuna taytachankuta chaypi saqeruptinmi David kaarachirqa. 13Filistea ru na ku nam yapatawan ha mu rurqa ku Refaim Qechwapi *yachaqkunata salteanankupaq. 14Chay mi Diosta David yapatawan tapuptin pay ataq nirqa: Ama riychu paykunapa awpaqninmanqa aswanqa paykunapa qepanman muyuruspay balsamo sutiyoq sachakunapa awpaqninmanta pawaykamuy. 15Balsa mo sacha ku napa hawanpi tropa ku na marchach kaq hina saqaqaqaqta uyarispaykim listolla kanki pawaykunaykipaq. Qampa aw paqnikitam oqa Dios risaq Filistea tropakuna vencesqa kananpaq nispa. 16Diospa ka machisqanta hina David ru raspan mi Filistea tropa ku nata vencerurqaku Gabaon llaqtamanta Gezer llaqtapa hichpankama. 17Chaymi Davidqa alli-allin reqsisqa karqa tukuy nacionkunapi, Tayta Diosmi tukuy chay nacionkunapi runakunaman manchakuyta qorqa Davidta respetanankupaq.
15
kikinpaqpas rurachirqam wasikunata, chaytaqa rurachirqa Davidpa Llaqtan nisqanku barriopim, sayachisqan karpapim huk sitiota allicharqa Diospa baulninpaq. 2Chay mi kamachispan nirqa: Diospa baulnintaqa Leviy castakunallam apanqaku, paykunatam Tayta Dios akllarqa paypa baulninta apanankupaq hinaspa tukuy tiempo payta servinankupaq nispa. 3Davidmi Jerusalen llaqtaman huuchirqa Israel casta llapallan runakunata chaynapi Tayta Diospa baulninta alistachisqan sitioman apamunankupaq. 4Huurachirqataqmi Aaronpa mirayninkunatapas chaynataq Leviy casta runakunatapas. 5Coatpa mirayninkunamantam huurachirqa pachak iskay chunkan runakunata, paykunapa jefenmi karqa Uriel. 6Meraripa mirayninkunamantam huurachirqa iskay pachak iskay chunkan runakunata, paykunapa jefenmi karqa Asaias. 7Gersonpa mirayninkunamantam huurachirqa pachak kimsa chunkan runakunata, paykunapa jefenmi karqa Joel. 8Elizafanpa mirayninkunamantam huurachirqa iskay pachak runakunata, paykunapa jefenmi karqa Semaias. 9Hebronpa mirayninkunamantam huurachirqa pusaq chunka runakunata, paykunapa jefenmi karqa Eliel. 10Uzielpa mirayninkunamantam huurachirqa pachak chunka iskayniyoq runakunata, paykunapa jefenmi karqa Aminadab. 11Davidqa qayachirqataqmi sacerdote Sadoctawan sacerdote Abiatar tapas, qayachirqataqmi Leviy castamanta Urieltapas, Asaiastapas, Joeltapas, Elieltapas chaynataq Aminadabtapas. 12Paykunatam nirqa: Leviy castakunapi jefekuna kasqaykichikraykuy chuyanchakuychik, chuyanchaychiktaq castaykichikkunatapas chaynapi Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa baulninta apamunaykichikpaq hinaspa alistasqay sitioman churanaykichikpaq. 13Punta kutipiqa qamkuna mana apamuptikichikmi yupaychasqanchik Tayta Dios wakinniykuta waurachirqa, chaynataqa rurarqa paypa leyninman hina mana tapusqaykuraykum nispa. 14Chay sacerdoteku nawan mi Leviy casta ru na ku na chuyancha kurqa ku Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa baulninta apamunankupaq. 15Chay mi Leviy pa miray-
Tayta Diospa baulninta David Jerusalen llaqtaman apachisqanmanta (2 S 6:12-23)

1Davidqa
617
1 CRONICAS15,16
ninkuna apamurqaku Diospa baulninta varillankunamanta hombrorikuspanku, chaynataqa rurarqaku Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam. 16Davidqa kamachirqataqmi Leviy casta runakunapa jefenkunatapas chaynapi castamasinkunamanta takiqkunata tocanantintakama churanankupaq, churarqakuqa takispa kusikuywan taksa arpakunawan, hatun arpakunawan chaynataq platillokunawan compaanankupaqmi. 17Leviy casta runakunamantam akllarqaku Joelpa churin Hemantawan castamasin Berequispa churin Asafta. Akllarqakutaqmi Meraripa miraynin otaq castamasin Cusaiaspa churin Etantapas 18chaynataq paykunapa castanku punta jefekunaman qatiqkunatapas, paykunam karqa Zacarias, Jaaziel, Semiramot, Jehiel, Uni, Eliab, Benaia, Maasias, Matatias, Elifelehu, Micnias. Akllarqakutaqmi punkukunawan cuentallikuqkunamantapas, paykunam karqa Obed-edom hinaspa Jehiel. 19Takiqkunamantam Heman, Asaf hinaspa Etan tocarqaku broncemanta platillokunata. 20Alamot tonopi taksa arpakunata tocaqataqmi karqa Zacarias, Aziel, Semiramot, Jehiel, Uni, Eliab, Maasias hinaspa Benaia. 21Matatiasataqmi Elifelehupiwan, Micniaspiwan, Obed-edompiwan, Jeielpiwan hinaspa Azariaspiwan tocarqaku hatun arpakunata seminit tonoman hina guiaspanku. 22Leviy castakunapa jefen Quenanias sutiyoq runaataqmi takiqkunapa maestron karqa, paymi takiqkunamanta cuentallikurqa allin yachachisqa kasqanrayku. 23Berequiaswan Elcanaataqmi Diospa baulninmanta cuentallikuqkuna karqaku. 24Sacerdotekunamantaataqmi Sebanias, Josafat, Natanael, Amasai, Zacarias, Benaias hinaspa Eliezer tocarqaku cornetillakunata, paykunaqa tocarqaku Diospa baulninpa awpaqninpim. Obed-edonwan Jehiaspas Diospa baulnin cuidaqkunam karqaku. 25Davidm Israel casta ancianokunawan hinaspa waranqantin tropa kamachiqkunawan rirqaku Tayta Diospa contrato baulninta Obed-edompa wasinmanta kusikuywan apamunankupaq. 26Tayta Diospa contrato baulninta apananpaq Leviy casta runakunata Dios yanapasqanraykum qanchis malta torokunata hinaspa qanchis carnerokunata wauchirqaku ofrendapaq. 27Davidmi kachkarqa fino linomanta pachawan pachasqa, hina chayna pachasqataqmi kachkarqa baul apaq llapallan Leviy casta runakunapas, takiqkunapas chaynataq takiqkunapa maestron Quinaniaspas. Davidqa pachakurqataqmi linomanta *efodwanpas. 28Chaynatam llapallan Israel castakuna aparqaku Tayta Diospa contrato baulninta, aparqakuqa kusikuymanta qaparistinmi hinaspa cornetakunata, cornetillakunata, platillokunata, taksa arpakunata hinaspa hatun arpakunata tocastinmi. 29Davidpa Llaqtanwan sutichasqa llaqta man Tayta Diospa contrato baul nin chayaruptinmi Saulpa warmi churin Mical ventanamanta qawarispa rey Davidta rikururqa kusikuspa tusuchkaqta chaymi sinchita despreciarurqa. 1Diospa baul ninta apaspan kum chu rarqa ku Davidpa sayachisqan kar papi hinaspam Diospa qayllanpi ofrecerqaku lliw kaana animalkunatawan Dioswan allinlla kasqankumanta ofrendakunata. 2Chay ofrendakuna ofreceyta Rey David tukuruspanmi Tayta Diosta maakurqa llapallan runakunata bendecinanpaq. 3Lliw runakunamanmi otaq Israelpa llapallan castankunamanmi qarimanpas-warmimanpas aypuchirqa huk rosca tantata, llapisqa datiles sutiyoq frutamanta tortillata hinaspa llapisqa uvas pasasmanta huk pedazo tortillata. 4Leviy casta kuna mantam David churarqa Tayta Diospa baulninpa aw paqninpi ser vikuqkunata, paykunam cuentallikurqaku Tayta Diospa tukuy ima rurasqanta yuyarichinankupaq, graciasta qonankupaq hinaspa Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta alabanankupaq. 5Asaf sutiyoq runam karqa paykunapa jefen, payman qatiq jefen karqa Zacarias. Wakinataqmi karqa Jeiel, Semiramot, Jehiel, Matatias,
16
1 CRONICAS16
618
Eliab, Benaia, Obed-edom hinaspa Jeiel. Paykunam taksa arpakunatawan hatun arpakunata tocarqaku, Asafataqmi tocarqa platillokunata. 6Benaiawan Jahazielmi sapa punchaw tocarqaku cornetillakunata Diospa contrato baulninpa qayllanpi.
Graciasta qospa Davidpa takisqanmanta (Sal 105:1-15. 96:1-13. 106:1,47-48)
7David mi chay punchaw pi Asaf manwan llam kaqma sin ku na man chaylla raq qorqa kay takita Tayta Diosman graciasta qonankupaq:
Tayta Diosmany graciasta qoychik. Sutinmantay maakuychik. Runakunamany rurasqankunata reqsichiychik. 9 Paymany alabanzakunata takiychik. Llapallan milagronkunamantay rimaychik.
8
Chuya sutinmantay qamkunaqa alabakuychik. Tayta Diosta maskaqkunaqa sonqoykichikpiy kusikuychik. 11 Tayta Diostay maskaychik. Atiynintay maskaychik. Tukuy tiempoy maskaychik. 12 Rurasqan milagrokunamantay yuyariychik. Admirakuypaq rurasqankunamantay yuyariychik. Sentencia rimasqankunamantay yuyariychik. 13 Qamkunaqa kankichik serviqnin Abrahampa mirayninkunam. Qamkunaqa kankichik akllasqan Jacobpa mirayninkunam. 14 Yupaychasqanchik Tayta Diosqa payllapunim. Tukuy kay pachapi arreglaqqa payllapunim. 15 Payqa wia-wiaypaqmi yuyachkan contrato rurasqantaqa Waranqantin miraykunapaqmi payqa yuyachkan kamachisqankunataqa. 16 Abrahanwan rurasqan contratotaqa manam qonqanchu. Isaacman jurasqan contratotaqa manam qonqanchu. 17 Jacobpaqmi decretonta segurarqa. Israelpaqmi contratonta wiaypaq segurarqa. 18 Abrahanmanmi Tayta Dios nirqa: Qanmanmi qosqayki Canaan law allpata nispa. Qanmanmi qosqayki tocanciaykichik allpata nispa.
10 19
Paykunaqa asllaraq kachkaptinkum, chaypi forastero kachkaptinkum,
619
20
1 CRONICAS16
nacion-nacion purichkaptinkum, gobiernon-gobiernon purichkaptinkum 21 Dios mana consienterqachu pipas akarichinanta. Paykunarayku qaqchaspam nirqa reykunata: 22 Akllasqaykunataqa amay llachpaychikchu nispa. Willakuqkunataqa amay imanaychikchu nispa.
23
Kay pachapi llapallan kawsaqkuna, Tayta Diosmany takiychik. Salvacionninmantay sapa punchaw willakuychik. 24 Ancha reqsisqa kasqanmantay nacionkunapi willakuychik. Milagrokuna rurasqanmantay runakunaman willakuychik. 25 Tayta Diosqa mayna hatunmi. Payqa mayna alabanapaqmi. Lliw dioskunamantapas respetanapaqmi. 26 Yanqakunallam llapallan runakunapa diosninqa. Tayta Diosmi ichaqa cielokunata unancharqa. 27 Payqa sinchillataa kanchariqmi. Payqa santuarionpi ancha atiyniyoqmi. Payqa santuarionpi ancha kusichiqmi.
28
Runakunapa castankuna, Tayta Diosqa anchallaa reqsisqa kasqanmantay rimariychik. Tayta Diosqa anchallaa atiyniyoq kasqanmantay rimariychik. 29 Tayta Diospa sutin ancha reqsisqa kasqanmantay rimariychik. Payllamanay ofrendakunata apamuychik. Paypa awpaqninmany asuykamuychik. Adorana pachakunawan pachakuspay Tayta Diosta adoraychik. 30 Kay pachapi llapallan runakunay katkatataychikqa paypa qayllanpiqa. Paymi mana suchurinanpaq kay pachata takyachirqa. 31 Cielokunapas kusikuchuny. Kay pachapas kusikuchuny. Nacionkunapipas niychiky:
1 CRONICAS16
32
620
Tayta Diosmi gobiernachkan nispa. Lamar qochapas qaparichuny. Chaypi kaqkunapas qaparichuny. Campokunapas kusikuchuny. Chaypi kaqkunapas kusikuchuny. 33 Montepi llapa sachakunapas Tayta Diospa qayllanpiy kusikuchun. Kay pachapi gobiernananpaq hamuqpa qayllanpiy kusikuchun. 34 Allin kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. 35 Qamkunay niychik: Salvaq Diosllayku, qampuniy salvaykullawayku. Nacionkunamantay huuykuwayku qanman graciasta qonaykupaq. Nacionkunamantay huuykuwayku kusikuyllawana alabanaykupaq. 36 Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa alabasqay kachun. Wiaymanta-wiaykamay payqa alabasqa kachun. Llapallan runakunam Amen nispa Tayta Diosta alabarqaku. 37Tayta Diospa contrato baulninpa awpaqninpim David churarqa Asaftawan paypa ayllunkunata, paykunataqa churarqa baulpa awpaqninpi sapa punchaw imam ruranankupi servikunankupaqmi. 38Churarqataqmi Obed-edomtapas soqta chunka pusaqniyoq llamkaqmasin runakunatawan, Jedutunpa churin Obed-edonwan Hosaataqmi karqa punkukunawan cuentallikuqkuna. 39Churarqataqmi sacerdote Sadoctapas sacerdotemasinkunatawan Tayta Diospa karpanpi kanankupaq, chay karpaqa karqa Gabaon Moqopim. 40Churarqaqa Tayta Diospa altarninpi lliw kaana animalkunata ofrecenankupaqmi. Paykunaqa sapa tempranon hinaspa sapa tardeykuqtam ofreceqku, ofreceqkuqa Israel casta runakunaman Tayta Diospa kamachisqanpi hinam otaq Tayta Diospa yachachikuynin libropi qellqasqaman hinam. 41Paykunawantaqmi karqa Hemanwan Jedutunpas chaynataq sutin-sutin akllasqan wakin runakunapas takinankupaq. Paykunam takirqaku: Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. Jedutunmi tocaqku cornetillakunata, platillokunata hinaspa wakin tocanakunata, paykunaqa compaaspankum tocarqaku Diosta alabaspanku. Jedutunpa churinkunaqa punkukunawan cuentallikuqkunam karqaku. 43Chay mantam lliw ru na ku naqa sapa ka ma wa sin ku man ripu kurqaku. Davidpas palacionmanmi kutikurqa familianpaq Diospa bendicionninta maakunanpaq.
42Hemanwan
621 Rey Davidman Tayta Dios prometesqanmanta (2 S 7:1-29)
1 CRONICAS17
17
enemigonkunamanta Tayta Dios hawkayayta qoykuptinmi Rey Davidqa palacionpia *yachachkaspan Diosmanta willakuq Natanta nirqa: Qawasqaykipi hinam oqaqa cedromanta palaciopi *yachachkani, Diospa contrato baulninataqmi kachkan karpallapi nispa. 2Chay mi Natan ataq Davidta nirqa: Ruray tukuy piensasqaykiman hina. Diosmi qanwan kachkan nispa. 3-4Chay tutapu nim Natanta Dios rimapayarqa ser viqnin David man kay nata nimunanpaq: Manam qamchu temploytaqa rurapuwanki chaypi *yachanaypaq. 5Israelpa mirayninkunata horqomusqay punchawmantapunim kunan punchawkama templopiqa mana yacharqanichu. oqaqa yachana karpallapim kayman-chayman purirqani. 6Tukuy tiempo Israelpa llapallan mirayninkunawan purichkaspaypas runaykunata kamachinankupaq oveja michiq hina churasqay runakunamantaqa manam haykapipas maarqanichu Cedro tablamanta templota rurapuwanankupaqqa. 7Chaynaqa Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diospa nisqaytay serviqniy Davidman kaynata nimuy: oqam oveja michisqaykimanta horqomurqayki Israel casta runaykunapi jefe kanaykipaq. 8Lliw purisqaykipi yanapaspaymi llapallan qanwan peleaq enemigoykikunatapas tukururqani, kay pachapi atiyniyoqkunata hinam reqsisqata rurarqayki. 9Israel casta runaykunapaqpas akllaruniam huk sitiota, chaypim churarqani paykunataqa manaa pipas kuyuchinanpaq hinaspa awpaq tiempopi hina mana allin ruraqkuna manaa akarichinanpaq. 10Israel casta runaykunapi jefekuna churasqay tiempomantaraq rurasqayman hinam llapallan enemigoykikunata humillachisaq. oqa Tayta Diosmi prometeki castaykikunata mirachinaypaq. 11Machuyaruspa abueloykikuna hina waukuptikim kikikipa churikita churasaq gobiernananpaq hinaspam takyachisaq gobiernonta. 12Paymi oqapaq templota ruranqa, oqaataqmi takyachisaq gobiernonta wiaypaq. 13oqam paypaq kasaq taytan, payataqmi oqapaq kanqa churiy. Ichaqa awpasuqniki Saulmanta hinaqa kuyapayakuyniytam churikimanta mana qechurusaqchu. 14Paytaqa akllasqay castapipas chaynataq gobiernoypipas wiaypaqmi takyachisaq, chaynapim gobiernonqa wiaypaq takyanqa nispa. 15Tukuy chay pa labra ku na man hinam chay nataq tukuy chay mosqoy ninpi qawasqanta hinam Davidman Natan willarqa. 16Chay mi Tayta Diospa kasqanman Rey David yaykuykuspan awpaqninpi nirqa: Yupaychasqay Dios Taytally pitaq oqaqa kani? Pitaq castaykunapas kunankama qam yanapawanaykipaqqa? 17Diosnilly, chaypas asllapaq rikchakapusuptikim kay serviqnikipa castay imaynam kananmantapas rimariykunkiraq. Yupaychasqay Dios Taytally, qamqa ancha reqsisqa runatapas hinaraqmi qawaykuwarqanki. 18Dios Taytally, reqsisqa rurawasqaykimantaqa imatawanraqtaq oqaqa nikiman? Kay serviqnikitaqariki qanmi reqsiwanki. 19Dios Taytally, kay serviqnikiraykum piensasqaykiman hina tukuy kay admirakuypaq kaqkunata rurarunki chaynapi tukuy kay hatun rurasqaykita qawachinaykipaq. 20Dios Taytally, qam hinaqa manam pipas kanchu. Lliw uyarisqaykupi hinapas qanmanta huk Diosqa manam kanchu. 21Israel runaykikuna hinaqa manam kanchu kay pachapi huk nacionqa. Dioslly, qanmi hamuspa librarqanki runaykikuna kananpaq chaynapi allin reqsisqa kanaykipaq. Egipto nacionpi runakunamantam libramurqanki hinaspam paykunapaq hatun manchakuypaq kaqkunata rurarqanki, nacionkunatapas qarqorqankim kay allpata
1Muyuriqninpi
1 CRONICAS17,18
622
dueochakunankupaq. 22Qanmi Israel casta runaykikunata churarqanki wiaypaqa runaykikuna kanankupaq hinaspam paykunapa Diosnin karunki. 23Chaynaqa Dios Taytally, kay serviqnikimantawan mirayniymanta rimasqaykitay wiaypaq takyachiy. Chaynatay ruray nisqaykiman hina. 24Prometesqaykitay takyachiy sutiki wiaypaq hatunchasqa kananpaq chaynataq runakunapas kaynata ninankupaq: Llapallan Kamachiq Tayta Diosqa Israel castakunapa Diosninmi nispa. Kay serviqniki Davidpa castaykunapas takyachuny qampa yanapakuynikiwan. 25Dioslly, kay serviqnikimanmi niwarqanki mirayniyoqta rurawanaykipaq. Chayraykum kay serviqnikiqa kallpanchakuni chaynata maakamunaypaq. 26Dios Taytally, qamllam Diosqa kanki, kay allinkunatam kay serviqnikiman prometewarqanki. 27Kunanm kay serviqnikipa castayta munasqaykiman hina bendeciykunki chaynapi wiaypaqa takyananpaq. Dios Taytally, qanmi paykunataqa bendecirqanki, chaynaqa wiaypaqmi bendecisqa kanqaku nispa.
18
qepantam Filistea runakunata David venceruspan humillaykachirqa. Paykunamantam Gat llaqtatawan llaqtachankunata qechururqa. 2Vencerurqataqmi Moab casta tropakunatapas, paykunapi David munaychakuruptinmi impuestota pagarqaku. 3Rey Davidqa vencerurqataqmi Soba nacionpa reynin Hadad-ezertapas, chay Soba nacionqa kachkan Hamat lawpim. Paytaqa vencerurqa Eufrates Mayu lawpi allpankunata kutichikunanpaq richkaptinmi. 4Paykunamantam David qechururqa guerrapaq waranqa carretakunata, presocharurqataqmi qanchis waranqa sillada soldadokunatapas chaynataq iskay chunka waranqa chaki-puri soldadokunatapas. Pachak carretallapaqa caballokunata puchuykachispanmi carreta aysaq llapallan caballokunapa ankunta kuchurachirqa. 5Da masco llaqta law mantam Aram nacion niyoq tropa kuna ha murqa ku Soba nacionpa reynin Hadad-ezerta yanapanankupaq, Davidmi ichaqa chay Aram nacionniyoq tropakunamanta waurachirqa iskay chunka iskayniyoq waranqa soldadokunata. 6Davidmi soldadonkunapaq cuartelkunata churarurqa Aram nacion Damasco llaqtapi chaymi Aram nacionniyoq runakunaqa Davidta ser vispanku pagarqaku impuestota. Tayta Diosmi Davidta mayman peleaq riptinpas vencechirqa. 7Hadad-ezer pa soldadon ku napa apa musqan ku qorimanta harkachiku na armankutam David qechururqa hinaspam Jerusalen llaqtaman aparqa. 8Hadad-ezer pa munaychakusqan llaqtakunamantam otaq Tibhat llaqtamantawan Cun llaqtamantam nana-nanaq bronceta Rey David apachimurqa. Chay broncemantam Salomon rurachirqa yaku churanapaq hatun ruyru estanqueta, rurachirqataqmi pilarkunatawan templopi broncemanta ser viciokunatapas. 9Soba nacionpa reynin Hadad-ezerpa lliw tropankunata David vencerusqanta Hamat nacionpa reynin Toi yacharuspanmi 10Rey Davidman kacharqa churin Adoramta, paywanmi apachirqa qorimanta, qollqemanta hinaspa broncemanta serviciokunata, kacharqaqa Hadar-ezerwan Rey David guerrapi kaspan vencerusqanmanta rimaykuspa alabamunanpaqmi. Chay Toi sutiyoq reypas Hadad-ezerwanmi guerrapi karqa. 11Adorampa apamusqan serviciokunatam Tayta Diospaq David sapaqcharqa. Sapaqcharqataqmi munaychakusqan llapallan nacionkunamanta qechumusqan qori-qollqe apamusqankutapas. Sapaqcharqam Edom nacionmanta, Moab nacionmanta, Amonpa mirayninmanta, Filistea nacionmanta chaynataq Amalec casta runakunamanta qechumusqantapas.
1Chayku napa
Enemigonkunata David vencesqanmanta (2 S 8:1-14)
623
12Sarviapa
1 CRONICAS18,19
wawan Abisaimi waurachirqa Edom casta chunka pusaqniyoq waranqa tropakunata Kachi Qechwawan sutichasqa sitiopi. 13Edom nacionpi soldadokunapaq cuartelkunata David churaruptinmi Edom nacionniyoq llapallan runakunaqa Davidtaa servirqaku. Tayta Diosmi Davidta mayman peleaq riptinpas vencechirqa.
Davidpa tropan kamachiqkunamanta (2 S 8:15-18. 20:23-26)
lliw Israel nacionpi gobiernarqa hinaspam allinta ruraspa allin arreglota rurarqa llapallan runankunapaq. 15Sarviapa wawan Joabmi llapallan tropakunapa kamachiqnin karqa. Ahiludpa churin Josafatataqmi karqa imapas pasaqkunamanta qellqaq. 16Ahitobpa churin Sadocpiwan Abiatarpa churin Ahimelecataqmi karqa sacerdotekuna. Savsaataqmi karqa secretario. 17Joiadapa churin Benaiam kamachirqa Ceret castamantawan Pelet castamanta kaq reyta waqaychaq soldadokunata. Davidpa churinkunaataqmi karqa awpaqninpi yanapaqninkuna.
14Davidmi
19
qepantam Amonpa mirayninkunapa rey nin Nahas waururqa hinaptinmi rantinpi churin gobier narqa. 2Chaymi David piensarqa: Nahaspa churin Hanuntaqa kuyapayarisaqy imay nam taytanpas oqawan rurasqanta hina nispa. Taytanpa waukusqanmanta Hanunta consuelananpaqmi ser viqninkunata David kacharqa. Davidpa ser viqninkuna Amonpa mirayninkunapa allpanman chayaruptinmi 3Amonpa mirayninkunapa jefenkuna Hanunta nirqaku: Creenkichu taytaykita kuyasqanrayku consuelasunaykipaq Davidqa ser viqninkunata kachamusqanta? Manachu chay runakunataqa kachamusuchkanki nacionta wateqaspa puchukarachinankupaq? nispa. 4Chay Rey Hanunmi runankunata kamachirqa Davidpa serviqninkunata presochanankupaq hinaspa barbankutapas huklaw uyallanta siksirunankupaq chaynataq pachankutapas siki patankama qorurunankupaq. Reypa kamachisqanman hina ruraruspankum kachaykurqaku. 5Chay pasakusqanmanta Davidman willaykuptinkum paykunaman taripachirqa anchallaa penqasqa kasqankurayku, paykunatam nichimurqa: Jerico llaqtapiy kaychik barbaykichik kasqallan wiamunankama hinaptinam kutimunkichik nispa. 6Davidpa cheqnisqanta yacharuspankum Hanunwan Amonpa mirayninkuna apachirqaku kimsa chunka kimsayoq waranqa kilo qollqeta, chaytaqa apachirqaku guerrapaq carretakunatawan sillakuq soldadokunata contratamunankupaqmi. Chaykunataqa apachirqaku Mesopotamia law Aram nacionmanta, Aram-maaca nacionmanta hinaspa Soba nacionmanta contratamunankupaqmi. 7Contratamurqakutaqmi guerrapaq kimsa chunka iskayniyoq waranqa carretankunatawan tropantin Maaca nacionpa reynintapas. Paykunam Mediba llaqtapa chimpanman chayaruspanku campamentonkuta sayachirqaku. Amonpa mirayninkunapas llaqtankumanta lloqsiramuspankum huunakaramurqaku guerraman rinankupaq. 8Chayta David yacharuspanmi Joabta kacharqa llapallan valeroso soldadonkunatawan. 9Amonpa miraynin soldadokunam peleanankupaq lloqsispanku tropa-tropa kinrayninman churakururqaku llaqtapa zaguannin punkupa waqtanpi. Hamuq reykunaataqmi campopi sapaqlla churakururqaku. 10Chaymi qepanpi hinaspa
1Chayku napa
Aram tropakunatawan Amon tropakunata David vencesqanmanta (2 S 10:1-19)
1 CRONICAS19,20
624
awpaqninpi tropakuna kasqanta Joab qawaykuspan Israel soldadokunamanta aswan allinninta akllarurqa hinaspam Aram nacionniyoq tropakunawan peleananpaq churarurqa. 11Puchuq tropakunataataqmi wawqen Abisaiman qoykurqa chaynapi Amonpa miraynin tropakunawan peleananpaq. 12Joabmi wawqenta nirqa: Aram nacionniyoq tropakuna ganamuwaptinqa hamunkim yanapawaqniy. Amonpa miraynin tropakuna ganasuptikiataqmi hamusaq yanapaqniki. 13Kallpanchakuptikiy tukuy kallpanchikwan peleasunchik nacionninchikrayku chaynataq Diosninchikpa llaqtankunarayku. Tayta Diosy munasqanta rurachun! nispa. 14Soldadonkunawan Aram nacionniyoq tropakunata Joab atacaptinmi paykunaataq lluptikurqaku. 15Aram nacionniyoq soldadokunapa lluptisqanta Amonpa miraynin soldadokuna qawaykuspankum paykunapas Joabpa wawqen Abisaimanta lluptikurqakutaq hinaspam llaqtaman yaykururqaku, Joabataqmi kutikurqa Jerusalen llaqtaman. 16Aram nacionniyoq tropakuna Israelpa tropankunawan vencesqa kasqankuta qawakuykuspankum runakunata kacharqaku Eufrates Mayupa waklaw chimpanpi kaq Aram nacionniyoq tropakunaman hinaptinmi paykunata pusamurqaku. Paykunataqa pusamurqa Hadad-ezerpa llapallan tropankuna kamachiqmi. 17Davidman chayta willaykuptinkum Israel llapallan tropakunata huuruspa Jordan Mayuta chimparurqa, Aram nacionniyoq tropakunawan peleanankupaqmi chimpa-chimpa churakururqaku. Paykunapa chimpanpi David churakuruptinmi Aram nacionniyoq tropakuna peleayta qallaykurqaku. 18Aram nacionniyoq tropakunam ichaqa Israel tropakunamanta ayqekurqaku, Davidpa tropankunam waurachirqa tawa chunka waranqa chaki-puri soldadokunatawan qanchis waranqa carreta manejaq soldadokunata. Davidqa waurachirqataqmi Aram nacionniyoq llapallan tropakuna kamachiq Sofac sutiyoq runatapas. 19Hadad-ezerpa llapallan yanapaqninkunam Israel tropakunapa vencerusqanta qawakuykuspanku Davidwan hawkayayman yaykururqaku hinaspam paytaa servirqaku. Chaymantapunim Aram nacionniyoq runakunaqa manchakururqaku Amonpa mirayninkuna yanapayta.
20
tiempo pasaruptinmi reykunapa guerraman lloqsinanku tiempopi tropankunata pusaspan Joab rirqa Amonpa mirayninkunapa allpan purmachiq. Raba llaqtata muyuruspanmi atacarurqa purmachinankama. Davidataqmi kachkarqa Jerusalen llaqtapi. 2Chay nacionpi reypam karqa alhaja rumikunawan adornasqa qorimanta coronan, chay coronata horqoruspankum Davidpa umanman churarqaku. Chay coronapa llasayninmi karqa kimsa chunka kimsayoq kilo. Davidmi llaqtamanta horqorqa chaypi kaq nana-nanaq imapas kaqkunata. 3Horqomurqataqmi llaqtapi puchuq runakunatapas, paykunatam llamkachirqa sierrakunawan, trillanapaq fierromanta maquinakunawan hinaspa fierromanta hachakunawan. Chaynatam llamkachirqa Amonpa mirayninkunapa llapallan llaqtakunapi runakunata. Chaymantam Davidqa kutikamurqa llapallan tropankunawan Jerusalen llaqtaman.
Hatunkaray runakunawan peleasqankumanta (2 S 21:18-20)
1Para
Raba llaqtata David vencesqanmanta (2 S 12:26-31)
pasaruptinmi Gezer llaqtapi guerra karurqa Filistea casta runakunawan. Chay tiempopim Husa castamanta kaq Sibecai waurachirqa hatunkaray runakunapa castan Sipai sutiyoq runata chaynapim Filistea casta runakuna hu-
4Chayku na
625
1 CRONICAS20,21
millachisqa karqaku. 5Mosoqmantam karqa guerra Filistea runakunawan chaymi Jair pa churin Elhanan waurachirqa Gat llaqtayoq Goliatpa wawqen Lahmi sutiyoq runata. Paypa lanzanpa kaspinmi karqa telar pa rodillon hina llumpay rakusu. 6Huktawan mi karqa guer ra Gat llaqtapi, chay guer rapim karqa huk hatun karay runa. Paypa makinkunam karqa soqta dedoyoqkama, hina chaynallataqmi karqa chakinkunapas. Pay pas hatunkaray runakunapa castanmi karqa. 7Paymi insultarqa Israel soldadokunata chaymi Davidpa wawqen Simeapa churin Jonatan waurachirqa. 8Chay tawankum karqaku Gat llaqtayoq Refa sutiyoq runapa miray nin. Paykunatam waurachirqa Davidpiwan soldadonkuna.
21
Israel castakunapa contranpi churakuruspan Davidta umacharqa Israel casta runakunata yupachinanpaq. 2Rey Davidmi Joabtawan tropakunapa capitanninkunata kaynata kamachirqa: Israel llapallan runakunapa kasqanman rispay Beerseba llaqtamanta Dan llaqtakama runakunata yupamuychik chay napi guerrapaq hina kaqkunaqa haykam kasqanta yachanaypaq nispa. 3Joabmi ichaqa reyta nirqa: Tayta Diosy mirachichun kay nacionpi runakunataqa kunan kasqanmantapas pachak kuti mastaraq. Rey nilly manachum paykunaqa llapallankupas ser viqnikikuna? Reynilly imapaqtaq runakuna yupachiyta munachkanki chaynapi Israel nacionta huchallichinaykipaq? nispa. 4Ichaqa reypa kamachisqanmi Joabpa nisqanmantapas cumplinapuni karqa. Joab tukuy Israel nacionpi puriramuspanmi kutimurqa Jerusalen llaqtaman. 5Joabmi reyman willarqa guerrapaq hina runakunaqa haykam kasqanta. Enteron Israel lawpim karqa chunka hukniyoq pachak waranqa runakuna, Juda lawpiataqmi karqa tawa pachak qanchis chunka waranqa runakuna. 6Leviy ayllutawan Benjamin ayllutam ichaqa mana yuparqakuchu. Joabpa qawasqanman hinaqa reypa kamachikusqanqa manam allinchu karqa. 7Diospaq pas reypa ka machikusqanqa manam allinchu karqa, chay raykum castigarqa Israel nacionta. 8Chay mi David kaynata maakurqa: Dios Taytally, hatuntam huchallikuruni kaykunata ruraspay, kunanmi ruegakuyki kay ser viqnikita mana allin rurasqay manta pampachaykuwanaykipaq, oqaqa loco hinam chaykunata ruraruni nispa. 9Chay mi Davidpa tapu ku nan Gad sutiyoq ru nata Tayta Dios nirqa: 10David man rispaykiy oqa Tayta Diospa nisqay ta nimuy: Kimsa ru ra naykunamantay akllakuykuy hukllata chaynapi chay akllakusqaykiman hina qamta castiganaypaq nispa. 11Gad rispa m Tayta Diospa nisqanta David man kay nata willa murqa: Mayqantataq akllakunki, 12nacionpi kimsa wata muchuy kanantachu icha kimsa killa enemigoykikunapa guerrawan qatikachasqa kaspa vencesqa kaytachu otaq kimsa punchawpuni peste onqoy wan tukuy nacionpi castigasqa kaytachu? Chay peste onqoy wanmi oqapa angelniy tukuy Israel nacionpi runakunata wauchinqa. Chaynaqa allintay tanteaykuy kachamuwaqniy man willamunay paq. 13Hinaptin mi David ataq nirqa:
1Sata nasmi
Guerrapi peleananpaq qarikunata David yupachisqanmanta (2 Sam. 24:1-17)
1 CRONICAS21
626
Hatun sasachakuy pim rikuriruni. Tayta Diospa makinman wichiykuymi aswan allinqa runakunapa makinman wichiykuymantaqa. Tayta Diospa kuyapayakuy ninqa ancha hatunmi nispa. 14Peste onqoy ta Israel casta ku na man Tayta Dios kachayka muptin mi wa u rurqa qanchis chunka waranqa runakuna. 15Tayta Diosmi angelta kacharqa Jerusalen llaqtapi runakunata waurachinanpaq. Runakunata angel wauchichkaptinmi Tayta Dios qawariykuspan llakipayarikurqa chay castigo apachimusqanmanta chaymi wauchiq angelta nirqa: Chayllapaqam, amaa masta wauchiychu nispa. Tayta Diospa angelninmi kachkarqa Jebus casta Ornan sutiyoq runapa eranpi. 16David qawa rispan mi Tayta Diospa angelninta rikururqa kay pachapa altonpi kachkaqta. Angelqa Jerusalen llaqtapa contranpim wauchinanpaq hinalla espadanta haywarayachkarqa, chaymi Davidataq ancianokunapiwan luto pachawan pachakuruspanku qonqoranpa pampaman kumuykurqaku. 17Diostam David nirqa: Runakuna yupasqa kananpaqqa oqam kamachirqani, oqam huchallikuruniqa, oqam mana allintaqa ruraruni. Kay runakunaqa ovejakuna hina kaspam mana imatapas rurarqakuchu. Yupaychasqay Dios Taytally, ruegakuykim oqatawan taytaypa castankunata castiganaykipaq ichaqa amay runaykikunataqa castigaychu nispa.
Altarta David rurachisqanmanta (2 S 24:18-25)
18Tayta Diospa angelninmi Davidman nimunanpaq Gadta kamachirqa chaynapi David rispan Jebus casta Ornan sutiyoq runapa eranpi Tayta Diospaq altarta hatarichimunanpaq. 19Chaynapim Tayta Diospa sutinpi Gadpa willasqanman hina David rirqa. 20Qepanta Ornan qawariykuspanmi angelta rikururqa hinaptinmi paywan kaq tawantin churinkuna pakakururqaku. Ornanqa trigotam trillakuchkarqa. 21Ornan qawarispanmi rikururqa David payman hamuchkaqta chaymi eramanta rispa qonqoranpa pampaman kumuykurqa Davidpa qayllanpi. 22Chaymi Ornanta David nirqa: Qoykuway kay eraykita chaynapi Tayta Diospaq kaypi altarta ruranay paq. Cabal precionpiy *rantikuruway chaynapi runakunamanta peste onqoy chinkananpaq nispa. 23Hinaptin mi Ornan ataq nirqa: Rey nilly, kay erataqa qoykim tanteasqaykiman hina ruranaykipaq. Bueyeskunatapas qoykim wauchispa kaanaykipaq, yantapaqpas qoykitaqmi trillana carretakunata, trigotapas qoykitaqmi kawsaykunamanta ofrendapaq. Chay naqa tukuy kaykunatam qam rey man qoyki! nispa. 24Chay mi Rey David ataq nirqa: Manapunim chaynaqa kanmanchu, oqaqa cabal precionwanmi rantisqayki. Mana qollqey pa chanin lliw kaana ofrendataqa manam Tayta Diosmanqa ofrecey manchu. Manam qampa kaqtaqa qechuykimanchu nispa. 25Chaynapim Davidqa chay sitiopaq Ornanman qorqa yaqa qanchis kilo qorita. 26Chaypim Tayta Diospaq David hatarichirqa altarta hinaspam lliw kaana ofrendakunata ofrecerqa, ofrecerqataqmi Dioswan allinlla kasqanmanta ofrendakunatapas. Chaymantam Davidqa Tayta Diosta maakurqa, hinaptinmi Tayta Diosataq uyariykuspan hanaq pachamanta kachaykurqa ninata lliw kaana ofrendakuna altarpa hawanman. 27Chaymantam Tayta Diosqa angelta kamachirqa espadanta vainanman kutiykachinanpaq.
627 Templopaq sitiomanta
1 CRONICAS21,22
casta Ornanpa eranpi Tayta Diospa uyariykusqanta David qawaykuspanmi animalkunata kaapurqa. 29Chunniqpiraq Moisespa rurachisqan Tayta Diospa *yachanan karpaqa Gabaon Moqopiraqmi kachkarqa, chay pitaqmi kachkarqa animal kaananku altarpas. 30Davidmi chay Gabaon law man mana riyta atirqachu Diosta tapukamunanpaq, Tayta Diospa angelninpa espadanta rikurusqanraykum payqa mancharisqallaa kachkarqa. 1Chay raykum nirqa: Kay pim kanqa yupaychasqanchik Tayta Diospa templonqa, kay pitaqmi kanqa Israel casta runakunapa lliwta kaananku altarpas nispa.
28Jebus
22
nacionpi llapallan forasterokunata Rey David huurachispanmi wakinninta kamachirqa rumikunata labranankupaq chay napi Diospa templonta rurachinanpaq. 3Davidqa alistachirqataqmi achkallaa fierrokunatapas chaykunawan zaguan punkukunata clavanankupaq, alistachirqataqmi hapinaq fierrokunatapas chaynataq manaa pesay atina broncetapas. 4Alistachirqataqmi manaa yupay atina cedro qerukunatapas. Chay na achkallaa cedro qerukunataqa Sidon hinaspa Tiro llaqtayoq runakunam Davidman apamurqaku. 5David mi kay nata tantearqa: Churiy Salomonqa war mallaraqmi, Tayta Diospa templon rurachisqayqa llapanmanta hatun allin reqsisqam kanqa, llapallan nacionkunapipas sumaqllaam kanqa. Chaynaqa chay templo rurasqa kananpaqmi tukuy imata alistasaq nispa. Chayraykum Davidqa manaraq waukuchkaspan tukuy imata achkanpi alistarqa. 6Chaymantam Davidqa churin Salomonta qayarachispan kamachirqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospaq templota rurachipunanpaq. 7Churin Salomontam kaynata nirqa: Churilly, oqam munarqani yupaychasqanchik Tayta Diospaq templo rurachiyta. 8Ichaqa Tayta Diosmi niwarqa: Qamqa achka runakunatam wauchirqanki, hatun guerrakunatam rurarqanki. Qamqa manam temploytaqa rurachiwaqchu oqapa qayllaypi achka runakunata wauchisqaykirayku. 9Qampam churiki kanqa hawkalla kawsakuq. oqam muyuriqninpi enemigonkunamanta hawkayachisaq chayraykum paypa sutinqa kanqa Salomon. oqam paypa gobiernasqan tiempopi Israel nacionta hawkayachisaq mana pipas imanananpaq. 10Paymi oqapaq templota ruranqa. Paymi oqapa churiy kanqa, oqaataqmi paypa taytan kasaq, gobiernontam Israel nacionpi wiaypaq takyachisaq nispa. 11Churilly, chaynaqa Tayta Dios kunan yanapasuspaykiy favorecesunki. Paypa nisusqaykiman hinam yupaychasqanchik Tayta Diospaq templota rurachinki. 12Tayta Diosy yuyaytawan entiendeyta qosunki Israel nacionpi gobiernanaykipaq chaynapim yupaychasqanchik Tayta Diospa yachachikuyninkunata kasukunki. 13Israel nacionpaqmi Tayta Dios decretokunatawan, reglamentokunata Moisesman kamachirqa, chayman hina ruraspaykiqa favorecesqam kanki. Chaynaqa qarinchakuspay ama manchakuychu hinaspapas amataqy hukmanyaychu. 14Kayqay hatun afanwan Tayta Diospa templonpaq alistaruni kimsa waranqa kimsa pachaknin tonelada qorita, kimsa chunka kimsayoq waranqa tonelada qollqeta, alistarunitaqmi achka-achka manaa pesay atina broncetapas hinaspa fierrotapas. Huurqanitaqmi qerukunatapas chaynataq rumikunata-
2Israel
Templo ruranankupaq alistasqankumanta
1 CRONICAS22,23
628
pas, chaykunamanmi qampas yapanki. 15Qanwanmi kachkan achka llamkaqkuna, rumi labraqkuna, albailkuna, carpinterokuna hinaspa tukuy rikchaq ruraq maestrokuna. 16Qoripi, qollqepi, broncepi hinaspa fierropi llamkaqkunaqa mana yupay atinam kachkanku. Chaynaqa llamkaymany churakuy. Tayta Diosy yanapasunki nispa. 17Davidqa ka machirqataqmi Israel nacionpi kaq llapa jefeku natapas chu rin Salomonta yanapanankupaq, paykunatam nirqa: 18Yupaychasqanchik Tayta Diosqa qamkunatam ya napasuchkan kichik. Payqa tukuy hinastinpim hawkayayta qoykusunkichik. Paymi qoykuwan kay nacionpi llapallan runakunata paykunapi munaychakunaypaq. Paykunaqa Tayta Diospa hinaspa runankunapa munaychakusqanam kachkanku. 19Yupaychasqanchik Tayta Diostay maskaychik tukuy sonqoykichikwan hinaspa tukuy vidaykichikwan, hatarichiychiky yupaychasqanchik Tayta Diospa santuarionta. Chaymanmi paypa contrato baulnintawan paypaq sapaqchasqa ser viciokunata apamunkichik nispa.
23
Israel nacionpi gobiernananpaq churarqa. 2Paymi huurachirqa Israel nacionpi llapallan jefekunata, sacerdotekunata hinaspa Leviy casta runakunata. 3Leviy casta runakunamantam yuparqaku kimsa chunka watamanta hanayman, chulla-chullallamanta yupaptinkum karqa kimsa chunka pusaqniyoq waranqa qarikuna. 4-5Chaymi David nirqa: Chay Leviy casta runakunamantam iskay chunka tawayoq waranqa runakuna kanqa Tayta Diospa templonpi nanachikuqkuna, soqta waranqaataqmi kanqa jefekuna hinaspa juezkuna. Tawa waranqa runakunaataqmi zaguan punkukunawan cuentallikunqaku, tawa waranqa runakunaataqmi Tayta Diosta alabanqaku chaypaq rurachisqay tocanakunata tocaspanku nispa. 6Leviy casta ku natam kimsa man David ra kina rurqa, payku nam karqa Ger son castakuna, Coat castakuna hinaspa Merari castakuna. 7Gersonpa mirayninkunamantam karqa Laadanwan Simei. 8Laadanpa kimsa churinkunam karqa piwi kaq Jehiel, qatiqnin Zetam hinaspa Joel. 9Simeipa kimsa churinkunam karqa Semolit, Haziel hinaspa Haran. Paykunam karqa Laadanpa castankunapi jefekuna. 10Simeipa tawa churinkunam karqa Jahat, Ziza, Jeus hinaspa Beria. 11Piwi kaqmi karqa Jahat, qatiqninataq Ziza. Jeuspawan Beriapa churinkunam ichaqa mana achkachu karqa, chayraykum paykunaqa yupasqa karqaku chulla familiallaa imam ruranankupi. 12Coatpa tawa churinkunam karqa Amram, Izhar, Hebron hinaspa Uziel. 13Amrampa churinkunam karqa Aaron hinaspa Moises. Aaronmi churinkunapiwan rakisqa karqa Tayta Diosllapaqa ofrendakunata wiaypaq sapaqchanankupaq, paykunaqa rakisqa karqa Tayta Diospa qayllanpi inciensota kaanankupaqmi hinaspa payllataa servispa paypa bendicionninta wiaypaq maakunankupaqmi. 14Diospa runan Moisespas chaynataq mirayninkunapas sutichasqa karqa Leviy ayllupa sutinwanmi. 15Moisespa churinkunam karqa Gersonwan Eliezer. 16Gersonpa churinmi karqa Sebuel. Paymi karqa jefe. 17Eliezerpa churinmi karqa Rehabias. Paymi karqa jefe. Eliezerpaqa manaam karqachu churinkuna. Rehabiaspa churinkunam ichaqa karqa achkallaa. 18Izharpa churinmi karqa Selomit. Paymi karqa jefe. 19Hebronpa piwi kaq churinmi karqa Jeraias, paymi karqa jefe. Jeriaspa sullkanmi karqa Amarias, Amariaspa sullkanataqmi karqa Jahaziel, Jahazielpa sullkanataqmi karqa Jecaman. 20Uzielpa piwi kaq churinmi karqa Micaias, paymi karqa jefe. Micaiaspa sullkanmi karqa Isaias.
1Rey Davidmi machuyaywan ancha yuyaqa karuspan churin Salomonta
Leviy casta runakunapa imam ruranankumanta
629
21Mera ripa
1 CRONICAS23,24
churinkunam karqa Mahliwan Musi. Mahlipa churinkunam karqa Eliazar wan Cis. 22Eliazar mi waukurqa mana qari churiyoq. Warmi churinkunalla kaptinmi ayllun Cispa qari churinkuna paykunawan casarakurqaku. 23Musipa kimsa churinkunam karqa Mahli, Edar hinaspa Jeremot. 24Payku nam karqa ku Leviy pa miray nin ku na, payku naqa castan ku ru na ku napa jefenkuna kaspankum sapakama yupasqa karqaku, Tayta Diospa templonpim iskay chunka watayoqmanta hanayman ser vikurqaku. 25David mi nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi hawkayayta qoykun Israel runankunaman, paymi Jerusalen llaqtapi *yachanqa wiaypaq. 26Chay naqa Leviy casta runakunaqa manaam apakachanqakuachu Tayta Diospa yachanan karpataqa nitaq llapan ser vicionkunatapas nispa. 27Davidpa qepa kamachisqanman hinam Leviy castakunapa mirayninta yuparurqaku iskay chunka watayoqmanta hanayman. 28Leviy castakunapa rurananmi karqa Aaronpa mirayninkunata Tayta Diospa templonpi yanapay. Yanapanankum karqa patiokunapi, cuartokunapi, Diospaq sapaqchasqa kaqkuna limpiaypi hinaspa Diospa templonpi tukuy ima ruraypi. 29Paykunam cuentallikurqaku Diospa qayllanpi monton patanasqa tantakunawan, kawsaykunamanta rurasqa harinawan, mana qonchuyoq tortillakunawan, sartenpi freisqa kaqkunawan hinaspa masarasqa kaqkunawan. Cuentallikurqakutaqmi sayaynin tupuna kaqkunawanpas chaynataq llasaynin pesana kaqkunawanpas. 30Paykunaqa sapa tempranonmi hinaspa sapa tardenmi templopi sayananku karqa Tayta Diosman graciasta qospanku alabanankupaq. 31Paykunaqa sayanankum karqa samana punchawkunapi sacerdotekuna animalta wauchispa Tayta Diospaq lliwta kaaptinkupas chaynataq mosoq killapi hinaspa fiestakunapi kaaptinkupas. Reglamentoman hinam paykunaqa haykam kasqankuman hina tukuy tiempopi Tayta Diospa qayllanpi mana faltakuspa kananku karqa. 32Paykunam cuentallikurqaku Diosman asuykuna karpawanpas chaynataq santuariowanpas, Diospa templonpim rurarqaku castanku Aaronpa mirayninkunapa kamachisqanman hina. 1Aaronpa mirayninkunam rakisqa karqaku castankuman hina. Aaronpa churinkunam karqa Nadab, Abiu, Eleazar hinaspa Itamar. 2Ichaqa Nadabwan Abiumi manaraq taytanku waukuchkaptin waururqaku, paykunapaqa manam churinpas karqachu. Chaymi Eleazarwan Itamar sacerdotekunapa rurananta rurarqaku. 3David mi Elea zar pa miray nin manta kaq Sadocwan hinaspa Ita mar pa miray ninmanta kaq Ahimelecwan rakirqaku sacerdotekunata tocasqanman hina ser vinankupaq. 4Ichaqa cuentatam qokururqaku Itamarpa miray ninkunamantaqa Eleazarpa mirayninkuna aswan achka jefekuna kasqankuta chaymi Eleazarpa mirayninmanta akllarqaku chunka soqtayoq jefekunata, Itamarpa mirayninmantapas akllarqakum pusaq jefekunata. 5Eleazar pa hinaspa Itamarpa miraynintapas suerteman hinam rakirqaku sapakamata. Paykunamantam karqa santuariopi jefekuna hinaspa Diospa ser viqnin jefekuna. 6Leviypa ayllunmanta Natanaelpa churin secretario Semaiasmi qellqarqa llapallan jefekunapa sutinta. Paymi qellqarqa reypa qayllanpi, kamachikuqkunapa qayllanpi, sacerdote Sadocpa qayllanpi, Abiatarpa churin Ahimelecpa qayllanpi, sacerdote casta jefekunapa qayllanpi hinaspa Leviy casta jefekunapa qayllanpi. Suerteta horqospam Eleazarpa mirayninmanta akllarqaku iskay familiata, Itamarpa mirayninmantaataqmi akllarqaku huk familiata, chaynatam rurarqaku qatinasninpi.
24
1 CRONICAS24,25
7-18Suer teta
630
horqoptinkum punta kaqmanta qallarispa qatinasninpi iskay chunka tawayoqkama karqa: Joiarib, Jedaias, Harim, Seorim, Malquias, Mijamin, Hacos, Abias, Jesua, Secanias, Eliasib, Jaquim, Hupa, Jesebeab, Bilga, Imer, Hezir, Afses, Petaias, Hezequiel, Jaquin, Gamul, Delaia hinaspa Maazias. 19Payku nam oficion ku man hina chu rasqa karqa ku chay napi Diospa templonman yaykuspa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa kamachisqanman hina llamkanankupaq, chay reglamentokunataqa qorqa abuelonku Aaronmanmi. 20Leviypa mirayninmanta puchuqkunaataqmi karqa: Amrampa castan Subael, Subaelpa castan Jehdias, 21Rehabiaspa castan Isias, paymi karqa jefe, 22Izharpa castan Selomot, Selomotpa castan Jahat, 23Hebronpa piwi churin Jerias, Jeriaspa sullkan Amarias, Amariaspa sullkan Jahaziel, Jahazielpa sullkan Jecaman. 24Paykunawantaqmi karqa Uzielpa churin Micaiapas, Micaiapa castan Samirpas, 25Micaiapa wawqen Isiaspas chaynataq Isiaspa castan Zacariaspas. 26Paykunawantaqmi karqa Meraripa castan Mahliwan Musipas chaynataq Meraripa castan Jaazaiaspas. 27Meraripa castan Jaaziaspa churinkunam karqa Soham, Zacur hinaspa Ibri. 28Mahlipa castanmi karqa Eleazar, paymi mana churiyoq karqa. 29Cispa castanmi karqa Jerameel. 30Musipa castanmi karqa Mahli, Edar hinaspa Jerimot. Paykunam karqaku Leviypa mirayninmanta castankuman hina. 31Paykunapas suerteman hina rakisqam karqaku Aaronpa miraynin castamasinkuman hina. Chaynatam suertearqaku Rey Davidpa qayllanpi, Sadocpa qayllanpi, Ahimelecpa qayllanpi, sacerdotekunapa qayllanpi hinaspa Leviy casta jefekunapa qayllanpi. Mayor wawqenkupa familian hinam sullka wawqekunapas igualla suerteasqa karqaku.
25
tropapa jefenkunapiwan rakirqaku ser vicio ruranankupaq Asaf pa churinkunata, Hemanpa churinkunata hinaspa Jedutunpa churinkunata. Paykunataqa rakirqaku takispa taksa arpata, hatun arpata chaynataq platillokunata tocaspa Diosmanta willakunankupaqmi. Chay ser viciopi llamkaqkunam karqa 2Asaf pa churin Zacur, Josey, Netanias hinaspa Asarela. Paykunatam yachachirqa taytanku Asaf. David yachachiptinmi Asafqa Diosmanta willakurqa. 3Jedutunpa soqtantin churinkunapas chay ser viciopi llamkaqkunam karqa. Paykunam karqa Gedalias, Zeri, Jesaias, Simei, Hasabias hinaspa Matatias. Paykunatam taytanku Jedutun yachachirqa. Jedutunmi taksa arpapa compaasqan Diosmanta willakurqa. Chaynataqa rurarqa Tayta Diosman graciasta qospa alabananpaqmi. 4Hina chay serviciopim llamkarqaku Hemanpa churinkunapas. Paykunam karqa Buquias, Matanias, Uziel, Sebuel, Jeremot, Hananias, Hanani, Eliata, Gidalti, Romanti-ezer, Josbecasa, Maloti, Hotir hinaspa Mahaziot. 5Llapallankum karqaku reypa tapukunan Hemanpa churinkuna. Diosmi Hemanman prometerqa atiyniyoq kananpaq, paymanmi qorqa chunka tawayoq qari churinkunatawan kimsa warmi churinkunata. 6Paykunataqa taytankum llapallankuta yachachirqa chaynapi Tayta Diospa templonpi platillokunawan, hatun arpakunawan hinaspa taksa arpakunawan payta alabaspa templopi ruranankupaq. Asaftawan Jedutuntaqa hinaspa Hemantaqa kikin reymi yachachirqa. 7Tayta Diosman takinankupaq yachachisqa aylluntin runakunam llapallanku karqaku iskay pachak pusaq chunkan pusaqniyoq runakuna. 8Payku naqa muyuy ninpi ser viku nan kupaqmi suer tearqa ku mayor kaspapas, warma kaspapas, maestro kaspapas hinaspa discipulo kaspapas.
1David mi
Tocaqkunamantawan takiqkunamanta
631
9-31Suer teta
1 CRONICAS25,26
horqoruptinku punta kaqmanta qallarispa qatinasninpi iskay chunka tawayoqkama ser vikuqkunam karqa Asafpa miray nin Josey. Wakinataqmi karqa Gedalias, Zacur, Izri, Netanias, Buquias, Jesarela, Jesahias, Matanias, Simei, Azareel, Hasabias, Subael, Matatias, Jeremot, Hananias, Josbecasa, Hanani, Maloti, Eliata, Hotir, Gidalti, Mahaziot hinaspa Romanti-ezer. Muyuy ninpi familiantin hinaspa churintin sapakama llamkanankupaqmi karqaku chunka iskayniyoq runakuna.
26
punkukunawan cuentallikunankupaqmi Corey castamanta rakisqa karqa Corey pa churin Meselemias. Coreyqa karqa Asaf pa churinmi. 2Meselemiaspa piwi kaq churinmi karqa Zacarias, Zacariasman qatiqkunaataqmi karqa Jediael, Zebadias, Jat niel, 3Elam, Johanan hinaspa Elioenai. 4Obed-edompa piwi kaq chu rin mi karqa Se maias, Semaiasman qatiqnin kunaataqmi karqa Jozabad, Joa, Sacar, Natanael, 5Amiel, Isacar hinaspa Peultai. Diosmi Obed-edomta bendecirqa achka churinkunata qospan. 6Obed-edompa churin Semaiaspapas karqam churinkuna. Paykunam castankupi munaychakurqaku valeroso soldadokuna kasqankurayku. 7Semaiaspa churinkunam karqa Otni, Rafael, Obed, Elzabad, Eliu hinaspa Semaquias. Eliuwan Semaquiasqa wawqenkunamantapas aswan valeroso qarikunam karqaku. 8Llapallankum paykunaqa Obed-edompa miraynin karqaku, churinkunapas hinaspa castankunapas karqa servicio rurayninkupi valeroso soldadokunam. Llapallankum karqaku soqta chunka iskayniyoq runakuna. 9Me selemiaspa chu rin ku nawan castan ku nam karqa chun ka pusaqniyoq va leroso soldadokuna. 10Mera ripa miray nin Hosapa chu rin mi karqa Simri, mana piwi churi kachkaptinpas paytam jefe kananpaq taytan churarqa. 11Simripa qatiqninmi karqa Hilcias, Tabalias hinaspa Zacarias. Hosapa llapallan churinkunawan castankunam karqa chunka kimsayoq runakuna. 12Payku na man mi pun ku ku nawan muyuy ninpi cuenta lli kuy tocarqa. Payku nam runakunapa jefenkunapiwan kuska castamasinkuna hina Tayta Diospa templonpi ser virqaku. 13Sapa punkuwan cuentallikunankupaqmi suerteta choqarqaku abuelonkupa castanman hina, mayorpaqpas otaq sullkapaqpas chay nallam karqa. 14Intipa qespimu nan lawpi pun kupaqmi suer te toca rurqa Selemiasman. Norte law punkupaqataqmi suerte tocarurqa Selemiaspa churin Zacariasman, paymi yachayniyoq consejero karqa. 15Obed-edonmanmi tocarurqa surlawpi punku, paypa churinkunamanataqmi tocarurqa templopi almacen cuartokuna. 16Supim sutiyoq runamanwan Hosamanataqmi tocarurqa intipa seqaykunan lawpi punku hinaspa hanay lawman rina anpi Selequet sutiyoq punku. Imam ruranankutam iguallaman rakirqaku kaynata: 17Intipa qespimunan lawpaqmi churarqaku Leviy castamanta soqta runakunata, norte lawpaqmi churarqaku sapa punchawpaq tawa runakunata, surlawpaqmi churarqaku sapa punchawpaq tawa runakunata, almacen cuartokunapaqataqmi churarqaku iskay runakunata sapa cuartopaq. 18Intipa seqaykunan lawpi patiomanmi churarqaku hanay lawman rina anpaq tawa runakunata, hina patiopiataqmi churarqaku iskay runakunata. 19Chayna rakisqam karqaku punkukunawan cuentallikuqkunaqa, paykunaqa karqa Coreypa mirayninkunam chaynataq Meraripa mirayninkunam.
Punkukunawan cuentallikuqkunamantawan kamachikuqkunamanta

1Muyuy ninpi
1 CRONICAS26,27
20Leviypa
632
castan wakin runakunaataqmi cuentallikurqaku Diospa templonpi tukuy ima kaqkunamantawan Diospaq sapaqchasqa kaqkunamanta. 21Gersonpa churin Laadanpa mirayninkunam karqa chay Leviy casta runakunapa jefenkuna. Laadanpa huknin mirayninqa karqa Jehieli sutiyoq runam. 22Jehielipa churinkunam karqa Zetam hinaspa Joel. Paykunam cuentallikurqaku Tayta Diospa templonpi tukuy ima kaqkunamanta. 23Amram casta ru na ku napas, Izhar casta ru na ku napas, Hebron casta ru na kunapas chaynataq Uziel casta runakunapas 24qori-qollqewan cuentallikuqkunam karqaku, paykunapa jefenmi karqa Sebuel. Sebuelqa karqa Gersonpa mirayninmanta kaqmi, Gersonataqmi karqa Moisespa churin. 25Eliezer pa miray nin manta Sebuelpa castan ku nam karqa: Eliezer pa chu rin Rehabias, Rehabiaspa churin Jesahias, Jesahiaspa churin Joram, Jorampa churin Zicri hinaspa Zicripa churin Selomit. 26Selomitmi castamasinkunapiwan cuentallikurqaku Diospaq sapaqchasqa tukuy ima kaqkunamanta. Chaykunataqa Tayta Diospaqmi Rey David sapaqcharqa. Sapaqcharqataqmi ayllukunapa jefenkunapas, waranqa soldado kamachiqkunapas, pachak soldadokuna kamachiqkunapas chaynataq tropakuna ukupi wakin kamachiqkunapas. 27Chay sapaqchasqanku kaqkunaqa karqa guerrapi qechumusqankum, chaykunawan Diospa templonta allichanankupaq. 28Chaykunawan kuskataqmi kachkarqa Diosmanta willakuq Samuelpa sapaqchasqankunapas, Cispa churin Saulpa sapaqchasqankunapas, Nerpa churin Abnerpa sapaqchasqankunapas chaynataq Sarviapa wawan Joabpa sapaqchasqankunapas. Diospaq tukuy chay sapaqchasqankuwanmi cuentallikurqa Selomitwan castamasinkuna. 29Izhar pa miray nin Quena niaswan chu rin ku nam karqa ku autoridad ku na hinaspa juezkuna. Paykunaqa manam cuentallikurqakuchu templopi kaqkunamantaqa. 30Hebron casta Hasabiaswan castamasinkunam karqa waranqa qanchis pachaknin qarikuna. Paykunaqa Jordan Mayupa kaylawnin intipa seqaykunan lawpim Israel nacionpa kaqninkunawan cuentallikurqaku. Cuentallikurqakuqa Tayta Diospa hinaspa reypa llapallan asuntonkunamantam. 31Hebron casta runakunapa jefenqa karqa Jeriasmi. Tawa chunka watamana David gobiernachkaptinmi Hebron casta runakunapa listanpi maskachkaspa tarirurqaku valeroso qarikunapa sutinta. Paykunam karqa Galaad law Jazer llaqtapi kaqkuna. 32Jeriaspa castan runakunaqa karqa iskay waranqa qanchis pachaknin qarikunam, paykunaqa karqa castamasinkunapa jefenkunam, paykunapas karqa valeroso qarikunam. Paykunatam Rey David churarqa Ruben ayllupa, Gad ayllupa hinaspa parten Manases ayllupa kamachiqnin kananpaq, paykunataqa churarqa Diospa llapa kaqninkunawan hinaspa reypa kaqninkunawan cuentallikunankupaqmi.
27
sapa killa muyuy ninpi reypa ser vicionpi kaqkunam karqaku ayllukunapa jefenkuna, waranqa soldado kamachiqkuna hinaspa pachak soldado kamachiqkuna hinaspa wakin capitankuna. Runakunam rakisqa karqaku chunka tawayoq waranqa soldadonka. 2Qa lla riy killapi reyta ser vinanpaq punta kaq ra kisqa tropapa ka machiqnin mi karqa Zabdielpa churin Jasobeam, paypa kamachisqan tropakunaqa karqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunam. 3Farezpa miray nin Jasobeanmi kamachirqa chay punta kaq killapi ser viq tropakunapa llapallan jefenkunataqa.
1Watapi
Davidpa tropankunapa jefenkunamanta
633
4Iskay
1 CRONICAS27
kaq killapi reyta ser vinanpaq rakisqa tropapa kamachiqninmi karqa Ahohi casta Dodai, chay tropakunapa kamachiqninmi karqa Miclot, paypas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 5Kimsa kaq killapi reyta ser vinanpaq rakisqa tropapa kamachiqninmi karqa sacerdotekunapa jefen Joiadapa churin Benaia, paypas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 6Kay Benaiam karqa kimsa chunka valeroso soldadokunapa huknin. Ichaqa chay tropakunataqa kamachirqa Benaiapa churin Amisabadmi. 7Tawa kaq killapi reyta ser vinanpaq tropapa ka machiqnin mi karqa Joabpa wawqen Asael, Asael wauruptinqa churin Zebadiasam kamachirqa, pay pas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 8Pichqa kaq killapi reyta ser vinanpaq tropapa ka machiqnin mi karqa Izra casta Samhut, pay pas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 9Soqta kaq killapi reyta ser vinanpaq tropapa ka machiqnin mi karqa Iquespa churin Ira, payqa karqa Tecoa llaqtamantam, pay pas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 10Qanchis kaq killapi reyta ser vinanpaq tropapa ka machiqnin mi karqa Pelon casta Heles, payqa karqa Efrainpa miray ninmi, paypas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 11Pusaq kaq killapi reyta ser vinanpaq tropapa ka machiqnin mi karqa Husapa castan Sibecai, payqa karqa Zera castam, paypas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 12Isqon kaq killapi reyta ser vinanpaq tropapa ka machiqnin mi karqa Anatot llaqtayoq Abiezer, payqa karqa Benjamin ayllumantam, paypas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 13Chun ka kaq killapi reyta ser vinanpaq tropapa ka machiqnin mi karqa Netofa llaqtayoq Maharai, payqa karqa Zera castam, paypas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 14Chun ka huk niyoq kaq killapi reyta ser vinanpaq tropapa ka machiqnin mi karqa Efrainpa miraynin Piraton llaqtayoq Benaia, pay pas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 15Chun ka iskay niyoq kaq killapi reyta ser vinanpaq tropapa ka machiqnin mi karqa Otonielpa miraynin Netofa llaqtayoq Heldai, pay pas kamachirqa iskay chunka tawayoq waranqa soldadokunatam. 16Israel ayllu runakunapa autoridadninkunaqa kaykunam: Ruben ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Zicripa churin Eliezer. Simeon ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Maacapa churin Sefatias. 17Leviy ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Kemuelpa churin Hasabias. Aaron casta runakunapa autoridadninmi karqa Sadoc. 18Juda ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Davidpa huknin wawqen Eliu. Isacar ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Micaelpa churin Omri. 19Zabulon ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Abdiaspa churin Ismaias. Neftaliy ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Azrielpa churin Jerimot. 20Efrain ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Azaziaspa churin Oseas. Parten Manases ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Pediaspa churin Joel. 21Galaad lawpi kaq parten Manases ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Zacariaspa churin Iddo. Benjamin ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Abnerpa churin Jaasiel. 22Dan ayllu runakunapa autoridadninmi karqa Jerohampa churin Azareel. Paykunam karqa Israel ayllu runakunapa autoridadninkuna.
1 CRONICAS27,28
23Tayta
634
Diosmi prometerqa Israel casta runakunataqa cielopi lucerokunata hinaa mirachinanpaq, chayraykum Davidqa mana yupachirqachu iskay chunka watanman manaraq chayaq runakunataqa. 24Sar viapa wawan Joabmi runakuna yupayta qallaykurqa, payqa manam tukurqachu chay yupasqanmanta Israel casta runakuna castigasqa kasqankurayku. Chayraykum Rey Davidpa vidanmanta willakuq libropiqa chay haykam yupasqanqa mana qellqasqachu karqa. 25Reypa tukuy imanwan cuentallikuqmi karqa Adielpa churin Azmavet. Uziaspa churin Jonatanataqmi cuentallikurqa chakrakunapi, llaqtakunapi, llaqtachakunapi hinaspa torrekunapi kaqninkunamanta. 26Quelubpa churin Izriataqmi cuentallikurqa chakrapi llamkaqkunamanta. 27Rama llaqtayoq Simei sutiyoq runaataqmi cuentallikurqa uvas huertakunamanta. Sefam llaqtayoq Zabdi sutiyoq runaataqmi cuentallikurqa almacenpaq vino huuymanta. 28Gedera llaqtayoq Baal-hanan sutiyoq runaataqmi cuentallikurqa waqtakunapi aceitunas sachakunamanta hinaspa purun higos sachakunamanta. Joas sutiyoq runaataqmi cuentallikurqa almacenpi aceitemanta. 29Saron law Sitrai sutiyoq runaataqmi cuentallikurqa Saron lawpi michina vacakunamanta. Adlaipa churin Safat sutiyoq runaataqmi cuentallikurqa qechwa lawpi michina vacakunamanta. 30Ismael casta Obil sutiyoq runaataqmi cuentallikurqa camellokunamanta. Meronot llaqtayoq Jehodias sutiyoq runaataqmi cuentallikurqa asnokunamanta. 31Hagar casta Jaziz sutiyoq runaataqmi cuentallikurqa ovejakunamanta. Paykunam llapallanku karqa Rey Davidpa kapuqninkunawan cuentallikuqkuna. 32Davidpa tion Jonatan mi karqa consejo qokuq runa, payqa karqa allin entiendeq hinaspa allin secretariom. Hacmonipa churin Jehiel sutiyoq runaataqmi karqa reypa churinkunata yanapaq. 33Ahitofel sutiyoq runapas karqa reypa consejaqninmi. Arqui casta Husai sutiyoq runapas karqa reypa confianza runanmi. 34Ahitofel sutiyoq ru napa rantinpiataqmi karqa Be naiapa chu rin Joiada hinaspa Abiatar. Reypa llapallan tropankunapa kamachiqninataqmi karqa Joab.
28
Jerusalen llaqtapi huurachirqa Israel casta runakunapa llapallan autoridadninkunata, chay autoridadkunam karqa: ayllukunapa autoridadninkuna, reyta muyuyninpi serviq tropakunapa kamachiqninkuna, waranqa soldadokunapa kamachiqninkuna, pachak soldadokunapa kamachiqninkuna, reypa llapallan chakrankunamanta cuentallikuqkuna, reypa ganadonkunawan cuentallikuqkuna hinaspa reypa churinkunamanta cuentallikuqkuna. Huuchirqataqmi serviqnin runakunatapas, allin reqsisqa soldadokunatapas chaynataq valeroso soldadokunatapas. 2Rey David mi saya riykuspan nirqa: Castamasillaykuna, runallaykuna, uyariykuwaychiky. oqam munarqani templo rurayta chaynapi Tayta Diospa contrato baulnin chaypi kananpaq hinaspa chaypitaq Diosninchikpa chakinpas samaykunanpaq. Chayta rurachinaypaqmi tukuy imakunatapas alistarqania. Ichaqa Diosmi niwarqa: 3Manam qamchu temploytaqa rurachipuwanki, qamqariki guerrapi peleaq kaspaykim achkallaa runakunata wauchirqanki nispa. 4Chaywanpas Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi akllaykuwarqa llapallan familiaymanta chaynapi wiaypaqa Israel casta runakunapa reynin kanaypaq. Paym Juda ayllu runakunata akllaykurqa gobiernanankupaq, chay Juda ayllumantaataqmi akllaykurqa oqapa familiayta chaynapim wawqeykunamantaataq oqata akllaykuwarqa enteron nacionpi rey kanaypaq. 5Tayta Diosmi qoykuwarqa achkallaa churikunata, kunan-
1Davidmi
Davidpa rantinpi Salomon gobiernasqanmanta
635
1 CRONICAS28
mi llapallan churiykunamanta Tayta Dios akllaykun churiy Salomonta chaynapi Tayta Diospa munaychakusqan Israel nacionpi rey kananpaq. 6Tayta Diosmi niwarqa: Churiki Salomonmi rurachipuwanqa temploytawan patioykunataqa, paytaqa churiypaqam akllaykuni, oqaataqmi paypaq kasaq taytan hina. 7Paypa gobiernontam takyachisaq wiaypaq, chaynataqa rurasaq kamachikuyniykunatawan reglamentoykunata kunankama cumplisqanta hina kallpanchakuspan cumpliptinmi nispa. 8Israel casta runakunaqa Tayta Diospa runankunam kankichik, chaynaqa kunany lliw Israel casta runakunapa qayllanpi Diosninchik uyarichkaptin tukuy sonqoykichikwan kasukuychik yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachikuyninkunata, chayna kaptinqa kay sumaqllaa allpanchikmi hina kikillaykichikpaq kanqa hinaptinmi wiaypaqa herenciata hina churikichikkunamanpas saqenkichik nispa. 9Chu rin Sa lomonta ataqmi David nirqa: Churilly Salomon, kay taytaykipa Diosniyta reqsikuspaykiy serviy tukuy sonqoykiwan hinaspa ganasllawana. Tayta Diosqariki qawachkanmi llapa runakunapa concienciantaqa, reqsintaqmi runapa imam munasqantapas chaynataq tanteasqantapas. Chaynaqa payta maskaptikiqa tariykachikunqam, payta saqeruptikim ichaqa paypas wiaypaqa qanmanta karunchakurunqa. 10Amay qonqaruychu Tayta Diospa akllasusqaykitaqa, payqariki akllasurqanki santuarionpaq templonta ruranaykipaqmi. Chaynaqa kallpanchakuspaykiy ruraypuni nispa. 11Chay mantam Davidqa chu rin Sa lomon man qoykurqa templopa cor redor ninpa planonkunata, kikin templopa planonkunata, almacen cuartokunapa planonkunata, altosninpi cuartokunapa planonkunata, uku lawpi kaq cuartokunapa planonkunata hinaspa hucha pampachana cuartopa planonkunata. 12Qorqataqmi templopa pationkunapi tukuy ima rurananpaq tanteasqan planokunatapas chaynataq patiokunapa muyuriqninpi ruranan kaq cuartokunapa planonkunatapas. Qorqataqmi Diospa qori-qollqen waqaychana cuartokunapa planonkunatapas chaynataq paypaq sapaqchasqa ofrendakuna waqaychananku cuartokunapa planonkunatapas. 13Yachachirqataqmi sacerdotekunawan Leviy casta runakuna muyuy ninpi Tayta Diospa templonpi imaynam ruranankutapas chaynataq templopi kaq tukuy ima ser viciokunawan imay nam ruranankutapas. 14Qorimanta hinaspa qollqemanta sapa serviciokunapaqpas yachachirqam haykam qoriwan qollqe yaykunanmanta. 15Candelerokunapaqwan mecheronkunapaqpas yachachirqam haykam yaykunanmanta, chaykunaqa sapakamam kanan karqa qorimanta hinaspa qollqemanta. 16Hina chaynallatam yachachirqa qorimanta hinaspa qollqemanta sapakama mesapaqpas. Chay qorimanta mesapim patanasqata churaqku Diospa tantanta. 17Qori-puromanta kananpaqmi yachachirqataq trinchekunapaqpas, medianokunapaqpas, aysakukunapaqpas hinaspa qorimanta tazonkunapaqpas. Payqa yachachirqa chay serviciokunapaq haykam yaykunanman hinam. 18Incienso kaananku altartapas qori-puromanta rurachinanpaqmi yachachirqa haykam yaykunanta. Yachachirqataqmi carretata imaynam rurachinanpaqpas. Chay carretaqa karqa Tayta Diospa contrato baulninpa querubin sutiyoq angelkunapa rapranwan llantuykusqanmi. 19Tukuy chay yachachikuykunam qellqasqa karqa Davidman Tayta Diospa qawachisqanman hina, chaynapi tukuy imatapas chay yachachikuyman hina rurananpaq. 20David m Sa lomonta nirqa: Qarinchakuspa hinaspa kallpanchakuspay ruraypuni, amay hukmanyaruychu nitaq manchakuychu, qamtaqariki yanapasuchkanki yupaychasqay Tayta
1 CRONICAS28,29
636
Diosmi! Paypa templonpi serviciokunata lliw tukuchinaykikamam payqa mana saqerusunkichu nitaq karunchakunqachu. 21Kayqay kaypi kachkan sacerdotekunapas chaynataq Leviy casta runakunapas muyuyninpi Diospa templonpi servikunankupaq. Tukuy ima ruraypi llamkaypaqpas kanqam kikinkumanta ofrecekuq runakuna, paykunaqa tukuy imata ruranankupaq yachayniyoqmi kanku. Jefekunapas chaynataq llapallan runakunapas qampa kamachisqaykitam kasukunqaku nispa. 1Chay manta ataqmi Rey Davidqa llapallan huunasqa ru na kunata nirqa: Churiy Salomontam Dios sapallanta akllarqa, warmallaraq kachkaptinpas tukuy ima rurananqa hatu-hatunllaam kachkan. Manamiki chay rurayqa kachkan runapaq palacio ruraruyllachu aswanqa yupaychasqanchik Tayta Diospaq templon ruraymi. 2Tukuy kallpaywanmi imakunatapas alistarqani Diosniypa templon rurachinaypaq. Qoritam alistarqani qorimanta kaqkunapaq, qollqetaataq qollqemanta kaqkunapaq, broncetaataq broncemanta kaqkunapaq, qerutaataq qerumanta kaqkunapaq. Alistarqanitaqmi hapichinapaq kaq onice sutiyoq rumitapas, yana rumitapas, imaymana colorniyoq rumikunatapas, tukuy rikchaq suma-sumaq rumikunatapas chaynataq achkallaa marmol sutiyoq rumitapas. 3Templopaq tukuy ima alistasqaymantapas Diosniypa templonta kuyasqayraykum qoni kikiypa kaq qoritawan qollqeta. 4Qonim pachak tonelada qori-purota, qonitaqmi iskay pachak kimsa chunkan tonelada chuyayachisqa qollqetapas, chay qollqewanmi templopa perqankunata qarachanqaku. 5Qoritam qoni qorimanta kaqkunapaq, qollqetaataqmi qoni qollqemanta kaqkunapaq, chaykunataqa tukuy ima ruraypaqmi qoni maestrokuna rurananpaq. Kunanqa pitaq kikillanmanta ofrendata qoykunman Tayta Diosman? nispa. 6Chay voluntad ofrendatam qorqa ku fa milia kunapa jefenkuna, Israel ayllu kunapa jefenkuna, waranqa soldadokunapa kamachiqninkuna, pachak soldadokunapa kamachiqninkuna, qorqakutaqmi reypa obranpi llamkaqkunapa jefenkunapas. 7Templopi ruraykunapaqm qorqa ku pachak soqta chunkan pichqayoq tonelada qorita, yaparqakutaqmi pusaq chunka tawayoq kilo qoritapas. Qorqakutaqmi kimsa pachak kimsa chunkan tonelada qollqetapas, yaqa soqta pachak tonelada broncetapas chaynataq kimsa waranqa kimsa pachaknin tonelada fierrotapas. 8Alhaja ru miyoq kaqku napas chay ru miku natam Tayta Diospa templonpaq qorqaku Gersonpa miraynin Jehielman. 9Chay voluntad nin ku manta qosqan kuwan mi llapa ru na ku na kusikurqa ku, paykunaqa tukuy sonqonkuwanmi chaykunata Tayta Diosman qorqaku, Rey Davidpas anchatataqmi kusikurqa. 10Chay raykum Davidqa llapa llan ru na ku napa qayllanpi Tayta Diosta alabarqa kay nata nispa: Abueloyku Israelpa yupaychasqan Tayta Dios, qamqa wia-wiaypaq alabasqam kanki. 11Dios Taytally, qamqa kanki mayna hatunmi, mayna munayniyoqmi, mayna suma-sumaqmi, mayna wiaypaqmi chaynataq mayna atiyniyoqmi. Qampamiki cielopi tukuy ima kaqpas chaynataq kay pachapi kaqpas. Dios Taytally, hina qamtaqmi tukuy imakunatapas gobiernanki, qamqariki tukuy imapa hawanpim kachkanki. 12Qanmantam hamun apuyaypas chaynataq ancha reqsisqa kaypas. Qamllam tukuy imapiqa munaychakunki. Qamllataqmi pimanpas qonki kallpatawan atiytaqa, qamllataqmi runataqa hatunyachiwaq hinaspa atiytapas qowaq. 13Diosnillayku, chayraykum qamllamana graciasta qospa suma-sumaq sutillaykita alabaniku. 14Ichaqa pim oqaqa kani? Imam castamasiykunaqa chaynapi tukuy kaykunata qanman
29
637
1 CRONICAS29
ofrecenaykupaqqa? Cheqaptaqariki tukuy imapas qanmantam hamun, oqaykuqa qochkaykiku qanmanta chaskisqallaykutam. 15Qampa awpaqnikipiqa kachkaniku samapakuq forasterokuna hinallam, hina chaynallam karqaku llapallan awpaq abueloykupas. oqaykupa vidaykuqa kay pachapi chinkaruq llantuy hinallam. 16Dios Tay tallayku, yupaychallasqayku, tukuy kay alistasqayku qori-qollqeqa llapallanmi qanmanta hamun hinaspapas hina qampam, chaykunataqa alistarqaniku chuya sutillaykipaq templota ruranaykupaqmi. 17Diosnilly, oqaqa yachanim runakunapa sonqonta qampuni qawasqaykita chaynataq munasqaykiman hina kawsaq runakunaqa agradoykipaq kasqanta, chayraykum allin sonqoy wan tukuy kaykunataqa ofrecemuchkayki. Kunanmi kusikuywan qawaykuni kaypi huunasqa runaykikunaqa voluntad ofrendanku qomususqaykita. 18Abueloyku Abrahampa, Isaacpa hinaspa Israelpa yupaychasqan Tayta Dios, yanapaykuy kay runakunapa sonqon hina kaynalla kananpaq, paykunaqa qanman sonqo runakunay kachunku. 19Churiy Salomon manpas allin sonqotay qoykuy chay napi ka machikusqaykikunata, Chunkantin Kamachikuynikikunata hinaspa decretoykikunata cumplispa alistasqay kaqkunawan templota rurananpaq nispa. 20Davidqa hu u nasqa llapa llan ru na ku natapas kay natam nirqa: Kunanqa yupaychasqanchik Tayta Diostay alabaychik nispa. Hinaptinmi chaypi huunasqa llapallan runakuna abuelonkupa yupaychasqanku Tayta Diosta alabarqaku, qonqoranpam pampaman kumuykurqaku Tayta Diospa qayllanpipas chaynataq reypa qayllanpipas. 21Paqarinnintin punchawataqmi Tayta Diospaq wauchipurqaku animalkunata, ofrecerqakutaqmi lliw kaana ofrendakunatapas. Chay ofrecesqankum karqa waranqa malta torokuna, waranqa carnerokuna, waranqa malta carnerokuna, chaykunataqa ofrecerqaku vino ofrendayoqtakamam, Israel casta llapallan runakunapaqpas ofrecerqakum wakin achka-achka ofrendakunatapas. 22Chay punchawpim ancha kusikuyllawana Tayta Diospa awpaqninpi mikuspa tomarqaku hinaspam iskay kaq kutipia reypaq churarqaku Davidpa churin Salomonta. Paytaqa munaychakuq kananpaqmi aceitewan tallirqaku Tayta Diospa qayllanpi. Sadoctaataqmi aceitewan tallirqaku sacerdote kananpaq. 23Chaynapim Salomonqa Tayta Diospa qayllanpi gobiernayta qallaykurqa, payqa taytan Davidpa rantinpi gobiernaspanmi anchallaa bendecisqa karqa. Paytam Israel casta llapallan runakuna kasukurqa. 24Llapallan jefekunapas chaynataq valeroso soldadokunapas Rey Davidpa llapallan mirayninkunapiwanmi Rey Salomonta kasukunankupaqa churakurqaku. 25Tayta Diosmi Rey Salomonta llumpa-llumpayta hatuncharqa Israel casta runakunapa qayllanpi, payqa gobiernasqanpim ancha-ancha reqsisqa rikurirurqa, paypa awpaqnintaqa chayna ancha reqsisqa reyqa manam karqachu Israel nacionpiqa.
Davidpa waukusqanmanta (1 R 2:10-12)
churin Davidm gobiernarqa enteron Israel nacionpi. 27Payqa Israel nacionpim gobiernarqa tawa chunka wata. Qanchis watam gobiernarqa Hebron llaqtapi, kimsa chunka kimsayoq wataataqmi gobiernarqa Jerusalen llaqtapi. 28Payqa waukurqa yuyaq kayninpi achkallaa watayoqmi, payqa waukurqa apu-apullaam chaynataq anchallaa reqsisqam. Paypa rantinpim gobiernarqa churin Salomon. 29Rey Davidpa ru rasqan ku naqa qa lla riy nin manta tu kuy nin ka mam qellqasqa kachkan Diosmanta willakuq Samuelwan sutichasqa libropi, qellqasqataqmi
26Isaipa
1 CRONICAS29
638
kachan Diosmanta willakuq Natanpa qellqasqan libropipas chaynataq Diosmanta willakuq Gadpa qellqasqan libropipas. 30Qellqasqam kachkan gobiernonpi tukuy ima pasasqanmantapas atiy ninmantapas, tukuy ima payta pasasqanmantapas chaynataq Israel naciontawan wakin nacionta imam pasasqanmantapas.
CRONICAS SUTIYOQ ISKAY KAQ LIBRO

Cronicaswan sutichasqa kay iskay kaq libroqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Rey Salomonpa gobier nasqanmanta (1-9). Iskay kaq par teataqmi willa kun norte lawpi Israel casta kuna Rey Davidpa contranpi hatarispa ra kikurusqankumanta (10). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Israel runa kuna huk law nacionman preso pusasqa kasqankumantawan kutimunankupaq Rey Ciropa decretasqanmanta (11-36).
Yachayta Salomon maakusqanmanta (1 R 3:3-15)

1Rey
Davidpa churin Salomonmi takyachisqa karqa gobiernonpi. yupaychasqan Tayta Dios payta yanapaspanmi ancha reqsisqata rurarurqa. 2Salomonmi lliw Israel nacionpi huururqa waranqa soldado kamachiqkunata, pachak soldado kamachiqkunata hinaspa juezkunata, huururqataqmi llapallan autoridadkunatawan ayllukunapa llapallan jefenkunatapas. 3Salomonmi rirqa llapallan huunasqa runakunapiwan Gabaon llaqta lawpi moqoman, chaypim karqa Diosman asuykuna karpa, chay karpatam chunniqpi rurachirqa Tayta Diospa serviqnin Moises. 4Ichaqa Davidmi Quiriat-jearim llaqtamanta Diospa baulninta apamurqa kikinpa alistasqan lugarman, chaytaqa apamurqa Jerusalen llaqtapi huk karpata armasqanraykum. 5Gabaon llaqta lawpitaqmi kachkarqa broncemanta altarpas Tayta Diospa *yachanan karpapa awpaqninpi, chay altartam rurarqa Uripa churin otaq Hurpa willkan Bezaleel, chaymanmi Salomonwan llapallan huunasqa runakuna rirqa Diosta tapukamunankupaq. 6Tayta Diospa qayllanpi broncemanta altar man mi Sa lomon seqa rurqa, chay altarqa karqa Diosman asuykuna karpapa awpaqninpim, chay altarpim waranqa animalkunata wauchispa lliwta kaarqa. 7Chay tuta Sa lomon man Dios riku riykuspan mi nirqa: Maakuway imam munasqaykita, oqam qosqayki nispa. 8Chaymi Salomonataq nirqa: Qanmi taytay Davidta ancha-anchata kuyapayaspayki oqatapas reypaq churaykuwanki taytaypa rantinpi. 9Dios Taytally, kunany cumplikuchun taytay Davidman prometesqayki, qanmi churawarqanki kay pachapi polvo hina achka-achkallaa runakunapa reynin kanaypaq. 10Kunany qoway yuyaytawan yachayta kay runakunata gobiernanaypaq. Pitaq gobiernanman kay achkallaa runaykikunataqa? nispa. 11Hinaptin mi Diosataq nirqa:
639
2 CRONICAS1,2
640
Kaytaqa allintam piensarqanki, qamqa manam maakuchkanki apuyaytachu nitaq qori-qollqetachu nitaq reqsisqa kaytachu nitaq enemigoykikuna waunantachu nitaq unay kawsakuytachu. Qamqa runaykunata gobiernanaykipaqmi maakuwachkanki yuyaytawan yachayta, paykunapa rey nin kanaykipaqm churarqayki. 12Chayraykum yuyaytawan yachayta qosqayki, qosqaykitaqmi apuyaytawan qori-qollqetapas chay nataq reqsisqa kaytapas. Manam qam hinaqa karqachu mayqan rey pas, manataqmi kanqachu huk rey pas nispa. 13Gabaon llaqta law moqomantam otaq Diosman asuyku na kar pa mantam Sa lomon kutimurqa Jerusalen llaqtaman hinaspam gobier narqa Israel nacionpi.
Rey Salomonpa rantisqankunamanta (1 R 10:26-29. 2 Cr 9:25-28)
Salomonmi huurachirqa carretakunatawan caballopi sillakuqkunata. Kapurqam waranqa tawa pachaknin carretankuna hinaspa chunka iskayniyoq waranqa sillakuqkuna, paykunatam carretakunapa kasqan llaqtakunaman churachirqa, churachirqataqmi Jerusalen llaqtapi reywan kanankupaqpas. 15Reymi Jerusalen llaqtapi huurachirqa qori-qollqeta rumita hinaa, cedro sachakunaataqmi karqa waqtakunapi wiaq purun higos sachakuna hinaa. 16Muzri lawmantawan Cilicia lawmantam apamuqku Salomonpaq caballokunata. Reypaq rantimuqkunam chaylawkunamanta rantimuqku. 17Muzri lawmantam sapa carretata *rantimuqku yaqa qanchis kilo qollqewan, caballotaataq yaqa iskay kilo qollqewan, paykunaataqmi rantikuqku Het casta runakunapa reyninkunaman hinaspa Aram nacionniyoq reykunaman.
14Rey
Salomonmi piensarqa Tayta Diospaq templo rurayta, piensarurqataqmi gobiernananpaq palacio ruraytapas. 2Chay paqmi Salomon akllaykurqa imapas apaq qanchis chunka waranqa runakunata hinaspa rumita labramuq pusaq chunka waranqa runakunata, akllarqataqmi llamkaqkunapa kimsa waranqa soqta pachaknin capatazninkunatapas. 3Tiro llaqtapa rey nin Hiran man Sa lomon kachaspan mi nichimurqa: oqawany ruray taytay Davidwan imam rurasqaykita, paymanmi apachimurqanki cedrokunata *yachanan palaciota rurakunanpaq. 4oqam rurasaq yupaychasqay Tayta Diospaq templota paypa qayllanpi miski asnaq inciensota kaanaypaq, chaypim sapa kutilla churasaq patanasqa Diospa tantantapas. Chaypitaqmi sapa tempranon hinaspa sapa tarden animalkunatapas wauchispay lliwta kaapusaq, chaynallatam rurasaq samana punchawkunapipas, mosoq killakunapipas chaynataq yupaychasqayku Tayta Diospa fiestankunapipas. Chaykunaqa wia-wiaypaqmi rurasqa kanan Israel nacionpi. 5Templo rurasqayqa kanqa hatunsum, chaynaqa kanqa Diosniykuqa llapallan dioskunamantapas hatu-hatunsu kasqanraykum. 6Aswanqa pitaq atinman paypaq templo rurapuyta? Cielokunapipas nitaq cielokunapa hanayninpipas manam payqa kamanmanchu! Pitaq oqaqa kani templonta rurapunaypaq chaynapi paypa qayllanpi inciensollataa kaanaypaqpas? 7Kachamuway imakunapas tallay yachaq runata chaynapi qorimanta, qollqemanta, broncemanta, fierromanta, puka qaytumanta, grosella qaytumanta
1Rey
Rey Hiranwan Salomon contrato rurasqanmanta (1 R 5:1-18. 7:13-14)
641
2 CRONICAS2,3
hinaspa azul qaytumanta rurananpaq. Paymi llamkanqa Juda lawpi *yachaq maestrokunawan hinaspa Jerusalen llaqtapi maestrokunawan, paykunatam taytay David contratarqa. 8Libano montemantay apachimuway cedro qerukunata, cipres qerukunata hinaspa sandalo sutiyoq qerukunata. oqaqa yachanim serviqnikikuna Libano montepi chay qerukuna kuchuy yachasqankuta, chaynaqa serviqniykunam qampa serviqnikikunata yanapanqaku. 9Achka qerukunatay huumuchunku, templo rurasqayqa kanqa suma-sumaq hatun templom. 10Qeru kuchumuq hinaspa labraq serviqnikikunapaqmi qosaq tawa waranqa tawa pachaknin tonelada kutasqa trigota, tawa waranqa tawa pachaknin tonelada cebadata, tawa pachak tawa chunkan waranqa litro vinota hinaspa hina chayna aceiteta.
11Hinaptin mi
Tiro llaqtapa rey nin Hiram cartarqa Salomonman kaynata:
Tayta Diosmi kuyarqa runankunata hinaspam churasurqanki paykunapa reynin kanaykipaq. 12Kay pachapas chaynataq cielokunapas unanchaq Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa alabasqay kachun. Paymi Rey Davidman qoykurqa yachaysapa allin piensaq churita. Chaymi qam ruranki Tayta Diospa templontawan gobiernanaykipaq palaciota. 13oqam kachamuyki yuyaysapa allin yachayniyoq Hiram-abi sutiyoq maestrota. 14Payqa Dan ayllumanta kaq warmipa wawanmi hinaspa Tiro llaqtayoq runapa churinmi. Payqa yachanmi qorimanta, qollqemanta, broncemanta, fierromanta, rumimanta hinaspa tablamanta tukuy ima rurayta, yachantaqmi grosella qaytumanta, morado qaytumanta, lino qaytumanta hinaspa puka qaytumanta tukuy ima ruraytapas. Yachantaqmi tukuy ima tallaytapas hinaspa llapa dibujokuna ruraytapas. Paymi llamkanqa maestroykikunawan hinaspa taytayki Davidpa contratasqan maestrokunawan. 15Chaynaqa kunany kay serviqnikikunaman apachimuwayku trigotawan cebadata chaynataq aceitetawan vino prometewasqaykitapas. 16Hinaptinqa necesitasqayki qerukunatam kuchumusaqku Libano montemanta hinaspam Jope llaqtakama balsakunapi lamar qochanta aparamuptiyku chaymanta apachinki Jerusalen llaqtaman.
17Sa lomon mi yupachirqa Israel nacionpi llapa llan forastero ru na ku nata, payqa yupachirqa taytan Davidpa yupachisqanmanta qepataam, yuparachiptinmi karqa pachak pichqa chunkan kimsayoq waranqa soqta pachaknin runakuna. 18Payku na mantam akllarqa imapas apaq qanchis chun ka wa ranqa ru na ku nata, akllarqataqmi rumita orqopi labramuq pusaq chunka waranqa runakunatapas chaynataq llamkaqkunapa kimsa waranqa soqta pachaknin capatazninkunatapas.
Moriah sutiyoq moqopi, chay sitiopim Tayta Dios rikuriykurqa taytan Davidman, chay sitiotam David alistarqa Tayta Diospa templon rurachinanpaq, chay sitioqa karqa Jebus casta Ornan sutiyoq runapa eranmi. 2Tawa watamana Rey Salomon gobiernachkaspanmi chay templo ruraytaqa qallarichirqa iskay kaq killapa iskay kaq punchawninpi. 3Kaynatam Salomon cimientachirqa Diospa templonta: Templopa largonmi karqa iskay chunka qanchisniyoq metro, anchonataqmi karqa isqon metro. 4Templopa corre-
1Salomonmi Tayta Diospa templon rurachiyta qallaykurqa Jerusalen llaqtapi kaq
Templota Salomon rurachisqanmanta (1 R 6:1-38)
2 CRONICAS3,4
642
dorninpa largonataqmi karqa isqon metro templopa anchonwan igual, altonpas karqa isqon metrotaqmi, chay corredorpa ukuntam qaracharqa qori-purowan. 5Hatunnin cuartopa perqantaataqmi tableachirqa cipres tablakunawan hinaspam qaracharqa qori-purowan, chaypa hawanpiataqmi tallachirqa palmerakunatawan cadenakunata. 6Templotam adornachirqa alhaja rumikunawan, chaypi servikuq qoriqa karqa Parvaim lawmanta kaqmi. 7Qoriwanmi qaracharqa templopa ukunta: vigankunata, punkunpa marconkunata, perqankunata hinaspa punkunkunata. Perqankunapipas tallachirqataqmi querubin sutiyoq angelkunata. 8Ru rachirqataqmi Chuyay-chuyay sutiyoq cuar totapas, chay taqa ru rachirqa templopa anchon hina isqon metro largoyoqtam, hina isqon metrollataqmi karqa chay cuartopa anchonpas, chay cuartotam qaracharqa qori-purowan, chay qorim karqa yaqa iskay chunka tonelada. 9Sapa clavopa llasay ninmi karqa parte kilo tumpa masnin, qoriwanmi qaracharqa altosninpi cuartokunatapas. 10Rurachirqataqmi Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopi kananpaq querubin sutiyoq iskay angelkunatapas, kullumanta tallarachispanmi qaracharqa qoriwan. 11Iskaynin querubinkunapa rapranpa largonmi karqa isqon metro. Huknin rapranpa largonmi iskay metro cuarton chaymi hayparqa templopa perqankama, huknin rapranpa largonpas iskay metro cuarton kaspanmi tupanakurqa huknin querubinpa rapranwan. 12Hina iskay metro cuartontaqmi karqa huknin querubinpa rapranpas chaymi hayparqa templopa perqankama, chaynataqmi huknin rapranpa largonpas karqa iskay metro cuartontaq chaymi tupanakurqa huknin querubinpa rapranwan. 13Chay querubinkunapa kicharayaq rapranmi karqa isqon metro, chaykunam sayaspa qawarqaku hatun cuarto lawman. 14Telatapas rurarqataqmi morado qaytumanta, grosella qaytumanta, guindo qaytumanta hinaspa fino linomanta, chay telapa hawanpim rurachirqa kuruyoq querubin sutiyoq angelkunata.
Iskay pilarkuna rurachisqanmanta (1 R 7:15-22)
awpaqninpim Salomon rurachirqa iskay pilarkunata yaqa chunka soqtayoq metro altoyoqtakama, chaykunapa puntanpim karqa iskay metro cuarton sayayniyoq adornokuna. 16Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopipas rurachirqataqmi cadenakunata, chaykunatam churarqa pilarpa adornonkunapa hawanman. Rurachirqataqmi pachak granadakunatapas hinaspam chaykunata churarqa cadenakunapa hawanman. 17Chay pilarkunatam churarqa templopa punkunman, huknintam churarqa chay punkupa *alleqnin lawman huknintaataq *ichoqnin lawman, alleqnin lawpi kaqtam suticharqa Jaquin nispa, ichoqnin lawpi kaqtaataqmi suticharqa Boaz nispa.
15Templopa
anchoyoqta hinaspa tawa metro parten altoyoqta. 2Fundichirqataqmi broncemanta hatun ruyru estanquetapas, huknin patanmanta huknin patankamam karqa tawa metro parten, sayayninataqmi karqa iskay metro cuarton, muyuriqninataqmi karqa chunka kimsayoq metro parten cordel sayayniyoq. 3Chay estanquepa uray law muyuriqninpiataqmi karqa iskay seqe bueyeskuna, chunka bueyeskunam karqa sapa tawa chunka pichqayoq centimetropi, chaykunam fundisqa karqa estanquewan huk piezalla. 4Chay estanquem tiyarqa broncemanta fundisqa chunka iskayniyoq bueyeskunapa hawanpi,
1Salomonmi altarta rurachirqa broncemanta isqon metro largoyoqta, isqon metro
Templopa llapa imankunamanta (1 R 7:23-51)
643
2 CRONICAS4,5
kimsa bueyeskunam qawarqa norte lawman, kimsa bueyeskunaataq intipa siqaykunan lawman, kimsa bueyeskunaataqmi qawarqa surlawman, kimsa bueyeskunaataq intipa qespimunan lawman, bueyeskunapa ankanmi uku lawpi karqa. 5Chay estanquepa raktanmi karqa pusaq centimetro, patanataqmi amanqay wayta panchiqman rikchakurqa. Chay estanquemanmi huntaq soqta chunka soqtayoq waranqa litro yaku. 6Ru rachirqataqmi chun ka lavatorioku natapas, chayku natam chu rarqa pichqata *alleq lawninman, wakin pichqataataq *ichoq law ninman, chay pim mayllaqku kaanankupaq nakasqanku animalkunatawan nakanapaq kaqkunata, estanquem ichaqa karqa sacerdotekunapa mayllakunanpaq. 7Rurachirqataqmi Diospa kamachisqanman hina qorimanta chunka candelerokunatapas, chaykunatam churarqa temploman, pichqatam churarqa *alleq lawninman wakin pichqataataq *ichoq lawninman. 8Rurachirqataqmi chunka mesakunatapas, chaykunatam churachirqa temploman, pichqatam churachirqa alleq lawninman wakin pichqataataq ichoq lawninman, rurachirqataqmi qorimanta tazonkunatapas. 9Sacerdoteku napaq pas ru rachirqam huk patiota, ru rachirqataqmi hawapi huk hatun patiotapas punkuyoqtakama, chay pa punkunkunatam qaracharqa broncewan. 10Estanquetam churachirqa templopa *alleq law ninman otaq intipa qespimunan surlaw man. 11Ru rachirqataqmi man ka ku natapas, pa la ku natapas chay nataq ta zon kunatapas. Hiranmi tukuy chay obrakunata Salomonpa kamachisqanman hina tukururqa Diospa templonpaq. 12Paym fundirqa iskay nin pilarkunata, pilarkunapa puntanpi pelota kaqlla iskay adornokunata, chay pelota kaqlla adorno tapaq iskaynin mallakunata. 13Chay iskaynin mallakunapaqpas rurachirqataqmi tawa pachak granadakunata, iskay seqe granadakunam karqa sapa mallapaq, chay mallakunaqa karqa pilarkunapa puntanpi kaq pelota kaqlla adornokunata tapananpaqmi. 14Fundirqataqmi chunka carretakunatapas, carretakunapi churasqa chunka lavatoriokunatapas, 15estanquetapas, estanquepa tiyanan bueyeskunatapas, 16mankakunatapas, palakunatapas chay nataq tazonkunatapas. Hiranmi Rey Salomonpaq tukuy chaykunata rurarqa llipipipiq broncemanta, chaykunatam rurarqa Tayta Diospa templonpaq. 17Chaykunataqa reymi Jordan Mayupa patanpi fundichirqa llinka mitu allpapa kasqanpi, chay sitioqa kachkan Sucot llaqtamanta Saretan llaqtaman rinapim. 18Salomonmi broncemanta llapa ima rurachisqanta manaa pesarqachu nana-nanaq hinaspa manaa pesay atina kasqanrayku. 19Sa lomonqa ru rachirqataqmi Diospa templonpi kaq tukuy ima ku natapas, chaykunam karqa qorimanta altar wan qorimanta mesakuna, chay mesakunaqa karqa Diospa tantankuna churanapaqmi. 20Rurachirqataqmi qori-puromanta candelerokunatapas mecherontintakama, chaykunatam churachirqa Chuya sutiyoq cuartopi chaynapi Diospa kamachisqanpi hina ratachisqa kananpaq. 21-22Qoripuromantam rurachirqa waytakunatapas, mecherokunatapas, tenazakunatapas, mecha kaptanapaq tijeraskunatapas, tazonkunatapas, wisllakunatapas chaynataq incienso qontichina kaqkunatapas. Qorimantataqmi rurachirqa Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopa chaynataq Chuya sutiyoq cuartopa punkunkunatapas hinaspa templopa hawa law punkunkunatapas. 1Chaynatam Rey Salomon Tayta Diospa templonpaq obrakuna rurasqanta tukurachirqa hinaspam taytan Davidpa sapaqchasqan qori-qollqe llapa serviciokunata churarqa Tayta Diospa templonpi kaq tukuy ima waqaychana cuartokunaman.
2 CRONICAS5
644
Jerusalen llaqtapi huurachirqa Israel casta autoridadkunata, ayllukunapa kamachiqninkunata hinaspa Israel familiakunapi ancha reqsisqa runakunata. Paykunataqa huurachirqa Davidpa Llaqtan sutiyoq barriomanta Tayta Diospa contrato baulninta apamunankupaqmi, chay barriopa huknin sutinmi karqa Sion. 3Rey Salomonmi Israel casta llapallan runakunawan huunakurqa watapa qanchis kaq killanpi, paykunaqa huunakurqa hatun fiestata ruranankupaqmi. 4Israel castamanta llapallan ancianokuna hamuruptinmi Leviy castakuna baulta hoqarispa 5aparqaku, aparqakutaqmi Diosman asuykuna karpatapas, karpapi Diosllapaqa sapaqchasqa llapallan serviciokunatapas, chaykunataqa sacerdotekunawan Leviy casta runakunam aparqaku. 6Rey Salomonmi Israel castamanta llapallan huunasqa runakunawan asuykurqa baulpa awpaqninman hinaspam ovejakunatawan bueyeskunata Tayta Diospaq wauchirqaku, chaykunaqa karqa manaa yupay atinam. 7Sacerdotekunam Tayta Diospa contrato baulninta churaykurqaku maypim kanan templopa ukun lawpi kaq Chuyay-chuyay sutiyoq cuartoman, chay churananku sitioqa karqa querubin sutiyoq angelkunapa rapranpa ukunpim. 8Querubinkunapa raprankuna baulpa hawanman kicharisqa kaptinmi chay querubinkunaqa taparqa baultawan chay baul hombronanku varillakunata. 9Baulta hombronanku varillakunam allin largoyoq karqa chaymi hawa law cuartomanraq rikukurqa, chay cuartoqariki Chuya sutiyoq cuartom ichaqa templopa hawa lawninmantaqa manam rikurqakuchu, chaynam kachkan kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 10Baulpa ukunpiqa karqa iskay labrasqa tabla rumikunallam, chay tabla rumikunataqa Horeb Orqo lawpi kachkaptinkuraqmi Moises churarqa, chay tabla rumikunapi qellqaspam Tayta Dios contratota rurarqa Israelpa mirayninkunawan Egipto nacionmanta lloqsimuchkaptinku. 11Sacerdoteku nam Diospa templon manta lloqsira murqa ku, chay pi kaq sacerdotekunaqa mayqan tur nonku kaptinpas llapallankum chuyanchasqaa karqaku. 12Llapa llan takiq Leviy casta ru na ku na manta ataqmi Asaf wan Heman hinaspa Jedutun llapallan churinkunapiwan chay nataq wawqenkunapiwan fino linowan pachasqakama tocarqaku platillokunata, taksapas-hatunpas arpakunata, paykunaqa tocarqaku intipa qespimunan law altarpa waqtanpim, pachak iskay chunkan sacerdotekunapas paykunawantaqmi tocarqa cor netillakunata. 13Cor netilla ku nata tocaptin kum llapa llan ku ta kispa huk vozlla Tayta Diosta alabarqaku hinaspa graciasta qorqaku. Cornetillakunata, platillokunata hinaspa huk rikchaq tocanakunata tocaspankum hinaspa takispankum Tayta Diosta alabarqaku kaynata: Allin kasqanraykuy Tayta Diosta alabaychik. Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosta alabaychik. Hinaptinmi Tayta Diospa templonman puyu huntaykamurqa. 14Chay puyu otaq Tayta Diospa kanchariynin temploman huntarusqanraykum sacerdotekuna mana atirqakuchu santuariopi imam rurananku rurayta.
2Salomonmi
Diospa baulninta temploman Salomon apachisqanmanta (1 R 8:1-11)
645 Templota Salomon dedicasqanmanta (1 R 8:12-66)
2 CRONICAS6
1Sa lomon mi
nirqa:
Dios Taytally, qanmi nirqanki: Tutayay puyu ukupim *yachasaq nispa. 2 Ichaqa rurachipurqaykim suma-sumaq templota chaypi wiaypaq *yachanaykipaq, nispa.
muyuriykuspanmi Israel casta llapa huunasqa runakuna sayachkaptin paykunapaq Diospa bendicionninta maakurqa: 4Alabasqay kachun Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa, taytay Davidman prometesqantam payqa atiyninwan cumplirun. Paym kaynata nirqa: 5Runaykunata Egipto nacionmanta horqomusqaymantapunim mana akllarqanichu Israel ayllukunapa mayqan llaqtantapas chaypi sutiy reqsisqa kananpaq templota rurachinaypaq, manataqmi huk runatachu akllarqani Israel casta runaykunapa jefenpaqpas. 6Aswanqa Jerusalen llaqtatam akllarqani chaypi sutiy reqsisqa kananpaq, Davidtaataqmi akllarqani Israel runaykunata gobiernananpaq nispa. 7Taytay Davidmi tukuy sonqonwan munarqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospaq huk templo rurayta. 8Ichaqa Tayta Diosmi taytay Davidta nirqa: Tukuy sonqoykiwan huk templota rurapuway munasqaykiqa allinmi, 9ichaqa manam qamchu chay templotaqa rurapuwanki, qampa churikim chay templotaqa rurapuwanqa nispa. 10Tayta Diosmi prometekusqanta cumplirqa. oqam tay tay Davidpa rantinpi Israel nacionpi gobier nachkani Tayta Diospa nisqanpi hina, Israelpa yupaychasqan Tayta Diospaqmi templota rurarachini. 11Israelpa miray ninkunawan Tayta Diospa contrato baulnintapas chay manmi churachirqani nispa. 12Tayta Diospa altar ninpa aw paqninpi Rey Sa lomon sayaykuspan mi Israel casta llapallan huunasqa runakunapa qayllanpi makinkunata hoqarirqa. 13Salomonmi rurachirqaa broncemanta patakta, chaypa largonmi karqa iskay metro cuarton, hina chaynallam karqa anchonpas, altonataqmi karqa huk metro kimsa chunka pichqayoq centimetron, chaytam churaykurqa patiopa chawpinman hinaspam hawanman seqaruspa qonqorakuykurqa huunasqa Israel casta llapallan runakunapa qayllanpi. Chaypim makinkunata altoman hoqarispa nirqa: 14Israelpa yupaychasqan Tayta Dios, qam hina Diosqa manam kanchu hanaq pachapipas nitaq kay pachapipas, qamqariki tukuy sonqonwan kawsaq siervoykikunata favorecespa contratoyki cumpliqmi kanki. 15Serviqniki taytay Davidman prometesqaykitam cumplirqanki, kunan punchawkunapi pasasqanman hinam rimasqaykitaqa imam rurasqaykiwan cumplirqanki. 16Chaynaqa Israelpa yupaychasqan Tayta Dios, kunany cumpliy serviqniki taytay Davidman prometesqaykita, qanmi payta nirqanki: oqapa awpaqniypiqa mana tukuytam qampa miraynikimanta Israel nacionpi gobiernaq qari kanqa, ichaqa churikikunaqa munasqayman hinay kawsachun, yachachikuyniykunata cumplispa kawsasqaykiman hinay paykunapas kawsachunku nispa. 17Israelpa yupaychasqan Tayta Dios, kunany serviqniki taytay Davidman nisqaykiqa cumplikuchun. 18Ichaqa Tayty cheqaptachu qamqa runakunawan kay pachapi *yachawaq? Cielokunapipas nitaq cielokunapa hanayninpipas manam qamqa kamawaqchu, chaynaqa
3Rey
2 CRONICAS6
646
imaynataq kay templo rurasqaypiqa yachawaq? 19Chaywanpas yupaychasqay Dios Taytally, kay serviqnikipa maakusqaytay uyariykullaway, awpaqnikipi qayakusqaytay kunanpuni uyariykullaway. 20Tuta punchawy qaway kay templota, kay sitiomantam nirqanki: Sutiymi chaypi reqsisqa kanqa nispa, chaynaqa kay sitioman qawarimuspay uyariykullaway kay serviqnikipa maakusqayta. 21Kay serviqnikipas chaynataq Israel casta runaykikunapas kay sitio lawman qawarimuspa ruegakuptiykum uyariykullawankiku. Hanaq pacha *yachasqaykimanta uyariykamuspam pampachaykullawankiku. 22Sichu pipas ru na ma sinpa contranpi hucha lli ku ruptin chay ru nata kay templopi kaq altar nikipa awpaqninpi jurachiptinkuqa 23qanmi hanaq pachamanta uyariykamunki hinaspam ser viqnikikunata juzganki, mana allin ruraqtapas castigaspaykim pagapunki mana allin rurasqanman hina, mana huchayoqtam ichaqa mana huchayoqta hina chaskispayki allin rurasqanman hina pagapunki. 24Sichu Israel casta runaykikuna enemigonkunawan vencerachikunqaku qampa contraykipi huchallikurusqankurayku ichaqa qanman kasqallan kutirikamuspa qamta alabaspa hinaspa maakuspa kay templo lawman qawamuspa ruegakusuptikiqa 25qanmi hanaq pachamanta uyariykamunki, Israel casta runaykikunapa huchantam pampachaykunki hinaspam kutichimunki paykunaman hinaspa abueloykuman qosqayki allpaman. 26Sichu qampa contraykipi payku na hucha lli ku rusqan rayku mana para kanmanchu ichaqa humillachisqaykirayku kay sitioman qawarimuspa sutikita alabaptinkuqa hinaspa huchankumanta wanakuptinkuqa 27qanmi hanaq pachamanta uyarimunki hinaspam ser viqniki Israel casta runaykikunapa huchankunata pampachaykunki, munasqaykiman hina kawsanankupaq yachachispaykim parata kacharimunki runaykikunaman herencia qosqayki allpaman. 28Sichu nacionpi yarqaypas, peste onqoypas karuptinqa otaq kawsaykunapas chakiptinqa otaq ismuptinqa otaq hatunpas taksapas aqarway urukuna karuptinqa otaq nacionniykutapas enemigo atacananpaq muyuruptinqa otaq huk rikchaq onqoykunapas karuptinqa 29sonqonpi llakikuspa mayqen runapas otaq Israel casta runapas kay templo lawman makinkunata hoqarimuspa maakuptinqa otaq ruegakuptinqa 30hanaq pacha *yachasqaykimantay uyariykamuy, paykunataqa pampachaykuspay sapakamaman pagapuy kawsasqankuman hina hinaspa sonqonku reqsisqaykiman hina. Qamllamriki llapa runakunapa sonqontaqa reqsinki. 31Chaynapim paykunaqa respetasunki hinaspam kasusunki abueloykuman qosqayki allpapi kawsananku punchawkama. 32Forastero runakunapas, mana Israel casta runaykikuna kachkaspam qamrayku karu llaqtakunamantaraq hamunqaku hatun sutikirayku hinaspa hatun atiywan castigaspa rurasqaykirayku. Chaykunarayku hamuspa kay temployki lawman maakamuptinkum 33hanaq pacha *yachasqaykimanta uyariykamunki, chay forastero runapa maakususqaykiman hinam ruraykunki, chayna kaptinqa kay pachapi llapallan runakunapas sutikitam reqsinqaku, paykunapas Israel casta runaykikuna hina respetasuspaykim kay rurachisqay temploqa sutikiwan sutichasqa kasqanta yachanqaku. 34Sichu runaykikuna rinman guerraman enemigonkupa contranpi qampa kachasqayki anninta hinaspa qam Tayta Diosta maakusunkiman akllasqayki kay llaqtaman qawarimuspanku otaq qampaq rurachisqay temploman qawarimuspanku 35hinaptinqa qanmi hanaq pachamanta uyarimunki maakususqaykita hinaspam vencechinki. 36Mana huchallikuq runaqa manam kanchu. Sichu qampa contraykipi huchallikurusqankurayku piakuruspa enemigonkuman qoykuwaq chaynapi karumanpas otaq hichpamanpas preso apasqa kanankupaq 37hinaptinataq chay preso kasqanku allpapi
647
2 CRONICAS6,7
qanman kutirikamuspa ruegakamusunkiman kaynata: Huchallikurunikum, mana allintam qampa contraykipi ruraruniku nispa. 38Sichu preso pusasqa kasqanku allpapi kachkaspa tukuy sonqonkuwan hinaspa tukuy vidankuwan qanman kutirikamunmanku, sichu abueloykuman qosqayki allpa lawman otaq akllasqayki llaqta lawman otaq kay qampaq rurachisqay templo lawman qawarimuspa maakamusuptikiqa 39qanmi uyariykamunki hanaq pacha *yachasqaykimanta. Maakamususqaykitam favorninkupi ruraykunki, pampachaykunkitaqmi contraykipi huchallikuq runaykikunatapas. 40Chay naqa Dioslly, kay lugar pi ma a kusqaykutay uya riyku llawayku hinaspa atiendeykullawayku. 41 Dios Taytally, samanayki sitiomany qamqa riypuni. Atiyniki qawachiq baulnikiwany yaykuypuni. Dios Taytally, sacerdotekunapas pachawan churakuchkaq hinay salvasqa kachunku. Qanman sonqo runakunapas kusikuywany qaparichunku. 42 Dios Taytally, aceitewan reypaq nombrasqaykitay ama qepanchakuychu. Serviqniki Davidpaq kuyapayakuynikitay ama qonqaruychu.
chay maakuyta tukuruptinataqmi hanaq pachamanta wichiykamurqa nina hinaspam ruparurqa lliw kaanapaq animal wauchisqanta, ruparurqataqmi Diospaq wakin animalkuna wauchisqantapas hinaptinmi Tayta Diospa kanchariynin temploman huntaykurqa. 2Sacerdotekunam Tayta Diospa templonman mana yaykuyta atirqakuchu paypa kanchariynin chayman huntarusqanrayku. 3Israelpa llapallan mirayninkunaataqmi nina wichiykamusqanta hinaspa Tayta Diospa kanchariynin temploman huntarusqanta qawaykuspanku qonqoranpa kumuykurqaku lozasqa pampakama, Tayta Diostam adorarqaku kaynata: Allin kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qosunchik. Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qosunchik.
4Chay mantam rey wan Israel casta llapallan runakuna Tayta Diospaq animalkunata wauchispa adorarqaku. 5Rey Salomonmi Tayta Diospaq wauchirqa iskay chunka iskayniyoq waranqa bueyeskunata hinaspa pachak iskay chunkan waranqa ovejakunata, chay animalkunaqa karqa Dioswan allinlla kasqankumanta ofrendam. Chaynatam rey wan llapallan runakuna Diospa templonta dedicarqaku. 6Sacerdotekunapas imam ruranankutam rurarqaku, chaypitaqmi kachkarqaku Leviy casta runakunapas Tayta Diospaq tocanantinkama, chaykunataqa Rey Davidraqmi rurachirqa Tayta Diosman graciasta qonanpaq, chay takiqa karqa: Payqa wiaypaq ku-
1Salomon
2 CRONICAS7
648
yapayakuqmi niq alabanapaq takim. Sacerdotekunam cornetillakunata tocarqaku Leviy casta runakunapa chimpanpi, Israel casta llapallan runakunaataqmi sayachkarqaku. 7Rey Salomon mi Tayta Diospa templonpa aw paqninpi kaq patiota Diosllapaqa sapaqcharqa, chaypim kaarqa lliw kaana ofrendakunatawan Dioswan allinlla kasqanmanta ofrenda animalkunapa wirankunatapas. Chaynataqa rurarqa broncemanta rurachisqan altar taksalla kasqanraykum, lliw kaana ofrendakunapaqpas, kawsay ofrendakunapaqpas chaynataq wirankunapapas manam hayparqachu. 8Chay tiempopim Rey Sa lomon ru rarqa hatun fiestata hu u nasqa Israel llapallan runakunawan. Paykunam hamurqaku Hamat llaqtaman yaykunanku qasamantaraq chaynataq Egipto sutiyoq chaki wayqomantaraq, hamurqakuqariki qanchis punchaw fiestata ruranankupaqmi. 9Pusaq kaq punchawpiataqmi rurarqaku hatun huunakuyta, chaytaqa rurarqaku qanchis punchawnintinpuni altarta dedicasqankuraykum chay nataq huk qanchis punchawtawanraq hatun fiestata rurasqankuraykum. 10Qanchis kaq killapa iskay chunka kimsayoq punchawninpim rey aviarurqa runakunata wasinkumana ripukunankupaq. Paykunaqa tukuy sonqonkuwanmi kusikurqaku Davidpaqpas, Salomonpaqpas chaynataq Israel casta runakunapaqpas Tayta Dios allinkunata rurasqanrayku.
Salomonwan Dios contrato rurasqanmanta (1 R 9:1-9)
Diospa templontapas, kikinpa palaciontapas chaynataq tukuy ima ruray munasqantapas qespirachiptinmi, 12pay man Tayta Dios tuta rikuriykuspan nirqa: Uyariykuykim maakuwasqaykita chaymi kay sitiota akllaykuni animalkuna wauchina templopaq. 13Chaynaqa sichu usyarachimusqayrayku mana paramuptinqa otaq aqarwaykunata kachaykamuptiy chakrapi tukuy kaqkunata mikuruptinqa otaq runaykunaman peste onqoykunata kachaykamuptiyqa 14hinaptin alabawaqniy runaykuna humillakuspa ruegakuwaptinqa hinaspa tukuy mana allin kawsasqankumanta wanakuptinkuqa oqam uyarimusaq hanaq pachamanta hinaspam pampachasaq huchankuta, allpankutapas hina oqataqmi allinyachisaq. 15Kunanmantapunim kay sitiomanta maakamuwasqankuta atencionwan uyarisaq. 16Kunanmi akllakuspay oqallapaqa sapaqchani kay templota sutiy wia-wiaypaq reqsisqa kananpaq. Tukuy tiempom kay templotaqa nanachikusaq. 17Sichu taytayki David hina oqapa qayllaypi kawsaspa tukuy kamachisqayta ruraptikiqa chaynataq reglamentoykunatapas hinaspa decretoykunatapas kasukuptikiqa 18taytayki Davidman nisqaypi hinam gobiernoykita takyachisaq. Paymanmi nirqani: Mana tukuytam qampa miraynikikunamanta Israel nacionpi gobiernananpaq qari kanqa nispa. 19Ichaqa sichu qamkunapas oqata qepanchakuruspa qosqay decretokunatawan kamachisqaykunata mana kasukuspa huk dioskunataa qatispa adoraptikichikqa 20oqam qarqorusqaykichik qosqay allpamanta. Kay oqapaq sapaqchasqay templotapas chinkarachisaqmi hinaptinmi llapallan runakuna penqaspa burlakusunkichik. 21Kay su ma-su maq templotapas pur masqata a qawaykuspan kum haykam pasaqkuna admirasqallaa tapukunqaku: Imanasqam Tayta Diosqa kay naciontawan kay templotaqa kaynata rurarun? nispa. 22Hinaptinmi uyariqkunaataq ninqaku: Abuelonkunapa yupaychasqan Tayta Diosta saqerusqankuraykum chaynaqa kachkanku. Paymi Egipto nacionmanta horqomurqa ichaqa chay runakunaqa huk dioskunataa qatispam adorarqaku chaymi paykunamanqa diosninku tukuy kay mana allinkunata aparamun nispa.
11Tayta
649 Salomonpa wakin rurasqankunamanta (1 R 9:10-28)
2 CRONICAS8
Salomonmi Tayta Diospa templontawan kikinpa palacionta rurachirqa iskay chunka watapi. 2Rey Hirampa qosqan llaqtakunata mosoqmanta hatarirachispanmi chaykunapi churarqa Israelpa mirayninkunata. 3Chaymantam Salomon rirqa Soba lawpi Hamat llaqtaman hinaspam chay llaqtata dueochakaramurqa. 4Mosoqmantataqmi rurachirqa chunniq lawpi kaq Tadmor sutiyoq llaqtatapas chaynataq kawsaykuna waqaychanan Hamat lawpi rurachisqan llapa llaqtakunatapas. 5Mosoqmantataqmi rurachirqa hanay lawpi kaq Bet-horon llaqtatapas hinaspa uray lawpi kaq Bet-horon llaqtatapas chaynapi murallasqa hinaspa cerrojasqa punkuyoq llaqtakuna kananpaq. 6Mosoqmantataqmi rurachirqa Baalat llaqtatawan kawsaykuna waqaychanan llapallan llaqtakunatapas chaynataq carretakunapa kanan llaqtakunatawan caballokunapa kanan llaqtakunatapas. Rurachirqataqmi Jerusalem llaqtapi, Libano Orqokunapi hinaspa enteron gobiernasqan allpapi llapa ima ruray munasqantapas. 7Puchuqraq Het casta runakunaqa, Amor casta runakunaqa, Ferez casta runakunaqa, Hiv casta runakunaqa chaynataq Jebus casta runakunaqa manam Israelpa mirayninkunachu karqa. 8Paykunapa mirayninkutam otaq Israelpa mirayninkunapa mana chinkachiy atisqankutam debaldella Salomon llamkachirqa kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 9Ichaqa Israelpa mirayninkunamantaqa manam pitapas debaldellaqa llamkachirqachu, paykunaqa karqaku soldadokunam, reypa yanapaqninkunam, capitankunam, carretankunapi kaq soldadokunapa jefenkunam hinaspa sillakuqkunapa jefenkunam. 10Rey Salomonpa rurachisqankunapi llamkaqkunata kamachiqkunam karqa iskay pachak pichqa chunkan capatazkuna. 11Davidpa llaqtan sutiyoq barriomantam Salomon pusachirqa Faraonpa warmi churinta. Paytaqa pusachirqa paypaq palacio rurachipusqanmanmi, Salomonmi nirqa: Tayta Diospa baulninta apaykusqanku cuartokunaqa Diosllapaqa sapaqchasqam, chaynaqa war miyqa manam *yachanmanchu Israel nacionpa rey nin Davidpa palacionpiqa nispa. 12Rey Salomonmi Tayta Diosman ofreceq lliw kaanapaq kaq animalkunata, chaykunataqa ofreceq templopa corredorninpa chimpanpi kaq rurachisqan Tayta Diospa altarninpim. 13Moisespa kamachikusqanman hinam imatapas imam punchawllanpi ofrecerqa samana punchawkunapi, mosoq killa fiestakunapi hinaspa watapi rurana kimsa hatun fiestakunapi. Chay hatun fiestakunam karqa: Mana Qonchuyoq Tanta Fiesta, Semanakunapa Tukuynin Fiesta hinaspa Ramada Ruray Fiesta. 14Sacerdotekunatapas kamachirqataqmi taytan Davidpa kamachisqanman hina muyuyninpi ruranankupaq, kamachirqataqmi Leviy casta runakunatapas chaynapi ruranankuman hina Tayta Diosta alabaspa sacerdotekunatapas tukuy ima ruraypi sapa punchaw yanapanankupaq. Punkukunawan cuentallikuqkunatapas kamachirqataqmi muyuyninpi sapakama punkukunapi kanankupaq, kamachirqaqa Diospa runan Davidpa kamachisqanman hina ruranankupaqmi. 15Sacerdotekunapas chaynataq Leviy casta runakunapas kasukurqakum Rey Davidpa kamachisqanpi hina imam rurananmanta rurayta, kasukurqakuqa qori-qollqe waqaychana cuartokunawan imam ruraymantam. 16Tayta Diospa templon cimientachiy qallarisqanmantam Salomonqa tukuy imata rurachirqa qespichinankama, chaynatam qespichirqa Tayta Diospa templonta.
1Rey
2 CRONICAS8,9
17Salomonmi
650
rirqa Ezion-geber llaqtamanwan Elat llaqtaman, chay llaqtakunaqa karqa Edom nacionpi kaq Puka Lamar Qochapa patanpim. 18Hiranmi lamar qocha allin reqsiq serviqninkunawan apachirqa buquekunata, kacharqataqmi buquekunapi llamkaqkunatapas. Paykunam Ofir lawta rirqaku Salomonpa serviqninkunapiwan hinaspam chaymanta apamurqaku Rey Salomonman yaqa chunka pichqayoq tonelada qorita.
ancha reqsisqa kasqanmanta Saba nacionpa reinan uyariruspanmi hamurqa ancha sasa tapukuykunawan pruebananpaq. Jerusalen llaqtamanm hamurqa achka-achka ser viqninkunawan kuska, camellokunapim apamurqa miski asnaqkunata, achka-achka qorita hinaspa alhaja rumikunata, Salomonpa kasqanman chayaramuspanmi sonqonpi llapa ima piensasqanta nirqa. 2Chay mi Salomon ataq niyka rirqa lliw tapukuy ninta, ima tapukuy ninpas manam puchurqachu mana contestasqaqa: 3Saba nacionpa reinanmi qawaykurqa Salomonqa alli-allin yachayniyoq kasqanta, qawaykurqataqmi palacio rurachisqantapas, 4mesanpi tukuy rikchaq mikuykunatapas, palacionpi yanapaqninkunapa imaynam kawsasqankutapas, sir vientenkunapa imaynam ser visqantapas hinaspa imaynam pachakusqankutapas. Qawaykurqataqmi reyman copa ser viqkunatapas, paykunapa pachankutapas chaynataq Tayta Diospa templonpi animalkunata wauchispa kaasqankutapas, chaykunawan admirakuspanmi 5reyta nirqa: Cheqapmi kasqa rurasqaykimanta hinaspa alli-allin yachayniyoq kasqaykimanta niwasqankuqa. 6Niwasqankutaqa manam creerqanichu awiykunawan kunan rikuykunaykama, manamiki partellantapas willawarqakuchu, tukuy yachaynikiqa uyarisqaymantapas aswanraqmi kasqa. 7Mayna kusisqam kachkan runaykikunaqa chaynataq awpaqnikipi tukuy tiempo yachayniki uyariq serviqnikikunaqa! 8Kuyasuspayki gobiernachisuqniki yupaychasqayki Tayta Diosy alabasqa kachun! Diosqa Israel nacionta kuyasqanraykum chaynataq chay nacionta wiaypaq takyachinanraykum qamta churasurqanki paykunapa reynin kanaykipaq chaynapi derechonpi allinta arreglanaykipaq nispa. 9Saba nacionpa reinan m Rey Sa lomon man qorqa kimsa wa ranqa isqon pachak soqta chunkan kilo qorita, miski asnaq achka-achka especeriakunata chaynataq alhaja rumikunatapas. Saba nacion reinapa nana-nanaq miski asnaqkuna apamusqanta hinaqa manam haykapipas Salomonmanqa apamurqakuchu. 10Rey Hirampa ser viqnin kunapas Sa lomonpa ser viqnin kunapiwanmi Ofir lawmanta apamurqaku qorita, Sandalo sutiyoq qerokunata hinaspa alhaja rumikunatapas. 11Chay sandalo sutiyoq qerukunamantam Rey Salomon rurachirqa Tayta Diospa templonpi kaq gradaspi hapipakuna kaqkunata chaynataq kikinpa palacionpi kaq gradaspi hapipakuna kaqkunatapas. Tocaqkunapaqpas rurachirqataqmi hatun arpakunatawan taksa arpakunata. 12Rey Salomonmi Saba nacion reinaman qoykurqa tukuy ima apamusqanpa truequenta, qoykurqataqmi tukuy ima maakusqantapas hinaptinmi reinaqa ser viqninkunapiwan nacionninman kutikurqa.
Salomonpa riquezanmanta chaynataq reqsisqa kasqanmanta (1 R 10:14-29. 2 Cr 1:14-17)
1Sa lomon
Rey Salomonman Saba nacionpa reinan watukusqanmanta (1 R 10:1-13)
tapas chaskirqam *rantikuq runakunamantawan negociantekunamanta hinaspa Arabia
13Salomonmi sapa wata chaskiq iskay chunka iskayniyoq tonelada qorita, 14impuesto-
651
2 CRONICAS9
law reykunamanta. Israel nacionpi prefectokunamantaataqmi Rey Salomonqa chaskirqa qori-qollqeta. 15Rey Salomonqa qorimantam rurachirqataq iskay pachak harkachikuna armakunata, sapakamatam rurachirqa soqta kilo masnin martillasqa qorimanta. 16Hina qorimanta martillasqatataqmi rurachirqa kimsa pachak taksa harkachikuna armakunatapas, sapakamatam rurachirqa kimsa kilo masnin qorimanta hinaspam Libano Monte sutiyoq palaciopi churachirqa. 17Elefantepa waqonmantapas rurachirqataqmi hatun tiyananta hinaspam qori-purowan qaracharqa. 18Reypa tiyananmanmi seqarqa soqta gradaskuna, chaypitaqmi karqa qorimanta sarupakunapas. Tiyananpa Kaylaw-waklawninpiataqmi karqa brazonpa samanankuna, chaykunapa sapa waqtanpim karqa sayachkaq leonkuna. 19Chay soqta gradaskunapa kaylaw-waklawninpipas karqataqmi chunka iskayniyoq leonkuna, huk leonmi karqa sapa gradaspa waqtanpi. Chayna tiyanataqa manam mayqennin reypas rurachirqachu. 20Rey Salomonpa tomanan vasokunapas karqa qorimantam, Libano Monte sutiyoq palaciopi serviciokunapas qori-puromantam karqa, qollqemantaqa manam imapas karqachu. Salomonpa tiemponpiqa manam qollqetaqa qawariqkupaschu. 21Lamar Qochapi reypa negocio ruranan buquenkunam viajaq Hirampa serviqninkunawan, sapa kimsa watamantam apamuqku qorita, qollqeta, elefantepa waqonta, monokunata hinaspa pavo realkunata. 22Chay napim Rey Sa lomonqa masya rurqa tukuy hinastinpi reyku nata apu kayninpi chaynataq yachayninpipas. 23Llapallan kay pachapi reykunam munarqaku Rey Salomon rikuykuyta hinaspa Diospa yachay qosqan uyariykuyta. 24Llapa llan kum rega la nan kupaq sapa wata apa muqku qori-qollqe ser vicioku nata, sumaq pachakunata, armakunata, miski asnaqkunata, caballokunata hinaspa mulakunata.
Rey Salomonpa rantisqankunamanta (1 R 10:26-29. 2 Cr 1:14-17)
25Salomonpaqa kapurqataqmi caballo uywanan tawa waranqa establokunapas chaynataq carretakuna waqaychananpas, karqataqmi caballoman chunka iskayniyoq waranqa sillakuqkunapas. Paykunatam carretakunapa kasqan llaqtakunaman churachirqa, churachirqataqmi Jerusalen llaqtapi reywan kanankupaqpas. 26Paymi munaychakurqa llapallan reykunapa hawanpi Eufrates Mayumanta Filistea runakunapa nacionninkama chaynataq Egipto nacionpa linderonkamapas. 27Reymi Jerusalen llaqtapi qollqeta huurachirqa rumita hinaa, cedro sachakunaataqmi karurqa waqtakunapi wiaq purun higos sachakuna hinaa. 28Mizraim lawmantawan huklaw karu nacionkunamantam apamuqku caballokunata Salomonpaq.
29Qa lla riy nin manta tu kuy nin ka ma Sa lomonpa wakin ru rasqan ku naqa Diosmanta willakuq Natanpa libronpim qellqasqa kachkan, qellqasqataqmi kachkan Silo llaqtayoq Ahiaspa libronpipas chay nataq Iddopa libronpipas. Chay Iddo sutiyoq runam sueoyninpi rikusqanta qellqarqa Nabatpa churin Jeroboampa contranpi. 30Rey Salomonmi Jerusalen llaqtapi *yachaspa lliw Israel nacionpi gobiernarqa tawa chunka wata. 31Abuelonkuna hina Salomon wauruptinmi pamparurqaku taytan Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi, paypa rantinpiataqmi gobiernarqa churin Roboam.
Rey Salomonpa waukusqanmanta (1 R 11:41-43)
2 CRONICAS10
652 Israel nacion iskayman rakikusqanmanta (1 R 12:1-24)
casta llapallan runakunam huunakururqaku Siquem llaqtaman chaymi Roboam rirqa paytaa reypaq churanankupaq. 2Nabatpa churin Jeroboam chayta yacharuspanmi Egiptomanta kutimurqa. Paymi Rey Salomonmanta lluptiruspan Egipto nacionpiraq kachkarqa. 3Chaymi payta qayachimuptinku huunasqa Israel casta llapallan runakunawan kuska rirqaku Roboanman hinaspam kaynata nirqaku: 4Llumpay llasaq yugota bueyesman churkuchkaq hinam taytayki llamkachiwarqaku, kunany taytaykipa llumpay llamkay qowasqankuta menosyachiy, qechuwaykutaqy llasaq yugo qowasqankutapas hinaptinqa servisqaykikum nispa. 5Chay mi Roboam ataq nirqa: Kimsa punchawmantaay kutimuychik nispa. Chaymi runakuna kutikurqaku. 6Hinaptinmi taytan Salomon kawsaptinraq serviqnin ancianokunata Rey Roboam tapurqa consejachikunanpaq: Imatataq consejawankichik kay runakunaman ninay paq? nispa. 7Chay mi payku na ataq nirqa ku: Sichu allinlla kaspayki kay runakunapa munasqanta ruraspa sumaqllata rimapayaptikiqa paykunam ser visunki tukuy tiempo nispa. 8Roboan mi ichaqa ancia noku napa consejasqanta mana ka su kuspan pay wan kuska uywasqa ser viqnin mozokunataa tapurqa consejachikunanpaq. 9Chay mozokunatam nirqa: Imatataq consejawankichik kay runakunaman ninay paq? Paykunam niwarqaku: Taytaykipa llumpay llamkay qowasqankutay menosyachiy, qechuwaykutaqy llasaq yugo qowasqankutapas nispa. 10Chay mi Roboanwan kuska uywasqa mozoku na ataq nirqa ku: Taytaykipa llasaq yugo qowasqankuta menosyachiy niq runakunamanmi ninki kay nata: oqapa ua dedoyqa taytaypa pier nanmantapas aswan rakum. 11Tay tay mi lla saq yugota churkusurqan kichik, oqam ichaqa aswan lla saqta raq churkusqaykichik, taytaymi castigasurqankichik azotewan, oqam ichaqa castigasqaykichik fierro puntayoq azotewanraq nispa. 12Rey Roboampa Kimsa punchaw mantam kutimun kichik nispa nisqan man hinam Jeroboamqa llapallan runakunapiwan kutirqaku. 13Ancianokunapa consejasqanta mana kasukuspanmi reyqa nanay simiwan runakunata rimapayarqa. 14Mozoku napa consejasqan man hina m nirqa kay nata: Taytaymi llasaq yugota churkusurqankichik, oqam ichaqa aswan llasaqtaraq churkusqaykichik, taytaymi castigasurqankichik azotewan, oqam ichaqa castigasqaykichik fierro puntayoq azotewanraq nispa. 15Reymi runakunapa maakusqanta mana kasurqachu, chaynataqa rurarqa Diosmanta willakuq Silo llaqtayoq Ahiaswan Nabatpa churin Jeroboanman Tayta Diospa nisqan cumplikunanpaqmi. 16Reypa mana uyarisqanta qawaykuspankum nirqaku: Israel casta runakuna manaam oqanchikpaqqa imapas kanchu Davidmantaqa nitaqmi herencianchikpas kanchu Isaipa churinmantaqa! Israel casta runakunaqa
10
1Israel
653
2 CRONICAS10,11
wasikichikmany pasakuychik! Davidpa mirayninkunaqa kikikichiky arreglakuychik! Chaymi Israel casta llapallan runakunaqa wasinkuman ripukurqaku. 17Chaynapim Juda law llaqtakunapi *yachaq Israelpa mirayninkunallataa Roboamqa gobiernarqa. 18Rey Roboanmi debaldella llamkachiqkunapa jefen Adoramta kacharqa ichaqa Israel casta runakunam rumiwan choqaspa waurachirqaku chaymi Rey Roboampas apurawllamana carretanpi lluptirurqa Jerusalen llaqtaman. 19Chaynapim Israel casta runakunaqa hoqarikururqa Davidpa castankunapa contranpi kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. 1Rey Roboanmi Jerusalen llaqtaman chayaramuspan huururqa Juda ayllumanta hinaspa Benjamin ayllumanta guerrapaq akllasqa pachak pusaq chunkan waranqa soldadokunata, chaynataqa huururqa Israel casta wakin runakunapa contranpi peleaspa gobiernasqan allpata kutichikunanpaqmi. 2Tayta Diosmi ichaqa runan Semiasta nirqa: 3-4Juda nacionpi gobier naq Sa lomonpa chu rin Roboamtay Israelpa miraynin llapallan Juda casta hinaspa Benjamin casta llapallan runakunatawan nimuy oqa Tayta Diospa kayna nisqayta: Ama riychikchu nitaq peleaychikchu castaykichikwanqa, sapakamay wasikichik man kutikuychik, Roboampa contranpi hoqarikusqankuqa munasqayman hinam karqa nispa. Chaymi Tayta Diospa nisqanta kasukuspa ripukurqaku, manaam rirqakuchu Jeroboampa contranpi peleaqqa.
11
*yacharqa Jerusalen llaqtapi hinaspam aswan allintaraq allichachirqa Juda nacionpi murallasqa llaqtakunata. 6Allichachirqam Belen llaqtata, Etam llaqtata, Tecoa llaqtata. 7Bet-sur llaqtata, Soco llaqtata, Adulam llaqtata, 8Gat llaqtata, Maresa llaqtata, Zif llaqtata, 9Adoraim llaqtata, Laquis llaqtata, Azeca llaqtata, 10Zora llaqtata, Ajalon llaqtata hinaspa Hebron llaqtata. Chay llaqtakunam murallasqa llaqtakuna karqa Juda lawpi chaynataq Benjamin lawpipas. 11Chay llaqtakunapa murallankunata allichachispam chaykunapi churachirqa capitankunata, chaypitaqmi waqaycharqa mikuytapas, aceitetapas hinaspa vinotapas. 12Chay llapallan llaqtakunapiqa churarqataqmi harkachikuna armakunatapas chaynataq lanzakunatapas. Alli-allintam allichachirqa chay llaqtakunata hinaspam Juda lawpi hinaspa Benjamin lawpi munaychakurqa. 13Lliw Israel nacionpi kaq sacerdotekunapiwan Leviy casta runakunaataqmi tukuy hinastinmanta hamurqaku paywan kuska kanankupaq. 14Leviy casta runakunam saqeramurqaku echaderonkunatawan tukuy kapuqninkunata hinaspam hamurqaku Juda lawmanwan Jerusalen llaqtaman. Jeroboanmi gobiernonpi qatiqninkunapiwan paykunata qarqorurqaku Tayta Diospa sacerdotenkuna kasqankumanta. 15Jeroboanmi huk sacerdotekunataa churarurqa moqokunapi kaq capillakunapi sacerdotekuna kanankupaq hinaspa chivato taytachapaqwan kikinpa rurachisqan toro taytachakunapaq sacerdote kanankupaq. 16Tukuy sonqonkuwan Israelpa yupaychasqan Tayta Dios qatiy munaq llapallan ayllu runakunam ichaqa chay Leviy casta sacerdotekunataa qatirqaku, paykunaqa Jerusalen llaqtamanmi rirqaku abuelonkupa yupaychasqan Tayta Diospaq animalkunata wauchinankupaq. 17Chaynatam takyachirqaku Juda nacionpi gobiernota hinaspam kimsa wata Salomonpa churin Roboamta kallpancharqaku, payqariki kimsa watallam Davidpa hinaspa Salomonpa rurasqanta hina rurarqa.
5Roboanmi
Llaqtakunata Rey Roboam allichachisqanmanta
2 CRONICAS11,12
18Rey
654
Roboanmi casarakururqa Davidpa willkan Mahalat wan, Mahalatqa karqa Jerimotpa churinmi. Casarakurqataqmi Abihail sutiyoq warmiwanpas. Abihailqa karqa Eliabpa churinmi, Eliabataqmi karqa Isaipa churin. 19Mahalat mi Roboampa churinkunata wachakurqa, paykunam karqa Jehus, Semarias hinaspa Zaham. 20Chay manta ataqmi kasa ra ku rurqa Absa lonpa chu rin Maacawan hinaptin mi pay wachakurqa Abiamta, Ataita, Zizata hinaspa Selomit sutiyoq runata. 21Llapallan warmikunamantapas chaynataq compaerankunamantapas mastaqa Roboamqa kuyarqa Absalonpa churin Maacatam. Roboampam karqa chunka pusaqniyoq warminkuna, compaerankunaataqmi karqa soqta chunka. Qari churinkunam karqa iskay chunka pusaqniyoq, warmi churinkunaataqmi karqa soqta chunka. 22Roboanmi churarqa Maacapa wawan Abiamta llapallan wawqenkunapa jefen kananpaq. Payqa Abiamtam reypaq churayta munarqa. 23Allinta tanteaspam llapallan churinkunaman rakirqa Juda lawpi hinaspa Benjamin lawpi kaq murallasqa llaqtakunata, qorqataqmi mikuykunatapas, mana pisiyta qospanmi achka warmikunawan casarachirqa.
12
Roboanmi gobiernonta takyarachispan alli-allinta kallpanchakururqa hinaspam Tayta Diospa yachachikuynintapas qepanchakururqa, qepanchakururqataqmi Israel casta runakunapas. 2Tayta Diosta traicionaruspa Roboam pichqa watamana gobiernachkaptinmi Egipto nacionpi Rey Sisac hamurqa guerrawan hinaspam Jerusalen llaqtata atacarurqa. 3Atacarqam waranqa iskay pachaknin carretakunawan, soqta chunka waranqa silladakunawan hinaspa Egipto lawmanta hamuq mana yupay atina runakunawan, chay runakunam karqa Libia runakuna, Suqui runakuna hinaspa Cus runakuna. 4Paykunam dueochakururqa Juda lawpi murallasqa llaqtakunata hinaspam Jerusalen llaqtakama chayarurqaku. 5Roboanwan Juda nacionpi jefeku na Rey Sisacpa hichpa musqanta yacha ruspa Jerusalen llaqtapi huunasqa kachkaptinkum, Diosmanta willakuq Semaias paykunaman hamururqa hinaspam Tayta Diospa nisqanta kaynata nirqa: Saqeruwasqaykichikman hinam oqapas saqerusqaykichik Rey Sisacpa makinpi nispa. 6Israel casta jefeku nawan Rey Roboam ataqmi hu milla kuspa nirqa ku: Allinpunim Tayta Diospa kay rurasqanqa nispa. 7Chay hu milla kusqan kuta Tayta Dios qawaykuspan mi Semaiasta nirqa: Humillakusqankuraykum manaa chinkachisaqchu aswanqa kunallanmi librasaq. Sisacnintakamaqa manaam kacharisaqachu piakuyniytaqa Jerusalen llaqtapa contranpiqa. 8Ichaqa Sisactam servinqaku imaynam serviwayta yachanankupaq hinaspa imaynam huklaw nacionniyoq rey serviyqa kasqanta yachanankupaq. 9Jerusalen llaqtata Egipto nacionpa reynin Sisac atacaspanmi hapikuykurqa Tayta Diospa templonpi tukuy imakunata chaynataq reypa palacionpi tukuy imakunatapas. Lliwta qechuruspanmi Salomonpa qorimanta rurachisqan harkachikuna armakunatapas apakurqa. 10Chaykunapa rantinpim Rey Roboam rurachirqa broncemantaa harkachikuna armakunata hinaspam waqaychaqnin soldadokunapa jefenman qoykurqa reypa palacionpa punkunpi waqaychanankupaq. 11Tayta Diospa templonman sapa kuti rey yaykuptinmi waqaychaqnin soldadokuna chay harkachikuna armata apaqku hinaspam kasqallan
1Rey
Juda nacionta Rey Sisac atacasqanmanta (1 R 14:21-31)
655
2 CRONICAS12,13
kutichimuqku chay soldadokunapa cuartonman. 12Chaynata Rey Roboam humillakuykuptinmi Tayta Diospa piakuynin tanirurqa paymanta, manam lliwtachu chinkarachirqa. 13Rey Roboam kallpancha ku ruspan mi Jerusa len llaqtapi hina lla gobier narqa. Payqa tawa chunka hukniyoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Chunka qanchisniyoq watam gobier narqa Jerusalen llaqtapi. Jerusalen llaqtatam Israel llapallan ayllukunamanta Tayta Dios akllakurqa sutin chaypi reqsisqa kananpaq. Roboampa mamanmi karqa Amon nacionniyoq Naama. 14Roboanmi Tayta Diosta tukuy sonqonwan mana maskayta munaspan mana allinta rurarqa. 15Qa lla riy nin manta tu kuy nin ka ma Roboampa wakin ru rasqan ku naqa kachkan Diosmanta willakuq Semaiaspa qellqasqan libropim chaynataq Diosmanta willakuq Iddopa libronpim otaq ayllukunamanta rimaq paypa listanpim. 16Jeroboanwan Roboamqa guerrallapim tukuy tiempo karqaku. Abuelonkuna hina Roboam wauruptinmi pamparurqaku Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi. Mamanmi karqa Amon nacionniyoq Naama, Roboampa rantinpim gobiernarqa churin Abiam.
13
Jeroboam chunka pusaqniyoq watamana gobiernachkaptinmi Juda nacionpi Abiam gobiernayta qallaykurqa. 2Jerusalen llaqtapim gobiernarqa kimsa wata, paypa mamanmi karqa Gabaa llaqtayoq Urielpa miraynin Micaias. Guerrapim karqaku Abianwan Jeroboamqa. 3Abianmi qallaykurqa guerrapi peleayta tawa pachak waranqa akllasqa valeroso soldadonkunawan, Jeroboampas Abianwan peleananpaqmi alistarqa pusaq pachak waranqa akllasqa valeroso soldadokunata. 4Abianmi Efrain law orqokunapi Zemaraim Moqoman riruspa chaypi sayaykuspa qayakurqa: Jeroboanwan Israel nacionniyoq lliw runakuna uyariwaychik. 5Manachu yacharqankichik Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa Davidmanwan mirayninkunaman Israelpi wia-wiaypaq gobierno qosqanta? Manachu contratota rurarqa paykunalla gobiernanankupaq? 6Aswanqa Nabatpa churin Jeroboanmi Davidpa churin Salomonpa contranpi hoqarikururqa. Jeroboamqa karqa Rey Salomonpa serviqninmi. 7Jeroboanmanmi huunakururqa mana allinpi puriq qella runakuna, paykunam Salomonpa churin Roboampa contranpi hoqarikururqaku, chaynataqa rurarqaku Roboam mozollaraq kaspa iskayrayasqanraykum chaynataq mana imayna defiendekuyta atisqanraykum. 8Kunanataqmi Tayta Diospa gobiernonpa contranpi churakuyta munankichik chay gobiernoqa Davidpa mirayninkunapa kachkaptinpas. Chaytaqa rurachkankichik achkallaa kasqaykichikraykum chaynataq diosnikichik kananpaq Jeroboampa qorimanta rurachisqan malta torokuna qamkunawan kasqanraykum. 9Qamkunaqa qarqorurqankichikmi Tayta Diospa churasqan Aaronpa miraynin sacerdotekunatapas chaynataq Leviy casta runakunatapas. Huklaw runakunapa rurasqanman hinataqmi sacerdotekunatapas churarurqankichik. Pipas malta torotawan qanchis carnerokunata apamuspa sacerdote kayta munaptinqa taytacha-mamachakunapa sacerdotena kananpaqmi churaq kankichik. 10oqaykupa yupaychasqaykuqa Tayta Diosmi, paytaqa manam saqerqanikuchu. Tayta Diospa serviqnin sacerdotekunapas kachkan Aaronpa mirayninkunam, yanapaqninkunapas kachkan Leviypa castankunam. 11Paykunam sapa tempranon hinaspa sapa tarden Tayta Diospaq kaanku lliw kaanapaq kaq wauchisqa animalkunatawan miski asnaq inciensokunata. Churankutaqmi qori-puro mesapi tantakunatapas, sapa tardentaqmi ratachiqku qoriman-
1Rey
Juda nacionpi Rey Abiampa gobiernasqanmanta (1 R 15:1-7)
2 CRONICAS13,14
656
ta candeleropi mecherokunatapas. oqaykuqa ruraniku yupaychasqayku Tayta Diospaq ruraykunatam, qamkunam ichaqa Tayta Diostaqa qepanchakurunkichika. 12Kaypim oqaykuwan kachkan Diosniykuqa jefeyku hina, kaypitaqmi kachkan cornetilla tocaq sacerdotekunapas qamkunapa contraykichikpi cornetillankuta tocanankupaq. Yaw Israelpa mirayninkuna, amay peleaychikchu abueloykichikpa yupaychasqan Tayta Diospa contranpiqa, manam pay venceytaqa atiwaqchikchu nispa. 13Jeroboanmi kamarachirqa wakin soldadonkunata chaynapi Juda casta soldadokunata qepanmanta atacamunankupaq, Jeroboampa wakin soldadonkunam Juda runakunapa qepanpia kachkarqaku. 14Chaymi Juda runakuna qepanta qawariykuspa cuentata qokururqaku awpaqninmantawan qepanmanta soldadokuna atacamusqanta chaymi Tayta Diosta maakurqaku, sacerdotekunaataqmi tocarqaku cornetillankuta. 15Chaymi Juda runakuna qapariptinku Jeroboamtawan Israel nacionniyoq llapallan runakunata Dios vencerurqa, chaynataqa rurarurqa Rey Abiampa hinaspa Juda runakunapa qayllanpim. 16Hinaptinmi Israel nacionniyoq soldadokuna ayqekurqaku Juda runakunapa qayllanmanta. Chaynatam Dios qoykurqa paykunaman. 17Rey Abianmi soldadonkunapiwan waurachirqaku Israel nacionniyoq achka-achka runakunata, chaypi wichiq runakunam karqa pichqa pachak waranqa akllasqa runakuna. 18Chaynapim chay tiempopiqa humillasqa karqaku Israel nacionniyoq runakuna, Juda nacionniyoq runakunam ichaqa kallpanchasqa karqaku abuelonkupa yupaychasqan Tayta Diosman hapipakusqankurayku. 19Rey Abianmi qatirqa Jeroboamta hinaspam dueochakururqa Betel llaqtata, Jesana llaqtata hinaspa Efrain llaqtata llaqtachantintakama. 20Abiampa kawsasqan tiempokunapiqa manaam Jeroboamqa atiyniyoqachu karqa. Tayta Dios onqoyta qoykuptinmi waururqa. 21Abianmi aswan mas atiyniyoq rikurirurqa. Payqa casarakururqa chunka tawayoq warmikunawanmi, paykunapim karqa iskay chunka iskayniyoq qari churinkuna, karqataqmi chunka soqtayoq warmi churinkunapas. 22Rey Abiampa wakin rurasqankunapiwan rimasqankunaqa Diosmanta willakuq Iddopa qellqasqan libropim kachkan.
14
hina Abiam wauruptinmi Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi pamparurqaku, paypa rantinpim gobier narqa churin Asa. Rey Asa gobier naptinmi chay nacionqa karqa hawkalla chunka watapuni. 2Rey Asam allinta rurarqa yupaychasqan Tayta Diospa munasqanman hina. 3Tuirachirqam huklaw nacionniyoq runakunapa taytachankupa altarninkunatapas chaynataq moqokunapi kaq capillakunatapas. Adorananku rumi pilarkunatapas pakiparuspam qorururqataq Asera sutiyoq mamachakunatapas. 4Juda nacionniyoq runakunatapas kamachirqataqmi abuelonkupa yupaychasqan Tayta Diosta maskaspa yachachikuyninkunatapas hinaspa kamachisqankunatapas kasukunankupaq. 5Tuirachirqam Juda nacion llaqtakunapa moqonkunapi kaq capillakunatapas chaynataq incienso kaana altarkunatapas. Pay gobiernanankamaqa nacionmi hawkalla karqa. 6Ru rachirqam Juda nacionpi mu ra llasqa llaqta ku nata nacion hawka lla kasqanrayku, paypa tiemponpiqa manam ima guer rapas karqachu, Tayta Diosmi hawkayayta qorqa. 7Juda nacionniyoq runakunatam nirqa: Kay llaqtakunata allichaspay muyuriqninpipas rurasunchiktaq murallata, torrekunata hinaspa cerrojoyoq punkukunata. Kay nacionqa oqanchikpaam
1Abuelon ku na
Juda nacionpi Asapa gobiernasqanmanta (1 R 15:8-12)
657
2 CRONICAS14,15
yupaychasqanchik Tayta Diosta maskasqanchikrayku. Payta maskaptinchikmi qoykuwanchik kay nacionninchikpi hawkayayta nispa. Chay llaqtakunata allinta allichaspam qespirachirqaku. 8Rey Asapam karqa Juda castamanta kimsa pachak waranqa soldadonkuna, paykunam karqaku hatun harkachikuna armayoqkama hinaspa lanzayoqkama, Benjamin castamantaataqmi karqa iskay pachak pusaq chunkan waranqa soldadonkuna, paykunaqa karqaku taksa harkachikuna armayoqkamam hinaspa flechayoqkamam, llapallankum valeroso soldadokuna karqaku. 9Paykunapa contranpim peleaq hamurqa Cus nacionniyoq Zera sutiyoq runa, payqa hamurqa waranqantin-waranqantin soldadoyoqmi chaynataq guerrapaq kimsa pachak carretayoqmi, paykunaqa chayaramurqaku Maresa sutiyoq llaqtamanm. 10Paypa contranpi Rey Asa lloqsispanmi peleananpaq churakururqa Maresa llaqta law Sefata Qechwapi. 11Rey Asam yupaychasqan Tayta Diosta maakurqa kaynata: Dios Taytally, qamllam kanki kallpasapakunapa contranpi mana kallpayoqkunata yanapaykuqqa. Yupaychasqayku Dios Taytally, yanapaykullawaykuy, qanmanmi hapipakamuykiku, qampa sutikipim hamuniku kay achka-achka soldadokunapa contranpi. Dios Taytally, qanmi Diosniykuqa kanki, amay qamqa piwanpas vencechikuychu nispa. 12Tayta Diosmi Cus nacionniyoq runakunata vencerurqa Asapa hinaspa Juda runakunapa qayllanpi chaymi Cus nacionniyoq runakunaqa ayqekurqaku. 13Rey Asaataqmi soldadonkunapiwan qatirqaku Gerar llaqtakama chaymi Cus nacionniyoq runakuna waururqa mana hukllapas kawsanankama. Tayta Diospa qayllanpi hinaspa paypa soldadonkunapa qayllanpim chinkarurqaku chaymi achka-achkasuta llapa imankutapas apakurqaku. 14Chaymantaataqmi atacarurqaku Gerar llaqtapa muyuriqninpi llapallan llaqtakunata, Tayta Diospa rurasqanwanmi chaykunapi *yachaqkuna mancharikururqaku, Juda runakunam saquearurqaku llapallan llaqtakunata chaypi achkallaa llapa imakuna kasqanrayku. 15Hatuskunapi animalniyoqkunatapas atacaspankum hapikururqaku achkallaa ovejakunatawan camellokunata hinaspam kutikurqaku Jerusalen llaqtaman.
15
Espiritun Obedpa churin Azariasman huntaykuptinmi 2pay rirqa Rey Asawan tupananpaq, paym nirqa: Rey Asapiwan Juda casta runakuna hinaspa Benjamin casta runakuna, qamkunaqa llapallaykichiky uyariwaychik: Tayta Diosmi yanapasunkichik payta qatiptikichikqa, maskaspaykichikqa tarinkichikmi, qepanchakuptikichikmi ichaqa paypas qepanchakurusunkichiktaq. 3Unay tiempom Israel castakunaqa mana cheqap Diosniyoq, mana sacerdoteyoq hinaspa Diosmanta mana yachachisqa karqaku. 4Paykunaqa sasachakuyninkupi kaspaam Israelpa yupaychasqan Tayta Diosman kutirikuspa maskarqaku hinaspam payta tarirqaku. 5Chay tiempokunapiqa manam pipaqpas karqachu hawkayay aswanqa chaqwallaam karqa llapallan nacionkunapi kaqkunapaq. 6Huk nacionmi purmachiq huk nacionta chaynataqmi huk llaqtapas purmachiq huk llaqtata, Diosmi chaqwarqa tukuy rikchaq sasachakuykunawan. 7Aswanqa kallpanchakuspay ama hukmanyaychikchu, pagoykichiktaqa chaskinkichikmi llamkasqaykichikmanta nispa. 8Diosmanta willakuqpa nisqanta Asa uyariykuspanmi kallpanchakururqa hinaspam tuirachirqa millakuypaq taytachakunata otaq Juda lawpipas hinaspa Benjamin lawpipas taytachakunata. Tuirachirqataqmi Efrain law orqokunapi taytachakunatapas chaynataq dueochakusqan llaqtakunapi taytachakunatapas.
1Diospa
Rey Asapa rurasqankunamanta (1 R 15:13-15)
2 CRONICAS15,16
658
Allichachirqataqmi Tayta Diospa templon corredorpa awpaqninpi kaq altartapas. 9Huururqam llapallan Juda castakunatawan Benjamin castakunata, huururqataqmi Efrain castamanta, Manases castamanta hinaspa Simeon castamanta riq chaypi kaqkunatapas. Achkaqmi Israel nacionmanta pasakurqaku Rey Asaman, paymanqa pasakurqaku yupaychasqan Tayta Dios yanapasqanta qawaykuspankum. 10Paykunaqa huunakururqaku Jerusalen llaqtapi chunka pichqayoq watanpa kimsa killanmana Rey Asa gobiernachkaptinmi. 11Chay punchawpim Tayta Diospaq wauchipurqa guerrapi peleaspa qechumusqanku qanchis pachak bueyeskunatawan qanchis waranqa ovejakunata. 12Abuelonkupa yupaychasqan Tayta Diosta tukuy sonqonkuwan hinaspa tukuy vidankuwan maskanankupaqmi prometekurqaku. 13Prometekurqakutaqmi Israelpa yupaychasqan Tayta Dios mana maskaqtaqa hatuntapas-taksatapas, qaritapas-warmitapas wauchinankupaq. 14Tayta Diosmanmi hatu-hatun qapariywan juramentarqaku, chaynataqa rurarqaku cornetillakunatawan cornetakunata tocachkaptinkum. 15Juda nacionpi llapallan kaqkunaataqmi kusikurqaku jurasqankuwan, paykunaqa tukuy sonqonkumantam jurarqaku. Tukuy voluntadwan maskaspankum Tayta Diosta tarirqaku chaynapim pay qorqa hawkayayta tukuy hinastinpi. 16Rey Asaqa abuelan Maacatapas reina kayninmantam horqorurqa Asera sutiyoq mamachata rurachisqanrayku, abuelanpa rurachisqan mamachata kuchuruspanmi uturachirqa hinaspam kaarurqa Cedron wayqopi. 17Ichaqa Israel casta runakunapa kasqan moqokunapi capillakunataqa manam chinkachirqachu, chaywanpas Asaqa allin sonqoyoqmi karqa waukunankama. 18Taytanpa hinaspa kikinpa sapaqchasqan ofrendakunatapas Diospa templonmanmi churarqa, churarqam qori-qollqetapas chaynataq serviciokunatapas. 19Rey Asapa kimsa chunka pichqayoq wata gobiernasqan tiempopiqa manam guerra karqachu.
16
cionpa reynin Baasa Juda nacionpa contranpi peleaq rirqa. Rama llaqtata aswan allinta allicharachispanmi mana pitapas kacharirqachu Juda nacionpi reypa kasqanman yaykunankuta hinaspa lloqsinantapas. 2Tayta Diospa templonpi qori-qollqetawan reypa palacionpi tukuy imakunata Asa horqoramuspanmi apachirqa Aram nacionpi Rey Ben-adadman. Payqa *yacharqa Damasco llaqtapim. Paytam Rey Asa kaynata nichimurqa: 3Qampa taytaykiwan oqapa taytay contrato rurasqankuta hinay oqanchikpas contratota rurasunchik, qori-qollqe regalotam apachimuchkayki Israel nacionpa reynin Baasawan contrato rurasqaykita tukunaykipaq chaynapi oqamanta anchurikunanpaq nispa. 4Rey Ben-adadmi Rey Asapa nisqanta kasukuspan tropankunapa kamachiqninkunata kacharqa Israel nacionpi llaqtakunata atacamunankupaq, paykunam vencerurqaku Ijon llaqtata, Dan llaqtata hinaspa Abel-maim llaqtata, vencerurqakutaqmi kawsaykuna waqaychana Neftaliy lawpi kaq llaqtakunatapas. 5Rey Baasa chayta yacharuspanmi Rama llaqta allichachisqanta sayarachispa manaa llamkachirqachu. 6Juda nacionniyoq llapallan runakunata Rey Asa kamachispanmi Rama llaqtamanta apachirqa Rey Basapa rurachisqan rumikunatawan qerukunata, chaykunawanmi aswanraq allicharachirqa Geba llaqtatawan Mizpa llaqtata. 7Chay tiempopim Diosmanta willa kuq Ha na ni Juda nacionpi Rey Asa man hamuspa nirqa:
1Kimsa chunka soqtayoq watamana Rey Asa gobiernachkaptinmi Israel na-
Rey Ben-adadwan Rey Asapa contrato rurasqanmanta (1 R 15:16-22)
659
2 CRONICAS16,17
Aram nacionpa reyninman hapipakuspaykim yupaychasqayki Tayta Diosmanqa mana hapipakurqankichu, chayraykum paypa soldadonkunaqa qanmanta lluptirun. 8Cus nacionniyoq runakunapiwan Libia nacionniyoq runakunaqa manachu karqa achka-achkallaa soldadokuna, carretakuna hinaspa silladakuna? chaywanpas Tayta Diosman hapipakusqaykiraykum makikiman churaykurqa. 9Tayta Diosqa qawamuchkanmi llapallan kay pachapi pasaqkunata chaynapi paypa qayllanpi allin sonqoyoqkunaman atiyninta qawachinanpaq. Loco hinam Aram nacionniyoq reymanqa hapipakurqanki, kunanmantaqa guerrallaam kanqa qampa contraykipi nispa. 10Diosmanta willa kuq pa contranpi Rey Asa pia ku ruspan mi carcela rachirqa, payqa piakururqa chay willakuqpa nisqankunawanmi. Chay tiempokunapim Asa llumpa-llumpayta akarichirqa wakin runakunata.
Rey Asapa waukusqanmanta (1 R 15:23-24)
11Qallariyninmanta tukuyninkama Rey Asapa rurasqankunaqa Juda nacionpi hinaspa Israel nacionpi reykunapa vidanmanta willakuq libropim qellqasqa kachkan. 12Kimsa chunka isqonniyoq watamana gobiernachkaspanmi Rey Asa onqorurqa chakinwan llumpa-llumpayta ichaqa Tayta Diosta mana maakuspanmi hampiqkunallawan hampichikurqa. 13Payqa tawa chunka hukniyoq watamana gobiernachkaspanmi abuelonkuna hina waukurqa. 14Chaymi pamparurqaku Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi kaq kikinpa rurachikusqan sepulturapi. Chayman chutaykuspankum hinarqaku especeriakunatawan miskillaa asnarichkaq huk rikchaq perfumekunata, chaykunatam rurarqa allin perfume ruray yachaqkuna. Paypaqmi ratachirqaku hatun lenguachkaq ninata.
17
Asapa rantinpiataqmi churin Josafat gobiernarqa, paymi Israel nacionpa contranpi allinneqta kallpanchakururqa. 2Churarqam soldadokunata Juda nacionpi kaq murallasqa llaqtakunapi, churarqataqmi taytan Asapa dueochakusqan Efrain law llaqtakunapipas. 3Tayta Diosmi yanaparqa Josafat sutiyoq reyta, paytaqa yanaparqa gobiernonta qallarispa abuelon David hina kawsasqanraykum, payqa manam maskarqachu Baal sutiyoq taytachakunapa yanapakuynintaqa. 4Rey Josafatqa taytanpa Diosninpa yanapakuyninta maskaspanraqmi kasukurqa paypa kamachisqankunata, payqa manataqmi kawsarqa Israel nacionpi rurasqanman hinachu. 5Chayraykum paytaqa Tayta Dios takyachirqa gobiernonpi, Juda nacionniyoq llapallan runakunam qorqaku regalokunata chaymi ancha-anchallataa apuyaruspa sinchi reqsisqa karqa. 6Payqa tukuy sonqonwanmi Tayta Diospa munasqanman hina kawsarqa. Payqa chinkarachirqataqmi Juda law moqokunapi capillakunatapas chaynataq Asera sutiyoq mamachakunatapas. 7Kimsa watamana gobier nachkaspanmi kacharqa churasqan jefekunata Juda llaqtakunapi yachachinankupaq, chay jefekunam: Benhail, Abdias, Zacarias hinaspa Micaias. 8Chay jefekunawantaqmi rirqa Leviy casta Semaiaspas, Netaniaspas, Zebadiaspas, Asaelpas, Semiramotpas, Jonatanpas, Adoniaspas, Tobiaspas hinaspa Tobadoniaspas. Paykunawantaqmi rirqa sacerdote Elisamapas chaynataq Jorampas. 9Paykunam Juda nacionpi yachachirqaku Tayta Diospa yachachikuy nin libromanta. Purirqakum Juda nacionpi llapallan llaqtakunapi runakunata yachachistin.
1Rey
Juda nacionpi Rey Josafat gobiernasqanmanta
2 CRONICAS17,18
10Juda
660
nacionpa muyuriqnin nacionpi kaq reykunam Tayta Diosta manchakusqankurayku mana peleayta munarqakuchu Rey Josafatpa contranpi. 11Filistea runakunapas Rey Josafat manmi apamuqku regalokunatawan impuesto qollqeta, Arabia law runakunapas apamurqakum qanchis waranqa qanchis pachaknin carnerokunatawan qanchis waranqa qanchis pachaknin chivatokunata. 12Rey Josafatmi aswan-aswanta munaychakurqa hinaspam rurachirqa Juda nacionpi murallasqa llaqtakunatawan mikuy waqaychana llaqtakunata. 13Achka-achkam karqa imankunapas Juda nacion llaqtakunapi, Jerusalen llaqtapipas kapurqataqmi guerrapi peleaq valeroso soldadonkuna. 14Chay soldadokunam familiankuman hina kayna karqa Juda ayllumanta tropakuna kamachiqmi karqa Adnas, paywanmi karqaku kimsa pachak waranqa soldadokuna. 15Adnaspa qatiqninataqmi karqa Johanan, paywanmi karqa iskay pachak pusaq chunkan waranqa soldadokuna. Johananpa qatiqninataqmi 16karqa Zicripa churin Amasias, paymi kikinmanta yaykurqa Tayta Diosta servinanpaq. Paywantaqmi karqa iskay pachak waranqa valeroso soldadokunapas. 17Benjamin ayllumantaataqmi karqa Eliada sutiyoq valeroso soldado, paywanmi karqa iskay pachak waranqa soldadokuna, paykunaqa karqa flechawan hinaspa taksa harkachikunawan peleay yachaqkunam. 18Eliadapa qatiqninataqmi karqa Jozabad, paywanmi karqa guerrapaq armasqa pachak pusaq chunkan waranqa runakuna. 19Payku na m karqa reypa ser viqnin ku na, ichaqa manam yupasqachu karqa Juda nacionpa muyuriqnin murallasqa llaqtakunapi kaqkunaqa.
18
Josafat ancha-anchata apuyaruspanmi anchallaa reqsisqa karurqa. Josafatpa churinmi casarakururqa Acabpa warmi churinwan. 2Iskay kimsa wata pasaruptinmi Rey Josafat rirqa Samaria llaqtata Rey Acab watukuq, Rey Josafatpaqwan riqmasinkunapaqmi Rey Acab nakachirqa achka ovejakunatawan bueyeskunata hinaspam rimapayarqa Galaad lawpi Ramot llaqtata atacanankupaq. 3Israel nacionpa reynin Acabm Juda nacionpa reynin Josafatta tapurqa: Munawaqchum oqawan kuska rispa Galaad lawpi kaq Ramot llaqta atacamuyta? nispa. Chaymi Rey Josafat ataq nirqa: Qanwan oqaqa hukllam kanchik, hukllataqmi kanku soldadoykunapas soldadoykikunawan guer raman rinanchikpaq. 4Ichaqa ama hina kaspay puntata tapuy Tayta Diospa imam ninanta nispa. 5Chay mi Israel nacionpa rey nin hu u rachirqa Diosmanta willa kuq tawa pachak runakunata hinaspam tapurqa: Galaad lawpi kaq Ramot llaqtapa contranpi peleaq risaqkuchu icha manachu? nispa. Hinaptinmi paykunaataq llullakuspa nirqaku: Riy puniy, Diosmi makikiman churamunqa nispa. 6Rey Josa fatqa nirqataqmi: Kanmanraqchu Tayta Diosmanta huk kaqnin willakuq chaynapi payta tapunanchikpaq? nispa. 7Chay mi Josa fat sutiyoq reyta Israel nacionpa rey nin nirqa:
1Rey
Rey Acab vencesqa kananmanta Micaiaspa willasqanmanta (1 R 22:1-40)
661
2 CRONICAS18
Ar, tapunanchikpaqqa kachkanraqmi Tayta Diosmanta willakuq, payqa Imlapa churin Micaiasmi, ichaqa cheqninim paytaqa, manam haykapipas allintaqa willawanchu aswanqa mana allinllatam nispa. Chaymi Rey Josafat ataq nirqa: Ama chaynataqa rimaychu nispa. 8Chaymi Israel nacionpa reynin qayarachimurqa huk ser viqninta hinaspam nirqa: Imlapa churin Micaiasta chaylla pusamuway nispa. 9Israel nacionpa rey ninwan mi Juda nacionpa rey nin Josa fat sapa ka ma sillankupi tiyachkarqaku, paykunaqa reypa pachanwan churakuruspankum Samaria llaqtaman yaykuna erapi tiyachkarqaku, Diosmanta llapallan llulla willakuqkunaataqmi paykunapa qayllanpi willakuchkarqaku. 10Quenaanapa churin Sedequiasmi rurarurqa fierromanta waqrakunata hinaspam nirqa: Kay natam Tayta Dios nin: Kay waqrakunawan waqrachkaq hinam Aram nacionniyoq runakunata atacarunki chinkarachinaykikama nispa. 11Diosmanta llapa llan llu lla willa kuqku napas chay na llatam willa kurqa ku: Galaad lawpi kaq Ramot llaqtataqa atacamuy. Tayta Diospuni makikiman churaykamuptinmi paykunataqa ganarunki nispa. 12Micaiasta qaya mu nanpaq kachasqan runam payta nirqa: Diosmanta willakuqkunam llapallanku hina chayna allinllata reyman nirunku. Qampas paykuna hinay niy allinta nispa. 13Chay mi Micaias nirqa: Kawsaq Tayta Diosraykum jurani, oqaqa Diosniy pa imam niwasqallantam rimasaq nispa. 14Reypa kasqan man ha mu ruptin m rey nirqa: Micaias Galaad lawpi kaq Ramot llaqtataqa atacamusaqkuchu icha manachu? nispa. Chaymi pay nirqa: Riy puniy, Diosmi makikiman churamunqa nispa. 15Chay mi rey ataq nirqa: Hayka kutitaataq nisqayki Tayta Diospa sutinpi cheqapllata juraspa niwanaykipaq? nispa. 16Chay mi Micaias nirqa: oqam Israel nacionpi llapallan runakunata rikurqani. Orqokunapi cheqesqa mana michiqniyoq ovejakunata hinam rikurqani chaymi Tayta Dios nirqa: Kaykunaqa mana dueoyoq ovejakuna hinam kachkanku nispa. Sapakamay wasinkuman hawkalla kutikuchunku nispa. Josafat sutiyoq reyta Israel nacionpa rey nin nirqa: Manachu nirqayki: Manam imatapas oqapa allinniy paqqa willakunchu aswanqa mana allinllatam nispay? 18Chay mi Tayta Diospa nisqanta Micaias nirqa: oqam Tayta Diosta qawarqani tiyananpi tiyachkaqta, qawarqanitaqmi hanaq pachapi llapallan serviqninkunapas *alleqninpi hinaspa *ichoqninpi sayachkaqta. 19Tayta Diosmi nirqa: Pitaq Acabta engaarunman Galaad lawpi kaq Ramot llaqtata atacamunanpaq chaynapi chaypi wauchisqa kananpaq? nispa. Chaymi huknin serviqnin nirqa hukta,
17Chay mi
2 CRONICAS18
662
hukninpas huktataq. 20Ichaqa huk espiritum Tayta Diospa qayllanpi rikuriykuspa nirqa: oqam engaamusaq nispa. Hinaptinmi Tayta Dios nirqa: Imaynatataq ruramunki? nispa. 21Chaymi espirituataq nirqa: Llapallan willakuqkunawanmi reyman llullata willachimusaq nispa. Chaymi Tayta Diosataq nirqa: Engaamuspay chaynata ruramuy nispa. 22Chaynaqa kunanm serviqniki llapallan willakuqkunapa siminman Tayta Dios churarun llulla espirituta, Tayta Diosmi rimarun chinkarachisunaykipaq nispa. 23Micaiasman Que naa napa chu rin Sedequias asuykuspan mi uyanpi ta ka rurqa hinaspam nirqa: Maynintataq Tayta Diospa espiritunqa oqamanta rirqa qamtaraq rimapayasunaykipaq? nispa. 24Chay mi Micaias nirqa: Chaytaqa yachanki cuarton-cuarton pakaykachakusqayki punchawmi nispa. 25Chay mi Israel nacionpa rey nin nirqa: Micaiasta hapiruspay pusay llaqtapi gober nador Amonmanwan churiy Joasman. 26oqa reypa kayna nisqaytam nimunkichik: Kay runata carcelpi wichqaspay mikunanpaqpas qoychik tantatawan yakullata, chaynam kanqa vencespa kutimunaykama nispa. 27Chay mi Micaiasataq nirqa: Sichu vencespa kutimunki hinaptinqa manam Tayta Diosmanta willakuqchu kani. Chaynaqa runakuna, uyariychiky llapallaykichik. nacionpa reyninwan Juda nacionpa reynin Josafatmi rirqa Galaad lawpi kaq Ramot llaqtaman. 29Josafat sutiyoq reytam Israel nacionpa reynin nirqa: oqam huk pachawan pantarachikuspay peleaq yaykusaq, qamataqmi hina rey pachallaykiwan churakunki nispa. Israel nacionpa rey ninqa huk pachawan pantarachikuptinmi iskayninku peleaq yaykurqaku. 30Aram nacionpa rey ninmi ichaqa carretankunapi kaq capitankunata kamachirqa: Amam piwanpas peleankichikchu aswanqa Israel nacionpa reynillanwanmi nispa. 31Chay mi car reta ku napi kaq soldadoku napa capitan nin ku na Josa fat sutiyoq reyta rikuruspanku piensarqaku: Paymi Israel nacionpa rey ninqa nispa. Payllawan peleanankupaq pasaykuptinkum Rey Josafatataq yanapachikunanpaq qayakurqa chaymi Tayta Dios yanapaykuspa paypa kasqanmanta asurirachirqa enemigonkunata. 32Carretakunapi kaq soldadokunapa capitanninkunam mana Israelpa reynin kasqanta qawaykuspanku anchurikururqaku. 33Aram nacionniyoq huk kaqnin soldado llutanpi flecharuptinmi Israel nacionpa reyninta qasqonpi hapirurqa harkachikunanpa tupanakuqninpi chaymi reyataq carretan manejaqta nirqa: Muyurichiy carretata hinaspa horqoway kay manta, llumpay heridasqam kachkani nispa. 34Ichaqa chay punchaw pi guer ra llumpay kasqan raykum Israel nacionpa rey ninqa hina carretallanpi sayarqa Aram tropakunapa chimpanpi, payqa inti seqaykuytaam waururqa.
28Israel
663 Rey Josafat qaqchasqa kasqanmanta
2 CRONICAS19,20
19
nacionpa rey nin Josafat hawkalla Jerusalen llaqtapi palacionman kutimuptinmi 2taripaqnin hamurqa Hananipa churin Jehu. Paymi karqa Diosmanta willakuq chaymi Josafat sutiyoq reyta nirqa: Imanasqataq mana allin runakunata yanapanki hinaspa Tayta Dios cheqniqkunata kuyanki? chayraykum Tayta Dios qampa contraykipi piakurun. 3Ichaqa qanmi rurarqanki allinkunata, Asera sutiyoq mamachakunata kaarachispam kay nacionmanta qechururqanki hinaspam tukuy sonqoykiwan Tayta Diospa yanapakuy ninta maskarqanki nispa. Josafat mi Jerusalen llaqtapi *yachachkaspapas watukurqa runankunata, payqa abuelonkunapa yupaychasqan Tayta Diosman kutirichinanpaqmi rirqa Beerseba llaqtakamaraq hinaspa Efrain law orqokunakamaraq. 5Churarqam juezkunata Juda nacion llapallan murallasqa llaqtakunapi. 6Chay juezkunatam nirqa: Piensaychik rurasqaykichikpi, qamkunaqa imatapas arreglankichik manam runakunapaqchu aswanqa Tayta Diospaqmi, paymi qamkunawan kachkan arreglota ruraptikichik. 7Qamkunaqa Tayta Diosta manchakuspay piensaychik imam rurasqaykichikpi, yupaychasqanchik Tayta Diosqa manam munanchu mana allin ruraq kanaykichikta, pimanpas sayapakunaykichikta nitaq yanqamanta regalokuna chaskinaykichiktapas nispa. 8Rey Josafatqa Jerusalen llaqtapipas churarqataqmi Leviy castakunata, sacerdotekunata hinaspa Israel casta familiakunapa jefenkunata, paykunataqa churarqa Tayta Diospa reglamentonkunapi hinaspa quejakunapi juezkuna hina arreglanankupaqmi. Paykunaqa Jerusalen llaqtapim *yacharqaku. 9Chaymi paykunata rey kamachirqa: Tayta Diosta respetaspam cheqapllata rurankichik sumaq sonqollawan. 10Llaqtakunapi *yachaq aylluykichikkunam hamusunkichik ima quejankutapas allichanaykichikpaq chaynapi pipas wausqa rikuriruq runaqa wauchisqa kasqanta otaq mana wauchisqa kasqanta yachanaykichikpaq hinaspa yachachikuykunaman hina ruranaykichikpaq. Chay yachachikuykunapim kachkan kamachikuykuna, decretokuna hinaspa reglamentokuna. Paykunatay yachachiychik Tayta Diospa contranpi ama huchallikunankupaq, chaynapitaq Tayta Diospas qamkunapa hinaspa aylluykichikpa contranpi ama piakunanpaq, chaynata ruraspaykichikqa mana culpayoqmi kankichik. 11Sacerdotekunapa jefen Amariasmi kamachisunkichik Tayta Diospa leyninmanta kaqkunapi, Israelpa churin Zebadiasataqmi kamachisunkichik reypa leyninmanta kaqkunapi, Zebadiasqariki Juda ayllu runakunapa kamachiqninmi, Leviy casta runakunaataqmi kanqa yanapaqnikichik. Kallpanchakuspay ruraychik! Tayta Diosy yanapachun allin ruraqkunataqa! nispa.
4Rey
1Juda
Juezkunata Rey Josafat churasqanmanta
20
pasaruptinmi Moabpa hinaspa Amonpa mirayninkuna hamururqaku Rey Josafatpa contranpi peleaq, paykunawantaqmi hamurqa wakin Meun runakunapas. 2Chaymi wakin runakuna Rey Josafatman hamuspanku willarqaku: Qochapa waklaw chimpan Edom nacion law mantam hamuchkanku achkaachka tropakuna, paykunaqa Engadi lawpiam otaq Hazezon-tamarpiam kachkanku nispa.
1Chaykuna
Moab naciontawan Amon nacionta Josafat vencesqanmanta
2 CRONICAS20
664
cionpi llapallan runakunamanmi willachirqa ayunanankupaq. 4Hinaptinmi Juda nacionpi kaqkuna huunakururqaku Tayta Diospa yanapakuyninta maakuspanku, hamurqakutaqmi Juda nacionpi llapallan llaqtakunapi kaqkunapas. 5Juda nacionmanta chaynataq Jerusalen llaqtamanta kaqkunam huunasqa kachkarqaku Tayta Diospa templonpa mosoq pationpa chimpanpi, paykunapa chawpinpi Josafat sayariykuspanmi 6nirqa: Abueloykupa yupaychasqan Dios Taytally, qamqa kanki hanaq pachapi kaq Diosmi, qamqa munaychakunkim llapallan nacionpa gobiernonkunapi. Qamqa kanki kallpasapa atiyniyoqmi, manam pipas contraykipiqa churakunmanchu. 7Dios Taytayku, qanmi wischururqanki kay allpapi *yachaq runakunata Israel casta runaykikunapa qayllanmanta, kay allpatam wia-wiaypaq qorqanki amistadniki Abrahampa miraynin runaykikunaman. 8Kay allpapi yachaspankum rurarqaku temploykita hinaspam nisurqanki: 9Sichu hamunqa oqaykuman castigo hina guerrapas, peste onqoypas otaq yarqaypas hinaptinqa kay templopa awpaqninpi qayllaykimanmi hamusaqku, qamqariki kay templopim kachkanki, llakikuyniykupipas qamtam maakamusqaykiku hinaptinmi uyariykuspa salvaykuwankiku nispa. 10Ichaqa kayqay kaypia kachkanku Amonpa mirayninkunapas, Moabpa mirayninkunapas chaynataq Seir Orqopi yachaqkunapas. Paykunapa allpanku ukunta pasamunantam mana munarqankichu Israel castakuna Egipto nacionmanta hamuptinku chaynapim paykunaqa asurikuspanku mana wauchirqakuchu. 11Chaywanpas paykunaqa qarqowaykutaraqmi munachkanku kay allpa qowasqaykikumanta. 12Diosnillayku! manachum paykunataqa castiganki? Manam oqaykupaqa kanchu kallpayku kay achkaachkallaa atacaqniyku runakunamanta defiendekunaykupaq, manataqmi ima ruraytapas atinikuchu chaymi qamllaman hapipakamuniku yanapaykuwanaykikupaq nispa. 13Juda nacion niyoq llapa llan ru na ku nam sayarqa ku Tayta Diospa qayllanpi warmintinkama hinaspa hatunpas-taksapas churinkunapiwan. 14Chaypitaqmi kachkarqa Zacariaspa churin Jahaziel sutiyoq runapas, Zacariasqa karqa Benaiapa churinmi otaq Jeielpa willkanmi, Jeielataqmi karqa Leviy casta Asaf pa mirayninmanta kaq Mataniaspa churin. Huunasqa kachkaptinkum Tayta Diospa Espiritun huntaykurqa Jahazielman 15chaymi pay nirqa: Juda nacionpi hinaspa Jerusalen llaqtapi llapallan *yachaqkuna uyariychik, qampas uyariy Rey Josafat. Tayta Diosmi nisunkichik kaynata: Amay manchakuychikchu nitaq hukmayaychikchu kay achka-achkallaa tropakunapa qayllanpiqa, manam qamkunapachu kay guerraqa aswanqa kikin Diospam. 16Paqariny atacaychik paykunata, paykunam hamuchkanku Sis sutiyoq qasanta, paykunataqa tarirunkichik wayqopa tukuynin Jeruel sutiyoq chunniqpa chimpanpim. 17Manam qamkunachu peleankichik chay guerrapiqa, chaynaqa allinta sayaspay takyaychik, qawankichikmi Tayta Diospa imaynam librasusqaykichikta. Juda nacionpi hinaspa Jerusalen llaqtapi kaqkuna, amay manchakuychikchu nitaq hukmanyaychikchu. Paqarinmi lloqsinkichik paykunapa contranpi hinaptinmi Tayta Dios yanapasunkichik nispa. 18Rey Josa fat qonqoranpa pampa man ku muykuptin mi Juda nacionpi chay nataq Jerusalen llaqtapi *yachaqkunapas adoranankupaq qonqorakuykurqaku Tayta Diospa qayllanpi. 19Coatpa miraynin hinaspa Corey pa mirayninkunamanta Leviy casta runakunapas hatun vozpim alabarqaku Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta. 20Paqa rin nintin hata rispan ku ataqmi lloqsirqa ku Tecoa sutiyoq chun niqman chaymi paykuna lloqsichkaptinku Rey Josafat sayarispan nirqa:
3Chaymi Josafat mancharikuspan Tayta Diosta maakurqa yanapananpaq, Juda na-
665
2 CRONICAS20
Juda nacionpi hinaspa Jerusalen llaqtapi kaqkuna, uyariykuwaychik: Yupaychasqanchik Tayta Diosman hapipakuptikichikqa yanapasunkichikmi, hapipakuychiktaqy Diosmanta willakuqkunamanpas hinaptinqa allinmi kasunkichik nispa. 21Ru na ku nawan rima ruspan mi ta kiqku nata chu rarqa Dios adora na pacha kunawan pachakuykuspa takillawana Tayta Diosta alabanankupaq. Guerraman lloqsiqkunapa qayllanpi chaynata ruraspankum takirqaku: Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik.
22Ta kispa alabay ta qa lla riptin kum Tayta Dios chaqwa rachirqa Amonpa hinaspa Moabpa mirayninkunata chaynataq Seir Orqomanta kaqkunatapas. Paykunam hamurqaku Juda nacionpa contranpi ichaqa vencesqam karurqaku. 23Amonpa hinaspa Moabpa mirayninkunam atacarqaku Seir Orqopi *yachaqkunata hinaspam lliwta waurachirqaku, Seir Orqopi kaqkunata wauchiyta tukuruspankuataqmi kikinkupura wauchinakuspa tukunakururqaku. 24Juda nacionpi kaqkuna chunniq qawarina sitioman rispankum chay manta rikururqaku achka-achkallaa tropakuna pampapi wausqata, manam mayqallanpas lluptisqachu. 25Hinaptinmi Josafat ataq runankunapiwan rirqaku wausqakunapa imankunatapas apamuq, tariramurqakum achka-achka animalkunata, armakunata, pachakunata hinaspa valorniyoq kaqkunatapas. Chaykunata hapikuruspankum manaa apaytapas atirqakuchu, kimsa punchawmi huurqaku chaykunata achkallaa kasqanrayku. 26Tawa punchawninmanmi huunakururqaku Beraca sutiyoq qechwapi, chaypim alabarqaku Tayta Diosta, chayraykum chay sitiota suticharqaku Beraca Qechwawan kay libro qellqasqa kasqan tiempokama. 27Juda nacionniyoq hinaspa Jerusalen llaqtayoq llapallan runakunam Josafat jefeyoq kutimurqaku kusisqallaa Jerusalen llaqtaman, chayna kusisqaqa kutirqaku enemigonkunamanta Tayta Dios libraykusqanraykum. 28Jerusalen llaqtaman chayaramuspankum hatun arpakunata, taksa arpakunata hinaspa cornetillakunata tocastin Tayta Diospa templonman yaykurqaku. 29Israel nacionpa enemigon ku napa contranpi Tayta Dios peleasqanta uya riruspankum chay nacionkunapi llapallan gobier naqkuna Diosta manchakururqaku. 30Chay napim Rey Josa fat pa gobier nonqa hawka lla karqa, chay naqa karqa paypa Diosnin muyuriqnin nacionkunawan hawkataa kawsachisqanraykum.
Rey Josafatqa gobiernarqa Juda nacionpi. Payqa kimsa chunka pichqayoq watanpim gobiernayta qallarirqa, Jerusalen llaqtapim iskay chunka pichqayoq wata gobiernarqa, paypa mamanmi karqa Silhi sutiyoq runapa churin Azuba. 32Rey Josa fatqa tay tan Asapa tukuy allin ku na ru rasqan man hinam kawsarqa, mana imallapipas pantaykuspanmi Tayta Diospa munasqanman hina rurarqa. 33Chay wanpas moqoku napi capilla ku nataqa manam chin kachirqachu, ru na ku naqa abuelonkupa Diosninpiqa manaraqmi tukuy sonqonkuwanchu iirqaku. 34Qa lla riy nin manta tu kuy nin ka ma Josa fat pa wakin ru rasqan ku naqa Ha na nipa churin Jehupa qellqasqan libropim kachkan, chaykunaqa kachkan Israel nacionpi reykunamanta willakuq libropim.
31Chay natam
Rey Josafatpa gobiernon tukusqanmanta (1 R 22:41-50)
2 CRONICAS20,21
35Chaykuna
666
pasaruptinataqmi Juda nacionpa reynin Josafatqa Israel nacionpa reynin Ocoziasman hukllawakururqa, Ocoziasqa mana allinkunalla ruraqmi karqa. 36Paymanqa hukllawakururqa negociota ruranankupaq buquekunata rurachinankupaqmi, chay buquekunataqa rurachirqaku Ezion-geber llaqta lawpim. 37Hinaptinmi Maresa llaqtayoq Dodavapa churin Eliezer Rey Josafatpa contranpi Diosmanta willarqa: Rey Ocoziasman hukllawakusqaykiraykum Tayta Dios chinkarachinqa rurasqayki buquekunata nispa. Buquekuna pakipakuruptinm negociomanqa manaa rirqakuchu.
21
pa pampakusqan Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi, paypa rantinpiataqmi gobiernarqa churin Jorama. 2Jorampa wawqenkunam karqa Azarias, Jehiel, Zacarias, Azariahu, Micael hinaspa Sefatias. Paykunam karqa Juda nacionpa reynin Josafatpa churinkuna. 3Josafatmi churinkunaman regalarqa qori-qollqetawan alhajakunata, regalarqataqmi Juda nacionpi murallasqa llaqtakunatapas. Paypa rantinpi gobiernananpaqmi ichaqa churarqa churin Joramta, paytaqa churarqa piwi churin kasqanraykum. 4Taytanpa rantinpi gobiernananpaq Rey Joram yaykuruspanmi kallpanchakururqa hinaspam llapallan wawqenkunata waurachirqa espadawan, waurachirqataqmi Israel wakin jefekunatapas. 5Chay Rey Joram gobiernayta qallaykuspanqa karqa kimsa chunka iskayniyoq watayoqmi, Jerusalen llaqtapim gobiernarqa pusaq wata. 6Ichaqa Israel nacion reykunapa kawsasqanta hinam kawsarqa, kawsarqaqa Acabpa castankunapa kawsasqanta hinam. Acabpa churintaqmi warminpas karqa, chayraykum Tayta Diospa qayllanpipas mana allinkunata rurarqa. 7Chaywanpas Davidwan contratota rurasqanraykum Tayta Diosqa mana munarqachu Davidpa castankuna chinkarachiyta. Chaynataqa rurarqa wiaypaq rataq achkiyta hina Davidmanwan mirayninkunaman qonanpaq prometesqanraykum. 8Rey Jorampa tiemponpitaqmi Edom nacionpas Juda nacionpa munaychakusqan kachkaspan contranpi hoqarikururqa hinaspam reytapas churakururqaku. 9Chayraykum Rey Joramqa pasarqa soldadokunapa jefenkunawan hinaspa llapallan carretankunawan. Paywan carretankunapi kaq capitankuna tuta hatariruspankum atacarqaku muyuykuqnin Edom runakunata. 10Chaywanpas Edom nacionqa librakururqam Juda nacionpa munaychakuyninmanta kay libro qellqasqa kasqan punchawkama. Hina chay tiempopitaqmi Libna llaqtapas Juda nacionpa munaychakuyninmanta librakururqa, chaynaqa karqa abuelonkunapa yupaychasqan Tayta Diosta Rey Joram qepanchakurusqanraykum. 11Rey Joramqa rurachirqataqmi Juda nacion moqokunapi capillakunatapas, chaykunawanmi Jerusalen llaqtapi kaqkunata huchapakuq warmita hina huchallirachirqa, Juda nacionpi kaqkunatapas pantarachirqam. 12Chayna kachkaptinmi chayaramurqa Diosmanta willakuq Eliaspa kayna niq cartan: Abueloyki Davidpa yupaychasqan Tayta Diosmi nin kaynata: Qamqa manam kawsarqanki taytayki Josafatpa kawsasqanman hinachu 13aswanqa Israel nacionpi kaq reykunapa mana allin kawsasqanman hinam. Acabpa castankuna mana allin rurasqankuta hinam Juda nacionpi kaqkunatawan Jerusalen llaqtapi kaqkunata huchallichirqanki. Waurachirqankitaqmi qanmanta aswan allin kaq wawqekikunatapas. 14Chayraykum hatun llakita Tayta Dios kachaykamunqa
1Abuelonkuna hina Rey Josafat wauruptinmi pamparurqaku abuelonkuna-
Juda Nacionpi Rey Joram gobiernasqanmanta (2 R 8:16-24)
667
2 CRONICAS21,22
runaykikunaman, churikikunaman, warmikikunaman hinaspa tukuy kapuqnikikunaman. 15Qanmanataqmi kachaykamunqa achka onqoykunata, wiksa nanaywanmi onqorunki chunchulnikipas lloqsinankama nispa. Diosmi hatarirachirqa Filestea runakunata Rey Jorampa contranpi, hatarichirqataqmi Cus lawpa hichpanpi *yachaq Arabia runakunatapas. 17Paykunam hamurqaku Juda nacionwan peleaq hinaspam yaykuruspanku apakurqaku reypa palacionpi tukuy ima kaqkunata, churinkunata chaynataq warminkunatapas hinaptinmi puchururqaqa Rey Jorampa sullka churin Joacazllaa. 18Tayta Diosqa kachaykamurqataqmi mana hampiy atina wiksa nanaytapas. 19Iskay wata pasaruptinmi chay onqoyninwan chunchulnin lloqsiramurqa hinaptinmi waururqa llumpa-llumpayta akarispan. Runankunaqa wauruptinpas manamya ninallatapas rataykachipurqakuchu abuelonkunapaq hinaqa. 20Rey Joramqa kimsa chunka iskayniyoq watanpim gobiernayta qallaykurqa, Jerusalen llaqtapim pusaq wata gobiernarqa, payqa waukurqa mana pipapas llakipayasqanmi hinaptinmi pamparurqaku Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi, paytaqa pamparurqaku manam reykunapa pampakunanpichu.
16Tayta
22
llaqtapi *yachaqkunam Jorampa rantinpi gobiernananpaq churarurqaku sullka churin Ocoziasta. Jorampa mayor churinkunatam awpaqtaraq Arabia runakunawan kuska hamuq salteaqkuna waurachirqaku campamentoman yaykuruspa. Chaynapim Juda nacionpiqa gobiernarqa Rey Jorampa churin Ocoziasa. 2Chay Rey Ocozias gobiernayta qallaykuspanqa karqa iskay chunka iskayniyoq watayoqmi, Jerusalen llaqtapiqa gobiernarqa huk watallam. Mamanpa sutinmi karqa Atalia, chay Ataliaqa karqa Rey Omripa willkanmi. 3Rey Ocoziaspas mana allintam kawsarqa Acabpa castankunapa kawsasqanta hina, mamanmi umacharqa mana allinkunata rurananpaq. 4Acabpa castankuna hinam mana allinkunata rurarqa Tayta Diospa qayllanpi. Taytan waukuptinmi Acabpa castankuna consejarqaku mana allinninpaq. 5Chaynapim Ocoziasqa rurarqa paykunapa umachasqanta. Israel nacionpa reyninwanmi otaq Acabpa churin Joranwanmi hukllawanakururqa chaynapi Aram nacion Rey Hazaelpa contranpi peleananpaq. Galaad law Ramot llaqtapi peleaptinkum Aram tropakuna heridaramurqa. 6Chaymi Rey Joramqa kutikurqa Jezreel llaqtaman, payqa kutikurqa Aram nacionpa reynin Hazaelwan Ramot llaqtapi peleaspa heridarachikusqan hampichikamunanpaqmi. Chaypi Acabpa churin Joramta hampichkaptinkum payta watukunanpaq rirqa huknin Jorampa churin Ocozias. Chay rey Ocoziasqa karqa Juda nacionpa reyninmi.
Rey Ocoziasta Jehu wauchisqanmanta (2 R 9:27-29)
1Jerusalen
Rey Ocozias Juda nacionpi gobiernasqanmanta (2 R 8:25-29)
mi Joranwan lloqsirqaku Nimsipa churin Jehupa contranpi peleaq. Jehutam Tayta Dios akllarqa Acabpa castankunata chinkarachinanpaq. 8Jehumi Jezreel llaqtapi Acabpa castankunata castigachkaspan chaypi tarirurqa Juda nacionniyoq jefekunata. Tarirurqataqmi Rey Ocoziaspa wawqenkunatapas chaynataq churinkunatapas, paykunaqa Rey Ocoziastam servichkarqaku, paykunatam Jehu waurachirqa. 9Chaymantaataqmi kikin Ocoziasta maskamurqa, payqa Samaria llaqtapim pakarayachkarqa, chaypi tariruspam
7Diosmi munarqa Rey Joramta watukusqanpi Rey Ocozias waunanta, chayaruspan-
2 CRONICAS22,23
668
pusamurqaku Jehuman hinaptinmi waurachispa pamparurqaku payqa Rey Josafatpa churin kasqanrayku, Josafatqa tukuy sonqonwanmi Tayta Diospa yanapakuyninta maskarqa. Ocoziaspa castankunaqa manaam atirqakuchu gobiernoman yaykuyta.
Gobiernay munaq Atalias sutiyoq warmita wauchisqankumanta (2 R 11:1-21)
10Rey Ocoziaspa maman Ataliam wawan Rey Ocoziasta waurachisqankuta yacharuspan waurachirqa Juda nacion reypa llapallan mirayninkunata. 11Rey Jorampa warmi churin Josabam ichaqa Rey Ocoziaspa panin kasqanrayku turinpa churinkunata wauchichkaptinku sobrinon Joasta wauchiqkunamanta qechururqa hinaspam uywaqnin warmitawan puunan cuartopi pakarurqa chaynapi Atalia mana rikunanpaq. Chaynapim mana wauchirqakuchu. Chay pakaruq Josaba sutiyoq warmiqa karqa sacerdote Joiadapa warminmi otaq Ocoziaspa paninmi. 12Paykunawanm Joasqa soqta wata pakasqa karqa Diospa templonpi. Ataliaataqmi gobiernarqa nacionpi. 1Atalia qanchis watamana gobiernachkaptinmi sacerdote Joiada kallpanchakuykuspan contratota rurarqa tropakunapa capitanninkunawan, chay capitankunam karqa Jeroboampa churin Azarias, Johananpa churin Ismael, Obedpa churin Azarias, Adaiapa churin Maasias hinaspa Zicripa churin Elisafat. 2Enteron Juda nacionpi paykuna purimuspankum llapallan llaqtakunamanta huuramurqaku Leviy castakunatawan Israel familia jefekunata, paykunawanmi rirqaku Jerusalen llaqtaman. 3Hinaptinmi Diospa templonpi huunasqa llapallan runakuna contratota rurarqaku reywan. Chaypim Joiada nirqa: Kaypim kachkan reypa churin, paymi Davidpa miraynin kasqanrayku Tayta Diospa prometesqanpi hina gobiernanqa. 4Chaynaqa kaynatam rurankichik: Sacerdotekunamanta hinaspa Leviy casta runakunamanta kimsaman rakikuruspaykichikmi samana punchawpi temploman yaykuq huknin parteataq waqaychankichik templopa punkunkunata. 5Huknin parteataqmi waqaychankichik reypa palacionta, huknin parteataqmi waqaychankichik Cimiento Punku sutiyoq punkuta, llapallan runakunaataqmi kanqa Tayta Diospa templonpa pationkunapi. 6Amam pipas yaykunqachu Tayta Diospa templonmanqa, yaykuspaqa-yaykunqaku sacerdotekunawan Leviy casta runakunallam imam ruranankuta ruranankupaq chaypaq sapaqchasqa kasqankurayku, llapallan runakunaataqmi ruranqaku Tayta Diospa kamachisqanta. 7Leviy casta runakuna reyta chawpicharuspankum makinpi armayoqkama kanqaku, pipas temploman yaykuqqa waunqam. Qamkunam reyta waqaychankichik maylawman riptinpas nispa. 8Leviy castakunawan llapallan Juda nacionpi kaqkunam rurarqaku sacerdote Joiadapa kamachisqanta hina. Sapakama jefekunam kamachirqaku samana punchawpi yaykuqkunatawan samana punchawpi lloqsiqkunata, sacerdote Joiadaqa manam kacharirqachu rurananta tukuruq runatapas. 9Sacerdote Joiadaqa capitankunamanpas qoykurqam Rey Davidpa lanzankunatawan hatunpas taksapas harkachikuna armankunata, chay armakunaqa Diospa templonpim waqaychasqa karqa. 10Llapallan runakunatam seqellataa churarurqa armayoqtakama, paykunataqa churarurqa templopa *alleq kuchunmanta *ichoq law kuchunkamam, altarataqmi karqa paykunapa chawpinpi, llapan lawmantam reytaqa waqaycharqaku. 11Sacerdote Joiadam churinkunapiwan horqoramurqaku Rey Ocoziaspa churin Joasta hinaspam umanman coronata churarqaku, hapichirqataqmi Chunkantin Kamachikuykunatapas, aceiteta rey kananpaq umanman tallispankum nirqaku: Kawsachun rey ninchik! nispa.
23
669
12Runakunapa
2 CRONICAS23,24
kallpasqankutawan Kawsachun reyninchik nisqankuta Atalia uyariruspanmi Tayta Diospa templonpi runakunapa kasqanman yaykurqa. 13Chaypim reyta rikururqa temploman yaykuna pilarpa waqtanpi, rikururqataqmi jefekunatapas chaynataq cornetilla tocaqkunatapas reypa waqtanpi sayachkaqta. Llapallan runakunaataqmi kusikuyllawana tocarqaku cornetillakunata. Takiqkunapas tocanankuwanmi alabachkarqaku, chaykunata Atalia qawaykuspanmi pachantapas llikipakuspan nirqa: Traicionmi kayqa, traicionmi kayqa! nispa. 14Sacerdote Joiadam tropa ku napa capitan nin ku nata lloqsirachispan nirqa: Kay chawpikichikmanta hawaman Ataliata horqoruychik. Pitapas payta qatimuqtaqa waurachiychiky, Tayta Diospa templonpiqa amam paytaqa wauchinkichikchu nispa. 15Ata liata lloqsirachispan kum reypa pa lacion man riq Caba lloku napa Pun kun sutiyoq punkupi waurachirqaku. 16Sacerdote Joiadam contratota rurarqa reywan hinaspa llapallan runakunawan chaynapi Tayta Diospa runankunaa kanankupaq. 17Llapallan runakuna Baalpa templonman yaykuruspankum tuirachirqaku altarninkunatawan taytachankunata, pasaypaqta uturuspankum Matan sutiyoq Baalpa sacerdotentapas altarkunapa awpaqninpi waurachirqaku. 18Joiadaqa guardiakunatapas churarqam Tayta Diospa templonpi, chay guardiakunataqa kamachirqa Leviy casta sacerdotekunam, chay sacerdotekunataqa Rey Davidraqmi muyuyninpi llamkanankupaq churarqa, chaynataqa churarqa Moisespa yachachikuyninpi qellqasqanman hina animalkunata wauchispa kaanankupaqmi, chaykunataqa kusikuywan takistinmi ruraqku Davidpa kamachisqanman hina. 19Joiadaqa Tayta Diospa templonman yaykuna punkukunapipas churarqam punkukunawan cuentallikuqkunata, chaypiqa churarqa mana chuyanchasqa kaqkuna mana yaykunankupaqmi. 20Qayachirqataqmi capitankunatapas, llapallan runakunapi allin reqsisqakunatapas, runakunapi kamachikuqkunatapas chaynataq llapallan runakunatapas. Chaymantam Tayta Diospa templonmanta reyta pusarqaku reypa palacionman, hanay punkunta yaykuruspankum reypa tiyananpi reyta tiyaykachirqaku. 21Llaqtapi llapallan runakunam kusisqallaa karqaku. Llaqtapas hawkaataqmi karqa Ataliata espadawan waurachiptinku.
24
watallanpiraqmi Joasqa gobiernayta qallaykurqa, tawa chunka watam Jerusalen llaqtapi gobier narqa. Paypa mamanqa karqa Beerseba llaqtayoq Sibia sutiyoq warmim. 2Sacerdote Joiada kawsanankamaqa Joasmi Tayta Diospa agradonpaq allin kaqta rurarqa. 3Joiadam casararachirqa iskay warmikunawan hinaptinmi churinkuna karqa qarikunapas-warmikunapas. 4Chayku na pasa ruptin mi Joasqa piensarqa Tayta Diospa templon allichachiy ta. 5Sacerdoteku natawan Leviy casta ru na ku nata hu u rachispan mi nirqa: Juda nacionpi llaqtakunaman lloqsispay Israel casta llapallan runakunamanta qollqeta maamuychik, chaytaqa huumunkichik sapa wata Diosninchikpa templon allichachinanchikpaqmi. Chaytaqa apuraw many ruramuychik nispa. Leviy casta runakunaqa manam apuraw manchu ruramurqaku chay kamachisqantaqa. 6Chayraykum sacerdotekunapa jefen Joiadata rey qayachimuspan nirqa: Imanasqataq Leviy casta runakunataqa mana hikutarqankichu Juda nacionmantawan Jerusalen llaqtamanta impuestokunata apamunankupaq? Manachu
1Qanchis
Juda nacionpi Joas gobiernasqanmanta (2 R 12:1-21)
2 CRONICAS24
670
chaykunataqa Tayta Diospa ser viqnin Moiseswan Israel casta huunasqa runakuna kamachirqaku Chunkantin Kamachikuynin waqaychana karpapaq? nispa. 7Mana allin ruraq Ataliam wawankunapiwan porfiakuspa yaykururqaku Diospa templonman hinaspam Baal sutiyoq taytachakunata adorarqaku Tayta Diospaq sapaqchasqa serviciokunawan servichikuspa. 8Huk baultaa ruranankupaq rey kamachikuptinmi chay baulta churarqaku Tayta Diospa templonpa zaguan punkunman. 9Reymi willachimurqa Juda nacionpiwan Jerusalen llaqtapi kaqkuna Tayta Diosman impuestota apamunankupaq. Chaynata ruranankupaqmi Diospa serviqnin Moises chunniqpi kachkaptinku kamachirqa Israel casta runakunata. 10Hinaptinmi llapallan jefekunapiwan llapallan runakuna kusikuywan apamurqaku impuestota, chaykunataqa baulmanmi churarqaku huntanankama. 11Leviy casta runakunam aparqaku baulta reypa churasqan cuentallikuqkunaman, achka qollqe kasqanta chay runakuna qawaykuptinataqmi reypa secretarion hamuq, paywantaqmi hamuq sacerdotekunapa jefenpa churasqan runakunapas, paykunam baulpi qollqeta talliramuspa maymi kasqanman kaqlla churamuqku, sapa kutilla chaynata ruraspam achka-achka qollqeta huururqaku. 12Reypiwan Joiadaataqmi chay qollqeta qoqku Tayta Diospa templonpi llamkaqkunaman, paykunaataqmi Tayta Diospa templonta allichanankupaq contratarqaku rumi labraqkunatawan carpinterokunata. Contratarqakutaqmi fierropi hinaspa broncepi llamkaqkunatapas Tayta Diospa templonta allichanankupaq. 13Llamkachiqkuna allinta llamkachispankum allinta allicharqaku, Diospa templonm sumaq allichasqa karqa imaynam awpaq tiempopi kasqanman hinaraq. 14Allichayta tukuruspankuataqmi reymanwan Joiadaman apamurqaku qollqe puchuqkunata hinaptinmi paykunaataq chaykunamanta rurachirqaku Tayta Diospa templonpi servikuq lliw kaana ofrendapaq kaq serviciokunata hinaspa wisllakunata, rurachirqakutaqmi qorimantawan qollqemanta wakin serviciokunatapas. Joiada kawsanankamaqa mana tukuytam Tayta Diospa templonpi wauchirqaku lliw kaana ofrendakunata. 15Machuyaruspanmi Joiada waukurqa, payqa yuyaq kayninpiam pachak kimsa chunkan watanpi waukurqa. 16Hinaptinmi pamparurqaku Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi kaq reykunapa pampakusqanpi, chaypiqa pamparurqaku Israel casta runakunapaqpas, Diospaqpas chaynataq templonpaqpas allinkuna rurasqanraykum. 17Joiada waukuptinmi hamurqaku Juda nacionpi jefekuna, reypa qayllanpi qonqorakuptinkum rey kasukurqa paykunapa consejasqanta. 18Abuelonkupa yupaychasqan Tayta Diospa templonta qepanchakuruspankum adorarqaku Asera sutiyoq mamachakunataa chaynataq huk rikchaq taytachakunataa, chay hucharaykum Dios piakururqa Juda nacionniyoq runakunapa contranpi chaynataq Jerusalen llaqtayoq runakunapa contranpipas. 19Chaywanpas Tayta Diosmi kacharqa paymanta willakuqkunata chaynapi paykuna rimapayaptin Diosman kutirikunankupaq ichaqa chay willakuqkuna anyachkaptinkupas paykunaqa manam kasukurqakuchu. 20Hinaptin mi Diospa Espiritun huntaykurqa sacerdote Joiadapa chu rin Zacariasman chaymi altoneqman seqaruspan Diospa nisqanta nirqa: Imanasqataq oqa Tayta Diospa kamachisqaykunata mana kasukunkichikchu? Chayraykum mana allinkuna hamusunkichik nispa. 21Aswanqa Zacariaspa contranpi hatariruspankum reypa kamachisqanman hina rumiwan chamqaparurqaku, paytaqa waurachirqaku Tayta Diospa templonpa pationpim. 22Rey Joasmi Zacariasta waurachirqa Zacariaspa taytan Joiadapa awpaq tiempopi kuyapayakuynintapas mana kaqpaqpas hapispa. Zacariasmi wauykuchkaspana nirqa: Tayta Diosy kayta qawachun hinaspay cuentata maachun nispa.
671
2 CRONICAS24,25
pi, Juda nacionmanwan Jerusalen llaqtaman yaykuruspankum waurachirqaku llapallan runakunapa jefenkunata hinaspam tukuy imata qechuruspanku apachirqaku Damasco llaqtapi kaq reyman. 24Aram nacionmanta hamuq tropakunaqa asllam hamurqaku ichaqa Tayta Diosmi paykunapa makinman churaykurqa Juda nacionniyoq achka-achka tropakunata, chaynataqa qoykurqa abuelonkunapa yupaychasqan Tayta Diosta qepanchakurusqankuraykum. Chaynatam Aram nacionniyoq tropakuna Rey Joasta castigarqaku. 25Aram nacionniyoq runakuna kutikuspankum Rey Joasta saqerurqaku anchallaa nanaypi hinaptinmi serviqninkuna hatarirurqaku paypa contranpi. Sacerdote Joiadapa churinta waurachisqanraykum waurachirqaku camallanpi, chaymantam pamparurqaku Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi, paytaqa pamparurqaku manam reykunapa pampakunanpichu. 26Rey Joaspa contranpi hatariqkunam karqa Simeatpa wawan Zabad sutiyoq Amon casta runa hinaspa Simritpa wawan Jozabad. 27Rey Joaspa chu rin ku na mantaqa qellqasqa kach kan reyku napa vidan manta willakuq libropim, chaypitaqmi qellqasqa kachkan paypa contranpi Diospa willachisqankunapas chaynataq Diospa templon allichachisqanpas. Paypa rantinpim gobiernarqa churin Amasias.
23Tarpuy tiempopim Aram nacionniyoq tropakuna hamururqaku Rey Joaspa contran-
25
kurqa. Payqa iskay chunka iskayniyoq watam Jerusalen llaqtapi gobiernarqa. Paypa mamanqa karqa Jerusalen llaqtayoq Joadan sutiyoq warmim. 2Rey Amasiasqa Tayta Diospa qayllanpim allinkunata rurarqa ichaqa manam tukuy sonqonwanchu. 3Gobiernonpi allintaa takyaruspanmi waurachirqa taytanta wauchiq serviqninkunata. 4Chay runakunapa churinkunataqa manam wauchirqachu Moisespa qellqasqan yachachikuy libropi Tayta Diospa kamachisqanpi hina. Tayta Diosmi nirqa: Churi-wawankupa huchallikusqanmantaqa amam tayta mamantaqa wauchinkichikchu nitaqmi tayta-mamanpa huchanmantapas churi-wawankutaqa wauchinkichikchu. Ichaqa huchallikusqankumantaqa sapakamatam wauchinkichik nispa. 5Amasiasmi huurachirqa Juda nacionpi kaqkunata hinaspam castankunaman hina churarurqa Juda casta runakunapa hinaspa Benjamin casta runakunapa kamachiqninkunapaq. Iskay chunka watayoqmanta hanayman yuparachiptinmi karqa guerrapaq akllasqa kimsa pachak waranqa runakuna, paykunaqa karqa lanzantinkamam hinaspa harkachikuna armantinkamam. 6Israel nacionmantapas contratarqam pachak waranqa valeroso soldadokunata, paykunataqa contratarqa kimsa waranqa kimsa pachaknin kilo qollqewanmi. 7Diospa runan ha mu ruspan mi Rey Ama siasta nirqa: Reylly, Israel casta tropakunaqa amay qanwanqa lloqsichunchu, Tayta Diosqa manam yanapachkanchu Israel nacionniyoq runakunataqa nitaqmi yanapanchu Efrainpa llapallan mirayninkunatapas. 8Sichu chaynata kallpanchakuspa peleaq riptikiqa Diosmi enemigoykikunapa qayllanpi vencerachisunki. Diosqa atiy niyoqmi yanapasunaykipaqpas chay nataq vencerachisunaykipaqpas nispa. 9Hinaptin mi Ama sias tapurqa Diospa ru nanta: Imatataq rurasaq Israel nacionniyoq tropakunapaq kay kimsa waranqa kimsa pachaknin kilo qollqewanqa? nispa. Hinaptinmi chay Diospa runanataq nirqa:
1Iskay chunka pichqayoq watanpi kachkaspanmi Amasiasqa gobiernayta qallay-
Rey Amasiaspa gobiernasqanmanta (2 R 14:1-22)
2 CRONICAS25
672
Tayta Diosmi chaymantaqa aswan masta kutichipusunki nispa. 10Chay mi ya napa nanpaq hamuq Efrain casta tropa ku nata Ama sias ra kirurqa hinaspam wasinkuman kutirichirqa ichaqa paykunam ancha-anchata piakururqaku Juda nacionpa contranpi hinaspam wasinkuman kutikurqaku piasqallaa. 11Amasias kallpancha ku ruspan mi tropan ku nata pusarqa, Kachi Qechwa sutiyoq sitioman. Chaypim waurachirqa Seir Orqo lawpi chunka waranqa soldadokunata. 12Chaymantapas Juda nacionniyoq runakunaqa presocharurqakum wakin chunka waranqa soldadokunatapas. Paykunatam qaqaman pusaruspa wikapaykamurqaku hinaptinmi cuer ponku utupakururqa. 13Guerraman mana rinankupaq Rey Amasiaspa kutichisqan tropakunaataqmi yaykururqaku Juda nacionpi llaqtakunaman, paykunaqa Samaria llaqtamanta qallarispam Bet-horon llaqtakama yaykururqaku hinaspam waurachirqaku Juda nacionniyoq kimsa waranqa runakunata, tukuy ima kapuqninkutapas apakurqakum achkallataa. 14Edom tropakuna wauchimusqanmanta Rey Amasias kutimuspanmi apamurqa Seir Orqo law runakunapa taytachankunata hinaspam diosninta hina churaspan adorarqa, kaapurqataqmi inciensotapas. 15Hinaptinmi Tayta Dios piakururqa Amasiaspa contranpi hinaspam willakuqninta kacharqa kaynata nimunanpaq: Imanasqataq maakuchkanki huklaw nacionpa taytachankunataqa? paykunaqa manam qanmantapas adoraqninkunata librarqachu nispa. 16Diosmanta willa kuq kayku nata niptin mi rey ataq nirqa: Rey consejaqpaqchu qamtaqa churarqaykiku? Upallay icha wauytachu munanki? nispa. Rimayta tukuruptinmi Diosmanta willakuqataq nirqa: Chaykuna rurasqaykimantam Diosqa tantearuna wauchisunaykipaq, qamqariki consejasqaykunatam mana kasukurqankichu nispa. 17Juda nacionpa rey nin Ama siasqa hukpa consejonta chaskispan mi comisionta kacharqa Israel nacionpa rey nin Joasman, payqa karqa Jehupa willkanmi otaq Joacazpa churinmi. Rey Joasmanm kay nata nichimurqa: Hamuy qanwanataq qawanakuykunaypaq nispa. 18Hinaptin mi Israel nacionpa rey nin Joasataq Juda nacionpa rey nin Ama siasta nichimurqa: Libano montepi wiaq cardo qoram Libano montepi kaq cedro sachata nichimurqa: Warmi churikita qari churiywan casarachiy nispa. Ichaqa Libano monte animalmi chayninta pasaspan cardo qorata saruparurqa. 19Qanmi Edom nacion vencerusqaykimanta alto tukuspa alabakunki. Hawkallay wasikipi kakuy. Imanasqataq peleayta munanki qampas chaynataq Juda nacionpi kaqkunapas llakillapi rikurinaykichikpaq? nispa. 20Amasiasmi ichaqa mana kasukurqachu. Edom nacionpa taytachankunata Rey Amasias maakusqanraykum Diospuni qoykurqa Rey Joasman. 21Chayraykum Israel nacionpa reynin Joasqa tupanakurqa Juda nacionpa reynin Amasiaswan Bet-semes llaqtapi, chay llaqtaqa kachkan Juda nacionpim. 22Juda nacionniyoq soldadokunata Israel nacion soldadokuna venceruptinmi sapakama wasinkuman lluptikurqaku. 23Betsemes llaqtapim Israel nacionpa reynin Joas presocharurqa Juda nacionpa reynin Amasiasta hinaspam pusarqa Jerusalen llaqtaman. Amasiasqa karqa Joaspa churinmi otaq Joacazpa willkanmi. Chay Israel nacionpa reynin Joasmi Jerusalen llaqtapa murallanta taqmarurqa pachak pusaq chunkan metro largoyoqta Efrain sutiyoq zaguan punkumanta esquinapi zaguan punkukama. 24Paymi apakurqa Diospa templonpi kaq
673
2 CRONICAS25,26
llapa qori-qollqetawan llapa serviciokunata, chaykunataqa nanachikurqa Obed-edonmi, apakurqataqmi reypa palacionpi kaq qori-qollqetapas. Allin reqsisqa wakin runakunata garantiapaq hina Rey Joas pusaspanmi Samaria llaqtaman kutikurqa. 25Israel nacionpa rey nin Joacazpa chu rin Joas wa u kusqan mantam Jud nacionpa rey nin Joaspa churin Amasiasqa kawsarqa chunka pichqayoq watataraq. 26Qa lla riy nin manta tu kuy nin ka ma Ama siaspa wakin ru rasqan ku naqa qellqasqa kachkan Juda nacionpa hinaspa Israel nacionpa rey ninkunapa vidanmanta willakuq libropim. 27Tayta Diosmanta Amasiaspa rakikusqan punchawmantam Jerusalen llaqtapi *yachaqkuna paypa contranpi hoqarikururqaku chaymi Amasiasqa Lakis llaqtaman lluptikurqa aswanqa Lakis llaqtakama qatispankum chaypi waurachimurqaku. 28Paypa ayanta caballokunapi apamuspankum abuelonkunapa pampakusqan Juda law llaqtapi pamparurqaku.
26
nacionpi kaq llapallan runakunam Uziasta rey kananpaq churarqaku taytan Amasiaspa rantinpi, payqa kachkarqa chunka soqtayoq watayoqllaraqmi. 2Abuelonkuna hina Rey Amasias waukuptillanmi churin Uzias Elat llaqtata kutirachikurqa Juda nacionpaq hinaspam mosoqmanta hatarichirqa. 3Uziasqa chun ka soqtayoq watanpim gobier nay ta qa llaykurqa, Jerusa len llaqtapim gobiernarqa pichqa chunka iskayniyoq wata. Mamanmi karqa Jerusalen llaqtayoq Jecolias sutiyoq warmi. 4Taytan Amasiaspa tukuy ima rurasqanta hinam Tayta Diospa qayllanpi allin kaqkunata rurarqa. 5Zacarias kawsanankamaqa Uziasqa Diostam maakurqa, Dios respetayta Zacarias entiendechiptinmi maakusqan tiempokunapi Tayta Dios bendecirqa. 6Filistea runakunawan Rey Uzias peleaspanmi tuirachirqa Gat llaqtapa murallankunata, Jabnia llaqtapa murallankunata hinaspa Asdod llaqtapa murallankunata, chay Asdod llaqta lawpipas chaynataq Filistea runakunapa *yachanan huklaw sitiokunapipas rurachirqam llaqtakunata. 7Diosmi yanaparqa Filistea runakunapa contranpi peleaptin, yanaparqataqmi Gur-baalpi yachaq Arabia runakunapa contranpi peleaptinpas chaynataq Meon casta runakunapa contranpipas peleaptinpas. 8Amon casta runakunam Rey Uziasman pagaqku impuestota hinaptinmi alli-allin reqsisqa kasqan chayarurqa Egipto nacionpa linderonkamaraq, payqa llumpayllaa atiyniyoqmi rikurirurqa. 9Rey Uziasqa torrekunatapas rurachirqataqmi Jerusalen llaqtapi, chaykunataqa rurachirqa Esquina Punku sutiyoq punkupa altonpim chaynataq Qechwaman Qawaq sutiyoq punkupa waqtanpim, esquinapa altonpipas rurachispanmi sumaqta takyachirqa. 10Payqa chunniqpipas rurachirqam torrekunata hinaspam pozokunatapas achkata uchkuchirqa, chaynataqa rurarqa waqtakunapipas chaynataq pampakunapipas achkallaa animalninkuna kasqanraykum. Kapurqataqmi chakrapi llamkaq runankunapas, waqtakunapi kaq uvas huertakunapi llamkaq runankunapas chaynataq wakin huertankunapi llamkaq runankunapas. Chaykunapiqa kapurqa chacrapi wiaqkunata kuyasqanraykum. 11Rey Uziaspaqa kapurqataqmi guerrapi peleaq soldadonkunapas, paykunam guerraman lloqsiqku reypa secretarion Jehielpa rakisqanman hina chaynataq reypa serviqnin Masiaspa rakisqanman hina, chay tropakunapa kamachiqninataqmi karqa reypa churasqan Hananias. 12Familiakunapa llapallan jefenkunam karqa iskay waranqa soqta pachaknin valeroso soldadokuna. 13Paykunapa makinpim karqa guerraman riq kimsa pachak qanchis-
1Juda
Rey Uziaspa gobiernasqanmanta (2 R 14:21-22. 15:1-7)
2 CRONICAS26,27
674
niyoq waranqa pichqa pachaknin alli-allin yachachisqa soldadokuna. Paykunaqa atiyniyoq tropakuna kaspankum enemigonkupa contranpi reyta yanapaqku. 14Uziasmi llapallan soldadonkunapaq alistarqa taksa harkachikuna armakunata, lanzakunata, cascokunata, qasqontin-wasa harkaqkunata, flechana arcokunata hinaspa warakakunata. 15Jerusalen llaqtapim yachayniyoq runakunawan rurachirqa maquinakunata, chaykunataqa rurachirqa torrekunapa hinaspa murallakunapa esquinanpi kananpaqmi chaynapi chaymanta flechakunawan flechanankupaq hinaspa hatun rumikunawan chamqanankupaq. Chay rurasqankutaqa yacharurqakum karu llaqtakunapi yachaqkunapas. Admirakuypaqta Dios yanapasqanraykum Usiasqa llumpay atiyniyoq rikurirurqa. 16Aswanqa llumpay atiy niyoq ka ruspan mi hatun tu kuqlla a riku rirurqa wichirunankama. Yupaychasqan Tayta Diosta traicionaspanmi paypa templonman yaykuspa inciensota kaarqa incienso kaana altarpi. 17Paypa qepantam yaykururqa sacerdote Azarias pusaq chunka valeroso sacerdotekunawan. 18Paykunam Rey Uziaspa contranpi sayaykuspanku nirqaku: Rey Uzias, Tayta Diospaq kaana inciensotaqa manam qamchu kaanayki, chaytaqa rurananku Aaronpa miraynin sacerdotekunallam, oqallaykum chaykuna ruranaykupaqqa sapaqchasqa kaniku. Lloqsiy kay santuariomanta. Kay rurasqaykiwanqa yupaychasqayki Tayta Diostam traicionarunki chaymi payqa humillarachisunki nispa. 19Rey Uziasmi hapichkarqa incienso qontichinata, chayta qontichinanpaq hapichkaspanmi piakururqa sacerdotekunawan hinaptinmi reypa urkunpi lepra onqoy rikurirurqa. Chayqa pasarurqa Tayta Diospa templonpi sacerdotekuna qawachkaptinmi otaq incienso kaana altarpa waqtanpi kachkaptinmi. 20Sacerdotekunapa jefen Azariaswan llapallan sacerdotekuna qawaykuptinkum reypa urkunpi lepra kachkasqa chaymi apurawllamana lloqsichimurqaku templo ukumanta, paypas apurawllamanam lloqsimurqa Tayta Dios leprawan castigarusqanrayku. 21Chay napim Rey Uziasqa wa u ku nan ka ma lepra onqoy wan karqa hinaspam *yacharqa sapaq wasipia, Tayta Diospa templonmanta rakisqa kaptinmi nacionpiqa churin Jotama gobier narqa runakunapa quejankunata arreglaspan. 22Qallariyninmanta tukuyninkama rurasqankunataqa Diosmanta willakuq Isaiasmi qellqarqa, Isaiasqa karqa Amospa churinmi. 23Abuelonkuna hina Rey Uzias waukuptinmi pamparurqaku abuelonkunapa sepulturanpa hichpanpi, chay sepulturaqa tarikurqa reykunapa pampakunan sitiopim, chaypiqa pamparurqaku: Leprawan onqoqmi nispankum. Paypa rantinpim churin Jotama gobiernarqa.
27
Jotamqa iskay chunka pichqayoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Payqa Jerusalen llaqtapim gobier narqa chunka soqtayoq wata. Paypa mamanqa karqa Sadocpa churin Jerusa sutiyoq war mim. 2Jotanmi Tayta Diospa qayllanpi tukuy imakunatapas allinta rurarqa taytan Uziaspa tukuy rurasqanman hina. Ichaqa taytan hinaqa manam yaykurqachu Tayta Diospa templonmanqa, runakunam ichaqa huchallikuyllapi karqaku. 3Hina Rey Jotanmi hatarichirqa Tayta Diospa templonpa altonpi kaq punkutapas, Ofel Moqopi kaq murallapa hawanpipas achkallataam rurachirqa. 4Juda law orqokunapipas rurachirqataqmi llaqtakunata. Montekunapipas rurachirqataqmi mana yaykuy atina wasikunatawan torrekunata. 5Guerrapipas pelearqam Amon runakunapa reyninwan chaymi vencera-
1Rey
Rey Jotampa gobiernasqanmanta (2 R 15:32-38)
675
2 CRONICAS27,28
chikuspan chay watapi qorqa kimsa waranqa kimsa pachaknin kilo qollqeta hinaspa iskay waranqa iskay pachaknin tonelada trigotawan iskay waranqa iskay pachaknin tonelada cebadata. Hina chaynallatam qorqaku iskay wata qatiqninpipas. 6Chaynatam Rey Jotamqa kallpanchakururqa yupaychasqan Tayta Diospa qayllanpi allinta kawsasqanrayku. 7Jotampa wakin rurasqankunaqa, guerrapi peleasqankunaqa chaynataq imaynam kawsasqanqa qellqasqa kachkan Juda nacionniyoq reykunapa chaynataq Israel nacionniyoq reykunapa vidanmanta willakuq libropim. 8Rey Jotamqa iskay chun ka pichqayoq watanpim gobier nay ta qa llaykurqa, payqa Jerusalen llaqtapim gobier narqa chunka soqtayoq wata. 9Abuelonkuna hina Jotam waukuptinmi pamparurqaku Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi. Paypa rantinpim churin Acaza gobier narqa.
28
Acazqa iskay chunka watanpim gobiernayta qallaykurqa. Payqa chunka soqtayoq watam Jerusalen llaqtapi gobiernarqa. Ichaqa manam abuelon David hinachu Tayta Diospa qayllanpi allinta rurarqa. 2Aswanqa Israel nacion reykunapa kawsasqanta hinam kawsarqa. Fundispam rurachirqa Baal sutiyoq taytachakunatapas. 3Ben-hinom sutiyoq wayqopi inciensotapas kaaspanmi churinkunatapas kaachirqataq, chay nataqa rurarqa Israelpa miray ninkunapa qayllanmanta Tayta Diospa qarqosqan runakunapa millakuypaq rurasqankuta hinam. 4Alto moqo capillakunapipas hinaspa rapisapa sachakunapa ukunpipas animalkunata wauchispanmi kaarqa, kaarqataqmi inciensokunatapas. 5Chayraykum yupaychasqan Tayta Dios qoykurqa Aram nacionpa reyninman. Aram nacionniyoq runakuna venceruspankum achka-achkata presocharurqaku hinaspam Damasco llaqtaman pusarqaku. Tayta Diosqa qoykurqataqmi Israel nacionpa reyninmanpas hinaptinmi paypas pasaypaqta vencerurqa. 6Remaliaspa churin Rey Pekapa tropankunam Juda nacionpi huk punchawlla waurachirqaku pachak iskay chunkan waranqa valeroso soldadokunata, chaynaqa pasakurqa abuelonkupa yupaychasqan Tayta Diosta qepanchakurusqankuraykum. 7Efrain casta Zicri sutiyoq valeroso runapas waurachirqam reypa churin Maasiasta, palaciopi mayordomo Azricam sutiyoq runata, waurachirqataqmi reypa rantinpi ruraq Elcana sutiyoq runatapas. 8Israel nacionniyoq tropakunaqa Juda nacionniyoq ayllunkutapas presotam pusarqaku, chay pusasqankum karqa iskay pachak waranqa runakuna, presom rirqaku warmikunapas, qari warmakunapas chaynataq warmi warmakunapas. Saqueasqankutapas achka-achkatam aparqaku Samaria llaqtaman. 9Sa ma ria llaqtapim karqa Tayta Diosmanta willa kuq Obed sutiyoq runa, paymi chaskinanpaq lloqsiykurqa Samaria llaqtaman soldadokuna yaykumuchkaptinku hinaspam nirqa: Abuelonchikkunapa yupaychasqan Tayta Diosmi Juda nacionpa contranpi piakuspan paykunata makikichikman churaykun ichaqa paykunataqa piakuyllawanam waurachinkichik, chayna rurasqaykichiktaqa Tayta Diospas yacharunmi. 10Kunanpas tanteanakurunkichikmi Juda nacionniyoq runakunawan Jerusalen llaqtayoq runakuna qaripas-warmipas sirvientekunaa kanankupaq, aswanqa manachu qamkunapas huchallikurunkichik yupaychasqaykichik Tayta Diospa contranpi? 11Kunan uyariykuwaspaykichiky kutichiychik preso pusamusqa aylluykichikkunata, Tayta Diosmi qamkunapa contraykichikpi piasqallaa kachkan nispa.
1Rey
Juda nacionpi Rey Acazpa gobiernasqanmanta (2 R 16:1-20)
2 CRONICAS28
12Hinaptin mi
676
Efrainpa mirayninkunamanta wakin jefekuna hatarirqaku chay guerramanta kutimuqkunapa contranpi. Paykunam karqa Johananpa churin Azarias, Mesilemotpa churin Berequias, Salumpa churin Ezequias hinaspa Adlaipa churin Amasa. 13Paykunam nirqaku: Chay presokunataqa amay yaykuchimuychikchu kaymanqa, Tayta Diospa contranpi huchallikusqaykichikmi oqaykupa hawaykupi karunman. Hatu-hatun culpayoq hinaspa huchasapa kachkaptiykupas aswan yapaytaraqmi munachkankichik, Diospa piakuyninqa nina hinam kachkan Israel nacionpa contranpi nispa. 14Jefekunapa hinaspa huunasqa runakunapa qayllanpim chay soldadokuna kachaykurqa chay presokunata, paykunapa qayllanpitaqmi churaykurqaku qechumusqanku kaqkunatapas. 15Chay presokunapa favorninpi rimaqkunam paykunata chaskiykuspa pachachirqaku soldadokunapa qechumusqan pachakunawan, mana pachayoq kaqkunata pachaykachispankum hinaspa *usutaykachispankum mikuykachirqaku hinaspa tomaykachirqaku, hampiykurqakutaqmi onqoqkunatapas. Llapallankuta kutichispam mana kallpayoq kaqkunatapas asnopi sillaykachispa aparqaku Jerico llaqtakama otaq Palmerallaa llaqtakama, chaypi ayllunkuman saqeykuspam Samaria llaqtaman kutikamurqaku. 16Chay tiempopim yanapachikunanpaq Rey Acaz kacharqa Asiria nacionpa reyninman. 17Paymanqa kacharqa Edom nacionniyoq runakuna hamuruspa Juda nacionpi kaqkunata vencerusqanraykum chaynataq presokunatapas pusarusqanraykum. 18Filistea runakunapas yaykuruspam dueochakururqaku waqtakunapi llaqtakunatawan Neguev lawpi llaqtakunatapas. Chay llaqtakunam karqa Bet-semes llaqta, Ajalon llaqta hinaspa Gederot llaqta. Dueochakururqakutaqmi Soco llaqtatapas, Timna llaqtatapas chaynataq Gimzo llaqtatapas llaqtachantintakama. Chay llaqtakunapiqa Filistea runakunaam *yachakurqaku. 19Tayta Diosmi humillachirqa Juda nacionta Israel castapi Rey Acazpa huchanmanta, nacionpi runakuna munasqankuta ruraptinmi mana harkakurqachu. Chaynapim Tayta Diosta traicionarurqa. 20Asiria nacionpa reynin Tiglat-pileser hamuruspanmi mana yanapaspan Rey Acazta akarichirqa. 21Rey Acazmi Tayta Diospa templonmanta, reypa palacionmanta hinaspa jefekunapa wasinmanta horqomurqa valorniyoq kaqkunata, Asiria nacionpa reyninman chaykunata qoptinpas manam imapaqpas servirqachu. 22Rey Acazqa chay akariy tiempokunapi kachkaspanpas aswanraqmi traicionarqa Tayta Diosta. 23Guerrapi venceqnin Damasco llaqtapi taytachakunapaq animalkunata wauchispanmi nirqa: Aram nacion reykunapa taytachankunaqa yanapanmi paykunata, chaynaqa oqapas paykunapaqmi animalkunata wauchipusaq yanapawananpaq nispa. Ichaqa chaykuna rurasqanraykum wichiykurqa, wichiykurqataqmi Israel casta llapallan runakunapas. 24Rey Acaz Diospa templonmanta ser viciokunata horqoruspanmi pakiparurqa, wichqarurqataqmi Tayta Diospa templontapas hinaspam Jerusalen llaqtapa llapallan esquinankunapi rurachirqa altarkunata. 25Juda nacionpi kaq llapallan llaqtakunapa orqonkunapipas rurachirqataqmi capillakunata, chaykunataqa rurachirqa taytachakunapaq inciensota kaananpaqmi chay rurasqanwanmi piachirqa abuelonkunapa yupaychasqan Tayta Diosta. 26Qallariyninmanta tukuyninkama Rey Acazpa wakin rurasqankunaqa chaynataq imaynam kawsasqanqa qellqasqa kachkan Israel nacion hinaspa Juda nacion reykunapa vidanmanta willakuq libropim. 27Rey Acaz abuelonkuna hina waukuptinmi pamparurqaku Jerusalen llaqtapi ichaqa pamparqakuqa manam Israel casta reykunapa pampakunan sepulturapichu. Paypa rantinpim churin Ezequiasa gobiernarqa.
677 Rey Ezequiaspa gobiernasqanmanta (2 R 18:1-3)
2 CRONICAS29
29
Ezequiasqa iskay chunka pichqayoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Jerusalen llaqtapim gobiernarqa iskay chunka isqonniyoq wata. Paypa mamanqa karqa Zacariaspa churin Abi sutiyoq warmim. 2Tayta Diospa qayllanpim allinta rurarqa awpa abuelon Davidpa tukuy rurasqankunata hinaraq. 3Gobier nasqan punta kaq watapa punta kaq killanpim Tayta Diospa templonta kicharqa hinaspam allichachirqa. 4Chaymantam pusachimurqa sacerdotekunatawan Leviy casta runakunata, intipa qespimunan law plazapi huuchispanmi 5nirqa: Uyariwaychik Leviy casta runakuna: Diospaq kunan sapaqchakuspay abuelonchikkunapa yupaychasqan Tayta Diospa templonta chuyanchaychik hinaspay santuariomantapas horqoychik millakuypaq kaqkunata. 6Abuelonchik kunam yupaychasqanchik Tayta Diosta traicionaruspanku paypa qayllanpi mana allinkunata rurarqaku, Tayta Diosta qepanchakuruspankum santuariontapas mana qawayta munarqakuchu, chaynapim paykunaqa payta qepanchakururqaku. 7Wichqarurqakum corredorpa punkunkunatapas, waurachirqakum mecherokunatapas, manataqmi kaarqakuchu inciensotapas chaynataq lliw kaana ofrendakunatapas, Israelpa Diosninmanqa manaam ofrecerqakuchu santuarionpiqa. 8Chayraykum Tayta Diospa piakuynin hamurqa Juda nacionpa hinaspa Jerusalen llaqtapa hawanman chaymi paykunataqa qamkunapa qawasqaykichikpi hinapas qoykurqa manchakuypaq purmachisqa hinaspa despreciasqa kanankupaq. 9Chayraykum tayta-mamanchikpas espadawan wauchisqa karqaku, preso pusasqataqmi karqaku qari churinchikkunapas, warmi churinchikkunapas chaynataq warminchikkunapas. 10Kunanmi oqa contratota rurasaq Israelpa yupaychasqan Tayta Dioswan chaynapi oqanchikpa hawanchikmanta piakuynin suchurichinanpaq. 11Chaynaqa churillaykuna, amay mana umayoqqa kaychikchu, Tayta Diosmi akllasurqankichik qayllanpi kaspa servinaykichikpaq hinaspa serviqninkuna kaspa inciensota kaapunaykichikpaq nispa. 12Chay punilla llamkaq Leviy casta qarikunam kaykuna: Coatpa miray ninmantam karqa Amasaipa churin Mahatwan Azariaspa churin Joel. Meraripa mirayninmantaataqmi karqa Abdipa churin Ciswan Jehaleelpa churin Azarias. Gersonpa mirayninmantaataqmi karqa Zimapa churin Joawan Joapa churin Eden. 13Elizafanpa mirayninmantaataqmi karqa Zimripiwan Jeiel. Asaf pa miray ninmantaataqmi karqa Zacariaspiwan Matanias. 14Hemanpa mirayninmantaataqmi karqa Jehielpiwan Simei. Jedutunpa mirayninmantaataqmi karqa Semaiaspiwan Uziel. 15Paykunam ayllunkunata huuruspa chuyanchakurqaku hinaspam Tayta Diospa templonman yaykurqaku chuyanchanankupaq, chaynataqa rurarqaku reypa kamachisqanman hinam chaynataq Tayta Diospa palabranman hinam. 16Sacerdotekunam yaykurqaku Tayta Diospa templonta chuyanchanankupaq, chaymantam horqoramurqaku tukuy ima millakuypaq kaqkunata, chaykunataqa horqomurqaku Tayta Diospa templonpa pationmanmi hinaptinmi Leviypa castankuna aparurqaku Cedron wayqoman. 17Punta kaq killapa qallariynin punchawpim chuyanchayta qallarirqaku hinaspam chay killapa pusaq punchawninmanqa yaykururqakua Tayta Diospa corredorninman. Tayta Diospa kikin templontaqa chuyancharqaku pusaq punchawpim. Chaynaqa chay chuyanchaytam tukurqaku punta kaq killapa chunka soqtayoq punchawninpi. 18Rey Ezequiasman hamuspankum nirqaku:
1Rey
2 CRONICAS29
678
Tayta Diospa templontaqa am chuyancharamunikua, chuyancharamunikutaqmi animalkunata wauchispa kaana altartapas lliw serviciontinta chaynataq Diospa tantan churana mesatapas lliw serviciontinta. 19Rey Acazpa qepanchakurusqan serviciokunatapas allichaspam Diosllapaqa sapaqcharamuniku, chay serviciokunataqa Rey Acaz gobiernaspanmi Tayta Diosta traicionaruspa qepanchakururqa. Kunanqa chay serviciokunaqa kachkan Tayta Diospa altarninpa awpaqninpiam nispa. 20Rey Ezequias tutapayta hatariruspanmi huururqa chay llaqtapi jefekunata hinaspam rirqa Tayta Diospa templonman. 21Chay jefekunam pusamurqa qanchis malta torokunata, qanchis carnerokunata, qanchis malta carnerokunata hinaspa qanchis chivatokunata. Chaykunataqa pusamurqaku reypa gobiernonpi kaqkunapa huchan pampachasqa kananpaqmi chaynataq santuariopas chuyanchasqa kananpaqmi hinaspa Juda nacionniyoq runakunapas huchanmanta pampachasqa kanankupaqmi. Reymi kamachirqa Aaronpa miraynin sacerdotekunata animalkunata wauchispa Tayta Diospa altarninpi lliwta kaanankupaq. 22Sacerdotekuna torokunata wauchispankum chaskirqaku yawarninta hinaspam chaywan altarman challarqaku, malta carnerokunatapas wauchispankum chaypa yawarninwan altarman challarqaku. 23Chivatokunatam reypa qayllanmanwan huunasqa runakunapa qayllanman asuykachirqaku chaynapi huchanku pampachasqa kananpaq hinaptinmi makinkuta churaykurqaku chay chivatokunapa hawanman. 24Chaykunata sacerdotekuna waurachispankum yawarninta altarman challarqaku ofrendapi hina, chaytaqa rurarqaku Israel casta llapallan runakunapa huchan pampachasqa kananpaqmi, reymi kamachikurqa Israel llapallan casta runakunapaq lliw kaana animalkunata kaanankupaq, ofrecechirqataqmi paykunapa huchan pampachasqa kananpaqpas. 25Rey Ezequiasqa churarqataqmi Leviy casta runakunatapas, paykunataqa churarqa Tayta Diospa templonpim platillontinta, hatun arpantinta hinaspa taksa arpantinta. Chaynataqa rurarqa Davidpa hinaspa Diosmanta willakuq Gadpa chaynataq Diosmanta willakuq Natanpa kamachikusqanman hinam. Tayta Diosmi chaykunata willachirqa paymanta willakuqkunawan. 26Leviy casta runakunam sayachkarqaku Davidpa qosqan tocanantinkama, sacerdotekunaataqmi sayachkarqaku cornetillantinkama. 27Hinaptinmi Rey Ezequias kamachirqa lliw kaana ofrendakunata altarpi kaanankupaq. Lliw kaana ofrendakunata kaayta qallariptinkum Tayta Diospaq takiyta qallarirqaku cornetillakunawan hinaspa Israel nacionpa reynin Davidpa qosqan tocanankunawan. 28Chaynatam llapa huunasqa runakuna adorarqaku, takiqkuna takiptinmi cornetilla tocaqkunapas cornetillankuta tocarqaku. Tukuy chaytaqa rurarqaku lliw kaana ofrenda kaasqanku tukunankamam. 29Tukuy chaykunata ofreceyta tukuruptinkum reywan llapallan compaaqninkuna qonqorakuykuspanku adorarqaku. 30Rey Ezequiaswan jefekunam Leviy casta runakunata kamachirqaku Davidpa takisqankunawan chaynataq Diosmanta willakuq Asafpa takisqankunawan Tayta Diosta alabanankupaq chaymi hatun kusikuywan alabaspanku adoranankupaq kumuykurqaku. 31Rey Ezequiasmi ru na ku nata nirqa: Kunanqa Diospaq sapaqchasqaam kachkankichik, chaynaqa Tayta Diosmany asuykamuychik, Tayta Diospa templonpiy ofreceychik animalkunatawan graciasta qonaykichik ofrendakunata nispa. Hinaptinmi lliw huunasqa runakuna ofrecerqaku animalkunatawan graciasta qonanku ofrendakunata. Allin sonqoyoq llapallan runakunapas apamurqakum lliw kaana animalkunata. 32Lliw huunakuqkunapa apamusqan kaanapaq kaqkunam karqa qanchis chunka torokuna, pachak car nerokuna hinaspa iskay
679
2 CRONICAS29,30
pachak malta carnerokuna. Tukuy chaykunaqa karqa Tayta Diospaq lliwta kaanankupaqmi. 33Chay naqa Diospaq sapaqchasqanku llapallan ofrendam karqa soqta pachak torokuna hinaspa kimsa waranqa ovejakunawan cabrakuna. 34Ichaqa sacerdotekuna aslla kasqankuraykum mana kamakurqakuchu kaana animalkunapa qaran chustunankupaq, chayraykum tukuysinankupaq ayllunku Leviy casta runakunaa yanaparqaku, paykunaqa yanaparqa wakin sacerdotekuna chuyanchakunankukamam. Leviy casta runakunaqa sacerdotekunamantapas aswantaraqmi chuyanchakuyta munarqaku. 35Achkallaam karqa lliw kaana ofrendakunapas chaynataq Dioswan allinlla kasqankumanta ofrenda animalkunapa wirankunapas. Achkallaataqmi karqa lliw kaana ofrendaman tallinanku vinopas. Chaynatam mosoqmanta qallarirqaku Tayta Diospa templonpi ser viciokuna rurayta. 36Hinaptinmi Rey Ezequias kusikurqa lliw runakunapiwan, paykunaqa kusikurqa runakunata apurawllamana Dios chaykuna rurachisqanraykum.
30
Ezequiasmi willachimurqa Israel nacionniyoq llapallan runakunaman chaynataq Juda nacionniyoq runakunamanpas. Cartakunatapas apachirqataqmi Efrain ayllu runakunamanwan Manases ayllu runakunaman, paykunamanqa apachirqa Jerusalen llaqtapi Tayta Diospa templonman hamunankupaqmi hinaspa chaypi Israelpa yupaychasqan Tayta Diospaq Pascua Fiestata ruranankupaqmi. 2Reymi autoridadkunapiwan hinaspa llapallan runakunapiwan tantearurqa Jerusalen llaqtapi iskay kaq killapi Pascua Fiestata ruranankupaq. 3Achkaq sacerdotekuna Diosllapaqa mana sapaqchakusqankuraykum mana atirqakuchu tiempollanpi Pascua Fiesta rurayta, manataqmi runakunapas huunakuqkuchu Jerusalen llaqtapiqa. 4Chay tiempopi ruray piensarusqankum allin rikchakapurqa reypaq chaynataq llapallan huunasqa runakunapaqpas. 5Chaymi Beerseba llaqtamanta qallarispa Dan llaqtakama willachirqaku Israel casta llapallan runakunaman, willachirqakuqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospaq Pascua Fiestata ruraq Jerusalen llaqtaman hamunankupaqmi. awpaqtaqa qellqasqaman hinaqa manam rurarqakuchu achka runakunawanqa. 6Reypa hi naspa autoridad ku napa car tan apaqku nam lloqsirqa ku enteron Israel nacionmanwan Juda nacionman, paykunaqa lloqsirqaku reypa kamachikusqanman hina kay nata niqmi: Israelpa mirayninkuna, qamkunaqa kutirikuychiky Abrahampa, Isaacpa hinaspa Israelpa yupaychasqan Tayta Diosman hinaptinqa Asiria nacionpa reyninkunamanta lluptiqkunamanmi paypas kutimusunkichik. 7Qamkunaqa amay kaychik abueloykichikkuna hinachu nitaq aylluykichikkuna hinachu. Paykunam traicionarurqaku abuelonchikkunapa yupaychasqan Tayta Diosta hinaptinmi qawasqaykichikpi hinapas pay qoykurqa purmachisqa kanankupaq. 8Amay abueloykichikkuna hinaqa sonqoykichikta rumiyachiychikchu. Tayta Diospa kamachikuyninkunatay kasukuychik hinaspay hamuychiktaq paypa wiaypaq sapaqchasqan santuarionmanpas. Yupaychasqanchik Tayta Diosta serviptikichikqa paypa piakuyninmi qamkunamanta asurinqa. 9Sichu Tayta Diosman kutirikuptikichikqa aylluykichikkunata hinaspa churikichikkunata preso pusaq enemigokunam llakipayarispa kay allpaman kutichimunqaku.
1Rey
Pascua Fiestata Rey Ezequias rurasqanmanta
2 CRONICAS30
680
Yupaychasqanchik Tayta Diosqa llakipayakuqmi hinaspa kuyapayakuqmi, payman kutirikuptikichikqa payqa manam saqesunkichikchu. apaqkunam llaqtan-llaqtan rirqaku Efrain law man, Manases lawman hinaspa Zabulon lawkama, runakunam ichaqa asikuspanku burlakurqaku paykunamanta. 11Chay wanpas Aser ayllumanta, Manases ayllumanta hinaspa Zabulon ayllumanta wakin runakunaqa humillakuykuspam hamurqaku Jerusalen llaqtaman. 12Juda nacionpi kaqkunatapas Dios sonqochaykuptinmi huk soqolla karqaku reypa hinaspa autoridadkunapa kamachikuyninta cumplinankupaq. Chay nataqa rurarqaku Tayta Diospa nisqanman hinam. 13Jerusalen llaqtapim huunakururqaku achka-achka runakuna, chaypiqa huunakururqaku Mana Qonchuyoq Tanta Fiestata ruranankupaqmi, chay fiestataqa rurarqaku iskay kaq killapim. 14Chay fiesta qallarinankupaqmi tuirachirqaku Jerusalen llaqtapi taytachamamachakunapaq rurasqanku altarkunatawan incienso kaana altarkunata, chaykunatam wischumurqaku Cedron wayqoman. 15Chaymantam wauchirqaku *Pascuapaq wauchina animalta, chaytaqa wauchirqaku iskay kaq killapa chunka tawayoq punchawninpim. Sacerdotekunapiwan Leviy casta runakunam humillakuspanku Diospaq sapaqchakurqaku hinaspam Tayta Diospa templonman apamurqaku lliw kaana ofrendakunata. 16Costumbreman hinam sapakama imam ruranankuta rurarqaku Diospa runan Moisespa yachachikuyninman hina hinaptinmi sacerdotekunaataq yawarta challarqaku Leviy castakunamanta chaskispanku. 17Chay huunakuypiqa achkallaam karqaku Diospaq mana sapaqchakuq runakuna, chayraykum Leviy casta runakunaa *Pascua animalkunata paykunapaq wauchipurqaku, mana chaypaq hina kaq llapallan runakunapaqm wauchipurqaku. 18-19Achka-achka runakunam Efrain ayllumanta, Manases ayllumanta, Isacar ayllumanta hinaspa Zabulon ayllumanta mana chuyanchasqachu karqaku, chayna kachkaspankupas mikurqakum *Pascua animalpa aychanta, chaynataqa rurarqaku manam qellqaman hinachu. Aswanqa Rey Ezequiasmi paykunapaq maapurqa kaynata: Dios Taytally, qamqa allinmi kanki, qamqa pampachaykuy tukuy sonqowan llapallan maskasuqniki runakunata. Abueloykupa yupaychasqan Tayta Dios, santuarioman yaykunankupaq mana chuyanchasqa kachkaptinkupas paykunataqa pampachaykuy nispa. 20Chaymi Tayta Dios uyarirqa Ezequiaspa maakusqanta hinaspam mana castigarqachu runakunata. 21Chaynatam Jerusalen llaqtapi kaq Israelpa mirayninkuna Mana Qonchuyoq Tanta Fiestata qanchis punchawpuni rurarqaku hatu-hatun kusikuywan Tayta Diosta alabastin. Sapa punchawmi Leviy casta runakunapiwan sacerdotekuna paytaqa alabarqaku tocana kaqkunatapas nisyullataa tocaspanku. 22Chaymantam Rey Ezequias kallpancharqa Tayta Dios serviq allin yachayniyoq Leviy casta runakunata. Paykunaqa qanchis punchawmi mikurqaku fiestapi wauchisqanku animal tupaqninkuta, wauchirqakutaqmi Dioswan allinlla kasqankumanta ofrendakunatapas, chaytaqa rurarqaku abuelonkupa yupaychasqan Tayta Diosman graciasta qospankum. 23Llapallan huunasqa runakunam tantearurqaku qanchis punchawtawanraq fiestata ruranankupaq, chaytam kusikuyllawana rurarqaku. 24Juda nacionpa reynin Ezequiasmi huunasqa runakunaman qoykurqa waranqa torokunatawan qanchis waranqa ovejakunata. Autoridadkunapas qorqataqmi waranqa torokunatawan chunka waranqa ovejakunata. Achkaq sacerdotekunam Diospaq sapaqchakurqaku. 25Juda nacionniyoq huunasqa llapallan runakunam kusikurqaku, kusikurqakutaqmi sacerdotekunapas, Leviy casta runakunapas,
10Carta
681
2 CRONICAS30,31
Israel nacionmanta hamuq llapallan huunasqa runakunapas chaynataq paykunawan hamuq llapallan forasterokunapas chaynataq Juda nacionpi forasterokunapas. 26Hatu-hatun kusikuym karqa Jerusalen llaqtapi, chay llaqtapiqa Israel nacion Rey Davidpa churin Salomonpa tiemponkunamantaraqmi manaa karqachu chayna kusikuyqa. 27Chaymantam Leviy casta sacerdotekuna sayarispanku runakunapaq maakurqaku Diospa bendicionninta hinaptinmi Tayta Dios uyarirqa. Sacerdotepa maakusqanqa Tayta Diospa Chuyay-chuyay *yachanan hanaq pachakamam chayarurqa. 1Tukuy chayku na tu ku ruptin mi chay pi kaq Israel casta llapa llan ru nakuna lloqsirqaku Juda nacionpi llaqtakunaman hinaspam pakiparurqaku rumimanta pilarkunata, tuirachirqakutaqmi Asera sutiyoq mamachakunatapas, moqokunapi capillakunatapas, Juda lawpi hinaspa Benjamin lawpi kaq altarkunatapas chaynataq Efrain lawpi hinaspa Manases lawpi kaq altarkunatapas, chaynataqa rurarqaku tukunankukamam. Chaymantam Israelpa llapallan mirayninkuna kutikurqaku maymi kasqankuman chay nataq llaqtankuman. 2Chaymantam Rey Ezequiasqa Leviy casta runakunatapas chaynataq sacerdotekunatapas churarqa muyuyninpi ruranankupaq. Sacerdotekunam ofrecerqaku lliw kaana ofrendakunatawan Dioswan allinlla kasqankumanta ofrendakunata, chaytaqa rurarqaku Leviy casta runakunapa yanapasqanmi, Leviy casta runakunaqa Tayta Diospa *yachanan templopa zaguanninpim graciasta qospanku alabarqaku. 3Reymi qorqa animalninkunamanta lliw kaana ofrendakunata, payqa qorqa tempranon hinaspa tarden ofrecenankupaqmi, qorqataqmi samana punchawpi, mosoq killakunapi chaynataq hatun fiestakunapi ofrecenankupaqpas, chaykunataqa ofrecerqaku Tayta Diospa yachachikuyninpi qellqasqaman hinam. 4Payqa Jerusalen llaqtapi *yachaqkunatapas kamachirqataqmi sacerdotekunaman hinaspa Leviy casta runakunaman imapas tocaqnin qonankupaq chaynapi paykuna Tayta Diospa yachachikuyninman hina imam ruranankuta ganasllawana cumplinankupaq. 5Chayna kamachikuy lloqsiramuptinmi Israelpa mirayninkuna qorqaku kawsaykunapa punta kaq rurunta, qorqakutaqmi vinomanta, aceitemanta, mielmanta hinaspa chakrankupi llapa ima qespiqkunamantapas, chaykunamanta punta kaq horqosqankutam achkanpi qorqaku. Achkanpitaqmi apamurqaku tukuy imamanta horqosqanku diezmokunatapas. 6Israel nacion manta hamuq Juda nacion llaqta ku napi *yachaq ru na ku napas Juda casta runakunapiwan kuskam qorqaku diezmonkuta, qorqakuqa vacakunamantawan ovejakunamantam, yupaychasqanku Tayta Diosmanqa apamurqakutaqmi paypaq sapaqchasqanku ofrendakunatapas. Tukuy chaykunatam montonninpi churarqaku. 7Chaykuna montonaytaqa qallaykurqaku kimsa kaq killapim hinaspam tukurqaku qanchis kaq killapi. 8Rey Ezequiaswan autoridadkuna hamuruspankum qawaykurqaku chay montonasqakunata chaymi Tayta Diosta alabaspanku paypa bendicionninta maakurqaku Israel casta runakunapaq. 9Chay montonninpi apamusqankumantam Rey Ezequias tapurqa sacerdotekunatawan Leviy casta runakunata. 10Hinaptinmi Sadocpa castanmanta kaq sacerdotekunapa jefen Azarias nirqa: Tayta Diospa templonman ofrendanku apamusqanku punchawmantam allin saksay paqtaa mikuniku chay wanpas achkaraqmi puchurun. Tayta Dios runakunata bendeciykuptinmi kaykunaqa achkallaa puchurun nispa. 11Chaymi Rey Ezequias kamachirqa Tayta Diospa templonpi cuartokunata allichanankupaq hinaptinmi allicharurqaku. 12Chaymi mana tipiyta apamurqaku
31
2 CRONICAS31,32
682
ofrendakunatawan diezmokunata, apamurqakutaqmi Diospa sapaqchasqanku ofrendakunatapas. Chaykunawan cuentallikuqkunapa jefen kananpaqmi churarqaku Leviy casta Conanias sutiyoq runata, qatiqnin jefe kananpaqataqmi churarqaku wawqen Simeita. 13Paykunata yanapaq mayordomokunaataqmi karqaku Jehiel, Azazias, Nahat, Asael, Jerimot, Jozabad, Eliel, Ismaquias, Mahat hinaspa Benaia, paykunataqa churarqa Rey Ezequiaswan Azariasmi, Azariasqa karqa Diospa templonpi jefem. Leviy casta Imnapa churin Coreyataqmi 14Intipa qespimunan lawpi punku waqaychaq karqa, paymi cuentallikurqa Diospaq voluntad ofrenda qosqankuwan, hina paytaqmi rakinarqa Tayta Diospaq impuesto qosqankutapas chaynataq Diosllapaqa sapaqchasqa kaqkunatapas. 15Sacerdotekunapa *yachasqan llaqtakunapi Coreypa yanapaqninkunam karqa Eden, Miniamin, Jesua, Semaias, Amarias hinaspa Secanias, paykunaqa muyuyninpim machumanpas-mozomanpas castamasinkunaman mana tipiyta qorqaku tocaqninkuta. 16Qorqakutaqmi kimsa watayoqmanta hanayman listasqa qarikunamanpas chaynataq ruranankuman hina Tayta Diospa templonpi sapa punchaw muyuyninpi llapallan llamkaqkunamanpas. 17Qorqakutaqmi familiankunaman hina listasqa sacerdotekunamanpas chaynataq Leviy casta runakunamanpas, paykunaqa yupasqa karqa iskay chunka watayoqmanta hanaymanmi chaynapi imam ruranankuman hina muyuyninpi ruranankupaq. 18Llapallankum listasqa karqaku warmintin hinaspa churi-wawantin, chayna listasqaqa karqaku tukuy sonqonkuwan Diospaq sapaqchasqa kaqkunapi sapaqchakusqankuraykum. 19Sapa llaqtakunapim karqa akllasqa runakuna sapakamaman tupaqninku qonankupaq, paykunam qorqaku llaqtakunapa echaderunkunapi *yachaq Aaronpa miraynin sacerdotekunamanpas chaynataq huk llaqtakunapi kaqkunamanpas, qorqakum sacerdote casta qarikunamanpas chaynataq listasqa Leviy casta llapallan runakunamanpas. 20Chay nata m Rey Ezequias ru rarqa enteron Juda nacionpi. Payqa yupaychasqan Tayta Diospa qayllanpim rurarqa alli-allin kaqkunata hinaspa cheqap kaqkunata. 21Llapa imakunatam Diospa templonpi ser viciopaq rurarqa Diospa yachachikuy ninman hina chaynataq kamachikuyninman hina. Diosninta maakuspanmi tukuy sonqonwan rurarqa chay mi tukuy rurasqan allin lloqsirqa.
32
munasqanman hina cumplispa Rey Ezequiaspa tukuy chay rurasqankunapa qepantam hamururqa Asiria nacionpa rey nin Senaquerib hinaspam guer rawan yaykururqa Juda nacionman, murallasqa llaqtakunata vencenanpaqmi chaypi campamentonta churarurqa. |fpi HK82A city gate (4K 32:6) |sca Huk llaqtaman yaykuna zaguan (2 Cr 32:6)|| 2Jerusalen llaqtata atacananpaq Rey Senaqueribpa hamurusqanta Rey Ezequias qawaykuspanmi 3tanteanakurqaku runankunapa jefenkunawan hinaspa valeroso runakunawan chaynapi llaqtapa hawa lawninpi kaq pukyukunata taparunankupaq chaymi paykuna yanaparqaku. 4Achkallaa runakuna huunakuruspankum taparurqaku llapallan pukyukunatawan chay lawnin pasaq mayuchata, chaykunataqa taparurqaku Asiria nacionpa reyninkuna hamuspa mana achka yaku tarinankupaqmi. 5Rey Ezequiasqa kallpanchakuspanmi perqapachirqa llapa tuisqa murallakunata, chaypa hawanpipas hoqarichirqam aswan hatunraq torrekunata, rurachirqataqmi awpaq murallapa hawa lawninpi huk murallatapas. Perqachirqataqmi Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopa muyuriqninpi muralla hapiq perqakunatapas, rurachir-
1Diospa
Juda nacionpa contranpi Rey Senaquerib hamusqanmanta (2 R 18:13-19:37. Is 36-37)
683
2 CRONICAS32
qataqmi achkallaa lanzakunatapas chaynataq harkachikuna armakunatapas. 6Guerrapi peleanankupaqmi churarqa runakunapa jefenkunata, paykunata llaqtapa zaguannin plazapi huuruspanmi kallpancharqa kaynata: 7Kallpancha kuspay qa rincha kuychik, amay mancha kuychikchu Asiria nacionpa rey nintaqa nitaq pay wan hamuq achka-achka tropakunatapas, pay wan kaqkunamantapas aswan achkaqa kachkan oqanchikwan kaqkunam. 8Paywanqa kachkan runakunapa kallpallanmi, oqanchikwanmi ichaqa kachkan yupaychasqanchik Tayta Dios, peleaptinchikqa paymi yanapawasunchik nispa. Hinaptinmi runakuna kallpanchakururqaku Juda nacion Rey Ezequiaspa nisqanwan. 9Asiria nacionpa rey nin Senaqueribmi llapallan tropan kunawan atacachkarqa Laquis llaqtata, chaypi kachkaspanmi ser viqninkunata kacharqa Jerusalen llaqtaman, paykunataqa kacharqa Juda nacionpa reynin Ezequiasman hinaspa Jerusalen llaqtapi *yachaq Juda casta llapallan runakunaman kaynata nimunankupaqmi: 10Asiria nacionpa reynin Senaqueribmi kaynata nin: Muyurusqaa Jerusalen llaqta kachkaptinqa pimantaq qamkunaqa hapipakunkichik? 11Manachu Ezequiasqa engaasuchkankichik: Yupaychasqanchik Tayta Diosmi librawasunchik Asiria nacionpa reyninmantaqa nispa? 12Manachu moqokunapi chay Diospa capillankunatawan altarninkunataqa lliwta Ezequias chinkarachirqa? Payqa Juda nacionpi kaqkunatawan Jerusalen llaqtapi kaqkunatam nichkan: Kay chullalla altarpa awpaqninpi adoraspan chaypa hawallanpitaq inciensotapas kaankichik nispa. 13Manachu yachankichik tukuy chay allpakunapi kaq runakunawan oqapa rurasqaytawan abueloykunapa imam rurasqanta? Chay nacionkunapa diosninkunaqa manam mayqanpas atirqachu oqamanta librayta. 14Chaynaqa imaynatataq diosnikichikqa librasunkichikman oqamantaqa? 15Amaay Ezequiaswanqa engaachikuychikchu nitaq pantaymanqa pusachikuychikchu, amay paytaqa creeychikchu. Chay llapallan nacionkunapiqa chaynataq chay llapallan gobiernokunapiqa manam mayqan diospas oqamantaqa runankunata librayta atirqachu, manataqmi librarqachu abueloykunamantapas. Chaychus diosnikichikataq librasunkichikman oqamanta? nispa. 16Rey Senaqueribpa ser viqnin ku naqa chayku na mantapas masta raqmi rimarqaku Tayta Diospa hinaspa ser viqnin Ezequiaspa contranpi. 17Chay wanpas Rey Senaqueribqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa contranpim qellqarqaraq cartakunata, chay cartakunapim kaynata nirqa: Wakin nacionkunapi dioskunam oqamanta mana librayta atirqachu runankunata, Ezequiaspa diosninpas oqamantaqa manam runankuna librayta atinqachu. Senaqueribpa serviqninkunam judiokunapa rimayninpi hatun vozpi qayakurqaku, chaynataqa rurarqaku Jerusalen murallapa hawanpi kaq runakunata mancharichinankupaqmi hinaspa hukmanyasqa kachkaptinku chay llaqtata vencerunankupaqmi. 19Jerusalen llaqtapi *yachaq runakunapa diosninpa contranpim rimarqaku, paykunaqa rimarqaku wakin nacionniyoq runakunapa diosninkupa contranpi rimasqankupi hinam. Chay dioskunaqa karqa runakunapa rurasqallanmi. 20Rey Ezequiasmi Diosmanta willa kuq Isaiaswan ya napa kuy ta ma a kurqa ku hanaq pachamanta, Isaiasqa karqa Amozpa churinmi. 21Hinaptinmi Tayta Dios kachamurqa huk angelta, paymi Asiria nacion reypa campamentonpi waurachirqa llapallan valeroso soldadokunata, jefekunata hinaspa capitankunata. Chaynapim
18Rey
2 CRONICAS32
684
Rey Senaqueribqa nacionninman kutikurqa penqakuyllawana. Diosninpa templonman yaykuruptinmi kikinpa churillankuna espadawan chaypi waurachirqa. 22Chaynatam Tayta Diosqa libraykurqa Ezequiastawan Jerusalen llaqtapi *yachaqkunata, paykunataqa libraykurqa Asiria nacionpa reynin Senaqueribmantam chaynataq llapallan enemigonkunamantam hinaspam qorqa hawkayayta muyuriqninpi kaqkunawan. 23Chaymi Jerusalen llaqtaman achkallaa runakuna apamurqaku Tayta Diospaq ofrendakunata, Juda nacionpa reynin Ezequiasmanpas apamurqakutaqmi suma-sumaq regalokunata, chay tiempomantam Ezequiasqa hatunchasqa karqa llapallan nacionkunapa qayllanpi.
Rey Ezequiaspa onqosqanmanta (2 R 20:1-11. Is 38:1-22)
punchawkunapim Rey Ezequias onqorurqa wauypa patanpia kanankama chaymi Tayta Diosta maakuptin huk sealta qorqa. 25Allinkunata chaskichkaspanpas Rey Ezequiasqa manam allintachu kutichirqa, hatun tukuq rikuriruptinmi Dios piakururqa paypa contranpi, Juda nacionpa contranpi hinaspa Jerusalen llaqtapa contranpi. 26Ichaqa hatun tukuq kach kaspanpas Rey Ezequiasqa hu milla kuykurqam, humillakuykurqataqmi Jerusalen llaqtapi *yachaqkunapas, Ezequias kawsanankamaqa Diospa piakuy ninqa manam paykunaman hamurqachu.
27Rey Ezequiasmi karqa apullaa hinaspa ancha-ancha reqsisqa. Huukururqam qori-
24Chay
Rey Ezequiaspa apuyasqanmanta
qollqeta, alhaja rumikunata, perfumekunata, harkachikuna armakunata hinaspa tukuy rikchaq kuyayllapaq kaqkunata. 28Rurachirqataqmi almacenkunatapas, chaykunapim waqaycharqa trigota, vinota hinaspa aceiteta. Rurachirqataqmi establokunatapas tukuy rikchaq hatun animalkunapaq, rurachirqataqmi taksa animalkunapaq kanchakunatapas. 29Payqa rurachirqataqmi llaqtakunatapas. Achkallaam kapurqa taksa animalkunapas chaynataq hatun animalkunapas, chayna achka-achkataqa Diosmi qoykurqa. 30Rey Ezequiasqa tapa rachirqataqmi hanay lawpi kaq Gihon sutiyoq puk yupa punkuntapas hinaspam chay yakuta pusachirqa Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopa intipa seqaykunan lawman. Chaynapim Rey Ezequiasqa bendecisqa karqa tukuy ima rurasqankunapi.
Babilonia nacionmanta hamuqkunata Rey Ezequias chaskisqanmanta (2 R 20:12-19. Is 39:1-8)
lawpi autoridadkunam runakunata kachamurqa Juda nacionpi milagro rikurisqanmanta yachanankupaq. Ezequiaspa sonqonpi tukuy ima kaqkunata pruebananpaqmi Dios paymanta karunchakururqa.
Rey Ezequiaspa waukusqanmanta (2 R 20:20-21)
31Babilonia
Ezequiaspa wakin rurasqankunaqa chaynataq allinkuna rurasqankunaqa llapallanmi qellqasqa kachkan Diosmanta willakuq Isaiaspa willakusqan libropi, Isaiasqa Amozpa churinmi karqa, qellqasqataqmi kachkan Juda nacion reykunapa hinaspa Israel nacion reykunapa vidanmanta willakuq libronpipas. 33Abuelonkuna hina Rey Ezequias waukuptinmi pamparurqaku Davidpa mirayninkunapa pampakusqan ha-
32Rey
685
2 CRONICAS32,33
nayninpi. Ezequias waukuptinmi honrarqaku Juda nacionpi kaqkunapiwan Jerusalen llaqtapi llapallan kaqkuna, paypa rantinpiataqmi gobiernarqa churin Manasesa.
33
rusalen llaqtapim gobiernarqa pichqa chunka pichqayoq wata. 2Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. Israelpa mirayninkunapa qayllanmanta Tayta Diospa qarqosqan runakunapa millakuypaq rurasqankunatam rurarqa. 3Taytan Ezequiaspa tuichisqan moqokunapi capillakunatam kaqllamanta hatarichirqa hinaspam Baal sutiyoq taytachapaqa altarkunata rurarqa, rurachirqataqmi Asera sutiyoq mamachakunatapas. Cielokunapi llapallan lucerokunaman qonqorakuspanmi chaykunata adorarqa. 4oqam sutiyta wiaypaq Jerusalen llaqtapi churasaq nispa Tayta Dios nichkaptinpas Manasesqa Tayta Diospa templonpim altarkunata hatarichirqa. 5Tayta Diospa templonpa iskaynin pationkunapipas cielokunapi llapa lucerokunata adorananpaqmi altarkunata rurachirqa. 6Churinkunatapas taytachapaqraqmi kaapurqa Ben-hinom sutiyoq wayqopi. Musyaqkunaman, brujokunaman, rastreaqkunaman qokuruspanmi espiritistakunatawan espiritu qayaqkunata tapukurqa, chay achka mana allinkunata Tayta Diospa qayllanpi ruraspanmi payta piachirqa. 7Mamacha rurachisqantam churarurqa Diospa templonman. Chay templomantam Davidmanwan churin Salomonman Tayta Dios kaynata nirqa: Israel llapallan ayllukunamanta akllasqay kay Jerusalen llaqtapim hinaspa kay templopim sutiyta wiaypaq churasaq. 8Chay nataqa rurasaq tukuy kamachisqayta kasukuspanku ser viqniy Moiseswan willachisqay yachachikuykunaman hina, decretokunaman hina hinaspa reglamentokunaman hina kawsaptinkum, abuelonkuman qosqay allpamantam Israel casta runakunataqa manaa maylawmanpas yanqaqa purichisaqchu nispa. 9Ma nasesqa Juda nacionpi kaqku natawan Jerusa len llaqtapi *yachaqkunatam pantarachirqa, Israelpa mirayninkunapa qayllanmanta Tayta Diospa chinkachisqan runakunamantapas astawanraqmi mana allinkunata rurachirqa. 10Ma na sestawan ru nan ku nata Tayta Dios rimapayaptin mi payku naqa mana uyarirqakuchu. 11Chayraykum paykunapa contranpi Tayta Dios pusaramurqa Asiria nacion reypa tropankunapa kamachiqninkunata, paykunam Rey Manasesta hapiruspanku cadenakunawan wataruspa Babilonia llaqtaman presota pusarqaku. 12Chayna akariypi kaspanmi maakurqa yupaychasqan Tayta Diosta, abuelonkunapa Diosninpa qayllanpim pasaypaqta humillakuykurqa. 13Chaynapim Diosqa maakusqanta uyariykuspan contestamurqa, paytaqa Jerusalen llaqtapi gobiernonmanmi kutichimurqa. Chayraqmi Manasesqa reqsikuykurqa Tayta Diosqa cheqap Dios kasqanta. 14Rey Manasesmi rurachirqa Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopa hawa lawninpi murallakunata, chaytaqa rurachirqa Gihon Pukyupa intipa seqaykunan law wayqopim, chay murallam wayqonta chutarikuspan chayarqa Challwa Punkukama. Murallachirqataqmi Ofel Moqotapas, chay murallataqa hoqarirachirqa alto-altosutam. Juda nacionpi kaq murallasqa llapallan llaqtakunapipas churarqam tropakunapa kamachiqninkunata. 15Tayta Diospa templonmantapas horqorachirqataqmi forasterokunapa taytachankunatawan chaypi kaq mamachakunata. Horqorachirqataqmi Tayta Diospa templonpa kasqan moqopi rurachisqan llapallan altarkunatapas chaynataq Jerusalen llaqtapi kaqkunatapas, tukuy chaykunataqa wikaparachirqa llaqtapa
1Chunka iskayniyoq watanpim Rey Manasesqa gobiernayta qallaykurqa, Je-
Rey Manasespa gobiernasqanmanta (2 R 21:1-18)
2 CRONICAS33,34
686
hawa lawninmanmi. 16Tayta Diospa altarninta allichachispanmi chaypi kaapurqa Dioswan allinlla kasqanmanta ofrendatawan Diosman gracias qonan ofrendata, Juda nacionpi runakunatapas kamachirqataqmi Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta adoranankupaq. 17Chaywanpas runakunaqa hinallam kaarqaku moqokunapi kaq capillakunapi, chaykunataqa rurarqaku yupaychasqanku Tayta Diospaqmi. 18Rey Manasespa wakin rurasqankunaqa, Diosninman maakusqankunaqa hinaspa willakuqkunapa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa sutinpi payman rimapayasqankunaqa llapallanmi qellqasqa kachkan Israel nacionpa reyninkunapa vidanmanta willakuq libropi. 19Diosmanta willakuqkunapa rimasqanpim qellqasqa kachkan paypa maakusqankunapas uyarisqa kasqanpas, manaraq humillakuchkaspa huchallikusqankunapas, traicionasqankunapas, maykunapim capillakuna rurachisqankunapas, Asera sutiyoq mamacha rurachisqanpas chaynataq tukuy rikchaq taytacha-mamachakuna rurachisqankunapas. 20Abuelonkuna hina Manases waukuptinmi pamparurqaku palacionpi. Paypa rantinpim churin Amona gobiernarqa.
Juda nacionpi rey Amonpa gobiernasqanmanta (2 R 21:19-26)
21Rey Amonqa iskay chunka iskay niyoq watanpim gobier nayta qallaykurqa. Jerusalen llaqtapim gobiernarqa iskay wata. 22Taytan Manases hinam Rey Amonpas mana allinkunata rurarqa Tayta Diospa qayllanpi. Animalkunata wauchipuspanmi adorarqa taytan Manasespa rurasqan llapallan taytacha-mamachakunata. 23Taytan Manases hinaqa manam humillakurqachu, aswanraqmi payqa huchallikurqa. 24Rey Amonpa ser viqnin ku nam paypa contranpi hoqa riku ruspa hina pa laciollanpi waurachirqaku. 25Aswanqa llaqta runakunam Rey Amonpa contranpi hatariruq llapallan runakunata waurachirqaku hinaspam churin Josiastaa rantinpi gobiernananpaq churarurqaku.
34
Josiasqa pusaq watanpim gobier nayta qallaykurqa. Jerusalen llaqtapim gobiernarqa kimsa chunka hukniyoq wata. 2Rey Josiasqa Tayta Diospa qayllanpi tukuy allinkunata ruraspanmi awpaq abuelon Davidpa kawsasqanman hinaraq mana pantaspa kawsarqa. watamana Rey Josias gobiernachkaspanmi mozollaraq kachkaspa qallarirqa abuelon Davidpa Diosnin maakuyta. Chunka iskayniyoq watamana gobiernachkaspanmi Juda nacionmantawan Jerusalen llaqtamanta wischuyta qallarirqa moqokunapi kaq capillakunata. Wischurqataqmi Asera sutiyoq mamachakunatapas chaynataq huk rikchaq taytacha-mamachakunatapas, chaykunaqa karqa rumimanta labrasqam hinaspa fundisqam. 4Josiaspa qayllanpim tuichirqaku Baal sutiyoq taytachakunapa altarninkunata. Paytaqmi pakipachirqa chay altarpa hawanpi kaq incienso kaanankutapas. Pakiparachirqataqmi Asera sutiyoq mamachakunatapas chaynataq labrasqa hinaspa fundisqa taytacha-mamachakunatapas, chaykunata utuparachispanmi maqchirachirqa chayna taytacha-mamachakunaman animalkuna ofreceq runakunapa sepulturanman. 5Altarkunapitaqmi kaarurqa sacerdotekunapa tullun3Pusaq
1Rey
Rey Josiaspa gobiernasqanmanta (2 R 22:1-2)
Rey Josiaspa tukuy ima rurasqankunamanta
687
2 CRONICAS34
kunatapas, chaynatam chuyancharqa Juda naciontawan Jerusalen llaqtata. 6Manases law, Efrain law, Simeon law llaqtakunapipas hina chaynallatam rurarqa Neftaliy law llaqtakunakama, maskaparqataqmi muyuriqnin sitiokunapipas. 7Altarkunatawan Asera sutiyoq mamachakunatam tuirachirqa, uturachirqataqmi rumimanta labrasqa taytacha-mamachakunatapas. Pakiparurqataqmi Israel allpapi kaq incienso kaana llapallan altarkunatapas. Chaynata ruraruspanam kutimurqa Jerusalen llaqtaman.
Diospa yachachikuynin libro tarisqanmanta (2 R 22:3-23:3)
8Chunka pusaqniyoq watamana Rey Josias gobiernachkaspanmi millakuypaq kaqkunata qechururqa nacionmantawan templomanta hinaspam yupaychasqan Tayta Diospa templonta allichanankupaq kacharqa Azaliaspa churin Safanta, llaqtapi alcalde Maasiasta hinaspa Joacazpa churin Joa sutiyoq runata, Joam karqa reypa rurasqankunamanta qellqaq. 9Paykuna rispankum sacerdotekunapa jefen Hilciasman qoykurqaku Tayta Diospa templonman apamusqanku qollqeta, chay qollqetam chaskirqaku punkukunawan cuentallikuq Leviy casta runakuna, paykunam chaskirqaku Manases castamanta, Efrain castamanta, Israel casta wakin runakunamanta, lliw Juda castamanta, Benjamin castamanta hinaspa Jerusalen llaqtapi llapallan kaqkunamanta. 10Chay qollqetam qorqaku Tayta Diospa templonpi churasqa llamkachiqkunaman. Paykunaataqmi pagarqaku Tayta Diospa templonta allichaq llapallan llamkaqkunaman. 11Qorqakutaqmi carpinterokunamanpas chaynataq maestrokunamanpas, paykunamanqa qorqaku labrasqa rumikunatawan hapinaq qerukunata rantinankupaqmi. Chay templopa qerunkunaqa utusqaa kachkaptinpas Juda nacionpa reyninkunataqa manam imapas qokurqachu. 12Chay ru na kunam allinta llamkarqa ku rurasqan kuta. Capatazkunam karqa Leviy casta Meraripa miraynin Jahatwan Abdias hinaspa Coatpa miraynin Zacariaswan Mesulam. Sumaqllaa tocaq Leviy casta runakunam 13imapas apaqkunata tukuy imapi llamkachirqaku. Wakin Leviy casta runakunaataqmi karqaku secretariokuna, kamachiqkuna hinaspa punkukunawan cuentallikuqkuna. 14Tayta Diospa templon man apa musqan ku qollqeta horqomuch kaptin kum sacerdote Hilcias tarirurqa Moisesnintakama Tayta Diospa qosqan yachachikuy librota. 15Chaymi Hilcias willarqa secretario Safanman: oqam tariruni yachachikuy librota Tayta Diospa templonpi nispa. Chay librota Safanman qoykuptinmi 16pay ataq aparqa rey man hinaspam willarqa chay asuntomanta kaynata: Ser viqnikikunaqa rurachkanikum tukuy imam kamachiwasqaykikuta. 17Horqoru nikum Tayta Diospa templonpi ta risqayku qollqeta, horqoruspam qoykamuniku llamkachiqkunamanwan llamkaqkunaman nispa. 18Chay mantam secreta rio Sa fanqa rey man willarqa: Sacerdote Hilciasmi kay librota qoykuwan nispa. Reypa qayllanpim chay librota leerqa. 19Yachachikuy libropi leesqanta uyariykuspanmi reyqa pachankunata llikiparqa. 20Hinaspam sacerdote Hilciasta, Safanpa churin Ahicamta, Micaiaspa churin Abdonta, secretario Safanta hinaspa serviqnin Asaiasta kamachirqa: 21Tayta Diostay tapu muychik oqapaq, tapu muychiktaq y Israel nacionpi hinaspa Juda nacionpi puchuq runakunapaqpas. Kay libroman hina abuelonchikkuna mana kasukusqankuraykum Tayta Diospa piakuy ninqa contranchikpi mancharikuyllapaqa kachkan nispa.
2 CRONICAS34,35
688
22Hinaptin mi Hilciaswan reypa kachasqan ku na rirqa ku Diosmanta willa kuq Hulda sutiyoq warmiman tapukamunankupaq. Payqa karqa Salumpa warminmi. Chay qosan Salumqa karqa Ticvapa churinmi. Ticvaataqmi karqa Harhaspa churin. Harhasmi karqa templopi pachakunawan cuentallikuq. Huldaqa Jerusalen llaqtapim *yacharqa mosoq Barriopi, chay runakuna chayaruspankum pay wan parlarqaku. 23Chaymi Huldaataq paykunata nirqa: Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa nisqantam kachamusuqnikichik runaman kaynata ninkichik: 24Juda nacion reypa leesqanman hinam kay llaqtapa contranpipas chaynataq kaypi *yachaq runakunapa contranpipas apachimusaq chay libropi nisqay castigokunata. 25oqata saqeruwaspankum huk rikchaq taytachakunamana inciensota kaarqaku chaykuna rurasqankuwan rabiachiwanankupaq. Chayraykum piakuyniyqa nina hina kay sitiopa contranpi ruparispan mana taninqachu. 26Chaynaqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta tapuwanaykichikpaq kachamusuqnikichik Juda nacionpa reynintam kaynata nimunkichik: Libropi kaqkunatam qamqa uyariykurqanki. 27Kay llaqtapa hinaspa runankunapa contranpi rimasqaykunatam uyariykurqanki. Sonqoykipi llakirikuspam oqapa qayllaypi humillakurqanki, pachaykikunatapas qayllaypi llikipaspam waqarqanki, chaykunataqa oqapas yachanim. 28Chayraykum abueloykikuna hina waukuspa hawka tiempollapi pampakunki. Kay llaqtapa chaynataq *yachaqkunapa contranpi castigo apachimusqaytaqa manam rikunkichu nispa. Kutirispankum chaynata reyman willamurqaku. 29Rey Josiasmi huurachimurqa Juda nacionpi chaynataq Jerusalen llaqtapi llapallan ancianokunata. 30Reymi Tayta Diospa templonman rirqa Juda nacionniyoq taksapas-hatunpas runakunapiwan, Jerusalen llaqtapi llapallan *yachaqkunapiwan, sacerdotekunapiwan hinaspa Leviy casta runakunapiwan. Llapallanku uyarichkaptinmi templopi tarisqanku contrato librota rey leerqa. 31Reymi pilarpa waqtanpi sayaykuspan Tayta Diospa qayllanpi contratota rurarqa. Chayman hinam prometekurqa Tayta Diosta qatinanpaq, prometekurqataqmi kamachisqankunatapas, Chunkantin Kamachikuyninkunatapas, decretonkunatapas tukuy sonqonwan hinaspa tukuy vidanwan kasukunanpaq, prometekurqataqmi chay libropi Dioswan contrato rurasqan palabrakunata cumplinanpaqpas. 32Chaymantam cumplinankupaq Rey prometechirqa Jerusalen llaqtapi kaqkunata chaynataq Benjamin casta kaqkunata hinaptinmi Jerusalen llaqtapi kaqkuna cumplirqaku abuelonkupa Diosninkuwan contrato rurasqankuman hina. 33Rey Josiasmi chinkarachirqa lliw Israelpa miraynin runakunapa *yachasqan allpapi kaq millakuypaq rurasqankuta hinaspam Israel nacionpi llapallan kaqkunata kamachirqa yupaychasqanku Tayta Diosta adoranankupaq chaymi Rey Josias kawsanankamaqa mana rakikurqakuchu abuelonkupa yupaychasqan Tayta Diosmanta.
35
Josiasmi Tayta Diospaq Pascua Fiestata rurachirqa Jerusalen llaqtapi, punta kaq killapa chunka tawayoq punchawninpim wauchirqaku Pascua Fiestapi wauchina car nerokunata. 2Churarqam sacerdotekunatapas imam ruranankuman hinaspam kallpancharqa Tayta Diospa templonpi llamkanankupaq. 3Chaymantam Israel casta llapallan runakuna yachachiq Leviy casta runakunata otaq Tayta Diospaq sapaqchasqan kaqkunata kaynata nirqa: Diospaq sapaqchasqa kaq baultay churaychik Israel nacionpa reynin Davidpa churin Salomonpa rurachisqan temploman chaynapi amaa hombronaykichikpaq.
1Rey
Pascua Fiestata Rey Josias rurasqanmanta (2 R 23:21-33)
689
2 CRONICAS35
Kunanqa yupaychasqanchik Tayta Diostay serviychik, serviychiktaqy paypa runan Israel casta runakunatapas. 4Alistakuychiky abueloykichikkunapa castankunaman hina muyuyninpi ruranaykichikpaq, chaynataqa rurankichik Israel nacionpa reynin Davidpapas chaynataq churin Salomonpapas qellqaspa kamachikusqankuman hinay. 5Israel castamasikichikpaqy Leviy castamanta kaqkuna wakiqnikichik santuariopi kaychik. 6Paykunapaqy wauchipuychik Pascua Fiestapi wauchina carnerokunata. Chuyanchakuspataqy alistaychik Israel castamasikichikpaq, chaynataqa rurankichik Moisesman Tayta Diospa kamachisqanpi hina ruranankupaqmi nispa. 7Rey Josiaspas kikinpa animalninkunamantam qorqataq ovejakunata, malta carnerokunata hinaspa malta chivatokunata, chaykunataqa Pascua Fiestapaqmi qorqa llapallan chaypi kaqkunaman. Chay animalkunam karqa kimsa chunka waranqa taksa animalkuna hinaspa kimsa waranqa bueyeskuna. 8Jefekunapas voluntadninkumantam qorqaku runakunaman, sacerdotekunaman hinaspa Leviy casta runakunaman. Diospa templonpi kamachikuq Hilciaspas, Zacariaspas hinaspa Jehielpas qorqam sacerdotekunaman iskay waranqa soqta pachaknin carnerokunata Pascua Fiestapi wauchinankupaq, qorqakutaqmi kimsa pachak bueyeskunatapas. 9Leviy casta jefe Conaniaspas, Semaiaspas, wawqen Natanaelpas, Hasabaiaspas, Jehielpas hinaspa Josabadpas qorqataqmi Leviy castamasin runakunaman pichqa waranqa taksa animalkunata hinaspa pichqa pachak bueyeskunata, chaykunataqa qorqa Pascua Fiestapaqmi. 10Fiestapaq chayna alistasqa karuptinmi sacerdotekuna maymi kanankuman churakurqaku, Leviy casta runakunapas muyuyninpi ruranankupaqmi churakurqaku reypa kamachisqanman hina. 11Chaynapim wauchirqaku Pascua Fiestapaq wauchina animalkunata hinaptinmi sacerdotekunaataq challarqaku Leviy casta runakunapa haywasqan yawarta, Leviy casta runakunaataqmi animalkunapa qarankunata chusturqaku. 12Hina paykunataqmi rakinarqa lliw kaanapaq kaq animalkunatapas, rakinarqakuqa familiankuman hina Israel casta runakunaman qonankupaqmi chaynapi Moisespa libronpi qellqasqaman hina ofrecenankupaq, hina chaynallatam rurarqaku bueyeskunawanpas. 13Reglamentoman hinam kankarqaku Pascua carnero aychata, Diospaq sapaqchasqa kaqkunataataqmi yanurqaku mankakunapi, perolkunapi hinaspa sartenkunapi, chaynata ruraspankum apurawllamana aypurqaku llapallan runakunaman. 14Leviy casta runakunaqa prepararqakutaqmi kikinkupaqpas chaynataq sacerdotekunapaqpas, chaynataqa rurarqaku Aaronpa miraynin sacerdotekuna tutaykuqkama lliw kaanapaq kaqkunatawan wirakunata kaaypi kasqankuraykum. 15Asaf pa miray nin ta kiqku napas maymi kasqan kupim karqa ku Davidpa, Asafpa, Hemanpa hinaspa Jedutunpa kamachisqanman hina, Jedutunqa karqa Rey Davidpaq Diosta tapuqmi. Punkukunawan cuentallikuqkunapas sapakamam punkupi karqaku, manam puestonkutaqa saqeqkuchu imapaqpas, Leviy castamasinkunam paykunapaqqa preparamurqa. 16Chay punchawpi Tayta Diospaq Pascua Fiestata ruranankupaqmi chaynata alistarqaku, alistarqakutaqmi Tayta Diospa altarninpi lliw kaana kaqkunata kaanankupaqpas, chaynataqa rurarqaku Rey Josiaspa kamachikusqanman hinam. 17Chaypi kaq Israelpa mirayninkunam tiempollanpi Pascua Fiestata rurarqaku, qanchis punchawmi rurarqaku mana Qonchoyoq Tanta Hatun Fiestataqa. 18Diosmanta willakuq Samuelpa tiemponmantaraqmi Israelpa miraynin runakunaqa mana rurarqakuchu chayna Pascua Fiestataqa. Manataqmi Israel nacionpa mayqan reyninpas rurarqachu Rey Josiaspa rurasqan Pascua Fiestata hinaqa. Paym rurarqa sacerdotekunawan, Leviy casta runakunawan, chaypi kaq
2 CRONICAS35,36
690
Israel nacionniyoq runakunawan hinaspa Jerusalen llaqtapi *yachaqkunawan. 19Chay Pascua Fiestataqa rurarqaku chunka pusaqniyoq watamana Rey Josias gobiernachkaptinmi.
Rey Josiaspa waukusqanmanta (2 R 23:28-30)
20Tayta Diospa templonta Rey Josias allicha rachisqanpa qepanta am Egipto nacionpa rey nin Necao hamururqa guerrawan, payqa hamururqa Eufrates Mayupa hichpan Carquemes llaqtapi peleananpaqmi. Pay wan peleaq Josias lloqsiptinmi. 21Rey Necao ru nan ku nawan kay nata nichimurqa: Juda nacionpa rey nin imanachkaykitaq qamtaqa? oqaqa manam qampa contraykipichu hamuni aswanqa guerrawan hapiqniy pa contranpim, Diosmi niwarqa apurawman rinay paq, chaynaqa amay yanapaqniy Diospa contranpiqa kaychu, mana chayqa paymi chinkarachisunkiman nispa. 22Rey Josiasmi ichaqa mana asu rispa panta rachikurqa pay wan pelea nanpaq, manam kasukurqachu Rey Necaopa nisqanta, paypa nisqanqa karqa Diosmantam. Chaynapim guerraman yaykurqa Meguido llaqtapa hichpan pampapi. 23Flechawan peleaqku na Rey Josiasta flecha ruptin kum ser viqnin ku nata nirqa: Horqowaychik kaymanta llumpay heridasqam kachkani! nispa. 24Chaymi serviqninkuna chay carretamanta horqoruspanku hinaykurqaku huknin carretanmana hinaspam aparurqaku Jerusalen llaqtaman hinaptinmi chaypia waukurqa. Paytaqa pamparurqaku abuelonkunapa sepulturanpim. Chaymi Juda nacionpi chaynataq Jerusalen llaqtapi llapallan kaqkuna llakikurqaku. 25Rey Josiasmantam Jeremias qellqarqa aya takita chaymi llapallan takiqkuna qaripas-warmipas aya takiwan Josiasta yuyarinku kay libro qellqasqa kasqan tiempokama, Israel nacionpim costumbrea karqa. Chaykunaqa qellqasqa kachkan aya-takikuna libropim. 26-27Qallariyninmanta tukuyninkama Rey Josiaspa wakin rurasqankunaqa hinaspa Tayta Diospa yachachikuyninpi qellqasqaman hina allin rurasqankunaqa Juda nacionpi chaynataq Israel nacionpi reykunapa vidanmanta willakuq libropi qellqasqam kachkan.
36
Josiaspa churin Joacaztam taytanpa rantinpi Jerusalen llaqtapi gobiernananpaq nacionpi runakuna churarurqaku. 2Rey Joacazqa iskay chunka kimsayoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Kimsa killallam gobiernarqa Jerusalen llaqtapi. 3Ichaqa Egipto nacionpa reyninmi qarqorurqa Jerusalen llaqtapi rey kayninmanta hinaspam chay nacionta multaspa pagachikurqa kimsa waranqa kimsa pachaknin kilo qollqetawan kimsa chunka kimsayoq kilo qorita. 4Chaywanpas Egipto nacionpa reyninqa Juda nacionpa chaynataq Jerusalen llaqtapa reynin kananpaqmi churarqa Joacazpa wawqen Eliaquimta. Chay Rey Eliaquimpa sutintam tikrarurqa Joacinmana. Rey Necaoqa Joacimpa wawqen Joacaztapas pusarurqam Egipto nacionman.
Rey Joacimpa gobiernasqanmanta (2 R 23:36-24:7)
1Rey
Rey Joacazpa gobiernasqanmanta (2 R 23:31-35)
Joacimqa iskay chunka pichqayoq watanpim gobiernayta qallaykurqa, chunka huk niyoq watam Jerusalen llaqtapi gobier narqa. Payqa yupaychasqan Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. 6Babilonia nacionpa rey nin
5Rey
691
2 CRONICAS36
Nabucodonosor paypa contranpi hamuruspanmi pusarurqa Babilonia llaqtaman bronce cadenakunawan watasqata. 7Tayta Diospa templonpi ser viciokunatapas aparuspanmi churaykurqa Babilonia llaqtapi templonman. 8Rey Joacimpa wakin ru rasqan ku naqa, milla kuy paq kaqku na ru rasqan ku naqa hinaspa pay wan imapas pasaqkunaqa qellqasqa kachkan Juda nacionpa hinaspa Israel nacionpa rey ninkunapa vidanmanta willakuq libropim. Paypa rantinpim churin Joaquina gobiernarqa.
Rey Joaquinwan ancianokuna Babilonia nacionman preso risqankumanta (2 R 24:8-17)
9Rey Joaquinqa chun ka pusaqniyoq watanpim gobier nay ta qa llaykurqa. Payqa Jerusalen llaqtapim gobier narqa kimsa killa chunka punchawllan. Chay reyqa Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. 10Mosoq wata chaya ra muptin mi Rey Nabucodonosor Babilonia llaqta man pusachimurqa Rey Joaquinta, pay wan kuskatataqmi apachimurqa Tayta Diospa templonpi aswan valorniyoq kaqkunatapas, Juda nacionpi hinaspa Jerusalen llaqtapi gobiernananpaqataqmi churarqa Joaquinpa ayllun Sedequiasta.
len llaqtapim gobiernarqa chunka hukniyoq wata. 12Chay Rey Sedequiasqa Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa. Manataqmi humillakurqachu Tayta Diosmanta willakuq Jeremiaspa qayllanpipas. 13Rey Nabucodonosormi Sedequiasta Diospa sutinpi jurachirqa payta kasukunanpaq ichaqa Sedequiasmi paypa contranpi hatarirurqa. Sonqonta rumiyarachispanmi mana kutirikurqachu Israelpa yupaychasqan Tayta Diosman. 14Llapallan sacerdotekunapa jefenkunapas llapallan runakunapiwanmi traicionayllapi karqaku. Jerusalen llaqtapi Tayta Dios kikinpaq sapaqchasqan templontapas mana respetaspankum llapa nacionkunapa millakuypaq rurasqankuta hina rurarqaku. 15Chaymi abuelonkunapa yupaychasqan Tayta Dios sapa kutilla kacharqa paymanta willakuqkunata, chaynataqa rurarqa runankunatawan *yachanan templota llakipayasqanraykum. 16Paykunam ichaqa asikurqaku Diospa kachasqan runakunamanta, paykunapa willakusqantapas mana uyariq tukuspankum Diosmanta willakuqkunatapas burlakurqaku. Runankunapa contranpi Tayta Dios piakuruptinmi manaa ima ruraytapas atirqakuchu.
Diospa templon tuichisqa kasqanmanta (2 R 25:8-21. Jer 39:8-10. 52:12-30)
11Rey Sedequiasqa iskay chunka hukniyoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Jerusa-
Rey Sedequiaspa gobiernasqanmanta (2 R 24:18-20. Jer 52:1-3)
17Paykunapa contranpim Tayta Dios kachamurqa Caldea lawpi reyta hinaptinmi pay espadawan templopi waurachirqa mozokunata, manam llakipayarqachu mozokunatapas, doncellakunatapas, yuyaqkunatapas nitaq eqoyasqakunatapas. Llapallankutam paypa makinman Tayta Dios churaykurqa. 18Chay reyqa apachirqataqmi Diospa templonpi kaq hatunpas-taksapas llapallan serviciokunata, apachirqataqmi Tayta Diospa templonpi qoriqollqetapas reypa qori-qollqetapas chaynataq jefekunapa qori-qollqentapas. Llapallantam apachirqa Babilonia lawman. 19Diospa templontapas kaaykuspankum taqmarurqaku Jerusalen llaqtapa murallantapas. Kaaykurqakutaqmi llaqtapa llapallan palacionkunatapas, pakiparurqakutaqmi llapallan valorniyoq kaqkunatapas.
2 CRONICAS36
692
20Wauymanta wakin puchuqkunataataqmi presota pusarurqaku Babilonia nacionman hinaptinmi reypa hinaspa churinkunapa sirvientena karqaku, chaynaqa karqaku Persia nacionpa reyninkuna Babilonia nacionpi gobiernayta qallarinankukamam. 21Chaynapim Jeremiaswan Tayta Diospa willachisqankuna cumplikurqa. Allpapas samarqataqmi preso pusasqa kasqanku tiempokama. Purmarqam qanchis chunka wata cumplikunankama.
nacionpi Rey Ciropa gobiernasqan punta kaq watapim Persia nacionpi Rey Cirota Tayta Dios sonqocharqa paymanta willakuq Jeremiaswan willachisqanman hina, chaynataqa rurarqa Tayta Diospa willachisqan cumplikunanpaqmi. Rey Cirom willachimurqa lliw gobiernasqanpi kaqkunaman simiwan hinaspa qellqasqawan kaynata:
23Persia
22Persia
Rey Ciropa decretonmanta (Esd 1:1-14)
nacionpi oqa Rey Cirom kaynata nini: Hanaq pachapi Tayta Diosmi qowarqa kay pachapi nacionkunata hinaspam kamachiwarqa Juda lawpi kaq Jerusalen llaqtapi templota hatarichipunaypaq. Qamkuna ukupi kaq Tayta Diospa runankunatay paypuni yanapachun hinaptiny chaylawman richunku.
ESDRASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay librotaqa qellqarqa Esdrasmi. Kay Esdras librowan qatiqnin Nehemiasqa chullallam. Esdrasqa karqa Diospa leyninkunata yachachiqmi. Paymi anchallataa munarqa Israel runakuna kaqllamanta Dios yupaychanankuta. Nehemiasqa prefecto kachkaspapas Diospa kaqninkunamantam nanachikurqa. Jerusalen llaqtapa murallanta allichachispanmi guardiakunatapas churarqa. Kay Esdras sutiyoq libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun huk law nacionpi kaq judiokuna Zorobabelwan Jerusalen llaqta man kutimusqankumanta (1-2). Iskay kaq par teataqmi willa kun templota mosoqmanta hatarirachispa kaqlla manta Diosta adora nankupaq sapaqchasqankumanta (3-6). Kimsa kaq par teataqmi willa kun kikin Esdras wakin judiokunawan kutimuspa Diospa kaqninkuna allichasqanmanta (7-10). Rey Ciropa decretonmanta (2 Cr 36:22-23)
nacionpi Rey Ciropa gobiernasqan punta kaq watapim Persia nacionpi Rey Cirota Tayta Dios sonqocharqa paymanta willakuq Jeremiaswan willachisqanman hina, chaynataqa rurarqa Tayta Diospa willachisqan cumplikunanpaqmi. Rey Cirom willachimurqa lliw gobiernasqanpi kaqkunaman simiwan hinaspa qellqasqawan kaynata:
2Persia
1Persia
nacionpi oqa Rey Cirom kaynata nini: Hanaq pachapi Tayta Diosmi qowarqa kay pachapi nacionkunata hinaspam kamachiwarqa Juda lawpi kaq Jerusalen llaqtapi templota hatarichipunaypaq. 3Qamkuna ukupi kaq Tayta Diospa runankunatay paypuni yanapachun chaynapi Juda lawpi kaq Jerusalen llaqtaman rispa Israelpa yupaychasqan Tayta Diospaq templota ruramunankupaq, paymi Jerusalen llaqtapi Diosqa. 4Maypim *yachasqankupi Tayta Diospa runankunamanta llapallan puchuqkunay yanapachunku riy munaq runakunata, yanapachunkuy qori-qollqewan, imapas kapuqninkuwan, animalkunawan hinaspa munasqankuman hina Jerusalen llaqtapi kaq Diospa templonpaq ofrendakunawan.
5Hinaptinmi Juda hinaspa Benjamin casta runakunapa jefenkuna, sacerdotekuna,
Israel castakunapa Jerusalen llaqtaman kutisqankumanta
Leviypa castankuna otaq Diospa haykam sonqochasqankuna rirqaku Jerusalen llaqtapi kaq Tayta Diospa templon ruranankupaq. 6Muyuriqninkupi llapallan kaqkunaataqmi yanaparqaku qori-qollqewan, imapas kapuqninkunawan, animalkunawan, alhajakunawan chaynataq ofrendakunawanpas munasqankuman hina. 7Chaymi Rey Ciro diosninkupa templonmanta horqomurqa Diospa servicionkunata, chay serviciokunataqa Rey Nabucodonosormi Jerusalen llaqtapi Diospa templonmanta apamuspa churarqa diosninkupa
693
EZDRAS1,2
694
templonman. 8Persia nacionpa reynin Cirom chay serviciokunata horqochirqa qori-qollqe waqaychaq Mitridates sutiyoq runawan, paymi yupaspan qoykurqa Juda lawpi reypa castan kamachikuq Sesbasar sutiyoq runaman. 9-10Kaykunatam yuparqaku: qori medianokunam karqa kimsa chunka, qollqemanta medianokunam karqa waranqa, cuchillokunam karqa iskay chunka isqonniyoq, qorimanta tazonkunam karqa kimsa chunka, qollqemanta tazonkunam karqa tawa pachak chunkan, wakin serviciokunaataqmi karqa waranqa. 11Qori-qollqemanta llapa llan ser vicioku nam karqa pichqa wa ranqa tawa pachaknin. Chaykunatam Sesbasar llapallanta aparqa Babilonia nacionpi preso kaqkuna Jerusalen llaqtaman kutiqkunapiwan.
law llaqtayoqkunata Babilonia nacionpa rey nin Nabucodonosorpa Babiloniaman preso apasqankunam kutimurqaku Jerusalen llaqtaman chaynataq Juda lawmanpas. Sapakamam kutirqaku llaqtankuman. 2Paykunam rirqaku Zorobabelwan, Josuey wan, Nehemiaswan, Seraiaswan, Reelaiaswan, Mardoqueowan, Bilsanwan, Mispar wan, Big vaiwan, Rehunwan chaynataq Baanawan. Chay kutiq Israel casta yupasqa runakunam kaykuna: 3Parospa miray ninkunam karqa iskay waranqa pachak qanchis chunkan iskayniyoq. 4Sefatiaspa miray nin ku nam karqa kimsa pachak qanchis chun kan iskay niyoq. 5Arapa miray nin ku nam karqa qanchis pachak qanchis chun kan pichqayoq. 6Pa hat-moabpa miray nin ku na otaq Josuey pa chay nataq Joabpa miray nin kunam karqa iskay waranqa pusaq pachaknin chunka iskayniyoq. 7Elampa mirayninkunam karqa waranqa iskay pachaknin pichqa chunka tawayoq. 8Zatupa miray nin ku nam karqa isqon pachak tawa chun kan pichqayoq. 9Zacaipa miray nin ku nam karqa qanchis pachak soqta chun kan. 10Ba nipa miray nin ku nam karqa soqta pachak tawa chun kan iskay niyoq. 11Bebaipa miray nin ku nam karqa soqta pachak iskay chun kan kimsayoq. 12Azgadpa mirayninkunam karqa waranqa iskay pachaknin iskay chunka iskayniyoq. 13Adonicampa miray nin ku nam karqa soqta pachak soqta chun kan soqtayoq. 14Big vaipa miray nin ku nam karqa iskay wa ranqa pichqa chun kan soqtayoq. 15Adinpa miray nin ku nam karqa tawa pachak iskay chun kan tawayoq. 16Ezequiaspa miray nin ku na manta kaq Ater pa miray nin ku nam karqa isqon chunka pusaqniyoq. 17Bezaipa miray nin ku nam karqa kimsa pachak iskay chun kan kimsayoq. 18Jorapa miray nin ku nam karqa pachak chun ka iskay niyoq. 19Hasumpa miray nin ku nam karqa iskay pachak iskay chun kan kimsayoq. 20Gibar pa miray nin ku nam karqa isqon chun ka pichqayoq. 21Belen llaqtayoqku nam karqa pachak iskay chun kan kimsayoq. 22Netofa llaqtayoqku nam karqa pichqa chun ka soqtayoq. 23Anatot llaqtayoqku nam karqa pachak iskay chun kan pusaqniyoq. 24Azmavet llaqtayoqku nam karqa tawa chun ka iskay niyoq. 25Quiriat-jea rim llaqtayoqku na, Ca fi ra llaqtayoqku na hinaspa Beerot llaqtayoqkunaataqmi karqa qanchis pachak tawa chunkan kimsayoq. 26Rama llaqtayoqku na hinaspa Geba llaqtayoqku na ataqmi karqa soqta pachak iskay chunkan hukniyoq.
1Juda
Zorobabelwan kutimuqkunamanta (Neh 7:5-73)
695
27Micmas 28Betel
EZDRAS2
llaqtayoqkunam karqa pachak iskay chunkan iskayniyoq. hinaspa Hai llaqtayoqkunaataqmi karqa iskay pachak iskay chunkan kimsayoq. 29Nebo llaqtayoqku nam karqa pichqa chun ka iskay niyoq. 30Magbis llaqtayoqku nam karqa pachak pichqa chun kan soqtayoq. 31Huk nin Elam llaqtayoqku na ataqmi karqa wa ranqa iskay pachak pichqa chunkan tawayoq. 32Harim llaqtayoqku nam karqa kimsa pachak iskay chun kan. 33Lod llaqtayoq, Hadid llaqtayoq hinaspa Ono llaqtayoqku na ataqmi karqa qanchis pachak iskay chunkan pichqayoq. 34Jerico llaqtayoqku nam karqa kimsa pachak tawa chun kan pichqayoq. 35Senaa llaqtayoqkunam karqa kimsa wa ranqa soqta pachak nin kimsa chun kan. 36Josuey ayllu manta kaq Jedaiaspa miray nin sacerdoteku nam karqa isqon pachak qanchis chunkan kimsayoq. 37Sacerdote Imer pa miray nin kunam karqa wa ranqa pichqa chun kan iskay niyoq. 38Sacerdote Pasur pa miray nin ku nam karqa wa ranqa iskay pachak nin tawa chunka qanchisniyoq. 39Sacerdote Ha rimpa miray nin ku nam karqa wa ranqa chun ka qanchisniyoq. 40Hodavias ayllu manta kaq Josuey pa chay nataq Cad mielpa miray nin Leviy casta runakunam karqa qanchis chunka tawayoq. 41Asaf pa miray nin manta ta kiqku nam karqa pachak iskay chun kan pusaqniyoq. 42Punkukunawan cuentallikuqkunam kaykuna: Salumpa mirayninkuna, Aterpa mirayninkuna, Talmonpa mirayninkuna, Acubpa mirayninkuna, Hatitapa mirayninkuna hinaspa Sobaipa mirayninkuna. Llapallanmi karqa pachak kimsa chunkan isqonniyoq. 43Templopi sir vientekunam karqa: Zihapa miray nin kuna, Hasufapa miray ninkuna, Tabaotpa mirayninkuna, 44Querospa mirayninkuna, Siahapa mirayninkuna, Padonpa mirayninkuna, 45Lebanapa mirayninkuna, Hagabapa mirayninkuna, Acubpa mirayninkuna, 46Hagabpa mirayninkuna, Salmaipa mirayninkuna, Hananpa mirayninkuna, 47Gidelpa mirayninkuna, Gaharpa mirayninkuna, Reaiapa mirayninkuna, 48Rezinpa mirayninkuna, Necodapa mirayninkuna, Gazampa mirayninkuna, 49Uzapa mirayninkuna, Paseahpa mirayninkuna, Besaipa mirayninkuna, 50Asenapa mirayninkuna, Meunimpa mirayninkuna, Nefusimpa mirayninkuna, 51Bacbucpa mirayninkuna, Hacufapa mirayninkuna, Harhurpa mirayninkuna. 52Bazlutpa mirayninkuna, Mehidapa mirayninkuna, Harsapa mirayninkuna, 53Barcospa mirayninkuna, Sisarapa mirayninkuna, Temapa mirayninkuna, 54Neziapa mirayninkuna hinaspa Hatifapa mirayninkuna. 55Sa lomonpa sir vienten ku napa miray nin ku nam karqa: Sotaipa miray nin ku na, Soferetpa mirayninkuna, Perudapa miray ninkuna, 56Jaalapa miray ninkuna, Darconpa mirayninkuna, Gidelpa mirayninkuna, 57Sefatiaspa mirayninkuna, Hatilpa mirayninkuna, Poqueret-hazebaimpa miray ninkuna hinaspa Amonpa mirayninkuna. 58Templopi llapallan sir vientekunapiwan Salomonpa sir vientekunapa mirayninkunam karqa kimsa pachak isqon chunkan iskayniyoq. 59Tel-mela llaqtamanta, Tel-harsa llaqtamanta, Querub llaqtamanta, Adon llaqtamanta hinaspa Imer llaqtamanta hamuqkunam mana allintachu yacharqaku taytankupa ayllunkunamanta nitaq castankumantapas. Chaynapim Israel casta kasqankumanta iskayrayarqaku. Paykunam karqa: 60Delaiapa mirayninkuna, Tobiaspa
EZDRAS2,3
696
mirayninkuna hinaspa Necodapa mirayninkuna, llapallankum karqa soqta pachak pichqa chunkan iskayniyoq. 61Wakin sacerdotekunapa mirayninkunam karqa: Habaiapa mirayninkuna, Cospa mirayninkuna hinaspa Barzilaipa mirayninkuna. Kay Barzilaimi casarakurqa Galaad lawmanta kaq Barzilaipa huknin warmi churinwan chayraykum suegronpa sutinwan sutichakurqa. 62Paykunam maskarqaku listapi abuelonkunapa sutinta ichaqa manam tarirqakuchu, chayraykum manaa chaskisqachu karqaku sacerdote kanankupaq. 63Chayraykum prefecto nirqa paykunata: Amam mikunkichikraqchu Diospaq sapaqchasqa mikuykunataqa Urimtawan Tumimta sacerdote choqaspa Diosta tapunankama nispa. 64Chay pi llapa llan hu u nasqa ru na ku nam karqa ku tawa chun ka iskay niyoq waranqa kimsa pachak soqta chunkan. 65Sir vienteku natawan sir vienta ku nataqa manam yuparqa kuchu payku nawan kuskataqa, paykunam karqa qanchis waranqa kimsa pachaknin kimsa chunka qanchisniyoq, karqataqmi warmipas-qaripas iskay pachak takiqkuna. 66Caballokunam karqa qanchis pachak kimsa chunkan soqtayoq, mulakunam karqa iskay pachak tawa chunkan pichqayoq. 67Camellokunam karqa tawa pachak kimsa chunkan pichqayoq, asnonkuataqmi karqa soqta waranqa qanchis pachak iskay chunkan. 68Wakin ayllu ku napa jefen ku na ataqmi Jerusa len llaqtapi Tayta Diospa templonman chayaruspanku qorqaku ofrendakunata munasqankuman hina Diospa templonpaq chaynapi maymi kasqanpi templota mosoqmanta hatarichinankupaq. 69Kapuqnin ku man hinam qorqa ku obrapaq qori-qollqe waqaychaqman. Qoritam qorqaku tawa pachak pusaq chunkan pusaq kilota, qollqetaataqmi qorqaku iskay waranqa qanchis pachak pichqa chunkan kilota, qorqakutaqmi sacerdotekunapaq pachak pachakunatapas. 70Llaqtan kupim *yacharqa ku sacerdoteku na, Leviy casta ku na, wakin runakuna, takiqkuna, punkukunawan cuentallikuqkuna hinaspa templonpi sirvientekuna. Israel casta wakin runakunaqa yacharqaku abuelonkupa llaqtanpim.
pia kachkaspa chulla runa hinalla huunakururqa Jerusalen llaqtapi. 2Hinaptinmi Josadacpa churin Josuey, sacerdotemasinkunapiwan, Salatielpa churin Zorobabelpas ayllunkunapiwan hatarichirqaku Israelpa yupaychasqan Diospa altarninta, chaypa hawanpi Diospaq animalkunata wauchispankum lliwta kaapurqaku imaynam Diospa runan Moisespa yachachisqanman hina. 3Hatarichirqakum allin tiyaq altarta, chaynataqa rurarqaku chay allpapi runakunata manchakusqankuraykum, chaypa hawanpim Tayta Diospaq animalta wauchispanku lliwta kaaqku sapa tempranon hinaspa sapa tarden. 4Rurarqakutaqmi Ramada sutiyoq hatun fiestatapas imaynam qellqasqaman hina, Diospaqpas animalta wauchispankum lliwta kaaqku sapa punchaw. Costumbrenkuman hinam haykam kaana kaqta sapa punchaw kaaqku. 5Chaymantam animalkunata wauchispanku Diospaq kaaqku sapa punchaw, kaaqkutaqmi llullu killa punchawpipas chaynataq Tayta Diospaq sapaqchasqa llapallan huunakuy punchawpipas, kaaqkutaqmi pipapas kikinmanta Tayta Diosman llapallan ofrecey munasqankutapas. 6Qanchis kaq killapa punta punchawninmantam qallarirqaku Tayta Diospaq animalta wauchispa lliw kaapuyta, ichaqa Tayta Diospa templonpa cimientonkunaqa manaraqmi churasqachu karqa. 7Qollqetam qorqaku albailkunamanwan carpinterokunaman, qorqakutaqmi mi-
1Qanchis kaq killa chayaramuptinmi Israelpa castan llapallan runakuna llaqtanku-
Dios adorananku altarta huktawan hatarichisqankumanta
697
EZDRAS3,4
kuytapas, tomanapaq kaqtapas hinaspa aceitetapas Sidon hinaspa Tiro llaqtayoqkunaman chaynapi Libano montemantaraq lamar qochanta Jope llaqtakama cedro kullukunata apamunankupaq. Chaytaqa rurarqaku Persia nacionpi Rey Ciropa munasqanman hinam.
8Iskay wataa Jerusalen llaqtapi Diospa templonman chayasqanku hawaam chay iskay
Diospa templon cimientasqankumanta
kaq watapa iskay kaq killanpi Salatielpa churin Zorobabel Josadacpa churin Josueypiwan hinaspa paykunapa ayllunkunapiwan qallaykurqaku Diospa templon hatarichiyta. Chay runakunam karqa sacerdotekuna, Leviy castakuna chaynataq Babilonia nacionpi llapallan presochasqa kasqankumanta Jerusalen llaqtaman kutimuqkuna. Chay templo ruraypaqmi Leviy casta runakunata iskay chunka watayoqmanta hanayman churarqaku chay obrata rurachinankupaq. 9Josueymi churinkunawan hinaspa ayllunkunawan chaynataq Hodaviaspa mirayninmanta Cadmielpa churinkunapiwan chulla runa hinalla rirqaku Diospa templonpi llamkaqkunata llamkachinankupaq. Chaynatam rurarqa Henadadpa churinkunapiwan hinaspa ayllunkunapiwan, paykunaqa karqa Leviy ayllumanta kaq runakunam. 10Tayta Diospa templonpa cimientonta albailkuna churachkaptinkum sacerdotekuna chaypaq hina pachasqakama cornetillata aptarikuspanku sayarirqaku. Leviy castamanta Asafpa mirayninkunapas sayarirqakutaqmi platillontinkama Tayta Diosta alabanankupaq, chaynataqa rurarqaku Israel nacionpa reynin Davidpa kamachikusqanman hinam. 11Takiqkunam alabaspanku hinaspa Tayta Diosman graciasta qospanku takirqaku: Payqa ancha allinmi, Payqa Israel casta runakunata wiaypaq kuyapayaqmi Llapallan runakunam hatun kusikuywan qaparispa Tayta Diosta alabarqaku, chaynataqa takirqaku Tayta Diospa templonta cimientasqankuraykum. 12Chaypim tarikurqaku sacerdotekuna, Leviy castakuna chaynataq ayllukunapa achka jefenkunapas, paykunamanta machua kaqkunam rikurqaku punta kaq templota, chayraykum chay templopa cimientonkuna churasqa kasqanta rikuspanku qaparillawana waqarqaku, wakinkunaataqmi kusikuymanta qaparirqaku. 13Runakuna nisyullataa qaparisqankuraykum mana pipas reqsiyta atirqachu mayqenmi kusikuywan qapariy kasqanta otaq mayqenmi waqaywan qapariy kasqanta. Chay qaparisqankum karusukama uyarikurqa.
castapa hinaspa Benjamin castapa enemigonkunam yacharurqaku Babilonia nacionpi presochasqa kasqankumanta kutispanku Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa templon rurasqankuta. 2Chay enemigokunam Zorobabelmanwan ayllukunapa jefenkunaman asuykuspa kay nata nirqaku: Perqasunchiky kuska, oqaykupas qamkuna hinaam Diosnikichik man asukuykuniku, paypaqam animaltapas wauchipuniku Asiria nacionpi Rey Esarhadonpa kay man pusamuwasqanku tiempomantaraq nispa. 3Chaymi Zorobabelwan Josuey hinaspa Israel ayllukunapa wakin jefenkuna nirqaku: Qamkunawanqa manam hukllawakuymankuchu Diosniykupa templon huktawan hatarichinaykupaqqa. oqallaykum hatarichisaqku Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa templontaqa, chay nataqa rurasaqku Persia nacionpa rey nin Ciropa kamachiwasqankuman hinam nispa.
1Juda
Llamkaqkunata enemigonkuna sayarachisqanmanta
EZDRAS4
698
amaa llamkanankupaq. 5Consejaq runakunamanpas pagarurqakutaqmi munasqankuta llamkaqkuna amaa ruranankupaq. Chaynam pasakurqa Persia nacionpa reynin Ciropa gobiernasqan tiempomanta Persia nacionpa reynin Dariopa gobiernasqan tiempokama. 6Rey Asuero gobiernayta qallarichkaptinmi wakin runakuna qellqarqaku Juda lawpi hinaspa Jerusalen llaqtapi *yachaqkunapa contranpi. 7Rey Artajerjespa tiemponpim Bislanwan Mitridates, Tabeel hinaspa paykunawan wakin kaqkuna qellqarqaku Persia nacionpa reynin Artajerjesman, chay carta apachisqankutaqa qellqarqaku Aram runakunapa rimayninpim. 8Rehum sutiyoq runam karqa kamachikuq, Simsa sutiyoq runaataqmi karqa secretario. Paykunam cartarqaku Rey Artajerjesman Jerusalen llaqtapi yachaqkunapa contranpi:
9oqa kamachikuq Rehunmi qellqamuyki, secretario Simsaipiwan hinaspa kuska
4Chaylaw llaqtayoq runakunam hukmanyarachirqa Juda casta llamkaqkunata chaynapi
kaqmasiykuna Persia nacionpi, Erec lawpi, Babilonia lawpi hinaspa Elam law Susa llaqtapi juezkunapiwan, tropakuna kamachiqkunapiwan hinaspa gobernadorkunapiwan, 10Samaria llaqtakunapi *yachaqkunapiwan hinaspa Eufrates Mayupa kaylawninpi yachaqkunapiwan. Chay lugarkunamanmi awpaq abueloykuta presota pusachirqa hatun munayniyoq Rey Asnapar. 11Kaym apachisqanku cartapa copian: Reynillayku Artajerjes, Eufrates Mayupa kaylawninpi kaq serviqnikikunam rimaykamuykiku: 12Yachay reyllayku, qampa kasqaykimanta oqaykuman hamuq judiokunam Jerusalen llaqtaman chayaruspanku hatarichichkanku mana kasukuq chaynataq mana allin runakunapa *yachanan llaqtata. Cimientonkunatapas allichaspankum murallantapas qespiykachichkankua. 13Yachaytaqy reyllayku, sichum kay llaqta yapamanta hatarichisqa kaptinqa chaynataq murallanpas perqasqa kaptinqa manaam paganqakuchu alcabalata, impuestota nitaq contribuciontapas, chaynapim reykunapaq qori-qollqe chaskinankuqa asllayanman. 14Qampuni mantienewasqaykikuraykum mana allinpaqchu rikchakapuwanku despreciasqa kaynikiqa, chayraykum yachanaykipaq reyllayku willamuykiku, 15chaynapi abueloykikunapa tiemponpi pasaqkunamanta qellqasqanku libropi maskachinaykipaq. Chay libropi imam qellqasqa kaqta tarispaykim yachanki kay llaqtapi runakunaqa mana kasukuq kasqanta, reykunapas hinaspa wakin llaqtakunapas daaq kasqanta, paykunaqariki awpaq tiempokunamantaraq hoqarikuq runakunam, chayraykum kay llaqtaqa purmachisqa karqa. 16Chayraykum nimuykiku reyllayku, kay llaqta mosoqmanta hatarichisqa kaptinqa mayupa tukuy kaylawninpi llaqtakunaqa manaach qampaachu kanqa nispa.
17Hinaptin mi
Rey Artajerjesataq cartarqa kaynata:
Kamachikuq Rehum, secretario Simsai, Samaria lawpi *yachaqkuna hinaspa Eufrates Mayupa waklawninpi kaqkunapas, qamkunatam rimaykamuykichik. 18oqaykuman apachimusqaykichik cartam, leesqa hinaspa rimayniykuman tikrasqa karqa oqapa qayllaypi. 19Libropi maskachispam yacharqaniku chay llaqtaqa awpaqmantaraq reykunapa contranpi hoqarikuq kasqanta, chay llaqtapim rimanakuspanku gobiernopa contranpi hoqarikusqaku. 20Jerusalen llaqtapiqa atiyniyoq reykunam kasqa, paykunam munaychakusqaku Eufrates Mayupa tukuy waklawninpi, chay reykunamanmi pagasqaku alcabalatawan contribuciontapas. 21Chaynaqa kunany kamachiychik chay runakunata amaa ruranankupaq chaynapi chay llaqtata amaa hatarichinankupaq, oqa kamachimuptiyam mosoqmanta hatarichisqa kanqa.
699
22Ama
EZDRAS4,5
qonqaspam cumplinkichik kay kamachimusqayta chaynapi reykunapa contranpi imapas ama kananpaq. Artajerjespa cartantam leerqaku Rehumpa qayllanpi secretario Simsaipa qayllanpi hinaspa paykunawan kaq wakin runakunapa qayllanpi, utqayllamana Jerusalen llaqtaman rispankum judiokunata obligarqaku amaa llamkanankupaq. 24Chaymi manaa rurarqakuchu Jerusalen llaqtapi Diospa templonta, sayarurqakum Persia nacionpi Rey Dario iskay watamana gobiernanankama.
23Rey
willakuq Hageowan Idopa churin Diosmanta willakuq Zacariasmi Juda lawpi hinaspa Jerusalen llaqtapi *yachaq judiokunaman willarqaku Israel kamachiq Diosninkupa sutinpi. 2Chay mi Salatielpa churin Zorobabelwan Josadacpa churin Josuey kaqllamanta qallarirqaku Jerusalen llaqtapi Diospa templon rurayta, paykunataqa yanaparqakum Diosmanta willakuqkunapas. 3Chay tiempopim paykunaman rirqaku Eufrates Mayupa waklawninpi gobiernaq Tat naiwan Setar-boznai compaaqninkunapiwan, paykunam nirqaku: Pitaq kamachisurqankichik kay templota kaqllamanta hatarichinaykichikpaq hinaspa kay perqakunatapas qespichinaykichikpaq? nispa. 4Hinaptinmi willarqa niku chay templo hata richiq runa kunapa sutin kunata. 5Aswanqa Diosniykum judiokunapa ka machiqninkunata waqaychawarqa ku, hinaptinmi hinalla rurarqaniku Rey Darioman willachiptiyku cartamuwanankukama. 6Eu frates Mayupa wak law ninpi gobier naq Tat naimi, Setar-boznaipiwan hinaspa Eufrates Mayupa waklaw ninpi kamachikuqmasinkunapiwan Rey Darioman cartarqaku. 7Chay apachisqanku cartam kaynata nirqa: Reyllayku Dario, rimaykamullaykikum. 8Yachay, oqaykum rirqaniku Juda lawpi kaq hatun Diospa templonman, chay templotam hatun labrasqa rumikunawan hatarichichkanku, perqankunapas am vigakunawan churasqaa kachkan, apurawllamana rurasqankuraykum temploqa qespiykuchkana. 9Tapurqanikum kamachikuqkunata: Pitaq kamachisurqankichik kay templota hatarichinaykichikpaq chaynataq kay perqankunatapas qespichinaykichikpaq nispa. 10Paykunapa sutinkutapas tapurqanikum qanman willamunaykupaq, paykuna kamachiq runakunapa sutinkunatapas tapurqanikum qanman qellqamunaykupaq. 11Paykunam niwarqaku: oqaykuqa kaniku hanaq pachapi chaynataq kay pachapipas munaychakuq Diospa serviqninkunam. Kay mosoqmanta hatarichisqayku temploqa awpaqmantaraqmi rurasqa karqa, chaytaqa Israel nacionpi hatun reymi rurachispan qespichirqa. 12Ichaqa hanaq pachapi munaychakuq Diosta abueloyku piachisqanraykum paykunata qoykurqa Caldea lawmanta kaq Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosorman. Chay reymi chay templota tuichispan presochasqata Babilonia lawman paykunata pusarqa. 13Chaywanpas Babilonia nacionpa reynin Cirom gobiernay qallarisqan watapi, kikinpuni kamachirqa Diospa kay templon mosoqmanta rurasqa kananpaq. 14Chay rey Nabucodonosormi Jerusalen llaqtapi Diospa templonmanta horqorurqa qori-qollqemanta serviciokunata hinaspam Babilonia llaqtapi templonman churarurqa. Chay serviciokunatam Rey Ciro horqorurqa Babilonia llaqtapi templomanta hinaspam qoykachirqa Sesbasarman, paytam churarqa prefecto
1Diosmanta
Diospa templon qespichisqankumanta
EZDRAS5,6
700
kananpaq. 15Rey Cirom Sesbasarta kamachirqa: Jerusalen llaqtaman rispaykiy Diospa templonta mosoqmanta maymi kasqanpi hatarichimuy hinaspay chay temploman churamuy kay serviciokunata nispa. 16Sesbasar rispanmi Jerusalen llaqtapi Diospa templonpa cimientonkunata churarqa, chaymantapunim kunankama temploqa perqachikuchkan ichaqa manaraqmi qespichisqachu kachkan nispa. 17Chaynaqa reyllayku, allinpaq rikchakapusuptikiqa, maskachiy reykunapa rurasqanmanta willakuq librokunapi, chay librokunaqariki kachkan Babilonia llaqtapim, qawaykuy cheqapchu Rey Ciro kamachisqa kay Jerusalen llaqtapi Diospa templon mosoqmanta hatarichisqa kananpaq, chayna kaptinqa, reyllayku, willachimuwaykuy kay asuntomanta munasqaykita.
1Chay mi
Rey Dario kamachikurqa Babilonia nacionpi qori-qollqe waqaychana wasipi reykunapa rurasqanmanta willakuq librokunapi maskanankupaq. 2Hinaptin mi Media law Ecbata na llaqtapi reypa *yacha nan pa laciopi ta rirqa ku librota, chay libropim yuyarinapaq kayna qellqasqa kasqa:
3Rey Ciropa gobiernasqan punta kaq watapim kikin Rey Ciro kamachirqa kaynata:
Jerusalen llaqtapi Diospa templonmantam kaynata nini: Cimientonkunay churasqa kachun, perqankunapas mosoqmanta hatarichisqay kachun chaypi Diospaq animalkunapas wauchipusqa kananpaq. Sayayninmi kanqa iskay chunka qanchisniyoq metron, anchonpas kanqa iskay chunka qanchisniyoq metrontaqmi. 4Hatun rumikunatam churanqaku kimsa seqeta, chaypa hawanmanataqmi churanqaku huk seqe vigakunata, chay ruraypi gastokunaqa reypa qori-qollqenmantay pagasqa kachun. 5Rey Nabucodonosormi Jerusalen llaqtapi Diospa templonmanta horqorurqa qoriqollqemanta serviciokunata hinaspam Babilonia llaqtaman aparurqa. Chaykunatapas kutichichunkuy maymi kasqan Jerusalen llaqtapi Diospa templonman nispa. Rey Dario kamachirqa Eufrates Mayupa waklaw ninpi gobiernaq Tat naitawan Setar-boznaita hinaspa paykunawan kuska Eufrates Mayupa waklawninpi kamachikuq runakunata, paykunatam kay nata nirqa: Anchuriychik, 7ama michakuychikchu Diospa templon chaypi ruranankuta. Judiokunapa prefectony paykunapa kamachiqninkunapiwan maymi kasqanpi mosoqmanta hatarichichunku Diospa templonta. 8oqataqmi kamachimuykichik judiokunapa kamachiqninkuna Diospa templonta hatarichiptinku imaynam yanapanaykichikpaq: Eufrates Mayupa waklawninmanta reypaq impuestokuna huusqawany pagaychik lliw gastokunata, chaynapi rurasqanku mana sayarunanpaq. 9Qoychiktaqy sapa punchaw Jerusalen llaqtapi sacerdotekunapa imam maakusqantapas, malta torokunatapas chaynataq carnerokunatapas, chaykunataqa qonkichik hanaq pachapi munaychakuq Diosman wauchispa kaapunankupaqmi. Qoychiktaqy maakusqanku trigotapas, kachitapas, vinotapas hinaspa aceitetapas. 10Chaynapim hanaq pachapi munaychakuq Diospaq animalkunata wauchipunqaku hinaspam allin kanaykupaq maakunqaku oqapaqpas chaynataq churiykunapaqpas. 11Sichum pipas kay kamachikusqayta mana kasukuptinqa paypa wasinmanta qeruta horqospankuy chaypa puntanpi hoqarichunku waunanpaq, wasinpas tuichisqay kachun mana kasukusqanrayku. 12Jerusalen llaqtapi sutinmanta
6Chay raykum
701
EZDRAS6,7
reqsichikuq Diosy chinkachichun llapa reyta otaq runakunatapas Jerusalen llaqtapi Diospa templonta tuichiptinkuqa otaq decretoytapas cambiaptinkuqa. oqa Dariom kay kamachikuyta qoni, chaynay rurasqa kachun. waklawninpi gobier naq Tat naiwan, Setar-boznaimi paykunawan kuska kamachikuq runakunapiwan Rey Dariopa kamachikusqanta imam kaqta rurarqaku. 14Chay napim judiokunapa kamachiqninkuna aswan-aswan hatarichirqaku Diosmanta willakuq Hageopa hinaspa Idopa churin Zacariaspa nisqanman hina. Chay templo hatarichisqankum qespichisqa karqa Israelpa yupaychasqan Diospa kamachisqanman hina chaynataq Rey Ciropa, Rey Dariopa hinaspa Rey Artajerjespa kamachisqanman hina, paykunaqa karqa qatinastinpi Persia nacionpa rey ninkunam. 15Rey Dario soqta watamana gobiernachkaptinmi Diospa templon qespichisqa karqa Adar sutiyoq killapa kimsa kaq punchawninpi. 16Hinaptinmi Israelpa mirayninkuna, sacerdotekuna, Leviy castakuna chaynataq llapallan preso pusasqakunamanta kutimuqkuna Diospa templonta dedicarqaku kusikuyllawana. 17Diospa templonta dedicaspankum wauchirqaku pachak malta torokunata, iskay pachak carnerokunata chaynataq tawa pachak malta carnerokunatapas, wauchirqakutaqmi chunka iskayniyoq chivatokunatapas, chaykunataqa wauchirqaku Israel casta runakunapa huchanraykum. Huk chivatotam wauchirqaku sapa ayllupaq. 18Churarqakutaqmi sacerdotekunatapas muyuyninpi ruranankupaq, Leviy casta runakunatapas churarqakum rakisqa kasqankuman hina, chaynataqa churarqaku Moisespa libronpi qellqasqanman hinam Jerusalen llaqtapi Diosta servinankupaq. 19Preso pusasqa kutimuqkunam rurarqaku Pascua Fiestata punta kaq killapa chunka tawayoq punchawninpi. 20Sacerdotekunam Leviy castakunapiwan chuyanchakurqaku, llapallankum tukuy imapi preparasqaa karqaku hinaspam animalkunata wauchirqaku Pascua Fiestapaq, chaynatam rurarqaku preso pusasqa kasqankumanta kutimuqkunapaq, ayllunku sacerdotekunapaq chaynataq kikinkupaqpas. 21Chay Pascua mikuytam mikurqaku preso pusasqakunamanta Israel casta kutimuqkuna, paykunawan kuskataqmi mikurqaku chaylawkunapi runakunapa millakuypaq rurasqankunamanta rakikuqkunapas hinaspam taqrukurqaku Israelpa yupaychasqan Tayta Diosta adoranankupaqa. 22Qanchis punchawnintinm rurarqaku kusikuyllawana Mana Qonchuyoq Tanta Fiestata, Tayta Diosmi Asiria nacionpi reywan favorecechirqa Israelpa yupaychasqan Diospa templon ruraypi yanapananpaq. Chayraykum paykunata Tayta Dios kusichirqa.
13Mayupa
Diospa templonta ruraspanku qespichisqankumanta
pasaruptinmi Persia nacionpa reynin Artajerjes gobiernachkaptin Babilonia lawmanta Esdras kutimurqa. Esdrasqa karqa Seriaspa churinmi, Seriasataq Azariaspa churin, Azariasataq Hilciaspa churin, 2Hilciasataq Salumpa churin, Salumataq Sadocpa churin, Sadocataq Ahitobpa churin, 3Ahitobataq Amariaspa churin, Amariasataq Azariaspa churin, Azariasataq Meraiotpa churin, 4Meraiotataq Zeraiaspa churin, Zeraiasataq Uzipa churin, Uziataq Buquipa churin, 5Buquiataq Abisuapa churin, Abisuaataq Fineespa churin, Fineesataq Eleazarpa churin, Eleazarataqmi karqa punta kaq sacerdote Aaronpa churin. 6Chay Esdrasmi karqa allin yachayniyoq Moisespa yachachikuynin allin yachachiq. Chay yachachikuytaqa Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi Moisesman qorqa. Yupaychasqan Tayta Dios Esdrasta
1Chaykuna
Jerusalen llaqtaman riqmasinkunawan Esdras chayasqanmanta
EZDRAS7
702
yanapaptinmi Rey Artajerjes payman qoykurqa tukuy ima maakusqanta. Chaynapim Esdras kutimurqa Babilonia lawmanta. 7Paywantaqmi Jerusalen llaqtaman kutirqa Israel castanmanta kaq wakin runakunapas, paykunam karqa sacerdotekuna, Leviy castakuna, takiqkuna, punkukunamanta cuentallikuqkuna hinaspa templopi sirvientekuna. Kutirqakuqa Rey Artajerjes qanchis watamana gobiernachkaptinmi. 8-9Esdrasmi lloqsirqa Babilonia lawmanta Rey Artajerjespa qanchis watamana gobiernasqan punta kaq killapa qallariynin punchawpi. Dios yanapaptinmi Jerusalen llaqtaman chayarqa pichqa kaq killapa qallariynin punchawpi. 10Esdrasmi sinchillataa preparakurqa Tayta Diospa yachachikuyninta estudiananpaq, cumplinanpaq chaynataq decretokunatapas hinaspa reglamentokunatapas Israel castakunaman yachachinanpaq. 11Tayta Diospa kamachikuyninkuna chaynataq decretonkuna Israel casta runakunaman yachachiq sacerdote Esdrasmanmi Rey Artajerjes qorqa kayna niq cartata:
12Reykunapa
reynin oqa Artajerjesmi rimaykamuyki qam sacerdote Esdrasta, qanmi kanki hanaq pachapi munaychakuq Diospa leynin yachachikuq. 13Kamachinim gobiernasqay nacionpi llapallan Israel castakunata, sacerdotekunata hinaspa Leviy castakunata, paykunamanta Jerusalen llaqtaman qanwan llapallan ripuy munaqkunaqa richunkuy. 14oqa reymi qanchis consejeroykunapiwan kachachkayki Juda lawpi hinaspa Jerusalen llaqtapi tukuy imata qawamunaykipaq. Chaytaqa qawamunki Diosnikipa leynin hatallisqaykiman hinam. 15Qori-qollqe qosqaykutapas apaytaqy Jerusalen llaqtapi *yachaq Israelpa yupaychasqan Diosman, chaykunataqa oqam qochkani consejeroykunapiwan. 16Apaytaqy Babilonia lawpi llapallan qori-qollqe huusqaykitapas chaynataq runakunapa hinaspa sacerdotekunapa kikinkumanta qosqankutapas, chaykunam kanqa Jerusalen llaqtapi templopaq. 17Chay qori-qollqewanmi rantinki torokunata, carnerokunata hinaspa malta carnerokunata, rantinkitaqmi ofrendapaq kawsaykunatapas chaynataq hichanapaq vinotapas, chay animalkunatam wauchipunki Jerusalen llaqtapi Diosnikichikpa templonpi kaq altarpi. 18Qori-qollqe puchuqwanataqmi judiomasikikunapiwan tanteasqaykichikman hina rurankichik Diosnikichikpa munasqanta. 19Ichaqa Diosnikipa templonpi servichikunapaq chaskisqayki lliw serviciokunataqa imam kaqtam qoykunki Jerusalen llaqtapa Diosninman. 20Diosnikipa templonpaq llapa ima pisiqtaataqmi qori-qollqey waqaychana wasimanta horqonki. 21oqa Rey Artajerjesmi kamachimuykichik Eufrates Mayupa waklawninpi kaq qori-qollqey waqaychaqkunata. Sacerdote Esdraspa maasusqaykichiktaqa qoychiky, payqa hanaq pachapi munaychakuq Diospa leynin yachachiqmi. 22Kayna haypaqkamam qonkichik: kimsa waranqa kimsa pachaknin qollqeta, iskay chunka waranqa kilo trigota, iskay waranqa iskay pachaknin litro vinota chaynataq iskay waranqa iskay pachaknin litro aceiteta, kachitapas achkanpim qonkichik manaa pesaspa. 23Hanaq pachapi munaychakuq Diospa llapa ima kamachikusqanmi chaylla rurasqa kanqa hanaq pachapi munaychakuq Diospa wasinpaq. Imanasqataq piakuyninqa kanman gobiernoypa contranpiqa chaynataq churiykunapa contranpiqa? 24Nimuykichiktaqmi: Amam alcabalatapas, impuestotapas nitaq contribuciontapas cobrankichikchu llapallan sacerdotekunamantaqa, Leviy casta runakunamantaqa, takiqkunamantaqa, punkukunawan cuentallikuqkunamantaqa, templopi sirvientekunamantaqa nitaq Diospa templonpi wakin servikuqkunamantapas.
703
25Esdras,
EZDRAS7,8
Diosnikipa yachay qosusqaykiman hinam churanki juezkunatawan gobernadorkunata chaynapi Diosnikipa leynin yachaq llapallan runakunata gobiernanankupaq. Paykunaqariki *yachachkanku Eufrates Mayupa waklawninpim. Mana yachaqkunataataqmi qam yachachinki. 26Diosnikipa leyninta chaynataq oqa reypa leyniyta pipas mana kasukuq runaqa chaylla juzgasqay kachun waunanpaq otaq llaqtanmanta qarqosqa kananpaq otaq kapuqninpas qechusqa kananpaq otaq preso kananpaqpas. Tayta Diosta alabaspan nirqa: Alabasqay kachun awpaq abuelonchik kunapa yupaychasqan Tayta Diosqa, paymi Rey Artajerjesta sonqocharqa kaykunata rurananpaq chaynapi Jerusalen llaqtapi Tayta Diospa templonta sumaqyachinanpaq. 28Tayta Diosmi llakipayariykuwarqa reypa aw paqninpi, consejeronkunapa awpaqninpi chaynataq reypa churasqan atiy niyoq llapa jefekunapa awpaqninpipas. Yupaychasqay Tayta Dios favorecewaptinmi huurqani Israel casta allin reqsisqa runakunata kutinankupaq, paykunataqa huurqani oqawan kutinankupaqmi nispa.
27Esdrasmi
Diosta Esdras alabasqanmanta
Artajerjes gobier nachkaptin abuelonkunapa listanman hina chaynataq familiankunaman hina Babilonia law manta oqawan kutiqkunam kaykuna: 2-3Fineespa miray nin mantam kutirqa Gerson. Itamarpa mirayninmantam kutirqa Daniel. Davidpa mirayninmantam kutirqa Secaniaspa churin Hatus. Parospa mirayninmantam kutirqa Zacarias, pay wan kuskataqmi kutirqa pachak pichqa chunkan listasqa qarikunapas. 4Pa hat-moabpa miray nin mantam kutirqa Zeraiaspa chu rin Elioenai, pay wan kuskataqmi kutirqa iskay pachak qarikunapas. 5Zatupa miray nin mantam kutirqa Ja ha zielpa chu rin Seca nias, pay wan kuskataqmi kutirqa kimsa pachak qarikunapas. 6Adinpa miray nin mantam kutirqa Jonatanpa chu rin Ebed, pay wan kuskataqmi kutirqa pichqa pachak qarikunapas. 7Elampa miray nin mantam kutirqa Ata liaspa chu rin Je saias, pay wan kuskataqmi kutirqa qanchis chunka qarikunapas. 8Sefatiaspa miray nin mantam kutirqa Micaelpa chu rin Zebadias, pay wan kuskataqmi kutirqa pusaq chunka qarikunapas. 9Joabpa miray nin mantam kutirqa Jehielpa chu rin Obadias, pay wan kuskataqmi kutirqa iskay pachak chunka pusaqniyoq qarikunapas. 10Ba nipa miray nin mantam kutirqa Josifiaspa chu rin Selomit, pay wan kuskataqmi kutirqa pachak soqta chunkan qarikunapas. 11Bebaipa miray nin mantam kutirqa Bebaipa chu rin Zaca rias, pay wan kuskataqmi kutirqa iskay chunka pusaqniyoq qarikunapas. 12Azgadpa miray nin mantam kutirqa Hacatanpa chu rin Joha nan, pay wan kuskataqmi kutirqa pachak chunkan qarikunapas.
1Rey
Jerusalen llaqtaman kutiqkunapa sutinkuna
EZDRAS8
13Adonicampa
704
mirayninmantam kutirqa qepa wiaykuna, paykunapa sutinmi karqa Elifelet, Jeiel hinaspa Semaias, paykunawan kuskataqmi kutirqa soqta chunka qarikunapas. 14Big vaipa miray nin manta ataqmi kutirqa Utai hinaspa Zabud, payku nawan kuskataqmi kutirqa qanchis chunka qarikunapas.
15oqa Esdrasmi huurqani paykunata Ahava lawman riq mayupa patanpi hinaspam
Diospa templonpi sirvientekunamanta
chaypi karpaykuta sayachispa kimsa punchaw samarqaniku. Runakunapa chaynataq sacerdotekunapa chawpinpi maskaspayataqmi mana tarirqanichu Leviypa mirayninmanta kaqkunata. 16Chaymi qayachimurqani Eliezerta, Arielta, Semaiasta, Elnatanta, Jaribta, Elnatanta, Natanta, Zacariasta hinaspa Mesulamta, paykunam karqa jefekuna. Qayachimurqanitaqmi Joiaribtawan Elnatantapas, paykunam karqa yachayniyoq runakuna. 17Paykunatam kacharqani Casifia sitiopi Ido sutiyoq runaman, paymi karqa chaypi jefe. Chay kachasqay runakunatam yachachirqani Idomanpas chaynataq templopi sirviente ayllunkunamanpas imam nimunankupaq. Paykunapas kachkarqa Casifia sutiyoq sitiopim. Paykunataqa kamachirqani Diosniykupa templonpi servikuq runakunata pusamuwananpaqmi. 18Chaynapim Diosniyku favorecewasqankurayku oqaykuman pusamurqa yachayniyoq Serebiasta, churinkunata hinaspa wawqenkunata, llapallankum karqa chunka pusaqniyoq runakuna. Serebiasqa karqa Mahlipa mirayninmanta kaqmi. Mahliataqmi karqa Leviypa mirayninmanta kaq. Leviyataqmi karqa Israelpa churin. 19Pusarqakutaqmi Meraripa mirayninmanta kaq Hasabiastapas chaynataq Jesaiastapas, paykunam wawqenkunapiwan hinaspa churinkunapiwan karqaku iskay chunka qarikuna. 20Pusamurqakutaqmi templopi servikuq iskay pachak iskay chunkan sirvientekunatapas. Paykunapa abuelonkunatam Davidwan serviqninkuna churarqaku Leviypa castankunata yanapanankupaq. Chay pusamusqanku runakunaqa listasqam karqaku. 21oqam ka machirqa ni Ahava Mayupa patanpi ayuna naykupaq hinaspa Diosniykupa awpaqninpi humillakuspa payta maakunaykupaq chaynapi oqaykupas, warmaykupas chaynataq llapa kapuqniykupas rinayku anpi allinlla kananpaq. 22Reymanta tropatawan sillada runakuna maakuytaqa penqakurqanim chaynapi anpi enemigoykumanta waqaychawanankupaq. Reytam nirqaniku: Diosniykuqa llapallan maskaqnintam yanapan, pay saqeqninpa contranpiataqmi sinchita piakun nispa. 23Chayraykum ayunaspa Diosniykuta maakurqaniku chaymi payqa uyariykuwarqaku. 24Rakirqanim chunka iskayniyoq sacerdotekunapa jefenkunata, paykunam karqa Serebiaswan Hasabias hinaspa paykunapa ayllunmanta chunka runakuna. 25Paykunamanmi pesarqani qori-qollqetawan serviciokunata. Chaykunatam qorqa reywan consejeronkuna hinaspa jefekunawan chaypi kaq lliw Israelpa mirayninkuna, chaykunataqa qorqaku Diosniykupa templonpaqmi. 26Paykunamanm pesarqani iskay chunka hukniyoq waranqa tawa pachak pichqa chunkan kilo qollqeta, qollqemanta pachak serviciokunata hinaspa kimsa waranqa kimsa pachaknin kilo qorita. 27Pesarqanitaqmi qorimanta iskay chunka medianokunatapas, chaykunapa sapakamapa llasayninqa karqa pusaq kilokamam, pesarqanitaqmi llipipipichkaq iskay bronce vasokunatapas, chaykunaqa qorimanmi rikchakurqa. 28Payku natam nirqa ni: Qamkunaqa Tayta Diospaq rakisqam kankichik, Diospaq rakisqataqmi kay serviciokunapas chaynataq qori-qollqepas, chaykunaqa voluntad ofrenda kasqan-
705
EZDRAS8,9
raykum kachkan abuelonchikkunapa yupaychasqan Tayta Diospaq. 29Chaynaqa cuidadowany waqaychaychik sacerdote jefekunapa, Leviy castakunapa hinaspa Jerusalen llaqtapi *yachaq ayllukunapa jefenkunapapas awpaqninpi pesanaykichikkama otaq Tayta Diospa templonpa cuartonkunapi pesanaykichikkama. 30Chaymi sacerdotekunawan Leviy castakuna chaskirqaku pesasqanku qori-qollqetawan serviciokunata Jerusalen llaqtapi kaq Diosniykupa templonman apamunankupaq. 31Punta kaq killapa chunka iskay niyoq punchawninpim Ahava Mayu patanmanta pasarqaniku Jerusalen llaqtaman rinaykupaq. Diosniykuqa favorecewaspankum enemigoykumantapas chaynataq anpi salteaqkunamantapas librawarqaku. 32Jerusalen llaqtaman chayaramuspaykum kimsa punchawta samarqaniku. 33Tawa kaq punchawpiataqmi Diosniykupa templonpi pesarqaniku qori-qollqetawan serviciokunata Uriaspa churin sacerdote Meremotpa chaynataq Fineespa churin Eleazarpa awpaqninpi. Paykunawantaqmi karqa Leviy castamanta kaq Josueypa churin Jozabadwan Binuipa churin Noadiaspas. 34Yupasqata hinaspa pesasqatam lliwta qorqaniku. Chaykunapa haykam pesasqanmi chay tiempopi apuntasqa karqa. 35Preso kasqan ku manta kutimuqku nam Israelpa Diosnin man ani mal ku nata wauchispa lliwta kaapurqaku. Chaykunam karqa lliw Israel castapaq chunka iskayniyoq malta torokuna, isqon chunka soqtayoq carnerokuna, qanchis chunka qanchisniyoq malta carnerokuna, hucha pampachanapaq chunka iskayniyoq chivatokuna, llapallantam Tayta Diospaq kaapurqaku. 36Reypa qellqamusqan kamachikuykunatapas qorqakutaqmi Eufrates Mayupa kaylawninpi kaq prefectokunaman chaynataq capitankunaman. Paykunapas yanaparqakum Israelpa castankunata, yanaparqakutaqmi Diospa templon ruray ninkupipas.
rurayta tukuruptinkum oqaman hamurqa jefekuna, paykunam niwarqa: Israel runakunaqa sacerdotekunapiwanmi hinaspa Leviy casta runakunapiwanmi mana rakikunkuchu wakin nacionniyoq runakunamanta otaq Canaan casta runakunamanta, Het casta runakunamanta, Feres casta runakunamanta, Jebus casta runakunamanta, Amon casta runakunamanta, Moab casta runakunamanta, Egipto nacionniyoq kaqkunamanta chaynataq Amor casta runakunamantapas. Chayraykum paykunapa millakuy paq rurasqankutaraq castanchikkunapas rurachkanku. 2Chay nacionniyoq runakunapa warmi churinkunawanmi kikinku chaynataq churinkupas casarakurunku, chaynapim Diospaq rakisqa casta runakunaqa chaqrukurunku wakin nacionniyoq runakunawan. Jefekunawan kamachikuqkunaraqmi puntataqa Tayta Diosta traicionarunku nispa. 3Chayta uyariruspaymi llikirqani pachaytawan capayta, chutakurqanitaqmi chukchaytawan barbaytapas hinaspam sinchi llakisqa tiyarqani. 4Preso kasqankumanta kutimuqkunapa Diosta traicionasqankuraykum oqaman huukamurqaku Israelpa Diosninpa palabrankuna manchakuq llapallan runakuna chaymi sinchi llakisqa karqani Diospaq wauchisqa animalta kaananku tarde lawkama. 5Diospaq wauchisqa animalta kaananku tarde law horatam llakisqa kasqaymanta hatarirqani, pachaypas chaynataq capaypas llikisqam qonqorakurqani. Makiykunata hoqarispaymi yupaychasqay Tayta Diosman 6nirqani: Dioslly, penqakusqa hinaspa humillasqam kachkani qanman asuykunaypaq. Dioslly, mana allin rurasqaykum pasaypaqta mirarun, huchaykupas hanaq pachakama-
1Chayku na
Israel castakunapa huchanrayku Esdraspa maakusqanmanta
EZDRAS9,10
706
taqmi wiarun. 7Abueloykupa tiemponkunamantaraqmi kunan punchawkama hatun huchapi kawsachkaniku. Mana allin rurasqaykuraykum oqaykupas, llapa reyniykupas chaynataq llapa sacerdoteykupas huklaw nacionkunapa reyninkunaman entregasqa karqaniku chaynapi wauchisqa, preso pusasqa, suwasqa chaynataq kunan punchaw hina penqachisqa kanaykupaq. 8Dios Taytallayku, kunanmi ichaqa pisi tiempollapaqpas kuyapayariykuwankiku hinaspam libretaa asllatapas puchuykachiwankiku chaynapi santuarioykipi seguro lugarta qowanaykikupaq. Diosnillayku, qanmi awillaykuta kanchariykunki hinaspam sirviente kachkaptiykupas pisillatapas kawsaykachiwankiku. 9Sirviente kachkaptiykupas qam Diosniykuqa manam saqeruwankikuchu, aswanqa kuyapayaykachiwankikum Persia nacionpa reyninkunawan. Qamtaqmi kawsachiwankiku qam Diosniykupa tuichisqa temploykita mosoqmanta hatarichinaykupaqpas chaynataq Juda lawpi hinaspa Jerusalen llaqtapi waqaychawanaykikupaqpas. 10Kunanqa, Diosllayku imanisaqkutaq chaykunata ruraruchkaspaykuqa? oqaykuqa kamachikuynikikunatam saqerurqaniku. 11Qanmanta willakuq serviqnikikunawanmi kaynata nirqanki: Dueochakunaykichikpaq yaykusqaykichik allpaqa millakuypaq allpam, chaynaqa kachkan chay nacionkunapi runakuna millakuypaqta rurasqankuraykum chaynataq millakuypaq rurasqankuwan Canaan allpata cantoncanton huntarachisqankuraykum. 12Kunanqa amaam casarachinkichikchu warmi churikichikkunataqa paykunapa qari churinkuwanqa, nitaqmi casarachinkichikchu warmi churinkutapas qari churikichikwanqa. Amataqmi haykapipas maskankichikchu paykunapa hawkayaynintawan allin kayninkutaqa, chaynataqa rurankichik kallpasapa kanaykichikpaqmi, allpapa allin rurunta mikunaykichikpaqmi chaynataq miraynikichikmanpas wiaypaq herencia allpata saqenaykichikpaqmi nispa. 13Mana allin rurasqaykuraykum chay nataq hatun huchaykuraykum tu kuywan castigawarqankiku, chaywanpas qam Diosniykuqa manam castigawarqankiku mana allin rurasqaykuman hinachu aswanqa lluptiykachiwankikuraqmi. 14Yapamantachum mana kasukusaqku kamachikuynikikunata, casarakusaqkuchum kay millakuypaq kaqkuna ruraq runakunawan? Manachum piakuwaq oqaykuta tukuruwanaykikukama, mana pipas puchunankama nitaq pipas lluptinankama? 15Israelpa yupaychasqan Dios Tay ta lly, allin ru raqmi qamqa kanki chay raykum puchuykachiwankikuraq kunankama. aw paqnikipiraqmi kachkaniku hatun huchallikuq kachkaspaykupas. Qampa aw paqnikipiqa manam pipas sayanmanchu kayna huchallikuq kachkaspaqa nispa.
10
templonpa awpaqninpi qonqoranpa Esdras maakuchkaptinmi chaynataq waqaspa huchankunata willakuchkaptinmi pay man huunakamurqa Israel castakunamanta achka-achka runakuna, qarikuna, warmikuna chaynataq warmakunapas, paykunam llakikuyllawana waqarqaku. 2Chay mi Elampa mirayninmanta kaq Jehielpa churin Secanias nirqa Esdrasman: oqaykum Diosninchikta traicionaruniku huklaw nacionniyoq kay llaqtapi *yachaq warmikunawan casarakuspayku, chaywanpas Israel casta runakunaqa confianzawanraqmi suyachkanchik. 3Kunany contratota Diosninchikwan rurasaqku chaynapi llapan warmikunata wawankunatawan qarqonaykupaq. Chaynataqa rurasaqku qampa chaynataq Diosnikichikpa kamachikuyninman manchakuqkunapa nisqankuman hinam,
1Diospa
Huklaw nacionniyoq warmikunata qarqosqankumanta
707
EZDRAS10
yachachikuyninman hinataqmi rurasaqkupas. 4Hatariy, kay asuntoqa qampa ruranaykim, oqaykupas yanapasqaykikum, chaynaqa kallpanchakuspay arreglay nispa. 5Qonqorasqan manta Esdras hata riruspan mi ju rachirqa Leviy casta sacerdotekunapa jefenkunatawan Israel casta llapallan runakunata chaynapi nisqankuman hina ruranankupaq. Chaymi paykunaataq jurarqaku. 6Diospa templonpa awpaqninmanta Esdras hatariruspanm pasarqa Eliasibpa churin Johananpa cuartonman. Chaypim mana mikurqachu nitaq yakuta tomarqachu. Preso kasqankumanta kutiqkuna Diosta traicionasqankuraykum llakisqa karqa. 7Juda lawpiwan Jerusalen llaqtapim qayakurqaku preso kasqankumanta llapallan kutimuqkuna Jerusalen llaqtaman huunakunankupaq. 8Pipas kimsa punchawkama mana hamuqtaataqmi jefekunapa chaynataq autoridadkunapa rimanakusqankuman hina tukuy kapuqninkunata qechunanku karqa hinaspa kutimuqkunamanta rakisqa kananku karqa. 9Hinaptinmi kimsa punchawllanman Juda lawmanta hinaspa Benjamin lawmanta runakuna huunakamurqaku Jerusalen llaqtaman. Huunakurqakum isqon kaq killapa iskay chunka punchawninpi. Chay punchawpim llapa runa Diospa templonpa plazanpi tiyarqaku chay asuntorayku hinaspa parapi kasqankurayku katkatatastin. 10Hatarispanmi sacerdote Esdras paykunata nirqa: Qamkunam Diosta traicionarqankichik wakin nacionniyoq warmikunawan casarakuspaykichik, kay rurasqaykichiktam Israel castakunapa huchanman yaparqankichik. 11Kunany huchaykichik kunata willakuychik awpa abueloykichikpa yupaychasqan Tayta Diosman. Paypa munasqanta ruraspay rakikuychik kay allpapi *yachaq wakin nacionniyoq runakunamantawan wakin nacionniyoq warmikunamanta nispa. 12Chay mi llapa llan hu u nasqa ru na ku na qapa rispa nirqa: Nisqaykiman hinay rurasqa kachun. 13Aswanqa runakunaqa achkallaam kachkaniku hinaspapas paramuchkanraqtaqmi, manataqmi callepiqa kay mankuchu. Kay asuntoqa manam iskay-kimsa punchawpi ruranapaqchu. Achkallaam kaniku kay hucha ruraqkunaqa. 14Chay naqa jefeykuy qepachun llapallaykupa rantiykupi. Llaqtaykupi huklaw nacionniyoq war mikunawan lliw casarakuqataq citasqa punchawkunapi kutimuchunku, paykunawantaqy hamuchunku sapa llaqtapa ancianonkunapas chay nataq juezninkunapas chay napi kay asuntorayku Diosninchikpa sinchi piakuynin oqanchik manta pasarunankama nispa. 15-16Chay nata m ru rarqa ku preso kasqan ku manta kutimuqku na. Aswanqa Asaelpa churin Jonatanwan Ticvapa churin Jahaziasllam mana munarqakuchu. Paykunamantaqmi sayapakurqa Mesulampas chay nataq Leviy casta Sabetaipas. Chaymi sacerdote Esdras ayllukunapa jefen qarikunata akllaspan abuelonkupa castankuman hina churarqa. Paykunam chunka kaq killapa qallariynin punchawpi huunakuruspanku chay asuntomanta rimanakurqaku. 17Chay napim wakin nacionniyoq warmikunawan casarakuqkuna juzgayta tukurqaku watapa qallariynin punta kaq punchawninpi. 18Sacerdoteku napa castan manta wakin nacion niyoq war miku nawan casa rakuqkunam kaykuna: Josadacpa churin Josueypa mirayninmantawan ayllunmantam karqa Maasias, Eliezer, Jarib hinaspa Gedalias. 19Paykunam prometekurqaku warminkuta qarqonankupaq hinaspataqmi huchankumanta Diosman sapakama ofrecerqaku huk carnerota. 20Imer pa miray nin mantam karqa Ha na niwan Zebadias.
EZDRAS10
21Harimpa 22Pasur pa
708
mirayninmantam karqa Maasias, Elias, Semaias, Jehiel hinaspa Uzias. mirayninmantam karqa Elioenai, Maasias, Ismael, Natanael, Jozabad hinaspa Elasa. 23Leviy casta mantam karqa Jozabad, Simei, Kelaia otaq Kelita, Petaias, Juda hinaspa Eliezer. 24Ta kiqku na mantam karqa Elia sib. Pun ku ku nawan cuenta lli kuqku na manta ataqmi karqa Salum, Telem hinaspa Uri. 25Israel casta manta wa kin ku nam kayku na: Pa rospa miray nin mantam karqa Ramia, Jezias, Malquias, Mijamin, Eleazar, Malquias hinaspa Benaia. 26Elampa miray nin mantam karqa Mata nias, Zaca rias, Jehiel, Abdi, Jeremot hinaspa Elias. 27Zatupa miray nin mantam karqa Elioenai, Elia sib, Mata nias, Jeremot, Zagad hinaspa Aziza. 28Bebaipa miray nin mantam karqa Joha nan, Ha na nias, Zabai hinaspa Atlai. 29Banipa mirayninmantam karqa Mesulam, Maluc, Adaia, Jasub, Seal hinaspa Ramot. 30Pa hat-moabpa miray nin mantam karqa Adna, Quelal, Benaia, Maa sias, Matanias, Bezaleel, Binuy hinaspa Manases. 31Ha rimpa miray nin mantam karqa Eliezer, Isaias, Malquias, Semaias, Si meon, 32Benja min, Maluc hinaspa Sema rias. 33Hasumpa miray nin mantam karqa Matenai, Matata, Zabad, Elifelet, Jeremai, Manases hinaspa Simei. 34Ba nipa miray nin mantam karqa Madai, Amram, Uel, 35Benaia, Bedias, Queluhi, 36Vanias, Meremot, Eliasib, 37Matanias, Matenai, Jaasai, 38Bani, Binui, Simei, 39Selemias, Natan, Adaia, 40Macnadebai, Sasai, Sarai, 41Aza reel, Selemias, Semarias, 42Salum, Amarias hinaspa Josey. 43Nebopa miray nin manta ataqmi karqa Jeiel, Matatias, Zabad, Zebina, Jadau, Joel hinaspa Benaia. 44Chay llapa llan ru na ku nam wakin nacion niyoq war miku nawan casa ra kurqaku, wakinninkupaqa churinkupas karqaam chay warmikunapi.
NEHEMIASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq partem willakun Persia nacionpi Rey Artajerjes kamachiptin Jerusalen llaqtaman Nehemias kutimusqanmanta hinaspa Jerusalen llaqtapa murallan allichachisqanmanta (1-2). Iskay kaq par teataqmi willa kun Diospa kaqninkunata Esdras rurachiptin Nehemias yanapasqanmanta (3-7). Kimsa kaq par teataqmi willa kun runa kunapa qayllanpi Diospa yachachikuy nin leesqankumanta, willa kuntaqmi Diosninkuta kasukunankupaq yapa manta runakunapa contrato rurasqankumantapas (8-10). Tawa kaq par teataqmi willa kun templopi ser vikuqkunamanta, llaqtapa murallan qespichisqankumanta hinaspa Nehemiaspa tukuy ima rurasqanmanta (11-13). Jerusalen llaqtapaq Nehemias maakusqanmanta
Hacaliaspa churin Nehemiaspa willakusqankuna: Rey Artajerjes iskay chunka watamana gobiernachkaptinmi Quisleu sutiyoq killapi oqa Nehemias palaciopa kanan Susa llaqtapi kachkarqani. 2Hinaptinmi aylluykunamanta kaq Hanani sutiyoq runa hamurqa, pay wantaqmi hamurqaku Juda lawmanta wakin runakunapas. Paykunatam tapurqani mana preso riq puchuq judiokunamanta chaynataq Jerusalen llaqtamantapas. 3Hinaptinmi niwarqaku: Chay lawpi *yachaq presochasqakunamanta puchuqkunam akarispanku penqaypi kallachkanku. Jerusalen llaqtapa murallanpas tuichisqam kachkan, zaguan punkunkunapas kaasqataqmi kachkan nispa. 4Chaykunata uya rispay mi tiyaykuspay waqarqa ni, achka punchaw lla kikuspaymi ayunaspay maakurqani hanaq pachapi munaychakuq Diosta. 5Paytam nirqani: Maakuykim hanaq pachapi munaychakuq Dios Taytally. Qamqariki kanki hatun manchakuypaq Diosmi. Contratoykita cumplispaykim kuyaqnikikunatawan kamachikuynikikuna kasukuqkunata kuyapayanki. 6Tuta punchaw qampa qayllaykipi kay sirvientekipa maakusqaytay qawarimuspa uyariykullaway. Israelpa miraynin sirvientekikunaraykum maakamuyki, reqsikunitaqmi Israel casta runakunaqa qampa contraykipi huchallikurusqaykuta. Ar, oqapas abueloypa castanpiwanmi huchallikuruni. 7Llumpay mana allintam ruraruniku contraykipi, manataqmi kasukunikuchu serviqniki Moiseswan qowasqaykiku kamachikuynikikunatapas, decretoykikunatapas chaynataq reglamentoykikunatapas. 8Yuyariy serviqniki Moisesman kayna nisqaykita: Qamkuna huchallikuptikichikqa oqam cheqechisqaykichik huklaw nacionkunaman. 9Ichaqa oqaman kutirikamuwaspaykichik kamachikuyniykunata kasukuptikichikqa, cheqechisqa karu llaqtapi kasqaykichikmantam huumuspa pusamusqaykichik *yachanaypaq akllasqay sitioman nispa.
709
1Kaymi
NEHEMIAS1,2
10Israelpa
710
mirayninkunaqariki sir vientikikunam kaniku chaymi hatun atiynikiwan librawarqankiku. 11Ruegakuykim Seorlly, chaylla kay sir vientikipa maakuy niyta chaynataq sutiki respetay munaq sir vientikikunapa maakuynintapas uyariykunaykipaq. Kay sir vienteki imapas rurasqay allin lloqsinanpaqy yanapaykuway, rey wanpas favoreceykachiway. Chaynatam nirqani rey man copa ser viq kasqayrayku.
Artajerjes iskay chunka watamana gobier nachkaptinmi Nisan killapi vino paypa awpaqninpia kachkaptin pay man ser virqani. Reypa qayllanpiqa oqaqa manam haykapipas llakisqachu karqani. 2Chaymi rey niwarqa: Imanasqataq llakisqa kachkanki? Manam onqosqaqa kawaqchu chaynaqa imamantachiki llakikuchkanki? nispa. Chaymi sinchillataa mancharikurqani. 3Hinaspaymi nirqani reyta: Wiay paqy kawsakuy reylly. Imaynataq manaqa llakikuy manchu abueloykunapa pampakusqan llaqta chunnichisqa chay nataq zaguan punkukunapas kaasqa kachkaptinqa? nispa. 4Rey ataqmi niwarqa: Imatataq munanki qampaq ruranayta? nispa Chaymi hanaq pachapi munaychakuq Diosta maakuspay 5reyta nirqani: Reylly, munaspaykiqa kay sir vientekitay favorecewaspayki kachaway Juda lawpi abueloykunapa pampakusqan llaqtaman chay napi mosoqmanta hatarichimunaypaq nispa. 6Reinapas waqtanpi tiyach kaptin mi rey niwarqa: Hayka unay paqtaq illanki hinaspaqa haykapitaq kutimunki? nispa. Hinaptinmi rey kachawarqa haykapikamam kamunayta niykuptiy. 7Rey taqa nirqa nitaqmi: Reylly, munaspaykiqa qoykachiway cartakunata Eufrates Mayupa waklawninpi gobiernaqkunapaq chaynapi Jud lawman chayanaykama ama harkakuwanankupaq. 8Huk cartataataqy qoykuway sachaykikuna waqaychaq Asaf sutiyoq runapaq chaynapi pay kullukunata qowananpaq. Chaykunawanchiki rurachisaq templopa punkunkunata, llaqtapa murallanta chaynataq *yachanay wasitapas nispa. Chaynatam rey qowarqa Tayta Diospa favorecewasqanman hina. 9Eufrates Mayupa waklawninpi gobiernaqkunaman chayaruspaym qorqani reypa cartankunata. Reypa kachasqanmi oqawan rirqaku tropakunapa jefenkuna chaynataq caballopi sillasqa soldadokunapas. 10Aswanqa Horon llaqtayoq Sambalat hinaspa Amon castamanta kamachikuq Tobias yacharuspam sinchillataa piakururqaku, piakururqakuqa Israelpa mirayninkunata yanapananpaq hukkaqnin hamusqanraykum.
11Chayarqanim Jerusalen llaqtaman, chaypi kimsa punchaw karuspaymi 12tutan
1Rey
Rey Artajerjesmi favorecen Nehemiasta
Nehemiasmi runakunata kallpanchan murallata hatarichinankupaq
hatarirqani wakin qarikunapiwan ichaqa manaraqmi pimanpas willarqanichu Jerusalen llaqtapi ruranaypaq sonqoyman Diospa churasqantaqa. oqapa sillakusqay animalmanta hukqa manam karqachu. 13Tuta lloqsispaymi Qechwaman Riq Zaguanninta pasaspay rirqani Dragonwan sutichasqa pukyu lawmanwan Qopapataman Riq Zaguanman. Jerusalen llaqtapa lliw murallankunatam tuichisqata qawarqani, qawarqanitaqmi llaqtapa zaguan
711
NEHEMIAS2,3
punkukuna kaasqa kasqantapas. 14Chaymantam pasarqani Pukyuman Riq Zaguanman chaynataq reypa rurasqan qochaman, aswanqa manam karqachu campo sillakusqay uywa pasananpaq. 15Tutaraqmi wayqonta wichayman rirqani hinaspaymi qawarqani murallata, muyuspaymi yaykurqani Qechwaman Riq Zaguanninta, chaymantam kutikurqani. 16Jefeku nam ichaqa mana yacharqa kuchu may man risqay tapas nitaq imam rurasqaytapas, chaykamam imatapas manaraq nirqaniraqchu judiokunaman otaq sacerdotekunaman, prefectokunaman chay nataq wakin obra ruraqkunamanpas. 17Chay manta am payku nata nirqa ni: Qamkunaqa qawachkankichik mi sasachakuypi kasqanchikta. Jerusalen llaqtapa murallanpas tuichisqam kachkan chaynataqmi zaguan punkunkunapas kaasqataq kachkan. Hatarispay Jerusalen llaqtapa murallanta hatarichisunchik, amaay mastaqa penqay pi kasunchikchu nispa. 18Willarqa nitaqmi payku na man imay natam Diosniy favorecewasqantapas chaynataq reypa niwasqankunatapas hinaptinmi nirqaku: Hatarispay perqasunchik nispa. Chaynapim kallpanchakurqaku ruranankupaq. 19Aswanqa Horon llaqtayoq Sambalat hinaspa Amon castamanta kamachikuq Tobiasmi Arabia lawmanta Gesem sutiyoq runapiwan yacharuspanku asipayawarqaku hinaspa despreciawarqaku, paykunam nirqaku: Imatataq rurachkankichik? Reypa contranpichu hoqarikuchkankichik? nispa. 20oqa ataqmi payku nata nirqa ni: Hanaq pachapi munaychakuq Dios yanapawaptinkum kay sir vientenkunaqa perqasaqku. Qamkunataqa manam imapas qokusunkichikchu Jerusalen llaqtamantaqa nispa.
jefen Eliasibmi sacerdotemasinkunapiwan perqarqaku Ovejawan sutichasqa zaguanta hinaspam Diospaq sapaqcharqaku. Punkunkunatapas churaspankum Pachakwan sutichasqa torrekama murallatapas perqarqaku, chaykunatapas Diospaqtaqmi sapaqcharqaku Hananeel sutiyoq torrekama. 2Paykunapa waqtanpim perqarqaku Jerico llaqtayoq qarikuna. Paykunapa waqtanpiatqmi perqarqa Imripa churin Zacur. 3Senaapa mirayninkunam perqarqaku Challwawan sutichasqa zaguanta. Churarqakutaqmi punkupa chakankunatapas, punkunkunatapas chaynataq aldabankunatapas hinaspa cerrojonkunatapas. 4Paykunapa waqtanpim allicharqa Cospa willkan otaq Uriaspa churin Meremot. Paykunapa waqtanpiataqmi allicharqa Mesezabeelpa willkan otaq Berequiaspa churin Mesulam. Paykunapa waqtanpiataqmi allicharqa Banapa churin Sadoc. 5Paykunapa waqtanpiataqmi allicharqaku Tecoa llaqtayoq runakuna, allin reqsisqa runakunam ichaqa mana yanapayta munarqakuchu kamachikuqkunapa obranpi llamkayta. 6awpa Zaguantam allicharqaku Paseahpa churin Joiadapiwan Besodiaspa churin Mesulam, churarqakutaqmi punkunkunatapas, aldabankunatapas chaynataq cerrojonkunatapas. 7Paykunapa waqtanpim allicharqa Gabaon llaqtayoq Melatias, Meronot llaqtayoq Jadon, Gabaon llaqtayoq runakuna chaynataq Mizpa llaqtayoqkunapas, paykunam Eufrates Mayupa waklawninpi kaq prefectopa munaychakuyninpi karqaku. 8Paykunapa waqtanpim allicharqa Harhaiapa churin Uziel, paymi karqa qorimanta alhaja ruraqkunamanta kaq. Paypa waqtanpiataqmi allicharqa Hananias, paymi karqa perfume ruraqkunamanta. Paykunam allicharqaku Jerusalen llaqtapa ancho murallankama. 9Paykunapa waqtanpitaqmi allicharqa Hurpa churin
1Sacerdotekunapa
Jerusalen llaqtapa murallankuna kaqllamanta hatarichisqankumanta
NEHEMIAS3
712
Refaiaspas, payqa karqa Jerusalen parten llaqtapi alcaldem. 10Paykunapa waqtanpim allicharqa Harumaf sutiyoq runapa churin Jedaiaspas, payqa rurarqa wasinpa chimpanpi kasqanraykum. Paypa waqtanpim allicharqa Hasabniaspa churin Hatus. 11Harimpa churin Malquiaswan Pahat-moabpa churin Hasubmi allicharqaku huk hawaqta, allicharqakutaqmi Hornokunawan sutichasqa torretapas. 12Paykunapa waqtanpim allicharqa Halohespa churin Salum, paymi karqa Jerusalen parten llaqtapa alcalden, paywantaqmi llamkarqa warmi churinkunapas. 13Qechwaman Riq Zaguantam allicharqa Hanunwan Zanoa llaqtapi *yachaqkuna, paykunam mosoqmanta perqarqaku, churarqakutaqmi punkunkunatapas, aldabankunatapas chaynataq cerrojonkunatapas. Murallatapas allicharqakum tawa pachak pichqa chunkan metrota Qopapataman Riq Zaguankama. 14Qopapataman Riq Zaguantam allicharqa Recabpa churin Malquias, paymi karqa Bet-haquerem lawpi gobernador, paymi mosoqmanta perqaspan churarqa punkunkunata, aldabankunata hinaspa cerrojonkunata. 15Col hozepa chu rin Salum sutiyoq ru napas allicharqam Puk yu man Riq Zaguanta, paymi karqa Mizpa lawpi gobernador. Paymi mosoqmanta perqaspan churarqataq punkunpa chakankunatapas, punkunkunatapas chay nataq aldabantawan cerrojonkunatapas. Allicharqataqmi reypa huertanman riq Siloe estanquepa perqantapas Davidpa Llaqtanmanta uraykamuq gradaskama. 16Paypa waklawninpiataqmi allicharqa Azbucpa churin Nehemias, paymi karqa Bet-sur parten distritopa gobernador nin, paym allicharqa Davidpa sepulturankunapa awpaqninkama, estanquekama hinaspa soldadokunapa cuartelninkama. 17Paypa waklawninpiataqmi allicharqaku Leviy casta Banipa churin Rehum, paypa waqtanpim allicharqa Hasabias, paymi karqa Keila parten distritopa gobernadornin, payqa allicharqa Keila distritopa sutinpim. 18Paykunapa waklawninpiataqmi allicharqa ayllun Henadadpa churin Bavai, paymi karqa Keila parten distritopa gobernadornin. 19Paypa waqtanpim allicharqa Josueypa churin Ezer, paymi karqa Mizpa llaqtapa gobernadornin, paymi allicharqa esquinapi armakuna waqaychana wasiman seqanapa chimpanpi esquinakama. 20Paypa waklawninpiataqmi Zabaipa churin Baruc huk hawaqta ganasllawana allicharqa, esquinamanta qallaykuspam sacerdotekunapa jefen Eliasibpa wasinpa punkunkama allicharqa. 21Paypa waklawninpiataqmi huk hawaqta allicharqa Cospa willkan otaq Uriaspa churin Meremot, allicharqaqa Eliasibpa punkunmanta qallarispam hina kikin Eliasibpa wasinpa cantonkama. 22Paypa waklawninpiataqmi allicharqaku sacerdotekuna, paykunaqa karqa Jordan Mayupa qechwanpi *yachaqkunam. 23Paykunapa waklawninpiataqmi allicharqaku Benjaminpiwan Hasub, chaytam rurarqaku wasinkupa chimpan kasqanrayku. Paykunapa waklawninpiataqmi allicharqa Ananiaspa willkan otaq Maasiaspa churin Azarias, paypas allicharqa wasinpa waqtanpi kaqtam. 24Paypa waklawninpiataqmi huk hawaqta allicharqa Henadadpa churin Binui, Azariaspa wasinmanta qallarispam murallapa esquinanpi tukurqa. 25Uzaipa churin Palalmi allicharqa esquinapa chimpanpi, allicharqataqmi reypa alto palacionmanta lloqsiq hatun torretapas, chay torrem karqa guardiakunapa pationpa hichpanpi. Paypa waklawninpiataqmi allicharqa Farospa churin Pedaias. 26Ofel Moqopi yachaq templopa sirvientenkunaataqmi allicharqaku intipa qespimunan lawpi lloqsina zaguanpa chimpankama hinaspa hawa lawman lloqsiq torrekama. 27Paykunapa waklawninpiataqmi huk hawaqta allicharqaku Tecoa llaqtayoq runakuna, allicharqakuqa hawa lawman lloqsiq hatun torrepa chimpanmanta qallarispam Ofel Moqopa murallankama.
713
28Caballokunapa
NEHEMIAS3,4
Zaguanninmanta qallaykuspam sacerdotekuna allicharqaku sapakama wasinkupa chimpanta. 29Paykunapa waklawninpiataqmi allicharqa Imerpa churin Sadoc, payqa allicharqa wasinpa chimpantam, paypa waklawninpiataqmi allicharqa Secaniaspa churin Semaias, paymi karqa intipa qespimunan lawpi zaguan punkuwan cuentallikuq. 30Paypa waklawninpiataqmi huk hawaqta allicharqaku Selemiaspa churin Hananiaspiwan Salaf sutiyoq runapa soqta kaq churin Hanun, paykunapa waklawninpiataqmi allicharqa Berequiaspa churin Mesulam, payqa allicharqa cuartonpa chimpantam. 31Paypa waklawninpiataqmi allicharqa qorimanta alhaja ruraqkunamanta kaq Malquias, allicharqaqa templopa sirvientenkunapa wasinkamam chaynataq negociantekunapa wasinkamam, chay wasiqa karqa soldadokunapa huunakunanku zaguanpa chimpanpim. Malquiasqa allicharqataqmi esquinapi llaqta cuidaqkunapa puestonkamapas. 32Esquinapi llaqta cuidaqkunapa puestonmanta qallarispam Oveja sutiyoq zaguankama allicharqaku qorimanta alhaja ruraq negociantekunapiwan.
muralla rurasqaykuta Sanbalat uyariruspanataqmi llumpayllataa piakururqa, rabiallawanam burlakuwarqaku oqayku judiokunamanta. 2Castankunamanwan Samaria lawpi tropankunamanmi kaynata nirqa: Imatataq chay mana kallpayoq judiokunaqa rurachkanku? Yapamantachu murallakunata hatarichinqaku? Diospaqchum animalkunata wauchipunqaku? Huk punchawllapichum llamkayta tukurunqaku? Mosoqyarachinqakuchum montonasqa allpa ukupi kaasqa rumikunata? nispa. 3Sanbalat wan kuskataqmi kachkarqa Amon casta manta Tobiaspas, paymi nirqa: Qawaychik, wak perqasqanku murallataqariki atoq seqaspanpas tuirachimunqam nispa. oqa Nehemias kaynata maakurqani: Diosllayku, uyariy asipayawasqankuta, kikinkumany kutirachiy kamikuyninkuta, paykunaqa huklaw nacionman preso pusasqay kachunku. 5Amay pampachaychu mana allinkuna rurasqankumantaqa, awpaqnikipi kaq huchankutapas amataqy limpiaychu perqaqkunata sinchillataa rabiachisqankurayku nispa. murallata hinaptinmi runakuna ganasllawana rurasqankurayku chawpikamaa lliw muralla rurasqa karqa. 7Astawanqa Sanbalatpiwan Tobiasmi, Arabia lawmanta kaqkunapiwan chaynataq Amon castamanta kaqkunapiwan hinaspa Asdod llaqtamanta kaqkunapiwan Jerusalen llaqtapa murallankuna allichasqaykuta chaynataq raqrankunatapas tapasqaykuta uyariruspanku sinchillataa piakururqaku. 8Paykunam lliwchanku rimanakururqaku Jerusalen llaqtapa contranpi peleanankupaq chaynapi daanankupaq. 9Chaymi Diosniykuta maakuspayku churarqaniku runakunata tuta punchaw llaqtata cuidanankupaq chaynapi paykunamanta defiendekunaykupaq. 10Juda lawmanta runakunaataqmi rimarqaku kaynata: Apamuqkunapa kallpankum pisiruna, wischunapaq allpapas achkam, manataqmi atiy mankuchu muralla perqaytaqa nispa. 11oqaykupa contraykupi kaqku na ataqmi nirqa ku:
6Rurarqanikum 4Chay mi
1oqaykupa
Enemigonkupa asipayasqanmanta
Nehemiaspa maakusqanmanta
Enemigonkupa amenazasqanmanta
NEHEMIAS4,5
714
Amay yachachunkuchu nitaq qawachunkuchu paykunapa chawpinman yaykuruspa waurachinanchikkama hinaspa llamkasqankuta sayarachinanchikkama nispa. 12Aswanqa enemigoykuwan *yachaq judioku na ha muspan kum willapayawarqaku chunka kutikama: Maylaw ninchikmantapas paykunaqa atacawasunchik mi nispa. 13Chay mi churarqani runakunata murallapa qepan uray nin lawkunapi, churarqanitaqmi murallapa kicharayaqninkunapipas. Paykunaqa karqaku espadakunawan, lanzakunawan hinaspa flechakunawan armasqam. 14Chaymi qawarispay reqsisqa runakunata, gobiernaq runakunata hinaspa llapallan runakunata nirqani: Amay manchakuychikchu paykunataqa, amataqy qonqaychikchu Seorninchikqa hatun kasqanta chaynataq manchakuypaq kasqantapas, peleaychiky aylluykichikrayku, churikichikkunarayku, warmikichikrayku hinaspa wasikichikrayku nispa. 15Enemigoyku chaykuna yacharusqaykutawan paykunapa rima na kuy nin kuta Dios yanqacharusqanta uyariruptinkum llapallayku kutiykurqaniku murallapi rurayniykuman. 16Chay punchawmantam parten runaykuna llamkaqku obrapi, partenataqmi lanzakunawan, harkachikunawan, flechakunawan chaynataq qasqopas wasapas harkachikunawan armasqa karqaku. Juda casta runakunapa qepanpiataqmi kachkarqaku jefekuna. 17Murallapi perqaqkunawan qepiqkunam huknin makinkuwan llamkaqku obrapi huknin makinwanataqmi espadata hapiqku. 18Perqaqkunam llamkaspanku sapakama weqawninkupi watasqa espadayoq karqaku, corneta tocaqataqmi oqawan kuska karqa. 19Hinaptinmi reqsisqa runakunata, gobiernaq runakunata hinaspa llapallan runakunatawan nirqani kaynata: Rurananchikqa hatu-hatunmi, oqanchikataqmi rakinasqa kachkanchik murallapi karupikama. 20Chaynaqa cornetapa waqasqanta uyarispaykichikmi chaypipuni oqaykuwan huunakunkichik. Diosninchikmi oqanchikpaq peleanqa. 21Par ten ru na ku na lanza hapirisqa kaptin ku m oqayku ataq llam karqa ni ku achikyasqanmanta tutaykunankama. 22Nirqanitaqmi runakunata chay tiempopi: Sapakama sirvientekichikwan Jerusalen llaqtapi kaychik chaynapi tutan cuidakuspa punchawataq obrapi llamkananchikpaq. 23Chaynataqmi oqapas, aylluykunapas, runaykunapas hinaspa compaaqniy llaqta cuidaqkunapas mana llatanakurqanikuchu pachaykuta, llatanakuspaqa-llatanakurqaniku baakunallaykupaqam.
ukupi runakunam, warmikunapiwan anchallataa rimarqaku castanku judiokunapa contranpi. 2Wakiqninkum nirqaku: oqaykuqa achkallaam kaniku, achkallaataqmi wawa-churiykupas, chayraykum mana waurunaykupaq munaniku trigota nispa. 3Wa kin ataqmi nirqa ku: Yarqawaptinkum trigota rantinaykupaq prendakuruniku chakraykuta, uvas huertaykuta chaynataq wasiykutapas nispa. 4Wa kin ataqmi nirqa ku: Qollqetam prestakuruniku reyman impuestota paganaykupaq chaypaqmi chakraykutawan uvas huertaykutapas prendakunayku. 5Judiomasinchikkunawanqa ayllupuram kanchik, churinchikpas churinku hinam, paykunapa sirvientena kananpaqmi qorqaniku qari churiykutawan warmi churiykutapas. Wakin warmi churiykuqa
1Payku na
Kikinku ukupi sasachakuymanta
715
NEHEMIAS5
sirvientaam kachkankupas, manataqmi harkakunaykupaq ima ruraytapas atinikuchu chakraykupas hinaspa huertaykupas hukpa makinpia kasqanrayku nispa. 6Quejan kutawan willa kuwasqan kuta uya riruspay mi sinchillata a rabia rurqa ni. 7Chayku na manta yuyay ma na rispay mi reqsisqa ru na ku nata chay nataq gobier naq runakunata qaqcharqani kaynata: Mirayninpaqraqchum castaykichik man prestankichik? nispa. Chay asuntomanta rimanaykupaqmi huururqani runakunata. 8Paykunatam nirqani: oqaykum atisqaykuman hina kutichimurqaniku nacionkunaman *rantikusqa judiomasinchikkunata. Qamkunaataqchu aylluykichikta rantikurunkichik oqayku kutichimunaykupaq? nispa. Upallakuspa mana imatapas niwaptinkum. 9nirqani: Manam allinchu chay rurasqaykichikqa. Manachum respetankichik Diosninchikta chaynapi enemigonchik nacionkuna ama burlakuwananchikpaq? 10oqapas aylluntinmi runaykunapiwan qollqetawan trigota prestarqaniku chaynaqa qonqasunay miraynin maaytaqa. 11Ruegakuykichikmi chakrankuta, uvas huertankuta, aceituna huertankuta chaynataq wasinkutapas kutichipunaykichikpaq. Ruegakuykichiktaqmi qollqemantapas, trigomantapas, vinomantapas hinaspa aceitemantapas manusqaykichikpa miraynin maasqaykichikta kutichipunaykichikpaq nispa. 12Payku na ataqmi niwarqa ku: Kutichipusaqkum, manaam imatapas maasaqkuchu, nisqaykiman hinam rurasaqkuqa nispa. Chayman hinam sacerdotekunata qayaspay juramentachirqani. 13Pachaytapas taspispaymi kaynata nirqani: Pipas kay juramento mana cumpliqkunatay wasinkumantawan llamkay ninkumanta Dios kaynata taspichun hinaspa llapa imantapas qechuchun nispa. Lliw huunasqa runakunaataqmi nirqaku: Chay nay kachun! nispa. Tayta Diosta alabaspam chay man hina rurarqaku.
14Rey Artajerjesmi churawarqa Juda lawpi prefecto kanaypaq. Prefecto kaytam qa-
Nehemiaspa allin sonqo kayninmanta
llarirqani pay iskay chunka watamana gobiernachkaptin. Kimsa chunka iskayniyoq watamana gobiernachkaptinmi chunka iskayniyoq wataa prefectoman tupaq mikuyta oqapas nitaq aylluykunapas mana chaskirqanikuchu. 15oqamanta punta kaq prefectokunaqa akarichirqam runakunata hinaspam mikunankupaqwan vino tomanankupaq sapa punchaw chaskiqku yaqa parte kilo qollqeta, paykunapa yanapaqninkunapas akarichirqam runakunataqa. oqam ichaqa Diosta respetasqayrayku mana chaynatachu rurarqani. 16Kay muralla hatarichiypipas ruranaytam rurarqani, manataqmi rantirqanikuchu chakrakunatapas, llapallan runaykunapas chay llamkaypim karqaku huk runa hinalla. 17Judiokuna kaspapas otaq gobiernaqkuna kaspapas oqamantataqmi mikuqku pachak pichqa chunkan runakuna ichaqa manam yupasqachu karqa oqaykupa muyuriqniykupi kaq nacionkunamanta hamuq runakunaqa. 18Sapa punchaw mikuyta rurachispaymi nakachirqani huk torota, akllasqa soqta ovejakunata hinaspa raprayoq animalkunata, sapa chunka punchawataqmi nana-nanaq vinota apachimurqani. Chaywanpas prefecto kasqayrayku tupawaqniy mikuytaqa manam maakurqanichu, chaynataqa rurarqani kay
NEHEMIAS5,6
716
runakunapa llumpayllaa llamkayninku kasqanraykum. 19Chaynaqa Dioslly, allinniypaqy ama qonqawaychu kay runakunapaq tukuy ima rurasqayrayku.
Tobiaspiwan Arabia lawmanta kaq Gesem sutiyoq runapiwan, wakin enemigoyku runakunapiwan yacharurqaku muralla perqasqayta chaynataq chaypiqa murallapa raqranpas manaa kasqanta. Chay tiempokamaqa manaraqmi punkukunatapas churarqanichu. 2Sanbalatpiwan Gesenmi kachamurqaku kaynata niwanankupaq: Hamuy Ono Pampapa huk kaqnin llaqtachanpi huunakunanchikpaq nispa. Paykunaqariki piensarqaku mana allinta rurawanankupaqmi. 3Chay mi kacharqani runakunata kaynata nimunankupaq: oqaqa rurachkani hatun obratam chaymi hamuytaqa mana atiramuymanchu, qamkunaman rispay kay obrata saqeruptiyqa kay obram sayarunman nispa. 4Tawa kutika mam nichimuwarqa ku, oqa ataqmi payku na man nichimurqa ni puntapi nichimusqayta hinalla. 5Hinaptin mi Sanba latqa ru nanwan a ku na musqa hina chay na willa kuyllata kunanwanqa pichqa kutikamaa, apachimuwasqataqmi kicharayachkaq huk cartatapas. 6Chay cartam kaynata nisqa: Huklaw nacionniyoq runakunam rimachkanku, Gesempas hina chaynallatam nin, qamsi judiokunapiwan hoqarikuyta piensachkanki chaysi murallatapas perqachichkanki, ninkutaqmi paykunapa reynin karuy munasqaykitapas. 7Chaynallataqsi churarunkia Diosmanta willakuqkunatapas: Kachkanam Juda nacionpi rey nispa chaynapi Jerusalen llaqtapi qanmanta willakachakunankupaq. Chay rimaykunataqa Rey Artajerjesmanmi willaykunmanku, chaynaqa hamuypuni rimanakunanchikpaq. Sanbalat man nichimurqani: Manam chay nisqaykiman hinachu, chaykunataqa umallaykimantam horqorunki nispa. 9oqaykuta mancha richiy pi kawaspan kum nirqa ku: Paykunapa kallpanqa obra rurasqankupim pisirunqa chay mi mana tukunqakuchu nispa. Chaymi Tayta Diosta maakurqani: Kunanqa aswanraqy kallpanchaykullaway nispa. 10Chay mantam rirqa ni Mehetabelpa will kan otaq Delaiapa chu rin Semaiaspa wasinman, paymi chaypi wichqarayachkasqa hinaspam kay nata niwarqa: Diospa templonpa santuarionpi huunakuspay punkunkunata wichqarusunchik, wauchisunaykipaqmi hamuchkanku, kunan tutapunim chayamunqaku nispa. 11Chay mi payta nirqa ni: oqa hina qariqa manam lluptinmanchu, oqa hina qariqa manam santuarioman yaykunmanchu vidanta salvananpaqqa, manam yaykusaqchu nispa. 12Musya rurqa nim pay taqa Dios mana kacha musqanta, kay taqa ri mach karqa Tobiaswan Sanbalat pagarusqanraykum. 13Paykunam pagarurqaku manchachiwananpaq chaynapi chayta ruraspa huchallikurunaypaq hinaspataq paykunapa awpaqninpipas penqay pi kaptiy humillachiwanankupaq. 14Dioslly, amay
8Chay mi
1Sanba lat mi
Nehemiaspa contranpi rimanakusqankumanta
717
NEHEMIAS6,7
qonqaychu Tobiaswan Sanbalatpa kay rurasqankutaqa, amataqy qonqaychu qanmanta willakuq Noadias sutiyoq warmimantapas chaynataq qanmanta wakin willakuqkunamantapas, paykunam manchachiwayta munarqaku. 15Mu ra lla m tu kusqa karqa Elul killapa iskay chun ka pichqayoq punchawninpi. Chay obratam qespichirqaniku pichqa chunka iskayniyoq punchawpi. 16Llapa llan enemigoykum yacha rurqa ku, rikurqa kutaqmi muyu riqniykupi kaq nacionkunapas, paykunam penqakuspanku humillakururqaku kay rurasqaykuqa Diospa yanapakuy ninwan qespichisqa kasqanrayku. 17Chay punchawkunapim achka cartakunata Juda lawpi reqsisqa runakuna apachinakuqku Tobiaswan. 18Chaynataqa rurarqaku Juda lawpi achkallaa runakuna Tobiasman juramentasqankuraykum. Tobiasqariki karqa Ara sutiyoq runapa churin Secaniaspa masanmi, Tobiaspa churin Johananpa warminataqmi karqa Mesulampa warmi churin, Mesulamqa karqa Berequiaspa churinmi. 19oqapa awpaqniypipas allinllataam rimaqku Tobiasmantaqa, paymanmi willaqku tukuy ima rimasqaykunata. Hinaptinmi Tobiasataq apachimuwaq cartakunata manchachiwananpaq.
qespiruptinmi punkunkunata churarqani, churasqataqmi karqa punkukunawan cuentallikuqkunapas, takiqkunapas chaynataq Leviy casta runakunapas. 2Jerusalen llaqtapi gobiernananpaqmi churarqani wawqey Hananita, churarqanitaqmi Hananiastapas, paymi karqa Jerusalen llaqtapi gobierno wasipa jefen, payqa karqa wakin runakunamantapas Dios respetaq confianza runam. 3Paykunatam nirqani: Jerusalen llaqtapa punkunkunataqa amam kichankichikchu alto intikama, llaqta cuidaqkuna puestonkupi kachkaptinraqmi punkukunataqa wichqaspa cerrojowan segurankichik. Churankichiktaqmi Jerusalen llaqtapi *yachaqkunamanta llaqta cuidaq runakunatapas. Paykunapa wakinninmi cuidanqa maymi cuidanankupi, wakinataqmi cuidanqa wasinkupa chimpanpi. 4Llaqtam hatu-hatun karqa aswanqa chaypi yachaqkunaqa asllam karqa tuichisqa wasikunapas manaraq hatarichisqa kasqanrayku.
Zorobabelwan kutimuqkunamanta (Esd 2:1-70)
1Muralla
Nehemiasmi churan kamachikuqkunata
umayman churarqa reqsisqa runakunatawan gobiernaqkunata hinaspa llapallan runakunata huunaypaq chay napi sapakama ayllunkuman hina yupasqa kanankupaq, tarirqanitaqmi ayllunkuman hina aw paq kutimuqkunapa listachikusqan librotapas, chaypim kayna qellqasqa kasqa: law llaqtayoqkunata Babilonia nacionpa rey nin Nabucodonosorpa Babiloniaman preso apasqankunam kutimurqaku Jerusalen llaqtaman chaynataq Juda lawmanpas. Sapakamam kutirqaku llaqtankuman. 7Paykunam rirqaku Zorobabelwan, Josuey wan, Nehemiaswan, Azariaswan, Raamiaswan, Nahamaniwan, Mardoqueowan, Bilsanwan, Misperet wan, Big vaiwan, Nehunwan hinaspa Baanawan. Chay kutiq Israel casta yupasqa runakunam kaykuna: mirayninkunam karqa iskay waranqa pachak qanchis chunkan iskayniyoq. Sefatiaspa mirayninkunam karqa kimsa pachak qanchis chunkan iskayniyoq. 10 Arapa mirayninkunam karqa soqta pachak pichqa chunkan iskayniyoq.
9 8 Parospa 6Juda
5Diosmi
NEHEMIAS7
11
718
Pahat-moabpa mirayninkunam otaq Josueypa chaynataq Joabpa mirayninkunam karqa iskay waranqa pusaq pachaknin chunka pusaqniyoq. 12 Elampa mirayninkunam karqa waranqa iskay pachaknin pichqa chunka tawayoq. 13 Zatupa mirayninkunam karqa pusaq pachak tawa chunkan pichqayoq. 14 Zacaipa mirayninkunam karqa qanchis pachak soqta chunkan. 15 Binuypa mirayninkunam karqa soqta pachak tawa chunkan pusaqniyoq. 16 Bebaipa mirayninkunam karqa soqta pachak iskay chunkan pusaqniyoq. 17 Azgadpa mirayninkunam karqa iskay waranqa kimsa pachak iskay chunkan iskayniyoq. 18 Adonicampa mirayninkunam karqa soqta pachak soqta chunkan qanchisniyoq. 19 Bigvaipa mirayninkunam karqa iskay waranqa soqta chunkan qanchisniyoq. 20 Adinpa mirayninkunam karqa soqta pachak pichqa chunkan pichqayoq. 21 Ezequiaspa mirayninkunamanta kaq otaq Aterpa mirayninkunam karqa isqon chunka pusaqniyoq. 22 Hasumpa mirayninkunam karqa kimsa pachak iskay chunkan pusaqniyoq. 23 Bezaipa mirayninkunam karqa kimsa pachak iskay chunkan tawayoq. 24 Harifpa mirayninkunam karqa pachak chunka iskayniyoq. 25 Gabaonpa mirayninkunam karqa isqon chunka pichqayoq. 26 Belen hinaspa Netofa llaqtayoqkunam karqa pachak pusaq chunkan pusaqniyoq. 27 Anatot llaqtayoqkunam karqa pachak iskay chunkan pusaqniyoq. 28 Bet-azmavet llaqtayoqkunam karqa tawa chunka iskayniyoq. 29 Quiriat-jearim llaqtayoqkuna, Cafira llaqtayoqkuna hinaspa Beerot llaqtayoqkunaataqmi karqa qanchis pachak tawa chunkan kimsayoq. 30 Rama llaqtayoqkuna hinaspa Geba llaqtayoqkunaataqmi karqa soqta pachak iskay chunkan hukniyoq. 31 Micmas llaqtayoqkunam karqa pachak iskay chunkan iskayniyoq. 32 Betel hinaspa Hai llaqtayoqkunaataqmi karqa pachak iskay chunkan kimsayoq. 33 Huknin Nebo llaqtayoqkunam karqa pichqa chunka iskayniyoq. 34 Huknin Elam llaqtayoqkunaataqmi karqa waranqa iskay pachaknin pichqa chunka tawayoq. 35 Harim llaqtayoqkunam karqa kimsa pachak iskay chunkan. 36 Jerico llaqtayoqkunam karqa kimsa pachak tawa chunkan pichqayoq. 37 Lod llaqtayoq, Hadid llaqtayoq hinaspa Ono llaqtayoqkunaataqmi karqa qanchis pachak iskay chunkan hukniyoq. 38 Senaa llaqtayoqkunam karqa kimsa waranqa isqon pachaknin kimsa chunkan. 39 Josueypa ayllunmanta kaq Jedaiaspa miraynin sacerdotekunam karqa isqon pachak qanchis chunkan kimsayoq. 40 Sacerdote Imerpa mirayninkunam karqa waranqa pichqa chunkan iskayniyoq. 41 Sacerdote Pasurpa mirayninkunam karqa waranqa iskay pachaknin tawa chunka qanchisniyoq. 42 Sacerdote Harimpa mirayninkunam karqa waranqa chunka qanchisniyoq.
719
43Hodavias
NEHEMIAS7
ayllumanta kaq Josueypa chaynataq Cadmielpa miray nin Leviy casta runakunam karqa qanchis chunka tawayoq. 44Asaf pa miray nin manta ta kiqku nam karqa pachak tawa chun kan pusaqniyoq. 45Punkukunawan cuentallikuqkunam kaykuna: Salumpa mirayninkuna, Aterpa mirayninkuna, Talmonpa mirayninkuna, Acubpa mirayninkuna, Hatitapa mirayninkuna hinaspa Sobaipa mirayninkuna. Llapallanmi karqa pachak kimsa chunkan pusaqniyoq. 46Templopi sirvientekunam karqa: Zihapa mirayninkuna, Hasufapa mirayninkuna, Tabaotpa mirayninkuna, 47Querospa mirayninkuna, Siahapa mirayninkuna, Padonpa mirayninkuna, 48Lebanapa mirayninkuna, Hagabapa mirayninkuna, Salmaipa mirayninkuna, 49Hananpa mirayninkuna, Gidelpa mirayninkuna, Gaharpa mirayninkuna, 50Reaiapa mirayninkuna, Rezinpa mirayninkuna, Necodapa mirayninkuna, 51Gazampa mirayninkuna, Uzapa mirayninkuna, Paseahpa mirayninkuna, 52Besaipa mirayninkuna, Meunimpa mirayninkuna, Nefusimpa mirayninkuna, 53Bacbucpa mirayninkuna, Hacufapa mirayninkuna, Harhurpa mirayninkuna, 54Bazlutpa mirayninkuna, Mehidapa mirayninkuna, Harsapa mirayninkuna, 55Barcospa mirayninkuna, Sisarapa mirayninkuna, Temapa mirayninkuna, 56Neziapa mirayninkuna hinaspa Hatifapa mirayninkuna. 57Sa lomonpa sir vienten ku napa miray nin ku nam karqa: Sotaipa miray nin ku na, Soferetpa mirayninkuna, Perudapa miray ninkuna, 58Jaalapa miray ninkuna, Darconpa mirayninkuna, Gidelpa mirayninkuna, 59Sefatiaspa miray ninkuna, Hatilpa mirayninkuna, Poqueret-hazebaimpa miray ninkuna hinaspa Amonpa mirayninkuna. 60Templopi llapallan sir vientekunapiwan Salomonpa sir vientekunapa mirayninkunam karqa kimsa pachak isqon chunkan iskayniyoq. 61Tel-mela llaqtamanta, Tel-harsa llaqtamanta, Querub llaqtamanta, Adon llaqtamanta hinaspa Imer llaqtamanta hamuqkunam mana allintachu yacharqaku taytankupa ayllunkunamanta nitaq castankumantapas. Chaynapim Israel casta kasqankumanta iskayrayarqaku. Paykunam karqa: 62Delaiapa mirayninkuna, Tobiaspa mirayninkuna hinaspa Necodapa mirayninkuna, llapallankum karqa soqta pachak tawa chunkan iskayniyoq. 63Wakin sacerdotekunapa mirayninkunam karqa: Habaiapa mirayninkuna, Cospa mirayninkuna hinaspa Barzilaipa mirayninkuna. Kay Barzilaimi casarakurqa Galaad lawmanta kaq Barzilaipa huknin warmi churinwan, chayraykum suegronpa sutinwan sutichakurqa. 64Paykunam maskarqaku listapi abuelonkunapa sutinta ichaqa manam tarirqakuchu, chayraykum manaa chaskisqachu karqaku sacerdote kanankupaq. 65Chayraykum prefecto nirqa paykunata: Amam mikunkichikraqchu Diospaq sapaqchasqa mikuykunataqa urimtawan tumimta sacerdote choqaspa Diosta tapunankama nispa. 66Llapallan huunasqa runakunam karqaku tawa chunka iskayniyoq waranqa kimsa pachak soqta chunkan. 67Sirvientekunawan sirvientakunataqa manam yuparqakuchu paykunawan kuskataqa, paykunam karqaku qanchis waranqa kimsa pachaknin kimsa chunka qanchisniyoq, karqataqmi warmipas qaripas iskay pachak tawa chunkan pichqayoq takiqkuna. 68Caballokunam karqa qanchis pachak kimsa chunkan soqtayoq, mulakunam karqa iskay pachak tawa chunkan pichqayoq, 69Camellokunam karqa tawa pachak kimsa chunkan pichqayoq, asnokunaataqmi karqa soqta waranqa qanchis pachak iskay chunkan. 70Wakin jefeku nam obrapaq ofrendata qorqa ku, prefectom templopi qoriqollqe waqaychaqman qorqa pusaq kilo qorita, pichqa chunka medianokunata, qorqataqmi sacerdotekunapaq pichqa pachak kimsa chunkan pachakunatapas. 71Jefeku nam templopi qori-qollqe waqaychaqman qorqa ku pachak soqta chun kan kilo qoritawan waranqa iskay pachak chunkan kilo qollqeta. 72Wakin runaku-
NEHEMIAS7,8
720
naataqmi qorqaku soqta chunka qoritawan waranqa pachaknin kilo qollqeta, qorqakutaqmi sacerdotepaq soqta chunka qanchisniyoq pachakunatapas. 73Llaqtan kupim *yacharqa ku sacerdoteku na, Leviy casta ru na ku na, pun ku kunawan cuentallikuqkuna, takiqkuna, llaqta runakuna, templopi sir vientekuna hinaspa Israel llapallan castakuna.
Qanchis kaq killa chayaramuptinmi Israelpa mirayninkuna kachkarqaku llaqtankupia. 1Llapa runakunam huk runa hinalla huunakamurqaku Yakuman Lloqsina Zaguanpa awpaqninpi kaq plazapi chaymi Diospa yachachikuynin yachachiq Esdrasman nirqaku Moisespa qellqasqan yachachikuy librota apamunanpaq, chay yachachikuytam Tayta Dios kamachirqa Israel runankunaman. 2Qanchis kaq killapa punta kaq punchawninpim sacerdote Esdras apamurqa yachachikuy librota huunasqa runakunaman, qarikunaman, warmikunaman hinaspa llapallan entiendey atiqkunaman. 3Yakuman Lloqsina Zaguanpa awpaqninpi kaq plazapim chay librota leerqa llapallanpa awpaqninpi achikyaqmanta chawpi punchawkama. Llapallan runakunam tukuy atencionwan uyarirqaku Diospa yachachikuynin libro leesqanta. 4Diospa libronmanta yachachiq Esdrasataqmi sayachkarqa chaypaq rurasqa tabladillopa hawanpi, paypa *alleq lawninpim sayachkarqa Matatias, Sema, Anias, Urias, Hilcias hinaspa Maasias. *Ichoq lawninpiataqmi sayachkarqa Pedaias, Misael, Malquias, Hasum, Hasbadana, Zacarias hinaspa Mesulam. 5Librotam Esdras kicharqa llapallan runakuna qawachkaptin, payqa kachkarqa llapallan runakunamanta altoneqpim, librota kichaykuptinmi llapallan runakuna sayarirqaku. 6Chaynapim Esdras alabarqa hatun munayniyoq Tayta Diosta, llapallan runakunaataqmi makinkuta hoqarispanku nirqaku: Chay nay kachun, chaynay kachun! nispa. Qonqoranpa pampaman kumuykuspankum Tayta Diosta adorarqaku. 7Leviy casta runakunam Diospa yachachikuyninta runakunaman entiendechirqaku, paykunam karqa Josuey, Bani, Serebias, Jamin, Acub, Sabetai, Hodias, Maasias, Kelita, Azarias, Jozabed Hanan hinaspa Pelaia. Runakunaataqmi maymi kasqankupi sayachkarqaku. 8Clarollataam leerqaku Diospa yachachikuynin librota hinaspam entiendesqanku rimayman tikrarqaku chaynapi leesqankuta entiendenankupaq. 9Prefecto Nehemiasmi, Diospa yachachikuynin yachachiq sacerdote Esdraspiwan hinaspa runakuna entiendechiq Leviy castakunapiwan llapallan runakunata nirqaku: Yupaychasqanchik Tayta Diospaq sapaqchasqa punchawmi kunanqa, amay llakikuychikchu nitaq waqaychikchu nispa. Chaynataqa nirqaku llapallan runakuna Diospa yachachikuy ninkunata uyarispa waqasqankuraykum. 10Nirqakutaqmi: Rispaykichiky allin mikuykunata mikumuychik, uvasmanta upita tomamuychik, apachiychiktaq mikunankupaq manaraq alistasqa kaqkunamanpas. Seorninchikpaq sapaqchasqa punchawmi kunanqa, amay llakikuychikchu, Tayta Diospa kusikuy ninqa amparawaqninchik wasi hinam nispa. 11Leviy casta ru na ku napas waqaqku nata upa llachispam nirqa ku: Upallaychik, kunanqa Diospaq sapaqchasqa punchawmi, amay llakikuychikchu nispa.
Yachachikuy librota Esdras leesqanmanta
721
12Chay napim
NEHEMIAS8,9
llapallan runakuna rirqaku mikuq hinaspa tomaq, chay nataq mikuy ninkuta hay wanakuspa sinchillataa kusikunankupaq. Paykunam sumaqllataa entienderqaku tukuy uyarisqankuta. punchawataqmi huunakururqaku ayllukunapa llapallan jefenkuna, sacerdotekuna hinaspa Leviy casta runakuna, paykunaqa huunakurqaku Diospa yachachikuy nin yachachiq Esdraspa kasqanmanmi chay napi Diospa yachachikuy ninta entiendenankupaq. 14Chay qellqasqa yachachikuy pim tarirurqaku Moisesnintakama Diospa kamachikuyninta chaynapi qanchis kaq killapa hatun fiestanpi Israelpa mirayninkunaqa ramadakunapi *yachanankupaq. 15Chayta yacharuspankum llapallan llaqtakunapiwan Jerusalen llaqtapi willakurqaku: Orqokunaman rispaykichiky apamuychik aceituna sachapa kallmankunata, purun aceituna sachapa kallmankunata, arrayanpa kallmankunata, palmerapa kallmankunata hinaspa llapallan kallmasapa sachakunapa kallmankunata chaynapi qellqasqaman hina ramadakunata rurananchikpaq nispa. 16Rispankum runakuna apamurqaku kallmakunata hinaspankum sapakama rurarqaku ramadakunata. Rurarqakum wasinkupa qatankunapi, pationkupi, Diospa templonpa pationkunapi, Yakuman Lloqsina Zaguanpa plazanpi chaynataq Efrain sutiyoq zaguanpa plazanpipas. 17Preso pusasqa kasqankumanta llapallan kutimuqkunam rurarqaku ramadakunata hinaspam chaypi *yacharqaku, Nunpa churin Josueypa tiemponmantaraqmi Israelpa mirayninkunaqa manaa chaynataqa rurarqakuchu chaymi chay rurasqankuwan ancha-anchata kusikurqaku. 18Esdrasmi sapa punchaw leerqa Diospa yachachikuynin qellqata, chaytaqa leerqa punta punchawmanta qallarispam fiesta tukuyninkama, qanchis punchawnintinm rurarqaku hatu-hatun fiestata, pusaq kaq punchawpiataqmi hatun huunakuy karqa kamachikuyman hina.
13Paqa rin nintin
Ramada sutiyoq fiestamanta
pa mirayninkuna ayunaspanku, lutokuspanku hinaspa umankumanpas allpawan polvokuspanku. 2Israelpa mirayninkunam rakikururqaku llapallan huklaw nacionniyoqkunamanta. Sayaspankum willakurqaku huchankutawan abuelonkunapa mana allinkuna rurasqankuta. 3Maymi kasqankupi runakuna sayanankukamam leerqaku yupaychasqanku Tayta Diospa yachachikuynin qellqata kimsa horapuni, kimsa horataqmi huchankutapas willakurqaku hinaspankum yupaychasqanku Tayta Diosta adorarqaku. 4Chaymantam Leviy casta runakuna seqarqaku tabladillopa hawanman hinaspam hatun vozpi maakurqaku yupaychasqanku Tayta Diosta. Paykunam karqa Josuey, Bani, Cadmiel, Sebanias, Buni, Serebias, Bani hinaspa Quenani. 5Josueymi, Cadmielpiwan, Banipiwan, Hasabniaspiwan, Serebiaspiwan, Hodiaspiwan, Sebaniaspiwan hinaspa Petaiaspiwan kaynata nirqaku: Hatarispay alabaychik wiay manta-wiaykama kaq yupaychasqanchik Tayta Diosta. Dios Taytallayku, tukuy imamantapas aswanqa sutikiy alabasqa kachun. 6Qam sapallaykim kanki Tayta Diosqa, qanmi rurarqanki cielokunatapas, cielokunapa hawanpi kaqkunatapas, llapallan lucerokunatapas, qamtaqmi rurarqanki kay pachatawan llapallan chaypi kaqkunatapas chay nataq lamar qochakunatawan lliw chay pi kaqkunatapas, qamtaqmi llapallan chaykunataqa kawsachinki chay mi hanaq pachapi angelkunapas adorasunki.
1Hina chay killapa iskay chunka tawayoq punchawninpim huunakurqaku Israel-
Israel casta runakunapa maakusqanmanta
NEHEMIAS9
722
tamantam horqomurqanki hinaspam suticharqanki Abrahanwan. 8Qanmi qawaykurqanki payqa qampi hapipakuq allin qari kasqanta chaymi paywan huk contratota rurarqanki, chay contratopim prometekurqanki Canaan casta runakunapa, Het casta runakunapa, Amor casta runakunapa, Ferez casta runakunapa, Jebus casta runakunapa hinaspa Gerges casta runakunapa allpanta Abrahampa mirayninman qonaykipaq. Chay prometekusqaykitaqa Tayty, cumplirqankim! 9Qamqa qawarqankim Egipto nacionpi imaynam abueloykupa akarisqanta, uyarirqankitaqmi Puka Lamar Qochapa patanpi imaynam waqapakusqankutapas. 10Hatun milagrokunatawan hatun sealkunatam rurarqanki Rey Faraonpa hinaspa yanapaqninkunapa contranpi chaynataq nacionninpi llapallan runakunapa contranpipas. Qanmi yacharurqanki Egipto runakunaqa llumpayllataa hatunchakuspa Israel castakunawan imam rurasqankuta, chaynapimiki sutikipas kachkan kunanqa ancha allin reqsisqaa. 11Israel castakunapa awpaqninpim iskayman rakirurqanki lamar qochata chaymi paykunaqa pasarqaku chakichisqa allpantaa, ichaqa uku-uku yakuman rumita wischuykuchkaq hinam qocha ukuman wischuykurqanki paykuna qatiq enemigonkunataqa. 12Israel castakunatam punchawninpi pusarqanki sayanpa puyuwan, tutanataqmi pusarqanki sayanpa ninawan chaynapi risqanku anta kanchinanpaq. 13Sinai Orqopa hawanman uraykamuspam altomanta rimapayamurqanki, paykunamanmi qorqanki allin reglamentokunata, cheqap yachachikuykunata, decretokunata hinaspa sumaq kamachikuykunata. 14Paykunataqa yachachirqankitaqmi samana punchawtapas qampaq sapaqchanankupaq, paykunaman willananpaqmi serviqniki Moisesman qorqanki kamachikuykunata, decretokunata hinaspa yachachikuykunata. 15Paykuna yarqaymanta kaptinkum qam qorqanki cielokunamanta mikuyta, yakumanta kaptinkupas taqrawaqtamanta horqoykuspam paykunaman qoykurqanki, qamqa nirqankitaqmi prometekusqayki nacionman yaykunankupaqpas. 16Ichaqa paykunam otaq abueloykum karqaku hatun tukuq rumi sonqo runakuna, chayraykum qampa kamachikuynikikunata mana kasukurqakuchu. 17Paykunaqa manam munarqakuchu kasukuyta, manataqmi yuyarqakuchu paykunapa favorninpi imapas hatun kaqkuna rurasqaykitapas, rumi sonqo kasqankuraykum Egipto nacionpi huktawan sirviente kayta munaspanku kutikunankupaq akllakurqaku huk kamachikuqta. Ichaqa qamqa kanki huchakuna pampachaykuq Diosmi, qamqa kanki llampu sonqo kuyapayakuq hinaspa anaq piakuq Diosmi, qamqa kuyakuq kaspaykim paykunataqa mana saqerurqankichu. 18Kikinkupaq fundisqa malta torota rurakuruspankum nirqaku: Kaymi Egipto nacionmanta horqomuwaqninchik diosqa nispa, chaykunawanmi llumpayta piachisurqanki. 19Qamqa kuyapayakuq kaspaykim paykunataqa mana saqerurqankichu chunniqpipas. Punchaw riptinkum paykunataqa pusarqa sayanpa puyu, manam huk punchawllapas chinkarurqachu, tutan riptinkuataqmi kanchirqa chay sayanpa nina. 20Espirituykitapas qorqankim paykunata yachachinanpaq, paykunataqa manam pisirqachu manawan sutichasqa apachisqayki mikuypas, yakunayachikuptinkupas qamqa qorqankitaqmi tomanankupaq yakutapas. 21Paykunataqa tawa chunka watapunim chunniqpi mikuchirqanki, manam imapas paykunataqa pisirqachu, pachankupas manam mawkayarqachu nitaqmi chakinkupas punkirqachu. 22Paykunamanqa qoykurqankitaqmi gobiernokunatapas hinaspa nacionkunatapas, chay allpakunapa linderonkunatapas paykunapaqmi parteparurqanki, chaynapim paykunaqa dueochakuykurqaku Hesbon llaqtapi *yachaq Sehon sutiyoq reypa nacionninta, dueochakuykurqakutaqmi Basan nacionpa reynin Ogpa allpanta-
7Dios Taytally, qanmi kanki Abramta akllaykuq Diosqa, paytaqa Caldea law Ur llaq-
723
NEHEMIAS9
pas. 23Abueloykupa miraynintaqa cielokunapi lucerokunata hinaam mirachirqanki hinaspam paykunataqa pusarqanki dueochakunankupaq awpa abuelonkuman prometekusqayki allpaman. 24Chaynapim mirayninkunaqa yaykuspanku Canaan lawpi allpakunata dueochakurqaku, chay allpapi *yachaqkunatapas paykunapa makinmanam qoykurqanki chaynapi munasqankuman hinaa chay runakunata ruranankupaq. 25Paykunaqa dueochakuykurqakutaqmi murallasqa llaqtakunatapas, chay tukuy imapa qespinan allpakunatapas, tukuy imayoq wasikunatapas, toqosqaa pozokunatapas, uvas chakrakunatapas, aceitunas sachakunatapas chaynataq tukuy rikchaq fruta sachakunatapas. Chaynapim paykunaqa saksanankukama mikurqaku, paykunaqa wirayaspankum kusikuyllawana chaskirqaku qampa sumaqllaa qosqaykita. 26Ichaqa mana kasukuqa rikuriruspankum traicionarusurqanki, qampa yachachikuynikikunatapas paykunaqa qepanchakururqakuam, qanmanta willakuqkunatapas waurachispankum llumpa-llumpayta piarachisurqanki. 27Chaynapim qampas Tayty, chay abueloyku runakunataqa enemigonkumana qoykurqanki akarichisqa kanankupaq chaynapim akarispankua yanapaykunaykipaq maakusurqanki, qamataqmi llakipayakuq kasqaykirayku hanaq pachamanta uyariykurqanki, qamqa libraqnin runakunatam paykunaman kacharqanki chaynapi akarichiqnin enemigonkunamanta libraykunanpaq. 28Ichaqa hawkayayta tariruspankum huktawan qampa awpaqnikipi mana allinta rurarqaku chaynapim qamqa enemigonkupa munaychakuyninmana qoykurqanki hinaptinmi paykunaqa yanapaykunaykipaq huktawan maakusurqanki, chaymi qamqa llakipayakuq kasqaykirayku hanaq pachamanta uyariykurqanki, qamqa achka kutipim paykunataqa libraykurqanki. 29Paykunataqa anyaypaqmi-anyarqanki yachachikuynikikunaman kutirikunankupaq, ichaqa paykunaqa hatun tukuqllaa rikuriruspankum mana kasurqachu kamachikuynikikunatapas, paykunaqa huchallikururqakutaqmi yachachikuynikikunapa contranpipas, chay yachachikuykunaqariki kawsaytam qon pipas kasukuqninmanqa. Chay abueloyku runakunaqa mana kasukuq kaspankum qepanchakurusurqanki hinaspam rumi sonqoa rikurirurqaku. 30Paykunataqa watantin-watantinmi pacienciakuspayki Espirituykipa yanapasqan willakuqkunawan willachirqanki ichaqa paykunaqa manam uyarikurqakuchu, chayraykum paykunataqa allpakunapi munaychakuq runakunamana qoykurqanki. 31Chaywanpas qamqa llumpay llakipayakuq kasqaykiraykum paykunataqa mana pasaypaqchu chinkarachirqanki nitaqmi pasaypaqqa saqerurqankichu. Qamqariki kanki llampu sonqo kuyapayakuq Diosmi. 32Atiyniyoq Diosnillayku, qamqariki kanki hatu-hatun manchakuypaq Diosmi, qamqariki wiaypaqmi cumplinki contrato rurasqaykitawan hatun kuyakuynikitaqa. Chaynaqa Diosnillayku, amay asllapaqchu hapiy tukuy mana allinkuna pasaruwasqankutaqa, chaynam pasarurqa reyniykuta, jefeykuta, sacerdoteykuta, qanmanta willawaqniykuta, abueloykuta hinaspa llapallan runakunata. Chaykunaqariki pasawarqanku Asiria nacionniyoq reykunapa tiemponmantaraqmi kunankama. 33Chaywanpas qamqariki mana huchayoqmi kanki tukuy imapas pasawasqankumantaqa, qamqariki tukuy imatapas rurarqanki cheqap ruraynikiman hinam, oqaykum ichaqa mana allinkunata rurarqaniku. 34Reyniykupas, jefeykupas, sacerdoteykupas hinaspa abueloyku runakunapas manam rurarqakuchu yachachikuynikikunaman hinaqa. Paykunaqa manataqmi kasukurqakuchu kamachikuynikikunatapas chaynataq paykunapa contranpi willasqayki Chunkantin Kamachikuykunatapas. 35Paykunaqa aswanraqmi gobiernonkupi tarikuspankupas mana yupaychasurqankichu, manataqmi qepanchakurqakuchu
NEHEMIAS9,10
724
mana allin rurasqankutaqa. Paykunaqa chaykunataraqmi rurarqaku qosqayki hatu-hatun tukuy imapa wianan chakrakunapi tukuy imata qoykuchkaptikipas. 36Qawa riwaykuy Diosnillayku, ku nanqa riki sir viente ru na ku na am kachkaniku, kaynaqa kachkaniku abueloykuman qosqayki allpapim, kay allpataqa qorqanki imapas wiaqkunatawan imapas allin kaqkunata mikunankupaqmi. 37Imapas achka lla a ru ruqku naqa hawayku man chu rasqayki reyku napa am rikurirun, chaynaqa kachkan huchaykuraykum, paykunaam munasqankuman hina munaychakuchkanku oqaykumantapas chay nataq animalniykumantapas, chayraykum oqaykuqa ancha llakisqallaa kachkaniku. oqaykuqa chunkay-chunkayta prometekuspa qellqaniku huk contratota, chaypi firmaspam sellonkutapas churachkanku jefeykupiwan, Leviy casta runakuna chaynataq sacerdoteyku. 1Sutiykuta firmaspa sellomuqkunam kaniku: oqa prefecto Nehemias. oqaqariki kani Hacalias sutiyoq runapa churinmi, wakinataqmi karqa Sedequias, 2Seraias, Azarias, Jeremias, 3Pasur, Amarias, Malquias, 4Hatus, Sebanias, Maluc, 5Harim, Meremot, Obadias, 6Daniel, Gineton, Baruc, 7Mesulam, Abias, Mijamin, 8Maazias, Bilgai hinaspa Semaias. Paykunaqa karqa sacerdotekunam. 9Sutin ku chu raq Leviy casta ru na ku na ataqmi karqa: Aza niaspa chu rin Josuey, Henadadpa miraynin Binuy, Cadmiel 10hinaspa sacerdotemasin ayllun Sebanias, Hodias, Kelita, Pelaias, Hanan, 11Micaia, Rehob, Hasabias, 12Zacur, Serebias, Sebanias, 13Hodias, Bani hinaspa Beninu. 14Kamachikuqkunaataqmi karqa: Paros, Pahat-moab, Elam, Zatu, Bani. 15Buni, Azgad, Bebai, 16Adonias, Bigvai, Adin, 17Ater, Ezequias, Azur, 18Hodias, Hasum, Bezai, 19Harif, Anatot, Nebai, 20Magpias, Mesulam, Hezir, 21Mesezabeel, Sadoc, Jadua, 22Pelatias, Hanan, Ananias, 23Oseas, Hananias, Hasub, 24Halohes, Pilha, Sobec, 25Rehum, Hasabna, Maasias, 26Ahias, Hanan, Anan, 27Maluc, Harim hinaspa Baana.
38Chay raykum
Kamachikuykuna cumplinankupaq contrato rurasqankumanta
10
kunawan cuentallikuqkunapas, takiqkunapas, templopi sirvientekunapas chaynataq Diospa yachachikuynintaa cumplinankupaq chaylawpi runakunamanta sapaqchakuqkunapas, llapallankum warmintin hinaspa yuyayniyoqa churinkunapiwan 29hukllawakurqaku ayllunkunawanpas chaynataq jefenkunawanpas hinaspam tukuy sonqonkuwan jurarqaku Diospa qosqan Moisespa yachachikuykunaman hina kawsanankupaq. Prometekurqakutaqmi yupaychasqayku Seor Diospa llapallan kamachikuyninkunata, reglamentonkunata hinaspa decretonkunata cumplinankupaqpas. 30Chaynaqa warmi churiykutapas manam casarachisaqkuchu hichpaykupi *yachaq huk casta runakunawanqa, manataqmi qari churiykutapas casarachisaqkuchu paykunapa warmi churinkunawanqa. 31Hichpaykupi yachaq huk casta runakuna samanayku punchawpi imataa rantikunankupaq apamuptinkupas otaq tukuy rikchaq kutakunataa apamuptinkupas manam oqaykuqa rantisaqkuchu, fiesta punchawpipas manam imatapas rantisaqkuchu. Sapa qanchis watataqmi chakraykutapas samachisaqku, pampachasaqkum manukuwaqniyku runakunatapas. 32Kikillayku mantam prometekuch ka ni ku watan-watan tawa gramo qollqe qoytapas, chay qollqeqa kanqa Diosniykupa templonpi gastokunapaqmi. 33Chay
28Chaypi wakin runakunapas otaq sacerdotekunapas, Leviy casta runakunapas, punku-
Wakin runakunapas Dioswan contrato rurasqanmanta
725
NEHEMIAS10,11
qollqem ser vikunqa Diospa qayllanpi churana tanta ruranapaq, sapa punchaw kawsaykunamanta ofrendapaq, sapa punchaw lliw kaana ofrendakunapaq hinaspa Diosniykupa templonpi tukuy ima ruraykunapaq. 34Sacerdotekunam Leviy casta runakunapiwan hinaspa llapallan runakunapiwan suertearqaniku abueloykupa ayllunman hina watan-watan Diosniykupa templonman sapa kuti qonayku yanta apanaykupaq chaynapi chay yantawan yupaychasqayku Tayta Diospa altarninpi kaanapaq, chaynam yachachikuyninkunapi qellqasqa kachkan. 35Prometekurqanikutaqmi Tayta Diospa templonman watan-watan chakrapa punta kaq rurunkunatawan fruta sachakunapa rurunta apanaykupaqpas. 36Prometekurqanikutaqmi piwi churiykutawan animalniykupa punta kaq wawanta Tayta Diospa templonman pusanaykupaqpas, chay pusamunayku animalkunaqa kanan karqa vacakunamantawan ovejakunamantam, chay pusamunaykuqa kanan karqa Diosniykupa templonpi servikuq sacerdotekunapaqmi. Chaynataqa ruranayku karqa Diospa yachachikuyninpi qellqasqanman hinam. 37Prometekurqanikutaqmi Diosniykupa templonpi cuartoman sacerdotekunapaq imakuna apamuytapas. Apamusaqkum puntallaraq kuta horqosqaykutapas, kawsaykunamanta ofrendakunatapas, llapallan fruta sachakunamanta puntallaraq rurun pallasqaykutapas, puntallaraq vino horqosqaykutapas chaynataq puntallaraq aceite horqosqaykutapas. Prometekurqanikutaqmi Leviy casta runakunapaq tukuy cosechaykumanta diezmoyku apamuytapas, diezmo qonaykutaqariki paykunam llamkasqayku llaqtakunaman hamuspa apanqaku. 38Leviy casta runakuna chay diezmokunata hoqariq riptinkuqa Aaronpa mirayninmanta kaq sacerdotem paykunawan rinqa, chay Leviy casta runakunaqa chay huumusqanku diezmokunapa diezmontaqa apaykunqaku Diosniykupa templonpi cuartomanmi. 39Ar, Israelpa mirayninkunaqa Leviy castakunapiwanmi Diospaq sapaqchasqa serviciokunapa kasqan cuartoman apaykunku trigo ofrendakunatawan vino ofrendakunata hinaspa aceite ofrendakunata, chay cuartokunapiqariki kachkan Diospa servicion ruraq sacerdotekunam, chaypitaqmi kachkan punkukunawan cuentallikuqkunapas hinaspa takiqkunapas. Chaynaqa oqaykum prometekuniku Diosniykupa templontaqa mana qonqaspa atiendenaykupaq.
11
runakunapa kamachiqninkunam Jerusalen llaqtapia *yacharqaku, wakin runakunaataqmi suertearqaku Diospa sapaqchasqan Jerusalen llaqtapia chunka runakunamanta huknin yachananpaq, chay isqonnintin puchuq runakunaataqmi yachananku karqa wakin llaqtakunapi. 2Hinaptinmi llapallan runakunaataq chay Jerusalen llaqtapi yachay munaqkunata alabarqaku. 3-4Israel castakunapa wakinninqa *yacharqa Juda law llaqtakunapim, paykunaqa sapakamam yacharqaku llaqtankupi hinaspa chakrankupi. Chay yachaqkunaqa karqa sacerdotekunam, Leviy casta runakunam, templopi sirvientekunam chaynataq Salomonpa sirvientenkunapa mirayninmi. Juda ayllu wakin runakunaataqmi Benjamin ayllu wakin runakunapiwan Jerusalen llaqtapia yacharqaku. Jerusalen llaqtapia yachaq provinciapi jefekunaqa kaykunam: Juda ayllumantam karqa: Ataias, paypa taytanmi karqa Uzias, Uziaspa taytanataqmi karqa Zacarias, Zacariaspa taytanataqmi karqa Amarias, Amariaspa taytanataqmi karqa Sefatias, Sefatiaspa taytanataqmi karqa Mahaleel, Mahaleelqa karqa Fares sutiyoq runapa mirayninmi. 5Hukninataqmi karqa Maasias, paypa taytanataqmi karqa Baruc, Barucpa taytanataqmi karqa
1Chay naqa
Jerusalen llaqtapi yachaqkunamanta (1 Cr 9:1-34)
NEHEMIAS11
726
Colhoze, Colhozepa taytanataqmi karqa Hazaias, Hazaiaspa taytanataqmi karqa Adias, Adiaspa taytanataqmi karqa Joiarib, Joiaribpa taytanataqmi karqa Zacarias, Zacariasqa karqa Siloni sutiyoq runapa mirayninmi. 6Jerusalen llaqtapi *yachaq Fares casta llapallan runakunam karqa tawa pachak soqta chunkan pusaqniyoq runakuna, paykunaqa llapallankum karqaku guerrapaq alistasqa runakuna. 7Benjamin ayllumanta kaqkunaataqmi karqa Salu, Salupa taytanmi karqa Mesulam, Mesulampa taytanataqmi karqa Joed, Joedpa taytanataqmi karqa Pedaias, Pedaiaspa taytanataqmi karqa Colaias, Colaiaspa taytanataqmi karqa Maasias, Maasiaspa taytanataqmi karqa Itiel, Itielpa taytanataqmi karqa Jesaias, 8Salupa castamasinataqmi karqa Gabai hinaspa Salai. Paykunam llapallanku karqaku isqon pachak iskay chunkan pusaqniyoq runakuna. 9Paykunapa jefenataqmi karqa Zicripa churin Joel. Senuapa churin Judaataqmi karqa Jerusalen llaqtapi iskay kaq kamachikuq. 10Sacerdotekunaataqmi karqaku: Jedaias, paypa taytanmi karqa Joiarib, Joiaribpa taytanataqmi karqa Jaquin. 11Huknin sacerdoteataqmi karqa Seraias, paypa taytanataqmi karqa Hilcias, Hilciaspa taytanataqmi karqa Mesulam, Mesulampa taytanataqmi karqa Sadoc, Sadocpa taytanataqmi karqa Meraiot, Meraiotpa taytanataqmi karqa Ahitob, Ahitobqa karqa Diospa wasinpi kamachikuqmi. 12Paykunaqa templopi llamkaqmasinkunapiwanmi llapallanku karqaku pusaq pachak iskay chunkan iskayniyoq. Huknin sacerdoteataqmi karqa Adaias, paypa taytanmi karqa Jeroham, Jehorampa taytanataqmi karqa Pelalias, Pelaliaspa taytanataqmi karqa Amsi, Amsipa taytanataqmi karqa Zacarias, Zacariaspa taytanataqmi karqa Pasur, Pasurpa taytanataqmi karqa Malquias, 13Paykunaqa ayllukunapa jefen castamasinkunapiwanmi karqaku iskay pachak tawa chunkan iskayniyoq runakuna. Huknin sacerdoteataqmi karqa Amasai, paypa taytanataqmi karqa Azareel, Azareelpa taytanataqmi karqa Azai, Azaiapa taytanataqmi karqa Mesilemot, Mesilemotpa taytanataqmi karqa Imer, 14payqa guerrapaq listollaa kaq castamasinkunapiwanmi karqaku pachak iskay chunkan pusaqniyoq runakuna. Paykunapa kamachininqa karqa Gedolim sutiyoq runapa churin Zabdielmi. 15Leviy casta runakunaataqmi karqa: Semaias, paypa taytanmi karqa Hasub, Hasubpa taytanataqmi karqa Azricam, Azricampa taytanataqmi karqa Hasabias, Hasabiaspa taytanataqmi karqa Buni. 16Leviy casta runakunapa iskaynin jefenkunaqa karqa Sabetai sutiyoq runawan Jozabad sutiyoq runam, paykunaqa Diospa templonpa hawa lawninpi llamkachiqkunam karqaku. 17Diosta maakunanku horapim takispanku payman graciasta qoqku, chay takiqkunapa maestronmi karqa Matanias, paypa taytanmi karqa Micaia, Micaiapa taytanataqmi karqa Zabdi, Zabdipa taytanataqmi karqa Asaf. Bacbuquias sutiyoq runaataqmi karqa ayllunkunapi iskay kaq kamachikuq. Leviy casta huknin runaataqmi karqa Abda, paypa taytanmi karqa Samua, Samuapa taytanataqmi karqa Galal, Galalpa taytanataqmi karqa Jedutun. 18Chaynaqa Diospa sapaqchasqan llaqtapi Leviy castakunamanta llapallan *yachaqkunaqa karqa iskay pachak pusaq chunkan tawayoq runakunam. 19Pun ku ku nawan cuenta lli kuqku nam karqa Acub, Tal mon hi naspa ayllun ku na, llapallankum karqaku pachak qanchis chunkan iskayniyoq runakuna. 20Israel casta wakin runakunaataqmi wakin sacerdotekunapiwan hinaspa Leviy casta wakin runakunapiwan *yacharqaku Juda lawpi kaq llaqtakunapia. Paykunaqa sapakamam maymi allpankupi yacharqaku. 21Ichaqa templopi sirvientekunaqa yacharqaku Ofel Moqopim, paykunapa jefenkum karqa Ziha sutiyoq runawan Gispa sutiyoq runa. 22Jerusalen llaqtapi kaq Leviy casta runakunapa jefenqa karqa Uzi sutiyoq runam, paypa taytanmi karqa Bani, Banipa taytanataqmi karqa Hasabias, Hasabiaspa taytana-
727
NEHEMIAS11,12
taqmi karqa Matanias, Mataniaspa taytanataqmi karqa Micaia. Paykunaqa karqa Asafpa mirayninmanta kaqkunam, hina paykunataqmi karqa Diospa templonpi takiqkunapa maestronpas. 23Chaynataqa rurarqaku sapa punchaw takinankupaq rey kamachikusqanraykum. 24Ru na ku nata atiendenanpaq reypa aw paqninpi kaq ru napa sutin ataqmi karqa Petaias, paypa taytanmi karqa Mesezabeel, paykunaqa karqaku Judapa churin Zera sutiyoq runapa mirayninkunam.
25Juda castamanta kaq wakin runakunaataqmi *yacharqa chakrasapallaa taksa llaqta-
Huklaw llaqtakunapipas *yachasqankumanta
chakunapi. Wakinkum yacharqa Quiriat-Arba sutiyoq llaqtapi taksa llaqtachankunapiwan, wakinataqmi yacharqa Dibon sutiyoq llaqtapi chaynataq taksa llaqtachankunapiwan, wakinataqmi yacharqa Jecabseel sutiyoq llaqtapi taksa llaqtachankunapiwan, 26wakinataqmi *yacharqa Josuey sutiyoq llaqtapi, Molada sutiyoq llaqtapi, Bet-pelet sutiyoq llaqtapi, 27Hazar-sual sutiyoq llaqtapi, Beerseba sutiyoq llaqtapi taksa llaqtachankunapiwan. 28*Yacharqakutaqmi Siclag sutiyoq llaqtapipas, Mecona sutiyoq llaqtapipas chaynataq llaqtachankunapipas. 29Yacharqakutaqmi En-rimon sutiyoq llaqtapipas, Zora sutiyoq llaqtapipas, Jarmut sutiyoq llaqtapipas, 30Zanoa sutiyoq llaqtapipas, Adulam sutiyoq llaqtapipas chaynataq chay iskay llaqtakunapa llaqtachankunapipas, yacharqakutaqmi Laquis llaqtapipas, tukuy chakrankunapipas hinaspa Azeca llaqtapipas tukuy llaqtachankunapiwan. Paykunaqa *yacharqaku Beerseba llaqtamanta Hinom sutiyoq wayqokamam. 31Benjamin casta runakunaataqmi *yacharqaku Geba sutiyoq llaqtapi, Betel sutiyoq llaqtapi llaqtachankunapiwan. 32Yacharqakutaqmi Anatot sutiyoq llaqtapipas, Nob sutiyoq llaqtapipas, Ananias sutiyoq llaqtapipas, 33Hazor sutiyoq llaqtapipas, Rama sutiyoq llaqtapipas, Gitaim sutiyoq llaqtapipas, 34Hadid sutiyoq llaqtapipas, Seboim sutiyoq llaqtapipas, Nebalat sutiyoq llaqtapipas, 35Lod sutiyoq llaqtapipas, Ono sutiyoq llaqtapipas chaynataq Obra Ruraqkuna sutiyoq wayqopipas. 36Wakin Leviy casta runakunaataqmi *yacharqaku Juda casta hinaspa Benjamin casta runakunapa yachanan lawpi.
12
churin Zorobabelwan hinaspa Josuey wan kutimuq sacerdotekunaqa hinaspa Leviy castakunaqa kaykunam: Sacerdotekunamantam karqa Seraias, Jeremias, Esdras, 2Amarias, Maluc, Hatus, 3Secanias, Rehum, Meremot, 4Ido, Gineto, Abias, 5Mijamin, Maadias, Bilga, 6Semaias, Joiarib, Jedaias, 7Salu, Amoc, Hilcias hinaspa Jedaias. Payku nam karqa sacerdoteku napa jefen kuna chaynataq Josueypa tiemponpi ayllunkunapas. 8Leviy casta mantam karqa Josuey, Binuy, Cad miel, Serebias, Juda hinaspa Matanias, Mataniasmi castamasinkunapiwan Diosman gracias qoq takiqkunata yachachirqa. 9Paykunapa castamasin Bacbuquias hinaspa Uni sutiyoq runapas paykunapa chimpanpim karqa imam rurananta rurananpaq. 10Joiacim sutiyoq ru napa tay tan mi karqa Josuey, Joiacim ataqmi karqa Eliasibpa taytan, Eliasibataqmi karqa Joidapa taytan, 11Joidaataqmi karqa Johananpa taytan, Johananataqmi karqa Jaduapa taytan. 12Joiacimpa tiemponpi ayllukunapa kamachiqnin sacerdotekunam kaykuna: Seraias castapa kamachiqninmi karqa Meraias, Jeremias castapa kamachiqninmi karqa Hananias. 13Esdras castapa kamachiqninmi karqa Mesulam, Amarias castapa kamachiqninmi karqa Johanan. 14Melicu castapa kamachiqninmi karqa Jonatan. Sebanias
1Sa latielpa
Sacerdotekunamantawan Leviy castakunamanta
NEHEMIAS12
728
castapa kamachiqninmi karqa Josey. 15Harim castapa kamachiqninmi karqa Adna. Meraiot castapa kamachiqninmi karqa Helcai. 16Ido castapa kamachiqninmi karqa Zacarias. Gineton castapa kamachiqninmi karqa Mesulam. 17Abias castapa kamachiqninmi karqa Zicri, Miniamin castapa kamachiqninmi karqa..., Moadias castapa kamachiqninmi karqa Piltai. Bilga castapa kamachiqninmi karqa Samua, 18Semaias castapa kamachiqninmi karqa Jonatan. 19Joiarib castapa kamachiqninmi karqa Matenai. Jedaias castapa kamachiqninmi karqa Uzi. 20Salai castapa kamachiqninmi karqa Calai. Amoc castapa kamachiqninmi karqa Eber. 21Hilcias castapa kamachiqninmi karqa Hasabias, Jedaias castapa kamachiqninmi karqa Natanael. 22Eliasib, Joiada, Johanan hinaspa Jadua sutiyoq runakunapa tiemponpim Leviy castakunapa kamachiqnin chaynataq sacerdotekunapa kamachiqninkunapas apuntasqa karqaku, paykunaqa apuntasqa karqaku Persia nacionpi Rey Dariopa tiemponkamam. 23Leviy castakunapa kamachiqninkunapas apuntasqataqmi karqaku reykunapa wakin rurasqankunamanta apuntananku libropi, chayna apuntasqaqa karqaku Eliasib sutiyoq runapa willkan Joahananpa tiemponkamam. 24Chaynaqa Leviy castakunapa kamachiqninkunaqa karqa kaykunam: Hasabias, Serebias hinaspa Cadmielpa churin Josuey. Paykunapa chimpanpiataqmi kachkarqa castankuna chaynapi muyuyninpi Tayta Diosta yupaychaspa payman graciasta qonankupaq. Chaynatam kamachikurqa Diospa serviqnin David. 25Almacen cuartopa hichpanpi punkuwan cuentallikuqkunam karqa Matanias, Bacbuquias, Obadias, Mesulam, Talmon hinaspa Acub. 26Paykunaqa karqaku Joiacimpa tiemponpi kaqkunam, Joiacimpa taytanmi karqa Josuey, Josueypa taytanataqmi karqa Josadac. Paykunaqariki karqaku prefecto Nehemiaspa hinaspa Diospa leynin yachachiq sacerdote Esdraspa tiemponpi kaqkunam. llaqtapa murallankuna Diospaq sapaqchananku punchaw chayaramuptinmi tukuy hinastin *yachasqankupi maskamurqaku Leviy casta runakunata hinaspam pusarqaku Jerusalen llaqtaman chaynapi kusikuyllawana graciasta qospanku takikunawan, platillokunawan, hatun arpakunawan hinaspa taksa arpakunawan cultota ruranankupaq. 28Chaynaqa Leviy castamanta takiq runakunam hamurqaku Jerusalen llaqtapa muyuriqninkunamanta, hamurqakutaqmi Netofa sutiyoq llaqtachakunamantapas 29chaynataq Bet-gilgal llaqtachamantapas chaynataq Geba chakrakunamantapas chaynataq Azmavet chakrakunamantapas. Takiqkunaqariki Jerusalen llaqtapa muyuriqninpim llaqtachakunata kikinkupaq hatarirachirqaku. 30Sacerdotekunam Leviy castakunapiwan chuyanchakuruspanku chuyancharqakutaq wakin runakunatapas, llaqtaman yaykuq zaguan punkukunatapas chaynataq murallatapas. 31Chaymantam oqa Nehemias murallapa hawanman seqachirqani Juda law autoridadkunata, sayaykachirqanitaqmi iskayman rakinasqa achkallaa takiqkunatapas. Puntata riq takiqkunam murallapa hawanta rirqa *alleq law Qopapata Punku lawman. 32Chay takiqkunapa qepantam rirqa Osaias, payqa richkarqa Juda law parten autoridadkunawanmi. 33Paywanqariki richkarqaku Azariasmi Esdraspiwan hinaspa Mesulampiwan. 34Richkarqataqmi Juda sutiyoq runawan Benjaminpas chaynataq Semaiaswan Jeremiaspas. 35Cornetillantinkama riqmasin sacerdotekunaataqmi karqa Zacarias, paypa taytanataqmi karqa Jonatan, Jonatanpa taytanataqmi karqa Semaias, Semaiaspa taytanataqmi karqa Matanias, Mataniaspa taytanataqmi karqa Micaias, Micaiaspa taytanataqmi karqa Zacur, Zacurpa taytanataqmi karqa Asaf. 36Paykuna27Jerusalen
Llaqtapa murallankunata Diospaq sapaqchasqankumanta
729
NEHEMIAS12
wantaqmi rirqa castamasin Semaiaspas, Azaraelpas, Milalaipas, Gilalaipas, Maaipas, Natanaelpas, Judapas chaynataq Hananipas, paykunam tocachkarqaku Diospa serviqnin Davidpa tocanan kaqkunata. Paykunapa awpaqnintaataqmi rirqa Diospa yachachikuynin yachachiq Esdras. 37Hina chaynalla murallapa hawanta rispankum Pukyuman Lloqsiq Zaguan punkupa hawanta seqarqaku Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopa gradasninta, rirqakuqa Davidpa palacionpa altonta Yakuman Lloqsiq Zaguan punkuman chayanankukamam, chay zaguanqariki kachkan intipa qespimunan lawpim. 38Chay ta kiqku napa huk nin par ten ataqmi rirqa *ichoq law man. oqa Ne hemiaspas chay takiqkunatam qatirqani parten runakunapiwan kuska, oqaykuqa rirqaniku murallapa hawantam Hor nokunapa Kanan Torrenta pasastin ancho murallakama. 39Chay mantaataqmi rirqaniku Efrain sutiyoq zaguan punku hawanta hinaspam pasarqaniku awpa Zaguan hawanta, Challwa Zaguan punku hawanta, Hananeel Torre hawanta hinaspa Pachak sutiyoq torre hawanta, Oveja sutiyoq zaguan punkupa hawankama chayaruspaykum sayaykurqaniku Guardiapa zaguannin hawanpi. 40Chay iskay man ra kinasqa ta kiqku nam Diospa templon man chayaykuspa sayaykurqaku, oqapas riqmasiy parten kamachikuqkunawanmi chay pi sayaykurqani. 41Cornetillakuna tocaq sacerdotekunapas hina chaynallatam rurarqaku, paykunam karqa: Eliacim, Maasias, Miniamin, Micaias, Elioenai, Zacarias, Hananias, 42Maasias, Semaias, Eleazar, Uzi, Johanan, Malquias, Elam hinaspa Ezer. Chaynapim chay takiqkunaqa Izrahias sutiyoq runapa kamachisqan takirqaku. 43Chay punchaw piqa Diosman mi ofrecerqa ku sumaq achka lla a ofrenda ku nata chaynapim runakunapas ancha kusisqallaa karqaku Diospuni paykunataqa kusiykachisqanrayku, warmikunapas wawakunapiwanmi ancha kusisqallaa tarikurqaku. Chay Jerusalen llaqtapi kusikuyqa karukamaraqmi uyarikurqa. tiempopim runakunata akllarqaku qori-qollqeta, ofrendakunata, punta kaq rurukunata hinaspa diezmokunata almacen cuartoman huunankupaq. Paykunaqa akllasqa karqaku Diospa yachachikuyninman hina sacerdotekunapaq hinaspa Leviy castakunapaqpas tupaqninta huunankupaqmi. Chay nataqa rurananku karqa llaqtakunapa chakrankunapim. Jud lawpi *yachaqkunaqa kusisqallaam kachkarqaku sacerdotekunapa hinaspa Leviy castakunapa imam rurasqankuwan. 45Sacerdotekunam Leviy castakunapiwan Diosninkuta ser virqaku, rurarqakutaqmi chuyanchana kaqkunatapas, hina chaynallatam rurarqaku takiqkunapas hinaspa punkukunawan cuentallikuqkunapas. Tukuy chaykunataqa rurarqaku Davidpa hinaspa churin Salomonpa kamachisqanman hinam. 46Ar, Davidpa tiemponpiraqqa hinaspa Asaf sutiyoq runapa tiemponpiraqqa karqam takiqkunapa maestronkuna chaynataq Diosman alabaq takiqkunapa kamachiqninkunapas hinaspa Diosman gracias qoq takiqkunapa kamachiqninkunapas. 47Chay naqa Zorobabelpa tiemponpiwan Ne hemiaspa tiemponpiqa lliw Israel runakunam sapa punchaw qorqaku mikuykunata takiqkunaman chaynataq punkukunawan cuentallikuqkunamanpas, tupaqninman hinataqmi qorqaku Leviy casta runakunamanpas. Leviy casta runakunapas hina chaynallatam rurarqaku Aaronpa castan sacerdotekunawan.
44Chay
Sacerdotekunapaqwan Leviy castakunapaq mikuymanta
NEHEMIAS13
730 Nehemias corregispan imakunapas rurasqanmanta
13
tiempopim llapa runakunapaq leerqaku Moisespa qellqasqanta, chaypim tarirurqaku Amon casta runakunawan Moab casta runakunaqa Diospa runankunawanqa wiaypaq mana hukllawanakunankumanta. 2Chay naqa karqa Israel runakuna hamuchkaptin mikuy wan, yakuwan mana chaskisqankuraykum, paykunaqariki Balaam sutiyoq runamanmi pagarurqaku Israel runakunata akaykunanpaq, ichaqa Diosniykum chay akanantaqa tikrarurqa bendicionmana. 3Chay naqa chay leesqanku yachachikuypa imam nisqanta uyariykuspankum Israel runakunamanta rakirqaku llapallan forastero runakunata. 4awpaqmantaraqmi sacerdote Eliasib karqa Diosniykupa templonpi almacen cuartokunamanta nanachikuq. Payqa Tobiaspa familiana rikurirusqanraykum 5paypaq alistapurqa huk hatun cuartota, chay alistapusqan cuartoqa pasaq tiempokunapiqa karqa kawsaymanta ofrendakunapas, inciensopas, templopa servicionkunapas, trigomanta, vinomanta, aceitemanta diezmokunapas waqaychananku cuartom, chay almacenpi tukuy imapas kaqkunaqa karqa Leviy casta runakunapaqwan takiqkunapaqmi hinaspa punkukunawan cuentallikuqkunapaqmi, chaypitaqmi churaqku sacerdotekunapaq ofrendakunatapas. 6Tukuy chaykuna pasakuptinqa oqa Nehemiasqa manam Jerusalen llaqtapichu tarikurqani, oqaqa Babilonia lawpi Rey Artajerjes kimsa chunka iskayniyoq watanmana gobiernachkaptinmi paypa kasqanman kutikurqani. Ichaqa punchawkuna pasaruptinmi reymanta permisota maakuspay 7Jerusalen llaqtaman kutimurqani, chayam musyarurqani Eliasib sutiyoq runapa imam mana allin rurarusqantaqa. Payqariki Tobiaspaqmi huk cuartota alistarapusqa Diospa templonpa pationpi. 8Chay rurasqanmantam oqaqa sinchillataa piakururqani hinaspam chay cuartomantaqa wischururqani Tobiaspa familianpa tukuy ima kapuqninkunata. 9Hinaspam kamachirqani chay cuartotaqa chuyanchanankupaq, kamachirqanitaqmi Diospa templonpi serviciokunatapas, kawsay ofrendakunatapas hinaspa inciensotapas maymi kananman kutiykachinankupaq. 10Yacha rurqa nitaqmi Leviy casta ru na ku na man tupaqninta ma na a qosqankutapas, Leviy casta runakunawan Diospa templonpi ser vicio ruraq takiqkunaqa ripukusqaku maymi chakrankumanam. 11Chay mi autoridadkunata nirqani: Imanasqataq Diospa templonqa kayna saqesqa kachkan? nispa. Chaymi sacerdotekunatawan Leviy casta runakunata huuruspay maypim ruranankuman churarqani. 12Chaynapim Juda lawpi llapallan *yachaqkuna chay almacen cuartoman apamurqaku trigo diezmonkuta chaynataq vinomantawan aceitemanta diezmonkutapas. 13Chay almacen cuartokunapi nanachikunanpaqataqmi churarqani sacerdote Selemiastawan Diospa yachachikuynin yachachiq Sadocta, churarqanitaqmi Leviy castamanta kaq Pedaias sutiyoq runatapas. Paykunapa yanapaqnin kananpaqataqmi churarqani Hananta, paypa taytanmi karqa Zacur, Zacurpa taytanataqmi karqa Matanias. Chay churasqay runakunaqa allin confianza runakunam karqa. Chaynaqa paykunam castamasinkunamanqa imapas tupaqninta aypunanku karqa. 14Diosnilly, amay qonqaruychu kay imam rurasqaytaqa, amay qonqaruychu qam Diosnillaypa hinaspa temploykipa favorninpi tukuy allinkuna rurasqaytaqa. 15Chay tiempopim Juda lawpi rikurqani samana punchaw kachkaptinpas wakin runakunaqa vinota horqonankupaq uvas sarusqankuta, rikurqanitaqmi wakin runaqa rutusqa trigotapas apamuspa asnoman churkuchkaqta, chay asnomanqa churkurqakutaqmi vinotawan uvas frutakunatapas chaynataq higos frutatawan tukuy
1Chay
731
NEHEMIAS13
imakunatapas. Paykunaqa hina chay samana punchawpitaqmi Jerusalen llaqtamanpas tukuy chaykunata aparqaku. Paykunatam qaqchaparqani chay punchawpi mikuykunata *rantikusqankurayku. 16Jerusalen llaqtapi *yachaq Tiro llaqtayoq wakin runakunapas apamurqakum challwakunatawan tukuy imakunata hinaspam samana punchaw kachkaptinpas Jerusalen llaqtapi Juda casta runakunaman rantikurqaku. 17Chayraykum oqaqa Juda lawpi kamachikuq runakunata qaqcharqani kaynata: Mana allintam rurachkankichik samana punchawpi mana samaspaqa. 18Chay nata m abuelonchik ku napas ru rarqa ku, chay raykum kikin Diosninchik kay mana allinkunata oqanchik man aparamuwanchik, aparamuntaqmi kay llaqtapa hawanmanpas. Samana punchawpi mana samaspaqa astawanraqchum munachkankichik Diosninchik piarachiyta? nispa. 19Jerusalen llaqtapa punkunkuna man llantuy chaya ra muptin mi ma naraq pas samana punchaw qallaykuchkaptin kamachirqani Jerusalen llaqtapa punkunkunata wichqanankupaq, kamachirqanitaqmi chay punchaw pasaruptinqa kichanankupaqpas. Chay punkukunapiqa churarqanitaqmi wakin ser viwaqniy runakunatapas chaynapi samana punchawpiqa ima cargapas ama yaykumunanpaq. 20Chaynapim negociantekunapas hinaspa tukuy ima *rantikuqkunapas Jerusalen llaqtamantaqa hawapi achka kutita achikyarqaku. 21Paykunata qaqchaspaymi kaynata nirqani: Imanasqataq qamkunaqa murallapa qepanpi samachkankichik? Sichum huktawan chaynata ruraptikichikqa presocharusqaykichik mi nispa. Chaymantapunim paykunaqa manaa kutimurqakuchu samana punchawpiqa. 22Leviy casta ru na ku natapas ka machirqa nitaqmi chuyancha kuspan ku punkukunaman cuidaq rinankupaq chay napi samana punchawtaqa Diosllapaqa sapaqchanankupaq. Diosnilly, amay qonqaruychu kay rurasqaytapas, qamqa kuyapayakuy nikiman hinay llakipayariykullaway. 23Chay tiempopiqa rikurqa nitaqmi imay nam Juda casta manta wakin ru nakuna Asdod llaqtayoq warmikunawan casarakurusqankutapas, rikurqanitaqmi Amon casta warmikunawan hinaspa Moab casta war mikunawan casarakurusqankutapas. 24Chaynapim paykunapa wawa-churinpa partenqa rimarqa Asdod runakunapa rimaynintawan huklaw nacionniyoq runakunapa rimaynintaa ichaqa manam rimarqakuchu Juda casta runakunapa rimay nintaqa. 25Paykunawan atipanakuspaymi akaykurqani, wakintaqa maqaruspay mi chukchantapas chutaparurqani hinaspam Diosrayku jurachispay kay nata nirqani: Amam warmi churikichikkunataqa casarachinkichikchu paykunapa qari churinkunawanqa nitaqmi qari churikichiktapas casarachinkichikchu paykunapa warmi churinwanqa, kikikichikpunipas amam chaynataqa rurankichikchu. 26Israel nacionpa reynin Salomonpas chaynatamiki huchallikururqa huklaw nacionkunapa reyninqa pay hina mana kachkaptinpas. Paymi Diosninpa kuyasqan kasqanrayku Israel nacionpa reyninpaq churasqa karqa. Chaywanpas paytaqa huklaw nacionniyoq warmikunam huchallirachirqa. 27Chaynaqa manachum oqaykuqa uyarichkaniku Diosninchikpa contranpi kaynaa mana allin rurasqaykichikta? Qamkunaqariki Diosninchiktam traicionarunkichik huklaw nacionniyoq warmikunawan casarakuruspaykichik nispa. 28Joiada sutiyoq ru napa huk nin chu rintam aw paqniy manta qarqorurqa ni, Joiadaqa karqa sacerdotekunapa jefen Eliasibpa churinmi. Chay churintaqariki qarqorurqani Horon llaqtayoq Sanbalatpa masan kasqanraykum. 29Diosnilly, qamqa amay qonqaruychu paykunataqa. Paykunaqariki sacerdote kay ninkutam
NEHEMIAS13
732
millakuypaqtaa rurarunku, sacerdotekunawan hinaspa Leviy castakunawan contrato rurasqaykitapas hina chayna millakuypaqtam rurarunku. 30Chay naqa kikiy pu nim sacerdoteku natawan Leviy casta ru na ku nata imapas huklaw nacionniyoq kaqkunamanta chuyancharqani hinaspam sapakamata maypim ruranankuman churarqani. 31Kamachirqanitaqmi tiempollanpi yantatapas hinaspa punta kaq rurukunatapas apamunankupaq. Diosnilly, qamqa favorecewanaykipaqy yuyariykullaway.
ESTERWAN SUTICHASQA LIBRO

Esdras librowan Nehemias libroqa willa kun judiokuna huk law nacionmanta kutimusqankumantam. Ester libroataqmi willa kun Persia nacionpi qepara muq judiokunapa lla kikuy vidanmanta. Chay na llaki vidapi kachkaptinkum Ester sutiyoq sipas casta masinkunapa favor ninpi atisqanta rurarqa. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Ester pa reina rikurirusqanmanta (1-2). Iskay kaq par teataqmi willa kun palaciopi ser vikuq ancha-ancha reqsisqa Aman sutiyoq runa judiokunata chinkarachinanpaq mana allinkuna rurasqanmanta (3-6). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Reina Ester willaptin judiokunapa favor ninpi Rey Asuero decretasqanmanta, willa kuntaqmi enemigonkumanta defiendekunanpaq judiokunapa favor ninpi kamachisqanmantapas (7-10). Judiokunam Purim sutiyoq Fiestata ruranku tukuy chaykunata yuyarinankupaq (9:10-32). Rey Asueropa hatun convido rurasqanmanta
1Pachak
iskay chunkan qanchisniyoq provinciapim Rey Asuero gobiernarqa. Payqa gobiernarqa India law manta qallaykuspam Cus lawkama. 2Chay punchawkunapi gobiernananpaqmi Rey Asueroqa Susa llaqtapi *yacharqa. Chay llaqtaqa karqa reypa yachanan llaqtam. 3Kimsa watamana gobiernachkaspanmi Rey Asueroqa huk hatun convidota rurachirqa llapallan jefenkunapaqwan serviqninkunapaq hinaspa Persia nacionniyoq tropakunapa jefenkunapaq, rurachirqataqmi Media nacionniyoq tropakunapa jefenkunapaqpas, provinciakunapi prefectokunapaqpas chaynataq gobernadorkunapaqpas. 4Rey Asueroqa chaytaqa rurachirqa gobiernonpa riquezankunata, hatun kayninta hinaspa sumaqllaa atiyniyoq kasqanta paykunaman qawachinanraykum. Chay fiestaqa karqa parte watapunim. 5Chay punchawkuna pasaruptinpas qanchis punchawtawanraqmi reyqa huktawan convidota rurachirqa. Chay fiestaqa karqa palacio huertapa pationpim. Chay fiestamanqa convidasqataqmi karqaku Susa llaqtapi llapallan yachaqkunapas. Apupas-wakchapas llapallanmi convidasqa karqaku chay fiestamanqa. 6Chay patio adornaq toldokunam karqa yuraq chaynataq azul, hapiqnin cuerdakunaataqmi karqa linomanta grosella colorniyoqkama, chay cuerdakunaqa pasachisqa karqa qollqe anillokunapa ukuntam hinaspam hapichisqa karqa marmol rumi pilarkunaman. Chaypiqa karqataqmi waqtapaykuspa tiyananku qori-qollqemanta tiyanakunapas, maymi sayananku pampapas karqa cheqchi rumiwan chaynataq yuraqpas-yanapas marmol rumiwan sumaqllaa adornasqam. 7Paykunaqa upyarqaku qorimanta vasokunapim, chay vasokunaqa karqa imaymana rikchaqmi. Vinoqa achkallaam karqa reypa allin runa kayninman hina, 8chaywanpas reyqa llapallan mayordomokunatam kamachirqa pitapas mana upyay munaqtaqa ama hikutanankupaq, chaynapi munasqanku733
ESTER1
734
man hinalla sapakama tomanankupaq. 9Vasti sutiyoq reinapas warmikunapaqmi rurarqa huk hatun convidota, chay convidotaqa rurarqa Rey Asueropa palacionpim. 10Qanchis kaq punchaw pi vino upyasqanwan Rey Asuero kusisqa ka ruspan mi kacharqa qanchis ser viqninkunata. Paykunam karqa Mehuman, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar hinaspa Carcas. 11Chay runakunaqa kachasqa karqaku Reina Vastita coronasqata reypa aw paqninman pusamunankupaqmi chay napi kamachikuqkunapiwan llapallan runakuna sumaqllaa kay ninta qawanankupaq. Payqa ancha buenamoza war mim karqa. 12Ichaqa Vasti sutiyoq reinaqa manam hamuyta munarqachu. Rey puni ser viqninkunawan qayachichkaptinpas manam payqa hamuyta munarqachu. Paypaq rey anchallataa huk manyaruspanmi hinaspa piakuruspanmi 13qayachimurqa tiempokunamanta yachaq runakunata. Reypa costumbrenmi karqa leykunamantawan allin arreglo ruray manta yachaqkuna tapukuy. 14Paypa awpaqninmanmi huunakamurqaku Carcena sutiyoq runa, Admata sutiyoq runa, Tarsis sutiyoq runa, Meres sutiyoq runa, Marcena sutiyoq runa hinaspa Memucan sutiyoq runa. Chay qanchisnintin runakunaqa karqa Persia nacionmanta chaynataq Media nacionmanta jefekunam, paykunaqa karqa reypa qayllanman yaykuspa paypa gobiernonpi hatun kamachikuqkunam. 15Chaynaqa reym paykunata tapurqa ley man hina Reina Vastiwan imam rurananmanta. Payqa chayna ruraytaqa piensarqa ser viqninkunawan qayachimuchkaptin reinaqa mana kasukusqanraykum. 16Chay mi Memucan sutiyoq runa reypa hinaspa ka machiqnin ku napa aw paqninpi nirqa: Manam reypa contrallanpichu Reina Vastiqa huchallikurun aswanqa huchallikurun llapallan kamachiqkunapa contranpiwan Rey Asueropa llapallan provinciankunapi kaq llapallan runakunapa contranpim. 17Reinapa kay rurarusqantaqa llapallan warmikunach yacharunqaku hinaspach qosankutapas despreciaspanku kaynata ninakunqaku: Rey Asuerom kamachirqa Reina Vasti awpaqninman hamunanpaq ichaqa manam hamurqachu nispa. 18Chaynaqa Persia nacionniyoq chaynataq Media nacionniyoq allin reqsisqa seorakunapas reinapa imam rurarusqanta uyariruspankuch hina chaynatataq ruranqaku qosankupa contranpi, chaynapich paykunaqa qosankuta desprecianqaku hinaptinch qosankupas llumpayllataa piakunqa. 19Rey nilly, allinpaq rikchakapusuptikiqa mosoq decretotay qoykuy hinaptiny chay decretoqa willachisqa kachun. Persia nacionpa chaynataq Media nacionpa ley ninkunaman hinay mana cambiasqa kananpaq rurasqa kachun chay decretoqa. Chay decretoman hinataqy reina Vastiqa amaa qayllaykimanqa hamuchunchu, pay mantapas aswan allin warmiay reina kananpaqqa akllasqa kachun. 20Chay decreto qosqaykiqa lliwpa yachasqantaqmi kanan tukuy gobiernasqayki provinciakunapipas chay mi llapallan warmikunaqa apupas-wakchapas qosankuta respetanqaku nispa. 21Rey paq chay nataq ka machikuqkunapaq pas chay Memucan sutiyoq runapa rimasqan allinpaq rikchakapuptinmi chayman hina reyqa rurarqa. 22Chaymi reyqa cartakunata apachirqa gobiernasqan llapallan provinciakunaman, chay cartakunataqa apachirqa sapa provinciapa imaynam qellqanankuman hinam hinaspa llapa runakunapa imaynam rimayninkuman hinam. Llapallan qosakuna wasinkupi kamachikuq kananpaqmi chay cartakunaqa apachisqa karqa. Llapallan runakunapa rimayninman hina willachisqa kananpaqmi chay cartakunaqa qellqasqa karqa.
735 Estera reina kananpaq akllasqa kasqanmanta
ESTER2
unay mantam piakuy nin taniruptin Rey Asueroqa yuyarirurqa Vasti sutiyoq war mipa contranpi sentenciasqanmanta. 2Chaymi ser viqninkuna reyta nirqaku: Rey nilly, qampaqy maskamuchunku buenamoza doncella sipaskunata. 3Qampu niy akllay gobier nasqayki provincia ku napi chay doncella maska muq runakunata. Paykunay *yachasqayki Susa llaqtaman pusamuchunku buenamoza doncella sipaskunata. Chay sipaskunaqa kanqaku warmikuna waqaychaq serviqniki Hegai sutiyoq runapa cuidasqanmi, payachiki qonqa pachakunatapas hinaspa perfumekunatapas chay doncellakunamanqa. 4Sonqoykiman hina kaq sipaschiki kanqa reina Vastipa rantinpiqa nispa. Chayna nisqanku reypaq allin rikchakapuptinmi chaynata rurarqa. 5Reypa *yachasqan Susa llaqtapim yacharqa Mardoqueo sutiyoq Judio runa, payqa karqa Benjaminpa castanmanta kaqmi, paypa taytanqa karqa Jair sutiyoq runam, Jairataqmi karqa Simei sutiyoq runapa miraynin, Simeiataqmi karqa Cis sutiyoq runapa miraynin. 6Mardoqueoqa Jerusalen llaqtamanta preso riqkunawanmi pusasqa karqa, payqa pusasqa karqa Juda nacionpi Rey Jeconiaswan kuskam. Rey Jeconiasqa Babilonia nacionpi Rey Nabucodonosorpa pusachisqanmi karqa. 7Mardoqueom uywakurqa tionpa churin Ester sutiyoq primanta, hebreo rimaypim Esterpa sutinqa karqa Hadasa, payqa karqa mana tayta-mamayoqmi. Ichaqa payqa karqa allin rikchayniyoq buenamozam. Paytaqa tayta-maman waukuptinmi Mardoqueoa churichakuykuspa uywakurqa. 8Reypa kamachikusqan decretokuna willakusqa karuptinmi reypa *yachasqan Susa llaqtaman achka sipaskunata huuramurqaku, chaypim Hegai sutiyoq runapa waqaychasqan karqaku. Esterpas reypa wasinman pusasqa kaspam Hegai sutiyoq runapa makinman churasqa karqa. 9Paymi sipasta kuyapayaykuspan yanapaypaq-yanaparqa, tukuy munasqanman hinam adornokunawanpas churachirqa, mikuykunatapas allinllantataqmi mikuchirqa. Qorqataqmi reypa palacionpi kaq akllasqa qanchis sirvientakunatapas hinaspam chay sipaskunatawan kuskata pusarqa warmikunapa yachanan wasipi sumaqnin kaq cuartokunaman. 10Esterqa manam willakurqachu maylaw llaqtayoq kasqantapas nitaq pipa ayllunmi kasqantapas, chaynataqa rurarqa Mardoqueopa yachachisqanman hinam. 11Sapa punchawmi Mardoqueoqa war mikunapa *yachasqan patiopa chimpanpi purikacharqa. Payqa chaynataqa rurarqa Ester imaynam kasqan yachaykuyta munaspanmi chaynataq paywanqa imam rurasqankuta yachaykuyta munaspanmi. 12Warmikunapaq leyman hina chunka iskayniyoq killa pasaruptinmi sapakama sipasman tuparqa reyman yaykunanku. Allichapakunanku tiempoqa kaynam karqa: Soqta killam mirra aceitewan cuerponkuta untakuqku, soqta killaataqmi warmikunapa imaynam rurananman hina miski asnaq aceitewan untakuqku. 13Reyman yaykunanpaq sipasman tuparamuptinmi tukuy ima maakusqanta qoykurqa chaykunawan adornasqa warmikunapa wasinmanta reypa palacionman rinanpaq. 14Sipasmi reyman yaykuq tutaykuqta, paqarin tutamantaataqmi pasaq huk wasimana otaq reypa compaerankunapa kasqanmana. Chay wasipiqa Saasgaz sutiyoq runam cuentallikurqa warmikunamanta. Yapatawanqa manam reymanqa yaykuqkuachu, yaykuspaqa-yaykuq rey munaptillanmi otaq sutinpi qayachimuptillanmi. 15Esterqa karqa Mardoqueopa tion Abihailpa churinmi hinaspa Mardoqueopa churichakusqanmi. Reyman yaykunanpaq Esterman tuparuptinqa allichapakunanpaqqa
1Ma napas
ESTER2,3
736
manam imatapas maakurqachu, churaspaqa-churakurqa reypa serviqnin warmikuna waqaychaq Hegai sutiyoq runapa nisqallantam. Estertaqa llapallan qawaqninkunam kuyarurqaku. 16Chaynaqa Estertam pusarqaku Rey Asueropa kasqanman, chaynataqa rurarqaku Rey Asuero qanchis watamana gobiernachkaptinmi, chay pusasqanku killapa sutinmi karqa Tebet killa. 17Reymi llapallan kuyasqan warmikunamantapas Ester kaqta kuyarurqa. Llapallan sipaskunamantapas Ester kaqtam reyqa favorecespan umanman coronawan coronaykachirqa, paytaqa Vastipa rantinpim reina kananpaqa akllaykurqa. 18Chaymantam Esterpa sutinpi rey hatun convidota rurarqa llapallan kamachiqkunapaqwan serviqninkunapaq. Provinciankunapi *yachaqkunatapas fiesta ruranankupaqmi kamachirqa, regalokunatapas qorqataqmi reypa allin sonqo kasqanman hina. yapamanta huunasqa kachkaptinmi Mardoqueo reypa zaguan punkunpi tiyachkarqa. 20Esterqa Mardoqueopa kamachisqanman hinam mana willakurqachu may llaqtayoq kasqantapas nitaq pipa ayllunmi kasqantapas, Esterqa Mardoqueopa nisqantam ruraq paypa makinpi kachkaptin yachachisqanman hina. 21Chay punchawkunapi reypa zaguan punkunpi Mardoqueo tiyachkaptinmi punkupi guardiakuna otaq reyta serviq iskay runakuna Rey Asueropa contranpi rabiallawana waurachinankupaq rimanakurqaku, chay runakunaqa karqa Bigtanwan Teresmi. 22Aswanqa Mardoqueom chayta yacharuspan reina Esterman willaykurqa, Esterataqmi reyman willaykurqa Mardoqueopa sutinpi. 23Chay asuntomanta tapukachakuspankum yacharurqaku cheqap kasqanta, chayraykum reypa iskaynin runankunaqa warkusqa karqaku, kaymi qellqasqa karqa reypa qayllanpi reypa gobiernasqanmanta apuntana qellqapi.
19Sipaskuna
Reypa contranpi hoqarikuqkunata Mardoqueo denunciasqanmanta
pasaruptinmi Rey Asuero hatuncharqa Agagpa mirayninmanta kaq Hamedata sutiyoq runapa churin Amanta, tiyanantapas churarurqa paywan kaq llapallan kamachiqkunapa tiyananmantapas aswan altopiraqmi. 2Chaymi reypa zaguan punkunpi kaq llapallan serviqninkuna Amanpa qayllanpi qonqoranpa pampaman kumuykurqaku, chaynataqa rurarqaku reypuni kamachikusqanraykum, Mardoqueom ichaqa mana qonqorakurqachu nitaq kumuykurqachu. 3Chay mi zaguan pun kupi kaq reypa ser viqnin ku na Mardoqueota nirqa ku: Imanasqataq manaqa kasukunkichu reypa kamachikuy nintaqa? nispa. 4Sapa punchaw chay nata tapupayach kaptin kupas manam payqa ka su kurqachu chaymi Amanman willaykurqaku cheqapchus Mardoqueoqa chayna rurasqanpi hinalla kananpaq, am Mardoqueoqa willakururqaa Juda nacionniyoq kasqanta. 5Amanataqmi qawaykurqa paypa qayllanpiqa Mardoqueo mana qonqorakusqanta nitaq mana kumuykusqanta chaymi payqa anchallataa rabiarurqa. 6Mardoqueollata wa u rachiy mu nasqanqa asllapaq rikcha kapuptin mi, Amanqa munarqa Mardoqueopa lliw castankunatawan tukuruyta, payqa munarqa Rey Asueropa gobiernasqanpi *yachaq llapallan judio runakuna waurachiytam. ataqmi willaykurqakua pikunam Mardoqueopa ayllunkuna kasqantapas. sutiyoq killapim otaq watapa qallariynin killapim Rey Asuero chunka iskay niyoq watamana gobiernachkaptin Amanpa awpaqninpi pur nisqanku
7Nisan
1Chaykuna
Judiokunapa contranpi Aman hoqarikusqanmanta
Judio runakuna wauchisqa kanankupaq decretomanta
737
ESTER3,4
suerteta choqarqaku, chaytaqa rurarqaku judio runakunata haykapim wauchinankupaqmi otaq ima killapim chaynataq ima punchawpim wauchinankupaqmi, hinaptinmi Adar sutiyoq killapi hinaspa chay killapa chunka kimsayoq punchawninpi tuparurqa. 8Chay mi Amanqa nirqa Rey Asuerota: Gobiernasqayki provinciakunapim cheqesqa hinaspa rakinasqa huk casta runakuna *yachachkan, ley ninkupas sapaqmi llapallan runakunapa ley ninmantapas, chay runakunaqa manataqmi leynikitapas kasukunkuchu, chayna kawsasqankuqa manam allinpunichu qampaqqa. 9Allinpaq rikchakapusuptikiqa decretaykuy paykuna chinkachisqa kanankupaq, oqaataqmi kimsa pachak kimsa chunkan kilo qollqeta qosaq qori-qollqeki waqaychaqman nispa. 10Chay mi rey ataq ma kin manta anillonta horqoykuspan judio ru na ku napa enemigon Amanman qoykurqa, payqa karqa Agag sutiyoq runapa miraynin Hamedata sutiyoq runapa churinmi. 11Amantam rey kay nata nirqa: Qollqe munachiwasqaykiqa qampaqy kachun, chay runakunawanqa tanteasqaykiman hinay ruray nispa. 12Watapa qallariynin killapa chunka kimsayoq punchawninpim reypaq qellqaqkuna qellqarqaku Amanpa lliw kamachikusqanman hina reypa prefectonkunaman, sapa provinciapi kaq subprefectokunaman hinaspa sapa llaqtapi gobernadorkunaman, qellqarqakuqa sapa provinciapi imaynam qellqasqankuman hinam chaynataq llapa runakunapa rimayninkuman hinam. Rey Asueropa sutinpi qellqaspankum paypa anillonwan sellarqaku. 13Carta apaqkunatam chaylla pasachirqaku reypa gobiernasqan llapallan provinciakunaman. Chay decretopim kamachisqa karqa chunka iskayniyoq killapa otaq Adar sutiyoq killapa chunka kimsayoq punchawninpi judio runakunata wauchinankupaq, paykunataqa huk punchawllapi wauchispam chinkachinanku karqa mozokuna kaptinpas, yuyaqkuna kaptinpas, wawakuna kaptinpas chaynataq warmikuna kaptinpas, kamachirqataqmi kapuqninkunata hapikuykunankupaqpas. 14Sapa provinciakunamanmi kay qellqasqa leypa copianqa apachisqa karqa chaynapi llapallanku chay punchawpiqa judio runakunapa contranpi chaylla hatarinankupaq. 15Reypa *yachanan Susa llaqtapim chay leyqa qosqa karqa chaymi reypa kamachisqanrayku kallpayllaman carta apaqkunaqa lloqsirqaku, Aman sutiyoq runaataqmi reywan tiyaykuspa upyakurqaku, Susa llaqtapiataqmi runakunaqa ancha hukmanyasqallaa karqaku.
kaykunata Mardoqueo yacharuspanmi pachankunata llikipakurqa hinaspam luto pachawan pachakuruspan uchpawanpas maqchikurqataq umanman hinaspam llaqtapa chawpinta pasarqa llakimanta qapariyllawana. 2Luto pachawan reypa palacion ukuman yaykunanpaq mana permitisqa kasqanraykum payqa punkukamalla chayarqa. 3Reypa kamachisqan decreto sapa provinciakunaman chayasqanpim judio runakunaqa karqaku huk hatun llakikuypi, chayraykum paykunaqa ayunowan qaparkachastin luto pachawan churakurqaku, puurqakupas uchpakunapiam. sipaskunam yaykuspanku Esterman willarqaku, hina chaynallatataqmi willarqaku serviqnin runakunapas, reinapas sinchillataa llakikuspanmi Mardoqueoman pachata apachirqa chaynapi chay luto pachankunata horqokuspan chay apachisqan pachawana pachakunanpaq, ichaqa payqa manam chaskirqachu. 5Reypa
4Serviqnin
1Tukuy
Contrankupi decretorayku judio runakuna llakikuypi kasqankumanta
Castankunapa favorninpi reyta Ester maakusqanmanta
ESTER4,5
738
churasqan serviqnin Hatac sutiyoq runata Ester qayaykuspanmi Mardoqueoman kacharqa chaynapi imam pasakusqanmantawan imanasqam chayna pachasqa kasqanmanta tapumunanpaq. 6Chaynapim Hatac sutiyoq runaqa lloqsirqa Mardoqueowan tupananpaq, Mardoqueoqa reypa palacionpa chimpan plazapim kachkarqa. 7Mardoqueom payman willarqa tukuy ima pasakusqanmantawan imaynam judio runakunaqa chinkachisqa kanankumanta, willarqataqmi Aman sutiyoq runaqa reyman qollqe qoy munasqantapas, payqa chay qollqetaqa ofrecekurqa judio runakuna wauchisqa kanankupaqmi. 8Qorqataqmi judio runakuna chinkachisqa kanankupaq Susa llaqtapi decreto qosqanpa copiantapas chaynapi Esterman qawaykachiptin paypas leenanpaq. Kunarqataqmi reyman rispa paypa qayllanpi castankunapa favorninpi maakunanpaqpas. 9Hatac sutiyoq runa Ester pa kasqan man kutirispan mi willarqa Mardoqueopa willamusqankunata. 10Chay mi Esterqa Hatac sutiyoq runawan Mardoqueoman kay nata willachimurqa: 11Reypa llapallan serviqninkunawan gobiernasqan provinciakunapi runakunaqa yachankupunim reypa leyninqa kayna nisqanta: Qaripas otaq warmipas mana qayasqa kachkaspan reypa ukulaw pationman yaykuqqa wauchisqam kanqa, yaykuspaqayaykunman pimanpas qori tawnanta rey haywariykuptillanmi nispa. oqaqa kimsa chunka punchawam mana qayasqachu karqani reyman yaykunaypaqqa. 12Ester pa nisqan ku natam willarqa ku Mardoqueoman, willaykuptin kum pay ataq Esterman kunarqa kaynata: 13Reypa pa lacionpi kaspaykichum wa u naykimanta judia kach kaspapas lluptiyta piensachkanki? 14Sichum kunan rimarinayki kachkaptin upallakuykuptikiqa judio runakunapa libraqninqa huklaw mantachiki hamunqa, chay wanpas qamqa taytaykipa ayllunkunapiwanmi puchukanki. Ichapas kunan hina horapaq reina kay man qamqa chayarqanki nispa. 15Chay mi Ester ataq willachimurqa kay nata: 16Susa llaqta man rispaykiy judio ru na ku nata hu u ra muy hi naspay ayunaychik oqapaq, kimsa punchawpunim tutantin punchawnintin ama mikunkichikchu hinaspapas amataqmi tomankichikchu. oqapas ser viqniy sipaskunawanmi ayunasaq, ley man hinaqa mana yaykuna kachkaptinpas rey manmi yaykusaq, waunay kaptinpas hinachiki waurusaq nispa. 17Chay mi Mardoqueo pa saspan Ester pa tukuy ka machisqanta hina ru rarqa.
punchaw pasaruptinmi Ester pachakurqa reina pachawan hinaspam reypa kanan patioman yaykurqa, chay patioqa karqa reypa salanpa chimpanpim, reyqa tiyachkasqa hina maymi tiyananpim, chay tiyananqa karqa palacioman yaykunapa chimpanpim. 2Payqa reina Esterta patiopi sayachkaqta rikuykuspanmi favoreceykurqa, makinpi kaq qorimanta tawnanta hay wariykuptinmi Esterataq asuykuspan tawnanpa puntanta llapchaykurqa. 3Chaymi reyataq tapurqa: Reina Ester imataq pasasunki? Imataq qampa maakuynikiqa? oqaqa gobier nasqay naciontapas parteykusqaykim nispa. 4Chay mi Ester ataq nirqa: Rey nilly, agradoykipaq kaptinqa kunany Amanwan kuska hamuychik convido rurasqay man nispa. 5Hinaptin mi rey ataq ka machikurqa:
1Kimsa
Reypa qayllanman Esterpa yaykusqanmanta
739
ESTER5,6
Chaypunilla riychik Ester pa maakusqanman hina, qayamuychiktaqy Amantapas nispa. Chaynapim reyqa hamurqa Ester pa rurachisqan convidoman. 6Reymi convidopi vinota tomachkaspan Esterta nirqa: Imatataq maakuwanki qanman qonaypaq? Imataq qampa maakuy nikiqa? oqaqa qoykusqaykim gobier nasqay nacionpa partentapas nispa. 7Chay mi Ester ataq nirqa: oqapa maakuyniyqa hinaspa ruegakuyniyqa kaymi: 8Rey nilly, sichum favorecewaspaykiqa kay ma a kusqay tawan ruega kusqaytay ar niykullaway, chaskiykullaway agradoykipaq kaptinqa, paqariny huktawan hamuy Amanpiwan kuska rurachisqay convidoman, paqarinam maakusqayki imam maakunaytaqa nispa. punchawmi Aman ancha kusisqallaa lloqsirqa aswanqa reypa palacionpa punkunpi Mardoqueota rikuruspanmi paypa contranpi anchallataa rabiarurqa, payqa rabiarurqa awpaqninpi Mardoqueo mana sayariptinmi nitaq manchakuyllamantapas mana kuyuriptinmi. 10Chaywanpas aguantakuykuspanmi Amanqa wasinman chayarurqa hinaspam qayachimurqa amistadninkunata, qayachimurqataqmi warmin Zerestapas. 11Paykunapa qayllanpim alabakurqa achkallaa qori-qollqenkunamanta, alabakurqataqmi achkallaa churinkunamantapas, tukuy imawan rey hatunyarachisqanmantapas, kamachikuqkunapa hawanpi kasqanmantapas chaynataq reypa serviqninkunapa hawanman rey churasqanmantapas. 12Amanqa nirqataqmi: Reina Esterqa manam pitapas convidarqachu reywan kuskataqa ichaqa oqallatam qayaykuwan, oqaqa paqarinpaqpas reywan kuskam convidasqa kachkani, 13chaywanpas tukuy chaykunaqa manam gustoypaqchu, chaynaqa kachkani Mardoqueo sutiyoq judio runata sapa kutilla reypa palacionpa punkunpi tiyaqta qawaspaymi nispa. 14Chay mi war min Zereswan llapa llan amistad nin ku na kay nata nirqa ku: Iskay chunka iskayniyoq metro sayayniyoq warkunatay rurarachiy hinaspay paqarinpuni reyta niy chay pi Mardoqueo warkusqa kananpaq, chaynapiy qamqa kusisqaa yaykuy convidoman nispa. Chayna nisqanku Amanpa agradonpaq karuptinmi payqa rurachirqa huk warkunata.
9Chay
Mardoqueota warkurachinanpaq Aman alistakusqanmanta
tutam reyqa mana puuyta atirqachu hinaspam kamachirqa pasaq tiempokunapi sucedekusqanmanta qellqasqankuta qayllanman apamuspanku leenankupaq. 2Chay qellqapim tarirurqaku Bigtan hinaspa Teres sutiyoq runakunapa contranpi Mardoqueopa denunciasqanta, chay runakunaqa iskayninkum karqaku reypa punkunwan cuentallikuqkuna, paykunaqa Rey Asuero waurachiytam munarqaku. 3Chay mi rey tapurqa: Mardoqueotaqa yaqachum imallawanpas favorecerqaku otaq yaqachum ima cargollatapas qorqaku? nispa. Hinaptinmi reypa ser viqninkuna nirqaku: Manam imallatapas pay paqqa rurarqakuchu nispa. 4Patiopi huk kaqnin pu riqta uya rispan mi rey tapurqa: Pitaq purichkan patiopiqa? nispa.
1Chay
Mardoqueopa vencesqanmanta
ESTER6,7
740
Chay ratoqa Amanmi reypa palacionpa hawa law nin patioman chayaramuspan chaypi kachkarqa, payqa chay piqa kachkarqa rurachisqan warkunapi Mardoqueota warkuchinanmanta rey man ninanpaqmi. 5Hinaptin mi reypa ser viqnin ku na nirqa ku: Wak patiopi sayaq runaqa Amanmi nispa. Chaymi rey ataq nirqa: Yaykumuchun nispa. 6Aman yayku ra muptin mi rey ataq payta tapurqa: Imaynataq hatunchasqa kanman reypa hatunchay munasqan runaqa? nispa. Chaymi Amanataq sonqonpi piensarirqa: Pitaq reypa hatunchay munasqanqa kanman mana oqa kaspaqa? nispa. 7Chay mi Amanqa reyta nirqa: Reypa hatunchay munasqan runapaqqa 8apamuchunkuy reypa pachankunata, payqa reypa sillakunan caballopi sillachisqay kachun, churachunkutaqy reypa umanpi kaq coronawanpas. 9Ancha reqsisqa serviqninmany qochunku reypa pachankunatawan caballonta chaynapi chay pachakunawan reypa hatunchay munasqan runata pachachinankupaq, chay silladapa puntanta rispankuy qayaykachakuchunku kaynata: Kaynatapunim reyqa hatunchan hatunchay munasqan runataqa nispa. 10Chay mi reyqa Amanta nirqa: Utqaymany horqomuy pachakunay pachakunata, pusamuytaqy caballoytapas hinaspay nisqaykiman hina ruramuy Mardoqueo sutiyoq judio runawan otaq palaciopa punkunpi tiyaqwan, amam qonqankichu tukuy imapas nisqaykiman hina pay wan rurayta nispa. 11Chay mi Amanqa chay pacha ku nata hapiykuspan chay nataq caba llotapas alistaykuspan Mardoqueota pachachirqa hinaspam caballopi silladata pusarqa llaqtapa plazanta, payqa awpaqnintam rirqa kay nata qaparistin: Kaynatapunim reyqa hatunchan hatunchay munasqan runataqa nispa. 12Chay mantam Mardoqueoqa kutirirqa reypa pa lacionpa pun kun man, Amanataqmi ancha llakisqallaa umantapas tapakuykuspan wasinman kutikurqa kallpaylla. 13Amanmi tukuy ima pasarusqanmanta willakurqa Zeres sutiyoq warminman, willakurqataqmi llapallan amistadninkunamanpas chay mi yachaysapa runakuna warmin Zerespiwan kay nata nirqaku: Chay Mardoqueo judio kaptinqa paypa awpaqninpim wichiytaa qallaykunki, paytaqa manam venceyta atiwaqchu, aswanqa cheqaptapunim wichiy paqa-wichiykunki nispa. 14Payku nawan parlach kaptin raqmi reypa ser viqnin ku na chaya rurqa ku utqayllamana Ester pa convido rurasqanman Amanta pusanankupaq.
Amanwan kuskam rirqa reina Esterpa convido rurasqanman. 2Chay iskay kaq punchaw convidopi vinota tomachkaptinkum Esterta rey nirqa: Reina Ester imataq qampa maakuynikiqa? oqaqa imapas maakuwasqaykitam qosqayki, gobiernasqaypa partentapas qoykusqaykim nispa. 3Chay mi reina Ester ataq nirqa: Reynilly, qampa favorecesqan kaptiyqa chaynataq qampa agradoykipaq kaptiyqa maakusqaytay uyariykullaway. Qamqa vidaytay qoykullaway, chaynataqy sal-
1Reyqa
Aman warkusqa kasqanmanta
741
ESTER7,8
vaykuytaq castaykunapa vidantapas. 4oqaqa castaykunapiwan kuskam rantikusqaa kachkaniku, oqaykuqa akarichisqa, wauchisqa, chinkachisqa kanaykupaqam citasqa kachkaniku. Sirvientekuna kanaykupaq rantikusqa kaspachiki oqaqa upallakuykuyman, chayna kaptinqa manach qampa umayki nanachiq hamuymanchu karqa nispa. 5Hinaptin mi Rey Asueroataq reina Ester ta tapurqa: Pitaq chayqa? May pitaq kachkan chayna ruray munaq runaqa? nispa. 6Hinaptin mi Ester ataq nirqa: Chay enemigoyku runaqa hinaspa contraykupi sayariq mana allin ruraq runaqa kay Amanmi nispa. Chaymi Amanqa mancharikururqa reypa hinaspa reinapa qayllanpi. 7Chaymi reyqa piakuruspan hatarirurqa convidomanta hinaspam pasakurqa palacionpa huertanman. Amanataqmi qeparqa vidanmanta reina Esterta ruegakunanpaq, Amanqa cuentatam qokururqa payta waurachinanpaq reyqa churakuykusqanta. 8Huertamanta convido salaman rey kutiramuptinmi waqtapaspa tiyanan kamapi Ester kachkaptin Amanpas wischukuykuspantaq chay kamapa waqtanpi kachkasqa, hinaptinmi rey nirqa: Hina palaciopichu reinatapas abusaytaraq munarqanki? nispa. Rey chay nata niruptinmi Amanpa uyanta taparurqaku. 9Chay mi reypa ser viqnin Harbona sutiyoq runa nirqa: Amanpa wasinpim kachkan iskay chunka iskayniyoq metro altoyoq warkuna, chaytaqa kikin Amanmi rurachirqa reypa favorninpi rimariq Mardoqueopaq nispa. Chaymi rey kamachirqa: Chaynaqa Amantay chaypi warkumuychik nispa. 10Chay mi Amantaqa warku rurqa ku Mardoqueopaq ru rachisqan warku napi, chayam reypa piakuynin pasarurqa.
chay punchawllapim Judio runakunapa enemigon Amanpa wasinta Estermana Rey Asuero qoykurqa, Mardoqueoataqmi reypa serviqnin kananpaqa yaykurqa, chaynataqa rurarqa ayllu kasqankumanta Ester willakusqanraykum. 2Chaymi Amanmanta qechusqan anillota horqoykamuspan Mardoqueomana qoykurqa. Esterpas Mardoqueotaqa churarqa Amanpa kapuqninkunapa hawanpiam. 3Chaymantam reyta huktawan reina Ester rimapayarqa, payqa reypa awpaqninpi qonqorakuykuspanmi waqayllawana ruegakurqa Agagpa miraynin Aman sutiyoq runapa decreto rurasqankuna anulasqa kananpaq, chaynapi judio runakunapa contranpi piensasqanpas amaa cumplikunanpaq. 4Chaymi reyqa Esterman haywariykurqa qori tawnanta hinaptinmi Esterqa hatariykuspan sayaykurqa reypa awpaqninpia. 5Hinaspam kaynata nirqa: Sichum qampa agradoykipaq kaptiyqa hinaspa qayllaykipi favornikita tariruptiyqa chaynataq maakusqaypas allin kaptinqa chaynataq kuyakuynikipas oqapaq kaptinqa llapallan provinciaykikunamany qellqasqa kachun chaynapi Amanpa tantearusqanmanta cartakuna yanqachasqa kananpaq. Chay Amanqa karqa Agagpa mirayninmanta kaq Hamedatapa churinmi. Amanqa kamachikurqa llapallan provinciakunapi judio runakuna puchukachisqa kanankupaqmi. 6Imanispataq qawayman castaykuna akariypi kaptinkuqa? Imaynam oqaqa aylluykunapa puchukasqantaqa qawakuyman? nispa. 7Chay mi Rey Asueroataq reina Ester tawan judio Mardoqueota nirqa: oqaqa Ester manmi qoykunia Amanpa wasinta, Amantapas warkurachiniam judio runakunapa contranpi sayarisqanmanta. 8Qamkunay qellqaychik
1Hina
Judio runakunapa favorninpi decretomanta
ESTER8,9
742
judio runakunaman oqapa sutiypi tanteasqaykichik man hina hinaspataqy anilloy wanpas selloychiktaq. Reypa sutinpi qellqasqa chaynataq anillonwan sellasqa decretotaqa manaam yanqachayta atinmankuchu nispa. 9Chaymi reypaq qellqaqkunata qayachimurqaku Sivan sutiyoq kimsa kaq killapa iskay chunka kimsayoq punchawninpi hinaptinmi Mardoqueopa tukuy kamachisqanta hina qellqarqaku, qellqarqakum judio runakunamanpas, prefectokunamanpas, subprefectokunamanpas chaynataq India provinciamanta qallarispa Cus provinciakama pachak iskay chunkan qanchisniyoq provinciakunapi kaq hatun kamachikuqkunamanpas. Qellqarqaqa sapa provinciapa imaynam qellqasqankuman hinam chaynataq llapallan runakunapa rimayninkuman hinam. Judio runakunamanpas qellqarqataqmi imaynam qellqasqankuman hina chaynataq imaynam rimayninkuman hina. 10Rey Asueropa sutinpi qellqaspam hina paypa anillonwantaq sellarqakupas hinaspam cartakunata apachirqa reypa cartakuna apachinan ancha kallpaq caballokunawan, chay caballokunaqa reypaq uywasqa caballokunam karqa. 11Chay cartakunawanmi llapallan llaqtakunapi kaq judio runakunata kikin rey autorizarqa huunakuspanku kikinkutapas wawa-churinkutapas chaynataq warminkutapas defiendenankupaq chaynataq enemigonkutapas puchukanankama wauchispa chinkachinankupaq. Wauchinqakum maylaw runakunamanta otaq provinciakunamanta armasqa runakuna wauchinankupaq hamuptinpas. 12Chaytaqa rurananku karqa huk punchawllapim Rey Asueropa gobiernasqan lliw provinciakunapi, chaytaqa rurananku karqa chunka iskayniyoq killapa otaq Adar sutiyoq killapa chunka kimsayoq punchawninpim. 13Llapallan runakuna yachanankupaqmi sapa provinciakunapi kamachisqa karqa chay decretopa imaynam copianman hina judio runakuna chay punchawpi enemigonkuta vengakunankupaq alistasqaa kanankupaq. 14Reypa kamachikuyninman hinam carta apaqkuna lloqsirqaku utqayllamana ancha kallpaq caballokunapi, chaynapim chay decretotaqa willakurqaku reypa *yachasqan Susa llaqtapi. 15Mardoqueoataqmi reypa qayllanmanta lloqsirqa reypa yuraqniyoq morado pachankunawan pachakuykuspa umanpipas qorimanta hatun coronayoq chaynataq wasanpipas linomanta hinaspa grosellamanta capayoq chaymi Susa llaqtapi *yachaqkuna qaparillawana kusikurqaku. 16Judio llapallan runakunapaqqa chay punchawqa karqa ancha-ancha kusikuy punchawmi chaynataq alabasqa kananku punchawmi. 17Chaymi reypa kamachikusqan decretopa chayasqan sapa provinciapi chaynataq sapa llaqtapipas, judio runakuna ancha-ancha kusikuymanta convidokunata hinaspa fiestakunata rurarqaku. Achkallaa runakunapas judio runakunata manchakuspankum paykunapa qatiqnina rikurirurqaku.
ninpim reypa kamachikusqan decretoman hina judio runakunata enemigonkuna munaychakunanku karqa, judio runakunaraqmi chay cheqniqninkunapiqa munaychakurqaku. 2Rey Asueropa gobiernasqan llapallan provinciakunapim judio runakunaqa huunakururqaku mana allin ruray munaqninkunawan peleanankupaq, ichaqa manam pipas chay enemigonmantaqa paykunapa contranpi sayariyta atirqakuchu, llapallan runakunam mancharisqallaa karqaku chay Judio runakunarayku. 3Chaymi provinciakunapi reypa churasqan llapallan hatun kamachikuqkuna, prefectokuna, subprefectokuna hinaspa autoridadkuna Mardoqueota manchakuspanku judio runakunataa yanaparqaku. 4Mardoqueoqa ancha munayniyoqmi karqa reypa palacionpi, Mardoqueopa munayniyoq kasqantam provinciakunapipas lliw yacharurqaku, payqa aswan-aswan munayni-
1Chunka iskayniyoq killapim otaq Adar sutiyoq killapa chunka kimsayoq punchaw-
Judio runakuna vencesqankumanta
743
ESTER9
yoqmi hoqariypaq-hoqarikurqa. 5Judio runakunaqa llapallan enemigonkunawanmi munasqankutaa rurarqaku, paykunaqa enemigonkunatam espadawan wauchispa puchukachirqaku. 6Reypa *yachanan Susa llaqtapim judio runakunaqa wauchispa puchukarachirqaku pichqa pachak runakunata. 7Paykunaqa wauchirqakum Parsandata sutiyoq runatapas, Dalfon sutiyoq runatapas, Aspata sutiyoq runatapas, 8Porata sutiyoq runatapas, Adalia sutiyoq runatapas, Aridata sutiyoq runatapas, 9Parmasta sutiyoq runatapas, Arisai sutiyoq runatapas, Aridai sutiyoq runatapas hinaspa Vaizata sutiyoq runatapas. 10Kay wauchisqanku chunkantin runakunaqa karqa judio runakunapa enemigon Amanpa churinkunam, Amanqa karqa Hamedata sutiyoq runapa churinmi. Ichaqa paykunaqa manam qechurqakuchu chay wauchisqanku runakunapa kapuqninkutaqa. 11Hina chay punchawllapitaqmi reypa *yachanan Susa llaqtapipas wauchisqankumanta reyman willarqaku. 12Hinaptinmi reyataq reina Esterman nirqa kaynata: Kay oqapa *yachanay Susa llaqtapipas judio runakunam waurachinku pichqa pachak runakunata, waurachinkutaqmi Amanpa chunkantin churinkunatapas, chaynaqa imatawanraqtaq maakuwanki? imatawanraqtaq ruranayta munachkanki? Imapas maakusqaykiqa rurasqam kanqa nispa. 13Chay mi Ester ataq nirqa: Agradoykipaq kaptinqa kay Susa llaqtapi judio runakunay kunan decretoman hina paqarinpas rurachunku, chaynataqy Amanpa chunkantin churinkunapa ayantapas warkuchunku warkunakunapi nispa. 14Reymi ka machirqa chay nata ru ra nan kupaq, decretotapas Susa llaqtapi qoykuptinmi Amanpa chunkantin churinkunapa ayanta warkurqaku. 15Susa llaqtapi kaq judio ru na ku nam Adar sutiyoq killapa chun ka tawayoq punchawninpi huktawan huunakururqaku hinaspam Susa llaqtapi waurachirqaku kimsa pachak runakunatawan, ichaqa manam qechurqakuchu imankutapas. 16Reypa gobier nasqan provincia ku napi wakin judio ru na ku napas hu u na kurqakum defiendekunankupaq, chay napiam paykunaqa enemigonkumanta hawka karqaku, paykunapas cheqniqninkunatam waurachirqaku qanchis chunka pichqayoq waranqa runakunata, ichaqa manam qechurqakuchu imankutapas. 17Adar sutiyoq killapa chunka kimsayoq punchawninpim tukuy kaykunaqa pasakurqa, chay killapa chunka tawayoq punchawninpiataqmi samarqaku hinaspam paykunaqa chay punchawpi convidota ruraspanku kusikurqaku. 18Susa llaqtapi kaq judio ru na ku nam hu u na kurqa ku hina chay Adar sutiyoq killapa chunka kimsayoq punchawninpi, huunakurqakutaqmi paqarinnintin chunka tawayoq punchawpipas, paykunaqa chunka pichqayoq punchawpiam samarqaku hinaspam chay punchawta rurarqaku convidanakuspa kusikuy punchawta. 19Chayraykum mana murallasqa llaqtachakunapi *yachaq judio runakunapas Adar killapa chunka tawayoq punchawninpiqa kusikuy wan convidota ruranku, regalokunatapas apachinakunkutaqmi sapakama vecinonkunawan.
20Tukuy kaykunamanta qellqaspan Mardoqueo apachirqa cartakunata. Rey Asuero-
Purim sutiyoq fiestamanta
pa gobiernasqan llapallan provinciakunapi kaq judio runakunamanmi payqa apachirqa. Apachirqataqmi hichpallapi *yachaqkunamanpas chaynataq karupi kaqkunamanpas. 21Adar killapa chunka tawayoq hinaspa chunka pichqayoq punchawninpi watan-watan fiestata ruranankupaqmi payqa kamachirqa. 22Chaynataqa kamachikurqa judio runaku-
ESTER9,10
744
na enemigonmanta hawkaa kasqanku punchawraykum chaynataq llakikuyninkupas kusikuymana tikrakusqan killa kasqanraykum chaynataq waqayninkupas kusikuy punchawmana tikrakurusqanraykum. Kamachirqataqmi chay punchawkunapiqa convidanakuspa kusikunankupaqpas, vecinonkuman sapakama mikuyta apachinankupaqpas chaynataq wakchakunaman regalokuna qonanku punchawkuna kananpaqpas. 23Chaymi judio runakunaqa Mardoqueopa qellqasqanta chakispanku chay fiesta ruray qallarisqankuman hina rurarqaku. 24Agagpa miraynin Hamedata sutiyoq runapa churin Amanmi tantearurqa judio runakuna puchukarachiyta, payqariki karqa judio runakunapa enemigonmi, Amanqa pur sutiyoq suertetam choqarqa paykunataqa puchukarachispa tukurunanpaq. Pur ninanqa suerte ninanmi. 25Reina Ester awpaqninman hamuruptinmi reyqa chay asuntomanta yacharurqa hinaspam cartawan kamachikurqa judio runakunapa contranpi kaq Aman sutiyoq runapa mana allin tanteasqan kikillanman wichiykunanpaq chaynataq churinkunatapas hinaspa kikintapas warkunapi warkurunankupaq. 26Chay punchawkunam Purim sutiwan sutichasqa karqa, purim ninanqa suertekuna ninanmi. Chayraykum Mardoqueopa cartanman hina, qawasqankuman hina hinaspa kikinku ukupi pasasqanman hina 27judio runakunaqa kamachirqaku kikinkupas, mirayninkupas chaynataq paykunaman llapallan hukllawakuqkunapas mana qonqaruspa iskay punchawpuni fiestata ruranankupaq, chaytam rurananku karqa imaynam chay qellqasqanman hina watan-watan imam tiempollanpi. 28Kamachirqakutaqmi chay iskaynin punchawpiqa lliw mirayninkunapiwan hinaspa ayllunkunapiwan provinciakunapipas chaynataq llaqtakunapipas fiestata ruranankupaq chaynapi judio runakunapipas hinaspa mirayninkunapipas kay Purim punchawkunaqa mana qonqasqa kananpaq, aswanqa chay punchawkunapiqa fiestata ruranankupaq. 29Hinaptinmi Abihailpa churin reina Ester judio Mardoqueopiwan hatun atiyniyoq kayninkuman hina qellqarqaku iskay kaq cartata, chay cartaqa rimarqa Purim sutiyoq fiestamantam. 30Chaymi Mardoqueo apachirqa cartakunata llapallan judio runakunaman chaynataq Rey Asueropa gobiernasqan pachak iskay chunkan qanchisniyoq provinciakunamanpas. Mardoqueoqa chay runakunataqa kuyakuywan hinaspa confianzawanmi rimapayarqa. 31Judio Mardoqueopiwan Reina Esterpa kamachisqanman hinaqa sealasqanku tiempopim kay Purim punchawkunapiqa kikinku hinaspa mirayninku fiestata rurananku karqa, kamachirqataqmi kikinkupas chaynataq mirayninkupas imaynam ayunanankupaq chaynataq waqanankupaqpas. 32Chaynapim Purim fiestamanta Esterpa kamachikuyninqa allin takyachisqa karqa, chayqa libropi qellqasqam karqa.
10
Asuerom tukuy hinastin nacionkunapi chaynataq lamar qochapa patanpi kaq llaqtakunapipas kamachikurqa impuestota paganankupaq. 2Atiy niyoq kasqanrayku hinaspa munay niyoq kasqanrayku tukuy rurasqan kunaqa chaynataq imaynam Mardoqueotapas hatunyachisqanmanta claroy-claroy willakuyninkunaqa qellqasqam kachkan Media hinaspa Persia nacionniyoq reykunapa vidanmanta willakuq libropi. 3Judio Mardoqueoqa munayniyoq kayninpiqa karqa Rey Asueropa qatiqllanmi, payqa judio runakuna ukupiqa anchallaa reqsisqam karqa, payqa chaynaqa karqa castankunapa allinninta maskaspa favorninpi rimasqanraykum, payqa nana-nanaq castamasinkunapa estimasqanmi karqa.
1Rey
Mardoqueo hatunchasqa kasqanmanta
JOBWAN SUTICHASQA LIBRO

Kay libroqa Job sutiyoq runapa sutinwan sutichasqam kachkan paypa vidanmanta willa kusqanrayku. Jobqa Diospa munasqanman hina kawsakuq ancha apu runam karqa, kapurqataqmi achkalla a churinkunapas chay nataq achkalla a sir vientenkunapas. Qonqay manta pay man hatun desgracia ha muruptinmi tukuy kapuqnin chinkarurqa. Churinkunam wa ururqa, kikintapas hapirurqataqmi a karichiqnin milla kuy paq onqoy, chay raykum payqa ma na a ima rura kuy tapas atirqachu. Payta consuelaq tukunankupaqmi puntata kimsa amistadninkuna rirqa, rirqataqmi tawa kaq amistadninpas. Kay libroqa pichqa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun imay nanpim Job desgracia man wichiykusqanmanta (1-2). Iskay kaq parteataqmi willakun kimsa amistadninkunawan Job churanakusqanmanta (3-31). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Eliupa rimapayasqanmanta (32-37). Tawa kaq par teataqmi willa kun Jobta Tayta Dios imam nisqanmanta (38-42:6). Pichqa kaq par teataqmi willa kun tukuy chay pasa kuq pa tukupay ninmanta (42:7-17). Job sutiyoq runapa akarisqanmanta
1Uz
sutiyoq lawpim *yacharqa Job sutiyoq runa. Payqa mana huchallikuspam Diospa munasqanman hina allinta ruraq. Payqa Diosta adoraqmi karqa, payqa imapas mana allinmantaqa rakikuqpunim. 2Churinkunam karqa qanchis qarikuna hinaspa kimsa warmikuna. 3Paypaqa kapurqam qanchis waranqa ovejankuna, kimsa waranqa camellonkuna, pichqa pachak pares bueyesninkuna, pichqa pachak china asnonkuna, kapurqataqmi achka-achka sirvientenkunapas. Jobqa karqa intipa qespimunan lawpi llapallan yachaqkunamantapas aswan reqsisqa runam. 4Qari chu rin ku nam tupa muqnin punchaw pi wa sinpi ruraq huk hatun convidota hinaspam watukanakuqku, qayachimuqkutaqmi kimsan paninkutapas paykunawan tomaspa mikunankupaq. 5Chay na qatinasninpi convidokuna tukuruptinmi Jobqa churinkunata qayachimuq paykunata chuyanchananpaq. Jobqa tutapayta hatarispanmi sapa churinpa huchanrayku animalta wauchispa Diospaq lliwta kaaq. Sapa kutim chaynata ruraq kaynata piensasqanrayku: Ichapas churiykunaqa imawanpas huchallikurun, ichapas paykunaqa sonqonkupi Diosta insultarunku nispa. 6Huk punchawmi angelkuna Tayta Diospa qayllanman rirqaku. Satanaspas paykunawan kuskataqmi rirqa Tayta Diospa qayllanman. 7Chaymi Satanasta Tayta Dios tapurqa: Maymantataq hamuchkanki? nispa. Hinaptinmi Satanasataq nirqa: Allpa pachata canton-canton muyumusqaymantam hamuchkani nispa. 8Hinaptin mi Tayta Diosataq nirqa:
745
JOB1
746
Cuentata qokamurqankichu serviqniy Jobmanta? Pay hinaqa manam pipas kanchu allpa pachapiqa. Payqa mana huchallikuspa munasqayman hina allin ruraqmi. Payqa adoraqniy kaspanmi imapas mana allinmantaqa rakikunpuni nispa. 9Chay mi Sata nasqa Tayta Diosta nirqa: Ar, Jobqariki adorasuchkanki manam debaldellachu. 10Qamqariki qenchawan hina muyuruspam waqaychachkanki paytaqa chaynataq familiankunatapas hinaspa tukuy ima kapuqninkunatapas. Llamkayninpipas bendeciykuptikim paypaqa animalninkunapas chaylaw piqa llumpa-llumpayta mirarun. 11Aswanqa paypa llapa kapuqninta purmarachiptikiqa uyaykipipunim akasunki nispa. 12Hinaptin mi Tayta Diosataq Sata nasta nirqa: Allinmi, munasqaykitay ruray Jobpa llapallan kapuqninkunawanqa. Ichaqa amam imanankipaschu kikin Jobtaqa nispa. Hinaptinmi Satanasqa lloqsirqa Tayta Diospa qayllanmanta. 13Huk punchaw mi Jobpa chu rin ku na mayor kaqpa wasinpi mikuspa tomachkarqaku. 14Hinaptinmi Jobman hamuspan huk runa nirqa: Bueyeskunawan yapuchkaptiykum chaynataq asnokunapas hichpaykupi mikuchkaptinmi 15qonqayta chayaramurqaku Saba casta runakuna hinaspam animalkunata salteawaspanku runaykikunatapas lliwta waurachinku. oqallaam lluptiramuni qanman willanaypaq nispa. 16Ma na raq pas chay runa willa kuy ta tu kuch kaptin mi huk ru napas chaya ra muspan nirqa: Cielomanta Diospa ninan wichiykamuspanmi ruparun llapallan ovejakunatawan llapallan michiqkunata. oqallaam lluptiramuni qanman willanaypaq nispa. 17Ma na raq pas chay runa willa kuy ta tu kuch kaptin mi huk ru napas chaya ra muspan nirqa: Kimsaman rakisqa Caldea tropakuna hamuruspankum camellokunata qatikunku, michiqkunatapas espadawanmi waurachinku. oqallaam lluptiramuni qanman willanay paq nispa. 18Ma na raq pas chay runa willa kuy ta tu kuch kaptin mi huk ru napas chaya ra muspan nirqa: Piwi churikipa wasinpim llapallan churikikuna mikuspa tomachkarqaku. 19Hinaptin mi qonqay manta chun niq pa wak law nin manta viento riku rira muspan churikikunapa kasqan wasita tawan esquinamanta tuirachin hinaptinmi llapallanku waurun. oqallaam lluptiramuni qanman willanay paq nispa. 20Chay mi Jobqa lla kikuy manta hata rispan pachantapas lli kipa kurqa hinaspam chukchantapas rutukuruspan qonqoranpa pampaman kumuykuspan Diosta adorarqa, 21paymi nirqa: Nacekuspayqa manam imatapas apamurqanichu. Waukuspaypas manataqmi imatapas apasaqchu. Tayta Diosmi qowarqa imatapas. Paytaqmi qechuruwanpas. Tayta Diosy alabasqa kachun. chaykunawanpas Jobqa manam huchallikurqachu, manataqmi chaykunamantaqa Diosmanchu culparqa.
22Tukuy
747
1Huk
JOB2,3
punchawmi angelkuna Tayta Diospa qayllanman rirqaku. Satanaspas paykunawan kuskataqmi rirqa Tayta Diospa qayllanman. 2Chay mi Satanasta Tayta Dios tapurqa: Maymantataq hamuchkanki? nispa. Hinaptinmi Satanasataq nirqa: Allpa pachata canton-canton muyumusqaymantam hamuchkani nispa. 3Hinaptin mi Tayta Diosataq nirqa: Cuentata qokamurqankichu serviqniy Jobmanta? Pay hinaqa manam pipas kanchu allpa pachapiqa. Payqa mana huchallikuspa munasqayman hina allin ruraqmi. Payqa adoraqniy kaspanmi imapas mana allinmantaqa rakikunpuni. Yanqapuni paypa kapuqninkunata tukurachiwaptikipas hinallaraqmi payqa mana huchayoq kachkan nispa. 4Chay mi Sata nasataq nirqa: Qararayku qara, vidanraykum runaqa tukuy ima kapuqnintapas qonman. 5Aychanpiwan tu llunpi na nay ta qoykuptikiqa uyaykipipu nim a kasun ki nispa. 6Hinaptin mi Tayta Diosataq Sata nasta nirqa: Allinmi, munasqaykitay ruray paywanqa ichaqa amam waurachinkichu nispa. 7Tayta Diospa qayllanmanta Sata nas lloqsispanmi llumpa-llumpay chupu onqoywan Jobta hapirachirqa. Chay chupukunam Jobpa cuerponpi rikurirurqa chaki plantanmanta qallaykuspa uma puyukninkama. 8Chaymi Jobqa uchpapa hawanpi tiyaykuspan pakisqa kallanawan siksikurqa. 9Warminataqmi payta nirqa: Hinallaraqchu qamqa mana huchallikuq kachkanki? Diosta akaspaykiy wauy! nispa. 10Hinaptin mi Jobataq nirqa: Mana yuyay niyoq war mikuna hinam rimachkanki! allin kaqkunata Diosmanta chaskichkaspanchikqa imanasqataq mana allin kaqkunataqa manaqa chaskichwanchu? nispa. Tukuy chaykunawanpas rimasqanpiqa Jobqa manam huchallikurqachu. karqa kimsa amistadninkuna. Hukninpa sutinmi karqa Elifaz. Payqa karqa Teman lawmantam. Hukninpa sutinataqmi karqa Bildad. Payqa karqa Sua sutiyoq lawmantam. Hukninpa sutinataqmi karqa Zofar. Payqa karqa Naamat lawmantam. Paykunam Jobta tukuy mana allinkuna pasarusqanta yacharuspanku rirqaku compaaspa consuelanankupaq. 12Karullamantaraq qawarispankum Jobtaqa mana reqsiypas atinataa rikururqaku. Qaparillawana waqaspankum llakikuymanta pachankutapas llikiparqaku, allpatapas altomanmi maqchirqaku umankuman wichimunanpaq. 13Paykunapas Jobpa waqtan pampapim tiyaykurqaku. Jobpa nanaynin llumpa-llumpay kasqanraykum paykunaqa pasaypaq imallatapas rimarirqakuchu, qanchis punchaw qanchis tutanmi chaynalla karqaku.
11Jobpam
Jobta amistadninkuna watukusqanmanta
1Jobmi
rimarispan akarqa nacesqan punchawta, 2paymi nirqa:
Nacekusqan punchawta Job akasqanmanta
akasqay kachun mamaypa wiksayakuwasqan tutaqa. akasqay kachun
JOB3
4
748
mamaypa wachakuwasqan punchawqa. Chay punchaw tutay-tutay rikuriruptinqa ima allincha kanman karqa! Diospuni chay punchawta manaa kaqpaqpas hapiptinqa ima allincha kanman karqa! Chay punchawpa hawanman manaa kanchaykuptinqa ima allincha kanman karqa! 5 Chay punchawta yanay-yanay tutayay tapaykuptinqa ima allincha kanman karqa! Chay punchawta yanay-yanay puyu wankuykuptinqa ima allincha kanman karqa! Chay punchawta tutayay venceruptinqa ima allincha kanman karqa!
6
Chay tutata yanay-yanay tutayay millpuruptinqa ima allincha kanman karqa! Chay punchawta watapa punchawninkunapi mana chaskiptinkuqa ima allincha kanman karqa! Chay punchawta watapa killankunapi mana yupaptinkuqa ima allincha kanman karqa! Chay tutapi mana wiksayakuptinkuqa ima allincha kanman karqa! Chay tutapi mana kusikuypas kaptinqa ima allincha kanman karqa!
Chay punchawta akaqkuna akaptinkuqa ima allincha kanman karqa! aLeviatanta rikcharichiy yachaqkuna chay punchawta akaptinkuqa ima allincha kanman karqa! 9 Chay punchawpaq achikyaq lucerokunapas mana kanchaptinqa ima allincha kanman karqa!
8
a 3:8 Leviatan. Chay tiempopi rimasqankuman hinaqa ichapas chay animalqa mayukunapi kawsaq cocodriloman rikchakurqa.
749
JOB3
Chay punchawpaq suyasqanku achkiypas mana chayamuptinqa ima allincha kanman karqa! Chay punchawpaq mana achikyarimuptinqa ima allincha kanman karqa! 10 Chay punchawqa akasqay kachun nacenaypaq mana harkakusqanmanta. akasqay kachun kayna sasachakuykuna qawanaypaq mana harkakusqanmanta. 11 Imanasqataq manaqa waukurqanichu mamaypa wiksallanpiraq kachkaspayqa? Imanasqataq manaqa waukurqanichu mamaypa wiksanmanta chayraq lloqsimuchkaspayqa? 12 Imapaqtaq millqaypipas chaskiwarqaku? Imapaqtaq uutapas qoykuwarqaku? 13 Sichum waukuymana karqa hinaspaqa ach siriykuspa samakuchkaymana karqa. Sichum waukuymana karqa hinaspaqa ach puukuspa hawkaa kachkayman karqa. 14 oqaqa ach puukuchkaymana karqa kay pachapi reykunapiwan consejaqkunawanpas. Paykunam kikinkupaq rurakunku wasikunata ichaqa am purmasqaa tarikuchkan chaykunapas. 15 oqaqa ach puukuchkaymana karqa qori kapuqniyoq kamachikuqkunawan. oqaqa ach puukuchkaymana karqa qollqewan wasin huntachiq kamachikuqkunawan. 16 Imanasqataq sulluruq wawa hinaqa mana pakasqachu karqani? Imanasqataq nacekuchkaspan waukuq wawachakuna hinaqa mana pakasqachu karqani? 17 Wauqkunapa kasqanpiqa mana allin ruraqkunapas manaam fastidiakunkuchu. Wauqkunapa kasqanpiqa pisipaq runakunapas manaam pisipankuachu. 18 Chaypiqa presokunapas am samakunkua. Capatazpa qaqchakuyninmantam samakunkua. 19 Chaypiqa taksapas-hatunpas kuskam kachkanku. Sirvientekunapas patronninmantam librea kachkanku.
20
Imanasqataq akariqmanqa Diospas qonraq achkiyta? Imanasqataq llakisqamanqa Diospas qonraq kawsakuyta? 21 Paykunamanqa wauyta suyaptinkupas
JOB3,4
750
manamya chayamunchu. Pakata hinaa maskaptinkupas manamya chayamunchu. 22 Paykunaqa sepulturapiam llumpa-llumpayta kusikunqaku. Paykunaqa sepulturaman uraykuspaam chayraq kusikunqaku. 23 Imanasqataq Diosqa kawsachin mana maymanpas risqan yachaq runataqa? Imanasqataq Diosqa kawsachin qenchawan hina wichqarusqan runataqa? Llakillaa hapiwasqanraykum mikuytapas manaa mikuniachu. Yaku tallisqa hinaamya qaparkachasqayqa manaa taninachu. 25 Imam manchakusqaymi hamuruwana. Imam manchakusqaymi sucederuwana. 26 Manamya hawka kawsakuyniypas kanchu. Manamya hawka samakuyniypas kanchu. Hukmanyasqalla kaspaymi imaniraq hawkayaytapas mana tarillanichu.
24
1Teman
lawmanta Elifaz sutiyoq runam rimarispan Jobta nirqa:
Jobta Elifaz qaqchasqanmanta (4-14)
Job, qamqa piakuruwaqchum qamta rimapayaykuptiykuqa? Pitaq kanman upallallaqa mana rimapayakuspankuqa? 3 Qamqariki achka-achkamanmi yachachirqanki. Mana kallpayoqtam kallpancharqanki. 4 Qamqariki wichiykuchkaqa runatam rimapayaykuspa kallpanchaykuq kanki. Moqonpas doblakuruchkaqa runatam kallpanchaykuq kanki. 5 Kunanataqmi mana allin qanman chayaramusuptiki manapas unaypi amirunki. Kunanataqmi mana allin qanman tuparamusuptiki manapas unaypi hukmanyarunki. 6 Diosta adorachkaspaykiqa imanasqam manaqa paypichu hapipakunki? Mana huchayoq kawsachkaspaykiqa imanasqam manaqa Diosmanchu hapipakunki?
2
751
JOB4
Kunany yuyaymanariy Pi inocente runataq chinkarunman? Maypitaq Diospa munasqanman hina kawsakuq runaqa purmachisqa kanman? 8 oqapa rikusqayman hinaqa yapuchkaq hina mana allinllata tarpuqqa chaytataqmi cosechanqa. oqapa rikusqayman hinaqa tarpuchkaq hina akarichiyllata tarpuqqa chaytataqmi cosechanqa. 9 Diospa samayninwanmi paykunaqa chinkarunku. Viento hina piakuyninwanmi puchukarunku. 10 Leon hinaa awrawyaptinpas, leon hinaa qaparkachaptinpas kirunkunam pakipasqa kanqa. Kallpanpi kaq leon hina kaptinpas kirunkunam pakipasqa kanqa. 11 Orqo leonqa waurun mana imapas mikunanpaq kaptinmi. China leonpa wawankunaqa cheqerun mana imapas mikunanpaq kaptinmi.
7 12
Huk asuntotam upallallamanta huk kaqnin willaykuwarqa. Chaytaqa rinrillaypim huk kaqnin willaykuwarqa. 13 Pesadillallaa kanan tutamriki, miski-miskita runakuna puuchkaptinmiki 14 oqallaymanqa katkatataywan llumpay manchakuy yaykuruwarqa. Llapa tullullaykunapas llumpa-llumpaytam katkatatarqa. 15 awpaqniytam huk espiritu pasarurqa, cuerpoypi pelokunapas mancharikuptiymi sayarirurqa. 16 awpaqniypim sayaykurqa chay rikuriykuwaqniyqa ichaqa manam rikurqanichu uyantaqa. Uyarirqanitaqmi upallallamanta kayna rimarisqantaqa: 17 Runaqa manam kanmanchu Diosmanta astawanraq allin ruraqqa. Runaqa manam kanmanchu unanchaqninmanta aswanraq chuyaqqa. 18 Diosqa manam confiakunchu serviqninkunapipas. Diosqa pantaytam tarin angelninkunapipas. 19 Chaynaqa imaynam confiakunman
JOB4,5
752
mana kallpayoq runapiqa? utu allpapa hawanpi mitumanta wasi rurasqa hinallam runaqa. Sarurusqa pacha puyu hina wauruqllam runaqa. 20 Achikyaqmanta tutaykuqkamallam sarupasqa rikurirunku. Mana pipapas yuyarisqanmi wiaypaq chinkarunku. 21 Waskan chutukuruptin tuiruq karpa hinallam paykunaqa waurunku. Yachayniyoq kayta manaraq haypachkaspam paykunaqa waurunku. Job, qayakuy qamqa. Yaqachum pipas contestasunkiman qamtaqa? Diospa mayqen sapaqchasqanmantaq asuykuwaqqa? 2 Cheqaptapunim millay sonqo runataqa piakuynillan waurachin. Cheqaptapunim mana yuyayniyoq runataqa envidiakusqallan waurachin. 3 Rikurqanim mana allin runaqa allin sapichakuchkaq hina apuyasqanta. Chaypunillam akaykurqani paypa wasinta. 4 Paypaqa churinkunapas mana yanapayniyoqmi kachkan. Paypaqa churinkunapas juzgadopim akarichisqa kachkan. Paykunaqa mana pipapas defiendesqanmi kachkan. 5 Paypa cosecha horqosqantapas yarqaymanta kaqkunam lliw tukurunku. Kichkakuna ukupi kaqtapas yarqaymanta kaqkunam lliw pallaparunku. Paypa kapuqnintaqa akariqkunam envidiawan qawapayanku. 6 Mana allinqa hamun manam utu allpamantachu. akariyqa ikllimun manam kay allpamantachu. 7 Ichaqa imaynam ninapa chispan pawan altoman chaynam runapas nacen akariypi kawsakuyman. 8 Sichum qam kaspayqa Diosmanmi kutirikuyman. Qam kaspayqa asuntoytam paypa makinmana churaykuyman.
1Chaynaqa
753
JOB5
Diosqa mana entiendey atina hatu-hatun kaqkunatam ruran. Diosqa mana yupay atina milagrokunatam ruran. 10 Payqa allpamanmi parata chayachimun. Payqa chakramanmi yakuta kacharimun. 11 Payqa humildekunatam hatunchaykun. Payqa lutoyoqkunatam seguroman churaykun. 12 Payqa sacrekunapa tanteasqantam yanqacharun. Makinkunawan mana imanananpaqmi chaynata rurarun. 13 Payqa yachaysapakunatam hapirun sacre kaywan piensasqankupi. Payqa atoq runatam qonqayta pantarachin yuyaymanasqanpi. 14 Paykunaqa punchaw kachkaptinmi tutayaypi kachkanku. Paykunaqa chawpi punchawraq kachkaptinmi tutayaypi hina tampikachastin purichkanku. 15 Diosqa wakchakunatam salvan espada hina kiruyoq atoq runakunamanta. Diosqa wakchakunatam salvan kallpasapa runakunapa makinmanta. 16 Payqa mana imayoqkunapa hapipakunanmi. Mana allin ruraqkunapas upallakunmi.
9
Mayna kusisqam Diospa corregisqan runaqa! Chaynaqa amay wischupakuychu Tukuy Atiyniyoq Diospa castigontaqa. 18 Runaman heridata Dios qoykuspanqa hina kikintaqmi chaytaqa vendaykunqa. Pitapas Dios maqarachispanqa hina paytaqmi hampiykunqa. 19 Payqa achka kutipim sasachakuymanta librasunki qamtaqa. Achka kutipim mana allinqa mana imanasunkichu qamtaqa. 20 Yarqay tiempopim payqa wauymanta librasunki. Guerra tiempopim payqa espadamanta librasunki. 21 Payqa nina qallu runamantam pakaykusunki. Ima desgraciapas hamusuptikim mana mancharikuspa takyanki.
17
JOB5,6
22
754
Qamqa asikunkiam ima desgraciamantapas. Qamqa asikunkiam yarqay chayamusuptikipas. Manam manchakunkichu purun animalkunatapas. 23 Chakrapi rumikunapas manam imanasunkichu. Purunpi animalkunapas manam imanasunkichu. 24 Qamqa wasikipim tariykunki tukuy imaykipas allinlla kasqanta. Qamqa kanchaykipi animalkunata watukuykuspam tariykunki llapallanta. 25 Miraynikikunapas achkallaa kasqantam qamqa tariykunki. Willkaykikunapas kay pachapi pasto hinaa achkallaa kasqantam tariykunki. 26 Waukunaykikamam kallpaykipas mana pisinqachu qampaqqa. Poqosqa trigo tiemponpi hoqarisqa hinam kanki qamqa. 27 Tukuy chaykunataqa oqaykum yachamurqaniku chayna kasqanta. Hinaptinqa chayman hina kawsanaykipaqy qampas kasukuy uyarisqaykita.
1Jobataqmi
nirqa:
Jobmi qaqchan amistadnin Elifazta
Ima allinraq kanman llakikuyllayta pesaykuptinkuqa! Ima allinraq kanman akarisqayta balanzaman churaykuptinkuqa! 3 Hinaptinqa lamar qochapi aqomantapas mastaraqcha llasanmanqa. Chayraykum mana controlasqaa karqa palabraykunaqa. 4 Tukuy Atiyniyoq Diospa flechankunam hapiruwan oqallayta. Chaymi oqapa sonqollayqa soqochkan chaypa venenonta. Diospa manchachiwasqanmi hapiypaq-hapiwachkan oqallayta. 5 Purun asnoqa manam hawchityanmanchu sumaqllaa pastokunata mikuchkaspanqa. Toropas manataqmi waqanmanchu panqata mikuchkaspanqa. 6 Manam pipas mikunmanchu
2
755
JOB6
mana kachiyoq qamya mikuytaqa. Manam miskiqa kanmanchu runtupa yuraqninqa. 7 Manam munanichu chayna mikuytaqa. Onqoyllatam apamuwan chayna mikuykunaqa. 8 Ima allinraq kanman munasqayta Dios qoykuwaptinqa! 9 Ima allinraq kanman Dios saruparuwayta munaptinqa! Ima allinraq kanman pay makinta hoqarispan waurachiwaptinqa! 10 Hinaptinqa chayqa kanman consueloraqch oqallaypaqqa. Hinaptinqa nanayllay mana tanichkaptinpas kusikuymantach pawaykachayman oqallayqa. Manam oqallayqa pakarqanichu Chuya Diospa palabrantaqa. 11 Ichaqa kallpallaymi tukuruna. Manam atiymanachu confiakuytaqa. Imaraykutaq pacienciawan kawsayman oqallayqa? 12 oqapa kallpayqariki manam rumimantachu. oqapa cuerpoyqariki manam broncemantachu. 13 Manam kikiypunipas atinichu yanapakuytaqa. Tukuy imapi allin horqowaqniy yachayniypas chinkarunam oqamantaqa. 14 Llakipa qatisqan runataqa kuyapayananmi amistadninqa. Tukuy Atiyniyoq Diosta manaa respetaptinpas kuyapayananmi amistadninqa. 15 Ichaqa wawqeykuna, qamkunapas lloqlla hinam traicionaruwankichik. Ichaqa wawqeykuna, kallpaq lloqlla hinam qamkunaqa pasarunkichik. 16 Chay lloqllaqa ritipa chullusqanwanmi aswanraq putkayarun. Chay lloqllaqa lastapa chullusqanwanmi aswanraq yapakurun. 17 Ichaqa rupay tiempo chayaramuptinmi chay lloqllaqa chinkarun. Ichaqa rupayllaa kaptinmi chay lloqllaqa
JOB6
18
756
maymi kasqanmanta chinkarun. Puriqkunapas karunchakurunam anninkumanta. Chunniqmana seqaspankum paykunaqa waurunku yakumanta. 19 Tema lawmanta puriqkunam yakuta maskanku. Saba lawmanta hamuqkunam yaku tarinankupi confiakunku. 20 Chay confiakusqanku yakuman chayaruspankum penqaypi rikurirunku. Chay yakupa kanankama chayaruspankum burlakusqa hina rikurirunku. 21 Chayna lloqlla hinam qamkunapas kankichik. Manchakuypaq kaqta rikuruspaykichikmi mancharikunkichik. 22 Chayna kanaykichikpaqqa manam imatapas maakurqaykichikchu oqaqa. Manataqmi maakurqaykichikchu qori-qollqekichikmanta oqapaq qonaykichiktaqa. 23 Manam oqaqa maakurqaykichikchu enemigomanta lluptichiwanaykichiktaqa. Manam oqaqa maakurqaykichikchu manchakuypaq runakunamanta librawanaykichiktaqa. Qamkuna yachachiwaptikichikqa upallakusaqmi oqaqa. Qamkunay entiendechiwaychik imapim oqallay pantasqaytaqa. 25 Pitapas imananmanchum allin rimayqa? Imatataq reqsichiwachkankichik qaqchawaspaykichikqa? 26 Qamkunam rimasqaymanta qaqchawankichik. Muspaypi hinaa rimasqay palabrakunatam qamkunaqa wayrapaq hinalla hapinkichik. 27 Qamkunaqa mana tayta-mamayoqpaqmi suerteankichik. Qamkunaqa amistadnikichiktam *rantikurunkichik. 28 Munaspaykichikqa kunany qamkuna uyapurawaychik. Qamkunata llullakuptiyqa oqatay niykuwaychik. 29 Reqsikuychiky. Amay mana allin ruraqqa kaychikchu.
24
757
30
JOB6,7
Amay allin ruraq kasqaytaqa negaychikchu. Rimasqaywanqa manam huchallikunichu oqaqa. Musyakustinmi imatapas rimani oqaqa.
Diospa contranpi Job rimasqanmanta
pachapi runapa vidanqa levapi riq soldado hinallam. Kawsasqan punchawkunaqa llamkapakuqpa punchawnin hinallam. 2 Runapa kawsasqanqa rikchakun llantukuykuy munaq sirvientemanmi. Runapa kawsasqanqa rikchakun pagon chaskiy munaq llamkapakuqmanmi. 3 Killan-killanmi mana valeqlla oqapa kawsasqayqa. Tutan-tutanmi akariylla oqapa kawsasqayqa. 4 Camapi wischurayaspaymi: Imay horataraq hatarillasaq? nispay piensanipas. Tutapas manaa achikyariptinmi mana puuyta atistillan achikyarunipas. 5 Urukunapa tukusqanam kachkan cuerpollayqa. Qarapachkaq polvollaam kachkan cuerpollayqa. Qeyallaam toqyachkan matakusqa aychaymantaqa. 6 Awaqpa kallwanmantapas aswan apurawmanraqmi pasachkan punchawniykunaqa. Manaraq imamanpas hapipakuykuchkaptiymi tukuruna oqapa kawsasqayqa.
7
1Kay
Diosnilly, yuyariy vidayqa pasaruq wayra hinalla kasqanta. Yuyariy oqapa awillaykunaqa allin kaqta manaa rikunanta. 8 Qawawaqniykunam mastaqa manaa rikuwanqakuchu. Qawariykuwaptikiqa manaam kasaqchu. 9 Imaynam puyupas waspiruspan chinkarun, chaynam sepulturaman uraykuqpas pasaypaqa chinkarun. 10 Wasinmanqa manaam
JOB7
758
payqa kutinqaachu. Nitaqmi llaqtamasinkunapas paytaqa qawanqakuachu. 11 Chayraykum mana upallaykuspaya rimasaq. llakipa intusqan sonqoyoqmi rimasaq. Sonqoypas nanarisqam oqaqa rimasaq. 12 Cuidarayawanaykipaqqa oqaqa kani lamar qochachu? Cuidarayawanaykipaqqa oqaqa kani lamar qochapi manchakuypaq animalchu? 13 oqam piensani puunaypiqa nanayniy qonqariyta. oqam piensani puuptiyqa Ay, ay! ninay samananta. 14 Ichaqa pesadillakunawanmi manchachiwanki. Ichaqa manchakuypaq mosqoykunatam qoykuwanki. 15 oqaqa mastaqa munani teqoruwanaykitaam. Cuerpoymantapas mastaqa kuyani waukuytaam. 16 oqaqa amiruniam vidaytaqa. Manam wiaypaqchu kawsasaq oqaqa. oqataqa saqeruwayay qamqa. Waspiy hinallamiki oqapa vidayqa. 17 Pim runaqa payta hatunchanaykipaqqa? Pim runaqa paymanta cuentallikunaykipaqqa? 18 Pim runaqa sapa tutapayta watukunaykipaqqa? Pim runaqa rato-ratolla pruebanaykipaqqa? 19 Haykapikamataq qamqa qawarayawanki oqallaytaqa? Haykapikamataq manaqa dejawankichu toqayllaypas millpuykunaytaqa? 20 Runakuna waqaychaq Diosnilly, huchallikuruspayqa ima mana allintataq ruraruni contraykipiqa? Imanasqataq ruraruwanki flechapa tuksipananta hinaqa? Ima sasachakuytam oqaqa qoyki qanmanqa?
759
21
JOB7,8
Manachum mana kasukusqaytaqa pampachaykuwankiman? Manachum mana allin rurasqaymantaqa pampachaykuwankiman? Chayllam allpapi kuchparayarusaq oqaqa. Chayllam maskawaptikiqa manaa kasaqachu oqaqa.
Diosqa allin ruraq kasqanmanta Bildadpa rimarisqanmanta
1Sua
sutiyoq lawmanta kaq Bildadmi Jobta nirqa:
Haykapikamataq chaykunata rimanki? Sinchillataa viento pukuchkaq hinam qamqa rimachkanki. 3 Dios Juzgaspanqa manam pitapas engaanchu. Tukuy Atiyniyoq Diosqa allin ruraytaqa manam qewinchu. 4 Paypa contranpich churikikunaqa huchallikurunku. Hinaptinch paykunaqa mana kasukusqankumanta castigasqa kachkanku. 5 Sichum Diosta tukuy sonqoykiwan maskaptikiqa, sichum tukuy atiyniyoq Diosta ruegakuptikiqa, 6 sichum limpiolla Diospa munasqanman hina kawsakuptikiqa cheqaptapunim Diosqa qamta waqaychasunki. Cheqaptapunim payqa merecesqayki kaqta kutichipusunki. 7 awpaq kapusuqnikikunam pisillapaq rikchakapusunki. Hamuq tiempopiqa kapuqnikikunam aswan achkaraq kapusunki.
2 8
Qamqa tapurikuy awpa runakunata. Qamqa yachay abuelonkupa yachasqanta. 9 oqanchikqa qayna punchawmanta kaqllam kanchik. Mana ima yachaqmi oqanchikqa kanchik. Llantuy hina pasaruqllam oqanchikqa kawsanchik. 10 awpaq runakunaqa rimaspankum
JOB8
760
yachachisunki. awpa runakunaqa sonqomantam rimapayasunki. 11 Tuturaqa manam wianmanchu mana mitupa kasqanpiqa. Soqosqa manam wianmanchu mana yakupa kasqanpiqa. 12 Ichaqa chayraq ikllimuptin mana yakuyoq kaspanqa, ichaqa chayraq ikllimuptin manaraq rutuna kaspanqa wakin pastokunamantapas puntataraqmi chakirunqa. 13 Chaynapunim Dios qonqaruq lliw runapa vidanqa. Chaynapunim Diosmanta mana yuyariq runapa confianzanqa tukurunqa. 14 Qaytu hina tipiruqllam confiakusqanqa. Araapa llikan hinallam paypa hapipakusqanqa. 15 Araapa llikanman tawnapakuykuptinpas manam aguantanqachu. Araapa llikanman hapipakuykuptinpas manam takyachinqachu. 16 Mana allin ruraq runakunaqa rikchakun intita qawaq verdellaa qorakunamanmi. Mana allin ruraq runakunaqa rikchakun huertapi sumaqllaa mastarikuq pastokunamanmi. 17 Chaykunapa sapinkunaqa rumipa hawanpim simpanakunku. Chaykunapa sapinkunaqa rumikunapa ukunmanmi ustunku. 18 Pipas chaymanta chutaruptinqa manaam pipas kaqpaqpas hapinqachu chaytaqa. 19 Chaynallam paykunapa kusikuyninqa. Chaypa wiasqanpiataqmi huka wiamunqa.
20
Diosqa manam wischunmanchu mana huchayoq runataqa. Diosqa manam sayapakunmanchu mana allin ruraq runamanqa. 21 Ichaqa chaywanpas payqa simikitam huntachinqa kusikuywan. Ichaqa chaywanpas payqa simikitam huntachinqa kusikuy qapariywan.
761
22
JOB8,9
Ichaqa qamta cheqniqnikikunam penqaypa intusqan kanqaku. Ichaqa mana allin runakunapa wasinqa chunnichisqam kanqaku.
1Jobataqmi
nirqa:
Diosta Job mana contestay atisqanmanta
Ar, oqaqa sumaqtam yachani chaypa cheqap kasqantaqa. Imaynam runaqa mana huchayoqpaqqa hapisqa kanman Diospa qayllanpiqa? 3 Sichum Dioswan pipas atipanakuyta munaspaqa waranqamantach mana atinmanchu hukllapas contestaytaqa. 4 Diosqa tukuy imapas yachaqmi. Diosqa llumpay kallpasapa atiyniyoqmi. Manam pipas Diostaqa desafianmanchu. Chaynata ruraspanqa manam allinqa lloqsinmanchu. 5 Qonqaymantam orqokunata kuyurichin. Piakuspanmi chaykunata tuichin. 6 Diosmi sitionmanta kay pachata kuyurichin. Payqa kay pachapa tiyanankunatam katkatatarichin. 7 Dios harkakuptinqa intipas manam lloqsimunchu. Dios taparuptinqa lucerokunapas manam kanchimunchu. 8 Payqa cielokunata sapallan mastariqmi. Payqa lamar qochapa olankunapi puririqmi. 9 Diosmi unancharqa Suwapa Corralnin sutiyoq lucerokunatapas. Diosmi unancharqa Qalalu sutiyoq lucerokunatapas. Diosmi unancharqa surlawpi kaq lucerokunatapas. 10 Diosqa mana entiendey atina hatu-hatun kaqkunatam ruran. Diosqa mana yupay atina milagrokunatam ruran. 11 Dios awpaqniyta pasaptinpas manam rikunichu.
2
JOB9
762
Dios qonqayta pasaruptinpas manam musyakunichu. 12 Imatapas hapikuykuptinqa pitaq reclamanman? Pay ruraptinqa pitaq: Imatataq ruranki? ninman? 13 Diosqa manam qonqarunchu piakuynintaqa. Diospa chakinpim humillasqa kanqaku bRahabta yanapaqkunaqa. 14 Imaynatataq contestayman paytaqa? Mayqen palabrakunawantaq discutiyman paytaqa? 15 Mayna allin ruraqa kaspaypas manam kutipaymanchu paytaqa. Payqa juezniy kasqanraykum payllataa ruegakullasaq oqallayqa. 16 Sichum maakusqayta Dios contestaykuwaptinqa chaywanpas manaraqmi creeymanchu Dios atiendewanantaqa. 17 Diosmi wayra-parawan mastay-mastayta rurarullawan. Heridaykunatapas aswan-aswanraqmi mana imamanta yapaykullawan. 18 Manamya dejaykuwanchu samayniy millpuykunaytapas. Payqa aswan llakikuywanraqmi huntaykuwanpas. 19 Sichum kallpawan hapinakuptiykuqa pitaq payta vencenman? Sichum juicioman apanakuptiykuqa pitaq payta presentachinman? 20 Sichum allin ruraqpaq hapikuptiyqa kikinpunich mana allin ruraqpaq declararachiwanman. Sichum mana huchayoqpaq hapikuptiyqa kikinpunich huchayoq runapaq declararachiwanman. 21 Mana huchayoq kaptiypas chayqa manam imapas qokuwanachu. Mana huchayoq kaspapas manaam
b 9:13 Rahab. awpaq runakunapa piensasqanman hinaqa chay animalqa tupachisqa karqa Diospa contranpi sayariq atiyniyoqkunamanmi.
763
JOB9
oqaqa kawsakuyta munaniachu. Chaynaqa oqam nini tukuy imapas igualla kasqanta: Diosqa chinkachinmi mana huchayoq runatapas. Diosqa chinkachintaqmi mana allin ruraq runatapas. 23 Ima desgraciapipas qonqayta mana huchayoq runakuna waukuptinqa Diosqa asikunmi mana huchayoq runakunapa llakikusqanmantaqa. 24 Diosqa mana allin ruraqkunapa makinmanmi kay pachataqa churarun. Payqa chaypi kaq juezkunapa awintam taparun. Dios mana ruraptinqa pitaq chaytaqa rurarun? 25 Wataykunam pasarun kallpaqmantapas aswan apurawtaraq. Lluptiypaqmi-lluptiruwan allin kaqtapas mana qawaykuchkasparaq. 26 Qocha hawanpi puriq tuturamanta balsa hinam apurawllaman pasarun. Mikunan hapinanpaq pawaykuq anka hinam apurawllaman pasarun. 27 Sichum: Ay, ay nisqaytaqa qonqasaqay nispa niptiyqa, Sichum: Llaki uyayoq kasqayta saqespay asikusaqa nispa niptiyqa 28 llapa nanayllaykunam mancharichiwan oqallayta. Yachanim Diosnilly, qamqa huchayoqpaq hapiwanaykita. 29 Mana allin ruraq kachkaspayqa yanqapaqachiki llamkasaq oqaqa. 30 Taqsanawana makiyta mayllakuptiypas, lejiawana makiyta chuyanchakuptiypas 31 qamqa mitu uchkumanraqmi wischuykuwanki. Pachaypas oqamanta millakuwanankamam wischuykuwanki. 32 Diosqa manam oqallay hina runachu payta contestanaypaqqa. Diosqa manam oqallay hina runachu
22
JOB9,10
33
764
juicioman apanakunaykupaqqa. Ima allinraq kanman oqaykuta allinyanaykachiq pipas kaptinqa! Ima allinraq kanman oqaykuta abrazaykachiwaqniyku pipas kaptinqa! 34 Ima allinraq kanman Diospa castigonmanta pipas harkaykuwaptinqa! Ima allinraq kanman Diospa manchakuy qowasqanmanta pipas harkaykuwaptinqa! 35 Mana manchakuspayach rimapayayman paytaqa. Manam rimasqaykichikman hinachu kani oqaqa.
10
amirunia oqaqa. Mana upallaykuspam willakusaq oqaqa. Llumpay llaki sonqoyoqmi rimarisaq oqaqa. 2 Diostam nisaq oqaqa: Mana allin ruraqpaqqa amay hapiwaychu oqataqa. Qawaykachiway imamantam culpayoqpaq hapiwasqaykitaqa. 3 Qampuni oqapa unanchaqniy kachkaspaykiqa imanasqam akarichiwankiqa? Imanasqam mana allin ruraqmanraqqa sayapakurunkiqa? 4 Qamqariki manam runapa awin hina awiyoqchu kanki. Qamqariki manam runapa rikusqanman hinachu qawanki. 5 Qampa punchawnikikunaqa manam runapa punchawnin hinallachu. Qampa wataykikunaqa manam runapa watankuna hinallachu. 6 Hinaptinqa imanasqam mana allin rurasqaykunataqa maskanki? Hinaptinqa imanasqam huchaykunataqa averiguanki? 7 Qamqariki yachankim
1Vidaytam
Jobmi waqan nanayninmanta
765
JOB10
mana culpayoq kasqaytaqa. Yachankimiki qampa makikimanta mana pipas librawanantaqa. 8 oqataqa qanmi formawaspayki unanchawarqanki hinaspachum kunanqa pasaypaqta waurachiyta munawanki? 9 Yuyariy, qamqariki mitumanta hinam rurawarqanki hinaspachum kunanataq utu allpaman huktawan tikraruwanki? 10 Manachu lecheta hina talliruwarqanki? Manachu quesopaq hina cuajaruwarqanki? 11 Qaraywan aychaywanmi pachaykachiwarqanki. Tulluykunatawan ankuykunatam simpay-simpayta ruraykurqanki. 12 Qanmi kawsachiwaspayki favorecewarqanki. Qanmi cuidawaspayki vidayta waqaycharqanki. 13 Chaywanpas qamqa am yuyaymanarqankia kaykunamanta. Yachanim kay yuyaymanasqaykiqa sonqoykipi kasqanta. 14 Qanmi qawawarqanki huchallikuruptiyqa hapiruwanaykipaq. Qanmi qawawarqanki huchallikuruptiyqa culpayoqpaq hapiwanaykipaq. 15 Culpayoq kaspayqa imallapiraq rikukuyman oqallayqa? Manaa culpayoq kaspaypas manam hoqarisaqchu umaytaqa. Llumpay penqaypim oqallayqa kallachkani. akarispaymi sinka hinaa kallachkani. 16 Sichum umallayta hoqariruptiyqa leon hinam hapiruwanaykipaq qatikachawanki. Sichum umallayta hoqariruptiyqa contraypim milagrokunatapas ruranki. 17 Kuti-kutirispaykim contraypi testigoykikunata churanki. Contraypim piakuynikita yapaykuwanki. Tropakunata yapa-yaparispam oqallayman pawaykachiwanki. Imanasqataq mamaymanta nacechiwarqanki? Amalaya oqallayqa waukuyman karqa. Hinaptinqa manach pipas rikuwanmanchu karqa. 19 Hinaptinqa mana haykapipas kawsaq hinach kayman karqa. Hinaptinqa nacesqallaraq kachkaspach sepulturaman apasqa kayman karqa. 20 oqapa asllapas punchawniykunaqa am tukuruchkana.
18
JOB10,11
766
Tumpallatapas asirikunaypaqy oqamantaqa anchurikuya. 21 Chayna asirikuytam munani manaa kutimuq illaruchkaspay. Chayna asirikuytam munani manaraq tutayay nacionman illaruchkaspay. Chayna asirikuytam munani manaraq tutay-tutaypa kasqanman illaruchkaspay. 22 Chay nacionqa yana mankapa sikin hina tutayaypa kananmi. Chay nacionqa chaqwa hina tutay-tutaypa kananmi. Chaypiqa achkiypas rikchakun tutayaymanmi.
11
2
1Naa mat
lawmanta Zofar sutiyoq runam Jobta nirqa:
Jobta Zofar qaqchasqanmanta
Chayna achkallaa palabrakunaqa contestasqam kanan. Pipas achkallataa rimaspanchum mana huchayoqpaqa hapisqa kanman? 3 Achka rimasqaykiwanchu runakunata upallarachinki? Burlakuptikichu mana pipas qaqchasunki? 4 Qamqa Diostam ninki: Yachachisqaykunaqa allinpunim nispa. Qamqa Diostam ninki: Qayllaykipiqa limpiom kani nispa. 5 Amalaya Diospuni rimapayasunkiman. Amalaya Diospuni contraykipi nisunkiman. 6 Diosqa yachachisunkimanmi runamanta pakasqa kaqkunata. Allin yachachikuyqariki iskay yachachikuyniyoqmi. Chaynapim qamqa qawawaq Diospa castigasusqaykiqa merecesqaykimantapas aslla kasqanta. Mana haypay atina Diospa kaynintachu maskayta munachkanki? Tukuy atiyniyoq Diospa cabal kaynintachu maskayta munachkanki? 8 Chaykunaqariki cielokunamantapas aswan alto-altoraqmi.
7
767
JOB11
Hinaptinqa imatam rurawaq? Chaykunaqariki wauqkunapa kasqanmantapas aswan uku-ukuraqmi. Hinaptinqa imatam yachawaq? 9 Chaykunapa sayayninqariki kay pachamantapas aswan largoraqmi. Chaykunapa sayayninqariki lamar qochamantapas aswan anchoraqmi. 10 Sichum Dios pasaspan pitapas presocharuptinqa pitaqcha payta harkakunman? Sichum Dios pasaspan juicioman qayaptinqa pitaqcha payta harkakunman? 11 Payqa reqsinmi engaakuq runakunataqa. Mana allin kaqkunata qawaspanqa payqa yachachkanpunim chaykunamantaqa. 12 Mana yuyayniyoq runaqa manam tikrakurunmanchu yuyayniyoq runamanqa. Asnomantaqa manam nacenmanchu runaqa. 13 Sichum sonqoykita Diospaq preparaptikiqa, sichum Diosman makikita haywariptikiqa, 14 sichum makikikunapi mana allin kaqta kikikimanta wischuptikiqa, sichum wasikipi imapas mana allin yachananta mana consienteptikiqa 15 umaykim mana penqakuspa altoman hoqarisqa kanqa. Sonqoykim mana imatapas manchakuspan qaqa hina takyanqa. 16 Hinaptinmi akarisqaykitaqa qonqarunkia. Yaku pasaruqmanta hinam chaykunataqa qonqarunkia. 17 Hinaptinmi qampa vidaykiqa kancharinqa chawpi punchawmantapas aswan mastaraq. Hinaptinmi tutayaypi kasqaykiqa kancharinqa achikyaypi kanchay hinaraq. 18 Qamqa seguroa confiakusqaykiraykum kawsakunki.
JOB11,12
768
Muyuriqnikita qawarispam mana manchakuspaa puukunki. 19 Puuykuptikiqa manam pipas manchachisunkichu qamtaqa. Achkaqmi favorecenaykipaq maskasunki qamtaqa. 20 Mana allin runakunapa awinmi ichaqa pisiparuna Amparakunankupaq mana imatapas tarispam pisiparunkua. Paykunapa confianzanqa wauruchkaq hinam puchukaruna.
12
2
1Hinaptinmi
Jobmi rimarin Diospa atiyninmantawan yachayninmanta
Jobataq nirqa:
Ar, decente runakunam kankichik qamkunaqa. Qamkuna waukuptikichikmi yachaypas qamkunawantaq tukurunqa. 3 oqapas qamkuna hina yuyayniyoqmi kaniqa. Ar, manam qamkunamanta menoschu kaniqa. Pim mana yachanchu chaykunataqa? Diosta maakuptiymi rimapayawarqa. Chaywanpas amistadniymi asipayawarqa. Allin ruraq mana huchayoqmi kani. Chaywanpas amistadniypa asipayasqanmi kani. 5 Seguro kawsakuq runakunaqa manam kaqpaqpas hapinchu desgraciataqa. Huchaman urmaq runakunallas pasan chayna desgraciataqa. 6 Salteaq runakunaqa wasinkupipas hawkam kawsakunku. Diosta piachiq runakunaqa segurom kawsakunku. Diosqa paykunapa munayllanpi kasqanta piensaspankum seguro kawsakunku. 7 Chaynaqa kunany tapuy uywakunata. Hinaptinmi paykuna yachachisunki. Chaynaqa kunany tapuy alton pawaqkunata. Hinaptinmi paykuna willaykusunki. 8 Kay pachapi kaqkunatapas rimapayay hinaptinqa yachachisunkim.
4
769
JOB12
Lamar qochapi kaqkunapas chaykunataqa willaykusunkim. 9 Pitaq mana yachanchu tukuy kaykunataqa? Pitaq mana yachanchu Tayta Diospuni kaykuna rurasqantaqa? 10 Diospa makinpim llapallan kawsaqkunapa vidanqa kachkan. Paypa makinpitaqmi llapallan runakunapa espiritunpas kachkan. 11 Cheqaptapunim rinriqa musyan palabrakunata. Chaynataqmi simipas musyantaq mikuypa gustonkunata.
12
Machuyaruqa runakunapim kachkan yachayqa. Unay watayoq runakunapim kachkan entiendeyqa. 13 Diosllamantam hamun yachaywan atiyqa. Diosllamantam hamun allin consejakuywan allin entiendeyqa. 14 Imatapas Dios tuirachiptinqa manaam pipas hatarichinmanchu. Pitapas Dios wichqaruptinqa manaam pipas kacharinmanchu. 15 Yakukunata Dios tanirachiptinqa lliwmi chakirun. Yakukunata Dios kachaykuptinqa lliw allpatam aparun. 16 Diosllamantam hamun atiywan venceyqa. Payllamantam hamun engaachikuq runawan engaakuq runaqa. 17 Consejaqkunatam imanmantapas qechusqataa payqa presochaspan pusarun. Payqa juezkunatam upamana tikrarun. 18 Payqa mana munayniyoqtaam rikurirachin reykunata. Payqa presochaspam mana pachayoqtaa pasachin paykunata. 19 Sacerdotekunatam imanmantapas qechusqataa payqa presochaspan pusarun. Unay tiempoa munaychakuq runakunatam
JOB12,13
20
770
payqa qarqorun. Hapipakuna consejaqkunatam payqa upallachin. Yuyaq runakunapa allin tanteasqantam payqa chinkachin. 21 Payqa kamachikuqkunatam penqayman churarun. Payqa kallpasapakunapa armantam qechurun. 22 Diosmi tutayay ukupi pakasqata rikurichin. Tutay-tutaya kaqtapas achkiymanmi lloqsichin. 23 Diosmi hatunyachin nacionkunata. Diosmi purmachin nacionkunata. Payqa nacionkunapa linderontam hatunyachin. Chaypi *yachaqkunatapas presotam pusachin. 24 Kay pachapi jefekunapa yuyaynintam Diosqa yanqacharachin. Mana ampa kanan chunniqpim paykunataqa pantarachin. 25 Paykunaqa tutayaypim tamra-tamra purinku. Sinka runa hinam Diospa pantachisqan paykunaqa purinku.
Jobmi defiendekun honrado runa kasqanmanta
13
tukuy kaykunataqa kikiypunim rikurqani. Ar, tukuy kaykunataqa kikiypunim uyarispay entienderqani. 2 oqapas yachanim qamkunapa yachasqaykichiktaqa. Manataqmi oqaqa menoschu kani qamkunamantaqa. 3 oqaqa Tukuy Atiyniyoq Dioswanmi rimayta munani. Manam qamkunawan rimaytachu oqaqa munani. Asuntoymanta Dioswan parlariytam munani. 4 Qamkunaqa llullakuspam imatapas pakaykunkichik. Qamkunaqa llapallaykichikmi mana
1Ar,
771
5
JOB13
imapaq serviq doctorkuna kankichik. Ima allinraq kanman pasaypaqta upallaruptikichik! Hinaptinqa yachayniyoq kasqaykichiktach reqsichikuwaqchik.
Kunany uyariykuwaychik asuntoymanta rimarisqayta. Kunany atiendeykuwaychik oqapa defiendekusqayta. 7 Diospa favorninpichum chay llullakunata rimachkankichik? Diospa favorninpichum chay engaokunata rimachkankichik? 8 Qamkunaqa Diosmanchum sayapakurunkichik? Qamkunaqa Diospaqchum discutiwachkankichik? 9 Sichum pay pruebasuptikichikqa yaqachum allin lloqsiwaqchik? Yaqachum qamkunaqa runapas kanman hina payta engaaruwaqchik? 10 Sichum engaollawan payman sayapakuptikichikqa seguropunim qaqchaparusunkichik payqa. 11 Hatu-hatun kasqanraykum Diosqa mancharichisunkichik. Diosqa llumpa-llumpaytam qamkunata mancharichisunkichik. 12 Rikchanachiykuna rimasqaykichikqa usuchisqa uchpa hinallam. Murallaykichikqa mitumanta wichiruq perqa hinallam.
6
Kunanqa upallaptikichiky oqaataq rimarisaq. Imaa pasawaptinpas oqaataqmi rimarisaq. 14 Imanasqataq vidaytapas wauypa patanmanraqqa churallasaq? Wauypas-kawsaypas chullalla kachkaptinchum chaymanraq wichiykullasaq? 15 Diospuni waurachiwaypi kaptinpas oqallayqa paymanmi hapipakullasaq. Imaynaa kaptinpas paypa awpaqninpim oqaqa defiendekullasaq. 16 Ichapas chaynapi salvacionta
13
JOB13
772
tarillayman oqallayqa. Diosta mana kaqpaqpas hapiq runaqa manam chayanmanchu paypa awpaqninmanqa. 17 Qamkunaqa allintay uyariychik kay nisqaykunata. Qamkunaqa allintay uyariychik kay rimarisqaykunata. 18 Kunanmi ordenninpi rimarisaq asuntoymanta. oqaqa yachakunim mana huchayoq kasqayta. 19 Yaqachum pipas atipanakunman oqawanqa? Chayna kaptinqa upallakuruspaymi waukusaqa oqallayqa.
20
Iskay cosallataay ama ruraychu oqallaypaqqa. Hinaptinqa manam pakakusaqchu qanmantaqa. 21 Amaay castigawaychu oqallaytaqa. Amay manchachiwaychu manchakuypaq kasqaykiwanqa. 22 Qayaykamuway hinaptinqa oqam contestamusqayki. oqa rimapayamuptiymi qamataq contestamuwanki. 23 Maynaataq mana allin rurasqaykunaqa? Maynaataq oqapa huchaykunaqa? Qawaykachiway mana kasukusqaytaqa. Qawaykachiway oqapa huchaytaqa. 24 Imanasqataq oqamantaqa pakakuchkanki? Imanasqataq enemigoykipaqqa hapiwachkanki? 25 Wayrapa apakachasqan rapi hinalla kachkaptiychum oqataqa akarichiwanki? Chakisqa paja hinalla kachkaptiychum oqataqa qatikachawanki? 26 Llakikuypaq kaqkunatam contraypi qellqachkanki. Mozo kaspay mana allin rurasqaymantam cargochawanki. 27 Cepo sutiyoq hapichinawanmi chakiykunata hapichiwanki. Maypim purisqaypim qamqa wateqawanki. Chaki plantaytam qamqa sealarunki.
773
28
JOB13,14
Ismuchkaq hinam runaqa machuyaruchkana. Puyupa tukusqan pacha hinam runaqa tukuruchkana.
1Warmimanta
14
naceq runapa vidanqa pisi tiempollapaqmi. Warmimanta naceq runapa vidanqa llumpay amirunallapaqmi. 2 Runapa vidanqa wayta hina panchiruspan qawiruqllam. Runapa vidanqa llantuy hina mana takyaspan chinkaruqllam. 3 Kayna runatachum qawariwanki? Kayna runatachum juiciomanraq qayachiwanki? 4 Manam pipas qachamantaqa horqonmanchu limpiotaqa. 5 Cheqaptapunim runapa punchawninkunaqa yupasqalla kachkan. Cheqaptapunim runapa killankunaqa makillaykipi kachkan. Decretasqaykiman hina maykamam chayananmantaqa mana pasaqmi payqa kachkan. 6 Amaa paytaqa qawarayaspay hawka kananpaqa saqeykuy. Llamkapakuqpa punchawnin cumplikunankamay paytaqa saqeykuy.
7
Runapa pisilla kawsasqanmanta
Sachaqa kuchusqa kaspapas huktawanraqmi ikllimunqa. Mana faltaytam chay sachaqa ikllimunqa. 8 Chay sachapa sapinkuna allpapi machuyaruptinpas, chay sachapa kullun utu allpapi wauruptinpas 9 yaku nuyuykuptinmi huktawan verdeyarinqa, mosoq planta hinaraqmi kallmankuna mutmurinqa. 10 Ichaqa runa waukuptinqa pitaq sayarichinman? Ichaqa runa tukuruptinqa maypitaq kanman?
JOB14
11
774
Imaynam yakukuna lamar qochamanta waspirun, imaynam mayupas taniruspa chakirun, 12 chaynam cielokuna kanankamaqa runaqa mana hatarinqachu wausqanmanta. Chaynam cielokuna kanankamaqa runaqa mana rikcharinmanchu puusqanmanta. piakuyniki pasanankama pakaykuwaptikiqa! Ima allinraq kanman plazota qoykuwaspayki yuyariwaptikiqa! 14 Sichum huk runa waukuspanqa yaqachum huktawan kawsarimunqa? Chayna kaptinqa akarispapas kacharisqa kanaykamam suyasaq oqallayqa. 15 Hinaptinqa qayakamuptikim oqaataq contestamusqayki. Hinaptinqa unanchawasqaykimantach sientiypaqa-sientiwanki. 16 Yupiyta yupaptikipas manach qamtaqa imapas qokusunkimanchu huchaymantaqa. 17 Costalpa simin sirachkaq hinam mana kasukusqayta sirarunki. Mituwan llusichkaq hinam mana allin rurasqaykunata tapaykunki. 18 Huk orqo wichiykuspan mastakuruchkaq hinam, tiyananmanta huk hatun rumi kuyuchkaq hinam, 19 imaynam rumikunata yaku llaqwachkaq hinam, imaynam allpata lloqlla apachkaq hinam qampas runapa confiakullasqanta lliw yanqacharunki. 20 Qamqa pasakunankamam wiaypaqa runata vencerunki. Rikchaynintapas tikraruspaykim paytaqa qarqorunki. 21 Churinkuna alabasqa kaptinpas runaqa manaam yachanqaachu. Churinkuna humillasqa kaptinpas payqa manam cuentata qokunqaachu. 22 Runaqa sapallanmi akarillan cuerponpa nanayninta. Payqa sapallanmi llakikullan kikinpa llakikuyninmanta.
13 Ima allinraq kanman
775 Jobta Elifaz qaqchasqanmanta (15-21)
JOB15
15
2
1Teman
lawmanta Elifazpas Jobtam nirqa:
Yachayniyoq runaqa rimanmanchu yanqakunata? Yachayniyoq runaqa wayrallawanchu huntachinman wiksanta? 3 Yachayniyoq runaqa manam rimanpas mana serviq palabrakunatachu. Yachayniyoq runaqa manam rimanpas mana valeq palabrakunatachu. 4 Dios respetaytam qamqa chinkachiypi richkanki. Diosmanta yuyaymanaytam qamqa menosyachichkanki. 5 Mana allin sonqoykim mana allinllata rimachisunki. Qamqariki atoq runakunapa rimanantam akllakuykunki. 6 Simillaykim huchayoq kasqaykitaqa reqsirachisunki. Manam oqachu huchayoq kasqaykitaqa reqsirachiki. Simillaykim contraykipiqa contestasunki. 7 Runakunamanta punta naceqchu qamqa kanki? Orqokunamanta puntataraqchum qamqa wachakusqa karqanki? 8 Qamllachu Diospa huunakuyninpi rimasqanta uyarayarqanki? Sapallayki yachayniyoq kasqaykipaqchum hapikunki? 9 Imataataq qamqa yachanki oqaykupa mana yachanaykutaqa? Imataataq qamqa entiendenki oqaykupa mana entiendenaykutaqa? 10 oqayku ukupiqariki kachkan soqo chukchayoq machuyaruq runakunaam. oqayku ukupiqariki kachkan taytaykimanta aswan achka watayoq runakunaam. 11 Asllapaqchum hapinki kikin Diospa consuelasusqaykita? Asllapaqchum hapinki
JOB15
12
776
sumaq palabrakunawan rimapayasusqaykita? Imanasqataq sonqoyki karunchasuchkanki? Imanasqataq nanay awikiwanqa qawarayachkanki? 13 Imanasqataq chayna palabrakunataqa simikimanta lloqsichichkanki? 14 Pitaq runaqa chuyayachisqapaqa hapisqa kananpaqqa? Pitaq warmimanta naceqqa limpiopaqa hapisqa kananpaqqa? 15 Diosqa manam angelninkunapipas confiakunchu. Paypa qayllanpiqa cielokunapas manam limpiochu. 16 Hinaptinqa aswanraqchiki millakuypaq huchasapa runapiqa Diosqa mana confiakunchu. Hinaptinqa aswanraqchiki yaku tomachkaq hina huchallikuq runapiqa Diosqa mana confiakunchu. Uyariway. oqam willasqayki. oqaqa qawasqaytam willasqayki. 18 oqam willasqayki yachayniyoqkunapa willawasqankuta. Chay yachayniyoqkunaqa manam pakarqakuchu abuelonkunapa willasqanta. 19 Paykunallamanmi allpaqa qosqa karqa. Forasterokunaqa manam pasarqachu paykunapa chawpintaqa.
17
20
Mana allin ruraqpa kawsayninqa tukuy tiempom akariylla. Chaynataqmi akarichiqpa watankunaqa kachkan yupasqalla. 21 Chay mana allin runaqa manchakuypaq qapariykunatam uyarirun. Chay mana allin runamanqa hawkalla kakuchkaptinmi salteaqkuna chayaramun. 22 Paypaqa manam ima confianzanpas kanachu chay tutayaymanta lloqsinanpaqqa. Payqa akllasqaam kachkan espadawan waunanpaqqa. 23 Ullachkukunapa mikusqan kananpaqmi
777
JOB15
payqa akllasqaa kachkan. Tutayaq tiempo suyasqantam payqa yachakuchkan. 24 Sasachakuywan llakikuymi paytaqa mancharichin. Chaykunam paytaqa rey hina contranpi hatariruspan vencen. 25 Chaykunam pasan Diospa contranpi makin hoqariq runataqa. Chaykunam pasan Tukuy Atiyniyoq Diospa contranpi hatunchakuq runataqa. 26 Chay runaqa Diospa contranpim pawaykuq-pawaykuqllaa kallpan. Chay runaqa allin rakta harkachikunawan harkaykachikuspanmi kallpan. 27 Payqa poqosqa uyallaam kachkanpas. payqa wiksasapallaam kachkanpas. 28 Payqa yachanqapas tuichisqa llaqtakunapim. Payqa yachanqapas chunnichkaq wasikunapim. Payqa yachanqapas purmasqa wasikunapim. 29 Payqa qori-qollqewanqa manaam apuyanqachu. Paypaqa kapuqninkunam manaa duranqachu. Kay pachapiqa kapuqninkunam manaa miranqachu. 30 Payqa manam lluptinqachu tutayaymantaqa. Sachapa kallmanta ninapa chakirachisqan hinam payqa kanqa. Payqa Diospa pukuykusqanwanmi tukusqa kanqa. 31 Mana allin runaqa amay hapipakuchunchu pantachiqnin engaollapiqa. Chay engaollam paypaqa pagon rikurirunqa. 32 Sachapa kallman chakiruq hinam payqa manaraq tiemponpi tukurunqa. Ikllimuq kallmakunapas manam kanqaachu paypaqa. 33 Payqa kanqa yuranmanta mana poqosqa uvas pallarusqa hinam. Payqa kanqa aceitunas sachapa sisan wichiruq hinam. 34 Dios mana yupaychaqkunapa castankunaqa mana mirayniyoqmi kanqa.
JOB15,16
778
Pakasqallapi imapas chaskikuq runapa wasinqa ninapa rupasqanmi kanqa. 35 Paykunaqa wiksayoq warmi hinam mana allinta wiksayakurunku. Paykunaqa wachakuq warmi hinam mana allinta wachakurunku. Wachakuq warmi, wawata rikurichiq hinam paykunaqa engaollata rikurirachinku.
16
2
1Jobataqmi
nirqa:
Diospa contranpi Job rimasqanmanta
Achka kutitaam uyarirqani chay rimasqaykichikta hinaqa. Consuelakuq tukuspaykichikmi amirachiwankichika qamkunaqa. 3 Haykapitaq tukunqa kay yanqa mana pasaq rimasqaykichikqa? Ima kallpanchasuptikichiktaq contestawankichik chaynataqa? 4 oqapa akarisqayta qamkuna akariptikichikqa oqapas qamkuna hinach rimachkayman. oqapa akarisqayta qamkuna akariptikichikqa contraykichikpich miskichikuchkayman. oqapa akarisqayta qamkuna akariptikichikqa oqapas qamkunapa contraykichikpich kusipayaspay umayta kuyuchichkayman. 5 Ichaqa palabrallawanpas oqaqa kallpanchaykichikmanmi. Ichaqa consuelo palabrallawanpas sonqoykichiktaqa tiyaykachiymanmi. 6 Rimariptiypas manam nanayllayqa samaykunchu. Upallaruptiypas manam nanayniyqa pasaykunchu. 7 Diosmi oqapa kallpallayta chinkarachin. Payqa llapallan amigoykunatam mancharirachin. 8 Paymi ruraruwan tullunwan qarallantaa. Chayna tullu kayniymi contraypi hatarirun testigo hinaa. 9 Payqa cheqniwaspanmi piakuyllawana purun animal hina llikiparuwan. Payqa contraypim
779
JOB16
kirunta kachupakuspan qawawan. Payqa enemigoy hinam nanay awinwan qawawan. 10 Llapa runakunaqa contraypi huunakuruspankum yachapayawanku. Paykunaqa despreciawaspankum uyaykunapi maqawanku. 11 Diosmi qoykuwan mana allin runakunaman. Payqa wischuykuwanmi mana allin ruraqkunaman. 12 Hawka kawsakuchkaptiymi utuparullawan. Matankaymanta hapiykuspam chamcharullawan. Flechapa hapinanta hinam churaruwan. 13 Paypa flechaqninkunam oqallayta muyuykuwanku. Mana llakirikuspam rurunllaytapas clavarunku. Hayaqllaytam taqtarunku. 14 Payqa kaypi-wakpim ikiparuwan. Payqa kallpasapa soldado hinam contraypi kallpaykuwan.
15
oqaqa llakillawanam luto pachawan churakurqani. Chaymi orgulloso kayniytapas pampaman wischurqani. 16 Llumpayta waqasqaywanmi pukay-pukaya kachkan uyallaypas. Anta-antallaam kachkan awillaypas. 17 Chaynam pasawarqa manapuni dao ruraq kachkaptiypas. Chaynam pasawarqa allin sonqowan maakuchkaptiypas.
Allpa, amay tapaykuychu yawarllayta. Allpa, amay pakaykuychu qaparillasqayta. 19 Aswanqa hanaq pachapim kunanpuni kapuwachkan oqapa testigoy. Aswanqa altokunapim kapuwachkan oqallaypa abogadoy. 20 Amistadniykunapas despreciawankum oqataqa. Ichaqa Diospa awpaqninpim
18
JOB16,17
21
780
17
weqellayta chaqchuchkani oqaqa. Imaynam huk runa rimanman amistadninpa favorninpi chaynach oqapa abogadoypas defiendewanman Diospa awpaqninpi. 22 Apurawmanmi pasachkan pisi watakunallaa kawsanayqa. Manaa kutimunaypaqmi ripukusaq oqallayqa. tukuruchkana. Vidallaypa tukuyninmi chayamuchkana. Sepulturam kapuwachkan preparasqaa. 2 Asipayawaqniy runakunallam kachkan oqawanqa. Paykunapa piakuyllantam qawani oqallayqa. 3 Diosnilly, qamy garantizaykuway oqallaytaqa. Ar, qamllam garantizawankiman oqallaytaqa. 4 Mana entiendenankupaqmi tutayarachinki paykunapa yuyaynintaqa. Chaynapim qamqa mana dejankichu paykuna vencenantaqa. 5 Imankunapas chaskirunanrayku amistadnin denunciaq runapa churinkunaqa awsakunam kallanqaku. 6 Qampunim munarqanki llapallan runakunapa asipayanan kanayta. Qanmi dejaykuwanki runakunapa toqapayanan kanayta. 7 Llakikusqayraykum awillaypas tutayaruchkana. Tukuy cuerpollaymi kachkan llantuy hinallaa. 8 Chaynata qawaykuwaspankum allin kawsaqkuna admirakunku. Mana huchayoq runakunam iskay uyapa contranpi hatarirunku. 9 Allin ruraq runakunaqa kawsasqanpim aswanraq kallpanchakunku. 10 Llapallaykichiky kayman hamuychik qamkunaqa. Manam huk yuyayniyoqtapas tariymanchu qamkunapiqa.
1Valorllaymi
781
JOB17,18
Punchawniykunam pasachkan. Piensasqaykunam chinkachkan. Sonqoypa munasqankunam chinkachkan. 12 Qamkunam ichaqa tutatapas punchawmana tikrarunkichik. Tutayaypi kachkaspaykichikmi ninkichik: am achkiqa hichpamuchkana nispaykichik. 13 oqapa suyasqay wasiqa kachkan wausqakunapa kasqallanpim. oqaqa camaytapas mastakuni tutayayllapim. 14 Wausqakunapa kasqantam sutichani: Qanmi kanki taytay nispay. Aycha urutaataqmi sutichani: Qanmi kanki mamaypas, paniypas nispay. 15 Chaynaqa maypim oqapa confianzayqa? Chaynaqa pim tarirapuwanman imapipas confiakunaytaqa? 16 Yaqachum chay confiakusqayqa oqawan uraykunman wauqkunapa kasqanman? Yaqachum kay confiakusqayqa samanaykupaq compaawanman utu allpaman?
11
18
2
1Sua
Bildadmi rimarin mana allin runakunapa imaynam kanankumanta
sutiyoq lawmanta Bildadmi nirqa:
Rimasqankumantaqa haykapiataq upallanqaku kay runakunaqa? Sichum entiendewaqchik hinaptinqa ach rimachwana qamkunawanqa. 3 Imanasqataq hapiwankiku animalkunata hinaqa? Upa runawan tupachisqachum kaniku oqaykuqa? 4 Qam piakuptikichum kay pachaqa chunnirunqa? otaqchum rumikunapas maymi kasqanmanta suchuchisqa kanqa? 5 Mana allin ruraq runapaqa achkiy hina kayninpas waurunqam. Mana allin ruraq runapaqa lenguaspa rupariyninpas tukurunqam. 6 Paypaqa karpanpi achkiyninpas tutayarunqam. Paypaqa mecheronpas waurunqam.
JOB18
7
782
Qarillaa purichkaspanpas hukmanyarunqam payqa. Kikinpa tanteasqallanmi wichiykachinqa paytaqa. 8 Chakinkunapas toqllaman wichichisqam payqa kanqa. Chay wichiykunan malla hawanpim payqa purinqa. 9 Paytaqa chakinmantam lazo hapirunqa. Hapiruspanqa aswanraqmi teqonqa paytaqa. 10 Paypaqmi waskapas pampapi pakasqa kachkan. Paypaqmi toqllapas anpi pakasqa kachkan. 11 Payqa maypiapas manchakuypa hapisqallanmi. Payqa kaypi-wakpi manchakuypa qatikachasqallanmi. 12 Yarqaymantam paypaqa kallpanpas tukuruchkana. Paypa hawanman wichiykunanpaqmi desgraciaqa kachkan listollaa. 13 Paypa aycha qarantaqa degraciam as-asllamanta mikurunqa. Wauchiq onqoymi paytaqa pasaypaqta tukurunqa. 14 Wasinpi hawka kawsakusqanmantapas payqa wikutisqam kanqa. Payqa manchakuypaq wauymanmi pasachisqa kanqa. 15 Kikinpa wasinpas manaa paypa kaptinmi chaypiqa huka kawsakunqapas. Azufrem chaqchusqa kanqa paypa *yachananpipas. 16 Payqa kanqa sapinmanta chakiruq sacha hinam. Payqa kanqa kallmankuna qawiruq sacha hinam. 17 Kay pachapipas payqa manaam yuyasqachu kanqa. Llaqtanpipas manaam rimarinqakuchu paypa sutintaqa. 18 Achkiypi purichkaspam payqa tutayayman wischusqa kanqa.
783
JOB18,19
Payqa kay pachamanta runakunapa qarqorusqanmi kanqa. 19 Paypa ayllunpiqa manaam kanqachu churinkunapas. Paypa ayllunpiqa manaam kanqachu willkankunapas. Paypa wasinpiqa manam kawsanqaachu pillapas. 20 Chay runata imapas pasarusqanta yacharuspankum intipa qespimunan lawpi *yachaqkuna llumpayta mancharikunqaku. Chay runataqa imapas pasarusqanta yacharuspankum intipa seqaykunan lawpi yachaqkuna llumpayta admirakunqaku. 21 Chaynapunim pasanqa mana allin ruraqpa yachanantaqa. Chaynapunim pasanqa Dios mana reqsiq runapa kanantaqa.
19
2
1Jobataqmi
Jobmi confiakun mana huchayoqpaqa Dios hapinanmanta
nirqa:
Haykapikamataq qamkunaqa llakichiwankichik? Haykapikamataq yanqa rimasqaykichikwan mikuypaq-mikuwankichik? 3 Achka kutipiam penqayman churaruwankichik qamkunaqa. Mana penqarikuspam tratapawankichik qamkunaqa. 4 Cheqaptaa pantayman wichiykuptiypas chay pantayqa oqallapaqam. 5 Qamkunaqa contraypim hatunchakunkichik. Penqaypi tarikusqaytam qamkunaqa uyaypipuni niykuwankichik. 6 Ichaqa yachaychiky dao ruraqniyqa Diospuni kasqanta. Yachaychiky paypuni mallanwan oqallaytaqa wankuruwasqanta. 7 akarichiwachkankum nispa qayakuptiypas manamya contestawanchu pillapas. Qayakuptiypas manamya kanchu ima allin arreglollapas. 8 Diosmi anniyta wichqarun
JOB19
784
manaa pasanaypaq. anniytam tutayarachin manaa qaway atinaypaq. 9 Reqsisqa kasqaytapas yanqacharunmi payqa. Corona qechuchkaq hinam allin reqsisqa kayniyta qechuruwan payqa. 10 Kaylawniymanta-waklawniymantam oqallaytaqa pasaypaqta arruinaruwan. Sachata pelachkaq hinam confianzaytapas qechuruwan. 11 Piakuynintam contraypi wichiykachimuwan. Payqa enemigonpaqam hapiruwan. 12 Imaynam tropakuna huklla huunakuruspa rinku huk llaqtapa contranpi, chaynam paypas peleachkan contraypi. Chay tropakuna llaqtaman yaykunanpaq an rurachkaq hinam payqa peleachkan contraypi. Wasiyta muyuykuq tropakuna hinam payqa peleachkan oqapa contraypi. Payqa oqamantam karuncharachin wawqeykunatapas. Manaam reqsiqpas tukuwankuachu reqsiqniykunapas. 14 Aylluykunapas manaam kapuwanachu oqapaqa. Reqsisqaykunapas qonqaruwanam oqataqa. 15 Wasiypi samakuqkunapas manaam reqsiqpas tukuwankuachu. Sirvientaykunapas manaam reqsiqpas tukuwankuachu. Forasterota hinam paykunaqa manaa reqsiqpas tukuwankuachu. 16 Sirvienteta qayakuptiypas manam contestawanchu. Kikiypuni ruegakuptiypas manam contestawanchu. 17 Samayniypas asnarirunam warmiypaqqa. Millakuypaqmi rikuriruni familiaypaqqa. 18 Warmakunapas oqallaytam despreciawanku. Paykunaman rikuriykuptiymi
13
785
JOB19
contraypi rimanku. Cheqnipakuruwankuam kuyanakusqay amistadniykunapas. Contraypiam churakurunku oqapa sinchi kuyasqaykunapas. 20 Tulluywan qarallayam rikuriruni. Kiruykuna hapiq aychallaywanam lluptiruni. 21 oqamantay llakipayarikuychik amigollaykuna. oqamanmi wichiykullawan Diospa castigonkuna. 22 Imanasqataq akarichiwankichik Dios hinaqa? Manaraqchum aminkichik mikuwachkaq hina kamiwaytaqa? 23 Ima allincha kanman palabraykuna qellqasqa kaptinqa! Ima allincha kanman rimasqaykuna libropi qellqasqa kaptinqa! 24 Ima allincha kanman fierromanta cincelwan titi tablapi pipas qellqaruptinqa! Ima allincha kanman rumipi wiaypaq pipas qellqaruptinqa! 25 oqaqa yachanipunim reclamaqniypa kawsakusqantaqa. Kaykuna pasaruptinmi kay pachapi sayaykuspan defiendewanqa oqataqa. 26 Kay aycha cuerpoy onqoypa mikupasqan kaptinpas oqaqa hina cuerpoyoqraqmi rikullasaq Diostapas. 27 Diostaqa kikiypunim rikuykusaq. Manam hukchu qawanqaqa, aswanqa awiywanpunim rikuykusaq.
19 28
oqapa sonqollaymi hukmanyarurqa qamkunapa kayna nisqaykichikwan: Imaynataq akarichichwanqa nispa Kikinpa huchankunaraykum akarichkanqa nispa. 29 Chaynaqa qamkunay espadata manchakuychik. Hucharayku Diospa apamusqan espadatay manchakuychik, juicio kasqantam yachankichik.
JOB20
786 Zofarmi rimarin mana allin ruraqkunaqa castigasqa kananmanta
20
2
1Naa mat
lawmanta Zofar sutiyoq runaataqmi nirqa:
Manam atiniachu qasillalla kayta. Chayraykum oqaataq nisqayki. Manam atiniachu upallalla uyariyta. Chayraykum oqaataq nisqayki. 3 Tratawasqaykitam uyariykuyki. Entiendeq kasqayraykum contestasqayki.
4
Qamqariki yachankim awpa tiempomantaraq kayna pasakusqanta. Qamqariki yachankim kay pachapi runa rikurisqanmantaraq kayna pasakusqanta: 5 Mana allin ruraqpa asikuyninqariki pisi tiempollapaqmi. Dios mana respetaq runapa kusikuyninqa huk ratollapaqmi. 6 Cielomana haypaq hina hatunchakuynin kaptinpas, puyukunaman haypachkaq hina uman chayaptinpas 7 payqa ispay hinallam wiaypaq chinkarunqa. Reqsiqninkunapas: Maypitaq kachkan payqa? nispam ninqa. 8 Payqa mosqoy hinallam chinkarunqa. Payqa mana tarisqaam kanqa. Mosqoypi qawasqa hinallam pasarunqa. 9 Qawaqninpas manaam rikunqaachu. *Yachasqan sitiopas manaam reqsinqaachu. 10 Paypa churinkunam qopunqa wakchakunaman. Suwakusqantaqa kikinpunim kutichipunqa wakchakunaman. 11 Paypa cuerponqa mozopa hinaraq kachkaptinpas allpapiraqmi tukunqa kallpallanpas. 12 Mana allin rurasqanqa siminpi miski hinaa kaptinpas, chaytaqa qallunpa ukunpi pakachkaq hinaa kaptinpas, 13 chaynataq allinpaq hapisqanrayku mana millakuptinqa hinaspa simin ukupiraq waqaychaptinqa 14 wiksanpi mikuyninm qoltututurunqa.
787
JOB20
Culebrapa venenon hinam ukunpi rikurirunqa. Payqa rakrapu hinam riqueza mikusqanta aqtumunqa. Diospunim paypa wiksanmanta vomitachinqa. 16 Chayna runaqa culebrapa venenontam soqonqa. Chayna runataqa maqta urum kachuruspan waurachinqa. 17 Payqa manaam rikunqachu mayu hina kallpaq mieltaqa. Payqa manaam rikunqachu yaku hina kallpaq lechetaqa. 18 Payqa hukmanam qonqa llamkasqanpa ganasqantapas. Payqa manam kusikunqachu qori-qollqe huusqanwanpas. 19 Payqa wakchakunata akarichispam saqerurqa. Payqa wasintapas mana rurakuspam hukmantaa qechukurqa. 20 Payqa imawanpas mana saksaqmi karqa. Tariqpunim imapas munasqantaqa. 21 Pay mikuptinqa manam imapas puchuqachu. Chayraykum allin kayninpas manaa takyanqachu. 22 Aswan-aswanraq apullaa kachkaspanmi sasachakuykunaman wichiykunqa. Tukuy ima akariymi paypa hawanman chayaramunqa. 23 Wiksanta huntachichkaptinmi Diosqa piakuyninta kachaykunqa. Mikuchkaptinmi Diosqa piakuyninta para kacharichkaq hina kachaykunqa. 24 Fierro armakunamanta lluptiruptinpas broncemanta flecham tuksirunqa. 25 Chay flechaqa cuerponman yaykuruspanmi hayaqninta pasarunqa. Payqa manchakuywanmi hapirachikunqa. 26 Yanay-yanay tutayaymi paypa qori-qollqentapas taparunqa. Runapa mana pukupayasqan ninam paytaqa kaarunqa. Wasinpi puchuqkunatapas chay ninataqmi ruparunqa. 27 Cielokunam paypa culpanta qawachinqa.
15
JOB20,21
788
Allpapas paypa contranpim hatarinqa. 28 Wasintapas paypataqa lloqllam aparunqa. Diospa piakusqan punchawpim wasinqa apasqa kanqa. 29 Mana allin ruraqpaqmi tukuy chaykunata Diospuni alistarqa. Chay runapa pagon kananpaqmi chaykunataqa Diospuni kamachikurqa.
21
2 4
1Jobataqmi
Mana allin ruraqkuna hawkayaypiraq kawsakusqankumanta
nirqa:
Kay rimasqaykunatay uyariykuychik. Chaywany consuelaykuwaychik. 3 Rimarinaykamay pacienciaykuwaychik. Chaymantaay munaspaqa asikuwaychik.
Manam runawanchu quejayqa. Manam kaymanchu qasillallaqa. 5 Qawariwaspay mancharikuychik. Makikichikwany simikichikta tapaychik. 6 oqapunim yuyarispayqa mancharikuni llumpayta. Manchakuymantam cuerpoypas katkatatan llumpayta. 7 Imanasqataq mana allin ruraqkunaqa kawsachkankuraq? Imanasqataq paykunaqa kawsachkanku machuyayninkukamaraq? Imanasqataq paykunaqa kachkanku aswan-aswan atiyniyoqraq? 8 Paykunaqa kawsakuspam churinpas allin kasqanta qawanku. Paykunaqa awinkuwanpunim willkankunapas allin kasqanta qawanku. 9 Wasinkupas seguro kaptinmi imatapas mana manchakunkuchu. Diospa castigonpas manam paykunamanqa wichiykunchu. 10 Paykunapaqa kachkanmi mana faltaspa muyaq toronkunapas. Mana sulluspam sumaqllataa wachan vacankunapas. 11 Chayna mana allin ruraqkunapa warmankunaqa
789
JOB21
ovejakuna hinam lloqsinku. Paykunapa churinkunaqa pawaykachastinmi purinku. 12 Paykunaqa tinyata, arpata tocaptinkum kusikuymanta takinku. Paykunaqa qenapa tocasqanwanmi anchallataa kusikunku. 13 Paykunaqa allin kawsaypim kawsakunkupas. Hawkalla waukuspam uraykunku wauqkunapa kasqanmanpas. 14 Paykunaqa Diostapas kaynatam ninku: Qamqa anchurikuy oqaykumantaqa. Manam munanikuchu munasqaykiman hina kawsaytaqa. 15 Pitaq Tukuy Atiyniyoq Diosqa? nispa. Chaynapi payta servinanchikpaqqa? nispa. Imallapipas serviwachwanchum payta maakuptinchikqa? 16 Ichaqa mana allin ruraqkunapa allin kayninkuqa manam kachkan paykunapa makillanpichu. Chayraykum paykunapa tanteayninkutaqa oqallayqa mana qatipakuymanchu. As kutillapim waurun mana allin ruraq runapa mecheronqa. As kutillapim desgraciapas hamun paykunamanqa. As kutillapim Diospas piakuyninpi castigan paykunataqa. 18 As kutillapim mana allin ruraq runaqa paja hina wayrapa cheqechisqanpas. As kutillapim paykunaqa kanku qopa hina vientopa apakachasqanpas. 19 Runakunapa nisqanman hinaqa chay mana allin ruraqkunapa churinkunapaqmi Diosqa waqaychan castigonta. oqapa piensasqayman hinaqa Diosy castigachun kikin mana allin ruraqta. Chaynapiy qawachichun payqa huchayoq kasqanta. 20 Payqa kikinpuniy qawachun chay castigonta. Payqa kikinpuniy tomachun Tukuy Atiyniyoqpa piakuyninta. 21 Waukuspanaqa yaqachum kusikunmanraq qepan hamuqkunamanta? 22 Yaqachum pipas Diosta
17
JOB21
790
yachachinman imallatapas? Yaqachum pipas alto-altopi kaqkuna juzgaq Diosta yachachinman imallatapas? Chayna runaqa allin kallpallanpiraqmi waukunpas. Payqa seguro hinaspa hawkallam waukunpas. 24 Chay runaqa waukunqa poqosqaraqmi. Chay runaqa waukunqa kallpayoqraqmi. 25 Wakin runaataqmi waukunqa llumpay llakikuypi. Manaraq allinta kusirikuchkaspam waukunqa llakikuyllapi. 26 Ichaqa waukuspankuqa iskayninkum allpapi pampasqa kanqaku. Chaynapim paykunaqa aycha urupa mikusqan kanqaku. 27 oqaqa yachanim oqapa contraypi imam piensasqaykichikta. Yachanim contraypi tanteanakuspa dao ruray munawasqaykichikta. 28 Qamkunam tapunakunkichik kaynata: Maypitaq kachkan chay munaychakuqpa wasinqa? nispa. Maypitaq kachkan chay mana allin ruraqkunapa *yachananqa? nispa. 29 Manachum tapuyllapas-tapukurqankichik annin pasaqkunataqa? Manachum imapas qokusunkichik paykunapa willakusqanmantaqa? 30 Mana allin runataqa manas imapas pasanchu desgraciapa chayamusqan punchawqa. Payqa Diospa piakuynin punchawpipas waqaychasqas kanqa. 31 Pitaq uyanpi declaranman chayna mana allin runataqa? Chay runamanqa pitaq paganman chayna mana allin rurasqanmantaqa? 32 Payqa kanqapas pampakunanpaq sepulturaman apasqaraqmi. Paytaqa velanqakupas sepulturanpa hawanpiraqmi. 33 Pampakusqan qechwa allpapas sumaqllataam chaskiykun paytaqa. Pampamunankupaq apaptinkupas
23
791
JOB21,22
achkallay-achka runakunam payta qatirqa. Chaynataqmi paypa puntantapas achkallay-achka runakunataq rirqa.
34
Chaynaqa yanqallam qamkunaqa consuelaq tukuwankichik. Yanqa engaollatam qamkunaqa contestawankichik.

Jobta hatu-hatun huchallikuqpaq Elifaz qaqchasqanmanta (22-27)
22
2
1Teman
lawmanta kaq Elifazataqmi Jobta nirqa:
Yaqachum runaqa Diospaq imallapipas servikunman? Allin yachayniyoqa runa kaspapas yaqachum Diospaq servikunman? 3 Tukuy Atiyniyoq Diostaqa kusichinchu allin ruraq kasqaykiqa? Qampa allin kawsakusqaykiwanchum payqa imallatapas allinta gananqa? 4 Payta respetasqaykiraykum payqa mana qaqchasunkichu. Payta respetasqaykiraykum payqa juiciomanpas mana pusasunkichu. 5 Cheqaptaqa ancha mana allin runam qamqa kanki. Cheqaptaqa mana yupay atinaam kachkan qampa mana allin rurasqayki. 6 Yanqapunim aylluykikunapa pachanta prendapaq hapirqanki. Chaynapim paykunataqa qalallataa saqerurqanki. 7 Pisipasqamanmi yakuta mana tomaykachirqankichu. Yarqaymanta kaqmanpas manam mikuykachirqankichu. 8 Chaywanpas qamqariki chakrasapallaa munaychakuqmi kanki. Chaywanpas qamqariki chaypi *yachaq ancha reqsisqam kanki. 9 Qamqariki viudakunatapas mana imayoqtam kutichirqanki. Qamqariki mana piyniyoqpa makinkunatam chamcharurqanki. 10 Chayraykum kunanqa
JOB22
792
lazollaa muyusuchkanki. Chayraykum kunanqa mancharikuyllaa hukmanyachisuchkanki. 11 Chayraykum manaa rikukunaykipaq tutayaya muyuykusunki. Chayraykum lloqllaq yakukunapas pamparusunki. Manachum Diosqa cielokunapa altonpiraq kachkan? Lucerokunaqa mayna altopia kaptinpas chaykunapa altonpiraqmi payqa kachkan. 13 Chaywanpas qanmi ninki: Diosqa manam imatapas yachanchu. Puyuy-puyuyllaa kachkaptinqa manam juzgaytaqa atinmanchu. 14 Puyukuna tapaykuptinmi manaa rikunchu payqa nispa. Cielokunapa muyuriqninpim purichkan payqa nispa. 15 Qampas munachkanki awpa runakuna hina kawsaytachu? Qampas munachkanki mana allin runakuna hina kawsaytachu? 16 Paykunam manaraq waunanku tiempopi chinkachisqa karqaku. Paykunaqa lloqllapa apasqan wasi hina mana takyaqmi karqaku. 17 Paykunaqa Diostapas kaynatam nirqaku: Qamqa oqaykumantay anchurikuy nispanku. Nirqakutaqmi: Tukuy atiyniyoq Diosqa imanawachwantaq oqanchiktaqa nispanku. 18 Chaywanpas paymi allinkunawan huntaykachirqa paykunapa wasintaqa. Chaymi oqallayqa manapuni qatipakusaqchu mana allin ruraqkunapa tanteayninkutaqa. 19 Allin ruraq runakunam qawaspanku kusikunqaku. Mana huchayoq runakunam burlakunqaku kaynata nispanku: 20 Contranchikpi hatariqkunam lliw tukusqaa kachkanku. Imanku puchuqtapas ninam lliwta ruparun nispanku.
12 21
Qamqa hawkaa kawsanaykipaqy
793
JOB22,23
Dioswan allinyanakuy. Chaynata ruraspaqa allinyaytam qallaykunki. 22 Chaynaqa paypa yachachikuynintay chaskikuy. Palabrankunatay ama qonqaruspayki waqaychaykuy. 23 Tukuy Atiyniyoq Diosman kutirikuspaqa huktawan hoqarisqam kanki. Wasikimanta mana allinkunata qarqoruspaqa huktawan hoqarisqam kanki. 24 Chaynaqa qori kapusuqnikitay allpaman wischuy. Qori-puroa kapusuqnikitapas mayukunapa wayqonmany wischuy. 25 Chaynata ruraptikiqa Tukuy Atiyniyoq Diosam qori hina kapusunki. Chaynata ruraptikiqa Tukuy Atiyniyoq Diosam monto-monton qollqe hina kapusunki. 26 Qanmi Tukuy Atiyniyoq Diosrayku sinchillataa kusikunki. Paytam llumpay confianzallawana qawaykunki. 27 Imatapas qam maakuptikim payqa uyarisunki. Chaynataqmi qampas prometekusqaykita cumplinki. 28 Imaa ruray munasqaykipas cumplikunqam. Purisqayki anpas kancharinqam. 29 Paykuna humillasqa kaptinmi qamataq ninki: Paykunaqa hoqarisqaay kachun nispayki. Chayna humillasqa kaqtaqa Diosmi salvanqa. 30 Culpayoqa kaptinpas runataqa Diosmi libranqa. Mana huchayoq kasqaykiraykum payqa librasqa kanqa.
23
2
1Jobataqmi
Diospa qayllanpi Job defiendekuy munasqanmanta
nirqa:
Kunanpas sinchi llakikuywanmi
JOB23
794
quejakuchkani oqaqa. Kay llakikusqaypim llumpay llasaqllaa rikurirun Diospa itiwaqniy makinqa. 3 Ima allinraq kanman Diosta maypipas tariruptiyqa! Ima allinraq kanman paypa *yachasqanman chayaruptiyqa! 4 Chayna kaptinqa paymanch willakuyman asuntollayta. Chayna kaptinqa favorniypich willakuyman tukuy asuntoyta. 5 Chayna kaptinqa yachaymanch Diospa imam contestawasqanta. Chayna kaptinqa entiendeymanch Diospa imam niwasqanta. 6 Payqa tukuy kallpanwanchum oqapa contraypi sayarinman? Manam, payqa aswanraqmi uyariykuwanman. 7 Paypa munasqanman hina kawsaq runaqa paywanch rimanakunman. Hinaptinqa juzgawaqniy runamantach wiaypaqa librakuruyman. 8 Ichaqa intipa qespimunanmana riptiypas Diosqa manam chaypichu. Ichaqa intipa seqaykunanmana rispaypas Diostaqa manam rikunichu. 9 *Ichoq lawpi imata ruraptinpas manam Diostaqa rikuykunichu. *Alleq lawman muyuriptinpas paytaqa manamya qawaykunichu. 10 Payqa reqsinpunim oqapa imaynam kawsasqaytaqa. Pruebaman churaykuwaptinqa qori hina chuyay-chuyaymi lloqsisaq oqallayqa. 11 Paypa akllapuwasqan annintam cuidadollawana purirqani oqallayqa. Yachachiwasqanta kasukuspaymi manapuni pantarqanichu oqallayqa. 12 Paypa kamachikusqantaqa mana qepanchakuspam kasukurqani. Paypa rimarisqankunataqa mikuy tupawaqniymantapas mastam waqaycharqani. 13 Payqa sapallanmi.
795
JOB23,24
Pitaq cambiarunman paypa tanteasqantaqa? Payqa ruranpunim imam munasqantaqa. 14 Payqa cumplinqapunim oqamanta imam kamachisqantaqa. Chayna piensasqankunaqa achka-achkam kachkan paypa sonqonpiqa. 15 Chayraykum manchakuni paytaqa. Piensarispallapas manchakunim oqallayqa. 16 Diosmi hukmanyarachin sonqollayta. Tukuy Atiyniyoqmi mancharichiwan llumpa-llumpayta. 17 Manam chinkaruniraqchu tutayaypipas. Manataqmi tutayayqa taparunraqchu uyaytapas.
24
Atiyniyoq Diosqa imanasqataq juzgananpaq tiempotaqa mana churanchu? Payta reqsiqkunaqa imanasqataq paypa chay punchaw churasqantaqa mana reqsinkuchu? 2 Mana allin runakunaqa linderokunatam kuyurachinku. Paykunaqa animalkunatam suwakuspa michikunku. 3 Paykunaqa mana tayta-mamayoqpa asnontam pusakunku. Paykunaqa viudapa bueyesnintapas prendapim apakunku. 4 Paykunaqa wakchakunatapas anmantam wischunku. Chaynapim paykunapa kasqan nacionpi wakchakunapas lliw pakakunku. 5 Chay wakchakunaqa purun asnokuna hinam wawankunapaq mikuy maskamuq lloqsinku. Paykunaqa churinkunapaq mikuytaqa chunniqllapim tarinku. 6 Paykunaqa huk runapa chakranpi cosechapakuqam rinku. Paykunaqa mana allin ruraqkunapa uvas huertanpi pallapakuqam rinku. 7 Mana imapas qatayoqmi
1Tukuy
Diosta mana imapas qokuptin Job quejakusqanmanta.
JOB24
796
tukuy tuta kallanku. Tapakuykunankupaq mana imapas kaptinmi chiripi akarillanku. 8 Orqokunapi parapas nuyurullanmi paykunataqa. Manaa imapas harkaykachikunankupaq kaptinmi rumikunamana asuykullanku paykunaqa. Mana allin ruraqkunaqa mana taytayoq wawatam qechurunku mamanpas uuchkaptinraq. Paykunaqa wakchakunamantam prendakunata qechunku. 10 Wakchakunaqa mana pachanku kaptinmi purillankupas yaqa qalallaa. Paykunaqa trigotam qepillanku yarqaymantapas yanqallaa. 11 Molinowan chamchaspam horqonku aceiteta. Yakunayachikustinmi vinopaq sarunku pozopi uvasta. 12 Llaqtapi *yachaq wakcha runakunam akariypi kasqankumanta waqallachkanku. Heridasqa runakunam yanapakuyta maakullachkanku. Diosmi ichaqa chay mana allin rurasqankumanta mana acusanchu. 13 Wakin runakunaqa achkiytam mana munankuchu. Purisqankupi chay achkiy kanantaqa manam munankuchu. Chay achkiypa kanchasqan anpiqa manam takyayta munankuchu. 14 akariq runatawan wakcha runata wauchinanpaqmi runa wauchiqqa tutapaytaraq hatarin. Tutapas suwakunanpaqmi payqa hatarin. 15 Warmin traicionaq runaqa tutayananta suyaspam piensan: Manam pipas rikuwanchu nispa. Hinaspam payqa uyantapas pakan. 16 Suwakunaqa tutallan wasiman yaykuruspam suwakunku. Punchawqa lliwmi wichqakurunku. Achkiy reqsiytapas manam munankuchu paykunaqa.
9
797
17
JOB24
Achikyaypas pasaypaq tutayay hinam paykunapaqqa. Pasaypaq tutayaytam kuyan paykunaqa.
Paykunaqa yakupa hawanpi pusoqo hinallam kanku. Paykunapaqa chakrankupas akasqam kachkanku. Manaam pipas rinachu uvas huertanmanpas. 19 Usyaywan rupayllaa kaptinmi chulluruspan chinkaruna ritipas. Chaynatapunim huchallikuqkunataqa chinkarachinqa sepulturapas. 20 Suwakunataqa qonqarunqam mamankupunipas. Paykunaqa aycha urupa miskillaa mikusqanmi kanqaku. Paykunaqa pipapas mana yuyasqanam kanqaku. Qorusqa sacha hinam paykunaqa kanqaku. 21 Qolluq mana wachakuq warmitam paykunaqa akarichirqaku. Viuda warmitapas manam allintachu paykunaqa rurarqaku. 22 Diosmi ichaqa kallpanwan qarqorun atiyniyoqkunataqa. Pay hatariruptinqa manaam pipas seguroachu vidanmantaqa. 23 Suwakunaman Dios confianzata qoykuptinmi paykunaqa segurollaa kachkanku. Ichaqa Diosqa qawachkanmi imaynam paykunapa kawsasqantaqa. 24 Paykunaqa huk ratollapaqmi hoqarikunku. Huk ratollapitaqmi chinkachisqapas kanku. Wichqakuruq wayta hinam humillasqa kanku. Trigo qorusqa hinam rikurirunku. 25 Mana chayna kaptinqa pitaq llullakuqpaq kunan hapiwanman? Mana chayna kaptinqa pitaq rimasqaykunata yanqachanman?
18
JOB25,26
798 Runakuna huchayoq kasqanmanta
25
2
1Sua
sutiyoq lawmanta Bildadataqmi nirqa:
Diosqa tukuy ima gobiernaqmi. Diosqa llapa runapa manchakunanmi. Payqa hanaq pachapi hawkayay qokuqmi. 3 Tropankunapas manaa yupay atinam paypaqa. Achkiyninpas llapallan runamanmi kanchaykun paypaqa. 4 Yaqachum runaqa mana huchayoq kanman Diospa qayllanpiqa? Yaqachum warmimanta naceqqa limpio kanman Diospa qayllanpiqa? 5 Paypa qayllanpiqa killapunipas manam allintaqa kanchanchu. Paypa qayllanpiqa lucerokunapas manam sumaq claroy-claroychu 6 Runaqa paypa qayllanpiqa aycha uru hinallam. Runaqa paypa qayllanpiqa cochinilla hinallam.
1Jobataqmi
26
2
Diosqa Tukuy imapi munaychakuq kasqanmanta
nirqa:
Imapitaq yanaparqanki mana kallpayoq runata? Imaynatataq librarqanki eqoyasqa runata? 3 Yaqachum allin consejollatapas qorqanki mana yuyayniyoq runaman? Yaqachum allin yachayta yachachirqanki chayna runakunaman? 4 Pipa yanapakuyninwantaq rimarirqanki chay palabrakunata? Pi rimachisuptikitaq qamqa rimarqanki chaynata? Wauqkunapa almanmi yakukunapa ukunpi qewikachakuchkan. 6 Diospa qayllanpiqa wauqkunapa kasqanpas sutichallam kachkan. Paypa qayllanpiqa uku pachapas manam pakasqachu kachkan.
5
799
JOB26,27
Diosmi norte lawpi cielokunata mastarirqa mana imapa kasqanpi. Kay pachatam warkusqata hina churarqa mana imapa hawanpi. 8 Payqa puyukunapim wichqarun yakukunatapas. Yakupa llasayninwanqa manamya llikirunchu puyukunapas. 9 Payqa poqosqa killapa uyantam puyunkunawan tapaykun. Paolonwan tapachkaq hinam puyunkunawan tapaykun. 10 Lamar qochapa muyuriqnintam Diosqa churaykun linderopaq chaykamalla achkiy chayananpaq, hinaspaataq chaymanta tutayay qallaykunanpaq. 11 Cielokunapa pilarnin orqokunam katkatatan Diospa qaqchakuyninwan. Mancharikuchkaq hinam katkatatanku Diospa qaqchakuyninwan. 12 Diosqa kallpanwanmi lamar qochata hawkayachin. Payqa allin tanteayninwanmi Rahab animalta utuparuspan chinkarachin. 13 Pukusqanwanmi cielokunata puyumanta limpiarun. Makinwanmi lluchkay-lluchkay culebrata payqa tuksirun. 14 Chaykunaqa rurasqankunapa wakillanmi. Kay uyarisqanchikqariki upallalla rimarisqapa aschallanmi. Hinaptinqa pitaq entiendenman nisyullay-nisyuta qapariptinqa?
7
27
2
1Jobmi
yapatawan nirqa:
Mana allin runakuna castigasqa kananmanta
Derechoyta qechuruwaptinpas kawsaq Diosraykum jurani. Llakichiwaptinpas Tukuy Atiyniyoq Diosraykum jurani. 3 Tukuy tiempo kawsanaykamaqa Diospa qowasqan samayniy kanankamaqa 4 manam mana allintaqa
JOB27
800
rimasaqchu oqaqa. Qalluypas manataqmi rimanqachu llullataqa. 5 Kawsanaykamaqa manapunim upallasaqchu mana huchayoq kasqaymanta rimaytaqa. Manapunim chaskisqaykichikchu qamkuna cheqap rimaq kasqaykichikpaqqa. 6 Allin ruraq kasqaymantaqa mana kachakuykuspam defiendekusaq. Kawsanaykamaqa sonqoypapas mana qaqchasqanmi oqaqa defiendekusaq. Mana allin ruraqkuna hina castigasqay kachun enemigoykunaqa. Mana allin runakuna hina castigasqay kachun contraypi sayariqkunaqa. 8 Diosta mana respetaq runaqa imapitaq confiakunman Diospa waurachisqan kaspanqa? Diosta mana respetaq runaqa imapitaq confiakunman Diospuni kawsayninta qechuruptinqa? 9 Diosqa yaqachum payta uyarinman sasachakuykuna payman hamuptinqa? 10 Payqa manam kusikuytaqa tarinchu Tukuy Atiyniyoq Diospiqa. Payqa manam sapa punchawchu qayakun Diostaqa. 11 oqam yachachisqaykichik atiyninwan imaynam Diospa rurasqanmantaqa. Manam pakasqaykichikchu Tukuy Atiyniyoq Diospa ruray munasqanmantaqa. 12 Chaynaqa llapallaykichik rikuchkaspaqa imanasqataq rimankichik yanqakunataqa?
7
Mana allin ruraqpaq Diospa waqaychasqan castigoqa kaynam, dao ruraq runakunapa Diosmanta chaskisqanku herenciaqa kaynam: 14 Churinkunaqa maynataa miraspapas guerrapim waurunqaku. Mirayninkunaqa maynaa kaspapas mikuymanta yarqasqam kanqaku. 15 Paykunamanta puchuqkunaataqmi peste onqoywan wauspa pampasqa kanqaku. Hinaptinmi viudakunapas paykunamanta
13
801
JOB27,28
manaa waqaspa upallakuykunqaku. Mana allin ruraq runaqa allpata hinaa qollqeta huukuruptinpas, mana allin ruraq runaqa mituta hinaa pachata ruraruptinpas 17 chaywanqa pachakunqa allin ruraq runakunam. Chay qollqetaqa rakinakunqa mana huchayoq runakunam. 18 Mana allin ruraq runaqa pacha tukuq puyu hinallam wasinta rurakurun. Mana allin ruraq runaqa chakrapi cuidaqpa hatusninta hinallam wasinta rurakurun. 19 Chayna runaqa chay tutallapaqam apullaa puuykun, ichaqa rikchariruspanqa mana imayoqam rikurirun. 20 Paytaqa manchakuymi aparunqa lloqlla hina. Paytaqa tutapi wayra param aparunqa suwa hina. 21 Paytaqa intipa qespimunan lawmanta wayra pukumuqmi pasachikun. Paytaqa vientom wasinmanta hoqariruspan seqaykachikun. 22 Wayraqa mana llakipayarispam paypa contranpi pukunqa. Atiyninmanta ayqeyta munaptinpas wayraqa paypa contranpim pukunqa. 23 Taqllakuspa asipayachkaq hinam paymantaqa viento burlakunqa. Silbakuspa burlakuchkaq hinam vientoqa maymi kasqanmanta aparunqa.
16
28
horqonapaqqa kanmi minakuna. Qorita chuyanchanapaqqa kanmi sitiokuna. 2 Fierrotaqa horqona allpa ukumantam. Cobreta chulluchispaqa rakina rumimantam. 3 Runaqa achkiymanam
1Qollqe
Yachayqa maypim tarikusqanmanta
JOB28
802
tikrarun tutayaytapas. Payqa kuchun-kuchunmi maskan metalniyoq rumikunatapas. Payqa maskanmi tutayaya kaptinpas. Payqa maskanmi sinchillaa tutayay ukukunapipas. 4 Minatam toqonku runakunapa mana yachananpi. Minatam toqonku runakunapa mana purinanpi. Runakunapa kasqanmanta karupim waskakunawan warkuchikuspa llamkanku. Paykunaqa kaynaman-waknamanmi waskakunawan wayuchikuspa aywiykachachikunku. 5 Kawsaykunatam qespichin kay pachapa hawan allpaqa. Ichaqa ninawan tukusqa hinam kachkan chaypa ukunqa. 6 Chay allpapa ukun rumikunapim tarikun safiro sutiyoq alhaja rumikunapas. Chay allpapitaqmi tarikun qori rumikunapas. 7 Chaykunaman riq antaqa manam rikurqachu wamankunapas. Chaykunaman riq antaqa manam reqsirqachu ankakunapas. 8 Manchakuypaq animalkunapas manam chaynintaqa purinchu. Leonkunapas manam chaynintaqa pasanchu. 9 Hina rumi kaptinpas runaqa qaqatam uchkun kallpallanwan. Qaqallaa kaptinpas runaqa orqotam wikutin kallpallanwan. 10 Runaqa toqon qaqay-qaqay rumikunatam. Payqa tarin tukuy suma-sumaq kaqkunatam. 11 Payqa mayupa toqyasqan pukyukunatam qochacharun. Pakasqa kaqkunatam lliwpa qawanantaa rurarun.
12
Ichaqa maymantam hamun yachayqa? Maypim kachkan entiendeyqa? 13 Runaqariki mayna valorniyoq yachay kasqantaqa manam yachanchu. Yachayqariki tarikun manam runakunapa kawsasqan kay pachapichu. 14 Uku-uku lamar qocham nin:
803
JOB28
Yachayqa manam tarikun kaypichu nispa. Chaynataqmi lamar qochapas nin: Kaypipas manataqmi tarikunchu nispa. 15 Yachaytaqa manam qoriwanchu rantina. Yachaytaqa manam qollqewanchu pagana. 16 Qoripurowanpas yachaytaqa manam tupachichwanchu. Onice alhaja rumiwanpas yachaytaqa manam tupachichwanchu. Safiro alhaja rumiwanpas yachaytaqa manam tupachichwanchu. 17 Qoriqa manam igualanmanchu yachaymanqa. Sumaqllaa cristalpas manam igualanmanchu yachaymanqa. Qori-puromanta alhajakunapas manam igualanmanchu yachaymanqa. 18 Coral alhaja rumitaqa manam qawarinapasachu. Cristal rumitaqa manam qawarinapasachu. Yachaypa llumpay valesqanman hinaqa perlaskunapas manam ancha valenchu. 19 Cus nacionmanta hamuq topacio sutiyoq alhaja rumipas manapunim yachaymanqa igualanchu. Qori-purowanpas manapunim yachayqa rantisqaqa kanmanchu. 20 Chaynaqa maymantam hamun yachayqa? Chaynaqa maypim kachkan entiendeyqa? 21 Yachayqa llapa kawsaqkunapa awinmanta pakasqam kachkan. Yachayqa alton pawaq animalkunamantapas pakasqam kachkan. 22 Uku pachapas rimachkaq hinam nin: Yachaymantaqa uyayllam-uyarirqani nispa. Diosllam reqsin chay yachaypa annintaqa. Diosllam yachan chay yachaypa maypim kasqantaqa. 24 Diosqa qawanmi kay pachataqa cantonmanta cantonkamapas. Diosqa rikunmi cielopa ukunpi kaqkunatapas. 25 Wayraman Dios kallpata qospanqa,
23
JOB28,29
26
804
yakupaq Dios medidanta churaspanqa, parananpaq kamachikuykunata qospanqa, llipyayllawana rayokunapa anninta kichaspanqa 27 qawarqataqmi yachaytapas. Willakurqataqmi chay yachaymantapas. Chaynapim payqa mana tukuqpaq churarqa. Sumaqta qawapaykuspanmi chaskirqa chaytaqa. 28 Hinaspam runataqa Dios nirqa kaynata: Runa yachayniyoq kananpaqqa oqa Seortam respetawanan. Runa allin entiendeq kananpaqqa mana allinmantam rakikunan.
29
2
1Jobmi
nirqataq:
Tukuykunallanpaqa Job defiendekusqanmanta (29-31)
Ima allinraq kanman awpaq killakunapi hina rikuriruptiyqa! Ima allinraq kanman Diospa waqaychawasqan punchawkunapi hina rikuriruptiyqa! 3 Chay tiempokunapiqa paypa achkiyninwan kanchaykusqam kaq kani. Chay tiempokunapiqa kanchaykuwaptinmi tutayaypipas puriq kani. 4 Ima allinraq kanman kallpaypi hinaraq rikuriruptiyqa! Chay tiempokunapiqa favorecewaspam Diospuni wasiytapas waqaycharqa. 5 Chay tiempokunapiqa Tukuy Atiyniyoq Diospunim oqawan karqa. Chay tiempokunapiqa churiykunapas muyuriqniypim oqawan karqa. 6 Chay tiempokunapiqa lechepa llukllunpas yanqaa kaptinmi chaypa hawantaa purirqanipas. Chay tiempokunapiqa rumikunapa hawantaraqmi puririrqa aceiteypas. 7 Llaqtapa zaguanninpi huunakuyman riptiymi hinaspa chay huunakuypi tiyaykuptiymi 8 mozokunapas rikuykuwaspan
805
JOB29
respetowan huk lawman pasakuqku. Yuyaq runakunapas sayariykuspam rimaykuwaqku. 9 Kamachikuqkunapas rimachkaspankum qonqayta upallaykuqku. Paykunaqa makinkuwanmi siminkuta tapakuqku. 10 Jefekunapas rimachkaspankum upallaytaa qallaykurqaku. Qonqaytam wata qallua rikurirurqaku. Uyariwaqniykunam oqataqa alabawaqku. Qawaqniykunam oqamanta allinta rimaqku. 12 Ruegakuwaqniy akariqtaqa oqam librarqani. Mana pipapas nanachikusqan mana piyniyoqtam oqaqa yanaparqani. 13 Pasaypaq wakchayaruq runapas graciastam oqaman qowarqa. Yanapasqaywanmi viudapas kusikuywan takirqa. 14 Sapa punchaw pachakuchkaq hinam allin ruraytaqa ruraq kani. Sapa punchaw punchukuchkaq hinam allin arreglotaqa ruraq kani. Sombrerokuchkaq hinam allin arreglotaqa ruraq kani. 15 awsapa awinkuna hinam oqaqa karqani. Suchupa chakinkuna hinam oqaqa karqani. 16 Wakchakunapa taytanmi oqaqa karqani. Mana reqsisqaypa asuntonpi preocupakuqmi oqaqa karqani. 17 Mana allin runapatam ichaqa kirunkunatapas pakiparqani. Siminmantaam hapisqantapas horqoq kani.
11 18
oqam piensarqani kawsasqay punchawkunaqa aqo hinaa kananmanta. oqam piensarqani
JOB29,30
19
806
wasiypipuni waukunaymanta. oqam piensarqani yakupa patanpi sachapa sapin hina allin kasqayta. Piensarqanitaqmi tutapi sulla chaskichkaq sacha hina allin kasqayta. 20 Nirqanitaqmi runakuna mana tukuyta alabawananmanta. Nirqanitaqmi mosoq flechana hina kallpayqa mana tukunanmanta. Chay tiempopiqa llapa runakuna uyariwaspanmi pacienciawan suyaqku. Consejoykunata chaskinankupaqmi paykunaqa upallaykuqku. 22 Rimayta tukuruptiyqa manam pipas kutipawaqchu. Sulla hina chayaykuq palabraykunataqa manam wischupakuqkuchu. 23 Parata suyachkaq hinam paykunaqa suyawarqaku. Usyay tiempopi parata suyachkaq hinam palabraykunata uyariqku. 24 oqam paykunapaq asirirkurqani manaa pimanpas confiakuptinku. Paykunam chay favortaqa mana despreciaspa chaskiqku. 25 oqam paykunapa imaynam purinanta tantearqani. Paykunapa jefen kaspaymi chawpinkupi tiyarqani. Tropankunapa chawpinpi rey hinam paykuna ukupi yacharqani. Llakisqakunata consuelaq hinam oqaqa paykunata consuelarqani.
21
30
oqamantapas aswan mozo kaqkunaraq asipayawankupas. Paykunapa taytankutaqa manam munaymanchu karqa ganadoykuna michiq allqollapaqpas. 2 Makinkupas imapaqtaq serviwanman karqa manaa kallpankupas kachkaptinqa? 3 Wakchayaywan pasaypaq yarqaymanta kaspankum tutankuna chaki allpapi purirqaku.
1Kunanataqmi
Jobmi llakikun akariypi tarikusqanmanta.
807
JOB30
Imapas tarisqankutaam kachurqaku. Sachakunapa ukunpim mikunankupaq malvastaa pallaqku. Retamapa sapinkunataam paykunaqa mikuqku. 5 Paykunaqa karqaku runakuna ukumantapas wischusqam. Paykunaqa karqaku suwakuna hina qaparillawana qatikachasqam. 6 Pasaypaq chaki wayqokunapim paykunaqa *yacharqaku. Machaykunapa raqrankunapim paykunaqa yacharqaku. 7 Monte-monte ukupim paykunaqa qaparkachaqku. Sacha-sacha ukupim paykunaqa huunakuqku. 8 Paykunaqa kanku mana yuyayniyoq runakunapa churinkunam. Paykunaqa kanku mana pipapas reqsisqan runakunapa churinkunam. Paykunaqa kanku llaqtankumantapas wischusqa runakunam.
4
Kunanqa oqam rikuriruni chayna runakunapa burlakunana. Kunanqa oqam rikuriruni asikunanku runaa. 10 Kunanqa millakuwaspankuraqmi oqamanta anchurikunku. Kunanqa mana penqakusparaqmi uyaypipas toqawanku. 11 Flechanapa cuerdanta tipichkaq hinam oqallaytaqa Dios humillarachiwan. Chayraykum kay runakunapas manaa respetowanchu qawawan. 12 *Alleq lawniymantam hatarinku. Qepamanmi tanqaykuwanku. Venceruwayta munaspankum tukuy imata ruranku. 13 Wichirachiwayta munaspankum purinaytapas lliw taqmarunku paykunaqa. Manamya pipas yanapaykuwanchu oqallaytaqa. 14 Uchkusqa murallanta hinam paykunaqa yaykuramunku.
9
JOB30
808
Tuisqa rumikuna qaparichkaq hinaraqmi oqa lawman tikrakamunku. 15 Manchakuymi qonqaymanta hapirullawan. Respetasqa kasqaypas qonqaytam wayrapa apasqan hina chinkaruwan. Puyu pasachkaq hinam libraqniypas chinkaruwan. oqallayqa wauypa patanpiam kachkani. oqallayqa llakipa qatisqanam kachkani. 17 Tutam tulluykunaman nanaykuna yaykuruwan. Kachuwaqniy hinam mana samaykuspan nanawan. 18 Diosmi llumpay atiyninwan pachaymanta hapichkaq hina hapiruwan. Ponchopa kunkan qewichkaq hinam oqallayta llapiruwan. 19 Diosmi mitukunapa chawpinman wischuykullawan. Allpaman-uchpamanam oqallaytaqa rikurirachiwan.
16 20
Diosnilly, qayakamullaptiypas manamya contestaykuwankichu. Qayllaykipi sayaykullaptiypas qawaylla-qawaykuwaspam mana yanapaykuwankichu. 21 Mana llakipayakuqam oqawanqa rikurirunki. Piakuywanmi qamqa akarichiwanki. 22 Wayrawan hoqarirachiwaspaykim aparachiwanki. Wayra-parawanmi oqataqa katkatatachiwarqanki. 23 Yachakunim qam wauyman apawasqaykita. Yachakunim llapallan kawsaqkunapa huunakunanman apawasqaykita. 24 Manachum pillapas makinta haywariykunman sasachakuypi kaqmanqa? Manachum pillapas makinta haywariykunman ruegakuspan yanapakuyta maakuptinqa?
809
JOB30,31
Manachum oqaqa waqarqani sasachakuypi kaqkunawan kuska? Manachum oqaqa llakikurqani wakchakunawan kuska? 26 Ichaqa allin kaqkunata suyachkaptiymi mana allin kaqkuna chayaramuwan. Achkiyta suyachkaptiymi tutayaya chayaramuwan. 27 Ukuykunam manaa samaykuspan tukukuchkan. Llakikuy punchawllaam oqallaytaqa suyawachkan. 28 oqallayqa tutayaypim intipapas manaa kanchaykusqan purillachkani. Huunakuypipas hatarispaymi yanapaykuwanankupaq qaparillani. 29 Kunanqa atoqkunaman rikchakuqam rikurirunipas. Kunanqa avestruz animalman rikchakuqam rikurirunipas. 30 Aycha qaraypas yanayaruspam pelarikuchkan. Tulluykunapas calenturawanmi llumpayta ruparikuchkan. 31 Arpallaymi llakikunaypaqa serviwachkan. Qenallaymi waqakunaypaqa compaawachkan.
25
31
contratota rurarqani doncellakunataqa mana qawapayanaypaq. 2 Hanaq pachapi kaq Diosqa ima premiotataq runamanqa qonman? Tukuy Atiyniyoq Diosqa ima herenciatataq altomanta qomunman? 3 Manachum llakikuytaqa qonman mana allin runakunaman? Manachum sasachakuytaqa qonman mana allin ruraqkunaman? 4 Manachum Diosqa qawanman imaynam purisqayta? Manachum Diosqa yupanman lliw ichisqaykunata?
5
1Kikiypunim
Mana huchayoq kasqanmanta Jobpa rimarisqanmanta
oqaqa juranim
JOB31
810
mana engaowan rurasqaymanta. oqaqa juranim apuraspay mana pitapas engaasqayta. 6 Mana engaakuq balanzapi pesachkaq hinay kikin Diospuni allinta juzgaykuwachun. Payqa mana huchayoq kasqaytay yachachun. 7 Sichum allin anmanta rakikuruptiyqa, sichum ima mana allinmanpas makiykuna chapukuruptinqa 8 tarpusqaytapas hukay mikukuchun. Tarpusqaypa rurunpas pilapasqay kachun. Sichum sapaq warmiwan engaarachikuptiyqa, sichum vecinoypa punkunpi payta wateqaptiyqa 10 kikiypa warmiypuniy hukpaqa kawsayta kutapakuchun. Mana reqsisqay runaay paywan puukuchun. 11 Chaynata ruraruptiyqa mayna huchach kanman! Chaynata ruraruptiyqa mayna castiganapaqcha kanman! 12 Chaynata ruraruptiyqa kanman uku pachakama rupaspan yaykuq nina hinach. Chaynata ruraruptiyqa kanman tarpukusqaypa sapinkama ruparuq nina hinach. 13 Sichum sirvienteykuna reclamawachkaptin despreciarqani paykunapa derechonta, sichu sirvientaykuna reclamawachkaptin despreciarqani paykunapa derechonta 14 hinaptinqa imatataq ruraykullayman Diospuni contraypi hatariruptinqa? hinaptinqa imatataq contestallayman Diospuni tapuykuwaptinqa? 15 oqapas-paykunapas mamaykupa wiksanpi Diospa unanchasqallanmi kanikuqa. oqapas-paykunapas mamaykupa wiksanpi sapallan Diospa rikurichisqanmi kanikuqa. 16 Wakchakunapa maakuwasqantaqa manam negarqanichu. Viudatapas aminankama waqaqtaqa
9
811
JOB31
manam qawakurqanichu. Mikuspayqa manam sapallaychu mikurqani. Mikuspayqa mana tayta-mamayoqmanmi haywaykuq kani. 18 oqaqa mozo kasqaymantaraqmi mana tayta-mamayoqkunapaq taytan hina karqani. oqaqa warma kasqaymantaraqmi viudakunata yanaparqani. 19 Pipapas mana pachan kaptin waunayachkaqta rikuspayqa, pipapas tapakuykunanpaq mana imanpas kaptinqa 20 oqam ovejaykunapa millwanwan qoniykachirqani paytaqa. Hinaptinmi payataq bendecisqa kanaypaq maapuwarqa. 21 Mana tayta-mamayoqtaqa manam amenazarqanichu. Payta amenazanaypaqqa reqsisqay autoridadkunamanqa manam hapipakurqanichu. 22 Kay rimasqaykuna mana cheqap kaptinqa rikraypas wasaymantay chutakuruchun. Kay rimasqaykuna mana cheqap kaptinqa brazoypas hombroymantay pakikuruchun. 23 oqallayqa Diospa castigontam manchakurqani. Atiyninta qawachkaspaqa manam kaykunataqa rurayta atiqchu kani.
17
Manam haykapipas qoripiqa hapipakurqanichu. Manataqmi: Qanmi hapipakunayqa kanki nispayqa nirqanichu. 25 Kusikuyniytaqa manam churarqani llumpay apu kasqaypichu. Kusikuyniytaqa manam churarqani llumpay qollqe ganasqaypichu. 26 Rikurqanim intipa kancharisqanta. Rikurqanim killapa sumaqllaa achkirisqanta. 27 Ichaqa piensaspallaypas manam engaasqachu karqani. Manataqmi muchapayaspaypas adoraqchu karqani. 28 Chaynata ruraruptiyqa mayna castiganapaqcha kanman!
24
JOB31
812
Chaynata ruraruptiyqa Altopi kaq Diosta negaycha kanman. Pipas cheqniwaqniy llakipa hapisqan kaptinqa manam kusikurqanichu. Cheqniwaqniyta ima mana allinpas pasaruptinqa manam kusipayarqanichu. 30 oqaqa manam munarqanichu simiy huchallikunantaqa. oqaqa manam akarqanichu paypa waunanta munaspayqa. 31 Wasiypi *yachaqkunam oqamanta nirqaku: Pitaq Jobpa mikunanmanta mana saksaykurqachu? nispa. 32 Manam hawapichu puuchiq kani forastero runataqa. Wasiytaqa kichaykuqmi kani puriq runamanqa. 33 Wakin runa hinaqa manam taparqanichu mana kasukusqaytaqa. Wakin runa hinaqa mana allin rurasqaytaqa manam pakarqanichu sonqoypiqa. 34 Chay huchakunataqa mana rurasqayraykum mana manchakurqanichu chay huunasqa runakunataqa. Chay huchakunataqa mana rurasqayraykum mana hukmanyarqanichu aylluykunapa despreciawananmantaqa. Chay huchakunataqa mana rurasqayraykum upallakuykuspay mana lloqsirqanichu punkuymantaqa.
29
Ima allinraq kanman pipas uyariykuwaptinqa! Kay firmaywanmi defiendekuni asuntoytaqa. Tukuy Atiyniyoq Diosy contestawachun oqataqa. Acusawaqniyqa qellqaspay denunciawachun oqataqa. 36 Hinaptinqa chaytam apasaq hombroypi sutillata. Umaypi coronata apachkaq hinam apasaq sutillata. 37 Tukuy ima rurasqaymantam
35
813
JOB31,32
oqaqa Diosman cuentata qosaq. oqaqa ancha reqsisqa kamachikuq hinam payman asuykusaq. 38 Chakraypi runakunapas manam contraypiqa qaparirqakuchu. Chakraypi yapuqkunapas manapunim waqarqakuchu. 39 Paykunapa cosechasqankutaqa manam mikurqani debaldellachu. Chakrapi llamkaqkunataqa manam hukmanyachirqanichu. 40 Sichum chaykunata ruraruptiyqa trigo wiananmantay chakraypipas kichkaa wiachun. Sichum chaykunata ruraruptiyqa cebada wiananmantay chakraypipas qoraa wiachun. Chaykunata rimarispanm Jobqa tukurqa defiendekusqanta.
32
allin ruraq kasqanpaq hapikusqanraykum chay rimaqmasinkuna manaa imatapas nirqakuchu. 2Hinaptinmi Eliu sutiyoq runa Jobpa contranpi piakururqa. Payqa piakururqa Jobqa mana huchayoqpaq hapikuspan Diosta culpaptinmi. Eliu sutiyoq runaqa karqa Baraquelpa churinmi. Baraquelataqmi karqa Buz casta Ram sutiyoq runapa miray nin. 3Eliu sutiyoq runaqa piakururqataqmi Jobpa chay kimsan amistadninkunapa contranpipas. Paykunam imallatapas manaa nispanku Jobta mana allin ruraqpaq hapirqaku. 4Eliu sutiyoq runaqa paykunamanta sullkaraq kaspam rimananpaq listollaa suyarqa. 5Chay kimsa ru na ku na ma na a Jobta niyta atiptin kum payku napa contranpi Eliuqa piakururqa. 6Chay napim Buzpa castan Baraquelpa churin Eliuqa rimarirqa kaynata: Qamkunaqa machu seorkunaa kaptikichikmi, oqaqa mozollaraq kaspaymi manchakurqani yachasqaykuna rimariyta. 7 oqam piensarqani kaynata: Machu runakunay puntataqa rimachunku nispa. Achka watayoqkunay puntataqa yachayta yachachichunku nispa. 8 Seguroch Diosmanta hamuq espiritu runapiqa kachkan. Seguroch Tukuy Atiyniyoq Diospa pukuriynin runataqa entiendechichkan.
1Jobqa
Eliu sutiyoq runa Jobta contestasqanmanta (32-37)
JOB32
9
814
Manam yuyaqkunallachu yachayniyoqqa kanku. Manam machukunallachu allin kaq entiendeqqa kanku. 10 Chaymi nikichik: oqatay uyariwaychik. Yachaytam oqapas yachachisqaykichik. oqam atienderqani rimasqaykichikta. oqam uyarirqani yuyaymanaspa rimasqaykichikta. oqam suyarqani allin palabrakuna maskasqaykichikta. 12 oqaqa sumaqtam uyarirqani qamkunapa rimasqaykichikta. Ichaqa mayqannikichikpas manam atirqankichikchu Job convencechiyta. Ichaqa mayqannikichikpas manam atirqankichikchu Job rimapayayta. 13 Yachaysapapaq mana hapikunaykichikpaqmi mana runachu contestanqa aswanqa Diosmi. 14 Jobqa manam imatapas rimapayawarqachu. oqapas contestasaqqa manataqmi qamkunapa rimasqaykichikman hinachu.
11
Tayta Job, paykunaqa kachkanku mancharisqaam. Paykunaqa kachkanku qamta mana rimapayay atiqam. Paykunapaqa palabrankupas tukurunam. 16 Chaynaqa oqapas suyasaqchum paykuna upallarusqanrayku? Chaynaqa oqapas suyasaqchum sayaruspa manaa rimapayasusqaykirayku? 17 Manam, oqaqa kikiypa parteymantam nisqayki. oqaqa yachasqaytam qanman rimapayasqayki. 18 Sonqoymi huntallaa kachkan rimanaypaq. Manam aguantayta atiniachu rimanaypaq. 19 Vino timpuchkaq hinam oqapa sonqollay timpuchkan. Mosoq odre llikikuruchkaqa hinam oqapa sonqollay llikiruq hinaa kachkan. 20 Chaynaqa hawkayarinaypaqmi oqaqa rimarisaq. Chaynaqa qamta contestanaypaqmi simiyta kicharisaq. 21 Pimanpas mana sayapakuspaymi rimarisaq. Pitapas mana alabaspaymi
15
815
22
JOB32,33
rimarisaq. oqaqa manam yachanichu runa alabaytaqa. Chaynata ruraruptiyqa unanchawaqniych qarqoruwanman oqataqa.
Eliu sutiyoq runawan Job qaqchachikusqanmanta
33
Job, kunany uyariy kay palabraykunata. Chaynaqa Job, kunany atiendey llapan rimasqayta. 2 Kunanqa am simiyta kichaykunia. Kunanqa am rimayta qallaykunia. 3 oqaqa rimarisaq Diospa munasqanman hina piensaspam. Yachasqaytaqa rimarisaq mana llullakuspam. 4 oqataqa Diospa espiritunmi unanchawarqa. oqamanqa Tukuy Atiyniyoq Diosmi kawsayta qowarqa.
5
1Chaynaqa
Atispaykiqa oqatay contestaway. Allinta preparakuspay contestaway. awpaqniypi sayaykuspay contestaway. 6 oqapas Diospa qayllanpiqa qam hinallam kani. oqapas mitumanta unanchasqallam karqani. 7 Chaynaqa oqamantaqa manam ima manchakunaykipas kanchu. oqaqa manam tanqaypaqqa tanqasqaykichu. 8 Cheqaptapunim qamqa qayllaypi rimarqanki. Hinaptinmi kayna nisqaykita uyarirqayki: 9 oqaqa mana huchayoqmi kani. oqaqa kani manam mana kasukuqchu. oqaqa kani mana culpayoqmi. oqaqa kani manam mana allin ruraqchu. 10 Ichaqa Diosmi yanqamanta cargochawan. Diosqa yanqamantam enemigonpaqa hapiwan.
JOB33
11
816
Chakiykunatam cadenawan hina chaqnaruwarqa nispa. Maypim purisqaytapas paymi cuidawarqa nispa. 12 Manam allinpunichu chay rimasqaykiqa. Diosqa aswan mas hatunmi runamantaqa. 13 Imanasqataq qamqa churanakunki Dioswanqa? Payqa manam cuentataqa qonmanchu imapas rimasqanmantaqa. 14 Diosqa achka formapim rimapayan runakunataqa. Ichaqa manam cuentata qokunchu runaqa. 15 Diosqa rimapayakunmi mosqoypipas. Rimapayakunmi tuta revelacionpipas. Rimapayanmi puuy hapiruptinpas. Rimapayanmi camanpi puuruptinpas. 16 Rinrillanpim rimapayan Diosqa. Cheqapyachinmi amenazasqantaqa. 17 Chaynataqa rimapayan mana allin rurasqankumanta kutirichinanpaqmi. Chaynataqa rimapayan orgulloso kayninta qechunanpaqmi. 18 Chaynapim Diosqa runakunata libraykun sepulturamanta. Chaynapim Diosqa libraykun guerrapi waunanmanta. 19 Diosqa corregintaqmi camapi nanaykunawanpas. Diosqa corregintaqmi tullunkunapi mana taniq nanaykunawanpas. 20 Chaynapim runaqa mikuytapas millakuruna. Mayna miskia kaptinpas mikuytam millakuruna. 21 Chaynapim aychanpas tukuchkan manaa rikurinankama hinaspa mana rikuriq tullunkunapas rikurinankama. 22 Paypa vidanqa sepulturamanam hichpaykuchkan. Paypa vidanqa wauqkunapa kasqanmanam hichpaykuchkan. Ichaqa paypa ladonpi huk angel kaspaqa, waranqa angelkunamanta huk allinyanachiq angel kaspaqa, Diospa munasqanta rurananpaq chay runata rimapayaq angel kaspaqa 24 chay runamanta llakipayarikuspany
23
817
JOB33
Diosta nichun kaynata: Sepulturaman ama yaykunanpaqy libraykuy kay runata nispa. Vidanpa rantinpim tarirunia huk pagota nispa. 25 Hinaptinqa aychallanpas rikurirunqa mozo kasqanpi hinaraqch. Hinaptinqa rikurirunqa mozo kasqanpi hina kallpayoqraqch. 26 Diosta ruegakuptinmi payqa chaskiykunqa. Kusikuywan qaparispam Diospa uyanta rikuykunqa. Runaqa awpaq hina allin ruraq kananpaqmi Diosqa payman kutichipunqa. 27 Chaynataqmi chay runaqa llapa runakunaman ninqataq kaynata: oqa huchallikuruchkaptiypas Diosqa manam merecesqayman hinachu castigaruwan. Diospa munasqanman hina mana kawsachkaptiypas payqa manam merecesqayman hinachu castigaruwan. 28 Aswanraqmi payqa sepulturaman rinaymanta vidallayta libraykuwan. Kunanqa achkiyta qawaspay kawsakunaypaqam libraykuwan. Chaynaqa tukuy kaykunatam Diosqa runawan ruran. Iskay otaq kimsa kutikamam Diosqa chaynata ruran. 30 Chaynatam ruran runata wauypa patanmantaa kutichinanpaq. Chaynatam ruran wakin kawsaqkunata hina achkiyninwan kancharinanpaq.
29
Tayta Job, qamqa allintay uyariykuway. oqa rimanaypaqy upallalla uyariykuway. 32 Sichum imapas niwanayki kaptinqa kunany niway.
31
JOB33,34
818
Munachkanim allin ruraq kasqayki yachaykuyta, chaynaqa qamy rimapayaway. 33 Mana chayna kaptinqa uyariway oqata. Mana chayna kaptinqa upallay, yachachisqaykim allin yachayta.
34
rimarispanmi Eliu nirqa kay nata: Yuyayniyoqkuna, uyariychiky kay palabraykunata. Yachayniyoqkuna, atiendeychiky kay rimasqaykunata. 3 Malliykuspam yachanchik mikuypa gustontaqa. Chaynataqmi uyariykuspataq yachachwan palabrakunapa allin otaq mana allin kasqantaqa. 4 Chaynaqa rimasqaykichikmantay razonninpi kaqta akllasunchik. Hinaspay allin kaqta kikinchikpura yachasunchik. 5 Uyarisqanchikpi hinam Job nirqa kaynata: oqaqa allin ruraq kaptiypas Diosqa manamya ruraykapuwanchu allin arreglota. 6 Razonniypi kaptiypas llullakuqpaqmi hapiwan nispa. Mana faltayoq kachkaptiypas mana sanoyay atiq heridawanmi castigaruwan nispa. 7 Chaynaqa pi runataq kanman Job hina Diosta burlakuq runaqa? Sapa rato yaku tomachkaq hinamiki burlakun Jobqa. 8 Payqa purikun mana allin ruraqkunawanmi. Payqa purikun mana allin runakunawanmi. 9 Jobpa nisqanman hinaqa, runaqa manas imatapas horqokunchu Dios agradayta munaspanqa. 10 Chaynaqa yuyayniyoq runakuna, qamkunay uyariwaychik. Mana allin rurayqa Diosmanta karunchasqay kachun. Hucha rurayqa Tukuy Atiyniyoq Diosmanta karunchasqay kachun. 11 Diosqariki runamanqa pagapun
2
1Yapatawan
Diospa favorninpi Eliu sutiyoq runa rimarisqanmanta
819
JOB34
imaynam rurasqanman hinam. Diosqariki runamanqa qopun imaynam kawsasqanman hinam. 12 Hinaptinqariki Diosqa manam ruranmanchu mana allintaqa. Hinaptinqariki Tukuy Atiyniyoq Diosqa manam tikranmanchu allin arreglo ruraytaqa. 13 Diosmanqa manam pipas kay pachataqa qoykurqachu. Diosmanqa tukuy kay pachataqa manam pipas churachikurqachu. 14 Sichum runata Dios nanachikuptinqa, vidantawan samayninta kutichikuptinqa 15 llapallan runakunach tukurunman. Runakunach allpaman kutiykunman. Chaynaqa entiendeq kaspaykiqa uyariway. Chaynaqa uyarikuq kaspaqa atiendeway. 17 Sichum allin arreglo rurayta Dios cheqnispanqa manach atinmanchu gobiernaytaqa. Chaynaqa yaqachum acusawaq tukuy allin ruraq Atiyniyoq Diostaqa. 18 Payqariki reykunatapas ninmi: Qamkunaqa qara uyam kankichik nispa. Payqariki kamachikuqkunatapas ninmi: Mana allin ruraqkunam kankichik nispa. 19 Payqa manam sayapakunchu kamachikuqkunamanpas. Payqa manam wakchata despreciaspanchu apumanataq sayapakunpas. Paypa unanchasqallanmiki kachkan apupas-wakchapas. 20 Runakunaqariki qonqayllamantam waukunku. Runakunaqariki chawpi tutatam waukunku. Paykunaqa katkatatarispam ripukunku. Manam runapa atiyninwanchu llapa munaychakuqkunaqa qechusqa kanqaku. 21 Diosqa qawachkanmi runakunapa imaynam kawsasqantaqa. Diosqa rikuchkanmi
16
JOB34
22
820
runakunapa imaynam purisqantaqa. Mana allin ruraq runa pakakunanpaqqa manam kanchu tutayaypas. Mana allin ruraq runataqa manam pakaykunmanchu maynaa yanay-yanay tutayaypas. 23 Diosqa manam suma-sumaqtaraqchu averiguanan runamantaqa chaynapi runa payman rispa juzgasqa kananpaqqa. 24 Diosqa manam averiguananraqchu munaychakuqkunata urmachinanpaqqa. Diosqa manam averiguananraqchu paykunapa rantinpipas churananpaqqa. 25 Diosqa yachanmi chay munaychakuqpa imam rurasqantaqa. Payqa tutallan tikraparuspam lliw utuparun paykunataqa. 26 Mana allin ruraqkunata hinam payqa castigan. Llapa runapa qawasqantam payqa castigan. 27 Paykunaqa manaam qatirqakuchu Diostaqa. Paykunaqa manaam piensarqakuchu Diospa munasqanman hina kawsaytaqa. 28 Chaynapim Diosman chayachirqaku wakchakunapa qayakusqanta. Chaymi Diosqa uyariykurqa akariqkunapa qayakusqanta. 29 Sichum Dios upallakuykuptinqa pitaq payta acusanman? Sichum Dios uyanta pakaykuptinqa pitaq payta qawanman? Diosqa qawachkanmi nacionkunataqa. Diosqa qawachkanmi runakunataqa 30 chaynapi Diosta mana yupaychaq runaqa mana gobiernananpaq, chaynapi runakuna engaaqqa mana gobiernananpaq.
31
Ichaqa sichum Diosta mana allin ruraq runa ninman kaynata: Huchallikurunim, oqaqa manaam huchallikusaqachu yapatawanqa.
821
JOB34,35
Mana rikusqay faltaykunatay qawaykachiway nispa. Sichum huchallikuruptiyqa manaa ruranaypaqy qawaykachiway nispa. 33 Qampa tanteasqaykiman hinachu Dios pagasunaykita munachkanki? Qamqariki paypa pagasusqaykitam wischupakurunki. Chaynaqa qanmi akllakunaykiqa. Manam oqachu akllanayqa. Hinaptinqa niway imam yachasqaykitaqa.
32
Yuyayniyoq runakunam niwanqaku oqata. Yachayniyoq runakunam niwanqaku kaynata: 35 Jobqa rimachkan manam yachaywanchu. Jobqa rimachkan manam yuyaywanchu. 36 Ima allinraq kanman Jobpa rimasqankuna allin tapusqa kaptinqa. Mana allin runa hinam hukmankunata payqa rimarqa. 37 Payqa huchallikuchkaspanpas mana kasukuqraqmi rikurirun. Payqa oqanchiktapas kutipakuqam rikurirun nispa. Payqa Diospa contranpipas llumpay rimaqmi rikurirun nispa.
34
35
2
1Eliu
sutiyoq runaqa nirqataqmi:
Tayta Job, allinpaqchu rikchakapusunki qamtaqa Diosraq: Razonniyoqmi kanki nisunaykipaqqa? 3 Qamqa Diostam nirqanki kaynata: Imataq qokusunki oqa huchallikuptiyqa? nispa. Ima allintataq qowanman karqa mana huchallikuptiyqa? nispa. 4 Chaynaqa oqam contestasqayki qamta. Chaynaqa oqam contestasaq qampa amistadnikikunata. 5 Cielokuna lawman umaykita
JOB35
822
hoqarispay qawariy. Puyukunaqa qanmanta aswan mas altopi kasqantay qawariy. 6 Huchallikusqaykiqa Diostaqa manam imananpaschu. Maynaa mana kasukusqaykipas Diostaqa manam imananpaschu. 7 Allinta ruraspapas manataqmi imallatapas qochkankichu. Allinta ruraspapas manataqmi imallapipas favorecechkankichu. 8 Chayna mana allin rurasqaykiqa daanman qam hina runallatam. Allin rurasqaykipas favorecenmanqa qam hina runallatam. 9 Runakunaqa llumpayta akarispankum qayakunku. Paykunaqa munaychakuqkunapa makinmanta librasqa kanankupaqmi qayakunku. 10 Ichaqa paykunaqa manam maskankuchu unanchaqnin Diostaqa. Ichaqa paykunaqa manam maskankuchu tutankuna takichiqnin Diostaqa. 11 Manam maskankuchu purun animalkunamantapas mastaraq yachachiwaqninchik Diostaqa. Manam maskankuchu alton pawaq animalkunamantapas mastaraq yuyay qowaqninchik Diostaqa. 12 Paykunataqa orgulloso kasqankuraykum qayakuptinkupas Diosqa mana contestanchu. Paykunataqa mana allin ruraq kasqankuraykum qapariptinkupas Diosqa mana contestanchu. 13 Cheqaptapunipas Diosqa manam uyarinqachu chayna yanqa qayakusqankutaqa. Cheqaptapunipas Tukuy Atiyniyoq Diostaqa manam imapas qokunchu chaymantaqa. 14 Diostaqa manam rikurqanichu nisparaqmi piensachkankipas qamqa. Ichaqa pacienciawany suyaykuy, paypa awpaqninpiam kachkan asuntoykiqa. 15 Qamqa kunanmi ninkitaq piakuspanpas Diosqa mana castigakusqanta. Qamqa kunanmi ninkitaq loco hina rurasqaykimanta, Diostaqa mana imapas qokusqanmanta.
823
16
JOB35,36
Chaynaqa Job, qamqariki yanqakunatam rimachkanki. Qamqariki mana yachaywanmi llumpayta rimachkanki.
1Eliu
36
2
yapatawan rimarispanmi kaynata nirqa:
Eliumi rimarin Diospa hatu-hatun kayninmanta
Tumpatay suyaykuway oqa yachachinaypaq. Kachkanraqmi Diospa favorninpi rimarinaypaq. 3 Ancha-ancha yachasqaykunamantam rimarisaq. Unanchaqniyqa razonninpi kasqantam qawachisaq. 4 Cheqaptapunipas manam llullachu rimasqaykunaqa. oqaqariki alli-allin yachayniyoq kaspaymi rimapayachkaykichik qamkunataqa.
5
Diosqa atiyniyoq kasqanraykum pitapas nanachikuntaq. Payqa tukuy ima rurasqanpipas atiyniyoq kasqanraykum takyantaq. 6 Manam kawsachinqachu mana allin ruraq runataqa. akariqkunapaqmi ichaqa allin arreglota ruraykapunqa. 7 Diosqa nanachikunmi allin ruraq runakunataqa. Reykunawana tiyanankupi tiyaptinkupas nanachikunmi paykunataqa. Maypipas hoqarisqa kasqankupim wiaypaq takyachin paykunataqa. 8 Cadenawana chaqnasqa kachkaptinkupas, waskakunawana watasqa kachkaptinkupas 9 Diosmi paykunaman reqsichin mana allin rurasqankumanta. Diosmi paykunaman reqsichin orgullowan mana kasukusqankumanta. 10 Diosqa paykunatam rimapayan wanakunankupaq. Diosqa paykunatam rimapayan mana allinmanta kutirikunankupaq. 11 Sichum Diosta kasukuspa payta serviptinkuqa kawsakunankukamam allinllaa kanqaku.
JOB36
12
824
Waukunankukamam kusisqallaa kanqaku. Mana kasukuspankum ichaqa guerrapi wauchisqa kanqaku. Mana kasukuspankum ichaqa mana imata yachastin waukunqaku. 13 Rumi sonqo runakunaqa llumpa-llumpay piakuqllaam kanku. Cadenakunawan chaqnasqa kaspankupas paypa yanapakuynin mana maskaqmi kanku. 14 Chayna rumi sonqo runakunaqa mozollaraq kachkaspam waukunkupas. Penqaypaq kaqkunata rurachkaspam waukunkupas. 15 akariqkunataqa Diosmi libraykun chay akarisqanwan. Nanaywan kaqkunataqa Diosmi rimapayan chay nanayninwan. 16 Payqariki qamtapas tukuy sasachakuymantam aysaypay-aysasuchkanki. Payqariki mana ima sasachakuypa kasqanmanmi pusasuchkanki. Payqariki miskillaa mikuykunapa kasqanmanmi kusikunaykipaq pusasuchkanki. 17 Mana allin ruraq runakunapa juzgasqa kanankum qampia cumplikuspan hapisuchkanki. Juiciopi sentenciasqanmi hapisuchkanki. 18 Chaynaqa cuidakuy, yanqaataq pipas qori-qollqewan aysaykusunkiman. Chaynaqa cuidakuy, yanqaataq pipas hatun regalokunawan pantarachisunkiman. 19 Sasachakuymantaqa manam librasunkimanchu qaparisqaykipas. Sasachakuymantaqa manam librasunkimanchu tukuy atiynikipas. 20 Chaynaqa amay munaychu qonqaymanta nacionkunapa chinkarunan tutatapas. 21 Cuidakuy amaa mana allin rurayman kutirinaykipaq. Qamqariki akariymantam akllakurqanki mana allin ruraqa kanaykipaq. Diosqa hatu-hatun atiyniyoqmi. Payqa mana pipapas igualay atinan yachachikuqmi. 23 Manam pipas paytaqa tapunmanchu imapas rurasqanmantaqa. Manam pipas paytaqa ninmanchu
22
825
JOB36,37
37
mana allin rurasqanmantaqa. Runakuna takispam alabanku Diospa rurasqanmanta, chaynaqa qampas payta hatunchaspay alabay rurasqanmanta. 25 Llapa runakunam paytaqa qawanku. Runakunaqa karullamantam paytaqa rikunku. 26 Diosqa hatu-hatunmi, chayraykum mana entiendeyta atichwanchu paytaqa. Manataqmi atichwanchu paypa watankuna yupaytaqa. 27 Diosmi altoman yakuta waspichin. Hinaspam chulluchispan mayukuna kallpananpaq parachin. 28 Paraqa puyumantam tallikamun. Paraqa llumpayllataam kay pachaman tallikamun. 29 Pitaq entiendenman puyukunapa mastarikusqanta? Pitaq entiendenman Diospa yachasqanmanta rayokunapa tunrururumusqanta? 30 Diosqa llipyaytapas tukuy muyuriqninmanmi mastarirun. Lamar qochapa ukuntam ichaqa pakaykurun. 31 Chaynatam Diosqa mikuchin nacionkunaman. Chaynatam Diosqa achkallaa mikuyta qon paykunaman. 32 Payqa llipyaytapas makinpim hapiykun. Payqa llipyaytapas mayman chayananpaqmi kamachikun. 33 Altopi tunrururuykunam willawanchik paramunanmanta. Animalkunapas willawanchikmi wayra para hatarimunanmanta.
24
rayokunapa qaparisqanta uyariptiymi sonqollaypas tukukuruchkana. Chay rayokunata uyariptiymi sonqollaypas qasqoymanta pawaruchkana. 2 Qamkunaqa uyariychiky Diospa llumpa-llumpay qaparisqanta. Qamkunaqa uyariychiky paypa siminmanta lloqsimuq qapariyta. 3 Payqa cielokunapa tukuy ukunpim llipityarichin. Payqa kay pachapa cantonkamam llipityarichin. 4 Chay llipyaykunapa qepantaataqmi
1Chay
JOB37
826
Diospa qaparisqan uyarikun. Paypa qaparisqanmi manchakuyllapaqa uyarikun. Paypa vozninqa mana taniqmi uyarikun. 5 Llumpay admirakuypaqmi Diospa vozninpa tunrururusqanqa. Mana entiendey atinanchikkunatam ruran payqa. 6 Paypuni lastatapas kamachiptinmi kay pachaman wichimun. Paypunim nisyullataa paratapas chayachimun. 7 Dios chaynata ruraptinmi runakunapas wasillankupi qeparunku. Chaykunataqa Diospuni rurasqantam yachanqaku. 8 Purun animalkunapas machayninmanmi yaykurunku. Pakakunankupim *yachanku. 9 Surlawmantam vientokuna qespiramun. Norte lawmantam chirikuna qespiramun. 10 Dios pukuykuptinmi yakukunapas rankachurun. Dios pukuykuptinmi hatun qochakunapas ritiyarun. 11 Payqa puyukunatapas yakuwanmi huntaykachin. Chaypa ukunkunamantam llipyaykunata cheqechin. 12 Llapa llipyaykunam cielokunapi qewi-qewillaa muyurichkanku. Diospa dirigisqan hinaspa kamachisqanmi chaynataqa rurachkanku. Tukuy kay pachapim chay kamachisqanta rurachkanku. 13 Wakin kutipiqa Diosmi chaykunata apamun castigananpaq. Wakin kutipiataqmi apamun allpanta parqonanpaq. Wakin kutipiataqmi apamuntaq kuyapayakuyninta qawachikunanpaq. Tayta Job, qamqa sayaykuspay uyariway oqata. Qamqa qawariy Diospa admirakuypaq rurasqankunata. 15 Yachankichum qamqa
14
827
JOB37
imaynatam Dios kaykuna kamachisqanta? Yachankichum qamqa puyu ukupi imaynam llipyachisqanta? 16 Yachankichum qamqa imaynam puyukunapa altokunapi takyasqanta? Chaykunaqariki qawachiwanchikmi Diosqa admirakuypaq hatu-hatun yachayniyoq kasqanta. 17 Qamqa pachaykipa ukunpim rupapakurunki. Surlawmanta rupamuspan allpata susunkarachiptinmi qamqa rupapakurunki. 18 Yaqachum qamqa cielota Dios mastariptin yanapawaq? Yaqachum cielota fundisqa espejota hina ruraysiwaq? 19 Diosta imam ninaykupaqy yachachiwayku. Manam paywanqa churanakuymankuchu oqaykuqa tutayaypi kachkaq hina mana yachaq kasqaykurayku. 20 oqapa rimarisqayqa Diosman willasqaraqchum kanman? Runaqa chaynapi chinkachisqa kananpaqchum kikinraq maakunman? Wayrakuna puyuta aparuspanmi rikurirachin cielopi achkiyta. Chaymi sumaqllataa achkiriptin runakunaqa manaa rikuyta atinkuchu chay achkiyta. 22 Norte lawmantam hamuchkan qori hina kancharichkaq sumaq antaqa. Mancharikuypaq sumaqllaa kanchariymi muyuriykun Diostaqa. 23 Tukuy Atiyniyoq Diostaqa manam haypayta atichwanchu. Llumpa-llumpay kallpayoq kasqanraykum paytaqa mana haypayta atichwanchu. Allin arreglo ruraq kasqanraykum payqa mana pitapas akarichinchu. Siemprepuni allin ruraq kasqanraykum payqa mana pitapas akarichinchu. 24 Chayraykum runakunaqa respetanku Diostaqa. Diosqa manam kaqpaqpas hapinchu yachaysapa tukuq runakunataqa.
21
JOB38
828 Tayta Diospuni Jobta contestasqanmanta (38:1-42:6)
38
2
1Jobtam
Tayta Dios rimapayarqa sinchillaa wayra ukumanta:
Pitaq qamqa kanki tanteasqaykunata yanqachanaykipaqqa? Pitaq qamqa kanki mana yachaywan yanqakuna rimanaykipaqqa? 3 Peleananpaq kaq qari hinay alistakuy sumaqta. oqam tapusqayki hinaptinmi contestawanki sumaqta. 4 Maypitaq karqanki kay pachata qallarichiptiyqa? Kunany contestaway cheqaptapuni yachaspaykiqa. 5 Sichum yachaptikiqa pitaq chaypa sayayninta tupurqa? Sichum yachaptikiqa pitaq cordelta chutarirqa? 6 Imapa hawanpitaq kachkan takyachisqa kay pachaqa? Pitaq churarqa esquinanpi hapiq rumitaqa? 7 Maypitaq karqanki llapallan achikyaq lucerokuna takiptinkuqa? Maypitaq karqanki llapallan angelkuna qaparillawana kusikuptinkuqa?
8
Allpa ukumanta lamar qocha toqyaruptinqa pitaq punkukunawan wichqarurqa? 9 Lamar qochamanqa puyukunatam qorqani chaywan pachakunanpaq. Lamar qochamanqa yanay-yanay tutayaytam qorqani chaywan chumpikunanpaq. 10 oqaqa churarqanim lamar qochapa maykamam rinanta. Hinaspam churarunitaq punkunkunatawan cerrojonkunata. 11 oqaqa lamar qochatam nirqani kaynata: Kaykamallam chayamunki qamqa. Amapunim pasankichu kaymantaqa. Hatun tukuq olaykikunapas kayllapim sayanqa. 12 Yaqachum haykapipas achikyamunanpaq kamachikurqanki?
829
JOB38
Yaqachum haykapipas achikyamuyman sitionta qawachirqanki? 13 Yaqachum kamachirqanki achikyay paqarinanpaq chaynapi llikllapa patankunamanta chaspichkaq hina mana allin ruraqkunata wischurunaykipaq? 14 Hinaptinmi chay achikyayqa kay pachata sumaqllataa rikuriykachin. Sumaqllaa pachasqata hinam rikuriykachin. 15 Mana allin ruraqkunapa achkiyninqa tutayaymi. Ichaqa chaytapas paykunamantaqa qechurun achkiymi. Amenazakuq atiyninkupas chinkarunmi. Lamar qochapa toqyanan pukyukunakamaqa yaqachum yaykurqanki? Uku-uku lamar qochapa mana reqsiy atinankunapi yaqachum kaynaman-waknaman purirqanki? 17 Qanmanqa yaqachum rikuykachisurqanki wauqkunapa kasqanpa punkunta? Qamqa yaqachum rikuykurqanki sinchi tutayaypa punkunkunata? 18 Qamqa yaqachum entiendenki mayna ancho-anchom kay pachaqa kasqanta? Sichum chayta yachaspaykiqa niykuway oqata. 19 Maynintataq rina achkiypa kasqanmanqa? Maypitaq kachkan tutayaypa kasqanqa? 20 Chaynapi chay achkiytaqa mayman chayanankama pusanaykipaq chaynapi chay achkiytaqa wasinman chayanankama pusanaykipaq? 21 Tukuy chaykunataqa seguroch yachankipuni qamqa. Achka-achka watayoqamiki kachkanki qamqa.
16 22
Ritikunapa qallarisqanmanqa yaqachum qamqa yaykurqanki? Runtu parapa qallarisqantaqa yaqachum rikurqanki? 23 Chaykunataqa oqam waqaychani akarichina tiempokunapaq. Chaykunataqa oqam waqaychani
JOB38
24
830
guerrapi peleana tiempokunapaq. Yachaptikiqa maylaw anninkunatataq achkiyqa cheqerin? Yachaptikiqa maylaw anninkunatataq intipa qespimunan lawmanta pukumuq wayraqa cheqerin? 25 Pitaq loco parapa anninkunata kicharqa? Pitaq rayopa toqyasqallana wayra parapa anninta kicharqa 26 chaynapi mana pipa *yachananman chayachinanpaq, chaynapi mana runapa kasqan chunniqman parachinanpaq? 27 Chaynapim oqaqa chaki allpakunaman saksanankama paraykachini. Chaynapim oqaqa llullu pastokunata sumaqllataa wiarichini. 28 Yachaptikiqa parapaqa kapunchum taytanqa? Yachaptikiqa sullapaqa kapunchum taytanqa? 29 Yachaptikiqa pitaq ritipa mamanqa? Yachaptikiqa pitaq qasataqa wachakurqa? 30 Yachaptikiqa pitaq yakukunata ritiyarachispan rumiman tikrarun? Yachaptikiqa pitaq uku-uku lamar qochapa hawanta ritiman tikrarun? Yaqachum qamqa Suchu sutiyoq lucerokunapa watakunta churaykuwaq? Yaqachum qamqa Qalalu sutiyoq lucerokunapa watakunta paskaruwaq? 32 Qamchum huunasqa lucerokunata sapa tuta lloqsichimunki? Qamchum Suwapa Corralnin sutiyoq lucerokunata pusanki? Qamchum chaypa qatiqnin lucerokunatapas michinki? 33 Qamqa reqsinkichum cielokunapi gobiernaq decretokunata? Yaqachum kay pachapipas servikunanpaq churanki chay decretokunata? 34 Yaqachum qamqa puyukunata kamachiwaq chaynapi sinchi parawan nuyurusunaykipaq? 35 Qamqa kamachinkichum llipyaykunatapas maylawmanpas pasanankupaq?
31
831
JOB38,39
Hinaptinqa yaqachum chay llipyaykunaqa nisunkiman: Qamta kasukunaykupaqmi kaypi kachkaniku nisparaq? 36 Yachaptikiqa pitaq qoqan sutiyoq pawaq animalman yachayta qorqa? Yachaptikiqa pitaq utulluman entiendeyta qorqa? 37 Puyukunata yupananpaqqa pitaq yachayniyoq kanman? Pitaq puyumanta tallichkaq hina cielokunamanta parachimunman 38 chaynapi allpapas mituyarunanpaq, chaynapi kurpakunapas laqanakurunanpaq? Qamchum china leonpa mikunantapas hapipunki? Qamchum malta leonkunamanpas saksaykachinki? 40 Chaynatachum ruranki leonkuna unchupakuykuspa machayninpi kaptinku? Chaynatachum ruranki leonkuna uchkunpi laqakuykuspa wateqaptinku? 41 Pitaq ullachkupaq mikunanta churapun? Mallqonkunapas qayakuwaptinqa hinaspa yarqaymanta pawaykachaptinkuqa pitaq mikuyninta churapun? 1Qamqa yachankichum ima tiempopim purun cabrakuna wachasqanta? Qamqa qawarqankichum luwichu wachachkaqta? 2 Qamqa yuparqankichum wiksayakusqan killankunata? Qamqa yachankichum haykapim wachananta? 3 Chay animalkunaqa chuychuykuspam wacharunku. Chaynapim nanayninkunaqa samaruna wacharuptinku. 4 Chaynapim wawankunapas sumaqllataa purunkunapi hatunyanku. Chaynapim wawankunapas mana kutimuqa ripukunku. 5 Yachaptikiqa pitaq purun asnota munasqanpi purinanpaq kachaykurqa?
39
39
JOB39
832
Yachaptikiqa waskanmanta kachaykuchkaq hina pitaq purun asnota kachaykurqa? 6 Chay asnokunamanmi *yachananpaq qorqani Araba sutiyoq chunniqkunata. Chay asnokunamanmi yachananpaq qorqani qollpakunapa kasqan qechwata. 7 Chay asnokunaqa asikunmi llaqtakunapi chaqwakunamantapas. Chay asnokunaqa manam kasukunchu arrieropa qaparisqantapas. 8 Chay asnokunaqa moqokunapim pastota maskanku. Verde kaqkunata maskastinmi purinku. Purun toroqa munanmanchum qampaq llamkayta? Purun toroqa munanmanchum corralnikipi artesapa waqtanpi samayta? 10 Chay torotaqa yaqachum yapunaykipaq coyundawan wataruwaq? Qepaykita qatisuptikichum chay qechwa allpata rastrillachiwaq? 11 Yaqachum qamqa kallpasapa kasqanrayku chay toropi confiakuwaq? Kallpasapa kasqanraykuchum chay torotaqa llamkapusunaykipaq dejaykuwaq? 12 Qamqa yaqachum chay toroman hapipakuwaq paya cosechapusunaykipaq? Qamqa yaqachum chay toroman hapipakuwaq paya eraykipi huupusunaykipaq?
9
Avestruz sutiyoq animalmi raprankunata kuyuchin kusikuymanta. Ciguea sutiyoq pawaq animalpa raprankunaqa aswan allinraqmi avestruzpamanta. Chay cigueapa purankunaqa aswan allinraqmi avestruzpamanta. 14 Chay avestruz animalqa allpapim runtunkunata saqerun. utu allpapi qoichkaqtam saqerun. 15 Payqa manam yachanchu qonqayta sarurusqa kanantaqa. Payqa manam yachanchu purun animal uturunantaqa. 16 Manapas wawanchu kanman hinam payqa akarichin wawankunatapas.
13
833
JOB39
Manam imapas qokunchu yanqapaq rurasqanpas. 17 Ar, paymanqa manam yuyayta qorqanichu. Ar, paymanqa manam entiendeyta qorqanichu. 18 Ichaqa sayariykuspanqa, ichaqa raprankunata kallpananpaq hoqarispanqa caballokunamantapas asikunmi, sillakuqmantapas asikunmi. Chaynaqa caballomanqa qamchum kallpanta qorqanki? Qamchum matankanpi orqochakuq pelonkunata churarqanki? 20 Aqarway uru pawaykachachkaqta hinachum caballota pawaykachachinki? Senqanwan qorqoryaspa manchakuypaq caballotaqa qamchum pawaykachachinki? 21 Caballoqa kallpanpi kusisqa kaspanmi aspikachanraq qechwapi allpatapas. Mana mancharikuspam kallpan guerrapi peleananpaqpas. 22 Enemigopa manchachisqanmantapas asikunmi caballoqa. Enemigopa espadanmantapas manam manchakuymantachu kutirikun caballoqa. 23 Flechakuna apananku taqraqyaptinpas caballoqa manam manchakunchu. Hatun lanzawan taksa lanza llipipipiptinpas caballoqa manam manchakunchu. 24 Corneta waqaykuptinqa katkatataspam manaa sayayta atispa kallpaytaa qallaykun. Samay chinkay kallpaspam pampataqa mikuypaq-mikuykun. 25 Corneta waqaykuptinmi contestaq hinaraq weqeqeqen caballoqa. Karullamantaraqmi guerratapas musyaykun caballoqa. Capitankunapa kamachikusqantawan peleaqkunapa qaparisqantam uyarinpuni caballoqa.
19 26
Qam yachaysapa kasqaykiraykuchum wamanpas yachan pawayta? Qam yachaysapa kasqaykiraykuchum wamanpas surlawman mastarin raprankunata?
JOB39,40
27
834
40
2
Qam kamachiptikichum ankapas altoman hoqarikun? Qam kamachiptikichum ankapas orqokunapi qesanta rurakun? 28 Chay ankaqariki *yachan qaqakunapim. Chay ankaqariki tutapas puun qaqakunapim. Chay ankaqariki orqopa puntankunapim wasichakun. Chay ankaqariki mana seqay atinakunapim *yachakun. 29 Chaymantaraqmi mikunanpaq hapinanta wateqamun. Karumantaraqmi payqa qaway-qawamuspan rikuramun. 30 Paypaqa mallqonkunapas yawartam soqon. Wausqakunapa kasqanpim ankakunaqa tarikun.
1Tayta
Diosqa Jobtam nirqataq:
oqa Tukuy Atiyniyoq Dioswan atipanakuq runaqa anyawanmanraqchum? oqa Dioswan qaqchanakuq runaqa contestawanmanraqchum? Tayta Diosta nirqa:
3Jobataqmi 4
Mana imapaq valeqmi kallaniqa. Imataraqtaq nillaykimanqa? Upallakurusaqay oqaqa. 5 Achka kutikamaam rimarqani oqaqa. Kunanqa manam imatapas rimaymanachu oqaqa.
6Jobtam 7
Tayta Dios sinchillaa wayra ukumanta kaynata nirqa:
Atiyninta Tayta Dios qawachikusqanmanta
Peleananpaq kaq qari hinay alistakuy sumaqta. oqam tapusqayki hinaptinmi contestawanki sumaqta. 8 Qamqa sentencia rurasqaytachum
835
JOB40
mana kaqpaqpas hapinki? Mana huchayoqpaqa hapikunaykipaqchum qamqa mana allin ruraqpaqa hapiwanki? 9 Qampas oqa hina atiyniyoqchum kanki? Rayopa qaparisqanta hinachum qampas oqa hina qaparinki? 10 Chaynaqa qampas atiyniyoq hinay hatunchakuy. Chaynaqa qampas atiyniyoq hinay altopi churakuy. Chaynaqa qampas kancharichkaq hinay lliwwan reqsichikuy. 11 Chaynaqa qampas sinchi piakuynikitay cheqerichiy. Llapa hatun tukuqkunata qawarispay humillaykachiy. 12 Qawarispallay humillaykachiy paykunataqa. Maymi kasqanpiy saruparuy mana allin ruraq runakunataqa. 13 Paykunataqa allpapiy pamparuy llapallanta. Paykunataqa wauqkunapa kasqanpiy pakaruy llapallanta. 14 Hinaptinqa oqapas qamtam alabasqayki. Kallpallaykiwan salvakurusqaykimantam razonta qosqayki. 15 Qawariy qamtawan unanchasqay cbehemot sutiyoq animalta. Payqariki bueyeskuna hinam mikun pastokunata. 16 Qawariy mayna kallpayoqmi paypa wasanqa kasqanta. Qawariy mayna kallpayoqmi wiksa qaranqa kasqanta. 17 Cedro sacha kuyuchkaqta hinam chupantapas kuyuchin chay animalqa. Piernankunapi ankukunapas simpay-simpaymi kachkan paypaqa. 18 Chay animalpaqa tullunkunapas kachkan broncemanta tubo hina kallpasapam.
c fr 40:15 Chay tiempopi rimasqankuman hinaqa ichapas chayqa karqa hipopotamo sutiyoq animalman rikchakuq.
JOB40,41
836
41
Chay animalpa piernankunapas kachkan fierro hina kallpasapam. 19 Llapan animalmantapas kallpasapatam unancharqani chay animaltaqa. Chaynaqa oqallam unanchasqayrayku espadawan asuykuyman paymanqa. 20 Orqokunapi pastokunapas paypaqmi wiachkan. Chaypitaqmi purun animalkunapas pawaykachachkan. 21 Ichaqa chaywanpas tankar kichkapa ukunpim waqtapakun. Ichaqa chaywanpas soqosllaa cienegakunapim pakakun. 22 Chay animaltaqa tankar kichkakunam llantuykun. Chay animaltaqa mayupa patanpi wiaq kiswarkunam muyuriykun. 23 Jordan Mayu yapakuptinpas manam payqa manchakunchu. Jordan Mayuqa siminmana haypaptinpas payqa manam manchakunchu. 24 Qawakuchkaqtaqa yaqachum pipas hapirunman? Yaqachum pipas senqanta toqoruspan lazowan pasarachinman? 1Leviatan sutiyoq animaltaqa yaqachum anzuelowan hapiruwaq? Leviatan sutiyoq animaltaqa yaqachum qallunmanta lazowan takyachiwaq? 2 Yaqachum paytaqa waskawan senqanmanta watucharuwaq? Yaqachum paytaqa ganchowan kakichunta usturachiwaq? 3 Payqa yaqachum ruegakusunkiman llakipayarikunaykipaq? Payqa yaqachum llampu siminwan ruegakusunkiman llakipayarikunaykipaq? 4 Contratotachu qanwan ruranqa wiaypaq servisunaykipaq? 5 Chay Leviatan animalwanqa huk urpituchawan hinachum pukllakuwaq? Chay Leviatan animaltaqa warmi churikikunapa pukllananpaqchum wataruwaq?
837
JOB41
Rantikuqkunachum chaywanqa negociota rurakunmanku? Negocio ruraqkunachum paytaqa parteparuspa rantikunmanku? 7 Yaqachum qamqa lanzakunallawan qaranta inturachiwaq? Yaqachum challwaqkunapa lanzallanwanqa paypa umanta tuksiparuwaq? 8 Hawallanmanpas makikita churaykuspaqa manam qonqankichu paywan peleasqaykimantaqa. Manam huktawanqa rurankiachu chaynataqa.
6
Chay Leviatan animal hapiy munaqkunaqa hukmanyasqallaam rikurirunku. Chay animalta rikuykuspallaraqmi qonqayta desmayarunku. 10 Manam pipas loco hinaqa kanmanchu payta rikcharichinanpaqqa. Chaynaqa pitaq sayayta atinman oqapa qayllaypiqa? 11 Pitaq imatapas qowarqa chaynapi kutichipunaypaqqa? oqapamiki kay pachapi tukuy ima kaqkunaqa. 12 Kunanqa rimarisaqtaqy chay Leviatan animalpa maki-chakinmanta. Kunanqa rimarisaqtaqy kallpanmantawan qawapasllaa kasqanmanta. 13 Pitaq chuturunman tapaqnin qarantaqa? Pitaq tuksirunman rakta-rakta qarantaqa? 14 Pitaqsi siminta kakllarunman paypataqa? Manchakuypaq kirunkunawan muyuykusqam kachkan chay siminqa. 15 Chay animalpa wasanqa kachkan seqella churasqa harkachikuna armakuna hinam. Chay wasanpi kaqkunaqa kachkan suma-sumaq hapinasqa hinam. 16 Chay wasanpi kaqkunaqa alli-allin hapinakusqam kachkan. Wayrapapas mana yaykunanmi chaykunaqa kachkan. 17 Chay wasanpi kaqkunaqa hukninmanta hukninmanmi suma-sumaq laqanasqa kachkan.
9
JOB41
838
Mana pipapas rakiy atinanmi chaykunaqa kachkan. 18 Chay animal hachiwyaptinqa llipyaykunaraqmi paymanta lloqsirin. Chay animalpaqa achikyamuqtam awinkunapas achkiy hinaraq kancharin. 19 Chay animalpaqa siminmantapas lloqsin ninakunaraqmi. Chay animalpaqa siminmantapas waspirin nina chispakunaraqmi. 20 Chay animalpa senqanmantapas qosnikunaraqmi lloqsichkan. Soqoswan yanusqa timpuchkaq mankamanta hinaraqmi chay qosniqa lloqsichkan. 21 Chay animalqa samaynillanwanmi sansakunatapas ruparichin. Chay animalqa lenguachkaq ninataraqmi siminmantapas lloqsirichin. 22 Chay animalpaqa kunkanpas llumpay kallpasapallaam kachkan. Payta qawaqkunaqa llapallankum manchakuymanta katkatatachkan. 23 Sipu-sipu aychankunapas paypaqa llumpa-llumpay qarayasqam kachkan. Qaqay-qaqay mana kuyuriqmi chaykunaqa kachkan. 24 Chay animalpaqa sonqonpas rumi hina qaqay-qaqaymi kachkan. Chay animalpaqa sonqonpas maray hina qaqay-qaqaymi kachkan. 25 Chay animal hatariptinqa llapanmanta kallpasapa kaqkunapas llumpaytam mancharikunku. Chay animalpa chupanta aywirinanmantam manchakuymanta ayqekunku. 26 Pipas chay animalta hayparuspanqa manam imanaytapas atinmanchu espadallawanqa otaq lanzallawanqa. Pipas chay animalta hayparuspanqa manam imanayta atinmanchu flechallawanqa otaq taksa lanzallawanqa. 27 Chay animalpaqa fierromanta armakunapas paja hinallam. Chay animalpaqqa broncemanta armakunapas ismusqa kaspi hinallam. 28 Flechakunapas manam
839
JOB41,42
ayqechinchu paytaqa. Rumikunawan warakasqankupas pajaman rikchakuqllam paypaqqa. 29 Paja hinallam paymanqa chayan fierro maqanapas. Payqa asikunmi lanza choqasqankupa siw-siwyasqanwanpas. 30 Chay animalpaqa qasqonpipas awchi puntayoq manka pakikuna hinaraqmi kachkan. Chay animalqa mitu hawanta pasaruptinpas yupinkunam yapusqa hinaraq kachkan. 31 Chay animalqa manka timpuchkaqta hinam uku-uku lamar qochatapas timpurichin. Api timpuchkaq hina muru-murutaraqmi rikurirachin. 32 Maymi risqan yakupim saqerun kanchariq anta chay animalqa. Yuyaqpa chukchan hinaraqmi rikurirun chay lamar qochaqa. 33 Kay pachapiqa manam kanchu chay animalman rikchakuqqa. Mana imatapas manchakunanpaqmi payqa rurasqa karqa. 34 Hatun tukuqkunatam despreciowan qawan chay animalqa. Llapallan hatun tukuqkunapa reyninmi payqa.
42
2
1Jobataqmi
Tayta Diosta nirqa:
Huchankunata Job reqsikusqanmanta
Tayty, oqaqa yachanipunim tukuy imapas ruray atiq kasqaykita. oqaqa yachanipunim munasqaykiqa mana yanqachasqa kananta. 3 Qanmi nirqanki kaynata: Pitaq qamqa kanki munasqaykunata yanqachanaykipaqqa? nispa. Pitaq qamqa kanki mana yachaywan yanqakunata rimanaykipaqqa? nispa. oqaqa rimarqani mana entiendesqay admirakuypaq kaqkunatam. oqaqa rimarqani mana yachasqay
JOB42
4
840
admirakuypaq kaqkunatam. Qanmi niwarqankitaq kaynata: Qamqa uyariway rimarisqayta nispa. Contestaway tapusqaykunata nispa. 5 Tayty, oqaqa uyayllam-uyarirqani qanmanta. Kunanmi ichaqa awiywanpuni qawaykullayki qamtaqa. 6 Kunanqa penqakuymantam wanakunia. Allpapiwan uchpapi tiyaykuspam wanakunia.
7Chayku nata
nirqataq: Piasqam kachkani qampa contraykipipas chay nataq iskay nin amistadnikikunapa contranpipas. Qamkunaqa manam ser viqniy Job hinachu cheqap kaqta oqamanta rimarqankichik. 8Chay naqa mana yuyay wan rurasqaykichikmanta ama castiganay paqy Jobman pusaychik qanchis malta torokunatawan qanchis carnerokunata. Chay animalkunata payman qoptikichik mi qamkunapa favornikichikpi wauchispa oqapaq kaapuwanqa, chay nataqa ruranqa ser viqniy Job hina mana cheqap rimasqaykichik mantam. 9Chay napim Teman law manta Elifazqa rispan yupaychasqan ku Tayta Diospa munasqanta rurarqa. Hina chay natataqmi rurarqaku Sua sutiyoq lawmanta Bildadpiwan Naamat lawmanta Zofar sutiyoq runapas. Chay napim Tayta Diosqa chaskirqa Jobpa maakusqanta. 10Chaynata Job amistadninkunapaq maakuruptinmi Tayta Diosqa kasqallan payta bendecirqa. Paymanmi qoykurqa awpaq kapuqninmantapas huk chaynatawanraq. 11Chaynapim Jobmanqa hamurqaku wawqenkuna, paninkuna chaynataq awpaqta llapallan reqsiqninkunapas. Wasinpi huunakuykuspankum rurarqaku convidota. Payta llakipayaykuspankum consuelarqaku tukuy sasachakuy Tayta Diospa qosqanmanta. Paykunaqa sapakamataqmi qorqaku qollqetawan huk qori anillota. 12Chay kawsa kusqan wata ku napim Jobqa aw paq wata ku na mantapas aswanraq Tayta Diospa bendecisqan karqa. Pay pam kapurqa chunka tawayoq waranqa ovejankuna, soqta waranqa camellonkuna, iskay waranqa yapuq bueyesninkuna, kapurqataqmi waranqa china asnonkunapas. 13Paypaqa karqataqmi qanchis qari churinkunapas chaynataq kimsa warmi churinkunapas. 14Chay kimsan warmikunamanta punta naceqtam suticharqadJemima nispa. Qatiqnin warmi churintaataqmi suticharqaeCesia nispa. Chay sullka warmi churintaataqmi suticharqafKeren-hapuc nispa. 15Tukuy kay pachapiqa manam tarikurqachu Jobpa churinkuna hina kuyayllapaq suma-sumaq sipaskunaqa. Paykunamanmi taytan Job qopurqa tocaqnin herencianta. Qoykurqaqa qari churinkunamanwan igualtam. 16Chaymantam Jobqa kawsakurqa pachak tawa chunkan watataraq. Payqa rikurqam churinkunata, willkankunata hinaspa willkanpa churinkunatapas. 17Jobqa wa u kurqa yuyaq kay ninpiam.
d 42:14 e 42:14 f 42:14
Jobman Tayta Dios rimapayaruspanmi Teman law Elifaztapas
Job huktawan Diospa bendecisqan kasqanmanta
Hebreo simipi Jemima ninanqa urpicha ninanmi. Hebreo simipi Cesia ninanqa canela ninanmi. Hebreo simipi Heren-hapuc ninanqa perfume churana pomocha ninanmi.
YUPAYCHANAPAQ TAKIKUNA
SALMOS
Kay librotam castella nopi sutichanku Salmos nispa. Kay libroqa karqa Israelpa miray ninkuna Diosta yupaychanankupaqmi hinaspa payta ma akunankupaqmi. Judio runakunatapas chay nataq Cristoman iiqkunatapas tukuy tiempopi Diosman asuykachiqnin ancha kuyasqam kay libroqa. Kay libropiqa kachkan pachak pichqa chunkan takikunam, chay ta kikunaqa kachkan pichqa librokuna man ra kisqam: Punta kaq libropim kachkan punta kaq rakimanta qallaykuspa tawa chunka hukniyoq rakikama. Iskay kaq libropim kachkan tawa chunka iskay niyoq ra kimanta qallaykuspa qanchis chunka iskay niyoq ra kika ma. Kimsa kaq libropim kachkan qanchis chunka kimsayoq ra kimanta qallaykuspa pusaq chunka isqonniyoq ra kika ma. Tawa kaq libropim kachkan isqon chunka rakimanta qallaykuspa pachak soqtayoq rakikama. Pichqa kaq libropim kachkan pachak qanchisniyoq ra kimanta qallaykuspa pachak pichqa chunkan rakikama. Pichqaman rakisqa kay librokunaqa sapakamam tukuykun Diosta alabaspa. Manam llapallanchu chay takikunaqa Davidpa qellqasqan karqa. Wakinqa karqa Salomonpa chaynataq sutinkuwan sutichasqa runakunapa qellqasqanmi. Tiempokunapa pasasqanman hinam chay takikunaqa huusqa karqa chulla librollamana, chaynapim awpaq Testamento librokunaman hukllawasqa karqa. Judiokunam huunakuyninkupi salmokunata leeqku hinaspa takiqku, chaynatam ruranku kunankamapas. Seor Jesucristopas apostolninkunapiwan yachachispam salmokunamanta rimarqaku. Cristoman iiqkunapas qallariyninmantapunim salmokunata leespa takiqku. Salmokunapiqa kachkan imaymana yachachikuymi.
PUNTA KAQ LIBRO (1-41)
Salmo 1
Cheqap kusikuymanta
Mayna kusisqam mana allin runakunapa consejasqankuna mana chaskiq runaqa. Mayna kusisqam huchasapa runakunapa kawsasqanpi hina mana kawsaq runaqa. Mayna kusisqam Diosta burlakuqkunawanpas mana haykapipas hukllawakuq runaqa. 2 Tayta Diosllapa tukuy ima yachachisqantam
1
841
SALMOS1,2
842
kuyakuyllawana cumplen chayna runaqa. Tuta punchawmi chayna sumaq yachachisqanpi yuyaymanaykuspan cumplen chayna runaqa. 3 Chayna runaqa yarqapapas patallanpia sumaqllaa wiaq sachamanmi rikchakun. Chayna runaqa tiempollanpi sumaqllataa ruruykamullachkaq sachamanmi rikchakun. Chayna runapa tukuy ima rurallasqanqa alli-allinpunim haykapipas lloqsiykun. Manam chaynachu pasaypaqpas kallanqariki mana allinllata kawsakullaq runaqa. Qopa wayrapa aparisqan hinaraqmiki kanqa mana allinkuna ruraq runaqa. 5 Chayna runaqa juicio ruray chayamuptinpas manapunimriki allinraqqa kanmanchu. Justo runapa kasqanmanqa manataqmiki huchayoqkunaqa pasaypaqpas rinmanchu. 6 Tayta Diosniyqa reqsichkanmi justokunapa kawsakuynillanqa allinpuni kallasqanta. Mana allinlla ruraqkunam ichaqariki kawsasqankupipas tarinqaku wauyllata.
4
Salmo 2
Imanasqataq nacionkunaqa piakuywanqa hatarinku? Imanasqataq runakunapas yanqakunata tantearunku? 2 Kay pachapiqariki reykunapas hukllatam hoqarikurunku. Kamachikuqkunapas Tayta Diospa contranpim rimanakurunku. Aceitewan tallispa nombrasqanpa contranpim rimanakurunku. 3 Qaparispankum kaynata ninku: Cadenankuta tipirusun. Waskawan watawasqanchiktapas oqanchikmantam wischurusun. 4 Hanaq pachapi kawsakuqpunim paykunamanta asikunqa. Hina kikinmi Seorqariki paykunamanta burlakunqa. 5 Chaymantataqmi piakuywantaq rimapayanqa paykunata. Paykunataqa rabiawantaqmi anchata hukmanyarachinqa. 6 oqaqariki akllakuspaymi churarunia reyniytaqa. Sapaqchakusqay Sion Moqopim churaykullani reyniytaqa. 7 Tayta Diospaqa decretonmantam chay reyqariki nin kaynata: Tayta Diospunim niykullawarqa: Churiymi qamqa kapuwanki, kunan punchawmantapunimriki oqaqa kani Taytallayki. 8 Herenciapaqpas nacionkunata maawaptikim qosqaykitaq. Kay pachatapas maawaptikim qampa kananpaq qosqaykitaq. 9 Huk fierromanta tawnawan hinam paykunataqa vencerunki.
1
Tayta Diospa churin gobiernananmanta
843
SALMOS2,3
Allpa mankata pakichkaq hinam paykunataqa castiganki.

10
Kay pachapi llapallan reykuna, qamkunaqariki lliwy entiendeychik. Kay pachapi kamachikuqkuna, anyasusqaykichiktay chaskikuychik.
Tayta Diosta respetaspa payllatapuni servikuychik. Qamkunaqa manchakuywan paymantapuni kusikuychik. 12 Diospa churintaqa ama piakunanpaq yupaychaychik. Kawsasqaykichikpi ama waurunapaq yupaychaychik. Payqariki mayna-mayna apurawllaman piakuqmi.
11
Mayna kusisqamya payman lliw runakuna confiakuqqa.
Salmo 3
Tayta Diospa yanapakuyninta David maakusqanmanta
Dios Taytally, mayna achkallaamya enemigoykunaqa kachkanku. Dios Taytally, achka-achkallaamya contraypi kaqkunaqa kachkanku. 2 Achka-achka runamya kaynata oqamanta nichkanku: Diosqa manam paytaqa imamantapas salvaykunqachu. (Samariy) 3 Dios Taytally, qanmi ichaqariki muyuriqniypi pakaykuwanki. oqallaytaqariki hatunchawankim, kallpanchawankim. 4 Tayta Diostaqariki qapariywanmi qayakuchkani chaymi sapaqchakusqan orqomantaraq contestaykuwan. (Samariy) 5 Siriykuspaypas puuruni Tayta Dios yanapawaptinmi. Puullaspaypas rikcharini Tayta Dios yanapawaptinmi. 6 oqallaytaqa wauchiwananpaq muyuykuwaptinkupas manapuniam manchakuniachu tropantin runatapas.
1 7
Churin Absalonpa qayllanmanta David lluptispan Diosman takisqan
Hatariy Dios Tayty. Salvaway Diosnilly. oqallaypa enemigoykunataqa uyankunapipas maqapankim. Mana allin ruraqkunapataqa kirunkunatapas pakipankim. Tayta Dios, qampunim kallanki runakunapa salvaqnillanqa. Tayta Dios, llumpaytay bendeciy lliw qampa runaykikunataqa. (Samariy)
SALMOS4,5
844
Salmo 4
Tayta Diospi hapipakuspa maakusqanmanta
oqallaypa favorniypi alli-allin ruraq Diosnilly, qamta qayakuptiy oqallaytaqa contestaykuway. akariypi kachkaptiymi yanapaykuwanki Diosnilly. Llakipayawaspay maakusqayta uyariykuway. 2 Llapa runakuna, Haykapkamataq insultawankichik oqata? Haykapkamataq kuyankichik yanqakunata? Haykapkamataq maskankichik llullakuyllata? (Samariy) 3 Yachaychiky Tayta Diosqa payman iiqkuna akllakusqanta. Yachaychiky Tayta Diosqa payta maakuptiy uyariwasqanta.
1
Takiqkunapa maestronpaq, cuerdakunawan Diosman Davidpa takisqan
Qamkunaqa katkatataywanraqy amaa mastaqa huchallikuychikchu. Qamkunaqa upallaspaykichiky camaykichikpipas yuyaymanaychiktaq. (Samariy) 5 Animalkunata wauchispay sonqomanta ofreceychik. Qamkunaqariki Tayta Diospiy allinneqta confiakuychik.
4
Dios Taytally, achka-achkallaamya rimaspa runakuna nillachkanku: Pitaq kusichiwachwan allinta oqanchikta? nispanku. Dios Taytally, allin awikiwany qampuni qawariykamullawayku. 7 Hatun kusikuytamya oqapa sonqollayman churaykunki. Achka trigomantapas aswan mas Kusikuytam qoykuwanki. Uvas aqamantapas aswan mas Kusikuytam qoykuwanki.
6 8
oqallayqa hawkalla siriykuspam chaypunilla puurunipas. Waqaychallawaptikim mana pipa imanasqan kawsakunipas.
Salmo 5
Diospa yanapakuynin maakusqanmanta
1
Dios Taytally,
Takiqkunapa maestronpaq, qenakunawan Diosman Davidpa takisqan
845
SALMOS5
uyariykuy kay rimarillasqayta. Dios Taytally, entiendeykuy kay quejakamusqayta. 2 Rey Diosnilly, uyariykuy kay qaparillasqayta. Qamllataam maakamullachkayki. 3 Dios Taytally, tutapaytam uyariykullawanki. Achikyaqtam willakamullachkayki. Suyachkanim contestawanaykita. Qamqa manam kanki mana allinkunalla munaq Dioschu. Mana allin rurallaqpas manam qanwanqa *yachanmanchu. 5 Manam sayanmanchu awpaqnikipiqa alabakuqqa. Cheqnillankim llapan mana allin rurallaqkunataqa. 6 Dios Taytally, llulla rimaq runakunataqa qamqa chinkarachinkim. Waurachiqtawan traicionakuqtaqa millakullankim.
4
Ichaqa kuyapayakuq kasqaykiraykum wasikiman yaykullani. oqaqa respetowanmi temployki lawman qawarispa yupaychayki. 8 Dios Taytally, wateqaqniymantay allin sonqoykiman hina pusallaway. Yanapaykullaway munasqallaykiman hina kawsanaypaq. 9 Paykunaqa mana cheqap rimaqmi kanku. Sonqonkupi mana allin piensaqmi kanku. Asnaq sepultura hinam rimasqankupas. Llullakuspam paykunaqa rimachkankupas. 10 Dios Taytally, sentenciaykuy paykunaqa castigarusqaa kallanankupaq. Paykunatay mana allin tanteasqankumanta wichiykachiya. Paykunatay mana allin rurasqankumanta wikaparuya. Contraykipim paykunaqa mana kasukuqa kawsallachkanku.
7
Kusikuchunkuy qampi amparakuy maskaq runakunaqa. Kusikuymantay wiaypaqraq takichunku runakunaqa. Qanmi allinta harkaykunki paykunataqa. Chaymi qamrayku kusikunku kuyaqnikiqa. 12 Dios Taytally, qamqa allinlla rurallaqtam bendeciykunki. Qamqa kuyakuq kallaspaykim harkaykullanki.
11
SALMOS6,7
846
Salmo 6
Sasachakuy tiempokunapi Davidpa maakusqanmanta
Takiqkunapa maestronpaq, cuerdakunawan Diosman Davidpa takisqan
Dios Taytally, amay qaqchallawaychu piakuspaykiqa. Amay castigawaychu rabiakuspaykiqa. 2 Dios Taytally, llakipayariykuway. oqaqa pasaypaq mana kallpayoq hinaamriki kachkani. Dios Taytally, qamqa hampiykullaway. Tulluypa chilinankamam pasaypaq mancharisqaa kachkani. 3 Dios Taytally, oqaqa mancharikuspam katkatatachkani. Haykaptaq oqallaytaqa yanapaykuwanki? 4 Dios Taytally, kutiriykamuspay libraykullaway. Kuyapayawaspay salvaykullaway. 5 Waukuspaqa manapunim pipas qamtaqa yuyasunkichu. Wauqkunapa kasqanpiqa manam graciasta qosunkimanchu.
1
oqallayqa amirunim llumpa-llumpayta waqaytapas. Sapa tuta waqaspaymi nuyurachini sawnaytapas. Weqeywanmi tuyturuni puuykullasqay camaytapas. 7 Llumpay waqallasqayraykum rikukunachu awillaypas. Enemigoykunaraykum antallataa rikunipas.
6
Mana allinkuna, asuy oqallaymanta. Tayta Diosmi uyarirun waqallasqayta. 9 Tayta Diosmi uyarirun ruegakusqayta. Tayta Diosmi chaskiykuwan maakusqayta. 10 Llapallan enemigoykunam penqakuspa llumpayllataa mancharikunqaku. Llapallan cheqnillaqniykunam qonqayllata penqakuymanta kutirikunqaku.
8
Salmo 7
Tayta Diosllam allin juezqa
Benjaminpa miraynin Cus insultaruptinmi Tayta Diosman David tukuy sonqonwan kaynata takirqa.
Yupaychasqay Dios Taytally, qamllapipunim amparakuni sonqoymanta. Salvaykullaway lliw qatikachawaqniymanta. Libraykullaway lliw qatikachawaqniymanta. 2 Paykunaqa yanqam oqallaytaqa leon hina llikiparuwanman. Paykunaqa yanqam mana pipapas librasqanta tisaparuwanman.
1
847
SALMOS7
Yupaychasqay Dios Taytally, sichum chaynata rurallasqayrayku culpayoq kallaptiyqa, 4 sichum oqawan hawka kaqman mana allinwan pagaptiyqa, (Librarqanim yanqapunimanta wateqawaqniytapas.) 5 qatiwaspany kikin enemigoy hapirullawachun hinaspataqy pampakunapipas saruparuwachun. Pampamanraqy honornillaytapas wikapaykuruchun. (Samariy)
3 6
Dios Taytally, oqapa favorniypiqa piakuywany hatariy. Piakuq enemigoykunapa contranpiraqy sayariy. oqapa favorniypiqa qampunitaqy hatariy. oqapa favorniypiqa arreglotay ruraykuy. 7 Llapallan naciontaqa qayllaykipiy huunay. Altopi tiyaykuspay paykunataqa gobiernay. Dios Taytally, qamqa kikikim llapan runata juzgaykullanki juicioman hina. Allin arreglotay ruraykullaway allin sonqoyoq kasqayman hina. Allin arreglotay ruraykullaway mana culpayoq kasqayman hina.
Allinlla ruraq Diosnilly, qanmi runapa piensasqanta reqsinki. Qanmi runapa sonqontaqa reqsinki. Tukuchunay mana allin ruraqkunapa rurasqankuqa. Takyachisqay kachun tukuy allintapuni ruraqkunaqa. 10 Altopi kawsaq Diosnilly, harkawaqniyqa qamtaqmiki kallanki. Munasqaykipi kawsallaqtam salvanki. 11 Allinpunim Diospa tukuy arreglokuna rurasqanqa. Tukuy tiempom piakunki mana allinpa contranpiqa.
9 12
Pipas wanakuspa Diosman manapuni kutirikuptinqa, paymi espadanta filoyaykachispan castigarullanqa. Castigananpaqmi flecha arcontapas alistaykuruna. 13 Payqa rurakurullanam wauchina armakunatapas. Payqa rurakurullanam rupakuchkaq flechakunatapas. 14 Mana allin runaqa wiksayakuq warmi hinam kachkan. Payqa huchallata wachakunanpaqmi nanaywana kachkan. Huchallikusqanmi runamasintapas akarichillanqa. Wiksayakusqantam llullallatapuni wachakurullanqa. 15 Payqariki pozotaraqmi aspirunpas.
SALMOS7,8
848
Payqa uku-ukutaraqmi uchkurunpas. Payqariki uchkusqanmanmi wichiykunqa. 16 Runakuna akarichisqanmi kutiykunqa umallanman. Dao rurasqanmi wichiykunqa paypa uma puyukninman. 17 Allin-allin kasqanraykum Tayta Diosman graciastataq qosaq. Alto-altopiraq kawsaq Tayta Diostam alabaykullasaq.
Salmo 8
Diospa ancha reqsisqa kayninmantawan runapa hatunchasqa kasqanmanta
Takiqkunapa maestronpaq, Gat llaqtapi *yachaqkunapa tononwan Diosman Davidpa takisqan
Hatu-hatun Dios Taytallayku, qampa sumaq sutikiqa kay tukuylla pachapiqa mayna reqsisqam! Suma-sumaq kaynikiqa mastakun cielokunapapas waklawninkamaraqmi! 2 Llapa wawakunapiwan uuqraq wawakunawanmi alabaykachikunki. Qamqa atiynikiwanmi enemigoykikunarayku chayta rurarullanki, chaynapim enemigoykikunata upallachinki, chaynapim vengativo kaqkunata upallachinki. 3 Qamllapa rurasqayki cielotapas qawarispaymi, altopi churasqayki killatapas qawarispaymi, altopi churasqayki lucerota qawarispaymi 4 oqallayqa tapukuni: Piraqtaq runaqa paymantaraq piensanaykipaq? Pitaqsi mirayninpas paykunata yuyanaykipaq?
1 5
Runataqa rurarqanki angelkunamantapas tumpaniraq menostamriki. Coronawan churaq hinam paytaqa respetana runataraq ruraykullanki. Coronawan churaq hinam paytaqa ancha reqsisqallataa ruraykullanki. 6 Rurasqaykikunapim payta gobiernaykachirqanki. Tukuylla imapapas hawanpimya churaykurqanki. 7 Ovejakunapipas qanmiriki munaychachinki. Llapallan bueyespipas qanmiriki munaychachinki. Munaychachinkitaqmi purun animalkunapipas. 8 Munaychachinkitaqmi pawaq animalkunapipas, lamar qochapi kawsaq tukuy challwakunapiraqpas, lamar qochanta tukuy ima puriqkunapiraqpas.
849
9
SALMOS8,9
Hatu-hatun Dios Taytallayku, qampa sumaq sutikiqa kay tukuylla pachapiqa mayna reqsisqam!
Salmo 9
Tayta Diosqa allin arreglaq kasqanmanta Davidpa gracias qosqan
Dios Taytally, oqaqa graciastam qomullasqayki tukuy sonqoymanta. oqaqa nisaqmi llapachallana milagroykimanta. 2 oqaqa qamraykum llumpayllataa kusikullachkani. oqaqa qamraykum sinchillataa kusikullachkani. Altopi kaptikim sutikimanta oqa takillani. 3 Cheqniqniy kaqkunam qepaneqmana kutirikurunku. Paykunam qamllapa awpaqnikipi kuchpakurullanku. Paykunam qamllapa awpaqnikipi puchukarullanku. 4 Qampunim imapas arreglokuna ruraq kapuwanki. Qampunim tiyaspa arreglollayta ruraykapuwanki. Qampunim tiyaspa derechonpiraq arreglapuwanki.
1
Takiqkunapa maestronpaq, Mut-laben tonopi Diosman Davidpa takisqan
Qamqa llapan nacionkunatamya qaqchaparurqanki. Mana allin ruraqkunatamya puchukarachirqanki. Sutinkunatapas wiaypaqmi chinkarachirqanki. 6 Llapachallan enemigollayqa lliwmi tukuruna. Paykunaqariki wia-wiaypaqmi chinkaruna. Mana yuyarinapaqmi llaqtankupas chinkaruna. 7 Tayta Diosataqmi wia-wiaypaqa gobiernachkan. Juzgananpaqmiki payqa tiyananta alistachkan. 8 Allin arregloman hinam kay pachata juzgallanqa. Allin munasqanman hinam runatapas sentencianqa.
5
Dios Taytally, akarillaq runakunataqa qanmi amparanki. Sasachakuy tiempokunapipas qanmi amparanki. 10 Dios Taytally, reqsiqniki runaykikunapas qampim confiakunku. Maskasuqnikiqa manam qonqasqachu kallanqaku.
9
Sionpi gobiernaq Tayta Diosmanay llapallaykichik takillaychik. Tukuy imapas rurasqanmantay runakunaman willallaychik. 12 Wauchiqpa yawar chaqchusqantam manapunitaq qonqanqachu.
11
SALMOS9,10
850
akariqpa qayakullasqantam manapunitaq qonqanqachu.

13
Dios Taytally, oqallaytay llakipayaykuway. oqallaytay qawariykullaway. Cheqniqniykunaraykum oqallayqa akarillachkani. Wauy patanmantaam qampa horqoykusqan kallachkani. Sion zaguan punkupim oqallayqariki willakusaq. Alabanaykumantam llapallanta oqa willakusaq. Salvawasqaykimantam oqallayqariki kusikusaq.
14
15
Nacionkunam wichiykunku kikillankupa uchku rurasqankuman. Chakinkupas wichiykuspam hapirachikun malla pakasqankuwan. 16 Tayta Diosqa reqsichikun arreglokuna allin rurasqanwanmi. Mana allin rurallaqqa urmaykullanqa imam rurasqanmanmi. (Higaion-Samariy)
17
Mana allinlla ruraqkunaqa apasqa kanqaku wauqkunapa kasqanmanmi. Diosta qonqaruq nacionkunaqa apasqa kanqaku wauqkunapa kasqanmanmi.
Mana imayoqkunaqa manataqmiriki kanqa qonqallasqachu. Manataqmi humildepa confianzallanpas kanqa chinkachisqachu. 19 Dios Taytally, hatariykuspay ama vencechikuychu mana valeq runawanqa. awpaqnikipiy kachun nacionkunapas llumpayllaa juzgaykusqa. 20 Dios Taytally, qamllapunitaqy llumpa-llumpaysutaraq mancharichiy paykunata. Yachachunkutaqy wauq runakunalla llapallanku kasqankuta. (Samariy)
18
Salmo 10
Dios Taytally imanasqataq sayakuchkanki llumpay karu-karupiqa? Imanasqataq pakakuchkanki sasachakuy tiempopiqa? 2 Mana allinllata ruraq runaqa hatun tukuspanmi qatikachan akariqkunata. Mana allinllata ruraq runaqa
1
Diospa yanapakuyninta David maakusqanmanta
851
SALMOS10
trampa rurasqanpim hapirachikunqa pasaypaqta. Mana allinllata ruraq runaqa alabakunraqmi mana allin munapayallasqanmanta. Kikillanpaqpuni munaq runaqa akaykuspanraqmi despreciaykullachkan Tayta Diosta. 4 Mana allinllata ruraq runaqa umantapas hoqariruspanmi Diosta mana maskaykunchu. Mana allinllata ruraq runaqa tanteaspapas Diosmantaqa manapunim yuyaykunchu. 5 Mana allinllata ruraq runaqa ima rurasqanpiapas allinpunim lloqsin haykapipas. Manamriki entiendenchu reglamento rurasqaykitapas. Despreciaykullanmi llapachallan enemigonkunatapas. 6 Chayna runam sonqonpipas tanteachkan: Manapunim haykapipas oqallayqa wichisaqchu nispa. Manapunim haykapipas sasachakuykullasaqchu nispa. 7 Mana allinllata ruraq runaqa qacha siminwanmi pitaapas akaykarin llumpaysuta. Llulla siminwanmi pitaapas engaaykun llumpaysuta. akaq siminwanmi pitaapas amenazan llumpaysuta. Rimasqallanwanmi pitaapas akarichin pasaypaqta. Rimasqallanwanmi pitaapas daaykullan pasaypaqta. 8 Mana allinllata ruraq runaqa llaqtachakunapim pitaapas wateqaypaq-wateqachkan. Mana huchayoqtam pakakuspa wauchiypaq-wauchichkan. Mana piyniyoqtam pakakuspa wateqaypaq-wateqachkan. 9 Mana allinllata ruraq runaqa machayninpi pakakuchkaq leonpas hinaraqmi wateqachkan. Wakcha runatapas hapirunanpaqmi wateqaykullachkan. Hapiruspanmiki wakcha runatapas mallawan aysachkan. 10 Mana allinllata ruraq runaqa leonpas hinaraqmi chintiparikuspan kurkuykacharichkan. Mana piyniyoqpas wakcha runaqa mana allinllata ruraqpapas makinmanmi wichiykuchkan. 11 Mana allinllata ruraq runaqa: Diosqa qonqarunam wakcha runataqa nisparaqmi nichkan. Mana qawaykunanpaqmi pakakurun nisparaqmi nichkan.
3 12
Yupaychasqay Dios Taytally, qamqa hatarispay makikita hoqariykuy. Wakchakunamantay siemprepuni yuyariykuy. 13 Imanasqam despreciasunki mana allin runakunaqa? Imanasqam piensachkankupas mana allin runakunaqa: Manapunim juzgawasunchu Tayta Diospas nispankuraqqa? 14 Rikurqankim akarichikuq mana allin rurallasqanta.
SALMOS10,11
852
Qawarqankim fastidiakuspa mana allin rurallasqanta. Qawaspaykim paymanqariki pagapunki merecesqanta. Qamllamanam hapipakullan wakchayasqa runakunapas. Qamllamanam amparakullan mana tayta-mamayoq kaqpas. 15 Brazontataqy pakiparullay mana allin ruraqpatapas. Cuentatataqy maaykurullay mana allin rurasqantapas. Cuentatataqy maaykurullay tukusqaa kanankamapas. 16 Wiaypaqam gobiernallachkan Tayta Diosqa maykunapipas. Allpanmantam wischuchikunqa llapachallan nacionkunapas. Dios Taytally, uyarichkankim akarillaqpa tukuy maakullasqanta. Uyariykusqa kanankupaqmi preparanki sonqonkuta. 18 Dios Taytally, ruraykullankim arreglotapas mana piyniyoqkunapaq. Ruraykullankim arreglotapas wakchayaykusqakunapaq. Allpa runaqa ama pitapas llumpay mancharichinanpaq.
17
Salmo 11
Tayta Diosllaman hapipakuqmanta
Tayta Diospim amparakuyta maskaykullachkani oqallayqa. Imanasqam niwachkankichik: Kullku hina pakakunapaqqa orqomanay ayqekuspapas ayqekullaychikqa nisparaqqa? 2 Qawariyay, flechanankutam preparachkan mana allin runa. Flechankutam cuerdankumana churallachkan mana allin runa. Allin kaqtam flecharunanpaq listakuchkan mana allin runa. 3 Imataam justokunapas chayna karuptinqa ruraykunqa? Imataam cimientollanpas wichiykullaptinqa ruraykunqa?
1 4
Takiqkunapa maestronpaq, Davidpa takisqan
Sapaqchasqan templollanpim Tayta Diosqa kachkan. Hanaq pachapitaqmiki tiyananpas kachkan. Tayta Diosqa llapallantam qawapayallachkan. Payqariki lliw runatam qawapayaykuchkan. 5 Qawallachkantaqmi allin ruraq runatapas. Qawallachkantaqmi mana allin runatapas.
853
6
SALMOS11,12
Cheqnillanmi payqa dao ruraqkunatapas. Paykunapa hawanmanmi paraykachimunqa ruparichkaq sansatawan asufrekunata. Kanananaq vientokunawanmi castiganqa tuku-tukuy mana allin rurallaqkunata. 7 Tayta Diosqariki allin ruraq kasqanraykum kuyapayan allin ruraq runakunataqa. Allin kawsakuqkunaqa allin kasqanraykum qawaykullanqaku Tayta Diospa uyantaqa.
Salmo 12
Diospa yanapakuynin Davidpa maakusqanmanta
Dios Taytally qampuniay salvaykullawayku oqaykutaqa! Tukurunam qamllamana iiq runakunaqa. Chinkarunam llapa confiakuna runakunaqa. 2 Llullallatam rimankupas llapa runakunaqa. Engaowanm alabakunkupas runakunaqa. 3 Dios Taytally, puchukachiy chayna iskay uya kaqkunataqa. Puchukachiy yanqa alabakuq kaqkunataqa.
1 4
Takiqkunapa maestronpaq, raku vozpi Diosman takinapaq Davidpa rurasqan taki
Vencerusunchikqa rimarikuspam. Siminchikqariki kikillanchikpam. Yanqaraqchum pipas kamachiwachwan? niqkunatay qamqa pasaypaqta puchukarachiy. Tayta Diosmi nin kaynata: akariqkuna sarupasqa kasqanraykum oqapuni hatarisaq. Lliw wakchakuna waqachisqa kasqanraykum kunanpuni hatarisaq. Maakuwasqan salvaciontam paykunaman kunanpuni qoykullasaq.
Tayta Diospa promesanqa allpa hornopi chulluchisqa chuyay-chuyay qollqe hina cheqappunim. Tayta Diospa promesanqa qanchiskamapas chulluchisqa chuyay-chuyay qollqe hina cheqappunim. 7 Dios Taytally, oqaykutam qamqa allintaraq cuidawankiku.
6
SALMOS12-14
8
854
Wiaypaqam chayna runamanta cuidawankiku. Muyurichkanm mana allin ruraq runakunaqa. Hatunchankum mana allintapas runakunaqa.
Salmo 13
Sasachakuypi kaspan Davidpa maakusqanmanta
Dios Taytally haykapikamataq qonqaruwanki? Wiaypaqchum qamqa qonqaruwanki? Haykapikamataq pakakuwanki? 2 Haykapikamataq pensamientopa llumpay intuykusqan kasaq oqaqa? Haykapikamataq sonqollaypipas llumpay llakisqaraq kasaq oqaqa? Haykapikamataq enemigoypas contraykunapiraq hatarirunqa?
1 3
Takiqkunapa maestronpaq, Davidpa Diosman takisqan
Yupaychasqay Dios Taytally, qawariykuwaspay contestaykullaway. Wauy puuymantay kanchariykullaway. 4 Cheqniqniyqa amay nillachunchu kayta: Venceykuruniam oqallayqa nispa. Enemigoykunach kusikullanmanku. Wichiykusqaymantach kusikullanmanku. 5 Kuyakuynikipim confiakullachkani. salvawasqaykipim kusikullachkani. 6 Tayta Diosnillaymanm oqa takillasaq. Favornillanmantam oqa takillasaq.
Salmo 14
Runaqa huchallikuylla munaq kasqanmanta (Salmo 53)
1
Rumi sonqo runakunam piensachkanku: Diosqariki manam kanchu nillaspanku. Paykunaqa pasaypaqmi pierderunku. Millakuypaq kaqkunatam rurarunku. Manam pipas allintaqa ruranachu.
Tayta Diosmi runataqa hanaq pachamanta qawamuchkan. Pillatapas entiendeqta tariykunanpaqmi qawamuchkan.
855
SALMOS14,15
Pillatapas maskaqninta tariykunanpaqmi qawamuchkan. Llapallankum pantay anta pasakunku. Lliwmi pantaruspa pierdekurullanku. Manam pipas allintaqa ruranachu. Chullallapas manamriki ruranachu. 4 Mana allin ruraq lliw runaqa manam entiendellankuchu. Tantatapas hinam mikuparullanku runaykunatapas. Paykunaqa manam maakunkutaqchu Tayta Diosniytapas. 5 Mana allin rurallaqkunaqa llumpay mancharisqam kachkan. Tukuy allin ruraqkunawanmi Diosqa haykapipas kachkan. 6 Paykunaqa akariqpa tanteaykusqanmantam burlakuchkan. akariqkunamantaqa Tayta Diosmi preocupakullachkan.
3 7
Ima allinsuraq kanman Sionmanta Israelpa salvaqnillan hamuptinqa! llapan runakunapapas kawsasqanta allinninpaq Tayta Diosraq cambiaptinqa! Jacobpapas mirayninmi kusikunqa. Israelpapas mirayninmi kusikunqa.
Salmo 15
Runamantaqa imatam Dios munasqanmanta
Dios Taytally pitaq *yachallanman qampa yachanayki karpapiqa? Pitaq yachallanman sapaqchakusqayki moqopiqa? 2 Yachanqaqariki mana huchayoqa kawsakuqmi. Yachanqaqariki allin kaqkunata rurallaqmi. Yachanqaqariki sonqomanta cheqap rimallaqmi. 3 Payqa manam pimantapas qepanpiqa rimakunchu. Payqa manapunim runamasintapas imananchu. Payqa manam vecinollankunatapas insultanchu. 4 Payqa desprecianmi Diospa rechazasqan runataqa. Payqa alabanmi Tayta Dios respetaq runataqa. Mayna cuestaptinpas cumplinmiki prometesqantaqa. 5 Payqa qollqentapas prestan manam miraynillanpaqchu. Mana huchayoqpa contranpiqa manam chaskikunchu. Chayna kawsakuqqa manam haykapipas wichinqachu.
1
Davidpa Diosman takisqan
SALMOS16
856
Salmo 16
Akllasqa herenciamanta
Mictam sutiyoq takitam David takin.
Diosnilly, oqallayta waqaychaykullaway. Qamllamanmi amparakullani. 2 Dios Taytally, qamtam oqallayqa nillarqayki: Qanmiriki Seorniyqa kanki. Allin kapuqniyqa qamllam kanki.
1 3
Kay pachapi chuya kaqkunaqa mayna sumaq runakunam kanku! Sonqoytapas kusichiqmi kanku! 4 Aswan akarichun taytachata qatillayta munaq kaqkunaqa. oqallayqa manam tallisaqchu tukuy yawar ofrendankutaqa. Manam oqallayqa rimasaqchu taytachakunapa sutintaqa. Dios Taytally, qowarqankim tocawaqniytaqa. Qowarqankim favornikitaqa. Takyachinkim kapuqnillaytaqa. 6 Chakra tupuykapullawasqanmi tocaruwan allin sitiopiraq. Herenciaypas kapullawachkanmi sumaq kuyayllapaq sitiopiraq.
5
oqallayta consejaykuwaqniy Tayta Diosnillaytam alabasaq. Tutankunapipas corregispam oqataqa sonqochaykullawan. 8 Siemprem yuyallasaq Diosniytaqa. *Alleq lawnillaypim kachkan payqa. Manam urmasaqchu oqallayqa. 9 Sonqoywanmi kusikullachkani. Simiywanmi kusikullachkani. Confiakuspam cuerpoy samaykunqa. 10 Cuerpoytaqariki manapunim sepulturapiqa saqenkichu. Sapaqchasqaykipa cuerpontaqa manataqmi ismurachinkichu.
7
857
11
SALMOS16,17
oqataqa reqsiykachiwankim imaynatam sumaq kawsakuyta. Qayllaykipim kusikuyllawana tukuy sonqollayta huntaykunki. *Alleq lawnikipi kallaspayqa siemprem tarillani kusikuyta.
Salmo 17
Allin arreglopaq Davidpa maakusqan
Dios Taytally, uyariykuy mana engaopaq kaq asuntollayta. Entiendeykuy qaparillawana qayakullasqayta. Uyariykuy qamta simillaywan qayakullasqayta. Simillaywanm rimachkani cheqap maakuyniytaqa. 2 Qamllamantay hamullachun favorniypi arregloqa. Qawariykuy munallasqaykiman hina kawsaqtaqa.
1
Davidpa maakusqan
Sonqoytaqariki suma-sumaqtamya qawaykunki. Qawaykuwanaykipaqmi qamqa tutan hamurqanki. Ninawanpas pruebaq hinam qamqa pruebaykuwarqanki. Qamqa manam ima huchatapas tariwarqankichu. Piensasqaywan rimasqayqa manam contranakullanchu. 4 Runapapas ruraynillanmantam asurikurqani. Manam runa waurachiq hinaraqchu kawsarqani. oqallayqa kamachisqaykiman hinam rurarqani. 5 Qampa annikipim purirqani mana pantaykuspa. Chakiykunam purillarqa manapuni urmaykuspa.
3
Diosnilly, qayakamusqaytay uyariykuway. Kumuykamullaspay chaskiykullaway. Rimarillasqaytay chaskiykullaway. 7 Qawaykachiway admirakuypaq kuyapayakuynikita. Salvaykullankim atiynikipi amparakullaqkunata. Kikikipunim salvaykullanki contrakuqninkunamanta. 8 Kikikipuniy cuidaykullaway awi ruruykita hina. Pakaykullaway raprallanwanraq wallpa pakaykuchkaq hina. 9 Cuidaykullaway mana allinlla rurawaqniykunamanta. Pakaykullaway chinkarunaypaq muyuwaqniykunamanta. 10 Paykunaqa engreidollaa runakunam kanku. Paykunaqa orgullollawana rimakuqmi kanku. 11 Paykunaqa contraykupi hamuruspam muyuwachkan. Pampamanraq wikapaykuwananpaqmi qawawachkan.
6
SALMOS17,18
12
858
Llumpay llikiparuy munaq leonmanraqmi rikchakunku. Maypiapas pakakuchkaq leonmanraqmi rikchakunku. 13 Dios Taytally, kikikipuniy hatariykuy paykunapa contrallanpiqa. Kikikipuniy pampamanraq qonqorachiy paykunataqa. Espadaykiwany libraykuway mana allin runamantaqa. 14 Dios Taytally, atiynikiwany libraykuway mana allin runamantapas. Libraykullaway kay pachapi kapuqniyoq runamantapas. Favornikiwanm wiksankuta mikuywanraq huntaykachinki. Puchuqwanataqm churintapas, willkantapas saksaykachinki. 15 Uyallaykitam qawaykusaq allintaa kawsasqayrayku. Kusikullasaqm rikcharispay qamllataa qawasqayrayku.
Salmo 18
Venceruspa Davidpa takisqanmanta (2 S 22:1-51)
kay takipa palabrankunata rimarirqa Tayta Diosman. Payqa rimarirqa llapallan Takiqkunapa maestronpaq, Tayta Diospa serviqnin Davidpa takisqan. Paymi
Dios Taytally, qamqa kallpanchaqniymi kapuwanki, chaymi qamtaqariki kuyakuyki. 2 Dios Taytally, qamqa oqapaqmi qaqa hina kapuwanki. Qamqa pakakuna wasi hinam kapuwanki. Qamqa oqallaytamiki libraykullawanki. Diosnilly, amparakuykunay hatun rumim kapuwanki. Qampunitaqmiki oqataqa harkawanki. Atiynikiwanmi oqataqa salvawanki. Qamllam oqataqa altoneqpi pakawanki. 3 Tayta Diostamriki qayakusaq oqallayqa. Payllapunimriki sumaq alabana Diosqa. Payllam enemigoymanta salvaykuqnillayqa.
1 4
enemigonkunamantawan Saulmanta Tayta Dios libraykuptinmi. Kaynatam David nirqa:
Wauymi waskawanpas watasqata hina wankurullawan. Kallpachkaq lloqlla hinam mana allinkuna vencerullawan. 5 Waskawan watasqata hinam sepultura wichqarullawan. Imapas toqlla hapiruchkaq hinam wauy hapirullawan.
6
Sasachakuyllapi kaspam Tayta Diosta qayakullani. Yanapaykuwananpaqmi Diosnillayman qaparillani. Payllamriki templonmanta uyarirqa qayakusqayta.
859
SALMOS18
Payllamriki uyariykun oqallaypa qaparisqayta. Chaynataqmi kay pachapas kuyurispan katkatatarqa. Orqokuna tiyananpas lliwchataqmi kuyurirurqa. Paypa piakuyninwanmi llumpaysuta katkatatarqa. 8 Paypa senqanmantataqmi qosnikuna waspirirurqa. Paypa siminmantataqmi rupaq nina lloqsirirurqa. Chaynataqmi lloqsimuspan nina sansa ratarirurqa. 9 Tela llikiq hinam alto cielomanta uraykamurqa. Tutay-tutay puyum chaki pampanpipas rikurirurqa. 10 Querubinpa hawanpiraq sillakuspam pawarikurqa. Wayrapapas raprallanpim payqariki pawarikurqa. 11 Kikin pakakunanpaqmi tutayayta churaykullarqa. Payqa muyuriqninpipas harkaqnintam churaykullarqa. Yakupapas yanayasqan puyutamya churaykullarqa. 12 Kancharichkaq awpaqnintam puyunkuna pasakullarqa. Chaymantapas runtu param llipyaywanraq lloqsirullarqa. 13 Tayta Diosmi cielomanta toqyachirqa truenokunata. Alto-altopiraq Diosmi uyarichin qaparisqanta. Runtu parawanpas sinchi llipyakunam lloqsimullarqa. 14 Flechanwanpas flechamuspam cheqechirqa enemigonta. Achka-achka llipyanwanmi vencerurqa paykunataqa.
7 15
Dios Taytally, simikimanta lloqsimuq qaqchakuynikiwanmi lamar qochapa uku-uku kaynin rikuriramurqa. Senqaykimanta lloqsimuq samaynillaykiwanmi kay pachapapas cimientollankuna qalakurullarqa.
Diosmi oqallayta altomanta haywarimuwarqa. Achka-achka yaku chawpinmantam horqoykullawarqa. 17 Llumpay atiyniyoq enemigoymantam librawarqa. Llapachallan cheqniwaqniykunamantam librawarqa. Paykunaqa oqamanta aswan kallpayoqmi karqa. 18 akarichkaptiymi paykunaqa pawaykullawarqa. Tayta Diosllamriki oqataqa yanapaykuwarqa. 19 Kichki-kichki lugarmantam payqa horqoykullawarqa. oqarayku kusikuspam payqa libraykullawarqa.
16 20
Allinta kawsakusqayraykum Tayta Diosqa premiaykullawan.
SALMOS18
21
860
Allinta rurallasqayraykum allinwanraq pagaykullawan. Diosniypa mana munallasqantaqa manam rurarqanichu. Diosniypa contranpiqa manam hukmantaqa kawsarqanichu. 22 oqaqa siemprepunim yuyachkani paypa leyninkunata. oqaqa manam karunchakuykurqanichu decretonmanta. 23 Diosniypa qayllanpiqa mana huchayoqmi kawsallarqani. Pasaypaq mana allin ruraymantam waqaychakullarqani. 24 Allinta kawsakusqayraykum Tayta Diosqa pagaykullawan. Qayllanpi allintaa rurallasqayraykum pagaykullawan. Dios Taytally, confiakusuqnikiwanqa confiakunapaqmi reqsichikunki. Mana huchallikuqwanqa mana huchayoqmi reqsichikunki. 26 Chuyanchasqa runawanqa chuyapunitaqmi reqsichikunki. Atoq hina runawanqa qampas sacretaqmi reqsichikunki. 27 Qamqariki salvaykunkim humillakuykullaq runakunata. Humillaykunkiataqmi hatun tukuqllaa runakunata. 28 Yupaychasqay Dios Taytally, tutaykuruptiypas qanmi achkiykuwasparaq kanchariwanki. 29 Achkallaa tropamanpas pawaykunaypaqmi yanapawanki. Paykunapa murallanta seqarunaypaqmi yanapawanki. 30 Tayta Diospa kawsasqanqa mana chikallanpas pantayniyoqmi. Tayta Diospa prometekusqanqa mana chikan pantachikuqmi. Paypi amparakuq llapan runakunataqa harkaykullanmi.
25
Tayta Diosllam Diosqariki, manam hukqa kanchu. Payllam harkawaqninchikqa, hukqa manam kanchu. 32 Diosmi oqataqariki kallpanchaykullawan. Mana pantaruqtam payqariki kawsachiwan. 33 Payqa luwichupa chakintapas hinaraqmi ruran chakillayta. Payqa altoneqpi sayaptiypas takyaykachillanmi chakillayta. 34 oqataqa paymi yachachiwan guerrapia peleamunaypaqpas. Kallpanchallawanmi broncemanta arcowanraq flechamunaypaqpas. 35 Qanmi harkachikunawan hina salvawanki. Qanmi alliq makikiwan takyaykachiwanki. Kuyakuywan yachachispam hatunchallawanki. 36 Lluchkanaymantapas annillaytam kicharqanki. 37 Enemigoykunatapas qatispaymi hayparqani peleanaypaq. Tukurunaykamam manariki kutimurqanichu samanaypaq. 38 Maqapamurqanim mana sayariytawanpas atinankukama. Paykunaqa wichiykurqam oqallaypa sayasqayraq pampakama. 39 Qanmi oqataqa guerrapipas peleanaypaq kallpanchawarqanki.
31
861
40
SALMOS18,19
Ladoypipas qonqorananpaqmi enemigollayta churarqanki. oqallaypa enemigoykunam muyurirusparaq ayqekurqa. Chaynam cheqniwaqniykunatapas waurachillaptiy tukururqa. 41 Qayakuptinkupas manam yanaparqakuchu. Tayta Diospas manamriki contestarqataqchu. 42 Wayrachisqa polvotapas hinam uturqani. anpi mitutapas hinam wischurullarqani.
Qanmi runakunapapas maqawananmanta libraykuwarqanki. Nacionkunapapas kamachiqnin kanaypaqmi churaykuwarqanki. Mana reqsisqaypas runakunawanmi qamqa servichiwarqanki. 44 Paykunaqariki uyariykuwaspam chayllapuni kasuwanku. Forasterokunam kumukuykusparaq chaylla asuykullawanku. 45 Llapachallan forasterokunam pasaypaqta hukmanyarurqaku. Pakakusqankumantapas katkatatastinmi lloqsiykullarqaku.
43
Wiaypaqay kawsakuchun Tayta Diosqa. Alabasqay kachun harkaykuwaqniyqa. Hatunchasqay kachun salvaq Diosnillayqa. 47 oqaraykum vengakunpas Diosnillayqa. Llapa runakunatapas chakillaymanmi churaykuwan. 48 Enemigollaymantapas payllataqmiki libraykuwan. Contraypipas hatariqpa hawanpiraqmi churaykuwan. Payllataqmi tukuy dao ruraqmantapas libraykuwan.
46
Dios Taytally, chayraykumriki nacionkunapipas graciastaraq qollasqayki. Chayraykumriki sutikimantapas qampaq takipullasqayki. 50 Akllakusqayki reytam sinchi sumaqtaraq venceykachiwanki. Nombraykuwaspa aceitewan talliwasqaykitam kuyawanki. oqallaytawan llapan mirayniytam wiaypaqa kuyallanki.
49
Salmo 19
Unanchasqanwan atiyninta Dios reqsichikusqanmanta
1
Diospa atiynillanmantam cielokuna willawanchik. Rurallasqanmantam chaypi kaqkunapas rimawanchik.
SALMOS19
2
862
Sapa punchawpunim chaykunaqa rimapayawanchik. Tutan-tutanraqmi Diosmantapas reqsiykachiwanchik. 3 Ima rimay palabralla mana uyarikuptinpas nitaq paypa voznin manapuni uyarikuptinpas 4 voznillanmi lliw mundopa hawankama mastakurun. Palabranmi kay pachapa cantonkama chayaykurun. Diosmi cielopi intipa *yachananta ruraykurun. 5 Chay intiqa rikchakunpas kusikuywan kallpaq runamanmi. 6 Payqariki cielokunapapas cantonmantam lloqsiykamun. Payqariki cielokunapapas cantonkamam puririmun. Manapunim imaapas pakakunchu rupayninmantaqa. Tayta Diospa tukuy yachachikuyninqa mana imaniraqllapas fallayoqmi. Paypa sumaqllaa yachachikuyninqa runatapas astawanraq kallpanchaqmi. Tayta Diospa kamachikuyninkunaqa mayna sumaqllaa confiakunapaqmi. Paypa sumaq kamachikuyninkunaqa mana yachallaqman yachay qoykuqraqmi. 8 Tayta Diospa lliw encargasqankunaqa mana imaniraqllapas pantaykuqmi. Paypa llapachallan encargaykusqanqa runakunapas sonqon kusiykachillaqmi. Tayta Diospa kamachikusqankunaqa mana imaniraqllapas faltayoqmi. Paypa sumaq kamachikusqankunaqa runakunapapas awin kanchaykuqmi.
7 9
Tayta Diosta respetananchikpaq qosqan kamachikuyninqa chuyay-chuyaymi. Tayta Diosta respetanaykichikpaq qosqan kamachikuyninqa wia-wiaypaqmi. Paypa decretonkunaqa cheqappunim. Paypa decretonkunaqa allinpunim.
863
10
SALMOS19,20
Tukuy chaykunaqa qorimantapas aswan munanaraqmi. Chaykunaqa qori puromantapas aswan munanaraqmi. Tukuy chaykunaqa lliw mielmantapas aswan miskisuraqmi. Tukuy chaykunaqa panalnillanpi hina miskisuraqmi.
Chay kamachikuynikiqa serviqllaykitapas anyaykullawanmi. Chaykunata waqaychaqkunaqa kallasaqku hatun premioyoqmi. 12 Yaqaraqchum pipas musyakunman imapipas pantarusqanmanta? Pampachaykullaway llapachallan pakaykusqa huchaykunamanta. 13 Waqaychaykullaway qampa contraykipi ama hoqarikunaypaq. Amapuni permiteychu chaykunaqa munaychakullawananpaq. Chaynapiqa pasaypaqpas manapuni huchayoqam kawsakusaq. Chaynapiqa contraykipi hoqarikuymantam libre kawsakusaq.
11 14
Dios Taytally, qamqariki kanki rumi hina amparaykuqniymi. Qamqariki kanki tukuymanta libraykuqnillaymi. Rimasqaykunapas qampa agradoykipaqtaq kachun. Piensasqaykunapas qampa agradoykipaqtaq kachun.
Salmo 20
Enemigokunata vencenapaq maakuymanta
Tayta Diospunitaqy contestasunki llakikusqayki punchawpiqa. Jacobpapas Diosniny defiendesunki imamantapas allintaqa. 2 Santuarionmantay payqa yanapamusunki. Sion Moqomantay payqa kallpanchamusunki. 3 Payqa yuyarichuny
1
SALMOS20
864
qampa llapallan ofrendallaykikunamanta. Payqa chaskiykuchuny paypaq kaasqa ofrendallasqaykikunata. (Samariy) Qoykusunkitaqy imam munallasqaykita. Cumpliykachichuny tanteallasqaykita. 5 Qamlla venceptikim oqallaykuqa kusikusaqku llapallayku. Hoqarillasuntaqm banderatapas Diosnillanchikpa sutillanpi. Tayta Diospunitaqy tukuy imapas maasqaykita qollasunki.
4
Tayta Diosqa vencechinmi sapaqchakusqan reynillantaqa. Mana iskayrayallaspam yachanipuni tukuy chaytaqa. Payqariki hanaq pacha santuarionmantam contestamunqa. Enemigonkunamantam *alleq makinwan salvaykullanqa. 7 Wakin runakunam hapipakunku guerrapaq carretakunaman. Wakin runakunam hapipakunku guerrapaq caballokunaman. oqanchikqariki hapipakunchik Taytanchik Diosnillanchikmanmi. 8 Paykunaqa wichiykullan moqollankupas doblakuptinmi. oqanchikqariki aswan sayanparaqmi takyallachkanchik. oqanchikqariki mana kuyuriqpunim sayallachkanchik.
6 9
Dios Taytallayku, Vencenanpaqy reyniykuta yanapaykuy qampuni. Qayakusqayku punchawpiy contestaykuwayku qampuni.
865
SALMOS21
Salmo 21
Venceruspan Davidpa takisqanmanta
Dios Taytally, Kallpanchaykuptikim reyqariki llumpayta kusikuchkan. Vencerachiptikim reyqariki llumpayta kusikuchkan. 2 Qamqariki qoykurqankim paypa lliw munasqantaqa. Manam negaykurqankichu qamta maakusqantaqa. (Samariy)
1 3
Qamqa payman haypaykuspam bendecinki allinsuta. Umanmanmi churarqanki qori-puro coronata. 4 Unay wata kawsay maakullasqantam qollarqanki. Wia-wiaypaqraq kawsakuytam qamqa qollarqanki. 5 Yanapaykuptikim payqa kachkan llumpay reqsisqaa. Paytam ruraykunki kancharichkaq atiyniyoqtaa. 6 Qamqa wia-wiaypaqmi payta bendeciykullanki. Qamqa paywan kallaspaykim kusikuywan huntaykunki. 7 Tayta Diospi confiakusqanraykum reyqa wichinqachu. Altopiraq Diospa kuyakuyninraykum kuyunqachu. Diosnilly, makillaykiwanmi hayparunki lliw enemigoykita. *Alleqllaykiwanmi hayparunki lliw cheqnisuqnikita. 9 Dios Tayty, juzganapaq rikurimusqayki tiempopim kaaykunki. Rupachkaq hornota hinaraqmi lliwchanta rupachinki.
8
SALMOS21,22
10
866
Miraynillantapas kay pachamantaqa chinkachinkim. Castankunatapas lliw runamantaqa chinkarachinkim. 11 Qampaq mana allin ruray munasqantam atinqachu. Contraykipi tanteasqankutapas manam ruranqachu. 12 Qayllankupi flechaykita churaptikim ayqekunku. Paykunaqa muyurispam kallpayllaa lluptikunku.
13
Dios Taytally, qampuniraq hatunchakuykullay llumpay atiynikiwan. Qamllamanmi atiyniyoq kasqaykimanta takillasaqku. Qamllamanmi atiyniyoq kasqaykimanta alabasaqku.
Salmo 22
akarispa qaparisqanmantawan alabaspa takisqanmanta
Takiqkunapa maestronpaq, Achikyaq taruka sutiyoq tonoman hina Davidpa Diosman takisqan
Diosnilly, Diosnilly, oqallaytaqa imanasqamariki saqerullawanki? Imanasqataq karuncharuspaykiqa manaqa salvaykullawankichu? Imanasqataq qayakullasqaytaqa manaqa uyariykuwankichu? 2 Diosnilly, punchawpim qayakullayki ichaqa manam contestawankichu. Diosnilly, tutanpim qayakullayki chaywanpas manam upallaykunichu.
1
Qamllamriki sapachallan chuyay-chuyay reyqa gobiernanki. Israelpa castallankunaqa qamtam alaballasunki. 4 oqaykupa abueloykum qanman hapipakuykusurqanki. Paykunatam librarqanki qampi confiakullasqankurayku. 5 Qamta qayakullasqanraykum libraykusqa kallarqaku. Qampi confiakullasqankuraykum penqaypichu kallarqaku.
3 6
oqallayqa kani utuskuru hina mana valeq runam.
867
SALMOS22
oqallayqa kani runakunapapas kamillasqan runam. oqallayqa kani runakunapapas despreciasqan runam. 7 Llapachallan qawaqnillaykunam oqamanta burlakunku. Yachapayawaspam umankutawanpas aywikachaykunku. 8 Paykunaqa oqamantam kaynataraq ninku: Payqariki Tayta Diosllapimya confiakurqa. Tayta Diosy librachun payta kuyaspanqa. Paypuniy salvachun payta kuyaspanqa. 9 Qanmi oqataqa horqoykuwarqanki mamallaypa wiksan ukupiraq kasqaymanta. Qanmi confiakuyta yachachiwarqanki kuyay mamallaypa marqayninpi kasqaymanta. 10 oqallayqa manaraqpas naceptiymi qamqa oqamanta cuentallikuykullarqanki. Mamallaypa wiksanmantapuniraqmi qamqariki oqallaypa Diosniy kapuwanki. 11 Ama oqamanta karunchakullaychu. Llakikuymi haypaykamuwachkan oqallayta. Manamriki yanapaykuqniyqa kapuwanchu.
12
Llapa torokuna muyuwachkaq hinam enemigollaykunapas muyuparuwanku. Basan lawpi kallpasapa toro hinam paykunaqa oqallayta chawpicharuwanku. 13 Leonpas hinaraqmi hakaykachawanku. Qaparispam oqallayta llikiparuwanku.
14
Yaku talliykusqa hinam kallachkani. Tullullaykunapas moqapasqam kallachkani. Sonqollaymi cera hina chullurichkan. Ukullaypim tukuy sonqollaypas chullurichkan. 15 Kallpallaymi teja hina pasaypaq chakirirun. Qallullaypas paladarniymanmi laqakurun. Qamqa oqallaytam churaykullawanki wauqkunapapas kasqan qotqo allpakama.
16
Allqokuna hinam muyuriruwanku. Mana allin runakunam chawpicharuwanku. oqallaypa makillaytam uchkurunku. oqallaypa chakillaykunatam uchkurunku.
SALMOS22
17
868
Lliw tulluymi yupariykunaa kachkan. Enemigoykunam qawapayaykullawachkan. 18 Pachallaykunatam rakinakurqaku. Pachallaypaqmiki suertetaraq choqarqaku. 19 Dios Taytally, Amapuniy oqamantaqa karunchakuruychu. Kallpanchaqnilly yanapaykuway, ama qepamuychu. 20 Libraykuway espadawanraq waurunaymanta. Libraykuway allqokunaraq sipiwananmanta. 21 Salvaykuway leonkunapa simillanmantapas. Libraykuway torokunapa waqrayninmantapas. Qamllamantam wawqeykunaman oqallayqariki willakullasaqpas. Qamllataam alaballasaq oqallayqariki huunakuypipas. 23 Tayta Diosta respetaqkuna, payta llapachallaykichik alabaychik. Jacobpapas mirayninkuna, Diosta llapachallaykichik yupaychaychik. Israelpapas mirayninkuna, Diosta llapachallaykichik respetaychik. 24 Diosqa manam despreciarqachu akariqkunapa akarisqantaqa. Diosqa manam millakurqachu akariqkunapa akarisqantaqa. Diosqariki manapunimya pakakuykurqachu paykunamantaqa. Payqariki uyariykurqam qayakuqkunapa qayakusqantaqa.
22 25
Qamllaraykum alaballasaq hatun huunakuypapas kallasqanpi. Qollasqaykim prometesqayta respetaqnikikunapa awpaqninpi. 26 Mikuykuspam saksaykunqaku yarqarachikullaq humildekunapas. Tayta Diostam alabanqaku llapachallan cheqap maskaqninkunapas. Chayna payta maskaqkunaqa wiaypaqamiki kawsakunqakupas.
27
Tukuy hinastinpi kaqkunaqa Tayta Diosmantam yuyarinqaku.
869
SALMOS22,23
Tukuy hinastinpi kaqkunaqa Tayta Diosmanmi kutimunqaku. Llapallan nacionpipas ayllukunaqa qamtataqmiki adoranqaku. 28 Tayta Diosmi lliwta gobiernaqqa. Paymi lliw nacion munaychakuqqa. Kay pachapi llapallan apu runakunam mikuspanku paytaqa adoraykunqaku. utu allpaman llapallan kutiykullaqkunam paypa awpaqnillanpiraq qonqorakunqaku. Vidankupas mana takyachiy atiqkunam paypa awpaqnillanpi qonqorakunqaku. 30 Qepa wiaymi paytaqa serviykullanqaku. Qepa hamuqmanmi Seormanta willanqaku. 31 Manaraqpas naceqmanraqmi willanqaku alli-allin arreglokuna rurasqanmanta. Hinaspataqmi paykuna willakullanqaku Tayta Diospa chaykunata rurallasqanmanta.
29
Salmo 23
Tayta Diosmi michiqnillayqa
Dios Taytally, qamllam kanki oqallaypa michiqnillayqa, manam imapas pisiwanqaachu. 2Sumaqllaa ikllirimuq pastokunapim oqallaytaqa samaykachiwanki. oqataqa pusawanki yakukunapa sumaq hawkalla samananmanraqmi. 3 Qamqariki pasaypaqa kallachkaptiypas oqallaytaqa kallpanchaykuwankim. Prometellawasqaykiman hinaraqmiki allin anninta pusakullawanki.
1
Tutay-tutay wayqopia purillaspaypas manaamriki manchakuniachu. oqawanqa kikikiraq kasqaykiraykum manapunia manchakuniachu. Qamqariki oqallaytam kallpanchawanki varaykiwanpas tawnallaykiwanpas. 5 Enemigollaykunapa awpaqninpipas mikuykunatam churaykapuwanki. Miski-miskillaa asnaq perfumewanmi umallaymanpas talliykullawanki.
4
SALMOS23,24
870
Copallaytam qamqariki llimparichkaqta sumaqllataa huntaykachillanki. 6 oqallaypaq allinkuna rurasqaykiqa sapa punchawmi compaallawachkan. oqallaypaq kuyapayakuynillaykiqa sapa punchawmi compaallawachkan. Tayta Diosqa oqallaytam wia-wiaypaq wasillanpia kawsachikuwanqa.
Salmo 24
Kancharichkaq reymanta
Tayta Diospam tukuy kay pachaqa, paypataqmi kay pachapi tukuy ima kallaqpas. Tayta Diospam tukuy kay allpaqa, paypataqmi kay allpapi llapachallan *yachaqpas. 2 Tayta Diosmi tukuy kay pachapa cimientonta churaykurqa lamar qocha hawanpi. Tayta Diosmi tukuy kay pachapa cimientonta takyachirqa mayukuna hawanpi.
1
Pitaq seqanman Tayta Diospa yachakunan moqomanqa? Pitaq sayanman Tayta Diospa sapaqchasqan sitiopiqa? 4 Chaymanqa yaykunqa ima ruraywanpas mana huchallikuqllam. Chaymanqa yaykunqa ima piensaywanpas mana huchallikuqllam. Chaymanqa chayanqa taytachakunapas mana adoraykuqllam. Chaymanqa chayanqa yanqakunamanta mana juraq runallam. 5 Chayna runaqa Tayta Diospa sumaq bendeciykusqanmi. Salvaq Diosninpa mana huchallikuqpaqa chaskisqanmi. 6 Chaynam kanqaku Tayta Diosman hamukullaq lliw runaqa. Chaynam kanqaku uyallayki qawaykuyta maskallaqqa. Chaynam kanqaku
3
871
SALMOS24,25
Jacobpapas Diosnillanta maskallaqqa. (Samariy) Kichakuychiky zaguanpa lliw punkunkuna. Kichakuychiky wiaypaq kaq punkukuna. Kancharichkaq reym chayninta yaykumullanqa. 8 Pitaq wak sumaqllaa kancharichkaq reyqa? Payqariki mana manchakuq kallpasapa Tayta Diosmi. Payqariki soldado hina kallpasapa Tayta Diosmi. 9 Kichakuychiky zaguanpa lliw punkunkuna. Kichakuychiky wiaypaq kaq punkukuna. Kanchariq reym chayninta yaykumullanqa. 10 Pitaq wak sumaqllaa kancharichkaq reyqa? Payqariki llapan runapas kamaykachiq Tayta Diosmi. Payqariki sumaqllataa kancharichkaq Tayta Diosmi. (Samariy)
7
Salmo 25
Diospa consejon Davidpa maakusqanmanta
Dios Taytally, oqallayqariki qamllatam maakullayki. 2 Diosnilly, oqallayqariki qamllapim hapipakuni. Amay pasaypaq penqaymanqa kachaykullawaychu. Amay enemigoykunaqa asikuwachunchu. 3 Manam qamllaman confiakuqqa penqaypichu kanqa. Chaynam traicionakuqkunaqa llumpay penqaypiraq kanqa.
1
Davidpa takisqan
Dios Taytally, reqsiykachillaway munasqallaykiman hina kawsakuytapas. Yachaykachillaway munasqallaykiman hina kawsakuytapas. 5 Yachaykachillaway cheqap kaqnikiman hina pusawaspayki. Salvaykuqniy Diosniym qamqariki oqallaypaq kapullawanki. Hina qampunitaqm tukuy punchaw confiakunay Diosqa kallanki.
4 6
Dios Taytally, amay qonqaruychu awpaq tiempokunapi hina llakipayakuynikimantaqa.
SALMOS25
872
Dios Taytally, amay qonqaruychu awpaq tiempokunapi hina kuyapayakuynikimantaqa. 7 Dios Taytally, amay yuyariychu mozollaraq kallaspay tukuy huchallikuy-kullasqaymantaqa. Dios Taytally, amay yuyariychu mana kasukullaspay tukuy mana allin rurasqaymantaqa. Kuyapayakuynikiman hinay oqallaytaqa yuyariykullaway. Allin kallasqaykimanpas hinay oqallaytaqa uyariykullaway. 8 Tayta Diosqariki mayna alli-allin Diosmi. Tayta Diosqariki manapuni pantaruqmi. Chayraykum payqa huchayoqkunata yachaykachinqa allin kawsakuyta. 9 Humildekunatam pusan leynillanman hina. Payllataqmi kawsachinpas munasqanman hina. 10 Kuyakuywanmi Tayta Diosqa ruran. Cheqap kayninman hinam lliwta ruran. Chaynataqa ruran tukuy contratonkuna kasukuqkunawanmi. Chaynataqa ruran kamachikuyninkuna kasukuqkunawanmi. Dios Taytally, sutillaykiraykum mana allin rurasqaykunamanta pampachaykuwanki. Huchallaykunatam nana-nanaq maychikaa kaptinpas pampachaykuwanki. 12 Tayta Diosllamiki yachachinqa allintaa kawsayta respetaqnintaqa. 13 Tukuy imayoqmi payqariki suma-sumaqllataa kawsakullanqapas. Chayna runapaqa mirayninpas chaskiykullanqataqmi herenciallantaqa. 14 Tayta Diosqariki sumaqllaa amigopas hinamya respetaqninpaqqa. Contratollantapas payqariki yachaypaqmi-yachachin lliw paykunamanqa. 15 oqallayqariki Tayta Diostam tuta punchawkunapas qawaykachallani. Payqa oqallayta toqlla hina peligrokunamanta libraykuwaqniymi.
11
873
SALMOS25,26
Dios Taytally, qawariykuwaspay llakipayariykullaway. oqaqariki sapallaymi kaypi akarillachkani. 17 akarisqaymantay qampunia libraykuway. Pensamientopa intusqanmi oqallayqa kallachkani. 18 akarillasqaytay llamkallasqaytawan qaway. Huchallaykuna pampachawanaykipaqmi maakuyki. 19 Qamqa qawariykuy enemigollaykunata. Llumpayllataam paykunaqariki mirariykuchkanpas. oqallaytaqa cheqnikuywanraqmi qawallawankupas. 20 oqallaytaqa qamy libraykuspa waqaychaway. Qamllapipuni confiakuspam mana penqakusaqachu. 21 Qamqa munasqaykiman hina kawsaptiymi cuidawanki. Mana pantasqayraykumiki qamqa waqaychallawanki. Qamllapimiki oqallayqa aswan confiakullachkani.
16 22
Diosnilly, Israelpa lliw castankunatay libraykuy tukuy akariyninmanta.
Salmo 26
Mana faltayoq kawsakuymanta
Dios Taytally, qamllapuniy allin arreglota ruraykullaway. Allinllatam oqallayqariki kawsakurqani. Qamllapiam mana hukmanyaspa confiakurqani. 2 Dios Taytally, qamllapuniy qawapaykuwaspa pruebaykullaway. Sonqollaytay piensallasqaytawan qawaykullaway. 3 Siemprepunim kuyawasqaykita yuyallachkani.
1
Davidpa takisqan
Llulla rimaq runakunawanqa manam kawsakullarqanichu. Iskay uya runakunawanqa manam kuskanchakurqanichu. 5 Cheqnirqanim mana allin kaqpa tukuy huunakuynintaqa. Manamiki kawsallarqanichu mana allin rurallaqwanqa.
4 6
Dios Taytally,
SALMOS26,27
874
makillaypas aywisqaa kallaptinqa, huchallaypas chuyanchasqa kallaptinqa altarllaykitapas muyu-muyurispam qamllataa alabasaq oqallayqa. 7 Qamllamana agradecekullaspaymi qampaq takipullasqayki oqallayqa. Llapallan milagroykikunamantam pimanapas willakusaq oqallayqa. Dios Taytally, oqallayqa kuyallanim *yachanayki templollaykitaqa. oqallayqa kuyallanim kancharichkaq yachanaykitaqa. 9 Amay chinkarachiwaychu huchasapa runakunatawan kuskataqa. Amay waurachiwaychu runakuna wauykachiqtawan kuskataqa. 10 Paykunaqariki mana allinllatataqmi tanteankupas. Paykunaqariki yanqakunawanmi rantirachikunpas.
8
oqam ichaqariki kawsakuchkani mana faltayoq. Qamllay oqallaytaqa libraykullaway imamantapas. Qamllay oqallaytaqa llakipayaway imapiapas. 12 Manapunim mitkanqachu chakillayqa. Allinsutam sayachkani oqallayqa. Lliw huunakuqkunapa chawpinpiqa Tayta Diostamiki alaballasaq oqallayqa.
11
Salmo 27
Tayta Diosmi kanchaykuwaqniyqa hinaspa salvaqniyqa
1
Tayta Diosmi kanchaykuwaqniyqa, manam pitapas manchakunichu. Tayta Diosmi salvaykuwaqniyqa, manam pitapas manchakunichu. Tayta Diosmi amparaqnillayqa, manam pitapas manchakunichu.
Davidpa takisqan
Mana allin ruraqkunam mikuypaq-mikuruwananpaq pawaykuruwanku. Contrallaypi lliw kaqkunam
875
SALMOS27
enemigollaykunapiwan pawaykuwanku. Ichaqa pawaykuwachkaspankupas haytakuruspankum kuchpakurullanku. 3 Tropa muyuykuwaptinpas sonqoyqa manapunimriki manchakullanqachu. Guerra hatarimuptinpas oqaqa manapunimriki hukmanyallasaqchu. 4 oqallaypam kapullawachkan imam maakusqay. Chaytam oqallayqa maskallachkani. Tayta Diospa templollanpia waukunaykama kawsakuytaam munallachkani. Tayta Diospa lliw sumaqllaa kaynin qawaykuytam oqaqariki munallachkani. Tayta Diospa templollanpia yuyaymanaykuytam oqaqariki munallachkani. 5 akarina punchawkunaa chayaykamuptinpas *yachakunanpim pakaykuwanqa. Tayta Diosqa karpan ukupim tapaykullawanqa. Rumimanraqmi hoqariwanqa.
6
Enemigoykuna muyuykuwaptinmi oqallayqariki masyariykullasaq. Chaymi Diosnillayta adoraykunaypaq karpallanpa awpaqninpi animalta kusikuyllawana wauchipullasaq. oqallayqariki Tayta Diosllapaqa takillaspayraqmi alabaykullasaq.
Dios Taytally, qayakullasqaytay uyariykullaway. Llakipayawaspay contestaykullaway. 8 Dios Taytally, qamqa sonqollaytam rimapayarqanki: Yanapaykunaypaqy maskawaychik nispa. Qamllatapunitaqm maskaykullachkayki. 9 Qamqa amapuniy pakakullawaychu. Rabiawanqa amay wischurullawaychu. Yanapaykuwaqniym qamqa kapuwanki. Sapaytaqa amay saqerullawaychu. Salvaqnillay Diosniym qamqa kapuwanki 10 Dios Taytally, oqataqa mamaya saqeruwaptinpas, oqataqa taytaya saqeruwaptinpas, oqataqa qamllaam uywakullawanki. 11 Dios Taytally, wateqaqniyraykuy yachaykachillaway.
7
SALMOS27,28
876
Alli-allintaay kawsaykachillaway. annillaykipiay qamqa pusallaway. 12 oqataqa amay qamqa entregaykuwaychu. Enemigollaymany ama qoykuwaychu. Llulla rimaqkunam contrallaypi kachkan. Daaruwananpaqm contrallaypi kachkan.
13
Kay pachapiraq kawsakunaykamaqa qawasaqmi Tayta Diospa allin rurallasqankunataqa. Chaykunatapas qawaykunaymantaqa manapunimriki iskayrayallachkanichu oqallayqa. 14 Tayta Diosllapiay qamqa hapipakuy. Kallpanchakuykuspay allinneqta sayay. Tayta Diosllapiay qamqa hapipakuy.
Salmo 28
Maakusqanchikta Tayta Dios uyarisqanmanta
Dios Taytally, qamllatam oqallayqa qayakamullayki. Amparaqlly, qamllatam oqallayqa qayakamullayki. Qampuniy amaa upallaspa contestaykullaway. Mana qamllapuni contestaykullawasqaykiraykumriki wauq runamanpas rikchakuqraq oqallayqa kallachkani. 2 Qamtaq uyariykullaway qaparispa ruegakullasqayta. Qamtaq uyariykullaway makillaykunata hoqariptiy, sapaqchallasqayki temploykiman makillayta hoqariptiy.
1 3
Davidpa takisqan
Amapuni aysaykullawaychu oqataqa mana allin ruraqkunatawan kuskataqa nitaq huchallikuqkunatawan kuskatapas. Paykunaqa hawka kawsaymanta rimaspapas runamasin daaruypim yuyaymanachkanku. 4 Paykunamanqa rurasqanman hinay merecesqankuta pagaykapuy allinneqta. Paykunamanqa pagaykuy qampuniy mana allinkunatapas rurasqankumanta.
877
SALMOS28,29
Paykunamanqa merecesqankutay qoykapullay makinkupa rurayninkumanta. 5 Paykunaqa manapunim entienderinkuchu Tayta Diospa tukuy ima rurasqanmantaqa nitaq paypa tukuy unanchallasqanmantaqa. Chaymi Tayta Diosqa paykunata tuichinqa. Manapunim huktawanqa hatarichinqachu. Ruegakusqay uyarillawaqniy Tayta Diosqa kachun suma-sumaqllaa alabaykullasqa. 7 Tayta Diosmi atiyninwan harkaykuwaqniyqa. Paypipunim confiakullarqani oqallayqa. Chaymi payqa oqallayta yanapaykuwarqa. Chaymi kusikuywan llimparichkan sonqollaypas. Takillasqaywanmi agradecekuchkanipas. 8 Tayta Diosllam runankuna kallpanchaykuqninqa. Payllapunim aceitewan sapaqchaykullasqa reyta amparaykullaspa salvaykuqnillanqa.
6 9
Dios Taytally, runaykikunatay qamllapuni salvaykuy. Qampa kaqkunatay bendeciykuy allinta. Runaykikunatay michiykullay allinta. Marqarichkaq hinay wiaypaqa waqaychay.
Salmo 29
Tayta Diospa atiyniyoq vozninmanta
Hanaq pachapi kaqkuna, Tayta Diospa allin reqsisqa kasqanmantay willakuychik. Tayta Diospa atiyniyoqraq kasqanmantay willakuychik. 2 Tayta Diospa allin reqsisqa sutinmantay willakuychik. Tayta Diospaq sumaqllataa pachakuspay adoraychik.
1 3
Tayta Diosmi lamar qocha hawanpipas qaparichkan. Sumaqllaa kancharichkaq Diosmi tunrururuykuchkan. Hatun lamar qocha hawankunapiraqmiki kachkan. 4 Tayta Diospa voznillanqa nisyu-nisyullaam kachkan. Paypa voznillanqa mayna atiyniyoqllaam kachkan. Taytanchik Diospa voznillanqa cedro sachakunapas pakipaqmi.
SALMOS29,30
878
Libano Montekunapia cedro sachakunapas pakipaqmi. 6 Payqa Libano Montepi sachakunataqa ua torota hinaam pawaykachachirqa. Tayta Diosqa vozninwanmi pukurimun llipipipiq llipyaykunata. 8 Tayta Diosqa vozninwanmi katkatataykachin purun chunniqkunata. Payqariki katkatatachinmi Cades lawkunapi lliw chunniqtapas.
7
Tayta Diospa vozninqa qewiparunmi encina sachakunatapas. Tayta Diospa vozninqa rawmaparunmi montepi sachakunatapas. Templollanpim paytaqa llapachallanku sumaqta yupaychallankupas. 10 Tayta Diosqariki munaychakullanmi sinchi parapa hawanpipas. Rey hinaraqmiki tiyaykullaspanraq payqa gobiernaykullachkanpas. 11 Tayta Diosqa runakunatapas allin kallpanchaywanmi yanapaykun. Tayta Diosqa runankunatapas hawka kawsakuywanmi bendeciykun.
9
Salmo 30
Tayta Diosman graciasta David qosqanmanta
Dios Taytally, sasachakuymanta horqoykuwasqaykiraykum qamtaqa hatunchallayki. Enemigoykuna kusipayawananmantam oqata harkawarqanki. 2 Dios Taytally, qayakullaptiymi qamqa hampiykuwarqanki. Diosniymi qamqa kallanki. 3 Wauy patanpia kallachkaptiymiki qamqa oqata librawarqanki. Wauqkunapapas kallasqanman rinaymantam kawsariykachiwarqanki.
1 4
Templo dedicananpaq Davidpa Diosman takisqan
Tayta Diosman iiq runakunay
879
SALMOS30,31
payman takillaychik. Chuya kayninmanta yuyarispay agradecekuychik. 5 Payqariki ratochallapaqmi piakurunpas. Payqa kawsananchikkamam favorecewasunpas. Achikyaytam kusikusun tutan waqallaspapas.
6
Manam haykapipas urmasaqchu nispaymi oqallayqa hawka kaspay piensallarani. 7 Dios Taytally, oqallaytamriki favorecewaspayki allinneqta takyaykachillawarqanki. Llumpa-llumpaysutam oqallayqariki hukmanyallarqani pakakuruptiki.
Dios Tayty, qamllatam qayakamusqayki. Seorlly, qamllatam ruegakamusqayki. 9 Yaqachum ima allinpas kanman pasaypaqtaa oqallay waukullaptiyqa? Yaqachum ima allinpas kanman wauqkunapa kasqanman urmaykullaptiyqa? 10 Dios Tayty, uyariykuspay llakipayariykullaway. Dios Tayty, oqataqa qamy aswan yanapaykullaway.
8
Qamqa oqapa llakikuynillaytam llumpa-llumpay kusikuymana tikraykapuwanki. Luto pachata chustuykuwaspaykim kusikuna pachallaywana hinaykachiwanki. 12 Yupaychasqay Dios Taytally, chayraykum oqaqa qamllataa alaballasqayki. Chayraykum oqaqa qamllamana takipullasqayki. Wiaypaqm oqaqa qamllataa reqsikullasqayki.
11
Salmo 31
Tayta Diosllapi David confiakusqanmanta
Dios Taytally, Haykapipas qamllapim amparakullani oqaqa. Haykapipas amaay hukmanyallasaqchu oqaqa. Allin ruraq kaspaykiy oqallayta lluptiykachiway. 2 Uyariykuwaspaykiy apurawman libraykullaway. Hatun rumi hinaraqy qamqariki amparaykuway.
1
SALMOS31
880
Pakaq wasi hinaraqy qamllapuni pakaykullaway. Qamllam kanki oqallayta qaqa hina harkaykuwaqniyqa. Qamllam kanki pakakuna wasi hina pakaykuwaqniyqa. Prometekullasqaykiman hinam pusakuwachkanki qamqa. 4 Pakapuwasqanku toqllamantay qamqa amparaykuway. Amparakunapas wasi hinay qamqa amparaykuway. 5 Dios Taytally, qamllamanmi oqallayqa espirituytapas qomullayki. Cheqap Diosnilly, qamllamiki oqataqa sumaqtaraq librallawarqanki.
3
Cheqnillanim taytachakunapas waqaychaykuq runakunataqa. Tayta Diosllapiamriki confiakuykullachkanipas oqallayqa. 7 oqataqa llumpayta kuyapayawasqaykiraykum kusikusaq. Qamllamiki oqapa akarillasqaykunataqa qawarqanki. Qamllamiki oqapa sasachakuyniykunataqa yacharqanki. 8 oqallaypa enemigoymanqa manam entregaykuwarqankichu. oqataqa churaykuwarqanki manam kichkillaa lugarpichu. 9 Dios Taytally, llakipayariykullaway. oqallayqa kaypim akarillachkani. Llumpayta waqasqayraykum awillaypasriki wichirullachkana. Cuerpoywan imaykunapas pasaypaqmiriki tukurullachkana. 10 Nanaypa intusqallanmi oqallayqa vidaytapas pasachkani. Llakipa hapisqallanmi oqallayqa watan-watan pasachkani. Llumpayta akariptiymi oqallaypa kallpallaypas tukuchkana. Llumpayta akariptiymi oqallaypa kallpallaypas pisiruna.
6 11
oqaqa kani enemigoykunapa aswan despreciasqanraqmi.
881
SALMOS31
oqaqa kani vecinoykunapapas llumpay despreciasqanraqmi. oqaqa kani reqsiwaqniykunapa sinchi mancharikunanmi. Callepi oqa rikuwaqniykunapas ayqerikuruwanraqmi. 12 Wausqatapas hinaam qonqarullawanku oqataqa. Chamchasqa puyu hinaam kaypi kallachkani oqallayqa. 13 Uyarikunim achkallay-achka runa kamiwasqantaqa. Chayraykum llumpay manchakuy muyuriykullawan oqataqa. Contraypimiki huk runa hinallaa rimanakurunku. oqallaytaqa wauchinankupaqmi tanteanakurunku. Dios Taytally, oqam ichaqa qamllapipuni confiakuchkani. Qamllam Diosniyqa kapullawanki nispam nichkani. 15 Imam pasawananpas makillaykipim kallachkan. Tukuy enemigoykunamantay libraykullaway. Qatikachawaqniykunamantay libraykullaway. 16 Serviqnikitaqa kuyakuywany qawariykuway. Kuyapayakuynillaykiraykuy salvaykullaway.
14
Dios Taytally, qayakamullachkaptiyqa amay kachaykullawaychu penqaymanqa. Tukuy mana allin ruraqkunay akarillachunku penqaypiqa. Wauqkunapa kallasqanmany upallanankupaq wischuykuyqa. 18 Siminkupas upallaruchunay llullallata rimaqkunapaqa. Paykunaqa mana allinllatam rimachkanku kawsakuqmantapas. Paykunaqa despreciakusparaqm hatun tukusparaq rimankupas.
17 19
Mayna-mayna hatunraqmi tukuy rurasqallaykikunaqa! Chaykunatam waqaychallarqanki respetaqnikikunapaq.
SALMOS31,32
882
Chaykunatam rurarqanki qamllapia confiakuqkunapaq. Lliw runapa awpaqninpimriki rurallarqankipas qamqa. 20 Confiakullaqnikikunataqa qayllaykipim pakaykunki. Enemigollaypa rimanakusqankumantam pakaykunki. Wasillayki ukupiraqmiki qamqa waqaychaykullanki. Alabasqay kachun Tayta Diosqa! Admirakuypaq kaqkunata ruraykuspam oqallaytaqa kuyapayariwarqa. Tropakunapa chawpichasqan murallasqa llaqtapiraqmi kuyapayariwarqa. 22 Qonqaymantaraq mancharikullaspaymiki piensarurqani pakakurusqaykita. Ichaqa qanmi uyariykullawarqanki ruegakullaspay qayakamullasqayta.
21
Tayta Diostay kuyaychik llapallan iiqnillankunaqa. Tayta Diosllam waqaychan payllapi confiakuqkunataqa. Achkanpitaqm paganqa paytukuq lliw runakunamanqa. 24 Tayta Diospi confianzawan suyaqkunaqa allinneqtaraqy kallpanchakuychik, sonqoykichiktay takyachillaychik.
23
Salmo 32
Pampachasqa kaspa kusikuymanta
Mayna kusisqam mana kasukusqanmanta Diospa pampachaykusqan runaqa! Mayna kusisqam tukuy huchallankunapas Diospa pakaykullasqan runaqa! 2 Mayna kusisqam mana huchallikuqpaqa Tayta Diospa hapisqan runaqa! Mayna kusisqam tukuy piensasqankunapi mana engaakullaq runaqa!
1 3
Yachachinapaq taki, Davidpa Diosman takisqan
Huchallayta mana willakuptiyqa cuerpollaymi aswan debilyarun.
883
SALMOS32
Tukuy punchawllaa waqasqayraykum cuerpollayqa aswan debilyarun. 4 Tuta punchawraqmi nisyullataa qamqariki castigawarqanki. Rupay tiempopipas hinaraqmiki kallpaytapas chakirachirqanki. (Samariy) 5 Mana pakaspam huchallaytaqa qamllamanpuni willakurqayki. Kikillaytaqmi yuyaymanaspa nikullarqani kaynatapuni: Tayta Diosmanmi willakullasaq mana kasukuq kasqaymantaqa. Qanmi pampachaykullawarqanki tukuy culpayoq kasqaymantaqa. (Samariy) Chayraykum qampi iillaqkunapas tarikunayki tiempopi qamta maakunqaku. Cheqaptam lloqlla hatarimuqapas paykunamanqa manapunia chayallanqachu. 7 Imamantapas pakaykuwaqniyqa qamllamiki kanki. akariymanta waqaychawaqniyqa qamllamiki kanki. Librawaspaykim takiqkunawanraq kusiykachiwanki. (Samariy)
6 8
Tayta Diosmi nin: oqam entiendechisqayki qamtaqariki. oqam yachachillasqayki kawsakuytaqa. oqam qawariykullaspay consejasqayki. 9 Amay caballo hina mana entiendeqqa kaychu. Amay mulapas hina mana entiendeqqa kaychu. Chayna animalkunaqa kallpananmantam freno riendaskunawanraq sujetapana. Mana chayqa manamriki asukuykunchu.
10
Achkallaa nanaykunam kanqa mana allin ruraqkunapaqqa. Tayta Diosmiriki kuyapayan paypi confiakullaqkunataqa. 11 Allin runakuna, Tayta Diosraykuy qamkunaqa kusikuychik. Tayta Diosmantay llumpaysuta kusikuychik.
SALMOS32, 33
884
Allin sonqokuna, llapallaykichiky kusikuywan takillaychik.
Salmo 33
Allin runakuna, Tayta Diosman takillaychik kusikuyllawana. Diospa munasqanman hina kawsaqkunapapas alaballasqankum kachkan suma-sumaqllaa. 2 Tayta Diosmany graciasta qoychik arpata sumaqta tocaspa. Alabaspay takiychik chunka cuerdayoq arpata tocaspa. 3 Payllamana mosoq takitapas takillaychik. Qaparispa suma-sumaqtaraq tocaykuychik.
1 4
Tayta Diosta alabanapaq taki
Tayta Diospa rimasqanqa mana pantayniyoqmi. Tukuy ima rurasqanqa mana engaoyoqmi. 5 Payqa kuyanmi tukuy munasqanman hina kaqkunataqa. Payqa kuyanmi allin arregloman hina kaqkunataqa. Kuyakuyninqa llimpariykullanmi tukuy kay pachataqa. Tayta Diospa rimarisqanwanmi cielokunaqa sumaqllaa unanchasqa karqa. Tayta Diospa samaynillanwanmi cielokunapi kaqkunapas unanchasqa karqa. 7 Payqariki montonachkaq hinam lamar qochapi huunarun yakukunatapas. Payqariki qocharachiq hinam waqaychaykurun uku-uku yakukunatapas.
6 8
Kay pachapi llapallan *yachaqkuna, qamkunaqa Tayta Diostay respetaychik. Kay pachapi llapallan kawsaqkuna, qamkunaqa Tayta Diostay manchakuychik. 9 Pay niptinmi imapas rikurirqa. Kikinpuni kamachiptinmi takyaykurqa. Tayta Diosqa yanqacharunmi nacionkunapa rimanakusqantaqa.
10
885
SALMOS33
Tayta Diosqa yanqacharunmi runakunapa tanteanakusqantaqa. 11 Tayta Diospa rimarillasqankunaqa takyan wia-wiaypaqam. Tayta Diospa tanteaykullasqankunaqa takyan mana tukuypaqam. 12 Tayta Diosta yupaychaq nacionkunaqa mayna-mayna kusisqamya. Tayta Diospa akllasqan runakunaqa mayna-mayna kusisqamya. Tayta Diosqa hanaq pachamantaraqmi qawamuchkan. Payqariki llapan runakunatamya rikumuchkan. 14 Payqariki maymi *yachallasqanmantam qawamuchkan. Kay pachapi llapan yachallaqkunatam qawamuchkan. 15 Tanteaytaqa paymi qoykullarqa llapan runamanpas. Qawachkanmi paykunapa ima rurasqankutapas.
13 16
Reyqariki manam salvakunqa tropasapallaa kasqanraykuchu. Soldadoqa manam librakunqa kallpasapallaa kasqanraykuchu. 17 Mana pasaypaq valeqam caballopas rikurirun salvakuyta munasqaqa. Mana valeqam kallpayoq caballopas rikurirun librakuyta munasqaqa. Tayta Diosmi waqaychaykun payllataa respetaqnin runataqa. Paymi waqaychaykun kuyapayakuynillanpi suyaqkunataqa. 19 Paykunaqariki suyachkanku wauymanta libraykunanpaqmi. Paykunaqariki suyachkanku yarqaypipas kawsachinanpaqmi.
18
20
oqanchikqa Tayta Diospim tukuy sonqowanraq confiakullachkanchik. Payllapunim oqallanchiktaqa kuyakuywan yanapawachkanchik. Payllapunim oqallanchiktaqa atiyninwan harkaykuwachkanchik. 21 Hinaptinqa payllaraykum tukuy sonqonchikwan kusikullasunchik. Paypa chuyay-chuyay sutillanpim oqanchikqa confiakullachkanchik.
SALMOS33,34
22
886
Dios Taytally, qampi suyasqaykuman hinay kuyapayariykuwayku.
Salmo 34
Diospa waqaychakuyninmanta
Tukuy tiempom oqallayqa Tayta Diosta alabasaq. Paytam oqallayqa mana upallaspay yupaychasaq. 2 Diospim alabakullasaq. Humildepas uyarichun. Humildepas kusikuchun. Diospim alabakullasaq. 3 Tayta Diosta oqallaywan allinneqta alabasun. Tayta Diospa sutillanta huk sonqolla hatunchasun.
1
Davidpa takisqan. David loco tukuptinmi Rey Abimelec payta wischururqa.
Tayta Diosta maskaptiymi uyariwan oqallayta. Payqa libraykullawanmi tukuy manchakusqaymanta. 5 Tayta Diosta qawaqkunam sumaqtaraq kancharinku. Tayta Diosta qawaqkunam manapuni pukayanchu. 6 akarispay Tayta Diosta qayaptiymi uyariwan. Lliw sasachakuyniymantam payqariki libraykuwan. 7 Tayta Diospa angelninmi harkan Dioslla respetaqta. Tayta Diospa angelninmi salvan Dioslla respetaqta. 8 Pruebaspataq yachaykuychik Diospa allin kasqantapas. Mayna-mayna kusisqamya Diospi amparakullaqpas. 9 Tayta Diosta respetaychik sapaqchallasqankunaqa. Manam ima pisinqachu respetaqninkunataqa. 10 Leonkunata yarqaptinmi mana imallapas kanchu. Tayta Diosta maskaqtaqa
4
887
SALMOS34,35
manam ima pisinqachu. Churillaykuna, asuykamuspa uyarillawaychik oqata. Tayta Diostapas respetanatam yachachisqaykichik oqaqa. 12 Unay watata kawsay munaqqa, kusikuyta munaq runaqa 13 mana allinta ama rimaychu. Engaota ama rimaychu. 14 Mana allinta saqerispayki allinllatapuni ruraykuy. Hawka kawsayta maskallaspayki chaynatapunia kawsakuy.
11 15
Tayta Diosqa cuidaykuchkanmi allin ruraq runata. Tayta Diosqa uyarintaqmi maakusqankunata. 16 Tayta Diosqa castiganpunim mana allin ruraqta. Tayta Diosqa chinkachinpunim paykunapa sutinta. 17 Allin runa qayakuptinmi Tayta Diosqa uyarin. Lliw imapi akariptinmi Tayta Diosqa lluptichin. 18 Huchanmanta llakiq runapa hichpallanpim sayaykun. Huchayoqpas wanakuptinqa Tayta Diosmi salvaykun.
19
Allin runapa sasachakuyninmi achka-achkallaa. Diosmi ichaqa libraykullanqapas llapachallantaa. 20 Tullunkunatam Tayta Dios waqaychan llapachallantapas. Chaykunamantam mana pakinqachu huk tullullantapas. 21 Huchallikuqtam paypa rurasqallan lliw waurachinqa. Allin runata pipas cheqniqninqa huchayoqmi kanqa. 22 Diosmi libraykun serviqllankunapa vidallankutaqa. Paypi llapallan confiakuqkunaqa inocentem kanqa.
Salmo 35
Tayta Diospa yanapakuynin maakusqanmanta
1
Dios Taytally,
Davidpa takisqan
SALMOS35
888
qamy sayariy contraypi sayarillaqkunaman. Qamy pawaykuy contraypi pawaykuwaqnillayman. 2 Qamy hapiytaq taksalla harkachikunaykita. Qamy hapiytaq hatunneq harkachikunaykita. Qamy sayaspa sumaqta yanapaway oqata. 3 Qamqa lanzaykita horqoykuspay wichqay qatiwaq enemigoykunapa anninta. oqam salvaqniki kani nispay kikikimanta rimapayaykullaway oqata. Penqaypiraqy kachunku wauchiwaqniy munaqkunaqa. Humillasqay kachunku wauchiwaqniy munaqkunaqa. Qepamanraqy kutichun mana allinniy munaqkunaqa. 5 Chaynallataqy kachunku wayraykachisqa qopa hinaraq. Wayrachichuny llapanta Tayta Diosniypa angelnillanraq. 6 Tutayaqay kallachun lliw paykunapa chayna anninqa. Lluchkallaay kallachun lliw paykunapa chayna anninqa.
4
Mana imanachkaptiymi paykunaqa uchkumanraq wichiykachiyta munawarqaku. Mana imanachkaptiymi wichiykachiwanankupaq hatun uchkuta toqorurqaku. 8 Qonqaymanta wichiykuchun toqlla rurakuykusqanman. Wichiykuspa chinkaruchun uchku ruraykusqanman. 9 Tayta Diospim kusikusaq. Salvaykullawasqanraykum oqaqariki kusikullasaq. 10 Chaymi oqaqa tukuy sonqoywan kaynata nisaq: Dios Taytally, pipas manapunimriki kallanchu qanman igualaqqa. Qamqa akarichiqmantam libranki akarillaqtaqa. Qamqa salteaqkunamantam libranki akariqkunataqa. Qamqa salteaqkunamantam libranki wakcha runataqa.
7
Dao rurawananpaqmi testigokuna sayarirunku. Mana yachallasqaymantam contrakuqkuna tapuykuwanku. 12 Allin rurallasqaymantam mana allinwan kutichiwanku. Llakichiwanankupaqmi chaynatapuni ruraruwanku.
11
889
13
SALMOS35
oqam llakikuyllawana purillarqani onqoptinkupas. oqam llakikuyllawana ayunarqani onqoptinkupas. Siemprem oqallayqariki ukullaypipas maakurqani. 14 oqam humillasqallaa lutokuykuspa purillarqani. Kuyaqmasillaymantapas hinaraqmiki purillarqani. Kuyay wawqellaymantapas hinaraqmiki purillarqani. Kuyay mamallaymantapas hinaraqmiki llakikurqani.
15
oqa urmarullaptiyqa huunakuspam kusikurqaku. Mana yachasqaytaraqmi wistutyaspanku asikuwanku. Mana samaykusparaqmi oqallaytaqa maqallawanku. 16 Mana allin runakunam wistuta hina burlakuwanku. Kachupakuspankuraqmi cheqnikuyninta qawachiwanku.
17
Seornilly haykapkamam qawallanki kaykunata? Qampuniy libraykuway qolluchiqniykunamanta. Qampuniy libraykuway leonpapas siminmanta. 18 Qamllatam gracias nisaq hatun huunakuypipas. Qamllatam alabasaq achka runa kasqanpipas. Amapuniy kusikuchunchu yanqamanta rikuriruq enemigoypas. Amapuniy qemchiwachunchu yanqamanta cheqniwaqniy enemigoypas. 20 Manapunim enemigoyqa rimarinchu hawkallaa kawsaymantapas. Engaotam tanteanakunku hawkallaa kawsakuypa contrallanpipas. 21 Contraypiraqm siminkutapas hatunsuta kicharispa niwan kaynata: Qawaykunchikm kusikuywanraq kay runapa desgraciaman wichiykusqanta.
19
Dios Taytally, amamariki qawallasqaykimantaqa upallankichu. Seor Diosnilly, amapunitaq oqallaymantaqariki karunchakuychu. 23 Seor Diosnilly, rikchariruspa allin arreglollataa ruraykapuway. Seor Diosnilly, hatariruspa tukuy asuntoymantapas defiendeykuway. 24 Dios Taytally, allin kaspaya allin arreglollataa ruraykapuway. Yupaychasqally, oqallaymanta mana asikunanpaqya ruraykapuway. 25 Amapuniy piensachunkuchu:
22
SALMOS35,36
890
Kaytam munallarqanchikqa nillasparaqqa. Amapuniy piensachunkuchu: Millpuypaqmi-millpurunchik nikusparaqqa. 26 Llapallankuy oqallaymanta miski asikuqkunaqa penqaypi kachun. Llapallankuy oqallaymanta miski asikuqkunaqa pantaypi kachun. Penqachisqay kachunkuriki llapan hatun tukuqllaa contrawaqniyqa. Humillasqay kachunkuriki llapan hatun tukuqllaa contrawaqniyqa. Takichunkuy mana culpayoq kasqaymanta favorniypi runakunaqa. Kusikuchuny mana culpayoq kasqaymanta favorniypi runakunaqa. Hatunchasqay kallachunriki Tayta Diosqa nisparaqya nillachunkupas. Diosqa munanm serviqnillanqa hawka kananta nisparaqya nillachunkupas. 28 Dios Taytally, rimallasaqmi allin arreglallasqayki kaqkunamanta. Dios Taytally, tukuy punchawmi oqa rimapayasqayki alabanzata.
27
Salmo 36
Diospa kuyapayakuyninmanta
Tayta Diospa serviqnin Davidpa takisqan Takiqkunapa maestronpaq,
Mana kasukuymi rimapayan sonqollanpi mana allin runataqa. Manam payqa haykapipas yuyarinchu Diosllatapas respetaykuytaqa. 2 Kikillanmi hatunpaqa hapikuspa mana qawakunchu huchantaqa. Kikillanmi hatunpaqa hapikuspa mana cheqnillanchu huchantaqa. 3 Paypa rimasqankunaqa tukuy mana allinkunam, tukuy llullallaam. Payqa rikurirun mana tanteakuqam, allin kaqpas mana ruraqllaam. 4 Puunanpi huchallata tanteaspanmi mana allinllapi kawsakuchkan. Huchamanta rakikuyta mana munaspanmi
1
891
SALMOS36,37
huchallapi kawsakuchkan. Dios Taytally, cielomanpas chayaruchkaq hinam llumpayllaa kuyapayakuynikiqa. Puyumanpas chayaruchkaq hinam achka-achka confianapaq kaynikiqa. 6 Ukullaa lamar qocha hinam allin arreglopas ruraykusqaykiqa. Dios Taytally, llapachallan runakunatawan animalkunatam waqaychallankiqa.
5
Diosnilly mayna-mayna valorniyoqllaam qampa hatun kuyapayakuynikiqa! Imaynallam chiwchikuna mamankupa raprallankunapi amparakun, chaynallatam lliw runakunapas qampa llantuynikipitaq amparakun. 8 Paykunaqa wasikipi allin mikuykunawanmi saksaykullanqaku. Mayumanta miskillaa yakutapas qoykuptikim tomaykullanqaku. 9 Yaku toqyamuchkaq hinaraqmi tukuy kawsakuyqa qamllamanta hamun. Chaynataqmiriki qawasqayku achkiyllapas hina qamllamanta hamun. 10 Qamta reqsiqnikikunamanqa kuyapayakuynikita qoykarimuy. Qampa munasqayki hina piensaqkunamanqa arregloykitataq qoykarimuy. 11 Lliw orgullosokunapas amapunitaqy tanqaykullawachunkuchu. 12 Qawariychik, wichiykurunkuam mana allinkuna ruraykuqkunaqa. Huktawanraq manapuni sayarinanpaqmi wichiykunku paykunaqa.
7
Salmo 37
Mana allin ruraqkunapa kawsasqanmanta
1
Amay piapakuychu hucha ruraqkunamantaqa.
Davidpa takisqan
SALMOS37
892
Amay envidiakuychu pantachikuqkunamantaqa. 2 Paykunaqa pasto hinam chaylla qawirunku. Paykunaqa qora hinam chaylla chakirunku. Qamtaqy allinta ruray Tayta Diosman hapipakuspa. Qamtaqy allpapi *yachay confianzawan kawsakullaspa. 4 Qamtaqy Tayta Diosmanta anchallataa kusikuykuy. Kikinm qoykullasunki sonqoykipapas munasqanta. 5 Qamtaqy Tayta Diosmanqa vidallaykita entregaykuy. Paypiy confiakuy qamqa. Payqa ruraykullanqam lliwta. 6 Paytaqm allin kaynikita kancharinqa achkiyta hina. Paytaqm derechoykitapas kancharichinqa intita hina.
3
Upallay Tayta Diospa qayllanpiqa. Amataqy piakuychu pipas mejorakuptinqa. Diospitaqy pacienciawan suyay qamqa. Amataqy piakuychu hukmanllata tanteaptinqa. 8 Amataqy piakuychu llumpaytaqa. Llumpaytam huchallirachisunkiman chaykunaqa. Amataqy rabiakuychu sinchitaqa. Llumpaytam huchallirachisunkiman chaykunaqa. 9 Tukunqam mana allin ruraqkuna. Allpatam dueoyanqa Tayta Diospi suyaqkuna.
7
Mana allin ruraqkunaqa chayllapunim kanqaachu. Maskaspapas paykunataqa manapunim tarinkichu. 11 akariqmi ichaqariki dueoyanqa allpatapas. Paykunaqa kusikuywanmi hawkayaypi kawsanqapas. 12 Mana allin runaqariki hukmanllatam tanteaykuchkan. Allin ruraq runakunapa contrallanpim tanteaykuchkan. Paykunapa contranpiraqmi kiruntapas kachupachkan. 13 Seorpunim asikullanqa mana allin runamanta. Yachachkanmi Seorqariki castiganan punchawmanta.
10 14
Mana allin runakunaqa espadankutam horqonku
893
SALMOS37
akariqkunata wichichinankupaq. Mana allin runakunaqa flechankutam chutanku mana imayoqta wichichinankupaq. Chaynataqa paykunamiki rurallachkanku Diospaqa kawsaqkunatapas wauchinankupaq. 15 Espadallankuwanmi tuksikurullanqa. Flechana arconkupas pakipasqam kanqa.
16
Mana allin runakunapa achkallaa kapuqninmantaqa allin ruraqkunapa pisillapas kapuqninmi allinqa. 17 Mana allin runakunapa atiyninqa chinkachisqam kanqa. Allin ruraqkunatam Tayta Diosqariki takyaykachinqa. Tayta Diosmi nanachikun mana huchayoq runakunamanta. Wiaypaqmi qoykullanqa tukuy herencia kapuqninkunata. 19 Muchuy tiempokunapipas manam pasaypaq penqakunqakuchu. Yarqay tiempokunapipas manam pasaypaq muchullanqakuchu. Mana allinllata ruraq runakunaqariki puchukachisqam kanqa. Pastokuna hinam Diospa enemigonkunaqa puchukachisqa kanqa. Qosnikuna hinam Diospa enemigonkunaqa chinkarachisqa kanqa.
18
20
Mana allin runaqa prestakuykuspapas mana pagakuqmi. Allin ruraq runaqa llakipayakuspa chaylla qokuykuqmi. 22 Tayta Diospa favorecesqan runakunaqa allpatam dueochakunqaku. Tayta Diospa akaykullasqan runakunaqa llapanmi chinkarullanqaku.
21
Runataqa maymana rillaptinpas Tayta Diosmi pusallachkan. Kawsasqanwan agradaq runataqa Tayta Diosmi takyachichkan. 24 Payqa wichiykuspanpas manapunim pampapiqa kallanqachu.
23
SALMOS37
894
Tayta Diosmi paytaqa hapillaspan mana wichiykachinqachu.

25
awpaq warma kaspaypas, kunan yuyaq kaspaypas allin runataqa manam qonqarusqataqa rikurqanichu. Wawa-churintapas manam limosnakuqtaqa rikurqanichu. 26 Allin ruraq runaqa tukuy tiempopipas kuyakullaqmi. Imallanpas prestaykuqmi chayna kawsakullaq runaqariki. Mirayllanpas ancha-ancha bendecisqataqmi kallanqariki.
27
Qamy asurikuy mana allin ruraymanta. Qamy tukuy tiempo ruray allin kaqkunata. Wiaypaqmi kawsakunki chaynataa rurallaspaqa. 28 Tayta Diosqa kuyanmiki allin ruray arreglotaqa. Payqa manam saqenqachu payllamana iiykuqtaqa. Diosqa wiaypaqmi waqaychaykullanqa paykunataqa. Mirayninpas chinkarunqam mana allin rurallaqpaqqa. 29 Allin ruraq runakunam allpataqa dueoyanqaku. Paykunaqa chaypimiki wiaypaqraq kawsakunqaku.
30
Allin ruraq runaqa allin yachaywantaqmi riman. Allin ruraq runaqa allin arreglomantam riman. 31 Diosnillanpa yachachisqanpas sonqonpipunim kachkan. Chakillanpas chayraykumiki takyaykullaqraq kachkan.
Mana allin runaqa allin ruraqtamya wateqachkan. Allin ruraq runata wauchinanpaqmi wateqachkan. 33 Tayta Diosmi ichaqa
32
895
SALMOS37,38
mana dejanqachu wichinanta. Juiciopia kaptinpas manam dejanqachu pierdenanta. Tayta Diospi confiakuspa kasukuypuni payllata. Hatunchaspam qoykusunki dueoyanayki allpata. Puchukaqtam qawaykunki mana allinlla ruraqta. 35 Rikurqanim manchakuypaq mana allin runatapas. Rapisapa sacha hinam payqa chutarikurqapas. 36 Chinkarusqanraykum haykapipas tarikurqaachu. Maskaspapas manam oqallayqa tarirqaniachu.
34
Qawaykuy mana culpayoqa kawsakullaq runataqa. Rikuykuy Diospa munasqanman hina kawsaq runataqa. Allinsum kanqa hawka kawsakuqqa hamuq tiempopipas. 38 Tukunqam llapachallan manapuni kasukuqkunapas. Chinkanqam huchallikuruqkunaqa hamuq tiempopipas.
37
Tayta Diosmi allin runakunapa salvaykuqninqa. Payllam sasachakuy tiempokunapi amparaqninqa. 40 Tayta Diosllapunim paykunataqa yanapaykunqa. Tayta Diosllapunim paykunataqa libraykullanqa. Mana allin ruraq runamantapas libraykullanqam. Mana allin ruraq runamantapas salvaykullanqam. Amparakuptinkum Tayta Diospuni salvaykullanqa.
39
Salmo 38
Tayta Diospa yanapakuynin maakusqanmanta
Dios Taytally, amay qaqchallawaychu piakuspaqa. Dios Taytally, amay castigawaychu rabiakuspaqa. 2 Flechallaykikunam oqallayta clavaruwan. Qampa makillaykim oqallayta itiruwan. 3 Cuerpollaypas manam sanoachu kapuwachkan. Piakurusqaykiraykumiki chayna kachkan. Tullullaykunapas mana sanoyaqam kachkan. Huchaykunaraykumiki chaynapuni kachkan. 4 Mana allin rurasqaymi itiruwachkana. Llasaq carga hinaraqmi itiruwachkana.
1 5
Yuyarinapaq, Davidpa Diosman takisqan
Loco hina rurasqayraykum heridallaypas asnarichkana.
SALMOS38
896
Loco hina rurasqayraykum heridallaypas ismurichkana. 6 oqallayqa chayraykumiki kurkunpallaa purichkanipas. oqallayqa chayraykumiki humillasqaa purichkanipas. oqallayqa tukuy punchawmi lutokusqaa purichkanipas. 7 oqapaqa tukuy wasaypas llumpayllataam ruparillachkan. oqapaqa tukuy cuerpoymi onqosqallaa kapullawachkan. 8 oqapaqa tukuy cuerpoymi kapullawachkan susunkasqaa. oqapaqa tukuy cuerpoymi kapullawachkan utupasqaa. Sonqollaypas hukmanyaptinmi hikikyachkani anchallataa.
9
Seor, qamqa yachachkankim imakunam munallasqaytaqa. Llaki hapillawasqanpas manam pakasqachu qanmantaqa.
oqapaqa sonqollaypas apurawllamanam patpatyachkan. oqapaqa kallpallaypas pasaypaqtaamya chinkarichkan. oqapaqa awillaypas tutayasqaamya kapuwachkan. 11 Onqorusqayraykum kuyaqllaykunapas karunchakurunku. Onqorusqayraykum runamasillaypas karunchakurunku. Onqorusqayraykum ayllullaykunapas karunchakurunku. 12 Waunayta munaqkunam toqllataraq churarapuwanku. Daawayta munaqkunam chinkachiwananpaq rimarunku. Traicionawanankupaqmi tukuy punchaw rimanakurunku.
10 13
oqam ichaqa mana paykunata uyariqpas tukunichu. oqam ichaqa mana rimay atiq hina mana rimanichu. 14 Chaymi oqaqa rikurirullani mana uyarikullaqa.
897
SALMOS38,39
Chaymi oqaqa rikurirunipas mana kutipakullaqa.

15
Dios Taytally, oqallayqa qamtam suyallachkayki. Seor Diosnilly, oqallaytam qamqa contestawanki. 16 oqam maakullani oqamantaqa ama asikuwanankupaq. oqam maakullani urmaruptiyqa ama hatunchakunankupaq.
17
oqallayqariki wichiykunaypaqam kallachkani. Llakikuypa sapa punchaw intusqanmi kallachkani. 18 Mana allin rurallasqaymantam willakullachkani. Huchaykunamantam preocupasqallaa kallachkani. 19 oqallaypa enemigollayqa kawsachkankuraqmi. Paykunaqariki kachkankupas kallpasaparaqmi. Yanqamanta cheqniwaqnillayqa mirachkankuraqmi. 20 Allin kaqta ruraptiypas hukman kaqtam qoykuwanku. Allin kaqta ruraptiymi contraypiraq sayarinku. Dios Taytally, amapuniy sapallaytaqa saqeruwaychu. Dios Taytally, amapuniy oqamantaqa karunchakuychu. 22 Dios Taytally, utqaymanay yanapaykuway oqallaytaqa. Salvaqnilly, utqaymanay yanapaykuway oqallaytaqa.
21
Salmo 39
Kawsakuyqa wayta hina chakiruqlla kasqanmanta
1
oqam prometekurqani kawsallasqaypipas allinllaa kawsanaypaq. oqam prometekurqani rimallasqaywanpas mana huchallikunaypaq. oqam prometekurqani rimanaymantapas simiy senqaparunaypaq. Mana allin runakuna qawawasqanraykum chaynatachu rurallasaq.
Takiqkunapa maestron Jedutun sutiyoq runapaq, Davidpa Diosman takisqan
SALMOS39
2
898
oqam upallakuykuspay manapuni imatapas rimarirqanichu. Allin kaqkunamantapas manamiki imatapas rimarirqanichu. oqallayqa llakillaymantapas manapunim asllatapas allinyarinichu. 3 oqapaqariki sonqollaypas ukullaypim llumpaysuta ruparirqa. Yuyaymanallachkaptiymi ukuypipas ruparichkaq nina ratarirqa, hinaptinmi oqallaypa simillayqariki rimariyta qallarirqa.
4
Dios Taytally, willaykuway ima punchaw waukunayta. Dios Taytally, willaykuway hayka watam kawsakunayta. Dios Taytally, yachaykusaqy maynachallam kawsanaymanta.
oqallayman kawsay qoykuwasqaykiqa makiypapas cuartan hinallam. awpaqnikipiqa watallaykunapas yanqa imallapas hinallam. oqaykuqa kawsaspapas-kawsaniku samay chinkaruchkaq hinallam. 6 oqaykuqa kawsaniku kayman-wakman pasaruchkaq llantuy hinallam. Tukuy imamanta afanakuykuyqa waspiruchkaq samay hinallam. Qori-qollqe huukusqa kaqpas manam waqaychasqaachu kallanqa. Pipa hapikuykusqanpas manapuni yachakuqamiki kallanqa.
5
Seornilly imatam suyallayman oqallayqa? Seornilly qamllapim confiakuni oqallayqa! 8 Libraway tukuy imapipas mana kasukusqaymanta. Libraway rumi sonqo runakuna kamiwananmanta. 9 oqallaym upallaykurqani imam rurasqaykirayku. Simiytam kicharirqanichu imam rurasqaykirayku. 10 Qampuniy castigawasqaykitaqa asuriykachiya. oqallaym maqawasqaykiwan waunayallachkania. 11 Runatam mana allin rurallasqanmanta correginki. Paypatam kuyasqanta puyusqata hina chinkachinki. Runatam waspiruchkaq samaytapas hina chinkachinki.
7
899
12
SALMOS39,40
Dios Taytally, maakusqaytay uyariykullaway. Dios Taytally, qayakusqaytay uyariykullaway. Dios Taytally, waqallasqaytay contestaykullaway. Forastero hinamiki, kaypi-wakpi *yachallachkani qanwanqa. Abuelollaykuna hinam kaypi-wakpi yachallachkani oqaqa. 13 Ama qawapayawaychu tumpallapas kallpancharisqa kanaypaq. Manaraqpas waukullachkaspay sumaq kallpancharisqa kanaypaq.
Salmo 40
Diospa librasqanmanta alabanza
Llumpay pacienciawanraqmi suyarqani Tayta Diosniytaqa. Kurkuykusparaqmi uyariykamullawarqa oqataqa. 2 Wauy pozomantaraqmi horqoykamuwarqa oqataqa. Mitu timpukuchkaq lliwamantam horqowarqa oqataqa. Allin taqra rumipitaqmiki payqa sayachiwarqapas. Paytaqmiki takyaykachillarqa lluchkaq chakiykunatapas. 3 Kikintaqmi simiymanpas churaykurqa mosoq takinayta. Kikintaa alabanaypaqmi qoykuwarqa takinayta. Achkallaa qawaqkunam Tayta Diosta respetallanqaku. Achkallaa qawaqkunam Tayta Diospi confiakullanqaku.
1 4
Mayna kusisqamya Tayta Diosllamana hapipakuykuqqa! Payqa manam juntakunchu orgulloso runakunawanqa. Payqa manam juntakunchu taytachata adorallaqwanqa. 5 Yupaychasqay Dios Taytally, Achka-achkallaam milagrokunapas rurallasqaykiqa. Achka-achkallaam favorniykupipas tanteallasqaykiqa. Manam pipas yupaytaqa atinmanchu rurasqaykitaqa. Manach willaytapas atiymanchu rurallasqaykimantaqa.
6
Wauchisqa animalkunatam mana munarqankichu. Kawsaymanta ofrendakunatam mana munarqankichu. Qanmi kichaykullarqanki oqallaypa rinrillaytapas. Manam maakurqankichu lliw kaasqa animaltapas.
SALMOS40
900
Manam maakurqankichu hucharayku ofrendatapas. Kayqay hamuchkani nispamiki nillarqani oqallayqa. Kachkanm wankuykusqa libropipas oqamanta qellqallayqa: 8 Diosnilly, munachkanim munallasqaykiman hina rurallayta. Diosnilly, sonqollaypim waqaychani qampa yachachisqaykita. 9 Dios Taytally, achka runakunamanmi willakullarqani allin ruraymanta. Qamqariki yachachkankim oqallayqa mana upallasqaymanta. 10 Manam upallarqanichu allinkuna rurallasqaykimantaqa. oqallayqa willakullarqanim confiakuna kasqaykimantaqa. oqallayqa willakullarqanim qampa salvacionnikimantaqa. Nana-nanaq huunasqa runaykikunapa awpaqnillanpiqa. Qampa kuyapayakuynikitam manapuni pakaykurqanichu. Confiakuna kallasqaykimantam manapuni pakaykurqanichu.
7
Dios Taytally, amay negaykullawaychu qampa llakipayakuynillaykitaqa. Tukuy tiempo waqaychallawachun qampa kuyapayakuynikiqa. Tukuy tiempo waqaychallawachun qampa confiakuna kaynikiqa. 12 Mana yupay atinaam tukuy mana allin muyuykurullawan. awsayanaykamam mana allin rurallasqay hapikurullawan. Chukchay hina mana yupanaam kachkan mana allin rurasqayqa. Sonqollaypas hukmanyanankamam achkayarun huchallikusqayqa.
11 13
Dios Taytally, qamqa kallpamuspay oqallayta libraykullaway.
901
SALMOS40,41
Dios Taytally, qamqa utqamuspay oqallayta yanapallaway. 14 Penqaypiy kachunku llapallan wauchiway munaqkunaqa. Qepamany kutichun llapallan daaruway munaqkunaqa. Penqaypiy kachunku llapallan daaruway munaqkunaqa. 15 Penqaypiy kachunku oqallay asipayawaqniykunaqa. Muspaypiy kachunku oqallay asipayawaqniykunaqa.
16
Llapallan maskaqnikikunay kusikuchunku. Llapallan maskaqnikikunay asirichunku. Tayta Diosqa hatunchasqa kachun niqkunay kusikuchunku. Qampa salvacionnikita kuyallaqkunay kusikuchunku. 17 akariqa kallaptiypas Tayta Diosnillaym qonqallawanchu. Wakcha runa kallaptiypas Tayta Diosnillaym qonqallawanchu. Qamqariki oqallayta yanapawaspam dejawankichu. Amapunim yupaychasqay sumaq Dios Taytally unamunkichu.
Salmo 41
Onqoq runapa maakusqanmanta
Mayna kusisqamya wakcha runakuna nanachikuq runaqa. Sasachakuy tiempopipas Tayta Diosllam libraykunqa paytaqa. 2 Chayna runataqariki Tayta Diosmi waqaychaykun sumaqta. Chayna runataqariki Tayta Diosmi kawsachinqa sumaqta. Payqariki kay pachapim anchallaa kusisqaraq kallanqa.
1
SALMOS41
902
Diosqa manam qoykunqachu payta cheqniq enemigollanmanqa. 3 Onqosqaa kaptinapas Tayta Diosmi kallpanchanqa paytaqa. Onqoptinpas camantapas allichaspam cuidallanqa paytaqa. Tayta Diostamiki niykullarqani: Dios Taytally, llakipayariykuway oqallayta nispa. Dios Taytally, sanoyaykachillaway oqallayta nispa. Dios Taytally, huchallikurullanim contraykipi nispa. 5 Enemigoykunam tapunakunku: Achachallw, kay runaqa haykapim waukunqa? nispa. Achachallw, sutillanpas haykapim chinkarunqa? nispa. 6 Watukuqniy hamuspapas llullallatam rimakunku. Sonqonpipas kamiyllatam paykunaqa taqekunku. Hawamanraq lloqsiruspam willakachakurullanku.
4
Llapachallan cheqniwaqnillaykunamya huunakurunku. Paykunaqariki contrallaypiraqmi wachachacharunku. Contrallaypiraqmi mana allinllatapuni piensarunku. 8 Ima plagach kay runata hapirunpas! nispanraqmi ninku. Camanmantam mana hatarinqaachu nisparaqmi ninku. 9 Confiakusqay kuyaqmasillaypas contraypiraqmiki karqa. oqallaypa mikuqmasillaypas despreciaqniyraqmi karqa. 10 Qam Dios Taytam llakipayaykuspa hatariykachiwankiqa. Merecesqan pagapunaypaqmi hatariykachiwankiqa.
7
Kayna pruebawanm yachaykusaq qamta agradasqaytaqa. Amapuniay venceruwachunchu enemigollayqa. 12 Waqaychawankim mana faltayoqa kawsallasqayrayku. Wia-wiaypaqm takyaykachiwanki qanwan kanayrayku.
11 13
Wiaymanta wiaykamay Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa alabasqa kachun. Chaynay kachun. Chaynay kachun.
903
SALMOS42
ISKAY KAQ LIBRO (42-72)
Salmo 42
Diosmantam yakunayachikuq hina kachkani.
Yakunayachikuq tarukam waqan yakuyoq mayuta maskaspa. Diosnilly, chaynapunim purillachkani qamta maskaspa. 2 Yakunayachikuq hinam kachkani Diosnillaymanta. Yakunayachikuq hinam kachkani kawsaq Diosmanta. Haykapiataq Diosniypa kasqanman risaq? Haykapiataq Diosniypa kasqanman yaykusaq? 3 Tuta-punchawmi millpuchkani weqellayta. Sapa kutillam tapuwanku oqallayta: Maypitaq kachkan Diosnikiqa? nispa.
1 4
Takiqkunapa maestronpaq, yuyaymananapaq Coreypa mirayninkunapa takisqan.
Chaykunamanta yuyariptiymi sonqollay waqan yawarta. Yuyarinim nana-nanaq runakunawan imaynam purisqayta. Ancha kusikuyllawanam paykunata pusarqani Diospa templonman. Graciasta qostinmi paykunata pusarqani Diospa templonman. Diospaq fiesta kachkaptinmi achkallaa runakunata pusaykurqani paypa templonman.
Imamantam oqallayqa hukmanyaruyman? Imamantam oqallayqa preocupakuyman? Diosnillaypim suyasaq oqallayqa. Paytaqa alabasaqraqmi oqallayqa. Payllam oqallaypa salvaqniyqa. 6 Payllataqmi oqallaypa Diosniyqa.
5
Llumpay hukmanyasqam oqallayqa kachkani. Chayraykum qanmanta oqallayqa yuyarillani. Jordan Mayu lawpi kaspaymi
SALMOS42,43
904
oqallayqa qanmanta yuyarini. Mizar Moqopi kaspaymi oqallayqa qanmanta yuyarini. 7 Paqchaq yakullayki qapariptinmi qaqakuna yachapayanakun. Olallaykikunam orqochakuspan oqapa hawallayta pasarun. Punchawpim apachimuwan kuyakuyninta Tayta Diosqa. Tutankunaataqmi sonqollaypi kachkan paypa takinkunaqa. Kawsay qowaqniy Diosnillaypaqmi kachkan maakuyniyqa. 9 Qaqa hina harkaykuqniy Diosnillaytam nini kaynata: Imanasqam qonqaruwanki oqallaytaqa? Imanasqam enemigoykunaraykuqa kayna llakikuypiqa purisaq? Imanasqam enemigoykunapa akarichisqanqa purisaq? 10 Tullullaykuna pakipachkaq hinam enemigoykuna kamipayawanku. Tukuy punchawmi tapupayawanku: Maypim kachkan Diosnikiqa? nispanku.
8 11
Imamantam hukmanyaruyman? Imamantam preocupakuyman? Diosnillaypim suyasaq oqallayqa. Paytaqa alabasaqraqmi oqallayqa. Paymi yanapaykuwan oqallaytaqa. Payllataqmi oqallaypa Diosnillayqa.
Salmo 43
Diosnilly, allin arreglotay ruraykapullaway. Qanman mana iiqkunamantay asuntollaypi defiendeykuway. Mana allin ruraq llullakunamantay libraykullaway. 2 Diosnilly, amparakuq wasi hinapunim qamqa kanki.
1
Defiendenanpaq Tayta Diosta maakusqanmanta
905
SALMOS43,44
Imanasqam oqallaytaqa qamqa wischurullawanki? Imanasqam enemigoykunaraykuqa kayna llakikuypiqa purillasaq? Imanasqam enemigoykunapa akarichisqanqa waqastillanqa purillasaq? 3 Qampa achkillaykitay apachimuway. Cheqap kaqnillaykitay apachimuway. Chaykunay oqallaytaqa pusawachun qampa sapaqchakusqayki orqoman. Chaykunay oqallaytaqa pusawachun qampa *yachanaykikunaman. 4 Diosnilly, oqam chayamusaq altarnikipa kasqanman. Chayasaqmi llumpay kusikuy qowaqniy Diosniypa kasqanman. Yupaychasqay Diosnilly, arpawan takispam graciasta qomusqayki qanman.
5
Imamantam oqallayqa hukmanyaruyman? Imamantam oqallayqa preocupakuyman? Diosnillaypim suyasaq oqallayqa. Paytaqa alabasaqmi oqallayqa. Payllam oqallaypa salvaqniyqa.
Salmo 44
Diospa amparakuynin maakusqanmanta
Diosnillayku, oqaykum uyarirqaniku awpaq tiempokunapi imam rurasqaykimanta. Abueloykum willawarqaku paykunapa tiemponpiqa imam rurasqaykimanta. 2 Qanmi nacionniyoq runakunata qarqorqanki. Abueloykutaam chayman churarqanki. Llapa runakunatam
1
Takiqkunapa maestronpaq, yuyaymananapaq Coreypa mirayninpa takisqan
SALMOS44
3
906
castigaspa wischurqanki. Yachanankupaq allpakunataqa qechukurqaku manam espadallankuwanchu. Paykunaqa librakurqaku manam kikinkupa kallpallankuwanchu. *Alleq makillaykiwanmi chay allpakunataqa qechurqanki. Qamqa atiyllaykiwanmi paykunataqa libraykullarqanki. Paykunatam yanaparqanki allin awikiwan qawarispayki. Qamqa paykunaraykum kusisqa kanki.
Diosnilly, qamllam kanki reynillayqa. Jacobpa castankunapaqy apachimuy salvacionnikitaqa. 5 Qam yanapawaptikikum enemigoykutaqa wichichiniku. Qam yanapawaptikikum atacawaqniykutaqa sarupaniku. 6 Manapunim hapipakunichu flechanaypiqa. Salvawananpaqqa manataqmi hapipakunichu espadaypiqa. 7 Enemigoykumantam salvaykuwarqankiku qampuni. Cheqniwaqniykutam penqayman churarqanki qampuni. 8 Diosnilly, tukuy tiempom qanmanta alabakusaqku. Diosnilly, wia-wiaypaqmi graciasta qosqaykiku. (Samariy) 9 Ichaqa qanmi oqaykutaqa wischuruwankiku. Ichaqa qanmi oqaykutaqa penqarachiwankiku. Tropaykutapas manaam qamqa yanapankichu. 10 Enemigoykupa qayllanpim mana yanapawarqankikuchu. Chaymi oqaykuqa qepamana suchurirqaniku. Cheqniqniykum
4
907
SALMOS44
imapas munarisqankuta qechuwanku. 11 Wauchinapaq ovejata hinam qoykuwarqankiku. Lliw nacionkunamanmi cheqechiwarqankiku. 12 Mana imallapaqmi *rantikuruwankiku runaykikunataqa. Manam imaniraqtapas ganarqankichu rantikusqaykimantaqa. 13 Llapa vecinoykupa insultanallantam ruraruwankiku. Muyuriqniykupi *yachaqkunapa burlakunallantam ruraruwankiku. Muyuriqniykupi yachaqkunapa asikunallantam ruraruwankiku. 14 Nacionkunapa chawpinpim ruraruwankiku watuchimanta hina rimakunankuta. Runakunapa chawpinpim ruraruwankiku burlakunallankuta. 15 Tukuy punchawmi penqaypa intusqallan kachkani. Uyallaypas pukayasqam kachkani. 16 Chaynam kachkani insultawaqniy runarayku. Chaynam kachkani kamiwaqniy runarayku. Chaynam kachkani vengakuqniy enemigoyrayku. 17 Kaykunaqa pasawanku manam qamta qonqaruptiykuchu. Qampa contrato rurasqaykitaqa manam faltakurqanikuchu. 18 Qanmantaqa sonqoykuqa manam qepamanqa kutirirqachu. Munasqaykiman hina kawsakuymantaqa chakillayqa manataqmi pantarqachu. 19 Ichaqa qanmi atoqkunapa *yachananpi saruparuwarqankiku. Ichaqa qanmi sinchi tutayaywan taparachiwarqankiku. 20 Diosnillayku, sichum sutikita qonqaruymanku karqa,
SALMOS44,45
908
sichum mana reqsisqayku kawsaq Diosta maakuymanku karqa 21 hinaptinqa manachum yacharuwaq karqa chaytaqa? Qamqariki yachankipunim sonqollaypipas pakasqa kaqtaqa. 22 Ichaqa tukuy punchawmi qamrayku wauypa patanpi kachkaniku. Wauchinankupaq apasqanku ovejakunata hinam qawawanku. Seorlly, rikchariyay. Amaay puuyachu. Seorlly, rikchariyay. Amay wiaypaqqa wischuruwaykuchu. 24 Seorlly, Imanasqam pakakuchkanki oqaykumantaqa? Imanasqam qonqarunki akarisqaykutaqa? Imanasqam qonqarunki sasachakuyniykutaqa? 25 oqaykuqa pampakama humillasqam kachkaniku. oqaykuqa allpakama pakchakusqam kachkaniku. 26 Hatarispay oqaykutaqa yanapaykuwayku. Kuyapayakuq kasqaykiraykuy libraykuwayku.
23
Salmo 45
Reypa casamientonpaq taki
Takiqkunapa maestronpaq, Lirio sutiyoq tonopi yuyaymananapaq
1
Sonqollaymi suma-sumaq palabrakunawan llimparisqa kachkan. Reyman takipunaypaqmi sonqollayqa listollaa kachkan. Allin qellqaq hina rimanaypaqmi simillayqa listollaa kachkan. Llapan runamantapas kuyayllapaqmi qamqa kanki. Suma-sumaqllaa rimaqmi qamqa kanki. Chayraykum Diosqa
Coreypa mirayninpa takisqan, kuyakuy taki
909
3
SALMOS45
wiaypaq bendecisurqanki. Valeroso soldado, espadaykitay weqawnikiman watakuy. Kancharichkaq atiyniyoq kanaykipaqy chaynata churakuy.
Caballopa chutasqan carretakunawanmi, atiyniyoq kasqaykita qawachikunaykipaqmi venceq-venceqllaa guerraman lloqsinki. Cheqap kaqkunata defiendenaykipaqmi chaynataqa lloqsinki. Humildekunata defiendenaykipaqmi chaynataqa lloqsinki. Allin kaqkunata defiendenaykipaqmi chaynataqa lloqsinki. Hatun manchakuypaq kaqkunataqa alleq makikiwanmi ruranki. 5 Reynilly, llapachallan runakunay qampa chakillaykiman wichiypaq-wichiykuchunku. Enemigoykikunapa sonqonmany awchi punta flechaykikuna clavakuruchunku.
4
Diosnilly, qamqa wia-wiaypaqmi gobiernanki. Allin arregloman hinam gobiernanki. 7 Qamqa allin ruraytam kuyanki. Mana allin ruraytaataqmi cheqninki. Chayraykum Diospas akllasurqanki. Qampa Diosnikim akllasurqanki. Wakinmantapas qam kaqtaraqmi kusikuywan huntaykusurqanki. Miski asnaq aceitewan tallichkaq hinam kusikuywan huntaykusurqanki. 8 Mirra sutiyoq miski asnaqllaam pachaykipas miskillataa asnarin. Aloe sutiyoq miski asnaqllaam pachaykipas miskillataa asnarin. Canela sutiyoq miski asnaqllaam pachaykipas miskillataa asnarin. Elefantepa waqonwan adornasqa palaciokunapim tocaqkunapas kusichisunki.
6
SALMOS45
9
910
Huk reykunapa warmi churinkunapas akllasqayki warmikunapa chawpinpim kachkan. Qori-puro alhajakunawan adornasqa reinapas *alleq lawnikipim sayachkan.
Yaw novia, uyariykuy kay nisqayta. Qonqaruyay nacionnikita. Qonqaruyay aylluykita. 11 Sumaq buenamoza kasqaykiraykum qamtaqa reypas kuyasunki. Paytaqa seorniki kasqanraykum respetowan kasukunki. 12 Tiro llaqtayoq runakunam regalokunawan hamusunki. Apu runakunam favorniki maakuq hamusunki.
10
Reypa warmi churinmi palacioman yaykuchkan suma-sumaqllaa. Paypa pachanmi kachkan qori qaytuwan awasqallaa. 14 Sumaqllaa bordasqa pachayoqtam reyman pusachkanku. Doncellakunapas paypa qepantam qatichkanku. Reynilly, noviaykipa amigankunatapas qanmanmi pusamuchkanku. 15 Paykunaqa yaykumuchkanku ancha kusisqallaam. Paykunaqa yaykumuchkanku llumpay kusisqallaam. Paykunaqa yaykumuchkanku reypa palacionmanam. 16 Churikikunam gobiernanqaku abueloykikunapa rantinpi. Paykunatam gobiernanankupaq churanqa tukuy hinastinpi. 17 oqam wiaypaq rurasaq sutiki mana qonqasqa kananpaq. Chayraykum llapa runakunaqa graciasta qosunki wiaypaq.
13
911
SALMOS46
Salmo 46
Tayta Diosmi oqanchikwanqa kachkan
Diosmi amparawaqninchikqa. Diosmi kallpanchawaqninchikqa. Diosmi sasachakuykunapi chaylla yanapawaqninchikqa. 2 Chayraykum oqanchikqa mana manchakusunchu. Allpa tikrakuptinpas manam manchakusunchu. Lamar qochapa chawpinman orqokuna wichiptinpas manam manchakusunchu. 3 Lamar qochaqa qaparillawana timpuypaq-timpuptinpas manam manchakusunchu. Chaypa hoqarikusqanwan orqokuna katkatataptinpas manam manchakusunchu. (Samariy)
1 4
Takiqkunapa maestronpaq, Alamot sutiyoq tonopi Coreypa mirayninpa takisqan
Mayupa achkallaa yakunkunam Diospa llaqtanta kusichin. Kikinpaq sapaqchakusqan llaqtantam kusichin. 5 Diosmi kachkan chay llaqtapa chawpinpiqa. Manapunim wichinqachu chay llaqtaqa. Achikyamuptinmi Diospuni chay llaqtataqa yanapanqa. 6 Qaparinmi llapa nacionkunapas. katkatatanmi llapa gobiernokunapas. Dios qapariptinmi chullurun kay pachapas. 7 oqanchikwanqa kachkan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi. oqanchikta pakaykuwaqninchikqa Jacobpa Diosninmi. (Samariy)
8
Hamuspay qawaychik Tayta Diospa imam rurasqankunata. Hamuspay qawaychik kay pachapi imam purmachisqankunata.
SALMOS46,47
9
912
Guerrakunatam payqa tanirachin. Kay pachapa cantonkamam tanirachin. Flechana arcokunatam pakiparun. Peleana lanzakunatam pakiparun. Guerrapaq carretakunatam kaarun. 10 Diosmi nin kaynata: Amaa peleaspay yachaychik Dios kasqayta. Yachaychiky nacionkunapa hawanpiqa oqa kasqayta. Yachaychiky kay pachapa hawanpiqa oqa kasqayta.
11
oqanchikwanqa kachkan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi. oqanchikta pakaykuwaqninchikqa Jacobpa Diosninmi. (Samariy)
Salmo 47
Diosmi kay pachapa reyninqa
Llapallan runakuna, makikichikwany taqllakuychik. Kusikuywany Diosman takiychik. Nisyuniqtay Diosman takiychik. 2 Alto-altopi kaq Tayta Diosqa manchakuypaqmi. Payqa tukuy kay pachapi hatu-hatun reymi. 3 Llapa runakunatam churarqa munaychakunanchikpaq. Llapa nacionkunatam churarqa sarutyananchikpaq. 4 Paymi allpakunata akllapuwarqanchik chaypi *yachananchikpaq. Jacobta kuyaspam munasqan allpata akllarqa yachananchikpaq. (Samariy)
1 5
Takiqkunapa maestronpaq, Coreypa mirayninkuna Diosman takisqan
Diosmi tiyananman seqarqa kusikuy takillawana. Tayta Diosmi tiyananman seqarqa corneta waqayllawana.
913
SALMOS47,48
Takiychik Diosman! Takiychik Diosman! Takiychik Reyninchikman! Takiychik Reyninchikman! 7 Diosmi tukuy kay pachapi Reyqa. Paymany takiychik yuyaymananapaq takitaqa. 8 Diosmi llapallan nacionkunata gobiernachkan. Diosmi sapaqchakusqan tiyananpi tiyachkan. 9 Abrahampa Diosninpa runankunam huunakurunku. Chaynam llapa runakunapa jefenkunapas huunakurunku. Diosllapam kay pachapi munayniyoqkunaqa. Llumpa-llumpay hatunchasqam payqa.
6
Salmo 48
Jerusalen llaqta suma-sumaq kasqanmanta
1
Hatu-hatunmi Tayta Diosqa. Diosninchikpa llaqtanpiqa payllam kanan alabasqaqa. Diosninchikpa sapaqchasqan moqopiqa payllam kanan alabasqaqa.
Diosman Coreypa mirayninkunapa takisqan
Diospa yachanan Sion Moqoqa suma-sumaq hoqarisqam kachkan. Chay moqoqa hatu-hatun Reypa llaqtanmi kachkan. Chay moqoqa kay pachapi runakunata kusiykachiqmi kachkan.
Diosqa palacionkunapim kachkan. Pakakuykuq kasqanpaqmi reqsichikuchkan. 4 Llapa reykunam huunakurunku. Llapallankun chayman asuykurunku. 5 Ichaqa chay llaqtata qawaykuspankum llumpayllataa admirakurqaku. Ichaqa chay llaqtata qawaykuspankum mancharikuymanta ayqekurqaku. 6 Paykunaqa manchakuywanmi hapirachikurqaku. Wachakuchkaq warmi hinam nanaywan akarirqaku.
3
SALMOS48
7
914
Intipa qespimunan lawmanta pukumuq vientowanmi pakipanki. Negociantepa buquenkunatam pakipanki. 8 Uyarisqanchikman hinam kunan rikuykunchik. Llapallan Kamachiq Tayta Diospa llaqtanpim rikuykunchik. Diosninchikpa llaqtanpim rikuykunchik oqanchikqa. Chay llaqtataqa Diosmi wiaypaq takyachinqa. Diosnilly, kuyapayakuynikimantam yuyaymananiku. Temploykipa chawpinpim yuyaymananiku. 10 Diosnilly, kay pachapa cantonkamam allin reqsisqa kanki. Kay pachapa cantonkamataqmi alabasqa kanki. Qamqa atiynikiwanmi allin kaqkunallata ruranki.
9 11
Sion Moqopi *yachaqkunay anchallataa kusikuchunku. Juda lawpi yachaqkunay anchallataa kusikuchunku. Allin arreglokuna rurasqaykimantay kusikuchunku.
12
Purispay Sion Moqota muyurimuychik. Torrenkunatay chay llaqtapata yupamuychik. 13 Sumaqtay qawamuychik murallapa cimienton hapiq perqankunata. Sumaqtay qawamuychik chaypi tarikuq palaciokunata. Chaynapim qepa wiaqkunaman willankichik chaykunamanta. 14 Kay rimasqanchik Diosm wia-wiaypaq Diosninchikqa. Kay rimasqanchik Diosm wia-wiaypaq pusawaqninchikqa.
915
SALMOS49
Salmo 49
Manam qollqellapichu kusikuyqa
Kaytay uyariychik, llapallan runakuna. Uyariychiky, kay pachapi llapallan *yachaqkuna. 2 Uyariychiky humildekunawan reqsisqa runakunapas. Uyariychiky apukunawan wakcha runakunapas. 3 Yachaywanmi oqaqa rimasaq. Entiendena kaqtam yuyaymanasaq. 4 Rikchanachiykunatam uyarisaq. Watuchikunatam arpawan willasaq.
1 5
Takiqkunapa maestronpaq, Coreypa mirayninkunapa Diosman takisqan.
Manam oqaqa manchakusaqchu sasachakuy punchawkunapiqa. Manam manchakusaqchu engaawaqniykuna muyuriykuwaptinqa. 6 Paykunaqa qori-qollqenkupim confiakunku. Paykunaqa achka kapuqninmantam alabakunku. 7 Manam wawqentaqa qollqellawanqa libranmanchu. Manataqmi librakunanpaqqa Diosmanqa paganmanchu. 8 Achka-achka qollqepaqmi pipas librakunanpaqqa. Haykapipas manam qollqellaqa haypanmanchu pipas librakunanpaqqa. 9 Wia-wiaypaq kawsananpaqqa qollqellaqa manam haypanmanchu. Sepulturamanta librakunanpaqqa qollqellaqa manam haypanmanchu. 10 Yachanchikmiki yachayniyoq runakunapas igualpaq waunankutaqa chaynataq pisi yuyayniyoqkunapa igualpaq waunankutaqa. Yachanchiktaqmiki qori-qollqenkupas hukpaqa kanantaqa. 11 Paykunaqa sutinkuwanmi chacrankupa sutinta churarqa. Tanteasqankuman hinaqa
SALMOS49
916
wasinkupas wia-wiaypaqmi kanqa. Sepulturankum ichaqa wia-wiaypaq *yachananku kanqa. 12 Runaqa mayna apua kaspapas manam unaypaqchu kawsanqa. Animalkuna wauruspan chinkaruchkaq hinam kanqa.
13
Chaynatam tukurunqaku kikillankupi confiakuqkunaqa. Chaynatam tukurunqaku kikillankumanta alabakuqkunaqa. (Samariy)
Wauymi chayna runakunapa michiqninqa. Ovejakunata hinam pusan llapallan wauqkunapa kasqanmanqa. Diospa munasqanman hina kawsaqkunaqa achikyaruptinmi paykunapi munaychakunqa. Sumaqllaa wasinkumanta karupim wauqkunapa kasqanpia cuerponqa ismunqa. 15 Ichaqa Diosmi librawanqa wauqkunapa kasqanmantaqa. Payqa maymi kasqanpim chaskiykuwanqa oqallaytaqa. (Samariy)
14
Amay hukmanyaychu pipas apuyaptinqa. Amay hukmanyaychu wasinpi kapuqninkuna yapakuptinqa. 17 Chay runa waukuspanqa manapunim imantapas apanqachu. Chaynataqmi kapuqninkunapas manataq qatinqachu. 18 Manam imananchu kawsakuspanraq kusisqapaq hapikusqanpas. Manam imananchu apuyasqanrayku alabasqaa kasqanpas. 19 Chayaramunqam paypa waukunan punchawqa. Chayaramunqam manaa achkiypas qawanan punchawqa.
16 20
Mayna apua kaspapas mana entiendeq runaqa
917
SALMOS49, 50
animalkuna wauruspan chinkaruchkaq hinam kanqa.
Salmo 50
Kay pachata Dios juzgananmanta
Llumpa-llumpay atiyniyoq Tayta Diosmi rimarirqa. Huunakunankupaqmi kay pachapi *yachaqkunata qayarirqa. Intipa qespimunan lawmantam qayarirqa. Intipa seqaykunan lawmantam qayarirqa. 2 Sion llaqtamantam kancharimun Diosqa. Sumaqllaa llaqtamantam kancharimun Diosqa. 3 Mana upallaykuspam Diosninchikqa hamuchkan. Paypa awpaqninpiqa ninam rupakuchkan. Paypa muyuriqninpiqa wayra-param chayakuchkan. 4 Hanaq pachapi kaqkunatam qayanqa. Kay pachapi kaqkunatam qayanqa. Runankunata juzgananpaqmi qayanqa:
1 5
Diosman Asaf sutiyoq runapa takisqan
Huuychiky oqaman iiqkunata. Huuychiky oqawan contrato ruraqkunata. Animalkunata wauchipuwaspam rurarqaku chay contratota. 6 Cielokunam willakunqaku Diosqa allinkuna ruraq kasqanmanta. Cielokunam willakunqaku Diosqa allin arreglo ruraq kasqanmanta. (Samariy)
7
Tayta Diosmi nin kaynata: oqapa runaykuna, uyariychiky kay rimasqayta. Israel castakuna, uyariychiky kay willakusqayta.
SALMOS50
918
oqam Diosqa kani. oqam Diosnikiqa kani. 8 Manam qaqchaykichu animalkuna ofrecewasqaykimantaqa. Manam qaqchaykichu sapa punchaw kaapuwasqaykimantaqa. 9 Manam maakuchkaykiqa corralnikipi kaq malta torokunatachu. Manam maakuchkaykiqa kanchaykipi kaq chivatokunatachu. 10 oqallapam llapallan purun animalkunaqa. oqallapataqmi waranqantin-waranqantin waqtakunapi kaq animalkunaqa. 11 oqallapataqmi orqokunapi kaq pawaq animalkunapas. oqallapataqmi chakrakunapi kawsaq llapallan animalkunapas. 12 Sichu yarqarachikuspayqa manam qanmanchu willaykimanqa. Kay pachaqa oqapam. Chaypi tukuy imapas oqapam. 13 oqaqa manam mikunichu torokunapa aychantaqa. oqaqa manam tomanichu chivatokunapa yawarnintaqa. 14 Diosman graciasta qonaykipaqy kachun animal ofrecesqaykiqa. Alto-altopi kaq Diosmany pagapuy prometekusqaykitaqa. 15 Sasachakuy punchawpim qayakamuwanki. oqam qamtaqa libraykusqayki. Qamataqmi oqata yupaychawanki. Ichaqa mana allin ruraqtam Dios nin kaynata: Ima derechoykiwantaq rimanki decretoykunamanta? Ima derechoykiwantaq rimanki contratoymanta? 17 Qamqariki manam munankichu anyasqa kaytaqa. Qamqariki qepanchakunkim oqapa palabraytaqa. 18 Suwata rikuspaykiqa
16
919
SALMOS50,51
paymanmi kuskanchakuykunki. Hukwan-hukwan kakuqkunawanmi qamqa pareschakuykunki. 19 Mana allinllatam rimaq kanki. Simikiwanmi engaaq kanki. 20 Wawqekipa contranpim tiyaykuspa rimaq kanki. Mamaykipa wawanmantam yanqakunata rimaq kanki. 21 Chaykunata rurachkaptikipas upallakurqanim imam rurasqaykimanta. Chaymi qamqa piensarqanki qam hina huchasapa kasqayta. Ichaqa chaykunamanta qaqchaspaymi qawachisqayki huchaykikunata. Diosta qonqaruqkuna, qamkunay kayta entiendeychik. Mana entiendeptikichikqa oqam tisaparusqaykichik. Yanqaataqmi mana pipas kanmanchu librasuqnikichik. 23 Pipas graciasta qowaqniyqa yupaychawanmi. Munasqayman hina kawsaqtaqa salvaykusaqmi.
22
Salmo 51
Pampachaykunanpaq Diosta maakusqanmanta
Takiqkunapa maestronpaq, Diospaq Davidpa takisqan. Davidmi kayta takirqa Betsabeywan huchallikurusqanrayku Diosmanta willakuq Natan qaqchaptin.
Diosnilly, qampa kuyapayakuynikiman hinay oqallayta llakipayariykullaway. Diosnilly, sinchi llakipayakuynikiman hinay mana kasukusqayta limpiaykapullaway. 2 Mana allin rurasqaymantay aswan-aswan mayllaykullaway. Llapachallan huchallaymantay oqallayta chuyanchallaway. 3 oqallayqa reqsikuykullanim mana kasukusqaykunata. oqallayqa manam atinichu
1
SALMOS51
4
920
huchallaykunapas qonqayta. Qampa contraykipipunim oqallayqa huchallikuruni. Qamqa qawawachkaptikim mana allintaraq rurarullani. Kaytaqa willakuchkani mana huchayoq kasqaykita reqsichinaypaqmi. Chaynataq sentenciawasqaykipas mana pantayniyoq kasqanta reqsichinaypaqmi.
Huchallikuqpaqmi mamallayqa wiksayakuwarqa. Mana allin ruraqpaqmi mamallayqa wachakullawarqa. 6 Qamqa kuyankim runapa sonqonpi cheqap kaqta. Qamqa sonqoypim qoykuwanki yachayniyoq kayta. 7 Hisopo plantawan challaykuwaptikiqa limpioam kallasaq. Mayllaykuwaptikiqa ritimantapas aswanraqmi yuraqyallasaq. 8 Kusikuy takikunatay uyariykachillaway. Kusikuy qapariytay uyariykachillaway. akarichiwasqaykimantay kunanqa kusiriykachillaway. 9 Amaay yuyayachu oqallaypa huchallaykunataqa. Qampuniy limpiaykuway llapa mana allin rurasqaymantaqa.
5
Diosnilly, chuyanchasqa sonqotaay ruraykapullaway. Diosnilly, mana hukmanyaq sonqotaay mosoqyaykachipuway. 11 Amay wischurullawaychu qampa qayllaykimantaqa. Amay qechurullawaychu Chuya Espirituykitaqa. 12 Salvawasqaykirayku kusikusqaytay
10
921
SALMOS51
kutichipuway. Kasukuq sonqoyoqtaay oqallaytaqa uywakullaway. 13 Chayna kaptinqa mana kasukuqkunatam yachachisaq. Allintaa kawsanankupaqmi yachachisaq. Chaynapim huchasapakunata qanman kutichimusaq. 14 Salvawaqniy Diosnilly, libraykullaway runataqa amaa wauchinaypaq. Chaynapim oqallayqa allin ruraq kasqaykimanta takillasaq.
15
Seorlly, qampuniy simillayta kichariykuway. Alabanaypaqy simillayta kichariykuway. 16 Qamqariki manam munankichu animalkuna wauchipunaytaqa. Chayta munaptikiqa oqaqa qoykuykimanmi. Qamqariki manam munankichu animalkuna lliw kaapunaytaqa. Chayta munaptikiqa oqaqa qoykuykimanmi. 17 Diosnilly, llakisqa sonqoyoq runatam munanki mastaqa. Qamqa manam despreciankichu wanakusqa sonqoyoq runataqa. Allin munasqaykiman hinay Sion Moqopi llaqtata allichaykuy. Allin rurasqaykiman hinay Jerusalen llaqtapa murallanta perqaykuy. 19 Chayraqmi qampaq hina animal ofrendakunapas agradasunki. Chayraqmi lliw kaasqanku animalkunapas agradasunki. Chayraqmi malta torokunatapas altarnikipi ofrecesunki.
18
SALMOS52
922
Salmo 52
Mana allin ruraqpa yanqa hatunchakusqanmanta
Takiqkunapa maestronpaq. Edom casta Doeg sutiyoq runam Rey Saulman hamuspan willarqa: Ahimelec sutiyoq sacerdotepa wasinmanmi Davidqa hamurun nispa. Chay pasakusqanmantam yuyaymanananpaq David kayta takirqa.
Valeroso soldado, imanasqataq alabakunki mana allinmantaqa? Mana tukuruqmi Diospa kuyapayakuyninqa! 2 Dao rurayllapim qamqa piensachkanki. awchi puntayoq cuchillo qalloyoqmi qamqa kanki. 3 Allin kaqmantapas mastaqa mana allintam qamqa kuyanki. Cheqap kaqmantapas mastaqa llullakuytam qamqa kuyanki. (Samariy) 4 Qamqa nina qallu runam kanki. Qamqa daaq palabrakunatam kuyanki. 5 Chaynaqa Diosmi wichirachisunki. Wiaypaqmi payqa purmarachisunki. Qamtaqa wasikimantam qarqorusunki. Qora pelachkaq hinam chutarusunki. Kay vidamantam payqa qechurusunki. (Samariy)
1
Allin ruraq runakunam chayta qawaspanku manchakunqaku. Chayna runamantam ichaqa asikunqaku kaynata nispanku: 7 Waqaya Diospa kallpanchakuynin mana maskaq runaqa. Waqaya kikinpa qori-qollqellanpi hapipakuq runaqa. Waqaya aswanraq mana allinta rurachkan chayna runaqa. 8 oqam ichaqa Diospa wasinpi kaq sumaqllaa aceitunas sacha hina kachkani. Diospa kuyapayakuyninpim oqallayqa wia-wiaypaq confiakuchkani. 9 Diosnilly, chay rurasqaykimantam oqallayqa wia-wiaypaq graciasta qanman qosaq. Qanman iiqkunapa awpaqninpi
6
923
SALMOS52, 53
sutillaykiqa allin kasqantam oqallayqa willakusaq.
Salmo 53
Runaqa huchallikuylla munaq kasqanmanta (Salmo 14)
Rumi sonqo runakunam piensachkanku: Diosqariki manam kanchu nillaspanku. Paykunaqa pasaypaqmi pierderunku. Millakuypaq kaqkunatam rurarunku. Manam pipas allintaqa ruranachu. 2 Diosllamiki runataqa hanaq pachamanta qawamuchkan. Pillatapas entiendeqta tariykunanpaqmi qawamuchkan. Pillatapas maskaqninta tariykunanpaqmi qawamuchkan. 3 Llapallankum qepamana kutikunku. Lliwmi pantaruspa pierdekurullanku. Manam pipas allintaqa ruranachu. Chullallapas manamriki ruranachu.
1 4
Takiqkunapa maestronpaq, Mahalat tonopi yuyaymananapaq Davidpa takisqan.
Mana allin ruraq lliw runaqa manam entiendellankuchu. Tantatapas hinam mikuparullanku runaykunatapas. Paykunaqa manam maakunkutaqchu sumaq Diosniytapas. 5 Mana manchakunanku kachkaptinmi paykunaqa llumpa-llumpay mancharisqa karqaku. Contraykipi hatariq lliw runakunapa tullunkupas Diospa wischusqanmi karqaku. Paykunatam penqayman churarqanki Diospunia pasaypaqta wischurullasqanrayku.
6
Ima allinsuraq kanman Sionmanta Israelpa salvaqnillan hamuptinqa! llapan runakunapapas kawsasqanta allinninpaq Diosnillayraq cambiaptinqa! Jacobpapas mirayninmi kusikunqa. Israelpapas mirayninmi kusikunqa.
SALMOS54,55
924
Salmo 54
Enemigonkunamanta waqaychananpaq Diosta maakusqan
Takiqkunapa maestronpaq, cuerdayoq tocanakunawan yuyaymananapaq Davidpa takisqan. Kaytam takirqa Zif llaqtayoq runakuna Saulman hamuruspan: Davidqa allpaykupim pakakuchkan nispa niptin.
Diosnilly, sutillaykiraykuy salvaykullaway. Diosnilly, allin arreglotay ruraykapullaway. 2 Diosnilly, maakusqaytay uyariykullaway. Rimapayasqaytay uyariykullaway. 3 Forastero runakunam contraypi hatarirunku. Mana llakipayakuqkunam wauchiyta munawachkanku. Diostaqa manapunim kaqpaqpas hapinkuchu. (Samariy)
1
Chaywanpas Diosmi oqallaytaqa yanapawan. Chaywanpas Seormi oqallaytaqa uywakuwan. 5 Mana allinninkutam kutichipunki wateqaqniykunamanqa. Confiakunapaq kasqaykiman hinay chinkachiy paykunataqa. 6 Dios Taytally, tukuy sonqoywanmi animalkunata wauchipusqayki. Allin kasqaykiraykum graciasta qollasqayki. 7 Tukuy sasachakuyniymantam libraykuwarqanki. Enemigoykuna vencechikusqantam rikuykachiwarqanki.
4
Salmo 55
akariqpa maakusqanmanta
1
Takiqkunapa maestronpaq, cuerdayoq tocanakunawan yuyaymananapaq Davidpa takisqan
Diosnilly,
925
SALMOS55
uyariykullaway maakusqaytaqa. Amapuniy qepanchakuychu ruegakusqaytaqa. 2 oqallaytay uyariykullaway. oqallaytay contestaykullaway. Maakamuspaymi pantaypi hina tarikuni. Maakamuspaymi hukmanyasqa tarikuni. 3 Chaynaqa kachkani enemigoy qaparisqanraykum. Chaynaqa kachkani mana allin ruraq akarichiwasqanraykum. Mana allinkunatam churkuruwanku. Paykunaqa piakuspam chiqniruwanku. oqallaypa sonqollaymi ukullaypi pawatyachkan. Wauy manchakuymi oqallayta intuwachkan. 5 Manchakuymi yaykurullawan. Katkatataymi hapirullawan. Sustochakuymi inturullawan. 6 Chaymi oqallayqa nirqani: Amalaya paloma hina raprayoq rikuriruyman. Chayna kaptinqa pawarikuspach samakuyman. 7 Chayna kaptinqa karumanch lluptikuyman. Chayna kaptinqa purunpich samakuyman. (Samariy) 8 Sinchi wayramantach apurawman ayqekuyman. Wayra-paramantach apurawman lluptikuyman.
4 9
Seorlly, paykunataqa millpuruy. Seorlly, paykunataqa pantachiy. Llaqtapiqa qawani dao rurayllatam. Llaqtapiqa qawani llumpay pianakuyllatam.
SALMOS55
10
926
Tuta-punchawmi purikunku llaqtapa murallanpiqa. Mana allin rurayllam kachkan chay llaqtapa chawpinpiqa. akariyllam kachkan chay llaqtapa chawpinpiqa. 11 Chaypa chawpinpiqa kachkan dao rurayllam. Plazankunapipas kachkan suwanakuyllam. Plazankunapipas kachkan engaollam.
12
Manam enemigoychu oqataqa piarachiwarqa. Chaynalla kaptinqa aguantaymancha karqa. Manam cheqniwaqniychu contraypiqa hatarirurqa. Paylla kaptinqa pakakuruymancha karqa. 13 Chay contraypi hatariqqa qanmi kanki. Chay runaqariki qam puriqmasiymi kanki. Chay runaqariki qam kuyanakuqmasiymi kanki. 14 oqanchikqa kuskanchikmi imataapas willanakuq kanchik. Diospa templonpipas runakunapa chawpinpim puriq kanchik. 15 Enemigoykunaqa qonqaytay pasaypaq wauruchunku. Wausqakunapa kasqanmany kawsachkaqraq wichiykuchunku. Paykunapa wasinpiqa mana allinkunallam kachkan. Paykunapa sonqonpiqa mana allinkunallam tarikuchkan.
16
oqam ichaqa qayakullasaq Diosta. Tayta Diosmi salvakuwanqa oqallayta. 17 Tardeykuqtawan achikyaqtam
927
SALMOS55
qayakullasaq payta. Chawpi punchawtam nisaq willakuyllayta. Payqa uyariykuwanqam oqapa voznillayta. 18 Hawkalla kanaypaqmi librawanqa contraypi kaq guerrapa chawpinmanta. Librawanqam nana-nanaq contraypi kaq enemigoymanta.
19
Paykunaqa wiaypaq gobiernaqpa humillachisqanmi kanqaku. (Samariy)
Paykunaqa mana wanakuspam hina kaqlla kawsanqaku. Paykunaqa Diostapas mana respetaqmi kachkanku. 20 Chayna runaqa maqaparunmi amistadninkunatapas. Chayna runaqa pakiparunmi contrato rurasqantapas. 21 Rimankupas mantequillamantapas aswan-aswan llamputaraqmi. Guerrallamantam piensankupas. Rimankupas aceitemantapas aswan-aswan llamputaraqmi. awchi espadamanmi rikchakun rimayninkupas.
22
Tayta Diosmany qoykuy preocupasqa kasqaykitaqa. Payam cuentallikunqa qanmantaqa. Allin runataqa manam wiaypaqchu saqenqa urmasqataqa. Diosnilly, runa wauchiqkunaqa kawsananku watakunapa chawpinkamallapas manam kawsanqakuchu. Engaakuq runakunaqa kawsananku watakunapa chawpinkamallapas manam kawsanqakuchu. Paykunataqa chinkarunanpaqmi tanqaykunki sepulturaman.
23
SALMOS55, 56
928
oqam ichaqa confianzawan hapipakuni qamllaman.
Salmo 56
Diosta confianzawan maakusqan
Davidpa takisqan Mictam. Filistea runakuna Gat llaqtapi hapiruptinmi kaynata takirqa. Takiqkunapa maestronpaq, Karuneqpi kaq encina sachakunapi paloma sutiyoq tonopi
Diosnilly, oqallaytay llakipayariykullaway. Runakunam saruparullawanku. Tukuy punchawmi atacaruwanku. Tukuy punchawmi akarichiwanku. 2 Tukuy punchawmi wateqaqniykuna sarupallawanku. Nana-nanaqmi hatunchakuspa peleowan hapirullawanku.
1
Manchakuypi tarikuspayqa qamllapim confiakullaniqa. 4 Palabrallanpi confiakuspam Diosta alaballani. Mana manchakuspam Diospi confiakullani. Runaqa mana imanawananmantam oqallayqa confiakullani. 5 Tukuy tiempom paykunaqa imam rimasqayta qewiykunku. Dao ruraruwayllapim paykunaqa piensachkanku. 6 oqawan pianakuyllatam paykunaqa maskanku. Pakan-pakanmi paykunaqa wateqawanku. oqapa imam rurasqaytam paykunaqa qawanku. oqallay waurachiyllatam paykunaqa suyachkanku.
3
Diosnilly, mana allin rurasqankumantaqa amay lluptichunchu paykunaqa. Piakuynikiwany humillaruy llapa runakunataqa. 8 Yanqa purisqaytam yuparqanki.
7
929
SALMOS56,57
Qamqa weqeykunatam huurqanki. Chaykunataqa libroykipim qellqarunki. 9 Qamta maakuptiymi qepaman kutirichinki enemigoykunata. oqaqa yachanipunim qam Diosniyqa oqaman sayawasqaykita.
10
Imam prometewasqanraykum Diostaqa alaballani. Imam prometewasqanraykum Tayta Diostaqa alaballani. 11 Mana manchakuspam Diospi confiakullani. Runa mana imanawananpaqmi oqallayqa confiakullani.
12
Diosnilly, oqallayqa rurasaqpunim qanman prometekusqaykunataqa. oqallayqa qanmanmi qosqayki gracias qonay ofrendakunataqa. 13 Diosnilly, qamqa wauymantam libraykuwarqanki. Urmarunaymantam libraykuwarqanki qampa awpaqnikipia purinaypaq, kawsay achkiynikipia purinaypaq.
Salmo 57
akarichiqninkunamanta librananpaq maakusqan
Takiqkunapa maestronpaq. Ama purmachiychu sutiyoq tonopi Davidpa takisqan mictam. Kaytam takirqa Saulpa qayllanmanta machayman lluptikuspan.
Diosnilly, oqamantay llakipayarikuy. Taytally, oqamantay llakipayarikuy. Qamllapim amparakullani. Mamanpa rapranpi chiwchicha pakakuchkaq hinam qamllapi amparakullani. 2 Favorniypi munasqanman hina cumpliq Diostam qayakullani. 3 oqallaytaqa salvawananpaqy hanaq pachamanta kachamuchun. Sarutyawaqniykunata qaqchananpaqy
1
SALMOS57
930
hanaq pachamanta kachamuchun. (Samariy) Confiakunapaq kasqanraykuy kuyapayakuyninta kachamuchun. Leonkunapa chawpinpi hinam oqallayqa kawsallachkani. Runa mikuq animalkunapa chawpinpim oqallayqa kuchparayallachkani. Chay animalkunapa kirunkunaqa lanzapa puntankuna hinam. Chay animalkunapa kirunkunaqa flechapa puntankuna hinam. Chay animalkunapa qallunkunaqa awchi puntayoq espada hinam. 5 Diosnilly, cielokunapa altonkamay hatunchasqa kay. Diosnilly, tukuy kay pachapiy allin reqsisqa kay.
4 6
Enemigoykunam wichiykachiwananpaq mallata churarunku. Chayraykum oqallayqa kallachkani hukmanyasqa. Enemigoykunam wichiykachiwananpaq uchkuta toqorunku. Ichaqa kikinkupunim wichiykunku chaymanqa. (Samariy)
Diosnilly, sonqollayqa listom kachkan takinaypaq. Diosnilly, sonqollayqa listom kachkan qanman takinaypaq. 8 Sonqolly, rikchariy. Qampas hatun arpa, rikchariy. Qampas taksa arpa, rikchariy. Hatarichisaq intitay. 9 Seorlly, runakunapa qayllanpim graciasta qosqayki.
7
931
10
SALMOS57,58
Nacionkunapim takipusqayki. Alto-alto cielokunaman haypachkaq hinam qampa kuyapayakuynikiqa. Puyukunaman haypachkaq hinam confiakunapaq kaynikiqa. 11 Diosnilly, cielokunapa altonkamay hatunchasqa kay. Diosnilly, tukuy kay pachapiy allin reqsisqa kay.
Salmo 58
Allin arreglota rurananpaq Diosta maakusqan
Atiyniyoqkuna cheqaptachum qamkunaqa allin kaqta rimankichik? Atiyniyoqkuna cheqaptachum runakunapaq allin arreglota rurankichik? 2 Qamkunaqa mana allin sonqowanmi rurankichik. Dao rurayllatam cheqechinkichik. Rantikuchkaq hinam cheqechinkichik.
1 3
Takiqkunapa maestronpaq, Ama purmachiychu sutiyoq tonopi Davidpa takisqan Mictam.
Mana allin ruraq runakunaqa mamanpa wiksanmantapunim lliw pantarunku. Llullallata rimaspam nacesqankumantapuni lliw pantarunku. 4 Venenoyoq culebra hinam paykunaqa kachkanku. Mana uyariq upa culebra hinam paykunaqa kachkanku. 5 Chayna culebraqa qena tocasqatapas manam uyarinchu. Mayna sumaqa tocasqatapas manam uyarinchu.
6
Diosnilly,
SALMOS58,59
932
paykunapa kirunkunatay pakiparuy. Dios Taytally, malta leonkunapa waqonkunatay chamchaparuy. 7 Maqchisqa yaku hinay paykunaqa chinkaruchun. Flechaptinkupas flechankuqa mana kallpayoqy kachun. 8 Paykunaqa purichkaspay qallu-qallu hina chulluruchunku. Mana achkiy rikuq sullusqa wawa hinay kachunku. 9 Mana chakisqa kichkapa rupayninwan mankaykichik manaraq timpuruchkaptinmi mana allin runaqa qechusqa kanqa. Chakisqa kichkapa rupayninwan mankaykichik manaraq timpuruchkaptinmi mana allin runaqa qechusqa kanqa.
10
Allin ruraq runaqa Diospa vengakusqanta qawaspam kusikunqa. Payqa mana allin runapa yawar chaqchusqanpim chakinta nuyuchinqa. 11 Hinaptinmi runakuna ninqa: Cheqaptapunim allin kawsaq runapaqa premionkuna kachkan. Cheqaptapunim kay pachapiqa Diospuni juzgachkan.
Salmo 59
Enemigonkunamanta librasqa kananpaq Diosta maakusqan
Takiqkunapa maestronpaq, Ama purmachiychu sutiyoq tonopi Davidpa takisqan Mictam. Kaytaqa takirqa waurachiyta munaspan Davidpa wasinta Saul wateqachiptinmi.
Diosnilly, oqapa enemigoykunamantay libraykullaway. Diosnilly, contraypi hatariqkunamantay defiendeykullaway. 2 Mana allin ruraqkunamantay libraykullaway. Runa wauchiqkunamantay salvaykullaway.
1
933
3
SALMOS59
Dios Taytally, paykunaqa waurachiwananpaqmi wateqawachkanku. Kallpasapa runakunam contraypi huunakuchkanku. Chaytaqa rurachkanku manam mana kasukuq kasqayraykuchu. Chaytaqa rurawachkanku manam imapas huchallikusqayraykuchu.
Manam oqaqa ima mana allintapas rurarqanichu. Ichaqa paykunam kallpasparaq contraypi preparakunku. Hatariy yanapawanaykipaq. Pasamuy qawaykuwanaykipaq. 5 Llapallan Kamachiq yupaychasqay Tayta Dios, Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Dios, rikcharispay castigay llapallan nacionkunataqa. Amay llakipayaychu traycionakuq mana allin runakunataqa. (Samariy)
4
Allqo hina anyakustinmi tardeykuqta kutimunku. Allqo hina anyakustinmi llaqtata muyurinku. 7 Siminkuwanmi insultakunku. Espada hina tuksikuqtam paykunaqa kamikunku. Manam pipas uyarinchu nispam paykunaqa tanteanku.
6
Dios Taytally, qanmi paykunamantaqa asikunki. Llapallan chay nacionkunamantaqa qanmi burlakunki. 9 Kallpanchaqniy Diosnilly, qamtam suyachkayki oqallayqa. Qamllam kanki defiendewaqniyqa. 10 Kuyapayawaqniy Diosmi taripamuwanqa. wateqaqniykuna castigasqantam qawachiwanqa. 11 Harkaykuwaqniyku Seorlly,
8
SALMOS59
934
paykunataqa amay wauchiychu. Chaynapim runaykunapas paykunataqa mana qonqanqakuchu. Harkaykuwaqniyku Seorlly, atiynikiwany cheqerachiy. Atiynikiwany humillarachiy.
12
Siminkuwan huchallikusqankuraykuy paytukuq kasqankumanta presochasqa kachunku. Siminkuwan mana allin rimasqankuraykuy paytukuq kasqankumanta presochasqa kachunku. Llullakuspa jurasqankuraykuy 13 piakuynikiwan chinkarachiy. Llullakuspa willakusqankuraykuy tukunankukama chinkarachiy. Kay pachapa cantonkamam yachakunqa. Jacobpa mirayninpiqa Diospuni gobiernasqanmi yachakunqa. (Samariy)
14
Allqo hina anyakustinmi tardeykuqta kutimunku. Allqo hina anyakustinmi llaqtata muyurunku. 15 Mikuyta maskastinmi kaypi-chaypi purinku. Mana saksaspankum tutanataq qaparkachanku.
16
oqam ichaqa achikyaruptin atiynikimanta takillasaq. oqam ichaqa achikyaruptin qampa kuyapayakuynikimanta nisyuneqta takillasaq. Qamllapunim defiendeykuwanki. Sasachakuyniypim amparaykuwanki. 17 Kallpanchaqniy Diosnilly, qanmanmi takillasaq oqallayqa. Qamllam kanki defiendeqniyqa. Qamllam kanki kuyapayaqniyqa.
935
SALMOS60
Salmo 60
Diospa yanapakuyninta maakusqan
Takiqkunapa maestronpaq, Amanqay hinam Diospa kamachikuyninqa kachkan niq nacionpa contranpi chaynataq Aram-soba sutiyoq nacionpa contranpipas. Chaymanta casta runakunata. Chaymi Davidqa runakunaman yachachinanpaq kay takita takirqa. Joab kutimuspanmi Kachi Qechwapi waurachirqa chunka iskayniyoq waranqa Edom tonopi Davidpa takisqan mictam. Davidmi guerrapi pelearqa Aram-naharaim sutiyoq
Diosnilly, piakuruspaykim wischuruwarqankiku. Piakuruspaykim castigawarqankiku. Kallpallaykutay kutiykachipuwayku. 2 Kay pachatam katkatatachirqanki. Kay pachatam kichaykachirqanki. Amaa kuyunanpaqy hampiykuy. Chay kichakurusqantay hampiykuy. 3 Runaykikunatam akarichiwarqankiku. Muspaypi purinaykupaqmi sinkarachiwarqankiku. 4 Qamta respetaqkunamanmi qorqanki huk banderata. Flechaqkunapa awpaqninpim sayachinku chay banderata. (Samariy) 5 oqaykutay atiynikiwan salvaykuwayku. oqaykutay atiynikiwan yanapaykuwayku. Kuyasqaykikunatay libraykuwayku.
1
Diosmi santuarionpi nirqa: Mayna kusikuywanmi rakinasaq Siquem llaqtapi allpakunata! Mayna kusikuywanmi partipasaq Sucot Qechwapi allpakunata! 7 Galaadpa allpankunaqa oqapam. Manasespa allpankunaqa oqapam. Efrainqa cascowan hina harkachikunaymi. Judaqa akllakusqay gobiernaqmi. 8 Moab nacionmi ichaqa lavatorio hina mayllakunay. Edom nacionataqmi oqapa *usutay wikapanay. Filistea nacionataqmi venceruspay qaparinay.
6 9
Pitaq pusawanqa murallasqa llaqtamanqa? Pitaq pusawanqa
SALMOS60,61
10
936
Edom nacionmanqa? Qamqariki Diosnilly, manam sayapakuwankikuachu. Qamqariki Diosnilly, tropaykuwanpas manam lloqsinkiachu. 11 Enemigoykupa contranpiy yanapaykuwayku. Runapa yanapakuyninqa manam imapaqpas valenchu. 12 Diospa yanapakuyninwanmi vencesun oqanchikqa. Paymi saruparunqa enemigonchikkunataqa.
Salmo 61
Waqaychananpaq Diospi confiakusqan
Diosnilly, qayakamusqaytay uyariykullaway. Maakamusqaytay atiendeykullaway. 2 Kay pachapa cantonmantam qayakamullayki. Sonqollay hukmanyaruptinmi qamta qayakamullayki. Qamqa oqamantapas alto-alto rumimanmi hoqariykuwanki. 3 Qamllam kanki oqallayta amparaykuwaqniyqa. Qamllam kanki enemigoymanta torre hina harkaykuwaqniyqa. 4 oqallayqa munachkani karpaykipi wiaypaq kawsakuytam, mamanpa rapranpi chiwchicha hina amparakuytam. (Samariy) 5 Diosnilly, prometekusqaykunatam uyariykuwarqanki. Respetaqnikikunaman imam qonaykitam oqamanpas qoykuwarqanki.
1 6
Takiqkunapa maestronpaq, cuerdayoq tocanakunawan Davidpa takisqan.
Reymany yapaykuy achka watakunata. Payqa kawsakuchuny una-unay watakunata.
937
SALMOS61,62
Payqa gobiernachun qampa awpaqnikipiy. Paytaqa waqaychachun confiakunapaq kasqaykiy. 8 Chaynapim sutillaykimanta siemprepuni takillasaq. Sapa punchawmi prometekusqaykunata cumplillasaq.
7
Salmo 62
Diosllapim tarinchik yanapakuyta
Diosnillaymi hawkalla kawsachiwaqniyqa. Payllam oqallayta salvaykuwaqniyqa. 2 Payllam hatun rumi hina harkaykuwaqniyqa. Payllam salvaykuwaqniyqa. Payllam pakaykuwaqniyqa. Manam ancha wichisaqchu oqaqa. 3 Haykapikamataq wichiykuchkaqa perqata hina tanqaypaq-tanqawankichik? Haykapikamataq kuyuchkaq cercota hina tanqaypaq-tanqawankichik? 4 Allin reqsisqa kasqaymanta wichichiwanaykichikpaqmi tanteanakunkichik. Llullakuyllatam munankichik. Simillawanmi alabawankichik. Sonqoykichikwanataqmi akawankichik. (Samariy)
1
Takiqkunapa maestronpaq, Diosman Davidpa takisqanta Jedutunpa allichasqan
Diosnillaymi hawkalla kawsachiwaqniyqa. Payllam confianzawan suyanayqa. 6 Payllam hatun rumi hina harkaykuwaqniyqa. Payllam salvaykuwaqniyqa. Payllam pakaykuwaqniyqa. Manam ancha wichisaqchu oqaqa.
5 7
Diosllam salvaykuwaqniyqa. Payllam hatunchawaqniyqa. Diosllam hatun rumi hina
SALMOS62,63
938
takyachiqniyqa. Payllam amparaykuqniyqa. 8 Llapallan runakuna, qamkunaqa payllapiy tukuy tiempo confiakuychik. Qamkunaqa tukuy sonqowany payta rimapayaychik. Diosnillanchikmi oqanchiktaqa amparawanchik. (Samariy) Wakcha kaspapas samay hina waspiruqllam runakunaqa. Apu kaspapas llulla hina yanqallam runakunaqa. Iskayninkuta balanzapi pesaptinkupas manam imaniraqtapas llasankuchu. Kuskankuta balanzapi pesaptinkupas samay hinallam mana llasankuchu. 10 Imapas dao rurasqaykichikpiqa amay confiakuychikchu. Imapas suwakusqaykichikmantaqa amay alabakuychikchu. Apuyayta hayparuspaykichikqa amay chaypiqa hapipakuychikchu.
9
Diosmi nirqa kaynata, oqam uyarirqani kaynata: oqamantam hamun atiyqa niqta. 12 Seorlly, qamllam kuyapayakuqqa kanki. Sapakamamanmi qamqa pagapunki. Rurasqankuman hinam pagapunki.
11
Salmo 63
Tukuy imamantapas allinqa Diospa kuyakuynillanmi.
1
Diosnilly, qamllam Diosniyqa kanki. Tutapaymantam maskasqayki. Yakunayachikuq hinam tukuy sonqoywan qamta maskallachkayki. Yakunayachikuq hinam
Juda law chunniqpi kachkaspan Diosman Davidpa takisqan
939
SALMOS63
tukuy kallpaywan qamta maskallachkayki. Mana yakupa kasqan chaki allpapi hinam qamta maskallachkayki. 2 Santuarioykipim rikuykurqayki qamta. Chaypim rikuykunaypaq qawarirqani atiynikita. Chaypim rikuykunaypaq qawarirqani kanchariynikita. 3 Kuyapakuynikim kawsakusqaymantapas aswanraq allinqa. Simillaywanmi qamtaqa alabasqayki oqallayqa. 4 Waukunaykamam qamtaqa alaballasqayki. Makillayta hoqarispaymi maakullasqayki. 5 Wirasapallaa aycha mikuchkaq hinam saksaykusaq oqallayqa. Ancha-ancha kusikuywanmi alabasunki simillayqa. Camaypi waqtapaykuspaymi qanmanta yuyarini. Tukuy tutam oqallayqa qanmanta yuyaymanani. 7 Qamllam kanki oqallayta yanapaykuwaqniyqa. Mamanpa rapranpi chiwchicha hinam kusikullani oqallayqa. 8 oqapa vidayqa qanman hapichisqam kachkan. Qampa *alleq makillaykim oqallaytaqa hapiwachkan. 9 Wauchiwaqniy munaqkunaqa pasaypaq puchukachisqam kanqaku. Wauchiwaqniy munaqkunaqa uku pachamanmi wichiykunqaku. 10 Espadawan wauchisqam kanqaku. Atoqkunapa mikusqanmi kanqaku. 11 Reymi ichaqa Diosrayku kusikunqa. Diosrayku juraqkunaqa paytam alabanqaku.
6
SALMOS63, 64
940
Llulla rimaqkunam ichaqa siminkupas wichqasqa kanqaku.
Salmo 64
Enemigonkunamanta amparananpaq Diosta maakusqan
Diosnilly, qanman willakusqaytay uyariykullaway. Diosnilly, enemigoykunapa manchachikuyninmantay waqaychaykullaway. 2 Mana allin ruraqkunapa tanteanakusqanmantay pakaykullaway. Nana-nanaq chaqwa ruraqkunamantay pakaykullaway. 3 Espada filochachkaq hinam rimanankupaq lisollaa kachkanku. Paykunaqa flechachkaq hinam qatqe palabrakunata rimarqarinku.
1
Takiqkunapa maestronpaq, Diosman Davidpa takisqan
Mana culpayoq runatam pakakusqankumanta flecharunku. Paykunaqa qonqaymantam mana manchakuspa flecharunku. 5 Kikinpuram kallpanchanakunku mana allinkunata ruranankupaq. Rimanakunkum tranpakunata pakasqallapi churanankupaq. Manam pipas rikunchu nisparaqmi piensanku. 6 Mana allinllatam kaynata tantearqaku: Allinsutam tantearunchik nispam tantearqaku.
4
Runakunaqa sacre sonqoyoqmi. Runakunaqa sacre piensayniyoqmi. 7 Diosmi paykunataqa flecharunqa. Qonqaymantam flecharunqa. 8 Paykunaqa imam rimasqankuwanmi kikillanku wichiykunqaku. Pipas chayta qawaqkunaataqmi umankuta kuyuchispa kusipayanqaku.
941
SALMOS64,65
Hinaptinmi Diostaqa llapallan runakuna chayraq respetanqaku. Chayraqmi runakunaqa Diospa tukuy rurasqanmanta allinta yuyaymananqaku. 10 Allin ruraq runaqa Tayta Diosraykum kusikunqa. Allin ruraq runaqa Tayta Diospim amparakunqa. Llapallan allin piensaqkunaqa Diosllapim alabakunqa.
9
Salmo 65
Tayta Diosllatam yupaychanaqa.
Sion llaqtapi kaq Diosnilly, qamllam yupaychasqaqa kanayki. Sion llaqtapi kaq Diosnilly, qamllam prometekusqankutaqa chaskinayki. 2 Qamqa pipapas maakusqanta uyariykuqmi kanki. Llapallan runakunam qanmanqa asuykamusunki. 3 Mana allin rurasqaykum oqaykutaqa venceruwanku. Ichaqa mana kasukusqaykutam qamqa pampachaykuwankiku. 4 Mayna kusisqam temploykipa pationkunapi *yachananpaq akllasqayki runaqa! Mayna kusisqam temploykipa pationkunapi yachananpaq pusamusqayki runaqa! Wasikipi allin kaqkunawanmi oqaykuqa saksaykusaqku. Sapaqchasqa temploykipi allin kaqkunawanmi oqaykuqa saksaykusaqku. 5 Salvaq Diosnillayku, allin rurasqaykiman hinam contestaykuwankiku. Admirakuypaq kaqwanmi contestaykuwankiku. Kay pachapi tukuy ima kaqkunapas
1
SALMOS65
942
qamllapim confiakunku. Lamar qochapi tukuy imakunapas qamllapim confiakunku. 6 Qamqa atiynikiwanmi orqokunata takyachirqanki. Chumpikuchkaq hinam qamqa kallpanchakurqanki. 7 Qamqa upallachinkim lamar qochapa qaparisqanta. Qamqa upallachinkim olankunapa qaparisqanta. Qamqa upallachinkim runakunapa qaparisqanta. 8 Karullay-karu llaqtakunapi *yachaqkunam manchakunqaku milagroykikunamanta. Intipa qespimunanmanta intipa seqaykunankamam kusikuymanta qaparichinki llapa runakunata. 9 Qamqa kay pachata cuidaspam paraykiwan *parqonki. Qamqa kay pachatam allin wiaqllataa ruranki. Qamqa yarqaykikunatam yakuwan huntachinki. Qamqa runakunapaqmi kawsaykunata wiachinki. Chaynatam alistarqanki. 10 Qamqa chakrapa surconkunatam yakuwan nuyuykachinki. Surcopa orqorayaqninkunatam yakuwan mastarirunki. Qamqa llumpay parawanmi chakrata tuytuykachinki. Qamqa chayraq wiarimuq plantachakunatam bendecinki. 11 Qamqa cosecha tiempom alli-allinta qespichinki. Maypi-chaypipas taqekunatam llimparichinki. 12 Chunniqpi pastokunapas sumaq verdellaam. Fiestapaq pachasqa hinam moqokunapas kachkanku. 13 Waqtakunam animalkunawan sumaqllataa huntarinku. Qechwapi chakrakunam kawsaywan sumaqllataa huntarinku.
943
SALMOS65, 66
Llapallankum qapariyllawana kusikuymanta takinku.
Salmo 66
Diospa rurasqankunaqa admirakuypaqmi.
Takiqkunapa maestronpaq, Diosman takinapaq
Kay pachapi llapallan kaqkunaqa Diosmany takisunchik. Kusikuywan qaparispay payman takisunchik. 2 Allin reqsisqa sutinmantay payman takiychik. Allin reqsisqapaq ruraspay payman alabaychik. 3 Diostay niychik qamkunaqa: Manchakuypaqmi imapas rurasqaykikunaqa. Llumpay atiyniyoq kasqaykiraykum qonqorakusunki enemigoykikunaqa. 4 Kay pachapi llapallan kaqkunam qamta adorasunki. Kay pachapi llapallan kaqkunam qanman takipusunki. Kay pachapi llapallan kaqkunam sutikimanta takipusunki. (Samariy)
1 5
Hamuspay qawaychik Diospa rurasqankunata, runakunapaq manchakuypaq kaqkuna rurasqankunata. 6 Payqa lamar qochatam chakirachirqa. Pasanankupaqmi mayutapas chakirachirqa. Chayraykuy kusikusunchik oqanchikqa. 7 Atiyninwanmi wiaypaq gobiernan payqa. Payqa qawachkanmi llapallan nacionkunataqa. Mana kasukuqkunaqa manam hatarinqakuchu paypa contranpiqa. (Samariy)
SALMOS66
944
Llapallan runakunay, Diosniykuta alabaychik. Qamkunaqa llapallaykichiky, takikunawan payta alabaychik. 9 Paymi oqaykutaqa kawsachiwarqaku. Mana urmanaykupaqmi sumaqta hapiwarqaku.
8
Diosnillayku, oqaykutaqa qanmi pruebaman churawarqankiku. Qollqeta chulluchichkaq hinam oqaykutaqa chuyanchawarqankiku. 11 Qamqa mallamanmi wichiykachiwarqankiku. Llasaq qepitam qepiykachiwarqankiku. 12 Umaykupim runakunawan saruparachiwarqankiku. Mayu ukuntam pasachiwarqankiku. Nina ukuntam pasachiwarqankiku. Chaywanpas tukuy imapa kasqanmanmi horqoykuwarqankiku.
10
Lliw kaapunaypaqmi animalkunata temploykiman apamullasaq. Chaynapim prometekusqaykunata qanman cumplillasaq. 14 Chaykunataqa simillaymi qanman prometekusurqanki. Chaykunataqa sasachakuyniypim simillay prometekusurqanki. 15 Wira animalkunatam lliwchanta kaapusqayki. oqaqa qampaqmi carnerokunata qosnichipusqayki. oqallayqa torokunatam qanman ofrecesqayki. oqallayqa chivatokunatam qanman ofrecesqayki. (Samariy)
13 16
Diosta llapallan respetaqkunay,
945
SALMOS66,67
hamuspa uyariwaychik. oqapaq Dios imam rurasqanmantam qankunaman willasqaykichik. 17 oqam qaparispay qayakurqani. oqam rimaspay qayakurqani. 18 Sonqoypi kaq huchata kuyakuywan qawaptiyqa Seorqa manach oqataqa uyariwanmanchu karqa. 19 Diosqa cheqaptam uyariykuwarqa. Ruegakusqaytam payqa uyariykuwarqa.
20
Alabasqay kachun Diosqa. Payqa maakusqaytam mana negawarqachu. Payqa kuyapayakuynintam mana qechuwarqachu.
Salmo 67
Llapallan nacionkunam Diosta alabananku.
Diosy oqanchiktaqa llakipayaykuwasun. Diosy oqanchiktaqa bendeciykuwasun. Diosy allin awinwan qawariykuwasun. (Samariy) 2 Diosnilly, tukuy kay pachapiy reqsisqa kachun qanman agradaq kawsakuyqa. Diosnilly, llapallan nacionkunapiy reqsisqa kachun qampa salvacionnikiqa. 3 Diosnilly, runakunay graciasta qosunki. Llapallan runakunay graciasta qosunki.
1 4
Takiqkunapa maestronpaq, cuerdayoq tocanakunawan Diosman takinapaq
Llapa nacionkunay anchallataa kusikuchunku. Llapa nacionkunay
SALMOS67,68
946
kusikuymanta qaparichunku. Allin arregloman hinam llapa runakunata gobiernanki. Kay pachapi nacionkunatam qamqa pusaypaq-pusanki. (Samariy)
5
Diosnilly, runakunay graciasta qosunki. Llapallan runakunay graciasta qosunki.
Allpanchikqa sinchitam rurunqa. Bendeciwasunmi yupaychasqanchik Diosqa. 7 Diosy bendeciwasun oqanchiktaqa. Paytay respetachun kay pachapi llapallan *yachaqkunaqa.
6
Salmo 68
Israel runakunapa vencesqanmanta
Dios hatariptinqa enemigonkunam lliw cheqerikunku. Cheqniqninkunam qayllanmanta lliw ayqerikunku. 2 Wayrapa apasqan qosni hinallam paykunaqa waspirunqaku. Ninaman wischusqa cera hinallam paykunaqa chullurunqaku. Chaynatapunim mana allin ruraqkunaqa pasaypaq chinkarqaku. 3 Allin ruraqkunam ichaqa kusikunqaku. Diospa awpaqninpim anchallataa kusikunqaku. Llumpay kusikuymantam paykunaqa qaparinqaku.
1 4
Diosmany takiychik. Sutinmany takiychik. Puyukunapi puriqtay qamkuna hatunchaychik. Tayta Diosmi paypa sutinqa. Paypa awpaqninpiy
947
5
SALMOS68
kusikuychik qamkunaqa. Chuya *yachananpi Diosqa mana piyniyoqkunapa taytanmi. Juiciopipas viudakuna defiendeqmi. 6 Diosmi mana piyniyoqkunaman qoykun familiata. Preso kaqkunatam kusikuchkaqta horqomun carcelmanta. Mana kasukuqkunamanmi ichaqa qoykun mana imapa wianan allpapi kawsakuyta.
7
Diosnilly, runaykunapa awpaqnintam qamqa rirqanki. Diosnilly, chunniqnintam qamqa paykunata pusarqanki. (Samariy)
Hinaptinmi kay pachapas katkatatarqa. Parapas cielokunamantam paramurqa. Sinai Orqopim Diospa awpaqninpi kaykuna pasakurqa. Israelpa yupaychasqan Diospa awpaqninpim kaykuna pasakurqa. 9 Diosnilly, qamqa llumpayllataam parachimurqanki. Chakisqa allpaykitam nuyuykachirqanki. 10 Diosnilly, runaykikunatam *yachananpaq chaypi churarqanki. Wakchakunata kuyapayaspam qamqa mantienerqanki.
8
Seormi noticiata willakurqa, chaytam achka warmikuna willakurqa: 12 Llapa reykunam ayqekuchkanku. Llapa tropankunam ayqekuchkanku. Paykunamanta qechusqa kaqkunatam warmikuna wasinkupi rakinakunku. 13 Chay rakinakusqankuqa karqa palomapa rapran formayoq qollqewan llusisqa raprakunam, palomapa puran formayoq qellullaa qoriwan llusisqa purakunam.
11
SALMOS68
948
Imanasqataq wakinnikichikqa guerra kachkaptinqa mana rirqankichikchu? Imanasqataq ovejakunapa kanchanpi pakakuruspaqa manaqa rirqankichikchu? 14 Tukuy atipayniyoq Diosmi cheqerachirqa llapa reykunata. Salmon Orqopi lastachichkaq hinam cheqerachirqa paykunata.
15
Mayna altollaam Basan Orqoqa. Achka puntayoqmi Basan Orqoqa. 16 Achka puntayoq orqokuna imanasqataq envidiawanqa qawankichik Diospa *yachay munasqan orqotaqa? Tayta Diosqa chay orqopim wiaypaq kawsakunqa. 17 Waranqantin-waranqantinmi guerrapaq Diospa carretankunaqa. Seorqa Sinai Orqomantam santuarionman hamurqa. 18 Dios Taytally, altomanmi wicharirqanki. Presokunatam aparikurqanki. Runakunamantam regalokunata qamqa chaskirqanki. Paykunawan yachanaykipaqmi mana kasukuqkunamantapas regalokunata chaskirqanki.
19
Seortay alabasunchik. Payqa sapa punchawmi qepillanchikta apaysiwanchik. Diosninchik kasqanraykum payqa salvaykuwanchik. (Samariy) 20 Pitapas salvaykuq Diosqa Diosnillanchikmi. Pitapas wauymanta libraykuqqa Seor Diosnillanchikmi. 21 Diosmi pakiparunqa enemigonkunapa umantaqa. Diosmi llikiparunqa enemigonkunapa uma qarantaqa.
22
Seormi nirqa kaynata:
949
SALMOS68
oqam qamtaqa kutichimusqayki Basan lawmanta. oqam qamtaqa kutichimusqayki ukullay-uku lamar qochamanta. 23 Chaynapim qamqa enemigoykikunapa yawarninpi chakikikunatapas pukayachinki. Chaynapim qamqa enemigoykikunapa yawarnintapas allqoykiwan laplachinki. Diosnilly, suyullaa riq runaykikunatam paykunaqa qawachkankua. Reynilly, Diosnilly, santuarioykiman riq runaykikunatam paykunaqa qawachkankua. 25 Runakunapa awpaqnintam takiqkuna richkanku, takiqkunapa qepantam tocaqkuna richkanku. Chawpinkutaataqmi tinyata tocastin doncellakuna richkanku. 26 Huunasqa runakuna ukupiy Diosta alabaychik. Israel runakunapa huunakuyninpiy Tayta Diosta alabaychik. 27 Aslla kaspapas Benjamin runakunam awpaqta richkan. Qepankutaataqmi Juda jefekuna richkan. Richkantaqmi Zabulon jefekunapas chaynataq Neftaliy jefekunapas.
24 28
Diosnikim kamachirqa qampa kallpaykita. Diosnillayku, awpaqpi rurasqaykiman hinay qawachiwayku kallpallaykita. 29 Jerusalenpi kaq palacioykimanmi reykuna apamusunki regalokunata. 30 Soqosllaa ukupi animal hina yachaqkunatay qaqchay. Uantin torokuna kachkaq hina achkallaa runakunatay qaqchay. Paykunam qollqerayku sarupanku runakunata.
SALMOS68,69
950
Qanmi cheqechirqanki guerralla kuyaq runakunata. 31 Hatun kamachikuqkunam Egipto nacionmanta hamurqaku. Cus nacionniyoq runakunam Diosman makinkuta hoqarinqaku. 32 Kay pachapi nacionkuna, Diosmany takiychik. Kay pachapi nacionkuna, Seormany takiychik. (Samariy) 33 Payqa carretapi purichkaq hinam cielokunapi purin. Payqa awpaq tiempomantaraq kaq cielokunapim purin. Uyariychiky paypa qayakusqanta. Uyariychiky nisyullay-nisyu vozninta. 34 Qamkunaqa reqsiychiky Diosqa atiyniyoq kasqanta. Reqsiychiky Israel runakunapi hatunchasqa kasqanta. Reqsiychiky paypa atiyninqa puyukunapipas kasqanta. 35 Diosnilly mayna manchakuypaqmi kanki santuarioykipiqa! Israel castapa Diosninqa kallpanchanmi runankunataqa. Alabasqay kachun Diosqa!
Salmo 69
Llakikuypi qaparisqanmanta
Diosnilly, salvaykullaway oqallaytaqa. Yakum qeqeparachiwachkana oqallaytaqa. 2 Timpuq mitumanmi oqallayqa wichillachkani. Mana sayay atina mitumanmi oqallayqa wichillachkani. Ukullay-uku yakupa tapasqanmi
1
Takiqkunapa maestronpaq, Amanqaykuna sutiyoq tonopi Davidpa takisqan
951
SALMOS69
oqallayqa kallachkani. Mayukunapa apasqanmi oqallayqa kallachkani. 3 Qayaykachakuptiymi kunkallaypas saqrayaruna. Qayaykachakuptiymi kunkallaypas chakiruna. Diosnillayta suyasqaypim awillaypas tutayaruna. 4 Yanqamanta cheqniqniykunam chukchaymantapas masraq rikurirunku. Yanqamanta tukuwaqniy munaqkunam achkallataa mirarunku. Mana suwakuchkaptiypas paykunam kutichinayta munanku. Diosnilly, yachankim loco hina ruraq kasqaytaqa. Manam pakaykimanchu huchaykunataqa. 6 Llapallan Kamachiq Seor Diosnilly, qampi confiakuqkunaqa amay penqaypiqa kachunkuchu. oqaraykuqa amay penqaypiqa kachunkuchu. Israelpa yupaychasqan Diosnilly, munayllawana maskasuqnikikunaqa oqaraykuqa amay penqaypiqa kachunkuchu. 7 Qamraykum insultasqa karqani. Qamraykum uyallaypipas pukayarqani. 8 oqapa wawqeykunapapas mana reqsinanmi karqani. Mamaypa wawankunapapas mana reqsinanmi karqani.
5
Sinchitam sientini qampa wasikimantaqa. Kamiqnikikunapa kamikuyninmi oqaman wichiykuwarqa. 10 Ayunaspa waqaptiypas insultawarqakum paykunaqa. 11 Lutokuptiypas watuchimanta hinam rimakuwanku paykunaqa. 12 Llaqtapa punkunpi huunakuqkunam oqamanta wachachachachkanku. Sinkakuq runakunam
9
SALMOS69
952
oqamanta takispa qayaykachakunku. Ichaqa Dios Taytally, oqaqa qamllatam maakullayki. Diosnilly, akllakusqayki tiempopi contestawanaykipaqmi maakullayki. Ancha kuyapayakuq kasqaykiraykuy contestaykullaway. Salvawanaykipaq confiakuna kasqaykiraykuy contestaykullaway. 14 Mitupiqa ama chinkaykunaypaqy libraykullaway. oqallay cheqniqkunamantay libraykullaway. Ukullay-uku yakumantay libraykullaway. 15 Amay kachaykuwaychu mayukuna apawananpaqqa. Amay kachaykuwaychu ukullay-uku yaku millpuruwananpaqqa. Amay kachaykuwaychu ukullay-uku pozo taparuwananpaqqa.
13
Dios Taytally, allin kuyapayakuynikiman hinay contestaykullaway. Llumpayllaa llakipayakuynikiman hinay qawariykullaway. 17 Kay serviqnikimantaqa amay uyallaykita pakaykuwaychu. Sasachakuypi kasqayraykuy salvawanaykipaq ama unamuychu. 18 oqallayman asuykamuwaspay reclamaykullaway. oqapa enemigoykunaraykuy qamqa libraykullaway. 19 Qamqa yachankim insultawasqankuta. Qamqa yachankim penqayman churawasqankuta. Qamqa yachankim pikunam enemigoykuna kasqankuta. 20 Insultawaptinkum sonqollaypas
16
953
SALMOS69
nanay-nanaya kachkan. Chaynapim cuerpollaypas mana kallpayoqa kachkan. Consuelota munallaptiypas manamya pipas llakipayawarqachu. 21 oqapa mikunaypim venenota churarqaku. Yakunayawaptinmi vinagreta tomachiwarqaku. Paykunapa convidonqa kikinkutay wichiykachichun huk toqlla hina. Convidopi kaq compaeronkunapas paykunapaqy rikuriruchun huk trampa hina. 23 Paykunapa awintay tutayarachiy. Chakintapas siempretaqy katkatatachiy. 24 Paykunapa hawanmany piakuynikita wichiykarachiy. Ruparichkaq hina piakuynikiwany paykunata hayparachiy. 25 Campamentonkupas chunniruchuny paykunapaqa. Amaataqy pipas *yachachunchu paykunapa karpanpiqa. 26 Pruebasqayki runatam paykunaqa akarichinku. akarichisqaykipa nanayninmantam paykunaqa willakachakunku. 27 Mana allin rurasqankutaqa amay qonqaruychu. Qampa qosqayki allin kaqtaqa amay haypachunkuchu. 28 Wiay kawsaqkunapa sutin apuntana libromantapas chinkarachiy paykunapa sutintaqa. Allin ruraq runakunapa sutin apuntana libropiqa amay apuntaychu paykunapa sutintaqa. 29 Diosnilly, qamy salvaykullaway kay akariq runataqa. Diosnilly, qamy hoqariykullaway kay nanaywan kaq runataqa.
22 30
Diospa sutintam
SALMOS69,70
954
takispa alaballasaq. Payman graciasta qospaymi hatunchallasaq. 31 Chaynapim Tayta Diosqa toro wauchipunamantapas aswan agradowanraq chaskinqa. Chaynapim waqrayoq hinaspa atakayoq malta toromantapas aswan agradowanraq payqa chaskinqa. 32 Chayta qawaykuspam kusikunqaku akariqkuna. Sonqoykichiky kallpanchakuchun Dios maskaq runakuna. 33 Tayta Diosqa uyarinmi wakcha runakunatapas. Manam desprecianchu preso runankunatapas. 34 Cielokunapas kay pachapas Diostay alabachun. Lamar qochapas chaypi tukuy imapas Diostay alabachun. 35 Diosmi salvanqa Sion llaqtataqa. Payqa huktawanmi hoqarinqa Juda lawpi llaqtakunataqa. Hinaptinmi chaypia *yachanqaku. Hinaptinmi chayta dueochakunqaku. 36 Diosta serviqkunapa mirayninmi herenciapaq chaskinqaku. Diospa sutin kuyaqkunam chaypiqa yachanqaku.
Salmo 70
Utqayman hamuy salvaykuwanaykipaq.
Diosnilly, kallpamuspay libraykullaway. Diosnilly, utqamuspay yanapallaway. 2 Pantaypiy kachunku llapallan wauchiway munaqkunaqa. Penqaypiy kachunku llapallan wauchiway munaqkunaqa.
1
Takiqkunapa maestronpaq, yuyarichinanpaq Davidpa takisqan
955
SALMOS70,71
Qepamany kutichun llapallan daaruway munaqkunaqa. Penqaypiy kachunku llapallan daaruway munaqkunaqa. 3 Allinta rurachun nispa kamiwaqniykunaqa qepamany kutirichunku. Paykunaqa penqakuymantay qepaman kutirichunku. 4 Llapallan maskaqnikikunay kusikuchunku. Llapallan maskaqnikikunay asirichunku. Diosnillayqa hatunchasqa kachun niqkunay kusikuchunku. Qampa salvacionnikita kuyallaqkunay kusikuchunku.
5
Humilde runa kasqayraykuy utqamuspayki yanapaykullaway. Wakcha runa kasqayraykuy utqamuspayki yanapaykullaway. Diosnilly, qanmi kanki yanapawaqniyqa. Qanmi kanki libraykuwaqniyqa. Dios Taytally, amay unamuychu qamqa.
Salmo 71
Dios Taytally, qamllapim amparakurqani oqallayqa. Amay haykapipas penqaypiqa kasaqchu oqallayqa. 2 Allin ruraynikiman hinay libraykullaway oqallaytaqa. Allin ruraynikiman hinay lluptichillaway oqallaytaqa. Uyariykuwaspaykiy apurawman salvaykullaway oqallaytaqa. 3 Machay hinay qamqa kapullaway chaypi *yachakunaypaq chaynapi oqallayqa chayman sapa kuti yaykunaypaq. Qamy kamachikuy oqallayqa salvasqa kanaypaq. Hatun rumi hinam amparaykullawanki.
1
Yuyaq runapa maakusqan
SALMOS71
956
Pakakuna wasi hinam pakaykullawanki. Diosnilly, mana allin ruraqkunamantay libraykullaway. Liso runakunamantay libraykullaway. Dao ruraqkunamantay libraykullaway. 5 Seor Diosnilly, qamllam kanki warma kasqaymanta oqapa suyanayqa. Qamllam kanki warma kasqaymanta oqapa confiakunayqa. 6 Nacesqaymantapunim qampi hapipakurqani oqallayqa. Mamaymanta nacenaypaqqa qanmi yanapawarqanki oqallaytaqa. Qamtam tukuy tiempo alaballasqayki oqallayqa.
4
Milagro hinam karqani achka runakunapaq oqallayqa. Ichaqa qamllam kanki oqapa amparakunayqa. 8 Alabanapaq kasqaykimantam tukuy punchaw rimallachkani. Suma-sumaq kasqaykimantam tukuy punchaw rimallachkani. 9 oqallay machuyaruptiyqa amay wischurullawaychu. Kallpallay tukuruptinqa amay saqerullawaychu. 10 oqapa enemigoykunam contraypi rimakuwanku. Wauchiwananpaq wateqaqniykunam huklla rimanakurunku. 11 Paykunam ninakunku kaynata: Diosqa karunchakurunam paymanta. Qatispay hapiruychika paytaqa. Manam pipas libranqaachu paytaqa.
7 12
Diosnilly, amapuniy karunchakuychu oqamantaqa.
957
SALMOS71
Diosnilly, utqamuspay yanapaykuway oqallaytaqa. 13 oqapa enemigoykunaqa penqayman churasqay kachunku. oqapa enemigoykunaqa chinkachisqay kachunku. Mana allinniy munaqkunaqa penqaypiy kachunku. Mana allinniy munaqkunaqa pantaypiy kachunku. 14 oqallaymi ichaqa tukuy tiempo suyallasqayki. oqallaymi ichaqa aswan-aswan alabasqayki. 15 Tukuy punchawmi rimallasaq allinlla ruraq kasqaykimanta. Tukuy punchawmi rimallasaq oqallay salvaykuwasqaykimanta. Chaykuna mana entiendey atina kaptinpas rimallasaqmi chaykunamanta. 16 Seor Diosnilly, rimarisaqmi atiywan rurasqaykimanta. Yuyarichisaqmi allin rurasqaykimanta. Diosnilly, qanmi warma kasqaymanta qawachiwarqanki milagroykikunata. Kunankamapas willakuchkaniraqmi qampa milagroykikunata. 18 Diosnilly, yuyaqa kaptiyqa amay qonqarullawaychu. Diosnilly, soqo umaa kaptiyqa amay qonqarullawaychu. oqaqa munachkaniraqmi qepa wiaymanpas atiyllaykimanta willayta. oqaqa munachkaniraqmi qepa hamuqkunamanpas kallpallaykimanta willayta.
17 19
Diosnilly, cielokunamanpas haypaq hinaam kachkan allin kaqkuna rurasqaykiqa. Hatu-hatunmi
SALMOS71,72
958
qampa chaykuna rurasqaykiqa. Manam pipas kanchu qam hinaqa. 20 Qanmi kachaykuwarqanki llumpay akariykunaman. Qanmi kachaykuwarqanki llumpay mana allinkunaman ichaqa chaywanpas huktawanmi hatarichiwanki kawsayman. Kay pachapi ukullay-uku uchkumantam hoqarimuwanki huktawan. 21 Aswanraqmi qamqa hatunyachiwanki. Huktawanmi qamqa consuelawanki. 22 Diosnilly, confiakuna kasqaykimantam hatun arpawan graciasta qosqayki. Israelpa yupaychasqan chuya Diosnilly, taksa arpawanmi qamta alabasqayki. 23 Kusikuywan qaparispaymi takipusqayki. Libraykuwasqaykimantam takipusqayki. 24 Rimaspaymi tukuy punchaw willakusaq. Allinlla ruraq kasqaykimantam willakusaq. Chaynatam willakusaq mana allinniy maskaqkunaqa penqaypi kasqankurayku. Chaynatam willakusaq mana allinniy maskaqkunaqa pantaypi kasqankurayku.
Salmo 72
Reypaq maakuymanta
Diosnilly, reymany yachaynikita qoykuy allin arreglokuna rurananpaq. Diosnilly, reypa churintay yanapaykuy allin kaqkuna rurananpaq 2 chaynapi qampa allin rurasqaykiman hina paypas runaykikuna juzgananpaq, chaynapi allin arreglo rurasqaykiman hina wakchakunata paypas juzgananpaq. 3 Chaynapim orqokunapas hawka kawsakuytaa apamunqa. Chaynapim moqokunapas allin ruraytaa apamunqa.
1
Salomonpa takisqan
959
4
SALMOS72
Reyqa akariqkunapaqy allin arreglota rurachun. Wakchakunapa churinkunatay reyqa salvachun. Runakuna akarichiqtay reyqa sarupachun.
Inti kanankamaqa runakunam respetasunki. Killa kanankamaqa wiaypaqmi respetasunki. 6 Ikllirimuq rutusqa pastokunapa hawanman paramuchkaq hinay reyqa kachun. Allpapa hawanman paramuchkaq hinay payqa kachun. 7 Paypa gobiernasqan tiempopiqa iklliriq pasto hinay rikurichun allin kawsakuyqa. Ruruq plantakuna hinay killa kanankamaqa achkallataa mirachun hawka kawsakuyqa. 8 Lamar qochamanta qallaykuspay reyqa gobiernachun. Eufrates Mayumanta qallaykuspay payqa gobiernachun kay pachapa cantonkama. 9 Chunniqpi *yachaqkunam paypa awpaqninpi qonqorakunqaku. utu allpa mikunankukamam enemigonkunaqa humillakunqaku. 10 Tarsis lawmantam reykuna apamunqaku regalokunata. Lamar qochapa patankunamantam apamunqaku regalokunata. Saba lawmantam reykuna apamunqa presentekunata. 11 Llapachallan reykunam paypa awpaqninpi pakchakunqaku. Llapachallan nacionkunam payta servinqaku. 12 Payqa libraykunqam qayakuq wakcha runataqa. Payqa libraykunqam
5
SALMOS72
13
960
mana yanapasqa runataqa. Payqa llakipayanqam mana kallpayoq runataqa. Payqa llakipayanqam mana imayoq runataqa. Payqa salvaykunqam wakchakunapa vidantaqa. 14 Engaasqa kanankumantam payqa wakchakunata libraykunqa. Daasqa kanankumantam payqa wakchakunata libraykunqa. Reypa llumpay kuyasqanmi paykunapa vidanqa. 15 Kawsachuny reyqa! Saba lawpi kaq qoritay paymanqa qochunku. Paypaqqa siemprey Diosta maakuchunku. Dios bendecinanpaqy paypaq maakuchunku. 16 Kay pachapiy achka-achka kawsaykuna qespichun. Moqo chakrakunapiy sumaqllataa kawsaykuna aywityachun. Libano lawpi hinay kawsaykunaqa sumaqllataa ruruchun. Llaqtapi *yachaqkunapas plantakuna hinay sumaqllataa waytarichun. 17 Reypa sutinqa wiaypaqy yuyasqa kachun. Paypa reqsisqa kayninqa inti hinay takyachun. Payraykuy llapallan nacionkunaqa bendecisqa kachun. Paytaqa llapa nacionkunay kusikuyniyoqpaq hapichun. 18 Alabasqay kachun Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa. Payllam ruran milagrokunataqa. 19 Paypa allin reqsisqa sutinqa wiaypaq alabasqay kachun. Tukuy kay pachapiy payqa ancha reqsisqa kachun. Chaynapuniy kachun!
20Kay pim
tukun Davidpa maakusqankuna, payqa karqa Isaipa churinmi.
961
SALMOS73
KIMSA KAQ LIBRO (73-89)
Salmo 73
Diosqa mayna allinpunim Israel runakunapaqqa! Diosqa mayna allinpunim limpiolla sonqokunapaqqa! 2 Wikapakuq hinaraqmi yaqalla wichiykullarqani. Kuchpakuchkaq hinaraqmi yaqalla urmaykullarqani. 3 Alabakuqkunamantam oqaqa envidiakurqani. Mana allin ruraqkuna apuyasqantam qawarqani.
1 4
Diosman Asafpa takisqan
Paykunaqa manapunim akarinkuchu wauspapas. Paykunaqa wiray-wiray kallpasapamya kachkankupas. 5 Manam akarinkupaschu wakillankuna hinaraqqa. Manam sasachakunkuchu wakillankuna hinaraqqa. 6 Wallqakusqankuta hinam orgullonkuta qawachinku. Pachakuchkaq hinallamya daokunata ruraykunku. 7 Wirayarusqankuraykum pawaruchkana awinkupas. Mana tukurisparaqmi hukmanllataa piensankupas. 8 Paykunaqa burlakuspam hukman piensaywan rimakunku. Hatunchakuspankuraqmi akariymanta rimarunku. 9 Rimarunkum paykunaqa hanaq pachapa contranpipas. Rimarunkum kay pacha dueochakuykunankupaqpas. 10 Chaymi runankunatapas
SALMOS73
962
Diospuni kutirichimunqa. Saksaykuytam yakutapas paykunallapaq horqochinqa. Ninkutaqmi paykunaqa: Imaynataq yachanman Diosqa? Yaqachum musyakunman Alto-altopi kaq Diosqa? 12 Kay mana allin runakunaqa chaynatam ruranku. Paykunaqa hawka-hawkaraqmi aswan-aswan apuyakuchkanku. 13 Chaynaqa yanqapaqmi limpiakuchkani sonqoytapas. Chaynaqa yanqapaqmi mana allinman makiypa mana chapukusqanpas. 14 oqaqa tukuy punchawmi azotesqa karqani. oqaqa sapa madrugawmi castigasqa karqani.
11
Sichum chaynata nispay rimayman karqa hinaspaqa kay churikunapa miraynintaqa ach traicionaruymana karqa. 16 Kay asuntomanta tanteaspam munarqani entiendenaypaq. Ichaqa llumpay sasam karqa chaykuna entiendenaypaq. 17 Diospa santuarionman yaykuspaam chayraq entienderqani. Paykunataqa imam pasananmantam sumaqta entienderqani. 18 Lluchka-lluchka anmanmi paykunataqa churaykunki. Purmaq wasita hinam paykunataqa rurarunki. 19 Qonqaymanta purmachisqam paykunaqa rikurirunku. Manchakuywan tukusqam paykunaqa rikurirunku. 20 Seorlly, puuymanta rikcharichkaq hinam qamqa hatarinki. Paykunaqa hawa sonqo kasqankutam
15
963
SALMOS73,74
qamqa desprecianki. Sonqollay llakisqa kaptinmi oqaqa rikurirurqani mana entiendeq animal hinaa. 22 Sonqollay nanaywan kaptinmi qampa qayllaykipiqa rikurirurqani asno hinaa. 23 Ichaqa chaywanpas oqawanraqmi kachkanki. Ichaqa chaywanpas *alleq makiymantam hapiwachkanki. 24 Allinta consejawaspaykim qamqa pusawachkanki. Allin reqsisqataam qamqa chaskiykuwanki. 25 Qamllam kapuwachkanki hanaq pachapiqa. Qanwan kaspayqa manam munanichu imatapas kay pachapiqa. 26 Cuerpollaymi sonqollaywan llumpayta waunayachkan. Ichaqa Diosnillaymi rumita hina takyachiwachkan. Ichaqa Diosnillaymi herencia hina wiaypaq kapuwachkan.
21
Qanmanta karunchakuqkunaqa pasaypaqtam puchukanqaku. Qanmanta rakikuqkunaqa qampa tukurusqaykim kanqaku. 28 oqapaqqa mayna sumaqmi Diospa awpaqninpi kayqa! Seor Diosnillaypim amparakuni oqallayqa. Paypa tukuy rurasqanmantam willakusaq oqallayqa.
27
Salmo 74
Runakunata librananpaq Diosta maakusqanmanta.
1
Diosnilly, imanasqataq wiaypaqqa wischuruwankiku oqaykutaqa?
Yachachinapaq Asafpa takisqan
SALMOS74
964
Imanasqataq piakurunki kanchaykipi ovejaykikunapa contranpiqa? 2 awpaq tiempokunamantaraq rantisqayki runaykikunamantay yuyariy. awpaq tiempokunamantaraq herencia hina reclamasqayki ayllu runakunamantay yuyariy. awpaq tiempomantaraq *yachasqayki kay Sion Moqomantay yuyariy. 3 Hamuspay qaway wiaypaq purmachisqa kay llaqtata. Hamuspay qaway enemigopa tuichisqan kay santuariota. Qampa enemigoykikunam huuwasqaykiku wasipi qaparkachanku. Paykunaqa chaypim sealpaq banderankutapas sayarachinku. 5 Paykunaqa rikchakunku hoqarispan hacha apamuq runamanmi. Paykunaqa rikchakunku sacha-sacha ukupi kuchuq runamanmi. 6 Paykunaqa hachawanmi pakiparunku sumaqllaa llaqllasqa kaqkunata. Paykunaqa machetewanmi pakiparunku sumaqllaa llaqllasqa kaqkunata. 7 Santuarioykitam paykunaqa kaarunku. *Yachanayki sitiotam tuirachispa yanqacharunku. 8 Paykunatay pasaypaqta chinkarachisun nispam tanteanakurunku. Kay nacionpi qanwan huunakunayku lliw wasikunatam paykunaqa kaarunku. 9 Manam rikunikuachu qanmanta yachachikuq ima sealtapas. Manamriki kanachu qanmanta willakuq runapas. Manamriki kanachu haykapim kaykuna pasanan yachaqpas.
4 10
Diosnilly, haykapikamataq enemigoqa insultasunki? Diosnilly, sutikitapas wiaypaqchum
965
SALMOS74
qepanchakusunki? Imanasqataq manaqa haywarimunkichu atiyniyoq makikitaqa? Makikita horqoykuspay puchukarachiy paykunataqa. 12 Diosnilly, awpaq tiempomantaraqmi reyniyqa kanki. Kay pachapi pitapas salvaykuqqa qamllam kanki. 13 Qamqa atiynikiwanmi lamar qochata rakirurqanki. Yakupi kaq manchakuypaq animalkunapa umantam pakiparqanki. 14 Manchakuypaq Leviatan sutiyoq animalpa umantam utururqanki. Chaypa aychantam chunniqpi *yachaqkunaman qoykurqanki. 15 Qamqa pukyukunatam toqyachirqanki. Qamqa mayukunatam pawachirqanki. Mana chakiq yakutam chakichirqanki. 16 Qampam tutapas-punchawpas. Qanmi takyachirqanki killatapas. Qanmi takyachirqanki intitapas. 17 Kay pachapa linderonkunatam qamqa churarqanki. Qanmi poqoy tiempotapas qallarichirqanki. Qanmi chiraw tiempotapas qallarichirqanki.
11
Dios Taytally, yuyariy enemigopa insultasusqaykita. Yuyariy sutillaykitaqa mana umayoq runakuna wischupakusqanta. 19 Kay runaykikunataqa kullkuchakunata hinaqa amay qoykuwaykuchu purun animalkunamanqa. Amay wiaypaqqa qonqaruwaykuchu kay akariq runaykikunataqa. 20 Amay qonqaruychu contratotaqa. Tutayaq kuchupi dao ruraqkunaqa huntarachinkuam kay pachataqa. 21 Amay humillachikuchunchu akariq runaqa.
18
SALMOS74,75
966
Qamtam alabasunki akariq runaqa. Qamtam alabasunki wakcha runaqa. Diosnilly, hatarispay defiendey asuntoykita. Yuyariy mana umayoq runakunaqa tukuy tiempo kamisusqaykita. 23 Amay qonqaruychu enemigoykikunapa qayaykachakusqantaqa chaynataq manaa tukuyta contraykipi hatariqkunapa qaparisqantaqa.
22
Salmo 75
Allin arreglo ruraq Diosmanta
Diosnillayku, qanmanmi graciasta qomuykiku. Hichpaykupi kasqaykiraykum graciasta qomuykiku. Milagroykikunamantam runakuna willakunku. 2 Qamqa kaynatam ninki: Akllasqay tiempopim allin arreglota rurasaq. 3 Kay pacha kuyuptinqa tiyananmantam takyachisaq. Tukuy imantin kuyuptinqa oqam takyachisaq. (Samariy) 4 Alabakuqkunatam nini: Ama alabakuychikchu nispa. Mana allin ruraqkunatam nini: Ama hatunchakuychikchu nispa. 5 Paykunatam ninitaq: Amay llumpaytaqa hatunchakuychikchu nispa. Amataqy qari-qariqa rimaychikchu nispa.
1 6
Takiqkunapa maestronpaq, Ama qonqaychu niq tonopi Asafpa takisqan
Pitapas hatunchaqqa manam hamun intipa qespimusqanmantachu. Pitapas hatunchaqqa manam hamun
967
SALMOS75,76
intipa seqaykunanmantachu. Manataqmi chayqa hamun surlaw chunniqmantachu. 7 Diosllamiki kachkan juezqa. Payllam wakin runata humillaqqa. Payllam wakin runata hatunchaqqa. 8 Piakuynin vasotam Tayta Diosqa hapichkan. Chay vinoqa poqosqam kachkan. Imakunawanpas chaqrusqam chay vinoqa kachkan. Chay piakuynin vinota Dios tallimuptinqa kay pachapi mana allin ruraqkunam tomanqa. Paykunaqa tukunankukamam llapallanku tomanqa. oqam ichaqa chay pasakuqmanta wiaypaq willakusaq. Jacobpa Diosninmanmi takispay alabasaq. 10 Diosmi nin kaynata: Mana allin ruraq runakunapa atiynintam yanqachasaq nispa. Allin ruraq runakunapa atiynintaataqmi hatunchasaq nispa.
9
Salmo 76
Venceq Diosmanta
Juda nacionpim Diosqa reqsisqa. Israel nacionpipas sutinmi hatunchasqa. 2 Paypa karpanqa kachkan Salem llaqtapim. Paypa *yachananqa kachkan Sion llaqtapim. 3 Chaypim payqa pakiparurqa nina puntayoq flechakunata. Chaypim payqa pakiparurqa harkachikunatawan espadakunata.
1
Takiqkunapa maestronpaq, cuerdayoq tocanakunawan Diosman Asafpa takisqan
SALMOS76
968
Chaypim payqa pakiparurqa guerrapaq llapallan armakunata. (Samariy) Diosnilly, kancharichkaqmi qamqa kanki. Achka animalpa kanan orqomantapas aswan sumaqraqmi qamqa kanki. 5 Valeroso runakunam imankupas qechusqa karqaku. Mana rikcharinankupaqam paykunaqa puururqaku. Kallpasapa runakunapas manam ima rurayta atirqakuchu. 6 Jacobpa yupaychasqan Diosnilly, amenazaykuptikim carretankupas mana kuyuriqa rikurirun. Paykunapa caballonkunapas mana kuyuriqam rikurirun.
4
Manchakuypaqmi kanki qamqa. Llumpayta piakuruptikiqa pitaq sayanman awpaqnikipiqa? 8 Qamqa juzganaykipaqmi reqsichikamunki hanaq pachamanta. Kay pachaqa qasillallam kachkan manchakuymanta. 9 Diosnilly, chaykunam pasakurqa kay pachapi kaqkunata juzganaykipaq hatarimuptiki. Chaykunam pasakurqa llapallan akariqkunata salvanaykipaq hatarimuptiki. (Samariy)
7 10
Runakunapa piakusqanmi qamtaa alabasunki. Paykunapa piakuynin puchuqwanmi qamqa guerrapaq alistakunki. 11 Yupaychasqanchik Tayta Diosmany qankunaqa prometekuychik. Yupaychasqanchik Tayta Diosmany qamkunaqa pagapuychik. Paypa muyuriqninpi kaqkunay ofrendaykichikta apamuychik.
969
SALMOS76,77
Respetanapaq kaqmany ofrendaykichikta apamuychik. 12 Kamachikuqkunatam payqa waurachin. Kay pachapi reykunatam manchakuymanta katkatatachin.
Salmo 77
Diospa rurasqankuna yuyarinamanta
Diosmanmi uyariwananpaq qaparini. Payllatam uyariwananpaq qayakuni. 2 Llakikusqay punchawpim Seorllata maskani. Mana pisipaspam tutankunapas makillayta haywarini. Runakunapa consuelawasqantapas mana munaspaymi wischupakuni. 3 Diosmanta yuyarispaymi hikikyani. Yuyaymanaspaymi hukmanyaruni. (Samariy)
1 4
Takiqkunapa maestronpaq, Diosman Asafpa takisqanta Jedutunpa allichasqan
Diosnilly, qamqa manam puuchiwankichu. Muspaypi hina kaspaymi mana rimaytapas atinichu. 5 Pasaq punchawkunamantam yuyarini. awpaq watakunamantam yuyarini. 6 Tutankuna takisqaytam yuyarini. Sonqoypi yuyaymanaspaymi kikiyta tapukuni: 7 Seorqa wiaypaqchu wischuruwasunchik? Seorqa manaachu favorecewasunchik? 8 Wiaypaqchu kuyakuyninqa tanirun? Wiaypaqchu prometekusqanqa tukurun? 9 Diosqa qonqarunchu kuyapayakuyninta? Piakuspachu qonqarun llakipayakuyninta? (Samariy) 10 Piensaspaymi kaynata nirqani: Onqosqa hinam kachkani nispa. Alto-altopi Diospa atiyninqa manam awpaq hinaachu kachkan nispa. 11 Dios Taytally, rurasqaykimantam yuyarillasaq. awpa tiempopi rurasqaykimantam yuyarillasaq.
SALMOS77,78
12
970
Admirakuypaq rurasqaykimantam yuyarillasaq. Qampa tukuy rurasqaykimantam rimallasaq. Atiynikiwan rurasqaykimantam yuyaymanasaq.
Diosnilly, rurasqaykipiqa ancha chuyam kanki. Qamllam munayniyoq Diosqa kanki. 14 Diosnilly, qamllam admirakuypaq milagrota ruranki. Qamqa atiynikitam runakunaman reqsichinki. 15 Atiynikiwanmi runaykikunata reclamarqanki. Jacobpa castankunatam reclamarqanki. Joseypa castankunatam reclamarqanki. (Samariy)
13
Diosnilly, lamar qocham rikurusurqanki. Lamar qocham rikurususpayki manchakuymanta anchata aywikacharqa. Lamar qochapa ukunkunam katkatatarurqa. 17 Yana puyukunam loco parata chayachimurqa. Paykunam nisyu rayokunata toqyachimurqa. Llipyachimusqaykim tukuy hinastinman chayamurqa. 18 Muyuq wayrapim rayoykikuna toqyarqa. Llipyaykikunam kay pachata kancharirqa. Allpam kuyurispan katkatatarqa. 19 Lamar qochantam pasarqanki. Achka yakuntam chimparqanki. Yupikikunapas mana tariytam chimparqanki. 20 Runaykikunatam pusarqanki. Ovejakunata hinam qatirqanki. Moisespiwan Aaronwanmi qamqa pusachirqanki.
16
Salmo 78
Runankunapa favorninpi Diospa rurasqanmanta
Runaykuna, yachachikuyniyta uyariychik. Qamkunaman nisqayta entiendeychik. 2 Rikchanachiykunawanmi rimarisaq. awpaq tiempokunamantaraq watuchikunatam horqomusaq. 3 Uyarisqaykutawan yachasqaykutam willasqaykichik.
1
Yachachinapaq Asafpa takisqan
971
SALMOS78
Abueloykupa willawasqankutam willasqaykichik. 4 Mirayniykumanpas mana pakaspam willasaqku. Alabanapaq Tayta Diospa rurasqankunamantam willasaqku. Atiyninwan admirakuypaq milagro rurasqankunamantam alabasaqku. Jacobpa castankunamanmi Chunkantin Kamachikuyninta qorqa. Israelpa castankunamanmi kikinpa yachachikuyninta churarqa. Mirayninkunaman yachachinanpaqmi abuelonchikkunaman kamachirqa 6 chaynapi hamuq miraykuna yachanankupaq, churi-wawa naceqkunapas yachanankupaq chaynataq paykunapas mirayninkuman willanankupaq. 7 Chaynapim Diospi confianzankuta churanqaku. Rurasqanmanta mana qonqaspam kasukunqaku. Paypa kamachikuyninkunatam kasukunqaku. 8 Manam abuelonkuna hinaachu kanqaku. Abuelonkuqa rumi sonqo runakunam karqaku. Mana kasukuq runakunam paykunaqa karqa. Diosninkupipas mana confiakuqkunam karqa. 9 Efrainpa mirayninkunam flechana armayoq karqaku ichaqa guerraman yaykuspankum qepaman kutirurqaku. 10 Diospa contratontam mana kasukurqakuchu. Yachachikuyninman hinaqa manam kawsarqakuchu. 11 Qonqarurqakum Diospa rurasqankunamanta. Admirakuypaq kaqkunata qawachisqanmanta. 12 Diosmi admirakuypaq milagrokunata rurarqa abuelonkupa qayllanpi. Chaykunatam rurarqa Egipto nacion Zoan sutiyoq lawpi. 13 Lamar qochatam rakirqa chayninta pasachinanpaq. Yakutam sayarachirqa perqa hina kananpaq. 14 Punchawmi pusarqa puyuwan, tukuylla tutaataq ninawan. 15 Purunpi qaqakunatam iskayman chitqarachirqa.
5
SALMOS78
972
Uku-ukupi kaq yakutam achkanpi tomaykachirqa. 16 Qaqamantam pawachimurqa lloqlla hina yakukunata hinaspam puririchirqa achkallaa mayukunata. Chaywanpas runakunaqa sapa kutillam huchallikurqaku Diospa contranpi. Chunniqpim hatarirurqaku alto-altopi kaqpa contranpi. 18 Sonqonkupim Diosta piachirqaku. Munasqallanku mikuytam maakurqaku. 19 Diospa contranpim ninakurqaku kaynata: Chunniqpipas churamunmanchu mikuyta? 20 Qaqata waqtachiptinmi yakukuna pawaramurqa. Mayu hinam chay yakuqa lloqllaypaq-lloqllaramurqa. Ichaqa mikuytapas qowachwanchu? Runakunamanqa aychatapas qoykunmanchu?
17
Chayna nisqankuwanmi Tayta Dios piakururqa. Jacob castapa contranpim nina ruparirurqa. Israel castapa contranpim payqa rabiarurqa. 22 Chaynaqa pasakurqa Diosninkupi mana confiakusqankuraykum. Chaynaqa pasakurqa yanapakuyninpi mana creesqankuraykum. 23 Chaywanpas Diosqa puyukunatam kamachirqa. Cielokunapa punkunkunatam kicharirqa. 24 Runankunapaqmi mikuyta parachimurqa. Mikunankupaqmi trigota hina qomurqa. 25 Angelkunapa mikunantam runa mikurqa. Saksanankukama mikunankupaqmi Dios qomurqa. 26 Cielomantam wayrachimurqa intipa qespimunan lawmanta. Atiyninwanmi pukuchimurqa surlaw wayrata. 27 Paykunapaqmi polvota hinaa parachimurqa aychata. Lamar qochapi aqota hinaam parachimurqa yututa.
21
973
28
SALMOS78
Tiyachimurqam campamentonkupa chawpinman. Tiyachimurqam karpankupa muyuriqninman. 29 Saksanankukamam mikurqaku mikuyta. Diosmi cumplichirqa munasqankuta. 30 Munasqankupas manaraq tukuruchkaptinmi, mikusqankupas siminkupiraq kachkaptinmi 31 paykunaman Diospa piakuynin hamururqa. Kallpasapa runakunatam waurachirqa. Israel casta mozokunatam chinkarachirqa. Chaywanpas kasqallanmi huchallikurqaku admirakuypaq rurasqankunapi mana creespanku. 33 Waspiyta hinallam paykunata chinkarachirqa. Mancharikuypaqtam waurachirqa. 34 Diosmi waurachirqa paykunamanta kaqta. Chaymi kawsaqkuna maskapayaqku payta. Payman kutirikuspam maskaqku mana tukuyta. 35 Yuyarirqakum amparaqninkuqqa Dioslla kasqanmanta. Yuyarirqakum salvaqninkuqqa alto-altopi kaq Dioslla kasqanmanta. 36 Siminkuwanmi engaaqku. Rimaspam llullakuqku. 37 Diostaqa manam kuyarqaku cheqap sonqowanchu. Nitaqmi contratontapas kasukurqakuchu.
32 38
Chaywanpas Diosqa kuyapayarqam paykunata. Payqa pampachaykurqam mana allin rurasqankuta. Manam chinkarachirqachu paykunataqa. Achka kutitam asurichirqa piakuynintaqa. 39 Diosmi yuyarirqa paykunaqa wauq runalla kasqankuta. Yuyarirqam pasaruspan chinkaruq wayra hinalla kasqankuta.
40
Achka kutipim Diosta mana kasukurqakuchu chunniqpi. Llakichirqakum payta mana imapa kasqan purunpi. 41 Kasqallanmi Diosninkuta piachirqaku. Israelpa chuya Diosnintam llakichirqaku. 42 Manam yuyarirqakuchu Diospa atiyninmanta, akarisqanku punchawpi rurasqanmanta. 43 Manataqmi yuyarirqakuchu
SALMOS78
974
Egipto nacionpi milagrokuna rurasqanmantapas. Manataqmi yuyarirqakuchu Zoan lawpi admirakuypaq rurasqanmantapas. 44 Mayupi yakukunatam yawarman tikrarurqa. Kallpaq yakukunatam yawarman tikrarurqa. Mana tomanankupaqmi chaynata rurarurqa. 45 Kachupananpaqmi kachamurqa nana-nanaq tankaylluta. Tukurunanpaqmi kachamurqa achka-achka kayrakunata. 46 Chakrankupi kawsayninkutam urukunawan tukurachirqa. Llamkasqankupa ruruntam aqarwaywan mikurachirqa. 47 Uvasninkutam tukurachirqa runtu parawan. Purun higoskunatam tukurachirqa chikchi parawan. 48 Animalninkutam waurachirqa runtu parawan. Ganadonkutam waurachirqa rayokunawan. 49 Paykunapaqmi llumpayllataa piakururqa. Sinchillataa rabiaruspanmi enemigonkunawan castigarqa. 50 Piakuyninta manaa aguantaspanmi peste onqoywan waurachirqa. Wauchinanpaq manaa harkakuspanmi peste onqoywan waurachirqa. 51 Llapallan piwi churikunatam Egipto nacionpi waurachirqa. Cam castakunapa *yachasqanpim paykunataqa waurachirqa. Runankunatam lloqsichimurqa ovejakunata hina. Chunniqnintam pusamurqa ganadokunata hina. 53 Mana manchakunankupaqmi confianzayoqta pusarqa. Enemigonkutam ichaqa lamar qocha pamparurqa. 54 Runankunatam pusamurqa sapaqchasqan allpaman. Runankunatam yaykuchimurqa vencespa qechusqan orqokunaman.
52
975
55
SALMOS78
Mana yupaychaqnin runakunatam qarqorqa. Allpankutapas runankunamanam suerteaspa partirqa. Israel ayllukunatam *yachanankupi kawsachirqa.
Ichaqa alto-altopi Diosta piachispam paypa contranpi hoqarikurqaku. Chunkantin Kamachikuyninkunatam paykunaqa mana kasukurqakuchu. 57 Abuelonkuna hinam qepanchakuruspa Diosninkuta traicionarurqaku. Flechaqllanman flecharuq arco hinam Diosninkuta traicionarurqaku. 58 Moqopi kaq capillankupi adoraspankum piachirqaku. Mamacha-taytachankuwanmi paykunaqa sientechirqaku. 59 Chaykunata adorasqankuraykum ancha-anchata rabiarurqa. Israel casta runakunatam pasaypaqta negarurqa. 60 Silo llaqtapi *yachanan karpantapas payqa saqerurqam. Runakunawan yachanan karpantapas payqa saqerurqam. 61 Enemigonkunamanmi entregaykurqa atiynin reqsichiq baulta. Enemigonkunamanmi entregaykurqa sumaq kaynin reqsichiq baulninta. 62 Runankunapaqmi anchallataa rabiarurqa. Guerrakunawanmi paykunata waurachirqa. 63 Paykunamanta mozokunam kaasqa waurullarqaku. Doncellakunapas casamientopaqmi manaa takillarqakuchu. 64 Guerrakunapim waururqa sacerdotenkupas. Manataqmi waqarqachu viudankupas.
56
Puusqanmanta rikcharichkaq hinam Tayta Diosataq rikcharirurqa. Sinkasqanmanta rikcharichkaq hinam Tayta Diosataq rikcharirurqa. 66 Vencerurqam enemigonkunata. Wiaypaqmi penqakuypaqta rurarurqa paykunata. 67 Negarurqam Joseypa mirayninta. Manam akllarqachu Efrainpa castanta.
65
SALMOS78,79
68
976
Juda ayllutam payqa akllarqa. Kuyasqan Sion Moqotam akllarqa. 69 Hatu-hatun orqota hinam santuariontapas rurachirqa. Kay pachata takyachisqanta hinam wiaypaq takyachirqa. 70 Serviqnin Davidtam payqa akllarqa. Oveja michisqanmantam paytaqa horqomurqa. 71 Oveja michisqanmantam paytaqa pusamurqa. Jacob casta runankunata michinanpaqmi pusamurqa. Israel casta runankunata michinanpaqmi pusamurqa. 72 Chaymi Davidqa michirqa cheqap sonqowan. Chaymi Davidqa michirqa ancha yuyaywan.
Salmo 79
Jerusalen llaqta tuichisqa kaptin waqasqanku
Diosnilly, mana reqsiqniki runakunam herenciayki allpaman yaykurunku. Sapaqchakusqayki temploykitapas millakuypaqtaam rurarunku. Jerusalen llaqtatapas pasaypaqtaam purmarachinku. 2 Serviqniki runakunapa ayantam ullachkukunamana mikunanpaq qoykunku. Qanman sonqo runakunapa cuerpontam purun animalkunamana saqerunku. 3 Paykunapa yawarnintam yakuta hinaa usurachinku. Jerusalen llaqtapa muyuriqninpim chaynata rurarunku. Manam pipas karqachu paykuna pampaykuqninku. 4 Vecinoykupas oqaykutam insultawachkanku. Muyuriqniykupi *yachaqkunam burlakuwachkanku.
1
Dios Taytally, haykapikamataq qamqa piakurunki? Wia-wiaypaqchu qamqa piakurunki? Nina hinaraqchu qamqa ruparirunki? 6 Mana reqsisuqniki nacionkunamany
5
977
SALMOS79,80
piakuynikitaqa kachaykuy. Mana maakusuqniki gobiernokunamany piakuynikitaqa kachaykuy. 7 Jacob castakunatam tukurunku. *Yachasqanku llaqtakunatam purmarachinku. 8 Contraykupiqa amay yuyariychu abueloykupa huchallikusqankumantaqa. Sinchi llakisqa kasqaykuraykuy llakipayariykullawayku oqaykutaqa. Salvaq Diosnillayku, sutiki ancha reqsisqa kananpaqy yanapaykuwayku. Salvaq Diosnillayku, sutikiraykuy libraspa pampachaykullawayku. 10 Imanasqataq mana reqsiqniki runakunaqa ninman?: Maypitaq kachkan Diosninkuqa? nispanku. Serviqnikikunapa yawarninmanta vengakusqaykitay yachachunku. Serviqnikikunapa yawarninmanta vengakusqaykitay qawaykusaqku. 11 Presokunapa quejantay uyariy. Hatun atiynikiwany salvaykariy. Waunanpaq kaqkunatay kawsachiy.
9 12
Seorlly, vecinoykutay qanchiskama vengakuy. Penqayman churasusqaykimantay qamqa vengakuy. 13 Chayna kaptinqa kay runaykikunam graciasta qosqaykiku. Kay michisqayki ovejaykikunam wiaypaq graciasta qosqaykiku. Lliw mirayniykupim wiaypaqa alaballasqaykiku.
Salmo 80
Allina kanankupaq maakusqan
Takiqkunapa maestronpaq, Amanqay hinam Diospa kamachikuyninqa
1
Israel casta runakunapa michiqnin Diosnilly, uyariykuy. Ovejakunata hina Josey casta runakunata pusaq Diosnilly, uyariykuy.
kachkan niq tonopi Diosman Asafpa takisqan
SALMOS80
978
Querubinwan sutichasqa angelkunapa chawpinpi tiyaq Diosnilly, kanchariykuy. 2 Efrain casta runakunapa qayllanpiy kanchariy. Benjamin casta runakunapa qayllanpiy kanchariy. Manases casta runakunapa qayllanpiy kanchariy. Atiynikita huktawan qawachinaykipaqy hamuwayku. oqaykuman qampuni hamuruspay salvaykuwayku.
3
Diosnillayku, imayna kasqaykuta hinay allinyaykachiwayku. Salvasqa kanaykupaqy kuyakuywan qawariykuwayku.
Llapallan Kamachiq Tayta Dios, yupaychasqayku Tayta Dios, kay runaykikunapa maakusqaykuwanqa haykapikamataq rabianki qamqa? 5 Mikuypa rantinpim mikuniku weqellata. 6 Vecinoykutapas qanmi atipanachinki akarichiwanankupaq. Enemigoykutapas qanmi hatarichinki burlakuwanankupaq.
4 7
Llapallan kamachiq Diosnillayku, awpaq kasqaykuman hinay allinyaykachiwayku. Salvasqa kanaykupaqy kuyakuywan qawariykuwayku.
Egipto nacionmantam uvas plantata hinalla horqoykamuwarqankiku. Mana reqsiqniyku nacionkunata qarqoruspaykim chaypi plantawarqankiku. 9 Uvas plantapaq monteta kichachkaq hinam plantawarqankiku. Chaymi allin sapichasqa chaypi takyarqaniku. Hina chay allpapitaqmi enteron allpata huntarqaniku. 10 Orqokunatapas uvas planta
8
979
SALMOS80,81
llantuykuchkaq hinam mirarurqaniku. Hatun cedro sachakunatapas kallmankunawan tapaykuchkaq hinam chutarikurqaniku. 11 Lamar qochakamaraqmi kallmankuna chayarurqa. Eufrates Mayukamaraqmi ikllisqankuna chayarurqa. 12 Imanasqataq chay uvas huertapa cerconta taqmaparachinki? 13 Saqeruptikim untiparun monte kuchikunapas. saqeruptikim daokurun purun animalkunapas. Llapallan Kamachiq Diosnillayku, qamqa kunany kutiriykamuwayku. Hanaq pachamantay qawariykamullawayku. Uvas plantata hinay qawariykamullawayku. 15 oqaykumiki kaniku chay uvas plantasqaykiqa. oqaykumiki kaniku atiynikiwan ikllichisqaykiqa. 16 Chay uvas plantaqa kaasqam kachkan. Chay uvas plantaqa kuchusqam kachkan. Qaqchasqaykiraykum chaynaqa kachkan. 17 Reynikipaq akllasqayki runatay yanapaykuy. Paypa miraynintay atiynikiwan yanapaykuy. 18 Hinaptinqa qanmantam mana rakikusaqkuchu. Qamtaa maakunaykupaqy kawsachillawayku.
14 19
Llapallan Kamachiq Diosnillayku, awpaq kasqaykuta hinay allinyaykachiwayku. Salvasqa kanaykupaqy kuyakuywan qawariykuwayku.
Salmo 81
Huchallikuptinkupas Diospa kuyapayakuyninmanta
Takiqkunapa maestronpaq, Gat llaqtapi *yachaqkunapa tononwan Diosman Asafpa takisqan
1
Takiychik kusikuywan
SALMOS81
980
kallpanchaqninchik Diosman. Kusikuymanta qapariychik Jacob castakunapa Diosninman. 2 Alabaychik tinyawan, miski waqaq arpachawan hinaspa hatun arpawan. 3 Llullu killapi cornetata tocaychik. Poqosqa killapi cornetata tocaychik. Chay punchawmi hatun fiestanchik. 4 Israel casta runakunapaqmi chay decretoqa. Jacobpa Diosninmi qorqa chay reglamentotaqa. 5 Chay kamachikuytaqa Diosmi Josey castakunaman qorqa. Egiptopa contranpi lloqsispanmi chaytaqa qorqa. Mana reqsisqaypa kayna nisqantam uyarirqani: 6 Llasaq qepimantam wasaykita samaykachirqani. Llasaq canastakunamantam samaykachirqani. 7 Llakikuypi kaspayki qayakamuwaptikim libraykurqaki. Rayopa toqyasqan yana puyumantam contestamurqayki. Meriba sutiyoq pukyupa patanpim pruebarqayki. (Samariy) 8 Runallaykuna, qamkunaman willasqaytay uyariwaychik. Israelpa castankuna, amalaya oqataa kasukuwaqchik. 9 Huk rikchaq dioskunaqa amam kapusunkichikchu. Huk rikchaq dioskunataqa amam adorankichikchu. 10 Yupaychasqaykichik Tayta Diosmi oqaqa kani. Egipto nacionmanta horqomusuqnikichikmi
981
SALMOS81,82
oqaqa kani. Mallqonkunata maman mikuchichkaq hinam qamkunatapas mikuchisqaykichik. Simikichikta kichariptikichikmi qamkunatapas mikuchisqaykichik. Ichaqa runaykunam mana uyariwarqakuchu. Israel castakunam mana chaskiwarqakuchu. 12 Chayraykum munaysapa kayninkupi saqerurqani. Munasqankupia kawsanankupaqmi chaynata saqerurqani. 13 Sichu runaykuna oqapa nisqayta uyariwanman karqa, sichu Israel castakuna nisqayman hinalla kawsanman karqa, 14 hinaptinqa chayllach enemigonkuta venceruyman karqa, hinaptinqa akarichiqnin runakunatach castigayman karqa. 15 oqa Tayta Diosta cheqniqniykunam manchakuspa humillakunmanku karqa. Wia-wiaypaqch paykunataqa castigayman karqa. 16 Runaykunatam allinnin trigota mikuchiyman karqa. Qaqakunapi avejapa miskinwanmi saksachiyman karqa.
11
Salmo 82
Juezkunaman Tayta Diospa rimapayasqan
Diosmi hatun huunakuypi sayachkan. Juezkunapa chawpinpim sentenciaspa nichkan: 2 Haykapikamataq mana allinllata arreglankichik? Haykapikamataq mana allin ruraqkunaman sayapakunkichik? (Samariy) 3 Wakchapaqwan mana piyniyoqpaqy allinta arreglaychik. akariqpaqwan mana imayoqpaqy
1
SALMOS82,83
4
982
allinta ruraychik. Wakchatawan llakisqatay lluptichiychik. Mana allin ruraqkunamantay defiendeychik.
Qamkunaqa manam imatapas yachankichikchu. Tutayaypi purispam mana entiendenkichikchu. Naciontapas manam takyachinkichikchu. 6 oqam nirqaykichik qamkunaqa dioskuna kasqaykichikta, llapallaykichik alto-altopi kaqpa churinkuna kasqaykichikta. 7 Chaywanpas wakin kamachikuq hinam qamkunaqa waurunkichik. Chaywanpas wakin runakuna hinam qamkunaqa chinkarunkichik.
5 8
Diosnilly, hatarispaykiy juzgay. Kay pachapi runakunatay juzgay. Llapallan nacionkunapa dueon kasqaykiraykuy juzgay.
Salmo 83
Israel nacionpa enemigonkuna tukusqa kananpaq maakusqan
Diosnilly, amay qamqa samaykuychu. Diosnilly, amay mana rimariqqa kaychu. Diosnilly, amay qamqa upallakuruychu. 2 Enemigoykikunam qaparkachachkanku. Cheqnisuqnikikunam hoqarikurunku. 3 Runaykikunapa contranpim engaollata rimanakurunku. Nanachikusqaykikunapa contranpim pakasqallapi rimanakurunku. 4 Paykunam ninakurunku: Rispay Israel nacionta tukuramusunchik, nispa. Manaa nacion kananpaqy
1
983
SALMOS83
tukuramusunchik, nispa. Sutinpas qonqasqa kananpaqy tukuramusunchik, nispa. 5 Contraykipim huk sonqolla yachanarachikunku. Contraykipim paykunaqa contratota rurarunku. 6 Paykunam karqa Edom casta tropakunawan Ismael casta tropakuna, Moab casta tropakunawan Agar casta tropakuna, 7 Gebal casta tropakunawan Amon casta tropakuna, Amalec casta tropakunawan Filistea casta tropakuna hinaspa Tiro llaqta tropakuna. 8 Asiria tropakunapas paykunamanmi hukllawakurunku. Lot casta runakunapa kallpanchaqninam rikurirunku. (Samariy) Madian runakunata hinay castigay. Kamachikuq Sisarata hinay castigay. Rey Jabinpa tropankunata hinay castigay. Cison Mayupi rurasqaykita hinay castigay. 10 Endor lawpim chinkachisqa karqaku. Chakrapaq wanu hinaam rikurirurqaku. 11 Rey Orebta hinay kamachiqninkutapas wauchiy. Rey Zeebta hinay kamachiqninkutapas wauchiy. Rey Zebata hinay reqsisqa jefenkutapas wauchiy. 12 Chay reykunam kaynata ninakurqaku: Diospa qosqan allpatay dueochakurusun, nispanku.
9 13
Diosnilly, muyuq wayra hinay paykunataqa aparuy. Wayrapa apasqan qopata hinay paykunataqa aparuy. 14 Monteta nina rupachkaq hinay, orqopi ichu rupaspa lenguachkaq hinay,
SALMOS83,84
15
984
sinchi parayoq wayraykiwan qatikacharuy paykunata. Sinchi parayoq wayraykiwan mancharirachiy paykunata. 16 Dios Taytally, paykunatay penqayman churaruy. Manchakusunaykipaqy penqayman churaruy. 17 Wia-wiaypaqy penqayman churasqa kachunku. Wia-wiaypaqy mancharisqa kachunku. Penqayman churaruptikiy wauruchunku. 18 Sutikiqa Tayta Dioslla kasqantay yachachunku. Kay pachapa altonpiqa qamlla kasqaykitay yachachunku.
Salmo 84
Diospa templonman riy munasqan
Takiqkunapa maestronpaq, Gat llaqtapi *yachaqkunapa tononwan, Diosman Coreypa mirayninkunapa takisqan
Llapallan Kamachiq Dios Taytally mayna kuyayllapaqmi *yachakunayki lugarqa! 2 Anchatam munani, Dios Taytally, qampa templollaykipa pationkunapi kaytaqa. Waurinaykamam munallachkani chaytaqa. Sonqoypi kusisqam Kawsaq Diosnilly, tukuy cuerpoywanmi takimullasaq qanmanqa.
1 3
Llapallan Kamachiq Dios Taytally, pichinchuruchallapas qesachallantam rurakun. Wayanakuychapas, Rey Diosnilly, altarniki chimpanpim mallqochallanpaq rurakun.
Mayna kusisqamya templollaykipi *yachaqqa! Mana samaykuspam alabasunki qamtaqa. (Samariy) 5 Mayna kusisqamya qamllapi kallpanchakuqqa, temploykimanpas riy munaq runakunaqa! 6 Waqay Wayqontaa puriypaq-puriptinkupas
4
985
SALMOS84,85
wayqom yakuyoqman tikraypaq-tikrakurunqa, tarpuy pararaqmi pozoman huntaykurunqa. 7 Aswan-aswanraqmi kallpata hapillanqaku. Sionpim Diospa awpaqninpiraq rikurinqaku. Llapallan Kamachiq Dios Taytally, maakusqayta uyariykullaway sumaqta. Jacobpa Dios Taytallan, qampuniy tukuy maakusqayta atiendeykuway sumaqta. (Samariy) 9 Reynillaykutaqa yanapaykuy. qampaq aceitewanraq sapaqchaykusqaykirayku.
8 10
Waranqantin punchaw huklawpi kanaymantaqa chulla punchawllapas patioykim aswan allinqa. Huchallikuqllapa kasqanpi kanaymantaqa templo punkuykiwan cuentallikuymi allinqa. 11 Inti hinaraqmi kanchaypaq-kanchariykuwan. Imamantaapas harkaqniymi Taytallay Diosqa. Ancha reqsisqatam ruraypaq-ruraykullawan. Kuyakuynillantam qoykuwan Taytallay Diosqa. Paypa munasqanpi allinneq kawsaqmantaqa manam qechunqachu qoykusqan allin kaqtaqa. Llapallan Kamachiq Dios Taytally mayna kusisqallaam qampi confiakuqkunaqa!
12
Salmo 85
Dios Taytally, salvaykullawayku!
Dios Taytallayku, allpaykitam favorecerqanki. Jacobpa castan presokunatam kutichimurqanki. 2 Runaykikunapa mana allin rurasqantam pampachaykurqanki. Paykunapa llapa huchallikusqantam pakaykurqanki. (Samariy)
1 3
Takiqkunapa maestronpaq, Diosman Coreypa mirayninkunapa takisqan
Llapa piakuynikitam anchurirachinki. Hatun rabiakuynikitam asurirachinki.
SALMOS85,86
4
986
Salvaq Diosnillayku, oqaykutay kutirichiwayku. Contraykupi piakuynikita amachaspay kutirichiwayku. 5 Wiaypaqchu contraykupi piakunki? Mirayniykupapas contranpichu rabiakunki? 6 Runaykikunataqa manachum kaqllamanta kallpanchawankikuman? Runaykikuna kusikunaykupaqqa manachum kallpanchawankikuman? 7 Dios Taytallayku, kuyapayariykullawaykuy. Dios Taytallayku, salvaykullawaykuy. 8 Tayta Diospa nisqantam uyarisaq oqaqa. Runakunamanmi hawkaa kanankupaq rimanqa. Payman sonqo runakunamanmi rimanqa. Sonso hina manaa ruranankupaqmi rimanqa. 9 Cheqaptapunim Diosqa hichpallapi kachkan respetaqninkunata salvananpaq chaynapi allpanchikpi ancha reqsisqa kananpaq. Tayta Diospa kuyapayakuyninwan cumpliq kayninqa tupanakunpunim. Allin ruraq kayninwan hawkayachikuq kayninqa hukllawanakunpunim. 11 Tayta Diospa cumpliq kayninqa kay pachapi suti reqsiyllam kanqa. Tayta Diospa allin ruraq kayninqa hanaq pachamantam reqsichimusqa kanqa. 12 Tayta Diosmi allinkunata qonqa. Allpanchikmi sinchita rurunqa. 13 Diospa awpaqnintaqa allin rurasqanmi rinqa. Chayninta purinanpaqmi anta alistanqa.
10
Salmo 86
Yanapananpaq Diosta maakusqan
Dios Taytally, uyariykullaway. Dios Taytally, contestaykullaway. akariypim kallachkani. Llakikuypim kallachkani. 2 Qanman sonqollaa kallasqayraykuy
1
Davidqa maakusqan
987
SALMOS86
waqaychaykuway. Qanman hapipakuq serviqllaykitay salvaykullaway. Qamlla Diosnillayqa kasqaykiraykuy salvaykullaway. Seorlly, llakipayariykullaway. Tukuy tiempopim qayakamullayki. 4 Kay serviqnikitay kusiriykachillaway. Seorlly, qamtam maakullayki. 5 Seorlly, hucha pampachaykuq allin sonqom qamqa kanki. Llapallan qayakusuqnikita kuyapayaykuqmi qamqa kanki.
3
Dios Taytally, maakullasqaytay uyariykullaway. Ruegakullasqaytay chaskiykullaway. 7 Sasachakuypi kaspaymi qayakamullayki. Qamqa qayakamusqaytam contestaykuwanki. 8 Seorlly, qam hina Diosqa manam kanchu. Rurasqaykikunata hinaqa manam pipas ruranchu.
6
Seorlly, nacionkunapi llapallan runakunatam unancharqanki. Paykunam adoraqniki hamuspanku sutikimanta yupaychasunki. 10 Qamqa sinchi atiyniyoqmi kanki. Admirakuypaq kaqkunatam ruranki. Sapallaykim qamqa Dios kanki.
9
Dios Taytally, munasqaykiman hina kawsaytay yachachillaway. Yachachisqaykiman hina puriytay yachachillaway. Qamtaa respetanaypaqy iskayrayaq sonqoyta hukllaway. 12 Seor Diosnilly, tukuy sonqoywanmi alabasqayki. Wiaypaqmi qamta yupaychasqayki. 13 oqallaytaqa ancha-anchatam kuyapayawanki. Wausqakunapa kasqanmantam
11
SALMOS86,87
988
libraykuwarqanki. Diosnilly, hoqarikuq runakunam oqallayta atacawachkanku. Manchakuypaq runakunam waurachiwayta munachkanku. Paykunaqa qanmantapas mana piensariqmi kanku. 15 Seorlly, qanmi ichaqa kanki llakipayakuq. Diosnilly, qanmi ichaqa kanki kuyapayakuq. Qamqa kanki anaq piakuqmi. Qamqa kanki ancha kuyakuqmi. Qamqa kanki confiakuna Diosmi. 16 Qawarimuspaykiy llakipayariykullaway. Kay serviqnikitay kallpanchaykullaway. Serviqnikipa wawantay salvaykullaway. 17 Allinniypaqy milagrota ruraykuy. Cheqniqniykunapas qawananpaqy ruraykuy. Cheqniqniykunapas penqarikunankupaqy ruraykuy. Dios Taytally, qanmi oqataqa yanapaykuwarqanki. Dios Taytally, qanmi oqataqa consuelaykuwarqanki.
14
Salmo 87
Jerusalen llaqtata Dios kuyasqanmanta
Sapaqchasqan moqopim Tayta Dios cimientarqa. Jerusalen llaqtatam chaypi hatarichirqa. 2 Jacob casta runakunapa *yachasqankumantapas mastaqa Sion llaqtapa zaguanninkunatam kuyan Tayta Diosqa. 3 Yaw Diospa llaqtan, sumaqllaa palabrakunatam qanmanta ninku. Sumaqllaa kaqkunatam
1
Diosman Coreypa mirayninkuna takisqan
989
SALMOS87,88
qanmanta rimanku. (Samariy) 4 Diosmi kaynata nin: Reqsiwaqniy nacionkunamantam rimasaq. Rahabwan sutichasqa Egiptomantam rimasaq. Babilonia nacionmantawan Filistea nacionmantam rimasaq. Tiro llaqtamanta hinaspa Cus nacionmantam rimasaq. Sion llaqtapim nacerqa reqsiwaqniykunaqa nispam rimasaq. Sonqomantam wakinataq ninqaku: Kay-wak runam Sionpi nacerqaku, nispa. Alto-altopi kaq Diosmi chay llaqtata takyachinqa, nispa. 6 Tayta Diosmi runakunamanta qellqanqa: Sion llaqtapim kay runapas nacerqa, nispanmi qellqanqa. (Samariy) 7 Takiqkunawan tusuqkunam ninku: Sion llaqtayoqllam kaniku, nispanku.
5
Salmo 88
Wauy patanpia kaspa maakusqan
Takiqkunapa maestronpaq. Llakisqallaa akariymanta tonopim Coreypa mirayninmanta kaq Ezra casta Heman qellqarqa kay yachachikuy takita.
Dios Taytally, punchawmi qayakamullayki. Salvaq Diosnilly, tutanmi qayakamullayki. 2 Maakamusqaytay chaskiykullaway. Qayakamusqaytay uyariykuway.
1
Pasa-pasaypaqtaam akarillachkani. Wauypapas patanpiam kallachkani. 4 Pampanapaq hinaamya kallachkani. Eqo mana kallpayoqam kallachkani. 5 Wausqakunawan wischusqaam oqaqa kachkani. Guerrapi wauruq pampasqa hinaam kachkani. Paykuna hinam mana yuyarisqaykia kachkani. Paykuna hinam
3
SALMOS88
6
990
mana yanapasqaykia kachkani. Uku-uku uchkumanmi wischuykuwanki. Tutayaq ukumanraqmi wischuykuwanki. 7 oqaqa kachkani piakuynikipa itisqan hinaraqmi. oqataqa ruraruwanki llapa olakunapa pampasqanta hinaraqmi. (Samariy)
Reqsisqaykunatam oqamanta karuncharuwanki. Paykunapa millakunantaam ruraruwanki. Preso hina manaa lloqsiqtam ruraruwanki. 9 Chaynapim oqaqa awsayaruchkania. Anchata waqaspaymi awsayaruchkania. Dios Taytally, sapa punchawmi qayakamullayki. Qanmanmi makillayta hoqarimullayki. 10 Wausqakunapaqchu ruraruwaq milagroykikunata? Icha wauqkunachu qosunkiman graciasta? (Samariy)
8
Sepulturapichu kuyakuynikimanta rimanqaku? Wausqakunapa kasqanpichu confianza kasqaykimanta rimanqaku? 12 Sinchi tutayaypichu milagroykikunata yachanqaku? Manaa imapas yuyarina sitiopichu allin rurasqaykimanta yachanqaku?
11
Dios Taytally, oqam ichaqa qayakamullayki. Tutapaymantam maakamullayki. 14 Dios Taytally imanasqataq qepanchakuruwanki? Imanasqataq oqamanta pakakurunki? 15 Mozo kasqaymantam oqaqa akarirqani. Wauy patanpiam oqaqa rikurirurqani. Mancharichiwaptikim mosqoypi hinaa rikurirurqani. 16 oqapaq rabiakusqaykim hayparullawana. Mancharichiwasqaykim chinkarachiwachkana. 17 Tukuy punchaw yakupa muyurusqan hinam kallachkani. Chay yakupa pasaypaq chawpicharusqan hinam kallachkani.
13
991
18
SALMOS88,89
Kuyawaqniykunatam karuncharurqanki. Amigoykunatam oqamanta karuncharurqanki. Tutayayllataam amistadniypaqpas churaykapuwanki.
Salmo 89
Davidwan Dios contrato rurasqanmanta
Dios Taytally, kuyapayakuq kasqaykimantam wiaypaq takisaq. Confiakunapaq kasqaykimantam tukuy tiempopi willakullasaq. 2 Allin cimientasqa wasi hinam qamqa wiaypaq kuyapayakuq kanki. Allin takyachisqa cielokuna hinam qamqa wiaypaq confiakuna kanki. 3 Qanmi nirqanki: Akllasqaywanmi contratota rurarqani, nispa. Serviqniy Davidmanmi prometerqani, nispa. 4 oqaqa paymanmi prometerqani: Miraynikikunatam rey kanankupaq wiaypaq takyachisaq nispa. Rantikipi wiaypaq gobiernanankupaqmi churaykusaq nispa. (Samariy)
1
Yachachinanpaq Ezra casta Etanpa yachachikuy takisqan
Dios Taytally, hanaq pachapi kaqkunam milagroykikunamanta alabasunki. Sapaqchasqaykikuna huunakuptinkum confiakunapaq kasqaykimanta alabasunki. 6 Dios Taytally, cielokunapi kaqkunamantaqa pitaq igualasunkiman? Diospa churinkunamantaqa pitaq rikchakusunkiman? 7 Sapaqchasqakuna huunakuptinkum qayllaykipi katkatatachinki. Muyuriqnikipi kaqkunamantapas aswan manchakuypaqmi kanki.
5 8
Llapallan Kamachiq Dios Taytally pitaq qam hina atiyniyoqqa kanman? Dios Taytally pitaq qam hina
SALMOS89
9
992
tukuypi confiakuna Diosqa kanman? Qanmi hoqarikuruq lamar qochapi munaychakunki. Qamqa hatun olankunatam tanirachinki. 10 Rahabwan sutichasqa Egipto naciontam guerrapi peleaqta hina vencerurqanki. Hatun atiynikiwanmi enemigoykikunata cheqerachirqanki. 11 Qampam cielokunapas. Qampam kay pachapas. Kay pachataqa qanmi unancharqanki. Tukuy imankunatapas qanmi unancharqanki. 12 Norte lawpi kaqkunataqa qanmi unancharqanki. Surlawpi kaqkunataqa qanmi unancharqanki. Tabor Moqom kusikuspa alabasunki. Hermon Orqon kusikuspa alabasunki. 13 Atiyniyoqmi qampa brazoykiqa. Kallpayoqmi qampa makikiqa. Tukuy venceqmi alleq makikiqa. 14 Gobiernaspaykiqa allintapunim ruranki. Gobiernaspaykiqa allintapunim arreglanki. Gobiernaspaykiqa sutillatam kuyapayakunki. Sutilla confiakunam qamqa kanki.
15
Dios Taytally mayna kusisqam yachaywan alabasuqniki runakunaqa! Mayna kusisqam kancharichkaq qayllaykipi kawsaqkunaqa! 16 Paykunam tukuy tiempopi sutikirayku kusikunku. Allinkuna rurasqaykiraykum hoqarisqa kanku. 17 Paykunataqa atiynikiwanmi sumaqchanki. Favornikiwan kallpanchaqniykum qamqa kanki. 18 Tayta Diospam munaychakuqninchikqa. Israelpa Chuya Diosninpam reyninchikqa.
19
Revelawaspaykim huk kutipi rimarqanki. Qanman sonqo runakunamanmi nirqanki: Valeroso soldadoytam yanaparqani. Runaykunamanta akllasqaytam hatuncharqani. 20 oqapa serviqniy Davidtam tarirqani. Rey kananpaqmi aceitewan sapaqcharqani. 21 Atiyniywanmi paytaqa takyachisaq.
993
SALMOS89
Atiyniywanmi paytaqa kallpanchasaq. Enemigonkunaqa manam paytaqa atacanqachu. Mana allin runakunaqa manam akarichinqachu. 23 Enemigonkunatam qayllanmanta chinkarachisaq. Cheqniqninkunatam oqaqa waurachisaq. 24 Confiakuwananpaqmi paytaqa churasaq. Paytaqa oqam kuyapayasaq. Sutiyraykum atiyniyoqta rurasaq. 25 Lamar qochamantaraqmi munaychakunanpaq churasaq. Mayukunapa kasqankamaraqmi munaychakunanpaq churasaq. 26 Paymi kaynata qayakuwanqa: Qanmi taytay kanki nispa. Qanmi Diosniy kanki nispa. Amparaykuqniymi qamqa kanki nispa. Salvaqniymi qamqa kanki nispa. 27 Piwi churipa derechontam oqaqa qosaq. Kay pachapi reykunapa hawanpim churasaq. 28 Payta kuyaspam prometesqayta cumplisaqpuni. Paywan contratoytam mana faltaspay cumplisaqpuni. 29 Mirayninkunatam wiaypaq gobiernachisaq. Hanaq pacha kanankamaqa gobiernontam takyachisaq.
22 30
Sichu paypa mirayninkuna kamachikuyniyta saqeruptinkuqa, sichu kamachisqayman hina mana kawsaptinkuqa, 31 sichu decretoykunata sarutyaptinkuqa, sichu kamachikuyniykunata mana kasukuptinkuqa 32 mana kasukusqankumantam varawan castigasaq. Mana allin rurasqankumantam azotewan castigasaq. 33 Chaywanpas kuyapayakuyniytaqa manam qechurusaqchu. Chaywanpas cheqap rimasqaytaqa manam negarusaqchu. 34 Contratoytaqa manam pakisaqchu. Rimasqaytaqa manam tikrasaqchu. 35 Chuya kasqayraykum huk kutillata jurarqani oqaqa. Manataqmi Davidtaqa llullakusaqchu oqaqa.
SALMOS89
36
994
Mirayninkunam wiaypaq gobiernanqa. awpaqniypi inti hinam gobiernon kanqa. 37 Gobiernonmi killa hina takyachisqa kanqa. Puyukunapi testigo hinam gobiernon kanqa. (Samariy)
Chaywanpas piakuruspaykim reypaq churasqaykita qepanchakururqanki. Chaywanpas piakuruspaykim aceitewan sapaqchasqaykita wischupakururqanki. 39 Serviqnikiwan contrato rurasqaykitam mana kaqman churarunki. Paypa coronantapas pampakamaraqmi wischurunki. 40 Mankaparurqankim murallankunata. Purmarachirqankim llaqtankunata. 41 Llapallan pasaqkunam suwakunku. Vecinonkunam paytaqa burlakunku. 42 Contranpi kaqkunatam kallpancharunki. Llapallan enemigonkunatam kusirachinki. 43 Laqoyarachinkim espadanpa filontapas. Manam sayarichirqankichu guerrapipas. 44 Sumaqllaa kaynintam tukurachirqanki. Paypa gobiernontam tukurachirqanki. 45 Mozo kaynintam menosyarachirqanki. Penqaymanmi paytaqa churarurqanki. (Samariy)
38
Dios Taytally wiaypaqchu pakakurunki? Wiaypaqchu nina hina ruparinqa piakuyniki? 47 Amay qonqaychu wataykunaqa pisilla kasqanta, unanchasqayki runaqa yanqallapaq kawsasqanta. 48 Pi runaraq kawsaspa mana wauqqa kanman? Pi runaraq wausqakunapa kasqanmanta librakunman? (Samariy)
46 49
Seorlly maytaq awpaq tiempopi kaq kuyakuyniki? confiakunapaq kasqaykirayku Davidman juramentasqayki?
995
50
SALMOS89,90
Seorlly, yuyariy kay serviqnikikunataqa insultawasqankuta. Yuyariy achkallaa runakunapa insultawasqankuqa sonqoykupi kasqanta. 51 Dios Taytally, chaynatam enemigoykikuna insultawanku. Aceitewan sapaqchasqaykitam insultawanku. Tukuy ima rurasqaypim insultawanku. 52 Tayta Diosy alabasqa kachun! Wia-wiaypaqy chayna kachun! TAWA KAQ LIBRO (90-106)
Salmo 90
Runakunaqa pisi watalla kawsasqanmanta
Diospa runan Moisespa maakusqan
Seornillayku, yachanayku wasi hinam qamqa kanki. Yachakunayku wiaypaqa wasi hinam qamqa kanki. 2 Orqokunata manaraqpas rikuriykachichkaspaykim, allpa pachata manaraqpas rikuriykachichkaspaykim, tukuy imanta manaraqpas rikuriykachichkaspaykim wia-wiaypaq qamqariki Diosllapuni kallachkanki. 3 Runatam utuypaq uturullanki. Allpayaychik, nispamya nirunki.
1
Qampaqa waranqa watakunapas qayna punchaw pasaruq hinallam. Qampaqa waranqa watakunapas kimsa hora tutapi hinallam. 5 Lloqllapa apasqan hinatamiki runataqa chinkarachillanki. Puuyta chinkachiq hinallamiki vidantaqa chinkarachillanki. Tutapay iklliruq pastota hinam vidantaqa rikurirachinki. 6 Tutapay ikllispam payqa waytarun. Tardenataqmi qawispa chakirun.
4
SALMOS90
7
996
Piakuruspaykim llapaykuta tukuruypaq-tukuruwankiku. Rabiakuruspaykim mosqoypi hina qamqa rikurirachiwankiku. 8 Pasaypaq hukmanlla rurasqaykutam awikiwan qamqa qawaykurullanki. Huchallaykutapas sutillatam qamqariki rikuriykachinki. 9 Piakuruptikim vidallaykupas pasaypaqta tukurullachkana. Runapa samaynin hinallataqmi vidaykuqa chinkarullachkana. 10 Runapa kawsaypaq-kawsasqaykuqa qanchis chunka watallaamiki. Allinta takyaqqa kawsallaniku pusaq chunka watallaamiki. Ichaqa chaywanpas chay wataykuqa llakikuywan sasachakuyllaam. Chay watakunaqa chayllam pasarun. Vidaykupas chaynam chinkaykurun. Piakuynikipa rawrasqantaqa manam pipas entiendellanmanchu. Manchakuyllapaqa rabiaykitaqa manam pipas entiendellanmanchu. 12 Vidayku tukuruq kallasqantaqa qampunitaq yachachillawayku. Yuyaywan oqayku kawsanaykupaq qampunia yachachillawayku.
11
Dios Taytally, ama unamuspay kutirikamullawayku. Kay serviqnikikunatay llakipayarillawayku. 14 Achikyamuptiny kuyakuynikiwan huntaykuwayku. Kawsanaykukamam kusisqa takisaqku. 15 akarichiwasqaykiku punchawkunaman hinay kusirichillawayku. Mana allin watakuna kawsasqaykuman hinay kusirichillawayku. 16 Serviqnikikunamany rurasqaykikuna rikurichun. Mirayninkumany sumaq kayniki rikurichun. 17 Seor Diosnillayku, favorecewaykuy tukuy rurasqayku allin lloqsinanpaq.
13
997
SALMOS90, 91
Favorecewaykuy tukuy rurasqayku chayna kananpaq.
Salmo 91
Alto-altopi kaqpa pakaykusqanmi, Tukuy Atiyniyoqpa llantuykusqanmi 2 Tayta Diosta nini: Pakakuna wasi hinam qamqa kanki, nispa. Amparakuna wasi hinam qamqa kanki, nispa. Diosnilly, oqaqa qampim confiakusaq, nispa. 3 Pakasqa toqllamantam payqa libraykusunki. Wauchiq onqoymantam payqa libraykusunki. 4 Purankunawan hinam payqa pakaykusunki. Raprankunapi hinam payqa amparasunki. Confiakunapaq kallasqanmi harkaykusunki. Harkachikuna arma hinam harkaykusunki. 5 Manam manchakunkichu tutayaypi kaqtapas. Manam manchakunkichu punchaw flechasqamantapas 6 nitaq tutapi puriq onqoymantapas nitaq rupaypi wauchiq pestemantapas. 7 Ladoykipim waranqa runa waunqa. Alleqnikipim chunka waranqa waunqa. Manam imanasunkichu qamtaqa. 8 Qamqa mana allinkunatam qawaylla-qawanki. Mana allin ruraqkunapa castigontam rikunki.
1 9
Tayta Diosllam amparakunanchikqa
Tayta Diosta pakaykusuqnikipaq churasqaykiraykum, Alto-altopi Kaqta *yachanayki wasipaq hapisqaykiraykum
SALMOS91,92
10
998
ima mana allinpas mana imanasunkichu, nitaqmi onqoypas wasikiman chayamusunkichu. 11 Qamraykum angelninkunata kamachinqa mayta riptikipas waqaychasunaykipaq. 12 Paykunam hapisunki rumiman chakikita mana takakunaykipaq. 13 Leonkunapa, culebrakunapa kasqantam purinki. Ua leonkunatam, venonoyoq culebrakunatam sarunki. Tayta Diosmi nin: oqata kuyawasqanraykum oqapas payta librasaq. oqata reqsiwasqanraykum seguro sitiopi churasaq. 15 Qayakamuwaptinmi oqa contestasaq. Sasachakuyninpim payta yanapasaq. Libraspaymi reqsisqata rurasaq. 16 Unay watakunatam kawsachisaq. Pay salvasqaytam qawachisaq.
14
Salmo 92
Dios Taytally mayna sumaqmi qanman gracias qoyqa! Alto-altopi kaq Diosnilly mayna sumaqmi qanman takiyqa! 2 Mayna sumaqmi tempranonpas kuyapayakuynikimanta willakuyqa! Mayna sumaqmi tutankunapas confiakunapaq kasqaykimanta willakuyqa! 3 Mayna sumaqmi charangowanraq takiyqa! Mayna sumaqmi hatun arpawan takiyqa! Mayna sumaqmi taksa arpawan takiyqa!
1 4
Samana punchawpi Diosman takinapaq
Dios Taytally, rurasqaykikunawanmi oqallayta kusichiwarqanki. Rurasqaykikunamantam kusikuywan takichiwanki. 5 Dios Taytally mayna hatunmi rurasqaykikunaqa!
999
SALMOS92
Mayna sasam piensasqaykikunaqa! Asno runallam chaykunataqa mana yachanchu. Sonso runallam rurasqaykikunataqa mana entiendenchu. 7 Mana allin runakunam qora hina ikllirimun. Mana allin runakunam qora hina waytarimun. Chaywanpas chinkachisqam kanqaku. Wiaypaq chinkachisqam kanqaku. 8 Dios Taytally, qanmi ichaqa alto-altopi kachkanki. Qanmi ichaqa wia-wiaypaq kachkanki. 9 Dios Taytally, enemigoykikunaqa chinkachisqam kanqaku. Llapallan mana allin ruraqkunaqa cheqechisqam kanqaku.
6 10
Qanmi ichaqa kallpanchaykuwanki. Kallpasapa torota hinam kallpanchaykuwanki. Fino aceitewanmi talliykuwanki. 11 Wateqawaqniykunapa vencechikusqantam rikuykusaq. Dao ruraqniykunapa vencechikusqantam uyarisaq.
12
Allin ruraq runaqa palmera sacha hinam mastarikun. Allin ruraq runaqa Libano monte cedro hinam chutarikun. 13 Tayta Diospa templonpi plantasqa hinam kachkan. Diosninchikpa templonpa pationpim wiachkan. 14 Chay sachaqa machuyaruspanpas ruruyoqmi kanqa. Chay sachaqa hatu-hatun rapisapallaam kanqa. 15 Chaynapim willakunqaku Tayta Diosqa amparaqniy kasqanta. Chaynapim willakunqaku Tayta Diosqa mana faltayoq kasqanta. Chaynapim willakunqaku payqa mana huchayoq kasqanta.
SALMOS93,94
1000
Salmo 93
Tayta Diosmi gobiernachkan. Rey hina pachasqam kachkan. Tayta Diosqa atiyninwanmi chumpikuchkan. Payqa kay pachatam takyachirqa. Mana suchunanpaqmi takyachirqa. 2 Dios Taytally, chay tiempomantaraqmi takyachkan gobiernoyki. Qamqa wia-wiaypaq kaqmi kanki.
1
Tayta Dios Rey kasqanmanta
Dios Taytally, mayukunam hoqarikuchkan. Mayukunam qaparichkan. Mayukunam orqochakuchkan. 4 Altopi kaq qam Tayta Diosqa lamar qochapa qapariyninmantapas aswan atiyniyoqmi kanki. Altopi kaq qam Tayta Diosqa lamar qochapa orqochakuyninmantapas aswan atiyniyoqmi kanki.
3 5
Dios Taytally, kamachikuynikikunaqa llumpay confiakunapaqmi. Chuya kasqaykiqa temploykipaqmi. Chaynaqa kanqa wia-wiaypaqmi.
Salmo 94
Vengakuq Dios Taytally qamqa kanchariy! 2 Kay pacha juzgaq Taytally qamqa hatariy! Alto tukuqkunatapas qamqa castigay!
1 3
Tayta Diosmi kay pacha juzgaq
Dios Taytally haykapikamataq mana allin runakuna kusikunqaku? 4 Haykapikamataq hatun tukuspa rimanqaku? Mana allin ruraqkunam alabakuchkanku. 5 Dios Taytally, runaykikunatam saruparunku.
1001
SALMOS94
Dios Taytally, akllakusqaykikunatam akarichinku. 6 Viudakunatawan forasterokunatam wauchinku. Mana tayta-mamayoqkunatam wauchinku. 7 Paykunam ninku: Tayta Diosqa manam rikunchu, nispa. Jacobpa Diosninqa manam qawanchu, nispa. 8 Asno runakuna, qamkunay entiendeychik. Sonso runakuna, haykapiataq yuyayniyoq kankichik? 9 Rinri ruraq Diosqa manachum uyarinqa? awi ruraq Diosqa manachum rikuykunqa? 10 Nacionkuna corregiq Diosqa manachum castiganqa? Runakuna yachachiq Diosqa manachum yachanqa? 11 Tayta Diosqa yachanmi runapa piensasqankunataqa. Tayta Diosqa yachanmi paykuna waspiy hinalla kasqantaqa.
12
Dios Taytally mayna kusisqam corregisqayki runaqa! Mayna kusisqam yachachikuynikiwan yachachisqayki runaqa! 13 Sasachakuy punchawkunapim paytaqa hawkayachinki. Mana allin ruraqpaq sepulturata toqonankukamam hawkayachinki. 14 Tayta Diosqa manam saqenqachu runankunata. Tayta Diosqa manam saqenqachu akllasqankunata. 15 Diospa munasqanman hinaam arreglanqaku. Allin ruraq llapa runakunam chaynata ruranqaku.
16
Pitaq favorniypi sayarinqa daawaqniykunapa contranpi? Pitaq favorniypi rimarinqa mana allinkunapa contranpi? 17 Sichu Tayta Dios
SALMOS94,95
1002
mana yanapawaptinqa sepulturapa patanpiam kachkayman karqa. 18 Chakillaymi lluchkaykuchkana, nispa qapariptiymi, Dios Taytally, kuyapayariykuwaspayki hapiykullawanki. 19 Pensamientokunapa intusqan kaptiymi qamqa consuelowaspayki kusichiwanki. 20 Mana allin gobiernaqkunawanqa manam hukllawakuwaqchu. Paykunaqa decretokunawanmi runakunata akarichinku. 21 Allin ruraqta wauchinankupaqmi rimanakunku. Inocente runata wauchinankupaqmi sentenciarunku. 22 Tayta Diosmi ichaqa harkaykuwan. Diosniymi ichaqa hatun rumi hina amparaykuwan. 23 Tayta Diosmi paganqa mana allin rurasqankumanta. Paykunatam chinkarachinqa dao rurasqankumanta. Yupaychasqanchik Tayta Diosmi chinkarachinqa paykunata.
Salmo 95
Hamuychik takisunchik Tayta Diosman! Kusikuywan qaparisunchik salvaqninchikman! Payqa hatun rumi hinam amparawanchik. Payqa tukuy imamantam salvawanchik. 2 Asuykuspay graciasta qosunchik. Qaparispay payman takisunchik. 3 Tayta Diosqariki hatun Diosmi. Lliw dioskunapi hatun reymi. 4 Uku-ukukunapim munaychakun kay pachapipas. Payllapataqmi orqokunapa altonkunapas. 5 Paypataqmi lamar qochapas. Paymi chaytaqa rurarqa.
1
Kusikuywany Tayta Diosman takisun.
1003
SALMOS95,96
Makinkunawanmi chaki allpatapas payqa rurarqa.

6
Hamuptikichiky kumuykuspa adorasunchik. Tayta Diospa qayllanpiy qonqorakusunchik. Paymi oqanchiktaqa unanchawarqanchik. 7 oqanchikpa Diosninchikmi payqa. Runankunam kanchik oqanchikqa. Michinan ovejankunam kanchik oqanchikqa.
Allinch kanman kunan nisqanta uyariptikichiqa: 8 Amay sonqoykichikta rumiyachiychikchu Meriba lawpi hinaqa. Amay sonqoykichikta rumiyachiychikchu chunniq Masah lawpi hinaqa. 9 Chay chunniqpim awpa abueloykichikkuna rurasqaykunata rikurqaku. Chaywanpas awpa abueloykichikkunam piachiwaspa pruebawarqaku. 10 Tawa chunka watam chay runakunawan piasqa karqani, chayraykum chay runakunataqa kaynata nirqani: Pantaq sonqo runakunam kankichik nispa. anniykunatapas mana reqsiqmi kankichik nispa. 11 Chayraykum piakuyniypi jurarqani: Samanankupaq qosqaymanqa manam yaykunqakuchu nispa.
Salmo 96
Kay pachapi llapallan kawsaqkuna, Tayta Diosmany mosoq takita takiychik. Tayta Diosmany qamkunaqa takiychik. 2 Tayta Diosmany takiychik. Payllataay alabaychik. Salvakuq kasqanmantay takiychik. Sapa punchawy chaymanta willakuychik. 3 Nacionkunapi willakuychik
1
Tayta Diosta alabanapaq mosoq taki
SALMOS96
1004
ancha reqsisqa kasqanmanta. Runakunaman willakuychik milagrokuna rurasqanmanta. 4 Tayta Diosqa mayna hatunmi. Tayta Diosqa mayna alabanapaqmi. Payqa lliw dioskunamantapas respetanapaqmi. 5 Yanqakunallam llapa runakunapa diosninqa. Tayta Diosmi ichaqa cielokunata unancharqa. 6 Ancha kancharichkaqmi kachkan payqa. Santuarionpim kachkan paypa atiyninqa. Santuarionpim kachkan sumaq kayninqa. Runakunapa castankuna, Tayta Diostay reqsikuychik. Ancha reqsisqam kanki, nispay niychik. Ancha atiyniyoqmi kanki, nispay niychik. 8 Tayta Diostay honraychik. Sutinraykuy payta honraychik. Paymany ofrendakunata apamuychik. Pationkunamany qamkunaqa yaykuychik. 9 Adorana pachakunawan pachakuspay Tayta Diosta adoraychik. Llapallan kay pachapi runakunay paypa qayllanpi katkatataychik. 10 Tayta Diosmi gobiernachkan, nispay willakuychik. Nacionkunapi runakunamany chaynata willakuychik. Paymi kay pachata takyachirqa mana suchurinanpaq. Allin arreglotam payqa ruranqa runakunapaq. 11 Cielokunapas kusikuchuny. Kay pachapas kusikuchuny. Qaparichuny lamar qochapas. Qaparichuny chaypi kaqkunapas. 12 Campokunapas kusikuchuny. Chaypi kaqkunapas kusikuchuny. Montepi llapa sachakunapas kusikunqakum.
7
1005
13
SALMOS96,97
Montepi llapa sachakunapas qaparinqakum. Hamuq Tayta Diospa qayllanpim paykunaqa kusikunqa. Kay pachapi runakunata juzgananpaqmi hamunqa. Cheqap arregloman hina runakunata juzgananpaqmi hamunqa. Iguallatam imam kaqta arreglanqa.
Salmo 97
Tayta Diosmi gobiernachkan. Kay pachapi kaqkunaqa kusikuchunkuy. Lamar qochakunapa patanpi *yachaqkunaqa kusikuchunkuy. 2 Puyukunapas paypa muyuriqninpim kachkan. Tutayaypas paypa muyuriqninpim kachkan. Allin rurayman hinam payqa gobiernan. Derechonpim payqa tukuy imata gobiernan. 3 Paypa awpaqnintapas ninam richkan. Muyuriqninpi enemigonkunatam rupachkan. 4 Llipyankunam kay pachata kancharichkan. Kay pachapi kaqkunam rikuspa katkatatachkan. 5 Tayta Diospa qayllanpim orqokuna cera hina chullurun. Tukuy kay pachapa dueonpa qayllanpim chaynata chullurun. 6 Cielokunam willakun allin ruraq kasqanta. Llapallan runakunam rikunku paypa kanchariyninta. 7 Taytacha-mamachata llapallan adoraqkunam penqakunku. Taytacha-mamachankumanta alabakuqkunam penqakunku. Llapallan falso dioskunay qonqorakuchunku.
1 8
Tayta Dios gobiernasqanmanta
Dios Taytally, Sion llaqtayoqkunam uyarispa kusikunku. Juda lawpi *yachaqkunam anchata kusikunku. Allin arreglo rurasqaykiraykum chaynata kusikunku.
SALMOS97,98
9
1006
Dios Taytally, qamqa alto-altopim kachkanki. Tukuy kay pachapa hawanpim kachkanki. Llapa falso dioskunapa hawanpim kachkanki.
10
Tayta Dios kuyaqkuna, cheqniychik mana allinta. Payqa waqaychanmi payman sonqoyoqkunata. Payqa libranmi mana allin runakunamanta. 11 Allin ruraq runapaqqa punchawpas kanchirinmi. Diospa munasqan ruraqtaqa kusikuypas intuykunmi. Allin runakuna, Tayta Diospiy kusikuychik. Allin runakuna, chuya Diostay: Gracias, niychik.
12
Salmo 98
Tayta Dios allin ruraq kasqanmanta
Tayta Diosman takiychik. Musoq takitay takiychik. Milagrokunatam payqa rurarun. Atiyninwanmi payqa vencerun. Chuyay-chuyay kallpanwanmi vencerun. 2 Tayta Diosmi vencesqanta qawachin. Allin ruraq kasqantam qawachin. Nacionkuna qawachkaptinmi qawachin. 3 Manam qonqarqachu Israel castakunapa kuyapayakuyninta. Manam qonqarqachu payqa confiakunapaq kasqanta. Enteron kay pacham rikurun Diosninchikpa vencesqanta.
1
Diosman takinapaq
Kay pachapi llapallan kaqkuna, Tayta Diosmany kusikuywan takiychik. Kusikuywany qaparispa takiychik. 5 Tayta Diospaqy arpata tocaychik. Takiwany paypaq arpata tocaychik.
4
1007
SALMOS98,99
Tayta Diospa qayllanpiy cornetillakunata tocaychik. Reyninchik Tayta Diospa qayllanpiy cornetakunata tocaychik. 7 Lamar qochapas qaparichuny. Chaypi kaqkunapas qaparichuny. Kay pachapas qaparichuny. Chaypi *yachaqkunapas qaparichuny. 8 Mayukunapas taqllakuq runa hinay taqllakuchun. Orqokunapas takiqkuna hinay huklla qaparichun. 9 Tayta Diospa qayllanpiy chaynataqa qaparichun. Payqa kay pachata juzgananpaqmi hamunqa. Kay pachatam allin arregloman hina juzganqa. Runakunatam payqa derechonpi juzganqa.
6
Salmo 99
Tayta Diosmi gobiernachkan. Runakunapas katkatatachuny. Payqa querubinkunapa chawpinpim tiyachkan. Kay pachapas kuyurichuny. 2 Hatunmi Sion llaqtapi kaq Tayta Diosqa. Llapa runakunapim munaychakun payqa. 3 Diosnilly, hatun sutikitay alabachunku. Respetana sutikitay alabachunku. Chuya kasqaykiraykuy alabachunku.
1 4
Llapallanpa reyninqa Tayta Dioslla kasqanmanta
Qamqa atiyniyoq reymi kanki. Qamqa allin arreglotam kuyanki. Derechoyoq kanankupaqmi churarqanki. Qanmi Jacobpa castankunapaq allinta arreglarqanki. Qanmi Jacobpa castankunapaq allinta rurarqanki. 5 Chuya kasqanraykuy yupaychasqanchik Tayta Diosta hatunchaychik. Chuya kasqanraykuy chakinkunapa awpaqninpi qonqorakuychik.
SALMOS99,100
6
1008
Moiseswan Aaronmi sacerdotekunawan kachkan. Samuelataqmi maakuqkunawan kachkan. Tayta Diostam paykunaqa maakurqa hinaptinmi Diosataq contestamurqa. 7 Paykunamanmi sayaq puyumanta rimamurqa. Kamachikuyninkunatam kasukurqaku paykunaqa. Decretokuna qosqantam kasukurqaku paykunaqa. Dios Taytallayku, paykunatam qamqa contestamurqanki. Pampachaqninku Diosmi karqanki. Rurasqankuman hinam pagarqanki. 9 Yupaychasqanchik Tayta Diostay hatunchaychik. Sapaqchasqan orqopiy qonqorakuychik. Chuya Dios kasqanraykuy chaynata ruraychik.
8
Salmo 100
Tayta Diostay adorasunchik
Diosman gracias qonapaq taki
Mundontinpi llapachallan yachaqkuna, kusikuywan Diosta alabaychik. 2 Kusikuywan Tayta Diosta adoraychik. Kusikuywan payman hamullaychik.
1 3
Tayta Diosta Diosllapaqa reqsikuychik. Paymi unanchaykullawarqanchik. Runankunam oqanchikqa kallanchik. Michinanpi ovejanmi kanchik. Templollanpa punkullanta yaykuykuychik payllamana graciastapas qostin. Patiollanta yaykullaychik alabastin. Alabaspa gracias niykullachik. Ancha allinm Tayta Diosnillayqa. Wiaypaqmi kuyakuynillanqa. Wiaypaqam cheqap kaynillanqa.
1009
SALMOS101
Salmo 101
Tayta Diosman reypa prometesqanmanta
Diosman Davidpa takisqan
Dios Taytally, kuyapayakuynikimantam takisaq. Allin arreglasqaykimantam takisaq. Qamllataa alabaspaymi takisaq. 2 Cuidakusaqmi mana huchallikuspa kawsanaypaq. Haykapitaq qamqa oqaman hamuwaq? Mana hucha sonqoyoqmi palacioypipas kawsasaq. 3 Mana allin kaqkunatam qepanchakusaq.
1
Cheqninim Diosmanta karunchaqkunapa rurasqantaqa. Manam qatipakusaqchu paykunapa rurasqantaqa. 4 Qarqorusaqmi mana allin piensasqaykunataqa. Manam qawarisaqchu mana allin ruraqtaqa. 5 Upallachisaqmi runamasinpa qepanpi rimaqtaqa. Manam aguantasaqchu hatun tukuq orgulloso runataqa. 6 Nacionpi confianza runakunatam akllasaq. oqawan kananpaqmi paykunataqa akllasaq. Mana huchallikuqmi oqataqa serviwanqa. Mana chayna kawsaqmi oqataqa serviwanqa. 7 Engaaq runaqa palacioypiqa manam yachanqachu. Llulla runaqa qayllaypiqa manam servikunqachu. 8 Sapa punchawmi upallachisaq nacionpi lliw mana allin ruraqkunata. Tayta Diospa llaqtanmantam qarqosaq llapallan mana allin ruraqkunata.
SALMOS102
1010
Salmo 102
Llakisqa runapa maakuynin
Dios Taytally, maakamullasqaytay uyariykullaway. Qayakamullasqaytay chaskiykamullaway. 2 Llakikusqay punchawpiqa amay pakaykuwaychu uyaykita. Llakikusqay punchawpiqa qamy uyariykullaway oqallayta. Qayakamullasqay punchawpiqa chayllay contestaykamuway oqallayta. 3 Vidallaymi qosni hinaraq tukuchkan. Tullullaykunam sansa hinaraq rupachkan. 4 Sonqollaypas hukmanyasqaam kachkani. Chakiruq qora hinaam kachkani. Mana mikunayay ganasniyoqam kachkani. 5 Qaparkachasqayraykum tullunwan-qarallana kachkani. 6 oqaqa chunniqpi chuseq hinaam kachkani. Purmasqa wasikunapi tuku hinaam kachkani. 7 oqaqa manaa puuy tariqmi kallani. Wasipa hawanpi pichiwchakuna hinam kallani. Sapachallan kaq pichiwchakuna hinam kallani. 8 Sapa punchawmi enemigoykuna kamiwanku. Contraypi locoyaqkunam akapayawanku. 9 Tantamantam uchpataa mikullani. Tomaspaypas weqeytawanmi tomallani. 10 Chaytaqa rurani piakurusqaykiraykum. Chaytaqa rurani rabiakurusqaykiraykum. Qanmi oqataqa hatunchawarqanki. Ichaqa kikillaykim humillarachiwanki. 11 Llantuy hinam pasarun wataykunaqa. Qora hinam chakiruchkania oqaqa. 12 Dios Taytally, qamqa wiaypaqmi gobiernanki. Wia-wiaypaqmi yuyasqa kanki.
1 13
akariqpa maakusqan otaq llakisqa kaspan Tayta Diosman willakusqan
Hatarispaykim llakipayanki. Sion llaqtatam llakipayanki. Llakipayanayki tiempoam.
1011
14
SALMOS102
Plazoqa cumplikurunam. Serviqnikikunaqa kuyanmi Sion llaqtapa ruminkunatapas. Serviqnikikunaqa kuyapayanmi chaypi tarikuq allpatapas.
15
Nacionkunam respetasunki qam Tayta Diosta. Kay pachapi llapallan reykunam respetanqaku reqsisqa kaynikita. 16 Sion llaqtata kasqallan hatarichisqaykirayku, chaynataq reqsisqa kaynikita qawachikusqaykirayku. 17 Qamqa uyarinkim mana imayoqkunapa maakusqanta. Qamqa chayllam chaskinki paykunapa maakusqanta. 18 Chaykunaqa qellqasqay kachun hamuq miraykunapaq, chaynapi hamuq punchawpi nacemuqkuna Tayta Diosta alabanankupaq.
19
Altopi santuarionmantam Tayta Dios qawamun. Paymi hanaq pachamanta kay pachata qawamun. 20 Payqa qawamuchkan presokunapa hikikyasqata uyarinanpaqmi. Payqa qawamuchkan waunanpaq sentenciasqakunata kacharinanpaqmi. 21 Chaynapim Sion llaqtapi Tayta Diosmanta willakunqaku. Chaynapim Jerusalen llaqtapi payllataa alabanqaku. 22 Chaynataqa ruranqaku runakuna huunakuptinkum. Chaynataqa ruranqaku nacionkuna huunakuptinkum. Chaynataqa ruranqaku Tayta Diosta adoranankupaq huunakuptinkum. 23 Kallpayoqraq kachkaptiymi eqoyarachiwarqa. oqapa wataykunatam menosyarachirqa. 24 Chaymi Tayta Diosta nirqani: Amay wataykunataqa menosyarachiychu, nispa. Kallpallaypiraq kachkaptiyqa amay menosyarachiychu, nispa. Qamqa wia-wiaypaq kawsakuqmi kanki.
SALMOS102,103
25
1012
Qallariyninpim kay pachata cimientarqanki. Cielokunatam atiynikiwan unancharqanki. 26 Chaykuna puchukaruptinpas takyankim qamqa. Lliwmi pacha hina mawkayarunqa. Mudachichkaq hinam mudarachinki qamqa. Chaykunaqa mawka pacha hinam wischuchikunqa. 27 Qanmi ichaqa hina kaqlla kanki. Mana tukuq watayoqmi kanki. 28 Serviqnikipa mirayninkunaqa qayllaykipim *yachanqaku. Qayllaykipim manaa kuyuchisqa kanqaku.
Salmo 103
Tayta Diostam alabasaq
Tukuy sonqollaywanmi Tayta Diosta alabasaq. Tukuy yuyayniywanmi chuya sutinta alabasaq. 2 Tukuy sonqoywanmi alabasaq Tayta Diosta. Manam qonqasaqchu tukuy favorninkunata. 3 Paymi tukuy mana allin rurasqaymanta pampachaykuwan. Paymi tukuy onqoymanta oqallayta sanoyachiwan 4 Waunaymantaraqmi payqa libraykullawan. Llakipayariwaspam payqa kuyapayawan. 5 Kawsanaykamam payqa allinkunawan saksaykachiwan. Anka hina kallpayoq kanaypaqmi mosoqyaykachiwan.
1 6
Davidpa takisqan
Tayta Diosmi allin kaqkuna ruraqqa. Paymi akariqkunapaq allin arreglo ruraqqa.
1013
SALMOS103
Moisesmanmi yachachirqa imaynam tanteasqanqa kasqanmanta. Israelpa mirayninmanmi qawachirqa admirakuypaq rurasqankunata. 8 Tayta Diosqa llakipayakuqmi. Tayta Diosqa kuyapayakuqmi. Payqa mana chaylla piakuruqmi. Payqa ancha kuyakuq sonqoyoqmi. 9 Manam wiaypaqchu anyawasun. Manam wiaypaqchu piakuwasun. 10 Manam huchanchikman hinachu castigawanchik. Manam mana allin rurasqanchikman hinachu pagawanchik. 11 Imaynam cielokuna allpamanta alto-altopi kachkan, chaynam respetaqninkunapaq kuyapayakuyninpas hatu-hatun kachkan. 12 Intipa qespimunantam intipa seqaykunanmanta karuncharun. Chaynam mana kasukusqanchiktapas oqanchikmanta karuncharun. 13 Imaynam tayta churinkunata llakipayan, chaynam Tayta Diospas respetaqninkunata llakipayan. 14 Payqa yachanmi imamanta rurasqa kasqanchikta. Payqa yuyanmi allpamanta rurasqa kasqanchikta.
7 15
Runapa vidanqa qora hinallam, chakrapi waytariq qora hinallam. 16 Wayra qespiramuspanmi chinkarachin chay qorataqa. Manam yachakunchu maypim wiasqanqa. 17 Tayta Diospa kuyapayakuyninmi ichaqa kachkan wia-wiaypaq. Respetaqninkunapaq kuyapayakuyninmi ichaqa kachkan wia-wiaypaq. Allin rurayninmi kachkan respetaqninkunapa mirayninkunapaq. 18 Chayna rurasqankunaqa kachkan contraton cumpliqkunapaqmi hinaspa kamachisqankunata
SALMOS103,104
19
1014
mana qonqaspa kasukuqkunapaqmi. Tayta Diosmi tiyananta hanaq pachapi churarun. Llapallanpi munaychakunanpaqmi chaypi churarun. 20 Angelkuna, Tayta Diostay alabaychik. Kallpasapakuna, payllatay alabaychik. Kamachisqan ruraqkunay alabaychik. Nisqankunata kasukuqkunay alabaychik. Llapallan tropankuna, Tayta Diostay alabaychik. Munasqanta ruraspa serviqninkuna, payllataay alabaychik. 22 Llapallan unanchasqankuna, Tayta Diostay alabaychik. Tukuy munaychakusqan sitiokunapi kaqkuna, payllataay alabaychik. Tukuy sonqoywanmi Tayta Diosta alabasaq.
21
Salmo 104
Tukuy sonqoywanmi Tayta Diosta alabasaq. Yupaychasqay Dios Taytally mayna hatunmi qamqa kanki! Suma-sumaq kanchariq pachawan pachakuchkaq hinam kancharinki. 2 Pachawan hinam achkiwan churakunki. Telata hinam cielokunata mastarunki. 3 Lamar qochapa hawanpim wasikipa altosninta churarunki. Qamqa puyukunatam carretaykipaq churanki. Wayrapa rapranpi pawachkaq hinam qamqa purinki. 4 Willakuqniki kananpaqmi wayrakunata churanki. Serviqniki kananpaqmi ninapa rupayninta churanki.
1 5
Unanchaqninchikta alabasunchik.
Kay pachatam maypim tiyananpaq unancharqanki.
1015
SALMOS104
Mana haykapipas suchurinanpaqmi chaynata takyachirqanki. 6 Uku-uku lamar qochawanmi kay pachata tapaykurqanki. Pachawan tapaykuchkaq hinam chaynata tapaykurqanki. Orqokunatapas yakukunawanmi qamqa tapaykachirqanki. 7 Qaqchaykuptikim yakukuna ayqeypaq-ayqerqaku. Rayoykipa toqyasqanwanmi lluptiypaq-lluptikurqaku. 8 Yakukunam orqokunaman qespirurqaku. Wayqokunamanmi tallikuykurqaku. Sealasqayki sitiomanmi chayarurqaku. 9 Linderontam churarunki chaymanta mana pasanankupaq chaynapi kaqllamanta allpata mana tapanankupaq. Qanmi pukyukunata toqyachispa wayqonkunata kallpachinki. Orqokunapa chawpintam chay yakukunataqa puririchinki. 11 Purunpi llapallan animalkunam chay yakuta tomanku. Montepi asnokunam yakunayayninkuta tanichinku. 12 Alton pawaqkunam mayupa patanpi *yachanku. Alton pawaqkunam sachakunapa kallmanpi takinku.
10
Cielomanta parachisqaykiwanmi orqokunata parqoykunki. Allpatapas parachisqaykiwanmi qamqa saksaykachinki. 14 Animalkunapaqmi pastokunata wiachinki. Mikunankutapas allpamanta horqonankupaqmi chaynata rurarunki. 15 Vinotam horqonku sonqonkuta kusichinankupaq. Aceitetam horqonku uyankuta llusikunankupaq. Tantataataqmi horqonku kallpanchakunankupaq.
13
SALMOS104
16
1016
Tayta Diospa sachankunaqa yakuwan saksasqam. Lbano lawpi plantasqan cedrokunapas yakuwan saksasqam. 17 Chaypim alton pawaqkuna qesachakun. Cipres sachapim cigueapas qesachakun. 18 Alto orqokunaqa monte cabrakuna purinanpaqmi. Waqta ranrakunaqa purun qowikuna pakakunanpaqmi. 19 Killan-killan yupanapaqmi rurarqanki killata. Intiqa yachanmi ima horam seqaykuyta. 20 Tutayachiptikim chayaramun tutapas. Tutaqa lloqsinmi monte animalkunapas. 21 Leonkunam mikunanta maskaspa qaparkachanku. Qanmantam paykunaqa mikunanta maakunku. 22 Achikyaruptinmi ichaqa kutikunku. Machayninman yaykuruspam puukunku. 23 Runaataqmi llamkananpaq lloqsin. Tardeykuqkama llamkananpaqmi lloqsin. Dios Taytally, mana yupay atinam qampa rurasqaykikunaqa. Yachaywanmi rurarqanki tukuy chaykunataqa. Unanchasqaykikunawanmi huntarun kay pachaqa. 25 Chaypiqa ancho-ancho lamar qocham kachkan. Chaypiqa mana yupay atina animalkunam kachkan. Taksapas-hatunpas animalkunam kachkan. 26 Lamar qochapim purichkan buquekunapas. Qanmi unancharqanki Liviatan animaltapas. Chaypi pukllananpaqmi unancharqanki chay animaltapas. 27 Llapallankum mikuchinaykipaq suyanku. Tiempollanpi mikuchinaykipaqmi suyanku.
24
1017
28
SALMOS104,105
Paykunaman qoptikim mikunankuta huukunku. Makikita kichariptikim allinkunawan saksakunku. 29 Manaa favoreceptikiqa pasaypaqmi mancharikunku. Vidanta qechuruptikiqa wauruspam allpayarunku. 30 Espirituykita kachaspaykim kaqllamanta unanchanki. Kay pachapa rikchaynintam kaqllamanta mosoqyachinki. 31 Tayta Diosqa wiaypaqy reqsisqa kachun. Tayta Diosqa rurasqanmantay kusikuchun. 32 Pay qawarimuptinqa kay pachapas katkatatanmi. Pay tupaykuptinqa orqokunapas qosnirinmi. Kawsanaykamam Tayta Diosman takisaq. Kawsanaykamam takita paypaq takisaq. 34 Yuyaymanasqaypiy agradakuchun payqa. Tayta Diosllapim kusikuni oqaqa. 35 Kay pachamantay chinkachun huchasapakunaqa. Amaay kachunkuchu mana allin ruraqkunaqa.
33
Tukuy sonqoywanmi Tayta Diosta alabasaq. Aleluya!
Salmo 105
Tayta Diosmany graciasta qoychik. Sutinmantay payta maakuychik. Runakunamany rurasqankunata reqsichiychik. 2 Paymany alabanzakunata takiychik.
1
Israel castapaq Tayta Diospa milagronkunamanta
SALMOS105
1018
Llapallan milagronmantay rimaychik. 3 Chuya sutinmantay qamkunaqa alabakuychik. Tayta Diosta maskaqkunaqa sonqoykichikpiy kusikuychik. 4 Tayta Diostay qamkunaqa maskaychik. Atiynintay qamkunaqa maskaychik. Tukuy tiempoy payllataa maskaychik. 5 Rurasqan milagrokunamantay yuyariychik. Admirakuypaq rurasqankunamantay yuyariychik. Sentencia rimasqankunamantay yuyariychik. 6 Yuyariychiky, serviqnin Abrahampa mirayninkuna. Yuyariychiky, akllasqan Jacobpa mirayninkuna. 7 Payqa yupaychasqanchik Tayta Diosmi. Payqa allin arreglokuna ruraqmi. Payqa tukuy kay pachapi arreglaqmi. 8 Payqa wia-wiaypaqmi yuyachkan contrato rurasqantaqa. Waranqantin miraykunapaqmi payqa yuyachkan kamachisqan palabrakunataqa. 9 Abrahanwan rurasqan contratotaqa manam qonqanchu. Isaacman jurasqan contratotaqa manam qonqanchu. 10 Jacobpaq decretontam segurarqa. Israelpaq wiaypaq contratontam segurarqa. 11 Abrahamtam Tayta Dios nirqa: Qanmanmi qosqayki Canaan law allpata, nispa. Qanmanmi qosqayki tocanciaykichik allpata, nispa. 12 Paykunaqa asllaraq kachkaptinkum, chaypi forastero kachkaptinkum, 13 nacion-nacion purichkaptinkum, gobiernon-gobiernon purichkaptinkum 14 Diosqa mana consienterqachu pipas akarichinanta.
1019
SALMOS105
Paykunarayku qaqchaspam nirqa reykunata: 15 Akllasqay runakunataqa amam llachpankichikchu, nispa. oqamanta willakuqkunataqa amam imanankichikchu, nispa. Kay pachamanmi yarqayta kachamurqa. Kawsanankupaq mikuytam chinkarachirqa. 17 Paykunapa awpaqnintam huk runata kacharqa. Sirvientepaq rantikusqa Joseytam kacharqa. 18 Chakinkunatam cadenawan watarqaku. Kunkanmantam cadenawan watarqaku. 19 Chaynaqa karqa Joseypa nisqan cumplikunankamam otaq paypa cheqap rimaq kasqanta Tayta Dios qawachinankamam. 20 Reymi runankunata kachaspan Joseyta kachaykachirqa. Achka runakunapi munaychakuqmi payta kachaykachirqa. 21 Wasinpi kamachikunanpaqam churaykurqa. Joseymi tukuy kapuqninpi gobiernarqa. 22 Jefekunatapas munasqanman hina kamachinanpaqmi churaykurqa. Ancianonkunatapas yachayta yachachinanpaqmi churaykurqa. 23 Israelmi Egipto nacionman yaykurqa. Jacobmi Cam castapa allpanpi *yacharqa. 24 Diosmi achka-achkaman runakunata mirarachirqa. Enemigonkunamantapas aswan kallpayoqtam rurarurqa. 25 Egipto runakunapa sonqontam tikrarqa runankunata cheqninanpaq. Egipto runakunapa sonqontam tikrarqa sirvientenkunata engaananpaq.
16 26
Tayta Diosmi kacharqa serviqnin Moisesta.
SALMOS105
1020
Tayta Diosmi kacharqa akllasqan Aaronta. 27 Paykunam rurarqaku milagrokunata Egipto runakunapi. Admirakuypaq kaqkunatam rurarqaku Cam castapa allpanpi. 28 Dios tutayarachiptinmi lliw nacion tutayarurqa. Ichaqa manam kasukurqakuchu palabrankunataqa. 29 Yakukunatam yawarman tikrarurqa. Challwakunatam pasaypaq waurachirqa. 30 Nacionninkupim kayrakuna mirarurqa. Reyninkupa palacionmanmi yaykururqa. 31 Rimariykuptillanmi achka-achka tankayllukuna hamururqa. Rimariykuptillanmi puka chuspikuna lliw nacionman huntarurqa. 32 Paramantam runtu parata parachirqa. Lenguachkaq ninatam nacionpi rikurichirqa. 33 Uvas plantakunatawan higos plantakunatam tukururqa. Nacionpi llapallan sachakunatam lliw pakiparurqa. 34 Rimariykuptillanmi aqarwaykuna rikurirurqa. Mana yupay atinam aqarwaychakunapas rikurirurqa. 35 Nacionpi qorakunatam mikururqa. Chakrapi wiaqkunatam mikururqa. 36 Nacionninkupi llapa piwikunatam waurachirqa. Punta kaq churi-wawankutam waurachirqa. Qori-qollqeyoqtam runankunata horqomurqa. Manam imapas pasarqachu paykuna castataqa. 38 Egipto runakunam lloqsimusqankuwan kusikurqaku. Paykunata manchakusqankuraykum chaynata kusikurqaku. 39 Diosmi puyuta mastarirqa
37
1021
SALMOS105,106
paykunata tapaykunanpaq. Tutanataqmi ninata churarqa paykunata achkinanpaq. 40 Aychata maakuptinkum yutukunata kachamurqa. Cielokunamanta mikuywantaqmi paykunata saksachirqa. 41 Qaqata raqrarachiptinmi yaku pawamurqa. Chaki allpantam mayu hinaraq puririrqa. 42 Manam qonqarqachu chuya promesanta. Serviqnin Abrahanman prometesqanta. 43 Runankunatam horqomurqa llumpay kusisqata. Akllasqankunatam horqomurqa sinchi kusisqata. 44 Huklaw nacionniyoq runakunapa allpantam qoykarirqa. Chay runakunapa llamkasqantam dueochaykachirqa 45 chaynapi decretonkunata kasukunankupaq, chaynapi yachachisqankunata cumplinankupaq. Aleluya!
Salmo 106
Aleluya! Allin kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. 2 Pitaq rimarinqa atiywan Tayta Diospa rurasqankunamanta? Pitaq willakunqa Tayta Diosqa alabana kasqanmanta? 3 Mayna kusisqam Diospa reglamenton cumpliqkunaqa! Mayna kusisqam
1
Israel castaqa mana kasukuq kasqankumanta
SALMOS106
4
1022
tukuy tiempopi allinta ruraqkunaqa! Dios Taytally, runaykikunata favorecespaykiqa yuyariykullaway. Salvanaykipaq hamuspaykiqa yuyariykullaway. 5 Chaynapim akllasqaykikunapaq allin rurasqaykita qawasaq. Chaynapim nacionnikipa kusikusqanwan kusikusaq. Chaynapim runaykikunawan oqapas alabasaq. Abueloyku hinam huchallikurqaniku. Mana allinllatam oqaykupas rurarqaniku. Huchallatam oqaykupas rurarqaniku. 7 Egipto nacionpi milagroykikunamantaqa abueloykutam mana imapas qokurqachu. Achka-achka kutipi kuyapayasqaykitam mana yuyarirqakuchu. Puka Lamar Qochapa waqtanpim mana kasusurqankichu.
6
Chaywanpas Tayta Diosmi salvaykurqa sutinrayku chaynapi ancha atiyniyoq reqsisqa kananrayku. 9 Puku Lamar Qochata kamachiptinmi chakirurqa. Chay ukuntam chunniqninta hina pasachirqa. 10 Chaynatam cheqniqninkunamanta salvarqa. Chaynatam enemigonkunamanta librarqa. 11 Contraqnin runakunatam yaku pamparurqa. Manam hukllapas kawsarqachu paykunamantaqa. 12 Chaymi Diospa palabranta creerqaku. Chaymi payman takispa alabarqaku.
8 13
Chayllam qonqarurqaku
1023
SALMOS106
Diospa rurasqankunata. Manam suyarqakuchu paypa piensasqankunata. 14 Munasqallanku mikuytam munarqaku chunniqpi. Chaynapim Diosta piachirqaku purunpi. 15 Chaymi pay qorqa maakusqankuta ichaqa kachamurqam wauchikuq onqoyta. Campamentonpipas paykunaqa Moisesmantam envidiakurqaku. Tayta Diospaq sapaqchasqan Aaronmantam envidiakurqaku. 17 Chaymi allpa kicharikuruspa Datan runata millpururqa. Abiramtapas kuska kaqmasinkunatawanmi taparurqa. 18 Ninam paykunapa huunakuyninpi ratarirurqa. Mana allin ruraq runakunatam ruparurqa.
16
Oreb lawpim toro taytachata rurarqaku. Qorimanta fundisqa taytachatam rurarqaku. 20 Kanchariq Diosninkutam paykunaqa tikrarurqaku. Qora mikuq animalpa imagenninwanmi tikrarurqaku. 21 Salvaqninku Diostam paykunaqa qonqarurqaku. Egiptopi atiywan rurasqantam qonqarurqaku. 22 Qonqarurqakum Cam castapa allpanpi admirakuypaq rurasqanta. Qonqarurqakum Puka Lamar Qochapi manchakuypaq rurasqanta. 23 Chaymi paykunata tukurunanpaq Dios rimarirqa. Ichaqa akllakusqan Moisesmi chawpinkupi sayaykurqa. Piakuyninta tanichinanpaqmi
19
SALMOS106
1024
chaypi sayaykurqa. Mana tukusqa kanankupaqmi chaypi sayaykurqa. Chaymantapas munayllapaqa allpatam despreciarqaku. Diospa promesanpi mana creespam despreciarqaku. 25 Diospa contranpim karpanku ukupi rimarqaku. Tayta Diospa nisqanta mana kasukuqmi karqaku. 26 Chaymi paykunapa contranpi jurarqa. Chaymi chunniqpi wauchinanpaq rimarqa. 27 Payqa jurarqa mirayninkutapas nacionkunapi wauchinanpaqmi. Payqa jurarqa mirayninkutapas runakunapa kasqanman cheqechinanpaqmi.
24 28
Baal-peor taytacha adoraqkunamanmi hukllawakurqaku. Wauqkunaman ofrecesqanku aychatam mikurqaku. 29 Diostam piachirqaku mana allin rurasqankuwan chaymi paykunata castigarqa peste onqoywan. 30 Fineesmi huchallikuqpa contranpi hatarirurqa. Hinaptinmi peste onqoyqa chayraq tanirurqa. 31 Chaymi paytaqa allin ruraqpaq Dios chaskirqa. Wia-wiaypaqmi mirayninkunatapas chaskirqa. Meriba sutiyoq yakupa kasqanpipas Diostam piachirqaku chaymi Moisespaq mana allinchu karqa paykunarayku. 33 Paytam piarachirqaku sinchita hinaptinmi rimarqa hapisqanta.
32 34
Tayta Diospa chinkachiy munasqankunatam mana chinkachirqakuchu. Wauchiychik chay runakunata,
1025
SALMOS106
nichkaptinmi mana chinkachirqakuchu. Aswanraqmi chay nacionkunapi runakunawan hukllawanakurqaku. Paykunapa imam ruranankuta yacharuspam chaynataa rurarqaku. 36 Taytacha-mamachankutaam adorarqaku. Chaykunam paykunata pantarachirqaku. 37 Demoniokunapaqmi qari churi-wawankuta wauchirqaku. Demoniokunapaqmi warmi churi-wawankuta wauchirqaku. 38 Paykunam wauchirqaku Canaan allpapi inocente wawakunata. Canaan runakunapa taytacha-mamachankupaqmi wauchirqaku churi-wawankuta. Chaymi chay nacionpi runakuna huchayoq karqaku wauchisqankumanta. 39 Chay rurasqankuwanmi millakuypaqa rikurirurqaku. Chuchumika warmi hinam rurayninkuwan huchallikurqaku.
35
Tayta Diosmi anchata runankunapa contranpi rabiarurqa. Tayta Diosmi runankunata millakuypaqtaa qawarqa. 41 Dios mana reqsiq nacionkunamanmi qoykurqa. Cheqniqninkunaam paykunapiqa munaychakurqa. 42 Enemigonkunam akarichirqaku. Paykunapa humillachisqanam karqaku. 43 Achka kutitam Dios librarqa paykunata. Aswanqa manam kasukurqakuchu consejasqanta. Humillachisqam karqaku mana allin rurasqankumanta. 44 Chaywanpas Tayta Diosqa qawarirqam llakikuypi kasqankuta. Chaywanpas payqa uyarirqam qaparispa maakusqankuta. 45 Paykunawan contrato rurasqanta yuyarispam
40
SALMOS106,107
1026
mana castigarqachu. Sinchi kuyapayakuq kasqanraykum mana castigarqachu. 46 Preso pusaqninkunawanmi llakipayariykachirqa. Llapallan presochaqninkunawanmi llakipayariykachirqa.
47
Dios Taytallayku, qampuniy salvaykullawayku. Nacionkunamantay huuykuwayku qanman graciasta qonaykupaq. Nacionkunamantay huuykuwayku kusikuyllawana alabanaykupaq. Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa alabasqay kachun. Wiaymanta wiaykamay payqa alabasqa kachun. Llapallan runakunay: Amen, nispa nichun. Aleluya! PICHQA KAQ LIBRO (107-150)
48
Salmo 107
Allin kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. 2 Chaynatay nichunku Tayta Diospa reclamasqankuna. Chaynatay nichunku enemigonkunamanta reclamasqankuna. 3 Chaynatay nichunku nacionkunamanta huunasqankunapas, intipa qespimunan lawmanta huusqankunapas, intipa seqaykunan lawmanta huunasqankunapas chaynataq lamar qocha lawmanta huunasqankunapas.
1
Tayta Diospa kuyapayakuyninmanta
1027
SALMOS107
Chunniqpim purirqaku pantaruspanku. Purunpim purirqaku pantaruspanku. Llaqtaman riq antam mana tarirqakuchu. *Yachanankupaqmi mana tarirqakuchu. 5 Yarqaymanta kaspankum waunayarqaku. Yakumanta kaspankum waunayarqaku. 6 Chaymi llakikuypi kaspanku qayakurqaku Tayta Diosta. Chaymi paykunata libraykurqa sasachakuyninkumanta. 7 Derecho annintam paykunata pusarqa. *Yachanankupaq llaqtamanmi paykunata pusarqa.
4
Kuyapayakuyninmantay Tayta Diosman graciasta qochunku. Runakunapaq milagronkunamantay graciasta qochunku. 9 Payqa yakunayasqatam tanichin. Payqa yarqasqatam saksachin.
8
Wakinmi *yacharqa sinchi tutayaypi akarichisqa. Wakinmi yacharqa fierromanta cadenawan presochasqa. 11 Chaynaqa karqaku Tayta Diospa palabranta mana kasukusqankuraykum, alto-altopi kaq Diospa piensasqankunata despreciasqankuraykum. 12 Chaymi sasa llamkaywan humillachisqa karqaku. Wichiykuptinkupas manam pipas yanaparqachu. 13 Chaymi llakikuypi kaspanku qayakurqaku Tayta Diosta. Chaymi paykunata salvaykurqa sasachakuyninkumanta. 14 Sinchi tutayaymantam paykunata horqorurqa. Preso kasqanku cadenatam tipiparurqa.
10
SALMOS107
15
1028
Kuyapayakuyninmantay Tayta Diosman graciasta qochunku. Runakunapaq milagronkunamantay graciasta qochunku. 16 Broncemanta punkukunatam pakiparurqa. Fierromanta cerrojokunatam chamchaparurqa.
17
Wakinmi mana kasukusqankurayku mana yuyayniyoqa rikurirurqaku. Mana allin rurasqankuraykum paykunaqa akarirqaku. 18 Llapallan mikuytam millakurqaku. Wauy patankamam chayarurqaku. 19 Chaymi llakikuypi kaspanku qayakurqaku Tayta Diosta. Chaymi paykunata salvaykurqa sasachakuyninkumanta. 20 Palabranta nimuspam sanoyachirqa. Wauymantam paykunata librarqa. 21 Kuyapayakuyninmantay Tayta Diosman graciasta qochunku. Runakunapaq milagronkunamantay graciasta qochunku. 22 Payta adoranaykichikpaqy animalkunata wauchiychik. Rurasqankunamantay kusikuyllawana willakuychik. Lamar qochapi buquekunawan riqkunam, lamar qochapi negocio ruraqkunam 24 rikurqaku Tayta Diospa rurasqankunata, lamar qochapi rurasqan milagrokunata. 25 Rimarispanmi sinchillataa wayrarachirqa. Olankunatam altokunaman hoqarichirqa. 26 Buquekunam altomanraq hoqarikurqaku. Lamar qochapa ukunmanraqmi uraykurqaku. Runakunam pasaypaqta hukmanyarurqaku. 27 Sinkakuna hinam runakuna pasaypaq tamsaykacharqaku. Buque manejay yachasqankupas manaam valerqaachu. 28 Chaymi llakikuypi kaspanku qayakurqaku Tayta Diosta. Chaymi paykunata horqorurqa sasachakuyninkumanta.
23
1029
SALMOS107
Sinchi wayratam menosyachirqa. Hatun olakunatam hawkayachirqa. 30 Tukuy chaykuna hawkayaruptinataqmi chayraq kusikurqaku. Tayta Dios yanapaptinmi munasqanku llaqtaman chayarqaku. 31 Kuyapayakuyninmantay Tayta Diosman graciasta qochunku. Runakunapaq milagronkunamantay graciasta qochunku. 32 Runakunapa huunakuyninpiy hatunchaychik. Ancianokunapa huunakuyninpiy alabaychik.
29
Mayukunata chakirachiptinmi chunniq allpaa rikurirurqa. Pukyukunata chakirachiptinmi chaki allpaa rikurirurqa. 34 Kawsay qespiq allpakunatam qollpa allpaman tikrarurqa. Mana allin runakuna *yachasqanraykum chaynaman tikrarurqa. 35 Chunniq allpatam qochayoq allpaman tikrarqa. Chaki allpatam pukyuyoq allpaman tikrarqa. 36 Chaymanmi churarqa yarqaymanta kaqkunata. Chaypim hatarichirqaku *yachanankupaq llaqtata. 37 Chakrakunapim tarpurqaku. Uvas plantakunatam tarpurqaku hinaspam achkanpi cosecharqaku. 38 Paykunata bendeciptinmi achkaman mirarqaku. Paykunata bendeciptinmi animalninkupas mirarqaku. 39 Menosyachisqa, humillachisqam paykunaqa karqaku. akariypi, sasachakuypi, llakikuypim karqaku. 40 Diosqa desprecianmi kamachikuq runatapas. Payqa mana anpa kananpim purichin paykunatapas. Payqa pantaypim
33
SALMOS107,108
1030
purichin paykunatapas. Wakchakunatam hoqarin akarisqanmanta. Ovejakunata hinam mirachin castankuta. 42 Allin ruraq runakunam qawaspanku kusikunku. Llapallan mana allin ruraqkunam upallanku.
41 43
Yuyayniyoq runaqa chaykunapiy piensachun. Tayta Diospa kuyapayakuynintay entiendechun.
Salmo 108
Tayta Diospa yanapaykuynin maakusqanmanta
Diosnilly, oqaqa takinaypaqmi listollaa kachkani. Tukuy sonqowan takipunaypaqmi listollaa kachkani. 2 Hatun arpa rikchariy. Taksa arpa rikchariy. Hatarichisaq intitay. 3 Dios Taytally, runakunapa qayllanpim graciasta qosqayki. Dios Taytally, tukuy nacionkunapim takikunata takipusqayki. 4 Cielokunamantapas alto-altoraqmi qampa kuyapayakuynikiqa. Puyukunamanpas haypaq hinaraqmi confiakunapaq kaynikiqa. 5 Diosnilly, cielokunapa altonkamay hatunchasqa kay. Diosnilly, tukuy kay pachapiy allin reqsisqa kay. 6 Chaynapi kuyasqaykikuna librasqa kanaykupaq. Atiynikiwany salvaykuwayku
1
1031
SALMOS108,109
librasqa kanaykupaq. Qampuniy contestaykuwayku librasqa kanaykupaq. 7 Diosmi santuarionpi nirqa: Mayna kusikuywanmi rakinasaq Siquem llaqtapi allpakunata! Mayna kusikuywanmi partipasaq Sucot Qechwapi allpakunata! 8 Galaad allpakunaqa oqapam. Manases allpakunaqa oqapam. Efrainqa cascowan hina harkachikunaymi. Judaqa akllakusqay gobiernaqmi. 9 Moab nacionmi ichaqa lavatorio hina mayllakunay. Edom nacionataqmi oqapa usutay wikapanay. Filistea nacionataqmi venceruspay qaparinay. Pitaq pusawanqa murallasqa llaqtamanqa? Pitaq pusawanqa Edom nacionmanqa? 11 Qamqariki Diosnilly, manam sayapakuwankikuachu. Qamqariki Diosnilly, tropaykuwanpas manam lloqsinkiachu. 12 Enemigoykupa contranpiy yanapaykuwayku. Runapa yanapakuyninqa manam imapaqpas valenchu. 13 Diospa yanapakuyninwanmi vencesun oqanchikqa. Paymi saruparunqa enemigonchikkunataqa.
10
Salmo 109
Vengakunanpaq Tayta Diosta qayakusqan
oqaqa alabaykim Diosnilly. Amay upallaychu Diosnilly. 2 Mana allin runakunam contraypi rimanku. Engaakuqkunam contraypi rimanku. Llullallatam contraypi rimanku. 3 Muyuriqniymantam insultawanku.
1
Takiqkunapa maestronpaq. Diosman Davidpa takisqan
SALMOS109
4
1032
Mana imamantam atacawanku. Kuyachkaptiypas acusawankuraqmi. oqallayqa maakullachkaykiraqmi. 5 Allinta rurachkaptiypas mana allinwanmi kutichiwanku. Paykunataqa kuyachkaptiypas cheqniypaqraqmi-cheqniwanku. Mana allin runay chayna runataqa juzgachun. Enemigon runay chayna runataqa acusachun. 7 Juzgasqa kaspapas huchayoqy rikurichun. Paypa maakusqanpas huchanpaqy kachun. 8 Watankunapas pisillaay kachun. Oficionmanpas huk runaay yaykuchun. 9 Churinkunapas mana taytayoqy rikurichun. Warminpas mana qosayoqy rikurichun. 10 Churinkunapas maakustiny wasin-wasin purichunku. Purmachisqa wasinkumantay wischusqa kachunku. 11 Llapa ima kapuqnintapas manuqnin runay apakuchun. Tukuy ima ganasqantapas forasterokunay qechuruchun. 12 Paymanta kuyapayaqninqa amay pipas kachunchu. Mana piyniyoq churinkunatapas amay pipas llakipayachunchu. 13 Paypaqa mirayninpas tukusqay kachun. Paypaqa sutinpas wiaypaqy chinkachun. 14 Dios Taytally, taytanpa mana allin rurasqantaqa amay qonqaychu. Mamanpa huchallikusqantaqa amay pampachaychu. 15 Dios Taytally, paypa huchankunataqa amapuniy qonqaychu.
6
1033
SALMOS109
Kay pachapiqa amaay pipas yuyachunchu. Mana kuyapayarispanmi pitapas akarichirqa. akariqtawan wakchatam payqa akarichirqa. Sonqonpi hukmanyasqatam waunankama akarichirqa. 17 akayllata kuyasqanraykuy kikinpuni akasqa kachun. Mana favorecekuq kasqanraykuy amataq favorecesqachu kachun. 18 Pachawan hinam akaypa intusqan karqa. Chay akayqa yaku hinaraqmi ukunmanpas yaykururqa. Chay akayqa tullunkunamanpas aceite hinaraqmi yaykururqa. 19 Chaynaqa chay akayqa pachan hinay kachun. Chumpin hinaraqy wiaypaq kachun. 20 Dios Taytally, chaynatay pagay cheqniqniykunaman. Chaynatay pagay contraypi rimaqkunaman.
16
Seor Diosnilly, qamqa allintay ruraykullaway. Pim kasqaykiraykuy libraykullaway. Kuyapayakuq kasqaykiraykuy libraykullaway. 22 oqaqa akariq wakcham kallachkani. Sinchi llakisqa sonqoyoqmi kallachkani. 23 Chinkaruq llantuy hinallaam kallachkani. Wikaparusqa aqarway hinallaam kallachkani. 24 Moqoykunapas katkatatachkanmi ayunasqayrayku. oqallayqa tulluyaruniam mana mikusqayrayku. 25 Paykunam oqamanta asikunku. Qawariwaspankum umankutapas aywirinku.
21 26
Yupaychasqay Dios Taytally, oqallaytaqa qampuniy
SALMOS109,110
1034
yanapaykullaway. Kuyapayakuynikiman hinay salvaykullaway. 27 Dios Taytally, yachachunkuy kayqa atiyniki kasqanta. Dios Taytally, yachachunkuy kaytaqa qampuni rurasqaykita. 28 akawaptinkupas qamqa bendeciwankim. Hatariptinkupas qamqa penqarachinkim. Kay serviqnikitaqa kusichiwankim. 29 Acusaqniykunaqa pachawan churasqa hinay penqaypi kachunku. Paykunaqa capawan churachisqa hinay penqaypi kachunku.
30
oqaqa Tayta Diosmanmi anchata graciasta qosaq. oqaqa achka runapa qayllanpim payta alabasaq. 31 Payqa wakchapa favorninpim sayaykun. Waunanpaq juzgaqninmantam salvaykun.
Salmo 110
Tayta Diospa akllasqan reymanta
1
Tayta Diosmi seorniyta nirqa: Enemigoykikunata vencenaykamay *alleqniypi tiyaykuy. Enemigoykikunata saruchinaykamay alleqniypi tiyaykuy.
Tayta Diosmi Sion llaqtamanta atiywan gobiernachisunki. Qamqa enemigoykikunapi munaychakunaykipaqmi gobiernachisunki. 3 Atiywan peleasqayki punchawpim runaykikuna entregakusunki. Sumaqllaa kasqayki punchawpim kikinkumanta hamusunki. Achikyaq sulla hinam
2
1035
SALMOS110,111
akllasqayki mozokuna hamusunki.

4
Tayta Diosmi kaynata jurarqa. Rimarispanqa mana qepaman kutiqmi jurarqa: Qamqa wiaypaq sacerdotem kanki, nispa. Qamqa Melquisedecman rikchakuqmi kanki, nispa.
Seormi kachkan alleq lawnikipipas. Piakusqan punchawmi tukurunqa reykunatapas. 6 Nacionkunatam juzganqa. Ayakunatam montonqa. Tukuy kay pachapi jefekunatam tukurunqa. 7 Wayqopi yakutam risqanpi tomanqa. Chay yakum mosoqmanta kallpanchaykunqa.
5
Salmo 111
Tayta Diospa rurasqankunamanta
Tukuy sonqoywanmi Tayta Diosman graciasta qosaq. Allin runakunapa qayllanpim Tayta Diosman graciasta qosaq. Llapan runakunapa qayllanpim Tayta Diosman graciasta qosaq. 2 Tayta Diospa rurasqanqa admirakuypaqmi. Chaykunata pipas kuyaqqa yuyaymananmi. 3 Rurasqankunaqa suma-sumaqmi. Payqa wiaypaq allin ruraqmi. 4 Milagronkunatapas yuyachinmi.
1
Aleluya!
Tayta Diosqa llakipayakuqmi. Tayta Diosqa kuyapayakuqmi. 5 Payqa mikusqatam uywachkan respetaqninkunataqa. Payqa wiaypaqmi yuyachkan
SALMOS111,112
6
1036
contratontaqa. Atiyninwan rurasqankunatam runakunaman rikuchirqa. Huklaw nacionniyoqkunapa allpantam paykunawan dueoyachirqa. 7 Paypa rurasqankunaqa confiakunapaqmi. Payqa imapas allin arreglaqmi. Lliw kamachikuyninkunapas confiakunapaqmi. 8 Chay kamachikuyninkunaqa wia-wiaypaqmi takyachkan. Chay kamachikuyninkunaqa confiakunapaqmi mana pantayniyoq kachkan. 9 Payqa runankunatam librarqa. Wiaypaqmi contratonta rurarqa. Payqa chuyay-chuyay Diosmi. Payqa ancha respetana Diosmi.
10
Yachayniyoq kanapaqqa Tayta Diostam respetana. Tukuymanta puntataqa allin yuyayniyoqmi kamachikuyninkuna cumpliqkunaqa. Wiaypaq alabanam Tayta Diosqa.
Salmo 112
Tayta Dios respetaq runapa kusikusqanmanta
Mayna kusisqam Tayta Dios respetaq runaqa! Mayna kusisqam kamachikuyninkunapi kusikuq runaqa! 2 Paypaqa mirayninpas kay pachapim sinchi atiyniyoq kanqaku. Mana pantaq runapa mirayninqa bendecisqam kanqaku. 3 Payqa wasinpipas qori-qollqeyoqmi kachkan. Payqa wasinpipas kapuqniyoqmi kachkan. Payqa wiaypaqmi allinta rurachkan. 4 Chay runaqa tutayaypim kanchay hina. Mana pantaqkunapaqmi kanchay hina. Chay runaqa kuyapayakuqmi.
1
Aleluya!
1037
SALMOS112,113
Chay runaqa llakipayakuqmi. Payqa allinkunata ruraqmi. 5 Allin runaqa kuyapayakuqmi. Allin runaqa prestakuykuqmi. Payqa negocionpipas concienciayoqmi. 6 Allin ruraq runaqa wiaypaq mana urmaqmi kanqa. Allin ruraq runaqa wiaypaqmi yuyarisqa kanqa. 7 Mana allin noticiamantaqa manam manchakunchu. Tayta Diospi confiakusqanraykum mana imapas qokunchu. 8 Qaqa hina sayaspa mana manchakuqmi kanqa. Enemigonkuna vencechikusqantam qawanqa. 9 Wakchakunamanmi imallantapas aypuykarin. Wakchakunamanmi imallantapas qoykarin. Allin rurasqanqa wia-wiaypaqmi kanqa. Allin reqsisqa kaspanmi respetasqa kanqa. 10 Mana allin ruraq runaqa payta qawaspanmi piapayanqa. Kachupakusparaq qawaptinmi kallpanpas chinkarirunqa. Mana allin ruraq runapa munasqanqa pasaypaqtam chinkarunqa.
Salmo 113
Kuyapayakuyninmanta Tayta Diosta alabaychik
1
Tayta Diospa serviqninkuna, paytay alabaychik. Tayta Diospa serviqninkuna, sutinraykuy alabaychik.
Aleluya!
Kunanmanta wiaykamay Tayta Diosqa alabasqa kachun. Kunanmanta wiaykamay sutinrayku alabasqa kachun. 3 Intipa qespimunan lawmantaraqy Tayta Diosqa alabasqa kachun. Intipa seqaykunan lawkamaraqy Tayta Diosqa alabasqa kachun.
2
SALMOS113,114
4
1038
Tayta Diosqa llapallan nacionkunapa hawanpiraqmi kachkan. Alto cielokunamantapas kanchariqraqmi payqa kachkan.
Yupaychasqanchik Tayta Dios hinaqa manam pipas kanchu. Alto-altopi tiyaspa gobiernaq hinaqa manam pipas kanchu. 6 Chayna kachkaspapas kumuykusparaqmi cielokunata qawaykamun. Chayna kachkaspapas kumuykusparaqmi kay pachata qawaykamun. 7 Payqa wakcha runatapas allpamantaraqmi hoqariykun. Payqa mana imayoqtapas qopa patamantaraqmi hoqariykun. 8 Paytaqa hoqariykun kamachikuqkunawan tiyaykachinanpaqmi. Paytaqa hoqariykun runamasinkuna kamachiqkunawan tiyaykachinanpaqmi. 9 Payqa mana wachakuqtapas wawasapatam ruraykun. Chay warmiataqmi wawasapa kasqanrayku kusikun.
5
Aleluya!
Salmo 114
Egipto nacionmanta Israel casta lloqsimuptinmi otaq huk simi rimaq nacionmanta Jacobpa castan lloqsimuptinmi 2 Juda casta runakuna Tayta Diospa santuarion hina rikurirqa. Israel casta runakunaataqmi gobiernasqan runakunaa rikurirqa.
1 3
Egipto nacionmanta lloqsimusqanku yuyarina taki
Lamar qochapas paykunata rikuruspanmi anchurikururqa. Jordan Mayupas qepaman
1039
4
SALMOS114,115
kutirispanmi kicharikururqa. Pawaykachaq carnerokuna hinam orqokuna kusikurqaku. Pawaykachaq chitakuna hinam moqokunapas kusikurqaku.
Lamar qocha imanasqataq qamqa anchurikurqanki? Jordan Mayu imanasqataq qamqa kicharikurqanki? 6 Orqokuna imanasqataq pawaykachaq carnerokuna hina kusikurqankichik? Moqokuna imanasqataq pawaykachaq chitakuna hina kusikurqankichik?
5
Yaw allpa pacha! qamqa Seorpa qayllanpiy katkatatay. Jacobpa Diosninpa qayllanpiy katkatatay. 8 Paymi qaqamanta lloqsichispa yakuta qochachirqa. Qaqa rumimantam pukyu yakuta toqyachimurqa.
7
Salmo 115
Dios Taytally, alabasqaqa kasaqku amay oqaykuchu. Qamllam alabasqaqa kanayki manam oqaykuchu. Kuyapayakuq kasqaykimantam alabasqa kanayki. Confiakunapaq kasqaykimantam alabasqa kanayki. 2 Imanasqataq runakunaqa tapunakunku: Maypitaq Israel castakunapa Diosninkuqa kachkan? nispa. 3 Chaymi contestaniku: Diosniykuqa hanaq pachapim kachkan. Payqa tukuy munasqantam ruran, nispa.
1
Tayta Diosqa manam taytacha-mamachakuna hinachu.
SALMOS115
4
1040
Paykunapa taytacha-mamachankuqa qori-qollqellam. Tukuy chaykunaqa runakunapa rurasqankunallam. 5 Simiyoq kaspapas manam rimankuchu. awiyoq kaspapas manam qawakunkuchu. 6 Rinriyoq kaspapas manam uyarinkuchu. Senqayoq kaspapas manam muskinkuchu. 7 Makiyoq kaspapas manam llachpankuchu. Chakiyoq kaspapas manam purinkuchu. Kunkayoq kaspapas manam qaparinkuchu. 8 Chaykunamanmi rikchakun chaykuna ruraqkunapas. Chaykunamanmi rikchakun chaykunapi confiakuqkunapas. Israel castakuna, Tayta Diospiy confiakuychik. Paymi oqanchiktaqa yanapaykuwanchik. Paymi oqanchiktaqa defiendeykuwanchik. 10 Aaron castakuna, Tayta Diospiy confiakuychik. Paymi oqanchiktaqa yanapaykuwanchik. Paymi oqanchiktaqa defiendeykuwanchik. 11 Tayta Dios respetaqkuna, Tayta Diospiy confiakuychik. Paymi oqanchiktaqa yanapaykuwanchik. Paymi oqanchiktaqa defiendeykuwanchik.
9 12
Tayta Diosmi yuyarirun oqanchikmantaqa. Paymi bendeciwasunchik oqanchiktaqa. Israel castakunatam bendecinqa. Aaron castakunatam bendecinqa. 13 Respetaqninkunatam Tayta Diosqa bendeciwasun. Hatuntapas-taksatapas paymi bendeciwasun.
14
Tayta Diosy mirachisunkichik achkanpi. Churikichiktapas mirachichuny achkanpi. 15 Cielokunatapas unanchaq
1041
SALMOS115,116
Tayta Diosmi bendecisunkichik. Kay pachatapas unanchaq Tayta Diosmi bendecisunkichik. Tayta Diospam hanaq pachaqa. Kay pachataataqmi runakunaman qorqa. 17 Wausqakunaqa manaam Tayta Diostaqa alabankuachu. Upallaruqkunapa kasqanman uraykuqkunaqa manam alabankuachu. 18 oqanchikqa Tayta Diostam alabasunchik. Kunanmanta wiaykamam Tayta Diosta alabasunchik.
16
Aleluya!
Salmo 116
Qayakullasqayta uyariykuwasqanraykum Tayta Diosta kuyani. Ruegakullasqayta uyariykuwasqanraykum Tayta Diosta kuyani. 2 Chaylla uyariwasqanraykum paytaqa maakusaq. oqallayqa kawsanaykamam paytaqa maakusaq. 3 Wauymi waskawanpas watasqata hina chaqnarullawan. Waunayaywan akarichkaqta hinam oqataqa hapirullawan. Sasachakuywan llakikuyllam oqallaytaqa hapirullawan. 4 Hinaptinmi Tayta Diosta qayakurqani. Libraykuwananpaqmi Tayta Diosta qayakurqani.
1
Tayta Diosman gracias qonapaq
Tayta Diosqa kuyapayakuqmi. Tayta Diosqa allinlla ruraqmi. Diosninchikqa llakipayakuqmi. 6 Tayta Diosqa waqaychanmi pisi experienciayoq runakunataqa. Llumpay muchuypi kachkaptiymi salvaykuwarqa oqataqa. 7 Sonqollaymi kunanqa hawkayaruna. Tayta Dios allinyaykachiptinmi hawkayaruna.
5
SALMOS116
8
1042
Waunaymanta libraykuwasqanraykum, waqanaymanta libraykuwasqanraykum, urmanaymanta harkaykuwasqanraykum 9 Tayta Diosllapaqa kawsasaq. Kawsaqkunapa allpanpim kawsasaq.
10
Hatun llakikuypim kachkani, nisparaqmi confiakurqani. 11 Lliw runaqa llullam, nispaymi llutanpi rimarqani.
12
oqallayqa imatataq Tayta Diosmanqa kutichisaq? Lliw allinyaykachiwasqanmantaqa imatataq paymanqa kutichisaq? 13 Kusisqam salvacionta chaskisaq. Tayta Diostam oqaqa qayakusaq. 14 Tayta Diosmanmi prometekusqaykunata cumplisaq. Llapallan runakunapa qayllanpim cumplisaq. Diosman sonqo runakuna waukuptinqa manam yanqallapaqchu hapin Tayta Diosqa. 16 Dios Taytally, serviqnikim oqaqa kallani. Serviqnikipa wawanmi kallani. Qanmi watawasqankuta tipirurqanki. 17 Graciasta qonaypaqmi animalta wauchipusqayki. Qam Tayta Diostam oqaqa qayakamusqayki. 18 Tayta Diosmanmi prometekusqaykunata cumplisaq. Llapallan runakunapa qayllanpim cumplisaq. 19 Dios Taytally, temploykipa pationkunapim oqaqa cumplisaq. Jerusalen llaqtapim oqaqa cumplisaq. Aleluya!
15
1043
SALMOS117,118
Salmo 117
Nacionkuna, llapallaykichik Tayta Diosta alabaychik. Runakuna, llapallaykichik Tayta Diosta yupaychaychik. 2 oqanchikpaq kuyakuyninqa llumpa-llumpay hatunllaam. Tayta Diosqa wiaypaqpuni llumpay confiakunanchikam.
1
Tayta Diosman takiychik!
Aleluya!
Salmo 118
Allin kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. 2 Israel castakuna, Payqa wiaypaq kuyapayakuqmi, nispay niychik. 3 Aaron castakuna, Payqa wiaypaq kuyapayakuqmi, nispay niychik. 4 Tayta Dios respetaqkuna, Payqa wiaypaq kuyapayakuqmi, nispay niychik. 5 Llakisqa kaspaymi qayakurqani Tayta Diosta. Contestawaspanmi horqoykuwarqa kichki sitiomanta. 6 Tayta Diosmi yanapawaqniyqa, manam manchakusaqchu. Runapa imapas rurawanantaqa manam manchakusaqchu. 7 Tayta Diosmi yanapawaqniyqa. Yanapawaqniykuna ukupim yanapawan payqa. Cheqniqniykunatam qawasaq, vencesqatam qawasaq. 8 Runakunapi hapipakunamantaqa Tayta Diosllapim confiakunanchik.
1
Salvasqanmanta Tayta Diosman gracias qosqan
SALMOS118
9
1044
Kamachikuqkunapi hapipakunamantaqa Tayta Diosllapim confiakunanchik.
Llapallan nacionmanta runakunam muyuriruwanku. Aswanqa Tayta Dios yanapawaptinmi vencerurqani. 11 Muyuriwaspankum chawpicharuwanku. Aswanqa Tayta Dios yanapawaptinmi vencerurqani. 12 Abejakuna hinam muyuriruwanku. Kichkapi nina hinam ruparunku. Aswanqa Tayta Dios yanapawaptinmi vencerurqani. 13 Urmaykunaypaqmi paykuna tanqaykuwarqa, ichaqa Tayta Diosmi yanapaykuwarqa. 14 Tayta Diosmi kallpanchawaqniyqa. Alabanaypaqmi takisaq oqaqa. Paytaqmi salvaqniyqa karurqa.
10 15
Allin ruraqkunapa wasinpiqa kusikuywanmi qaparichkanku. Salvasqa kasqankumantam kusikuywan qaparichkanku: Tayta Diosqa atiyninwanmi vencerun, nispam nichkanku. 16 Tayta Diospa atiyninqa admirakuypaqmi, nispam nichkanku. Tayta Diosqa atiyninwanmi vencerun, nispam nichkanku. 17 Manam wausaqchu oqaqa aswanqa kawsasaqmi. Kawsasaqqa Tayta Diospa rurasqankunamanta willakunaypaqmi. 18 Tayta Diosmi sinchita castigawarqa ichaqa manam waunaykamachu castigawarqa.
19
Allin kaqman yaykuna punkukunatay kichawaychik. Tayta Dios alabaq yaykunaypaqy kichawaychik. Tayta Diospa punkunmi chayqa. Chaynintam yaykun allin ruraqkunaqa.
20
1045
SALMOS118,119
Dios Taytally, uyarimuwasqaykiraykum graciasta qomullayki. Salvaqniy kasqaykiraykum graciasta qomullayki. 22 Wasi perqaqkunapa wischupakusqanku rumiqa cimientopi eskinan hapiq rumiam rikurirurqa. 23 Kaytaqa rurarun Tayta Diosmi. Kay qawasqanchikqa admirakuypaqmi. 24 Chay punchawqa Tayta Diospa rurasqanmi. Chay punchawpiqa kusikusunchikmi.
21 25
Dios Taytally, ruegakamullaykim, kunany salvaykullawayku. Dios Taytally, ruegakamullaykim, kunany allinchaykuwayku.
26
Alabasqay kachun Tayta Diospa sutinpi hamuqqa. Tayta Diospa templonmantam maapuchkaykiku bendicionnintaqa. 27 Tayta Diosllam Diosqa. Payllam kanchariwaqninchikqa. Kallmakunatay hapiychik. Fiestapaqy huunakuychik. Altarkamay asuykamuychik.
28
Diosniy kasqaykiraykum graciasta qosqayki. Diosniy kasqaykiraykum qamta hatunchasqayki. 29 Allin kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. Payqa wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik.
Salmo 119
HUK 1 Mayna kusisqam Tayta Diospa munallasqanman hina kawsaqkunaqa!
Tayta Diospa yachachikuyninqa sumaqllaa kasqanmanta
SALMOS119
1046
Mayna kusisqam Tayta Diospa yachachisqanman hina kawsaqkunaqa! 2 Mayna kusisqam Tayta Diospa kamachillasqan kasukullaqkunaqa! Mayna kusisqam Tayta Diosta tukuy sonqonwan maskallaqninkunaqa! 3 Allin ruraqmi paykunaqa. Rurachkankupas Diospa munallasqantam. 4 Kunakuyniki kasukusqa kanantamiki munallankiqariki. 5 Allin kawsaytam munallani decretoykikunata kasukunaypaq. 6 Manam penqakullasaqachu lliw kamachisqaykita cumplillaspayqa. 7 Cheqap sonqollam gracias nisaq lliw reglamentoykita yachallaspayqa. 8 Decretoykitam kasukusaq. Pasaypaqtaqa amam saqewankichu. ISKAY 9 Mozoqa imaynatataq mana huchallikuspa kawsanman? Palabraykita kasukuspanmi mana huchallikuqqa kawsanman. 10 oqallayqa tukuy sonqoywanmi maskayki qamtaqa. Amay karunchawaychu kamachikuynikikunamantaqa. 11 Qampa palabraykitam sonqoypi waqaycharqani. Contraykipi mana huchallikunaypaqmi sonqoypi waqaycharqani. 12 Dios Taytally, alabasqam qamqa kanki. Decretoykikunatam yachaykachiwanki. 13 oqaqa simiywanmi willakurqani. Llapallan reglamentoykitam willakurqani. 14 Kamachisqaykiman hina kawsaspaymi kusikuni. Qori-qollqemantapas mastaraqmi kusikuni. 15 Encargoykikunapim yuyaymanani. Munasqaykiman hina kawsaytam munani. 16 Kusikunim decretoykikunamantaqa. Manam qonqasaqchu palabraykikunataqa.
17
Kay serviqnikita favoreciwaptikiqa kawsasaqmi.
KIMSA
1047
SALMOS119
Palabraykitapas oqaqa kasukusaqmi. Yuyaymananaypaqy awillaykunata kichaykuway. Admirakuypaq yachachikuynikikunata entiendenaypaqy kichaykuway. 19 oqaqa forasterollam kani kay pachapiqa. Amay pakaykuwaychu kamachisqaykikunataqa. 20 Tukuy tiempopim sinchillataa munachkani. Reglamentoykikuna yachaykuytam munachkani. 21 Kamachisqaykikunamanta pantarusqankuraykum hoqarikuq runakunata qaqcharunki. Kamachisqaykikunamanta pantarusqankuraykum akasqa runakunata qaqcharunki. 22 Kamachikuynikikunata kasukusqayraykuy amaa kamiwachunkuchu. Kamachikuynikikunata kasukusqayraykuy amaa despreciawachunkuchu. 23 Kamachikuqkuna contraypi rimanakuruptinkupas kay serviqnikiqa decretoykikunapim yuyaymanasaqpas. 24 Kamachikuynikikunaqa kusichiqniymi. Runakuna hina consejawaqniymi. TAWA 25 Pasaypaqam waunayachkani oqallayqa. Prometewasqaykiman hinay kawsaykachiwayqa. 26 Kawsasqaymanta willakuptiymi contestaykuwarqankiqa. Decretoykikunatapas yachaykachiway oqallaymanqa. 27 Encargoykikunaman hina kawsanaypaqy entiendeykachiway. Milagroykikunapi yuyaymananaypaqy entiendeykachiway. 28 Sinchi llakikuymantam sonqollaypas tukukuruchkana. Prometewasqaykiman hinay kallpanchaykullawaya. 29 Llulla rimanaymantay harkaykuway. Yachachikuynikiwany llakipayaykuway. 30 Cheqap anpi puriytaam akllakurqani. Reglamentoykikunata kasukunaypaqam chaskikurqani. 31 Dios Taytally, kamachikuynikikunamanmi
18
SALMOS119
1048
hapipakullani oqaqa. Amay penqaymanqa churaykullawaychu oqataqa. 32 Kamachikuynikikunata cumplinaypaqmi chaylla kachkani. Allin yuyayta qoykuwasqaykiraykum chaynaqa kachkani. PICHQA 33 Dios Taytally, decretoykikunaman hina kawsakuytay yachaykachiway. Kawsanaykama kasukunaypaqy chaykunataqa yachaykachiway. 34 Yachachikuynikita kasukunaypaqy entiendechiway. Tukuy sonqoywan kasukunaypaqy entiendechiway. 35 Kamachikusqaykikunaman hina kawsanaypaqy pusaway. Chayman hina kusisqa kawsanaypaqy pusaway. 36 Kamachikuynikikunata kuyanaypaqy yanapaykuway. Engaowan apuyaymantay harkaykuway. 37 Yanqa kaqkunata ama qawanaypaqy waqaychaykuway. Munasqaykiman hina kawsanaypaqy waqaychaykuway. 38 Kay serviqnikiman prometewasqaykitay cumpliy. Respetaqnikikunaman prometesqaykitay cumpliy. 39 Amaay oqataqa kamiwachunkuchu. Manchakusqayraykuy ama kamiwachunkuchu. Sentenciayki allin kasqanraykuy ama kamiwachunkuchu. 40 Encargoykikunatam kuyani oqaqa. Allin kasqaykiraykuy kawsariykachiway oqataqa. SOQTA 41 Dios Taytally, kuyapayariykullaway. Prometesqaykiman hinay salvaykullaway. 42 Chayna kaptinqa contestasaqmi kamiwaqniytaqa. Qampa palabraykipim confiakuni oqallayqa.
1049
SALMOS119
Amay haykapipas munaychu llulla rimanaytaqa. Reglamentoykikunapim confiakuchkani oqallayqa. 44 Tukuy tiempopim yachachikuynikikunata kasukusaq. Wia-wiaypaqmi yachachikuynikikunata kasukusaq. 45 Chayna kaptinqa libream kawsakusaq. Encargoykikunata cumplisqayraykum librea kawsakusaq. 46 Reykunapa awpaqninpim kamachikuynikikunamanta rimasaq. Mana penqakuspam oqaqa rimasaq. 47 Kamachisqaykikunatam kuyani. Chaykunawanmi kusikuni. 48 Kamachisqaykikunatam kuyani. Kamachisqaykikunatam munani. Decretoykikunapim yuyaymanani. QANCHIS 49 Kay serviqnikiman rimarisqaykitay yuyariy. Confiakunaypaq rimapayawasqayki palabratay yuyariy. 50 Chay prometewasqayki palabrawanmi kawsachiwanki. Llakisqa kachkaptiymi consuelawanki. 51 Hoqarikuq runakunam oqamanta burlakunku. Yachachikuynikikunamantaqa manam karunchakunichu. 52 Dios Taytally, awpaq reglamentoykikunamantam yuyarini. Chaykunawanmi oqallayqa consuelakuni. 53 Mana allin ruraqkunamantam sinchita piakuruni. Yachachikuynikikunata saqerusqankuraykum sinchita piakuruni. 54 Decretoykikunamantaqa takirqanim. Runapa llaqtanpipas takirqanim. 55 Dios Taytally, tutanpas oqaqa qanmantam yuyarini. Yachachikuynikikunatam kasukuni.
43
SALMOS119
56
1050
oqapa imam ruranayqa kaymi: encargoykikuna kasukuymi. PUSAQ 57 Dios Taytally, qanmi oqapa tukuy imayqa kanki. Palabrayki kasukunaypaqmi prometekurqayki. 58 Tukuy sonqoywanmi ruegakurqayki qamtaqa. Prometewasqaykiman hinay kuyapayariykullaway oqataqa. 59 Imayna kawsasqaypim oqaqa piensarqani. Chaymi kamachikuynikikunata kasqanllan kasukurqani. 60 Mana munaspaymi kamachikusqaykikunata kasukurqani. Apurawmanmi kamachikusqaykikunata kasukurqani. 61 Mana allin runakunam chawpicharuwanku. Yachachikuynikikunataqa manam qonqarqanichu. 62 Qanman graciasta qonaypaqmi chawpi tutata hatarillani. Allin reglamentoykikunarayku graciasta qonaypaqmi hatarillani. 63 Llapallan respetasuqnikikunapa amistadninmi kani. Encargoykikuna kasukuqkunapa amistadninmi kani. 64 Dios Taytally, kuyapayankim tukuy kay pachapi kaqkunataqa. Qamqa yachaykachiway decretoykikunataqa. ISQON 65 Dios Taytally, kay serviqnikiwanmi allinta rurarunki. Prometewasqaykiman hinam allinta rurarunki. 66 Yuyayniyoq kanaypaqy yachaykachiway. Yachayniyoq kanaypaqy yachaykachiway. Kamachisqaykikunapi confiakusqayraykuy yachaykachiway. 67 Manaraq humillachisqa kachkaspaymi pantarurqani.
1051
SALMOS119
Kunanmi ichaqa qampa palabraykitaa kasukuni. 68 Qamqa allin Diosmi kanki. Qamqa allinlla ruraqmi kanki. Decretoykikunatam yachaykachiwanki. 69 Hoqarikuq runakunam hatarirunku. Contraypi llullakunankupaqmi hatarirunku. oqam ichaqa tukuy sonqoywan qamllataa kasukusaq. Encargoykikunatam tukuy sonqoywan oqaqa kasukusaq. 70 Rumi sonqo runakunam paykunaqa ichaqa yachachikuynikipim kusikuni oqaqa. 71 Humillachisqa kasqayqa allinniypaqmi karqa. Chaynapim yacharqani decretoykikunataqa. 72 Waranqantin qorimantapas oqapaq aswan allinqa yachachisqaykikunam. Waranqantin qollqemantapas oqapaq aswan allinqa yachachisqaykikunam. CHUNKA 73 Qanmi unanchaspa kawsachiwarqanki. Kamachisqaykikunatam entiendechiwanki. 74 Respetasuqnikikuna rikuwaspany kusikuchunku. Palabraykipi confiakusqayraykuy paykunaqa kusikuchunku. 75 Dios Taytally, reqsinim reglamentoykikunaqa allin kasqanta. Confiakunapaq kaspaykim humillarachiwanki oqallayta. 76 Kay serviqnikita kuyapayariwaspaykiy consuelaykullaway. Kay serviqnikiman prometewasqaykipi hinay consuelaykullaway. 77 oqallaytaqa kawsanaypaqy llakipayariykullaway. Yachachikuynikipi kusikusqayraykuy llakipayariykullaway. 78 Hoqarikuq runakunaqa penqachisqay kachunku. Yanqamanta akarichiwasqankuraykuy penqachisqa kachunku. oqam ichaqa yuyaymanasaq.
SALMOS119
79
1052
Qamllataa respetasuqnikikunaqa oqamany huunakamuchunku. Kamachikuynikikuna yachaqkunaqa oqamany huunakamuchunku. 80 Mana huchayoqtay decretoykikunallapi yuyaymanachiway. Mana penqachisqa kanaypaqy chaynata yuyaymanachiway. CHUNKA HUKNIYOQ 81 Salvawanaykita suyaspaymi wauy patanpia kallachkani. Chaywanpas oqallayqa palabraykipim confiakullachkani. 82 Prometewasqaykikunata suyaspam yaqaa awsayaruchkanipas. Haykapitaq consuelawanki? nispaymi waqachkanipas. 83 Qosnipi chakiruq odre hinaa kaspaypas decretoykikunataqa manam qonqarunichu pasaypaqpas. 84 Haykapikamataq kawsasaq kay serviqnikiqa? Haykapitaq castiganki akarichiwaqniykunataqa? 85 Hoqarikuq runakunam uchkukunata oqapaq toqorunku. Yachachikuynikiman hina mana ruraspam chaynata rurarunku. 86 Confiakunapaqmi lliw kamachisqaykikunaqa. Mana imamantam akarichiwanku runakunaqa. Qamy yanapaykullaway oqallaytaqa. 87 Yaqallam kay pachamanta chinkarachiwanku, chaywanpas encargoykikunataqa manam saqerqanichu. 88 Kuyapayakuynikiman hinay kawsachiway. Kamachikuynikikunata kasukunaypaqy kawsachiway. CHUNKA ISKAYNIYOQ 89 Dios Taytally, palabraykiqa wiaypaqmi. Hanaq pachapipas mana tukuqmi. 90 Qamqa wia-wiaypaq
1053
SALMOS119
confiakunam kanki. Qanmi kay pachata hinapi kananpaq takyachirqanki. 91 Chaykunaqa kunankamapas reglamentoykikunaman hinam kachkan. Tukuy imapas servisusqaykiraykum hinalla kachkan. 92 Yachachikuynikipi mana kusikuspayqa llakikuywanmi wauruymana karqa. 93 Manam haykapipas qonqasaqchu encargoykikunataqa. Chaykunawanmi kawsachiwarqanki oqallaytaqa. 94 Qampa kallasqayraykuy salvaykullaway. Encargoykikunata cumplisqayraykuy salvaykullaway. 95 Mana allin ruraqkunam suyawachkan wauchiwananpaq. oqam ichaqa kamachikuynikikunata entiendeypi risaq. 96 Tukuy ima allin kaqkunapas qawasqayman hinaqa tukuruqllam kachkan. Qampa kamachisqaykikunam ichaqa mana tukuyniyoq alli-allin kachkan. CHUNKA KIMSAYOQ 97 Maynatam yachachikuynikita kuyallani! Chaypim tukuy punchaw yuyaymanani. 98 Enemigoykunamantapas mastaraqmi yachayniyoqta ruraykullawanki. Kamachisqaykikunawanmi chaynataqa ruraykullawanki. oqapaqa wiaypaq kasqanraykum chaynataqa ruraykullawanki. 99 Llapallan maestroykunamantapas aswan mastaraqmi entiendellani. Kamachikuynikikunata yuyaymanasqayraykum chaynata entiendellani. 100 Machukunamantapas aswan mastaraqmi oqaqa entiendeni. Encargoykikunata kasukusqayraykum chaynata entiendeni. 101 Mana allinkunapi kawsanaymantam anchurikurqani. Palabraykita kasukunaypaqmi anchurikurqani.
SALMOS119
102
1054
Reglamentoykikunamantaqa manam rakikurqanichu. Chaykunawan yachachiwasqaykiraykum mana rakikurqanichu. 103 Simillaypaqpas mayna miskillaam prometewasqaykiqa! Mielmantapas aswan miskiraqmi chay prometewasqaykiqa. 104 Encargoykikunawanmi allin entiendeqa rikuriruni. Chayraykum tukuy mana allin kawsayta cheqnini. CHUNKA TAWAYOQ 105 Palabraykiqa chakiykunata kachaykuq mechero hinaraqmi. Palabraykiqa purisqay anpipas achkiy hinaraqmi. 106 Allin reglamentoykikunataqa kasukusaqmi. Chayta cumplinaypaq jurasqaytaqa kasukusaqmi. 107 Dios Taytally, sinchi llakisqa kasqayraykuy kawsachillaway. Prometewasqaykiman hinay kawsachillaway. 108 Dios Taytally, ruegakuykim ofrendata hina alabasqayta chaskiwanaykipaq chaynataq reglamentoykikunatapas yachachiwanaykipaq. 109 oqaqa sapa kutillam wauypa patanpia kachkani. Chaywanpas yachachikuynikikunataqa mana qonqaqam kachkani. 110 Mana allin ruraqkunam hapiruwanankupaq toqllata churachkanku. oqam ichaqa encargoykikunamanta mana karunchakunichu. 111 Kamachikuynikikunam wiaypaq herenciay hinaa kapuwachkan. Sonqoyta kusichisqanraykum herenciay hinaa kapuwachkan. 112 Tukuy sonqoywanmi decretoykikunata cumplisaq. Wia-wiaypaqmi
1055
SALMOS119
chaykunataqa cumplisaq. CHUNKA PICHQAYOQ 113 Iskay uya runakunataqa cheqninim ichaqa yachachikuynikitaqa kuyanim. 114 Qamqa kanki pakaykuqniymi. Qamqa kanki harkaykuqniymi. Palabraykipas oqapa confiakunaymi. 115 Mana allin ruraqkuna, oqamantay anchuriychik. Diosniypa kamachisqankunata kasukunaypaqy anchuriychik. 116 Kawsallasaqmi prometewasqaykiman hina kallpanchallawaptikiqa. Amay penqakusaqchu qamllapi confiakuchkaspaqa. 117 Yanapawaptikiqa salvasqam kasaq. Decretoykikunatam mana tukuyta estudiasaq. 118 Decretoykikunamanta llapallan rakikuqtam cheqnirunki. Engaasqankupas yanqalla kasqanraykum paykunataqa cheqnirunki. 119 Qopata hinam qawanki kay pachapi mana allin ruraqkunataqa. Chaymi oqallaypas kuyallani kamachikuynikikunataqa. 120 Qamta manchakusqayraykum sayarirun chukchaykunapas. oqallayqa respetanitaqmi reglamentoykikunatapas. CHUNKA SOQTAYOQ 121 Allin arregloman hinam allinta rurarqani oqaqa. Amay saqeruwaychu akarichiqniykunapa kasqanpiqa. 122 Allin kanaypaqy nanachikuway kay serviqllaykita. Amay munaychu hoqarikuq runakuna akarichiwananta. 123 Waqaptiymi awiykunapas yaqaa tutayaruchkanpas. Salvawanaykita suyaspam yaqaa awsayaruchkanipas. Allinpaq prometewasqaykita suyasqayraykum yaqaa awsayaruchkanipas. 124 Kuyapayakuynikiman hinay kay serviqnikipaq allichaykapuway.
SALMOS119
1056
Decretoykikunatapas kay serviqnikimany yachaykachiway. 125 Serviqniki kasqayraykuy entiendeykachiway. Kamachikuynikita reqsinaypaqy entiendeykachiway. 126 Dios Taytally, am chayaramuna ruranaykipaq tiempoqa. Manam kasukunkuachu yachachikuynikikunataqa. 127 Chayraykum kamachikusqaykikunata qorimantapas mastaraq kuyaruni. Chayraykum kamachikusqaykikunata qori-puromantapas mastaraq kuyaruni. 128 Chaymi llapallan encargoykikunawan allinta kawsanaypaq pusachikuni. Tukuy mana allin kawsaytaataqmi cheqnini. CHUNKA QANCHISNIYOQ 129 Admirakuypaqmi kamachikuynikikunaqa chaymi kasukullachkani oqallayqa. 130 Achkiy hinaraqmi palabrayki entiendesqankuqa. Pisi experienciayoqkunatapas entiendeykachinmi palabraykiqa. 131 Yakunayachikuspa samatyachkaq hinam kachkani. Kamachisqaykikunata kuyasqayraykum chaynaqa kachkani. 132 oqallayta qawarimuwaspaykiy llakipayariykullaway. Kuyasuqnikikunawan rurasqaykita hinay llakipayariykullaway. 133 oqallaytaqa palabraykiman hinay kawsachiway. Mana allinkuna ama munaychakuwananpaqy kawsachiway. 134 Libraykuway runakuna akarichiwananmanta, hinaptinqa kasukusaqmi encargoykikunata. 135 Favoreceykuway kay serviqnikitaqa. Yachaykachiway decretoykikunataqa. 136 oqapaqa weqellaykunapas mayu hinaraqmi puririn. Yachachikuynikita mana kasukusqankuraykum
1057
SALMOS119
chaynataqa puririn. CHUNKA PUSAQNIYOQ 137 Dios Taytally, ancha allin ruraqmi kanki qamqa. Mana pantayniyoqmi reglamentoykikunaqa. 138 Kunawasqaykiku kamachikuynikikunaqa allin ruranapaqmi. Kunawasqaykiku kamachikuynikikunaqa sumaq confiakunapaqmi. 139 Palabraykiraykum anchallataa sientikuruni. Enemigoykuna qonqarusqanraykum sientikuruni. 140 Chuyayachisqa qori-puro hinam prometewasqaykiqa. Chayraykum chaytaqa kuyallani kay serviqnikiqa. 141 Mana pipa qawarinan kaspaypas manam qonqanichu encargoykikunataqa. Despreciasqa kaspaypas manam qonqanichu encargoykikunataqa. 142 Qamqa kanki wiaypaq allin ruraqmi. Qampaqa yachachikuynikipas confiakunapaqmi. 143 akarispaypas kamachisqaykikunapim kusikuni. Sasachakuypi kaspaypas kamachisqaykikunapim kusikuni. 144 Wiaypaq allinmi kamachikuynikikunaqa. Kawsanaypaqy entiendechiway oqallaytaqa. CHUNKA ISQONNIYOQ 145 Dios Taytally, tukuy sonqoywanmi contestaykamuwanaykipaq qayakamullayki. Decretoykikunata kasukunaypaqmi qayakamullayki. 146 Salvawanaykipaqmi qayakamullayki. Kamachikuynikikunata kasukunaypaqmi qayakamullayki. 147 Tutapayta hatarispaymi qayakamullayki. Prometewasqaykipi confiakuspam qayakamullayki. 148 Mana puuspaymi tukuy tuta rikchani.
SALMOS119
1058
Palabraykikunapi yuyaymananaypaqmi rikchani. 149 Dios Taytally, kuyapayakuynikiman hinay uyariykullaway. Reglamentoykiman hinay kawsaykachillaway. 150 Dao rurayllapi kaq runakunam asuykuruwanku. Ichaqa yachachikuynikikunamantam karunchakurunku. 151 Dios Taytally, oqapa hichpallaypim kachkanki qamqa. Confiakunapaqmi llapallan kamachisqaykikunaqa. 152 Unayam kamachikuynikikunamanta yachani. Wiaypaq takyachisqaykitam yachani. ISKAY CHUNKA 153 akarisqayta qawaykuspay libraykullaway. Yachachikuynikitaqa mana qonqasqayraykuy libraykullaway. 154 Asuntollaypi defiendewaspay libraykullaway. Prometewasqaykiman hinay kawsachillaway. 155 Mana allin ruraqkunaqa manam salvakunqakuchu decretoykikuna mana cumpliy munasqankurayku. 156 Dios Taytally, anchallaam runapaq kuyapayakuynikiqa. Reglamentoykikunaman hinay kawsachillaway oqallaytaqa. 157 Achkallaam kachkan akarichiwaq enemigoykunaqa. Chaywanpas manam rakikunichu kamachikuynikikunamantaqa. 158 Traicionasuqniki runakunataqa qawaspaymi cheqnini. Palabraykikuna mana kasukuqkunatam cheqnini. 159 Dios Taytally, qawariy encargoykikuna
1059
SALMOS119
kuyasqaytaqa. Kuyapayakuynikiman hinay kawsachillaway oqallaytaqa. 160 Llapallan palabraykiqa pasaypaq confiakunapaqmi. Llapallan reglamentoykikunaqa wiaypaq allinmi. ISKAY CHUNKA HUKNIYOQ 161 Kamachikuqkunam akarichiwanku yanqapuni. Ichaqa sonqoymantam palabraykitaqa respetani. 162 Prometewasqaykipim sinchita kusikullani. Achka riqueza tarikuq hinam kusikullani. 163 Llullataqa cheqnispaymi millakuni. Yachachikuynikitam ichaqa kuyani. 164 Achka kutitam punchawpi alabayki. Reglamentoykikuna allin kasqanraykum alabayki. 165 Yachachikuynikita kuyaqkunaqa hawkallaam kawsakunku. Paykunataqa manam imapas urmachinmanchu. 166 Dios Taytally, salvaykuwanaykipaqmi suyallachkani oqallayqa. Kamachisqaykikunata cumplisqayraykuy salvaykullawayqa. 167 Kamachikuynikikunatam kasukuni. Tukuy sonqoywanmi chaykunataqa kuyani. 168 Encargoykikunataqa kasukunim. Kamachikuynikikunataqa kasukunim. Imaynam kawsasqaytaqa yachawankim. ISKAY CHUNKA ISKAYNIYOQ 169 Dios Taytally, qayakamusqaytay uyariykullaway. Palabraykiman hinay entiendeykachiway. 170 Ruegakusqaytaqa qamy chaskiykuway. Prometewasqaykiman hinay libraykullaway. 171 oqallayqa sinchitam alaballasqayki.
SALMOS119,120
1060
Decretoykikuna yachachiwasqaykiraykum alaballasqayki. 172 Prometewasqaykimantam takispa alabasqayki. Llapallan kamachisqaykikunaqa allin kasqanraykum alabasqayki. 173 Chaypunillay atiynikiwan yanapaykuway. Encargoykikunata akllakusqayraykuy yanapaykuway. 174 Dios Taytally, salvaykuwanaykitam munallachkani. Qampa yachachikuynikimantam kusikuchkani. 175 Qamta alabanaypaqy kawsachiway oqataqa. Reglamentoykikunay yanapawachun oqataqa. 176 Chullaruq ovejata hinay kay serviqnikita maskaykullaway. Kamachisqaykikunata mana qonqasqayraykuy kay serviqnikita maskaykullaway.
Salmo 120
Sasachakuypi kaspan qayakusqan
Diosman asuykunapaq taki
Sasachakuypi kaspaymi qayakurqani Tayta Diosta. Chaymi pay contestamuwarqa oqata. 2 Dios Taytally, llullakuqkunamantay libraykullaway. Engaakuqkunamantay libraykullaway.
1
Yaw llulla qallu imatataq qamqa horqokunki? imatawantaq qamqa chaskikunki? 4 Guerrapi peleaqpa awchi punta flechanwanmi Diosqa castigasunki. Retama yantapa ratarichkaq sansanwanmi payqa castigasunki.
3
1061
SALMOS120,121
Imallapiraq rikukuni! oqaqariki Mesec runakunapa *yachananpiam samapakuchkani. Imallapiraq rikukuni! oqaqariki Cedar runakunapa yachananpiam samapakuchkani. 6 Unay tiempoam oqaqa *yacharqani. Hawkayay cheqnikuqkunawanmi yacharqani. 7 Hawkalla kawsakuymantam rimani oqaqa. Guerrallatam munachkanku paykunaqa.
5
Salmo 121
Tayta Diosmi waqaychawaqninchik
Orqokunata qawarispaymi tapukullayman: Maylawmantaraq yanapaqniyqa hamullawanman? 2 Yanapakuyqa hamullawanqa Tayta Diosmantam, cielokunapas allpa-pachapas unanchaqmantam.
1
Manam haykaqpas urmanaykita munallanqachu. Manam haykaqpas cuidaqnikiqa puullanqachu. 4 Israel castapa waqaychaqninqa mana puuqmi. Israel castapa waqaychaqninqa wiay rikchaqmi. 5 Compaaqniki Tayta Diospunim waqaychaqniki. Compaaqniki Tayta Diospunim llantusuqniki. 6 Manam punchawpas intiqariki rupasunkichu. Manam tutapas killaqariki daasunkichu.
3 7
Tayta Diospunim waqaychasunki desgraciamanta.
SALMOS121,122
1062
Tayta Diospunim waqaychaykunqa vidallaykita. 8 Tayta Diospunim maypi-chaypipas waqaychasunki. Tukuy tiempopim qamtaqariki waqaychasunki.
Salmo 122
Jerusalen llaqta hawka kananpaq maakusqan
oqam kusikurqani: Tayta Diospa templonmanmi risunchik, niwaptinku. 2 Jerusalen llaqta, oqaykuqa callekikunapiam purichkaniku. 3 Jerusalen llaqtaqa huk hawaqllapim kachkan. Suma-sumaq hatarichisqam kachkan. 4 Chaymanmi rinku Tayta Diospa akllasqan runakuna. Chaymanmi rinku Israel casta llapallan runakuna. Tayta Diosman graciasta qonankupaqmi rinku. Kamachikuyman hina ruranankupaqmi rinku. 5 Allinta arreglaq gobiernoqa chay llaqtapim kachkan. David castapa gobiernonqa chay llaqtapim kachkan.
1 6
Diosman asuykunapaq Davidpa takisqan
Jerusalen llaqtamantay maakuychik kaynata: Jerusalen llaqtaqa hawkayaypiy kachun. Qamta kuyasuqniki runakunaqa hawkallay kachun. 7 Murallaykikunapa ukulawninpi kaqkunapas hawkallay kachunku. Palacioykikunapi kaqkunapas hawkallataqy kachunku.
8
Aylluykunapaqmi Jerusalen llaqtata nisaq:
1063
SALMOS122-124
Hawkayay kachun qampi, nispa. Amigoykunapaqmi Jerusalen llaqtata nisaq: Hawkayay kachun qampi, nispa. 9 Jerusalen llaqta, yupaychasqayku Diospa templonraykum allinnikita maskasaq. Jerusalen llaqta, Tayta Diospa templonraykum allinnikita maskasaq.
Salmo 123
Diosllaman hapipakuspa maakusqanmanta
Dios Taytallayku, qamllatapunim oqallaypa awillayqa qawamusuchkanki. Qamqa hanaq pacha wasikipim yachallachkanki. 2 Dios Taytallayku, patronninmanta imatapas chaskinanpaq sirvientepas hinam favorecewanaykikukama suyachkaykiku. Dios Taytallayku, patronanmanta imatapas chaskinanpaq sirvientapas hinam favorecewanaykikukama suyachkaykiku.
1
Dios Taytallayku, oqallaykuta kuyakuynikiman hina kuyapayawayku. Amirunikuam paykunapa despreciontaqa. 4 Dios Taytallayku, amirunikum apuyarullaqkunapa asikuynillanta. Chaynallataq hatun tukullaqpa despreciontapas.
3
Salmo 124
Israel castakunapa salvaqninqa Dioslla kasqanmanta
Israel castakunay nichunku: Sichu Tayta Dios mana favorninchikpi kaptinqa. 2 Sichu Tayta Dios mana favorninchikpi kaptinqa
1
SALMOS124,125
1064
chaynataq runakunapas contranchikpi hatarispanqa 3 kawsachkaqllatachiki piakuruspa millpuruwachwan karqa. 4 Yakukuna hinachiki aparuwachwan karqa. Mayu hinachiki hawanchikta pasarunman karqa. 5 Lloqlla hinachiki hawanchikta pasarunman karqa. Tayta Diosqa alabasqay kachun. Payqa manam enemigonchikunaman qoykuwarqanchikchu. Kirunwan kachuparuwananchikpaqmi mana qoykuwarqanchikchu. 7 Urpitu hapiqkunapa toqllanmanta lluptichkaq hinam lluptirunchik. Toqlla tipiruptin lluptichkaq hinam lluptirunchik. 8 Yanapakuyqa hamullawanqa Tayta Diosmantam, cielokunapas, allpa pachapas unanchaqmantam.
6
Salmo 125
Runankunata Dios waqaychasqanmanta
Tayta Diospi confiakuqkunaqa Sion Moqo hinam kanku. Paykunaqa wiaypaqmi mana kuyuchisqa kanqaku. 2 Jerusalen llaqtapa muyuriqninpim orqokuna kachkan. Chaynam Tayta Diospas runankunapa muyuriqninpi kachkan. Kunanmanta wiaykamam chaynaqa kachkan. 3 Allin ruraqkunapa allpanpiqa mana allin gobiernaqkunaqa manam wiaypaqchu gobiernanqaku. Chayna kaptinqa allin runakunam mana allinkunaman qokurunmanku.
1
1065
SALMOS125,126
Dios Taytally, qamqa allin runakunapaqy allinta ruray. Qampa munasqaykiman hina ruraqkunapaqy allinta ruray. 5 Dios Taytally, mana allin kawsay munaqkunatay castigay. Mana allin ruraqkunatawan kuskatay castigay.
4
Israel casta runakunaqa hawkayaypiy kachun!
Salmo 126
Nacionninku allinyananpaq maakusqanku
Jerusalen llaqtayoq presokunatam Tayta Dios kutirachimurqa. Chaymi mosqoypi hinaraq tarikurqanchik oqanchikqa. 2 Chayraqmi miskillataa asikurqanchik. Chayraqmi kusikuymanta takirqanchik. Huklaw nacionniyoq runakunam nirqaku: Tayta Diosmi paykunapaq admirakuypaq kaqkunata rurarun, nispanku. 3 Tayta Diosmi admirakuypaq kaqkunata oqanchikpaq rurarqa. Paypa rurasqankunamantam kusikurqanchik oqanchikqa.
1
Neguev lawpi chaki wayqokunam rikurirun yakuyoqa. Chaynay oqaykutapas akarisqaykumanta kutirichiwaykua. 5 Waqaspa tarpuqkunaqa kusikuywanmi cosechanqa. 6 Muhuta waqastin apaqpas kusikuymanta takistinmi kutimunqa. Gamillakunata apamustinmi payqa kutimunqa.
4
SALMOS127,128
1066
Salmo 127
Tukuy allinkunaqa hamun Tayta Diosmantam.
Sichu wasita Tayta Dios mana hatarichiptinqa yanqapaqmi llamkanqaku. Sichu llaqtata Tayta Dios mana waqaychaptinqa yanqapaqmi waqaychanku. 2 Yanqam kanman tutapaymanta tutaykuqkama llamkasqaykichikpas. Yanqam kanman mikunaykichikpaq akarispa ganasqaykichikpas. Tayta Diosqa kuyaqninkunapaqmi imallatapas churaykun. Paykuna puuchkaptinraqmi imallatapas churaykun.
1 3
Diosman asuykunapaq Salomonpa takisqan
Churi-wawanchikkunaqa Tayta Diospa qowasqanchik herencianchikmi. Nacepuwaqninchikkunaqa Tayta Diospa qowasqanchik premionchikmi. 4 Kallpallanchikpiraq naceq churinchikkunaqa valeroso soldadokunapa flechankuna hinaraqmi kanqa. 5 Ancha kusisqam achka flechayoq runaqa. Chayna kusisqataqmi achka churiyoq runaqa. Enemigonkunawan juiciopi kaspapas respetachikunqam payqa.
Salmo 128
Tayta Dios respetaqpa kusikuynin
Mayna kusisqam Tayta Diosta llapallan respetaqkunaqa! Mayna kusisqam paypa munasqanman hina kawsaqkunaqa! 2 Chayna kaspaqa llamkaspa ganasqaykiwanmi mikunki.
1
1067
SALMOS128,129
Kusikuyniyoqmi kanki. Tukuymi allin kasunki. 3 Wasikipi ruruchkaq uvas planta hinam warmikipas kapusunki. Mesaykipa muyuriqninpi ikllimuq aceitunas plantakuna hinam churikikunapas kapusunki. 4 Chaynatam Tayta Diosqa respetaqnin runata bendecinqa. Sion Moqomantay Tayta Dios bendecisunki. Jerusalen llaqtapa allinnintam kawsanaykikama qawanki. 6 Willkaykikunatam qawanki.
5
Israel casta runakunaqa hawkayaypiy kachun!
Salmo 129
Tayta Diosmi libraqninchikqa
Israel castakunay nichunku: Warma kasqaykumantaraqmi llumpayta akarichiwarqaku. 2 Warma kasqaykumantaraqmi llumpayta akarichiwarqaku aswanqa manapunim oqaykutaqa vencewarqakuchu. 3 oqaykutaqa azoteruwaptinkum wasallaykupas matakurun. Yapusqa surcokuna hinaraqmi rikurirun. 4 Tayta Diosqa allin ruraq kasqanraykum libraykuwanku. Mana allin ruraqkunapa watawasqankumantam libraykuwanku. 5 Sion llaqtata cheqniqkunaqa penqaypiy kachunku. Sion llaqtata cheqniqkunaqa llapallankuy lluptichunku. 6 Wasipa hawanpi wiaq qora hinay kachunku. Manaraq rachuruchkasqa chakiruq
1
SALMOS129,130
7
1068
qora hinay kachunku. Chay qorakunaqa rutuqpa makinmanpas manam huntanchu. Gamilla hoqariqpa marqayninmanpas manam haypanchu. 8 Manam pipas ninqachu chay hoqariqkunataqa: Tayta Diosy bendecisunkichik nispaqa. Tayta Diospa bendecionnintam qamkunapaq maakuniku nispaqa.
Salmo 130
Tayta Diosllam confiakunanchikqa.
Dios Taytally, qamtam qayakamullayki. Uku-ukumantam qayakamullayki. 2 Seorlly, oqallaytay uyariykullaway. Ruegakusqaytay uyariykullaway.
1 3
Seor Diosnilly, mana allin rurasqaykuta yuyaptikiqa llapallaykuchiki castigasqa kallaymanku karqa. 4 Ichaqa qamllam pampachaykuwankikuqa. Qamllata adoranaykupaqmi pampachaykuwankikuqa. 5 Tukuy sonqoywanmi Tayta Diospi confiakuni. Paypa palabranpim oqaqa confiakuni. 6 Tutapi llaqta cuidaqkunaqa confianzawanmi suyanku achikyanantaqa. Paykunamantapas mastaraqmi Tayta Diosllapia confiakuchkani oqaqa. 7 Israel castakuna, Tayta Diospiy confiakuychik. Tayta Diosmi kuyapayasunkichik. Paymi pasaypaqta librasunkichik. 8 Paymi Israel castakunata libranqa. Tukuy mana allin rurasqankumantam libranqa.
1069
SALMOS131,132
Salmo 131
Confianzawan maakuymanta
Dios Taytally, oqallayqa manam orgullosochu kani nitaqmi runamasiyta despreciaqchu kani. Manam hatun kaqkunatapas munanichu. Manam admirakuypaq kaqkunatapas munanichu. 2 Hawkallam oqallayqa kachkani. Upallallam oqallayqa kachkani. Mamanpa marqayninpi wawa hinam kachkani oqallayqa. Anukasqa wawa hinaam kachkani oqallayqa.
1 3
Israel castakuna, Tayta Diospiy confiakuychik. Kunanmanta wiaykamay confiakuychik.
Salmo 132
Davidman Tayta Dios prometesqanmanta
Dios Taytally, Davidmantay yuyariy. Tukuy akarisqanmantay yuyariy. 2 Qam Tayta Diosman juramentasqanmantay yuyariy. Jacobpa atiyniyoq Diosnin kasqaykirayku prometesusqaykitay yuyariy. 3 Paymi nirqa: Manam wasiyman yaykusaqchu nitaqmi kamaypipas waqtapasaqchu. 4 Manam huk awitapas puusaqchu, manataqmi puunayachikusaqchu. 5 Tayta Diospaq sitiota tarinaykama. Jacobpa atiyniyoq Diosninpaq *yachananta tarinaykama.
1
Diospa baulninmantam uyarirqaniku Efrata lawpi. Chay baultam tarirqaniku Jaar law chakrapi. 7 Diospa yachananmany
6
SALMOS132
1070
oqanchikqa yaykusunchik. Qayllanpi kaq baulninpa awpaqninpiy qonqorakusunchik. Dios Taytally, samanayki sitiomany qamqa riypuni. Atiyniki qawachiq baulnikiwany yaykuypuni. 9 Sacerdotekikunapas allin ruraywany pachasqa kachunku. Qanman sonqo runakunapas kusikuymantay qaparichunku. 10 Serviqniki Davidraykuy reytaqa ama qepanchakuychu. Aceitewan tallichisqaykitaqa amay qepanchakuychu.
8
Davidmanmi Tayta Dios cheqaptapuni juramentarqa. Manam qepaman kutinqachu chay juramentasqanmantaqa. Miraynikitam gobiernachisaq, nispanmi nirqa. 12 Miraynikikuna contratoyta cumpliptinqa, miraynikikuna kamachisqaykunata cumpliptinqa paykunapa mirayninpas wiaypaqmi gobiernanqa, nispanmi nirqa.
11
Tayta Diosqa Sion Moqotam akllakurqa. Tayta Diosqa chaypi *yachaytam munarqa. 14 Paymi nirqa: Kay moqom wiaypaq kanay sitio. Kaymi yachanaypaq munasqay sitio. 15 Kawsayninkutam sinchita ruruchisaq. Wakchakunatam mikuywan saksachisaq. 16 oqaqa salvacionniywanmi pachaykachisaq sacerdotenkunatapas. Kusikuymantam qaparinqaku oqaman sonqo runankunapas. 17 Sion Moqopim Davidpa mirayninmanta atiyniyoq reyta gobiernachisaq. Aceitewan tallichisqay reytam lamparata hina ratachisaq.
13
1071
18
SALMOS132-134
Enemigonkunatam penqayman churasaq. Paypa gobiernontaataqmi sumaqyachisaq.
Salmo 133
Diosman sonqoyoqkunapa kuyanakuyninmanta
Mayna allinmi wawqe-panikunapa huk sonqolla kawsakuyninqa! Mayna kuyayllapaqmi wawqe-panikunapa huk sonqolla kawsakuyninqa! 2 Umaman talliykusqa miski asnaq aceite hinam chayna kawsakuyqa. Barbaman sullmariq aceite hinam chayna kawsakuyqa. Aaronpa barbankamam sullmarin chay aceiteqa. Sotananpa kunkankamam sullmarin chay aceiteqa. 3 Hermon Orqomanta sullamuchkaq hinam chayna kawsakuyqa. Sion Moqoman sullamuchkaq hinam chayna kawsakuyqa. Chaypi kawsaqkunamanmi Tayta Dios bendicionninta apachin. Chaypi kawsaqkunamanmi wiay kawsayta apachin.
1
Salmo 134
Tayta Diosta alabasunchik.
Tayta Diosta serviqninkunaqa, llapallanchiky payta alabasunchik. Tayta Diospa templonpi tutankuna serviqkunapas, paytay alabasunchik. 2 Santuarion lawmany makinchikta hoqarisunchik. Tayta Diostay oqanchikqa alabasunchik. 3 Sion Moqomantay Tayta Diosqa bendeciwasun. Cielokunatapas allpa pachatapas unanchaqy bendeciwasun.
1
SALMOS135
1072
Salmo 135
Tayta Diospa admirakuypaq rurasqankunamanta
Tayta Diostay alabasunchik. Paypa serviqninkunay alabasunchik. 2 Tayta Diospa templonpi serviqkuna, paytay alabaychik. Templonpa pationpi serviqkuna, paytay alabaychik. 3 Allin kasqanraykuy Tayta Diosta alabasunchik. Paypa sutinqa kuyayllapaq kasqanraykuy takisunchik. 4 Tayta Diosqa Jacob castakunatam kikinpaq akllakurun. Payqa Israel castakunatam kapuqninpaq akllakurun.
1 5
Aleluya!
oqaqa yachanim Tayta Diosqa ancha hatun kasqanta. Yachanim Seorninchikqa llapallan dioskunamanta aswan hatun kasqanta. 6 Cielokunapipas Tayta Diosqa tukuy munasqantam ruran. Kay pachapipas payqa tukuy munasqantam ruran. Lamar qochakunapipas tukuy munasqantam ruran. Lamar qochapa tukuy ukunpipas chaynatam ruran. 7 Kay pachapa cantonkunamantam puyukunata hatarichimun. Parananpaqmi llipyaykunata hatarichimun. Churasqan sitiomantam wayrakunata pukuchimun. 8 Paymi Egipto nacionpi runakunapa piwinkunata waurachirqa. Paymi Egipto nacionpi animalkunapa piwinkunata waurachirqa. 9 Egipto nacionpa chawpinmanmi milagrokunata apachimurqa. Egipto nacionpa chawpinmanmi
1073
SALMOS135
admirakuypaq kaqkunata apachimurqa. Faraonpa contranpim payqa apachimurqa. Llapallan serviqninkunapa contranpim apachimurqa. 10 Achka nacionkunatam chinkarachirqa. Atiyniyoq reykunatam waurachirqa. 11 Amor casta runakunapa reynin Sehontam waurachirqa. Basan lawpi Rey Ogtam payqa waurachirqa. Canaan runakunapa lliw reyninkutam waurachirqa. 12 Chay reykunapa allpantam runankunaman qoykurqa. Israel castakuna dueochakunanpaqmi qoykurqa. Dios Taytally, wiaypaqmi sutillaykiqa. Dios Taytally, wiaypaqmi kanki yuyarisqa. 14 Tayta Diosmi runankunapaq allinta arreglanqa. Paymi serviqninkunamanta llakipayarikunqa. 15 Nacionkunapa taytacha-mamachankuqa qori-qollqellam. Tukuy chaykunaqa runakunapa rurasqankunallam. 16 Simiyoq kaspapas manam rimankuchu. awiyoq kaspapas manam qawakunkuchu. 17 Rinriyoq kaspapas manam uyarinkuchu. Manataqmi siminkupi samayninkupas kanchu. 18 Chaykunamanmi rikchakun chaykuna ruraqkunapas. Chaykunamanmi rikchakun chaykunapi confiakuqkunapas.
13 19
Israel castakuna, Tayta Diosta alabaychik. Aaron castakuna,
SALMOS135,136
20
1074
Tayta Diosta alabaychik. Leviy castakuna, Tayta Diosta alabaychik. Tayta Dios respetaqkuna, payta alabaychik. 21 Sion Moqomantay Tayta Diosqa alabasqa kachun. Jerusalen llaqtapi *yachaq Tayta Diosqa alabasqay kachun. Aleluya!
Salmo 136
Allin kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik. 2 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy sapallan Diosman graciasta qoychik. 3 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy sapallan Seorman graciasta qoychik. 4 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy hatun milagrokuna ruraqman graciasta qoychik. 5 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy entiendeywan cielokunata unanchaqman graciasta qoychik. 6 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy yaku hawanpi allpa mastariqman graciasta qoychik. 7 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy hatun achkiqkuna unanchaqman graciasta qoychik. 8 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy punchaw munaychakunanpaq inti unanchaqman graciasta qoychik. 9 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy tuta munaychakunanpaq killatawan lucerota unanchaqman graciasta qoychik. 10 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Egipto runakunapa piwinkuna wauchiqman graciasta qoychik.
1
Israel castakunapaq Tayta Diospa kuyapayakuyninmanta
1075
SALMOS136
Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Egipto runakunamanta Israel castakuna horqomuqman graciasta qoychik. 12 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Israel castakunata hatun atiyninwan horqomuqman graciasta qoychik. 13 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Puka Lamar Qocha rakiruqman graciasta qoychik. 14 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Israel castakunata lamar qochapa chawpinta pasachiqman graciasta qoychik. 15 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Rey Faraonta tropankunatawan Puka Lamar Qochapi qeqeparachiqman graciasta qoychik. 16 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy chunniqninta runankuna pusaqman graciasta qoychik. 17 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy atiyniyoq reykuna venceqman graciasta qoychik. 18 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy munayniyoq reykuna wauchiqman graciasta qoychik. 19 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Amor casta Rey Sehon wauchiqman graciasta qoychik. 20 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Basan lawpi Rey Og wauchiqman graciasta qoychik. 21 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy paykunapa allpanta runankunamana qoqman graciasta qoychik. 22 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy serviqnin Israel dueochachiqman graciasta qoychik. 23 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy akarichisqa kachkaptiyku yuyariwaqniykuman graciasta qoychik. 24 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy enemigoykumanta libraqniykuman graciasta qoychik.
11
SALMOS136,137
25
1076
Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy tukuy kawsaqkuna mikuchiqman graciasta qoychik. 26 Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy hanaq pachapi munaychakuq Diosman graciasta qoychik.
Salmo 137
Babilonia nacionpa mayunkunapa patanpi tiyaspam waqarqaniku. Sion llaqtamanta yuyarispaykum waqarqaniku. 2 Chaypi kaq wayaw sachakunapim arpaykuta warkuykurqaniku. 3 Preso pusawaqniykum takinaykupaq maawaqku. Sion llaqtapa takintay takiykapuwayku, nispam niwaqku.
1 4
Babilonia law mayukunapa patanpi presokuna waqaspa takisqanku
Tayta Diosman alabanayku takitaqa imaynam takiymanku runakunapa llaqtanpiqa? 5 Jerusalen llaqtally, qamta qonqaruptiyqa alleq makillaypas mana valeqay karuchun. 6 Qanmanta mana yuyariptiyqa qallullaypas pasaypaqtay laqakuruchun. Jerusalenrayku tukuymanta llalliqta mana kusikuptiyqa qallullaypas pasaypaqtay laqakuruchun.
7
Dios Taytally, amay qonqaychu Edompa mirayninkunataqa. Jerusalen vencesqa kasqan punchawpim nirqaku paykunaqa: Chay llaqtata taqmaychik! nispa. Cimientonkama taqmaychik! nispa.
1077
SALMOS137,138
Babilonia llaqta, tuichisqam kanki qamqa. Mayna kusisqam imam rurawasqaykikumanta pagasuqniki runakunaqa! 9 Mayna kusisqam churi-wawaykikunata hapispa qaqa rumikunaman chamqaparuq runakunaqa!
8
Salmo 138
Tayta Diospa favorninkunamanta gracias qosqan
Davidpa takisqan
Tukuy sonqoywanmi qamllamana graciasta qosqayki. Dioskunapa qayllanpim qamllapaqa takipusqayki. 2 Sapaqchasqayki templo lawmanmi oqaqa qonqorakusaq. Kuyapayakuq kasqaykiraykum qanman graciasta qosaq. Confiakunapaq kasqaykiraykum qanman graciasta qosaq. Tukuy imamantapas sutikita hatunchasqaykiraykum graciasta qosqayki. Tukuy imamantapas palabraykita hatunchasqaykiraykum graciasta qosqayki. 3 Qayakamuptiymi contestaykamuwarqanki. Qayakamuptiymi kallpanchaykuwarqanki.
1
Dios Taytally, kay pachapi llapallan reykunam graciasta qosunki. Palabraykikunata uyarispankum graciasta qosunki. 5 Tayta Diospa rurasqankunamantam paykunaqa takinqaku. Paypa ancha reqsisqa kasqanraykum paykunaqa takinqaku. 6 Tayta Diosqa humildekunatam yanapan altopi kachkaspapas. Orgulloso runatam ichaqa karullamantaraq reqsirunpas.
4
SALMOS138,139
7
1078
Sasachakuypi kachkaptiypas qam Tayta Diosmi kawsachillawanki. Enemigoykunapa piakuyninpa contranpim atiynikiwan yanapawanki. Hatun atiynikiwanmi oqallaytaqariki salvaykuwanki. 8 Tayta Diosmi cumplinqa oqapaq munasqantaqa. Dios Taytally, wiaypaq kuyapayakuqmi kanki qamqa. Amay dejaruychu rurasqaykikunataqa.
Salmo 139
Diosmi tukuy ima yachaqqa.
Dios Taytally, qanmi sonqoyta qawaspayki pim kasqayta yachawanki. 2 Qanmi yachanki tukuy ima rurasqayta. Karumantaraqmi cuentata qokunki piensasqaykunata. 3 Purisqaytawan samasqaytam qawanki. Imaynam kawsasqaytam yachanki. 4 Dios Taytally, manaraqpas rimarichkaptiyqa yachachkankiam imam rimanaytaqa. 5 Tukuy muyuriqniymantam kichkicharuwanki. Atiynikiwanmi hapiruwanki. 6 Admirakuypaqmi tukuy chaykuna yachasqaykiqa. Hatun kasqanraykum mana entiendeyta atinichu oqaqa.
1 7
Espirituykimantaqa maymantaq rillayman? Qayllaykimantaqa maymantaq lluptillayman? 8 Cielokunaman wichariptiypas qamqa chaypim kachkanki. Wauqkunapa kasqanman uraykuptiypas qamqa chaypim kachkanki. 9 Intipa qespimunan lawmana pawariptiypas, intipa seqaykunan lawpia *yachaptiypas 10 qampunim chay lawman pusawanki. Atiynikiwanmi qamqa hapiykuwanki.
1079
SALMOS139
oqallaytaqa tutayaymi pakaykuwanqa, niptiypas, Muyuriqniypi achkiypas tutayarunqam, niptiypas 12 chay tutayaypas manapunim pakawanmanchu qanmantaqa. Punchaw hinam tutapas kancharinqa. Tutayaypas, kanchaypas iguallam qampaqqa. 13 Qanmi cuerpoypa ukunpi kaqkunata rurarqanki. Qanmi mamaypa wiksanpi wiachiwarqanki. 14 Chayna mana entiendey atina rurawasqaykimantam graciasta qoyki. Chayna admirakuypaq rurawasqaykimantam graciasta qoyki. Admirakuypaqmi chay rurasqaykikunaqa. Sumaqtam yachani chaykunataqa. 15 Pakasqallapi tulluypa rikurisqanpas qanmantaqa manam pakasqachu karqa. Allpapa ukunpi hina wiasqaypas qanmantaqa manam pakasqachu karqa. 16 Sulluchallaraq kachkaptiymi rikuwarqankia oqataqa. Ruranaykunaqa librollaykipi qellqasqaam karqa. Manaraqpas nacechkaptiymi qellqasqaa karqa.
11
Diosnilly, mayna suma-sumaqmi qampa piensasqaykikunaqa! Mayna achka-achkam tukuy chaykunaqa! 18 Aqomantapas aswan achkaraqmi chaykunata yupayta munaptiypas. oqaqa qanwanraqmi kachkani rikcharispaypas.
17
Diosnilly, wauchiy mana allin ruraqkunata. Runa wauchiqkunaqa anchurichunkuy oqamanta. 20 Paykunaqa contraykipim mana allinkunata rimanku. Paykunaqa enemigoyki kachkaspankum
19
SALMOS139,140
1080
sutikita yanqa rimanku. Dios Taytally, cheqnisuqnikitaqa manachum oqapas cheqnini? Qampa contraykipi hoqarikuqkunataqa manachum oqapas cheqnipakuni? 22 Pasaypaqtam cheqnini. Enemigoypaqmi hapini.
21
Diosnilly, qawapaykuspay sonqollayta reqsiykuy. Pruebaman churawaspaykiy piensasqaykunata yachaykuy. 24 Qawaykuy mana allinta kawsaptiyqa. Wiay kawsaypaq hinay kawsachiway oqataqa.
23
Salmo 140
akarichikuqkunamanta harkananpaq maakusqan
Dios Taytally, mana allin ruraq runamanta libraykullaway. Lisollaa runakunamanta waqaychaykuway. 2 Paykunaqa mana allinllatam yuyaymananku. Sapa punchawllaam peleollata hatarichinku. 3 Qallunkupas culebrakunapa lancetan hinam. Siminkupas culebrakunapa venenon hinam.
1 4
Tocaqkunapa maestronpaq, Diosman Davidpa takisqan
Dios Taytally, mana allin ruraqkunamanta waqaychaykuway. Lisollaa runakunamanta waqaychaykuway. Urmachiway munaqkunamanta waqaychaykuway. 5 Orgullosokunam toqllataraq pakarullanku. Purinallaymanmi mallataraq mastarullanku. Hapiwananpaqmi waskataraq churarullanku. (Samariy) Tayta Diostam nirqani: Qanmi Diosniy kanki, nispa. Dios Taytally, ruegakusqaytay uyariykuy, nispa. 7 Seor Diosnilly,
6
1081
SALMOS140,141
atiywan salvaqlly, guerrapi kaptiymi umallayta harkaykunki. Casco hinam umallayta harkaykunki.
8
Dios Taytally, mana allin ruraqkunapa munasqantaqa amay cumplichiychu. Mana allin piensasqankutaqa amay rurachiychu. Mana hoqarikunankupaqy ama cumplichiychu. (Samariy)
Contraypi tukuy mana allin rimasqankuqa hawanmany wichiykuchun. 10 Nina sansakunay wichiykuchun paykunamanqa. Rupachkaq ninamany wischusqa kachun paykunaqa. Yakuyoq pozomany wischusqa kachun paykunaqa. 11 Cuento qepi runaqa amay takyachunchu kay pachapiqa. Mana alliny qatikachachun chinkanankama liso runataqa.
9 12
Yachanim Tayta Diosqa humillachisqakuna defiendesqanta. Chaynataq wakchakunapaqpas allin arreglo rurasqanta. 13 Qanmanmi graciasta qosunki allin ruraqkunaqa. Qayllaykipim kawsanqa munasqaykiman hina ruraqkunaqa.
Salmo 141
Mana allinkunamanta waqaychananpaq maakusqan
1
Dios Taytally,
SALMOS141
1082
qamtam qayakamullayki. Utqaymany anchuykamuway. Qayakusqaytay uyariykullaway. 2 Kaasqa incienso hinay maakuyniypas qayllaykipi kachun. Tardeykuq ofrenda hinay makillaykuna hoqarisqaypas chaskisqa kachun.
3
Dios Taytally, qampuniy simillay waqaychaqta churaykuy. Punku waqaychaq hina simillayta waqaychaykuy. 4 Mana allinkuna piensaymanqa amay kachaykuwaychu. Mana allinkuna ruraymanqa amay kachaykuwaychu. Mana allin ruraqkunawan chayna ruranaypaqa amay kachaykuwaychu. Paykunapa miski mikuyninta mikunaypaqa amay kachaykuwaychu.
Allin runa castigawaptinqa allinniypaqmi. Paypa anyawasqanqa allinnin perfume hinaraqmi. Chaynaqa manam harkakusaqchu umayman talliwanantaqa. Chaywanpas maakusaqmi mana allin rurasqankupa contranpiqa. 6 Mana allin ruraqkunapa cabecillankunaqa qaqaman wischusqam kanqaku. Chayraqmi paykunaqa sumaq rimasqayta uyarinqaku. 7 Yapuptinku kurpakuna hinam tulluykupas kachkan. Sepulturapa patanpim wischu-wischu kachkan.
5 8
Seor Dioslly, qamllatam qawachkayki oqallayqa. Qamllamanmi amparakullani oqallayqa. Amay saqerullawaychu oqallaytaqa.
1083
SALMOS141,142
Mana allin ruraqkunapa trampanmantay waqaychaway. Paykunapa churasqan toqllamantay waqaychaway. 10 Toqlla rurasqankumany llapanku urmaykuchun mana allin ruraqkunaqa. Mana imapapas imanasqanmi pasasaq oqaqa.
9
Salmo 142
Qanmi amparakunayqa kanki.
Qaparispaymi Tayta Diosta maakuni. Qaparispaymi Tayta Diosta ruegakuni. 2 Paypa qayllanpim quejakullani. Paypa qayllanpim akarisqaymanta willakullani. 3 Hukmanyasqa kaspaymi willakullani.
1
Davidpa qellqasqan yachachikuy taki, machaypi kachkaspan Diosta maakusqan
Diosnilly, qamllam purinay antaqa reqsinki. Qamllam purinay anpi toqlla pakarusqankutaqa yachanki. 4 *Alleq lawniytay qawariykamuy. Yanapaykuqniyqa manam pipas kanchu. Manam mayman ayqenaypas kanchu. Manam pipas nanachikuqniy kanchu. Dios Taytally, qamta qayakamullaspaymi niki: Qanmi pakakunayqa kanki, nispa. Qamllam kay pachapi llapa imay kanki, nispa. 6 Humillachisqa kasqayraykuy uyariykullaway. Qapariwan qayakamusqaytay uyariykullaway. akarichiwaqniykunamantay libraykullaway. oqamanta kallpayoq kasqankuraykuy libraykullaway.
5
SALMOS142,143
7
1084
Wichqasqa kasqaymantay qampuni horqoykullaway. Qamllaman graciasta qonaypaqy horqoykullaway. Allin ruraqkunam kusikuymanta muyuriykuwanqa. Favorecewasqaykiraykum paykunaqa muyuriykuwanqa.
Salmo 143
Qamllapim confiakuni.
Dios Taytally, maakullasqaytay uyarikuy. Ruegakullasqaytay uyariykuy. Confiakuna kasqaykiraykuy contestaykamullaway. Allin ruraq kasqaykiraykuy contestaykamullaway. 2 Amay juzgadomanqa qaykuwaychu kay serviqnikitaqa. Lliwmi huchallikuqlla qayllaykipiqa.
1 3
Enemigoymi akarichiwan. Pasaypaqtam venceruwan. Unaya waukuqkunata hinaam tutayaypi kawsachiwan. 4 Sonqollaymi pasaypaqta hukmanyarun. Pensamientollaymi pasaypaqta musparun. 5 Pasaq tiempokunamantam yuyarillani. Llapa rurasqaykunapim yuyaymanani. Atiynikiwan rurasqaykikunapim piensani. 6 Qanmanmi makillayta hoqarini. Qanmantam yakunayasqa hina kachkani. Chaki allpa hinam yakunayasqa kachkani.
1085
SALMOS143,144
(Samariy) Dios Taytally, chayllay contestaykamuway oqallaytaqa. Wauruchkaniam oqallayqa. Qamllay favoreceykuway oqallaytaqa. Wauqkuna hinaach kallayman mana chayna kaptinqa. 8 Kuyapayakuynikimantay tutapaytaraq uyariykachillaway. Qamllapi confiakusqayraykuy imaynam kawsanayta yachaykachillaway. Qamllataa tukuy sonqoywan maakusqayraykuy yachaykachillaway. 9 Dios Taytally, enemigoykunamantay libraykuway. Qamllapi pakakusqayraykuy libraykuway. 10 Munasqaykiman hina ruranaytay yachachillaway. Qamqa Diosniy kasqaykiraykuy yachachillaway. Pampantay allin espirituykiwan pusachiway.
7
Dios Taytally, sutikiraykuy kawsachillaway. Allin ruraq kasqaykiraykuy sasachakuymanta horqollaway. 12 Favorecewasqaykiraykuy enemigollaykunata chinkarachiy. oqa serviqniki kasqayraykuy llapallan cheqniwaqniykunata puchukarachiy.
11
Salmo 144
Diosman graciasta Rey qosqanmanta
Alabasqay kachun Tayta Diosqa. Amparakunay rumi hinam payqa. Paymi makillaykunata yachachin peleanaypaq. Paymi dedollaykunata yachachin guerrapaq. 2 Paymi oqallayta kuyapayariwaqniyqa. Paymi wasi hina amparaykuwaqniyqa.
1
SALMOS144
1086
Paymi alto sitiopi hina pakakunayqa. Paymi oqallayta lluptichiqniyqa. Paymi harkachikuna armayqa. Paymi oqallayta amparaykuqniyqa. Paymi runaykunapi gobiernachiwaqniyqa.
3
Dios Taytally, pitaq runaqa paypi piensanaykipaq? Pitaq runaqa payta nanachikunaykipaq? 4 Runaqa chinkaruq waspiy hinallam. Watankunapas chinkaruq llantuy hinallam.
Dios Taytally, cieloykikunata kichaykuspay uraykamuy. Qosnirinanpaqy orqokunata llachpaykamuy. 6 Llipyachimuspay enemigoykikunata cheqerachiy. Flechata hina llipyachimuspay chaqwarachiy. 7 Altomanta makikita haywariykamuspay atiynikiwan libraykullaway. Lloqllamanta horqochkaq hinay huklaw nacion runakunamanta libraykullaway. 8 Yanqa rimaqkunamanta librallaway. Engaowan juramentaqkunamanta librallaway.
5
Diosnilly, qanmanmi mosoq takita takimusqayki. Chunka cuerdayoq arpawanmi takimusqayki. 10 Reykuna vencechiq kasqaykiraykum takimusqayki. Kay serviqniki Davidta librawasqaykiraykum takimusqayki. Guerrapi waunaymanta librawasqaykiraykum takimusqayki. 11 Yanapawaspay huklaw nacion runakunamanta librallaway. Yanqa rimaqkunamanta librallaway.
9
1087
SALMOS144,145
Engaowan juramentaqkunamanta librallaway.

12
Qari churiykupas mozo kayninpiy plantakuna wiaq hina kachunku. Warmi churiykupas palaciopi labrasqa pilar hinay kachunku. 13 Taqeykupas tukuy rikchaq kawsaykunawany huntasqa kachun. Animalniykupas waranqanpiy mirachun. Wara-waranqanpiy allpaykupi mirachun. 14 Uywaykupas llasaq carga apaqy kachun. Amay kachunchu oqaykupaq sasachakuyqa. Amay presochasqachu kasaqku oqaykuqa. Guerrapaq qapariypas amay kachunchu plazaykupiqa. 15 Mayna kusisqam chaykunapa pasasqan runakunaqa! Mayna kusisqam Tayta Dios yupaychaq runakunaqa!
Salmo 145
Diospa allin sonqo kasqanmanta alabanapaq taki
Reylly, Dioslly, oqaqa qamtam hatunchasqayki. Wia-wiaypaqmi alabasqayki. 2 Sapa punchawmi alabasqayki. Wia-wiaypaqmi alabasqayki. 3 Tayta Diosqa ancha hatunmi. Payqa sinchi alabanapaqmi. Hatun kayninpas mana entiendey atinaraqmi.
1 4
Davidpa alabasqan
Tayta-mamakunam
SALMOS145
1088
lliw mirayninta rurasqaykimanta alabanqaku. Paykunam atiynikiwan rurasqaykikunamanta willakunqaku. 5 Rimanqakum allin reqsisqa munaychakuq kasqaykimanta. oqaataqmi yuyaymanasaq admirakuypaq rurasqaykimanta. 6 Rimanqakum manchakuypaq atiywan rurasqaykikunamanta. oqaataqmi willakusaq hatun kaynikimanta. 7 Allin sonqoyoqllaa kasqaykimantam yuyarispa willakunqaku. Allin ruraq kasqaykimantam qaparispa takinqaku.
8
Tayta Diosqa kuyapayakuqmi. Tayta Diosqa llakipayakuqmi. Payqa mana chaylla piakuruqmi. Payqa ancha kuyakuq sonqoyoqmi. 9 Tayta Diosqa ancha allinmi llapallanpaqpas. Llakipayarikunmi llapallan rurasqankunamantapas.
Dios Taytally, llapallan unanchasqaykikunay graciasta qosunki. Qanman sonqo runakunay alabasunki. 11 Gobiernoykipa ancha reqsisqa kasqanmantay rimachunku. Sinchi atiywan rurasqaykimantay rimachunku, 12 chaynapi sinchi atiywan rurasqaykimanta runakunaman yachachinankupaq, chaynapi allin reqsisqa sumaq gobiernoykimanta yachachinankupaq. 13 Qampa gobiernoykiqa wia-wiaypaqmi. Munaychakuynikipas wiaymanta-wiaykamataqmi. Tayta Diosqa
10
1089
SALMOS145,146
cumplinmi prometesqankunatapas. Tayta Diosqa kuyapayarikunmi rurasqankunamantapas. Tayta Diosmi takyachin llapallan wichiqkunata. Paytaqmi hoqarin wichisqakunata. 15 Llapallaykum qamllamanta suyaniku. Tiempollanpim mikunaykuta qowankiku. 16 Makillaykita kicharispam llapallan kawsaqkunata saksaykachinki. Qamqa munasqankuwanmi llapallan kawsaqkunata saksaykachinki. 17 Tayta Diosqa tukuy rurasqankunapipas allin ruraqmi. Payqa llapallan rurasqankunapipas kuyapayakuqmi. 18 Tayta Diosqa llapallan qayakuqninkunapa hichpallanpim kachkan. Confianzawan llapallan qayakuqninkunapa hichpallanpim kachkan. 19 Respetaqninkunapa munasqantam ruraykun. Qayakuptinkum uyariykuspa salvaykun. 20 Tayta Diosqa waqaychanmi llapallan kuyaqninkunata. Payqa chinkachinmi llapallan mana allin ruraqkunata. 21 Tayta Diostay simillayqa alabachun. Chuya kasqanmantay llapallanchikpa alabasqan kachun. Wia-wiaypaqy alabasqa kachun.
14
Salmo 146
Libraqninchikta alabasun
Tukuy sonqoywanmi Tayta Diosta alabasaq. 2 Kawsanaykamam

1
Aleluya!
SALMOS146
1090
Tayta Diosta alabasaq. Kawsanaykamam takispa Diosniyta alabasaq. 3 Kamachikuqkunapiqa amay confiakuychikchu. Runallapiqa amay confiakuychikchu. Paykunaqa manam salvawachwanchikchu. 4 Paykunaqa wauruspankum allpayarun. Chay punchawllapitaqmi tanteasqankupas chinkarun. Mayna kusisqam Jacobpa Diosninpa yanapasqan runaqa! Mayna kusisqam yupaychasqan Tayta Diospi confiakuspa suyaqqa! 6 Paymi cielokunatapas kay pachatapas rurarqa. Paymi lamar qochatapas, chaypi tukuy kaqkunatapas rurarqa.
5 7
akarichisqakunapaqpas allin arreglotam ruran payqa. Yarqaymanta kaqkunamanpas mikuykachinmi payqa.
Tayta Diosqa libraykunmi presokunatapas. 8 Tayta Diosqa qawariykachinmi awsakunatapas. Tayta Diosqa hatariykachinmi urmasqakunatapas. Tayta Diosqa kuyanmi allin ruraqkunatapas. 9 Tayta Diosqa waqaychanmi forasterokunata. Payqa mantienenmi mana tayta-mamayoqkunata. Payqa mantienentaqmi viudakunatapas. Chaqwarachintaqmi mana allin ruraqkunapa vidantapas.
1091
10
SALMOS146,147
Sion llaqta, Tayta Diosmi wiaypaq gobiernanqa. Diosnikiqa wia-wiaypaqmi gobiernanqa. Aleluya!
Salmo 147
Tayta Diosta yupaychaychik! Mayna allinmi alabaspa Diosninchikman takiyqa! Mayna miskillaam pay alabayqa! Paypaq hinam chayna alabayqa. 2 Tayta Diosmi kaqllamanta hatarichin Jerusalen llaqtata. Paymi huumun Israel casta wischusqakunata. 3 Payqa llakisqa sonqoyoqkunatapas consuelaykunmi. Payqa heridankunatapas hampiykunmi. 4 Payqa lucerokunatapas yupaspam churarqa. Chaynataqmi sapakamata sutichan payqa. 5 Seorninchikqa hatunmi. Payqa sinchi atiyniyoqmi. Yachayninpas mana entiendey atinaraqmi. 6 Tayta Diosmi humildekunata hoqarin. Mana allin ruraqkunatam ichaqa pasaypaqta humillachin.
1 7
Jerusalen llaqtata favorecesqanrayku Diosta alabasqan
Tayta Diosmany graciasta qospa takiychik. Diosninchikmany alabaspa
SALMOS147
8
1092
arpawan takiychik. Paymi puyukunawan taparun cielokunata. Paymi allpapaq preparan parata. Paymi wiachin orqokunapi pastokunata. 9 Paymi animalkunata mikuchin. Ullachkuchakuna waqaptinmi mikuchin. 10 Caballokunapa kallpanwanpas manam kusikunchu. Runapa utqayman kallpasqanwanpas manam contentakunchu. 11 Tayta Diosqa kusikunmi respetaqninkunapi. Payqa kusikunmi kuyapayakuyninpi confiakuqkunapi.
12
Jerusalen llaqta, Tayta Diosta alabay. Sion Moqopi llaqta, Diosnikita alabay. 13 Qampa punkuykikunapa cerrojontam takyachin. Qampi yachaq runakunatam bendecin. 14 Ukuykipi yachaqkunatam hawkayachin. Allinnin trigowanmi saksaykachin. 15 Paymi kay pachaman palabranta apachimun. Chaymi chaylla palabranqa cheqerun. 16 Paymi lastata millwata hina chayachimun. Paymi qasata uchpata hina rikurichimun. 17 Runtuta hinam parachimun chikchita. Pitaq aguantanman chay chirinta? 18 Rimaspa kamachiptinmi ritipas chullurun. Qoi wayrawan pukurachiptinmi yakukunapas puririrun.
1093
SALMOS147,148
Jacobpa castankunamanmi palabrankunata willarqa. Israelpa castankunamanmi decretonkunatapas willarqa. Paykunamanmi reglamentontapas willarqa. 20 Manam chaynatachu rurarqa wakin nacionkunawanqa. Chay nacionkunaqa manam yacharqachu reglamentonkunataqa.
19
Aleluya!
Salmo 148
Unanchasqankunam Tayta Diosta alaban
Hanaq pachapi kaqkuna Tayta Diostay alabaychik! Altokunapi kaqkuna Tayta Diostay alabaychik! 2 Llapallan angelninkuna paytay alabaychik! Llapallan tropankuna paytay alabaychik! 3 Inti, killa Tayta Diostay alabaychik! Kanchariq lucerokuna llapallaykichiky alabaychik! 4 Cielokunapa hawanpi cielokuna paytay alabaychik! Cielokunapa hawanpi yakukuna paytay alabaychik!
1 5
Aleluya!
Tayta Diostay alabaychik qamkunaqa! Pay kamachiptinmi unanchasqa karqa chaskakunaqa. 6 Paymi chaykunata wia-wiaypaq takyachirqa. Paymi mana cambiana decretota kamachirqa. 7 Kay pachapi kaqkuna Tayta Diosta alabaychik!
SALMOS148
1094
Lamar qochapi manchakuypaq animalkuna payta alabaychik! 8 Llipyawan runtu-parapas paytay alabaychik! Lastawan puyukunapas paytay alabaychik! Kamachisqan ruraq wayra-parapas paytay alabaychik! 9 Orqokunawan llapallan moqokunapas paytay alabaychik! Ruruq sachakunawan llapallan cedro sachakunapas paytay alabaychik! 10 Monte animalkunawan llapallan uywa animalkunapas paytay alabaychik! Taksa animalkunawan pawaq animalkunapas paytay alabaychik! 11 Kay pachapi reykunawan llapallan nacionkunapas paytay alabaychik! Kay pachapi kamachikuqkunawan llapallan cabecillakunapas paytay alabaychik! 12 Mozokunawan doncellakunapas paytay alabaychik! Yuyaqkunawan warmakunapas paytay alabaychik!
13
Tayta Dioslla alto-altopi kasqanraykuy payta alabaychik! Cielokunapa hawanpi kasqanraykuy payta alabaychik! Kanchariyninqa kay pachapa hawanpi kasqanraykuy payta alabaychik! 14 Paymi runankunaman atiyniyoq reyta qorqa. Chay reyqa llapallan payman sonqo runakunapa alabasqanmi kanqa. Chay reyqa hichpanpi kaq Israelpa mirayninkunapa
1095
SALMOS148, 149
alabasqanmi kanqa. Aleluya!
Salmo 149
Rey kasqanraykuy Tayta Diosta alabaychik.
Tayta Diosmany Mosoq takita takiychik. Payman sonqo runakuna, huunakuyninpiy alabaychik. 2 Israel castakuna, unanchasuqnikichikraykuy kusikuychik. Sion llaqtapi *yachaqkuna, reynikichikraykuy kusikuychik. 3 Kusikuymanta tususpa payta alabaychik. Tinyawan, arpawan payman takiychik. 4 Paymi runankunapi kusikun. Paymi humildekunata vencechispan hatunchaykun. 5 Payman sonqo runakuna, chayna vencesqaykichikmantay kusikuychik. Camaykichikpi kachkaspapas qaparispay takiychik. 6 Simikichikwany Diosta alabaychik. Iskay filoyoq espadatay hapiychik. 7 Nacionkunata vengakunaykichikpaqy hapiychik. Runakunata castiganaykichikpaqy hapiychik. 8 Reyninkutapas cadenakunawan watanaykichikpaqy hapiychik. Reqsisqa runakunatapas fierromanta cadenakunawan watanaykichikpaqy hapiychik. 9 Chaynapim qellqasqa sentenciata paykunapi rurankichik.
1
Aleluya!
SALMOS149, 150
1096
Payman sonqo runakunapaqmi adorana hina kanqa vencesqaykichik. Aleluya!
Salmo 150
Tocanakunawan Diosta alabanamanta
Diosnillanchikta templonpi alabaychik. Kanchariykuchkaq cielonpi alabaychik. 2 Atiyninwan rurasqanmantaya alabaychik. Ancha hatun kallasqanmantaya alabaychik.
1
Aleluya!
Cornetatapas tocaspa alabaychik. Arpakunata tocaspa alabaychik. 4 Tinyakunawan danzawan alabaychik. Charanqopiwan qenawan alabaychik. 5 Chinchinyaq platillowanpas alabaychik. Waqachkaq platillowanpas alabaychik.
3 6
Samatyaspa kawsallaqkunaya alabaychik. Aleluya! Tayta Diostaaya alabaychik.
PROVERBIOS SUTIYOQ LIBRO

Kay Proverbios libroqa yachaysapa kunapa pisi rimayllanpi yachay wan rimasqanku librom. Chay yachachikuykunaqa mana qonqarunapaqmi karqa pisi rimaykunalla. Chay na yachachikuykunawanmi aw paq tiempokunapiqa yachachiqku. Cheqap yachay niyoq kayqa qallarin Tayta Diosta respetaspa kasukuy wanmi. Wakin yachachikuykunam riman Diospa ley ninman hina kawsa napaq, allin costumbreyoq ka napaq, allin kaqkuna rura nanpaq, runakunawan imay nam kawsanapaq, negociokuna imay nam rura napaq, humilde ka napaq, pacienciayoq ka napaq hinaspa autoridadkunawan imay nam por ta kunapaq. Kay libroqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem yachachiwanchik yachayqa runa hina ancha alabasqa kasqanmanta, Diospa yachay ninmanta chay nataq chay yachay ninman hina cielopas hinaspa kay pachapas tukuy imantin rurasqa kasqanmanta (1-9). Iskay kaq par tepiataqmi kachkan Salomonpa rimarisqan rikchanachiykuna (10-29). Kimsa kaq par tepiataqmi kachkan Agur pa rimasqankunawan Lemuelpa ma manpa rimasqankuna (30-31:9). Tawa kaq par tepiataqmi kachkan alabasqa war mimanta (31:10-31)
1Rikcha nachiyku nata
Rey Salomonpa yachay wan rimasqankuna. Payqa karqa Rey Davidpa churin Israel nacionpa rey ninmi.
Rikchanachiykunaqa imapaqmi servisqanmanta
Kay yachaywan rimasqankunaqa yachayniyoq kanapaqmi. Kay yachaywan rimasqankunaqa corregisqa kanapaqmi chaynataq yachaywan rimasqankunapa imam ninan entiendenapaqmi 3 chaynapi corregisqa kanapaq, allin tanteaq kanapaq, allin ruraq kanapaq, allin costumbreyoq kanapaq, Diospa munasqanta ruranapaq. 4 Kaykunataqa qellqarqa pisi experienciayoqkunapas allinta ruraspa sacre kananpaqmi chaynataq entiendespa yachaywan allinkunata akllanankupaqmi. 5 Yachayniyoq runapas uyarispanmi aswan yachayniyoqraq kanqa. Allin entiendeq runapas uyarispanmi allin kaq
2
1097
PROVERBIOS1
6
1098
consejota apakunqa chaynapi rikchanachiykunata entiendenanpaq, chaynapi tupanachiykunata entiendenanpaq, chaynapi yachayniyoqkunapa nisqanta entiendenanpaq, chaynapi watuchikunata entiendenanpaq. Yachayniyoq kanapaqqa Tayta Diostam respetana tukuymanta puntataqa. Mana yachayniyoq runaqa desprecianmi yachayniyoq kaytapas. Despreciantaqmi corregisqa kaytapas.
Mozokunapaq consejokunamanta
Churilly, kasukuy taytaykipa anyasusqaykitaqa. Churilly, amay qonqaychu mamaykipa yachachisusqaykitaqa. 9 Chay nisusqaykikunaqa umaykipi sumaq adornokuna hinam kanqa. Chay nisusqaykikunaqa kunkaykipaq collar hinam kanqa. 10 Churilly, huchasapakuna engaayta munasuptikiqa amay munaychu. 11 Hakuchik oqaykuwan runa wauchiq nisuptikiqa amay munaychu. Hakuchik inocente runata toqllaman urmaykachiq nisuptikiqa amay munaychu. 12 Nisunkimantaqmi: Ayata sepultura millpuchkaq hinay inocente runakunata chinkarachimusun. Uku pachaman urmachiq hinay inocente runakunata urmaykachimusun. 13 Chaynapim achka-achka riquezakuna kapuwasun! Chaynapim tukuy qechumusqanchikwan wasinchiktapas huntachisun! 14 oqaykuwan kuskam partekita chaskinki qamqa nispa. Chulla wayqa qollqellam llapanchikpaq kanqa nispa. 15 Churilly, amay riychu paykunawanqa.
8
1099
16
PROVERBIOS1
Asurikuy paykunapa anninmantaqa. Huchasapakunaqa chayllam kallpanku mana allinta ruramunankupaq. Huchasapakunaqa utqayllamanam rinku pitapas wauchimunankupaq.
Llapa pawaq animalkuna qawachkaptinmi yanqapaq toqllata churanku. 18 Chaynam huchasapakunapas kikillanku waunankupaq wateqanku. Vidankupa contranpimiki chaynataqa rurachkanku. 19 Chaynam runamasinmanta qechuqkunaqa kanqa. Munapayasqankum kikillankuta waurachinqa.
17 20
Yachaymi callekunapi qayakuchkan. Yachaymi plazakunapi qaparichkan. 21 Runakunapa huunakunan esquinakunapim qaparichkan. Llaqtapa punkun plazakunapim kaynata nichkan: 22 Pisi experienciayoq runakuna, haykapikamataq pisi experienciayoq kayta munankichik? Asipayakuq runakuna, haykapikamataq asipayakuyllata munankichik? Sonso runakuna, haykapikamataq yachayta cheqninkichik? 23 Anyasqaykunata kasukuptikichikqa sonqoytam kicharisqaykichik. Anyasqaykunata kasukuptikichikqa piensasqaytam yachachisqaykichik. 24 Qayachkaptiymi mana munarqankichikchu. Makiyta haywariptiypas manam atiendewarqankichikchu. 25 Aswanraqmi qamkunaqa consejasqaykunatapas mana chaskirqankichikchu. Aswanraqmi qamkunaqa anyasqaykunatapas mana munarqankichikchu. 26 Chaynaqa oqapas asikusaqmi desgracia hamusuptikichik. Chaynaqa oqapas burlakusaqmi manchakusqaykichikkuna hamusuptikichik. 27 Manchakusqaykichik
Yachaypa qayakusqanmanta
PROVERBIOS1,2
1100
wayra-para hina hamuptinmi asikusaq. Desgraciakuna Sinchi viento hina hamuptinmi asikusaq. Sasachakuypi kaptikichikmi asikusaq. akarichisqa kaptikichikmi asikusaq.
28
Chay tiempopiqa qayakamuwaptikichikpas manam contestasqaykichikchu. Tutapaymanta maskawaspaykichikpas manam tariwankichikchu. 29 Chaynatam rurasqaykichik yachayta cheqnisqaykichikrayku. Chaynatam rurasqaykichik Tayta Dios respetaytapas mana akllasqaykichikrayku. 30 Manam munankichikchu consejasqaykunata. Manam chaskinkichikchu tukuy anyasqaykunata. 31 Mana allin rurasqaykichikpa ruruntam akarinkichik. Mana allin consejasqaykichikpa ruruntam amirunkichik. 32 Pisi experienciayoq runakunatam chay pantarusqan waurachinqa. Sonso runakunatam mana tanteoyoq kaynin chinkarachinqa. 33 Aswanqa segurom kawsakunqa pipas uyariwaqniyqa. Mana allinmantapas manam manchakunqachu pipas uyariwaqniyqa.
Yachayniyoq kayqa runakunapa allinninpaqmi
palabraykunatay chaskiykuy. Kamachisqaykunatay sonqoykipi churaykuy. 2 Churilly, yachaytay uyarispa atiendey. Churilly, entiendenaykipaqy piensay. 3 Entiendeq kanaykipaqy qayakuy. Cuenta qokuq kanaykipaqy qayakuy. 4 Qollqeta hinay maskay. Pakasqata hinay maskay. 5 Hinaspaqa entiendenkim Tayta Dios respetayta. Hinaspaqa tarinkitaqmi
1Chu rilly,
1101
PROVERBIOS2
Diospa yachayninta. Tayta Diosmi yuyay qokuqqa. Paymi palabranwan yachay qokuqqa. Paytaqmi rimasqanwan entiendechikuqqa. 7 Diosqa munasqanman hina ruraqkunamanmi allin kanankupaq yuyayta qoykun. Payqa mana culpayoq kawsaqkunatam imamantapas harkaykun. 8 Diosqa reglamenton kasukuqkunatam cuidan. Diosqa paypi sonqoyoqkunatam waqaychan. 9 Chaynaqa entiendenkim allin rurayta. Chaynaqa entiendenkim reglamenton kasukuyta. Entiendenkitaqmi Diospa munasqanman hina ruraytapas. Entiendenkitaqmi tukuy allinman hina kawsaytapas. 10 Yuyaymi sonqoykiman huntarinqa. Yachaymi vidaykita kusichinqa. 11 Yuyaymanaspam cuidakunki. Allinta entiendespam waqaychakunki. 12 Chaynapim mana allin kawsaymanta librakunki. Mana allin rimaqkunamantam librakunki. 13 Chayna runakunaqa manam Diospa munasqanman hinaachu kawsachkankupas. Chayna runakunaqa tutayay anpi purichkaq hinam kawsachkankupas. 14 Paykunaqa kusikunkuraqmi mana allin rurasqankumantapas. Anchataraqmi kusikunku mana allin ruraykunamantapas. 15 Qewi-qewi ankunapi purichkaq hinam pantarunku. Mana allinta kawsaspam pantarunku. 16 Yachayniyoq kaspaqa librakunkim mana reqsisqayki mana allin warmimanta. Yachayniyoq kaspaqa librakunkim alabasuqniki pierdekuq warmimanta. 17 Chayna warmiqa sipas kaptinraq casaraqnin qosantapas saqerunmi. Chayna warmiqa Dioswan contrato rurasqantapas qonqarunmi. 18 Chay warmipa wasinman riq anninta pipas rispaqa wauymanmi richkan.
6
PROVERBIOS2,3
1102
Paypa wasinman riq anninta pipas rispaqa wausqakunapa kasqanmanmi richkan. 19 Chay warmiman llapallan yaykuqkunaqa manam kutimunachu. Chay warmiman llapallan yaykuqkunaqa manam wiay kawsaymanqa rinqaachu. 20 Chaynaqa allin anta richkaq hinay kawsay. Chaynaqa allin ruraqkunapa kawsasqanta hinay kawsay. 21 Diospa munasqanman hina kawsaqkunaqa kay pachapim *yachanqaku. Mana culpayoq kaq runakunaqa kay pachapim hinalla takyanqaku. 22 Mana allin ruraqkunam ichaqa kay pachamanta chinkachisqa kanqaku. Traicionaqkunam ichaqa qora pilarusqa hina kay pachamanta qechusqa kanqaku.
amay qonqaychu yachachikuyniykunata. Churilly, sonqoykipiy waqaychay kamachikuyniykunata 2 hinaptinqa unay watakunam kawsakunki, hinaptinqa hawkallaam kawsakunki. 3 Ama qonqaspam kuyapayakuq kanki. Ama qonqaspam cheqapllata rimanki. Chaykunataqa kunkaykimany collarta hina wallqakuruy. Chaykunataqa tablapi qellqachkaq hinay sonqoykipi qellqaruy. 4 Hinaptinqa Diospa chaynataq runakunapa favorecesqanmi kanki. Hinaptinqa Diospa chaynataq runakunapa reqsisqanmi kanki. 5 Tayta Diosllapiy confiakuy tukuy sonqoykiwanqa. Amay confiakuychu kikikipa entiendesqallaykipiqa. 6 Tukuy kawsasqaykipiy yuyariy Tayta Diosta. Paymi munasqanman hina kawsachisunki qamta. 7 Amay ancha yuyayniyoq kasqaykipaqchu hapikuy. Tayta Diosta respetaspaykiy
1Chu rilly,
Yuyayniyoq kanapaq imaynam ruranamanta
1103
8
PROVERBIOS3
mana allinmanta asurikuy. Chaynata ruraptikiqa cuerpoykipas hampisqaraqmi kanqa. Chaynata ruraptikiqa cuerpoykipas kallpanchasqaraqmi kanqa.
Tayta Diosta alabay tukuy kapuqnikikunawan. Tayta Diosta alabay llapallan kawsaynikipa punta kaq rurunkunawan. 10 Hinaptinqa kawsaykuna taqenaykipas astawanmi huntarinqa. Hinaptinqa uvas sarunayki uvaspa zumonwanmi llimparinqa.
9
Churilly, amay despreciaychu Tayta Diospa castigontaqa. Churilly, amay hukmanyaychu Tayta Diospa anyasusqaykiwanqa. 12 Tayta Diosqa kuyasqan runatam corregin. Taytapas kuyasqan churinta castigachkaq hinam payqa corregin.
11
Mayna kusisqam yachayta tariq runaqa! Mayna kusisqam allin entiendeq runaqa! 14 Yachay chaskisqanmi mastaqa valen qollqemantapas. Entiendeq kayninmi mastaqa valen qorimantapas. 15 Coral alhaja rumimantapas mastaraqmi valen yachayniyoq kayqa. Kuyayllapaq kaq tukuy imapas manam igualanchu yachayniyoq kaymanqa. 16 Yachayqa *alleq makinwanmi unay kawsakuyta qosunki. Yachayqa *ichoq makinwanmi apuyachisuspayki reqsisqata rurasunki. 17 Yachaypa yachachisqanwanqa runapas kusisqam kawsakunqa. Yachaypa yachachisqanwanqa runapas hawkallam kawsakunqa. 18 Yachayqa kawsay qokuq sacha hinam hatalliqninkunapaq. Yachayqa kusikuy qokuqmi hapiqnin runakunapaq.
13 19
Tayta Diosqa chay yachaywanmi kay pachata cimientarqa.
PROVERBIOS3
1104
Tayta Diosqa chay entiendeywanmi cielokunatapas takyachirqa. 20 Yachayninwanmi toqyachimurqa uku-uku lamar qochata. Yachayninwanmi sullatapas sullachimurqa puyukunamanta. Churilly, allin kanaykipaq yachayniyoq kaytaqa amay qonqaychu. Yachaywan allin kaqkuna akllaytaqa amay qonqaychu. 22 Chaykunaqa qamtam kawsachisunki. Chaykunaqa kunkaykipi collar hinam adornasunki. 23 Chaynaqa segurom purikunki annikipipas. Chaynaqa manam mitkanqachu chakikipas. 24 Siriykuspapas mana manchakuspam puunki. Siriykuspapas miskillataam puukunki. 25 Qonqaymanta hamuq mancharikuypaq kaqkunamantaqa manam manchakunkichu. Mana allin runakunaman hamuq desgraciamantapas manataqmi manchakunkichu. 26 Tayta Diosmi kanqa anchallataa confiakunaykiqa. Toqllawan hapisqa kanaykimantapas paymi waqaychasunkiqa.
21
Ama recelaspay qoykuy maakusuqnikimanqa. Qoykuypuniy qoykunaykipaq kachkaptinqa. 28 Kunan qonaykipaq kachkaptinqa amay dejaychu paqarin punchawpaqqa. 29 Runamasiki qampi confiakuchkaptinqa amay contranpiqa tanteaychu mana allintaqa. 30 Yanqamantaqa amay piwanpas churanakuychu. Mana ofiendesuchkaptikiqa amay churanakuychu. 31 Dao ruraq runamantaqa amay envidiakuychu. Amay paypa kawsasqanman hinaqa kawsaychu. 32 Malvado runataqa Tayta Diosqa millakunmi. Ichaqa munasqanman hina ruraqkunapiqa confiakunmi. 33 Tayta Diosqa akanmi mana allin ruraqpa wasinta. Tayta Diosqa bendecinmi allin ruraqkunapa *yachanantaqa. 34 Burlakuqkunataqa paypas burlakunmi. Humildekunataqa paypas favorecenmi.
27
1105
35
PROVERBIOS3,4
Yachayniyoq runakunaqa herencia chaskichkaq hinam allin reqsisqa kanqaku. Mana yachayniyoqkunaataqmi penqayman churasqa kanqaku.
1Chu riku na,
uyariychiky taytaykichikpa corregisusqaykichikta. Allin entiendeq kanaykichikpaqy uyariychik sumaqta. 2 oqaqa allintam yachachirqaykichik qamkunataqa. Amam qonqarunkichikchu yachachikuyniykunataqa. 3 oqapas taytaypa churin wawallaraq kaptiymi, oqapas mamaypa sapallan wawan kaptiymi 4 taytay yachachiwaspan niwaq kaynata: Sonqoykipi hatalliy nisqaykunata, hinaspay kamachikuyniykunata kasukuy, hinaspay wiaypaq kawsakuy. 5 Astawanqa maskay yuyayniyoq kaytay. Astawanqa maskay entiendeq kaytay. Amay qonqaychu nisqaykunata. Amay rakikuychu nisqaykunamanta. 6 Yachayta mana saqeptikiqa paymi waqaychasunki. Chayta kuyaptikiqa paymi cuidasunki. 7 Imamantapas puntataqa yachaytay maskay. Imakuna maskanaykimantapas entiendeq kayta maskay. 8 Yachayta hatunchaptikiqa qamtam paypas hatunchasunki. Yachayta hatalliptikiqa paypas reqsisqatam rurasunki. 9 Umaykimanmi sumaq adornota churanqa. Umaykimanmi sumaq coronata churanqa.
Allinta kawsanapaq yachachikuykunamanta
Churilly, uyarispay hatalliy nisqaykunata. Hatalliptikiqa masyachinqakum wataykikunata. 11 Yachayniyoq runakunapa kawsasqanman hinam yachachisqayki. Diospa munasqanman hinam purichisqayki. 12 Chaynata kawsaspaqa
10
PROVERBIOS4
1106
manam sasachakuypichu kanki. Chaynata kawsaspaqa mana mitkaqmi kanki. 13 Ama despreciaspay chaskiypuni corregisusqaykitaqa. Kawsakunkim corregisusqaykita kasukuspaqa. 14 Amay kawsaychu mana allin ruraqkunapa kawsasqanman hinaqa. Amay kawsaychu mana allin runakunapa kawsasqanman hinaqa. 15 Paykunapa kawsasqanmanta karunchakuspay ama chaynataqa kawsaychu. Paykunamanta rakikuruspaykiy paykunawanqa ama riychu. 16 Paykunaqa mana allinta mana ruraspaqa manam puunkuchu. Pitapas mana allinman mana urmaykachispankuqa manam puuytapas tarinkuchu. 17 Tanta mikuchkaq hinam mana allinta ruranku. Vino upyachkaq hinataqmi dao rurayllapi kawsanku. Allin ruraqkunapa vidanqa chayraq achikyamuchkaq hinam. Inti qespiramuspan aswan-aswan punchawyaruq hinam. 19 Mana allin ruraqkunapa purisqanqa tutayay hinam. Imapipas mitkanankuta mana yachaqkuna hinam. 20 Churilly, uyariy nisqaykunata. Churilly, atiendey palabraykunata. 21 Tukuy tiempopiy yuyay. Sonqoykipiy waqaychay. 22 Maskaqninkunatam palabrayqa kawsachin. Tukuy cuerpontam hampi hina sanoyachin. 23 Piensasqaykikunatay cuiday tukuy ima cuidasqaykimantapas mastaqa. Chay piensasqaykikunam kawsachisunki qamtaqa. 24 Engaanaykipaqqa amay yanqakunata rimaychu. Pantachinaykipaqqa amay llullata niychu. 25 Qamqa puntamany qaway.
18
1107
26
PROVERBIOS4,5
Qamqa awpaqllamany qaway. Cuidadowany puriy maymi sarusqaykita qawaspayki. Chaynata ruraspaykiqa segurom kawsakunki. 27 Allin anmantaqa amay muyuruychu. Mana allinkuna ruraymanqa amay riychu. uyariy yachay wan nisqaykunata. Churilly, atiendey entendimientowan nisqaykunata 2 chaynapi allin kaqkunata akllanaykipaq, chaynapi yachaywan rimanaykipaq. 3 Miel hina miskillaam chuchumika warmipa rimayninqa. Aceitemantapas aswan llampuraqmi chuchumika warmipa rimayninqa. 4 Chaywanpas rurayninqa ajenjopa qatqen hinaraqmi llakichikun. Iskay filoyoq espadapa filonmantapas aswanraqmi kuchukun. 5 Chay warmiqa wauymanmi richkan. Payqa wauqkunapa kasqanmanmi richkan. 6 Chayna warmiqa wiay kawsaytapas manam maskanchu. Pantaypi kawsasqantapas manam cuentata qokunchu.
7 1Chu rilly,
Chuchumika warmimanta waqaychakunapaq
Churillaykuna, chaynaqa uyariwaychiky nisqaykunata. Churillaykuna, amay rakikuychikchu nisqaykunamanta. 8 Karunchakuy chay warmiman riq anmantaqa. Amay asuykuychu paypa wasinpa punkunmanqa. 9 Mana chayqa kallpaykitam qowaq hukkunaman. Mana chayqa vidaykitam qowaq hukkunaman. 10 Mana chayqa mana reqsisqayki runakunam imaykikunawanpas saksarunmanku. Mana chayqa llamkasqaykipa ruruntam mana reqsisqaykipa wasinpi saksarunmanku. 11 Chayna kaptinqa cuerpoyki tukunayaptinmi qepataa waqawaq. Chayna kaptinqa aychayki tukunayaptinmi qepataa waqawaq. 12 Yanqataq niwaq: Yanqam aburrikurqani corregiwaptinku. Manam tukuy sonqoywanchu chaskirqani anyawaptinku.
PROVERBIOS5,6
13
1108
Yachachiwaqniykunapa niwasqantapas manam kasukurqanichu. Maestroykunapa niwasqantapas manam uyarikurqanichu. 14 Yaqallamya tukuy desgraciapi rikuriruni. Llaqtamasiykunapa qayllanpim yaqalla tukuy desgraciapi rikuriruni.
15
Yakunayasuptikiqa kikikipa pozoykimantay tomay. Pozoykimanta pullpumuq yakutay tomay. 16 Pukyuykipi yakuqa amay callekunaman usuchunchu. Kallpaq yakuykipas amataqy plazakunamanqa usuchunchu. 17 Qamllapaqy kachun pozoykipi yakuqa. Amay qoychu mana reqsisqayki runakunamanqa. 18 Kapusuqniki pukyuyki hina warmikiqa Diospa bendecisqany kachun. Mozo kasparaq kasarasqayki warmikiwany sonqoykiqa contentakuchun. 19 Payqa kachun kuyayllapaq luwichu hinay. Payqa kachun kuyayllapaq monte cabra hinay. Paypa uullanway tukuy tiempopi contentakuy. Paypa kuyakuynillanwany tukuy tiempopi waurinaykikama contentakuy.
20
Churilly imapaqtaq mana reqsisqayki warmiwanqa kusikuwaq? Churilly imapaqtaq runapa warmintaqa abrazawaq? 21 Runapa vidantaqa Tayta Diosmi sumaqta yachan. Paykunapa kawsasqantapas paymi qawarayan. 22 Mana allin ruraq runataqa mana allin rurasqanmi presocharun. Mana allin ruraq runaqa waskawan chaqnasqa hinam huchankunawan rikurirun. 23 Mana corregikusqanraykum waurunqa. Loco hina rurasqanraykum pantarunqa.
1Churilly,
runamasikita garantizaspaykiqa, mana reqsisqayki runata garantizaspaykiqa
Mana reqsisqa runamanqa mana garantizanamanta
1109
PROVERBIOS6
rimasqaykiwanmi toqllaman hina wichiykunki. Rimasqaykiwanmi preso hina hapirachikunki. 3 Chayna kaptinqa churilly, runapa makinpia kasqaykiraykuy kaynata ruray. Librakunaykipaqy kaynata ruray: Humillakuspaykiy amistadnikita chaylla ruegakamuy. 4 Chaynaqa amay puuywan hapichikuychu. Chaynaqa amay ratollapas puuruychu. 5 Hapiq runamanta lluptichkaq luwichu hinay lluptikuy. Pawaq animalta toqllawan hapiqmanta hinay ayqekuy.
2
Yaw qella runa, yachayniyoq kanaykipaqy sisita qawamuy. Yaw qella runa, yuyayniyoq kanaykipaqy imaynam kawsasqanta qawamuy. 7 Sisipaqa jefenpas manam kanchu. Sisipaqa capatazninpas manam kanchu. Sisitaqa manam pipas kamachinchu. 8 Chaywanpas payqa rutuy tiempopim mikuyninta segurakun. Chaywanpas cosecha tiempopim mikunanta huukun. 9 Yaw qella runa ima horakamataq qamqa puunki! Yaw qella runa ima horaataq qamqa hatarinki! 10 Puuywan hapichikuspa puunaykikamam, makikikunatapas chupqaruspa samanaykikamam 11 yanqa purikuq runa suwarususpayki wakchayarachisunki. Salteaq runam mana imayoqta rikurirachisunki.
6 12
Qellakuna anyanapaq yachachikuymanta
Mana penqakuq runaqa llullakunata willakachakustinmi purin. Mana allin runaqa
Mana allin ruraqkunapa imaynam kasqanmanta
PROVERBIOS6
13
1110
llullakunata willakachakustinmi purin. Chay runaqa awinkunatam qemchityachin engaananpaq. Chay runaqa chakinkunawanmi seaschan engaananpaq. Chay runaqa dedonkunawanmi tupqen engaananpaq. 14 Mana allinllatam tukuy tiempopi piensachkan. Mana allinllatam tukuy tiempopi yuyaymanachkan. Tukuy tiempopim runakunata peleanachichkan. 15 Chayraykum qonqaymanta desgraciapi rikurirunqa. Huk awi qemchiyllapim pasaypaqtaa puchukarunqa.
Tayta Diospa millakusqankunamanta
Soqta huchakunatam cheqnin Tayta Diosqa, qanchis kaqtaqa pasaypaqtam millakun payqa: 17 Cheqninmi hatun tukuq runata. Cheqninmi llulla rimaq runata. Cheqninmi inocente runa wauchiqta. 18 Cheqninmi mana allinkunata rurananpaq yuyaymanaqta. Cheqninmi mana allinta ruramunanpaq chaylla kallpaqta. 19 Cheqninmi llullakuna rimaq testigota. Millakunmi wawqentinpuralla peleanachiqta.
16 20
Churilly, kasukuy taytaykipa kamachisusqaykitaqa. Churilly, amay qonqaychu mamaykipa yachachisusqaykitaqa. 21 Qasqoykipi adornota hinay mana qonqaspa apaykachay. Kunkaykipi mana qonqaspa collarta hinay apaykachay. 22 Chaykunam puriptikipas pusasunki. Chaykunam puuruptikipas harkasunki. Chaykunam rikchariptikipas rimapayasunki.
23
Hukwan pierdekuy huchamanta
Taytaykipa kamachisusqaykiqa mechero hinam.
1111
PROVERBIOS6
Mamaykipa yachachisusqaykiqa achkiy hinam. Taytaykipa anyakuyninqa wiay kawsayman pusasuqnikim. Taytaykipa corregisusqaykiqa wiay kawsayman pusasuqnikim. 24 Chay nisusqaykikunam chuchumika warmimanta waqaychasunki. Sapaq warmipa alabasunaykimantam harkasunki. 25 Buenamoza kaynintaqa amay sonqoykipi munapayaychu. Sumaqllaa awinkunaqa amay sonqoykita suwachunchu. Chuchumika warmiraykum qariqa rikurirun huk millpuy tanta hinallaa. Hukwan pierdekuq warmiataqmi hapichkan chay qaripa llumpay precioyoq vidantaa. 27 Pipas marqayninpi ninata apaspanqa pachantam kaarachikun. 28 Pipas sansa hawanpi purispanqa chakintam ruparachikun. 29 Chaynam kanqa runamasinpa warminwan kakuq runaqa. Manam lluptinmanchu castigasqa kananmantaqa.
26 30
Manam pipas desprecianchu wakcha runa suwakuruptinqa. Manam pipas desprecianchu yarqaymanta suwakuruptinqa. 31 Chaywanpas hapirachikuspanqa qanchis kuti mastam pagapunqa. Chaywanpas hapirachikuspanqa wasinpi lliw kapuqninwanmi pagapunqa.
Hukpa warminwan huchallikuq runaqa mana yuyayniyoq runam. Hukpa warminwan huchallikuq runaqa kikillan wauchikuq runam. 33 Chayna runaqa maqachikuspanmi tukuyta nichikunqa. Manam pipas qonqanqachu penqaypi kasqantaqa. 34 Celoso kayninmi runapa piakuyninqa. Manam hawkayanqachu vengakunan punchawpiqa.
32
PROVERBIOS6,7
35
1112
Manam chaskinqachu imataa pagaptinpas. Manam pampachanqachu achkallaa regalokunata qoptinpas.

1Churilly,
kasukuy nisqaykunata. Sonqoykipiy churay kamachisqaykunata. 2 Kamachisqaykunata kasukuspaqa wiaypaqmi kawsanki. awi ruruykita hinam yachachikuyniykunata waqaychanki. 3 Dedoykipi anillota hinay waqaychay. Papelpi qellqachkaq hinay sonqoykipi qellqay. 4 Yachaytay niy: Qamqa paniymi kanki nispa. Entiendeytaataq sutichay: Aylluymi kanki nispa. 5 Chaynapim chuchumika warmimanta librasunki. Chaynapim llampu rimaq sapaq warmimanta librasunki.
6
Pierdekuq warmipa engaakuyninmanta
Wasiypa ventananmanta qawarispaymi, ventanaypa rejillasninmanta qawarispaymi 7 rikurqani pisi experienciayoq mozokunata. Paykunamantam rikurqani manaraq yuyayniyoq kaqta. 8 Callentam warmipa yachanan esquinaman pasarqa. Chayninta rispanmi chay warmipa wasinman pasarqa. 9 Inti seqaykuytaa tutaykuchkaptinataqmi, astawan tuta chayaramuptinataqmi 10 paywan tupaqnin huk warmi lloqsimurqa. Pachapakusqa sacre chuchumika warmim taripaykamurqa. 11 Payqa rimaysapallaa warmim. Payqa mana kasukuq warmim. Wasinpipas mana takyaq warmim. 12 Chay warmiqa callekunapiraqmi wateqachkan. Chay warmiqa plazakunapiraqmi wateqachkan. Llapa esquinakunapiraqmi wateqachkan. 13 Chay warmim mozota hapiruspan muchaykurqa. Mana recelaspantaqmi payta niykurqa: 14 Tayta Dioswan allin kasqaymantam ofrenday kapuwachkan. Prometesqay ofrendakunam pagasqaa kachkan.
1113
PROVERBIOS7
Chayraykum qanwan tupaykuq lloqsimurqani. Qamta qawaykuyta munaspaymi tariramunaykama hamurqani. 16 Camaytam sumaq colchakunawan qataramuni. Egipto nacionmanta colorniyoq lino colchawanmi qataramuni. 17 Mirra sutiyoq miski asnaqtam camaymanpas hinaramuni. Aloes sutiyoq miski asnaqtam camaymanpas hinaramuni. Canela sutiyoq miski asnaqtam camaymanpas hinaramuni. 18 Rispanchiky aminanchikkama kuyanakamusunchik. 19 Manam wasipichu qosayqa. Karutam illarun payqa. 20 Wayqapi qollqeta apaspanmi pasarqa. Chawpi killataam kutimunqa payqa.
15
Hikutaspanmi mozota convencerachirqa. Sumaqllaa rimayninwanmi payta pasachirqa. 22 Chayllataqmi mozopas payta qatirikurqa. Camalman bueyes richkaq hinaraqmi pasakurqa. Toqllaman wichiykuq luwichu hinaraqmi wichiykurqa. 23 Sonqonta flecha pasarunankamam waunanta mana yachakunchu. Toqllaman urpitu pawaykuq hinataqmi chay mozopas wauyman risqanta mana yachakunchu.
21
Chaynaqa uyariykuwaychiky, churillaykuna. Chaynaqa nisqaykunatay atiendeychik, churillaykuna. 25 Chay warmipa kawsasqanman hina kawsaytaqa amay piensayachu. Chay warmipa pantasqanta hinaqa amay pantayachu. 26 Payqa achkaqtaam pantarachispan heridasqata saqerun. Nana-nanaq runakunataam wausqata saqerun. 27 Wasinman riq anqa wauqkunapa kasqanmanmi richkan.
24
PROVERBIOS7, 8
1114
Wasinman riq anqa wauqkunapa kasqanmanmi chayachkan.
runa hinam yachayqa qayakuchkan. Qaparichkaq runa hinam entiendeyqa qaparichkan. 2 anpa hichpan alto moqokunapim sayan qayakunanpaq. anpa pallqankunapim sayaykun qayakunanpaq. 3 Llaqtaman yaykuna zaguankunapim payqa qaparin. Llaqtaman yaykuna punkukunapim payqa qaparin: 4 Runakuna, qamkunatam qayachkaykichik. Runakuna, qamkunatam rimapayachkaykichik. 5 Pisi experienciayoq runakuna, qamkunapas entiendeychiky. Sonso runakuna, qamkunapas entiendeychiky. 6 Uyariychiky, oqaqa sumaqllaa kaqkunatam rimasaq. Uyariychiky, oqaqa Diospa munasqanman hinam rimasaq. 7 Cheqap kaqkunatam rimarisaq oqaqa. Manam munanichu mana allinmanta rimaytaqa. 8 Allin kaqkunallamantam rimani oqaqa. Manam pantachinaypaqchu rimani oqaqa. Manam huchallichinaypaqchu rimani oqaqa. 9 Tukuy nisqaykunaqa allinllam entiendeqkunapaqqa. Tukuy nisqaykunaqa Diospa munasqanman hinam yachay maskaqkunapaqqa. 10 Chaynaqa qollqemantapas mastaqa corregisqaytay chaskiychik. Chaynaqa akllasqa qorimantapas mastaqa yachachisqaytay chaskiychik.
11
1Qayakuchkaq
Yachaypa qayakuyninmanta
Yachayniyoq kaymi alhaja rumikunamantapas aswan allinqa. Imaa munasqaykipas
1115
PROVERBIOS8
manam igualanmanchu chay yachaymanqa. oqa yachayqa kuska kawsakuq runakuna hinam allin tanteaywan tupanakuni. Yuyaymanaspa allin consejokuna tariq runa hinam oqapas yachayta hatallini. 13 Tayta Diosta respetaq runaqa cheqninmi mana allintaqa. oqapas cheqninim orgulloso runatawan hatunchakuq runataqa. oqapas cheqninim mana allinlla kawsaq runatawan llullalla rimaq runataqa. 14 oqallam kani allin consejo qokuqpas. oqallataqmi kani yachaywan allin rurachiqpas. oqallam kani allin entiendechiqpas. oqallataqmi kani atiywan rurachiqpas. 15 oqaraykum reykunapas allinta gobiernanku. oqaraykum autoridadkunapas allinta decretanku. 16 oqaraykum kamachikuqkunapas allinta kamachikunku. oqaraykum munaychakuqkunapas allin arreglota ruranku. 17 oqaqa kuyanim kuyawaqniykunataqa. Tariwanqakum chaylla maskawaqniykunaqa. 18 oqapim tarinmanku apuyaytawan reqsisqa kaytaqa. oqapim tarinmanku mana tukuy riquezatawan allin ruraytaqa. 19 Qorimantapas aswan allinqa oqapa qosqaymi. Qori-puromantapas aswan allinqa oqapa qosqaymi. Akllasqa qollqemantapas aswan allinqa oqapa qosqaymi. 20 Allin anpi purichkaq runa hinam oqaqa purini. Derecho anpi purichkaq runa hinam oqaqa purini. 21 Kuyawaqniykunamanmi tupaqnin herencianta qoni. Qori-qollqewanmi paykunapa wasintapas huntachini.
12 22
Tukuy ima rurayta qallarichkaspanqa
PROVERBIOS8
1116
Tayta Diosmi hatalliwarqaa. Rurasqankunatapas manaraq rurachkaspanmi payqa awpaqmantaraq hatalliwarqaa. 23 Wia-wiaymantaraqmi oqaqa nombrasqa karqani. Kay pachapas manaraq unanchasqa kachkaptinmi oqaqa churasqa karqani. 24 Uku-uku lamar qochakunapas manaraq kachkaptinmi rikurichisqa karqani. Achka-achka yakuyoq pukyukunapas manaraq kachkaptinmi rikurichisqa karqani. 25 Orqokunapas manaraq takyachisqa kachkaptinmi rikurichisqa karqani. Moqokunapas manaraq rikurichkaptinmi rikurichisqa karqani. 26 Kay pachatapas nitaq chakrakunatapas Tayta Diosqa manaraqmi unancharqaraqchu. Kay pachapa utu allpankunatapas Tayta Diosqa manaraqmi unancharqaraqchu. 27 Cielokunatapas manaraq takyachichkaptinqa chaypiam karqani. Uku-uku lamar qochapa muyuriqninta trazaptinqa chaypiam karqani. 28 Altokunapi puyukunata takyachiptinqa chaypiam karqani. Kay pachapa uku-uku pukyunkunata takyachiptinqa chaypiam karqani. 29 Lindero churasqanmanta mana pasananpaq lamar qochata kamachiptinqa chaypiam karqani. Kay pachapa cimientonkunata trazaptinqa chaypiam karqani. 30 Payta ruraysiq maestro hinam oqaqa karqani. Paytam sapa punchaw kusichirqani. Tukuy tiempom paypa awpaqninpi kusikurqani. 31 Paypa unanchasqan kay pachapim kusikurqani. Runakunaraykum oqaqa anchata kusikurqani.
32
Chaynaqa churillaykuna, uyariwaychiky qamkunaqa.
1117
PROVERBIOS8,9
Mayna kusisqam yachachisqayman hina kawsakuqkunaqa. 33 Corregisqayta kasukuspay yuyayniyoqa kaychik. Yuyayta ama despreciaspay yuyayniyoqa kaychik. 34 Mayna kusisqam corredorniyman hamuspan suyapayawaqniy runaqa. 35 Cheqap kawsakuytam tarirun pipas tariwaqniyqa. Tayta Diospa favornintam tarirun pipas tariwaqniyqa. 36 Ichaqa oqamanta karunchakuq runaqa kikinpa contranpim huchallikuchkan. Ichaqa llapallan cheqniwaqniykunaqa wauytam munachkan.
wasinta hatarirachin. Qanchis pilarninkunatam llaqllarachin. 2 Convidopaqmi animalkunata waurachin. Vinotapas alistaykuspam mesata mastarachin. 3 Serviqnin sipaskunawanmi runakunata qayarachimun. Llaqtapa altonkunamantaraqmi paykunata qayarachimun: 4 Pisi experienciayoqkuna, asuykamuychik nispa. Mana ancha yuyayniyoqkunatam nichimun: 5 Hamuychik mikuy preparasqayta mikunaykichikpaq. Hamuychik alistasqay vinota tomanaykichikpaq. 6 Manaa pisi experienciayoq kaspay kawsaychik. Entiendeq runakuna hinay kawsaychik.
7
1Yachaymi
Mana yachayniyoq kaypa contranpim kachkan yachayniyoq kayqa
Burlakuq runata pipas corregispaqa despreciachikunqam. Mana allin ruraq runata pipas qaqchaspaqa insultachikunqam. Burlakuq runata anyaspaqa cheqnichikunkim. Yachayniyoq runata anyaspaqa kuyachikunkim. Yachayniyoq runata consejaptikiqa
PROVERBIOS9,10
1118
aswan yachayniyoqmi kanqa. Allin ruraq runata yachachiptikiqa aswan yachayniyoqmi kanqa.
10
Yachayniyoq kanapaqqa Tayta Diostam respetana tukuymanta puntataqa. Entiendeq kanapaqqa. Chuya Diostam reqsina tukuymanta puntataqa.
oqaraykum nana-nanaq punchawkunata kawsakunki. oqaraykum achka-achka watakunata kawsakunki. 12 Ancha yachayniyoq runa kaspaqa qamllapaqch yachayniyoq kanki. Burlakuq runa kaspaykiqa kikillaykim akarinki.
11
Llumpay rimaysapa warmi hinam sonso kayqa. Mana imallapas yachaqmi sonso kayqa. Pisi experienciayoqmi sonso kayqa. 14 Chayna warmiqa wasinpa punkunpiraqmi tiyan. Llaqtapa alton patakunapiraqm tiyan. 15 Chaypi tiyaykuspanmi qayaypaq-qayan annin pasaqkunata. Chaypi tiyaykuspanmi qayaypaq-qayan derecholla pasaqkunata: 16 Pisi experienciayoqkuna, asuykamuwaychik nispa.
13
Mana ancha yuyayniyoqkunatam qayan: Mayna miskillaam suwakuspa tomasqa yakukunaqa. Mayna miskillaam pakakuspa mikusqa tantakunaqa nispa. 18 Ichaqa chay qayasqankunaqa manam yachanchu chaypiqa almakuna tarikusqanta. Ichaqa chay qayasqankunaqa manam yachanchu uku pachaman risqankuta.
17
10
1Salomonmi
Rey Salomonpa rimarisqan rikchanachiykunamanta (10:1-22:16)
rimarirqa kay rikchanachiykunata:
Yachayniyoq churiqa taytan kusichiqmi.
1119
PROVERBIOS10
Mana yachayniyoq wawaqa maman llakichiqmi.

2
Yanqapaqmi mana allinta ruraspa apuyayqa. Wauymantam librakun allin rurayqa. Allin ruraq runataqa Tayta Diosqa manam dejanqachu yarqaymantaqa. Mana allin ruraq runataqa manam saksachinqachu imam munasqanwanqa. Qellapakuspa llamkaq runaqa wakchayanqam. Ganasllawana llamkaq runaqa apuyanqam. Cosechapi huukuq runaqa allin yachayniyoq churim. Cosechapi puukuq runaqa penqayman churakuq churim. Allin ruraq runaqa bendecisqam kanqa. Mana allin runapa rurasqanmi ichaqa siminta taparunqa. Allin runaqa yuya-yuyarisqam kanqa. Mana allin ruraq runapa sutinmi ichaqa qonqasqaa kanqa. Kamachikuykunatam kasukun yachaywan tanteaq runaqa. Desgraciapim rikurirunqa yanqakuna rimaq runaqa.
Manam imatapas manchakunchu mana huchallikuspa kawsakuq runaqa. Huchallikuspalla kawsakuq runam ichaqa hapirachikunqa. 10 Daotam rurachkan runamasinta qemchiq runaqa. Desgraciapim rikurirunqa yanqakuna rimaq runaqa.
9 11
Toqyachkaq yaku hina kawsachikuqmi allin ruraq runapa rimasqanqa. Mana allin runapa rurasqanmi ichaqa siminta taparunqa.
PROVERBIOS10
12
1120
Cheqnikuq runaqa peleollatam qosnirichin. Kuyakuq runaqa runamasinpa faltantam chinkachin. Yachaywan rimasqam allin entiendeq runapa rimasqanqa. Mana tanteoyoq runaqa wasanpi kaspiwan waqtapasqam kanqa. Yachayniyoq runakunaqa rimarinanku punchawkamam upallalla kakunku. Mana yachayniyoqkuna rimaspankuqa desgraciallatam apamunku. Apu runapaqa kapuqninkunam llaqtapa murallan hina amparaqnin. Wakcha runapaqa mana imayoq kasqanmi desgraciaman wichichiqnin. Allin ruraq runapa pagonqa cheqap kawsakuymi. Mana allin ruraq runapa cosechasqanqa huchanpa castigonmi. Corregisqa kasqanta kasukuq runaqa cheqap kawsaymanmi richkan. Qaqchasqa kasqanta mana chaskiq runaqa pantaymanmi richkan. Llulla runaqa cheqnikuyllatam sonqonpi hatallichkan. Sonso runaqa cuento qepillam purichkan. Rimaysapa runaqa huchallikuqllaam. Pisi rimaq runaqa yachaysapallaam. Akllasqa qollqe hinam allin ruraq runapa rimasqanqa. Mana imapaq valeqmi mana allin ruraq runapa piensasqanqa. Allin ruraq runapa rimasqanqa achkaqpa sonqontam saksaykachin. Mana yachayniyoq runataqa mana yachayniyoq kayninmi wauchin.
13
14
15
16
17
18
19
20
21
1121
22
PROVERBIOS10
Tayta Diospa bendicioninmi apuyachin runataqa. Tayta Diospa bendicionninqa manam apamunchu llakikuytaqa. Mana yachayniyoq runaqa kusikunmi mana allin rurasqanmanta. Allin entiendeq runaqa kusikunmi yachayniyoq kasqanmanta. Imapas manchakusqanraqmi mana allin runataqa sucederun. Allin ruraq runakunam ichaqa munasqankuta chaskirun. Sinchi wayra pasaruptinmi mana allin ruraq runaqa chinkarun. Allin ruraq runam ichaqa wia-wiaypaq takyarun. Kachaqnin runakunapaqqa kirupas mancharichiq vinagre hinam qella runaqa. Kachaqnin runakunapaqqa awipas waqachiq qosni hinam qella runaqa. Tayta Diosta respetaq runaqa unaymi kawsakunqa. Mana allin runakunapa watankunam ichaqa pisilla kanqa. Allin ruraq runakunapa suyasqanqa kusikuyllam kanqa. Mana allin ruraq runakunapa suyasqanqa chinkachisqam kanqa. Tayta Diospa munasqanman hina kawsaq runataqa paymi amparachkan. Mana chayna kawsaqkunatam ichaqa puchukachichkan. Allin ruraq runaqa manam haykapipas tampikachanqachu. Mana allin ruraq runakunam ichaqa kay pachapipas mana takyanqachu.
23
24
25
26
27
28
29
30
PROVERBIOS10,11
31
1122
Yachaywan palabrakunatam riman allin ruraq runaqa. Mana allinlla ruraq runapa qallunmi ichaqa kuchusqa kanqa. Allin ruraq runaqa yachaywanmi riman agradopaq kaqkunata. Mana allin ruraq runam ichaqa riman mana allinllata. 1Tayta Diosqa millakunmi mana cabal pesaq balanzataqa. Tayta Diospa agradonpaqmi cabal pesakunaqa. Hatun tukuq runakunaqa penqaypim kanqaku. Humillakuq runakunaqa yachayniyoqmi kanqaku. Diospa munasqanman hina ruraq runaqa chayna rurasqanpa pusasqanmi. Traicionaq runaqa mana allin rurasqanpa chinkachisqanmi. Qori-qollqeqa manam pitapas libranqachu Diospa piakuynin punchawpiqa. Allin ruraymi ichaqa wauymanta libranqa. Mana huchayoq kayninmi runataqa allinta kawsachin. Mana allin ruraq runatam ichaqa mana allin rurasqankuna wichichin. Diospa munasqanman hina kawsaqkunataqa allin rurasqanmi libranqa. Traicionaq runakunatam ichaqa mana allin munasqankuna munaychakunqa. Mana allin ruraq runa wauruptinqa tukuy ima suyasqankunapas chinkarunmi. Mana allin ruraq runa wauruptinqa kallpanpi hapipakusqanpas chinkarunmi. Allin ruraq runataqa Tayta Diosmi sasachakuyninmanta libraykun.
32
11
2
1123
PROVERBIOS11
Mana allin ruraq runatam ichaqa chay sasachakuyman churaykun.

9
Dios mana yupaychaq runam rimayninwan runamasinta daarun. Allin ruraq runakunam ichaqa yachayninwan runamasinta librarun. Allin ruraq runakunapa imankunapas miraptinqa llaqtamasinkunam kusikunku. Mana allin ruraq runakuna wauruptinmi ichaqa kusikuymanta qaparinku. Diospa munasqanman hina ruraqkuna bendecisqa kaptinmi llaqtapas hatunchasqa kanqa. Mana allin ruraqkunapa rimayninwanmi ichaqa llaqtapas tuichisqa kanqa. Mana yuyayniyoq runaqa runamasinta despreciaspanmi insultakun. Allin entiendeq runam ichaqa mana insultaspa upallakun. Cuento qepi runaqa pakananpaq kaqkunatam willakachakun. Confianapaq runam ichaqa pakananpaq kaqkunata waqaychaykun. Allin consejaqkuna mana kaptinqa nacionmi vencerachikunqa. Achka consejaqkuna kaptinmi ichaqa nacion salvakunqa. Mana reqsisqanta garantizaq runaqa llakipim rikurinqa. Mana garantizay munaq runam ichaqa mana sasachakuypichu rikurinqa. Kuyapayakuq warmiqa alabasqallaam kanqa. Dao ruraq runam ichaqa apuyayllata gananqa. Kuyapayakuq runaqa kikintapas allintam rurakun.
10
11
12
13
14
15
16
17
PROVERBIOS11
1124
Mana kuyapayakuq runam ichaqa kikillanta daakun.

18
Mana allin ruraq runaqa mana kaqllatam gananpas. Allin kaqta ruraq runam ichaqa cheqap pagonta gananpas. Allin kawsaq runaqa cheqaptam kawsachkan. Mana allin kawsaq runam ichaqa wauyman richkan. Tayta Diosqa millakunmi huchallapi yuyaymanaqkunataqa. Ichaqa kusikunmi mana huchallikuspa kawsaqkunawanqa. Mana allin ruraq runaqa chaskinqapunim castigonta. Allin ruraq runapa castanmi ichaqa lluptinqa castigomanta. Imaynam qorimanta anillo kuchipa senqanpi rikurirun, chaynam buenamoza warmipas mana allinta piensaspanqa rikurirun. Allin ruraq runakunaqa allin kaqkunallatam munanku. Mana allin ruraq runakunam ichaqa Diospa castigasqan kanqaku. Imallantapas qokuykuq runaqa qosqanmantapas mastaraqmi chaskikunqa. Paganantapas mana cabal pagakuq runam ichaqa aswanraq pisirachikunqa. Imallantapas qokuykuq runaqa tukuy imayoqmi kanqa. Yakuta saksaykachiqpas saksasqam kanqa. Kawsaykuna pakaruq runataqa runakunam akanqaku. Kawsaykuna *rantikuq runapaqmi ichaqa
19
20
21
22
23
24
25
26
1125
PROVERBIOS11,12
Diospa bendicionninta maapunqaku.

27
Allin kaqkunata maskaq runaqa favortam tarirunqa. Mana allin maskaq runatam ichaqa mana allin hayparunqa. Qori-qollqenpi confiakuq runaqa chakisqa rapi hinam wichirunqa. Allin ruraq runakunam ichaqa iklliriq rapi hina wiarunqa. Wasinpi kaqkunata desgraciaman churaq runaqa mana imayoqmi rikurirunqa. Mana entiendeq runaqa yachayniyoq runatam servinqa. Allin ruraq runapa vidanqa sachapa rurun hina kawsachikuqmi. Yuyayniyoq runaqa runamasin convencechiqmi. Allin ruraq runaqa kay pachapim pagonta chaskinqa. Mana allin ruraq runapas huchallikuqwan kuskam pagonta chaskinqa. kayta munaq runaqa yachaytam munan. Qaqchachikuy mana munaqmi ichaqa asno kayta munan.
1Corregisqa
28
29
30
31
12
2
Allin runaqa Tayta Diospa favornintam chaskin. Sacre runam ichaqa Tayta Diospa sentencianta chaskin. Mana allin kawsaq runaqa manam takyanqachu. Allin ruraq runakunam ichaqa mana kuyunqachu. Allin warmiqa qosanpa umanpi kaq sumaq corona hinam. Qosan penqachiq warmiqa qosanpa tullunpi onqoy hinam.
PROVERBIOS12
5
1126
Allin ruraq runakunaqa Diospa munasqanman hinam yuyaymananku. Mana allin ruraq runakunam ichaqa engaollata consejanku. Mana allin ruraq runakunapa rimayninqa wauchinanpaq wateqaq runa hinam. Diospa munasqanman hina ruraq runapa rimayninqa runamasin libraq hinam.
Mana allin ruraq runakunaqa vencechikuspam chinkanqaku. Allin ruraq runakunapa castanmi ichaqa hinalla seguinqaku. 8 Runaqa yachayniyoq kasqanraykum alabasqa kanqa. Huchalla piensaq runam ichaqa despreciasqa kanqa.
7 9
Mana mikunayoq allin reqsisqa runamantaqa despreciasqa kaspapas servienteyoq kaymi aswan allinqa. Allin ruraq runaqa nanachikunmi animalninkunamanta. Mana allin ruraq runam ichaqa mana yachanchu llakipayakuyta. Chakranpi llamkakuq runaqa saksanankama mikunayoqmi kanqa. Yanqa purikuq runam ichaqa mana ancha yachayniyoq kasqanta reqsichikunqa. Mana allin runakunapa qechusqantam munapayan mana allin ruraq runaqa. Allin sapichasqa sacha hinam wian allin ruraq runakunaqa. Mana allin rimasqanmi urmaykachinqa mana allin runakunataqa. Allin ruraq runakunaqa lloqsinqam sasachakuyninmantaqa. Rimasqankupa rurunwanqa sapakamam saksanqaku. Paykunaqa rurasqankuman hinam
10
11
12
13
14
1127
PROVERBIOS12
pagonkuta chaskinqaku.
15
Mana tanteoyoq runapaqqa tukuy rurasqankunam allinpaq rikchakun. Yachayniyoq runam ichaqa consejaqninkunata kasukun. Mana tanteoyoq runaqa piasqa kasqantam chaylla qawachikun. Yachayniyoq runam ichaqa insultachikusqantapas pakaykun. Cheqap willakuq testigoqa imam kaqllatam willakun. Llullakuq testigom ichaqa engaollata willakun. Nanay simikunam rimanku espadawan tuksichkaq hina. Yuyayniyoq runakunapa rimasqanmi ichaqa hampi hina. Cheqap rimaq runaqa wiaypaqmi takyanqa. Llulla rimaq runam ichaqa chaylla chinkanqa. Mana allin piensaq runakunapa sonqonpiqa engaollam kachkan. Allin kaqkuna consejaq runapa sonqonpim ichaqa kusikuylla kachkan. Manam imapas pasanqachu allin ruraq runataqa. Mana allin ruraqkunam ichaqa akarinqa tukuy mana allintaqa. Tayta Diosqa cheqninmi llulla rimaq runakunataqa. Tayta Diosqa favorecenmi cheqap rimaqkunataqa. Tanteoyoq runaqa manam alabakunchu yachayninmanta. Sonso runam ichaqa sutilla reqsichikun mana yuyayniyoq kasqanmanta.
16
17
18
19
20
21
22
23
PROVERBIOS12,13
24
1128
Llamkakuq runaqa munaychakuq runam kanqa. Qella runam ichaqa llamkachisqa kanqa. Preocupasqa kaptinmi runapa sonqon hukmanyasqa kachkan. Kuyakuy palabrakunawanmi ichaqa sonqon kusisqa kachkan. Allin ruraq runaqa runamasintam allinta pusachkan. Mana allin ruraq runam ichaqa pantay anninta pusachkan. Hapinan animaltam mana qatipaykunchu qella runaqa Pipaqpas ancha valorniyoqmi allin llamkaq runaqa. Cheqap kawsaymi allinta ruraspa kawsayqa. Manam pipas waunqachu allinta ruraspa kawsakuqqa. churiqa kasukunmi taytanpa correqisqanta. Burlakuq runam ichaqa mana kasunchu anyaqninta.
1Yachayniyoq
25
26
27
28
13
2
Rimasqankunapa ruruntam cosechanqa runaqa. Dao rurayllatam munanku traicionaq runakunaqa.
Rimasqanta cuidakuq runaqa kikillantam cuidakun. Rimaysapa runam ichaqa kikillanta daakun. 4 Qella runaqa munaspapas manam tarinchu imatapas. Allin llamkaq runam ichaqa chaskin tukuy imatapas.
3 5
Llulla rimaykunataqa cheqninmi allin ruraq runaqa.
1129
PROVERBIOS13
Cheqnipaymi hinaspa penqaypaqmi mana allin ruraq runaqa.

6
Allinkuna rurasqanmi harkan mana culpayoq runataqa Mana allin rurasqanmi wichichin huchallikuq runataqa. Kanmi apu tukuq runakuna mana imankupas kachkaptin. Kantaqmi wakcha tukuqkunapas tukuy imankupas kachkaptin. Qori-qollqenmi waunanmanta libran apu runataqa. Pipa amenazakuyninpas manam imapas qokunchu wakcha runataqa. Allin ruraqkunapa kawsasqanqa kusikuyta apamuq kanchay hinaraqmi. Mana allin ruraqkunapa kawsasqanqa wauruq mechero hinaraqmi. Atipanakuyllatam hatarichin orgulloso runaqa. Yachayniyoq runakunam allin consejo chakiqkunaqa. Engaowan apuyaruqqa chayllam menosyarunqa. As-asllamanta apuyaruqqa kapuqnintam mirachinqa. Runapa imapas suyasqan unamuptinmi sonqon hukmanyarun. Suyasqan rikurimuptinmi ichaqa kawsay qokuq sacha hinaraq rikurirun. Kamachikuyta despreciaq runaqa despreciasqanmantam paganqa. Kamachikuyta respetaq runam ichaqa premiasqa kanqa. Yachayniyoq runapa yachachikuyninqa kawsachikuq yaku hinam. Paypa yachachikuyninqa
10
11
12
13
14
PROVERBIOS13
1130
wauchiq toqllamanta lluptichiqnin hinam.

15
Pipapas favorecesqanmi tantearispa ruraq runaqa. Sasallaam traicionaq runakunapa kawsasqanqa. Yachaywanmi ruran yachayniyoq runakunaqa. Sonso kasqantam qawaykachikun sonso runaqa. Mana allin ruraq runaqa kachaptinkupas sasachakuymanmi wichiykun. Allin willakuq runam ichaqa hampi hinaraq allinyaykachikun. Corregisqankuta mana chaskiq runaqa wakchayaspam penqaypi kanqa. Qaqchasqankuta kasukuq runam ichaqa reqsisqa kanqa.
16
17
18
Ancha suyasqanta tariruspanmi contentakun runaqa. Sonso runakunam ichaqa mana rakikuyta munanchu mana allin ruraymantaqa. 20 Yachayniyoq runakunawan juntanakuspaykiqa yachayniyoqmi kanki. Sonso runakunawan juntanakuspam ichaqa sasachakuypi kanki.
19 21
Huchallikuq runakunataqa desgraciakunallam qatikachachkan. Allin ruraq runakunaqa allinkunawan premiasqam kachkan. Allin runapa herencianqa kanqa willkankunapaqmi. Huchasapa runapa kapuqninkunaqa kanqa allin ruraq runapaqmi. Wakcha runapa llamkasqanpiqa achka kawsaymi qespirun. Ichaqa abusakuq runakunam tarpukuyninta qechurunku.
22
23
1131
24
PROVERBIOS13,14
Mana kasukuq churinta mana latigay munaq runaqa churintam cheqnin. Churin kuyaq runam ichaqa chaylla corregin. Allin ruraq runaqa saksanankamallam mikun. Mana allin ruraq runam ichaqa manaa saksarispa mikuylla-mikun. nanachikun yachayniyoq warmiqa. Familiantam pierdechin mana yuyayniyoq warmiqa.
1Familianmantam
25
14
2
Diospa munasqanman hina kawsaq runaqa Tayta Diostam respetan. Pantaypi kawsaq runam ichaqa Tayta Diosta desprecian. 3 Mana yuyayniyoq runaqa hatun tukuspa rimasqamantam castigasqa kanqa. Yachayniyoq runam ichaqa rimasqanwan waqaychasqa kanqa.
4
Taqepas vaciorayanmi bueyeskuna mana kaptinqa. Bueyeskunapa kallpanwanmi ichaqa achka kawsaykuna kanqa. Cheqap rimaq testigoqa mana llullakuspanmi riman. Llullakuq testigom ichaqa llullallata riman. Yachayta maskaspapas burlakuq runaqa manam tarinchu. Allin entiendeq runapaqmi ichaqa yachay tariypas mana sasachu. Karunchakuy sonso runamantaqa. Paypa rimayninpiqa manam tarinkichu yachaykunataqa. Yachayniyoq runaqa
PROVERBIOS14
1132
entiendenmi imaynam kawsakuyta. Sonso runakunam ichaqa engaakuspa piensan yachayniyoq kasqanta.
9
Mana tanteoyoq runakunaqa culpayoq kasqankumantam asikunku. Diospa munasqanman hina kawsaqkunam ichaqa allin sonqoyoq kawsakunku.
10
Runaqa sonqollanpim yachan llakisqa kasqantaqa. Paypa kusikuyninwanqa Manam kusikunmanchu sapaq runaqa. 11 Mana allin ruraqkunapa wasinqa chinkachisqam kanqa. Diospa munasqanman hina kawsaqkunapa yachananmi ichaqa takyanqa. Kanmi allin anman rikchakuq an. Ichaqa chay anpa tukupayninqa wauyllam. Asikuspanpas runaqa sonqonpim llakisqa kanman. Kusikuyninataqmi llakikuyman tikrakunman. Piensasqanpi pantaruq runaqa mana allin kawsasqanwanmi contentakun. Allin runam ichaqa allin kawsasqanwan contentakun. Pisi experienciayoq runaqa creerunmi tukuy imapas nisqankuta. Yachayniyoq runam ichaqa entienden imaynam kawsananta. Yachayniyoq runaqa mana allinmantam manchakuspan karunchakun. Sonso runam ichaqa atrevido kaspan kikillanpi confiakun. Imatapas loco hinam ruran chaylla piakuruq runaqa. Sacre runam ichaqa cheqnisqa kanqa.
12
13
14
15
16
17
1133
18
PROVERBIOS14
Pisi experienciayoq runakunaqa mana tanteoyoqmi kanqaku. Yuyaysapa runakunam ichaqa yachaywan coronasqa kanqaku. Mana allin runakunam allin runakunapa awpaqninpi humillakunqaku. Mana allin ruraq runakunam allin ruraqkunapa punkunpi humillakunqaku. Amistadninkunapas cheqninmi wakcha runataqa. Achkallaa runakunam kuyan apu runataqa. Huchallikunmi runamasin despreciaq runaqa. Mayna kusisqam akariqta llakipayaq runaqa. Mana allinllapi yuyaymanaq runakunaqa pantayllapim kachkanku. Allin kaqkunapi yuyaymanaq runakunam ichaqa kuyapayasqa kachkanku. Allin kaqkunapi yuyaymanaqkunapas confianza runakunam kachkanku. Imapipas llamkaq runaqa allin kaqkunatam tarin Rimaylla-rimaq runaqa wakchayayllatam tarin. Yachayniyoq runakunataqa qori-qollqenmi corona hina adornan. Sonso runakunataqa mana tanteoyoq kayninmi adornan. Cheqap rimaq testigoqa runamasintam libran. Llulla rimaq testigoqa engaokunallatam riman. Tayta Dios respetaq runaqa confianzallawanam kawsakunqa. Payta respetasqanraykum mirayninkunapas allin amparasqa kawsakunqa.
19
20
21
22
23
24
25
26
PROVERBIOS14,15
27
1134
Tayta Diosta respetayqa kawsachikuq yaku hinam. Chayqa kanqa wauchiq toqllamanta lluptichiqnin hinam. Achka runata gobiernaq reyqa allin reqsisqam kanqa. Pisi runakunallata gobiernaspanmi ichaqa penqaypi kanqa. Anaq piakuq runaqa ancha entiendeq runam. Chaylla piakuruq runaqa mana tanteoyoq runam. Allinlla piensaq runaqa cuerpontam kawsachin. Envidioso kayninmi ichaqa tullunpi onqoy hina akarichin. Mana imayoq runata akarichiq runaqa unanchaqnintam insultan. Wakcha runa llakipayaq runam ichaqa unanchaqninta hatunchan. Mana allin ruraq runaqa desgracia hamuptinmi wichirunqa. Allin ruraq runaqa wauruspanpas amparaqniyoqmi kanqa. Entiendeq runapa sonqonpiqa yachaymi kachkan. Sonso runakunapa kasqanpipas yachayqa reqsisqam kachkan. Allin ruraq runakunaqa nacionnintam hatunchan. Huchalla ruraq runakunam ichaqa nacionninta penqayman churan. Reymi favorecen yuyaywan serviqnin runataqa. Piakuyninpi castigasqam kanqa penqayman churaqnin runaqa.
1Allin
28
29
30
31
32
33
34
35
15
simillawan contestaq runaqa runamasinpa piakusqantam tanichin.
1135
PROVERBIOS15
Nanay simiwan contestaq runam ichaqa astawanraq runamasinta piachin.

2
Yachayniyoq runakunapa siminmantam yachay lloqsin. Sonso runakunapa siminmantam ichaqa mana allin rimaykuna lloqsin. Maypi kaq runatapas Tayta Diosqa rikuchkanmi. Mana allin runatapas allin runatapas payqa qawachkanmi. Allin ruruq sacha hinam allin simiyoq runaqa. Runamasintam llakichin nina qallu runaqa. Taytanpa corregisqantam desprecian mana yachayniyoq runaqa. Corregisqa kasqanta kasukuq runam yachayniyoq runaqa. Allin ruraq runapa wasinpiqa achka qori-qollqem kachkan. Mana allin ruraqpa ganasqanpim ichaqa desgracia kachkan.
Yachayniyoq runakuna rimaspanqa yachaytam cheqechin. Sonso runakunam ichaqa mana chaynatachu cheqechin. 8 Mana allin ruraq runakunapa ofrendantaqa Tayta Diosqa millakunmi. Paypa munasqanman hina ruraq runakunapa maakusqanqa agradonpaqmi.
7 9
Tayta Diosqa millakunmi mana allin ruraqkunapa kawsasqantaqa ichaqa kuyanmi allin ruray munaqkunataqa. Nisyutam castigana allin kawsay mana munaq runataqa. Waunqapunim anyasqa kayta cheqniq runaqa.
10
PROVERBIOS15
11
1136
Tayta Diosqa qawachkanmi wausqakunapa kasqantapas. Tayta Diosqa qawachkanmi uku-pachatapas. Yachachkantaqmi runakunapa imaynam piensasqantapas. Faltanmanta qaqchaqnintaqa burlakuq runaqa manam kuyanchu. Manataqmi yachayniyoqkunaman hukllawakuytapas munanchu. Runapa sonqon kusisqa kaptinqa uyanpas kusisqam kanqa. Sonqon llakisqa kaptinmi ichaqa hukmanyasqa kanqa. Allin entiendeq runaqa astawan yachaytam munan. Sonso runam ichaqa mana tanteoyoq kayta munan. akariq runakunapaqqa sapa punchawmi akariy punchawkunalla. Kusisqa sonqoyoq runapaqmi ichaqa punchawkunaqa fiesta punchawkuna hinalla. Achka kapuqniyoq kachkaspa llakisqa kaymantaqa wakchalla kaspapas Tayta Diosta respetaymi aswan allinqa. Cheqninakuspa wira aychayoq mikuruymantaqa kuyanakuspa yuyu mikuyllapas mikuruymi aswan allinqa. Chaylla piakuruq runaqa hatarichinmi churanakuyta. Anaq piakuq runam ichaqa amachan atipanakuyta. Qella runapaqqa anpas kichka-kichka anmanmi rikchakapun. Diospa munasqanman hina ruraq runapaqmi ichaqa carreteraman rikchakapun.
12
13
14
15
16
17
18
19
1137
20
PROVERBIOS15
Taytantam kusichin yachayniyoq runaqa. Mamantam desprecian sonso runaqa. Mana allinta piensariq runaqa mana tanteoyoq kasqanwanmi kusikun. Allin entiendeq runam ichaqa pantaruspanpas allin kawsayman kutirikun.
21
Runapa ruray munasqanmi mana qespinchu mana consultaspa rurasqanrayku. Runapa imapas rurasqanqa qespinmi achka consejaqkunata consultasqanrayku. 23 Maynatam kusikun allinta contestaruq runaqa! Mayna allintaqmi tiempollanpi rimarisqa palabraqa!
22 24
Wiay kawsayman riq anqa wichaymanmi richkan yachayniyoq runapaqqa. Chayna kawsasqanmi uku pachaman rinanmanta libran paytaqa. Orgulloso runapa wasintaqa Tayta Diosmi tuichin. Viudapa linderonkunatam ichaqa Tayta Dios takyachin. Tayta Diosqa millakunmi mana allin runakunapa tanteasqantaqa. Tayta Diospa agradonpaqmi allin sonqoyoqpa palabrankunaqa. Engaowan ganay munaq runaqa familianmanmi desgraciata apaykunqa. Sayniyachikuyta cheqniq runaqa hawkam kawsakunqa. Contestananpaqmi sumaqta piensan allin kawsaq runaqa. Yakuta hichachkaq hinam riman mana allin ruraq runaqa. Mana allin ruraq runakunamantam Tayta Diosqa karupi kachkan.
25
26
27
28
29
PROVERBIOS15,16
1138
Allin ruraq runakunapa maakusqantam ichaqa Tayta Dios uyarichkan.

30
Kusisqa awiyoq runaqa runamasintam kusichichkan. Allin noticiata willakuq runaqa runamasintam kallpanchachkan. 31 Allin kawsananpaq anyasqa kasqanta uyarikuq runaqa yachayniyoq runakunawanmi yachanqa. Corregisqa kasqanta mana kasukuq runaqa kikillantam despreciakuchkan. Anyasqa kasqanta uyarikuq runaqa allin entiendeqam kachkan. Tayta Diosta respetaq runaqa yachayniyoq kananpaqmi corregisqa kanqa. Puntataqa humillakunam ancha reqsisqa kanapaqqa. sonqonpiqa tantean munasqanman hinam. Ichaqa rimaspaqa-rimanqa Tayta Diospa munasqanman hinam.
1Runaqa
32
33
16
2
Runamanqa limpiopaqmi rikchakapun tukuy ima rurasqanqa. Ichaqa Tayta Diosmi tupun runapa piensasqantaqa. Tayta Diospa makinmany churay imapas ruray munasqaykikunataqa. Paymi qespichinqa tukuy imapas ruranaykipaq piensasqaykikunataqa.
Tayta Diosqa tukuy imatam rurarqa kikinpa tanteasqanta rurananpaq. Mana allin ruraq runatapas paymi rurarqa castiganan punchawpaq. 5 Llapa orgulloso runakunaqa Tayta Diospa millakusqanmi kachkanku. Cheqaptapunim paykunaqa castigasqa kanqaku.
4 6
Cheqap kuyapayakuq kasqanraykum Tayta Diosqa runata huchanmanta pampachaykun.
1139
PROVERBIOS16
Tayta Diosta respetaspam runaqa mana allinmanta karunchakun.

7
Runapa allin kawsasqan Tayta Diosta agradaykuptinqa. Paymi enemigonkunata hawkayaypi kawsachinqa. Allinta ruraspa asllapas ganasqanmi aswan allinqa runamasinta engaaspa runa apuyasqanmantaqa. Runam tantean mayninmi puriyta ichaqa Tayta Diosmi pusan mayninmi rinanta. Reyqa Diospa rantinpim riman sentenciaspanqa. Manam traicionanmanchu arreglota ruraspanqa. Cabal balanzawan cabal pesoqa Tayta Diosmantam hamun. Wayqapi pesakunapas paypa rurasqan kaspanmi paymanta hamun. Reykunaqa mana allin ruraykunatam millakunku. Paykunaqa gobiernontam allin ruraykunawan takyachinku. Reykunapa agradonpaqmi imam kaqllata rimaq runakunaqa. Diospa munasqanman hina rimaqtaqa kuyanmi reykunaqa. Rey piakuruptinqa huk kaqninmi waurunqa. Yachayniyoq runam ichaqa reypa piakuyninta amachanqa. Reypa uyan kusisqa kaptinqa runam kawsanqa. Paypa favorninataqmi tiempollanpi para hina kanqa.
10
11
12
13
14
15
PROVERBIOS16
16
1140
Qori-puro tariymantapas aswan allinqa yachay tariymi. Akllasqa qollqe tariymantapas aswan allinqa entiendey tariymi. Diospa munasqanman hina ruraqkunaqa sutillam mana allinmanta rakikunku. Cuidakuq runakunaqa vidankutam waqaychakunku. Runaqa alto tukuq rikuriruspanmi chinkarun. Runaqa orgulloso rikuriruspanmi wichirun. akariq runakunawan humillasqa kaymi aswan allinqa orgulloso runakunawan qechusqanku qori-qollqe rakinakuymantaqa. Tayta Diospa palabranta kasukuq runaqa tukuy imapim allin kanqa. Tayta Diospi confiakuq runaqa ancha kusisqam kanqa.
17
18
19
20
Allin tanteaq runataqa entiendeqpaqmi hapinqaku. Allin simi runa rimaptinqa runakunam convencekunqaku. 22 Kawsachikuq yaku hinam yachayniyoq runapaq yachayniyoq kayninqa. Mana tanteoyoq runata corregiyqa mana kaqllam kanqa.
21 23
Allin yachayniyoq runaqa yachanmi imaynam rimayta. Chayna rimasqanwanmi pitapas convencechin allinta. Miel hina miskillaam kuyakuywan pipapas rimasqanqa. Runapa sonqonpaqpas chaynataq tullunkunapaqpas hampi hinaraqmi chaykunaqa. Kanmi allin anman rikchakuq an ichaqa chay anpa tukupayninqa wauyllam. Yarqaymanta kasqanmi llamkachin llamkaq runataqa. Mikunayasqanmi
24
25
26
1141
PROVERBIOS16,17
llamkananpaq ganaschan paytaqa.

27
Mana penqakuyniyoq runaqa mana allinllatam tanteachkan. Rimasqankunapas ratarichkaq nina hinaraqmi kachkan. Mana allinllata ruraq runaqa runamasinkunatam peleanachin. Cuento qepi runapas kuyanakuqkunatam rakinachin. Dao ruraq runaqa engaanmi amigonta. Mana allinta kawsananpaqmi pantarachin amigonta. awinkuna qemchityachiq runaqa mana allinkunata rurananpaqmi tanteachkan. Simin kachupakuruq runaqa mana allin rurasqanmantam willakuchkan. Kawsayninpi allinta ruraspa machuyaruq runapaqqa umanpi sumaq corona hinam soqonkunaqa. Kallpasapa soldadomanta aswan allinqa anaq piakuq runam. Llaqta venceq runamantapas aswan allinqa kikillan controlakuq runam. Runaqa Diospa munayninta yachananpaqmi choqan suerteta. Iman rurananmi ichaqa hamun Tayta Diosllamanta. tantallatapas mikuspa hawka kawsakuymi aswan allinqa fiestakunata ruraspa peleollapi kawsaymantaqa.
1Chaki
28
29
30
31
32
33
17
2
Taytanta penqayman churaq churipim munaychakunqa yachayniyoq sirvienteqa. Chay churipa wawqenkunawan kuskam herenciatapas chaskinqa.
PROVERBIOS17
3
1142
Qollqetawan qoritaqa ninawan chulluchispam yachana allin kasqanta. Chaynatam Tayta Diospas prueban runapa sonqonta. Mana allin ruraq runaqa mana allin runapa rimasqantam chaylla uyarin. Llullakuq runapas dao rurananpaq piensaq runapa rimasqantam chaylla uyarin. Unanchaqnintam insultan wakcha runamanta burlakuq runaqa. Castigasqapunim kanqa desgraciapi kaq runamanta kusikuq runaqa. Yuyaqkunapa willkankunaqa umankupi sumaq corona hinam. Churi-wawankunapa tayta-mamankuqa adornonku hinam. Rumi sonqo runapa miskillaa rimasqanqa manam tupanchu. Kamachikuq runapa llulla rimasqanqa manataqmi tupanchu. Alhaja rumi hinam Sayniyaq runapa regalo qosqanqa. Maypipas munasqantam tarin chayna regalowanqa. Pipapas faltanta pakaykuq runaqa kuyanakuyllatam hatarichin. Pipapas faltanta willakachakuruqmi ichaqa kuyanakuqkunata cheqninachin. Entiendeq runaqa chaskikunmi pipa anyasqantapas. Sonso runatam ichaqa mana imapas qokunchu pachak kutikama azotesqapas. Mana kasukuq runam maskan mana allinllata, chayraykum payman kachanqaku mana llakipayaqnin runata.
10
11
1143
12
PROVERBIOS17
Wawachankuna suwarachikuq ukumariwan tuparuymi kanman aswan allinqa mana tanteaspa rurananpaq kachkaq sonso runawan tuparuymantaqa. Pipas runamasinta allin rurasqanmanta mana allinwan pagaptinqa manam asurinqachu mana allinpas wasinmantaqa. Qocharayaq yakuta kacharichkaq hinam pleito qallarichiq runaqa. Manaraq llumpayta atipanakuchkaspa asurikuymi aswan allinqa. Mana allin runata allin runapaq pipapas chaskisqantaqa Tayta Diosqa millakunmi. Allin runata mana allin runapaq pipapas chaskisqantaqa Tayta Diosqa millakunmi. Sonso runaqa manam rantinmanchu yachaytaqa. Qollqewanqa manam rantinmanchu mana tanteoyoq kachkaspanqa. Tukuy tiempopim cheqap amigoqa kuyakun. Sasachakuy tiempopipas wawqe hinaraqmi kuyakun.
13
14
15
16
17
18
Mana tanteaq runaqa pipapas garantizaqninmi rikurirun. Chay rurasqanwanmi payqa runamasinmanta cuentallikuqa rikurirun. 19 Peleayllatam munan mana kasukuq runaqa. Desgraciatam maskakuchkan alabancero runaqa. Manam allintaqa kawsanmanchu huchalla yuyaymanaq runaqa. Desgraciapa hapisqallanmi tikranpakuna rimaq runaqa. Sonso runapa taytanqa llakisqallam kachkan.
20
21
PROVERBIOS17,18
1144
Rumi sonqo runapa taytanqa mana kusikuyniyoqmi kachkan.

22
Kusisqalla sonqoyoq runaqa sanoy-sanoymi kanqa. Llakisqalla sonqoyoq runam ichaqa onqosqalla kanqa. Mana allin ruraq runaqa pakasqallapim regalota chaskikuchkan. Allin arreglo mana rurasqa kananpaqmi chaynata rurachkan. Entiendeq runaqa yachayniyoq kayllatam maskachkan. Sonso runam ichaqa mana haypay atinakunallata maskachkan. Sonso runaqa taytanta piachiqllam. Sonso runaqa mamanta llakichiqllam. Allin ruraq runata multayqa manam valenchu. Diospa munasqanman hina kawsaq runata castigayqa manam valenchu. Ancha yachayniyoqmi pisilla rimaq runaqa. Mana chaylla hukmanyaruqmi entiendeq runaqa. Mana tanteoyoq runa upallakuptinqa yachayniyoqpaqraqmi hapinku. Upallakuq runataqa entiendeq runapaqraqmi hapinku. rakikuq runaqa kikillanpaqmi imatapas maskachkan. Allin tanteaqkunapa consejasqantam payqa harkakuchkan.
1Runamasinmanta
23
24
25
26
27
28
18
2
Sonso runaqa manam munanchu entiendeyta. Aswanqa munanmi piensasqankunalla uyarichikuyta.
1145
3
PROVERBIOS18
Penqaymanmi churakun mana allin ruraq runaqa. Penqaypia kaptinataqmi runakuna insultanqa. Uku-uku yaku hinam runapa rimayninkunaqa. Toqyaq yaku hinam yachaywan rimasqankunaqa. Llimpariq mayu hinam yachaywan rimasqankunaqa. Manam valenchu mana allin ruraqman pipas sayapakuyninqa. Manataqmi valenchu allin ruraqpa asuntonta mana allinta arreglaptinqa.
Sonso runataqa rimayllanmi peleanachin. Rimasqanwantaqmi payqa azoteqninta qayachin. 7 Sonso runapa rimasqanqa desgraciamanmi pusachkan. Payqa rimasqallanwanmi kunkanman waskata churakuchkan.
6 8
Cuento qepi runapa rimasqankunataqa miski mikuyta hinam runaqa millpurun. Chay rimasqankunaqa uyariqnin runapa ukunmanmi pasaykurun. Imapas rurasqankuna tuichiqmanmi rikchakun qella runaqa. Wawqentin hinaraqmi kachkanku paykunaqa. Mana tuichiy atina torre hinam Tayta Diosqa. Allin ruraq runaqa paymanmi amparakunanpaq kallpaykunqa. Apu runapa kapuqninqa mana vencey atina llaqtamanmi rikchakapun. Apu runapa qori-qollqenqa
10
11
PROVERBIOS18
1146
amparakuna alto-alto perqamanmi rikchakapun.

12
Pipas alto tukuq karuspanqa chinkachisqam kanqa. Pipas humillakuq kaspanqa allin reqsisqam kanqa.
13
Manaraq allinta uyarichkaspan rimaq runaqa mana tanteoyoq kasqantam qawachikun. Mana allinta uyarichkaspan rimaq runaqa penqaypi kasqantam qawachikun. 14 Onqoq runataqa kallpanchakusqanmi hatarichinman. Pitaqsi hukmanyasqa runataqa kallpanchanman? Entiendeq runaqa allin yachaytam tarin. Yachayniyoq runaqa allin yachaytam uyarin. Regalo apasqaqa punkukunapas kicharikunmanmi. Chay regalowanqa munayniyoq runakunawanpas tupanmanmi. Punta quejakuq runam allin ruraq runaman rikchakunqa. Sapaq runa tapupayaptinmi ichaqa llulla kasqanta hapirachikunqa. Suerteta choqasqaam pleitoqa taninman. Atiyniyoq runakunatapas suertetaqmi rakinanman. Piachisqa wawqeqa mana yaykuy atina llaqta hinam. Pleiteanakuyqa mana yaykuy atina wasipa cerrojon hinam. Runaqa rimasqankunawanmi mikuywan hina saksanqa. Siminmanta lloqsisqankunawanmi mikuywan hina saksanqa.
15
16
17
18
19
20
1147
21
PROVERBIOS18,19
Runaqa waunqapas otaq kawsanqapas rimasqanraykum. Allin rimakuq runaqa imaynapas kanqa rimasqanraykum. Allin kaqtam tarikun allin warmiwan casarakuq runaqa. Tayta Diospa favornintam hayparun chayna warmiwan casarakuq runaqa. Wakcha runaqa ruegakuspanmi rimapayakun. Apu runam ichaqa qaqcharisparaq contestakun. Kanmi runapa amigon tukuq runakuna. Kantaqmi wawqemantapas aswan confiakunaraq amigokuna. rimaq sonso runamantaqa wakcha kaspapas mana culpayoq kawsakuymi aswan allinqa.
1Tikranpa
22
23
24
19
2
Mana sumaqta piensarispa afanakuyqa manam valenchu. Hawanpa-ukunpi imapas rurayqa manam valenchu. Mana tanteoyoq runapa rurasqankunaqa pantayllamanmi pusan. Chaywanpas rabiaruspanmi Tayta Diostaraq acusan. Apu runapa qori-qollqenmi paypa amigonkunata achkayachin. Wakcha runatam ichaqa wakcha kaynin amistadninkunamantapas rakinachin. Llullakuq testigoqa castigasqapunim kanqa. Llulla rimaq runaqa castigasqapunim kanqa. Allin sonqoyoq runapa favornintam achkallaa maskanku. Qokuq runataqa llapallankum
PROVERBIOS19
1148
amistadnin kanankupaq maskanku.

7
Wakcha runataqa cheqninmi llapallan wawqenkunapas. Paymantaqa karunchakurunmi amistadninkunapas. Manam pipas kanachu rimapayaptinpas. Yachay tariq runaqa kikillantam kuyakun. Entiendey kuyaq runaqa allin kaqtam tarikun. Llullakuq testigoqa castigasqapunim kanqa. Llulla rimaq runaqa chinkachisqapunim kanqa. Sonso runapa kusisqalla kawsakuyninqa manam valenchu. Munaychakuq runakunapi sirvientepa gobiernasqanpas manataqmi valenchu. Anaq piakuq runam yachayniyoq runaqa. Ofiendeqkunata pampachaspanmi alabasqa kanqa. Malta leonpa qapariynin hinaraqmi reypa piakuyninqa. Pastopi sulla hinaraqmi reypa favorninqa. Taytantam llakichin sonso runaqa. Sutupayamuq para hinaraqmi atipanakuq warmiqa. Herencia riquezataqa tayta-mamankumantam chaskinku. Yachayniyoq warmitam ichaqa Tayta Diosmanta chaskinku. Qellakuyninmi runataqa
10
11
12
13
14
15
1149
PROVERBIOS19
miskillataa puuchin. Qella runataqa yarqachikusqanmi akarichin.

16
Kawsakunqam Diospa kamachikuynin kasukuq runaqa. Diospa munasqanta despreciaqmi ichaqa waunqa. Tayta Diosmanmi prestan wakcha runaman qoykuq runaqa. Chayna rurasqanmantam paymanpas Tayta Dios pagapunqa. Warmallaraq kachkaptiny churikitaqa corregiy. Wauyman ama rinanpaqy paytaqa corregiy. Anchallaa piakuq runataqa castigasqa kananpaqmi saqenki. Castigomanta libraspaykiqa wakin castigomantapas chaylla-chayllam libranki. Kasukuy consejasusqaykita. Chaskiy corregisusqaykita. Chaynapim tarinki yachayta. Runaqa imataa ruraytapas tanteanmanmi, aswanqa rurasqaqa kanqa Tayta Diospa munasqallanmi. Apuyaruy munasqanmi runataqa penqayman churarunqa. Wakcha runa kaymi llulla runamanta aswan allinqa. Respetaqnin runataqa Tayta Diosmi kawsachin. Mana allinmanta harkaspanmi tukuy imayoqta kawsachin. Qella runaqa makintam haywarin platoman. Ichaqa manam imatapas apaykunchu siminman.
17
18
19
20
21
22
23
24
PROVERBIOS19,20
25
1150
Pisi experienciayoq runapas yuyaytam hapinqa burlakuq runata castigaptikiqa. Imatapas entiendenqam entiendeq runata qaqchaptikiqa. Penqayman churaspan llakichiq churim taytanta maqaq runaqa. Penqayman churaspan llakichiq wawam mamanta qarqoq runaqa. Churilly, corregisqa kayta manaa munaspaykiqa yachay palabrakunamantam pantachkanki qamqa. Llulla rimaq testigoqa allin arreglo ruraymantam burlakun. Mana allin ruraq runaqa mana allinkunallawanmi contentakun. Burlakuq runakunapaqmi castigokunaqa chaylla kachkan. Sonso runapa wasanpaqtaqmi azotekunapas chaylla kachkan. runaqa burlakuq runa rikurirun. Poqosqa aqawanataqmi qaparkachaq runa rikurirun. Chaykunata upyaspa pantaruspaqa manaa yachayniyoqmi rikurirun.
1Vinowanmi
26
27
28
29
20
2
Malta leonpa qapariynin hinam reypa piakuyninqa. Vidanpa contranpim huchallikun reyta piachiq runaqa. Alabasqa runam atipanakuymanta asurikuq runaqa. Mana tanteoyoqmi churanakuyta qallarichiq runaqa. Tarpuy tiempo kachkaptinpas qella runaqa manam yapunchu. Cosecha tiempopi maskaptinqa manam imanpas kapunchu. Pozopi uku-uku yaku hinam runapa tanteayninqa. Imayna horqoytapas yachanmi entiendeq runaqa.
1151
6
PROVERBIOS20
Achka runakunam alabakunku kuyapayakuq kasqankumanta. Pitaqsi tarinman imapipas confiakuna runata? Mana culpayoqmi kawsakun allin ruraq runaqa. Mayna kusisqam kachkanku paypa churinkunaqa! Queja arreglananpaq tiyananpi rey tiyaykuspaqa qawarispallanmi chinkarachin mana allintaqa. Manam pipas ninmanchu: Sonqoyqa limpiasqaam nispa. Manam pipas ninmanchu: Huchaykunamanta limpiasqaam kani nispa. Tayta Diosqa cheqninmi mana cabal kaq pesotaqa. Tayta Diosqa cheqninmi mana cabal kaq kullutaqa. Rurasqankunawanmi mozoqa imaynam kasqanta reqsichikun. Diospa munasqanman hina kawsasqantam reqsichikun. Rinritaqa Tayta Diosmi rurarqa uyarikunanpaq. awitaqa Tayta Diosmi rurarqa qawakunanpaq. Amay puukuqllaqa kaychu, mana chayqa wakchayarunkim. Rikchaspaqa saksaykunkim. Rantiqmi *rantikuqta nin: Kaynikiqa manam valenchu nispa. Pasakuspanataqmi alabakun: Allintam rantiruni nispa. Qoriwan alhaja rumim ancha valorniyoqqa. Chaykunamantapas aswan valorniyoqraqmi yachaywan rimaq runaqa.
10
11
12
13
14
15
PROVERBIOS20
16
1152
Mana reqsisqan runata pipas garantizaptinqa chay runapa pachantay prendapaq hapiy. Huklaw llaqtayoq runata pipas garantizaptinqa chay runapa pachantay prendapaq hatalliy. Runaqa anchallataam gustan llullakuspa ganasqam mikuytaqa. Ichaqa siminmi aqopa huntasqam rikurirunqa. Tanteasqaykikunata allinta qespichiy allinta consejachikuspayki. Guerrapi peleay allinta consejachikuspayki. Cuento qepi runaqa manam secretota hatallinchu. Rimaysapa runawanqa amay anchata puriychu. Tayta-maman akaq runaqa mechero hinam waurunqa. Chay mecheronqa ancha tutayaypim waurunqa. Apuyaruyta munaruspa qallariyninpi chaylla imapas armakurusqanqa qepa punchawkunapim manaa kusichinqachu hatalliqnintaqa. Ama haykapipas rimaychu: Vengakurusaqmi nispaqa. Tayta Diosllapi hapipakuspa suyay librasunaykipaqqa. Tayta Diosqa cheqninmi mana cabal kaq pesotaqa. Manataqmi agradonpaqchu engaakuq balanzakunaqa. Runataqa Tayta Diosllam pusachkan mayman rinanpaqpas. Manam pipas yachakunchu imaynam vidan kanantapas. Manam valenmanchu Tayta Diosman
17
18
19
20
21
22
23
24
25
1153
PROVERBIOS20,21
imapas chaylla sapaqcharuyqa. Toqlla hinam kanman mana tanteaspa chay rurarusqanqa.
26
Yachayniyoq reyqa mana allin ruraqkunatam wayrachichkaq hina cheqechin. Paykunataqa trillachkaq hinam trillananpa ruedanwan sarurachin. Tayta Diospa mecheron hinam runapa conciencianqa. Chay conciencianmi kuchun-kuchunta kanchan runapa sonqontaqa. Kuyapayakuq confianza reyqa allintam takyanqa. Kuyapayakuywan gobiernaptinqa gobiernonmi allinta takyanqa. Mozokunapa kallpanqa paykunapa adornon hinam. Yuyaqkunapa soqo chukchanqa paykunapa adornon hinam. Heridayoq kanankama maqaspam runamantaqa mana allinta qechuna. Azotewan waqtapaspam runapa sonqonmantaqa mana allinta qechuna. piensasqanqa Tayta Diospa atiyninpim kachkan *parqona yaku hina. Tayta Diosmi munasqanman hina reyta piensachin parqona yaku pusachkaq hina.
1Reypa
27
28
29
30
21
2
Runamanqa allinpaqmi rikchakapun tukuy ima rurasqanqa ichaqa Tayta Diosmi tupun runapa piensasqantaqa. Animal wauchipunamantapas mastaqa Tayta Diosqa munan allin ruranatam. Animal wauchipunamantapas mastaqa Tayta Diosqa munan allin arreglo ruranatam. Hatun tukuspa
PROVERBIOS21
1154
apuyaruy munayqa hucham. Mana allin ruraqkunapa kawsasqanqa hucham. 5 Ganaswan llamkakuq runapa yuyaymanasqanqa apuyachinqam. Mana tanteaq runapa chaylla rurasqanqa wakchayachinqam.
6
Imaynam wauy munaq runapa samaynin chinkarun, chaynam llullakuywan huusqa riquezapas chinkarun. Mana allin ruraq runakunapa dao rurasqanqa castigomanmi aysan paykunata. Paykunaqa manam munanchu Diospa munasqanman hina rurayta. Qewi-qewi an hinam huchasapa runapa vidanqa. Chuya yaku hinam Diospa munasqanman hina rurayqa. Wasipa qatan cuartochapi *yachakuymi aswan allinqa atipanakuq warmiwan hatun wasipi yachaymantaqa. Mana allin rurayllatam munan mana allin ruraq runaqa. Chayna runaqa manam llakipayanchu runamasintaqa.
10
Pisi experienciayoq runapas burlakuq runata castigaptinkuqa yachayniyoqam rikurirunqa. Yachayniyoq runata anyaptinkuataqmi astawan yachaysaparaq rikurirunqa. 12 Allin ruraq Diosqa qawarayanmi mana allin ruraq runapa familiantaqa. Desgraciamanmi qaykun mana allin ruraq runakunataqa.
11 13
Wakchakunapa ruegakusqanta mana uyariy munaq runataqa qayakuptinpas manam pipas
1155
PROVERBIOS21
contestanqachu paytaqa.
14
Pakasqallapi regalo qosqanmi runapa piakuyninta tanichin. Secretollapi pagaykuypas runapa anchallaa rabiakuynintam tanichin. Allin arreglo rurayqa kusichinmi allin ruraq runata. Ichaqa mancharichinmi mana allin ruraq runata. Allin tanteowan kawsasqanmanta pantaruq runaqa wauqkunapa kasqanpim samanqa. Kusikuyllata kuyaq runaqa wakchallam kanqa. Vinotawan fiestakunalla kuyaq runaqa manam haypanqachu apuyaymanqa. Mana allin ruraq runaqa Allin ruraq runapa rantinpim akarinqa. Traicionaq runaqa Diospa munasqanman hina ruraqkunapa rantinpim akarinqa.
15
16
17
18
Chunniqpi *yachakuymi kanman allinqa atipanakuq lisa warmiwan yachaymantaqa. 20 Yachayniyoq runapa wasinpiqa kapunmi qori-qollqewan tukuy imankunapas. Sonso runam ichaqa yanqachan tukuy kapuqninkunatapas.
19 21
Allin rurayta munaspa kuyapayakuq runaqa cheqap kawsaytam tarinqa. Payqa allinta ruraspanmi allin reqsisqa kanqa. Yachayniyoq runam vencen valeroso runakunapa defiendesqan llaqtata. Tuirachinmi confiakusqanku mana yaykuy atina murallata. Imam rimasqan cuidakuq runaqa sasachakuykunamantam librakunqa. Runa tukuspa
22
23
24
PROVERBIOS21,22
1156
ancha piakuruq runatam tratanku: Qamqa kanki runa tukuqllaa, orgulloso, burlakuq runam nispanku.
25
Qella runataqa munapayasqanmi waurachinraq. Mana llamkay munasqanmi paytaqa waurachinraq. 26 Payqa tukuy punchawmi munaylla-munan imatapas. Allin ruraq runam ichaqa qokuykun imallantapas.
27
Mana allin ruraqkunapa animal ofrecesqantaqa Tayta Diosmi millakun. Mana allin sonqonwan ofrecesqankuraykum Tayta Diosqa millakun. 28 Llullakuq testigoqa chinkachisqam kanqa. Allin uyariq runam ichaqa rimarikunqa.
29
Mana allin ruraq runaqa hawka tukuq runam. Diospa munasqanman hina ruraq runaqa hawkalla kawsakuq runam. Runapa yachayninwan entiendeq kayninqa manam valenchu Tayta Diospa contranpiqa. Runapa allin consejaq kayninqa manam valenchu Tayta Diospa contranpiqa. Guerrapaqmi alistana caballotaqa. Chaywanpas Tayta Diosmi vencechin guerrapiqa. kaymantapas aswan allinqa allin reqsisqa kaymi. Qori-qollqeyoq kaymantapas aswan allinqa kuyasqa runa kaymi.
1Qori-qollqeyoq
30
31
22
2 3
Apupas-wakchapas chullallam kanku. Iskayninkum Tayta Diospa unanchasqan kanku. Tanteoyoq runaqa desgracia sucedenanta qawarispanmi asurikun. Pisi experienciayoq runaataqmi chayninta pasaykuspan akarikun.
1157
4
PROVERBIOS22
Tayta Diospa qayllanpi humillakuspa respetaqnin runaqa kapuqniyoqmi kanqa. Reqsisqa kaspataqmi unaypaq kawsakunqa. Pantaypi kawsaq runaqa kichkakunapa, toqllakunapa kasqanpi purichkaq hinam. Vidan cuidaq runaqa chaykunamanta karunchakuq hinam. Imaynam kawsananpaqy yachachiy warmataqa. Yuyaqa kaspapas manam pantanqachu payqa. Apu runam munaychakun wakcha runakunapi. Prestaq runaataqmi munaychakun prestakuqninpi. akarichiq runaqa desgraciallatam cosechanqa. Tukurunqam paypa varanqa. Runamasin llakipayaq runaqa paypa bendecisqanmi kanqa. Wakchakunaman mikuykachisqanraykum bendecisqa kanqa. Burlakuq runata qarqoruptikiqa churanakuykunapas tukurunqam. Pleiteanakuypas chaynataq insultanakuypas tanirunqam. Limpio sonqoyoq kayta munaq runaqa reypa amistadninmi. Miskillaa rimaq runaqa reypa amistadninmi.
10
11
12
Cheqap yachaytaqa Tayta Diosmi cuidan. Engaaq runapa rimasqantaqa mana kaqmanmi churan. 13 Qella runam nin: Leonqa hawapim kachkan nispa. Callepim waurachiwanman nispa.
PROVERBIOS22
14
1158
Uku-uku pozo hinam pierdekuq warmipa rimayninqa. Tayta Diospa akasqan runaqa chay pozomanmi wichiykunqa. Yanqakunallapim piensan warmaqa. Latigowan corregisqam ichaqa chaymanta karunchakunqa. Apuyananrayku wakchata akarichiq runaqa wakchayanqapunim. Apu runaman qoq runapas wakchayanqapunim.
Yachayniyoq runakunapa nisqankunamanta
15
16
Atiendespayki sumaqta uyariy yachayniyoq runakunapa rimasqankunata. Sumaqta atiendey oqapa yachachisqaykunata. 18 Sonqoykipi waqaychaptikim kusichisunki. Chaylla rimanaykipaqmi simillaykipi kapusunki. 19 Tayta Diospi confiakunaykipaqmi kunanqa kaykunata yachachisqayki.
17 20
Kimsa chunka yachachikuykunatam qellqarqani qampaq. Kaykunatam qellqarqani qamta consejaspay yachachinaypaq 21 chaynapi cheqap palabrakunapa cheqap kasqanta yachanaykipaq, chaynapi kachasuqnikimanqa cheqap palabrakunata willanaykipaq.
-1-
Wakcha kasqanraykuy wakchamantaqa ama suwakuychu. Humilde runataqa amay juzgadopi akarichiychu. 23 Tayta Diosmi paykunataqa chay asuntonpi defiendenqa. Chay qechuqninkunamantam Tayta Diospas qechunqa.
22 24
Ama amigo kaychu chaylla piakuq runawan. Ama puriychu
-2-
1159
25
PROVERBIOS22,23
chaylla rabiakuq runawan. Mana allin vidantam yacharuwaq. Hinaspam toqllaman hina urmaykuwaq.
-3-
26
Ama garantizaychu pitapas debekuq runataqa. Amataq qoychu paymantaqa prendatapas. 27 Mana chayqa paganaykipaq mana kaptinmi qechusunkiman puunayki camatapas.
-4-
28
Amay asurichiychu awpaqmantaraq churasqa linderokunataqa. Amay asurichiychu abueloykikunaparaq churasqan linderokunataqa.
-5-
29
Reykunatam servinqa empeowan llamkaq runaqa. Manam servinqachu mana ancha reqsisqa runakunataqa.
-61Munaychakuq
23
runawan mikunaykipaq tiyaspaykiqa qawarikuy pipa qayllanpim tiyasqaykita. 2 Mikuysapa kasqaykitam aguantankipuni. Mana chayqa cuchillowany waurachikuypuni. 3 Ama munapayaychu mesanpi miski mikuyninkunataqa. Engaollam kanman chay mikuyninkunaqa.
-7-
Amay apuyaruyllapiqa afanakuychu. Entiendespay amaa afanakuychu. 5 Qawarikuptikiqa manaam kanqachu qori-qollqeqa. Anka hina rikuriruspam pawakunqa qori-qollqeqa. Cieloman anka pawachkaq hinam pawakunqa qori-qollqeqa.
4
PROVERBIOS23
1160
-8-
Maqlla runawanqa ama mikuychu. Amataq miski mikuynintapas munapayaychu. 7 Chay mikuypa precionpi tanteaspanmi payqa nisunki: Mikuy, tomay nispa aswanqa manam allin sonqowanchu nisunki. 8 Aslla mikusqaykitapas vomitarunkim. Miskillaa rimasqaykimantapas pesakurunkim.
6 9
Ama allinninpaq rimapayaychu sonso runataqa. Payqa desprecianqam tanteowan rimapayasqaykitaqa.
-9-
10
Amay asurichiychu awpaqmantaraq churasqa linderokunataqa. Amataqy hapikuykuychu mana tayta-mamayoqpa allpantaqa. 11 Paykunapaq reclamaq Diosqa ancha atiyniyoqmi. Qampa contraykipi paykunapa asunton valechiqqa Diosmi. Sonqoykipiy hatalliy corregisusqaykitaqa. Uyarispaykiy kasukuy yachachisusqaykitaqa.
- 12 - 11 -
- 10 -
12
13
Warma corregiytaqa amay recelaychu. Payta azoteptikiqa manam waurunqachu. 14 Paytam azotewan correginki hinaspaqa waunanmantam libranki.
- 13 -
15
Churilly, yachayniyoq kaptikiqa sonqoymantam kusikusaq oqaqa. 16 Diospa munasqanman hina rimaptikiqa tukuy sonqoywanmi kusikusaq oqaqa.
17
Huchallikuq runakunamantaqa amay envidiakuychu.
- 14 -
1161
PROVERBIOS23
Sapa punchaw Tayta Dios respetaytaqa amay qonqaychu. 18 Chayna kaptinqa hamuq punchawnikikunam allinlla kanqa. Suyasqaykipas manataqmi yanqapaqchu kanqa. Churilly, sumaqta uyarispaykiy allin yachayniyoqa kakuy. Diospa munasqanman hinay tukuy sonqoykiwan kawsakuy. 20 Tomakuq runakunawanqa ama hukllawakuychu. Llumpay aycha mikuqkunawanpas amataq hukllawakuychu. 21 Wakchayanqam tomakuyllapi-mikukuyllapi kakuq runakunaqa. Puunayachikuq kaspankum lata pachawana churakunqa paykunaqa.
19
- 15 -
Taytayki kasqanrayku kasukuy taytaykita. Mamayki payayaruptinqa amataq despreciaychu payta. 23 Cheqaptawan yachaytaqa rantichkaq hinay armay. Amay chaykunataqa *rantikuruychu. Corregisqa kaytawan entiendeytaqa rantichkaq hinay armay. Amay chaykunataqa rantikuruychu. 24 Allin ruraq runapa taytanmi payrayku anchata kusikun. Allin yachayniyoqpa taytanmi payrayku anchata kusikun. 25 Qamraykuy tayta-mamayki kusikuchun. Qamraykuy wachakusuqniki kusikuchun.
22 26
- 16 -
oqallapiy tukuy sonqoykiwan piensay churilly. Imaynam kawsasqaytay qawariy churilly. 27 Uku-uku pozo hinam pierdekuq warmiqa.
- 17 -
PROVERBIOS23,24
1162
Kichki pozo hinataqmi chuchumika warmiqa. 28 Suwa hinam payqa wateqan runata. Payqa pierderachinmi achka runata. Pitaq: Ay, ay nispa nin? Pitaq: Nanawanmi nispa nin? Pitaq atipanakuypi purin? Pitaq quejanakuypi purin? Pitaq mana imamanta maqachikun? Pitaq anta-antallataa qawakun? 30 Chayna ruraqkunaqa vino upyaypi demoraqkunam. Chayna ruraqkunaqa preparasqa vino maskaqkunam. 31 Ama munapayaychu vinotaqa pukayariptin. Ama munapayaychu copapi kanchariptin. Ama munapayaychu llampullaa millpusqa kaptin. 32 Qepataam kachukuq culebra hina kachurusunkiman. Venenosapa culebra hinam nanarachisunkiman. 33 awikikunam hukmankunata qawanqa. Sonqoykimantam mana allin rimaykuna lloqsimunqa. 34 Lamar qochapa chawpinpi puuchkaq hinam rikurirunki. Buquepa hatun kaspinpa puntanpi puuchkaq hinam rikurirunki. 35 Mallaqyaruspaataqmi ninki: Maqawarqakum ichaqa manam nanawanchu nispa. Takawarqakum ichaqa manam musyanichu nispa. Chaywanpas ninkiraqmi: Mallaqyaruspayqa yapatawanmi vinota upyamusaq nispa.
29
- 18 -
24
1Mana
allin runakunamantaqa amay envidiakuychu.
- 19 -
1163
PROVERBIOS24
Amataqy paykunawan hukllawakuytaqa munapayaychu. 2 Paykunaqa dao rurayllamantam piensanku. Runamasinku akarichiyllamantam rimanku.
- 20 -
Yachaywanmi wasitaqa hatarichina. Yuyaywanmi wasitaqa cimientana. 4 Yachaywanmi wasipa cuartonkunataqa huntachina. Kuyayllapaq kaqkunawanmi wasitaqa huntachina. Kusichikuq riquezawanmi wasitaqa huntachina.
3
- 21 -
Yachayniyoq runaqa kallpasapa kasqantam qawachikun. Yachayniyoq runaqa kallpanmanmi astawanraq yapaykun. 6 Consejachikuspaykim guerrataqa ruranki. Achkaqwan consejachikuspam vencenki.
5
- 22 7
Yachayqa mana haypay atinam mana tanteoyoq runapaqqa. Juzgadopiqa manam imayna rimayta atinchu payqa.
- 23 -
Mana allinllata rurananpaq piensaqtam Sacre runawan sutichanku. 9 Mana tanteoyoq runakunaqa huchallapim piensanku. Burlakuq runataqa runakunam cheqninku.
8
- 24 10
Sasachakusqayki punchawpi hukmanyaruspaqa pisi kallpayoqam rikurirunki qamqa.

- 25 -
Libray wauyman pusasqakunata. waunayaqkunatay harkay waunanmanta. 12 Cheqappunipas manam yacharqanichu niptikipas manachum cuentata qokuchkan sonqokuna qawaqqa? Manachum chaytaqa yachachkan vidakuna waqaychaqqa? Runakunapa rurasqanman hinataqmi payqa paganqa.
11
PROVERBIOS24
1164
- 26 -
13
Churilly, allin kasqanraykuy mikuykuy avejapa miskinta. Miskillaa kasqanraykuy malliykuy panalpi miskita. 14 Chaynapim yachanki yachayniyoq kayqa miski hina kasqanta. Chayta tariruptikiqa hamuq tiempopim allinnikipaq kanqa. Chayta tariruptikiqa suyasqaykipas manam yanqachu kanqa.
- 27 -
15
Mana allin ruraq runa hinaqa amay wateqaychu allin ruraq runapa wasintaqa. Mana allin ruraq runa hinaqa amay saqueaychu paypa *yachasqan wasintaqa. 16 Allin ruraq runaqa qanchis kutita urmaspanpas yapatawanmi sayarinqa. Mana allin ruraq runakunam ichaqa desgraciaman urmaykarinqa.
- 28 17
Enemigoyki desgraciaman urmaykuptinqa ama kusikuychu. Imapipas pantaruptinqa amataq sonqoykipi kusipayaychu. 18 Kusipayaptikiqa Tayta Dios yacharuspanmi mana gustarunmanchu chayta. Chaynapim Tayta Dios piakuyninta asurirachinman pantaq enemigoykimanta. Ama piakuychu mana allin ruraqkunarayku. Ama envidiakuychu mana allin ruraqkunarayku. 20 Mana allin runapaqqa hamuq punchawkunam mana allinlla kanqa. Mana allin ruraq runakunapa vidanqa wauruq mechero hinallam kanqa.
19 21
- 29 -
Tayta Diostawan reyta respetay, churilly. Ama juntanakuychu traicionaq runakunawan, churilly.
- 30 -
1165
22
PROVERBIOS24
Qonqaymantam castigasqa kanqaku chay traicionaq runakunaqa. Manam pipas yachanchu Tayta Diospa nitaq reypa castiganantaqa. Yachayniyoq runakunam kaykunatapas nirqa:
Yachayniyoq runakunapa wakin rimasqankuna
23
Manam allinchu juezkuna arreglaspanku hukkaqnin runallaman sayapakuyninku. 24 Mana allin ruraq runatam ninmanku: Qamqa kanki allin ruraqmi nispanku. Chayna niq runataqa runakunam akanqaku. Chayna niq runataqa nacionkunam desprecianqaku. 25 Mana allin ruraqkunata qaqchaqqa allinmi kanqaku. Chayna ruraq runakunaqa hatunmanta bendecisqam kanqaku.
26
Diospa munasqanman hina rimaq runaqa uyariqninpa siminta muchachkaq hinam kanqa. Wasikimanta hawapi arreglay ruranaykikunata. Tukupay chakraykipi llamkaynikikunata. Chaymantaam rurakunki wasikita. Runamasikipa contranpiqa amam yanqamanta testigakunkichu. Amataqmi llullakunataqa paypa contranpi rimankichu. Ama niychu: Rurawasqanta hinallam paytapas rurasaq nispaqa. Ama niychu: Rurawasqanta hinallam oqapas kutichisaq nispaqa.
27
28
29
30
Pasarqanim qella runapa chakranpa patanta. Pasarqanim mana yuyayniyoqpa uvas huertanpa patanta. 31 Qawariptiymi chay chakranpiqa kichkakunallaa wiarusqa. Qawariptiymi chay chakrantaqa itanakunallaa huntarusqa. Rumi perqankunapas lliwmi tuirusqa. 32 Chaykunata qawaspaymi
PROVERBIOS24,25
1166
chaykunamanta yuyaymanarqani. Chaykunata qawaspaymi kay yachachikuyta entienderqani: 33 Asllatapas puuykusaqraq niptikiqa, Puunayawachkanraqmi niptikiqa, Makiykunatapas chupqaykuspaymi waqtapakusaq niptikiqa 34 wakchayaymi chayaramusunki. Yanqa purikuq hinam chayaramusunki. Armasqa salteaq hinam chayaramusunki.
25
2 3
1Juda
nacionpa rey nin Ezequiasmi ser viqnin runakunawan qellqachirqa Rey Salomonpa rikchanachiy ninkunata:
Salomonpa wakin rimasqankuna (25:1-29:27)
Imatapas pakasqanmantam Diostaqa yupaychana. Imatapas entiendesqankumantam reykunataqa hatunchana. Manam pipas entiendenmanchu cielokunapa alto-alto kayninta. Manam pipas entiendenmanchu kay pachapa uku-uku kayninta. Manam pipas entiendenmanchu reykunapa piensayninta.
Qollqeta chullurachiptikim qollqe chuyayarun. Plateroataqmi kuyayllapaq alhajata rurarun. 5 Mana allin runata reypa servicionmanta qarqoruptikiqa allin rurasqanwanmi hawkalla gobiernanqa.
4
Ama alabakuychu reypa qayllanpiqa. Amataq sayaychu reqsisqa runakunapa kasqanpiqa. 7 Kay awpaq sitioman hamuy nispa reypa nisusqaykim aswan allinqa, ancha reqsisqa runapa qayllanpi humillachisunaykimantaqa.
6 8
Imapas rikusqaykimantaqa ama chaylla juezkunaman willaramuychu. Yanqaataqmi nisqaykipa contranpi huk kaqnin rimaruptin manaa ima rurayta atiwaqchu.
1167
9
PROVERBIOS25
Defiendekuy acusasuqniki runamasikimanta. Ichaqa amam willakunkichu huk kaqninpa secretonta. Yanqaataqmi pipas uyariruspan penqayman churasunkiman. Mala famayoq runa rikuriruptikiqa mana chinkaqmi kanman.
10
Qollqewan hapichisqa qorimanta manzanam sumaqllaa, chaynam terminonpi rimarisqa palabrapas sumaqllaa. 12 Qorimanta anillo hinaraqmi kasukuq runata yachayniyoqpa anyaykusqanqa. Qori-puromanta alhaja hinaraqmi kasukuq runata yachayniyoqpa anyaykusqanqa.
11 13
Imaynam rupay tiempopi runata riti frescaykachin, chaynam confianapaq kaq runaqa kachaqninpa sonqonta kawsarichin. Mana parayoq puyukuna hinam mana imallantapas qokuykuchkaspa yanqa alabakuq runaqa. Mana parayoq wayra hinam mana imallatapas qokuykuchkaspa yanqa alabakuq runaqa. Pacienciawanmi munaychakuq runataqa convencechina. Llampu simiwanmi contrakuqtaqqa upallachina.
14
15
16
Saksanaykikamalla mikuy avejapa miskinta tarispaykiqa. Yanqaataqmi aqturuwaq aminaykikama mikuruspaykiqa. 17 Ama ancha kutinyaychu amistadnikipa wasinman. Yanqaataqmi amirususpayki cheqnipakurusunkiman. Maqanapas otaq espadapas hinam runamasinpa contranpi llullakuq runaqa. awchi flecha hinam runamasinpa contranpi llullakuq runaqa.
18
PROVERBIOS25
19
1168
Sasachakuy punchawpi kachkaspa traicionero runapi confiakuq runaqa utusqa kirunwan kachuchkaq hinam. Sasachakuy punchawpi kachkaspa traicionero runapi confiakuq runaqa weqrustin puriq runa hinam. 20 Llakisqa runata takipayaq runaqa chiri punchawpi pachanta llatanaq hinam. Llakisqa runata takipayaq runaqa vinagrewan jabonta tupachichkaq hinam. Cheqnisuqniki runata yarqaptinqa mikuykachiy. Cheqnisuqniki runata yakunayaptinqa tomaykachiy. 22 Chaynata paywan ruraptikiqa penqakuymantam uyan pukayarunqa. Tayta Diosmi kutichipusunki chaynata paywan ruraptikiqa.
21 23
Norte lawmanta wayra pukumuspanmi parata apamun. Cuento qepi runapa rimasqanwanmi pitapas piarachimun. Wasipa qatan cuartochapi *yachakuymi aswan allinqa atipanakuq warmiwan hatun wasipi yachaymantaqa. Imaynam chiri yaku ancha yakunayasqa runata kawsarichin, chaynataqmi karumanta hamuq noticiapas runata kawsarichin. Putkachasqa yakuyoq pukyu hinam allin ruraq runaqa mana allin ruraq runapa qayllanpi katkatatan. Qanrachasqa yakuyoq pukyu hinaraqmi allin ruraq runaqa mana allin ruraq runapa qayllanpi katkatatan. Avejapa miskin achka mikuyqa manam allinchu. Alabasqa kanapaq maskayqa manam allinchu.
24
25
26
27
1169
28
PROVERBIOS25,26
26
2
Imaynam murallasqa llaqta tuiriruspan mana defensayoqa rikurirun, chaynam mana controlakuq runapas mana defensayoqa rikurirun. tiempopi qasaqa manam allinchu. Cosecha tiempopi parapas manam allinchu. Chaynam sonsopa reqsisqa kayninpas mana allinchu.
1Poqoy
Imaynam pichinchu pawayllapawan, chaynam yanqamanta akaypas mana imanakunchu. Imaynam wayanakuypas muyuylla-muyun, chaynam yanqamanta akaypas mana imanakunchu. Azotewanmi caballotaqa mansana. Cabestrowanmi asnotaqa manejana. Azotewantaqmi sonsotapas castigana.
Amay mana tanteaspa rimasqanman hinachu contestay sonso runataqa. Sonso kasqaykipaqmi qawachikuwaq chaynata ruraspaqa. 5 Mana tanteaspa rimasqanman hinay contestay sonso runataqa. Mana chayqa yachayniyoqpaqmi hapikunman payqa.
4 6
Chakinta kuchukuchkaq hinam sonso runawan noticia apachiq runaqa. Daolla ruraq hinam sonso runawan noticia apachiq runaqa. Imaynam suchu runapa chakinkuna mana valenchu, chaynam sonsopa rikchanachiy rimasqanpas mana valenchu. Warakapi watasqa rumiqa manam valenchu. Chaynam sonsota alabayqa mana valenchu. Imaynam machasqa runa
PROVERBIOS26
1170
makinta kichka tipaptin mana musyanchu, chaynam rikchanachiypas sonsopa siminpiqa mana entiendekunchu.
10
Llapa purikuqta flecharuq runa hinam sonso runata llamkananpaq contrataq runaqa. Llapa purikuqta flecharuq runa hinam yanqa purikuqta llamkananpaq contrataq runaqa.
Imaynam allqo mikusqanta kutirachispan kaqllamanta mikurun, chaynam sonso runaqa mana tanteaspa rurasqanta kaqllamanta rurarun. 12 Sonso runam aswan allinqa kikillan yachaysapapaq hapikuq runamantaqa.
11 13
Qella runam nin: Leonqa anpim kachkan nispa. Qella runam nin: Leonqa callekunapim kachkan nispa. Imaynam punku kuyun tiyananpi, chaynam qellapas qochpan camanpi. Qella runaqa platomanmi haywarin makinta ichaqa qellakunmi siminman apaykuyta. Qella runaqa yachaysapa kasqanpaqmi hapikun. Yuyaywan contestaq qanchis runamantapas aswan yachaysapapaqraqmi hapikun. Rinrinkunamanta allqo hapichkaq runaqa locomanmi rikchakun. Runapa pleitonman chapukuq runapas chayna locomanmi rikchakun.
14
15
16
17
18
Imaynam loco runa wauchinanpaq rupachkaq flechakunawan flechanman pitapas. 19 Chayna runamanmi rikchakun amigonta engaaruspan: Burlallapim rurarqani niq runapas. Mana yanta kaptinqa ninapas waurunmi. Cuento qepi runa mana kaptinqa atipanakuypas tanirunmi.
20
1171
21
PROVERBIOS26,27
Carbonmi ninataqa sansayachin. Yantanmi ninataqa ratachin. Pleitollapi puriqmi pitapas atipanachin. Cuento qepi runapa rimasqankunataqa miski mikuyta hinam runaqa millpurun. Chayna runapa rimasqankunaqa uyariqnin runapa ukunmanmi pasaykurun. Imaynam allpamanta qachqa manka qollqewan suma-sumaq llusisqa. Chaynam mana allin sonqoyoq runapa miskillaa rimasqanqa.
22
23
Cheqnikuq runaqa rimasqanwanmi pakan cheqnikuyninta. Sonqonpim ichaqa yuyaymanachkan engaananpaq kaqkunallata. 25 Ama creeychu miski siminwan rimapayasuptikiqa. Qanchis clase mana allinkunam kachkan sonqonpiqa. 26 Cheqnikuyninta engaowan pakayta munaptinpas mana allin kayninqa sutillataqmi kanqa runakunapa qayllanpipas.
24 27
Trampapaq pozo uchkuq runaqa kikillanmi chayman wichiykunqa. Rumi kuchpaq runaqa rumi kuchpasqanwanmi hapirachikunqa. Llulla rimaq runaqa cheqninmi kamisqan runata. Engaowan alabaq runaqa urmachinmi alabasqan runata. 1Hamuq punchawkunapi ruranaykimantaqa amay alabakuychu. Paqarin punchaw imapas sucedenanmantaqa manam yachankichu. Amay alabakuychu kikillaykiqa. Hukkaqniny alabasunki qamtaqa. Rumipas llasaqmi. Aqopas llasaqtaqmi. Mana tanteoyoqpa piakuyninqa aswan llasaqmi. Mana llakipayakuqmi piakuruq runaqa.
28
27
2 3
PROVERBIOS27
1172
Hamuq lloqlla hinataqmi rabiakuruq runaqa. Pitaqsi defiendekuyta atinman sientikuruqmantaqa?

5
Runamasikita uyanpi qaqchaymi aswan allinqa runamasikita pakasqallapi kuyanaykimantaqa. Corregisunaykipaq maqasuqniki amistadnikiqa confiakunapaqmi. Achka kutikama muchapayasuqniki enemigoykiqa mana confiakunapaqmi. Avejapa miskintapas manaam munanachu saksasqa runaqa. Qatqe mikuypas miskillaam yarqaymanta kaq runapaqqa. Urpituqa pasakuspanmi saqerun qesanta. Chaynam ripukuq runapas saqerun llaqtanta. Miski asnaq aceitewan inciensom runapa sonqonta kusirichin. Kuyaqnin amistadninpa consejasqanmi runataqa kusirichin. Amistadnikitaqa amay qonqaychu. Taytaykipa amistadnintapas amay qonqaychu. Sasachakuypipas wawqekipa wasintaqa amay yaykuychu. Karu llaqtapi *yachaq wawqekimantaqa hichpaykipi yachaq vecinoykim aswan allinqa.
10
11
Churilly, yachayniyoq kaspay kusiriykachiy sonqoyta. Chayna kaptikiqa contestasaqmi insultaqniy runata. Allin yuyayniyoq runaqa desgracia sucedenanta qawarispanmi asurikun. Pisi experienciayoqataqmi chayninta pasaykuspan akarikun. Mana reqsisqa runata pipas garantizaptinqa chay runapa pachantay prendapaq hapiy. Chuchumika warmita pipas garantizaptinqa
12
13
1173
PROVERBIOS27
chay runapa pachantay prendapaq hapiy.

14
Tutapaytaraq qaparispa amistadninta rimaykuq runaqa, amistadnin insultaqpaq hapisqam kanqa.
15
Atipanakuq warmiqa sutupayamuq para hinam. 16 Chay warmita upallachiyqa wayra harkay hinam otaq *alleq makipi aceiteta hatalliy hinam.
17
Imaynam fierro limawan fierrota afilanku. Chaynam amigopurapas entiendenachikunku. Higos sachata cuidaq runaqa ruruntam mikunqa. Patronninpa imankunatapas nanachikuqqa alabasqam kanqa. Yakupi runa qawakuptinmi uyanta rikurichin. Chaynam runapa sonqonpas imaynam runa kasqanta qawachin. Sepulturawan uku pachaqa manam huntanchu. Chaynam munapayaq runapas munapayasqanwanqa mana contentakunchu. Qollqetawan qoritaqa ninawan chulluchispam allin kasqanta yachanku. Chaynataqmi runamantapas alabasqa kasqanwan allin otaq mana allin kasqanta yachanku. Kawsaytawan kuskata maraypi kutapayaptikipas mana tanteoyoq runaqa manam qonqanqachu mana tanteoyoq kayninmantaqa. Qawariy ovejaykikunapa imaynam kasqanmanta. Nanachikuytaq chaykunapa imaynam kasqanmanta.
18
19
20
21
22
23
PROVERBIOS27,28
1174
Qori-qollqeqa manam tukuy tiempo duraqchu. Reypa gobiernonqa takyanqa manam wiaypaqchu. 25 Lliwakunam ikllirimunqa. Qorakunam rikurimunqa. Orqokunapi pastokunaqa rutusqam kanqa. 26 Hinaptinqa ovejaykikunapa millwanwanmi pachakunki. Chivatoykikunata *rantikuspam qamqa allpata rantinki. 27 Cabraykikunapa lechenpas manam pisipusunkichu. Familiaykikuna tomananpaqmi mana-pisinqachu. sirvientaykikuna tomananpaqmi mana pisinqachu.
24
28
2
pipas qatikachachkaptinmi ayqen mana allin ruraq runaqa. Leon hina confianzayoqmi kachkan allin ruraq runakunaqa.
1Mana
Hoqarikuq runakuna nacionpi karuptinmi gobiernaqnin runakuna achkayanku. Allin entiendeq yachayniyoq runa gobiernaptinmi runakuna ordenpi kawsanku. Wakcha runakunata akarichiq mana piyniyoq runaqa, cosechata pampaman mastaruq loco para hinam kanqa. Diospa yachachikuyninmanta rakikuq runakunam mana allin ruraqkunata alabanku. Diospa yachachikuynin kasukuqkunaataqmi mana allin ruraqkunapa contranpi churakunku.
Mana allin ruraq runakunaqa manam entiendenkuchu allin arreglomanta. Tayta Diosman hapipakuqkunam ichaqa entiendenku tukuy imata. 6 Mana huchallikuq wakcha runam aswan allinqa
5
1175
PROVERBIOS28
pantayllapi kawsaq apu runamantaqa.

7
Tayta Diospa yachachikuynin kasukuq runaqa allin entiendeq runam. Mikuysapakunawan juntanakuq runaqa taytan penqachiq runam. Qollqeta prestaspan mirayninkunawan qori-qollqe huuq runaqa wakchakunamanta llakipayarikuq runakunapaqmi chay qollqeta huunqa. Pipas Tayta Diospa yachachikuyninkunata mana kasukuptinqa, Tayta Diospas paypa maakusqankunatam cheqninqa. Diospa kamachisqanman hina ruraqta mana allinman pantachiq runaqa toqlla churasqaman hinam chay pantay kawsayman wichiykunqa. Mana huchayoq runakunaataqmi allin herenciata chaskinqa. Yachayniyoq kasqanpaqmi hapikun apu runaqa. Paypa mana yachayniyoq kasqantam qawachin entiendeq wakchaqa.
10
11
12
Allin ruraq runakuna venceruptinqa hatun fiestata ruraspam kusikunku. Mana allin ruraqkuna hoqarikuptinqa runakunam pakan-pakanlla purillanku. 13 Huchankuna pakaq runaqa manam allinchu kanqa. Huchanta willakuspa wanakuq runam ichaqa Diospa kuyapayasqan kanqa.
14
Mayna kusisqam tukuy tiempopi Tayta Dios respetaq runaqa. Sonqon rumiyachiq runam ichaqa desgraciapi rikurinqa. Qaparkachaq leonqa otaq pawamuq ukumariqa akarichikunmi. Wakcha runakunapi
15
PROVERBIOS28
1176
gobiernaq mana allin runapas akarichikunmi.

16
Mana entiendeq runa gobiernaspanqa aswanraqmi akarichin runakunata. Engaaspa ganayta cheqniq runaqa kawsanqam unay watakunata. Runamasin wauchiqpa conciencianpa acusasqanqa kawsanan punchawkamam pakan-pakan kanqa. Amay pipas sayapakuchunchu chay runamanqa. Mana huchayoq kawsaq runaqa salvasqam kanqa. Mana allin kawsaq runaqa desgraciamanmi wichiykunqa. Chakranpi llamkaq runaqa mikuywan saksasqam kanqa. Yanqa purikuq runaqa wakchayaypa intusqanmi kanqa. Confianza runaqa ancha bendecisqam kanqa. Chaylla apuyaruy munaqqa castigasqapunim kanqa. Manam allinchu huk kaqnin runallaman sayapakuyqa. Parten tantaraykullapas huchallikunmanmi runaqa. Chaylla apuyaruytam munan envidioso runaqa. Manam yachanchu wakchayaypi rikurirunantaqa. Alabaqnin runamantapas mastaqa qaqchaqnintam mastaqa kuyanqa. Taytanmanta suwakuruspa mana huchapaq hapiq runaqa, mamanmanta suwakuruspa mana huchapaq hapiq runaqa runa wauchiqpa amigonmi kanqa.
17
18
19
20
21
22
23
24
1177
25
PROVERBIOS28,29
Ancha ambicioso runaqa runamasinta peleanachiqllam. Tayta Diospi hapipakuq runaqa kanqa allinllam. Piensasqallanpi hapipakuq runaqa sonso runam. Yachaywan kawsaq runaqa librasqa runam. Manam pisipunqachu mana kapuqniyoq wakcha runaman qoykuqpaqqa. Mana llakipayakuqmi ichaqa akasqa kanqa. Mana allin ruraqkuna hoqarikuptinqa runakunam pakakunku. Mana allin ruraqkuna chinkaruptinqa allin runakunam mirarunku. 1Qaqchasqa kaspan sonqon rumiyachiqqa mana musyayllatam chinkachisqa rikurirunqa. Manaa remedioyoqmi chinkachisqa rikurirunqa. Allin ruraq runakuna miraptinqa runakunam kusikunku. Mana allin ruraqkuna munaychakuptinqa runakunam akarispa waqanku. Yachayniyoq karuyta munaq runaqa taytantam kusichin. Chuchumikakunaman qokuq runam ichaqa imankunatapas chinkachin. Allin arreglota ruraspanmi reyqa nacionninta takyachin. Yanqamanta regalo chaskiq reyqa nacionnintam wichirachin. Amigonta chaylla-chaylla alabaq runaqa amigonpaqmi toqllata churachkan chaywanqa. Mana allin runapaqqa mana kasukusqanmi toqlla hina kachkan. Allin ruraq runapaqqa takiwan kusikuymi kachkan.
26
27
28
29
2
PROVERBIOS29
7
1178
Allin ruraq runaqa nanachikunmi mana imayoq runakunapa derechonmanta. Mana allin ruraq runataqa manam imapas qokunchu chaykunamanta. Burlakuq runakunam llaqta runakunata hatarichin. Yachayniyoqkunataqmi chay hoqarikuqkunapa piakuyninta tanichin. Yachayniyoq runa mana tanteoyoq runawan pleitoman yaykuptinqa, chay mana tanteoyoqmi rabiaqlla burlakuqlla kanqa. Manam hawkayay kanqachu paypaqqa. Runa wauchiq runakunam mana huchayoq runata cheqninku. Diospa munasqanman hina ruraq runakunatam wauchiypi rinku. Sonso runaqa chayllam piakun. Yachayniyoq runaqa piakuynintam munaychakun. Gobiernaq runa llulla rimaqkunapa rimasqanta kasuptinqa, llapa serviqninkunam mana allin ruraq rikurirunqa. Wakchapas, akarichiqninpas chullallam kanku. Iskayninkuman Tayta Dios awita qosqanraykum chaynaqa kachkanku. Wakchakunapaq allin arreglaq reyqa gobiernontam wiaypaq takyachinqa. Runam yuyayta hapin azotesqaraq. Runam yuyayta hapin anyasqaraq. Munaysapa warmam mamanta churan penqaymanraq. Mana allin ruraq runakuna miraptinmi huchapas mirarunraq. Allin ruraq runakunam ichaqa
10
11
12
13
14
15
16
1179
PROVERBIOS29
urmasqantapas rikunqakuraq.
17
Churikita corregiptikiqa anchatam kusichisunki payqa. Tayta Diosmanta hamuq palabra mana kaptinqa munasqankutaam ruranku runakunaqa. Mayna kusisqam Tayta Diospa yachachikuyninkuna kasukuq runakunaqa! Sirvientetaqa manam simillawanqa corregichwanchu. Entiendespanpas payqa manapunim kasukunmanchu. Sonso runam aswan allinqa mana piensarispa chaylla rimaruqmantaqa. Warma kayninmanta kuyapayasqayki sirvienteqa wiaruspanmi manaa kasukuq rikurirunqa. Chaylla piakuruq runaqa atipanakuyllatam hatarichinman. Rabiakuruq runaqa anchallataam huchallikurunman. Orgulloso runaqa humillachisqam kanqa. Humilde runaataqmi allin reqsisqa kanqa. Suwakunawan hukllawakuq runaqa cheqninmi vidanta. Suwachikuq akachkaptinpas manam willakunchu rurasqanmanta. Kikinpaq toqlla churachkaq hinam runamasin manchakuq runaqa. Tayta Diospi confiakuqataqmi paypa amparasqan kanqa. Achkaqmi maskanku gobiernaq runapa favorninta. Tayta Diosllam runapa asuntontaqa arreglan allinta.
18
19
20
21
22
23
24
25
26
PROVERBIOS29,30
27
1180
Allin ruraq runakunam millakun mana allin ruraqkunata. Paykunaataqmi millakun Diospa munasqanman hina kawsaqkunata.
1Masa
30
2
lawpi *yachaq Jaquepa churin Agurpa yachachisqankuna. Itielman chaynataq Ucalman yachachispanmi Agur kay nata nirqa:
Agurpa yachachisqankuna
oqam kani wakin runakunamantapas aswan mana umayoq runaqa. Manam entiendenichu wakin runakuna hinaqa. 3 Yuyayniyoq kaytaqa manam yachanichu. Chuya Diosmantapas manam imatapas yachanichu. 4 Pitaq cielokunaman seqaspa uraykamurqa? Pitaq wayrakunata makinpi putqorqa? Pitaq capanpi watarqa yakukunata? Pitaq churarqa allpapa linderonkunata? Imataq paypa sutinqa yachaptikiqa? Imataq churinpa sutinqa yachaptikiqa?
5
Confiakunapaqmi Diospa llapallan prometesqankunaqa. Diosmi harkan llapallan paypi amparakuqkunataqa. 6 Ama imatapas yapaychu paypa nisqanman. Yapaptikiqa yanqam qaqchasunkiman. Llullakuqpaqmi payqa hapisunkiman. Iskay maakuyllatam maakurqayki, Diosnilly. Manaraq waukuchkaptiyy qoykuway, Taytally. 8 Engaaq kanaymantay libraykuway. Llullakuq kanaymantay harkaykuway. Amataq wakchayachiwaychu. Nitaq apuyarachiwaychu. Mikunaypaq kamaqllatay qoykuway. 9 Puchu-puchu kapuwaptinqa yanqam negaykiman: Pitaq Tayta Diosqa nispa. Wakchayaruspayataqmi suwakuyman qam Diosniypa sutikita penqayman churaspa.
7 10
Patronninpa qayllanpiqa amam rimankichu sirvientepa contranpiqa.
1181
PROVERBIOS30
Yanqaataqmi qama castigasqa kawaq akasuptikiqa. Kanmi taytan akaq runakuna. Kantaqmi mamanmanta rimakuqkuna. 12 Wakin runakunaqa limpiopaqmi hapikunku ichaqa manaraq qachanku mayllasqam kachkanku. 13 Kanmi alto tukuspa despreciaqkuna. Kanmi despreciowan runamasin qawaqkuna. 14 Kanmi espada hina kiruyoq runakuna. Kanmi cuchillo hina waqoyoq runakuna kay pachapi humildekunata mikurunanpaq, runakunamanta wakchakuna tukurunanpaq. 15 Yawar soqoq kuwikapa iskay wawankunam ninku: Qoway, qoway nispa.
11
Kanmi kimsa mana haykapipas saksaqkuna, tawa kaqpas manam ninmanchu: Chayllapaqam nispa. 16 Sepulturaqa manam ninmanchu: Chayllapaqam nispa.
17
Taytan burlakuq runapa awintaqa cuervokunay horqochun. Maman mana kasukuq runapa awintaqa ankakunay mikuchun.
18
Kimsa kaqkunatam mana entiendeyta atinichu. Tawa kaqtaqa manataqmi reqsiyta atinichu. 19 Maynintam anka cielopi pawasqantaqa manam reqsinichu. Maynintam buque lamar qochanta risqantaqa manam reqsinichu. Imaynam sipaspa sonqonta qari suwasqantaqa manam reqsinichu.
20
Pierdeq casada warmim nin: Manam huchallikurqanichu nispa. Mikuruspa simin pichakuchkaq hinam nin: Manam huchallikurqanichu nispa. 21 Kimsa clase runakunam nacionta chaqwaman churanku. Tawa kaq clase runakunapas mana aguantay atinam kanku. 22 Sirviente runapa rey kasqanqa mana aguantay atinam.
PROVERBIOS30,31
1182
Mana umayoq runapa llumpa-llumpay mikusqanqa mana aguantay atinam. 23 Mana kuyasqa warmipa casarakusqanqa mana aguantay atinam. Patronanpa rantinpi rikuriruq sirvientaqa mana aguantay atinam. Kantaqmi kay pachapi tawa taksa animalchakuna, chaykunam llumpay yachaysapa animalchakuna. 25 Sisichakunam mana ancha kallpayoq kachkaspanpas cosechapi mikunankuta huukunku. 26 Purun qowi animalchakunam pisi kallpayoq kachkaspankupas ranrakunapi wasichakunku. 27 Aqarway urukunam reyninku mana kachkaptinpas tropa-tropa lloqsinku. 28 Sukullukuykunam hapirunalla kachkaspapas reypa palacionpiraq *yachanku.
24
Kimsa kaqkunam sumaqllataa purin. Tawa kaqpas sumaqllataam purin. 30 Leonqa aswan kallpasapam llapallan animalmantapas. Payqa manam qepamanqa kutirinmanchu imaraykupas. 31 Qari-qarim purin gallopas chaynataq chivatopas. Qari-qaritaqmi purin mana vencey atina reypas. 32 Loco hina alabakuspaykiqa simikitay makikiwan taparuy. Mana allinta piensaruspaykiqa simikitay makikiwan taparuy. 33 Lecheta qaywispaqa chay lechetam tikarachinki. Senqaykita llapiparuspaqa yawartam lloqsirachinki. Pitapas rabiachispaykiqa maqanakuytam hatarirachinki.
29
31
lawpi Rey Lemuelpa yachachisqankuna. Chay yachachikuykunawanmi paytapas maman cor regirqa: 2 Imanikimantaq wawally? Imanikimantaq wachakusqally?
1Masa
Rey Lemuelpa yachachisqankuna
1183
PROVERBIOS31
Imanikimantaq prometekuspa maakusqay wawally? Warmikunawanqa amay kallpaykita tukuychu. Reykuna chinkachiq warmikunawanqa amay kawsaychu. 4 Lemuel, reykunaqa manam vinotaqa tomananchu. Poqosqa aqa tomay munaypas manam munaychakuqkunapaqchu. 5 Tomaspankuqa Tayta Diospa decretonkunatam qonqarunmanku. Llapallan akariqkunapaq allin arreglo ruraytam tikrarunmanku. 6 Waunayaq runakunamany poqosqa aqataqa qoykuy. Llakisqa runakunamany vinotaqa qoykuy. 7 Tomaspankuy qonqachunku wakcha kayninkuta. Tomaspankuy amaa yuyarichunkuchu akarisqankuta.
3
Mana rimariqkunapa favorninpiy rimariy. Mana piyniyoqkunatay qamqa defiendey. 9 Allinta arreglanaykipaqy rimariy. Humildekunata defiendenaykipaqy rimariy. Wakchakunata defiendenaykipaqy rimariy.
8
Sasa tarinam allin warmiqa. Alhaja rumimantapas ancha valorniyoqmi payqa. 11 Paypiqa pasaypaqtam confiakun qosanpas. Qosanpaqqa mirapunqam tukuy imanpas. 12 Kawsanankamam qosanta tukuypi agradan payqa. Kawsanankamam allin kaqkunallata ruran payqa. 13 Rantinmi millwatawan linota. Ganasllawanam ruran tukuy imata. 14 Negociante buque hinam huumun mikuyta. Karumantaraqmi huumun mikuyta. 15 Tutaraq hatarispanmi familiankunaman mikuchin. Sirvientakunamanpas imam ruranantam kamachin.
10
Allin warmiqa alabasqam
PROVERBIOS31
16
1184
Chakrata qawaramuspanmi rantirun. Ganakusqanwantaqmi uvasta plantarun. 17 Chumpikuspanmi alistakun. Makinkunatam kallpanchaykun. 18 Negociontam sumaqta cuidan allin kananpaq. Ancha tutakamam mecheronpas ratan rurananpaq. 19 Kallapanta hapispanmi puchkan. Puchka tullunta hapispanmi puchkan. 20 akariqkunamanmi imallantapas qoykun. Wakchakunamanmi makinta haywariykun. 21 Manam manchakunchu rititaqa. Rakta pachayoqmi kachkan familiankunaqa. 22 Payqa awakunmi sumaq colchakunatapas. Fino telamantam ruran pachakunatapas. 23 Qosanpas suti reqsillam llaqtapa zaguanninpa plazanpi. Payqa suti reqsiyllam ancianokunawan huunakusqanpi. 24 Payqa camizonkunatapas ruraspanmi *rantikun. Chumpikunatapas negociantekunamanmi rantikun. 25 Kallpayoq chaynataq respetasqa kayninmi pachankunaqa. Manam manchakunchu hamuq punchawkunamantaqa. 26 Payqa rimanpas ancha yachaywanmi. Yachachinpas ancha kuyapayakuywanmi. 27 Sumaqtam qawan familiankuna imaynam kawsasqantaqa. Manam mikunchu mana trabajonpa chanin mikuytaqa. 28 Wawankunapas allinllataam riman kaynata: Qosanpas alabantaqmi kaynata: 29 Achka-achka warmikunam ruranku allinkunata nispa. Qanmi ichaqa masyarunki llapallankuta nispa. 30 Warmipa kuyayllapaq kayninqa yanqam. Buenamoza kayninpas chinkaruq waspiy hinam. Tayta Dios respetaq warmiqa alabanapaq hinam. 31 Tukuy chaykuna rurasqanmantay qoychik premiota. Rurasqankunay llaqtapa zaguanninpa plazanpi alabachun payta.
ECLESIASTES SUTIYOQ LIBRO

awpaq Testamentota Griego idiomaman tikraspankuraqmi kay librotaqa suticharqaku Eclesiasteswan. Eclesiastes ninanqa willakuq ninanmi. Chay willakuqmi rimarqa runapa vidanqa imapaqmi kasqanmanta. Rimarqataqmi kay pachapi kawsanakamaqa imakunam maskanamantapas. Willa kuqqa anchata yuyay ma naspanmi entienderqa runapa vidanqa pisi tiempollapaq kasqanmanta, nirqataqmi tukuy sasachakuy pa intusqan kasqanmantapas chay nataq runaqa yanqallapaq kawsasqanmantapas. Runataqa Tayta Diosmi unancharqa payta respetaspa kusikuy ta tarinanpaq. Diosllam tukuy imapas yachaq juezqa. Kay vidapi Diospa favorninkunawan goza kuyqa, llamka kuyqa, yachay niyoq kayqa hinaspa tukuy imayoq kayqa allinpunim Diosta respetaspa pipas kasukuptinqa. Tukuy imaqa yanqallapaq kasqanmanta
1Kay
palabrakunaqa yachachikuqpa rimasqankunam. Paymi karqa Davidpa churin chaynataq Jerusalen llaqtapi rey. 2Yachachikuqmi nin:
Chinkaruq waspiy hinallam tukuy imaqa! Pasaypaq chinkaruqllam tukuy imaqa! 3 Imatataq runaqa horqokun llamkasqanmanta, kay pachapi tukuy akariywan llamkasqanmanta? 4 Waurunmi miraykuna. Nacemunmi miraykuna. Allpam ichaqa hina kaqlla. 5 Intim qespimun. Intim seqaykun. Maymi lloqsimusqanmanmi kallpan. Kasqallan qespimunanpaqmi kallpan. 6 Wayram pukun surlawman hinaspam muyurin norte lawman. Muyuspa-muyuspam pasan wayraqa. Maymi muyusqanmanmi kutiykun wayraqa. 7 Llapallan mayukunam rin lamar qochaman. Lamar qochaataqmi mana huntanchu yakuwan. Mayukunapas qallarimusqanmanmi kutiykun huktawan. 8 Tukuy imam runata amichin. Rimayninmantapas mastaraqmi amichin. awim mana saksanchu qawasqanwan. Rinripas manam saksanchu uyarisqanwan. 9 Tukuy ima kaqkunaqa hina kaqllam kanqa.
1185
ECLESIASTES1,2
1186
Tukuy ima rurasqa kaqkunaqa hina kaqllam kanqa. Manam imapas mosoqqa kanchu kay pachapiqa. 10 Manam imapas kanchu: Kayqa mosoqmi ninanchik. Wiay tiempomantam karqaa manaraq kachkaptinchik. 11 awpaq kaqkunamantam manaa runakuna yuyarinkuchu. Qepa hamuqkunapas manam yuyarinqakuchu. Hamuq kaqkunamantam mana yuyarinqakuchu. yachachikuqmi Israel nacionpi rey kaspay Jerusalen llaqtapi gobiernarqani 13hinaspam kay pachapi runakunapa tukuy rurasqanta yachay wan entiendenay paq suma-sumaqta tapukachakurqani. Sasa-sasa llamkaytam Dios qorqa runakunaman ruranankupaq. 14Kay pachapi llapa rurasqakunata qawaykuspaymi cuentata qokuni tukuy chaykunaqa chinkaruq waspiy hinalla kasqanta otaq wayrata hapirunapaq qatikachay hinalla kasqanta.
15 12oqa
Yachachikuqta imakunam pasasqanmanta
Qewisqataqa manam derechayta atichwanchu. Faltaq kaqtaqa manam yupayta atichwanchu.
16Sonqoy pim nikurqa ni: Jerusa len llaqtapi llapa llan aw paq gobier naqku namanta masta hatunchakuruspay mi aswan yachaysaparaq rikuriruni. Hay parunim sinchi yuyayniyoq kayta chaynataq yachaytapas. 17Churakuykurqanim yachayniyoq kayta entiendenaypaq chay nataq mana yuyay niyoq kaytapas hinaspa loco hina ruraytapas entiendenaypaq. Tukuy kaykunapas way rata hapirunapaq qatikachay hinalla kasqantam yacharuni nispa.
Achka yachayniyoq runaqa achka uma nanaytam tarinqa. Yachayninman yapaq runaqa llakikuytam yapakunqa. 1Nikurqa nitaqmi: Ku nanqa kusikuy many qokusaq allin kawsay ta ta rinaypaq nispa. Ichaqa chay pas chinkaruq waspiy hinallam. 2Asikuymantam nirqani chayqa mana yuyayniyoq runapa ruranan kasqanta. Kusikuy mantaataqmi nirqani chayqa mana imapas apamuq kasqanta. 3Yachay niy man hina yuyay wan ru raspay mi cuer poy man gustota qonay paq upyaykunaman qokurqani. Kay pachapi runakuna pisi tiempollapaq kawsaspa loco hina rurasqankutam oqapas rurarqani cheqapchus chay rurasqankuwan allin kawsasqankumanta cuentata qokunaypaq.
18
Hatun trabajokunatam rurarqani. Kikiypaqmi palaciokunata rurachirqani. Chakraykunapim uvasta plantachirqani. 5 Huertakunatawan parquekunatam rurachirqani.
4
1187
ECLESIASTES2
Tukuy rikchaq ruruyoq sachakunatam plantarqani. 6 Plantachisqay sachakunata parqochinaypaqmi estanquekunata rurachirqani. 7 Rantirqanim sirvientekunatawan sirvientakunatapas. Kapuwarqataqmi palacioypi naceq criadoykunapas. Achkallaataqmi vacaykunawan ovejaykunapas kapuwarqa. Jerusalen llaqtapi oqamanta awpaq gobiernaqkunamantapas aswan achkaraqmi kapuwarqa. 8 oqaqa huukururqanitaqmi qori-qollqetapas. Chaykunataqa munapayanmi reykunapas. Chaykunataqa munapayanmi nacionkunapas. Kapuwarqam takiqkuna qarikunapas-warmikunapas. Gozakunaypaqmi kapuwarqataq huk warmikunapas.
9
Jerusalenpi awpaq gobiernaqkunamantapas aswan reqsisqam rikurirurqani. Chaywanpas yachayniytam hinalla waqaycharqani.
10
Gozakurqanim qawaspay munarusqaykunapi. Gozakurqanim sonqoypa munarusqankunapi. akariywan tukuy rurasqaypim gozakurqani. Tukuy chaypa pagontam gozakuyta chaskirqani. 11 Chaymantam piensarqani llapa rurasqaymanta. Piensarirqanim akariywan rurasqaymanta. Hinaptinmi chaykunaqa karqa chinkaruq waspiy hinalla. Hinaptinmi chaykunaqa karqa wayrata hapirunapaq qatikachay hinalla. Kay pachapiqa tukuy imam mana valeqlla.
12
oqaqa piensarirqanitaqmi yachaymantapas chaynataq mana yuyayniyoq kaymantapas chaynataq sonso kaywan ruraymantapas. Qepay hamuq reyqa imataraqtaq ruranman? Payqa imapas rurasqa kaqllataam ruranman. 13 Cuentatam qokuruni: Imaynam achkiypas tutayaymanta aswan valorniyoq, chaynam yachayniyoq kaypas mana yuyayniyoq kaymantaqa aswan valorniyoq. 14 Yachayniyoq runaqa allinta qawaspam purin. Sonso runam ichaqa tutayaypi hina purin. Ichaqa hina kaqllam pasan yachayniyoq runatapas. Hina kaqllataqmi pasan sonso runatapas. 15 Chaymi nikurqani:
ECLESIASTES2,3
1188
Sonso runata imapas pasarusqanqa, oqatapas hina kaqllam pasaruwanqa. Chaynaqa manam serviwanchu yachayniyoq kayniyqa nispa. Nikurqanitaqmi: Chaypas chinkaruq waspiy hinallam nispa. 16 Yachayniyoqmantaqa manam haykapipas yuyarinqakuchu. Manataqmi sonso runamantapas yuyarinqakuchu. Tiempopa risqanman hinam llapallanku qonqasqaa kanqaku. Yachayniyoqpas hinaspa sonsopas iguallam waunqaku.
17Chayraykum kay pachapi lliw ruraykunatapas amiruspay vidaytapas cheqnipakururqani. Tukuy imapas chinkaruq waspiy hinallam chaynataq wayrata hapirunapaq qatikachay hinallam! 18Cheqnipakurqanitaqmi kay pachapi akariywan tukuy ima rurasqaykunatapas. Chaykunataqariki saqesaq qepay hamuq runamanmi. 19Ichaqa pim yachan, ichapas chay qepay hamuq munaychakuqqa kanman yachayniyoqpas otaq sonsopas? paychiki kay pachapi akarispa yachaywan tukuy ima llamkasqaykunapi munaychakunqa. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam! 20Chay mi a ka riy wan kay pachapi llapa llam kasqay manta yuya riptiy sonqoy tukukurqa. 21Kanmi yuyay wan, yachay wan chay nataq experienciawan llamkaq runa, ichaqa mana llamkaq runamanmi tukuy imankunata saqeykun. Chay pas chinkaruq waspiy hinallam chay nataq hatun mana allinllam! 22Runaqa imatataq horqokun afanakuspa akariy wan kay pachapi llamkasqanmanta? 23Tukuy vidanmi nanaylla chaynataqmi akarisqanmantapas llakillataq. Tutapas pensamientowanmi mana puunchu. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam! 24Ru napaq allinqa kan man miku kuyllam, toma kuyllam chay nataq llam kasqanmanta kusikuyllam. Tukuy chaykunaqa Diosmanta kasqantam yacharuni. 25Mana chay na kaptinqa pitaqsi mikun man hinaspa goza kun man? 26Agradaqnin runamanqa Diosmi qon yuyayta, yachayta chaynataq kusikuyta. Huchallikuq runamanmi ichaqa qon llamkayta chaynapi huuruspa hinaspa montokuruspa Diospa agradonpaq kaq runaman qonanpaq. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam chaynataq wayrata hapirunapaq qatikachay hinallam!
1Kay
pachapiqa tukuy imam tiempoyoqlla. Imapas munaruyqa tiempoyoqllam.
Tukuy imam tiempoyoqlla
Kanmi nacenapaq tiempo. Kanmi waunapaq tiempo. Kanmi plantanapaq tiempo. Kanmi platasqa horqonapaq tiempo. 3 Kanmi wauchinapaq tiempo. Kanmi hampinapaq tiempo. Kanmi tuichinapaq tiempo. Kanmi hatarichinapaq tiempo. 4 Kanmi waqanapaq tiempo. Kanmi asinapaq tiempo.
2
1189
ECLESIASTES3
Kanmi lutokunapaq tiempo. Kanmi tusunapaq tiempo. 5 Kanmi rumikuna cheqechinapaq tiempo. Kanmi rumikuna huunapaq tiempo. Kanmi abrazanapaq tiempo. Kanmi mana abrazanapaq tiempo. 6 Kanmi maskanapaq tiempo. Kanmi chinkachinapaq tiempo. Kanmi waqaychanapaq tiempo. Kanmi wischunapaq tiempo. 7 Kanmi pacha llikinapaq tiempo. Kanmi pacha siranapaq tiempo. Kanmi upallanapaq tiempo. Kanmi rimanapaq tiempo. 8 Kanmi pitapas kuyanapaq tiempo. Kanmi pitapas cheqninapaq tiempo. Kanmi guerrapi peleanapaq tiempo. Kanmi hawkayaypi kanapaq tiempo.
9Imatataq ru naqa horqokun a ka rispa llam kasqan manta? 10Diosmi ru na ku naman llamkayta qon chay pi llamkanankupaq, chaytam oqa qawarqani. 11Diosqa tukuy imatam tiempollanpi sumaqllataa rurarqa hinaspam runakunaman qorqa wia-wiaypaq kaqkunamanta piensanankupaq. Chay wanpas runaqa manam entiendeyta atinmanchu qallariyninmanta tukuy ninkama Diospa rurasqantaqa. 12Yachasqay man hinaqa ru napaqa manam imapas allinqa kanchu aswanqa kusikuyllam hinaspa kawsakunankama allin rurayllam. 13Runapaq allinqa kanman mikukuyllam, tomakuyllam chay nataq llamkasqanmanta kusikuyllam. Tukuy chaykunapas Diosmantam hamun. 14Yacharunitaqmi Diospa llapa rurasqankunaqa wiaypaq kasqanta, chaymanqa manam pipas yapanmanchu nitaq pipas qechunmanchu. Chaykunatam Dios rurarqa runakuna payta respetananpaq. 15 Kunan sucedekuqmi awpaq tiempopi karqaa. Manaraq pasaqkunapas am sucedekurqaa. Pasaqtaqa Diosmi yapatawan kutichimunqaa.
16
Kay pachapim rikurqani: Allin arreglo kanan sitiopim mana allinta ruranku. Allin ruray kanan sitiopim mana allinta ruranku. 17 Chaymi sonqoypi piensarqani: Allin ruraq runatapas Diosmi juzganqa. Mana allin ruraqtapas Diosmi juzganqa. Imapas munaruyqa tiempoyoqllam. Tukuy ima ruraypas Diospa qayllanpiqa tiempoyoqllam.
Runakuna ukupi engaokuna kasqanmanta
ECLESIASTES3,4
18oqam
1190
piensarqani: Runakunataqa Diosmi entiendechin animalkunaman rikchakuq kasqankuta yachanankupaq. 19Runakunata imam sucedesqanmi animalkunatapas suceden. Runakuna hinataqmi animalkunapas waun, chaynaqa runapapas chaynataq animalpapas samayninqa hina kaqllam. Runaqa manam animaltaqa masyanchu. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam! 20Animalpas, runapas hina kaqllamanmi rinku. Llapallankum utu allpamanta rurasqa karqaku. Llapallankutaqmi utu allpaman kutiykunqaku. 21Pitaq yachan runakunapa espiritun altoman risqanta otaq animalpa espiritun allpaman yaykusqanta? 22Chaymi cuentata qokuruni: Runapaq allinqa kanman llamkasqanmanta kusikuyllam. Llamkasqanmanta pagonqariki chaykunallam. Paypa qepan tiempopi pasaqtaqa pitaq qawachinman paymanqa?
1Qawa rispay mi
kay pachapi tukuy akariyta rikurqani:
akariqkunam waqanku ichaqa manam pipas consuelaqnin kanchu. Atiyniyoqkunam akarichinku ichaqa manam pipas consuelaqnin kanchu. 2 Kawsaqkunamantapas aswan allinqa wauqkunam. Kunankama kawsaqkunamantapas allinqa waukuqkunam. 3 Kay pachapi mana allinkunata manaraq rikusqankuraykum, wauqkunamantapas aswan allinqa manaraq nacemuqkuna. Kay pachapi mana allinkunata manaraq rikusqankuraykum, kawsaqkunamantapas aswan allinqa manaraq nacemuqkuna.
4Rikurqa nitaqmi tukuy llam kayqa hinaspa tukuy imapa allin qespisqanqa runakuna envidiachisqanta.
Chaypas chinkaruq waspiy hinallam, wayrata hapirunapaq qatikachay hinallam. 5 Sonso runaqa makinkunatam chupqakuykun. Chaynapim wakchayayman wichikuykun. 6 akariywan llamkaspa iskaynin makinpi imayoqpas runamantaqa otaq wayrata hapirunanpaq qatikachaq runamantaqa hawkayaypi kawsakuspa huknin makillanpi kapuqniyoq runam
1191
ECLESIASTES4,5
kanman aswan allinqa.

7Yapatawan qawa rispay mi kay pachapi rikurqa ni huk chin ka ruq waspiy hinalla kaqta: 8
Kanmi runa mana piyniyoq, mana churiyoq, mana wawqeyoq. Ichaqa mana samaykuspanmi llamkachkan. Apuyasqanwan mana contentakuspanmi llamkachkan. Manam tapukunchu: Pipaqtaq oqaqa akariywan llamkani? nispa. Imanasqataq vidaypiqa mana kusikunichu? nispa. Chaypas chinkaruq waspi hinallam chaynataq sasa llamkayllam.
Huklla kaspaqa atisunmi
Chulla runalla kanamantaqa iskay runam aswan allinqa. Iskayninkum llamkasqankumanta chaskinqaku. Aswan mastam pagonkuta chaskinqaku. 10 Iskayninkumanta huknin wichiykuptinqa hukninmi wichiqta hatarichinqa. Ichaqa imaynaraq kallanman sapallan wichiykuq runaqa! Wichiykuptinqa manam pipas, hatarichinqachu paytaqa. 11 Qonichinakunkum iskay puuqkunaqa. Piwantaq qonichinakunman sapallan puuqqa? 12 Vencerachikunmanmi chullalla runaqa ichaqa defiendekunmankum iskay runaqa. Manam facillataqa tipirunmankuchu kimsa pata qaytutaqa.
9
consejokunata mana chaskiq machuyasqa sonso reymanta aswan allinqa yachayniyoq wakcha mozom. 14Chayna mozoqa carcelmanta lloqsiruspanpas otaq nacionpi wakcha nacespanpas gobiernanmanmi. 15Kay pachapi kawsaspa puriqkunatam rikurqani reypa rantinpi kaq mozopa favorninpi kasqankuta. 16Manaa yupay atina yanapaqnin runakuna kaptinpas qepa wiaykunaqa manam paymanta contentochu karqaku. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam. Wayrata hapirunapaq qatikachay hinallam.
13Allin
Yachayniyoq kayqa manam yuyaq runakunallapaqchu
templonman yaykuspaykiqa kasukunaykipaqy asuykuy. Amay sonso runakuna hinaqa ruraychu. Paykunam animal wauchisqanku kaasqa ofrendata presentanku ichaqa manam yachankuchu chay rurasqankuqa mana allin kasqanta.
2
1Diospa
Cumplinapunim prometekusqanchiktaqa
Amay mana piensarispaqa
ECLESIASTES5
1192
apurawman rimaychu. Amay hawanpi-ukunpiqa Diosman prometekuychu. Diosqa kachkan hanaq pachapim. Qamqa kachkanki kay pachapim. Amay llumpaytaqa rimaychu. 3 Pensamientopa intusqan kayqa muspayllatam apamun. Llumpay rimayqa sonsopa rimanallantam apamun. prometekuspaykiqa ama unaspay cumpliy puni. Sonso runakunaqa manam payta agradanchu. Chaynaqa cumpliy puniy prometekusqaykita. 5Prometekuspa mana cumplinaykimanta aswan allinqa kanman mana prometekuymi. 6Amam rimaynikiqa huchallichisunkichu chaynapi prometekusqaykita apaq hamuptin: Pantarurqanim nispa ama ninaykipaq. Imapaqtaq rimasqaykikunawanqa Diosta piachiwaq chaynapi rurasqaykikunata chinkarachinanpaq? 7Achka muspayqa hinaspa achka rimayqa chinkaruq waspiy hinallam, qamy ichaqa Diosta respetay. kaqnin llaqtapi wakchakunata autoridad akarichisqanta qawaspaykiqa chaynataq allin arreglota derechonpi mana ruraptinkuqa amay admirakuychu. Chay autoridadpa hawanpim kachkan aswan huk autoridad, paykunapa hawanpipas hukkunaraqmi kachkan. 9Chay wanpas allpapa rurunqa llapallanpaqmi. Kikin rey pas allpapa rurunwantaqmi mantienekun. Qollqe kuyaq runaqa maynaa qollqewanpas manam contentakunmanchu. Achka imayoqpas kayta munaqqa manam contentakunmanchu. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam. 11 Runapa kapuqninkuna miraruptinqa provechaqninkunapas mirantaqmi. Manam imatapas horqokunchu dueonqa. Gustotaqa tarin qawasqallanwanmi. 12 Asllata otaq achkata mikuspanpas miskitam puukun llamkakuq runaqa. Achka kapuqninkunaraykum mana puunchu apu runaqa.
10 13 8Huk 4Diosman
Riquezakunaqa mana valesqanmanta
Onqoy hina mana allintam kay pachapi rikurqani. Qori-qollqe waqaychayqa hatalliqninpa mana allinninpaqmi. 14 Chay kapuqninkunataqa mana allin negociopim yanqacharun.
1193
ECLESIASTES5,6
Hinaptinmi churin kaqpas mana imayoqa rikurirun. 15 Mamanmanta naceq wawaqa manam imatapas apamunchu. Chaynam waukuqpas llamkasqanpa pagontaqa mana apanqachu. 16 Kaypas onqoy hina mana allinmi. Imaynam kay pachaman hamurqa. Chaynam kasqallan kutikunqa. Llamkasqanmantam mana horqonchu imatapas. Wayrapa aparunallanmi llamkasqanpas. 17 Chaymantapas kawsanankamam tutayayllapi mikun. Afanllawanmi, onqoyllawanmi, rabiallawanmi mikun.
18Su maqtaqa rikcha kapuwan kaymi: Ru napaq allinqa kan man miku kuyllam, tomakuyllam chaynataq Dios kawsachinan punchawkama akariy wan llamkasqanmanta kusikuyllam. Chayllam paypa pagonqa. 19Diosqa pimanpas qonmi qori-qollqetawan tukuy imata. Payllataqmi runamanqa qon chaykunamanta mikunanpaq, pagonta chaskinanpaq chay nataq akariy wan llamkasqanmanta kusikunanpaqpas. 20Runata kusikuyllapi Dios kawsachisqanraykum, runataqa vidanmanta mana pasaypaq imapas qokunchu. 1Rikurqanitaqmi kay pachapi runakunapaq llumpay sasa kaqta: 2Diosmi qon wakin runaman qori-qollqetawan tukuy imata chaynataq reqsisqa kaytapas. Manataqmi sonqonpa tukuy ima munasqantapas faltachinchu, ichaqa Diosmi mana provechachinchu chaykunamanta gozakunanpaq, aswanqa chay runapa mana reqsisqan runaam provechakun. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam chaynataq onqoy hina mana allinllam. 3Sichu runa pachak churiyoq kanman hinaspa unay watata kawsanman, ichaqa achka watata kawsakuspanpas allin kaqmanta mana gozakuptinqa chaynataq sepulturallapipas mana pampasqa kaptinqa, oqam chay runamanta nini: Abortasqa wawam paymanta aswan allinqa nispa. 4Abortasqa wawaqa yanqapaqmi nacemun. Tutayayllapim chinkarunpas. Tutayayllapitaqmi sutinpas qonqasqa kanqa. 5Chay abortasqa wawaqa intita mana rikuchkaspapas chaynataq mana imata yachachkaspapas, chay runamanta aswan hawkaraqmi samakunqa. 6Chay runa allin kaqmanta mana gozakuspan iskay waranqa watataa kawsaptinpas manachu iskayninku chulla sitiollaman rinqaku?
Mikunallanpaqmi akariywan llamkan runaqa. Ichaqa manam sonqonpas tiyanchu mikusqanwanqa. 8 Yachayniyoq runaqa imapitaq masyan sonso runataqa? Wakcha runataqa imapaqtaq servinman runamasinwan kawsasqanqa? 9 Runapa rikusqanmi aswan allinqa paypa imapas munarusqanmantaqa. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam. Wayrata hapirunapaq qatikachay hinallam. 10 Kunan kaqqa awpaqmantaraqmi sutiyoqa karqa.
7
ECLESIASTES6,7
1194
Runapa kasqanqa am yachasqaa karqa. Manam pipas atipanakunmanchu paymanta aswan atiyniyoq runawanqa. 11 Achka rimaykunaqa mirarachinmi mana valeq kaqkunatapas. Chayna rimaymantaqa provechanmanchu imallatapas? waspiy hinallam runapa pisi watakuna kawsasqanqa, chay watankunaqa pasarunpas llantuy hinallam. Runapa kawsakusqanpi imapas allin kasqantaqa pitaq yachan? Paypa waukusqanpa qepantaqa pitaq willanman kay pachapi pasaqkunamanta?
12Chin ka ruq
7
2
asnaq olormantapas aswan allinqa honorniyoq kaymi. Runapa nacesqan punchawmantapas aswan allinqa waukusqan punchawmi.
1Miski
Yachayniyoq runamantawan sonso runamanta
Convido wasiman riymantaqa wauchikuqpa wasinman riymi aswan allinqa. Wauywanmi llapa runa tukurunku. Kawsaq runakunapas chaymantam piensarinanku. Runapa asikusqanmantaqa llakisqa kasqanmi aswan allinqa. Llakiqa runapa uyantam hukmanyachin ichaqa paypa sonqontam allinyachin. Yachayniyoq runakunaqa wauymantam piensarinku. Sonso runakunam ichaqa kusikuyllamanta piensanku.
Sonso runakunapa takisqan uyariymantaqa yachayniyoqkunapa qaqchakusqan uyariymi aswan allinqa. 6 Sonsopa asikusqanqa tullpapi kichkapa toqyasqan hinallam. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam. 7 Yachayniyoq runa pitapas akarichispaqa sonso runa hinam rurachkan. Yanqamanta regalota chaskikuq runaqa sonqontam mana allinman tikrachkan.
5 8
Ima asuntopapas qallariyninmantaqa chay asuntopa tukupayninmi aswan allinqa Pay tukuq runamantaqa
1195
ECLESIASTES7
anaq piakuq runam aswan allinqa.

9
Ama chaylla piakuruq kaychu. Chayna kaspaqa manam kanki yachayniyoqchu. Ama haykapipas niychu: Imanasqataq awpaq tiempokunaqa kunan tiempomantapas aswan allin karqa? nispaykiqa. Manam yachayniyoq hinachu tapukuchkanki chaynataqa.
10
Herenciayoq hinaspa yachayniyoq runaqa favorecenmanmi kay pachapi runakunataqa. 12 Yachayniyoq runataqa yachayninmi defienden. Chaynataqmi kapuqniyoqtapas qollqen defienden. Chaywanpas yachayniyoq kaymi aswan allinqa. Yachayninmi allinta kawsachin chay runataqa. 13 Qawaykuy Diospa rurasqanta. Pitaq derechanman paypa qewisqanta? 14 Allin punchawkuna tupasuptikiqa chayraykuy kusikuy. Sasachakuykuna hamusuptikiataq kaynata piensariy. Chaykunataqa iskaynintapas Diosmi rurarun. Hamuq punchawkunamanta runa mana yachananpaqmi chaynataqa rurarun.
11 15Chin ka ruq
waspiy hinalla kawsakusqay pim tukuy kaykunata rikurqani:
Allin ruraq runapas waunmi allinta rurachkaspanpas. Mana allin ruraqpas unaytam kawsakun mana allinta rurachkaspanpas.
16
Amay alli-allin runaqa kaychu. amataqy llumpay yachaysapapas kaychu. Imanasqataq kikillayki tukuypaq-tukunki? Amay llumpay mana allin ruraqqa kaychu. Amataqy llumpay sonsoqa kaychu. Imanasqataq manaraq tiempoykipiqa wauyta munanki?
17
ECLESIASTES7
18
1196
Allinmi huknin hapiynikipas chaynataq huknin mana dejaynikipas. Dios respetaq runaqa iskayninmantam lloqsinqa.
Llaqtapi gobiernaq chunka runakunamantapas mastaqa yachayninmi kallpanchan yachayniyoq runataqa. 20 Kay pachapiqa manam hukllapas kanchu allin ruraq runaqa. Manam kanchu allinllata ruraspa mana huchallikuq runaqa.
19
Ama creeychu llapa rimasqankuta, chaynapim mana uyarinkichu serviqnikipa rimakususqaykita. 22 Qampas allintam yachanki. Achka kutitam runamasikimanta rimakurqanki.
21
Yachayniywanmi tukuy chaykunata pruebarqani. Yachayniyoq kanaypaqmi munarqani ichaqa mana haypay atina kasqantam cuentata qokuruni. 24 Yachayqa imamantapas aswan karupiraqmi kasqa. Mana pipapas entiendey atinan sasa-sasam kasqa.
23 25
Yachayniyoq karuy munaymanta
Chaymi yachayniyoq hinaspa entiendeq kanaypaq estudiarqani. Yuyayniyoq hinaspa razonniyoq kanaypaqmi maskarqani chaynapi sonso kayqa mana allin kasqanta yachanaypaq, chaynapi sonso kayqa loco hina kasqanta yachanaypaq. Chaymi tarirurqani aswan llaki apamuqqa mana allin warmi kasqanta. Paypa sonqonqa toqlla hinam makinkunapas chaqnaq cadena hinam. Diospa agradonpaq kawsaqllam chay warmimantaqa lluptinqa. Huchallikuq runam ichaqa chay warmiwan presocharachikunqa. yachachiqmi sapa asuntopa imam kasqanta entienderuspay tariruni
26
kayta:
27oqa
1197
28
ECLESIASTES7,8
Manaraqmi tariniraqchu maskasqayta! Waranqa qarikunamantam tariruni Diospa agradonpaq kaqqa huk qarilla kasqanta, chulla qarilla confiakunapaq kasqanta. Ichaqa chulla warmitapas manam tarinichu llapallan warmikunamanta. 29 Aswanqa kayllatam tariruni: Runataqa Diosmi unancharqa munasqanman hina ruraqta, ichaqa mana allin piensaymanmi qokurunku pasaypaqta.
1Pitaq
yachayniyoq runa hinaqa kanman? Pitaq imakunamantapas entiendeqqa kanman? Runapa yachayniyoq kayninqa uyantam kancharichin. Qaqchu uya kay nintam tikraykun. qayllanpi jurasqaykiman hinay reypa kamachikusqanta kasukuy. qayllanmantaqa amay utqay man lloqsiychu. Amataqy mana allinmanqa sayapakuychu. Reyqa imam munasqantam ruran. 4Reypa nisqanqa atiy niyoqmi. Pitaq payta ninman: Imatataq rurachkanki? nispa?
3Reypa 2Diospa
Rey kasukuymanta
Kamachikuy kasukuqtaqa manam pasanqachu imapas. Yachayniyoq runaqa yachanmi haykapim ruraytapas. Yachayniyoq runaqa yachanmi imaynam ruraytapas. 6 Imapas munaruyqa tiempoyoqllam. Imapas munaruyqa imaynam ruranallam. Runapa sasachakuyninqa llumpayllaam. 7 Runaqa manam yachanchu imapas pasananta nitaqmi pipas willanchu imaynam pasananta.
5 8
Manam pipas dueochu vidanwanqa chaynapi vidanta hatallinanpaqqa. Manataqmi pipas harkakunmanchu waunan punchawtaqa. Chay wauymantaqa manam pipas librakunmanchu. Mana allin ruraqtaqa huchanqa manam lluptichinqachu.
Kawsaymantawan wauymanta
9Kay pachapi llapa ru rayku na manta yacha nay paq chu ra kuykuspay mi tukuy kaykunata rikurqani: Kanmi runapaq tiempo runamasinmanta munaychakuspa akarichinanpaq.
10
Rikurqanim mana allin ruraqkuna allin pampasqa kasqankuta. Rikurqanitaqmi Diospa agradonpaq kawsaqkunaataq llaqtapi qonqasqa kasqankuta.
Chinkaruq waspiy hinalla kaqkunamanta
ECLESIASTES8,9
1198
Paykunaqa Diospa templonmanpas yaykuspam lloqsimuqku. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam. mana allin rurasqanmanta mana chaylla castigasqankuraykum, wakin runakunapas sonqonkupi chaylla kachkanku mana allinta ruranankupaq. 12Huchallikuq runaqa pachak kutita mana allinta rurachkaspapas unaytam kawsakun. Chay wanpas oqam yachani: Dios respetaq runakunaqa payta respetasqankuraykum allin kanqaku. 13Mana allin ruraqkunam ichaqa mana allinlla kanqaku. Diosta mana respetasqankuraykum vidanku tukurunqa llantuy hinalla. 14Kaypas kay pachapi chinkaruq waspiy hinallataqmi: Kanmi allin ruraq runakuna ichaqa mana allin ruraq runakuna hinam akarinku. Kantaqmi mana allin ruraq runakunapas allin ruraqkuna hina gozakuqkuna. Chaypas chinkaruq waspiy hinallam. 15 Chaymi kusikuy vida allin kasqanmanta rimarini: Runapaq allinqa kanman mikukuyllam, tomakuyllam chaynataq kusikuyllam. Chaykunallamiki kay pachapi Diospa qosqanqa, watakunapi llamkasqanmanta kusichiqninqa. churakuykurqani yachayta reqsinaypaq hinaspa kay pachapi ruraykunatapas qawanaypaq. Kanmi runa tutapas-punchawpas mana puunayachikuq. 17Diospa tukuy rurasqankunata qawaspaymi cuentata qokuruni: Runaqa manam entiendeyta atinmanchu kay pachapi rurasqa kaqkunamanta, entiendenanpaq maynataa maskaspanpas manam runaqa tarinqachu. Ichapas yachayniyoq runa ninman: oqam ichaqa yachania nispa. Ichaqa manam cheqaptachu entienderun.
16oqam 11Ru nata
1Llapa
chaykunata estudiaruspaymi yacharuni:
Runakunaqa wauqlla kasqanmanta
Allin ruraqkunapas chaynataq yachayniyoqkunapas rurasqankupiwanmi Diospa makillanpi kachkan. Runaqa manam yachanchu kuyakuypas otaq cheqnikuypas payman hamunanta. 2 Llapallantam hina kaqlla pasan. Allin ruraqtapas hina kaqllam pasan. Mana allin ruraqtapas hina kaqllam pasan. Allin runatapas hina kaqllam pasan. Mana allin runatapas hina kaqllam pasan. Diospa chaskisqan runatapas hina kaqllam pasan. Hina kaqllam pasan Diospa mana chaskisqan runatapas, Diospaq animal wauchipuqkunatapas, Diospaq animal mana wauchipuqkunatapas. Huchayoq runatapas hina kaqllam pasan. Mana huchayoq runatapas hina kaqllam pasan.
1199
ECLESIASTES9
Juraq runatapas, juray manchakuqtapas hina kaqllam pasan. mana allinmi pasakun kay pachapi lliw ruraykunapi: Llapallantam hina kaqlla pasan. Llapa runakunapas piensan mana allinllatam, waunankukaman loco hina rurayllapi piensanku, chaymantaam rinku wauqkunapa kasqanman. Kanraqmi esperanza kawsaq runapaqqa. Wausqa leonmantaqa kawsaq allqom aswan allinqa. 5 Waunanmantam yachanku kawsaqkunaqa. Manam imatapas yachanchu wauqkunaqa. Ima pagotapas manam chaskinchu wauqkunaqa. Manam pipas yuyarinkuachu wauqkunamantaqa. 6 Tukurunam kuyakuyninqa. Tukurunam cheqnikuyninqa. Tukurunam sientekuyninpas. Kay pachapi tukuy ruraykunapiqa manaam kanqachu ima rurananpas. 7 Mikunaykitay mikuy kusikuywan. Vinoykitay tomay sonqomanta kusikuywan. Diosqa agradakunmi rurasqaykikunawan. 8 Tukuy tiempo yuraq pachallawan pachakuy. Miski asnaq aceiteta umaykiman tukuy tiempo hinakuy. 9 Kuyasqayki warmikiwany vidata pasay tukuy tiempoqa. Kay pachapi chinkaruq waspiy hinallam Diospa qosusqayki vidaykiqa. Chayna allin kawsakuyllam sasa llamkasqaykipa pagonqa. 10 Kallpaykiman hina ruray ima ruranaykitapas. Wauruspaqa manaam rurankichu imatapas. Manaam piensankichu imatapas. Manaam yachankichu imatapas. Manaam yuyankichu imatapas.
4 11 3Kay
Kay pachapim kaykunatapas rikurqanitaq:
Runakuna ukupi engaokuna kasqanmanta
Manam apurawman kallpaqchu carrerapiqa ganan. Manam valeroso soldadochu guerrapiqa ganan. Mana yachayniyoq runapaqpas pisinmanmi mikuyqa. Entiendeq runapaqpas pisinmanmi qori-qollqeqa. Yachaysapa runapaqpas pisinmanmi favorqa. Aswanqa sapakamapaqmi hamun tiempon. Aswanqa sapakamapaqmi hamun suerten.
ECLESIASTES9,10
12
1200
Runapas waunan horamantaqa manam yachanchu. Challwapas mallapa hapirunanmantaqa manam yachanchu. Urpitupas toqllapa hapirunanmantaqa manam yachanchu. Chaynam runapas mana allin horapi waunanmanta mana yachanchu. Qonqayllamanta hapirachikuspan waurunantam mana yachanchu.
Yachayniyoq kaymi imamantapas aswan allinqa
pachapim rikurqanitaq hatunpaq rikchakapuwaq kay yachayta: 14Karqam aslla runayoq taksa llaqtacha. Chaypa contranpim ancha atiyniyoq rey hamuruspan muyuriqninpi hatun perqata hatarirachirqa vencenanpaq. 15Chay llaqtachapim karqa yachayniyoq wakcha runa. Paymi yachayninwan chay llaqtachata librarurqa vencesqa kananmanta. Ichaqa manam pipas pay manta yuyarirqachu. 16Chaymi nini: Valeroso kaymantapas aswan allinqa yachayniyoq kaymi. Chay wanpas wakcha runapa yachayninqa despreciasqam, nisqankunataqa manaam pipas kasuyta munankuchu. Sonso runakunapa reyninpa qaparkachasqan uyarinamantaqa, yachayniyoqpa hawkalla rimasqan uyariymi aswan allinqa. 18 Guerrapaq armakunamanta aswan allinqa yachayniyoq kaymi. Huk huchallikuq runaqa achka allinkunatapas pierderachinmanmi. 1Olorkuna ruraqpa olornintam wausqa chuspikuna asnarirachin. Tumpa sonso hina ruraypas yachayniyoq runapa yachaynintam chinkarachin. Chayqa reqsisqa kaynintam pierderachin.
17 2
13Kay
10
Yachayniyoq runaqa allinkunallapim piensan. Sonso runaataqmi mana allinkunallapi piensan. Mana yuyayniyoq runaqa kawsasqanpipas mana yuyayniyoq kasqantam qawachikun. Mana entiendeq hinaspa mana yuyayniyoq kasqantam llapallanman qawachikun. Kamachikuq contraykipi piakuruptinqa ama dejaychu llamkasqaykita. Humillakuspallaykim pampachachikunki llumpay piachisqaykimanta. Yacharunitaqmi kay pachapi huk mana allinmanta, chay pantaymi hamun gobiernaqkunamanta.
1201
ECLESIASTES10
Mana yuyayniyoq runakunatam alto puestokunapi churanku. Apukunataataqmi bajo puestokunapi churanku. 7 Rikurqanim sirvientekuna caballokunapi sillasqa puriqta, kamachikuqkunataataq sirvientekuna hina chakillankuwan puriqta.
6
Pozo uchkuq runaqa uchkusqanmanmi wichiykunqa. Pipas perqa taqmaqtaqa culebram kachurunqa. 9 Pipas rumikuna horqoqqa rumikunawanmi hapirachikunqa. Pipas yantata chitqaqqa yantasqanpim waqtakurunqa.
8 10
Laqoyasqa hachawanqa runam aswan kallpawanraq waqtanqa. Yachayniyoq runam ichaqa yachayninman hina allinta ruranqa. Manaraq mansoyachisqa culebra kachuruptinqa manaam ima ruraytapas atinmanchu mansoyachiqninqa.
11
12
Yachayniyoqpa rimasqankunaqa uyariqkunatam favorecenqa. Sonso runapa rimasqankunam ichaqa kikillanta millpurunqa. 13 Rimayta qallaykuspanmi riman mana pasaqkunallata. Rimayta tukuruspanataqmi riman aswan mana valeqkunallata. 14 Mana yuyayniyoq runaqa rimayllam-rimanqa. Manam pipas yachanchu qepan hamuq tiempopi imapas pasananmantaqa. Pitaqsi willanqa paypa qepanta imapas pasaqmantaqa? Sonso runaqa akarispam llamkan llumpayta. Payqa manam reqsinchu llaqtaman riq anta.
15
16
Warmallaraq reyniyoq nacionqa imaynaraq kanqa! Chaypi kamachiqkunapas tutapaymantapuni convidollapi kaptinqa imaynaraq kanqa! 17 Mayna kusisqam
ECLESIASTES10,11
1202
reqsisqa runapa churin reyniyoq nacionqa! Mayna kusisqam horallanpi mikuqkunapa gobiernasqan nacionqa! Paykunaqa kallpanchakunankupaqmi mikunku. Manam sinkakunankupaqchu paykunaqa huunakunku.
18
Qella runapa wasinpa qatanqa wichirirunmi. Mana llamkay munaqpa wasintaqa parapas sutunmi. Convidotaqa ruranku kusikunankupaqmi. Vinoqa kawsaspa gozakunapaqmi. Qollqeqa tukuy ima ruraqmi. Reytaqa ama akaychu piensaspallapas. Aputaqa ama akaychu puunayki cuartopipas. Alton pawaq urpitum piensasqaykita aparunman. Raprayoqkunam rimasqaykikunata willaramunman. qochaman tantata wischuchkaq hinay aypukuy tantaykita. Punchawkuna pasaruptinmi tarirunki kaqllamanta.
1Lamar
19
20
11
2 3
Qanchisman otaq pusaqman aypuy kapuqnikikunata. Manam yachankichu nacionman ima desgraciakuna hamunanta. Puyukuna armakuptinqa allpamanmi paramunqa. Sachaqa surlawman wichiykusqanpim kuchparayanqa. Sachaqa norte lawman wichiykusqanpim kuchparayanqa. Wayramunallanta suyaq runaqa manam tarpukunqachu. Puyumunallanta qawaq runaqa manam cosechanqachu. Qamqa manam yachankichu wayrapa mayninmi risqanta. Qamqa manam yachankichu warmipa wiksanpi wawapa tulluchankuna wiasqanta. Chaynam mana yachankichu tukuy ima ruraq Diospa rurasqankunata. Tutapaymanta muhuykita tarpuy. Ama pisipaspayki chisinkuytapas tarpuy. Manam yachankichu mayqen tarpusqaykim wiamunanta.
1203
ECLESIASTES11,12
Manataqmi yachankichu iskayninku igualla wiamunanta. Qawanapaq sumaqllaam achkiyqa. Mayna allinmi intipa kanchaynin qawayqa! 8 Runa unay wata kawsaspaqa chaynataq chay watakunapi kusikuspanqa, yuyarichuny tutayay hina achka sasachakuy punchawkuna hamunanmanta. Tukuy ima hamuqkunaqa chinkaruq waspiy hinallam kanqa.
7
12
Yaw mozo, qamqa mozo kaynikipi gozakuy. Mozo kachkaspallaraq gozakuy. Kawsakuy sonqoykipa munasqanman hina. Kawsakuy awikipa qawasqanman hina. Ichaqa ama qonqaychu Dios juzgasunaykita. Ichaqa ama qonqaychu chaykunamanta juzgasunaykita. 10 Chaynaqa wischuyay sonqoykipi llakikuykunata. Chaynaqa saqeyay sasachakuynikikunata. Mozoyaypas chinkaruq waspiy hinallam. Mozo kaypas chinkaruq waspiy hinallam.
9
Mozokunapaq consejokuna
kachkaspaykiy unanchaqnikimanta yuyariy. Mana allin tiempokuna manaraq hamuchkaptiny paymanta yuyariy. Yanqaataqmi chay tiempokunapi niwaq: Manaam gozakunaypaq tiempoachu nispa. 2 Intipa achkiynin manaraq tutaykuruchkaptiny qamqa yuyariy. Achkiypas manaraq chinkaruchkaptiny qamqa yuyariy. Yuyariy killapa achkiyninpas manaraq tutaykuruchkaptin. Yuyariyy lucerokunapa achkiyninpas manaraq tutaykuruchkaptin. Yuyariyy pararamuptin puyukunapas hinallaraq kachkaptin. 3 Machuyaruptikiqa waqaychasuqniki makikikunam katkatatanqa. Chay tiempopiqa kallpayoq piernaykikunam eqoyarunqa. Waqoykikunapas asllayarusqanraykum manaa kutanqachu. Ventanamanta qawaqkunapas manaam rikukunqachu. 4 Machuyaruptikiqa hawa lawman punkum wichqakurunqa.
1Mozollaraq
ECLESIASTES12
1204
Molinopa qapariyninmi menosyarunqa. Urpitupa waqasqan hinallaam vozninpas rikurirunqa. Takinanpaq vozninpas pasaypaqtam menosyarunqa. 5 Altokunapi kaspam manchakunki. anpi kaqkunatam manchakunki. Almendras sachapa sisan hinam soqoyarunqa chukchaykipas. Aqarway uru hinam sasallataa purinkipas. Llapa ima munanaykim chinkarunqa. Wauq runaqa wiaypaq *yachanan sitiomanmi rinqa. Waukuqmanta waqaqkunam callenta waqastin rinqa. Yuyariy unanchaqnikimanta manaraq waukuchkaspa, qollqe cadena hina manaraq tipiruchkaspa, qori tazon hina manaraq pakiruchkaspa, pukyupa patanpi puyu hina manaraq pakiruchkaspa. 7 utu allpamanta rurasqa cuerpoykim imam kasqan allpaman kutiykunqa. Espirituykiataqmi qosuqniki Diosman kutiykunqa. 8 Yachachikuqmi nin: Chinkaruq waspiy hinallam tukuy imaqa! Pasaypaq chinkaruqllam tukuy imaqa!
6 9Yachachikuq runaqa manam yachayniyoqllachu karqa, aswanqa runakunamanmi
Runapa imam rurananmanta
yachachirqa imam yachasqanta. Payqa yuyaymanaspataqmi estudiarqa achkallaa rikchanachiykunata hinaspam chaykunata qatinasninpi qellqarqa. 10Chay yachachikuqmi sumaq palabrakuna tariypi rirqa cheqap kaqman hina sumaqllataa allinta qellqananpaq. 11Yachay niyoq ru na ku napa nisqan ku naqa tuk sina pua ku na hinam, payku napa hukllaman huuruspa nisqankuqa allin takasqa estacakuna hinam. Chaykunaqa chullalla michiqpa qosqanmi. 12Chay naqa churilly, allinnikipaqy chaykunallawan consejachikuy. Librokuna qellqaytaqa manam haykapipas tukunmankuchu. Llumpay estudiay pas pisipaytaqmi.
13
Nisqaykunam tukuruna. Lliwmi uyarisqaa. Chaynaqa Diostay respetay qamqa. Paypa kamachikuyninkunatay kasukuy qamqa. Chayllam runapa tukuy rurananqa. 14 Diosqa runakunapa tukuy rurasqanmantam juzganqa. Allin rurasqanmantapas Diosmi juzganqa Mana allin rurasqanmantapas Diosmi juzganqa. Pakasqapi rurasqanmantapas Diosmi juzganqa.
CANTARES SUTIYOQ LIBRO

Kay libropa sutinqa llapallan ta kikuna mantapas aswan allinnin kaq taki ninanmi. Kay libropi kuya nakuy manta ta kikunaqa soqta par teman ra kisqam kachkan. Kay takikunaqa riman noviowan novia cheqap kuyana kusqankumantam. Chay tiempopi costumbrekunaman hina noviokuna ta kispankuqa rikchanachispam ta kiqku. Judio runakunam chay kuyana kuy ta kikunata tupachinku runankunata Tayta Diospa kuyasqanwan. Cristoman iiqkunapas chay kuya na kuy ta kikunatam tupachinku iiqninkunata Seor Jesucristopa kuyasqanwan. Punta kaq ra kipa qallariy ninpi Salomonpa sutin rikurisqanraykum Biblia estudia kuna creenku kay libroqa Salomonpa qellqasqan kasqanta. Kay libroqa soqta ta kiman ra kisqam kanman: Punta kaq taki (1:1-2:7). Iskay kaq taki (2:8-3:5). Kimsa kaq taki (3:6-5:1). Tawa kaq taki (5:2-6:3). Pichqa kaq taki (6:4-8:4). Soqta kaq taki (8:5-14).
1
2
1Sa lomonpa
qellqasqan sumaqllaa taki.

Punta kaq taki
Warmim nin:
Muchakuq simillaykiwany muchaykuway. Vinomantapas aswan miskim kuyawasqaykiqa. 3 Miskillataam perfumekikunaqa asnarinqa. Tallisqa perfumepa asnariynin hinam sumaq sutikiqa. Chayraykum kuyasunki doncellakunaqa.
4
Reynilly, kallpayllay qamqa pusakuway! Reynilly cuartoykimany qamqa pusakuway!
Doncellakunam nin:
oqaykuqa sinchillataam qanwan kusikusaqku. Kuyakuynikitam vinomantapas aswan masta reqsichisaqku. Chayraykum qamtaqa doncellakuna kuyasunki llapallanku.
1205
CANTARES1 Warmim nin:

5
1206
Jerusalen llaqtapi *yachaq warmikuna, zambacha kaspapas oqaqa buenamozam kani. Cedar lawpi karpakuna hina zambacham oqaqa kani. Salomonpa telankuna hina sumaqcham oqaqa kani. 6 Zambacha kasqaytaqa amay qawawaychikchu. Intipa yanayarachiwasqantaqa amay qawawaychikchu. Zambachaqa kachkani inti yanayarachiwasqanraykum. Turiykuna contraypi piakuruspankum uvas huerta cuidanaypaq churaruwanku oqataqa. Manam cuidarqanichu kikiypa uvas huertaytaqa. 7 Kuyakusqally, qamy willaykullaway: Maypitaq qamqa michinki ovejaykikunata? Maypitaq chawpi punchawpi samachinki ovejaykikunata? Imanasqataq oqaqa velowan tapasqa warmi hina puriyman? Imanasqataq michiqmasikikunapa kasqanpiqa qamta maskaykiman?
Doncellakunam nin:
8
Warmikunamanta ancha buenamozam kanki qamqa. Maypi kasqanta mana yachaspaykiqa ovejakunapa yupinta qatipaspaykiy lloqsiy. Cabrachaykikunatapas hatuskunapa waqtampiy michiy.
Qarim nin:
9
Kuyakusqally, Rey Faraonpa carretan aysaq yegua hinam qamqa kanki. Chayna sumaq kaqwanmi qamtaqa tupachiki. 10 Ima sumaqmi perlaskunawan adornasqa uyaykiqa! Ima sumaqmi sumaq alhajakunawan adornasqa kunkaykiqa! 11 Qorimanta collarkunatam rurapusqaykiku. Qollqewan adornasqatam rurapusqaykiku.
Warmim nin:
12
Reymi mikunanpaq mesanpi tiyaykurqa. Chaymi perfume miskillataa asnarirqa. 13 Kuyay-yanayqa wayqachapi mirra planta perfume hinam. unuykunapa chawpinpi tukuy tiempo kaq perfume hinam. 14 Kuyay-yanayqa En-gadi law uvas huertakunapi alhea wayta hinam.
Qarim nin:
15
Kuyakusqally mayna kuyayllapaqmi qamqa kanki!
1207
CANTARES1,2
Qamqariki mayna suma-sumaqmi kanki! Qamqa palomakuna hina sumaqllaa awiyoqmi kanki.
Warmim nin:
16
Kuyay-yanally, buenmozom qamqa kanki. Kuyay-yanally, kuyapasmi qamqa kanki.
Qarim nin:
17
Camanchikmi kachkan miski asnaq qorakunamanta. Wasinchikpa vigankunam kachkan cedro sachamanta. Techonchikpa tablankunam kachkan cipres sachamanta.
Warmim nin:
1Saron
lawpi chiwanway wayta hinam oqaqa kani. Qechwakunapi amanqay wayta hinam oqaqa kani.
Qarim nin:
2
Kichkakunapa chawpinpi kaq amanqay wayta hinam kuyasqayqa. Chaynam doncellakunapa chawpinpi kachkan kuyasqayqa.
Warmim nin:
3
Monte sachakunapa chawpinpi manzana sacha hinam kuyay-yanayqa. Chaynam mozokunapa chawpinpi kachkan kuyay-yanayqa. Mayna sumaqmi chay sachapa llantuyninpi tiyakuyqa! Mayna miskim chay sachapa rurunkuna mikuyqa! 4 Payqariki convido wasimanmi pusawarqa oqataqa. Banderata hina sutillatam qawachiwan kuyakuynintaqa.
Kuyakuymanta onqosqa kasqayraykuy kallpanchawaychik uvas pasaskunawan. Kuyakuymanta onqosqa kasqayraykuy kallpanchawaychik manzanakunawan. 6 *Ichoq brazony umaypi kachun. *Alleq brazonwany abrazawachun.
5
Qarim nin:
7
Jerusalen llaqtapi doncellakuna, campopi luwichukunaraykuy prometewaychik.
CANTARES2
1208
Campopi tarukakunaraykuy prometewaychik. Kikinmanta munanankamay kuyakuytaqa ama rikchachiychikchu. Kikinmanta munanankamay kuyakuytaqa ama hatarichiychikchu.
Iskay kaq taki Warmim nin:
Kuyay-yanaypa voznintaqa uyarichkaniam. oqapa kuyay-yanayqa hamuchkanam. Orqokunapa hawantam pawamuchkan. Moqokunapa hawantam kallpamuchkan. 9 Kuyay-yanayqa luwichu hinam. Kuyay-yanayqa tarukacha hinam. Payqa perqapa qepanpiam kachkan. Payqa ventanantam qawamuchkan. Payqa rejillasnintam wateqamuchkan. 10 Kuyay-yanaymi niwarqa: Kuyasqally, hatariy. Sumaqchally, hakuchiky. 11 Poqoy tiempom pasaruna. Para tiempom tukuruna. 12 Campopi waytakunam rikuriramuna. Takinapaq tiempom chayaramuna. Qoqukunapa waqasqanpas campopim uyarikuchkana. 13 Higos sachapa rurunkunam poqosqaa. Uvaspa sisanmi asnarin miskillataa. Kuyasqally, hatariy. Sumaqchally, hakuchiky. 14 Orqopa raqrankunapi pakakuq urpichally, qaqapa uchkunkunapi pakakuq urpichally, uyaykitay rikuykachiway. Voznikitay uyariykachiway. Mayna sumaqmi qampa vozniki uyariykuyqa! Mayna sumaqmi qampa uyayki rikuykuyqa!
8
Iskayninkum nin:
15
Uvas plantakuna daaq atoqkunata hapimuychik. Uvaspa sisan daaq atoqchakunata hapimuychik.
Warmim nin:
16
Kuyay-yanayqa oqapam, paypam kani oqaqa. Amanqay waytakunapa chawpinpim michin payqa. 17 Manaraq inti qespimuchkaptiny kutikamuy yanally.
1209
CANTARES2, 3
Manaraq llantuy pasaruchkaptiny kutikamuy yanally. Qaqakunapi purichkaq luwichu hinay qamqa kay. Qaqakunapi purichkaq tarukacha hinay qamqa kay.
1Camaypim
tutankuna maskarqani kuyasqayta. Maskaspaymi mana tarirqanichu kuyasqayta. 2 Kunanqa hatarispay muyuramusaq llaqtata. Callekunapiy maskaramusaq kuyasqayta. Plazakunapiy maskaramusaq kuyasqayta. Ichaqa manam tarimurqanichu kuyasqayta. 3 Llaqta cuidaq guardiakunawanmi tuparurqani. Llaqtata muyuchkaptinkum tuparurqani. Chaymi kuyasqaymanta tapukurqani. 4 Paykunamanta pasaruspaymi kuyasqayta tarirurqani. Tumpa ratollanmantam kuyasqayta tarirurqani. Hapiruspaymi mamaypa wasinman pusaykurqani. Wachakuwaqniypa cuartonmanmi pusaykurqani. Manaa kachaykuspaymi paytaqa pusaykurqani.
Qarim nin:
5
Jerusalen llaqtapi doncellakuna, campopi luwichukunaraykuy prometewaychik. Campopi tarukakunaraykuy prometewaychik. Kikinmanta munanankamay kuyakuytaqa ama rikchachiychikchu. Kikinmanta munanankamay kuyakuytaqa ama hatarichiychikchu.
Kimsa kaq taki
Doncellakunam ninku:
Pitaq wakqa chunniqmanta hamuchkan? Chutarikuq qosni hinam chunniqmanta hamuchkan. Mirrawan, inciensowan perfumasqallaam hamuchkan. Tukuy rikchaq olorwan perfumasqallaam hamuchkan. *Rantikuqpa olorninwan perfumasqallaam hamuchkan. 7 Chunniqmanta wak hamuqqa Salomonpa andasninmi. Wakqa soqta chunka soldadokunapa compaasqan andasninmi. Israel nacionniyoq valerosokunapa compaasqan andasninmi. 8 Chay soldadokunaqa llapallankum espadayoqkama kachkanku. Llapallankum peleanankupaq yachachisqakama kachkanku. Llapallankum weqawninkupi espadayoqkama kachkanku. Tutayaypi ima kaptinpas defiendekunankupaqmi listo kachkanku. 9 Rey Salomonmi andasta rurachikurqa. Libano law qeromantam rurachikurqa.
6
CANTARES3,4
10
1210
Sayaq adornonkunam karqa qollqemanta. Wasan takyachiqataqmi karqa qorimanta. Tiyananmi grosella telawan forrasqa karqa. Ukuntam Jerusalenpi doncellakuna adornarqa. Kuyay sonqonkuwanmi paykunaqa adornarqa. 11 Sion llaqtapi doncellakuna, lloqsimuychik. Lloqsimuspay Rey Salomonta qawaychik. Mamanpa corona rurasqantay qawaychik. Casarakunan punchawpaq coronantay qawaychik. Kusikunan punchawpaq coronantay qawaychik.
Qarim nin:
mayna kuyayllapaqmi qamqa kanki! Qamqariki mayna suma-sumaqmi kanki! Qamqa palomakuna hina sumaqllaa awiyoqmi kanki. Chukchaykikunaqa uraykamuchkaq cabrakuna hinam. Galaad orqomanta uraykamuchkaq cabrakuna hinam. 2 Kiruykikunaqa millwan rutusqa ovejakuna hina lluchkay-lluchkaymi. Taqsakuna sitiomanta seqamuq ovejakuna hina yuraq-yuraqmi. Kiruykikunaqa rikchakun iskay wawayoqkama ovejakunamanmi. Kiruykikunaqa rikchakun mana qolluq ovejakunamanmi. 3 Simikipas guindo qaytu hina suma-sumaqmi. Sentidoykikunapas iskayman partisqa granada hina suma-sumaqmi. Veloykipa ukunpi sentidoykikunaqa ancha suma-sumaqmi. 4 Kunkaykiqa Davidpa rurachisqan torre hinam. Kunkaykiqa armakuna warkuna torre hinam, waranqa harkachikuna arma warkuna hinam. Chaynam kunkaykimanta alhajaykikuna warkurayachkan. Llapallanmi valerosokunapa arman hina warkurayachkan. 5 uuykikunaqa luwichupa mellizo wawan hinam, amanqay waytakunapa chawpinpi mikuchkaq hinam.
6
1Kuyakusqally
Manaraq inti qespimuchkaptinmi mirrapa kasqan orqoman risaq. Manaraq llantuy pasaruchkaptinmi. inciensopa kasqan moqoman risaq. Kuyasqally, qamqa lliw kuyayllapaqmi kanki. Kuyasqally, qamqa mana defectoyoqmi kanki.
1211
8
CANTARES4
Kuyay-yanally, Libano lawmantay uraykusunchik. Kuyay-yanally, Libano lawmantay ripukusunchik. Amana Orqopa puntanmantay qawariykuy. Senir Orqopa puntanmantay qawariykuy. Qamqa qawariykuy Hermon Orqopa puntanmantay. Qamqa qawariykuy leonkunapa kasqan orqomantay. 9 Sonqoytam suwaruwanki, panichally, sonqoytam suwaruwanki, kuyay-yanally. Huk qawariyllawanmi sonqoyta suwaruwanki. Kunkaykipi huk alhajallawanmi suwaruwanki. Panichally mayna sumaqmi kuyakuynikiqa! Kuyay-yanally mayna sumaqmi kuyakuynikiqa! Vinomantapas aswan miskim kuyakuynikiqa. Olorkunamantapas aswan allinmi perfumekiqa.
10
Kuyay-yanally, miel hinaraqmi qampa rimasqaykiqa. Miskillaa lechem simikipiqa kachkan. Miskillaa mielmi simikipiqa kachkan. Qampa pachaykim miskillataa asnarichkan. Libano Monte hinaraqmi asnarichkan. 12 Panichally, cercosqa huerta hinam qamqa kanki. Kuyay-yanally, toqyaq yaku hina cercosqam qamqa kanki. Kuyay-yanally, wichqasqa pukyu hinam qamqa kanki. 13 Ikllirimuq granada huerta hinam qamqa kanki. Miskillataa ruruq granada hinam qamqa kanki. Chay huertaqa alhea waytayoqmi. Chay huertaqa nardo waytayoqmi. 14 Chaypiqa kachkanmi nardowan chiwanwaypas. Chaypiqa kachkanmi miski asnaq soqoswan canelapas. Kachkantaqmi inciensopaq llapallan sachakunapas. Kachkantaqmi mirra sachawan aloes plantapas. Kachkantaqmi miski asnaq allinnin plantakunapas. 15 Huertapi toqyaq yaku hinam qamqa kanki. Libano Orqomanta kallpaq yaku hinam qamqa kanki. Chay kallpaq yakuyoq pozo hinam qamqa kanki.
11
Warmim nin:
16
Norte law wayra, qamy pukurikuy. Surlaw wayra, kaymany hamuy. Miski asnaqkunata cheqechinaykipaqy pukurimuy. Huertaykimany hamuy, kuyay-yanally. miski rurunkunatay mikuy kuyay-yanally.
CANTARES5 Qarim nin:
1212
huertaymanqa yaykuruniam. Kuyay-yanally, huertaymanqa yaykuruniam. oqaqa huuruniam mirra sachapa weqentapas. oqaqa huuruniam miski asnaq plantakunatapas. Panalpi mieltapas mikuruniam. Vinotawan lechetapas tomaruniam.
1Panichally,
Doncellakunam nin:
Kuyasqay amigoykuna, mikukuychik, tomakuychik. Kuyasqay amigoykuna, munasqaykichikta tomaykuychik.

Tawa kaq taki
Warmim nin:
2
oqam puururqani ichaqa sonqoymi musyarqa. Kuyay-yanaymi punkuta takamuspa niwarqa: Panichally, kuyay-yanally, umaymi sullawan nuyuy-nuyuy kachkan nispa. Doncella urpichally, chukchaykunam tuta sullawan nuyusqa kachkan nispa. Chaymi nirqani: Pachaytam chustukurunia imapaqtaq kasqallan pachakusaq? nispa. Chaymi nirqani: Chakiykunatam mayllakurunia imapaqtaq kasqallan qachachasaq? nispa.
Punkupa uchkuntam kuyay-yanay haywariykamurqa. Chaymi oqapa sonqoy payrayku hukmanyarurqa. 5 Kuyay yanayta kichanaypaqmi hatarirqani oqaqa. Chaymi makiykunamanta mirra perfume suturirqa. Dedoykunamantam punkupa cerrojonman suturirqa. 6 Yaykumunanpaq punkuta kichaykuptiymi manaa chaypichu kasqa, Paypa rimasqanta uyarisqaywanmi, sonqoy hukmanyarurqa. Payta maskaspaymi manaa tarirqanichu. Payta qayaptiypas manaam contestamuwarqachu. 7 Llaqta cuidaq guardiakunawanmi tuparurqani. Llaqtata muyuchkaptinkum tuparurqani.
4
1213
CANTARES5
Chaymi maqaruwaspanku heridaruwarqaku. Muralla cuidaqkunam rebozayta qechuruwarqaku.

8
Jerusalen llaqtapi doncellakuna, prometewaychik. Kuyay-yanayta tarispaykichikqa paymany willaykuychik. Kuyakuymanta onqosqa kasqaytay willaykuychik.
Doncellakunam nin:
9
Llapallan warmikunamanta aswan buenamoza imanasqataq aswan allin kuyay-yanaykiqa? Wakinmanta aswan allinchu kuyay-yanaykiqa? Chaychum prometechiwankiku oqaykutaqa?
Warmim nin:
10
Kuyayllapaq mestizom kuyay-yanayqa. Waranqantin qarikunapipas suti reqsiyllam payqa. 11 Qori-puro hina valorniyoqmi suma-sumaq umanpas. Chiwillo hina yanay-yanay qaspam chukchankunapas. 12 awinkunam yakupa patanpi iskay palomakuna hina kachkan. Lechewan baasqa iskay palomakuna hinam kachkan. Paypa awinqa sumaq hapichisqa alhaja rumi hinam kachkan.
13
Paypa uyanqa miski asnaq waytayoq huerta hinam. Paypa uyanqa hatun miski asnaq plantakuna hinam. Siminpas mirra perfumeyoq puka wayta hinam. Makinkunam berilo alhaja rumiyoq adornasqa qori anillokuna hina. Cuerponmi zafiro alhaja rumiyoq elefantepa waqon lluchkasqa hina. Piernankunapas marmol rumimanta pilarkuna hinam. Qori-puropa hawanpi cimientasqa pilarkuna hinam. Rikchayninpas Libano law akllasqa cedrokuna hinam. Siminmi ancha miskillaa. Tukuy imanmi munayllapaqa. Jerusalenpi doncellakuna, kuyay-yanayqa chaynam. Kuyakusqayqa chaynam.
14
15
16
CANTARES6 Doncellakunam nin:
1214
warmikunamanta aswan buenamoza maymantaq pasakun kuyay-yanaykiqa? Maylawmantaq pasarqa kuyay-yanaykiqa? Qanwan kuskay maskamusunchik paytaqa.
1Llapallan
Warmim nin:
2
Kuyay-yanayqa huertanmanmi rirqa. Miski asnaq plantakunapa kasqanmanmi rirqa. Payqa huertapi michimunanpaqmi rirqa. Amanqay waytakunata pallamunanpaqmi rirqa. oqaqa kani kuyay-yanaypam, payataqmi oqapa. Amanqay waytakunapa chawpinpim michin payqa.
Pichqa kaq taki
Qarim nin:
Kuyakusqally, qamqa sumaqllaam kanki. Tirza llaqta hina kuyayllapaqmi kanki. Jerusalen llaqta hina munayllapaqam kanki. Banderayoq hina mana vencey atinam qamqa kanki. 5 Amaay qawawayachu qamqa. Sonqoytam suwaruwanki qamqa. Chukchaykikunaqa uraykamuchkaq cabrakuna hinam. Galaad Orqomanta uraykamuchkaq cabrakuna hinam. 6 Kiruykikunaqa ovejakuna hina lluchkay-lluchkaymi. Taqsakuna sitiomanta seqamuq ovejakuna hina yuraq-yuraqmi. Kiruykikunaqa rikchakun iskay wawayoqkama ovejakunamanmi. Kiruykikunaqa rikchakun mana qolloq ovejakunamanmi. 7 Sentidoykikunapas iskayman partisqa granada hina suma-sumaqmi. Veloykipa ukunpi sentidoykikunaqa ancha suma-sumaqmi.
4
1215
CANTARES6,7
Reypa warminkunam soqta chunka reinakuna. Reypa compaerankunam pusaq chunka warmikuna. Manaa yupay atinam doncella sipaskuna. 9 Doncella urpichallayqa sapachallanmi. Payqa mamanpa llumpa-llumpay kuyayninmi. Payqa wachakuqninpa aswan kuyayninmi. Doncellakuna qawaykuspam alabanku. Reinakunawan reypa compaerankunam alabanku.
8
Doncellakunam nin:
10
Pitaq wak warmiqa inti qespimuchkaq hina rikurimuchkan? Pitaq wak warmiqa killa hina kuyayllapaq qespimuchkan? Kancharichkaq inti hinam rikurimuchkan. Banderayoq hina mana vencey atinam hamuchkan.
Warmim nin:
11
oqaqa nogalniyoq huertamanmi rirqani. Wayqopi ikllimusqanta qawamuqmi rirqani uvas plantakunapa ikllimusqanta rikumunaypaq, granada sachakunapa waytarisqanta qawamunaypaq. 12 Ichaqa qonqayllamantam sonqoypa munasqan cumplikururqa. Aylluykuna ukupi kamachikuqmi carretanman churaruwarqa.
Doncellakunam nin:
13
Kuyasqay Sulamit, kutikamuy, kutikamuy. Qawaykuytam munaykiku, kutikamuy, kutikamuy.
Warmim nin:
Imanasqataq munankichik oqa Sulamit sutiyoq qawayta?
Doncellakunam nin: Qarim nin:
Munanikum Mahanaim llaqta fiestapi hina tusunaykita. warmi churin mayna sumaqmi sandaliaykikunapi chakikikunaqa! Alhaja hinaraqmi kachkan qampa piernaykikunaqa. Alhaja ruraqpa cadenankuna hinaraqmi piernaykikunaqa.
1Kamachikuqpa
CANTARES7,8
2
1216
Kuyayllapaq puputikipas vino huntayoq ruyru taza hinam. Kuyayllapaq wiksaykipas montosqa trigo hinam. Amanqaykunapa chawpinpi montosqa trigo hinam. 3 uuykikunaqa mellizo ua luwichukuna hinam. 4 Kunkaykipas elefantepa waqonmanta rurasqa torre hinam. awikikunapas Hesbon llaqtapi iskay estanquekuna hinam, Bat-rabim zaguanpa ladonpi iskay estanquekuna hinam. Senqaykipas Damasco llaqtaman qawaq Libano lawpi torre hinam. 5 Carmelo Orqo hinam kachkan umaykiqa. Grosella qaytu hinam kachkan chukchaykiqa. Reypa sonqontam suwan qaspa chukchaykiqa. Kuyakusqally mayna suma-sumaqmi kanki! Mayna kuyayllapaqmi kanki! 7 Sayaynikiqa palmera sacha hinam. uuykikunaqa uvas sarta hinam. 8 oqam nirqani palmera sachaman seqanaypaq hinaspa ruruyoq kallmanta pallakamunaypaq. uuykikunay uvas sarta hina kachun. Samaynikiy manzanakuna hina asnarichun. 9 Simikipas allin vino hinay kachun.
6
Warmim nin:
Kuyay-yanallayqa vinotay tomaykuchun. Simintay kirunkunapa chawpinta pasaykuchun.
10
oqapam kuyay-yanayqa. Munallawanmi payqa.
Kuyay-yanally, utqaymany hakuchik. Kuyay-yanally, campomany lloqsisunchik. Alhea waytakunapim tuta samasunchik. 12 Tutapaytam uvas huertakunaman risunchik. Ikllimusqanta otaq mana ikllimusqantam qawamusunchik. Sisarusqanta otaq mana sisarusqantam qawamusunchik. Granadakuna waytarusqanta otaq mana waytarusqantam qawamusunchik. Chaypi kuyakuyniyta qomuptiymi kuyanakusunchik. 13 Mandragoras plantam miskillataa asnarichkan. Punkunchikpim tukuy gustoyoq frutakuna kachkan. Qaynapas-kunanpas pallasqa frutakunam kachkan. Kuyay-yanally chaykunaqa qampaq huusqam kachkan. 1Amalaya oqapa turiy rikuriruwaq. Amalaya mamaypa uunwan uywasqa kawaq.
11
1217
CANTARES8
Chayna kaptinqa callepich muchaykuykiman qamtaqa. Manach pipas despreciawanmanchu muchaykuptiyqa. 2 Hinaptinqa wasiymanmi pusaykiman. Mamaypa wasinmanmi yaykuchikiman. Hinaptinmi qamataq yachachiwankiman. Hinaptinqa vinotach tomachikiman. Miski asnaqwan chaqrusqatach tomachikiman. Granadakunamanta aqatach tomachikiman.
3
*Ichoq brazony umaypi kachun. *Alleq brazony abrazawachun. Jerusalen llaqtapi doncellakuna, prometewaychik, kikinmanta munanankamay kuyakuytaqa ama rikchachiychikchu. Jerusalen llaqtapi doncellakuna, prometewaychik, kikinmanta munanankamay kuyakuytaqa ama hatarichiychikchu.
Soqta kaq taki
Qarim nin:
4
Doncellakunam nin:
5
Pitaq chunniqmanta hamuq wak warmiqa? Pitaq wak kuyay-yananman hapipakuykuspa hamuqqa?
Warmim nin:
Manzana sachapa sikinpim rikchachirqayki. Chaypim dolorwan hapichikurqa qampa mamayki. Chaypim dolorwan hapichikuspa wachakusurqanki.
6
Sonqoykipiy marcasqata hina churaykuway. Brazoykipiy marcasqata hina churaykuway. Wauy hina llumpa-llumpay kallpayoqmi kuyakuyqa. Wauq runaqa manam lloqsinmanchu sepulturamantaqa. Chaynam oqapas mana kachariymanchu kuyasqaytaqa. Lenguachkaq nina hinam cheqap kuyakuyqa. Tayta Diosmanta hamuq nina hinam kuyakuyqa. 7 Maynaa yakupas manam wauchinmanchu kuyakuytaqa. Mayukunapas manam chinkachinmanchu kuyakuytaqa. Kuyakuyta tukuy kapuqninwan rantiy munaq runaqa, runakunapa llumpay asipayasqanmi kanqa.
CANTARES8 Warmikunapa turinkunam nin:

8
1218
Kapuwachkankum panichayku oqaykupaqa. Ichaqa uunpas chayraqmi wiachkan paypaqa. Imatataq rurasaqku yaykupakamuwaptinkuqa? 9 Sichum muralla kanman hinaptinqa hawanpich yapaykuymanku qollqemanta torrechakunata. Sichum punku kanman hinaptinqa cedromanta tablakunawancha tablearuymanku hawanta.
Warmim nin:
10
oqaqa kani muralla hinam. uuykunapas torrechakuna hinam. Hawkayachiqninmi kani oqaqa, chaynapaqmi qawawachkan kuyay-yanayqa. 11 Baal-hamon lawpim Salomonpa uvas huertan kapurqa. Chay uvas huertantam cuidaqkunaman qoykurqa. Cosecha tiempo chayamuptin qopunankupaqmi qoykurqa. Chunka hukniyoq kilo qollqeta qopunankupaqmi qoykurqa. Salomon, qampaqy kachun chunka hukniyoq kilo qollqeqa. Iskay kilo masnin qollqeataqmi rurun cuidaqkunapaq kanqa. oqapas kikiymi cuidakusaq uvas huertaytaqa.
12
Qarim nin:
13
Huertakunapi tiyaq kuyasqally, amistadnikikunam uyarichkan voznikita. Uyariykachiway qampa voznikita. Utqamuy kuyay yanally. Miski asnaq plantakunapa hawantay luwichu hina kallpamuy. Miski asnaq plantayoq orqopi tarukacha hinay kallpamuy.
Warmim nin:
14
ISAIASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willa kuq Isaiaspa sutinwan sutichasqa librom. Pusaq pachak wata ma naraq Jesucristo nacechkaptinmi Isaiasqa Israel runakuna man Diospa palabranta willarqa. Kay librom willa kun Diospa atiy ninmanta, munaycha kuy ninmanta hinaspa chuya kay ninmanta. Achka kutitam payta sutichan Israelpa Chuya Diosnin nispa. Willa kuntaqmi Israel nacionpi chay nataq llapallan nacionkunapi tukuy ima sucedekusqantaqa Dios gobier nasqanta. Isaiasmi anyarqa runa kunata Diosninkupa chuya kay ninman hina kawsanankupaq hinaspa Diospa munasqanman hina kasukuy pi kawsanankupaq. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman. Punta kaq partepim Asiria runakuna Juda nacionta amenazasqanmanta Isaias paykunata qawachirqa chay castigoqa huchankurayku, mana kasukusqankurayku hinaspa Diospi mana confiakusqankurayku hamusqanmanta. Rimasqankunawan hinaspa rikchanachiykunawanmi Israel runakunata chaynataq autoridadkunata anyarqa Diospa munasqanman hina purinankupaq. Willarqataqmi hamuq tiempokunapi Rey Davidpa mirayninmanta huk kaq hamunanmanta, chaynapi pay gobiernaptin enteron kay pachapi hawkayay kaptin allin kawsakunankumanta. (1-39). Iskay kaq par teataqmi willa kun Israel nacion vencesqa a kaspa ma naa esperanzayoq huk law nacionpi a karisqankumanta. Willa kuntaqmi Diosqa paykunata yuyarispan nacionninkuman libreta a kutichimunanpaq preparasqanmantapas. Willa kuntaqmi Tayta Diospa ser viqninmantapas chay napi huchankurayku wa uspa libra nanmanta, payqa karqa qepa punchawkunapi hamuq Jesucristom (40-55). Kimsa kaq par teataqmi willa kun castigasqa kasqankumanta sayarispa kallpancha kusqankumanta chay napi Diospa munasqanman hina kawsa nankupaq, Sa ma na Punchaw pipas sa ma nankupaq, Diosta ma akunankupaq, animalkunatapas wa uchipunankupaq chay nataq prometekusqan cumpliq Diospi confia kunankupaq (56-66). Imapaqmi kay pachaman ha musqanmanta rimaspanmi Seor Jesucristo leerqa kay libropi palabra kunata (61:1, 2. Lc 4:18, 19).
Juda nacionpi runakuna ancha huchallikuq kasqankumanta

1Juda
nacionpim qatinasninpi gobier narqa Rey Uzias, Rey Jotam, Rey Acaz hinaspa Rey Ezequias. Paykunapa gobiernasqan tiempopim Amozpa churin Isaiasman revelacionninpi Tayta Dios rimapayarqa Juda nacionpa chaynataq Jerusalen llaqtapa contranpi: 2 Cielokuna, uyariychik Tayta Diospa nisqanta. Kay pacha, qampas uyariy paypa kayna nisqanta: Uywarqanim hatunyanankama churiykunataqa, ichaqa contraypim hatarirunku paykunaqa. 3 Bueyespas reqsinmi dueontaqa. Asnopas reqsinmi mikunan artesantaqa. Reqsinm dueonpa churasqan artesataqa.
1219
ISAIAS1
1220
Israelpa castan runaykunaqa manam reqsiwankuchu. Israelpa castan runaykunaqa manam entiendewankuchu. Ay imaynaraq kankichik, kay nacionpi huchasapa runakuna! Ay imaynaraq kankichik, mana allin ruraykunawan intusqa runakuna! Yaw, mana allinlla ruraq miraykuna. Yaw, huchalla ruraq churikuna. Tayta Diosmantam karunchakurunkichik. Israelpa yupaychasqan Chuya Diosmantam rakikurunkichik. Israelpa yupaychasqan Chuya Diostam qepancharunkichik. 5 Imanasqataq castigachikuytaraq munankichik? Imanasqataq manaa kasukuq rikurirunkichik? Heridayoqmi kachkankichik enteron umaykichikpi. Llapallaykichikmi llakisqa kachkankichik sonqoykichikpi. 6 Chaki pampaykichikmanta umaykichikkamam qamkunapiqa mana imaykichikpas kanchu sanoqa aswanqa toqyasqa heridakunallam kachkan. Punkisqa, kichasqa heridakunallam kachkan. Manam pipas chaykunataqa hampirqachu. Manam pipas chaykunataqa watarqachu. Manam pipas aceitellawanpas llusiykurqachu.
4
Nacionnikichikmi chunnichkan. Llaqtaykichikkunam rupachkan. Chakraykichikpi tarpusqaykichiktam forasterokunaa qayllaykichikpi mikuchkan. Forasterokunapa purmachisqanku hinam chakraykichik chunnichisqa kachkan. 8 Sion Moqopi llaqtam sapallana qeparun. Uvas huertapi chuklla hinam sapallana qeparun. Pepino tarpusqapa chawpinpi hatus hinam sapallana qeparun. Enemigopa muyurirusqan llaqta hinam sapallana rikurirun. 9 Sichu Llapallan Kamachiq Tayta Dios mana saqeykuwaptinchikqa, otaq oqanchikmanta as runallatapas mana puchuykachiptinqa kunallanmi Sodoma llaqta hina kachkachwanchik karqa. Chaynallataqmi Gomorra llaqtamana rikchakuchwanchik karqa.
7
1221 Tayta Diostaqa imaynam adoranamanta
ISAIAS1
10
Sodoma llaqtapi hina kamachikuqkuna, uyariychik Tayta Diospa palabranta. Gomorra llaqtapi hina runakuna, entiendeychik Diosninchikpa yachachikuyninta.
Tayta Diosmi nin: Imapaqtaq valen achkallaa animalkuna wauchipuwasqaykichikpas? Amiruniam carnerokunata wauchipuwaspa wiran kaapuwasqaykichiktapas. Malta torokunapa yawarnin chaqchusqaykichiktaqa millakuruniam. Carnerokunapa chaynataq chivatokunapa yawarnin chaqchusqaykichiktaqa millakuruniam. 12 Qamkunam hamuwankichik oqawan tupanaykichikpaq, ichaqa pitaq kamachisurqankichik temploypa pationta sarutyanaykichikpaq? 13 Kawsaykunamanta yanqapaq ofrendataqa amaa apamuwaychikachu. Chay ofrendakunapa qosnintaqa manaam aguantaniachu. Mosoq killakunapi fiestakunapaqmi runakunata huunkichik. Samana punchawkunapi fiestakunapaqmi runakunata qayankichik. Chaywanpas manaam aguantanichu chay fiestakunataqa. Manaam aguantanichu huchallikuq runapa fiestankunataqa. 14 Mosoq killakunapi fiestaykichikkunataqa pasaypaqtam cheqnipakurunia. Hatun fiestaykichikkunapaq huunakuynikichiktapas llumpa-llupaytam amirunia. Llasaq carga hinam oqapaq chaykunaqa. Amiruniam chaykuna apaytaqa. 15 Makikichikta hoqarispa maakamuwaptikichikpas qamkunamantam asurichini awiykunatapas. Achka kutita maakamuwaptikichikpas manam uyarikichikchu qamkunataqa. Yawarwan qachachasqam kachkan makikichikqa. 16 Mayllakuspa limpiakuychik. Mana allin ruraynikichikta qayllaymanta asurichiychik. Mana allin rurayta saqeychik. 17 Allin rurayta yachaychik. Allin arreglo rurayta maskaychik. akarichiqtapas allintaa rurananpaqy yachachiychik.
11
ISAIAS1
1222
Mana tayta-mamayoqta defiendeychik. Viudakunapa asuntonman sayapakuychik. oqa Tayta Diosmi nini: Kunany oqaman hamuychik. Kunany oqawan tanteanakusunchik. Cochinilla hina guindoa huchaykichik kaptinpas ritita hinam yuraqyachisaq. Morado colorniyoqa huchaykichik kaptinpas yuraq millwata hinam yuraqyachisaq. 19 Sichum kasuwayta munaspaykichikqa allpapa allin ruruntam mikunkichik. 20 Sichu mana kasuwanaykichikpaq hikutakuspaykichikqa guerrawanmi tukusqa kankichik, chaynatam oqa Tayta Dios nikichik.
18
Imaynanpim chuchumikayarunkiqa confiakunay llaqta kachkaspaqa? awpaqtaqa runaykikunam allin arreglota ruraqku. Allin kaqkunallata ruraspankum paykunaqa kawsaqku. Kunanqa runamasinku wauchiqllaam runaykikunaqa kachkanku. 22 Qollqekipas chulluchisqa qollqepa puchuqnin qacha hinaam rikurirun. Sumaqllaa vinoykipas yaku hinaam rikurirun. 23 Kamachiqnikikunam pasaypaq mana kasukuqkuna. Kamachiqnikikunam suwakunapa amigonkuna. Llapallankum qollqewan rantichikunku. Regalokunallatam paykunaqa maskanku. Mana piyniyoqkunatapas manam allintaqa arreglankuchu. Viudakunapa asuntontapas manam nanachikunkuchu. 24 Chayraykum Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios nini. Chayraykum Israelpa yupaychasqan kallpasapa Diosnin nini: Kunanmi ichaqa cuentata maasaq contraparteykunamanta. Kunanmi ichaqa vengakusaq chay enemigoykunamanta. 25 Yapamantam atiyniywan qamkunata castigasqaykichik. Chulluchisqa qollqepa puchuqnin qachata hinam limpiasqaykichik. Chulluchisqa metalpa mana valeqninta hinam rakisqaykichik. 26 awpaq tiempopi hinam churasaq qamkunapaq juezkunata. Qallariyninpi hinam churasaq qamkunapaq consejaqnikichikkunata. Chaykunata qanwan ruraptiymi kaqllamanta runakuna: Allinkuna ruraq runakunapa *yachanan llaqta nispa sutichasunki.
21
Jerusalen llaqtapi runakunata Tayta Dios limpiananmanta
1223
ISAIAS1,2
Chaykunata qanwan ruraptiymi kaqllamanta runakuna: Tayta Diospa confiakunan llaqta nispa sutichasunki. 27 Sion Moqopi yachaqkunatam allin arreglokunata ruraspay librasaq. Sion Moqopi *yachaq wanakuqkunatam allinkunata ruraspay librasaq. 28 Mana kasukuqkunawan huchasapakunaqa utusqam kanqaku. oqamanta karunchakuqkunaqa chinkachisqam kanqaku. 29 Penqarikunqakum kuyasqanku encina sachakunamanta. Uyankupas pukayanqam diosninkuta adoranankupaq akllasqanku huertakunamanta. 30 Rapinkuna wichirachisqa encina sacha hinam kankichik. Manaa yakuyoq huerta hinam kankichik. 31 Kallpasapa runapas qopa hinaam karunqa. Rurasqankunam nina chispa hinaa rikurirunqa. Manaa pipas amachaqnin kaptinmi kuskankua ruparunqa.
churin Isaiasman revelacionninpi Tayta Dios rimapayaykuptinmi Juda nacionmantawan Jerusalen llaqtamanta nirqa: 2 Tukupay tiempokunapim Tayta Diospa templonpa kasqan orqoqa wakin orqokunamantapas altosuraq kanqa. Wakin alto moqokunamantapas aswan hatunchasqam kanqa. Chay orqomanmi rinqaku llapallan nacion runakunaqa. 3 Nana-nanaq nacion runakunam hamunqaku. Hinaspam paykunaqa kaynata ninqaku: Hakuchiky risunchik Tayta Diospa orqonman, Risunchiky Jacobpa Diosninpa templonman. Paymi yachachiwasun paypaq hina kawsanapaq. Yachachiwasunchikmi paypa munasqanman hina kawsanapaq. Sion Moqomantam Tayta Diospa yachachikuynin lloqsimunqa. Jerusalen llaqtamantam Tayta Diospa palabran lloqsimunqa. 4 Tayta Diosmi juzganqa nacionkunata. Paymi arreglanqa nana-nanaq runakunapa asuntonkunata. Paykunaqa espadankutapas rejakunamanam tikrarunqaku. Paykunaqa lanzankutapas rutunakunamanam tikrarunqaku. Manaam nacionpurapas peleanqakuachu. Guerrapaqpas manaam yachanqakuachu. 5 Jacobpa castankuna, risunchiky. Purisunchikqa Tayta Diospa kanchayninpiy.
1Amozpa
Nacionkunata Tayta Dios hawkayachinanmanta (Mi 4:1-3)
ISAIAS2
1224 Orgulloso runakuna castiganamanta
Dios Tayty, runaykikunatam saqerurqanki. Dios Tayty, Jacobpa castankunatam saqerurqanki. Intipa lloqsimunan lawpi brujeriakunawan huntasqam kachkanku. Filistea llaqtakunapi musyaqkuna hinam rurachkanku. Forastero runakunawanmi hukllawakurunku. 7 Kay nacionqa qori-qollqewan huntasqam kachkan. Nana-nanaq riquezakunawan huntasqam kachkan. Kay nacionqa caballokunawan huntasqam kachkan. Nana-nanaq carretakunawan huntasqam kachkan. 8 Kay nacionqa taytacha-mamachakunawan huntasqam kachkan. Kay nacionqa makinkupa rurasqankutam adorachkan. 9 Wakcha runakuna humillakuptinpas ama pampachaychu. Reqsisqa runakuna humillakuptinpas ama pampachaychu.
6
Runakunaqa qaqakunamanmi yaykunqa. Paykunaqa allpa ukukunapim pakakunqa. Tayta Diospa mancharikuypaq qayllanmantam pakakunqa. Tayta Diospa hatun kayninpa kanchariyninmantam pakakunqa. 11 Hatun tukuq runakunam humillakunqa. Orgulloso runakunam kumuykunqa. Chay tiempopiqa Tayta Diosllam hatunchasqa kanqa. 12 Llapallan Kamachiq Tayta Diospa chaykuna rurasqan tiempopim alto tukuqkunatawan orgullosokunata humillachinqa. Hatunchakuq runakunatam humillachinqa. 13 Humillachinqam Libano Orqopi cedro sachakuna hina llapallan hatunchakuq orgullosokunata. Humillachinqam Basan lawpi encina sachakuna hina kallpasapa tukuqkunata. 14 Humillachinqam hatun orqokuna hina llapallan hatunchakuqkunata. Humillachinqam alto moqokuna hina llapallan hatunchakuqkunata. 15 Hatun torrekuna hina hatunchakuqkunatam humillachinqa. Mana yaykuy atina murallakuna hina kaqkunatam humillachinqa. 16 Negocio ruraq buquekuna hina kaqkunatam humillachinqa. Suma-sumaq buquekuna hina kaqkunatam humillachinqa. 17 Hatun tukuq runakunam humillakunqa.
10
1225
ISAIAS2,3
Orgulloso runakunam kumukuykunqa. Chay tiempopiqa Tayta Diosllam hatunchasqa kanqa. 18 Pasaypaqtam taytacha-mamachankuqa chinkanqa. Kay pachata katkatatachinanpaqmi Tayta Dios rikurimunqa. Tayta Diospa mancharikuypaq qayllanmantam runakuna pakakunqa. Tayta Diospa hatun kayninpa kanchariyninmantam pakakunqaku. Qaqapi machaykunamanmi yaykunqaku. Allpapi uchkukunamanmi ustunqaku. 20 Chay tiempopim runakuna qori-qollqemanta taytacha-mamachankuta wischunqa. Topo nisqanku animalpa kasqanmanmi chaykunata wischunqa. 21 Kay pachata katkatatachinanpaqmi Tayta Dios rikurimunqa. Tayta Diospa mancharikuypaq qayllanmantam runakuna pakakunqa. Tayta Diospa hatun kayninpa kanchariyninmantam pakakunqaku. Qaqapi raqrakunamanmi yaykunqaku. Orqopa raqrankunamanmi ustunqaku. 22 Ama confiakuychikchu samayllawan kawsaq runapiqa. Imapaqtaq valen samayllawan kawsaq runaqa?
19
qawariychik, Llapallan Kamachiq Seor Diosmi qechusunkichik. Jerusalen llaqtaman tukuy ima apamuqkunatam qechusunkichik. Juda nacionman tukuy ima apamuqkunatam qechusunkichik. Mikunaykichikpaq kaqtawan tomanaykichikpaq yakutam qechusunkichik. 2 Qechusunkichiktaqmi valeroso runakunatawan guerrapi peleaqkunatapas. Qechusunkichiktaqmi juezkunatawan Diosmanta willakuqkunatapas. Qechusunkichiktaqmi musyaqkunatawan anciano autoridadkunatapas. 3 Qechusunkichiktaqmi capitankunatawan reqsisqa runakunatapas. Qechusunkichiktaqmi consejaqkunatawan sumaq ruraq maestrokunatapas. Qechusunkichiktaqmi suerte tikraqkunatapas. 4 Paykunapa rantinpim Tayta Dios churanqa mozokunataa jefekichikpaq. Paykunapa rantinpim churanqa
1Sumaqta
Juda nacionpiwan Jerusalen llaqta castigasqa kananmanta
ISAIAS3
5
1226
warmakunataa munaychakusunaykichikpaq. Runakunam kikinkupura akarichinakunqaku. Sapakamam runamasillanta akarichinqaku. Warmakunam hatarinqa yuyaqkunapa contranpi. Despreciasqa runakunam hatarinqa reqsisqa runakunapa contranpi. 6 Wakinmi taytanpa castan wawqellanta hapiruspan ninqa: Qampaqa pachayki kachkanraqmi chaynaqa kamachiwayku nispa. Qamy kay purmachisqa llaqtata gobiernay nispa. 7 Payataqmi hapiqninta contestanqa: oqaqa manam atiymanchu arreglayta nispa. Manam wasiypiqa kanchu mikunaypas nitaq pachaypas nispa. Ama churawaychikchu runakuna kamachiqpaqqa nispa. 8 Ciertopas Jerusalen llaqtaqa mitkaq runa hina tuichisqaam. Ciertopas Juda nacionqa vencesqaam. Chaypi *yachaqkunam Tayta Diospa contranpi rimanku. Tayta Diospa contranpim mana kasukuspa kawsanku. Tayta Diospa kanchariyninpa qayllanpim ruranku. Sutillam rikchayninku paykunataqa acusachkan. Sodoma llaqta huchan willakuchkaq hinam willakuchkan. Mana pakayta atiptinkum sutilla kachkan. Ay, imaynaraq paykunaqa kanqaku! Paykunaqa kikillankum castigonta apamunqaku. 10 Niychik allin ruraqkunata: Allinmi kasunki nispa. Allinkuna rurasqaykimantam mikunki nispa. 11 Ay, mana allin ruraq runaqa imaynaraq kanqa! Mana allin rurasqankunaman hinam Tayta Dios paganqa.
9 12
Warmakunallam runaykunataqa akarichichkan. Warmikunaam runaykunataqa gobiernachkan. Runallaykuna, kamachisuqnikichikkunaqa pantaypim kawsachisuchkankichik. Runallaykuna, kamachisuqnikichikkunaqa allin kawsasqaykichikmantam pantachisuchkankichik. 13 Tayta Diosqa listom kachkan runakunata pleiteananpaq. Payqa chayllam kachkan runakunata juzgananpaq. 14 Tayta Diosmi pleiteanqa runankunapa autoridadninkunata. Tayta Diosmi pleiteanqa runankunapa jefenkunata. Paykunatam ninqa: Qamkunaqa uvas huertaytam tukururqankichik, nispa. 15 Llapallan Kamachiq Seor Diosmi nin kaynata:
1227
ISAIAS3,4
Ima derechoykichikwantaq akarichinkichik runaykunata? Ima derechoykichikwantaq maqankichik wakchakunata?

16
Tayta Diosmi nin: Sion llaqtapi orgullosa warmikunata, umankuta altoman hoqariruspan puriqkunata, awinkuwan qarikunata engaananpaq qawaqkunata, utuchallamanta purispanku salsalyachiqkunata, chakinkupa adornonkunata salsalyachistin puriqkunata. 17 oqa Seor castigaspaymi paykunapa uma puyukninta sarnayachisaq. Chay warmikunapa penqayninkutam runakunaman qawachisaq.
Jerusalen llaqtapi warmikunata castigananmanta.
Chay punchawmi Seorqa adornonkuta chinkachinqa. Chakinkupi salsalyaq adornotam Seorqa chinkachinqa. Llullu killaman rikchakuq collarninkutam chinkachinqa. 19 Chinkachinqam chay warmikunapa aretenkutapas. Chinkachinqam brazaletenkutawan uya tapankutapas. 20 Chinkachinqam uma wankunkutawan chaki watanankutapas. Chinkachinqam weqaw watana chumpinkutapas. Chinkachinqam perfumenkunatawan waylurninkutapas. 21 Anillonkutawan senqanpi aretenkutam chinkachinqa. 22 Suma-sumaq qoysu pachankutawan mantontam chinkachinqa. Capankutawan carterankutam chinkachinqa. 23 Espejonkutawan linomanta fino pachankutam chinkachinqa. Uma wanki adornonkutawan mantillankutam chinkachinqa. 24 Chayraykum perfumepa rantinpi millakuypaq asnaya kanqa. Weqaw watakunankupa rantinpim waskaa kanqa. Sumaqllaa aqchasqa kanankumantam umankupas paqlayasqaa kanqa. Suma-sumaq pachankupa rantinpim luto pachaa kanqa. Kuyayllapaq uyankupipas caldeasqa fierrowan marcallaam kanqa. 25 Runaykikunam guerrapi waunqaku. Valeroso soldadoykikunam peleaspa waunqaku. 26 Llaqtapi runakunam waqaspa lutokunqaku. Saqesqa warmi hinam allpapi tiyanqaku. 1Chay tiempopim qanchis warmikuna chullalla qarita hapispa ninqaku:
18
ISAIAS4,5
1228
oqaykuqa kikiykum mantienekusaqku. oqaykuqa kikiykum pachakusaqku. Qosayku hinaay kaykuy apellidoykita apanaykupaq, chaynapi mana qosayoq hina amaa penqaypi kanaykupaq. Chay tiempopiqa Tayta Diospa ikllichisqan planta hinam huk runaqa kanqa. Suma-sumaq allin reqsisqa planta hinam chay runa kanqa. Allpankupi cosechasqankum alabakunankupaq suma-sumaq kanqa. Israelpa mirayninkunamanta lluptiqkunapa alabakunanpaqmi kanqa. 3 Sion llaqtapi saqesqakunatam Tayta Diospaq sapaqchasqawan sutichanqaku. Jerusalen llaqtapi puchuqkunatam Tayta Diospaq sapaqchasqawan sutichanqaku. Jerusalen llaqtapi kawsaspa listasqakunatam Tayta Diospaq sapaqchasqawan sutichanqaku. 4 Castigananpaq Espiritunwan sentenciaspanmi, castigananpaq nina hina Espiritunwan rimaspanmi Seorqa Sion llaqtapi warmikunapa qachankunata mayllanqa. Jerusalen llaqtapi wauchisqankumantam yawarta mayllanqa. 5 Sion Moqopa tukuy hawanmanmi, chaypi huunasqakunapa hawanmanmi punchawpi rikurichispa mastarinqa yanay-yanay puyuta. Tutanataqmi churanqa kanchariq lenguachkaq ninata. Chay achkiriyninmi toldo hina kanqa. Llapallankupa hawanpim toldo hina kanqa. 6 Paykunataqa ramada hinam harkanqa. Punchawpi rupaymantam llantuykunqa. Paramantawan sinchi wayramantam harkaykunqa.
2
Hamuq tiempokunapi Jerusalen llaqta hawkayaypi kananmanta
kuyasqay amistadniypaqmi takisaq. Uvas huertanmanta rimaspaymi takisaq. Ancha kuyasqay amistadniypam uvas huertan kapurqa. Tukuy imapa qespinan waqtapim huertan kapurqa. 2 Sumaqta barbecharuspanmi ruminkunata rumicharurqa. Miski ruruq uvas estacatam plantarurqa.
1Ancha
Juda nacionta uvas huertaman rikchanachisqanmanta
1229
ISAIAS5
Cuidananpaqmi chakrapa chawpinpi markayoq chukllata rurarachirqa. Uvas sarunapaq pozotam rurarurqa. Miski uvas rurunantam payqa suyarqa aswanqa puchqo uvasllatam rurururqa. 3 Chaynaqa Jerusalen llaqtapi *yachaqkuna, niwaychik, ninmi Tayta Dios. Chaynaqa Juda nacionpi yachaqkuna juzgaychik, ninmi Tayta Dios. Uvas huertachu causa karqa chayna kananpaq? Icha oqachu causa kani uvas huertay kayna kananpaq? 4 Imakunataraqtaq rurayman karqa uvas huertaypaq? Icha imaraqmi faltawan uvas huertaywan ruranaypaq? Miski uvas rurunantam suyarqani oqaqa. Imaynanpim puchqo uvastaqa wayururqaqa? 5 Chaynaqa kunanmi qamkunaman imam ruranayta nisqaykichik. Uvas huertaywan imam ruranaytam kunan nisqaykichik. Llapa cerconta paskaruptiymi purmarachinqaku. Perqankunata lliw tuirachiptiymi saruparunqaku. 6 Purmarachispaymi saqerusaq. Manaa podanankupaq nitaq qoranankupaqmi rurarusaq. Cardokunawan kichkakunawanmi huntarachisaq. Uvas huertayman mana paramunanpaqmi kamachisaq. 7 Llapallan Kamachiq Tayta Diospa uvas huertanqa Israel casta runakunam. Sumaqllaa paypa plantankunaqa Juda nacionpi *yachaqkunam. Paykunamantam allin arreglokuna ruranankuta suyarqa, aswanqa wauchinakuyllatam payqa qawarqa. Paykunamantam allinkuna ruranankuta suyarqa, aswanqa akariqkunapa qapariyllantam uyarirqa. Ay, imaynaraq kankichik, wasikichikman wasikunapas yapaqkuna! Ay, imaynaraq kankichik, chakraykichikman chakrakunapas yapaqkuna! Qamkunallaachu kay allpapi *yachayta munankichik? Runamasikichikpaqqa manaachum sitiota puchunkichik? 9 Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi juraspan niwarqa:
8
Mana allin ruraqkuna castigasqa kananmanta
ISAIAS5
1230
Achka-achka wasikunam tuichisqa kanqa. Hatunnin suma-sumaq wasikunam mana runayoq chunninqa. 10 Chunka yuntayoq huertamantam horqonqaku yaqa urpu vinollata. Chunka costal muhumantam cosechanqaku chulla costallata. Ay, imaynaraq kankichik, tutapayta hatarispa upyakuqkuna! Ay, imaynaraq kankichik, sinchi tutakama machakuqkuna! 12 Taksa arpawan, hatun arpawan fiesta ruraqkunaqa, tinyawan, qenawan, achka vinowan fiesta ruraqkunaqa manam qawarinkuchu Tayta Diospa rurasqanta. Manam cuentata qokunkuchu paypa unanchasqankunamanta. 13 Chayna runaykunam huklaw nacionman presochasqa rinqaku. Paykunamanta reqsisqa runakunam yarqaymanta waunqaku. Llapallan runakunam yakumanta chakirunqaku. 14 Chayraykum wauqkunapa kasqan sitiopas yarqaymanta hinaraq kicharinqa simintapas, chaynapi runankunatawan reqsisqa runankunata millpurunanpaq, fiestakunapi kaqkunatawan aychanku kusichiyllapi kaqkunata millpurunanpaq. 15 Chayraykum wakcha runakuna humillakunqa. Chayraykum reqsisqa runakuna kumukuykunqa. Orgulloso runakunapas penqaypitaqmi rikurinqa. 16 Aswanqa Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi allin arreglo rurasqanwan hatunchakunqa. Chuya Diosmi allinkuna rurasqanwan chuya kasqanta reqsichikunqa. 17 Hinaptinmi ovejakuna echaderonkupipas mikunqaku. Apukunapa purmasqa chakrankunapipas llutanpi puriq ovejakunaam mikunqaku.
11 18
Ay, imaynaraq kankichik watuwan chutachkaq hina llullakuspa mana allin ruraykunata pusamuqkuna! Ay, imaynaraq kankichik
1231
ISAIAS5
carreta aysana waskawan aysachkaq hina huchata pusamuqkuna! 19 Qamkunam ninkichik: Diosqa apurawmanay tukuchun ruranankunata qawananchikpaq, nispa. Israelpa chuya Diosninqa tanteasqankunatay chaylla cumplichun reqsinanchikpaq, nispa. 20 Ay, imaynaraq kankichik mana allinta allinmi niqkuna! Ay, imaynaraq kankichik allin kaqta mana allinmi niqkuna! Qamkunaqa achkiytam tutayaypaq hina hapinkichik. Qamkunaqa tutayaytam achkiypaq hina hapinkichik. Qamkunaqa qatqetam miskipaq hina hapinkichik. Qamkunaqa miskitam qatqepaq hina hapinkichik. Ay, imaynaraq kankichik kikillaykichikpaq yachaysapa tukuqkuna! Ay, imaynaraq kankichik kikillaykichikpaq entiendeq tukuqkuna! 22 Ay, imaynaraq kankichik vino tomanaykichikpaq qari tukuqkuna! Ay, imaynaraq kankichik machachikuq vino preparaypi mana masyachikuqkuna! 23 Qamkunaqa qollqeta chaskikuykuspam mana allin ruraq runata mana huchayoqta hina kachaykunkichik. Qamkunaqa qollqeta chaskikuykuspam allin ruraq runapa derechonkunata qechunkichik. 24 Imaynam qopata nina ratulla ruparun, imaynam chaki pasto lenguachkaq ninaman wichiykurun, chaynam qamkunapas sapinmanta tukusqa hina kankichik. Chaynam qamkunapas wayrapa apasqan chaki wayta hina tukusqa kankichik. Llapallan Kamachiq Tayta Diospa yachachisqankunata mana kasukusqaykichikraykum chaynaqa kankichik. Israelpa Chuya Diosninpa kamachisqankunata despreciasqaykichikraykum chaynaqa kankichik. 25 Chayraykum runankunapa contranpi anchata Tayta Dios piakurun. Chayraykum atiyninwan paykunata
21
ISAIAS5,6
1232
Tayta Dios castigarun. Chaynapim orqokuna katkatatarqa. Paykunamanta wauqkunam wanu hina callekunapi wischurayarqa. Chaywanpas payqa hinallam atiyninwan castigananpaq kachkan. Tayta Diosqa karupi kaq nacionkunapaqmi banderata sayachin. Silbachkaq hinam kay pachapa cantonmanta paykunata hamuchin. Chayllam paykuna pasamunku. Apurawllamanam chayaramunku. 27 Paykunamantaqa manam mayqanninpas pisipamunchu. Paykunamantaqa manam mayqanninpas mitkamunchu. Manam mayqanpas puutyanqachu nitaq puunqachu. Manam mayqanpa chumpinpas paskakamunchu. Manam mayqanpa *usutanpa watullanpas tipimunchu. 28 awchiy-awchiymi flechankupas. Suma-sumaq estirasqaam flechanankupas. Rumi hinaraqmi caballonkupa casconpas. Remolino wayra hinaraqmi carretankupa ruedankunapas. 29 Qapariyninkupas leonpa qapariynin hinaraqmi. Qaparinkupas malta leonpa qapariyninta hinaraqmi. Qaparispam leonqa mikunanpaqpas hapin. Mana pipapas qechusqantam seguro sitioman kallpachin. 30 Citasqa punchaw chayaramuptinmi Chay nacionkunamanta hamuqkunaqa qaparinqa. Israel nacionpa contranpim lamar qochapa qaparisqanta hina qaparinqa. Pipas Israel nacionta qawarispaqa tutayaypa tapaykusqanta hinam sasachakuyllapi kasqanta qawarinqa. Achkiynintapas yana puyupa tutayachisqanta hinam sasachakuypi kasqanta qawarinqa.
26
Uziaspa waukusqan watapim oqa rikurqani Tayta Diosta alto-alto tiyananpi tiyachkaqta chaynataq pachanpa patankunapas temploman huntaykuqta. 2Tayta Diospa altonpiataqmi kach kasqa Sera fin nisqan ku angel ku na sapakama soqta raprayoq. Iskay raprankunawanmi uyankuta tapakuqku, iskay raprankunawanataqmi chakinkuta tapakuqku, iskay raprankuwanataq pawaqku. 3Paykunam qaparispa ninakuqku:
1Rey
Isaiasta Tayta Dios akllasqanmanta
1233
ISAIAS6
Chuyam, chuyam, chuyam Llapallan Kamachiq Tayta Diosqa. Atiyninwan huntasqam kachkan llapallan kay pachaqa.
4Chay na qapa risqanwan mi pun kupa pilar nin ku napas kat katatarqa, templomanataqmi qosnipas huntarirqa. 5Hinaptinmi nirqani: Imay naraq kasaq! Kunanqa waurusaqmi. Mana allin rimaq runa kachkaspaymi chaynataq mana allin rimaq runakunawan *yachachkaspay mi kunan rikuruni Llapallan Kamachiq Rey Tayta Diosta nispa. 6Hinaptin mi sera finwan sutichasqa angel altar manta nina sansata tena zawan horqoramuspa oqapa law man pawamurqa. 7Chay wan simiy man tupaykachiwaspanmi niwarqa:
Kunanmi simikita kay sansa tupaykurun. Mana allinkuna rurasqaykitam qechurun. Huchaykikunapas pampachasqaam karun.
8Chay mantam
uyarirqani Seor Diospa kayna nisqanta: Pitataq kachasaq? Pitaq willakamunqa oqaykumanta? nispa. Chaymi oqa nirqani: Kayqaya oqa kaypi kachkani nispa Chaymi oqa nirqani: oqatay kachaway nispa. 9Paymi ru na ku na man nimu nay paq kay nata niwarqa: Allinta uyarichkaspapas manam entiendenkichikchu. Sumaqta qawachkaspapas manam yachankichikchu. 10 Sonsoyachiy kay runakunapa yuyaymanayninta. Upayachiy kay runakunapa rinrinta. awsayachiy kay runakunapa awinta, chaynapi mana rikunankupaq, chaynataq mana uyarinankupaq, chaynataq mana entiendenankupaq, chaynapi mana wanakunankupaq, chaynapi huchankuta mana pampachanaypaq. 11Chay mi oqa tapurqa ni kay nata: Haykapikamataq chaynaqa kanqa Seor Diosllay? nispa. Pay ataqmi niwarqa: Llaqtakuna chunnichisqa mana runayoq kanankamam. Wasikunapi manaa runapas kanankamam. Chakrakunapas purmachisqa kanankamam. 12 Runakunata karuman pusachinaykamam. Kay nacionpas pasaypaq chunninankamam. 13 Llapa runakuna sapa chunkamanta
ISAIAS6, 7
1234
hukllaa puchuruptinpas huktawanmi chinkachisqa kanqaku paykunapas. Encina sachata kuchuruptinku kullullana puchuruq hinam kanqaku. Roble sachata kuchuruptinku kullullana puchuruq hinam kanqaku. Chaywanpas ikllimunqam chay kulluqa. Chay kullumanta ikllimuqmi Tayta Diospaq sapaqchasqa kanqa.
churin otaq Uziaspa willkan Rey Acaz Juda nacionpi gobiernaptinmi Aram nacionpa rey nin Rezinwan Israel nacionpa rey nin Peka Jerusalen llaqtata atacarqaku, ichaqa manam venceyta atirqakuchu. Chay Rey Pekaqa karqa Remaliaspa churinmi. 2Chay na sucedesqanmantam willamurqaku Rey Davidpa castan Rey Acazman chaynataq ayllunkunamanpas kay nata nispanku: Aram nacionmanta tropakunam huunakurunku Efrain castakunawan nispa. Hinaptinmi Rey Acaz runankunapiwan kat katatarqaku montepi wayrapa kuyuchisqan sachakuna hinaraq. 3Chay mi Tayta Dios nirqa Isaiasta: ChurikiaSear-jasubwan kuska lloqsiy Rey Acazwan tupanaykichikpaq. Paywanmi tupamunkichik hanay lawpi estanqueman hamuq yarqapa hichpanpi. Chay estanquem kachkan Taqsaq Runapa Chakranman riq anpa hichpanpi. 4Paytam ninki: Cuidakuy ichaqa ama manchakuychu, ama sustochakuychu nitaq hukmanyaychu chay iskay qosniq yanta hina runakunaraykuqa, otaq Aram tropakunawan Rezinpa rupariq nina hina rabiasqanraykuqa chaynataq Remaliaspa churin Pekapa rabiasqanraykuqa. 5 Aram runakunaqa, Efrain castakunaqa chaynataq Remaliaspa churin Pekaqa llapallankum contraykipi kachkanku. Mana allinta rurasunaykipaqmi rimanakurunku: 6 Juda nacionta atacaramusunchik. Paykunata mancharirachimusunchik. Venceramuspa partinakaramusunchik nispa. Rey kananpaq Tabeelpa churinta churaramusunchik. 7 Ichaqa Tayta Diosmi nin: Chay piensasqankuqa manam rurakunqachu. Chay rimasqankuqa manam sucedenqachu. 8 Damasco llaqtaqa Aram nacion gobiernaq llaqtam. Damasco llaqtaqa Rey Rezinpa gobiernanan llaqtam. Soqta chunka pichqayoq watamantam
a 7:3
1Jotampa
Rey Acazman Isaiaspa willasqanmanta
Hebreo simipi Sear-Jasub ninanqa Asllapas puchuqkunam kutimunqa ninanmi.
1235
ISAIAS7
Efrain casta otaq Israel nacionqa manaa nacion kanankama chinkachisqa kanqa. 9 Samaria llaqtaqa Efrain casta otaq Israel nacion gobiernaq llaqtam. Samaria llaqtaqa Remaliaspa churin Pekapa gobiernanan llaqtam. Sichu qamkunapas mana oqapi confiakuspaqa manam takyankichikchu unaypaqqa. Tayta Diosqa Rey Acazta rimapayaspan nirqa: 11Ma away oqa Tayta Diosta sealta hina milagrota ru ra nay paq. Uku-u kukunapi ruranay paq otaq alto-altokunapi ruranaypaq maaway nispa. 12Hinaptin mi Rey Acazataq nirqa: Manam milagro ruranantaqa maasaqchu nitaqmi Tayta Diostaqa pruebasaqchu nispa. 13Chay mi Isaias payta nirqa: Rey Davidpa castanmanta kaqkuna, kaytay uyariychik: Yanqallapaqchu rikchakapusunkichik runakunata piachiynikichik? Chaychum Diosniytapas piachiyta munankichik? 14 Chaynaqa kikin Tayta Diosmi milagrota ruraspan qosunkichik sealta: Doncella sipasmi wiksayakuruspan wachakunqa qari wawata. bEmanuel nispam sutichanqa chay wawata. 15 Mana allin kaqta mana chaskinanpaq chaynataq allin kaqta akllananpaq cuentata qokuspanam llukllutawan mielta mikunqa. 16 Mana allin kaqta mana chaskinanpaq chaynataq allin kaqta akllananpaq manaraq warma cuentata qokuchkaptinmi saqesqa kanqa cheqnisqayki chay iskay reykunapa nacionninkunaqa. 17 Tayta Diosmi mana allin punchawkunata contraykipi kachamunqa. Runaykikunapa contranpim chay punchawkunata kachamunqa. Abueloykikunapa castankunapa contranpim kachamunqa. Juda nacionmanta Israel nacionpa rakikusqan punchawmantapas chay punchawkuna hinaqa
b 7:14
10Huktawan mi
Emanuelpa nacemunanmanta
Hebreo simipi Emanuel ninanqa Diosmi oqanchikwan ninanmi.
ISAIAS7,8
1236
manam kanqachu haykapipas. Asiria nacionpa reyninta pusachimuptinmi chayna mana allin punchawkuna hamunqa. 18 Chay tiempopim Tayta Dios silbariq hina qayamunqa. Chuspikunata hinam Egipto nacionpi kaqkunata pusamunqa. Egipto Mayupa waklawninpi *yachaqkunatam pusamunqa. Abejakunata hinam Tayta Dios pusamunqa. Asiria nacionpi yachaqkunatam pusamunqa. 19 Chayaramuspankum uku-uku wayqokunapi tiyarunqaku. Qaqakunapa raqrankunapim tiyarunqaku. Kichka-kichka ukupim tiyarunqaku. Animalkunapa tomanan pukyukunapim tiyarunqaku. 20 Chay tiempopim Israel runakunata Seor Dios navajawan hina rutuchinqa. Eufrates Mayupa waklawninmantaraq alquilamusqan navajawan hinam rutuchinqa. Paqlayachinqam Israel runakunapa umanta. Rutunqam chakinkupa pelonkunata. Rutunqam paykunapa barbankunata. 21Chay tiempopi vaca uywaq paqwan iskay oveja ku na hata lliq paqmi 22leche achkallaa kapunqa llukllutapas mikunankama. Chay nacionpi waunankumanta llapallan puchuqkunam mikunqaku llukllutawan mielta. 23Chay tiempopim waranqa uvas plantakunapa wianan otaq waranqa qollqepa chanin huerta tikrakunqa kichkakunapa chaynataq cardokunapa wianan chakramana. 24Chay huertamanmi runakuna yaykunqa flechakunawan chay nataq flechananku armakunawan, chay llapallan allpapi kichkakunawan cardokunallaa wiasqanrayku. 25Kich ka ku natawan cardoku nata mancha kuspan kum ma na a pipas yaykunqachu azadonwan aw paq llamkananku moqokunamanqa. Chay chakrakunaqa ser vinqa bueyeskunata qaykunallankupaqam chaynataq ovejakuna sarut yanallanpaqam.
Diosmi niwarqa: Hatun tablapi qellqay runapa leey atinan letrakunawan cMaher-salal-hasbaz niq palabrakunata. 2Chaytam ruranki sacerdote Uriaspa qayllanpi chaynataq Jeberequiaspa churin Zacariaspa qayllanpipas. Paykunatam allin testigoykunapaq churani nispa. 3Chay mantam karqa ni war miy wan hinaptin mi wik saya ku ruspan wacha ku rurqa qari wawata. Chaymi Tayta Dios niwarqa: Chay wawata sutichay Maher-salal-hasbaz sutiwan. 4Manaraq chay wawa taytay otaq mamay nispa rimayta yachachkaptinmi Damasco llaqtapa qoriqollqentawan Samaria llaqtapa qori-qollqenta Asiria nacionpa rey nin qechunqa. 5Yapatawan mi Tayta Dios rimapayawaspan niwarqa:
6
1Tayta
Isaiaspa churinkuna rikchanachiypaq kasqankumanta
Aram nacionpa reynin Rezinrayku kusikuspanku, Remaliaspa churin Rey Pekarayku kusikuspanku
c 8:1
Hebreo simipi Maher-salal-hasbaz ninanqa Chaypunilla saqueaspa chinkachiychik ninanmi.
1237
ISAIAS8
qasillalla kallpaq yakuta kay runakuna wischupakusqankuraykum, otaq Siloe yakuta kay runakuna wischupakusqankuraykum 7 oqa Seor Dios paykunata tuyturachisaq. Lloqlla hina llimparichkaq Eufrates Mayuwanmi tuyturachisaq, otaq ancha atiyniyoq Asiria nacionpa reyninwanmi vencerachisaq. Paymi tukuy patankunaman llimparichkaq mayu hina tuyturunqa. Paymi tukuy patankunaman pullqaruchkaq mayu hina tuyturunqa. 8 Juda nacionman pasaspanmi lloqlla hina lliw aparunqa. Runakunapa kunkankamaraq hayparuchkaq hinam tuyturunqa. Anka pawaspan raprankunata mastarichkaq hinam taparunqa. Yaw Emanuel, llapallan allpaykitam taparunqa. 9 Nacionkunamanta runakuna, guerrapaq qaparispay desgraciapi rikuriychik. Karu nacionpi llapallan runakuna, kayta uyariychik: Armaykichikta alistakuspapas desgraciapim rikurinkichik. Ar, chaynata ruraspaykichikpas desgraciapim rikurinkichik. 10 Tanteanakuptikichikpas manam rurasqachu kanqa oqaykuwan Dios kasqanrayku. Rimanakuptikichikpas manam cumplisqachu kanqa oqaykuwan Dios kasqanrayku. Diosmi segurota hapiykuwaspan kunawarqa kay runakunapa kawsasqanman hina ama kawsanaypaq. Kaynatam pay niwarqa: 12Kay ru na ku nam nich kan ku: Gobier nopa contranpim hoqa rikuch kan ku nispa. Amam qamkunaqa chay nataqa ninkichikchu. Paykunapa respetasqantaqa amam respetankichikchu nitaqmi manchakunkichikchu. 13Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios chuya Dios kasqaytay reqsiychik, oqallatay respetawaychik, oqallatataqy manchakuychikpas. 14oqam kasaq santuario. Israel casta iskaynin nacionkunapaqmi ichaqa kasaq mit kana rumi hina hinaspa urmachikuq hatun rumi hina. Jerusalen llaqtapi yachaqkunapaqmi kasaq toqlla hina chaynataq trampa hina. 15Achkaqmi mit karuspa wichiykunqaku hinaspa utupasqa kanqaku. Achkaqmi chay toqllaman wichiykuspanku presochasqa kanqaku nispa.
16 11Tayta
Tayta Dioslla respetanamanta
Allinta waqaychaspa sellowan hina seguraychik oqapa willasqayta. Allinta waqaychaychik discipuloykuna ukupi yachachisqaykunata. 17 Runankunata Tayta Dios manaa favoreceptinpas oqaqa paypim suyasaq. Jacobpa mirayninkunata manaa favoreceptinpas oqaqa paypim hapipakusaq.
Discipulonkunata Isaias kunasqanmanta
ISAIAS8,9
18
1238
oqaqa Tayta Diospa qowasqan churiykunapiwanmi Israel nacionpi sealpaq milagro hina churasqa kachkaniku. Sion llaqtapi *yachaq Llapallan Kamachiq Tayta Diosmanta sealpaq milagro hina churasqam kachkaniku. 19 Runakunaqa segurom nisunkichik: Espiritistakunata qayakuychik. Wachachachaspa upallallamanta rimaq espirituyoqkunata qayakuychik. Runakunaqa manachum Diosninkuta tapukunmanku? nispa. Kawsaqkunapaqqa manachum wauqkunapa almanta consultanmanku? nispa. 20 Qamkunaqa Tayta Diospa yachachikuynintay consultaychik. Qamkunaqa Tayta Diospa kamachikuynintay consultaychik. Chaykunaman hina mana rimaspankuqa kay pacha manaraq achikyaq hinam kachkanku paykunaqa. akarichisqa kaspankum runakuna kayman-chayman purinqaku. Yarqaymanta kaspankum runakuna kayman-chayman purinqaku. Yarqaymanta kaspankum rabiasqa kanqaku. Reyninkutawan Diosninkutam akanqaku. Altokunatam paykunaqa qawanqaku. 22 Pampata qawaspankum akariyllata rikunqaku. Pampata qawaspankum tutayayllata rikunqaku. Tutayaypi hinam akariyllapi tarikunqaku. Pasaypaq tutayayman tanqasqam kanqaku.
21
manam tutayayllaachu kanqa chay akariqkunapaqqa. Tayta Diosmi awpaq tiempokunapi Neftaliy pa castankunatawan Zabulonpa castankunata humillarqa. Hamuq tiempokunapiataqmi reqsisqa kanankupaq ruranqa qochaman riq anpa patanpi kaqkunata. Reqsisqa kanankupaqm ruranqa Jordan Mayupa waklawninpi kaqkunata otaq Dios mana reqsiq runakunapa Galilea allpanpi kaqkunata. Tutayaypi kawsaqkunam hatun achkiyta rikururqa. Llumpay tutayaypi *yachaqkunamanmi achkiy rikuriykurqa. 3 Runakunata mirachispaykim ancha kusikuyta apamurqanki, Dios Taytally. Chayraykum ancha kusisqa paykunaqa kachkanku, Dios Taytally. Cosecha tiempopi hinam qampa qayllaykipi kusikuchkanku. Guerrapi suwakusqankuta rakinakuspa kusikusqankuta hinam kusikuchkanku. 4 Matankankupi llasaq yugota pakipachkaq hinam
2
1Chay wanpas
Mesias nisqanku nacespan gobiernananmanta
1239
ISAIAS9
otaq hombronkupi kaspita pakipachkaq hinam akarichiqninkuta vencerurqanki. akarichiqninkupa varanta pakipachkaq hinaraqmi, Madian runakunata vencesqayki punchawpi hinaraqmi paykunapi munaychakuqta vencerurqanki. 5 Guerrapi peleaptinku bullallaa ruraq *usutankuqa, chaynataq yawarwan qachachasqa pachankuqa, lliwmi ruparunqa. Chaykunataqa ninam lliwta tukurunqa. 6 Wawam nacerapuwanchik. Wawatam Dios qoykuwanchik. Pay gobiernaptinmi sutichanqaku: Admirakuypaq Kaqwan, Consejakuqwan, Tukuy Kallpayoq Dioswan, Wia-wiaypaq Taytawan hinaspa Hawkayay Qokuq Kamachikuqwan. 7 Rey Davidpa rantinpim gobiernanqa. Gobiernonpa atiyninmi tukuy hinastinman miranqa. Hawka gobiernayninqa manam tukunqachu. Gobiernontaqa manam pipas qechunqachu. Allinta ruraspanmi gobiernanqa. Allin arreglokunawanmi gobiernanqa. Chay tiempomanta wia-wiaykamam gobiernanqa. Llapallan Kamachiq Tayta Diosqa sientisqanraykum chaynata ruranqa. Seor Diosmi willachirqa Jacob castapa contranpi. Chay willakusqanmi chayarqa Israel nacionpa contranpi. 9 Llapallan runakunam yachanqa. Efrain castakunam yachanqa. Samaria llaqtapi *yachaqkunam yachanqa. Orgulloso kaspankum ninku, hatun tukuspankum kaynata ninku: 10 Ladrillo perqakuna wichiruptinpas labrasqa rumikunawanmi perqasaqku, nispa. Sicomoro vigakunata kuchuruptinkupas Cedromanta vigakunatam churasaqku, nispa. 11 Ichaqa Tayta Diosmi hatarichimurqa Rezinpa contraqninkunata. Paymi atacanankupaq hoqarichimurqa paypa enemigonkunata. 12 Intipa qespimunan lawmantam Aram runakunata pusamurqa. Intipa seqaykunan lawmantam Filistea runakunata pusamurqa chaynapi Israel nacionta millpurunanpaq, siminku huntata paykunata millpurunanpaq.
8
Israel nacionpa contranpi Tayta Diospa piakuyninmanta
ISAIAS9
1240
Chaywanpas Tayta Diosqa hinallam piasqa kachkan. Chaywanpas payqa hinallam atiyninwan castigananpaq kachkan. Chaywanpas runakunaqa castigaqninku Diosmanqa manam kutikurqakuchu. Chaywanpas Llapallan Kamachiq Tayta Diostaqa manam maskarqakuchu. 14 Tayta Diosmi animalpa umanta chaynataq chupanta kuchuchkaq hina castiganqa Israel nacionta. Palmera sachata kuchuchkaq hinam huk punchawllapi castiganqa. Tutura plantata rutuchkaq hinam huk punchawllapi castiganqa. 15 Ancianokunapiwan reqsisqa runakunam chay animalpa uman hina. Llullakuspa Diosmanta willakuq tukuqkunaataqmi chay animalpa chupan hina. 16 Kay runakunata pusaqninkum paykunata pantarachinku. Pusasqan runakunam pantaypi rikurirunku. 17 Chayraykum Seorqa mana favorecerqachu mozokunata. Manam Seorqa favorecerqachu mana tayta-mamayoqkunata. Nitaqmi llakipayarikurqachu viudakunamanta. Llapallankum kachkanku Dios mana respetaq runakuna. Llapallankum kachkanku yanqakunalla rimaqkuna. Chaywanpas Tayta Diosqa hinallam piasqa kachkan. Chaywanpas payqa hinallam atiyninwan castigananpaq kachkan.
13
Kichkakunatawan cardokunata ruparuq nina hinaraqmi runakunataqa mana allin rurasqanku tukuchkan. Monte sachakunatapas ruparuq nina hinaraqmi runakunataqa mana allin rurasqanku tukuchkan. Qosnirichkaq remolino wayra altokunaman hoqarichkaq hinaraqmi runakunataqa mana allin rurasqanku tukuchkan. 19 Llapallan Kamachiq Tayta Dios piakusqanraykum enteron kay nacion rupachkan. Llapallan Kamachiq Tayta Dios piakusqanraykum chay runakunaqa ninapaq yanta hina kachkan. Runakunaqa runamasinta mana kuyapayarikuqam kachkan. 20 Runaqa kaylawpi millpuchkaspapas manam saksanchu.
18
1241
ISAIAS9,10
10
Runaqa waklawpi mikuchkaspapas manam contentakunchu. Runaqa brazonpa aychanta mikuchkaspapas manam contentakunchu. 21 Manases castam mikuchkaq hina Efrain castata tukuchkan. Efrain castam mikuchkaq hina Manases castata tukuchkan. Iskaynin castakunam mikuchkaq hina Juda castata tukuchkan. Chaywanpas Tayta Diosqa hinallam piasqa kachkan. Chaywanpas payqa hinallam atiyninwan castigananpaq kachkan. 1Ay, imaynaraq kankichik engaanaykichikpaq decretaqkuna! Ay, imaynaraq kankichik akarichinaykichikpaq ley qellqaqkuna! 2 Wakchakunapa derechontam qamkunaqa mana qonkichikchu. akariq runaykunapaqmi allin arreglotaqa rurankichikchu. Viudakunapa kapuqnintam apakunkichik. Mana tayta-mamayoqkunapa kapuqnintam qechukunkichik. 3 Imataraq rurankichik castigo punchawpiqa? Imataraq rurankichik karumantaraq desgracia hamususqaykichik punchawpiqa? Pimanraq yanapasunaykichikpaq ayqenkichik? Maypiraq qori-qollqekichikta saqenkichik? 4 Preso pusasqakunawan kuska mana humillakuspaqa manaam ima ruraytapas atinkichikachu. Wausqakunapa kasqanman mana wichiykuspaqa manaam ima ruraytapas atinkichikachu. Chaywanpas Tayta Diosqa hinallam piasqa kachkan. Chaywanpas payqa hinallam atiyninwan castigananpaq kachkan. Ay, imaynaraq kanqa Asiria nacionpa reynin, nispam nin Tayta Dios. Payqa castiganaypaq vara hinam kachkan. Piakuyniypi azote hinam payqa kachkan. 6 Mana respetawaqniy nacionta atacananpaqmi payta kachani. Ofiendeqniy runakunata
5
Runankunata Asiria runakunawan castigananmanta
ISAIAS10
1242
atacananpaqmi payta kachani. Qori-qollqenkuta suwaspa qechumunanpaqmi payta kachani. Callepi mituta hina sarutyananpaqmi payta kachani. 7 Ichaqa Asiria nacionpa reyninqa manam chaynatachu piensan. Payqa manam chaynatachu sonqonpipas tantean. Aswanqa payqa tuichinallanpaqmi piensan. Achka nacionkunata chinkachinallanpaqmi piensan. 8 Chay reyqa kaynatam nichkan: Tropaykunapi kamachikuqkunaqa reykuna hinallam. 9 oqapaqqa Calno llaqtaqa Carquemis llaqta hinallam. oqapaqqa Hamat llaqtaqa Arfad llaqta hinallam. oqapaqqa Samaria llaqtapas Damasco llaqta hinallam. oqapaqqa chay llaqtakunaqa vencenay llaqtakunallam. 10 Achka taytacha-mamacha adoraq nacionkunatam dueochakurqani. Jerusalen llaqtapi taytacha-mamachakunamantapas aswan achka taytacha-mamachayoq nacionkunatam dueochakurqani. Samaria llaqtapi taytacha-mamachamantapas aswan achka taytacha-mamachayoq nacionkunatam dueochakurqani. 11 Castigarqanim Samaria llaqtata chaynataq taytacha-mamachankunatapas. Castigasaqtaqmi Jerusalen llaqtatapas chaynataq taytacha-mamachankunatapas. 12 Seorqa Sion Moqopa contranpi runankunata tukuruspanmi, Jerusalen llaqtapa contranpi runankunata tukuruspanmi ninqa: Asiria nacionpa reynintam castigasaq. Orgulloso kayninwan rurasqanmantam castigasaq. Alabakuspa chaynataq hatunchakuspa rurasqanmantam castigasaq. 13 Asiria nacionpa reyninmi nirqa: Atiyniywanmi chaykunata rurarqani. Ancha entiendeq kaspaymi tanteaspa rurarqani. Nacionkunapa linderonkunatam asurichirqani. Qori-qollqentam oqaqa qechurqani. oqaqa munaychakuq hinam gobiernaqninkunatapas tiyanankumanta wischurqani. 14 Qesanmanta horqochkaq hinam runakunapa qori-qollqenta horqorqani. Saqesqa runtukunata horqochkaq hinam
1243
ISAIAS10
runakunapa qori-qollqenta horqorqani. Ichaqa rapranta urpitu mana kuyurichiq hinam mana pipas kuyurirqachu. Ichaqa tuspanta urpitu kicharispan mana waqaq hinam mana pipas waqarqachu.
15
Hachawan kuchuqmanta mastaqa hacha alabakunmanchu? Serruchowan kuchuqmanta mastaqa serrucho hatun tukunmanchu? Tawnaqa manam kamachinmanchu apaqnintaqa. Runaqa manam kaspichu payta vara kamachinanpaqqa.
Chayraykum Seor Diosqa kallpasapa runankunata eqoyachinqa. Reqsisqa kaynintam rupachkaq ninawan hina ruparachinqa. 17 Israelpa achkiynin Diosqa ruparichkaq nina hinam kanqa. Israelpa chuya Diosninqa lenguachkaq nina hinam kanqa. Huk punchawllapim kaaruspa chinkarachinqa. Cardokunatawan kichkakunata hinam tukurunqa. 18 Pasaypaqtam chinkarachinqa sumaqllaa montekunata. Pasaypaqtam chinkarachinqa tukuy imapa wianan chakrakunata. Onqoq runata hinam saqerunqa. Pasaypaq mana kallpayoqta hinam saqerunqa. 19 Pisillaam rikurirunqa montepi puchuq sachakunaqa. Warmachapapas yupanallana kanankamam puchurunqa sachakunaqa.
16 20
Chay tiempopiqa Israel castakunamanta puchuqkunaqa otaq Jacobpa castankunamanta lluptiqkunaqa manaam hapipakunqachu akarichiqninpiqa aswanqa Tayta Diosllapim hapipakunqaku. Israelpa chuya Diosllanpim hapipakunqaku. 21 Jacobpa castanmanta as puchuqkunallam kutirikunqaku. Kallpasapallaa Diosmanmi Jacobpa castanmanta puchuqkuna kutirikunqaku. 22 Yaw Israel castakuna, qamkunamanta achkallaa kaptinpas
Israel casta puchuqkunamanta
ISAIAS10
1244
kutimunqakuqa wakillanmi. Qamkunamanta lamar qochapi aqo hinaa kaptinpas kutimunqakuqa wakillanmi. Llimparichkaq lloqlla hina chinkachisqa kanaykichikpaqmi citasqaa kachkankichik. Allin arregloman hina chinkachisqa kanaykichikpaqmi citasqaa kachkankichik. 23 Llapallan Kamachiq Seor Diosmi tantearun kay nacionta chinkachinanpaq. Payqa cumplinqam tanteasqan enteron nacionta chinkachinanpaq.
24
Chayraykum Llapallan Kamachiq Seor Dios nin kaynata:
Sion Moqopi *yachaq runallaykuna, amay manchakuychikchu Asiria runakunata. Kaspiwan waqtasuptikichikpas paykunataqa amay manchakuychikchu. Egipto runakunata hina waqtasuptikichikpas amay manchakuychikchu. 25 Manapas unaymantam contraykichikpi piakuyniy tukurunqa. Manapas unaymantam paykuna castiganaypaq piakuyniy kanqa.
26
Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi Asiria nacion castigayta qallarinqa. Oreb sutiyoq rumipi Madian runakunata castigasqanta hinam castiganqa. Egipto nacionpi tawnan hoqarisqanta hinam castiganqa. Lamar qochapa hawanman tawnan hoqarisqanta hinam castiganqa. 27 Chay tiempopim llasaq qepi hina churasusqaykita horqosunki. Chay tiempopim matankaykiman yugo hina churasusqaykita horqosunki. Wirayaruspa pakirusqayki yugotam horqosunki. Enemigom Ajat llaqtaman chayaramun. Migron llaqtatam pasaramun. Micmas llaqtapim tukuy apamusqanta saqeramun.
Asiria tropakuna hichpamusqanmanta
28
1245
ISAIAS10,11
Qasantam pasaramun. Geba llaqtapim samarun. Rama llaqtapi runakunam katkatatanku. Rey Saulpa kasqan llaqtapi kaqkunam ayqekuchkanku. 30 Sumaq Galim llaqtapi *yachaqkuna, qapariychik. Lais llaqtapi yachaqkuna, uyariychik. Anatot llaqtapi yachaqkuna imaynaraq kankichik! 31 Madmena llaqtamantam lluptichkanku. Gebim llaqtapi yachaqkunam pakakuchkanku. 32 Kunanpunim sayariruna Nob llaqtapi enemigoqa. Sion llaqtapi yachaqkunatam amenazachkan enemigoqa. Moqopi Jerusalen llaqtatam amenazachkan enemigoqa. 33 Qawaychik, Llapallan Kamachiq Seor Diosmi manchakuypaq atiyninwan sachakunapa kallmanta qorurunqa. Hatun kuchusqa sachakunata hinam wichiykachinqa. Ancha hatunnin sachakunatam pampaman wikutirunqa. 34 Montepi achkallaa sachakunatam hachawan chaqorunqa. Libano Orqopi sachakunam paypa atiyninrayku sirirunqa.
29
11
sachapa kullunmanta ikllimuchkaq hinam runa nacemunqa. Sachapa sapinmanta wiamuchkaq hinam Isai castamanta nacemunqa. 2 Paymi Tayta Diospa Espiritunwan huntasqa kanqa ancha yuyaysapa kananpaq, ancha entiendeq kananpaq, ancha yuyaywan consejananpaq, ancha atiyniyoq kananpaq, ancha yachaysapa kananpaq hinaspa Tayta Diosta respetananpaq. 3 Tayta Diosta respetaptinkum payqa kusikunqa. Manam qawasqallanman hinachu pitapas juzganqa. Manam uyarisqanman hinallachu pitapas sentencianqa. 4 Wakchakunatam derechonkuman hina allinta arreglanqa. Kay pachapi humildekunatam Diospa munasqanman hina defiendenqa. Palabrankunam azote hina kanqa kay pachapi runakunata castigananpaq. Samayninmi espada hina kanqa mana allin ruraqkunata wauchinanpaq. 5 Allinkuna rurayninmi pachan hina kanqa. Confiakuna kayninmi chumpin hina kanqa. 6 Hinaptinqa atoqwan malta carnerom hawkaa kawsanqa. Uturunguwan ua cabram kuskaa waqtapanqaku. Leonwan malta toropas kuskaam wianqaku.
1Kuchusqa
Isaipa mirayninmanta kaq runa imaynam gobiernananmanta
ISAIAS11
7
1246
Warmachapa pusasqanam chaykunaqa kanqaku. Vacawan ukumarim kuskankua pastota mikunqaku. Chaykunapa wawankunapas kuskaam waqtapanqaku. Leonkunapas bueyes hinam pajataa mikunqaku. 8 Cobra nisqanku culebrapa uchkunpa hichpanpim uuq wawa pukllanqa. Vibora nisqanku culebrapa uchkunmanmi chayraq anukasqa wawa makinta haywarinqa. 9 Sapaqchasqay enteron orqopiqa manaam pipas mana allintaqa ruranqachu. Sapaqchasqay enteron orqopiqa manaam pipas daanqachu. Imaynam yaku pasaypaqta tapaykun lamar qochata, chaynam enteron kay pachapi runakunapas reqsiwanqaku oqa Tayta Diosta. 10 Sachapa sapin ikllimuq hinam chay tiempopi Isaipa mirayninmanta rikurimunqa. Nacionkunapaq bandera hinam kanqa. Paytam maskanqaku nacionkunamanta runakuna. Paypa samasqan sitiom kancharinqa. Chay tiempopim Seorqa yapamanta atiyninta qawachinqa. Puchuq runankunata reclamamuspanmi atiyninta qawachinqa. Reclamamunqam runankunata Asiria nacionmantawan Egipto nacionmanta. Reclamamunqam runankunata Patros nacionmantawan Cus nacionmanta. Reclamamunqam runankunata Elam nacionmantawan Sinar lawmanta. Reclamamunqam runankunata Hamat llaqtamantawan lamar qochapa patanpi kaq nacionkunamanta. 12 Sealta hinam banderata nacionkunapaq sayachinqa. Huklaw nacionkunaman Israel casta qarqosqakunatam huumunqa. Jud nacionmanta cheqechisqakunatam enteron kay pachamanta huumunqa. 13 Tukunqaam Efrain castapa envidioso kaynin. Tukunqaam Juda nacionpa cheqnikuq kaynin. Efrain castaqa manaam Juda castamanta envidiakunqachu. Juda castapas manaam Efrain castata cheqninqachu. 14 Aswanqa iskayninkuam Filistea runakunapa contranpi pawanqaku. Intipa seqaykunan law qepankumantam paykunata atacanqaku.
11
Preso riqkuna libre kutimunankumanta
1247
ISAIAS11,12
Intipa qespimunan lawpi runakunatam saqueanqaku. Paykunam munaychakunqaku Edom runakunapi. Paykunam munaychakunqaku Moab runakunapi. Paykunamanmi Amon runakuna sujetakunqaku. 15 Egipto nacion lawpi lamar qochapa partentam chinkachinqa. Atiyninwanmi rupachkaq wayrata Eufrates Mayuman pukuchinqa. Chay mayutam qanchis mayuchakunaman rakirunqa. *Usutankuta manaa chutukuspam runakuna chimparunqa. 16 Imaynam hatun an karqa Israel castakuna Egipto nacionmanta hamunanpaq, chaynam kanqa hatun an Asiria nacionpi puchuqkuna hamunanpaq.
12
punchawmi ninki: Dios Taytally, graciastam qoyki, contraypi piakuruchkaspaykipas rabiakuynikitam oqamanta asuriykachinki. Kunanqa qanmi consuelaykullawanki. 2 Qam Tayta Diosmi kanki salvaqniyqa. Qamllapim confiakuni oqallayqa. Manaam manchakusaqchu oqallayqa. Amparaqniyqa kanki qam Tayta Diosllam. Takinaypaqpas kanki qam Tayta Diosllam. Payllam oqallay salvaqniyqa. 3 Qamkunam kusikuyllawana yakuta horqonkichik. Salvasunaynichikpaqmi pukyumanta yakuta horqonkichik. 4 Chay punchawmi ninkichik: Tayta Diosmany graciasta qoychik. Tayta Diostay maakuychik. Tukuy rurasqanmantay nacionkunaman willakuychik. Payqa tukuy imapa hawanpi kasqanmantay nacionkunaman yuyarichiychik. 5 Admirakuypaq rurasqanmantay Tayta Diosman takiychik. Enteron kay pachapiy chay rurasqanta reqsichiychik. 6 Sion Moqopi *yachaqkuna, kusikuymanta qapariychik. Israelpa Chuya Diosnin hatun kasqanrayku qapariychik. Israelpa Chuya Diosnin qamkuna ukupi kasqanrayku qapariychik.
1Chay
Graciasta qospanku takinankumanta
ISAIAS13
1248 Babilonia nacionpa contranpi willakusqanmanta
13
2
1Amozpa
churin Isaiasman Tayta Dios revelaspanmi willarqa Babilonia nacionpi pasananmanta:
Qala orqopa hawanpi banderata sayachiychik. Soldadokunata atacanankupaq qayaychik. Paykunata kamachikuqkunapa punkunman yaykunanpaq seaschaychik. 3 Guerrapi peleanankupaqmi sapaqchasqaykunata kamarachini. Valeroso soldadokunatam qayaramuni. Vencesqaywan kusikuqkunatam kamarachini. Castiganaypaq ruraqkunatam kamarachini. 4 Orqokunapa hawanpim achkallaa runakunapa qayakuynin hina uyarikun. Nacionkunapa qapariynin hinam uyarikun. Nacionkunamanta huunasqa runakunapa qapariyninmi uyarikun. Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi runankunata yupachkan. 5 Karu nacionkunamantam hamuchkanku. Kay pachapa cantonmantaraqmi hamuchkanku. Tayta Diosmi hamuchkan piakuyninpi armakunawan hina castigananpaq, chaynapi chay runakunawan tukuy kay pachata purmachinanpaq. 6 Qaparkachaychik, Tayta Diospa castiganan punchawmi hichpamuchkana. Tukuy Atiyniyoq Diospa purmachinan punchawmi hamuchkana. 7 Chayraykum llapallan runaqa manaa kallpayoq rikurirunqa. Chayraykum llapallan runaqa pasaypaq hukmanyasqaa rikurirunqa. 8 Pasaypaq mancharisqam rikurirunqaku. Hatun llakipiwan hatun nanaypim rikurirunqaku. Wachakuq warmipa nanayninwan hinam qewikachakunqaku. Ancha hukmanyasqam sapakama qawanakunqaku. Penqakuymantam uyankupas ruparisqa kanqaku.
9
Tayta Diospa castiganan punchawmi chayamuchkana. Mana aguantay atina piakuyninmi chayamuchkana. Pasaypaq rabiakuynin punchawmi chayamuchkana, chaynapi kay pachata chunnirachinanpaq, chaynapi kay pachapi huchasapakunata chinkarachinanpaq. 10 Cielokunapi lucerokunam manaa achkinqachu. Cielokunapi huunasqa lucerokunam manaa achkinqachu. Qespiykamuspallam inti tutayaruspan manaa kanchanqachu.
1249
ISAIAS13
Killapas tutayaruspam manaa kanchanqachu. Tayta Diosmi nin kaynata: Kay pachapi runakunatam huchankumanta castigasaq. Mana allin ruraq runakunatam mana allin rurasqankumanta castigasaq. Orgulloso runakunapa hatun tukuynintam tukuchisaq. Orgullowan gobiernaqkunatam humillachisaq. 12 Runakunatam asllaa kanankukama pisiyachisaq. Ofir law qori-puromantapas astawanraqmi menosyachisaq. 13 Chayraykum katkatatachisaq cielokunata. Maymi kasqan sitiomantam suchurichisaq kay pachata. Chaynataqa rurasaq Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios chay punchawpi piakusqayraykum. Chaynataqa rurasaq chay punchawpi rupariq nina hina rabiakusqayraykum.
11
Runakunam rikurinqa qatikachasqa luwichu hina. Runakunam rikurinqa mana michiqniyoq oveja hina. Sapakamam pasakunqaku ayllunkuman. Sapakamam pasakunqaku nacionninkuman. 15 Pipas tarichikuqtam lanzawan tuksipanqaku. Pipas hapichikuqtam espadawan wauchinqaku. 16 Kikinku qawachkaptinkum churi-wawankuta wauchinankupaq pampaman choqapanqaku. Wasinkutam suwanqaku, warminkunatam abusanqaku. 17 Contrankupim kachamusaq Media nacionmanta runakunata otaq mana qollqemanta piensaq runakunata, otaq qoritapas mana munaq runakunata. 18 Flechankuwanmi wauchinqaku mozonkunatapas. Manam llakipayanqakuchu llullu wawachakunatapas. Manam llakipayanqakuchu warmachakunatapas. 19 oqapa chinkachisqay Sodoma llaqta hinam alhaja rumi hina nacionkunapa qawapayasqan Babilonia llaqtaqa purmachisqa kanqa. oqapa chinkachisqay Gomorra llaqta hinam Sumaq kayninmanta Caldea nacionpi runakunapa alabasqan Babilonia llaqtaqa purmachisqa kanqa. 20 Babilonia llaqtaqa manaa runapa *yachanan llaqtam kanqa.
14
ISAIAS13,14
1250
Qepa wiaykunapa manaa yachanan llaqtam kanqa. Arabia runakunam chay sitiopiqa karpankuta manaa sayachinqakuchu. Michiqkunam chay sitiopiqa ovejankuta manaa samachinqakuchu. 21 Babilonia llaqtapiqa purun animalkunallaam *yachanqa. Wasinkunatapas chuseqkunallaam huntanqa. Avestruz sutiyoq animalkunaam chaypiqa yachanqa. Monte cabrakunaam chaypiqa kallpakachanqa. 22 Palacionkunapim waqanqa hiena sutiyoq animalkunallaa. Adornasqa palacionkunapim waqanqa atoqkunallaa. Babilonia llaqtapa castigasqa kanan tiempoqa hichpamuchkanam. Babilonia llaqtapa castigasqa kanan punchawqa kayllaam.
14
Tayta Diosqa Jacob castakunamantam llakipayarikunqa. Yapamantam Israel castakunaqa paypa akllasqan runakuna kanqa. Chayraykum paykunata Tayta Dios allpankupi kawsachinqa. Huklaw nacionmanta kaqkunam paykunaman huunakunqa hinaspam Jacobpa castankunaman hukllawakunqa. 2Israelpa castankunatam achkaq runakuna chaskinqaku. Kutiptinkutaqmi paykunata nacionninkuman compaanqaku. Hinaptinmi Israel castakuna chay runakunata rantinqaku war mi-qarita sir vientenkupaqa Tayta Diospa qosqan allpapi. Israel castakunapa presochaqnin runakunatam presochasqata pusanqaku hinaspataqmi munaychakunqaku akarichiqnin runakunapi. castakuna, akarisqaykichik manta, waqasqaykichik manta chaynataq ancha llakikuy pi sir viente kasqaykichik manta Tayta Dios librasuptikichik mi 4Babilonia nacionpa rey ninta burlakuspa ninkichik kay nata: Imaynatamya akarichikuq reyqa tukurun! Imaynatamya piakuyninpi rurasqanqa tukurun! 5 Mana allin ruraqpa atiynintam kaspita hina Tayta Dios pakiparun. Nacionkunapi gobiernaq runapa tawnantam Tayta Dios pakiparun. 6 Piakuyninpim chay reyqa nacionkunata castigaq. Mana tanispam paykunata castigaq. Piakuyninpim nacionkunapi munaychakuq. Mana sayaykuspanmi paykunata qatikachaq. 7 Kunanmi ichaqa kay pachapi nacionkuna hawkayaypi kachkanku. Kunanmi ichaqa kay pachapi nacionkuna
3Israel
1Ar,
Israelpa mirayninkuna allpankuman kutimunankumanta
Babilonia nacionpa reyninta burlakuspa imaynam takinankumanta
1251
ISAIAS14
kusikuywan takichkanku. Libano Orqopi cipres sachakunapas kusikuywanmi nichkanku. Libano Orqopi cedro sachakunapas kusikuywanmi nichkanku: Qam wausqaykimantaqa manaam pipas hamuspa kuchuwankuachu nispanku. 9 Wausqakunapa kasqan sitiopi kaqkunapas kuyuparikuspankum lloqsimunku chaskisunaykipaqpas. Kay pachapim kamachikuqkunapa almankunapas sayarinqaku. Nacionpi llapallan reykunam tiyanankumanta hatarinqaku. 10 Llapallanmi rimarispa nisuchkanki: Qampas mana kallpayoqmi rikurirunki. Qampas oqayku hinaraqmi rikurirunki. 11 Hatunchakuq kaynikim kay wauqkunapa kasqanman chayaramun. Arpaykikunapa waqayninpas kay wauqkunapa kasqanmanmi chayaramun. Kaypi waqtapanayki camapas aycha urullaam. Qataykikunapas kaypiqa asnariq urullaam. 12 Achikyamuptin llipipipiq lucero imaynanpim cielomantaqa wichiykamunki! Nacionkuna venceq kachkaspaqa imaynanpim kay pachamanqa wischurachikamunki? 13 Qanmi sonqoykipi nirqanki: Hanaq pachamanmi oqaqa seqarusaq. Tayta Diospa luceronkunapa altonpim tiyanayta churamusaq. Norte lawman rispaymi huunakunanku orqopi tiyamusaq. 14 Alto-altopi kaq puyukunapa altonmanraqmi seqarusaq nispa. oqaqa Alto-altopi Dios hinam kasaq nispa. 15 Aswanqa wausqakunapa kasqanmanmi uraykachisurqanki. Aswanqa uku-ukumanraqmi uraykachisurqanki. 16 Rikusuqnikikunam qawarayasuspayki ninqaku. Qanmanta yuyaymanaspankum ninqaku: Manachum kay runaqa kay pachapi runakunata chaqwachiq karqa? Manachum kay runaqa kay pachapi nacionkunata katkatatachiq karqa?
8
ISAIAS14
17
1252
Kay pachatam payqa chunnichirqa. Llaqtankunatam payqa tuichirqa. Presokunapas wasinman kutinanta mana munaq runam karqa. 18 Nacionkunapi llapallan wausqa reykunam sepulturankupi honrasqa chutarayachkanku. Sapakamam sepulturankupi hawka chutarayachkanku. 19 Qanmi ichaqa sepulturaykimanta wischusqa kachkanki. Mana valeq kallma hinam wischusqa kachkanki. Espadawan tuksisqa wauqkunapa itisqanmi kachkanki. Sarutyasqa aya hinam wikapasqa kachkanki. Rumikunapa kasqan uku-uku uchkumanmi aya hina wischusqa kachkanki. 20 Manam wakin reykuna hinachu pampasqa kanki. Nacionnikita pasaypaq purmachisqaykimantam mana pampasqachu kanki. Chaynam kanki runaykikuna wauchisqaykimanta. Wiaypaqmi manaa yuyarinqakuchu mana allin runakunapa mirayninta. 21 Churinkunapaq sitiota alistaychik wauchinankupaq, chaynapi abuelonkupa mana allin rurasqankumanta wauchinankupaq, chaynapi kay pachapi dueochakuyta ama piensanankupaq, chaynapi kay pachapi llaqtakunata amaa hatarichinankupaq.
22
Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: oqam paykunapa contranpi hatarisaq, Babilonia llaqtatam chinkachisaq, nispa. Tayta Diosqa nintaqmi: Babilonia llaqtapi puchuqkunatawan kuskatam tukusaq, churinkunatam willkankunatawan kuskata tukusaq, nispa. 23 Llapallan Kamachiq Tayta Diosqa nintaqmi: Chay llaqtataqa erizo animalkunapa *yachananmanam tikrasaq. Yakupa qocharayanan sitiomanam tikrasaq. Pichanawan qopata pichachkaq hinam chinkachisaq. Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi juraspa nirqa:
Asiria nacion purmachisqa kananmanta
24
Cheqaptapunipas oqapa piensasqayman hinam kanqa. Cheqaptapunipas oqapa tanteasqayman hinam cumplisqa kanqa. 25 Hina allpaypim Asiria runakunata wauchisaq.
1253
ISAIAS14
Hina orqoykunapim paykunata sarupasaq. Yugo horqosqa hinam runaykunapi munaychakuyninku tukurunqa. Qepinku uraykachisqa hinam runaykunapa akariynin tanirunqa. 26 Kay pachapa contranpim oqa Tayta Dios chaynata tanteachkani. Llapallan nacionkunata atiyniywan castiganaypaqmi kachkani.
27
Llapallan kamachiq Tayta Diosmi chaynata tanteachkan. Pitaq paypa tanteasqanta michakunman? Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi atiyninwan castigananpaq kachkan. Pitaq paypa castigananta harkanman?
Filistea runakunapa contranpi willakusqanmanta
Acazpa wausqan watapim Isaias kaynata willakurqa: 29 Maqasuqnikichikpa tawnan pakirusqanraykuqa amay kusikuychikchu. Filistea llapallan runakuna, chay pakirusqanraykuqa amay kusikuychikchu. Chay kuchusqa culebrapa puchuqninmantaqa aswan kachukuq culebraraqmi lloqsimunqa. Chay kachukuq culebrapa mirayninmantaqa pawariq venenosapa culebraraqmi lloqsimunqa. 30 Pasaypaq wakcha runakunam achka pastota mikuchkaq ovejakuna hina mikunqaku. Mana imayoqkunam hawkayaypi samachkaq ovejakuna hina hawka samakunqaku. Yarqaymantam wauchisaq qanmanta as puchuqkunata. Lliwtam wauchisaq qanmanta lliw puchuqkunata. 31 Zaguanpi kaqkuna qaparkachayllawanay waqaychik! Llaqtapi kaqkuna llakimantay qapariychik! Norte lawmantam tropakuna hamuchkan. Qosni hinaraqmi tropakuna kallpamuchkan. Tropakunamanta chulla soldadopas mana rakikusqam hamuchkan. 32 Chay runakunamanqa ima nispataq nisunchik? Chay nacionmanta kachamusqankumanqa ima nispataq nisunchik? Nisunchikqa: Tayta Diosmi takyachinqa Sion Moqota, nispam. Nisunchikqa: akarichisqa runankunam chaypi amparakunqa, nispam.
28Rey
ISAIAS15
1254 Moab castapa contranpi willakusqanmanta
15
castapa contranpim Isaias kaynata willakurqa: Moab nacionpi kaq Ar llaqtata vencerusqanku tutam Moab nacion desgraciapi rikurirqa. Moab nacionpi kaq Kir llaqtata vencerusqanku tutam Moab nacion desgraciapi rikurirqa. 2 Dibon llaqtapi runakunam waqaq richkanku. Moqo capillakunapi waqaqmi richkanku. Moab castam qaparkachachkan Nebo llaqta tuichisqankumanta. Moab castam qaparkachachkan Medeba llaqta tuichisqankumanta. Llapallankum umanku kachiy-kachiy rutusqa kachkanku. Llapallankum barbanku rutusqa kachkanku. 3 Luto pachayoqmi callekunapi purichkanku. Wasipa pampa hina techonpim waqaspa qaparkachachkanku. Llaqtapa plazankunapim waqaspa qaparkachachkanku. Waqaspankum paykunaqa wischurayachkanku. 4 Hesbon llaqtapi kaqkunam qayaykachakunku. Eleale llaqtapi kaqkunam qayaykachakunku. Jahaza llaqtakamam uyarikuchkan qayaykachakusqanku. Chayraykum Moab soldadokuna manchakuymanta qaparinku. Chayraykum Moab soldadokuna hukmanyarunku. 5 Moab castakunapaqmi sonqoymanta qayaykachakuchkani. Moab castakunapaqmi yanapakuyta maakuchkani. Runankunam lluptikuchkanku Zoar llaqtakama. Lluptikuchkankum Eglat-selisiya llaqtakama. Luhit wichaytam waqastin richkanku. Horonaim llaqtaman riq antam qayaykachakustin richkanku. Desgraciapi kasqankuraykum qaparispa richkanku. 6 Nimrim Wayqopi pukyukunam chakiruna. Qorakunapas lliwmi chakiruna. Verde pastopas manaa kanankamam chakiruna. 7 Chayraykum runakunaqa wasinkupi huusqanku kapuqninkuta astachkanku. Wayaw sachakunapa kasqan wayqopa waklawninmanraqmi astachkanku. 8 Qayaykachakusqankum lliw Moab nacionpi uyarikuchkan. Eglaim llaqtakamam qaparkachasqanku uyarikuchkan. Beer-elim lawkamam qaparkachasqanku uyarikuchkan. 9 Dimon llaqtapi pozokuna yawarwan huntasqa kachkaptinpas hatun castigotaraqmi kachamusaq chay Dimon llaqtamanpas.
1Moab
1255
ISAIAS15,16
Moab nacionmanta lluptiqkunatam leon mikurunqa. Chay nacionpi puchuqkunatam leonkuna mikurunqa.
16
gobiernaqman malta carnerota qatichiychik. Chunniqpi Sela llaqtamanta Sion Moqoman qatichiychik. 2 Moab nacionmanta warmikunam otaq Arnon Mayuta chimpaqkunam rapraykachaq mallqo urpitukuna hinaraq kachkanku. Qesanmanta pawarachisqa mallqo urpitukuna hinaraqmi kachkanku. 3 Sion Moqopi yachaqkunatam ninku: Tanteanakuychik amparawanaykikupaq. Rimanakuychik defiendewanaykikupaq. Chawpi punchawpiy tuta hina llantuykuwayku oqaykuta. Pakaykuwaykuy qanman ayqemuqkunata. Amay traicionawaykuchu qanman lluptimuqkunata. 4 Qamkuna ukupiy *yachachunku Moab nacionmanta ayqemuqkunaqa. Salteaqkunamantay pakaykuwayku oqaykutaqa. akarichisqa kayniyku tukuruptinqa, llaqtakuna purmachiyta tukuruptinkuqa, chaynataq enemigopas nacionmanta pasaruptinqa 5 Diosmi hatun kuyakuyninpi huk gobiernota hatarichinqa. Davidpa castanmantam confianza runata gobiernachinqa. Juzgaspanmi allin arreglokunata ruranqa. Runakuna allinta ruranankupaqmi hikutanqa. Yachanchikmi Moab nacionpi runakunapa orgulloso kayninta. Yachanchikmi ancha hatun tukuq hinaspa runa tukuq kayninta. Yachanchikmi mana respetakuq kaynintapas. Yachanchikmi yanqa alabakuq kaynintapas. 7 Moab nacionmanta kaqkunam qaparkachanqaku nacionninkumanta. Qamkunam waqankichik Kir-hareset llaqtamanta kaq upupasqa uvas pasaskunamanta. Qamkunaqa waqankichikmi akarichisqa kasqankumanta. 8 Hesbon llaqta law chakrakunapi plantakunam qawikurun. Sibma llaqta law uvas huertakunam pasaypaqta qawikurun. Nacionkunapi munaychakuqkunam ikllimuqkunata lliw sarutyarun. Jazer llaqtakamam kallmankuna mastarikururqa. Chunniqnintam kallmankuna mastarikururqa. Lamar qochapa waklawninkamaraqmi chayarurqa. 9 Chayraykum Jazer llaqtapi kaqkuna waqachkanku
6
1Nacionpi
Moab runakuna Juda nacionman ayqekusqankumanta
ISAIAS16,17
1256
Sibma llaqta law uvas huertamanta. Chaynam oqapas waqachkani Sibma llaqta law uvas huertamanta. Hesbon llaqta, qamraykum weqeyta chaqchuni. Eleale llaqta, qamraykum weqeyta chaqchuni. Tarpukuynikikunapa hawanpim guerrapi peleaqkuna qaparinku. Cosechaykikunapa hawanpim guerrapi peleaqkuna qaparinku. 10 Kusikuyninkum kunanqa tukuruna tarpusqa chakrankunamanta. Qapariyninkum kunanqa tukuruna tarpusqa chakrankunamanta. Uvas huertankupi takiyninkuqa manaam kanqachu. Uvas sarunankupiqa manaam sarunqakuachu. Vinopaq uvastaqa manaam sarunqakuachu. Qapariyninkuqa manaam kanqaachu. 11 Chayraykum arpa hina sonqoy waqan Moab nacionmanta. Chayraykum arpa hina sonqoy waqan Kir-hareset llaqtamanta. 12 Moab nacionpi kaqkunaqa moqokunapi capillakunaman yaykuspapas manam ima ruraytapas atinqakuchu. Moab nacionpi kaqkunaqa pisipanankukama santuarionkupi maakuspapas manam ima ruraytapas atinqakuchu.
13 14
Chaynatam unaya Tayta Dios rimarqa Moab nacionpa contranpi. Kunanataqmi Tayta Dios kaynata nin: Kimsa watamantam otaq llamkapakuq runapa yupasqan watamantam ancha reqsisqa Moab nacionqa despreciasqa nacion kanqa. Nana-nanaq runayoq kaspapas despreciasqa nacionmi kanqa. Chay puchuq runakunaqa mana atiyniyoq runakunallam kanqa.
1Damasco
17
llaqtapa contranpim Isaias kaynata willakurqa:
Damasco llaqtapa contranpi willakuymanta
Damasco llaqtaqa manaam llaqtaachu kanqa. Aswanqa tuichisqa rumikunallaam montorayanqa. 2 Aroer llaqta lawpi llaqtakunaqa mana runayoqam kanqa. Animalkunapa echaderonam kanqa. Animalkunallaam chaypiqa puunqaku. Mana pipapas manchachisqanam hawka kanqaku.
1257
3
ISAIAS17
Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: Efrain castapaqa manaam kanqachu murallasqa llaqtanqa. Israel allin reqsisqa nacionpaqa manaam kanqachu murallasqa llaqtanqa. Damasco llaqtapaqa manaam kanqachu gobiernonqa. Aram nacionpi puchuqkunapaqa manaam kanqachu murallasqa llaqtanqa.
Israel nacion castigasqa kananmanta
Chay tiempopim Jacobpa allin reqsisqa nacionninqa pisi kallpayoq rikurirunqa. Tukuy imawan huntasqa kayninpas mana imayoqam rikurirunqa. 5 Cosechapi rutunaraq trigo hinam kanqa. Makinwan huusqa espigakuna hinam kanqa. Refaim Qechwapi trigo pallapasqa hinam kanqa. 6 Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi nin: Pallapanankupaq aceitunas sacha hinam kanqa. Waqtaparuptinku puntankunapi iskay kimsa ruruyoq hinam kanqa otaq kallmapi tawa pichqa rurullaa puchuq hinam kanqa. 7 Chay tiempopim runaqa unanchaqninmanta cuentata qokunqa. Chay tiempopim Israelpa Chuya Diosninta qawarinqa. 8 Manaam qawarinqakuchu kikinkupa rurasqan altarkunata. Manaam qawarinqakuchu Asera sutiyoq mamachankuta. Manaam kaqpaqpas hapinqakuachu incienso kaananku altarkunamanta.
4
Chay tiempopim murallasqa llaqtakunata saqerunqaku. Montepi kuchurusqa sachakunata hinam saqerunqaku. Israel runakunapa qayllanpi saqerusqanku llaqtakunata hinam saqerunqaku. Pasaypaq chunnichisqaam kanqaku. 10 Chaynam kasunki salvaq Diosniki qonqarusqaykirayku. Chaynam kasunki qaqa hina amparakuna Diosniki mana yuyarisqaykirayku. Kuyayllapaq plantakunata huertaykipi plantaspapas, huklaw nacionmanta apamusqa taytacha-mamachakunapaq plantaspapas 11 plantasqayki punchawmi nanachikunki.
9
ISAIAS17,18
1258
Paqarinnintillanmi ikllirachinki. Aswanqa onqoy rikuriramuptinmi pierderunqa. Mana hampiy atina onqoy rataykuptinmi cosechayki pierderunqa.
12
Lamar qochapa qapariyninta hina uyariychik. Nana-nanaq nacionkunapa qapariyninta uyariychik. Nisyu lloqllapa qapariyninta hina uyariychik. Nana-nanaq runakunapa hamusqanta uyariychik. 13 Achka yakukunapa qapariyninta hinam chay runakunaqa qaparinku. Paykunata Tayta Dios qaqchaptinmi karukunamanraq lluptikunku. Moqokunamanta wayrapa apasqan qopa hinaraqmi qatikachasqa kanku. Sinchi wayrawan remolino wayra hamuchkaq hinaraqmi qatikachasqa kanku. 14 Chisinkuytam mancharikuyllapaqa rikurirunku. Manaraq achikyamuchkaptinmi chinkarunku. Chaynam sucederun saqueaqninchikkunata. Chaynam pasarun suwaqninchikkunata. imaynaraq kanqa wanwakunapa warwaryanan nacion! Ay, imaynaraq kanqa Cus law mayukunapa waklawninpi kaq nacion! 2 Chay nacionmi lamar qochanta purichin runankunata. Tuturamanta buquekunapim purichin willakuq runankunata. Yaw kachasqa kallpaqkuna, qamkunaqa chayllay riychik. Hatunkaray runakunamany chaylla riychik. Chayllay riychik lluchkay-lluchkay uyayoq runakunaman. Riychiky tukuy hinastinpi kaq runakunapa manchakusqan runakunaman. Runamasin akarichiq kallpasapa runakunamany chaylla riychik. Mayukunapa partisqan nacionpi *yachaqkunamay chaylla riychik. 3 Kay pachapi kawsaq runakuna, enteron kay pachapi kawsaq runakuna, orqokunapi banderakunata sayachiptinkum qawankichik. Cornetata tocaptinkum uyarinkichik.
1Ay,
18
Cus nacionpa contranpi willakuymanta
1259
ISAIAS18,19
Tayta Diosmi niwarqa: Maypi kasqaypim oqaqa hawkalla kasaq. Maypi kasqaymantam oqaqa qawamusaq. Usyaypi llipipipispa kanchariq inti hinam oqaqa kasaq. Cosecha tiempo rupaypi sulla hinam oqaqa kasaq. 5 Uvas plantakuna sisayta tukuruptinmi, rurunkunapas poqoytaa qallaykuptinmi, manaraqpas cosecha qallarichkaptinmi kallmankunata cuchillowan rawmaruchkaq hina chinkarachinqa. Wiaq kallmankunata kuchuparuspa wischuruchkaq hinam chinkarachinqa. 6 Lliwmi moqokunapi saqesqa kanqa. Aycha mikuq pawaqkunapaqmi saqesqa kanqa. Purun animalkunapaqmi saqesqa kanqa. Chay sitiopim alton pawaq animalkuna poqoy tiempopi kanqaku. Chay sitiopim purun animalkuna cosecha tiempopi kanqaku. 7 Llapallan Kamachiq Tayta Diosmanmi ofrendankuta apamunqaku. Hatunkaray lluchkay-lluchkay uyayoq runakunam apamunqaku. Tukuy hinastinpi kaq runakunapa manchakusqan runakunam apamunqaku. Apamunqakum ofrendankuta runamasin akarichiq kallpasapa runakuna. Apamunqakum ofrendankuta mayukunapa partisqan nacionpi *yachaqkuna. Apamunqakum ofrendankuta Sion Moqopi llaqtaman. Apamunqakum Llapallan Kamachiq Tayta Diosta alabana llaqtaman.
4
19
1Egipto
nacionpa contranpim Isaias willakun:
Egipto nacionpa contranpi willakuymanta
Egipto nacionman riq Tayta Diostay qawariychik. Sillasqa hina puyupi kallpaylla riqtay qawariychik. Egipto nacionpi taytacha-mamachakunam paypa qayllanpi katkatatanku. Egipto nacionpi llapallan runakunam pasaypaqta hukmanyarunku. 2 Tayta Diosmi nin:
ISAIAS19
1260
Egipto runakunatam takanarachisaq. Kikinkupuratam peleanarachisaq. Amistadpuram peleanqaku. Llaqtapuram peleanqaku. Nacionpuram peleanqaku. 3 Egipto runakunapa yuyaymanaynintam hukmanyarachisaq. Egipto runakunapa tanteasqankutam yanqacharusaq. Hinaptinmi taytacha-mamachakunata tapunqaku. Brujokunataam paykunaqa tapunqaku. Tapunqakum espiritistakunata. Qayakunqakum wauqkunapa espiritunkunata. 4 Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nini: Egipto runakunatam entregaykusaq. akarichispa munaychakuqninku runakunamanam qoykusaq. Mana llakipayakuq reywanmi paykunata gobiernachisaq. Nilo Mayupa yakunmi chinkarunqa. Pasaypaqtam chay mayuqa chakirunqa. 6 Yarqakunam asnarirunqa. Wayqokunapi yakukunam pisirunqa. Egipto nacionpi Nilo Mayum chinkarunqa. Ismurunqam lliw soqoskuna. Ismurunqam lliw tuturakuna. 7 Nilo Mayupa patanpi plantakunam chakirunqa. Nilo Mayupa patanpi tarpuykunam lliw chakirunqa. Manaa kanankamam wayra aparunqa. 8 Nilo Mayupi challwaqkunam qaparkachanqaku. Anzuelowan llapallan challwaqkunam waqanqaku. Atarrayawan challwaqkunam eqoyarunqaku. 9 Pilchasqa linowan llamkaqkunam muspaypi hina kanqaku. Yuraq tela awaqkunam muspaypi hina kanqaku. 10 Tela awaqkunam pasaypaqta hukmanyarunqaku. Llapallan llamkaq runakunam llakisqa sonqoyoq kanqaku.
5
Zoan llaqtapi kamachikuqkunaqa ancha roqrum kanku. Rey Faraonta yuyaywan consejaq kachkaspankum mana valeqllata consejanku. Imaynanpitaq chayna runakunaqa Rey Faraonman niqku: Yachaysapa runakunapa castanmi kaniku, nispaqa? Imaynanpitaq chayna runakunaqa Rey Faraonman ninku: oqaykuqa awpaq reykunapa castanmi kaniku, nispaqa? 12 Yaw Egipto nacionpa reynin Faraon maypitaq kachkan yachaysapa runaykikunaqa chaynapi Llapallan Kamachiq Tayta Diospa tanteasqanta willasunaykipaqqa?
11
1261
ISAIAS19
Maypitaq kachkan yachaysapa runaykikunaqa chaynapi Egipto nacionpa contranpi tanteasqankuta yachachisunaykipaqqa? 13 Zoan llaqtapi kamachikuqkunaqa sonso runakunam. Menfis llaqtapi kamachikuqkunaqa engaachikuq runakunam. Ayllunkupi kamachikuqkunaqa Egipto nacion pantarachiq runakunam. 14 Tayta Diosmi paykunapi rikurirachirqa. Pantachikuq espiritutam rikurirachirqa. Paykunam pantarachinku Egipto nacionta. Tukuy rurasqankupim pantarachinku chay nacionta. Vomitaq sinkata hinam rurarunku. Tamsakachaq sinkata hinam rurarunku. 15 Uma kaqpas nitaq chupa kaqpas Egipto nacionpa favorninpiqa manam ima ruraytapas atinqachu. Palmera kallmapas nitaq tuturapas chay nacionpa favorninpiqa manam ima ruraytapas atinqachu.
16Chay tiempopim Egipto nacionpi runakunaqa warmikuna hinaa rikurirunqa. Llapallan Kamachiq Tayta Dios atiyninwan paykunata castigaptinmi katkatataspanku mancharikunqaku. 17Juda nacionpi kaqkunam tamsaykachachinqaku Egipto nacionpi *yachaqkunata. Chaymi pipas sapa kuti Juda nacionpi kaqkunamanta yuyarispankuqa mancharikunqaku Egipto nacionpa contranpi Llapallan Kamachiq Tayta Diospa tanteasqankunamanta. 18Chay tiempopim kanqa Egipto nacionpi pichqa llaqtakuna Canaan allpapi rimayninkuta rimaqkuna. Paykunaqa Llapallan Kamachiq Tayta Diosmanta mana rakikunankupaqmi juranqaku. Chay llaqtakunapa huknintam Intipa Llaqtanwan sutichanqaku. 19Chay tiempopim kanqa Egipto nacionpi Tayta Diospaq sapaqchasqa altar, linderonpipas churanqakutaqmi Tayta Dios yuyarina monumentota. 20Chay monumentom seal chaynataq testigo hina kanqa akarichiqninkupa contranpi Tayta Diosta maakuptinku. Paymi kachamunqa salvaqninkuta paykunata defiendespa librananpaq. 21Tayta Diosqa Egipto nacionpi kaqkunamanmi reqsichikunqa, paykunapas payta reqsikuspankum yupaychanqaku. Adoraspankum paypaq animalkunata wauchipunqaku, ofrecenqakutaqmi kawsaykunamanta ofrendakunatapas hinaspam prometespanku cumplinqaku. 22Tayta Diosqa azotechkaq hinam castiganqa Egipto runakunata, chaywanpas kikillantaqmi paykunata sanoyachinqa. Tayta Diosman kutirikuspa maakuptinkum paykunataqa sanoyachinqa. 23Chay tiempopitaqmi Egipto nacion manta Asiria nacion ka ma hatun an kanqa hinaptinmi Asiria nacionpi kaqkuna rinqaku Egipto nacionman, Egipto nacionpi kaqkunapas rinqakutaqmi Asiria nacion law man. Egipto nacionpi kaqkunawan Asiria nacionpi kaqkunam kuskanku adoranqaku Tayta Diosta. 24Chay tiempopim Egipto nacionwan Asiria nacion hinaspa Israel nacion kimsanku bendicion kanqa kay pachapi nacionkunapaq. 25Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi bendecinqa paykunata kaynata nispan:
ISAIAS19-21
1262
oqam bendecini Egipto runaykunata, bendecinitaqmi unanchasqay Asiria naciontapas chaynataq herenciay Israel naciontapas nispa.
20
kamachiqta Asdod llaqtaman hinaptinmi chay llaqtapa contranpi peleaspan vencerurqa. 2Chay tiempopim Tayta Dios rimapayarqa Amozpa churin Isaiasta, paytam nirqa: Chustukuy luto pachaykitawan *usutaykita nispa. Hinaptinmi pay chaynata ruraspan mana pachayoq qala chakilla purirqa. 3Hinaptinmi Tayta Dios nirqa: Ser viqniy Isaiasmi mana pachayoq chaynataq qala chakilla purirqa kimsa watapuni. Chaytam rurarqa sealpaq hina Egipto nacionta chaynataq Cus nacionta imam pasananmanta yachachinanpaq. 4Asiria nacionpa reyninmi presochasqata pusanqa Egipto nacionpi kaqkunatawan Cus nacionpi kaqkunata. Paykunamantam pusanqa mozokunatapas chaynataq machukunatapas. Paykunataqa pusanqa mana pachayoqtam, qala chakillatam chaynataq qala sikillatam chaynapi Egipto nacion penqaypi kananpaq. 5Hinaptinmi Cus nacionpi confiakuqkuna chaynataq Egipto nacionmanta alabakuqkunapas mancharikuspanku penqakuy wan kanqaku. 6Chaymi lamar qochapa patanpi *yachaqkuna chay tiempopi ninqaku: Qawaychik confiakusqanchik nacionta. Asiria nacionpi rey manta librawaspanchik yanapawananchikpaqmi chay nacionman lluptirqanchik. Chay naqa imay natataq kunanqa lluptisunchik? nispa.
1Huk watam Asiria nacionpa reynin Sargon kachamurqa llapallan tropankuna
Egipto naciontawan Cus nacionta Asiria nacion vencesqanmanta
21
1Lamar
qochapa hichapanpi kaq chunniq sitiopa contranpim Isaias kaynata nirqa:
Babilonia nacion vencesqa kananmanta
Imaynam Neguev lawninta sinchi wayra hamuchkan, chaynam chunniq lawmanta enemigo hamuchkan. Mancharikuypaq sitiomantam hamuchkan. 2 Puramente manchakuypaqmi Tayta Diospa rikurichiwasqanqa: Traicionaqkunam traicionachkanku. Salteaqkunam salteachkanku. Elam nacionmanta kaqkuna atacaychik! Waqayninkutam upallachisaq. Media nacionmanta kaqkuna muyurispa atacaychik! Waqayninkutam upallachisaq. 3 Cuerpoymi pasaypaqta nanawachkan. Wachakuywan akariq warmi hinam nanaywan qewikachakuchkan. Llakikuypi kaspaymi manaa uyarinichu. Mancharikuypi kaspaymi manaa qawakunichu. 4 Muspaypi hinam rikuriruni. Mancharikuywanmi katkatatachkani. Tarden lawpi gustasqay tiempom mancharichiqniya karun. Ancha mancharichiqniyam rikurirun.
1263
ISAIAS21
Mesaqa kachkan alistasqaam. Mantelkunapas kachkan mastasqaam. Tropa kamachiqkuna sayariychik! Harkachikunaykichik armakunata aceitewan llusiychik! 6 Seormi kaynata niwarqa: Llaqta cuidaqta churamuy. Tukuy rikusqanta willakunanpaq churamuy. 7 Pares-pares caballokunapa aysasqan carretakunata qawaspanqa, asnokunapi silladakuna hamuqta qawaspanqa, camellokunapi silladakuna hamuqta qawaspanqa llaqta cuidaqy sumaqta qawarayachun, nispa. Llaqta cuidaqy allinta qawarayachun, nispa. 8 Llaqta cuidaqataqmi qaparispan ninman: Seor, maymi churawasqankupim puncha-punchaw sayachkani. Seor, maymi sayasqaypim tutan-tutan cuidachkani. 9 Kunanmi qawachkani carretapi runa hamuqta. Qawachkanim pares caballopa aysasqan carretapi runa hamuqta. Vencerunkum Babilonia llaqtataqa. Taytacha-mamachankupas pampakunapiam wischurayachkan. Chaykunaqa utupasqaam pampakunapi wischurayachkan.
5 10
akarichisqa castamasillaykuna, erapi trillasqa hina castamasillaykuna, Llapallan Kamachiq Tayta Diosmanta uyarisqaytam willaykichik. Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmanta uyarisqaytam willaykichik. Duma llaqtapa contranpim Isaias nirqa:
Edom nacionpa contranpi willakuymanta
11
Huk kaqninmi Seir Orqomanta nimuwachkan: Yaw llaqta cuidaq runa hayka horallaataq faltachkan achikyananpaq? nispa. Yaw llaqta cuidaq runa hayka horallaataq faltachkan achikyananpaq? nispa. 12 Llaqta cuidaqmi contestaspan nin: Hamuchkanmi hora achikyamunanpaq. Hamuchkantaqmi hora tutaykunanpaq. Yachayta munaspaqa tapukuychik. Yachayta munaspaqa kutimuychik.
ISAIAS21,22
1264 Arabia runakunapa contranpi willakusqanmanta
13
Arabia runakunapa contranpim Isaias nirqa:
Dedan lawmanta viajerokuna, Arabia law pukyu sachakunapi tuta samakuqkuna, 14 yakunayasqakunawan tupaykuq lloqsimuychik. Yakullaykichiktapas qoykunaykichikpaqy lloqsimuychik. Tema lawpi yachaqkuna, lluptiqkunamany taripaykamuychik. Mikuyllaykichiktapas qoykunaykichikpaqy taripaykamuychik. 15 Paykunaqa guerrapi waunankumantam ayqekuchkanku. Vainanmanta horqosqa espadawan waunankumantam ayqekuchkanku. Flechana armawan kamaykuqkunamantam lluptikuchkanku. Manchakuypaq guerramantam ayqekuchkanku.
16
Seormi kaynata niwarqa: Kaymanta huk watamanmi otaq llamkapakuq runapa yupasqan watamanmi Cedar castapa ancha reqsisqa kaynin lliw puchukarunqa. 17 Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diosmi nini: Flechawan peleaq soldadokunaqa aschallaam puchurunqa. Cedar castamanta peleaqkunaqa aschallaam puchurunqa. Qawana Qechwamantam Isaias nirqa: imataq qamkunata pasarusunkichik? Imanasqataq wasipa qatanman seqarunkichik? 2 Bullakunawan huntasqa llaqta, fiestakunapi bullakunawan huntasqa llaqta Wauqnikikunaqa manam espadawanchu waurqaku. Paykunaqa manam guerrapichu waurqaku. 3 Kamachikuqnikikunam llapallan lluptirunku. Mana flechasqa kachkaspallam presochasqa karunku. Ukuykipi kaq runakunam kuska presochasqa karunku. Enemigo karupi kachkaptinraqmi lluptirunku. 4 Chaymi nirqaykichik kaynata: Amay qawawaychikchu oqata. Waqaytam munani ancha llakimanta. Waqaptiyqa ama consuelawaychikchu oqata. 5 Llapallan Kamachiq Seor Diosmi decretarqa. Chaqwasqa kanan punchaw hamunanpaqmi decretarqa. Revelacion Qawana Qechwapi munaychakunanpaqmi decretarqa. Revelacion Qawana Qechwapi
1Revelacion
22
Jerusalen llaqtamanta
1265
ISAIAS22
muspaypi hina kanankupaqmi decretarqa. Llaqtapa murallankunatam tuichichkanku. Orqokunapipas uyarikunankamam qaparichkanku. Elam tropakunam flecha apanankuta alistarunkua. Manejaqkunam carretankuman seqarunkua. Soldadokunam caballonkuman sillakurunkua. Kir lawmanta tropakunam harkachikuna armankuta horqorunkua. 7 Jerusalen llaqta, sumaqllaa qechwaykikunapi carretakunam huntallaa kachkanku. Sillasqa tropakunam llaqtapa zaguanninkunata atacanankupaq churakurunku. 8 Juda nacionpa harkachikunantam horqorunku.
6
Chay punchawmi qamkuna qawarqankichik Monte Palaciowan sutichasqa wasipi armakunata. 9Qawarqankichiktaqmi Rey Davidpa Llaqtan sutiyoq barriopi murallakuna raqrallaa kasqantapas, qocharachirqankichiktaqmi yakutapas uray law estanquepi. 10Jerusalen llaqtapi wasikunatapas yupaspam wakinta tuichirqankichik chaykunawan murallakunatapas allichanaykichikpaq. 11Ru rarqan kichiktaqmi estanqueta iskay mu ra lla ku napa chaw pinpi, chay taqa rurarqankichik awpaq estanquemanta hamuq yaku qochananpaqmi. Ichaqa manam rikurqankichikchu tukuy chaykuna unanchaq Diosta nitaqmi qawarqankichikchu awpaqmanta ruraq Diostapas.
12
Chay punchawmi Llapallan Kamachiq Seor Dios qayasurqankichik. Waqaspa qaparkachanaykichikpaqmi qayakurqankichik. Umaykichikta rutuchikunaykichikpaqmi qayasurqankichikqa. Luto pachawan pachakunaykichikpaqmi qayasurqankichikqa. 13 Kusikuyllawanam rurarqankichik fiestakunata. Nakarqankichikmi bueyeskunatawan carnerokunata. Aychata mikuspam vino tomakuyllapi kankichik. Mikukusun, tomakusun, paqarinmi waukusun, nispam ninkichik. 14 Llapallan kamachiq Seor Diosmi oqaman rikuriykuwarqa hinaspam rinrillaypi kaynata niykuwarqa: Kay mana allin rurasqaykichiktaqa manam pampachasaqchu, nispa. Manaraq chayta rurachkaptiymi qamkuna waunkichik, nispa. Chaynatam llapallan kamachiq oqa Seor Dios nini.
Palaciopi mayordomo Sebna waunanmanta
kaq Sebna sutiyoq mayordomoman yaykuspay ninay paqmi Llapallan Kamachiq Seor Dios kaynata niwarqa:
16
15Pa laciopi
Kaypiqa imatataq rurachkanki? Pitaq kaytaqa kamachisurqanki?
ISAIAS22
1266
Sepulturata kaypi ruranaykipaqqa pitaq kamachisurqanki? Kay moqopi sepulturata uchkunaykipaqqa pitaq nisurqanki? Kay qaqa uchkupi waqtapanaykipaqqa pitaq nisurqanki? 17 Imatapas wischuchkaq hinaraqmi wischurusunki. Tayta Diosqa kallpasapa runa hinaraqmi wischurusunki. Hapiykuspam kallpasapa runakunaraq wischurusunki. 18 Maytuykuspam pelotata hina wischurusunki. Hatun nacionmanmi wischurusunki. Chay hatun nacionpim waunki. Alabakunayki carretakunam chaypi sayarunqa. Patronnikipa castanpaqmi hatun penqay kanki qamqa. 19 Puestoykimantam oqa qarqorusqayki. Oficioykimantam patronniki wischurusunki.
20
Chay punchawmi serviqniyta qayamusaq. Hilciaspa churin serviqniy Eliaquimtam qayamusaq. 21 Pachaykikunawanmi pachachisaq paytaqa. Chumpikiwanmi weqawninta watasaq paytaqa. Paytaam churasaq qampa rantikipi kamachikunanpaq. Paymi taytanku hina kanqa Jerusalen llaqtapi *yachaqkunapaq. Paymi taytanku hina kanqa Juda casta runakunapaq. 22 Hapichisaqmi David castapa wasinpa llaventaqa. Manam pipas wichqayta atinqachu paypa kichasqantaqa. Manam pipas kichayta atinqachu paypa wichqasqantaqa. 23 Perqaman estaca takarusqata hinam paytaqa takyachisaq. Maymi churasqaypim paytaqa takyachisaq. Reqsisqa runakunapa tiyanan asientopi hinam payqa kanqa. Taytanpa ayllunkuna reqsisqa kananpaqmi payqa kanqa. 24 Tukuy rikchaq serviciota warkuchkaq hinam chay estacapi warkunqaku achka preciopa chanin kaqkunata. Abuelon castakunapa ancha reqsisqa kayninmi pienden Eleaquinmanta. 25 Llapallan kamachiq oqa Tayta Diosmi nini: Chay tiempopim perqaman takasqa estaca chutakaramunqa. Chay seguro sitiomantam wichiramunqa. Llapallan chaypi warkusqakunam lliw pierderunqa. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
1267 Tiro llaqtapa hinaspa Sidon llaqtapa contranpi willakuymanta
ISAIAS23
23
1Tiro
llaqtapa contranpi rimaspanmi Isaias nirqa:
Tarsis lawmanta buquekunapi kaqkuna qapariychik. Manaa wasiyoq Tiro llaqtapi kaqkuna qapariychik. Soqoskuna sayachinanku llaqtatam tuirachinku. Chipre lawmanta hamuqkunamanmi chaymanta willarunku. 2 Costa law Tiro llaqtayoqkuna, upallaychika. Sidon llaqtapi negociantekuna, upallaychika. Lamar qochanta paykuna apachiptin riqkuna, upallaychika. 3 Buquepi chimpaspam nana-nanaq yakupa hawanta riqku. Sihor lawmanta kawsaykunawanmi ganakuqku. Nilo Mayupa patanpi cosechakunatam apamuqku. Nacionkunamanmi paykunaqa *rantikuqku. 4 Penqarikuy, lamar qochapa patanpi Sidon llaqta. Penqarikuy, lamar qochapa patanpi amparakuna llaqta. Lamar qocham ninqa: Manaam wachakuqpa nanayninwan akarinichu. Manaam wawakunata hina wachakunichu. Manaam qari churiykuna kanachu uywanaypaq. Manaam warmi churiykuna kanachu wiachinaypaq. Egipto nacionpi runakunam noticiata uyarinqaku. Tiro llaqtata imam sucedesqantam uyarinqaku. Chay noticiawanmi paykuna akarinqaku. 6 Tarsis lawman qamkuna ripukuychik. Lamar qochapa patanpi *yachaqkuna, qapariychik.
5
Kay Tiro llaqtachum fiestakunallapi kakuq llaqta? Kay Tiro llaqtachum awpaq tiempomantaraq kakuq llaqta? Kay llaqtachum karu nacionkunapi kananpaq runakuna kachaq llaqta? 8 Pitaq kay castigota decretarqa Tiro llaqtapa contranpi? Pitaq kay castigota decretarqa reykunapa kanan llaqtapa contranpi? Negociowan puriqkunam munaychakuqkuna karqaku. Negociantekunam kay pachapi ancha reqsisqa karqaku. 9 Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi chaynata decretarqa. Llapallan orgulloso runakunata humillananpaqmi decretarqa. Kay pachapi llapallan ancha reqsisqa runakunata mana kaqman churananpaqmi decretarqa. 10 Tarsis lawpi runakuna, chakrapiay llamkaychik qamkunaqa. Manaam kanachu buquekuna sayachinanku llaqtaqa. 11 Lamar qochapa hawanmanmi Tayta Dios makinta haywarirqa.
7
ISAIAS23,24
1268
Nacionkunatam Tayta Dios katkatatachirqa. Canaan law nacionkunapi llaqtakunata tuichinanpaqmi kamachirqa. Mana yaykuy atina llaqtakunata tuichinanpaqmi kamachirqa. 12 Sidon llaqtatam nirqa: akarichisqa sipas hina sumaq Sidon llaqta, dejaya fiestakunallapi kakuyta. Chipre lawman ripuspaykipas manam hawkaqa kankichu waklawpipas.
13
Qawariychik Caldea law nacionta, manaa cuentaman churana nacionta. Purun animalkuna yachananpaqam Asiria nacion churarun. Atacanankupaqmi paykunaqa torrekunata churarun. Palacionkunata taqmaruspam purmachisqata dejarun. Tarsis lawmanta buquepi runakuna, qapariychik. Purmachispa saqesqam kanqa amparakuna sitioykichik.
14
15Chay tiempopim Tiro llaqtaqa qonqasqa kanqa qanchis chun ka wata ka ma otaq reypa kawsanan watakunata hina. Qanchis chunka wata pasaruptinam Tiro llaqtata sucedenqa chuchumika war mimanta kayna takisqankuman hina: 16 Yaw qonqasqa chuchumika warmi, arpaykita hapiy. Enteron llaqta ukupi allinta tocaspa muyurimuy. Qanmanta yuyarinankupaq achka takikunata takimuy. 17Qanchis chun ka wata pasa ruptinmi Tiro llaqtata Tayta Dios castiganqa. Kaqllamantam chuchumikayarunqa, kaqllamantataqmi runakunaman alquilakunqa, huchallikunqataqmi kaqllamanta kay pachapi gobiernokunawan. 18Aswanqa negociaspa ganakusqankunaqa Tayta Diospaq sapaqchasqam kanqa. Manaam huuspankuqa waqaychanqakuchu aswanqa Tayta Dios ser viqkunamanam qonqaku achka mikuyta rantinankupaq chaynataq fino pachankunatapas rantinankupaq.
24
Tayta Diosmi purmachinqa kay pachata. Qawaychik, Tayta Diosmi chunnichinqa kay pachata. Kay pachapa hawanta tikraruspanmi cheqechinqa chaypi yachaqkunata. 2 Runakunatawan sacerdotekunatam cheqerachinqa. Sirviententawan patronnintam cheqerachinqa. Sirvientantawan patronantam chaynallata rurarunqa. Rantiqnintawan *rantikuqtam rurarunqa chaynallata. Cheqechinqam prestakuqnintawan prestaqninta. 3 Tayta Diosmi nin: Kay allpam kanqa pasaypaq chunnichisqa. Kay allpam kanqa pasaypaq saqueasqa. 4 Kay allpam chakiruspan hukmanyarun.
1Qawaychik,
Kay pachata Tayta Dios castigananmanta
1269
ISAIAS24
Enteron kay pacham pasaypaqta chakiruspa hukmanyarun. Kay pachapi allin reqsisqa runakunam chakichisqa planta hina lliw hukmanyarun. 5 Kay pachatam runakuna millakuypaqta rurarunku. Diospa yachachikuyninkunata mana kasukuspam kay pachata millakuypaqta rurarunku. Paypa decretonta mana kasukuspam kay pachata millakuypaqta rurarunku. Diospa wiaypaq contratonta yanqacharuspam kay pachata millakuypaqta rurarunku. 6 Chayraykum kay allpa pasaypaq akasqa kachkan. Kay pachapi *yachaqkunam castigonwan akarichkan. Chayraykum kay pachapi yachaqkuna kaasqa kachkanku. Chayraykum kay pachapi runakuna pisillaa kachkanku. Vinom pisirun. Uvas plantakunam qawirun. Kusikuyllapi kawsaqkunam llakisqa rikurirun. 8 Tinyawan kusikuyninkuqa upallarunmi. Fiestakunawan bulla rurayninkuqa upallarunmi. Arpakunapa miskillaa waqayninqa upallarunmi. 9 Takillawaa vino tomayninkum tanirun. Poqosqa aqam tomaqkunapaq lliw qatqeyarun. 10 Manaa imayoq llaqtam chunnichkan. Mayqan wasipas manaa yaykunapaq hinam kachkan. 11 Vino tukuruptinmi callekunapi runakuna waqachkanku. Tanirunmi lliw kusikuyninku. Chinkarunam kay pachapi kusikuyninku. 12 Purmasqataam saqerun llaqtataqa. utupasqaam kachkan zaguanninkunaqa. 13 Enteron kay pacha nacionkunapim chayna kanqa. Waqtaspa olivos sachapi puchuq aceitunas hinam kanqa. Uvas cosecha tukuruptin maskapasqa uvas hinam kanqa.
7
Waunankumanta puchuqkunam kusikuspa qayakunqaku. Tayta Diospa atiyninta qawaspankum qaparinqaku. Intipa seqaykunan lawmantam payta alabanqaku. 15 Intipa qespimunan lawpi kaqkunam Tayta Diosta alabanqaku. Lamar qochapa patanpi kaqkunam payta alabanqaku. Israelpa yupaychasqan Tayta Diostam alabanqaku. 16 Kay pachapa cantonmantaraqmi uyarirqaniku: Alabaychik allinkuna ruraqta, niqkunatam uyarirqaniku.
14
Kikiymi nikurqani: Ay, eqoyachkanim! Ay, eqoyachkanim!
ISAIAS24,25
1270
Kikiymi nikurqani: Traicionerom traicionan, nispa. Traicionerom pasaypaqta traicionan, nispa. 17 Kay pachapi *yachaqkuna, animal hinam kachkankichik qamkunaqa. Animalkuna hapiqkunapa mancharichisqan hinam kachkankichik qamkunaqa. Uchkuman wichiykuq otaq toqllapa hapirusqan hinam kachkankichik qamkunaqa. 18 Animalkuna hapiqkunapa vozninta mancharikuspa lluptiqmi uchkuman wichiykunqa. Uchkumanta seqamuspa lluptiqmi toqllawan hapirachikunqa. Cielokunapi yakukunam taqtakaykamunqa. Kay pachapa cimientonkunam katkatatanqa. Kay pacham pasaypaqta pakipakurunqa. Kay pacham pasaypaqta chitqakurunqa. Kay pacham pasaypaqta katkatatarunqa. 20 Kay pacham sinka runa hina pasaypaqta tamsakachanqa. Mana allin rurasqa chuklla wasi hinam aywikachanqa. Mana kasukuq kasqan llasaruptinmi urmachkaq hina wichiykunqa. Manaa masta hatarinankamam wichiykunqa. 21 Chay punchawmi cielokunapi mana allin tropakunata castiganqa. Chay punchawmi kay pachapi reykunata castiganqa. 22 Paykunatam lliwta huurunqa. Uchkupim paykunata presocharunqa. Carcelpim paykunata wichqarunqa. Unay tiempomantaam paykunata castiganqa. 23 Llapallan Kamachiq Tayta Dios Sion Moqopi gobiernaptinqa, llapallan Kamachiq Tayta Dios Jerusalen llaqtapi gobiernaptinqa killam penqachisqa warmi hina pukayarunqa. Intim penqachisqa runa hina tutayarunqa. Paypa ancianonkunam qawanqaku. Tayta Diospa kanchariynintam qawanqaku.
19
25
Taytally, qamqa Diosniymi kanki. Qamtam hatunchayki. Qanmanmi graciasta qoyki. Admirakuypaq tanteasqaykitam rurarqanki. awpaq tiempokunamantaraq tanteasqaykikunatam rurarqanki. 2 Rumikunapas montorayanankamam tuichirqanki llaqtakunata. Purmarachirqankim murallasqa llaqtakunata.
1Dios
Diosta alabanapaq taki
1271
ISAIAS25
Huklaw nacionniyoqkunapa palacionkunatam tuirachirqanki. Haykappas manaa mosoqmanta hatarichinankukamam tuirachirqanki. 3 Chayraykum yupaychasunki mana vencey atina runakuna. Chayraykum manchakusunki llaqtakunapi mana llakipayakuq runakuna. 4 Qammi karqanki mana imayoqkunapa amparakunan. Qammi karqanki wakchakunapa sasachakuyninpi amparakunan. Qammi karqanki loco paramanta harkaqnin. Qammi karqanki rupaymanta llantuykuqnin. Mana llakipayakuq runakunapa samatyayninqa perqapa contranpi nisyumanta chayaq paramanmi rikchakun. 5 Mana llakipayakuq runakunapa samatyayninqa chunniq allpapi rupaymanmi rikchakun. Qamqa huklaw nacionmanta hoqarikuq runakunatam humillachinki. Puyupa llantuynin rupayta menosyachichkaq hinam paykunata humillachinki. Alabakuspa llakipayakuq runakunapa takinkunatam upallachinki. Llapallan Kamachiq Tayta Diosqa Sion Moqopim ruranqa. Llapallan nacionkunapaqmi hatun convidota ruranqa. Miskillaa mikuykunatawan unay watayoq vinotam convidanqa. Miskillaa mikuykunatawan suma-sumaq vinotam convidanqa. 7 Kay Sion Moqopim Tayta Diosqa llapallan ayakunapa habitonta chinkachinqa. Kay Sion Moqopim Tayta Diosqa llapallan nacionkunapi ayakuna tapaq telata chinkachinqa. 8 Tayta Diosmi wiaypaq chinkachinqa wauyta. Seor Diosmi pichanqa llapallan waqaqkunapa weqenta. Paymi horqonqa runankunapa kay pachapi penqaypi kasqanta. Chaynatam nirqa Tayta Dios. 9 Chay punchawpim ninqaku: Paymi Diosninchik, payllapi confiakusqanchikraykum salvawanchik, nispa. Paymi Tayta Dios, payllapi confiakuptinchik salvawasqanchikraykum anchata kusikunchik, nispa.
6 10
Tayta Diospa atiyninmi kay Sion Moqopi kanqa.
ISAIAS25,26
1272
Qopa patapi nuyusqa pajata sarupachkaq hinam Moab nacionta sarupanqa. 11 Moab castakunaqa nadeaq runa hinaraqmi haywaykachanqapas. Allin nadeaq runa hina kachkaptinpas Moab nacionpa orgulloso kaynintam humillachinqa. 12 Tayta Diosmi alto-alto murallankunata tuichinqa. Mana yaykuy atina murallankunatam tuichinqa. Murallankunatam pampapi polvokama wichirachinqa.
26
1Chay
tiempopim Juda nacionpi takinqaku kayna niq takita:
Juda nacionpa vencesqanmanta taki
Mana yaykuy atina llaqtam kapuwachkanchik. Salvakunanchikpaq llaqtam kapuwachkanchik. Murallakunatam Tayta Dios hatarirachin salvaykuwananchikpaq. Amparakuna murallakunatam hatarirachin salvaykuwananchikpaq. 2 Allinkuna ruraq nacion yaykunanpaqy zaguanninkunata kichaychik. Confianapaq hina nacion yaykunanpaqy zaguanninkunata kichaychik. 3 Dios Taytally, mana iskayrayaspa piensaq runatam hawkallata waqaychanki. Qamllapi hapipakuq runatam hawkallata waqaychanki. 4 Tayta Diosllapiy wia-wiaypaq hapipakuychik. Amparakuna qaqa hina kasqanrayku Tayta Diospi hapipakuychik. 5 Paymi humillachin alto-altopi *yachaq runakunata. Paymi humillachin alto tukuq llaqtakunata. Pampakamaraqmi tuirachin chay llaqtakunataqa. Polvokamaraqmi tuirachin chay llaqtakunata. 6 Chaynapim akarichisqa runakuna sarutyanqa. Chaynapim mana imayoq runakuna sarutyanqa.
7
Pampalla an hinam allin ruraqkunapa vidanqa. Qam allin ruraq Diosmi pampallata ruranki chay annintaqa. 8 Dios Taytally, oqaykupas leynikiman hina kawsaspaykum qamllapi hapipakuniku. Sonqoykupim qamllamanta yuyarispa yuyaymanayta munaniku. 9 Tutam piensani qamllamanta. Qamllatam maskayki tukuy sonqoymanta. Allinta arreglaspa gobiernaptikiqa allinkuna ruraytam *yachanqaku kay pachapi yachaqkunaqa. 10 Mana allin ruraq runakunata llakipayaptikipas paykunaqa manam yachanqakuchu allin ruraytapas.
1273
ISAIAS26
Honrado runakunapa nacionninpipas hina mana allin runakunallam kanqakupas. Manam cuentata qokunkuchu ancha atiyniyoq kasqaykimantapas. 11 Dios Taytally, castiganaykipaqmi chaylla kachkanki qamqa. Ichaqa manam cuentata qokunkuchu paykunaqa. Runaykikunamanta ancha sienteq kasqaykitay qawachunku. Chay sientesqaykimantay paykunaqa penqaypi kachunku. Contraykipi kaqkunapas ninawan kaasqay kachunku. 12 Dios Taytally, qamllam hawkallataqa kawsachiwankikupas. Qamllam rurarqanki tukuy rurasqaykutapas. 13 Yupaychasqayku Dios Taytally, munayniyoq runakunam karqa patronniyku. Ichaqa qamllatam Seorniykupaq yuyarikiku. 14 Waurunkuam paykunaqa. Manaam kawsarimunqakuchu. Almakunallam paykunaqa. Manaam hatarimunqakuchu. Castigaspaykim paykunata wauchirqanki. Paykunamanta manaa yuyarinankupaqmi qonqarachinki. 15 Dios Taytally, nacionpi runakunatam mirachiwarqankiku. Qam alabasqa kanaykipaqmi oqaykuta mirachiwarqankiku. Allpaykupa lliw linderonkunatam hatunyachipuwarqankiku. 16 Dios Taytally, llakikuypi kaspaykum maskarqaykiku. Qasillallamantam maakuykiku castigawaptikiku. 17 Dios Taytally, wiksayoq warmi hinam qayllaykipi karqaniku. Wachakuq warmi hinaraqmi nanaywan qewikacharqaniku. oqaykupas chay warmi hinam qayllaykipi qaparkachaniku. 18 Wiksayakuruq warmi hinam oqaykupas nanaywan karqaniku. Ichaqa wayrallata wachakuchkaq hinam apamurqaniku. Kay pachapi runakunamanqa manam apamurqaniku salvaciontachu. Kay pachapi *yachanankupaqpas manataqmi nacenqakuchu. 19 Dios Taytally, wauqnikikunam kawsarimunqa. Llaqtamasiykunapa ayankunam hatarimunqa. Allpapa ukunpi kaqkuna qaparimuychik. Hatarimuspa kusikuyllawana qaparimuychik. Dios Taytally, qampa sullaykim achikyaq sulla hina. Wauqkunam allpamanta hatarimunqa nacemuchkaq hina.
20
Runamasillaykuna, rispaykichiky cuartoykichikman yaykuychik.
ISAIAS26,27
1274
Punkuykichikta wichqakamuspay chaypi pakakamuychik. Tayta Diospa piakuynin pasarunankamay ratollapas pakakamuychik. 21 Tayta Diosqa maypim kasqanmantam lloqsimunqa. Kay pachapi *yachaqkunata castigananpaqmi hamunqa. Mana allin rurasqankumanta castigananpaqmi hamunqa. Kay allpaqa qawachinqam wauchisqakunapa yawarninta. Kay allpaqa manaam pakanqachu wauchisqakunata.
27
punchawmi culebrata Tayta Dios castiganqa. Manchakuypaq espadawanmi payqa castiganqa. Leviatanwan sutichasqa arwirikuq culebratam castiganqa. Hatun espadawanmi castiganqa chay culebrataqa. Leviatanwan sutichasqa millqoykachakuq culebratam castiganqa. Lamar qochapi manchakuypaq animaltam atiyniyoq espadanwan castiganqa. 2 Chay punchawmi Tayta Dios ninqa kaynata: Takiychik miskillaa vino qokuq uvas huertamanta. 3 oqa Tayta Diosmi chay huertata waqaychani. Sapa kutillam oqaqa chayta parqopayani. Mana imapas pasananpaqmi chayta waqaychani. 4 Chay huertaypaqqa manam piakunichu oqaqa. Kichkakuna otaq cardokuna huertaypi kaptinqa guerrapi peleaq hina rispaymi kaaykamuyman. Rispaymi pasaypaqta chaykunata kaaykamuyman. 5 Sichu chay huerta defiendenayta munaspaqa oqawan amistachun. Sichu chay huerta defiendenayta munaspaqa, ar, oqawan amistachun. Hamuq tiempopim Jacobpa castan sacha hina sapichakunqa. Israel castam sacha hina iklliruspan sisarunqa. Sacha hinam rurunkunawan kay pachata huntarachinqa. 7 Israel castakunataqa manam Tayta Diosqa castigarqachu. Paykuna akarichiqkunata castigasqanta hinaqa manam paykunataqa castigarqachu. Israel castakunataqa manam Tayta Diosqa wauchirqachu. Paykuna wauchiqkunata wauchisqata hinaqa manam paykunataqa wauchirqachu. 8 Merecesqanta hinallam Tayta Diosqa Israel castata castigarqa. Huklaw nacionman presochasqata pusachispam paykunataqa castigarqa. Manchakuypaq wayrawan hinaraqmi paykunataqa aparurqa.
6
1Chay
Israel nacion librasqa kananmanta
1275
ISAIAS27,28
Intipa qespimunanmanta pukumuq wayrawan hinaraqmi aparurqa. 9 Chaywanpas Jacob castakunapa mana allin rurasqankunataqa pampachanqam kayrayku. Chaywanpas Jacob castakunapa huchankunaqa qonqasqam kanqa kayrayku. Isku rumita hina altarkunapa ruminkunata utupaptinkuqa pampachanqam. Asera sutiyoq mamachankuta pampaman wikapaptinkuqa pampachanqam. Taytachankunaman kaananku altarkunata wikapaptinkuqa pampachanqam. 10 Mana yaykuy atina llaqtam kunanqa chunnichkan. Manaa runayoq wasi hinam kunanqa chunnichkan. Chayqa kachkan chunniq sitio hina saqesqaam. Chayqa kachkan animal michinanku sitioam. Chayqa kachkan sachakunapa rapinta mikuspa animalpa puunan sitioam. 11 Sachapa kallman chakiruptinmi pakiparunku. Warmikunam chaykunata huuruspanku ninata ratachikunku. Mana entiendeq runakunam kay runakunaqa. Unanchaqninkupas manam llakipayanqachu paykunataqa. Ruraqninkupas manam kuyapayanqachu paykunataqa.
12
Erapi gamillakunata trillachkaq hinam Tayta Dios chay tiempopi castiganqa. Eufrates achka yakuyoq mayumantam Egipto law wayqokama castiganqa. Israelpa mirayninkuna, qamkunatam ichaqa huusunkichik. Qamkunatam chulla-chullallamanta payqa huusunkichik. 13 Chay tiempopim hatunnin cornetata tocanqaku. Asiria nacionpi chinkaruqkunam kutimunqaku. Egipto nacionman presochasqa pusasqakunam kutimunqaku. Hamunqakum Jerusalen llaqtapi Tayta Diosta adoranankupaq. Hamunqakum sapaqchasqan Sion Moqopi Tayta Diosta adoranankupaq. imaynaraq kanqa Samaria llaqta! Chay llaqtaqa Efrain castapa alabakunan llaqtam, sinkaruspan coronawan uman adornakuq hina llaqtam. Chay llaqtaqa chakisqa wayta hina kachkaspapas Efrain castapa alabakunan llaqtam. Chay llaqtaqa tukuy imapa wianan qechwapa hanayninpi kaq llaqtam, vinoman qokuruq runakunapa alabakunan llaqtam. 2 Seormi hatallichkan kallpasapa runataqa. Runtu para hina daakuqmi chay runaqa. Tukuy imapas tuichiq wayra-para hinaraqmi chay runaqa.
1Ay,
28
Samaria llaqtapa contranpi willakuymanta
ISAIAS28
1276
Loco para hinaraqmi chay runaqa. Manchakuypaq lloqlla hinaraqmi chay runaqa. Chay runam pampakunaman chay llaqtata choqapanqa. 3 Efrain castapa alabakunan llaqtatam sarupanqa. Sinkaruspan coronawan uman adornakuq hina llaqtatam sarupanqa. 4 Chakisqa wayta hina kachkaspapas Efrain castapa alabakunan llaqtam otaq tukuy imapa wianan qechwapa hanayninpi kaq llaqtam. Manaraq cosecha kachkaptin chayraq rikurimuq higos hinam kanqa. Chay higosta qawariykuspalla mikurusqanku hinam kanqa. Chay punchawmi llapallan kamachiq Tayta Diosqa puchuq runankunapaq akchirichkaq corona hina kanqa. Paykunapaqm sumaq waytamanta corona hina kanqa. 6 Cortepi queja arreglaqkunamanmi yachayta qonqa. Llaqta defiendeq tropakunatam kallpanchanqa.
5
Paykunapas vinota tomaspam tanki-tanki purinku. Paykunapas poqosqa aqata upyaspam tamsaykachanku. Sacerdotekunawan poqosqa aqata upyaspam tanki-tanki purinku. Diosmanta willakuqkunam poqosqa aqata upyaspa tanki-tanki purinku. Paykunam vinota tomaspa sonsoykachanku. Paykunam poqosqa aqata upyaspa tamsaykachanku. Paykunam revelacionta qawaspa tankikachanku. Paykunam quejapi sentenciaspanku aywikachanku. 8 Millakuypaq vomitasqankuwanmi mesankupas qachallaa. Limpio mesankuqa manam kanchu, lliwmi qachallaa. 9 Paykunam oqa Isaiasmanta rimaspanku ninku: Pitataq payqa yachachichkan? Pitataq payqa uyarisqanmanta entiendechichkan? Warmachakunapas kaymanku hinam yachachiwachkanku. Anukasqakunapas kaymanku hinam yachachiwachkanku. 10 Kayta-wakta ruraychik, nispa. Kayta-wakta kasukuychik, nispa. Kaylawpi asllatapas yachaychik, nispa. Waklawpi asllatapas yachaychik, nispa. 11 Chayna kaspanku mana kasukuptinkuqa sasa rimana idiomapim, huklaw nacionniyoqpa idiomanpim, Tayta Dios chay runakunaman rimapayanqa.
7
Jerusalen llaqtaman prometesqanmanta
1277
12
ISAIAS28
Puntamantaraqmi Tayta Dios paykunata nirqa: Pisipasqa runa hawkayay tarinanpaq sitiom kayqa. Pisipasqa runa samay tarinanpaq sitiom kayqa, niptinpas manam kasukurqakuchu paykunaqa. 13 Chayraykum Tayta Dios paykunata warmachakunaman hina rimapayanqa: Kayta-wakta ruraychik, nispa. Kayta-wakta kasukuychik, nispa. Kaylawpi asllatapas yachaychik, nispa. Waklawpi asllatapas yachaychik, nispa. Purispankupas ankallanpam wichiykunqaku. Paykunaqa heridasqam kanqaku, toqllapim presocharachikunqaku. 14 Burlakuq runakuna, Tayta Diospa nisqantay uyariychik. Jerusalen llaqtapi runaykunata gobiernaqkunapa nisqantay uyariychik. 15 Qamkunam nichkankichik: Contratotam rurarqaniku wauywan. Contratotam rurarqaniku wausqakunapa kanan sitiowan manchakuypaq desgracia hamuspa mana hayparamuwanankupaq, hatun desgraciapi rikuriptiyku mana hayparamuwanankupaq. Llulla rimaykunapim amparakurqaniku. Engao ruraykunapim pakakurqaniku.
16
Chayraykum Seor Dios kaynata nin: oqam Sion Moqopi churani akllasqa rumitaqa, wasipa cimiento esquinan hapiq rumitaqa. Manam hukmanyanqachu pipas chay rumipi confiakuqqa. 17 Chay wasita hatarichispaymi plomadawan hina allin arreglota rurasaq. Chay wasita hatarichispaymi nivelwan hina allinta rurasaq.
Amparakunaykichikpaq maskasqaykichik llullakunatam runtu para hina tukurunqa. Engao ruraypi pakasuqnikichiktam yaku aparuchkaq hina tukurunqa. 18 Wauywan contrato rurasqaykim yanqachasqa kanqa. Wausqakunapa kasqan sitiowan contrato rurasqaykipas manaa cumplisqam kanqa. Manchakuypaq desgraciam hayparamusunkichik. Chay desgraciam qamkunata saruparusunkichik. 19 Sapa kutilla sucedeptinmi qamkunata hapisunkichik. Sapa tutamanta rikurimuspam sucedesunkichik. Tutapas-punchawpas rikurimuspanmi sucedesunkichik.
ISAIAS28,29
20
1278
Uyarisqaykichikta entiendespallapas qamkunam katkatatankichik. Chayna kasqaykichikwanmi taksalla catrepi uychunpalla waqtapachkaq hina kankichik. Chayna kasqaykichikwanmi taksalla ancho frazadawan qatakuq hina kankichik.
Perazin Orqopi hatarispa rurasqanta hinam Tayta Dios ruranqa. Gabaon Qechwapi yanapananpaq hatarisqanta hinam Tayta Dios ruranqa chaynapi mana haykapipas rikusqanku rurayninta rurananpaq, chaynapi mana entiendey atina rurayninta rurananpaq. 22 Amaay qamkunaqa burlakuychikchu. Cadenaykichikmi manaa teqosunkichikchu. Uyarirqanim Llapallan Kamachiq Seor Diospa rimasqanta. Uyarirqanim kay nacionta castigananpaq tanteasqanta.
21
Entiendespa uyariychik rimasqayta. Sumaqta uyariychik palabraykunata. 24 Tarpukuq runa chakranta yapuspanqa manam tukuy punchawchu barbechanqa. Manam tukuy punchawchu kurpankunata allpayachinqa. 25 Manachum chakranta sumaqta pampayarachispanqa ajonjoliytawan cominosta maqchinqa. Trigotam maqchinqa sitionman. Cebadatam maqchinqa lugarninman. Wakin muhutaataqmi maqchinqa patankunaman. 26 Diosninmi paytaqa yachachin. Imaynam tarpunanpaqmi yachachin. 27 Ajonjoliytaqa manam erapichu trillachinku. Cominostaqa manam carretawanchu trillachinku. Ajonjoliytaqa kaspiwanmi waqtana. Cominostaqa varawanmi waqtana. 28 Trigota erapi trillaspaqa manam caballowanchu chaypi kutarachina. Trillana carretawan saruchispaqa manam tanta ruranapaq hinachu uturachina. 29 Llapallanmi chaykunaqa hamun Llapallan Kamachiq Tayta Diosmanta. Payqa tanteanmi admirakuypaq kaqkunata. Payqa yachayninwanmi qespichin rurayninkunata.
23
29
d 29:1
1Ay,dArielwan
sutichasqa llaqta imaynaraq kanki! Davidpa samarinan Jerusalen llaqta imaynaraq kanki!
Jerusalen llaqta librasqa kananmanta
Ariel. Jerusalen llaqtapa huknin sutin.
1279
ISAIAS29
Hinaraqy iskay-kimsa watakuna pasarichun. Hinaraqy hatun fiestaykikunapas qatinakuchun. 2 oqam qam Ariel llaqtata sasachakuykunapi churasqayki. Waqaspa llakikunaykipaqmi qam Ariel llaqtata kachisqayki. Kaapuwanankupaq altar hinam qamqa kanki. 3 Muyuriqnikimanta atacasunaykipaqmi tropakunapa campamentonta hatarichinankupaq kamachisaq. Kaspimanta barrerakunata muyuriqnikipi hatarichinankupaqmi kamachisaq. Qamta atacasunaykipaqmi paykunawan uchkukunata rurachisaq. 4 Qamqa humillasqa kaspam pampamanta rimanki. Qamqa urmachisqa kaspam polvomanta rimanki. Almapa voznin hinam allpamantaraq voznikipas uyarikunqa. Wachachachaspa rimasqaykikunam polvomantaraq uyarikunqa. 5-6 Chaywanpas qonqayllamantam huk ratollapi castiganqa. Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi enemigoykikunata castiganqa. Rayowan, temblorwan, hatu-hatun bullawanmi castiganqa. Wayra-parawan, loco parawan, lenguachkaq ninawanmi chinkachinqa. Nana-nanaq enemigoykikunam utupasqa allpa hina polvoyarunqa. Nana-nanaq akarichisuqnikikunam qopa hina wayrapa apasqan kanqa. 7 Llapallan nacionkunamanta nana-nanaq runakunam, Ariel sutiyoq llaqtapa contranpi peleaqkunam sueoy hinalla kanqaku. Ar, chay llaqtapa contranpi llapallan peleaqkunam, amparakunanku torrekunatapas atacaqkunam, hina chay akarichiq runakunam tuta mosqoypi rikusqanku hinalla kanqaku. 8 Imaynam yarqaymanta kaq runa mikusqanpaq mosqon, ichaqa rikchariruspanataq yarqaymanta kachkan. Chaynam kanqa Sion Moqopa contranpi achkallaa nacionkunamanta peleaqkunaqa. Imaynam yakumanta kaq runa yaku tomasqanpaq mosqon, ichaqa rikchariruspanataq yakumanta kachkan. Chaynam kanqa Sion Moqopa contranpi achkallaa nacionkunamanta peleaqkunaqa. 9 Qamkunaqa hinallay sonsoyasqa hina kaychik. Qamkunaqa hinallay qawakuq awsa kaychik. Qamkunaqa hinallay sinka hina tankikachaychik vinowan mana sinkachkaspapas, poqosqa aqawan mana machachkaspapas. 10 Qamkunamanmi Tayta Dios kachamusurqankichik.
ISAIAS29
1280
Miskillaa puunayaytam kachamusurqankichik. Diosmanta willakuqkuna, Diosmi awsayarachisunkichik. Revelacionta rikuqkuna, Diosmi umaykichikta velowan hina taparusunkichik. 11 Revelacion rikusqaykichikmi qamkunapaq rikurirun qellqasqa libro hina. Revelacion rikusqaykichikmi qamkunapaq rikurirun rolloruspa sellarusqa libro hina. Sichu leey yachaqman pipas qoykuspanqa paytam ninqa: Kay librota leeykapuway, nispa. Ichaqa paymi ninqa: Sellasqam kachkan. Manam leeyta atiymanchu, nispa. 12 Sichu mana leey yachaqman pipas qoykuspanqa paytam ninqa: Kay librota leeykapuway, nispa. Ichaqa paymi ninqa: Manam leeyta yachanichu, nispa. Seormi niwarqa: Kay runakunaqa simillankuwanmi asuykamuwanku. Kay runakunaqa hawa sonqollam yupaychawanku. Sonqonkum ichaqa oqamanta karupi kachkan. Paykunaqa runapa kamachisqanman hinallam adorawachkan. Paykunaqa runapa yachachisqanman hinallam adorawachkan. 14 Chaynaqa mosoqmantam paykunapa qayllanpi rurasaq. Admirakuypaq kaqkunatawan milagrokunatam rurapayasaq. Yachaysapa runankunapa yachayninmi tukurunqa. Entiendeq runankunapa entiendeyninmi tukurunqa. 15 Ay, imaynaraq kankichik, Tayta Diosmanta pakakuqkuna, tanteasqankunata pakanaykichikpaq pakakuqkuna! Ay, imaynaraq kankichik tutayayllapi ruraynikichikta ruraspa: Manam pipas rikuwanchikchu nispa niqkuna! Manam pipas cuentata qokunchu nispa niqkuna. 16 Qamkunaqa tikranpatam piensankichik. Olleroqa mitu hinalla kasqantam piensankichik. Runapa rurasqanqa manam ninmanchu ruraqninta: Manam rurawarqankichu nispaqa. Mankaqa manam ninmanchu ruraqninta: Manam imatapas yachankichu nispaqa.
13 17
Manapas unaymantam Libano Orqopi monteqa tukuy imapa qespinan allpaman tikrakunqa. Manapas unaymantam tukuy imapa qespinan allpaqa sachakunapa kasqan montemana rikchakunqa.
Israel castata salvananpaq Diospa prometekusqanmanta
1281
18
ISAIAS29,30
Chay tiempopim upakunapas uyarinqaku. Libromanta paykunapaq leepuptinkum uyarinqaku. Chay tiempopim awsakunapas qawarikunqaku. Ancha tutayaypi karuspankum qawarikunqaku. 19 Humildekunam kusikunqaku Tayta Diosrayku. Pasaypaq wakchakunam kusikunqaku Israelpa Chuya Diosninrayku. 20 Runamasin mancharichiqkunam tukurunqaku. Burlakuqkunam chinkachisqa kanqaku. Mana allinkunalla maskaqkunam chinkarunqaku. 21 Tukurunqam runamasinta huchamanta culpaq. Tukurunqam cortepi defiendeqpaq trampa hina ruraq. Tukurunqam cortepi engaaspa inocente runapaq allin arreglo mana ruraq. Chayraykum Abraham libraq Tayta Dios nin. Chayraykum Jacob castaman Tayta Dios nin: Kunanmanta awpaqmanmi Jacobpa castankunaqa manaa penqakunqakuchu, nispa. Kunanmanta awpaqmanmi Jacobpa castankunaqa manaa ayayasqa uyayoqchu kanqaku, nispa. 23 Tayta Diosqa nirqataqmi: Jacobpa mirayninkuna qawaspankum, paykuna ukupi rurasqankunata qawaspankum Chuya Dios kasqayta cuentata qokunqaku. Jacobpa Chuya Diosnin kasqaytam cuentata qokunqaku. Israelpa Diosnintam anchallataa respetawanqaku. 24 Pantachisqakunam entiendeyta yachanqaku. Qepanpi rimaqkunam yachachikuyta chaskinqaku.
22
30
Diosmi nin kaynata: Imaynaraq kankichik mana kasukuq churikuna, oqata mana yuyariwaspaykichik imapas tanteaqkuna! Imaynaraq kankichik espirituywan mana yanapachkaptiy vino hichaqkuna otaq espirituywan mana yanapachkaptiy contrato ruraqkuna! Chaynata ruraspaykichikmi huchata yapachkankichik. Huchaykichikmanmi astawan huchata yapachkankichik. 2 Imaynaraq kankichik oqata mana tapuwaspa Egipto nacionman chaylla riqkuna, Rey Faraonman amparakuspa auxilio maskaqkuna, llantukuchkaq hina Egipto nacionpi pakakuqkuna! 3 Aswanqa Rey Faraonman amparakuptikichikmi penqayman churasunkichik. Llantukuchkaq hina Egipto nacionpi pakakusqaykichikmi humillachisunkichik. 4 Jefekuna kachasqaykichik Zoan llaqtaman riptinpas,
1Tayta
Egipto nacionman hapipakuqkunamanta
ISAIAS30
5
1282
kachasqaykichik runakuna Hanes llaqtaman chayaruptinpas llapallaykichikmi penqaypi rikurinkichik mana valeqkuna kasqankurayku. Chay llaqtakunam mana yanapasunkichikchu mana valeqkuna kasqankurayku. Paykunaqa penqaymanmi churasunkichik. Paykunaqa burlakunankupaqmi churasunkichik.
Neguev lawpi animalkunamantam Isaias kaynata willakurqa: Sasachakuypa kasqan sitiontam, peligrokunapa kasqan sitiontam, orqo leonkunapa kasqan sitiontam, kachukuqllaa pawaq culebrapa kasqan sitiontam asnokunapi qori-qollqenkuta cargachkanku. Camellokunapim kapuqninkuta cargachkanku. Egipto nacionmanmi astachkanku. Mana imapaq valeq nacionmanmi astanku. 7 Astankuqa waspiy hina mana imapaq valeq Egipto nacionmanmi. Astankuqa mana yanapay atiqninku Egipto nacionmanmi. Chayraykum Egipto nacionta suticharqani Rahab sutiwan. Chayraykum suticharqani Mana Ima Ruraq Nacion sutiwan. 8 Kunany tablapi kay rikusqaykita qellqay. Paykunapaqy kaykunata qellqay. Libropi qellqaruptikiy hamuq tiempokunapaq kachun. Wiaypaqy testigo hina kaykunaqa kachun. 9 Kay runakunaqa mana kasukuq runakunam. Kay runakunaqa traicionero miraykunam, Tayta Diospa yachachisqankunata mana uyariy munaqkunam. 10 Diospa qawachisqanta rikuq runakunatam ninku: Amaa Diospa qawachisqanta rikuychikchu, nispa. Diosmanta revelacion rikuq runakunatam ninku: Cheqapmanta revelacion rikusqaykichiktaqa amaa willawaykuchu. Willawaykuqa alabawanankupaq kaqkunallata. Willawaykuqa engao rikusqaykichik kaqkunallata. 11 Amaa chaynata ruraychikchu. Amaa chaynata kawsaychikchu. Amaa Israelpa Chuya Diosninmanta willawaykuchu, nispa. 12 Chayraykum Israelpa Chuya Diosnin kaynata nin: Kay nisqaykunatam qamkuna wischupakunkichik. Runamasikichik akarichisqaykichikpim confiakunkichik. Engaokuna rurasqaykichikpim confiakunkichik. Chaykuna rurasqaykichikpim hapipakunkichik. 13 Chayraykum chay mana allinkuna rurasqaykichik raqrasqa hinaspa tuirunanpaq alto muralla hina kapusunkichik. Chaynaqa chay murallam qonqaymanta tuiykamunqa. Chaynaqa chay murallam chaylla tuiykamunqa.
6
1283
14
ISAIAS30
Allpa puyuta hinam pakipanqa. Pasaypaq pakiparusqa puyu hinam kanqa. Chay kallpi puyumanta puchuqkunaqa manam chullapas valenqachu. Nina sansata hoqarinallankupaqpas manam valenqachu. Pozomanta yakuta wisinallankupaqpas manam valenqachu. Israelpa yupaychasqan Chuya Seor Diosmi nin kaynata:
15
Kutirimuspa hawka kakuspaykichikmi salvasqa kankichik. Hawkalla confiakuq kaspaykichikmi kallpasapa kankichik, nispa niptiypas mana kasukuy munaqkunam karqankichik. 16 Qamkunam nirqankichik: Caballokunapim ayqekusaqku nispa. Ar, chaynatam ayqenkichik. Nirqankichiktaqmi: Alli-allin kallpaq carretakunapim kallpasaqku nispa. Ar, qatisuqnikichikpas kallpayllam qatisunkichik. 17 Waranqa runakunam chulla runa hinalla ayqenqaku chullalla runapa manchachisqan. Llapallaykichikmi ayqenkichik pichqa runakunapa manchachisqan. Ayqenkichikmi asllaa puchunaykichikkama. Puchunkichikmi orqopa puntanpi chullallaa kaspi hina kanaykichikkama. Puchunkichikmi moqopa hawanpi sayarachisqa bandera hina kanaykichikkama. 18 Chaywanpas Tayta Diosqa suyasuchkankichikmi llakipayasunaykichikpaq. Chayraykum payqa rikurimun kuyapayariykusunaykichikpaq. Allinlla arreglaq Diosmi Tayta Diosqa. Mayna kusisqam llapallan paypi suyaqkunaqa!
19Sion Moqopi *yachaqkuna otaq Jerusalen llaqtapi yachaqkuna, manaam haykapi-
Runankunata kuyapayananpaq Tayta Dios prometesqanmanta
pas waqankichikachu. Payqa llakipayarisunkichikpunim. Qaparispa maakuptikichikmi contestasunkichik. 20Seormi kawsanallaykichikpaq mikuchisuchkankichik, kawsanallaykichikpaqtaqmi yakutapas qosuchkankichik. Chaywanpas yachachisuqnikichikkunaqa manaam pakakunqachu, aswanqa kikikichikmi paykunata qawankichik. 21*Alleq lawmanpas otaq *ichoq lawmanpas rispaykichikqa uyarinkichikmi qepaykichikpi: Kaymi an, chayninta puriychik nispa niq palabrakunata. 22Qollqewan hinaspa qoriwan qa rachasqa tay tacha-ma machaykichiktapas millakuypaqtam rurankichik. Chaykunatam wischunkichik millakuypaq qacha latapata hina hinaspataqmi ninkichik:
ISAIAS30
1284
Pasawaychik kaymanta nispa. 23Tayta Diosmi parachimunqa tar pusqaykichik man, allpaykichiktapas ruruchispanmi allinta cosechachisunkichik achkanpi. Hinaptinmi animalnikichikkunatapas chay tiempopi michinqaku hatu-hatun echaderokunapi. 24Llamkaq bueyesnikichikkunapiwan asnoykichikkunam mikunqaku palawan chaynataq horquetawan qarasqa allinnin kawsaykunata. 25Hatun orqokunamantawan alto moqokunamantapas mayukunam paqchamunqa chay hatun wauchinakuy punchawpi torrekuna tuichisqa kaptin. 26Hinaptinmi killapa achkiyninpas kanqa intipa achkiynin hinaraq. Chaynataqmi intipas chulla punchawllapi kancharinqa qanchis kuti mastaraq imaynam qanchis punchawpi hina. Chaynam kanqa Tayta Dios runankunapa nanayninta watasqan punchawpi chaynataq kikinpa heridasqanta hampiptin. Qawariychik, kikin Tayta Diosmi karumanta hamuchkan. Piakuyninmi yanay-yanay qosni puyuraq ruparichkan. Simin huntam piakuynin kachkan. Tukuy ima ruparuq nina hinaraqmi qallunpas kachkan. 28 Samayninpas llimpariq lloqlla hinaraqmi. Kunkankama haypaq lloqlla hinaraqmi. Harnerowan suysuchkaq hinam nacionkunata tuichichkan. Hakimata animalman churachkaq hinam paykunata pantachichkan. 29 Qamkunam ichaqa takikunata takinkichik. Tutapi hatun fiestata rurachkaq hinam takinkichik. Sonqoykichikpim qamkunaqa kusikunkichik. Qenata tocastin kusikuchkaq hinam kusikunkichik. Tayta Diospa Orqonman richkaq hinam kusikunkichik. Israel castapa amparakunan Diosman richkaq hinam kusikunkichik. 30 Admirakuypaq voznintam Tayta Diosqa uyarichinqa. Atiynin hamuqtam payqa qawachinqa. Manchakuypaq piakuyninwanmi ruranqa. Lenguachkaq ninawanmi tukurunqa. Wayra-parawan, loco parawan chaynataq runtu-parawanmi hamunqa. 31 Tayta Diospa vozninmi Asiria nacionta utuparunqa. Tayta Diosmi varanwan paykunata castigarunqa. 32 Tayta Diosqa kaspiwan waqtachkaq hinam citasqaa castigonwan castiganqa. Sapa kutilla varawan castigaptinmi tamborkunapiwan arpakuna waqanqa. Mancharikuypaq guerrawanmi contranpi peleanqa. 33 Puntamantaraqmi Tofet sutiyoq qechwa listollaa kachkan. Puntamantaraqmi Asiria nacionpa reyninpaq listollaa kachkan. Ancho-ancho hinaspa uku-ukum chay sitioqa kachkan. Achkallaa yantawan ratachisqa kunununuq ninam kachkan. Tayta Diospa samayninmi asufreyoq mayu hina chaypi rupachkan.
27
Asiria nacion castigasqa kananmanta
1285 Egipto nacionman hapipakuqkunamanta
ISAIAS31
31
imaynaraq kanqaku Egipto nacionman yaykuspa yanapakuy maskaqkuna! Ay, imaynaraq kanqaku caballokunawan peleaqkunapi hapipakuqkuna! Paykunaqa carretakunapim confiakunku achkallaa kasqankurayku. Paykunaqa silladakunapim hapipakunku llumpay kallpasapa kasqankurayku. Paykunaqa Israelpa Chuya Diosninpiqa manam hapipakunkuchu. Paykunaqa yanapananpaqmi Tayta Diosta mana maskankuchu. 2 Ancha yuyayniyoqmi payqa. Castigota apamuqmi payqa. Rimasqantam cumplinqa payqa. Mana allin ruraqpa castantam castiganqa. Mana allin ruraqkuna yanapaqtam castiganqa. 3 Egipto runakunaqa runakunallam, manam dioskunachu. Caballonkupas aychallam, manam espirituchu. Tayta Diosmi paykunata atiyninwan castiganqa. Yanapaqninpas mitkanqam. Yanapasqanpas waunqam. Llapallankupas paykunaqa tukunqam. Tayta Diosmi niwarqa kaynata: Ovejata hapiruspanmi leon mawrawyan. Ovejata hapiruspanmi malta leon mawrawyan. Michiqkuna huunakuruspa manchachiptinpas manam ayqenchu. Achkallaa michiqkuna kachkaptinpas manam humillakunchu. Chaynam Llapallan Kamachiq Tayta Diospas hamunqa. Chaynapim Sion Moqopi defiendespa peleanqa. Chaynam Tayta Dios chay moqokunapi defiendespa peleanqa. 5 Urpitukunam qesanta cuidan. Altonta pawaspanmi cuidan. Chaynatam Tayta Diospas Jerusalen llaqtata cuidanqa. Llapallan Kamachiq Diosmi chay llaqtata cuidanqa. Cuidaspanmi payqa salvanqa. Defiendespanmi payqa libranqa.
4 6
1Ay,
Israelpa mirayninkuna, kutirikuychik. Ancha qepanchakusqaykichik Diosman kutirikuychik.
ISAIAS31,32
7
1286
Qori-qollqemanta taytacha-mamachakunata wischusqaykichik punchawmi, huchallikuq makikichikwan rurasqaykichikkunata wischusqaykichik punchawmi 8 Asiria nacionniyoq tropakuna guerrapi waunqa. Ichaqa manam runakunapa wauchisqanchu waunqa. Ichaqa manam runakunapa espadanchu wauchinqa. Asiria tropakunatam guerra lluptichinqa. Guerrapi peleaq mozokunatam debalde servichikunqa. 9 oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Amparakunan sitiotam mancharikuymanta saqerunqa. Mancharikuymantam kamachiqninkuna lluptikunqa. Banderanta saqeruspam lluptikunqa. oqa Tayta Dios castiganaypaqmi Sion Moqopi nina kachkan. oqa Tayta Dios castiganaypaqmi Jerusalen llaqtapi horno kachkan.
32
ruraspa gobiernaq reymi kanqa. Allinta arreglaspa gobiernaq kamachikuqkunam kanqa. 2 Sapakamam wayramanta harkachikuna hina kanqa. Paykunam kanqa chaki allpapi mayukuna hina. Paykunam kanqa mana yakuyoq allpapi qaqapa llantuynin hina. 3 awinkum sumaqta kicharayanqa qawanankupaq. Chayllam kanqaku atencionwan uyarinankupaq. 4 Manam loco hinachu imatapas ruranqaku. Aswanqa yachaywan chaynataq entiendeywanmi ruranqaku. Wata qallukunam sumaqtaa rimanqaku. 5 Rumi sonqo runataqa manaam: Reqsisqa allin runam payqa, ninqakuchu. Kullu uya runataqa manaam: Allin runam payqa, ninqakuchu. 6 Rumi sonqo runaqa chayna kayninman hinam riman. Huchakuna rurananpaqmi sonqonpi yuyaymanan. Diospa millakusqankunatam ruran. Tayta Diospa contranpim pantanapaq kaqkunallata riman. Yarqasqakunamanmi mikunanpaq mana qoykunchu. Yakunayasqakunamanmi yakuta mana tomaykachinchu. 7 Kullu uya runapa rurayninqa mana allinkunallam. Payqa tantean mana allinkunallatam. Llullakunawanmi wakchakunata astawan wakchayarachin. Mana piyniyoq runapa allin arreglo maakusqantam
1Allinkunallata
Allinkunallata ruraspa gobiernaq reymanta
1287
8
ISAIAS32
llullakunawan hukmanyarachin. Allin runaqa chayna kayninman hinam tantean. Payqa allin runa kayninman hinam cumplin.
Jerusalen llaqtapi warmikunapa contranpi willakuymanta
Mana imamanta preocupakuq warmikuna, uyariychik qamkunaman nisqayta. Kikillaykichikpi confiakuq warmikuna, uyariychik qamkunaman nisqayta. 10 Yaw warmikuna, confianzallawanam kachkankichik. Ichaqa kaymanta wata masninmanmi katkatatankichik. Manaam uvas pallay kanqaachu. Manaam cosechapas kanqaachu. 11 Mana imamantapas preocupakuq warmikuna, mancharikuychik. Kikillaykichikpi confiakuq warmikuna, mancharikuychik. Kikillaykichikpi confiakuq warmikuna, katkatataychik. Chay pachaykichikta llustikuychik hinaspa luto pachawan churakuychik. 12 Qasqoykichikta takakuspa qapariychik. Sumaqllaa chakrakuna manaa imayoq kasqanraykuy qapariychik. Sumaqllaa uvas huerta manaa cosechayoq kasqanraykuy qaparkachaychik. 13 Runaykunapa allpanpim wianqa. Kichkakunawan cardokunam wianqa. Chayraykuy qamkunaqa qapariychik. Kusikuypa kanan wasikunamantay qapariychik. Kusikuypa kanan llaqtamantay qapariychik. 14 Palaciopas chunnichisqam kanqa. Llaqtapi achkallaa runakunam saqesqa kanqa. Mana yaykuy atina llaqtam wiaypaq tuichisqa kanqa. Llaqta qawana torrekunam wiaypaq tuichisqa kanqa. Chaypim monte asnokunaa kusisqa kakunqaku. Chaypim ganadokunaa michisqa kanqaku.
9 15
Chaynaqa kanqa oqanchikman altomanta Espiritu hamunankamam. Chaynaqa kanqa kaqllamanta oqanchikman Espiritu hamunankamam. Hinaptinmi chunniq allpa tukuy imapa qespinan allpaman tikrakunqa. Hinaptinmi tukuy imapa qespinan allpa montemana rikchakunqa.
ISAIAS32,33
16
1288
Chay chunniq allpapim ima asuntotapas allinta arreglanqaku. Chay tukuy imapa qespinan allpapim allinkunata ruranqaku. 17 Allinkuna rurasqankuwanmi hawkalla kanqaku. Allinkunata ruraspankum samakunqaku. Wia-wiaypaqmi Diosllapi confiakunqaku. 18 Runaykunaqa hawka sitiokunapim *yachakunqaku. Runaykunaqa seguro wasikunapim yachakunqaku. Mana pipapas manchachisqanmi samana sitiokunapi yachanqaku. 19 Montepi sachakunata runtu para tukuruptinpas chaynataq llaqtata pampata hinaa ruraruptinpas 20 qamkunaqa ancha kusisqam kawsakunkichik. Achkallaa yakuyoq chakrakunapim tarpunkichik. Bueyesnikichiktam achka pastoyoq echaderokunaman kachaykunkichik. Asnoykichiktapas achka pastoyoq echaderokunamanmi kachaykunkichik.
33
imaynaraq kankichik, purmachiq kachkaspa mana purmachisqakuna! Ay, imaynaraq kankichik, traicionaq kachkaspa mana traicionasqakuna! Purmarachispallaykichikmi purmachisqa kankichik. Traicionaruspallaykichikmi traicionasqa kankichik. 2 Dios Taytally, llakipayariykullawaykuy qamllapi suyasqaykurayku. Qamy sapa tempranon kallpanchawayku. Qamy llakikuy tiempokunapi salvaykuwayku. 3 Qayakuynikita uyariykuspankum runakuna ayqekunku. Qam hatariykuptikim nacionkuna cheqerunku. 4 Yaw nacionkuna, aqarwaypa qechusqanta hinam qechusunkichik. Qori-qollqekichikta qechusunaykichikpaqmi nacionkuna aqarway hina pawaykamusunkichik. 5 Tayta Diosmi hatunchasqa kachkan. Payqa alto-altopim *yachachkan. Sion Moqopi llaqtatam allin arreglaykunawan huntachinqa. Sion Moqopi llaqtatam allinkuna ruraywan huntachinqa. 6 Paymi tiempoykipi confianzata qosunki. Paypim qori-qollqe tesoro hina kachkan salvacionniki. Paypim qori-qollqe hina kachkan yuyaysapa kanaykipaq. Paypim qori-qollqe hina kachkan yachanaykipaq. Tayta Diostam respetanayki chay qori-qollqeta chaskinaykipaq.
1Ay,
Tayta Diosllapi suyanamanta
1289
ISAIAS33
Callekunapi mana manchakuq soldadokunapa qaparkachasqantay uyariychik. Hawkayachinanpaq kachamusqakunapa ancha waqasqantay uyariychik. 8 Chunnichkanmi hatun ankuna. Chaynintaqa purinachu runakuna. Contratotam yanqacharunku. Testigokunatam qepanchakurunku. Manaa pitapas respetaqmi rikurirunku. 9 Eqoyasqa runa hinam allpa llakisqa kachkan. Libano Orqopi sachakunam ismuspan penqaypi hina kachkan. Saron Qechwam kunanqa chunnichisqaa kachkan. Basan lawpi sachakunam manaa rapiyoq kachkan. Carmelo Orqopi plantakunam manaa rapiyoq kachkan.
7
Tayta Diosmi nin: Kunanmi oqa hatarisaq. Kunanmi oqa hatunchasqa kasaq. Kunanmi oqa alabasqa kasaq. 11 Qamkunapa tanteasqaykichikqa qopa hinallam. Qamkunapa rurasqaykichikqa paja hinallam. Samaynikichikqa tukurusuqnikichik nina hinallam. 12 Runakunam isku hina kanankama uchpayarunqa. Kuchumusqa kichkakuna hinam ruparunqa. 13 Karupi kaqkuna, uyariychik imam rurasqaymanta. Hichpapi kaqkuna, qamkunapas yachaychik kallpasapa kasqaymanta. 14 Sion Moqopi huchasapakunam mancharikunku. Dios mana adoraqkunam pasaypaqta katkatatanku. Paykunam ninku: Mayqanninchiqtaq yachachwan rupakuq nina ukupi? nispa. Mayqanninchiktaq yachachwan wia-wiaypaq rupakuq nina ukupi? nispa.
10 15
Allinkunata ruraspa cheqap rimaqmi, engaowan qollqe ganayta mana munaqmi, yanqamanta regalo mana chaskiy munaqmi, runa wauchiqkunapa consejasqanta mana uyariqmi, mana allinkunata mana qaway munaqmi 16 alto-altokunapi *yachanqa. Amparakuna altokunapi pakakunqa. Mikunanmi mana faltanqachu. Yaku tomananmi mana pisinqachu.
17
awinkunam reypa sumaqllaa kasqanta qawanqa. Nacionninpa tukuy hinastinman mirasqantam qawanqa.
ISAIAS33,34
18
1290
Mancharikuypi kawsasqaykita yuyarispam ninki: Maypitaq kachkan contribucion qollqe yupaqqa? Maypitaq kachkan contribucion qollqe pesaqqa? Maypitaq kachkan torrekuna yupaq runaqa? nispa. 19 Mana llakipayakuq runakunataqa manaam rikunkichu. Rimasqankupas mana entiendena chay runakunataqa manaam rikunkichu. Chay wata qallu hina runakunataqa manaam rikunkichu. 20 Sion Moqopi llaqtatay qawariy. Hatun fiestakuna rurananchik llaqtatay qawariy. Jerusalen llaqtatam qawanki. Hawka samarina llaqtatam qawarinki. Mana suchuchina karpa hinam kanqa. Estacankunapas mana chutasqa hinam kanqa. Waskankunapas mana tipisqa karpa hinam kanqa. 21 Chaypim atiyniyoq Tayta Dios oqanchikpaq kanqa. Mayukunapa kanan sitio hinam kanqa. Llimparistin kallpaq ancho mayu hinam kanqa. Kaspimanta qachinayoq buquekunaqa manam yaykunqachu. Hatu-hatun buquekunapas manam yaykunqachu. 22 Juezninchikqa Tayta Diosmi. Decretokuna qowaqninchikqa Tayta Diosmi. Reyninchikqa Tayta Diosmi. Salvaqninchikpas Tayta Diosmi. 23 Yaw enemigoyku, chay buquekichikkunapa waskankunaqa manaam hapinqachu. Buquekichikpa hatun kaspintaqa manaam takyachinqachu. Wayrapa pukunan telatapas manaam chutanqaachu. Nana-nanaq qori-qollqekichikta qechuspam rakinakunqaku. Wistu runakunapas qechususqaykichikkunata rakinakuspam apanqaku. 24 Sion Moqo llaqtapi *yachaqkuna, manaam mayqannikichikpas ninkichikachu: Onqochkanim nispaqa. Chaypi yachaqkunapa mana allin rurasqankutaqa. Tayta Diosmi pampachanqa.
34
uyarinaykichikpaqy asuykuychik. Runakuna, qamkunapas chaynataqy uyariychik. Kay pachapas chaypi kaqkunapiwany uyarichunku. Kay pachapi runakunapas chaypi wiaqkunapiwany uyarichunku. 2 Nacionkunapaqmi Tayta Dios piasqa kachkan. Chay nacionkunapa tropankunapaqmi payqa rabiakuchkan.
1Nacionkuna,
Nacionkunata Tayta Dios castigananmanta
1291
ISAIAS34
Chinkachisqa kanankupaqmi payqa sentenciarun. Wauchisqa kanankupaqmi payqa entregarun. 3 Paykunamanta wauqkunam pampapi wischurayanqa. Paykunamanta ayakunam pasaypaqta asnarinqa. Orqokunapim yawarninkuwan nuyunqa. 4 Cielokunapi llapallan lucerokunam wichirirunqa. Cielokunapas papel wankusqa hinam rollokurunqa. Cielokunapi llapallan lucerokunam wichiramunqa. Uvaspa rapin wichichkaq hinam wichiramunqa. Higos sachapa rapin wichichkaq hinam wichiramunqa. 5 Tayta Diosmi nin: Cielokunapim espaday sinka runa hina rikurirunqa. Edom nacionpa hawanmanmi wichiykamunqa. Chinkachisqa kananpaqmi oqapaq rakisqa kanqa. 6 Tayta Diospa espadanmi yawarwan chapukunqa. Paypa espadanmi wirakunawan chapukunqa. Chapukunqaqa malta carnerokunata Tayta Diospaq nakaptinku yawarninwan chapukuchkaq hinam. Chapukunqaqa cabrakunata Tayta Diospaq nakaptinku yawarninwan chapukuchkaq hinam. Chapukunqaqa carnerokunata Tayta Diospaq nakaptinku rurunninpi wirakunawan chapukuchkaq hinam. Tayta Diospaq animalta wauchipusqankuta hinam paypas runakunata wauchinqa Bozra llaqtapi. Paypaq achka animalkunata wauchisqankuta hinam paypas runakunata wauchinqa Edom nacionpi. 7 Monte torokunam paykunawan wauspa wichinqaku. Malta torokunawan poqosqa torokunam wauspa wichinqaku. Allpankum sinka runa chapukuruq hina yawarwan chapukunqa. Polvonkum wirawan chapukunqa. 8 Tayta Diospa vengakunan punchawmi kanqa. Sion Moqopi llaqtapa asunton arreglana watam kanqa. 9 Edom nacionpa mayunkunam tikrakunqa breaman. Polvokunam tikrakunqa azufreman. Allpankunam tikrakunqa rupachkaq breaman. 10 Mana wauspam tuta punchaw rupanqa. Wia-wiaypaqmi qosnin wicharinqa. Wia-wiaypaqmi purmachisqa kanqa. Manaa chayninta pipas purinankamam chunninqa. 11 Chuseqwan erizo animalkunam chaypi dueochakurunqaku. Tukuwan cuervo animalkunam chaypi *yachanqaku. Tayta Diosmi cordelta chutachkaq hina Edom nacionta purmachinqa. Tayta Diosmi plomada churachkaq hina Edom nacionta chunnichinqa.
ISAIAS34,35
12
1292
Manaam kanqachu reqsisqa runakunapa gobiernonqa. Manaam kanqachu chay nacionpa kamachiqninkuna. 13 Palacionkunapim wianqa kichkakunaa. Mana yaykuy atina llaqtakunapim wianqa itanakunaa. Mana yaykuy atina llaqtakunapim wianqa cardokunaa. Atoqkunaam chaypiqa *yachanqa. Avestruz animalkunaam chaypiqa yachanqa. 14 Purun animalkunam hiena animalkunawan chaypi tupanqa. Monte cabrakunam chaypi qaparkachaspa qayanakunqa. Tuta puriq animalkunam chaypi samakunqa. Samanankupaqm sitiota chaypi tarinqa. 15 Vibora sutiyoq culebram chaypi qesachakuspa oqllanqa. Chaykunata lloqsichispam llantuypi waqaychanqa. China wamankunam chaypi orqonkunawan huunakunqa. 16 Tayta Diospa librontay qawaychik. Paypa libronpiy leeychik. Manam kay animalkunamantaqa hukllanpas faltanqachu. Manam kay animalkunamantaqa chinanpas-orqonpas faltanqachu. Tayta Diosmi oqantakama kamachirqa chaynata. Espiritunwanmi kikin huunachinqa chaykunata. 17 Sapa animalpaqmi tupaqnin sitiota sealarqa. Kikinpunim allpankuta chaykunaman partirqa. Wiaypaqmi chaypi dueochakunqaku. Wiaypaqmi chaypi *yachanqaku. sitiom kusikunqa. Chaki allpam anchata kusikunqa. Purun waytakuna hinam waytanqa. 2 Waytaruspam anchata kusikunqa. Kusikuymantam qaparinqa. Libano Montepa sumaqllaa kayninta hinam chaypi rikurichinqa. Carmelo Orqopa sumaqllaa kayninta hinam chaypi rikurichinqa. Saron Qechwapa sumaqllaa kayninta hinam chaypi rikurichinqa. Tayta Diospa atiyniyoq kaynintam paykuna rikunqa. 3 Utisqa makiyoqkunatay kallpanchaychik. Katkatataq moqoyoqkunatay kallpanchaychik. 4 Mancharisqa sonqoyoqkunatay niychik: Valorchakuspa, ama manchakuychikchu, nispa. Diosnikichikmi kayman hamuchkan
1Chunniq
35
Sion Moqopi llaqtaman kutimuqkunamanta
1293
ISAIAS35,36
qamkunamanta vengakunanpaq, nispa. Diosnikichikmi hamuchkan merecesqankuman hina pagananpaq, nispa. Diosnikichikmi hamuchkan qamkunata salvasunaykichikpaq, nispa. 5 Hinaptinqa awsakunam qawarikunqa. Hinaptinqa mana uyariqkunam uyarikunqa. 6 Wistukunam luwichu hinaraq pawaykachanqaku. Upakunam sumaqllataa qaparinqaku. Chunniqpim yakukuna toqyanqa. Chaki allpakunapim mayukuna kallpanqa. 7 Chay chaki allpapim qochakuna kanqa. Chay chaki allpapim pukyukuna kanqa. Atoqkunapa puunankunapim pastokunaa wianqa. Soqoskunapiwan tuturakunam chaypi wianqa. 8 Hatun an chaypi kaptinmi sutichanqaku. Diospaq Sapaqchasqa anwanmi sutinchanqaku. Manam chayninta purinqachu Diospa mana chaskinanpaq hina kaqkunaqa. Diospa munasqanman hina kawsaqkunallapaqmi kanqa chay anqa. Sonso runakunaqa manam purinqachu chaynintaqa. 9 Chaypiqa manam kanqachu leonkunapas. Manam purinqachu kachukuq purun animalpas. Chay annintaqa hamunqaku librasqakunallam. 10 Tayta Diospa librasqankunallam chay annintaqa kutimunqaku. Sion Orqopi llaqtamanmi yaykunqaku. Kusikuy qapariyllawanam yaykunqaku.
36
Ezequias chunka tawayoq watamana gobiernachkaptinmi Asiria nacionpa rey nin Senaquerib Juda nacionpi llapa murallasqa llaqtakunapa contranpi hamururqa hinaspam vencerurqa. 2Chay mantam Asiria nacionpa rey ninqa Laquis llaqtamanta Jerusalen llaqtaman peleanankupaq kamachikuq runata achkallaa tropayoqta rey Ezequiaswan tupanankupaq. Hinaptinmi sayarurqaku hanay law estanqueman hamuq yarqapa hichpanpi. Chay estanqueqa kachkan Taqsaq Runapa Chakran sutiyoq sitioman riq anpa hichpanpim. 3Hinaptin mi payku na man lloqsimurqa ku Hilciaspa chu rin reypa mayordomon Eliaquim, secretario Sebna chaynataq Asaf pa churin Joa, Joaqa karqa reypa rurasqankunamanta qellqaqmi. 4Paykunatam Rey Ezequiasman nimunankupaq Asiria nacionpa tropankuna, kamachikuq nirqa: Asiria nacionpa ancha reqsisqa reyninmi nin: Imaman hapipakuspaykitaq qamqa confiakuchkanki? 5Qanmi nichkanki: oqapaqa kachkanmi consejaqniykunapas chaynataq guerrapaq valeroso soldadoykunapas nispa, ichaqa yanqam chayqa. Piman
1Rey
Juda nacionpa contranpi Rey Senaquerib hamusqanmanta (2 R 18:13-37. 2 Cr 32:1-19)
ISAIAS36
1294
confiakuspaykitaq contraypiqa hoqarikurunki? 6Pakisqa soqos tawna hina Egipto nacionpichum confiakuchkanki? Chay soqos tawnaqa tawnapakuqninpa makintapas pakipakuruspanmi uchkurun. Chay pakipasqa soqos hinallam Egipto nacionpa reynin Faraonqa paypi confiakuqninkunapaqqa. 7Ichapas qamkunaqa niwankichikman: oqaykuqa yupaychasqayku Tayta Diospim confiakuniku nispa. Manachum moqokunapi chay Diospa capillankunataqa chaynataq altarninkunataqa lliwta Ezequias chinkarachirqa? Payqa Juda nacionpi chaynataq Jerusalen llaqtapi kaqkunatam nichkan: Kay Jerusalen llaqtapi kaq altarpa awpaqllanpiam adorankichik nispa. 8Kunany Asiria nacion reyniywan apuestay hinaptinqa oqapas qosqaykim iskay waranqa caballokunata, qosqaykiqa partekimanta sillakuqkunata qoptikim. 9Egipto nacionpa carretankunapia hinaspa sillada tropankunapia confiakuspapas imaynataq atiwaq reyniypa serviqnin capitanninkunamanta eqoneq kaqllawanpas peleayta? 10Kay llaqtata tuichiq kunan hamunaypaqqa manachum Tayta Dios kamachimuwarqa: Chay nacionman rispayki tuichimuy nispa? 11Hinaptin mi Hilciaspa chu rin Eliaquim ataq Sebnapiwan hinaspa Joapiwan chay kamachiqta nirqaku: Ruegakuykikum, muralla hawanpi runakuna uyarichkaptinqa amay rimapayawaykuchu Juda nacionniyoq runakunapa rimayninpiqa, Aram nacionniyoq runakunapa rimayninpiy rimapayawaykuqa, kay serviqnikikunaqa entiendesaqkum nispa. 12Chay ka machikuqmi payku nata nirqa: Rey niyqa manam kachamuwarqa rey nillaykichik man nitaq qamkunallaman willanay paqchu, kachamuwarqaqa muralla hawanpi kaq runakunapaqwanmi, paykunapas uyarinankupunim, paykunaqa qamkunawan kuskam hatun ispay ninkuta mikunqaku chaynataqmi yaku ispayninkutapas tomanqaku nispa. 13Chay nata niruspan mi chay ka machikuq ru naqa sayaykuspan Juda nacion runakunapa rimayninpi qaparispan nirqa: Asiria nacion ancha reqsisqa reyninpa kayna nisqantay uyariychik: 14Rey Ezequiaswanqa amay engaachikuychikchu, manam oqamantaqa librasunkichikmanchu. 15Tayta Diospi confiakunaykichikpaqmi Ezequiasqa nisunkichikman: Cheqaptapunipas Tayta Diosqa librawasunchikmi, manam kay llaqtaqa Asiria nacionpa reyninmanqa qosqachu kanqa nispa. 16Ezequiaspa chayna nisqantaqa amay kasuychikchu. Asiria nacionpa reyninmi kaynata nin: oqawan contratota ruraspay oqamana humillakuychik. Chaynata ruraspaqa sapakamam uvas huertaykichikpi kaqkunatawan higos huertaykichikpi kaqkunata mikunkichik, sapakamataqmi pozoykichikpi yakutapas tomankichik. 17Kikiypuni hamuspaymi pusasqaykichik kay *yachasqaykichik allpaman hina kawsaypapas, vinopapas kasqan allpaman, mikuypapas, uvas huertapapas kasqan allpaman. 18Ezequiastaqa amay kasuychikchu, payqa llullakususpaykichikmi nisuchkankichik: Tayta Diosmi librawasunchik nispa. Wakin nacionkunapa diosninkupas mayqanllanpas yaqachum nacionnin librayta atirqa Asiria nacionpa reyninmanta? 19Maypim kachkan Hamat llaqtapa diosninpas, Arfad llaqtapa diosninpas, Sefarvaim llaqtapa diosninpas? Chay dioskunaqa Samaria llaqta librayta atirqakuchu oqamanta? 20Chay nacionkunapa llapallan diosninkunamantaqa mayqannintaq oqamanta nacionnin librayta atirqa? Chaynaqa amay piensaychikchu Tayta Diospas Jerusalen llaqtata oqamanta libranantaqa? nispa. 21Uya riqnin ru na ku na ataqmi upa lla lla kaspan ku mana imatapas nirqa kuchu. Reymi kamachirqa paykunata: Amam imatapas rimarinkichikchu nispa.
1295
ISAIAS36,37
22Hinaptin mi Hilciaspa chu rin mayordomo Eliaquim ataq Sebna sutiyoq secretariopiwan hinaspa Asaf pa churin Joapiwan pachankuta llikiparqaku hinaspam Rey Ezequiasman kutirispanku chay kamachikuqpa rimasqankunata willarqaku. Chay Joa sutiyoq runaqa karqa reypa rurasqankunamanta qellqaqmi.
37
Ezequias chayta uyariruspanmi pachanta llikiparurqa hinaspam lutu pachawan churakuruspan temploman yaykurqa. 2Chaymantam kacharqa luto pachawan pachasqata mayordomo Eliaquimta, secretario Sebnata hinaspa yuyaq sacerdotekunata. Paykunatam kacharqa Diosmanta willakuq Isaiasman, Isaiasqa karqa Amozpa churinmi. 3Paymanmi Rey Ezequiaspa nisqanta kaynata nirqaku: Llakisqa, qaqchasqa, insultasqa kasqanchik punchawmi kunan punchawqa. Wachakunanpaq kachkaspan manaa kallpayoq warmi hinam kachkanchik. 4Icharaqpas yupaychasqanchik Tayta Dios uyarinman chay kamachikuqpa rimasqankunata. Paytam Asiria nacionpa reynin kachamurqa kawsaq Diosta insultananpaq, allinch kanman chay uyarisqanmanta yupaychasqanchik Tayta Dios paytapas qaqchaptinqa. Chaynaqa Diostay maakuy wakin puchuqkunapa favorninpi nispa. 5Rey Ezequiaspa serviqninkunam Isaiaspata pasarqaku. 6Isaiasmi paykunata nirqa: Rey nikichiktam Tayta Diospa nisqanta kaynata nimunkichik: Asiria nacion reypa ser viqninkunapa insultawasqantaqa amay manchakuychu. 7Kunanmi Asiria nacionpa rey ninta noticiawan umacharusaq hinaptinmi nacionninman kutinqa. Chaypiam huk kaqninpa wauchisqan kanqa nispa. 8Chay tropa ku na ka machikuqmi uya rirurqa Asiria nacionpa rey ninqa Laquis llaqtamanta asurikusqanta. Kutirispanmi reyta tarirurqa Libna llaqtapa contranpi peleachkaqta. 9Rey Senaqueribpa contranpi peleananpaq Cus nacionpa rey nin Tirhaca hamusqanta yacharuspanmi chay Rey Senaquerib kaqllamanta comisionta kacharqa. 10Juda nacionpa rey nin Ezequiasman kay nata ninankupaq: Qampa confiakusqayki Diosnikis nisunki: Asiria nacionpa reyninmanqa manam Jerusalen llaqtaqa qosqachu kanqa nispa. Chay nisusqaykiwanqa amay engaachikuychu. 11Qamqa uyarirqankim Asiria nacion reykunapa llapallan nacionkuna tuichisqantaqa Chaychus qamataq librakuwaq? 12Abueloykunapa tuichisqan Gozan llaqtataqa, Haran llaqtataqa, Resefta llaqtataqa chaynataq Telasar llaqtapi *yachaq Eden castan runakunataqa yaqachum diosninku librarqa? 13Maypitaq kachkan Hamat llaqtapa reyninqa, Arfad llaqtapa reyninqa, Sefarvaim llaqtapa reyninqa, Hena llaqtapa reyninqa chaynataq Iva llaqtapa reyninqa? nispa. 14Comision manta Rey Ezequias car tata chaskiruspan mi leeruspan Tayta Diospa templonman apaykurqa hinaspanmi Diospa qayllanpi kicharayachkaqta churaykurqa. 15Tayta Diospa qayllanpi maakuspanmi nirqa: 16Querubin sutiyoq angelkunapa chawpinpi *yachaq Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Dios, kay pachapi llapallan nacionkunapi munaychakuq Diosqa qamllam kanki. Qanmi rurarqanki cielotapas hinaspa kay pachatapas. 17Dios Taytally, atiendeykullawaspaykiy uyariykullaway, awillaykikunata kichaykuspay qawariykuy kay asuntota, uyariykuytaqy qam Kawsaq Dios insultaq Rey Senaqueribpa rimasqankunatapas. 18Dios Taytally, cheqaptapunipas Asiria nacion reykunaqa llapallan nacionkunatam allpantinta purmachirqa. 19Taytachankutapas ninamanmi
1Rey
Rey Senaqueribmanta Juda nacion librasqa kasqanmanta (2 R 19:1-37. 2 Cr 32:20-23)
ISAIAS37
1296
wischuykurqaku chaykunaqa mana cheqap kasqankurayku, kullumanta otaq rumimanta runakunapa rurasqan kasqanraykum chaykunataqa chinkarachirqaku. 20Yupaychasqayku Dios Taytally, qamllatam ruegakullayki, qamlla Dios kasqaykita kay pachapi llapallan nacionkuna yachanankupaqy Rey Senaqueribmanta salvaykullawayku nispa. 21Hinaptin mi Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa nisqanta Amozpa chu rin Isaiasqa Rey Ezequiasman kay nata nichimurqa: Asiria nacionpa reynin Senaqueribmanta maakuwasqaykitaqa uyariykuykim. 22Chay mi Asiria nacion reypa contranpi oqa Tayta Dios kay nata nini: Yaw Rey Senaquerib, Sion llaqtaqa doncella hinam qamta despreciaspa burlakuchkan. Jerusalen llaqtaqa qepaykipim umanta aywichkan. 23 Pitataq insultarqanki? Pitataq akarqanki? Pipa contranpitaq qaparirqanki? Pitataq hatunchakuspa qawarqanki? Israel nacion Chuya Diospa contranpim chaykunataqa rurarqanki! 24 Jefekuna kachasqaykiwanmi Seorta insultarqanki hinaspataqmi nirqanki: Nana-nanaq carretaykunawanmi orqopa puntanman qespirqani. Mana yaykuy atina Libano Orqomanmi chayarqani. Mana yaykuy atina qatakunamanmi rirqani. Hatun cedro sachakunatam kuchurqani. Sumaq cipres sachakunatam kuchurqani. Karu-karu sitiokunamanmi chayarqani. Huerta hina montekunamanmi hayparqani. 25 Huklaw nacionpiraq pozokunatapas toqospaymi yakunta upyarqani nispa. Saruspaymi Egipto nacion yarqakunatapas chakichirqani nispa. 26 Manachum haykapipas uyarirqanki awpaqmantaraq oqa Tayta Diospa rurasqayta? wiaymantaraq oqapa tanteasqayta? Kunanqa ruraruniamiki. Chaymi murallasqa llaqtakunata tuichichkanki. Montorayaq rumikunata hinallaam rurachkanki. 27 Chaypi *yachaq runakunaqa pisi kallpayoqllaam rikurirunku. Hukmanyasqallaam karunku. Penqachisqallaam karunku. Campopi qorakuna hinallaam karunku.
1297
ISAIAS37
Chakrapi yakukuna hinallaam karunku. Wasi hawanpi wiaq qewakuna hinam karunku. Chay qewakunam manaraq poqochkaspa chakirunku. Chaynam paykunapas chinkarunku. 28 Yachanim tukuy ima rurasqaykitapas chaynataq mayman risqaykitapas chaynataq contraypi piakusqaykitapas. 29 Uyarinim oqapa contraypi piakusqaykita. Uyarinim orgulloso kaynikiwan rimasqaykita, chayraykum anzueloyta senqaykiman churasaq, chayraykum bridaytapas simikiman churasaq. Kutichisqaykim hamusqayki anninta nispa.
30
Isaiasmi Rey Ezequiasman nirqa:
Kaymi qampaq seal kanqa, kunan watam chakrapi kikinmanta wiaqta mikunkichik. Hamuq watapiataqmi mana yapusqa allpamanta wiaqta mikunkichik. Kimsa kaq watapiataqmi tarpuspa cosechankichik. Uvastapas plantaspam rurunta mikunkichik. 31 Juda castamanta puchuqkunam tarpusqa muhu hina kanqaku. Sapichakuspankum allin planta hina rurunqaku. 32 Puchuqkunam Jerusalen llaqtamanta miranqaku. Lluptiqkunapas Sion Moqomantam miranqaku. Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi chaynata ruranqa. Anchata kuyaspanmi chaynata ruranqa. Chaynaqa Asiria nacion reymantam Tayta Dios nin: Kay llaqtamanqa manam yaykumunqachu. Flechankunataqa manam flechanqachu. Harkachikunan armantapas manam hapinqachu. Allpatapas murallapa qepanmanqa manam montochinqachu. 34 Hamusqan annillantam kutikunqa. Manam yaykumunqachu kay llaqtamanqa. oqa Tayta Diosmi nini chaynataqa. 35 oqam kay llaqtata amparaspay salvasaq. Kikiyraykum chaynataqa rurasaq. Serviqniy Davidraykum chaynataqa rurasaq nispa.
33
Diospa angelnin lloqsiramuspanmi Asiria soldadokunapa campamentonpi waurachirqa pachak pusaq chunkan pichqayoq waranqa runakunata. Achikyaruptinataqmi wausqaa llapallanku kachkasqaku. 37Hinaptinmi Asiria
36Tayta
ISAIAS37,38
1298
nacionpa rey nin Senaquerib puchuq tropankunawan Ninive llaqtaman kutikuspan chaypi *yacharqa. 38Huk punchawmi chay pia kachkaspan Nisroc taytachanta templopi adorachkarqa hinaptinmi churin Adramelecwan churin Sarezer espadawan payta waurachirqaku hinaspam Ararat lawman lluptikurqaku. Rey Senaqueribpa rantinpim Esarhadon sutiyoq churia gobiernarqa.
38
punchawkunapim Rey Ezequias onqorurqa wauy patanpia kanankama. Amozpa churin Diosmanta willakuq Isaias watukuqnin rispanmi payta nirqa: Yaw Ezequias, Tayta Diosmi nisunki: Qamqa waukunkiam, chaynaqa imaykikunatapas allichakuy ay nispa. 2Chaymi Ezequiasqa perqa lawman uyanta muyurirachispa Tayta Diosta maakurqa: 3Dios Tay ta lly, ruega kuykim, qayllaykipi cheqap sonqowan kawsasqay ta hinaspa qampa munasqaykiman hina rurasqaytapas yuyarinaykipaq nispa. Chaynata niruspanmi Ezequiasqa llumpayllataa waqarqa. 4Tayta Diosmi Isaiasta rimapayaspan nirqa: 5Ezequiasman kutirispay nimuy kaynata: Abueloyki Davidpa yupaychasqan Tayta Diosmi nin: Uyariykuykim maakuwasqaykita, rikurqaykitaqmi waqasqaykitapas, kawsachisqaykim chunka pichqayoq watataraq, 6qamtapas hinaspa kay Jerusalen llaqtatapas Asiria nacionpa reyninmantam librasaq. Kay llaqtataqa kikiypunim waqaychasaq nispa. 7Tayta Dios rimasqanta rurananpaqmi kay sealta pay qosunki: 8Intipa llantuynintam qepaman kutichinqa chunka gradasta Acazpa gradasninpi nispa. Chaynapim intipa llantuyninqa kutirurqa chunka gradasta 9Juda nacionpi Rey Ezequiasmi kaynata qellqarqa onqosqanmanta sanoyaruspan: oqam nirqani: Chawpi vidaypim waukusaq. Wauqkunapa kasqanmanmi chayarusaq. Puchuqraq wataykunamanqa hukachu haypasaq. 11 oqam nirqani: Tayta Diostaqa manaam rikusaqachu. Manaachiki kay pachapi Tayta Diostaqa rikusaqachu. Pasaruqlla kay pachapi *yachaq runakunataqa manaachiki rikusaqachu. 12 Yachanay karpatam paskarunki, Dios Taytally. Chay wasiytam qechuruwanki, Dios Taytally. Michiqpa karpanta hinam qechuruwanki, Dios Taytally. Awaqpa awasqan telata hinam wankuruni vidallayta. Telarmanta kuchuruchkaq hinam tipiruwan vidallayta. Tutaykuqmanta achikyaqkamallam tukurunki vidallayta. 13 Achikyaqkamam suyarqayki qamta. Aswanqa leon hinam pakipakurunki tulluykunata. Tutaykuymanta achikyaqkamallam tukurunki vidayta. 14 Wayanakuywan chiwaku hinaraqmi waqani. Paloma hinaraqmi enqeni.
10
1Chay
Rey Ezequiaspa onqosqanmanta (2 R 20:1-11. 2 Cr 32:24-26)
1299
ISAIAS38,39
awiykunam lliw pisiparun. Cielokuna qawasqaywanmi lliw pisiparun. Sasachakuypim kachkani, Seorlly. Yanapaykullaway, Seorlly. 15 Imatataqsi atiyman rimayta? Kikikimanta rimapayawaspaykim rurarqanki kayta. Sonqoypi llakisqam kawsasaq. Kawsanaykamam humillasqalla kawsasaq. 16 Seorlly, tukuy chaykunawanmi runakuna kawsanqa. oqapa espirituypas chaykunawanmi kawsanqa. Qanmi oqata sanoyachiwarqanki. Qamtaqmi kaqllamanta kawsachiwanki. 17 Chaynaqa kay llakikuyniymi tikrakururqa. Hawkaa kanaypaqmi chaynaman tikrakururqa. Qamqa kuyawaspaykim wauchiqniy pozomanta harkaykuwarqanki. Tukuy huchaykunatam qepanchaykunki. 18 Sepulturapi kaqkunaqa manaam graciasta qosunkichu. Wauqkunaqa manaam alabasunkichu. Wausqakunapa kasqanman uraykuqkunaqa manaam suyanmankuchu. 19 oqapas kunanmi alabamuyki qamllaman. Kawsaqkunallam qamtaqa alabasunkiman. Confianapaq kaynikimantam yachachinku churinkuman. 20 Qam Tayta Diosmi kaypi kachkanki salvawanaykipaq. Chaynaqa takikunatam arpawan tocasaqku qampaq. Sapa punchawmi temploykipi tocasaqku qam Tayta Diospaq. niruptinmi Isaias kamachirqa: Llapisqa higosta apamuychik nispa. Aparamuptinkum Ezequiaspa chupunman laqarurqaku hinaptinmi chay wan sanoyarurqa. 22Rey Ezequiasmi tapurqa: Ima sealtaq kanqa Tayta Diospa templonman rinay paqqa? nispa.
21Chay nata
39
Babilonia nacionmanta hamuqkunata Rey Ezequias chaskisqanmanta (2 R 20:12-19. 2 Cr 32:27-31)
churin apachimurqa Rey Ezequiasman cartakunatawan regalota. Chaykunataqa apachimurqa onqorusqanmanta sanoyarisqanta yachaspanmi. 2Ezequias chaykunawan kusirikuspanmi paykunaman qawachirqa palacionpi llapa imanta: qori-qollqeta, especeriakunata, miski asnaq aceiteta, armakuna waqaychananta, qawachirqataqmi wasinpi tukuy imakuna waqaychasqantapas. Mana imatapas pakaykuspanmi paykunaman qawachirqa palacionpi kaqkunata chaynataq gobiernasqan nacionpi tukuy kapuqninkunatapas. 3Hinaptinmi Diosmanta willakuq Isaias Rey Ezequiasman hamuspan tapurqa: Chay runakunaqa imaninkutaq? Maylaw mantataqsi hamunku? nispa. Chaymi Rey Ezequiasataq nirqa: Paykunaqa hamurqaku karu-karu Babilonia nacionmantaraqmi nispa. 4Nirqataqmi Isaias:
1Chay tiempopim Babilonia nacionpa reynin Merodac-baladan otaq Baladanpa
ISAIAS39,40
1300
Imakunatataq palacioykipiqa rikurqaku? nispa. Hinaptinmi Ezequiasataq nirqa: Palacioy pim tukuy imayta qawarqaku, waqaychana wasipi imaykunatapas mana pakaspay mi paykunaman qawachirqani nispa. 5Chay mi Isaias nirqa Rey Ezequiasta: Uyariy Llapallan Kamachiq Tayta Diospa nisqanta: 6Hamuchkanmi tiempo palacioykipi llapa imaykikunatawan abueloykikunapa kunankama tukuy huusqanta mana puchuykuspa Babilonia nacionman apanankupaq. 7Miraynikikunatam pusanqaku Babilonia nacion reypa palacionpi ser vikuqkuna kanankupaq nispa. 8Chay mi Rey Ezequias nirqa Isaiasta: Tayta Diospa nisqanmanta willawasqaykiqa allinpunim, kawsanaykamaqa luegochiki hawkalla hinaspa allinlla kawsasaq nispa.
40
1Yupaychasqaykichik
Jerusalen llaqtata Tayta Dios consuelasqanmanta
Tayta Diosmi nin:
Runaykunata consuelaychik. Paykunata consuelaychik. 2 Kuyapayakuywany Jerusalen llaqtapi kaqkunata rimapayaychik. Paykunamany qaparispa willaychik sirviente kayninkupi akarisqanku tukurusqanta. Willaychiktaqy huchankumanta pagasqaa kasqanta. Qayakuqmi nin: Allichaychik chunniqpi Tayta Diospa anninta. Derechaychik purunpi Diosninchikpa purinankunata. 4 Altoyachun llapallan wayqokuna. Pasaypaqta pampayachun orqokuna. Pasaypaqta pampayachun moqokuna. Pampayanqam moqo-moqo ankuna. Pampayanqam kallka-kallka ankuna. 5 Chaymi Tayta Dios kanchariyninta qawachinqa. Llapallan runakunam chayta rikunqa. Kikin Tayta Diosmi chaynata rimarqa.
3
Uyarirqanim kayna niq vozta: Qayaykachakuy, niwaqniyta. Hinaptinmi tapurqani payta: Ima nispaytaq qayaykachakusaq? nispa. Paymi niwarqa: Llapallan runaqa qora hinallam. Allin rurayninkupas chakrapi wayta hinallam. 7 Tayta Dios wayrachimuptinqa qoraqa chakiruqllam. Tayta Dios wayrachimuptinqa waytapas wichiruqllam. Cheqaptapunipas runakunaqa qora hinallam. 8 Chakirunmi qoraqa, waytapas wichirunmi,
6
1301
ISAIAS40
Diosninchikpa palabranqa takyanqa wia-wiaypaqmi. Sion Moqopi *yachaqkuna, alto orqoman seqaruychik. Allin noticiata willakuspa hatun vozpi qaparimuychik. Jerusalen llaqtapi yachaqkuna, ama manchakuspa allin noticiata willakamuychik. Juda nacionpi llaqtakunaman willamuychik: Diosninchikqa kaypim kachkan! nispa nimuychik. 10 Atiyninwanmi Seor Diosqa hamuchkan. Atiyninwantaqmi tukuypi munaychakuchkan. Pagonqa paywantaqmi kachkan. Pagonqa qayllanpitaqmi kachkan. 11 Ovejankuna michiq hinaraqmi hamunqa. Uachankunatam brazonpi hoqarinqa. Marqayninpim paykunata apaykachanqa. Ua wawayoq ovejakunatam allillamanta pusanqa.
9 12
Pitaq tupurqa yakukunata putqoyninwan? Pitaq tupurqa enteron cielokunata cuartanwan? Pitaq kullurqa enteron kay pachapi utu allpata? Pitaq pesarqa romananwan orqokunata? Pitaq pesarqa balanzanwan moqokunata? 13 Pitaq yachanman Tayta Diospa piensasqanta? Pitaq atinman pay consejayta? 14 Pitaq payta consejaspa entiendechirqa? Quejapi allinta arreglananpaq pitaq payta yachachirqa? Pitaq payta yachachirqa yachaysapa kananpaq? Pitaq yachachirqa ancha entiendeq kananpaq? 15 Paypaqqa nacionkunaqa puyupi puchuruq sutuy yaku hinallam. Paypaqqa nacionkunaqa balanzapi utu polvo hinallam. Lamar qochapi islakunataqa pesan utu polvota hinallam. 16 Libano Orqokunapi animalkunapas manam kamanmanchu Tayta Diosman ofrendata kaanankupaq. Libano Orqokunapi sachakunata yantaptinkupas manam kamanmanchu altarninpi ofrenda kaanankupaq. 17 Llapallan nacionkunapas manam imachu paypa qayllanpiqa. Llapallan nacionkunapas manam imapaqpas valenchu qayllanpiqa.
Israelpa yupaychasqan Tayta Diosqa ancha munayniyoq kasqanmanta
ISAIAS40
18
1302
Pimantaq rikchachinkichik Tayta Diostaqa? Imaman rikchakuqtataq rurawaqchik paytaqa? 19 Taytachakuna ruraqmi fundisqa taytachata rurarun. Alhajakuna ruraqmi chayta qoriwan qaracharun. Chaytam qollqe cadenawan allicharun. 20 Mana qori-qollqe ofrendayoq runam taytachanpaq kulluta akllarun. Mana ismuq kulluta tarispam allin llamkaq maestrota maskarun. Sumaqta hapirachispam manaa kuchpakunanpaq segurarun. Manachum qamkunaqa yacharqankichik? Manachum qamkunaqa uyarirqankichik? Manachum qallariyninmantaraq pipas nisurqankichik? Kay pacha unanchasqa kasqanmantaraq manachum entienderqankichik? 22 Kay pachapa ruyrunpa altonpiraqmi Tayta Diosqa tiyachkan. Aqarwaykunata hinaraqmi runakunatapas payqa qawamuchkan. Tolderata mastarichkaq hinam cielokunatapas mastarin payqa. *Yachanapaq karpatapas sayachichkaq hinam cielokunata sayachin payqa. 23 Payqa mana kaqmanmi churan kamachikuq runakunata. Mana imapaqpas valeqtam ruran kay pachapi jefekunata. 24 Chayraq plantasqa plantachakuna hinam paykunaqa. Allpapi chayraq sapichakuchkaq planta hinam paykunaqa. Wayrata Tayta Dios pukurachimuptinmi lliw chakirun. Qopata hina sinchi wayra aparuptinmi chinkarun. 25 Chuya Tayta Diosmi tapukun: Pimantaq rikchachiwankichikman? nispa. Pitaq oqaman rikchakunman? nispa. 26 Qawariychik alto cielokunata. Pitaq unancharqa chaykunata? Lucerokunata tropankunata hina yupaspa horqomuqmi. Sapakamata sutinwan sutichaqmi. Chulla luceropas mana faltachiqmi. Ancha hatunmi paypa atiyninqa. Ancha hatunmi paypa kallpanqa. 27 Jacobpa castankuna imanasqataq quejakunkichik? Israelpa castankuna imanasqataq ninkichik: Tayta Diosqa manam qawarinchu imaynam kawsasqayta, nispa?
21
1303
ISAIAS40,41
Yupaychasqay Diosqa manam oqamanta nanachikunchu, nispa? 28 Manachum qamkunaqa yacharqankichik? Manachum qamkunaqa uyarirqankichik? Tayta Diosmi wia-wiaypaq kawsaq Diosqa. Tayta Diosmi enteron kay pacha unanchaqqa. Manam payqa desmayanchu nitaqmi pisipanchu. Ancha yuyayniyoq kaynintaqa manam pipas haypanmanchu. 29 Paymi qon kallpata desmayasqakunaman. Kallpantam masyachin mana kallpayoqkunaman. 30 Mozokunam desmayaspa pisiparunku. Jovenkunam mitkaruspa wichiykunku. 31 Tayta Diospi confiakuqkunam ichaqa mosoqmanta kallpanchakunqaku. Paypi confiakuqkunam ichaqa anka hinaraq pawarinqaku. Kallpaspankupas manam pisipanqakuchu. Maynata purispankupas manam desmayanqakuchu.
41
1Tayta
Israelpa mirayninkunata librananpaq Dios prometesqanmanta
Diosmi nin kaynata:
Qayllaypiy qasillalla kaychik lamar qochapa patanpi nacionkuna. Mosoqmantay kallpanchakuychik llapallan runakuna. Hamuychik kay asuntomanta rimananchikpaq. Huunakusunchik tanteanakunanchikpaq. 2 Pitaq rikchaykachimurqa intipa qespimunan lawmanta? Pitaq qayamurqa Diospa agradonpaq hina allin ruraqta? Pitaq payman nacionkunata qoykun reykunapas chay reyman sujetakunanpaq? Pitaq payman nacionkunata qoykun espadanwan polvota hina rurananpaq? Pitaq payman nacionkunata qoykun flechana armawan wayrapa apasqan qopata hina rurananpaq? 3 Paymi enemigonkunata qatikachaspa hawkalla pasan. antapas altollantaa purichkaq hinam pasan. 4 Pi ruraspataq chaykunataqa qespichirqa? Pitaq qallariyninmanta imapas kananpaq kamachirqa? oqa Tayta Diosmi punta kaqkunataqa kamachirqani. oqa Tayta Diosmi qepa kaqkunataqa kamachirqani. 5 Lamar qochapa patanpi nacionkunam qawarqaku. Pasaypaq mancharikuywanmi paykunaqa qawarqaku. Llapallan kay pachapi kaqkunam katkatatachkan.
ISAIAS41
1304
Paykunaqa hichpaykamuspam chayamuchkan. Sapa maestrom maestromasinta yanapan. Sapakamam llamkaqmasinta kallpanchan. 7 Taytachakuna ruraqmi kallpanchan alhaja ruraqta. Martillowan llaspayachiqmi kallpanchan yunquepi takaqta. Sumaqmi kachkan soldasqaykiqa nispanmi willan. Taytachantam clavokunawan mana kuchpakurunanpaq seguran.
6
Yaw serviqniy Israelpa castankuna, Yaw akllakusqay Jacobpa castankuna, Yaw amistadniy Abrahampa mirayninkuna, 9 kay pachapa cantonmantaraqmi qamkunata pusamurqaykichik. Tukuy hinastinmantaraqmi qamkunataqa qayamurqaykichik. Kaynata nispaymi qayamurqaykichik: Qamkunaqa serviqniymi kankichik nispa. Mana qepanchaspaymi akllakurqaykichik nispa. 10 Amay manchakuychikchu. oqam qankunawan kachkani. Amay hukmanyaychikchu. oqam Diosnikichik kani. Kallpanchaspaymi yanapasqaykichik. Churinta *alleq makinwan hapichkaq runa hinam allinta ruraspa atiyniywan pusasqaykichik. 11 Contraykichikpi llapallan piakuqkunam penqaypi rikurinqaku. Contraykichikpi llapallan piakuqkunam humillachisqa kanqaku. Qamkunawan atipanakuqkunam pasaypaq chinkachisqa kanqaku. 12 Maskaspapas manam tarinkichikchu qamkunawan churanakuqkunataqa. Pasaypaq chinkachisqam kanqa qamkunawan peleaqkunaqa. 13 oqa Tayta Diosmi *alleq makikichikmanta hapiqnikichik kani. Ama manchakuychikchu, oqam yanapasqaykichik niqnikichikmi kani.
8 14
oqa Tayta Diosmi nini: Yaw Jacobpa castankuna, uru hina despreciasqa kaspaykichikpas, yaw Israelpa castankuna, uru hina despreciasqa kaspaykichikpas ama manchakuychikchu. oqam yanapaqnikichik kani.
1305
ISAIAS41
Israelpa Chuya Diosninqa reclamaqnikichikmi kani. 15 Erapi trillana carretata hinam rurasqaykichik. Mosoq kirusapa carretata hinam rurasqaykichik. Trillachkaq hinam orqokunata pasaypaq kutarunkichik. Trillachkaq hinam moqokunata utu qopata hina rikurirachinkichik. 16 Wayrachiptikichikmi wayra apanqa. Nisyu wayram lliw cheqeranchinqa. Qamkunam ichaqa kusikunkichik oqa Tayta Diosrayku. Qamkunam ichaqa alabakunkichik Israelpa Chuya Diosnin kasqayrayku. Wakcha runakunam tomanankupaq yakuta maskachkanku. Mana imayoq runakunam yakuta maskachkanku. Qallunkum pasaypaq chakisqa kachkan. Yakuta mana tariptinkum chakisqa kachkan. Chaywanpas oqa Tayta Diosmi paykunataqa contestasaq. Israelpa oqa Diosninmi paykunataqa mana qonqaspay uyarisaq. 18 Chaki orqokunamantam mayukunata toqyachisaq. Qechwakunapim pukyukunata rikurichisaq. Chunniqkunatam qochakunaman tikrachisaq. Chaki allpakunamantam yakukunata toqyachisaq. 19 Chunniqkunapim plantasaq cedrokunatawan acacia sachakunata. Chunniqkunapim plantasaq macha-machakunatawan aceitunas sachakunata. Araba sutiyoq chunniqpim wiachisaq olmo sachatawan boj sachakunata. 20 Chaykunatam rurasaq llapallan runakuna qawaspa yachananpaq. Chaykunatam rurasaq llapallan runakuna entiendenanpaq. Chaynapim oqa Tayta Diospa atiyniywan rurasqayta entiendenqaku. Chaynapim Israelpa Diosnin kaspay unanchasqayta entiendenqaku.
17 21
oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Taytacha-mamachakuna, hamuychiky atipanakunanchikpaq. Jacobpa oqa reyninmi kaynata nini: Taytacha-mamachakuna, asuykamuychiky churanakunanchikpaq.
Tayta Dios cheqap Dios kasqanmanta
ISAIAS41
22
1306
Hamuq punchawkunamanta willawanaykikupaqy hamuychik. awpa tiempokunamanta willawanaykikupaqy hamuychik. Hinaptinqa oqaykum uyarisqaykiku. Hamuq tiempokunapi pasakunanmantay willawayku. Chaynapim chaykuna imapim tukunanta yachasaqku. 23 Willawaykuy hamuq tiempokunapi pasananmanta. Chaynapim cheqaptapuni yachasaqku dioskuna kasqaykichikmanta. Atisqaykichikta allin kaqta otaq mana allin kaqta ruraychik. Hukmanyaspa manchakunaykupaq kaqtay ruraychik. 24 Manam imapaschu kankichik qamkunaqa. Manam imapaqpas valenchu rurasqaykichikkunaqa. Millakuypaqmi qamkunata akllaqkunaqa. Norte lawmantam rikchachimuchkani runataqa. Intipa qespimunan lawmantam chayachimuchkani paytaqa. Sutiyta qayakuqmi payqa. Gobiernaqkunatam mituta hina sarupanqa. Mituta ollero sarupachkaq hinam sarupanqa. 26 Kaykunataqa pitaq awpaqmantaraq willakurqa? Yachanaykupaqqa pitaq willakurqa? Kaykunataqa pitaq awpaqmantaraq rimarqa cheqap kasqanta aceptanaykupaqqa? Manam mayqannikichikpas willawarqankikuchu. Manam mayqannikichikpas uyarichiwarqankikuchu. Rimasqaykichiktaqa manam pipas uyarirqaykikuchu. 27 oqam puntata Sion Moqopi *yachaqkunaman willarqani. oqam puntata paykunaman: Kayqay chaykunaqa nispa willarqani. Jerusalen llaqtamanmi allin noticia willakuqta kacharqani. 28 Qawaptiypas manam pipas rikurimunchu. Wakin dioskunamantaqa manam mayqanpas rikurimunchu. Consejananpaqqa manam pipas kanchu. Tapukuyniykunata contestawananpaqqa manam pipas kanchu. 29 Llapallankum chaykunaqa mana imapaschu. Rurasqankupas manam imapaqpas valenchu. Chaykunaqa mana imayoq taytachakunallam. Chaykunaqa vacio ukuyoq wayra hinallam.
25
1307 Tayta Dios serviqmanta
ISAIAS42
42
oqapa serviqniymi. Payqa garantizasqaymi. Paytam oqaqa akllakurqani. Payraykum kusisqa kachkani. Paymanmi huntani espirituyta. Paymi nacionkunapi ruranqa allin arreglota. 2 Manam payqa qayaykachakunqachu. Fuertemantapas manam qaparinqachu. Callekunapi vozninpas manam uyarikunqachu. 3 Manam pakinqachu qewisqa soqosllatapas. Manam wauchinqachu tumpalla rupaq mecherotapas. Cheqapraykum ruranqa allin arreglotapas. 4 Manam payqa tankikachanqachu. Manam payqa hukmanyanqachu nacionkunapi allin arreglota ruranankama. Manam payqa hukmanyanqachu lamar qochapa patanpi nacionkuna yachachikuynin suyanankukama. 5 Cielokuna unanchaq Tayta Diosmi kani. Cielokunapas mastariq Tayta Diosmi kani. oqaqa allpa pachatam unancharqani. Allpamanta wiaqkunatam mirachirqani. Allpa pachapi runakunaman kawsaytam qorqani. Allpa pachapi puriqkunaman kawsaytam qorqani. Chayna ruraq kaspaymi serviqniyta kaynata nini: 6 oqa Tayta Diosmi allinta ruraspay qayarqayki. oqam makikimanta hapisqayki. oqam qamta waqaychasqayki. oqam churasqayki runakunawan contrato ruranaykipaq. oqam churasqayki nacionkunaman kanchanaykipaq. 7 oqam churasqayki awsakunapa awinta kichanaykipaq. oqam churasqayki carcelpi kaqkunata horqonaykipaq. oqam churasqayki tutayay calabozopi tiyaqkunata horqonaykipaq. 8 oqam Tayta Dios kani. Chayna sutiyoq Diosmi kani. Hukkuna adoranankutaqa manam permitisaqchu. oqamanta sapaqta alabanankutaqa manam permitisaqchu. 9 awpaqmantaraq rimasqaykunam cumplikusqaa. Kunanmi willasqaykichik mosoq kaqkunataa. Manaraq rikurimuchkaptinmi willasqaykichika. Tayta Diosmany mosoq takita takiychik. Tukuy hinastinpi kaqkuna paytay alabaychik. Lamar qochanta viajaqkuna, paytay alabaychik.
Tayta Diosta alabaspa takisqankumanta
1Kayqa
10
ISAIAS42
1308
Lamar qochapi tukuy ima kaqkuna, paytay alabaychik. Paytay alabaychik, lamar qochapa patanpi nacionkuna. Paytay alabaychik, lamar qochapa patanpi *yachaqkuna. 11 Chunniqpi kaq runakunay kusikuchunku. Chaypi kaq llaqta runakunay kusikuchunku. Kusikuchunkuy Cedar law llaqtachapi *yachaqkunapas. Kusikuymantay takichunku Sela lawpi yachaqkunapas. Ancha-anchatay qaparichunku orqokunapa puntanmantapas. 12 Paykunaqa yupaychachunkuy Tayta Diosta. Willakuchunkuy lamar qochapa patankunapi alabasqankuta. 13 Valeroso soldado hinam Tayta Diosqa lloqsinqa. Sientirachisqa peleaq soldado hinam peleanqa. Qaparispanmi guerrapi peleananpaq qayaykachakunqa. Enemigonkunata venceruspanmi munaychakunqa. 14 Tayta Diosmi nin: Unayam upallalla karqani. Upa tukuykuspaymi aguantakuykurqani. Kunanmi ichaqa wachakuq warmi hina qaparisaq. Enqespaymi oqaqa qaparisaq. Ay, ay nispaymi qaparisaq. 15 Orqokunatawan moqokunatam purmachisaq. Pastonkunatam lliwta chakirachisaq. Mayunkunatam aqo pampamana tikrarusaq. Qochayoq pampankunatam chakirachisaq. 16 awsakunatam pusasaq mana reqsisqan anninkunata. awsakunatam purichisaq mana reqsisqan purinankunata. Paykunapa qayllanpim tutayayta tikrarusaq achkiyman. Risqanku kallka-kallka antam tikrarusaq pampa anman. Paykunapaqmi rurasaq tukuy kaykunata. Manam saqesaqchu paykunata. 17 Taytachakunapi confiakuqkunam penqakuyllawana karunchakunqaku. Taytachakunata: Diosniykum kankichik niqkunam penqakuyllawana karunchakunqaku.
18
Tayta Diosmi nin: Upakuna, uyariychik. awsakuna, qawarikuychik. 19 Pitaq awsa? Manachum serviqnillay?
Israel castakuna awsa hina kasqankumanta
1309
ISAIAS42,43
Pitaq upa? Manachum willakunanpaq kachasqallay? Pitaq paykunata gobiernaq hina awsaqa? Pitaq oqa Tayta Diospa serviqniy hina awsaqa? 20 Tukuy imata qawachkaspaykipas manam kasukunkichu. Rinrikiwan uyarichkaspaykipas manam imapas qokusunkichu. Allin ruraq Dios kaspanmi Tayta Diosqa yachachikuyninta hatunchaspa reqsisqata rurarqa. 22 Chaywanpas kay runakunatam saqueaspa suwanku. Uchku trampapim llapallankuta hapiruspanku carcelpi presocharachinku. Saqueachikuptinkupas manam kanchu libraqninku. Suwachikuptinkupas manam kanchu: Kutichipuychik nispa niqninku.
21
Mayqannikichiktaq kaykunamanta cuentata qokunkichik? Mayqannikichiktaq hamuq tiempokunamanta entiendespa uyarinkichik? 24 Pitaq saqerqa Jacobpa castankuna saqueasqa kanankuta? Pitaq saqerqa Israelpa castankuna salteasqa kanankuta? Cheqaptapunipas manachum Tayta Dios dejarqa chayna kanankuta? Tayta Diospa contranpim huchallikurqanchik. Paypa munasqanman hina kawsaytam mana munarqakuchu. Yachachikuyninkunatapas manam kasukurqakuchu. 25 Chayraykum paykunapa contranpi piakuspa castigarqa. Chayraykum mancharikuypaq guerrata kachaykamurqa. Paykunapa muyuriqninpim lenguachkaq ninata kaaykachirqa. Chaywanpas paykunaqa manam entienderqachu. Hinaptinmi paykunata chay nina ruparurqa. Chaywanpas paykunaqa manam cuentata qokurqakuchu.
23
43
castankuna, unanchawaqninchik Tayta Diosmi kaynata nisunkichik kunan. Jacobpa castankuna, kikinpaq rurawaqninchik Tayta Diosmi
1Israelpa
Tayta Dioslla Israel castakuna libraq kasqanmanta
ISAIAS43
1310
kaynata nisunkichik kunan: Ama manchakuychikchu. oqam reclamasqaykichik. Ama manchakuychikchu. Sutikichikmantam qayasqaykichik. Ama manchakuychikchu. Qamkunaqa oqapam kankichik. 2 Yakuta chimpaptikichikmi qamkunawan kasaq oqaqa. Mayuta pasaptikichikmi lloqllamanta harkasqaykichik oqaqa. Nina ukunta pasaptikichikqa manam rupasunkichikchu. Lenguachkaq ninapas manam kaasunkichikchu. 3 oqaqa yupaychasqaykichik Tayta Diosmi kani. Israelpa Chuya Diosnin kaspay salvaqnikichikmi kani. Rantikichikpi Egipto nacionman pagaspaymi rantirqaykichik. Rantikichikpi Cus nacionman pagaspaymi rantirqaykichik. Rantikichikpi Saba nacionman pagaspaymi rantirqaykichik. 4 Qamkunata estimaspaymi rantirqaykichik. Ancha kuyayllapaqmi qamkunaqa karqankichik. Chayraykum qamkunata kuyaykichik. Rantikichikpim wakin runakunata pagarqani. Vidaykichikraykum wakin nacionkunata pagarqani. 5 Ama manchakuychikchu. oqam qamkunawan kachkani. oqam intipa qespimunan lawmanta pusamurqani miraynikichikkunata. Intipa seqaykunan lawmanta pusamuspam huumusqaykichik qamkunata. 6 Kutichipuy paykunata nispaymi kamachisaq norte lawpi nacionkunata. Ama paykunata harkakuychikchu nispaymi kamachisaq surlawpi nacionkunata. Pusamuy karukunamantaraq qari churiykunata nispaymi nisaq. Pusamuy tukuy hinastinmanta warmi churiykunata nispaymi nisaq. 7 Sutiywan llapallan sutichasqakunatay pusamuy. Alabasqa kanaypaq llapallan unanchasqaykunatay pusamuy. Kikiypa kanankupaq rurasqay runaykunatay pusamuy.
1311
ISAIAS43
Horqomuychik awiyoq kachkaspa mana qawakuqkunata. Horqomuychik rinriyoq kachkaspa mana uyariqkunata. 9 Chaymi llapallan nacionkuna huunakamurqa. Chaymi llapallan runakuna hamuspa huunakurqa. Mayqantaq paykunamanta kaykunata willaykuwachwan? Mayqantaq awpaq sucedeqkunamanta kunan niykuwachwan? Razonniyoq kasqankumantay testigonkuta pusamuchunku. Uyarispankuy cheqap kasqanta nichunku.
8 10
Tayta Diosmi nin:
Qamkunam testigoy kankichik. Akllakusqay serviqniykunam kankichik reqsiwaspaykichik oqapi confiakunaykichikpaq chaynataq chaykunatapas ruraq kasqayta entiendenaykichikpaq. oqamanta puntataqa manam mayqan diospas karqachu. oqamanta huk diosqa manam haykapipas kanqachu. 11 oqallam kani Tayta Diosqa. Hukqa manam kanchu salvaq Diosqa.
12
Tayta Diosmi nin:
oqam willakuspa salvarqani. oqam chaykunata uyarichirqani. Chaykunataqa manam sapaq dioschu rurarqa. oqalla Dios kasqaymantam testigo kankichik qamkunaqa. 13 Kunan punchawmantapas chaykuna ruraq Diosmi kani oqaqa. Manam pipas libranmanchu oqapa atiyniymantaqa. Manam pipas tikranmanchu oqapa rurasqaytaqa. 14 Qamkuna reclamaqnikichik Tayta Diosmi nin otaq Israelpa Chuya Diosninmi kaynata nin: Qamkunaraykum Babilonia lawman kachasaq. Llapallankutam lluptikuqta hina uraykachisaq. Caldea runakunatapas alabakusqanku buquekunapim uraykachisaq. 15 oqa Tayta Diosqa Chuya Diosnikichikmi kani. oqa Tayta Diosqa Israel unanchaq reynikichikmi kani.
16
Tayta Diosmi kaynata nin: oqam lamar qochanta anta kicharqani.
ISAIAS43
17
1312
Olallaa lamar qochapa ukuntam anta kicharqani. Carretakunatawan caballokunatam lloqsichirqani. Tropakunatawan yanapaqninkunatam lloqsichirqani. Manaa hatariy atinankukamam paykunaqa wichichisqa karqaku. Waunayaq mecha hinam paykunaqa waururqaku. 18 Amaa yuyariychikchu awpaq kaqkunamanta. Amaa yuyaymanaychikchu pasaq kaqkunamanta. 19 oqam rurasaq mosoq kaqta. Rikunkim kunanpuni rikurimuqta. Chunniqpim anta kicharisaq. Chaki allpakunapim mayukunata kallpachisaq. 20 Purun animalkunam yupaychawanku. Atoqkunapiwan avestruzkunam yupaychawanku yakukunata chunniqpi pawachisqayrayku, mayukunata chaki allpapi kallpachisqayrayku. Chaytam rurarqani runaykunata yaku tomachinaypaq. Chaytam rurarqani akllasqaykunata yaku tomachinaypaq. 21 Chaytam rurarqani kikiypaq rurasqay runakunapaq chaynapi alabasqa kasqayta willakunankupaq. Chaywanpas, yaw Jacob castakuna, manam oqatachu qayakuwarqankichik. Chaywanpas, yaw Israel castakuna, oqatam amiruwarqankichik. 23 Manam lliw kaana ovejakunatapas ofrecewarqankichikchu. Yupaychawanaykichikpaqqa wakin animalkunatapas manam wauchipuwarqankichikchu. Manam kawsaykunamanta ofrendata maaspaychu qamkunataqa llamkachirqaykichik. Manam inciensota kaanaykichikta maakuspaychu qamkunataqa amichirqaykichik. 24 Manam rantipuwarqankichikchu calamo sutiyoq miski asnaq especeriataqa. Manam qowarqankichik achkanpichu wauchipuwasqaykichik animalkunapa wirantaqa. Aswanqa huchallikusqaykichikwanmi lliw pisiparachiwankichik. Mana allinkuna rurasqaykichikwanmi lliw amiruwankichik. 25 oqam ichaqa papelta borrachkaq hina chinkachisaq mana kasuwasqaykichikta.
22
1313
ISAIAS43,44
oqam ichaqa manaa yuyarisaqchu huchallikusqaykichikta. 26 Contraypi imatapas yuyaptikichiky pleiteanakusunchik. Ichapas mana huchayoq kachkankichik. Quejaykichiktay willawaychik. 27 Punta kaq abueloykichikmi contraypi huchallikurqa. Yachachiqnikichikkunam mana kasukuqkuna karqa. 28 Chayraykum santuariopi jefekunata qarqorqani. Chayraykum Jacob castakunata chinkachisqa kananpaq churarqani. Chayraykum Israel castakunata insultasqa kanankupaq churarqani.
44
castan serviqniy runakuna, kunan uyariwaychik. Israelpa castan akllasqay runakuna, kunan uyariwaychik. 2 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: oqa Tayta Diosmi unanchaqniki kani. Manaraq nacechkaptiki ruraqnikim kani. Manaraq nacechkaptiki yanapaqnikim kani. Jacobpa castan serviqniy runakuna, ama manchakuychikchu. Jesurun nisqa akllasqay runakuna, ama manchakuychikchu. 3 oqam chunniq sitiokunapi yakukunata kallpachisaq. oqam chaki allpakunapi mayuchakunata purichisaq. Miraynikichikkunamanmi espirituywan huntachisaq. Qamkunamanta naceqkunamanmi bendicionniywan huntasaq. 4 Qorakunapa chawpinmanta wiaq hinam kanqaku. Mayu patanpi wayawkuna hinam kanqaku. 5 Wakin runam ninqa: oqaqa Tayta Diospam kani nispa. Wakinataqmi ninqa: oqaqa Jacobpa castanmantam kani nispa. Wakinataqmi makinpi qellqanqa: oqaqa Tayta Diospam kani niqta. Hinaspam sutinman yapanqa Israelpa castan niqta.
1Jacobpa
Tayta Diosmi sapallan Diosqa
ISAIAS44
6
1314
Israel castapa reyninmi nin, Israel casta libraq Tayta Diosmi nin, Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: oqam kani punta kaqpas. oqam kani qepa kaqpas. oqamanta hukqa manam kanchu. oqamanta huk diosqa manam kanchu. 7 oqa hinaqa pipas kanmanchu? Chayna kaspaqa payy rimachun. Qatinasninpiy willakuchun. awpaqmantapunim runaykunataqa akllarqani. Chaymantapuni imam pasakusqantay willakuchun. Willakuchuny hamuq punchawkunapi imam pasakunanmanta. Willakuchuntaqy hamuq punchawkunapi imam pasakunanmanta. 8 Amay katkatataychikchu. Amay mancharikuychikchu. Chay tiempokunamantam nirqania. Chay tiempokunamantam willakurqania. Qamkunam kankichik oqapa testigoykuna. oqalla Dios kasqaymantam kankichik testigoykuna. oqa hina amparakunankuqa manam kanchu. oqapa reqsisqay diosqa manam pipas kanchu. llapallan ruraqkunaqa mana imapaq valeqmi kanku. Anchallaa kuyasqanku chay taytacha-mamachakunapas manataqmi imapaqpas valenchu. Chaykunaman sayapakuqkunaqa mana rikukuqkunam hinaspapas mana yachaqkunam, chayraykum penqaypi rikurinqaku. 10Metalta chulluchispa diosta hina adorananpaq taytacha-mamacha ruraq runaqa yanqapaqmi ruran. 11Chay na ru raqku naqa ru raqma sin ku napiwan mi penqay pi riku rinqa ku. Taytacha-mamacha ruraqkunaqa runakunallam. Llapallanku juzgadoman qayasqa kaspankuqa pasay paq mancharichisqa chay nataq penqachisqam kanqaku. 12Her reroqa kay natam tay tacha-ma machata ruran: Her ra mientanta hapispam sansapi metalta qonichin, martillowan takaspanmi taytacha-mamachapa ayrinta ruran. Kallpasapa brazonkunawanmi llamkan. Herrero mana mikuspanqa manaa kallpayoqmi rikurirun, yakutapas manaa tomaspanqa pisiparuntaqmi. 13Carpinteroataqmi kaynata ruran: Reglawan tupuruspanmi lapizwan chaynataq compaswan dibujarun. Formonwan llaqllaspanmi runapa ayrinta hina ruran. Kuyayllapaq runapa ayrinta hinam rurarun templopi kananpaq. 14Cedro plantata plantaruptinmi parawan wiarun. Chay cedrokunam kuchunanpaq kanqa. Munaspanqa plantaruntaqmi cipresta otaq encina sachata. Montepi wiaruptinmi rakuyanankama suyan. 15Chay kullukunatam runa servichikun nina ratachikunanpaq. Wakintam ratachin qonikunanpaq, wakintaataq tantata rurananpaq, wakinmantaataqmi taytacha-mamachata ruran
9Tay tacha-ma macha ku na
Taytacha-mamachakuna adoraqkunamanta
1315
ISAIAS44
chaypa qayllanpi qonqorakuspan adorananpaq. 16Parten kullutam sansayachin aychata kankaspan saksanankama mikunanpaq. Qonikuspantaqmi nin: Kunanqa qoniriruniam, ninatapas qawaykuniam nispa. 17Puchuq ku llu manta ataqmi ruran tay tacha-ma machata hinaspam aw paqninpi qonqorakuspan adoran. Ruegakuspantaqmi kay nata nin: Libraykuway, qanmi diosniy kanki nispa. 18Chay ru na ku naqa manam yachan kuchu nitaqmi entienden kuchu. awin kum tapasqa hina kachkan mana qawanankupaq, yuyay ninkupas tutayasqa hinam kachkan mana entiendenankupaq. 19Manam yuyay manankuchu, manam piensarinkuchu cuentata qokunankupaq. Manam ninkuchu: Kay kullupa partenta rupachispay mi sansanpi tantata rurarqani, aychatapas kankaruspaymi mikuruni. Parten kullumantaataqmi ruraruni kay millakuypaq taytacha-mamachata. Kay adorasqayqa kullumanta rurasqallam nispa. 20Cheqaptapu nipas chay ruraq ru naqa uchpata mikuch kaq hinam, pensa mientonpi engaasqa kaspanmi pantarun. Chayna ruraqkunaqa manam salvakuyta atinqakuchu, manataqmi nikunkuchu: Alleq makiy pi kaqqa manachum engaolla? nispa. Jacob castakuna, chaykunatay yuyariychik. Israel castakuna, serviqniy kasqaykichiktay yuyariychik. Qamkunatam unancharqaykichik. Qamkunaqa serviqniymi kankichik. Manam qonqasqachu kankichik. 22 oqam chinkarachini puyuta hina mana kasukuynikichikkunata. oqam chinkarachini waspiyta hina huchallikusqaykichikkunata. Qamkunaqa oqamany kutirikamuwaychik. Qamkunataqa oqam librarqaykichik.
21 23
Israel castata Tayta Dios pampachaspan salvananmanta
Yaw cielokuna, takiychik kusikuymanta. Takiychik Tayta Diospa rurasqanmanta. Kay pachapi kaqkuna, qapariychik. Orqokuna, kusikuymanta qapariychik. Montepi llapallan sachakuna, kusikuymanta qapariychik. Qapariychikqa Jacob castata Tayta Dios librasqanmantay. Qapariychikqa Israel castapi rurasqanwan ancha reqsisqa kasqanmantay. Libraqniki Tayta Diosmi nin, manaraqpas nacechkaptiki unanchasuqnikim kaynata nin: oqam Tayta Dios kani.
24
ISAIAS44,45
1316
Tukuy imapas unanchaqmi kani. oqallam cielokunata mastarirqani. oqallam kay pachata takyachirqani. 25 oqamanta willakuq tukuqkunapa nisqantaqa manam cumplichinichu oqaqa. Adivinaqkunapa yuyaymanaynintam sonsoyachini. Yachasqankunatapas llullamanmi tikrachini. 26 Serviqniykunapa rimasqantam cumplichini. Kachasqaykunapa consejasqantam allinta qespichini. Jerusalen llaqtatam nin: Qamqa kaqllamantam runayoq kanki, nispa Juda lawpi llaqtakunatam nin: Kaqllamantam hatarichisqa kanki, nispa. Tuichisqa perqankunatam mosoqmanta hatarichini, nispa. 27 oqam kamachini hatun lamar qochata: Chakiruy nispa. oqaqa qampa mayuykikunatam chakichisaq nispa. 28 oqam nini Rey Cirota: Qanmi michipuwaqniy kanki. Qanmi tukuy munasqayta ruranki. Payqa Jerusalen llaqtatam ninqa: Mosoqmanta hatarichisqam kanki nispa. Ninqataqmi templota: Mosoqmanta cimientasqam kanki nispa.
45
Diosmi rey kananpaq churarqa Cirota. Makinmantam Tayta Dios pusamurqa payta nacionkunapi munaychakunanpaq chaynataq reykunapa armankunata qechunanpaq. Tayta Diosmi punkukunata Ciropaq kichachin. Llaqtakunapa zaguanninkunatam kichachin. Pipas manaa wichqay atinankamam kicharachin. Hinaspam Cirota Tayta Dios kaynata nin: 2 oqam risaq puntaykita. oqam pampayachisaq alto orqokunata. utupasaqmi broncemanta punkukunata. Kuchusaqmi fierromanta cerrojokunata. 3 Pakasqa riquezakunatam qosqayki. Pakasqa sitiokunapi tesorokunatam qosqayki. Chaynataqa rurasaq oqalla Tayta Dios kasqayta yachanaykipaqmi. Chaynataqa rurasaq Israel castapa Diosnin kasqayta yachanaykipaqmi. Chaynataqa rurasaq sutikimanta qayaqniki kasqayta yachanaykipaqmi.
1Tayta
Rey Cirota Tayta Dios kamachisqanmanta
1317
ISAIAS45
Serviqniy Jacob castakunaraykum sutikimanta qayayki. Akllasqay Israel castakunaraykum sutikimanta qayayki. Mana merecesqayki sutitam churayki. Mana reqsiwachkaptikipas chaynatam rurayki. 5 oqallam Tayta Diosqa kani, manam hukqa kanchu. oqamanta sapaq Diosqa manam kanchu. oqam armakunawan churachisqayki. Mana reqsiwachkaptikipas chaykunawanmi churachisqayki. 6 Chaykunatam rurasqayki llapallanku yachanankupaq, intipa qespimunan lawmanta intipa seqaykunan lawkama yachanankupaq, oqalla Dios kasqayta yachanankupaq. Manam huk Diosqa kanchu. oqallam Tayta Diosqa kani. 7 Achkiytapas tutayaytapas oqallam unancharqani. oqallam rurani hawkayayta. oqallam unanchani desgraciata. oqa Tayta Diosmi rurani tukuy chaykunata.
4 8
Altomanta parachimuchkaq hinay allin kaq hamuchun. Puyumanta parachimuchkaq hinay allin kaq hamuchun. Imaynam allpapas parata chaskispa rurunqa, chaynatay kay pachapi salvacionpas ikllimuchun. Allin kaqpas wiamuchkaq hinay wiamuchun. oqa Tayta Diosmi unancharqani chaykunataqa.
Atiyninwan munaychakuq Tayta Diosmanta
Ay imaynaraq kanqa ruraqninwan churanakuqqa! Wakin allpa mankaman rikchakuq huk allpa mankaqa manam churanakunmanchu ruraqninwanqa. Mituqa manam ninmanchu manka ruraqta: Imatataq rurachkanki oqamanta? nispaqa. Rurasqayki allpa mankaqa manam nisunkimanchu, Manam llamkayta yachankichu qamqa nispaqa. 10 Ay imaynaraq kanqa: Imapaqtaq churyawarqanki? nispa taytan anyaq runaqa! Ay imaynaraq kanqa: Imapaqtaq wachawarqanki? nispa maman anyaq runaqa! 11 Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi nin,
9
ISAIAS45
1318
Israel unanchaq Chuya Diosmi kaynata nin: Hamuq tiempokunamantachum tapuwankichik? Churiykunamantachum cuentata maawankichik? Imaynam ruranaypaqchum kamachiwankichik? 12 Kay pachataqa oqam unancharqani. Chaypi kananpaqmi runata unancharqani. Atiyniywanmi cielokunata mastarirqani. Chaypi kanankupaqmi lucerokunata kamachirqani. 13 oqam Rey Cirota allinta rurananpaq hatarichisaq. anninkunatam oqa allichapusaq. Jerusalen llaqtaytam mosoqmanta hatarichinqa. Presochasqa pusachisqaykunatam kacharichinqa. Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Manam pagota chaskikuspanchu ruranqa chaykunata. Manam regalokunaraykuchu ruranqa chaykunata.
14
Tayta Diosmi Israel castakunata kaynata nin: Egipto nacion allpapi qespiqkunam, Cus nacionpi imapas ganasqakunam qamkunaman apamusqaa kanqaku. Saba lawmanta hatunkaray runakunam qamkunaman hamuspa qamkunapaa kanqaku. Chaylaw runakunam qamkunata qatispanku cadenasqa pasanqaku. Qayllaykichikpi qonqorakuspam ruegakusunkichik. Cheqaptapunipas Diosmi qamkunawan kachkan nispam nisunkichik. Manam hukqa kanchu. Paymanta sapaq Diosqa manam kanchu nispam nisunkichik. Cheqaptapunipas qamqa mana rikuy atina Diosmi kanki. Qamqa Israel castapa salvaqnin Diosmi kanki.
15
16
Llapallanmi humillachisqa penqaypi rikurinqaku. Taytacha-mamachakuna ruraqkunam humillachisqa rikurinqaku. 17 Israel castakunatam Tayta Dios salvanqa. Wiaypaqmi paykunataqa salvanqa. Israel castakuna, manam penqaypaqchu kankichik. Manam wiaypaqchu humillachisqa kankichik.
1319
18
ISAIAS45
Cielokuna unanchaq Diosmi nin, kay pachata unanchaspa takyachiqmi nin, runakuna chaypi *yachananpaq kay pacha unanchaqmi nin, Tayta Diosm kaynata nin: oqam Tayta Diosqa kani, nispa. Sapaq Diosqa manam kanchu, nispa. 19 oqaqa manam pakasqapichu rimani. oqaqa manam tutayay sitiokunapichu rimani. Jacobpa mirayninkunataqa manam nirqanichu. Mana imapa kasqan sitiopi maskawananpaqqa manam nirqanichu. oqa Tayta Diosqa cheqap kaqtam rimani. oqaqa allin kaqkunallatam willakuni.
Tayta Dioslla cheqap Dios kasqanmanta
20
Nacionkunamanta lluptiqkuna, huunakuspay hamuychik. Qamkunaqa llapallaykichiky asuykamuspa hamuychik. Kullumanta taytacha-mamachakuna tronokunapi apaqkunaqa mana yuyayniyoq runakunam. Mana salvay atiqninku taytachakuna maakuqkunaqa mana yuyayniyoq runakunam. 21 Pruebakunatay willakuspa presentaychik. Mana atispapas consejanakuspay yachachinakuychik. Pitaq awpaqmantaraq kaykunamanta rimarqa? Manachum oqa Tayta Dios willakurqani chaykunata? oqamanta sapaq Diosqa manam kanchu. oqamanta allin ruraq Diosqa manam kanchu. oqamanta huk salvaq Diosqa manam kanchu.
Tukuy hinastinpi kaqkuna, oqatay qawarimuwaychik. Tukuy hinastinpi kaqkuna, oqam salvasqaykichik. oqallam kani Diosqa. Manam kanchu sapaq Diosqa. 23 Kikiyrayku juraspaymi allin kaqta rimarqani. Cumplikunanpaq kaqtam prometerqani. Qayllaypim qonqorakunqaku llapallan runakunaqa. Sutiypim juramentanqaku paykunaqa. 24 Paykunam oqamanta ninqaku: Cheqaptapunipas Tayta Diosllam allin ruraqqa nispa. Cheqaptapunipas payllawanmi kallpanchakusun nispa.
22
ISAIAS45,46
1320
46
3
Llapallan cheqniqniy runakunaqa oqamanmi hamunqaku hinaspam paykunaqa penqaypi rikurinqaku. 25 oqaraykum Israelpa llapallan mirayninkunaqa mana huchayoqpaqa chaskisqa kanqaku. oqa Tayta Diosraykum Israelpa llapallan mirayninkunaqa alabakunqaku. 1Bel nisqanku taytacham qonqorakuykun. Nebo nisqanku taytacham kumukuykun. Animalkunaman churkuspam apanqaku taytachakunataqa. Animalkuna pisipachiq llasaq cargam chaykunaqa. 2 Lliw taytacha-mamachakunam qonqorakuykuspa kumukuykunku. Llasayninkumantapas manam librakuyta atinkuchu. Kikillankum presochasqa pasakunku. Tayta Diosmi nin kaynata: Uyariwaychik Jacobpa castankuna. Uyariwaychik Israel castamanta puchuqkuna. Manaraq nacechkaptikichikmi qepichkaq hina oqa aparqaykichik. Manaraq wachakusqa kachkaptikichikmi marqakuchkaq hina aparqaykichik. 4 oqaqa hina kaqllam kasaq machuyaptikichikpas. oqam apasqaykichik soqo umaa kaptikichikpas. Qamkunataqa unanchasqayraykum apasqaykichik. Apaspaymi qamkunataqa librasqaykichik. Pimantaq rikchanachiwankichikman? Pimantaq igualawankichikman? Pimantaq comparawankichikman? Piman rikchakuqtaq kayman? 6 Wakin runakunam wayqankumanta achka qorita horqomunku. Wakinataqmi balanzapi qollqeta pesanku. Maestrotam contratanku taytacha-mamachata rurananpaq chaynapi qonqorakuspa qayllanpi adoranankupaq. 7 Hombrorikuspankum aparikunku. Maymi kananpim sayarachinku. Chay churasqankupim sayarayan. Maypi kasqanmanta mana asurispanmi sayarayan. Paykunata yanapananpaq qayakuptinkupas manam contestanchu. Sasachakuyninkumantapas manam salvayta
5
1321
ISAIAS46,47
atinmanchu. Yaw mana kasukuqkuna, kayta yuyariychik. Qamkunaqa allintay yuyaymanaychik. Qamkunaqa allintay piensariychik. 9 Yuyariychik awpaq kaqkunata. Yuyariychik pasaq kaqkunamanta. oqallam Diosqa kani. oqamanta hukqa manam kanchu. Diosmi oqaqa kani. oqaman rikchakuqqa manam pipas kanchu. 10 Hamuq tiempokunapi sucedenanmantam willakuni. Manaraq sucedeqkunatam awpaqmantapuni willakuni. oqam nini: Tanteasqaykunatam rurasaq, nispa. Tukuy munasqaykunatam rurasaq, nispa. 11 Intipa qespimunan lawmantam qayamuchkani runataqa. Suwa anka hinam karumantaraq hamunqa chay runaqa. Paymi ruranqa oqapa piensasqaykunata. Rimasqayta hinam cumplisaq. Tanteasqayta hinam rurasaq. 12 Uyariychik rumi sonqo runakuna. Uyariychik allin ruraymanta karunchasqakuna. 13 oqam hichpachimuchkani allin rurayniykunata. Chaykunaqa manam karunchakunqachu. oqam hichpachimuchkani salvanay tiempota. Chay salvacionqa manam unamunqachu. oqam Sion Moqopi *yachaqkunata salvasaq. oqam Israel castakunata sumaqyachisaq.
8
47
1Tayta
Diosmi kaynata nin:
Babilonia llaqta vencesqa kananmanta
Uraykamuy sipas kaqlla sumaq Babilonia llaqta. Polvopi tiyay sipas kaqlla sumaq Babilonia llaqta. Manaam reinapa tiyananpiqa tiyankichu Caldea lawpi sumaq llaqta. Aswanqa allpapiy tiyay Caldea lawpi sumaq llaqta. Manaam nisunkichu: Suma-sumaq llaqta nispaqa. Manaam nisunkichu: Kuyayllapaq llaqta nispaqa. 2 Sirvienta warmi hinay maraynikita alistamuy. Harina kanankamay kutamuy. Horqokuy uya tapaykita. Qempikuy walikita. Qala piernallay chimpay mayukunata.
ISAIAS47
3
1322
Pachaykita chustukuptikim rikunqaku. Chayna kaptikim penqaynikita qawanqaku. Chayna kanaykipaqmi vengakusaq. Pitapas mana llakipayaspaymi vengakusaq.
Libraqnikichik Diosmi nin, Israel castapa chuya Diosninmi nin, Llapallan Kamachiq Tayta Dios sutiyoqmi nin: 5 Caldea lawpi sumaq llaqta, sirvienta warmi hinay upallalla tiyakuy. Caldea lawpi sumaq llaqta, sirvienta warmi hinay tutayayman yaykuy. Manaam pipas nisunkiachu mastaqa: Nacionkuna gobiernaq llaqta nispaqa. 6 Runaykunawanmi piasqa karqani. Penqaypi kanankupaqmi qanman qoykurqani. Mana llakipayakuqmi paykunawan karqanki. Yugoman watasqa bueyeskunawan hinam yuyaqkunawanpas servichikurqanki. 7 Wiaypaqmi reina hina gobiernasaq nispam nirqanki. Aswanqa manam kaykunamantachu piensarqanki. Nitaqmi imaynam kaykuna tukunanmantachu yuyaymanarqanki. 8 Yaw mana allin kawsay kuyaq warmi, gobiernasqaykipi hawka kakuq warmi, sonqoykipim qamqa piensachkanki: oqallam kani, oqa hinaqa manam hukqa kanchu nispayki. Manam haykapipas viudayasaqchu nispayki. Wawaykunaqa manam waunqachu nispayki. 9 Chaywanpas qonqayllamantam chayaramusunki. Huk punchawllapim iskaynin llaki hayparamusunki, chaynapi viudaa rikurinaykikama, chaynapi manaa wawayoq kanaykikama. Chaykunam sucedesunki llumpay brujeria ruraq kachkaptikipas. Chaykunam sucedesunki llumpay musyaq kachkaptikipas. 10 Mana allin rurasqaykikunapim confiakurqanki. Hinaspam: Manam pipas rikuwanchu nispa nirqanki. Yuyaysapa hinaspa yachaysapa kaynikim pantarachisunki. oqallam kani, oqa hinaqa manam hukqa kanchu nispam nirqanki. 11 Sasachakuymi chayaramusunki. Brujeriaykikunaqa manam harkayta atinqachu. Desgraciam hayparamusunki.
4
1323
ISAIAS47,48
Ofrendaykikunaqa manam hamunanta harkanqachu. Qonqayllamantam tuirachisunki. Chayamunan tiempotaqa manam yachankichu. 12 Seguikuy brujeriaykikunawan. Seguikuy musyaynikikunawan, warma kasqaykimantapuni chayna rurasqaykikunawan. Icha imallapipas servisunkiman. Ichapas runakuna manchakusunkiman. 13 Consejasuqnikikunam kapusurqanki. Aminaykikamam paykuna consejasurqanki. Kunany cielokunapi kaqkunamanta musyaqkuna rikurimuchunku. Kunany lucerokunata qawaspa musyaqkuna rikurimuchunku. Hamuchunkuy killan-killan willasuqnikikunaqa. Imam sucedesunaykitay willasunki paykunaqa. Kunany salvasunki paykunaqa. 14 Tamo hinallam paykunaqa. Paykunataqa ninam tukurunqa. Ninapa lenguasqanmantaqa manam librakunqachu paykunaqa. Chay ninaqa manam qonikunapaq sansallachu. Chay ninaqa manam ladonpi tiyanallapaqchu. 15 Chaynam kachkan chay musyaqkuna, warma kasqaykimanta ruraqmasikikuna. Sapakamam pantasqankuman pasanku paykunaqa. Manam mayqanninpas salvasunkichu paykunaqa.
48
Jacobpa castankuna. Uyariychik Israel castawan sutichasqa kaqkuna. Judapa mirayninkuna, uyariychik. Tayta Diospa sutinpi juraqkuna, uyariychik. Israelpa Diosnin maakuqkuna, uyariychik. Jurachkankichikpas manam cheqapta rimaspachu. Maakunkichikpas manam allinta ruraspachu. 2 Tayta Diospaq sapaqchasqa llaqtamantam kaniku nispam ninkichik. Qamkunam Israelpa yupaychasqan Diospi amparakunkichik. Llapallan Kamachiq Tayta Dios sutiyoqpim amparakunkichik. 3 awpaq pasaqkunamantaqa qallariyninmantapunim nirqaykichika. Kikiy rimarispaymi chay tiempopi kaq runakunaman nirqania. Chaymi qonqayllamanta kikiy rurarqani chaykunataqa.
1Uyariychik
Israel castakuna rumi sonqo kasqankumanta
ISAIAS48
4
1324
Hinaptinmi chaylla cumplisqa karqa chaykunaqa. Ancha rumi sonqo kasqaykita yachaspaymi, kunkaykipas fierro hina kasqanta yachaspaymi, uyaykipas broncemanta hina kasqanta qawaspaymi 5 unaymantaraq oqaqa qamkunaman nirqaykichika. Manaraqpas sucedekuchkaptinmi willarqaykichika. Chaynaqa manam niwaqchu: Taytachaymi chaykunata rurarun nispaqa. Nitaqmi niwaqchu: Tallasqa taytachaymi chaykunata rurarun nispaqa. Nitaqmi niwaqchu: Fundisqa taytachaymi chaykunata rurarun nispaqa. 6 Uyarirqankim chaykunata. Chaynaqa qawarikuy sumaqta. Manachum willakunki chaykuna cheqap kasqanta? Kunanmi ichaqa uyarichisqayki mosoq asuntokunata. Willasqaykim mana yachasqayki pakasqa kaqkunata. 7 Kunan tiempopi unanchasqakunatam uyarichisqayki. Kunankama mana uyarisqayki kaqkunatam uyarichisqayki. Manam niwaqchu qamqa: Yacharqaniam nispaqa. 8 Chaykunamantaqa manam uyarirqankichu. Nitaqmi chaykunamantaqa yacharqankichu. awpaqmantapas rinrikiqa manam kichakurqachu. Reqsikim pasaypaq traicionaq kasqaykita. Yacharqanim mana kasukuqwan sutichasqa kasqaykita. Kikiyraykum piakuyniypi manaraq castigarqaykichu. Alabasqa kanayraykutaqmi manaraq tukururqaykichu. 10 Manam qollqeta chulluchichkaq hinachu chuyancharqayki. Aswanqa hornopi hinam akariywan pruebarqayki. 11 Kikiyraykullam rurarqani chaykunataqa. Manam permitiymanchu karqa despreciawanankutaqa. Manam dejaymanchu sapaq dios adoranankutaqa.
9 12
Uyariwaychik Jacob castakuna. Uyariwaychik Israel castakuna. Uyariwaychik qayasqay runakuna. oqaqa sapallaymi Dios kani. Punta kaqpas, qepa kaqpas oqallam kani. 13 Atiyniywanmi takyachirqani kay pachataqa. Atiyniywanmi mastarqani cielokunataqa. Qayaykuptillaymi takyarun chaykunaqa. 14 Huunakuspay uyariwaychik llapallaykichik. Taytacha-mamachakunamantaqa mayqannintaq chaykunata willasurqankichik?
Israelpa castankunata Tayta Dios librananmanta
1325
ISAIAS48
Tayta Diospa kuyasqanmi chaykunata Babilonia nacionpi ruranqa. Tayta Diospa atiyninmi munasqanta Caldea law runakunapi ruranqa. 15 oqallam payman rimarqani. oqallam payta qayarqani. oqam payta pusamurqani. Maylawman rispapas allin lloqsinanpaqmi qayamurqani. 16 oqamany asuykamuwaychik hinaspay kayta uyariwaychik: Willakuy qallarisqaymantapas pakasqapiqa manam rimarqanichu haykapipas. Tukuy chaykuna sucedeptinqa chaypim karqani oqapas. Seor Diosmi kunan kachamuwarqa. Espiritunwanmi huntaykamuwarqa.
17
Libraqniki Tayta Diosmi kaynata nin, Israelpa yupaychasqan Chuya Diosmi nin:
Yupaychasqayki Tayta Diosmi oqaqa kani. Allinnikipaq yachachiqnikim kani. Imaynam kawsanaykipaq yachachiqnikim kani. 18 Amalaya kamachisqaykunata entiendewaq karqa, hinaptinqa hawkayaynikim mayu hinaraq kanman karqa. Allin ruraynikim lamar qochapi olakuna hinaraq kanman karqa. 19 Chaynataqmi aqo hina kanman karqa miraynikikuna. Manaa yupay atinam aqo hina kanman karqa churikikuna. Manam chinkachisqachu kanman karqa. Manam qayllaymanta tukusqachu kanman karqa.
20
Lloqsiychik Babilonia llaqtamanta. Ayqeychik Caldea law runakunamanta. Kusikuywan qaparispay willakamuychik. Kay pachapa cantonkamay uyarichimuychik. Nimuychiky: Tayta Diosmi librarun nispa. Serviqnin Jacobpa castantam librarun nispa. 21 Chunniqninkunatam paykunata pusarqa. Ichaqa manam yakumantachu paykuna karqa.
ISAIAS48,49
1326
Qaqa rumimantam paykunapaq toqyachirqa yakuta. Qaqa rumitam raqrachispan lloqllachimurqa yakuta. 22 Manam hawkayay kanchu mana allin ruraqkunapaqqa, chaynatam nin Tayta Diosqa.
49
1Tayta
Diospa serviqnin Israel castam kaynata nin:
Tayta Diospa serviqninmanta
Uyariychik lamar qochapa patanpi nacionkuna. Atiendeychik karu llaqtapi kaq runakuna: Manaraqpas nacechkaptiymi Tayta Dios qayawarqa. Mamaypa wiksanpi kachkaptiymi sutiyta rimarirqa. 2 Rimayniytam rurarqa filoyachisqa espadata hina. Harkaykuwarqam makinpa llantuyninpi hina. Ruraruwarqam awchi-awchi flechata hina. Waqaychaykuwarqam flechakuna waqaychananpi hina. 3 Hinaspam niwarqa: Yaw Israel casta, serviqniymi kanki nispa. Qanwanmi qawachikusaq sumaq kayniyta nispa. 4 Ichaqa oqam nirqani: Yanqapaqmi llamkarqani nispay. Mana imapas haypanaypaqmi kallpayta tukurqani nispay. Chinkaruq waspiyta hinalla haypanaypaqmi kallpayta tukurqani nispay. Cheqaptapunipas asuntoyqa Tayta Diospa makinpim kachkan. Pagapuwananpas paypa makinpim kachkan. Tayta Diosmi unanchawarqa payta servinaypaq. Mamaypa ukunpim unanchawarqa payta servinaypaq. Jacob castata payman kutirichinaypaqmi churawarqa. Israel castata payman huunaypaqmi churawarqa. Tayta Diospa qayllanpim alabasqa karqani. Diospa kallpanchasqanmi karqani. Chaymi Tayta Dios kaynata nin: 6 Manam serviqllaychu kanaykiqa. Manam Jacobpa ayllunkuna hatarichimuqllachu kanaykiqa. Manam Israel castamanta puchuqkuna kutirichimuqllachu kanaykiqa. Aswanqa achkiqta hinaraqmi churasqayki nacionkunapaq chaynataq oqalla salvaq kasqaymanta willakunaykipaq, tukuy hinastinpi kaqkunaman salvaq kasqaymanta willakunaykipaq.
5 7
Israel castata libraq
1327
ISAIAS49
Tayta Diosmi nin, Israel castapa chuya Diosninmi nin, wakin runakunapa pasaypaq despreciasqan runatam nin, nacionkunapa cheqnisqan runatam nin, gobiernaqkunapa serviqninmanmi nin: Reykunam qawasuspayki respetowan sayarinqaku. Kamachikuqkunam qawasuspayki qonqorakuspa pampaman kumuykunqaku. Chaynatam ruranqaku confianapaq oqa Tayta Dios kasqayrayku. Chaynatam ruranqaku akllaqniki kasqayrayku. Chaynatam ruranqaku Israelpa Chuya Diosnin kasqayrayku.
8
Tayta Diosmi kaynata nin:
Jerusalen llaqta kaqllamanta hatarichisqa kananmanta
Favorecenay tiempopim contestasqayki. Salvanay punchawpim yanapasqayki waqaychasqaykim hinaspam churasqayki contrato ruranaypaq. Churasqaykim qamnintakama runaykunawan contrato ruranaypaq. Chaynapim yapamanta hatarichinki nacionta. Huktawanmi dueochachinki purmachisqa allpakunata. 9 Ninkitaqmi presokunata: Librea lloqsiychik nispa. Ninkitaqmi tutayaypi kaqkunata: Qawachikuychika nispa. Paykunaqa an patanpi pastokunata ovejakuna tarichkaq hinam cuidasqa kanqaku. Chunniq orqokunapi pastokunata ganadokuna tarichkaq hinam cuidasqa kanqaku.
10
Manam yarqachikunqakuchu. Manam yakunayachikunqakuchu. Intipa rupayninpas manam akarichinqachu. Paykunataqa kuyapayaspaymi pusasaq. Pukyukunapa kasqanmanmi oqaqa pusasaq. 11 Orqoykunatam anman tikrasaq. Hatun anniykunatam allichachisaq.
ISAIAS49
12
1328
Qawaychik, wakinmi hamuchkan karukunamanta. Qawaychik, wakinmi hamuchkan norte lawmanta. Wakinkunam hamuchkan intipa seqaykunan lawmanta. Wakinkunam hamuchkan Aswan sutiyoq lawmanta. 13 Yaw cielokuna, kusikuywan qapariychik. Yaw kay pacha, ancha-anchata kusikuychik. Yaw orqokuna, kusikuywan takiychik. Runankunatam Tayta Dios consuelan. akarichisqa kaqkunatam llakipayan. 14 Sion Moqopi *yachaq runakunam ninku: Saqeruwarqakum Tayta Diosqa, nispa. Qonqaruwarqakum Seor Diosqa, nispa. 15 Tayta Diosataqmi kaynata nin: uusqan wawata maman qonqarunmanchu? Wachakusqan wawata maman qepanchakurunmanchu? Ichapas mamanqa qonqarunman wawanta. oqam ichaqa mana qonqasqaykichikchu qamkunata. 16 Maki pampaypi qellqasqata hinam sutikichikta apaykachani. Mana qonqaspam sapa punchaw murallaykichikkunata yuyarichkani. 17 Kaqllamanta hatarichisuqnikim chaylla kutimunqaku. Tuichiqnikikunamantapas aswan apurawmanmi hamunqaku. Purmachiqnikikunam qamkunamanta pasakunqaku. 18 Muyuriqnikita qawariy. Huunakuruspa qanman hamuqkunata qawariy. oqa Tayta Diosmi jurani. Kawsasqayraykum jurani. Llapallanwanmi alhajawan hina churakunki. Noviapa churakunan hina alhajawanmi churakunki. 19 Llaqtaykikuna tuichisqa kaptinpas chunnichisqa, purmachisqa kaptinpas. allpaykim kunanqa kanqa runaykikuna *yachananpaq kichkillaa. Millpuchkaq hina tuichiqnikikunam kunanqa kanqa karupia. 20 awpaq tiempopi qechususqayki churikikunam nisunki: oqaykupaqmi kichkillaa kay allpaqa nispa. Campota qowayku yachanaykupaq nispa. 21 Chaymi sonqoykipi kaynata ninki: Pitaq oqapaq wachakurqa kaykunata? nispa, oqaqa mana wawayoq qolloqmi karqani nispa, Qarqosqa hinaspa preso apasqam karqani nispa. Pitaq kaykunataqa uywarqa? Sapallaymi saqesqa karqani oqaqa. Maymantataq hamurunku paykunaqa?
1329
22
ISAIAS49,50
Seor Diosmi kaynata nin:
Makiywan seaschaq hinam qayasaq nacionkunata. Banderawan qayachkaq hinam qayasaq runakunata chaynapi qari churikichikkunata marqaspa apamunankupaq, chaynapi warmi churikichikkunata hombrokuykuspa apamunankupaq. 23 Reykunam padrastoyki hina uywasuqniki kanqa. Reinakunam mamayki hina uusuqniki kanqa. Qonqoranpam pampaman kumuykunqaku qayllaykipi. Chakikipi allpatam llaqwanqaku qayllaykipi. Tayta Dios kasqaytam reqsiwanki qamqa. Manam penqaypichu kanqaku oqapi confianzawan suyaqkunaqa. Qechunmankuchu valeroso soldadomanta guerrapi hapikusqanta? Qechurunmankuchu presokunata manchakuypaq soldadomanta? 25 Tayta Diosmi kaynata nin: Cheqaptam presokunataqa qechunqaku valeroso soldadomanta. Cheqaptam guerrapi hapikusqantaqa qechunqaku manchakuypaq soldadomanta. 26 akarichisuqnikikunatam kikinkupa aychanta mikuchisaq. Kikinkupa yawarninkuwantaqmi vinowan hina sinkachisaq. Hinaptinmi llapallan runakuna reqsiwanqaku. Salvaqniki Tayta Dios kasqaytam reqsiwanqaku. Jacobpa atiyniyoq Diosnin kasqaytam reqsiwanqaku. oqalla libraqniki Dios kasqaytam reqsiwanqaku.
24
50
Diosmi kaynata nin: Israel castakuna, Sion Moqopi mamaykichik llaqtata yanqa wischusqaytaqa ama piensaychikchu. Israel castakuna, pitapas debekusqaymanta hina yanqa rantikusqaytaqa ama piensaychikchu. Mana allinkuna rurasqaykichikraykum *rantikusqa karqankichik. Mana kasukuq kasqaykichikraykum wischusqa karqa mamaykichik. 2 Imanasqataq hamuptiyqa mana pipas kanchu? Imanasqataq qayaptiyqa mana pipas contestawanchu?
1Tayta
ISAIAS50
1330
Mana atiyniyoqchu kani libranaypaq? Icha manachum kallpayoq kani salvanaypaq? Kamachispallaymi lamar qochata chakichini. Kamachispallaymi mayukunata chunnichini. Challwankunapas yakumantam waurunku. Challwankunapas yakumantam lliw ismurunku. 3 Cielokunatam pachachichkaq hina tutayaywan churachini. Cielokunatam luto pachawan hina tutayachini. Seor Diosmi yachachiwarqa consuelaq palabrakuna rimanaypaq. Sapa tutamantam rikchachiwan uyarinaypaq. Rinriypim uyarichiwan yachaq sonqoyoq kanaypaq. 5 Seor Diosmi rinriyta kichariwan kasukuq kanaypaq. Rinriytam kicharin mana qepaman kutinaypaq. 6 Wasaytam qorqani azoteqkunaman. Uyaytam qorqani barbay chutaqkunaman. Manam uyayta asurichirqanichu insultawaqniykunamanta. Manam uyayta asurichirqanichu toqawaqniykunamanta. 7 Seor Diosmi yanapawaqniyqa. Chaymi mana manchachiwanchu humillachiqniyqa. Chaymi qaqa hina oqaqa sayani. Chaymi mana penqachisqa kanayta yachani. 8 Hichpallaypim kachkan mana huchayoqa kasqay declaraqniyqa. Maypitaq kachkan oqawan churanakuy atiqqa? Chaynaqa kuskanchiky risunchik juezman. Pitaq acusawananpaq hinaqa kanman? Hamuspany qayllaypi niwachun oqaman. 9 Seor Diosmi yanapawaqniyqa. Pitaqsi kanman huchayoq kasqay declaraqniyqa? Llapallankum mawkayasqa pacha hina chinkanqaku. Llapallankum puyusqa pacha hina chinkanqaku.
4 10
Serviqninqa Tayta Diospi confiakusqanmanta
Tayta Diosllata respetaqkuna, serviqninpa willakusqan uyariqkuna, tutayaypi purispaqa, manaa achkiypi purispaqa confiakuychik Tayta Diosllapi. Amparakuychik Diosllaykichikpi. 11 Ninata llapallan ratachiqkuna,
1331
ISAIAS50, 51
ninayoq flechakunata llapallan ratachiqkuna, qamkunaqa puriychik nina ratachisqaykichikpa achkiyninpiy. Qamkunaqa puriychik ninayoq flechakuna ratachisqaykichikpa achkiyninpiy. oqa Diospa parteymantam kayta chaskinkichik. akariy sitiopim wischurayankichik.
51
1Tayta
Diosmi nin:
Jerusalen llaqta wiaypaq salvasqa kananmanta
Uyariychik allin rurayta munaqkuna. Uyariychik oqa Tayta Diosta maskaqniykuna. Mayqan qaqa rumimanta pakimusqa kasqaykichiktay yuyariychik. Mayqan rumi horqomunamanta kasqaykichiktay yuyariychik. 2 Yuyariychik abueloykichik Abrahanmanta. Yuyariychik abuelaykichik Saramanta. Sapallanraqmi Abrahamqa karqa payta qayamuptiyqa. Bendecispaymi achka mirayninkunata qorqani paymanqa. 3 Sion Moqopi llaqtatam oqa Tayta Dios llakipayarisaq. Pasaypaq tuichisqa llaqtatam llakipayarisaq. Chunniq allpakunatam Eden huertaman tikrasaq. oqa Tayta Diosqa chaki allpakunatam plantasqa huertaman tikrasaq. Chaypim ancha kusikuypi kanqaku. Chaypim graciasta qospa takinqaku. Runaykuna, sumaqta entiendeychik. Nacionniy, allinta uyariwaychik. Willakusaqmi yachachikuyniykunata. Leyniymi kancharinqa runakunata. 5 Hichpamuchkanam tiempo allin rurasqayta qawanankupaq. Chayaramunqaam tiempo salvanaypaq. Atiyniywanmi runakunapaq rurasaq allin arreglota. Lamar qochapa patanpi kaqkunam suyawanqaku oqata. Paykunam confianzawan suyanqaku atiyniyta. 6 Qawaychik cielokunata. Qawariychik kay pachata. Cielokunam chinkarunqa qosni hina.
4
ISAIAS51
1332
Kay pacham tukurunqa mawka pacha hina. Chaypi *yachaqkunam waunqa chuspikuna hina. Salvacion qosqaymi ichaqa wia-wiaypaq kanqa. Allinkuna rurasqayqa mana tukuqmi kanqa. Uyariwaychik allinkuna ruray yachaqkuna. Uyariwaychik yachachikuyniy sonqoykichikpi hatalliqkuna. Ama hukmanyaychikchu runakuna kamisuptikichik. 8 Puyurusqa pacha hinam tukurunqaku. Puyukunapa tukurusqan millwa hinam tukurunqaku. Allinkuna rurasqayqa kanqa wia-wiaypaqmi. 9 Atiyniyoq Dios Taytally, rikchariy, rikchariy. Atiyniyoq Dios Taytally, awpaq tiempokunapi hinay rikchariy. Atiyniyoq Dios Taytally, pasaq wiay watakunapi hinay rikchariy. Manachum qamqa kachkanki Rahab sutiyoq animalta saruparuq? Manachum qamqa kachkanki lamar qochapi manchakuypaq animal tuksiparuq? 10 Manachum qamqa kachkanki lamar qocha chakichiq? Manachum qamqa kachkanki uku-uku lamar qochakuna chakichiq? Lamar qochapa uku pampantam anman tikrarqanki. Reclamasqayki runakuna chayninta pasananpaqmi tikrarqanki. 11 Qampa reclamasqaykikunaqa chaynatam kutimunqaku. Kusikuywan qaparispam Sion Moqopi llaqtaman kutimunqaku. Umanku coronasqa hinam wiaypaq kusikuywan yaykunqaku. Ancha kusisqallaam paykunaqa tarikunqaku. Paykunamantam llakikuy chinkanqa. Paykunamantam waqaypas chinkanqa.
7 12
Tayta Diosmi nin kaynata: Kikiypunim consuelasqaykichik, chaynaqa pitataq qamkunaqa manchakunkichik? Wauqlla runakunatachu manchakunkichik? Runamasillaykichikmi paykunaqa.
1333
13
ISAIAS51
Qora hina chinkaruqllam paykunaqa. Qonqarunkichikchu unanchasuqnikichik Tayta Diosta? Paymi mastarirqa cielokunata. Paymi takyachirqa kay pachata. akarichisuqnikichikpa piakuynintaqa mancharikunkichikchu? Chaylla wauchisuqnikichikpaq kaq runakunataqa mancharikunkichikchu? akarichisuqnikichikpa piakuyninqa manam imanasunkichikpaschu. 14 akarichiqkunapa humillachisqan runaqa chaylla librasqam kanqa. Manam calabozopiqa waunqachu. Mikunankupaqmi mana pisinqachu.
15
Yupaychasqaykichik Tayta Diosqa oqallam kani. Lamar qocha yakukunatam oqaqa kuyuchini. Lamar qochapa olankunatam oqaqa qaparichini. oqaqa Llapallan Kamachiq Tayta Dioswan sutichasqam kani. 16 Cielokunatam oqaqa mastarirqani. Kay pachatam oqaqa takyachirqani. Makiypa llantuyninwan hinam harkarqayki. oqam palabraykunata rimachirqayki. Sion Moqopi *yachaqkunatam: Runaykunam kankichik nispa nichirqayki.
17
Jerusalen llaqta, rikchariy. Jerusalen llaqta, hatariy. Copamanta upyachkaq hinam akarirqanki. Tayta Diospa piakuynintam akarirqanki. Tankikachanaykikamam vasomanta tomarqanki. Vasopi kaqta tukunaykikamam tomarqanki. 18 Qamqa kanki achka wawayoq warmi hinam. Ichaqa manam mayqanninpas guiasurqankichu. Qamqa kanki achka wawakuna uywakuq warmi hinam. Ichaqa manam mayqanninpas makikimanta hapisurqankichu. 19 Hamusurqankim kay iskay desgracia. Hamusurqankim tuichisunaykipaq desgracia. Runaykikunatam yarqaymanta wauchirqaku. Guerrapitaqmi paykunataqa wauchirqaku. Piraq consuelasunkiman? Piraq llakipayasunkiman? 20 Wawaykikunam desmayaruspa kuchpallaa rikurirunku.
ISAIAS51,52
1334
Callekunapa esquinankunapim wischurayachkanku. Mallapi luwichu hapisqa hinam kachkanku paykunaqa. Tayta Diospa piakuyninpi castigasqam kachkanku paykunaqa. Diosnikipa qaqchasqanwan castigasqam kachkanku paykunaqa. 21 Chaynaqa uyariy kayta, akarichisqa Jerusalen llaqta. Chaynaqa uyariy kayta, mana vinollawan macharuq Jerusalen llaqta. 22 Tayta Dios Seornikim kaynata nin, runankuna defiendeq Diosnikim kaynata nin: Makikipi tankikachachisuqniki copatam qechusqayki. Machanapaq vasopi tomasqaykita hinam castigoyta qechusqayki. Manaam mastaqa chay copamanta tomankiachu. Piakuyniy vasomantaqa manaam tomankiachu. 23 akarichisuqnikikunamanmi chay vasota tomachisaq. Pakchakuy hawaykita pasanaykupaq nispa nisuqnikikunamanmi tomachisaq. Chaynata nisuptikim wasaykita pampata hina churarqanki. Calleta hina pasanankupaqmi wasaykita churarqanki.
52
Moqopi llaqta, rikchariy. Kallpanchakunaykipaqy rikchariy. Yaw Jerusalen llaqta, sumaqllaa pachaykiwany churakuy. Tayta Diospaq sapaqchasqa llaqta, sumaqllaa pachaykiwany pachakuy. Dios mana yupaychaq mana sealasqakunaqa manaam yaykumusunkichu yapamantaqa. 2 Jerusalen llaqta, hatariya. Hawaykipi allpatay taspirikuya. Gobiernanaykipaqy tiyaya. Presochasqa sipas hina sumaq Jerusalen llaqta, horqokuy presochaqniki kunkaykipi cadenata.
3
1Sion
Tayta Diosmi nin:
1335
ISAIAS52
Debaldellam rantikusqa karqankichik. Mana qollqewantaqmi reclamamusqa kankichik. 4 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: awpaq tiempopim rirqa Egipto nacionman runaykunaqa. Chaypim forastero hina yacharqaku paykunaqa. Asiria runakunam akarichirqa paykunata. Yanqamantam akarichirqa paykunata. 5 Chayraykum oqa Tayta Dios nini: Kunanqa imatataq qawarini? Presochasqa runaykuna pusasqankutam qawachkani. Yanqamanta presochaspa pusasqankutam qawachkani. Munaychakuqninkunam orgullowan qaparinku. Mana tukuytam sapa punchaw kamiwanku. 6 Chaymi runaykuna reqsinkichik sutiyta. Chay punchawpim yachankichik chayna nisqayta. Yachankichikm oqapa chayna nisqayta. 7 Ima sumaqmi orqon-orqon allin noticia willakuqkunapa chayamusqanqa! Ima sumaqmi hawkayaymanta uyarichiqkunapa chayamusqanqa! Paykunam allin noticiata willakuchkanku. Paykunam salvacionmanta uyarichichkanku. Diosninchikqa gobiernachkanmi, nispam nichkanku. 8 Uyariychik, llaqta cuidaqkunam qaparichkanku. Kusikuymantam chulla runa hinalla qaparichkanku. Qaparichkankuqa awinkuwanpuni rikuspankum, Sion Moqopi llaqtaman Tayta Dios kutimusqanta qawaspankum. 9 Kusikuyllawanay llapallaykichik qapariychik. Jerusalen llaqtapi tuichisqa sitiokuna, qapariychik. Runankunatam Tayta Dios llakipayaykurqa. Jerusalen llaqtatam payqa reclamaykurqa. 10 Tayta Diosmi chuya atiyninta qawachirqa. Llapallan nacionkunamanmi qawachirqa. Tukuy hinastinpi kaqkunam yachanqaku. Diosninchik salvawasqanchiktam yachanqaku. 11 Utqaymany ripuychik. Babilonia llaqtamantay lloqsiychik. Diospa millakusqan kaqkunata ama hapispay lloqsiychik. Diosman asuykunaykichikpaq hinay rurakuychik. Diospa servicionkunata apaqkuna, paypaq hinay rurakuychik. 12 Ichaqa manam apurawmanchu lloqsinkichik. Ichaqa manam ayqechkaq hinachu ripunkichik. Tayta Diosmi harkasunaykichikpaq awpaqnikichikta richkan. Tayta Diosmi harkasunaykichikpaq qepaykichikta richkan.
ISAIAS52,53
1336 Tayta Diospa serviqnin akarispan vencesqanmanta
53
Serviqniymi ancha yuyaywan ruranqa. Paymi ancha hatunchasqa kanqa. Ancha-ancha reqsisqam kanqa. Llumpay hatunllaam kanqa. 14 Imaynam qanmanta achkaq admirasqa karqa, chaynam uyallanpas pasaypaq daasqa karqa. 15 Chaynatam paypas challanqa achka nacionkunata. Reykunapas payta qawarispankum mana atinqakuchu imam niyta. Haykapipas mana willachikusqankutam rikunqaku. Haykapipas mana uyarisqankutam entiendenqaku. 1Willakusqaykutaqa pitaq creerqa? Tayta Diosqa pimantaq atiynintaqa revelarqa? 2 Tayta Diospa serviqninmi qayllanpi ikllichkaq hina wianqa. Manam karqachu allin rikchayninqa nitaq sumaq kayninqa. Qawariptinchikqa manam estimanapaq hinachu karqa. 3 Runakunam payta despreciarqa. Paykunam payta wischupakurqa. akariqlla runam kallarqa. Nanayllapi kaq runam kallarqa. Payqa karqa runakunapa qepanchakusqanmi Payqa karqa runakunapa despreciasqanmi. Manam kaqpaqpas hapirqanchikchu paytaqa. 4 Cheqaptapunipas akariyninchikkunawanmi akarichkarqa. Piensarqanchikmi chaynataqa Diospuni akarichisqanta. Piensarqanchikmi chaynataqa Diospuni castigasqanta. Piensarqanchikmi chaynataqa Diospuni humillachisqanta. 5 Aswanqa tuksipasqam karqa mana kasukusqanchikkunarayku. Aswanqa qoyuy-qoyuymi karqa mana allinkuna rurasqanchikrayku. Hawkayaypi kananchikpaqmi castigasqa karqa. Sanoyasqa kananchikpaqmi heridasqa karqa.
13 6
Llapallanchikmi chullarurqanchik ovejakuna hina. Sapakamam kawsarqanchik munasqanchikman hina. Aswanqa Tayta Diosmi serviqninman qepiykachirqa. Llapallanchikpa mana allinkuna rurasqanchiktam qepiykachirqa. 7 akarichispa humillachiptinkum mana rimarirqachu. Nakanankupaq carnerota hina pusaptinkum
1337
ISAIAS53
mana rimarirqachu. Imaynam oveja kanman millwan rutuqninpa qayllanpi upallalla, chaynam paypas karqa akarichiqninkunapa qayllanpi upallalla. 8 Yanqamanta presochaspam juzgadoman pusarurqaku. Miraymasinmantaqa pikunataq paymanta cuentata qokurqaku? Kay pachamanta qechusqa kasqantaqa pikunataq cuentata qokurqaku? Runaykuna mana kasukusqanrayku castigasqa kasqankumantaqa pikunataq cuentata qokurqaku? 9 Mana pita daaq kachkaptinpas mana allin ruraq runakunapa sepulturanpim pampasqa kanan karqa. Rimayninwan mana pita engaachkaptinpas mana allin ruraq runakunapa sepulturanpim pampasqa kanan karqa. Aswanqa apukunapa sepulturanpim pampasqa karqa. 10 Tayta Diospa munasqanman hinam qoyuy-qoyuy karqa. Tayta Diosmi serviqninta akarichirqa. Tayta Diosmi culparayku ofrendata hina waunanpa churarqa. Chayna kachkaspapas qawanqam mirayninkunata. Chaynataqmi kawsakunqapas unay watakunata. Tayta Diospa munasqankunam rurasqa kanqa. Serviqnintakamam munasqankuna rurasqa kanqa. 11 Ancha akarisqanpa qepantam kawsarispa achkiyta qawaspan contentakunqa. Tayta Diospa serviqninmi allinta ruranqa, achkallaa reqsiqninkunatam mana huchayoqpaqa chaskisqata ruranqa. Paykunapa mana allin rurasqantam qepichkaq hina qechunqa. 12 Chayraykum Tayta Dios sitiota payman qonqa. Ancha reqsisqa runakunawan kananpaqmi qonqa. Guerrapi qechusqankutam aypunakunqa. Kallpasapa runakunawanmi aypunakunqa vidanta waunankama qosqanrayku. Vidantam qorqa waunankama mana kasukuq runakunaman hukllawasqa kasqanrayku. Achkaqpa huchankunatam qepichkaq hina qechurqa. Mana kasukuqkunapa favorninpim maakurqa.
ISAIAS54
1338 Tayta Diosqa wiaypaq kuyakuq kasqanmanta
54
1Tayta
Diosmi nin:
Yaw mana wachakuq warmi, kusikuywany qapariy. Yaw mana wachakuy reqsiq warmi, takillawanay qamqa qapariy. Qosanpa saqesqan warmiqa achka wawasapam kanqa. Qosayoq warmimantapas achka wawayoqraqmi kanqa. 2 Hatunyachiy karpaykita. Confianzawan mastariy toldoykita. Mastariy yachasqayki karpapa toldonta. Karpaykipa waskankunata masyachiy. Karpaykipa estakankunata takyachiy. 3 *Alleq lawnikimanmi mastarikunki. *Ichoq lawnikimanmi mastarikunki. Miraynikikunam dueochakunqa achka nacionta. Runakunawanmi huntachinqa tuichisqa llaqtakunata. 4 Manam penqachisqachu kanki. Chaynaqa amay manchakuychu. Manam humillasqachu kanki. Penqaypi kaytaqa amay manchakuychu. Qonqankim sipas kaynikipi penqakusqaykita. Manaam yuyarinkichu viuda kaspayki kamisqa kasqaykita. 5 Qamta unanchaqnikim kani qosaykiqa. Llapallan Kamachiq Tayta Dioswan sutichasqam kani qosaykiqa. Israelpa Chuya Diosninmi kani libraqniki qosaykiqa. Enteron Kay Pachapa Diosninwan sutichasqam kani libraqnikiqa. Qosanpa saqerusqan sipasllaraq warmi hinam karqanki. Llakisqa sonqoyoq sipasllaraq warmi hinam karqanki. Aswanqa oqa Tayta Diosnikim qayaykurqayki. Kaqllamantam oqa Diosniki qayaykuspa niki: 7 Ratollapaqmi saqeykurqayki. Anchata llakipayaspaymi kaqllamanta reclamasqayki. 8 Contraykipim anchallataa piakururqani qonqayllamanta. Ichaqa ratollapaqmi pakakurqani qanmanta.
6
1339
ISAIAS54
Wiaypaq kuyapayaspaymi llakipayarqayki. Reclamaqniki oqa Tayta Diosmi chaynata niki. Noeyman juramentaspaymi nirqani. Sinchi parachimusqay tiempopim nirqani. Kay pachata yakuwan manaa tuytuchinaypaqmi juramentarqani. Chaynatam kunanpas qanman juramentani. Yapamantaqa manaam contraykipi piakusaqachu. Yapamantaqa manaam qamta qaqchasqaykiachu. 10 Orqokuna suchuriptinpas, moqokuna asuriruptinpas qampaq kuyapayakuyniyqa manam cambiakunqachu. Hawkayaymanta contratoypas manam cambiakunqachu, chaynataqa llakipayasuqniki Tayta Diosmi nini.
9
Ancha humillachisqa Jerusalen llaqta, wayra-parapa hina tukusqan Jerusalen llaqta, manaa pipapas consuelasqan Jerusalen llaqta, turquesa nisqanku rumipa hawanpim rumikikunata churasaq. Zafiro nisqanku rumiwanmi cimientoykikunata hatarichisaq. 12 Torrekikunatam hatarichisaq rubi nisqanku alhaja rumikunamanta. Zaguanninkunatam rurasaq llipipipiq alhaja rumikunamanta. Llapallan murallaykikunatam rurasaq suma-sumaq rumikunamanta. 13 Llapallan churikikunatam yachachisaq oqa Tayta Diosqa. Churikikunatam anchata hawkayachisaq oqa Tayta Diosqa. 14 Allinkuna rurasqaykim kallpanchasunki. akarichisuqnikikunamantam karunchakunki. Paykunataqa manaam manchakunkichu. Tuichisuqnikikunamantam karunchakunki. Paykunaqa manaam asuykamusunkichu. 15 Sichu pipas contraykipi hatarimuspanqa manam oqaraykuchu hatarimunqa. Qanmi ichaqa vencenki contraykipi hatarimuqtaqa.
11 16
Mosoq Jerusalen llaqtamanta
Herrerotaqa oqam unancharqani sansata pukuspa tukuy rikchaq armakunata rurananpaq. Purmachiq runatapas oqam unancharqani tukuy ima kaqkunata tuichinanpaq.
ISAIAS54,55
17
1340
Ichaqa manam pipas contraykipi atirqachu arma rurayta. Manam atirqachu wauchisunaykipaq arma rurayta. Juzgadopi llapallan acusaqnikikunam juiciopi vencesqa kanqa. oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Serviqniykunapa herencianqa chaynam kanqa. Chaynam oqapa salvasqaykunaqa kanqa.
1Yakumanta
55
kaqkuna, hamuychik. Yaku tomaqy llapallaykichik hamuychik. Mana qollqeyoqkuna, hamuychik. Qamkunaqa debaldellay mikuychik. Vinotawan lechetay debaldella chaskikuychik. 2 Mana mikunaykichikpaq kaqkunapiqa imapaqtaq gastankichik qollqekichikta? Mana saksachisunaykichik kaqkunapiqa imapaqtaq gastankichik ganasqaykichikta? Allintay uyariwaychik allinta mikunaykichikpaq. Allintay uyariwaychik miski mikuykunata mikunaykichikpaq. 3 Atiendespa oqaman hamuychik. Sumaqta uyariwaspam kawsankichik. Qamkunawanmi wiaypaq contratota rurasaq. Rey Davidman prometesqaykunatam cumplisaq. Payta kuyapayasqayraykum confianapaq contratota cumplisaq. 4 oqam payta churarqani runakunaman testigo kananpaq. oqam payta churarqani paykunapa jefen kananpaq. 5 Qanmi mana reqsisqayki nacionkunata qayanki. Yupaychasqayki oqa Tayta Diosraykum mana reqsisuqniki nacionkuna qanman kallpamusunki. Israelpa oqa Chuya Diosninraykum kallpamusunki. Qamta hatunchasqayraykum kallpamusunki. Tarinaykichikpaq kachkaptillanraqy Tayta Diosta maskaychik. Hichpaykichikpi kachkaptillanraqy Tayta Diosta qayakuychik. 7 Mana allinkuna ruraq runaqa dejachuny mana allin vidanta. Mana allinlla piensaq runaqa dejachuny mana allin piensasqankunata.
6
Llapallanta Convidoman Dios qayasqanmanta
1341
ISAIAS55,56
Tayta Diosmany kutirikuchun paymanta llakipayarikunanpaq. Diosninchikmany kutirikuchun allin sonqo kayninman hina pampachaykunanpaq. Tayta Diosmi nin: Piensasqaykunaqa manam piensasqaykichik hinachu. Qamkunapa kawsasqaykichikqa manam kawsayniy hinachu. 9 Cielokunaqa alto-altom kay pachamantaqa, chaynam kawsayniyqa ancha allin qamkunapa kawsaynikichikmantaqa. Chaynataqmi piensasqaykunaqa ancha allin qamkunapa piensasqaykichikmantaqa.
8 10
Cielokunamantam para chayamun. Cielokunamantam lasta wichimun. Hinaspam kay allpata nuyuchin. Cielokunaman mana kutispam allpata nuyuchin. Aswanqa muhukunatam ikllichimuspa wiachin. Kaqllamantam tarpuqpaq muhuta ruruchin. Kawsaykunatam mikunankupaq qespichin. 11 Chaynam palabraykunapas, chaynam rimasqaykunapas, manam yanqachu kanqa, aswanqa munasqaytam ruranqa. Kachasqayman hinam ruramunqa.
12
Qamkunapas kusikuywanmi lloqsimunkichik. Presochasqa kasqaykichikmantam hawkallata pusamusunkichik. Orqokunawan moqokunam runa hina qaparispa qayllaykichikpi takinqaku. Montepi llapallan sachakunam runa hina qayllaykichikpi taqllakunqaku. 13 Kichkakunapa rantinpim wianqa cipres sachakunaa. Itanakunapa rantinpim wianqa macha-macha sachakunaa. Chaykunawanmi ancha reqsisqa kasaq oqa Tayta Diosqa. Mana tukuq wiaypaq seal hinam chaykunaqa kanqa.
1Tayta
56
Diosmi nin kaynata:
Diospa contraton waqaychaqkunamanta
Allin arreglota ruraychik. oqapa agradoypaq ruraychik. Chayllam tiempo hichpamuchkan libranaypaq. Chayllam tiempo hamuchkan allin ruraq kasqayta qawachinaypaq. 2 Mayna kusisqam chay kamachisqaykuna kasukuq runaqa!
ISAIAS56
1342
Mayna kusisqam chayna kawsakuq runaqa! Mayna kusisqam samana punchawkunapi kasuwaspa samaq runaqa! Mayna kusisqam mana allinkuna rurananmanta cuidakuq runaqa! Forastero runa Tayta Diosta qatispaqa amay nichunchu kaynata: Tayta Diosqa runankunamanta rakisqatam hatalliwanqa nispaqa. Qolluq runapas amay nichunchu kaynata: oqaqa chakisqa sacha hinam kani nispaqa. 4 Chayraykum Tayta Dios kaynata nin:
3
Sichum qolluq runakuna kasuwaspa samana punchawniykunapi samanqaku, chaynataq munasqaykunata akllanqaku, hinaspa contratoytapas kasukuq kanqaku 5 hinaptinqa paykunamanmi qosaq aswan allin kaqkunata. Churikuna qonaymantam qosaq aswan allin kaqkunata. oqam sutinkuta temploypi qellqachisaq. Temploypa perqankunapim sutinkuta qellqachisaq. Sutitam qosaq wiaypaq reqsisqa kanankupaq. Sutitam qosaq wiaypaqa mana chinkanankupaq. 6 Sichu forastero runakuna oqa Tayta Diosta serviwananpaq qatiwaptinkuqa, otaq oqa Tayta Diospa sutiyta kuyaspa serviqniya karuptinkuqa chaynataq oqata kasuwaspa samana punchawniypi samaptinkuqa hinaspa contrato rurasqaytapas kasukuptinkuqa 7 oqam sapaqchasqay orqoman yaykuchisaq. Hinaspam maakamuwananku wasipi kusichisaq. Altarniypim chaskisaq kaapuwasqanku animalkunata. Altarniypim chaskisaq wauchipuwasqanku animalkunata. Temployqa Maakamuwananku Wasiwan sutichasqam kanqa. Llapallan runakunapa maakamuwananku wasim kanqa. 8 Israel castakuna presochasqa kasqankumanta huumuq Tayta Diosmi nin: Chay huumusqaykunamanmi huk runakunatawan huumusaq, nispam nin. Purun animalkuna, hamuychiky ovejakunata mikuq. Monte animalkuna, hamuychiky ovejakunata mikuq. 10 Runaykuna cuidaqkunam awsayarunku. Manaa imamantapas cuenta qokuqmi rikurirunku.
9
Mana allin kamachikuqkunapa contranpi rimasqanmanta
1343
ISAIAS56,57
57
Llapallankum upa allqo hina rikurirunku. Mana anyakuy atiq allqo hinam rikurirunku. Wischurayaspa puukuyllapaqmi kawsanku. Puukuyllatam anchata gustanku. 11 Paykunaqa mikuysapallaa allqokuna hinam, mana imawanpas saksaq allqokuna hinam. Paykunaqa mana imapas entiendeq michiqkunam. Sapakama munasqankuman hina kawsaqkunam. Sapakama kikillankupaq ganay munaqkunam. 12 Paykunam sapakama ninku: Hakuw tomananchikpaq maskamusun vinota. Sinkananchikkamay upyamusunchik poqosqa aqata. Paqarinpas kunan punchaw hinam kanqa. Kunanmantapas aswan allin punchawraqmi kanqa. 1Allin ruraq runakunam waunku, mana pipapas reparasqanmi waunku. Kuyapayakuq runakunam chinkanku, ichaqa mana pipapas entiendesqanmi chinkanku. Manam entiendenkuchu imanasqam chinkasqankumanta. Manam entiendenkuchu sasachakuymanta librasqaa kasqankuta. 2 Allin kawsaq runakunaqa hawka kaymanmi yaykurunku. Chay runakunaqa sepulturankupim hawkaa samarunku. Tayta Diosmi nin kaynata: Asuykamuychik brujakunapa wawankuna. Asuykamuychik chuchumika warmipa mirayninkuna. 4 Pimantataq burlakuchkankichik? Pitataq despreciaspa qalluchkankichik? Manachum qamkunaqa mana kasukuqkunapa churinkuna kankichik? Manachum qamkunaqa llullakuq runakunapa mirayninkuna kankichik? 5 Encina sachakunapa ukunpim huchapakunkichik. Llapallan llaqesapa sachakunapa ukunpim huchapakunkichik. Taytachakunapaqmi wayqokunapi wawakunata wauchipunkichik. Taytachakunapaqmi qaqa uchkukunapi wawakunata wauchipunkichik.
3 6
Taytacha-mamacha adoraqkunata sentenciasqanmanta
Qamkunaqa gustankichik lluchka rumikuna adoraytam wayqokunapi. Sealasqa adoranaykichik sitiom kachkan chaypi.
ISAIAS57
1344
Chay rumikunapaqmi hichapurqankichik vino ofrendakunata. Chaykunapaqmi kaapurqankichik kawsaykunamanta ofrendakunata. Chaykunata yachaspayqa manachum castigaykichikman qamkunata? 7 Camaykitam churarqanki alto orqokunapa puntanpi. Camaykitam churarqanki sayay-sayay orqopa puntanpi. Chay orqokunamanmi seqarqanki. Ofrenda kaaqmi seqarqanki. 8 Wasi punkuykipa qepanpim churarqanki millakuypaq taytacha-mamachakunata. oqatapas qepanchawaspaykim llustikurqanki pachaykikunata. Ancho camapim sirikuykurqanki. Huchapakuy munasqayki qarikunawanmi contratota rurarqanki. Paykunapa qari kaynintam qawarqanki. Aceiteta apaspam rirqankieMoloc sutiyoq taytachaman. Achkallaa olorkunatam aparqanki payman. Ancha karukunamanraqmi comisionta kacharqanki. Wauqkunapa kasqanmanraqmi uraykachirqanki. 10 Chaylla-chaylla purimuspaykim pisiparurqanki. Ichaqa manam yanqapaq kasqantachu reqsikurqanki. Kawsanaykipaq mikuytam tarirqanki. Chaymi mana eqoyaqa rikurirurqanki. 11 Pita manchakuspaykitaq oqataqa engaawanki? Pita respetaspaykitaq oqataqa qonqawanki? Unaya mana rimarisqayraykuchu manaa respetawanki? chaynachu icha manachu? 12 oqam willakusaq allin rurasqaykikunatapas. oqam willakusaq wakin rurasqaykikunatapas. Chaykunaqa yanqapaqam kanqapas. 13 Qayakuptikiqa manam taytacha-mamachaykichu librasunki. Chaykunataqa llapallantam wayra qechurusunki. Chaykunataqa pukurimuq wayrallam chinkarachinqa. oqapi amparakuqkunam ichaqa herencianku nacionta chaskinqa.
9
e 57:9 Hebreo simipi Moloc ninanqa rey ninanmi. Chay sutiwanmi sutichaqkutaq achka taytachakunatapas.
1345
ISAIAS57
Hinaspataqmi oqapaq sapaqchasqa orqoytapas dueochakunqa. Hinaptinmi hukkaqnin ninqa: anta kichaspa allichaychik, nispa. Tayta Diospa runankuna purinanpaq anpi harkaqkunata wischuychik, nispa. 15 Alto-altopi *yachaq Diosmi, wia-wiaypaq kawsaq Diosmi, Chuya sutiyoq Diosmi kaynata nin: Alto-altopim yachani. Chuyay-chuyay sitiopim yachani. Chaywanpas akarichisqakunawanmi kachkani. Chaywanpas humillachisqakunawanmi kachkani. Paykunawanqa kachkani akarichisqakunata kallpanchanaypaqmi. Paykunawanqa kachkani humillachisqakunata valorchanaypaqmi. 16 Manam wiaypaqchu runaykunapa contranpiqa quejakusaq. Manam wiaypaqchu paykunapa contranpiqa piakusaq. Mana chayqa paykunapa espirituntachiki qayllaymanta chinkarachiyman. Mana chayqa unanchasqaypa samaynintachiki qayllaymanta chinkarachiyman. 17 Runaykuna engaaspa mana allinkuna rurasqanraykum piakurqani. Paykunata castigaspaymi piakuyniypi paykunamanta pakakurqani. Aswanqa paykunam manaa kasukuq rikurirurqa. Munasqallanku ruraymanmi qokururqa. 18 Qawarqanim imaynam kawsasqankuta. Chaywanpas hampisaqmi paykunata. Chaynataqmi paykunata oqa pusasaq. Yapamantam llakisqakunata consuelasaq. 19 oqa Tayta Diosmi llapallankuta rimachisaq: Karupi kaqkunaqa hawkallay kachun nispa. Hichpapi kaqkunaqa hawkallay kachun nispa. Chaynaqa oqam runaykunata hampisaq. 20 Nisyu wayrapa pukusqan lamar qocha hinaraqmi mana allin ruraqkunaqa. Mana qasillalla kaq lamar qocha hinaraqmi mana allin ruraqkunaqa.
14
Wanakuqkuna consuelasqanmanta
ISAIAS57,58
1346
Olankuna mitutawan lavata wischumuq hinaraqmi mana allin ruraqkunaqa. 21 Manam kanqachu hawkayay paykunapaqqa. Chaynatam nini oqa Tayta Diosqa.
58
Diosmi niwarqa: Ama upallaspa qayaykachakuy. Cornetilla hinay qayaykachakuy. Runaykunamany willakuy mana kasukusqankumanta. Jacob castakunamany willakuy huchallikusqankumanta. 2 Sapa punchawsi maskawanku. Munasqayta hinas kawsayta munanku. Allin ruraq nacion hinaraqsi allin arreglota ruranaypaq maawanku. oqa Diosninkupa leyninkuna mana saqeruq hinaraqsi oqa Diosman asuykamuwayta munanku. 3 Chaywanpas niwankuraqmi: Imapaqtaq ayunaymanku qam mana rikuchkaptikiqa? nispa, Imapaqtaq akariymanku qam mana cuentata qokuchkaptikiqa? nispa. Ayunasqaykichik punchawmi munasqaykichikta rurarunkichik. Llapallan llamkapusuqnikichiktam chay punchawpi engaankichik. 4 Ayunaspaykichikmi kakunkichik peleayllapi. Ayunaspaykichikmi kakunkichik quejanakuyllapi. Wauchinakuq hinam takanakunkichik qamkunaqa. Manam kunan punchaw hinachu ayunanaykichikqa. Chaynata ruraptikichikqa maakusqaykichikpas manam uyarisqachu kanqa hanaq pachapiqa. 5 Qamkunaqa piensankichikchu chayna ayunasqaykichik gustawasqanta? Qamkunaqa piensankichikchu chay akariy punchawpi rurasqaykichik gustawasqanta? Kumurachisqa tutura hinachu runa chay punchawpi kumurayanman? Lutokuruspanchum uchpapi runa chay punchawpi wischurayanman? Chaynata ruraspachu Ayuno punchawmi ninkichik? Chaynata ruraspachu Tayta Diospa agradonpaq ayuno punchawmi ninkichik?
1Tayta
Cheqap ayunomanta
1347
ISAIAS58
Kaynam agradoypaq ayuno rurayqa: Mana allin ruraqkunapa cadenasqan kachariymi. Yugopa watunkunata paskarichkaq hina runakuna libraymi. akariq runakunata kachaykuymi. Yugota pakichkaq hina kachariymi. 7 Manachum yarqasqa runamasikita mikuchinayki? Manachum purikuq wakchata wasikipi chaskinayki? Manachum mana pachayoqta qawaspaykiqa pachachinayki? Manachum runamasikita tukuypi yanapaykunayki? 8 Chaynata ruraptikiqa achikyaq kanchariywanmi kancharisqayki. Heridaykimantam chaylla sanoyanki. Allin rurasqaykikunam awpaqnikita rinqa. oqa Tayta Diospa kanchariyniymi qepaykita rinqa. 9 Chayna kaptinqa qayakamuwankim. Hinaptinmi oqa Tayta Dios contestasqayki. Yanapanaypaqmi qayakamuwanki. Hinaptinmi Kaypim kachkani nisqayki. Yugota qechuchkaq hina kasqayki ukupi kaqkunata manaa akarichiptikiqa, runamasikimanta mana burlakuspa manaa insultaptikiqa, 10 yarqaymanta kaq runamasikiman kikikipaq munasqaykita qoykuptikiqa, akariq runamasikita sasachakuyninpi yanapaykuptikiqa tutayaypi kanchaq hinam rurasqaykikuna rikurinqa. 11 oqa Tayta Diosmi sapa punchaw pusasqayki. oqa Tayta Diosmi chunniqpi saksachisqayki. Cuerpoykitam kallpanchasqayki. *Parqosqa huerta hinam kanki. Mana chakiq pukyu hinam kanki. 12 Runaykikunam mosoqmanta perqanqaku. awpaq miraykunapa cimientasqanpim hatarichinqaku. Hinaptinmi qamta sutichasunki: Tuichisqa murallakuna allichaq nispa. Yachanankupaq mosoqmanta calle kichaq nispa.
6 13
Samana punchawniypi samaspaykiqa, sapaqchasqay punchawpi munasqaykita mana ruraspaykiqa, chay punchawta: Kusikuna Punchawwan sutichaspaykiqa, oqa Tayta Diospa punchawniyta Ancha Reqsisqa Punchawwan sutichaspaykiqa,
Samana punchawmanta
ISAIAS58,59
1348
munasqaykiman hina mana kawsaspa chay punchawta respetaspaykiqa, kusikuynikita mana maskaspa chay punchawta respetaspaykiqa, yanqa rimaykunata mana rimaspa chay punchawta respetaspaykiqa 14 oqa Tayta Diospim kusikuyta tarinki. Hinaptinqa carretapi hinam nacionnikipa orqonkunapa hawanta apasqayki. Hinaspam mikuchisqayki abueloyki Jacobpa herencianpi qespiqkunata. oqa Tayta Diosmi nini chaynata.
59
Diospa atiyninqa manam pisiyarunchu manaa salvananpaq hinaqa. Tayta Diospa rinrinqa manam upayarunchu manaa uyarinanpaq hinaqa. 2 Mana allinkuna rurasqaykichikmi Tayta Diosmanta rakirusunkichik. Manaa uyarisunaykichikpaqmi huchaykichik payta pakarusunkichik. 3 Makikichikmi wauchisqaykichikkunapa yawarninwan qanrachasqa kachkan. Dedoykichikmi mana allin rurasqaykichikkunawan qanrachasqa kachkan. Rimankichikmi llullallata. Parlankichikmi mana allinkunallata. 4 Manam pipas razonninpichu juzgadopiqa quejakunku. Manam cheqap razonwanchu juzgadopiqa reclamanku. Aswanqa confiakuchkanku chaqwakunallapim. Aswanqa hapipakuchkanku yanqakunallapim. Mana allinkuna wiksayasqam kachkanku. Wachakuruq warmi hinaraqmi desgraciallata apaykamunku. 5 Paykunaqa culebrapa runtun oqllachkaq hinaraqmi. Paykunaqa araapa llikankuna awachkaq hinaraqmi. Waurunqam pipas chay runtuta mikuspanqa. Chay runtu toqyaruptinqa kachukuq culebram nacerunqa. 6 Pachakunataqa manam ruranmankuchu araapa llikankunawanqa. Desgraciallatam paykunaqa ruran. Paykunapa makinqa daollatam ruran. 7 Mana allinta ruranankupaqmi kallpanku. Inocente runakunata wauchiqmi apurawman rinku. Yuyaymanaspaqa desgracia rurayllapim yuyaymananku.
1Tayta
Huchamantawan castigomanta
1349
8
ISAIAS59
Mayman rispapas daaspam purmachinku. Manam yachankuchu hawkalla kawsayta. Mayman rispapas manam rurankuchu allin arreglota. Kawsayninkupas panta-pantallam paykunapaqqa. Chayna kawsaqkunaqa manam tarinkuchu hawka kawsaytaqa.
Chayraykum allin arreglotaqa mana pipas rurapuwankuchu. Chayraykum mana pipas allintaqa rurapuwankuchu. Suyarqanikuqa kanchaytam ichaqa lutokuyllam chayaramuwanku. Suyarqanikuqa achkiytam ichaqa tutayaypiraqmi purichkaniku. 10 awsa hinaraqmi oqaykuqa purichkaniku. Perqakunata llachpaykachastinmi purichkaniku. Purichkanikuqa manaa awiyoq hinaraqmi. Mitkachkanikuqa chawpi punchawpiraqmi. Tutayaypi hinaraqmi urmachkaniku. Sanolla kaspaykupas wausqa hinaraqmi kachkaniku. 11 Llapallaykum waqaniku ukumarikuna hinaraq. Llapallaykum qoqoqyaniku kullkukuna hinaraq. Allin arreglotam suyachkaniku ichaqa manam kanchu. Salvawanankupaqmi suyachkanikuqa. Aswanqa karupiraqmi kachkan oqaykumantaqa. 12 Anchallataam mana kasurqaykikuchu qamtaqa. Huchallaykum acusawanku oqaykutaqa. Chayllam yuyariniku mana kasukusqaykuta. Reqsikunikum mana allin rurasqaykuta. 13 Mana kasukuqmi karqaniku Tayta Diospaq. Traicionaqkunam karqaniku Tayta Diospaq. Tayta Dios qepanchaqmi karqaniku. Runamasiyku akarichinaykupaqmi rimarqaniku. Runamasiyku engaanaykupaqmi parlarqaniku. Engaokunatam sonqoykupi tanteaspa rimarqaniku. 14 Manaam allin arreglota rurankuchu. Manaam allinkuna rurayta yachankuchu. Manaam rimankuchu plazakunapi cheqap palabrakunata. Manaam atinkuchu wasikunapi cheqap kaqkuna rimayta. 15 Cheqap rimaq runaqa chinkarunam. Mana allinmanta asurikuqqa imanpas suwasqaam. Allin arreglota manaa rurasqankuraykum piakurqa. 16 Tayta Diosmi qawarirqa manaa pipas kasqanta. Tayta Diosmi hukmanyarurqa paywan allinyanachiq runa manaa kasqanmanta. Chaymi kikinpa atiyninwana salvarqa.
9
ISAIAS59,60
17
1350
Kikinpa allinkuna rurasqanpiam amparakurqa. Allinkuna rurasqanwanqa qasqo harkachikunawan hinaraqmi churakurqa. Salvaq kasqanwanqa uma harkachikunawan hinaraqmi churakurqa. Pachawan churakuchkaq hinaraqmi runankunamanta sienteq kasqanwan churakurqa. 18 Tayta Diosqa sapakamamanmi paganqa. Rurasqankuman hinam qopunqa. Enemigonkunatam payqa castiganqa. Cheqniqninkunamanmi payqa paganqa. Lamar qochapa patanpi kaqkunamanpas paymi paganqa. Rurasqankuman hinam payqa paganqa. 19 Intipa qespimunan lawmanta kaqkunam Tayta Diosta respetanqaku. Intipa seqaykunan lawmanta kaqkunam atiyninta respetanqaku. Lloqlla mayu hinaraqmi Tayta Diosqa hamunqa. Wayrachimusqanpa apamusqan mayu hinaraqmi hamunqa.
20
Tayta Diosmi nin kaynata:
Sion llaqtamanmi hamunqa libraqnin. Jacob castamanta wanakuqkunapaqmi hamunqa libraqnin. 21 Tayta Diosmi nin: Qamkunawanmi contratota rurani kayna niqta: Espirituymi mana rakikunqachu qamkunamanta. Palabraykuna qosqaymi qamkunamanta mana chinkanqachu. Nisqaykunam miraynikikunamanta mana chinkanqachu. Miraynikikunapa mirayninkunamantam mana chinkanqachu. Kunanmanta wia-wiaypaqmi mana chinkanqachu.
60
1Tayta
Diosmi nin kaynata:
Jerusalen llaqta ancha kanchariq kananmanta
Jerusalen llaqta, wischurayasqanmanta hatarichkaq hinay hatariy. Kanchariyniki chayamusqanraykuy kanchariy. Tayta Diospa kanchariynin achikyamususqaykiraykuy kanchariy. 2 Tutayaymi tapaykunqa kay pachata. Tutayaymi llantuykunqa nacionkunata. Aswanqa Tayta Diosmi hawaykipi achikyanqa. Tayta Diospa kanchariyninmi hawaykipi rikurinqa. 3 Nacionkunam hamusunki kanchaynikiman. Reykunam hamusunki achikyaynikipa kanchariyninman.
1351
ISAIAS60
Qamqa muyuriqnikitay qawariy. Llapallanku huunasqa qanman hamuqtay qawariy. Karukunamantam qari churikikuna hamusuchkanki. Warmi churikikunatam marqayninkupi apamusuchkanki. 5 Paykunatam qawaykunki. Hinaspam uyaykipipas kancharinki. Kusikuymantam pampanyanqa sonqoyki. Tukuy sonqoykiwanmi anchallataa kusikunki. Lamar qochanta apamusqanku qori-qollqetam apamusunki. 6 Huntaykamusunkim nana-nanaq camellokuna. Madian lawmantam huntaykamusunki camellokuna. Efa lawmantam huntaykamusunki camellokuna. Huntaykamusunkim Saba lawmanta llapallan camellokuna. Qoritawan inciensotam apamusunki. oqa Tayta Diosta alabawanankupaqmi noticiakunata willasunki. 7 Cedar lawpi llapallan ovejakunam qampaqa huunasqa kanqa. Nabaiot lawpi carnerokunam servichikunaykipaqa huunasqa kanqa. Altarniypi agradoypaq ofrecewaptinkum chaskisaq. Sumaqyasqa temploytam aswanraq sumaqyachisaq.
4
Pikunataq puyu hinaa wak pawaqkunaqa? Pikunataq wasinman kutiq paloma hinaa pawaqkunaqa? 9 Lamar qochapa patanpi nacionkunam suyawachkanku hamunankupaq. Tarsis lawmanta buquekunam puntamuchkan chayamunanpaq. Karumanta churikikunata apamunanpaqmi hamuchkan. Qori-qollqenkutawan kuskata apamunanpaqmi hamuchkan. Hamuchkankuqa yupaychasqayki oqa Tayta Diosta adorawanankuraykum. Hamuchkankuqa qamkunata Israelpa Chuya Diosnin reqsisqataa rurasqayraykum. 10 Forasterokunam hatarichinqa murallaykikunata. Paykunapa reyninkunam servisunkichik qamkunata. oqa piakuspaymi castigarqayki. Kuyaspaymi kunan llakipayayki. 11 Zaguannikikunam sapa punchaw kicharayanqa. Tuta punchawmi mana wichqakuq kanqa. Chaynaqa kanqa nacionkunamanta qori-qollqeta apamusunaykipaqmi. Chaynaqa kanqa vencesqa reyninkunata pusamusunaykipaqmi. 12 Mana servisuqniki nacionqa chinkachisqam kanqa. Chayna nacionqa pasaypaq chunnichisqam kanqa.
8 13
Apamusunkim Libano Orqopi fino sachakunata. Apamusunkim cipres, pino hinaspa boj sachakunata.
ISAIAS60
1352
Temployta adornanankupaqmi apamusunki. Sarunay temployta ancha reqsisqata ruranaypaqmi apamusunki. 14 akarichisuqnikikunapa churinkunam humillasqa hamunqa. Qayllaykipim qonqorakuspa pampaman kumuykunqa. Paykunam sutichasunki: Tayta Diospa Llaqtan nispa. Sion Moqopi Israelpa Chuya Diosninpa Llaqtan nispa. 15 Saqesqa kanaykimantaqa, cheqnisqa kanaykimantaqa, manaa pipapas purinan kanaykimantaqa wiaypaq reqsisqatam churasqayki. Wiaypaq reqsisqatam rurasqayki. 16 Wawanta uuq mama hinam nacionkuna uywasunki. Wawan uuq mama hinam reykuna mikuchisunki. Chaynapim reqsiwanki oqa Tayta Dios salvaqniki kasqayta. Chaynapim reqsiwanki Jacobpa Atiyniyoq Diosnin reclamaqniki kasqayta. Qoritam qosqayki broncepa rantinpi. Qollqetam qosqayki fierropa rantinpi. Kullupa rantinpim qosqayki bronceta. Rumipa rantinpim qosqayki fierrota. Gobiernaqnikikunam hawkayaypi gobiernasunki. Kamachisuqnikikunam allinkunata ruraspa kamachisunki. 18 Nacionnikipim manaa rimanqakuachu daasunaykimanta. Allpaykipim manaa rimanqakuachu tuichisunaykimantawan purmachisunaykimanta. Murallaykikunatam sutichanki Libraqniy Muralla nispa. Zaguannikikunatam sutichanki: Diosta Alabana Zaguankuna nispa. 19 Punchawpi kanchasunaykipaqpas manaam intitaqa necesitankichu. Tutanpi kanchasunaykipaqpas manaam killataqa necesitankichu. oqa Tayta Diosam kasaq wiaypaq kanchaqnikiqa. oqa Diosnikiam kasaq qamta achkiriqnikiqa. 20 Intikiqa manaam seqaykunqachu. Killaykiqa manaam waurunqachu.
17
1353
ISAIAS60,61
oqa Tayta Diosam kasaq wiaqpaq kanchariqniki. Llakisqalla kaynikipas tukunqam qampaqariki. Runaykikunapas llapallanmi allin ruraqkunaa kanqaku. Wiaypaqam paykunaqa allpankutapas dueochakunqaku. Paykunaqa plantakusqaypa ikllimuqninkunam. Paykunaqa makiykunapa rurallasqankunam. Chaynataqa rurarqani atiyniyta qawachikunaypaqmi. 22 Aschalla kaqkunam waranqaman mirarunqa. Aschalla kaqkunam hatun nacion karullanqa. oqa Tayta Diosmi chaytaqa tiemponpi rurasaq. oqa Tayta Diosmi chaytaqa prontolla rurasaq.
21
61
Diospa Espiritunmi oqapi kachkan. Tayta Diosmi aceitewan talliwaspan sapaqchawarqa. Wakchakunaman allin noticiata willakunaypaqmi sapaqchawarqa. Llakisqakunata consuelanaypaqmi kachamuwarqa. Presochasqa kaqkunaman willaspay libranaypaqmi kachamuwarqa. Carcelpi kaqkunata kacharinaypaqmi kachamuwarqa, 2 chaynapi Tayta Diospa agradonpaq watamanta willakunaypaq, chaynapi yupaychasqanchik Diospa vengakunan punchawmanta willakunaypaq, chaynapi llapallan llakisqakunata consuelanaypaq, 3 chaynataq Sion Moqopi llakisqakunata kusichinaypaq, chaynataq umankupi kaq uchpapa rantinpi suma-sumaq coronataa qonaypaq, chaynataq llakisqa kasqankupa rantinpi kusikunanku aceitewana tallinaypaq, chaynataq hukmanyasqa kaqkunatapas alabanapaq pachawan pachachinaypaq. Paykunataqa: Allinkuna Ruruq Encina Sachakuna nispam sutichanqaku. Paykunataqa: Tayta Diospa Sumaq Kayninta Qawachinankupaq Plantasqakuna nispam sutichanqaku.
4
1Seor
Israel nacionta Tayta Diospa favorecenan tiempomanta
Mosoqmantam hatarichinqaku ancha awpaqmantaraq tuichisqa sitiokunata. Mosoqmantam hatarichinqaku awpaq tiempopi purmachisqakunata.
ISAIAS61,62
1354
Mosoqyachinqakum tuichisqa llaqtakunata. Mosoqyachinqakum awpaq miraykunapa purmachisqankunata. 5 Forasterokunam michinqa ovejaykichikkunata. Mana reqsisqaykichik runakunam llamkanqaku chakraykichikkunata. Mana reqsisqaykichik runakunam llamkanqaku uvas huertaykichikkunata. 6 Tayta Diospa Sacerdotenkuna nispam sutichasqa kankichik. Yupaychasqanchik Diospa Serviqninkunawan sutichasqam kankichik. Wakin nacionkunapa kapuqninkunatam mikunkichik. Paykunapa reqsisqa kayninwanmi alabakunkichik. 7 Penqachisqa kasqaykichikpa rantinpim runaykunaqa doble herenciata chaskinkichik. Penqayman churasqa kasqaykichikpa rantinpim runaykunaqa herenciaykichikpia kusikuymanta qaparinkichik. Chayraykum nacionnikichikpi doble herenciata chaskinkichik. Hinaptinmi qamkunaqa wiaypaq kusikunkichik. oqa Tayta Diosqa allin arreglotam kuyani. Suwakuqkunatawan mana allin ruraqkunatam cheqnini. Confiakunaykichik kaspaymi rurasqaykichikmanta pagasqaykichik. Wiaypaq contratotam qamkunawan rurasunchik. 9 Qampas miraynikikunapiwanmi reqsisqa kankichik nacionkunapi. Willkaykichikpas reqsisqam kanqaku runakuna ukupi. Llapallan qawaqninkunam reqsinqaku. Tayta Diospa bendecisqan miraykuna nispam ninqaku.
8 10
62
Anchatam kusikuni Tayta Diosrayku. Kusikunim yupaychasqay Diosrayku. Alli-allin pachawan churachichkaq hinam salvacionwan churachiwarqa. Suma-sumaq pachawan churachichkaq hinam allin ruraywan churachiwarqa. Uma wankunta sacerdote churakuchkaq hinam noviopas coronanta churakun. Chaynatam Tayta Dios adornawarqa. Alhajankunawan novia churakuchkaq hinam oqatapas Tayta Dios adornawarqa. 11 Imaynam plantachakuna allpamanta wian, imaynam muhupas huertapi wian, chaynatam Tayta Dios allin ruraykunata wiachinqa. Chaynatam lliw nacionkunawan Tayta Dios alabachikunqa. 1Sion Moqopi llaqtaraykum mana upallasaqchu. Jerusalen llaqtaraykum mana qasillasaqchu, chaynapi allinkuna rurasqayki kancharinankama, chaynapi salvacionniki ratachkaq mechero hina kanankama.
1355
ISAIAS62
Nacionkunam qawanqa salvasqa kasqaykita. Llapallan runakunam qawanqa reqsisqa kasqaykita. Mosoq sutiwan sutichasqam kanki. Kikin Tayta Diospa sutichasqanmi kanki. 3 Suma-sumaq corona hinam kanki Tayta Diospa makinpi. Reypa uma wankin hinam kanki yupaychasqanchik Diospa makinpi. 4 Manaam Saqerusqa Llaqta nisunkiachu. Allpaykitapas manam Purmachisqa Allpa ninqakuachu. Aswanqa Diospa Kuyasqan nispam sutichasunki. Aswanqa Casarasqa Warmi nispam sutichasunki. Chaynataqa sutichasunki Tayta Diospa ancha kuyasqan kasqaykiraykum. Chaynataqa ninqaku allpaykipas casarasqa warmi hina kasqanraykum. 5 Mozom casaran doncella sipasta. Chaynatam churikikunapas hatallisunki qamta. Imaynam novio kusikun novianwan. Chaynatam Diosnikipas kusikun qanwan. 6 Jerusalen llaqta, murallaykipa hawanpim churarqani cuidasuqnikitaqa. Tuta punchawmi mana upallanqakuchu paykunaqa. Tayta Diosmanta yuyariqkuna, amay samaychikchu qamkunaqa. 7 Tayta Diostaqa amay qasillallataqa saqeychikchu. Jerusalen llaqtata hatarichinankamay ama saqeychikchu. Enteron kay pachapi Jerusalen llaqta alabasqa kanankamay ama saqeychikchu. 8 Tayta Dios juraspanmi kaynata nirqa, llumpay atiyninrayku juraspanmi nirqa:
2
Kawsaynikikunataqa manaam qosaqchu. Enemigoykikuna mikunanpaqqa manaam qosaqchu. Forasterokunaqa manaam vinoykita tomanqachu. Anchata llamkaspa vino rurasqaykitaqa manaam tomanqachu. 9 Aswanqa kikikichikmi cosechaspa mikunkichik. Mikuspaykichiktaqmi oqa Tayta Diosta alabawankichik. Uvasta cosechaspam vinota tomankichik. Santuarioypa pationkunapim tomankichik.
10
Lloqsiychik, lloqsiychik zaguanninta. Runakunapaq allichaychik anta. anta sumaqta kichaychik.
ISAIAS62,63
1356
Ruminkunata sumaqta wischuychik. Qawanankupaq altopi sayachiychik banderata. Llapallan nacionkuna qawananpaq sayachiychik banderata. 11 Tayta Diosmi kay pachapi kaynata uyarichin. Enteron kay pachapi kaqkunamanmi kaynata uyarichin: Sion Moqo llaqtapi kaqkunamany niychik. Salvaqnin chayaramusqanmantay willaychik. Tayta Diosmi runankunata pusamuchkan. Llamkasqanpa pagontam pusamuchkan. 12 Runankunatam: Tayta Diospaq Sapaqchasqakuna nispa sutichanqaku. Runankunatam: Tayta Diospa librasqankuna nispa sutichanqaku. Jerusalen llaqtatam sutichanqaku Anchallaa Munasqa Llaqta nispa. Jerusalen llaqtatam sutichanqaku Manaa saqesqa llaqta nispa.
63
2
wak hamuchkan Edom nacion lawmanta? Pitaq wak hamuchkan Bosra llaqta lawmanta? Puka tiisqa pachayoqmi hamuchkan. Pitaq wak sumaqllaa pachayoq hamuchkan? Kallpasapallaam puristin hamuchkan. oqam hamuchkani allin ruraq kasqayman hina. oqam hamuchkani atiyniywan salvanaypaq hina.
1Pitaq
Tayta Diospa vengakunan tiempomanta
Imaynanpitaq pukaqa kachkan pachaykiqa? Imaynanpitaq uvas saruqpa pachan hinaqa?
oqaqa sapallaymi uvas sarunapi sarumurqani. Mana pipapas yanapasqanmi sarumurqani. Ancha rabiasqam oqaqa sarumurqani. Ancha piasqam oqaqa sarutyamurqani. Uvaspa zumonmi pachayman pawaykamuwan. Uvaspa zumonmi pachayta lliw qachacharamuwan. 4 Tanteachkarqanim vengakunaypaq. Tiempom chayaramuna runaykunata reclamanaypaq. 5 Qawarirqanim, ichaqa manam pipas yanapaqniy karqachu. Admirasqam karqani, ichaqa manam pipas kallpanchaqniy karqachu. Atiyllaymi salvacionta rurarqa. Piakuyniymi kallpanchaqniy karqa. 6 Piakuyniywanmi saruparqani runakunata. Rabiaspaymi sinkachirqani paykunata. Pampamanmi usuchirqani yawarninkuta.
3 7
oqam Tayta Diospa kuyapayakuyninmanta yuyachini. Alabasqa kananpaq rurasqankunamantam yuyachini.
Israel castapaq Tayta Diospa kuyapayakuyninmanta
1357
ISAIAS63
Favorninchikpi llapallan rurasqanmantam yuyachini. Israel castakunapaqmi achka allinkunata rurarqa. Ancha llakipayakuyninman hinam favorecewarqa. Ancha kuyapayakuyninman hinam favorecewarqa. 8 Diosmi nirqa: Paykunaqa runaykunam, nispa. Paykunaqa mana llullakuq churiykunam, nispa. Tayta Diosmi paykunapa salvaqnin karqa. 9 Runankunapa tukuy akarisqankunapim paypas akarirqa. Diospa qayllanpi kaq angelmi salvarqa paykunata. Diosmi kuyakuyninpi llakipayaspan reclamarqa paykunata. Hoqarispanmi paykunata marqarikuykurqa. awpaq tiempokunapim chaynallata rurarqa. 10 Aswanqa paykunaqa manam kasukurqakuchu payta. Llakichirqakutaqmi Chuya Espiritunta. Chayraykum paykunata enemigakururqa. Paykunapa contranpiam pelearqa. 11 Paykunam yuyarirqaku awpaq tiempokunamanta. Yuyarirqakum Moisesmantawan runankunamanta. Hinaspam paykunaqa tapunakurqaku: Maypitaq kachkan lamar qochamanta salvaq Diosqa? Maypitaq kachkan michiqninkunatawan ovejankunata salvaq Diosqa? Maypitaq kachkan Moisesman Chuya Espiritun qoq Diosqa? 12 Maypitaq kachkan Moisesta yanapananpaq admirakuypaq atiyninta kachamuqqa? Maypitaq kachkan runankunapa qayllanpi lamar qocha kichariqqa? Payqa wiaypaq reqsisqa kananpaqmi rurarqa. 13 Maypitaq kachkan lamar qocha ukunta paykuna pusamuqqa? Chunniqpi puriq caballokunata hinam mana lluchkachispa purichirqa. 14 Tayta Diospa Espiritunmi paykunata samachirqa. Orqomanta pampaman uraykamuq ganadota hinam samachirqa. Dios Taytally, chaynatam qampas runaykikunata pusarqanki. Chaynapim ancha reqsisqata kikillayki rurakurqanki.
15
Dios Tayty, qawarimuy hanaq pachamanta. Dios Tayty, qawarimuy chuya sitiopi kasqaykimanta. Dios Tayty, qawarimuy kanchariq sitioykimanta. Maypitaq kachkan ancha kuyakuynikiqa? Maypitaq kachkan ancha atiynikiqa? Asllayarunam allin sonqo kayniki.
Tayta Diospa yanapakuyninta maakusqankumanta
ISAIAS63,64
16
1358
64
Asllarayunam oqaykupaq llakipayakuyniki. Abueloyku Abraham manaa reqsiwaptinkupas qanmi Taytayku kanki. Abueloyku Israel manaa reqsiwaptinkupas qanmi Taytayku kanki. awpaqmantapunim Libraqniyku sutiyoq kanki. 17 Dios Taytally imanasqataq saqeruwankiku pantaruspa, munasqaykiman hina manaa kawsanaykupaq? Dios Taytally imanasqataq sonqoykuta rumiyarachinki qamtapas manaa respetanaykupaq? Kutimuwaykuy kay serviqnikikunarayku. Kutimuwaykuy kay qampa kaq Israel ayllukunarayku. 18 Sapaqchasqayki runaykikunaqa manam unaypaqchu allpaykuta dueochakurqaniku. oqaykupa enemigoykum santuarioykita sarutyarurqaku. 19 Qampa manaa gobiernasqayki hinam kachkaniku. Manaa haykapipas sutikiwan sutichasqa hinam kachkaniku. 1Amalaya tela llikichkaq hina cielokunata kicharimuwaq. Amalaya lloqsimuchkaq hina kay pachaman uraykamuwaq. Amalaya orqokunapas qayllaykipi katkatatananpaq uraykamuwaq, 2 chaynapi kichkakunapi ratariruspa yaku timpuchiq nina hina kanaykipaq, chaynapitaq enemigoykikunapas sutikita reqsinanpaq hinaspa nacionkuna qayllaykipi katkatatananpaq. 3 Manchakuypaq kaqkunata ruraspaykim, mana suyasqayku kaqkunata ruraspaykim kay pachaman uraykamurqanki. Chaynataqmi orqokunatapas katkatatachirqanki. 4 awpaqmantapunim mana pipas uyarirqachu. awpaqmantapunim mana pipas kasukurqachu. awpaqmantapunim mana pipas rikurqachu qam hina huk dios kasqantaqa otaq qampi confiakuqkunapaq rurasqaykitaqa. 5 Qamqa yanapanaykipaqmi tupachikunki kusisqa allin ruraqkunawan. Qamqa yanapanaykipaqmi tupachikunki munasqaykita hina kawsayta yuyariqkunawan. Qamqa piasqam kachkanki huchallikusqaykurayku. Chaywanpas rurasqaykiraykum wiaypaq salvasqa kaniku. 6 oqaykuqa llapallaykum millakuypaq runa hina kachkaniku. Llapallan allinkuna rurasqaykupas latapa hinam kachkan. Warmipa yawarpakuyninwan qachachasqa latapa hinam kachkan.
1359
ISAIAS64,65
Qawiruspa wichisqa rapikuna hinam kachkaniku. Mana allinkuna rurasqaykupa apasqanmi kachkaniku. 7 Qayakusuqnikiqa manam pipas kanchu. Hapipakamusuqnikiqa manam pipas kanchu. Qanm pakakururqanki oqaykumanta. Vencerachiwarqankikum mana allin rurasqaykumanta. Chaywanpas Dioslly, taytaykum kunanqa kanki. oqaykuqa mitu hinam kallaniku. Qanmi ichaqa manka ruraq hina kanki. Llapallaykum qampa rurasqayki kallaniku. 9 Dios Taytayku, amay llumpaytaqa piakuychu. Mana allin rurasqaykutaqa amay wiaypaqqa yuyariychu. Qawariwaykuy oqaykutaqa. Yuyariy runaykikuna kasqaykutaqa. 10 Sapaqchasqa llaqtaykikunam chunnichkan. Sion Moqopi llaqtam chunnichkan. Jerusalen llaqtam tuichisqa kachkan. 11 Qampaq sapaqchasqa temploykum kaasqa kachkan. Abueloykupa alabasunayki suma-sumaq temploykum kaasqa kachkan. Llapallan kuyasqayku kaqkunam purmachisqa kachkan. 12 Chayna kachkaptinqa manachum imallatapas ruranki Dios Taytally? Chayna kachkaptinqa upallallachum kakunki Dios Taytally? Llumpa-llumpaytachu akarichiwankiku Dios Taytally?
8
65
Diosmi kaynata nin: Mana imapas maakuqniykunam asuykamuwarqa. Mana maskaqniykunam oqata tariwarqa. oqata mana imapas maakuq nacionmanmi nirqani: Kaypim kachkani nispaymi nirqani. 2 Sapa punchawmi makiykunata haywarayarqani. Mana kasukuq runakunamanmi haywarayarqani. Mana allin kawsaq runakunamanmi haywarayarqani. 3 Kay runakunam chaylla-chaylla piachiqniy runakuna. Paykunam huertakunapi animalkuna ofreceq runakuna. Paykunam ladrillo altarkunapi kaaspa ofreceq runakuna.
1Tayta
Mana kasukuqkunata Dios castigananmanta
ISAIAS65
4
1360
Paykunam tiyanku sepulturakunapi. Paykunam achikyanku pakasqa machaykunapi. Paykunam mikunku kuchi aychata. Yanukunkum millakuypaq caldokunata. 5 Paykunam ninku: Chayllapi sayay. Ama asuykamuwaychu nispa. Qanmantapas pasaypaq sapaqchasqam kani. Ama hapiwaychu nispa. Chay runakunaqa senqay seqsichiq qosni hinam. Chay runakunaqa tukuylla punchaw rataq nina hinam. 6 Qayllaypi qellqasqam kachkan tukuy kaykunaqa. Manam qasillallaqa kaymanchu, pagasaqmi paykunamanqa. Pagasaqtaqmi merecesqankuta paykunamanqa. 7 oqa Tayta Diosmi nini: Pagasqaykichikm mana allin rurasqaykichikmanta. Pagasqaykichikm abueloykichikpa mana allin rurasqanmanta. Paykunam inciensota kaarqaku orqokunapi. Paykunam insultawarqaku moqokunapi. awpaq rurasqankumantam pagasaq paykunamanqa merecesqankutam pagasaq. Tayta Diosmi kaynata nin: Runam uvaspa rurunkuna ukupi zumosapa uvasta tarispa nin: Amaraq chay uvas plantata kuchuychu. Chaypiqa allinraqmi kachkan nispa. Chaynatam oqapas serviqniykunawan rurasaq. Manam paykunamantaqa pasaypaqchu chinkachisaq. 9 Mirachisaqmi Jacobpa mirayninkunata. Juda casta runakunam dueochakunqa orqoykunata. Akllakusqaykunam chay allpata dueochakunqa. Serviqniykunam chaypi *yachanqa. 10 Saron Qechwapim oveja hatuskuna kanqa. Acor Qechwapim ganadokuna samanqa. Maskaqniy runakunapaqmi chayna kanqa. 11 oqamanta karunchakuqkunatam, sapaqchasqay orqomanta qonqaqkunatam, allin suerte apamuq Gad sutiyoq taytachaman mikuy qoqkunatam, allin destino apamuq Meni sutiyoq mamachaman vino serviqkunatam 12 oqapas citaykichik guerrapi waunaykichikpaq. Qamkunam kumuykunkichik wauchisqa kanaykichikpaq. Qayaptiymi mana contestawarqankichikchu. Rimapayaptiymi mana kasuwarqankichikchu. Qawachkaptiymi mana allinta rurarqankichik.
8
Bendecinanpaq Tayta Dios prometesqanmanta
1361
ISAIAS65
Mana gustasqaytam qamkuna akllarqankichik. Chayraykum oqa Seor Dios kaynata nini: Serviqniykunaqa mikusqam kanqaku. Qamkunaataqmi yarqaymanta kankichik. Serviqniykunaqa yakutam tomanqaku. Qamkunaataqmi yakumanta kankichik. Serviqniykunaqa kusisqam kanqaku. Qamkunaataqmi penqaypi rikurinkichik. 14 Serviqniykunaqa kusisqam takinqaku. Sonqonkupi kusisqa kasqankuraykum takinqaku. Qamkunam ichaqa llaki sonqoyoq qaparkachankichik. Qamkunam ichaqa ancha llakisqa waqankichik. 15 Akllakusqaykunamanmi qonkichik sutikichikta. Chay sutikichikta rimaspam akanqaku runakunata. oqa Seor Diosmi wauchisqaykichik qamkunata. Serviqniykunamanmi churasaq huk sutita. 16 Pipas kay nacionta maakuspaqa confianapaq Diosmantam maakunqa. Pipas kay nacionpi juramentaspaqa confianapaq Diosraykum juramentanqa. awpaq akariykunaqa qonqasqaam kanqa. Chaykunaqa qayllaymantam chinkasqaa kanqa.
13
oqam unanchasaq mosoq cielokunata. oqam unanchasaq mosoq allpata. Punta kaqkunaqa kanqa qonqasqaam chaynataq mana pipapas yuyarisqanam. 18 Anchata kusikuychik oqapa unanchasqaywan. Wiaypaq kusikuychik oqapa unanchasqaywan. Jerusalen llaqtatam unanchasaq chay llaqtapi kusikuy kananpaq. Chaypi runakunatam unanchasaq wakinkuna kusikunankupaq. 19 Kikiypunim anchata kusikusaq Jerusalen llaqtarayku. Kikiypunitaqmi kusikusaq runaykunarayku. Chay llaqtapiqa manaam waqaqkunata uyarinqakuachu. Chay llaqtapiqa manaam llakimanta qaparinqakuachu. 20 Manaam chaypiqa waunqakuachu nacesqalla wawakunaqa. Chaypiqa manam kanqaachu watanku mana cumpliq paya-machukunaqa. Pachak watanpi wauqkunaqa mozollaraqmi kanqa. Manaraq pachak watanpi wauq huchasapa runaqa Diospa akasqanmi kanqa. 21 Wasikunatam hatarichinqaku hinaspam chaypi *yachanqaku.
17
ISAIAS65,66
1362
Uvas huertakunatam plantanqaku hinaspam rurunta mikunqaku. 22 Wasikunatam hatarichinqaku ichaqa manam sapaq runakuna yachananpaqachu. Uvas huertakunatam plantanqaku ichaqa manam sapaq runakuna rurun mikunanpaqachu. Sachakuna hinam runaykunaqa una-unay watakunata kawsanqa. Akllakusqaykunaqa llamkasqankunapa ruruntam horqonqa. 23 Llamkanqakupas manaam yanqapaqchu. Churinkupas manaam nacenqaku desgraciapaqchu. Paykunaqa Tayta Diospa bendecisqan miraykunam. Mirayninkunapas Tayta Diospa bendecisqan runakunam. 24 Manaraqpas maakamuwachkaptinkum paykunata oqa contestasaq. Manaraqpas rimayta tukuchkaptinkum paykunata oqa uyarisaq. 25 oqa Tayta Diosmi nini: Atoqwan malta ovejam kuskanku mikunqa. Bueyes hinam leonpas pajataa mikunqa. Culebrapas allpataam mikunqa. Sapaqchasqay orqopiqa manaam dao ruraqqa kanqachu. Chaypiqa manaam purmachiq runapas kanqachu.
66
Diosmi kaynata nin: Hanaq pachaqa gobiernaspa tiyanaymi. Kay pachaqa oqapa sarunaymi. Maypitaq wasita rurapuwankichikman? Maypitaq samarinay sitiota rurapuwankichikman? 2 oqa Tayta Diosmi nini: oqa ruraptiymi karqa tukuy kaykuna. Chaymantapunim rikurirqa tukuy kaykuna. Favorecesqay runakunaqa humillakuspa wanakuq runakunam. Favorecesqay runakunaqa palabray respetaq runakunam. 3 Toro wauchipuwaqniy runaqa runa wauchiq hinam. Oveja wauchipuwaqniy runaqa allqopa kunkan qewichkaq hinam. Kawsaykunamanta ofrecewaqniy runaqa kuchipa yawarnin ofreceq hinam. Incienso kaapuwaqniy runaqa
1Tayta
Tayta Diospa agradonpaq alabanamanta
1363
ISAIAS66
taytachata adoraq hinam. Paykunaqa kikinkupa munasqanman hina kawsaytam akllakurqaku. Paykunaqa millakuypaq rurasqankunapim kusikunku. 4 oqapas paykunata akarichinaypaqmi akllasaq. Ancha manchakusqankutam paykunaman apamusaq. Qayakuptiymi mana pipas contestawarqachu. Rimapayaptiymi mana pipas contestawarqachu. Qawachkaptiymi mana allinta rurarqaku. Mana gustasqaytam akllakurqaku. Tayta Diospa palabranta uyariychik. Paypa palabranta respetaqkuna uyariychik: Qamkunamanta wakiqnin cheqnisuqnikichikkunam ninku, oqarayku wischusuqnikichikkunam kaynata ninku: Tayta Diosqa alabasqay kachun nispa. Kusisqata qamkuna qawaytam munaniku nispa. Aswanqa paykunam penqachisqa rikurinqaku. 6 Llaqtamanta qayakamuqkunatay uyariychik. Templomanta qayakamuqkunatay uyariychik. Enemigonkunamanmi Tayta Dios pagapuchkan. Merecesqankuman hinam payqa qopuchkan.
5
Castigasqa karuspa librasqa kanankumanta
Warmi hinaraqmi Sion Moqopi llaqtaqa wachakurun. Manaraq wachakunan tiempopi wachakuchkaq warmi hinam wachakurun. Nanaynin manaraq hapichkaptin wachakuchkaq warmi hinam wachakurun. Wachakuchkaq warmi hinam qari wawata wachakurun. 8 Pitaq chayna sucedesqanmanta uyarirqa? Pitaq chayna kaqkunata rikurqa? Huk punchawllapiqa nacionnintin runa nacerunmanchum? Huk ratollapiqa nacionnintin runakuna wachakusqa kanmanchum? Wachakuchkaq warmi hinam Sion Moqopi llaqta nanaypi karqa. Wachakuchkaq warmi hinam chay ratollapi wawankunata wachakurqa. 9 oqa Tayta Diosmi nini: Wachakunan tiempota chayachimuchkaspayqa harkakuymanchum wachakunantaqa? Yupaychasqaykichik Diosmi nini: Wachakunanpaq kachkaptinqa michakuymanchum wachakunantaqa?
7 10
Jerusalen llaqtawan kusikuychik, llapallan kuyaqninkuna payrayku kusikuychik.
ISAIAS66
1364
Kusikuyninmany hukllawakuychik. Payraykuy llapallan waqaqkuna kusikuychik. 11 Jerusalen llaqtaqa wawanta uuchkaq mama hinam saksachisunkichik. Saksanankama wawan mikuchiq mama hinam consuelasunkichik. Mamanpa lechenta tukunankama uuq wawa hinam saksankichik. Achka-achka lecheta tomachkaq wawa hinam kusikunkichik. 12 oqa Tayta Diosmi nini: Hawkayaytam mayuta hina Jerusalen llaqtaman kachamusaq. Nacionkunapa qori-qollqentam lloqllata hina apachimusaq. Chay llaqtaqa wawanta uuchkaq mama hinam mikuchisunkichik. Chay llaqtaqa wawanta marqachkaq mama hinam apasunkichik. Payqa wawanta moqonpi tusuchispa kuyaq mama hinam kuyasunkichik. 13 Imaynallam maman consuelan wawanta chaynatam consuelasqaykichik qamkunata. Jerusalen llaqtapim consuelasqaykichik qamkunata. Chayta qawaspam sonqoykichikpi kusikunkichik. Verdeyariq qora hinam mosoqyanqa cuerpoykichik. Tayta Diosmi serviqninkunaman atiyninta qawachinqa. Enemigonkunamanmi piakuyninta qawachinqa. 15 Tayta Diosqa ninapa chawpinpim hamuchkan. Carretankunaqa wayra-para hinaraqmi hamuchkan. Anchata piakuspanmi payqa castiganqa. Lenguachkaq nina hina piakuyninwanmi castiganqa. 16 Ar, ninawanmi Tayta Diosqa juzganqa. Ar, guerra rurasqanwanmi llapallan runakunata juzganqa. Ar, Tayta Diosqa achkaqtam wauchinqa.
14
Tayta Diosmi kaynata nin: Taytaycha-mamachakunata adoranankupaq huertapi chuyanchakuqkunaqa, huertapa chawpinpi taytachata qatiqkunaqa llapallankum chinkachisqa kanqaku. Kuchi aycha mikuqkunaqa, millakuypaq animalkuna mikuqkunaqa, ukucha aycha mikuqkunaqa llapallankum chinkachisqa kanqaku. 18 oqaqa qawanim mana allinkuna rurasqankuta. oqaqa yachanim mana allinkuna tanteasqankuta. Chayraykum kikiy hamuspay llapallan nacionkunata huusaq. Chayraykum tukuy rikchaq idiomayoqkunata huusaq.
17
1365
ISAIAS66
Chaynapim paykuna hamunqaku. Chaynapim atiyniyta qawanqaku. 19 Paykunapaqmi sealta rurasaq. Wakin lluptiqkunatam huklaw nacionkunaman kachasaq. Kachasaqm Tarsis lawman hinaspa Libia lawman. Kachasaqm flechana arma manejaq Lidia lawman. Kachasaqmi Tubla lawman hinaspa Grecia lawman. Kachasaqmi lamar qochapa karu patankunapi nacionkunaman. Chaypi kaq runakunam mana haykapipas oqamanta uyarirqakuchu. Paykunaqa atiyniytapas manam qawarqakuchu. Paykunaqa nacionkunamanmi willakunqaku. Paykunaqa atiyniymantam willakunqaku. 20 oqa Tayta Diosmi nini: Pusamunqakum llapallan nacionkunamanta. Pusamunqakum castamasikichikkunata. oqa Tayta Diospaqmi ofrendata hina pusamunqaku. Caballokunapim, carretakunapim, andaskunapim pusamunqaku. Mulakunapiwan camellokunapim pusamunqaku. Jerusalen llaqtapi sapaqchasqay orqomanmi pusamunqaku. Pusamunqakuqa Israelpa mirayninpa kawsay ofrenda apamusqankuta hinam otaq oqa Tayta Diospa temployman chuyanchasqa tupupi apamusqankuta hinam.
21
Tayta Diosmi nin:
Paykunamantam akllasaq sacerdotey kanankupaq. Paykunamantam akllasaq Leviy casta hina serviwanankupaq. 22 oqa Tayta Diosmi nini: Mosoqyachisqay cielokunam qayllaypi takyanqa. Mosoqyachisqay kay pacham qayllaypi takyanqa. Chaynatam qayllaypi takyanqa miraynikichikkuna. Chaynatam qayllaypi takyanqa sutikichikkuna. 23 oqa Tayta Diosmi nini: Sapa mosoq killa punchaw fiestapim, sapa semana punchawpim llapallan runakuna hamuwanqa. Qayllaypi qonqorakuqmi hamunqa.
24
Lloqsimuspankum qawanqaku runankunapa aychankunata. Qawanqakum contraypi hoqarikuqkunapa aychankunata. Aychanku mikuq urukunaqa manaam waunqachu. Cuerponku rupaq ninaqa manaam waunqachu. Chaykunaqa millakuypaqmi kanqa. Llapallan runakunapa millakusqanmi kanqa.
JEREMIASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willa kuq Jeremiaspa sutinwan sutichasqa librom. Payqa kawsarqa Juda nacionpa tukunayasqan wata kunapim otaq yaqa soqta pachak wata manaraq Jesucristo nacechkaptinmi. Huchallikusqankurayku hinaspa tay tacha-mamacha kuna adorasqankurayku mancha kuy paq castigo ha munanmantam nacioninpi llaqta masinkunaman willarqa. Jeremiasqa rikurqam iskay kutika ma Jerusalen llaqtata enemigonku muyurusqanta, rikurqataqmi Jerusalen llaqtaqa iskay kutika ma vencesqa kasqantapas. Qawarqam Jerusalen llaqtapas chay nataq templopas tuichisqa kasqanta hinaspa rey pas, runakunapas preso pusasqa kasqankuta. Payqa revelacionninpim rikurqataq Jerusalen llaqtata Juda nacionniyoq runa kuna kutimuspa hatarichisqankuta. Kay libroqa tawa par teman ra kisqam kanman. Punta kaq par tem willa kun Jeremias akllasqa kasqanmanta hinaspa Juda nacion reykunapa tiemponpi willa kusqanmanta (1-15). Iskay kaq parteataqmi willa kun Secretario Barucpa qellqasqanman hina Jeremiaspa vidanmanta (26-45). Kimsa kaq par teataqmi willa kun wakin nacionkunapa contranpi Jeremiaspa willa kusqanmanta (46-51). Tawa kaq par teataqmi willa kun Jerusalen llaqta vencesqa kaspan Babilonia nacionman pusasqa kasqanmanta. Mana kasukusqankurayku runakunaman hatun desgracia hamunanmanta Jeremias willakusqanraykum paypa contranpi hatarirqaku, rimasqankunatapas manataqmi kasukurqakuchu. Sienteq runa kaspam Jeremiaspas chayna portakusqankuwan achka kutita hukmanyarqa, chaywanpas Diospa palabran sonqonpi nina hina kaptinmi mana upallayta atirqachu (29:9). Runakuna Tayta Diosta qepanchakuruspa tay tacha-mamacha kunata a adoraptinkum paykunata anyarqa pierdekuq war miwan tupachispan. Willarqataqmi paykunawan Tayta Dios mosoq contrato rura nanmantapas (31:31-34). Jeremiasta Tayta Dios sapaqchasqanmanta
1Kaykunam Jeremiaspa rimasqankuna. Paymi karqa sacerdotekunapa castanmanta
kaq Hilciaspa churin. Chay sacerdotekunam *yacharqaku Benjamin castapa allpan Anatot llaqtapi. 2Tayta Diosmi Jeremiasta rimapayarqa Amonpa churin Rey Josias chunka kimsayoq watamana Juda nacionpi gobiernachkaptin. 3Rimapayarqataqmi Juda nacionpa reynin Joacimpa tiemponpipas chaynataq Juda nacionpa reynin Sedequiaspa tiemponpipas. Chay reykunaqa karqa Rey Josiaspa churinmi. Rimapayarqaqariki Rey Sedequiaspa chunka hukniyoq wata gobiernasqankamam otaq chay watapa pichqa kaq killankamam. Chay killapim Jerusalen llaqtapi *yachaqkunata huklaw nacionman presochasqata pusarqaku. 4Tayta Diosmi rimapayawaspan niwarqa: 5 Mamaykipa wiksanpi manaraqpas unanchachkaspaymi reqsirqaykia.
1366
1367
JEREMIAS1
Manaraqpas nacechkaptikim qamtaqa sapaqchakurqaykia. Nacionkunamanmi oqamanta willakunaykipaq churarqaykia.

6oqam
payta nirqani: Ay Seor Diosnilly, ancha warmaraqmi kallani! Manaraq rimaypas yachaqmi kallani.
7Ichaqa
Tayta Diosmi niwarqa: Ama rimaychu ancha warmaraq kasqaykimantaqa. Qamqa rinkim maymanpas kachaptiyqa. Rimamunkitaqmi oqapa kamachisqaytaqa. 8 Amam manchakunkichu pitapas. Qanwanmi kachkani libranaypaqpas. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
9Tayta
Dios makinta hay wariykamuspanmi simiyta llachpaykuwaspan niwarqa: Kunanmi palabraykunata simikiman churani. 10 Kunanmantam nacionkunapi churayki. Reykunapa gobiernasqanpim churayki. Rachusqa, tuichisqa kanankupaqmi churayki. Chinkachisqa, taqmasqa kanankupaqmi churayki. Hatarichisqa, plantasqa kanankupaqmi churayki. 11Tayta Diosmi tapuwarqa: Jeremias imatataq qawachkanki? nispa. Chaymi oqaataq nirqani: Almendras sachapa kallmantam nispa. 12Tayta Diosmi niwarqa: Allintam rikurunki, cheqaptapunipas nisqaykunata cumplinaypaqmi chaylla kachkani nispa.
13Yapa mantam
Tayta Dios tapuwarqa: Imatataq qawachkanki? nispa. Chaymi oqaataq nirqani: Timpuchkaq mankatam, norte lawmanta taqtakuykuchkaqa mankatam nispa. Diosmi niwarqa: Kay nacionpi llapallan yachaqkunata
14Tayta
JEREMIAS1,2
1368
akarichiqmi hamunqa. Norte lawmantam paykunaman taqtakaykamunqa. 15 oqa Tayta Diosmi nini: Nacionkunatam qayamusaq, norte lawpi reykunapa gobiernasqantam qayamusaq. Reyninkunam hamunqaku. Jerusalenpa zaguanninkunapim churanqaku. Gobiernanankupaqmi tiyanankuta churanqaku. Llapallan murallapa muyuriqninpim churanqaku. Juda nacionpa contranpim churanqaku. Llapallan llaqtakunapa contranpim churanqaku. 16 Chaynatam oqa sentenciani. Mana allin rurasqankuraykum sentenciani. Saqeruwasqankuraykum sentenciani. Sentencianiqa sapaq dioskunapaqa inciensotapas kaapusqankuraykum chaynataq kikinkupa rurasqankumana qonqorakusqankuraykum. 17 Kallpatay qamqa hapiy. Paykunamany kunan riy. Nimuy lliw kamachisqaykunata. Amam manchakunkichu paykunata. Manchakuptikiqa oqam katkatatachisqayki. Paykunapa qayllanpim katkatatachisqayki. 18 Murallasqa llaqtata hinam churayki. Fierromanta pilarta hinam churayki. Broncemanta murallata hinam churayki Juda nacionpi runakunapa contranpi, Juda nacionpi reykunapa contranpi chaynataq kamachiqninkupa contranpipas chaynataq sacerdotenkunapa contranpipas, llapallan chaypi *yachaqkunapa contranpipas. 19 Qampa contraykipi peleaspankuqa manam vencesunkichu paykunaqa. Qanwan kasqayraykum librasqayki. oqa Tayta Diosmi chaynata niki.
Diosmi rimapayawaspan niwarqa: Jerusalen llaqtapi runakunaman nimuy. Allinta uyarinankupaq qaparispa nimuy: Kaynatam Tayta Dios nin nispay nimuy. Sipas kaspa kuyawasqaykitam yuyarini.
2
1Tayta
Israelpa mirayninkuna Diosta qepanchakusqankumanta
1369
JEREMIAS2
Casararuptiy kuyawasqaykitam yuyarini. Chunniqninta qatimuwasqaykitam yuyarini. Mana tarpusqa chunniqnin qatiwasqaykitam yuyarini. 3 Israel runakunaqa sapaqchakusqaymi karqankichik. Cosechaypa punta rurunkuna hinam karqankichik. Pipas daasuqnikikunatam cargocharqani. Desgraciakunawanmi paykunata castigarqani. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. Jacobpa castankuna, Tayta Diospa palabranta uyariychik. Israelpa llapallan castankuna, Tayta Diospa palabranta uyariychik. 5 Paymi qamkunaman kaynata nisunkichik:
4
Ima faltaytataq abueloykichikkuna tarirqa oqamanta karunchakunankupaqqa? Ima faltaytataq abueloykichikkuna tarirqa mana imapaq valeq taytachakunata adoranankupaqqa, chaynapi mana imapaq valeq taytachakuna hina kanankupaqqa? 6 oqamantaqa manam tapuyllapas-tapukurqakuchu: Maytaq Egiptomanta horqomuwaspanchik chunniqninta pusamuwaqninchikqa? nispallapas. Maytaq qaqallaa chaki wayqonkunata pusamuwaspanchik chaki allpanta pusamuwaqninchikqa? nispallapas. Maytaq sinchi tutayay allpanta pusamuwaspanchik runapa mana purinanta pusamuwaqninchikqa? nispallapas. Maytaq runapa mana *yachanan allpankunata pusamuwaqninchikqa? nispallapas. 7 Tukuy imakunapa wianan allpamanmi pusamurqaykichik. Rurunkunata mikunaykichikpaqmi pusamurqaykichik. Allinnin kaqkunata mikunaykichikpaqmi pusamurqaykichik. Ichaqa qamkunam kay allpayman yaykuramuspaykichik mana qawanaypaq hinataa rurarunkichik. Akllasqay allpatam millakuypaqtaa rurarunkichik. 8 Sacerdotekunaqa manam tapukurqakuchu: Maytaq Tayta Diosqa? nispallapas. Manam reqsiwarqakuchu yachachikuyniykunata yachachiqkunapas. Manam kasuwarqakuchu kamachikuqkunapas. oqamanta willakuqkunapas Baal sutiyoq taytachamantaam willakurqaku.
JEREMIAS2
1370
Mana valeq taytachakunataam qatikurqaku. Chayraykum oqa Tayta Dios nini: Huktawanmi quejakusqaykichik qamkunata. Huktawanmi quejakusaq willkaykichikkunata. 10 Chipre sutiyoq islapi runakunata qawamuychik. Qamkunapa rurasqaykichikta hina rurasqakuchus? Cedar lawpi kaqkunata sumaqta tapuchimuychik. Qamkunapa rurasqaykichikta hina rurasqakuchus? 11 Diosninkuqa taytachakunalla kachkaptinpas cambiasqakuchus? Wakin nacionkunaqa manam diosninkutaqa saqerqakuchu. Runaykunam ichaqa oqata saqeruwanku. Alabakunanku Diosninkutam saqeruwanku. Mana imapaqpas valeq taytachakunata qatinankuraykum saqeruwanku. 12 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Cielokuna, admirakuychik. Kay rurasqankumanta admirakuychik. 13 Iskay rikchaq huchatam runaykuna rurarunku. Yakuyoq pozo hina kawsachiqninkutam saqeruwanku. Kikinkuam toqokurunku pozokunata, yaku mana qochachiq pozokunata.
9
Israel castapa contranpi Diospa quejakusqanmanta
Israel castakunaqa sirvientechu suwasqa kanankupaqqa? Paykunaqa nacerqaku sirvientepaqchu suwasqa kanankupaqqa? 15 Paykunapa contranpim malta leonkuna hina qaparkachanku. Paykunapa contranpim mancharikuypaqta qaparkachanku. Allpankutam chunnirachirqaku manaa pipas *yachananpaq. Llaqtankutam kaaykurqaku manaa pipas yachananpaq. 16 Menfis llaqtapi yachaqkunam umaykita pakirunku. Tafnes llaqtapi yachaqkunam umaykita pakirunku. 17 Saqeruwasqaykichikraykum chaykunaqa pasasurqankichik. Yupaychasqaykichik oqa Tayta Diostam saqeruwarqankichik. annin pusamusuqnikichiktam saqeruwarqankichik. 18 Kunanqa imatataq horqokunki Egipto nacionman rispayki Nilo Mayupa yakunta tomaspaykiqa? Kunanqa Imatataq horqokunki Asiria nacionman rispayki
14
Huchankupa pagonmanta
1371
19
JEREMIAS2
Eufrates Mayupa yakunta tomaspaykiqa? Mana allinlla rurasqaykichikmi corregisunkichik. oqata saqeruwasqaykichikmi sentenciasunkichik. Tanteaspaykichiky cuentata qokuychik yupaychasqaykichik Tayta Diosta saqeruwaynikichikqa mana allinnikichikpaq kasqanta. Tanteaspaykichiky cuentata qokuychik yupaychasqaykichik Tayta Dios saqeruwaynikichikqa llakikuynikichikpaq kasqanta. Manam respetawarqankichikchu oqataqa. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq Tayta Diosqa.
Israelpa castankuna mana kasukusqanmanta
20
Yugonta pakipachkaq toro hinam unaya hoqarikurqanki. Coyundanta tipipachkaq toro hinam unaya hoqarikurqanki. Manam servisqaykiachu nispam niwarqanki. Llapa alto moqokunapim chuchumika warmi hina ankallarqanki. Llapa rapisapa sachakunapa sikinpim chuchumika warmi hina ankallarqanki. 21 Akllasqa uvas plantata hinam plantarqayki. Ancha allin uvaspa murunta hinam tarpurqayki. Imaynanpim purun uvas plantamanqa tikrakurunki? Imaynanpim manaa reqsipay uvas plantaqa rikurirunki? 22 Lejiawan mayllakuptikipas mana allin rurasqaykipa mirkantaqa hinallam qawachkani. Anchallataa jabonakuptikipas mana allin rurasqaykipa mirkantaqa hinallam qawachkani. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 23 Qamqa manapunim niwaqchu: Manam qanrachakurqanichu nispaqa. Qamqa manapunim niwaqchu: Baal sutiyoq taytachataqa manam qatirqanichu nispaqa. Yuyariy qechwapi purisqaykikunata. Reqsikuy tukuy rurasqaykikunata. Qamqa kanki kallpachkaq china camello hinam, chichukunanpaq kallpakachaq china camello hinam. 24 Chichukunan punchawkunapi montepi china asno hinam qamqa kanki. Wayrakunapas muskikachaq monte asno hinam kanki. Chichukunanpaq rupariynintaqa pitaq tanichinman? Orqo asnoqa mana pisipaspallanmi tariykunman.
JEREMIAS2
1372
Chichukunan tiempopiqa chayllam tariykunman.

25
Israel castakuna, cuidakuychik, yanqataq qala chakillaa puriwaqchik taytachakunata qatispa. Israel castakuna, cuidakuychik, yanqataq yakunayachikuwaqchik taytachakunata qatispa. Chaynata nichkaptiypas niwarqankichikmi: Yanqaam, manam atiymanachu nispa. Sapaq dioskunataam kuyaruni nispa. Chaykunataam qatikusaq nispa.
Israel castakuna castigasqa kanankumanta
Suwakuq runam tarirachikuspan rikurirun hatun penqaypi. Lliwmi Israel castaqa rikurirunkichik hatun penqaypi. Reynikichikkunawan kamachikuqkunam hatun penqaypi rikurirunqaku. Sacerdotekichikkunam oqamanta willakuqkunapiwan hatun penqaypi rikurirunqaku. 27 Qamkunam sachata nichkankichik: Qanmi taytayku kanki nispa. Qamkunam rumita nichkankichik: Qanmi wachakuqniyku kanki nispa. oqatam ichaqa qepanchakuruwankichik. Uyaykichiktapas oqamantam pakaruwankichik. akarisqaykichik tiempopim ichaqa niwankichik: Hatarispayki salvaykuwayku nispaykichik. 28 Juda castakuna, taytachakuna rurasqaykichikqa maypitaq kachkanku? Achkallaa llaqtaykikuna hinam taytachaykikunapas achkallaa kachkanku. akarisqaykichik tiempopiy hamusunkichik. Qamkunaman hamuspankuy librasunkichik. 29 Imanispataq oqapa contraypiqa quejakuwaqchik? Mana kasuwachkaspaykichikqa imanispataq quejakuwaqchik? oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 30 Yanqapaqmi castigarqani castaykichikkunatapas. Paykunaqa manam munarqakuchu corregikuytapas. Imaynam leon wauchin runakunata. Chaynam espadawan wauchirqankichik oqamanta willakuqkunata. 31 Yaw kunan miraykuna, atiendeychik,
26
1373
JEREMIAS2,3
oqa tayta Diospa palabraytay atiendeychik: Chunniq allpachum qamkunapaqqa karqani? Tutayaypa kanan allpachum qamkunapaqqa karqani? Runaykuna imanasqataq niwankichik: Munasqaykupim purikuyta munaniku nispaqa? Imanasqataq niwankichik: Manaam qanmanqa kutirimuymankuachu nispaqa? 32 Sipasqa qonqarunmanchum adornonkunawan churakuyta? Casarakuqpas qonqarunmanchum adornonkunata? Runaykunam ichaqa unaya qonqaruwanku oqata. Kuyaqnikikuna maskaytaqa sumaqtam yachanki. Mana allin warmikunatapas kawsasqaykitam yachachinki. 34 Wakcha runakunapa yawarninwanmi pachaykita qanracharunki. Inocente runakunapa yawarninwanmi pachaykita yawarcharunki. Mana suwakuchkaq runa hapisqaykipa yawarninwanmi pachaykita qanracharunki. 35 Chaywanpas ninkiraqmi: oqaqa mana huchayoqmi kani nispayki. Manam huchallikurqanichu nisqaykiraykum sentenciasqayki. 36 Mana valeqpaqmi churakurunki huklaw ankunaman muyurispayki. Asiria nacionpi kaqkunam penqayman churasunki. Egipto nacionpi kaqkunapas penqaymanmi churasunki. 37 Umaykita hapikuykuspaykim lloqsimunki. Penqakuywanmi Egipto nacionmanta lloqsimunki. oqa Tayta Diosmi qepanchakuruni hapipakusqayki runakunataqa. Manam yanapasunkichikchu paykunaqa.
33
Tayta Diosmi kaynata nini: Sichu warminmanta qosan rakikuruptinqa chaynapi warmi hukwana casarakuruptinqa punta qosanqa manaam casaranmanachu. Yapamantaqa manaam casaranmanachu. Yapamanta casaraptinqa penqaych kanman. Israel nacionpiqa hatun penqaych kanman. Israel castakuna, chaynataqmi qamkunapas huchallikurqankichik. Achkallaa kuyaqnikikunawanmi huchallikurqankichik.
1oqa
Israel castakunapa karunchakurusqankumanta
JEREMIAS3
1374
Chaynata rurachkaspachum kutirimuwaytaraq munankichik. Mana imayoq moqokunatay qawariy hinaspay sumaqta yuyaymanariy. Llapallan moqokunapim puurqanki. Kuyaqnikikunawanmi puurqanki. Chunniqpi *yachaq Arabe runa hinam tiyaq kanki. an patankunapi tiyaspaykim kuyaqnikikunata suyaq kanki. Chuchumika kaspaykim naciontapas hatun penqaytaa rurarunki. Mana allinkuna rurasqaykikunawanmi naciontapas hatun penqaytaa rurarunki. 3 Chayraykum tarpuy parapas manaa paramurqachu. Chayraykum poqoy parapas manaa karqachu. Chuchumika hinam manaa penqakuyniki kanchu. Uyaykipas manaam pukayarinachu. 4 Qayninpakunallam: Taytally nispa niwarqanki. Warma kayniymanta amigolly nispam niwarqanki. 5 Wiaypaqchum piakurunki? nispam tapuwarqanki. Piakuynikiqa wiaypaqchum kanqa? nispam tapuwarqanki.
2
Josiaspa gobiernasqan tiempopim Tayta Dios kaynata niwarqa: Rikurqankichu mana kasukuq Israel castakunapa rurasqanta? Alto orqokunaman rispankum rapisapa sachakunapa sikinpi chuchumika warmi hina huchallikurqaku. 7oqam piensarqani: Tukuy chaykunata rurachkaspankupas kutirikamuwanqakuchiki nispay. Ichaqa manam kutirikamuwarqakuchu. Chayna rurasqankutaqa rikurqakum aanku Juda nacionniyoq runakunapas. 8Traicionaq warmiman hina rakinakuy papelta qospaymi Israel nacionpi kaqkunata wischurqani, chaywanpas rikurqanim Juda nacionpi kaqkunapas traicionaq aan hina mana manchakuwaspa chuchumika warmi hina huchapakusqankuta. 9Israel nacionpi kaqkunaqa chay huchallikusqankuta mana kaqpaqpas hapispankum nacionta hatun penqayman churarurqaku. Hukwan-hukwan kakuq warmi hinam rumikunatawan sachakunataa adorarqaku. 10Chaywanpas traicionawaqniy Israel nacion aan hinam Juda nacionpas mana tukuy sonqonwanchu kutirikamuwarqa aswanqa engaawarqam. Chaynatam nini Tayta Dios. 11Tayta Diosmi niwarqa: Traicionawaqniy Juda nacionpi runakunamantaqa mana kasukuq Israel nacionpi runakunaraqmi aswan allinta rurarqaku. 12Rispaykiy norte lawman qawaspa qayakamuy oqa Tayta Diospa kayna nisqayta: Israel nacionpi mana kasukuqkuna,
6Rey
Wanakunankupaq Tayta Dios kamachisqanmanta
1375
JEREMIAS3
oqaman kutirikamuwaychik. Manaa piasqa uyayoqmi qamkunataqa chaskisqaykichik. Kuyapayakuq kasqayraykum manaa wiaypaqchu piakusqaykichik. oqa Tayta Diosm chaynata nikichik. 13 Mana allin rurasqaykichiktay reqsikuychik. Mana kasukusqaykichiktay reqsikuychik. yupaychasqaykichik oqa Tayta Diospa contraypi kasqaykichiktay reqsikuychik. Forasterokunawan tupakuruq warmi hinam huchallikurqankichik. Kamachisqaykunatapas mana kasukuspaykichikmi chaynataqa rurarqankichik. oqa Tayta Diosmi chaynata nikichik. Diosmi nisunkichik: Mana kasukuq churiykuna, kutirikamuwaychik. Warmipa qosan hinam qamkunapaq kani. Sion Moqopi llaqtaman kutichinaypaqmi qamkunamanta sapa llaqtamanta akllasaq huk runata, sapa castamantam akllasaq iskay runata. 15Agradoypaq gobiernaq runakunatam qosqaykichik michisunaykichikpaq. Paykunam yachaywan chaynataq yuyaywan gobiernasunkichik. 16Kaqllamanta kay allpapi miraruspa achka churiyoqa kaptikichikqa, manaam rimanqakuachu Tayta Diospa contrato baulninmantaqa. Pasaypaq qonqaruspankum manaa watukunqakuachu nitaqmi huk baultapas ruranqakuachu, oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 17Chay tiempopim Jerusalen llaqtata sutichanqaku Tayta Diospa Gobiernanan Llaqta nispa. Chaymanmi llapallan nacionkuna huunakamunqaku oqa Tayta Diosta adorawanankupaq. Paykunaqa kawsanqakupas manam rumi sonqo kayninkuman hinaachu. 18Chay punchaw piqa Juda nacion ru na ku nam Israel nacion ru na ku nawan hukllawanakunqaku hinaspam kuskanku norte lawmanta kutimunqaku abueloykichikkunaman qosqay herencia allpaman. oqam nirqaykichik: Churiykunapaqmi chaskiyta munarqaykichik nispa. Kuyayllapaq herencia allpa qoytam munarqaykichik nispa. Tukuy allpamantapas aswan allinnintam qoyta munarqaykichik. oqam piensarqani Taytally niwanaykichikta. oqam piensarqani mana haykapipas rakikuwanaykichikta. 20 Aswanqa qosan traicionaq warmi hinam traicionawarqankichik. Yaw Israelpa mirayninkuna, oqa Tayta Diosmi chaynata nikichik.
19 21 14Tayta
Israelpa mirayninkuna taytacha-mamacha adorasqankumanta
Qala orqokunapa puntankunapi
JEREMIAS3,4
1376
waqasqankutam uyarini. Israel runakunapa waqaspa maakuwasqantam uyarini. Allinta kawsachkaspankum pantarurqaku. Yupaychasqanku Tayta Diostam qonqaruwarqaku. 22 Mana kasukuq churikuna, oqaman kutirikamuychik. Mana kasukuynikichikkunatam oqa pampachasqaykichik. Yupaychasqayku Tayta Diosmi qamqa kanki. Qanmanmi hamullaniku Diosniyku kaptiki. 23 Cheqaptapunipas alto moqokunapi bulla rurasqaykuqa yanqapaqmi. Cheqaptapunipas orqopa puntankunapi bulla rurasqaykuqa yanqapaqmi. Cheqaptapunipas qam yupaychasqayku Diosllapim salvaciontaqa tariniku. Cheqaptapunipas Israelpa mirayninkunaqa qam Tayta Diosllapim salvaciontaqa tariniku. 24 Penqakuypaq taytachakunata adorasqaykuraykum pierderuniku taytaykupa armasqanta. Warma kasqaykumanta rurasqaykuraykum pierderuniku taytaykupa armasqanta. Pierderunikum ovejankutapas vacankutapas. Pierderunikum churi-wawankutapas. 25 Camaman ustuchkaq hinay penqakuymanta pakakusunchik. Frazadawan tapakuchkaq hinay penqakuymanta pakakusunchik. Yupaychasqanchik Tayta Diospa contranpim huchallikurqanchik. Warma kasqanchikmanta kunankamam tayta-mamanchikkunapiwan huchallikurqanchik. Yupaychasqanchik Tayta Diospa nisqanta mana kasukuspam huchallikurqanchik.
Israelpa mirayninkuna huchanku reqsikusqankumanta
1Tayta
Diosmi nin:
Wanakunankupaq anyasqa kasqankumanta
Israelpa mirayninkuna, kutirikamuyta munaspaqa oqamanmi kutirikamunaykichik. oqamanta ama rakikuspay millakuypaq taytacha-mamachaykichikta wischuychik.
1377
2
JEREMIAS4
Cheqapta rimaspam sutiyrayku jurankichik. Allin arreglota ruraspam sutiyrayku jurankichik. Allinkunata ruraspam sutiyrayku jurankichik. oqa kawsaq Tayta Diosraykum jurankichik. Chaynapim nacionkuna oqarayku bendecisqa kanqaku. Chaynapim nacionkuna oqarayku alabakunqaku.
Juda nacionpi runakunamanmi Tayta Dios kaynata nin, Jerusalen llaqtapi runakunamanmi Tayta Dios kaynata nin: Barbechaychiky mana tarpusqaykichik chakrakunatapas. Amaay tarpuychikchu kichkakunapa kasqanpipas. 4 Juda nacionpi runakuna, yupaychasqaykichik oqa Tayta Diospaqy sealakuychik. Jerusalen llaqtapi runakuna, yupaychasqaykichik oqa Tayta Diospaqy sealakuychik. Chaynatay sonqoykichiktapas sealakuychik. Yanqaataq mana allinkuna rurasqaykichikmanta nina hina piakuyniy ratarirunman. Yanqaataq mana allinkuna rurasqaykichikmanta mana pipapas amachay atinan rikurirunman.
3
Willakamuychik Juda nacionpi kaqkunaman. Willakamuychik Jerusalen llaqtapi kaqkunaman. Cornetata tocaspa enteron nacionpi nimuychik. Huunakusunchik nispay qayakamuychik. Murallasqa llaqtakunamany ayqekusunchik. 6 Sion Moqopi llaqta lawman hoqariychik banderata! Ama sayaspa maskaychik amparakunaykichik sitiota! Norte lawmantam apamuchkani castigota. Chaylawmantam apamuchkani hatun desgraciata. 7 Leon lloqsimuchkaq hinam lloqsiramuna. Nacionkuna purmachiqmi campamentomanta puririmuchkana. Nacionnikichikta chinkachinanpaqmi maymi kasqanmanta lloqsiramuna. *Yachanaykichik llaqtakunam karunqa purmachisqaa. Yachanaykichik llaqtakunam karunqa mana runayoqa. 8 Chaynaqa luto pachawany pachakuychik. Chaynaqa qaparkachaspay waqaychik. Imaynam ruparichkaq nina mana taninchu, chaynam Tayta Diospa piakuyninpas
5
Juda nacion atacasqa kananmanta
JEREMIAS4
1378
contranchikpi mana taninchu.

9Tayta
Diosmi nin:
Chay punchawpiqa reywan jefekunam manaa valorniyoq rikurinqaku. Sacerdotekunam mancharisqallaa kanqaku. oqamanta willakuqkunam hukmanyarunqaku.
10Chay mi
oqa nirqani: Ay, Seor Dioslly! Anchallataam engaarunki kay runakunata. Anchallataam engaarunki Jerusalenpi runakunata. Hawkallam kankichik nirqankim paykunata aswanqa kunkankupi cuchillo hinaraqmi guerra hayparun paykunata.
Chay tiempopim kay runakunata nisaq, Jerusalen llaqtapi runakunatam nisaq: Chunniqpi orqokunamantam rupaq wayra pukumuchkan. Runaykunapa kasqanmanmi chay wayra pukumuchkan. Ichaqa manam trigo wayrachinapaq hina wayrachu. Ichaqa manam trigo limpianapaq hina wayrachu. 12 Chay wayramantapas aswan nisyu wayrataraqmi pukuchimusaq. Kunanmi paykunapa contranpi sentenciaykunata rimarisaq.
11
Qawariychik, enemigoykichikmi puyu hinaraq hamuchkan. Sinchi wayra hinaraqmi guerrapaq carretankupas hamuchkan. Ankatapas llalliriqraqmi caballonkupas hamuchkan. Imaynaraq kasunchik! Wauymi hayparamuwanchik! 14 Jerusalen llaqtapi runakuna, sonqoykichikmanta limpiaychik mana allinkunata. Haykapikamataq yuyaymanankichik chay mana allinkunata? 15 Dan llaqtamantam noticiata willakamuchkan. Efrain orqokunamantam
13
Juda nacionpa contranpi enemigo hamusqanmanta
1379
16
JEREMIAS4
desgracia uyarikamuchkan: Nacionkunamany willamuychik. Jerusalenpi kaqkunamany nimuychik: Llaqtapa muyuriqninmanta atacaqkunam karu nacionmantaraq hamuchkanku. Juda nacion llaqtakunapa contranpi qaparispam hamuchkanku. 17 Chakrakuna cuidaqkuna hinaraqmi Jerusalenpa muyuriqninpi churakurunqaku. Chaynam kanqaku mana kasuwasqankurayku. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. Mana allin kawsasqaykimantam kaykunaqa sucederusunki. Mana allin rurasqaykimantam kaykunaqa sucederusunki. Mana allinkuna rurasqaykipa pagonmi kayqa. Sonqoykita pasaypaq llakichiqmi kayqa.
Llaqtamasinkunarayku Jeremiaspa waqasqanmanta
18
Ay, sonqollaymi tukukuruchkana! Ay, sonqollaymi tukukuruchkana! Puramintita pampanyaspanmi tukukuruchkana. Cornetapa waqasqanta uyarispaymi manaa upallalla kayta atinichu. Peleaqkunapa qaparisqanta uyarispaymi manaa upallalla kayta atinichu. 20 Chaylla-chaylla desgracia pasakusqanmantam noticiakuna chayamuchkan. Enteron nacion purmachisqa kasqanmantam noticiakuna chayamuchkan. Qonqaymantam karpaykunapas purmachisqaa. Huk ratollapim toldoykunapas purmachisqaa. 21 Haykapikamaraq guerrapaq banderata qawasaq? Haykapikamaraq cornetapa waqasqanta uyarisaq?
19 22Tayta
Diosmi nin:
Mana yachayniyoq runakunam runaykunaqa. Mana reqsiway munaq runakunam paykunaqa. Sonso churikunam paykunaqa. Mana ancha entiendeq runakunam paykunaqa. Paykunaqa mana allinkuna ruranankupaqmi yachaysapallaa kachkanku. Allinkuna ruranankupaqmi ichaqa mana imapas yachaq kachkanku.
JEREMIAS4
1380 Hamuq punchawkunapi castigokunamanta
Kay pachata qawariptiymi manaa formayoq kachkasqa. Kay pachata qawariptiymi manaa imayoq kachkasqa. Cielokunata qawariptiymi manaa achkiyniyoq kachkasqa. 24 Orqokunata qawariptiymi katkatatachkasqaku. Qawariptiymi llapallan moqokunapas kuyuchkasqaku. 25 Qawariptiymi runakunaqa manaa kasqaachu. Alton pawaq animalkunapas lluptikuspankum manaa kasqaachu. 26 Qawariptiymi tukuy imapa wianan allpapas chunnichkasqaa. Qawariptiymi chaypi kaq llapallan llaqtakunapas tuirusqaa. Chaykunaqa pasachkasqa Tayta Diospa qayllanpim. Chaykunaqa pasachkasqa ancha piakusqa Diospa qayllanpim.
23 27Tayta
Diosmi nin:
Enteron kay naciontam purmachisaq. Ichaqa manam pasaypaqtachu chinkachisaq. 28 Chaykuna sucedekuptinmi kay pacha lutokunqa. Chaykuna sucedekuptinmi cielokuna tutayarunqa. Rimasqaymantaqa manam cambiasaqchu. Ruranaypaq kasqaymantaqa manam qepaman kutisaqchu. 29 Silladakunapa qapariyninwanmi llaqta runakuna lluptikunku. Flechaqkunapa qapariyninwanmi llaqta runakuna lluptikunku. Montekunamanam yaykurunku. Qaqakunamanam seqarunku. Llapallan llaqtakunatam saqerunku. Manaa runayoqtam saqerunku. 30 Yaw llaqta, tuichisqaam kachkanki. Imapaqataq guindo pachawanpas pachakunki? Imapaqataq awikikunatapas yanawan pintakunki? Chaykunawan allichakuynikiqa yanqapaqam.
1381
JEREMIAS4,5
Kuyaqnikikunaqa qepanchakurusunkiam. Maskasuchkankiqa wauchisunallaykipaqam. 31 Wachakuq warmi nanaywan qapariqta hinam uyarini. Chayllaraq wachakuq warmipa qapariyninta hinam uyarini. Sion Moqopi llaqtam qaparichkan. Samatyaspam makinkunata hoqarichkan: Ay, imallapiraq rikukuni! nispa. Runa wauchiqkunaraykum hukmanyasqa kachkani! nispa.
Diosmi nin: Jerusalenpa callenkunapiy puriramuychik. Allinta qawamuspay maskaramuychik. Tapukamuychiky plazankunapipas. Icharaqpas tarimuwaqchik pillatapas. Allin arreglaq runa kaptinqa Jerusalen llaqtatam pampachasaq. Cheqap kaqta maskaq runa kaptinqa Jerusalen llaqtatam pampachasaq. 2 oqa kawsaq Diosrayku juraspankuqa engaanankupaqmi juramentanku paykunaqa.
3
1Tayta
Jerusalen llaqtapa huchallikusqanmanta
Dios Taytally, qamqa cheqap ruraq runatam maskanki. Runaykikunatam castigarqanki. Ichaqa manam paykunataqa nanarqachu. Puramintitam azoterqanki. Ichaqa manam corregikuyta munarqakuchu. Rumimantapas aswanraqmi sonqonkuta rumiyarachinku. Allin kawsakuyman kutirikamuytaqa manam munarqakuchu. 4 Chaymi piensarqani comun runalla kasqankupaq. Chaymi piensarqani loco runaa kasqankupaq. Tayta Diospa munasqanman hina kawsaytaqa manam yachankuchu. Diosninkupa leyninkunataqa manam yachankuchu. 5 Reqsisqa runakunamanmi risaq. Paykunawan parlaqmi risaq. Paykunaqa Tayta Diospa munasqanman hina kawsaytam yachanku. Paykunaqa Diosninkupa leyninkunatam yachanku. Yugota toro pakipachkaq hinam Diospa contranpi lliw hoqarikururqaku.
JEREMIAS5
1382
Coyundanta toro tipachkaq hinam Diospa contranpi lliw hoqarikururqaku. 6 Chayraykum montemanta lloqsimuq leon paykunata waurachinqa. Chunniq qechwamanta hamuq lobo animalmi paykunataqa tukurunqa. Uturungum llaqtankutapas wateqanqa. Chay llaqtakunamanta lloqsimuqkunatam tisaparunqa. Llumpay mana kasukuqmi rikurirurqaku. Achka-achka kutitam Diosmanta rakikururqaku.
7Tayta
Diosmi nin:
Imaraykutaq pampachaykiman churikikuna qepanchakuwachkaptinqa chaynataq churikikunapas taytacha-mamachakunarayku jurachkaptinqa? Saksanankukama mikuchichkaptiypas paykunam saqeruwanku. Chuchumika warmipa wasinmanmi tropanpi pasakunku. 8 Yegua montaq potro hinaraqmi sapakama weqeqeqenku. Runamasinpa warminta qatispam sapakama weqeqeqenku.
9Tayta
Diosmi kaynata nin:
Chaykuna rurasqankumantaqa manachum castigasaq? Chayna ruraq naciontaqa manachum vengakusaq? 10 Uvas huertaman yaykuspay enemigonku kuchuparuchun. Ichaqa amay pasaypaqtachu kuchuparuchun. Llullu kallmankunatay rachupachunku. Paykunaqa manaam uvas huertayachu kachkanku. 11Tayta Diosmi nin: Israel nacionpi runakunam traicionaruwan nispa. Juda nacionpi runakunam traicionaruwan nispa.
12Payku naqa
Tayta Diosta negaspam nirqaku:
Castigasqa kanankumanta
1383
JEREMIAS5
Payqa manam imanawasunchu. Manam ima castigopas hamuwasunchu. Guerrapas manam hamuwasunchu. Yarqaypas manam hamuwasunchu. 13 Diosmanta willakuqkunapas wayra hinallam kachkanku. Manam Diospa palabrantachu paykunaqa rimachkanku. Rimasqankuman hinay paykunaqa kachunku.
14Llapa llan
Kamachiq Tayta Diosmi nin:
Chayna rimasqankuraykum palabraykuna rimasqayki nina hina kanqa. Paykunaataq yanta hina kaptinkum rimasqayki ruparunqa.
15Tayta
Diosmi nin:
Israel castakuna, contraykichikpim karumantaraq runakunata pusamusaq. Valeroso runakunatam oqaqa pusamusaq. Paykunaqa awpaq runakunapa castankunam. Paykunaqa rimayninkupas mana yachasqayki runakunam. Paykunaqa rimapayasuptikipas mana entiendesqayki runakunam. 16 Flechankunam wauchiqpuni armakuna. Llapallankum valeroso soldadokuna. 17 Cosechaykikunatam tukurunqaku. Mikunaykikunatam mikurunqaku. Churikikunatam waurachinqaku. Ovejaykikunatawan vacaykikunatam mikunqaku. Uvas plantaykikunatawan higos sachaykikunatam kuchuparunqaku. Guerrawanmi murallakunata tuichinqaku. Confiakusqayki murallasqa llaqtaykikunatam tuichinqaku. Diosmi nin: Chay wanpas chay punchawkunapiqa manaraqmi pasay paqtachu tukurusqaykichik. 19Sichu pipas tapusunkiman: Imanasqataq yupaychasqanchik Tayta Diosqa tukuy kaykunataqa rurawarqanchik? nispa, hinaptinqa qanmi ninki kaynata: Tayta Diosta qepanchakuspaykichik mi nacionnikichikpipas taytachamamachakunata adorarqankichik chay mi mana reqsisqaykichik runakunataa ser vinkichik huklaw nacionkunapi.
18Tayta
JEREMIAS5
1384 Juda nacionta anyasqanmanta
Jacob castamany willamuychik. Juda nacionpiy uyarichimuychik. 21 Yaw mana yachayniyoq runakuna, yaw mana entiendeq runakuna, qamkunaqa qawakuchkaspapas manam rikukunkichikchu. Qamkunaqa uyarichkaspapas manam kasukunkichikchu. 22 oqa Tayta Diosmi nini: Manachum oqata respetawankichik? Qayllaypiqa manachum katkatatankichik? Lamar qochapa patantam churarqani linderonpaq, chaynapi wiaypaq decretoman hina mana pasananpaq. Olankuna hoqarikuspapas manam pasayta atinmanchu. Mancharikuypaqta qaparispapas manam pasayta atinmanchu. 23 Qamkunaqa rumi sonqo mana kasukuqmi kankichik. oqamanta rakikuruspaykichikmi pasakurqankichik. 24 Qamkunaqa manam yuyaymanarqankichikchu: Yupaychasqanchik Tayta Diostay respetasunchik nispallapas. Tarpuypipas poqoypipas parachimuqtay respetasunchik nispallapas. Cosecha tiempo qowaqninchiktay respetasunchik nispallapas. 25 Mana allinkuna rurasqaykichikmi chaykunamanta karuncharusunkichik. Huchaykichikkunam chay allin kaqkunamanta chinkarachisunkichik. 26 Runaykunawanmi kachkan mana allin ruraq runakuna. Runaykunawanmi kachkan hapirunanpaq wateqaqkuna. Paykunawanmi kachkan toqllata churaspa runamasin hapiruqkuna. 27 Imaynam jaulakunata urpitukunawan huntachinku, chaynam wasinkutapas qechusqankuwan huntachinku. Chayraykum apuyaruspanku ancha atiyniyoq rikurirunku. 28 Wirayaruspankum lluchkay-lluchkay uyayoq kachkanku. Manaa yupay atinam kachkan mana allinkuna rurasqanku.
20
1385
JEREMIAS5,6
Mana piyniyoqkunatapas manam paykunaqa valechinkuchu. Wakchakunapa asuntontapas manam paykunaqa defiendenkuchu. 29 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Chaykuna rurasqankumantaqa manachum castigasaq? Chayna ruraq naciontaqa manachum vengakusaq?
30
Mancharikuypaq kaqkunam kay nacionpi kachkan. Hukmanyanapaq kaqkunam kay nacionpi kachkan. 31 oqamanta willakuqkunam llullallata rimanku. Sacerdotekunam munasqankuman hinalla gobiernanku. Runaykuna, qamkunapas chaytataqmi munankichik. Tukupay tiempo chayamuptinqa imatataq rurankichik? mirayninkuna, Jerusalen llaqtamantay lluptiychik. Benjaminpa mirayninkuna, Tecoa llaqtapiy cornetata tocaychik. Bet-haquerem llaqtachapiy sealta hatarichiychik. Norte lawmantam castigo hamuchkan. Llumpa-llumpay desgraciam hamuchkan. 2 Pisi kallpayoq doncellaman rikchakuq Sion Moqopi llaqtatam purmarachisaq. Sumaqllaa doncellaman rikchakuq Sion Moqopi llaqtatam purmarachisaq. 3 Michiqkunam hamunqaku Jerusalen llaqtapa contranpi. Ovejankutam churanqaku kay llaqtapa contranpi. Karpankutam sayachinqaku llaqtapa contranpi. Sapakamam ovejankuta michinqaku. 4 Paykunapa enemigonkum ninqaku: Alistakuychik paykunapa contranpi peleananchikpaq. Hatariychik chawpi punchawta atacamunanchikpaq, aswanqa intipas seqaykuchkanam.
1Benja minpa
Jerusalen llaqtata enemigo atacasqanmanta
JEREMIAS6
5
1386
Aswanqa tutayaypas hawanchikpiam. Chaynaqa hatarispay tutana atacamusunchik. Chaynaqa hatarispay palacionkutapas tuichimusunchik.
6Llapa llan
Kamachiq Tayta Diosmi nin: Sachakunata kuchumuychik. Jerusalen murallapa qepanman allpata montomuychik. Kay llaqtaqa castigasqaam kachkan. Kay llaqtapiqa dao rurayllaam kachkan. 7 Imaynam chiri yakuta pozo waqaychan, chaynam Jerusalenpas mana allinllata waqaychan. Dao rurayllaam chaypiqa uyarikuchkan. akarichiyllaam chaypiqa uyarikuchkan. Chaypiqa qawachkani onqoqkunallataam. Chaypiqa qawachkani heridasqa kaqkunallataam. 8 Yaw Jerusalen llaqta, qamqa corregikuyay. Yanqaataq piakuspay saqeruykiman. Yaw Jerusalen llaqta, qamqa corregikuyay. Yanqaataq chunniqman tikraruykiman, yanqaataq manaa runayoqta rikurirachikiman. kamachiq Tayta Diosmi nin:
Castigasqa kanankumanta
9Llapa llan
Qalay-qalay uvasta maskapachkaq hinam maskapanqaku Israel casta puchuqkunata. Uvasta cosechaq runa maskapachkaq hinay maskapay Israel casta runakunata.
10Chay mi
oqa nirqani:
Pi uyariwananpaqtaq rimasaq? nispa. Pi uyariwananpaqtaq willakusaq? nispa. Dios Taytally, paykunaqa mana uyarikuqam kachkanku. Paykunaqa mana atiendeqam kachkanku. Dios Taytally, palabraykimantapas penqakuqkunam kachkan. Manaam gustonkupaqachu kachkan. 11 Dios Taytally, qampa rabiakuynikiwanmi rabiasqa kachkani.
1387
JEREMIAS6
Manaa aguantay atiqmi kachkani. Chaymi Tayta Dios niwarqa: Callepi warmakunamany maqchichkaq hina rabiakuyniymanta willakamuy. Huunasqa mozokunamany maqchichkaq hina rabiakuyniymanta willakamuy. Qosakunatam warmintinta presochanqaku. 12 Ancha yuyaq machuchakunatam presochanqaku. Wasinkupas, chakrantinmi hukpaqa kanqa. Paykunapa warminkupas hukpaqam kanqa. Kay nacionpi yachaqkunata castigaptiymi chaynaqa kanqa. Apuyayllamanam qokurunku warmakunapas. Apuyayllamanam qokurunku yuyayniyoqkunapas. Engaakuqllaam rikurirunku sacerdotekunapas. 14 Runaykunapa heridantam mana kaqpaq hina hapinku. Manaa hawkayay kachkaptinpas: Hawkallam kakusunchik nispam ninku. 15 Millakusqaykunata rurasqankumantaqa penqakunanku kachkaptinpas manam penqakunkuchu. Penqakuytaqa manam yachankuchu. Chayraykum oqa Tayta Dios nini: Paykunata castigasqay tiempopim waunqaku. Wauchisqakunawan kuskam wausqa wichinqaku.
13 16Tayta
Diosmi nin runankunata: ankunapi sayaykuspay qawariychik. awpaq ankunamantay tapurikuychik. Allin anmantay tapurikuychik, hinaspay chayninta puriychik. Chaynata ruraspaqa samaytam tarinkichik. Aswanqa paykunam ninku: Manam puriymankuchu nispanku. Diosqa nintaqmi:
Israel castapa mana kasukusqankumanta
17Tayta
Churarqanim llaqta cuidaqkunata nispa. Kasukuychik cornetapa waqasqanta nispa. Ichaqa paykunam nirqaku: Manam kasukuymankuchu nispanku.
18
Chaymi oqa Tayta Dios nini:
JEREMIAS6
1388
Nacionkuna, uyariychik runaykunataqa imam pasananta. Testigokuna, uyariychik runaykunataqa imam pasananta. 19 Yaw allpa pacha, uyariy qampas. Testigo hina uyariy qampas. oqaqa runaykunamanmi kachamusaq castigota. Mana allinkuna piensasqankumantam apachimusaq castigota. Palabraykunataqa manam atienderqakuchu. Yachachisqaykunataqa manam kasukurqakuchu. 20 Imanasaqtaq Saba nacionmanta apamusqaykichik inciensotaqa? Imanasaqtaq karu nacionmantaraq apamusqaykichik especeriataqa? Lliwta kaapuwasqaykichik animalkunataqa manaam munanichu. Wakin ofrendakunatapas manaam munanichu. 21 Chayraykum oqa Tayta Dios nini: Mitkanankupaq trancata churaruptiymi kay runakuna urmarunqaku. Tayta-mamakunam churi-wawankuwan kuska urmarunqaku. Vecinokunam amistadninkunapiwan kuska waunqaku.
22Tayta
Diosmi kaynata nin:
Norte lawmanta hamuspa atacaqkunamanta
Norte lawmantam tropakuna hamuchkan. Karu-karu allpamantam ancha atiyniyoq nacion alistakamuchkan. 23 Flechanankutam lanzakunatawan apamunqaku. Pasaypaq mana llakipayakuq cruel runakunam kanqaku. Lamar qocha hinaraqmi qaparinqaku. Caballokunapi sillasqam chaylla sayanqaku. Sion Moqopi llaqtapa contranpi peleanankupaqmi chaylla sayanqaku.
24Jerusa len
llaqtapi runakunam ninku:
Noticiatam uyariniku. Manaa kallpayoqmi kachkaniku. Wachakuq warmi hinaraqmi kachkaniku. Llakiwan hapichikuqllaam kachkaniku. 25 Chakrakunamanqa amaay lloqsiychikchu. annintaqa amaay puriychikchu. Enemigoqa ancha armasqam kachkan.
1389
JEREMIAS6,7
Mancharikuymi tukuy hinastinpi kachkan.

26
Llaqtamasillaykuna, luto pachawany churakuychik. Llaqtamasillaykuna, uchpapiy qochpaychik. Piwi wawanmanta waqaq warmi hinay qaparkachaychik. Saqueaqkunam qonqaymanta chayaramuwasunchik.
Qamtaqa torre hina kanaykipaqmi churarqayki. Runaykunata pruebanaykipaqmi churarqayki. Paykunata reqsinaykipaqmi oqaqa churarqayki. Imaynam kawsasqankuta qawanaykipaqmi churarqayki. 28 Paykunaqa llapallankum mana kasukuq runakuna. Paykunaqa llapallankum cuento qepi runakuna. Bronce hina pisi valeqllam paykunaqa. Fierro hina pisi valeqllam paykunaqa. Llapallankum dao ruraqlla paykunaqa. 29 Metalkuna chullunanpaqmi pukutyachina. Titita chulluchinapaqmi chaynata rurana. Chaynata ruraptiypas mana allin ruraqkunaqa manam chinkanchu. Runaykuna ukumantam paykunaqa mana chinkanchu. 30 Wischupakusqa qollqewanam sutichasqa kachkanku. oqa Tayta Dios wischupakusqayraykum chaynaqa kachkanku.
27
Diosmi Jeremiasta rimapayaspan nirqa: zaguanninpi sayaykamuspay willakamuy: Juda nacionpi *yachaq runakuna, Tayta Diosta adoranapaq kay zaguanninta yaykuqkuna, 3Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diospa nisqantay uyariychik: Allinta kawsaspa allinta ruraptikichikqa kay allpapim kawsachisqaykichik. 4Amay kasuychikchu: Kayqa Tayta Diospa templonmi, nispa engaakuqkunataqa. 5Allinta kawsaspa allinta ru raptikichikqa, pleitea na kuq ru na ku napaq allinta arreglaykuptikichikqa, 6forasterokunata, mana piy niyoqkunata, viudakunatapas mana akarichiptikichikqa, inocente runata kay sitiopi mana wauchiptikichikqa chaynataq mana allinnikichikpaq kasqanrayku taytacha-mamachakunatapas mana adoraptikichikqa 7abueloykichik kunaman qosqay kay allpapim qamkunatapas wiay paq kawsachisqaykichik. 8Qamkunaqa confiakuchkankichik mana valeq llulla rimaykunapim. 9Suwakuchkaspaqa, runata wauchichkaspaqa, hukwan-hukwan kakuchkaspaqa, engaanaykichikpaq jurachkaspaqa, Baal sutiyoq taytachapaq inciensota kaapuchkaspaqa, mana reqsisqaykichik dioskunata adorachkaspaqa 10hamuwaqchikraqchu sutiywan sutichasqa kay wasiman chaynapi qayllaypi kanaykichikpaq hinaspapas niwaqchikraqchu: Libream kaniku, nispa? Creenkichikchu chay millakuypaqkuna ruranaykichikpaq libre kasqaykichikta? 11Sutiywan sutichasqa kay wasitaqa salteaqkunapa machayninpaqchu
2Temploy pa
1Tayta
Templopi Jeremias willakusqanmanta
JEREMIAS7
1390
hapinkichik? oqaqa chayna kasqanpaqmi qawani. 12awpaq watakunapi *yachasqay Silo llaqtata rispaykichiy yachamuychik Israel casta runaykunawanqa mana allinta rurasqankurayku imam rurasqayta. 13Chayna kawsasqaykichikmanta achka kutita rimapayachkaptiypas manam kasukurqankichikchu nitaqmi contestawarqankichikpaschu. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 14oqapaq sapaqchasqa hapipakunaykichik kay templotaqa otaq qamkunaman chaynataq abueloykichikkunamanpas qosqay templotaqa Silo llaqtata castigasqayta hinam rurasaq. 15Castaykichik Efrainpa mirayninkuna qarqosqayta hinam qamkunatapas qayllaymanta qarqosqaykichik.
16Yaw Jeremias, amaay kay runakunapaqqa maakuwayachu nitaq qaparis-
Israelpa mirayninkuna mana kasukusqankumanta
pa ruegakuwayachu nitaq hikutawayachu. Manam uyarisqaykiachu. 17Juda nacion llaqtakunapi chaynataq Jerusalen llaqtapa callenkunapi rurasqankutaqa manachum qawachkanki? 18Warmakunam yantata pallamunku. Taytankupas ninatam ratachinku. Warmikunaataqmi masata ruranku Cielokunapi Reina nisqanku mamachaman tortakunata qonankupaq. Taytacha-mamachakunapaqpas vinotaraqmi tallipunku. Chaykunata ruraspankum oqata rabiachiwanku. 19oqa Tayta Diosmi nini: oqata rabiachiwanankupaqchu chayta ruranku icha kikinku penqayman churakunankupaqchu? 20Chayraykum Seor Diosnikichikpa piakuyniyqa chaynataq anchallaa rabiakuyniyqa kay sitiopa contranpi kanqa chaynataq runakunapa, animalkunapa, sachakunapa hinaspa chakrakunapi wiaqpa contranpipas. Mana amachay atina nina hinam rabiakuyniyqa kanqa. 21Israelpa yupaychasqan Llapa llan Ka machiq Tayta Diosmi nin kay nata: Lliw kaana animal ofrendakunata chaynataq wakin ofrendakunatapas ofrecewaspaykichiky aychantaataq mikuychik. 22Egipto nacionmanta abueloykichikkunata horqomuspayqa rimarqanipas hinaspa kamachirqanipas manam wauchispa ofrecewanaykichik lliw kaana animalkunallamantachu nitaq wakin ofrendakunallamantachu. 23Ichaqa abueloykichikunamanmi kamachirqani nisqaykunatapas kasukunankupaq chaynapi paykunapa Diosnin kanaypaq chaynataq paykunapas runaykunaa kananpaq. Kamachirqanitaqmi munasqayta hinaa kawsaspanku allin kanankupaqpas. 24Aswanqa mana uyariwaspam mana atiendewarqakuchu, mana kasukuspa rinankupas kachkaptinmi qepamanraq kutirqaku. 25Egipto nacionmanta abueloykichikkunata horqomusqaymantapunim kunankamapas mana samaykuspa kachamurqaykichik oqamanta willakuq serviqniykunata. 26Ichaqa manam uyariwarqankichikchu nitaqmi atiendewarqankichikchu. Rumi sonqo churakuruspaykichikmi abueloykichikkunamantapas astawan mana allinkunataraq rurarqankichik. 27Yaw Jeremias, tukuy kaykunatam paykunaman willamunki mana kasusunayki kaptinpas. Qaparispam paykunaman nimunki mana contestasunayki kaptinpas. 28Kaynatam nimunki: Kay nacionpi runakunaqa yupaychasqanku Tayta Diospa palabran mana kasukuq runakunam, corregisqapas mana corregikuy munaq runakunam. Cheqap rimay chinkaruptinmi manaa cheqap rimaq rikurirunku.
29
Jerusalen llaqta, chukchaykitay qamqa rutukuruy. Chaynata ruraspay maqchiparuy. Chunniq orqokunapiy qapariychik.
Jerusalen llaqtapi taytacha-mamachakunata adorasqankumanta
1391
JEREMIAS7,8
Aya takitay takiychik. Tayta Diosqa runaykikunapaqmi kachkan piasqa. Payqa qepanchakuruspam saqerusunkichika. Diosmi nin kaynata: Judapa mirayninkunam mana gustoypaq kaqta rurarunku. oqapaq sapaqchasqa templopim millakuypaq taytacha-mamachakunata churarunku, manaa asuykunaypaq hinam chay templota rurarunku. 31Ben-hinom qechwapi kaq Tofet sutiyoq moqopim altarta hatarirachinku wawa-churinkuta kaanankupaq. Chaykuna ruranankutaqa manam kamachirqanichu nitaqmi piensarqanipaschu. 32Chayraykum oqa Tayta Dios nini: Hamuchkanmi punchawkuna chay sitiota manaa Tofet nispa sutichanankupaq nitaq Ben-hinom Qechwa nispa sutichanankupaqpas, aswanqa Runakuna Nakananku Qechwaam sutin kanqa. Tofet sitiopim wauqkunata pampanqaku manaa sitio kasqanrayku. 33Kay runakunapa aychantaqa mikunqa alton pawaq animalkunawan monte animalkunaam, manaam pipas chay animalkuna manchachiqqa kanqachu. 34Juda nacion llaqtakunamantawan Jerusalen llaqtapa callenkunamantam tanirachisaq kusikuymanta qapariyninkuta, asikuyninkutapas chaynataq casarakuqkunapa fiestantapas. Kay nacionqa pasaypaqtam chunnirunqa.
30Tayta
Diosmi kaynata nin: Chay tiempopim sepulturankumanta horqonqaku Juda nacion reykunapa tullunta, kamachikuqkunapa tullunta, sacerdotekunapa tullunta, oqamanta willakuqkunapa tullunta chaynataq Jerusalen llaqtapi *yachaq runakunapa tulluntapas. 2Chay tullukunam maqchipasqa kanqa intiman, killaman chaynataq llapallan lucerokunaman. Chaykunatam paykunaqa kuyaspallaa servirqaku, qatirqaku, tapupayarqaku hinaspa adorarqaku. Chay tullukunata pampanankupaq manaa pipas huuptinmi wanu hinaa pampapi kanqa. 3Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nini: Kay mana allin casta runakunamanta puchuq runakunata qarqoruptiymi maypi kaspapas munanqaku wauyllataa.
4Yaw
1Tayta
Jeremias, oqa Tayta Diospa parteymantay paykunaman kaynata nimuy: Pipas urmaruspanqa sayarirunpunim. Pipas karuncharuspanqa kutirinpunim. 5 Chaynaqa Israel casta runakuna imanasqataq oqamantaqa karunchakurunkichik? Imanasqataq sapa kutilla karunchakuwankichik? Engaawaytam mana dejayta munankichikchu. Kutirikamuwaytam mana munankichikchu. 6 Uyarisqayman hinaqa manam pipas wanakurqachu. Mana allin rurasqankumantam mana wanakurqakuchu. Imatataq chaytaqa ruraruni? nispallapas manam nirqakuchu.
Huchankurayku castigasqa kanankumanta
JEREMIAS8
1392
Llapallankum pantay kawsayman kutirunku. Guerrapi kallpaq caballo hinaraqmi pantay kawsayman kallpanku. 7 Alton pawaq cigueapas yachanmi haykapim kutimuyta. Kullkupas, wayanakuypas, chiwakupas yachanmi huklawman astakunanku tiempota. Runaykunam ichaqa mana yachankuchu oqa Tayta Diospa reglamentoykunata. 8 Imanasqataq niwaqchik: Yachaysapam kaniku nispaqa? Qamkunaqa imanasqataq niwaqchik: Tayta Diospa yachachikuynintam hatalliniku nispaqa? Qellqaqkunaqa llullakunatam qellqachkanku. Llullakuspankum yachachikuyniykunata qellqachkanku. 9 Yachaysapakunam penqayman churasqa kanqaku. Toqllapa hapisqan animal hinam sonsoyachisqa kanqaku. Manam kasukurqakuchu palabraytaqa. Maypitaq kachkan yachaysapa kayninkuqa? 10 Chayraykum sapaq runakunamana warminkutapas qoykusaq. Paykunapa chakrantapas sapaq dueomanam qoykusaq. Apuyayllamanam qokurunku warmakunapas. Apuyayllamanam qokurunku yuyayniyoqkunapas. Engaakuqllaam rikurirun oqamanta willakuqkunapas. Engaakuqllaam rikurirun sacerdotekunapas. 11 Runaykunapa heridantam mana kaqpaq hina hapinku. Manaa hawkayay kachkaptinpas: Hawkallam kakusunchik nispam ninku. 12 Millakusqaykunata rurasqankumantaqa penqakunanku kachkaptinpas manam penqakunkuchu. Penqakuytaqa manam yachankuchu. Chayraykum oqa Tayta Dios nini: Paykunata castigasqay tiempopim wichinqaku. Wauchisqakunawan kuskam wausqa wichinqaku.
13Tayta
Diosmi nin:
1393
JEREMIAS8
Pasaypaqtam paykunata chinkarachisaq. Chulla uvaspas manam kallmanpi puchunqachu. Higospas manam sachanpi puchunqachu. Rapinkunatapas pasaypaqtam chakirachisaq. Paykunaman qosqaykunatam qechuchisaq.
14Ru na ku nam
ninqaku:
Imapaqtaq kaypiqa yachachkanchik? Huunakuruspanchiky murallasqa llaqtakunaman pasakusunchik. Chaypiy hukllataa waumusunchik. Yupaychasqanchik Tayta Diosmi wauchiwasunchik. Venenasqa yakutam tomachiwarqanchik. Contranpi huchallikusqanchikraykum wauchiwasunchik. 15 Hawka kawsakuytam suyarqanchik ichaqa mana allinllam hamuwarqanchik. Sanoyananchikpaq tiempotam suyarqanchik ichaqa muspaypi hinam rikurirurqanchik. 16 Dan castapa allpan lawmantaraqmi caballonkupa samatyasqanpas uyarikuchkan. Potronkupa weqeqeqeyninwanmi allpakunapas katkatatachkan. Kay nacion tuichiqmi hamuchkanku. Tukuy imanpas chinkachiqmi hamuchkanku. Llaqtata tuichiqmi hamuchkanku. Chaypi *yachaqkunata wauchiqmi hamuchkanku.
17Tayta
Diosmi nin:
Contraykichikpim kachamusaq venenoyoq culebrata. Manam pipas atinqachu chaykuna mansoyachiyta. Chaykunam kachusunkichik qamkunata.
18
Llakisqa uyayoqmi kachkani. Ukuypipas hukmanyasqam kachkani. 19 Llaqtamasiykunapa qaparisqanmi uyarikuchkan, karumantaraqmi waqasqanku uyarikuchkan: Tayta Diosqa manaachum Sion Moqo llaqtapi kachkan? Reyninchikqa manaachu chaypi kachkan? nispa.
Llaqtamasinkunarayku Jeremiaspa waqasqanmanta
JEREMIAS8,9
1394
Tayta Diosmi contestan: Imanasqataq piachiwarqankichik taytachakunata adoraspaykichik? Imanasqataq piachiwarqankichik huklaw nacionmanta kaq yanqakunata adoraspaykichik?
20
Cosecha tiempoqa pasarunam, oqanchikataqmi manaraq salvasqa kachkanchik. Usyay tiempoqa pasarunam oqanchikataqmi manaraq salvasqa kachkanchik. 21 Llaqtamasiykunapa akarisqanwanmi akarini. Llakikuywan hinaspa mancharikuywanmi akarini. 22 Galaad lawpiqa manaachum balsamo hampi kanman? Hampiqpas chaypiqa manaachum kanman? Llaqtamasiykunapa heridanqa manachum sanoyachisqa kanman? 1Amalaya awiykuna kallpaq yaku hina rikurirunman. Amalaya awiykuna toqyaq pukyu hina rikurirunman chaynapi tuta punchaw waqanaypaq, llaqtamasiykunapa wausqanmanta waqanaypaq. 2 Amalaya chunniqpi samakuna wasi karapuwanman. Chayna kaptinqa llaqtamasiykunamanta ayqekuspach pasakuyman. Llapallankum chuchumika warmi hinaa rikurirunku. Llapallankum traicionaq runakunaa rikurirunku.
3Tayta
Diosmi nin:
Flechachkaq hinaraqmi listolla kachkanku llullata rimanankupaq. Enteron nacionpim chaylla kachkanku engaollata rimanankupaq. Aswan-aswan mana allinkuna ruraymanmi qokurunku. Paykunaqa manam reqsirqakuchu. 4 Amistadnikichikpipas amaay confiakuychikchu. Wawqekichikpipas amaa confiakuychikchu. Wawqepurallam engaanakunku. Amistadpurallam cargochanakunku. 5 Manam mayqenpas runamasinta respetanchu.
1395
JEREMIAS9
Manam pipas cheqap kaqtaqa rimanchu. Llullakuyllamanmi costumbrakurunku. Yanqa rimayllamanmi costumbrakurunku. Kikinkumanta wanakuytaqa manam atinkuchu.
6Tayta
Diosmi nin:
Paykunaqa chaylla-chayllam akarichinakunku. Paykunaqa chaylla-chayllam engaanakunku. Paykunaqa manaam reqsiwayta munankuchu. 7 Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nini: Rurasqaymanta mastaqa imataraqtaq runaykunawan rurasaq? Qorita ninapi chulluchichkaq hinaraqmi paykunataqa chuyanchasaq. 8 Wauchiq flecha hinaraqmi engaaspa rimayninkuqa. Amistadninkuta respetowan rimaykuspapas wichirachiyllatam munachkanku paykunaqa. 9 oqa Tayta Diosmi nini: Chayna rurasqankumantaqa manachum paykunata castigasaq? Chayna rurasqankumantaqa manachum paykunata vengakusaq?
10
Llakisqallaam waqasaq orqokunamanta. Llakiypaqmi-llakikusaq chunniqpi pastokunamanta. Pastokunaqa kaasqaam chayninta runapas manaa purinanpaq. Pastokunaqa kaasqaam animalkunapa qapariyninpas manaa uyarikunanpaq. Pawaq animalkunam lluptikunku. Purun animalkunam ayqekunku. Diosmi nin:
11Tayta
Jerusalen llaqtatam tuichisaq ruminkunapas montorayananpaq. Jerusalen llaqtatam tuichisaq atoqkunaa chaypi *yachananpaq. Juda nacion llaqtakunatam chunnichisaq manaa runayoq kananpaq. nirqani: Pitaq yachaysapa runa kanman kaykunata entiendenanpaq? Pimantaq Tayta Dios chaykunata rimapayarqa wakinkunamanpas willakunanpaq? Ima12oqam
JEREMIAS9
1396
nasqataq kay nacionqa purmachisqa hinaspa kaasqa kachkan chunniqninta hina manaa pipas purinanpaqqa? nispa. 13Tayta Diosataqmi niwarqa: Tukuy kaykunaqa pasarqa qosqay yachachikuykunata saqerusqankuraykum chaynataq nisqaykunata mana kasukuspanku chaykunaman hina mana kawsasqankuraykum. 14Paykunaqa rumi sonqo kayninkuman hina kawsaspankum abuelonkupa yachachisqanman hina Baal sutiyoq taytachakunata qatirqaku. 15Chayraykum Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Dios nini: Kay runakunataqa qatqe mikuyta mikuchichkaq hinam hinaspa venenoyoq yakuta tomachichkaq hinam akarichisaq. 16Abuelonkupapas nitaq kikinkupapas mana reqsisqanku nacionkunamanmi cheqerachisaq. Guerrapi peleaptinkupas qatikachachisaq manaa chullapas puchunankamam, nispa.
17Llapa llan
Kamachiq Tayta Diosmi nin: Yaw runakuna, sumaqtay yuyaymanaychik nispa. Aya taki yachaq warmikunatay qayachimuychik nispa.
Jerusalen llaqtapi kaqkuna waqasqankumanta
Chaypunillay hamuchunku oqanchikmanta waqanankupaq. Chaypunillay hamuchunku awinchikpa weqenta kacharinankupaq. Chaypunillay hamuchunku qechipranchikmanta sutuchinankupaq. 19 Sion Moqo llaqtamantam uyarikamuchkan. Qapariyllawana waqasqankum uyarikamuchkan: Pasaypaq tuichisqam puchurunchik. Hatun penqaypim saqeruwanchik. Nacionninchiktaqa saqerusunchikam. Wasinchikkunataqa tuirachinkuam. 20 Yaw warmikuna, Tayta Diospa palabrantay uyariychik. Paypa nisqankunatay chaskiychik. Warmi wawaykichiktay waqanankupaq yachachiychik kaynata. Warmimasikichikkunatay aya takita yachachiychik kaynata: 21 Wauchiqmi ventananta yaykuramun. Wauchiqmi palacionchikmanpas yaykuramun callekunapi warmachakunata waurachinanpaq, plazakunapi mozokunata waurachinanpaq. 22 Nimuy oqa Tayta Diospa kayna nisqayta: Wauqkunapa ayanmi chakrakunapi wischurayachkan. Chakrakunapim wanu hina wischurayachkan. Rutuqkunapa qepanpi
18
1397
JEREMIAS9,10
gamillakuna hinaraqmi wischurayachkan.

23Tayta
Diosmi nin kaynata:
Yachaysapa runaqa amay alabakuchunchu yachaysapa kasqanmantaqa. Valeroso runaqa amay alabakuchunchu valeroso kasqanmantaqa. Apu runapas amataqy alabakuchunchu apu kasqanmantaqa. 24 Pipas alabakuyta munaspaqa alabakuchun oqata reqsiwasqanmantay. Pipas alabakuyta munaspaqa alabakuchun oqa Tayta Dios kasqaymantay. Yachachuny kay pachapi kuyapayakuywan ruraq kasqayta. Yachachuny kay pachapi allin arreglo ruraq kasqayta. Yachachuny kay pachapi tukuy allinlla ruraq kasqayta. Chaykuna rurasqaymi agradawan oqata. oqa Tayta Diosmi nini chaynata. Diosmi nin: Hamuchkanmi tiempokuna cuer ponkupi sealasqa llapa runakunata castiganaypaq. 26Castigasaqmi Egipto nacionpi, Juda nacionpi chaynataq Edom nacionpi *yachaqkunataqa. Castigasaqtaqmi Amonpa miray nintapas, Moab nacionpi yachaqkunatapas chay nataq diosninkupaq chukchankuta rutukuq chunniqpi yachaqkunatapas. Tukuy chay nacionkunapi yachaqkunaqa kachkanku mana sealasqa runakunam. Israel castakunapas mana sealasqa runakuna hinam kachkanku sonqonkupi mana kasukuq runakuna.
25Tayta
10
1Israel
castakuna, uyariychik Tayta Diospa nisusqaykichikta. 2Tayta Diosmi kaynata nin:
Cheqap Diosllata adoraymanta
Mana reqsiwaqniy nacionkunapa kawsasqanman hinaqa amay kawsaychikchu. Cielokunapi sealkuna kaptinpas amay mancharikuychikchu. Chaykunawan mancharikuq nacionkuna hinaqa amay mancharikuychikchu. 3 Chay nacionpi runakunaqa mana imapaq valeqmi kanku. Montepi sachata kuchuramuspam kullunta aparamunku.
JEREMIAS10
4
1398
Chayta aparamuspam llaqllarunku azuelawan. Chaymantam adornanku qori-qollqewan. Mana kuyutyananpaqmi hapichinku. Clavokunawan takaspam hapichinku. 5 Chakrapi manchachiku hinam sayarayachkanku. Mana rimaq, mana puriq kasqanraykum kayman-chayman apaykachanku. Chaykunataqa amay manchakuychikchu. Manam pipapas allinninpiqa ruranmanchu. Manam pipapas mana allinninpiqa ruranmanchu. Dios Taytally, manam pipas kanchu qam hinaqa. Ancha hatunmi kanki qamqa, Hatun Atiyniyoqwan sutichasqam kanki qamqa. 7 Nacionkunapa Reynin Diosnilly, qamqa lliwpa respetananmi kanki. Qamqa anchallaa respetanam kanki. Qanmanqa manam tupachikunmanchu nacionkunapi yachayniyoqkunapas. Qanmanqa manam tupachikunmanchu gobiernonkupi lliw gobiernaqkunapas. 8 Paykunaqa mana yachayniyoqmi kachkanku. Kullukunapa yachachisqallanmi kachkanku. 9 Taytachankuqa Tarsis lawmanta llaspayachisqa qollqellamantam. Taytachankuqa Ufaz lawmanta apamusqa fino qorillamantam. Chaykunaqa taytacha ruraqkunapa rurasqallanmi. Chaykunaqa metal chulluchiqkunapa rurasqallanmi. Morado telawan pachachisqam kachkanku. Grosella telawan ustuykachisqam kachkanku. Maestrokunapa rurasqallanmi lliwpas kachkanku. 10 Tayta Diosllam cheqap Diosqa. Kawsaq Diosmi payqa. Wiaypaq reymi payqa. Allpapas katkatatanmi pay piakuptinqa. Nacionkunapas manam aguantanmanchu rabiakuptinqa.
6 11Israel casta ku na, mana reqsiwaqniy nacionpi ru na ku natam kay nata nin kichik: Kay pachatawan cielokunata mana ruraq dioskunaqa kay pachamantam chinkanqaku, manam mayqanninpas kay pachapiqa puchunqakuchu nispa.
1399 Tayta Diosta alabanapaq taki (Jer 51:15-19)
JEREMIAS10
12
Tayta Diosmi kay pachata rurarqa atiyninwan. Tukuy kay pachapi kaqtam takyachirqa yachayninwan. Cielokunatapas mastarirqam ancha entiendeyninwan. 13 Rimariptinmi cielopi yakukuna sinchillataa qaparimun. Kay pachapa patankunamantam puyukunata hatarichimun. Paymi paramunanpaqpas llipyachimun. Waqaychasqanmantam wayratapas horqomun. 14 Llapallan runakunam asno hinaa rikurirun. Llapallan runakunam mana yachayniyoqa rikurirun. Taytacha-mamacha ruraqkunam penqarikunku. Metal chulluchisqanmantam penqarikunku. Fundisqa taytachakunaqa engaollam rikurirun. Mana espirituyoq kaspam engaolla rikurirun. 15 Mana imapaq valeqmi chay taytachakunaqa. Asikuypaq hinam chay taytachakunaqa. Pasaypaq chinkachisqam kanqaku. Castigo punchawpim chinkanqaku. 16 Manam chaynachu Jacobpa Diosninqa. Tukuy imapas unanchaqmi payqa. Runankunapaqmi Israel aylluta akllakurqa. Llapallan Kamachiq Tayta Dioswan sutichasqam payqa. Enemigopa muyurusqan runakuna, uyariwaychik. Qamkunaqa tukuy kapuqnikichiktay huuychik. 18 Tayta Diosmi kaynata nin:
17
Juda nacionpa contranpi Jeremiaspa willakusqanmanta.
Kunanmi kay nacionpi *yachaqkunata qarqorusaq. Warakachkaq hinam paykunataqa qarqorusaq. Castigota tarinankupaqmi paykunataqa akarichisaq.
19
Imaynaraq kasaq kay akarisqaywan!
JEREMIAS10
1400
Imaynaraq kasaq kay llumpay nanaq heridaywan! Piensarqanim: Onqochkanim oqaqa, nispa. Piensarqanim: Aguantasaqmi kay nanayniytaqa, nispa. 20 Karpaykunatam lliw saqmaparunku. Waskaykunatam lliw tipiparunku. Churiykunam saqeruwaspa chinkarunku. Manaam pipas karpay sayachiq kanchu. Manaam pipas telay chutariq kanchu.
21
Kamachikuqkunapas mana allin michiqkuna hinam asnoyarunku. Tayta Diosta mana maskasqankuraykum wichirunku. Ovejakuna hinam runankunapas lliw cheqerunku. Sumaqta uyariychik. Noticiam hamuchkan. Norte law nacionmantam qapariypaq-qaparimuchkan Juda nacionpi llaqtakunata tuichinanpaq, atoqkunapa *yachananmana tikrarunaypaq.
22
Dios Taytally, yachanim runaqa mana kikillanmanta kawsasqanta. Yachanim runaqa mana kikillanmanta purisqanta. 24 Dios Taytally, allin arregloykiman hinay corregiykullaway. Dios Taytally, amay piakuynikiman hinachu corregiykullaway. Ama puchukarachiwanaykipaqy corregiykullaway. 25 Mana reqsisuqniki nacionkunatay piakuspa castigay. Mana maakusuqniki runakunatay piakuspa castigay. Jacob castakunatam paykunaqa chinkarachirqaku. Chinkarachispam pasaypaqta tukururqaku. Wasillankutapas pasaypaqtam purmarachirqaku.
23
1401 Diospa contraton mana kasukusqankumanta
JEREMIAS11
11
Diosmi oqa Jeremiasta rimapayawaspan kay nata niwarqa: 2Uyariychiky kay contratopa nisqankunata. Juda nacionpi runakunamanwan Jerusalen llaqtapi *yachaqkunamanmi nimunki 3Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diospa kayna nisqayta: Contratoypa nisqankunata mana kasukuq runaqa akasqay kachun. 4Chay contratoytam kamachirqani abueloykichikkunaman, chaynataqa kamachirqani fierro chulluchina hornomanta horqomuchkaq hina Egipto nacionmanta horqomuspaymi. Chay tiempopim kaynata nirqani: Tukuy nisqaykunata kasukuspaykichikqa chaynataq llapallan kamachisqaykunata ruraspaykichikqa, runaykunam kankichik, oqaataqmi Diosnikichik kasaq. 5Chaynata ruraptikichikqa abueloykichikkunaman prometesqaytam cumplisaq. Paykunamanmi prometerqani tukuy imapapas wianan kay *yachasqaykichik allpata nispa. Chaymi oqa Jeremiasataq nirqani: Chaynay kachun Dios Taytally nispa. 6Hinaptin mi Tayta Dios niwarqa: Juda nacionpa llaqtakunapiwan Jerusalen llaqtapa callenkunapiy kaynata nimuy: Kay contratoypa nisqankunata uyarispay ruraychik. 7Abueloykichikkunata Egipto nacionmanta horqomuspaymi chaylla-chaylla kunarqani kasuwanankupaq. Chay tiempomantaraqmi kunankama kunapayarqani kasuwanankupaq. 8Ichaqa mana kasukuspankum mana uyarirqakuchu mana allin rumi sonqonkuman hina kawsaspanku. Chayraykum chay contratopi nisqay castigokunata paykunapa contranpi kachamurqani, chay kamachisqay contratotaqa manam cumplirqakuchu. 9Tayta Diosqa niwarqataqmi: Juda nacionpi *yachaqkunapiwan Jerusalen llaqtapi kaqkunam contraypi hoqarikurunku. 10awpa abuelonkupa mana allin rurasqankumanmi kutirikunku. Paykunaqa nisqaykunata mana kasukuyta munaspam taytacha-mamachakunataa adorarqaku. Israel nacionpi castakunawan Juda nacionpi castakunam abuelonkuwan contrato rurasqayta yanqacharunku. 11Chayraykum oqa Tayta Dios nini: Paykunatam castigasaq lluptiytapas mana atinankukama. Yanapanaypaq qayakamuwaptinkupas manam paykunataqa uyarisaqchu. 12Juda llaqtakunapi runakunawan Jerusalen llaqtapi *yachaqkunam qayakunqaku inciensota kaasqanku taytacha-mamachakunataa. Desgracia tiempopiqa chaykunaqa manam salvayta atinqachu. 13Juda nacionpi yachaqkuna, achkallaa llaqtaykichik kasqanman hinam achkallaataq kachkan taytacha-mamachaykikunapas. Jerusalen llaqtapi kaqkuna, achkallaa callekichikpas kasqanman hinataqmi achkallataataq altarkunatapas hatarichirqankichik chaynapi Baal sutiyoq taytachaman inciensota kaanaykichikpaq. 14Chaynaqa Jeremias, amaay kay runakunapa favorninpiqa maakuwayachu nitaq qaparispapas ruegakuwayachu. Desgraciapi kaspanku maakuwaptinkuqa manaam uyarisaqchu.
15
1Tayta
Juda nacionpi kuyasqay runakuna, tukuy mana allinta ruraruchkaspaqa imatataq temploypiqa rurankichik? Sapaqchapuwasqaykichik aychata ofrecespachu castigoyta qamkunamanta chinkachinkichik? Mana allinkunapi kachkaspachu
JEREMIAS11,12
16
1402
anchata kusikunkichik? oqa Tayta Diosmi suticharqaykichik sumaq rapisapa aceitunas sachawan. oqa Tayta Diosmi suticharqaykichik sumaq ruruyoq aceitunas sachawan. Kunanmi ichaqa qaparillawana hamuq wayra-parawan rapikikunata kaarusaq. Kunanmi ichaqa qaparillawana hamuq wayra-parawan kallmaykikunatapas pakiparusaq. 17Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi sacha plantachkaq hina qamkunata plantarqaykichik. Israel nacionpi chaynataq Juda nacionpi *yachaqkuna, contraykichikpim castigokunata kachamusaq mana allinkunata rurasqaykichikrayku. Qamkunam rabiachiwarqankichik Baal sutiyoq taytachaman inciensota kaapuspaykichik. Diosmi willawarqa enemigoykunapa mana allinkuna rimanakusqankumanta. Paymi qawachiwarqa cuentata qokunaypaq. 19Nakanankupaq pusasqanku manso car nero hinam oqaqa kachkarqani. Manam yacharqanichu contray pi kayna rimanakusqankutaqa: Ruruchkaq sachata kuchuchkaq hinay paytaqa waurachisunchik. Kay pachapi kaqkunamantay qarqorusunchik. Pay mantaqa manaa pipas yuyarinankupaqy chinkarachisunchik nispa.
20 18Tayta
Enemigonkuna Jeremiasta wauchiypi risqankumanta
Llapallan kamachiq Dios Taytally, allin arreglaq juezmi qamqa kanki. Runakunapa tukuy piensasqankunata chaynataq sonqon pruebaqmi qamqa kanki. Paykuna vengakusqaykitay qawachiway. Qanmanmi asuntoytaqa willakamurqayki.
21-22Wa uchiway ta munaq ru na ku na mantam otaq: Tayta Diospa sutinpi manaa willakuptikiqa manam wauchisqaykikuchu nispa niwaqniykunamantam Llapallan Kamachiq Tayta Dios kaynata nin: oqam paykunata castigasaq. Mozokunam guerrapi waunqaku. Churinkunam yarqaymanta waunqaku. 23Manam paykunamantaqa chullapas puchunqachu. Anatot llaqtapi runakunamanmi kachamusaq desgraciata castiganay watapi nispa.
12
Taytally, qamqa allin ruraqmi kanki. Qanwan churanakunaypaqqa allin ruraqmi kanki. Chaywanpas qamtam tapukusqayki: Imanasqataq mana allin ruraq runakunaqa allinllapi kawsakunku? Imanasqataq traicionaq runakunaqa
1Dios
Tayta Diosman Jeremias willakusqanmanta
1403
JEREMIAS12
hawkalla kawsakunku? Plantachkaq hina plantaruptikim sapichakururqaku. Wiaruspankum ruruchkaq hina rikurirurqaku. Sutikitaqa chaylla-chayllam rimanku. Sonqonkupim ichaqa karunchasqa kachkanku. 3 Dios Taytally, oqatam ichaqa reqsiwanki. Qawawaspaykim qanman sonqoyoq kasqayta yachanki. Nakanapaq ovejakunata hinay paykunataqa pusaruy. Nakananku punchawpaqy paykunataqa sapaqcharuy. 4 Haykapikamataq allpaqa chakisqalla kanqa? Haykapikamataq campopi qorakunaqa qawirayanqa? Kay nacionpi *yachaqkunapa mana allinkuna rurasqankuraykum animalkunapas chinkarun. Kay nacionpi yachaqkunapa mana allinkuna rurasqankuraykum pawaq animalkunapas chinkarun. Runakunam ninku: Diosqa manam yachanchu imam pasawananchikta nispanku.
2
Kallpaqkunallata qatichkaspapas anchatam pisipanki. Caballopi kallpaqkunawanqa imaynataq churanakunki? Seguro allpapim qamqa confiakuchkanki. Jordan Mayupa patanpi montekunapiqa imatataq ruranki? 6 Hina wawqekikunallam traicionasurqanki. Hina ayllullaykim traicionasurqanki. Qepaykipi qaparisparaqmi insultasurqanki. Amay paykunapiqa hapipakuychu. Allinllata rimapayasuptikipas amay confiakuychu.
5 7
Jeremiasta Dios contestasqanmanta
Runaykunatam saqeruni. Dueochakusqaytam qepanchakuruni. Kuyasqay naciontam qoykurqani.
Runankunarayku Diospa llakikusqanmanta
JEREMIAS12
8
1404
Enemigonkunamanmi qoykurqani. Dueochakusqay runakunam montepi leon hinaa rikurirunku. Leon hinaraqmi paykunaqa contraypi qaparinku. Chayraykum paykunaqa cheqnisqaya kachkanku. 9 Runaykunaqa cheqchi purayoq animal hinaam rikurirunku. Wakin pawaq animalkunam paykunataqa muyu-muyurispa atacanku. Llapallan monte animalkuna, huunakamuychik. Convido mikuypaqy qamkunaqa hamuychik. 10 Achkallaa michiqkunam uvas huertayta purmarachinku. Enemigoypa jefenkunam chakrayta saruparunku. Ancha kuyasqay allpaytam manaa imayoq kananpaq chunnirachinku. Ancha kuyasqay allpaytam pasaypaqta purmarachinku. 11 Waqanapaqta hinam purmarachinku. Qayllaypim chaynata rurarunku. Enteron nacionmi purmachisqa kachkan. Pipapas manaa yuyarisqanmi kachkan. 12 Chunniqpi kaq tukuy orqontam akarichikuq runakuna hamunqa. oqa Tayta Diospa kachamusqay guerram paykunataqa tukunqa. Naciontam cantonmanta qallarispa huklaw cantonkama tukunqa. Pipas manaa hawkayaypi kananpaqmi chaynataqa tukunqa. 13 Kichkallatam cosecharqaku trigota tarpuspankupas. Manam provecharqakuchu pisipanankama llamkaspapas. Cosechasqaykichik chaynalla kasqanraykuy penqaypi rikuriychik. oqa Tayta Diospa llumpay piakuyniyraykuy chayna rikuriychik. Diosmi kaynata nin: Israel castakunapa mana allin vecinonkunataqa otaq Israel casta runaykunaman qosqay allpan qechuruqkunataqa sapinmanta sachata horqochkaq hinam
14Tayta
Israel nacionpa vecinonkunapaq Tayta Diospa prometesqanmanta
1405
JEREMIAS12,13
allpankumanta horqorusaq. Hina chaynallatam Juda castakunatapas paykuna ukumanta horqorusaq. 15Ichaqa chaynata horqoruspaypas llakipayarikuspaymi kutichisaq sapakamata nacionninkupi allpaman. 16Cheqaptapunipas chay vecinonkum runaykunata yachachirqaku Baal sutiyoq taytacharayku juranankupaq. Chaywanpas kaqllamantam paykunaqa runaykuna ukupi *yachanqaku. Runaykuna hinaa kawsayta yachaspankum oqa Tayta Diospa sutiypi juraspanku ninqaku: Kawsaq Diosraykum jurani nispa. 17Mana kasuqniy naciontam ichaqa sapinmanta sachata horqoruchkaq hina pasaypaqta chinkarachisaq. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
13
Diosmi kaynata niwarqa: Linomanta weqaw tapakunata rantiramuspaykim churakunki ichaqa amam yakuman challpunkichu nispa. 2Tayta Diospa niwasqanta hina m weqaw tapa ku nata rantira muspay chu ra kururqani. 3Kaqllamantam Tayta Dios rimapayawaspan niwarqa: 4Rantiruspa chay chu ra kusqayki weqaw tapa ku nata apaspay riy Eu frates Mayukama, chaypiy qaqapa raqranpi pakaramunki nispa. 5Rispay m Eu frates Mayupa hichpanpi pa ka ra murqa ni Tayta Diospa ka machiwasqanpi hina. 6Unay manta am Tayta Dios niwarqa: Eufrates Mayuman kutispaykiy pakachimusqay weqaw tapakunata kutichimuy nispa. 7Eu frates Mayu man chaya ruspay mi maymi pa kasqay manta chay weqaw tapakunata horqomurqani ichaqa ismuruspam manaa imapaqpas valesqaachu. 8-9Chay mi Tayta Diosataq rimapayawaspan kay nata niwarqa: Chay ismusqa weqaw tapakunata hinam Juda nacionniyoq runakunapa hinaspa Jerusalen llaqtayoq runakunapa ancha orgulloso kayninta ismurachisaq. 10Kay mana allin runakunaqa palabraykunata mana kasukuspam rumi sonqo kayninkuman hinalla kawsachkanku. Taytacha-mamachakunataa maskaspam qonqoranpa pampaman kumuykunku. Chay ismusqa weqaw tapaku hinam paykunaqa mana imapaqpas valenkuchu. 11oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Runam churakusqan weqaw tapakunta watakun, chaynatam Israel nacionpi llapallan castakunatawan Juda nacionpi llapallan castakunatapas oqaman watasqata hina hatallirqani chaynapi runaykunaa kanankupaq, wakin runakunaman oqata reqsichiwanankupaq, alabawanankupaq hinaspa sumaq kasqaymanta rimanankupaq. Chaywanpas paykunaqa manam kasuwarqakuchu. nimunkitaq Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diospa kayna nisqayta: Llapa urpukunam vinowan huntasqa kanqa nispa. Hinaptinmi paykunaataq nisunki: oqaykuqa manachum sumaqta yachaniku mayqan urpupas vinowan huntasqa kanantaqa? nispa. 13Chaymi qamataq oqa Tayta Diospa nisqayta kaynata ninki: Kay nacionpi llapallan *yachaqkunatam pasaypaqta sinkarachisaq. Sinkarachisaqm Rey Davidpa castanmanta gobiernaq reykunata, sacerdotekunata, oqamanta willakuqkunata chaynataq Jerusalen llaqtapi llapallan yachaqkunatapas. 14Urpukunata takanachichkaq hinam taytantawan churinkunata takanachisaq. Manam harkakusaqchu, manam llakipayasaqchu, paykunata wauchispayqa manam kuyapayasaqchu.
12Paykunamanmi
1Tayta
Weqaw tapakunawan rikchanachiymanta
Vino huntayoq urpukunawan rikchanachiymanta
JEREMIAS13
1406 Juda nacionpi kaqkunata avisasqanmanta
15
Uyarispay atiendeychik Tayta Dios rimaptinqa. Amay paytukuqllaaqa kaychikchu Tayta Dios rimaptinqa. 16 Manaraq tutayarachichkaptiny Tayta Diosta yupaychaychik. Tutayaypa kasqan orqokunapi manaraq mitkaruchkaspay payta yupaychaychik. Suyasqaykichik achkitam sinchillataa tutayarachinqa. Suyasqaykichik achkitam yana puyumana tikrarunqa. 17 Mana kasukuptikichikqa pakasqapim waqasaq. Paytukuq kasqaykichikmantam anchata waqasaq. Tayta Diospa runankuna presochasqa risqankumantam waqasaq. Weqeypas yaku hinaa kallpanankamam aminaykama waqasaq. mamantam ninki:
18Rey tawan
Reypaq Tayta Dios willachisqanmanta
Humillakuspay pampapi tiyaychik. Wichirunam umaykichikta adornaq coronaykichik. 19 Neguev llaqtakunam wichqasqaa kachkan. Manaa pipas kichayta atinanpaqmi wichqasqaa kachkan. Juda nacionniyoq lliw runakunatam pusarunku. Pasaypaq presochasqatam pusarunku. 20 Qawariychiky norte lawta. Qawariychiky enemigopa hamusqanta. Maytaq qanwan michichisqay ovejakunaqa? Maytaq alabakunayki michichisqay ganadoqa? 21 Imaninkiraq kikillaykipa yachachisqayki amistadnikikunawan Tayta Dios gobiernachisuptiki! Wachakuq warmipa nanaynin hinaraqmi qanmanpas nanay hamusunki. 22 Sichu sonqoykipi niwaq: Imanasqataq kaykunaqa sucedewan? nispa. Imanasqataq kaykunaqa pasawan? nispa. Mana allinkuna rurasqaykiraykum chaykunaqa pasarusunki. Chayraykum warmita hina
1407
23
JEREMIAS13,14
qempispa abusasurqanki. Zambo runa atinmanchu yana kaynin cambiaruyta? Uturungupas atinmanchu muru pelon cambiaruyta? Chaynam huchallaman costumbrasqa kaqkunapas mana atiwaqchikchu allinkuna rurayta. 24 Chayraykum chunniqpi wayrawan cheqerachisqaykichik. Wayrapa apakachasqan qopata hinam cheqerachisqaykichik. 25 oqa Tayta Diosmi nini: Israel castakuna, chaynam tocanciaykichik kanqa. Chaynaqa sucedesunki oqata qonqaruwasqaykiraykum. Chaynataq mana valeq taytachakunapi hapipakusqaykichikraykum. 26 Chaynam oqapas walikita qempirusaq uyaykikama. Chaynatam rurarusqayki penqayniki qawakunankama. 27 Rikurqanim hukwan-hukwan tupakurusqaykita. Rikurqanim weqeqeqeq yegua hina rurasqaykita. Rikurqanim moqokunapi millakuypaqkuna rurasqaykita. Rikurqanim chakrakunapi millakuypaqkuna rurasqaykita. Ay Jerusalen llaqta, qamqa manam limpiakunkichu! Haykapikamataq mana limpiakunkichu?
14
2
1Usyay
kasqanraykum Tayta Dios oqa Jeremiasta niwarqa:
Usyaywan castigasqa kasqankumanta
Juda nacion runakunam waqachkanku. Llaqtakunapi runakunam hukmanyarunku. Jerusalenpi runakunam kumuykusparaq waqachkan. Paykunapa qaparisqanmi karukamaraq uyarikuchkan. 3 Apukunam sirvientenkuta yakuman kachanku. Ichaqa yarqakunaman rispam mana tarimunkuchu. Paykunaqa vacio puyuyoqllam kutimunku. Penqakuyllawanam kutimunku. Penqakuymantam uyankuta tapakurunku. 4 Manaa paraptinmi raqrapakurun allpapas. Penqakuymantam umankuta tapakurun tarpuqkunapas. 5 Luwichukunapas purunpi wacharuspanmi uachankunata saqerun. Manaa pasto kaptinmi
JEREMIAS14
6
1408
uachankunata saqerun. Monte asnokunam qala moqokunapi sayachkanku. Atoq hinam wayrallataa muskichkanku. Pastomantam awinkupas tutayasqaa kachkanku.
Jeremiaspa maakusqanmanta
Dios Taytally, mana allinkuna rurasqaykum acusawachkanku. Huchaykuqa chayna kachkaptinpas sutikiraykuy yanapaykullawayku. Mana kasukusqaykuqa nana-nanaqmi. Contraykipim huchallikurqaniku. 8 Israel castakunapa confiakunan Diosnilly, desgracia tiempokunapi salvaqnin Diosnilly imanasqataq kay nacionpiqa forastero hinallaa kachkanki? Imanasqataq tuta samapakuq forastero hinallaaqa kachkanki? 9 Imanasqataq muspaypi kaq runa hinaqa kachkanki? Imanasqataq mana vencey atiq soldado hinaqa rikurirunki. Dios Taytally, chaywanpas oqaykuwanmi kachkanki qamqa. Sutikiwanmi sutichawarqankiku oqaykutaqa. Amay saqerullawaykuchu oqaykutaqa.
7 10
Tayta Diosmi kay runakunamanta nin: Kay runakunaqa munasqankuman hinallam kawsachkanku. Mana samaykuspam mana allinllaman richkanku. Chayraykum manaa gustoypaqchu qawani paykunata. Kunanmi yuyarisaq mana allinkuna rurasqankumanta. oqaqa castigasaqmi huchallikusqankumanta.
Diosmi niwarqa: Amaay kay runakunapa favorninpiqa maakuway achu. 12Ayunaspa maakuwaptinkupas qapariyllawana maakuwasqankutaqa manam uyarisaqchu. Kaapuwanankupaq animalkunata chaynataq kawsaykunamanta ofrendakunata qowaptinkupas manaam gustoypaqchu kanqa. Paykunataqa guerrawan, yarqaywan chaynataq peste onqoy wanmi tukurusaq nispa. 13Chay mi oqa ataq nirqa ni:
11Tayta
1409
JEREMIAS14
Ay Seor Diosnilly, qanmanta willakuqkunam runakunata nichkan: Guerrataqa manam rikunkichikchu. Manam yarqay mantapas kankichikchu. Aswanqa cheqaptapunipas Tayta Diosmi hawka kawsakuyta qosunkichik kay sitiopi nispa. 14Chay mi Tayta Diosataq niwarqa: oqamanta willakuqkuna chaynata sutiypi rimaspankuqa llullakuchkankum, paykunataqa manam kacharqanichu, manam kamachirqanichu nitaqmi rimapayarqanipaschu. Paykunaqa willakuchkanku yanqa revelacionkunallamantam, yanqakuna musyasqankumantam chaynataq sonqonkupi yanqa kaqkunallatam. 15Chaynaqa oqa Tayta Diosmi kaynata nini: oqapuni mana kachachkaptiy sutiypi rimaqkunaqa otaq: Guerrapas nitaq yarqaypas kay nacionpiqa manam kanqachu nispa niqkunaqa cheqaptapunipas guerrawan yarqaywanmi waunqaku. 16Chay willakuqkunapa nisqanta uyariqkunapas guerrawan yarqaywanmi waunqaku warminkunawan chaynataq churinkunawan kuska. Ayankunatam Jerusalen llaqtapa callenkunaman wischunqaku ichaqa manam pipas pampaqninku kanqachu. Chaynatam paykunaman pagasaq mana allinkuna rurasqankumanta. 17Paykunamanqa ninkitaqmi: Mana samaykuspay weqeykuna sutuchun. Tuta-punchawy weqeykuna sutuchun. Kuyasqay castaykuna desgraciapi kasqanmantay sutuchun. Kuyasqay castaykunapa llumpay heridanraykuy sutuchun. 18 Chakrakunata rispaymi guerrawan wauchisqakunata tarini. Llaqta ukuman yaykuspaymi yarqaymanta waunayaqkunata tarini. Diosmanta willakuqkunam mana reqsisqanku nacionman pasanku. Sacerdotekunam mana reqsisqanku nacionman pasanku. Dios Taytally, Jud nacionpi runakunataqa pasaypaqtachu qepanchakurunki? Sion Moqopi llaqtataqa tukuy sonqoykiwanchu cheqnipakurunki? Imanasqataq manaa hampiy atinata castigaruwankiku? Hawkalla kaytam suyachkarqaniku ichaqa manam ima allinpas kanchu. Sano kaytam suyachkarqaniku ichaqa mancharisqallam kachkaniku. 20 Dios Taytally, reqsikunikum mana allinkuna rurasqaykuta. Reqsikunikum abueloykupa
19
Tayta Diosta Jeremias rimapayasqanmanta
JEREMIAS14,15
1410
mana allinkuna rurasqankuta. Reqsikunikum huchaykuqa qampa contraykipi kasqanta. 21 Runaykikunataqa sutikiraykuy ama qepanchakuruwaykuchu. Gobiernaspa tiyanayki llaqtataqa amay yanqamanqa churaruychu. Yuyariy oqaykuwan contrato rurasqaykitaqa. Amay yanqacharuychu chay rurasqaykitaqa. 22 Huklaw nacionkunapa taytachankuqa parachimunmanchum? Cielokunaqa kikillanmanta parachimunmanchum? Yupaychasqayku Dios Taytally, qamllam parachimuwaq chaynataqa. Qamllapim confiakuniku oqaykuqa. Qamllam ruranki tukuy chaykunataqa.
15
Diosmi kaynata niwarqa: Moisespiwan Samuela awpaqniy pi kaptinkupas manam kay runakunamantaqa llakipayarikuymanchu. Chay naqa awpaqniy mantay qarqoy. Pasachunkuy paykunaqa. 2Maylaw mantaq risaqku niptinkuqa qanmi ninki: Onqoywan waunanpaq kaqkunaqa onqoywany wauchunku. Guerrapi waunanpaq kaqkunaqa guerrapiy wauchunku. Yarqaymanta waunanpaq kaqkunaqa yarqaymantay wauchunku. Presota pusanankupaq kaqkunaqa huklaw nacionmany pusasqa kachunku. 3oqa Tayta Diosmi nini: Tawa rikchaq castigowan mi payku nata tu kusaq. Guer rapi wauchisqa kaptinkum allqokunaa paykunataqa qachachyanqa. Alton pawaq animalkunawan monte animalkunam tisapaspa mikunqaku. 4Ezequiaspa churin Rey Manasespa otaq Juda nacion reypa Jerusalen llaqtapi imam rurasqanraykum kay pachapi llapallan nacionkunata kat katatachisaq. Yaw Jerusalen llaqta piraq qanmanta llakipayarikunqa? Piraq qanmanta aynananaspa waqanqa? Piraq Hawkallachu nispa tapurikunqa? 6 oqa Tayta Diostam saqeruwarqanki. Qamqa qepamanmi kutirikurqanki. Chayraykum contraykipi makiyta hoqarispay castigasqayki. Llakipayayta amiruspaymi chinkarachisqayki. 7 Horquetawan wayrachichkaq hinam wayrachisqayki.
5
1Tayta
Jud nacion castigasqa kananmanta
1411
JEREMIAS15
Llaqtapa zaguanninkunapim chaynata rurasqayki. Mana churiyoqtaam runaykunataqa saqerusqaykichik. Mana kutirikamuwasqaykichikraykum oqaqa chinkarachisqaykichik. 8 Lamar qochapi aqomantapas achkataraqmi viudankutapas saqerusaq. Chawpi punchawllaraq kachkaptinmi mamantin mozokunaman wauchiqta kachaykamusaq. Sonqoymantam llaqtataqa katkatatachispay mancharichisaq. 9 Qanchis wawayoq mamakunam desmayanqaku. Samatyaytapas mana atispankum desmayanqaku. Penqaypi kaspankum muspaypi hina rikurinqaku. Punchawraq kachkaptinmi inti tutayarunqa. Paykunamanta puchuqkunam wauchisqa kanqa. Enemigonkum guerrapi waurachinqa. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
10
Ay mamy imapaqtaq wachakuwarqanki tukuy kay nacionpi runakunawan churanakunaypaq, tukuy kay nacionpi runakunawan atipanakunaypaq? Manam paykunataqa prestakurqanichu. Chaywanpas llapallanmi akawanku. 11 Tayta Diosmi niwarqa: Cheqaptapunipas allinnikipaqmi librasqayki. Mana allin tiempopipas enemigollaykiwanmi ruegachisqayki. Sasachakuy tiempopipas enemigollaykiwanmi ruegachisqayki.
Tayta Diospa castigananmanta
Jeremiaspa quejakusqanmanta
12
Yaqachum pipas atirunman fierro pakiruyta? Yaqachum pipas atirunman norte lawmanta fierro pakiruyta? Yaqachum pipas atirunman bronce pakiruyta? 13 Qori-qollqekichiktam qechusuqnikichikkunaman qoykusaq. Llapallan huchaykichikmantam paykunamana qoykusaq. Enteron nacionnikichikpi kapuqnikichiktam debaldella qoykusaq qechusuqnikichikkunaman. 14 Mana reqsisqaykichik nacionpim enemigoykichikta servichimusqaykichik. Piakuyniymi nina hinaraq qamkunata tukurusunkichik.
JEREMIAS15
1412 Jeremiaspa maakusqanmanta
15
Yachankim Dios Taytally. Yuyariwaspaykiy watukaykamuway. akarichiqniykunatay vengakarapuway. Paykunapaq anaq piakuq kaspaqa amay munaychu waurunaytaqa. Yachankimiki qamrayku insultawasqankutaqa. 16 Llapallan kamachiq Dios Taytally, rimapayawaptikim palabraykikunata mikuypaq-mikurqani. Chay palabraykikunaraykum sonqoypi anchallataa kusikurqani. oqaqa sutikiwan sutichasqam kallani. 17 Kusikuyllapi piensaqkunamanqa manam hukllawakurqanichu. Akllawasqayki tiempomantam mana piwanpas *yacharqanichu. Piakuynikiwan huntaykuwasqaykimantam mana piwanpas yacharqanichu. 18 Imanasqataq manaa tukuq kay nanayniyqa? Imanasqataq manaa hampiy atina kay heridayqa? Chakiruqlla yaku hinachu oqapaq rikurirunki? Mana takyaq yaku hinachu oqapaq rikurirunki?
19
Chaymi Tayta Diosataq niwarqa: Kutirikamuwaptikiqa kaqllamantam chaskisqayki. Kutirikamuwaspaykiqa kaqllamantam serviwanki. Yanqakuna rimaymanta wanakuspaykiqa oqapa rantiypim rimanki. Imam kaqllata rimaspaykiqa oqapa rantiypim rimanki. Paykunam qanman kutirikamunqa. Manam qamchu kutirinayki paykunamanqa.
Tayta Diospa contestasqanmanta
20Tayta
Diosqa niwarqataqmi: Kay runakunapaqmi allin takyaq perqata hina churarqayki. Qamtaqa broncemanta perqata hinam churarqayki. Contraykipi peleaspapas manam vencesunkichu. Qamta salvanaypaq yanapasqayraykum
1413
JEREMIAS15,16
mana vencesunkichu. Qamta libranaypaq yanapasqayraykum mana vencesunkichu. 21 Mana allin runakunamantam lluptichisqayki. Mana llakipayakuq runakunamantam librasqayki. Diosmi rimapayawaspan niwarqa: nacionpiqa amam casarakunkichu nitaqmi churikipas kanqachu. 3oqa Tayta Diosmi nini kay nacionpi naceq churi-wawankunamanta, wachakuqnin mamakunamanta chaynataq taytankumantapas: 4Paykunaqa akarichikuq onqoykunawanmi waunqaku. Paykunamantaqa manam pipas waqanqachu nitaqmi pipas pampanqachu. Wanu hinam paykunaqa pampapi wischurayanqaku. Guerrawan, yarqay wanmi paykunaqa tukurunqa. Alton pawaq animalkunawan purun animalkunam ayankutapas mikunqa nispa. 5Tayta Diosqa niwarqataqmi: Wauchikuqpa wasinmanqa amam yaykunkichu. Amam waqaysinkichu nitaqmi llakiysinkichu. Kay runakunamantaqa qechuruniam hawkayay qosqayta. Manaam paykunamantaqa kuyapayarikunichu nitaqmi llakipayarikunichu. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 6Warmakunawan yuyayniyoqkunam kay nacionpi waunqaku ichaqa manam pipas paykunata pampanqachu. Paykunamanta waqaspankuqa manam cuerponkutapas kuchukunqakuchu nitaqmi chukchankutapas rutukunqakuchu. 7Wauchikuqkunata consuelanankupaq mikuytaqa manaam pipas ruranqachu. Chay wauchikuqkunapa taytana otaq mamana waukuptinpas manam copallatapas qonqakuchu consuelanankupaq. 8Amataqmi yaykunkichu convidopa kasqan wasimanpas mikuqkunawan mikunaykipaq otaq upyaqkunawan upyanaykipaqpas. 9Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nini: Kay sitiopi kusikuyllawana qaparisqankutam chaynataq asikusqantam tanirachisaq. Tanirachisaqtaqmi casarakuqkunapa fiestan rurasqankutapas. Chaykunam qawachkaptikichik pasakunqa kawsasqaykichik tiempopi. 10Runakunaman kaykunata willaptikim paykuna tapusunki: Imanasqataq Tayta Diosqa kay hatun castigokunamanta rimachisuchkanki? Ima mana allintataq ruraruniku oqaykuqa? Imapitaq huchallikuruniku yupaychasqanchik Tayta Diospa contranpiqa? nispa. 11Chaymi oqa Tayta Diospa nisqayta kaynata ninki: Qamkunapa abueloykichikkunam saqeruwaspan taytacha-mamachakunataa maskarqaku, chaykunapa qayllanpi qonqorakuspankum adorarqaku. oqata saqeruwaspankum yachachikuyniykunatapas mana kasukurqakuchu. 12Qamkunaqa abueloykichikkunamantapas aswanraqmi huchallikuchkankichik. Sapakamam rumi sonqoykichikpa mana allinkunalla munasqanpi kawsaspa mana kasuwarqankichikchu. 13Chayraykum kay nacionmanta wischusqaykichik qamkunapapas nitaq abueloykichikpapas mana reqsisqan nacionman. Chaypim tuta punchaw adoramunkichik mana reqsisqaykichik taytacha-mamachakunata. Manaam llakipayasqaykichikchu nispa. 14Chay wanpas oqa Tayta Diosmi nini: Ha much kan mi tiempo: Israelpa mirayninkunata Egipto nacionmanta horqomuq Kawsaq Tayta Diosraykum jurani nispa manaa juranankupaq. 15Aswanqa juraspaqa-juranqaku: Israelpa mirayninkunata norte law nacionkunamanta chaynataq qarqosqan wakin na2Kay
16
1Tayta
Jeremiasta Tayta Dios kamachisqanmanta
JEREMIAS16,17
1414
cionkunamanta horqomuq Kawsaq Tayta Diosraykum jurani nispaam. oqam kutichimusqaykichik abueloykichik kunaman qosqay allpaman. 16oqa Tayta Diosmi nini: Challwiru kachamuchkaq hinam kachamusaq paykuna horqoq achka runakunata. Purun animalkuna hapiq runata kachamuchkaq hinam kachamusaq paykuna hapiq runakunata, chaynapim alto orqokunamanta, moqokunamanta hinaspa qaqapa raqrankunamanta paykunata horqomunqa. 17Paykunapa imaynam kawsasqantaqa qawachkanim. Paykunapa mana allin kawsasqankuqa qayllaymantaqa manam chinkanmanchu, mana allin rurasqankupas awiymantaqa manam pakasqachu kachkan. 18Puntataqa mana allinkuna rurasqankumantawan huchallikusqankumantam dobleta pagasaq. Paykunaqa wausqa hina millakuypaq taytacha-mamachankuwanmi manaa asuykunaypaq hina allpayta rurarqaku, millakuypaq kaqkunawantaqmi huntachirqaku herenciankupaq qosqay allpatapas.
19
Dios Taytally, qanmi kallpanchaqniyqa kanki. Dios Taytally, amparakuna wasi hinam qamqa kanki. Sasachakuypi lluptikunay wasi hinam qamqa kanki. Karu nacionkunamantam runakuna hamusunki. Kay pachapa cantonmantaraq hamuspankum nisunki:
Tayta Diosta Jeremias maakusqanmanta
Abueloykum taytacha-mamachakunata hatallirqaku. Waspiy hina chinkaruq taytachakunallatam hatallirqaku. Mana imapaq valeq taytachakunallatam hatallirqaku. 20 Runaqa yaqachum dioskunata rurakunman? Chaykunaqa manam cheqap dioskunachu kanman.
21
Chaynaqa kunanmi paykunaman yachachisaq atiyniyoq kasqayta. Chaynaqa kunanmi paykunaman yachachisaq kallpayoq kasqayta. Hinaptinmi yachanqaku sutiyqa Tayta Dios kasqanta.
1Juda
17
nacionniyoq runakunapa huchallikusqanqa yuyasqam kachkan. Fierropa puntanwan hinam chaykunaqa qellqasqa kachkan.
Huchallikusqankurayku Juda nacion castigasqa kananmanta
1415
JEREMIAS17
Nina rumipa puntanwan hinam chaykunaqa qellqasqa kachkan. Tablapi qellqasqa hinaraqmi sonqonkupi kachkan. Altarninkupa esquinankunapim qellqasqa kachkan. 2 Rapisapa sachakunapa hichpanpi, alto moqokunapa puntanpi altarninkumantam churinkupas yuyarinku. Rapisapa sachakunapa hichpanpi, alto moqokunapa puntanpi Asera sutiyoq mamachakunamantam yuyarinku. 3 Chakrapi orqokunaman riqkunatam nikichik: Enteron nacionnikichikpim capillakunapi huchallikurqankichik. Qori-qollqekichiktawan tukuy kapuqnikichiktam saqueachisqaykichik. 4 Herenciaykichikpaq allpa qosqaytam mana tarpuspa saqenkichik. Mana reqsisqaykichik nacionpim enemigoykichikta servichimusqaykichik. Wiaypaq rupaq ninata hinaraq piachiwasqaykichikraykum servichimusqaykichik.
5Tayta
Diosmi kaynata nin: oqamanta rakikuspa runamasillanpi hapipakuq runaqa akasqay kachun. oqamanta rakikuspa runapa kallpallanpi hapipakuq runaqa akasqay kachun. 6 Chay runaqa kanqa chunniqpi wiaq sacha hinam. Chay runaqa kawsanqa taqrapi wiaq sacha hinam. Qollpa allpapi wiaq sacha hinam payqa kanqa. Mana pipapas *yachanan allpapi wiaq sacha hinam payqa kanqa. 7 oqa Tayta Diospi hapipakuq runaqa bendecisqam kanqa. oqa Tayta Diospi confiakuq runaqa bendecisqam kanqa. 8 Chayna runaqa kanqa yakupa hichpanpi plantasqa sacha hinaraqmi. Chayna runaqa kanqa yakupa patanpi sapichakuq sacha hinaraqmi.
Wakin willakuykunamanta
JEREMIAS17
1416
Payqa kanqa rupay tiempopipas verdey-verdey rapisapa sacha hinaraqmi. Usyay tiempopipas qali-qali sacha hinaraqmi payqa kanqa. Tiempollanpi mana tipispa ruruq sacha hinaraqmi payqa kanqa. Tukuy imamantapas engaakuqllaam runapa sonqonqa. Mana hampiy atinaam runapa sonqonqa. Pitaqsi reqsinman runapa sonqontaqa? 10 oqa Tayta Diosllam runakunapa piensasqantaqa yachani. oqa Tayta Diosllam runakunapa sonqontapas pruebani chaynapi kawsasqankuman hina sapakamam paganaypaq, chaynapi rurasqankuman hina sapakamaman paganaypaq.
9
Mana runtusqan oqllaq yutumanmi rikchakun engaowan apuyaq runaqa. Manaraq machuyachkaptinmi qori-qollqenqa payta saqerunqa. Waukunan hichpaqa sonso runaam rikurirunqa. 12 Santuarionchikpa kasqan sitioqa qallariyninmantapuni alto-alto sitiom. Santuarionchikpa kasqan sitioqa reypa kancharichkaq tiyanan sitiom.
11 13
Israelpa hapipakunan Dios Taytally, pipas saqerusuqnikiqa penqaypim rikurinqa. Qam Tayta Diosmi ninki: oqamanta rakikuq runakunaqa allpapi qellqasqa suti hinam chinkarunqa. Qam Tayta Diosta saqerususqaykiraykum chinkarunqaku. Kallpaq yaku hina kachkaptiki saqerususqaykiraykum chinkarunqaku.
14
Dios Taytally, hampiykuwaptikiqa sanoyasaqmi. Dios Taytally, salvaykuwaptikiqa salvakusaqmi.
1417
15
JEREMIAS17
Qamqariki kanki oqapa alabanaymi. Niwachkankum runakunaqa: Imataq pasarun Tayta Diospa nisqantaqa? Kunany cumplikuchun paypa nisqankunaqa.
Qamta qatinaypaqqa manam michiq kayniytaqa saqerqanichu. Sasachakuy tiempokuna hamunantaqa manam munarqanichu. Qamqa yachankimiki chaykunataqa. Qampa qayllaykipim rimarqaniqa. 17 Amapuniy manchachiwaychu qamqa. Castigo punchawpi amparaqniymi kanki qamqa. 18 Penqaymany churay qatikachawaqniykunataqa. Penqaymanqa amay churawaychu oqallaytaqa. Paykunay kachunku mancharichisqaqa. Amay oqachu kasaq mancharichisqaqa. Desgracia punchawtaqa paykunamany chayachiy. Paykunatay pasaypaqtaqa chinkachiy.
16
Diosmi niwarqa: Runakunapa Yaykunan sutiyoq zaguanman rispaykiy chaypi sayaykamuy. Chaynintam yaykunkupas hinaspa lloqsinkupas Juda nacionpa reyninkuna. Chaynallatam ruranki Jerusalen llaqtapa llapallan zaguanninkunapipas. 20Chaypim kaynata nimunki: Juda nacionpa reyninkuna, Juda nacionniyoq llapallan runakuna, Jerusalen llaqtapi *yachaqkuna otaq kay zaguanninta yaykuqkuna, uyariychik Tayta Diospa palabranta. 21Paymi kaynata nin: Vidaykichikraykuy cuidakuychik. Samana punchawpiqa amam kay llaqtapa zaguan punkunkunata cargakunata apaykunkichikchu. 22Chay punchawpiqa amataqmi wasikichikmantapas cargakunata horqonkichikchu, amam imapipas llamkankichikchu. Abueloykichikkunaman kamachisqayta hinam samana punchawtaqa oqapaq sapaqchankichik. 23Chay abueloykichikkunaqa manam kasukurqakuchu nitaqmi atienderqakuchu. Paykunaqa sonqonkuta rumiyaykachispam mana kasukurqakuchu nitaq corregikurqakuchu nispa. 24oqa Tayta Diosmi nini: Kay llaqtapa zaguanninta samana punchawpi cargakunata mana apaykuptikichikqa chaynataq mana imallapipas llamkaspa chay punchawta oqapaq sapaqchapuwaptikichikqa. 25Rey Davidpa miraynin gobiernaq reykunawan kamachikuqkunam carretakunapi chaynataq caballokunapi sillasqa kay llaqtapa zaguanninta yaykunqaku. Paykunaqa yaykunqa Juda nacionniyoq runakunapiwanmi hinaspa Jerusalen llaqtayoq runakunapiwanmi. Kay llaqtapiqa runakunam wiaypaq *yachanqaku. 26Runakunam hamunqa Juda nacionpi llaqtakunamanta, Jerusalen llaqtapa muyuriqninkunamanta, Benjamin castapa allpan lawmanta, waqtakuna lawmanta, orqokunamanta hinaspa Neguev lawmanta. oqa Tayta Diospa temploymanmi apamunqaku lliw kaana animalkunata, wauchipuwanankupaq wakin animalkunata, kawsaykunamanta ofrendakunata, inciensota hinaspa graciasta qowanankupaq ofren-
19Tayta
Samana punchawpi samanankumanta
JEREMIAS17,18
1418
dakunata. 27Sichu mana kasuwaspaykichik samana punchawta mana sapaqchaspa chay punchawpiraq Jerusalen llaqtapa zaguan punkunkunata cargakunata apaykuptikichikqa kay llaqtapa zaguan punkunkunatam kaaykusaq hinaptinmi Jerusalen llaqtapa palacionkunatapas ruparunqa. Chay ninataqa manam pipas amachayta atinqachu.
18
1Tayta
Manka ruraqwan hinaspa mituwan rikchanachiymanta
nayta nispa. 3Chay mi manka ru raq pa wa sinta chaya ruptiy payqa ruedapa hawanpi man kata rurachkasqa. 4Ichaqa chay manka ruraqpa rurasqan mankam hukman llosirurqa chaymi munasqanman hina mosoqmantaa rurarqa. 5Chay mi Tayta Dios niwarqa: 6Israel castakuna manachum chay manka ruraq hina qamkunawanpas munasqayta rurayman? Manka ruraqpa makinpi mitu hinam qamkunapas makiypi kachkankichik. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 7Tanteasqay horapim rimarisaq mayqan naciontapas otaq mayqan gobiernotapas plantata pilachkaq hina puchukachinaypaq, tuichinaypaq chaynataq chinkarachinaypaq. 8Chaywanpas sichu chay anyasqay nacionpi runakuna mana allinkuna rurasqankumanta wanakuptinkuqa, chay castiganaypaq tanteasqay castigotam manaa kachamusaqchu. 9Tanteasqay horapiqa rimarisaqtaqmi mayqan naciontapas otaq gobiernotapas hatarichinaypaq chaynataq plantachkaq hina takyachinaypaq. 10Chaywanpas sichu chay nacionpi runakuna mana allinkunata ruraspanku willasqaykunatapas mana kasukuptinkuqa manam favorecesaqchu chay tanteasqay kaqkunawanpas. 11Kunany Juda nacionpi runakunatawan Jerusalen llaqtapi *yachaqkunata nimuy: oqa Tayta Diosmi contraykichikpi piensaspa castiganaypaq tanteachkani. Chaynaqa sapakamay mana allin kawsasqaykichikmanta wanakuspa vidaykichiktawan ruraynikichikta allichaychik. 12Chaywanpas paykunaqa kaynatam nisunki: Yanqaam chay niwasqaykikuqa. Tanteasqaykuman hinam oqaykuqa kawsakusaqku, mana kasukuq sonqoykupa munasqantam sapakama rurakusaqku nispa.
13Chay raykum
2Manka
Diosmi oqa Jeremiasta niwarqa: ruraqpa wasinta riptikim chay pi willamusqayki imam ni-
Tayta Dios nin:
Nacionkunapiy tapukamuychik runakunata Pitaq uyarirqa chaykunata? Sumaq doncellawan tupachisqa Israel runakunam rurarunku manchakuypaqta. 14 Huk kutillaqa Libano alto orqopi riti chinkarunmanchum? Huk kutillaqa karumanta kallpamuq chiri yaku chakirunmanchum? 15 Runaykunam ichaqa oqata qonqaruwanku. Taytacha-mamachakunamanam inciensota kaanku. Chay runapa pantarachisqanam kachkanku. awpaq tiempopi kawsasqankumantam pantarachin. Purisqankupim paykunataqa urmarachin. Mana purinanku ankunamanam pantarachin.
1419
16
JEREMIAS18
Chayraykum allpankupas chunniq allpaa kanqa. Chayraykum allpankupas tukuy tiempo asipayanaa kanqa. Chayninta puriqkunam admirakunqaku. Umankutaraqmi kusikuymanta kuyuchinqaku. 17 Israel casta runakunataqa enemigonkunapa qayllanmantam cheqerachisaq. Intipa qespimunan lawmanta pukumuq wayrata hinam cheqerachisaq. Desgraciapi rikuriptinkum manaa qawarispay qepanchakurusaq.
Jeremiaspa contranpi rimanakusqankumanta
runakunam ninakurqaku: Hakuchiky Jeremiaspa contranpi tanteanakamunanchikpaq. Manam faltanqachu Diosmanta yachachiqninchik sacerdotekunaqa nitaq consejaqninchik yachayniyoq runakunapas nitaq Diosmanta willakuqkunapa palabrankunapas. Acusamuspay ima rimasqantapas ama kasusunchikchu nispa. Dios Taytally, atiendeykuway oqallayta. Dios Taytally, uyariykuy enemigoykunapa nisqanta. 20 Paykunapaq rurasqaymantachu, allinnninkupaq rurasqaymantachu mana allinwan pagawanqaku? Manachum sepulturaytaraq toqochkanku? Yuyariy qayllaykipi favorninkupi rimasqayta. Yuyariy piakuynikita amachanaypaq maakusqayta. 21 Chaynaqa churinkunatay yarqaymanta wauchiy. Chaynaqa espadawany paykunata wauchiy. Warminkutapas manaa wawayoqtay ruray. Paykunataqa manaa qosayoqtay ruray. Qarikunapas peste onqoywany wauchunku. Mozokunapas guerrapi peleaspay wauchunku. 22 Hapiwanankupaq allpata uchkurusqankuraykuy salteaqkunata qonqaymanta kachaykuy chaynapi wasinkupipas qaparisqanku uyarikunanpaq. Chakiykunapaq toqllakunata churarusqankuraykuy salteaqkunata qonqaymanta kachaykuy chaynapi wasinkupipas qaparisqanku uyarikunanpaq. 23 Dios Taytally,
19
18Chay
JEREMIAS18,19
1420
qamqa yachankim contraypi tukuy rimasqankuta, wauchiwanankupaq tukuy piensasqankuta. Mana allin rurasqankutaqa amay pampachaychu. Qayllaykipi huchallikusqankutaqa amay pampachaychu. Qayllaykipiy urmachiy paykunataqa. Piakusqayki tiempopiy ruray chaynataqa.
19
Diosmi kaynata niwarqa: Manka ruraqpata rispaykim allpamanta aysakuta rantiramunki hinaspam qamkuna ukupi ancianokunatawan sacerdote ancianokunata pusaspa 2lloqsinkichik Ben-hinom Wayqoman. Chay wayqoqa kachkan Kallanakuna Punku nisqankupa chimpanpim. Chaypim oqapa nisqaykunata qayarikuq hina 3kaynata nimunki: Juda nacionpi reykunawan Jerusalen llaqtapi *yachaqkuna, Llapallan Kamachiq Tayta Diospa otaq Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa kayna nisqantay uyariychik: Kay sitiopa contranpi castigota kachamuptiymi llapallan uyariqkunaqa muspaypi hinaraq rikurinqaku. 4Israel castakunaqa oqata saqeruwaspaykichikmi kay sitiotapas manaa asuykunaypaq hina rurarunkichik. Qamkunapapas abueloykichikkunapapas chaynataq Juda nacion reykunapapas mana reqsisqanku taytacha-mamachakunamanam inciensota kaarqankichik. Kay sitiopiqa wauchirqankichiktaqmi inocente runakunatapas. 5Qamkunaqa hatarichirqankichiktaqmi Baal sutiyoq taytachapa capillankunatapas chaynapi chaykunapa hichpanpi churikichikkunata Baalman kaanaykichikpaq. Chaykunata ruranaykichikpaqqa manam kamachirqaykichikchu, manam rimarirqanichu nitaq piensarqanichu. 6Chayraykum hamunqa tiempokuna kay sitiota Tofetwan otaq Ben-hinom Wayqowan manaa sutichanankupaq, chaytaqa sutichanqaku Nakana Wayqowanam. 7Kay sitiopim Juda nacion runakunapa chaynataq Jerusalen llaqtayoq runakunapa rimanakusqanta mana kaqman churasaq. Waunankupaqmi enemigonkuwana vencechisaq. Ayankutaataqmi alton pawaq animalkunamana hinaspa monte animalkunamana qoykusaq. 8Kay llaqtataqa tikrarusaq hukmanyananku hinaspa burlakunanku sitiomanam. Chaynin pasaq runakunapas pasaypaq tuichisqata qawaspam hukmanyasqallaa burlakunqaku. 9Churi-wawankunatapas tayta-mamallankuwanmi mikurachisaq chaynataqmi kikinkupas sapakamataq mikunakunqaku, chaynataqa ruranqaku muyuriqninkumanta enemigonku atacaptin pasaypaq yarqaymanta kasqankuraykum. 10Chay nata rimaruspaykim riqmasiki runakunapa qayllanpi aysakuta pakiparunki 11hinaspam Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diospa nisqayta kaynata ninki: Manaa pipas allichananpaq aysakuta pakichkaq hinam kay runakunatawan kay llaqtata tukurusaq. Manaa maypipas pampanankupaq sitio kaptinmi Tofet Wayqopia ayankuta pampanqaku. 12oqa Tayta Diosm nisqayman hina chaynata rurasaq kay llaqtatapas chaynataq runankunatapas. Tofet Wayqota hinam kay llaqtataqa rurasaq. 13Mana asuykunay Tofet Wayqo hinaam kanqa Jerusalen llaqtapi wasikunaqa chaynataq Juda nacion reykunapa wasinkunapas. Chay wasikunapa altosninpim inciensota kaapurqaku llapallan lucerokunapaq, chaypitaqmi vino ofrendatapas hichapurqaku wakin taytacha-mamachakunapaqpas nispa.
1Tayta
Pakisqa aysakuwan rikchanachiymanta
1421
JEREMIAS19,20
14Willa nanpaq Tayta Diospa kachasqan Tofet Wayqomanta Jeremias kutiruspanmi templopa pationpi sayaykuspan runakunata nirqa: 15Israelpa yupaychasqan Llapa llan Ka machiq Tayta Diosmi kay nata nin: Sonqoykichikta rumiyarachispa palabraykunatapas mana kasukusqaykichikraykum kay llaqtapa chaynataq muyuriqninpi llaqtakunapa contranpi rimasqay man hina castigota kachamusaq nispa.
20
Diospa templonpi kamachikuq, Imerpa churin sacerdote Pasurataqmi Jeremiaspa rimasqankunata uyariruspan 2kamachirqa Diosmanta willakuq Jeremiasta azotenankupaq chay nataq cepo nisqankupi chakinkunata hapichinankupaq. Chay cepom karqa Tayta Diospa templonpa hichpanpi otaq Benjamin sutiyoq alto punkupi. 3Paqarinnintin punchaw Jeremiasta cepomanta Pasur horqorachimuptinmi payta Jeremias nirqa: Tayta Diosqa manaam Pasurwanachu sutichasunki aswanqaaMagor-misabibwanam. 4Tayta Diosmi nin: Qamtaqa rurarusqayki kikikipapas chaynataq llapallan amistadnikikunapapas mancharikunantaam. Qawachkaptikim paykunata enemigoykikuna guerrapi wauchinqaku. Juda nacionpi llapallan runakunatam qoykusaq Babilonia nacionpa reyninmana. Paymi wakinta presochasqata Babilonia lawman pusachinqa, wakintaataqmi guerrapi wauchinqa. 5Enemigoykichikmantaqmi qoykusaq kay llaqtapa qori-qollqentapas, tukuy huusqankutapas chaynataq tukuy kuyayllapaq kapuqninkutapas. Babilonia lawman astanankupaqtaqmi qoykusaq Juda nacion reykunapa llapa qori-qollqentapas. 6Qampas Pasur, wasikipi llapallan *yachaqkunapiwanmi presochasqa rinkichik Babilonia lawman. Chaypi wauspam chaypitaq pampasqa kanki, chaypitaqmi pampakunqaku llapallan amistadnikikunapas. Paykunamanmi Diosmanta willakuq tukuspa llullakunata willarqanki nispa. Dios Taytally, engaaypaqmi qamqa engaaruwanki. Munayniyoq kasqaykiraykum engaaruwanki. Tukuy punchawmi oqataqa asipayawanku. Llapallankum oqataqa burlakuwanku. 8 Sapa kutillam rimani. Sapa kutillam paykunaman qaparini. Daolla kananmantam qayakuni. Tuichisqa kananmantam qayakuni. Palabraykita willakusqayraykum tukuy punchaw insultawanku. Palabraykita willakusqayraykum tukuy punchaw burlakuwanku.
7 9
1Tayta
Pasurpa contranpi Jeremiaspa rimasqanmanta
Tayta Diosman Jeremiaspa quejakusqanmanta
oqam piensani qanmantaqa manaa yuyarinaypaq.

Hebreo simipi Magor-misabib ninanqa: Tukuy hinastinpim mancharikuylla kachkan ninanmi.
a 20:3
JEREMIAS20
1422
oqam piensani sutikipiqa manaa rimanaypaq. Chaywanpas palabraykiqa nina hinaraqmi sonqoypi ruparichkan. Chaywanpas palabraykiqa nina hinaraqmi tulluykunapi pakarayachkan. Chay nina hina rupariytaqa munarqanim harkayta. Ichaqa manam atirqanichu harkayta. 10 Uyarichkanim achkallaa runakunapa rimasqanta: Tukuy hinastinpim mancharikuy kachkan nispa rimasqankuta. Denunciaychik nispam rimanakuchkanku. Denunciasunchik nispam rimanakuchkanku. Llapan amistadniymi urmarunayta suyachkanku. Ichapas engaarachikunman nispam nichkanku. Paytaqa vencesunchikmi nispam nichkanku. 11 Dios Taytally, chaywanpas qamqa oqawanmi kachkanki. Manchakuypaq soldado hinam oqawan kachkanki. Chayraykum qatikachawaqniykunaqa urmarunqaku. Paykunaqa manaam venceytaqa atiwanqakuchu. Paykunaqa hatun penqaypim rikurirunqaku. Manam imapas lloqsinqa allinninkupaqchu. Haykapipas manaa qonqay atina penqaypim kanqaku.
12
Llapallan Kamachiq Dios Taytally, allin ruraqkuna reqsiq Dios Taytally, qamqa reqsinkim runapa sonqontaqa. Qamqa yachankim runapa piensasqantaqa. Qawachiway paykuna vengakusqaykita. Qanmanmi willakamurqayki asuntoyta.
Tayta Diospaqy takiychik. Tayta Diostay alabaychik. Mana imayoqtam payqa salvaykun. Mana allin ruraqkunamantam salvaykun. 14 akasqay kachun nacesqay punchawqa. Amay bendecisqachu kachun mamaypa wachakuwasqan punchawqa. 15 Taytayta kusirichiqpas akasqay kachun. Taytayman willaqpas akasqay kachun. Qarim nacerapusunki niqpas akasqay kachun. 16 Chayna runaqa kachun Tayta Diospa chunnichisqan llaqta hinay. Payqa kachun mana llakipayaspa
13
1423
JEREMIAS20,21
tuichisqa llaqta hinay. Achikyamuqtay qapariyta uyarichun. Chawpi punchawpiy guerrapi qapariyta uyarichun. 17 Manamya mamaypa wiksanpichu Tayta Dios waurachiwarqa. Chayna kaptinqa mamaypa wiksallanpich sepulturay kanman karqa. Chayna kaptinqa wiaypaqch wiksallanpi kayman karqa. 18 Imapaqraq mamay wachakuwarqa akariyllata qawanaypaq! Imapaqraq mamay wachakuwarqa waqayllata qawanaypaq! Imapaqraq mamay wachakuwarqa penqayllapi kawsaspa waunaypaq!
21
Sedequiasmi kacharqa Malquiaspa churin Pasurtawan Maasiaspa churin sacerdote Sofoniasta chaynapi Jeremiasta kay nata nimunankupaq: 2Ama hina kaspaykiy Tayta Diosta ma a kuy oqanchikpaq. Babilonia nacionpa rey nin Nabucodonosormi atacawachkanchik, ichapas Tayta Diosqa awpaq tiempopi hina admirakuypaq kaqkunata ruraspan Nabucodonosorta asurirachinman nispa. 3-4Chay mi Jeremiasataq Israelpa yupaychasqan Tayta Diospa nisqanta Rey Sedequiasman nimunankupaq kaynata nirqa: Babilonia nacionpa reyninpa contranpi peleasqaykichik armakunatam kikikichikpa contraykichikpi kutiriykachisaq. Murallaykichikpa hawa lawninmanta atacamuq Caldea runakunataataqmi kay llaqtapa chawpinpi huusaq. 5Kikiypunim qamkunapa contraykichikpi ancha hatun atiyniywan chaynataq hatun castigowan peleasaq. Ruparichkaq nina hina ancha piakuyniywanmi peleasaq. 6Kay llaqtapi *yachaqkunata castigaptiymi runakunapas chaynataq animalkunapas mancharikuypaq peste onqoywan waunqaku. 7oqa Tayta Diosqa ninitaqmi: Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosormanmi chaynataq wakin enemigonkunamanmi qoykusaq Juda nacionpa reynin Sedequiastawan serviqninkunata. Qoykusaqtaqmi peste onqoymanta puchuqkunatapas, guerrapi wauqkunamanta puchuqkunatapas, yarqaywan wauqkunamanta puchuqkunatapas chaynataq wauymanta llaqtapi llapallan puchuqkunatapas. Paykunatam Nabucodonosor mana kuyapayaspan, mana favorecespan hinaspa mana llakipayaspan guerrapi wauchinqa. 8Chay ru na ku na manqa nimun kitaqmi oqa Tayta Diospa kayna nisqay ta: Kunanmi akllakunkichik kawsanaykichikpaq otaq waunaykichikpaqpas. 9Kay llaqtapi puchuqkunaqa guerrapim otaq yarqaymantam otaq peste onqoy wanmi waunkichik. Aswanqa Caldea runakunapa otaq kay llaqtapa muyuriqninmanta atacamuqkunapa makinman churakuspaqa kawsankichikmi. Vidallaykichiktapas salvankichikmi. 10oqa Tayta Diosmi nini: am tantearunia kay llaqtata manaa favorecespay castiganaypaq. Babilonia nacionpa rey ninmana qoykuptiy mi kaaykunqa.
1Rey
Jerusalen llaqta tuichisqa kananmanta
JEREMIAS21,22
1424 Juda Nacion reypa contranpi willakuymanta
Juda nacion reypa castankunamany nimuy, oqa Tayta Diospa nisqayta uyarinankupaqy nimuy: 12 Rey Davidpa castankuna, oqa Tayta Diosmi kaynata nikichik: Sapa tempranony allin arreglota ruraychik. akariqkunatay akarichikuq runakunamanta libraychik, chaynapi rupachkaq nina hina mana piakurunaypaq, chaynapi mana allinkuna rurasqaykichikmanta mana piakurunaypaq, chaynapi mana pipapas amachay atinan nina hina mana piakurunaypaq.
11 13
oqa Tayta Diosmi nini: Qechwapa altonpi tiyaq llaqta, oqaqa contraykipim kachkani. Pampapa chawpinpi hatun rumi hina llaqta, oqaqa contraykipim kachkani. Pitaqsi oqanchiktaqa atacawasun? nisparaqmi ninkichik. Pitaqsi amparakunanchikmanqa chayamunqa? nisparaqmi ninkichik. 14 oqa Tayta Diosmi nini: Mana allinkuna rurasqaykichikpa rurunman hinam castigasqaykichik qamkunata. Muyuriqnikipi tukuy kaqkunatapas ruparunankamam kaaykachisaq montekikunata.
1Tayta
Jerusalen llaqta castigasqa kananmanta
22
Diosmi oqa Jeremiasman kay nata niwarqa: Juda nacion reykunapa palacionman rispaykim kaynata willamunki: 2Juda nacionpi gobiernaq Davidpa castan reylly, serviqnikikunawan chaynataq Jerusalen llaqtaman yaykuqkunawany Tayta Diospa nisqanta uyariychik. 3Tayta Diosmi kaynata nin: Runakunapaq allin arreglota ruraspay, allin kaqkunallata ruraychik, akariq runakunatay akarichiqninmanta libraychik. Amam akarichinkichikchu forasterotaqa, mana piyniyoqtaqa nitaq viudatapas. Kay sitiopiqa amam inocente runataqa wauchinkichikchu. 4Kay nisqaykunaman hina cheqapta ruraptikichikqa Rey Davidpa miraynin gobiernaq reykunam carretakunapi chaynataq caballokunapi sillasqa kay palaciopa zaguanninta yaykunqaku. Paykunaqa yaykunqa serviqninkunapiwanmi chaynataq runankunapiwanmi. 5oqa Tayta Diosmi nini: Kay nisqaykunata mana kasukuptikichikqa kay palaciom taqmasqa kanqa, nispa. 6Juda nacion reypa pa lacion mantam Tayta Dios kay nata nin:
Juda nacion reykunapa contranpi willakuymanta
1425
JEREMIAS22
Qamqa Galaad allpa hinam oqapaq kanki. Qamqa Libano Orqopa puntan hinam kanki. Ichaqa juraspaymi qamtaqa chunnichisqayki. Mana runayoq llaqtata hinam chunnirachisqayki. 7 Tuichisunaykipaqmi kachamusaq armasqa runakunata. Paykunam kuchunqaku kuyayllapaq cedroykikunata. Paykunaqa ninamanmi wischunqaku chaykunata. nacionkunamanta hamuq runakunam kay llaqtapa hichpanta pasaspa ninakunqaku: Imanasqataq Tayta Diosqa kay hatun llaqtataqa kay nataaqa rurarun? nispa. 9Chay mi contestanqaku: Chaynaqa kachkanku yupaychasqanku Tayta Dioswan contrato rurasqankuta saqerusqankuraykum chay nataq mana reqsisqanku taytacha-mamachakunamana qonqorakuspa adorasqankuraykum nispa.
10 8Achka
Waukuq Rey Josiasmantaqa amaay waqaychikchu. Amaay paymanta llakikuspaqa waqaychikchu. Presochasqa riqmantay aminaykichikkama waqaspaqa-waqaychik. Manaa haykapipas kutimuqmantay waqaspaqa-waqaychik. Nacesqan allpaman manaa kutimuqmantay waqaspaqa-waqaychik.
Rey Salumpa contranpi Jeremiaspa rimasqanmanta
11Tay tan Josiaspa rantinpi gobier na ruptin mi Juda nacionpa rey nin Salum kay sitiomanta preso pusasqa karqa. Salunmantam Tayta Dios kaynata nirqa: Salumqa manaam kutimunqachu. 12Payqa preso pusasqanku llaqtapi waukuspanmi kay naciontaqa manaa haykapipas rikunqachu nispa.
13
Mana allinta ruraspa palacioyki hatarichiq runa qamqa imaynaraq kanki! Allin arreglota mana ruraspa hatun salakuna hatarichiq runa qamqa imaynaraq kanki! Runamasinwan debalde llamkachikuq runam qamqa kanki. Llamkasqanmanta mana pagapuq runam qamqa kanki. 14 Hatun palaciotam hatarichisaq nisparaqmi ninki. Altosninpi hatun salayoqtam hatarichisaq nisparaqmi ninki. Hatun ventanakunatam rurarunki.
Rey Joacimpa contranpi Jeremiaspa rimasqanmanta
JEREMIAS22
1426
Cedromanta tablakunawanmi tablearachinki. Chaykunataqa pukawanraqmi pintarachinki. 15 Cheqap reyqa kawaq cedrosapallaa wasipi *yachaspaykichu? Taytaykipa mikunanqa pisirqachu? Taytaykipa tomananqa pisirqachu? Payqa allin arreglotam rurarqa. Payqa allinkunatam rurarqa. Chaymi tukuy imapi allin karqa. 16 Payqa wakchakunapa asuntontam defienderqa. akariqkunapa asuntontam defienderqa. Chayraykum tukuy imapi allin karqa. Manachum payqa sumaqta reqsiwarqa? oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
17
Qanmi ichaqa engaowan ganayllapi piensachkanki. Inocente runakuna wauchiyllapim piensachkanki. akarichiyllapi engaayllapim piensachkanki.
Josiaspa churinmanta otaq Juda nacionpa rey nin Joacinmanta Tayta Dios kaynata nin: Wauptinqa manam pipas waqanqachu. Paymantaqa manam pipas ninqachu: Ay wawqelly, ay panilly! nispaqa. Paymantaqa manam pipas waqanqachu: Ay Seorlly, ay reynilly! nispaqa. 19 Wauruq asnota hinam paytaqa pampanqaku. Hawamanmi paytaqa qachachyanqaku. Jerusalen llaqtamantam wischurunqaku.
20
18Chay raykum
Jerusalen llaqtapi *yachaqkuna, Libano Orqoman seqaspay qayakamuychik. Basan lawman rispay uyarichikamuychik. Abarim Orqokunaman seqaspay qaparimuychik. Kuyasuqnikikuna vencerachikusqanmantay qaparimuychik. 21 Hawka kachkaptikichikraqmi rimapayarqaykichik ichaqa mana kasukuqmi karqankichik. Warma kasqaykichikmantaraqmi chaynaqa karqankichik. Nisqaykunata mana kasukuqmi karqankichik. 22 Kamachiqnikikunam cheqechisqa kanqa. Llapallankum wayrawan hina cheqechisqa kanqa. Kuyaqnikikunatam pusanqaku presochasqata. Penqarikunkim mana allinkuna rurasqaykimanta.
Jerusalen llaqtapa contranpi willakuymanta
1427
23
JEREMIAS22,23
Humillakunkim mana allinkuna rurasqaykimanta. Qamqa *yachachkanki cedrowan tableasqa palaciopim. Qamqa yachachkanki Libano sutiyoq palaciopim. Ichaqa imaynataraq qaparkachanki nanay hapisuptiki, wachakuq warmipa nanaynin hina hapisuptiki!
Rey Jeconiaspa contranpi willakuymanta
churinmanmi otaq Juda nacionpa rey nin Jeconiasmanmi Tayta Dios kaynata nin: Vidayraykum jurani, *alleq makiy pi sellonay anillo kaptikipas chaymantam horqoruykiman 25wauchiy munasuqnikiman qoykunay paq. Anchallataa manchakusqayki Babilonia nacionpa rey nin Nabucodonosormanmi chay nataq Caldea runakunamanmi qamtaqa qoykusqayki. 26Mamaykitawan qamtam qarqosqaykichik mana nacesqaykichik nacionman hinaptinmi chay pi waunkichik. 27Chaynaqa tukuy sonqoykichikwan kay allpaman kutimuyta munaspapas manam kutimunkichikchu nispa. allpa manka hinachu Jeconiasqa? Pakipasqa allpa manka hinachu Jeconiasqa? Manaa pipapas munasqan paki manka hinachu payqa? Imanasqataq paytaqa qarqonqaku? Imanasqataq churinkunatapas qarqonqaku? Imanasqataq qarqonqaku paykunataqa mana reqsisqanku nacionmanqa? 29 Kay pachapi runakuna, uyariychik. Tayta Diospa nisqantay uyariychik.
30 28Wischupa kusqa
24Joacimpa
Jeremiaspa rimarisqankuna
Tayta Diosmi nin kaynata: Kay runamantay libropi qellqaychik. Mana churiyoq hina kasqanmantay qellqaychik. Manam allinchu lloqsinqa tukuy rurasqanpipas. Hina chaynallam kanqa miraynin runakunapas. Davidpa gobiernasqanpiqa manam castankunaqa tiyanqachu. Juda nacionpi gobiernananpaqqa manaam castankunaqa tiyanqachu.
1Tayta
23
Diosmi nin: Ay imay naraq kanqa mana allin michiqkuna hina runaykunata cheqerachispa chinkarachiq kamachikuqkunaqa! nispa. 2Chay raykum Israelpa yupaychasqan Tayta Dios ru nan ku na michiqku nata nin: Qamkunaqa ovejaykunatam cheqechirqankichik hinaspam mana harkaspa chinkarachirqankichik. Chay mana allinkuna rurasqaykichikmantam castigasqayki-
Puchuq presokunapa kutimusqanmanta
JEREMIAS23
1428
chik. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 3Cheqechisqay nacionkunamantam puchuq ovejaykunata kikiypuni huumusaq. Mikunanku pastokunaman kutichimuptiymi astawan miranqaku. 4oqa Tayta Diosmi nini: Paykunata cuidananpaq michiqniykunata churaptiymi manaa imatapas manchakunqakuchu nitaq hukmanyanqakuchu, manaam chullapas chinkanqachu. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
5Tayta
Diosmi nin:
Hamuchkanmi tiempo Rey Davidpa castantapuni hatarichinaypaq. Hamuchkanmi tiempo allinta ikllichichkaq hina paypa castanta hatarichinaypaq. Paym rey kaspan ancha yachaywan gobiernanqa. Allin arreglotam payqa ruranqa. Allinta ruraspam kay pachapi gobiernanqa. 6 Paypa tiemponpim Juda nacion salvasqa kanqa. Paypa tiemponpim Israel nacion seguro *yachanqa. Runakunam kaynata sutichanqaku. Allinyachiwaqninchik Tayta Dios nispam ninqaku. Tayta Dios nin: Hamuchkanmi tiempo: Israelpa miray ninkunata Egipto nacionmanta horqomuq Kawsaq Tayta Diosraykum jurani nispa manaa juranankupaq. 8Juranqakuqa: Israelpa mirayninkunata norte law Nacionkunamanta chaynataq qarqosqan wakin nacionkunamanta horqomuq Kawsaq Tayta Diosraykum jurani nispaam. Paykunaqa allpankupiam *yachakunqaku. Diosmanta willakuq tukuqkunatam nini: Sonqoymi pasaypaq hukmanyasqa kachkan. Enteron cuerpoymi katkatatachkan. Machasqa runamanraqmi rikchakuchkani. Vinowan pasaypaq sinkaruqmanmi rikchakuchkani. Tayta Diosraykum chayna kachkani. Chuya palabranraykum chayna kachkani. 10 Hukwan-hukwan kakuqkunam kay nacionpiqa huntallaa kachkan. akasqa kasqankuraykum allpapas llakisqallaa kachkan. akasqa kasqankuraykum chunniqpi pastokunapas chakisqaa kachkan. Mana allinllatam kawsachkanku Diosmanta willakuq tukuqkunapas. Mana allinta ruranallankupaqmi atiyniyoq kasqankupas.
9 7Chay raykum
Diosmanta willakuq tukuqkunata denunciasqanmanta
1429
JEREMIAS23
oqamanta willakuqkunam manaa oqaman sonqoyoq rikurirunku. Sacerdote runakunapas manaa oqaman sonqoyoqmi rikurirunku. Temploypipunim mana allinkuna rurachkaqta tarini. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 12 Chayraykum paykunapa vidanqa lluchka an hinaa kanqa. Tutayayman wichiykunankupaqmi paykunaqa tanqasqa kanqa. Paykunamanmi castigota apamusaq. Paykunamanmi chayachimusaq. Castiganay watapim castigasaq paykunataqa. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
11
Samaria llaqtapim rikurqani oqamanta willakuq tukuqkunata. Samaria llaqtapim rikurqani mana tupaqninpi rimaqkunata. Paykunaqa Baal taytachapa sutinpim willakurqaku. Paykunaqa Israel runaykunatam pantarachirqaku. 14 Jerusalen llaqtapim rikurqani oqamanta willakuq tukuqkunata. Jerusalen llaqtapim rikurqani millakuypaq kaqkuna rurasqankuta. Chaypim hukwan-hukwan kakuchkanku. Runamasinku engaayllapim purichkanku. Mana allin runakunatam kallpanchachkanku. Huchankumanta mana wanakunankupaqmi kallpanchachkanku. Paykunaqa llapallanpas rikchakapuwan Sodoma llaqtapi kaqkunamanraqmi. Chaypi *yachaqkunaqa rikchakapuwan Gomorra llaqtayoq runakunamanraqmi. 15 Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nini: oqamanta willakuq tukuqkunamanmi ajenjota mikuchisaq. oqamanta willakuq tukukuqkunamanmi qatqe yakuta tomachisaq. Jerusalenpi willakuq tukuqkunamantam millakuypaq kaqkuna lloqsirun. Millakuypaq kaqkunam enteron nacionpi mirarun.
13 16Llapa llan
Kamachiq Tayta Diosmi nin: Israel castakuna,
JEREMIAS23
1430
amay kasuychikchu willakuq tukuqkunataqa. Amay kasuychikchu qamkunaman willasusqaykichiktaqa. Llullallatam paykunaqa willasuchkankichik. Piensasqallankutam paykunaqa rimapayasuchkankichik. Mana nisqaykunatam paykunaqa rimapayasuchkankichik. 17 Qepanchakuwaqniy runakunamanmi nichkanku: Hawkallam kankichik nispa. Rumi sonqo runakunamanmi nichkanku: Desgraciaqa manam chayamusunkichikchu nispa. Paykunamantaqa mayqannintaq Tayta Diospa tanteasqanpi sayarqa? Paykunamantaqa mayqannintaq payta rikuspa palabranta uyarirqa? Paykunamantaqa mayqannintaq palabranta atiendespa kasukurqa? 19 Sinchi wayra hinaraqmi Tayta Diospa piakuyninqa lloqsinqa. Muyuq wayra hinaraqmi mana allin ruraqkunapa hawanpi rikurirunqa. 20 Tayta Diospa piakuyninqa manam taninqachu imam rurananta ruranankama. Tayta Diospa piakuyninqa manam taninqachu imam piensasqanta cumplinankama. Hamuq punchawkunapim kaykunata entiendenkichik. Chay tiempopim imam kaqta entiendenkichik.
18
Jeremiaspa rimarisqankunamanta
Chay willakuqkunataqa manam kacharqanichu ichaqa chayllam kallparqaku. Chay willakuqkunataqa manam rimapayarqanichu ichaqa oqamantaraqmi willakurqaku. 22 oqapa tanteasqaypi sayaspankuqa runaykunamanch willanmanku karqa. Mana allin kawsasqankumanta wanakunankupaqch willanmanku karqa. Mana allin rurasqankumanta wanakunankupaqch willanmanku karqa.
21
Willakuq tukuqkunapa contranpi willakuymanta
oqa Tayta Diosmi nini: oqaqa hichpaykichikpi kaq Diosmi kani. oqaqa manam karupi kaq Dioschu kani. 24 oqa Tayta Diosmi nini:
23
1431
JEREMIAS23
Pakakuna sitiopi pipas pakakuptinqa manachum rikuchkani oqaqa? Manachum hanaq pachata huntariq kani? Manachum kay pachata huntariq kani? oqa Tayta Diosmi nini chaynata.
25Mosqorunim, mosqorunim nispa sutiypiraq willakuq tukuqkunapa willakusqantam uyarirqani. 26Haykapikamataq chay llulla willakuqkunaqa engao sonqoyoqlla kanqaku? Paykunaqa sonqonkumanta horqoykuspallam willakunku. 27Mosqosqankuta willanakuspankum munachkanku runaykuna qonqaruwananta. Chaynam abuelonkupas Baal sutiyoq taytachata adoraspa qonqaruwarqaku. 28oqa Tayta Diosmi nini: Pipas mosqoruspaqa chay mosqorusqantay willakuchun. Pipas rimasqayta uyarispaqa imam kaqtay willakuchun. Trigotawan pajataqa manam chapunachu. 29oqa Tayta Diosmi nini: Rimasqayqa nina hinam. Rimasqayqa qaqa rumipas utuq martillo hinam. 30oqa Tayta Diosmi nini: Chay raykum oqaqa chay willa kuqku napa contranpi kachkani, paykunaqa oqapa nisqaykunatam suwakuypaq-suwakuchkanku willakuqmasinkumanta. 31oqa Tayta Diosmi nini: oqaqa chay willakuqkunapa contranpim kachkani, paykunaqa yanqalla rimaspam ninku: Kay natam Tayta Dios nin nispa. 32oqa Tayta Diosmi nini: Yanqakunata mosqoruspa runaykunata pantarachiq willakuqkunapa contranpim kachkani. Paykunaqa runaykunatam pantachin llulla willasqankuwan chay nataq rimaylla-rimasqankuwan. oqa Tayta Diosmi nini: Paykunataqa manam kachamurqanichu nitaqmi kamachimurqanichu. Paykunaqa manam yanapayta atinchu runaykunataqa.
Tayta Diospa rimasqankunata imaynam willakunankumanta
Jeremias, sichu kay runakunapas otaq oqamanta willakuq tukuqpas otaq sacerdotepas tapusunkiman: Imatataq Tayta Diosqa willasurqanki? nispa hinaptinqa paykunatam ninki: Tayta Diospa nisqanman hinaqa paypaqsi kankichik llasaq qepi hina chaysi wischurusunkichik nispa. 34Sichu oqamanta willakuq tukuqpas otaq sacerdotepas otaq hukkaqnin runapas ninman: Tayta Diospa willakusqanmi kayqa nispa hinaptinqa chay runatam ayllunkunatawan castigasaq. 35Runamasikichikwanqa hinaspa aylluykichikwanqa: Imanispataq Tayta Diosqa contestarqa otaq imatataq payqa nirqa? nispam ninakunkichik. 36Amaam ninkichikchu: Imatataq Tayta Diosqa willakurqa? nispaqa. Sapakamapa willakusqanqariki kikinpa rimasqallanmi. Qamkunaqa yupaychasqanchik Llapallan Kamachiq Tayta Diospa nisqantam otaq sapallan kawsaq Diospa nisqantam tikrarunkichik. 37Yaw Jeremias, oqamanta willakuq tukuqkunatay tapuy kaynata: Imanispataq Tayta Diosqa contestarqa otaq imatataq payqa nirqa nispa. 38Sichu: Tayta Diospa willakusqanmi kayqa nispa nisuptikiqa oqa Tayta Diospa nisqaytam kaynata ninki: Amaam rimankichikchu chaynataqa nichkaptiypas hinallaraq rimasqaykichikraykum 39qamkunataqa qepita hina hoqariruspa wischurusqaykichik, wischurusaqtaqmi qamkunamanwan abueloykichikkunaman qosqay llaqtatapas. 40Qamkunataqa wiaypaqmi penqayman churasqaykichik, mana qonqaypas atinapaqmi humillachisqaykichik.
33Yaw
JEREMIAS24,25
1432
24
pusarachirqa Joacimpa churinta otaq Juda nacionpa reynin Jeconiasta, Juda nacionpi llapallan kamachikuqkunata chaynataq Jerusalen llaqtapi tukuy rikchaq oficioyoq maestrokunatapas. Chaypa qepallantam Tayta Dios qawachiwarqa templopa punkunpi churasqa higos huntayoq iskay canastakunata. 2Huknin canastapim kasqa punta poqoruq allin higoskuna, huknin canastapiataqmi kasqa mikunapaqpas mana valeq higoskuna. 3Hinaptin mi Tayta Dios niwarqa: Yaw Jeremias imatataq qawachkanki? nispa. Chaymi nirqani: oqaqa qawachkani higostam. Wakin higosqa ancha sumaqllaam. Wakinataqmi mikunapaqpas mana valeq higoskuna nispa. 4Hinaptin mi Tayta Diosataq niykuwarqa: 5Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diosmi nini: Kay allin higosku nata hinam waqaychasaq Juda nacionmanta Caldea law man preso pusachisqay runakunata. 6Paykunataqa amparaspaymi kay allpaman kutichimusaq. Wasita hina hatarichispay mi manaa tuichisaqchu. Sachata hina plantaruspay mi sapinmantaqa manaa horqosaqchu. 7Tayta Dios kasqayta reqsiwanankupaqmi yuyayta qosaq. Paykunaqa runaykunaa kaptinmi oqaataq paykunapa Diosnin kasaq. Chaynaqa kanqa tukuy sonqonkuwan kutirikamuwasqankuraykum. 8Ichaqa mikunapaqpas manaa valeq higosta hinam rurasaq Juda nacionpa reynin Sedequiasta, yanapaqnin kamachikuqkunata, Jerusalen llaqtapi *yachaqkunata, kay nacionpi puchuqkunata chaynataq Egipto nacionman rispa chaypi yachaqkunatapas. 9Paykunataqa desgraciamanmi churasaq kay pachapi llapallan nacionkunapas mancharikunankama. Qarqoruptiymi paykunaqa ejemplopaq kanqa humillachisqa, despreciasqa chaynataq akasqa. 10Paykunatam castigasaq guerrawan, yarqaywan chaynataq peste onqoywan abuelonkuman qosqay allpapi chinkanankukama.
1Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosormi Babilonia llaqtaman presota
Higosniyoq canastakunawan rikchanachiymanta
25
mi chaynataq Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosorpas yaqa huk wataa gobiernachkaptinmi Jeremiasman Tayta Dios rimapayarqa Juda nacionpi llapallan runakunapa contranpi. 2Hinaptinmi Diosmanta willakuq Jeremiasataq Juda nacionpi llapallan runakunamanwan Jerusalen llaqtapi *yachaqkunaman willarqa kaynata: 3Amonpa churin Josias chunka kimsayoq watamana Juda nacionpi gobiernasqanmantam pasarun iskay chunka kimsayoq wataa. Chay tiempomantam kunankama Tayta Dios rimapayawarqa chaymi qamkunamanpas mana samaykuspay willapayarqaykichik ichaqa manam kasuwarqankichikchu. 4Tayta Diosqa serviqnin willakuqkunatam mana tanispa kachamusurqankichik ichaqa manam kasurqankichikchu nitaqmi uyariytapas munarqankichikchu. 5Paykunam nisurqankichik: Mana allin kawsasqaykichikmantawan mana allin rurasqaykichikmantay wanakuychik chaynapi abueloykichikmanpas chaynataq qamkunamanpas wiaypaq qosusqaykichik allpapi *yachanaykichikpaq. 6Mana reqsisqaykichik dioskunataqa amay qatiychikchu hinaspapas amataqy adoraychikchu qonqoranpa pampaman kumuykuspaqa. Qamkunapa rurasqaykichik taytacha-mamachakunata adoraspaqa amay Tayta Diostaqa
1Josiaspa churin Rey Joacim Juda nacionpi tawa watamana gobiernachkaptin-
Norte lawmanta hamuq enemigomanta
1433
JEREMIAS25
piachiychikchu chaynapi ama castigasunaykichikpaq. 7Tayta Diosmi nin: Qamkunaqa manam kasuwarqankichikchu aswanqa taytacha-mamacha rurasqaykichikwanmi piachiwarqankichik chaynapi kikillaykichik castigasqa kanaykichikpaq nispa. 8Chayraykum Llapallan Kamachiq Tayta Dios nin: oqa Tayta Diosmi nini: Willapayasqay palabraykunata mana kasukusqaykichikraykum 9Babilonia nacionpi serviqniy Rey Nabucodonosortawan norte lawpi llapallan runakunata qayamusaq. Paykunawanmi atacachisaq kay nacionta, llapallan runankunata chaynataq muyuriqninpi nacionkunatapas. Pasaypaqtam paykunataqa tukurusaq. Paykunataqa tuirachispaymi wiaypaq purmarachisaq chaynapi runakunapas admirakusparaq burlakunankupaq. 10Tanirachisaqmi kusikuymanta qaparisqankutapas, asikuyninkutapas chaynataq casarakuqkunapa fiestantapas. Manaam uyarinqakuchu marayninkupa kutaynintapas. Manaam kanqachu mecheropa achkiyninpas. 11Kay enteron nacionqa admirakuypaqmi chunninqa. Chay nisqay nacionkunaqa Babilonia nacionpa reynintam qanchis chunka wata servinqaku. 12oqa Tayta Diosmi nini: Qanchis chunka wata pasaruptinataqmi Babilonia nacionpa reynintawan Caldea nacionniyoq runakunata castigasaq, mana allinkuna rurasqankumantam wiaypaq purmachisaq. 13oqaqa Caldea nacionpa contranpi llapallan rimasqaykunatam cumplisaq, cumplisaqtaqmi kay libropi qellqasqanman hina llapallan nacionkunapa contranpi Jeremiaspa willakusqantapas. 14Paykunamantapas aswan hatun nacionkunam chaynataq munayniyoq reykunam venceruspa paykunawan servichikunqa. Tukuy mana allinkuna rurasqankuman hinam paykunamanpas pagasaq nispa. yupaychasqan Tayta Diosmi kaynata niwarqa: Vinowan huntasqa hina piakuyniy vasota chaskiwaspaykiy kachasqay llapallan nacionkunaman upyachimuy. 16Chay vasomanta upyaspankum tamsaykachanqaku chaynataq locoyanqaku contrankupi guerrata hatarichiptiy nispa. 17Chay qowasqanta Tayta Diosmanta chaskiykuspaymi paypa kachawasqan llapallan nacionkunaman willakurqani. 18Upyachichkaq hinam willakurqani Jerusalen llaqtapi kaqkunaman, Juda nacion llaqtakunapi runakunaman chaynataq chaypi reykunamanwan chaypi kamachikuqkunamanpas chaynapi kunan hina chunnichisqa, purmachisqa, burlakusqa chaynataq akasqa kanankupaq. 19Upyachichkaq hinam willakurqani Egipto nacionpa reynin Faraonmanpas, serviqninkunamanpas yanapaqnin kamachikuqkunamanpas, llapallan runankunamanpas, 20Egipto nacionpi forasterokunamanpas, Uz nacionpi reykunamanpas chaynataq Filistea nacionpa llapallan reyninkunamanpas, chay reykunaqa: Ascalon llaqtapa reyninmi, Gaza llaqtapa reyninmi, Ecron llaqtapa reyninmi chaynataq Asdod llaqtapi puchuqkunapa reyninmi. 21Willakurqanitaqmi Edom nacionpi runakunamanpas, Moab nacion runakunamanpas chaynataq Amonpa mirayninkunamanpas, 22Tiro llaqtapa reyninkunamanpas, Sidon llaqtapa reyninkunamanpas chaynataq Mediterraneo Lamar Qochapa patan nacionkunapa reyninkunamanpas. 23Willakurqanitaqmi Dedan castakunamanpas, Tema castakunamanpas, Buz castakunamanpas chaynataq sentidon law chukchanku rutukuq runakunamanpas. 24Willakurqanitaqmi Arabia lawpi llapallan reykunamanpas chaynataq chunniqpi *yachaq tukuy rikchaq runakunapa reyninkunamanpas. 25Willakurqanitaqmi Zimri lawpi llapallan reykunamanpas, Elam nacionpa llapallan reyninkunamanpas chaynataq Media nacionpa llapallan reyninkunamanpas. 26Willakurqanitaqmi norte lawpi reykunamanpas otaq reymasinkunapa hichpanpi otaq
15Israelpa
Nacionkuna castigasqa kananmanta
JEREMIAS25
1434
karupi kaq reykunamanpas. Upyachichkaq hinam willakurqani kay pachapi llapallan gobiernokunaman. Paykunapa qepantaataqmi Babilonia nacionpa reynin upyanqa. 27Israelpa yupaychasqan Llapa llan Ka machiq Tayta Diosmi payku na man ninaypaq kaynata niwarqa: Chay vasomantay upyaychik machanaykichik kama, vomitanaykichik kama chaynataq urmaspa manaa hatarinaykichik kama. Contraykichikpim guerrata hatarichimusaq. 28Upyanankupaq vasota mana chaskisuptikiqa Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diospa nisqaytam kaynata ninki: Upyankichikpunim. 29Llapa llan Ka machiq Tayta Diosmi nini: oqapaq sapaqchasqa llaqtata castigayta qallarichkaptiyqa qamkunaataqchu mana castigasqa kawaqchik? Castigasqapunim qamkunapas kankichik. Kay pachapi llapallan *yachaq runakunapa contranpim guerrata hatarichimuchkani nispa. 30Jeremias, paykunapa contranpim tukuy nisqaykunata willaspayki kaynata ninki: Alto-altomantam Tayta Diosqa qaparimun. *Yachanan chuya sitiomantam Tayta Diosqa qayakamun. Runakunapa contranpim qaparimuchkan. Uvas saruqkunapa takintam takimuchkan. Kay pachapi yachaqkunapa contranpim takimuchkan.
31Tayta
Diosmi kaynata nin: Kay pachapa cantonkamaraqmi uyarikunqa. Nacionkunatam juicioman qayasaq oqaqa. Llapallan runakunamantam cuentata maasaq. Mana allin ruraqkunatam wauchisaq. Guerrapim paykunataqa wauchisaq. Kamachiq Tayta Diosmi nin: Castigokunaqa nacion-nacionmi qatinakamunqa. Kay pachapa cantonmantam hatarimunqa. Sinchi wayra hinaraqmi hatarimunqa.
32Llapa llan
Kay pachapa cantonmanta huknin cantonkamam wischurayanqaku. Tayta Diospa wauchisqan runakunam wischurayanqaku. Paykunamantaqa manam pipas aya takita takinqachu. Paykunapa ayantaqa manam pipas huunqachu. Paykunapa ayantaqa manam pipas pampanqachu. Paykunaqa wanu hinam pampapi wischurayanqaku. 34 Michiqkuna, qamkunaqa qapariychiky. Michiqkuna, qamkunaqa waqaychiky. Runay pusaqkuna, allpapiy kuchpaykachakuychik. Nakasqa kanaykichikpaq punchawmi chayamuchkana. Kuyayllapaq vaso hina pakisqa kanaykichikmi chayamuchkana.
33
1435
JEREMIAS25,26
Lluptiytaqa manam michiqkunaqa atinqachu. Runaykunata pusaqkunaqa manam ayqeyta atinqachu. 36 Michiqkunam waqayllawana qaparkachachkanku. Runaykunata pusaqkunam qaparkachachkanku pastokunata Tayta Dios chinkarachisqanrayku. 37 Tayta Diosmi piakurun anchata. Chinkarachinmi kuyayllapaq pastokunata. 38 Machayninmanta lloqsimuq leon hinaraqmi lloqsiramun. Paykunapa nacionnintam purmarachin. Manchakuypaq guerratam hatarirachimun. Ninata hinam piakuyninta ratarirachin.
35
26
churin Rey Joacim Juda nacionpi gobiernayta qallarichkaptinmi Jeremiasman Tayta Dios rimapayaspan 2kay nata nirqa: Temploypa pationpi sayaykuspay tukuy kamachisqaykunata willakamuy temploypi adorawanankupaq hamuqkunaman otaq Juda nacion llaqtakunamanta hamuqkunaman. Chulla palabrallatapas ama qonqaspay willakamuy. 3Icharaqpas uyarikuspanku mana allin kawsasqankumanta sapakama wanakunmanku, chayna kaptinqa mana allinkuna rurasqankumantaqa manaach oqapas castigaymanchu. 4oqa Tayta Diospa nisqaytay paykunaman nimuy: Qamkunaman yachachisqaykunata mana kasukuspa kawsaptikichikqa 5chaynataq mana tanispa qamkunaman kachamusqay willakuq serviqniykunapa nisqantapas mana uyariptikichikqa 6Silo llaqtapi hinam kay templotapas purmarachisaq. Kay Jerusalen llaqtapas llapallan nacionkunapa ejemplonpaqmi akasqa llaqtaa kanqa. 7Templopim oqa Jeremiaspa kay nisqayku nata uya rirqa ku sacerdoteku na, Diosmanta willakuqkuna chaynataq llapallan runakunapas. 8Tayta Diospa llapallan kamachiwasqankunata rimayta tukuruptiymi sacerdotekuna, Diosmanta willakuqkuna hinaspa llapallan runakuna hapiruwaspa niwarqa: Waunkipunim. 9Imanasqataq Tayta Diosmanta rimaspaykiqa ninki: Silo llaqtapi hinam kay templopas purmachisqa kanqa, kay Jerusalen llaqtapas mana runayoqam purmanqa nispaykiqa? Llapallan runakunam templopi huunakurqaku oqapa muyuriqniy pi. 10Juda nacionpi kamachikuqkunaataqmi chaykuna pasakusqanta uyariruspanku reypa palacionmanta rirqaku temploman hinaspam Mosoq Zaguan sutiyoq punkupi tiyaykurqaku juzgawanankupaq. 11Chaymi sacerdotekunawan Diosmanta willakuqkuna chay kamachikuqkunaman chaynataq llapallan runakunaman nirqaku: Kay runaqa uyarisqaykichikpi hinapas kay llaqtapa contranpi rimasqanraykum waunanpaq sentenciasqa kanan nispa. 12Hinaptin mi oqa Jeremiasataq ka machikuqku na manwan llapa llan ru na kunaman nirqani: Tayta Diosmi kachamuwarqa kay templopa contranpi chaynataq kay llaqtapa contranpipas llapa uyarisqaykichik palabrakunata willakunaypaq. 13Mana allin kawsasqaykichiktawan mana allinkuna rurasqaykichikta kunan allichaspa Tayta Diospa nisqantaa kasukuptikichikqa paypas contraykichikpi rimasqankunatam manaa ruranqachu. 14oqaqa qamkunapa makikichikpim kachkani. Tanteasqaykichikta hinay oqawan ruraychik. 15Chaywanpas kaytay yachaychik:
1Josiaspa
Jeremiasta wauchinankupaq hapirusqankumanta
JEREMIAS26,27
1436
wauchiwaspaykichikqa inocente runatam wauchinkichik hinaptinqa, kay llaqtapi runakunawan kuskam huchayoq kankichik. Cheqaptapunipas oqataqa Tayta Diosmi qamkunaman kachamuwarqa llapa uyarisqaykichikkunata rimanaypaq nispa. 16Hinaptin mi ka machikuqku napiwan ru na ku na, sacerdoteku na manwan Diosmanta willakuqkunaman nirqaku: Yupaychasqanchik Tayta Diospa sutinpim payqa rimapayawanchik, chaynaqa manam waunanpaq sentenciasqaqa kanmanchu nispa. 17Wakin ancia noku napas hata rispan kum hu u nasqa ru na ku na man nirqa ku: 18Juda nacionpa rey nin Ezequiaspa tiemponpim Moreset llaqtayoq Miqueas kay Juda nacionpi kaq llapallan runakunaman Diosmanta willakuspan nirqa: Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: Sion Moqopi llaqtam yapusqa kanqa. Chakra hinaraqmi yapusqa kanqa. Jerusalen llaqtam purmachisqa kanqa. Templopa kasqan moqom monteyarunqa.
19Juda nacionpa reynin Ezequiaswan Juda nacionpi runakunaqa wauchirqakuchum Mi-
queastaqa? Manam, aswanqa kikin reypas Tayta Diosta manchakuspam payta maakurqa paykunamanta llakipayarikunanpaq chaymi Tayta Diospas manaa castigarqaachu rimasqan castigokunawan. oqanchikqa hatun castigotam contranchikpi apaykamuchkanchik. 20Quiriat-jearim llaqtayoq Semaiaspa churin Uriaspas Jeremiaspa nisqanta hinallam kay llaqtapa chaynataq kay nacionpa contranpi Tayta Diospa sutinpi rimarqa. 21Hinaptinmi Rey Joacimataq llapa tropa kunapa jefen kunapiwan hinaspa llapa kamachikuqkunapiwan Uriaspa nisqanta uyariruspanku waurachiyta munarqaku. Ichaqa Uriasmi mancharikuspan Egipto nacionman lluptirurqa. 22Chaywanpas Rey Joacinmi kacharqa Acborpa churin Elnatanta chaynataq wakin runakunatapas Egipto nacionman. 23Paykunam Egipto nacionmanta Uriasta pusaramurqaku Rey Joacinman. Chaymi rey kamachiptin espadawan waurachispanku wakchakunapa ayan pampakunan uchkuman cuerponta wischuykamurqaku. 24Sa fanpa chu rin Ahicam sutiyoq runam Jeremiasta favorecerqa, chay raykum Jeremiastaqa manaa runakunaman qoykurqakuchu waurachinankupaq.
27
churin Rey Zedequias Juda nacionpi gobiernayta qallarichkaptinmi Jeremiasta Tayta Dios rimapayarqa 2kay nata: Rurakaramuy yugotawan coyundata hinaspay matankaykiman watakaramuy. 3Chaymantam willachimunki Edom nacionpa reyninman, Moab nacionpa reyninman, Amonpa mirayninkunapa reyninman, Tiro llaqtapa reyninman hinaspa Sidon llaqtapa reyninman. Juda nacionpa reynin Sedequiasta watukunankupaq Jerusalen llaqtaman hamuq runakunawanmi chay reykunamanqa willachimunki. 4Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diospa nisqaytam chay runakunaman kamachinki reyninkuman kaynata willamunankupaq: 5Hatu-hatun atiyniywanmi rurarqani kay pachatawan chaypi kaq runakunatapas chaynataq animalkunatapas. Chaykunataqa munasqayman hinam pimanpas qoni. 6Kunanqa llapallan chay nacionkunatam qoni Babilonia nacionpa reynin serviqniy Nabucodonosorman. Qonitaqmi purun animalkunatapas payta servinankupaq. 7Llapallan nacionkunam servinqaku payta, churinta
1Josiaspa
Yugowan rikchanachiymanta
1437
JEREMIAS27
chaynataq willkantapas. Chaynaqa kanqa Babilonia nacionpi yachaqkunata achka nacionkunawan munayniyoq reykuna munaychakunan tiempokamallam. 8Sichu mayqan nacionpas otaq mayqan gobiernopas Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosorta mana serviyta munaptinqa chaynataq payman mana sujetakuyta munaptinqa chay naciontam guerrawan, yarqaywan hinaspa peste onqoywan castigasaq. Chay naciontaqa tukunaykamam castigasaq Rey Nabucodonosorwan. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 9Amay kasuychikchu oqa manta willa kuqku nataqa, musyaqku nataqa, mosqoykunapa imam ninan willakuqkunataqa, suerte choqaqkunataqa nitaq brujokunatapas. Paykunaqa consejasuchkankichik Babilonia nacionpa rey ninta manaa ser vinaykichikpaqmi. 10Paykunaqa allpaykichikmanta karuncharusunaykichikpaqmi chayna llullakunata willasuchkankichik chaynapi oqapas karu nacionman qarqoruptiy chinkarunaykichikpaq. 11Babilonia nacion reypa llasaq yugonman sujetakuqkunatam ichaqa hina allpallanpi saqerusaq hinaptinmi chakrankutapas llamkaspa hinapi *yachanqaku. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 12oqa Jeremiasmi Juda nacionpa reynin Zedequiasman willaspay kaynata nirqani: Babilonia nacionpa rey ninmany runankunamanwan yugoman hina sujetakuychik. Chaynata ruraspaqa kawsankichik mi. 13Qampas chaynataq runaykikunapas yanqapaqchum guerrawan, yarqay wan chay nataq peste onqoy wan wauwaqchik? Tayta Diospa nisqanpi hinapas Babilonia nacionpa rey ninta mana ser viy munaq nacionkunatam chaykunaqa sucedenqa. 14oqamanta willakuqkunam llullakuspa consejasunkichik Babilonia nacionpa rey ninta mana ser vinaykichikpaq. Amay paykunataqa kasuychikchu. 15Paykunataqa manapunim kachamurqanichu. Paykunaqa oqapa sutiy pim llullallata rimachkanku qamkunata cheqerachisunaykichikpaq. Chaynaqa qamkunapas chaynataq oqamanta llullakuspa willasuqnikichik kunapas chinkachisqam kanqa nispa. 16Sacerdoteku na manpas chay nataq llapa llan ru na ku na manpas Tayta Diospa nisqantam kaynata nirqani: Willakuq tukuqkunam nichkanku: Templopa servicionkunataqa Babilonia llaqtamantam prontolla kutichimunqaku nispa. Chay nisqankuqa llullam. 17Chaynaqa paykunata ama kasuspay Babilonia nacionpa reyninta serviychik, chaynata ruraspaqa kawsankichikmi. Imanasqataq kay llaqtaqa purmachisqa kanman? 18Sichu oqamanta cheqap willakuqkuna kaspankuqa chaynataq palabraypas paykunapi kaptinqa Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diostay ruegakuwachunku chaynapi temploypi puchuq serviciokunatapas chaynataq Juda nacionpi reypa wasinpi hinaspa Jerusalenpi puchuq serviciokunatapas Babilonia llaqtaman ama apanankupaq. 19-22oqa Tayta Diosmi nini: Joacimpa chu rinta otaq Juda nacionpa reynin Jeconiasta Rey Nabucodonosor Jerusalen llaqtamanta Babilonia llaqtanman presochasqata pusachispanqa chay nataq Jeconiaswan kuskata Juda nacionpi chaynataq Jerusalen llaqtapi llapallan kamachikuqkunata pusachispanqa, Rey Nabucodonosorqa manam aparqachu templopa pilarninkunataqa, broncemanta hatun estanquetaqa, lavatoriokunapa broncemanta carretankunataqa nitaq llaqtapi wakin ser viciokunatapas. Templopi ser viciokunamantawan Juda nacionpi, reypa wasinpi chaynataq Jerusalen llaqtapi puchuq ser viciokunamantam oqa Tayta Dios nini: Chaykunataqa Babilonia llaqtamanmi apanqaku. Chaypim kamunqa oqa munaptiy kay sitioman kutichimunankukama nispa.
JEREMIAS28
1438 Hananiasmantawan Jeremiasmanta
28
watamana gobiernachkaptinmi chay watapa pichqa kaq killanpi Gabaon llaqtayoq Azurpa churin Hananias Tayta Diosmanta willakuq tukurqa. Jeremiastam templopi sayachkaptin sacerdotekunapa chaynataq llapallan runakunapa qayllanpi kaynata nirqa: 2Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin kaynata: Yugota pakichkaq hinam Babilonia nacionpa reyninman sujetasqa kasqaykichikta tukuchisaq. 3Iskay watallamantam kutichimusaq templopa servicionkunata otaq kay llaqtamanta Babilonia llaqtaman Rey Nabucodonosorpa apasqan serviciokunata. 4Kutichimusaqtaqmi Joacimpa churin Juda nacionpi Rey Jeconiastapas. Kutichimusaqtaqmi Juda nacionmanta Babilonia nacionman preso pusasqa llapallan runakunatapas. Yugo pakichkaq hinam Babilonia nacionpi reyman sujetasqa kasqaykichikta tukuchisaq nispam nin Tayta Dios. 5Chaymi contestaspan Diosmanta willakuq Jeremiasataq sacerdotekunapa chaynataq templopi huunasqa llapallan runakunapa qayllanpi Hananiasta kaynata nirqa: 6Amalaya Tayta Dios chay nata ruranman. Amalaya pay manta willa kuchkaq hina nisqaykikunata cumplinman chaynapi templopa ser vicionkuna apasqankuta kutichimunanpaq chaynataq Babilonia lawmanta llapallan preso pusasqa runakunatapas kay llaqtaman kutichimunankupaq. 7Chay wanpas llapa runakunapa qayllanpi chaynataq qampa qayllaykipi rimasqaytay uyariykuy: 8awpaq watakunamantaraqmi oqapas chaynataq qampas manaraq nacechkaptinchik Diosmanta willakuqkuna rimarqakua achka nacionkunapa chaynataq hatun gobiernokunapa contranpi, paykunaqa rimarqa chay nacionkuna guerrawan, desgraciawan chaynataq peste onqoykunawan castigasqa kanankumantam. 9Runakunapa hawkalla kanankumanta pipas willakuptinqa chay rimasqan cumplikuptillanmi yachanqaku cheqaptapunipas payqa Tayta Diospa kachamusqan willakuq kasqanta nispa. 10Chay mi Diosmanta willa kuq tukuq Ha na nias Diosmanta willa kuq Jeremiaspa matankanmanta yugota horqoruspan pakiparurqa 11hinaspam llapallan runakunapa qayllanpi nirqa: Tayta Diosmi kaynata nin: Kay pakipasqay yugota hinam kunanmanta iskay wataman Babilonia nacionniyoq Rey Nabucodonosorpa llapallan nacion sujetasqanta tukusaq nispa. Chaymi Diosmanta willakuq Jeremias pasakurqa. 12Jeremiaspa matankanmanta Hananias yugota horqoruspan pakiparusqanpa tumpa unayllanmantam Jeremiasman Tayta Dios nirqa: 13oqa Tayta Diospa nisqaytay Hananiasman kaynata nimuy: Kaspimanta pakipasqayki yugopa rantinpim fierromanta yugotaa ruranki. 14Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi niki: Llapallan nacionkunatam fierromanta yugoman watachkaq hina Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosortaa servichisaq. Paymanam qoykuni purun animalkunatapas munaychakunanpaq nispa. 15Chay mi Diosmanta willa kuq Jeremias nirqa: Yaw Hananias, uyariykuway: Tayta Diosqa manam kachamusurqankichu. Qamqa kay runakunatam llullakunapi confiachichkanki. 16Chayraykum Tayta Dios kaynata nisunki: Kay pachamantam wischurusqayki. Runakuna qepanchakuwananpaq rimasqaykiraykum kunan watallapi waunki nispa.
1Juda nacion Rey Sedequiaspa gobiernay qallarisqan watakunapim otaq tawa
1439
JEREMIAS28,29
17Chay wata llapim Diosmanta willa kuq tukuq Ha na niasqa qanchis kaq killapi waururqa.
29
nacionpa reynin Nabucodonosormi Jerusalen llaqtamanta Babilonia lawman presota pusachirqa reinata, palaciopi servikuqkunata, Juda nacionpi kamachikuqkunata, Jerusalen llaqtapi wakin runakunata, tukuy imapi llamkaq maestrokunata chaynataq herrerokunatapas. Chaypa qepallantam Jerusalen llaqtamanta Tayta Diosmanta willakuq Jeremias cartarqa ancianokunamanta puchuqkunaman, sacerdotekunaman, Diosmanta willakuqkunaman chaynataq wakin runakunamanpas. 3Chay cartatam apachirqa Safanpa churin Elasawan hinaspa Hilciaspa churin Gemariaswan. Paykunatam Juda nacionpa reynin Sedequias Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosorman kacharqa. Chay cartapim kaynata nirqa: yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi Jerusalen llaqtamanta Babilonia lawman llapallan preso pusachisqankunata nin kaynata: 5Wasichakuspaykichiky chaypi *yachaychik. Huertakunapipas plantaspaykichiky rurunta mikuychik. 6Casarakuspaykichiky churi-wawayoq kaychik. Chay yachasqaykichik llaqtapiqa miraychiky ama asllayanaykichikpaq. 7Pusachisqay llaqtapa allinnintay munaychik, chaypaqy oqata maakuwaychik chaynapi llaqta hawkalla kaptin qamkunapas hawkalla kanaykichikpaq. 8Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Ama engaachikuychikchu qamkuna ukupi kaq oqamanta willakuq tukuqkunawan nitaq musyaqkunawanpas. Amataqy kasuychikchu qamkuna maaptikichik mosqosqankutapas. 9oqa Tayta Diosmi nini: oqapa sutiypi qamkunaman willasusqaykichikqa llullam. Paykunataqa manam kachamurqanichu nispa. 10Tayta Diosmi kaynata nin: Babilonia nacionpaq qanchis chunka wata cumplikuruptinmi favorecesqaykichik hinaspa kay sitioman kutimunaykichikpaq rimasqayta cumplisaq. 11oqa Tayta Diosmi nini: Favornikichikpi imam ruray piensasqaytaqa sumaqtam yachani. Manaa akarispa hawka kanaykichikpaqmi piensachkani chaynapi hamuq punchawkunapi confianzawan kanaykichikpaq. 12Qayakuspa maakuwaptikichikqa uyarisqaykichikmi. 13Maskawaspaykichikqa tariwankichikmi tukuy sonqoykichikwan maskawasqaykichikrayku. 14oqa Tayta Diosmi nini: Qamkunaqa tariwankichikmi, llapallan nacionkunaman chaynataq llapallan sitiokunaman cheqechisqaymantam huumusqaykichik. Kay sitiomantam presochasqata pusachirqaykichik, chaynaqa kay sitiomanmi kutichimusqaykichik nispa. 15Qamkunam nichkankichik: Kay Babilonia lawpim Tayta Dios qoykuwanku paymanta willakuqkunata nispa. 16Tayta Diosmi kaynata nin: Rey Davidpa rantinpi gobiernaq reymantawan kay Jerusalen llaqtapi puchuqkunamantam otaq preso mana pusasqa castaykichikmantam 17Llapallan Kamachiq Tayta Dios kaynata nini: Paykunapa contranpim kachamusaq guerrata, yarqayta hinaspa peste onqoyta. Mikunapaqpas mana valeq ismusqa higosta hinaam paykunataqa rurarusaq. 18Guerrawan, yarqaywan hinaspa peste onqoywanmi paykunataqa akarichisaq. Kay pachapi llapallan gobiernokunapas
4Israelpa
1-2Babilonia
Preso riqkunaman Jeremiaspa cartasqanmanta
JEREMIAS29
1440
mancharikuspa katkatatananpaqraqmi paykunataqa rurasaq. Cheqechisqay llapallan nacionkunapi kaspankum akasqa, pasaypaq burlakusqa chaynataq insultasqa kanqaku. 19oqa Tayta Diosmi nini: oqamanta willakuq serviqniykunawan mana tanispa willachisqaykunata mana kasukusqaykichikraykum paykunapas chayna kanqaku. 20Jerusalen llaqtamanta Babilonia lawman llapallan pusachisqaykuna, qamkunaqa oqa Tayta Diospa nisqaytay uyariychik. 21Colaiaspa churin Acabmantawan Maasiaspa churin Sedequiasmantam otaq oqa Tayta Diospa sutiypi rimaspanku llullakuna willasuqnikichikmantam Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Dios kaynata nini: Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosorman paykunata qoykuptiymi qayllaykichikpi wauchinqa. 22Hinaptinmi Juda nacionmanta preso pusasqa kaqkuna otaq Babilonia lawpi *yachaqkuna, pitapas akaspanku kaynata ninqaku: Babilonia nacionpa reyninmi Sedequiastawan Acabta ninapi kankarqa, chaynatay qamtapas Tayta Dios rurasunki nispa. 23Chaynatam paykunawan rurasaq Israel casta runakuna ukupi loco hina rurasqankurayku. Paykunaqa runamasinkupa warminwanmi huchallikurqaku hinaspapas oqapa sutiypiraqmi llullakunata willakurqaku, oqapa mana kamachisqaykunatam rimarqaku. oqa Tayta Diosmi nini: Chaykunataqa yachanipunim hinaspam testigo kani, nispa. Diosmi Jeremiasta kamachirqa Nehelam llaqtayoq Semaiasman kaynata ninanpaq: 25Israelpa Yupaychasqan Llapa llan Ka machiq oqa Tayta Diosmi nini: Qanmi sutikipi cartata apachirqanki Jerusalen llaqtapi llapallan runakunaman, Maasiaspa churin sacerdote Sofoniasman chay nataq llapallan sacerdotekunamanpas. Chay cartapim Sofoniasta nirqanki: 26Sacerdote Joiadapa rantinpi sacerdote kanaykipaqmi Tayta Dios churasurqanki chaynapi paypa templonpi jefe kanaykipaq. Chaynaqa huk kaqnin loco runa Diosmanta willakuq tukuptinqa cepo nisqanku hapichinapim chakinkunata hapichinayki, matankanmantapas fierro collarwantaqmi hapichinayki. 27Hinaptinqa imanasqataq manaqa qaqcharqankichu Diosmanta willakuq tukuq Anatot llaqtayoq Jeremiastaqa? 28Paymi Babilonia lawpi kaqkunaman cartamuwasqaku kaynata: Unay watakunam kamunkichik chay lawman preso riqkunaqa chaynaqa wasichakuspay chaypi *yachaychik hinaspay huertakunapipas plantaspaykichik rurunta mikuychik nispa. 29Chay na niq car tata m sacerdote Sofonias leepurqa Diosmanta willa kuq Jeremiaspaq. 30Hinaptinmi Jeremiasta Tayta Dios nirqa: 31Jerusa len llaqta manta llapa llan preso riqku natay oqa Tayta Diospa nisqayta kaynata nichimuy: Nehelam llaqtayoq Semaias sutiyoq runam mana kachamuchkaptiy llullakunata willasuspaykichik yanqakunapi confiachisurqankichik. 32Chayraykum oqa Tayta Dios nini: Nehelam llaqtayoq Semaias sutiyoq runatam mirayninkunatawan castigasaq. Mirayninkunamantaqa manam pipas kanqachu runaykuna ukupi *yachaq. Semaiasqa manataqmi rikunqachu kay runaykunata favoreceptiyqa. oqa Tayta Diosta mana kasuwanankupaq runaykunaman rimasqanraykum chay naqa kanqa. oqa Tayta Diosmi chay nata nini.
24Tayta
Semaiasman Jeremiaspa willasqanmanta
1441 Runakunapaq Tayta Diospa prometesqanmanta
JEREMIAS30
30
Diosmi Jeremiasta rimapayaspan nirqa: 2Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diospa tukuy nisqaykunatay libropi qellqay: 3Hamuchkanmi tiempo Israel castamanta chaynataq Juda castamanta runaykunata preso pusasqa kasqankumanta kutichimunaypaq. oqa Tayta Diosmi nini: Paykunataqa dueochakunankupaqmi kutichimusaq abuelonkuman qosqay allpaman nispa. 4Israel casta ku na man chay nataq Juda casta ku na man Tayta Diospa ri masqankunaqa kaynam. 5oqa Tayta Diosmi nini: Mancharikuqkunapa qaparisqanmi uyarikuchkan. Mana hawka kaqkunapa mancharikusqanmi uyarikuchkan. 6 Tapukamuspa yachamuychik sumaqta: Qariqa wachakunmanchum wawata? Imanasqataq qarikunata qawani wachakuchkaq warmikuna hina wiksanku hapikuqta? Imanasqataq qarikunata qawani wachakuchkaq warmikuna hina uyankupas ayayarusqata? 7 Ay ancha mancharikuypaq punchawkunam hamuchkan! Ay mana igualay atina punchawkunam hamuchkan! Jacob casta runakunapaqmi sasachakuy tiempo kanqa. Chaywanpas paykunaqa chaykunamanta librasqam kanqa. Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nini: Chay punchawkunapim yugomanta kacharichkaq hina librasqaykichik. Yugopa coyundanta tipichkaq hinam librasqaykichik. Huklaw nacionniyoqkunata manaa servinaykichikpaqmi librasqaykichik. 9 Yupaychasqaykichik oqa Tayta Diostaam serviwankichik. Reynikichikpaq churasqay Davidtam servinkichik.
8
1Tayta
10
oqa Tayta Diosmi nini: Serviqniy Jacobpa castankuna,
Runankunata Tayta Dios salvananmanta (Jer 46:27-28)
JEREMIAS30
1442
qamkunaqa amay manchakuychikchu. Israelpa miraynin runakuna, qamkunaqa amay hukmanyaychikchu. Karu nacionkunamantam libramusqaykichik. Miraynikichiktawan kuskatam libramusqaykichik. Preso risqaykichik nacionmantam libramusqaykichik. Jacob castakunaqa kutikamuspaykichikmi hawkaa kawsakunkichik. Manaa pipapas manchachisqanmi hawkaa kawsakunkichik. 11 oqa Tayta Diosmi nini: Qamkunataqa salvasqaykichikmi oqaqa. Cheqerachiptiymi nacionkunapi kankichik qamkunaqa. oqapunim chinkarachisaq chay llapallan nacionkunataqa. Chaywanpas manam chinkachisqaykichikchu qamkunataqa. Faltaykichikmantaqa corregisqaykichikmi qamkunataqa. Manam lluptinkichikchu oqapa castigoymantaqa.
12Tayta
Diosmi kaynata nin:
Manaa hampiy atinam heridaykiqa. Manaa remedioyoqmi onqoynikiqa. 13 Manaam pipas nanachikusuqnikiqa kanchu. Heridayki hampiykuqqa manaam pipas kanchu. Sanoyachisunaykipaq remediopas manaam kanchu. 14 Kuyaqnikikunaqa manaam yuyasunkiachu. Qanmantaqa manaam tapukunkupasachu. Mana allinllataa rurasqaykiraykum enemigoyki hina castigarqayki. Huchaykikuna achkallaa kasqanraykum llumpayllataa corregirqayki. 15 Imanasqataq heridaykirayku qaparinki? Manaa hampiy atinam qampaqa nanayniki. Mana allin rurasqaykiraykum rurarqayki chaynataqa. Achkallaa huchaykikuna kasqanraykum rurarqayki chaynataqa. 16 Mikuchkaq hina tukusuqniki runakunaqa tukusqam kanqaku. Llapallan contraykipi kaqkunaqa preso pusasqam kanqaku. Saqueasqam kanqaku saqueaqnikikunaqa. Qechusqam kanqaku qechusuqnikikunaqa. 17 oqa Tayta Diosmi nini:
1443
JEREMIAS30
Sion Moqopi llaqtaqa wischusqaam niptinkupas, Manaam pipas nanachikunchu niptinkupas qamtaqa sanoyachisqaykim. Heridaykikunamantaqa hampisqaykim.
18Tayta
Diosmi kaynata nin:
Jacob casta runakunapa *yachanantam favorecesaq. Paykunapa yachanankunamantam llakipayarikusaq. Tuirusqan sitiopim llaqtapas hatarichisqa kanqa. Palaciopas maymi kasqanpim hatarichisqa kanqa. 19 Chaypi yachaqkunam agradecekuwaspanku takinqaku. Runakunam anchallaa kusikuymanta qaparinqaku. Paykunata achkayachiptiymi manaa pisinqakuchu. Ancha reqsisqata ruraptiymi manaa humillachinqakuchu. 20 awpaq watakunapi hinam kanqa mirayninkupas. oqapa qayllaypim takyanqa huunasqa runankunapas. oqapa castigasqaymi kanqa akarichiqninkunapas. oqa Tayta Diosmi nini: Paykunamantam kanqa pusaqninku. Kikillankumantam kanqa gobiernaqninku. Asuykachiptiymi pay asuykamuwanqa. Pitaq asuykuwanman kikillanmantaqa? 22 Qamkunam runaykuna kankichik. oqaataqmi kasaq Diosnikichik.
21
Sinchi wayra hinaraqmi Tayta Diospa piakuyninqa. Muyuq wayra hinaraqmi Tayta Diospa piakuyninqa. Mana allin ruraqkunapa contranpim kachkan paypa piakuyninqa. 24 Tayta Diospa sinchi piakuyninqa manam taninqachu. Imam rurananta ruranankamam mana taninqachu. Imam piensasqanta cumplinankamam. mana taninqachu. Hamuq punchawkunapim kaykunataqa entiendenkichik. Chay tiempopim imam kaqta entiendenkichik.
23
JEREMIAS31
1444 Israelpa mirayninkuna allpankuman kutinankumanta
31
Diosmi kaynata nin: Chay tiempopim Israel casta llapallan runakunapa Diosnin kasaq. Paykunaataqmi runaykuna kanqa nispa. 2Tayta Diosmi nin: Guerrapi waunankumanta lluptiq runakunatam chunniqpi favorecerqani. Samanankupaq sitiota maskaq Israel casta runakunatam favorecerqani.
3
1Tayta
Unaymantaraqmi Tayta Diosqa rikuriwarqanchik. Hinaspam payqa kaynata niwarqanchik:
Wiaypaq kuyakuywanmi qayarqayki. Chayna kuyasqayman hinallam kuyapayachkayki. 4 Sipasman rikchakuq Israel casta runakuna, qamkunataqa kaqllamantam hatarichisqaykichik. Tinyaykichiktapas mosoqmantam allichankichik. Kusikuymanta tusuqmi lloqsinkichik. 5 Samaria moqokunapim uvas huertakunata mosoqmanta hatarichinki. Uvas huertapi plantaqkunam plantanqa. Chaypa rurunkunatam paykunaqa provechanqa. 6 Hamuchkanmi punchawkuna cuidaqkuna qaparinankupaq, Efrain orqokunapi cuidaqkuna qaparinankupaq: Hakuchik Sion Moqopi llaqtaman nispa ninankupaq. Yupaychasqanchik Tayta Diosman risunchik ninankupaq. Tayta Diosmi kaynata nin: Jacobpa castankunaraykuy kusikuywan takiychik. Nacionkunamanta puntapi kaqmantay qapariychik. Qapariyllawana alabaspay kaynata niychik: Tayta Diosmi runankunata salvaykun! nispay niychik. Israel castamanta puchuqkunatam salvaykun! nispay niychik. 8 Norte lawpi nacionmantam kutichimusaq. Kay pachapa cantonmantaraqmi huumusaq. awsakunawan wistukunam paykunawan hamunqa. Wiksayoq warmikunawan wachakuqkunam hamunqa.
7
1445
9
JEREMIAS31
Paykunaqa achkallaa huunasqam kutimunqa. Paykunata pusamuptiymi waqastin hamunqaku. Paykunata pusamuptiymi ruegakustin hamunqaku. Yakuyoq wayqonkunatam purichimusaq. Mana mitkanankupaqmi pampallanta purichimusaq. oqaqa kani Israel casta runakunapa taytanmi. oqaqa kani piwiy Efrain castapa taytanmi.
10
Nacionkuna, Tayta Diospa palabrantay uyariychik. Lamar qochapa waklawninpi kaqkunamany willaychik: Israel castata cheqechiq Tayta Diosmi huumunqa. Ovejakunata michiq hinam paykunataqa waqaychanqa. 11 Tayta Diosmi Jacobpa castanta librarqa. Paykunamantapas atiyniyoq nacionmantam salvarqa.
Sion Moqomanmi takistin hamunqaku. Tayta Dios bendeciykuptinmi kusikunqaku. Kusikunqakuqa trigonkupas, vinonkupas, aceitenkupas kaptinmi. Kusikunqakuqa ovejankupas chaynataq vacankupas miraptinmi. Yakuyoq huerta hinam kanqa paykunaqa. Manaa hukmanyaqmi kanqa paykunaqa. 13 Doncellakunam kusikuymanta tusunqaku. Mozokunapiwan machukunam kusikunqaku. Waqasqankumantam kusikunankupaqa consuelasaq. Waqasqankumantapas astawanraqmi kusichisaq. 14 oqa Tayta Diosmi nini: Sacerdotekunamanmi allinnin mikuykunata qosaq. Runaykunatam allinkuna qosqaywan saksachisaq. 15 oqa Tayta Diosmi nini: Rama llaqtapim huk kaqninpa qapariynin uyarikuchkan. Puraminti llakikuywan waqasqanmi uyarikuchkan. Raquelmi wawankunamanta waqachkan. Consuelasqa kaytapas manaa munaspanmi waqachkan. Wawankuna manaa kasqanraykum waqachkan. 16Chay wanpas Tayta Diosmi nin:
12
Raquel, amaay mastaqa waqaychu. Weqekitaqa amaay usuchiychu. oqa Tayta Diosmi nini:
JEREMIAS31
1446
Pagasqam kanki rurasqaykikunamantaqa. Kutimunqakum enemigopa allpanmantaqa. 17 oqa Tayta Diosmi nini: Allin punchawkunam qamkunapaq kanqa. Wawaykikunam allpankuman kutimunqa. 18 Efrain castapa kayna quejakusqantam uyarini: Manaraq mansasqa torota hinam corregiwarqanki. Chaymi oqaqa corregisqa karqani. Qampuni kutirichillawaptikim kutirimusqayki. Qamqa Diosniy kasqaykiraykum kutirimusqayki. 19 oqaqariki rakikurqanim qanmanta ichaqa wanakullanim chay rurasqaymanta. Huchaykunatam reqsikullani. Qasqoytam takakullani. Mozo kayniypim huchallikurqani. Penqakuspaymi kunan humillakuni.
20
oqa Tayta Diosmi nini: Kuyayllapaq churiy hinam Efrain castaqa. Kuyasqay warmay hinam Efrain castaqa. Qaqcharuspaypas manam qonqanichu paytaqa. Sonqoypas anchatam waqan paymantaqa. Anchallataam llakikuni paymantaqa.
Sipasman rikchakuq Israel casta runakuna, anpiy sealkunata churaychik chaylla anta tarinaykichikpaq. Sumaqtay anta qawariychik chayninta purinaykichikpaq. Llaqtaykichikmany kutirimuychik chaykunapi *yachanaykichikpaq. 22 Mana kasukuq sipasman rikchakuq runakuna haykapikamataq kankichik kaypi-chaypi puriqkuna? oqa Tayta Diosmi rurasaq mana haykapipas rikusqaykichikta. Kay pachapim rurasaq mana haykapipas rikusqaykichikta: Warmiam nanachikunqa qarimanta.
21
yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: Preso pusachisqay runakunata kutichimuptiymi kay Juda allpankupi chaynataq llaqtankupi *yachaspanku kaqllamanta ninqaku: Yaw allinkuna rurananku sitio, Tayta Diospaq sapaqchasqa moqo, qamtaqa Tayta Diosmi bendecisunki nispa. 24Chaypim yachanqaku Juda nacionniyoq runakuna, llaqtakunapi yachaq-
23Israelpa
Israel castakuna hamuq tiempopi favorecesqa kanankumanta
1447
JEREMIAS31
kuna, chakrayoqkuna chaynataq ganado qatiqkunapas. 25Pisipasqakunaman tomaykachispaymi yarqasqakunatapas saksaykachisaqtaq nispa. 26Chay mantam rikcha riruspay qawaykacha rikurqa ni. Miskillata am oqaqa puurusqani. 27Tayta Diosmi nin: Hamuchkanmi punchawkuna Israel casta runakunatapas chaynataq Juda casta runakunatapas animalnintinta mirachinaypaq. 28Imay nam chaylla karqani paykunata tuichinaypaq, plantata pilachkaq hina horqonay paq, taqmanay paq chaynataq tukunay paq, chaynallataqmi chaylla kasaq paykunata hatarichispay plantata hina takyachinaypaqpas. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 29Chay punchawku napiqa ma na am yapa manta ninqa kuchu: Tay ta-ma makuna puchqo uvasta mikurusqanraykum churi-wawankupa kirun sallirun nispa. 30Pipas puchqo uvasta miku ruptinqa kirun mi sa llirunqa. Sapa ka mam wa unqa mana allin rurasqanmantaqa. 31Tayta Diosmi nin: Hamuchkanmi punchawkuna Israel castakunawan chaynataq Juda castakunawan mosoq contratota ruranaypaq. 32Ichaqa manam abuelonkuwan contrato rurasqayta hinachu rurasaq, paykunatam Egipto nacionmanta makinmanta aysamuchkaq hina horqomurqani. Qosanku hina kachkaptiypas manam chay contratotaqa cumplirqakuchu. 33Chay punchawkuna pasaruptinmi Israel castakunawan contrato ruranayqa oqa Tayta Diospa nisqayman hina kayna kanqa: yachachikuyniytam sonqonkupi churasaq, qellqasaqtaqmi yuyayninkupipas. Paykunapaqmi Diosninku kasaq, paykunaataqmi runaykunaa kanqa. 34oqa Tayta Diosmi nini: oqata reqsiwanankupaqqa amistadpurapas nitaq ayllupurapas manaam yachachinakunqaachu. Llapallankuam warmakunapas chaynataq yuyayniyoqkunapas reqsiwanqaku. Mana allin rurasqankuta pampachaspaymi huchankutaqa manaa yuyarisaqchu nispa.
35
Punchawpi achkinanpaq inti churaqmi, killatapas lucerokunatapas tutapi achkinanpaq churaqmi, lamar qochata kuyuchispan olankunapas qaparichiqmi otaq llapallan kamachiq Tayta Dios sutiyoqmi 36kay nata nin:
Huk kaqnin punchawpi decretoykuna chinkarunman hinaptinqa Israel runakunapas manaam nacionniychu kanman. 37 oqa Tayta Diosm nini: Sichu cielokunata tupuruptinkuqa, kay pachatapas cimientonkama aspiruptinkuqa Israelpa mirayninkunatapas qepanchakuruymanmi. Tukuy rurasqankumantaqa qepanchakuruymanmi. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
JEREMIAS31,32
38Tayta
1448
Diosmi nin: Hamuchkanmi punchawkuna Hananeelpa torrenmanta esquina zaguankama mosoqmanta oqa Tayta Diospaq llaqtata hatarichinankupaq. 39Tupusqanku waskam derecholla pasanqa Gareb moqokama hinaspam muyurimunqa Goa lawman. 40Chaymantam pasanqa ayakuna wischunanku otaq uchpa wischunanku wayqonta Cedron Wayqokama. Chay mantaataqmi pasanqa Caballokunapa Zaguanninkama. Chay zaguanqa kachkan intipa qespimunan lawpim. Tukuy chaykunaqa oqa Tayta Diospaq sapaqchasqam kanqa. Chay pi tarikuq llaqtataqa manaam haykapipas tuichinqakuchu nitaq pur machinqakuchu.
32
taq Rey Nabucodonosorpas chunka soqtayoq watamana gobiernachkaptinmi Jeremiasta Tayta Dios rimapayarqa. 2Chay tiempopim Babilonia nacion Rey Nabucodonosorpa tropankuna Jerusalen llaqtata muyururqaku. Diosmanta willakuq Jeremiasataqmi carcelpa pationpi preso kachkarqa. Chay carcelqa karqa Juda nacion reypa wasinpim. 3Juda nacionpa reynin Sedequiasmi Jeremiasta presocharachirqa kaynata nispa: Imanasqataq Diosmanta willakuq tukuspayki ninki: oqa Tayta Diosmi nisqayman hina Babilonia nacionpa reyninman kay llaqtata qoykusaq vencerunanpaq. 4Juda nacionpa reynin Sedequiaspas Caldea runakunamantaqa manam lluptinqachu. Babilonia nacionpa reyninwanmi qawanakuspa uyapura parlanqa. 5Paymi Rey Sedequiasta Babilonia llaqtaman pusachinqa paymanta yuyarispay favorecenaykama. oqa Tayta Diosmi nini: Caldea runakunawan peleaspapas manapunim vencenkichikchu nispa. 6Chay mi Jeremiasataq nirqa: Tayta Diosm kay nata niwarqa: 7Tioyki Sa lumpa chu rin Ha na meel ha muspan mi nisun ki: Anatot llaqtapi chakraytay rantiruway, qamqariki aylluy kasqaykiraykum reclamanaykipaq derechoyoq kachkanki nispa. 8Tayta Diospa niwasqanman hinam carcelpa patioman primoy Hanameel hamuruspan niwarqa: Benjamin allpapi kaq Anatot llaqtapi herencia chakraytay rantiruway. Qamqariki aylluy kasqaykiraykum chay herencia allpata reclamanaykipaq derechoyoq kachkanki nispa. Chay asuntoqa Tayta Diospa kamachisqanman hina kasqanta cuentata qokuruspaymi 9Anatot llaqtapi kaq chakranta rantirurqani yaqa iskay pachak gramo qollqewan. 10Rantikuwasqan contrato escrituratam sellarachispay testigokunawan firmachirqani hinaspam qollqeta pesaspay qorqani. 11Leyman hina chaynataq costumbreman hina rantikuwasqan wichqasqa escrituratawan kicharayaq copiata chaskiykuspaymi 12qoykurqani Neriaspa churin Barucman, chaytaqa qoykurqani primoy Hanameelpa qayllanpim, escritura firmaq testigokunapa qayllanpim chaynataq carcelpa pationpi tiyaq Juda casta runakunapa qayllanpim. Neriasqa karqa Maasiaspa churinmi. 13Paykunapa qayllanpim Baructa kamachirqani kaynata: 14Israelpa yupaychasqan Llapa llan Ka machiq Tayta Diosmi kay nata nisun ki: Wichqasqa escrituratay kicharayachkaq copiantawan apaspayki allpa mankapi churaramuy unay watakuna durananpaq. 15Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: Kay nacionpiqa yapatawanmi rantinqaku wasikunata, chakrakunata chaynataq uvas huertakunatapas, nispa.
1Juda nacionpi Rey Sedequias chunka watamana gobiernachkaptinmi chayna-
Jeremiaspa chakra rantisqanmanta
1449 Tayta Diosta Jeremiaspa maakusqanmanta
JEREMIAS32
churin Barucman escriturata qoykuspaymi Tayta Diosta maakurqani: 17Seor Diosnilly, qamqa hatu-hatun atiynikiwanmi cielokunatawan kay pachata unancharqanki. Qampaqqa manam kanchu imapas mana ruray atinaykipaq hinaqa. 18Qamqa waranqantin runakunatam llakipayanki ichaqa tayta-mamanpa huchanmantapas qepa wiaqkunatam castiganki. Ancha hatun hinaspa ancha atiyniyoq Diosnilly, qampa sutikiqa Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi. 19Tanteasqaykikunaqa ancha hatunmi, rurasqaykikunapas ancha hatunmi, rurasqaykikunapas ancha atiyniyoqmi. Qamqa qawachkankim runakunapa kawsasqantaqa chaynapi kawsasqankuman hina chaynataq imam rurasqankuman hina paganaykipaq. 20Egipto nacionpim sealkunatawan milagrokunata rurarqanki Israel casta runakuna ukupi chaynataq wakin runakuna ukupipas chaynapi kunan punchawpi hina ancha reqsisqa kanaykipaq. 21Qamqa sinchi atiynikiwanmi hatun castigowan, sealkunawan chaynataq milagrokunawan llapallanpa qawasqanta Israel casta runaykikunata Egipto nacionmanta horqomurqanki. 22Juramentaspa abueloykuman qonayki kay tukuy imapa wianan allpatam paykunaman qorqanki. 23Chaymi kay allpaman yaykumuspanku dueochakurqaku ichaqa nisqaykitawan yachachikuynikitam mana kasukurqakuchu nitaqmi kawsarqakupas kamachisqaykiman hinachu, chayraykum qampas tukuy kay castigokunata kachaykamunki. 24Caldea law runakunam yaykumunankupaq llaqtapa qepanman allpata huntarachinku. Llaqtataqa chay peleaq runakunawanmi vencerachinki guerrawan, yarqaywan chaynataq peste onqoywan. Qawasqaykipi hinapas qampa nisqaykiman hinam tukuy ima pasakuchkan. 25Seor Diosnilly, Caldea runakunamana kay llaqtataqa qoykuchkaspaykipas niwarqankiraqmi chay chakrata testigokunapa qayllanpi rantinaypaq. 26Tayta Diosmi nirqa Jeremiasta: 27Llapallan runakunapa yupaychanan Tayta Diosmi oqaqa kani. oqapaqqa manam kanchu imapas mana ruray atinaypaq hinaqa. 28Chaynaqa oqa Tayta Diosmi niki: Kunanmi kay llaqtata qoykusaq Caldea runakunamanwan Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosorman. Paykunapa vencesqanam kanqa. 29Kay llaqtapa contranpi Caldea runakuna yaykuramuspankum llaqtata kaaykunqaku. Kaaykunqakum Baal sutiyoq taytachaman inciensota kaananku hinaspa wakin taytacha-mamachakunamanpas vino hichananku altosniyoq wasikunatapas. Chay wasikunataqa rurarqa oqata piachiwanankupaqmi. 30oqa Tayta Diosmi nini: Israelpa mirayninmi Judapa mirayninpiwan warma kayninkumantapuni qayllaypi mana allinkunata rurarqaku. Israelpa mirayninqa taytacha-mamachakunata ruraspankum piachiwayllapi rirqaku. 31Kay llaqtaqa hatarichisqa kasqanmantapunim rabiachiwaspan piachiqniy llaqta karqa. Chayraykum qayllaymanta qarqosaq. 32Rabiachiwananpaqmi tukuy mana allinkunata rurarqaku Israelpa mirayninpiwan Judapa mirayninkuna otaq paykunapa reyninkuna, kamachiqninkuna, sacerdotenkuna, oqamanta willaqninkuna chaynataq Juda nacionniyoqkunawan Jerusalen llaqtapi yachaqkunapas. 33Paykunaqa qepanchakuruwaspankum manaa qawariwanachu. Mana tanispa yachachichkaptiypas manam kasuwarqakuchu nitaqmi corregikuytapas munarqakuchu. 34oqapaq sapaqchasqa templomanpas millakuypaq taytacha-mamachakunataraqmi churarunku. Manaa asuykunaypaq hinam chaynataqa rurarunku. 35Ben-hinom sutiyoq wayqopipas Baal sutiyoq taytachapaqmi capillakunata moqokunapi hatarichirqaku chaynapi churi-wawankuta Moloc sutiyoq taytachaman kaanankupaq.
16Neriaspa
JEREMIAS32,33
1450
Chaynata ruraspankum Juda nacionpi runakunata huchallichirqaku. Chay millakuypaq rurasqankutaqa manam kamachirqanichu nitaqmi piensayllapas-piensarqanichu.
36Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diosmi nini: Kay llaqtamantam nichkanki: Kay
Hamuq tiempokunapaq Tayta Dios prometesqanmanta
llaqtapi runakuna guerrawan, yarqaywan chaynataq peste onqoywan akariptinmi Babilonia nacionpa reynin vencerunqa nispa. 37Chaywanpas rabiaspay chaynataq anchata piakuspay llapallan nacionkunaman preso pusachisqaymantam huumusaq, kay sitioman kutichimuptiymi hawkaa *yachanqaku. 38Paykunaqa runaykunaa kaptinmi oqaataq Diosninku kasaq. 39Paykunataqa tukuy tiempopi respetawaspa kawsaqtaam rurasaq, chaynataqa rurasaq allinninkupaqmi chaynataq qepa wiay churi-wawankupa allinninkupaqmi. 40Paykunawanqa wiaypaq contratotaam rurasaq chaynapi mana qepaman kutispay paykunata favorecenaypaq. Respetawanankupaq oqaman sonqotaa ruraptiymi manaa rakikuwanqakuchu. 41Paykunata favorecespaymi paykunamanta kusikusaq. Cheqaptapunipas tukuy sonqoywan munaspaymi plantachkaq hina kay allpapi kawsachisaq. 42oqa Tayta Diosmi nini: Kay runakunamanmi tukuy kay hatu-hatun castigota kachamurqani, chaynatapunim kunan rimarisqayman hina paykunataqa tukuypi favorecesaq. 43Kay nacionqa Caldea runakunaman qosqa kaspanmi manaa runayoq hinaspa manaa animalniyoq chunninqa nispa nichkaspapas qamkunaqa kay allpapim kaqllamanta chakrakunata rantinkichik. 44oqa Tayta Diosmi nini: Chakrakunata qollqewan rantispaykichikmi escrituratapas sellachispa testigokunawan firmachinkichik. Chaynatam rurankichik Benjamin allpapi, Jerusalen llaqtapa muyuriqninkunapi, Juda nacion llaqtakunapi otaq moqokunapi kaq llaqtakunapi, waqtakunapi kaq llaqtakunapi chaynataq Neguev law llaqtakunapipas. Chaynaqa kanqa huklaw nacionkunaman preso pusachisqaymanta paykunata kutichimuptiymi.
33
pationpi Jeremias preso kachkaptinraqmi yapamanta Tayta Dios payta rimapayaspan nirqa: 2Kay pachata unanchaspa tukuy imakunatapas churaq hinaspa takyachiq Tayta Dios sutiyoqmi kaynata niki: 3Maakuwaptikiqa contestasqaykim. Yachachisqaykim mana reqsisqayki hatun kaqkunatawan sasa entiendena kaqkunata. 4-5Kay llaqtapi tuichinanku wasikunamantawan Juda nacion reykunapa wasinmantam Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Dios nini: Caldea runakunam kay llaqtata atacanankupaq murallapa qepanpi allpata montorunqaku, guerrapi peleanankupaq lloqsimuqkunapa ayankunawanmi chay wasikunata huntarachinqaku. Ancha piakuyniywanmi paykunataqa waurachisaq. Kay llaqtataqa manaam favoreceniachu mana allinkunata rurasqankurayku. 6Chaywanpas kay llaqtapi runakunataqa hampispaymi sanoyaykachisaq, paykunataqa mana imankupas faltaqtam hawkallata chaynataq segurota kawsachisaq. 7Preso pusachisqaymanta Juda casta runakunatawan Israel casta runakunata kutichimuptiymi awpaq tiempokunapi hinaraq kanqaku, wasita hatarichichkaq hinam paykunataqa kaqllamanta hatarichisaq. 8oqapa contraypi huchallikusqankutam chuyanchasaq. Mana kasuwaspanku tukuy huchallikusqankumantam pampachasaq. 9Tukuy allinkuna rurasqaymanta uyariq kay pachapi llapa nacionkunapaqmi kay Jerusalen llaqta kanqa kusichiqniy, alabaqniy hinaspa yupaychaqniy. Kay llaqtapaq tukuy allinkuna rurasqaymantam chay nacionkuna mancharikuspa katkatatanqa.
1Carcelpa
Hamuq tiempokunapaq allin willakuymanta
1451
JEREMIAS33
10-11Qamkunam ninkichik: Kay llaqtaqa manaa runayoqmi hinaspa manaa animalniyoqmi chunnichkan. Juda nacionpi llaqtakunam Jerusalen llaqtapi callekunapiwan mana runayoq, mana piyniyoq hinaspa mana animalniyoq purmachisqa kachkan nispa. oqa Tayta Diosmi nini: Chaywanpas kay sitiopim uyarinqaku runakunapa kusikuymanta qapariyninkuta, asikuyninkuta chaynataq casarakuqkunapa fiesta rurasqankutapas. Uyarikunqataqmi runakunapa kayna nisqankupas: Allin kasqanraykuy Llapallan Kamachiq Tayta Diosman graciasta qoychik! Wiaypaq kuyapayakuq kasqanraykuy Tayta Diosman graciasta qoychik! Graciasta qowanankupaqmi ofrendankutapas temploman apamunqaku. Huklaw nacionkunaman preso pusachisqaymanta kutichimuptiymi aw paq tiempokunapi hinaa kanqaku. oqa Tayta Diosmi chay nata nini. 12Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nini: Mana runayoq hinaspa mana animalniyoq kay chunniq sitiopim chaynataq llapallan llaqtakunapim kaqllamanta pastokuna kanqa hinaptinmi michiqkunapas animalninkuta chaypi samachinqaku. 13oqa Tayta Diosmi nini: Ovejakunam kaqllamanta yupasqa kanqa orqo law llaqtakunapipas, waqta law llaqtakunapipas, Neguev law llaqtakunapipas, Benjamin allpapipas, Jerusalen llaqtapa muyuriqninkunapipas chaynataq Juda nacion llaqtakunapipas. 14oqa Tayta Diosmi nini: Ha much kan mi punchawku na Israel casta ru na kunatawan Juda casta runakunata favorecespa prometesqaykunata cumplinay paq. 15 Chay punchawkunapim Rey Davidpa castantapuni hatarichisaq. Chay punchawkunapim allinta ikllichichkaq hina paypa castanta hatarichisaq. Allin arreglotam payqa ruranqa. Allinta ruraspam kay pachapi gobiernanqa. 16 Paypa tiemponpim Juda nacion salvasqa kanqa. Paypa tiemponpim Jerusalen llaqta seguro *yachanqa. Runakunam kaynata sutichanqaku: Allinyachiwaqninchik Tayta Dios nispam sutichanqaku. 17oqa Tayta Diosmi nini: Davidpa mirayninmanta Israel casta runakunapi gobiernaqqa manam faltanqachu. 18Manataqmi faltanqachu Leviy castamanta sacerdotekunapas chaynapi lliw kaana animalkunata, kawsaykunamanta ofrendakunata chaynataq wakin wauchisqa animalkunatapas oqapa qayllaypi sapa punchaw ofrecewanankupaq, nispa. 19Tayta Diosmi Jeremiasta rimapayaspan nirqa: 20oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Punchawwan chaynataq tutawan contrato rurasqayman hina tiempollanpi sucedenantaqa manam pakiwaqchu. 21Manataqmi pakinqachu serviqniy Davidwan contrato rurasqaypas. Davidpa mirayninmanta gobiernaq reyqa kanqapunim. Serviqniy sacerdotekunawan otaq Leviy castakunawan contrato rurasqaypas cumplikunqapunim. 22Serviqniy Davidpa mirayninkunatawan Leviy castakunatam mirachisaq. Cielokunapi mana yupay atina lucerokunatapas hinaraqmi chaynataq lamar qochapi manaa tupuy atina aqotapas hinaraqmi paykunataqa mirarachisaq, nispa. 23Tayta Diosmi Jeremiasta rimapayaspan nirqa:
JEREMIAS33,34
24Manachum
1452
uyarirqanki huklaw nacionpi kaqkunapa rimasqanta? Paykunam nichkanku: Tayta Diosqa akllasqan iskaynin castakunatam cheqnipakurun nispa. Chayraykum runaykunataqa despreciaspanku nacion kasqanpaqpas manaa qawarinkuchu. 25oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Punchawwan chaynataq tutawanmi contratota rurarqani, cielokunapipas kay pachapipas decretoykunatam churarqani. 26Chaynaqa Jacobpa mirayninkunataqa chaynataq ser viqniy Davidpa mirayninkunataqa manam haykapipas qepanchakusaqchu. Paykunamanta kaqkunam gobiernanqa Abrahampa, Isaacpa chaynataq Jacobpa mirayninkunata. Huklaw nacionkunaman preso pusachisqay runakunata kutichimuspaymi paykunamanta llakipayarikusaq.
34
nacionpa rey nin Nabucodonosormi llapa tropankunawan chaynataq munaychakusqan nacionkunamanta kaq llapallan runakunapiwan peleachkarqa Jerusalen llaqtapa contranpi, peleachkarqataqmi llapallan llaqtachankunapa contranpipas. Chay tiempopim Jeremiasta Tayta Dios nirqa: 2Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diospa nisqaytay Juda nacionpa reynin Sedequiasman kaynata nimuy: oqa Tayta Diosmi Babilonia nacionpa reyninman kay llaqtata qoykusaq kaaykunanpaq. 3Qamqa manapunim paymantaqa lluptinkichu aswanqa hapirachikuspam payman qosqa kanki. Paywan qawanakuspam uyapura rimanki hinaspaam Babilonia lawman rinki. 4Juda nacionpa reynin yaw Sedequias, chaywanpas oqa Tayta Diospa nisqaytay uyariy: Manam qamqa guerrapichu waunki. 5Hawkallam waukunki. Imaynam abueloyki reykunata pampaspa inciensota kaapuqku chaynam qampaqpas inciensota kaanqaku. Qanmanta llakikuywan waqaspankum ninqaku: Ay Reynillayku nispa. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 6Tukuy chay palabrakunata Juda nacionpa reynin Sedequiasman Diosmanta willakuq Jeremias Jerusalen llaqtapi willachkaptinmi 7Babilonia nacion reypa tropankunaataq Jerusalen llaqtapa hinaspa Juda lawpi puchuq llaqtakunapa contranpi peleachkarqa. Paykunaqa peleachkarqa Laquis llaqtapa chaynataq Azeca llaqtapa contranpim. Juda nacionpi murallasqa llaqtakunamantam chay iskaynin llaqtakunallaa puchururqa. Sedequiasmi sirvientenkuta kacharinankupaq contratota rurarqa Jerusalen llaqtapi llapallan runakunawan. Chay contrato rurasqankupa qepallantam Tayta Dios rimapayarqa Jeremiasman. 9Chay contratoman hinam judiomasin sirvienteyoq otaq sirvientayoq runakunaqa paykunata kacharinanku karqa chaynapi judiomasinkuwanqa amaa pipas servichikunanpaq. 10Chay contratoman hinam llapallan kamachikuqkunapas chaynataq wakin runakunapas sapakama sirvientenkuta chaynataq sirvientankuta kacharirqaku hinaspam manaa servichikurqakuchu. 11Ichaqa chay kachaykusqankupa qepallantam pesakurqaku hinaspam servichikunankupaq kaqllamanta kutichumurqaku. 12Chay raykum Jeremiasta Tayta Dios nirqa: 13Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diosmi nini: Sirviente kachkaptinku Egipto nacionmanta abueloykichikkunata horqoramuspaymi paykunawan contratota rurarqani. Paykunatam kamachirqani: 14Sapa qanchis watam castaykichikmanta kaq sirvientekichikta kacharinkichik. Servisunaykichikpaq kikinkumanta rantikususpaykichikqa soqta watallatam cumplinqaku nispay. Chaywanpas abueloykichikkunaqa manam kasuwarqakuchu nitaqmi atiendewarqakupaschu. 15Qamkunam ichaqa oqaman kutirikamuspa
8Rey
1Babilonia
Rey Sedequiasta Jeremias qaqchasqanmanta
Sirvientenkuta mana kachariy munasqankumanta
1453
JEREMIAS34,35
agradoypaq hina allinta rurarqankichik, qamkunaqa castamasikichik sirvientekunatam kachaykurqankichik. Chaynata ruranaykichikpaqmi oqapaq sapaqchasqa temploypi hinaspa oqapa qayllaypi contratota rurarqankichik. 16Ichaqa prometewasqaykichikmanta pesakuruspaykichikataqmi sirvientekichikkunata libretaa kachaykuchkaspapas kaqllamanta kutirachimunkichik servisunaykichikpaq. 17Chayraykum oqa Tayta Dios nini: Qamkunaqa mana kasuwaspaykichikmi mana kacharirqankichikchu aylluykichiktawan llaqtamasikichikta. Chaynaqa oqapas qamkunapa contraykichikpim kachaykamusaq guerrata, peste onqoyta chaynataq yarqaytapas chaynapi kay pachapi nacionkunapas mancharikuspa katkatatanankupaq. 18-19Juda nacionpi chay nataq Jerusalen llaqtapi ka machikuqkunam palaciopi ser viqkunapiwan chaynataq llaqtapi llapallan runakunapiwan oqapa qayllaypi contratota rurarqaku. Malta torotapas nakaruspankum iskayman partirurqaku hinaspam chawpinta pasarurqaku ichaqa chay contrato rurasqankutaqa manam cumplirqakuchu. 20Chayraykum waurachiy munaq enemigonkuman qoykusaq. Paykunapa ayantaqa alton pawaq animalkunawan purun animalkunaam mikunqa. 21Juda nacionpa reynin Sedequiastapas chaynataq yanapaqnin kamachikuqkunatapas qoykusaq paykunata waurachiy munaq enemigonkunamanam otaq Babilonia nacion reypa tropankunamanam. Chay tropakunaqa kutikunkuam qamkunamanta. 22oqa Tayta Diosmi nini: Ichaqa paykunata kamachiptiymi kutirimuspanku kay llaqtata atacanqaku. Dueochakuruspankum kaaykunqaku. Juda nacionpi llaqtakunatapas purmarachisaqmi manaa runayoq kanankama.
35
churin Juda nacionpi Rey Joacim gobiernachkaptinmi Jeremiasta Tayta Dios rimapayaspa nirqa: 2Recabpa miray nin kuna man rispaykiy paykunawan parla muy. Templopa huk kaqnin cuartonman pusaykuspaykim paykunaman vinota convidanki nispa. 3Chaymi rirqani Jaazaniasta, ayllunkunata, llapallan churinkunata chaynataq Recabpa llapallan castankunata pusamuq. Chay Jaazanias sutiyoq runaqa karqa sapaq Jeremiaspa churinmi. Chay Jeremiasataqmi karqa Habasiniaspa churin. 4Paykunata temploman pusaykuspaymi yaykuchirqani Hananpa churinkunapa cuartonman, chay Hanan sutiyoq runaqa karqa Igdaliaspa churinmi. Igdaliasataqmi karqa Tayta Diospa runan. Chay cuartoqa karqa templopi kamachikuqkunapa cuartonpa waqtanpim chaynataq Salumpa churin Maasiaspa cuartonpa altonpim, chay Maasiasqa karqa templopa punkunwan cuentallikuqmi. 5Recabpa mirayninkunapa qayllanpi tachokunaman chaynataq vasokunaman vinota talliykuspaymi nirqani: Vinotay tomaykuychik nispa. 6Ichaqa payku nam niwarqa: Manam tomaymankuchu. Recabpa churin abueloyku Jonadabmi kamachiwarqaku: Vinotaqa wiaypaqmi ama tomankichikchu qamkunapas nitaq miraynikichikpas. 7Amam wasitaqa hatarichinkichikchu, amam tarpunkichikchu, amataqmi uvas huertaykichikpas kanqachu. Kawsanaykichikkamam karpallapi *yachankichik chaynapi forastero hina kay yachasqaykichik allpapi unay watakuna kawsanaykichikpaq nispa. 8Recabpa churin abueloyku Jonadabpa tukuy imapas kamachisqankunata kasukuspaykum vinotaqa mana tomanikuchu oqaykupas, warmiykupas chaynataq churiykupas. 9Manataqmi yachanaykupaq wasitapas hatarichinikuchu, manam kapuwankuchu uvas huertaykupas
1Josiaspa
Recabpa mirayninkuna kasukusqankumanta
JEREMIAS35,36
1454
nitaq chakraykupas nitaq tarpukuyniykupas. 10Karpakunallapi *yachaspaykum abueloyku Jonadabpa tukuy kamachiwasqankuta kasukuspa rurarqaniku. 11Ichaqa Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosor kay nacionpa contranpi hamuruptinmi ninakurqaniku: Caldea casta tropakunamanta chaynataq Siria casta tropakunamanta lluptikunanchikpaqy Jerusalen llaqtaman yaykusunchik nispa. Chayraykum kay Jerusalen llaqtapi yachachkaniku. 12Hinaptin mi Jeremiasta Tayta Dios nirqa: 13Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi kamachiki. Juda nacionpi runakunamanwan Jerusalen llaqtapi *yachaqkunamany oqa Tayta Diospa nisqayta kaynata nimuy: Qamkunaqa nisqaykunata mana kasukuspam mana corregikuyta munankichikchu. 14Recabpa churin Jonadabmi mirayninkunaman kamachirqa vinota ama tomanankupaq. Chayraykum abuelonkupa kamachisqanta kasukuspanku cumplirqaku kunan punchawkama vinota mana tomaspanku. oqapas mana samaykuspaymi kamachirqaykichik ichaqa manam kasuwarqankichikchu. 15oqamanta willakuq serviqniykunawanmi mana samaykuspa nichirqaykichik kaynata: Mana allin vidaykichikta dejaspay rurasqaykichikkunata allichaychik. Taytacha-mamachakunata adoranaykichikpaqqa amaay maskaychikchu chaynapi abueloykichikkunamanpas chaynataq qamkunamanpas qosqay allpapi *yachanaykichikpaq nispa. Ichaqa manam atiendewarqankichikchu nitaqmi kasuwarqankichikchu. 16Recabpa churin Jonadabpa mirayninkunam abuelonkupa kamachisqanta cumplirqaku. Runaykunam ichaqa mana kasuwarqakuchu. 17Chayraykum Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios kaynata nini: Juda nacionpi kaqkunatawan Jerusalen llaqtapi llapallan *yachaqkunata castiganaypaqmi rimasqaykunata kachaykamusaq. Paykunaqa rimapayaptiypas manam kasuwarqakuchu, qayaptiypas manataqmi contestawarqakuchu, nispa. 18Jeremiasqa Recabpa castan ku natam nirqataq: Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: Abueloykichik Jonadabpa kamachisqanta kasukuspa tukuy imapas kamachisusqaykichikta rurasqaykichikraykum 19Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios nini: Recabpa churin Jonadabpa miray ninkunamantaqa manam haykapipas faltanqachu oqata ser viwaqniykuna nispa.
36
churin otaq Juda nacionpa rey nin Joacim tawa watamana gobiernachkaptinmi Jeremiasta Tayta Dios nirqa: 2Israel nacionpa, Juda nacionpa chay nataq llapa llan nacion ku napa contranpi rimasqaytay otaq Josias rey kasqanmantapuni kunan punchawkama willasqaytay qellqay wankusqa libropi. 3Juda casta runakunaqa icharaqpas tukuy ima castigokuna kachaykunay paq piensasqayta uyarispanku sapakama wanakunmanku mana allin kawsasqankumanta hinaptinqa pampachaykuy manmi mana allinkuna rurasqankumantawan huchankumanta nispa. 4Neriaspa chu rin Ba ructa Jeremias qaya rachimuspan mi Tayta Diospa tukuy rimapayasqanta willarqa chay mi Barucataq qellqarqa wankusqa libropi. 5Baructam Jeremias kamachirqa: Harkasqa kasqayraykum Tayta Diospa templonman mana riyta atinichu. 6Chaynaqa hamuq ayuno punchawpim temploman yaykuspayki qellqachisqay wankusqa librota leemunki chaynapi llapallan runakunapas chaynataq Juda nacion llaqtakunamanta hamuqkunapas Tayta Diospa nisqanta uyarinankupaq. 7Icharaq-
1Josiaspa
Librota Baruc leesqanmanta
1455
JEREMIAS36
pas Tayta Diosta ruegakuspanku mana allin kawsasqankumanta wanakunmanku. Tayta Diosqa ancha-anchata piakuspanmi kay runakunata amenazachkan nispa. 8Chay mi Neriaspa chu rin Ba rucqa Diosmanta willa kuq Jeremiaspa tukuy kamachisqanman hina rurarqa hinaspam Tayta Diospa willasqanta templopi leerqa wankusqa libromanta. 9Josiaspa churin otaq Juda nacionpa reynin Joacim pichqa watamana gobiernachkaptinmi chay watapa isqon kaq killanpi willanakurqaku ayuno punchaw kananpaq chaynapi Jerusalen llaqtayoq runakunapas chaynataq Juda nacion llaqtakunapi llapallan runakunapas Jerusalen llaqtaman hamuspa Tayta Diospa qayllanpi ayunanankupaq. 10Hinaptinmi Jeremiaspa qellqachisqanta Baruc leerqa llapallan runakuna uyarinankupaq. Payqa leerqa secretario Safanpa churin Gemariaspa cuartonmantam. Chay cuartoqa karqa hanay law patiopi kaq temploman yaykuna mosoq zaguanpim. 11Safanpa willkan otaq Gemariaspa churin Micaias wankusqa libropi Tayta Diospa palabrankunata uyariruspanmi 12pasarqa reypa palacionpi secretariopa cuartonman. Chaypim llapallan kamachikuqkuna huunasqa tiyachkarqaku. Paykunam karqa secretario Elisama, Semaiaspa churin Delaia, Acborpa churin Elnatan, Safanpa churin Gemarias, Hananiaspa churin Sedequias chaynataq wakin kamachikuqkunapas. 13Paykunamanmi Micaias willarqa runakuna uyarinanpaq libropi Barucpa leesqan palabrakunata. 14Hinaptinmi llapallan kamachikuqkuna Barucman kacharqaku Netaniaspa churin Jehudita. Netaniasqa karqa Selemiaspa churinmi, Selemiasataqmi karqa Cusipa churin. Chay Jehudi sutiyoq runawanm kaynata nichimurqaku: Runakuna uyarinanpaq leesqayki librota apaspas rinki nispa. Hinaptinmi wankusqa librota Neriaspa churin aparikuspan chay kamachikuqkunapa kasqanman rirqa. 15Paykunam Baructa nirqaku: Tiyaykuspaykiy oqaykupaq leeykapuwayku nispa. Chaymi Barucqa paykunapaqpas leepurqa. 16Leesqan palabrakunata uyariruspankum mancharisqallaa qawanakurqaku hinaspam Baructa nirqaku: Cheqaptapunipas llapallan kay palabrakunamantaqa rey manmi willananchikpuni nispa. 17Chay mi Ba ructa tapurqa ku: Willaykuwaykuy, Jeremiaspa kay rimasqan palabrakunataqa imay nanpitaq qellqarqanki? nispa. 18Chay mi Ba rucataq payku nata nirqa: Llapallan kay palabrakunataqa Jeremiasmi willawarqa hinaptinmi oqaataq tintawan qellqarqani kay libropi nispa. 19Chay mi ka machikuqku na ataq nirqa ku: Rispaykiy pakakamuy Jeremiaspiwan mana pipapas yachasqanta nispa.
20Secretario Elisamapa despachonpi librota saqeykuspankum yaykurqaku reypa kas-
Librota Rey Joacim kaasqanmanta
qan palacionpa pationman hinaspam reyman willarqaku tukuy chay palabrakunata. 21Chaymi Jehudi sutiyoq runata rey kacharqa Elisamapa despachonmanta librota apamunanpaq. Chayarachimuspanmi leerqa reywan chaypi kaq kamachikuqkuna uyarinanpaq. 22Isqon kaq killa kasqanraykum reyqa qasa tiempopaq rurachisqan cuartopi tiyachkarqa qonichikuna sansa awpaqninpi. 23Libropi kaqta kimsa rayata otaq tawa rayata Jehudi leeruptinmi reyataq secretariopa navajanwan kuchuparurqa hinaspam qonichikusqan
JEREMIAS36,37
1456
sansaman wischuykurqa, chaynata ruraspanmi wankusqa librotaqa qonichikusqan sansapi tukunankama ruparachirqa. 24Chay llapallan palabrakunata uyarispankuqa manam reypas nitaq serviqninkunapas mancharikurqakuchu nitaqmi huchankuta reqsikuspaqa pachankutapas llikipakurqakuchu. 25Wankusqa librota rey mana kaananpaqmi ruegarqa Elnatanwan Delaia hinaspa Gemarias. Chaywanpas reyqa manam kasurqachu paykunata. 26Reyqa kamachirqataqmi kikinpa churin Jerameelta, Azrielpa churin Seriasta chaynataq Abdeelpa churin Selemiastapas chaynapi secretario Baructawan Diosmanta willakuq Jeremiasta presochamunankupaq, ichaqa Tayta Diosmi paykunata pakarurqa. willasqanman hina Barucpa qellqasqan wankusqa librota rey kaaruptinmi Jeremiasta Tayta Dios rimapayaspan nirqa: 28Juda nacion Rey Joacimpa kaarusqan punta kaq libropi tukuy qellqachisqaykitay mosoq libropia huktawan qellqachiy. 29oqa Tayta Diospa nisqaytam Juda nacionpa reynin Joacinman kaynata ninki: Qanmi kaarqanki chay librota. Jeremiastapas qaqcharqankim chay libropi qellqachisqanmanta. Paymi nirqa: Cheqaptapunim Babilonia nacionpa reynin hamuspan kay nacionta tukunqa manaa runayoq nitaq animalniyoq kanankama nispa. 30Chayraykum oqa Tayta Dios niki: Yaw Juda nacionpa reynin Joacim, miraynikimantaqa manam pipas kanqachu Rey Davidpa rantinpi gobiernaq. Ayaykipas punchawpim wischurayanqa chiripi. 31Mana allinkuna rurasqaykichikraykum castigasqayki, castigasaqtaqmi qamtapas, miraynikitapas chaynataq serviqnikikunatapas. Rimasqay castigokunatam kachamusaq paykunapa contranpi, Jerusalen llaqtayoqkunapa contranpi chaynataq Juda nacion runakunapa contranpipas. Chay nisqaykunataqa manam kasukurqankichikchu nispa. 32Neriaspa churin secretario Barucman wankusqa mosoq librota Jeremias qoykuptinmi Baruc qellqarqa Joacimpa kaasqan wankusqa libropi kaqta hinalla. Chaymantapas chay palabrakunaman rikchakuq achka palabrakunataraqmi Jeremiasqa qellqachirqa.
27Jeremiaspa
Mosoqmanta Jeremias qellqachisqanmanta
37
churin Rey Jeconiaspa rantinpim Josiaspa churin Sedequiasa rey karqa. Paytam Babilonia nacionpa rey nin Nabucodonosor churarqa Juda nacionpa rey nin kananpaq. 2Ichaqa Sedequiasmi ser viqninkunapiwan chaynataq nacionpi wakin runakunapiwan mana kasurqakuchu Jeremiaswan Tayta Diospa willachisqan palabrakunata. 3Rey Sedequiasmi kacharqa Selemiaspa churin Jucaltawan Maasiaspa churin sacerdote Sofoniasta chaynapi Diosmanta willakuq Jeremiasta kaynata nimunankupaq: Yupaychasqanchik Tayta Diostay maapuwayku nispa. 4Jeremiastaqa manaraqmi carcelarqakuraqchu chaymi llaqtapi libre purikuq. 5Rey Faraonpa tropankunam Egipto nacionmanta lloqsiramurqaku chaymi Jerusalen llaqtapa muyuriqninpi atacaq Caldea runakuna chayta yacharuspanku llaqtamanta asurikurqaku. 6Chay mi willa kuqnin Jeremiasta Tayta Dios nirqa: 7Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diosmi kaynata nini: oqata tapuwanaykichikpaq kachamusuqnikichik Juda nacionpa reynin Sedequiastam nimunkichik: Yanapasunaykichikpaq Egipto nacionmanta lloqsimuq Rey Faraonpa tropankunaqa nacionninkumanmi kutikunku. 8Chaynaqa Caldea tropakunam kutirimunqaku kay llaqtapa contranpi peleanankupaq, paykunaqa venceruspam kaaykunqaku. 9oqa Tayta Diosmi
1Joacimpa
Jeremiasta presochasqankumanta
1457
JEREMIAS37,38
nini: Caldea tropakunaqa ripukunqakuam nispaqa amay kallpanchakuychikchu. Manam ripukunqakuchu. 10Caldea law llapallan tropakunataa venceruptikichikpas, herido puchuqkunam karpankumanta hatarimuspanku kay llaqtata kaaykunqaku. 11Rey Fa raonpa tropan ku na Jerusa len llaqta man ha musqan kuta yacha ruspankum Caldea tropakuna asurikurqaku. 12Chay punchawkunapim Jeremiasataq Jerusalen llaqtamanta asurikunanpaq lloqsichkarqa Benjamin allpapi herencia allpata partimunanpaq. 13Ichaqa Benjamin sutiyoq zaguanninta Jeremias lloqsichkaptinmi Hananiaspa willkan otaq Selemiaspa churin Irias hapiruspan nirqa: Qamqa Caldea runakunaman hukllawakuytam munanki nispa. 14Chay mi Jeremiasataq nirqa: Manam chaynachu, Caldea runakunamanqa manam hukllawakuyta munanichu nispa. Ichaqa Iriasmi mana kasuspan Jeremiasta presocharurqa hinaspam kamachikuqkunaman pusarqa. 15Paykunam Jeremiaspaq piakuruspanku azotechirqaku. Secretario Jonatanpa wasinta carcelman tikraruspankum chaypi carcelarurqaku. 16Jeremiasta wasipa pampan ukupi calabozoman churaruptinkum chaypi unay karqa. 17Rey Sedequiasmi Jeremiasta pa lacion man pusa rachimuspan pa kasqa llapi tapuspan nirqa: Ichapas Tayta Diosqa imallatapas oqapaq nisurqanki nispa. Chaymi Jeremiasataq nirqa: Ar, kachkanmi. Babilonia nacionpi rey manmi entregasqa kanki nispa. 18Jeremiasmi Rey Sedequiasta nirqa: Imapitaq oqaqa huchallikurqani qampa contraykipi, serviqnikikunapa contranpi chaynataq kay runakunapa contranpipas chaynapi carcelawanankupaq? 19Maypitaq kachkan Diosmanta willakuq tukuqkunaqa? Paykunam nisurqankichik: Babilonia nacionpa reyninqa manam atacanqachu qamkunataqa nitaq kay naciontapas nispa. 20Reynilly, kunanmi ruegakuyki kay maakusqayta chaskiykuwanaykipaq. Secretario Jonatanpa wasinmanqa amaay kutichiwaychu chaypi mana waurunaypaq nispa. 21Chay mi Rey Sedequias ka machirqa carcelpa patiollanpia Jeremiasta hatallinankupaq hinaspa Tanta Rantina Callemanta tantata sapa punchaw apamuspa payman qonankupaq. Chaynatam rurarqaku llaqtapi tanta tukurunankama. Sedequiaspa kamachisqanman hinam Jeremiasqa carcelpa pationpi *yacharqa.
38
churin Sefatiasmi, Pasurpa churin Gedaliaspiwan, Selemiaspa churin Jucalpiwan chay nataq Malquiaspa churin Pasurpiwan uyarirqaku llapallan runakunaman Jeremiaspa kayna nisqanta: 2Tayta Diosmi kay nata nin: Kay llaqtapi *yachaqku nam guer rawan, yarqaywan hinaspa peste onqoy wan waunqaku. Caldea runakunaman hukllawakuqmi ichaqa wauy manta librakuspan kawsayllapas-kawsanqaraq. 3oqa Tayta Diosmi nini kay nata: Cheqaptapunipas kay llaqtataqa Babilonia nacion reypa tropankunaman entregaykuptiy mi vencerunqaku, nispa. 4Pay man mi chay ka machikuqku na nirqa ku: Kay runaqa chayna palabrakunata rimaspanmi kay llaqtapi puchuq soldadokunatawan llapallan runakunata hukmanyachichkan, chaynaqa waunanpunim. Kay runaqa manam runakunapa hawka kaynintachu munachkan aswanqa mana allinninkutam nispa.
1Matanpa
Jeremiasta pozoman churasqankumanta
JEREMIAS38
5Chay mi
1458
Rey Sedequiasataq nirqa: Chay runaqa makikichikpim kachkan. oqaqa manam ima ruraytapas atiymanchu contraykichikpiqa nispa. 6Chay mi ka machikuqku naqa Jeremiasta hapiruspan ku reypa chu rin Malquiaspa pozonman waskakunawan uraykachirqaku. Chay pozoqa kachkarqa carcelpa pationpim mana yakuyoq. Chayman Jeremiasta kachaykuptinkum mituman seqaykurqa mitullaa kasqanrayku. 7Ichaqa reypa pa lacionpi ser vikuq Cus nacion niyoq Ebed-melec runam uya rirurqa Jeremiasta pozoman kachaykusqankuta. Reyataqmi chay ratopi kachkarqa Benjamin sutiyoq zaguanpi huunakuqkunawan rimaspa. 8Palaciomanta Ebedmelec pasaspanm rey man willarqa: 9Rey nilly, Diosmanta willa kuq Jeremiasta pozoman kachaykachiq runakunaqa runata wauchichkaq hinam mana allinta rurarunku. Chaypiqa yarqaymantam waurunqa, kay llaqtapiqariki tantapas manam kanachu nispa. 10Hinaptin mi rey ataq chay Cus nacion niyoq Ebed-melecta ka machirqa: Kimsa chunka runakunata kaymanta pusaspaykiy Diosmanta willakuq Jeremiasta horqomuychik chay pozomanta manaraq wauruchkaptin nispa. 11Ru na ku nata pusa rikuspa m Ebed-melecqa kutirirqa pa laciopi ta rikuq qori-qollqe waqaychana cuartopa uray ninpi kaq cuartoman. Chay manta mawka latapakunata aparikuspanmi waskapi watasqata kachaykurqa pozopi tarikuq Jeremiasman. 12Hinaspam nirqa: Chay latapakunata wallwaykipi waskawan hapirachiy nispa. Chaynatam Jeremias rurarqa. 13Jeremiasta waskakunawan pozomanta horqoruptinkum carcelpa pationpia *yacharqa. Sedequiasmi Jeremiasta pusarachimurqa templopa kimsa kaq pationman. Chaypim Jeremiasta nirqa: Kunanmi tapuptiy imam kaqllata niwanki nispa. 15Chay mi Jeremiasataq nirqa: Imam kaqllata niptiyqa waurachiwankim, consejaptiypas manam kasuwankichu nispa. 16Chay mi Rey Sedequiasqa pa kasqa llapi ju raspan Jeremiasta nirqa: Kawsachiwaqninchik Tayta Diosraykum jurani: Manam wauchisqaykichu nitaqmi wauchiy munasuqniki runakunamanpas qosqaykichu nispa. 17Hinaptin mi Jeremiasataq nirqa: Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: Babilonia nacion reyta yanapaq kamachikuqkunaman cheqaptapunipas entregakuspaykiqa kawsankim, kawsanqataqmi aylluykikunapas. Kay llaqtatapas manataqmi kaanqakuchu. 18Sichu paykunaman mana entregakuptikiqa Caldea runakunam kay llaqtata venceruspa kaaykunqaku hinaptinqa qampas manam paykunamantaqa lluptinkichu nispa. 19Hinaptin mi Rey Sedequiasataq nirqa: Caldea runakunaman entregakuq Juda casta runakunatam manchakuni. Paykunaman Caldea runakuna qoykuwaptinqa akarichiwanmankum nispa. 20Chay mi Jeremiasataq nirqa:
14Rey
Jeremiasta Rey Sedequias qayachisqanmanta
1459
JEREMIAS38,39
Juda castakunamanqa manam qosunkichu. Willasqay man hina Tayta Diospa nisqanta kasukuspaqa allinmi kanki chay nataqmi vidaykitapas libranki. 21Mana entregakuptikiqa Tayta Diospa qawachiwasqanpi hinapas 22Juda nacion wasikipi puchuq llapallan war mikunam Babilonia nacionpa rey ninta yanapaq kamachikuqkunaman qosqa kanqaku. Hinaptinmi chay warmikuna nisunki: Confiakusqayki amigollaykikunam engaaruspa rantikurusunki. Mitupi seqaykuchkaqta saqerususpaykim lliw qepanchakurusunki. llapallan war mikikunatawan churikikunatam Caldea runakunaman qoykunqaku. Qamqa manam lluptinkichu paykunamantaqa. Babilonia nacionpa rey nin presocharususpaykim kay llaqtatapas kaaykunqa nispa. 24Chay mi Rey Sedequias nirqa: Kay niwasqaykikunataqa amam pimanpas willankichu, mana chayqa wauruwaqmi. 25Qanwan parlasqanchikta kamachikuqkuna yacharuspankuqa hamurunqakum tapusuqniki. Ichapas paykunaqa nisunkiman: Ama pakaspay willaykuwayku rey wan parlamusqaykita. Imatataq rey manqa nimurqanki otaq imatataq payqa nisurqanki? Willawaptikikuqa manam wauchisqaykikuchu nispa. 26Hinaptinqa paykunatam ninki: oqaqa reytam ruegakamurqani Jonatanpa wasinman amaa kutichiwananpaq chay pi mana waurunay paq nispa. 27Reypa nisqanpi hinam llapallan kamachikuqkuna Jeremiaspata rispanku tapurqaku. Chaymi Jeremiasqa reypa kamachisqanta hinalla lliwta willakurqa. Reywan parlasqanta pipas mana uyarisqanraykum upallalla karqaku. 28Chaynapim Jeremiasqa carcelpa patiollanpia *yacharqa Jerusalen llaqta vencesqa kanankama.
23Chay naqa
39
llaqtatam kayna formapi vencerurqaku: Juda nacionpi Rey Sedequias isqon watamana gobiernachkaptinmi chay watapa chunka kaq killanpi Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosor llapa tropankunawan hamururqa Jerusalen llaqtapa contranpi hinaspam muyururqaku atacanankupaq. 2Chunka hukniyoq watamana Rey Sedequias gobiernachkaptinmi chay watapa tawa kaq killanpa isqon kaq punchawninpi llaqtapa murallanta toqoramurqaku 3hinaspam yaykuramurqaku Babilonia nacionpa reyninta yanapaq kamachikuqkuna. Chay kamachikuqkunam karqa: Nergal-sarezer, Samgar-nebo, Sarsequim, reypa palacionpi serviqkunapa jefen huknin Nergal-sarezer hinaspa wakin hatun kamachikuqkuna. Paykunam chay uchkunta yaykuramuspanku chawpi kaq punkupi churakururqaku. 4Juda nacionpa reynin Sedequiasmi lliw soldadonkunapiwan enemigonkuta rikururqaku hinaspam iskay murallapa chawpinpi kaq llaqtapa zaguanninta lloqsiruspanku reypa huertanpa chawpinta tutallan lluptirurqaku. Chaymantam pasarqaku Jordan Qechwaman riq anninta. 5Ichaqa Caldea tropakuna qatipaspankum Jerico llaqtapa hichpan pampapi hayparurqaku. Presocharuspankum Hamat lawpi kaq Ribla sutiyoq llaqtaman otaq Rey Nabucodonosorpa kasqanman pusarqaku. Chaypim Sedequiasta juzgaspan sentenciarqa. 6Chay Ribla llaqtapim Rey Sedequiaspa churinkunatawan Juda nacionpi llapallan
1Jerusalen
Jerusalen llaqtata vencesqankumanta (2 R 24:20-25:1. 2 Cr 36:17-21. Jer 52:3-30)
JEREMIAS39,40
1460
kamachikuqkunata Sedequiaspa qayllanpi wauchirqa. 7Sedequiastapas awinkunata horqorachispanmi bronce cadenakunawan watarachirqa Babilonia llaqtaman pusanankupaq. 8Caldea tropakunaqa kaaykurqakum reypa palaciontapas chaynataq runankunapa wasinkunatapas, taqmarurqakutaqmi Jerusalen llaqtapa muyuriqninpi murallakunatapas. 9Babilonia nacionpa reyninta cuidaq soldadokunapa jefen Nabuzaradan sutiyoq runaataqmi llaqtapi puchuq runakunatawan kikinkumanta entregakuq runakunata presochasqata pusarqa Babilonia lawman. 10Juda lawpiqa saqerurqa wakcha mana imayoq runakunallataam hinaspam paykunaman qoykarirqa uvas huertakunatawan chakrakunata. Babilonia nacionpa rey nin Nabucodonosor cuidaqnin soldadokunapa jefen Nabuzaradanta kamachirqa: 12Jeremiasta carcel manta horqora muspaykiqa na nachikuspaykim ama imanankipaschu. Paypa nisusqaykiman hinam ruranki nispa. 13Chay napim reyta cuidaq soldadoku napa jefen Nabuzada ranqa pa laciopi ser viqkunapa jefen Nabusazbanpiwan, hatun kamachikuq Nergal-sarezer piwan hinaspa Babilonia nacionpa rey ninta yanapaq wakin kamachikuqkunapiwan 14kacharqa ku carcelpa pation manta Jeremiasta pusa mu nan kupaq, Jeremiastaqa wasinmana pusanankupaqmi qoykurqaku Safanpa willkanman otaq Ahicampa churin Gedaliasman chaynapi runakunawan kuska *yachananpaq. pationpi Jeremias preso kachkaptinraqmi Tayta Dios payta nirqa: 16Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diospa nisqaytay Cus nacionniyoq Ebed-melecman kaynata nimuy: Kay llaqtapa mana allinninpaq rimarisqaykunatam mana favorecespay cumplisaqpuni. Chay punchawkunapi qawachkaptikim chaykuna sucedekunqa. 17oqa Tayta Diosmi niki: Chay punchawkunapiqa oqam librasqayki chay manchakusqayki runakunamanta. 18oqam ninitaq: Guerrapi waunaykimantam lluptichisqayki. oqapi confiakusqaykiraykum kawsayllapas-kawsankiraq nispa.
15Carcelpa 11Jeremiasmantam
Jeremias librea kasqanmanta
Ebed-melecman Tayta Diospa prometesqanmanta
40
cuidaq soldadokunapa jefen Nabuzaradan Jeremiasta Rama llaqtapi kachaykusqanpa qepallantam Tayta Dios rimapayarqa Jeremiasta. Nabuzaradanmi Jeremiasta tariykurqa presochasqa cadenawan watasqata. Payqa chaynam kachkarqa Babilonia law man pusanankupaq Jerusalen llaqtayoq runakunapiwan hinaspa Juda nacionniyoq runakunapiwan. 2Chay Nabuza radan m Jeremiasta sapaqchaykuspan nirqa: Kay desgraciakunawan kay nacionta castigananpaqmi yupaychasqayki Tayta Dios rimarqa. 3Chay rimasqankunatam kunan cumplirun. Chaykunaqa sucedesuchkankichik paypa contranpi huchallikuruspa mana kasusqaykichikraykum. 4Kunanpunim chay cadenaykikunata paskarusqayki. Munaptikiqa hakuchiky Babilonia lawman, wakpiqa oqam nanachikusqayki. Mana riyta munaspaykiqa quedakuwaqtaqmi. Kay nacionpi allpaqa makillaykipim kachkan. Munasqayki lawman rispay chaypi *yachakamuy nispa. 5Jeremias ma na raq kutiykuch kaptin mi Nabuza radan nirqa:
1Reyta
Gedaliaswan Jeremias *yachasqanmanta
1461
JEREMIAS40,41
Safanpa willkanpa otaq Ahicampa churin Gedaliaspa kasqanmany kutikuy. Paytam Juda lawpi llaqtakunata gobiernananpaq Babilonia nacionpa reynin churarun. Paywany llaqtamasikikuna ukupi *yachakuy, mana chayqa munasqayki lawmany pasakuy nispa. Reyta cuidaq soldadokunapa jefen chay nata Jeremiasman niykuspanmi qoykurqa mikuytawan regalota hinaspam aviaykurqa. 6Jeremiasmi pasakurqa Mizpa llaqtapi *yachaq Ahicampa churin Gedaliaspaman. Chay pim Gedaliaswan hinaspa chay lawpi puchuq runakunawan yacharqa. castamanta campopi puchuq capitankunapiwan soldadokunam yacharurqaku Ahicampa churin Gedaliasta chay law allpapi gobiernananpaq Babilonia nacionpa reynin churarusqanta. Chayna nombrasqaqa karqa Babilonia lawman mana pusasqanku runakunatawan, warmikunata chaynataq warmakunata nanachikunanpaqmi. Paykunam karqa chay lawpi mana imayoq runakuna. 8Chaykuna yacharuq runakunam karqa: Netaniaspa churin Ismael, Careapa churin Johananwan Jonatan, Tanhumetpa churin Seraias, Netofa lawmanta kaq Efaipa churinkuna hinaspa Macat lawmanta kaq runapa churin Jezanias. Paykunam rirqaku Mizpa llaqtapi *yachaq Gedaliaspata. 9Chaynapim Safanpa willkan otaq Ahicampa churin Gedaliasqa payman riq capitankunatawan compaaqnin runakunata juramentaspan nirqa: Caldea runakuna ser viytaqa ama manchakuychikchu. Kay allpapi *yachaspa Babilonia nacionpa rey ninta ser vispaqa allinmi kankichik. 10oqaqa kay Mizpa llaqtapi yachaspaymi Caldea law manta oqanchik man hamuq runakunata atiendesaq. Qamkunaqa vinotawan aceiteta ruraspay frutakunatawan tukuy imati huukuychik. Dueochakuspay llaqtakunapi yachakuychik. 11Moab nacionpi, Amon nacionpi, Edom nacionpi hinaspa wakin nacionkunapi tarikuq Juda casta runakunapas uyarirurqakum: Safanpa willkan otaq Ahicampa churin Gedaliastam Babilonia nacionpa reynin churarun Juda nacionpi puchuq runakunata gobiernananpaq nispa nisqankuta. 12Chaynaqa cheqerusqanku nacionkunamanta kutimuq Juda casta llapallan runakunam Mizpa llaqtapi *yachaq Gedaliasman huunakurqaku. Paykunaqa achkallaa vinota ruraspankum cosecharqakutaq achkallaa frutakunatapas. 13Ca reapa chu rin Joha nan mi campopi tropa ku napa capitan nin ku napiwan Mizpa llaqtapi *yachaq Gedaliasman rispa 14nirqaku: Amonpa miray ninkunapa rey nin Baalismi Netaniaspa churin Ismaelta kacharamun wauchisunaykipaq. Manachum chaytaqa yachanki? nispa. Ichaqa Ahicampa churin Gedaliasmi mana creerqachu paykunata. 15Chaywanpas Careapa churin Johananmi Mizpa llaqtapi kaspan pakasqallapi Gedaliasta nirqa: Dejaykuway Netaniaspa churin Ismaelta waurachimunaypaq. Manam pipas yachanqachu pim waurachisqantaqa. Imanasqataq qamtaqa waurachisunkiman? Wauruptikiqa qanman huunakamuq Juda casta runakunapas cheqerunmanmi, hinaptinqa Juda nacionpi puchuq runakunapas yanqam tukuruymanku nispa. 16Ichaqa Ahicampa chu rin Geda liasmi Ca reapa chu rin Joha nanta nirqa: Chaytaqa amay ruraychu. Ismaelmanta willawasqaykiqa llullam nispa.
7Israel
Gedaliaspa contranpi Ismaelpa hoqarikusqanmanta
41
1Qanchis
kaq killapim Elisamapa willkan otaq Netaniaspa churin Ismael chunka runakunapiwan rirqa Mizpa llaqtapi *yachaq Ahicampa churin
Gedaliasta wauchisqankumanta
JEREMIAS41
1462
Gedaliasman. Ismaelqa karqa reypa mirayninmanta kaqmi chaynataq reypa tropankunapa capitanninmi. Chaypi mikuchkaptinkum 2Netaniaspa churin Ismaelataq chunkantin runankunapiwan hatariruspa Safanpa willkanta otaq Ahicampa churin Gedaliasta espadawan waurachirqaku. Gedaliastaqa Babilonia nacionpa reyninmi churarqa gobiernananpaq. 3Waurachirqakutaqmi Gedaliaswan kaq Juda casta runakunatapas chaynataq chaypi tarikuq Caldea soldadokunatapas. 4Iskay punchawmana Gedalias waurachisqankuta manaraq pipas yacharuchkaptinmi 5Siquem llaqtamanta, Silo llaqtamanta chaynataq Samaria llaqtamanta chayaramurqaku pichqa chunka runakuna. Paykunaqa chayarurqaku barbankupas afeitasqam, pachanku llikipasqam chaynataq cuerponkupas kuchupasqam. Paykunaqa apamurqakutaqmi kawsaykunamanta ofrendakunatapas chaynataq inciensotapas Tayta Diospa templonpi presentanankupaq. 6Mizpa llaqtaman chayaykuchkaptinkuam Netaniaspa churin Ismael paykunaman waqastin taripaykurqa hinaspam paykunata nirqa: Ahicampa churin Gedaliastay qawaykamuychik nispa. 7Llaqta man yayku ruptin ku ataqmi Neta niaspa chu rin Ismael ru nan ku napiwan paykunata waurachispa pozoman wischuykurqaku. 8Ichaqa paykunamanta chunka runakunam Ismaelta ruegakuspa nirqaku: Amay waurachiwaykuchu. oqaykupam kachkan chakrapi pakasqa achkallaa trigoyku, cebadayku, aceiteyku chaynataq mielniykupas nispa. Chayraykum paykunataqa mana wauchirqakuchu riqmasinkunatawan kuskataqa. 9Gedaliastawan kuskata llapallan wauchisqanku runakunapa ayankunatam Ismael wischuykurqa pozoman. Chay pozotaqa Rey Asaraqmi rurachirqa Israel nacionpa rey nin Baasa atacaptin. Chay pozotam Netaniaspa churin Ismael ayakunawan huntarachirqa. 10Chay mantaataqmi presocharurqa Mizpa llaqtapi puchoq runakunata, reypa warmi churinkunata chaynataq reyta cuidaq soldadokunapa jefen Nabuzaradanpa saqesqankunatapas, paykunatam gobiernachirqa Ahicampa churin Gedaliaswan. Presokunata pusarikuspam Netaniaspa churin Ismaelqa pasarqa Amonpa mirayninkunapa allpanman. 11Ca reapa chu rin Joha nan mi tropa ku napa capitan nin ku napiwan Neta niaspa churin Ismaelpa tukuy mana allinkuna rurasqanta yacharurqaku. 12Hinaspam llapallan tropankunata huuruspanku Ismaelpa contranpi peleaq pasaspanku hayparurqaku Gabaon llaqtapi kaq hatun estanquepa hichpanpi. 13Chaymi Careapa churin Johanantawan tropakunapa capitanninkunata Ismaelpa pusasqan llapallan runakuna qawaspa kusikurqaku. 14Mizpa llaqtamanta Ismaelpa preso pusasqan runakuna kutimuspankum Careapa churin Johananman hukllawakuykurqaku. 15Netaniaspa churin Ismaelataqmi pusaq runankunapiwan lluptiruspanku Amonpa mirayninkunapa allpanman pasakurqaku. 16Ahicampa chu rin Geda liasta wa u rachispan Mizpa llaqta manta Ismaelpa preso pusasqan runakunatam Careapa churin Johanan tropankunapa capitanninkunapiwan Gabaon llaqtamanta kutirichirqaku, kutichirqakum puchuq soldadokunatapas, warmikunatapas, war makunatapas chaynataq reypa palacionpi ser viqkunatapas. 17Paykunaqa pasarqaku Belen llaqtapa hichpanpi kaq Gerut-quimam sitiokamam. Chay pim samarirqaku Egipto nacionman lluptinankurayku. 18Ahicampa churin Gedaliasta Netaniaspa churin Ismael waurachisqanraykum Caldea runakunata manchakurqaku. Chay Gedaliastam Babilonia nacionpa rey nin churarqa chaylaw allpapi gobiernananpaq.
1463 Diosta maakunanpaq Jeremiasta ruegasqankumanta
JEREMIAS42
42
churin Johananmi tropankunapa llapa capitanninkunapiwan, Osaiaspa churin Jezaniaspiwan chaynataq hatunpas-taksapas llapallan runakunapiwan asuykurqaku 2Diosmanta willakuq Jeremiasman hinaspam nirqaku: Ruegakuykikum llapallan kaypi puchuqkunapaq yupaychasqanchik Tayta Diosta maakunaykipaq. Rikuwasqaykikupi hinam achkamanta oqallaykua puchuruniku. 3Yupaychasqanchik Tayta Diosy niykuwachunku maylaw ninta rinaykutapas chaynataq imam ruranaykutapas nispa. 4Hinaptin mi Diosmanta willa kuq Jeremiasataq nirqa: Allinchiki. Maawasqaykichikta hinam yupaychasqanchik Tayta Diosta maakusaq. Imam niwasqanta hinallam mana pakaspay willasqaykichik nispa. 5Chay mi payku na ataq nirqa ku: Yupaychasqanchik Tayta Diosy kachun contraykupi cheqap confianza testigoqa tukuy imapas qanwan nichiwasqankuta mana ruraptiykuqa. 6Gustoykupaq otaq mana gustoykupaq kaptinpas yupaychasqanchik Tayta Diospa qamnintakama niwasqankutam kasukusaqku chaynapi allin kanaykupaq nispa. punchaw pasaruptinmi Jeremiasta Tayta Dios rimapayarqa. 8Chaymi Jeremias qayachirqa Careapa churin Johananta, tropankunapa capitanninkunata chaynataq hatunpas-taksapas llapallan runakunata. 9Hinaspam paykunata nirqa: Maakuwasqaykichikman hina ruegakuptiymi Israelpa yupaychasqan Tayta Dios kaynata nin: 10Kay allpamanta mana lloqsiptikichikqa wasita hina hatarichispaymi mana tuichisqaykichikchu, plantata hina plantaspaymi mana pilasqaykichikchu. Contraykichikpi castigokuna kachamusqaymantam pesakuruni. 11oqa Tayta Diosmi nini: Manchakusqaykichik Babilonia nacionpa reynintaqa amaay manchakuychikchu. Qamkunawanmi kachkani salvanaypaq chaynataq paymanta libranaypaqpas. 12Qamkunamantam llakipayarikusaq chaynataqmi Nabucodonosorpas llakipayasunkichiktaq hinaspam allpaykichikman kutichimusunkichik, nispa. 13Ichaqa yupaychasqanchik Tayta Diospa nisqanta mana kasukuspaataq kay allpapi mana *yachanaykichikrayku niwaqchik: 14Manapunim kay allpapiqa kaymankuchu aswanqa Egipto nacionmanmi risaqku yachanaykupaq. Chaypiqa manaam guerrata rikusaqkuchu, manaam guerrapaq cornetapa waqasqantapas uyarisaqkuchu nitaq yarqaymantapas akarisaqkuachu nispa. 15Juda nacionpi puchuqkuna chaynata nispaykichikqa Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diospa kayna nisqantay uyariychik: Sichu atipakunkichik Egipto nacionman rispa chaypi *yachanaykichikpaq hinaptinqa 16manchakusqaykichik guerram chay Egipto nacionpi hayparamusunkichik, manchakusqaykichik yarqaypas chaymanmi qatiparamusunkichik hinaptinmi chaypi waunkichik. 17Egipto nacionpi yachamunaykichikpaq atipakuqkunaqa chaypim guerrawan, yarqaywan chaynataq peste onqoywan waunkichik. Manam pipas puchunkichikchu nitaqmi mayqannikichikpas castigo kachamusqaymantaqa lluptinkichikchu. 18Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: Jerusalen llaqtapi *yachaqkunapaqmi piakuspay rabiakurqani, chaynatam qamkunapaqpas piakusaq Egipto nacionman yaykuptikichikqa. Qamkunam kankichik akasqa, runakunapa admirakunan, insultanan hinaspa humillachinan, manaam kutimunkichikchu kay
7Chun ka
1Careapa
JEREMIAS42-44
1464
sitiomanqa nispa. 19Juda nacionpi puchuqkuna, Tayta Diosmi nisunkichik Egipto nacionmanqa ama rinaykichikpaq. Chaynaqa kunany yachaychik imam kaqllata qamkunaman willakusqayta. 20Qamkunaqa kikillaykichikmi engaakuchkankichik. Kikillaykichikmi kamachiwarqankichik: Yupaychasqanchik Tayta Diostay maakuy oqaykupaq hinaspay willawayku imam nisqanta ruranaykupaq nispa. 21Yupaychasqanchik Tayta Diospa kunamuwasqantam qamkunaman willarqaykichik ichaqa manam kasukurqankichikchu. 22Chaynaqa cheqaptapunim kunan nikichik: *Yachanaykichikpaq munasqaykichik sitiopim waumunkichik guerrawan, yarqaywan hinaspa peste onqoywan, nispa.
43
Tayta Diospa tukuy ima kunasqanta llapallan runakunaman Jeremias willayta tukuruptinmi, 2Osaiaspa churin Azarias, Careapa churin Johanan wakin hatun tukuq runakunapiwan Jeremiasta nirqaku: Chay niwasqaykikuqa llullam. Yupaychasqanchik Tayta Diosqa manam kunamusurqankichu: Ama Egipto nacionmanqa riychikchu chaypi *yachamunaykichikpaq nispaqa. 3Qamtaqa Neriaspa churin Barucmi contraykupi umacharusunki Caldea runakunaman entregasqa kanaykupaq chaynapi waurachiwanankupaq otaq Babilonia law man presota pusawanankupaq nispa. 4Juda nacionpi *yachanankupaq Tayta Diospa kamachisqantaqa manam kasurqachu Careapa churin Johananpas nitaq tropankunapa capitanninkunapas nitaq llapallan runakunapas. 5Aswanraqmi Careapa churin Johananqa tropankunapa llapallan capitanninkunapiwan huururqaku huklaw nacionkunaman cheqechisqa kaspanku Juda allpapi yachanankupaq kutimuq runakunatapas. 6Huururqakum qarikunata, warmikunata, warmachakunata chaynataq reypa warmi churinkunatapas. Reyta cuidaq soldadokunapa jefen Nabuzaradanmi saqerqa Safanpa willkanta otaq Ahicampa churin Gedaliasta llapallan chay runakunata gobiernananpaq. Huururqakutaqmi Diosmanta willakuq Jeremiastapas chaynataq Neriaspa churin Baructapas. 7Tayta Diospa nisqanta mana kasukuspankum rirqaku Egipto nacionman hinaspam Tafnes llaqtaman chayarurqaku. 8Taf nes llaqtapi *yachach kaptin ku am Jeremiasta Tayta Dios nirqa: 9Jud nacionniyoq runakunapa qayllanpim hatun rumikunata aparamunki, chaytam Rey Faraonpa wasinman yaykuna ladrillasqa patiopi mituwan pamparunki 10hinaspam paykunata ninki: Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: Babilonia nacionpi serviqniy Rey Nabucodonosorta pusamuptiymi kay pampachisqay rumi hawanpi tiyananta churanqa hinaspataqmi toldontapas sayachinqa. 11Hamuspan kay Egipto nacionta castigaptinmi peste onqoypaq kaqkuna peste onqoywan waunqa. Preso rinanpaq kaqkunam preso rinqaku, guerrapi waunanpaq kaqkunam guerrapi waunqaku. 12Kay Egipto nacionpi taytacha-mamachakunapa capillankunatam Nabucodonosorwan kaaykachisaq. Wakin taytacha-mamachankuta kaaykachispaymi, wakintaataq presota hina apachisaq. Pachanpi usakunata oveja michiq limpiachkaq hinam Nabucodonosorqa Egipto nacionta limpiaspan hawka pasakunqa. 13Bet-semes llaqtapi intita adoranankupaq templopi sayachisqanku pilarkunatapas utuparunqam, kaaykunqataqmi Egipto nacionpi taytacha-mamachakunapa templonkunatapas nispa.
1Yupaychasqan ku
Jeremiasta Egipto nacionman pusasqankumanta
44
1Egipto
nacionpi kaq Migdol llaqtapi, Tafnes llaqtapi, Menfis llaqtapi chaynataq Patros lawpi *yachaq Juda casta runakunapaqmi Jeremiasman Tayta
Egipto nacionpi Juda castakunaman Jeremiaspa rimasqanmanta
1465
JEREMIAS44
Dios nirqa: 2Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nini: Jerusalen llaqtaman chaynataq Juda nacionpi llapallan llaqtakunamanpas llapallan castigo kachasqaytaqa yachankichikmi. Chay llaqtakunaqariki tuichisqa kaspam manaa runayoq kachkanku. 3Chaynaqa kachkanku tukuy mana allinkuna rurasqankuraykum. Paykunam piachiwarqaku taytacha-mamachakunata adoraspanku otaq chaykunaman inciensota kaaspanku. Chay taytacha-mamachakunataqa manam reqsirqakuchu paykunaqa nitaq qamkunapas nitaq abueloykichikkunapas. 4oqamanta willakuq serviqniykunata mana taniyta kachaspaymi nichirqaykichik cheqnipay millakuypaq kaqkunataqa ama ruranaykichikpaq 5ichaqa manam kasuwarqankichikchu nitaqmi atiendewarqankichikchu mana allin rurasqaykichikmanta oqaman kutirikamunaykichikpaq. Aswanraqmi mana haykapipas reqsisqaykichik taytacha-mamachakunaman inciensota kaarqankichik. 6Chayraykum Juda nacion llaqtakunapa contranpipas chaynataq Jerusalen llaqtapa callenkunapa contranpipas ancha rabiakuyniy nina hinaraq ruparirqa. Chaykunaqa hinallam kachkan tuichisqa hinaspa chunnichisqa. 7Chaynaqa Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nini: Imanasqam kikillaykichikpa contraykichikpiqa kay hatun mana allintaqa rurarqankichik? Juda nacionniyoq qarikunapas, warmikunapas, warmakunapas chaynataq uuq wawachakunapas pasaypaq tukurunantachu munachkankichik? 8*Yachanaykichikpaq hamusqaykichik kay Egipto nacionpim mana haykapipas reqsisqaykichik taytacha-mamachakunata ruraruspa inciensota kaapuchkankichik. Imanasqam chaykunata ruraspaqa rabiachiwachkankichik? Chaynaqa kikillaykichikmi tukusqa kankichik kay llapallan nacionkunapa akasqan chaynataq burlakusqan kanaykichikpaq. 9Qonqarunkichikachum abueloykichikkunapa, Juda nacion reykunapa chaynataq warminkunapapas mana allinkuna rurasqankutaqa. Qamkunapapas chaynataq warmikichikkunapapas mana allin rurasqaykichiktaqa qonqarunkichikachu? Chaykunataqa rurarqankichik Juda nacionpim chaynataq Jerusalen llaqtapa callenkunapim. 10Mana allinkuna rurasqaykichikmantaqa kunankamapas manam wanakunkichikchu. Manam respetawankichikchu, manataqmi kawsachkankichikpas abueloykichikkunaman chaynataq qamkunaman qosqay yachachikuyniykunaman hinaspa decretoykunaman hinachu. 11Chayraykum Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios nini: Qamkunapa contraykichikpi castigokunata kachaykamuspaymi Juda nacionniyoqkunatapas tukurusaq. 12Juda nacionpi puchuruspa kay Egipto nacionpi *yachanaykichikpaq atipakamuqkunam kay Egipto nacionpi llapallaykichik tukusqa kankichik. Taksapas-hatunpas guerrawan hinaspa yarqaywanmi waunkichik. Qamkunaqa kankichik runakunapa akasqanmi, admirakunanmi, insultananmi hinaspa humillachinanmi. 13Jerusalen llaqtapi yachaqkunatam castigarqani guerrawan, yarqaywan chaynataq peste onqoywan, chaynatapunim castigasqaykichik kay Egipto nacionpi yachaqkunatapas. 14Juda nacionpi puchuspa kay Egipto nacionpi *yachanaykichikpaq hamuqkunaqa manam lluptinkichikchu nitaq kawsankichikchu. Juda nacionman kutinaykichikpaq anchata munaspapas manam atinkichikchu, kutispaqa-kutinqa wakichallanam, nispa. 15Hinaptinmi war minkupa mana haykapipas reqsisqan ku tay tacha-ma machakunaman incienso kaasqankuta yachaq qosakuna, chaypi kaq llapallan warmikunapiwan huunakurqaku huk hatun huunakuypi. Paykunawantaqmi huunakurqa Patros lawpi *yachaqkunapas, paykunam Jeremiasta kaynata nirqaku: 16Tayta Diospa sutinpi willawasqaykiku palabrakunataqa manam kasukuymankuchu. 17Aswanqa nisqaykuta hinam rurasaqku. oqaykuqa hinallam inciensota
JEREMIAS44
1466
kaasaqku, vinotapas hinallataqmi hichasaqku Cielokunapi Reinaman. Kunankama rurasqaykuta hinallam rurasaqku. oqaykuqa rurasaqku awpaqmantaraq abueloykupapas, reyniykupapas chaynataq kamachiqniykupapas rurasqankuta hinallam otaq Juda nacionpa llaqtankunapi chaynataq Jerusalen llaqtapa callenkunapi rurasqankuta hinallam. awpaq tiempopiqa mikuyniykupas achkam karqa, hawkam kawsakurqaniku manataqmi ima desgraciapas hamuwarqakuchu. 18Cielokunapi Reinaman manaa inciensota kaaptiykuqa chaynataq vinotapas manaa hichaptiykuqa tukuy imam pisiwanku. oqaykupas guerrawan hinaspa yarqayllawanmi asllayarqaniku nispa. 19War miku napas nirqa kutaqmi: oqaykupas tortakunatam rurarqaniku Cielokunapi Reinaman rikchakuqta. Chay lucerota adoraspaykum inciensotapas kaapurqaniku, hichapurqanikutaqmi vinotapas. Chaykunataqa rurarqaniku qosaykupa yachasqantam nispa. 20Hinaptin mi chay na contestaqnin llapa llan war mimanwan qa riku na man Jeremias kay nata nirqa: 21Juda nacion llaqtakunapi chaynataq Jerusalen llaqtapa callenkunapi qamkunapapas, abueloykichikkunapapas, reynikichikkunapapas, kamachiqnikichikkunapapas chaynataq llapallan runakunapapas incienso kaasqaykichiktaqa Tayta Diosqa qonqarunchum? Payqa manachum cuentata qokurqa? 22Mana allinkuna rurasqaykichiktawan millakuypaq rurasqaykichiktam Tayta Diosqa manaa aguantayta atirqachu. Chayraykum nacionnikichikqa purmachisqa, chunnichisqa, manaa runayoq akasqa kachkan kunan punchawkuna hina. 23Inciensota kaaspa Tayta Diospa contranpi huchallikusqaykichikraykum chaynataq yachachikuyninkunaman hina, decretonkunaman hina, kamachikuyninkunaman hina mana kawsasqaykichikraykum tukuy kay desgraciakunaqa sucedesuchkankichik kunan punchawkuna hina nispa. 24-25Jeremiasqa nirqataqmi llapallan runakunamanwan llapallan warmikunaman: Kay Egipto nacionpi *yachaq Juda nacionniyoq runakuna, uyariychiky Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diospa kayna nisqanta: Qamkunam warmikichikpiwan rimarqankichik hinaspam chay niwasqaykichikta ruraypaq-rurarqankichik. Qamkunam nichkankichik: Cielokunapi Reinamanmi inciensota kaapunaykupaq prometekurqaniku, prometekurqanikutaqmi vinota hichapunaykupaqpas. Chay prometekusqaykutaqa cumplisaqkupunim nispa. Chaynaqa chay prometekusqaykichiktay cumpliychikpuni. 26Chaywanpas kay Egipto nacionpi *yachaq Juda nacionniyoq runakuna, ancha reqsisqa sutiyoq oqa Tayta Diospa jurasqaytay uyariychik: Juda nacionniyoq runakunaqa manaam mayqanninpas kay Egipto nacionpiqa sutiyta rimanqakuachu. Manaam ninqakuachu: Kawsaq Seor Diosraykum jurani nispaqa. 27Chayllam kachkani contraykichikpi desgraciakunata kachamunaypaq, Juda nacionmanta hamuq kay Egipto nacionpi *yachaqkunaqa manaa favoreceptiymi pasaypaq tukunaykichikkama waunkichik guerrawan hinaspa yarqaywan. 28Guerrapi waunaykichikmanta lluptispa Egipto nacionmanta Juda nacionman kutiqkunaqa pisillaam kankichik. Chaynaqa Juda nacionpi puchuqkunamanta kay Egipto nacionpia yachanaykichikpaq llapallan hamuqkunam yachankichik oqapa nisqaykunachus icha qamkunapa nisqaykichikchus cumplikusqanta. 29oqa Tayta Diosmi nini: Contraykichikpi rimasqaykuna cumplikunanmantawan kay nacionpi qamkunata castiganaymantam qosqaykichik huk sealta. 30Juda nacionpa reynin Sedequiastam waurachiy munaqnin enemigonman otaq Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosorman qoykurqani, chaynatapunim Egipto nacion Rey Faraon Hofratapas qoykusaq wauchiy munaqnin enemigonman. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
1467 Barucpa favorninpi Jeremiaspa rimasqanmanta
JEREMIAS45,46
45
churin Rey Joacim tawa watamana Juda nacionpi gobiernachkaptinmi Diosmanta willakuq Jeremiaspa yachachisqanta Baruc qellqachkaptin payta Jeremias nirqa: 2Yaw Baruc, Israelpa yupaychasqan Tayta Diosmi kay nata nisun ki: 3Qanmi nichkanki: Ay imaataq kay oqapa suerteyqa! Nanayniy manmi llakikuytaraq Tayta Dios yapaykuwan. Mana pipapas consuelasqan waqaytam amirunia nispa. 4Tayta Diosmi nisunki kaynata: Hatarichisqayta tuirachispay mi plantasqaytapas qorata pilachkaq hina horqorusaq. Chay natam tukurusaq kay enteron naciontapas. 5Kikikipaqchum maskachkanki admirakuy paq kaqkunata? Chaykunataqa amaay maskaychu. Llapallan runakunamanmi desgraciakunata kachamusaq. Qanmi ichaqa may mana rispaykipas kawsayllapas-kawsankiraq.
1Josiaspa
46
3
Diosmi paymanta willakuq Jeremiasman willarqa nacionkunapa contranpi. 2Jeremiastam rimapayarqa Egipto nacionpa contranpi otaq chay nacionniyoq Rey Faraon Necaopa tropankunapa contranpi. Paymi kachkarqa Eufrates Mayupa patanpi kaq Carquemis llaqtapa hichpanpi. Chay sitiopim Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosor payta vencerurqa Josiaspa churin Joacim tawa watamana Jud nacionpi gobiernachkaptin. Egipto tropakunapa contranpim nirqa: Hatun harkachikuna armata alistaychik peleaq rinaykichikpaq. Taksa harkachikuna armata alistaychik peleaq rinaykichikpaq. 4 Soldadokunaqa caballokunata montoraspay chaykunaman sillakuychik. Cascowan umaykichikta harkachikuspay filaman churakuychik. Qasqo harkachikunaykichikta churakuspay lanzaykichiktapas llipipipichiychik. oqa Tayta Diosmi nini: Chaywanpas imatataq oqaqa qawachkani? Manchakuymanta kutirimuqkunatam qawachkani. Soldadokunam vencerachikuspa cheqerunku. Qepankutapas manaa qawarikuspam ayqekunku. Mancharisqallaam llapallanku kachkanku. 6 Utqayllamana kallpaqkunapas manam lluptiyta atinkuchu. Valeroso soldadokunapas manam ayqeyta atinkuchu. Norte law Eufrates Mayupa hichpanpim mitkarunku. Norte law Eufrates Mayupa
5
1Tayta
Egipto nacionpa contranpi Jeremiaspa rimasqanmanta
JEREMIAS46
7
1468
hichpanpim wichirunku. Pitaq wakqa Nilo Mayu hina llimparistin hamuchkan? Pitaq wakqa lloqlla mayu hina kuyuyllaa-kuyumuchkan? 8 Egipto nacionmi Nilo Mayu hina llimparistin hamuchkan. Egipto nacionmi lloqlla mayu hina kuyuyllaa-kuyumuchkan. Egipto nacionmi nichkan: Mayu hina llimparispaymi kay pachata taparusaq nispa. Llaqtakunatam runantinta pasaypaq tuirachisaq nispa. 9 Silladakunay kallpachunku. Carretayoqkunay utqachunku. Valerosokunay lloqsichunku. Harkachikuna hapiq Cus nacionniyoq soldadokuna, qamkunapas lloqsiychiky. Flecha manejaq Lud nacionniyoq soldadokuna, qamkunapas lloqsiychiky. 10 Llapallan Kamachiq oqa Seor Diospa punchawniymi chay punchawqa. Enemigoykunamanta vengakunay punchawmi chay punchawqa. Espadam saksanankama mikuchkaq hina runakunata wauchinqa. Espadam sinkanankama tomachkaq hina runakunapa yawarninta usuchinqa. Llapallan Kamachiq oqa Seor Diosmi paykunataqa wauchisaq. Eufrates Mayupa patan norte lawpim paykunataqa wauchisaq. Sipasman rikchakuq Egipto runakuna, Galaad lawtay riychik. Chaypiy hampita maskamuychik. Yanqapaqam apamuwaq achka hampikunataqa. Manaam sanoyachisunkiachu chay hampikunaqa. 12 Penqaypi kasqaykitaqa llapallan nacionkunam yacharunkua. Qapariynikim enteron
11
1469
JEREMIAS46
kay pachamanpas huntaruna. Valeroso runakunam saqmanakurunku hinaspam iskayninku wichirunku. nacionpa rey nin Nabucodonosor Egipto nacionta atacananpaq pasaruptillanmi paymanta willakuq Jeremiasta Tayta Dios rimapayaspan nirqa: Egipto nacionpiy willakuychik. Migdol llaqtapiy uyarichikuychik. Uyarichikuychiktaqy Menfis llaqtapipas. Uyarichikuychiktaqy Tafnes llaqtapipas. Puestoykichikpi kaspa listolla kaychik nispay willakuychik. Muyuriqnikichikpim runakunata espadawan wauchichkanku nispay willakuychik. 15 Apis sutiyoq toro taytachaykiqa imanasqataq lluptikurun? oqa Tayta Diosmi tuirachirqani paytaqa. Chay toro kaqlla taytachaykiqa imanasqataq mana hinallapichu sayarun? oqa Tayta Diosmi tuirachirqani paytaqa. 16 Soldadoykikunam saqmanakurunku. Wichiykuspankum ninakunku: Hatarispay pasakusunchik. Llaqtanchikmany kutirikusunchik. Nacesqanchik nacionmany kutirikusunchik. Wauchiq guerramantay lluptikusunchik.
14 13Babilonia
Egipto runakunata Rey Nabucodonosor vencesqanmanta
Chaypiy kaynata sutichaychik: Egipto nacion Rey Faraonqa alabancerollam nispa. Payqa vencenanpaq kachkaspa tiempo pasarachiqmi nispa. 18 Llapallan Kamachiq Tayta Dios sutiyoqmi nini, sutiyrayku juraq reymi nini: Moqokunapa chawpinpi Tabor Moqo hinaraqmi enemigoykiqa qawapasllaa hamunqa. Lamar qochapa hichpanpi Carmelo orqokuna hinaraqmi enemigoykiqa qawapasllaa hamunqa. 19 Egipto nacionniyoq runakuna, qepikichiktay alistakuychik. Preso rinaykichikpaqy alistakuychik.
17
JEREMIAS46
1470
Menfis llaqtam chunnichisqa kanqa. Mana runayoq kananpaqmi kaasqa kanqa. 20 Kuyayllapaq vaquilla hinam Egipto nacionqa. Ichaqa norte lawmanta hamuq tankayllum kachurunqa. 21 Pagasqa soldadokunapas wirayachisqa torokuna hinam kachkanku. Enemigonkuta qepanchakuruspam lluptikunqaku. Manaa aguantayta atispankum lluptikunqaku. Desgraciapi kananku punchawmi chayaramun. Castigasqa kananku tiempom chayaramun. 22 Lluptichkaq culebra hinaraqmi silbakustin lluptinqaku. Enemigo tropakunaqa sacha kuchuqkuna hinaraqmi hichpamunqaku. 23 oqa Tayta Diosmi nini: Manaa yaykuy atina montepi sachakunatam kuchunqaku. Manaa yupay atinam kachkanku. Aqarway uru hinaam kachkanku. 24 Sipasman rikchakuq Egipto nacionniyoq runakunam penqaypi rikurinqaku. Norte law runakunamanmi entregasqa kanqaku. yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin: Tebas llaqtapi Amon sutiyoq taytachankutam castigasaq. Castigasaqtaqmi reyninku Faraontapas, Egipto nacionniyoq runakunatapas, taytacha-mamachankutapas, wakin reyninkutapas chaynataq Faraonpi hapipakuqkunatapas. 26oqa Tayta Diosmi nini: oqam qoykusaq wauchiy munaqnin enemigonkunaman otaq Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosormanwan serviqninkunaman. Chaywanpas Egipto nacionpiqa awpaq tiempokunapi hinam runakuna kaqllamanta *yachanqaku.
27 25Israelpa
Serviqniy Jacobpa castankuna, qamkunaqa amay manchakuychikchu. Israelpa mirayninkuna, qamkunaqa amay hukmanyaychikchu. Karu nacionkunamantam libramusqaykichik. Miraynikichiktawan kuskatam libramusqaykichik. Preso risqaykichik nacionmantam libramusqaykichik. Hinaptinmi kaqllamanta hawkalla *yachakunkichik.
Runankunata Tayta Dios salvananmanta
1471
JEREMIAS46,47
Manaa pipapas manchachisqanmi hawkallaa kankichik. 28 oqa Tayta Diosmi nini: Serviqniy Jacobpa castankuna, qamkunawan kasqayraykuy ama manchakuychikchu. Cheqerachiptiy chayasqaykichik nacionkunatam pasaypaqta chinkarachisaq. Qamkunataqa manam chinkachisqaykichikchu. Faltakusqaykichikman hinam castigasqaykichik. Castiganaymantaqa manam lluptiwaqchikchu.
47
2
1Gaza
llaqtata manaraq Faraon venceruchkaptinmi Filistea runakunapa contranpi paymanta willakuq Jeremiasman Tayta Dios kaynata nirqa:
Filistea runakunapa contranpi willakuymanta
Norte lawmantam lloqlla hinaraq runakuna hamuchkan. Llimparichkaq hatun mayu hinam tropakuna hamuchkan. Llapallan runakunam qayakunqaku. Nacionkunapi *yachaqkunam qaparinqaku. 3 Caballokunapa kallpasqanta uyarispankum, carretakunapa qaparisqanta uyarispankum, ruedankunapa bulla rurasqanta uyarispankum taytakunapas churinkuta manaa yanapankuchu. Manaam paykunaqa ima ruraytapas atinkuchu. 4 Filistea runakunata chinkachinankupaq tiempom chayaramun. Tiro llaqta yanapaq puchuqkunata chinkachinanku tiempom chayaramun. Sidon llaqtata yanapaq puchuqkunata chinkachinanku tiempom chayaramun. Filistea runakunatam Tayta Dios chinkachinqa. Creta islapi puchuqkunatam Tayta Dios chinkachinqa. 5 Gaza llaqtayoqkunam llakikuymanta uma chukchankuta rutukurunku. Ascalon llaqtayoqkunam llakikuymanta mana rimaqa rikurirunku. Lamar qochapa patanpi puchuqkunaqa haykapikamataq kuchupakunkichikqa? 6 Ay Tayta Diospa kachamusqan espada! haykapikamataq mana samankichu? nispam ninkichik.
JEREMIAS47,48
1472
Yaw espada, vainaykiman kutiykuy nispam ninkichik. Taniruspay hawkaa kakuy nispam ninkichik. 7 Imaynataqsi espadaqa samanman Tayta Dios kamachichkaptinqa? Imaynataqsi espadaqa samanman Ascalon llaqtata atacay nispa kamachichkaptinqa, Lamar qochapa patanpi llaqtakunata atacay nispa kamachichkaptinqa?
48
1Israelpa
yupaychasqan Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi Moab nacionpa contranpi kaynata nirqa:
Moab nacionpa contranpi willakuymanta
Ay, Nebo llaqtaqa pasaypaq tuichisqam kanqa! Quiriataim llaqtaqa vencesqam kanqa. Pasaypaq penqayman churasqam kanqa. Amparakunanku wasipas taqmasqam kanqa. 2 Moab nacionpi alabanapaq kaqkunam tukurunku. Hesbon llaqtapim chaypa contranpi rimanakurunku. Moab nacion chinkachisqa kananpaqmi rimanakurunku. Madmen llaqta, qampas chunnichisqam kanki. Guerrapi waunaykipaq amenazasqam kanki. 3 Horonaim llaqtapi runakunam qaparispa nichkanku. Llaqtaykuqa pasaypaq tuichisqam kachkan nispam nichkanku. Moab nacionqa tuichisqaam kachkan. Warmachankunapa qaparisqanmi uyarikuchkan. 5 Luhit cuestatam waqastin richkanku. Horonaim llaqtaman uraykuqkunam llakikuymanta waqachkanku. 6 Vidaykichikta salvanaykichikpaqy ayqekuychik. Chunniqpi wiaq sachacha hinay kaychik. 7 Moab castakunaqa rurasqaykichikpim hapipakurqankichik. Moab castakunaqa kapuqnikichikpim hapipakurqankichik. Qamkunaqa pasaypaq vencesqam kankichik. Quemos sutiyoq taytachaykichiktapas presochasqatam apanqaku. Sacerdotekunatawan kamachikuqkunatapas presochasqatam pusanqaku.
4
1473
JEREMIAS48
Sapa llaqtamanmi tuichiqkuna hamunqaku. Manam mayqan llaqtapas puchunqaku. Qechwankunatapas pasaypaqtam chunnichinqaku. Alto patak pampakunatam purmachinqaku. oqa Tayta Diospa nisqaypi hinam purmachinqaku. 9 Moab nacionmany rapranta qoychik. Pawakunanpaqy rapranta qoychik. Chaypi llaqtakunapas purmachisqam kanqa. Mana runayoq kanankamam chunnirunqa.
8
akasqay kachun Tayta Diospa kamachisqanta qellapakuywan ruraq runaqa. akasqay kachun wauchinanpaq kamachisqa kachkaspan mana wauchiq runaqa. 11 Moab nacionniyoq runakunaqa qallariyninmantapunim hawkalla kawsakurqaku. Paykunaqa manam haykapipas presochasqaqa rirqakuchu. Urpupi qonchunkama mana kuyuchisqa vino hinam paykunaqa kanku. Chayraykum gustonpas hinalla kachkan. Chayraykum asnayninpas hinalla kachkan. 12 Chayraykum oqa Tayta Dios nini: Hamuq punchawkunapim kachamusaq urpukuna taqtaqkunata. Mana imayoq kanankamam taqtarunqa pasaypaqta. Chay urputaqa pakiparunqam pasaypaqta. 13 Moab nacionmi penqarikunqa. Quemos sutiyoq taytachanmantam penqarikunqa. Israel castakuna hinam penqarikunqa. Betel llaqtapi taytachamantam penqakurqaku. Confiakusqanku taytachamantam penqakurqaku.
10
Moab nacionqa amaay nichunchu: Valeroso soldadokunam kaniku nispaqa. Moab nacionqa amaay nichunchu: Guerrapi peleaq tropakunam kaniku nispaqa. 15 Moab nacionmi tuichisqa kanqa. Llaqtankunam atacasqa kanqa. Akllasqa mozonkunam wauchisqa kanqa. Reywan sutichasqa Tayta Diosmi chaynata nini. Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi chaynata nini. 16 Moab nacionpa sasachakuyninmi hichpamuchkana. Hatun desgraciapi rikurirunanmi utqamuchkana. 17 Moab nacionpa vecinonkunapas chay nacionmantay waqaychik.
14
JEREMIAS48
1474
Ancha reqsisqa kasqan yachaqkunapas chay nacionmantay waqaychik. Pakisqa vara hinam atiyniki rikurirun! nispay niychik. Pakisqa tawna hinam sumaq kayniki rikurirun! nispay niychik. Sumaq Dibon llaqtapi *yachaqkuna, ancha reqsisqa kaynikimantay uraykamuy. Chaki pampapia tiyanaykipaqy uraykamuy. Moab nacionta chunnichiqmi hamurunqaa. Amparakunayki torrekunatam tuirachinqaa. 19 Aroer llaqtapi yachaqkuna, anpa patanpi sayaykuspay qawariychik. Lluptikuq qarikunatay tapuychik. Ayqekuq warmikunatay tapuychik. Imataq sucedekun? nispay tapuychik. 20 Moab nacionqa penqaypim kachkan. Moab nacionqa mancharisqam kachkan. Paymanta llakikuspay qaparkachaychik. Paymanta llakikuspay willakuychik. Arnon Mayupa patanpi kaqkunamany nimuychik. Moab nacionqa tuichisqaam nispay nimuychik.
18
patak pampakunapi llaqtakunapa contranpi sentenciasqanmi cumplikurqa, chay llaqtakunam karqa: Holon, Jahaza, Mefaat, 22Dibon, Nebo, Bet-diblataim, 23Quiriataim, Bet-gamul, Bet-meon, 24Queriot hinaspa Bosra. Cumplikurqataqmi Moab nacionpa hichpanpi kaq hinaspa karu lawpi kaq llaqtakunapa contranpipas.
25Tayta
21Alto
Diosmi nin:
Toropa waqran kuchusqa hinam Moab nacionpa kallpanqa tukuruna. Runapa makin pakikuruq hinam Moab nacionpa atiyninqa tukuruna. 26 Tayta Diospa contranpi hatunchakusqanraykuy Moab nacionta machachiychik. Vomitasqanpi qochpanankamay Moab nacionta machachiychik. Paymantaqa llapallanku burlakunankukamay Moab nacionta machachiychik. 27 Moab nacion manachum qampas Israel castamanta burlakurqanki? Manachum hapirachikuq
1475
JEREMIAS48
suwakunamanta hina burlakurqanki? Sapa kuti rimaspaykiqa manachum paykunata despreciarqanki? 28 Moab nacionpi *yachaqkunaqa llaqtakunamantay lloqsiychik. Moab nacionpi yachaqkunaqa qaqakunapiay yachaychik. Qaqa patanpi qesachakuq paloma hinaay yachaychik. 29 Moab nacion orgullosa kasqantaqa uyarirqanchikmi. Pay tukuspa hatunchakuq kasqantaqa uyarirqanchikmi. Runa tukuspa yachaq tukuq kasqantaqa uyarirqanchikmi. 30 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Yanqapaq rabiakusqantaqa reqsinim. Mana valeq alabakusqantaqa reqsinim. Chayraykum qaparkachasaq Moab nacionmanta. Chayraykum qaparisaq lliw Moab nacionmanta. Ay, ay! ninqakum Kir-hares yachaqkunamanta. 32 Sibma lawpi uvas huertally, qanmantaqa waqasaq Jazer llaqtaymantapas astawanraqmi. Kallmaykikunapas chayarun qochapa patankamaraqmi. Jazer llaqta qochapa patankamaraqmi chayarun. Purmachiqkunam frutaykitawan uvasnikita tukurun. 33 Moab nacion huertakunapi kusikuymanta qapariytam tukusaq. Uvas saruna pozopipas vinotam chinkarachisaq. Takiwan uvas saruqkunapas manaam kanqachu. Kusikuymanta qapariypas manaam kanqachu. 34 Hesbon llaqtapi *yachaqkunam qaparichkan. Eleale llaqtakamam waqasqankuqa uyarikuchkan. Jahaza llaqtakamam qapariyninkuqa uyarikurun. Zoar llaqtamanta Horonaim llaqtakamam uyarikurun. Eglat-selisiya lawkamam chay qaparisqankuqa chayarun. Nimrim Wayqokunapi pukyukunaqa lliwmi chakirun.
31 35Tayta
Diosmi nin:
oqam chinkarachisaq Moab castakunata. oqam chinkarachisaq moqokunapi capillakunata
JEREMIAS48
1476
chaynataq moqokunapi animal kaaqkunatapas, taytacha-mamachakunaman incienso kaaqkunatapas.

36
Chayraykum qena hinaraq sonqoy waqachkan Moab runakunamanta. Chayraykum qena hinaraq sonqoy waqachkan Kir-hares llaqtayoqkunamanta. Waqachkanim tukuy ima huusqanku chinkarusqanmanta. 37 Lliw runapa chukchantam paqlarunku. Lliw runapa barbantam ruturunku. Llapallankum makinkuta ikipakurunku. Llapallankum luto pachawan churakurunku. oqa Tayta Diosmi nini: Moab runakunatam utuypaq-utupachkani. Mana valeq allpa mankata hinam utupachkani. Chayraykum Moab nacionpa llapallan altosninkunapi waqayllaa uyarikuchkan. Chayraykum Moab nacionpa llapallan plazankunapi waqayllaa uyarikuchkan. Moab nacionmantay qaparkachaychik. Taqmaparusqa kasqanmantay qaparkachaychik. Penqakuymantam pasaypaqa qepanchakurun. Muyuriqnin nacionkunapa ancha burlakunanam rikurirun. Muyuriqnin nacionkunapa mancharikunanam rikurirun.
38
39
40
Tayta Diosmi nin kaynata: Moab nacionpa contranpim enemigonkuna hamunqaku. Raprankunatapas mastarispa pawaykuchkaq anka hinaraqmi atacanqaku. 41 Llaqtakunapas enemigopa dueochakusqanmi kanqa. Amparakuna sitiokunapas vencesqam kanqa. Chay punchawpiqa Moab nacionniyoq valerosokunapa sonqonmi hukmanyarunqa. Wachakuywan akariq warmi hinaraqmi paykunaqa rikurirunqa. 42 Manaa nacion kananpaqmi Moabqa pasaypaq chinkachisqa kanqa. oqa Tayta Diospa contraypi hatunchakusqanraykum chinkachisqa kanqa.
1477
JEREMIAS48,49
oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Moab runakunaqa monte animalkuna hapiqkunapa mancharichisqan hinam kanqaku. Pozomanpas otaq toqllamanpas wichiykuchkaq animalkuna hinam kanqaku. 44 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Manchakuymanta lluptiqkunam pozoman wichiykunqaku. Pozomanta lluptiqkunam toqllaman wichiykunqaku. Moab runakunata castiganay tiempota chayachimuptiymi chayna kanqaku.
43
Wakin runaqa mana kallpayoqam lluptirunku. Hesbon llaqtapi amparakunankupaqmi lluptirunku. Ichaqa Hesbon llaqtamantam nina lloqsirun. Sehonpa llaqtanmantam lenguachkaq nina lloqsirun. Moab naciontam kuchun-kuchun ruparun. Chaqwa ruraqkunapa enteron nacionnintam ruparun. 46 Imaynaraq kanki, Moab nacion, Quemos sutiyoq taytacha adoraq nacion! Qari churikikunatam presochasqata pusarqaku. Warmi churikikunatam presochasqata pusarqaku. 47 Chaywanpas tukupay tiempokunapim kaqllamanta allinyachisaq. Moab casta runakunatam kaqllamanta allinyachisaq. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
45
Kaykamam Moab nacionpaq sentencia.
49
2
mirayninkunapa contranpim Tayta Dios kaynata nirqa: Israelpa mirayninkunaqa manaachu kanku? Herencian chaskiqkunaqa manaachu kanku? Amon castapa taytachan Milcomqa imanasqataq Gad castapa allpanta dueochakuchkan? Milcom taytacha yupaychaqkunaqa imanasqataq Gad castapa llaqtankunapiqa *yachakuchkan?
1Amonpa
Amon nacionpa contranpi willakuymanta
oqa Tayta Diosmi nini: Hamuchkanmi punchawkuna Amon castapa Raba llaqtanpi guerrapi qapariykunata uyarichinaypaq chaynataq Raba llaqta tuichisqa kaptin
JEREMIAS49
1478
llaqtachankunapas ninawan tukusqa kananpaq chaynapi Israel castakuna Amon castapa herencian allpakunata dueochakunanpaq. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. Hesbon llaqtapi *yachaqkuna, Hai llaqta tuirusqanmantay qaparkachaychik. Raba llaqtapi warmikunapas qaparispay waqaychik. Qamkunaqa lutokuspaykichiky waqaychik. Murallapa qepankunapiy kayman-chayman kallpakachaychik. Milcom taytachaykichiktam presochasqata apanqaku huklaw nacionman. Sacerdotenkunatapas kamachikuqkunatawanmi pusanqaku huklaw nacionman. 4 Yaw mana kasukuq nacion imanasqataq qechwaykikunamantaqa alabakuchkanki? Tukuy imapa wianan qechwaymi kapuwan nispam alabakuchkanki. Qamqa imapas kapuqnikikunapim hapipakuchkanki! Manam pipas atacawanqachu nispam confiakuchkanki. 5 Llapallan Kamachiq Seor Diosmi nini kaynata: Mancharichiqnikitam kachamusaq tukuy hinastinmanta. Sapakamam qarqosqa kankichik chaymantaqa. Lluptiqkunataqa manam pipas huunqachu yapamantaqa. 6 Chaykunapa qepantam kaqllamanta allinyachisaq. Amonpa mirayninkunatam kaqllamanta allinyachisaq. oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
3 7Llapa llan
kamachiq Tayta Diosmi Edom nacionpa contranpi kay nata nirqa:
Teman llaqtapi yachaysapakunapa yachayninqa tukurunachu? Entiendeq runakunapa consejakuyninqa tukurunachu? Chay yachaysapakunapa yachayninqa mana valeqachu? 8 Dedan llaqtapi *yachaqkuna,
1479
JEREMIAS49
lluptispay huklawman muyuriychik. Dedan llaqtapi yachaqkuna, allpapa ukunpiay pakakamuspa yachamuychik. Esau castakunamanmi sasachakuyta chayachimusaq. Castiganay tiempopim paykunaman chayachimusaq. 9 Uvasta cosechaspaqa manachum maskapakunankupaq puchunku? Suwakunapas tuta hamuspanqa manachum kamaqllata suwakunku? 10 Esau casta runakunatam ichaqa saqeruni mana imayoqta. Kicharuniam paykunapa pakakunanku sitiokunata. Munaspapas manaam atinmankuchu pakakuyta. Churinkunapas, ayllunkunapas chinkarunqam. Paykunapa vecinonkunapas chinkarunqam. 11 Mana tayta-mamayoqkunata uywanaypaqy saqeykuway niqkunaqa manam kanqachu. Viudaykikunatapas oqapia confiakunanpaqy saqeykuway niqkunaqa manam kanqachu. Tayta Diosmi nini kaynata: Qatqeyoq vasomanta tomachichkaq hina mana castiganay paq kaqkunatapas castigachkaptiyqa qampas manapunim castiganaymantaqa lluptiwaqchu, chay qatqeyoq vasomantaqa qampas tomankipunim. 13oqa Tayta Diosmi kikiy rayku ju raspa nini: Cheqaptapu nipas Bozra llaqtaqa kanqa llumpay pur machisqam, chunnichisqam, burlakusqam chay nataq akasqam. Llapallan llaqtachankunapas wiaypaq pur machisqam kanqa.
14 12oqa
Tayta Diosmi willachimuwarqa, nacionkunaman willanaypaqmi willachimuwarqa:
Huunakuspay Edom nacionpa contranpi riychik. Paykunawan peleanaykichikpaqy alistakuychik. 15 Wakin nacionkunamantapas aswan taksan kaqtam rurasqayki. Llapallan runakunapa despreciasqan naciontam rurasqayki. 16 Mancharichikuq kaynikim engaarusunki. Alto tukuq sonqoyoq kaynikim engaarusunki. Qaqapa uchkunkunapim *yachachkanki. Alto moqokunapim hapipakuchkanki. Anka hinam alto qaqakunapi qesachakuchkanki, chaywanpas chaymantam uraykachimusqayki. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. puriqkunapas castigasqayta qawaspankum burlakunqaku. 18Sodoma, Gomorra chaynataq muyuriqninpi chinkachisqa llaqtakuna hinam Edom nacionpas manaa runayoq kanqa,
17Edom nacion pasaypaqta chinkaruptinmi hukmanyasqallaa kanqaku, chaynin
JEREMIAS49
1480
manaam chaypiqa samariyllapas-samarinqakuchu. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 19Jordan Mayupa patan montemanta pastokunapa kasqanman lloqsichkaq leon hinam chay sitiomanta Edom nacionniyoq runakunata qonqaymanta lloqsichisaq. Pitaq kanqa chayta rurananpaq akllasqay runaqa? Pitaqsi oqa hinaqa kanman? Pitaqsi oqawanqa churanakunman? Oveja michiqkunamantaqa mayqennintaq contraypi sayanman? 20Chaynaqa Edom nacionpa contranpi piensasqaytawan Teman llaqtayoqkunapa contranpi tanteasqaytay uyariychik: Cheqaptapunim oveja uachankunatapas qachachyanqaku, purmarachinqakutaqmi michinanku pastollaa waqtankunatapas. 21Edom nacionta pasaypaqta venceruptinkum allpapas katkatatanqaraq, qaparisqankupas Puka Lamar Qochakamaraqmi uyarikunqa. 22Raprankunatapas mastarispa pawaykuchkaq anka hinaraqmi enemigoqa Bosra llaqtata atacanqa. Chay punchawpiqa Edom casta valerosokunapa sonqonmi kanqa wachakuywan akariq warmipa sonqon hinaraq nispa.
23Da masco
llaqtapa contranpim Tayta Dios kaynata willachirqa:
Damasco llaqtapa contranpi willakuymanta
Mana allin noticiakuna uyarisqanwanmi Hamat llaqtaqa hukmayasqa kachkan. Mana allin noticiakuna uyarisqanwanmi Arfad llaqtaqa hukmanyasqa kachkan. Mancharikuymantam mana ima ruraytapas atinkuchu. Lamar qocha hinaraqmi hawka kaytaqa mana atinkuchu. 24 Damasco llaqtayoqkunaqa manaa kallpayoqmi kachkanku. Lluptikunankupaqmi qepamana kutirunku. Llakikuy katkatataywanmi hapirachikunku. Wachakuywan akariq warmi hinaraqmi kachkanku. 25 Alabasqay llaqtaqa imanasqataq manaa runayoq qeparun? Kusichiqniy llaqtaqa imanasqataq manaa runayoq qeparun? 26 Chayraykum chay punchawpiqa plazankunapipas chutarayanqa wausqa mozonkuna. Chayraykum chay punchawpiqa wauruspa upallarunqaku llapallan soldadonkuna. 27 Damasco llaqtapa murallankunatam kaaykachisaq. Rey Ben-hadadpa palaciontam ruparachisaq. nacionpa rey nin Nabucodonosorpa vencesqan Cedar law kaqkunapa contranpi chaynataq Hazor llaqtapi gobiernaqkunapa contranpim Tayta Dios kay nata willachirqa: Rispaykichiky Cedar lawpi runakunata atacamuychik.
28Babilonia
Cedar lawpa chaynataq Hazor llaqtapa contranpi willakuymanta
1481
JEREMIAS49
Intipa qespimunan lawpi *yachaqkunatay wauchimuychik. Karpankutawan ganadonkunatam qechunqaku. Toldonkutawan servicionkunatam apanqaku. Camellonkutapas paykunamantam qechunqaku. Mancharikuypaq enemigom tukuy hinastinpi kachkan nisparaqmi contrankupi qayaykachanqaku. 30 oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Hazor llaqtayoqkunaqa cheqellay lluptiychik. Allpapa ukunpi pakakamuspay yachamuychik. Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosormi contraykichikpi piensarun. Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosormi contraykichikpi tantearun. 31 oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Rispaykichiky kikinpi confiakuq runakunata atacamuychik. Rispaykichiky hawkalla *yachakuq runakunata atacamuychik. Mana zaguanniyoq mana trancayoqmi paykunaqa yachanku. Pasaypaq mana vecinoyoq llaqtam paykunaqa kanku. 32 oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Paykunapa camellonkunatam suwanqaku. Achka-achka ganadonkutam qatikunqaku. Tukuy hinastinmanmi cheqechisaq paykunata otaq sentidon law chukchan rutukuq runakunata. Tukuy hinastinmantam kachamusaq desgraciata. 33 Hazor llaqtaqa atoqkunapa machayninam rikurirunqa. Chay Hazor llaqtaqa wiaypaq chunniqam rikurirunqa. Chay llaqtapiqa manaam pipas *yachanqaachu. Chaypiqa manaam samariyllapas-samarinqakuachu.
29
nacionpi Rey Zedequias gobiernayta qallarichkaptinmi willakuqnin Jeremiasman Elam nacionpa contranpi Tayta Dios kaynata nirqa: 35Llapa llan Ka machiq Tayta Diosmi kay nata nini: Elam nacionpa flechanantam pakiparusaq. Munaychakunan armantam pakiparusaq. 36 Elam nacionpa contranpim wayrachimusaq. Kay pachapa tawa lawninmantam pukuchimusaq. Elam nacionniyoqkunatam cheqechisaq tukuy hinastinman. Lluptispankum yaykunqaku llapallan nacionkunaman.
34Juda
Elam nacionpa contranpi willakuymanta
JEREMIAS49,50
37
1482
oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Enemigonkupa qayllanpim Elam nacionta mancharichisaq. Wauchiy munaqninkunapa qayllanpim Elam nacionta mancharichisaq. Chay nacionpa contranpim desgraciata kachamusaq. Rupariq nina hinam paykunapa contranpi piakusaq. Llapallankuta tukunankamam guerrata kachamusaq. 38 oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Elam nacionpim churasaq gobiernanaypaq tiyanayta. Chinkarachisaqmi reyninkutawan kamachikuqkunata. 39 oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Chaywanpas tukupay tiempokunapim kaqllamanta allinyachisaq. Elam nacionniyoq runakunatam kaqllamanta allinyachisaq.
50
2
1Tayta
Diosmi paymanta willakuq Jeremiasman rimapayaspan Babilonia llaqtapa chaynataq Caldea law runakunapa contranpi kay nata nirqa:
Willakuychik llapallan nacionkunaman. Yachayta qoychik chay nacionkunaman. Banderata hoqarispay qapariychik. Mana upallaspay kaynata niychik: Babilonia llaqtaqa vencesqaam rikurirun. Bel sutiyoq taytachankupas penqaypiam rikurirun. Marduc sutiyoq taytachankupas utupasqaam kachkan. Taytacha-mamachankupas penqaypiam kachkan. Mana valeq taytacha-mamachankunapas utupasqaam kachkan. 3 Norte law nacionmantam Babilonia llaqtapa contranpi hamuchkanku. Paykunaqa Caldea nacionpi llaqtakunatam purmachinqaku. Runakunapas manaa kanankamam purmachinqaku. Animalkunapas manaa kanankamam purmachinqaku. Llapallankum chay llaqtakunamanta lloqsispa cheqerunqaku.
Israelpa mirayninkuna Tayta Diosman kutirikunankumanta
Tayta Diosmi nini: Chay tiempokunapim Israel casta runakunapiwan Juda casta runakuna waqastin maskawanqaku yupaychasqanku oqa Tayta Diosta. 5Sion Moqopi llaqtaman riq anmantam tapukunqaku hinaspam chay llaqta lawman qawarispanku ninqaku: Hakuchik Tayta Diosman. Wiaypaq contratota ruraspay payman hukllawakamusunchik. Chay contratoqa manam haykapipas qonqasqachu kanqa nispa.
4oqa
1483
6Ru nayku naqa
JEREMIAS50
chinkasqa ovejakuna hinam karqaku, michiqninkunam anmanta pantarachispa orqokunapi cheqesqata saqerurqaku. Orqon-orqon purispankum kanchankutapas qonqarurqakua. 7Pipas tariqninqa mikuruqmi chay mi chay enemigonkunapas niqku: Manam oqanchikpaqa huchanchikchu. Paykunaqa Tayta Diospa contranpim huchallikururqaku. Mikunanku pasto hinam Tayta Diosqa karqa, abuelonkupa confiakunanmi payqa karqa nispa. Babilonia llaqtamantay lluptiychik. Caldea nacionmantay lloqsiychik. Ganadowan riq chivato hinay puntaychik. 9 Norte lawmantam achkallaa huunasqa nacionkunawan atacachisaq. Babilonia llaqtatam chay lawmanta atacachispay vencerachisaq. Paykunaqa flechakunawan allin peleaq soldadokunam. Paykunaqa flechaspapas hapichiqpuni soldadokunam. 10 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Caldea nacionpi runakunamantam suwanqaku. Aminankukamam suwasqankuta apanqaku.
8
Caldea nacionpi kaq runakuna, runaykunamanta suwakuq runakuna, llullu pastopi kallpakachaq vaquilla hinam pawaykacharqankichik. Kallpasapa caballokuna hinam weqeqeqerqankichik. Chaynatam qamkunapas anchallataa kusikurqankichik. 12 Mamaykichik hina Babilonia nacionqa penqakuyllawanam kanqa. Wachakusuqniki hina llaqtaykiqa penqaypim kanqa. Wakin nacionkunamantapas aswan qepallapiam rikurirunqa. Mana yakuyoq kaspanmi manaa imayoq chunninqa. 13 oqa Tayta Dios piakurusqayraykum manaa runayoq chunninqa. oqa Tayta Dios piakurusqayraykum pasaypaq purmasqa rikurirunqa. Babilonia llaqtanta puriqkunam hukmayasqallaa qawanqaku. Babilonia llaqtanta puriqkunam castigasqayta qawarispa burlakunqaku. 14 Llapallan flechaqkunaqa
11
Babilonia llaqta tuichisqa kananmanta
JEREMIAS50
1484
Babilonia llaqtapa muyuriqninpiy churakuychik. Babilonia llaqtapa contranpiy mana samaykuspa flechaykichikta flechaychik. oqa Tayta Diospa contraypi huchallikusqankuraykuy flechaychik. 15 Tukuy muyuriqninmantay guerrapi qapariyta qapariychik. Babilonia llaqtaqa vencesqaam nispay qapariychik. Torrenkunapas wichisqaam kachkan. Murallankunapas taqmasqaam kachkan. oqa Tayta Diospa pagasqayman hinay vengakuychik. Paykunapa rurasqanman hinay paykunawan ruraychik. 16 Babilonia lawpi tarpuqkunatay wauchiychik. Cosechapi rutuna hapiqkunatay wauchiychik. Forasterokunata akarichiq runakunam guerrapi waunqaku. Chayraykum forasterokunaqa nacionninkumana kutikunqaku. Sapakamam maymi kasqanku nacionman lluptikunqaku. qatikachaptin cheqerachisqa ovejakuna hinam Israel casta runakunaqa. Puntatam ovejata leon mikuchkaq hina Asiria nacionpi rey paykunata mikururqa. Paypa qepantaataqmi ovejapa tullunta kachuchkaq hina Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosor paykunata tukururqa. 18Chayraykum Israelpa yupaychasqan Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios nini: Asiria nacionpa reynin castigasqayta hinam Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosortapas chaynataq nacionnintapas castigasaq. 19Israel casta runakunataqa kutichimusaq ovejakunata mikunan pastokunaman kutichimuchkaq hinam hinaptinmi Carmelo Orqopi, Basan lawpi, Efrain orqokunapi chaynataq Galaad lawpi saksanankukama mikunqaku. 20oqa Tayta Diosmi nini: Chay tiempokunapiqa Israel nacionpa mana allin rurasqankuta maskaptinkupas manam kanqaachu, Juda nacionpa huchankunata maskaspankupas manam tarinqakuachu. Puchuchisqay runakunapa huchantaqa oqam pampachasaq. llaqtatay atacamuychik. cPecod llaqtayoqkunatay atacamuychik. Pasaypaqtay paykunataqa oqapaq tukumuychik. oqapa tukuy kamachisqayta hinay ruraychik. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 22 Peleaqkunapa qapariynintam lliw nacionpi uyarichkanku. Mancharikuypaq hatun desgraciamantam
b 50:21 c 50:21
17Leonkuna
Israel casta runakuna kutimunankumanta
21 bMerataim
Hebreo simipi Merataim ninanqa: iskay kutikama hoqarikuq ninanmi. Hebreo simipi Pecod ninanqa: castigo ninanmi.
1485
JEREMIAS50
uyarichkanku. Martilloman rikchakuq Babilonia nacionqa llapallan naciontam tuichirqa. Chay martilloqa kuchusqa hinaspa pakisqam rikurirunqa! 24 Yaw Babilonia llaqta, contraykipim toqllata hina churaruni. Mana musyakustin wichiykunaykipaqmi churaruni. oqa Tayta Dioswan churanakusqaykiraykum hapirachikunki. oqa Tayta Dioswan churanakusqaykiraykum presocharachikunki. 25 oqa Tayta Diosmi armaykuna waqaychana wasita kicharuni. Piakuyniywan castiganaypaqmi armaykunata horqoramuni. Llapallan Kamachiq oqa Seor Diosmi chaynataqa rurani. Caldea nacionpa contranpim chaynataqa rurani. 26 Tukuy hinastinmanta hamuspay atacaychik. Kawsaykuna huunankutay kicharuychik. Qechusqaykichiktay kawsayta hina montoychik. Mana puchunankupaqy pasaypaqta purmachiychik. 27 Novillonkunata sipichkaq hinay soldadonkunata sipiychik. Nakana sitioman pusachkaq hinay runankunata pusaychik. Imaynaraq kanqaku paykunaqa! Castiganay punchawmi chayaramun. Imaynaraq kanqaku paykunaqa! Castiganay tiempom chayaramun.
23 28Babilonia llaqta manta lluptira muspa Sion Moqo llaqta man chaya muqkunapa willakusqantay uyariychik. Paykunam willakunku yupaychasqanku oqa Tayta Diospa castigasqaymanta otaq temploy tuichiqkunata vengakusqay manta. 29
Paykunam ninku: Flechawan llapallan peleaqkunatay qayamuychik. Babilonia llaqtata atacanankupaqy qayamuychik. Chay llaqtapa muyuriqninpiy campamentota sayachiychik. Mana pipas chay llaqtamanta lluptinankupaqy harkaychik. Rurasqanman hinay chay llaqtamanqa pagaychik. Paykunaqa Tayta Diospa contranpim hatunchakurqaku. Israelpa yupaychasqan Chuya Diospa contranpim hatunchakurqaku.
JEREMIAS50
30
1486
oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Chayraykum chay punchawpiqa plazankunapipas chutarayanqa chay llaqtayoq mozokuna. Chayraykum chay punchawpiqa wauruspa upallarunqaku llapallan soldadonkuna. 31 Llapallan Kamachiq oqa Seor Diosmi kaynata nini: Contraypi hatunchakuq nacion, contraykipim kachkani. Qamkuna castiganay punchawmi chayaramun. Qamkuna castiganay tiempom chayaramun. 32 Hatunchakuq kasqaykiraykum mitkaruspa urmarunki. Manam pipas kanqachu hatarichisuqniki. Chay nacionpi kaq llaqtakunatam kaaykusaq. Lliw muyuriqnikipi kaqkunatam ruparachisaq.
33Llapa llan
Kamachiq Tayta Diosmi nin kaynata: Israel nacionniyoq runakunawan Juda nacionniyoq runakunam akarichisqa kachkanku. Enemigonku presocharuspam manaa kachaykuyta munankuchu. 34Payku na recla maqmi ichaqa ancha atiy niyoq kani. oqapa sutiyqa Llapa llan Kamachiq Tayta Diosmi. oqam paykunataqa defiendesaqpuni. Chay nacionta hawkayachispaymi Babilonia nacionpi *yachaqkunataataq kat katatachisaq. oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Caldea runakunapa contranpiy peleamuychik. Babilonia llaqtayoqkunapa contranpiy peleamuychik. Peleamuychiktaqy chaypi kamachiqkunapa contranpipas. Peleamuychiktaqy chaypi kaq yachaysapakunapa contranpipas. 36 Locoyanankukamay willakuq tukuqkunapa contranpi peleamuychik. Mancharikunankukamay valeroso soldadokunapa contranpi peleamuychik. 37 Caballonkunapa chaynataq carretankunapa contranpiy peleamuychik. Paykuna ukupi kaq contratasqanku soldadokunapa contranpiy peleamuychik. Warmi hinaa kanankukamay paykunawan peleamuychik. Qori-qollqenkupas suwasqam kanqa peleamuptikichik. 38 Mayunkunatapas chakirachiptikichikmi chakirunqa. Taytacha-mamachakunapa kananmi Babilonia nacionqa. Manchakuypaq taytacha-mamachakunapa locoyachisqanmi chay nacionqa.
35 39Chay raykum chay llaqtapiqa yachanqa purun animal ku nawan atoqku na a chaynataq avestruz sutiyoq animalkunaa. Chaypiqa wia-wiay paqmi manaa pipas *yachanqachu. 40oqa Tayta Diosmi nini: Sodoma, Gomorra chaynataq
1487
JEREMIAS50,51
muyuriqninpi llaqtakuna hinam Babilonia llaqtaqa manaa runayoq kanqa, manaam chaypiqa samariyllapas-samarinqakuchu. Norte law nacionkunamantaraqmi tropakuna hamuchkan. Hatun nacionmantaraqmi tropakuna hamuchkan. Kay pachapa cantonmantaraqmi nana-nanaq reykuna hatarimuchkan. 42 Flechanankutawan lanzankutam hapinqaku. Pasaypaq mana llakipayakuqmi kanqaku. Lamar qochapa qaparisqan hinaraqmi qaparinqaku. Caballokunapi sillasqam hamuchkanku. Babilonia llaqtayoq runakuna, contraykichikpim peleanankupaq churakamuchkanku. 43 Babilonia nacionpa reyninmi chay noticiata uyarirun. Makinkunapas manaa kallpayoqmi warkurayarun. Payqa llakikuywanraqmi hapirachikun. Wachakuywan akariq warmi hinam rikurirun.
41 44Jordan Mayupa patan montemanta pastokunapa kasqanman lloqsichkaq leon hinam chay sitiomanta Babilonia nacionniyoq runakunata qonqaymanta lloqsichisaq. Pitaq kanqa chayta rurananpaq akllasqay runaqa? Pitaqsi oqa hinaqa kanman? Pitaqsi oqawanqa churanakunman? Oveja michiqkunamantaqa mayqennintaq contraypi sayanman? 45Chaynaqa Babilonia llaqtapa contranpi piensasqaytawan Caldea nacionpa contranpi tanteasqaytay uyariychik: Cheqaptapunim oveja uachakunatapas qachachyanqaku, purmarachinqakutaqmi michinanku pastollaa waqtakunatapas. 46Babilonia llaqtata pasaypaqta venceruptinkum allpapas katkatatanqaraq, qaparisqankupas wakin nacionkunamanraqmi uyarikunqa.
51
Tayta Diosmi kaynata nini: Babilonia llaqtapa contranpim tuichiq wayrata pukuchimusaq. Leb-kamai sutiyoq llaqtapa contranpim tuichiq wayrata pukuchimusaq. 2 Babilonia llaqtapa contranpim forasterokunata kachamusaq. Erapi trigo wayrachichkaq hinam runakunata wischuchisaq. Manaa pipas puchunankamam chaynata wischuchisaq. Desgracia punchawpim muyuriqninmanta atacachisaq. 3 Flechaqkunapas amay armankutaqa chutarichunchu. Qasqonku harkachinamantapas amay alabakuchunkuchu. Babilonia llaqtapi mozonkunataqa ama llakipayarikuspay wauchiychik. Babilonia llaqtapi llapallan soldadokunataqa
1oqa
Babilonia llaqta tuichisqa kananmanta
JEREMIAS51
4
1488
pasaypaqtay chinkachiychik. Caldea nacionpim wausqakuna wischurayanqaku. Lanzawan tuksipasqakunam callenkunapi wischurayanqaku. 5 Israel nacionniyoq runakunawan Juda nacionniyoq runakunaqa oqa Tayta Diospa qayllaypim nacionninkuta huchawan huntachirqa. Chaywanpas yupaychasqanku oqa Tayta Diosqa Israel naciontaqa manam saqerqanichu. Chaywanpas yupaychasqanku oqa Tayta Diosqa Juda naciontaqa manam saqerqanichu. Babilonia llaqtamantay vidaykichikta salvanaykichikpaq lluptiychik. Huchallikuqmasinku kaspa ama castigasqa kanaykichikpaqy ayqeychik. oqa Tayta Diospa vengakunay tiempom chayaramuna. oqa Tayta Diospa pagakunay tiempom chayaramuna. 7 Llapallan nacionkunata machachinanpaqmi Babilonia nacionqa qorimanta vaso hina makiypi karqa. Llapallan nacionkunata sinkachinanpaqmi makiypi karqa. Chay vasomanta vinota upyaqkunam locoyarqa. Llapa nacionkunam llumpa-llumpayta locoyarqa. 8 Qonqaymantam wichirun Babilonia llaqtaqa. Qonqaymantam purmarun Babilonia llaqtaqa. Chay llaqtamantay qaparkachaychik. Nanayninpaqy balsamo hampita apamuychik, icharaqpas chay llaqtata sanoyachiwaqchik.
6
Rikuqkunam ninku: Hampirqanikum Babilonia llaqtataqa ichaqa manam sanoyanchu chay llaqtaqa. Chaynaqa saqeruspay kutikusunchik. Sapakamay llaqtanchikman kutikusunchik. Huchanmanta castigasqa kasqanmi cielokamaraq hoqarikurun. Paypa huchanmanta castigasqa kasqanmi puyukamaraq hoqarikurun. 10 Tayta Diosmi sentenciaspa favoreceykuwanchik. Sion Moqo llaqtamany hakuchik. Yupaychasqanchik Diospa rurasqanmantay willakamusunchik.
9 11
Tayta Diosmi Babilonia llaqtata castiganqa. Templonta tuirachisqanraykum vengakunqa.
1489
JEREMIAS51
Flechaykichiktay alistakuychik. Harkachikuna armaykichiktay hapiychik. Media nacionpa reyninkunatam Tayta Dios sonqochamuchkan. Babilonia llaqtata tuichinankupaqmi Tayta Dios tanteamuchkan. 12 Babilonia llaqtapa murallanta atacanaykichikpaqy banderata hoqariychik. Llaqta cuidaqkunaman yapaspay waqaychaqkunata churaychik. Yaykunanpaqy wateqaq soldadokunata alistaychik. Tanteaspa rimasqantam Tayta Diosqa rurarun. Babilonia llaqtayoqkunapa contranpim chaynata rurarun. 13 Hatun mayupa patanpi *yachaqmi qamqa kanki. Ancha qori-qollqeyoqmi qamqa kanki. Puchukanayki tiempom chayaramuna. Engaaspa apuyaynikim tukuruna. 14 Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi juraspay nini: Enemigoykikunawanmi aqarway urukunawan hinaraq inturachisqayki. Paykunawanmi qampa contraykipi qayaykachachisqayki.
Tayta Diosta alabanapaq taki (Jer 10:12-16)
15
Tayta Diosmi kay pachata rurarqa atiyninwan. Tukuy kay pachapi kaqtam takyachirqa yachayninwan. Cielokunatapas mastarirqam ancha entiendeyninwan. 16 Rimariptinmi cielopi yakukuna sinchillataa qaparimun. Kay pachapa patankunamantam puyukunata hatarichimun. Paymi paramunanpaqpas llipyachimun. Waqaychasqanmantam wayrakunatapas horqomun. 17 Llapallan runakunam asno hinaa rikurirunku. Llapallan runakunam mana yachayniyoqa rikurirunku. Taytacha-mamacha ruraqkunam penqarikunku. Metal chulluchisqanmantam penqarikunku. Fundisqa taytachakunaqa engaollam rikurirun.
JEREMIAS51
18
1490
Mana espirituyoq kaspam engaolla rikurirun. Mana imapaq valeqmi chay taytachakunaqa. Asikuypaq hinam chay taytachakunaqa. Pasaypaq chinkachisqam kanqaku. Castigo punchawpim chinkanqaku. 19 Manam chaynachu Jacobpa Diosninqa. Tukuy imapas unanchaqmi payqa. Runankunapaqmi Israel aylluta akllakurqa. Llapallan Kamachiq Tayta Dioswan sutichasqam payqa.
Nacionkunata Babilonia nacionwan Tayta Dios castigananmanta
20Tayta
Diosmi Babilonia nacionta nin kaynata:
Maqanay arma hinam qamqa kanki. Guerrapi peleanay arma hinam qamqa kanki. Qanwanmi nacionkunata maqapani. Qanwantaqmi gobiernaqkunatapas maqapani, 21 chaynataq caballokunatawan sillakuqnintapas chaynataq carretakunatawan manejaqninkunatapas. 22 Qanwanmi warmikunatawan qarikunata maqapani. Qawanmi machukunatawan warmakunata maqapani. Qanwanmi mozokunatawan doncellakunata maqapani. 23 Maqapanitaqmi michiqkunatawan ovejankunatapas. Maqapanitaqmi yapuqkunatawan bueyesninkunatapas. Maqapanitaqmi gobiernaqkunatawan kamachiqkunatapas. oqa Tayta Diosmi nini: Babilonia llaqtamanmi pagasaq Sion Moqopi mana allinkuna rurasqanmanta. Caldea nacionmanmi pagasaq Sion Moqopi mana allinkuna rurasqanmanta. Qayllaykichikpim pagasaq mana allinkuna rurasqanmanta. 25 oqa Tayta Diosmi nini: Nacionkuna tuichiq orqo, qampa contraykipim oqaqa kachkani. Kay pachapi kaqkuna tuichiq orqo, qampa contraykipim oqaqa kachkani. Atiyniytam qanman qawachisqayki. Alto qaqamanta hinam kumpamusqayki. Rupasqa orqota hinaam rurarusqayki.
24
Babilonia llaqta castigasqa kananmanta
1491
26
JEREMIAS51
oqa Tayta Diosmi nini: Wasipa esquinanpaqpas manaam rumikitaqa hoqarinqakuachu. Wasipa cimientonpipas manaam rumikitaqa churanqakuachu. Wiaypaq urmaruspam manaa kanki chaypiachu.
Babilonia nacionpa contranpiy hoqariychik banderata. Nacionkuna alistakunanpaqy tocaychik cornetata. Chay nacionpa contranpiy hatarichiychik tropakunata. Ararat nacionmantay tropakunata hatarichimuychik. Mini nacionmantay tropakunata hatarichimuychik. Askenaz nacionmantay tropakunata hatarichimuychik. Chay tropakunapa kamachiqnintay nombraychik. Purmachiq aqarway urukunatapas hinaraqy caballopi silladakunatapas hatarichimuychik. 28 Nacionkunatay alistaychik payta atacanankupaq. Media nacionpi reykunatay alistaychik atacanankupaq. Alistaychiktaqy gobiernaqkunatawan llapa prefectokunatapas. Alistaychiktaqy munaychakusqanku llapallan nacionkunatapas.
27
Babilonia llaqtapaq tanteasqanta Tayta Dios rurasqanraykum allpapas kuyuriruspa katkatatarun. Mana runayoq hinaspa tuichisqa kananpaqmi Tayta Diosqa tantearun. 30 Babilonia llaqtapa valeroso soldadonkunaqa manam peleankuachu. Pakakunanku sitiokunapi qeparuspam manaa lloqsinkuachu. Paykunaqa kallpanku tukuruptinmi warmikuna hinaa kachkan. Llaqtankupi wasinkupas kaasqaam kachkan. Zaguanninkupa cerrojonkunapas pakipasqaam kachkan. 31 Willakuqkunam qatinasninpi kachkanku.
29
JEREMIAS51
1492
Babilonia nacionpa reyninman willaqmi kallpachkanku. Enteron llaqtan vencerachikusqanmanta willaqmi kallpachkanku. 32 Mayupa vadonkunam dueochakusqaa. Soqosllaa sitiokunam kaasqaa. Guerrapi peleaqkunam mancharikuruna. 33 Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diosmi nini, Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nini: Sumaq Babilonia llaqtaqa trillana tiempopi era hinam rikurirunqa. Chayaramunam Babilonia llaqtapa cosechasqa hina kananqa. 34 Babiloniapa reynin Nabucodonosormi kachuparuwaspan uturuwarqa. Vacio mankata hinam mana imayoqta payqa saqeruwarqa. Culebra hinam millpuruwaspan wiksanta huntarachirqa. Gustasqan kapuqniykunata saksaruspanmi wischuruwarqa.
35
Jerusalen llaqtapi *yachaqmi nin: akarichiwasqanmantay Babilonia llaqtaqa akarichun. Sion Moqo llaqtapi *yachaqmi nin: Runaykunata wauchisqanpi hinay Caldea nacionpi yachaqkunapas wauchun.
Israelpa castankunaman prometesqanmanta
Tayta Dios nin: oqam asuntoykimanta defiendesqayki. Enemigoykikunata vengakuspaymi defiendesqayki. Babilonia nacionniyoqkunapa lamar qochantam chakirachisaq. Babilonia nacionniyoqkunapa pukyunkunatam chakirachisaq. 37 Babilonia llaqtaqa tuiruspam montorayanqa. Babilonia llaqtaqa atoqkunapa *yachananam kanqa. Runapa manaa yachanan chunniq sitiom kanqa. Qawaqninkunapas admirakusparaqmi burlakunqa. 38 Leonkuna hinam kuskanku qaparinqaku. Malta leonkuna hinam qaparkachanqaku. 39 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Rupaypi yakunayachikuptinkum tomachisaq. Venceqkuna hina kusikunankupaqmi sinkarachisaq. Manaa rikchanankupaqmi wiaypaq puurachisaq.
36Chay raykum
1493
40
JEREMIAS51
Nakanapaq malta carnerokunata pusachimuchkaq hinam paykunataqa pusachimusaq. Poqosqa carnerokunatawan chivatokunata pusachimuchkaq hinam paykunataqa pusachimusaq.
Sesacwan sutichasqa Babilonia llaqtaqa imaynanpitaq vencesqa rikurirun? Llapallan nacionpa alabasqan Babilonia llaqtaqa imaynanpitaq dueochakusqa rikurirun? Wakin nacionkuna Babilonia llaqtata qawaspam llumpayllataa mancharikurun. 42 Lamar qocha lloqsiramuspanmi pamparun. Achkallaa olankunam Babilonia nacionta pamparun. 43 Chay nacionpi llaqtakunapas pasaypaq chunnichisqam rikurirun. Chaykunaqa chaki allpa manaa imapa kananmi rikurirun. Chay llaqtakunapiqa manaam pipas *yachanqaachu. Manaam pipas samariyllapas-samarinqachu.
41 44
Bel taytachatam Babilonia llaqtapi castigasaq. Imapas millpusqankunatam oqaqa aqturachisaq. Chay taytachamanqa manaam rinqakuachu nacionkunaqa. Babilonia llaqtapa murallankunapas tuisqaam kanqa. 45 Runaykuna, lloqsiychik chay llaqtamanta. Sapakamay libraychik vidaykichikta. oqa Tayta Diospa piakuyniymantay librakuychik. Rupariq nina hina piakuyniymantay librakuychik. 46 Nacionpi rimaykuna kaptinqa amay hukmanyaychikchu. Nacionpi rimaykuna kaptinqa amay manchakuychikchu. Sapa watam hukta-hukta rimanqaku. Kay nacionpi akariy kananmantam rimanqaku. Gobiernaqkunapura peleanankumantam rimanqaku. 47 Chaynaqa hamuchkanmi punchawkuna Babilonia llaqtapi taytachakunata castiganaypaq. Chaynaqa hamuchkanmi punchawkuna enteron nacionpuni penqaypi rikurinanpaq chaynataq llapallan ayankunapas llaqtapi wischurayananpaq. 48 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Cielokunapi kaqkunam kusikuywan qaparinqa Babilonia llaqta vencesqa kaptin. Kay pachapi kaqkunapas tukuy imantinmi
JEREMIAS51
1494
kusikunqa chay llaqta vencesqa kaptin. Chaykunam kusikuywan qaparinqa norte lawmanta tuichiqkuna hamuptin. 49 Babilonia runakunam enteron kay pachapi runakunata wauchirqaku. Babilonia llaqtam vencesqa kanqa Israel casta runakunata wauchisqanrayku.
50
Guerramanta lluptiqkunaqa ama sayaykuspay ripuychik. Karupia kaspaykichikpas Tayta Diosmantay yuyariychik. Karupia kaspaykichikpas Jerusalen llaqtamantay yuyaymanaychik. 51 Qamkunam ninkichik: Tratawasqankuta uyarispaykum hatun penqaypi kachkaniku nispa. Tayta Diospa templonpi santuariokunaman forasterokuna yaykusqanmantam penqakuyllawana kachkaniku nispa. 52 Chaynaqa hamuchkanmi punchawkuna Babilonia llaqtapa taytacha-mamachankunata castiganaypaq. Chaynaqa hamuchkanmi punchawkuna enteron nacionpi heridokuna ay, ay ninanpaq. 53 Babilonia llaqtaqa cielokamaa hatarichisqa kaptinpas, amparakunan sitiokunata alto-altota ruraptinpas oqam tuichiqkunata kachamusaq chaykamapas. Chaynatam oqa Tayta Dios nini.
Babilonia llaqtata tuichisqankumanta
Babiloniapi kaq Israel castakunapaq willakuymanta
Babilonia llaqtamantam qapariyllaa uyarikamuchkan. Caldea nacion tuirusqanmantam qapariyllaa uyarikamuchkan. 55 Tayta Diosmi Babilonia llaqtata tuichichkan. Ancha qapariyninkutam upallachichkan. Enemigonkunam achka yakupa olankuna hinaraq qaparimuchkan. Enemigonkunam lamar qocha choqakamuchkaq hinaraq qaparimuchkan. 56 Babilonia tuichiqkunam hamurunku. Paypa tropankunatam presocharunku. Paykunapa flechanantam pakiparunku. Rurasqankuman hina pagaqmi Tayta Diosqa. Chayraykum paykunaman chaynata paganqa.
54
1495
JEREMIAS51,52
Llapallan Kamachiq sutiyoqmi kaynata nini, oqa Rey Tayta Diosmi kaynata nini: Babilonia llaqtapi kamachikuqkunatawan *yachaysapakunatam sinkachisaq. Gobiernaqkunatapas, prefectokunatapas, valeroso soldadokunatawanmi sinkachisaq. Wiaypaqmi manaa rikchanankukama paykunata puuchisaq. 58 Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nini: Babilonia llaqtapa rakta-rakta murallankunatam pasaypaqta pampayachinqaku. Babilonia llaqtapa hatun zaguan punkunkunatam kaaykunqaku. Yanqapaqmi llamkaqkunapas hatarichirqaku. Nina tukurunanpaqmi yanqapaq pisiparqaku.
57
nacionpa rey nin Sedequias tawa watamana gobiernachkaptinmi payta Babilonia llaqtaman pusarqaku Seraiastawan kuskata. Seraiasqa karqa Neriaspa churinmi otaq Maasiaspa willkanmi. Seraiasqa karqa tropakunapa imankunamantapas nanachikuqmi. Kay Seraiastam Diosmanta willakuq Jeremias kunarqa. 60Babilonia llaqtapa contranpi castigoku na ha mu nan mantam Jeremias qellqarqa libropi, chay llaqtapa contranpi qellqaruspanam 61Seraiasta nirqa: Babilonia llaqtaman chayaspaykim kay libropi tukuy qellqasqa kaqta leenki 62hinaspam ninki: Dios Tay ta lly, kay llaqtata chin kachinaykipaqmi rimarqanki chaynapi manaa runayoq, manaa animalniyoq wiaypaq chunninanpaq nispa. 63Kay libro leeyta tukuruspaykiataqmi kay libroman rumita watarunki hinaspam Eufrates Mayupa chawpinman wischuykunki. 64Chaymantaataqmi ninki: Kay natam Babilonia llaqtaqa chinkarunqa! Tayta Diospa castigo kachamusqanwan tuiruspanmi manaa mastaqa hatarinqaachu nispa. Kay pim tukun Jeremiaspa rimasqankuna.
59Juda
Babilonia llaqtapi kaqkunaman Jeremiaspa willachimusqanmanta
Sedequiasqa iskay chunka hukniyoq watanpim gobiernayta qallaykurqa. Jerusalen llaqtapim gobier narqa chunka hukniyoq wata. Paypa mamanmi karqa Libna llaqtayoq Jeremiaspa churin Hamutal. 2Chay Rey Sedequiasqa Tayta Diospa qayllanpim mana allinkunata rurarqa Rey Joacimpa tukuy rurasqanta hina. 3Chayraykum Jerusalen llaqtapa chaynataq Juda nacionpa contranpi Tayta Dios piakuruspan qayllanmanta wischururqa.
Jerusalen llaqta tuichisqa kasqanmanta (2 R 24:20. 25:7. Jer 39:1-7)
52
1Rey
Juda nacionpi Rey Sedequiaspa gobiernasqanmanta (2 R 24:18-20. 2 Cr 36:11-16)
Sedequiastaqmi Babilonia nacion reypa contranpipas hoqarikururqa. 4Isqon watamana Rey Sedequias gobiernachkaptinmi chunka kaq killapa chunka kaq punchawninpi Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosor llapa tropankunapiwan Jerusalen llaqtapa
JEREMIAS52
1496
contranpi hamuruspan muyuriqninpi churakururqa. Campamentonta sayarachispanmi llaqtapa contranpi hawa lawninpi perqata hatarirachirqa. 5Chaynapim Jerusalen llaqtaqa enemigonpa chawpichasqan karqa Sedequiaspa gobiernasqan chunka hukniyoq watakama. 6Tawa kaq killapa isqon punchawninpim llaqtapi runakuna puraminti yarqaymanta karqaku mikunankupaq manaa imapas kaptin. 7Llaqtapa murallanta Babilonia tropakuna toqoruptinkum Jerusalen llaqtapi llapa soldadokuna tutallan lluptirurqaku llaqtapa punkunmanta riq anninta. Chay punkum karqa iskay perqapa chawpinpi otaq reypa huertanpa hichpanpi. Paykunaqa ayqekurqaku Babilonia soldadokuna llaqtapa muyuriqninpi kachkaptinkum. Reypas pasakurqam Araba Qechwaman riq anninta. 8Babilonia tropakunaataqmi qatipaspanku Rey Sedequiasta hapiramurqaku Jerico llaqtaman riq pampapi. Sedequiaspa tropankunaataqmi sapallanta saqeruspanku cheqekururqaku. 9Rey Sedequiasta presocharuspankum Babilonia nacionpa reyninman pusarqaku. Paymi kachkarqa Hamat law Ribla llaqtapi. Chaypim Sedequiasta sentenciarqaku. 10Chay Ribla llaqtapi Sedequias qawachkaptinmi churinkunata Babilonia nacionpa reynin wauchirqa. Wauchirqataqmi Juda nacionniyoq llapallan kamachikuqkunatapas. 11Rey Sedequiastaataqmi awinkunata horqorachispa bronce cadenawan watasqata Babilonia llaqtaman pusachirqa. Chaypim waunankama carcelpi karqa.
Jerusalen llaqtapi templo tuichisqankumanta (2 R 25:8-21. 2 Cr 36:17-21. Jer 39:8-10)
nacionpa reynin Nabucodonosor chunka isqonniyoq watamana gobiernachkaptinmi pichqa kay killapa chunka kaq punchawninpi Jerusalen llaqtaman chayaramurqa reyta waqaychaq soldadokunapa capitannin otaq reypa serviqnin Nabuzaradan. 13Paymi kaaykachirqa Tayta Diospa templonta, reypa palacionta, Jerusalen llaqtapi llapallan wasikunata hinaspa kamachikuqkunapa llapallan wasinkunata. 14Reyta waqaychaq soldadokunapa capitanninwan kaq Babilonia nacionniyoq llapallan soldadokunam Jerusalen llaqtapa muyuriqninpi murallata taqmarurqaku. 15Reyta waqaychaq soldadokunapa capitannin Nabuzaradanmi presochasqata pusarqa Jerusalen llaqtapi puchuq runakunata, Babilonia nacionpa reyninman qokuq runakunata chaynataq wakin comun runakunatapas. 16Reyta waqaychaq soldadokunapa capitanninqa wakcha runakunallataam chay nacionpiqa puchuykachirqa uvas huertakunatawan chakrakunata llamkanankupaq. 17Tayta Diospa templonpi bronce pilarkunata, tiyanankunata chaynataq templopi yaku churananku bronce estanqueta utuparuspankum chay llapa bronceta Babilonia lawman aparqaku. 18Aparqakutaqmi mankakunatapas, palakunatapas, mechero limpianakunatapas, tazonkunatapas, wisllakunatapas, servichikunanku broncemanta llapa serviciokunatapas, 19medianokunatapas, incienso qontichinatapas, tazonkunatapas, mankakunatapas, candelerokunatapas, wisllakunatapas chaynataq vino hichanankupaq vasokunatapas. Tukuy ima qorimanta kaqkunata chaynataq qollqemanta kaqkunatapas reyta waqaychaq soldadokunapa capitanninmi aparqa. 20Templopi kananpaqmi broncemanta Salomon rurachirqa chay iskay pilarkunata, rurachirqataqmi estanquetawan estanquepa tiyanan chunka iskayniyoq torokunatapas chaynataq carretakunatapas, chaykunapa llasayninqa manaa yupay atinam karqa. 21Sapa pilarkunapa sayayninmi karqa pusaq metro masnin. Muyuriqninmi karqa pichqa metro parten. Chay pilarkunaqa karqa vacio ukuyoqmi hinaspa yaqa tawa dedo raktayoqmi. 22Sapa pilarkunapa puntanmi karqa broncemanta adornoyoq. Sapa adornopa sayayninmi karqa iskay metro masnin,
12Babilonia
1497
JEREMIAS52
chay adornopa muyuriqninmi karqa granadawan adornasqa broncemanta malla. Iskaynin pilarkunam hina chaynalla karqa. 23Pilarkunapa puntanpi kaq sapa adornopim karqa pachak granadakuna, isqon chunka soqtayoq granadakunaqa sutillam rikurirqa.
Juda nacion runakunata huklaw nacionman preso pusasqankumanta (2 R 25:18-21)
24Reyta waqaychaq soldadoku napa capitan ninqa pusarqataqmi sacerdotekunapa jefen Seraiastapas, pay man qatiqnin sacerdote Sofoniastapas chaynataq punkukunawan cuentallikuq kimsa runakunatapas. 25Llaqtapi runakunamantapas presocharqam soldadokunapa capitanninta, presocharqataqmi Rey Sedequiaspa consejaqnin llaqtapi *yachaq qanchis runakunatapas chaynataq tropakunapa capitanninpa secretariontapas, payqa karqa guer rapaq runakuna huumuqmi, presocharqataqmi llaqtapi yachaq soqta chunka runakunatapas. 26Paykunatam pusarqa reyta waqaychaq soldadokunapa capitannin Nabuzaradan, pusarqaqa Ribla llaqtapi kaq Babilonia nacionpa rey ninmanmi. 27Babilonia nacionpa rey nin kamachiptinmi Hamat law Ribla llaqtapi paykunata waurachirqaku. Chaynatam Juda nacionniyoq runakunaqa allpankumanta preso pusasqa karqaku. 28Qanchis watamana rey Nabucodonosor gobiernachkaspanmi Juda nacionmanta presochasqata pusachirqa kimsa waranqa iskay chunkan kimsayoq runakunata. 29Chunka pusaqniyoq watamana gobiernachkaspanataqmi Jerusalen llaqtamanta presochasqata pusachirqa pusaq pachak kimsa chunkan iskayniyoq runakunata. 30Iskay chunka kimsayoq watamana Nabucodonosor gobiernachkaptinmi reyta waqaychaq soldadokunapa jefen Nabuzaradan Juda nacionmanta pusarqa qanchis pachak tawa chunkan pichqayoq runakunata. Llapallan preso pusasqankum karqa tawa waranqa soqta pachaknin runakuna.
nacionpa reynin Joaquinta Babilonia nacionman preso pusasqankum richkarqa kimsa chunka qanchisniyoq watamana, chay watapa chunka iskayniyoq killanpim, iskay chunka qanchisniyoq punchawninpi chay Rey Joaquinta carcelmanta horqorurqa. Paytaqa horqorurqa Evil-merodac sutiyoq Babilonia nacionpa reyninmi, horqorurqaqa gobiernayta qallarisqan watapim. 32Kuyakuywan rimapayaspanm chay llaqtapi wakin reykunamantapas aswan reqsisqataraq churarqa. 33Carcelpi kasqan pachanta mudarachiptinmi reywan kuska mikurqa waukunan punchawkama. 34Kawsanan punchawkamam sapa punchaw mikunanpaq qoqku Babilonia nacion reypa qosqan mikuyta.
31Juda
Babilonia llaqtapi kachkaptin Rey Joaquinta kacharisqankumanta (2 R 25:27-30)
LAMENTACIONES SUTIYOQ LIBRO

La mentaciones sutiyoq kay libroqa pichqa parteman ra kisqam kachkan. Sapa ra kitaqmi huk taki. Sapa rakim willa kun Jerusalen llaqta tuichisqa, pur machisqa, runakunapas huk law nacionman preso pusasqa kasqanmanta. Chay ra kikunaqa otaq takikunaqa waqayllawana ta kinam karqa. Israel runa kunapa anchallata a lla kikusqankumanta willakuchkaspapas kay libroqa willa kuntaqmi runankuna Diospi confia kusqanmanta chay nataq hamuq tiempokunapi Diospa bendicionnin suyasqankumantapas.
1
2
sapallanaqa rikurirun runakunawan hunta kaq llaqtaqa! Imaynanpim viuda hinaqa rikurirun nacionkunapa ancha reqsisqan llaqtaqa! Imaynanpim debaldella llamkaqaqa rikurirun llaqtakuna gobiernaq llaqtaqa! Tutankunam waqaypaq-waqapakuchkan. Sutillam weqenkunapas uyanpi kachkan. Kuyaqninkunapas manam consuelaykunkuchu. Llapallankumantam mana consuelaykunkuchu. Lliw amistadninkunapas traicionarunam. Paykunaqa rikurirun enemigonam. Juda nacionpi kaqkunam akariruspana chaynataq sasa llamkaykunapi karuspaa nacionkunaman preso pusasqa rirqaku. Huklaw nacionkunapiam *yachachkanku. Mana samay tariqam kachkanku. Qatikachaqnin enemigonkunam hayparurqaku. akarisqankupim paykunataqa hayparurqaku.
1Imaynanpim
Jerusalen llaqtarayku llakikusqanmanta
Sion Moqoman riq ankunam llakirayachkan fiestankunaman manaa pipas risqankurayku. Llapallan zaguanninkunam tuichisqa kachkan. Sacerdotenkunam Ay, ay! nispa waqachkanku.
1498
1499
LAMENTACIONES1
Doncellankunapas llakikuymantam qaparichkanku.

5
Contranpi kaqkunam kamachiqnina rikurirun. Enemigonkunam hawka kawsakuqa rikurirun. Llumpay mana kasukuq kasqankuraykum Tayta Dios llakichirqa paykunata. Contrankupi kaqkunapa awpaqnintam presota pusarqaku warmankuta. Sion Moqopi sumaq llaqtapa kuyayllapaq kayninqa tukurunam. Jefenkunapas kachkan pastota mana tariq luwichukuna hinaam. Qatikachaqninkupa awpaqnintapas purirqaku mana kallpayoqam. Jerusalen llaqtayoqkunam humillachisqa kaspanku awpaq watakunapi kapuqninkuta yuyarinku. Runakunapa llaqtankunapi purispankum awpaq watakunapi kapuqninkuta yuyarinku. Contranpi kaqkuna venceruptinmi mana pipas yanapaqninku karqachu. akarisqankuta qawaspankum enemigonkuna asipayarqaku. Jerusalen llaqtam huchallikurun llumpayllataa. Chayraykum rikurirun llumpay despreciasqaa. Llapallan alabaqninkunam kamipayachkanku. Penqaymanta rikuruspam kamipayachkanku. Chayraykum waqachkan penqakuymanta. Chayraykum qepanchakurun penqakuymanta. Qachanpas sutillam kachkan pachanpiqa. Manam piensarqachu imam sucedenantaqa. Vencerachikunmi admirakuypaqta. Manam pipas qoykunchu consuelota. Dios Taytally, qawariway llakisqa kallasqayta. Dios Taytally, qawariy enemigoypa hatunchakusqanta. Jerusalen llaqtapa qori-qollqentam contranpi kaqkuna lliw qechurun. Huklaw nacionniyoq runakunam chaypi santuarionman yaykurun. Chay yaykuqkunatam
10
LAMENTACIONES1
1500
Jerusalen llaqta rikurun. Dios Taytally, chayna runakunaqa manam yaykunanchu karqa huunakuynikimanpas. Manam kamachikurqankichu chayman yaykunallankutapas.
11
Jerusalenpi *yachaqkunam Ay, ay! nistin mikuyta maskanku. Kawsanankupaqmi kuyayllapaq kapuqninkuta mikuypaq qochkanku. Dios Taytally, qawariway oqallayta. Qawariy kamisqa kallasqayta. Kaynin puriqkunaqa qawarispay tanteariychik. Llakikuyniy hinaqa mana kasqantay qawariychik. Ancha piakusqan punchawpi Tayta Dios llakichiwasqantay qawariychik. Tayta Diosmi altomanta ninata kachamurqa. Tulluykunata kaarunanpaqmi kachamurqa. Purisqaypim toqllata hina churarurqa. Chaywanmi kikinmana kutirichiwarqa. Purmarachiwaspanmi llakisqata saqeruwarqa. Sapa punchawmi llakisqata saqeruwarqa. Tukuy mana kasukuyniykunawanmi yugowan hina kikinpuni wataruwan. Chay yugota matankayman wataruptinkum kallpayta tukuruwan. Chay contraypi kaqkunaman Seor qoykuwaptinmi munaychakuruwan. Seormi valeroso soldadoykunata oqamanta karuncharurqa. Akllasqay mozokunata tukurunanpaqmi contraypi tropakunata huuramurqa. Uvas sarunapi hinam Seorqa Juda nacionpi doncellakunata saruparurqa. Yaw awilly, kaykuna pasawasqanwanmi waqachkani. Yaw awilly, yakuta hinaam waqachkani.
12
13
14
15
16
1501
LAMENTACIONES1
Manam piyniypas kanchu consuelawaqniy. Manam piyniypas kanchu kallpanchawaqniy. Wawaykunam hukmanyasqaa kachkanku enemigonku vencerusqanrayku.
17
Sion llaqtaqa makinkunatam haywarin. Ichaqa manam kanchu pipas consuelaqnin. Jacob castakunapa contranpim Tayta Dios kamachikurqa. Muyuriqninpi runakunatam contrankupi kamachirqa. Qayllankupim Jerusalenqa despreciasqa rikurirqa. Allin ruraqmi Tayta Diosqa. Manam kasukurqanichu palabrankunataqa. Llapallan runakuna, uyariwaychik! akarisqaytay qawariwaychik! Doncellaykunatam presochaspa pusarunku. Mozoykunatam presochaspa pusarunku. Kuyaqniykunatam qayakurqani oqaqa. Ichaqa traicionaruwankum paykunaqa. Sacerdoteykunam kawsanankupaq mikuyta maskastin waurun chawpiypi. Ancianoykunam kawsanankupaq mikuyta maskastin waurun chawpiypi. Dios Taytally, llakikuypi kasqaytay qawariykuy. Ukullaypa timpusqantay qawarikuy. oqapa sonqollaymi ukullaypi tukukuruchkana. Mana kasukusqayraykum tukukuruchkana. Espadayoqkunam wawallaykunata callekunapi waurachin. Wasi ukupi kaqkunatapas lliwmi waurachin. Ay, ay! nisqaytam runakuna uyarirunku ichaqa manam pipas consuelaqniy kanchu. akarisqaytam llapallan enemigoykuna yacharunku. Chayna rurasqaykimantam paykunaqa kusikuchkanku. Willasqayki tiempotay chayachimuya. oqa hina kanankupaqy chayachimuya. Yuyariy tukuy mana allin rurasqankuta. Castigawarqankim mana kasukusqaymanta. Paykunatapas castigay chaynata.
18
19
20
21
22
LAMENTACIONES1, 2
1502
Anchallaam Ay, ay! nispa waqasqayqa. Anchallaam sonqoypa hukmanyasqanqa.
Seorqa Sion Moqopi sumaq llaqtataqa tutayarachin! Imaynanpim piakuspanqa Sion Moqopi sumaq llaqtataqa tutayarachin! Cielomanta wischumuchkaq hinam wischumurqa Israel casta runakunapa sumaqllaa llaqtanta. Piakusqan tiempopiqa manam yuyarirqachu chakinpa samanan llaqtamanta.
1Imaynanpim
Jerusalen llaqtata Tayta Dios castigasqanmanta
Seorqa mana llakipayaspanmi millpuypaq-millpurun. Jacob castakunapa llapallan wasitam millpurun. Sumaq Juda nacionpi amparakunanku wasikunatam ancha piakuyninpi tuirachin. Gobiernasqan naciontam pampakamaraq humillarachin. Seorqa anchata piakuspanmi chinkarachin. Israel castakunapa tukuy atiynintam chinkarachin. Enemigopa qayllanpim yanapakuyninta karuncharachin. Manaam munanchu yanapawaykuta. Jacob castakunapa llaqtankunapim lenguachkaq ninata ratarirachin. Muyuriqninpi tukuy tarisqanta ruparunanpaqmi ratarirachin. Seorqa nacionpa enemigon hinam flechana armanta alistarun. Seorqa contranpi kaq hinam alleq makinta alistarun. Chinkarachinmi tukuy kuyayllapaq kaqkunata. Ninata hinaraqmi kachaykurqa piakuyninta. Sumaq Sion llaqtamanmi kachaykurqa piakuyninta. Seorqa enemigo hina rikuriruspanmi Israel castakunata millpuypaq-millpururqa. Millpuchkaq hinam palacionkutapas millpuypaq-millpururqa. Paykunapa amparakunan wasikunatam purmarachirqa. Sumaq Juda nacionpi *yachaqkunatam anchallataa llakichispan waqachirqa. Huertapi chukllata hinaraqmi templontapas tuirachin.
1503
LAMENTACIONES2
Payman asuykunanchik templotam purmarachin. Tayta Diosmi qonqarachin Sion Moqopi fiestakunata. Tayta Diosmi qonqarachin samana punchawkunata. Anchallataa piakuspanmi qepanchakurun reyta. Anchallataa piakuspanmi qepanchakurun sacerdoteta. 7 Seorqa altarnintam qepanchakurun. Seorqa santuariontam cheqnipakurun. Llaqtapi palacionkunapa murallankunatam qoykun enemigokunaman. Tayta Diospa templonpim fiesta punchawkunapi hinaraq qaparinku runamasinkunaman.
8
Sion Moqopi sumaq llaqtapa murallan tuirachiytam Tayta Dios tantearun. Tuichinanpaq rimasqantam mana samaspa rurarun. Llaqtapa hawa lawninpi murallatam qaparirachin. Llaqtapa uku lawninpi murallatam qaparirachin. Iskay lawnintam payqa tuirachin. Llaqtapa zaguanninkunam allpa ukupi chinkarun. Punkupa cerrojonkunatam pasaypaqta pakiparun. Chay llaqtapa reyninpas huklaw nacionkunapiam kachkan. Chay llaqtapi kamachikuqkunapas huklaw nacionkunapiam kachkan. Tayta Diospa yachachikuyninkunapas manam kanachu. Tayta Diosmanta willakuqkunapas revelaciontam mana chaskinkuachu. Sion Moqopi sumaq llaqtapa ancianonkunam pampapi tiyaspanku upallarunku. Umankuman allpata maqchikuykuspankum luto pachawan churakurunku. Jerusalen llaqtamanta doncellakunam pampakamaraq kumuykunku. awiykunapas waqaytam amiruna. oqapa ukuymi hukmanyaruna. Llaqtamasiykuna hatun llakikuypi kasqanraykum hukmanyasqallaa kachkani.
10
11
LAMENTACIONES2
1504
Warmachakunawan uuq wawachakuna plazakunapi waunayasqankuraykum hukmanyasqallaa kachkani.

12
Paykunam maakuchkan Mamay maytaq tantallapas? nispa. Mamy maytaq vinollapas? nispa. Llaqtapa plazankunapim waunayaspa tipiruchkankua. Mamankupa marqayninpim waunayaspa pasaruchkankua. Yaw sumaqllaa Jerusalen llaqta pitataq favornikipiqa rimachiyman? Yaw sumaq Jerusalen llaqta imamantaq qamtaqa tupachikiman? Doncellaman rikchakuq Jerusalen llaqta, qamta consuelanaypaqqa ima ejemplotataq nikiman? Lamar qocha hina ancha hatunmi ancha tuichisqa kaynikiqa. Yaqachum kanman hampiqnikiqa? Yanqa revelacionkunatam willasurqanki chay llaqtapi Diosmanta willakuq tukuqkunaqa. Mana allin rurasqaykikunata qawachisuptikiqa manam presochasqaqa riwaqchu karqa. Yanqa revelacionkunata willasuspaykim creechisurqanki qamtaqa. anninta llapallan puriqkunam qawarisuspayki taqllakunku. Qam sumaq Jerusalen llaqtamantam burlakusparaq silbakunku. Umankutapas aywirisparaqmi qanmanta kaynata ninku: Kay llaqtatachum sutichanku Llapallan llaqtakunamantapas sumaq llaqtam kay llaqtaqa nispa? Kay llaqtatachum sutichanku Kay pachapi llapallan nacionkunapa kusikunan llaqta nispa? Llapallan enemigoykikunam contraykipi rimapakunku. Silbasuspaykiraqmi kirunkuta kirichichispa ninku: Paytaqa millpuypaqy-millpurusunchik.
13
14
15
16
1505
LAMENTACIONES2
Kay punchawtam anchallataa suyarqanchik. Kayqaya kunanqa tariruspa rikuykunchik. Tayta Diosqa tanteasqantam rurarun. Nisqanpi hinam payqa cumplirun. Mana llakipayarispanmi tuirachin. Unaymantaraq kamachisqanpi hinam tuirachin. Payqa enemigoykikunatapas qanmantam asirachin. Contraykipi kaqkunatam venceypaqraq-vencerachin. 18 Sion Moqopi sumaq llaqtam tukuy sonqonwan Seorman qayakun. Sion Moqopi llaqtapa murallankuna, tuta punchawy waqasqaykipas mayu hinaa kallpachun. awikikunapas mana samaykuspay waqachun.
17 19
Tutakuna hatarispaykiy horan-horanlla qayakuy. Yaku kacharichkaq hinay sonqoykimanta Seorman willakuy. Payman makikita hoqarispay warmachaykikuna kawsananpaq maakuy. Esquinakunapi yarqaymanta waunayaq warmachaykikunapaqy maakuy. Qawariy Dios Taytally. Kaynataaqa pitapas rurarqankichu? Wachakusqankuta mikuqtaqa qawakunkichu? Marqarisqankuta mikuqtaqa qawakunkichu? Sacerdotekunataqa wauchinqakuchu santuarioykipi? Qanmanta willakuqkunataqa wauchinqakuchu santuarioykipi?
20
Warmakunapiwan machuchakunam callekunapa allpanpi wischurayachkanku. Mozokunapiwan doncellaykunam guerrapi wausqa wichirunku. Piakusqayki punchawpim paykunata waurachinki. Mana llakipayaspaykim paykunata akarichinki. 22 Fiestapaq hinam tukuy hinastinmanta huuramurqanki. Mancharichiqniykutam tukuy hinastinmanta huuramurqanki.
21
LAMENTACIONES2, 3
1506
Dios Taytally, piakusqayki punchawpiqa manam pipas lluptirqachu. Dios Taytally, piakusqayki punchawpiqa manam pipas puchurqachu. Marqarisqaykunatam enemigoy waurachin. Uywasqaykunatam enemigoy waurachin.
akariykunapi akariq runam kani. Tayta Diospa piakuyninpi castigowan akariq runam kani. 2 Tutayay sitiomanmi hikutaspa pusawarqa. Mana kanchaypa kasqanmanmi pusawarqa. 3 Sapa kutillam makinwan castigawan. Horan-horanllam makinwan castigawan.
4
1oqaqa
Librasqa kanankumanta
Aycha-qaraytam payqa mawkayarachin. Tulluykunatam payqa utuparachin. 5 Muyuriqniypi perqata hatarichichkaq hinam llakikuywan muyurirachiwan. Muyuriqniypi perqata hatarichichkaq hinam akariywan muyurirachiwan. 6 Tutayaykunapi hinam kawsachiwarqa. Unaya wauqkunata hinam kawsachiwarqa. 7 Tukuy muyuriqniymantam corralaruwan manaa lloqsiy atinaypaq hina. akarichiwarqam broncemanta llasaq cadenakunawan hina. 8 Yanapaykuwananpaq qayakuptiypas manam caso-preciotapas churarqachu. Yanapaykuwananpaq ruegakuptiypas manam caso-preciotapas churarqachu. 9 Risqay antam labrasqa rumikunawan hina wichqaruwan. Purisqay ankunamantam huklawman muyurachiwan. Wateqaqniy ukumari hinam payqa kawarqa. Pakakuq leon hinam payqa kawarqa. 11 anniymanta pantarachiwaspanmi tisaparuwananpaq hapiruwan. Mana piyniyoqtaam saqeruwan. 12 Flechananwan flecharuwananpaqmi churaykuwan
10 13
Flechankunaqa rurunniykamaraqmi yaykuruwan.
1507
LAMENTACIONES3
Llapa llaqtamasiykunapa asipayananam rikuriruni. Tukuy tiempopi takipayananam rikuriruni. 15 Llakiwan huntasqatam Tayta Diosqa ruraruwan. Ajenjota hinam ancha qatqeta tomarachiwan.
14
utu rumiwanmi kiruykunata pakiruwan. Allpa pampapim payqa qochparachiwan. 17 Sonqoypi hawkayaytaqa manam tariniachu. Kusisqa kaymantaqa manam yuyariyllapas-yuyariniachu. 18 Kallpaypas tukurusqantaam piensarqani. Tayta Dios manaa yanapawasqantam piensarqani.
16
akarisqaytawan yanqa purisqaytam yuyarini. Ajenjotawan veneno mallisqaytam yuyarini. 20 Chaykunataqa sumaqtam yuyarini hinaspam manaa kallpayoq kani. 21 Chaywanpas anchatam confiakuni. Chayraykum kaynata piensani:
19
Tayta Diospa kuyapayakuyninraykum mana puchukarunchikchu. Paypa llakipayakuyninqa manam haykapipas tukunchu. 23 Mosoqmi sapa tempranon llakipayakuyninqa. Dios Taytally, ancha confiakunam kanki qamqa. 24 oqam nini: Tayta Diosmi kapuqniyqa nispa. Chayraykum payllapi confiakuni nispa.
22 25
Tayta Diosqa ancha allinmi confiakuqninkunapaq. Tayta Diosqa ancha allinmi maskaqninkunapaq. 26 Tayta Dios yanapawananchikpaqqa upallalla suyaymi aswan allinqa. 27 Warma kaymantapuni yugoman watasqa hina kaymi aswan allinqa. Chaykunata Tayta Dios runaman churkuptinqa sapallan tiyaspany upallalla kachun. 29 Allpakamaraqy payqa humillakuchun. Ichapas yanapaykunman Diosqa. 30 Maqaqninmany uyanta qochun. Llapanpa insultasqany kachun. Seorqa manam wiaypaqchu runataqa qepanchakurunqa. Pitapas llakichispanqa paymantam llakipayarikun. Ancha kuyapayakuq kasqanraykum llakipayarikun. 33 Runataqa manam yanqapaqchu akarichin.
31 32
28
LAMENTACIONES3
1508
Runataqa manam yanqapaqchu llakichin. Kay pachapi carcelasqa runakunata sarutyachkaq hina akarichiqtaqa, 35 Alto-altopi kaq Diospa qayllanpi runamasinpa derechon negaqtaqa, 36 runapa asunton mana allin arreglaqtaqa manachum qawachkan Seorqa?
34
Pitaq imatapas rimanman Seorpuni mana kamachikuptinqa? 38 Runapa mana allinninpaq kaqpas Alto-altopi kaq Diospa rimasqanman hinam. Runapa allinninpaq kaqpas Alto-altopi kaq Diospa rimasqanman hinam. 39 Huchallikuspa kawsaq runaqa imanasqataq quejakun kay pachapiqa?
37 40
Imaynam kawsasqanchiktay allinta qawarikusun. Kaqllamantay Tayta Diosman kutirikusun. 41 Hanaq pachapi kaq Diospiy piensarisun. Payta maakuspay kaynata nisun: 42 Huchallikusqaykutam mana pampachawarqankikuchu. Mana kasukusqaykutam mana pampachawarqankikuchu.
Anchata piakuspaykim qatikachawarqankiku. Mana llakipayarikuspaykim wauchiwarqankiku. 44 Puyukunawanmi harkarachikunki maakusqaykuta manaa uyarinaykipaq. 45 Llapallan runakunapa qayllanpim churawankiku millakuypaqa kanaykupaq.
43
Contraykupim rimarqa llapallan enemigoyku. Mancharichisqa hinaspa toqllapa hapisqanmi kaniku. Tuichisqa purmachisqapa kasqanpim tarikuniku. 48 Kuyasqay llaqtamasiykunam chinkachisqaa kachkan. Chayraykum weqeykunapas mayu hinaraq kallparichkan.
46 47
Mana taniytam weqellaykuna sutuchkan. Mana samaytam weqellaykuna sutuchkan 50 hanaq pachapi kaq Tayta Dios qawamunankama, hanaq pachapi kaq Tayta Dios rikumunankama. 51 Llaqtapi kaq llapallan sipaskunamantam sonqoy waqachkan.
49
1509
LAMENTACIONES3,4
awiykunapas nanay-nanay kanankamam sonqoy waqachkan. Alton pawaq animalta hinam mana imamanta enemigoykuna hapiruwan. 53 Kawsachkaqllatam pozopi chinkarachin. Chaypi kachkaptiymi rumiwan taparuwan. 54 Umaykamam yakupas pamparuwarqaraq chaymi nirqani: Waukusaqam nisparaq.
52
Dios Taytally, qamtam qayakamullarqayki. Pozopa ukumantaraqmi qayakamullarqayki. 56 Qayakamusqaytam uyariykullawarqanki. Ay, ay nimusqaytam chaskiykuwarqanki. Maakamusqaytam uyariykullarqanki. 57 Qayakamusqay punchawpim asuykamuwarqanki. Ama manchakuychu nispam niykullawarqanki.
55
Seorlly, asuntoypim defiendeykuwarqanki. Seorlly, vidallaytam libraykuwarqanki. 59 Qawarqankim akarisqayta Dios Taytally. Qamy allichaykapuway Dios Taytally. 60 Vengakuwanankupaq tukuy piensasqankutaqa yachankim. Contraypi tukuy tanteasqankutaqa qamqa yachankim.
58
Dios Taytally, uyarirqankim insultawasqankuta. Uyarirqankim contraypi tukuy mana allin piensasqankuta. 62 Uyarirqankitaqmi contraypi hoqarikuqkunapa rimasqankutapas. Uyarirqankitaqmi tukuy tiempo contraypi piensasqankutapas. 63 Qawariy tukuy rurasqankupi burlakuwasqankuta. Qawariy oqamanta burlakuspa takisqankuta.
61
Dios Taytally, paykunamany pagapuy. Rurasqankuman hinay qamqa pagapuy. 65 Paykunapa sonqonkutaqa rumiyarachiy. Paykunataqa akaykuy pasaypaqtay. 66 Dios Taytally, piakuspaykiy qatikachay paykunataqa. Kay pachapi qayllaykimantay chinkarachiy paykunataqa.
64
1Imaynanpim
qoriqa qachachakurun! Imaynanpim allin qoriqa chapukurun!
Jerusalen llaqta vencesqa kasqanmanta
LAMENTACIONES4
1510
Imaynanpim templopa alhaja ruminkunaqa wischurayachkan! Llapallan callekunapa esquinankunapiraqmi wischurayachkan!

2
Sion Moqo llaqtapi ancha estimasqa runakunaqa imaynanpim allpa manka hinaaqa rikurirunku? Qori-puromantapas ancha estimasqa runakunaqa imaynanpim olleropa rurasqan manka hinaaqa rikurirunku?
Atoqkunapas uachankunataqa uunmi. Atoqkunapas wawachankunataqa mikuchinmi. Chunniqpi avestruz animalkunamanraqmi rikchakun llaqtamasiykunaqa. Chay animalkuna hina mana llakipayakuqmi oqapa llaqtamasiykunaqa. 4 uuq wawachakunapa qallunmi laqanakurunku yakumanta. Warmachakuna maakuptinpas manam pipas qoykunchu tantata.
3 5
Miski mikuykunalla mikukuq runakunaqa callekunapim waunayachkanku. Allin pachakunallawan pachakuqkunaqa qopa patapiam chutarayachkanku. Llaqtamasiykunapa mana allin rurasqankunaqa Sodomapa huchanmantapas aswanraqmi karqa. Qonqaymanta chinkachisqam karqaku paykunaqa. Mana atacachkasqam chinkarurqa paykunaqa. Llaqtanchikpi akllasqa runakunapas karqa ritimantapas aswan yuraqraqmi. Llaqtanchikpi akllasqa runakunapas karqa lechemantapas aswan yuraqraqmi. Paykunaqa karqa coral alhaja rumimantapas aswan rosado cuerpoyoqraqmi. Paykunaqa karqa zafiro alhaja rumimantapas kuyayllapaq rikchayniyoqraqmi. Kunanqa tutayaymantapas aswan yanaraqmi rikurirunku. Callekunapipas manaa reqsinam rikurirunku. Kaspi hina tullunwan qarallanam rikurirunku. Yarqaywan wauqkunamantaqa guerrapi wauqkunaraqmi aswan allinqa.
1511
LAMENTACIONES4
Mikunankupaq kawsayninku manaa kaptinmi allillamanta waurqaku paykunaqa.

10
Wawachankuta ancha kuyaq mamakunam kikillanku wawachankuta yanururqaku. Wawallankum mikuyninku rikurirurqa llaqtamasiykunata waurachiptinku. Tayta Diosqa piakusqanman hinam chaynata rurarqa. Toqyaruchkaq hina piakuyninwanmi chaynata rurarqa. Sion Moqopi llaqtatam payqa kaaykurqa. Cimientonkamaraqmi llaqtaqa ruparurqa. Nacionkunapi reykunapas manam creerqakuchu contraykupi kaqkuna Jerusalen llaqtapa zaguanninkuna yaykunantaqa. Tukuy kay pachapi *yachaqkunapas manam creerqakuchu Jerusalen llaqtapa zaguanninkunata enemigoyku yaykunantaqa. Chaykunaqa pasakurqa Diosmanta willakuqkunapa huchanraykum. Chaykunaqa pasakurqa sacerdotekunapa mana allinkuna rurasqankuraykum chaynataq llaqta ukupi allin ruraq runakunata wauchisqankuraykum. awsakuna hinaraqmi callekunapi purichkanku paykunaqa. Pachankupas yawarllaam kachkan paykunapaqa. Chayraykum manaa pipas munarqachu llachpaykuytaqa. Paykunatam runakuna nirqaku: Asurikuychik, millakuypaqam qamkunaqa kankichik! nispa. Asurikuychik, asurikuychik, ama llachpawaykuchu! nispa. Lluptispanku yanqa puriptinkum nacionkuna nirqaku: Kaypiqa manaam haykapipas *yachanqakuachu nispa. Tayta Diosmi qayllanmanta cheqerachirqa. Manaam favorecerqaachu paykunataqa. Sacerdotekunapas manaa respetasqam karqaku. Yuyaqkunapas manaa llakipayasqam karqaku. Qawasqaykuraykum pisipasqaa kachkaniku.
11
12
13
14
15
16
17
LAMENTACIONES4,5
1512
Yanapaqniykutam yanqa suyachkaniku. Llaqta cuidana torremantam qawachkaniku. Mana salvay atiq naciontam suyachkaniku.
18
Puriptiykupas wateqawankum oqaykutaqa. Manaam puriymankuchu calleykupiqa. Tukurunanku punchawmi hichpamuchkana. Waurunayku punchawmi chayamuchkana. Utqayman kallpaqkunam qatikachawarqaku. Ankamantapas aswan utqaymanraqmi qatikachawarqaku. Orqokunapim paykunaqa qatikachawarqaku. Chunniqpim paykunaqa wateqawarqaku. Tayta Diospa sapaqchasqan reytam uchkuman hina wichiykachinku. Kawsachiwaqniyku reytam uchkuman hina wichiykachinku. Chay reyniykumantam nirqaniku: Llantukuchkaq hinam payman amparakusunchik nispa. Chay reyniykumantam nirqaniku: Nacionkunapa allin reqsisqanmi kawsakusunchik nispa. Edom nacionpi kaqkuna, asikuyllawanay kusikuychik. Uz lawpi *yachaqkuna, asikuyllawanay kusikuychik. Tomanaykipaq copam qanmanpas chayamunqa. Sinkaruspa qalalla kanaykim chayamunqa. Yaw sumaq Sion llaqta, tukurunam castigasqa kaynikiqa. Tayta Diosqa manaam pusachisunkichu presotaqa. Edom nacionpi kaqkuna, castigasunkichikmi mana allin rurasqaykichikmantaqa. Edom nacionpi kaqkuna, qawachinqataqmi qamkunapa huchallikusqaykichiktaqa.
1Dios
19
20
21
22
Taytallayku, sucedewasqankumantay yuyariy. Dios Taytallayku, insultawasqankutay qawariy. 2 Herenciaykupas forastero runakunapaam. Wasiykupas mana reqsisqayku runakunapaam. 3 Mana taytayoq hinaam rikuriruniku. Mamaykupas viudakuna hinaam rikurirunku. 4 Tomanayku yakutapas rantinikuam. Yantatapas rantiniku preciowanam. 5 Qatikachawaqniykum hichpallaykupia kachkanku.
Tayta Dios llakipayarikunanpaq maakusqankumanta
1513
6
LAMENTACIONES5
Pisiparuptiykupas manaa samariqtam ruraruwanku. Saksanaykukama mikunaykupaqmi Egipto nacion runakunaman makillaykuta haywariniku. Saksanaykukama mikunaykupaqmi Asiria nacion runakunaman makillaykuta haywariniku. 7 oqaykupa abueloykum huchallikuruspa chinkarunku. Castigasqa kanankumantam oqaykua akarichkaniku. 8 Sirvientekunapa munaychakusqanam kachkaniku. Manaam kanchu paykunamanta libraqniyku. 9 Yaqaa wauymanpas chayaspam mikunaykutapas apamuniku. Chunniqpi peleaqkunamanta lluptistinmi mikunaykutapas apamuniku. 10 Cuerpollaykupas nina hinaraqmi ruparichkan. Yarqaymanta calenturawanmi chaynata ruparichkan. 11 Sion llaqtapi *yachaq warmikunatam abusarqaku. Juda nacion llaqtakunapi doncellakunatam abusarqaku. 12 Kamachikuqkunatam warkururqaku makinkumanta. Paykunaqa manam respetarqakuchu yuyaqkunata. 13 Mozokunatam kutanankupaq churarunku. Warmakunam yanta qepiwan tankikachanku. 14 Llaqtapa zaguanninpi ancianokunam manaa kanchu. Mozokunapas tocanankutam manaa tocankuachu. 15 Sonqoykupi kusikuyniykum chinkarun. Tusuyniykupas llakikuymanam tikrakurun. 16 Wichirunmi umaykupi coronaykupas. Imaynaraq kasaqku huchallikusqaykumantapas! 17 Chayraykum sonqoykupas onqoq hinaa karun. Chayraykum awiykupas pasaypaq tutayarun. 18 Sion Moqopi llaqtaqa purmarunam. Chaypiqa purichkan atoqkunallaam. 19 Dios Taytally, qanmi ichaqa wiaypaq gobiernanki. Dios Taytally, qamqa wia-wiaypaqmi gobiernanki. 20 Imanasqataq pasaypaqtaqa qonqaruwankiku? Imanasqataq unay tiempoqa saqeruwankiku? 21 Dios Taytally, qanman kutirikunaykupaqy kutirichiwayku. Dios Taytally, awpaq tiempopi kasqaykuman hinay mosoqyachiwayku. 22 Qamqariki qepanchakuru wankikim pasaypaqta. Contraykupim qamqa piakurunki ancha-anchata.
EZEQUIELPA QELLQASQAN LIBRO

Diosmanta willakuq Ezequielpa sutinwan sutichasqam kay libroqa. Ezequielqa preso pusasqam karqa Babilonia nacionman manaraq Jerusalen llaqta tuichisqa kachkaptin otaq pichqa pachak pusaq chunkan soqtayoq wata manaraq Jesucristo nacechkaptin. Ezequielqa rimarqa Babilonia nacionpi tarikuq castamasinkunapaqwan Jerusalen llaqtapi kaqkunapaqmi. Kay libroqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Diosmanta willa kuq ka nanpaq Ezequiel akllasqa kasqanmanta, runakuna man castigo ha munanmanta, willa kuntaqmi Jerusalen llaqta qonqay manta vencesqa kaspa tuichisqa ka nanmantapas (1-24). Iskay kaq parteataqmi willa kun Israel casta runa kuna a karichiqman hinaspa pantayman pusaqninkunaman Tayta Diospa castigon ha munanmanta, willa kuntaqmi Jerusalen llaqta tuiruptina Ezequielpa rimasqankuna mantapas (25-32). Kimsa kaq par teataqmi willa kun preso pusasqa kaqkunata Dios consuelasqanmanta, nacionninkuman kutimuptinku allin tiempokuna ka nanmanta hinaspa Gog sutiyoq reypa contranpi willa kuy manta (33-39). Tawa kaq par teataqmi willa kun hamuq tiempopi imay nam nacionninku hinaspa templonku ka nanmanta (40-48). Ezequielqa ancha iiyniyoq hinaspa allin piensaqmi karqa. Diospa qawachisqankunatam sumaqta entiendespan allin rikchanachiykunawan yachachirqa. Willakurqam Israel nacionqa hatarichisqa kananmanta, chaytam rikchanachirqa Diospa Espiritunpa kawsarichisqan tullukunawan (37:1-14). Diosta tiyananpi Ezequiel rikusqanmanta
kachkarqani Quebar sutiyoq mayupa patanpi. Chay mayuqariki kachkan Babilonia nacionpim. Chaypim kachkarqani llaqtaykumanta preso pusasqa kaqkunapiwan. Chaypi kachkaptiymi cielokuna kichakuykurqa hinaptinmi revelacionniypi Diosta rikurqani. Chayqa pasakurqa kimsa chunka watapa tawa kaq killanpim hinaspa chay killapa pichqa kaq punchawninpim. Llaqtanmanta Joaquim sutiyoq rey preso pusasqa kasqanmanta pichqa watanmana richkaptinmi chayqa pasakurqa. Chaypim Tayta Dios hapiykuwaspan atiyninta qowarqa. 4Qawariptiymi llumpa-llumpay viento norte lawmanta hamukuchkasqa. Huk hatun puyumantaataqmi lloqsimurqa llipyachkaq hina ninakuna. Chaypa muyuriqninpiataqmi antaqa hina llumpayllaa kanchay karqa. Chay llipyachkaq hina ninakunapa chawpinpiataqmi kachkarqa chipityachkaq bronceman rikchakuq kanchay. 5Chaypa chawpinpiataqmi kachkasqa runaman rikchakuq tawa kawsachkaq animalkuna. 6Paykunaqa sapakamam karqa tawa uyayoq chaynataq tawa raprayoq. 7Paykunapa piernanmi karqa derecholla, chakinkuataqmi karqa toropa chakin hina. Chay chakinkunam chipipipirqa lluchkay-lluchkay rurasqa bronce hina. 8Paykunaqa tawa uyayoq hinaspa tawa raprayoq kaspapas sapakamam tawan waqtankupi runapa makin hina makiyoq karqaku. Chay makinkuqa karqa raprankupa urachanpim. 9Hukninpa rapranmi tupanakuq
1514
1-3oqam kani Buzi sutiyoq runapa churin sacerdote Ezequiel. Huk punchawmi
1515
EZEQUIEL1
hukninpa rapranman. Purispankuqa mana kaynaman-waknaman muyurispam derecholla richkarqaku. 10Sapakamapa tawantin uyankum kayna karqa: awpaq uyanmi karqa runapa uyanman rikchakuq, *alleq lawninpi uyanataqmi karqa leonpa uyanman rikchakuq, *ichoq lawninpi uyanataqmi karqa toropa uyanman rikchakuq, qepan lawpi uyanataqmi karqa ankapa uyanman rikchakuq. 11Chaynam karqa paykunapa uyankunaqa. Raprankunaataqmi karqa altoman mastarisqa. Chay iskay mastarisqa raprankunam tupanakurqa waqtanpi kaq hukninpa rapranwan. Iskaynin puchuq raprankunawanataqmi tapakurqa cuerponta. 12Paykunaqa sapakamam mana kaynaman-waknaman muyurispa derecholla rirqaku maymanpas espiritupa pusasqanman. 13Chay tawantin kawsachkaq animalkunapa rikchayninmi karqa rupachkaq sansa hina chaynataq lenguachkaq mechero hina. Paykunapa chawpinpim chay lenguachkaq nina kaynaman-waknaman purirqa. Chay ninaqa karqa llumpay kancharichkaqmi. Chay ninamantataqmi lloqsirqa achka llipyaykuna. 14Chay kawsachkaq animalkunam llipyamuchkaq hina kaynaman-waknaman kallpakachaqku. 15Kawsachkaq animalkunata qawachkaspam pampapi rikururqani huk ruedata. Sapakamapa waqtanpim kasqa huk rueda. 16Chay ruedakunapa rikchayninqa karqa llipipipichkaq alhaja rumimanta rurasqa hinam. Chay tawantin ruedakunam karqa kaqkamalla. Chaynataqmi chay ruedakunapa rikchayninqa karqa iskay chakanakuq rueda hina. 17Mana muyurispam uyanku lawman derecholla riqku. Atiqkum tawa lawninman puriyta. 18Chay ruedapa aronkunam karqa mancharikuypaq hatu-hatunkuna. Chaypa muyuriqninpim karqa llipityachkaq awikuna hina. Chaynam karqa tawan ruedakunapi. 19Kawsachkaq animalkuna puriptinmi chay ruedakunapas paykunawantaq rirqa. Kawsachkaq animalkuna pampamanta hoqarikuptinpas paykunawantaqmi chay ruedakunapas hoqarikuq. 20Paykunaqa maymanpas riqku espiritupa risqanmanmi. Paykunawan kuskataqmi riq chay ruedakunapas, chaynaqa karqa chay kawsachkaq animalkunapi hina ruedakunapipas espiritu kasqanraykum. 21Kawsachkaq animalkuna puriptinqa puriqtaqmi ruedakunapas, paykuna sayaptinqa sayaqtaqmi ruedakunapas, pampamanta paykuna hoqarikuptinqa paykunawantaqmi ruedakunapas hoqarikuq, chay kawsachkaq animalkunapi espirituqa kachkarqataqmi chay ruedakunapipas. 22Paykunapa umankupa hawanpim mastarisqa karqa tapaykuq toldo hina. Chayqa karqa mancharikuypaq kancharichkaq riti hinam. 23Chay tapaykuq toldopa urachanpiataqmi derecholla mastarikurqa chay kawsachkaq animalkunapa raprankuna. Hukninpa rapranmi hukninpawan tupanasqa karqa. Iskaynin puchuq raprankunawanataqmi sapakama tapakurqa cuerponkuta. 24Uyarirqanitaqmi puriptinku chay raprankunaqa llumpay bullallataa rurasqantapas. Chay bulla rurasqankuqa karqa hatun mayupa qapariynin hinam otaq tukuy atiyniyoqpa qayakuynin hinam otaq nanananaq tropakunapa purisqan hinam. Sayaykuptinkuqa chay raprankupas uraykuqmi. 25Chayna sayaykuspa raprankuta uraykachiptinkum huk qapariy uyarikurqa chay tapaykuq toldopa hawanmanta. 26Chay tapaykuq toldopa hawanpiataqmi rikurqani huk tiyana kaqllata. Chay tiyanapa hawanpim kachkarqa runa kaqlla. 27Weqawman rikchakuqmanta hanaymanmi rikurqani ninawan intusqa llipityachkaq metalta hina. Chay weqawman rikchakuqmanta uraymanataqmi rikurqani hina kaqllata. Chay qawasqay runa kaqllapa muyuriqninpiataqmi rikurqani llipityachkaq kanchayta. 28Chay muyuriqninpi kanchariyqa karqa paramuptin puyu ukumanta chirapa rikurimuchkaq hinam. Chaynatam Tayta Diospa kanchariyninqa oqaman rikuriykuwarqa.
EZEQUIEL1-3
1516 Ezequielta Dios qayasqanmanta
Chayta rikuruspaymi qonqoranpa pampaman kumuykurqani. Chay mantaataqmi uyarirqani huk kaqninpa kayna niwasqanta: 1Saya riy ru napa chu rin, oqam rimapayasqayki 2Chaynata rimapayawanankamam oqaman huntaykuwarqa Diospa Espiritun hinaspam sayarirachiwarqa chaymi uyarirqani rimapayawaqniyta. 3Paymi kaynata niwarqa: Runapa churin, qamtam kachasqayki Israelpa mirayninkunaman. Paykunaqariki oqapa contraypim hoqarikurqaku. Paykunapas chaynataq abuelonkupas kunan punchawkamam oqataqa mana kasuwankuachu. 4oqaqariki kachachkayki qara uya rumi sonqo runakunamanmi. Paykunatam ninki oqa Tayta Diospa imam nisqayta. 5Qamqa ninkim uyarisuptiki otaq mana uyarisuptikipas. Paykunaqariki kanku mana kasukuqkunapa castankunam. Ichaqa yachanqakum paykunapa chawpinpiqa oqamanta willakuq huk runa kasqanta. 6Runapa churin, amam qamqa manchakunkichu paykunataqa nitaq imam nisusqaykitapas. Kichkakunapa muyuykusqan hinaa kaspapas otaq atoq-atoq urukunapa chawpichasqana kaspapas amam manchakunkichu. Amam manchakunkichu imataa nisuptikipas, amataqm hukmanyankichu paykunapa qayllanpiqa. Paykunaqariki kanku mana kasukuqkunapa castankunam. 7Qamqa imam nisqaykunatam willankipuni uyariptinku otaq mana uyariptinkupas. Paykunaqariki kanku mana kasukuqkunam. 8Chaynaqa runapa churin, allintay uyariy kay nisqaykunata. Amay chay mana kasukuqkunapa castankuna hinaqa kaychu. Simikita kicharispay mikuy kay qosqayta nispa. 9Qawa riptiy mi huk maki hay wa muwach kasqa huk wan kusqa librota. 10Qawachkaptiy mi chay wankusqa libroqa mastarikuykurqa hinaptinmi chay piqa awpaqninpipas chaynataq qepanpipas qellqasqa kasqa aya takikuna, llakiwan hapichikuykuna hinaspa llaki waqaykuna. 1Hinaptin mi niwarqa: Runapa churin, qamqa kay tarisqaykitay mikuy. Kay wankusqa librota mikuruspay Israelpa castankunata rimapayamuy nispa. 2Chay mi simiy ta kichaykuptiy miku rachiwarqa chay wan kusqa librota 3hinaspam niwarqa kaynata: Runapa churin, saksanaykikamay mikuy kay qosqay wankusqa librota nispa. Mikuruptiy mi simiy pi karqa abejapa miskin hinaraq 4chaymi niwarqa: Runapa churin, chaynaqa Israelpa castankunamany willamuy kay imam nisqaykunata. 5Manam oqaqa kachachkayki sasallaa rimayniyoq runakunamanchu nitaq rimasqankupas mana entiendena runakunamanchu aswanqa Israelpa castan runakunamanmi. 6Manam kachachkaykiqa nana-nanaq runakunamanchu nitaq sasallaa rimayniyoq runakunamanchu nitaq rimasqankupas mana entiendena runakunamanchu. Paykunamana kachaptiypas paykunaqa kasusunkimanmi. 7Israelpa castan kunam ichaqa mana kasusunkichu, chay naqa kanqa ku oqatapas mana kasuwasqankuraykum. Israelpa llapallan castankunaqa kanku qara uya rumi sonqokunam. 8oqam qamtapas tikrarusqayki paykuna hina qara uyaman chaynataq urkuykipas mana hukmanyaqman. 9Urkuykitaqa tikrarusaq nina rumiman hinaam. Amam paykunataqa manchakunkichu, amam hukmanyankichu paykunapa qayllanpiqa. Paykunaqa mana kasukuqkunapa castankunam kanku nispa. 10Chay rimapayawaqniy mi niwarqataq:
1517
EZEQUIEL3
Runapa churin, qamqa uyariwaspaykiy sonqoykipi waqaychay kay rimapayasqaykunata. 11Preso pusasqa llaqtamasikikunaman rispay watukamuy. Paykunatam: Tayta Diosmi nin kaynata nispa ninki. Ninkim uyarisuptiki otaq mana uyarisuptikipas. 12Chay mantam hoqa riruwarqa Diospa Espiritun. Hinaptin mi oqapa qepay pi uyarirurqani nisyu-nisyu bullallawana: *Yachasqan lugarmantay alabasqa kachun kancharichkaq Tayta Diosqa! niqta. 13Uyarirqanitaqmi sapakama pawachkaq animalkunapa rapranpas qaqonakuspan nisyu-nisyu bullallaa rurasqantapas chaynataq paykunapa waqtanpi ruedakunapa bullallaa rurasqantapas. 14Chaynapim oqataqa Diospa Espiritun hoqariruwaspan huklawman pusaruwarqa. Chaymi oqaqa llakisqallaa hinaspa piasqallaa pasakurqani. Ichaqa Tayta Diosmi nisyuniqta hapiwarqa. 15Chaynapim oqaqa chayarurqani Tel Abib sutiyoq llaqtaman. Chayqa kachkan Quebar sutiyoq mayupa patanpim. Chaypim *yacharqaku preso pusasqa kaq Israelpa castankuna. Chaypim paykunawan qanchis punchaw yacharqani mana ima rurakuytapas atistin.
Ezequielqa llaqta cuidaq hina kasqanmanta (Ez 33:1-9)
qanchis punchaw pasaruptinmi Tayta Dios niwarqa kay nata: churin, qamtam churaykuyki llaqta cuidaqta hina Israelpa castankunapaq. Imapas qanman willasqaytam oqapa rantiypi paykunata qaqchanki. 18oqam mana allin ruraq runata niyman: Waunkipunim nispa. Sichum chay mana allin ruraq runata mana rimapayankichu chay mana allin kawsasqanmanta chaynapi musyakuspan kawsananpaq hinaptinqa chay mana allin rurasqanmanta mana wanakusqanraykum waurunqa. Ichaqa chay waurusqanmantam cuentata maasqayki. 19Ichaqa chay mana allin ruraq runata qaqchachkaptikipas mana wanakuptinqa nitaq mana allin kawsasqantapas saqeptinqa kikinpunim waunqa mana allin rurasqanmanta, qanmi ichaqa mana huchayoq kanki. 20Allinkunata rurachkaspan allin ruraq runapas qepanchakuruwaspa mana allinta ruraptinqa oqam paypaq churarusaq huk trancata hina hinaptinmi payqa waurunqa. Mana qaqchasqaykiraykum payqa huchanpi waurunqa. Manam yuyarisqachu kanqa tukuy allin rurasqankunapas ichaqa paypa wausqanmantam cuentata maasqayki. 21Ichaqa sichu allin ruraq runata qaqchanki mana huchallikunanpaq hinaptinqa kawsakunqam qaqchasqaykita kasukuspan, chaynapim qamqa mana huchayoq kanki.
17Runapa
16Chay
Diosmi atiy ninwan hapiykuwaspan chaypi niwarqa: Hatarispayki lloqsiy wak pampaman, hinaptinmi chaypi rimapayasqayki nispa. 23Chaynapim oqaqa hatarispay chay pampaman rirqani. Chaypim kachkasqa Tayta Diospa kanchariynin, chay kanchariyqa kachkasqa Quebar Mayupa patanpi rikusqay hinam. Chaymi qonqoranpa pampaman kumuykurqani. 24Hinaptinmi Diospa Espiritun huntaykuwaspan sayarirachiwarqa. Chaymantam rimapayawarqa kaynata: Rispaykiy wasikipi wichqakaramuy. 25Qamtaqa runapa churin, waskawan hapirususpaykim chaqnarusunki, chaynapim runakunapa chawpinpiqa manaa purinkiachu. 26Qalluykitapas paladarnikiman laqarachiptiymi mana rimaqa rikurirunki. Paykunataqa mana kasukuqkunapa castan kaptinpas manaam qaqchayta atinkichu.
22Tayta
Ezequiel mana rimaq rikurirusqanmanta
EZEQUIEL3,4
27Ichaqa
1518
qanman rimapayaspayqa huktawanmi rimachisqayki hinaptinmi: Tayta Diosmi nin kaynata nispa willanki. Uyariy munaqqariki uyarinqam, mana uyariy munaqch ichaqa mana uyarinqachu. Paykunaqariki mana kasukuqkunapa castanmi.
churay hinaspay chaypa hawanpi Jerusalen llaqtata dibujay. 2Chay llaqtapa muyuriqnintam wichqarunki. Ama ayqenankupaq hinam murallarunki. Chay llaqtapa murallanpa qepanpi allpataataqmi huk hawaqllaman montonarunki. Chay llaqtapa awpaqninpim sayarachinki llapa tropakunata. Llaqtapa muyuriqnin muralla tuichinapaqmi churarunki machu-machu takaq qerukunata. 3Huk llaspa fierrota hapispay murallata hina sayarachiy chaynapi qanmantawan llaqtamanta rakinanpaq. Chaynapim qamqa rikchakunki llaqta atacachkaq runaman. Chaynatam qamqa llaqtata muyuchkaq hina wichqarunki. Chay rurasqaykiqa kanqa huk rikchanachiymi Israel castakunapaq. 4Chaynataqmi qamqa waqtapanki *ichoqniki lawllaman. Chaynataqa ruranki Israel castakunapa mana allin rurasqankuna apachkaq hina kanaykipaqmi. Hayka punchawpas chay lawman waqtapasqaykiman hinam Israel castakunapa mana allin rurasqankuta apanki. 5Chaynataqa rurachisqayki kimsa pachak isqon chunkan punchawtapunim chaynapi Israel castakunapa mana allin rurasqanku apanaykipaq. Chayna watakunamiki paykunaqa mana allinta rurarqaku. 6Chayna punchawkunata cumpliruspaykiataqmi waqtapaykunki *alleqniki lawllamana. Chaynapim qamqa Juda castakunapa mana allin rurasqan apachkaq hina kanki tawa chunka punchawpuni. Huk punchawtam qoyki huk watata hina. 7Chay atacasqa Jerusalen llaqta lawman muyuriruspam brazoykita qempikuykunki hinaspam chay llaqtapa contranpi oqapa rantiypi rimanki. 8Kunanmi oqa watarusqayki waskakunawan hinaptinmi mana muyuyta atinkichu kaylawman nitaq waklawmanpas. Chaynam kanki atacasqayki punchaw tukunankama. 9Qamy apamuy trigota, cebadata, habasta, lentejata, mijo hinaspa espelta sutiyoq kawsayta. Chaykunata huk mankallapi taqruruspay ruray tantakunata. Chaytam mikunki chay kimsa pachak isqon chunkan punchawpuni *ichoq lawman waqtapaspayki. 10As-asllamanta mikuspam cuarto kilollata mikunki sapa punchaw. 11Yakutapas tomankiqa medisqallatam. Sapa punchawpaqmi kanqa parte litrolla. Tomankiqa as-asllamantam. 12Mikunaykipaqmi cebadamanta tortilla hina tantata ruranki. Chaytaqa kankanki runapa chakisqa ispayninwanmi. Llapa runakuna qawachkaptinmi chaytaqa ruranki. 13Tayta Diosmi nirqa raq kay nata: Israelpa miraynin runakunata huklaw nacionkunaman presota pusachiptiymi kayna qacha tantakunata mikunqaku nispa. 14Chay mi oqa ataq nirqa ni: Seor Dioslly, oqaqa manam haykapipas kayna millakuypaq kaqkunataqa mikurqanichu. Manam haykapipas kikillanmanta wauq animalpa aychantaqa mikurqanichu, manam haykapipas purun animalpa tisapasqan aychataqa mikurqanichu. Millakuypaq aychakunaqa warma kasqaymantapas manam simiyman yaykurqachu nispa. 15Hinaptin mi pay ataq niwarqa: Chaynaqa runapa chakisqa ispay ninmantaqa animalpa karkanwanay tantakuy nispa. 16Payqa niwarqataqmi:
1Chaynaqa runapa churin, huk ladrillota hapiykuspaykiy awpaqnikiman
Jerusalen llaqta tropakunapa atacasqan kananmanta
1519
EZEQUIEL4,5
Runapa churin, oqam Jerusalen llaqtapi mikuykunata chinkarachisaq. Paykunaqa tantatapas pesasqallataam llakillawana mikunqaku, yakutapas huk manyastinmi tomanqaku medisqallataa. 17Chaynapim tantankupas hinaspa yakunkupas pisiptin hukmanyasqallaa qawanakunqaku. Paykunaqa mana allin rurasqankuraykum ismuchkaq hina tukurunqaku. 1Ru napa chu rin, hapiy chukcha rutuq pa navajan kaqlla huk awchi espadata hinaspay chukchaykita ruturuspa barbaykitapas siksiruy. Hinaspay balanzata hapispayki chay chukchaykita kimsaman rakiy. 2Chay llaqta atacayta tukuruspaykiataqmi chay huknin rakisqayki chukchaykita kaanki llaqtapa chawpinpi. Chaymantaataqy chay huknin rakisqayki chukchaykita kuchuparuy chay llaqtapa muyuriqninpi. Chay huknin rakisqayki chukchaykitaataqmi wayrawan aparachinki. oqam espadata horqoykuspay paykunata qatikachasaq. 3Chay nataq y asllapas rutusqa chukchaykita hapiykuspa pachaykipa puntan man wataruy. 4Chay aslla chukchamantapas iskay kimsatay ninaman wischuykuy kaakunanpaq. Chaymantam nina lloqsinqa lliw Israel castakunapa contranpi. 5oqa Seor Diosmi nini kay nata: Chayqa riki Jerusa len llaqtam. Chay llaqtataqariki oqam churarqani llapa nacionkunapa chawpinpi hinaspa muyuriqnin allpakunapa chaw pinpi. 6Chay pi kaq runakunaqa mana allinta ruraspam ley niykunatawan decretoykunata mana kasukunkuchu. Paykunaqa llapa nacionkunamantapas chaynataq muyuriqninpi kaq runakunamantapas aswan mana allinraqmi rikurirunku. Paykunaqa ley niykunata qepanchakuruspam manataq kawsankupas decretoykunaman hinachu. 7Chayraykum oqa Seor Dios nini: Qamkunaqa kankichik muyuriqnikichikpi nacionkunamantapas pasaypaq mana kasukuqmi. Qamkunaqa manam decretoykunaman hinachu kawsarqankichik, manataqmi leyniykunaman hinataqchu rurarqankichikpas. Manataqmi nacionkunapa chawpinpi kachkaspapas leyniykunaman hinataqchu rurarqankichik. 8Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: oqapas qamkunapa contraykichikpim sayarirusaq. oqaqa wakin nacionkunapa qayllanpim sentenciaspay castigasqayki. 9Chaynataqa rurasaq mana haykapipas rurasqayta hinam, manataqmi chaynataqa huktawanqa rurasaqchu. Mayna millakuypaqmi chay rurasqaykichikkunaqa! 10Chayraykum qamkuna ukupiqa mama-taytakunapas wawa-churinkuta mikunqaku, wawa-churinkunaataqmi mama-taytankuta mikunqaku. oqam qamkunataqa castigasqaykichik hinaspam puchuqkunataataq wayrapa kanan tukuy hinastinman cheqerachisaq. 11Kikiyraykum oqa Seor Dios jurani: Qamkunam santuarioyta rurarqankichik cheqnisqay pasaypaq millakuypaq kaqkunawan, chayraykum oqapas qamkunamantaqa kuyapayakuyniyta suchurichisaq. Manaam llakipayasqaykichikachu aswanqa castigasqaykichikpunim. 12Qamkunamanta kimsaman rakisqamanta hukninmi waunqa peste onqoywan, wakinataqmi yarqaypa tukusqan kanqa. Huknin rakisqa parteataqmi espadawan wauchisqa kanqa llaqtapa muyuriqninpi. Chay puchuq rakisqa runakunataataqmi wayrapa kanan tukuy hinastinman cheqerachisaq. oqaqa espadayta horqoykuspaymi paykunata qatikachasaq. 13Chaynapim oqapa piakuyniyqa cumplikurunqa, chaynataqmi qamkunapa contraykichikpi piakusqaypas tanirunqa. Chayraqmi oqaqa saksasqa hina kasaq. Chaynapim qamkunaqa yachankichik oqa Tayta Diosqa sientikuruspay hinaspa qamkunapa contraykichikpi piakuyniyta tukuruspay kayna rimasqayta. 14Jerusalen llaqta, qamtaqa purmarachiptiymi kanki monto-monton rumikunallaa, muyuriqniki nacionkunapa chawpinpim penqayta rurarusqayki chaynapi awpaqniki pasaqkunapas qawanankupaq. 15oqa Tayta Diosmi
EZEQUIEL5,6
1520
nini kaynata: Qam llaqtaqa kanki penqaypaqmi, burlakunapaqmi, correginapaqmi hinaspa muyuriqnikipi nacionkunapa mancharikunanmi. Qampa contraykipi qaqchaspay, piakuywan hinaspa rabiawan sentenciasqayta cumpliptiymi chaynaqa kanki. 16Wauchinaypaq mana allin flechaykunata flechachkaq hinam qampa hawaykiman kachaykamusaq. Ar, qamkunapa hawaykichikmanmi yarqaytawan muchuykunata kachaykamusaq, lliw mikuykunatam oqaqa chinkarachisaq. 17Apachimusaqm qamkunaman yarqayta chaynataq runa mikuq purun animalkunatapas chaymi qamkunaqa mana wawa-churiyoq kankichik. Qamkuna ukupi runakunam waunqa peste onqoywan, runa wauchiqkunapa makinpi hinaspa apamusqay guerrawan. Chaynatam nini oqa Tayta Dios.
1oqatam
Taytacha-mamachakunapa contranpi Ezequiel rimasqanmanta
kupi rimariy 3kaynata: Israel nacionpi orqokuna, moqokuna, wayqokuna, qechwakuna, qamkunay uyariychik Seor Diospa kayna nisusqaykichikta: Qamkunamanmi apamuchkani guerrakunata. oqaqa moqokunapi capillaykikunatam chinkarachisaq. 4Animalkuna wauchinaykichik altarkunapas pasaypaq purmachisqam kanqa, incienso kaana pilarkunapas pakipasqam kanqa. Runakunapas waunqakum chaypi kaq taytacha-mamachakunapa awpaqninpi. 5Israelpa mirayninkuna, wausqa cuerpoykichiktam taytacha-mamachaykichikpa awpaqninman wischuykusaq, tulluykichikkunatapas altarnikichikkunapa muyuriqninpim cheqerachisaq. 6Maypia *yachaptikichikpas chay yachasqaykichik llaqtakunatam tuirachisaq, moqokunapi capillakunapas purmachisqam kanqa, chaynapim altarnikichikkunapas purmaspa chunnirunqa. Taytacha-mamachaykichikpas pakipasqaam tukurunqa, incienso kaanaykichik pilarkunapas puchukarunqam. 7awpaqnikichikpi runakuna wauqta qawaspam yachankichik oqaqa Tayta Dios kasqayta. 8Chaywanpas oqaqa wakillaykichiktapas puchuykachisqaykichikmi. Chaynapim qamkunaqa guerramanta ayqekuspa nacionkunapi cheqechisqa kankichik. 9May nacionmana preso pusasqa kaspankupas chay qamkunapa castaykichik ayqekuqkunam yuyarinqaku oqamanta. Paykunaqa hukwan-hukwan tupakuruq warmi hinam karqaku, chayrayku castigasqaytam paykunaqa yuyarinqaku. Yuyarinqakutaqmi huchapakuqllaa warmi hina taytacha-mamachakuna qatisqankurayku castigasqaytapas. Chaynapim paykunaqa kikinkumantapuni millakunqaku mana allinkuna hinaspa millakuypaq kaqkuna rurasqankumanta. 10Chaynapim paykunaqa yachanqaku Tayta Dios kasqayta. Paykunaman kay mana allinkunata apachinaypaq rimaspayqariki manam yanqallachu rimarqani. 11Seor Diosqa niwarqataqmi kay nata: Pitukuspay taqllakustin hinaspa haytakachastin niy Ay, imaataq kayqa! nispa. Israelpa castankunaqa mana allin millakuypaq rurasqankuraykum guerrawan, yarqaywan hinaspa peste onqoykunawan waunqaku. 12Karupi kaqkunaqa waunqaku peste onqoywanmi, hina llaqtankupi kaqkunaataqmi waunqaku guerrawan, paykunamanta puchuqkunaataqmi waunqaku yarqaywan. Chayraqmi oqapa piakuyniyta paykunapi cumplichisaq. 13Altarninkupa muyuriqninpi hinaspa taytacha-mamachankupa chawpinpim chay wauqkunapa cuerponta qawanqaku. Chaykunataqa qawanqaku lliw alto moqokunapim, lliw orqokunapa puntankunapim, llapa kallmasapa sachakunapa ukunpim chaynataq lliw llaqesapa encina sutiyoq sachapa ukunpim. Chaykunapiqariki paykunam taytacha-mamachakunaman miski asnaq perfumekunata ofrecerqaku. Chaykunata qawaspankum paykunaqa yachanqaku Tayta Dios kasqayta. 14oqaqa
2Runapa churin, Israel nacionpa chawpinpi orqokunata qawarispay contran-
Tayta Dios niwarqa kay nata:
1521
EZEQUIEL6,7
castiganaypaqmi paykunapa contranpi hatarisaq, surlaw chunniqmanta qallaykuspam *yachasqanku naciontaqa norte lawpi Ribla llaqtakama pasaypaqta purmarachisaq.
Diosmi oqaman kay nata niwarqa: churin, Israel nacionpi runakunatam oqa Seor Dios nini kaynata: Tukupaymi chayamuchkana, kay allpapa tawan lawninpa tukupayninmi chayamuchkana. 3Tukupaymi qamkunapa hawaykichik manqa hamuchkana. Qamkunapa contraykichikpim piakuyniyta kachaykamusaq. Imay na kawsasqaykichikmantam cuentata maasqaykichik hinaspam pagapusqaykichik millakuypaq kaqkuna rurasqaykichik manta. 4Manam llakipayakuy wanachu qamkunataqa qawasqaykichik, castigasqaykichikpunim qamkunataqa. Mana allin kawsasqaykichikmantawan millakuypaq kaqkuna rurasqaykichikmantam oqaqa pagapusqaykichik. Chaynapim qamkunaqa yachankichik Tayta Dios kasqayta. 5oqa Seor Diosmi nini kay nata: Mana allinllam ha muchkan, pasay paq mana allinllam hamuchkan. 6Tukupaymi hamuchkan! Tukupaymi hamuchkan! Qampa contraykipim hatariramun, waqaya hamuchkan. 7Chay nacionpi *yachaqkunapa pasaypaq purmachisqa kanaykichikmi chayamuchkana, am chayamuchkana, am hichpamuchkana chaqwanakuna punchawqa, manaam orqokunapipas kusikuyqa kanqachu. 8oqaqa piakuyniytam qamkunapi cumplichisaq. Imayna kawsasqaykichikmantam cuentata maasqaykichik hinaspam millakuypaq kaqkuna rurasqaykichikmantapas pagapusqaykichik. 9Manam llakipayakuy wanachu qawasqaykichik, castigasqaykichikpunim qamkunataqa. Mana allin kawsasqaykichikmantam hinaspa millakuypaq kaqkuna rurasqaykichikmantam oqaqa pagapusqaykichik. Chaynapim yachankichik castigaqnikichik Tayta Dios kasqayta. 10Kayqay chay punchawqa, kayqay chaya much kan a chay punchawqa. Purmachisqa kanaykichikmi ikllicharichkana, estacamanta iklliriqpas umparichkanam, runapa orgulloso kayninmi waytarichkana. 11Dao rurasqaykichikmi rikurirachin huk varata chay wan mana allinkunata ruranaykichikpaq ichaqa qori-qollqenkuwanqa hinaspa qaparkachasqankuwanqa manam imatapas horqokunqakuchu. Paykunapiqa manam imapas sumaq kaqqa kanchu. 12Tiempom chayaramuna, punchawkunam hichparamuna. Imapas rantiq runaqa amay kusikuchunchu, imapas *rantikuq runaqa amay llakikuchunchu. oqaqa piakuy wanmi castigasaq Israel llapallan runakunata. 13Imapas rantikuq runaqa kawsanankamaqa manaam kutichikunqachu imapas rantikusqantaqa. Chay nam piakuy wan castiganaypaq willakusqaypas cumplikunqapuni llapallan runakunapi. Mana allin ruraq runakunaqa manapunim vidan librayta atinqakuachu. 14Guerrapaq cornetillata tocaptinkupas, llapallanku alistakuptinkupas manam pipas lloqsinqachu peleaqqa, oqaqa piakuywanmi castigasaq Israel llapallan runakunata. 15Hawapiqa guerrallam kachkan, ukupiataqmi kachkan peste onqoywan yarqaylla. Hawa chakrakunapi kaqkunaqa guerrawanmi waunqaku, llaqta ukupi kaqkunaataqmi yarqaymanta waunqaku, paykunataqa peste onqoymi tukurunqa. 16Wakinqa orqokunaman ayqekuspankupas qechwapi palomakuna hinam llapallanku hikikyanqaku mana allin rurasqankumanta. 17Llapallankupam brazollankupas warkurayanqa, manchakuymantam moqollankupas katkatatanqa. 18Paykunaqa llakimantam luto pachawan churakunqaku, paykunaqa manchakuymantam katkatatanqaku, uyankupas
2Ru napa
1Tayta
Israel nacionpa tukupaynin hichpamusqanmanta
EZEQUIEL7,8
1522
penqakuymanta pukayasqam chukchankutapas kachiy-kachiyta rutukunqaku. 19Paykunaqa qollqenkutapas callemanmi wischunqaku, wanu wischuchkaq hinam qorinkutapas wischunqaku. Tayta Diospa piakusqan punchawpiqa manam qori-qollqenkupas librayta atinqachu. Paykunaqa manam saksanqakuchu manataqmi wiksankupas huntanqachu. Qorinkum paykunataqa mana allinman urmaykachirqa. 20Suma-sumaq alhajankuwanmi paykunaqa hatun tukuqllaa rikurirunku, chaykunawantaqmi paykunaqa rurakurunku millakuypaq hinaspa cheqnisqay taytacha-mamachakunatapas. Chayraykum paykunapa chay alhajantaqa wanuman hina tikrarusaq. 21Ichaqa chay alhajankutaqa forastero runakunawanmi suwarachisaq, chaykunataqa kay pachapi mana allin ruraq runakunawanmi qechurachisaq, chaynapim chaykunataqa millakuypaqtaa rurarunqaku. 22Kay naciontaqa qepanchakuruptiymi kuyayllapaq temploytapas millakuypaqtaa rurarunqaku, salteaq runakuna chayman yaykuspanmi millakuypaqtaa rurarunqaku. 23Qamqa huk cadenatay ruray. Chay nacionpiqariki wauchinakuspa llumpay yawar chaqchuywan dao ruranakuyllaam kachkan. 24Huklaw nacionkunamantam pusamusaq mana allin runakunata hinaptinmi paykunaqa llaqtapi wasikunata dueochakuykunqa. Atiyniyoq runakunatam humillarachisaqa, santuarionkupas paykunapaqqa millakuypaq rurasqaam rikurirunqa. 25Manchakuymantam paykunaqa lapapapanqaku, hawka kawsakuyta maskaspapas manam tarinqakuchu. 26Paykunaqa manaa tukuytam llakipa hapisqan kanqaku, manaa tukuytataqmi mana allin noticiatapas uyarinqaku. Yanqapaqmi Diosmanta willakuqtapas maskanqaku chaynapi imallatapas Diospa qawachisqanmanta willakunanpaq, sacerdotekunapas manam kanqaachu oqa Diospa yachachisqaymanta yachachinanpaq. Ancianokunapas manaam kanqachu allin consejokunata qonankupaq. 27Reypas lutokuchkaq hinam aynanananqa, kamachikuqpas pasaypaqtam hukmanyarunqa, nacionpi *yachaq runakunapa makinpas katkatatanqam. Paykunataqa imaynam kawsasqankuman hinam castigasaq, imaynam sentencia rurasqankuman hinataqmi oqapas sentenciasaq. Chayraqmi paykunaqa yachanqaku Tayta Dios kasqayta.
kaq watapa soqta kaq killanpim hinaspa chay killapa pichqa kaq punchawninpim oqaqa wasiypi tiyachkarqani Juda castamanta kaq ancianokunapiwan kuska. Hinaptinmi qonqaymanta Seor Dios hapiykuwarqa. 2Chaymi rikururqani runa kaqllaman rikchakuqta, paypa weqawninman rikchakuqmanta uraymanataqmi rikurqani nina kaqllata, chay weqawmanta hanaymanataqmi rikurqani llipipipichkaq metalta hina. 3Chay runaman rikchakuqmi makita hina haywarispa huk aptay chukchaymanta hapiruwarqa hinaptinmi Diospa Espiritun hoqariruwarqa altoneqman hinaspam Diospa chay revelasqanpi chayarachiwarqa Jerusalen llaqtaman, chaymantam churaykuwarqa templopa norte law zaguanninpi, chayqa kachkan uku kaq patioman yaykunapim, chaypitaqmi kachkarqa huk mamacha, chayraykum Tayta Diosqa piasqa hinaspa sientikusqa kachkarqa. 4Chaypim kachkasqa Israel runakunapa Diosninpa kanchariynin. Quebar Mayupa patan pampapi Diospa revelawasqan hinaraqmi chay kanchariyqa kachkasqa. 5Chaymantam Diosqa kaynata niwarqa: Runapa churin, qamqa norte law many qawariy nispa. Chaymi norte lawman qawarirqani hinaptinmi chay norte lawpi otaq altarman yaykunapa hichpanpi rikururqani chay mamachata, chayraykum Diosqa sientikusqa kachkarqa. 6Chay mantam niwarqataq:
1Soqta
Millakuypaq kaqkunata Ezequiel qawasqanmanta
1523
EZEQUIEL8,9
Runapa churin qawachkankichum waknaa millakuypaq kaqkunata Israelpa castankuna rurasqanta? Chaykunata ruraspankum santuarioymanta karunchakurunku. Huktawanraqmi qamqa aswan hatun millakuypaq kaqkunataraq qawanki nispa. 7Chay manta ataqmi payqa pusa ruwarqa patio yayku na man hinaptin mi chay perqapi rikurqani huk uchkuta 8chaymi niwarqataq: Runapa churin, chay uchkuta aspispay aswanraq hatunyarachiy nispa. Chaymi chay perqataqa aswanraq uchkuruspay huk punkuta tarirurqani. 9Payqa niwarqataqmi: Yaykuspay qaway millakuyllapaqa chaypi rurasqankuta nispa. 10Chayman yaykuykuspaymi muyuriqnin perqakunapi rikurqani dibujasqa qasqonpa puriq animalkunata, millakuypaq hatun animalkunata chaynataq Israel castakunapa llapallan taytacha-mamachankutapas. 11Chaykunapa awpaqninpiataqmi kachkasqa Israel castamanta qanchis chunka ancianokuna, paykunapa chawpinpiataqmi sayachkasqataq Safanpa churin Jaazaniaspas, paykunaqa sapakamam incienso qontichinayoq kachkasqaku hinaptinmi miskillaa asnarichkaq chaykunaqa altoman qosnirirqa. 12Diosqa niwarqataqmi: Runapa churin qawachkankichum Israel castakunapa ancianonkuna pakasqallapi imam rurasqankuta? Chaykunataqa sapakamam rurachkanku taytacha-mamachankupa capillanpi. Paykunam piensanku kikinkutaqa oqa Tayta Diosqa mana qawasqayta chaynataq nacionninkumantapas karunchakurusqayta nispa. 13Payqa niwarqataqmi: Chaykunamantapas aswan hatun millakuypaq rurasqankutaraqmi qamqa huktawan qawanki nispa. 14Chay mantam pusawarqa Tayta Diospa templon yayku na man otaq norte lawpi kaq zaguanman. Chay pim warmikuna tiyachkasqaku Tamuz sutiyoq taytachata waqapayaspanku. 15Chay mi chay pusawaqniy niwarqataq: Qawachkankichum runapa churin? Chaykunamantapas aswan hatun millakuy paq kaqkunataraqmi qamqa huktawan qawanki nispa. 16Chay mantam payqa pusaykuwarqa Tayta Diospa templon uku kaq pation man hinaptinmi santuarionman yaykunapi otaq altarmanta corredorman riqpa chawpinpi yaqa iskay chunka pichqayoq runakuna santuariota qepanchakururqaku, paykunaqa intipa qespimunan lawman qonqorakuykuspam intita adorachkasqaku. 17Chaymi Tayta Diosataq niwarqa: Runapa churin qawachkankichum kaykunata? Judapa castankunataqa manam imapas qokunchu kay millakuypaq rurayninkuqa. Paykunaqa kay naciontam dao rurayllawana huntarachinku. Paykunaqa huktawan-huktawanmi piachiyllapi kawanku, paykunaqa adoranankupaqmi kallmachatapas senqankumanraq churakunku. 18Chaynaqa oqapas paykunamanmi piakuyniyta kachaykusaq, mana llakipayarispam paykunataqa castigasaqpuni, qaparillawana qayakuwaptinkupas manam paykunataqa qawarisaqchu.
nisyuneqta qayawaspan kay nata niwarqa: Llaqta castigaqkunaqa chayamuchunkuay, tuichinankupaq herramientantinkamay paykunaqa chayamuchunku nispa. 2Hinaptinmi soqta runakuna hamuchkasqa hatun kaq punkupa zaguanninta, chayqa qawachkan norte lawmanmi. Chay hamuqkunaqa sapakamam hamuchkasqa mazo
1Chay manta ataqmi
EZEQUIEL9,10
1524
aptarisqakama. Paykunapa chawpintam hamuchkasqa linomanta pachayoq huk runa. Chay runam weqawninpi watasqata apamuchkasqa huk tinterota qellqananpaq, yaykuramuspam sayaykurqaku broncemanta altarpa waqtanpi. 3Hinaptinmi Israelpa Diosninpa kanchariynin hoqarikururqa. Chay kanchariyqa querubin sutiyoq angelkunapa kasqanmanta hoqarikuruspam templo yaykunaman chayarurqa hinaspam chaymanta Tayta Dios qayarqa linomanta pachayoq weqawninpi tintero waqaychaq runata. 4Paytam nirqa: Jerusalen llaqtapa chawpinkunapiy puririy hinaspay llaqtapi millakuypaq kaqkunamanta llakillawana waqaq runakunapa urkunpi churamuy huk sealta nispa. 5Wa kinta ataqmi oqa uya rich kaptiy kay nata nirqa: Paypa qepanta qatispay qamkunapas llaqtapi wauchimuychik, amam llakipayakuywanachu qawankichik paykunataqa, paykunataqa castigankichikpunim. 6Ama chullapas puchunankamay wauchiychik machukunata, mozokunata, doncellakunata, wawakunata hinaspa warmikunata, chay urkunpi sealniyoq kaqkunataqa amam imanankichikchu. Qamkunaqa qallaykunkichik santuarioymantam nispa. Chaynapim paykunaqa wauchirqaku templopa awpaqninpi kaq ancianokunamanta qallaykuspa. 7Payku natam nirqataq: Temploman rispaykichiky millakuyllapaqtaa ruraramuychik, pationkunatapas wausqakunawany huntarachimuychik. Chay naqa lloqsiychiky nispa. Chaynapim paykunaqa llaqtaman lloqsiruspanku runakuna wauchiyta qallaykurqaku. 8Paykunata wauchinankukamaataqmi oqaqa sapallaya qeparurqani. Qonqoranpa pampaman kumuykuspay mi qaparirqani: Seor Dioslly Israel castakunamanta asllaa puchuqpas tukurunaykipaqchum Jerusalen llaqtaman piakuy nikita kachaykamunki? nispa. 9Hinaptin mi Seor Dios kay nata niwarqa: Israel castakunapa mana allin rurasqankuqa nana-nanaqmi rikurirun. Kay nacionqa yawar pa pampaykusqanam kachkan, kay llaqtapas llumpay mana allin ruraykunapa intusqallanam kachkan. Paykunaqa piensanku oqa Tayta Diosqa nacionninkumanta karuncharusqaytam chaynataq paykunataqa manaa qawasqaytam. 10Paykunataqa manaa llakipayaspay mi castigasaqpuni, paykunamanqa imaynam kawsasqankuman hinam oqapas pagapusaq nispa. 11Hinaptin mi chay linomanta pachayoq weqaw ninpi tintero waqaychaq runa kutiramuspan nirqa: Kamachiwasqaykitaqa am ruraramunia nispa.
10
chay querubin sutiyoq angelkunapa hawan tapaykuq toldopi rikururqani tiyanaman rikchakuqta, chayqa kasqa zafiro rumiman rikchakuqmi. 2Hinaptinmi Seor Dios chay linomanta pachayoq runata nirqa: Wak querubin sutiyoq angelkunapa ukunpi kaq ruedakunapa chawpinmany yaykuy hinaspay paykunapa chawpinpi kaq nina sansata hapispayki maqchiy llaqtapa hawanman nispa. Chaymi chay runaqa qawachkaptiy yaykururqa. 3Querubin sutiyoq angelkunaataqmi chay qari yaykunankama templopa surlawninpi sayachkarqaku, ukulaw patiomanataqmi puyu huntaykurqa. 4Chaymi Tayta Diospa kanchariynin hoqarikururqa chay querubin sutiyoq angelkunapa hawanmanta hinaspam chayarurqa templo yaykunaman, chaynapim
1Chay mantam
Templomanta Diospa kanchariynin chinkarusqanmanta
1525
EZEQUIEL10,11
chay puyuqa temploman huntariykurqa, chay patiopas Tayta Diospa llipipipiq kanchariyninwanmi huntarirqa. 5Chay querubin sutiyoq angelkunapa rapranpa rapapapasqanmi uyarikurqa hawa patiokamaraq, chayqa uyarikurqa Tukuy Atiyniyoq Diospa rimasqanman hinam. 6Chay linomanta pachayoq runata Tayta Dios kamachispanmi nirqa: Wak querubin sutiyoq angelkunapa ukunpi kaq ruedakunapa chawpinmantay nina sansata horqoy nispa. Chaynapim chay runaqa yaykuruspan huk kaqnin ruedapa waqtanpi sayaykurqa. 7Chay querubin sutiyoq angelkunapa hukninmi paykunapa chawpinpi kaq ninaman makinta haywariykurqa hinaspam nina sansata hoqariruspan qoykurqa chay linomanta pachayoq runapa makinman hinaptinmi payqa chaskiykuspan lloqsirqa. 8Chay querubin sutiyoq angelkunapa rapran ukupimiki rikurirurqa runapa makin kaqlla. 9Qawarispaymi querubin sutiyoq angelkunapa waqtanpi rikurqani tawa ruedata, sapakamapa waqtanpim kachkasqa huk rueda, chay ruedakunam llipipipichkarqa topacio alhaja rumi hina. 10Chay tawantin ruedakunam karqa kaqkamalla, rikchayninqa karqa iskay chakanakuq rueda hinam. 11Mana muyurispam uyanku lawman derecholla riqku, punta kaq ruedakunapa kasqanmanmi qepanpi kaq ruedakunapas qatiq mana muyurispa. 12Paykunapaqa tukuy muyuriqnin cuerponkum, wasantin, makintin hinaspa raprantin chipipipiqllaa kachkasqa, hina chaynataqmi kachkasqa tawantin ruedankunapas. 13oqa uyarichkaptiymi chay ruedata suticharqa muyuq ruedawan. 14Chay querubin sutiyoq sapakama angelkunam karqa tawa uyayoq, huknin uyanmi karqa querubin sutiyoq angelpa uyan kaqlla, iskay kaq uyanataqmi karqa runapa uyan kaqlla, kimsa kaq uyanataqmi karqa leonpa uyan kaqlla, chay tawa kaq uyanataqmi karqa ankapa uyan kaqlla. 15Chay querubin sutiyoq angelkunaqa karqa Quebar Mayupa patanpi qawasqay kawsachkaq animalkunam. Chaynapim chay querubin sutiyoq angelkunaqa hoqarikururqa. 16Chay querubin sutiyoq angelkuna puriptinmi chay waqtankupi ruedakunapas puririqtaq, pampamanta hoqarikunankupaq raprankuta hoqariptinkupas ruedakunaqa waqtankumantam mana karunchakurqachu. 17Paykuna sayaykuptinpas sayaykuqtaqmi ruedakunapas, paykuna hoqarikuptinpas hoqarikuqtaqmi ruedakunapas, chaynaqa karqa chay kawsachkaq animalkunapi espiritupas chay ruedakunapi kasqanraykum. 18Chay mantam Tayta Diospa kanchariyninqa templo yaykuna lawmanta hoqarikurqa hinaspam sayaykurqa chay querubin sutiyoq angelkunapa hawanpi. 19Hinaptinmi chay querubin sutiyoq angelkunaqa raprankuta hoqariruspa qawachkaptiy pampamanta hoqarikurqaku, paykuna pawarikuptinqa waqtankupi ruedakunapas paykunawanmi hoqarikurqa hinaspam sayaykurqaku Tayta Diospa templonman yaykuna zaguanpa hawanpi. Chaynapim Israelpa Diosninpa kanchariyninqa paykunapa hawanpi kachkarqa. 20Chaykunaqa karqa Quebar Mayupa patanpi Israelpa Diosninpa ukunpi rikusqay kawsachkaq animalkunam, chaymi oqaqa musyarurqani paykunaqa querubin sutiyoq angelkuna kasqanta. 21Paykunaqa sapakamam karqaku tawa uyayoq chaynataq tawa raprayoq, paykunapa raprankupa ukunpiataqmi kachkasqa runapa makin kaqlla. 22Uyankupas kasqa Quebar Mayupa patanpi rikusqay kaqllam, paykunaqa derechollam awpaqman riqku.
11
1Tayta
Diospa Espiritunmi hoqariruwaspan aparuwarqa intipa qespimunan lawman qawaq templonpa zaguanninman, chay zaguanpa punkunpim kach-
EZEQUIEL11
1526
kasqa iskay chunka pichqayoq runakuna, paykunawanmi rikurqani Azurpa churin Jaazaniasta, rikurqanitaqmi Benaiaspa churin Pelatiastapas, paykunaqa iskayninkum karqa runakunapa kamachiqninkuna. 2Chaymantam Tayta Dios kaynata niwarqa: Runapa churin, kay runakunam sonqonkupi tanteachkanku pasay paq mana allinkunallata, kay llaqtapiqa mana allinllatataqmi consejachkanku: 3Manapas unaypim oqanchikqa wasinchikta perqarusunchik. Mankapi aychapas hawka kasqanman hinam kakusunchik nispa. 4Chay naqa paykunapa contranpiy willakuy runapa churin. 5Tayta Diospa Espiritun huntaykuwaspan mi kay nata niwarqa: oqa Tayta Diosmi nini: Israelpa castankuna, chaynakunata rimaptikichikpas oqaqa yachanipunim imam chay tanteasqaykichiktaqa. 6Qamkunaqa kay llaqtapim llumpayllataa runakunata waurachinkichik, qamkunaqa callen-callenmi runa wausqawan huntarachinkichik. 7Chayraykum oqa Seor Dios kaynata nini: Jerusalen llaqtaqa kanqa huk manka hinam ichaqa chay ukunpi aychaqa manam qamkunachu kankichik, chayqariki wauchisqaykichik runakunapa ayanmi, qamkunataqariki chay mankamantam horqorusqaykichik. 8oqa Seor Diosmi nini kaynata: Qamkunaqariki guerratam manchakunkichik, chaynaqa guerratam qamkunaman apamusqaykichik. 9Qamkunataqa llaqtamantam qarqorusqaykichik hinaspam forastero runakunaman qoykusqaykichik, chaynapim sentenciayta rurasaq. 10Qamkunaqa guerrapim waunkichik, Israel nacionpa linderonpim oqaqa qamkunata castigasqaykichik, chaynapim qamkunaqa yachankichik Tayta Dios kasqayta. 11Llaqtaqa manam manka hinachu kanqa qamkunapaqqa, manataqmi qamkunaqa chaypa ukunpi aycha hinachu kankichik, oqam qamkunataqa castigasqaykichik Israel nacionpa linderonkunapi. 12Chaynapim qamkunaqa reqsinkichik Tayta Dios kasqayta, qamkunaqariki manam kawsarqankichik decretoykunaman hinachu, manataqmi leyniykunatapas cumplirqankichikchu, aswanqa rurarqankichikpas muyuriqnikichikpi nacionkunapa costumbreman hinam. 13Tayta Diospa rantinpi rimach kaptiy mi Benaiaspa churin Pelatias qonqay ta waururqa, oqaataqmi qonqoranpa pampaman kumuykurqani kaynata qaparispay: Ay, Seor Dioslly Israel castakunamanta puchuqllatapas lliwtachum tukurunki? nispa.
14Tayta
qampa aylluykikunamanta rimachkanku kaynata: Paykunaqa Tayta Diosmanta karunchasqam kachkanku! oqanchikmanmi ichaqa qoykuwanchik kay nacionta dueochakunanchikpaq nispa. 16Chaynaqa oqa Seor Diospa nisqaytay paykunaman niy kaynata: oqam qamkunataqa nacionkunaman karuncharachikichik hinaspam tukuy hinastinman cheqerachikichik, chaywanpas chay cheqesqa kasqaykichik nacionkunapim santuarioykichik kasaq as tiempollapaq nispa. 17Niytaqy oqa Seor Diospa kayna nisqayta: oqam qamkunataqa chay nacionkunamanta kutichimusqaykichik, cheqechisqay tukuy hinastinmanta huunaykamuspaymi Israelpa allpankunata qosqaykichik. 18Chay kutiqkuna llaqtankuman yaykuspankum chinkachinqaku llapallan cheqnisqay kaqkunata hinaspa llapallan millakuypaq kaqkunata. 19Chaynapim oqaqa paykunaman qosaq mana iskayrayaq sonqotaa hinaspa mosoq espiritutaa. oqaqa rumi hina sonqonkuta
15Runapa churin, Jerusalen llaqtapi *yachaq Israel casta llapallan runakunam
Diosmi kaynata niwarqa:
Diosmi willakun mosoq contratomanta
1527
EZEQUIEL11,12
aychankumanta qechuruspaymi llampu sonqotaa qoykusaq. 20Chayraqmi paykunaqa decretoykunaman hina kawsanqaku, chayraqmi paykunaqa leyniykunata kasukuspa cumplinqaku. Paykunaqa kanqaku oqapa runaykunam, oqaataqmi kasaq paykunapa Diosnin. 21Ichaqa cheqnisqaykunaman hinaspa millakusqaykunaman hina kawsaq runataqa chayna kawsasqanmantam castigasaq. Chaynatam nini oqa Seor Dios. sutiyoq angelkunam raprankuta hoqarirqaku, paykunawantaqmi hoqarikurqa waqtankupi ruedakunapas, paykunapa hawanpiataqmi kachkasqa Israelpa Diosninpa kanchariynin. 23Hinaptinmi chay Tayta Diospa kanchariyninqa llaqtapa chawpinmanta hoqarikuruspan sayaykurqa huk orqopa hawanpi, chay orqoqariki kachkan intipa qespimunan lawman qawaq llaqtapa cantonpim. 24Hinaptin mi Diospa Espiritun ataq hina chay revelawasqanpi hoqa riruwaspan kutirichiwarqa Babilonia nacionman, chay pim kachkarqaku preso pusasqa kaqkunamanta wakinkunapas. Chay mantaam revelacionpi Diospa qawachiwasqanqa hoqarikuruspan chinkarurqa. 25Hinaptinmi preso pusasqa chay pi kaqkunaman willarqani Tayta Diospa tukuy ima qawachiwasqanta.
22Querubin
Jerusalenmanta Tayta Diospa kanchariynin chinkarusqanmanta
12
Diosmi huktawan rimapayawaspan kay nata niwarqa: churin, qamqariki yachachkanki mana kasukuq castakuna ukupim, paykunaqa awiyoq kaspapas manam rikukunkuchu, paykunaqa rinriyoq kaspapas manam uyarikunkuchu, paykunaqariki kanku mana kasukuqkunapa castankunam. 3Chaynaqa runapa churin, allichakuy imaykikunatapas preso pusasqa hina lloqsinaykipaq, chaytaqa ruranki punchawpi paykuna qawasuchkaptikim. Chaynaqa wasikimanta lloqsispay huklawman pasakuy, ichapas chaynapi kay runakunaqa musyakunmanku mana kasukuqkunapa castan kasqankuta. 4Chaynaqa preso pusasqa hina rinaykipaqy punchawpi lliw qawasuchkaptiki imaykikunatapas horqoy hinaspay tardeykuqta lliw qawasuchkaptiki lloqsiy preso pusasqa lloqsichkaq hina. 5Qamqa lliw qawasuchkaptikim wasikipa perqanta uchkuruspa imaykikunatapas chayninta apanki. 6Chaynapim tutaykamuchkaqtaa imaykikunatapas sawakuykuspa lloqsinki lliw qawasuchkaptiki, ichaqa uyaykitaqa tapakurunkim muyuriqnikipi kaqkunata ama qawanaykipaq. Israel castakunapaq huk seal kanaykipaqmi churaruyki qamtaqa nispa. 7Chay nata m oqaqa ru rarqa ni Tayta Diospa ka machiwasqan man hina, preso pusasqa hinam punchawpi imaykunatapas horqorurqani, tardeykuqtaataqmi wasiypa perqanpi huk uchkuta rurarurqani hinaspam tutaykamuchkaqtaa lliw qawawachkaptinku imaykunatapas sawakuykuspay pasakurqani. 8Paqa rin nintin achik yay ta ataqmi Tayta Dios niwarqa: 9Runapa churin, manachum Imatataq rurachkanki? nispallapas tapusurqanki mana kasukuq Israelpa castankunaqa. 10Chaynaqa paykunatay kaynata niy: Kay encargoyqa Jerusalen llaqtapi kamachikuqpaqmi chaynataq chaypi tarikuq Israelpa llapallan castankunapaqmi nispa. 11Paykunatay niy: oqam qamkunapaq kani huk seal hina, kay rurasqaypi hinam Jerusalen llaqtapi kaqkunapas rurasqa kanqa. Paykunaqariki kanqaku llaqtankumanta preso pusasqam. 12Paykunapa chawpinpi kaq kamachikuqpas imankunatapas sawarikuspam tutaykuqta lloqsinqa perqapi rurasqanku uchkunta, payqa muyuriqninpi kaqkunata mana qawananpaqmi uyanta tapakurunqa. 13oqaataqmi
2Runapa
1Tayta
Ezequielmi willakun preso pusasqa kanankumanta
EZEQUIEL12,13
1528
paypa hawanman mallata otaq toqllata wischuchkaq hina payta aswanraq hapirusaq hinaspam pusachisaq Caldea runakunapa yachanan Babilonia nacionman, chaymanqa mana qawakuqa chayaruspam chaypi waukunqa. 14Paypa muyuriqninpi kaq llapallan yanapaqninkunatapas chaynataq llapallan tropankunatapas tukuy hinastinmanmi cheqerachisaq hinaspam espadayta horqoykuspay paykunata qatikachasaq. 15Nacionkunaman cheqerachispa tukuy hinastinman wischuruptiyam yachanqaku Tayta Dios kasqayta. 16Ichaqa asllatapas puchuykachisaqmi guerramanta, yarqaymanta hinaspa peste onqoymanta, chaynapi maylaw nacionkunamana rispapas millakuypaq rurasqankumanta willakunankupaq. Chaynapim paykunaqa yachanqaku Tayta Dios kasqayta. Diosmi huktawan rimapayawaspan kaynata niwarqa: runapa churin, kat katatastiny mikuytapas mikuy, manchakuymanta hukmanyastintaqy yakutapas tomay. 19Hinaspay nacionpi runakunata niy kay nata: Jerusalen llaqtapi *yachaqkunatawan muyuriqninpi yachaqkunatam Tayta Dios nin kaynata: Dao ruray kasqanraykum mikuynikichiktapas mikunkichik manchakuyllawana, pasaypaq huk manyasqam yakuykichiktapas tomankichik, chaypi yachaqkuna dao rurasqankuraykum nacionnikichikqa karunqa mana imayoq purmasqaa. 20Runakunapa yachasqan llaqtakunaqa tuichisqam kanqa, nacionnikichikpas purmachisqam karunqa hinaptinmi qamkunaqa yachankichik Tayta Dios kasqayta. 21Tayta Diosmi huktawan rimapayawaspan kay nata niwarqa: 22Ru napa chu rin ima ninantaq Israel nacionpi: Punchawku na pasaptinpas Diosmanta willakuqpa revelacionninpi rikusqanqa manam cumplikunchu nispa nisqankuqa? 23Chaynaqa oqa Seor Diospa kayna nisqaytay niy: Israel nacionpiqa manaa masta rimanaykichikpaqmi chinkarachisaq chay rimakuy nikichikta. am hichpamuchkana chay punchawkunaqa. am chayamuchkana revelacion qawachisqaypa cumplikuy ninqa. 24Israel castakuna ukupiqa manaam kanqaachu: Diosmi revelaykuwan nispa llullakuqkunapas, manaataqmi kanqachu adivinaq tukuspa hatunchakuy munaq runakunapas. 25Kikiy punim oqa Tayta Diosqa rimarisaq imam rimanayta, manaa unaspam chay rimasqaytaqa cumplisaq. Mana kasukuqkunapa castankuna, kawsasqaykichik punchawkunam oqaqa rimasaq hinaspam cumplisaqtaq. Chaynatam oqa Seor Dios nini. 26Tayta Diosmi huktawan rimapayawaspan kay nata niwarqa: 27Ru napa chu rin, Israel castaqa rimach kan qan man revelasqayku naqa unay watakunamantaa hinaspa unaymantaa cumplikunantam. 28Chay naqa oqa Seor Diospa kayna nisqaytay paykunaman niy: oqapa rimarisqaykunaqa mana unaspam cumplikunqapuni. Chaynatam oqa Seor Dios nini.
18Qamqa 17Tayta
Huktawanmi willakun castigomanta
13
1Tayta
tranpiy qamqa willakuy, sonqollankumanta horqoykuspa willakuqkunatay rimapayay kaynata: Uyariychiky Tayta Diospa rimasqanta. 3Seor Diosmi nin kaynata: Ay rumi sonqo willakuqkuna, imaynaraq kankichik! Qamkunaqariki mana revelasqa kachkaspam sonqollaykichikmanta arteykunkichik. 4Israel castakuna, raqaykunapi *yachaq atoq-
2Runapa churin, Israel nacionpi oqamanta willakuq tukuqkunapa con-
Diosmi huktawan rimapayawaspan kay nata niwarqa:
Llulla willakuqkuna castigasqa kanankumanta
1529
EZEQUIEL13
kuna hinam qamkunaman willasuqnikichikkunaqa. 5Llaqtata defiendeq runa hinaqa manam seqarqakuchu murallapa tuisqanmanpas, manataqmi paykunaqa chaykunatapas perqarqakuchu chaynapi Tayta Diospa castiganan punchawpi Israel castakunapa qayllanpi defiendenankupaq. 6Paykunaqa revelacionpi qawaspankupas yanqakunallatam qawanku, llullallatataqmi adivinankupas, paykunam ninku: Kaynatam Tayta Dios nin nispanku ichaqa oqa Tayta Diosqa manam paykunataqa kacharqanichu. Paykunaqa chay rimasqanku cumplikunantapas suyankuraqmi. 7Revelacionpi qawasqankuqa yanqa kaqllam! Adivinasqankupas hina llullallataqmi! Paykunaqa oqamanta rimasqankupaqmi hapikunku. Ichaqa manam imatapas nirqanichu. 8Chayraykum oqa Seor Dios nini chay yanqa willakuqkunaman: Qamkunaqa yanqakunata rimaspam revelacionpipas llullallatataq qawarqankichik, chayraykum oqaqa contraykichikpi kachkani. oqa Seor Diosmi nini chaynata. 9Chaynaqa oqamanta willakuq tukuspa revelacionpi yanqa qawaqkunapa contraykichikpim oqaqa hatarisaq, chaynallatam rurasaq llullalla adivinaqkunawanpas. Qamkunaqa runaykuna tanteanakunanpaq huunakuptinkupas manam chaypichu kankichik. Qamkunapaqa sutikichikpas manam qellqasqachu kanqa Israel castakunapa listanpiqa hinaspapas qamkunaqa manataqm kutinkichikchu Israel castakunapa allpanmanqa, chaynapim yachankichik Tayta Dios kasqayta. 10Ar, chay yanqa willakuqkunaqariki runaykunatam engaarusunkichik Hawkallam kachkanchik nispa, chaynataraqmi nisurqankichik mana hawkalla kachkaptikichikpas. Paykunaqa rikchakunku kuyuchkaq perqata hawallan llusaykuq runamanmi. 11Yaw Ezequiel, chay perqapa hawallan llusaq runakunatay niy kaynata: Chay perqaqa wichiykamunqam, nisyullay-nisyum para chayaramunqa, runtu-parapas rumi hinam wichimunqa, vientopas qaparillawanam pukumunqa. 12Hinaptinmi chay perqa tuiykuptin runakunaataq tapukunqaku: Imataq pasarun chay llusasqaykichik perqawanqa? nispa. 13Chayraykum oqa Seor Dios kaynata nini: oqaqa piakuspaymi pukumusaq qaparillawana hamuq vientota, rabiallawanam nisyullay-nisyuta parachimusaq, runtu-paratapas rumita hinaam wichichimusaq chaynapi tukuy imatapas piakuywan tukurunaypaq. 14oqaqa tuirachisaqmi chay hawallan llusasqaykichik perqataqa, pampaman wikaparuptiymi cimientonpas rikurichkaqa karunqa. Ar, chay perqa wichiykuptinm qamkunapas waunkichik chay monton rumikunapa chawpinpi. Chaynapim yachankichik Tayta Dios kasqayta. 15oqaqa piakuywanmi chay perqata tuirachisaq, chaynallatataqmi rurasaq chay perqapa hawan llusaq runakunawanpas hinaspam nisqaykichik: Manam perqapas nitaq hawan llusaqkunapas kanachu, nispa. 16Israel nacionpi oqamanta willakuq tukuqkunam Jerusalen llaqtapi *yachaqkunaman willakurqaku revelacionninkuman hinaqa llapallanku hawka kanankumanta, ichaqa manam kanchu chay hawka kawsakuyqa. Chaynatam nini oqa Tayta Dios.
17-18Chaynaqa runapa churin, kunanataqy qawariy runaykuna ukupi oqamanta
Diosmanta willakuq tukuq warmikuna sentenciasqa kasqankumanta
willakuq tukuq warmikunata. Paykunaqariki sonqonkumanta horqoykuspallam rimanku, chaynaqa oqa Seor Diospa kayna nisqaytay paykunapa contranpi niy: Ay imaynaraq kankichik chimpitakunata runakunapa maki llaunpaq siraqkuna! Ay imaynaraq kankichik taksapaqpas-hatunpaqpas qoysu sukupa ruraqkuna! Chaykunataqa rurankichik runakunata engaanaykichikpaqmi. Chaykunawan runaykunata engaaspaykichikchu kikikichik cuidakuyta munankichik? 19Qamkunaqariki runaykuna ukupim huk aptay cebadallapaq hinaspa huk parten tantallapaq millakuypaqta hinaa ruraruwankichik,
EZEQUIEL13,14
1530
qamkunaqariki mana waunanpaq kaq runakunatam waurachinkichik. Llullalla uyariq runaykunatam qamkunaqa llullakuykunkichik. 20Chayraykum oqa Seor Dios kaynata nikichik: oqaqa runakunapa maki llaunpaq chimpitakuna rurasqaykichikpa contranpim kachkani, chaywanmi qamkunaqa runakunata urpitukunata hina engaarunkichik. Chay runakunataqa oqam makikichikmanta librasaq hinaspam urpituta kachaykuchkaq hina kachaykusaq. 21Chay rurasqaykichik qoysu sukupakunatapas qechuruspaymi, runaykunataqa makikichikmanta librarusaq, paykunataqa librarusaq manaa masta makikichikpi preso kanankupaqmi, chaynapim qamkunaqa yachankichik Tayta Dios kasqayta. 22oqa mana llakichichkaptiypas allin ruraqkunatam llullakuykuspa hukmanyarachinkichik, mana allin ruraqkunatam ichaqa aswanraq kallpanchaykunkichik chaynapi mana allin kawsasqankumanta mana wanakunankupaq hinaspa mana kawsanankupaq. 23Chayraykum revelacionpi yanqa kaqkuna qawasqaykichikpas manaa kanqachu hinaspapas qamkunaqa manaam adivinankichikchu, chaynapim oqaqa runaykunata makikichikmanta librarusaq hinaptinmi yachankichik Tayta Dios kasqayta.
14
castakunapa wakin ancianonkuna hamuspam aw paqniy pi tiyaykurqaku. 2Hinaptinmi Tayta Dios kaynata niwarqa: 3Ru napa chu rin, kay ru na ku naqa sonqon kutam kichaykun tay tachamamachakunaa munaychakunanpaq, paykunaqa urmarunankupaqmi taytacha-mamachankuta awpaqninkuman sayaykachinku. Chaychum oqaqa tapuwanankutaraq dejayman? 4Chay naqa oqa Seor Diospa kayna nisqaytay paykunaman niy: Israel castakunamanta pipas taytacha-mamachankuman sonqon kichaykuqqa hinaspa urmarunanpaq awpaqninman chay taytacha-mamacha sayaykachiqqa willakuqniy man tapukuq hamuptinpas paykunatam chay achkaachka taytacha-mamachankuman hina contestasaq nispa. 5Chaytaqa rurasaq Israel castakunapa sonqonta preso hapichkaq hina hapinaypaqmi, paykunaqariki llapallankum chay taytacha-mamachankurayku oqamanta karunchakurunku. 6Chaynaqa oqa Seor Diospa kayna nisqaytay Israel castakunaman niy: Qamkunaqa taytacha-mamachaykichikkunata hinaspa millakuypaq kaqkunata qepanchakuspay oqaman kutirikamuychik. 7Israelpa castankunamanta otaq qamkunawan yachaq forasterokunamanta pipas oqamanta karunchakaruspanqa hinaspa sonqonta taytacha-mamachakunaman kichaykuspanqa chaynataq urmarunanpaq awpaqninman chay taytacha-mamachakunata sayaykachispanqa willakuqniyman tapukunanpaq hamuptinpas oqa Tayta Diospunim contestasaq. 8Wakinpaqpas ejemplo hina kananpaqmi oqaqa paypa contranpi sayariruspay chinkarachisaq, runakunapa rimakunantam oqaqa rurarusaq, chinkarachisaqtaqmi runaykunapa chawpinmantapas. Chayraqmi yachankichik Tayta Dios kasqayta. 9Sichum oqamanta willakuq piwanpas convencerachikuspa yanqata rimaptinqa oqam paytaqa pantarachini, paytaqa oqam castigasaq, chinkarachisaqtaqmi Israel runaykunapa chawpinmantapas. 10Paykunaqa iskayninkum castigasqa kanqaku chay mana allin rurasqankumanta, oqamanta yanqa willakuqtapas chaynataq tapuqnintapas castigasaqpunim. 11Chaynapim manaa karunchakuwanqakuchu nitaqmi mana kasuwasqankuwanqa millakuypaq hinaachu kanqaku. Chaynapim paykunaqa kanqaku oqapa runaykunaa, oqaataqmi kasaq paykunapa Diosnin. Chaynatam nini oqa Seor Dios.
1Israel
Taytacha-mamacha adoraqkunaqa castigasqa kanankumanta
1531 Jerusalen llaqta castigo merecesqanmanta
EZEQUIEL14,15
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kaynata: 13Runapa churin, sichum traicionawananpaq huk kaqnin nacionpi runakuna huchallikuptinqa paykunatam castigarusaq, lliw mikunankutapas chinkarachisaqmi, paykunamanqa yarqayta kachaykuspaymi runakunatapas hinaspa animalkunatapas waurachisaq. 14Sichum chay nacionpi *yachanmanku Noey, Daniel hinaspa Job hinaspaqa chay kimsallankuch allin rurasqankurayku salvakunmanku. Chaynatam nini oqa Seor Dios. 15Sichum runa mikuq purun animal ku nata chay nacion man kachaykuptiy chaypi wawa-churinkuta tukurunman chay napi chay nacion purmaruptin chay animalkunata manchakuspan manaa chayninta pipas puriptinqa 16oqa Seor Diosmi kikiyrayku jurani: Chay kimsa runakuna chay nacionpi *yachaspanqa manach churinku salvaytapas atinmankuchu, aswanqa kikillankuch salvakurunmanku hinaptinch chay nacionqa purmarunman. 17Sichum chay nacion man guer rata kachaykuspay ru na ku natawan animalkunata wauchinanpaq kamachispayqa, 18oqa Seor Diosmi kikiy rayku jurani: Chay kimsa runakuna chay nacionpi *yachaspanqa manach churinku salvaytapas atinmankuchu aswanqa kikillankuch salvakurunmanku. 19Sichum chay nacionman peste onqoyta kachaykuyman chaynapi piakuyniywan runakunatawan animalkunata tukurunanpaq hinaptinqa 20oqa Seor Diosmi kikiyrayku jurani: Noey, Daniel hinaspa Job chay nacionpi *yachaspankuqa manach churinku salvaytapas atinmankuchu aswanqa allin rurasqankuraykuch kikillanku salvakurunmanku. 21Chaynaqa oqa Seor Diosmi nini kaynata: Aswanraqmi kanqa Jerusalen llaqtaman runakunatawan uywa animalkunata wauchinaypaq tawantin manchakuypaq castigokunata apachimuptiyqa. Chaykunaqariki guerrakunapiwan yarqaymi hinaspa runa mikuq purun animalkunapiwan peste onqoymi. 22Chaywanpas wakinpa qaripas-warmipas churinkunam puchuruspa hawaman lloqsichisqa kanqaku, paykunaqa qamkunaman hamuptinmi imaynam kawsasqankuta hinaspa imakunam rurasqankuta qawankichik hinaptinmi Jerusalen llaqta castigasqaymantawan tukuy mana allin apamusqaymanta chayraq sonqoykichikpas tiyaykunqa. 23Qamkunaqa qawankichikm imaynam kawsasqankuta hinaspa imakunam rurasqankuta, chaynapim yachankichik Jerusalen llaqtataqa mana yanqapunichu castigasqayta. oqa Seor Diosmi nini chaynata.
12Tayta
15
2
Israel runakunaqa mana valeq uvas plantawan tupachisqa kasqanmanta

1Tayta
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata:
Runapa churin uvas plantapa kullunchu masta valenman wakin sachakunapa kullunmantapas? Uvas plantapa kallmanchu masta valenman monte sachakunapa kallmankunamantapas? 3 Uvas kullumantaqa manam ruranmankuchu ima obrallatapas! Uvas kullumantaqa manam ruranmankuchu warkukuna estacallatapas! 4 Chay uvas kulluqa kaanapaqmi
EZEQUIEL15,16
1532
ninaman wischusqa. Chay uvas kullupaqa iskaynin puntanmi kaakurunqa. Hinaptinmi chaykunapa chawpinqa carbonyarunqa. Hinaptinqa yaqachum imallapaqpas servikunqa? 5 Enterollanraq kachkaspan mana imapaqpas servikuchkaspanqa mana valeqachu karunman kaakuspa carbonyaruspanqa? Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: Imaynam purun sachatawan kuskata ninaman wischunku uvas sachapa kulluntapas, chaynatapunim rurasaq Jerusalenpi *yachaqkunatapas. 7 Paykunapa contranpim sayarisaq oqaqa. Ninapa rupayninmantaa ayqeruptinkupas huk ninam paykunataqa kaarunqa. Chaynaqa castigasaqm paykunataqa, chaynapim yachankichik Tayta Dios kasqaytaqa. 8 Chaynaqa purmachisaqmi kay nacionnikichikta. Traicionawasqaykichikmantam purmachisaq kay nacionta. oqa Seor Diosmi nini chaynata.
6
16
1Tayta
Jerusalen llaqtapi yachaqkunaqa mana kasukuq kasqankumanta

2Runapa churin, Jerusalen llaqtapi *yachaqkunamany willamuy mi-
llakuypaq rurasqankumanta. 3Chaynaqa Jerusalen llaqtatam oqa Seor Dios nini kaynata: Canaan runakunapa allpanpim qamqa qallarirqanki, chay allpapim qamqa wawa hina nacerqanki. Qampaqariki taytayki hinam karqa Amor sutiyoq runakunapa castan, mamayki hinataqmi karqa Het sutiyoq runakunapa castanpas. 4Nacekuchkaq hina qallariptikiqa manam pipas puputi cordonchaykitapas kuchusurqankichu nitaqmi yakuwanpas mayllasurqankichu nitaqmi kutasqa kachiwanpas qaqosurqankichu, manataqmi imallawanpas qellpuykusurqankichu. 5Chaykunata ruraykuspa waqaychaykusunaykipaqqa manam pipas llakipayasurqankichu, aswanqa qanmanta millakuspankum nacesqayki punchawqa hawaman wischurusurqanki. 6Ichaqa awpaqnikita pasaspaymi rikurqayki yawarnikipa hawanpi haytakachachkaqta hinaptinmi hina chayna yawarpa hawanpi kachkaptiki nirqayki: Kawsakuy nispa. 7Chaymi purunpi waytakunata achkayachichkaq hina wiachiptiy suma-sumaqllaa sipasyarurqanki, uuykikunapas wiaruptinmi chukchaykipas achkallaataq karqa, ichaqa mana pachayki kaptinmi karqanki qalalla. 8Huktawanmi awpaqnikita pasaspay rikurqayki casarakuy tiempoykipia kasqaykita, qalalla kasqaykiraykum capaywan tapaykurqayki hinaspam contratota ruraspa juramentarqayki hinaptinmi oqapaa karqanki. Chaynatam oqa Tayta Dios nini. 9Yakuwanpas baachispaymi hawaykipi kaq yawartapas mayllaykurqayki hinaspam miski asnaq
1533
EZEQUIEL16
aceitewan llusiykurqayki. 10Qamtaqa pachachirqaykipas sumaqllaa bordasqa pachakunawanmi, fino qalaskunamanta *usutakunawanmi hinachirqaykipas, fino kaq linomantam watakutapas weqawnikipaq qorqayki, hawaykiman churakunaykipaqpas qorqaykitaqmi sumaqllaa seda pachakunata. 11Qori-qollqewan adornaspaytaqmi maki llauykimanpas brazaletekunata churarqayki hinaspam kunkaykimanataq collarta warkurqani. 12Senqaykimanpas huk anillotam churarqani, rinrikipaqpas aretekunatam qorqayki, umaykimanataqmi churaykurqani sumaqllaa coronata. 13Qamtaqariki chaynatam qori-qollqewan adornaykurqayki, pachaykipas karqa fino kaq linomantawan sedamanta sumaqllaa bordasqakamam. Mikunaykiataqmi karqa trigomanta harina, abejapa miskin hinaspa aceite. Aswan-aswan sumaqyaspam reinaa rikurirurqanki. 14Chaymi suma-sumaqllaa kasqaykirayku llapallan nacionkunapi reqsisqa karurqanki, qamtaqa sumaqllataa adornarusqayraykum mana imapapas pisisqan suma-sumaq karqanki. 15Ichaqa chay sumaqllaa kasqaykipim qamqa confiakurqanki hinaspam ancha reqsisqa kasqaykirayku hukwan-hukwan tupakururqanki, llapallan chaypi puriqkunawanmi huchapakurqanki hinaspam nirqankiraq: Sumaqllaa kayniyqa qampaqmi kanqa nispa. 16Chay pachaykikunawanmi rurarqanki moqokunapi achka colorwan adornasqa capillakunata hinaspam chaypi hukwan-hukwan kakurqanki, chayqa manam kanmanchu karqa nitaqmi mastaqa kanqachu. 17Qamqa qori-qollqemanta sumaq alhajakuna qosqaywanmi rurarurqanki taytachakunata, chaynapi paykunawan huchapakunaykipaq. 18Sumaq bordasqa pachaykiwanmi chaykunata pachaykachirqanki hinaspam paykunamanraq ofrecerqanki miski asnaq aceiteytawan inciensoytapas. 19Mikunaykipaq qosqaytapas otaq trigo harinatapas hinaspa aceitetawan abejapa miskintapas paykunamanmi qoykurqanki, chaykunataqa qorqanki miski asnaq ofrenda ofrecechkaq hinam. oqa Seor Diosmi chaynata nini. 20Qa ripas-war mipas qampi chu riyku natam chay tay tacha ku na man mikuy ta hina ofrecerqanki. Pisillapaqchu rikchakapusurqanki chay hukwan-hukwan kakusqaykiqa? 21Chaychum qamqa churiykunatapas waurachispa chay taytachakunamanraq ninapi rupachispa ofrecerqanki? 22Qamqa millakuypaq kaqkunata ruraspam hinaspa hukwan-hukwan kakuspam manaa yuyankichu imaynam wawa kaspaqa mana pachayoq qalalla kasqaykita, manataqmi yuyankitaqchu imaynam yawar pa hawanpi haytakachasqaykitapas. 23Ay, imay na raq kanqa qampa vidayki, nispam niki oqa Seor Dios. Chayna mana allinkunata ruraruspam 24qamqa moqokunatapas tukuy plazakunapi hatarirachinki chay napi chaypa hawanpi capillakunatapas ruranaykipaq. 25Chay capillakunataqa hatarirachinki llapallan anpa pallqaqninkunapim, chaynapim qamqa suma-sumaq kay nikitapas millakuypaqmana tikrarunki. Lliw puriqkunaman cuer poykita entregaspaykim aswan-aswanraq hukwan-hukwan kakurqanki. 26Chay hechor asno hina vecinoyki Egipto ru na ku nawan mi qamqa huchapa kurqanki, chay na aswan-aswan kakuspam oqata piachiwarqanki. 27Chayraykum qamta castigaspay mikunaykitapas menosyarachirqani hinaspam entregaykurqayki cheqnisuqniki Filistea runakunaman chaynapi imam munasqankuta rurasunaykipaq, paykunaqariki chay penqaypaq kaqkuna rurasqaykimantam hukmanyasqa kachkarqaku. 28Ichaqa chaywanpas mana saksasqa hina kaspam Asiria runakunawana kakurqanki, ichaqa chaywanpas manam hawkachu karqanki. 29Chay nallataqmi Babilonia nacionpipas aswan-aswanraq huchapakurqanki. Paykunaqariki kanku negociante runakunam. Chaywanpas manam hawkachu karqanki.
EZEQUIEL16
30oqa
1534
Seor Diosmi niki kaynata: Pipa makinmanpas wichiykunaykipaqqa mayna debilmi qamqa karqanki! Chaykunataqa mana penqakuspaam hukwan-hukwan kakuq warmi hina rurarqanki. 31Tukuy anpa pallqaqninkunapi moqokunatapas hatarirachispaykim plazakunapipas capillakunataraq hatarirachinki, chaynapim hukwan-hukwan kakuspa taytachakunata adorarqanki. Ichaqa qamqa manam chuchumika warmi hinachu karqanki, qamqariki manam cobrarqankichu. 32Qosayoq kach kaspa pierdekuq warmi hinam qamqa mana reqsisqaykikunawan kakunki. 33Llapallan chuchumikakunamanqa qonkum pagonkuta ichaqa qamqa llapallan kuyasuqnikimanmi pagasparaq regalokunata qorqanki chay napi tukuy hinastinmanta hamuspanku qanwan huchallikunankupaq. 34Ichaqa chay hukwan-hukwan kakuspaykiqa manam wakin war mikuna hinachu rurachkanki, qamtaqariki manam pipas maskasuchkankichu huchallikunanpaqqa, manataqmi rurasqaykimantaqa pipas pagasunkichu, aswanqa qamraqmi paykunaman paganki. Chaynapim qamqa mana wakin war mikuna hinachu rurachkanki! 35Chaynaqa hukwan-hukwan kakuq warmi hina Jerusalen llaqta, oqa Tayta Diospa rimasqaytay uyariy. 36oqa Seor Diosmi niki kaynata: Qamqa mana penqakuspaam qalatukuruspa hukman-hukman entregakuchkanki, entregakuchkankitaqmi millakuypaq taytachaykikunamanpas, chay taytachakunamanmi qamqa wawaykikunapa yawarnintapas ofrecerqanki. 37Chayraykum qanwan llapallan kakuqkunata oqaqa huurusaq, qampa muyuriqnikimanm oqaqa huurusaq kuyasqayki kaptinpas otaq cheqnisqayki kaptinpas hinaspam paykunapa awpaqninpi qamta llatanarusqayki chaynapi pasaypaq qalallataa qawasunaykipaq. 38Chaynaqa qosayoq kachkaspa pierdekuq warmita hinam chaynataq runa wauchiq warmita hinam oqaqa sentenciasqayki, oqaqa piakuruspa hinaspa sientikuruspam wauyman qoykusqayki. 39Paykunaman qoykuptiymi chay moqo rurasqaykikunata tuichinqaku, tuichinqakutaqmi chaykunapa hawanpi kaq adorana capillakunatapas. Paykunaqa pachaykitapas chusturususpaykim sumaqllaa adornoykikunatapas horqorunqakutaq hinaspam pasaypaq qalallata saqerusunki. 40Llapa runakunata contraykipi hatarirachispankum chay llapa runakunaqa rumiwan choqaparusunki hinaspam espadawan chikan-chikanta kuchuparusunki. 41Wasikitapas kaaspankum chay sentenciata ruranqaku llapa warmikunapa awpaqninpi. Chaynapim oqaqa chay hukwan-hukwan kakusqaykita puchukarachisaq hinaptinmi chay qanwan kakuqkunamanpas manaa mastaqa pagankiachu. 42Chaynapim qampa contraykipi piakuyniyqa chayraq tanirunqa, qamrayku sientikusqaypas chayraqmi chinkarinqa, hawkayaykuspaymi manaa mastaqa piakusaqchu. 43Ar, qamqariki qonqarunkim warma kaspa imaynam kasqaykitapas, tukuy chaykunata ruraspam qamqa piachiwarqanki, chayraykum oqaqa chay mana allinpi kawsasqaykimanta castigasqayki, chaynaqa imanasqam chay millakuypaq rurasqaykikunamanqa yaparqankiraq chay hukwan-hukwan kakuykunataqa? Chaynatam nini oqa Seor Dios. rimaq runakunam qanmanta rimakunqaku kaynata: Maman hinach kanqa kay warmi wawanpas nispanku. 45Qamqariki kanki qosantapas chaynataq wawankunatapas cheqniq warmipa wawan hinam. Qamqa kanki qosantapas chaynataq wawankunatapas cheqniq warmikunapa aan hinam. Mamaykichik hinam karqa Het runakunapa castan, taytaykichik hinaataqmi karqa Amor sutiyoq runakunapa castan.
44Rikchanachiy
Mamanpa ejemplon qatiq sipasmanta
1535
46Norte
EZEQUIEL16,17
lawpi tarikuq Samaria llaqtam lliw taksa llaqtachankunapiwan karqa mayor aayki hina, surlawpi tarikuq Sodoma llaqtaataqmi lliw taksa llaqtachantinkuna karqa qampa sullka aayki hina. 47Chaynaqa qampas paykunapa imaynam kawsasqankutam qatirqanki, paykunapa millakuypaq rurasqankuman hinataqmi rurarqankipas ichaqa chaykunatapas pisillapaq hapispaykim paykunamantapas aswanraq mana allinta kawsarqanki. 48oqa Seor Diosmi kikiyrayku jurani: Chay Sodoma llaqtapunipas aayki hina kachkaspam lliw llaqtachantinkuna mana rurarqachu qampa hinaspa lliw llaqtachaykikunapa rurasqantaqa. 49aayki hina Sodoma llaqtapa mana allin rurasqanqa kaykunam karqa: Payqa lliw llaqtachantinkunam orgullosallaa karqa, achkallaa mikuyniyoq kaspataqmi mana imamantapas preocupakuqchu, manataqmi wakchakunatawan mana imayoqkunatapas yanapaykuqchu. 50Paykunaqa orgullosallaa rikuriruspankum oqapa millakusqaykunata rurarqaku chaymi qampa qawasqaykiman hina chinkarachirqani. 51Samaria llaqtaqa manam partellantapas huchallikurqachu qampa huchallikusqaykiman hinaqa, qamqa rurarqanki aswan millakuypaq kaqkunataraqmi, chaynapim qanwan tupanachikuspanqa mana huchayoqmanraq rikchakunku. 52Qamqariki aaykikunamantapas aswan millakuypaqtaraq huchallikuspam paykunataqa allin qawasqapaqraq otaq mana huchayoqpaqraq rikurirachinki, chayraykuy qaqchasqa kasqaykitaqa kikikipuni aguantay, aaykikuna mana huchayoqmanraq rikchakusqankuraykuy penqaypi kasqaykitawan qaqchasqa kasqaykita aguantay. 53Sodoma hinaspa Samaria llaqtakunatam huktawan sumaqllataa hoqarichisaq, chaynallatam rurasaq lliw taksa llaqtachankunawanpas hinaspam qamtapas paykunapa chawpinpi huktawan hoqarichisqayki, 54ichaqa humillasqa kaspaykim tukuy mana allin rurasqaykimanta penqakunki paykunapaq consuelo hina kasqaykirayku. 55aaykikuna hina lliw taksa llaqtachantin Sodoma hinaspa Samaria llaqtakuna awpaq tiempopi kasqankuman hina kutiykuptinmi qampas chaynallataq lliw taksa llaqtachantinkuna awpaq tiempopi kasqaykichikman hina kutiykunkichik. 56Orgullosallaa kasqayki tiempopiqa manam rimariyllapas-rimariqchu kanki aayki hina Sodoma llaqtamantaqa. 57Chaynaqa karqanki mana allin rurasqaykikunata manaraq tarirachikuchkaspam. Kunanmi ichaqa Edom hinaspa Filistea nacionkunapi llaqtakunapas lliw insultasuchkanki, llapachallan muyuriqnikipi kaqkunamiki qamtaqa despreciasuchkanki. 58Chaynaqa hukwan-hukwan kakusqaykimantawan millakuypaq kaqkuna rurasqaykimantam chay castigoykita aguantanki. 59oqa Seor Diosmi nini kaynata: Juramentowan contrato rurasqanchikta mana kasukusqaykimantam merecesqaykiman hina castigasqayki. 60oqam ichaqa warma kaptikiraq contrato rurasqanchikta yuyarisaq hinaspam wiaypaqa qanwan contratota rurasaq. 61Mayor aaykitawan sullka aaykita wawaykipaq hina qoykuptiymi qamqa awpaq kawsasqaykimanta yuyarispa llumpay penqaypi kanki. Paykunataqa qosqayki manam qanwan contrato rurasqanchikraykuchu. 62Huktawanmi contratoyta qanwan rurasaq hinaptinmi yachanki Tayta Dios kasqayta. 63Mana allin rurasqaykikunamanta pampachaykuptiymi chaykunata yuyarispa penqakuywan kanki hinaspam penqakuymanta simikitapas manaa kicharinkichu. Chaynatam oqa Seor Dios nini.
17
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: churin, qamy Israel castakunaman rimariy huk rikchanachiyta. 3oqa Seor Diospa nisqaytay niy kaynata:
2Ru napa
1Tayta
Uvas plantamantawan ankamanta
EZEQUIEL17
1536
Huk hatu-hatun ankam Libano Orqoman chayaramurqa. Raprasapa hinaspa puranpas puntasapallaam chayaramurqa. Imaymana rikchaq purayoqmi cedropa puntanman hapipakururqa. 4 Chay sachapa uma puntachantam kaptarurqa. Hinaspam negociantekunapa nacionninman aparurqa. Negociantekunapa kanan llaqtamanmi churaykurqa. 5 Allpamantapas hoqariykurqataqmi muhukunata. Hinaspam allpasapallaa chakrapi tarpuykurqa. Achka yakupa patanpim tarpurqa allinneqta. Wayaw tarpuchkaq hinam chaytaqa churarqa. 6 Chay muhu wiaruspanmi kaynaman-waknaman sumaqllataa chutarikurqa. Sayayninqa taksalla kaptinpas kallmankunam anka lawman qawarqa. Sapinkunaataqmi aswan-aswanraq ukuman yaykurqa. Chay muhu wiaruspanmi uvas planta rikurirurqa. Sumaqllataa iklliriruspanmi kallmasapallaa karurqa. 7 Ichaqa kachkasqataqmi huk hatu-hatun ankapas. Raprasapallaa hinaspa purasapallaam chayqa kasqapas. Hinaptinmi chay uvas plantaqa chay ankaman sapinkunata haywarirqa. Maymi kasqanmantam payqa kallmachankunata *parqoykunankupaq haywarirqa. 8 Ichaqa payqa allin allpapi tarpusqam kachkarqa. Ichaqa payqa achka yakupa patanpim tarpusqa kachkarqa chaynapi sumaqllataa ikllirispan achkallaa rurunanpaq chaynapi sumaqllaa uvas sacha rikurirunanpaq. Chaynaqa oqa Seor Diospa nisqaytay niy kaynata: Chay uvas plantaqa manam allinachu kanqa. Chay uvas plantaqa sapinmanta pilasqam kanqa. Rurunkunapas kanqa wichichisqataqmi. Chayraq ikllimuq rapinkunapas chakirunqataqmi. Manapas kallpallawanmi sapinmanta chutasqa kanqa. Manapas achka runallawanmi sapinmanta chutasqa kanqa. 10 Huktawan plantasqa kaspapas manaam allinyanqachu. Inti qespimunan lawmanta wayramuptinqa kawsanqaraqchu? Chakirusqanraykum maypim tarpuykusqankupiqa kanqaachu.
9
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kaynata: mana kasukuq runakunapa castankunatay tapuy kaynata: Manachum entiendenkichik kay rikchanachiypa imam ninantaqa? nispa. Chaynaqa paykunamany willay: Babilonia nacionpa reynin Jerusalen llaqtaman hamuruspanmi chaypi kaq reytawan chaypi kamachikuqkunata presocharurqa hinaspam paypa kasqan Babilonia nacionman pusarachirqa. 13Hapirurqataqmi reypa miraynintapas hinaspam payta jurachispan contratota rurarqa. Chaymantam chay nacionpi ancha
12Chay
11Tayta
1537
EZEQUIEL17
reqsisqa runakunata pusachirqa. 14Chaynataqa rurarqa Israel nacion mana kallpayoq taksallaa kananpaqmi hinaspa mana hoqarikunankupaqmi chaynapi contratonta cumplisqallanwana allin takyananpaq. 15Ichaqa chay contrato rurasqan kamachikuqmi Babilonia nacionpa reyninta mana kasukurqachu. Ar, payqariki Egipto nacionmanmi runankunata kacharqa caballokunata hinaspa achkallaa tropakunata maamunankupaq. Yaqachum qamkunaqa creenkichik payqa allin lloqsirunanta? Yaqachum qamkunaqa creenkichik chayna ruraqqa kawsachkaqraq ayqerunanta? Yaqachum qamkunaqa creenkichik contrato rurasqan mana cumpliq runaqa ayqerunanta? 16oqa Seor Diosmi vidayrayku jurani: Babilonia lawpim chay churaqnin reypa kasqanpi payqa waunqa. Payqariki despreciarqam chay juramento rurasqanta, manataqmi cumplirqachu chay reywan contrato rurasqantapas. 17Babilonia nacionpa reyninmi Jerusalen llaqtata atacaspan murallapa qepanpi allpakunata montonanqa, llaqtatapas huk murallawanmi muyurunqa achkallaa runakunata wauchinanpaq. Ichaqa Rey Faraonqa manam yanapanqachu achka-achka tropankunawanpas nitaq achka-achka soldadonkunawanpas. 18Chay Jerusalen llaqtapi gobiernaqqariki juramentota despreciaspanmi contrato rurasqantapas mana kasukurqachu. Payqariki prometekuchkaspan mana allinkunataraq rurasqanraykum mana ayqenqachu. 19Chay raykum oqa Seor Dios viday rayku ju raspay kay nata nini: Payqa juramento rurawasqantam despreciarqa. Payqa contrato rurasqaykutam pakirurqa. Castigasaqpunim chay rurasqanmantaqa. 20 Chaynaqa hapinay mallaytam payman wischuykusaq. Chaynaqa toqllaywanmi paytaqa hapirusaq. Chaynapim Babilonia nacionman pusachisaq paytaqa. Chaypiam traicionawasqanmanta sentenciasaq paytaqa. 21 Llapallan ayqekuqkunaqa guerrapim waunqaku. Llapallan tropankunapas espadawanmi waunqaku. Tukuy hinastinmanmi cheqechinqaku puchuqkunata. Hinaptinmi yachankichik oqa Tayta Dios rimasqayta. Kaynatam nini oqa Seor Dios: oqapas chay cedro sachapa uma puntachanta kaptaruspam plantarusaq. Chay ikllimuq uma puntachanta kaptaruspaymi alto-alto orqopi plantarusaq. 23 Ar, chaytaqariki Israel nacionpa hatun orqonpim plantarusaq. Hinaptinmi kallmankunatapas mastarispan rurunqa. Chaynapim payqa suma-sumaq cedro sachaa rikurirunqa. Ukunpipas tukuy rikchaq alton pawaqkunam *yachanqaku. 24 Chaynapim purunpi llapallan sachakunapas yachanqa oqaqa Tayta Dios kasqayta. Hatun sachakunata pampaman wischuspam hatunchasaq chay taksa kaqta. Verdellaa sachata chakirachispaymi
22
EZEQUIEL17,18
1538
ikllichisaq chay chakisqa kaqta. oqa Tayta Diosqa cumplinipunim rimasqayta.
18
1Tayta
rimankichik: Tayta-mamakunam puchqo uvasta mikururqa. Chaymi churi-wawankupa kirun sallirurqa nispa. Imanasqataq chaynataqa rimankichik? 3oqa Seor Diosmi vidayrayku juraspay nikichik: Kay rimakuytaqa Israel nacionpiqa manaam haykapipas rimankichikchu. 4 Llapallan runakunaqa oqapamiki. Taytanpas churinpas oqapamiki. Pipas huchallikuqqa waunqamiki. Allin ruraq runa kaspanqa allin arregloman hinach allichanman. 6 Orqokunapa hawan capillakunapiqa manam mikunmanchu. Israel nacionpi taytacha-mamachakunapiqa manam confiakunmanchu. Runamasinpa warminwanqa manam kakunmanchu. Killanwan kaq warmiwanqa manam kakunmanchu. 7 Payqa manam pitapas akarichinmanchu. Payqa debekuqninpa prendantapas manam hapikuykunmanchu. Payqa manam pitapas suwakunmanchu. Payqa yarqaymanta kaqmanpas mikuykachinmanmi. Payqa mana pachayoqtapas pachaykachinmanmi. 8 Payqa qollqentapas prestanman manam mirayninpaqraqchu. Payqa qollqen kutichipusqapas chaskinman manam ancha mirayniyoqtachu. Payqa karunchakunmanmi mana allin ruraykunamantapas. Payqa cheqapman hinam arreglaykunman runakunapa quejantapas. 9 Chayna runa decretoykunaman hina kawsaspanqa hinaspa leyniykunaman hina ruraspanqa allinta rurasqanraykum kawsanqapuni. oqa Seor Diosmi chaynata nini.
5
2Israelpa
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: castan runakunam sapa kutilla kay rimakuyta
Pipas huchallikuqqa waunqapunim.
Ichaqa sichum churin salteaq rikurirunman, ichaqa sichum churin runakunata wauchiq rikurirunman, taytanpa mana rurasqan huchata rurarunman. 11 Chay churinqariki orqokunapa hawan capillakunapim mikukuq. Payqariki runamasinpa warminkunawanmi kakuq. 12 Payqariki wakchatawan mana imayoqtam akarichiq.
10
1539
EZEQUIEL18
Payqariki runamasintapas sapa kutillam suwakuq. Manataqmi kutichipuqchu debekuqninpa prendantapas. Payqariki confiakuqmi taytacha-mamachakunapipas. Payqariki ruraqmi millakuypaq mana allinkunatapas. 13 Payqa mirayllanpaqmi pimanpas qollqenta prestaykuq. Payqa qollqen kutichipusqapas ancha mirayniyoqtam chaskikuykuq. Chayna runaqa kawsanqaraqchu? Ar, payqa manam kawsanqaachu. Payqa millakuypaq kaqkuna rurasqanmantam waunqapuni. Payqa chayna culpayoq kasqanmantam waunqapuni.
14Ichaqa chay mana allin ru napapas kan mantaq huk chu rin. Chay napiriki chay churiqa qawanman taytanpa tukuy huchallikusqankunata ichaqa manataq chay taytan hinachu ruranman. 15
Hinaspaqa orqokunapa hawan capillakunapiqa manam mikunmanchu. Israel nacionpi taytacha-mamachakunapiqa manam confiakunmanchu. Runamasinpa warminwanqa manam kakunmanchu. 16 Payqa manam pitapas akarichinmanchu. Payqa debekuqninpa prendantapas manam hapikuykunmanchu. Payqa manam pitapas suwakunmanchu. Payqa yarqaymanta kaqmanpas mikuykachinmanmi. Payqa mana pachayoqtapas pachaykachinmanmi. 17 Payqa yanapaykunmanmi wakchakunatapas. Payqa manam mirayninpaqraqchu prestanman qollqentapas. Payqa manam ancha mirayniyoqtachu chaskinman qollqen kutichipusqapas. Leyniykunaman hina ruraspanqa, decretoykunaman hina kawsaspanqa manam waunqachu taytanpa huchanmantaqa. Payqa cheqaptapunim kawsakunqa. Paypa taytanqariki akarichikuq kasqanraykum, wawqenpa kaqtapas suwakusqanraykum, ayllunkuna ukupipas allin kaqkunata mana rurasqanraykum mana allin rurasqanmanta waunqa.
18
19Chaynaqa qamkunach tapukuwaqchik: Imanasqataq chay runapa churinqa mana apanchu taytanpa mana allin rurasqanpa castigontaqa? nispa. Ar, chay runapa churinqariki allin arregloman hinam imatapas allicharqa. Payqariki chaynataqmi llapallan decretoykunatapas kasukurqa. Chayraykum payqa cheqaptapuni kawsakunqa.
EZEQUIEL18,19
20
1540
Pipas huchallikuqllam waunqaqa. Taytanpa mana allin rurasqanmantaqa churinqa manam castigasqachu kanqa. Churinpa mana allin rurasqanmantaqa taytanqa manam castigasqachu kanqa. Allin ruraq runaqa allin rurasqanmantam pagasqa kanqa. Mana allin ruraq runaqa mana allin rurasqanmantam pagasqa kanqa.
Tayta Diosqa allin arreglolla ruraq kasqanmanta. (Ez 33:10-20)
mana allin ruraq runa huchallikusqanmanta wanakuspaqa chay nataq decretoykunatapas kasukuspan allin arregloman hina imatapas allichaspanqa, cheqaptapunim kawsakuspan mana waunqachu. 22Mana kasukuspan mana allin rurasqanmantaqa manam yuyarisaqachu, payqa allin kaqtaa rurasqanraykum kawsakunqa. 23oqaqa manapunim munanichu mana allin ruraq runapa waunantaqa, aswanqariki munachkani mana allin rurasqanmanta wanakuspa kawsakunantam. 24Ichaqa chay allin ruraq runa chayna rurasqanmanta karunchakuspan mana allinkunataa ruraptinqa otaq chay mana allin ruraq runapa millakuypaq kaqkuna rurasqanta ruraptinqa yaqachum chay runaqa kawsanmanraq? oqaqariki manam yuyayllapas-yuyarisaqchu tukuy allinkuna rurasqanmantaqa, payqariki waunqa traicionawaspan huchallikusqanmantam. 25Ichapas qamkuna niwankichikman: Qamqa Seor, manam imaynam ruranaman hinachu rurachkanki nispa. Ichaqa Israelpa castankuna, qamkunay uyariychik: oqaqa imaynam ruranaman hinam rurachkani. Qamkunam ichaqa mana imaynam ruranaman hinachu rurachkankichik. 26Chay allin ruraq runa chayna rurasqanmanta karunchakuruspan mana allintaa ruraspanqa waunqam. Payqa waunqam mana allinkuna rurasqanrayku. 27Ichaqa chay mana allin ruraq runa chayna rurasqanmanta wanakuspa allin arregloman hinaa imatapas allichaspanqa vidantam salvarunqa. 28Mana kasukusqankunata qawariykuspan wanakuptinqa cheqaptapunim kawsakuspan manaa waunqachu. 29Israel castakuna, ichapas niwankichikman: Qamqa Seor, manam imaynam ruranaman hinachu rurachkanki nispa. Israel castakuna, oqaqariki imaynam ruranaman hinam rurachkani, qamkunam ichaqa mana imaynam ruranaman hinachu rurachkankichik. 30Israel castakuna, chayraykum oqaqa imaynam kawsasqaykichikman hina castigasqaykichik. Chaynatam oqa Seor Dios nini. Chaynaqa mana kasukuq kasqaykichikmanta wanakuspay kutirikamuwaychik hinaptinqa chay rurasqaykichikkunaqa manam urmachisunkichikchu. 31Chaynaqa qamkunamantay qarqoychik chay mana kasukusqaykichikkunata, qamkunaqa mosoq sonqoyoq hinaspa mosoq espirituyoqay kaychik. Chaynaqa Israel castakuna imanasqam waunkichikqa? 32Ar, oqaqa manamiki munanichu pipas waunantaqa. Chaynaqa oqaman kutirikamuspay kawsakuychik. oqa Seor Diosmi nini chaynata.
21Chay na
19
1Ezequiel,
qamqa Israel nacionpi kamachikuqkunamantay rikchanachispa kay aya takita takiy:
Israel nacionpi kamachikuqkunamanta aya taki
1541
EZEQUIEL19
Qampa mamaykiqa karqa mayna sumaq china leonmi. Payqa karqa malta leonkunapa chawpinpi waqtapakuqmi. Payqa karqa wawankunapas chaypi allin uywaqmi. 3 Huknin uachantam wiarachirqa. Malta leon kanankamam wiarachirqa. Paytaqa yachachirqataqmi animalkuna hapiytapas. Paytaqa yachachirqataqmi runakuna mikuytapas. 4 Paymantaqa nacionkunapi *yachaqkunam uyarirurqaku. Hinaspam paytaqa huk trampawan hapirurqaku. Chaymantam ganchokunawan Egipto nacionman pusarqaku. 5 Chaymi maman leonataq unaya suyaruspan otaq chay munasqanqa mana cumplikusqanta qawaykuspan wiachirqa huknin leonchataa yanapaspan. 6 Payqa malta leona rikuriruspam llapa leonkunapa chawpinpi ichikacharqa. Animaltapas hapiyta yacharuspam runakunatapas mikuparurqa. 7 Payqa runakunapa palacionkunatapas lliwmi tuirachirqa. Payqa runakunapa llaqtantapas lliwmi purmarachirqa. Payqa allpapi *yachaqkunatapas qaparispanmi mancharichirqa. 8 Hinaptinmi paypa contranpi llapa nacionkuna hatarirurqa. Muyuriqninpi llapa runakunapas paypa contranpim hatarimurqa. Chaymi payman mallata wischuykuspanku, chaymi paypaq uchkuta ruraruspanku 9 jaulapi ganchokunawan wichqarurqaku. Hinaspam Babilonia nacionpi reyman aparqaku. Chaymi paytaqa carcelman pusaykurqaku. Israel orqokunapi manaa qaparinanpaqmi wichqarurqaku.
2 10
Qanman rikchakuq mamaykiqa uvas planta hinam karqa. Yakukunapa hichpallanpi plantaykusqa hinam payqa karqa. Payqa achka yakuyoq kasqanraykum rurusapallaa karqa. Payqa achka yakuyoq kasqanraykum kallmasapallaa karqa. 11 Mana pakiy atinakunam kallmankunapas karqa. Gobiernaqpa tawnankunapiraqmi chayqa servikurqa. Paypa kallmankunaqa hatu-hatuntam wiarurqa. Puyukunaman haypanankamaraqmi wiarurqa. Machullay-machu kasqanraykum paytaqa qawarqaku. Kallmasapallaa kasqanraykum paytaqa qawarqaku.
EZEQUIEL19,20
12
1542
Ichaqa piakuywanmi paytaqa sapinmanta horqorurqaku. Pampamanmi piakuywan paytaqa wischuykurqaku. Intipa qespimunanmanta hamuq rupaq wayram chakirachirqa. Chaynataqmi rurunkunapas kikillanmanta wichirurqa. Mana pakiy atina kallmankunapas chakirurqam. Mana pakiy atina kallmankunapas ruparurqam. 13 Kunanqa payqariki chunniqpiam plantaykusqa kallachkan. Mana yakuyoq chaki allpapiam plantaykusqa kallachkan. 14 Kikinpa kallmanmantapas ninaraqmi lloqsirurqa. Hinaspamya paypa rurullantapas kaarurqa. Chay sachapiqa manamya allin kallmaqa kanachu. Gobiernaqkunapa tawnanpaqpas chaypiqa manamya imapas kanachu. Chayqariki aya takim, chaynaqa aya takipaqm servikunqa.
1Qanchis
20
kaq watapa pichqa kaq killanpi hinaspa chay killapa chunka kaq punchawninpim Tayta Diosmanta tapuwanankupaq Israel castakunapa wakin ancianonkuna awpaqniy pi tiyaykurqa. 2Hinaptinmi Tayta Dios rimapayawaspan kaynata niwarqa: 3Runapa churin, Israel castakunapa ancianonkunamany oqa Seor Diospa nisqayta kaynata niy: Qamkunaqa tapuwanaykichikpaqchu hamuchkankichik? oqa Seor Diosqa vidayrayku juraspam nikichik qamkunamanqa manaa contestanayta. 4Yaw runapa churin, qamy sentenciay paykunataqa. Paykunamanqa abuelonkupa millakuypaq kaqkuna rurasqankutay reqsichiy. 5Paykunamanqa oqa Seor Diospa nisqaytay niytaq kaynata: Israel castakunata akllakusqay punchawqa kikiypunim juraspa reqsiykachikurqani. Jacob castakunawan Egipto nacionpia reqsiykachikuspaymi jurarqanitaq kaynata: oqaqa kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi, nispa. 6Chay jurasqay punchawmi prometekurqani paykunataqa Egipto nacionmanta horqonaypaq hinaspa akllapusqay allpaman paykunata pusanaypaq. Chay allpaqariki tukuy imakunapapas kanan allpam, chayqariki llapallan allpakunamantapas aswan allin kaqmi. 7Chaymantam paykunataqa llapallankuta kamachirqani millakuypaq taytacha-mamachakunata wischunankupaq chaynataq Egipto nacionpi taytacha-mamachakunawanpas mana millakuypaq hina kanankupaq. oqaqariki kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi. 8Paykunam ichaqa ma na a kasuwaspanku ma na ataq mu narqa kuchu uyariwaytapas, manam munarqakuchu millakuypaq taytacha-mamachakuna wischuytapas chaynataq Egipto nacionpa taytacha-mamachakuna saqeytapas. Chaymi oqaqa piensarqani Egipto nacionpi piakuyniy tukunankama castigaruyta. 9Ichaqa maymi *yachasqanku nacionkunapa chawpinpim imam ruranayta rurarqani sutiy mana penqaypi kananpaq. Chay nacionkunapa chawpinpim oqaqa ancha reqsisqa karqani Israelpa castankunata Egipto nacionmanta horqospay. 10Paykunataqa Egipto nacionmanta horqospaym chunniqman pusarqani. 11Chaypim paykunaman decretoykunata qospay yachachirqanitaq leyniykunatapas. Chayman hina pipas ruraspanqa allintam kawsanqa. 12Paykunataqa kamachirqanitaqmi
Israelpa castankunaqa mana kasukuq kasqankumanta
1543
EZEQUIEL20
samana punchawniykunapipas samanankupaq, chayqariki huk sealmi karqa oqapaq chaynataq paykunapaqpas chaynapi paykunaqa oqallapaqa sapaqchasqa kasqankuta yachanankupaq. 13Ichaqa paykunaqa chunniqpim mana kasuwarqakuchu hinaspam manataq kawsarqakuchu decretoykunaman hinaqa. Allinta kawsanankupaq leyniykuna qosqaytapas wischupakurqakum, samanankupaq qosqay punchawkunatapas manapunim cumplirqakuchu. Chaymi rabiallawana castigaruyta piensarqani chay chunniqpi tukurunaypaq. 14Ichaqa imam ruranaytam rurarqani sutiy chay nacionkunapi mana penqaypi kananpaq. oqaqariki chay nacionkunapa qawasqantam Israel castataqa Egipto nacionmanta horqomurqani. 15Payku na manqa chun niq pia kach kaptin kum ju rarqa nitaq qosqay allpamanqa manaa yaykuchinaypaq. Chay allpaqariki tukuy imakunapapas kanan allpam, chayqariki llapallan allpakunamantapas aswan allin kaqmi. 16Paykunaqa ley niykuna qosqaytapas wischupakurqakum hinaspam manataq decretoykunaman hinachu kawsarqaku, samanankupaq qosqay punchawkunapipas manam samarqakuchu. Paykunaqa taytacha-mamacha sonqoyoqllam kawsachkarqaku. 17Ichaqa chay wanpas payku nata lla kipaya rikuspam mana wa u rachirqa nichu, manataqmi chunniqpipas puchukarachirqanichu. 18Chaymi paykunapa churinkunataa chunniqpi kaynata nirqani: Qamkunaqa amay mama-taytaykichikpa rurasqanman hinaqa kawsaychikchu, amataqy paykunapa ley nillantaqa kasukuychikchu hinaspapas amataqy paykunapa taytacha-mamachankuwanqa millakuypaq hinaqa rurakuychikchu. 19oqaqariki kani yupaychasqaykichik Tayta Diosmi, chaynaqa decretoykunaman hina kawsaspay ley niykunatapas kasukuychiktaq. 20Chay nataqy samanaykichikpaq qosqay punchawkunatapas sapaqchapuwaychiktaq, chayqariki huk sealmi kanqa qamkunapaq chaynataq oqapaqpas, chaynapim yachankichik yupaychasqaykichik Tayta Dios kasqayta. 21Ichaqa chay churinkunapas manam oqataqa kasuwarqakuchu, paykunaqa manam decretoykunaman hinachu kawsarqaku, allinta kawsanankupaq qosqay leyniykunatapas manam kasukurqakuchu. Paykunaqa manam samanankupaq qosqay punchawpipas samarqakuchu hinaptinmi piensarurqani chay chunniqpi piakuyniy tukunankama castigaruyta. 22Ichaqa manam chaynatachu rurarqani, oqaqariki imam ruranallaytam rurarqani chaynapi sutiyqa chay nacionkunapa qayllanpi mana penqaypi kananpaq. oqaqariki chay nacionkunapa qawasqantam Israel castataqa Egipto nacionmanta horqomurqani. 23Paykunamanqa chunniqpia kachkaptinkum jurarqanitaq kay pachapa tukuy nacionniman cheqerachinaypaq. 24Paykunaqa leyniykunaman hina mana ruraspankum decretoykunatapas wischupakurqakutaq. Samanankupaq qosqay punchawpipas manam samarqakuchu. Paykunaqa mama-taytanku hinam taytacha-mamacha sonqoyoqlla kawsakuchkarqaku. 25Chayraykum paykunataqa qoykurqani mana valeq decretokunamana chaynataq kawsanankupaqpas mana valeq leykunamana. 26Dejaykurqanitaqmi millakuypaq hinaa kanankupaqpas chaynapi llapallan piwi churinkuta taytachakunamana ofrecespa kaapunankupaq chaynapi anchallataa mancharikuspa Tayta Dios kasqayta yachanankupaq. 27Chay naqa ru napa chu rin, Israelpa castan ku natay oqa Seor Diospa nisqayta kaynata niy: Qamkunapa abueloykichik kunapas insultawasparaqmi traicionawarqaku. 28Paykunataqa juramentowan prometekusqay allpaman yaykuykachiptiy mi qawarqaku llapallan alto moqokunata hinaspa llapallan rapisapa sachakunata. Chay pi animalkunata kaaspankum piachiwaqniy ofrendakunata-
EZEQUIEL20
1544
pas churaqku, miski asnaq ofrendakunatapas kaaspankum talliqkutaq vinotapas. 29Chay mi payku nata tapurqa ni: Imataq chay ripanyasqaykichik moqoku napi capillaqa? nispa. Hinaptinmi paykunaataq suticharqa: Bama nispa. Chay na sutiyoqmi kachkan kay libro qellqasqa kasqakamapas. 30oqa Seor Diospa nisqaytay Israel castakunaman niy kaynata: Imaynanpim abueloykichikkuna hinaqa qamkunapas millakuypaq kaqta munachkankichik? Imaynanpim millakuypaq taytacha-mamachakunata adoraspaqa hukwan-hukwan kakuq warmi hinaqa kachkankichik? 31Qamkunaqariki taytacha-mamachaykichikwanmi millakuypaq kaqkunata hinallaraq rurachkankichik, piwi churikichiktapas taytachakunaman ofrecespam kaachkankichik. Israel castakuna chayna kachkaspachum tapuwaytaraq munachkankichik? 32Ichaqa manam qamkunapa piensasqaykichikman hinachu kanqa. Qamkunaqariki piensankichik: oqanchikqa wakin nacionkuna chaynataq wakin ayllukuna hinay kakusunchik kullutawan rumita adorastin nispam. 33oqa Seor Diosmi vidayrayku jurani: oqaqa atiywan hinaspa hatun castigowanmi rabiallawana qamkunapi munaychakusaq. 34oqaqa atiywan hinaspa hatun castigowanmi rabiallawana horqomusqaykichik runakunapa chawpinmanta, huumusqaykichiktaqmi cheqechisqay nacionkunamantapas. 35Nacionkunapa chunniqninman qamkunata pusaspaymi uyaykichikpipuni pleiteasqaykichik. 36Imaynam Egipto nacionpa chunniqninpi abueloykichikkunawanpas pleitearqani, chaynam qamkunawanpas pleiteasaq. Chaynatam nini oqa Seor Dios. 37Huk michiqpas ovejankunata yupachkaq hinam contratoyta cumplinaykichikpaq oqapas qamkunata yupasqaykichik. 38Qamkunamantaqa rakisaqtaqmi mana kasuwaqniykunatapas chaynataq contraypi hoqarikuqkunatapas. Paykunataqa forastero hina *yachasqanku nacionkunamanta horqoruspaypas manam Israelpa allpanmanqa yaykuchisaqchu, chaynapim yachankichik Tayta Dios kasqayta. 39Chaynaqa Israel casta runakuna, oqa Seor Diosmi kaynata nikichik: Sapakamay pasakuychik chay taytacha-mamachaykichikkuna adoraq, chaymantaam qamkunaqa kasuwankichik, chay ofrendaykichikwanqa hinaspa taytacha-mamachakuna adorasqaykichikwanqa manaam chuya sutiytaqa penqayman churankichikchu. 40Chayraqmi Israel llapallan castakunaqa sapaqchasqay orqopi otaq nacionpa hatun orqonpi adorawankichik. oqa Seor Diosmi chaynata nini. Chaypim oqapas chaskiykusqaykichik hinaspam maasqaykichik ofrendakuna qowanaykichiktapas chaynataq punta kaq cosechakunamanta ofrecewanaykichiktapas, maasqaykichiktaqmi tukuy imaa sapaqchapuwanaykichiktapas. 41Qamkunataqa runakunapa chawpinmantam horqomusqaykichik hinaspam cheqechisqay nacionkunamanta huumuspay chaskiykusqaykichik miski asnaq ofrendata hina, qamkuna ukupim llapallan nacionkuna qawachkaptin chuya kasqayta reqsichikusaq. 42Qam ku nata Israel allpa man otaq ju ra mentaspay abueloykichik ku na man qosqay allpaman yaykuykachiptiymi yachankichik Tayta Dios kasqayta. 43Chayman yaykuykuspam yuyarinkichik imay nam mana allin kawsasqaykichikta chaynataq tukuy mana allin rurasqaykichiktapas hinaspam chay tukuy mana allin rurasqaykichikmanta pesakunkichik. 44Israel castakuna, qamkunawan imam ruranayta ruraspayqa, manam rurasaq qamkunapa mana allin kawsasqaykichik man hinachu nitaq chay millakuypaq kaqkuna rurasqaykichik man hinachu, aswanqa kuyapayakuq sutiyman hinam. Chay napim yachankichik Tayta Dios kasqayta. Chaynatam nini oqa Seor Dios.
1545 Neguev lawpi kaqkuna castigasqa kanankumanta
EZEQUIEL20,21
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kaynata: 46Ru napa chu rin, qamqa surlaw man qawa rispay rima riy. Neguev lawpi montekunapa contranpiy qamqa oqamanta willakuy. 47Chay naqa chay montekuna lawmany oqa Tayta Diospa nisqayta niy: Chay pi kaq sachakunata kaaykuptiy mi ruparunqa verde sachakunatawan chakisqa sachakunata, lenguasqanpas manaa amachay atina kaspanmi chay pi *yachaq runakunapa uyallantapas lliw pusllurachinqa. Chay naqa kanqa surlawmanta norte lawkamam. 48Chay napim llapa llan ru na ku na qawanqa oqa Tayta Dios chay taqa ka aykusqayta, chay ninaqa kanqa mana amachay atinam nispa. 49Hinaptin mi oqa Ezequiel ataq nirqa ni: Seor Dioslly, runakunaqa hapiwanku rikchanachiykunalla rimaqpaqmi nispa.
45Tayta
21
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: churin, qamqa Jerusalen llaqta lawman qawarispay rimay santuarionkunapa contranpi, Israel allpapa contranpiy oqamanta willakuy. 3Payku na many oqa Tayta Diospa nisqay ta kay nata niy: oqaqa qampa contraykipim kachkani, chayraykum oqaqa vainanmanta espadayta horqoykuspay waurachisaq allin ruraq runakunata chaynataq mana allin ruraq runakunatapas. 4Ar, oqaqa llapallaykichikpa contraykichikpim vainanmanta espadayta horqochkani, qamkunamantam waurachisaq allin ruraqtapas hinaspa mana allin ruraqtapas, surlaw manta qallaykuspam norte lawpi tukusaq. 5Chay napim llapallan runakuna yachanqaku oqa Tayta Diosqa espadayta vainanmanta horqorusqayta. Manam oqaqa vainanmanqa kutiykachisaqchu. 6Chay naqa ru napa chu rin, qamy sonqoykipas mana musya kuq ka nan ka ma aminaykikama waqapakuy llapa runakunapa qayllanpi. 7Sichum: Imanasqataq kaynataaqa waqachkanki? nispa pipas tapusuptikiqa qamy kay nata niy: oqaqa waqachkani imam noticia uyarisqaymantam. Chay chayaramuptinmi llapa runakuna huk manyarunqaku, manaam ima rurakuytapas atinqakuachu, muspaypi hinam rikurirunqaku, manchakuymantam moqonkupas kat katatanqa. am chayaykamuchkana, chaynapunim kanqa. oqa Seor Diosmi nini chay nata. 8Tayta Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: 9Chay naqa ru napa chu rin, oqa Seor pa nisqay tay kay nata niy:
2Ru napa
1Tayta
Diospa espadanmanta
Espadaqa awchiyachisqaam kachkan. Espadaqa llipipipichkaqam kachkan. 10 awchiyachisqaqa kachkan wauchinanpaqmi. Llipipipichkanqa llipyay hina chipityananpaqmi. Churilly, qamqa maqanapaq tawnatam despreciarqanki. Churilly, qamqa imapas corregina kaqtam despreciarqanki. 11 Espadataqa qoykun chipityachinanpaqmi. Espadataqa qoykun hapinanpaqmi. Espadaqa awchiyachisqaam kachkan runa wauchiqman qoykunanpaq.
EZEQUIEL21
1546
Espadaqa llipipipichisqaam kachkan runa wauchiqman qoykunanpaq. 12 Chaynaqa runapa churin, waqayay. Chaynaqa runapa churin, qaparkachay. Chay espadaqa kachkan Israel runaykunapa contranpim. Chay espadaqa kachkan Israel kamachikuqkunapa contranpim. Chay Israelpa kamachiqninkunaqa espadawan wauchisqa kanankupaqmi entregasqa kanqaku. Chay Israel runaykunapas espadawan wauchisqa kanankupaqmi entregasqa kanqaku. Chaynaqa runapa churin, pitukuy. Chaynaqa runapa churin, waqakuy. oqaqariki runaykunatam huk pruebaman churachkani. Mana wanakuyta munaptinkuqa tukuy kaykunam paykunaman chayaramunqa. oqa Seor Diosmi nini chaynata. Chaynaqa runapa churin, qamy oqamanta willakuy. Qamqa makikiwany taqllakuy. Chay espadaqa iskay kimsa kutikamam chayamunqa. Runakunata wauchinanpaqmi chay espadaqa chayamunqa. Tukuy hinastinmanta wauchinanpaqmi chay espadaqa kanqa. 15 Espadaqa hamunqa paykuna hukmanyarunankupaqmi. Espadaqa hamunqa achkallaa runakuna waunanpaqmi. Paykunapaqa llapallan zaguaninkunapim churaruni manchakuypaq espadataqa. Chipipipinanpaqmi churaruni chay espadataqa. Wauchinaypaqmi waqaycharuni chay espadataqa. 16 *Alleq lawman muyurispapas qamqa lliwtay kuchuruy. *Ichoq lawman kutirispapas qamqa lliwtay kuchuruy. 17 oqapas taqllakuspayraqmi qawasaq chay pasakusqanta. Piakuyniy tukunankamam qawasaq chay pasakusqanta. oqa Tayta Diosmi nini chaynata.
14 13Chay naqa
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kaynata: churin, qamqa sealaytaqy iskay anta chaynapi chayninta Babilonia nacionpa reynin espadantin pasananpaq, chay iskayman pallqaq anqa huk nacionllamantam lloqsinan, chay ankunapa qallarinanpim churanki may llaqtamanpas rinapaq letrerota. 20Qamqa sealankim chay espadayoqpa maynin pasanan antapas. Sealankiqa Amon miraykunapa Raba llaqtanman riq antawan Juda lawman riq antam, chay anqa chayachkan murallasqa Jerusalen llaqtamanmi. 21Babilonia nacionpa reyninqa chay pallqaq anpa qallariyninpi sayaykuspam suerteta qawanqa. Flechankunatapas taspiparuspanmi suerteta qawanqa. Taytacha-mamachankunatapas tapupayaspan19Runapa
18Tayta
1547
EZEQUIEL21
mi animalkunapa kichpannintaraq qawapayanqa. 22Chay reyqa *alleq makinwanmi horqorunqa Jerusalen llaqtaman apuntaq flechata, chaynapim punkukuna tuichisqa kananpaq machu-machu takaq qerukunata alistachinqa. Kamachinqataqmi chay llaqtapi runakunata wauchinankupaqpas chaynataq guerrapi qaparinankupaqpas. Kamachinqataqmi chay takaq qerukunawan zaguankunata tuichinankupaqpas chaynataq murallapa qepanman allpakunata montonankupaqpas. Kamachinqataqmi Jerusalen llaqtapa muyuriqninpi huk murallatapas hatarichinankupaq. 23Jerusalen llaqtayoq runakunapaqqa juramentokuna rurasqankuraykum chay suerteasqankuqa rikchakun yanqa llullapaq, chayqariki pasakunqa mana allin rurasqankumanta yuyarinankupaqmi chaynataq llaqtankuqa hukpa dueochakusqana kananpaqmi. 24Chayraykum oqa Seor Dios kaynata nini: Mana allinta ruraspa mana kasukusqaykichikmi sutilla kachkan, sutillataqmi kachkan tukuy rurasqaykichikpi huchallikusqaykichikkunapas. Chayraykum qamkunaqa presochasqa kankichik. 25Israel nacionpi kamachikuq, qamqariki kanki pasaypaq mana allinlla ruraq runam, castigasqa kanayki punchawqa chayaramunam. 26oqa Seor Diosmi nini kaynata: Horqoy chay uma wankinaykita, horqoytaq chay coronaykitapas, tukuy imapas manam awpaq hinaachu kanqa, pampapi kaqmi altoman churasqa kanqa, altopi kaqataqmi pampaman uraykachisqa kanqa. 27oqaqa tukurusaqmi, pasaypaqtam tukurusaq, chayqa manam huktawanqa kanqaachu kamachikunanpaq derechoyoq runapa hamunankama hinaptinmi paymana qosaq. churin, oqa Seor Diospa nisqaytay insultasuqnikichik Amonpa mirayninkunaman niy kay nata: Espadaqa wauchinanpaqmi vainanmanta horqosqaa kachkan. Espadaqa tukurunanpaqmi llipyay hina chipityachisqaa kachkan. 29 Paykunaqa revelacionta qawaspapas yanqakunallatam willakunku. Paykunaqa chaynataqmi llullallatataq qanmantaqa adivinanku. Waunankupaq sentenciasqa mana allin ruraqkunamanmi chay espadaqa wichiykunqa. am chayamuchkana chay castigasqa kananku punchawqa.
30 28Ru napa
Amon castakuna castigasqa kanankumanta
Amonpa mirayninkuna, espadataqa vainanmany kutiykachiychik. Maypim unanchasqa kasqaykichikpim oqaqa jusgasqaykichik. Maypim nacesqaykichik allpapim oqaqa juzgasqaykichik. 31 Qampa hawaykimanmi piakuyniyta kachaykamusaq.
EZEQUIEL21,22
1548
Rupachkaq hina piakuyniytam hawaykiman pukuykamusaq. Animal hina runakunapa makinmanmi oqaqa qoykusqayki. Dao ruraqlla runakunamanmi oqaqa qoykusqayki. 32 Yanukuna yanta hinaam karunki qamqa. Yawarnikipas allpapi chaqchusqam kanqa. Pipapas mana yuyasqanam karunki qamqa. oqa Tayta Diosm nini chaynataqa.
22
1Tayta
*yachanan llaqtatay qamqa sentenciay. Millakuypaq kaqkuna rurasqankumantay paykunataqa reqsichiy. 3Chaynaqa oqa Seor Diospa nisqaytay niy kaynata: Runakunapa yawarnin chaqchuna llaqta, qampa castigasqa kanayki punchawqa am chayamuchkana. Qampi *yachaqkunaqa taytacha-mamachakunatam rurakurunku millakuypaq hinaa kanankupaq. 4Chaynaqa chay llaqtapi yachaqkunaqa yawar chaqchusqankumantam culpayoq kachkanku, millakuypaqtaqmi kachkanku taytacha-mamachakuna rurasqankuwanpas, chaypi *yachaqkunamanqa hichpamuchkanam castigasqa kananku punchawqa. Ar, chayamuchkanamiki wataykikunapa tukupayninqa. Chaynaqa chay runakunapa yachanan llaqta, oqam insultachisqayki huklaw nacionniyoq runakunawan, tukuy hinastinpi yachaq runakunawanmi oqaqa asipayachisqayki. 5Millakuypaq sutiyoq llaqta, hichpaykipi kaqkunam qanmantaqa asikunqaku. Llumpay chaqwakunapa kanan llaqta, karupi kaqkunam qanmanta asikunqaku. 6Chay llaqtapi yachaq Israel casta kamachikuqkunaqa atiyniyoq kasqankuraykum runa wauchiyllapi purinku. 7Chay llaqtapi yachaqkunaqa mama-taytankutapas despreciankum, paykunaqa forastero runakunamantapas qechurunkutaqmi imallankutapas. Mana mama-taytayoqtapas chaynataq viudakunatapas akarichinkum paykunaqa. 8Paykunaqa manamya respetankuchu santuarioykunatapas chaynataq samanankupaq qosqay punchawkunatapas. 9Jerusalen llaqtapiqa manataqm faltanchu runa wauchisqa kananpaq cuento qepikunapas, chaypi *yachaqkunaqa orqokunamanmi rinku taytacha-mamachankuta adoraspa chaypi mikunankupaq. Paykunaqa chay llaqtapa chawpinpipas hukwan-hukwanmi kakunku. 10Chay llaqtapiqa taytankupa warminwanraqmi huchapakunku, killanpi kachkaq warmikunatapas obligaspam paykunawan kakunku. 11Chay llaqtapiqa runamasinpa warminwanpas huk kaqninmi millakuypaq kaqkunata rurakun, hukataqmi llumchuynintapas huchallichintaq, wakinqa kakuntaqmi taytanmanta panillanwanpas. 12Chay llaqtayoq wakin runakunaqa qollqetapas chaskikuykunmi runa wauchinankupaq, paykunaqa qollqetapas prestanku mirayllanpaqmi, paykunaqa dao ruraywan runata akarichispam imallankutapas qechurunku. Ar, chay llaqtapi *yachaqkunaqariki oqataqa qonqaruwankum. oqa Seor Diosmi chaynata nini.
2Runapa churin, qamy sentenciay paykunataqa. Runa wauchiqkunapa
Jerusalen llaqtayoqkunapa huchanmanta
1549
13Jerusalen
EZEQUIEL22
llaqta, oqaqa makiywanmi sikurusqayki qampi *yachaqkuna runamasinkupa imallankutapas qechurusqanmanta chaynataq runakunatapas wauchiq kasqankumanta. 14Chaynaqa cuentata maaptiyqa amay piensaychu qari-qariraq awpaqniypi sayaytaqa. oqa Tayta Diosqa kay rimasqaytaqa cumplisaqpunim. 15Chaynaqa Jerusalen llaqta, qampi yachaqkunataqa huklaw nacionkunamanmi cheqerachisaq, oqaqa imapas wayrachichkaq hinam huklaw allpakunaman cheqerachisaq, chaynapim millakuypaq kaqkuna rurasqankutapas tukurachisaq. 16Qampi yachaq runakunaqa nacionkunapa awpaqninpim kikillankumanta penqaypi kanqaku hinaspam chayraq yachanqaku Tayta Dios kasqayta. 17Tayta Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: 18Runapa churin, hornomanqariki chulluchinapaqmi hinana cobreta, estaota, fierrota, titita hinaspa qollqeta, chay metalkunapa puchuqnin qacha hinam Israel castakunaqa oqapaq rikurirun. 19Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: Llapallaykichik chay metalpa qachan hina kasqaykichikraykum Jerusalen llaqtapa chawpinman huurusqaykichik. 20Imaynam qollqetapas, cobretapas, fierrotapas, tititapas hinaspa estaotapas hornopa chawpinman huunku chaynapi pukutyachispa chulluchinankupaq, chaynatam oqapas rabiallawana piakuspayqa qamkunata huuruspa chullurachisqaykichik. 21Ar, oqaqa qamkunata huuykuspam rabiallawana piakuyniyta hawaykichikman pukuykusaq hinaptinmi qamkunaqa chaypa chawpinpi chullurunkichik. 22Chaynaqa hornopa chawpinpi qollqe chulluchisqa hinam qamkunapas llaqtapa chawpinpi chulluchisqa kankichik. Chaynapim yachankichik kikiy Tayta Diospuni piakuywan castigasqayta. 23Tayta Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: 24Runapa churin, qamqa Israel allpatay niytaq kaynata: Qamqa kanki parapapas mana chayanan allpam, chaynaqariki kachkanki castigasqayraykum. 25Chaypi *yachaq gobiernaqkunapas rimanakuruspam leonkuna hinaa rikurirunku, paykunaqa qaparillawanam runatapas hapiruspa mikurunku. Paykunaqa qori-qollqetapas suwaruspam llaqtapiqa viudakunallataa saqerunku. 26Chaypi sacerdotekunapas yachachikuyniykunatam qewiparunku, paykunaqa santuarioykunatapas millakuypaqtaam rurarunku, manam yachankuachu mayqanmi oqapaq sapaqchasqa kasqantapas otaq millakuypaq kasqantapas, manataqmi yachachinkuchu mayqenmi mikuna otaq mana mikuna kasqantapas, manataqmi samankuchu samanankupaq qosqay punchawpipas. Ar, paykuna ukupiqa millakuypaq qawasqam kani. 27Chay llaqtapi jefekunapas rikurirunku imapas hapisqanku tisaparuq atoqkuna hinaam, paykunaqa listollaam kachkanku runakunata wauchispa imallankupas qechurunankupaq. 28Chay llaqtayoq oqamanta willakuqkunapas estucowan perqata blanqueachkaq hinaraqmi pakaykunku chay mana allin runakunapa rurasqanta, revelacionpi qawaq tukuspam yanqakunallata willakunku, adivinaq tukuspapas llullallatataqmi willakunku. Paykunaqa: Seor Diosmi nin kaynata nisparaqmi ninku, ichaqa oqa Tayta Diosqa manam imatapas nirqanichu. 29Kay nacionpi llapallan runakunaqa dao rurayllapi hinaspa suwakuyllapim kachkanku, paykunaqa wakchakunatawan mana piyniyoqkuna akarichiyllapim kachkanku, forastero runakunatapas dao ruraruyllata munaspankum mana munankuchu paykunawan allin arreglaykuytaqa. 30Huk llaqtapa murallan perqaq runata maskachkaq hinam otaq huk murallapa raqranpi sayaq runata maskachkaq hinam huk runata maskarqani chay Jerusalen llaqta mana tuichisqa kananpaq, ichaqa chayna runataqa manam tarirqanichu. 31Chayraykum oqaqa rabiallawana hinaspa piakuywan paykunataqa castigaspay tukurusaq, imaynam mana allin kawsasqankutaqa kikillankumanmi kutiriykachisaq. oqa Seor Diosmi chaynata nini.
EZEQUIEL23
1550
23
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: churin, qamy niy kaynata: Iskay warmikunam karqa huk mamapa wawallan. 3Paykunaqa Egipto nacionpim sipasllaraq kaspanku chuchumika hina huchapakuyta qallaykurqaku, chaypim paykunaqa uunku mullkachikuyta qallaykurqaku. Ar, chaypim paykunaqa doncella uunkuta hapichikurqaku. 4Chay mayorninpa sutinmi karqa Ahola, chayqariki Samaria llaqtam, sullkanpa sutinataqmi karqa Aholiba, chayqariki Jerusalen llaqtam paykunaqa karqa oqapa warmiykunam, churiykunatam qaritapas-warmitapas wachakurqaku. 5Aholam oqapa kachkaspanpas hukwan-hukwan kakuyta qallaykurqa, Asiria nacion kuyaqnin tropakunata kuyakuruspam paykunawan pierdekururqa. 6Chay tropakunaqa karqa moradonkama sumaqllaa pachasqam, llapallankum karqa kamachikuqkuna hinaspa jefekuna, paykunaqa allin qawapasllaa mozokuna kaspam sapakama caballokunapi sillakuqku. 7Chaynapim chay Ahola sutiyoq warmiqa Asiria nacionniyoq llapallan allinnin runakunawan tupakururqa, chay pierdekuqmasin runakunapa llapallan taytacha-mamachankunawanmi millakuypaq hinaa rikurirurqa. 8Payqa Egipto nacionpi kaspanraqmi hukwan-hukwan kakuq rikurirurqa hinaspam kunanpas hina chaynallaraq kachkan. Paywanqariki sipas kasqanmantapunim puukuqku, paypaqa uunpas hapipayasqam karqa, chay runakunam hukwan-hukwan tupakuqllataa rurarurqaku. 9Chayraykum oqapas Asiria nacionniyoq kuyaqninkunaman payta qoykuni. 10Chaymi paykunapas chay warmitaqa qalallata rurarurqaku, wawankunatapas qechuruspankum chay warmitaqa espadawan waurachirqaku, chaynataqa rurarqaku merecesqanman hinam. Chaynapim chay warmiwan imam rurasqankuqa llapallan warmikunapa yachasqan karqa. 11Chay warmita imaynam castigasqayta aan Aholiba qawaykuspam aswan huchapakuytaraq qallaykurqa. 12Chaynapim Aholibapas Asiria nacionniyoq runakunawan huchapakuyta qallaykurqa. Chay runakunaqa karqa kamachikuqkunam, jefekunam, suma-sumaqllaa pachasqa guerrapi peleaqkunam, caballokunapi sillakuqkunam chaynataq allin qawapas mozokunam. 13Qawarqanitaqmi chay warmipas imaynam huchaman wichiykusqanta. Chaynapim paykunaqa iguallata kawsarqaku. 14Ichaqa kay warmiqa aswan-aswan huchapakuqraqmi rikurirurqa. Paymi perqakunapi rikururqa Babilonia nacionniyoq runakunapa pukankama dibujokunata. 15Paypa qawasqanman hinaqa chay dibujokunaqa kasqa weqawninpas allin watasqakamam, uma watankupas kasqa wayrapapas sumaqllaa rapapapachisqanmi. Ar, chay qawasqankunaqariki kasqa carretakunapi capitankunapa ayrin-ayriyoqmi. 16Chaynapim chay warmiqa paykunata qawaykuspan llumpayta munapayarqa, chayraykum Babilonia nacionman willakuqkunata kacharqa. 17Hinaptinmi Babilonia nacionniyoq runakunaqa hamuspanku pay wan puukurqaku, chaynapim chay warmitaqa millakuypaqta rurarurqaku. Warmipas chayna millakuypaq karuspanmi paykunataqa amirurqaa. 18Chaynapim chay Aholiba warmiqa llapa runapa yachasqanta hukwan-hukwan kakuqa rikurirurqa, payqa qalalla kaytapas manaam penqakuqchu. Chaymi aanta hina oqapas amirurqania. 19Ichaqa payqa aswan-aswanraqmi hukwan-hukwan kakurqa, Egipto nacionpi sipas kaynintapas yuyarispanmi chayna kakurqa. 20Payqa llumpaytam munapayarqa Egipto nacionpi kuyaqninkunata. Chay runakunapa qari kayninqa rikchakun asnokunapaman hinaraqmi, paykunaqa sutuchinkupas caballokuna hinaraqmi.
2Runapa
Samariawan Jerusalen llaqtaqa huchapakuq warmikuna hina kasqankumanta

1Tayta
1551
21Yaw
EZEQUIEL23
Aholiba, qamqariki sipas kaynikipi huchapakuymanmi kutiriyta munachkanki, qamqariki Egipto nacionpi sipas kaspa uuyki hapichikusqaykitam yuyarayachkanki. 22Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: Kunanqa amirusqayki kuyaqnikikunatam enemigoykimana tikrarusaq, tukuy hinastinmanta paykunata pusamuspam qampa muyuriqnikipi churarusaq. 23Paykunaqariki hamunqaku Babilonia nacionmantam, Caldea lawmantam, Pecod lawmantam, Soa lawmantam hinaspa Coa lawmantam, paykunawantaqmi hamunqa Asiria nacionpi llapallan tropakunapas. Paykunaqariki kanku allin qawapasllaa mozokunam. Llapallankum kanku kamachikuq jefekuna, carretakunapi capitankuna hinaspa allin reqsisqa runakuna, paykunaqa llapallankum caballollapi purikuqkupas. 24Paykunaqa contraykipim hamunqaku caballopa chutasqan guerrapaq car retayoqkuna chaynataq asnopa chutasqan llasaq carretayoqkuna. Paykunaqa nana-nanaq tropayoq hamuspam tukuy hinastinmanta muyuykusunki, wakinkum hamunqaku hatun harkachikunayoq, wakinataq taksa harkachikunayoq, paykunaqa hamunqa cascoyoqkamam. Chaynapim castigonkuman hina qamta castigasunki. 25Chayraykum sientichiwasqaykimanta piakuyniyta qampa hawaykiman kachaykamusaq hinaptinmi paykunaqa piakuyllawana tukuy imaymanata rurasunki. Paykunaqa senqaykitapas rinrikitapas qoruruspam puchuqkunatapas llapallanta espadawan waurachinqa. Paykunaqa wawaykikunatapas qechurususpaykim puchuqkunatapas kaarunqaku. 26Paykunaqa pachaykitapas chusturususpaykim sumaq alhajaykikunatapas hapikuykunqaku. 27Puchukarachisaqm Egipto nacionpi kaspayki llapa huchapakusqaykitapas chaynataq hukwan-hukwan kakusqaykitapas, chaynapim manaa rikunkiachu chaykunataqa nitaqmi yuyarinkiachu Egipto naciontapas. 28oqa Seor Diosmi nini kaynata: oqam qamtaqa kachaykusqayki cheqnisqayki hinaspa amisqayki runakunapa makinman. 29Paykunaqa cheqnikuyllawanam tukuy imaymanata rurasunki, llamkaspayki ganakusqaykitapas paykunam hapikuykunqaku, paykunaqa qalallataam saqerusunki, hukwan-hukwan kakusqayki cuerpoykitam llapallanman qawachinqaku. Huchapakuspa hukwan-hukwan kakusqaykim 30chaynataqa rurarusunki. Ar, qamqariki huklaw nacionniyoq runakunawanmi huchapakurqanki, taytacha-mamachankuwanmi millakuypaqa rikurirurqanki. 31Qamqariki aaykipa imaynam kawsakusqanman hinam kawsarqanki, chayraykum pay castigasqayta hina qamtapas castigasqayki. 32oqa Seor Diosmi nini kaynata: aaykiqa hatun vasomanta vino upyachkaq hinam, aaykiqa ukuneq vasomanta vino upyachkaq hinam llumpay castigasqa karqariki. Chaynam qampas ancha-ancha castigasqa kanki. Chay vasopas llimparichkaqta hinam nacionkunapas burlakuspan asipayasunki. 33 Tragopa huntasqan runa hinam qamqa kachkanki. Llakikuypa huntasqan runa hinam qamqa kachkanki. Vasopi tragowan sinkaruq runa hinam purmachisqa kanki. Vasopi tragowan sinkaruq runa hinam
EZEQUIEL23
1552
chunnichisqa kanki. aayki Samaria llaqta hinam qampas castigasqa kanki. 34 Chayna vasomantam qampas llapallanta tomanki. Hinaspaam chay vasotaqa pasaypaq utuparunki. Chaymantaam qasqoykitapas rachkaparunki. Chaynatam oqa Seor Dios nini. oqa Seor Diosmi nini kay nata: Qonqaruspa qepanchakuruwasqaykiraykum kikillayki akarinki huchapakusqaykimanta chaynataq hukwan-hukwan tupakurusqaykimanta, nispa. 36Chay mantam oqa Ezequielta Tayta Dios kay nata niwarqa: Runapa churin yaqachum upallakuykuwaq Ahola hinaspa Aholiba warmikunapa contranpi sentenciayta? Chaynaqa millakuyllapaqa rurasqankumantay rimapayay. 37Paykunaqa pierdekuq hinam huchallikurqaku, paykunaqa runa wauchisqankumantam yawar makintin kachkanku. Paykunaqa traicionawaspankum taytacha-mamachakunataa yupaychachkanku. Paykunaqa oqapaq wachakusqanku wawankutapas taytacha-mamachakunamanam mikunankupaq hina kaapuchkanku. 38Chay wanpas kaytawanmiki paykunaqa rurarqaku, paykunaqa hina chay punchawllapim santuarioytapas millakuypaqtaa rurarurqaku, qosqay samana punchawpipas manam samarqakuchu. 39Taytacha-mamachakunaman wawankutapas wauchisqanku punchawllapitaqmi hamuruspanku santuarioytapas millakuypaqtaa rurarurqaku. Chaytaqa rurarqaku kikiypa temploypipunim! 40Willakuqkunata kacharuspankum karumantaraq runakunata qayachimurqaku. Paykuna hamuruptinmi qam Aholibaqa baapakuyta qallaykurqanki hinaspam qechipraykitapas pintapakuspa alhajakunawan churapakurqanki. 41Qamqariki mesata prepararuspam sumaqllaa camaykipi tiyaykurqanki, chay mesapa hawanmantaqmi churaykurqanki oqapaq sapaqchasqanku inciensotawan miski asnaq aceitetapas. 42Chaymantam chaypi uyarikurqa llapa runakunapa fiestapi qayaykachakusqan, paykunaqariki karqa chunniq lawmanta hamuq achka-achka runakunam. Warmikunatapas sumaqllataa adornaspankum makinkumanpas brazaletekunataraq churarqaku, hinachirqakutaqmi coronakunatapas. 43Chaymi chay payayasqaa hukwan-hukwan kakuq warmimanta kaynata nirqani: Chay warmiqariki hukwanhukwan kakuqmi, hinaay paywan kakuchunku nispa. 44Chaynapim paywan puukurqaku imaynam huchapakuq warmiwan runakuna puukuchkaq hina. Ahola hinaspa Aholiba huchapakuq warmikunaman yaykuruspam paykunawan kakurqaku. 45Ichaqa huchapakuqwan hinaspa runa wauchiqkunawan imam ruranankuman hinam allin ruraq runakuna chay warmikunata sentencianqaku, paykunaqariki kanku hukwan-hukwan kakuqmi, runa wauchiq kaspankum yawar makintin kachkanku. 46Kay natam Seor Dios nin: Llapa runakunay huunakuruchun paykunapa contranpiqa, paykunata mancharichispay tukuy imanta suwaruchunku. 47Llapallan runakunay rumiwan choqapaspa waurachichunku, espadankuwany kuchuparuchunku. Wawankutapas wauchispay wasinkutapas kaaruchunku. 48Kay millakuypaq huchapakuytaqa oqam kay nacionmanta chinkarachisaq, chaynapim llapallan warmikuna yachanqaku amaa qamkuna hina huchapakunankupaq. 49Ahola hinaspa Aholiba, chay huchapakusqaykichikmantaqa
35Chay naqa
1553
EZEQUIEL23,24
qamkunamanmi wischupaykusunkichik, taytacha-mamachakunawan huchallikusqaykichikmantam castigasqa kankichik chaynapim yachankichik Seor Dios kasqayta.
24
kaq watapa chunka kaq killanpi hinaspa chay killapa chunka kaq punchawninpim Tayta Dios rimapayawaspan niwarqa kay nata: 2Ru napa chu rin, kunan punchaw ima fecham kasqantay apuntay. Kunan punchawpunim Babilonia nacionpa rey nin Jerusalen llaqtata guerrawan chawpicharun. 3oqa Seor Diospa nisqaytay kay mana kasukuq runakunaman rimapayay kaynata rikchanachispa: Tullpamany mankata churkuykuy. Chay mankamany yakuta talliykuy. 4 Chaymanqa hinaytaqy allinnin aychatapas. Hinaytaqy piernan aychatawan brazontapas. Huntachiytaqy allinnin tullukunawanpas. 5 Allinnin ovejakunamantam hapinkitaq huknin ovejata. Hinaspam ukunman patananki tullu yanunapaq yantata. Allintay timpuchiy chaykunataqa. Allintay chayachichun chaypi kaq tullunkunataqa. oqa Seor Diosmi nini kaynata: Imallapiraq rikukunqa runa wauchiq llaqtaqa! Mankapa ukun yanayasqa hinaam rikurirun chayna llaqtaqa. Mankapa ukunpi mana lloqsiq qacha hinaam rikurirun chayna llaqtaqa. Huk-hukllamantay horqoy mankapi aychakunataqa. Lloqsimusqanman hinay horqoy chay aychakunataqa. 7 Yawarllaam kachkan llaqtapa chawpinqa. Lluchka rumipa hawanpi hinam kachkan chay yawarqa. Manam allpapa hawanpichu kachkan chay chaqchusqa yawarqa. Mana chinkarunanpaqmi mana utu allpapichu kachkan chay yawarqa. 8 Ar, chay yawartaqa chay lluchka rumi hawanpim saqerusaq. Mana imapas taparunanpaqmi chaytaqa hinallapi saqerusaq. Chaynapim oqaqa piakuywan chay yawarmanta vengakusaq.
6
1Isqon
Timpuchkaq mankawan rikchanachiymanta
oqa Seor Diosmi nini kaynata: Imallapiraq rikukunqa runa wauchiq llaqtaqa! Kikiypunim ratarachisaq lenguachkaq ninataqa. 10 Qamy apamuy achka yantakunata. Hinaspay chayachiy chay aychata.
9
EZEQUIEL24
11
1554
Caldonpas chakinankamay yanuy chay aychata. Chay mana imayoqa mankataqa huktawany sansaman churay. Chay cobremanta mankataqa Pukay-pukay kanankamay chaynata ruray. Chaynay kachun ukunpi qacha kayninpas chullunankama. Chaynay kachun ukunpi yanayasqanpas manaa kanankama. 12 Ichaqa yanqapaqmi chay rurasqaykiqa. Rupachisqapas manam lloqsinmanchu chay akasqa mankaqa.
13Jerusalen llaqta, qampa qacha kaynikipim kachkan huchapakuykuna. Qamtaqa mayllaykuyta munachkaptiymi mana munarqankichu limpio kayta, piakuywan castigaruptiyam qamqa limpio kanki. 14oqa Tayta Diosmi chaynata rimarini, hinaptinqa chaynapunim kanqa. Mana qepaman kutirispam chaynatapuni rurasaq. Mana llakipayarispam cumplisaqpuni. Qamqariki imaynam kawsasqaykimantawan imam rurasqaykimantam castigasqa kanki. oqa Seor Diosmi chaynata nini.
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kaynata: 16Ru napa chu rin, ancha kuyasqayki war mikitam qonqaylla manta qechurusqayki, pay mantaqa amam qaparinkichu nitaq waqankichu, amataqmi weqellaykipas sutunqachu. 17Llakispaqa-llakikuy upallallamantay, paymantaqa amataqy lutokuychu. Uma wataykitapas ama paskakuspay amataq horqoychu *usutaykitapas. Llakimantaqa amataqy simikitaqa tapakuychu hinaspapas amataqy mikuychu chayna punchawkunapi mikuna mikuytaqa. 18Madrugaw nin mi ru na ku nawan parlarqa ni, tarden man ataqmi war miy waukurqa hinaptinmi paqarinnintinataq rurarqani Tayta Diospa kamachiwasqanman hina. 19Llapa runakunam tapuwarqa: Imatataq niyta munawankiku kay rurasqaykiwanqa? nispa. 20Chay mi Tayta Diospa ri mapayawasqanta payku nata nirqa ni: 21Israel castakuna, qamkunapa anchallaa kuyasqaykichik hinaspa gustollawana qawasqaykichik santuarioytam millakuypaqta rurarusaq. Chay santuariopimiki qamkunaqa kallpanchakuspa hatunchakunkichik. Qamkunapa saqemusqaykichik wawa-churikichikmi guerrawan waunqaku. 22Qamkunapas Ezequiel hinam rurankichik, llakimantaqa amam simikichiktapas tapakunkichikchu, amataqmi mikunkichikchu chayna punchawkunapi mikuna mikuytaqa. 23Uma wataykichiktapas ama paskakuspay amataq horqokuychikchu *usutaykichiktapas. Amam qaparinkichikchu nitaq waqankichikchu. Qamkunaqa mana kallpayoqam karunkichik mana allin rurasqaykichikrayku, llakispaqa-llakichinakunkichik kikikichikpurallam. 24Ezequielmi kanqa qamkunapa qawanaykichikqa, paypa tukuy ima rurasqanman hinam qamkunapas rurankichik. Kaykuna cumplikuptinmi yachankichik Seor Dios kasqayta. 25Tayta Diosqa niwarqataqmi: Runapa churin, Israelpa castankunamantam qechurusaq santuarioyta, paykunaqariki chaypim kallpanchakunku, chaypa sumaqllaa kay ninwan anchallataa kusikuspam chaytaqa gustollawana qawanku. Chaymantapas paykunamantaqa qechurusaqtaqmi wawa-churinkutapas. 26Hinaptinmi chay punchawpi pipas
15Tayta
Ezequielpa warmin waukusqanmanta
1555
EZEQUIEL24,25
guerramanta ayqekuq qanman noticiata apamusunki. 27Chay punchawpim mana upallakuykuspa rimanki chay ayqekamuq runawan. Chay napim qamqa paykunapaq ejemplo kanki, chay napim yachanqaku Tayta Dios kasqayta.
25
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: churin, qamy qawariy Amon runapa mirayninkunata hinaspay paykunapa contranpi oqamanta willakuy. 3Niy oqa Seor Diospa kayna rimapayasqayta: Qamkunam allinta rurachun nispa nirqankichik santuarioy millakuypaq rurasqa kaptin, chaynataqa nirqankichik Israel nacionpas purmachisqa karuptinmi chaynataq Juda lawpi *yachaqkunapas preso apasqa karuptinkum. 4Chaynaqa qamkunatam intipa qespimunan lawpi yachaq runakunaman qoykusqaykichik, chakraykichiktapas hapikuykuspam chaypi campamentonkuta sayarachinqa chaypia yachakunankupaq. Chakraykichikpi ruruqtapas paykunaam mikukunqaku hinaspam tomanaykichik lechetapas paykunaa tomakunqaku. 5Raba llaqtatapas tikrarusaq camellokunapa mikunan chakrakunamanmi, ovejakuna michina pampakunamanam tikrarusaq Amon naciontapas, chaynapim yachankichik Tayta Dios kasqayta. 6oqa Seor Diosm nikichik: Amonpa mirayninkuna, qamkunaqariki taqllakusparaqmi kusikuymanta pawaykacharqankichik, anchallataa despreciaspam anchallataa kusikurqankichik Israel nacionpa contranpi. 7Chayraykum atiyniywan castigaspa huklaw nacionkunaman qosqaykichik, paykunam tukuy imaykichikta qechusunkichik. Qamkunataqa sacha kuchuchkaq hinam nacionkunapa chawpinmanta qoruruspa chinkarachisqaykichik. Pasaypaqta purmarachiptiymi yachankichik Tayta Dios kasqayta.
2Runapa
1Tayta
Amon runakunapa contranpi willakuymanta
Diosmi nin kaynata: Moab nacionpi hinaspa Seir lawpi kaqkuna, qamkunam ninkichik Juda nacionqa wakin nacion hinalla kasqanta. 9Chayraykum oqaqa Moab nacionpa waqtanta kicharusaq, huknin waqtanmanta qallaykuspam huknin waqtankama llapa llaqtakunata pur marachisaq. Chay llaqtakunaqariki paykunapa anchallaa kuyasqanku Bet-jesimot mi, Baal-meonmi hinaspa Quiriatainmi. 10Intipa qespimunan lawpi *yachaq runakunamanam dueochakunankupaq qoykusaq paykunapa chakrankunatapas. Amon nacionwan imam rurasqayta hinam paykunawanpas rurasaq, chaynapim Amon nacionqa wakin nacionkunapipas manaa yuyasqachu kanqa. 11Moab nacionta castigaptiymi yachanqaku Tayta Dios kasqayta. Diosmi nin kaynata: Edom nacionpi yachaqkunam vengakurun Juda nacionpi yachaqkunamanta, chayraykum paykunaqa culpayoq kachkanku. 13Chayraykum oqa Seor Dios nini kay nata: Edom naciontam atiyniy wan castigasaq, runakunatapas animalkunatawan kuskatam waurachisaq, chay naciontaqa purmachisaqpunim. Teman llaqtamanta qallaykuspam Dedan lawpi tukunankama llapa runakuna guerrawan waunqaku. 14Israel runaykunawanmi vengakusaq Edom nacionpi *yachaqkunamanta, runaykunam paykunataqa piakuyniy man hina allinneqta castiganqa, chaynapim yachanqaku vengakusqayta. Chay natam oqa Seor Dios nini.
12Seor
8Seor
Moab nacionpa contranpi willakuymanta
EZEQUIEL25,26
1556 Filistea runakunapa contranpi willakuymanta
Diosmi nin kaynata: Israelpa mirayninkunamantam Filistea runakuna vengakurun, cheqnikuyllawanam awpaqmantaraq enemigo kasqankurayku runaykunata chinkarachiy pi rirqaku. 16Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: Atiy niy wanmi Filistea runakunata oqaqa castigasaq, Ceret runakunatapas tukuruspay mi lamar qochapa patanpi puchuq llapallan runakunatapas chinkarachisaq. 17Ancha-anchatam paykunamanta vengakurusaq, piakuy wanmi paykunataqa castigarusaq, chaynata vengakuruptiy mi yachanqaku Tayta Dios kasqayta.
15Seor
26
punta kaq punchawninpim chunka hukniyoq watapi Tayta Dios rimapayawaspan niwarqa kaynata: 2Runapa churin, Tiro llaqtapi *yachaqkunam Jerusalen llaqtamanta kaynata nirqaku: Allinta rurachun, nacionkunapa negocio apaykunanku punkum utupasqana kachkan kunanqa. oqamanam kutirikamun chay negociokunaqa. Chay llaqta chunninankamam huntay-huntay kasaq oqaqa. Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: Tiro llaqta, qampa contraykipim kachkani oqaqa. Imaynam orqochakuspa-orqochakuspa hatarin lamar qochaqa, chaynam achka nacionkunata contraykipi hatarirachisaq oqaqa. 4 Paykunam taqmanqaku Tiro llaqtapa murallankunatapas. Paykunam tuichinqaku Tiro llaqtapa torrenkunatapas. Chay llaqtamantaqa picharusaqmi puchuq allpatapas. Lluchka rumita hinallaam chay llaqtataqa saqerusaqpas. 5 Chay llaqtaqa mallakunata mastaspa chakichina hinallaam lamar qochapa chawpinpi puchurunqapas. oqa Seor Diosmi chaynata rimarini. Ar, chay llaqtaqa llapa nacionkunapa qechupasqanmi kanqa. 6 Lamar qochapa patan llaqtachakunapi runakunapas guerrawan wauchisqam kanqa. Chaynapim yachanqaku Tayta Dios kasqayta.
3
1Killapa
Tiro llaqtapa contranpi willakuymanta
1557
EZEQUIEL26
oqa Seor Diosmi kaynata nini: Tiro llaqtapa contranpim pusamuchkani Babilonia nacionpa reyninta. Tiro llaqtapa contranpim pusamuchkani ancha reqsisqa Rey Nabucodonosorta. Payqa hamuchkan caballokunapiwan carretakunawanmi. Payqa hamuchkan silladakunapiwan achkallaa tropakunawanmi. 8 Lamar qochapa patan llaqtachakunapi runakunapas guerrawan wauchisqam kanqa. Mana ayqenaykichikpaqmi llaqtapa muyuriqninta murallarunqa. Hapirusunaykichikpaqmi murallaykichikpa qepanpi allpatapas huk hawaqllaman montonarunqa. Qanmanqa harkachikunayoq soldadokunatam kachaykamunqa. 9 Paykunaqa machu-machu takaq qerukunawanmi murallaykichiktapas takanqaku. Paykunaqa fierrokunawan waqtapachkaspallam torrekichiktapas tuirachinqaku. 10 Llaqtaykichikpa zaguanninta Babilonia nacionpa reynin yaykuptinmi llapa caballokunapa polvo hatarichisqan tapaypaq-tapaykusunki qamtaqa. Llapa caballokuna bullallawana zaguanninta yaykumuptinmi, llapa carretakuna bullallawana zaguanninta yaykumuptinmi murallaykichikpas katkatatanqa. Purmachisqa llaqtaman hina yaykumuptinmi chaynaqa kanqa. 11 Paykunapa caballonkunam sarupanqa llapallan callekichikkunatapas. Guerrawanmi wauchisqa kanqa llaqtaykichikpi runakunapas. Pampaman wischusqam kanqa allin takyaq pilarnikichikkunapas. 12 Negocioykichiktapas salteaspam qori-qollqekichiktapas suwarunqaku. Murallaykichiktapas tuichispam sumaqllaa palacioykichiktapas taqmaparunqaku. Rumikunatapas qerukunatapas lamar qochamanmi wischunqaku. utu allpatapas lamar qochamanmi wischunqaku. 13 Sumaqllaa takisqaykichiktapas
7
EZEQUIEL26,27
1558
upallarachisaqmi oqaqa. Arpaykichikpas manaam uyarisqachu kanqa. 14 Mana imayoq lluchka rumita hinallaam saqerusqayki. Mallakunata mastaspa chakichina hinallataam saqerusqayki. Manapunim huktawanqa hoqarisqaachu kanki. oqa Tayta Diosmi chaynata rimarini. oqa Seor Diosmi chaynata nini. Seor Diosmi nini kaynata: Tiro llaqta, qam wichiykuptikiqa manachum katkatatanqa lamar qochapa patanpi kaqkunaqa? Llaqtaykichikpa chawpinpi heridokuna waqaptinqa hinaspa runakuna wauchisqa kaptinqa manachum katkatatanqa chaypi kaqkunaqa? 16Lamar qochapa patanpi llapallan reykunapas tiyanankumantam uraykunqaku. Paykunaqa capankutawan sumaqllaa bordasqa pachankutapas horqokunqakuam, anchallaa manchakuywanmi pampallapia tiyanqakupas, tuichisqa kasqaykita qawaykuspam paykunaqa sapa kutilla manchakuymanta katkatatanqaku hinaspam muspaypi hina kanqaku. 17Chayraykum kay aya takita qampaq takipusunki: Ancha-ancha alabasqa Tiro llaqta, lamar qochapi kaqkunapa yachasqan llaqta, qamqariki lamar qochapi allin takyaqmi karqanki. Qamqariki muyuriqnikipi *yachaqkuna manchachiqmi karqanki. Hinaspaqa imaynanpitaq kayna tuichisqaqa rikurirunki? 18 Kunan kay wichiykusqaykiwanqa lamar qochapa hichpanpi nacionkunam manchakuymanta katkatatanqaku. Kunan kay chinkarusqaykiwanqa lamar qochapa hichpanpi kaqkunam anchallataa manchakunqaku. Seor Diosmi nini kaynata: Qamta purmarachispaymi mana pipapas *yachanan llaqtataa rurarusqayki, lamar qochapi uku-uku yaku hamuspanmi qamtaqa tapaykusunki. 20Chaynapim qamtaqa kachaykusqayki wausqakunapa maymi wichinanman, chay runakunaqariki awpaq tiempopi kawsakuqraqmi karqaku. Qamtaqa kachaykusqayki allpapa ukunpi yachanaykipaqam, qamqariki rikurirunki awpaq tiempopi purmasqa raqaykuna hinaam, qamqariki *yachanki wausqakunapa maymi yachananpiam. Runakunapa kawsanan kay pachapiqa manam hoqarisqaachu kanki. 21Manchakuypaqmana tikraruptiymi qamqa mana kaqa rikurirunki. Maskaspapas manaam haykapipas tarisunkichu. oqa Seor Diosmi chaynata nini.
19oqa 15oqa
27
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: churin, qamy Tiro llaqtamanta takiy aya takita. 3Tiro llaqtaqariki lamar qochaman yaykunapa punkunpim kachkan, chay llaqtaqa
2Ru napa
1Tayta
Tiro llaqta tuichisqa kasqanmanta aya taki
1559
EZEQUIEL27
kachkan lamar qochapa patanpi llapa *yachaqkunapa negocio ruranankum. oqa Seor Diospa nisqaytay kaynata niy: Tiro llaqta, qamqa sumaqllaa viajero buquepaqmi hapikunki. 4 Linderoykiqa chayan lamar qochapa sonqonkamaraqmiki. Qamtaqariki buque ruraqkunam sumaqllataa rurarusunki. 5 Llapallan tablaykikunatapas rurarqaku Senir Orqomanta apamusqanku cipres sachamantam. Wayra apananpaq tela takyachiq qerutapas rurarqaku Libano Montepi cedromantam. 6 Yaku qachina palaykikunatapas rurarqaku Basan lawpi encina sachamantam. Tapaqniki tablakunatapas rurarqaku Chipre law lamar qochapa patanpi boj sachamantam. Chaynataqa rurasurqanki elefantepa waqonwan adornasqatam. 7 Wayrapa apanan telaykipas Egipto nacion fino linomantam bordasqa karqa. Bandera hinaraqmiki chay telaykiqa servikurqa. Tapaq toldoykipas moradomantawan grosellamantam karqa. Elisa law lamar qochapa patanmanta apamusqam karqa. 8 Sidon llaqtayoqkunapiwan Arvad llaqtayoqkunam yaku qachipuqniki karqa. Yachayniyoqkuna chawpikipi kaspam paykunaqa buque manejaq karqa. 9 Gebal llaqtayoq allin yachaq hichu runakunam tablaykikuna uchkukuruptinpas sumaqllataa allicharuqku. Lamar qochapi llapallan buquekunapi llamkaqkunam imaykikunatapas negociaqku. 10 Persia, Lidia hinaspa Libia nacionniyoq runakunam guerrapaq tropaykipas karqaku. Paykunaqa harkachikunankutapas, casconkutapas qampa waqtaykipim warkuqku. Sumaq qawapasllaa kanaykipaqmi chaynataqa warkuqku. torrekikunapim sayarqaku Gamad llaqtayoq runakuna, aswanraq sumaqyachisunaykipaqmi paykunapa harkachikunanpas qampa murallaykikunapi warkurayarqa. 12Llumpay
11Qampa tropaykipiwan Arvad llaqtayoqkunam muyuriqnin murallaykipi karqaku,
EZEQUIEL27
1560
qori-qollqeyoq kasqaykiraykum Tarsis law runakunapas qanwan negociota rurarqa, negociota qoptikim paykunaataq qosurqanki qollqeta, fierrota hinaspa estaotawan titita. 13Qanwantaqmiki negociota rurarqa Grecia nacionniyoq runakunapas chaynataq Tubal hinaspa Mesec lawpi *yachaqkunapas, paykunaqariki pagasurqanki sirviente runakunata qosuspaykim, qosurqankitaqmi broncemanta kaqkunatapas. 14Togarma castakunaataqmi pagasurqanki llamkaq caballokunawan sillakuna caballokunawan hinaspa mulakunawan. 15Rodas lawpi runakunapas qanwanmiki negociota rurarqa, ar, qamqariki lamar qochapa patanpi achkallaa nacionkunawanmi negociota rurarqanki, paykunam pagasurqanki elefantepa waqonwan hinaspa ebano qerukunawan. 16Qampaqa imaykikunapas nana-nanaq kaptinmi Edom nacionniyoq runakunapas qanwan negociota rurarqa, chay imaykikunapas rantinanpaqmi apamuqku esmeralda alhaja rumikunata, grosella telakunata, sumaq bordasqa telakunata, lino telakunata, coral alhaja rumikunata hinaspa rubi alhaja rumikunata. 17Juda nacionpi hinaspa Israel nacionpi *yachaqkunapas qanwan negociota ruraspankum pagasurqanki Minit lawpi trigokunawan, panag sutiyoq mikuykunawan, mielwan, aceitewan hinaspa balsamowan. 18Damasco llaqtayoqkunapas imapas rurasqaykitawan qori-qollqekitam achkanpi rantisurqanki, paykunaqa qanmanmi pagasurqanki Helbon lawmanta kaq vinowan chaynataq Sahar lawmanta kaq millwawanpas. 19Qanmanqa Uzal lawmantam apamusurqanki vinota, martillasqa fierrota, casia especeriata hinaspa calamo especeriata. Chaykunawanm paykunaqa tukuy imaykitapas rantisurqanki. 20Dedn lawpi runakunapas qanwanmi negociota rurarqa sillakunapaq sobrepelota rantikususpayki. 21Arabia lawpi *yachaqkunawan Cedar lawpi kamachikuqkunapas qanwanmi negociota rurarqaku, paykunam pagasurqanki maltapas-hatunpas carnerokunawan hinaspa chivatokunawan. 22Saba lawmanta kaqkunapiwan Raama castakunam qanwan negociota rurarqaku hinaspam paykunaqa pagasurqanki balsamo sutiyoq aceitewan, alhaja rumikunawan hinaspa qoriwanpas. 23Qanwantaqmi negociarqaku Haran llaqtayoq runakunapas, Cane llaqtayoq runakunapas, Eden lawpi yachaqkunapas, Saba lawpi yachaqkunapas, Asiria nacionniyoq runakunapas hinaspa Quilmad lawpi yachaqkunapas. 24Paykunam *rantikusurqanki fino telakunata, morado telamanta capakunata, sumaq bordasqa telakunata, sumaqllaa colorniyoq alfombrakunata hinaspa sumaq qewisqa cablekunata, chaykunataqa rantikurqaku qamkunapa plazaykichikpim.
25
Tarsis lawmantam buquekuna qatiylla-qatinakamurqa imakunatapas apamususpayki. Huntay-huntay llasaqllataa cargaykachikuspam lamar qochapa chawpinkunapi tarikurqanki. 26 Qamtaqa yaku qachipusuqnikikunam ukullay-uku yakunkunata pusasurqanki. Ichaqa intipa qespimunan lawmanta hamuq vientom lamar qochapa chawpinpi pakiparusurqanki. 27 Llapallan qori-qollqekikunapas, tukuy negociopaq imaykipas lamar qochapa chawpinmanmi wichiykunqa. Qampi llamkaqkunawan manejaqkunapas hinaspa tablayki allichaqkunapas chaynataq lliw negocio ruraqkunapas lamar qochapa chawpinmanmi wichiykunqa.
1561
EZEQUIEL27
Guerrapi peleaq llapallan tropakunapas. Chaypi riq llapachallan runakunapas chay wichiykusqayki punchawmi lamar qochapa chawpinman wichiykunqa. 28 Qampi llamkaqkuna qaparkachaptinmi lamar qochapa patanpi pastollaa chakrakunapas katkatatanqa. 29 Buquepi yaku qachiq runakunapas buquenkuta saqeruspam ayqekunqaku. Buquepi llamkaqkunawan lliw manejaqkunapas pampapim sayarinqaku. 30 Qanmantam llakikuyllawana hinaspa qapariyllawana waqanqaku. Umankumanpas utu allpata hinakuspam uchpa pampapi pitpititinqaku. 31 Qanmanta llakiwanmi umankutapas kachiy-kachiyta rutukunqaku. Qanmanta lutokuspankum llakikuyllawana waqanqaku. Qamraykum sonqonkupas nanarisqa llakikuyllawana waqanqaku. 32 Qamraykum aya takita takispanku llakillawana kaynata ninqaku: Pitaq tupachikunman Tiro llaqtamanqa! Lamar qochapa chawpinpimiki karqa chay llaqtaqa. 33 Qamqariki achkallaa runakunatam saksaykachirqanki negociowan lamar qochanta imakunatapas apaspayki. Kay pachapi reykunatam apuyachirqanki qori-qollqetawan tukuy imata apaspayki. 34 Kunanmi ichaqa lamar qochapa pakipasqan kachkanki. Kunanmi ichaqa ukullay-uku yakukunamana wichiykunki. Tukuy imaykipas qanwan kuskam wichikuykun. Llapallan qanwan riqkunapas qanwan kuskam chinkakuykun. 35 Lamar qochapa patanpi llapallan *yachaqkunam mancharisqallaa kachkan. Reyninkupa uyanpas sutillam hukmanyasqa hinaspa mancharisqallaa kachkan. 36 Huklaw nacionpi negociantekunapas qamta qawaykuspam admirakuchkan. Qamqariki manchakuypaq kaqmanam tikrakurunki. Qamqariki wia-wiaypaqam puchukarunki.
EZEQUIEL28
1562 Tiro llaqta reypa contranpi willakuymanta
28
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: 2Ru napa chu rin, oqa Seor Diospa nisqay man hinay Tiro llaqtapa rey ninta niy kaynata: Sonqoykipi hatunchakuspam kaynata nirqanki: oqaqariki Diosmi kani. oqaqariki Diospa tiyananpim lamar qochapa chawpinpi tiyakuchkani Qamqariki manam Dioschu kanki aswanqa runallamiki. Qamqa Diospa piensasqanman hinaraqmi piensaq tukurqanki. 3 Danielmantapas aswan yachayniyoqchum qamqa kanki? Tukuy pakasqakuna kaqkunapas reqsiqchum qamqa kanki? 4 Qamqa yachayniyoq kaspaykim tukuy imata huukuykunki. Qamqa entiendeq kaspaykim qori-qollqeta waqaychanaykiman huukuykunki. 5 Negociopaq yachayniyoq kaspaykim tukuy imaykita llumpayllataa mirarachinki. Ichaqa tukuy imaykikunam qamtaqa hatunchakuqtaa rurarusunki. 6 Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: Qamqa Diospa piensasqanman hinaraqmi piensaq tukurqanki. 7 Chayraykum oqaqa huklaw nacion runakunata contraykipi pusamuchkani. Mana llakipayakuq runakunatam oqaqa contraykipi pusamuchkani. Paykunam sumaqllaa yachayniyoq kachkaptikipas espadankuta horqonqaku. Hinaspam paykunaqa qampa sumaqllaa kaynikita millakuyllapaqtaa rurarunqaku. 8 Qamtaqa wausqakunapa kasqanmanmi kachaykusunki. Qamqa lamar qochapa chawpinpim qonqayllata waukunki. 9 Hinaraqchum qamqa Diospaq hapikunki wauchiqnikikunapa makinpi kaspayki? Wauchiqnikikunapa makinpiqa manamiki kanki Dioschu aswanqa runallamiki. 10 Diosta mana yupaychaq runakuna hinam qamqa waunki.
1Tayta
1563
EZEQUIEL28
Huklaw nacionniyoq runakunapa makinpim qamqa waunki. oqa Tayta Diosmi chaynata rimarini. oqa Seor Diosmi chaynata nini. Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: 12Ru napa chu rin, qamy oqa Seor Diospa nisqay man hina kay aya ta kita Tiro llaqtapi rey man niy kay nata: Qamqa suma-sumaq sello hinam karqanki. Qamqa mayna-mayna yachayniyoqmi karqanki. Qamqa mayna kuyayllapaq suma-sumaqmi karqanki. 13 Qamqa Diospa huertan Edenpim karqanki. Qamqa imaymana alhaja rumikunawanmi adornasqa karqanki. Qamqa sardio, topacio, diamante alhaja rumikunawan adornasqam karqanki. Qamqa berilo, onice, jaspe alhaja rumikunawan adornasqam karqanki. Qamqa zafiro, esmeralda, carbunclo alhaja rumikunawan adornasqam karqanki. Qampaqqa chay alhajakuna hapiqninpas karqa fino qorimantamiki. Chaykunaqa unanchasqa kasqayki punchawmiki qampaq alistasqa kapusurqanki. 14 Qamqa querubin sutiyoq angelmi karqanki. Harkanaykipaq angel hinam sapaqchasqa karqanki. Chaynataqa oqamiki qamtaqa churaykurqayki. Qamqa Diospaq sapaqchasqa orqopim karqanki. Llipipipichkaq rumikunapa chawpinpim purirqanki. 15 Qamqa unanchasqa kasqaykimantapunim mana huchayoqlla kawsakurqanki. Huk punchaw huchallikurunaykikamam chaynataqa kawsakurqanki. 16 Qamqa llapa negocio rurasqaykiwanmi daollataa rurarqanki. Chaynapim qamqa llumpayllataa huchallikurqanki. Hinaptinmi millakuypaqa kaptiki oqa Diosqa orqoymanta qarqorurqayki. Chaynaqa harkaq angel, oqam qamtaqa llipipipichkaq rumikunapa chawpinmanta chinkarachirqayki. 17 Qamqariki sumaqllaa kasqaykiraykum llumpayllataa hatunchakurunki.
11Tayta
Tiro llaqtapi reymanta aya taki
EZEQUIEL28
1564
Qamqariki qawapasllaa kasqaykiraykum yachaynikitapas chinkarachinki. Chayraykum qamtaqa pampamana wischuykuyki. Reykunapa awpaqninpipas penqaymanam churaruyki. 18 Qamqariki mana allin negocio rurasqaykiwanmi llumpa-llumpayta huchallikurunki. Qamqariki chaynata ruraspam temploykikunatapas millakuypaqtaa rurarunki. Chayraykum awpaqnikimanta ninata rikurirachispay qamtaqa ruparachirqayki. Kunanqariki llapa qawaqnikikunapa awpaqninpim pampapi uchpamana tikraruyki. 19 Llapallan nacionkunapi reqsisuqnikikunam qamta qawaykuspa mancharikunqaku. Qamqariki manchakuypaq kaqmanam tikrakurunki. Qamqariki wia-wiaypaqam puchukarunki. Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kaynata: 21Ru napa chu rin, Sidon llaqtata qawa rispay paypa contranpi oqa manta willakuy.
22 20Tayta
Sidon llaqtapa contranpi willakuymanta
Niy oqa Seor Diospa kayna rimapayasqayta: Sidon llaqta, oqaqa contraykipiam kachkani. Contraykipi sentenciaspay castigaptiymi, qamrayku mana huchayoq reqsisqa kaptiymi yachanqaku oqaqa Tayta Dios kasqayta. Qanmanmi kachaykamusqayki peste onqoyta hinaptinmi callekikunapipas purichisaq yawarta. Qampi *yachaqkunapas chawpikipim wausqa wichiykunqaku. Tukuy hinastinmanta guerra hamuqwanmi wichiykunqaku. Chaynapim yachanqaku oqaqa Tayta Dios kasqayta. Israel castakunapaqqa manam kanqaachu chay kichka hina tuksipayaqninkunaqa nitaq itana hina tuksipayaspa despreciaqnin nacionkunaqa. Chaynapim yachanqaku oqaqa Seor Dios kasqayta.
23
24
25oqa Seor Diosmi nini kaynata: Maymanpas cheqerusqanku nacionkunamantam oqaqa Israelpa castankunata huumusaq hinaspam llapa nacionkunapa qawasqanta paykunaman qawachisaq oqaqa mana huchayoq kasqayta. Israelpa castankunaqa *yachanqaku serviqniy Jacobman qosqay allpapim. 26Chay allpapiam confianzawan yachakuspanku wasinkutapas rurakunqaku hinaspam uvas huerta-
1565
EZEQUIEL28,29
kunatapas plantakunqaku. Chaynam paykunaqa confianzawana yachakunqaku. Chaynaqa kanqaku muyuriqninpi despreciaqnin nacionkunata sentenciaspay castigaptiymi, chaynapim yachanqaku Israel castakunapa yupaychasqan Tayta Dios kasqayta.
29
kaq watapa chunka kaq killanpi hinaspa chay killapa chunka iskayniyoq kaq punchawninpim Tayta Dios rimapayawaspan kaynata niwarqa: 2Ru napa chu rin, qamy qawa riy Egipto nacionpa rey nin Fa raonta hinaspay paypa contranpi chaynataq tukuy nacionninpa contranpipas oqamanta willakuy. 3Niy oqa Seor Diospa kayna rimapayasqay ta: Egipto nacionpa reynin Faraon, contraykipiam kachkani oqaqa. Mayuykikunapi waqtapakuq hatu-hatun lagarto hinam kanki qamqa. Nilo Mayuqa oqapam nisparaqmi qamqa ninki. Kay mayutaqa oqapaqmi rikurichirqani nisparaqmi qamqa ninki. 4 oqam qamtaqa challwata hina ganchokunawan kakichuykimanta hapirusqayki. Mayuykipi kaq challwakunapas escamaykimanmi ratakurusunki. Chayna ratakusqa kachkaptinmi mayuykimanta horqorusqayki. 5 Qamtaqa chay waqtaykikunapi challwakunatawanmi chunniqpi saqerusqayki. Qamtaqa manam pipas hoqarisunkichu pampaman wichiykuptiki. Qamtaqa qoykuyki purun animalkunapa mikunan kanaykipaqam. Qamtaqa qoykuyki alton pawaq animalkunapa mikunan kanaykipaqam. 6 Chaynapim Egipto nacionpi llapallan kaqkuna oqa Seor Dios kasqayta yachankichik. Israel castakuna yanapakuyta maskaptinkupas soqos kaspi hinallam karqankichik. 7 Qanman hapipakuykusuptikim pakikururqanki. Chaynapim wasallantapas ikirurqanki. Qanman tawnapakuykuptinkum utupakururqanki. Chaynapim wasallankutapas qewi-qewita rurarurqanki.
8Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: Egipto nacion, oqaqa qampa contraykipim guerrata hatarichimuchkani runakunatapas chaynataq animalkunatapas wauchinankupaq. 9Qamqa chunnichkaq purmasqaa karuspam yachanki Tayta Dios kasqayta. Qanmi nirqanki: Nilo Mayuqa oqapamiki, kay mayutaqa oqam rikurichirqani nispa. 10Chayraykum oqaqa qampa contraykipi hinaspa Nilo Mayuykipa contranpia kachkani. Egipto
1Chunka
Egipto nacionpa contranpi willakuymanta
EZEQUIEL29,30
1566
nacionta purmarachiptiymi chayna purmasqa chunnisqaa kanqa Migdol llaqtamanta qallaykuspa Asuan sutiyoq llaqtapi tukunankama, chayqariki kachkan Cus nacionpa qallariyninpiam. 11Runapas animalpas manaam chaynintaqa purinqachu, tawa chunka watapunim chaypiqa manaa pipas *yachanqachu. 12Yaw Egipto nacion, wakin nacionkunamantapas purmasqa nacionmanam tikrarusqayki, tawa chunka watapunim qampi kaq llaqtakunapas wakin llaqtakunamanta purmasqaa kanqa, qampi yachaqkunatapas tukuy hinastinmanmi cheqerachisaq, qamtaqa huklaw nacionkunamanm qarqorusqayki. 13Chaynaqa oqa Seor Diosm nini kaynata: Tawa chunka wata cumplikuruptinmi Egipto nacionniyoqkunata huusaq cheqechisqay nacionkunamanta. 14Preso pusasqa kaqkunatam kutichimusaq Patros sutiyoq lawman, chay lawmanta kaqkunamiki paykunaqa karqaku, chaypim paykunaqa mana ancha reqsisqa nacionllaa kanqaku. 15Wakin nacionkunamantapas pisi atiyniyoqllaa kaspanmi wakin nacionkunapa contranpiqa manaa sayarinqachu, paykunataqa mana kallpayoqtaa ruraruptiymi wakin nacionkunatapas manaa gobiernanqachu. 16Chaynapim Israel castakunapas manaa hapipakunqachu Egipto nacionmanqa, chayraqmi musyakurunqaku Egipto nacionpa yanapakuynin maskasqankuqa huk pantay kasqanta, chayraqmi yachanqaku oqaqa Seor Dios kasqayta. 17Iskay chun ka watapa punta kaq killanpi hinaspa chay killapa punta kaq punchawninpim Tayta Dios rimapayawaspan niwarqa kaynata: 18Runapa churin, Babiloniapa reynin Nabucodonosormi akariyllawana servichikuspan tropankunata kachaykun Tiro llaqtapa contranpi, chayraykum tropankunaqa paqla umaa kallachkankupas, hombrollankupas kachkan mata-mataam, ichaqa manam kikin reypas nitaq tropankunapas imallatapas allintaqa horqonkuchu chay sasallaa llamkasqankumantaqa. 19Chayraykum oqa Tayta Dios nini kaynata: Babilonia nacionpi Rey Nabucodonosormanqa Egipto naciontaam qochkani, chaynapim qori-qollqentapas hinaspa tukuy imantapas qechurunqa, chaykunawanam chay reyqa tropankunaman paganqa. 20Chaynaqa Tiro llaqtapa contranpi Rey Nabucodonosor oqapaq llamkasqanmantam Egipto naciontaa pagonpaq qochkani, chaynatam oqa Seor Dios nini. 21Chay tiempopim Israel casta ku nataqa kallpasapa llata a ru ra rusaq hinaptinmi qamataq Ezequiel mana upallakuykuspaa paykunapa chawpinpi rimanki, chaynapim yachanqaku Tayta Dios kasqayta.
30
1Tayta
2Niy
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: oqa Seor Diospa kayna rimapayasqayta:
Egipto nacion castigasqa kananmanta
Achachallw! nispay waqaychik. Imaraq chay punchawpi kanqa! nispay waqaychik. 3 Chay punchawqariki chayamuchkanam. Tayta Diospa castiganan punchawqa hichpamuchkanam. Chay punchawqa puyullaa punchawmi kanqa. Chay punchawqa nacionkuna castigana punchawmi kanqa. 4 Egipto nacionmanmi guerra chayamunqa. Cus nacionpim llakikuy kanqa. Egipto nacionpi wauqkuna wichiykuptinkum chaynaqa kanqa. Hinaptinmi qori-qollqenkutapas apakunqaku.
1567
5
EZEQUIEL30
Chaymi llaqtankupa cimientontapas tuirachinqaku. Waunqakutaqmi Cus nacionpi *yachaqkunapas chaynataq Lidia hinaspa Libia nacionpi yachaqkunapas. Waunqakutaqmi Cub nacionniyoq runakunapas chaynataq huklaw nacionniyoq nana-nanaq runakunapas. Chaypim waunqaku oqawan contrato ruraqpa allpanpi yachaqkunapas. oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Egipto nacionniyoqkunata yanapaqkunapas chay guerrapim waunqa. Egiptopa kallpanchakuspa hatunchakuyninpas humillasqam kanqa. Migdol llaqtamanta qallaykuspam Asuan sutiyoq llaqtapi tukunankama chaynaqa kanqa. Chaynatam oqa Seor Dios nini.
Egipto nacionqa wakin nacionkunamanta aswan purmasqam kanqa. Chaypi llaqtakunapas wakin llaqtakunamantapas aswan purmasqaraqmi kanqa. 8 Egipto nacionta kaaykuptiymi chayraq yachanqaku Tayta Dios kasqayta. Egipto nacion yanapaqkunata chinkarachiptiymi chayraq yachanqaku Tayta Dios kasqayta.
7 9Egipto nacionta castiga nay punchaw chaya ra muptin mi willa kuqku nata kachamusaq buquekunapi, chaynapim Cus nacionpi hawka *yachaqkunata mancharichinqaku, paykunaqa llumpay llakikuyllapiam kanqaku. Ar, chay punchawqa am hichpaykamuchkana.
oqa Seor Diosmi nini kaynata: Babilonia nacionpa reynin Nabucodonosorwanmi chinkarachisaq. Egipto nacionpa nana-nanaq runankunatam chinkarachisaq. 11 Payqa llapallan tropankunawan kuskam rinqa. Pasaypaq mana llakipayakuqmi chay tropankunaqa. Paykunaqa chay nacionta purmachinankupaqmi kachasqa kanqaku. Paykunaqa espada makintinmi Egipto nacion runakunata wauchinqaku. Llapa wausqakunawanmi chay naciontaqa huntaypaq-huntarachinqaku. 12 oqaqa Nilo Mayutapas chakirachispam mana allin ruraq runakunamana rantikurusaq.
10
EZEQUIEL30
1568
Chaynapim forastero runakunawan oqaqa chay nacionta purmarachisaq. Chaypi tukuy ima kaqkunatapas oqam puchukarachisaq. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. oqa Seor Diosqa ninitaqmi: Chinkarachisaqmi taytacha-mamachakunatapas. oqaqa chinkarachisaqtaqmi Menfis llaqtapi taytacha-mamachakunatapas. Kamachikuqpas manaam kanqaachu Egipto nacionpiqa. Manchakuypa huntasqanam kanqaku chaypi *yachaqkunaqa. 14 Purmarachisaqtaqmi Patros lawtapas. Kaaykusaqtaqmi Zoan llaqtatapas. Sentenciaspaymi castigasaq Tebas llaqtatapas. 15 Egipto nacion harkaq Sin llaqtatapas piakuywanmi castigasaq. Tebas llaqtapi nana-nanaq runakunatapas oqam chinkarachisaq. 16 Egipto naciontaqa oqam kaaykusaq. Sin llaqtataqa nanaywanmi pitpititichisaq. Tebas llaqtapa murallankunapas uchkupasqallaam rikurirunqa. Menfis llaqtapas sapa punchawmi guerrawan sasachakuypi kanqa. 17 On llaqtapi mozokunapas guerrapim waunqaku. Pibeset llaqtapi mozokunapas guerrapim waunqaku. Chay llaqtakunapi wakin *yachaqkunapas preso apasqam kanqaku. 18 Yugo pakichkaq hina Egipto nacionpa atiyninta puchukarachiptiymi Tafnes llaqtapi punchawpas tutayarunqa. Egipto nacionpa kallpanchakuspa hatunchakusqanta puchukarachiptiymi yana puyuraq paykunata tapaykunqa. Chay nacionpa taksa llaqtachankunapi *yachaqkunapas preso apasqam kanqa. 19 Sentenciaspay castigaptiymi chayraq Tayta Dios kasqayta yachanqaku paykunaqa. 20Chun ka huk niyoq watapa punta kaq killanpi hinaspa chay killapa qanchis kaq punchawninpim, Tayta Dios rimapayawaspan kay nata niwarqa: 21Runapa churin, Egipto nacionpa reynin Faraonpa makinta pakiruchkaq hinam paypataqa atiyninta pakiruni. Hinaptinmi huktawan kallpata hapinanpaq mana pipas
13
1569
EZEQUIEL30,31
hampiykuqnin kanchu nitaq wankuykuqninpas. Chaynapim espadallanpas mana hapiy atiqa kachkan. 22Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: Egipto nacion rey Faraonpa contranpim kachkani, paypa iskaynin makintam pakirusaq. Espadata manaa hapinanpaqmi pakirusaq allinraq kaq makintapas chaynataq pakisqaa makintapas. 23oqaqa tukuy hinastinmanmi cheqerachisaq Egipto nacionpi runakunataqa, paykunataqa huklaw nacionkunamanam qarqorusaq. 24Babilonia nacionpa reyninta kallpanchaykuspaymi qoykusaq huk espadata. Chaywanmi pakirachisaq Egipto nacionpa reynin Faraonpa makinkunata, payqa wauywan akaristinmi waqanqa enemigonpa awpaqninpi. 25Babilonia nacionpa reyninta kallpanchaptiymi Rey Faraonpa kallpanataq chinkarunqa. Babilonia nacion reypa makinman espadayta churaptiymi payqa Egipto nacionpa contranpi hatarinqa, chayraqmi yachanqaku Tayta Dios kasqayta. 26oqaqa tukuy hinastinmanmi cheqerachisaq Egipto nacionpi runakunata. Paykunataqa huklaw nacionkunamanam qarqorusaq, chayraqmi yachanqaku Tayta Dios kasqayta.
31
3
hukniyoq watapa kimsa kaq killanpi hinaspa chay killapa punta kaq punchawninpim Tayta Dios rimapayawaspan kay nata niwarqa: 2Ru napa chu rin, Egipto nacionpa rey nin Fa raontay llapa llan ru nan ku natawan niy kay nata: Imawantaq tupachisqa kanman qampa hatun kaynikiqa? Libano lawpi cedro sacha kaqlla Asiria naciontay qawariy qamqa. Chay sachaqariki sumaqllaa kallmasapa llantuy qokuqmi karqa. Chay sachapa uma puntanqariki lliw kallmasapa sachakunamantapas hatunmi karqa. 4 Yakukunam chay sachataqa wiachirqa. Ukupi tarikuq yakukunam chay sachataqa hatunyachirqa. Mayukunam chay sachakunapa kasqanpiqa kallparirqa. Chaypi kallpaq mayukunam *parqoykurqa. Tukuy chay allpapi sachakunatam parqoykurqa. 5 Chayraykum chay cedro sachaqa chay allpapi lliw sachakunamantapas hatuntaraq wiarurqa. Chayraykum chay cedro sachapa kallmankunaqa achka-achkamanraq mirarurqa. Chay kallpaq achka-achka yakukunaraykum wiamuq kallmankunapas sumaqllataa chutarikurqa. 6 Chay sachapa kallmankunapiqa tukuy rikchaq alton pawaq animalkunam qesachakuqku. Chay sachapa ukunpiqa tukuy rikchaq purun animalkunam wawankunata wachaqku. Chay sachapa llantuyninpiqa llapallan hatun nacionkunam samaqku. 7 Hatu-hatun kasqanraykum
1Chun ka
Rey Faraonqa sachawan tupachisqa kasqanmanta
EZEQUIEL31
1570
chay sachaqa sumaqllaa karqa. Hatun chutarikuq kallmayoq kasqanraykum sumaqllaa karqa. Sapinkunapas achkallaa yakuman haypasqanraykum chaynaqa karqa. 8 Diospa huertanpi cedro sachakunapas manam chay sacha hinachu karqa. Cipres sachakunapa kallmanpas manam chay sachapa kallman hinachu karqa. Diospa huertanpi suma-sumaq sachakunapas chay sachawanqa manam tupachinapaq hinachu karqa. 9 Ar, chay sachataqa oqam rurarqani suma-sumaq kallmasapallataa. Diospa Eden huertanpim llapallan sachakunapas qawarqa envidiallawana. 10oqa Seor Diosmi nini kay nata: Chay sachaqa wakin kallmasapa sachakunamantapas hatunkaray kasqanraykum sayayninman hina hatunchakuyta qallaykurqa. 11Chayraykum nacionkunapi munaychakuq runapa makinman churaykurqani, chaynataqa rurarqani mana allin rurasqanman hinam. Ar, oqapunim paytaqa wischupakurunia. 12Pasaypaq mana llakipayakuq huklaw nacionniyoq runakunam paytaqa kuchuruspa saqerurqaku. Hinaptinmi kallmallankunapas wischusqa karqa orqokunapi hinaspa qechwakunapi. Kay pachapa llapallan wayqonkunapim pakipasqallaa karurqa chay kallmamanta wichiqkunapas. Chay llantuyninpi samaq runakunapas pasakunqakuam wischusqata saqeruspanku. 13 Alton pawaq tukuy rikchaq animalkunam chay wichiykuq sachapiqa kawsanqaku. Tukuy rikchaq purun animalkunam kallmankunapipas kanqaku. 14Ma na am ima sachapas chay sacha hina hatu-hatuntaqa wianqachu maynaa yakupa hawanpi kaspapas. May naa *parqosqa kaspapas kallmasapa sachakunapa hawantaqa manaam huk sachapa uma puntanqa pasanqaachu nitaqmi altomanqa chutarikunqaachu. Llapallankum sentenciasqa kachkanku waunankupaq. Sentenciasqam kachkanku uku pachaman chayanankupaq. Paykunaqa wakin runakuna hinam waunqaku. Wausqakunapa kasqanman uraykuspam chaypi kanqaku. 15oqa Seor Diosmi nini kaynata: Payqa wauqkunapa kasqanman uraykuptinmi ukupi tarikuq yakukunatapas llakipi kanankupaq taparurqani, mayukunatapas taparuptiymi nana-nanaq yakukuna chakirurqa. Libano lawpi llapa sachapa kanantapas tutayaywanmi tapaykurqani, payraykum tukuy hinastinpi sachakunapas llakimanta chakirurqaku. 16Wauqkunawana kananpaq wausqakunapa kasqanman uraykachiptiymi qapariyllawana wichiykusqanwan llapa nacionkuna katkatatarqaku. Hinaptinmi Eden huertapi kaq suma-sumaq sachakunapas allpapa ukunpi chayraq kusirikurqaku. Kusikurqakutaqmi Lbano lawpi wakin sumaqllaa *parqosqa sachakunapas. 17Nacionkunapa
1571
EZEQUIEL31,32
chawpinpi *yachaqkunapas chay sachapa llantuyninpi tiyaykuspa yanapaqninkunapiwanmi wausqakunapa kasqanman rinqaku imaynam paypa risqanman hina. 18Imawantaq tupachisqa kan man hatu-hatun hinaspa su ma-su maq kay nikiqa? Qamqa Eden huertapi mayqen sachakunawanpas manam tupachisqachu kawaq ichaqa chay wanpas Eden huertapi sachakunawan kuskam uku pachaman uraykunki. Chaymanqa uraykunki Diosta mana yupaychaqkunawan kuska chutarayanaykipaqmi, chay runakunaqariki waurqaku guerrakunapim. Rey Faraon, chay sachaqariki qanmi kanki llapallan runaykikunapiwan. oqa Seor Diosmi nini chaynata.
32
iskayniyoq watapa chunka iskayniyoq kaq killanpi hinaspa chay killapa punta kaq punchawninpim Tayta Dios huktawan rimapayawaspan kaynata niwarqa: 2Ru napa churin, Egipto nacionpa rey nin Faraon many kay aya ta kita ta kipuy: Qamqa nacionkunapi leonmanmi rikchakunki. Qamqa lamar qochapi manchakuypaq hatun animal hinam kanki. Qamqa mayuykikunapim challpuqyanki. Qamqa yakukunatapas chakikiwanmi putkayachinki. Chay mayukunataqa mitullataam rurarunki.
3Huktawan mi
1Chun ka
Rey Faraonqa hatun lagartowan tupachisqa kasqanmanta
oqa Seor Dios nini kaynata:
Achkallaa runakuna huunasqa kachkaptinmi qampa hawaykiman mastariykusaq mallayta. Paykunawanmi aysachisaq chay mallayta. 4 Qamtaqa pampamanmi wischuykusqayki. Qamtaqa chakrakunamanmi chamqaykusqayki. Hinaptinmi alton pawaq llapallan animalkuna qampa hawaykipi tiyanqaku. Chaynapim tukuy hinastinpi purun animalkuna qanwan saksaykunqaku. 5 Orqokunapim aychaykitapas masasaq. Puchuruq aychaykiwantaqmi qechwakunatapas huntaykachisaq. 6 Pampakunatapas yawarnikiwanmi *parqosaq. Chaytaqa orqokunakamam chayachisaq. Qanwanm wayqokunatapas huntariykachisaq. 7 Qamta puchukarachispaymi oqaqa cielokunatapas tutay-tutayta rurarusaq. Cielokunapi lucerokunatapas oqataqm waurachisaq. Puyukunawanmi tapaykusaq intipa kanchaynintapas. Manaam kanchinqachu killapa achkiriyninpas.
EZEQUIEL32
8
1572
oqaqa qamraykum tutayarachisaq cielokunapi llapallan kanchaqkunatapas. oqaqa qamraykum tutay-tutayta rurarusaq nacionnikitapas.
Qamta puchukarachisqayta yacharuspankum huklaw nacionniyoq runakunapas llumpayllataa hukmanyarunqaku. Qamta puchukarachisqayta yacharuspankum mana reqsisqayki nacionniyoqkunapas llumpayllataa hukmanyarunqaku. 10 Qamraykum huklaw nacionniyoq achkallaa runakunatapas muspaypi hinataa rurarusaq. Qamraykum reyninkupa chukchantapas manchakuymanta sayarirachisaq. Paykunapa awpaqninpi espadayta horqoykuptiymi chaynaqa rikurirunqaku. Qam wichiykuptikim paykunaqa wauy patanpia kaspa sapakama katkatatanqaku.
9
Chaynaqa oqa Seor Diosm nini kaynata: Babilonia nacionpa reyninmi qampa contraykipi espadawan peleanqa. 12 Valeroso soldadokunapa wauchisqanmi nana-nanaq runaykikunaqa waunqa. Lliw nacionkunapi manchakuypaq runakunapa wauchisqanmi nana-nanaq runaykikuna waunqa. Paykunam tukurunqaku Egipto nacionpa hatunchakuqllaa kayninta. Paykunam chinkarachinqa Egipto nacionpi nana-nanaq runakunata. 13 oqaqa chinkarachisaqmi achkallaa yakukunapa hichpanpi kaq animalkunata. Hinaptinmi chay yakutaqa runakunapa chakinpas manaa putkayachinqachu. Hinaptinmi chay yakutaqa animalkunapa atakanpas manaa putkayachinqaku. 14 Chayraqmi oqaqa yakunkunatapas chuyayaykachisaq. Chayraqmi mayunkunatapas aceiteta hina puririchisaq. Chaynatam nini oqa Seor Dios. 15 oqapuni Egipto nacionta purmarachiptiymi, tukuy imankunatapas chaymanta qechuruptiymi, chaypi *yachaqkunatapas waurachiptiymi chayraq yachanqaku oqa Seor Dios kasqayta.
11
1573
EZEQUIEL32
16Chay naqa kay ta kiqa riki aya takim, huk law nacion niyoq war miku napas chaynatam takinqaku. Egipto nacionmanta hinaspa chaypi nana-nanaq *yachaqkunamantam chaynataqa takinqaku. Chaynatam oqa Seor Dios nini.
iskayniyoq watapa chunka iskayniyoq kaq killanpi hinaspa chay killapa chunka pichqayoq kaq punchawninpim Tayta Dios huktawan rimapayawaspan niwarqa:
18
17Chun ka
Wauqkunapa kasqanman Egipto nacion uraykunanmanta
Runapa churin, qamqa Egipto nacionpi nana-nanaq runakunamantay waqay. Qamqa Egipto nacionpi kamachikuqkunamantay nacionkunapi warmikunapiwan waqay. Wauqkunapa kananman uraykuqkunatawan kuskatay uraykachiychik paykunataqa. 19 Pitataq masyanki sumaq kaynikiwanqa? Dios mana yupaychaqkunawan uraykuspay chutarayay qamqa.
nacionniyoq runakunaqa guerrapi wauqkunawan kuskam waunqaku. Ar, waunankupaqmi espadaqa listollaa kachkan, chaynaqa chay naciontay pusarikuy chaypi nana-nanaq runakunatawan. 21Wauqkunapa kasqanpi kaq kallpasapa runakunam Egipto nacionmanta rimarinqa: Kunanqa am uraykaramunkua, Diosta mana yupaychaq guerrapi wauqkunawan kuskam paykunaqa chutarayachkanku nispa. Chaynatam ninqaku Egipto nacion yanapaq runakunamantapas. 22Chaypitaqmi kachkan Asiria nacionpas llapallan tropankunapa sepulturanwan muyuriykachikuspa, paykunaqariki guerrapi wauqmi karqaku. 23Paykunaqa pampasqa kachkanku sepulturapa aswan ukunpiraqmi, paypa tropankunaataqmi kachkan chay sepulturanpa muyuriqninkunapi, chay tropakunaqariki manaraq wauchkaspankum llapa runakunata manchachirqa, kunanmi ichaqa guerrawan llapallanku waurunkua. 24Chaypitaqmi kachkan Elam nacionpas llapallan soldadonkunapa sepulturanwan muyuriykachikuspa, paykunaqariki guerrapi wauruspam Dios mana yupaychaqkunawan uraykurqaku uku-pachaman. Chay soldadokunaqariki manaraq wauchkaspankum llapa runakunata manchachirqaku, kunanmi ichaqa penqakuyllawana kachkanku chay wauqkunapa kasqanman uraykuqkunawan kuska. 25Elam nacionqa chutarayachkan llapallan wausqa soldadonkunapa chawpinpim, chay soldadonkunaqariki Dios mana yupaychaq kaspankum guerrapi waurqaku. Paykunaqa manaraq wauchkaspam llapa runakunata manchachirqaku, kunanmi ichaqa penqakuyllawana kachkanku chay wauqkunapa kasqanman uraykuqkunawan kuska, paykunaqa churasqa kachkanku wauchisqa runakunawan kuskam. 26Wausqakunapa kasqanpitaqmi kachkan Mesec lawpi hinaspa Tubal lawpi *yachaqkunapas, chaypiqa kachkanku llapallan soldadonkunapa sepulturanwan muyuriykachikuspam, paykunaqariki Dios mana yupaychaq kaspankum guerrapi waurqaku. Paykunaqa manaraq wauchkaspam llapa runakunata manchachirqaku. 27Paykunapas Dios mana yupaychaq valeroso soldadokunawan kuskam chutarayachkanku. Chay
20Egipto
EZEQUIEL32,33
1574
soldadokunapas guerrapi wauruspam llapa armantin wausqakunapa kasqanman uraykurqa. Wauruptinkum espadankutapas paykunapa sawnanman churarqaku, ichaqa paykunapa mana allin rurasqankuqa hinallaraqmi tullunkupipas kachkan. Chay kallpasapa runakunaqariki manaraq wauchkaspam llapa runakunata manchachirqaku. 28Egipto nacionpa rey nin Fa raon, qampas chay na llataqmi Dios mana yupaychaq hinaspa guerrapi wauqkunawan kuska chutarayachkanki. 29Hina chay wausqakunapa kasqanpitaqmi kachkan Edom nacionpas, chaypiqa kachkan reyninkunapiwan chaynataq llapallan kamachiqninkunapiwan kuskam. Paykunaqa llumpay kallpasapallaa kachkaspankupas guerrapi wauqkunawan kuskam chutarayachkanku. Paykunapas Dios mana yupaychaqkunawan kuskam otaq wausqakunapa kasqanman uraykuqkunawan kuskam sepulturapi chutarayachkanku. 30Hina chaypitaqmi kachkan norte lawpi llapallan kamachikuqkunapas, Sidon llaqtapi llapallan *yachaqkunawan kuskam chaypiqa kachkanku. Paykunaqa kallpasapallaa hinaspa manchakuyllapaqa kachkaspankupas guerrapi wauqkunawan kuskam penqakuyllawana uraykurqaku, chaynaqa paykunapas Dios mana yupaychaq kaspam guerrapi wauqkunawan kuska chutarayachkanku, paykunaqa penqakuywantaqmi kachkanku wausqakunapa kasqanman uraykuqkunapiwan kuska. 31Llapa chay runakunata Rey Faraon qawaykuspanmi sonqonta tiyaykachinqa llapa tropankunapa wausqanmanta. Payqariki llapallan tropankunapiwanmi guerrapi waurqa. Chaynatam nini oqa Seor Dios. 32Ar, oqam Faraontaqa kawsaptinraq llapa runakunapa manchakuyninta rurarqani, chayraykum paypas chutarayachkan Dios mana yupaychaqkunawan kuska otaq guerrapi wauqkunawan kuska, hina chaynallataqmi kachkanku paypa llapallan soldadonkunapas. Chaynatam nini oqa Seor Dios.
33
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: churin, qamqa llaqtamasikikunatay rimapayaspa niy kaynata: Sichum huk kaqnin nacionman guerrata apachiptiyqa, chay nacionpi runakunam akllanmanku huk kaqnin runata chaynapi chay llaqtata cuidananpaq. 3Chay llaqtaman enemigo tropakuna hamuqta rikuruspanqa cornetantam tocanman chay llaqta runakuna yachanankupaq. 4Chay runa cornetanta tokachkaptin pipas mana kasukuqqa chay hamuq enemigopa wauchisqanmi kanqa, chay wausqanmantaqa kikillanmi culpayoq kanqa. 5Payqariki cornetata uyarichkaspam mana kasukurqachu, chayraykum wausqanmantaqa kikinpuni culpayoq kanqa. Kasukuspanqa vidantach salvarunman karqa. 6Ichaqa sichum enemigokuna hamuchkaqta chay llaqta cuidaq qawanman hinaspa mana cornetanta tocanmanchu runakuna alistakunankupaq hinaptinqa, chay enemigo hamuqkuna pitapas waurachiptinqa chay runam waurunman hina huchallanpi, ichaqa chay runapa wausqanmantaqa llaqta cuidaqtam cuentata maasaq. 7Runapa churin, qamtam churaykuyki llaqta cuidaqta hina Israelpa castankunapaq, qamqa uyariwaspaykim oqapa kamachisqayta paykunaman willakunki. 8oqam mana allin ruraq runata niyman: Waunkipunim nispa ichaqa chay mana allin kawsasqanmanta wanakunanpaq chay runata mana rimapayaptikiqa hina huchallanpim waukunqa, ichaqa chay waukusqanmantaqa qamtam cuentata maasqayki. 9Ichaqa sichum chayna kawsasqanmanta wanakunanpaq rimapayachkaptikipas mana wanakuspanqa kikinmi waunqa chay mana allinkuna rurasqanmanta, qamqa manam culpayoqchu kanki.
2Runapa
1Tayta
Llaqta cuidaqpaqqa imam ruranan kasqanmanta (Ez 3:16-21)
1575 Huchallikuq runaqa kikillan culpayoq kasqanmanta
EZEQUIEL33
churin, Israelpa castankunatay rimapayay kaynata: Qamkunam rimarqankichik: oqaykuqa mana kasukuq hinaspa huchasapallaa kasqaykuraykum llasa-llasaqllaa qepiyoq kachkaniku, chayraykum oqaykuqa puchukaruchkanikua, chaynaqa imay nam kawsaymankuraqqa? nispa. 11Payku na many oqa Seor Diospa nisqay ta niy kay nata: oqaqa viday rayku juraspam nikichik: Mana allin ruraq runapa waunantaqa manam munanichu. oqaqa munani mana allin kawsasqanmanta wanakuspan kawsanantam. Yaw Israel castakuna mana allin kawsasqaykichik manta wanakuspay kutirikamuwaychik! Imanasqam wauwaqchik chay huchaykichikraykuqa? nispa. 12Chaynaqa runapa churin, qamy llaqtamasikikunaman niy kaynata: Allin ruraq runa mana kasukuqa rikuriruptinqa, allin rurasqankunapas manam salvanqachu. Sichum mana allin ruraq runa chay rurasqanmanta wanakuptinqa, chay mana allin rurasqanmantaqa manam waunqachu. Allin ruraq runa huchallikuruspanqa manam kawsanqachu chay allin rurasqanraykupas. 13Sichum allin ruraq runata niyman: Qamqa kawsankipunim nispa hinaptin payataq allin rurasqanpi hapipakuspan mana allin rurayta qallaykunman hinaptinqa allin rurasqanpas qonqasqa kaptinmi huchallikusqanmanta payqa waunqapuni. 14Sichum mana allin ruraq runata niyman: Qamqa waunkipunim nispa hinaptin payataq huchanmanta wanakuspan allin arregloman hina allintaa ruraspan, 15prenda hapisqantapas dueonmana kutiykachipuspanqa chaynataq mana allinta amaa rurananpaq decretoykunaman hina kawsaspanqa kawsakunqapunim, manam waunqachu. 16Hucha rurasqanqa manam yuyasqaachu kanqa. Payqariki allin arregloman hina allintaa rurasqanraykum kawsakunqapuni. 17Seguroch llaqtamasikikunaqa ninqaku: Seorqa rurachkan manam allin arregloman hinachu nispa, ichaqa paykunamiki manaqa kawsachkanku allin arregloman hinachu. 18Sichum allin ruraq runa manaa chayna allinta ruraspanqa, chay huchanraykum waunqapuni. 19Sichum mana allin ruraq runa mana allin rurasqanmanta wanakuspa allin arregloman hinaa allinta ruraspanqa chay allin rurasqanraykum kawsakunqapuni. 20Qamkunaqa nirqankichiktaqmi kaynata: Seorqa rurachkan manam allin arregloman hinachu nispa. Ichaqa Israel castakuna, oqaqa sentenciasqaykichik sapakamatam imaynam kawsasqaykichikman hina. pusasqa kasqaykumanta chunka iskayniyoq watapa chunka kaq killanpi hinaspa chay killapa pichqa kaq punchawninpim oqaman hamurqa huk runa. Chay runaqa ayqekamusqa Jerusalen llaqtamantam. Paym niwarqa: Jerusalen llaqtaqa enemigopa makinmanam wichiykun nispa. 22Jerusa len llaqta manta lluptimuq oqa man chaya ra musqanpa chisi tutantam mana rimaq kasqayrayku Tayta Diospa atiy nin oqapa hawaypi karqa, chay runapa chayamuwasqan madrugaw am huktawan rimariykachiwarqa, chay napim oqaqa rimaqa karqani. Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: churin, Israel nacionpi kaq purmasqa llaqtakunapi yachaqkunam nichkanku kaynata: Abrahamqa sapallan kachkaspanpas kay allpatam
24Ru napa 23Tayta 21Preso
10Ru napa
Jerusalen llaqta tuichisqa kasqanmanta
Israel castakunapa huchallikusqankumanta
EZEQUIEL33,34
1576
dueochakurqa, oqanchikqariki pay mantaqa achkasum kachkanchik hinaptinqa seguroch kay allpataqa dueochakunanchikpaq qowarqanchik nispa. 25Chay naqa oqa Seor Diospa nisqay tay niy kay nata: Qam ku naqa aychatam mikunkichik yawarnintinta, taytacha-mamachakunata yupaychaspataqmi runakunatapas wauchichkankichik. Chay na kachkaspachum kay nacionpa dueon kaytaraq munachkankichik? 26Qamkunaqa guer rallaman atipakuqmi kachkankichik, qamkunaqa runamasikichikpa war minwanmi huchapakuchkankichik. Chayna kachkaspachum kay nacionpa dueon kaytaraq munachkankichik? 27oqa Seor Diospa nisqaytay paykunaman niy kaynata: oqaqa kikiyrayku juraspam nini: Purmasqa llaqtakunapi *yachaqkunaqa guerrapim lliw waunqaku, chakrakunapi yachaqkunatapas purun animalkunawanmi mikurachisaq, amparakuna wasikunapi hinaspa machaykunapi yachaqkunapas peste onqoywanmi waurunqa. 28Chay naciontaqa purmarachispam chunnichkaqtaa saqerusaq, kallpanchakuspa hatunchakunaykichik kaqpas manaam kanqachu, Israel nacionpi orqokunapas chunnichisqaam karunqa chaynintaqa manaa pipas pasananpaq. 29Chaynaqa chay naciontam purmarachispa chunnichkaqtaa saqerusaq, chaynataqa rurarusaq millakuypaq kaqkunata rurasqankuraykum. Chaynapim yachanqaku Tayta Dios kasqayta. 30Ru napa chu rin, qampa llaqta ma sikiku nam perqa ku napa waqtanpi hinaspa wasikunapa punkunpi qampa contraykipi rimanakunku: Rispay uyarimuychik Tayta Diospa imam rimasqanta nispa. 31Chay naqa imay nam hamunankuman hinam runaykunaqa hamusuchkanki hinaspam aw paqnikipi tiyaykuspanku uyarisuchkanki, ichaqa manam chay uyarisqankutapas kasukunkuchu. Paykunaqa yacharuspapas kuyanakuqkunapa takinta hinallam rimarqarinku, paykunaqa qollqellamantam piensakuchkanku. 32Qamqa paykunapaqmi kachkanki kuyanakuqkunapa takinkuna takiq hinalla, paykunaqa sumaqllaa takiqpaq hinaspa arpa tocaqpaqmi hapisuchkanki. Paykunaqa uyarisuspaykipas rimasqaykitaqa manam kasukunkuchu. 33Ichaqa kay nisqaykunaqa cumplikunqapunim, cumplikuruptinam yachanqaku oqamanta willakuq paykuna ukupi kasqanta.
34
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: churin, qamy Israel casta kamachikuqkunapa contranpi oqa Seor Diospa nisqayman hina niy kaynata: Imallapiraq rikukunkichik oveja michiqkuna hina Israel castakunapa kamachiqninkunaqa! Qamkunaqariki ovejakunata michinaykichik kachkaptinmi kikillaykichikta michikuchkankichik. 3Qamkunaqa lechetapas lluklluykachispam mikunkichik, qamkunaqa millwantapas rutukuykuspam chaywan pachakunkichik hinaspam wiran ovejakunatapas nakakuykuspa mikukunkichik, manam chay ovejakunataqa michinkichikchu. 4Eqoyaruq ovejakunatapas manam qamkunaqa hampiykunkichikchu, onqoruq ovejakunatapas manam qamkunaqa hampiykunkichikchu, chakin pakikuruq ovejakunatapas manam qamkunaqa wataykunkichikchu, chullaruq ovejakunatapas manam qamkunaqa kutiykachinkichikchu, chinkaruq ovejakunatapas manam qamkunaqa maskaykunkichikchu aswanqa chay ovejakunataqa mana llakipayarispam maqayllawana michirqankichik. 5Chaynapim chay ovejakunaqa mana michiqniyoq cheqesqa kallachkanku. 6Ovejaykunaqa orqokunapim hinaspa alto moqokunapim pantaypi purillachkanku, tukuy hinastinman cheqesqam paykunaqa kallachkanku, manam pipas kanchu maskaykuqninqa nitaq tapukuqllanpas.
2Runapa
1Tayta
Israel casta kamachiqkunapa contranpi willakuymanta
1577
EZEQUIEL34
7-9Llapallan michiqkuna, vidayrayku juraspa oqa Seor Diospa nisqaytay uyariychik: Ovejaykunaqa mana michiqniyoq kasqanraykum pipapas mana maskasqan suwasqa hinaspa purun animalkunapa mikusqan kachkanku. oqapa michiqniykunaqa ovejaykunata michinankupas kachkaptinmi kikillankuta michikuchkanku. 10oqa Seor Diosm nikichik: Michiqkuna, oqaqa contraykichikpim kachkani, ovejaykunata qamkunamanta maaruspaymi qarqorusqaykichika ovejaykunapa michiqnin manaa kanaykichikpaq, chaynapim qamkunaqa manaa kikillaykichiktachu michikunkichik. Ovejaykunata manaa mikukunaykichikpaqmi qechurusqaykichika.
Seor Diosm nikichik kaynata: Kikiypuniam ovejaykunata maskamuspay nanachikusaq. 12Imaynam huk michiq ovejankunawan nanachikun, chaynam oqapas ovejaykunata nanachikusaq, paykunatam libraykusaq tukuy hinastinpi cheqesqa kasqankumanta. Paykunaqariki cheqesqam karqaku yana puyupa tapaykusqan punchawpi. 13Paykunataqa oqam horqomusaq huklaw nacionniyoq runakunapa chawpinmanta, hukllaman huuykuspa kikinkupa allpanman pusamuspaymi Israel nacion orqokunapi michisaq, paykunataqa michisaqm qechwakunapipas hinaspa runakunapa *yachanan allpapipas. 14Sumaqllaa pastokunapi michiptiymi paykunapaqa kanchankupas kanqa Israel nacionpa orqonkunapia, chaypi sumaq kanchakunapia samaspankum mikunqakupas Israel orqokunapi wiaq sumaq pastokunataa. 15Kikiya ovejaykunapa michiqnin kaspaymi paykunataqa samaykachisaq. Chaynatam oqa Seor Dios nini. 16Chinkaruq ovejakunatapas maskaykusaqmi, chullaruq ovejakunatapas kutirichimuspaymi wataykusaqtaq chakin pakisqa ovejakunatapas, eqoyaruq ovejakunatapas oqaqa yanapaykusaqmi. Wirasapakunatawan kallpasapakunatam ichaqa puchukarachisaq hinaspam iguallataa michisaq. 17Ovejallaykuna, qamkunatam ichaqa oqa Seor Dios nikichik kaynata: oqaqa allin arregloman hinam juzgasqaykichik carnerokunatapas chaynataq chivatokunatapas. 18Allinpaqchum hapinkichik allinnin pastota mikukuruchkaspapas puchuqnintaataq saruparuyta? Allinpaqchum hapinkichik chuyan yakuta tomakuruchkaspapas puchuqnintaataq putkacharuyta? 19Ovejaykunaqa mikullankupas qamkunapa saruparusqaykichik pastotaam, tomallankupas qamkunapa putkacharusqaykichik yakutaam. 20Chayraykum oqa Seor Dios nikichik kaynata: oqam allin arregloman hina juzgasaq wirasapa ovejakunatapas chaynataq tulluyasqa ovejakunatapas. 21Qamkunaqa eqoyasqa ovejakunatam waqtaykichikwan hinaspa waqraykichikwan tanqa-tanqarispa huklawman cheqerachinkichik. 22Ovejaykunataqa kikiypunia libraykuptiymi engaakuqkunapas manaa engaanqachu, allin arregloman hinaam juzgasqaykichik animalpurata. 23oqaqa ovejaykunata michinanpaqmi hatarichisaq huk michiqta, payam ovejaykunataqa michinqa, chay ovejaykunapa michiqninqariki kanqa serviqniy Davidmi, payam michiqninku kaspa ovejaykunataqa michinqa. 24oqa Seor Diosmi paykunapa Diosninqa kasaq, serviqniy Davidataqmi kanqa paykunapi kamachikuq. oqa Tayta Diosmi nini chaynata. 25Ovejaykunawanmi contratota rurasaq hawkaa kawsakunankupaq, dao ruraq purun animalkunatapas nacionninkumanta chinkarachiptiymi ovejaykunaqa chunniqpipas mana manchakuspaa kawsakunqaku, montekunapipas mana manchakuspaam puukunqaku. 26Paykunata bendecispam bendeciykusaqtaq moqo allpaykunapa muyuriqnintapas, para tiempopim parachimusaqpuni, chay paraqa hatun bendicionmi kanqa. 27Chakrapi sachakunapas sumaqllataam rurunqa, chakramanta cosechasqanku sumaqllaa
11oqa
Allin michiqmanta
EZEQUIEL34,35
1578
kaptinmi runaykunaqa chakrankupia hawka kawsakunqaku. Yugo pakichkaq hina servichikuqnin runakunamanta runaykunata libraptiymi yachanqaku Tayta Dios kasqayta. 28Huklaw nacionniyoq runakunaqa manaam suwakunqakuachu runaykunamantaqa nitaqmi purun animalkunapas runaykunataqa mikunqaachu. Manaa pipapas manchachisqanmi paykunaqa hawkaa kawsakunqaku. 29Tarpuqkunapa chakrankuta ancha reqsisqataa ruraruptiymi chay nacionpi *yachaqkunaqa manaa yarqaymantaqa kanqakuachu, huklaw nacionniyoq runakunapas paykunataqa manaam penqapayanqachu. 30Chaynapim ovejaykunaqa yachanqaku yupaychasqanku oqa Tayta Diosqa paykunawan kasqayta, yachanqakum Israel castakunaqa runaykuna kasqanta. oqa Seor Diosm chaynata nini. 31Runaykunaqa kankichik ovejaykuna hinam, qamkunaqa michinaypi kaq ovejaykuna hinam kankichik, oqaataqmi qamkunapa Diosnikichik kani. Chaynatam nini oqa Seor Dios.
35
Diosmi rimapayawaspa niwarqa kaynata: 2-3Ru napa chu rin, Seir Orqota qawa rispay chay pa contranpi willakuy oqa Seor Diospa kayna nisqayta: Seir Orqo, oqaqa kachkani contraykipiamiki. Qamtaqa atiyniywanmi castigarusqayki. Qamtaqa purmachkaqtaam saqerusqayki. Qamtaqa chunnichkaqtaam saqerusqayki. 4 Tuirachisaqmi qampi kaq llaqtakunataqa. Llumpay purmasqaam karunki qamqa. Seor Dios kasqaytam yachankichik qamkunaqa.
5Qamqa kachkanki Israel castakunapa wiaypaq enemigonmi, qamqa guerrawanraqmi paykunata hapirqanki mana allin rurasqankumanta castigasqaa kallachkaptinkupas. 6Chayraykum oqa Seor Dios vidayrayku juraspa nini kaynata: Qamtaqa wauymana qoykuptiymi wauypa qatikachasqana kanki, wauyta kuyakurusqaykiraykum wauyllaa qatikachasunki. 7oqaqa chay Seir Orqotaqa purmachkaq chunniqmanam tikrarusaq, waurachisaqtaqmi chayninta kaynaman-waknaman puriqkunatapas. 8Chaylawpi kaq orqokunapas wausqakunapa huntarisqanmi kanqa, moqokunapas, qechwakunapas chaynataq wayqokunapas guerrapi wauq runaykikunapa wichiykusqanmi kanqa. 9Qamtaqa wiaypaqmi chunnichkaqmana tikrarusqayki, llaqtaykikunapipas manaataqmi pipas *yachanqaachu. Chaynapim yachanki Tayta Dios kasqayta. 10Qanmi nirqanki: Israel castakunapa iskaynin nacionninqa enteron allpantinmi oqapaa rikurirunqa, manam imananchu Tayta Diospa chaypi kasqanpas nispa. 11Ichaqa oqa Seor Diosmi kikiyrayku juraspay kaynata nini: oqaqa rurasaq qampa piakuynikiman hinaspa sientekuspa imam rurasqaykiman hinam, qamqariki cheqnikuyllawanam rurarqanki Israel castakunapa contranpi, chaynaqa qamta castigaruptiymi chayraq paykunaqa reqsiwanqaku. 12Qamqariki yachankim Israel orqokunapa contranpi despreciowan rimasqaykita oqa Tayta Dios uyarirusqaytaqa. Qanmi nirqanki: Wak orqokunaqa purmasqaa kaspam oqanchikmana qosqa kachkan tukuparunanchikpaq nispa. 13Qamqa mana upallaykuspam oqapa contraypi rimarqanki, mana sayaykuspa contraypi rimasqaykitam oqaqa uyariruni.
1Tayta
1579
EZEQUIEL35,36
14Chaynaqa oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Qamta purmarachiptiyqa kay pachapi llapallan runakunam kusikunqaku. 15Israel castakunapa dueochakusqan allpakuna purmachisqa kaptinmi kusikurqanki, chaynatapunim qanwanpas rurasaq.
Seir Orqoqa purmachisqaam kanqa. Edom nacionpi tukuy imapas purmachisqaam kanqa. Chaynapim yachanqaku Tayta Dios kasqayta.
36
churin, Israel nacionpi orqokunamany oqa Tayta Diospa kayna nisqayta niy: 2Israel nacionpa enemigonkunam ninku: Allinta rurachun! Wiaypaq kaq Israel orqokunaqa oqanchikpaam nispa. 3Chaynaqa oqa Seor Diospa nisqaytay kaynata niy: Qamkunataqa enemigokuna puchukarachispam kaymanta-wakmanta saruparusurqankichik. Chaynataqa rurasurqankichik wakin nacionkunapa dueochakusqana kanaykichikpaqmi, llapa runakunapa kamipayananmanam qamkunataqa wichiykachisurqankichik. 4Chaynaqa Israel nacionpi orqokuna, uyariychiky orqokunaman, moqokunaman, qechwakunaman, wayqokunaman, purmachisqa sitiokunaman, chunnichisqa llaqtakunaman oqa Seor Diospa imam nisqayta. Chay sitiokunaqa muyuriqninpi wakin nacionkunapa salteasqanmi hinaspa burlakusqanmi karqaku. 5oqaqa wakin nacionkunapa contranpim sientekuspa rimani. Aswanraqmi oqaqa sientekuni enteron Edom nacionpa contranpi. Paykunaqariki kusikuywanraqmi hinaspa hatun despreciowanraqmi allpaykunata hapikuykurqa. Chaynataqa rurarqaku chay pastollaa chakraykunata saqueanankupaqmi. 6Chaynaqa Israel allpakunamanta oqa Seor Diospa nisqaytay orqokunaman, moqokunaman, qechwakunaman chaynataq wayqokunaman niy kaynata: Wakin nacionkunapa penqayman churasqan kasqaykichikraykum llumpayllataa piakuruni chay nacionkunapaq. 7Chayraykum oqa Seor Dios juraspay nini chay muyuriqnikichikpi nacionkunaqa penqayman churasqa kanankumanta. 8Israel nacionpi orqokuna, qamkunam ichaqa kallmasapallaa sachayoq kankichik. Qamkunaqa Israel runaykunapaqmi sumaqllataa rurunkichik, paykunapa kutimunanqariki hichpamuchkanam. 9Yanapaptiymi qamkunaqa kankichik yapusqa hinaspa tarpusqa. 10oqapunim mirachisaq chaypi *yachaq Israel llapallan castakunatapas. Llaqtakunapas runakunapa mosoqmanta yachasqanmi kanqa. Purmachisqa raqaykunapas huktawan hatarichisqam kanqa. 11Chaypi tarikuq runakunatapas hinaspa animalkunatapas oqapunim mirachisaq. Chaynapim paykunaqa nana-nanaqta sumaqllataa miranqaku. awpaq tiempopi hinaraqmi qamkunataqa chaypi kawsachisqaykichik. Qamkunataqa awpaq tiempomantapas aswan allintaraqmi rurasqaykichik. Chaynapim yachankichik Tayta Dios kasqayta. 12Israel nacionpi orqokuna, Israel runaykunataam chaykunapiqa purichisaq. Paykunaam qamkunataqa dueochakunqa herencian kanaykichikpaq. Manaam wawa-churinkutapas wauchinkichikchu. 13oqa Seor Diosmi nini kay nata: Orqoku na, runa mikuq kasqaykichikmantam rimanku. Qamkunaqa nacionnikichikpi wawa-churikunatapas waurachinkichiksi. 14Ichaqa amaam runakunataqa mikunkichik achu nitaqmi nacionnikichikpi wawa-churikunatapas wauchinkichik achu. oqa Seor Diosmi chaynata nini. 15Manaam huklaw nacionniyoqkunapa kamikuy nintawan insultontaqa uyarichisqaykichik achu. Nacionnikichikpi wawa-churikunataqa manaam wauchinkichik achu. oqa Seor Diosmi chay nata nini.
1Runapa
Israel nacionqa bendecisqa kananmanta
EZEQUIEL36
16Tayta 17Israel
1580
Dios rimapayawaspanmi niwarqataq kaynata: castakuna nacionninkupi *yachaspaqa mana allinta kawsaspam chaynataq mana allinta ruraspam millakuyllapaqtaa rurarurqaku, oqapa qayllaypi imaynam kawsasqankuqa karqa killanwan onqoq warmipa qachan hinam. 18Chayraykum llumpay piakuywan castigarqani, chaynataqa rurarqani runamasinkutapas chay nacionpi wauchisqankumanta chaynataq taytacha-mamachakunawan chay nacionta millakuypaq rurasqankumantam. 19Chayraykum chayna mana allin kasqankumanta hinaspa mana allin rurasqankumanta castigaspay tukuy hinastinman cheqerachirqani, paykunataqa huklaw nacionkunamanmi wischururqani. 20Maylaw nacionmana rispapas oqapa chuya sutiytam penqayman churarqaku. Runakunam kaynata nirqaku: Kay runakunaqa Tayta Diospa runankuna kachkaspapas nacionninkumantam lloqsimurqakuraq nispa. 21Israel castakunaqa maymanpas chayasqanku nacionpim oqapa chuya sutiyta penqayman churarqaku, chayraykum chuya sutiymanta sientirqani. 22Chaynaqa oqa Seor Diospa nisqaytay Israelpa castankunaman niy kaynata: Israel castakuna, manam qamkunaraykuchu rurasaq kay rurasqaytaqa aswanqa chuya sutiyraykum. Qamkunaqariki chuya sutiytam penqayman churarqankichik maylaw nacionman rispapas. 23Llapa nacionkunapi penqayman churasqaykichik sutiytam paykuna qawachkaptin oqaqa huktawan chuyayachisaq. Chaynata ruraptiymi yachanqaku Tayta Dios kasqayta. oqa Seor Diosmi chaynata nini. 24oqapunim qamkunataqa horqomusqaykichik chay llapallan nacionkunamanta, qamkunataqa chaykunamanta huumuspam allpaykichikman kutichisqaykichik. 25Chuya yakuwan mayllaspam qamkunataqa imawanpas qachachakusqaykichikmanta limpiasqaykichik, taytacha-mamachakunamantam chuyanchasqaykichik. 26Qamkunamanqa mosoq sonqotaa churaykuspaymi qoykusqaykichik mosoq espiritutaa. oqaqa rumi hina sonqoykichikta aychaykichikmanta qechuruspaymi llampu sonqotaa qamkunamanqa qoykusqaykichik. 27Espirituytaa qoykuspaymi decretoykunata cumplichisqaykichik, chaynapim leyniykunatapas kasukunkichik. 28Abueloykichikkunaman qosqay allpapia kawsakuspam runaykunaa kankichik, oqaataqmi qamkunapa Diosnikichik kasaq. 29Qamkunataqa librasqaykichikam imawanpas ama qanrachakunaykichikpaq. Kamachiptiymi trigopas mana pisiqa kanqa, manaam huktawanqa yarqaytaqa apachimusqaykichikchu. 30Qamkunapa sachaykichiktapas sinchillataam ruruchisaq, chakraykichikpi cosechakunatapas achkallamanam mirachisaq hinaptinmi nacionkunapiqa manaa yarqaymanta penqasqaachu kankichik. 31Chaynapim qamkunaqa yuyarinkichik mana allin kawsasqaykichiktawan mana allin rurasqaykichikta hinaspam millakunkichik chay mana allin rurasqaykichikmantawan millakuyllapaqa rurasqaykichikmantapas. 32Israel castakuna, qamkunay sumaqta yachaychik, kaykunataqa rurachkani manam qamkunaraykuchu. Qamkunaqa penqakuymantay kurkuykachaychik mana allin kawsasqaykichikmanta. oqa Seor Diosmi chaynata nini. 33oqa Seor Diosmi nini kaynata: Mana allin rurasqaykichikkunamanta limpiaruspaymi *yachanaykichik llaqtakunapi huktawan kawsachisqaykichik, purmasqa raqaykunapas huktawan hatarichisqam kanqa. 34Chunniruq chakrakunapas manaa chunnispam llapallan puriqkuna qawachkaptin tarpusqaa kanqa. 35Paykunam ninqaku: Kay purmaruq chakraqa kunanqa rikchakuchkan Eden huertamanraqmi, purmachisqa, chunnichisqa hinaspa tuichisqa llaqtakunapas kunanqa murallasqa hinaspa runakunapa yachasqan llaqtakunaraqmi kachkasqa nispa. 36Chaynapim muyuriqnikichikpi kaq nacionkuna yachanqaku tuichisqa kaqkunataqa oqa Tayta
1581
EZEQUIEL36,37
Dios hatarichisqayta, yachanqakutaqmi purmachisqa chakrakunapipas tarpuchisqayta. oqa Tayta Diosmi nini chaynata, oqaqa chaynatam rurasaq. 37oqa Seor Diosmi nini kay nata: Chay wanpas oqaqa Israel casta ku napa qayakusqanraqmi kasaq kaykuna ruranaypaq, paykunataqa achkallamanam mirarachisaq ovejakunata mirachichkaq hina. 38Imay nam Jerusalen llaqtapi nana-nanaq ovejakuna tarikun hatun fiestakunapi oqa Diospaq sapaqchasqa kanankupaq, chaynam purmasqa llaqtakunapas nana-nanaq runakunapa huntaykusqan kanqa. Chaynapim yachanqaku oqaqa Tayta Dios kasqayta.
37
Diosmi hapiykuwaspan Espiritunwan huntasqata lloqsichiwarqa hinaspam churaykuwarqa tullukunapa huntallaa kasqan qechwa pampaman. 2Paymi tukuy hinastinpi muyurichimuwarqa kaynaman-wak naman. Chaypi tullukunaqa kasqa chay qechwa pampa tapaykuqmi hinaspa pasaypaq chakisqakamam. 3Chay mantam Tayta Dios niwarqa: Runapa churin yaqachum kay tullukunaqa huktawan kawsarinman? nispa. Chaymi oqaataq nirqani: Seor Dios, qamllam chaytaqa yachanki nispa. 4Tayta Diosmi chay cha kisqa tu llu ku na man ninay paq niwarqa kay nata: 5Tu llu ku na, oqa Seor Diosm kay nata nikichik: Kawsa naykichikpaqmi samayta huktawan qoykusqaykichik. 6Ankuykichik kunatam churaykusaq, aychaykichiktapas huntaykachisaqmi, aychapa hawanpi qarantapas mastariykusaqmi hinaspam kawsanaykichikpaq samayta huktawan qoykusqaykichik. Chaynapim yachankichik Tayta Dios kasqayta. 7Paypa ka machiwasqan man hina m willa kurqa ni. Chay nata willa kuch kaspam uyarirqani qapariyllawana tullukuna taqrararaqta, tullukunam tupaqninman hina tinkinakurqa. 8Qonqayta qawariykuptiymi tullukunaqa kachkasqa ankuyoqa, aychankunapas rikuriytam qallaykurqa, chaypa hawanmanataqmi aycha qarapas mastarikurqa ichaqa mana samay niyoqraqmi karqaku. 9Chay mantam Tayta Dios niwarqa: Runapa churin, qamqa oqa Seor Diospa nisqaytay kawsachiq samayta kaynata niy: Kawsachiq samay, tukuy hinastinmanta pukumuspay kawsarichiy kay wausqakunata nispa. 10Paypa ka machiwasqan man hina ri ma riptiy mi chay kawsachikuq sa mayqa chay wausqakunaman yaykuruspa kawsarirachirqa chaymi sayarirurqa nanananaq tropakunaa. 11Chay mantam Tayta Dios niwarqa: Runapa churin, kay tullukunaqa Israel casta llapallan runakunamanmi rikchakun. Israel castakunam rimachkanku: Tullunchikqa chakisqaam kachkan. oqanchikpaqqa tukuy imam tukuruna imapiataq confiakuchwanpas? nispa. 12Chaynaqa runapa churin, qamy oqa Seor Diospa nisqayta kaynata willakuy: Runallaykuna, sepulturaykichikta kichaykuspam kikiypuni qamkunataqa chaymanta horqomusqaykichik hinaspam kutichisqaykichik Israelpa allpanman. 13Runallaykuna, sepulturaykichikta kichaykuspa chaymanta horqoptiymi yachankichik Tayta Dios kasqayta. 14Kawsanaykichikpaqmi espirituyta qoykusqaykichik hinaspam kikikichikpa allpaykichikpi churaykusqaykichik chaynapim yachankichik kikiy Tayta Dios rimasqayta hinaspa cumplisqayta. oqa Tayta Diosm chaynata nini.
1Tayta
Chakisqa tullukunamanta
EZEQUIEL37,38
1582
Dios rimapayawaspanmi niwarqataq kaynata: 16Runapa churin, huk kaspita hapiykuspay chaypa hawanpi qellqay: Kayqa Juda castapaqwan hukllawakuqnin wakin Israel castapaqmi niqta. Huk kaspitapas hapispay chaypa hawanpipas qellqay: Kayqa Joseypa rantinpi kaq Efrain castapaqwan hukllawakuqnin wakin Israel castapaqmi niqta. 17Chay iskaynin kaspita tupanarachispay hukllawaruy makikipi. 18Llaqtamasiki runakuna: Willawaykuy ima ninantaq kayqa? nispa tapusuptikiataqmi 19oqa Seor Diospa nisqayta kaynata ninki: oqam hapisaq Efrainpa makinpi kaq Joseypa kaspinta, chay kaspipimiki paywan hukllawasqa kachkan Israel wakin castakunapas. Chay kaspitam Judapa kaspinwan kuskata hukllaman makiypi hukllawarusaq nispa. 20Chaynaqa Ezequiel, paykuna qawachkaptiny chay qellqasqayki kaspita hapirayay. 21oqa Seor Diospa nisqaytay kaynata niy: Israelpa mirayninkunataqa oqam horqomusaq maymana risqanku nacionkunamantapas, tukuy hinastinmanta huumuspam allpankuman kutichisaq. 22oqaqa Israel nacion orqo allpakunapim paykunataqa huk nacionllataa rurarusaq hinaptinmi huk reyniyoqllaa kanqaku, manaam iskay nacionniyoqachu nitaq iskay gobiernoyoqachu kanqaku. 23Manaataqmi paykunaqa huchallikunankupaqqa taytacha-mamachakunatapas chaynataq millakuypaq kaqkunatapas adoranqakuchu nitaqmi mana kasukuqpas kanqakuachu. oqam paykunataqa salvaykusaq huchallikunankupaq tukuy imaman urmaykusqankumanta, paykunataqa limpiaykuptiymi oqapa runaykunaa kanqaku, oqaataqmi paykunapa Diosnin kasaq. 24Serviqniy Davidmi kanqa paykunapa reynin, payllaa llapankupa michiqnin kaptinmi leyniyman hina kawsaspa decretoykunata kasukunqaku. 25Paykunaqa serviqniy Jacobman qosqay nacionpiam *yachanqaku. Chaypim abuelonkupas yacharqaku, hina chaypitaqmi wiaypaq yachanqaku churinkunapas hinaspa mirayninpa-mirayninkunapas. Serviqniy Davidataqmi wiaypaq kanqa paykunapa kamachiqnin. 26Hawka kawsakunankupaqmi oqaqa paykunawan rurasaq huk contratota, chay contratoqa kanqa wiaypaqmi. Paykunataqa allin takyaqta ruraspam achka-achkaman mirachisaq hinaspam paykunapa chawpinpi santuarioytapas wiaypaq churasaq. 27Chaynapim paykunawan yachaspa paykunapa Diosnin kasaq, paykunaataqmi kanqa runaykuna. 28oqapa santuarioy paykunapa chawpinpi wiaypaq tarikuptinmi wakin nacionkunapas yachanqaku Israel castakunataqa kikiypaq sapaqchakusqayta.
15Tayta
Juda nacionqa Israel nacionwan hukllawanakusqanmanta
38
Diosmi rimapayawaspan niwarqataq kay nata: 2Runapa churin, qamqa Magog nacionta qawarispay oqamanta willakuy Gog sutiyoq runapa contranpi, payqariki Mesec hinaspa Tubal lawpi kamachikuqmi. 3Paymany oqa Seor Diospa nisqayta kaynata niy: Mesec hinaspa Tubal lawpi kamachikuq Gog sutiyoq runa, oqaqa qampa contraykipim kachkani. 4Qamtaqa oqapunim muyurichisqayki, kakichuykitapas ganchokunawan hapirachispaymi horqorusqayki llapa tropaykikunatawan kuskata, horqorusaqtaqmi caballokunatapas chaynataq sillakuqninkunatapas. Paykunaqariki tukuy ima armayoqmi nana-nanaq kachkanku, taksapas-hatunpas harkachikunayoqmi hinaspa makinkupi espadayoqmi paykunaqa kachkanku. 5Paykunawantaqmi kachkan Persia, Cus hinaspa Put nacionniyoq tropakunapas, llapallankum kachkanku harkachikunayoq hinaspa cascoyoqkama. 6Llapa tropantinmi paykunawantaq kachkan Gomerpa castankunapas chaynataq karu-karu norte lawpi Bet-togarma llaqtayoq
1Tayta
Gog sutiyoq runapa contranpi willakuymanta
1583
EZEQUIEL38
tropakunapas. Paykunaqariki nana-nanaqmi qanwan lloqsichkanku. 7Yaw Gog, qamy alistakuy, preparakuy chay nana-nanaq qanwan kaqkunapiwan. Qanmi kanki paykunapa waqaychaqninqa. 8Unay tiempokunamantam otaq watakunapa tukupaynintam qayasqa kaspa guerrakunamanta samariykuq nacionman yaykunki. Chay nacionniyoq runakunaqa tukuy hinastinmantam huunakurunku Israel nacionpa orqonkunapi. Chay orqokunaqariki unaypaq purmachisqaam karqa ichaqa llapa runakunam huklaw nacionmanta horqosqa kaspanku chaypiqa hawkaa kawsakuchkanku. 9Puyu tapaykuchkaq hinaraq paykunaman chayaruspam wayra-para hina pawaykunki. Chaynataqa ruranki yanapasuqniki runakunapiwan nana-nanaq runakunawanmi. 10oqa Seor Diosmi nini kay nata: Chay tiempopiqa mana allinkunata tanteaspam hukmankunata piensanki. 11Qanm kaynata ninki: oqaqa mana murallasqa llaqtayoqkunapa nacioninta rispam guerrawan hapimusaq. Confianzallawana hawka kawsakuq runakunapa contranpim sayarimusaq, paykunaqariki *yachachkanku mana murallayoq, mana punkuyoq hinaspa mana cerrojoyoq llaqtakunapim. 12Salteamuspam tukuy imankutapas qechumusaq. Achka nacionmanta huunakuruspa purmachisqa llaqtakuna hatariqkunatapas guerrawanmi hapimusaq. Paykunaqariki kachkanku animalsapa hinaspa tukuy imayoqmi. Yachachkankupas kay pachapa chawpinpi hinaraqmi nispa. 13Saba lawmanta, Dedan lawmanta kaqkunapas hinaspa Tarsis lawmanta kaqkunapas chaypi kaq llaqtachakunapiwanmi kaynata tapusunki: Qamqa hamurqanki suwakunaykipaqchum? Tropaykikunatapas huurqanki qori-qollqekunata, ganadokunata, tukuy imakunata hinaspa achka-achka imakunatapas salteaspa hapikuykunaykipaqchu? nispa. 14Runapa churin, Gog sutiyoq runamany willay oqa Seor Diospa kayna nisqayta: Israelpa castan runaykuna hawkaa kawsakuptinmi qamqa chayraq cuentata qokurunki. 15Qanmi norte lawpi nacionnikimanta hamunki achkallaa runakunapiwan hinaspa achkallaa caballopi sillasqa tropakunapiwan kuska. 16Yaw Gog sutiyoq runa, qamqa allpata puyu tapaykuq hinaraqmi Israel runaykunapa contranpi sayarinki. Chay tukupay tiempokunapim nacionniypa contranpi qamta pusamusqayki, nacionkuna qawachkaptinkum qanwan reqsichikusaq oqaqa chuya kasqayta. 17oqa Seor Diosmi nini kaynata: Israel nacionpi awpa tiempokuna oqamanta willakuqkunawan rimachispayqa qanmantam rimachirqani, paykunam awpa tiempopi achka watapuni willakurqaku qamtaqa Israel nacionman pusamunaymanta. Seor Diosmi nini kaynata: Israel nacionpa contranpi Gog sutiyoq runa hatariptinmi llumpa-llumpayta piakurusaq. 19Chaynaqa sientikuspaymi llumpa-llumpay piakuywan jurani chay tiempopiqa Israel nacionpi huk hatu-hatun pacha kuyuy kananmanta. 20Lamar qochapi challwakunapas, alton pawaq animalkunapas, purun animalkunapas, qasqonpa puriq animalkunapas chaynataq kay pachapi *yachaq llapallan runakunapas oqapa awpaqniypim katkatatanqaku, orqokunapas pampamanmi wichimunqa, qaqakunapas wichiptinmi murallasqa perqakunapas lliw tuiykunqa, nispa. 21oqa Seor Diosmi nini kaynata: Gog sutiyoq runapa contranpim llapa orqokunapi hatarichisaq guerrata, soldadokunam wauchinqa soldadomasillanta. 22oqaqa paypa contranpi castigoytam cumplisaqpuni, paytaqariki castigasaq peste onqoypiwan runa wauchiywanmi, paykunamanqa kachaykusaqtaqmi loco paratapas, rumi hinaa runtu-paratapas chaynataq azufreyoq
18oqa
Gog sutiyoq runa castigasqa kasqanmanta
EZEQUIEL38,39
1584
nina paratapas. Chaykunataqa paypa hawanmanwan tropankunapa hawanmanmi chayachisaq. 23Chaynapim kikiypuni hatunchakuspay chuya kayniyta nana-nanaq nacionkunaman qawachikusaq hinaptinmi yachanqaku Tayta Dios kasqayta.
39
kaynata niy: Mesec hinaspa Tubal lawpi kamachikuq Gog sutiyoq runa, oqaqa qampa contraykipim kachkani. 2Qamtaqa muyurichispaymi aysasqayki, norte lawmantaraqmi qamtaqa Israel nacionpi orqokunaman yaykunaykipaq pusasqayki. 3*Ichoq makikipi apasqayki flechana arcoykitapas wichirachisaqmi, *alleq makikipi aptarayasqayki flechakunatapas pampamanmi sikwarachisqayki. 4Chaynapim qamqa llapallan tropaykikunapiwan hinaspa qanwan riq runakunapiwan Israel nacion orqokunapi waurunki, chaypim qamkunataqa mikusunaykichikpaq qoykusqaykichik aycha mikuq tukuy rikchaq alton pawaq animalkunaman chaynataq purun animalkunamanpas. 5Ar, qamqa waunki llutan pampapim. Chaynatam oqa Seor Dios nini. 6oqaqa kaasaqtaqmi Magog naciontapas chaynataq lamar qochapa patanpi hawka kawsakuqkunatapas. Chaynapim yachanqaku Tayta Dios kasqayta. 7oqaqa Israel runaykuna ukupim reqsichisaq chuya sutiyta, chaynapim chuya sutiytaqa manaa piwanpas penqachisaqchu. Huklaw nacionniyoqkunapas yachanqakum Israel nacionpi chuya Diosqa oqa Tayta Diospuni kasqayta. 8am chayamuchkana, chayqariki cumplikunqapunim, chay punchawkunamantam oqaqa willakurqani. oqa Seor Diosmi chaynata nini. 9Israel llaqta ku napi *yachaq ru na ku nam lloqsimuspan ku ka anqa ku guerrapi peleananku armankuta. Kaanqakum taksa-hatun harkachikunankutapas, flechana arconkutapas, flechankutapas, mazonkutapas chay nataq lanzankutapas. Chaykunawanqa yantapaqam ser vichikunqaku qanchis watapuni. 10Manaam purunmantapas yantataqa apamunqakuachu, montetapas manam rinqakuachu yanta pallaqpas, paykunaqariki yantamantam kaanqaku chay armakunataa, paykunaam saqueanqa aw paq saqueaqninkutapas hinaspam paykunaataq suwanqaku chay awpaq suwaqninkutapas. oqa Tayta Diosm chaynata nini. sutiyoq runamanqa Israel nacionpim chay tiempopi qosaq pampakunanpaq huk sitiota, chay sitioqariki kachkan intipa qespimunan lawpim otaq Hatun Qochaman riq Puriqkunapa Qechwanpim. Chay sitiopi Gog sutiyoq runa llapa tropanpiwan pampakusqanraykum llapa puriqkuna mana pasayta atinqakuchu. Chayraykum chay sitiotaqa sutichanqaku Hamon Gog Qechwawan. 12Israel castakunam allpanku limpiasqa kananpaq paykunata pampanqaku qanchis killapuni. 13Chay nacionniyoq llapallan runakunam paykunata pampaysinqa, chay punchawpi hatunchasqa kaptiymi paykunapaqpas kanqa mana qonqay atina punchawtaq. oqa Tayta Diosmi nini chaynata. 14Chay qanchis killa pasaruptinmi llamkapakuq runakunata minkakunqaku rispanku muyumunankupaq chaynapi pampapi kaq chay wauq tropakunapa puchuq ayankunata pampamunankupaq, chayraqmi chay nacionqa allin limpiasqa kanqa. 15Chay muyumuq runakunam huk kaqnin runapa tullunta rikuruspan chaypa waqtanpi huk sealta sayachinqaku chaynapi pampaqkuna hamuspan Hamon Gog Qechwapi pampanankupaq. 16Chaypitaqmi kanqa huk llaqta Hamona sutiyoq. Chaynatam limpianqaku chay naciontaqa.
11Gog
1Runapa churin, qamqa Gog sutiyoq runamany oqa Seor Diospa nisqayta
Gog sutiyoq runa vencerachikusqanmanta
Gog sutiyoq runa pampanankumanta
1585
EZEQUIEL39,40
17Ru napa churin, qanm alton pawaq animalkunata hinaspa purun animalkunata oqa Seor Diospa nisqayta kaynata ninki: Hamuspay huunakamuychik, qamkunapaq nakapusqay mikunaykichikpaqy tukuy hinastinmanta huunakamuychik, kay wauchisqaykunataqa ofrecechkani Israel nacionpa orqonkunapim. Qamkunaqa aychata mikuspam yawarnintapas tomankichik. 18Valeroso soldadokunapa aychantam qamkunaqa mikunkichik, kay pachapi kamachikuqkunapa yawarnintam qamkunaqa tomankichik, paykunaqa llapallankum rikchakunqaku Basan lawpi allin cebasqa carnerokunaman, malta carnerokunaman, chivatokunaman hinaspa torokunaman. 19Qamkunaqa wirantapas mikunkichik saksanaykichikkamam, yawarnintapas tomankichik sinkanaykichikkamam, chay wauqkunataqariki qamkunaman ofrecenaypaqmi wauchirqani. 20Qamkunaqa convidasqay mesapi hinam saksanaykichikkama mikunkichik caballokunapa aychanta, sillakuqkunapa aychanta, valeroso soldadokunapa aychanta hinaspa guerrapi peleaq llapallan runakunapa aychanta. Chaynatam oqa Seor Dios nini.
oqaqa huklaw nacionpi runakunaman atiy niyta qawachisaq, llapallan nacionkunam qawanqaku sentenciaspayqa cumplisqayta. Qawanqakutaqmi imay nam paykunataqa atiy niy wan castigasqaytapas. 22Israel castakunapas chay punchawmantapunim yachanqaku yupaychasqanku Tayta Dios kasqayta. 23Huk law nacion niyoq ru na ku napas yachanqa kum Israelpa castan ku naqa mana allin rurasqankurayku huklaw nacionkunaman qarqosqa kasqankuta. Paykunataqariki traicionawasqankuraykum qepanchakururqani hinaspam enemigonkuman qoykurqani, chaynapim paykunaqa enemigonkuwanpas guerrapi vencerachikurqaku. 24Millakuypaq rurasqankuman hinam hinaspa mana kasukuq kasqankuman hinam paykunataqa qepanchakururqani. 25Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: Jacob castakunataqa maymanpas preso risqankumantam kutichimusaq, llakipayarisaqam Israelpa llapallan castankunamantaqa hinaspam chuya sutiymantapas sientisaqtaq. 26Paykunaqa manaa pipa manchachisqan allpankupia hawka kawsakuspam chayraq qonqanqaku awpaqtaqa penqayllapaqa kawsasqankuta chaynataq tukuy imapi traicionawaspanku contraypi sayarisqankuta. 27Paykunataqariki oqam horqomusaq llapa runakunapa chawpinmanta hinaspam huumusaqtaq enemigonkupa nacionninmantapas, chaynapim achka nacionkuna qawachkaptin Israel castakunaqa chuya kasqayta reqsichiwanqaku. 28Paykunataqariki oqam huklaw nacionkunaman qarqorurqani, chaywanpas mana hukllatapas puchuchispam kikiypuni allpankuman kutichimusaq, chaynapim paykunaqa yachanqaku yupaychasqanku Tayta Dios kasqayta. 29Manaa paykunata qepanchakuspaymi Israelpa mirayninmanqa Espirituywana huntaykusaq. oqa Seor Diosm chaynata nini.
21Chay napim
Israel nacionpaq Tayta Diospa llakipayakuyninmanta
40
tawayoq wataam pasarurqa Jerusalen llaqta tuichisqa kasqanmanta, oqaykuataqmi preso kachkarqaniku iskay chunka pichqayoq wataa, chay watapim punta kaq killanpa chunka punchawninpi Tayta Dios hapiykuwaspa chay llaqtaman aparuwarqa. 2oqataqa Diosm revelacionpi aparuwarqa Israel allpaman hinaspam churaykuwarqa llumpay alto orqopa hawanman, chaypim surlawman qawaqpi kachkasqa hatarichisqa llaqta hina. 3Chayman chayarachiwaptinmi
1Chunka
Revelacionpi Ezequiel mosoq templo rikusqanmanta
EZEQUIEL40
1586
rikururqani bronceman rikchakuq huk runata. Payqa llaqtapa punkunpi sayaykuspam hapichkasqa linomanta cordelta chaynataq tupuna kaspitapas. 4Chay runam niwarqa: Runapa churin, qamqa sumaqta qawaspay allinta uyariway, hinaspataqy yuyaymanaspa cuentatapas qokuytaq tukuy ima qawachisqay manta, kaymanqariki apamusqa karqanki qawachinaypaqmi. Chaynaqa qampas tukuy ima qawasqaykitay willay Israel castakunaman. hawa lawninpim rikurqani muyuriqnin murallata. Chay runapa makinpi kaq tupuna kaspim kasqa kimsa metro tumpa maschan, chay runa murallata tupuykuptinmi anchon kasqa chay kaspin sayayniyoq, altoman sayayninataqmi kasqa hina chay tupuna kaspin sayayniyoqllataq. 6Chaymantam chay tupuq runaqa pasarqa templopa intipa qespimunan lawpi zaguan punkuman hinaspam gradasninta seqaspan tupurqa temploman yaykuykunata, chayqa kasqa chay tupuna kaspin sayayniyoqmi. 7Chay murallapa zaguan punku yaykunapa iskay lawninpim kasqa templo cuidaqkunapa cuartonkuna, anchonpas largonpas chay cuartokunapa sayayninqa kasqa chay tupuna kaspi sayayniyoqkamallam. Huk cuartomanta huknin cuartoman rakinaqpa sayayninmi kasqa iskay metro parten tumpa maschan. Templo lawman qawaq corredorman yaykunaataqmi kasqa chay tupuna kaspi sayayniyoq. 8Uku lawman yaykuna corredortapas tupuptinmi anchon kasqa chay tupuna kaspi sayayniyoq. 9Chay corredorpa largonta tupuptinataqmi kasqa tawa metro sayayniyoq, templo lawman lloqsina iskay lawninpi pilarkunaataqmi kasqa huk metro anchoyoqkama. Chay zaguan punkupi corredorqa templo lawmanmi qawarqa. 10Chay intipa qespimunan lawpi tarikuq zaguan punkupiqa kaylaw-waklawpim kasqa chay sayaykamalla kimsa cuartochakuna, chaykunapa waqtankunapi perqapas kasqa chay sayaykamallam. 11Chaymantam chay tupuq runaqa chay zaguan punkupa anchontapas tupurqataq hinaptinmi kasqa pichqa metroyoq, chay zaguan yaykunapa anchonataqmi kasqa soqta metro parten. 12Cuartokunapa awpaqninpim kasqa taksa perqakuna, chay perqakunaqa kasqa parte metrokamam, chay cuartochakunaqariki kasqa largonpas-anchonpas kimsa metro tumpa maschankamam. 13Chay tupuq runaqa tupurqataqmi chay zaguanpa huklaw kuchunmanta huknin kuchunkamapas, chaypa sayayninqa kasqa chunka kimsayoq metro tumpa maschanmi. 14Chay pilarniyoq corredorpa sayaynintam tantearqa kimsa chunka hukniyoq metro maschanpaq. Chaypa waqtankunaataqmi kasqa patiopa muyusqan. 15Chay zaguan punkupi tarikuq wasipa largonqa yaykuykunamanta corredor ukupi tukunankamam kasqa iskay chunka soqtayoq metro tumpa maschan. 16Zaguan cuidaqkunapa cuartochankunaqa kasqa ukuman qawaq rejillasqa ventanayoqkamam, chaypi tarikuq corredorpas kasqa ukulawninmanta muyuriqninpi ventanayoqkamam. Chay cuartochakunapa waqtanataqmi adornasqa kasqa palmera sacha dibujokunawan. chay tupuq runaqa pusaykuwarqa templopa hawa lawnin patioman. Chay patiopa muyuriq patankunaqa kasqa loza pampayoqmi hinaspapas cuartochakunapa muyuykusqanmi. Chay cuartochakunaqa kimsa chunkapunim chay loza pampayoq lawman qawarqaku. 18Chay urayneqpi lozayoq pampaqa tupanakusqa chay zaguan punkupa wasinkunapim, chay lozayoq pampapa anchonqa kasqa chay zaguan punkupi wasipa largon largoyoqmi. 19Chay runaqa uray lawnin
17Chay mantam 5Templopa
Intipa qespimunan lawpi templopa punkunmanta
Hawa lawpi patiomanta
1587
EZEQUIEL40
punkumanta qallaykuspanmi tupurqataq uku law patiopa qallariyninkamapas, chaypa sayayninmi kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro tumpa maschan, hina chay sayayllam kasqa intipa qespimunan lawpipas hinaspa norte lawpipas. tupuq runaqa tupurqataqmi templopa hawa pationman yaykuna norte lawpi zaguan punkutapas, tupurqaqariki largontawan anchontam. 21Chaypipas kasqataqmi kaylaw-waklawpi kimsa cuartochakuna, chaykunapa waqtanpi perqakunapas hinaspa corredorpas kasqa punta kaq zaguan punkupi wasipa sayaynin sayayniyoqllam. Chay punta kaq zaguanqariki tarikurqa intipa qespimunan lawpim. Chaypa largonqariki kasqa iskay chunka soqtayoq metro tumpa maschanmi, anchonataqmi kasqa chunka kimsayoq metro tumpa maschan. 22Ventanankunapas, corredorninpas hinaspa palmera sacha dibujonkunapas kasqa intipa qespimunan lawman qawaq zaguan punku wasipi tarikuq sayaynin sayayniyoqllam. Chayman seqanankupaqmi kasqa qanchis gradaskuna, chay gradaskunapa awpaqninpiataqmi kasqa huk corredor. 23Ukupia tarikuq templopa pationman yaykunapa chimpanpim kasqa chay norte lawpi zaguan punku, hukninataqmi kasqa intipa qespimunan lawpi. Hinaptinmi chay huknin zaguanmanta hawa zaguanman tupuptin kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro tumpa maschan. chay tupuq runaqa pusawarqataq surlawman, chaypipas kasqataqmi huk zaguan punku. Chaypipas tupurqam chaypi tarikuq cuartokunapa waqtantawan corredorninta, chaypa sayayninqa kasqa chay wakin zaguan punkukunapa sayaynin hinallam. 25Chay zaguan punku wasiqa corredornintinmi kasqa muyuriqninpi ventanayoq wakin zaguan punku wasi hina. Chaypa largonqariki kasqa iskay chunka soqtayoq metro tumpa maschanmi, anchonataqmi kasqa chunka kimsayoq metro maschan. 26Chaypiqa kasqataqmi qanchis gradaskunapas. Chaypa awpaqninpipas kasqam corredor. Chay wasipi tarikuq cuartochakunapa waqtan perqakunapiataqmi kasqa palmera sacha dibujokuna. 27Ukupia tarikuq templopa pationman yaykunapa chimpanpim tarikurqa chay surlawpi zaguanqa, chay huknin zaguanmanta hawa zaguanman tupuptinmi kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro tumpa maschan. templopa uku pationmana yaykuna zaguanninta, chay surlawpi tarikuq zaguan punku wasita tupuykuptinmi kasqa chay wakin zaguan punku wasi hina sayayniyoqlla. 29Punku cuidaqkunapa cuartonkunapas, chaypa waqtanpi perqakunapas hinaspa corredorninpas chay wakinpa sayaynin sayayniyoqllam kasqa. Chay wasipaqariki corredornintinpam kasqataq muyuriqninpi ventanankunapas. Chay wasipa largonqariki kasqa iskay chunka soqtayoq metro tumpa maschanmi, anchonataqmi kasqa chunka kimsayoq metro tumpa maschan. 30Chay templomana yaykuna uku patiopa corredorninkunam kasqa chunka kimsayoq metro tumpa maschan largoyoq, anchonataqmi kasqa yaqa kimsa metro. 31Chay corredorqa qawarqa hawa lawpi pationmanmi, chaypi tarikuq cuartochakunapa waqtan perqakunapiataqmi kasqa palmera sacha dibujokuna, kasqataqmi pusaq gradaskunapas. 32oqataqa templopa ukulaw pationtam pusawarqataq intipa qespimunan lawman, chaypi tarikuq zaguan punku wasita tupuykuptinmi chaypa sayayninqa kasqa wakin
28Pusaykuwarqataqmi 24Chaymantam 20Chay
Norte lawman qawaq punkumanta
Surlawman qawaq punkumanta
Templopa uku pationmana yaykuna zaguankunamanta
EZEQUIEL40
1588
zaguan punku hina sayayniyoqlla. 33Punku cuidaqkunapa cuartonkunapas, chaypa waqtanpi perqakunapas hinaspa corredorninpas chay wakinpa sayaynin sayayniyoqllam kasqa. Chay wasipaqariki corredornintinpam kasqataq muyuriqninpi ventanankuna. Chay wasipa largonqariki kasqa iskay chunka soqtayoq metro tumpa maschanmi, anchonataqmi kasqa chunka kimsayoq metro tumpa maschan. 34Chay corredorqa qawarqa hawa lawpi patiomanmi, chaypi tarikuq cuartochakunapa waqtan perqakunapiataqmi kasqa kaylaw-waklawpi palmera sacha dibujokuna, kasqataqmi pusaq gradaskunapas. 35oqataqa pusaykuwarqataqmi norte lawpi tarikuq zaguan punku wasimanpas, chay wasita tupuykuptinmi chaypa sayayninqa kasqa wakin hina sayayniyoqlla. 36Punku cuidaqkunapa cuar tonkunapas, chay pa waqtanpi perqa kunapas hinaspa corredorninpas chay wakinpa sayaynin sayayniyoqllam kasqa. Chay wasipaqariki muyuriqninpim kasqataq ventanankuna. Chay wasipa largonqariki kasqa iskay chunka soqtayoq metro tumpa maschanmi, anchonataqmi kasqa chunka kimsayoq metro tumpa maschan. 37Chay corredorqa qawarqa hawa lawpi patiomanmi, chaypi tarikuq cuartochakunapa waqtan perqakunapiataqmi kasqa kaylaw-waklawpi palmera sacha dibujokuna, kasqataqmi pusaq gradaskunapas.
38Kasqataqmi huk cuartopas zaguan punku corredorman punkuyoq, chay cuartopim
Norte lawpi tarikuq cuartokunamanta
mayllarqaku lliw kaana ofrenda animalkunata. 39Chay zaguan punku wasipa corredorninpim kasqa kaylaw-waklawpi iskay mesakuna, chaypa hawanpim wauchisqaku lliw kaana animalkunata chaynataq hucharayku hinaspa culparayku animalkunatapas. 40Norte law punkuman seqana lawpa hawa lawninpim kasqa iskay mesakuna, waklawninpipas zaguan punku corredornin lawpim kasqataq iskay mesakuna. 41Chaynaqa tawa mesakunam kasqa zaguanpa waklawninpipas chaynataq zaguanpa kaylawninpipas, chaynaqariki llapallan mesakunaqa kasqa pusaqmi, chaykunapa hawanpim wauchisqaku ofrecenanku animalkunata. 42Diosman ofrecespa lliwta kaapunankupaqmi kasqa labrasqa rumimanta tawa mesakuna. Chay mesaqa kasqa yaqa huk metro largoyoqmi, chaynataqmi anchonpas kasqa yaqa huk metrotaq, altoman sayayninataqmi kasqa parte metro tumpa maschan. Chay mesakunapim churasqaku imakunapas necesitasqankuta chaynapi lliw kaana animalkunatapas chaynataq wakin animalkunatapas wauchinankupaq. 43Chay wasipa ukunpa muyuriqninpiataqmi kasqa allin takyachisqa iskay puntayoq ganchokuna, chay mesakunapa hawanpiqa kasqa ofrenda aychakunam. 44Templopa uku pation man a yayku na zaguanpa hichpanpim kasqa iskay cuartokuna, hukninqa tarikusqa norte law pim surlawta qawastin, huk ninataqmi kasqa surlawpi norte lawta qawastin. 45Hinaptin mi chay tupuq runa niwarqa: Kay surlaw man qawaq cuartoqa templopi llamkaq sacerdotekunapaqmi. 46Kay norte law man qawaq cuar toataqmi altar pi llam kaq sacerdoteku napaq, paykunaqariki kanku sacerdote Sadocpa mirayninmi, paykunallamiki Leviy pa castankunamantaqa Tayta Diosman asuykunankupaq hina kachkanku nispa. tupuq runaqa tupurqataqmi chay uku lawpia tarikuq templopa pationtapas, chaypa largonqa kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro tumpa maschanmi, hina chayna sayayniyoqllataqmi kasqa anchonpas, tawantin waqtanm kasqa hina chayna sayayni47Chay
Templomanta
1589
EZEQUIEL40,41
yoqlla. Huk altarpas kasqataqmi chay templopa chimpanpiqa. 48Chaymantam payqa pusaykuwarqataq templopa corredorninmanpas hinaspam tupuykurqa punkupa waqtanpi perqakunata, chaypa anchonqa sapakamapam kasqa yaqa kimsa metro. Chaynaqa chay punkupa kaylaw-waklawnin anchonqa kasqa huk metro parten tumpa maschanmi. 49Chay corredorpa largonqa kasqa chunka metro tumpa maschanmi, anchonpa sayayninataqmi kasqa yaqa soqta metro, chaymanqa seqasqa chunka gradaskunam. Chay yaykuna perqapa kaylaw-waklaw waqtanqa kasqa huk pilarniyoqkamam. 1Chay tupuq runaqa pusaykuwarqa templo ukumanam. Chaypim tupuykurqa punkupa waqtanpi qawanakuq perqakunata. Chay huknin perqapa anchonmi kasqa kimsa metro tumpa maschan, hina chayna sayayniyoqllam kasqa chimpanpi kaq perqapas. 2Santuarioman yaykuna punkupa anchonqa kasqa pichqa metro tumpa maschanmi, chay punkupa waqtankunapi hapiqnin perqakunaataqmi kasqa iskay metro parten tumpa maschan. Chaymantaataqmi tupuykurqa santuariopa largonta hinaptinmi chaypa sayayninqa kasqa iskay chunka hukniyoq metro, anchonataqmi kasqa chunka metro parten. 3Chaymantaataqmi pasaykuspan tupurqa ukuman yaykuq punkupa perqanpa anchonta hinaptinmi chaypa anchonqa kasqa huk metro tumpa maschan, hina chay kikin punkunataqmi kasqa kimsa metro tumpa maschan anchoyoq, chay punkupa waqtankunapi hapiqnin perqakunaataqmi kasqa kimsa metro parten tumpa maschan. 4Chaymantaataqmi tupurqa templopa uku lawninpi cuartopa largonta hinaptinmi sayayninqa kasqa chunka metro parten, anchonpas hina chayna sayayniyoqmi kasqa. Hinaptinmi chay tupuq runa niwarqa: Kay cuartoqa Chuyay-chuyay Sitiowan sutichasqam nispa.
41
Templopa waqtanpi cuartochakunamanta
anchonqa kasqa kimsa metro tumpa maschan. Chay templopa muyuriqninpiataqmi kasqa cuartochakuna, chay sapakama cuartokunapa anchonqa kasqa iskay metro tumpa maschanmi. 6Chay cuartokunaqa kasqa hawanpi seqella iskay altosniyoqkamam, chay sapa seqepim kasqa kimsa chunka cuartochakuna, sapa altospam kasqa huk patak chaynapi cuartokunapa qerunta hapiptin chay qerukunaqa manaa templopa perqanpa ukunman yaykunanpaq. 7Templopa muyuriqninpi kaq cuartokunapa anchonqa kasqa aswan anchom sapa altospi, templota muyuriq wasipa perqanqa kasqa ancho gradas hinam. Sapa altosmi anchoyasqa seqasqanman hina. Pampamantam seqasqa huk gradas chawpi kaq altosninta iskay kaq altosman chayanankama. 8Chaymantam qawarirqani chay templo muyurimuq wasipa patak hina hoqarikuq cimientonta, chay patak hina hoqarikuq cimientonpa hawanpim chay cuartochakunaqa tiyasqa. Chay patakpa sayayninqa kasqa kimsa metro tumpa maschanmi. 9Cuartokunapa hawa kaq perqanpa anchonataqmi kasqa iskay metro parten tumpa maschan. Kasqataqmi huk callejonpas templopa waqtanpi cuartokunamanta hinaspa sacerdotekunapa cuartonkunamanta rakinaq. 10Chay callejonqa templopa muyuriqninpim kasqa, chay callejonpa anchonataqmi kasqa chunka metro parten. 11Chay cuartokunapa punkunkunaqa qawasqa chay callejon lawmanmi, huknin punkum qawasqa norte lawman, hukninataq surlawman. Chay callejonman tupaq cimientonataqmi kasqa iskay metro parten tumpa maschan anchoyoq.
5Chay runaqa tupurqataqmi templopa perqankunatapas hinaptinmi chay perqapa
EZEQUIEL41
1590 Intipa seqaykunan lawpi kaq wasimanta
seqaykunan lawpim callejonpa chimpallanpi kasqataq huk hatun wasi, chay wasipa anchonqa kasqa kimsa chunka soqtayoq metrom, largonataqmi kasqa tawa chunka qanchisniyoq metro, chay wasipa perqankunapa anchonqa kasqa iskay metro parten tumpa maschanmi. chay tupuq runaqa tupurqa templopa lliw largonta hinaptinmi kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro parten. Tupurqataqmi callejontawan qepapi kaq hatun wasitapas chaynataq perqantapas hinaptinmi lliw kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro parten. 14Templopa uyanataqmi intipa qespimunan lawman qawaq callejonpiwan kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro parten anchoyoq. 15Tupurqataqmi callejonpa chimpanpi templopa qepanpi kaq hatun wasitapas chaynataq kaylaw-waklaw perqakunatapas, chaypa sayayninqa kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro partenmi. Templopi kaq hawa santuariom ukupi kaq Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopiwan hinaspa corredorpiwan 16tablakunawan tableasqa kasqa. Punkupa patakninkunapas, rejillayoq ventanankunapas chaynataq templopa muyuriqninpi kimsantin seqepi balconkunapas tableasqam kasqa, chaynaqa kasqa pampamanta ventanakamam. Chay ventanakunaataqmi kasqa kaspi rejillayoqtaq. 17Chay runaqa tupurqataqmi punkupa hawantapas hinaspa templo ukupi cuartotapas chaynataq muyuriqninpi ukuntin-hawantin uyantapas. 18Chay tableasqa tablakunapiataqmi tallasqa kasqa querubin sutiyoq angelkunapiwan palmera sachapa dibujon, chay querubinkunaqa sapakamam kasqa iskay uyayoqkama. 19Huknin uyanmi kasqa runapa uyan kaqlla hinaspam qawachkasqa palmera sachapa dibujon lawman, huknin uyanataqmi kasqa leonpa uyan kaqlla, chaypas qawachkasqa huklawninpi palmera sachapa dibujonmanmi, chaynaqariki kasqa templopa lliw muyuriqninpim. 20Pampamanta punkupa hawankamam kasqa chay tallasqa querubin sutiyoq angelkunapa dibujonkunaqa, hina chaynallam kasqa palmera sachapa dibujonkunapas, chaynaqariki kasqa santuariopa muyuriq perqankunapim. 21Santuarioman yaykuq punkupa pilarninmi kasqa tawa waqtayoq kullu. Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopa chimpanpiataqmi kasqa 22tablamanta altar rurasqaman rikchakuq, chay pa waqtankunaqa kasqa huk metro tumpa maschan sayayniyoqmi, sayayninataqmi kasqa huk metro parten tumpa maschan. Chay altarpaqa esquinankunapas, pampanpas hinaspa waqtankunapas tablamantam kasqa. Hinaptinmi chay runa niwarqa: Kayqa Tayta Diospa qayllanpi mesam nispa. kasqa iskayman kichakuq punkunkuna, hina chaynallataqmi kasqa Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopa punkunkunapas. 24Sapa punkupaataqmi kasqa iskay hojankuna, sapa hojaataqmi kasqa visagranpi kuyuq. 25Chay santuariopa punkunkunapim kasqa tallasqa querubin sutiyoq angelkunapa dibujonkuna
23Santua riopam 13Chaymantam
12Intipa
Templopa lliw sayayninmanta
Templopi imakunapas tarikuqmanta
Tablawan rurasqa altarmanta
Templopa punkunkunamanta
1591
EZEQUIEL41,42
chaynataq palmera sachakunapa dibujonkunapas, chay dibujokunaqa kasqa templopa perqankunapi dibujokuna kaqllam. Hawa kaq corredorpa hawanpiataqmi kasqa tablamanta qawiakuna. 26Corredorpa kaylaw-waklawninpipas kasqa rejillayoq ventanakunam, chay ventanakunapiqa tallasqam kasqataq palmera sachapa dibujonkuna. Templopa waqtanpi kaq cuartochakunapas kasqa qawiayoqkamam.
42
chay runaqa pusawarqa norte lawpi kaq hawa patioman hinaspam yaykuchiwarqa callejonpa chimpanpi kaq cuartokunaman, chayqariki kasqa templopa qepanpi kaq wasipa chimpanpim otaq norte lawpim. 2Chay norte lawman qawaq wasipa largonqa kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro partenmi, anchonataqmi kasqa iskay chunka soqtayoq metro tumpa maschan. 3Chay wasipa huklawninqa qawasqa uku kaq patiomanmi, chaypa anchonqariki kasqa chunka metro partenmi, chay wasipa huklawninqa qawasqa hawa lawpi loza pampayoq patiomanmi, chay wasiqa kasqa kimsantin seqepi chimpa-chimpa balconniyoqmi. 4Cuartokunapa chimpanpiqa kasqataqmi huk taksa callejonchapas, chaypa anchonqa kasqa pichqa metro tumpa maschanmi, uku lawman qawaq largonataqmi kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro parten, chay callejonpa punkunkunaqa lloqsisqa norte lawmanmi. 5Iskaynin altoskunapi cuartokunaqa aswan taksallam kasqa pampapi kaq cuartokunamantaqa, sapa altospi wasikunam taksayarqa balconkunapas taksayasqanman hina. 6Chay wasipi cuartokunaqa kimsa seqellam kasqa ichaqa patiopi kaq cuartokunapa pilarninkuna hinaqa manam chaykunapaqa kasqachu, chayna mana pilarniyoq kasqanraykum sapa altospi cuartokunaqa seqasqanman hina taksayarqa pampapi kaq cuartokunamantaqa chaynataq punta kaq altospi cuartokunamantapas. 7-8Hawa kaq patioman qawaq cuartokunam kasqa iskay chunka soqtayoq metro parten largoyoq, chay cuartokunapa chimpanpiataqmi risqa hawa kaq patioman qawaq perqa, chaypa largonqa kasqa chunka soqtayoq metro partenmi, chaynaqa chay taksa callejonchapa lliw sayayninqa kasqa pichqa chunka iskayniyoq metro partenmi. 9Kay pampapi cuartokunaman yaykunapaqqa kasqa punkukunam hawa patiomanta otaq intipa qespimunan lawmanta. 10Chaymanqariki yaykuna kasqa hawa patio perqapa anchontam. Surlawpi kaq callejonpa chimpanpipas kasqataqmi cuartokuna, chay cuartokunaqariki kasqa templopa qepanpi kaq wasipa waqtanpim. 11Chay cuartokunaqa kasqa kaqkamallam chaynataq chay sayaykamallam, norte lawpi kaq cuartokunaman rikchakuqmi kasqa chay seqella cuartokunaqa, kasqataqmi yaykunapaq hinaspa lloqsinapaq punkunkunapas, chaykunapa chimpanpipas kasqataqmi huk taksa callejoncha. 12Surlawpi kaq cuartokunaman chayanapaqataqmi kasqa huk punku, chay punkupim qallarisqa chay taksa callejoncha, chay callejonqariki risqa chay perqapa rinan intipa qespimunan lawmanmi. 13Chay runam niwarqataq: Callejonpa chimpanpi kaq norte lawpi cuartokunapas hinaspa surlawpi cuartokunapas kachkan Diospaq sapaqchasqam. Chaypiqa Tayta Diosman asuykuq sacerdotekunam mikunku Tayta Diosllapaqa sapaqchasqa kaqkunata, chaypitaqmi churanku Diosllapaqa sapaqchasqanku ofrendakunatapas, chay ofrendakunaqariki kawsaykunamanta ofrendakunam chaynataq hucharayku hinaspa culparayku ofrendakunam, chaynaqa chay churananku lugarqariki Diosllapaqa sapaqchasqam. 14Sacerdotekuna santuarioman yaykuspankuqa manam lloqsinmankuchu hawa patiomanqa. Lloqsispaqa-lloqsinqaku servinankupaq hinakusqanku pachankuta horqokuspankuam hinaspa
1Chaymantam
Templopa hichpanpi wasikunamanta
EZEQUIEL42,43
1592
chaypi saqeykuspankuam, chay pachakunaqariki Diosllapaqa sapaqchasqa kaqkunam. Runakunapa kasqanman lloqsinankupaqqa pachakunqaku huk pachawanam.
15Templopa kasqanpi tukuy imakunatapas tupuyta tukuruspanataqmi chay runaqa
Templopa canchonnin tupusqanmanta
pusawarqa intipa qespimunan lawpi zaguan punkunta hinaspam hawa lawpa muyuriqninta tupurqa. 16Payqa chay tupuna kaspinta hapiykuspanmi tupurqa intipa qespimunan lawpi kaq muyuriqninta hinaptinmi chaypa sayayninqa kasqa iskay pachak soqta chunkan iskayniyoq metron. 17Chaymantam payqa chay tupuna kaspinwan tupurqataq norte lawpi kaq muyuriqnintapas hinaptinmi chay sayayninqa kasqa iskay pachak soqta chunkan iskayniyoq metron. 18Chaymantam payqa chay tupuna kaspinwan tupurqataq surlawtapas hinaptinmi chaypa sayayninqa kasqa iskay pachak soqta chunkan iskayniyoq metron. 19Intipa seqaykunan lawmanpas muyuykuspanmi tupurqataq chay tupuna kaspinwan hinaptinmi chaypapas sayayninqa kasqa iskay pachak soqta chunkan iskayniyoq metron. 20Tupurqaqa templopa canchonninpa tawantin waqtantam. Chay canchonpa muyuriqninpiataqmi kasqa huk muralla, chay canchonpa largonqa kasqa iskay pachak soqta chunkan iskayniyoq metronmi, anchonpas kasqa hina chayna sayayniyoqllataqmi. Chay muyuriq murallaqariki kasqa Diosllapaqa sapaqchasqa kaqkunamanta imakunatapas rakinanpaqmi.
43
punku wasiman. 2Hinaptinmi rikururqani Israelpa Diosninpa kanchariynin intipa qespimunan lawmanta hamuchkaqta. Uyarirqanim lloqllapa qaparisqanta hina. Kay pachaataqmi sumaqllataa achkirirqa kanchayninwan. 3Revelacionpi chay rikusqayqa karqa Jerusalen llaqtata Tayta Dios tuichinanpaq hamuspan qawachiwasqan hinaraqmi, kay qawasqayqa rikchakurqa Quebar Mayupa patanpi qawasqayman hinaraqmi. Chaymi oqaataq qonqoranpa pampaman kumuykurqani. 4Chaynaqa Tayta Diospa kanchariyninm chay temploman yaykumurqa intipa qespimunan lawpi zaguan punkunta. 5Espiritun ataqmi hoqa riruwaspan apa ruwarqa templopa uku kaq pation man hinaptinmi chay templomanqa huntaykurqa Tayta Diospa kanchariy nin. 6Chay runam sayaykurqa oqapa waqtay pi hinaptinmi uyarirqani templomanta Tayta Dios rimapayawasqanta. 7Payqa kay natam niwarqa: Runapa churin, kay sitioqariki tiyanaypa kananmi hinaspapas chakiykuna samariykachina sitiom, kaypim oqaqa wiaypaq *yachasaq Israelpa mirayninkunapa chawpinpi. Israelpa castankunaqa manaam penqaymanqa churanqakuachu chuya sutiytaqa, paykunapas nitaq reyninkupas manaam huchapakuq warmi hinaqa taytacha-mamachakunata adoranqakuachu, chuya sutiytaqa manaam penqaymanqa churanqakuachu reyninkupa ayankunata alto moqo capillakunapi churaspankuqa. 8Paykunaqa oqapa pilarniyoq punkuypa hichpallanpim hatarirachirqaku pilarniyoq punkunkutapas hinaptinmi oqapa lawmanta paykunapa lawmanqa qawakurqa huk perqallaa, chaynapim paykunaqa chay millakuypaq rurasqankuwan oqapa chuya sutiyta penqayman churarqaku. Chayraykum oqapas paykunapa contranpi piakuspay waurachirqani. 9Kunanqa wischuchunkuay taytacha-mamachankuta, chaywanmiki paykunaqa huchapakuq warmi hina huchallikunku, wischuchunkutaqy reyninkupa wausqa ayankutapas, chayraqmi oqaqa *yachasaq paykunapa chawpinpi. 10Chaynaqa
1Chaymantam chay runaqa pusaykuwarqa intipa qespimunan lawpi zaguan
Temploman Diospa kanchariynin huntaykusqanmanta
1593
EZEQUIEL43
runapa churin, qamy willay Israel castakunaman kay templopa imaynam kasqanmanta, willaytaqy planokunamantapas hinaspa sayayninkunamantapas chaynapi mana allin rurasqankumanta penqakunankupaq. 11Sichum penqarikunqaku tukuy mana allin rurasqankumanta hinaptinqa qamy willay imayna formayoqmi chay temploqa kasqanmanta. Willaytaqy maypim tukuy imankunapas tarikusqanmanta chaynataq maylawpim yaykuna punku hinaspa lloqsina punkupas tarikusqanmanta, qamqa willankim imayna formayoqmi chay temploqa kasqanmanta hinaspa cumplinanku decretokunamantapas. Qamqa yachachinkitaqm imayna formayoq kasqanmanta chaynataq chaypi tukuy ima yachachikuynintapas, paykuna qawachkaptiny qellqay imayna formayoq kasqanmanta chaynapi chayman hina ruranankupaq, qellqaytaqy llapallan chaypi kaq decretokunatapas cumplinankupaq. 12Chay templomanta yachachikuyqa kaynam: moqopa hawanpi tarikuq templopa kasqanqa lliw mururiqnintinmi kanqa Diosllapaqa sapaqchasqa. sayayninkunaqa templota tupusqanku tupuwan tupuptinkum kayna karqa: Altarpa muyuriqninpiqa kasqam huk yarqa parte metro masnin ukuyoq, anchonataqmi kasqa hina metro masnintaq, chaypa muyuriqnin patakninataqmi kasqa huk cuarta maschayoq. Altarpa tiyananataqmi kayna karqa: 14Pampamanta qallariq punta kaq patakpa patankamam kasqa huk metro tumpa masnin sayayniyoq, chay patanpa anchonataqmi kasqa parte metro masnin. Chay altarpa iskay kaq patakninpa sayayninataqmi kasqa iskay metro masnin, chaypa patanpa anchonataqmi kasqa parte metro masnin. 15Altarpi ninapa kanan patakpa alturanataqmi kasqa iskay metro tumpa masnin, chaypa tawan esquinankunapiataqmi kasqa toropa waqran hina tawa adornokuna. 16Chay altarpa hawanpi ninapa kananqa kasqa tawantinmi igualla waqtayoq, sapakama waqtanpa sayayninmi kasqa soqta metro masnin. 17Chay altarpa iskay kaq patakninpas kasqa tawantinmi igualla waqtayoq, sapakama waqtanpa sayayninmi kasqa yaqa qanchis metro parten. Chaypa patanataqmi kasqa huk cuarta maschan patakniyoq. Chay altarman seqaq gradasataqmi qawasqa intipa qespimunan lawman. 18Chay mantam niwarqa: Runapa churin, oqa Seor Diosmi kaynata niki: Altar ruranankupaq tiempo chayamuptinqa kay decretokunatam cumplinqaku. Altarpa hawanpim huk animalta lliwtapuni kaapuwanqaku hinaspataqmi chay altartaqa yawarwanpas challanqakutaq. 19Hucharayku huk malta torota wauchispa oqaman ofrecewanankupaqmi qonki Sadocpa mirayninmanta Leviy casta sacerdotekunaman, paykunallam serviwanankupaqqa asuykuwananpaq hina kachkanku. Chaynatam oqa Seor Dios nini. 20Chaymantam asneq yawarninta hapiykuspa chay yawarwan llusinki chay waqra hina tawantin adornokunata, llusinkitaqmi iskay kaq patakpa tawantin esquinankunatapas hinaspa chaypa patanpi muyuriqninkunatapas, chaynapim chay altartaqa chuyanchanki runakunapa ima huchanmantapas. 21Chay hucharayku ofrecewasqanku malta torotaqa apanqaku santuariomanta hawanmanmi hinaspam kaanqaku maymi kaanankupi. 22Paqarinnintin punchawataqmi hucharayku oqaman ofrecewanqaku sano allin chivatota hinaptinmi sacerdotekunaataq chay altarta chuyanchanqaku imaynam chay malta torowan rurasqankuta hina. 23Hucharayku chuyanchayta tukuruspaataqmi ofrecewanki allin sano malta torotawan huk carnerota. 24Chay animalkunatam oqa Tayta Diosman ofrecewanki, sacerdotekunaataqmi kachiwan kachichaykuspanku lliwta oqapaq kaapuwanqaku. 25Qanchis punchawnintinmi hucharayku sapa punchaw wauchinki huk chivatota, malta torota chaynataq carnero13Altarpa
Altarmanta
EZEQUIEL43,44
1594
tapas, chaykunaqa kanqa allin sanokamam. 26Qanchis punchawpunim sacerdotekuna chay altartaqa runakunapa huchanmanta chuyanchanqaku hinaspam oqallapaqa sapaqchanqaku. 27Chay qanchisnintin punchawkuna tukuruptinataqmi pusaq punchawmanta awpaqmanqa sacerdotekunapas qallaykunqakua lliw kaananku animalkuna ofrecewayta, ofrecewanqakutaqmi oqawan allinlla kasqankumanta ofrendakunatapas, chayraqmi agradowanqa chaskisqaykichik. Chaynatam nini oqa Seor Dios.
44
chay runaqa huktawan kutichiwarqa intipa qespimunan lawman qawaq hawa muralla zaguan punkuman hinaptinmi chay punkuqa wichqarayachkasqa. 2Chay pim oqataqa Tayta Dios kay nata niwarqa: Kay punkutaqa amay kichachunkuchu aswanqa wichqarayachuny, amam pipas yaykunqachu kay punkuntaqa. Kay punkuntaqariki yaykurqani Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diosmi, chaynaqa hina wichqasqam kanqa. 3Chay piqa tiyaspaqa-tiyanqa kamachikuqllam oqapa qayllaypi mikunanpaq ichaqa yaykunqapas-lloqsinqapas zaguan corredor law nillantam nispa. chay runaqa pusaykuwarqa norte lawpi zaguan punkunta templopa chimpanman, chay napim rikurqani templomanqa Tayta Diospa kanchariy nin huntaykusqanta hinaptinmi oqaataq qonqoranpa pampaman kumuykurqani. 5Chaymantam Tayta Dios niwarqa: Runapa churin, qamqa allinta yuyaymanaspay sumaqta qaway hinaspa uyariy templopa lliw decretonkunamantawan yachachikuyninkunamanta qanman nisqaykunata. Yuyay manaytaqy pikunam templomanqa yaykunanmanta hinaspa santuariomanta lloqsinanmantapas. 6Kay mana kasukuq Israel castakunataqa qamy rimapayay oqa Seor Diospa kayna nisqayta: Israel castakuna, sayaychikay millakuypaq kaqkuna ruraymantaqa. 7Qamkunaqa forastero runakunata santuarioyman pusaykuspam millakuypaqtaa temploytaqa rurarunkichik, chay runakunaqariki oqapaq hinaqa manam sealasqachu kanku sonqonkupi nitaq cuerponkupipas. Millakuypaq kaqkunatam rurachkankichik mikuyniytapas wirayoqta hinaspa yawarniyoqta ofrecewaspaykichik, qamkunaqa contratoytapas manam kasukunkichikchu. 8Qamkunaqariki manam kasukurqankichikchu oqallapaqa kaqkunamanta encargasqaykunatapas aswanqa huklaw runakunamanam qoykurqankichik santuarioypi ruranakunataqa. 9Chayraykum oqa Seor Dios nini kaynata: oqapa santuarioymanqa manam yaykunqachu sonqonpi hinaspa cuerponpi mana sealasqa extranjero runaqa, Israelpa mirayninkunawan *yachaq forastero runapas manapunim yaykunqachu. 10Leviypa castankunapas Israel castakunawanmi oqamanta karunchakururqaku hinaspam pasakurqaku taytacha-mamachakuna adoraqa, chayraykum paykunaqa mana allin rurasqankumanta castigasqa kanqaku. 11Leviypa castankunaqa servikunqaku santuarioypim, paykunaqa temploypa zaguan punkunkunapi cuidaqmi kanqaku, ruranqakutaqmi temploypi wakin ruranakunatapas. Paykunam wauchinqaku lliw kaapuwananku animalkunatapas hinaspa wakin ofrenda animalkunatapas, paykunaqa listotaqm kanqaku llapa runakunata servinankupaqpas. 12Ichaqa chaywanpas paykunaqa Israel castakunata servispankum
4Chay mantam
1Chay mantam
Intipa qespimunan lawpi zaguan punkumanta
Pikunallam templomanqa yaykunanmanta
1595
EZEQUIEL44
taytacha-mamachakunata adorachirqaku, chaynapim paykunaqa Israelpa castankunata huchallichirqaku, chayraykum paykunaqa mana allin rurasqankumanta castigasqa kanqaku. oqa Seor Diosqa juraspaymi chaynata nini. 13Paykunaqa asuykuwaqniy sacerdotekuna hinaqa manam oqamanqa serviwanankupaq asuykamuwanqakuchu, manataqmi asuykunmankuchu oqallapaqa sapaqchasqa hinaspa chuyanchasqa kaqkunamanqa, paykunaqa penqaypaq kaqkuna rurasqankumantam hinaspa millakuypaq kaqkuna rurasqankumantam castigasqapuni kanqaku. 14Paykunataqa churasaq temploypi llamkaykuna ruranankupaqam, chaypim paykunaqa ruranqaku tukuy ima rurana kaqkunata.
15Leviypa castanmanta Sadocpa mirayninkunam santuarioypi servikurqaku Israel
Sacerdotekunamanta
castakuna oqamanta karunchakuruptin, paykunallam oqamanqa asuykuwanqaku serviwananpaq, paykunallam oqamanqa ofrecewanqaku animalpa wirantawan yawarnintapas. Chaynatam nini oqa Seor Dios. 16Paykunallam yaykunqaku santuarioymanpas hinaspam paykunallataq asuykunqaku oqapa mesaymanpas serviwanankupaq hinaspa servicioykunatapas cuidanankupaq. 17Uku patiopa zaguanninta yaykuspankuqa pachakunqaku linomanta rurasqa pachawanmi. Templopa uku kaq pationpi otaq templopi kaspankuqa amam hinakunqakuchu millwamanta rurasqa pachawanqa. 18Paykunaqa umankupim apanqaku linomanta uma wankinata, hinakunqakutaqmi linomanta calzoncillokunawanpas, amam hinakunqakuchu sudachikuq pachawanqa. 19Paykunaqa hawa patiopi runakunaman manaraq lloqsichkaspam horqokunqaku templopi servinankupaq hinakusqanku pachankuta hinaspam chay pachakunataqa saqenqaku maymi churana sapaqchasqa cuartopi. Huk pachawanam paykunaqa churakunqaku chaynapi oqallapaqa sapaqchasqa pachawanqa runakunata ama sapaqcharunankupaq. 20Amam chukchan kutaqa kachiy-kachiy taqa rutu kunqa kuchu, amataqmi hatu-hatun kanankamaqa wiarachinqakuchu aswanqa tumpallatam rutukunqaku. 21Mayqan sacerdotepas amam vi notaqa tomanqachu templopa uku kaq pationman yaykuspanqa. 22Amataqmi payqa casarakunqachu huk viudawanqa nitaq qosanmanta rakikuq war miwanpas, casaraspaqa-casarakunqa Israel castamanta huk doncellallawanmi, casarakunmantaqmi huk sacerdotepa viudanwanpas. 23Sacerdotekunaqa runaykunatam yachachinanku imam oqallapaqa sapaqchasqa kasqanta chaynataq imam millakuypaq kasqantapas, yachachinqakuqariki imam mana chaskinapaq kaqkunamantawan imam limpio kaqkunamantam. 24Quejakuna kaptinqa paykunam juezkuna kaspanku leyniykunaman hina allin arreglota ruranqaku, paykunaqa kasukunqakum llapallan yachachikuykunatapas chaynataq llapallan fiestaykunamanta decretoykunatapas, samanqakutaqm samana punchawniykunapipas. 25Amam paykunaqa asuykunqakuchu waukuq runapa ayanmanqa chaynapi mana chaskinaypaq hina ama rikurirunankupaq, asuykuspaqa-asuykunqaku tayta-maman waukuptillanmi otaq churinpas otaq wawqenpas otaq soltera paninpas waukuptillanmi. 26Chayna mana chaskinaypaq hinaa huk sacerdote rikuriruspanqa chuyanchakuspam qanchis punchawtaraq suyanqa. 27Huktawan chay sacerdote serviwananpaq templopa uku kaq pationman yaykuspanqa puntatam huchanrayku huk animalta wauchispan ofrecewanqa. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 28Sacerdotekunapa herencianqa oqallam kasaq, Israel nacionpiqa manam herencia allpataqa qonqakuchu, oqallam kani paykunapa herencianqa. 29Paykunaqa mikunqaku Israel castakunapa ofrecewasqanku kawsaykunatam, mikunqakutaqmi hucharayku
EZEQUIEL44,45
1596
wauchipuwasqanku animalpa aychantapas hinaspa culparayku wauchipuwasqanku animalpa aychantapas. Israel castakunapa oqallapaqa sapaqchasqan kaqkunapas sacerdotekunapaqmi kanqa. 30Paykunaqa chaskinqakutaqmi kawsaykunapa punta kaq allinnin rurunkunatapas chaynataq kuyakuy ofrendakunatapas, tantakunaykichikpaq masata ruraspapas allinnintaqa sacerdotekunamanmi qonkichik, chaynapim oqaqa wasikichikpi kaqkunatawan bendecisqaykichik. 31Sacerdotekunaqa amam mikunqakuchu kikillanmanta wauruq alton pawaq animalpa aychantaqa nitaq huk animalpa aychantapas, amataqmi mikunqakuchu purun animalpa llikiparusqan aychatapas.
45
herencia allpata partenakuspaykichikqa puntatay oqa Tayta Diosman qowaychik, oqapa allpayqa kanqa chunka kimsayoq kilometro tumpa masnin largoyoqmi, anchonataqmi kanqa chunka kilometro parten, tukuy chay sitioqa oqa Tayta Diosllapaqa sapaqchasqam kanqa. 2Chay allpakunamantapas santuariopaqmi kanqa tawantin igualla waqtayoq allpa, iskay pachak soqta chunkan metro masninmi kanqa sapa waqtanqa, chaypa muyuriqninpiataqmi kanqataq echaderopaq patankuna, chay patankunapa sayayninqa kanqa iskay chunka soqtayoq metro maschan anchoyoqmi. 3oqa Tayta Diospaq sapaqchasqa sitiopipas tupunqakum chaypi allpata, chaypa largonqa kanqa chunka kimsayoq kilometro tumpa masninmi, anchonataqmi kanqa pichqa kilometro cuarton, chay allpaqariki kanqa oqallapaqa sapaqchasqam. 4Chay sapaqchasqa allpaqa kanqa santuarioypi oqa Tayta Diosman asuykuwasqanku serviwaqniy sacerdotekunapaqmi, chay allpapim wasinkupas kanqa, chaymi chay sitioqa kanqa santuarioypaq sapaqchasqa allpa. 5Kanqataqmi huk allpapas temploypi servikuq Leviy casta runakunapaq, chay allpapa largonqa kanqa chunka kimsayoq kilometro tumpa masninmi, anchonataqmi kanqa pichqa kilometro cuarton, chaypim kanqa paykunapa *yachananku llaqtakuna. 6Llaqtapaqpas qonkichiktaqmi allpata, chaypa anchonqa kanqa iskay kilometro parten maschayoqmi, largonataqmi kanqa chunka kimsayoq kilometro masnin, chay allpaqa kanqa chay sapaqchapuwasqaykichik allpapa waqtanpim, chay allpaqariki kanqa Israel llapallan castakunapaqmi.
Kamachikuqpaq allpakunamanta (Ez 48:21-22)
1Sorteaspa
Tayta Diosllapaqa sapaqchasqa sitiomanta
llaqtapaq rakisqa allpapa iskay law waqtanpim kanqa chay allpakunaqa, chay huklaw waqtanmi kanqa intipa seqaykunan lawpi intipa seqaykunan lawmantaq chutarikuspa, huklaw waqtanataqmi kanqa intipa qespimunan lawpi, chaypas intipa qespimunan lawmantaqmi chutarikunqa. Chay allpakunapa largonqa chutarikunqa Israel castakunapa chakranpa waqtantam. 8Hinaptinqa chay allpakunaqa kanqa Israel runakuna kamachiqpaqmi, chaynapim akllasqay kamachikuqkunaqa Israel runaykunataqa manaa akarichinqakuachu aswanqa Israel castakunamanqa ayllunkuman hinam qonqaa *yachananku allpata. Seor Diosmi nini kaynata: Israel nacionpi kamachikuqkuna, chayllapaqay kachun akarichisqaykichikqa, amaay mas daotaqa ruraychikchu. Qamkunaqa ruraychik allin arregloman hinaspa allin rurayman hinay. Runaykunapa chakrankunataqa amaay dueochakuychikchu. Chaynatam nini oqa Seor Dios.
9oqa
7Kamachikuqpaqpas kanqataqmi allpakunaqa, sapaqchasqa allpaykunapa hinaspa
Kamachikuqpaq leykunamanta
1597
EZEQUIEL45
10Qamkunapaqa balanzaykichikpas kachun mana engaakuq pesoyoqy, efa hinaspa bato sutiyoq tupuykichikpas cabal tupuqy kachun. 11Kawsaykuna tupunapaq kaqkunaqa kanqa iguallam imapas tomana kaqkuna tupunawan, iskay pachak tawa chunkan litro yaykuq homer sutiyoq tupunam kanqa tukuy ima tupukunapa maman. Chunka bato sutiyoq tupunaqa yaykunan huk homer sutiyoq tupupa yaykunantam. Chunka efa sutiyoq tupuataqmi yaykunan huk homer sutiyoq tupunapa yaykunanta. 12Lla saqku nata ba lanzawan pe sa nan kupas kay nam kanqa: iskay chun ka gera sutiyoq tupunam kanqa huk siclo, chay sicloqariki llasanqa chunka iskayniyoq gramotam, soqta chunka siclo sutiyoq pesaqmi kanqa mina sutiyoq pesaqpa llasananman hina. 13Qowa naykichik ofrenda ku naqa kay nam kanqa: soqta chun ka igua lla partemanmi rakirunkichik cosechasqaykichik trigoykichiktawan cebadaykichikta hinaspam chaykunamanta hukninta ofrecewankichik. 14Aceite horqosqaykichiktapas rakinkichiktaqmi pachak igualla parteman hinaspam chay huknintaqa oqamantaq ofrecewankichik. 15Israel nacionpi allin pastokuna mikuqmantam ovejakunatapas rakipuwankichik. Rakipuwankichikqa iskay pachak ovejakunapa huk nintam ofrecewanaykichikpaq. Chay ofrendakunaqa kanqa kawsaykunamanta ofrendakunapaqmi, lliw kaana ofrendakunapaqmi chay nataq oqawan allinlla kasqankumanta ofrendakunapaqmi. Chay ofrendakunataqariki ofrecewanqaku huchanku pampachasqa kananpaqmi. Chaynatam oqa Seor Dios nini. 16Chay ofrenda ku nataqa Israel nacionpi llapa llan ru na ku nam qonan ku chay nacionpi kamachikuqman. 17Hinaptinmi chay kamachikuqataq qonqa lliwta kaaspa ofrecewananku animalkunata chaynataq kawsaykunamanta ofrendakunatapas hinaspa tallipuwananku vinotapas. Chaykunataqa chay kamachikuqmi rurachinqa hatun fiesta punchawkunapi, llullu killa punchawkunapi, samana punchawkunapi chaynataq Israel castakunapa llapallan wakin fiestakunapipas. Payqa qonqataqmi hucharayku ofrendakunatapas, kawsaykunamanta ofrendakunatapas, lliw kaana ofrendakunatapas, oqawan allinlla kasqankumanta ofrendakunatapas, chaynapim Israel casta runakunapa huchanqa pampachasqa kanqa.
Seor Diosmi nini kaynata: Runakunapa huchankunarayku santuario chuyanchasqa kananpaqmi ofrecewankichik allin sano malta torota, chaytaqa rurankichik punta kaq killapa punta kaq punchawninpim. 19Chay hucharayku ofrecewasqanku animalpa yawarnintaqa sacerdotem chaskiykunqa hinaspam llusinqa templopa punkunpi pilarkunaman hinaspam payqa llusinqataq altarpa patanpi tawantin esquinankunamanpas chaynataq templopa uku kaq pationpa zaguanninpa pilarninkunamanpas. 20Hina chaynallatataqmi chay sacerdoteqa ruranqa chay killapa qanchis kaq punchawninpipas, chaytaqa ruranqa mana munastin otaq mana yachastin imawanpas huchallikuruq runakunapa favorninpim, chaynapim runakunapa huchanrayku santuarioqa chuyanchasqa kanqa. 21Chay punta kaq killapa chunka tawayoq kaq punchawninpim qallarinkichik Pascua Fiesta rurayta, qanchis punchawnintinpunim mikunkichik mana qonchuyoq tantata. 22Chay chunka tawayoq kaq punchawpim chay kamachikuq ofrecewanqa huk malta torota, chay malta torotaqa ofrecewanqa kikinpa huchanmantawan nacionpi llapallan runakunapa huchanmantam. 23Chay fiestapiqa sapa punchawmi chay qanchis punchawnintinpuni ofrecewanqaku allin sanokama qanchis malta torokunata chaynataq
18oqa
Pascua fiestamanta
EZEQUIEL45,46
1598
qanchis carnerokunatapas, chaykunaqariki kanqa oqa Tayta Diospaq lliw kaapuwananku ofrendakunam, huchankuraykupas sapa punchawtaqmi ofrecewanqaku huk chivatota. 24Sapa malta toro ofrecewasqankumanmi yapanqaku iskay chunka tawayoq kilo kawsay ofrendakunata hinaspam yapanqakutaq tawa litro aceitetapas. Hina chaynallatam yapanqaku sapa carnero ofrecewasqankumanpas. kaq killapa chunka pichqayoq punchawninpi qallariq fiestapaqmi chay kamachikuq ofrecewanqa chay qanchisnintin punchawpi hina. Chay ofrendakunaqariki kanqa hucharayku ofrendakunam, lliw kaapuwananku ofrendakunam chaynataq kawsaykunamantawan aceitemanta ofrendakunam.
25Qanchis
Ramada ruray fiestamanta
46
Kamachikuqpas hinaspa llapa runakunapas fiestapiqa imam ruranankumanta
patioman yaykuq zaguan punkuqa wichqarayanqam chay soqtantin punchaw llamkanaykichikkamaqa, samana punchawpim ichaqa kichakunqa, kichakunqataqmi llullu killa punchawpipas. 2Chay kamachikuqmi yaykunqa hawa lawpi zaguan punku corredorninta hinaspam sayaykunqa chay zaguan punkupa huknin pilarpa waqtanpi, sacerdotekunaataqmi kaapuwanqaku ofrecewasqanku animalkunata, ofrecewanqakutaqmi oqawan allinlla kasqankumanta animalkunatapas hinaptinmi chay kamachikuqqa zaguan punkupi qonqoranpa pampaman kumuykunqa hinaspanam payqa lloqsimunqa. Chay zaguan punkuqa amam wichqakunqachu inti seqaykunankama. 3Hina chay zaguan punkupa chimpanpim nacionpi runakunapas oqa Tayta Diospa qayllaypi qonqoranpa pampaman kumuykunqaku, chaynataqa adorawanqaku samana punchawkunapiwan llullu killa punchawkunapim. 4oqa Tayta Diosman chay kamachikuqpa ofrecewanan animalkunaqa sapa samana punchawpaqmi kanqa soqta malta carnerokunawan huk poqosqa carnero, chaykunaqa kanqa allin sanokamam. 5Sapa poqosqa carnero ofrecewasqanmanmi yapanqa iskay chunka tawayoq kilo kawsaykunamanta ofrendata hinaspam yapanqataq tawa litro aceitetapas, malta carnerokuna ofrecewasqan ofrendamanataqmi yapanqa achkapas-asllapas munasqanman hina kawsay ofrendata. Sapa iskay chunka tawayoq kilo kawsay ofrendakunawanmi ichaqa ofrecenqa tawa litro aceiteta. 6Llullu killa punchawpiqa ofrecewanqakum huk malta torota, soqta malta carnerokunata chaynataq huk poqosqa carnerotapas, chay animalkunaqa kanqa llapallanmi allin sanokama. 7Sapa malta toro ofrecewasqanmanmi yapanqa iskay chunka tawayoq kilo kawsay ofrendata, hina chayna kawsay ofrendallatam yapanqa sapa poqosqa carnerota ofrecewaspanpas, sapa malta carnerokunata ofrecewasqan ofrendamanataqmi yapanqa achkapas-asllapas atisqanman hina kawsay ofrendata, sapa iskay chunka tawayoq kilo kawsay ofrendakunawanmi ofrecenqa tawa litro aceiteta. 8Chay kamachikuq yaykuspanqa zaguan punkupi kaq corredornintam yaykunqa hinaspam hina chaynillantataq lloqsimunqapas. 9Hatun fiestakunapi nacionpi runakuna oqa adorawanankupaq yaykumuqkunaqa kaynatam ruranqaku: Norte lawpi zaguan punkun yaykumuq runakunaqa lloqsinqaku surlawpi zaguan punkuntam, surlawpi zaguan punkun yaykumuq runakunaataqmi lloqsinqaku norte lawpi zaguan punkuntaa. Amam lloqsinqakuchu maymi yaykumusqanku punkullantaqa aswanqa chimpankupi tarikuq punkuntaam. 10Chay kamachikuqpas yaykunqa paykunawan kuskam hinaspam lloqsinqakupas kuskataq. 11Hatun fiestakunapipas hinaspa wakin
1oqa Seor Diosmi nini kaynata: Intipa qespimunan lawman qawaq ukulaw
1599
EZEQUIEL46
fiestakunapipas sapa malta toro ofrecewasqanmanmi yapanqa iskay chunka tawayoq kilo kawsay ofrendakunata, hina chayna kawsay ofrendallatam yapanqa sapa kuti carnerota ofrecewaspanpas, sapa malta carnerokuna ofrecewasqan ofrendamanataqmi yapanqa achkapas-asllapas munasqanman hina kawsay ofrendata, sapa iskay chunka tawayoq kilo kawsay ofrendakunawanmi ofrecenqa tawa litro aceiteta. 12oqa Seor Diosmanqa chay ka machikuq ru naqa ofrecewan mantaqmi kuyakuy ofrendantapas. Chay ofrendanqa kanmanmi lliwta kaapuwananpaq animalpas otaq oqawan allinlla kasqanmanta ofrenda animalpas. Chayta ofrecewananpaqqa kichanqakum intipa qespimunan lawman qawaq zaguan punkuta hinaptinmi payqa chayna ofrendakunata ofrecewanqa samana punchawkunapi ruranankuman hina. Chaymanta pay lloqsiruptinmi punkutaqa wichqanqakua. punchaw achikyamuqtam oqapaq lliwta kaapuwankichik watayoq allin sano huk malta carnerota. 14Hina sapa achikyaytataqmi ofrecewankichik tawa kilo kawsay ofrendakunatapas, ofrecewankichiktaqmi huk litro masnin aceitetapas, chay aceitewanqa chay kawsay ofrenda harinatam nuyuchipuwankichik, kay kawsaykunamanta ofrendataqa oqa Tayta Diosmanmi qowankichik wiaypaq decretoykunaman hina. 15Chaynaqa sapa kutim achikyamuqta kaapuwanqaku malta carnerota hinaspam ofrecewanqakutaq kawsay ofrendatapas chaynataq aceite ofrendatapas. Seor Diosmi nini kaynata: Huk kaqnin churinman chay kamachikuq chakrankunata regalaptinqa chay chakrakunaqa mirayninkunapa herencianam rikurirunqa. 17Ichaqa huk kaqnin serviqninman chay kamachikuq huk kaqnin chakranta regalaykuptinqa chay chakram serviqninpa kanqa libre kacharina watakamalla, chay libre kacharina wata chayaramuptinmi chay chakrataqa kutiykachinqa chay kamachikuqman, chaynapim chay chakraqa kamachikuqpa churinkunapa herenciana kanqa. 18Chay kamachikuqqa qari tukuspanqa manam apakunmanchu pipa herencia chakrantapas, churinkunaman herencia chakrata qospanqa kikinpa kapuqninmantam qonqa, chaynapim runaykunaqa kapuqninmantaqa mana wischusqachu kanqa. chay pusawaqniy runaqa pusaykuwarqataq zaguan punkupa waqtanpi punkunta, pusaykuwarqaqa norte law man qawaq sacerdotekunapaq sapaqchasqa cuartokunamanmiki, chay pim intipa seqaykunan lawman tupqespan qawachiwarqa huk sitiota. 20Hinaspam niwarqa: Kaypim sacerdotekuna yanunqa culparayku ofrecewasqanku animalkunapa aychanta chaynataq hucharayku ofrecewasqanku animalkunapa aychantapas, qowasqanku kawsay ofrendakunatapas chaypitaqmi alistanqaku. Chaynapim chay imapas ofrecewasqankutaqa mana horqonqakuchu hawa patiomanqa, chaynapitaqmi llapa runakunapas chay oqallapaqa sapaqchasqa kaqkunawanqa mana tuparunqachu nispa. 21Chaymantam chay pusawaqniyqa lloqsichiwarqa hawa kaq patioman hinaspam pusawarqa chay patiopa tawantin esquina kuchunman, chay sapakamapa esquina kuchunpiataqmi kasqa huk taksa patiokuna. 22Chay tawantin esquina kuchupiqa kasqataqmi perqawan muyusqa patiokunapas, chay muyurimuq perqapa largonqa kasqa
19Chay mantam 16oqa 13Sapa
Sapa punchaw ofrecenanku ofrendakunamanta
Kamachikuq runaqa chakrankunawan imam rurananmanta
Templopa murallanpa kuchunkunapi cocinakunamanta
EZEQUIEL46,47
1600
iskay chunka hukniyoq metronmi, anchonataqmi kasqa yaqa chunka soqtayoq metron, chayna sayayniyoqllam kasqa tawantinpuni, 23chaynaqa chay tawantin sitiokunapim kasqa perqasqa seqellaa tullpakuna. 24Hinaptinmi chay pusawaqniy runa niwarqa: Kay cocinakunapim templopi ser vikuqkunaqa yanukunqaku llapa runakunapa ofrecesqan ofrendakunata nispa.
47
chay pusawaqniy runaqa kutichiwarqa temploman yaykuna punkuman, qawariptiymi yaku pawamuchkasqa templopa punkunpa uku kaq pampanmanta, chay yakuqa kallpachkasqa templopa qawasqan intipa qespimunan lawmanmi. Chay yakuqa uray lawmanmi templopa *alleq lawninta richkasqa altarpa surlawninman. 2Chaymantam lloqsichiwarqa norte lawman qawaq zaguan punkunta hinaspam muyuchimuwarqa hawa anninta intipa qespimunan lawpi punkuman chayanaykukama, chay yakuqa asneqllam zaguan punkupa surlawninta pawachkasqa. 3Chaymantam chay runaqa huk cordelta aptarikuspan lloqsirqa intipa qespimunan lawman hinaspam tupurqa yaqa media cuadrata. Chaypi kaq yakuta chimpachiwaptinmi chay yakuqa haypawarqa chaki plantaykamalla. 4Payqa tupurqataqmi yaqa media cuadratawan hinaspam huktawan chay yakuta chimpachiwarqa, ichaqa chay yakuqa hayparuwarqa moqoykamaam. Payqa tupurqataqmi yaqa media cuadratawan hinaspam huktawan chay mayuta chimpachiwarqa hinaptinmi chay yakuqa haypawarqa weqawniykamaa. 5Huktawan yaqa media cuadrata tupuykuptinmi chay yakuqa rikurirurqa mana pasay atina mayua, chay yakuqa tikrakururqa nadeaspallaa pasana uku-uku mayumanmi. 6Chaymi niwarqa: Runapa churin yaqachum qawachkanki? nispa. Chaymantam payqa kutirichimuwarqa mayupa patanta. 7Chayna kutimustinmi mayupa kaylaw-waklaw ninpi rikurqani achkallaa sachakunata. 8Hinaptinmi niwarqa: Kay mayuqa richkan intipa qespimunan lawmanmi hinaspam uraykuchkan Jordan Mayupa kallpanan qechwaman, chaymantaataqmi yaykunqa Kachi Qochaman, chay qochaman chayaruptinataqmi chay qochapa yakunqa tikrakurunqa miski yakumana. 9Maypipas chay mayupa chayasqanpiqa kawsanqam tukuy rikchaq yaku animalkuna chaynataq timpuy-timpuy challwakunapas, maymanapas chay mayupa chayasqanpiqa qatqe yakutam miski yakumana tikrarunqa hinaptinmi chaypiqa kawsanqa llapallan animalkuna. 10Challwaqkunapas kanqa En-gadi Pukyu lawmanta qallaykuspam En-eglaim Pukyu lawkama, chaypitaqmi mallankutapas mastanqaku chakichinankupaq, chaypiqa Mediterraneo Lamar Qochapi hinam tarikunqa tukuy rikchaq challwakuna. 11Chay Kachi Qochapa waqtanpi qochachakunapim ichaqa mana kanqachu miski yakuqa, manataqmi kanqachu cienegankunapipas, chaykunapiqa kachi horqonankupaqmi hinalla kanqa kachi yakukuna. 12Chay mayupa kaylawnin-waklawninpiqa wianqam tukuy rikchaq fruta sachakuna, chay sachakunapa llaqenqa manam haykapipas qawinqachu nitaqmi rurunkunapas tukunqachu, sapa killan-killanllam rurunqa, chaynaqa kanqa templomanta lloqsiq yakuwan *parqosqa kasqanraykum. Chay rurunkunaqa kanqa mikunapaqmi, llaqenkunaataqmi kanqa hampipaq.
1Chaymantam
Templo lawmanta lloqsiq mayumanta
1601 Allpankupa linderonkunamanta
EZEQUIEL47,48
Seor Diosmi nini kaynata: Chunka iskaynintin Israel ayllukunapa chaskinanku herenciankuqa kaynam kanqa: Joseypa castankunamanmi tocanqa wakinkunapa allpanmantapas doble. 14oqaqa jurarqani kay nacionpi allpakunata abueloykichikkunaman qonaypaqmi, chaynaqa qamkunay igualninka rakinakuychik, kay nacionpi allpakunaqariki kanqa herenciaykichik mi. 15Norte lawpi tarikuq linderoqa qallarinqa Mediterraneo Lamar Qochapim hinaspam pasanqa Hetlon sutiyoq llaqtapa waqtanta hinaspa Hamat Qasanta 16Zedad sutiyoq llaqta lawman. Chaynintaqa pasanqa Berota hinaspa Sebraim sutiyoq llaqta lawmanmi. Chay llaqtaqariki tarikun Hauran sutiyoq linderopiam. 17Chaynaqa chay Mediterraneo Lamar Qochapi qallariq norte law linderoqa rinqa Hazar-enan llaqtakamam. Damasco llaqtapiwan Hamat lawpi allpakunaqa kanqa norte lawpim. 18Intipa qespimu nan lawpi ta rikuq linderoqa qa lla rinqa Hau ran law manta Damasco llaqtaman riqpim hinaspam chutarikunqa Tamar llaqtakama. Chay llaqtaqariki kachkan Kachi Qochapa hichpallanpim. Chay naqa chay linderoqa chutarikunqa Jordan Mayupa waqtantam hinaptinmi chay Jordan Mayuqa Galaad lawta rakinqa Israel nacionmanta. Chay nam kanqa intipa qespimunan lawpi tarikuq linderoqa. 19Surlaw pi tarikuq linderoataqmi qalla rinqa Tamar llaqtapi hinaspam chutarikunqa yakupa kanan Meriba-cades lawkama, chaymantaataqmi chutarikunqa Egipto Wayqo nisqanku wayqonta Mediterraneo Lamar Qochaman chayanankama. 20Intipa seqayku nan lawpi ta rikuq linderoataqmi kanqa Mediter ra neo Lamar Qochapa norte lawman patankuna chutarikuq. Chay linderoqa qallarinqa Egipto Wayqo nisqanku wayqonpim hinaspam tukunqa Hamat Qasaman yaykunapa chimpanpi. 21Hinaptinqa chay allpata m Israel ayllu ku naqa ra kina kun kichik. 22Chaynaqa kay allpakunam kanqa tocasuqnikichik herenciaykichikqa chay nataq qamkunawan *yachaq forasterokunapa herencianpas. Paykunapa churin qamkuna ukupi naceptinqa paykunam kanqaku Israelpa miray nin hinaa, chaynapim paykunapas chaskinqaku qamkuna hinaa tocaqnin herenciankuta. 23Forastero runakunaqa tocaqnin herenciankutam chaskinqaku maymi ayllukunapa *yachasqan allpapi. oqa Seor Diosmi nini chay nata.
13oqa
48
lawpi tarikuq linderoqa qallarinqa Mediterraneo Lamar Qochapim hinaspam pasanqa Hetlon sutiyoq llaqtapa waqtanta hinaspa Hamat Qasanta Hazar-enan llaqtaman chayanankama, Damasco llaqtapiwan Hamat lawpi allpakunaqa kanqa norte lawpim. Israel sapa ayllukunapa allpankunaqa intipa qespimunan lawmanta qallaykuspam chutarikunqa intipa seqaykunan law Mediterraneo Lamar Qochapa patankama. Chay ayllukunamanmi norte lawmanta qallaykuspa surlaw man qatinasninpi partenqaku Dan ayllupaq, Aser ayllupaq, Neftaliy ayllupaq, Manases ayllupaq, Efrain ayllupaq, Ruben ayllupaq hinaspa Juda ayllupaq.
1-7Norte
Israel ayllukunaman allpa partesqankumanta
EZEQUIEL48
1602 Tayta Diospaq sapaqchananku allpamanta (Ez 45:1-6)
tarikuq Juda ayllukunapa allpankunapa qatiqninmanataqmi partenqaku oqapaq sapaqchasqanku allpakunata. Chay pas intipa qespimunan lawpi qallarispam kinrayninman chutarikunqa intipa seqaykunan lawpi Mediterraneo Lamar Qochapa patankama, chay kinrayninman chutarikuq allpakunapa largonqariki kanqa chay ayllukunapa allpan sayayniyoqmi, anchonataqmi kanqa chunka kimsayoq kilometro tumpa masnin. Chay allpakunapa chawpinpiataqmi kanqa oqapa santuarioy. 9oqa Tayta Diosman qowa naykichik chay allpa ku napa largonqa kanqa chunka kimsayoq kilometro tumpa masninmi, anchonataqmi kanqa chunka kilometro parten. 10Chay partepuwasqanku allpamantapas partenqakutaqmi sacerdotekunapaq sapaqchasqa allpata. Chay allpakunapa largonqa kanqa chunka kimsayoq kilometro tumpa masninmi, anchonataqmi kanqa pichqa kilometro cuarton, sacerdotekunapa allpanpa chawpinpiataqmi kanqa oqapa santuarioy. 11Chay allpaqa kanqa Sadocpa miray nin manta kaq oqa llapaqa sapaqcha kuq sacerdotekunapaqmi, paykunallamiki santuarioypiqa ser viwarqaku Israel castakuna oqamanta karunchakuruptinkupas, paykunaqariki karunchakururqaku Leviy castakunata qatispankum. 12Chay naqa chay oqallapaqa sapaqchapuwasqanku allpapim otaq Leviy castakunapa allpanpa waqtanpim kanqa sacerdotekunaman qosqanku allpakunaqa. 13Sacerdotekunapa norte law waqtanpipas kanqam Leviy castakunapa allpanqa, chay allpapa largonqa kanqa chunka kimsayoq kilometro tumpa masninmi, anchonataqmi kanqa pichqa kilometro cuarton. 14Chay allpaqa oqa Tayta Diosllapaqa sapaqchasqam kanqa hinaspapas chay allpaqa kanqa chay nacionpi allpakunamantapas aswan allinninmi. Chay allpakunaqa manam imaniraqllapas rantikusqachu kanqa, amataqmi chay allpaqa pipapas cambiasqanchu kanqa nitaqmi pimanpas qosqachu kanqa. 15Chay qowasqanku puchuqnin allpakunam ichaqa kanqa mana oqapaq sapaqchasqachu, chay puchuq allpapa largonqa kanqa chunka kimsayoq kilometro tumpa masninmi, anchonataqmi kanqa iskay kilometro parten maschayoq. Chaypim hatarichinqaku runakunapa *yachanan huk llaqtata, chay llaqtapa waqtankunapiataqmi kanqa animalkunapa echaderon, chay allpapa chawpinpim kanqa chay llaqtaqa. 16Chay llaqtapa tawantin waqtankunaqa kanqa yaqa iskay kilometro parten igualkama sayayniyoqmi. 17Chay llaqtapa muyuriqninpi echaderonkunaqa tawantin waqtanpim kanqa igual sayayniyoqkamalla, sapakamapa anchonmi kanqa pachak kimsa chunkan hukniyoq metro. 18Intipa qespimunan lawman qawaq llaqtapa waqtanpim qallarinqa tarpunanku chakrakunaqa, chay chakraqa chutarikunqa oqallapaqa sapaqchapuwasqanku allpapa waqtantam. Intipa seqaykunan lawman qawaq llaqtapa waqtanpipas qallarinqam hina chayna tarpuna chakrakuna. Chay chakrapi ruruqkunaqa kanqa llaqtapi llamkaq runakuna mikunanpaqmi. Chay kaylaw-waklawpi tarikuq chakrakunapa sapakama largonqa kanqa pichqa kilometro cuartonmi. 19Llaqtapi *yachaq llamkaqkunaqa kanmanmi Israelpa mayqen ayllunkunamantapas, paykunam llamkanqa chay chakrakunapiqa. 20Chaynaqa santuariopaq sapaqchasqanku allpam llaqtapaq partesqanku allpapiwan kayna kanqa: tawantin waqtankunam kanqa igual sayayniyoqkamalla, chay hukninpa waqtanpa sayayninmi kanqa chunka kimsayoq kilometro tumpa masnin.
8Surlaw pi
1603 Kamachikuqpaq allpakunamanta (Ez 45:7-8)
EZEQUIEL48
sapaqchasqanku allpakunapiwan llaqtapaq partesqanku allpakunapa kaylaw-waklawninpi puchuq allpakunam kanqa kamachikuqpaq. Chay allpapa norte lawninpiqariki qallarinqa Juda castakunapa allpankunam, surlawninpiataqmi qallarinqa Benjamin castakunapa allpankuna. Chaynaqa intipa qespimunan lawpi tarikuq allpapa anchonqa kanqa chunkakimsayoq kilometro tumpa masninmi, largonataqmi kinrayninman chutarikunqa intipa qespimunan law linderoman. Intipa seqaykunan lawpi tarikuq allpapas chayna igual anchoyoqllataqmi kanqa hinaspam chaypas chutarikunqa Mediterraneo Lamar Qochapa patankamataq, chay lliw allpakunapa chawpinpim kanqa oqallapaqa sapaqchasqanku temploqa, chaypitaqmi kanqa Leviy castakunaman tocaq allpapas hinaspa llaqtapaq allpapas. wakin ayllukunapa allpanqa intipa qespimunan lawmanta qallaykuspam chutarikunqa intipa seqaykunan lawpi Mediterraneo Lamar Qochapa patankama, chay ayllukunamanmi norte law manta qallaykuspa surlawman qatinasninpi partenqaku Benjamin ayllupaq, Simeon ayllupaq, Isacar ayllupaq, Zabulon ayllupaq hinaspa Gad ayllupaq. 28Surlaw pi tarikuq linderoataqmi qalla rinqa Tamar llaqtapi hinaspam chutarikunqa yakupa kanan Meriba-cades lawkama, chaymantaataqmi chutarikunqa Egipto Wayqo nisqanku wayqonta Mediterraneo Lamar Qochaman chayanankama. 29Chay naqa chay allpata m herenciapaq chaskinqa ku Israelpa castan ku naqa, chaynam kanqa paykunaman partesqaykichik allpakunaqa. kaq llaqtaqa kanqa murallawan muyusqam. Chay llaqtapa tawantin waqtankunaqa igual sayayniyoqkamallam kanqa, huk nin waqtanmi kanqa yaqa iskay kilometro parten. Chay murallapa tawantin waqtankunapim kanqa kimsa zaguan punkukuna, sapa punkukunam sutichasqa kanqa Israel ayllukunapa sutinwan, norte law man qawaq murallapim kanqa Ruben Punku, Juda Punku hinaspa Leviy Punku. Intipa qespimunan lawpiataqmi kanqa Josey Punku, Benjamin Punku hinaspa Dan Punku. Surlaw piataqmi kanqa Simeon Punku, Isacar Punku hinaspa Zabulon Punku. Intipa seqaykunan lawpiataqmi kanqa Gad Punku, Aser Punku hinaspa Neftaliy Punku. 35Chay murallapa lliw muyuriqninqa kanqa isqon kilometro partenmi. Chay punchawmantapunim chay llaqtapa sutinqa kanqa: Tayta Diosmi Chaypiqa Kachkan. niq sutiyoq.
30-34Chay pi 23-27Israel
21-22Santuariopaq
Israel wakin ayllukunapa allpanmanta
Jerusalen llaqtapa punkunkunamanta
DANIELPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willakuq Danielpa sutinwan sutichasqa librom. Kay libroqa qellqasqa karqa Judio runakuna huklaw nacionpi akarichisqa kasqanku tiempopim. Danielqa paywan kuska akariq runakunatam kallpancharqa chaynapi Diosmanta ama rakikunankupaq. Paykunatam yanaparqa confiakuspa Diosllapi suyanankupaq. Kay libropi qellqasqa kaqkunaqa karqa Babilonia nacionpi kachkaptinkum chaynataq Rey Nabucodonosor gobiernachkaptinmi. Chay nacionpim karqa preso pusasqanku Judio casta mozokunapas. Taytacha-mamachakuna adoraq reymi paykunata kamachirqa Diosninkuta qepanchakunankupaq ichaqa paykunam wauytapas mana manchakuspanku Diosninkumanta mana kacharikurqakuchu. Kay libroqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Da nielmantawan mozomasinkuna manta chay nataq akarichiqninku rey wan chura na kusqankumantapas (1-6). Iskay kaq parteataqmi willa kun kimsa revelacionpi rikcha nachiykunawan Da nielman Dios qawachisqanmanta. Chay rikchanachiykunam karqa munaycha kuq nacionkuna imay nam hatunyaruspa tuichisqa ka nankumanta chay nataq akarichikuq reykuna humillachisqa kaptinku Diospa runankuna vencenanmanta (7-12). Babilonia llaqtapi Daniel tarikusqanmanta
nacionpa rey nin Joacim kimsa watamana gobiernachkaptinmi Babilonia nacionpa rey nin Nabucodonosor hamurqa Jerusalen llaqtapa contranpi hinaspam llaqtapa muyuriqninpi campamentonta churarurqa. 2Juda nacionpa rey nin Joacimtam Diospa templonpi kaq achka ser viciokunatawan Seor qoykurqa Rey Nabucodonosorman hinaptinmi chay reyqa tukuy imata aparqa Sinar sutiyoq Babilonia nacionman, apasqan ser viciokunatam churaykurqa taytachanpa kapuqninkuna waqaychana wasinman. 3Chay mantam Rey Nabucodonosorqa palacionpi ser viqninkunapa jefen Aspenazta kaynata kamachirqa: Israelpa mirayninpi tarikuq reypa castankunatay pusamuway, pusamuwaytaqy ancha reqsisqa kamachikuqkunamanta 4mozokunatapas. Paykunaqa kanqa allin qawapasllaa qarikunam, tukuy imapas yachaq hinaspa allin entiendeq qarikunam, paykunaqa kanqa palacioy pi ser vikunankupaq hinam. Paykunatay yachachichunku kay Caldea lawpi rimaytawan libronchik kuna leeyta nispa. 5Rey Nabucodonosorqa ka machikurqataqmi: Chay akllasqayki mozokunamanqa sapa punchawmi qonki oqapa miku- nayta, tomanqakupas imam oqapa tomanay vinotataqmi. Kimsa wata yachachiptinkum ser viqniykuna kanqa nispa. mirayninmanta chay akllasqa mozokunawanmi kachkarqa Daniel, Ananias, Misael hinaspa Azarias, paykunaqa karqa Judapa mirayninmi. 7Paykunapa
1604
6Judapa
1Juda
Danielwan kimsantin llaqtamasinkuna reypa palacionpi kasqankumanta
1605
DANIEL1,2
sutintam chay palaciopi servikuqkunapa jefen tikrarurqa. Danielpa sutinmi karqa Beltsasar, Ananiaspa sutinmi karqa Sadrac, Misaelpa sutinmi karqa Mesac, Azariaspa sutinataqmi karqa Abed-nego. 8Danielmi tukuy sonqonwan tantearurqa reypa mikuynin qosqankuta ama mikunanpaq hinaspa vino qosqankutapas ama tomananpaq. Diospa qayllanpi millakuypaq hina mana karunanpaqmi mana munarqachu chaykuna chaskiytaqa. Chayraykum Danielqa chay palaciopi serviqkunapa jefenta ruegakurqa chay mikuykunata ama qonanpaq. 9Diospuni palaciopi serviqkunapa jefenta sonqochaykuptinmi Danielta llakipayarispan kuyapayarirqa. 10Paym Danielta nirqa: oqaqa manchakunim Rey niytaqa, paymi kamachiwarqa imam qamkunapa mikunaykichiktawan tomanaykichikta. Uyaykichik wakin wiay masikichik mozokunapa uyanmanta hukmanyasqata rey rikuruspanqa qamkunaraykuch waurachiwanqa nispa. 11Hinaptin mi Da niel rimapayarqa chay jefepa chu rasqan mayordomota. Paytaqa churarqa Danielmanta, Ananiasmanta, Misaelmanta hinaspa Azariasmanta cuentallikunanpaqmi. 12Paytam Daniel nirqa: Ruegakuykim oqaykuta pruebawanaykikupaq, chunka punchaw y mikuchiwayku verdurakunallata hinaspay yakullatataq tomasaqkupas. 13Chay mantay rikchayniykuta tupanachiy reypa mikunan mikuq mozokunawan hinaspaay oqaykuwanqa ruray imam tanteasqaykiman hina nispa. 14Chay napim mayordomoqa imam ma a kusqan kuta uya riykuspan chun ka punchaw pruebarqa. 15Chunka punchaw pasaruptinmi chay mozokunapa rikchayninqa reypa mikuy nin mikuq wakin mozokunapa rikchayninmantapas aswan allinraq karqa. 16Chay napim mayordomoqa apakuqa chay mozokunapaq reypa qosqan mikuytawan vinota hinaspam mozokunamanqa qoq verdurallataa. 17Chay tawantin mozokunamanmi Dios qorqa yachaytawan allin yuyayniyoq kayta, chaynapim yacharqaku librokunapi kaqkunatawan tukuy ima yachaykunata. Danielqa entienderqataqmi llapa revelacionkunapa hinaspa mosqoykunapa imam ninantapas. 18Reypa kamachisqanman hina mozokunata paypa awpaqninman pusanankupaq kimsa wataa cumplikuruptinmi chay palaciopi serviqkunapa jefen paykunata pusarqa Rey Nabucodonosorman. 19Paykunawanmi rey rimarqa, ichaqa chay llapallan mozokunapiqa manam hukllatapas tarirqachu Danielta, Ananiasta, Misaelta hinaspa Azariasta hinaqa. Chaynapim paykunaqa akllasqa karqaku reypa serviqnina kanankupaq. 20Imapas yachay kaqkunamantawan entiendena kaqkunamanta rey tapuspanmi paykunata tarirqa nacionninpi brujokunamantapas hinaspa espiritistakunamantapas chunka kuti yachayniyoqtaraq. 21Chaynapim Danielqa reyta servirqa Ciro sutiyoq reypa gobiernasqan punta watakama.
watamana rey Nabucodonosor gobiernachkaspanmi mosqorurqa, sonqon huk manyaruptinmi manaa puuytapas atirqachu. 2Chayraykum qayachirqa brujokunata, espiritistakunata hinaspa musyaqkunata, qayachirqataqmi Caldea runakunamanta yachaqkunatapas, chaynapim paykunaqa hamurqaku reypa qayllanman. 3Reymi paykunata nirqa: Mosqorusqayraykum imam ninanta mana yachaspay hukmanyasqa kachkani nispa. 4Hinaptin mi Caldea ru na ku napi kaq yachaqku na Aram lawpi rimay nin ku man hina reyta kay nata nirqaku:
1Iskay
Rey Nabucodonosorpa mosqoyninmanta
DANIEL2
1606
Wiay paq kawsakuq reyllayku, imam ninanta willaykunaykupaqy mosqosqaykita willaykuwayku nispa. 5Chay mi rey ataq nirqa: oqaqa chunkay-chunkaytam tanteakuruni chaynaqa qamkunay allinta uyariwaychik: Mosqosqaytapas hinaspa imam ninantapas mana willawaspaykichikqa tisapasqam kankichik, wasikichikpas qopa pataam rikurirunqa. 6Ichaqa imam mosqorusqaytawan imam ninantapas willaykuwaptikichikqa qamkunamanmi qosqaykichik regalokunata hinaspa premiokunata, chaywanpas qamkunataqa ancha reqsisqatam rurasqaykichik, chaynaqa willaykuwaychiky imam mosqorusqaytawan imam ninanta nispa. 7Chay mi yachaqku na yapa manta reyta nirqa ku: Rey nillayku, qamqa niykuwaykuy imam mosqorusqaykita hinaptinqa oqaykupas willaykusqaykikum imam ninanta nispa. 8Hinaptin mi rey ataq nirqa: oqaqariki yachanipunim qamkunaqa tiempo pasachiy munasqaykichikta, qamkunaqariki yachankichik mi chunkay-chunkay tanteakurusqaytaqa. 9Imam mosqorusqayta mana willawaptikichikqa llapallaykichikpaqmi kachkan huk castigolla, cheqaptapunipas qamkunaqa kay tantearusqay pasarunanpaqmi llullakunata hinaspa yanqakunata niwanaykichikpaq tanteanakurunkichik. Chay naqa niwaychiky imam mosqorusqaytapas, chaychiki chayraq yachasaq chay mosqoyniy pa imam ninan willaway atinaykichiktapas nispa. 10Hinaptin mi chay yachaqku na reyta nirqa ku: Kay pachapiqa manam pipas kanchu qam reyniykupa maakusqan willakuy atiq runaqa, manataqmi kunankamaqa reykunaqa maynaa hatun kaspapas otaq maynaa atiyniyoq kaspapas maakurqachu kay qampa maakusqayki hina sasa-sasataqa, manam chaynataqa maakurqakuchu mayqen brujomantapas, espiritistamantapas nitaq Caldea runakunapi kaq yachaqkunamantapas. 11Qampa maakusqaykiqa reynillayku, ancha-ancha sasallaam, manam chaytaqa pipas willasunkimanchu. Atispaqariki-atinman dioskunallam ichaqa paykunaqa manamiki *yachan runakunawanchu nispa. 12Chayta uyariykuspanmi reyqa llumpa-llumpayta piakururqa hinaspam kamachirqa Babilonia nacionpi llapallan yachayniyoq runakunata wauchinankupaq. 13Chaynata rey decretaruptinmi Danieltapas llaqtamasinkunatawan maskarqaku waurachinankupaq. sutiyoq runam karqa reyta waqaychaq soldadokunapa capitannin, paymi lloqsirqa chay yachayniyoq runakunata wauchinanpaq. Ichaqa Danielmi pay wan rimarqa sumaqllataa, yachayllawana rimaspanmi 15tapurqa: Imaynanpitaq reyqa kamaykachikamun kaynaa llumpay decretotaqa? nispa. Hinaptinmi Arioc imam pasakusqanmanta willarqa Danielman. 16Chaymi Daniel yaykurqa reypa kasqanman hinaspam ruegakurqa tumpata suyaykunanpaq chaynapi reypa mosqorusqantawan imam ninanta willaykunanpaq. 17Wasinman Daniel kutiruspanmi imam pasakusqanmanta willarqa llaqtamasin Ananiasman, Misaelman hinaspa Azariasman. 18Willakurqaqa chay pakasqa kaqkunamanta Hanaq Pacha Diospa yanapakuyninta maakunankupaqmi chay napi Babilonia nacionpi wakin yachayniyoq runakunawan kuska mana waurunankupaq. 19Chay tutam Danielta Diospuni qawachirqa chay pakasqa kaqkunataqa huk revelacionpi chaymi Danielqa hanaq pacha Diosta alabarqa 20kaynata:
14Arioc
Reypa mosqoyninta Daniel willaykusqanmanta
1607
DANIEL2
Wiaymanta wiaykamay alabasqa kachun Diospa sutinqa. Paymantamiki hamun tukuy yachaykunaqa. Paymantamiki hamun tukuy atiyqa. 21 Payllam tikran tiempokunatapas. Payllam pasachin imam pasanantapas. Payllam reykunatapas gobiernonmanta horqoykun. Payllam reykunatapas gobiernananpaq churaykun. Payllamiki yachaysapakunatapas yachachin. Payllamiki yuyaysapakunatapas entiendechin. 22 Sasa entiendena kaqkunatam payqa runakunaman qawachin. Pakasqakuna kaqkunatam payqa runakunaman qawachin. Payqariki yachanmi tutayaypi kaqkunataqa. Paywanmiki kachkan achkiyqa. 23 Abueloykunapa Diosnin, qanmanmi graciasta qoyki. Abueloykunapa Diosnin, qamtam oqaqa alabayki. Qanmiki oqamanqa qowarqanki yachayta. Qanmiki oqamanqa qowarqanki atiyta. Kunanm qawaykachiwankiku imam maakusqaykuta. Kunanm yachaykachiwankiku reypa mosqorusqanta.
24Chay mantam Da nielqa pa sarqa Ariocwan rima muq, pay ta miki reyqa ka machirqa Babilonia nacionpi llapallan yachayniyoq runakunata wauchinanpaq. Danielm payta nirqa: Amay wauchiychu Babilonia nacionpi yachayniyoq runakunataqa. oqatay reyman pusaruway hinaptinmi mosqoyninpa imam ninanta willaykamusaq nispa. 25Hinaptin mi chay pu nilla Arioc pusarqa Da nielta Rey Nabucodonosor pa awpaqninman hinaspam kay nata nirqa: Reylly, Juda nacionmanta preso hamuqkuna ukupim tariramuni mosqorusqaykipa imam ninantapas willaykuy atiqta nispa. 26Hinaptin mi Belt sa sar sutiyoq Da nielta rey tapurqa: Yaqachum imam mosqorusqaytawan imam ninanta willaykuwankiman? nispa. 27Chay mi Da niel ataq kay nata nirqa: Chay pakasqa kaqkuna mosqorusqaykitaqa manam willayta atisunkimanchu yachayniyoq runakunapas nitaq espiritista runakunapas nitaq brujokunapas nitaq adivinaq runakunapas. 28Ichaqa kachkanmi hanaq pachapi Dios, payllam kayna pakasqa kaqkunataqa reqsichin hinaspam qanmanpas, Reylly Nabucodonosor, reqsichisunki hamuq tiempokunapi imam pasananmanta. oqam willasqayki puuchkaspa imam mosqorusqaykitawan revelacionpi chaskisqaykita, chayqariki kaynam karqa: 29Rey nilly, qanmi camaykipi kachkaspayki hamuq tiempokunapi kananmanta piensamientopa intusqan kachkarqanki hinaptinmi pakasqa kaqkuna reqsichiq qanman willasurqanki. 30Chay pakasqa kaqkunataqa oqamanpas qawachiwarqam, ichaqa chaytaqa qawachiwarqa manam llapallan kawsaq runamantapas aswan yachayniyoq kasqayraykuchu, chaytaqariki qawachiwarqa chay mosqorusqaykipa imam ninanta qanman willanaypaqmi chay nataq pensamientopa intusqan kasqaykitapas entiendenaykipaqmi.
DANIEL2
1608
kancharichkaq hinaspa mancharikuypaq runa kaqlla sayaqtam. 32Chaypa umanqariki kasqa qori-purom, qasqonataqmi brazonkunapiwan kasqa qollqemanta, wiksanataqmi moqonkama kasqa broncemanta. 33Moqonmanta chakinkamaataqmi kasqa fierromanta, chakinkunaataqmi kasqa parten fierromanta, partenataq kaasqa mitumanta. 34Qawachkaptikim mana pipas horqomuchkaptillan huk rumi horqomusqa karqa, chay rumim kumpakamuspan hapirurqa chay parten fierromantawan mitumanta chakinpi hinaspam utuparurqa. 35Chaynapim qonqayta chay fierropas, kaasqa mitupas, broncepas, qollqepas hinaspa qoripas lliw rikurirurqa utu allpa hinallaa, cosecha tiempopi erapi wayrapa apasqan tamo hinallaam chaykunaqa rikurirurqa chaynapim maypi kasqanpas manaa yachakurqachu. Ichaqa chay runa kaqlla sayaqta uturuq rumim ichaqa kay pachapas huntaykuyta hatu-hatun orqoman tikrakururqa. 36Chaytam qamqa mosqorqanki reynilly. Kunanataqmi willasqayki chaypa imam ninanta. 37Reynilly, qamqariki kanki reykunapapas reyninmi, Hanaq Pacha Diosmi qosurqanki nacionkunata munaychakuspa atiywan gobiernanaykipaq chaynataq allin reqsisqa kanaykipaq. 38Qanmanqariki qosurqankitaqmi tukuy hinastinpi runakunatapas, animalkunatapas hinaspa alton pawaqkunatapas, chaykunataqariki qosurqanki munaychakunaykipaqmi. Reynilly, qanmiki kanki chay sayaqpa qorimanta umanqa. 39Qampa gobiernoyki tukuruptinataqmi hatarimunqa huk gobiernoa, ichaqa chay gobiernoqa menosmi kanqa qampa gobiernoykimantaqa, chaypa qepantaataqmi hatarimunqa bronceman rikchakuq kimsa kaq gobierno. Chay gobiernom tukuy kay pachapi munaychakunqa. 40Chaymantaataqmi hatarimunqa fierro hina llumpay fuertellaa tawa kaq gobierno. Imaynam fierroqa tukuy imata pakipaspan utupan, chaynam kay gobiernopas llapallan chay gobiernokunata pakipaspan utuparunqa. 41Reynilly, rikurqankitaqmi chay sayaqpa chakinkunaqa hinaspa dedonkunaqa huknin parten mitumanta kasqanta huknin partenataq fierromanta kasqanta, chayqariki nichkan chay gobiernoqa partepasqa kanantam, chaywanpas chay gobiernopa partenqa kanqa fierro hina allin takyaqraqmi, qamqariki rikurqanki fierrowan taqrunasqa mitutam. 42Imaynam chay sayaqpa chakinpa dedonkuna wakin karqa fierromanta wakinataq kaasqa mitumanta, chaynam chay gobiernopas parten kanqa allin takyaq, partenataq pisi atiyniyoqlla. 43Reynilly, qanmi rikurqanki chaqrusqa fierrotawan kaasqa mituta, chaynam chay gobiernopiqa runakunapas taqrunakunqaku ichaqa imaynam fierrowan mituqa mana cheqaptachu laqanakun chaynataqmi runakunapas manataq hukllawanakunmanchu. 44Chay hamuq reykuna gobiernachkaptinmi Hanaq Pacha Dios hatarichinqa mana tuichiy atina gobiernota, chay gobiernoqa huk runamanqa manam qosqachu kanqa wiaypaqpas. Aswanqa chay gobiernom llapallan wakin gobiernokunata utupaspan chinkachinqa hinaptinmi chay puchuruq gobiernollaa takyanqa wia-wiaypaq. 45Qamqariki reynilly, rikurqankim mana pipas horqochkaptillan huk rumi kumpakamuspan fierrota, bronceta, kaasqa mituta, qollqeta hinaspa qoritapas utuparusqanta. Chayraykum hatu-hatun Diosqa qanman qawachisurqanki hamuq punchawkunapi imam pasananmanta, chaynaqa chay mosqorusqaykiqa ciertopunim, chaypa imam ninanpas cheqaptaqmi nispa. 46Chaynata Rey Nabucodonosor uyariykuspanmi Danielpa awpaqninpi qonqoranpa pampakama kumuykurqa hinaspam kamachirqa Danielman ofrendakunata ofrecenankupaq chaynataq inciensotapas kaapunankupaq. 47Hinaspam Danielta nirqa:
31Reynilly, mosqoynikipiqariki qawarqanki awpaqnikipi hatunkaray llumpay
1609
DANIEL2,3
Cheqaptapunipas qamkunapa Diosnikichik mi llapa dioskunapa diosninqa, payqa reykunapapas kamachiqnintaqmi, payllam pakasqa kaqkunataqa rikuchiyta atin. Chayraykum qamqa kay pakasqa kaqkunata rikuykachiwanki nispa. 48Da nielta rey llumpayllata a hatunchaspan mi qorqa achka lla a su ma-su maq regalokunata hinaspam churarqa Babilonia lawpi prefecto kananpaq. Paytaqa churarurqataqmi chay nacionpi llapallan yachayniyoq runakunapa jefen kananpaqpas. 49Chaymantam reyta Daniel maakurqa Sadracpaq, Mesacpaq hinaspa Abed-negopaq hinaptinmi rey churarqa Babilonia lawpi kamachikuqkuna kanankupaq, kikin Danielataqmi quedarqa reypa palaciollanpi.
Nabucodonosormi rurachirqa qorimanta taytachata, chaypa sayayninmi karqa iskay chunka qanchisniyoq metron, anchonataqmi karqa iskay metro parten masniyoq. Payqa kamachikurqa Babilonia lawpi Dura sutiyoq pampapi chay taytachata sayachinankupaqmi. 2Rey Nabucodonosormi qayachimurqa prefectokunata, jefekunata, subprefectokunata, consejaqkunata, tesorerokunata, juezkunata hinaspa provinciankunapi llapallan autoridadkunata, paykunataqa qayachimurqa hamuspanku Rey Nabucodonosorpa rurachisqan taytachata dedicanankupaqmi. 3Chay napim chay nacionpi ancha reqsisqa runakunaqa huunakamurqaku chay taytachapa awpaqninman chaynapi Rey Nabucodonosorpa sayachisqan taytachata dedicanankupaq. 4Reymanta willakuqmi qayarikuq hina kamachikurqa kaynata: Llapallan runakuna, lliw nacionkunamanta kaqkuna hinaspa imaymana rikchaq rimay rimaqkuna, uyariychiky. 5Qamkunaqa trompetata, chirisuyata, guitarrata, taksa arpata, hatun arpata, antarata hinaspa tukuy rikchaq tocana kaqkunata uyarispam qonqorakunkichik hinaspam adorankichik Rey Nabucodonosorpa qorimanta sayachisqan taytachata. 6Pipas chay taytachapa awpaqninpi mana qonqorakuqqa hinaspa mana adoraqqa chaypunillam rupachkaq hornoman wischusqa kanqa nispa. 7Chaypi huunakuq llapallan runakunam uyarirqaku chay tocaqkunapa tocasqanta hinaspam qonqorakuykuspa adorarqaku chay reypa sayachisqan qorimanta taytachata. 8Hina chay ratollapitaqmi Caldea ru na ku napi kaq wakin yachay niyoqku napas Rey Nabucodonosorman asuykurqaku judiokunata denuncianankupaq. 9Paykunam nirqaku: Wiaypaq kawsakuq reyllayku, 10qanmi kamachikurqanki llapachallan runakunaqa trompetata, chirisuyata, guitarrata, taksa arpata, hatun arpata, antarata hinaspa tukuy rikchaq tocana kaqkunata uyarispa qonqorakuykuspa chay qorimanta taytachata adoranaykupaq. 11Kamachiwarqankikutaqmi pipas mana qonqorakuqqa hinaspa mana adoraqqa chaypunilla rupachkaq hornoman wischusqa kananpaq. 12Ichaqa reynillayku, kachkanmi qampa kamachikusqaykita mana kasukuq judio runakuna, paykunataqa churarqankipas Babilonia lawpi kamachikuqkuna kanankupaqraqmi, chayna kachkaspapas paykunaqa manam yupaychankuchu taytachaykikunatapas nitaqmi adorankuchu qorimanta kay taytacha sayachisqaykitapas, paykunapa sutinqa Sadrac, Mesac hinaspa Abed-negom nispa. 13Chay mi Rey Nabucodonosorqa ancha piasqa lla a pusachimurqa Sadracta, Mesacta hinaspa Abed-negota, paykunatam chaypunilla pasachimurqaku reypa awpaqninman. 14Hinaptinmi rey Nabucodonosorqa paykunata tapurqa: Cheqaptachum qamkunaqa taytachaykunata mana yupaychankichik, manachum adorankichik qorimanta sayachisqay taytachatapas? 15Chay naqa listochum
1Rey
Qorimanta taytachata adorasqankumanta
DANIEL3
1610
kachkankichik llapallan tocaqkunapa tocasqanta uyariykuspa rurachisqay taytachapa awpaqninpi qonqorakunaykichikpaq hinaspa adoranaykichikpaq? Chayta mana adoraspaykichikqa chay punillam rupachkaq hor noman wischusqa kankichik. Yaqachum mayqan Diospas makiy mantaqa libraykusunkichikman? nispa. 16Hinaptin mi Sadracpiwan Mesac hi naspa Abed-nego nirqa ku kay nata: Kay niwasqaykikumantaqa manam imatapas nisqaykikuchu. 17Rupachkaq hornoman wischuykachiwaptikikuqa yupaychasqayku Diosniykum libraykuwanqaku, libraykuwanqakutaqmi qampa makikimantapas. 18Chaynaqa reynillayku, manaa Diosniyku librawaptinkupas manam oqaykuqa yupaychasaqkuchu qampa taytachaykikunataqa, manataqmi adorasaqkuchu qorimanta sayarichisqayki taytachatapas nispa. Nabucodonosormi uyanpas pukayanankama llumpa-llumpayta piakururqa Sadracpa, Mesacpa hinaspa Abed-negopa contranpi hinaspam kamachikurqa hina kaanankumantapas qanchis kutikamaraq hornota aswan rupachinankupaq. 20Tropankunapi tarikuq wakin kallpasapa soldadokunatam kamachirqa Sadracta, Mesacta hinaspa Abed-negota chaqnaruspa rupachkaq hornoman wischuykunankupaq. 21Chaynapim chay kimsantin mozokunataqa chay soldadokuna chaqnarurqaku. Chayna chaqnasqaqa karqaku hina capantillanmi, hina warantillanmi hinaspa hina uma wankintillanmi, chaynapim rupachkaq hornoman wischuykurqaku. 22Chaypunilla chay mozokunata wischunankupaq rey kamachikusqanraykum chaynataq hornopas llumpa-llumpay rupasqanraykum lenguachkaq nina waurachirqa chay mozokuna wischuykuq soldadokunata. 23Chaynaqa Sadracpas, Mesacpas hinaspa Abed-negopas hina chaqnasqam wichiykurqaku chay rupachkaq hornoman. 24Hinaptinmi Rey Nabucodonosorpas admirasqallaa chaypunilla sayariruspan consejaqninkunata tapurqa: Manachum kimsa chaqnasqa runakunallata rupachkaq hornomanqa wischuykachirqaykichik? nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Ar, chay nam rey nillayku nispa. 25Chay mi rey ataq nirqa: oqaqa qawachkani tawa kacharisqa runakunatam, paykunaqa rupachkaq ninapa chawpinpim mana imanarisqa purikuchkanku, paykunawan puriq huknin runaqa rikchakusqa diosmanmi. 26Chay nata niruspan mi Rey Nabucodonosorqa asuykurqa hor nopa pun kun man hinaspam qayakurqa: Alto-altopi kaq Diospa ser viqnin Sadrac, Mesac, Abed-nego, qamkunaqa hawamany lloqsimuychik nispa. Chaymi kimsanku rupachkaq nina ukumanta lloqsimurqaku. 27Chaymi prefectokuna, jefekuna, subprefectokuna, consejaqkuna paykunaman asuykurqaku hinaspam qawaykurqaku paykunataqa ninapas mana imanasqanta, chukchallankupas manam qaspasqachu kasqa, pachankupas manam imanarikusqachu, manataqmi rupasqa hinaqa asnayllapas-asnarirqakuchu. 28Hinaptin mi Rey Nabucodonosor chay ratopi nirqa: Sadracpa, Mesacpa, Abed-negopa Diosniny alabasqa kachun. Paymi angelninta kachamurqa hapipakuqnin ser viqninkunata libraykunanpaq. Ar, paykunaqa diosnillankuta adorayta munaspankum mana kasukurqakuchu oqapa kamachi19Rey
Kimsantin mozokuna hornomanta librasqa kasqankumanta
1611
DANIEL3,4
kusqaytapas, wauytapas mana manchakuspankum manataq yupaycharqakuchu huk dioskunataqa nitaqmi paykunaqa adorarqakuchu. 29Chayraykum kamachini llapallan runakunata, llapallan nacionkunata chaynataq huk rikchaq rimayniyoq runakunatapas. Pipas Sadracpa, Mesacpa, Abed-negopa diosninpa contranpi rimaqkunaqa tisapasqam kanqaku, wasinkupas qopa pataman tikrasqam kanqa, paykunapa diosnin hina kayna librakuykuqqa manam kanchu nispa. 30Chay napim Rey Nabucodonorqa chay kimsantin mozoku nata aswan atiy niyoq kanankupaqraq churarqa chay Babilonia lawpi.
1Rey
Nabucodonosormi cartata apachirqa kayna niqta:
Rey Nabucodonosorpa locoyarusqanmanta
oqa Rey Nabucodonosormi munachkani llapallan runakuna, lliw nacionpi yachaqkuna, huk rikchaq rimayniyoqkuna hinaspa tukuy kay pachapi *yachaqkuna hawkalla tarikunaykichikta. 2oqam munachkani alto-altopi Diospa admirakuypaq milagrokuna rurapuwasqanmanta willaykuyta. 3 Mayna-mayna hatunmi paypa milagronkunaqa! Mayna-mayna admirakuypaqmi paypa rurasqankunaqa! Paypa gobiernonqa wia-wiaypaqmi takyanqa. Payqa runapa tukuy mirayninpim munaychakunqa.
4oqa
Nabucodonosormi palacioypi hawka kawsakurqani, oqapaqa imaykunapas aswan-aswanmi yapakurqa. 5Ichaqa camaypi waqtapaykuspaymi mosqorurqani mancharikuypaqta, pensamientopa intusqanmi hukmanyarurqani. 6Chayraykum kamachikurqani Babilonia nacionpi llapallan yachayniyoq runakuna qayllayman hamunankupaq chaynapi mosqorusqaypa imam ninanta willawanankupaq. 7Qayllaymanmi hamurqaku brujokuna, espiritistakuna, Caldea runakunapi kaq yachaqkuna hinaspa adivinaq runakuna. Paykunamanmi willarqani imam mosqorusqayta, ichaqa manam atirqakuchu chay mosqoypa imam ninan willawayta. 8-9Qayllaymanqa hamurqataqmi diosniypa sutinwan sutichasqa Beltsasar sutiyoq Danielpas, paypiqariki kawsakuchkan chuya dioskunapa espiritunmi, paymanm mosqorusqayta willarqani kaynata: Musyaqkunapa hatun jefen Beltsasar, yachanim oqaqa chuya dioskunapa espiritun qampi kasqanta, yachanitaqmi pakasqa kaqkunatapas lliwta musyasqaykita, chaynaqa mosqorusqayta uyariykuspay niykuway imam ninanta. 10Waqtapachkaspaymi mosqoyniypi kaynata rikurqani: Kay pachapa chawpinpim hatu-hatun sacha kachkasqa. 11 Chay sacham wiasqanman hina llumpayllataa rakuyarurqa. Chay sachapaqa puntanpas cielokunakamam chayarurqa. Tukuy hinastinmantapas rikupasllaam rikurirurqa. 12 Mayna sumaqmi kasqa llaqenkunapas! Mayna achkallaam kasqa rurunkunapas!
DANIEL4
1612
Chaypiqa llapallanpaqmi kasqa mikuykunapas. Purun animalkunapas chaypa ukunpim llantukusqaku. Alton pawaq animalkunapas kallmankunapim qesachakusqaku. Llapallan kawsaqkunapas chayllawanmi mantienekusqaku.
13Chayna
camaypi waqtapaykuspa mosqochkaspaymi qonqayta rikururqani hanaq pachamanta huk chuya angel uraykamuchkaqta. 14Paymi nisyuneqta qayarikuspan nirqa: Chay sachata kuchuruychik. Kallmankunatapas qoruruychik. Rapinkunatapas chutaparuychiky. Rurunkunatapas cheqerachiychiky. Ayqekuchunkuy llantuyninpi kaq purun animalkunapas. Pawarikuchunkuy kallmanpi kaq alton pawaq animalkunapas. 15 Ichaqa sapiyoqraq kullutaqa hina pampallapiy saqeruychik. Hina chayllapiy fierro cadenawan wataruychik. Purun pasto ukupiy bronce cadenawan wataruychik. Chaytaqa tuta sullay nuyuchun. Purun animalkunawany pastota mikuchun. 16 Paypaqa yuyayniny tikrakuruchun. Animal hinaay payqa tanteachun. Qanchis watapuniy payqa chayna kachun. 17 Kay sentenciataqa angelkunam qomuchkanku. Kay castigotaqa chuya angelkunam tanteanakuchkanku. Lliwmi yachanqaku Alto-altopi Diosqa munaychakusqanta. Yachanqakum lliw gobiernonpi munaychakusqanta. Yachanqakutaqmi chay gobiernotaqa pimanpas munasqanman qoykusqanta. Yachanqakutaqmi humilde runakunatapas huk nacionpa jefen kananpaq churaykusqanta.
18oqa
Rey Nabucodonosormi chaykunataqa mosqorurqani, chaynaqa Beltsasar, qamy niykuway chay mosqoyniypa imam ninanta. Gobiernoypi kaq yachayniyoq runakunaqa manam atirqakuchu willawayta, qanmi ichaqa willaykuwankiman, qampiqariki kachkan chuya dioskunapa espiritunmi nispa. 19Chaymi Beltsasar sutiyoq Danielqa huk rato hukmanyarurqa, mancharikuspanmi pensamientopa intusqan karurqa ichaqa reymi payta nirqa: Beltsasar, amay qamqa mancharikuychu imam mosqorusqaymantaqa chaynataq imam ninanmantapas nispa. Hinaptinmi Beltsasarataq nirqa:
1613
DANIEL4
Seorlly, imam mosqorusqaykiqa kachun cheqnisuqniki runakunapaqy, imam ninanpas kachun enemigoyki runakunapaqy. 20Qanmi qawachkasqanki hatuhatun hinaspa raku-raku sachata, chay sachapaqariki puntanpas cielokunakamam chayarusqa chaymi tukuy hinastinmantapas rikupasllaa kasqa. 21Llaqenkunapas chay sachapaqa sumaqllaam kasqa, rurunkunapas achka-achkataqmi kasqa, chaypiqa kasqataqmi llapallanpaq mikuykunapas, purun animalkuna chay sachapa ukunpi llantukuptinmi kallmankunapipas qesachakusqaku alton pawaq animalkuna. 22Reynilly, chay sachaqariki qanmi kanki, wiaruspam qamqa llumpay atiyniyoq rikurirunki, qampa ancha reqsisqa kaynikiqa cielokunaman hayparuchkaq hinaraqmi llumpayllataa mirarun, munaychakuynikipas tukuy hinastinmantaqmi mastarikurun. 23Reynilly, qamqa rikurqankitaqmi huk chuya angel hanaq pachamanta uraykamuspan kayna nisqanta: Chay sachata kuchuruspay chinkarachiychik ichaqa sapiyoqraq kulluntaqa hina pampallapiy saqeruychik, hina chayllapiy fierro cadenawan hinaspa bronce cadenawan wataruychik, saqeruychikpas purun pasto ukupitaqy. Paytaqa tuta sullapas nuyuruchuntaqy. Payqa qanchis watapuniy purun animalkunawan pastota mikuchun nispa. 24Chaynaqa reynilly, alto-altopi kaq Diospa decretasqanqa hinaspa sentenciasqanqa kachkan qam reyniypa contranpim. 25Reynilly, qanmi runakuna ukumanta wischusqa kanki hinaspam purun animalkunawana kawsanki, bueyeskunata hinataqmi qamtaqa pastokunataa mikuchisunki, qamtaqa tuta sullapas nuyusunkim. Reynilly, chaynam kawsanki qanchis watapuni, chaymantaam qamqa reqsikunki alto-altopi kaq Diosqa llapallan runakunapa gobiernonpi munaychakusqanta, payqa chay gobiernotaqa munasqanmanmi pimanpas qoykunman. 26Reynilly, qamqa uyarirqankitaqmi chay sapiyoq kullutaqa hina pampallapi saqenankumantapas, chaypa imam ninanqa kaymi: Hanaq Pacha Dios kay pachapi munaychakusqanta reqsikuptikiam kutiykachisunki gobiernoykitaqa. 27Chaynaqa reynilly, uyariykuway kay consejasqayta, amaa huchallikuspay allin kaqkunataa ruray, amaa mana allinta ruraspay akariqkunamanta llakipayarikuy, ichapas qamqa hina hawkalla kawsakuwaq unaypaq nispa.
28Rey
Nabucodonosorman willasqanman hinam cumplikururqa. 29Huk watamantaam Babilonia nacion palacionpa qatanpi purichkaspan 30nirqa: Mayna hatunmi kay Babilonia llaqtaqa! oqapunim hatun atiyniywan hatarichirqani kay llaqtataqa gobiernoypa capitalnin kananpaq chaynataq ancha reqsisqa kasqaymanta alabakunaypaq nispa. 31Chay rimasqanta manaraqpas tukuykuchkaptinmi hanaq pachamanta kaynata rimapayamurqa: Rey Nabucodonosor, contraykipim kachkan huk decreto, gobiernoykiqa kachkan qanmanta qechusqaam. 32Qamqa runakuna ukumanta wischusqam kanki hinaspam purun animalkunawana kawsanki, bueyeskunata hinam qamtaqa pastokunata mikuchisunki, chaynam qamqa kawsanki qanchis watapuni, chaymantaam qamqa reqsikunki Alto-altopi Diosqa llapallan runakunapa gobiernonpi munaychakusqanta, payqa chay gobiernotaqa munasqanmanmi pimanpas qoykunman nispa. 33Chay ratollapim cumplikururqa Nabucodonosorpa contranpi rimarisqan hinaptinmi paytaqa wischurqaku runakuna ukumanta. Payqa bueyeskuna
Mosqoynin cumplikurusqanmanta
DANIEL4,5
1614
hinaam pastokunata mikurqa, cuerpontapas tuta sullam nuyurqa. Paypaqa pelonkunapas ankapa purankuna hinam wiarurqa, sillunkunapas wiarurqa alton pawaq animalkunapa sillunkuna hinaraqmi.
34Chay
sentenciawasqan tiempo cumplikuruptinmi oqa Nabucodonosor alto cielota qawarirqani hinaptinmi yuyayniy huktawan kutiykuwarqa. Chaymi alto-altopi kaq Diosta alabarqani. Wia-wiaypaq kawsaq Diostam yupaycharqani. Wia-wiaypaq Diosmanmi graciasta qorqani. Paypa munaychakusqanqa wia-wiaypaqmi takyanqa. Payqa runapa tukuy mirayninpim gobiernanqa. 35 Kay pachapi kawsaq llapallan runakunaqa mana kaq hinallam paypa piensasqanman hinaqa. Payqa munasqanman hinam ruran hanaq pachapi tropakunawanqa. Payqa munasqanman hinam ruran kay pachapi *yachaqkunawanqa. Paypa atiyninpa contranpiqa manam pipas sayarinmanchu. Paypa imam rurasqanmantaqa manam pipas tapupayanmanchu.
36Chaypunillam
Rey Nabucodonosorpa sanoyarusqanmanta
oqamanqa yuyayniy kutiramuwarqa, gobiernoypas ancha reqsisqa kanaypaqmi kutiykachiwarqa inti hina sumaqllaa kanchayniyta. oqata maskawanankupaqmi hamurqaku consejaqniykunapas chaynataq gobiernoypi ancha reqsisqa runakunapas. Nacionniypi gobiernanaypaq allinta takyachiwaptinmi awpaqmantapas aswan munayniyoqraq karqani. 37Chayraykum oqa Nabucodonosor alabaspay hatunchani Hanaq Pachapi kaq Reyta, hina paytataqmi yupaychanipas, payqariki tukuy imakunatapas ruran cheqapman hinam, imam rurasqankunapas hina allinllataqmi. Payqa humillachinmi hatun tukuq runataqa.
Belsasarmi hatun convidota rurarqa gobiernonpi waranqa ancha reqsisqa runakunapaq hinaspam paykunawan kuska vinota upyakurqaku. 2Belsasar vinota upyachkaspanmi kamachikurqa Jerusalen llaqtamanta apamusqanku qori-qollqe vasokuna apamunankupaq, chay vasokunataqariki abuelon Nabucodonosormi saqueamurqa Jerusalen llaqtapi templomanta hinaptinmi waqaychananku wasimanta Rey Belsasar chaykunata apachimurqa, apachimurqaqa ancha reqsisqa runakunawan, warminkunawan hinaspa churi wachankunawan upyanankupaqmi. 3Chaynaqa chay aparachimusqan qori vasokunataqa saqueamurqaku Jerusalen llaqtapi Diospa templonmantam. Chay vasokunapim reywan upyakurqaku allin reqsisqa runakuna, upyarqataqmi warminkunapas hinaspa churi wachankunapas. 4Llapallankum vinota upyakuspanku hatuncharqaku qorimanta, qollqemanta, broncemanta, fierromanta, kullumanta hinaspa rumimanta taytachankuta. 5Hinaptin mi qonqay manta ru napa maki dedon ku na riku riruspan estucasqa perqapi qellqayta qallaykurqa, chay perqaqa tarikurqa reypa palacionpi kaq candeleropa chimpanpim. 6Chayta rey qawaykuspanmi llumpayllataa hukmanyarurqa, pensamientopa intusqan kaptinmi manchakuy manta weqaw ninpi
1Rey
Perqapi qellqa rikurirusqanmanta
1615
DANIEL5
tullunkunapas kachakuykurqa, moqonkunapas kat katataspanmi takanakurqa. 7Hinaptin mi qapa rispan qayachimurqa espiritista ru na ku nata, Caldea ru na ku napi kaq yachaqkunata hinaspa adivinaq runakunata. Paykunatam nirqa: Wak qellqata pipas leey atiqqa chaynataq imam ninanta willaykuwaqniyqa sumaqllaa grosella pachawan pachachisqam kanqa, paypa kunkanmanpas wallqachisaq qorimanta collar wanmi, gobier noypipas payqa kanqa kimsa kaq gobiernaqmi nispa. 8Chay napim reyta ser viq llapa llan yachay niyoq ru na ku naqa paypa awpaqninman hamurqaku ichaqa manam mayqanninkupas atirqakuchu chay qawasqanku qellqa leeyta, manataqmi atirqakuchu chaypa imam ninan kasqan rey man willaytapas. 9Rey Belsasarqa aswanraq mancharikuptinmi uyanpas llumpayllataa huk manyarurqa. Ancha reqsisqa autoridadkunapas manam ima rurakuytapas atirqakuchu. 10Reypa qaparisqantawan allin reqsisqa runakunapa qaparisqanta reina uyariruspanmi chay convido salaman yaykuspan nirqa: Wiaypaq kawsakuq rey, amay qamqa pensamientopa intusqanqa rikuriruychu, amataqy uyaykipas chaynataaqa hukmanyaruchunchu. 11Kay gobiernasqayki nacionpiqa kachkanmiki chuya dioskunapa espiritunpa huntaykusqan runa. Abueloyki Rey Nabucodonosorpa tiemponpim chay runaqa qawachikurqa allin entiendeq kasqanpaq, allin yuyayniyoq kasqanpaq hinaspa dioskuna hina yachayniyoq kasqanpaq. Chayraykum abueloyki Nabucodonosorqa payta churarurqa brujokunapa, espiritistakunapa, Caldea runakunapi kaq yachaqkunapa hinaspa adivinaq runakunapa jefen kananpaq. 12Chay runapa sutinqariki Danielmi, paytataqmi abueloyki reyqa suticharqa Beltsasarwan, payqariki kasqa admirakuypaq espirituyoqmi chaynataq yachaypapas hinaspa yuyaypapas huntaykusqanmi. Payqa yachantaqmi mosqoykunapa imam ninantapas chaynataq sasa entiendena watuchikunapa imam ninantapas. Payqa atinmanmi sasachakuykuna allichaytapas. Chaynaqa Danieltay qayamuychik, paymi willasunkichik chay qellqapa imam ninantaqa nispa. 13Reypa qayllan man Da nielta pusa ruptin kum tapurqa: Qamchu kanki abueloy Rey Nabucodonosorpa Juda nacionmanta preso pusamusqan Daniel? 14Uyarirqanim qamqa dioskunapa espiritunwan huntasqa kasqaykita, uyarirqanitaqmi qamqa allin entiendeq, yuyaysapa hinaspa llumpay yachayniyoq kasqaykitapas. 15oqam pusachimurqani ancha yachayniyoq runakunatawan espiritistakunata, paykunataqa pusachimurqani wak qellqata leespanku imam ninantapas willawanankupaqmi ichaqa manam entiendeyta atinkuchu, manataqmi yachankuchu imam ninantapas. 16Ichaqa uyarisqay man hinaqa qamqariki atiwaqsi imakunapapas imam ninan willakuyta chaynataqsi sasallaa kaqkunatapas allichawaqtaq. Chay naqa sichum wak qellqata leeykuspa imam ninanta niykuwaptikiqa sumaqllaa grosella pachawanmi pachaykachisqayki, kunkaykimanpas wallqachisqayki qorimanta collar wanmi, gobiernoypipas kimsa kaq gobiernaq kanaykipaqam churasqayki nispa. 17Hinaptin mi Da niel ataq reyta nirqa: Regaloykikunaqa hina qampaqy kachun, premio qowanaykitapas huk mana qoykuy, ichaqa chay wanpas rey nilly, oqaqa leeykapusqaykim wak qellqataqa, willaykusqaykitaqmi imam ninantapas. 18Alto-altopi kaq Diosmi abueloyki Nabucodonosorta nacionkunapi gobiernachirqa hinaspam payta hatunchaspan kancharichkaqta hinaraq ancha reqsisqata rurarqa.
DANIEL5,6
1616
19Chaynata hatuncharuptinmi nacionkunapi llapallan runakunapiwan huk rikchaq rimay-
niyoqkuna katkatataspa payta manchakurqaku, chaynapim runakunataqa munasqanman hina waurachiqpas otaq kawsachiqpas otaq hatuncharuqpas otaq humillaykachiqpas. 20Aswanqa orgulloso rikuriruspa sonqonpi hoqarikuruptinmi paytaqa rey kayninmantapas wischururqa, qechururqataqmi ancha reqsisqa kaynintapas. 21Paytaqa runakuna ukumanta wischuruptinkum rikurirurqa animal hina yuyayniyoqa, purun asnokunawana kawsaptinmi mikuchirqakupas pastokunataa bueyeskunaman hina, paypa cuerpontaqa tuta sullapas nuyurqam. Chaynaqa payqa karqa alto-altopi kaq Dios llapallan runakunapa gobiernonpi munaychakusqanta reqsikunankamam, reqsikurqataqmi chay gobiernokunataqa munasqanman hina pimanpas Dios qoykusqanta. 22Chaynaqa Nabucodonosorpa miraynin Rey Belsasar, qampas chaykunata yachachkaspaykim mana humillakurqankichu. 23Ichaqa aswanraqmi hanaq pachapi kaq Seorpa contranpi hoqarikurunki. Qamqariki paypa templonpi vasokunatapas aparachimuspaykim ancha reqsisqa runakunawan, warmikikunawan hinaspa churi wachaykikunawan vinota upyakuchkanki chay vasokunapi. Hatunchachkankichiktaqmi qollqemanta, qorimanta, broncemanta, fierromanta, kullumanta hinaspa rumimanta taytachaykichikkunatapas. Chay taytachakunaqa mana qawakuqmi, mana uyarikuqmi hinaspapas mana ima musyaqmi, kawsachisuqniki hinaspa tukuy rurasqayki controlaq Diosmanmi ichaqa mana graciasta qorqankichu. 24Chayraykum paypuni kachamurqa wak qellqaq makitaqa. 25Wak qellqaqa nichkan: MENE, MENE, TEKEL, UPARSIN nispam. 26Wak qellqapa imam ninanqa kaynam: MENE ninanqa: Diosmi gobier nasqayki punchawkunata yupaspan puchukarachin, ninanmi. 27TEKEL ninanqa: Balanzapi pesasuptikim qamqa mana pesoyoq kasqanki, ninanmi. 28UPARSIN ninanqa: gobier noyki partesqa karuspam Media lawpi hinaspa Persia lawpi kaqkunaman qosqa kanqa, ninanmi. 29Chay nata Da niel willaykuptin mi Rey Belsa sar ka machikurqa su maqlla a grosella pachawan Danielta pachachinankupaq chay nataq qorimanta collar wanpas kunkanman wallqachinankupaq hinaspam llapallanman willachirqa Danielqa gobier nonpi kimsa kaq gobiernaq kasqanta. 30Hina chay tuta llapim Caldea lawpi Rey Belsa sar ta wa u rachirqa ku. 31Media lawmanta kaq Rey Darioam hapikuykurqa chay gobiernotaqa, payqa karqa soqta chunka iskayniyoq watayoqam.
nacionpi churaruyta. 2Chay pachak iskay chunkan prefectokunapa hawanpiataqmi churarqa kimsa kamachikuqkunata, paykunataqa churarqa prefectokunamanta cuentata maanankupaqmi chaynapi reypa imanpas mana daasqa kananpaq. Chay kimsantin kamachikuqkunapa hukninmi karqa Daniel. 3Paymi chay kamachiqmasinkunamantapas hinaspa llapallan prefectokunamantapas ancha reqsisqa rikurirurqa admirakuypaq espirituyoq kasqanrayku. Reyqa tantearurqa nacionninpi tukuy ima kamachiqkunapa jefenpaqa churaruytam. 4Chayraykum Danielpa kamachiqmasinkunapas hinaspa llapallan prefectokunapas imallatapas maskarqaku chayman hina acusanankupaq ichaqa manam ima faltatapas tarirqakuchu paypa imaynam gobiernasqanpiqa. Payqa confianza runa kaspanmi tukuy imata nanachikuq, manataqmi ima regalotapas yanqamantaqa chaskikuykuqchu. 5Chayraykum chay runakuna ninakurqaku:
1Rey Dariom tantearurqa pachak iskay chunkan prefectokunata chay gobiernasqan
Leonkunapa machayninman Danielta wischuykusqankumanta
1617
DANIEL6
Kay Danieltaqa manam imamanta acusaytapas atichwanchu aswanqa acusaspaqa-acusachwan diosninpa ley ninkunallamantam nispa. 6Da nielpa ka machiqma sin ku nam chay llapa llan prefectoku napiwan pa sarqa ku reypa kasqanman hinaspam payta nirqaku: Wiaypaq kawsakuq Rey Dario, 7gobiernoykipi tarikuq llapallan kamachikuqkunam llapallan jefekunapiwan, llapallan prefectokunapiwan, consejaqnikikunapiwan hinaspa llapallan gobernadorkunapiwan tanteanakuruniku huk decretota kamachinaykipaq hinaspa chunkay-chunkayta cumplichinaykipaq. Chay decretom ninqa: Kimsa chunka punchawkamay ama pipas maakuchunchu huk diostaqa nitaq huk runatapas, maakuspaqa-maakuchunku qam sapallan reynillaykutay. Pipas mana chayta kasukuqqa leonkunapa kasqan machaymany wischusqa kachun nispa. 8Reynillayku, chaynaqa kikikipuni decretaykuspay firmaykuy chaynapi Persia law hinaspa Media law nacionpi leykuna hina manaa yanqachasqa kananpaq nispa. 9Chay napim chay decretotaqa rey Da rioqa fir maykurqa. 10Chay decreto fir masqa karusqanta Daniel yacharuspanmi wasinman pasakurqa hinaspam altos lawpi cuartonpa ventanankunata kichaykurqa, chay ventanakunaqa qawarqa Jerusalen llaqta lawmanmi. Chaypim payqa qonqarakuykuspan Diosninta alabarqa, maakuspanmi payman graciasta qorqa. Chaynatam rurarqa kimsa kutikama imaynam awpaqmantaraq sapa punchaw rurasqanman hina. 11Chay contranpi kaq runakunaataqmi huunakuruspa Danielta tarirurqaku diosnin maakuchkaqta hinaspa ruegakuchkaqta. 12Chaypunilla rispankum chay decretasqanmanta nimurqaku: Reynillayku, qanmi huk decretota firmaspa kamachikurqanki: Kimsa chunka punchawkamay ama pipas maakuchunchu huk diostaqa nitaq huk runatapas, maakuspaqa-maakuchunku oqallatay, pipas mana chayta kasukuqqa leonkunapa kasqan machaymany wischusqa kachun nispa. Reynillayku chaynachu icha manachu? Hinaptinmi rey ataq nirqa: Ar, chaynapunim, chay decretasqayqa Media law hinaspa Persia law nacionpi decretokuna hina manaa yanqachay atinam kanqa nispa. 13Chay mi payku na nirqa ku: Rey nillayku, Juda nacionmanta presokunawan hamuq Danielmi mana respetasunkichu, manataqmi firmasqayki decretotapas payqa kasukunchu aswanqa sapa punchawmi kimsa kutita diosninta maakun. 14Chay ta Rey Dario uya riykuspan mi llumpayllata a lla kiku rurqa hinaspam yuyaymanarqa Danielta libraykunanpaq, inti seqaykunankamam payqa tukuy imata rurarqa Daniel libraykunanpaq. 15Aswanqa chay runakunam reypa qayllanman kutispanku kaynata nirqaku: Rey nillayku, qamqariki sumaqtam yachanki Media law hinaspa Persia law nacionpi leyman hinaqa ima decretopas hinaspa ima kamachikuy pas reypa firmasqana kaspaqa manaa yanqachay atina kasqanta nispa. 16Reymi Da nielta pusa rachimurqa leon ku napa kasqan machay man wischuykunankupaq, manaraq wischuykuchkaptinkum Danielta rey nirqa: Mana samaykuspa ser visqayki diosnikiy qamtaqa libraykusunki nispa. 17Danielta wischuykuspam hatun rumiwan leonkunapa machayninta wichqarurqaku, reypas anillonwanmi chay rumita sellaykurqa, sellaykurqakutaqmi ancha reqsisqa kamachikuqkunapas chaynapi imapas Danielpa contranpi kaqkunaqa mana yanqachasqa karunanpaq. 18Reyataqmi palacionman kutispan cenaytapas mana
DANIEL6,7
1618
mikurqachu, tutapas manataqmi puurqachu, hina tocanankuman hinaqa tocaqkunapas manam hamurqakuchu chay tutaqa, mana puusqam payqa achikyarurqa. 19Achikyaruptinmi chaypunilla hatariruspan kallpaylla pasarqa chay leonkunapa kasqan machayman. 20Chayman chayaruspanmi llakillawana Danielta qayarqa: Kawsaq Diospa ser viqnin Daniel, mana samaykuspa ser visqayki Diosnikiqa yaqachum leonkunamanta libraykusurqanki? nispa. 21Hinaptin mi Da niel ataq nimurqa: Wiay paq kawsakuq reynilly, 22Diosniy mi angelninta kachamuspan mana imanawananpaq leonkunapa siminta wichqarachirqa. Diosqariki yachanmi oqaqa mana huchayoq kasqayta chaynataq qampa qayllaykipiqa ima mana allinpas mana rurarusqayta nispa. 23Reymi anchallataa kusikuspan kamachikurqa Danieltaqa leonkunapa kasqan machaymanta horqonankupaq. Danielta horqoruptinkum qawarqaku ima heridallanpas mana kasqanta, payqariki Diosninpim confiakurqa. 24Rey kamachikuptinmi pusamurqaku Danielta acusaq runakunata, paykunatam warmintinta hinaspa churintinta wischuykurqakum leonkunapa kasqan machayman, manaraqpas pampaman chayaykuchkaptinku leonkuna pawaykuspa tisaparurqa llapallan tullunkupas chamchakunankama. 25Chay mi Rey Dario apachirqa huk car tata kayna niqta: oqa rey Dariom munachkani llapallan runakuna, lliw nacionpi *yachaqkuna, huk rikchaq rimayniyoqkuna hinaspa tukuy kay pachapi yachaqkuna hawkalla tarikunaykichikta. 26Kay nacion gobiernasqaypi llapallan runakunatam decretaspay kamachimuykichik Danielpa diosninta manchakuywan respetanaykichikpaq. Payqariki Kawsakuq Diosmi. Payqariki wiaypaq takyaq Diosmi. Paypa gobiernonqa manam haykapipas tukunqachu. Paypa munaychakusqanqa manam haykapipas puchukanqachu. 27 Payllamiki runakunapa salvaqninqa. Payllamiki runakunapa libraqninqa. Payllamiki milagrokunataqa ruran kay pachapipas hinaspa cielokunapipas. Payllamiki admirakuypaq kaqkunataqa ruran kay pachapipas hinaspa cielokunapipas. Payllamiki leonkunapa mikusqan kananmantaqa libraykurqa Danieltapas. hina allin reqsisqallam karqa Rey Dariopa gobiernasqan tiempopipas chaynataq Persia nacionniyoq Rey Ciropa gobier nasqan tiempopipas.
28Da nielqa
nacionpa rey nin Belsasar gobiernay qallarisqan watapim huk tuta Daniel mosqorurqa, camanpi waqtapaykuspanmi pensamientopa intusqan karqa. Rikchariruspanmi imam mosqorusqanta pisi rimayllapi qellqaspan 2nirqa: oqam mosqoy niy pi qawachkasqani tukuy hinastinmanta vientokuna pukumuchkaqta, hatun lamar qochapa yakunkunapas kaynaman-wak namanmi hoqarikuchkasqa. 3Hinaptinmi qonqay manta tawa manchakuypaq hatun animal-
1Babilonia
Mancharikuypaq animalkunata Daniel mosqorusqanmanta
1619
DANIEL7
kuna lamar qochamanta lloqsimuchkasqa. Chay tawantin animalkunaqa manam kaqllakamachu kasqa. 4Punta kaq animalmi rikchakusqa huk leonman ichaqa kasqa anka hina raprayoqmi. Chayta qawachkaptiy mi chay raprankunata chutarurqaku. Chay leonta pampamanta hatarirachiptinkum runa hinaa iskaynin chakinwan sayarirurqa, payqa runa hina yuyayniyoqam rikurirurqa. 5Iskay kaq animal ataqmi rikcha kusqa huk law waqtan hoqa rikuch kaq ukumariman, payqa siminpim kanirayachkasqa kimsa costilla tullukunata. Paytam huk kaqnin nimurqa: Hatarispaykiy aychata mikumuy atisqaykikama nispa. 6Riku rurqa nitaqmi utu rungu man rikcha kuq mancha kuy paq ani maltapas, chay animalqa kasqa wasanpi tawa raprayoqmi hinaspa tawa umayoqmi. Paymi atiy niyoq rikurirurqa munaychakunanpaq. 7Chay mosqoy niy piqa rikurqa nitaqmi mancha kuy paq tawa kaq animaltapas, chay animalqa kasqa puraminti mancharikuypaq llumpay kallpasapam. Kirunkunapas chay animalpaqa kasqa fierromantam hatu-hatunkuna, payqa mikuspanpas pasaypaqtam chamchaparurqa, puchuqnintaataqmi saruparurqa. Chay animalqa kasqa wakin qawasqay animalkunamantaqa pasaypaq hukmanmi. Chay animalqa kasqa chunka waqrayoqmi. 8Chay waqrankunata qawarayachkaptiymi chay waqrankuna ukumanta wiaramurqa taksa waqracha, chay waqracha hatunyananpaqmi kimsa waqrakuna maymi kasqanmanta kiwllusqa karqa. Chay waqrachaqa kasqa runapa awin hina awiyoqmi, kasqataqmi siminpas llumpay alabakuqllaa.
9
Revelacionpi qawachkaptillaymi reypa tiyanankuna churasqa karqa. Hinaptinmi huknin tiyanapi wiaypaq Kawsakuq tiyaykurqa. Paypaqa pachanpas kasqa riti hina ruyaq-ruyaqmi. Paypaqa chukchanpas kasqa taqsasqa millma hina ruyaq-ruyaqmi. Paypaqa tiyananpas kasqa lenguachkaq nina hinam. Chay tiyananpa ruedankunapas kasqa rawrachkaq nina hinam.
Wiaypaq kawsakuqta Daniel qawasqanmanta
10
Nina mayum awpaqninmanta lloqsimuspan kallparqa. Paytaqa waranqantin-waranqantinmi servirqa. Paypa awpaqninpim manaa yupay atina karqa. Chaynapim cortepi kaqkuna tiyaykurqa. Hinaptinmi librokuna kichasqa karqa.
11Chay taksa waqrachapa alaba kusqanta hina lla qawach kaptiy mi chay waqrasapa animal wauchisqa karurqa, cuer ponpas tisapasqa karuspanmi ninaman wischusqa karqa. 12Chay wakin animalkunapa munaychakuy ninpas qechusqam karqa, ichaqa manam waurachirqakuchu waunan punchaw chayamunankama.
DANIEL7
13
1620
Revelacionniypi tuta hinalla qawachkaptiymi qonqaymanta puyukunawan kuska alto cielonta runapa churinman rikchakuq hamuchkasqa. Payqa Wiaypaq Kawsakuqpa kasqanmanmi hamuchkasqa. Wiaypaq Kawsakuqpa qayllanmanmi asuykachirqaku paytaqa. 14 Runapa churinman rikchakuqmanmi qorqa atiyniyoq kananpaq. Runapa churinman rikchakuqmanmi qorqa yupaychasqa kananpaq. Llapallan runakuna, nacionkunam payta servinqaku. Huk rikchaq rimayniyoqkunapas paytam servinqaku. Paypa munaychakuyninqa wiaypaq mana tukuqmi kanqa. Paypa gobiernonqa mana haykapipas chinkaqmi kanqa.
15Chayku nawan mi oqa Da niel huk maya ruspay pensa mientopa intusqan mancharisqallaa karqani. 16Chay pi huk kaqnin sayaqman asuykuspay mi payta tapukurqani tukuy chaykunapa cheqap ninanta willaykuwananpaq chay mi payqa tukuy chaykunapa imam ninanta willawarqa: 17Chay tawantin hatun animalkunaqa kay pachapi hatarimuq tawa gobier nokunam. 18Ichaqa Alto-altopi kaq Diospaq sapaqchasqa kaqkunamanmi qosqa kanqa chay gobiernoqa, paykunaam chay gobiernopiqa kanqaku wia-wiaypaq nispa. 19oqam yachaykuyta munarqani chay tawa kaq animalqa imam cheqaptapunipas kasqanmanta, chay animalqariki kasqa chay kimsantin animalmantapas hukman rikchayniyoq puraminti mancharikuypaqmi, chay animalqa kasqa fierromanta kiruyoqmi, hinaspa broncemanta silluyoqmi. Payqa mikusqantapas pasaypaqtam chamchaparurqa, puchuqnintaataqmi saruparurqa. 20Yachaykuytam munarqani chay chunkantin waqrakunamantawan awiyoq hinaspa alabakuq simiyoq wiaramuq waqrachamanta, chay waqracha hatunyananpaqmi kimsa waqrakuna maymi kasqanmanta kiwllusqa karqa. Chay waqrachaqa rikchakapuwarqa wakin waqrakunamantapas aswan hatunkaraymanmi. 21Qawarqanim imaynam chay waqrachaqa Diospaq sapaqchasqa kaqkunata guerrawan hapisqanta hinaspa vencerusqanta. 22Chaynam karqa Wiaypaq Kawsakuq hamunankama, payam allin arreglota rurarqa Alto-altopi kaq Diospaq sapaqchasqa kaqkunata, tiempo chayaramuptinmi Diospaq sapaqchasqa kaqkunaa chay gobiernopi karqaku. 23Hinaptin mi
chay willawaqniy niwarqa:
Chay tawa kaq animalqa kay pachapi hatarimuq tawa kaq gobiernom. Chay gobiernoqa kanqa wakinmanta hukman gobiernom. Chay gobiernoqa tukurunqam kay pachapi kaqkunata. Chay gobiernoqa saruparunqam tukuy imata. Chay gobiernoqa tisaparunqam tukuy imata. 24 Chay chunkantin waqrankunaqa chay gobiernonmanta hatarimuq chunka reykunam.
1621
DANIEL7,8
Chay reykunapa qepantaataqmi pasaypaq hukman rikchayniyoq rey hatarimunqa. Chay reyqa kimsa reykunatam humillarachinqa. 25 Chay reyqa Alto-altopi kaq Diostam insultanqa. Payqa Diospaq sapaqchasqakunatam akarichinqa. Chay reyqa tiempokunapas cambiaruytam munanqa. Chay reyqa leykunapas cambiaruytam munanqa. Diospaq sapaqchasqa kaqkunapim munaychakunqa. Chaynataqa kimsa tiempo partenkamam munaychakunqa. 26 Ichaqa cortepi kaqkunam tiyaykunqaku. Chay reypa munaychakusqantam qechurunqaku. Paypa munaychakusqantaqa wiaypaqmi chinkarachinqaku. 27 Kay pachapi gobiernokunapa munaychakuyninpas, kay pachapi gobiernokunapa atiyninpas, kay pachapi gobiernokunapa hatun kayninpas qosqa kanqa Diospaq sapaqchasqa kaqkunamanmi otaq Alto-altopi kaq Diospa runankunamanmi, hinaptinmi Diospa gobiernonqa wia-wiaypaq takyanqa. Payllataam servinqaku kay pachapi llapallan kamachikuqkunaqa. Payllataam kasukunqaku kay pachapi llapallan kamachikuqkunaqa. willawaqniy rimapayawayta tukuruptinmi oqa Danielataq llumpayta hukmanyaruspay pensamientopa intusqan karqani ichaqa chaykunataqa sonqollaypi waqaychaspam mana pimanpas willarqanichu.
28Chay
Belsasar kimsa watamana gobiernachkaptinmi punta revelacionniypa qepanta oqa Daniel rikurqani huk revelaciontawan. 2Chay revelacionniypim kachkasqani reypa *yachanan Susa llaqtapi, chay llaqtaqariki Elam lawpim kachkan, chaypim kachkasqani Ulai sutiyoq mayupa patanpi. 3Qawarispaymi mayupa patanpi rikururqani huk carnerota, chay carneroqa kasqa iskay waqrayoqmi. Chay waqrankunaqa hatunkama kachkaptinpas huknin waqranmi kasqa hukninmantaqa aswan hatunraq. Chay hatun waqraqa wiaramurqa huknin waqranpa qepantaam. 4Qawachkaptiymi chay carneroqa takarqa intipa seqaykunan lawman, norte lawman hinaspa surlawman, manam ima animalpas chay carneropa awpaqninpiqa sayayta atirqachu, manataqmi pipas paypa munaychakuyninmantaqa librakuyta atirqachu. Munasqanman hina imatapas ruraspanmi aswan-aswan hatunyarqa. 5Qawasqay manta yuyay ma nachkaptiy mi intipa seqaykunan law manta pampatapas manaa saruykuspan altollanta pawamuchkasqa huk chivato. Chay chivatoqa kasqa iskaynin awinkunapa chawpinpi huk hatun waqrayoqmi. 6Chaynapim chay chivatoqa mayu patanpi iskay waqrayoq rikusqay carneropa kasqankama chayaramuspan kallparqa piasqallaa tukuy kallpanwan waqrarunanpaq. 7Carneropa kasqanman chayaruspanmi umanwan aparurqa hinaspam pakirurqa chay carneropa iskaynin waqranta. Chaynapim chay carneroqa manaa sayayta atirqachu
1Rey
Carnerotawan chivatota revelacionninpi Daniel rikusqanmanta
DANIEL8
1622
chivatopa awpaqninpiqa, chay carnerota pampaman choqaruspanmi saruparurqa. Manamya pipas karqachu carnerotaqa chay chivatomanta libraykunanpaq. 8Chay chivatom aswan-aswan munaychakuqa rikurirurqa, ichaqa chayna atiyniyoqllaa kachkaptinmi chay hatun waqran pakikururqa hinaptinmi chay waqrapa rantinpi wiaramurqa tawa waqrakunaa, chay tawantin waqrakunaqa tawa lawmanmi qawarqa. 9Huknin waqramantam wiaramurqa huk taksa waqracha, chay waqracham llumpayllataa wiarurqa surlawman, wiarurqataqmi intipa qespimunan lawmanpas chaynataq Kuyayllapaq Allpa lawmanpas. 10Llumpa-llumpaytam wiarurqa cielokunapi lucerokunapa kasqankama, wakin lucerokunataqa pampakunamanraqmi wichirichimurqa hinaspam saruparurqa. 11Lucerokunapa Jefen hinaraq rikuriruyta munaspanmi qechurachirqa sapa punchaw Diosman ofrecesqanku ofrendatapas, santuarionpa kasqanpas pampaman wikapasqam karqa. 12Mana kasukuq kasqankuraykum Diospaq sapaqchasqa tropakunapas hinaspa sapa punchaw Diosman ofrecesqanku ofrendakunapas paypa makinmana churasqa karqa, cheqap kaqkunatapas pampakunamanraqmi wikaparqa, tukuy ima rurasqanpipas payqa allinpunim lloqsirqa. 13Uya rich kaptiy mi huk chuya angel ataq angel ma sinta tapurqa kay nata: Haykapikamataq kanqa chay qawachisqa kaqkunaqa? Haykapikamataq kanqa sapa punchaw Diosman ofrecesqanku ofrenda qechurusqanqa? Haykapikamataq kanqa kay mana kasukusqankurayku purmachisqa kaqkunaqa? Haykapikamataq paypa makinman qosqa kanqa Diospa santuarionqa? Haykapikamataq sarupasqa kanqa chay lucerokunapas? nispa. 14Hinaptinmi huknin angelataq nirqa: Waranqa pachak pichqa chunkan punchawkuna pasanankamam chay ofrendakunaqa mana ofrecesqachu kanqa tardenpas nitaq tempranonpas, chaymantaam Diospa santuarionqa huktawan chuyanchasqa kanqa nispa. 15oqa Da niel mi chay revelacion niy pi imam kaqku nata qawach karqa ni hi naspam entiendeykuyta munaspa yuyaymanachkarqani. Qonqay mantam oqapa awpaqniy pi rikurirurqa runa hina rikchayniyoq angel. 16Chay mi uyarirqani Ulai Mayupa patanmanta runa hina: Gabriel, chay runaman willay qawasqanpa imam ninanta nispa qayakamuqta: 17Chay napim payqa oqapa kasqayka ma asuyka muwarqa, mancha kuyllawan a qonqoranpa pampaman kumuykuptiy mi payataq niwarqa: Runapa churin, kay imam qawasqaykiqa kachkan tukupay tiempokunapaqmi nispa. 18Hina lla raq pay rimapayawach kaptin mi mana musya kuqa pampa man pakchanpa wichiykurqani chay mi sayarichiwaspan 19niwarqa: Kunanmi willasqayki tukupay tiempokunapi imaynam Diospa piakuynin kananmanta. 20Chay iskay waqrayoq carnero rikusqaykiqa Media law hinaspa Persia law nacionpi kaq reykunam. 21Chay rikusqayki chivatoataqmi Grecia nacionmanta kaq rey, chay iskaynin awinkunapa chawpinpi kaq waqranataqmi Grecia nacionpi punta kaq rey. 22Rikurqankitaqmi imaynam chay punta kaq waqran pakiruptin chaypa rantinpiqa tawa waqrakunaa wiaramusqantapas. Chay huk waqraqariki huk gobiernom, chay gobiernomantam lloqsimunqa tawa gobiernokunaa ichaqa chay tawantin gobiernokunaqa manam punta kaq gobierno hinaachu ancha atiyniyoq kanqa.
23
Chay tawantin gobiernokunapa munaychakuynin tukuykuchkaptinmi, chay mana kasukuqkunapa
1623
DANIEL8,9
tukuy mana allin rurasqanku pasaypaqtaa huntaruptinmi pia-pia uyayoq rey hatarimunqa. Chay reyqa sacre-sacrem kanqa. 24 Chay reyqa llumpa-llumpay munaychakuqmi rikurirunqa. Ichaqa manam kikinpa atiyninraykuchu chaynaqa karunqa. Payqa admirakuypaqtam tukuy imatapas purmachinqa. Payqa tukuy ima rurasqanpim allinpuni lloqsinqa. Payqa waurachinqam kallpasapallaa runakunatapas. Waurachinqataqmi Diosllapaqa sapaqchasqa runakunatapas. 25 Sacrellaa kasqanraykum runakunata engaasqanpas allinpuni lloqsinqa. Sonqonpi hoqarikuspanmi hawka kawsakuqkunatapas achkallataa waurachinqa. Payqa Kamachikuqkunapa Jefenpa contranpim hatarinqa. Ichaqa manam runakunapa atiyninwanchu vencesqa kanqa. tarden hinaspa tempranon imam pasananmanta imam rikusqaykiqa cheqappunim. Ichaqa imam rikusqaykimantaqa amam pimanpas willankichu, chayqa cumplikunqa unay watakunamantaam. 27oqa Da nielqa eqoya ruspay mi achka punchawku na onqorurqa ni, chay mantaam allinyaykuspay reypa kaqninkunata huktawan rurarqani, ichaqa muspaypi hinam tarikurqani chay imam rikusqay manta, chayqariki karqa mana entiendey atinam.
26Chay
sutiyoq reypa churin Dariom Caldea lawpi gobiernayta qallaykurqa, Rey Darioqariki karqa Media nacionniyoq runakunapa castanmi. 2Pay gobiernayta qallarichkaptinmi oqa Daniel estudiachkarqani Diosmanta willakuq Jeremiaspa libronta, chay libropim rimachkan Jerusalen llaqtaqa qanchis chunka watapuni purmachisqa kananmanta, chaynatam Tayta Dios Jeremiasman nirqa. 3Hinaptinmi oqa ataq ruega kuspay ayu nowan Seor Diosta ma a kurqa ni, pay taqa maakurqani hawaypi uchpallaa luto pachayoqmi. 4Chaynaqa yupaychasqay Tayta Diosta maakuspaym huchaykumanta willakurqani kaynata nispa: Hatu-hatun manchakuypaq Seor Diosnilly, qamqariki kasuqnikikunawan contrato rurasqaykitaqa cumplinkipunim, cumplinkitaqmi kamachikuynikikuna kasukuqkunawan rurasqayki contratotapas. 5oqaykuqa qampa contraykipi huchallikuruspam llumpa-llumpayta mana allinkunata ruraruniku, mana kasukuspataqmi kamachikuynikikunatapas hinaspa leynikikunatapas qepanchakuruniku. 6Manam uyarirqanikuchu servisuqniki qanmanta willakuqkunatapas, paykunaqariki qanmantam willakurqaku oqaykupa reyniykumanpas, kamachiwaqniykumanpas, abueloykumanpas chaynataq nacionniykupi llapallan runakunamanpas. 7Seorllayku, qamllam kanki tukuy imapas allin ruraqqa, llapallan Judapa castankunam ichaqa kunan hina penqayllapi kachkaniku. Jerusalen llaqtapi *yachaqkunapas, tukuy hinastinpi yachaq Israel castakunapas penqayllapim kachkaniku. Qanmiki oqaykutaqa tukuy hinastinman cheqerachiwarqankiku qampa contraykipi hatariruspa traicionarusqaykurayku. 8Dios Taytallayku, oqaykuqariki chayna penqayllapim kachkaniku reyniykupiwan, kamachiqniykupiwan hinaspa abueloykupi-
1Asuero
Llaqtamasinkunapaq Daniel maakusqanmanta
DANIEL9
1624
wan, chaynaqa kachkaniku qampa contraykipi huchallikurusqaykuraykum. 9Ichaqa Seor Diosnillayku, qamqariki llakipayariykuwaspaykikum huchaykutapas pampachaykunki, oqaykuqariki chaykunawanmi mana kasurqaykikuchu. 10Yupaychasqayku Dios Taytally, manam oqaykuqa uyarirqanikuchu imam yachachiwasqaykikutapas chayman hina kawsanaykupaq, chaykunataqa willachiwarqankiku serviqniki willakuqkunawanmi. 11Israelpa castankunaqa llapallaykum mana kasukurqanikuchu imam yachachiwasqaykikuta hinaspam qamtaqa manataq uyariytapas munarqanikuchu chaymi oqaykuqa qampa contraykipi huchallikurusqaykurayku juramentaspa akasqaykiwan akasqa kachkaniku, chaytaqariki serviqniki Moisesmi qellqarqa qosqayki yachachikuykunapi. 12Chaynaqa qamqa am cumplirunkia contraykupi Moiseswan qellqachisqaykitaqa chaynataq kamachiqniykupa contranpi qellqachisqaykitapas, chaynapim chay hatun desgraciaqa cumplikurqa Jerusalen llaqtapi, manam chaynaqa rurasqa karqachu haykapipas kay pachapiqa. 13Moisespa qellqasqan yachachikuykunaman hinam kay tukuy desgraciaqa chayaramuwanku chaywanpas, yupaychasqayku Dios Taytally, oqaykuqa manam maskarqanikuchu qampa yanapakuynikitaqa, manataqmi wanakurqanikuchu mana allin rurasqaykumantaqa, cheqap kaqnikikunataqa manam uyariqpas tukurqanikuchu. 14Chayraykum qam Tayta Diosqa kay mana allinta alistaykuspa oqaykuman kachaykamunki. Yupaychasqayku Dios Taytally, qamqariki tukuy imapas allin ruraqmi kanki, oqaykum ichaqa niwasqaykiku uyariytapas mana munarqanikuchu. 15Seor Diosnillayku, hatun atiynikiwanmi runaykikunataqa horqomurqanki Egipto nacionmanta, chaynapim qamqa anchallataa reqsichikurqanki kunankama. Chaywanpas oqaykuqa huchallikuruspam mana allinta rurarqaniku. 16Seornillayku, allin ruraq kasqaykiman hinay Jerusalen llaqtaykipa contranpiqa amaa piakuyachu nitaq rabiakuyachu, chay llaqtapimiki kachkan qampaq sapaqchakusqayki orqopas ichaqa huchaykuraykum hinaspa abueloykupa mana allin rurasqankuraykum chay Jerusalen llaqtamantaqa muyuriqniykupi nacionkuna burlakuchkan, burlakuchkankutaqmi qampa runaykikunamantapas. 17Chaynaqa Diosnillayku, kunany uyariykuway kay serviqnikipa maakullasqayta hinaspa ruegakullasqayta, qamqa sutillaykiraykuy favoreceykuy wak purmachisqa santuarioykita. 18Diosnilly, kurkuykuspay uyariykullaway, awillaykitapas kichariykuspay qawariykullaway, ar kaynam sutikiwan sutichasqa llaqtaqa purmachisqa kachkan. Manam oqaykuqa maakuchkaykiku allin rurasqaykupi confiakuspaykuchu, oqaykuqariki confiakuchkaniku ancha llakipayakuq kasqaykipim. 19Seorlly, qamqa uyariykuway, Seorlly, pampachaykuway. Seorlly, qamqa sumaqtay uyariykuway. Qamqa ama demoraspay ruraykuypuni. Diosnilly, qamqa kikillaykiraykuy ama unamuychu, Jerusalen llaqtaykiwan runaykikunaqa sutikiwan sutichasqam kachkan nispa. Tayta Diostam hinallaraq rimapayaspay maakuchkarqani, huchaykunatapas hinaspa llaqtamasiykunapa huchantapas paymanmi willachkarqani, paypaq sapaqchakusqan moqopaqm ruegakuchkarqani. 21Chaynata maakuchkaptiyraqmi Diosman ofrenda ofrecena tardeykuq horata oqapa kasqayman pawastin chayaramurqa runaman rikchakuq angel Gabriel hinaspam hapiykuwarqa, hina paytaqmi rikuriykuwarqa chay puntallaraq revelacionniy pipas. 22Entiendechiwananpaqmi rimapayawaspan kay nata niwarqa: Daniel, oqaqa hamurqani qamta entiendechinaypaqmi. 23Ruegakuyta qallaykuptillaykiraqmi Diosqa uyariykusurqankia. oqaqa hamurqani chay uya20Yupaychasqay
Qanchis chunka semanamanta
1625
DANIEL9
risusqaykita qanman willanaypaqmi. Payqariki llumpaytam kuyasunki. Chaynaqa allinta yuyaymanaspay chay imam qawasqaykimanta entiendenaykipaq uyariway: Qanchis chunka semanam llaqtamasikikunapaq tanteasqa kachkan. Diospaq sapaqchasqa Jerusalen llaqtaykipaqpas hina chaynallam kachkan. Chayraqmi mana kasukuq kayninkupas tukunqa. Chayraqmi huchallikuyninkupas taninqa. Chayraqmi mana allin rurasqankupas pampachasqa kanqa. Wiaypaqam ruranqaku paykunaqa allin kaqkunatapas. Chayraqmi cumplikunqa revelacionnikipi imam qawasqaykipas. Chayraqmi cumplikunqa Diosmanta willakuqkunapa imam willakusqankupas. Diosllapaqa sapaqchasqam kanqa Chuyay-chuyay kaqpas. 25 Daniel, kay willasqatay yachay sumaqta. Daniel, kay willasqaytay entiendey sumaqta. Kamachikuy lloqsimuptinmi Jerusalen llaqta huktawan hatarichisqa kanqa. Kamachikuy lloqsimuptinmi Jerusalen llaqta mosoqmanta perqasqa kanqa. Chay tiempomanta huk Akllasqa Kamachikuq hamunankamam pasanqa qanchis semanakuna. Pasanqataqmi soqta chunka iskayniyoq semanakuna. Chay tiempopiam rurasqa kanqa Jerusalen llaqtapa plazankuna. Chay tiempopiam Jerusalen llaqtapa yarqankunapas rurasqa kanqa. Aswanqa sasachakuy tiempokunapiam chaykunaqa rurasqa kanqa. 26 Chay soqta chunka iskayniyoq semanakunam pasarunqa. Hinaptinmi chay Akllasqa Kamachikuq wauchisqa kanqa. Mana imayoq kasqanraykum payqa wauchisqa kanqa. Jerusalen llaqtatapas hamuq kamachikuqpa tropankunam tuirachinqa. Chaypi kaq santuariotapas paykunam tuirachinqa. Lloqllapa apamusqan hinam puchukayqa chayaykamuchkana. Chayna puchukanankamam kanqa guerraskunallaa hinaspa Diospa tanteasqan purmachiykunallaa. 27 Chay kamachikuqmi huk semanapuni
24
DANIEL9, 10
1626
achka runakunawan takyaq contratota ruranqa. Ichaqa chawpi semanallapiraqmi harkakurunqa Diospaqpas animalkuna wauchinankuta. Ichaqa chawpi semanallapiraqmi harkakunqa Diosmanpas kawsay ofrendakuna qonankuta. Templopa hawanpipas purmachina millakuypaq kaqkunatam churanqa. Chay citasqa purmachiq hamuqpa waunankamam chayna churasqaqa kanqa.
10
nacionpa reynin Ciro kimsa watamana gobiernachkaptinmi Beltsasarwan sutichasqa Daniel chaskirqa huk revelacionta, chay cheqap revelacion chaskisqanpiqa paymi qawarqa huk hatun guerramanta. Danielqa entienderqam chay revelacionpa imam ninantapas. Chaytaqa entienderqa huk revelacionpi qawaspanam. 2Chay punchawkunapim oqa Daniel llakisqallaa kachkarqani kimsa semanapuni. 3Manam mikurqanichu miski mikuykunatapas nitaq aychatapas. Vinotapas manam malliykurqanichu, miski asnaq aceitewanpas manam untakurqanichu chay kimsa semana cumplikunankama. 4Punta kaq killapa iskay chunka tawayoq punchawninpim oqa kachkarqani Tigris sutiyoq hatun mayupa patanpi. 5Altota qawarispaymi rikururqani linomanta pachayoq runata, paypaqa weqawnin watananpas kasqa qori puromantam. 6Paypaqa cuerponpas topacio alhaja rumi hinam kasqa, uyanpas kasqa llipyay hina kacharichkaqmi, awinkunapas kasqa lenguachkaq nina hinaraqmi, brazonkunawan chakinkunapas lluchkay-lluchkay rurasqa bronce hinam llipipipisqa, rimasqanpas nana-nanaq runakunapa rimasqan hinaraqmi uyarikurqa. 7Chay revelaciontaqa oqallam rikurqani, oqawan kuska kaq runakunaqa manam rikurqakuchu, paykunamanqa hatun mancharikuy yaykuruptinmi ayqekurqaku pakakunankupaq. 8oqaqa sapallaymi tarikurqani chay hatun revelacionta chaskispayqa, uyaypas ayayaruptinmi oqaqa manaa kallpayoq rikurirurqani. 9Rimasqanta uyariruspaymi qonqoranpa pampaman wichiykurqani. 10Hinaptinmi huk maki hapiykuwaspan katkatatachkaqta tawanpaman qonqoraykachiwarqa. 11Paymi niwarqa: Diospa kuyasqan Daniel, allinta uyariy kay rimapayasqayta. Hatariy, oqaqariki qanmanmi kachamusqa karqani nispa. Chay rimapayawasqanta tukuykuptinmi kat katatastin sayarirurqani. 12Chay mi payataq niwarqa: Ama manchakuychu Daniel, qanmi Diosnikipa awpaqninpi sasallaa kaqkunata entiendeyta munarqanki, paypa awpaqninpi humillakusqaykiraykum chay punta kaq punchawmantaraq payqa maakusqaykita uyarispan kachamuwarqa. 13Aswanqa Persia nacion nanachikuq angelmi harkaramuwarqa iskay chunka hukniyoq punchaw ichaqa kamachikuq angelkunamanta Miguelmi hamurqa yanapawananpaq, payqariki hamurqa Persia nacionpa reyninkunawan sapallay qeparusqayraykum. 14oqaqariki hamurqani hamuq punchawkunapi imam llaqtamasikikuna pasananmanta willaqmi, chay imam qanman qawachisqayqariki hamuq punchawkunapaqraqmi nispa. 15Chay nata rimapayawach kaptin mi pampata qawach karqa ni mana rimaqa. 16Hinaptin mi ru na man rikcha kuq angel qonqay manta llapchaykuwarqa si miy ta chaymi aw paqniy pi sayaqta rimapayarqani:
1Persia
Mayu patanpi imam Danielpa rikusqanmanta
1627
DANIEL10,11
Tayty, chay imam qawachiwasqaykim hukmanyarachiwaspan mana kallpayoqta ruraruwan. 17Tayty, eqo runallaykiqa imaynataq qanwan rimayman kaynaa mana kallpayoq kachkaspayqa chaynataq samayniypas chinkaruchkaptinaqa? nispa. 18Kallpanchawa nanpaq chay ru na man rikcha kuq angel huktawan hapiykuwaspanmi 19niwarqa: Diospa kuyasqan Daniel, amay qamqa manchakuychu nitaq huk manyaychu, qamqa aswan-aswany kallpanchakuy nispa. Chaynata rimapayawachkaptinmi kallpanchakuspay payta nirqani: Tayty, rimapayawayay amiki kallpanchaykuwankia nispa. 20Paymi niwarqa: Yachankichum imapaqmi qanman hamusqayta? Kunanqariki kutirisaqam Persia nacion nanachikuq angelwan peleanaypaq, paywan peleayta tukuruptiyataqmi hamunqa Grecia nacion nanachikuq angel. 21Kunanmi nisqayki cheqap kaqmanta rimaq libropi imam qellqasqa kasqanta. Paykunawan peleaptiyqa manam pipas yanapawanchu. Yanapaspaqa-yanapawan Israel nacion nanachikuq Miguel sutiyoq angellam. 1Media nacionniyoq Rey Dario gobiernayta qallarichkaptinmi payta kallpanchaspay waqaycharqani. 2Kunanmi ichaqa cheqap kaqta yachachisqayki:
11
Persia nacionpiqa gobiernanqa kimsa reykunaraqmi, paykunapa qepantaataqmi gobiernananpaq hatarinqa tawa kaq rey, chay reyqa kimsantin reykunamantapas aswan apu-apum kanqa. Chay reymi apullaa kasqanrayku ancha munaychakuqllaa kanqa hinaspam payqa llapallanta hatarichinqa Grecia nacionpa contranpi. 3Chaymantaataqmi hatarimunqa guerrakunapi anchallaa peleaq rey, llumpay atiy wan munaychakuspam imam munasqanta ruranqa 4ichaqa chayna hatariruspan gobiernachkaptinataqmi chay gobiernonqa rakinasqa kanqa tawa parteman. Chay reypa munaychakusqanqa manam qosqachu kanqa mirayninkunamanpas, chay gobiernonpas manataqmi kanqa awpaq tiemponpi hina ancha atiyniyoqchu. Chaynaqariki kanqa chay gobiernon wichichisqa kasqanraykum hinaspapas manaa mirayninmanta kaq runapa gobiernasqan kasqanraykum. 5Surlawpi kaq reymi aswan-aswan atiyniyoq kanqa ichaqa paymantapas aswan atiyniyoqraqmi rikurirunqa guerrakunapi anchallaa peleaq reypa tropankunapa huk kaqnin jefen, chay tropakunapa jefenmi munaychakunqa hatu-hatun nacionpiraq. 6Ichaqa watakunapa pasasqanman hinam paykunaqa iskayninku huk contratota ruranqaku, surlawpi kaq reypa warmi churinmi casarakunanpaq rinqa norte lawpi kaq reyman chaynapi chay contrato rurasqankuqa allin takyananpaq. Ichaqa chay warmi churinqa manam munaychakunqachu. Qosanpas mana munaychakusqanraykum mana takyanqachu. Chay reypa warmi churinqariki pusaqninkunapiwanmi traicionasqa kanqa, traicionasqataqmi kanqa taytan reypas chaynataq chay tiempopi warmi churinta yanapaqninpas. 7Ichaqa chay warmipa huk kaqnin ayllunmi norte lawpi tropakunapa contranpi hatarirunqa, reypa murallasqa llaqtanman yaykuruspanmi paykunapa contranpi peleaspan lliwta vencerunqa. 8Chaynapim chay warmipa ayllunqa Egipto nacionninman apakunqa chay vencerusqan reypa taytacha-mamachankunatapas, qori-qollqemanta alhajankunatapas, norte lawpi reywanqa manaam peleanqachu tumpa unayneqkama. 9Chaywanpas norte lawpi kaq reymi hatarinqa surlawpi kaq reypa nacionninpa contranpi ichaqa mana imayoqmi nacionninman kutirikunqa.
Norte lawpi hinaspa surlawpi reykunamanta
DANIEL11
10Ichaqa
1628
norte lawpi reypa churinkunam guerrapaq alistakuspanku hatarichinqaku nana-nanaq tropakunata, chaynapim paykunaqa lloqlla hinaraq mastarikunqaku, surlawpi reypa murallasqa llaqtanman chayanankukamam huktawan paykunaqa guerrawan rinqaku. 11Norte law tropakunapa chayamusqanwanmi surlawpi reyqa llumpa-llumpayta piakurunqa hinaspam lloqsinqa chay nana-nanaq tropakunawan peleaq hinaspam pasaypaqta vencerunqa. 12Chay nana-nanaq tropakuna vencerusqanwanmi surlawpi kaq reyqa llumpa-llumpayta hatunchakunqa, ichaqa achka waranqa tropakunata waurachispanpas manam payqa unaypaqchu munaychakunqa. 13Norte lawpi reyataqmi huktawan huurunqa nana-nanaq awpaq tropakunamantapas aswan achkataraq, chaynapim payqa watakuna pasaruptin surlawman kutirinqa chay nana-nanaq allin armasqa tropankunawan. 14Hina chay tiempopim achkaq runakuna hoqarikurunqaku surlaw reypa contranpi, chay runakunawan kuskataqmi hoqarikurunqaku daolla ruraq wakin llaqtamasikikunapas, chaynapim chay qanman qawachisqayqa cumplikunqa, ichaqa chay llaqtamasikikunaqa manam atinqakuchu imam munasqanku rurayta. 15Norte lawpi reym surlawpi murallasqa llaqtaman chayarunqa hinaspam chay murallapa qepanpi allpakunata huk hawaqllaman montonaruspa chay llaqtapi kaqkunata vencerunqa. Surlaw reypa tropankunaqa manam atinqakuchu enemigon tropakuna imaynam harkayta, wakin akllasqa kallpasapa soldadonkunapas mana kallpayoqam rikurirunqa. 16Chaynaqa chay norte lawmanta hamuq reymi tukuy munasqanta rurakunqa chay vencerachikuq enemigonkunawan, manam pipas atinqachu paypa contranpi sayariytaqa. Chay reyqa Kuyayllapaq Allpapia *yachakuspanmi munaychakunqa, paypaqa makillanpim kanqa chaypi kaqkunapas purmarachinanpaq. 17Chay reyqa munanqataqmi surlawpi tukuy ima hapikuykuytapas, chaypaqmi surlawpi reywan huk contratota ruranqa, chay contrato allin lloqsinanpaqmi warmi churinwanpas casarachinqaraq chay surlawpi reyta, chaynataqariki ruranqa chay surlawpi reypa gobiernonta yanqacharunanpaqmi, chay tanteasqankunaqa manam cumplikunqachu. 18Chay norte lawpi nacionniyoq reyqa munapayanqataqmi lamar qochapa patanpi llaqtakunatapas, chaypi *yachaqkunatapas guerrawanmi vencerunqa. Ichaqa chay reypa hatunchakuynintaqa chinkarachinqa tropakunapa huk kaqnin jefenmi hinaspam chay reypa penqay rurasqankunatapas hina kikillanman kutiykachinqa. 19Chaynapim chay norte law reyqa kutikunqa nacionninpi murallasqa llaqtanmana ichaqa kutichkaspanmi vencerachikuspan waurunqa, payqa pasaypaqtaam chinkarunqa. 20Paypa rantinpi hata riq rey ataqmi impuesto cobraqta kachanqa gobier nonpa sumaq kay nin takyachinanpaq, ichaqa manapas unay tiempopim chay reytaqa waurachinqaku, manam payqa waunqa pianakuypichu nitaq guer rapichu. 21Paypa rantinpiataqmi rey kananpaq hatarinqa huk cheqnipay runa, ichaqa paytaqa manam reyta hinachu respetowan qawanqaku. Payqariki rikuriramunqa runakuna hawka kawsakuchkaptinkum, artellawanam gobiernopa reynin rikurirunqa. 22Payqa kallpasapallaa lloqlla hinam vencerunqapuni enemigonkuna hatariqtapas, paykunawan kuskam contratota ruraq kamachikuqpas wauchisqa kanqa. 23Chay cheqnipay reyqa contrato ruraqmasinkunatapas engaarunqam, aslla qatiqniyoq kachkaspanpas payqa gobiernaqam rikurirunqa. 24Hawka kawsakuq hinaspa tukuy imapa kasqan lawkunaman yaykuruspanmi ruranqa taytanpa hinaspa abuelonkunapapas mana rurasqankunata. Payqa soldadonkunamanmi aypunqa guerrawan tukuy ima qechusqanta, aypunqataqmi qori-qollqe salteasqankutapas. Payqa tanteanqam murallasqa llaqtakunapa contranpipas ichaqa chay tanteasqankunaqa manam unaypaqchu kanqa.
1629
25Sonqonpi
DANIEL11
hoqarikuspanmi kallpancharikuspa nana-nanaq tropankunawan rinqa surlaw reypa contranpi. Surlawpi reypas nana-nanaq kallpasapa tropankunawanmi alistakuykuspa guerraman yaykunqa ichaqa runakunapa traicionasqan kasqanraykum enemigonkunataqa mana venceyta atinqachu. 26Paytaqa mesanpi mikuqmasillankunam waurachinqaku, paypaqariki nana-nanaq tropankunapas lloqllapa apasqan hinam rikurirunqa, achka-achkallaam soldadonkuna waurunqa. 27Chay iskay reykunaqa mana allin ruranakuyllapi piensaspankum tiyaykunqaku huk mesallapi hinaspam ninakunqaku llullakunallata ichaqa yanqapaqmi chaykunataqa rimanakunqaku, manaraqmiki Diospa sealasqan tiempoqa chayamunqaraqchu. 28Chay norte lawmanta hamuq reyqa nacionninmanmi kutikunqa guerrapi qechusqan qori-qollqekunata aparikuspan, chayna kutistinmi payqa Diospa contratonpa contranpi hatarinqa, payqa imam munasqankunata ruraruspanmi nacionninman kutikunqa. 29Ichaqa sealasqa tiempo chayamuptinmi surlawman huktawan kutirinqa ichaqa chay kutipiqa manam puntapi hinachu vencenqa. 30Payqa intipa seqaykunan lawmanta buquekunapi hamuq tropakunawanmi harkasqa kanqa hinaspam hukmanyasqallaa ripukunqa. Diospa contratonpa contranpi llumpayllataa piakuruspanmi millakuypaq kaqkunata ruranqa, huktawanmi payqa Diospa contrato rurasqan qepanchakuqkunata favorecenqa. 31Atiy niyoq kasqan raykum Diospa templonpi kaq ampa ra ku na wasipipas millakuypaq kaqkunata ruranqa, harkakurunqam Diospaq sapa punchaw animalkuna wauchinankutapas, chaypim churarunqaku pur machiq millakuypaq kaqtapas. 32Diospa contraton qepanchakuqkunatam chay reyqa sumaq artellawana rimaspan rantiypaq-rantirunqa, Diosninku reqsiq runakunam ichaqa kallpanchakuspa ruranqaku. 33Llapa runakunamanta allin yuyay niyoq kaqkunam yachachinqaku achka-achka runakunata ichaqa paykunapa wakinninkum tiempopa pasasqanman hina guer rapi akarispa kaasqa kanqaku, wakinataqmi imallankutapas qechurachikuspan preso rinqaku. 34Ichaqa chay na akarichisqa kachkaspankum tumpallatapas yanapasqa kanqaku, achkallaa runakunam artellawana rimaspa paykunaman hukllawakurunqa. 35Yachayniyoq wakin runakunapas humillachisqam kanqaku, chayna akarichisqaqa kanqaku metal chulluchisqa hina chuyanchasqa kanankupaqmi. Paykunaqa mana allinmanta rakisqa kaspankum mana huchayoqa kanqaku. Chaynaqariki tarikunqaku tukupay tiempo chayamunankamam, chaynam sealasqa kachkan cumplikunanpaq. 36Norte nacionniyoq reymi ruranqa tukuy imam munasqanta, hatunchakuspanmi kaynata ninqa: oqaqariki kachkani llapallan dioskunapapas hawanpim nispa. Payqa cheqap Diospa contranpipas admirakuypaq kaqkunatam rimanqa. Payqa tukuy imapim allinllaa lloqsinqa Diospa piakuynin wichiykunankama. Diosqariki ruranqapunim imam tanteasqantaqa. 37Chay norte nacionniyoq reyqa manam kaqpaqpas hapinqachu abuelonkunapa diosnintapas, warmikunapa yupaychasqan diostapas nitaq mayqen diostapas. Payqariki hapikunqa llapallan dioskunamantapas aswan hatunpaqmi. 38Yupaychaspaqa-yupaychanqa murallasqa llaqtakuna yanapaq diostam, chay diostaqa manam reqsirqakuchu abuelonkunapas. Chay reyqariki chay diostam yupaychanqa qoriqollqewan, sumaq alhaja rumikunawan hinaspa achka valorniyoq kaqkunawan. 39Payqa mana yaykuy atina murallasqa llaqtakunatam vencenqa huklaw nacionniyoq runakunapa diosninpa yanapakuyninwan, premianqataqmi reyninkupaq chaskiq runakunatapas. Chay runakunata hatunchaspanmi achka runakunapi gobiernaq kanankupaqa churanqa, chakrakunatapas paykunamanqa yanapasqanmantam parteykarinqa.
DANIEL11,12
40Tukupay
1630
tiempo chayamuptinmi chay norte lawpi reytaqa guerrawan hapirunqa surlawpi kaq rey. Ichaqa chay norte lawpi reymi wayra para hinaraq mastarikunqa paypa contranpi. Chay norte nacionniyoq reyqariki pasanqa guerrapaq carretankunawanmi chaynataq sillada tropankunawanmi hinaspa nana-nanaq buquenkunawanmi, payqa chayarunqa nacionpi lloqlla kallpachkaq hinaraqmi. 41Chay norte nacionniyoq reyqa yaykunqataqmi Kuyayllapaq Allpamanpas hinaspam waurachinqa achka-achka runakunata, Edom nacionniyoq runakunawan Moab nacionniyoq runakunaqa paymantam ayqekunqaku, ayqekunqakutaqmi Amonpa mirayninmanta allin reqsisqa runakunapas. 42Achka nacionkunapi munaychakuptinmi Egipto nacionpas mana lluptinqachu. 43Payqa hapikuykunqam chay Egipto nacionpa qori-qollqenkunatapas chaynataq ancha valorniyoq kaqkunatapas, Libia nacionniyoq runakunapas Cus nacionniyoq runakunapiwanmi paypa serviqnina rikurirunqaku. 44Ichaqa intipa qespimunan lawmantawan norte lawmantam uyarirunqa mancharikuypaq noticiakunata, piakuyllawanam lloqsinqa tukuy imatapas purmachinanpaq hinaspa achka-achka runakunata wauchinanpaq. 45Chay reyqa sumaqllaa carpankunatam sayachinqa lamar qochamanta Diospaq sapaqchasqa Kuyayllapaq Moqoman riq anpi, ichaqa chayllapi waunan tiempo chayaramuptinmi manaa pipas yanapanqachu.
12
1Chay
tiempopim rikurimunqa Miguel sutiyoq hatun kamachikuq angel, payqariki llaqtamasikikunata nanachikuq angelmi.
Tukupay tiempopa chayamunanmanta
Chay tiempoqa akariy tiempom kanqa. Nacionkunapa rikurisqanmantapas manam karqachu chayna tiempoqa. Manataqm chayna akariyqa karqachu chay tiempokamaqa. Ichaqa chaywanpas chay tiempopim llaqtamasikikuna librasqa kanqaku. Libropi qellqasqa sutiyoqkunam lliw librakunqaku. 2 Allpapi achkallaa puuqkunam rikcharichisqa kanqaku. Wiaypaq kawsanankupaqmi wakinqa kawsarimunqaku. Wakinataqmi penqaypaq kawsarimunqaku. Wiay mancharikuypaqmi kawsarimunqaku. 3 Yachayniyoq runakunaqa mana puyuyoq cielokuna hinam kancharinqaku. Achkallaa runakunata allin ruraymana pusaqkunaqa lucerokuna hinam wiaypaqa kancharinqaku.
4Ichaqa Da niel, kay willasqayku nataqa libropiy wichqa ruy a hinaspay tukupay tiempo chayamunankama selloykuy. Achkallaa runakunam kay manwak man purinqaku aswan-aswan yachayniyoq karuyta munaspanku nispa.
1631
5oqa
DANIEL12
Danielmi qawarispay rikurqani iskay runakunata, hukninmi sayachkasqa mayupa waklaw chimpanpi, hukninataqmi sayachkasqa mayupa kaylaw chimpanpi. 6Hukninmi tapurqa chay mayupa hawanpi sayaq linomanta pachayoq runata: Haykapitaq cumplikunqa kay admirakuy paq kaqkunaqa nispa. 7Hinaptin mi chay mayupa hawanpi sayaq linomanta pachayoq runa ma kin kunata altoman hoqarirqa hinaspam kawsaq Diosrayku juraspan nirqa: Kaykunaqa cumplikunqa kimsa tiempo partenmantaam, Diospa sapaqchakusqan runakunapa atiy nin puchukarachiq runa chinkachisqa kaptinam tukuy kaykunaqa cumplikunqa nispa. 8Chay uya risqay ta mana entiendespay mi payta tapurqa ni: Tayty imaynataq kanqa tukuy kaykunapa tukupay ninqa? nispa. 9Hinaptin mi pay ataq niwarqa: Qamqa pasakuyay Daniel. Tukuy kay willasqaykunaqa wichqasqa kaspanmi tukupay tiempokama sellasqa kanqa. 10Achkallaa runakunam mana allin ruraykunamanta rakikuspa mana huchayoqa rikurinqaku, metal chulluchisqa hinam paykunaqa chuyanchasqa kanqaku. Mana allinlla ruraqkunam ichaqa hina mana allinllata ruranqaku, paykunaqa manam imatapas entiendenqakuchu, entiendenqakuqa yachayniyoq runakunallam. 11Diosman sapa punchaw animal ofrecena tanirachisqankumantam otaq Diospa templonpi purmachina millakuy paq kaqkunata churasqankumantam pasanqa waranqa iskay pachak isqon chunkan punchawkuna. 12Mayna kusisqam kanqa pacienciawan waranqa kimsa pachak kimsa chunka pichqan punchawkunakama chayaqqa! 13Daniel, qamqa punchawnikikuna tukunankama kawsaspay samakuya, qamqa puchukay punchawkunapiam hatarimunki tupaqnikita chaskinaykipaq nispa.
OSEASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willakuq Oseaspa sutinwan sutichasqam. Pusaq pachak wata manaraq Jesucristo nacechkaptinmi payqa willakurqa norte law Israel nacionpi runakunaman, Oseasqa willakurqa Diosmanta willakuq Amospa qepallantam. Chaylaw nacionpi runakunam Diosninkuta qepanchakuruspanku taytacha-mamachakunataa adorarqaku. Chay huchallikusqanku ancha millakuypaq kasqanta Dios qawachinanpaqmi Oseasta kamachirqa chuchumika warmiwan casarakuspan churiyoq kananpaq. Oseaspa warminmi hukwan tupakuruspan payta saqerurqa, chaywanpas Oseasqa warminta kuyasqanraykum huchankunata pampachaspan reclamarqa. Chaynatam Tayta Diospas ruran runankunata huchankumanta castigaruchkaspapas. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Oseaspa war min hukwan tupa kurusqanmanta (1-3). Iskay kaq parteataqmi willakun Israel nacionniyoq runakunata Dios castigasqanmanta (4-13). Kimsa kaq par teataqmi willa kun runa kuna huchankumanta wa na kuspaqa Tayta Dioswan amista nankumanta (14). Oseaspa warminmantawan churinkunamanta
nacionpa rey ninmi karqa Uzias, paypa qepantaataqmi karqa Acaz, chaymantaataqmi karqa Ezequias. Israel nacionpi rey ataqmi karqa Joaspa churin Jeroboam. Paykunapa gobier nasqan watakunapim Beeri sutiyoq runapa churin Oseasta Tayta Dios rimapayarqa. 2Tayta Diosmi Oseaswan rimay ta qa lla rispan nirqa: Israel nacionpi runakunaqa hukwan-hukwan kakuq warmi hinam oqamanta karunchakurunku. Chaynaqa qampas rispaykiy casarakamuy hukwan-hukwan kakuq warmiwan. Paypi churikikuna kaqpas maman hinam kanqa nispa. 3Oseasm ca sa ra kurqa Diblaim sutiyoq ru napa chu rin Gomer wan. Paym wiksayakuruspan wachakurqa qari wawata. 4Hinaptinmi Oseasta Tayta Dios nirqa: Jezreel nispay sutichay chay wawataqa. Manapas unay mantam castigasaq Rey Jehupa castanta. Chaynataqa rurasaq Jezreel llaqtapi runakunata Rey Jehu wauchisqanmantam. Chaynapim puchukachisaq Israel nacionta. 5Chay punchawmi flechana arcota pakipachkaq hina Israel tropakunata tukuparusaq, chaynataqa rurasaq Jezreel sutiyoq qechwapim nispa. 6Gomer mi huktawan wik saya ku ruspan wacha ku rurqa warmi wawata. Chay mi Oseasta Tayta Dios nirqa: Paytaqa sutichay Lo-ruhama nispa- y. Manam llakipayasaqachu Israel nacionpi runakunataqa. Manam pampachasaqachu paykunataqa. 7Ichaqa Juda nacionpi runakunataqa llakipayarisaqmi. Paykunapa yupaychasqanku Tayta Diosmi oqaqa kani, chay naqa paykunataqa oqapunim salvasaq. Salvasaqqa manam flechawanchu nitaq espadawanchu nitaq guerrawanchu nitaq caballokunawanchu nitaq caballokunapi silladakunawanchu nispa.
1632
1Juda
1633
8Gomer mi
OSEAS1,2
Lo-ruhama sutiyoq wawanta anukarurqa hinaspanmi huktawan wiksayakuruspan qari wawata wachakururqa. 9Hinaptinmi Oseasta Tayta Dios nirqa: Chay wawataqa sutichay Lo-ami nispaykiy. Qamkunaqariki manam kankichik runaykunaachu, oqapas manataqmi kani Diosnikichikachu.
10
Israelpa castankunaqa kanqa lamar qochapa patanpi aqo hinaam. Paykunaqa kanqa pipapas mana yupay atinanam. Maypim nisurqankichik: Qamkunaqa manam runaykunachu kankichik nispa. Chaypim nisunkichik: Qamkunaqa kawsachkaq Diospa churiam kankichik nispa. 11 Chayraqmi Judapa mirayninkunaqa, chayraqmi Israelpa mirayninkunaqa hukllaman huunasqa kanqaku. Huk kamachikuqllataam akllanqaku. Tukuy hinastinmantam kutiykunqaku. Chay Jezreel sutiyoq punchawqa ancha hatun punchawmi kanqa. 1Hinaptinmi wawqekichikta ninkichik: Diospa runanam kankichik nispa. Chaynataqmi panikichiktapas ninkichik: Llakipayasqaam kankichik nispa.
2
Israelpa castankuna huktawan alli-allin kasqankumanta.
Mamaykichiktay culpaychik. Qamkunay payta culpaychik. Payqariki manam warmiyachu. oqaqa kani manam qosanachu. Amaay huchapakuypiqa purichunchu. Amaay hukwan-hukwanqa puukuchunchu. 3 Mana chayqa pasaypaq qalallatam saqeruyman. Nacesqan punchawpi hinam qalallata saqeruyman. Mana imayoq chunniqta hinam rurarusaq. Chakisqa allpata hinam rurarusaq. Yakunayayllamantam waurachisaq. 4 Manam llakipayarisaqchu wawankunatapas. Wachapakusqallanmiki paykunapas. 5 Paykunapa mamanqariki hukwan-hukwanmi tupakururqa. Paykunata wachakuqmi penqaypi karurqa. Paykunapa mamanqa kaynatam nirqa: Pasakusaqy amigoykunawan.
Israelpa castankuna mana kasukuq kasqanmanta
OSEAS2
1634
Paykunaqariki mikunaytawan yakutam qowan. Paykunaqariki qowanmi millwatawan linotapas. Paykunaqariki qowanmi aceitetawan tomanaytapas. 6 Chayraykum purinantapas kichkakunawan qencharusaq. Chayraykum paypa purinanpa muyuriqnintapas perqarusaq. Purinantaqa manaa tarinanpaqmi chinkarachisaq. 7 Amigonkunata qatispanpas manam haypanqaachu. Amigonkunata maskaspanpas manam tarinqaachu. Chaymi payqa yuyaymanaspa ninqa: Punta kaq qosaymany kutikusaq oqaqa. allintam kawsakurqani awpaqtaqa. Manam kunan hinachu karqani paywanqa. Chaywanpas payqa manam reqsikurqachu trigota, vinota hinaspa aceite qosqaytaqa. Manam reqsikurqachu Baal sutiyoq taytachaman ofrecesqan qori-qollqe mirachipusqaytaqa. 9 Chaynaqa cosecha tiempo chayamuptinmi trigo qosqaytapas kutichikusaq. Chaynaqa poqosqaa kaptinmi vino qosqaytaqa kutichikusaq. Pachakunanpaq millwa qosqaytapas hoqarikusaqmi. Pachakunanpaq lino qosqaytapas hoqarikusaqmi. 10 Amigonkuna qawachkaptinmi rikurirachisaq qalallata. Makiymantaqa manam pipas atinqachu librayta. 11 Qollurachisaqmi tukuy kusikuynintapas. Qollurachisaqmi hatun fiestankunatapas chaynataq mosoq killa fiestankunatapas chaynataq samananpaq kaq punchawkunatapas. Qollurachisaqtaqmi wakin fiestankunatapas. 12 Uvas plantankunatapas purmarachisaqmi. Higos sachankunatapas purmarachisaqmi. Chaykunamantam payqa rimakuq kaynata nispa. Kayqariki amigoykunapa pagawasqanmi nispa. Chaykunataqa montellataam rikurirachisaq. Chaykunataqa purun animalkunawanmi mikurachisaq. 13 Paytaqa Baal sutiyoq taytachakuna adorasqanmantam castigasaq. Chay taytachakunaman incienso kaasqanmantam castigasaq.
8
1635
OSEAS2
Payqa anillonkunawan adornakuykuspam amigonkunata qatikurqa. Payqa alhajankunawan adornakuykuspam amigonkunata qatikurqa. Chaykunata ruraspanmi oqataqariki qonqaruwarqa. oqa Tayta Diosmi chaynata nini. oqam paytaqa Ar nichisaq. Paytaqa chunniqmanmi pusasaq. Chaypim sonqonta rimapayasaq. 15 Chaymantaam uvas huertantapas kutichipusaq. aAcor qechwatam tikrarusaq kusikuywan suyana punkumana. Chaypim contestawanqa sipas kayninpi hinaa hinaspa Egipto nacionmanta horqomusqaypi hinaa. 16 Chay punchawpiqa qosaymi kanki nispaam niwankichik. Chay punchawpiqa manam Patronnilly nispaachu niwankichik. 17 Qonqarachiptiymi Baal sutiyoq taytachakunataqa manaa haykapipas qayakunqachu Israel runakunaqa.
14
Runakunapaq Diospa kuyakuyninmanta
Chay tiempopim Israel runakunata favorecespay purun animalkunawan rurasaq huk contratota. Chay contratotaqa rurasaqtaqmi alton pawaq animalkunawanpas. Chaynataqmi rurasaqtaq qasqonpa puriq animalkunawanpas. Chinkachisaqtaqmi kay nacionmanta runakunapa flechana arconkunatapas, espadakunatapas chaynataq tukuy guerratapas. Runaykunaqa hawkallaam kawsakunqakupas. 19 Israel runakuna, wiaypaqam casarasqayki. Leyman hina warmiypaqam chaskisqayki. Llakipayaspaymi, kuyapayaspaymi casarasqayki. 20 Tayta Dios kasqayta yachanaykipaqmi casarasqayki. Mana rakinakunanchikpaqam casarasqayki. 21 Chay punchawmi contestasaq nispam nini. oqa Tayta Diosmi contestasaq nispam nini.
18
a 2:15
Hebreo simipi Acor ninanqa: desgracia ninanmi.
OSEAS2-4
1636
oqam contestasaq cielokunata. Cielokunam contestanqa kay pachata. 22 Kay pachaataqmi contestanqa trigota. Contestanqataqmi vinotawan aceitetapas. Llapallankum contestanqakubJezreeltapas. 23 Allpa pachapim runaykunata kikillaypaqa tarpusaq. Manam llakipayasaqachu nisqaykunatam kunanqa llakipayasaq. Manam runaykunaachu kankichik nisqaykunatam kunanqa: Runaykunaam kankichik nisaq. Paykunaataqmi niwanqa: Qamllam Diosniyqa kanki nispa.
Diosmi huktawan niwarqa: Hukwan tupakuruchkaptinpas rispaykiy kuyamuy kuyasqayki warmita. Chaynatam Tayta Diospas kuyan Israelpa mirayninkunataqa. Mana reqsisqanku dioskunata qatichkaptinkupas oqaqa paykunataqa kuyanim. Chaykunata adoranankupaq apupasqa uvas pasaskunata munachkaptinkupas paykunataqa kuyanim nispa. 2Hinaptinmi chay warmitaqa oqapaq rantirqani yaqa soqta onza qollqewan, pagarqanitaqmi kimsa pachak kimsa chunkan kilo cebadatapas. 3Chay warmitam oqa nirqani: Qamqa oqawanmi *yachanki achka watakuna. Amay huchapakuychu. Amay hukwan-hukwanqa tupakuruychu, oqapas qamllawantaqmi kasaq nispa. 4Achka wata ku nam Israelpa miray nin ku na kanqa mana rey niyoq hinaspa mana kamachiqniyoq, Diosta adoranankupaqpas manam animalkunata wauchinqakuchu, manataqmi kanqachu adoranankupaq pilarkunapas nitaq *efodwan pachakuq sacerdotepas nitaq taytacha-mamachakunapas. 5Chaymanta Israelpa mirayninkuna kutiramuspankum maskanqaku yupaychasqanku Tayta Diosta. Maskanqakutaqmi rey ninku Davidtapas. Tukupay punchawkunapiqa Tayta Diostaam respetanqaku, respetanqakutaqmi allin kaqkuna qosqantapas.
1Tayta
Hukwan tupakuruq warminmantawan Oseasmanta
mirayninkuna, uyariychiky Tayta Diospa nisqanta. Payqa kay nacionpi yachaqkunatam acusachkan kaynata:
1Israelpa
Israelpa mirayninkunata Tayta Dios qaqchasqanmanta
Kay nacionpiqa manam pipas rimanachu cheqap kaqtaqa. Kay nacionpiqa manam pipas yachanachu kuyapayakuytaqa. Manam pipas reqsinchu paypuni cheqap Dios kasqantaqa. 2 Mana penqakuspaam runamasinkutapas akanku, llullakunku, wauchinku hinaspa suwakunku, hina chaynallataqmi hukwan-hukwanpas kakunku.
b 2:22
Hebreo simipi Jezreel ninanqa: Tayta Diosmi tarpun ninanmi.
1637
3
OSEAS4
Manaa tukuytam aswan-aswan wauchinakunku. Chayraykum kay nacionqa lutoyoq hinaa kachkan. Kay nacionpi *yachaqkunaqa mana kallpayoqam kachkan. Purun animalkunapas, alton pawaqkunapas wauchkanmi. Lamar qochapi kawsaq challwakunapas wauchkanmi.
Sacerdotekunata Tayta Dios qaqchasqanmanta
Runaqa amay atipanakuchunchu runamasinwanqa. Huk runaqa amay juzgachunchu runamasintaqa. Sacerdotewan churanakuq hinam runaykikunaqa. 5 Punchawraq kachkaptinpas wichiykunkim qamqa. oqamanta willakuqpas tutanmi qanwantaq wichiykunqa. Qampa mamaykitapas waurachisaqmi oqaqa. 6 Mana yachayniyoqmi kachkanku runaykunaqa. Chayraykum chinkachisqa kachkan paykunaqa. Yachayniyoq kayta wischupakusqaykiraykum qarqorusqayki sacerdote kaynikimanta. Kay Diosnikipa yachachikuyninta qonqarusqaykiraykum oqapas qonqarusaq miraynikikunata.
4
Aswan achkayasqankuman hinam huchallikurqaku. Contraypim paykunaqa chaynata huchallikurqaku. Chay alabasqallaa kasqankutam tikrarusaq. Llumpay penqaymanam chaytaqa tikrarusaq. 8 Runaykunapa huchallikusqanwanmi paykunaqa mikunku. Runaykuna mana allin ruranankutam paykunaqa munanku. 9 Chayraykum runakunatapas castigasaq. Llapa sacerdotekunata hinam castigasaq. Imaynam kawsasqankuman hinam castigasaq. Imam rurasqankuman hinam pagapusaq. 10 oqa Tayta Diosta mana kasuwasqankuraykum mikuspankupas mana saksanqakuchu. oqa Tayta Diosta mana kasuwasqankuraykum huchapakuspankupas mana miranqakuchu.
7
OSEAS4
1638 Taytacha-mamachakunata yupaychasqankumanta
Pipas hukwan-hukwan kakuspanqa mana entiendeqam rikurirun. Vinolla aqalla upyakuq runaqa mana entiendeqam rikurirun. 12 Runaykunaqa imapas yachayta munaspam tapukunku kullumanta taytacha-mamachakunata. Runaykunaqa imatapas adivinaspam munachkanku tawnakunapas contestananta. Hukwan-hukwan kakuspam paykunaqa pantaypia kachkanku. Diosninkumanta karunchakuruspam hukwan-hukwana kakurunku. 13 Runaykunaqa orqokunapa puntankunapim chaykunapaq animalkunata wauchinku. Runaykunaqa moqokunapa puntanpim chaykunapaq inciensota kaanku. Chaynallatam ruranku allin llantuq roble sachakunapa ukunpipas. Chaynallatam ruranku Kiswar sachapa hinaspa encina sachapa ukunpipas. Chayraykum warmi churikichikkunapas huchapakuyllapia kakunku. Chayraykum llumchuynikichikkunapas hukwan-hukwana kakunku. 14 Ichaqa huchapakusqankumantaqa manam castigasaqchu warmi churikichikkunataqa. Ichaqa hukwan-hukwan kakusqankumantaqa manam castigasaqchu llumchuynikichikkunataqa. Qarikunapas chaynallamiki huchapakuq warmikunawan tupakurunkichik. Taytacha-mamachakunata serviq huchapakuq warmikunawanmi huunakunkichik. Paykunawanmi qamkunaqa animalkunata ofrecenkichik. Mana entiendeq runakuna kaspaykichikmi urmaypaq-urmachkankichik.
11 15
Hukwan-hukwanam tupakurunkichik Israelpa castan runakunaqa. Ichaqa amay huchallikuchunchu Juda casta runakunaqa. Gilgal llaqtamanqa amay riychikchu. Bet-aven llaqtamanqa amay seqaychikchu. Tayta Diosraykuqa amay juraychikchu. 16 Chukaru vaquilla hinam Israelpa castankunaqa.
1639
OSEAS4,5
Hatun pampakunapiraqchum michinman Tayta Diosqa? Malta ovejakunata hinaraqchum michinman paykunataqa? 17 Taytacha-mamachakunataam adorachkan Efrainpa mirayninkunaqa. Chaynaqa saqeruyay paykunataqa. 18 Upyakuyta tukuruspapas hinallam huchapakuchkanku. Kamachiqninkupas penqaypaq kaqtam kuyarunku. 19 Rapranpi apachkaq muyuq wayram aparunqa paykunataqa. Penqakunqakum taytacha-mamachakunaman ofrecesqankumantaqa.
sacerdotekuna, kay rimasqaykunatay uyariychik. Israelpa castankuna, kay rimasqaykunatay uyariychik. Reypa castankuna, kay rimasqaykunatay uyariychik. Mizpa lawpi toqlla hina kasqaykichikraykum qamkunaqa juzgasqa kankichik. Tabor Moqopi malla hina kasqaykichikraykum qamkunaqa juzgasqa kankichik. 2 Sitim Qechwapim uchkuta toqorqankichik. Chayraykum llapallaykichikta corregisqaykichik. 3 Efrainpa castankuna, reqsikichikmi qamkunataqa. Manam pakasqachu Israelpa castankunaqa. Efrainpa castankunaqa huchapakuyllapim kachkankichik. Israelpa castankunaqa huchallikuyllapim kachkankichik. 4 Mana allin rurasqaykichikmi mana saqesunkichikchu, Diosnikichikman kutirikuwanaykichikpaq. Hukwan-hukwan kakusqaykichikmi mana saqesunkichikchu oqa Tayta Diosta reqsiwanaykichikpaq. 5 Israelpa castankuna, qamkunapa contraykichikpim sayarirun hatun tukuq kasqaykichik. Israelpa castankunaqa otaq Efrainpa castankunaqa, mana allin rurasqaykichikpim wichiykunkichik. Judapa castankunawan kuskam wichiykunkichik. 6 Ovejaykichikwan vacaykichikwanmi oqa Tayta Diosta maskawankichik. Qamkunamanta karunchakuruptiymi mana tariyta maskawankichik.
1Llapallan
Tayta Diosta qepanchakuqkuna castigasqa kanankumanta
OSEAS5
7
1640
Qamkunaqa wachapakuq hinam oqa Tayta Diosta traicionaruwankichik, Chayraykum chakraykichikpiwan kuska mosoq killa fiestapi tukusqa kankichik.
Israel nacionpiwan Juda nacion castigasqa kananmanta
Gabaa llaqtapiy guerrapaq cornetata tocaychik. Rama llaqtapiy guerrapaq cornetillata tocaychik. Bet-aven llaqtapiy guerrapaq qapariychik. Benjaminpa castankunaqa guerramany puntaychik. 9 Israelpa ayllunkunamanmi willakuni cheqaptapuni imam pasananmanta. Castigasqay punchawqa tukuparusaqmi Efrainpa castankunata.
8 10
Chakrakunapi linderokunata miraykachikuq hinam kanku Juda nacionpi kamachikuqkunaqa. Ichaqa piakuyniytam lloqllata hinaraq kachaykusaq paykunamanqa. 11 Efrainpa castankunaqa akarichisqam kachkanku. Paykunaqa juiciopi sarupasqaam kachkanku. Paykunaqa yanqakunata qatiyllapim kachkanku. 12 Efrainpa castankunataqa pacha mikuq puyu hinam tukurusaq. Judapa castankunataqa ismuypaqmi-ismurachisaq. 13 Efrain castakuna onqosqanta qawakuykuptinmi, Juda castakuna heridanta qawakuykuptinmi Efrainpa castankuna Asiria nacionta rinqaku. Yanapachikunankupaqmi hatun reyman kachanqaku. Yaw Efrain castakuna, chay reyqa manam sanoyachiyta atisunkichikchu. Yaw Efrain castakuna, chay reyqa manam heridaykichiktaqa hampisunkichikchu. 14 Efrainpa castankunataqa leon hinam llikiparusaq. Judapa castankunataqa malta leon hinam llikiparusaq. Paykunata aparikuspaymi pasakusaq oqaqa. Manam pipas librayta atinqachu paykunataqa. 15 Huchankuta reqsikunankukamam maymi kasqayman kutikusaq. Maskaqniy hamunankukamam maymi kasqayman kutikusaq.
1641
OSEAS5, 6
akaristin maskawanankukamam oqaqa kutikusaq.
Tayta Diosmany kutirikusunchik. Paymi oqanchiktaqa llikiparuwarqanchik, hina paytaqmi sanoyachiwasunchikpas. Paymi oqanchiktaqa heridaruwarqanchik, hina paytaqmi hampiwasunchikpas. 2 Iskay punchawllapim payqa kawsarichiwasun. Kimsa kaq punchawpim payqa hatarichiwasun. Paypa qayllanpiam oqanchikqa kawsasun. 3 Hakuw Tayta Diosta reqsimusunchik. Tayta Diosta reqsiypiy risunchik. Intiqa mana samaykuspam sapa punchaw lloqsimun. Chaynam Tayta Diospas oqanchikman lloqsimunqa. Paraqa siemprepunim kay pachaman chayamun. Chaynam Tayta Diospas oqanchikman chayamunqa. Poqoy parapas allpa nuyuykunanpaqmi chayamun. Chaynam Tayta Diospas oqanchikman chayamunqa. Efrainpa castankuna imatataq qamkunawanqa ruraykusaq? Judapa castankuna imatataq qamkunawanqa ruraykusaq? Qamkunapa kuyakuynikichikqa achikyayta chinkaruq waspiy hinallam. Qamkunapa kuyakuynikichikqa achikyayta chakiruq sulla hinallam. 5 Chayraykum qamkunataqa tisapachkaq hina oqamanta willakuqkunawan qaqcharachikichik. Chayraykum oqapa sentencia rimasqayqa achkiy hina lloqsipusunkichik. 6 Animalkuna wauchipuwanaykichikmantapas aswanqa munani kuyapayakuynikichiktam. Animalkuna lliwta kaapuwanaykichikmantapas aswanqa munani reqsiwanaykichiktam.
4 7
1Llaqtamasillaykuna,
Yanqallapaq wanakuy munasqankumanta
Tayta Diospa imam nisqanmanta
Adan hinam runaykunapas mana kasukunchu contratoyta. Chaypim paykunaqa traicionawanku oqata. 8 Galaad lawqa kachkan mana allin runakunapa *yachanan llaqta hinaam. Galaad lawqa kachkan yawarllaa yupikunapa kanan llaqta hinaam.
OSEAS6,7
9
1642
Runakuna wateqachkaq suwakuna hinam huunakurun sacerdotekunaqa. Siquem llaqtaman riq anpim runakunata wauchinku paykunaqa. Siquem llaqtaman riq anpim penqaypaq kaqkunata ruranku paykunaqa. 10 Israelpa castankunapim millakuypaq kaqkunata rikurqani. Efrainpa castankuna chaypi huchapakusqantam rikurqani. Israelpa castankuna chaypi waqllikusqantam rikurqani. 11 Judapa castan runakuna, qamkunapaqpas cosecha hinam preparasqa kachkan. Castiganaypaq punchawmi qamkunapaqpas preparasqaa kachkan.
Runaykunapa suertenta tikraykuyta munaptiymi, 1Israelpa castankunata hampiykuyta munaptiymi Efrain castakunapa mana allin rurasqanqa sutichalla kachkan. Samaria runakunapa mana allin rurasqankuqa sutichallam kachkan. Paykunaqariki llapallankum llullakunku. Paykunaqa suwakunankupaqmi wasikunaman yaykunku. Paykunaqa runakunatam callekunapipas salteanku. 2 Manam musyakunkuchu llapa mana allin rurasqanku yuyasqaytaqa. Kunanqa tukuy ima mana allin rurasqankum muyuriykun paykunataqa. Rikuchkanipunim chay tukuy ima mana allin rurasqankutaqa. Mana allinta ruraspankum reyninkuta kusichinku. Llullakunata rimaspankum kamachiqninkuta kusichinku. 4 Llapallankum hukwan-hukwan tupakurunku. Llapallankum rupachkaq horno hina rikurirunku. Chayna rupachkaqtam saqeykun tanta ruraq. Masa poqonankamam saqeykun tanta ruraq. 5 Reyninchiktam fiesta rurasqan punchawpi onqorachirqaku. Kamachikuqkunam llumpayta tomachispanku onqorachirqaku.
3
Reypa contranpi kamachikuqkuna tanteasqankumanta
1643
OSEAS7
Reyqa paykunatam hapiykurqaraq. Burlakuqkunatam payqa hapiykurqaraq. 6 Rupachkaq horno hinaraqmi kachkan paykunapa sonqonqa. Traicionaq sonqoyoqmi reyman asuykunku paykunaqa. Tutan puukuq tanta ruraq hinaraqmi kachkan paykunapa jefenqa. Tukuy tuta kaasqa horno hinaraqmi traicionpas kununununqa. 7 Paykunaqa llapallankum horno hinaraq rupachkanku. Kamachiqninkutapas horno hinaraqmi chinkachichkanku. Llapallan reyninkum wichiykun chaynataqa. Manam hukllapas maakuwankuchu paykunamantaqa. Efrainpa castankunaqa sapaq runakunawan taqrunasqam kachkanku. Efrainpa castankunaqa huklawllan chayasqa tortilla hinam kachkanku. 9 Forastero runakunam paykunapa kallpantaqa tukurun. paykunam ichaqa mana musyakunkuchu. Paykunapaqa umankupas soqollaam rikurirun. paykunam ichaqa mana musyakunkuchu. 10 Hatun tukuyninkum Israelpa castanpa contranpi sayarirun. Ichaqa manam yupaychasqanku oqa Tayta Diosman kutirikuwankuchu. Ichaqa manam yupaychasqanku oqa Tayta Diosta maskawankuchu. 11 Efrainpa castankunaqa mana yuyayniyoq paloma hinam kanku. Efrainpa castankunaqa mana entiendeq paloma hinam kanku. Paykunaqa Egipto naciontam yanapananpaq maakunku. Paykunaqa Asiria nacionmanmi yanapananpaq rinku. 12 Ichaqa chay nacionman pasaptinkum paykunapa hawanman mallayta wischuykusaq. Ichaqa chay nacionman pasaptinkum alton pasaqkunata hina wichiykachisaq. Huunakuyninkupi rimasqankuman hinam paykunataqa hapirusaq.
8
Diosninkumanta karunchakuq runakunamanta
OSEAS7,8
13
1644
Ay oqamanta karunchakuq runakunaqa imaynaraq kanqaku! Ay, mana kasuwaqniykunaqa qonqayllatam puchukarunqaku! Libraykuyta munaptiypas paykunaqa contraypim llullallata rimanku. 14 Paykunaqa manam sonqomantachu maakuwanku. Paykunaqa camankupa hawanpim qaparkachanku. Trigopaqwan vinopaqmi heridapakunku. Paykunaqariki oqatam qepanchakuruwanku. 15 oqamiki yachachirqani paykunataqa. oqamiki kallpancharqani paykunataqa. Ichaqa contraypim mana allinta piensarqaku paykunaqa. 16 Kutirispapas paykunaqa manam alto-altopi Diosmanchu kutirirqaku. Paykunaqa mana imapaq serviq flechana arco hinam kachkanku. Kamachiqninkunapas hatun tukuspa rimasqankuraykum guerrapi waurunqaku. Egipto nacionpim paykunamantaqa burlakunqaku.
tocay, enemigom hamuchkan. Enemigoqa anka hinaraqmi hamuchkan. Paykunaqa temploypa contranpim hamuchkan. Runakunam contratoyta mana kasukunkuchu. Runakunam yachachikuyniyta mana kasukunkuchu. 2 Chaywanpas Israel runakunam qayakuwanku: Diosniykupaqam reqsikuykiku nispanku. 3 Israelpa castankunaqa allin kaqtam wischupakurunku. Chayraykum paykunataqa enemigonkuna qatikachanqaku. Paykunaqa mana ar nichkaptiymi reykunata churakuykunku. Paykunaqa mana yachachkaptiymi kamachikuqkunata churakuykunku. Paykunaqa qori-qollqenkumantam taytacha-mamachakunata rurakuykunku. Chayraykum paykunaqa puchukarunqaku. 5 Samaria llaqtayoqkuna, millakunim malta toroman rikchakuq taytachaykichiktaqa. Chay taytachakunapa contranpim llumpa-llumpayta piakuruni oqaqa.
4
1Cornetatay
Taytacha-mamachakunarayku qaqchachikusqankumanta
1645
OSEAS8
Haykapikamam huchayoqllaqa kankichik? Israel castakunam chaynaqa kachkankichik. Manam Dioschu Samaria lawpi malta toroman rikchakuq taytachaqa. Imagenkuna ruraqllamiki rurarun chaytaqa. Chayqariki pasaypaq chinkachisqam kanqa. 7 Paykunaqa tumpalla pukumuq wayrata hinam tarpuypaq-tarpunku. Ichaqa llumpa-llumpay pukumuq vientota hinam cosechanqaku. Manam espiganqachu wiaq trigonkupas. Chayraykum harinankupas mana kanqachu. Ichaqa trigota cosecharuptinkupas forasterokuna mikuruptinkum mana takyanqachu. 8 Millpurusqa hinam rikurirun Israelpa castankunaqa. Mana valeq manka paki hinaam rikurirun nacionkunapa qawasqanman hinaqa. 9 Asiria nacionman risqankuraykum chaynaqa kachkanku. Yanqa puriq purun asno hinaraqmi paykunaqa kachkanku. Efrainpa castankunaqa amigonman pagachkaq hinam yanapaqnin soldadokunaman pagachkanku. 10 Nacionkunapi soldadokunaman pagaptinkum paykunataqa huunarusaq. Chaywanpas Efrainpa castankunaqa aswan-aswanmi asllayanqaku. Hatun rey akarichiptinmi paykunaqa asllayanqaku.
6
Efrainpa castankunam huchallikunankupaq altarkunata achkayachirqaku. Paykunaqa huchallikunanpaqmi chay altarkunataqa rurakurqaku. 12 Efrainpa castankunapaqmi qellqarqani achkallaa yachachikuyniyta. Aswanqa paykunam mana reqsisqankupaq hapirqaku chaykunata. 13 Ofrecewasqanku aychatapas mikukunkum paykunaqa. oqa Tayta Diosmi ichaqa mana kusikunichu paykunawanqa. Paykunapa mana allin rurasqankumantam yuyarisaq. oqaqa paykunapa huchankumantam castigasaq. Egipto nacionman kutirichispaymi castigasaq. 14 Israelpa castankunaqa unanchaqnintam qonqarun. Paykunaqa palaciokunataam rurakurun.
11
OSEAS8,9
1646
Judapa castankunaqa murallasqa llaqtakunatam achkallataa rurakurun. Ichaqa llaqtankunataqa ninawanmi ruparachisaq. Ichaqa palacionkunataqa ninawanmi tukurachisaq.
castankuna, amay qamkunaqa kusikuychikchu. Sapaq runakuna hinaqa amay qamkunaqa kusikuychikchu. Qamkunaqariki hukwan-hukwan tupakuruq warmi hinam kachkankichik. Diosnikichikmanta karunchakuruspam qamkunaqa chayna kachkankichik. Imaynam huchapakuq warmi chaskin pagonta. Chaynam qamkunapas chaskikunkichik erapi kawsaykunata. 2 Israelpa castankunapaqqa manam erapi granopas haypanqachu. Israelpa castankunapaqqa manam uvas sarunapi vinopas haypanqachu. Uvas aqankupas manam paykunapaqqa kanqachu. 3 Tayta Diospa allpa qosqanpiqa manam yachanqakuachu. Efrainpa castankunaqa Egipto nacionmanam kutirinqaku. Aswanqa Asiria nacionpim mana mikunanku mikuykunata mikunqaku. 4 Tayta Diosman ofrecenanku vinotapas manam tallinqakuachu. Wauchipusqanku animalwanpas manaam payqa contentakunqachu. Mikusqanku mikuypas aya pampaypi mikuy hinaam rikurirunqa. Chaykunata pipas mikuqqa millakuypaqam rikurirunqa. Paykunata kawsachinallanpaqam kanqa chay mikuyqa. Tayta Diospa templonmanqa manam yaykunqachu chay mikuyqa. 5 Imatataq rurankichik huunakunaykichik fiesta punchawpiqa? Imatataq rurankichik Tayta Diospa hatun fiestan punchawpiqa? 6 Paykunaqa puchukaymantam ayqekunku. Egipto nacionpim huunakunqaku.
1Israelpa
Castigomantam Oseas willakun
1647
OSEAS9
Menfis llaqtapim pampasqa kanqaku. Itanam wiarunqa sumaqllaa qollqenkupipas. Kichkakunam wiarunqa paykunapa yachananpipas. am chayaramuna castigasqa kananku punchawkunaqa. am chayaramuna pagasqa kananku punchawkunaqa. Israelpa castankunaqa yachanqakum chaykunataqa. Diosmanta willakuqkunatapas upapaqmi qamkunaqa hapinkichik. Espiritupa yanapakuyninwan rimaqtapas locopaqmi hapinkichik. Huchapa intusqan kasqaykichikraykum chaynataqa piensankichik. Ancha cheqnikuq kasqaykichikraykum chaynataqa piensankichik. 8 Efrain castakunaqa Diosniypa contranpim wateqachkanku. Diosmanta willakuqkunapaqmi toqllata churachkanku. Chaynapim Diospa templonpipas cheqnisqaa rikurirullanku. 9 Efrain castakunaqa pasaypaqtam pierdekurunku. Gabaa llaqtapi rurasqankuta hinam rurarunku. Ichaqa Tayta Diosmi yuyarinqa chay mana allin rurasqankumanta. Ichaqa Tayta Diosmi castiganqa chay huchallikusqankumanta.
7
Tayta Diosmi nin kaynata: Israelpa castankunataqa chunniqpi uvasta hinam tarirqani. awpaq abueloykichikkunataqa punta ruruq higosta hinam tarirqani. Ichaqa chay abueloykichikkunaqa Baal-peormanmi chayarurqaku. Chay millakuypaq taytachamanmi paykunaqa qokururqaku. Chaynapim pasaypaq millakuypaq rikurirurqaku. Chay kuyasqanku taytacha hinam rikurirurqaku. 11 Efrain castakunapa ancha reqsisqa kayninqa pawaq animal hinam pawarikunqa. Manaam warmikunapas wiksayakunqaachu. Manaam atrazoyoqpas kanqakuachu. Manaam wawakunatapas wachakunqakuachu. 12 Hatunyanankama uywaruptinkupas qechurusaqmi wawa-churinkutaqa. Ay, imaynaraq kanqaku qepanchakuruptiyqa! 13 Efrainpa castankunaqa rikchakapuwarqa
10
Huchankurayku akarisqankumanta
OSEAS9,10
1648
palmerakunapa kanan sumaqllaa montemanmi. Paykunaqa rikchakapuwarqa pastokunapa wiananpi sumaqllaa palmerakunamanmi. Ichaqa cheqaptaqa manam chaynachu kasqa. Runa wauchiqkunaman churinkunata pusaqmi paykunaqa kasqa.
14
Dios Taytally, imam merecesqankutay qoykuy. Paykunataqa mana wachakuqtaay ruraykuy. uunkupipas mana lecheyoqtaay ruraykuy. Tayta Diosmi nin kaynata:
Efrain castakunapa contranpi Tayta Dios piakusqanmanta
15
Gilgal llaqtapim rurarqaku tukuy mana allinkunataqa. Chaypim qallaykurqani paykuna cheqniytaqa. Mana allinkuna rurasqankuraykum temploymanta wischurusaq paykunataqa. Llapallan kamachiqninkupas mana kasukusqanraykum manaa kuyasaqachu paykunataqa. 16 Efrainpa castankunaqa onqosqa sacha hinam kachkanku. Paykunaqa chay sachapa sapin chakisqa hinam kachkanku. Paykunaqa chay sacha hina mana ruruqam kachkanku. Wawa-churiyoqa kaptinkupas waurachisaqmi. Kuyasqanku wawa-churinkutaqa waurachisaqmi.
17
Diosniymi paykunataqa wischurunqa. Mana kasukusqankumantam wischurunqa. Nacionkunapi yanqa puriqtaam rurarunqa.
Altarkuna tuichisqa kananmanta
10
castankunaqa sumaqllaa wiaruq uvas hinam. Paykunaqa kikillanmanta ruruq uvas sacha hinam. Aswan-aswan ruruchkaq hina kaspankum aswanraq altarkunata perqakurqaku. Chakrankuna sumaqllataa ruruptinmi taytachankupa pilarninkunataraq allicharqaku. 2 Iskayrayachkanmi Israel castakunapa sonqonqa. Kunanmi chay culpankumanta paganqaku paykunaqa. Tayta Diosmi paykunapa altarnintaqa taqmarunqa.
1Israelpa
1649
OSEAS10
Tayta Diosmi paykunapa pilarnintaqa pakiparunqa.

3
Kunanmi chayraq ninqaku:
Tayta Diostaqa manam respetarqanchikchu. Chayraykum reyninchikqa mana kapuwanchikchu. Reyninchik kaspaqa imallatapas rurapuwachwanchikchu? 4 Paykunaqa rimaspapas yanqakunatam rimanku. Paykunaqa juraspapas yanqamantam juranku. Yanqallapaqmi contratotapas ruranku. Chayraykum paykunaqa kikinkupura pleitokunapi hatarichkanku. Chakrapa surconkunapi venenosapa qora hinam hatarichkanku. Bet-aven llaqtapi malta tororaykum Samaria llaqtayoqkuna mancharisqa kachkanku. Chay taytachapa sacerdotenkunapiwan llapa runakunam chaynata waqachkanku. Chay taytachapa ancha reqsisqa kayninpi kusikuqkunam waqanqaku. Paykuna ukumanta huklawman apasqa kaptinmi llakisqallaa kanqaku. 6 Chay malta toro taytacham Asiria nacionman apasqa kanqa. Hatun reyman regalanankupaqmi chay taytachaqa apasqa kanqa. Efrainpa castankunam penqaypi kanqaku. Israelpa castankunam penqaypi kanqaku. Consejo chaskisqankuraykum penqaypi kanqaku. 7 Samaria llaqtapa reyninqa chinkachisqam kanqa. Yakupa hawanpi kaspicha muyuq hinam payqa chinkarunqa. 8 Mana allin rurananku alto moqokunapi capillakunapas chinkachisqam kanqa. Israel castakunapa huchallikunan moqomiki karqa chaykunaqa. Altarninkupa hawanpipas kichkakunaam wianqa. Altarninkupa hawanpipas cardo santokunaam wianqa. Runakunam orqokunata ninqaku: oqaykutay taparuwayku nispa. Runakunam moqokunata ninqaku: Hawaykumany wichiykuy nispa.
5
OSEAS10
1650 Tayta Diosmi Israelpa castankunata sentencian.
Israelpa castankuna, Gabaapi imam pasakusqanmantaraqmi mana dejankichikchu huchallikuytaqa. Mana vencey atina kachkaptinkupas Gabaa llaqtapim guerra hayparurqa chay mana allin runakunataqa. 10 Qamkunataqa castigasqaykichikmi munarisqay punchawpi. Achka-achka runakunam huunakunqa contraykichikpi. Iskay kutipi mana allin rurasqaykichikmantam castigasqaykichik.
11
Efrainpa castankunaqa yachachisqa vaquilla hinam kachkankichik. Efrainpa castankunaqa trillay gustoyoq vaquilla hinam kachkankichik. Kunanqa sumaqllaa kunkaykichikmanmi yugota wataruni. Qamkunamanqa carretata chutanaykichikpaqmi wataruni. Judapa castankunapas takllatam chutankichik. Jacobpa castankunapas kurpa utuqtam chutankichik.
12
Qamkunaqa tarpuchkaq hinay allin kaqkunata ruraychik. Kuyakuq kasqaykichikman hinay chaskiychik. Mana yapusqa chakrakunapiy yapukuychik. Tiempoa kasqanraykuy oqa Tayta Diosta maskawaychik. Para chayamuchkaq hina allin kaqkunata apamunaykamay oqata maskawaychik. 13 Qamkunaqa yapuspa tarpuchkaq hinam mana allinllata rurarqankichik. Qamkunaqa cosechachkaq hinam mana allin rurayllata chaskirqankichik. Qamkunaqa kawsaykuna mikuchkaq hinam llullallata rimarqankichik. Qamkunaqariki guerrapaqmi kikillaykichikpi confiakurqankichik.
1651
OSEAS10,11
Qamkunaqariki guerrapaqmi nana-nanaq tropaykichikpi confiakurqankichik. 14 Chayraykum runaykikuna ukupiqa chaqwallaa kanqa. Llapallan murallasqa llaqtakunapas tuichisqam kanqa. Bet-arbel llaqtatam Rey Salman guerrawan puchukarachirqa. Payqa wawakunatapas mamantintam tisaparurqa. 15 Betel llaqtayoqkunatapas chaynapunim pasarusunkichik. Llumpay mana allin kasqaykichikraykum chaynapuni pasarusunkichik. Israel nacionpa reyninqa pasaypaqtam chinkarunqa. Payqa achikyamuqtam pasaypaq chinkarunqa.
11
runakunatam warmallaraq kaptin kuyarqani. Churiytam Egipto nacionmanta qayamurqani. 2 Aswan-aswan qayaptiymi aswan-aswanraq karunchakurqaku. Baal sutiyoq taytachakunapaqraqmi animalkunata wauchipurqaku. Taytacha-mamachakunapaqraqmi inciensokunata kaarqaku. 3 oqam yachachirqani Efrain castakuna puriytaqa. Marqayniypi apachkaptiypas manam entienderqakuchu paykunaqa. Manam entienderqakuchu oqapuni waqaychasqaytaqa. 4 Paykunataqa waskawan hinam chutaykurqani. Paykunataqa kuyakuyllawanam chutaykurqani. Paykunataqa toropa yugonta uraykachichkaq hinam samaykachirqani. oqaqa kurkuykuspaymi paykunata mikuchirqani. 5 Egipto nacionman mana kutiqam kanqaku. Asiria nacionpa reyninmi kanqa reyninku. Mana wanakusqankuraykum chaynaqa kanqaku. 6 Yachananku llaqtakunapas guerrapa tukusqanmi kanqa. Chay llaqtakunapa punkunpas pakipasqam kanqa.
1Israel
Mana kasukuq runankunapaq Diospa kuyakuyninmanta
OSEAS11
1652
Kikinkupuni tanteasqankuraykum kanqaku puchukachisqaqa. 7 Hinallaraqmi oqamanta karunchakuchkanku runaykunaqa. Alto-altopi kaq Diosta qayakuwaptinkupas manam hoqarisaqchu oqaqa. Efrainpa castankunataqa imaynataq saqeruykichikman? Israelpa castankunataqa imaynataq qoykuykichikman? Adma llaqtata hinaqa imaynataq qoykuykichikman? Zeboim llaqtata hinaqa imaynataq ruraykiman? Piensaylla-piensaptiypas sonqollaymi tukukun. Tanteaylla-tanteaptiypas ukullaymi llakirikun. 9 Manam llumpay piakuyniyman hinachu rurasaq oqaqa. Manaam puchukachisqaykichikchu Efrainpa castankunataqa. oqaqa manam runachu kani aswanqa Diosmi. oqaqa kani chawpikichikpi kaq Chuya Diosmi. Manam piakuywanchu hamusaq qamkunamanqa.
8 10
Qamkunaqa oqa Tayta Diostam qatiwankichik. Leon hina awrawyaptiymi qatiwankichik. Chaynata qapariptiymi qamkunapa miraynikichikqa katkatatastin intipa qespimunan lawmanta hamunqa. Alton pawaqkuna hinam katkatatastin Egiptomanta pawamunqaku. Palomakuna hinam katkatatastin Asiria nacionmanta hamunqaku. Yanapaptiymi wasinkupi huktawan yachanqaku. oqa Tayta Diosmi nini chaynata.
11
12
Efrainpa castankunaqa llullallata rimaspam intuypaq-inturuwan. Israelpa castankunaqa engaollata rimaspam muyuypaq-muyuruwan. Judapa castankunaqa oqa Diosninkumantam karunchakurunku. Confiakunapaq kachkaptiypas
Israel castakunapa huchallikusqanmanta
1653
OSEAS11, 12
12
oqa Chuya Diosmantam karunchakurunku. 1Efrainpa castankunaqa wayrallataa saksaykuq hinam kachkanku. Paykunaqa llullallaa hinaspa dao ruraqllaam kachkanku. Intipa qespimunan lawmanta hamuq wayrata tukuy punchaw qatikachachkaq hinam kachkanku. Paykunaqa Asiria nacionwanmi contratota rurakuykunku. Paykunaqa aceitekunatam Egipto nacionman apakunku.
Judapa castankunataqa Tayta Diosmi pleitowan hapirunqa. Jacobpa castankunataqa mana allin kawsasqankumantam castiganqa. Paykunamanqa imam merecesqankuman hinam pagapunqa. 3 Jacobqa mamanpa wiksallanpiraqmi wawqenta talonninmanta hapirurqa. Jacobqa hatun runaa kaspanmi Dioswan peleaspan takyarqa. 4 Angeltapas takyaspam payqa vencerurqa. llakipayarikunanpaqmi waqaspan maakurqa. Diosmi paytaqa Betel lawpi tarirurqa. Hinaspanmi paytaqa chaypi parlapayarqa. 5 Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi parlapayarqa. Ancha reqsisqa sutiyoq Tayta Diosmi parlapayarqa. 6 Israelpa castankuna, qamkunaqa Diosnikichikmany kutirikuychik. Qamkunaqa kuyakuywany allinta ruraychik. Diosnikichikpi hapipakuspay mana pisiparuspa suyaychik.
2
Negocianteqa suwakuq balanzatam hatallichkan. Chay runaqa runamasin engaayllatam gustachkan. 8 Efrain castakunam nin kaynata: oqaqa mayna apullaam rikuriruni. oqaqa llumpay qori-qollqeyoqmi rikuriruni. Manam pipas musyanqachu mana allin rurasqaytaqa. Manam pipas musyanqachu huchallikusqaytaqa. 9 Yupaychasqaykichik Tayta Diosmi oqaqa kani. Egiptopi kasqaykichikmantaraqmi Diosnikichik kani. Tupasqanchik punchawkunapiqa karpakunapim *yacharqankichik. Kunanpas karpakunapim kawsachisqaykichik.
7
OSEAS12,13
10
1654
oqamanta willakuqkunamanmi oqaqa rimapayarqani. Revelacionninkupim aswan-aswanraq rimapayarqani. oqamanta willakuqkunawanmi rikchanachiykunata rimachirqani. 11 Yanqakunalla kaqchu Galaad lawpi runakunaqa? Ar, yanqakunallam Galaad lawpi runakunaqa. Torokunatam wauchipunku Gilgal llaqtapiqa. Altarninkupas paykunapaqqa kanqa montonasqa rumikunallam. Chakrankupa surconpipas kanqa montonasqa rumikunallam.
12
Jacobmi Aram lawman ayqekurqa. Israelmi warmirayku llamkarqa. Warmiraykum oveja michiq karqa. 13 Tayta Diosqa paymanta willakuqwanmi Egipto nacionmanta horqochimurqa. Tayta Diosqa paymanta willakuqwanmi Israelpa castankunata cuidachirqa. 14 Efrainpa castankunaqa llumpaytam piarachinku, chayraykum runa wauchisqankumanta culpanqa Seorninku. Chayraykum insultasqankumanta kutichipunqa Seorninku. castankuna rimaptinqa wakin ayllukunam manchakuqku. Israel ayllukunam Efrainpa castankunataqa respetaqku. Ichaqa Baal sutiyoq taytachata adorasqankuraykum Efrainpa castankunaqa waurunku. 2 Kunanpas paykunaqa aswanraqmi huchallikuchkanku. Qollqenkutapas chulluchispam taytachakunata rurakuchkanku. Munasqankuman hinam yachayllawana taytachakunata llaqllakuchkanku. Paykunamantam runakuna ninku: Diospaq animal wauchiy munaqkunaqa toro taytachatay muchachunku. 3 Chayraykum paykunaqa kanqa achikyamuqta chinkaruq waspiy hinalla. Chayraykum paykunaqa kanqa
1Efrainpa
13
Israelpa castankunaqa pasaypaq chinkarusqankumanta
1655
OSEAS13
achikyamuqta chinkaruq sulla hinalla. Paykunaqariki kanqa eramanta wayrapa apasqan qopa hinallam. Paykunaqariki kanqa ventananta lloqsiq qosni hinallam. Yupaychasqaykichik Tayta Diosmi oqaqa kani. Egiptopi kasqaykichikmantaraqmi Diosnikichik kani. oqallam Diosqa kani. Amam huk dioskunataqa reqsinkichikchu. Salvaqnikichikqa oqallam kani. Manam huk diosqa salvasunkichikmanchu. 5 oqam chunniqpi castaykichikta waqaycharqani. Usyaypa kasqan allpapi castaykichiktam waqaycharqani.
4
Castaykichikman mikuyta qoykuptiymi paykunaqa saksarurqaku. Ichaqa saksaykuspankuataqmi hatunchakuqllaa rikurirurqaku. Chayraykum qonqaruwarqaku. 7 Chayraykum qamkunapaqqa leon hinaa rikurirusaq. Chayraykum anpi wateqaq uturungu hinaa rikurirusaq. 8 Wawan chinkarachiq ukumari hinam oqaqa lloqsiramusaq. oqaqa qamkunapa qasqoykichiktam llikiparusaq. Leon hinam qamkunataqa chayllapi mikurusqaykichik. Purun animal hinam qamkunataqa tisaparusqaykichik. 9 Israelpa castankuna, contraypi kasqaykichikraykum qamkunaqa chinkachkankichik. Yanapaqnikichik kachkaptiypas contraypi kasqaykichikraykum chinkachkankichik. 10 Lliw yachanaykichik llaqtakunapi salvasuqnikichik reyqa maypim kachkan? Jefekunamantam maakurqankichik reykunata. Paykunamantam maakurqankichik kamachikuqkunata. Chay jefekunaqa maypim kachkan? 11 Piakustinmi qorqaykichik reykunataqa. Piakustintaqmi qechurqaykichik paykunataqa.
6 12
Efrain castakunapa mana allin rurasqanqa apuntasqam kachkan. Efrain castakunapa huchallikusqanqa
OSEAS13,14
13
1656
qellqasqam kachkan. Wachakuqnin warmimanqa chayaramunam nanayninqa. Mana musyakuq wawa hinam kachkan Efrain casta runakunaqa. Manam yachanchu maman wachakuptin maynin lloqsimuytapas payqa. 14 Sepulturamantachu librasqaykichik? Wauymantachum librasqaykichik? Yaw wauy maypitaq kachkan wauchiq peste onqoynikiqa? Yaw sepultura maypitaq kachkan chinkachiq atiynikiqa? Manaam llakipayarisaqachu kay runakunataqa. 15 Wakin plantakunamantapas allin ruruq planta hinam Efrainpa castankunaqa. Intipa qespimunan lawmantam vientota pukurachimusaq. Ichaqa chunniq lawmantam vientota pukurachimusaq. Toqyamuq yakunkupas chakirunqam. Pukyu yakunkupas chakirunqam. Qori-qollqenkutapas qechurachikunqakum. Kuyayllapaq kapuqninkunatapas qechurachikunqakum. 16 Samaria llaqtayoqkunaqa culpayoqmi kachkanku. Diosninkuta mana kasuwasqankuraykum paykunaqa espadawan wauchisqa kanqaku. Wawachakunapas pampaman waqtasqam kanqaku. Wiksayoqkunapas iskayman kakchasqam kanqaku.
14
castankuna, yupaychasqanchik Tayta Diosmany kutirikuychik. Qamkunaqa huchaykichikraykum urmaykurqankichik. 2 Tayta Diosman kutikuspay ruegakuychik. Kaynatay qamkunaqa niychik: Pampachaykuwaykuy tukuy mana allin rurasqaykumanta. Kuyakuywany chaskiykuy alabamusqaykuta. Ofrendata hinay chaskiykuy alabamusqaykuta. 3 Asiria tropakunaqa manam salvawankuachu. Guerrapaq caballoykupas manam yanapawankuachu. Rurasqaykutaqa manaam: Diosnillayku nisaqkuachu. Dios Taytayku mana piyniyoq warmaqa qamllapim tarinman llakipayakuytaqa.
1Israelpa
Diosman kutirikunankupaq Oseaspa ruegakusqanmanta
1657 Israelpa castankunaqa mosoqmantaa kawsakunankumanta
OSEAS14
oqam pampachasqaykichik karunchakuwasqaykichikmanta. Mana pipapas harkakusqanmi kuyasqaykichik qamkunata. Piakuyniyqa am karunchakuruna qamkunamanta. 5 Israelpa castankuna, sulla hinaraqmi kasaq qamkunapaqqa. Amanqay hinaraqmi waytarinkichik qamkunaqa. Libano Montepi sachakuna hinaraqmi sapikichikpas chutarikunqa. 6 Aceitunas sachapa kallmankuna sumaqllataa chutarikuchkaq hinaraqmi kankichik. Libano Montepi cedro sachakuna miskillataa asnarichkaq hinaraqmi kankichik. 7 Qamkunaqa oqapa llantuyniypim huktawan kankichik. Trigo hinaraqmi wiayta qallaykunkichik. Uvas sacha hinaraqmi sumaqllataa waytarinkichik. Lbano Montepi vino hinaraqmi kankichik. 8 Chayraqmi Efrainpa castankunapas ninkichik: Manam imapas qokuwankuachu taytacha-mamachakunaqa nispaykichik. oqa Tayta Diosmi runaykunapa maakuwasqaykichiktaqa contestasqaykichik. oqa Tayta Diosmi runaykunataqa waqaychasqaykichik. Kallmasapallaa cipres sacha hinam kani qamkunapaqqa. oqapa yanapakuyllaywanmi ruruchkaq sacha hina kankichik qamkunaqa.
9
Willakusqaytay entiendechun yachayniyoq runakunaqa. Nisqaykunatay yachachun entiendeq runakunaqa. Munasqanman hinam mana pantaqta kawsachiwanchik Tayta Diosqa. Allin ruraq runakunaqa chaynatam kawsanku. Mana kasukuqkunam ichaqa urmarunku.
Oseaspa willakuynin tukusqanmanta
JOELPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willa kuq Joelpa sutinwan sutichasqam. Vidanmanta mana willakuptinpas Joelmi karqa qellqaqninqa. Ma nataqmi willa kunchu ima tiempopim qellqasqa kasqanmantaqa, qellqaspaqa-qellqasqa karqa Persia nacion runa kunapa munaycha kusqan tiempopim, ichapas pichqa pachak wata manaraq Jesucristo nacechkaptin. Kay libroqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq partem willakun enteron Israel nacionman manchakusqanku aqar way urukuna chayarunanmanta hinaspa chaypa qepanmanataq manchakuypaq usyaymanta (1:1-2:11). Iskay kaq parteataqmi willa kun runankunapaq Diospa imam munasqanmanta. Payqa munan huchankumanta wa na kunantam chay napi paykunata kaqlla manta sayarichispa bendecinanpaq (2:12-3:21). Cosechakunata Aqarway urukuna tukusqanmanta
1Petuelpa
churin Joelwanmi Tayta Dios kaynata nichirqa:
Kaytay uyariychik ancianokuna! Atiendeychiky nacionpi llapallan *yachaqkuna! Kaynaqa pasarqachu tiempoykichikpi otaq abueloykichikkunapa tiemponpi? 3 Qamkunaqa willaychiky churikichikkunaman. Paykunaataqy willachunku churinkunaman. Paykunapas willachunkutaqy hamuq miraykunaman. 4 Puyu hinaa aqarwaypa puchusqantam mikururqa mana raprayoq aqarwaykuna. Mana raprayoq aqarwaykunapa puchusqantam mikururqa chikrikuna. Chikrikunapa puchusqantaataqmi mikururqa wakin aqarwaykuna.
2
Sinkakuna, rikchaspay waqaychik. Vino upyaqkuna lliwy qapariychik. Manaa upyanaykichikpaq kaptiny qapariychik. 6 Mana yupay atina tropakuna hinam aqarwaykuna nacionniyta atacaramun. Leonpa kirunwan kachuruchkaq hinam plantaykunata mikuramun. China leon waqonwan kachuruchkaq hinam
5
1658
1659
JOEL1
plantaykunata tukuramun. Paykunaqa uvas plantallaytapas pasaypaqtam purmarachinku. Paykunaqa higos sachallaykunatapas pasaypaqmi pakiparunku. Kallmankunatapas qalaturuspam pampamanraq wischuykunkupas. Yuraqllataam rikurirachinku kallmachankunatapas. 8 Waukuq qosanmanta waqachkaq hinay qaparkachaychik. Sipasllaraq viuda lutokuchkaq hinay qaparkachaychik. 9 Tayta Diospa templonpiqa manam kanachu kawsaykunamanta ofrendakunapas. Tayta Diospa templonpiqa manam kanachu ofrecenapaq vinopas. Waqayllapiam kachkanku Tayta Diospa serviqnin sacerdotekunapas. 10 Chakrakunapas purmasqaam kallachkanku. Allpakunapas lutoyoq hinaam kallachkanku. Chaynaqa kachkanku kawsaykunapas purmachisqa kasqanraykum. Chaynaqa kachkanku vinopas chakirusqanraykum. Chaynaqa kachkanku aceitepas pisirusqanraykum. 11 Chakrapi llamkaqkuna, qamkunaqa muspaypi hinaay rikuriruychik. Uvas plantawan llamkaqkuna, qamkunaqa waqapakuypaqy-waqapakuychik. Trigomanta cebadamantay waqayllapia kaychik. Chinkaruq cosechamantay chaynataqa waqaychik. 12 Uvas plantapas aceitunas sachapiwanmi chakiruna. Granada sachapas palmera sachapiwanmi qawiruna. Manzana sachapas chakrakunapi lliw sachapiwanmi chakiruna. Chaynatam llapallan runakunapa kusikuyninpas chinkaruna. 13 Sacerdotekuna, qamkunaqa luto pachawany churakuychik. Qamkunaqa qapariyllawanay waqaychik.
7
JOEL1
1660
Altarpi servikuqkuna, qamkunaqa llakikuymantay qaparkachaychik. Diosniypa serviqninkuna, qamkunaqa hamuspay luto pachantin puuychik. Diosnikichikpa templonpiqa manam kanachu kawsay ofrendakunapas. Diosnikichikpa templonpiqa manam kanachu vino ofrendakunapas. Qamkunaqa ayunotay ruraychik. Qamkunaqa runakunatay huuychik. Yupaychasqanchik Tayta Diospa templonmany huumuychik ancianokunata. Yupaychasqanchik Tayta Diospa templonmany huumuychik kay nacionpi llapallan *yachaqkunata. Qamkunaqa Tayta Diostay qayakuychik allinneqta. 15 Achachallw imaraq pasakunqa chay punchawpiqa! Chayaykamuchkanam Tayta Diospa castiganan punchawqa. Chayaykamuchkanam Tukuy Atiyniyoq Diospa puchukachiyninqa. 16 Qawachkaptinchikmi mikusqanchiktapas qechuruwarqanchik. Diosninchikpa templonpi kusikuypas pasaypaqam chinkarapuwanchik. 17 Muhukunapas kurpa ukupim mana valeqa kachkan. Kawsay waqaychana wasikunapas tuichisqaam kachkan. Taqekunapas lliki-llikiam kachkan. Muhukunapas mana valeqa kasqanraykum chaynaqa kachkan. 18 Mikunankupaq mana kaptinmi animalkunapas waqachkanku. Bueyeskunapas muspaypi hinaam purillachkanku. Ovejakunapas yarqaymantam akarillachkanku.
14 19
Dios Taytally, qamllatam qayakamullayki. Chunniqpi pastokunatapas nina ruparusqanraykum qamtaqa qayakamullayki. Chakrakunapi sachakunatapas
1661
JOEL1,2
lenguachkaq nina ruparusqanraykum qamtaqa qayakamullayki. 20 Chakrakunapi animalkunapas qaparkachaspam qamta qayakusunki. Wayqokunapi yakukunapas chakirusqanraykum animalkunaqa qayakamusunki. Chunniqpi pastokunatapas nina ruparusqanraykum animalkunaqa qayakamusunki.
1Tayta
Diosmi nin kaynata:
Sion Moqopiy cornetata tocaychik. Sapaqchakusqay Moqopiy guerrapaq cornetata tocaychik. Kay nacionpi llapallan *yachaqkunay katkatataychik. oqa Tayta Diospa castiganay punchawqa chayaykamuchkanam. oqa Tayta Diospa castiganay punchawqa hichpaykamuchkanam. 2 Chay punchawqa kanqa yanay-yanay tutaykuchkaq punchawmi. Chay punchawqa kanqa yanay-yanay puyukunapa kanan punchawmi. Imaynam achikyamuqta achkiy mastarikun sumaqllataa, chaynam kallpasapa tropakuna mastarikamunqa achkallaa. Chayna tropakunaqa manam karqachu. Chaynaqa manam yapatawanqa kanqachu. 3 Paykunapa awpaqninta riq ninam tukuy imata ruparunqa. Paykunapa qepanta riq lenguachkaq ninam tukuy imata kaarunqa. Paykunapa awpaqninpi kaqkunaqa kanqa Eden huertapi kaqkuna hinam. Paykunapa qepanpi puchuqkunaqa kanqa purmachisqa chunniq hinam. Manam imapas puchunqachu paykunamantaqa. 4 Chay aqarwaykunaqa rikchakun caballokunamanraqmi otaq caballopi kallpachkaq runamanraqmi. 5 Orqokunata pawaptinpas uyarikun carretakunapa bulla rurasqan hinaraqmi.
Aqarway urukuna rikuriramusqanmanta
JOEL2
1662
Orqokunata pawaptinpas uyarikun rastrojo rupachkaq nina hinaraqmi. Paykunaqa rikchakun guerrapaq alistakuq kallpasapa tropakunamanraqmi. 6 Runakunapas chay urukunata qawarispaqa manchakuymantam qewipakunku. Llapa runakunapa uyanpas manchakuymantam ayayarunku. 7 Chay urukunaqa valeroso soldadokuna hinaraqmi kallpanqaku. Guerrapaq tropakuna hinaraqmi perqatapas seqarunqaku. Sapakamam rinqaku maynin anninkuta. Mana muyurispam rinqaku maynin purinanta. 8 Chay urukunaqa riqmasinwanqa manam itinakunqachu. Sapakamam maymi rinanta rinqaku paykunaqa. Flechakunapa chawpinpim peleankupas paykunaqa. Suyullaa risqankumantaqa manam karunchakunkuchu. 9 Paykunaqa kaynaman-waknamanmi llaqtapipas kallpakachanku. Paykunaqa murallakunatapas apurawmanmi seqarunku. Wasikunatapas seqaruspam suwa hinaraq ventananta yaykurunku. 10 awpaqninpiqa kay pachapas katkatatanraqmi. awpaqninpiqa cielokunapas kuyukachanraqmi. Tutayarunqaam inti-killapas. Manaam kanchinqachu lucerokunapas. 11 Tropankunapa awpaqninpim rayo hinaraq qaparimun Tayta Diosqa. Kallpasapallaam kanku paypa kamachisqanta ruraqkunaqa. Mayna hatunmi Tayta Diospa castiganan punchawqa! Mayna manchakuypaqmi Tayta Diospa castiganan punchawqa! Pitaq aguantayta atinman chay punchawpiqa?
12
Tayta Diospa llakipayakuyninmanta
Qamkunaqa tukuy sonqoykichikwany kutirikamuwaychik. Qamkunaqa ayunowan, waqaywan hinaspa qapariywany kutirikamuwaychik.
1663
JOEL2
Qamkunaqa sonqoykichiktay llikiparuychik. Amay pachaykichiktachu llikiparuychikqa. Yupaychasqanchik Tayta Diosmany kutirikuychikqa. Payqa kuyapayakuspa llakipayakuqllaamiki. Payqa anaqta piakuspa llumpay kuyapayakuqllaamiki. Payqa castigaruspanpas llakipayakuykuqmiki. 14 Ichapas kutirimuspan llakipayaykusunkichikman. Ichapas payqa kawsaykunawan bendeciykusunkichikman. Ichapas vinokunawanraq bendeciykusunkichikman. Chaynapichiki chay ofrendakunaqa yupaychasqanchik Tayta Diospaq kanman. 15 Sion Moqopiy cornetata tocaychik. Qamkunaqa ayunotay ruraychik. Qamkunaqa runakunatay huumuychik. 16 Qamkunaqa paykunata huuramuspay Diospaq sapaqchaychik. Yuyaqkunatapas uuq wawakunatawany huuramuychik. Noviopas wasinmantay lloqsimuchun. Noviapas puunanmantay lloqsimuchun. 17 Tayta Dios serviq sacerdotekunapas templomanta altarman riqpa chawpinpiy waqachunku. Paykunaqa waqaspankum kaynata ninqaku: Dios Taytallayku, qamqa pampachaykullawaykuy runallaykikunataqa. Asipayasqa kanankupaqqa amay kachaykuychu qampa kaqkunataqa. Amay watuchimanta hinachu paykunamantaqa rimakuchunku nacionkunapipas. Imanasqataq nacionkunapiqa tapukunqaku: Maypitaq kachkan Diosninkuqa? nispapas?
13 18
Tayta Diosqa nacionninmantam sientinqa. Tayta Diosqa runankunamantam llakiparikunqa. 19 Tayta Diosmi runankunamanta llakipayarikunqa. Paykunata uyariykuspanmi kaynata nimunqa:
Qamkunamanmi trigotapas, vinotapas hinaspa aceitetapas apachimuchkaykichik. Saksanaykichikkama mikunaykichikpaqmi chaykunataqa apachimuchkaykichik. Harkakuruptiymi runakunapa mana asipayasqana kankichik. 20 Norte lawmanta hamuq aqarway urukunatapas karumanam qarqorusaq. Chay urukunataqa chunniqmanam qarqorusaq.
JOEL2
1664
Chay urukunapa puntan riqtapas Kachi Qochapim heqeparachisaq. Chay urukunapa qepan hamuqtapas Mediterraneo Lamar Qochapim heqeparachisaq. Chay urukunaqa ismuruspam asnarirunqa. Chayna hatun kaqkunatam payqa rurarurqa. Allpapi *yachaqkuna, ama manchakuspay kusikuychik. Qamkunaqa anchallataay kusikuychik. Chayna hatun kaqkunatam Tayta Diosqa rurarurqa. 22 Purun animalkuna, amay manchakuychikchu. Chunniqpi pastokunaqa ikllirimuchkanam. Llapa sachakunapas rururimuchkanam. Higos sachakunawan uvas plantakunapas rururimuchkan sumaqllataam. 23 Sion Moqopi *yachaqkuna, qamkunapas kusikuychiky, kusikuychikqa yupaychasqanchik Tayta Diospiy. Payqariki puntamuq paratapas tiempollanpim qoykusunkichik. Puntamuq paratapas hinaspa qepamuq paratapas awpaq hinam qoykusunkichik. 24 Erakunapas kawsaykunawan huntallaam kanqa. Vino hinaspa aceite waqaychanapas huntallaam kanqa.
21 25
oqam kutichipusqaykichik hatun aqarway urukunapa mikurusqantapas. oqam kutichipusqaykichik huk rikchaq aqarway urukunapa mikurusqantapas. Chaynataq chikripa hinaspa puyu hinaa aqarway urupa mikusqantapas. Paykunaqariki karqa contraykichikpi tropaykuna hinaraqmi. Paykunaqariki karqa kachamusqay soldadoykuna hinaraqmi. 26 Qamkunaqa saksanaykichikkamam mikuytapas mikukunkichik. Hinaspam yupaychasqaykichik oqa Tayta Diostaa alabawankichik. oqaqariki admirakuypaq kaqkunatam rurapurqaykichik. Runaykunaqa manaam haykapipas penqaypiachu kankichik. 27 Chaynapim yachankichik Israel nacionpa chawpinpi kasqayta. Chaynapim yachankichik yupaychasqaykichik Tayta Dios kasqayta.
1665
JOEL2,3
oqa hina Diosqa manapuni kasqantam qamkunaqa yachankichik. Runaykunaqa manaam haykapipas penqaypiachu kankichik.
28
Kaykunapa qepantaataqmi chaqchurimuq hina lliw runakunaman kachamusaq Espirituyta. Chaymi qari churikichikpas, warmi churikichikpas willakunqaku paykunaman nisqayta. Qamkunamanta kaq yuyaqkunapas mosqoy qosqaykunatam mosqonqaku. Qamkunamanta kaq mozokunapas revelasqaykunatam rikunqaku. 29 Chay punchawkunapim Espirituyta kachamusaq. Sirvientekunamanwan sirvientakunamanmi kachamusaq. 30 Cielokunapipas admirakuypaq kaqkunatam rurasaq. Kay pachapipas admirakuypaq kaqkunatam rurasaq. Qawachisqaykichikmi yawartawan ninata hinaspa suyullaa hoqarikuq qosnita. 31 Manaraq Tayta Diospa hatun castiganan punchawnin chayamuchkaptinqa, manaraq Tayta Diospa manchakuypaq punchawnin chayamuchkaptinqa, intipas tuta hinam yanayarunqa. Killapas yawar hinam pukayarunqa. 32 Ichaqa Dios Taytally nispa maakuwaqniytam oqaqa salvaykusaq. oqa Tayta Diospa prometekusqayman hinam Sion Moqopi salvaykusaq. oqa Tayta Diospa prometekusqayman hinam Jerusalen llaqtapi salvaykusaq. Qayasqaykunamanta puchuqkunatam oqa Tayta Diosqa salvaykusaq. 1oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Chay punchawkuna chayaramuptinqa, chay tiempokuna chayaramuptinqa Juda castakunatam preso kasqanmanta kutichimusaq, Jerusalen llaqtapi *yachaqkunatam preso kasqanmanta kutichimusaq. 2 oqaqa llapallan nacionkunapi yachaq runakunatam huurusaq. PaykunataqaaJosafat sutiyoq qechwamanmi
Hebreo simipi Josafat ninanqa: Tayta Diosmi juzganqa ninanmi.
Chuya Espiritupa hamunanmanta
a 3:2
JOEL3
1666
pusarusaq. Chaypim paykunataqa runaykunarayku juzgasaq. Israel runaykunaraykum paykunataqa juzgasaq. Israel runaykunataqariki tukuy hinastinmanmi cheqerachirqaku. Paykunaqariki sapakamam nacionniytapas partinakururqaku. 3 Paykunaqa runaykunapaqmi suertekunatapas chamqarqaku. Paykunaqa huk chuchumikapaqmi qari churinkutapas qoykurqaku. Paykunaqa vino upyakurunankupaqmi warmi churinkutapas rantikururqaku. Tiro llaqtapi *yachaqkuna, Sidon llaqtapi yachaqkuna hinaspa Filistea runakuna imatataq qamkunaqa oqawan munankichik? Imapas merecesqay qoykuwaytachu munachkankichik? Pagoy qoykuwaytachum qamkunaqa munachkankichik? Chayna kaptinqa merecesqaykichiktam apurawman pagaykapusqaykichik. 5Qamkunaqariki qori-qollqeytapas suwaruwarqankichikmi, munayllapaqa sumaq kapuwaqniykunatapas temploykichikmanmi apaykururqankichik. 6Qamkunaqa Juda nacionpi *yachaqkunatapas hinaspa Jerusalen llaqtapi yachaqkunatapas *rantikururqankichik Grecia nacionniyoq runakunamanmi, chaynataqa rurarqankichik nacionninkumanta karunchasqa kanankupaqmi. 7Ichaqa chay rantikurusqaykichik nacionkunamantam paykunataqa horqomusaq, chaynapim merecesqaykichiktaqa qamkunamana pagapusqaykichik. 8Qari churikichikkunatapas hinaspa warmi churikichikkunatapas *rantikurusaq Juda castakunamanam, paykunaataqmi rantikurunqa karupi *yachaq Saba runakunamana. Chaynatam oqa Tayta Dios nini. Nacionkunamany kaynata willakuychik: oqapaqy guerrata hatarichiychik. Valeroso soldadokunatay hoqarichiychik. Guerrapi llapallan peleaqkunay asuykamuchunku. Guerrapi llapallan peleaqkunay hamuchunku. 10 Rejaykichiktapas espadamanay tikraychik. Rutunaykichiktapas lanzamanay tikraychik. Eqo runakunapas kallpayoqpaqay hapikuychik. 11 Hichpaykupi kaq llapallan nacionkuna, yanapawanaykikupaqy qamkunaqa hamuychik. Qamkunaqa chaypiy huunakuychik. Dios Taytally, chaymany pusamuy valeroso soldadoykikunataqa. 12 Rikcharispay Josafat Qechwaman richunku llapallan nacionkunaqa. Chaypi tiyaykuspaymi muyuriqninpi
9 4Chaynaqa
Nacionkunata Tayta Dios juzgasqanmanta
1667
13
JOEL3
llapallan nacionkunata juzgasaq oqaqa. Chaynaqa rutunaykichikta hapispay rutuychik. Rutuy tiempo chayaramusqanraykuy rutuychik. Uraykamuychiky, uvas sarunaqa huntallaam kachkan. Uraykamuychiky, vino waqaychanaqa llimpariqam kachkan. Llumpay mana allin kasqankuraykum chaynaqa kachkan.
Nana-nanaq runakunam kachkan runakunapa suerten decidina qechwapiqa. Tayta Diospa castiganan punchawqa hichpaykamuchkanam runakunapa suerten decidina qechwapiqa. 15 Tutayarunqaam inti-killapas. Manaam kanchinqachu lucerokunapas. 16 Tayta Diosqa Sion Moqomantam qaparimunqa. Tayta Diosqa Jerusalen llaqtamantam qayakamunqa. Cielokunapas kay pachapiwanmi katkatatanqa. Tayta Diospim runakunaqa amparakunqaku. Tayta Diospim Israel castakunaqa kallpanchakunqaku.
14
Chaynapim qamkunaqa yachankichik oqaqa yupaychasqaykichik Tayta Dios kasqayta. Chaynapim qamkunaqa yachankichik sapaqchakusqay Sion Moqopi *yachasqayta. Chaynapim Jerusalen llaqtapas kanqa oqallapaqa sapaqchasqa. Huklaw llaqtayoq runakunapas manaam pasanqaachu chaynintaqa. 18 Chay tiempokunapiqa orqokunamantam vinopas puririnqa. Chay tiempokunapiqa moqokunamantam lechepas kallparinqa. Juda nacionpa llapallan yarqankunapipas yakukunam sumaqllataa kallparinqa. oqa Tayta Diospa temploymantapas toqyaq yakum lloqsinqa. Sitim sutiyoq qechwata *parqonanpaqmi chaymantaqa yaku lloqsinqa. 19 Egipto nacionqa purmachisqaam rikurirunqa. Edom nacionqa purmachisqa chunniqam rikurirunqa. Juda casta runakunata akarichisqankuraykum chaynaqa kanqaku. Paykunaqariki Juda nacionpim
17
Juda nacionqa anchallaa bendecisqa kananmanta
JOEL3
20
1668
mana huchayoqkunata wauchirqaku. Ichaqa Juda nacionqa wiaypaqmi runakunapa *yachasqan kanqa. Jerusalen llaqtaqa wia-wiaypaqmi runakunapa yachasqan kanqa. 21 Manaraq pampachasqay runa wauchiqkunatam huchankumanta oqaqa pampachasaq. oqa Tayta Diosqa Sion Moqopim yachakusaq.
AMOSPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willakuq Amospa sutinwan sutichasqa librom. Amosqa karqa Juda nacionpi huk kaqnin llaqtachamanta kaqmi, payqa karqa animal michikuqllam. Paytam Tayta Dios kamachirqa norte law Israel nacionpi runakunaman willamunanpaq. Amosqa predicarqa yaqa pusaq pachak wata manaraq Jesucristo nacechkaptinmi. Norte lawpi runakunaqa anchallataam apuyarurqaku, chaywanpas Diospa kamachisqanpa contranpim rurarqaku. Paytaqa hawa sonqollam adoraqku. Serviciokuna rurasqankupas wakin runakunapa otaq Dios mana reqsiq runakunapa costumbreman hinallaam karqa, wakcha runakunaataqmi akariy vidapi karqaku apu runakuna tukuy imallankutapas qechurusqanrayku. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqa m kanman: Punta kaq par tem willa kun Amospa willa kuy qallarisqanmanta (1:1-2:5). Iskay kaq par teataqmi willa kun Israel nacionpa contranpi Tayta Dios rimasqanmanta, willa kuntaqmi Diospa akllasqan runa kuna kachkaspapas huchankurayku castigasqa ka nankumanta chay nataq Diosqa llapallan nacionkunapi munaychakuq kaspan paykunatapas castiga nanmanta (2:6-6:14). Kimsa kaq parteataqmi willakun pichqa revelacionpi Diospa qawachisqanmanta. Munaychakuq Diospa piakuyninmanta rimaspapas willakuntaqmi kuyapayakuyninmantapas chaynataq hamuq tiempokunapi Israel nacion kaqlla hatarichisqa kananmantapas (7:1-9:15). Nacionkunata Tayta Dios juzgananmanta
Israel nacionpa reynin, paykunapa gobiernasqan punchawkunapim iskay wataraq temblorpaq faltachkaptin Israel naciontaqa imam pasananmanta Amos willakurqa, payqa karqa Tecoa lawpi michiqkunapa hukninmi. Tayta Diospa revelasqantam kaynata nirqa:
2
1Uziasmi karqa Juda nacionpa reynin, Joaspa churin Jeroboamataqmi karqa
Sion Moqomantam, Jerusalen llaqtamantam rayo toqyachkaq hina Tayta Dios qaparimunqa. Pampapi pastokunapas qawirunqam. Carmelo Orqopas chakirunqam. Diosmi kaynata nin:
3Tayta
Damasco llaqtapi *yachaqkunatam achka-achka huchanmanta castigasaqpuni, Galaad lawpi yachaqkunatam akarichirqaku. Fierro waqtanakunawanmi trillarqaku. 4 oqapunim Rey Hazaelpa wasinta kaaykusaq,
1669
AMOS1
5
1670
Rey Ben-hadadpa palacionkamam ruparachisaq. Damasco zaguanpa trancantam pakiparusaq. aBicat-aven Qechwapi reytam waurachisaq. bBet-edenpi kamachikuqkunatam chinkarachisaq. Kir runakunawanmi Aram nacionpi *yachaqkunata presochasqata pusachisaq. Diosmi kaynata nin:
6Tayta
Gaza llaqtapi *yachaqkunatam achka-achka huchanmanta castigasaqpuni. Llaqtantin runakunatam presota pusarqaku. Edom nacionpi kaqkunamanmi qoykurqaku. 7 Gaza llaqtapa murallankunatam kaaykusaq. Reypa palaciontam ruparachisaq. 8 Asdod llaqtapa reynintam waurachisaq. Ascalonpi kamachikuqkunatam chinkarachisaq. Lliw atiyniywanmi Ecron llaqtata castigasaq. Filistea nacionpi puchuqkunatam waurachisaq. Chaynatam Tayta Dios nin.
9Tayta
Diosmi kaynata nin:
Tiro llaqtapi *yachaqkunatam achka-achka huchanmanta castigasaqpuni. Edom nacionniyoq runakunapa makinmanmi llaqtantin runakunata qoykurqaku. Amistadninkunawan juramentasqankutam qonqarurqaku. 10 Chaymi Tiro llaqtapa murallankunata kaaykusaq, oqam chaypi palaciokunatapas ruparachisaq.
11Tayta
Diosmi kaynata nin:
Edom nacionpi *yachaqkunatam achka-achka huchanmanta castigasaqpuni. Espada makintinmi mana kuyapayarikuspa Israel ayllunkuta qatikacharqaku. Pia-piallaam munasqankuta rurarunku. Cheqnikuyninkupas mana tukuriqmi karqaku. 12 Chaymi Teman llaqtata kaaykusaq. Bosra llaqtapi palaciokunatam ruparachisaq.
a 1:5 b 1:5
Hebreo simipi Bicat-aven ninanqa: mana allinkuna rurana qechwa ninanmi. Hebreo simipi Bet-eden ninanqa: aycha kusichina wasi ninanmi.
1671
13Tayta
AMOS1,2
Diosmi kaynata nin:
Amonpa mirayninkunatam achka-achka huchanmanta castigasaqpuni. Galaad lawpi allpankutam hapikuykurqaku. Chaypaqmi wiksayoq warmikunapa wiksallantapas tallirurqaku. 14 Raba llaqtapa murallankunatam kaaykusaq. Reypa palacionkunatam ruparachisaq. Guerrapi peleaqkuna qaparichkaptinmi rupanqa. Cornetillakunata tocachkaptinkum rupanqa. 15 Reynintam presochasqata pusanqaku. Kamachikuqkunapas presotaqmi rinqaku. Chaynatam Tayta Dios nin.
1Tayta
Diosmi kaynata nin: Moab nacionpi *yachaqkunatam achka-achka huchanmanta castigasaqpuni. Edom nacion reypa tulluntam kaarurqaku. Uchpayanankamam ruparachirqaku. 2 Chayraykum Moab nacionta kaaykusaq. Queriot llaqtapa palacionkunatam ruparachisaq. Guerrapi qaparkachachkaptinkum Moab nacionpi yachaqkuna waunqaku. Cornetakuna waqachkaptinmi Moab nacionpi yachaqkuna waunqaku. 3 Reytam llaqtanpa chawpinmanta chinkarachisaq. Paytawanmi kamachikuq runakunatapas waurachisaq. Chaynatam Tayta Dios nin.
4Tayta
Diosmi kaynata nin: Juda nacionpi *yachaqkunatam achka-achka huchanmanta castigasaqpuni. Yachachikuyniykunatam mana chaskinkuchu. Decretoykunatam mana kasukunkuchu. Pantaypim taytacha-mamachakunata yupaycharqaku. Chaynallatam awpa abuelonkupas rurarqaku. 5 Chayraykum Juda nacionta kaaykusaq. Jerusalenpi palaciokunatam ruparachisaq. Diosmi kaynata nin:
Israel nacion juzgasqa kananmanta
6Tayta
AMOS2
1672
Israel nacionpi *yachaqkunatam achka-achka huchanmanta castigasaqpuni. Justo runatam *rantikurunku qollqepaq, wakchakunataataq huk pares *usutapaq. 7 Mana piyniyoq wakchakunatam sarutyanku. Wakchakunapa derechontam sarutyarunku. Taytanpas churintinmi huk criadallanwan kakunku. Chaynapim paykunaqa penqayman churawanku. 8 Wakchakunapa prendakusqan pachantam mana kutichipunkuchu. Chay pachakunapa hawanpim altarkunapa waqtanpi puukunku. Multasqanku vinotam taytacha-mamachankupa templonpi upyakunku. 9 Allpanku ukunta abueloykikuna pasananpaqmi Amor casta runakunata wauchirqani. Eucalipto hina hatunkaray kaptinkupas oqam wauchirqani. Chayna sacha hina kallpasapa kaptinpas oqam wauchirqani. Sapinmanta sacha wischuchkaq hinam chinkachirqani. 10 Qamkunatam Egipto nacionmanta horqomurqaykichik. Chunniqnintam tawa chunka wata pusamurqaykichik. Amor castakunapa allpanta qonaypaqmi pusamurqaykichik. 11 Israelpa mirayninkuna, wakinnikichiktam qayarqaykichik oqamanta willakuq kanaykichikpaq. Wakinnikichiktam akllarqaykichik oqallapaqa kawsanaykichikpaq. Chaynatam Tayta Dios nin.
12
oqallapaqa kawsaq runakunatam hikutaspa mana tomananku kachkaptin vinota tomachirqankichik. oqamanta willakuq runakunatam manaa rimanankupaq harkakurqankichik. 13 Chaynaqa allpatam kuyuchispay qaparichisaq. Cargasapa carretata hinam qeqechyachisaq. 14 Ancha kallpaq runapas manam lluptinqachu. Kallpasapapas mana kallpayoq hinam rikurirunqa. Allin soldadopas manam librakunqachu. 15 Flechawan peleaqpas mancharikuspanmi ayqekunqa. Apurawman kallpaqpas manam salvakunqachu. Caballopi sillakuqpas manam librakunqachu. 16 Chay tiempopiqa aswan kallpasapakunam lluptikunqaku. Armankuta wischuspam lluptikunqaku.
1673
AMOS2, 3
Chaynatam Tayta Dios nin.
1Israelpa
mirayninkuna, uyariychik. Egiptomanta horqomusqan runankunatam nisunkichik: Kay pachapi nacionkunamantam qamkunallata akllakurqaykichik. Chayraykum mana allinkuna rurasqaykichikmanta castigasqaykichik.
Diosmanta willakuqpa imam rurananmanta
Iskay runakunaqa manam purinmanchu manaraq tanteanakuchkaspaqa. 4 Montepi leonqa manam awrawyanmanchu mana imatapas hapichkaspaqa. Malta leonqa manam qaparinmanchu mana imatapas tarichkaspaqa. 5 Urpituqa pakchaman yaykuruspallam hapirachikun. Pakchaqa urpituta hapiruspallanmi wichiykun. 6 Cornetillata guerrapaq llaqtapi tocaptinkuqa runakunam mancharikun. Llaqtapi runakunaman ima castigopas hamuptinqa Diosmantam hamun. 7 Paymanta willakuq serviqninkunaman mana willachkaspaqa manam imatapas ruranmanchu Seor Diosqa. 8 Leon awrawyaptinqa runakunam mancharikunku. Dios kamachiptinqa paymantam willakunku.
3 9
Asdod llaqtapa palacionkunapiy willakuychik. Egipto nacionpa palacionkunapiy willakuychik: Samariapa orqonkunamany huunakamuychik. Qawaychik chaypi chaqwakunata. Qawaychik wakchakuna akariqta. Diosmi kaynata nin: Paykunaqa mana allinkunapim kawsanku. Mana llakipayaspa salteasqankutam palacionkupi waqaychanku.
Samaria llaqta tuichisqa kananmanta
10Tayta
11
Seor Diosmi kaynata nin: Enemigoykikunam chawpicharusunkichik. Harkasuqnikichik perqatam tuirachinqa.
AMOS3,4
1674
Palacioykichikpi tukuy imatam suwarunqa.

12Tayta
Diosmi kaynata nin: Imaynam ovejata leon mikuptin michiq salvarunman iskay piernallantaa otaq rinrinpa puntallantaa, chaynam Samaria llaqtapi *yachaq Israel runakunapas asllaa salvakunqaku. Chay runakunaqa Damasco llaqtapim suma-sumaq camakunapi waqtapachkanku. Kamachiq Tayta Diosmi nin:
13Llapa llan
Uyarispa willakuychik Jacob castakunapa contranpi. 14 Castiganay punchawpim Israel castakunata huchanmanta castigasaq. Betel llaqtapi altarkunatam tuirachisaq. Wichiykunanpaqmi esquinankunata qorurusaq. 15 Apukunapa wasintam tuirachisaq. Suma-sumaq wasikunatam taqmarusaq.

1Basan
lawpi wira vacakunaman rikchakuq Samaria llaqtapi warmikuna, qamkunaqa wakchakunatam usuchinkichik. Mana imayoqkunatam sarutyankichik. Vinota apamunankupaqmi qosaykichikta kamachinkichik. Chaynaqa kaytay uyariychik: 2 Seor Diosmi chuya kayninrayku jurarqa kaynata: Hamuchkanmi tiempo watuchasqata pusasunaykichikpaq, anzuelowan challwa hapisqa hina miraynikichikpas aysasqa kanankupaq. 3 awpaqnikichikpi kaq murallapa uchkuntam sapakama lluptinkichik. Hermon Orqoman wischusqam kankichik. Chaynatam Tayta Dios nin.
4
Betel llaqtapi taytachapa capillanmanraqy riychik.
Castigasqapas manaa yachariq kasqankumanta
1675
AMOS4
Gilgal llaqtapi taytachapa capillanmanraqy riychik. Mana kasukuqraqy kaychik. Sapa tempranony lliw kaanakunata apaychik. Sapa kimsa punchawy diezmoykichikkunata apaychik. 5 Graciasta qospay qonchuyoq tantataraq kaaychik. Tukuy hinastinpiy munasqaykichikman hina churasqaykichik ofrendamanta willakuychik. Chayna ruraymi qamkunataqa gustasunkichik.
6
Chaynatam Tayta Dios nin. oqam llapa llaqtakunapi yarqaymanta kachirqaykichik. oqam llapa llaqtakunapi mana mikunayoqta kachirqaykichik. Chaywanpas manam qamkunaqa kutirikamuwayta munarqankichikchu. Chaynatam Tayta Dios nin.
Cosechapaq kimsa killaraq faltachkaptinmi paratapas mana parachirqanichu. Huk llaqtapim parachirqani. Huk llaqtapim usyachirqani. Wakin chakrakunatam pararqa. Wakinataqmi mana paraptin chakirurqa. 8 Iskay kimsa llaqtamantam runakuna yaku maskaq rirqaku huk llaqtallaman. Ichaqa saksanankukama tomanankupaqmi mana tarirqakuchu. Chaywanpas manam oqaman kutimuytaqa munarqankichikchu.
7

9
Qamkunatam castigarqaykichik polvilla onqoykunawan. Qamkunatam castigarqaykichik puka punchu plagakunawan. Huertaykichiktawan uvas plantaykichiktam chakirachirqani. Higostawan aceituna sachaykichiktam taksa aqarwaywan mikurachirqani. Chaywanpas manam oqaman kutimuytaqa munarqankichikchu. Chaynatam Tayta Dios nin.
AMOS4,5
10
1676
Egipto naciontam tukuy imawan castigarqani. Chaynatam qamkunatapas castigarqani. Mozokunatam guerrapi wauchirqani. Caballoykichikkunatapas enemigokunam hapikuykurqa. Llumpay karukamam wauqkunapas asnarirqa. 11 Sodoma llaqtatam timpurachirqani. Gomorra llaqtatam timpurachirqani. Chaynatam qamkunatapas chaqwarurqaykichik. Rupachkaq yantata hinam horqorqaykichik. Chaywanpas manam oqaman kutimuytaqa munarqankichikchu. Chaynatam Tayta Dios nin.
12
Israel castakuna, chaynatapunim qamkunatapas castigasqaykichik. Chaynata ruranay kachkaptinqa qamkunay alistakuychik. Diosnikichikwan tupanaykichikpaqy alistakuychik. 13 Tayta Diosmi orqokunata unancharqa. Paymi wayratapas unancharqa. Imam munasqantam runakunaman reqsichin. Payqa achikyaytam tutayarachin. Payqa alto moqokunapim purin. Paypaqa Llapallan Kamachiqmi sutin.
Diospa qayakuyninmanta
castakuna, uyariychik. Aya taki takipusqaytay uyariychik. 2 Israel nacionqa sumaq doncella hinam. Wichiykusqanraykum manaa haykapipas hatarinqaachu. Wichiykuptinmi manaa hatarichiqnin kanchu. castakuna, Seor Diosninchik mi nin:
1Israel
3Israel
Waranqa soldadokunata huk llaqta guerraman kachaptinqa kawsaqkunam kutimunqa pachakllaa. Pachak soldadokunata huk llaqta guerraman kachaptinqa kawsaqkunam kutimunqa chunkallaa.
4Israel
castakunatam Tayta Dios nin:
oqaman hamuspaqa kawsankichikmi. Betel llaqtapi taytachamanqa amay riychikchu.
1677
AMOS5
Gilgal llaqtapi taytachamanqa amay yaykuychikchu. Beerseba llaqtapi taytachamanqa amay pasaychikchu. Betel llaqtaqariki purmachisqam kanqa.
6
Kawsanaykichikpaqy hamuychik Tayta Diosman. Mana chayqa paymi kachaykamunqa ninata Israel nacionman. Betel llaqtapim mana pipapas wauchiy atinan kanman. 7 Ay, imaynaraq kankichik! Qamkunam allin arreglayta mana allinman tikrarunkichik. Allin kasukuytam yanqacharunkichik.
Suchuwan sutichasqa lucerokunata unanchaq Tayta Diosmi, Yutuwan sutichasqa lucerokunata unanchaq Tayta Diosmi manchakuypaq tutayayta achikyarachin. Punchawtam ancha-anchata tutayarachin. Lamar qochata puyuyarachispanmi allpaman parachin. 9 Amparakuna wasikunatam tuirachin. Allin murallakunatam purmarachin.
8 10
Ay, imaynaraq kankichik! Wakchakuna defiendeytam cheqninkichik. Cheqap testigokunatam wischupakunkichik. 11 Chakra runakunata cargochaspam trigonpi cobrakunkichik. Labrasqa rumikunawanmi wasita rurarunkichik. Ichaqa chaypiqa manam yachankichikchu. Uvas plantakunatam tarpunkichik ichaqa chaypa rurunmanta kaq vinotaqa manam mallinkichikchu.
12
Mana kasukusqaykichikkunatam yachani. Tukuy rikchaq huchaykichikkunatam qawani. Allin runakunapa contranpim sayarinkichik. Juzgadopi wakchakuna pierdenankupaqmi qollqeta chaskinkichik. 13 Chayraykum allin yachayniyoq runaqa upallakun. Chay tiempoqa mana allin kasqanraykum upallakun. 14 Allin kaqtay qamkunaqa ruraychik.
AMOS5
1678
Kawsanaykichikpaqa amay mana allintachu ruraychik. Chaynata ruraptikichikqa: Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi oqaykuwan kachkan nispa nisqaykichikpas cheqapmi kanqa. 15 Allin rurayta kuyaychik, mana allin rurayta cheqniychik! Juzgadopiqa allintay arreglaychik. Ichapas Llapallan Kamachiq Tayta Diosqa kuyapayarikunman. Israel castakunapa puchuqninmanta kuyapayarikunman.
16Llapa llan
Kamachiq Seor Diosmi nin:
Tukuy plazakunapim waqanqaku. Tukuy callekunapim Ay, ay ninqaku. Chakra runakunatam wauqmanta waqanankupaq qayamunqaku. Aya taki takiqkunatam pusamunqaku. 17 Castiganaypaq hamuptiymi llapallan uvas huertakunapi waqallanqaku. Chaynatam Tayta Dios nin. Ay, imaynaraq kankichik Tayta Diospa punchawnin chayamunanta munaqkuna! Manam yachankichikchu imaynam chay punchaw kanantaqa. Chay punchawkunaqa tutayanqam, manam achkiychu kanqa. 19 Leonmanta ayqeq runam ukumariwan tuparun. Wasinman yaykuqtapas perqaman tawnapakuykuptinmi culebra kachurun. Chaynapunim qamkunatapas pasasunkichik. 20 Tayta Diospa punchawninqa tutayanqam, manam achkiychu kanqa. Yana manka hina tutam kanqa. Manam imaniraqllatapas achkinqachu.
18
Cheqnispam despreciowan qawani adorawanaykichikpaq fiestaykichikta. Manam munanichu sutiypi hatun huunakuykuna rurasqaykichikta. 22 Manam munanichu animalkunata wauchispa kaapuwasqaykichikta.
21
1679
AMOS5,6
Manam munanichu kawsaykunamanta ofrendakuna qowasqaykichikta. oqawan allinlla kasqaykichikmanta wira animalkuna wauchipuwasqaykichiktaqa manam rikuytapas atinichu. 23 Qamkunaqa amaay takiychikchu. Arpaykichikpas amaay waqachunchu. Manaam uyariyta munaniachu. 24 Allin arreglokuna rurasqaykichikqa sumaq kallpachkaq mayu hinay kachun. Allin rurasqaykichikpas mana chakiq mayu hinay kachun.
25
Israel castakuna, chunniqpi tawa chunka wata kaspaykichikqa animalkunatam mana kaapuwarqankichikchu. Kawsaymanta ofrendatam mana ofrecewarqankichikchu. 26 Kunanqariki Sicut sutiyoq taytachaykichikta hinaspa Quiyun sutiyoq taytachaykichikta aparikuspach purinkichik. Chay taytachakunataqa qamkunam rurakurqankichik. 27 Chayraykum presota pusachisqaykichik Aram nacionpa waklawninmanraq. Chaynatam Tayta Dios nin. Payqa Llapallan Kamachiqwan sutichasqam.
imaynaraq kankichik Jerusalenpi kusikuyllapia kawsakuqkuna! Ay, imaynaraq kankichik Samaria llaqtapi hawkalla *yachakuqkuna! Qamkunaqa ancha reqsisqa jefekunam kankichik. Qamkunamanmi Israel nacionniyoq runakuna hamusunkichik. 2 Calne llaqtaman rispay qawamuychik. Hamat hatun llaqtamany pasaychik. Qamkunaqa chay nacionkuna hinallam kankichik. Qamkunapa nacionnikichikqa manam masyanchu. 3 Qamkunaqa manam munankichikchu mana allin punchawmanta piensayta. Qamkunaqa qayaypaqmi-qayachkankichik akariy tiempokunata. 4 Suma-sumaq tiyanakunapim waqtapankichik. Hatun fiestakunapim kuchparayachkankichik.
1Ay,
Israel nacion purmachisqa kasqanmanta
AMOS6
1680
Malta carnerokunatam mikukunkichik. Malta torokunatam mikukunkichik. 5 Arpatam mana tononpi tocakunkichik. Mosoq takikunata horqoypim Rey Davidta qatipakunkichik. 6 Hatun vasokunapim vinota upyakunkichik. Suma-sumaq perfumekunawanmi llusikunkichik. Israel nacion purmachisqa kananmantam mana imapas qokusunkichikchu. 7 Puntatam preso pusasqa kankichik qamkunaqa. Fiestakunapi bulla rurasqaykichikmi tukurunqa.
8Llapa llan
Kamachiq Tayta Diosmi kikinrayku juraspan kay nata nin:
Israel runakunapa hatun tukusqantam millakuni. Paykunapa palacionkunatam cheqnini. Samaria llaqtatam tukuy imantinta enemigonman qoykusaq. wasipim chunkalla qepanqaku. Ichaqa chunkantinmi waunqaku. manchakuy kaptinmi huk runa ayllunpa ayanta pampananpaq wasimanta horqoq yaykuspa chaypi pakakuqta tapunqa: Kachkanraqchu pipas? nispa. Chaymi pakakuqataq ninqa: Manam kanachu nispa. Yaykuqataqmi ninqa: Upallay! yanqataq Tayta Diospa sutinta jurawaq nispa. 11 Tayta Dios kamachispanmi apukunapa wasinta purmarachinqa. Tayta Dios kamachispanmi wakchakunapa wasinta purmarachinqa.
10Sinchi 12 9Huk
Caballokunaqa qaqakunataqa manam seqanmanchu. Chaypiqa bueyeskunawanqa manam yapunmanchu. Qamkunam ichaqa allin arreglayta yanqacharunkichik. Allin ruraytam mana allinman tikrarunkichik. 13 cLo-debar llaqta vencerusqaykichikmantam kusikunkichik. KallpallanchikwanmidCarnaim llaqtata vencerurqanchik, nispam ninkichik. 14 Chaynaqa Israel castakuna, kaytay yachaychik: Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi kaynata nin:
Hebreo simipi Lo-debar ninanqa: yanqa kay ninanmi. Hebreo simipi Carnaim ninanqa: waqra ninanmi.
c 6:13 d 6:13
1681
AMOS6, 7
Huklaw nacionniyoq runakunatam pusamusaq Hamat Qasamanta qallarispa Araba Mayukama akarichisunaykichikpaq.
pastota ruturuptinku huktawan ikllirimuchkaptinmi Seor Dios qawachiwarqa. Paytam rikurqani aqar way urukuna mirachichkaqta. 2Aqarwaykuna llapa qorata tukuruchkaptinam nirqani: Seor Dioslly, pampachaykuwayku! Israel runaykikunaqa aschallam kaniku, manam aguantayta atiymankuchu nispa. 3Tayta Diosqa piensasqanta ma na a ru raspan mi nirqa: Chay castigopas manaam kanqachu nispa. Dios qawachiwaptinmi rikurqani kanananaq rupay kachaykuqta. Ukuuku lamar qochatam pasay paqta chakirachirqa. Campokunatapas chay ninam tukururqa. 5Chaymi nirqani: Taytally, amay chay nataqa ruraychu. Israel runaykikunaqa aschallam kaniku. Manam aguantayta atiymankuchu nispa. 6Tayta Diosqa piensasqantaqa ma na a ru raspan mi nirqa: Chay castigopas manaam kanqachu nispa. 7Seor mi qawaykachiwarqataq kayta: Paymi sayach kasqa huk perqapa aw paqninpi. Makinpiataqmi hapichkasqa albailpa plomadanta. 8Paymi tapuwarqa: Amos imatataq hapichkani? nispa. Chaymi oqaataq nirqani: Albailpa plomadantam nispay. Chaymi Tayta Dios niwarqa: Albailpa plomadanwanmi perqata derechachkaq hina Israel runaykunapa imaynam kawsasqanta qawasaq. Paykunataqa manam pampachasaqachu. 9Isaacpa miray nin ku napa yupaychasqan ku tay tacha-ma machan kupa kasqantam tuichinqaku. Taqmanqakutaqmi Israel castapa capillankutapas. Rey Jeroboampa mirayninkunapa contranpim guerrata hatarichimusaq. llaqtapa templonpi sacerdote Amasiasmi Samaria llaqtapi kaq Rey Jeroboanman kachaspan kaynata nichimurqa: Amosmi Israel runakunata hukmanyachichkan contraykipi rimaspan. Israel runakunaqa manam aguantachwanachu. 11Chay Amosmi nichkan: Jeroboanmi guerrapi waunqa, Israel castakunatapas presotam pusanqaku nispa. Amosta Amasias nirqa: Diosmanta willakuq runa, pasaway kaymanta. Ganakuyta munaspaykiqa Juda nacionpiay Diosmanta willakamuy. 13Amaay willakuyachu kay Betel llaqtapiqa, kaypiqariki kachkan reypa templonmi chaynataq nacionpa gobiernonmi nispa. 14Hinaptin mi Amosataq nirqa:
12Chay mantam 10Betel 4Seor
1Rey paq
Amospa qawasqan aqarway urukunamanta
Rupay qawasqanmanta
Sacerdote Amasiaswan Amos atipanakusqanmanta
AMOS7,8
1682
Manam oqaqa Diosmanta willakuqchu kani nitaqmi paykunapa castanchu kani. oqaqa oveja michiqllam kani hinaspa purun higos *rantikuqllam. 15Ichaqa Tayta Diosmi niwarqa: Amaa ovejata michispay Israel runaykunaman oqamanta willakamuy nispa. 16Chaynaqa Tayta Diospa nisqantay uyariy Amasias: Qamsi ninki Israel castakunapa contranpiqa ama imatapas Diosmanta rimanaypaq, ninkitaqsi Isaacpa mirayninkunapa contranpipas Diosmanta ama imatapas willakunaypaq. 17Ichaqa Tayta Diosmi nin: Warmikim llaqtapipuni hukwan-hukwan kakunqa. Qari churikikunaataqmi warmi churikikunapiwan guerrapi waunqaku. Chakraykikunatapas suerteaspankum rakinakunqaku. Kikikipunim waunki taytacha-mamachakunapa allpanpi. Israel castakunam preso pusasqa kanqaku llaqtankumanta karullay-karuman nispa.
Dios qawachiwaptinmi rikurqani huk canastapi poqosqa frutakunata. 2Paymi tapuwarqa: Amos imatataq qawachkanki? nispa. Chaymi oqaataq nirqani: Huk canastapi poqosqa frutakunatam nispa. Hinaptinmi Tayta Dios niwarqa: Israel runaykunaqa castiganaypaqmi listoa kachkan. Huchankumantaqa manam pampachasaqachu. 3Chay punchawpiqa palaciokunapipas manam takinqakuachu aswanqa qaparispam waqanqaku. Achka runakunam waunqaku. Ayakunatam wischunqaku tukuy hinastinpi, chaynaqa upallallay kaychik. Chaynatam Tayta Dios nin. llapallan sarukuykuqkuna, nacionnikichikpi wakchakunata tukuruqkuna, kaytay llapallaykichik uyariychik: 5Qamkunam ninkichik: Amalaya pasarunmana llullu killa punchawpi Dios adorana tiempo chaynapi trigonchikta rantikunanchikpaq. Amalaya samana punchaw pasarunmana precionta wicharirachispa kawsay ninchikta *rantikunanchikpaq hinaspa mana cabal pesaq balanzawanpas engaananchikpaq nispa. 6Ninkichiktaqmi: Wakchakunataqa aswanraqy wakchayachisunchik sir vientea kanankukama. Chay natay rurasun *usutallanmanta debewaptinchikpas. *Rantikusunmi trigopa tamollantaapas nispa. 7Jacobpa yupaychasqan Tayta Diosmi kikinrayku juraspan nirqa: Paykunapa mana allin rurasqankunataqa manam haykapipas qonqasaqchu. 8 Tukuy kaykunata rurasqankuraykum allpapas kuyurinqa. Chaypi *yachaq llapallan runakunam waqanqa. Imaynam Nilo Mayu masyakunraq-menosyanraq, chaynam allpapas hoqarikunqaraq-kutiykunqaraq. 9 Yapamantam Seor Dios nin: Chay punchawpim doce horapi
4Wakcha ku nata
1Seor
Canastapi poqosqa fruta qawasqanmanta
Israel nacion juzgasqa kananpaq tiempon hichpamusqanmanta
1683
AMOS8,9
intita waurachisaq. Punchawraq kachkaptinmi kay pachata tutayarachisaq. 10 Fiestaykichikkunatam tikrarusaq wauqkunamanta waqayman. Takikichikkunatam tikrarusaq aya takiman. Llapallaykichiktam lutochisqaykichik. Llakimantam chukchaykichikta chutakunkichik. Mamanmi waqan sapallan wawan waukuptin. Chaynatam waqaykachisqaykichik. Llakipa hapisqallanam kankichik. 11Seor Diosmi nin: Hamuchkanmi tiempokuna, chay punchawkunapim kay pachapi *yachaqkunaman yarqayta apachimusaq. Chayna yarqayqa kanqa manam mikuymanta yarqachikuychu. Yakunayayqa kanqa manam yakumanta yakunayaychu aswanqa nisqaykuna uyariymantam. 12 Runakunam purinqaku llutanpi. Lamar qocha patan-patanmi qellqayta maskanqaku. Norte lawmanta intipa qespimunankamam maskanqaku, chaywanpas manam tarinqakuchu. 13 Sumaq doncellakunam, allin sayaq mozokunam yakumanta chay punchaw desmayanqaku. 14 Samaria llaqtapi taytacha-mamachakunarayku juraqkuna, Dan llaqtapi runakuna, Beerseba llaqtapi runakuna, taytacha-mamachakunaraykum jurankichik. Manaa hatarinaykichikkamam urmarunkichik.
1Tayta
Diostam rikurqani altarpa waqtanpi sayachkaqta, paymi niwarqa:
Diospa Castigonmantaqa mana pipas lluptinanmanta
Pilarpa puntanta waqtay cimientonkuna kuyurinankama. Pakipakuruspa runakunapa hawanman wichimunankama.
AMOS9
1684
Puchuqkunatam guerrawan wauchisaq, lluptiyta munaspapas, ayqeyta munaspapas manam hukllapas atinqachu. 2 Uku pachapia pakakuptinkupas chaymantam horqoramusaq. Cielomana seqaruptinkupas chaymantam uraykachimusaq. 3 Carmelo Orqopa puntanpi pakakuptinkupas maskamuspaymi hapiramusaq. Lamar qochapa ukunpia pakakuwaptinkupas kachuramunanpaqmi culebrata kachaykusaq. 4 Enemigonkupa preso apasqan kaptinkupas guerrata chayachispaymi paykunata waurachisaq. Castiganaypaqmi paykunamanta yuyarisaq. Mana favorecenaypaqmi yuyarisaq. Llapallan Kamachiq Seor Dios llapchaykuptinmi kay pachapas kuyurinqa. Chaypi *yachaq llapallan runakunam waqanqa. Imaynam Nilo Mayu masyakunraq-menosyanraq chaynam allpapas hoqarikunraq-kutiykunraq. 6 Tayta Diosmi yachananta hanaq pachapi unancharqa. Cielokunawanmi kay pachata taparqa. Lamar qochata puyuyachispanmi allpaman parachimun. Payqa Llapallan Kamachiqwan sutichasqam.
5 7Tayta
Diosmi kaynata nin:
Israelpa mirayninkunaqa Cus nacion runakunawan iguallam kankichik. Egipto nacionmantam pusamurqaykichik. Creta islamantapas Filistea runakunatam pusamurqani. Kir lawmantaataqmi Aram castakunata pusamurqani.
8Huchapi
kawsaq runakunapa gobier nonta qawaspanmi Tayta Dios nin:
Kay pachamantam chinkarachisaq chay gobiernotaqa. Manam pasaypaqtachu chinkarachisaq Jacobpa castankunataqa. Chaynatam oqa Tayta Dios nini. 9 Trigota harneropi suysuptinkum
1685
AMOS9
mana pasanchu chullachallapas, chaynam huklaw nacionkunapi taqruchisaq Israelpa castankunatapas. 10 Runaykunamanta llapallan huchallikuqkunam guerrapi waunqaku. Manam imapas pasawasunchikchu niqkunam guerrapi waunqaku. Manam ima castigopas chayamuwasunchu niqkunam guerrapi waunqaku. hatun gobiernonqa kachkan tuichisqa wasi hinam, chaytam huktawan hatarichisaq chay tiempopi. Perqapi uchkukunata hinam allichasaq, awpaq tiempopi kasqanman hinam rurasaq. 12Chay napim Israelpa mirayninkunaqa Edom casta runakunapa puchuq allpantaa dueochakunqa, dueochakunqataqmi oqapa kaq llapallan nacionkunatapas. oqa Diosmi rimarqani, rimasqaytaqa cumplisaqpunim. 13Ha much kan mi tiempo trigotapas ma na raq cosechay ta tu kuch kaptin ku chakrakuna yapunaa kananpaq. Uvastapas manaraq saruyta tukuchkaptinku trigo tarpuy a kananpaq. Moqokunapi hinaspa waqtakunapim vinopas achkallaa kaspan mayu hinaa puririnqa. 14Chay naqa Israel runaykunatam preso pusasqa kasqankumanta kutichimusaq. Tuichisqa llaqtankuta hatarichispankum chay pi *yachanqaku. Uvas huertakunata ruraspankum vinotapas tomanqaku. Huertakunapi plantaspankum rurunkunata mikunqaku. 15Allpankupim paykunataqa kawsachisaq. Qosqay allpamantaqa manaam horqosqachu kanqaku. Chaynatam oqa Tayta Dios nini.
11Davidpa
Israel nacion huk kutitawan hatarichisqa kananmanta
ABDIASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willakuq Abdiaspa sutinwan sutichasqam. Abdiasmi willakun Juda nacionpa contranpi Edom casta runakunapa rurasqanmanta. Paykunam Jerusalen llaqta venceqkunata chaynataq tuichiqkunata yanaparqaku. Juda nacion chayna desgraciapi kasqanmanta asikuspankupas Jerusalen llaqtatam suwarqakuraq hinaspam Juda nacionpa allpankunatapas dueochakuykurqakuraq, chayraykum paykunapa contranpi Abdias rimarqa. Kay libroqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Edom nacionpa contranpi castigo chayamunanmanta (1-14). Iskay kaq parteataqmi willa kun Edom casta ru na kunata humillachispa chinkachinanpaq Tayta Diospa castiga nan punchaw hichpa musqanmanta ichaqa Juda nacionataq kaqlla manta hoqarisqa ka nanmanta (15-21). Edom nacion penqaypi kasqanmanta
willakuytaqa Edom nacionpaqmi Abdias revelacionninpi Seor Diosmanta chaskirqa: Tayta Diosmi nacionkunaman kachachkan willakuqta. Uyarirqanikum paypa kayna nisqanta: Qamkunaqa chay nacionpa contranpiy hatariychik. Paykunapa contranpiy guerrawan hatarisunchik.
2Edom
1Kay
naciontam Tayta Dios nin kaynata:
Wakin nacionkunamantapas taksachallataam qamtaqa rurarusqayki. Wakin nacionkunamantapas mana allin awiwan qawanataam rurarusqayki. 3 Hatunchakuq kaynikim engaarusunki. Qaqakunapa raqrankunapim *yachanki. Sonqoykipipas kaynataraqmi ninki: Pitaq kaymantaqa uraykachiwanman? nispayki. 4 Anka hinaa altoman hoqarikuptikipas, lucerokunapia yachanaykita churaptikipas chaymantam oqaqa uraykachimusqayki. Chaynatam oqa Tayta Dios nini.
1686
1687
ABDIAS
Suwakuqkuna qanman hamususpaykiqa, salteaqkuna tutan hamususpaykiqa manachum kamaqllata suwakurunmanku? Uvas pallaqkuna yaykumususpaykiqa manachum maskapakuqkunapaq puchuykachinmanku? Pasaypaqtam wakchayarachisunki enemigoykikunaqa. 6 MaynatamaEsaupa mirayninkunataqa suwarusunkichik. Pakasqa alhajaykichikkunatam suwarusunkichik. 7 Llapallan contrato ruraqmasikichikkunapas qarqorusunkichikmi nacionnikichikmantapas. Engaarusunkichikmi amistadnikichikkunapas. Qamkunapa contraykichikpi sayariruspam paykunaqa vencerusunkichikpas. Mikuqmasikichikkunallam wichiykachisunkichik toqlla churasqankumanpas. Mana entiendeqmi paykunaqa nisparaqmi-nisunkichikpas.
5
oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Edom castakuna castiganay punchawpiqa yachayniyoq runankunatapas chinkarachisaqmi. Esau castakunapa *yachanan orqokunapi entiendeq runakunatapas chinkarachisaqmi. 9 Teman llaqtapi valeroso soldadokunapas manchakuymantam katkatatanqaku. Esau castakunapa yachanan orqokunapiqa sapakamam wauchisqa kanqaku.
8
Aylluykichik Jacobpa mirayninkunatam akarichirqankichik, chayraykum qamkunaqa penqayllapi kankichik. 11 Enemigokuna Jerusalenpa kapuqninkunata suwakuptinkum qamkunaqa qawaylla-qawakurqankichik. Huklaw nacionniyoqkuna llaqtapa zaguanninta yaykuptinmi qamkunaqa qawaylla-qawakurqankichik. Suwakuspa suerteaptinkum qamkunapas paykuna hinaraq karqankichik. 12 Aylluykichikpa mirayninkunapa akarisqan punchawpiqa amamiki qawayllaqa-qawakuwaqchikchu karqa. Juda castakunapa purmasqan punchawpiqa amamiki kusipayawaqchikchu karqa. Paykunapa sasachakuynin punchawpiqa amamiki alabakuwaqchikchu karqa.
10
a 1:6
Edom castakunapa huchanmanta
Hebreo simipi Esau nacion ninanqa: Edom nacion ninantaqmi.
ABDIAS
13
1688
Runaykunapa llaqtanpa punkuntaqa amamiki yaykuwaqchikchu karqa akarisqanku punchawpiqa. Castigasqa kasqanmantaqa amamiki penqawaqchikchu karqa akarisqanku punchawpiqa. Runaykunapa imapas kapuqninkunataqa amamiki llapchawaqchikchu karqa akarisqanku punchawpiqa. 14 ankunapa pallqaqninkunapi suyaspaqa amamiki ayqeqkunataqa wauchiwaqchikchu karqa. Chay sasachakusqanku punchawpiqa amamiki puchuqkunataqa qoykuwaqchikchu karqa.
15
am hichpaykamuchkana lliw nacionkunata oqa Tayta Diospa castiganay punchawqa. Imaynam rurasqaykichikman hinam qamkunawanpas rurasqa kanqa. Imam rurasqaykichikman hinam qamkunamanpas pagasqa kanqa. 16 Sapaqchakusqay moqopim tomachkaq hina kusikurqankichik qamkunaqa. Tomachkaq hinataqmi lliw nacionkunaqa sapa kutilla akarinqaku. Paykunaqa millpuypaq-millpuspam pasaypaqtaa chinkarunqaku.
17
Sion Moqom ichaqa oqallapaa sapaqchasqa kanqa. Chayman ayqekuspam wakinkunaqa salvasqa kanqa. Jacob castakunaqa huktawanmi chakrankuta dueochakunqa. 18 Jacob casta runakunaqa nina hinaam rikurirunqaku. Josey casta runakunaqa lenguachkaq ninamanam rikchakunqaku. Esau casta runakunaqa qopa hinaam rikurirunqaku. Rupachisqam kanqaku paykunaqa. Chinkachisqam kanqaku paykunaqa. Manaam pipas puchunqachu Esaupa castankunamantaqa. oqa Tayta Diosmi nini chaynata. 19 Neguev lawpi *yachaqkunapas Esau orqokunatam dueochakuykunqaku. Waqtakunapi yachaqkunapas
Israel nacion hatunchasqa kasqanmanta
1689
ABDIAS
Filistea runakunapa yachanantam dueochakuykunqaku. Paykunaqa dueochakuykunqakutaqmi Efrain castakunapa chakrankunatapas. Paykunaqa dueochakuykunqakutaqmi Samaria lawpi chakrakunatapas. Benjamin castakunaqa dueochakunqakutaqmi Galaad lawpi chakrakunatapas. 20Israelpa mirayninkunamanta preso pusasqakunapas dueochakuykunqakum Canaan allpakunata. Sarepta llaqtakamam paykunaqa dueochakunqa. Jerusalenmanta Sefaradman preso pusasqakunapas Neguev lawpi llaqtakunatam dueochakuykunqa. 21 Sion Moqomanmi seqanqaku libraq runakunaqa. Esau orqokunapim gobiernanqaku paykunaqa. Paykunapiqa Tayta Diosmi munaychakunqa.
JONASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willa kuq Jonaspa sutinwan sutichasqam. Kay libroqa manam wakin librokuna hinachu hamuq tiempokunapi imapas sucedenanmanta riman. Willa kunqa Diosmanta willa kuq Jonaspa mana kasukusqanmantam. Kay libroqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Jonasta Ninive llaqta man rinanpaq Tayta Dios ka machisqanmanta chay napi runakunata huchankumanta anya munanpaq. Aswanqa mana kasukuspanmi huk law nacionman ayqekurqa (1). Iskay kaq parteataqmi willa kun Diospa castigonwan yaqa wauy patanpia karuspan huchan reqsikusqanmanta, willa kuntaqmi wauy manta libra kusqanmantapas (2). Kimsa kaq par teataqmi willa kun yapa manta Dios ka machiptin chay raq kasukuspan Ninive hatun llaqta man risqanmanta, willa kuntaqmi Ninive llaqtayoq runakuna wa nakusqanrayku Dios mana castigasqanmantapas (3). Tawa kaq par teataqmi willa kun Jonas pia kurusqanmanta chay mi Dios entiendechirqa huk rikchanachiy wan otaq Jonaspa qawasqan planta cha kirachisqanwan (4).
Jonaspa ayqekusqanmanta
1Amitaipa 2Ninive
churin Jonasta Tayta Dios rimapayaspanmi kay nata nirqa: sutiyoq hatun llaqtaman rispay chaypi *yachaqkunapa contranpi willakamuy: Paykunapa mana allin rurasqankuqa castiganapaq hinaa kasqantam qawachkani nispa. 3Ichaqa Jonasmi Tayta Diosta mana kasukuspan Tarsis lawman ayqekunanpaq Jope llaqtaman pasakurqa. Tarsis lawman lloqsiq buqueta chaypi tariruspanmi payqa pagaykuspan viajaqkunapa kasqan buqueman yaykurqa Tayta Diosmanta ayqekunapaq. 4Ichaqa Tayta Diosmi lamar qochapi hatarirachirqa llumpa-llumpay wayrata. Lamar qochapi llumpa-llumpay wayra-para hatariruptinmi buquepas pakipakurunanpaqa kachkarqa. 5Buquepi llamkaqkunapas mancharisqallaa kaspankum diosninkuman sapakama qaparirqaku. Buquepi cargakunatapas manaa llasananpaqmi yakuman wischuykurqaku. Jonasmi ichaqa buquepa uku lawninman yaykuruspan miskillataa puukuchkarqa. 6Chaymi buquepi llamkaqkunapa kamachiqnin asuykuspan Jonasta nirqa: Imanasqataq qamqa puukuchkanki? Hatarispaykiy diosnikita maakuy! Icharaqpas oqanchikmanta tanteariptin mana wauruchwanchu nispa. 7Buquepi llam kaqku na ataqmi nina kurqa ku: Suerteta choqaspay yachasunchik piraykum kay mana allinkuna hamuwasqanchikta nispa. Chaymi suerteta choqaptinku tuparurqa Jonasman. 8Chay mi Jonasta nirqaku:
1690
1691
JONAS1,2
Willawaykuy imanasqataq kay mana allinkunaqa hamuruwanchik? Imapi llamkaqtaq qamqa kanki? Maymantataq qamqa hamuchkanki? Maylaw llaqtayoqtaq qamqa kanki? Maylaw nacionniyoqtaq qamqa kanki? nispa. 9Chay mi Jonasataq nirqa: oqaqa kani Hebreo castamanta kaqmi. oqaqa hanaq pachapi kaq Tayta Dios yupaychaqmi kani. Payqariki lamar qochapas hinaspa chaki allpapas unanchaqmi nispa. 10Tayta Diosmanta ayqesqanta Jonas willaykuptin mi payku na ataq llumpay mancharisqallaa nirqaku: Imanasqam kaytaqa rurarqanki? nispa. 11Lamar qocha aswan-aswan hoqa rika muptin mi payku naqa Jonasta tapurqa ku: Imatataq qanwanqa rurasaqku lamar qocha hawkayaykunanpaq? nispa. 12Chay mi Jonasataq nirqa: Lamar qochamany wischuykuwaychik hinaptinqa lamar qochaqa hawkayarunqaam. oqaraykumiki kay wayra-paraqa qamkunapa contraykichikpi hatariramun nispa. 13Chay mi buquepi llamkaqkuna sasacha kuyllawan a ya kuta qachirqa ku chaki allpaman chayanankupaq. Ichaqa lamar qocha aswanraq hoqarikamuptinmi mana atirqakuchu. 14Chaymi paykunaqa Tayta Diosta qayakuspanku kaynata nirqaku: Tayta Dios, kay runapa vidanraykuqa amay oqaykutaqa waurachiwaykuchu. Mana huchayoq kaptinqa amay culpawaykuchu paypa waunanmantaqa. Tayta Dios, qanmi imatapas rurarqanki munasqaykiman hina nispa. 15Chay nata nispan kum Jonasta hoqa riruspa lamar qocha man wischuykurqaku. Chayraqmi lamar qochaqa hoqarikuyninmanta hawkayarurqa. 16Buquepi llamkaqkuna chayta qawaykuspam llumpayllataa manchakurqaku Tayta Diosta. Animalkunata wauchispam Tayta Diosman ofrecerqaku, prometekurqakutaqmi paytaa ser vinankupaqpas. 17Ichaqa Tayta Diosmi alistasqan hatun challwawan Jonasta millpu rachirqa chaynapim Jonasqa kimsa punchaw hinaspa kimsa tutan challwapa ukunpi karqa.
1Challwapa
ukunpiraq kachkaspanmi yupaychasqan Tayta Diosta Jonas maakurqa 2kay nata nispa:
Jonaspa maakusqanmanta
Dios Taytally, sasachakuypi kaspaymi qayakamurqayki hinaptinmi qamataq contestaykuwarqanki. 3 Qamqa ukullay-uku lamar qochapa chawpinmanmi wischuykuwarqanki. oqataqa mayukunaraqmi muyuykuwarqa. Orqochakuq llapallan olaykikunam oqapa hawaytaraq pasawarqa. 4 Qayllaykimanta wischuruwasqaykitam piensarqani oqaqa. Chaywanpas huktawanraqmi qawaykusaq sapaqchakusqayki temploykitaqa.
JONAS2,3
5
1692
Yakukunam pasaypaqta wankuykuwarqa. Uku-uku yakukunam muyuriykuwarqa. Qocha yuyukunam umayman wankukururqa. 6 oqam wichiykurqani orqokunapa cimientonkunakamaraq. oqam wichiykurqani wiaypaq preso kanay allpakamaraq. Yupaychasqay Dios Taytally, wauypa patanmantaam salvaykuwarqanki. 7 Dios Taytally, waunayachkaspayam yuyarimurqayki. Maakusqaymi sapaqchakusqayki temploykiman chayaykamusurqanki. 8 Taytacha-mamachakunata adoraqkunaqa kuyapayakuynikimantam karunchakurunkua. 9 oqam ichaqa qanman graciasta qospay wauchipusqayki animalkunataa. Cumplisaqpunim prometekusqaytaqa. Dios Taytally, qamllam salvanki runakunataqa. Tayta Dios challwata kamachirqa lamar qochapa patanman Jonasta wischurunanpaq.
10Chay napim
Diosmi Jonasta yapamanta rimapayaspan kay nata nirqa: 2Ninive sutiyoq hatun llaqta man rispay qan man rimapayasqay ta chaypi *yachaqkunaman willakamuy nispa. 3Chay mi Jonasqa Tayta Diospa ka machisqan man hina Ninive llaqta man pa sarqa. Ninive llaqtaqa chawpinta pasanapaqpas kimsa punchaw purina hatu-hatun llaqtam karqa. 4Chaymi Jonas huk punchaw purinata ristin willakurqa kay nata: Tawa chunka punchaw mantam Ninive llaqtaqa puchukachisqa kanqa nispa. 5Chay mi Ninive llaqtapi *yachaqku naqa Diospa nisqanpi creerqa ku. Payku naqa hatunpas-taksapas ayunaspankum luto pachakunawan churakurqaku. 6Ninive llaqtapa rey ninpas chay willakuyta uyariruspam tiyananmanta sayarirurqa hinaspam pachankunatapas horqokuruspan luto pachawana churakurqa hinaspam uchpapa hawanpi tiyaykurqa. 7Chay mantam Ninive llaqtapa rey ninqa yanapaqninkunapiwan kamachikurqa kayna niq decretota: Amay pipas mikuchunchu ima mikuyllatapas, amataqy animalkunamanpas mikuytaqa qoychikchu nitaq yakutapas. 8Aswanqa lutokuychiky animalnikichik kunapiwan. Qamkunaqa tukuy sonqoykichikwan Diosta maakuspay mana allin kawsasqaykichikmanta sapakama wanakuychik. Wanakuychiktaqy dao ruraqllaa kasqaykichikmantapas. 9Diosqa icharaqpas llakipayariwaspanchik piakuy ninpi puchukarachiy munawasqanchikta manaa ruranmanchu nispa.
1Tayta
Ninive llaqtaman Jonas risqanmanta
1693
10Diosmi
JONAS3,4
qawarispan rikururqa Ninive llaqtayoq runakunapa imam rurasqankuta. Paykunaqa mana allin kawsasqankumantam wanakurqaku, paykunata castigananpaq nisqantaqa manaam rurarqachu.
Jonastaqa manapunim gustarqachu Tayta Diospa imam rurasqanqa chaymi paypa contranpi piakuruspan 2maakuy ninpi kay nata nirqa: Dios Taytally, kay pasananmantaqariki nirqaniam llaqtaypiraq kachkaspay. Chayraykum oqaqa manaraq kaykuna pasakuchkaptin Tarsis law man ayqekuyta munarqani. oqaqariki yacharqanim llakipayakuq hinaspa kuyapayakuq Dios kasqaykita. Qamqa anaq piakuq kaspaykim hatun kuyapayakuynikipi chay castigo ruranaykitaqa manaa rurankichu. 3Chaynaqa Dios Taytally, waurachiway ay, waukuyniy am allinqa kanman kawsanaymantaqa nispa. 4Hinaptin mi Tayta Dios nirqa: Allintachum rurachkanki chay nata piakuspaykiqa? nispa. 5Chay mi Jonasqa llaqta manta lloqsiruspan intipa qespimu nan law pia karqa. Chaypim payqa huk ramadata rurakururqa hinaspam chaypa llantuyninpi tiyaykurqa llaqtataqa imam pasarunanta qawananpaq. 6Tayta Diosmi wiarachirqa higuerilla plantata chaynapi umallantapas Jonasta llantuykunanpaq hinaspa mana allin kasqanmanta allinyaykunanpaq. Jonasmi llumpay kusisqallaa karqa chay plantawan. 7Ichaqa paqarin punchaw achikyamuqman utuskuru uruwan Tayta Dios chay plantata kachurachiptinmi chakirurqa. 8Inti qespiramuptinmi chunniq lawmanta rupaq wayrata Dios rikurirachimurqa chay mi Jonaspa umanta rupaptin yuyay ninpas chinkaruchkarqaa, waukuyllataa munaspam kay nata nirqa: Waukuyniy am allinqa kanman kawsanaymantaqa nispa. 9Diosataqmi nirqa: Allintachum rurachkanki higuerilla plantamanta llumpayllataa piakuruspaykiqa? nispa. Hinaptinmi Jonasataq nirqa: Ar, oqaqa allintam rurachkani. oqaqa rabiamantam wauruchkania nispa. 10Hinaptin mi Tayta Diosataq payta nirqa: Qamqa chay higuerilla plantamantam llakikurqanki. Chay planta wiananpaqqa manam llamkarqankichu, manataqmi qamqa wiachirqankichu. Chay plantaqa huk tutallapi wiaramuspam huk tutallapitaq chinkarurqa. 11Hinaptinqa manachum llakipayariyman Ninive hatun llaqtapi *yachaqkunataqa? Chaypiqariki kachkan pachak iskay chunkan waranqa masnin mana yuyay niyoq runakunam, chaypiqa kachkantaqmi nana-nanaq animalkunapas nispa.
1Ichaqa
Jonaspa piakurusqanmanta
MIQUEASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willa kuq Miqueaspa sutinwan sutichasqa librom. Yaqa pusaq pachak wata Jesucristo ma naraq nacechkaptinmi karqa tawa ancha reqsisqa runakuna otaq Diosmanta willa kuqkuna, chay tawanmantam Miqueas karqa huk nin. Payqa Diosmanta willa kuq Isaiaspa wiay masintaqmi karqa. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Juda nacionpas Israel nacion hina castigasqa ka nanmanta (1-3). Diosmanta willa kuq Amospas rimarqa am chay castigomantaqa. Iskay kaq parteataqmi willakun Tayta Diosqa castigakuq kachkaspanpas chuya kasqanmanta, allin ruraq kasqanmanta, enteron kay pachapi munaychakuq kasqanmanta, kuyapayakuq kasqanmanta chaynataq huchakuna pampachaq kasqanmanta. Willakuntaqmi Juda nacionpas kaqllamanta hatarichisqa kaptin hawkayay tiempopi gobiernasqa kananta (4-5). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Israelpa miray ninkunawan Dios contrato rurasqanrayku paykunawan pleitopi kasqanmanta, willa kuntaqmi kaqlla manta hatarichisqa ka nankupaq Diospa prometesqanmantapas (6-7). Miqueasmi rimarqaa (5:2-5) David ayllumanta Diospa akllasqan chay nataq runakunapa suyasqan Belen llaqtapi nacemunanmanta. Chay Belen llaqtapa huk nin sutinmi karqa Efrata. Miqueaspa willa kusqanman hina m Jesucristo nacerqa chay Belen llaqtapi (Mat 2:6). Samaria llaqta juzgasqa kananmanta
nacionpim qatinasninpi gobier narqa Rey Jotam, Rey Acaz hinaspa Rey Ezequias. Paykunapa gobier nasqan tiempopim Moroset llaqtayoq Miqueasman revelacionninpi Tayta Dios rimapayarqa Samaria hinaspa Jerusalen llaqtapa contranpi. Llapallan runakuna, allintay uyariychik. Kay pachapas tukuy imantiny atiendeychik. Seor Diosy contraykichikpi testigo kachun. Seorqa sapaqchakusqan templonmantay contraykichikpi testigo kachun. 3 Tayta Diosqa maymi kasqanmantam lloqsimuchkan. Payqa maymi kasqanmantam uraykamuchkan. Kay pachapa moqonkunatam purimuchkan. 4 Ninapi vela chulluchkaq hinam chakinpa ukunpiqa orqokunapas chullurunqa. Waqtakunapi mastarikuchkaq yakukuna hinam qechwa wayqokunapas mastarikunqa. 5 Tukuy kaykunaqa pasakuchkan Jacob castakuna mana kasukusqanraykum.
2
1Juda
1694
1695
MIQUEAS1
Tukuy kaykunaqa pasakuchkan Israel castakuna huchallikusqanraykum. Imaynanpitaq Jacobpa mirayninkunaqa mana kasukuqqa karqaku? Samaria llaqtapim chayna karqaku! Imaynanpitaq Juda nacionpiqa capillakunapiraq huchallikurqaku? Jerusalen llaqtapim huchallikurqaku!
6Chay raykum
Tayta Dios nin kay nata:
Samaria llaqtataqa monto-monton rumillamanam tikrarusaq. Samaria llaqtataqa uvaspa wianan allpamanam tikrarusaq. Chay rumikunatapas qechwamanam choqaparusaq. Chay llaqtataqa cimientonkamam qalaparusaq. 7 Llapallan taytacha-mamachankupas pasaypaq utupasqam kanqa. Templonkupi chuchumikakunawan lliw ganasqankupas kaasqam kanqa. Llapallan taytacha-mamachankutapas oqaqa puchukarachisaqmi. Chaykunaqariki rurasqa karqa chuchumikakunapa ganancionwanmi. Chaynaqa chaykunaqa kanqa hina chuchumikapa gananciontaqmi.
8Hinaptin mi
Miqueasataq nirqa:
Miqueaspa waqapakusqanmanta
Chay imam pasananmantam waqapakullasaq. Chay imam pasananmantam qaparkachasaq. oqallayqa qala chakillaam purillasaq. oqallayqa mana pachayoqam purillasaq. Atoqkuna hinaam waqasaqpas. Avestruz hinaam qaparisaqpas. 9 Samaria llaqtapa heridankunaqa kachkan mana hampiy atinaam. Chay nanayninqariki chayarun Juda nacionkamaam. Chay nanayninqariki chayarun runaykunapa *yachanankamaam. Chay nanayninqariki chayarun Jerusalen llaqtapa punkunkamaam. 10 Amay willakuychikchu Gat llaqtapiqa.
MIQUEAS1,2
1696
Amay llumpaytaqa waqaychikchu qamkunaqa. Qochpaspaqa-qochpaychik aBet-le-afra llaqtapiy. Qochpaspaqa-qochpaychik chaypi kaq utu allpapiy. 11 Safir llaqtapi *yachaqkuna, presoay pasakuychik. Qamkunaqa qalallaay penqaypa intusqan riychik. Zaanan llaqtapi yachaqkunapas manam lloqsinmankuachu. Bet-ezel llaqtapipas waqayllaam kachkan. Manam qamkunataqa yanapasunkichikachu. 12 Allin kayta munaspankum qewikachakuchkanku Marot llaqtapi yachaqkunapas. Tayta Diosmi mana allinta kachaykamurqa Jerusalen llaqtapa punkunkunamanpas. 13 Laquis llaqtapi *yachaqkuna, Sion llaqtapi yachaqkunatam huchallichiyta qallarichirqankichik. Israel castakuna mana kasukuq kanankupaqqa qamkunam huchayoq kankichik. Chaynaqa carretaykichiktay caballokunaman wataychik. 14 Moroset-gat llaqtapi *yachaqkunamanmi rakikunaykichikpaq regalokunata qonkichik. Aczib llaqtapas Israel reykunapaqmi trampa hinaa rikurirapusunkichik.
15Tayta
Diosmi nin kaynata:
Maresa llaqtapi *yachaqkuna, qamkunapa contraykichikpim pusamusaq dueochakusuqnikichikta. Israel nacionpi ancha reqsisqa kaqkunapas Adulan machaykamam qallaykunqaku ayqekuyta. 16 Juda nacionniyoq runakuna, kuyasqaykichik wawa-churikichikraykuy llakimanta kachiy-kachiytaa paqlarachikuychik. Paqla uma ullachku hinaraqy umaykichikta paqlarachikuychik. Wawa-churikichikqariki preso pusasqam qamkunamanta karunchakurusunkichik.
2
a 1:10
1Imallapiraq
rikukunqaku mana allinkuna tanteaqkunaqa!
Wakchakuna akarichiqkunamanta
Hebreo simipi Bet-le-afra ninanqa: polvopa kanan wasi ninanmi.
1697
MIQUEAS2
Imallapiraq rikukunqaku camankupipas mana allinkuna piensaqkunaqa! Paykunaqa chay tuta achikyaruptinmi chay piensasqankuman hina ruranku. Kallpayoq kasqankuraykum chaynata ruranku. 2 Paykunaqa pipa chakrantapas munaruspam qechuypaq-qechurunku. Paykunaqa pipa wasintapas munaruspam hapiypaq-hapikuykunku. Paykunaqa pitapas akarichinmi wasillantapas apakunankupaq. Paykunaqa pitapas akarichinmi chakrallantapas hapikuykunankupaq. 3 Chayraykum Tayta Dios nin kaynata: oqapas qamkunapa contraykichikpim piensachkani mana allinta. Chay castigo rurasqaymantaqa manam librakuyta atinkichikchu. Purinkichikpas manam hatunchakuspaachu. 4 Chay tiempoqa kanqa manam allin tiempoachu. Chay tiempopiqa watuchimanta hinam qamkunamanta rimakusunkichik. Chay tiempopiqa kaynata nispam qamkunamanta llakipayasunkichik: Pasaypaq purmachisqaam kachkanchik oqanchikqa. Llaqtamasinchikpa tocanciantaqa cambiarunam Diosqa. Imaynataq payqa yanapawachwan partiparusqan chakranchikta kutichipuwananchikpaqqa? 5 Chayraykum Tayta Diospa runankuna ukupiqa manaa pipas kanqachu partesuqnikichikqa.
6Diosmanta
willakuq tukuqkunam ninku:
Diosmanta willakuq tukuqkunamanta
Amay yanqaqa willakuychikchu. Amay kaykunamantaqa willakuychikchu. Manam ima mana allinpas pasawasunchu nispa. 7 Jacobpa castankunaqa yaqachum kaynata ninmanku: Tayta Diospa espiritunqa piasqachum kachkan? Yaqachum payqa chaynakunata rurachkan? nispa. Tayta Diosataqmi paykunata nin: Palabraykunaqa manachum allinta ruran allin kawsakuqkunataqa? 8 Qayna punchaw runaykuna kaqmi enemigo hinaa rikurirunkichik. Guerramanta kutimuqkuna hawkalla pasachkaptinmi
MIQUEAS2,3
9
1698
sumaq capallanta qechurunkichik. Runaykunapa warmillankunatapas kuyasqanku wasillankumantam qarqorunkichik. Wawallankunapa sumaq kaynintam qamkunaqa wiaypaqa qechurunkichik. 10 Hatarispay pasakuychika kaymantaqa. Manam pipas samanmanchu kay sitiopiqa. Kay sitioqariki millakuypaq rurasqaam kachkan. Kay sitioqa manchakuypaq purmachisqaam kachkan. 11 Sichum huk runa hamuspan llullakuspan kaynata ninman: Vinopas, poqosqa aqapas mana pisinanmantam oqaqa willasqaykichik. Chayna willakuqtam qamkunaqa merecenkichik.
12
Jacobpa castankuna, cheqaptapunim lliwchaykichikta huumusqaykichik. Israelpa castankuna, cheqaptapunim puchuqkunata huumusqaykichik. Ovejakunata kanchaman huuchkaq hinam oqaqa hoqarimusqaykichik. Michimuna sitiopi kaq ovejakunata hinam qamkunataqa huumusqaykichik. Nana-nanaq runakunata hinam, qamkunataqa huumusqaykichik. 13 anninku kichaqmi lloqsinqa awpaqnintaraq. Punkutapas pakipastinmi lloqsinqaku chaynintaraq. awpaqninkutam paykunapa reyninku rinqa. Paykunapa awpaqnintaataqmi Tayta Dios rinqa.
1Hinaptin mi
Runankunata Dios librananmanta
Mana allin gobiernaqkunapa contranpi willakuymanta
oqaataq nirqani kaynata:
Jacob casta jefekuna, uyariwaychik. Israel casta kamachikuqkuna, uyariwaychik. Allin arreglomantaqa manachum yachanaykichik? 2 Cheqninkichikmi allin kaqkunataqa. Kuyankichikmi mana allin kaqkunataqa. Runaykunataqa ovejata hinaraqmi qarantapas chusturunkichik. Aychallantapas ovejata hinaraqmi tullunkunamanta chusturunkichik. 3 Runaykunapa aychantaqa ovejakunata hinaraqmi mikurunkichik. Runaykunapa qarantaqa
1699
MIQUEAS3
ovejakunata hinaraqmi chusturunkichik. Tullullankutapas pakiparunkichikmi. Tisaparunkichikpas yanunapaq hinaraqmi. Tisaparunkichikpas mankapi aychata hinaraqmi. 4 Huk punchawmi qayakunkichik Tayta Diosta. Ichaqa manam uyarinqachu qayakusqaykichikta. Chay tiempopiqa qamkunamantam pakakurunqa. Mana allinkuna rurasqaykichikraykum pakakurunqa. Runaykunata pantachispa willakuqkunatam, mikunankupaq imapas kaptinqa hawka kaymanta willakuqkunatam, ichaqa mana imapas mikunankupaq kaptinqa guerrawan manchachiqkunatam Tayta Dios nin kaynata: 6 Revelacionkunatapas manaam chaskinkichikchu. Chaskinkichikqa tuta hina mana kaqllataam. Manaam adivinaciontapas rurankichikchu. Adivinankichikpas tuta hina mana kaqllataam. Willakuqkunamantaqa intipas chinkarunqaam. Paykunamantaqa punchawpas tutayarunqaam. 7 Willakuqkunapas penqaypiam rikurirunqaku. Adivinaqkunapas muspaypi hinaam rikurirunqaku. Penqakuymantam siminkutapas tapakurunqaku. Mana uyarisqayraykum chaynaqa kanqaku.
5 8
oqataqa Tayta Diospa Espiritunmi huntaykuwan atiyninwan. Allin arreglota ruranaypaqmi yanapaykuwan. oqaqa kallpanchasqallaam kachkani mana kasukuq kasqankumanta Jacob castakunaman willakunaypaq. oqaqa kallpanchasqallaam kachkani Israel castakunaman huchanmanta willakunaypaq.
Jacob casta kamachikuqkuna, uyariwaychik. Israel casta jefekuna, kaytay uyariychik. Qamkunaqa allin arreglo ruraytam millakuypaqtaa rurarunkichik. Allin kaqkunatam qewiparunkichik. 10 Sion llaqtatapas hatarichinkichik runakunata wau-waurichispam. Jerusalen llaqtatapas hatarichinkichik mana allinkunata rura-rurarispam. 11 Kamachikuqkunapas regalollapaqmi gobiernanku. Sacerdotekunapas qollqellapaqmi yachachinku.
9
MIQUEAS3,4
1700
Diosmanta willakuqpas qollqellapaqmi adivinanku. Tayta Diosman hapipakusparaqmi kaynata ninku: oqanchikwanmi kachkan Tayta Diosqa, nispa. Manam hamuwasunchu mana allinqa, nispa. 12 Chaynaqa qamkunapa huchaykichikraykum Sion llaqtaqa chakra hinaraq yapusqa kanqa. Jerusalenqa montonasqa rumillaam rikurirunqa. Templopa kanan moqopas montellaam rikurirunqa.
tiempokunapim Tayta Diospa templonpa kasqan orqoqa wakin orqokunamantapas altosuraq kanqa. Wakin alto moqokunamantapas aswan hatunchasqam kanqa. Chay orqomanmi rinqaku llapallan nacion runakunaqa. 2 Nana-nanaq nacion runakunam hamunqaku. Hinaspam paykunaqa kaynata ninqaku: Hakuchiky Tayta Diospa orqonman. Risunchiky Jacobpa Diosninpa templonman. Paymi yachachiwasunchik paypaq hina kawsanapaq. Yachachiwasunchikmi paypa munasqanman hina kawsanapaq. Sion Moqomantam Tayta Diospa yachachikuynin lloqsimunqa. Jerusalen llaqtamantam Tayta Diospa palabran lloqsimunqa. 3 Tayta Diosmi juzganqa achka-achka runakunata. Paymi arreglanqa karupi kaq atiyniyoq nacionkunata. Paykunaqa espadankutapas rejakunamanam tikrarunqaku. Paykunaqa lanzankutapas rutunakunamanam tikrarunqaku. Manaam nacionpurapas peleanqakuachu. Guerrapaqpas manaam yachanqakuachu. 4 Sapakamam uvas plantankupa llantuyninpi tiyakunqaku. Sapakamam higos sachankupa llantuyninpi tiyakunqaku. Manaa pipapas manchachisqanmi hawkaa kakunqaku. Llapallan Kamachiq Tayta Dios rimarisqanraykum. chaynaqa kanqaku. 5 Llapallan runakunaqa diosninkupi confiakuspam kawsachkanku. oqanchikmi ichaqa yupaychasqanchik Tayta Diosman hapipakuchkanchik. Payman hapipakuspam wiaypaq kawsasunchik.
1Tukupay
Nacionkunata Tayta Dios hawkayachinanmanta (Is 2:2-4)
6Tayta
Diosmi nin kaynata:
Runankunata Tayta Dios librananmanta
1701
MIQUEAS4
Chay tiempopiqa wisturuq ovejata hinam runaykunata huumusaq. Castigaspa cheqechisqay ovejata hinam runaykunata kutichimusaq. 7 Wisturuqkunata puchuykachispaymi hoqarisaq. Karunchasqakunatam hatun nacionniyoqmana tikrarusaq. oqa Tayta Diosam gobiernasaq. Sion Moqopim chay tiempomanta wiaypaq gobiernasaq. 8 Yaw sumaqllaa Sion llaqta, huktawanmi qamqa reypa *yachanan kanki. Imanasqataq llumpaytaqa qaparkachachkanki? Manachum qampaqa reyniki kapusunki? Waukunachum qamta consejasuqnikiqa chaynapi wachakuq hinaraq akarinaykipaqqa? 10 Sion llaqtapi *yachaq runakuna, wachakuq hinaraqy qewipakuychik. Kunanqa llaqtamanta lloqsispam chakrakunapia yachankichik. Babilonia nacionkama chayaruspam chaypia librasqa kankichik. Chaypiam enemigoykichikmanta Tayta Dios reclamamusunkichik.
9
Kunanmi ichaqa achkallaa nacionkuna qampa contraykipi huunakurunku. Paykunaqa qamkunamantam nichkanku: Sion llaqtaqa millakuypaq rurasqay kachun, nispa. awinchikpas agradowany chayta qawachun, nispa. 12 Nacion runakunaqa manam yachanchu Tayta Diospa imam tanteasqantaqa. Nacion runakunaqa manam entiendenchu Tayta Diospa imam piensasqantaqa. Manam entiendenkuchu gavillakuna hina Diospa huusqan kasqankutaqa.
11 13
Sumaq Sion llaqtapi *yachaq runakuna, qamkunaqa hatarispaykichiky trillaychik. Fierro waqrayoqtapas hinaraqmi rurasqaykichik. Broncemanta silluyoqta hinaraqmi rurasqaykichik. Achkallaa runakunata utupanaykichikpaqmi qamkunataqa chaynata rurasqaykichik. Imapas qechusqaykichiktaqa oqa Tayta Diospaqmi sapaqchapuwankichik. Qori-qollqenkutaqa tukuy kay pachapa Seorninpaqmi sapaqchapuwankichik.
MIQUEAS5
1702
5
2
Jerusalen llaqtayoqkuna, qamkunaqa tropaykichiktay huuychik. Enemigopa muyuykusqanam kachkanchik. Israel nacionpi gobiernaqninchiktapas kaspiwanmi uyanpi maqarapuwasunchik.
1Salteaqllaa
Israel nacionpa gobiernaqninta Tayta Dios churamunanmanta
Efrata sutiyoq Belen llaqtacha, Juda nacionpi kaq taksa llaqtacha, taksallam kanki nacionpi llaqtakunamantaqa. Chaywanpas qanmantam lloqsimunqa Israel nacionpi gobiernaqqa. awpaqmanta rikurimuqraqmi payqa.
Ichaqa wachakuq warmipa wachakunankamam Tayta Diosqa runankunata saqeykunqa. Chaymantaam karupi kaq llaqtamasinkunapas Israelpa mirayninkunawan huunakunqa. 4 Payqa hamuspanmi Tayta Diospa kallpanwan runankunata gobiernanqa. Yupaychasqan Tayta Diospa atiyninwanmi runakunata gobiernanqa. Chaynapim runankunaqa hawkaa kawsakunqa. Kay pachapa cantonkamaraqmi chayanqa Tayta Diospa atiyninqa. 5 Paymi apamunqa hawka kawsakuytaqa.
3
Asiria nacionniyoq runakuna nacionninchikman yaykuramuptinqa, Asiria nacionniyoq runakuna palacionchikkunata saruptinqa, paykunapa contranpim hoqarichisunchik qanchis gobiernaqninchik runakunata. Paykunapa contranpim hoqarichisunchik pusaq ancha reqsisqa runakunata. 6 Paykunaqa Asiria naciontam espadankuwan gobiernanqaku. Nimrod sutiyoq runapa nacionnintam espada makiyoq gobiernanqaku. Asiria nacionniyoq runakuna yaykuramuptinmi librawasunchik. Linderonchiktapas sarupaptinkum payqa librawasunchik. 7 Jacob casta puchuq runakunaqa
Librasqa kanankumantawan castigasqa kanankumanta
1703
MIQUEAS5
achkallaa runakunapa chawpinpim kanqaku. Tayta Diosmanta hamuq sulla hinaraqmi paykunaqa chaypi kanqaku. Pastokunata nuyuykuq para hinaraqmi paykunaqa chaypi kanqaku. Chay paraqariki chayamun manam runakunapa kamachisqanman hinachu. Chay paraqariki utqamun manam runakunapa kamachisqanman hinachu. 8 Jacob casta puchuq runakunaqa achkallaa nacionkunapa chawpinpim kanqaku. Purun animalkunapa chawpinpi hinaraqmi paykunaqa chaypi kanqaku. Ovejakunapa chawpinpi malta leon hinaraqmi paykunaqa chaypi kanqaku. Animalkunapa chawpinta pasastin chay leon saruparuptinqa chaynataq animalkunata tisaparuptinqa manam pipas atinmanchu libraykuytaqa. 9 Israel casta runakuna, chaynapunim vencenkichik contraykichikpi sayariqkunataqa. Chaynatapunim wauchinkichik qamkunapa enemigoykichikkunataqa.
10Tayta
Diosmi nin kaynata:
Chay tiempopiqa chawpikichikpi kaq caballoykichiktapas waurachisaqmi. Chay tiempopiqa chawpikichikpi kaq guerrapaq carretaykichiktapas chinkarachisaqmi. 11 Llaqtaykichiktapas tuirachisaqmi. Llapallan amparakuna wasikichiktapas oqaqa purmarachisaqmi. 12 Qechurusqaykichikmi brujeriaykichiktapas. Manaam kanqaachu adivinaqkunapas. 13 Chinkarachisaqtaqmi chawpikichikpi kaq taytacha-mamachakunatapas. Chinkarachisaqtaqmi chawpikichikpi kaq adorana rumi pilarkunatapas. Manaam qonqorakunkichikchu makikichikwan rurasqaykichikmanpas. 14 Asera sutiyoq mamachaykichiktapas chawpikichikmantaqa qechurusaqmi. Qamkunapa chawpikichikpi kaq llaqtaykichiktapas tuirachisaqmi.
MIQUEAS5,6
15
1704
Mana kasukuq nacionkunataqa castigarusaq sinchi piakuywanmi.

1Uya riychik y
Israel nacionpa contranpi Dios sayarisqanmanta
Tayta Diospa nisusqaykichikta:
Hatarispay orqokunaman willakuychik asuntoykichikta. Moqokunapas uyarichuny qamkunapa qayakusqaykichikta. 2 Yaw orqokuna, oqa Tayta Diospa pleito rurasqaytay uyariychik. Wiaypaq kaq kay pachapa cimientonkuna, chay pleito rurasqaytay uyariychik. Runaykunawanmi pleitota rurachkani oqa Tayta Diosqa. Israel castakunawanmi atipanakuchkani oqa Tayta Diosqa. Runaykuna imanarqaykichiktaq qamkunataqa? Imapitaq piachirqaykichik qamkunataqa? Tapusqaytay niwaychik qamkunaqa. 4 Qamkunataqa Egiptomantam horqomurqaykichik. Servipakuq kasqaykichikmantam libramurqaykichik. Pusamusunaykichikpaqmi Moisesta, Aaronta hinaspa Mariata kachamurqaykichik. 5 Runallaykuna, qamkunaqa yuyariychiky Moab nacionpa reynin Balacpa consejasqanta. Runallaykuna, qamkunaqa yuyariychiky Beorpa churin Balaampa imam nisqanta. Yuyariychiky Sitim sutiyoq lawmanta Gilgal lawkama risqaykichikta. Chaynapim yachankichik oqa Tayta Diosqa allin kaqkuna rurasqayta.
3 6
Imawantaq asuykusaq Tayta Diospa awpaqninmanqa? Imawantaq adorasaq alto-altopi kaq Diostaqa? Paymanqa asuykusaq kaanaypaq ofrendakunawanchum? Paymanqa asuykusaq huk watayoq torokunawanchum? 7 Tayta Diosqa yaqachum kusikunman waranqa carnerota qoykuptiyqa? Yaqachum payqa kusikunman chunka waranqa mayu aceiteta qoykuptiyqa? Yaqachum piwi churiytaa qoykuyman mana kasukuq kasqaymanta? Yaqachum churyasqaytaa qoykuyman huchallikuq kasqaymanta?
Tayta Diospa imam maakusqanmanta
1705
MIQUEAS6,7
Runamasilly, Tayta Diosqa nisurqankiam allin kaqkunamantaqa. Maasurqankiam qanmanta imam munasqantaqa. Qamqa allin arreglotam ruranayki. Qamqa kuyapayakuytam kuyanayki. Diosnikipaqmi humillakuspa kawsanayki. 9 Yachayniyoq runaqa respetanmi Tayta Diosta. Tayta Diosqa qayachkanmi llaqtata:
8
Runaykuna, castigoymantay cuentata qokuychik. Runaykuna, castigaqmantay cuentata qokuychik. 10 Mana allin ruraqpa wasinpiqa kachkanraqchum engaowan qori-qollqe ganasqankuqa? Mana allin ruraqpa wasinpiqa kachkanraqchum mana cabal tupuq akasqa tupunaqa? 11 Huchayoqmi mana cabal balanzayoq runaqa. Huchayoqmi engaakuq rumi pesayoq runaqa. 12 Kay llaqtapi apu runakunaqa dao ruraqllaam rikurirunku. Kay llaqtapi *yachaqkunaqa llulla rimaqllaam rikurirunku. Kay llaqtapi yachaqkunaqa nina qallullaam rikurirunku. 13 Chayraykum oqaqa castigayta qallaykusqayki. Huchaykiraykum tuichiytaa qallaykusqayki. 14 Mikuspapas manam saksankichu. Yarqasusqaykiqa manam chinkanqachu. Manam waqaychawaqchu huukusqaykitapas. Guerramanmi qoykusaq lluptichisqaykitapas. 15 Tarpuspapas manam qamqa cosechankichu. Aceitunas chamchasqaykiwanpas manam untakunkichu. Uvasta saruspapas manam vinotaqa tomankichu. 16 Rey Omripa decretonkunatam kasukurqanki. Rey Acab castapa rurasqankunatam rurarqanki. Paykunapa piensasqanman hinam kawsarqanki. Chayraykum qamqa purmachisqa kanki. Chaypi yachaqkunapas asipayasqam kanqa. Runaykunapa penqayninmi wichiykusunki qanmanqa.
oqallayqa rikchakuchkani trigo rutuypi pallaqllamanam otaq uvas pallay tiempopi uvas pallapakuqllamanam.
1Ay
Israel castakunaqa penqaypaq kasqankumanta
MIQUEAS7
1706
Ichaqa manamya tarinichu ima uvasllatapas mikuykunaypaqqa. Ichaqa manamya tarinichu ima higosllatapas saksaykunaypaqqa. 2 Kay nacionpiqa chinkarunam kuyapayakuqpas. Kay nacionpiqa manam kanachu allin ruraqpas. Runakunaqa llapallankum wauchinankupaq wateqayllapia purichkanku. Runamasinta toqllaman wichiykachinankupaqmi wateqayllapia purichkanku. 3 Iskaynin makinkupas listollaam kachkan mana allinta ruranankupaq. Kamachikuqpas juezmanta reclamaptinmi juezataq regalota maakun. Reqsisqa runa munasqanta rimariptinmi paykunaataq Allinmi niykun. 4 Paykunamanta kaq allin ruraq runaqa rikchakun kichkamanmi. Paykunamanta kaq allin kawsaq runaqa rikchakun waqrinku kichka qenchamanmi. Llaqtaykichik cuidaqkunapa willakusqan punchawqa hamuchkanam. Castigasqa kanaykichik punchawqa hamuchkanam. Kunanqariki runakunaqa kachkanku pantayllapiam. 5 Runamasikichikpipas amay creeychikchu. Amistadnikichikmanpas amay hapipakuychikchu. Qanwan puuq warmikimantapas cuidakuy. Imam rimasqaykimantapas qamqa cuidakuy. 6 Qari churipas taytanta despreciaqam rikurirun. Warmi wawapas mamanpa contranpim sayarirun. Llumchuypas suegranpa contranpim sayarirun. Wasinpi *yachaqpas contranpim rikurirun. 7 oqam ichaqa Tayta Diosllapi suyay-suyasaq. Salvaqniy Diosllapim confianzawan suyallasaq. Diosniy uyariwananpaqmi oqaqa suyallasaq. Yaw enemigoy nacion, amay kusipayawaychu oqataqa. Wichiykuspapas sayarisaqmi oqaqa. Tutayay ukupia yachaptiypas Tayta Diosmi kanchaykuwanqa. 9 Aguantasaqmi Tayta Diospa piakuynintaqa. Contranpimiki huchallikuruni oqallayqa. Chay asuntoymanta sayapakuwanankamam aguantasaq.
8
Israel castakuna huktawan sayarinankumanta
1707
MIQUEAS7
Allin arreglota rurapuwanankamam aguantasaq. Payqa achkiymanam horqoykuwanqa. Allin rurasqantam qawaykachiwanqa. 10 Enemigoy nacionpas chaytam qawaykunqa. Penqaypa intuykusqanam rikurirunqa. Payqariki kaynatam rimakuwarqa: Maytaq yupaychasqayki Tayta Diosqa? Paytaqa rikuykusaq kikiypuniraqmi. Saruchikunqapas anpi mitu hinaraqmi. Jerusalen llaqta, murallayki hatarichina tiempom hamuchkana. Linderoykikuna hatunyachina tiempom hamuchkana. 12 Chay tiempopiqa Asiriamantaraqmi hamusunki. Egipto llaqtakunamantaraqmi hamusunki. Egiptomantawan Eufrates mayumantam hamusunki. Hamusunkitaqmi karu-karu lamar qochamantapas. Chaynataq orqokunapa kananmantapas. 13 Chaywanpas kay pachaqa runankunaraykum pasaypaq chunnichisqa kanqa. Runakunapa mana allinlla rurasqanraykum pasaypaq purmachisqa kanqa. 14 Dios Taytallay, runaykikunataqa ovejakunata hinay michiy. Qampa kaq ovejaykikunataqa qampuniy michiy. Montekunapi sapallan kaqtay michiy. Sumaqllaa pastokunapi kaqtay michiy. awpaq tiempokunapi hinam Basan law pastokunata mikunqaku. awpaq tiempokunapi hinam Galaad law pastokunata mikunqaku.
11 15
Egipto nacionmanta horqomusqay punchawpi hinam qawachisqaykichik, admirakuypaqkunatam qawachisqaykichik.
16
Nacionkunam chayta qawaykuspa penqakurunqaku. Mana kallpayoqam rikurirunqaku. Penqakuymantam siminkutapas tapakunqaku. Penqakuymantam mana uyarikuqa rikurirunqaku. 17 Paykunaqa culebrakuna hinaam pulvota llaqwanqaku. Qasqonpa puriq animalkuna hinaam polvota llaqwanqaku. Paykunaqa amparakunanku wasinkumantapas mancharisqallaam lloqsimunqaku.
MIQUEAS7
1708
Yupaychasqanchik Tayta Diosraykum manchakunqaku. Chayraykum payta respetanqaku. Yaqachum pipas kanman qam hina Diosqa? Mana allin ruraqtapas pampachaykunkim qamqa. Kay puchuq runaykikunapa mana kasukusqantapas qonqaykunkim qamqa. Manam wiaypaqchu piakurqankipas. Qamqa kuyapayakuytam munankipas. 19 oqaykumantam huktawan llakipayarikunki. Qamqa mana allin rurasqaykutapas mana kaqmanam churarunki. Qamqa llapachallan huchaykutapas uku lamar qochamanmi wischuykunki. 20 Cumplinkipunim Jacobman prometesqaykitaqa. Cumplinkim Abrahampaq kuyapayakuynikitaqa. awpa tiempokunamantaraqmi abueloykuman jurarqanki chaykunataqa.
18
Runankunata Tayta Dios pampachasqanmanta
NAHUMPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willa kuq Na humpa sutinwan sutichasqam. Na hunmi kusikun Asiria nacionpi reypa yachanan Ninive llaqta vencesqa ka nanmanta. Asiria nacionqa chay tiempopim wakin nacionkunata anchallata a a karichiq. Chay nacionqa karqa Israel runakunapa anchalla a manchakunanmi. Ninive llaqtaqa vencesqa karqa qanchis pachak wata ma naraq Jesucristo nacechkaptinmi. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Ninive llaqtapa contranpi Diospa piakuy ninmanta (1). Iskay kaq parteataqmi willa kun Ninive llaqtata muyuriqninmanta ataca nankumanta (2). Kimsa kaq parteataqmi willakun Ninive llaqtata venceruspa chinkarachinankumanta (3). Vengakunanpaq Diospa piakuyninmanta
1Elcos
llaqtayoq Nahum sutiyoq runam revelacionninmanta kay librota qellqarqa. Ninive llaqtapa contranpim kaynata willakurqa:
Tayta Diosqa sientikuruspa vengakuq Diosmi. Tayta Diosqa vengakuqllaa kaspa piakuqmi. Payqa contranpi sayariqkunata vengakuqmi. Enemigonkunapaq piakusqanta mana qonqaqmi. 3 Tayta Diosqa anaq piakuqmi. Tayta Diosqa llumpay atiyniyoqmi. Payqa castiganqapunim huchayoqkunataqa. Muyoq wayrapim purichkan Tayta Diosqa. Wayra-parapim purichkan Tayta Diosqa. Puyupas polvo hinaraqmi pay puriptinqa. 4 Lamar qochapas chakirunmi pay qaqchaykuptinqa. Lliw mayukunapas chakirunmi pay qaqchaykuptinqa. Basan lawpi pastokunapas qawirunam. Carmelo Orqopi plantakunapas qawirunam. Libano Orqopi ikllimuqpas chakirunam. 5 Orqokunapas paypa awpaqninpiqa katkatatanmi. Moqokunapas paypa awpaqninpiqa chullurunmi. Allpapas hoqarikunraqmi paypa qayllanpiqa. Kay pachapas lliw *yachaqkunapiwanmi hoqarikunraq paypa qayllanpiqa. 6 Pay piakuruptinqa yaqachum pipas qayllanpiqa sayanman? Paypa sinchi piakuynintaqa
2
1709
NAHUM1
1710
yaqachum pipas aguantanman? Paypa piakuyninqa nina hinaraqmi chutarikun. Qaqakunapas llumpayllataam utuparikun. 7 Tayta Diosqa mayna-mayna allinmi! Sasachakuy punchawpipas amparakuna hinaraqmi. Payman hapipakuqkunataqa payqa waqaychaykunmi. 8 Lloqlla hinaraqmi Ninivetaqa tukurunqa. Tutayay ukukamaraqmi enemigonkunataqa qatinqa. 9 Imatataq piensachkankichik Tayta Diospa contranpiqa? Payqa tukurusunkichikmi qamkunataqa. Manam castiganmanchu iskaykamaqa. 10 Kichka hinaa siray-siraymi kachkanku. Vinopa intuykusqan sinkay-sinkaymi kachkanku. Chakisqa qopa hinaam kaasqa kanqaku.
11
Yaw Ninive llaqta, qanmantam lloqsimurqa Tayta Diospa contranpi mana allin piensaq runaqa. Qanmantam lloqsimurqa paypa contranpi mana allinkuna consejakuq runaqa. Runakunatam Tayta Dios nisunkichik:
12
Mana asllayaq Asiria nacionniyoq runakunaqa chayman hinam wauchisqa kanqaku. Nana-nanaq Asiria nacionniyoq runakunaqa chayman hinam purmachisqa kanqaku. oqaqa akarichirqaykichikmi qamkunataqa. Manam akarichisqaykichikachu qamkunataqa. 13 Kunanqa churkususqayki yugotapas pakiparusaqam. Kunanaqa watasusqayki coyundatapas tipiparusaqam.
14
Yaw Asiria nacionpa reynin, contraykipim Tayta Dios kamachin: Manam kanqaachu sutiki apaqkunapas. Diosnikikunapa templonmantaqa chinkarachisaqmi llaqllasqa taytachaykikunatapas. Diosnikikunapa templonmantaqa chinkarachisaqmi fundisqa taytachaykikunatapas. akasqa kasqaykiraykum chaypia rurapusqayki sepulturatapas.
15
Waqaya orqonta hamuchkan
Ninive llaqta tuichisqa kananmanta.
1711
NAHUM1, 2
allin noticia willakuq runaqa. Waqaya orqonta hamuchkan hawka kawsakuymanta willakuq runaqa. Juda nacionniyoq runakuna, fiestaykichiktay ruraychik. Prometekusqaykichiktay cumpliychik. Manam hamusunkichikachu mana allin ruraqkunaqa. Pasaypaqtaam tukurun mana allin ruraqkunaqa. 1Ninive llaqta, contraykipim hamuchkan cheqechisuqnikipas. Waqaychaychiky amparakuna wasikichiktapas. Qamkunaqa ankunapiy wateqamuychik. Peleanaykichikpaqy allinta alistakuychik. Qamkunaqa kallpatay sumaqta hapiychik. 2 Jacob castakunapa allin reqsisqa kaynintaqa Tayta Diosmi kutichipunqa. Israel nacionpa hatun kasqanman hinam Tayta Diosqa kutichipunqa. Paykunaqariki suwakunapa suwananmi karqaku. Uvasllankutapas tukururqam enemigonku. 3 Tropankunapa harkachikunanpas pukay-pukayraqmi kachkan. Tropankunapa pachanpas pukay-pukayraqmi kachkan. Guerrapaq carretankunapas rawraq ninaman rikchakuqraqmi kachkan. Cipres sachamanta lanzankupas kayman-chaymanraqmi qewikachachkan. 4 Loco hinaam callenta kallpachkan guerrapaq carretankupas. Kayman-wakmanmi kallpakachachkan plazakunapipas. Rupachkaq yantamanraqmi paykunaqa rikchakuchkanpas. Paykunaqa llipyay hinaraqmi kallpakachachkankupas. 5 Capitanninkunatam qayachkan reyqa. Kallpachkaspam mitkarun paykunaqa. Murallamanmi utqachkan paykunaqa. Harkaqninkutam alistakuchkan paykunaqa. 6 Kichakuykunam mayupa punkunkunapas. Tuichisqaam kachkan palaciopas. 7 Ninive llaqtapi *yachaqkunaqa preso rinankupaqmi citasqaa kachkanku. Sirvientankunapas paloma hinaraqmi waqachkanku. Paykunaqa llakimantam qasqonkuta takakuchkanku. 8 Ninive llaqtaqa qocharayaq yakumanam rikchakuchkan. awpa tiempomantaraqmi lluptiypaq-lluptikuchkan.
NAHUM2,3
9
1712
Mana kasukusparaqmi qayaptinkupas ayqeypaq-ayqekuchkan. Qamkunaqa qollqetay suwaychik. Qamkunaqa qoritay suwaychik. Ninive llaqtapa qori-qollqenqa manaa tukuymi kachkan. Qori-qollqemanta alhajankunaqa manaa qepiy atinam kachkan.
Mana imayoq chinkachisqaam kachkan. Chay llaqtaqa purmachisqaam kachkan. Sonqonkupas manchakuymantam hukmanyaruna. Moqonkupas pasaypaqtam katkatataruna. Mana kallpayoqam paykunaqa kachkan. Lliwpa uyanpas ayayasqaam kachkan. 11 Yaqachum imallapas puchurunraq chay leonpa machayninmantaqa? Yaqachum imallapas puchurunraq wawankunaman mikuchinan lugarmantaqa? Chaymanqariki orqo leonpas chinanwanmi riqku. Chaypiqariki wawankunawanmi kawsakuqku. Mana pipapas manchachisqanmi kawsakuqku. 12 Leonqariki uankunapaqpas kamaqtam wauchipurqa. Leonqariki chinanpaqpas achkallataam seqopurqa. Machaynintapas achkallaa mikuykunawanmi huntachirqa. *Yachanantapas achkallaa tisapasqanwanmi huntachirqa.
10 13Llapa llan
kamachiq Tayta Diosmi nin:
Ninive llaqtaqa pasaypaqa chinkachisqa kananmanta
Ninive llaqta, oqaqa kachkani contraykipi sayaqmi. Guerrapaq carretaykikunatapas kaaykusaqmi. Carretaykikunatapas qosnirirachisaqmi. Malta leonnikikunatapas espadawanmi waurachisaq. Imapas suwakusqaykitaqa kay pachamantam chinkarachisaq. Qamkuna ukupi willakuqkunatapas manaa uyarinaykichikpaqmi chinkarachisaq. 1Yaw runa wauchiq llaqta imallapiraq qamqa rikukunki? Llullakunapa huntaykusqanmi kachkanki. Qechusqaykikunapa huntaykusqanmi kachkanki. Wauchisqaykikunapa huntaykusqanmi kachkanki.
1713
NAHUM3
Uyarikamuchkanam latigokunapa toqyasqanpas chaynataq ruedakunapa qerichichisqanpas. Uyarikamuchkanam caballokunapa kallpamusqanpas chaynataq carretakunapa pawatyamusqanpas. 3 Sillada tropakunapas pawaypaqmi-pawamuchkanku. Espadankupas chipityaypaqmi-chipityamuchkanku. Lanzankupas llipyaypaqmi llipyaymuchkan. Nana-nanaq runakunam wauypaqa-waullachkan. Monto-montonmi wauqkunaqa chutarayachkan. Manaa tukuymi wauqkunaqa kachkanku. Kawsaqkunapas wauqkunapim haytakuchkanku. 4 Chaykunaqa pasakunqa chuchumika warmi hina llumpa-llumpay huchallikusqanmantam. Payqariki sumaqllaa chuchumika warmi hinam, imaymana brujeriakunapas ruraq warmi hinam. Payqariki hukwan hukwan kakuspam nacionkunatapas aysaypaq-aysarqa. Payqariki brujeriakunata ruraspam runakunatapas aysaypaq-aysarqa.
2 5Llapa llan
Kamachiq Tayta Diosmi nin:
Qampa contraykipim kachkani oqaqariki. Warmipa walintapas uyankama qempiruchkaq hinam qamtaqa penqayman churarusqayki. Nacionkunapas qalallataa qawasunaykipaqmi chaynataqa rurarusqayki. Gobiernokunapas penqaypaqa qawasunaykipaqmi chaynataqa rurarusqayki. 6 Qanmanqa qacha kaqkunatam wischuykusqayki. Qamtaqa penqaypaq warmita hinaam rurarusqayki. Qamtaqa runapa qawakunantaam rurarusqayki. 7 Lliw rikusuqnikikunapas ayqekuspam ninqa: am purmachisqaa kachkan Ninive llaqtaqa. Pillapas llakirikunmanchum paymantaqa? Maypitaq tarimuyman consuelaqnintaqa? 8 Qamqa Tebas llaqtamantapas aswan allinraqchum kanki? Nilo Mayupa patanpim karqa chay llaqtaqariki. Yakukunapa muyuykusqanmi karqa chay llaqtaqariki. Nilo sutiyoq mayum karqa chay llaqtapa murallanqa. 9 Cus nacionniyoq runakunam mana tukuyta kallpancharqa.
NAHUM3
1714
Egipto nacionniyoq runakunam mana tukuyta kallpancharqa. Yanaparqataqmi Fut runakunapas. Yanaparqataqmi Libia runakunapas. 10 Chaywanpas Tebas llaqtapi *yachaqkunaqa presochasqam karqaku Chaywanpas Tebas llaqtapi yachaqkunaqa preso pusasqam karqaku. Wawa-churinkupas callekunapa esquinanpi sapo hina choqasqam karqaku. Ancha reqsisqa runankunapaqpas suertetam choqarqaku. Llapallan kamachikuq runakunapas cadenakunawan watasqam karqaku. 11 Yaw Ninive llaqta, qampas sinka hina castigasqam kanki. Pakakuchkaq hinam pakaypaq-pakakunki. Enemigoykikunaraykum pakakunaykita maskanki. 12 Llapallan amparakuna wasikichikpas rikchakun higos sachakunamanmi. Puntallaraq ruruyoq higos sachamanmi rikchakun lliw amparakuna wasikichikqa. Chay sachataqa pipas taspiykuptinmi simillanmana wichiykamun chay rurunkunaqa. Chaynapunim vencesqa kaspa facillata wichiykunqa amparakuna wasikichikqa. 13 Warmikuna hina manchakuqllaam kachkan tropaykichikkunaqa. Nacionnikipi kaq punkukunapas kichakuykunqam enemigoykikunamanqa. Nacionnikipi kaq punkukunapa cerrojonkunatapas ninam kaarunqa. 14 Qamqa yakutay alistakuy muyuykusuptiki tomanaykipaq. Amparakuna wasitay allichay enemigomanta amparasunaykipaq. Mituman yaykuspay allinneqta saruychik. Ladrillo ruranaykichiktay hapiychik. 15 Chaypim qamtaqa nina ruparusunki. Chaypim qamtaqa espada tukurusunki. Manaraq raprayoq aqarway uru hinam tukurusunkichik. Manaraq raprayoq aqarway uru hinay miraychik. Puyu hinaa aqarway uru hinay miraychik. 16 Cielokunapi lucerokunatapas hinaraqmi mirarachinkichik negociantekichikkunatapas. Aqarway urukuna hina tukurususpaykichikmi
1715
17
NAHUM3
pawakunqaku nacionnikichikmantapas. Llaqtapi kamachikuqkunapas kachkan aqarway urukuna hinaam. Tropaykikuna huuq jefekunapas kachkan puyu hina aqarway urukuna hinaam. Chay aqarway urukunaqa chiriykamuptinmi perqakunapia tiyaykunku. Ichaqa inti qespiramuptinmi mana musyayllata lluptikunku.
18
Yaw Asiria nacionpa reynin, yanapaqniki kamachiqkunam puukuchkankua. Ancha reqsisqa runaykikunam samakuchkankua. Tropaykikunaqa orqokunapim cheqerun. Paykunaqa mana huuy atinaam cheqerun. 19 Manam imapas kanchu nanayniki samaykachiqqa. Mana hampiy atinaam kachkan heridaykiqa. Imam pasarususqaykimanta uyariqkunam kusikuymanta taqllakunqa. Pimantaq mana chayarqachu chay pasaypaq mana allinkuna rurasqaykiqa?
HABACUCPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willakuq Habacucpa sutinwan sutichasqa librom. Diosmanta willakuq Nahum hinam Habacucpas willakurqa yaqa chay tiempollapi. Asiria runakunatam vencerurqa Babilonia runakuna chayraykum aswan munaychakuqa rikurirurqaku. Babilonia runakunapas Asiria runakuna hinam runakunata llumpay akarichiq karqaku. Ninive llaqta vencesqa kananmantam Nahum kusikurqa. Habacucmi ichaqa manchakurqa munaychakunanpaq Babilonia nacion aswan-aswan hatunyaptin. Habacucqa qawarqataqmi Israel runakuna huchaman urmaykusqanrayku Babilonia runakunawan Diospa castigananmantapas. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq partem willakun tukuy mana allinkuna pasasqanmanta hinaspa Habacucpas Job hinaraq: Imanasqataq Diosqa munan kaykuna sucedenanta? nisparaq tapukusqanmanta (1). Iskay kaq partenataqmi willakun Habacucman Dios contestaspan pacienciakuy hinaspa confiakuy yachachisqanmanta, willakuntaqmi hamuq tiempopiqa mana allin ruraqkunata Dios chinkachinanmantapas hinaspa paymanta mana rakikuqkunataataq kawsachinanmantapas (2). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Diospa atiy ninmanta Habacucpa alabasqanmanta hinaspa Diosllapi confia kuna manta (3). Mana allinpa contranpi Habacuc rimasqanmanta
1Diosmanta
willakuq Habacucmi revelacionninpi kaynata nirqa:
Dios Taytally haykapikamataq mana uyariykuwankichu qayakamusqaytaqa? Haykapikamataq mana salvaykuwankikuchu dao ruraymanta qaparimuchkaptiyqa? 3 Imanasqataq qawachiwachkanki mana allin ruraykunataqa? Imanasqataq rikuchiwachkanki sasachakuykunataqa? oqapa awpaqniypiqa tukuy imam purmaypaq-purmachkan. Tukuy imam daaypaq-daanakuchkan. Quejanakuyllam hatarichkan. Pleitonakuyllam hatarichkan. 4 Yachachikuynikipas manam cumplikunchu. Allin arreglopas manam takyanchu. Mana allin ruraq runakunam muyurun allin ruraq runakunata. Chaymi allin arreglokuna rurasqankupas lloqsirun qewi-qewillata.
2 5
Nacionkunatay qamkunaqa qawaychik.

1716
1717
HABACUC1
Admirasqallaay qamkunaqa qawaychik. Tiempoykichikpim admirakuypaqta rurasaq. Willasuptikichikpas mana creenatam rurasaq. 6 oqaqa Caldea runakunatam hatarichimuchkani. Manchakuypaq runakunatam hatarichimuchkani. Apurawman venceqmi paykunaqa. Tukuy hinastinmanmi mastarikun paykunaqa. Runapa *yachasqan allpantam dueochakuykun paykunaqa. 7 Chay runakunaqa mancharikuyllapaqam kanku. Kikillankum arreglotapas ruranku. Kikillankum hatunchaspapas hatunchakunku. 8 Caballonkupas uturungumantapas aswan apurawman kallpaqraqmi. Tutaykuqta puriq lobomantapas aswan manchakuypaqraqmi. Sillakuqkunapas chapakyayllaam kallpakachanku. Paykunaqa karukunamantaraqmi hamurunku. Anka hinaraqmi hapinanpaq pawaykunku. 9 Dao ruranankupaqmi paykunaqa hamunku. Paykunaqa intipa qespimunan lawpi rupaq wayra hinam richkanku. Presochasqankuqa lamar qochapa patanpi aqo hinaraqmi kachkanku. 10 Paykunaqa reykunamantapas asikunkum. Kamachikuqkunamantapas burlakunkum. Murallasqa llaqtakunamantam asikunku. Qepanman allpata montoruspam dueochakurunku. 11 Nisyu wayra hinam pasarunku. Huchayoqmi paykunaqa kachkanku. Kallpankutapas diosninkupaqmi hapinku.
12
Dios Taytally, wiaymanta kawsakuqmi kanki qamqa Chuya Diosnilly, manapunim wausaqkuchu oqaykuqa. Dios Taytally, chay runakunataqa juzganaykipaqmi churarqanki. Qaqa hina takyaq Diosnilly, castiganaykipaqmi paykunataqa unancharqanki. 13 Qamqa chuyay-chuyay kasqaykiraykum mana allintaqa mana qawariwaqchu. Qamqa chuyay-chuyay kasqaykiraykum dao ruraytaqa mana qawariwaqchu. Imanasqataq qawayllaqa-qawakunki
Habacucpa huktawan reclamasqanmanta
HABACUC1,2
1718
runamasin traicionaqkunataqa? Imanasqataq upallakuykunki mana allin ruraq runa paymantapas allin kaq runata millpuypaq-millpuruptinqa? 14 Challwakunaman hinallaam runakunataqa tikrarunki. Mana gobiernoyoq uruchakunaman hinallaam tikrarunki. 15 Caldea runakunam wakin nacionkunata anzuelowan hapichkaq hina hapirunku. Mallankuwanmi aysaypaq-aysarunku. Mallankuwanmi huuypaq-huurunku. Chayraykum sinchillataa kusikunku. 16 Chayraykum mallankutapas adoranku. Mallankunamanmi inciensotaraq qontichinku. Mallankuraykum sumaqllataa kawsakunku. Mallankuraykum miskillataa mikukunku. 17 Chaynaqa chayraykuchu mallankumanta sapa kutilla challwakunata vacianqa? Nacionkunamanta mana llakipayarikuspachu wauchiypaq-waurachinqaku?
2
2
cuidaq sayananpi sayachkaq hinam oqaqa uyan-uyanlla sayachkasaq. Tayta Diospa niwananta uyariykunaypaqmi chaynaqa suyaypaq-suyasaq. Qaqchawasqanmanta imatam ninaypaqmi oqallayqa suyaypaq-suyasaq.
1Llaqta
Habacucman Tayta Dios imam revelasqanmanta
Chaymi Tayta Dios kaynata niwarqa: Qawachisqaytay qellqay tablakunapi mana pantayniyoq kananpaq. Chaynapi pipas chayta leeykuspanqa chaypunilla willakuq kallpananpaq. 3 oqapa sealasqay tiempopim kay revelacion qosqayqa cumplikunqa. Tukupay tiempokunapim cumplikunqa. Manapunim llullachu kayqa. Unamuptinpas suyaykuy qamqa. Chayamunqapunim chay punchawqa. 4 Hatunchakuqllaam mana allin ruraq runaqa. Allin ruraq runaqa iisqanraykum kawsanqa.
5
Qori-qollqeqa runatam traicionarun. Runapas hatunchakuqllaam rikurirun. Sepultura hinaraqmi yarqarachikun. Wauy hina mana saksaqam kachkan.
akarichiqkunaqa imaynam kananmanta
1719
HABACUC2
Llapallan nacionkunatam huukurunku. Llapallan runakunatam huukurunku. 6 Manachum llapallan akariqkunaqa asikunapaq watuchi hina kaynata rimanqaku: Mana kikikichikpa kaqkunata huukuruqkunaqa imallapiraq rikukunkichik! Haykapikamataq prenda hapisqaykichikta huuypaq-huukunkichik? Manachum manukusuqnikikunaqa qonqayta hatariramunqaku? Katkatatachisunaykipaqmi hatariramunqaku. Qechusunaykipaqmi rikuriramunqaku. 8 Qamqa achkallaa nacionkunatam suwarqanki. Chayraykum puchuq runakunapas suwasunki. Waurachisqaykiraykum chaynataqa rurasunki. Chakrakunatapas llaqtakunatapas daasqaykiraykum chaynataqa rurasunki. Chaypi yachaqkunatapas daasqaykiraykum qamqa akarichisqa kanki.
7
Familiaykita apuyachinaykipaq runamasikimanta suwakuq runa imallapiraq rikukuykunki! Qesaykitapas alto-altopim churarunki. Mana allinmanta ayqenaykipaqmi churarunki. 10 Achkallataa wauchinaykipaqmi tantearqanki. Wasikipi kaqkunatapas penqaymanam churarqanki. Kikillaykipa contrallaykipim huchallikurqanki. 11 Murallapi kaq rumikunapas contraykipim qaparinqaku. Wasikunapi kaq qerukunapas contraykipim yachapayanakunqaku.
9 12
Runakunata wauchispa llaqta hatarichiq runa imallapiraq rikukuykunki! Mana allinta rura-rurarispa llaqta hatarichiq runa imallapiraq rikukuykunki! 13 Llapallan kamachiq Tayta Diosqa manachum runakunapa llamkasqantaqa ninawan tukurachinqa? Nacionkunapa sasallawana rurasqantaqa mana kaqmanmi tikrarunqa. 14 Imaynam yakukunapa huntaykusqan
HABACUC2
1720
kachkan lamar qochapas, chaynam Tayta Diospa yachayninwan huntasqa kanqa kay pachapas, chaynam Tayta Diospa kanchayninwan huntasqa kanqa kay pachapas.
15
Sinchillataa sinkachikuq vinowan runamasinta sinkarachiq runa imallapiraq rikukuykunki! Penqayninta qawanaykipaqmi chaynataqa rurarunki. 16 Qampas manaa alabasqa kanaykipaqmi penqayman churasqa kanki. Chaynaqa qanmanpas Tayta Diosmi vinoyoq copanmanta tomarachisunki. Mana sealasqa kasqaykita qawachikustinam purinki. Reqsisqa kasqaykitapas wischuruspam pasaypaq penqaypaqa purinki. 17 Libano Orqopim daokunata rurarqanki. Chaykunaqa kikillaykimanmi wichiykusunki. Purun animalkuna puchukachisqaykimantam manchaypaq-manchakunki. Runakunata waurachisqaykiraykum chaynaqa kanki. Chakrakunatapas daasqaykiraykum chaynaqa kanki. Llaqtakunatapas daasqaykiraykum chaynaqa kanki. Chaypi llapallan *yachaqkunatapas daasqaykiraykum chaynaqa kanki. Valenchum ruraqninpa rurasqan taytachaqa? Valenchum llullata yachachiq fundisqa taytachaqa? Chay taytacha ruraqqa rurasqanpim confiakun. Mana rimaq taytachakunatam payqa rurakun.
18
Kullumanta taytachata Rikchariy niq runa imallapiraq rikukuykunki! Rumimanta mana uyariq taytachata hatariy niq runa imallapiraq rikukuykunki! Yaqachum yachachisunkiman chay taytachaqa? Qori-qollqewan qarachasqa kachkaspankupas mana samayniyoqmi kanku chay taytachakunaqa. 20 Sapaqchakusqan templonpim kachkan Tayta Diosqa. Upallachuny kay pachapi kaqkunaqa.
19
1721
HABACUC2,3
Paypa qayllanpiy upallachun chaykunaqa.
willakuq Habacucpa waqayllawana maakuspan sonqomanta takisqan: 2 Dios Taytally, ancha reqsisqa kasqaykimantam uyarirqani. Dios Taytally, oqaqa tukuy imapas rurasqaykimantam mancharikurqani. Watakunapa chawpinpiy kawsarichiy rurasqaykikunata. Watakunapa chawpinpiy reqsichiy rurasqaykikunata. Piakuchkaspapas yuyariy llakipayakuynikita. Diosqa Teman llaqta lawmantam hamuchkan. Chuya Diosqa Paran orqomantam hamuchkan. (Samariy) Cielokunatapas tapaykunraqmi kanchariyninqa. Kay pachapi tukuy ima kaqpas alabanmi paytaqa. 4 Achkiy hina kancharistinmi payqa hamuchkan. Llipyaykunaraqmi makinmantapas lloqsimuchkan. Paypa atiyninqariki chaypim tarikuchkan. 5 Paypa awpaqnintam hamuchkan peste onqoy. Paypa qepantam hamuchkan calentura onqoy. 6 Kay pachapas kuyurinraqmi pay sayaykuptinqa. Nacionkunapas katkatatanmi pay qawariykuptinqa. awpa tiempomantaraq kaq orqokunapas chamchakurunmi. awpa tiempomantaraq kaq moqokunapas tuirunmi. Rurasqankunaqa takyanqa wia-wiaypaqmi.
3
1Diosmanta
Habacucpa maakusqanmanta
oqaqa Cusan lawpi *yachaqkunatam mancharisqallataa rikurqani. oqaqa Madian lawpi yachaqkunatam katkatatachkaqta rikurqani. 8 Dios Taytally mayukunapa contranpichum piakurunki? Mayukunapa contranpichum rabiakurunki? Lamar qochapa contranpichum piakurunki? Caballoykikunapi sillakuspachum chaykunapa contranpi piakurunki? Venceruq carretaykikunapi rispachum chaykunapa contranpi piakurunki? 9 Flechanaykitapas listollataam rurarunki. Juramentowan citasqayki flechakunatapas
7
HABACUC3
1722
qamqa listollataam rurarunki. (Samariy) Qamqa mayukunawanmi allpatapas raqrarachirqanki. 10 Orqokunapas rikuykususpaykim kuyutyarqa. Lloqllakunapas chaypa hawantam pasarurqa. Hinaptinmi uku-uku lamar qochapas qaparirqa. Olankunapas orqochakuspam hoqarikurqa. 11 Inti killapas maymi kananpim sayarunku. Flechaykikuna chipityasqanraykum sayarunku. Lanzaykipas kanchityasqanraykum sayarunku. 12 Kay pachatapas piakuyllawanam saruparurqanki. Nacionkunatapas rabiallawanam trillarurqanki. 13 Runaykikunata salvanaykipaqmi lloqsirqanki. Sapaqchasqayki reyta salvanaykipaqmi lloqsirqanki. Mana allin ruraq wasipa qatantam tuirachirqanki. Cimientokamam pasaypaqta qalatururqanki. (Samariy) 14 Jefenkutapas waurachirqanki armanwanmi. Chaynataqa rurarurqanki muyuq wayra hina cheqerachiwanankupaq pawaykamuptinmi. Chaynataqa rurarurqanki maymi pakakusqanpi akariq runatapas waurachisqanmanta kusikuptinmi. 15 Qamqa lamar qochapipas caballoykikunawanmi purirqanki. Mastarisqa yakukunatapas posoqachistinmi purirqanki. 16 Uyariykuptiymi ukullaypas hukmanyarurqa. Uyariykuptiymi jetallaykunapas katkatatarqa. Cuerpollaypas mana valeqam rikurirun. Piernallaypas katkatataqllaam rikurirun. Chaywanpas oqaqa pacienciawanraqmi suyasaq. Contraykupi hatarimuqkuna sasachakunantam suyasaq. Manaa higos sachakuna waytaptinpas, manaa uvas plantakuna ruruptinpas, manaa aceitunas sachakuna ruruptinpas, chakrakunapi kawsaykuna manaa kaptinpas, kanchakunapi ovejakuna manaa kaptinpas, corralkunapi vacakuna manaa kaptinpas 18 oqaqa Tayta Diosraykum kusikusaq. Salvawaqniy Diosraykum kusikusaq. 19 Seor Diosmi kallpanchaykuwaqniyqa. Chakillaytapas tarukapa chakinta hinaraqmi mana urmaqtaa ruraykapuwan payqa. Payqa altokunapim purichillawan oqallaytaqa. [SF3]Takiqkunapa maestronpaq, cuerdakunapa compaasqan taki.
17
SOFONIASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willa kuq Sofoniaspa sutinwan sutichasqam. Sofoniasqa karqa Na humpa chay nataq Habacucpa yaqa wiay masinmi. Payqa willa kurqa Rey Josias tukuy allinkuna rurasqanpa aw paqnintam. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun pia kuy ninpi Dios juzgasqanmanta hinaspa chinkachinan tiempo ha munanmanta (1:1-2:3). Iskay kaq par teataqmi willa kun Gaza llaqta, Ascalon llaqta, Asdod llaqta hinaspa Ecron llaqta chinkachisqa ka nanmanta. Chay llaqta kunaqa karqa Filistea runa kunapa yacha nan llaqta kunam (2:4-15). Kimsa kaq par teataqmi willa kun huchallikusqanrayku Jerusalen llaqta a karichisqa ka nanmanta, willa kuntaqmi Jerusalen llaqtaqa hamuq tiempopi librasqa ka nanmantapas, chay raykum Sofoniaspas kusikuy wan ta kirqa (3). Tayta Diospa piakunan punchawmanta
churin Josias Juda nacionpi gobiernachkaptinmi Tayta Dios rimapayarqa Cusipa churin Sofoniasta. Cusiqa karqa Gedaliaspa churinmi, Gedaliasataqmi karqa Amariaspa churin, Amariasataqmi karqa Ezequiaspa churin. Tayta Diosm Sofoniasman kaynata nirqa: 2 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Kay pachapi tukuy imatam pasaypaqta oqaqa chinkarachisaq. 3 Runakunatapas hinaspa animalkunatapas pasaypaqtam chinkarachisaq. Alton pawaqkunatapas lamar qochapi challwakunatawanmi chinkarachisaq. Runa urmachiqkunatapas mana allin ruraqkunatawan kuskatam chinkarachisaq. oqaqa runakunatapas allpapa hawanmantam llapallanta qollurachisaq.
4
1Amonpa
oqa Tayta Diosmi kaynata nini: oqaqa atiyniywanmi castigarusaq Juda nacionpi *yachaqkunatapas. Castigasaqtaqmi Jerusalenpi yachaqkunatapas. Kay sitiomantaqa puchukarachisaqam Baal sutiyoq puchuruq taytachakunatapas chaynataq adoraqnin sacerdotekunapa sutintapas.
1723
SOFONIAS1
5
1724
Qollurachisaqmi wasi hawanman seqaspa achkallaa lucerokuna adoraqkunatapas. Paykunaqa qonqorakunkupas oqa Tayta Diosta juramentowan serviq tukusparaqmi. Jurankupas Milcom taytachankuraykuraqmi. 6 Qollurachisaqtaqmi oqa Tayta Diosmanta aswan-aswan karunchakuqkunatapas chaynataq mana maskawaqniykunatapas chaynataq mana tapukuwaqniykunatapas.
7
Upallaychiky oqa Seor Diospa qayllaypiqa. am chayaykamuchkana oqa Tayta Diospa castigo ruranay punchawqa. oqa Tayta Diosqa ofrecesqa kananpaqmi animalkunata alistarunia. oqa Tayta Diosqa convidoman hamuqkunatam sapaqcharunia.
Chay castigo ruranay punchawpiqa castigasaqmi kamachikuqkunatapas. Castigasaqmi reypa churinkunatapas, huklaw nacion pachawan churakuqkunatapas. 9 Chay punchawpiqa castigasaqtaqmi punkupa pataknin llapallan pawaqkunatapas chaynataq patronninkupa wasinman dao ruraywan hinaspa engaowan huntarachiqkunatapas.
8 10
oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Chay punchawpiqa Challwa Zaguanmantaraqmi qayakullanqaku. Iskay Kaq Barriomantaraqmi qaparkachanqaku. Aminankukama waqasqankutam moqokunamantaraq uyarinqaku. 11 Yaw Pukru Barriopi *yachaqkuna, aullakuchkaq hinay qaparkachaychik. Llapallan negociantekuna qollurusqanmantay qaparkachaychik.
12
Chay tiempopiqa mecherowan hinam maskarusaq Jerusalenpi yachaqkunatapas. Castigasaqtaqmi vinopa qonchun hina hawka tiyakuq runakunatapas. Chayna runakunam sonqonkupi ninku: Tayta Diosqa manam ruranchu allintapas nitaq mana allin kaqtapas. 13 Chayraykum imallankupas suwasqa kanqa.
1725
SOFONIAS1,2
Wasillankupas chunnichisqam kanqa. Wasita ruraruspankupas manam *yachanqakuchu. Uvasta plantaruspapas vinotaqa manam tomanqakuchu. Chayaykamuchkanam Tayta Diospa castiganan hatun punchawqa. Hichpaykamuchkanam apurawman Tayta Diospa castiganan punchawqa. Utqamuchkanam chay punchawqa. Tayta Diospaq castiganan punchawpi qapariytay uyariychik. Valeroso soldadokunapa aminankukama waqasqantay uyariychik. 15 Chay punchawpiqa piakuywan sasachakuyllaam kanqa. Purmachiywan chunnichiyllaam kanqa. Tutayaywan yanayayllaam kanqa. Puyuwan yanayayllaam kanqa. 16 Chay punchawpiqa cornetakunallaam waqanqa. Chay punchawpiqa runakunam qayaykachakunqa. Murallasqa llaqtakunapa contranpim uyarikunqa. Alto torrekunapa contranpim uyarikunqa. 17 Chay punchawpiqa runakunatam akarichisaq. Chaynapim paykunaqa awsa hinaa purinqaku. Paykunaqariki oqa Tayta Diospa contraypim huchallikurqaku. Yawarninkupas utu allpa hinaraqmi pampaman chaqchusqa kanqa. Chunchulninkupas wanu hinaraqmi pampaman wischusqa kanqa.
14 18
oqa Tayta Diospa piakunay punchawpiqa manam libranqachu qori-qollqenpas. Nina hina sientikurusqaywanmi rupasqa kanqa tukuy kay pachapas. Qonqaymantam tukurusaqpuni kay pachapi *yachaqkunatapas.
1Nacionpi
*yachaq mana penqakuqkuna, qamkunaqa hukllamanay huunakuychik. 2 Decretasqay punchaw manaraq chayamuchkaptiny qamkunaqa huunakuychik. Manaraq tamo hina pasaruchkaptiny qamkunaqa huunakuychik. oqa Tayta Diospa piakuyniy manaraq chayaramuchkaptiny huunakuychik.
SOFONIAS2
3
1726
Kay pachapi llapallan humillakuqkuna, qamkunaqa Tayta Diostay maskaychik. Paypa leynin llapallan cumpliqkuna, qamkunaqa Tayta Diostay maskaychik. Qamkunaqa allin rurayllataay munaychik. Ama hatunchakuspa kawsakuytay munaychik. Icharaqpas Tayta Diospa piakuynin punchawpi pakaykusqa kawaqchik.
Gaza llaqtapas saqesqam kanqa. Ascalon llaqtapas purmachisqam kanqa. Asdod llaqtapi *yachaqkunatapas chawpi punchawpipunim qarqorunqaku. Ecron llaqtapi yachaqkunapas sapinmanta pilasqa hinam kanqa. 5 Lamar qochapa patanpi yachaqkuna, qamkunaqa imallapiraq rikukunkichik! Ceret casta runakunapa castankuna, qamkunaqa imallapiraq rikukunkichik! Filistea runakunapa yachanan Canaan allpa, contraykipim Tayta Dios nisunki:
4
Mana pipapas *yachananmanam qamtaqa purmachisqayki. Lamar qochapa patanpi allpakunapas pasto-pastollaam rikurirunqa. Lamar qochapa patanpi allpakunapas michiqkunapa pozonkunapa kananam rikurirunqa. Lamar qochapa patanpi allpakunapas ovejakunapa kanchanpi kananam rikurirunqa. 7 Juda casta puchuruq runakunapaqmi chay allpakunaqa kanqa. Ovejankutapas chaypia michinankupaqmi chay allpakunaqa kanqa. Ascalon llaqtapi wasikunapiam paykunaqa tutanpas samakunqa. Yupaychasqanku Tayta Diosmi watukunqa. Preso risqankumantam kutichimunqa.
6 8-9Llapa llan
Kamachiq Tayta Diosmi nin kaynata: oqaqa uyarirunim Moab nacionpi *yachaqkunapa kamikusqankuta. oqaqa uyarirunim Amon castakunapa mana allin rimasqankuta.
1727
SOFONIAS2
Paykunaqa runakunatam kamirqaku. Runaykunapa chakranwanmi allpankutapas miraykachikurqaku. Israelpa yupaychasqan oqa Tayta Diosmi kikiyrayku jurani: Moab nacionqa Sodoma llaqta hinaam rikurirunqa. Amon castakunaqa Gomorra runakuna hinaam rikurirunqa. Chay nacionkunaqa itanakunapa wiananam rikurirunqa. Kachi horqonaam rikurirunqa. Wiaypaq chunniqam rikurirunqa. Puchuq runaykunaam saqueanqa. Nacionniypi puchuqkunaam dueochakunqaku. Chaykunaqa hamunqa Moab runakuna hatun tukukusqanraykum. Chaykunaqa hamunqa Amon castakuna hatun tukukusqanraykum. Paykunaqa llapallan kamachiq Tayta Diospa runankunatam kamirqaku. Runankunapa contranpim hatunchakurqaku. 11 Tayta Diosqa manchakuyllapaqam paykunapa contranpi rikurirunqa. Payqa kay pachapi llapallan taytacha-mamachakunatam tukurunqa. Lamar qochapa patanpi nacionniyoqkunapas nacionninkupim Tayta Diosta adoranqa. 12 Cus nacionniyoq runakunataqa Tayta Diosmi wauchisunkichik. 13 Norte lawpi *yachaqkunatam castigarunqa. Asiria nacionniyoqkunatam tukurunqa. Payqa purmarachinqam Ninive llaqtatapas. Chakirachispam chunnirachinqa Ninive llaqtatapas. 14 Chay purmachisqa llaqtapa chawpinpiqa atajontin animalkunaam puukunqaku. Chay purmachisqa llaqtapa chawpinpiqa tukuyniraq animalkunaam puukunqaku. Tukuwan avutarda sutiyoq animalpas pilarkunapa puntankunapim puukunqaku. Ventanakunapim waqanqa animalkunapas. Purmachisqaam kanqa punkunkunapas. Rikurirunqaam cedro sachamanta qerukunapas. 15 Chay llaqtaqa kusikusparaqmi confiakurqa.
10
SOFONIAS2, 3
1728
Kikinpa sonqonpim piensarqa: Manam pipas kanchu oqa hinaqa, nispa. Mayna chunnichisqaam kachkan. Animalkunapa puunanam kachkan. Pipas chayninta pasaqqa silbakachanqaraqmi. Pipas chayninta pasaqqa qawachinqa takataraqmi.
rikukunqa Jerusalen llaqtayoqkunaqa! Mana kasukuqmi kachkan paykunaqa. Millakuypaqam rikurirun paykunaqa. Runakunatam akarichin paykunaqa. 2 Manam Tayta Diostapas kasukurqakuchu. Manam corregichikuytapas munarqakuchu. Manam confiakurqakuchu Tayta Diospipas. Manam asuykurqakuchu Diosninkumanpas. 3 Paykunapaqa jefenkupas awrawyaq leonkuna hinam. Kamachiqninkupas tutan lloqsiq lobo hinam. Paqarinpaqqa manam puchunkuchu imallatapas. 4 Pay tukuspa traicionakuqllaam kachkan Diosmanta willaqninkupas. Diospaq sapaqchasqa kaqkunatam millakuypaqtaa rurachkan sacerdotenkupas. Panta-pantallataam rurachkanku Diospa yachachikuynintapas. 5 Chawpinkupi kaq Tayta Diosmi ruran allin kaqkunataqa. Payqa manapunim ruranchu mana allin kaqkunataqa. Payqa sapa punchawmi allin arreglokunata ruran. Payqa sapa madrugawmi mana faltakuspan ruran. Mana allin runam ichaqa mana penqakuspaa ruran. Diosmi nin kaynata:
1Imallapiraq
6Tayta
oqaqa nacionkunatam chinkarachinia. Torrenkunatapas murallanmantam tuirachinia. Callenkunatapas pasaypaqtaam chunnirachini. Mana pipapas purinantaam chunnirachini. Paykunapaqa llaqtankupas purmasqaam kachkan.
1729
SOFONIAS3
Mana pipapas *yachanan purmasqaam kachkan. Chaymi Jerusalen llaqtata nirqani: Qamqa seguroch manchakuwankia, nispa. Corregisqaytaqa chaskiwankiach, nispa. Chayna kaptinqa yachanankutapas manach tuichiymanchu karqa. Chayna kaptinqa lliw castigoykunatapas manach wichiykachiymanchu karqa. Ichaqa chaywanpas afanakuyllawanam mana allinkunata rurarqaku paykunaqa. 8 Chayraykum oqa Tayta Dios kaynata nini: Contraykichikpi rimarinay punchawkamay suyaykuwaychik qamkunaqa. Nacionkunatawan gobiernokunata huurunaypaqmi sentenciarunia oqaqa. Ancha piakuyllawana castigarunaypaqmi paykunataqa sentenciarunia. Tukuy kay pachapi kaqkunaqa sientikuruptiymi rupachkaq hina piakuyniywan kanqaku kaasqaa.
7
Chay tiempo chayaramuptinqa rimasqankutam agradoypaqa tikrarusaq. oqa Tayta Diostaa qayakuwanankupaqmi llapallankuta rurarusaq. Hukllaa serviwanankupaqmi chaynataqa rurarusaq. 10 Cus nacion mayukunapa chimpanmantaraqmi maakuwaqniykunaqa hamunqaku. oqapa cheqerachisqay runaykunam ofrendata apamuwanankupaq hamunqaku. 11 Chay punchawpiqa manam penqakunkichikachu mana kasukuspa contraypi rurasqaykichikmantapas. Chawpikichikmantam qarqorusaq paytukuq kasqaykichikwan kusikuqkunatapas. Chaynapim sapaqchakusqay orqopiqa manaa hatunchakunkichikchu qamkunapas. 12 oqa Tayta Diospi amparakuqkunataqa chawpillaykichikpim saqeykusaq. akariqkunatawan wakcha runakunataqa chawpillaykichikpim saqeykusaq. 13 Israel casta puchuq runakunaqa manaam mana allintaqa ruranqakuachu. Israel casta puchuq runakunaqa manaam llullatapas rimanqakuachu. Manaam engaakuq runaqa kanqakuachu. Ovejakuna hinaam michiqniyoq kanqaku.
9
SOFONIAS3
1730
Mana pipapas manchachisqanam samakunqaku. Sion llaqtapi *yachaqkuna, kusikuymantay qaparillawana takiychik. Israel nacionniyoq runakuna, tukuy sonqowan kusikuspay qapariychik. Jerusalen llaqtapi yachaqkuna, tukuy sonqoykichikwany llumpayta kusikuychik. 15 Tayta Diosqa contraykipi sentenciasusqaykitapas suchurachinam. Enemigoykichiktapas kutirirachinam. Qamkunapa chawpikichikpim kachkan Israel nacionpa reynin Tayta Diosqa. Chaynaqa manam manchakunkichikachu haykapipas mana allintaqa. 16 Chay tiempopiqa Jerusalentam ninqaku:
14
Jerusalen llaqtarayku kusikuyllawana takisqankumanta
Sion llaqtapi *yachaqkuna, qamkunaqa amay manchakuychikchu, nispa. Qamkunaqa amay hukmanyaruychikchu, nispa. 17 Chawpikichikpim kachkan yupaychasqaykichik Tayta Diosqa. Tukuy atiyniyoqmi payqa salvasunaykichikpaqqa. Qamkunaraykum llumpayta kusikunqa. Kuyasusqaykichikraykum mosoqyachisunkichik payqa. Qamkunaraykum takikunawan kusikunqa.
18Tayta
Diosmi kaynata nin:
Fiestakunapas manaa kaptinmi llakikurqankichik. Chay llakikuytaqa oqam qechurusqaykichik. Chay llakikuyqa qepi hinam llasasurqankichik. Chay llakikuyqa penqaymanmi churasurqankichik. 19 Lliw akarichisuqnikikunapa contranpim chay tiempopiqa hatarisaq. Wisturuqkunatam salvaykusaq. Cheqeruqkunatam huuykusaq. Pipapas alabananmanam tikrarusqaykichik. Reqsisqa runakunamanam tikrarusqaykichik. Tukuy hinastinpim chaynata rurasqaykichik. Penqaypi kasqaykichikmantam chaynata rurasqaykichik. 20 oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Chay tiempopim kutichimusqaykichik. Chay tiempopim huumusqaykichik. Kay pachapi lliwpa reqsisqanmanam
1731
SOFONIAS3
qamkunataqa tikraykusqaykichik. Kay pachapi lliwpa alabananmanam qamkunataqa tikrarusqaykichik. Preso kasqaykichikmanta kutichimuspayam qawachkaptikichik rurapusqaykichik.
HAGEOPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willakuq Hageopa sutinwan sutichasqam. Payqa willakuyta qallarirqa Nahumpa, Habacucpa, Sofoniaspa pachak wata qepantaam. Hageopa tiemponpiqa Zorobabelpas wakin runakunapiwanmi preso pusasqa kasqankumanta kutiramurqaa Jerusalen llaqtaman. Jerusalen llaqtapiqa hatarirachirqakuam suma-sumaq wasikunatapas, chaywanpas Diospa templontaqa manam allicharqakuraqchu, chayraykum Hageo paykunaman nirqa Diospa imam kamachisqanta. Kay libroqa iskay par teman ra kisqam kanman. Punta kaq par tem willa kun Diospa templonta ama demoraspa allicha nankumanta (1). Iskay kaq parteataqmi willa kun Israel runa kuna wa na kuspa Tayta Diosta a ser viptinkuqa pay pas tukuy imayoqta a kawsachinanmanta (2).
chawninpi Tayta Dios rimapayarqa paymanta willakuq Hageoman. Hageoataqmi willarqa Juda lawpi gobiernaq Zorobabelman. Zorobabelqa karqa Salatielpa churinmi. Hageoqa willarqataqmi Josadacpa churin Josueymanpas. Josueyqa karqa sacerdotekunapa jefenmi. Paykunamanm Llapallan Kamachiq Tayta Diospa nisqanta kaynata willarqa: Kay runakunam ninakuchkanku: Tayta Diospa templon qespichina tiempoqa manaraqmi chayamunraqchu nispa. 3Chaymi oqa Tayta Dios kaynata nini: 4Sumaq tablakunawan tableasqa wasikunapi *yachakunaykichik tiempochum chayaramun? Chaychum kay temploytaqa purmasqataa qawakuchkankichik? 5Chaynaqa Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nikichik: Qamkunaqa imaynam kawsasqaykichikmantay allinta piensariychik. 6Qamkunaqa achkallataa tarpuspapas asllatam cosechachkankichik, mikuspapas manaa saksaqmi kachkankichik, tomaspapas pisilla kasqanraykum mana sinkankichikchu, pachakuspapas manam qonirinkichikchu, llamkapakuqpas pagontam chaskichkan toqosqa wayqallaman. 7Chaynaqa Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi nikichik: Qamkunaqa imaynam kawsasqaykichikmantay allinta piensariychik. 8Orqokunaman rispay qerukunata apamuychik hinaspay temployta qespichiychik, chaynata ruraptikichikqa chay templopi kusisqaa kaspaymi alabasqa kasaq. Chaynatam nini oqa Tayta Dios. 9Qamkunaqa achkallataa tariruyta munaspapas asllatam tarirunkichik. Chaykunataqa wasimana apaykuptikichikpas huk pukuyllawanmi chinkaypaq-chinkarachini. Imanasqam chaynataqa rurasaq? Chaynataqa rurasaq temploypas purmasqa kasqanraykum, qamkunam ichaqa wasillaykichikwan contentakunkichik. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 10Chayraykum sullapas manaa sullapusunkichikchu, allpapas manaam ruruntaqa qosunkichikchu. 11Chakrakunapa hawanmanqa oqam qayarqani usyayta, qayarqanitaqmi orqokunapa hawanmanpas, trigokunapa hawanmanpas, uvas plantakunapa hawanmanpas, aceitunas
1732
1-2Rey Dario iskay watamana gobiernachkaptinmi soqta kaq killapa punta kaq pun-
Diospa templon qespichinankumanta
1733
HAGEO1,2
sachakunapa hawanmanpas, allpapi wiaq tukuy imapa hawanmanpas, runakunapa hawanmanpas, animalkunapa hawanmanpas chaynataq tukuy llamkaypa hawanmanpas. 12Tukuy chayku natam uya rirqa Sa latielpa chu rin Zorobabel chay nataq Josadacpa churin Josuey pas. Josueyqa karqa sacerdotekunapa jefenmi. Llapallan puchuq runakunapas uyarirqakutaqmi yupaychasqanku Tayta Diospa palabranta chaynataq paymanta willakuq Hageopa willakusqantapas. Paykunaqa yupaychasqanku Tayta Diospa kachasqanman hinam uyarirqaku hinaspam Tayta Diostaqa respetarqakua. 13Chaynaqa Tayta Diospa kachasqan Hageom runakunaman nirqa: Tayta Diosmi nisunkichik: oqaqa yanapachkaykichikmi nispa. 14-15Chay napim Tayta Dios sonqocharqa Salatielpa churin Zorobabelta. Zorobabelqa karqa Juda lawpi gobiernaqmi. Sonqocharqataqmi Josadacpa churin Josueytapas. Josueyqa karqa sacerdotekunapa jefenmi. Sonqocharqataqmi llapallan puchuq runakunatapas. Chaynapim iskay watamana Rey Dario gobiernachkaptin soqta kaq killapa iskay chunka tawayoq punchawninpi kaqllamanta qallaykurqaku yupaychasqanku Llapallan Kamachiq Tayta Diospa templon hatarichiyta. watapa qanchis kaq killanpim hinaspa chay killapa iskay chunka hukniyoq punchawninpim Tayta Dios rimapayarqa paymanta willakuq Hageoman kaynata nispa: 2Yaw Hageo, Salatielpa churin Zorobabelmany willamuy. Zorobabelqariki Juda lawpi gobiernaqmi. Willamuytaqy Josadacpa churin Josueymanpas. Josueyqariki sacerdotekunapa jefenmi. Willamuytaqy llapallan puchuq runakunamanpas kaynata: 3Qamkuna ukupiqa yaqaraqchum pipas kachkan awpa tiempopi kay templopa sumaqllaa kayninta qawaq? Imaynatataq qawachkankichik kay templotaqa? Manachum kay qawasqaykichikqa yanqa-yanqallaman rikchakapusunkichik? 4Chaynaqa kallpanchakuy Zorobabel, oqa Tayta Diosmi chaynataqa nichkayki. Qampas kallpanchakuy Josadacpa churin Josuey, qamqariki kanki sacerdotekunapa jefenmi. Kay allpapi llapallan runakuna, qamkunapas kallpanchakuychiky oqa Tayta Diosmi chaynataqa nichkaykichik. Qamkunaqa llamkaychiky, oqaqariki yanapachkaykichikmi, chaynataqa nichkaykichik Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi. 5Egipto nacionmanta abueloykichikkuna lloqsimuptin paykunawan contrato rurasqayman hinam oqapa Espirituyqa qamkunata yanapasuchkankichik, chaynaqa amay manchakuychikchu. 6Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi kaynata nikichik: Manapas unaymantam katkatatachisaq cielokunata, kay pachata, lamar qochata chaynataq chaki allpatapas. 7Katkatatachisaqtaqmi llapallan nacionkunatapas, chaynapim qori-qollqenkutapas apamunqaku hinaptinmi temployqa llumpay kancharichkaqa kanqa. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 8oqapam qollqepas chaynataq qoripas. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 9Kay temploqa punta kaq templopa sumaqllaa kayninmantapas aswan sumaqraqmi kanqa. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. Hawkayaytaam qosqaykichik oqa Tayta Diosqa. watamana Rey Dario gobier nachkaptinmi isqon kaq killapi hinaspa chay killapa iskay chunka tawayoq punchawninpi Llapallan Kamachiq Tayta Dios rimapayarqa paymanta willakuq Hageoman chay napi yachachikuy ninkunamanta sacerdotekunata tapunanpaq:
10-11Iskay
1Chay
Mosoq templopa sumaqllaa kayninmanta
Mana kasukuq kasqankumantam qaqchachikunku.
HAGEO2
12Sichum
1734
huk kaqnin millqayninpi apachkanman Tayta Diospaq sapaqchasqan aychata ichaqa qonqaytaataq chay pachanpa puntan tupaykunman tantaman otaq imapas yanuyman otaq vinoman otaq aceiteman otaq ima mikuymanpas hinaptinqa chay mikuyqa Diospaq sapaqchasqaachum rikurirunqa? nispa. Sacerdotekunaataqmi nirqaku: Manam nispa. 13Chay mi Hageoataq tapurqa: Wausqapa cuerponta huk kaqnin llapcharuspanqa millakuy paqam kachkan. Chaynaqi millakuypaqa kaq runapas chay huk kaqnin mikuyta tupaykuptinqa chay tupaykusqan mikuyqa karunqa millakuy paqachum? nispa. Hinaptinmi sacerdotekunaataq nirqaku: Ar, millakuy paqam rikurirunqa nispa. 14Chay mi Hageoataq nirqa: Tayta Diosmi kaynata nisunkichik: Chaynapunim qayllaypiqa kay nacionpi runakunapas kachkankichik. Qamkunapa imapas rurasqaykichikqa chaynataq kaypi imapas ofrecewasqaykichikqa millakuyllapaqam. 15Chaynaqa kunan punchawmanta awpaqmanqa yuyaymanaychiky oqa Tayta Diospa temployta manaraq perqachkaptikichikqa. 16Imataq pasasurqankichik? Pipas iskay chunka kullu montonman asuykuqmi tariruq chunka kullullataa. Pipas pichqa chunka puyu vinota horqonanpaq asuykuqmi waqaychananku sitiopiqa iskay chunka puyullataa tariruq. 17oqaqa llamkasqaykichiktapas rupachkaq wayrawan kaaruspaymi qoqararachirqani, tukuchirqanitaqmi runtu parawanpas ichaqa chaywanpas manam oqamanqa kutirikamuwarqankichikchu. Chaynatam nini oqa Tayta Dios. 18Kunan punchawqa isqon kaq killapa iskay chunka tawayoq punchawninmi, kunan punchawpunim temploypa cimientonkuna churasqa kanqa. Chaynaqa kunan punchawmanta awpaqmanqa yuyaymanaychiky. 19Taqekunapi muhukuna manaa kaptinpas uvas plantawan higos sacha manaa ruruptinpas chaynataq granada sachawan aceitunas sacha manaa ruruptinpas kunanmantaqa oqam qamkunata bendecisqaykichik nispa. chay chunka tawayoq punchawllapitaqmi Hageoman Tayta Dios huktawan rimapayarqa kaynata: 21Yaw Hageo, qamqa Juda lawpi gobier naq Zorobabeltay rimapayay kay nata: oqaqa kat katatachisaqmi cielokunatapas hinaspa kay pachatapas. 22oqaqa nacionkunapi gobiernokunatapas atiy nintawanmi mana kaqmana churarusaq. Urmarachisaqtaqmi guerrapaq carretakunatawan manejaqninkunatapas. Kikillankupura espadawan tuksinakuruptinkum wikapakurunqa caballokunapas sillakuqninkunapiwan. 23Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi kay nata nini: Salatielpa churin ser viqniy Zorobabel, chay punchawpiqa sello churana anillota hinachichkaq hinam rantiypia gobier nanaykipaq churasqayki. Qamtaqariki oqam akllakurqayki. Chay natam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios.
20Hina
Zorobabelman Tayta Dios prometekusqanmanta
ZACARIASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willa kuq Zacariaspa sutinwan sutichasqa librom. Zacariasqa preso pusasqa kaqkuna mantam Zorobabelwan kuska kutimurqa Jerusalenman. Paypa willa kusqankunaqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem wi lla kun Za ca rias man achka rikcha na chiy ku na ta Dios qawachis qan manta. Chay rikcha na chiy ku na wan mi pay ku na ta kallpan char qa Je ru sa len llaq ta pas chay nataq tem plo pas ya pa man ta ha ta richis qa ka nan paq hi nas pa hu chan ku pam pa chas qa ka nan paq. Wi lla kun taq mi Dios pa atiy nin wan chu yan chas qa ka nan kumanta pas chay nataq hamuq tiem po pi Me sias pa go bier na nan man ta pas (1-8). Iskay par teataqmi willa kun Mesiaspa gobier non imay nam ka nanmanta, willa kuntaqmi Diospa piakuy nin punchaw pi Israel nacionpa muyuriqninpi nacionkuna castigasqa ka nanmantapas (9-14). Zaca riasmi wi lla kurqa a Seor Je sucristo Je ru sa len llaqta man yayku nan manta (9:9). Domingo de Ramos nisqan ku punchaw pi Jesus Je ru sa len llaqta man yaykuptin mi chay nisqan cumpli kurqa Mateopa hi naspa Juanpa qellqasqan ku man hina (Mt 21:5. Jn 12:15).
Runankunata Tayta Dios qayasqanmanta

1Rey
Dario iskay watamana gobiernachkaptinmi chay watapa pusaq kaq killanpi Tayta Dios rimapayarqa paymanta willakuq Zacariasta. Zacariasqariki karqa Idopa willkanmi otaq Berequiaspa churinmi. Paytam Tayta Dios kaynata nirqa: 2-3Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi abueloykichikkunapa contranpi llumpa-llumpayta piakurqani chaynaqa oqapa imam nisqaytay paykunaman niy: Kutirikamuwaptikichikqa oqapas qamkunamanmi kutirikamusaq. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 4Amay qamkunaqa kaychik abueloykichikkuna hinachu. Paykunatam awpaq tiempomantaraq oqamanta willakuqkuna qayaypaq-qayarqaku kaynata nispa: Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi kaynata nin: Qamkunaqa qepanchakuychikay mana allin kawsasqaykichiktawan mana allin rurasqaykichiktaqa, nispa. Ichaqa paykunaqa manam uyariqpas tukurqakuchu nitaqmi nisqaytaqa kaqpaqpas hapirqakuchu. oqa Tayta Diosmi nini chaynata. 5Ichaqa kunanqa maypim kachkan abueloykichikkunaqa? Wiaypaqchum kawsachkanku oqamanta willakuqkunaqa? 6Chaywanpas oqamanta willakuq serviqniykunawan willachisqay hinaspa decretachisqay castigom abueloykichikkunaman hayparurqa. Paykunaqa wanakuspankum kaynata nirqaku: Llapallan Kamachiq Tayta Diosqariki tanteasqanman hinam o- qanchikwan rurarun, payqariki imayna kawsasqanchikman hinaspa rurasqanchikman hinam oqanchikwan rurarun nispa.
1735
ZACARIAS1
1736 Revelacionpi sillada runakuna rikusqanmanta
Dario iskay watamana gobiernachkaptinmi chay iskay kaq watapa chunka huk niyoq kaq killanpi (chay killaqa Sebat sutiyoqmi karqa) hinaspa chay killapa iskay chunka tawayoq punchawninpi, oqa Zacariasta Tayta Dios rimapayawarqa, oqaqariki pay manta willakuqmi kani, abueloypa sutinmi Ido, taytay pa sutinataqmi Berequias. 8Chay tuta Dios revelaykuwaptinmi rikurqani pukaniraq caballopi sillada runata, chay silladaqa sayachkasqa macha-machakunapa wianan qechwapim. Paypa qepanpiataqmi sayachkasqa pukaniraq caballokuna, alazan caballokuna hinaspa yuraq caballokuna. 9Chay mi oqaataq tapurqani: Taytay pikunataq wak sillada runakunaqa? nispa. Hinaptinmi chay rimapayawaqniy angel niwarqa: oqam qawachisqayki pikunam kasqankuta nispa. 10Hinaptin mi chay macha-macha ku napa chaw pinpi kaq sillada niwarqa: Kay silladakunataqa Tayta Diosmi kachamurqa tukuy kay pachapi kay manwak man purinankupaq nispa. 11Hinaptin mi chay sillada ku na ataq willarqa chay macha-macha ku napa chawpinpi sayaq Tayta Diospa angelninman kay nata: oqaykuqa kay pachapim kayman-wak man puriramuniku. Tukuy kay pachaqa mana imapapas pasasqanmi hawkalla kachkan nispa. 12Chay mi Tayta Diospa angel nin ataq nirqa kay nata: Llapallan Kamachiq Tayta Dios, qamqariki kay qanchis chunka wataam piasqa kachkanki Jerusalen llaqtapaq chaynataq Juda lawpi llaqtakunapaqpas. Chaynaqa haykapikamataq manaa paykunamantaqa llakipayarikunkichu? nispa. 13Hinaptin mi Tayta Diosataq rimapaya murqa oqawan parlaq angelta, payqa rimapayamurqa sumaq consuelakuq palabrakunawanmi. 14Hinaptinmi chay rimapayawaqniy angelataq kamachiwarqa kaynata qayakunay paq: Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi kaynata nin: oqaqa sientinim Sion Moqopi Jerusalen llaqtamanta. 15Chayraykum aswan piasqa kachkani chay mana imapas qokuq nacionkunapa contranpi, paykunaqa tumpallaraq piasqa kachkaptiymi aswan-aswanraq daokunata rurarqaku. 16Chayraykum oqa Tayta Dios kaynata nini: Kunanqariki llakipayarinaypaqmi kutirichkania Jerusalen llaqtaman, chaypim temploy rurasqa kanqa chaynapim Jerusalen llaqtapiqa albailkunapas huktawan llamkanqaku. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 17Chay rimapayawaqniy angelqa niwarqataqmi kay nata: Llapallan Kamachiq Tayta Diospa imam nisqantay qayakuytaq kay nata: Runaykunapa llaqtankunatam huktawan llimparichisaq allin kaqkunawan. Kikiy Tayta Diospunim Sion Moqopi *yachaqkunataqa huktawan consuelasaq hinaspam kikiy paqa akllakuykusaq Jerusalen llaqtatapas nispa. qawarispaymi revelacionniy pi rikururqani tawa waqrakuna rikurimuqta. 19Hinaptinmi chay oqawan rimaq angelta tapurqani: Imataq kaykunaqa? nispa. Hinaptinmi payataq niwarqa:
18Huktawan
7Rey
Waqrakunatawan herrerokunata revelacionpi rikusqanmanta
1737
ZACARIAS1,2
Kay waqrakunamanmi rikchakun Israelpa castankuna cheqerachiq nacionkunaqa, paykunam cheqerachirqa Juda nacionpi, Israel nacionpi hinaspa Jerusalen llaqtapi *yachaqkunata nispa. 20Tayta Diosqa qawachiwarqataqmi tawa her reroku natapas. 21Hinaptin mi oqaataq tapurqani: Imata ruranankupaqtaq wak herrerokunaqa hamuchkan? nispa. Pay ataqmi kaynata niwarqa: Yachasqaykipi hinapas wak waqrakunaqariki rikchakun Juda nacionniyoq runakunata mana sayariypas atinankukama cheqerachiq nacionkunamanmi, chaynam wak her rerokunapas hamurqa chay cheqerachiq nacionkunapa atiy ninta waqrata qoruchkaq hina qorurunankupaq. Ar, chay nacionkunaqariki Juda nacionta waqrapachkaq hinam chaypi *yachaqkunata cheqerachirqa nispa.
qawarispaymi revelacionniy pi rikururqani tupuna cordel aptarayachkaq runata. 2Chay mi payta tapurqani: Maytataq richkanki? nispa. Hinaptinmi payataq niwarqa: oqaqa richkani Jerusalen llaqta tupuqmi, chaynapim yachamusaq imay na anchoyoqmi hinaspa imay na largoyoqmi kasqanta nispa. 3Hinaptin mi qawach kaptiy chay aw paq rimapayawaqniy angel pa sa kurqa hinaptinmi huk angelataq taripaykamuspan 4nirqa: Wak cordel aptarisqa mozoman kallpaspaykiy kaynata nimuy: Mana murallayoqam Jerusalen llaqtaqa runakunapa *yachasqan kanqa, chaynaqa kanqa runakunapas hinaspa animalkunapas nana-nanaq kasqanraykum. 5Ichaqa Tayta Diosmi kaynata nin: Jerusalen llaqtapa muyuriqninpiqa oqam kasaq nina muralla hina, kanchariy niy pas kanqa chay llaqtapa chawpinpim nispa.
6Tayta
1Huktawan
Revelacionpi tupuna cordel rikusqanmanta
Diosmi nin kaynata:
Runankunataqa Tayta Diospuni salvananmanta
Yaw norte lawpi *yachaqkuna, qamkunaqa chaymantay ayqekuychik! Tukuy hinastinmanmi cheqerachikichik! 7 Babilonia nacionpia yachakuq Sion llaqtayoqkunaqa ayqeypaqy-ayqekuychik!
8
Kanchariyninwan kachamuwaqniy Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi kaynata nin, qamkunata salteaq nacionkunapa contranpi kaq Tayta Diosmi kaynata nin:
awi ruruy tuksiruqmanmi rikchakun qamkunata imanarusuqnikichikpas runaqa. 9 Chaynaqariki castigasaqmi paykunataqa, Sirvientenkunallam qechurunqa paykunataqa.
ZACARIAS2,3
1738
Chaynapim yachankichik Llapallan Kamachiq Tayta Dios kachamuwasqantaqa.

10
Yaw Sion Moqopi *yachaqkuna, chaynaqa qamkunay takiychik. Yaw Sion Moqopi yachaqkuna, chaynaqa qamkunay kusikuychik. oqaqariki qamkunamanam hamuchkani. Qamkunawan yachanaypaqam hamuchkani. Chaynatam Tayta Diospa nisqanta nini. 11 Chay punchawpiqa achkallaa nacionkunam Tayta Diosman hukllawakunqaku. Chaymi payataq ninqa kaynata: oqapa runaykunaam kanqa kay huklaw nacionniyoq runakunapas. Qamkunawanam kawsasaq oqapas.
Yachankichiktaqmi Llapallan Kamachiq Tayta Dios kachamuwasqantapas. 12 Tayta Diosmi sapaqchakusqan allpapi huktawan Juda nacionniyoq runankunata herenciata hina chaskinqa. Jerusalen llaqtatapas Tayta Diosmi huktawan llaqtanpaqa akllanqa. 13 Chaynaqa llapallan runakunay upallachun Diospa qayllanpiqa. Chuya *yachanan hanaq pachamanta hatarimuspanmi hamuchkana payqa.
Tayta Diosqa revelacionniypi qawachiwarqataq sacerdotekunapa jefen Josueyta. Josueyqa sayachkasqa Tayta Diospa angelninpa awpaqninpim, Josueypa *alleq lawninpiataqmi sayachkasqa Satanas payta acusananpaq. 2Hinaptinmi Tayta Diosataq chay acusananpaq sayaq Satanasta qaqcharqa kaynata: Satanas, oqa Tayta Diosmi qamtaqa qaqchayki. Jerusalen llaqtata akllakuq oqa Tayta Diosmi qamtaqa qaqchayki. Josueyqariki rupachkaq ninamanta kaakuchkaq kaspi hina horqoykusqam nispa. 3Josueyqa qacha lla a pachayoqmi Tayta Diospa angel ninpa qayllanpi sayachkarqa. 4Hinaptinmi chay angelqa yanapaqninkunata kamachirqa: Chay qachallaa pachankunataqa chusturuychiky nispa. Josueyta qawarispanmi nirqa: Chay pachaykikuna chusturuchkaq hinam mana allin rurasqaykikunataqa qechuruykia, chaynaqa suma-sumaq pachakunawanam pachaykachisqayki nispa. 5Chay mantam payqa ya napaqnin ku nata ka machirqa: Josuey pa umanmany wankiychik limpio uma wankiwan nispa.
1Chaymantam
Sacerdotekunapa jefen Josueyta revelacionpi qawasqanmanta
1739
ZACARIAS3,4
Chaynapim paykunaqa Josueypa umanta wankiykuspanku suma-sumaq pachakunawan hinachirqaku. Chaynataqa rurarqaku Tayta Diospa angelnin chayllapiraq sayachkaptinmi. 6Chay mantam Tayta Diospa angel ninqa Josuey man kay nata nirqa: 7Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nisunki: Sichum oqapa munasqayman hina kawsaspa nanachikunaykipaq qosqayta cumplispaqa temploypim kamachikunki, temploypa pationpi kaqkunatapas qamtaqmi nanachikunki, chaynata ruraptikiqa kay yanapaqniykunawan kuskatam churasqayki. 8Chaynaqa allintay uyariway, Sacerdotekunapa Jefen Josuey, uyariwachuntaqy qanwan huunakuq sacerdotekunapas, qamkunaqariki kankichik hamuq kaqkunamanta seal hinam. oqaqa Ikllirimuq sutiyoq siervoytam pusamusaq. 9oqam churaruni Josueypa awpaqninpi qanchis waqtayoq rumita, chay rumipiqa oqam qellqasaq. Huk punchawllapim oqaqa kay nacionniyoq runakunapa mana allin rurasqankuta qechurusaq. Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 10Chay punchaw chayaramuptinqa qamkunam qayanakunkichik uvas plantaykichikpa hinaspa higos sachaykichikpa llantuyninpi hawkalla tiyakunaykichikpaq. Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi chaynata nini.
oqawan rimaq angel kutiramuspanmi puuruq runata rikchachichkaq hina oqata rikchachiwarqa 2hinaspam niwarqa: Imatataq qawachkanki? nispa. Hinaptinmi oqaataq nirqani: oqaqa qawachkani qori-puromanta rurasqa candelerotam, chay candeleroqa kasqa umanpi waqaychana aceiteyoqmi, chaypa waqtanpiataqmi kasqa qanchis mecherokuna, chay mecherokunamanqa aceitem chayasqa qanchis tubontakama. 3Chay candeleropa waqtanpiataqmi kachkan iskay aceitunas sachakuna, huknin sacham kachkan chay aceite waqaychanapa *alleq lawninpi hukninataqmi *ichoq lawninpi nispa. 4Hinaptin mi oqa ataq chay rimapayawaqniy angelta tapurqa ni: Tayty ima ninantaq kaykunaqa? nispa. 5Hinaptin mi chay angel ataq niwarqa: Manachum yachanki kaykunaqa ima ninanmi kasqanta? nispa. Hinaptinmi oqaataq nirqani: Manam Tayty nispa. 6Chay mi angel ataq Zorobabel man willa nay paq Llapa llan Ka machiq Tayta Diospa nisqanta kaynata niwarqa: Manam tropakunawanchu nitaq kallpawanchu aswanqa espirituy wanmi. 7Hatun orqo pitaq qamqa kanki? Qamqa Zorobabelpa aw paqninpim chuta rikuq pampamana tikrakurunki. Templota qespichinanpaq rumita horqoptinmi llapa runakuna ninqaku: Ima sumaqmi, ima sumaqmi! nispanku. 8Tayta Diosqa niwarqataqmi: 9Kay templopa cimienton ku nataqa Zorobabel mi chu rachirqa hinaspaqa hina kikintaqmi qespichinqa nispa. Chaynapim yachankichik Llapallan Kamachiq Tayta Dios kachamuwasqanta. 10Templo ruray ta qallaykuptinku Imansi qespirachinqa ku? niqkunam kunanqa qespichichkaqtaa Zorobabelta qawaykuspa kusikunqaku. (Kay kanchaq qanchis mecherokunaqa rikchakun tukuy hinastin qawaq Tayta Diospa awinkunamanmi.)
1aw paqta
Candeleromantawan aceitunas sachakunamanta
ZACARIAS4,5
11Hinaptin mi
1740
oqaataq tapurqani: Ima ninantaq wak candeleropa *alleq law ninpi hinaspa *ichoq lawninpi sayaq aceitunas iskay sachakunaqa? nispa. 12Tapurqa nitaqmi: Ima ninantaq qori tubowan tupanakuq wak aceitunas sachapa iskay kallmankunaqa? Wak qori tubonkunatamiki aceiteqa qelluy-qelluyllaa kallparichkan nispa. 13Hinaptin mi angel ataq ri mapayawarqa: Manachum yachanki kaykunapa imam ninantaqa? nispa. Chaymi oqaataq nirqani: Manam tayty nispa. 14Hinaptin mi pay ataq willawarqa: Kaykunaqariki aceitewan talliykachikuspam sapaqchasqa kachkanku Tukuy Kay Pachapi Kamachikuq Seorta ser vinankupaq nispa.
revelacionniy pi qawarispay rikururqani pawachkaq wankusqa qellqata. 2Hinaptinmi angelataq tapuwarqa: Imatataq qawachkanki? nispa. Hinaptinmi oqaataq nirqani: oqaqa qawachkani pawachkaq wankusqa qellqatam, wak qellqapa largonqa kasqa isqon metrom, anchonataqmi kasqa tawa metro parten nispa. 3Chay mi pay ataq niwarqa: Wakpiqa lliw nacionniki akasqa kananmantam qellqasqa kachkan, huklawninpim qellqasqa kachkan llapallan suwakuqkuna puchukachisqa kananmanta, huklawninpiataqmi qellqasqa kachkan llapallan yanqamanta juraqkuna puchukachisqa kananmanta. 4Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nin kaynata: Kay akaykusqaytaqa oqam apachichkani suwakuqpa wasinman yaykunanpaq chaynataq sutiyrayku yanqamanta juraqpa wasinmanpas yaykunanpaq. Chay apachisqay akayqa chay wasikunapim kanqa qerunkunapas hinaspa ruminkunapas chinkachisqa kanankama nispa. rimapayawaqniy angelataqmi asuykuwaspan niwarqa: Kunanataqy qawariy wak imam rikurimuqta nispa. 6Chay mi oqa ataq tapurqa ni: Imam wak qawasqayqa? nispa. Hinaptinmi payataq niwarqa: Wak qawasqaykiqariki huk tupuna canastam. Wak tupunaqa nacionnikipi llapallan runakunapa mana allin rurasqanku tupuqmi nispa. 7Chay tupuna canastaqa kasqa titimanta tapayoqmi, chay tapanta huk kaqnin hoqariykuptinmi chay canastapa ukunpiqa warmi tiyachkasqa. 8Hinaptinmi chay angel niwarqa: Kay warmiqa rikchakun chay runakunapa mana allin rurasqanmanmi nispa. Chaynata niykuwaspanmi chay angelqa tupuna canasta ukuman chay warmita tanqaykurqa hinaspam wichqarurqa chay titimanta tapanwan. 9Huktawan qawarispaymi rikururqani iskay warmikuna rikurimuqta, chay warmikunaqa kasqa wayrapa tanqasqan raprayoqkamam, chay raprankunaqa kasqa cigueapa raprankuna hinam. Paykunam chay tupuna canastata altollanta aparqaku.
5Chay
1Huktawan mi
Pawachkaq wankusqa qellqa rikusqanmanta
Tupuna canastapi tiyachkaq warmita rikusqanmanta
1741
10Hinaptin mi
ZACARIAS5,6
oqaataq chay rimapayawaqniy angelta tapurqani: Maymantaq apachkanku wak tupuna canastataqa? nispa. 11Hinaptinmi payataq niwarqa: Waktaqa apachkanku Sinar sutiyoq Babilonia nacionpi templota ruranankupaqmi. Chay templota qespirachiptinkum chaytaqa churaykunqaku maymi tiyananpi nispa.
revelacionniypi qawachkaspay rikururqani guerrapaq tawa carretakunata, chay carretakunaqa lloqsiramurqa iskay bronce orqokunapa chawpinmantam. 2Chay punta kaq carretatam chutachkasqa puka niraq caballokuna. Iskay kaq carretataataqmi chutachkasqa yana caballokuna. 3Kimsa kaq carretataataqmi chutachkasqa yuraq caballokuna. Tawa kaq carretataataqmi chutachkasqa muru-muru caballokuna. Chay caballokunaqa llapallankum kasqa kallpasapakama. 4Hinaptin mi oqa ataq chay rimapayawaqniy angelta tapurqa ni: Taytay ima ninantaq kayqa? nispa. 5Chay mi angel ataq niwarqa: Kay tawantin guer rapaq carretakunaqa tawantin espiritukunam, paykunaqa lloqsichkanku Kay Pachapi Kamachikuq Seorpa awpaqninmantam. 6Chay yana caballokunapa chutasqan carretaqa richkan norte lawpi nacionmanmi, chay yuraq caballokunapa chutasqan carretaataqmi richkan intipa seqaykunan lawpi nacionman. Chay muru-muru caballokunapa chutasqan carretaataqmi richkan surlawpi nacionman nispa. 7Chay kallpasapa caba lloku nam ga nasllawan a lloqsirqa ku tukuy kay pachapi kayman-wak man purimunankupaq hinaptinmi chay rimapayawaqniy angelataq paykunata nirqa: Tukuy kay pachapiy kayman-wak man purimuychik nispa. Chaymi caballokunaqa chay nata ruramurqaku. 8Chay manta ataqmi Tayta Dios qaya rimuwarqa: Qaway Zacarias, wak norte law nacionman lloqsiqkunam paykunapa contranpi piakuy niy manta chayraq sonqoyta tiyaykachinku nispa. Diosmi rimapayawaspan kaynata niwarqa: Heldaiman, Tobiasman hinaspa Jedaiasman, paykunamantay maakamuy qori-qollqenkuta. Hina chay punchawllataqy pasay Sofoniaspa churin Josiaspa wasintapas. Paykunaqariki Babilonia nacionman preso pusasqa kasqankumantam kutiramunkua. 11Chay qori-qollqe huusqaykiwanmi rurachinki huk coronata hinaspam chay coronataqa churanki Josadacpa churin sacerdotekunapa jefen Josueypa umanman. 12Josueytam oqa Tayta Diospa nisqayta kaynata ninki: Kayqay chay Ikllimuqwan sutichasqa runaqa, paymi kikinpa sapinmanta ikllimuspan oqa Tayta Diospa temployta huktawan hatarichinqa. 13Payqa oqa Tayta Diospa temployta huktawan hatarirachispanmi reypa chaskinankunata chaskispa ancha reqsisqa kanqa, reypa tiyananpi tiyaykuspanmi gobiernanqa, chaynapim reypa tiyananpi sacerdote kanqa, iskayninwanmi payqa allinlla kanqa nispa. 14Josueypa coronanqa Tayta Diospa templonpi churasqam kanqa. Chaypiqa kanqa Helem sutiyoq runata, Tobias sutiyoq runata, Jedaias sutiyoq runata hinaspa Sofoniaspa churin Henta yuyarinankupaqmi.
10Riy 9Tayta
1Huktawanmi
Guerrapaq tawa carretakuna rikusqanmanta
Josueyman corona hinachisqankumanta
ZACARIAS6,7
15Ka ru-ka ru
1742
llaqtakunamanta runakuna hamuspam yanapakunqaku Tayta Diospa templon huktawan hatarichiy pi. Chaynapim yachankichik oqataqa Llapallan Kamachiq Tayta Dios kachamuwasqanta, tukuy kaykunaqa pasakunqa yupaychasqanchik Tayta Diospa kamachikuyninkunata kasukuptikichik mi.
Dario tawa watamana gobiernachkaptinmi chay tawa kaq watapa isqon kaq killanpi otaq Quisleu killapi hinaspa chay killapa tawa kaq punchawninpi oqa Zacariasman Tayta Dios rimapayawarqa. 2Chay punchawkunapim Betel llaqtapi *yachaqkuna kacharqaku Sarezer sutiyoq runatawan Regem-melec sutiyoq runata. Paykunataqa runankunatawanmi kacharqaku Tayta Diospa yanapakuynin maakamunankupaq 3chaynataq Llapallan Kamachiq Tayta Diospa templonpi kaq sacerdotekunatapas hinaspa Diosmanta willakuqkunatapas kaynata tapumunankupaq: Hinaraqchum waqasaqku hinaspa ayunasaqku pichqa kaq killapiqa imaynam watan-watan rurasqaykuman hina? nispa. 4Chay mi Llapa llan Ka machiq Tayta Dios rimapayawaspan niwarqa: 5Qamqa nacionnikipi llapallan runa kuna many sacerdotekuna manwan kaynata nimuy: Qamkunaqa qanchis chunka watamantaraq chay pichqa kaq killapi hinaspa qanchis kaq killapi ayunastin waqaspaykichikqa manam oqapaqchu rurarqankichik. 6Mikukuspaykichikpas upyakuspaykichikpas kikillaykichikpaqmi chaykunataqa rurarqankichik nispa. 7Manachum Tayta Diosqa awpaqmantaraq willakuqninkunawan hina kaynata rimarirqa? Chaynataqariki rimarirqa Jerusalen llaqtapi *yachaqkuna hawkalla hinaspa achkallaa kawsakuchkaptinkum, hina chaynallam kawsakuchkarqaku muyuriqnin llaqtakunapi yachaqkunapas chaynataq Neguev lawpi yachaqkunapas hinaspa waqtakunapi *yachaqkunapas. Llapallan Kamachiq Tayta Diosqa oqa Zacariasman rimapayawaspan kaynata willachiwarqa: Qamkunaqa allin arreglota runamasikichikwan ruraspay kuyapayakuqa hinaspa llakipayakuqa kaychik. 10Amay akarichiychikchu viudakunataqa nitaq mana tayta-mamayoqkunatapas nitaq forastero runakunatapas nitaq wakchakunatapas, amataqy piensaychikchu runa masikichikwan mana allinlla ruranakuytaqa. 11Qamkunaqa manam uyariyta munarqankichikchu, llapallaykichik mi qepanchakuruwaspaykichik mana kasukuqa karqankichik hinaspam upa tukururqankichiktaq. 12Rumi sonqo rikuriruspaykichik mi mana munarqankichikchu Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diospa yachachikuyniykuna hinaspa kamachikuyniykuna kasukuyta. Chaykunataqa espirituypa yanapakuy ninwanmi awpaqmantaraq willachirqani oqamanta willakuqkunawan. Chayraykum Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosqa llumpa-llumpayta piakuruspay 13kay nata nirqani: Imay nam qamkunapas qayachkaptiy mana uyariwayta munarqankichikchu, chaynam oqapas qayakuwaptikichikqa manataq uyarisqaykichikchu. 14Chay raykum qam ku nataqa way ra-pa rapa apasqanta hina cheqerachirqaykichik mana reqsisqaykichik nacionkunaman, chay napim nacionnikichikpas tikrakururqa mana pipapas purinan chunniqmana. Sumaqllaa naciontam qamkunaqa tikrarurqankichik purmachkaq nacionmana nispa.
8-9Chay mantam
1Rey
Yanqalla ayunaymanta
Mana kasukuq kasqankurayku preso pusasqa kasqankumanta
1743 Tayta Diospa imam prometekusqanmanta
ZACARIAS8
1-2Llapa llan
kamachiq Tayta Diosmi rimapayawaspan kay nata niwarqa:
Sion Moqopi *yachaqkunataqa kikillaypaqa kananpaqmi kuyakuni. Sion Moqopi yachaqkunataqa piakuywanmi kikillaypaqa kuyakuni. 3 Tayta Diosmi kaynata niwarqa: oqaqa kutikusaqam Sion Moqopi llaqtaman. Yachakunaypaqmi kutikusaqa Jerusalenman. Jerusalen llaqtam sutichasqa kanqa Cheqap Kaqkunapa Kanan Llaqtawan. Chaynapim Llapallan Kamachiq Tayta Diospa orqonpas sutichasqa kanqa Paypaq Sapaqchasqa Orqowan. 4 Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi niwarqa: Jerusalen llaqtapa plazankunapiqa samarinqakuraqmi machuchakunapas. Jerusalen llaqtapa plazankunapiqa samarinqakuraqmi payachakunapas. Sinchi yuyaq kasqankuraykum tawnachantinkamaraq samarinqakupas. 5 Chay llaqtapa plazankunaqa pukllaq qari wawakunawanmi huntarinqa. Chay llaqtapa plazankunaqa pukllaq warmi wawakunawanmi huntarinqa. 6 Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi niwarqa: Chay tiempopiqa puchuq runaykunam admirakunqa. oqapaqmi ichaqa mana admirakuypaqchu kanqa. Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi nini chaynataqa. 7 Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi niwarqa: Runaykunataqa oqapunim libramusaq intipa qespimunan nacionkunamanta. Runaykunataqa oqapunim libramusaq intipa seqaykunan nacionkunamanta. 8 Pusaramuptiymi Jerusalenpia *yachakunqaku. Chaynapim runaykunaa kanqaku. Chaynapim kasaq confiakunanku Diosninku. Chaynapim kasaq allin ruraq Diosninku.
Kamachiq Tayta Diosmi kaynata niwarqa: Qamkunaqariki Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diospa temploy cimientasqa kasqan punchawkunapim uyarirqankichik oqamanta willakuqpa imam nisusqaykichikta, chaynaqa kallpanchakuychiky temploy hatarichinaykichikpaq. 10Temploypa cimientonta manaraq churachkaptinkuqa manam runakunapas pagonkuta chaskirqakuchu, animalninkupa llamkasqanmantapas manam chaskirqakuchu, runakunapas
9Llapa llan
ZACARIAS8,9
1744
enemigonkuraykum hawkaqa mayman puririytapas mana atirqakuchu, oqamiki llapa runakunataqa runamasinpa contranpi hatarirachirqani. 11Ichaqa runaykunamanta kunan puchuq runakunawanqa manam chay awpa tiempokunapi hinaachu rurasaq. Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi chaynata nini. 12Hawka kawsakuspaam paykunaqa imakunatapas tarpukunqaku, uvas plantankupas sumaqllataam rururinqa, chakrankupas chaynataqmi rururinqa. Chakrakunapas sullakunapa sullarisqanmi kanqa, kay puchuq runakunamanmi tukuy kaykunata qosaq herencianku kananpaq. 13Juda castakunawan Israel castakuna, tukuy nacionkunapim akasqa karqankichik, kunanmi ichaqa qamkunata salvaykuspay paykunapaq bendicion kanaykichikpaqa rurasqaykichik. Chaynaqa ama manchakuspay kallpanchakuychik. 14Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Abueloykichikkuna piarachiwaptinmi paykuna castigaruyta tantearurqani, paykunataqa manam llakipayarqanichu. 15Chayman hinam kunanpas tantearuni Jerusalen llaqtatawan Juda castakuna yanapaykuytaa. Chaynaqa amay manchakuychikchu. 16Chaynaqa kayna kamachisqayman hinay ruraychik: Qamkunaqa amay llullanakuychikchu. Cortekichikkunapipas cheqap allin arreglotay ruraychik. 17Runamasikichikpa contranpi mana allin ruraytaqa amay piensaychikchu. Amataqmi kuyankichikchu yanqamanta juraytaqa. Tukuy chaykunataqa cheqninim. Chaynatam nini oqa Tayta Dios. 18-19Llapa llan ka machiq Tayta Diosmi rimapayawaspan niwarqa: Tawa kaq killapi, pichqa kaq killapi, qanchis kaq killapi hinaspa chunka kaq killapi ayuno rurasqaykichikqa tikrakurunqa llumpay kusikuymanam, Juda castakunapaqmi chay punchawkunaqa tikrakurunqa kusikuy fiestakunamana. Chaynaqa munaypaqy-munaychik cheqap kaqkunatawan hawka kawsakuytaa. 20Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Hamunqakuraqmi achkaachka runakuna, chayamunqakuraqmi achka llaqtapi *yachaq runakuna. 21Hinaptinmi huklaw llaqtapi yachaq runakuna rinqaku huklaw llaqtapi yachaqkunaman hinaspam paykunata ninqaku: Hakuw risun Tayta Diospa favornin maakuq, Llapallan Kamachiq Tayta Diostay oqawan kuska maskamusunchik nispa. 22Hinaptinmi Jerusalen llaqtaman rinqaku achka-achka runakuna, rinqakutaqmi hatun nacionniyoq runakunapas, chaymanqa rinqaku Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosta maskaspa favorniyta maakunankupaqmi. 23Chaynaqa Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi kaynata nini: Chay punchawkunapiqa huklaw nacionniyoq hinaspa sapaq idiomakuna rimaq chunka runakunam hapikurunqa Juda casta runamanta hinaspam payta ninqaku: Qamkunawan riytam munaniku, uyarirunikum Dios yanapasusqaykichikta nispa.
nacionpa contranpim Tayta Dios willachiwarqa. Damasco llaqtapa contranpim Tayta Dios willachiwarqa: oqa Tayta Diosqa qawachkanim llapallan runakunataqa. Qawachkanitaqmi Israelpa llapallan ayllunkunataqa. 2 Hamat nacionpi *yachaqkunatapas oqapunim qawachkani. Damasco llaqtawan hichpalla kasqanraykum qawachkani. Yachaysapa Tirotawan Sidon llaqtatam qawachkani. 3 Tiro llaqtayoqkunaqa murallatam hatarirachinku. Qollqetapas utu allpata hinaam huukurunku. Qoritapas anpi mituta hinaam montokurunku.
1Hadrac
Muyuriqninpi nacionkuna castigasqa kananmanta
1745
4
ZACARIAS9
Ichaqa oqa Tayta Diosmi paykunataqa wakchayarachisaq. Lamar qochapi munaychakuyninkutapas oqam chinkarachisaq. Chay llaqtataqa oqapunim ninawan ruparachisaq. 5 Ascalon llaqtapi yachaqkunapas chayta qawaykuspam mancharikunqaku. Gaza llaqtapi *yachaqkunapas wachakuq hinaraqmi qewiykachanqaku. Ecron llaqtapi yachaqkunapas manaa ima rurakuy atiqmi rikurirunqaku. Gaza llaqtaqa mana reyniyoqam rikurirunqa. Ascalon llaqtaqa mana pipa yachasqanam rikurirunqa. 6 Asdod llaqtapiqa yachanqaku forasterokunaam. Filistea runakunapa hatunchakuynintaqa tukurusaqam. 7 Paykunamantaqa yawarniyoq aycha mikusqankutapas qechurusaqmi. Paykunamantaqa millakuypaq kaqkuna mikusqankutapas qechurusaqmi. Ichaqa paykunamantapas puchuqkunam Israel nacionpa Diosninpaqa kanqaku. Chaynapim chay puchuqkunaqa Juda nacionpi kamachikuq hinaraq kanqaku. Ecron llaqtayoqkunaataqmi Jebus runakuna hinaraq kanqaku. 8 oqaqa runaykunapa muyuriqninpi sayaykuspaymi waqaychasaq. Salteaqkuna kayman-wakman purinanmantam waqaychasaq. akarichiqkunaqa manaam pasanqachu chaynintaqa. Kunanqariki kikiypuniam waqaychasaq paykunataqa. Sion llaqtapi *yachaqkuna, qamkunaqa llumpayllataay kusikuychik! Jerusalen llaqtapi yachaqkuna, qamkunaqa kusikuymantay qapariychik! Reynikichikqa qamkunamanmi hamuchkan. Allin ruraq kaspam hamuchkan. Payqa vencesqanmantam hamuchkan. Asnopi silladam humildella hamuchkan. Carga asnopa wawanpim hamuchkan. 10 oqaqa chinkarachisaqam Efrain castakunapa guerrapaq carretankutapas. oqaqa chinkarachisaqam Jerusalen llaqtapa guerrapaq caballonkutapas. oqaqa chinkarachisaqam paykunapa guerrapaq flechana arconkutapas. Nacionkuna hawkaa kananpaqmi qamkunapa reynikichik paykunata rimapayanqa.
9
Israel nacionpa hamuq reyninmanta
ZACARIAS9
1746
Chaynapim lamar qochamanta qallaykuspan huknin lamar qochakama gobiernanqa. Eufrates mayumanta qallaykuspam kay pachapa cantonkama gobiernanqa. Yawarwanmi rurarqanchik contratota, chayraykum qamkunamanta kaq presokunata libraykusaq mana yakupa kanan pozomanta. 12 Librasqa kanaykichikpaqmi confianzawan lliw presokunaqa suyachkankichik, chaynaqa murallasqa llaqtaykichikmany kutikuychik. Kunanmi qamkunaman willachkaykichik, oqaqa awpaqmantapas iskay kuti mastaraqmi kutichipusqaykichik. 13 Juda casta runakuna, guerrapaq flechanayta hinam preparachkaykichik. Efrain casta runakuna, guerrapaq flechaykunata hinam preparachkaykichik. Sion llaqtapi *yachaqkuna, qamkunaqa valeroso runapa espadan hinam kankichik. Grecia nacionpi yachaqkuna, paykunata hatarirachispam vencerachisqaykichik.
11 14
Israel nacionta Tayta Dios salvaykusqanmanta
Tayta Diosqa runankunapa hawanpiam rikurirunqa. Paypaqa flechanpas llipyay hinaraqmi lloqsirunqa. Seor Diosqa cornetata tocachkaq hinam qayarikunqa. Seor Diosqa wayra-para hinam surlawmanta hamunqa. 15 Llapallan Kamachiq Tayta Diosmi paykunataqa waqaychanqa. Chaymi paykunaqa enemigonkunata venceruspa convidota ruranqa. Enemigonkupa warakasqan rumikunatam paykunaqa saruparunqaku. Vinotapas tomaruspam sinkakuna hinaraq qayaykachakunqaku. Medianopi yawar hunta hinaraqmi paykunaqa huntasqa kanqaku. Altarpa waqrachankunaman chaqchunanku mediano hinaraqmi kanqaku.
16
Yupaychasqanchik Tayta Diosmi runankunata salvaykuwasun. Chay tiempopiqa ovejakunata hinam runankunata salvaykuwasun. Chaynapim runankunaqa Diospa allpanpia kancharisunchik.
1747
ZACARIAS9,10
Coronapi alhaja rumikuna hinam kancharisunchik. 17 Mayna allinraq kanqa chay allpaqa! Mayna sumaqraq kanqa chay allpaqa! Trigopas manaa pisiptinmi mozokunapas poqosqallaa kanqaku. Vinopas mana pisiptinmi doncellakunapas poqosqallaa kanqaku.
10
tiempopiy parachimunanpaq Tayta Diosta maakuychik. Tayta Diosqa llipyarichispam sinchillataa paraykachipusunkichik. Payqa sapakamamanmi sumaqllaa plantakunata qosunkichik. 2 Taytacha-mamachakunapa rimasqankuqa llullallam. Adivinaq runakunapa imapas qawasqankuqa yanqallam. Mosqoyninkumanta willakusqankuqa mana valeqllam rikurirun. Paykunapa consuelakusqankuqa mana valeqam rikurirun. Runakunaqa chullaruq ovejakuna hinaam purillachkanku. Mana michiqniyoq ovejakuna hinam akarillachkanku. Tayta Dios nin kaynata:
1Poqoy
Runankunataqa Tayta Dios librananmanta
3Chay raykum
Michiqkunapa contranpim piasqa kachkani oqaqa. Runaykuna pusaqkunatam castigasaq oqaqa. Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi runaykunataqa yanapasaq. Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi Juda castakunataqa yanapasaq. Guerrapaq kallpasapa caballota hinam rurarusaq. 4 Juda castamantam lloqsimunqa wasipa esquinanpi hapiq rumiqa. Paykunamantam lloqsimunqa karpata takyachiq estacaqa. Juda castamantam lloqsimunqa guerrapaq flechana arcoqa. Paymantam lloqsimunqa llapallan gobiernaqkunaqa. 5 Soldadokuna hinam paykunaqa kanqaku. ankunapipas soldadokuna hinam mituta sarupanqaku. Tayta Diospuni yanapasqanraykum paykunaqa peleanqaku. Sillada tropakunatapas penqaymanmi paykunaqa churanqaku.
6
Juda castakunataqa oqapunim kallpanchasaq. Josey castakunataqa oqapunim salvaykusaq. Paykunataqa llaqtankumanam kutichisaq.
ZACARIAS10,11
1748
oqaqa llakipayanim paykunataqa. Manam qarqoruqnin Diospaqachu hapiwanqaku paykunaqa. Paykunapa yupaychasqanku Tayta Diosmi kani. Maakuwasqanku uyariykuq Tayta Diosmi kani. 7 Efrain castakunaqa kallpasapa soldado hinam kanqaku. Vino tomaqkuna hinam tukuy sonqonkuwan kusikunqaku. Wawa-churinkupas chaykunata qawaykuspam kusikunqaku. Tayta Diosraykum tukuy sonqonkuwan kusikunqaku. Paykunataqa kikiypunim qayarisaq. Paykunataqa kikiypunim huurusaq. Preso kasqankumantam libraykusaq. Chaynapim achka-achkaman mirarunqaku. awpaq tiempopi hinaraqmi mirarunqaku. 9 Maqchichkaq hinam nacionkunaman cheqerachisaq paykunataqa. Chaywanpas karu llaqtakunapim yuyariwanqaku oqataqa. Chaynapim wawa-churintin kawsaruspanku hina wawa-churintintaq kutimunqaku. 10 Egipto nacionmantam kutichimusaq. Asiria nacionmantam huumusaq. Galaad lawmanam pusamusaq. Libano lawmanam pusamusaq. Manaa sitiopas kanankamam huumusaq. 11 Lamar qocha hinaa sasachakuykunapa chawpintam oqaqa pasarachisaq. Lamar qochapa hoqarikusqantapas oqam waqtaparusaq. Nilo Mayupa ukullay-uku yakunkunapas chakirunqam. Asiriapa hatunchakuyninpas kanqa wischusqam. Egiptopa munaychakuyninpas kanqa qechusqam. 12 Kikiy Tayta Diosam kallpanchasaq runaykunataqa. Chaynapim oqata yupaychawastina kawsanqaku paykunaqa.
8
11
Libano orqo, yaykumuq annikikunatapas kichariy. Qampaqa cedro sachaykikunapas kachun kaasqay. 2 Yaw cipres sacha, qaparkachayay qamqa. am wichiykuna chaypi kaq cedro sachaqa. Chaypi kaq hatun sachakunaqa am wichiykuna. Yaw Basan lawpi encina sachakuna, qamqa aullakuchkaq hinay waqakuya. Sipuy-sipuy sachakunaqa am wichiykuna. 3 Michiqkunapa qaparkachasqantay uyariychik. Michinanku sumaqllaa pastonkum purmaruna.
1Yaw
1749
ZACARIAS11
Malta leonkunapa awrawyasqantay uyariychik. Jordan Qechwapi sumaqllaa montekunam purmaruna. Tayta Diosmi kaynata niwarqa: Wauchinapaq kaq ovejakunataqa qamay michimuy. 5Chay ovejakunataqariki rantiqkunam mana pipapas ama nisqan wauchinku hinaptinmi *rantikuqkunapas kaynata ninku: Alabasqay kachun Tayta Dios, oqaqariki apuyaruniam nispa. Chaynapim kikin oveja michiqkunapas mana llakipayarinkuchu. 6oqapas kay nacionpi *yachaq runakunamantaqa manaam huktawanqa llakipayarikusaqchu, sapakamatam oqaqa entregaykusaq runamasinkupa munaychakuyninmana chaynataq reyninkupa munaychakuyninmana, paykunaam nacionninkuta purmarachinqa, paykunapa munaychakuyninmantaqa manam pitapas librasaqchu. Chaynatam nini oqa Tayta Dios. 7Chay napim oqaqa chay wa uchinapaq kaq oveja ku na michiy ta a qa llaykurqani, chaynataqa rurarqani negociantekunapaqmi. Chay paqmi iskay tawnakunata hapiykurqani, huk nintam suticharqani Kusichikuq Tawnawan, huk nintaataqmi suticharqani Hukllawanachiq Taw nawan. Chay napim oqaqa chay ovejakunata michirqani. 8Chaynapim oqaqa huk killallapi kimsa michiqkunata qarqorurqani. Ovejakunapas llumpa-llumpaytaam amirachiwarqa, paykunapas cheqnipakuruwarqaam. 9Chaymi ovejakunataqa kay nata nirqani: Manaam qamkunataqa michisqaykichik achu. Wauptikichikpas manam imapas qokuwanachu, chinkaruptikichikpas manam imapas qokuwanachu. Puchuqkunapas lliw y mikunakuruychik nispa. 10Hinaptinmi kusichikuq sutiyoq tawnayta hapiykuspay pakirurqani, chaynataqa rurarqani llapallan nacionkunawan Tayta Diospa contrato rurasqanqa pakisqaa kasqanta qawachinaypaqmi. 11Chay punchawpim chay contratoqa yanqachasqa karqa hinaptinmi chay ovejakunawan negociaqkunapas chay imam rurasqayta qawaykuspa yacharqaku Tayta Diospa palabran kasqanta. 12Chaymi paykunata nirqani: Munaspaykichikqa llamkasqaymantay pagaykapuwaychik, mana munaspaqa amataqy pagawaychikchu nispa. Hinaptinmi pagawarqaku kimsa chunka qollqeta. 13Hinaptin mi Tayta Diosataq niwarqa: Chaynasu pagaykususqayki qollqetaqa manka ruraqmany wischuykamunki nispa. Chaynapim oqaqa Diospa templonpi kaq manka ruraqman wischuykamurqani. 14Chay mantam oqaqa Huk llawa nachiq sutiyoq taw nay ta hapiykuspay pa kirurqani, chaynataqa rurarqani Juda nacionwan Israel nacion manaa hukllaa kasqankuta qawachinaypaqmi. 15Hinaptinmi Tayta Diosataq niwarqa: Kunanataqy hapiy michiqpa huk tawnanta hinaspay tikrakuruy mana imapas qokuq michiqmana. 16Kay nacionpi michinanpaqmi churamusaq chinkaruq ovejakunapas mana watukuq michiqta, payqa manam maskanqachu qeparuq ovejakunatapas nitaqmi hampiykunqachu chakin pakisqa ovejakunatapas. Payqa manam mikuchinqachu kawsaqraq ovejakunatapas, aswanqa wiran ovejakunata nakakuykusparaqmi mikukunqa. Chaki sillunkunatapas payqa lliwmi wikaparunqa. 17 Imallapiraq rikukunqa mana valeq michiqkunaqa! Imallapiraq rikukunqa
4Yupaychasqanchik
Iskay michiqkunamanta
ZACARIAS11,12
1750
ovejakuna saqeruq michiqkunaqa! Chayna michiqkunapaqa makinpas espadawan kuchusqay kachun. Chayna michiqkunapaqa *alleq awinpas espadawan tuksisqay kachun. Chayna runapaqa makinpas chakiruchuny. Paypaqa alleq awinpas awsayaruchuny.
12
Zacariasmanmi Israel nacionmanta Tayta Dios willawarqa. Tayta Diosqa cielokunatam chutarirqa, paymi kay pachapa cimientontapas churarqa, paytaqmi runakunamanpas kawsaq espiritunta qorqa, paym niwarqa: 2oqam Jerusalen llaqtata tikrarusaq vino huntayoq vasota hina hinaptinmi chayta tomaq muyuriqninpi llapallan nacionkuna sinkarunqaku, chaynaqa rikurirunqaku Juda nacionpa hinaspa Jerusalen llaqtapa contranpi guerrawan muyuruq hamuspankum. 3Llapallan nacionkuna Jerusalen llaqtapa contranpi hatariruptinmi chay tiempopiqa llasa-llasaq rumiman hinaa tikrarusaq Jerusalen llaqtata. Pipas chay rumi hoqariy munaqqa kikillanmi ikipakurunqa. 4Chay tiempopim oqa Tayta Dios llapallan caballokunata mancharirachisaq, chay caballo sillakuqkunatapas locoyarachisaqmi. Juda castakunata waqaychaspam nacionkunapa llapallan caballonkunataataq awsayarachisaq. 5Chaymi chaykunata qawaykuspa Juda nacionpi kamachikuqkunaataq sonqonkupi kaynata ninqaku: Jerusalen llaqtapi *yachaqkunaqa kallpasapallaam kachkanku, chaynaqa kachkanku Llapallan Kamachiq Tayta Dios paykunapa Diosnin kasqanraykum nispa. 6Chay tiempopim Juda nacionpi kamachiqkunata tikrarusaq yantapa chawpinman sansa wischuykusqaman, paykunataqa tikrarusaq gamillakunapa chawpinpi ratachkaq mecheromanmi hinaptinmi paykunaqa muyuriqninpi kaq nacionkunata kaynaman-waknaman kaarunqaku. Jerusalen llaqtaqa huktawanmi runakunapa yachasqan kanqa hina kikin Jerusalenpi. 7Ichaqa oqa Tayta Diosqa Juda castakunataraqmi puntataqa salvasaq, chaynataqa rurasaq Davidpa castankuna hinaspa Jerusalen llaqtapi *yachaqkuna ancha reqsisqa kasqankuwan Judapa wakin castankumanta mana hatunchakunankupaqmi. 8Chay tiempopiqa oqa Tayta Diosmi Jerusalen llaqtapi yachaqkunata waqaychasaq, chay tiempopiqa wichi-wichi purikuq runapas Rey David hina kallpasaparaqmi rikurirunqa, Rey Davidpa castankunaataqmi rikurirunqa Dios hinaraq. Paykunaqa rikurirunqaku awpaqninku riq Tayta Diospa angelnin hinaraqmi. 9Chay tiempopiqa kikiypunim alistakuykusaq Jerusalen llaqtapa contranpi hamuq llapallan nacionkunata chinkarachinaypaq. 10Chay punchawkunapiqa Davidpa castankunamanwan Jerusalen llaqtapi *yachaqkunamanmi huntaykusaq llakipayakuq hinaspa ruegakuq espirituwan. Paykunaqa chay tuksirusqankutam qawawanqaku, paykunaqa waqanqaku sapachallan wawamantapas waqachkaq hinam, punta kaq wawamantapas waqachkaq hinam aminankukama waqanqaku. 11Chay punchawpiqa Jerusalen llaqtapim runakuna waqanqaku, paykunaqa waqanqaku Meguido pampapi Hadad-rimon sutiyoq taytachankumanta waqachkaq hinam. 12Chay Israel nacionpi yachaqkunaqa sapa-sapa familiantinmi waqanqaku. David castamanta kaq familiakunam sapaq lawpi waqanqaku, paykunapa warminkupas sapaq lawpim waqanqaku. Natan castamanta kaq familiakunapas sapaq lawpim waqanqaku warmintin. 13Leviy castamanta kaq familiakunapas sapaq lawpim waqanqaku warmintin. Semei castamanta kaq familiakunapas sapaq lawpim waqanqaku warmintin. 14Sapa-sapaq lawpim waqanqaku wakin castakunamanta kaq familiakunapas, waqanqakuqa hina warmintinkamam.
1oqa
13
1751
ZACARIAS13
castankuna huchankumanta chaynataq millakuypaq kayninkumanta mayllakunqaku. 2Chay punchawkunapiqa Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi Israel nacionmanta chinkarachisaq taytacha-mamachakunapa sutinta chaynapi amaa yuyariyllapas-yuyarinaykichikpaq. Nacionmantaqa chinkarachisaqtaqmi oqamanta willakuq tukuqkunatapas chaynataq millakuypaq rurachiq espiritukunatapas. Chaynatam nini oqa Tayta Dios. 3Chayna willakuqkunamanta pipas willakuytaraq munaptinqa kikinpa tayta-mamallanmi kaynata ninqa: Qamqa Tayta Diospa sutinpi llullakuna rimasqaykiraykum waunkipuni nispa. Chaynapim kikinpa tayta-mamallan willakuchkaptin paytaqa tuksiruspa waurachinqa. 4Chay tiempopiqa oqamanta willakuq tukuqkunapas penqakurunqakuam revelacioninku willakusqankumantapas, runakunata engaanankupaqqa manaam churakunqakuachu willakuqkunapa qachqa capanwanqa. 5Paykunaqa sapakamam ninqaku: oqaqa manam Diosmanta willakuqchu kani aswanqa chakrapi llamkaqllam. oqaqa warma kayniymantam hina chakrallapi llamkaq kani nispa. 6Hinaptinmi wakin runakunaataq tapunqaku: Hinaptinqa imataq cuerpoykipi kaq heridakunaqa? nispa. Chaymi payataq ninqa: Wasinkupim amistadniykuna kaynataqa ruraramuwanku nispa. Llapallan Kamachiq Diosmi nin kaynata: Yaw espada, qamqa rikcharispay hatariy. Yaw espada, michiqniypa contranpiy hatariy. Yaw espada, kuyaqmasiypa contranpiy hatariy. Ovejakunapa michiqnintay waurachiy, chaynapim cheqerunqa ovejakunapas. Sayarirusaqmi uachankunapa contranpipas. 8 oqa Tayta Diosmi nini kaynata: Tukuy kay Israel nacionpiqa llapallan runakunamanta kimsa kaq partenpa iskay partenmi wauruspa chinkarunqaku. Ichaqa llapallan runakunamanta kimsa kaq partenpa huknin parteqa hinallam puchurunqaku. 9 Chay kimsa kaq parte puchuruqkunataqa rupachkaq ninantam pasachisaq. Qollqeta chulluchichkaq hinam chuyanchasaq. Qorita pruebachkaq hinam pruebasaq. Hinaptinmi paykunaataq maakuwanqaku oqata. oqaataqmi uyariykuspay nisaq kaynata: Kay runakunaqa oqapa runaykunam nispa. Chaymi paykunaataq ninqaku kaynata: Tayta Diosllam Diosninchikqa nispa.
7
1Chay tiempopiqa huk pukyullamanta yaku lloqsiptinmi chay yakupi Davidpa
Ovejakunapa michiqnin heridasqa kasqanmanta
ZACARIAS14
1752
14
Jerusalen llaqta, hamuchkanam oqa Tayta Diospa castiganay punchawqa, chay punchawpiqa tukuy imaykikunatam llaqtapa chawpinpi rakinakunqaku. 2Chay punchawkunapiqa llapallan nacionkunatam hatarirachisaq qampa contraykipi peleanankupaq, paykunaqa chay llaqtata venceruspam wasikunatapas salteanqaku, chaypi *yachaq warmikunatapas abusarunqakum hinaspam chay llaqtayoqkunapa partenta presochasqata pusanqaku, chaynapim puchuqllana chay llaqtapiqa qeparunqaku. 3Ichaqa chay nacionkunapa contranpiqa oqa Tayta Diospunim lloqsisaq paykunawan peleanaypaq, oqaqa lloqsisaq guerrapi peleachkaq hina peleanaypaqmi. 4Chay punchawpiqa oqam sayaykusaq Aceitunas Sachakunapa Kanan Moqopi, chay moqoqariki kachkan intipa qespimunan lawman qawaq Jerusalen llaqtapa chimpanpim. Chay moqoqa iskaymanmi rakikurunqa, chaynapim chay rakikuruq hatu-hatun wayqoqa chutarikunqa intipa qespimunan lawmanta intipa seqaykunan lawman. Chaynapim chay rakikuq moqopa hukninqa suchurinqa norte lawman, hukninataqmi suchurinqa surlawman. 5Qamkunaataqmi ayqenkichik chay rakinarachisqay moqopa hatu-hatun wayqonta, chay wayqoqariki chayanqa Azal lawkamam. Qamkunaqa ayqenkichik pacha kuyuy karuptin abueloykichikkunapa ayqesqanpi hinaraqmi, chay pacha kuyuyqariki karqa Juda nacionpi Rey Uzias gobiernachkaptinraqmi. Yupaychasqaykichik oqa Tayta Diosqa hamusaq oqallapaqa llapallan sapaqchasqa kaqkunapiwanmi nispa. 6Chay tiempopiqa punchawpas kanqa mana sumaq kanchiqmi, manataqmi kanqachu chiripas nitaq qasapas. 7Chay punchawqa kanqa Tayta Diospa reqsisqallanmi. Chay punchawpiqa manam yachanqakuchu punchaw kasqanta nitaq tuta kasqantapas, tutaykuqtapas hinallaraqmi achkiyqa kanqa. 8Hina chay punchawpitaqmi Jerusalen llaqtamantapas yakukuna kallpayta qallaykunqa, parten yakum kallpanqa intipa qespimunan lawpi Kachi Qocha lawman, partenataqmi kallpanqa intipa seqaykunan lawpi Mediterraneo Lamar Qocha lawman. Chay yakuqa poqoypipas hinaspa chirawpipas hinallam kallpanqa. 9Chay tiempopiqa tukuy kay pachapim kikin Tayta Diospuni gobiernanqa. Chaynapim sapallan Tayta Dios reqsisqa kanqa, sutinpas hina sapallanpam kanqa. 10Chay tiempopiqa lliw Israel nacionmi pampaa rikurirunqa, Geba llaqtamanta qallaykuspam Jerusalen llaqtapa surlawninpi tarikuq Rimon llaqtakama chaynaqa kanqa. Chaynapim Jerusalen llaqtaqa karunqa altoneqpia. Chay llaqtapim runakuna *yachanqaku Benjamin Zaguan punkumanta qallaykuspa awpaq tiempopi kaq punkunta pasaspa Esquina sutiyoq zaguan punkukama. Norte lawmantaataqmi qallaykamunqa Hananeel sutiyoq runapa torren lawmanta hinaspam chutarikunqa reypa uvas saruchinan lawkama. 11Ar, Jerusalen llaqtaqa runakunapa yachasqanam kanqa, manaam huktawan tunichisqaachu kanqa, aswanqa chaypi yachaqkunapas hawkaam kawsakunqaku. 12Ichaqa Jerusalen llaqtapa contranpi guerrawan hatariq nacionkunataqa Tayta Diosmi castiganqa kayna akariykunawan. Chay nacionniyoq runakunapaqa sayachkaptillankuraqmi cuerponkupi aychanku ismurunqa, chaynallataqmi paykunapaqa awinkupas hina uchkullanpi ismurunqa, paykunapaqa qallunkupas hina simillankupim ismurunqa. 13Chay tiempopiqa Tayta Diosmi llapa runakunapa hawanman kachaykunqa huk manchakuy pantayta, sapakamam soldadomasinpa makinta hapirunqa hinaspam tuksinakurunqaku. 14Chaynapim Juda lawpi *yachaqkunapas peleanqaku Jerusalen llaqtapi hinaspam paykunaqa muyuriqninkupi kaq llapallan nacionkunapa tukuy
1Yaw
Jerusalen llaqtaqa imaynam nacionkunawan kananmanta
1753
ZACARIAS14
imankunatapas huurunqaku, achka-achkatam huurunqaku qori-qollqemanta alhajakunatapas hinaspa pachakunatapas. 15Chay runakunaman wichiykuq hina akariyllam wichiykunqa chay runakunapa campamentonpi kaq caballokunamanpas, mulakunamanpas, camellokunamanpas, asnokunamanpas hinaspa llapallan animalkunamanpas. 16Jerusalen llaqtapa contranpi hatariq nacionniyoq runakunamanta puchuqkunam watan-watan rinqaku Llapallan Kamachiq Tayta Dios reyninku adoraqa. Chayman rispankum paykunaqa ruramunqaku Ramada sutiyoq fiestatapas. 17Sichum kay pachapi runakunamanta pipas mana Jerusalen llaqtata riptinqa hinaspa Llapallan Kamachiq reyninku Tayta Diostapas mana adoraptinkuqa manam para chayanqachu chakrankuman. 18Egipto nacionniyoq runakunapas mana chayman riptinkuqa manam paykunamanpas para chayanqachu, paykunamanpas Tayta Diosmi kachaykunqa huk hatun akariyta imaynam chay Ramada sutiyoq fiestamanpas mana riy munaq nacionkunata castigasqanman hina. 19Chayna castigasqam kanqa Egipto nacionpas chaynataq llapallan nacionkunapas Ramada sutiyoq fiestaman mana riyta munaspankuqa. 20Chay tiempopiqa caballokunapa campanillachankunapas qellqasqakamam kanqa Tayta Diospaq Sapaqchasqa niq sutiwan. Tayta Diospa templonpi kaq yanukuna mankakunapas kanqa altarpa awpaqninpi kaq medianokuna hina Tayta Diospaq sapaqchasqaam. 21Jerusalen llaqtapi hinaspa Juda nacionpi kaq llapallan mankakunapas kanqa llapallan kamachiq Tayta Diospaq sapaqchasqaam, chaynapim animalninku ofreceq hamuqkunapas chay mankakunawan servichikuspa ofrecesqanku aychata yanunqaku. Chay tiempopiqa llapallan kamachiq Tayta Diospa templonpiqa manaam kanqachu negociante runakunaqa.
MALAQUIASPA QELLQASQAN LIBRO

Kay libroqa Diosmanta willa kuq Malaquiaspa sutinwan sutichasqam. Hebreo simipi Malaquias ninanqa oqapa willa kuqniy ninanmi. Malaquiasqa willa kurqa pichqa pachak wata ma naraq Jesucristo nacechkaptinmi. Juda nacion kaqlla manta hatarichisqa ka nanpaq Diospa willachisqankuna mana cumplikuptinmi runa kunaqa lliw huk manyarurqa ku. Diospaq ser vicio rurasqankutapas cheqnipa kururqa kuam. Kay willa kusqankunaqa kimsa man ra kisqam kanman: Punta kaq partem willakun llaqtapi runakunapas hinaspa sacerdotekunapas Diospaq ofrendakuna manaa qosqankumanta. Paykunaqa kawsarqaku Diospa kamachisqankunata qepanchakuruspaam. Malaquiasqa Israel runakunatam huchankumanta uyankupi qaqcharqa (1-2). Iskay kaq parteataqmi willa kun pia kuy ninpi Diospa castiga nan tiempomanta (3). Kimsa kaq par teataqmi willa kun hatun salvacion punchaw manta. Chay punchaw chayamunanpaqmi Tayta Dios kachamunqa pay manta willa kuq Eliasta chay napi anninta allicha nanpaq. Huchankumanta wa na kuspa Diosta a kasukuqkunaqa librasqa kaspankum kusikuy pi kawsanqaku (4). Israel nacionta Tayta Dios kuyasqanmanta
Tayta Diosqa kuyaykichik mi hinaptinmi qamkunaataq tapuwankichik: Imay natataq kuyawankikuqa? nispa. Hinaptinmi oqa Tayta Diosataq nini: Qamkunataqa kuyaykichik imay nam Jacobta kuyasqay man hinam. Esaumi karqa Jacobpa wawqen ichaqa Jacobtam oqaqa kuyarqani 3Esautaataqmi cheqnirqani. Esaupa *yachanan orqokunatapas pur marachirqanim hinaspam chakrankunatapas tikrarurqani purun atoqkunapa yachananmana. 4Tuirachiwaptinchikpas purmachisqa nacionninchiktaqa huktawanmi hatarichisunchik nispa Esaupa miraynin Edom nacionniyoqkuna rimaptinkupas Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi kaynata niyman: Huktawan hatarirachiptikichikpas oqaqa huktawanmi purmarachisaq. Nacionnikichikqa sutichasqa kanqa Mana Allinpa Kanan Nacionwanam hinaspa Tayta Diospa Wiaypaq Piakunan Nacionwanam nispa. 5Israel casta runakunaataqmi chaykunata qawaspa ninkichik: Israel nacionpa linderonkuna mantapas aswan hatunraq kaspam Tayta Diosqa tukuy hinastinpi munaychakun nispa.
6Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmi sacerdotekunaman kaynata nini: Huk
1Israel nacionpa contranpim oqaaMalaquiasman Tayta Dios kaynata willawarqa: 2oqa
Sacerdotekunata Tayta Dios qaqchasqanmanta
warmaqa respetanmi taytanta, huk sirvientepas respetantaqmi patronninta. Chaynaqa

a 1:1
Hebreo simipi Malaquias ninanqa: willakuq ninanmi.
1754
1755
MALAQUIAS1,2
sichum taytaykichik kaptiyqa imanasqam manaqa yupaychawankichikchu? Sichum patronnikichik kaptiyqa imanasqam manaqa respetawankichikchu? Sacerdotekunaqa despreciawaspaykichikmi tapukunkichikraq: Imaynanpitaq oqaykuqa despreciarqaykiku? nisparaq. 7Qamkunaqa altarniypipas ofrecewankichik millakuypaq mikuykunatam hinaspam tapuwankichikraq: Imaynanpitaq millakuypaqtaqa rurarqaykiku? nispa. 8Qawasqaykichikman hinaqa allinchum awsa animalkuna, wistu animalkuna hinaspa onqoq animalkuna ofrecewaynikichikqa? Hinaptinqa chayna animalkunatay pusaychik qamkuna gobiernaqman. Kusikuywanchum payqa chaskiykususpayki imallapipas favorecesunki? Chaynatam nini oqa Tayta Dios. 9Chaynaqa maakuwaychiky qamkunamanta llakipayarikunaypaq. Ichaqa chayna mana valeq ofrendakunata apamuwaspaykichikqa amay piensaychikchu imallapipas favorecenaytaqa. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 10Ima allinraq kanman huk kaqnikichik temploypa punkunta wichqaruptikichikqa, chaynapi amaa pipas yanqapaq altarniyta ratachinanpaq. Qamkunawanqa manam kusisqachu kachkani, manaam ofrendaykichiktapas chaskisqaykichikchu. 11oqataqa intipa qespimunan lawmanta qallaykuspam intipa seqaykunan lawkama lliw nacionkunapi hatunchawanku, yupaychawanankupaqpas inciensokunatam kaapuwanku hinaspam qowankutaq suma-sumaq ofrendakunatapas, chaynapim oqaqa tukuy nacionkunapi reqsisqa kani. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 12Qamkunam ichaqa piachiwachkankichik: Tayta Diospa mesanqa millakuypaqmi, millakuypaqtaqmi chaypa hawanpi kaq mikuyninpas nispa. 13Chaywanpas qamkunam despreciawasparaq ninkichik: Mayna amiruypaqam kaykunaqa! nispa. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. Qamkunaqa apamuwachkankichik suwasqa animalkunatam otaq wistu animalkunatam otaq onqoq animalkunatam. Hinaptinqa yaqachum chaykunataqa chaskisqaykichik? Chaynatam nini oqa Tayta Dios. 14Kanchanpi allin orqo animalta oqa Seor Diosman prometekuwachkaspan onqoq animal ofrecewaqniy runaqa akasqay kachun. oqaqariki kani hatu-hatun reymi chaynataq tukuy nacionniyoq runakunapa respetasqanmi. Chaynatam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 1Yaw sacerdoteku na, kay ka machisqayqa qam ku napaqmi: 2Qam ku naqa kasukuspay cheqaptapuni yupaychawaychik, mana chayqa akaykusqaykichikmi. Mana cheqaptapuni yupaychawaptikichikqa qamkuna bendecisqaytapas tikrarusaq akay manam. Chay bendicionnikichikqariki akasqaam kachkanpas. Chay natam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 3oqaqa contraykichikpi kaspay mi miray ni kichiktapas amenazach ka ni. Fiestaykichikpi ofrecewasqaykichik animalkunapa wanunkunawanpas uyaykichikpim chamqarusqaykichik hinaspam chay wanukunawan kuskatataq wischurusqaykichik. 4Chaynapim yachankichik qamkunataqa oqapuni kamachisqayta chaynapi Leviy castakunawan contrato rurasqayqa takyananpaq. Chay natam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 5Payku nawan contrato ru rasqayqa karqa hawka ka nan kupaqwan allin kawsakunankupaqmi, chaykunataqa qorqani manchakuwanankupaqmi chaymi manchakuwaspanku respetollawana sutiytapas rimarqaku. 6Paykunaqa mana llullakuspam cheqap yachachikuyniytapas yachachirqaku. Allinta hinaspa hawkalla kawsakuspam achkallaa runakunatapas mana allin ruraymanta karuncharqaku. 7Sacerdotekunaqa allin yachay wanmi rimananku, runakunaqa oqapa yachachikuy niytam paykunamanta chaskinanku, paykunaqariki Llapallan Kamachiq oqa Tayta Diosmanta willakuqkunam.
MALAQUIAS2,3
8Llapa llan
1756
sacerdotekuna, qamkunaqa karunchakurunkichik mi imay nam kawsaymantaqa, mana allinta kawsaspam yachachikuynikichikwan achkallataa urmarachinkichik, chaynapim Leviy castakunawan rurasqayta pasay paqtaa qepanchakurunkichik. Chay natam nini Llapallan Kamachiq oqa Tayta Dios. 9oqapas llapa ru na ku napa qayllanpim hu millasqata hinaspa despreciasqata a ruraruykichik, chaynataqa ruraruykichik munasqayman hina mana kawsaspa wakinman hukta wakinmanataq hukta yachachisqaykichikraykum nispa. llapallan castankunaqa manachum huk taytayoqlla kanchik? oqanchiktaqa manachum huk Dioslla unanchawarqanchik? hinaptinqa imay nanpim sapakamaqa traicionanakuchkanchik? Manachum chaynapiqa qepanchakuchkanchik abuelonchik kunapa contrato rurasqanta? 11Juda castakunaqa Diosta traicionaruspam Israel nacionpipas hinaspa Jerusalen llaqtapipas millakuypaqtaa rurachkanku. Paykunaqa Tayta Diospa kuyasqan santuariotapas millakuypaqtaa ruraruspam mana reqsisqanku taytacha-mamachakuna adoraq warmikunawana casarakurunkupas. 12Yuyayniyoq kachkaspan chay na ruraq runakunataqa Tayta Diosmi qarqorunqa Jacobpa maymi *yachananmanta. Llapallan Kamachiq Tayta Diosmana ofrendankuta apamuptinpas payqa qarqorunqam. 13Chaywanpas kachkanraqmi mana allin rurasqaykichikqa: Qamkunaqa Tayta Diospa altarnintapas weqekichikwanmi llumpa-llumpayta chaqchurunkichik, manaa ofrendaykichikmanta imapas qokuptinmi hinaspa manaa agradowan chaskiptinmi qamkunaqa qaparillawana waqankichik. 14Hinaspam tapukunkichikraq: Imanasqataq kaykunaqa pasawachkanku? nisparaq. Warmikiwan contrato rurasqayki mana cumplisqaykimantaqa Tayta Diosmi testigo, chay warmikiwanqariki mozo kasparaqmi casarakurqanki. Paytaqa vida pasaqmasiki kachkaptinmi traicionarurqanki. 15Warmitapas qaritapas manachum Diosqa hukllaa kanankupaq unancharqa? Paykunaqa almantin cuerpontinmi kanku Diosllapaqa. Imapaqm unancharqa hukllaa kanankupaqqa? Chaynataqa unancharqa runapa mirayninkuna Diospaqa kanankupaqmi. Chaynaqa sonqoykipi munaykunamantay cuidakuy, amay traicionaychu mozo kaspa casarakusqayki warmikitaqa. 16Israelpa yupaychasqan llapallan kamachiq Tayta Diosmi nin kaynata: oqaqa cheqninim rakinakuytaqa, cheqninitaqmi capan qawachikuchkaq hina dao rurasqan qawachikuq runataqa. Chaynaqa sonqoykipi munaykunamantay cuidakuy, amay war mikitaqa traicionaychu nispa. Diostaqa amirachinkichikam rimasqaykichikwan. Qamkunam ninkichik: Imay natataq oqaykuqa amirachiniku? nispa. Qamkunaqariki paytaqa amichichkankichik: Mana allin ruraq runapas Diospa qayllanpiqa allinllam nisparaqmi otaq Maypitaq kachkan allin arreglo ruraq Diosqa? nisparaqmi. 1Llapa llan Ka machiq Tayta Diosmi nin kay nata: oqam kachamusaq hamunaypaq allichapuwaq oqamanta willakuqta. Qamkunapa maskasqaykichik Seorqa qonqayllamantam temployman chayaramusaq. am chayamuchkana munayllawana suyasqaykichik contratomanta willakuqqa nispa.
17Tayta 10Israelpa
Israelpa castankuna karunchakusqankumanta
Juicio punchawmanta
1757
2Pitaq
MALAQUIAS3
atinman aguantayta paypa hamunan punchawpiqa? Pitaq sayayta atinman paypa rikurimunan punchawpiqa? Payqariki chayaramunqa metal chulluchiq nina hina chuyanchananpaqmi chaynataq taqsana jabon hina yuraqyachinanpaqmi. 3Seorqa tiyaykunqa qori-qollqe chulluchichkaq hina Leviy castakunata chuyanchananpaqmi. Chaymantaam paykunaqa imaynam ruranankuman hina Tayta Diosman ofrendankuta apamunqaku. 4Tayta Diosqa agradowanam chaskinqa Juda nacionniyoq runakunapa ofrendantapas chaynataq Jerusalen llaqtayoq runakunapa ofrendantapas, payqa chaskinqa awpaq tiempokunapi agradowan chaskisqanman hinam. 5Llapa llan ka machiq Tayta Diosmi nin kay nata: Qamkunata juzganaypaqmi oqaqa kikiy puni hamuchkani. oqapunim testigo kasaq adivinaq runakunapa contranpi, hukwan-hukwan kakuq runakunapa contranpi, yanqamanta juraqkunapa contranpi, llamkaqkunapa pagon hapikuykuq runakunapa contranpi, viudakuna hinaspa mana tayta-mamayoqkuna akarichiq runakunapa contranpi chaynataq forastero runakunapa contranpi sayariqkunapa contranpipas. Chay na runakunaqa manam oqataqa respetawanchu. Tayta Diosqa haykapipas hina kaqllam kani, chayraykum Jacobpa mirayninkunaqa manaraq pasaypaqchu chinkarunkichik. 7Qamkunaqa abueloykichikkunapa tiemponmantaraqmi decretoykunataqa qepanchakurunkichik, manam qamkunaqa kasukuyta munarqankichikchu. Chaynaqa kutirikamuwaychiky, hinaptinqa oqapas qamkunamanmi kutirikamusaq. Chaynatam nin Llapallan Kamachiq Tayta Dios. Ichaqa qamkunam: Imanasqataq qanmanqa kutirikamusaqku? nisparaq ninkichik. 8Yaqachum runaqa Diosmanta suwakunman? Ar, qamkunaqariki oqamantam suwakuchkankichik hinaspam kaynataraq tapuwankichik: Imaynanpitaq oqaykuqa suwakurqaykiku? nisparaq. Qamkunaqariki suwakuchkankichik diezmoykunatawan ofrendaykunatam. 9Qamkunaqa suwakuwasqaykichikraykum enteron nacion akasqa kachkankichik. 10Chaynaqa lliw diezmokunatay temploypi qollqe churanaman apamuychik hinaptiy mikuypas ama pisichunchu wasiypiqa. Kunany pruebawaychik manachum oqaqa cielokunapa ventananta kichaykuspay bendicionniyta qomusqaykichik llimparinankama? Chaynatam nin Llapallan Kamachiq Tayta Dios. 11Qam ku napa kawsay ni kichik mikuq uru ku natapas oqapu nim qarqorusaq, chakraykichikpi uvas plantaykichikpas mana pisiytam rurunqa. Chay natam nin Llapallan Kamachiq Tayta Dios. 12Llapallan nacionkunam sutichasunkichik kusikuyniyoq nacionwan, chay nataqa sutichasunkichik munayllapaqa nacion kasqaykichikraykum. Chaynatam nin Llapallan Kamachiq Tayta Dios. Diosmi nin kaynata: Qamkunaqa rimasqaykichikwan insultawaspam kay nataraq tapuwarqankichik: Imatataq qampa contraykipiqa rimarqaniku? nispa. 14Kaynatam rimarqankichik: Yanqapaqmi Diosta adorayqa. Imatataq horqokunchik paypa kamachikusqankunata ruraspaqa? Imatataq horqokunchik Llapallan Kamachiq Tayta Diospa awpaqninpi llakillawana kawsaspanchikqa? 15oqanchikqariki qawachkanchikmi hatunchakuq runakunapas kusisqallaa kawsakusqankuta,
13Tayta 6oqa
Diezmokunamantawan ofrendakunamanta
Runankunata Tayta Dios llakipayasqanmanta
MALAQUIAS3,4
1758
mana allin ruraqkunapas tukuy imapim alli-allin lloqsichkanku. Paykunaqa Diosta pruebaman churaspapas manam castigachikunkuchu nispa. 16Tayta Diosta respetaqku nam kikin kupu ra rima na kurqa ku hinaptin mi Tayta Diosqa atencionwan uyarirqa. Tayta Diospa awpaqninpim huk librota qellqarqaku chaynapi Tayta Dios respetaqkunata chaynataq paymanta yuyay manaqkunata yuyarinankupaq. 17Llapa llan ka machiq Tayta Diosmi nin kay nata: oqaqa huk punchawtam alistachkani paykunaqa oqapa runaykunaa kanankupaq. Imay nam huk taytapas llakipayarikun yanapaqnin churinmanta, chaynam oqapas paykunamanta llakipayarikusaq. 18Chaynapim qamkunaqa huktawan cuentata qokunkichik pim allin ruraqqa kasqanmanta, pim mana allin ruraqpas kasqanmanta, pim Dios adoraq kasqanmantapas chaynataq pim mana adoraq kasqanmantapas nispa.
Kamachiq Tayta Diosmi nin kaynata: am chayamuchkana horno hina rupachkaq punchawqa, chay punchawpiqa llapallan hatunchakuq runakunapas chay nataq llapallan mana allin ruraq runakunapas lenguachkaq ninapim kaasqa kanqaku. Chaynaqa chay punchaw hamuqm paykunataqa kaarunqa manaa imaniraqllapas puchunankukama. 2Sutiy respetaqkunapaqmi ichaqa inti qespimuchkaq hina rikuripamusunkichik allin ruraq runa, chaynapim qamkunaqa intipa rupay ninwan sanoyachkaq hina paypa sanoyachisqan kankichik. Qamkunaqa kusikuymantam pawaykachankichik kanchanmanta lloqsiq vaca uakuna kusikuchkaq hinaraq. 3Chay alistasqay punchaw pim sa rupan kichik mana allin ruraq ru na ku nata, paykunaqa rikurirunqa sarupasqaykichik uchpa hinaam. Chaynatam nin Llapallan Kamachiq Tayta Dios. 4Qam ku naqa yuya riychik y ser viqniy Moisesman Horeb Orqopi yachachikuy niykuna kamachisqaymanta, paymanmi kamachirqani decretoykunatawan leyniykunata. Chaykunataqariki yachachirqani Israel casta llapallan runakunapaqmi. 5Ma na raq oqa Tayta Diospa punchaw niy chaya much kaptinqa oqam kachamusqaykichik oqamanta willakuq Eliasta. Chay hamunay punchawqa kanqa manchakuy paq hatu-hatun punchawmi. 6Paymi tayta-mamakunatapas churi-wawankunawan allinyanachinqa, mana chay na kaptinqa hamuspay mi nacionninkuta pasay paqta castigarusaq nispa.
1Llapa llan
Tayta Diospa hamunan punchawmanta
MOSOQ TESTAMENTO
Mosoq Testa mentoqa Seor Jesucristomanta willa kuqmi. Mosoq Testa mento ninanqa Ru na ku nawan mosoq contratota Diospa ru rasqan ninan mi. Chay contratoman hinam Dios prometekurqa Chu rin Jesucristo chaskiqku na salvay ta. Chay chaskikuq ru na ku naqa Jesucristolla man a hapipa kuspam payllata a kasu ku nan ku. Kay Mosoq Testa mentopiqa kach kan iskay chun ka qanchisniyoq libroku nam qatinasninpi sutin-sutiyoqka ma. Qa lla riy ninpim kach kan EVANGELIOWAN SUTICHASQA TAWA LIBROKUNA. Chayku nam willa kun Jesucristopa vidan manta, wa usqan manta, wak sa rimusqan manta, tukuy ima ru rasqan manta hinaspa yachachisqan ku na manta. Chay tawantin Evangelio sutiyoq librokuna man qatiqataqmi kachkan APOSTOLKUNAPA RURASQANMANTA SUTIYOQ LIBRO. Chay libropim tarinchik imaynam Evangelioqa Jerusalenmanta Roma llaqta ka ma kimsa chunka watallapi mirarusqanta. Apostol ku napa Ru rasqan manta wi lla kuq libroman ataqmi qatich kan APOSTOL PABLOPA QELLQASQAN CARTAKUNA. Tukuy hi nastinpi Seor Je sucristoman chaylla raq ii kuqku natam car tanwan kallpancharqa, yachachirqa, anyarqa hi naspa ya napay paq-yanaparqa iiy nin kupi aswan-as wan wi a nan kupaq. Apostol Pablopa qellqasqan car ta ku na man ataqmi qatich kan WAKIN APOSTOLKUNAPA QELLQASQAN PUSAQ CARTAKUNA. Wa kin mi qellqasqa karqa tukuy hi nastinpi iiqku na man, wa kin ataq hu asqa iiqku na manwan wakin ru na ku na man. Chay llapa libroku napa otaq Mosoq Testa mentopa tu kuy ninpi ataqmi kach kan APOCALIPSIS SUTIYOQ LIBRO. Chay librom wi llawanchik Seor Je sucristoqa imay natam hamuq tiempoku napi mu naycha ku nan manta. Mosoq Testamentoqa qellqasqa karqa Griego idiomapim chaymi Sociedades Biblicas kay Quechua Mosoq Testamentota tikrachimun hina Griego idiomamanta. Chaynapi Quechua rimaqkunapas rimayninkupipuni Tayta Diospa palabranta chaskinankupaq. Diosm munan Quechua rimaqkunapas Paypa munaychakusqanman yaykunankuta. Bibliam nin: Kay pachapi gobiernokunaqa Cristopaam. Payam gobiernanqa wia-wiaypaq. Apocalipsis 11:15
1759
JESUCRISTOMANTA MATEOPA QELLQASQAN

Tawam karqaku Jesucristopa vidanmanta qellqaqkuna, paykunam karqa Mateo, Marcos, Lucas hinaspa Juan. Sapa ka mam qellqarqa ku Jesuspa vidanmanta qawasqankuman hina chay nataq pikunam leenankupaq hina. Mateoqa tukuy manta llalliqtaqa qellqarqa judiokunapaqmi, paykuna manmi willarqa Jesusqa paykunapa suyasqan Mesias kasqanmanta chay nataq runakunapa salvaqnin kasqanmanta. Jesucristonta ka mam runakunaman awpaq Testa mentopi prometesqankunata Tayta Dios cumplirqa. Kay libroqa pichqa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq partem willakun Jesucristopa runa kayninpi awpaq abuelonkunamanta, maypim nacesqanmanta hinaspa Jesuspa awpaqnintaraq nacemuq Bautizaq Juanmanta (1:1-3:12). Iskay kaq parteataqmi willa kun Jesuspa bautizasqa kasqanmanta hinaspa Diablopa pruebasqan kasqanmanta (3:13-4:11). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Galilea lawpi predicasqanmanta, yachachisqanmanta hinaspa onqoqkuna sa noyachisqanmanta (4:12-18:35). Tawa kaq parteataqmi willakun chulla kutillataa Jerusalen llaqtaman risqanmanta (19-20). Pichqa kaq par teataqmi willa kun Jerusalen llaqtapi sema nalla a kachkaspan chay punchawkunapi a karisqanmanta, cha katasqa kasqanmanta, wa usqanmanta, kawsarisqanmanta hinaspa discipulonkuna man rikurisqanmanta (21-28). Kay libroqa tukuykun Jesuspa ka machisqanta willa kuspanmi. Paymi discipulonkunata ka machirqa tukuy kay pachapi purispanku runa kunata iichinankupaq. Kay libropim tarikun pichqa clase yachachikuykuna: Moqopi Jesuspa yachachisqankuna (5-7). Chaypim nirqa Diospa gobiernasqan runakunaqa imayna sonqoyoqmi kanankumanta, imakunam ruranankumanta hinaspa imakunawanmi Diospa favorecesqan kanankumanta. Kay yachachikuyninpim Jesusqa entiendechin awpaq Testamentopi kaq Diospa yachachikuyninkunamanta. Chunka iskayniyoq discipulonkunaman yachachisqan (10). Diospa gobiernonmanta rikchanachiykuna (13). Jesuspa discipulonkunaqa imaynam kawsanankumanta (18). Tiempo tukuruptin imaynam Diospa gobiernon kay pachapi kananmanta (24-25). Jesucristopa awpaq abuelonkuna
(Lc 3:23-38)
karqa Isaacpa taytan, Isaacataq Jacobpa taytan, Jacobpas karqa Judapawan wawqenkunapa taytanmi. 3Juda sutiyoq runam karqa Farespapiwan Zarapa taytan, mamanataqmi karqa Tamar. Faresmi karqa Esrompa taytan, Esromataqmi Arampa taytan. 4Aranmi karqa Aminadabpa taytan, Aminadabataq Naasonpa taytan, Naasonpas karqa Salmonpa taytanmi. 5Salmonmi karqa Boozpa taytan, Rahabataqmi karqa maman. Boozmi karqa Obedpa taytan, Rutataqmi karqa maman.
1760
1Abrahampawan Davidpa mirayninmanta kaq Jesucristopa abuelonkunam kaykuna: 2Abrahanmi
1761
MATEO1,2
Obedmi karqa Isaipa taytan. 6Isaimi karqa Rey Davidpa taytan, Davidataqmi karqa Salomonpa taytan, Salomonpa mamanqa karqa waukuq Uriaspa warminmi. 7Salomonmi karqa Roboampa taytan, Roboamataq Abiaspa taytan, Abiasataqmi karqa Asapa taytan. 8Asam karqa Josafatpa taytan, Josafatataq Jorampa taytan, Joramataqmi karqa Uziaspa taytan. 9Uziasmi karqa Jotampa taytan, Jotamataq Acazpa taytan, Acazataqmi karqa Ezequiaspa taytan. 10Ezequiasmi karqa Manasespa taytan, Manasesataq Amonpa taytan, Amonataqmi karqa Josiaspa taytan. 11Josiasmi karqa Jeconiaspapiwan wawqenkunapa taytan Israel runakuna Babiloniaman preso pusasqa kasqanku tiempopi. 12Chay tiempomantaataqmi Jeconias karqa Salatielpa taytan, Salatielataq Zorobabelpa taytan. 13Zorobabelmi karqa Abiudpa taytan, Abiudataq Eliaquimpa taytan, Eliaquimataqmi karqa Azorpa taytan. 14Azormi karqa Sadocpa taytan, Sadocataq Aquimpa taytan, Aquimataqmi karqa Eliudpa taytan. 15Eliudmi karqa Eleazarpa taytan, Eleazarataq Matanpa taytan, Matanataqmi karqa Jacobpa taytan. 16Mariapa qosan Joseypa taytanmi karqa Jacob, Mariaataqmi karqa Cristowan sutichasqa Jesuspa maman. 17Chay naqa riki Abra han manta David ka ma llapa llan mirayku naqa karqa chunka tawayoq miraykunam, Davidmanta Israel runakuna Babiloniaman preso pusasqa kasqanku tiempomantaataqmi karqa chunka tawayoq miraykuna, chayna chunka tawayoq miraytaqmi karqa Babiloniaman Israel runakuna preso pusasqa kasqanku tiempomanta Cristo nacenankamapas.
Jesucristopa nacekusqanmanta (Lc 2:1-7)
18Jesucristopa nacekusqanqa kaynam karqa: Mariam Joseywan casarakunanpaq rimapayasqaa karqa, manaraq kuska kachkaptinkum Maria wiksayakururqa Chuya Espiritupa atiyninwan. 19Joseymi justo runa kasqanrayku Mariata juicioman churayta mana munarqachu, aswanqa upallallam rakikuruyta munarqa. 20Chaynata piensachkaptinmi mosqoyninpi rikuriykurqa Seorpa angelnin hinaspam nirqa: Davidpa miraynin Josey, ama manchakuychu Mariawan casarakuyta, payqa wiksayakurun Chuya Espiritupa atiyninwanmi. 21Qari wawatam wachakunqa, paytam sutichanki Jesuswan, paymi runankunata salvanqa huchankumanta. 22Tukuy kaykunam pasakurqa Diosmanta willakuqpa kayna nisqan cumplikunanpaq: 23
Doncellam wiksayakuruspan wachakunqa qari wawata. Emanuel nispam sutichanqaku chay wawata. Kayqa: Diosmi oqanchikwan ninanmi.
rikcharispanmi Josey rurarqa angelpa kamachisqanta hina hinaspam Mariawan casarakurqa. 25Ichaqa manam kuskachu puurqaku wawan wachakunankama, wachakuruptinam suticharqa Jesuswan.
24Pu usqan manta
rey kachkaptinmi Jesus nacerqa Judea law Belen llaqtapi. Hinaptinmi yachayniyoq runakuna Jerusalenman chayaramurqaku intipa qespimunan lawmanta. 2Hinaspam tapukurqaku: Maypitaq kachkan judiokunapa rey nin nacemuq? Intipa qespimunan lawpim luceronta rikuramuniku chaymi hamuniku adoraqnin nispa.
1Herodes
Yachayniyoq runakunam Jesusta watukunku.
MATEO2
3Chay ta
1762
Rey Herodes yacharuspanmi hukmanyarurqa Jerusalenpi llapallan runakunapiwan. 4Hinaptinmi Rey Herodes qayachirqa llapallan *sacerdotepa jefenkunatawan Diospa ley nin yachachiqkunata hinaspam tapurqa may pim Cristo nacenanmanta. 5Paykunam nirqaku: Judea law Belen llaqtapim, Diosmanta willakuqmi kay nata qellqarqa:
6
Judeapi kaq yaw Belen llaqta, manapunim taksallaqa kawaqchu Judeapi gobiernaq llaqtakunamantaqa, qanmantam lloqsimunqa huk kamachikuq. Paymi Israel runaykunata michinqa.
Herodes upallalla qayarachimurqa yachaqkunata hinaspam allinta tapurqa haykapim lucero rikurisqanmanta. 8Paykunata Belenman kachaspanmi nirqa: Allinta maskamuychik, wawata tariruspaykichik ataqmi willaykachimuwankichik oqapas rispay adoraykamunaypaq nispa. 9Reypa nisqan man hinam payku na pa sarqa ku. anta rich kaptin ku ataqmi intipa qespimunan lawpi rikumusqanku lucero rikuriykamuspan awpaqninkuta rirqa wawapa maymi kasqanpi sayanankama. 10Lucerota rikuruspankum yachaqkuna ancha-anchata kusikurqaku. 11Wasiman yaykuykuspankuataqmi rikuykurqaku wawatawan maman Mariata hinaspam qonqorakuykuspanku wawata adorarqaku, baulchankuta kichaykuspankutaqmi qorqaku apasqanku qorita, inciensota hinaspa miski asnaq *mirrata. 12Diosmi mosqoy ninkupi willarqa: Amaam kutinkichikachu Rey Herodesmanqa nispa. Chaymi kutikurqaku huklaw annintaa. ripukuptinmi Seorpa angelnin rikuriykurqa Josey man mosqoyninpi hinaspam nirqa: Hatarispayki mamantinta wawata ayqechiy Egipto nacionman hinaspa chaypi kamuy qamkunaman willamunaykama. Herodesmi maskachkan wawata wauchinanpaq nispa. 14Josey mi pu usqan manta hata riruspan wawata ma mantinta pusa rikuspan chay tuta pasarqa Egipto nacionman. 15Chay pim kamurqaku Herodes waunankama. Kaykunam pasakurqa Seormanta willakuqpa: Churiytam Egipto nacionmanta qayamurqani nisqan cumplikunanpaq. yachaqkunapa engaarusqanta yacharuspan llumpaysuta piakururqa hinaspam soldadonkunawan waurachirqa Belen llaqtapi hinaspa muyuriqninpi kaq qari wawakunata, iskay watayoqmanta uray manmi waurachirqa yachaqkunapa tapukusqan tiempoman hina. 17Chaynapim cumplikurqa Diosmanta willakuq Jeremiaspa qellqasqan, paymi nirqa:
18 16Herodesmi 13Yachaqku na
7Chaymi
Egipto nacionman Jesusta ayqechisqankumanta
Qari wawakunata wauchinankupaq Herodespa kamachikusqanmanta
Rama llaqtapim uyarikurqa, puraminti llakikuywan waqasqanmi uyarikurqa. Raquelmi wawankunamanta waqarqa.
1763
MATEO2,3
Consuelasqa kaytapas manaa munaspanmi waqarqa, wawankuna manaa kasqanraykum waqarqa.

19Herodes wa u ruptin mi Seor pa angel nin Josey man Egipto nacionpi mosqoyninpi rikuriykurqa hinaspam nirqa: 20Hata riy hinaspa ma mantinta wawata pusa rikuspa riy Israel nacion nikiman, waurunam wawa wauchiy munaqkunaqa nispa. 21Rikchariruspanmi Josey pusarqa wawata mamantinta Israel nacionninman. 22Josey mi yacharurqa Arquelaoa Judea law piqa taytan Herodespa rantinpi gobiernasqanta, chayraykum manchakuspan chaymanqa mana rirqachu, mosqoyninpi Dios willaptinam pasarqa Galilea lawmanqa. 23Chayman chayaruspanataqmi rirqa Nazaret llaqtapi yachananpaq. Chaynam karqa Diosmanta willakuqkunapa Nazaret llaqtayoqwanmi sutichanqaku nisqanku cumplikunanpaq.
punchawkunapim Bautizaq Juan rirqa Judea law purunman kay nata willakustin: 2Wa na kuychik huchaykichik manta, Diospa mu naycha ku nan mi hichpa ramuna nispa. 3Diosmanta willa kuq Isaiasmi Juan manta kay nata qellqarqa: Huk runam purunpi qaparispa rimachkan: Seorpa hamunan anta allichaychik. Paypa purinankunata derechaychik. pachanmi karqa *camellopa pelonmanta rurasqa, weqaw watakunataqmi karqa qaramanta, mikunanataqmi karqa aqar way urukunapiwan purun abejapa miskin. 5Runakunam Jerusalenmanta rirqaku pay uyariq, rirqakutaqmi lliw Judea law mantapas hinaspa Jordan Mayupa lliw muyuriqninkunamantapas. 6Huchan kuta reqsikuspa willa kuptin kum Juan bautizarqa Jordan Mayupi. 7Achkallaa *fariseokunapiwan *saduceokuna bautizasqanman riptinmi Juan nirqa: Culebrapa miraynin kaqlla runakuna! Pitaq willasurqankichik hamuq castigomanta ayqenaykichikpaq? 8Huchaykichik manta wanakuspay qawachikuychik vidaykichik tikrasqa kasqanta. 9Amay niychikchu: oqaykuqa kaniku Abrahampa mirayninmi nispaqa. Diosqa kay rumikunamantapas Abrahampa miraynintaqa hatarirachinmanmi. 10Hachaqa listoam kachkan sachakunata sapinmanta kuchunapaq. Mana allin ruruq llapallan sachaqa kuchuspam ninaman wischuna. 11Huchaykichik manta wanakuptikichikmi yakuwan bautizaykichik, qepay hamuqmi ichaqa Chuya Espirituwan bautizasunkichik ninawan hina. Qepay hamuqqa oqamanta aswan atiyniyoqmi chaymi oqaqa *usutallantapas mana apaq hinachu kani. 12Paymi trigo wayrachiq hina runakunata juzganqa, wayrachinan palaqa makinpiam kachkan pajamanta trigota chuyananpaq, trigota taqeman apaykuspanmi pajataataq kaanqa mana amachay atina ninapi.
4Juanpa
1Chay
Bautizaq Juanmi purunpi willakun. (Mr 1:1-8. Lc 3:1-9, 15-17. Jn 1:19-28)
MATEO3,4
1764 Jesus bautizasqa kasqanmanta (Mr 1:9-11. Lc 3:21-22)
rirqa Galilea law manta Jordan Mayuman chaypi Juanwan bautizachikunanpaq. 14Juanataqmi mana munaspan nirqa: oqam qampa bautizanaykiqa kani hinaptinchu qamraq hamuwanki bautizanaypaq? nispa. 15Chay mi Je susataq nirqa: Ama harkakuwaychu, Diospa munasqanmi tukuy ima rurananchik nispa. Chayam Juan bautizarqa. 16Jesusmi bautizarachikuspan yakumanta lloqsimurqa hinaptinmi hanaq pacha qonqayta kicharikuykuptin Jesus rikururqa Diospa Espiritunta paloma hina payman uraykamuchkaqta. 17Hinaptinmi hanaq pachamanta nimurqa: Paymi kuyasqay Churiy. Payraykum kusisqa kachkani nispa.
13Jesusmi
Jesusta Espiritu pusarurqa purunman diablo payta tentananpaq. karqa tawa chunka punchaw, tawa chunka tuta mana mikusqa, chaymantaam yarqarurqa. 3Hinaptinmi Jesusta tentananpaq diablo asuykuspan nirqa: Diospa Churin kaspaykiqa kay rumikunatay kamachiy tantayarunanpaq nispa. 4Hinaptin mi Jesus nirqa: Bibliam nin: Runaqa kawsanqa manam mikuyllawanchu aswanqa Diospa llapa rimasqankunawanmi nispa. 5Hinaptin mi diablo pusa rurqa Jerusa len chuya llaqta man hinaspam templopa hawanpi sayaykachispan 6nirqa: Diospa Churin kaspaykiqa kay mantay pawaykuy. Bibliam nin:
2Chaypim
1Hinaptinmi
Jesusta diablo tentasqanmanta (Mr 1:12-13. Lc 4:1-13)
Qamraykum Dios kamachinqa angelninkunata. Paykunam hapisunki rumiman chakikita mana takarunaykipaq. nirqa: Bibliapiqa nichkantaqmi: Amam pruebamanqa churankichu Seor Diosnikitaqa nispa. 8Yapatawan mi diablo pusa rurqa alto-alto orqopa puntan man hinaspam qawachirqa kay pachapi llapallan nacionkunata, qawachirqataqmi chay nacionkunapa sumaq kaynintapas. 9Hinaspam nirqa: Tukuy kaykunatam qosqayki qonqorakuykuspa adorawaptikiqa nispa. 10Hinaptin mi Jesus nirqa: Pasaway kay manta *Satanas, Bibliam nin: Seor Diosllaykitam adoranki, payllatataqmi ser vinkipas nispa. 11Chay mi Jesusta diablo saqerurqa, angelkuna ha muruspan mi payta ya naparqa.
Galilea lawpi Jesus willaykuy qallarisqanmanta (Mr 1:14-15. Lc 4:14-15)
7Jesusataqmi
13Na za ret
12Juan
carcelpi kasqanta Jesus yacharuspanmi pasa kurqa Galilea law man. llaqta manta lloqsiruspanataqmi qochapa patan Caper naum llaqtapi
1765
MATEO4,5
*yacharqa, chay llaqtaqa kach kan Zabulon hinaspa Nef taliy law pim. 14Pasa kurqaqa Diosmanta willa kuq Isaiaspa qellqasqan cumplikunanpaqmi, 15paymi nirqa: Jordan Mayupa waklawninpi, lamar qochapa hichpan anpi, Zabulonpapiwan Neftaliypa allpanpim, Dios mana reqsiq runakunapa Galilea allpanpim kayna sucedekunqa: 16 Tutayaypi kawsaqkunam hatun achkiyta rikururqa, llumpay tutayaypi *yachaqkunamanmi achikyaykamurqa. Jesus qallarirqa willakuyta: Wanakuychik huchaykichik manta, Diospa munaychakunanmi hichparamuna nispa.
Challwirukunata Jesus qayasqanmanta (Mr 1:16-20. Lc 5:1-11)
17Chay mantam
qochapa patanta richkaspam Jesus rikururqa Pedrowan sutichasqa Simonta wawqen Andrestawan, paykunam challwiru kasqankurayku challwachkarqaku atarrayawan. 19Paykunatam Jesus nirqa: Qatiwaychik, challwachkaq hina runakunataa huunaykichikpaqmi atiyta qosqaykichik nispa. 20 Chay na ta niy kup ti llan mi atar ra yan ku ta sa qe rus pa Je sus wan pa sar qa ku. 21Wak law niq piataqmi Jesus riku rurqa Zebedeopa chu rin Jacobota hinaspa Juanta. Chay iskay wawqekunam taytan Zebedeopiwan botepi mallankuta allichachkarqaku chaymi Jesus paykunata qayarqa. 22Hinaptinmi chaylla botetawan taytankuta saqeruspa Jesustaa qatikurqaku.
Achkallaa runakunata Jesus yachachisqanmanta (Lc 6:17-19)
18Ga lilea
23Jesusmi purirqa lliw Galilea law llaqtakunapi, *huunakunanku wasikunapi Diospa munaychakusqanmanta allin noticiata willakustin hinaspa tukuy rikchaq onqoyniyoqkunata sanoyachistin. 24Jesusmanta Siria lawpi llapallan kaqkuna yacharuspankum apamurqaku tukuy rikchaq onqoywan, nanaywan kaqkunata, demoniopa akarichisqankunata, wauy maayoqkunata hinaspa suchukunata, paykunatam Jesus sanoyachirqa. 25Achkallaa runakunam qatirqa Galilea lawmanta, Decapolis lawmanta, Jerusalen llaqtamanta, Judea lawmanta chaynataq Jordan Mayupa waklawninmantapas.
llapa runakunata qawaykuspan rirqa orqopa waqtaman hinaptinmi chaypi tiyaykuptin puriqmasinkuna asuykurqa. 2Hinaptinmi Jesus yachachiyta qallaykurqa kaynata: 3Mayna kusisqam Diostam nece sita ni niqku naqa, payku napa miki Diospa munaychakusqanqa. 4Mayna kusisqam lla kisqa ku naqa, payku nataqa riki Diosmi consuelanqa. 5Mayna kusisqam llampu sonqoyoqku naqa, payku naqa riki herenciapaqmi kay pachata chaskinqa.
1Je susmi
Orqopi tiyaykuspa Jesus yachachisqanmanta
MATEO5
6Mayna
1766
kusisqam yarqachikuchkaq hina hinaspa yakunayachikuchkaq hina Diospa munasqan ruray munaqkunaqa, paykunaqa saksaykuchkaq hinam kanqaku. 7Mayna kusisqam lla kipaya kuqku naqa, payku napas lla kipayasqam kanqa ku. 8Mayna kusisqam limpio sonqoyoqku naqa, payku naqa riki Diostam rikunqa. 9Mayna kusisqam amacha kuqku naqa, payku naqa riki Diospa chu rinwan sutichasqam kanqaku. 10Mayna kusisqam Diospa mu nasqan man hina ru rasqan ku manta a ka richisqakunaqa, paykunapamiki Diospa munaychakusqanqa. 11Mayna kusisqam kan kichik oqa rayku runa kuna ka mispa a ka richisuptikichikqa hinaspa contraykichikpi llullakuspa tukuy imatapas nisuptikichikqa. 12Anchatay kusikuychik, hatun premiotam chaskinkichik hanaq pachapi. Chaynatam akarichirqaku qamkunamanta awpaq kaq Diosmanta willakuqkunatapas.
Kachiwan hinaspa achkiywan tupachispa yachachisqanmanta (Mr 9:50. Lc 14:34-35)
13Qam ku naqa kay pachapi ru na ku napaqmi kachi hina kan kichik. Kachi qamyayaruspaqa imapaqtaq valenman? Manam imapaqpas ser vinachu aswanqa wischusqa kaptin runakuna sarut yanallanpaqam. 14Qamkunaqa runakunapaqmi achkiy hina kankichik, orqopa puntanpi llaqtaqa manam pakasqachu. 15Mecherotaqa ratachina manam cajonpa ukunman churarunapaqchu, aswanqa altomanmi churana wasipi llapallan kaqkunata achkinanpaq. 16Chaynay qamkunapas achkichkaq mechero hina kaychik runakunapa qayllanpi chaynapi allin rurasqaykichikta qawaspanku hanaq pachapi kaq Taytaykichikta paykunapas alabanankupaq.
Manam oqaqa hamurqani Moisespa qellqasqan *ley chinkachinaypaqchu nitaq Diosmanta willakuqkunapa yachachisqankunata chinkachinaypaqchu aswanqa cumplinaypaqmi. 18Cheqaptapunim nikichik: Cielowan kay pacha kanankamaqa *leypaqa huk letrachallanpas nitaq huk puntochallanpas manam qechusqachu kanqa lliw cumplikunankama. 19Kay *leypi taksallan kaq kamachikuyllatapas mana kasukuqkunaqa hinaspa runamasinmanpas chayna yachachiqkunaqa wakinkunamanta mana valeqmi kanqa Diospa munaychakusqanpi. Allinta kasukuspa yachachiqkunam ichaqa Diospa munaychakusqanpi allin reqsisqa kanqa. 20Nikichikmi, sichum Diospa leynin yachachiqkunamantapas hinaspa *fariseokunamantapas aswan allinta mana ruraspaykichikqa manam yaykunkichikchu Diospa munaychakusqanman.
Ama piakunapaq yachachisqanmanta (Lc 12:57-59)
17Creeychik:
Moisespa qellqasqan leymanta
21Uya rirqan kichik mi awpa ru na ku na man kayna nisqan kuta: Amam pitapas wauchinkichu, pipas wauchiqqa waunanpaq juzgasqam kanqa nispa. 22Nikichikmi, pipas wawqenpaq piakuqqa juzgasqam kanqa, wawqen insultaqataqmi *cortepi juzgasqa kanqa, wawqenta mana valeq upallamanta kamiqataqmi kachkan wiaypaq ninawan castigasqa kananpaqa. 23Chay naqa sichum ofrendaykita apa mun ki templopi *altar man hinaspa ataq yuyariruwaq runamasiki imamantapas piachisqaykita, 24chayna kaptinqa
1767
MATEO5
ofrendaykita altarpa awpaqninpi saqeykuspay kutirispa pay wan *allinyanakamuy hinaspaay qoy ofrendaykitaqa. 25Queja kuqni kiwan rispaqa an llapiraq y allinya na ku ruy chay napi juezman ama entregasunaykipaq, guardiaman juez entregaykusuptikiqa carcelmanmi aparusunkiman. 26Cheqaptapunim niki: Chay mantaqa manam lloqsimunkichu debekusqaykita pasaypaq paganaykikama. Amam hukwanqa pierdekunkichu niyta. 28oqam ichaqa nikichik: Pipas war mita munapayaspan qawaqqa sonqonpim hukwan pierdekuy huchata ruraruna. 29Chaynaqa, sichu *alleq awiki huchallichisuptikiqa horqoruspay wischuruy, cuerpoykipa huknin partellan chinkaruyninmi allinqa enteron cuerpontin wiaypaq castigoman wischusqa kanaykimantaqa. 30Sichu *alleq makiki huchallichisuptikiqa qoruruspay wischuruy, cuerpoykipa huknin partellan chinkaruyninmi allinqa enteron cuerpontin wiaypaq castigoman wischusqa kanaykimantaqa.
Casadokunaqa ama rakinakunankumanta (Mt 19:9. Mr 10:11-12. Lc 16:18)
27Uya rirqan kichik mi
Hukwan pierdekuy huchamanta
nirqakutaq: Pipas war minmanta rakikuqqa qochun rakikusqanmanta papelta nispa. 32oqam ichaqa nikichik: Huk qariwan mana tupakuchkaptin warminmanta rakikuqqa chay war min huchallikunanpaqmi saqerun, chay wischusqa war miwan casarakuqpas huchallikuntaqmi. awpa runakunaman kayna nisqankutapas: Amam yanqamantaqa jurankichu, cumplinkipunim Seorpa qayllanpi juraspa prometesqaykitaqa niqta. 34oqam ichaqa nikichik: Amam jurankichikchu imaraykupas, amam jurankichikchu hanaq pacharaykupas, hanaq pachaqa gobiernaspa Diospa tiyananmi. 35Amataqmi jurankichikchu kay pacharaykupas, kay pachaqa paypa sarunanmi, nitaq Jerusalenraykupas, Jerusalenqa hatu-hatun Reypa llaqtanmi. 36Amataqmi jurankichu umaykiraykupas, qamqa manam huk chukchallatapas yuraqyachiyta nitaq yanayachiyta atiwaqchu. 37Cheqap kaptinqa rimankichikqa ar nispam, mana cheqap kaptinataqmi ninkichik manam nispa, imatapas kayna rimayman yapaptikiqa diablomantam.
Ama vengakunapaq Jesuspa yachachisqanmanta (Lc 6:29-30)
33Uyarirqankichiktaqmi
31aw paqtam
Ama juranapaq Jesuspa yachachisqanmanta
Runaqa pagachun awinwany huk ninpa awinmanta, kirunwan huk ninpa kirunmanta nispa nisqankuta. 39oqam ichaqa nikichik: Amay harkakuychikchu mana allin runataqa, sichu pipas huk nin uyaykipi laqyarusuptikiqa qawachiytaqy huklaw nin uyaykitapas. 40Pipas quejakususpayki camisayki qechuyta munasuptikiqa qoykuy punchuykitapas. 41Pipas huk hora puriyta carganta qepichisuptikiqa iskay hora puriytay aparapuy. 42Maakuqnikimanqa qoykuy, amataqy negaychu prestakusuqnikitaqa.
38Uya rirqan kichiktaqmi:
MATEO5,6
1768
Kuyankim amistadnikita, enemigoykitaataqmi cheqninki nispa nisqankuta. 44oqam ichaqa nikichik: Kuyaychik enemigoykichik kunata, maapuychiktaq akarichisuqnikichik kunapaqpas. 45Chay napim qamkunaqa kankichik hanaq pachapi kaq Taytapa churinkuna, paymi intitapas qespichimun allin otaq mana allin runakunapaqpas, paytaqmi parachimun justo runakunapaqpas chay nataq mana justo runakunapaqpas. 46Sichum kuyaqllaykichikta kuyaspaqa ima premiotataq chaskiwaqchik? *impuesto cobraq huchasapakunapas chaynataqa ruranmi. 47Kuyanakuq puralla rimaykanakuspaqa ima allintataq rurachkankichik? Mana judio kaqkunapas chaynataqa ruranmi. 48Qam ku naqa hanaq pachapi kaq Tay taykichik hina alli-a llin qespisqay kaychik.
43Uya rirqan kichiktaqmi:
Enemigonchikkunata kuyanapaq Jesuspa yachachisqanmanta (Lc 6:27-28, 32-36)
allintaqa ruraychik runa qawanallanpaqchu, chayna kaptinqa hanaq pachapi Taytaykichikqa manam premiota qosunkichikchu. 2Wakchakunata yanapaspaykiqa amay corneta tocachkaq hinaqa willakachakuychu llapa runakunamanqa, iskay uyakunallam chaynataqa ruranku *huunakuna wasikunapipas chaynataq callekunapipas, chaynataqa ruranku runakunapa alabasqan kanankupaqmi, cheqaptapunim nikichik: Chaywanqa am chaskirunkua premionkuta. 3Limosnata qoptikiqa amay pipas yachachunchu, nitaq kuyasqaykipas. 4Pipapas mana yachasqallanta qoptikiqa tukuy ima yachaq Taytaykim premioykita qosunki lliwpa yachasqanta.
Jesusmi yachachin imaynam maakunanchikmanta. (Lc 11:2-4)
1Amay
Jesusmi yachachin imaynam yanapanakunanchikmanta.
5Diosta ma a kuspaykichikqa amam iskay uya ku na hinachu sayaykuspa maakunkichik *huunakuna wasikunapi hinaspa callepa esquinankunapi, chaynataqa ruranku runakuna qawanallanpaqmi. Cheqaptapunim nikichik: Chay wanqa am chaskirunkua premionkuta. 6Maakuspaykiqa cuartoykiman yaykuykuspay punkuta wichqaykuspa maakuy mana rikuy atina Taytaykiman hinaptinqa runapa mana rikusqan qawaq Taytaykim premioykita qosunki. 7Maakuspaykiqa amam mana judio kaqkuna hinachu hina nisqallaykita kutirispa-kutirispa rimanki, paykunam piensan llumpayta rimasqankurayku Dios uyarisqanta. 8Amam paykuna hinaqa kankichikchu, manaraqpas maakuchkaptikichikmi Dios Taytaykichikqa yachana imam necesitasqaykichikta. 9Qamkunaqa kaynatay maakuychik: Hanaq pachapi Taytayku, sutiki yupaychasqa kachun, 10 munaychakusqayki hamuchun. Munasqaykiy rurasqa kachun kay pachapipas hanaq pachapi hina. 11 Sapa punchaw mikunaykutay kunan qowayku. 12 oqaykupa huchaykutay pampachawayku, oqaykupas mana allin rurawaqniykuta pampachasqaykuman hina. 13 Amay kachaykuwaykuchu pruebamanqa,
1769
MATEO6
aswanqa librawaykuy diablomanta. (Qamqa wiaypaqmi munaychakunki, hatun atiynikimantam wia-wiaypaq alabasqa kanki. Amen.) runakunata pampachaptikichikqa qamkunatapas hanaq pachapi kaq Taytaykichik mi pampachasunkichik. 15Runamasikichikkunata mana pampachaptikichikqa Taytaykichikpas manam pampachasunkichikchu mana allin rurasqaykichik kunamanta.
16Ayunaspaykichikqa amam iskay uyakuna hinachu llaki uyantin kankichik, chaynaqa 14Hucha llikusuqnikichik
Jesusmi yachachin ayunomanta.
kanku runakuna ayunasqankuta yachananpaqmi. Cheqaptapunim nikichik, chaywanqa am chaskirunkua premionkuta. 17Ichaqa qam ayunaspaykiqa uyaykita upakuspay sumaqta aqchakuy 18chaynapi ayunasqaykita runakuna mana musyananpaq, chaynata ruraptikiqa tukuy ima yachaq Taytaykim premioykita qosunki lliwpa yachasqanta.
Hanaq pachapi kapuqninchikmanta (Lc 12:33-34)
19Kay pachapiqa amay qori-qollqetaqa hu u kuychikchu, chayku naqa puyurachikuqllam hinaspa ismuruqllam, suwapapas wasita yaykuruspa suwarunallanmi. 20Qori-qollqetaqa huukuychik hanaq pachapiy. Chaypiqa manam puyurachikunmanchu nitaq ismurunmanchu, suwapas manam yaykunqachu nitaq apakunqachu. 21Tukuy kapuqnikichikpa kasqanpim sonqoykichikpas kanqa.
22awiqa cuer ponchikpa achkiy nin hinam. awiki allinta qawa kuptinqa tukuy vidaykim kachkan achkiyniyoq. 23awiki mana allinta qawakuptinmi ichaqa vidaykiqa kachkan pasaypaq tutayayllapi. Achkisuqniki tutayay hinalla kaptinqa mayna tutayayraq kachkan vidaykiqa!
awinchikqa achkiy hina kasqanmanta (Lc 11:34-36)
24Manam pipas ser vin manchu iskay patrontaqa, huk nintach cheqnin man, huk nintaataqcha kuyanman, hukninman ratakuruspach huknintaataq desprecianman. Manam ser viwaqchikchu Diostawan qollqetaqa.
Diostachu icha qollqetachu servinamanta (Lc 16:13)
oqam nikichik, amay afanakuychikchu mikunaykichikmantaqa, tomanaykichikmantaqa hinaspa pachakunaykichikmantaqa. Mikuymantapas astawanqa valen vidaykichikmi, cuerpoykichiktaqmi pachamantapas astawanqa valen. 26Qawariychik alton pawaq urpikunata. Paykunaqa manam tar punkuchu nitaq cosechankuchu, manataqmi taqemanpas imatapas huunkuchu. Ichaqa hanaq pachapi kaq Taytanchikmi mikuchin. Qamkunaqa urpikunamantapas aswan valeqmi kankichik! 27Mayqannikichiktaq afanakuspapas huk kuchusta wiaruwaqchik?
25Chay naqa
Churinkunataqa Diospuni cuidawasqanchikmanta (Lc 12:22-31)
MATEO6,7
28Imanasqataq
1770
afanakunkichik pachaykichikmanta? Qawariychik purun waytakunapa wiasqanta. Manam llamkankuchu nitaq puchkankuchu. 29Ichaqa nikichikmi, Rey Salomonpas sumaqllawan pachakuq kachkaspapas manam huknin wayta hinallapas pachakurqachu. 30Yaw pisi iiyniyoq runakuna, purun waytakunaqa kunan sayachkaspapas paqarinqa hornopim kaarachikun, waytakunatapas Dios pachachichkaspanqa manachum qamkunatapas pachachisunkichik? 31Chaynaqa amay afanakuychikchu: Imataraq mikusun? Imataraq tomasun? Imawanraq pachakusun? nispaykichikqa. 32Dios mana adoraqkunam tukuy chaykunamantaqa afanakunku, qamkunapaqariki kachkanmi hanaq pachapi kaq Taytaykichik. Paymi yachan tukuy imapas pisipususqaykichikta. 33Puntataqa maskaychik Diospa munaychakusqantawan paypa munasqan allin ruraytay hinaptinqa qosunkichikmi tukuy ima pisipusuqnikichikta. 34Amay afanakuychikchu hamuq punchawmantaqa. Qepa punchawkunaqa achka afanakuykunatam apamunqa, sapa punchawpaq sasachakuykunaqa amaay hatunyachunchu.
runamasikichiktaqa kamiychikchu chaynapi Dios mana juzgasunaykichikpaq. 2Mana allin rimasqaykichikman hinam Diospas juzgasunkichik. Imaynam rurasqaykichikman hinataqmi Diospas qankunawan ruranqa. 3Wawqekipa awinpi qopata rikuruchkaspaqa imanasqam manaqa rikunkichu awikipi kaspitaqa? 4awikipi kaspi kachkaptinqa imaynataq niwaq wawqekitaqa: awikipi qopata horqorusqayki nispaqa? 5Allin tukuq runa! Puntataqa awikipi kaspitaraqy horqokuruy chaynapi allinta qawaspa runamasikipa awinmanta qopata horqonaykipaq. 6Diospa kaqnin ku nataqa amam qon kichikchu allqoku na man, yanqam kutiriykuspa llikiparusunkichik man. *Perlaskunatapas amataqmi qonkichikchu kuchikunamanqa, yanqam sarut yarunman.
Maakusqanchikqa uyarisqa kasqanmanta (Lc 11:9-13. 6:31)
1Amay
Pitapas ama kaminamanta (Lc 6:37-38, 41-42)
7Ma a kuptikichikqa Diosmi qosun kichik. Maskaychik, ta rin kichik mi, qayaychik, kichasunkichikmi. 8Maakuqqa chaskinmi, maskaqqa tarinmi, qayakuqqa kichaykachikunmi. 9Churikichikmanqa yaqachum rumita qoykuwaqchik tantata maakusuptikichik 10otaq culebrata, challwata maakusuptikichik? 11Qamkunaqa mana allin runakuna kachkaspam churikichikmanqa allin kaqkunata qonkichik chaychu maakuqkunamanqa hanaq pachapi kaq Taytaykichik mana qosunkichikman allin kaqkunata? 12Chay naqa ru na ma sikichik qam ku napaq allin kaqku na ru ra nanta mu naspaqa qamkunapas paykunapaqy allin kaqkunata ruraychik. Chay natam Biblia kamachiwanchik.
13Kich ki pun kuntay yaykuychikqa, hatun pun kunta hinaspa hatun an nintaqa richkanku infiernomanmi, chaynintaqa achkallaam richkanku. 14Kichki punkunta hinaspa kichki annintaqa richkanku wiay kawsaymanmi, aschallam chaynintaqa richkanku.
Kichki punkumanta (Lc 13:24)
1771 Sachataqa rurunpi reqsinamanta (Lc 6:43-44)
MATEO7,8
Diosmantam willakuchkani niq llulla runakunamanta. Paykunaqa oveja hina rikchayniyoq hamuspapas sonqonkupiqa kachkan suwa atoqkuna hinam. 16Qamkunaqa sachata hinam rurunpi reqsinkichik. Manam uvastaqa pallachwanchu itanamantaqa nitaqmi higostapas pallachwanchu cardosantomantaqa. 17Allin sachaqa allintam rurun, mana allin sacham ichaqa rurun mana allinllata. 18Allin sachaqa manam mana allintaqa rurunmanchu nitaqmi mana valeq sachapas rurunmanchu allin rurutaqa. 19Chusu ruruyoq mana valeq sachakunataqa yantaspam kaana. 20Chay naqa rurunpim pitapas reqsinkichik.
Pikunam Diospa munaychakusqanman yaykunanmanta (Lc 13:25-27)
15Cuida kuychik
21Manam: Seorlly, Seorlly! nispa llapa llan niwaqniyku nachu Diospa munaychakusqanmanqa yaykunqa aswanqa hanaq pachapi kaq Taytaypa munasqan ruraqllam. 22Juicio punchaw chayaramuptinqa achkallaam niwanqaku: Seorlly, Seorlly, oqaykuqa qamraykum willakurqaniku, qamraykum demoniokunata qarqorqaniku, qamraykutaqmi achka *milagrokunatapas rurarqaniku nispa. 23Hinaptinmi nisaq: Manam reqsikichikchu. Qayllaymanta asuychik mana allin ruraqkuna! nispa.
uyarispan ruraqqa taqra rumipa hawanpi wasichakuq allin yachayniyoq runamanmi rikchakun. 25Para chayaramuptinmi lloqlla huntaramurqa, nisyu wayram pukumurqa wasiman, ichaqa manam tuirqachu taqra rumipi cimientasqa kasqanrayku. 26Nisqayta uyarichkaspan mana kasukuqmi ichaqa rikchakun aqopa hawanpi wasichakuq mana umayoq runaman. 27Para chayaramuptinmi lloqlla huntaramurqa, nisyu wayram pukumurqa wasiman, chaymi tuirurqa pasaypaqta. 28Ri may ta Jesus tu ku ruptin mi ru na ku na admirasqa lla a karqa ku yachachikuyninkunawan. 29Atiy wanmi yachachirqa, manam Diospa ley nin yachachiqkuna hinallachu.
24Nisqaykunata
Iskay rikchaq cimientomanta (Mr 1:22. Lc 6:47-49)
waqtanmanta Jesus uraykamuptinmi achka runakuna qatimurqaku. 2Hinaptinmi Jesusman asuykurqa *leprawan onqoq runa hinaspam qonqorakuykuspan nirqa: Seorlly, munaspaykiqa allinyaykachillaway nispa. 3Hinaptin mi Jesus llapchaykuspan nirqa: Ar, munanim, allinyaya nispa. Hinaptinmi chaypunilla chay lepra onqoynin chinkarurqa. 4Chaymi Jesus nirqa: Amam pimanpas willankichu, aswanqa riy *sacerdoteman chaynapi pay wan qawachikamunaykipaq. Sanoa kasqaykita yachanankupaqmi ofrendata qonki Moisespa kamachisqanman hina nispa.
1Orqopa
Leprawan onqoq runata Jesus sanoyachisqanmanta (Mr 1:40-45. Lc 5:12-16)
MATEO8
1772 Capitanpa sirviententa Jesus sanoyachisqanmanta (Lc 7:1-10)
llaqtaman Jesus chayaruptinmi soldadokunapa capitannin asuykuspan kaynata ruegakurqa: 6Seorlly, sirvienteymi suchuyaruspan wasiypi llumpayta akarichkan nispa. 7Chay mi Jesus nirqa: Rispay allinyarachimusaq nispa. 8Hinaptin mi capitan ataq nirqa: Seorlly, pipaman hinaraqtaq wasiymanqa yaykuykuwaq, rimariykuptillaykim sirvienteyqa allinyarunqa. 9oqapas kamachiwaqniykunatam kasukuni, soldadoykunapas kamachiptiyqa kasuwantaqmi. Hukninta: Riy niptinmi rin, huknintaataq: Hamuy niptiymi hamun, sirvienteypas: Kayta ruray niptiyqa rurantaqmi. 10Chay na nisqanwan Jesus admira kuspam qatiqnin ku nata nirqa: Cheqaptapunim nikichik, *Israel runakunapipas manam kayna iiyniyoq runataqa tarirqanichu. 11Nikichiktaqmi, achkaqmi hamunqaku tukuy hinastinmanta hinaspam Abrahanwan, Isaacwan hinaspa Jacobwan mikunankupaq tiyaykunqaku Diospa munaychakusqanpi. 12Hinaptinmi Diospa munaychakusqanpaqam kani niqkunapas tutayaypa kasqanman wischusqa kaspanku chaypi waqanqaku hinaspa kirunkuta kirichichichinqaku. 13Capitanta ataqmi Jesus nirqa: Kutikuy a, iisqaykiman hinay rurasqa kachun nispa. Chay sir vientenmi chay horalla sanoyarurqa.
Pedropa suegranta Jesus sanoyachisqanmanta (Mr 1:29-31. Lc 4:38-39)
5Caper naum
14Pedropa wa sinta Jesus rispan mi chay pi ta riykurqa Pedropa suegran ca mapi calenturawan kachkaqta. 15Chay mi makinta llapchaykuptillan calentura chinkarurqa hinaptinmi hatariruspan paykunata atienderqa.
Jesusman pusamurqaku demoniokunapa akarichisqan achka runakunata hinaptinmi rimarispallan chay demoniokunata qarqorqa, sanoyachirqataqmi onqoqkunatapas. 17Chaynapim cumplikurqa Diosmanta willakuq Isaiaspa kayna nisqan: Paymi nanayninchikwan akarirqa onqoyninchikkunatapas apaspa.
Jesusta qatiy munaqkunamanta (Lc 9:57-62)
16Tutayaruptinmi
Achka onqoqkunata Jesus sanoyachisqanmanta (Mr 1:32-34. Lc 4:40-41)
18Jesusmi achka lla a ru na ku na muyu riqninpi kasqanta qawaykuspa, ka machirqa discipulonkunata lamar qochapa chimpanman pasanankupaq. 19Hinaptinmi Jesusman asuykuspa Diospa ley nin yachachiq nirqa: Yachachikuq, maytaa riptikipas qatisqaykim nispa. 20Jesusataqmi nirqa: Kanmi atoqkunapa uchkun, kantaqmi alton pawaq urpikunapapas *qesan, *Diosmanta Hamuq Runapaqmi ichaqa mana kapuwanchu may pim puuykunaypas nispa.
1773
21Huk nin
MATEO8,9
puriqmasinataqmi nirqa: Seorlly, qanwanmi risaq ichaqa dejaykuwayraq taytay waukuptin pamparamunaykama nispa. 22Chay mi Je susataq nirqa: Qatiwaypuni, Diospaq wausqakunay wauqkunataqa pampachunku nispa.
Wayratawan lamar qochata Jesus hawkayachisqanmanta (Mr 4:35-41. Lc 8:22-25)
boteman yaykuruptinmi discipulonkunapas qatirqaku. 24Richkaptinkum qochapi nisyu-nisyu wayrawan *olakuna hatariramuspan botetapas yaqaa taparurqa, Jesusataqmi puuchkarqa. 25Hinaptinmi discipulonkuna asuykuspa rikchachirqaku: Seorlly, salvawayku, chinkaykuchkanchik am! nispa. 26Chay mi pay ataq nirqa: Pisi iiy niyoq runakuna! Imanasqataq manchakunkichik? nispa. Hatariykuspataqmi qaqcharqa wayratawan lamar qochata hinaptinmi lliw hawkayarurqa. 27Runakunaataqmi admirakurqaku: Ima runataq kayqa? Paytaqa wayrapas, lamar qochapas kasuqmi kasqa nispa.
Demoniokunapa akarichisqan runakunamanta (Mr 5:1-20. Lc 8:26-39)
23Jesus
28Lamar qochapa wak law nin Gada ra llaqta man Jesus chaya ruptin mi panteonmanta iskay runakuna payman hamurqa, iskay ninkum karqa demoniopa akarichisqan manchakuy paq runakuna chaymi mana pipas chay annintaqa pasayta atiqkuchu. 29Paykunam qaparirqaku: Imatataq oqaykuwan munanki Diospa Churin Jesus? Manaraq tiempopichu hamurqanki akarichiqniyku? nispa. 30Wak law neq pim mikuch karqa achka lla a kuchiku na. 31Chay mi demonioku na ruegakurqa Jesusta: Qarqowaspaykikuqa dejaykuwaykuy wak kuchikunaman yaykunaykupaq nispa. 32Hinaptin mi Jesus nirqa: Pasaychiky nispan. Chaymi demoniokunaqa runakunamanta lloqsiruspa kuchikunaman ustururqa. Chay llapallan kuchikunam waqtanta kallpaspa qochaman wichiykuspa waururqaku. 33Kuchi michiqku na ataqmi llaqta man ayqekuspan ku willa kurqa ku demoniopa akarichisqan runakunawan imam pasakusqanta. 34Chay mi chay llaqtapi *yachaq llapallan runakuna hamurqaku Jesusman hinaspankum ruegakurqaku llaqtankumanta huklaw man pasakunanpaq.
boteman yaykuykuspan pasarqa lamar qochapa chimpanman hinaspam chayarurqa kikinpa llaqtanman. 2Chaypi kachkaptinmi wantumurqaku suchu runata chakanapi, chaymi Jesus paykunapa iiy ninta qawaykuspa chay suchuta nirqa:
1Je susmi
Suchu runata Jesus sanoyachisqanmanta (Mr 2:1-12. Lc 5:17-26)
MATEO9
1774
Kallpanchakuy tayta, huchaykikunatam pampachayki nispa. 3Diospa ley nin yachachiqku na mantam wa kiqnin piensarqa ku: Kay ru naqa Diostam piachichkan nispa. 4Chay mi piensasqankuta Jesus yachaspan nirqa: Imanasqataq mana allinkunata piensankichik? 5Mayqan nisqaytaq facil kanman: Huchaykikunatam pampachayki nisqaychu icha: Hatarispayki puriy nisqaychu? 6Kunanmi yachankichik *Diosmanta Hamuq Runaqa huchakunata pampachanaypaq kay pachapi atiy niyoq kasqayta. Chaynata niruspanmi suchuta nirqa: Hatarispayki puunaykita aparikuspa wasikiman ripukuy nispa. 7Hinaptin mi suchu ru naqa hata rispa wa sin man ripu kurqa. 8Chay ta qawaykuspankum runakuna mancharikurqaku hinaspam Diosta alabarqaku sanoyachinanpaq runakunaman atiy qosqanmanta.
Discipulonpaq Mateota Jesus qayasqanmanta (Mr 2:13-17. Lc 5:27-32)
pasaspanmi Jesus rikururqa Mateo sutiyoq runata *impuesto cobrananpi tiyachkaqta, paytam nirqa: Qatiway nispa. Hinaptinmi Mateo hatarispa pay wan rirqa. 10Mateopa wasinpi Jesus mikuch kaptin mi ha murqa *impuesto cobraq achka runakuna hinaspa huchasapakuna, paykunam mesapi tiyaykurqaku Jesuswan hinaspa discipulonkunawan. 11Chayta *fariseokuna qawaykuspam Jesuspa discipulonkunata tapurqaku: Imanasqam yachachisuqnikichikqa mikuchkan *impuesto cobraqkunawanqa hinaspa huchasapakunawanqa? nispa. 12Chay ta uya riruspan mi Jesus nirqa: Sano runakunaqa manam necesitankuchu medico hampinanta ichaqa onqoqkunallam. 13Yachamuychik Bibliapi Diospa kayna nisqanta: Animalkuna wauchipuwanaykichikmantapas aswanqa munani kuyapayakuq kanaykichiktam nispa. oqaqa hamurqani manam justo runakuna qayaqchu aswanqa huchasapakuna qayaqmi.
Ayunomanta Jesusta tapusqanmanta (Mr 2:18-22. Lc 5:33-39)
9Chay manta
Juanpa discipulonkuna asuykuspam Jesusta tapurqaku: *Fariseokunapiwan oqaykuqa sapa kutim ayunaniku. Imanasqataq discipuloykikunaqa mana ayunankuchu? nispa. 15Chay mi Je susataq nirqa: Yaqachum casamientoman riq runakuna llakikunmanku paykunawan novio kachkaptin? Novio paykunawan kanankamaqa manam ayunanmankuchu, hamuq punchawkunapim ichaqa novio chinkaruptin ayunanqaku. 16Mawka pachataqa manam pipas remiendanmanchu mosoq latapawanqa. Chay mosoq latapaqa chintiruspam mawka pachata astawan llikirunman. 17Manataqmi pipas manaraq poqosqa vinotaqa mawka odrekunamanqa churanmanchu. Chay vino poqoruspanmi mawka odreta toqyarachinman, hinaptinmi vinopas usunman, odrepas mana valeqam kanman. Chaymi mana poqosqa vinotaqa mosoq odrepi churana chaynapi odre mana toqyarunanpaq nitaq vinopas usunanpaq.
14Bautizaq
1775
MATEO9
18Jesus chayku nata nich kaptin mi judioku napa huk nin ka machikuq Je suspa qayllanpi qonqorakuykuspan nirqa: Warmi churillaymi kunachallan waukun, rispaykiy payta hapiykapamuway kawsarinanpaq nispa. 19Jesusmi paywan pasarqa discipulonkunapiwan kuska. 20Hinaptinmi Jesusman chunka iskayniyoq wataa flujowan onqoq warmi asuykuspan qepanmanta pachanpa patanta llapchaykurqa, 21paymi piensarqa Pachallantapas llapchaykuspayqa allinyarusaqmi nispa. 22Chaymi Jesus muyuriykuspan payta qawarqa hinaspam nirqa: Kallpanchakuy mamy, iisqaykiraykum allinyarunki nispa. Hinaptinmi chaylla allinyarurqa. 23Chay ka machikuq pa wa sinta Jesus chaya ruptin mi qena tocaqku napas listollaa kachkasqaku pampamunankupaq, chay nataqmi runakunapas qaparkachachkasqaku. 24Chay mi Jesus nirqa: Lloqsiychik kaymanta, sipasqa manam wausqachu kachkan aswanqa puuchkanmi nispa. Hinaptinmi runakuna asipayarqaku Jesusta. 25Runakunata hawaman lloqsirachispanataqmi Jesus asuykurqa sipasman, makinmanta aysariykuptinmi hatarirurqa. 26Chaymi llapallan llaqtakunapi chay pasakusqanmanta lliw yacharurqaku.
Jairopa churin kawsarisqanmantawan onqoq warmipa sanoyasqanmanta (Mr 5:21-43. Lc 8:40-56)
Jesus pasaptinmi iskay awsakuna qatirqa qayaykachakustin: Davidpa mirayninmanta hatun kamachikuq, llakipayariykullawayku nispa. 28Wasiman Jesus yaykuruptinmi chay awsakuna asuykurqa hinaptinmi Jesus tapurqa: Creenkichikchu munasqaykichik rurarunayta? nispa. Chaymi nirqaku: Ar, tayty nispa. 29Hinaptin mi awin kuta Jesus llapchaykuspan nirqa: Iisqaykichikman hinay rurasqa kachun nispa. 30Chay mi qawa riku ruptin ku Jesus avisarqa payku nata: Amam pimanpas willankichikchu nispa. 31Aswanqa payku na lloqsiruspam tukuy chay llaqta ku napi willa ku rurqa ku Jesuspa rurasqanmanta. sanoyaq runakuna lloqsichkaptinataqmi Jesusman pusaramurqaku demoniopa akarichisqan mana rimaq runata. 33Demoniota Jesus qarqoruptinataqmi chay runa rimarirurqa. Runakunaataqmi admirakurqaku: Kay nataqa manam haykapipas rikurqanikuchu Israel nacionpiqa nispa. 34*Fa riseoku na ataqmi nirqa ku: Kay runaqa demoniokunataqa qarqon demoniokuna kamachiqpa atiy ninwanmi nispa.
32awsa manta
27Chay manta
Iskay awsakunata Jesus sanoyachisqanmanta
Mana rimaq runata Jesus sanoyachisqanmanta
MATEO9,10
1776 Jesuspa llakipayarikusqanmanta
purirqa llapallam llaqtakunapi hinaspa llaqtachakunapipas *huunakunanku wasikunapi Diospa munaychakusqanmanta yachachistin, allin noticiakunata willakustin chaynataq tukuy onqoqkunata hinaspa nanayniyoqkunata sanoyachistin. 36Runakunata qawaykuspanmi llakipayarikurqa wischusqa, cheqesqa hinaspa mana michiqniyoq ovejakuna hina kasqankumanta. 37Chaymi discipulonkunata nirqa: Achkallaam kachkan cosechanapaqqa, cosechaqkunam ichaqa aslla. 38Chay naqa ma a kuychik y chak rayoqta cosechaqku nata kacha nanpaq.
35Jesusmi
10
Jesus qayarqa chunka iskaynintin discipulonkunata hinaspam atiyta qorqa demoniokunata qarqonankupaq chaynataq imay mana rikchaq onqoy niyoqkunatapas hinaspa nanayniyoqkunatapas allinyachinankupaq. 2Chay chunka iskay nintin *apostolkunaqa kaykunam: punta qayasqan Simon, paypa huknin sutinmi Pedro, wawqen Andres, Zebedeopa churin Jacobowan Juan, 3Felipe, Bartolome, Tomas, *impuesto cobraq Mateo, Alfeopa churin Jacobo, Tadeo, 4*cananista partidomanta kaq Simon hinaspa Jesus traicionaq Judas Iscariote.
Willakamunankupaq discipulonkunata Jesus kachasqanmanta (Mr 6:7-13. Lc 9:1-6)
1Chay mantam
Chunka iskayniyoq discipulonkunamanta (Mr 3:13-19. Lc 6:12-16)
5Kay chun ka iskay niyoq discipu lon ku natam Jesus kacharqa kay nata kamachispan: Amam rinkichikchu mana judio runakunapa llaqtanmanqa, amataqmi yaykunkichikchu Samaria runakunapa llaqtanmanpas. 6Puntataqa riychik chinkasqa ovejakuna hina Israelpa miraynin runakunamany. 7Rispay willakamuychik: Diospa munaychakunanmi hichparamuna nispa. 8Onqoqkunatay allinyachimuychik, wauqkunatay kawsarichimuychik, *leprawan onqoqkunatay allinyachimuychik, qarqomuychiktaqy demoniokunatapas. Qamkunaqa mana imallawanmi chaskirqankichik kay atiyta, mana imallapaqtaqy qamkunapas qomuychik. 9Illaspaykichikqa amam apan kichikchu imay rikuq qollqetapas 10nitaq qoqawtapas nitaq mudakunapaq camisatapas, *usutatapas nitaq iskay taw natapas. Llamkasqaykichikmantaqa chaskinaykichik mi mikunaykichikta. 11Maylaw llaqtamanpas otaq llaqtachamanpas chayaspaykichikqa maskaychiky allin runa kaqta hinaspay chaypi samaychik lloqsinaykichikkama. 12Wasiman yaykuspaqa: Hawkalla kaychik nispam rimaykunkichik. 13Wasipi kaqkuna allin runa kaptinqa, paykunapaqy maakuychik hawka kayta, chay wasipi runakuna mana allin kaptinqa, manam chaynachu kanqa. 14Pipas mana chaskisuptikichikqa hinaspa mana uyarisuptikichikqa chay wasimantay otaq chay llaqtamantay lloqsiychik, taspiychiky *usutaykichikpi allpatapas. 15Cheqaptapunim nikichik, juicio punchawpiqa chay llaqtam aswan castigasqa kanqa Sodoma hinaspa Gomorra llaqtakunamantapas.
kasqanman ovejakunata kachachkaq hinam qamkunata kachachkaykichik, chaynaqa culebra hina sacrey kaychik ichaqa paloma hina mana imanakuq.
16Atoqkunapa
Jesusrayku cheqnisqa kaymanta
1777
17Cuidakuychiky,
MATEO10
runakunam juzgadoman entregasuspaykichik maqasunkichik *huunakuna wasikunapi. 18oqaraykum apasunkichik gobiernaqkunaman hinaspa reykunaman. Chaynapim paykunaman oqamanta willakunkichik, willakunkichiktaqmi mana judio kaq runakunamanpas. 19Autoridadkunaman apasuptikichikqa amam llakikunkichikchu imaynam otaq imam rimanaykichikmantaqa, Diosmi yachachisunkichik chay ratopi imam rimanaykichiktaqa. 20Manam kikillaykichikmantachu rimankichikqa, ichaqa Taytaykichikpa Espiritunmi rimachisunkichik. 21Runakunam wawqenta traicionanqa waunanpaq, taytapas churintam traicionanqa, chaynataqmi churi-wawakunapas tayta-mamanpa contranpi hatarispa wauchinqaku. 22oqaraykum llapallan runakuna cheqnisunkichik ichaqa kay pachapa tukupayninkama oqapi takyaqtam Diosqa salvanqa. 23Huk llaqtapi cheqnisqa kaspaqa huklaw llaqtamanay ayqekuychik. Cheqaptapunim nikichik, *Diosmanta Hamuq Runaqa kutimusaq manaraqpas Israel llaqtakunapi puriyta tukuchkaptikichikmi. 24Manam pipas yachachiqnin manta aswan allin reqsisqaqa kan manchu nitaq sir vientepas patronninmantaqa. 25Allinmi kanman discipulopaq yachachiqnin hina kaynin, chaynataq sir vientepas patronnin hina kay nin. Kay taytaykichiktapas Beelzebuwan sutichawachkaspankuqa aswanraqchiki qamkunataqa.
Cuerpo wauchiqtaqa mana manchakunamanta (Lc 12:2-7)
26Chaynaqa amay manchakuychikchu runakunataqa. Imapas pakasqa kaqkunaqa qawachisqam kanqa chaynataqmi mana yachasqa kaqkunapas yachasqataq kanqa. 27Qamkunaman tutayaypi hina willasqaytaqa runakunamany achkiypi hina willakuychik, upallalla nisqaytaataqy willakuychik wasipa altosninmanta hina. 28Amay manchakuychikchu runa wauchiqkunataqa, manam almantaqa wauchinmankuchu, manchakuychikqa almantin cuerpontinta wiaypaq castigoman wischuqtay. 29Manachum iskay pichinchurruchakunatapas *rantikunku as qollqellapaq? Chaywanpas manam mayqanpas waunmanchu Dios Taytaykichik mana munaptinqa. 30Qamkunapaqa chukchaykichikpas llapallanmi yupasqa kachkan. 31Chaynaqa amay manchakuychikchu, qamkunaqa pichinchurruchakunamantapas aswan valeqmi kankichik.
qayllanpi mana penqakuspa oqamanta willakuqtaqa oqapas hanaq pacha Taytaypa qayllanpim willakusaq oqapa kasqanta. 33Runakunapa qayllanpi negaqniytaqa oqapas negasaqmi hanaq pachapi kaq Taytaypa qayllanpi.
Jesusqa runakuna rakinachiq hamusqanmanta (Lc 12:51-53. 14:26-27)
32Ru na kunapa
Jesuspa favorninpi rimaqkunamanta (Lc 12:8-9)
aswanqa oqaraykum peleanqaku. 35Hamuniqa qaripas taytanpa contranpi kananpaqmi, warmi wawapas mamanpa contranpi kananpaqmi chaynataq llumchuypas suegranpa contranpi kananpaqmi. 36Chaynaqariki cheqniqninqa kanqa wasinpi kaqkunallam. 37Pipas ma ma-tay tanta oqa manta aswan kuyaqqa manam oqapaq hi nachu, pipas churi-wawanta oqamanta aswan kuyaqqa manataqmi oqapaq hinachu.
34Ama creeychikchu kay pachaman hamusqaywanqa hawkalla kanaykichikta,
MATEO10,11
38Pipas
1778
oqarayku akaristin qatiwaqniyqa oqapaq hinam. 39Pipas vidallan kuyaqqa pierderunqam, pipas oqarayku wauqmi ichaqa kawsanqa.
Premiokunamanta (Mr 9:41)
40Pipas qam ku nata chaskiqnikichikqa oqatam chaskiwan, pipas oqata chaskiwaqataqmi kachamuwaqniy Taytayta chaskin. 41Sichum pipas Diosmanta willakuqta chaskiykunqa paymanta willakuq kasqanrayku hinaspaqa kikin Diosmantam chay willakuqpa chaskinan premionta chaskinqa. Sichum pipas allin runata chaskiykunqa allin runa kasqanrayku hinaspaqa kikin Diosmantam chay allin runapa chaskinan premionta chaskinqa. 42Qatiqniy kasqanrayku mayqan humilde iiqniykunamanpas chiri yakullapas qoykuqqa premiontam chaskinqa.
11
chunka iskayniyoq discipulonkunaman kamachiyta tukuruspan pasarqa paykunapa llaqtankunapi yachachinanpaq hinaspa Diosmanta willakunanpaq. 2Juan ataqmi carcelpi kach kaspa Cristopa ru rasqan ku nata yacha ruspan qatiqninkunamanta iskayta kacharqa 3Jesusta kaynata tapumunankupaq: Qamchu kanki Diosmanta hamuq icha huktachu suyasaqku? nispa. 4Chay mi Je susataq nirqa: Kutispa Juanman willamuychik qawasqaykichiktawan uyarisqaykichikta. 5Willa muychik y: awsa ku nam qawa kuch kan a, suchu ku nam pu rich kan a, *leprawan onqoqkunam sanoyachkana, mana uyarikuqkunam uyarikuchkana, wausqakunam kawsarichkana chaynataqmi wakchakunapas allin noticiata uyarichkana nispa. 6Mayna kusisqam oqamanta mana iskayrayaqkunaqa! 7Paykuna pasa kuptinmi ru na kuna man rimapayaspan Juan manta Jesus tapurqa: Ima qawaqtaq rirqankichik purunta? Wayrapa aytinyachisqan soqosta qawaqchu? 8Pi qawaqtaq rirqankichik? Allin pachawan pachasqa runata qawaqchu? Allin pachawan churakuqqa reykunapa wasillanpim kachkan. 9Aswanqa pi qawaqtaq rirqankichik? Diosmanta willakuq runa qawaqchum? Ar, payqa Diosmanta willakuqkunamantapas aswan reqsisqaraqmi. 10Diosqa Juanmantam Bibliapi willakurqaa kaynata: oqam kachamusaq hamunaykipaq allichapusuqniki willakuqniyta nispa. 11Cheqaptapu nim Bautizaq Juantaqa mana pipas igua lanchu. Chay wanpas Diospa munaychakusqanpi kaq humildellapas Juanmantaqa aswan reqsisqaraqmi. 12Bautizaq Juanpa ha musqan mantapu nim Diospa mu naycha kusqanta atacachkanku, chayqa paykunapa makinpiam kachkan. 13Diosmanta llapallan willakuqkunam Moisespa qellqasqankunapiwan rimarqa Juan hamunankama Diospa munaychakunanmanta. 14Qamkuna creeyta munaptikichikqa, Juanmi chay suyasqaykichik Elias. 15Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky. 16Pimantaq tupachiyman kunan tiempo runakunata? Paykunaqa rikchakun plazakunapi pukllaspa amigochankunawan qayaykachanakuq warmakunamanmi. 17Paykunam ninakunku: Tocanikum qenata ichaqa manam tusunkichikchu, takinikum aya takita ichaqa manam waqankichikchu nispa. 18Bautizaq Juanmi aslla mikuq karqa,
1Je susmi
Bautizaq Juanpa kachasqankunamanta (Lc 7:18-35)
1779
MATEO11,12
manataqmi vinotapas tomaqchu ichaqa paymantam ninku: Payqa demonioyoqmi nispa. 19*Diosmanta Hamuq Runa mikuptiyataqmi hinaspa vinota tomaptiyataqmi niwanku: Qamqa mikuysapa vino upyakuqmi kanki hinaspapas qamqa kanki *impuesto cobraqkunapa hinaspa huchasapakunapa amistadninmi nispa. Diospa munasqan yachaqkunam ichaqa yachayniyoq kasqaykuta qawachikuniku rurasqaykuwan.
Jesuspa akasqan llaqtakunamanta (Lc 10:13-15)
achkallaa *milagrokuna rurasqanwan runakuna mana wanakuptinmi Jesus nirqa: 21Imay na raq kanki Cora zin llaqta! Imay na raq kanki Bet saida llaqta! Sichum Tiro llaqtapi hinaspa Sidon llaqtapi qamkunawan rurasqayta hina milagrokunata rurayman karqa hinaptinqa unay ach sinchita llakikuspanku huchankumanta wanakunmanku karqa. 22Chayraykum juicio punchawpiqa Tiropi chaynataq Sidonpi *yachaqkunamantapas aswanraq castigasqa kankichik. 23Caper naum llaqta, creenkichum hanaq pachaman hoqarisqa kayta? Uraykachisqam kanki uku pachakama. Sodoma llaqtapi kay milagrokuna rurasqayta ruraptiyqa chay llaqtam kunankama kanman karqa. 24Chayraykum juicio punchawpiqa Sodomapi chaynataq Gomorrapi yachaqkunamantapas aswanraq castigasqa kanki.
Jesusllapi tarikuq samaymanta (Lc 10:21-22)
20Llaqta ku napi
tiempopi Jesus maakuspanmi Taytanta nirqa: Hanaq pachapipas kay pachapipas munaychakuq Tayty, kay yachaykunatam pakaykurqanki yachayniyoqkunamantawan entiendeqkunamanta hinaspam qawaykachinki pisi yachayniyoqkunamana chayraykum alabayki. 26Ar, Tayty, qanmi munarqanki chay nata. 27Taytaymi qoykuwarqa tukuy imakunata. oqa Churitaqa manam pipas reqsiwanchu aswanqa Taytallaymi, manataqmi Taytaytaqa pipas reqsinchu aswanqa oqa Churillanmi, Churipa reqsichisqallantaqmi reqsin Taytataqa. 28Hamuychik oqaman llapallan pisipasqakuna hinaspa qepichkaq hina akariqkuna, oqam samachisqaykichik. 29Llasawaqniy yugoyta apaspay oqamanta yachaychik, oqaqa kani llampu sonqo humillakuqmi, chaynata ruraspaqa tarinkichikmi samayta. 30Yugoyqa facil apayllam, qepiypas sampallataqmi.
25Chay
12
*samana punchawpi richkarqa tarpusqa chakrapa ukunta. Discipulonkunaataqmi yarqarachikuspa trigopa espigan rachuyta qallaykuspa mikurqaku. 2*Fariseokunaataqmi chayta qawaykuspanku Jesusta nirqaku: Discipuloykikunaqa rurachkanku samana punchawpi leypa harkakusqan ruraykunatam nispa. 3Chay mi pay ataq nirqa: Manachum leerqankichik puriqmasinkunapiwan yarqaymanta kaspa Davidpa imam rurasqanta? 4Davidmi Diospa wasinman yaykuruspa *sacerdotekunallapa mikunan *Diospa tantankunata mikururqa, mikuykachirqataqmi puriqmasinkunamanpas. 5Moisespa qellqasqanpiqa manachum leerqankichik? Sacerdotekunam templopi samana
1Jesusmi
Samana punchawpi imam rurasqankumanta (Mr 2:23-28. Lc 6:1-5)
MATEO12
1780
punchawpi llamkaspa mana samarqakuchu ichaqa chaywanqa manam huchallikurqakuchu. 6oqam nikichik, kaypiqa kachkan templomantapas aswan respetanaraqmi. 7Bibliam nin: Animalkuna wauchipuwanaykichikmantapas aswanqa munani kuyapayakuq kanaykichiktam nispa. Kayta entiendespaykichikqa manam culpawaqchikchu mana huchayoqkunata. 8Diosmanta Hamuq Runaqa munaychakunim samana punchawpipas.
Chakisqa makiyoq runata Jesus allinyarachisqanmanta (Mr 3:1-6. Lc 6:6-11)
chaymanta pasaspanataqmi yaykururqa *huunakunanku wasiman. kachkarqa chakisqa makiyoq runa hinaptinmi Jesusta imallamantapas acusanankupaq tapurqaku: Diospa leyninqa permitinchu *samana punchawpi onqoq sanoyachiyta? nispa. 11Chay mi Je susataq nirqa: Mayqannikichiktaq ovejaykichik uchkuman samana punchawpi wichiykuptinqa mana horqowaqchikchu? 12Runakunaqa ancha valorniyoqmi ovejakunamantapas! Chaynaqa leyqa permitinmi samana punchawpi allin ruraytaqa. 13Chay mantam chay ru nata nirqa: Hay wariy makikita nispa. Hay wariykuptillanmi makin sanoyarurqa huknin makin hina. 14Chaymi *fariseokuna lloqsiruspanku tanteanakurqaku Jesusta waurachinankupaq.
10Chay pim
9Jesus
chayta yachakuruspan pasakurqa chay manta, achkallaa runakuna qatiptinmi sanoyachirqa lliw onqoqkunata. 16Paykunatam nirqa: Amam pimanpas willakunkichikchu pim kasqaytaqa nispa. 17Chay nataqa nirqa Diosmanta willa kuq Isaiaspa nisqan cumpli ku nanpaqmi. Pay wanmi Dios kaynata nichirqa: Paymi serviqniy, paytam oqaqa akllakurqani, paytam kuyani, payraykum kusisqa kachkani. Espirituywanmi paytaqa huntaykusaq, nacionkunamanmi allin arreglomanta willachisaq. 19 Manam peleanqachu. Manam qaparinqachu. Manam pipas callekunapi qayakusqantapas uyarinqachu. 20 Allin arreglota ruraspa munaychakunankamam, mana pakinqachu qewisqa soqosllatapas. Manam wauchinqachu tumpalla rupaq mecherotapas. 21 Paypi confiakuspam suyanqaku nacionkunapas.
18
15Jesusataqmi
Jesusqa Diospa serviqnin kasqanmanta
22Chay mantam Jesusman apa ra murqa ku demonioyoq mana rimaq awsa runata. Jesus sanoyarachiptinmi chay runaqa qawarikuruspan rimarqa. 23Llapa runakunaataqmi admirakuspa nirqaku: Kaychu kanman Davidpa mirayninmanta hatun kamachikuq? nispa. 24*Fa riseoku na ataqmi chay ta uya riruspan ku nirqa ku:
Jesuspa contranpi rimasqankumanta (Mr 3:20-30. Lc 11:14-23, 12:10)
1781
MATEO12
Kay runaqa demoniokunataqa qarqon demoniokuna kamachiq Beelzebupa atiy ninwanmi nispa. 25Piensasqan kuta yacha ruspan mi Jesus nirqa: Mayqan nacionpas chaqwallapi rakinasqa kaspaqa purmanqam, llaqtapas otaq familiapas rakinasqa kaspaqa manataqmi takyanchu. 26*Satanas kikillanta qarqokuptinqa imaynataq munaychakusqanqa takyanman? 27Nisqaykichikpi hina Beelzebupa atiyninwan demoniokunata qarqoptiyqa pipa atiyninwantaq qatiqnikichikqa demoniokunata qarqon? Chaynaqa paykunam juzgasunkichik. 28oqaqa demoniokunataqa qarqoni Diospa Espiritunwanmi, chaynaqa Diospa munaychakusqanqa chayaramusunkichikam. 29Kallpasapa ru napa wa sin mantaqa manam pipas suwa kuy ta atin manchu manaraq puntata payta chaqnaruspaqa. Chayraqmi ichaqa imankunatapas wasinmanta apakunman. 30Pipas mana favor niy pi kaqqa contray pim kach kan, cosechapi oqawan mana huuqataqmi usuchichkan. 31Chay raykum oqa nikichik: Diosqa pampachanqam llapa llan hucha llikuqninkunata chaynataq kamiqninkunatapas, Chuya Espirituta kamiqkunatam ichaqa mana haykapipas pampachanqachu. 32Pipas Diosmanta Hamuq Runapa contraypi rimaqqa pampachasqam kanqa, Chuya Espiritupa contranpi rimaqmi ichaqa mana pampachasqachu kanqa kay tiempopipas nitaq hamuq tiempopipas.
Sachaqa rurunwan reqsichikusqanmanta (Lc 6:43-45)
33Allin sachaqa allintam rurun, mana allin sachaataqmi mana allinllata rurun, sachaqa rurunpim reqsichikun. 34Culebrapa castankuna! Imaynam allintaqa imatapas niwaqchik mana allin runa kachkaspaykichikqa? Runaqa riman sonqonpi huntallaa kaqkunamantam. 35Allin runaqa sonqonpi kaq allin kapuqninkunamanta horqospanmi allinllata riman, mana allin runaataqmi mana allinllata riman mana allinkuna sonqonpi kasqanrayku. 36Nikichikmi, juicio punchawpim llapallaykichik cuentata qonkichik tukuy mana allinkuna parlasqaykichikmanta. 37Rimasqaykiman hinam Dios juzgasunki inocente kanaykipaqpas otaq culpasqa kanaykipaqpas.
Yachachikuq, *milagrotay qawachiwayku chaynapi Diosmanta kasqaykita yachanaykupaq nispa. 39Chay mi Je susataq nirqa: Yaw mana kasukuq mana allin casta runakuna, qamkunaqa milagrotaraqmi maawachkankichik. Manam qawachisqaykichikchu milagrotaqa, qawaspaqa-qawachisqaykichik Diosmanta willakuq Jonasta imam pasasqallantam. 40Imaynam Jonas hatun challwapa wiksanpi karqa kimsa punchaw kimsa tutan, chaynam *Diosmanta Hamuq Runapas kasaq allpapa ukunpi kimsa punchaw kimsa tutan. 41Ninive llaqtapi runakunam kawsarimunqaku kay runakunapiwan kuska juicio punchawpi hinaspam kay runakunata acusanqa. Paykunaqa huchankumantam wanakurqaku Jonaspa willakusqanwan, Jonasmantapas aswan allin willakuqmi kaypiqa kachkani. 42Saba nacionniyoq reinapas juicio punchawpi kaypi kaq runakunapiwan kawsarimuspanmi
38Chaymantam wakin *fariseokunapiwan Diospa leynin yachachiqkuna Jesusta nirqaku:
Milagrota qawachinanpaq runakunapa maakusqanmanta (Mr 8:12. Lc 11:29-32)
MATEO12,13
1782
paykunata acusanqa. Payqa hamurqa karu-karu llaqtamantaraqmi Rey Salomonpa yachaynin uyariq. Salomonmantapas aswan yachayniyoqmi kaypiqa kachkani.
Runaman demonio kutiykusqanmanta (Lc 11:24-26)
43Runamanta demonio lloqsiruspaqa qochqakunapim samananpaq maskastin purin, mana tarispanataqmi 44nin: Lloqsimusqay runamany kutikusaq nispa. Kutirispanataqmi chay runapa sonqonta tariykun chunnichkaqta, sumaq allichasqata hinaspa sumaq pichasqata. 45Kutirispanmi pusaramun kikinmantapas peornin qanchis demoniokunataraq chaynapi chay runaman yaykuspa *yachanankupaq. Chaymi chay runaqa rikurirun awpaq kasqanmantapas astawan peora. Chaynam pasarunqa kay mana allin runakunatapas.
46Ru na ku nata Jesus rimapayach kaptin raqmi ma manpiwan wawqen ku na chayaramurqaku hinaspam hawallapi sayaykurqaku Jesuswan parlayta munaspanku. 47Chay mi huk kaqnin willarqa Je susman: Mamaykipiwan wawqekikunam sayachkanku hawapi qanwan parlaykuyta munaspa nispa. 48Hinaptin mi Je susataq chay willaqnin man nirqa: Pitaq mamayqa, pitaq wawqeykunaqa? nispa. 49Chay manta ataqmi discipu lon ku na man ma kinta hay wa rispa nirqa: Paykunam mamay wan wawqe-paniykunaqa. 50Pipas hanaq pachapi Taytay pa munasqan ruraqmi wawqeyqa, paniyqa hinaspa mamayqa nispa.
Mamanpiwan wawqenkuna Jesusta maskasqankumanta (Mr 3:31-35. Lc 8:19-21)
13
punchawmi Jesus wasimanta lloqsiruspan tiyaykurqa lamar qochapa patanpi. 2Achkallaa runakuna kaptinmi boteman yaykuspan tiyaykurqa, lliw runakunaataqmi qocha patallanpi karqaku. 3Chaymi Jesus achka yachachikuykunata rimarirqa kayna rikchanachiykunawan: Huk runam rirqa tar pukuq. 4Muhuta maqchiptinmi wakin wichirqa anman, chay tam kullkukuna ha muruspan mikururqa. 5Wa kin ataqmi wichiykurqa ranra man hinaptin mi chay muhu chaylla wia ra murqa as allpallapi kasqanrayku. 6Ichaqa inti rupa riyka muptinmi mana sumaq sapicha kusqa kasqanrayku cha kirurqa. 7Wakin muhu ataqmi wichiykurqa kichka-kichka ukuman hinaptinmi kichka kuna wiaruspa muhu wiaqta eqoya rachirqa. 8Wa kinataqmi allin allpa man wichiykusqanrayku wia ruspan rururqa, wa kin mi huk mu hulla manta rururqa pachakta, wa kinataq soqta chunkata, wa kinataq kimsa chunkata. 9Uya riwaqniyku naqa kasu kuychik y.
Rikchanachiykunaqa imapaqmi kasqanmanta (Mr 4:10-12. Lc 8:9-10)
1Chay
Muhu tarpuqmanta (Mr 4:1-9. Lc 8:4-8)
10Hinaptin mi
discipulonkuna Jesusman asuykuspa tapurqaku: Imanasqataq runakunataqa rikchanachispa yachachinki? nispa. 11Chay mi pay ataq nirqa:
1783
MATEO13
Qamkunamanmi Diospa munaychakusqanmanta awpaq mana yachasqaykichikkunata yachachikichik, wakin runakunamanmi ichaqa mana chaynatachu yachachini. 12Kapuqniyoqmanqa achkataraqmi yapasaq, aslla kapuqniyoqmantam ichaqa aslla kapuqnintapas qechurusaq. 13Chaymi paykunamanqa rikchanachispa rimapayani. Qawakuchkaspapas manam rikunkuchu, uyarichkaspapas manataqmi entiendenkuchu. 14Chayraykum paykunapiqa cumplikun Diosmanta willakuq Isaiaspa nisqan. Paymi nirqa: Uyarispapas manam entiendenkichikchu, qawakuspapas manam cuentata qokunkichikchu. 15 Kay runakunapa sonqonqa rumiyarunmi. Paykunaqa rikurirun sasa uyarikuqmi. Qemchikurunkum mana rikukunankupaq. Upa tukurunkum mana uyarinankupaq chaynapi tukuy sonqonkuwan mana entiendenankupaq, chaynapi mana kutirikamuwanankupaq chaynapi mana sanoyachinaypaq. kusisqam kankichik kaykuna qawaqkunaqa hinaspa uyariqkunaqa. nikichik, Diosmanta willakuq achka runakunam justo kaq runakunapiwan rikusqaykichikta rikuyta munarqaku ichaqa manam rikurqakuchu, uyarisqaykichiktapas uyariytam munarqaku ichaqa manam uyarirqakuchu.
17Cheqaptapu nim 16Mayna
18Yachaychiky tarpuqwan rikchanachisqaypa imam ninanta: 19Diospa munaychakusqanmanta willakuyta uyarichkaspan mana entiendeqqa anman wichiykuq muhumanmi rikchakun, mana allin hamuruspanmi tarpusqa muhuta qechurun sonqonmanta. 20Wakin runaataqmi rikchakun ranraman wichiykuq muhuman. Diospa palabranta uyarispam kusisqallaa chaskin. 21Aswanqa mana sapichasqa kasqanraykum mana unaytachu kawsan. akarispa hinaspa Diospa palabranrayku cheqnisqa kasqanwan hukmanyaruspam chaylla urmarun. 22Wakin runaataqmi rikchakun kichka-kichka ukuman wichiykuq muhuman. Diospa palabranta uyarichkaspanpas kay pachapi kaqkunamanta sinchita preocupakuspanmi kusikuytapas tarin llapa kapuqninkunallapi chaynapim payqa kikillanta engaakun. Tukuy kaykuna runapa sonqonman yaykuruptinmi Diospa palabranqa mana yanapanachu. 23Wakin runakunam ichaqa rikchakun allin allpaman wichiykuq muhuman, paykunaqa Diospa palabranta uyarispam entiendenku, paykunaqa rikchakun allin cosecha qespiqmanmi. Wakinmi chulla granollamanta pachak ruruq hina, wakinataq soqta chunka ruruq hina, wakinataq kimsa chunka ruruq hina.
Rikchanachisqanpa imam ninanmanta (Mr 4:13-20. Lc 8:11-15)
huk rikchanachiytawan nirqa: Diospa munaychakusqanqa rikchakun chakranpi allin muhu tar puqmanmi. 25Ichaqa puuchkaptinkum trigo tar pusqanman enemigon chaqchuykurqa cebadillata hinaspam pasakurqa. 26Trigo wiaramuspan ruruyta qallariptinmi cebadillapas rikurirurqa. 27Hinaptinmi runakuna patronninman willamurqaku:
24Je susmi
Cebadillapiwan trigowan rikchanachisqanmanta
MATEO13
1784
Seorllayku, chakrapiqariki tar puchirqanki allin muhutam maymantam wiaramun kay cebadillaqa? nispa. 28Chay mi pay ataq nirqa: Enemigoy mi kaytaqa rurarun nispa. Hinaptinmi runankunaataq tapurqaku: Munankichu cebadilla qoraramunaykuta? nispa. 29Chay mi pay ataq nirqa: Ama, yanqaataqmi trigontinta chutaramuwaqchik. 30Kuskay wiachun cosechakama, chaypiam llamkaqkunata kamachisaq cebadillata puntata ruturuspa watasqata ramillan-ramillan kaanankupaq hinaspa trigotaataq taqeyman waqaychanankupaq.
Mostaza muhuwan rikchanachisqanmanta (Mr 4:30-32. Lc 13:18-19)
huk rikchanachiytawan nirqa: Diospa munaychakusqanqa rikchakun huk runapa tarpusqan mostaza muhumanmi. 32Mostazaqa llapallan muhumantapas uchuychallam, wiaruspam ichaqa wakin qorakunatapas masyarunraq, monteyaruptinmi silguerokunapas kallmankunapi *qesachakun.
Qonchuwan rikchanachisqanmanta (Lc 13:20-21)
31Jesusmi
huk rikchanachiytawan nirqa: Diospa munaychakusqanqa rikchakun huk warmi kimsa tupu harinata chapuruptin poqorachiq qonchumanmi.
Imanasqam Jesusqa rikchanachiykunawan rimasqanmanta (Mr 4:33-34)
33Jesusmi
34Jesusmi tukuy kayku nata ru na ku na man nirqa rikcha nachiyku nawan, mana rikchanachispaqa manam imatapas rimarqachu. 35Chay napim Diosmanta willakuqpa qellqasqan cumplikurqa, paymi nirqa:
Rikchanachiykunawanmi rimarisaq. Kay pachata Dios unanchasqanmantapuni pakasqa kaqkunatam yachachisaq. aviaruspanmi Jesus wasiman yaykurqa, hinaptinmi discipulonkuna pay man asuykuspa nirqaku: Entiendeykachiwaykuy chakrapi wiaruq cebadillawan rikchanachisqaykita nispa. 37Chay mi pay ataq nirqa: Chay allin muhu tarpuqqa Diosmanta Hamuq Runam. 38Chakraqa kay pacham, allin muhuataqmi Diospa munaychakusqanpaq kaqkuna, cebadillaataqmi mana allinpaq kaqkuna. 39Chay cebadilla tarpuq enemigoqa diablom, cosechaqa kay pachapa puchukayninmi, cosechaqkunaataqmi angelkuna. 40Paykunapas kanqa cebadillata huuspa ninapi kaasqanku hinam kay pachapa puchukayninpi. 41Diosmanta Hamuq Runam angelniykunata kachamusaq munaychakusqaymanta llapa pantachikuqkunatawan mana allin ruraqkunata huuchispa 42rupachkaq hornoman wischuchinaypaq. Chaypim waqayllawan36Ru na ku nata
Cebadillawan rikchanachispa yachachisqanmanta
1785
MATEO13
a kirunkutapas kirichichichinqaku. 43Mana huchallikuqkunam ichaqa Dios Taytankupa munaychakusqanpi inti hina kancharinqaku. Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky. munaychakusqanqa rikchakun chakrapi pampasqa pakamanmi. Chaytam runa tariruspa aswanraq pakapaykun, kusisqallaa pasaspanmi tukuy kapuqninta *rantikaramuspan rantirun chay chakrata.
45Diospa mu naycha kusqanqa rikcha kun sumaq perlasku na maskaq negociantemanmi. 46Paymi ancha precioyoq perlasta tariruspan rirqa tukuy kapuqnin *rantikuq hinaspam rantirurqa chay perlasta. 44Diospa
Pakawan rikchanachisqanmanta
Ancha precioyoq perlaswan rikchanachisqanmanta
munaychakusqanqa rikchakun tukuy rikchaq challwa hapiq mallamanmi. 48Mallaman challwakuna huntaruptinmi lamar qochapa patanman aysanku hinaspam tiyaykuspa akllanku challwata, allinnintam hinanku canastaman, mana valeqtaataqmi wischunku. 49Chaynam kanqa kay pachapa puchukayninpipas, angelkuna hamuspam mana allin runakunata justo runakunamanta rakinqa. 50Mana allin runakunataqa wischunqa rupachkaq hornomanmi. Chaypim waqayllawana kirunkutapas kirichichichinqaku. tapurqa: Entiendenkichikchu kaykunata? nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Ar, tayty nispa. 52Chay mi Je susataq yapatawan nirqa: Diospa leynin yachachiqkunaqa Diospa munaychakusqanmantam sumaqllataa yachanku chaymi paykunaqa rikchakun tukuy kapuqninmanta mawkapas otaq mosoqpas horqomuq wasiyoqman.
Llaqtan Nazaretpi Jesusta mana chaskisqankumanta (Mr 6:1-6. Lc 4:16-30)
51Je susmi
47Diospa
Challwana mallawan rikchanachisqanmanta
Uyariqninkunata Jesus tapusqanmanta
kay rikchanachiykunata rimaruspan pasakurqa chay manta. 54Nazaret llaqtanman chayaruspanataqmi yachachirqa *huunakunanku wasipi hinaptinmi runakuna admirakuspa nirqaku: Imay nanpi yachayniyoq kaspam kay runaqa tukuy *milagrokunataqa ruran? 55Kayqariki car pinteropa churinmi hinaspa Mariapa wawanmi, wawqenkunaataqmi Jacobo, Josey, Simon hinaspa Judas. 56Llapallan paninkunapas manachum llaqtamasinchik? Imay nanpim tukuy kaykunataqa ruran? nispa. 57Chay na piasqa kaptin kum Jesus nirqa: Diosmanta willakuqtaqa manam allintachu chaskinku ayllunkunapas nitaq llaqtamasinkunapas, huklaw llaqtakunapim ichaqa allin chaskisqa nispa. 58Chay mi llaqtanpiqa as *milagrollata ru rarqa, mana paypi creesqan ku rayku.
53Je susmi
MATEO14
1786 Bautizaq Juanta Herodes waurachisqanmanta (Mr 6:14-29. Lc 9:7-9)
14
tiempopim Rey Herodes gobiernachkaspan Jesusmanta noticiata uyarirurqa. 2Chay mi ser viqninkunata nirqa: Payqa Bautizaq Juanmi, kawsariramuspanmi kaynaa atiy niyoqqa nispa. 3Herodesmi aw paqta raq Juanta hapirachimuspan carcel man pusachirqa, chaypim cadenarachirqa Herodiasrayku. Herodiasqa Rey Herodespa wawqen Felipepa warminmi karqa. 4Chayraykum Herodesta Juan nirqa: Diospa leyninman hinaqa manam allinchu pay wan casarakusqaykiqa nispa. 5Chaymi Herodesqa Juan waurachiyta munarqa aswanqa manchakurqam runakunata, paykunam Juantaqa Diosmanta willakuqpaq hapirqaku. 6Herodespa santon chayaramuptinmi Herodiaspa warmi wawan tusurqa llapallanpa qayllanpi chaymi llumpayta gustarurqa Herodesta. 7Chaymi juramentowan prometekurqa imapas maakusqanta qonanpaq. 8Chaymi sipasataq mamanpa umachasqan Herodesta nirqa: Platopi qoykuway Bautizaq Juanpa umanta nispa. 9Chay mi reyqa lla kiku rurqa ichaqa ju ra mentasqan rayku hinaspa convidasqankunapas uyarisqanraykum kamachirqa qonankupaq. 10Juanpa umanta carcelpi qorumunankupaq kamaykachiptinmi 11platopi apamuspanku hay waykurqaku sipasman, pay ataqmi aparurqa mamanman. 12Hinaptin mi Juanpa discipu lon ku na riruspa cuer ponta aparqa ku pampaq, chaymantam rirqaku Jesusman willaq.
Pichqa waranqapaq mikuy mirachisqanmanta (Mr 6:30-44. Lc 9:10-17. Jn 6:1-14)
1Chay
13Jesusmi Juanpa wa u kusqanta yacha ruspan sapa llan botepi pa sa kurqa mana runapa kasqanman. Runakunaataqmi risqanta yacharuspanku llaqtankumanta lloqsispa qatirqaku chakillawan. 14Botemanta Jesus lloqsiruspanmi chay achkallaa runakunata qawaykuspa llakipayarikurqa hinaspam sanoyachirqa paykuna ukupi kaq onqoqkunata. 15Tutaykuchkaptinam Jesuspa *discipulonkuna payman asuykuspa nirqaku: am llumpay tardea, kaypiqa manataqmi wasipas kanchu. Pasakuchunkuay hichpa llaqtachakunaman rispa mikuyta rantimunankupaq nispa. 16Chay mi Je susataq nirqa: Manam rinmankuchu, qamkunay mikuykachiychik nispa. 17Chay mi discipu lon ku na ataq nirqa: Pichqa tantawan iskay challwa kankasqallam kay piqa kachkan nispa. 18Hinaptin mi Je susataq nirqa: Apamuwaychik nispa. 19Ru na ku nata pastopi tiya nan kupaq ka machispan mi hapiykurqa pichqan tantakunatawan iskay nin challwakunata hinaspam hanaq pachata qawarispan Diosman graciasta qorqa, tantakunata pakiykuspanmi discipulonkunaman qorqa, paykunaataqmi runakunaman aypurqa. 20Llapallankum mikurqaku saksanankukama, chaymantam puchuq tantakunata huurqaku chunka iskay niyoq canasta huntata. 21Mikuqkunam karqaku pichqa waranqa qarikuna ichaqa manam warmikunatawan wawakunataqa yuparqakuchu.
1787 Qocha hawanta Jesuspa purisqanmanta (Mr 6:45-52. Jn 6:16-21)
MATEO14,15
discipulonkunata boteman yaykuchirqa puntaspa qochata chimpachkanankupaq, chaynapi llapa runakunata pay avianankama. 23Aviaruspanataqmi Jesus sapallan rirqa orqo lawman Diosta maakunanpaq. Tutayaramuptinmi Jesus sapallan kachkarqa. 24Discipulonkunaataqmi botepi richkarqa karutaa, hatun olakunaataqmi boteta nisyullataa laqyarqa paykuna lawman llumpayta wayramuptin. 25Hinaptinmi yaqa gallo waqaytaa Jesus paykunaman asuykurqa yaku hawanta puristin. 26Discipulonkunaataqmi yaku hawanta puriqta rikuruspanku mancharisqallaa qaparirqaku: Wakqa manchachikum! nispanku. 27Hinaptin mi chay pu nilla Jesus nirqa: Qarinchakuychik! oqam kani, ama manchakuychikchu nispa. 28Hinaptin mi Pedroataq nirqa: Seorlly, qam kaspaykiqa kamachimuway yakupa hawanta qanman hamunaypaq nispa. 29Chay mi Jesus nirqa: Hamuy nispa. Chaymi Pedro uraykurqa botemanta hinaspam puriyta qallaykurqa yaku hawanta Jesuspa ladonman rinanpaq. 30Aswanqa sinchi wayrawan mancharikuruspanmi chinkaykuyta qallarispan qaparirqa: Seorlly, salvaykuway! nispa. 31Chay mi Pedrota ma kin manta hapiruspan Jesus nirqa: Pisi confianzayoq runa! Imanasqataq iskayrayarqanki? nispa. 32Payku na boteman seqa ruptin mi wayra ta nirurqa. 33Chay mi botepi kaqku na paypa awpaqninpi qonqarakuykuspa nirqaku: Cheqaptapunim qamqa kasqanki Diospa Churin nispa.
Genesaretpi onqoqkunata Jesus sanoyachisqanmanta (Mr 6:53-56)
22Jesusmi
34Qochata chimpa ruspan kum chaya rurqa ku Gene sa ret law man. 35Hinaptinmi chay sitiopi llapallan runakuna Jesusta reqsiruspanku willanakururqaku llapallan muyuriqnin llaqtakunapi chaymi payman apamurqaku llapallan onqoqkunata. 36Hinaspam ruegakurqaku pachanpa patallantapas hapiykunankupaq chaymi llapallan hapiykuqkunaqa allinyarurqaku.
15
hamuspankum Diospa ley nin yachachiqkunawan *fariseokuna Jesusman asuykuspa tapurqaku: 2Imanasqataq discipuloykikunaqa awpa abuelonchik kunapa costumbrentaqa mana kasunkuchu? Mikunankupaqmi makinkuta mana mayllakunkuchu nispa. 3Chay mi Je susataq nirqa: Qamkunapas imanasqataq mana kasunkichikchu Diospa kamachikuyninta, awpaq costumbrekunalla ruranaykichikrayku? 4Diosmi nirqa: Tayta-mamaykita respetay, pipas tayta-mamanta akaqqa waunqam nispa. 5Aswanqa qamkunam
1Jerusa len manta
Runataqa imam huchallichisqanmanta (Mr 7:1-23)
MATEO15
1788
ninkichik: Huk runaqa tayta-mamanman ninmanmi Tayty, mamy, manam yanapaykimanchu, qamkunaman qonaytam Diosman qoykuni nispa. 6Pipas chayna niqqa manaam tayta-mamanta yanapanachu, chaynata yachachispam Diospa kamachikuyninta yanqachankichik costumbrekichikkunallata ruraspaykichik. 7Iskay uyakuna! Allintam Diosmanta willakuq Isaias qamkunamanta kaynata qellqarqa: Simillanwanmi yupaychawan kay runakunaqa, oqamanta karupim kachkan sonqonkuqa. 9 Paykunaqa adorawankupas yanqapaqmi, yachachisqankupas runapa kamachisqallanmi.
8
qayaspanmi Jesus nirqa: Uyariwaspaykichiky kaykunata entiendeychik. 11Manam imapas mikusqanchu runataqa huchallichin, runataqa huchallichin mana allinta piensaspa rimasqanmi. 12Chay mi discipu lon ku na Jesusman asuykuspa nirqa ku: Yachankichum nisqaykiwan *fariseokuna piakurusqanta? nispa. 13Chay mi pay ataq nirqa: Hanaq pacha Taytaypa mana tarpusqan plantaqa sapinmanta pilasqam kanqa. 14Asurikuychik paykunamanta. Paykunaqa kachkan awsam hinaspapas awsamasin pusaqkunam. awsapura pusanakuspaqa iskayninkum uchkuman wichiykunqaku. 15Chay mi Pedroataq nirqa: Entiendeykachiwayku chay rikchanachiy rimasqaykita nispa. 16Chay mi Jesus nirqa: Qamkunapas manachum entiendenkichik? 17Manachu entiendenkichik runapa mikusqanqa wiksaman yaykuspa chaymanta lloqsisqanta? 18Mana allin rimaymi ichaqa sonqonmanta lloqsispa huchallichin runata. 19-20Sonqonmanta lloqsiptinmi runaqa huchallikun tukuy mana allinkunata piensaspa, wauchispa, hukwan pierdekuspa, huchapakuspa, suwakuspa, runamasinta tumpaspa hinaspa kamispa. Makita mana mayllakuspa mikuyqa manam pitapas huchallichinchu.
Tiro llaqtayoq warmipa wawanta allinyachisqanmanta (Mr 7:24-30)
10Ru na ku nata
21Chay manta Jesus pa sa kuspan mi Tiro hinaspa Sidon law man rirqa. 22Hinaptinmi chay pi *yachaq cananea warmi hamurqa Jesusman qayaykachakustin: Davidpa mirayninmanta hatun kamachikuq, kuyapayariykullaway! Wawallaytam demonio llumpayta akarichichkan nispa. 23Jesusataqmi mana imatapas nirqachu. Chay mi discipu lon ku na Jesusman asuykuspa ruegarqaku: Qepanchiktam wak warmi hamuchkan qayaykachakustin, maakusqantay ruraykuy pasakunanpaq nispa. 24Chay mi Jesus nirqa: Taytayqa kachamuwan Israel casta chinkasqa ovejakunallamanmi nispa. 25War miataqmi asuykuspan qonqora kuykurqa aw paqninpi: Tayty, yanapaykullaway! nispa. 26Jesusataqmi nirqa:
1789
MATEO15,16
Manam allinchu war makunamanta tantanta qechuruspa allqokunaman wischuykuyqa nispa. 27Hinaptin mi chay war miataq nirqa: Ar chaynam tayty, ichaqariki allqokunapas dueonpa mesanmanta wichiqtaqa mikunmi nispa. 28Chay mi Jesus nirqa: Mamy qamqa mayna iiy niyoqmi kasqanki! Munasqaykiman hinay rurasqa kachun nispa. Hinaptinmi chaypunilla wawan allinyarurqa.
29Chaymanta Jesus lloqsispanmi Galilea qocha patanta pasarqa, orqoman seqaruspanmi
Achkallaa onqoqkunata Jesus sanoyachisqanmanta
chaypi tiyaykurqa. 30Payman achkallaa hamuqkunam pusamurqaku wistukunata, mana valeq brazoyoqkunata, awsakunata, mana rimaqkunata chaynataq wakin onqoqkunatapas, Jesusman asuykachiptinkum sanoyachirqa. 31Chaymi runakuna admirakurqaku mana rimaqkuna rimaptin, mana valeq brazoyoqkuna sanoyaptin, wistukuna puriptin hinaspa awsakuna qawarikuptin. Chayraykum Israel nacionpa Diosninta alabarqaku.
Tawa waranqapaq mikuy mirachisqanmanta (Mr 8:1-10)
qayaspanmi Jesus nirqa: Kay runakunamantam llakipayarikuni, am kimsa punchawa oqawan kachkanku, manam mikunankupaqqa imapas kanchu. Mana mikusqataqa manam wasinkumanqa kutichiy manchu, yanqam anpi desmayarunmanku nispa. 33Chay mi discipu lon ku na ataq nirqa: Kay achka runakunaman mikuchinanchikpaq hay paqtaqa may pitaq tarichwan tantata wasipas mana kachkaptinqa? 34Hinaptin mi Jesus payku nata tapurqa: Haykataq tantaykichik kachkan? nispa. Chaymi paykunaataq nirqaku: Qanchisllam as challwa kankasqapiwan nispa. 35Chay mi Jesus ka machirqa llapa ru na ku nata pampapi tiyayku nan kupaq. 36Qanchisnintin tantatawan kan kasqa challwa ku nata hapiykuspam Diosman graciasta qorqa, chaymantam partiruspan discipulonkunaman qorqa, paykunaataqmi runakunaman aypurqa. 37Llapallankum mikurqaku saksanankukama hinaptinmi puchuqtapas huumurqaku qanchis canasta huntataraq. 38Mikuqkunam karqa tawa waranqa qarikuna, manam war mikunatawan wawakunataqa yuparqakuchu. 39Runakunata Jesus abyaruspanmi pasarqa Magadan lawman.
32Discipu lon ku nata
16
*saduceokunam Jesusman rirqaku pruebaman churayta munaspanku, paykunam Jesusta maakurqaku hanaq pachamanta kaq *milagrota qawachinanpaq. 2Chay mi payataq nirqa: Tarden antaqamuptinmi qamkunaqa ninkichik: Allin tiempom kanqa nispa. 3Tempra non antaqaspa puyulla a kaptinataqmi Pa ranqam nin kichik. Iskay
1*Fa riseoku napiwan
Milagrokuna Jesus rurananpaq maakusqankumanta (Mr 8:11-13. Lc 12:54-56)
MATEO16
1790
uyakuna! Qamkunaqa cielopi kaqkunata qawaspam imaynam tiempo kananta yachankichik, kunan tiempokunapi sucedekuqkunamantaataqmi mana cuentata qokunkichikchu. 4Yaw mana kasukuq mana allin casta runakuna, qamkunaqa milagrotaraqmi maawachkankichik. Manam qawachisqaykichikchu milagrotaqa, qawaspaqa-qawachisqaykichik Diosmanta willakuq Jonasta imam pasasqallantam. Jesus chaynata niruspanmi paykunata saqeruspa pasakurqa.
Qonchumanta (Mr 8:14-21)
5Jesuspa discipu lon ku nam la mar-qochapa wak law chimpan man chaya ruspanku yuyarirurqaku tanta mana apasqankuta. 6Chay mi Jesus nirqa: *Fariseokunapa hinaspa *saduceokunapa qonchunmanta cuidakuychik nispa. 7Chay mi discipu lon ku na ataq nina kurqa ku: Tantata mana apamuptinchik mi chay nataqa nichkan nispa. 8Jesusataqmi musya ruspan nirqa: Yaw pisi iiyniyoqkuna imanasqataq rimachkankichik: Manam tantanchik kanchu nispaqa? 9Manaraqchu yachankichik ni yuyankichik pichqa tantata pichqa waranqa qarikunapaq haypachisqayta? Hayka canastatataq puchuqninkunata huurqankichik? 10Manataqchu yuyankichik qanchis tantata tawa waranqa runapaq mirachisqaytapas? Hayka canasta huntatataq puchunta hoqarirqankichik? 11*Fariseokunapa hinaspa *saduceokunapa qonchunmanta cuidakuychik nispaqa manam tantamantachu rimarqani. Imanasqam manaqa entienderqankichikchu? nispa. 12Chayam entienderqaku Jesusqa mana tantamanta nisqanta aswanqa *fariseokunapa hinaspa *saduceokunapa yachachikuyninmanta cuidakunankupaq nisqanta.
Felipepa gobiernasqan Cesarea law man chayaruspan tapurqa discipulonkunata: Diosmanta hamuq Runamantaqa pim kasqaytataq runakuna rimanku? nispa. 14Chay mi payku na ataq nirqa ku: Wakin runakunam nin Bautizaq Juan kasqaykita, wakinataqmi nin Elias kasqaykita, wakinataqmi nin Jeremias otaq Diosmanta willakuq huk kaqnin kasqaykita nispa. 15Chay mi Je susataq nirqa: Qamkunaqa pim kasqaytataq ninkichik? nispa. 16Hinaptin mi Simon Pedroataq nirqa: Qamqa kanki kawsaq Diospa Churin Cristom nispa. 17Chay mi Je susataq nirqa: Jonaspa churin Simon, qamqa mayna kusisqam kanki, kaytaqa yachachisurqanki manam runachu aswanqa hanaq pachapi kaq Taytay mi. 18Chay mi oqapas niki, qamqa kanki Pedrom, kay hatun rumipa hawanpim iiqniykunata hatarichisaq, paykunataqa manam wauypa atiy ninpas venceyta atinqachu. 19oqam qosqayki Diospa munaychakusqanman yaykunapaq llavekunata, kay pachapi watasqaykim hanaq pachapipas watasqa kanqa, kay pachapi kacharisqaykiataqmi hanaq pachapipas kacharisqa kanqa nispa.
13Jesusmi
Jesusqa Cristopuni kasqanmanta (Mr 8:27-30. Lc 9:18-21)
1791
20Chay nata
MATEO16,17
niruspanmi discipulonkunata kamachirqa: Amam pimanpas Cristo kasqaytaqa willankichikchu nispa.

Waunanmanta Jesuspa willakusqanmanta (Mr 8:31-9:1. Lc 9:22-27)
21Chay horamantapunim discipulonkunaman Jesus willakurqa Jerusalenman riptin judiokunapa kamachiqninkuna, *sacerdotekunapa jefenkuna hinaspa Diospa leynin yachachiqkuna akarichinanmanta. Willakurqataqmi waurachiptinku kimsa punchawninman kawsarimunanmantapas. 22Chaymi Pedro huklawchaman pusaruspan Jesusta anyarqa: Diospas amay munachunchu chaykuna pasasunaykitaqa nispa. 23Hinaptin mi Jesusataq muyu riykuspan Pedrota nirqa: Satanas, asuy awpaqniy manta! Qamqa pantachiway pim richkanki, piensasqaykiqa manam Diospa piensasqan hinachu aswanqa runakunallapam nispa. 24Chay mantam discipu lon ku nata nirqa: Pipas qatiwayta munaspaqa amaa kikillanpaq kawsaspay akaristinpas qatiwachun. 25Pipas kay pachapi vidallan cuidakuqqa wiaypaqmi pierderunqa, pipas oqarayku wauqmi ichaqa kawsanqa. 26Runaqa imatataq horqokunman lliw kay pachapi kaqkunata ganaruspan vidantaataq pierderuspaqa? Runaqa haykatataq paganman vidanta salvananpaq? 27Diosmanta hamuq Runam Taytaypa hatunchasqan angelniykunapiwan kutimuspay sapakamaman rurasqankuman hina qopusaq. 28Cheqaptapunim nikichik, kaypi kaqmantam wakinkuna mana waunqakuchu chay punchawpi Diosmanta Hamuq Runata munaychakunaypaq hamuchkaqta rikuwanankukama.
17
punchaw pasaruptinmi Jesus pusarqa Pedrota, Jacobota hinaspa Jacobopa wawqen Juanta, paykunallawanmi rirqa orqoman. 2Paykuna qawachkaptinmi Jesuspa rikchaynin tikrakururqa. Uyanmi inti hina kancharirqa, pachanataqmi achkiy hina yuraqyarurqa. 3Hinaptinmi discipulonkuna rikururqaku Moisestawan Eliasta Jesuswan parlachkaqta. 4Chaymi Pedroataq Jesusta nirqa: Seor allinpaqch kaypiqa kachkaniku! Munaptikiqa rurarusaqkuy kimsa ramadata, hukta qampaq, hukta Moisespaq, huktaataq Eliaspaq nispa. 5Pedro rimach kaptin mi kancha rich kaq puyu payku nata tapaykurqa hinaptin mi puyumanta nimurqa kay nata: Paymi kuyasqay Churiy, payraykum kusisqa kachkani. Payta uyariychik nispa. 6Discipu lon ku na ataqmi chay ta uya riruspan ku qonqora kuykurqa ku llumpay mancharisqallaa. 7Hinaptinmi paykunata llapchaykuspan Jesus nirqa: Hatariychik, ama manchakuychikchu nispa. 8Muyu riqnin kuta qawa rispan ku ataqmi ma na a pitapas rikurqa kuchu aswanqa Jesusllataam. 9Orqomanta urayka much kaptin ku am Jesus payku nata ka machirqa: Chay qawasqaykichiktaqa amaraqmi pimanpas willankichikraqchu Diosmanta Hamuq Runa kawsarimunaykama nispa. 10Hinaptin mi discipu lon ku na ataq Jesusta tapurqa: Diospa leynin yachachiqkunaqa imanasqataq ninku: Cristomanta awpaqtaqa Eliasmi hamunqa nispa?
1Soqta
Jesuspa rikchaynin tikrakurusqanmanta (Mr 9:2-13. Lc 9:28-36)
MATEO17
11Chay mi
1792
Jesusataq nirqa: Ar, cheqaptam Eliasqa puntamunan karqa tukuy imata allichananpaq. 12Ichaqa Eliasqa am ha mu run a, judioku na ataqmi mana reqsirqa kuchu, aswanmi payta tukuy munasqankuta rurarqaku, chaynam Diosmanta Hamuq Runapas paykunapa makinpi akarisaq nispa. 13Chay mi discipu lon ku na cuentata qoku rurqa ku Jesusqa Bautizaq Juan manta rimasqanta.
Wauymaayoq warmata Jesus sanoyachisqanmanta (Mr 9:14-29. Lc 9:37-43)
14Achka ru na ku napa kasqan man chaya ruptin kum Je susman asuykurqa huk runa, paymi qonqorakuykuspa nirqa: 15Seorlly, kuyapaya riykuy chu rillay ta, wa uy ma a hapiptin mi llumpa-llumpayta akarin, ninamanwan yakumanmi wischuykarin. 16Discipuloykikunaman apamuptiy mi mana sanoyachiyta atirqakuchu. 17Chay mi Je susataq nirqa: Mana allin ruraqkunapa castan yaw mana creeq runakuna haykapikamataq qamkunawan kasaq? Haykapikamataq aguantasqaykichik? Apamuychik chay warmata nispa. 18Chay nata niruspam qaqcha rurqa demoniota hinaptin mi chay pu nilla war mamanta lloqsiruptin sanoyarurqa. 19Chay mantam discipu lon ku na Je susman asuykuspa sapa llan kupi tapurqa: Imanasqataq oqaykuqa demoniota mana qarqoyta atirqanikuchu? nispa. 20Chay mi Je susataq nirqa: Pisi iiyniyoq kasqaykichikraykum. Cheqaptapunim nikichik, huk mostazapa muhun hinallapas iiynikichik kaptinqa niwaqchikmi kay orqota: Suchuy kaymanta waklawman nispa, hinaptinqa pasanmanmi. Manam imapas sasaqa kanmanchu iiptikichikqa. ( 21Kayna rikchaq demoniotaqa ayunowan maakuspallam qarqowaqchik.)
kachkaptinkum Jesus nirqa: Diosmanta Hamuq Runataqa runakunamanmi qoykuwanqaku nankupaq, ichaqa kimsa punchawmantam kawsarimusaq nispa. Kay nisqanwanmi discipulonkuna sinchita llakikururqa.
24Caper naum
22Ga lileapi
Waunanmanta Jesus huktawan willakusqanmanta (Mr 9:30-32. Lc 9:43-45)
23wa uchiwa-
llaqtaman chayaruptinkum Pedroman asuykamurqa templopaq impuesto cobraqkuna hinaspam tapurqaku: Manachum yachachiqnikichikqa pagan templopaq impuestota? nispa. 25Chay mi Pedroataq nirqa: Payqa paganmi nispa. Pedro wasiman yaykuruptinmi puntata parlapayaspa Jesus tapuykurqa: Imaninkitaq Simon? Kay pachapi reykunaqa pikunamantataq cobran impuestota? churinkunamantachu icha sapaq runakunamantachu? nispa. 26Hinaptin mi Pedroataq nirqa: Sapaq runakunamantam nispa.
Templopaq impuestomanta
1793
MATEO17,18
Jesusataqmi nirqa: Chaynaqa churinkunaqa manam pagananchu. 27Chaywanpas ama pitapas piachinanchikpaqmi qochata riruspa *anzuelota wischumunki. Punta challwa hapisqaykipa siminpim tarinki qollqeta, chaytam iskayninchikpaq pagaykamunki nispa.
18
ratom discipulonkuna Jesusman asuykuspa tapurqaku: Diospa munaychakusqanpiqa pitaq aswan reqsisqa kanman? nispa. 2Chay mi huk war machata qayaykuspan chaw pin kupi sayaykachirqa 3hinaspam paykunata nirqa: Warmakuna hina mana kaspaykichikqa cheqaptapunim mana yaykunkichikchu Diospa munaychakusqanman. 4Chay naqa kay warma hina humillakuqmi Diospa munaychakusqanpiqa aswan allin reqsisqa kanqa. 5Pipas oqapa sutiypi kay warmata hina kuyakuy wan chaskiqqa oqatam chaskiwan.
Pitapas huchallichiqqa sinchi castigasqa kananmanta (Mr 9:42-48. Lc 17:1-2)
1Chay
Pim punta kaq kasqanmanta (Mr 9:33-37. Lc 9:46-48)
6oqapi iiq kay taksachakunamanta hukninta pipas huchallichiqpaqqa allinch kanman molino rumita kunkanman wataruptinku lamar qochaman wischusqa kaynin. 7Mayna llakikuypaqmi pipapas huchallichisqan runakunaqa! Kay pachapi huchallichiqkunaqa kanqapunim ichaqa imaynaraq kanqa huchaman urmachiq runaqa! 8Chay naqa ma kiki otaq cha kiki hucha llichisuptikiqa qoru ruspay wischuruy, allinraqmi kanman huk nin makillaapas otaq qoru chakillaapas wiay paq kawsakuy nikiqa chay napi iskaynin makintin otaq iskaynin chakintin wiay paq rawrachkaq ninaman ama wischusqa kanaykipaq. 9Sichu awiki huchallichisuptikiqa, allinnikipaqch horqoruwaq, allinraqmi kanman huk nin awillaapas wiay paq kawsakuynikiqa chay napi iskay awintin rawrachkaq wiay castigoman ama wischusqa kanaykipaq.
uchuychakunataqa amam hukllatapas despreciankichikchu. Hanaq pachapiqa paykuna cuidaq angelkunam tukuy tiempo Taytaypa qayllanpi kachkan. ( 11Diosmanta Hamuq Runaqa chinkasqakuna salvaqmi hamurqani.) 12Qamkunaqa imaniwaqchiktaq? Pachak ovejayoq runapa huknin ovejan chullaruptinqa manachum isqon chunka isqonniyoq ovejata saqeykuspan tarimunankama orqokunapi maskamunqa? 13Payqariki isqon chunka isqonniyoq mana chullaruq ovejakunamantapas mastaqa kusikunqa tarisqan kaqwanmi. 14Hanaq pachapi kaq Taytaykichikpas manam munanchu hukllanpas kay uchuychakuna chinkananta.
Runamasinchik imaynam pampachanamanta (Lc 17:3)
10Kayna
Chinkasqa ovejawan rikchanachisqanmanta (Lc 15:3-7)
huchallikusuptikiqa sapanpiy faltanmanta anyaykuy. Reqsikuptinqa pay wanmi kaq allinyanakurunki. 16Mana kasusuptikiqa huk testigota otaq iskayta pusay chay napi iskay otaq kimsa testigowan asunto pruebanay-
15Ru na ma siki
MATEO18,19
1794
kichikpaq. 17Paykunatapas mana kasuptinqa huunakusqaykichikpiy niykuy llapallanman, paykunatapas mana kasuptinqa Diosta mana kasuqpaqay otaq *impuesto cobraq hina huchasapapaqay hapiychik. 18Cheqaptapunim nikichik, kay pachapi watasqaykichikqa hanaq pachapipas watasqam kanqa, kay pachapi kacharisqaykichikpas hanaq pachapim kacharisqa kanqa. 19Nikichiktaqmi, sichum kay pachapi iskayllapas huk sonqolla imatapas Diosta maakuptikichikqa hanaq pachapi Taytaymi qamkunapaq ruranqa. 20Maypipas iskayllapas otaq kimsallapas oqarayku huunakuptinqa paykunapa chawpinpim kachkani. 21Hinaptin mi Pedroataq Jesusman asuykuspan nirqa: Seorlly hayka kutikamataq wawqey huchallikuwaptinqa pampachasaq? qanchis kutikamachu? nispa. 22Chay mi Je susataq nirqa: Manam qanchiskamallachu aswanqa qanchis chunka qanchiskamam nispa. Diospa munaychakusqanqa rikchakun sir vientekunamanta cuenta maaq rey man. 24Cuenta maayta qallarichkaptinmi pay man pusamurqaku achka-achka waranqa debeqnin runata. 25Mana pagayta atiptinmi patronnin kamachikurqa chay debeqnintaqa tukuy imantinta, warmintinta, churintinta *rantikamunankupaq chay napi debesqanta pagananpaq. 26Chay mi sir vienten patronninpa awpaqninpi qonqorakuykuspa ruegakurqa: Taytally, pacienciaykullaway, lliwtam qopullasqayki nispa. 27Hinaptinmi patronnin llakipayarikuspan debesqanmanta pampachaykurqa hinaspam kachaykurqa. 28Kay sir vienteataqmi lloqsiruspan tupa rurqa pachak lla debeqnin sir vientemasinwan hinaspam kunkamanta hapiruspan *seqorqa: Qopuway debewasqaykita nispa. 29Chay mi sir vientemasinqa aw paqninpi qonqorakuykuspan ruegakurqa: Pacienciaykullaway, lliwtam qopullasqayki nispa. 30Payataqmi mana munaspan carcelman hinarachirqa debesqanta qopunankama. 31Kayta qawaspankum sir vientemasinkuna sinchita llakikururqaku hinaspam rirqaku tukuy pasasqanmanta patronninkuman willaq. 32Chay mi patronnin qayarachimuspan nirqa: Mana allin runa! Ruegawaptikim pampacharqayki lliw debewasqaykita. 33Qampas lla kipaya rikuwaqch karqa sir vientema sikimanta qan mantapas lla kipayarikusqayman hina nispa. 34Patronnin piakuruspanmi kamachikurqa lliw debesqanta pagapunankama castiganankupaq. 35Chay natam ru ra sun kichik hanaq pachapi kaq Tay tay pas tukuy sonqoykichikwan runamasikichikta mana pampachaptikichikqa.
23Chay raykum
Mana pampachay munaq sirvientemanta
19
kaykunata niruspan Galileamanta pasakurqa Judea law man, rirqataqmi Jordan Mayupa waklaw ninmanpas. 2Achkallaa runakuna qatiptinmi chaypi sanoyachirqa onqoqkunata. 3Chay mi *fa riseoku na Jesusman asuykuspa panta rachinan kupaq tapurqa ku: Diospa ley ninpi permitinchu casado runa imamantapas tumpaykuspa warminmanta rakikuyta? nispa. 4Chay mi pay ataq nirqa:
1Je susmi
Casado kachkaspa rakinakuymanta (Mr 10:1-12. Lc 16:18)
1795
MATEO19
Manachu Bibliapi leerqankichik kay pachapa qallariy ninpi qaritawan warmita unanchaqpa nisqanta? 5Paymi nirqa: Qarim tayta-mamanta saqespa hukllawakunqa war minmana chaymi iskayninku huk runa hinallaa kanqaku nispa. 6Chaynaqa manam iskayachu kanqaku aswanqa hukllaam. Chayraykum runaqa mana rakinmanchu Diospa kuskanchasqantaqa. 7Chay mi tapurqa ku: Hinaptinqa imanasqataq Moisesqa permitirqa papelta ruraykuspa qariqa warminmanta rakikunanpaq? nispa. 8Chay mi Je susataq nirqa: Rumi sonqo kasqaykichikraykum Moisesqa permitirqa papelta qoykuspa warmikichikmanta rakikuytaqa, qallariyninpiqa manam chay nachu karqa. 9oqam ichaqa nikichik, huk qariwan mana pierdekuchkaptin yanqamanta warminta wischuspan hukwan casarakuqqa hukwan pierdekuy huchapim kachkan nispa. 10Hinaptin mi discipu lon ku na nirqa ku: Casado runa warminwan chayna kaptinqa manam valenchu casarakuy nispanku. 11Chay mi Je susataq nirqa: Manam llapallan runachu sapallanqa kanman aswanqa chaypaq kaqkunallam. 12Ar, kanmi nacesqanmantapuni chay paq kaqkuna, wakinqa kachkan runapa capasqanmi, wakinataqmi mana casarakunkuchu Diosta ser vinankurayku. Pipas chaynata kawsay atiqqa nisqayman hinay rurachun nispa.
Wawakunata Jesus bendecisqanmanta (Mr 10:13-16. Lc 18:15-17)
pusamurqaku iskay-kimsa wawakunata chaynapi paykunata hapiykuspa Diosta maapunanpaq. Discipulonkunaataqmi pusamuqkunata qaqcharqa. 14Hinaptinmi Jesus nirqa: Ama harkaychikchu wawakuna oqaman hamunanta, kay wawakuna hina kaqkunapaqmi Diospa munaychakusqanqa nispa. 15Chaynata niruspanmi wawakunapa hawanman makinta churaykuspan pasakurqa.
Jesuswan apu runapa parlasqanmanta (Mr 10:17-31. Lc 18:18-30)
13Je susman mi
runam Jesusman asuykuspan tapurqa: Yachachikuq ima allintataq rurasaq wiay kawsanay paq? nispa. 17Chay mi pay ataq nirqa: Imanasqataq allin kaqmanta tapuwanki? Diosllam allinqa. Wiay kawsayta munaspaykiqa kasukuy Diospa kamachikuyninkunata nispa. 18Hinaptin mi chay ru na ataq nirqa: Mayqan kamachikuykunata? nispa. Hinaptinmi Jesusataq nirqa: Amam pitapas wauchinkichu, amam hukwanqa pierdekunkichu, amam suwakunkichu, amam pimantapas llullakunata rimankichu, 19tayta-mamaykita respetay, kuyankitaqmi runamasikitapas kikikita hina nispa. 20Hinaptin mi chay ru na ataq nirqa: Lliwtam kasukurqani. Imaraqtaq faltawan? nispa. 21Chay mi Jesus nirqa:
16Huk
MATEO19,20
1796
Cabal runa kayta munaspaykiqa tukuy imaykita *rantikamuspa chay qollqeta wakchakunaman qomuy, chay napim kapuqnikikunaqa hanaq pachapi kanqa, chaymanta kutimuspaam oqawan rinki nispa. 22Chay ta uya riykuspan mi lla kisqa kutikurqa achka kapuqniyoq kasqan rayku. 23Hinaptin mi Jesus nirqa discipu lon ku nata: Cheqaptapunim nikichik, apuqa llumpay sasatam Diospa munaychakusqanman yaykunqa. 24Apu runa Diospa munaychakusqanman yaykunanmantaqa *camelloch yaqapas agujapa rinrinta usturunman nispa. 25Kayta uya riykuspankum discipulonkuna aswanraq admira kuspa tapukurqa ku: Hinaptinqa pitaq salvakuytaqa atinman? nispa. 26Jesusataqmi payku nata qawa rispan nirqa: Runakunaqa manam atinmanchu, Diospaqmi ichaqa tukuy imapas atinallan. 27Hinaptin mi Pedroataq nirqa: Tayty, oqaykuqa tukuy imata saqeruspam qanwan purichkaniku imataq oqaykupaqqa kanqa? nispa. 28Chay mi Je susataq nirqa: Cheqaptapunim nikichik, tukuy imapas mosoqyanan tiempopi Diosmanta hamuq Runa achkirichkaq tiyanaypi tiyaykuptiymi qatiqniykunapas tiyaykunkichik chunka iskayniyoq hatun tiyanakunapi hinaspam juzgankichik chunka iskay niyoq Israel ayllukunata. 29Pipas wasinkunata, wawqe-paninkunata otaq turi-~naankunata, tayta-mamankunata, churi-wawankunata, chakrankunata oqarayku saqeqqa pachak kuti mastam chaskinqa, chaskinqataqmi wiaypaq kawsaytapas. 30Ichaqa ancha reqsisqa kaqkunamantam achkaq kanqaku pisi reqsisqaa, pisi reqsisqa kaqkunamantaataqmi achkaq ancha reqsisqaa kanqaku.
20
contrataq tutapay lloqsiq haciendayoqmanmi. 2Jornalninta pagananpaq llamkaqkunawan tanteanakuruspam paykunata kacharqa chakrapi llamkamunankupaq. 3Chunka horapaq huk hora faltachkaptinmi plazata rispan wakin llamkaqkunatapas rikururqa sayachkaqta 4chaymi paykunatapas nirqa: Qamkunapas riychiky uvas chakraypi llamkamuq, imam kaqtam pagapusqaykichik nispa. Chaymi pasarqaku. 5Hina chaynallatam rurarqa yaqa chawpi punchawta kutispanpas chaynataq las tresta kutispanpas. 6Tardenpas yaqa inti seqaykuytaa rispanmi plazapi tarirurqa hukkunata yanqa sayakuchkaqta hinaspam nirqa: Imanasqataq qamkunaqa tukuy punchaw yanqa kaypi kachkankichik? nispa. 7Chaymi paykunaataq nirqa: Mana pipas contratawaptinkum nispa. Haciendayoqataqmi nirqa: Qamkunapas chakraytay riychik llamkaq, imam kaqtam pagasqaykichik nispa. 8Tutaykuruptinmi caporalninta chay dueon nirqa: Qayamuy llamkaqkunata hinaspa pagapuy qepa yaykumuqkunamanta qallarispa punta yaykumuqkunapi tukunaykikama nispa. 9Chaymi yaqa inti seqaykuqtaa yaykumuqkunapas wakinwan igualta jornalninta chaskirqaku. 10Punta yaykumuqkunaataqmi piensarqaku mas chaskiyta, ichaqa paykunapas huk jornallankam chaskirqaku. 11Chaymi chaskiruspanku chakrayoqta reclamarqaku: 12Kay qepa yaykumuqkunaqa huk horallam llamkarqaku, ichaqa paykunamanmi pagaykunki oqaykuman igualta, oqaykuqa tukuy punchawmi rupaypi llamkarqaniku nispa. 13Chaymi patronataq hukninta nirqa: Yaw tayta, oqaqa pagachkayki rimasqanchikman hinam. Manachum oqaqa huk jornalpaq
1Diospa munaychakusqanqa rikchakun uvas chakranpaq llamkaqkunata
Uvas chakrapi llamkaqkunawan rikchanachisqanmanta
1797
MATEO20
contratarqayki? 14Chaynaqa kay pagoykita apaspay pasakuy, oqaqa munani kay qepa yaykumuqkunamanpas qanman hina pagaytam. 15Manachum qollqeywanqa munasqayta rurakuyman? Icha envidiakunkichu allin runa kasqaywan? nispa. 16Chay rikcha nachiy ta tu kuykuspam Jesus nirqa: Punta kaqkunamantam achkaq qepanqaku, qepa kaqkunaataqmi puntanqaku. Achkam qayasqakunaqa kachkan, akllasqakunaataqmi aslla.
Waunanmanta kimsa kaq kutipi Jesuspa willakusqanmanta (Mr 10:32-34. Lc 18:31-34)
17Jerusa len man Jesus rich kaspan mi chun ka iskay niyoq discipu lon ku nata huklawman pusaspan nirqa: 18Jerusa len llaqta man mi rich kanchik, chay pim Diosmanta Hamuq Runa entregasqa kasaq sacerdotekunapa jefenkunamanwan Diospa ley nin yachachiqkunaman, paykunam waunaypaq sentenciawaspanku 19mana castanchik kaq runakunaman entregawanqaku, burlakuwaspankum azotewanqaku, chaymantam cruzpi chakatawanqaku aswanqa kimsa punchawmantam kawsarimusaq nispa.
Zebedeopa warmin maakusqanmanta (Mr 10:35-45)
Jesusman asuykurqa Zebedeopa warmin iskay nin wawankunapiwan hinaspam Jesuspa awpaqninpi qonqorakuykurqa favorninta maakunanpaq. 21Jesusmi tapurqa: Imatataq munanki? nispa. Chaymi payataq nirqa: Munaychakuspaykiqa kamachiy kay iskaynin wawaykuna huk nin *alleq lawnikipi huk ninataq *ichoq law nikipi tiyanankupaq nispa. 22Chay mi Jesus nirqa: Manam yachankichikchu imam maakusqaykichiktaqa. Nisqay pi hinam oqaqa akarisaq. Atiwaqchikchu oqa hina akariyta? nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqa: Ar, atisaqkum nispa. 23Je susataqmi nirqa: Ar, cheqaptapunim qamkunaqa oqa hina akarinkichik, aswanqa *alleq lawniy pi otaq *ichoq lawniy pi tiyaykuyqa manam oqallamantachu, chayqa kachkan Taytaypa akllasqankunapaqmi. 24Kayta uya riruspan kum wakin chun kantin discipulon ku na pia kururqa ku chay iskaynin wawqekunapa contranpi. 25Chaymi Jesus paykunata qayaykuspan nirqa: Yachasqaykichikpi hinapas nacionkuna gobiernaqkunam runakunapi munaychakunku hinaspam kamachispanku kasuchikunku. 26Qamkunay ichaqa ama chaynachu kaychik, qamkunamanta pipas kamachikuyta munaspaqa wakintay servichun. 27Mayqannikichikpas allin reqsisqa kayta munaspaqa, qamkuna ukupi sirvientey kachun. 28Diosmanta Hamuq Runapas manam servichikunaypaqchu hamurqani aswanqa servinaypaqmi hinaspa achka runakunapa rantinpi waunaypaqmi.
20Chay mantam
MATEO20,21
1798 Iskay awsakunata Jesus sanoyachisqanmanta (Mr 10:46-52. Lc 18:35-43)
llaqtamanta lloqsimuchkaptinkum achkallaa runakuna Jesusta qatirqa. 30Hinaptinmi anpa patanpi tiyaq iskay awsakuna Jesus pasasqanta uyariruspanku qayaykachakurqaku: Davidpa mirayninmanta hatun kamachikuq Seorllayku, llakipayariykullawaykuy nispa. 31Chay mi ru na ku na qaqcharqa upa lla nan kupaq. Payku na ataqmi astawan raq qayaykachakurqaku: Davidpa mirayninmanta hatun kamachikuq Seorllayku, llakipayariykullawaykuy nispa. 32Hinaptin mi Jesus sayaykuspa qayarqa iskay nin kuta hinaspam tapurqa: Imatataq munankichik qamkunapaq ruranayta? nispa. 33Chay mi payku na ataq nirqa: Tayty, qawarikuytam munaniku nispa. 34Hinaptin mi Jesus payku nata lla kipaya rispan awin kuta llapchaykurqa hi naptinmi chay punilla qawarikuruspa Jesusta qatirqaku.
29Jerico
21
llaqtaman hichparamuspankum chayarurqaku Olivos Moqopa hichpanpi kaq Betfage llaqtachaman. Jesusmi iskay discipulonkunata kachaspan 2nirqa: Riychik wak chimpa llaqtachata, wakpim tarimunkichik wawayoq watasqa asnota. Paskaramuspa aysaramuychik. 3Pipas imatapas nisuptikichikqa: Seormi necesitachkan, chayllam kutichipamusunki ninkichik mi. 4Chayqa pa sa kurqa Diosmanta willa kuq pa qellqasqan cumpli ku nanpaqmi. 5Paymi qellqarqa kay nata: Niychik Sion llaqtapi *yachaqkunata: Reynikichikqa qamkunamanmi hamuchkan, asnopi silladam humildella hamuchkan. Carga asnopa wawanpim hamuchkan nispa.
6Hinaptin mi discipu lon ku na rispan ku Jesuspa ka machisqan man hina ru rarqaku. 7Aysamurqakum asnota wawantinta chaymi pachankuwan caronaruptinku Jesus sillakuykurqa. 8Hinaptinmi achkallaa runakuna anman pachankuta mastarqaku. Wakinataqmi sachapa kallmankunata kuchuspa churarqaku chayninta Jesus pasananpaq. 9awpaqnin riqwan qepan riq runakunaataqmi qaparirqaku: Rey Davidpa mirayninqa yupaychasqay kachun! Seorpa sutinpi hamuqqa hatunchasqay kachun! Hanaq pachapi kaqkunay Diosta yupaychachunku! nispa. 10Jesus Jerusalenman chayaruptinataqmi llapallan chaypi kaqkuna alborotaspanku: Pitaq kayqa kanman? nispa tapunakurqaku. 11Ru na ku nam nirqa: Payqariki Galilea law Nazaret llaqtamanta kaq Diosmanta willakuq Jesusmi nispa.
1Jerusa len
Jerusalen llaqtaman Jesus yaykusqanmanta (Mr 11:1-11. Lc 19:28-40. Jn 12:12-19)
1799 Templopi rantikuqkunata Jesus qarqosqanmanta (Mr 11:15-19. Lc 19:45-48. Jn 2:13-22)
MATEO21
Jesus yaykurqa temploman hinaspam qarqorqa chaypi *rantikuqkunatawan rantiqkunata. Wikaparurqam qollqe cambiananku mesakunatapas chaynataq paloma rantikuqkunapa sillankunatapas. 13Hinaspam nirqa: Bibliapim Dios nichkan: Temployqa Maakuwananku Wasiwan sutichasqam kanqa. Qamkunam ichaqa suwakunapa machayninta hinaa rurarusqankichik nispa. 14Templopiraq kach kaptin mi Je susman asuyka murqa awsa ku napiwan wistukuna hinaptinmi pay sanoyachirqa. 15*Sacerdotekunapa jefenkunapiwan Diospa ley nin yachachiqkunam Jesuspa rurasqan *milagrokunata rikurqaku hinaspam uyarirqakutaq: Rey Davidpa mirayninqa yupaychasqay kachun nispa war makunapa qayaykachakusqantapas chay mi piakuruspa 16Jesusta nirqaku: Uyarichkankichu kaykunapa nisqanta? nispa. Hinaptinmi Jesusataq nirqa: Ar, uyarichkanim. Manachu Bibliapi leerqankichik: Llapa wawakunapiwan uuqraq wawakunawanmi alabaykachikunki niqta? 17Chay mi payku nata saqeruspan Jerusa len manta Beta nia man pa sa kurqa hinaspam chaypi puupakurqa.
Mana ruruq higos sachata Jesus akasqanmanta (Mr 11:12-14, 20-26)
12Chay mantam
18Tutapayta Jerusalenman Jesus kutimuchkaspam yarqarachikurqa. 19anpa patanpi higos sachata rikuruspanataqmi asuykurqa pallananpaq. Ichaqa manam tarirqachu rurunta, chayqa kasqa llaqeyoqllam. Chayraykum chay higos sachata nirqa: Kunanmantaqa manaam haykapipas rurunkiachu! nispa. Hinaptinmi sacha chakirurqa. 20Kayta qawaykuspankum discipulonkuna admirakururqaku. Hinaspankum Jesusta tapurqaku: Imanasqataq kay sachaqa chay punilla chakirun? nispa. 21Chay mi Je susataq nirqa: Cheqaptapunim nikichik, mana iskayrayaspa iiynikichik kaptinqa manam kay higos sachawan rurasqayta hinallachu rurawaqchik aswanqa kay orqotapas niwaqchikmi: Chaymanta suchuspa lamar qochaman wischukuy nispa, hinaptinqa chaynam kanman. 22Confianzawan Diosta maakuspaykichikqa tukuy maakusqaykichiktam chaskinkichik.
23Temploman yayku ruspa Jesus yachachich kaptin mi pay man asuykurqa *sacerdotekunapa jefenkunapiwan judiokunapa kamachiqninkuna hinaspam tapurqaku: Ima derechoykiwantaq chaykunataqa rurachkanki? Pitaq autorizasurqanki? nispa. 24Chay mi Je susataq nirqa: oqapas tapusqaykichiky, kay tapusqayta contestawaptikichikqa oqapas nisqaykichikmi ima derechoy wanmi kaykuna rurasqaytapas. 25Pitaq bautizananpaq Juanta kachamurqa, Dioschu icha runakunachu? nispa. Chaynata Jesus tapuptinmi kikinkupura tanteanakurqaku:
Jesusqa kamachikunanpaq munayniyoq kasqanmanta (Mr 11:27-33. Lc 20:1-8)
MATEO21
1800
Sichum Diosmi kachamurqa niptinchikqa Imanasqataq manaqa creerqankichikchu? niwasunchiki. 26Manataqmi nichwanchu: Runakunallam kachamurqa nispaqa, chay nata niptinchikqa llapa runakunachiki imanaruwasunpas, Bautizaq Juantaqa hapinku Diosmanta willakuqpaqmi nispa. 27Chay mi Je susta nirqa ku: Manam yachanikuchu nispa. Hinaptinmi Jesusataq nirqa: Manam oqapas nisqaykichikchu ima derechoywanmi kaykuna rurasqaytapas. Huk runapam karqa iskay churinkuna. Paymi huknin churinta nirqa: Churilly, riy uvas chakranchikpi llamkamuq nispa. 29Hinaptinmi churinataq nirqa: Manam riymanchu nispa. Ichaqa mana kasukusqanmanta wanakuspanmi ratonman llamkaq pasarqa. 30Huknin churinmanpas chay taytan asuykuspanmi hina chaynallata nirqa hinaptinmi chay churinataq nirqa: Ar tayty, risaqmi nispa. Ichaqa manam rirqachu. 31Mayqantaq taytanpa munasqanta rurarqa? Hinaptinmi chay runakunaataq nirqaku: Punta kaqmi nispa. Chaymi Jesusataq nirqa: Cheqaptaqa *impuesto cobraqkunawan chuchumikakunaraqmi qamkunamanta puntataqa Diospa munaychakusqanman yaykuchkanku. 32Bautizaq Juanmi hamurqa allin kawsakuymanta yachachisunaykichikpaq hinaptinmi mana creerqankichikchu, impuesto cobraqkunapiwan chuchumikakunam ichaqa creerqaku. Qamkunam ichaqa qawachkaspapas creenaykichikpaq mana wanakurqankichikchu.
Mana allin llamkaqkunawan rikchanachisqanmanta (Mr 12:1-12. Lc 20:9-19)
28Imaninkichiktaq?
Iskay churikunawan rikchanachiymanta
huk tupanachisqaytawan: Huk runam chakranpi uvasta plantaruspan muyuriqninta perqarachirqa, huk pozotataqmi rurachirqa uvaspa rurunta sarunankupaq hinaspam markayoq chukllata rurarachirqa chaymanta cuidanankupaq. Chaykunata rurarachispam chakranta llamkaqkunaman arriendakuruspa illarurqa. 34Cosecha tiempo chayaramuptinmi runankunata chay chakrayoq kacharqa arriendaqninkunamanta tupaqninta maamunankupaq. 35Ichaqa chay arriendaqkunam hapirurqaku chay runankunata hinaspam hukninta maqaparurqaku, huknintaataqmi waurachirqaku, huknintaataqmi rumiwan chamqaparurqaku. 36Hinaptinmi chay chakrayoqqa huktawan runankunata kacharqa, awpaq kachamusqanmantapas achkataraq. Ichaqa chay llamkaqkunam wakinkunata hina rurarqaku. 37Qepata ataqmi chu rinta a kacharqa: Chu riy taqa respetanqa kuch nispa. 38Ichaqa chay llam kaqku nam payta riku ruspan ku nina kurqa ku: Paymi herenciataqa chaskinqa, chaynaqa waurachisuny oqanchik a dueo kananchikpaq nispa. 39Chaymi chakramanta horqoruspanku waurachirqaku. 40Chay naqa chak rayoq kutira muspaqa imatataq ru ranqa llam kaqku nataqa? 41Chay mi uya riqnin ku na ataq Jesusta nirqa ku: Chay mana allin runakunataqa mana llakipayaspam waurachinqa hinaspam huk llamkaqkunamana chakranta arriendakunqa chaynapi tiempollanpi payman tupaqnin cosechata qonankupaq nispa.
33Uya riychik y
1801
42Hinaptin mi
MATEO21,22
Jesus nirqa:
Manachum Bibliapi leerqankichik: Wasi perqaqkunapa wischupakusqanku rumiqa cimientopi esquinan hapiq rumiam rikurirurqa. Kaytaqa rurarun Seor Diosmi, kay qawasqanchikqa admirakuypaqmi nispa nisqanta?
43Chay mi
nikichik, Diospa munaychakusqanmanqa manam yaykunkichik achu, chaymanqa yaykunqaku paypa munasqanman hina kawsaqkunaam. 44Chay rumiman wichiqmi pakipasqa kanqa. Rumipa hapisqankunaataqmi utusqa kanqa. 45*Sacerdotekunapa jefenkunapiwan *fa riseokuna ataqmi Jesuspa rikchanachisqanta uyariruspanku musyakururqaku paykunamanta rimasqanta. 46Hinaptinmi hapiruy ta munarqa ku ichaqa runa kunata mancha kuspan kum mana chaynatachu rurarqaku, runakunaqa Jesustam hapirqaku Diosmanta willakuqpaq.
22
Casamiento fiestawan rikchanachiymanta

1Je susmi 2Diospa
huktawan rimarispan rikchanachiykunawan paykunata nirqa: munaychakusqanqa rikchakun churinta casarachiq reymanmi. 3Paymi sirvientenkunata kacharqa convidoman qayachisqankunata pusamunankupaq, qayachimusqankunam ichaqa manam hamuyta munarqakuchu. 4Wakin sirvientenkunataa kachaspanmi chay convidasqankunata nichimurqa: Mikuyqa listoam kachkan, am nakarachinia wira toroykunatapas hinaspa wira animalniykunatapas, chaynaqa hamuychikay casamientoman nispa. 5Convidasqankunaataqmi mana kasukuspa pasakurqaku, huknin chakranman, hukninataq negocionman. 6Wakinataqmi sirvientekunata hapiruspanku maqaparuspa waurachirqaku. 7Chaymi reyqa llumpayta piakuruspan soldadonkunata kacharqa chay wauchiqkunata wauchimunankupaq chaynataq llaqtankutapas kaamunankupaq. 8Hinaspam sirvientenkunata nirqa: Tukuy imam listoa kachkan casamientopaq, convidasqaykunam ichaqa mana kay fiestapaq hinachu karqaku. 9Chaynaqa hatun esquinakunaman rispay casamientopaq qayamuychik llapallan tarimusqaykichikta nispa. 10Chaymi paypa sirvientenkuna rispa pusamurqaku llapallan tarisqankuta, pusamurqakum allin runakunatapas chaynataq mana allin runakunatapas. Chaymi wasiman huntaykurqaku. 11Convidasqankunata qawaykuq rey yaykuykuspanmi chaypi rikururqa huk runata casamientopaq hina mana pachasqata. 12Chaymi nirqa: Tayta imanasqataq casamientopaq hina mana pachasqachu yaykumurqanki? nispa. Hinaptinmi chay runaataq mana imatapas nirqachu. 13Chaymi reyataq mesaman serviqkunata nirqa: Chakinkunatawan makinkunata wataspa wischumuychik tutayaypa kasqanman. Chaypim waqanqaku, mana ima rurakuyta atispanmi kiruntapas kirichichichinqa nispa. 14Chaynaqa, achkam qayasqakunaqa kachkan, akllasqakunaataqmi aslla.
MATEO22
1802 Impuesto paganapaq tapukuymanta (Mr 12:13-17. Lc 20:20-26)
pasaspa parlaramurqaku Jesusta imapas rimasqanwan pantarachinankupaq. 16Hinaspam fariseomasinkutawan Herodespa qatiqninkunata kacharqaku Jesusta kaynata nimunankupaq: Yachachikuq, yachanikum qamqa cheqap rimaq kasqaykita, yachanikutaqmi runapa rimasqantapas mana kasuspa Diospa munasqanman hina kawsakuyta cheqap yachachisqaykitapas, qamqariki manam runapa hawallantachu qawanki. 17Ima nin kitaq, allinchu Rey Cesar man impuesto pagay icha ma nachu? 18Jesusataqmi mana allin piensasqan kuta yachaspan nirqa: Iskay uyakuna! Imanasqataq pantachiwaypi richkankichik? 19Qawachiwaychik impuesto paganaykichik qollqeta nispa. Hinaptinmi hay waykurqaku qollqeta. 20Qawaykuspanmi Jesus tapurqa: Pipa uyantaq hinaspa pipa sutintaq kay qollqepiqa kachkan? nispa. 21Chay mi payku na ataq nirqa ku: Rey Cesarpam nispa. Hinaptinmi Jesusataq nirqa: Rey Cesar pa kaqtaqa pay many qoychik, Diosmanataq paypa kaqta nispa. 22Kayta uya rispan kum admirasqa lla a pa sa kurqa ku.
Wauqkunapa kawsarimunanmanta (Mr 12:18-27. Lc 20:27-40)
23Chay punchawataqmi Jesusman hamurqaku wakin *saduceokuna. Kay runakunam creenku: Wauqkunaqa manam kawsarinchu, nispa. Paykunam Jesusta nirqaku: 24Yachachikuq, Moisesmi nirqa: Casado runa mana churiyoq wa uruptinqa wawqenmi casaranqa viudata chaynapi waukuqpa miraynin kananpaq nispa. 25Kay pim qanchis wawqentin qa rikuna karqa. Mayor kaq casa ra kuspan mi wauruspan warminta mana wawayoqta saqerurqa, 26chaynallam pasakurqa sullka kaqwanpas, kimsa kaqwanpas qatinasninpi qanchis kutikama. 27Hinaptinmi qepankuta warmipas waururqa. 28Chaynaqa wauqkuna kawsarimuptinqa mayqanpa warmintaq kanqa qanchisnintin pay wan casarakuchkaptinqa? nispa. 29Chay mi Je susataq nirqa: Qamkunaqa pantaypim kachkankichik, Bibliapa nisqantapas chaynataq Diospa atiynintapas mana reqsisqaykichikrayku. 30Llapa runakuna kawsarimuspankuqa manam casarakunqakuchu, manataqmi casarachinakunqakuchu, paykunaqa kanqa hanaq pachapi *angelkuna hinaam. 31Wauqkunapa kawsarimunanmantaqa manachu leerqankichik Diospa nisusqaykichikta? 32Paymi nirqa: oqaqa kani Abrahampa, Isaacpa hinaspa Jacobpa Diosninmi nispa. Chaynaqa Diosqa manam wausqakunapa Diosninchu ichaqa kawsaqkunapa Diosninmi nispa. 33Ru na ku na chay ta uya riruspam admira kurqa ku yachachisqanwan.
15*Fa riseoku nam
1803 Hatunnin kamachikuymanta (Mr 12:28-34)
MATEO22,23
Jesus upallarachiptinmi chayta qawaykuspa *fariseokuna hukllaman huunakururqaku. 35Hinaptinmi paykunawan kuska kaq leykuna yachaq runa pruebananpaq Jesusta tapurqa: 36Yachachikuq, Diospa ka machikuy nin ku na mantaqa mayqantaq hatun nin kamachikuy? nispa. 37Chay mi Je susataq nirqa: Seor Diosnikitam kuyanki tukuy sonqoykiwan, tukuy vidaykiwan hinaspa tukuy yuyaynikiwan nispa. 38Kaymi punta kaq hatun kamachikuy. 39Qatiqninataqmi nin: Kuyankim runamasikita kikikita hina nispa. 40Kay iskaynin kamachikuykunapim Moisespa leyninpas chaynataq Diosmanta willakuqkunapa qellqasqanpas hukllawakun.
Cristoqa Rey Davidmantapas aswan hatun kasqanmanta (Mr 12:35-37. Lc 20:41-44)
34*Saduceoku nata
huunasqa kachkaptinraqmi paykunata Jesus tapurqa: Cristomanta? Pipa miray nintaq? nispa. Chaymi paykunaataq nirqaku: Davidpa mirayninmi nispa. 43Hinaptin mi Je susataq nirqa: Imay nanpitaq Davidqa Chuya Espiritupa yachachisqan, Cristota Seor wan suticharqa? Davidmi nirqa: 44 Seor Diosmi Seorniyta nirqa: Enemigoykikunata vencenaykamay *alleqniypi tiyaykuy, Enemigoykikunata saruchinaykamay alleqniypi tiyaykuy nispa. 45Imay nataq Cristoqa Davidpa miray ninqa kan man Davidpu ni Se or niy nispa Cristomanta rimachkaptinqa? 46Hinaptin mi pipas mana ima contestay tapas atirqachu. Chay punchaw mantapunim penqakuruspa manaa tapurqakuchu.
42Ima nin kichiktaq
41*Fa riseoku na
23
1Je susmi
Moisespa leynin yachachinankupaq. 3Chaynaqa kasukuspay ruraychik paykunapa tukuy nisqanta. Ichaqa amam rurankichikchu paykunapa imam rurasqantaqa, paykunaqa manam yachachisqankuman hinachu ruranku. 4Paykunaqa sasa kaqkunatam runakunaman kamachin llasaq qepita qepichichkaq hina, ichaqa manam dedo puntallankuwanpas yanapaykunkuchu. 5Llapa imatam ruranku runakuna qawanallanpaq. *Filacterio sutiyoq cajachakunatam hatunllataa churakunku. Santo tukuspam capankupa cantonkunapipas hatun watukunatapas warkukurunku. 6Convidokunapipas hinaspa huunakunanku wasipipas awpaqllapi tiyaytam munanku. 7Munankutaqmi plazakunapi hatun respetowan runakuna rimaykunantapas chaynataq yachachikuq nispa ninankutapas.
2Diospa leynin yachachiqkunapiwan *fariseokunam derechoyoq kanku
nirqa runakunatawan discipulonkunata:
Fariseokunata Jesus qaqchasqanmanta (Mr 12:38-40. Lc 11:37-54. 20:45-47)
MATEO23
1804
8Qam ku nay ichaqa yachachikuqwanqa ama sutichachikuychikchu. Huk llam yachachiqnikichikqa kani, qamkunaqa wawqentillanmi kankichik. 9Amataqy pitapas kay pachapiqa taytawanqa sutichaychikchu, hukllam Taytaykichikqa, payqariki hanaq pachapim kachkan. 10Amataqy maestrowanpas sutichachikuychikchu. oqa Cristollam maestroykichikqa kani. 11Qamkuna ukupi aswan reqsisqaqa kanqa wakinkuna ser viqmi. 12Pipas hatunchakuqqa humillasqam kanqa, pipas humillakuqataqmi hatunchasqa kanqa. 13Imay na raq kan kichik iskay uya *fa riseoku na hinaspa Diospa ley nin yachachiqkuna! Qamkunaqa Diospa munaychakusqanman yaykuqkunatam harkaypaq-harkachkankichik. Qamkunapas manam yaykunkichikchu nitaqmi munaqkunatapas yaykuchinkichikchu. ( 14Imaynaraq kankichik iskay uya fariseokuna hinaspa Diospa leynin yachachiqkuna! Qamkunaqa viudakunapa imallankunatapas qechuruspam allin runa tukusparaq una-unayta Diosta maakunkichik. Chayraykum qamkunaqa llumpay castigasqaraq kankichik.) 15Imay na raq kan kichik iskay uya *fa riseoku na hinaspa Diospa ley nin yachachiqkuna! Qamkunaqa tukuy hinastinpim purinkichik runakunata religionnikichikman iichinaykichikpaq. Iirachispaykichik ataqmi tikrarunkichik qamkunamantapas aswan wia-wiay castigasqa kananpaqraq. 16Imaynaraq kankichik runakunata pusaq awsakuna! Qamkunam ninkichik: Templorayku juramentayqa manam imananchu. Chay templopi qorirayku juraspam ichaqa cumplinanchik nispa. 17Mana yuyayniyoq awsakuna! Mayqantaq aswan valorniyoq, qorichu icha Diospaq qorita sapaqchaq templochu? 18Ninkichiktaqmi: *Altarrayku jurayqa manam imananchu, altarpa hawanpi ofrendarayku juraspam ichaqa cumplinanchik nispa. 19Mana yachayniyoq awsakuna! Mayqantaq aswan valorniyoq, ofrendachu icha Diospaq ofrendata sapaqchaq altarchu? 20Pipas *altarrayku juramentaqqa manam altarllamantachu juramentachkan aswanqa altarpa hawanpi kaqkunamantawanmi. 21Pipas templorayku juraqqa manam chayllamantachu jurachkan aswanqa chaypi kaq Diosmantawanmi. 22Chaynataqmi hanaq pacharayku juraqpas jurachkan Diospa tiyananmantawan chaypi tiyaq Diosmanta. 23Imaynaraq kankichik iskay uya *fariseokuna hinaspa Diospa leynin yachachiqkuna! Qamkunam diezmota qonkichik yerba buenamanta, anismanta hinaspa cominomanta, aswanqa qonqarunkichikmi allin rurayta, kuyapayakuyta hinaspa iiyniyoq kayta. Kay hatun kamachikuykunataqa kasukunaykichikmi diezmo qoytapas ama qonqaruspa. 24Runakunata pusaq awsakuna! Qamkunaqa tomanaykichikman wichiykuq chuspichatapas suysunkichikmi, *camello animaltam ichaqa enterollanta millpurunkichik! 25Imaynaraq kankichik iskay uya *fariseokuna hinaspa Diospa leynin yachachiqkuna! Qamkunaqa vasotawan platotam hawallanta mayllankichik, sonqoykichikmi ichaqa huntasqa kachkan suwakuy munaywan hinaspa mana allin ruray munaywan. 26awsa fariseo! Vasotaqa ukuntaraqy mayllay puntata chaynapi hawanpas mayllasqa kananpaq. 27Imay na raq kan kichik iskay uya *fa riseoku na hinaspa Diospa ley nin yachachiqkuna! Sepultura blanqueasqa hinam hawaykichikqa sumaqllaa kachkan, ukuykichikmi ichaqa wausqakunapa tullunwan hinaspa qachakunawan huntasqa kachkan. 28Hawallaykichikpim runakunapaq allin ruraqman rikchakunkichik, sonqoykichikpim ichaqa iskay uya mana allin ruraq kankichik. 29Imaynaraq kankichik iskay uya *fariseokuna hinaspa Diospa leynin yachachiqkuna! Qamkunaqa Diosmanta willakuqkunapaqmi hatun sepulturakunata
1805
MATEO23,24
perqapunkichik, adornankichiktaqmi allin ruraq runakunapa sepulturankunatapas 30hinaspam ninkichik: Abueloykupa tiemponpi kawsaspaqa manach paykunawan kuskaqa wauchiymankuchu karqa Diosmanta willakuqkunataqa nispa. 31Chaynata nispaykichikmi reqsichikunkichik Diosmanta willakuqkunata wauchiq runakunapa miraynin kasqaykichikta. 32Tukupaychiky abueloykichikkunapa qallarisqanta! 33Culebrakuna! Maqta urupa castankuna! Imaynataq lluptiwaqchik infiernopi wiaypaq castigomantaqa? 34Chayraykum kachamusqaykichik Diosmanta willakuqkunata, yuyayniyoqkunata hinaspa Diospa leynin yachachiqkunata, wakintam chakataspa wauchinkichik, wakintaataqmi huunakunaykichik wasikunapi azotenkichik hinaspam llaqtan-llaqtan qatikachankichik. 35Chaynapim qamkunaman chayasunkichik llapallan justo runakunapa yawarnin, culpasqaqa kankichik allin ruraq Abelpa wausqanmanta Berequiaspa churin Zacarias wausqankamam. Zacariasqa wauchisqa karqa *altarmanta *santuarioman riqpa chawpinpim. 36Cheqaptapunim nikichik, chay llapallan castigoqa kunan tiempopi kawsaq miraymanmi chayamusunkichik.
Jerusalenpi yachaqkunamanta Jesuspa waqasqanmanta (Lc 13:34-35)
37Jerusa len, Jerusa len! Qamqa Diosmanta willa kuqku natam wa uchinki! Qanman kachamusqa runakunatam rumiwan chamqapanki! Rapran ukupi chiwchinkunata wallpa huuykuq hinam achka kutita munarqani runaykikuna huuykuyta ichaqa manam munarqankichu! 38Chayraykum wasikichikpas chunninqaa. 39Manaam rikuwankichik achu: Seorpa sutinpi hamuqqa hatunchasqay kachun niwanaykichik kama.
24
lloqsiruspa Jesus richkaptinmi discipulonkuna asuykuspa chay templopa sumaqllaa perqankunata qawachirqaku. 2Chaymi Jesus nirqa: Kaykunatachu qawachkankichik? Cheqaptapunim nikichik, manam chulla rumipas perqasqaqa puchunqachu, lliw mi tuichisqa kanqa nispa.
Jesus kutimunanpaq tukuy ima pasakunanmanta (Mr 13:3-23. Lc 21:7-24. 17:22-24)
1Templomanta
Templo tuichisqa kananmanta (Mr 13:1-2. Lc 21:5-6)
Moqopia Jesus tiyachkaptinmi discipulonkuna sapanpi tapuykurqaku: Niykuwaykuy haykapitaq kay nisqaykikunaqa kanqa? Imaynataq yachasaqku kutimunaykimantaqa hinaspa kay pacha puchukananmantaqa? nispa. 4Hinaptin mi Je susataq nirqa: Allinta qawakuychik, yanqataq pipas pantachisunkichikman. 5Achkaqmi hamunqaku oqapa sutiypi: oqam kani Cristo nispa. Chaynata rimaspankum achka runakunata pantachinqaku. 6Qamkunam uyarinkichik guerrakunamanta hinaspa guerrakuna kananmanta, aswanqa amam manchakunkichikchu. Chaykunaqa sucedekunqam ichaqa kay tiempoqa manam tukunqaraqchu. 7Huk nacionmi peleanqa huklaw nacionwan chaynataq huk gobiernopas huklaw gobiernowan, kanqam muchuykuna chaynataq kaypi-chaypi terremotokunapas. 8Lliw kaykunaqa akariykunapa qallariyllanraqmi. 9Hinaptin mi a ka rinaykichikpaq entregasqa kaspa wa uchisqa kan kichik, oqaraykum llapa runakuna cheqnisunkichik. 10Chay tiempopiqa achka
3Olivos
MATEO24
1806
runakunam iiy ninkumanta penqakunqaku hinaspam cheqninakuspa traicionanakunqaku. 11Achkallaam rikurimunqa Diosmanta willakuq tukuqkuna hinaspam pantachinqaku achkaqta. 12Tukuy mana allin ruraqkuna llumpayta miraruptinmi achkaqpa kuyakuy ninpas chiriyarunqa. 13Ichaqa kay pachapa tukupay ninkama oqapi takyaqtam Diosqa salvanqa. 14Diospa munaychakusqanmanta kay allin noticiam willakusqa kanqa enterollan kay pachapi chaynapi llapallan nacionpi runakuna yachananpaq, chay am kay tiempoqa tukunqa. 15Diosmanta willakuq Danielmi qellqarqa purmachiq millakuypaq kaqmanta. Pipas kay leeqqa entiendechun. Templopi chayta rikuspaykichikqa, 16Judea lawpi kaqkunaqa orqokunamany ayqechunku. 17Wasipa hawanpi kaqpas amaay uraykamuchunchu imanpas horqoq. 18Chakrapi kaqpas amaay pachan hoqariqqa kutichunchu. 19Imaynaraq kanqaku chay punchawkunapi wiksayoq otaq uuq wawayoq warmikunaqa! 20Diostay maakuychik ayqenaykichik punchawqa ama para tiempopi nitaq samana punchawpi kananpaq. 21Chay punchawkunaqa llumpa-llumpay akariy punchawkunam kanqa, manam chaynaqa Dios kay pachata unanchasqanmantapunipas kunankama karqachu, manataqmi chaynaqa kanqachu qepa punchawkunapipas. 22Sichum Dios mana asllayachinmanchu chay punchawkunata hinaptinqa, manach pipas librakunmanchu wauymanta. Aswanqa akllasqankunaraykum asllayachinqa chay punchawkunata. 23Sichum pipas nisunkichik: Qawaychik, kaypim kachkan Cristo otaq Wakpim kachkan Cristo nispa hinaptinqa, amam paykunata creenkichikchu. 24Rikurimunqam Cristo tukuq runakuna hinaspa Diosmanta willakuq tukuqkuna llapa runakunata engaananpaq. Admirakuypaq milagrokunatapas rurasparaqmi Diospa akllasqan runakunatapas engaaypi rinqaku. 25Qamkunamanqa nichkaykichik manaraq kaykuna pasakuchkaptinmi. 26Purunpim kachkasqa nisuptikichikqa amam lloqsinkichikchu qawaq otaq Kaypim-wakpim kachkan niptinkuqa amam creenkichikchu. 27Imaynam llipyay kancharin intipa qespimunan lawmanta intipa seqaykunan lawkama, chaynam hamusaq Diosmanta Hamuq Runapas. 28Maypim ayapa kasqanpim ullachkukuna huunakunqa.
Jesucristopa imaynam kutimunanmanta (Mr 13:24-37. Lc 21:25-33. 17:26-30, 34-36)
29Chay punchawkunapi a ka riy pasa ruptillanmi inti tutaya runqa, killapas manaam achkinqachu, lucerokunam wichirimunqa, cielokunapi tukuy ima kaqkunapas katkatatanqam. 30Hinaptinmi Diosmanta Hamuq Runapa sealniy puyupi rikuriykamunqa chaymi kay pachapi llapa castakuna qaparkachaspa waqanqaku hinaspam rikuwanqaku puyupi tukuy atiyniy wan hinaspa kanchariyniy wan hamuchkaqta. 31Angelniykunatam kamachisaq trompetata nisyuta tocastin akllasqaykunata lliw nacionkunamanta hinaspa tukuy hinastinmanta huumunankupaq. 32Higos sachawan rikcha nachisqay tay yachaychik: kall man ku na llu llu llaraq kaspa ikllimuptinmi, yachankichik poqoy hichpamusqanta. 33Chaynaqa llapa nisqaykuna sucedekuptinmi yachankichik tukupay tiempoqa hichpallaa kasqanta. 34Cheqaptapunim nikichik, tukuy kaykunaqa cumplikunqa manaraqpas kay miray runakuna chinkachkaptinmi. 35Cielopi kaqkunapas chaynataq kay pachapas chinkanqam, nisqaykunam ichaqa mana chinkanqachu. 36Ichaqa manam pipas yachanchu ima punchaw mi otaq imay horam kutimunaytaqa, hanaq pachapi angelkunapas manam yachanchu nitaqmi Diospa Churinpas yachanichu aswanqa Taytallay mi.
1807
37Imaynam
MATEO24,25
Noeypa tiemponpi sucedekurqa chaynam sucedekunqa Diosmanta Hamuq Runa kutimuptiypas. 38Chay tiempopim manaraq sinchi para chayamuchkaptin runakuna mikurqaku, upyarqaku, casarakurqaku hinaspa casarachinakurqaku Noey buqueman yaykunankama. 39Manam musyakurqakuchu sinchi para chayamuspan llapallanta chinkarachinankama. Chaynam kanqa Diosmanta Hamuq Runa kutimuptiypas. 40Chay tiempopim iskay runakuna kachkanqa chakrapi, hukninmi apasqa kanqa, hukninataqmi saqesqa kanqa. 41Iskay warmikunam huk marayllapi kutakuchkanqaku, hukninmi apasqa kanqa, hukninataqmi saqesqa kanqa. 42Qawan-qawan llay kaychik, manam yachan kichikchu ima punchaw mi Seornikichik kutimunaytaqa. 43Yachaychiky kayta, sichum wasiyoq yachanman imay hora suwa hamunanta hinaspaqa manach puunmanchu chaynapi wasin mana suwasqa kananpaq. 44Chay naqa qamkunapas listollay kaychik, Diosmanta Hamuq Runaqa kutiramusaq mana piensasqaykichik horam.
Allin sirvientemantawan mana allin sirvientemanta (Lc 12:41-48)
allin yuyayniyoq confianza sir viente hinay kaychik, paytam wasinpi patronnin churarqa sir vientemasinkunata imam horapi mikuchinanpaq. 46Ancha kusisqam chay ru naqa sichum patron nin kutimuspa chay na ru rach kaqta tariykamuptinqa. 47Cheqaptapunim nikichik, patronninqa churaykunqa tukuy kapuqninkunapia nanachikunanpaqmi. 48Ichaqa sichu mana allin sir viente kaspa ninman: Patronniyqa unamunqaraqmi nispa, 49hinaspaataq sir vientemasinkunata maqayta qallarispa sinkakunawan mikuspa upyakunman. 50Chayna runapaqa patronninmi kutiramunqa mana suyasqan punchawpi hinaspa mana yachasqan horapi. 51Hinaspam sinchita castiganqa iskay uyakunatawan kuskata, chaypiqa kanqa llumpay waqayllaam hinaspa kiru kirichichichiyllaam.
45Qam ku naqa
25
munaychakusqanqa rikchakun chunka doncellakunamanmi. Paykunam mecheronkuta aparikuspa novio taripaq lloqsirqaku. 2Pichqa doncellakunam karqa mana umayoqkuna, wakin pichqaataqmi karqa allin yuyayniyoq warmikuna. 3Mana umayoq kaqkunam mecheronkuta apaspanku mana aparqakuchu achkikuna aceiteta. 4Allin yuyayniyoq warmikunaataqmi aysakuchankupi aparqaku aceiteta mecherotawan. 5Novio manaa chayamuptinmi llapallanta puuy aysaykuptin puururqaku. 6Hinaptinmi chawpi tutata huk kaqnin qayarikurqa: Novioqa hamuchkanam, lloqsiychik taripaq nispa. 7Chaymi llapallan doncellakuna hatariruspanku mecheronkuta alistarqaku. 8Hinaptinmi mana umayoq sipaskuna allin yuyayniyoq sipaskunata nirqaku: Qoykuwayku aceiteta, mecheroykum wauruchkana nispa. 9Chaymi allin yuyayniyoqkuna nirqaku: Qamkunaman qoykuptiykuqa yanqam llapanchikpaq pisirunman, chaynaqa *rantikuqkunamantay rantiramuychik nispa. 10Rantimunankukamam novio chayaramurqa chaymi listo kaq doncellakuna paywan yaykururqaku casamientoman hinaptinmi punku wichqakururqa. 11Wakin doncellakunapas chayaramuspanmi nirqaku: Seor, seor, kichaykamuwayku! nispa. 12Payataqmi nirqa: Qamkunataqa manapunim reqsikichikchu nispa. 13Chay rikcha nachiy ta tu ku ruspam uya riqnin ku nata Jesus nirqa:
1Diospa
Chunka doncellakunawan Jesuspa rikchanachisqanmanta
MATEO25
1808
Rikchan-rikchanllay kaychik, manam yachankichikchu ima punchawmi otaq imay horam kutimunaytapas nispa. munaychakusqanqa rikchakun illananpaq sir vientenkunaman qollqen saqeykuq apumanmi. 15Punta kaqmanmi qorqa pichqa wayqa qollqeta, huk ninmanataq iskay wayqa qollqeta, hukninmanataq huk wayqallata. Sapakamaman atisqanman hina qoykuspanmi illarurqa. 16Pichqa wayqa chaskiq sir vientem chay qollqewan negociaspan ganarurqa pichqa wayqatawan. 17Chaynataqmi iskay wayqa chaskiqpas ganarurqa iskay wayqatawan. 18Huk wayqa chaskiqataqmi allpata toqoruspan chaypi pakarurqa patronninpa qollqenta. 19Chay sirvientekunapa patronnin kutiramuspanataqmi paykunamanta cuentata maarqa. 20Pichqa wayqa qollqe chaskiqmi pichqa wayqatawan apamuspa nirqa: Seor, pichqa wayqa qollqetam qowarqanki, kay pichqa wayqatawanmi ganaramuni nispa. 21Patronninmi nirqa: Qamqa confianza allin sirvientem kasqanki, kay asllawanpas confianza kasqaykimantam achkataraq confiasqayki, chaynaqa oqawany kusikuy nispa. 22Iskay wayqa qollqe chaskiqpas chayamuspanmi nirqa: Seor, iskay wayqatam qowarqanki, kay iskay wayqatawanmi ganaramuni nispa. 23Patronninmi nirqa: Qamqa confianza allin sirvientem kasqanki, kay asllawanpas confianza kasqaykimantam achkataraq confiasqayki, chaynaqa oqawany kusikuy nispa. 24Ichaqa huk wayqa qollqe chaskiqataqmi chayamuspan nirqa: Seor, pia runa kaspayki mana tarpusqaykita cosechakuruq chaynataq mana wayrachisqaykita huukuruq kasqaykita yachaspaymi 25manchakuspay qollqekitaqa pakarurqani allpa ukupi, kayqay qollqekiqa hina kaqlla nispa. 26Chaymi patronninataq nirqa: Qella, mana allin sirviente, mana tarpusqay cosechaq hinaspa mana wayrachisqay huukuq kasqayta yachachkaspaykiqa 27qollqeytam churawaq karqa *bancoman hinaptinmi kutimuspay mirayniyoqta chaskikuyman karqa nispan. 28Paymi runankunata kamachirqa: Qechuychik chay qollqeta hinaspa qoychik chunka wayqa qollqeyoqman. 29Kapuqniyoqkunaqa achkataraqmi chaskinqa, mana kapuqniyoqkunamantam ichaqa aslla kapuqninpas qechusqa kanqa. 30Chay mana valeq sirvientetaqa wischuramuychik tutayaypa kasqanmany, chaypi waqaspanmi kirunta kirichichichinqa. Hamuq Runa angelniykunawan hamuspay suma-sumaq tiyanaypi tiyaykuptiymi, 32llapallan nacionkunamanta runakuna huunakamunqa awpaqniyman hinaptinmi michiq rakichkaq hina rakisaq cabrakunamanta ovejakunata. 33Ovejakunatam rakisaq *alleqniy lawman, cabrakunataataq *ichoqniy lawman. 34oqa Reymi alleqniypi kaqkunata nisaq: Hamuychik Taytaypa favorecesqankuna, hinaspay kay pacha unanchasqa kasqanmantapuni qamkunapaq alistasqa munaychakunaykichikta chaskiychik. 35Yarqaymanta kaptiymi mikuykachiwarqankichik, yakumanta kaptiymi yakuta qoykuwarqankichik, forastero kaptiymi samaykachiwarqankichik. 36Pachay mana kaptinmi pachaykachiwarqankichik, onqoruptiymi yanapaykuwarqankichik, preso kaptiytaqmi watukuykuwarqankichik. 37Hinaptinmi allin ruraqkuna niwanqaku: Seorlly haykapitaq yarqaymanta qawarqaykiku hinaspa mikuykachirqaykiku? Haykapitaq yakunayasqata rikuspayku yakuta qoykurqaykiku? 38Haykapitaq puriqta rikuspayku samaykachirqaykiku? Haykapitaq mana pachayoqta rikuspayku pachaykachirqaykiku? 39Haykapitaq onqoqta otaq carcelpi rikuspayku watukaykamurqaykiku?
31Diosmanta 14Diospa
Serviqninkuman qollqeta saqeykuspan illaruq apumanta
Lliw nacionkunata Cristo juzgananmanta
1809
40Hinaptinmi
MATEO25,26
oqa Reyataq nisaq: Cheqaptapunipas huk kaqnin humilde wawqeykunapaq ruraspaykichikqa oqapaqmi rurarqankichik nispay. 41*Ichoqniypi kaqkunataataqmi nisaq: Yaw Diospa akasqankuna, qamkunaqa pasawaychik diablopaqwan angelninkunapaq alistasqa wia-wiaypaq rupaymany. 42Yarqaymanta kaptiymi mana mikuykachiwarqankichikchu, yakumanta kaptiypas manam qoykuwarqankichikchu. 43Forastero kaptiypas manam samaykachiwarqankichikchu, pachay mana kaptinpas manam pachaykachiwarqankichikchu, onqoptiypas hinaspa carcelpi kaptiypas manam watukuykuwarqankichikchu nispay. 44Hinaptinmi paykunaataq niwanqaku: Seor haykapitaq rikurqaykiku yarqaymanta, yakunayasqata, forasterota, mana pachayoqta, onqosqata otaq carcelpi kaqta hinaspa mana yanaparqaykikuchu? 45Chaymi oqaataq nisaq: Cheqaptapunipas kay humilde runakunata mana yanapaykuspaykichikqa oqapaqpas manam rurarqankichikchu nispa. 46Paykunaqa wia-wiaypaq castigomanmi rinqaku, allin ruraqkunaataqmi rinqa wia-wiaypaq kawsakuq.
26
rimayta tukuruspanmi discipulonkunata Jesus nirqa: hinam iskay punchawmanta *Pascua Fiesta kanqa, Diosmanta Hamuq Runaqa chakatasqam kasaq nispa. 3Llapa *sacerdotekunapa jefenkunam judiokunapa kamachiqninkunapiwan huunakururqaku sacerdotekunapa jefen Caifaspa palacionpa pationpi. 4Chaypim rimanakurqaku engaowan Jesusta hapiruspa waurachinankupaq. 5Ichaqa nirqakum: Fiestapiqa ama hapisunchu runakuna ama alborotanankupaq nispa.
2Yachasqaykichikpi
1Kayku nata
Jesusta waurachinankupaq tanteanakusqankumanta (Mr 14:1-2. Lc 22:1-2. Jn 11:45-53)
kachkarqa Betania llaqtachapi *lepra onqoy manta sanoyaq Simonpa wasinpi. 7Hinaptinmi Jesusman asuykamurqa huk warmi. Paymi niu rumimanta puy uchapi miski asnaq aceiteta aparamurqa, chayqa achka qollqepa chaninmi karqa hinaspam talliykurqa Jesuspa umanman mesapi tiyachkaptin. 8Chayta Jesuspa discipulonkuna rikuruspam piasqallaa ninakurqaku: Imanasqataq waktaqa usuchichkan? 9Achka qollqeman *rantikuruspan wakchakunata yanapachwan karqa nispa. 10Chay rimasqan kuta Jesus musya ruspan mi nirqa: Imanasqataq kay war mita llakichinkichik? Payqa allintam rurarun oqapaq. 11Wakcha runakunaqa qamkunawanmi haykapikamapas kanqa, oqam ichaqa mana tukuy tiempochu qamkunawan kasaq. 12Kay miski asnaq aceiteta cuerpoy man tallispanqa pampakunaypaqmi alistawachkan. 13Cheqaptapunim nikichik, maypipas kay pachapi oqamanta allin noticiakuna willakusqa kaptinmi kay warmipa rurasqantapas yuyarinankupaq willakunqaku.
Jesusta rantikurunanpaq Judaspa rimasqanmanta (Mr 14:10-11. Lc 22:3-6)
6Je susmi
Miski asnaq aceitewan Jesus tallisqa kasqanmanta (Mr 14:3-9. Jn 12:1-8)
iskayniyoq discipulokunapa hukninmi karqa Judas Iscariote, paymi *sacerdotekunapa jefenkunawan parlaq rispan 15nirqa:
14Chun ka
MATEO26
1810
Haykatataq qowankichik man Jesusta entregaykuptiy? nispa. Chaymi prometerqaku kimsa chunka qollqeta paganankupaq. 16Chay ratomantapunim Judas maskarqa tiempota paykunaman Jesusta entregananpaq.
Discipulonkunawan Jesuspa cenasqanmanta (Mr 14:12-25. Lc 22:7-23. Jn 13:21-30. 1Co 11:23-26)
17Mana Qonchuyoq Miku nan ku Fiestapa qa lla riy ninpim discipu lon ku na Jesusman asuykuspa nirqaku: Maypitaq alistamusaqku *Pascua mikuyta cenananchikpaq? nispa. 18Chay mi pay ataq nirqa: Riychik llaqtata nisqay runaman hinaspa nimuychik: Yachachikuqmi nin: ripukunaymi chayaykamuchkana, wasikipim *Pascua mikuyta cenasaq discipuloykunawan nispa. 19Chay mi discipu lon ku na Jesuspa ka machisqanta hina ru raspan ku pascua mikuyta prepararqaku. 20Tutayka ra muptin mi Jesus tiyaykurqa me sa man chun ka iskay niyoq discipulonkunapiwan. 21Mikuchkaptinkum Jesus nirqa: Cheqaptapunim huk kaqnikichik traicionawanqa nispa. 22Chay mi sinchi lla kisqa lla a sapa ka ma tapurqa ku: oqachu kani Seorlly? nispa. 23Hinaptin mi Je susataq nirqa: oqawan kuska makinwan medianoman tanta challpuqmi. 24Diosmanta Hamuq Runataqa Bibliapa nisqanman hinam sucedewachkan ichaqa imay naraq kanqa traicionawaqniy runaqa, amapas payqa nacenmanchu karqa! nispa. 25Hinaptin mi traicionaqnin Judas nirqa: Yachachikuq icha oqachu kani? nispa. Chaymi Jesusataq nirqa: Ar, qanmi kanki nispa. 26Mikuch kaptin kum Jesus tantata hapiykuspan Diosman graciasta qorqa hinaspam pakiykuspan discipulonkunaman aypurqa: Chaskispa mikuychik, kaymi cuer poy nispa. 27Vasotapas hapiykuspanmi Diosman graciasta qorqa hinaspam paykunaman haywarqa: Llapaykichik tomaychik. 28Kaymi contrato rurasqay pa yawarniy. Chaqchusqam kanqa achka runakunapa huchankunata pampachanay paq. 29Kunanmantaqa manaam uvaspa rurunmanta tomasaqachu maypacham Taytaypa munaychakusqanpia qamkunawan mosoq vinota tomanaykama nispa.
30Yupaycha napaq ta kita ta kiruspan kum Olivos Moqoman pa sa kurqa ku. 31Hinaptinmi Jesus nirqa: Kunan tutam llapallaykichik penqa kuwankichik, Bibliam nin: Michiqtam wa urachisaq hinaptin mi kanchantin oveja kuna cheqerunqa ku nispa. 32Aswanqa oqa kawsarira muspay mi qamkuna manta puntata raq Galilea law man risaq. 33Chay mi Pedro nirqa: Llapallanku qanmanta penqakuptinkupas oqaqa manam penqakusaqchu nispa. 34Chay mi Jesus nirqa:
Jesusta Pedro negananmanta (Mr 14:26-31. Lc 22:31-34. Jn 13:36-38)
1811
MATEO26
Cheqaptapunim niki, kunan tutam manaraqpas gallo waqachkaptin kimsa kutikama negawanki nispa. 35Pedroataqmi nirqa: Qanwan kuska waunay kaptinpas manapunim negasqaykichu nispa. Chaynallatam llapallan discipulonkunapas nirqaku.
Getsemani huertapi Jesus maakusqanmanta (Mr 14:32-42. Lc 22:39-46)
huertaman chayaruptinkum Jesus nirqa: Kayllapi tiyachkaychik wak man rispa maakamunaykama nispa. 37Pedrotawan Zebedeopa iskay nin chu rin ku nata pusa rikuspan mi ancha-anchallataa llakirikurqa. 38Chay mantam paykunata nirqa: Sonqoy mi ancha llakisqa kachkan waukunaypaq hinaa, kaypi kaspay rikchaysiwaychik nispa. 39Wak law neqman pasaspan mi pampa ka ma kurkukuykuspan Diosta ma a kurqa: Tayty, atina kaptinqa oqamantay asurichiy kay akariyta, ichaqa amay oqapa munasqaychu kachun aswanqa qampa munasqaykiy nispa. 40Discipu lon ku napa kasqan man kutispan ataqmi pu u kuch kaqta ta riykurqa, chaymi Pedrota nirqa: Manachum rikchaysiwayta atirqankichik huk horallapas? 41Rikchaspay Diosta maakuychik ama tentasqa kanaykichikpaq. Allin rurayta munaptikichikpas cuerpoqa mana kallpayoqmi kachkan nispa. 42Kasqa llan rispan mi ma a kurqa kay nata: Taytally, akarinay mana qechuy atina kaptinqa qampa munasqaykiy kachun nispa. 43Kutimuspan mi discipu lon ku nata huktawan pu uch kaqta ta riykurqa, puuy pa llumpay aysaykusqanmi kachkarqaku. 44Chaymi paykunata saqeykuspan huktawan pasarqa kimsa kutipia hina chaynallata maakuq. 45Chay manta kutiramuspanmi discipulonkunata nirqa: Kunanqa puukuspay samakuychik a, am hora chayaramuna, Diosmanta Hamuq Runaqa huchasapakunapa makinman entregasqaam kasaq. 46Hatariychik, hakua. Hamuchkanam traicionawaqniy nispa.
Jesusta presochasqankumanta (Mr 14:43-50. Lc 22:47-53. Jn 18:2-11)
36Get sema ni
chaynata rimachkaptinraqmi Judas chayaramurqa. Payqa chunka iskaynintin discipulonkunapa hukninmi karqa, pay wanmi achkallaa runakuna hamurqa espadayoq hinaspa kaspi aptarisqa. Chay runakunaqa karqa *sacerdotekunapa hinaspa kamachiqkunapa kachamusqanmi. 48Chay traicionaq Judasmi runakunawan kay nata yachachinakuspa hamurqa: oqapa muchaykusqaymi kanqa, paytam hapinkichik nispa. 49Chaylla Jesusman asuykuspan mi: Yachachiqlly imaynataq kachkanki! nispan muchaykurqa. 50Chay mi Je susataq nirqa: Yaw amigo imamantaq hamuchkanki? nispa. Chay mi runakuna asuykuspa Jesusta presocharurqaku.
47Jesus
MATEO26
1812
51Hinaptin mi Je suspa huk nin pu riqma sin espadanta horqoykuspan *sacerdotekunapa jefenpa runanpa rinrinta qorururqa. 52Hinaptinmi Jesus nirqa: Kutiykachiy espadaykita maymi kasqanman, espadawan llapa peleaqkunaqa espadawantaqmi waunqa. 53Manachum yachanki sichum Taytayta maakuptiyqa wara-waranqa angelkuna kachamuwananta? 54Aswanqa chayna kaptinqa manachiki Bibliapa nisqankunaqa cumplikunmanchu kayna kananmantaqa nispa. 55Hinaspan mi chay ratopi llapa ru na ku nata nirqa: Suwatapas hapiq hinachum hamurqankichik espadayoq hinaspa kaspiyoq presochawanaykichikpaq? Sapa punchawmi oqaqa qamkunawan karqani templopi yachachispay ichaqa manam presochawarqankichikchu. 56Aswanqa kaykunaqa pasakun Diosmanta willakuqkunapa qellqasqan cumplikunanpaqmi nispa. Hinaptinmi lliw discipulonkuna Jesusta sapallanta saqeruspa ayqekurqaku.
Jesusta pusarqaku *sacerdotekunapa jefen Caifaspa wasinman. Chaypim huunakurqaku Diospa leynin yachachiqkuna hinaspa kamachiqkuna. 58Pedroataqmi qatirqa karu qepallanta chay sacerdotekunapa jefenpa wasinpa pationkama. Chaypim guardiakunawan tiyaykurqa imam pasasqan qawananpaq. 59Sacerdoteku napa jefen ku nam *cor tepi kaqku napiwan Je suspa contranpi llu lla rimaykunata maskarqaku waurachinankupaq. 60Ichaqa manam ima pruebatapas tarirqakuchu achka runakuna paypa contranpi llullakunata nichkaptinkupas. Qepataam hamurqa iskay llulla testigokuna, 61paykunam nirqaku: Kay runam nirqa: oqaqa templota tuirachispam kimsa punchawllapi kaqllamanta hatarirachiyman nispa. 62Hinaptin mi sacerdoteku napa jefen saya rispan Jesusta nirqa: Manachu imallatapas rimarinki? Imatataq rimachkanku qampa contraykipiqa? nispa. 63Chay mi Jesus upa lla lla kaptin sacerdoteku napa jefen nirqa: Kawsaq Diosraykum tapuyki. Niwayku: Qamchu kanki Diospa Churin Cristo? nispa. 64Hinaptin mi Je susataq nirqa: Ar, qampa nisqaykiman hinam. Diosmanta Hamuq Runatam rikuwankichik atiyniyoq Diospa *alleqninpi tiyachkaqta hinaspa alto puyupi hamuchkaqta nispa. 65Hinaptin mi sacerdoteku napa jefen rabiawan pachanta llikipaspan nirqa: Kay runaqa Diostam insultachkan. Imapaqataq testigokunataqa munanchik? Qamkunapas uyarirunkichikam payqa Dios tukusqanta. 66Imaninkichiktaq? nispa. Chaymi paykunaataq nirqa: Wauchun! nispa. 67Chay mi Je suspa uyan man toqaspan ku ta karqa ku, wa kin ataqmi uyanpi laqechuspanku 68nirqaku: Cristolly! Musyakuy pitaq maqasuchkanki? nispa.
Jesusta Pedro negasqanmanta (Mr 14:66-72. Lc 22:56-62. Jn 18:15-18, 25-27)
57Presocharuqninkunam
Jesus juzgasqa kasqanmanta (Mr 14:53-65. Lc 22:54-55, 63-71. Jn 18:12-14, 19-24)
69Hawa
patiopi Pedro tiyachkaptinmi huk criada asuykuspan nirqa:
1813
MATEO26,27
Qampas Galilea law manta kaq Jesuswanmi purirqanki nispa. 70Pedroataqmi llapa llanpa qayllanpi nega kurqa: Imamantach rimapayawachkankipas nispa. 71Pedro pun ku man a rich kaptin mi huk criada ataq ri ku ruspan nirqa chay pi kaqkunaman: Kay runapas Nazaret llaqtayoq Jesuswanmi purichkarqa nispa. 72Pay ataqmi kaqlla manta nega kurqa ju ra mentaspa raq: Manam reqsinichu chay runataqa nispa. 73Ratollan man mi chay pi ru na ku na Pedroman asuykuspa nirqa ku: Cheqaptapunim qampas paykunamanta kaq kanki, chayqaya rimasqaykipas suti reqsiylla nispa. 74Pedroataqmi a kaspan raq ju ra mentarqa: Manam chay runataqa reqsinichu nispa. Rimayta tukuruptillanmi gallo waqaramurqa. 75Chaymi Pedro yuyarirurqa: Manaraq gallo waqachkaptinmi kimsa kutikama negawanki nispa Jesuspa nisqanta. Chaymi hawaman lloqsiruspan aminankama waqakurqa.
27
*sacerdotekunapa llapallan jefenkuna judiokunapa kamachiqninkunawan tanteanakurqaku Jesusta waurachinankupaq. 2Chay mi chaqnasqata pusaspan ku prefecto Pilatoman entregaykurqa ku. Judasataqmi Jesusqa waunanpaq sentenciasqa kasqanta qawaykuspan akakurqa chaymi chay kimsa chunka qollqeta kutiykachipurqa *sacerdotekunapa jefenkunaman hinaspa kamachikuqkunaman. 4Paykunatam nirqa: Huchallikurunim mana huchayoq runata wauchinaykichikpaq qamkunaman *rantikuruspay nispa. Chaymi paykunaataq nirqaku: Imataq qokuwanku oqaykutaqa? Chayqa qampa asuntoykim! nispa. 5Chay mi Judasataq templopi qollqeta choqa ruspan pasaspan warkuka ra murqa. 6*Sacerdoteku napa jefen ku na ataqmi qollqeta hoqa rimuspan ku nirqa ku: Kay qollqetaqa manam ofrendakunamanqa hukllawachwanchu, kayqa yawarpa chaninmi nispa. 7Hinaspam tantea na ku ruspan ku chay qollqewan rantirurqa ku manka ru raq pa allpanta forasterokunata pampanankupaq. 8Chay mi kay libro qellqasqa kasqan punchawkama chay allpata sutichanku Yawar Chakrawan. 9Chaynapim cumplikurqa Diosmanta willakuq Jeremiaspa nisqan, paymi nirqa: Israel runakunapa precio churasqan kimsa chunka qollqetam hapirqaku 10hinaspam chay wan rantirqa ku manka ru raq pa allpanta, chay nataqa ru rarqa ku Seorpa kamachiwasqanman hinam nispa.
Jesusta Pilato tapupayasqanmanta (Mr 15:2-5. Lc 23:3-5. Jn 13:33-38)
3Traicionaq
1Achik ya ra muptin mi
Pilatopa qayllanman Jesusta pusasqankumanta (Mr 15:1. Lc 23:1-2. Jn 18:28-32)
Judaspa warkukurusqanmanta
11Pilatopa
qayllanpi Jesus sayaykuptinmi tapurqa:
MATEO27
1814
Qamchu kanki judiokunapa Reynin? nispa. Chaymi Jesusataq nirqa: Ar, qampa nisqaykiman hinam nispa. 12*Sacerdoteku napa jefen ku napiwan ka machikuqku nam Je susta acusarqa ku chaymi Jesusataq mana imatapas nirqachu. 13Chay mi Pilato nirqa: Manachu uyarinki tukuy ima contraykipi nisqankuta? nispa. 14Jesus mana imatapas niptin mi prefectoataq llumpay ta admira kurqa.
Jesusta waunanpaq sentenciasqankumanta (Mr 15:6-20. Lc 23:13-25. Jn 18:38-19:16)
15*Pascua Fiestapim watan-watan Pilato kacha riq llapa ru na ku napa mu nasqan huk presota. 16Chay tiempopim lliw pa reqsisqan Bar rabas carcelpi kachkarqa. 17Llapa ru na ku na hu u nasqa kach kaptin mi Pilato tapurqa: Mayqantataq munankichik kacharinayta? Barrabastachu icha Cristowan sutichasqa Jesustachu? nispa. 18Chay nataqa tapurqa Jesustaqa envidialla manta entregasqankuta yachaspanmi. 19Pilato cor tepi kach kaptin mi war min willachimurqa: Amam imanankipaschu chay allin ruraq runataqa. Chisim mosqoy niy pi llumpaysuta akarirqani paypa causanpi nispa. 20*Sacerdoteku napa jefen ku napiwan ka machikuqku na ataqmi yacha rachirqa runakunata Barrabasta maakunankupaq chay napi Jesusataq wauchisqa kananpaq. 21Prefecto Pilatom yapatawan tapurqa: Mayqannintataq kacharinayta munankichik? nispa. Chaymi paykunaataq nirqaku: Barrabasta nispa. 22Pilatoataqmi tapurqa: Hinaptinqa imatataq rurasaq Cristowan sutichasqa Jesustaqa? nispa. Chaymi llapallanku nirqaku: Chakatasqa kachun! nispa. 23Hinaptin mi Pilato nirqa: Ima mana allintaataq payqa rurarurqa? nispa. Chaymi paykunaataq aswanraq qaparirqaku: Chakatasqa kachun! nispa. 24Hatun chaqwata qawaykuspan mi Pilato mana ima ru ray tapas atirqachu. Chaymi yakuta aparachimuspan runakuna qawachkaptin makinta mayllakururqa hinaspam nirqa: Manam huchayoqchu kasaq kay runapa wausqanmantaqa, qamkunaay imaynapas kakuychik nispa. 25Hinaptin mi llapa llan ru na ku na ataq nirqa ku: Paypa wausqanmantaqa oqaykum huchayoq kasaqku mirayniykupiwan nispa. 26Bar rabasta Pilato kachaykachispan mi Jesusta ataq azoteykachispa entregaykurqa chakatasqa kananpaq. 27Prefectopa soldadonkunam Jesusta palacioman pusaruspanku llapa tropata huururqaku. 28Chaypi llatanaruspankum hinarachirqaku grosella pachawan. 29Umanmanataqmi churachirqaku kichkamanta simpasqa coronata. *Alleq makinmanataqmi hapichirqaku soqosta hinaspam awpaqninpi qonqorakuspanku burlakurqaku:
1815
MATEO27
Kawsachun Judiokunapa Rey nin! nispa. 30Toqaspa raqmi umanpi chay soqoswan waqtarqa ku. 31Chay nata asipaya ruspankum horqorurqaku chay grosella pachata hinaspankum kikinpa pachanwan churarachispanku pusarqaku chakatanankupaq.
Jesus chakatasqa kasqanmanta (Mr 15:21-32. Lc 23:26-43. Jn 19:17-27)
lloqsichkaspam tuparurqaku Cirene llaqtayoq Simonwan, payta hapiruspankum hombrochirqaku Jesuspa cruzninta. 33Chay napim chaya rurqa ku Golgota Moqoman. Golgotaqa uma tullu ni nan mi. 34Chay pim Jesusman tomachirqa ku hayaqwan chaqrusqa vinota. Je susataqmi malliykuspan mana tomayta munarqachu. 35Cha kata ruspan kum Je suspa pachan ku nata ataq soldadoku na sor tearqa ku mayqanninmanpas tuparunanpaq. 36Hinaspam tiyaykuspanku Jesusta cuidarqaku. 37Cruzpa umanpiataqmi qellqarqaku imamantam wauchisqankumanta, chay qellqasqankum nirqa: JUDIOKUNAPA REYNIN JESUS nispa. 38Je sustawan kuskatam cha katarqa ku iskay suwa ku nata, huk ninta *alleq lawninpi, huk nintaataq *ichoq law ninpi. 39Chay nin pasaqkunaataqmi umankutapas aywisparaq kamirqaku: 40Qamqa riki nirqan ki: Templota tu irachispay mi kimsa punchawllapi hatarirachisaq nispam, chaynaqa Diospa Churin kaspaykiqa kikillayki librakuspay cruzmanta uraykamuy nispa. 41*Sacerdoteku napa jefen ku napas, Diospa ley nin yachachiqku napas chay nataq judiokuna kamachiqkunapas Jesustam burlakurqaku kaynata: 42Wakinkunatam librarqa ichaqa kikinqa manam librakuyta atinchu. Israelpa Reynin kaspaqa uraykamuchuny cruzmanta, chaymi iisunchik. 43Diospim confiakurqa, Diosy kunan salvachun cheqapta kuyaspaqa Diospa Churinmi kani nichkaptinqa. 44Ka mirqa kutaqmi Je suswan kuska cha katasqa suwa ku napas.
Jesuspa waukusqanmanta (Mr 15:33-41. Lc 23:44-49. Jn 19:28-30)
32Chay manta
pacham tutayarurqa chawpi punchawmanta las treskama. 46Yaqa las trestam Jesus qaparirqa: El, El! Lama Sabactani? nispa. Kayqa: Diosnilly, Diosnilly imanasqataq sapallaytaqa saqerullawanki? ninanmi. 47Chay pi wakin kaqku na ataqmi uya riruspan ku nirqa ku: Kay runaqa Diosmanta willakuq Eliastam qayakuchkan nispanku. 48Chay mi huk nin ataq kallpaykurqa esponja man hinaspam vinagreman challpuykuspan soqoswan Jesusman hay waspa soqochirqa. 49Wakinataqmi nirqa: Suyaychik, qawasunchik Elias hamunqachus libraqnin nispa. 50Huktawan Jesus qaparispam espiritunta Taytanman qospan waukurqa. 51Chay ratollapim templopi *santuario rakiq rakta tela altomanta urayman iskayman llikikururqa. Allpapas kuyurirurqam, qaqakunapas raqrarurqam. 52Achka sepulturakuna kicharikuruptinmi Diospi iiqkunapa cuerponkuna kawsariramurqa. 53Kaykunam sepulturankumanta lloqsiramurqaku Jesuspa kawsarimusqanpa qepanta hinaspam yaykurqaku Jerusalen llaqtaman, chaytaqa achka runakunam rikurqaku.
45Kay
MATEO27,28
1816
54Jesusta cuidaq capitan ataqmi wakin soldadoku napiwan temblor ta hinaspa tukuy imakuna pasasqanta qawaykuspa mancharikururqaku hinaspam nirqaku: Cheqaptapunim payqa Diospa Churin kasqa nispa. 55Chay pim kach karqa ku achka war miku na ka ru lla manta qawaspan ku. Paykunam Jesusta yanapastin qatimurqaku Galilea law manta. 56Paykunawanmi kachkarqa Magdala llaqtayoq Mariapas chay nataq Jacobopapiwan Josey pa maman Mariapas chaynataq Zebedeopa war minpas.
57Tutaykuch kaptin am Arimatea llaqtayoq Josey sutiyoq apu runa ha murqa. Pay pas karqa Jesuspa discipulonmi. 58Paymi rirqa Pilatomanta Jesuspa cuer ponta maaq. Hinaptinmi Pilato kamachirqa Jesuspa cuer ponta qonankupaq. 59Chaymi Joseyqa Jesuspa cuerponta mosoq sabanaswan wankuykurqa. 60Hinaspam qaqapi kikinpaq toqochisqan mosoq sepulturaman churarqa, punkuntaataqmi taparqa hatun rumita tanqamuspan hinaspam ripukurqa. 61Chay pitaqmi kachkarqa Magdala llaqtayoq Mariawan huk nin Mariapas sepulturapa chimpanpi tiyaspanku.
Jesusta pampaykusqankumanta (Mr 15:42-47. Lc 23:50-56. Jn 19:38-42)
samana punchaw tutaykuqtam *sacerdotekunapa jefenkunapiwan *fariseokuna Pilatoman rispanku 63nirqaku: Seor Prefecto, yuyachkanikum, chay llulla runaqa kawsachkasparaqmi nirqa: Wauspayqa kimsa punchawmantam kawsariramusaq nispa. 64Chaynaqa kamachiy kimsa punchawkama sepultura seguranankupaq, yanqaataq discipulonkuna cuerponta tuta suwaruspanku runakunaman ninmanku: Wausqanmantam kawsarirun nispanku, hinaptinmi chay llullaqa awpaq llullakusqanmantapas aswanraq karunman. 65Chay mi pilatoataq nirqa: Chayqay soldadokunaqa. Rispaykichiky yachasqaykichik man hina seguramuychik nispa. 66Chay mi pasaspan ku sepultu rata allinta segu ra murqa ku, pun kupa tapaqnin rumita sellaykuspankum cuidaq soldadokunata chaypi saqeykurqaku.
62Paqa rin nintin
Jesuspa cuerponta sepulturapi cuidasqankumanta
28
punchaw pasaruptinmi domingo achikyaqman Magdala llaqtayoq Maria huknin Mariapiwan rirqaku sepultura qawaq. 2Seorpa angelnin hanaq pachamanta uraykamuptinmi hatun temblor karurqa. Paymi sepulturaman asuykuspan rumita asurirachirqa hinaspam chaypa hawanpi tiyaykurqa. 3Paypa rikchayninmi karqa llipyay hina achkirichkaq, pachanataq riti hina yuraq-yuraq. 4Soldadokuna qawaykuspankum manchakuymanta katkatatarqaku hinaspam wausqa hinaa rikurirurqaku. 5Warmikunatam ichaqa chay angel nirqa: Ama manchakuychikchu. Qamkunaqariki maskachkankichik chakatarusqanku Jesustam. 6Manam kaypiachu, payqariki nisqanman hinam kawsariruna. Qawamuychik churasqanku sitiota. 7Utqay many nimuychik discipulonkunaman: Jesusqa kawsarirunmi, Galileamanmi awpachkan, chaypim tupankichik nispa. Chayllam ninay karqa.
1Samana
Jesuspa kawsarimusqanmanta (Mr 16:1-8. Lc 24:1-12. Jn 20:1-10)
1817
MATEO28
8Chay mi war miku na utqay man pa sarqa ku sepultu ra manta mancha kuspan kupas hatun kusikuy wan hinaspam kallparqaku Jesuspa discipulonkunaman willaq. 9Hinaptin mi Jesus payku nawan tupa ruspan ri maykurqa. Chay mi payku na ataq asuykuspa Jesuspa chakinta abrazakuykuspa adorarqaku. 10Chaymi pay nirqa: Ama manchakuychikchu, wawqeykunamany willamuychik Galilea lawman rinankupaq, chaypiam tupasaqku nispa.
richkaptinmi wakin soldadokuna rirqaku llaqtaman hinaspam *sacerdotekunapa jefenkunaman willamurqaku tukuy ima pasasqanta. 12Chay jefekunaataqmi rirqaku judio kamachikuqkunawan tanteanakuq. Achka qollqeta soldadokunaman pagaruspankum 13nirqaku: Qamkunam ninkichik: Tuta puuchkaptiykum, discipulonkuna hamuruspa Jesuspa cuerponta suwarusqaku nispa. 14Sichu prefecto chayta yacharunqa hinaptinqa oqaykum convencechisaqku chaynapim mana sasachakunkichikchu nispa. 15Soldadoku nam qollqeta chaskiruspan ku payku napa yachachisqanta hina lla rurarqaku. Chaynatam judiokuna willakunku kunan punchawkama.
Discipulonkunaman Jesus kamachisqanmanta (Mr 16:14-18. Lc 24:36-49. Jn 20:19-23)
11War miku na
Soldadokunapa imam willakusqanmanta
chunka hukniyoq discipulonkuna rirqaku Jesuspa kamachisqan Galilea lawpi moqoman. 17Hinaptinmi Jesusta rikuykuspanku adorarqaku, wakinkunaataqmi iskayrayarqaku. 18Chay mi Jesus paykunaman asuykuspan nirqa: Diosmi qowarqa tukuy atiyta hanaq pachapipas, kay pachapipas. 19Chaynaqa llapallan nacionpi runakunaman rispay willamuychik qatiqniykunaa kanankupaq hinaspay bautizamuychik Taytapa, Churipa hinaspa Chuya Espiritupa sutinpi. 20Yachachimuychiky qam kuna man tukuy ima ka machisqay ta kasukunan kupaq. Sapa punchawmi oqaqa qamkunawan kasaq kay pacha puchukanankama.
16Chay napim
JESUCRISTOMANTA MARCOSPA QELLQASQAN

Jesucristopa vidanmanta qellqaq Marcosqa Mateomantapas hinaspa Lucasmantapas aswan punta qellqaqmi karqa. Mateowan Lucaspas reqsirqakum Marcostaqa, chayraykum paypa qellqasqantaqa yacharqaku. Marcosqa wakinkunamantapas pisi rimayllapim Jesuspa vidanmanta qellqarqa. Kay libroqa pichqa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Bautizaq Juanpa willa kusqanmanta (1:1-18). Iskay kaq parteataqmi willa kun Jesus bautizasqa karuspan Diablopa pruebasqan kasqanmanta (1:9-13). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Galilea lawpi Jesuspa rurasqankunamanta (1:14-9:50). Tawa kaq parteataqmi willakun Galilea lawmanta Jerusalen llaqtaman risqanmanta (10). Pichqa kaq par teataqmi willa kun sema nalla a Jerusalen llaqtapi kachkaspan akarisqanmanta, cruzpi wa usqanmanta hinaspa kawsarimusqanmanta. Marcosqa willakun Jesuspa rimasqankunamantapas mastaqa mana samaykuspa rurasqankunamantam. Willakuntaqmi Dios kayninpi hatun munayniyoq kasqanmantapas, huchakuna pampachananpaq atiyniyoq kasqanmantapas, runakunaman imam yachachisqanmantapas, Diospa kamachisqankuna yachachisqanmantapas chaynataq demoniokunapi munaychakusqanmantapas. Kay libropitaqmi tarinchik Jesus kikinmanta rimaspan Diosmanta Hamuq Runawan sutichakusqanta. Diosataqmi suticharqa Kuyasqay Churiy nispa. Demoniokunapas reqsispankum nirqaku Diospa Churin nispa. Sacerdotekunapa jefenmi juzgaspan tapurqa: Cheqapchu Diospa churin kanki? nispa. Jesusmi contestarqa: Ar, oqam kani nispa. Bautizaq Juan purunpi willakusqanmanta
(Mt 3:1-12. Lc 3:1-9. 3:15-17. Jn 1:19-28)
qallariy ninmanta willasqaykichik Diospa Churin Jesucristomanta allin noticiakunata. 2*Diosmanta willa kuq Isaiasmi qellqarqa Je susman Diospa kayna nisqanta: Qanmanta puntatam kachasaq willakuqta. Paymi anta allichanqa hamunaykipaq. 3 Paymi purunpi qaparispa rimachkan: Seorpa hamunan anta allichaychik, purinankunata derechaychik nispa.
1Ku nan mi
runakunata purunpi bautizaspan kaynata nirqa: Huchaykichikmanta wanakuspay bautizachikuychik chaynapi Dios pampachasunaykichikpaq nispa.
1818
4Juan mi
1819
5Judea
MARCOS1
lawmantam Jerusalen llaqtamantawan lliw runakuna rirqaku payta uyariq hinaspam huchankuta reqsikuspanku willakurqaku chaymi Juan bautizarqa Jordan Mayupi. 6Juanpa pachan mi karqa *ca mellopa pelon manta ru rasqa, weqaw wata ku nanataqmi karqa qaramanta. Paypa mikunanmi karqa aqar way uruchakunapiwan purun abejapa miskin. 7Runakunamanmi willarqa: oqamanta qepatam hamunqa oqamanta aswan atiyniyoq. oqaqa kurkuykuspa *usutanpa watullantapas manam paskaq hinachu kani. 8oqaqa yakullawanmi bautizarqaykichik, paymi ichaqa Chuya Espirituwan bautizasunkichik.
Jesuspa bautizakusqanmanta (Mt 3:13-17. Lc 3:21-22)
punchawkunapim Jesus lloqsirqa Galilea lawpi Nazaret llaqtamanta hinaptinmi Jesusta Juan bautizarqa Jordan Mayupi. 10Yakumanta lloqsimuchkaspanmi Jesus qonqayta rikururqa hanaq pacha kicharikuchkaqta hinaspa *Diospa Espiritunta paloma hina pay man uraykamuchkaqta. 11Hinaptinmi hanaq pachamanta nimurqa: Qanmi kanki kuyasqay Churiy, qamraykum kusisqa kachkani nispa.
Jesus tentasqa kasqanmanta (Mt 4:1-11. Lc 4:1-13)
9Chay
12Chay mantam *Diospa Espiritun Jesusta pu run man pusa rurqa 13purun animalkunapa kasqanman, chay pim karqa tawa chunka punchaw hinaptinmi *Satanas payta tentarqa, angelkunaataqmi hamurqaku yanapaqnin.
carcelaruptinkum Jesus Galilea lawman rirqa Diospa munaychakusqanmanta allin noticiakunata willakustin, paymi nirqa: 15Tiempom chaya ra mun a. Diospa mu naycha ku nan tiempom hichpa ramuna. Huchaykichik manta wanakuspaykichiky chaskikuychik Diospa allin noticianta nispa.
Challwirukunata Jesus qayasqanmanta (Mt 4:18-22. Lc 5:1-11)
14Juanta
Jesuspa willakuy qallarisqanmanta (Mt 4:12-17. Lc 4:14-15)
Qochapa patanpi purichkaspanmi Jesus rikururqa Simonta wawqen Andrestawan. Paykunam challwiru kaspanku challwachkarqaku atarrayawan. 17Chay mi payku nata nirqa: Qatiwaychik, challwachkaq hina runakunata huunaykichikpaqmi atiyta qosqaykichik nispa. 18Niykuptillan mi atar rayan kuta saqeruspa Jesuswan pasarqa ku. 19Chay manta pasarispanataqmi Jesus rikururqa Zebedeopa churinkunata otaq Jacobotawan Juanta botepi mallanku allichachkaqta 20chaymi paykunatapas nirqa: Qatiwaychik nispa. Chay mi taytan Zebedeota yanapaqninkunatawan botepi saqeruspanku Jesuswan pasarqaku.
16Ga lilea
MARCOS1
1820 Demonioyoq runata Jesus sanoyachisqanmanta (Lc 4:31-37)
llaqtaman chayaruptinkum *samana punchawpi Jesus yaykurqa *huunakunanku wasiman hinaspam yachachirqa. 22Runakunaataqmi Jesuspa nisqanwan admirakurqaku Diospa ley nin yachachiqkunamantapas atiy wanraq yachachisqanrayku. 23Chay pim karqa demonioyoq runa. Paymi kaynata qaparirqa: 24Naza ret llaqtayoq Jesus imatataq mu nan ki oqaykuwan? a ka richiwanaykikupaqchum hamurqanki? oqaqa reqsikim pim kasqaykita, qamqa Diosmanta hamuq mana huchayoqmi kanki nispa. 25Jesusataqmi demoniota qaqchaspan nirqa: Upallay hinaspa lloqsiy kay runamanta! nispa. 26Chay mi ru nata demonio taspipa ruspan qapa ristin lloqsirurqa. 27Lliw ru na kunaataqmi admirasqallaa ninakurqaku: Imataq kayqa? Imatataq yachachiwanchik kay wanqa? Mayna atiy niyoqam kay runaqa demoniokunapas kasunanpaqqa! nispa. 28Chayllam Je susmanta yacha rurqa ku tukuy Ga lilea lawpi kaqku na.
Pedropa suegranta Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 8:14-15. Lc 4:38-39)
21Caper naum
29*Hu u na ku nan ku wa simanta lloqsiruspam Jesus rirqa Jacobowan hinaspa Juanwan Simonpa hinaspa Andrespa wasinta. 30Chay pim Simonpa suegran camapi calenturawan kachkarqa hinaptinmi Jesusman willarqaku onqosqanmanta. 31Chay mi Jesus asuykuspan makinmanta hatarirachirqa hinaptinmi chaylla calenturan chinkaruptin paykunata atienderqa.
32Inti seqayku ruptin am Jesusman pusa murqa ku llapa onqoqku nata demoniopa akarichisqankunatawan. 33Llaqtapi lliw runakunaataqmi wasi punkuman huunakaramurqaku. 34Chay mi Jesus imay mana rikchaq onqoyniyoq runakunata sanoyachirqa, wakin runakunamantam demoniokunata qarqorqa. Ichaqa manam dejarqachu demoniokuna paymanta rimananta pim kasqanta yachasqankurayku.
Achka onqoqkunata Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 8:16-17. Lc 4:40-41)
35Paqa rin nintin punchaw tam ma na raq achik ya much kaptin, llaqta manta Jesus lloqsirqa chunniqman rispa Diosta maakamunanpaq. 36Chay mi Simon puriqmasinkunapiwan Jesusta maskaq rirqaku. 37Tariruspankuataqmi nirqaku: Llapa runakunam maskasuchkanki nispa. 38Chay mi Je susataq nirqa: Hakuchik hichpapi llaqtachakunaman, chaykunapipas willakamunaypaqmi hamurqani kay pachamanqa nispa. 39Jesusmi puriq tukuy Ga lilea lawpi *hu u na ku nan ku wa siku napi willa kustin chaynataq demoniokunatapas runakunamanta qarqostin.
Galileapi willakustin Jesus purisqanmanta (Lc 4:42-44)
1821 Leprawan onqoq runata Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 8:1-4. Lc 5:12-16)
MARCOS1,2
onqoq runam Jesusman asuykuspan qonqorakuykuspa nirqa: Munaspaykiqa allinyaykachillaway nispa. 41Chay mi Jesus pay manta lla kipaya rikuspa llapchaykurqa: Ar, munanim, allinyaya nispa. 42Chay nata rima ruptillan mi onqoy nin chin ka ruptin allinya rurqa. 43Je susataqmi chay runata pasakunanpaq kachkaptina sinchita avisaspa nirqa: 44Amam pimanpas willan kichu, Moisespa ka machikusqan man hinay *sacerdotewan qawachikamuy sanoa kasqaykita hinaspay ofrendata Diosman qomuy chaymi sanoa kasqaykitapas llapallanku yachanqa nispa. 45Pay ataqmi pasaspan willa kuy ta qa llaykurqa llapa ru na man Je suspa sa noyachisqanmanta chaymi Jesusqa maylaw llaqtamanpas mana rikuchikuspallaa yaykuq, payqa chunniqllantaam puriq. Chay wanpas tukuy hinastinmantam runakuna Jesusman hamurqaku.
Suchuta Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 9:1-8. Lc 5:17-26)
40*Leprawan
Chaymi wasipia kasqanta yacharuspanku 2llapa runakuna huunakaramurqaku punkupas manaa yaykuy atinankukama. Jesusataqmi Diosmanta yachachirqa. 3Chaymanmi tawa runakuna chakanapi apamurqaku suchu runata. 4Huntallaa kasqanraykum Jesuspa kasqankama mana chayayta atispanku wasipa hawanmana seqarurqaku hinaspam Jesuspa kasqan law wasipa qatanta uchkuruspanku chayninta suchuta uraykachirqaku. 5Chay apamuqkunapa confiakusqankuta Jesus yacharuspanmi suchuta nirqa: Yaw Tayta, pampachaykim huchaykikunata nispa. 6Chay pitaqmi tiyach karqa ku Diospa ley nin wakin yachachiqku napas, paykunam piensachkarqaku: 7Ima nasqataq kay ru naqa chay nata riman? Diostam piachich kan dios tukuspan, Diosllam huchayoqkunata pampachaqqa nispa. 8Jesus payku napa piensasqan kuta yachaspan mi nirqa: Ima nasqataq piensan kichik chay na ku nata? 9Mayqan nisqay taq facil kanman: Suchuta Huchaykiku natam pampachayki nisqaychu icha Hata rispayki pu u naykita hoqa rispa puriy nisqaychu? 10Ku nan mi yachan kichik Diosmanta Hamuq Ru naqa hucha ku nata pampacha nay paq kay pachapi atiy niyoq kasqay ta. Chaynata niruspanmi suchuta nirqa: 11Qamtam niki, hata riy, pu u naykita hoqa rispa wa si ki man ripu kuy nispa. 12Suchum chaylla hata riruspan pu u nanta hoqa riruspan pa sa kurqa lliw ru nakuna qawachkaptin. Llapallan runakunam admirakuspa Diosta alabarqaku: Manam haykapipas kaynataqa rikurqanchikchu nispa.
1Iskay kimsa punchaw purimusqanmantam Jesus kutirqa Capernaum llaqtaman.
MARCOS2
1822 Discipulonpaq Leviyta Jesus qayasqanmanta (Mt 9:9-13. Lc 5:27-32)
13Chay mantam huktawan Jesus rirqa qochapa patan man, pay man llapa ru nakuna asuykuptinkum yachachirqa. 14Chay manta rispanataqmi Jesus rikururqa Alfeopa churin Leviyta *impuesto cobrananpi tiyachkaqta, Jesusmi payta nirqa: Qatiway nispa. Chaymi Leviy hatarispan Jesuswan rirqa. 15Leviypa wasinpim Jesus mikuchkarqa, *impuesto cobraq runakunapas wakin huchasapa runakunapiwanmi Jesuswan hinaspa discipulonkunawan mikuchkarqa. Achkallaam paytaqa qatiqku. 16Hinaptinmi ley yachachiq fariseokuna rikururqaku Jesusta paykunawan mikuchkaqta. Paykunam Jesuspa discipulonkunata tapurqaku: Imanasqataq payqa mikuchkan *impuesto cobraqkunawanqa hinaspa huchasapa runakunawanqa? nispa. 17Jesus chay ta uya riruspan mi nirqa: Sano runakunaqa manam necesitanchu medico hampinanta, ichaqa onqoqkunallam. oqaqa hamurqani manam justo runakuna qayaqchu aswanqa huchasapakuna qayaqmi.
18Bautizaq Juanpa discipu lon ku na *fa riseoku napa discipu lon ku nawan huk punchaw ayunachkaptinkum Jesusman runakuna asuykuspanku tapurqaku: Juanpa discipulonkunapas chay nataq fariseokunapa discipulonkunapas ayunankum. Imanasqataq discipuloykikunaqa mana ayunankuchu? 19Chay mi Je susataq nirqa: Yaqachum casamientoman riq runakuna ayunanmanku paykunawan novio kachkaptin? Chaypi novio kanankamaqa manam ayunanmankuchu. 20Hamuq punchawkunapim ichaqa novio chinkaruptin ayunanqaku. 21Mawka pachataqa manam pipas siranmanchu mosoq latapawanqa. Chay mosoq latapaqa chintiruspam mawka pachata astawan llikirunman. 22Chaynataqmi mana pipas churanmanchu manaraq poqosqa vinotaqa mawka odrepiqa, chay vino poqoruspanqa mawka odretam toqyarachinman hinaptinmi vinopas usunman, odrepas mana valeqam kanman. Manaraq poqosqa vinotaqa mosoq odrepim churana.
Ayunomanta (Mt 9:14-17. Lc 5:33-39)
23*Samana punchawmi Jesus richkarqa tarpusqa chakrapa ukunta, discipulonkunaataqmi ristin trigo rachuyta qallaykurqaku. 24*Fariseokunaataqmi Jesusta nirqaku: Imanasqataq discipuloykikunaqa rurachkanku samana punchawpi leypa harkakusqanta? 25Pay ataqmi nirqa: Manachum leerqankichik puriqmasinkunapiwan yarqay manta kaspa Davidpa imam rurasqanta? 26Sacerdotekunapa jefen Abiatar kachkaptinmi David yaykurqa Diospa wasinman hinaspam chay sacerdotekunallapa mikunan Diospa tantankunata mikururqa, qoykurqataqmi puriqmasinkunamanpas.
Espigakunata samana punchawpi rachusqankumanta (Mt 12:1-8. Lc 6:1-5)
1823
27Manam
MARCOS2,3
Diosqa runataqa unancharqa samana punchawraykuchu, chay punchawtaqa Diosqa akllarqa runapa allinninpaqmi. 28Chayraykum Diosmanta Hamuq Runaqa munaychakuni samana punchawpipas.
yapamanta yaykurqa *huunakunanku wasiman, chaypim kachkarqa chakisqa makiyoq runa. 2*Fariseokunaataqmi wateqachkarqaku Jesusta *samana punchawpi sanoyachiptinqa chay manta acusanankupaq. 3Jesusmi chakisqa makiyoq runata nirqa: Hatarispayki kay chawpipi sayay nispa. 4Hinaspam ru na ku nata tapurqa: Imatataq ley per mitiwanchik *samana punchawpi rurananchikpaq? Runapa allinninpaq ruraytachu icha mana allinninpaq ruraytachu? Runa kawsachiytachu icha waurachiytachu? nispa. Paykunaataqmi upallalla karqaku. 5Hinaptinmi Jesus muyuriqninpi kaqkunata qawarirqa piakuywan. Rumi sonqo kasqankumanta llakikuspanmi, chay runata nirqa: Hay wariy makikita nispa. Hay wariykuptillanmi makin sanoyarurqa. 6Chay mi fariseokuna lloqsimuspanku Herodespa partidonkunawan tanteanakurqaku: Imay natataq Jesusta waurachichwanchik? nispanku. discipulonkunapiwan qochapa patanman pasakurqa hinaptinmi achka runakuna Jesusta qatirqaku Galilea lawmanta. 8Jesuspa tukuy imakuna rurasqanta yacharuspankum rirqaku qawaq Judea lawmanta, Jerusalen llaqtamanta, Idumea lawmanta, Jordan Mayupa waklawninmanta. Rirqakutaqmi Tiro hinaspa Sidon llaqtakunapa muyuriqninmantapas. 9Achkallaa runakuna chaypi kasqanraykum mana itirachikunanpaq discipulonkunata Jesus kamachirqa huk boteta alistanankupaq. 10Jesus achka runata sanoyarachisqanraykum llapa onqosqa runakuna payta llapchaykunankupaq itinakustin asuykurqaku. 11Demonioyoqkunaataqmi Jesusta rikuruspanku awpaqninpi qonqorakuykurqaku hinaspam qaparirqaku: Qamqa kanki Diospa Churinmi nispanku. 12Je susataqmi payku nata sinchita ka machirqa: Amam pimanpas willankichikchu pim kasqaytaqa nispa.
Chunka iskayniyoq discipulonkunata Jesuspa akllasqanmanta (Mt 10:1-4. Lc 6:12-16)
7Jesusataqmi
1Je susmi
Chakisqa makiyoq runata Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 12:9-14. Lc 6:6-11)
Achka runakuna Jesusta uyariq risqankumanta
13Jesus orqo law man rispan mi qayarqa akllasqan ku na llata chay mi payku na Jesusman asuykurqaku. 14Akllarqam chunka iskayniyoq qarikunata pay wan kuska purinankupaq hinaspa Diospa munaychakusqanmanta willakamunankupaq. 15Kay akllasqan ku na man mi atiy ta qorqa de monioku nata qarqonan kupaq. 16Chay chun ka iskay niyoq discipu lon ku nam karqa: Simon, pay tam suticharqa Pedrowan, 17Zebedeopa churin Jacobowan Juan, paykunatam suticharqa Boanergeswan piakuqllaa kasqankurayku. 18Wakinataqmi karqa Andres, Felipe,
MARCOS3,4
1824
Bartolome, Mateo, Tomas, Alfeopa churin Jacobo, Tadeo, *cananista partidomanta kaq Simon 19hinaspa Judas Iscariote, paymi qepata Jesusta traicionarurqa.
Jesusta kamisqankumanta (Mt 12:22-32. Lc 11:14-23. 12:10)
20Jesusmi discipu lon ku nawan kutimurqa wa siman hinaptin mi huktawan achkallaa runakuna huunakaramurqa chay mi paykunaqa manaa mikuytapas atirqakuchu. 21Jesuspa ayllunkunam chaypi kasqanta yacharuspanku hamurqaku pusanankupaq: Locoyarunmi nispa runakuna rimaptinku. 22Diospa leynin yachachiqkunapas Jerusalen llaqtamanta hamuspankum nirqaku: Kay runaqa demoniokuna kamachiq Beelzebupa huntasqanmi kachkan chaymi qarqon demoniokunata nispanku. 23Chay mi Jesus payku nata qayaspan nirqa: Kikintaqa *Satanasqa manam qarqokunmanchu nispa. Entiendenankupaqmi rikchanachirqa: 24Sichu huk nacionpi runakuna chaqwallapi kawsaptinkuqa chayllam chay nacion tukurunman. 25Manataqmi rakinakusqa familiapas takyanmanchu. 26Chaynataqmi *Satanaspas kikinpa contranpi hatarispaqa manaa takyanmanchu, chayllam tukurunman. 27Kallpasapa runapa wasinmantaqa manam pipas suwakuyta atinmanchu manaraq payta chaqnaruspaqa. Chaqnaruspam ichaqa imankunatapas chay suwaqa apakunman. 28Cheqaptam nikichik: Diosqa pampachanqam ru na ku napa tukuy huchantapas chaynataq kikinta kamisqankutapas. 29Chuya Espiritu kamiqkunatam ichaqa mana haykapipas pampachanqachu, paykunaqa wiaypaq huchayoqmi kanqaku. 30Chay tam Jesus nirqa ru na ku na man Je susqa demonioyoqmi nispa rimasqankurayku.
kasqanmanmi chayarurqaku mamanwan wawqenkuna, hawallapi sayaykuspam payta qayachirqaku. 32Jesuspa muyuriqninpi tiyaqkunam nirqaku: Mamaykim wawqekikunapiwan qanmanta tapukuspanku hawapi kachkanku nispa. 33Jesusmi nirqa: Pitaq mamay, pitaq wawqeykuna? nispa. 34Muyu riqninpi tiyaqku nata qawa rispan mi nirqa: Kay runakunam mamay wan wawqe-paniykunaqa. 35Pipas Diospa munasqan ruraqmi wawqeyqa, paniyqa hinaspa mamayqa.
31Jesuspa
Wawqenkunam mamanpiwan Jesusta maskanku. (Mt 12:46-50. Lc 8:19-21)
patanpi Jesus huktawan yachachiyta qallariptinmi llapa runa chayman huunakururqa. Achkallaa runakuna kaptinmi, Jesus qocha ukupi boteman yaykuspan tiyaykurqa, llapa runaataqmi qocha patallanpi karqa. 2Chay mi Jesus rikcha nachiyku nawan achka llata a yachachirqa: 3Uyariychik: Huk runam rirqa tarpukuq. 4Muhuta maqchiptinmi wakin wichirqa anman hinaptinmi kullkukuna mikururqa. 5Wakinataqmi wichiykurqa mana ancha
1Qochapa
Muhu tarpuqmanta (Mt 13:1-9. Lc 8:4-8)
1825
MARCOS4
allpayoq ranraman hinaptinmi chay muhu chaylla wiaramurqa as allpallapi kasqanrayku. 6Inti rupamuptinataqmi mana sumaq sapichakusqa kasqanrayku chakirurqa. 7Wakin muhuataqmi wichiykurqa kichka-kichka ukuman hinaptinmi kichkakuna wiaruspa muhu wiaqta eqoyarachirqa chaymi manaa rururqachu. 8Wakinataqmi allin allpaman wichiykurqa chaymi wiamuspan rururqa, wakinmi huk muhullamanta rururqa kimsa chunkata, wakinataq soqta chunkata, wakinataq pachakta. 9Uya riwaqniyku naqa kasu kuychik y!
Rikchanachiykunaqa imapaqmi kasqanmanta (Mt 13:10-17. Lc 8:9-10)
sapallana kachkaptinmi hichpanpi kaqkuna discipulonkunapiwan Jesusta tapurqaku: Imaninantaq chay rimasqayki rikchanachiykunaqa? nispa. 11Je susataqmi payku nata nirqa: Qamkunamanmi Diospa munaychakusqanmanta awpaq mana yachasqaykichikkunata yachachikichik, wakin runakunamanmi ichaqa lliwta yachachini rikchanachiykunallawan 12chaynapi qawakuspapas mana rikukunankupaq, uyarispapas mana entiendenankupaq, Diosman mana kutirikunankupaq chay nataq huchankumantapas mana pampachasqa kanankupaq nispa.
Rikchanachisqanpa imam ninanmanta (Mt 13:18-23. Lc 8:11-15)
10Jesus
nirqa: Manachu qamkunapas entiendenkichik kay rikchanachisqayta? Hinaptinqa imaynam entiendewaqchik wakintaqa? 14Chay tarpuq runaqa Diospa palabran willakuqmi. 15Wakin runakunaqa rikchakun anman muhu wichiqmanmi. Diospa palabranta uyariruptinkum *Satanas chaylla hamuruspan horqorun sonqonpi tarpusqa Diospa palabranta. 16Wakin runakunaataqmi rikchakun ranraman wichiykuq muhuman, Diospa palabranta uyarispankum kusisqallaa chaskinku, 17aswanqa mana sapichasqa kasqanraykum mana unaytachu kawsanku. akarispa hinaspa Diospa palabranrayku cheqnisqa kasqankuwan hukmanyaruspam chaylla urmarunku. 18Wakin runakunaataqmi rikchakun kichka-kichka ukuman wichiykuq muhuman, paykunam Diospa palabranta uyarinku, 19aswanqa kay pachapi kaqkunamanta sinchita preocupakuspam kusikuyta tarinku llapa kapuqninkunallapi, engaasqa kaspankum aswan-aswanraq imakunatapas munanku. Tukuy kaykuna runapa sonqonman yaykuruptinmi Diospa palabranqa mana yanapanachu. 20Wakin runakunam ichaqa allin allpaman muhu wichiq hina, Diospa palabranta uyarispankum kasukunku hinaspam allin cosecha qoq hina kanku, wakinmi chulla granollamanta kimsa chunka ruruq hina, wakinataqmi soqta chunka ruruq hina, wakinataqmi pachak ruruq hina.
Ratachkaq mecherowan rikchanachisqanmanta (Lc 8:16-18)
13Je susmi
paykunata nirqa: Yaqachum ratachkaq mecherota churarunmanku cajon ukuman otaq kawitu ukuman? Manam, chaytaqa alto patakmanmi churana sumaqta kanchananpaq.
21Je susmi
MARCOS4
22Pa kasqa
1826
kaqkunawan upallalla rimasqakunaqa qawachisqam kanqa. 23Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky. 24Uyarisqaykichikpiy yuyaymanaychik. Runakunapaq imam rurasqaykichikman hinam Diospas aswanraq qamkunapaq ruranqa. 25Kapuqniyoqmanqa aswanraqmi yapasaq, aslla kapuqniyoqmantam ichaqa aslla kapuqnintapas qechurusaq. nirqa: Diospa munaychakusqanqa kaynam: Huk runam chakrapi tarpusqanmanta 27sa ma kuq ripu kun. Chay mi punchawku na pasan. Chay tar pusqan mu hu ataqmi wiamun, tar puqmi ichaqa mana yachanchu imay nam wiasqanta, 28chaytaqa allpam kikillanmanta wiachimun. awin puntata wiamuspanmi hatunyaspan espigamun. 29Chaymi poqoruptinataq rutunaa, chaynataqa rurana cosecha chayaramusqanraykum.
Mostaza muhuwan rikchanachisqanmanta (Mt 13:31-32. Lc 13:18-19)
26Jesusmi
Muhuwan rikchanachisqanmanta
Jesus nirqa: Imawantaq tupachichwan Diospa munaychakusqanta? Imay nataq chayqa kanman? 31Chayqa kanman allpapi tarpusqa mostaza hinam, chay muhuqariki wakin muhukunamantapas taksacharaqmi, 32wiaruspanmi ichaqa lliw qorakunamantapas aswan hatunraq, alton pawaq urpitukunapas chay pim llantukun. 33Chay na rikcha nachiyku nawan mi ru na ku nata Jesus yachachirqa entiendey atinankukamalla. 34Mana rikchanachispaqa manam imatapas rimarqachu, discipulonkunamanmi ichaqa entiendechirqa lliw rimasqankunata.
Sinchi wayrata Jesus tanirachisqanmanta (Mt 8:23-27. Lc 8:22-25)
30Huktawan mi
discipulonkunata Jesus nirqa: Qochatay chimpasun waklaw man nispa. 36Llapa ru na ku nata saqeruptin ku am discipu lon ku na hina botepi kach kaqta Jesusta aparqaku, paykunawantaqmi huk botekunapas rirqa. 37Sinchillataa wayramuptinmi yakupas nisyu-nisyuta hoqarikururqa chay mi botemanpas yaqaa huntarurqa. 38Jesusataqmi qepa lawpi sawnakuykuspan puukuchkarqa. Rikchachispankum payta nirqaku: Yachachikuq manachu imapas qokusunki? Chinkaykuchkanchikam! nispa. 39Jesus hata rimuspan mi way rata qaqcharqa. Qochata ataqmi: Hawkayay a nirqa. Chaymi wayra pasaruptin tukuy imapas hawkayarurqa. 40Jesusmi discipulonkunata nirqa: Imanasqataq kay nataaqa mancharikunkichik? Manachu Diospi confiakunkichik? nispa. 41Payku na ataqmi llumpay mancha risqa lla a kikin kupu ra nina kurqa ku: Pim kay runaqa way rapas yakupas kasunanpaqqa? nispa.
35Tutaykuqta am
1827 Demoniokunapa akarichisqan runamanta (Mt 8:28-34. Lc 8:26-39)
MARCOS5
chimparuspankum Gerasa llaqtaman chayarurqaku. 2Jesus botemanta lloqsiruptinmi demoniokunapa akarichisqan runa pay man hamurqa panteonmanta. 3Chay runaqa *yacharqa panteonpim, paytaqa manam pipas chaqnayta atiqkuchu fierro cadenakunawanpas. 4Achka kutipim chakintawan makinta watarqaku fierro cadenawan, ichaqa imatapas hinam tipiparuq chaymi pipas mana harkayta atirqachu. 5Payqa panteonkunapi hinaspa orqokunapim tuta punchaw puriq qaparkachastin hinaspa rumikunawan takakustin. 6Jesusta karullamantaraq rikuruspanmi kallpaspa qonqorakuykurqa. 7-8Hinaptinmi Jesus nirqa: Yaw demonio kay runamanta lloqsiy! nispa. Chaymi demonioataq nirqa: Hanaq pachapi kaq Diospa Churin Jesus imatataq munanki oqawan? Diospa sutinpim maakuyki, amay akarichiwaychu nispa. 9Je susmi tapurqa: Imataq sutiki? nispa. Chaymi payataq nirqa: Sutiyqa legionmi achkallaa kasqaykurayku nispa. 10Je sustam llumpay ta ruega kurqa: Amay llumpay karumanqa qarqoruwaykuchu nispa. 11Orqopa waqtanpim achka-ach ka kuchiku na mikuch karqa. 12Chay mi Jesusta demoniokuna ruegakurqa: Kuchikunaman yaykunaykupaqy kachaykuwayku nispa. 13Jesus ar niykuptin mi demonioku naqa ru na manta lloqsiruspa kuchikunaman ustururqa. Chaypim kachkarqa yaqa iskay waranqa kuchikuna. Chay llapallan kuchikunam waqtanta kallpaspa qochaman wichiykuspa heqeparurqaku. 14Hinaptin mi kuchi michiqku na ayqe kuspan ku llaqtapipas hinaspa chak ra kunapipas willakurqaku chay pasakusqanmanta, chaymi runakuna kallpamurqaku chay pasakusqan qawaq. 15Jesuspa kasqanman chayaramuspankum rikururqaku demoniokunapa awpaq akarichisqan runata, payqa tiyakuchkasqa pachasqaam hinaspa yuyayninman kutisqaam, chaynata qawaykuspankum mancharikururqaku. 16Rikuqkunaataqmi paykunaman willarqaku demoniopa akarichisqan runataqa imam pasarusqanmanta chaynataq kuchikunamantapas. 17Chay llaqtayoq ru na ku nam Jesusta ruegarqa ku llaqtan ku manta pa sa ku nanpaq. 18Jesus botepia kach kaptin mi chay demoniopa aw paq a ka richisqan runa ruegarqa: Qanwan riytam munani nispa. 19Je susataqmi mana mu naspan nirqa: Wasikiman rispayki aylluykikunaman willamuy llakipayasuspayki Seor Diospa imam rurasqanmanta nispa. 20Chay runam pasaspan Decapolis sutiyoq chun kantin llaqta ku napi willa kurqa paytaqa imay natam Jesus sanoyarachisqanmanta, lliw uyariqninkunaataqmi admirakurqaku.
1Qochata
MARCOS5
1828
21Jesus botepi kutira muspan qochapa patanpia kach kaptin mi llapa ru na kuna huunakaramurqaku chayraykum, payqa hinallapi karqa. 22Hinaptinmi Jairo sutiyoq runa Jesuspa kasqanman hamuspa qonqorakuykurqa, payqa karqa *huunakunanku wasipi kamachikuqmi. 23Paym Jesusta ruegakurqa: Warmi churiy mi wauruchkana, hakuchik wasiyman payta hapiykuptiki sanoyaruspan kawsananpaq nispa. 24Jairowan Jesus pa saptin mi achka lla a ru na ku na qatispa payta itirqa. 25Paykunawanmi kachkarqa onqoq warmi, payqa yaqa chunka iskayniyoq wataam flujowan akarichkarqa. 26Achka medicokunawanmi hampichikurqa sanoyananpaq ichaqa tukuy imantam yanqapaq gastarqa, chay wanpas payqa akarispanmi peorchakuchkarqa. 27-28Kay war mim Jesusmanta uyariruspan paypa qepanman asuykurqa runakunapa chawpinta, paymi piensarqa: Pachallantapas hapiykuspayqa sanoyarusaqmi nispa. Jesuspa pachanta hapiykuptinmi 29flujon chaylla taniruptin sanoyarurqa. 30Jesusataqmi musya rurqa huk kaqninta atiy ninwan sa noya rachisqanta chay mi qepanta qawarispa tapurqa: Pitaq pachayta llapchaykaramun? nispa. 31Jesuspa discipu lon ku na ataqmi nirqa: Qawachkankitaq kaynaa runa itisusqaykitaqa. Chaychu ninkiraq: Pitaq llapchaykaramuwan? nispa? 32Chaymi Jesus muyuriqninta qawarqa llapchaykuqninta reqsinanpaq. 33Sanoyarusqanta yachakuruspanmi chay warmi manchakuywan katkatatastin qonqorakuykuspan willakurqa imam pasakusqanta. 34Jesusataqmi chay warmita nirqa: Mamy, iisqaykiraykum allinyarunki, kunanqa hawkallaa pasakuy, manaam kay onqoy wanqa akarinkiachu nispa. 35Jesus rimach kaptin raqmi Jairopa wa sin manta ha murqa ku pay man willaq: Churikiqa waukunam imapaqataq yachachikuqtaqa pusanki? nispa. 36Jesusataqmi mana ca so-preciotapas chu raspan Jairota nirqa: Ama llakikuychu, confiakuy oqapi nispa. 37Mana pipas qatinanta mu naspan mi Je susqa pusarqa Pedrotawan Jacobollata, pusarqataqmi Jacobopa wawqen Juantapas. 38Chay kamachikuq Jairopa wasinman chayaruspanmi Jesusqa rikurqa lliw runakunata waqayllawana qaparkachachkaqta, 39yaykuspanmi paykunata nirqa: Imanasqataq kayna waqayllawanaqa qaparkachachkankichik? War maqa manam wausqachu kachkan aswanqa puuchkanmi nispa. 40Chay mi asipayarqa ku Jesusta. Hinaptin mi Je susqa lliw ru na ku nata lloqsirachispan yaykurqa war mapa kasqanman, chay manqa yaykurqa war mapa tayta-mamallanwanmi hinaspa chay pusasqankunallawanmi. 41Sipaschapa makinta Jesus hapiykuspanmi arameo idiomapi nirqa: Talita cumi nispa. Chayqa: Sipascha, qamtam niki Hatariy! ninanmi. 42Sipascha chaylla hata rira muspan mi pu riy ta qa llaykurqa. Payqa chun ka iskayniyoq watanpiam karqa. Chaypi kaqkunaataqmi admirakuspanku sasa-sasata
Jairopa churin kawsarisqanmantawan onqoq warmipa sanoyasqanmanta (Mt 9:18-26. Lc 8:40-56)
1829
MARCOS5,6
creerqaku. 43Chaymi Jesus paykunata kamachirqa ama pimanpas willakunankupaq, kamachirqataqmi sipaschaman mikuchinankupaqpas.
chaymanta pasakuspanmi llaqtanman kutirqa discipulonkunapiwan kuska. punchaw chayaramuptinmi payqa *huunakunanku wasiman yaykuspan yachachiyta qallaykurqa chaymi llapa runakuna admirakuspanku kaynata nirqaku: Kay runaqa may pitaq yacharqa kaykunataqa? Imay nataq chaskirqa kay yachaytaqa? Imay nataq *milagrokunataqa ruran? 3Manachum payqa Mariapa wawan car pintero? Kay llaqtanchikpim *yachan paypa wawqen Jacobopas, Joseypas, Judaspas, Simonpas chay nataq paninkunapas nispa. Chaynata nispam Jesuspaq piakururqaku. 4Je susataqmi nirqa: Diosmanta willakuqkunataqa manam ayllunkunapas nitaq llaqtamasinkunapas allintaqa chaskinkuchu, huklaw llaqtakunapim ichaqa allin chaskisqa nispa. 5Chay raykum Je susqa iskay-kimsa milagroku na llata ru raspan as ru na ku na llata sanoyachirqa umankuman makinta churaykuspan. 6Llaqtamasinkuna mana creeptinkum Jesusqa hukmanyarurqa.
2*Samana
1Jesus
Llaqtan Nazaretpi Jesuspa kasqanmanta (Mt 13:53-58. Lc 4:16-30)
Hichpan llaqtakunapim Jesus yachachistin purimurqa. 7Chunka iskayniyoq discipulonkunata qayaykuspanmi iska-iskaymanta kacharqa, paykunamanmi atiyta qorqa demoniokunata runakunamanta qarqomunankupaq. 8Paykunatam kamachirqa: Illaspaykichikqa amay imatapas apaychikchu ni qoqawtapas ni tantatapas ni qollqetapas, apaspaqa-apaychik taw nallatay, 9hinakuychikpas *usutallawany, pachakuychikpas huk muda pachallawantaqy. 10Wasiman yaykuspaykichikqa chayllapiy sa ma kuychik chay llaqta manta lloqsinaykichikkama. 11May llaqtapipas mana chaskisuptikichikqa hinaspa mana uyarisuptikichikqa chay mantay lloqsiychik, *usutaykichikpi allpatapas taspiychiky chaynapi mana kasukuq kasqankuta yachanankupaq. 12Chaynata niruptinmi discipulonkunaqa lloqsispanku runakunaman willamurqaku: Huchaykichikmanta wanakuychik nispa. 13Payku naqa demonioku natapas ru na ku na mantam qarqomurqa ku hinaspam aceitewan untaspa onqoqkunatapas sanoyachirqaku.
Bautizaq Juanta wauchisqankumanta (Mt 14:1-12. Lc 9:7-9)
Willakamunankupaq discipulonkunata kachasqanmanta (Mt 10:5-15. Lc 9:1-6)
kaykunatam Rey Herodes uyarirqa Jesusmanta runakuna rimasqanrayku. Wakin runakunam nirqaku: Bautizaq Juanmi kawsariramuspan kaynaa atiy niyoqqa nispa. 15Wa kin ataqmi nirqa ku: Diosmanta willakuq Eliasmi kayqa nispa. Huk kunaataqmi nirqaku:
14Tukuy
MARCOS6
1830
Payqa Diosmanta willakuqmi, payqariki awpaq tiempopi hina Diosmanta willakuqmi. 16Herodes chay ta uya riruspan mi nirqa: Juanmi payqa, kunkan qorochisqay runam kawsariramusqa nispa. 17Herodesmi aw paqta raq Juanta hapirachimuspan carcel man pusachirqa, chaypim cadenarachirqa Herodiasrayku. Herodiasqa karqa Rey Herodespa wawqen Felipepa warminmi ichaqa Herodesmi pay wan casarakururqa. 18Chayraykum Herodesta Juan nirqa: Diospa leyninman hinaqa manam allinchu wawqekipa warminwan casarakusqaykiqa nispa. 19 He ro dias qa Juan ta cheq ni rus pan mi wa u ra chiy ta mu nar qa icha qa manam atir qa chu. 20Rey He ro des mi ya char qa Juan qa Dios lla paq a kawsaq kas qan ta hi nas pa justo kas qan ta chay mi payta man cha kus pan war min He ro dias man ta wa qay char qa mana ima ta pas ru ra ru nan paq. Juan pa nis qanwan iskay ra yach kas pa pas Rey He ro des qa ga nas wan mi uya rir qa. 21Icha qa huk pun chaw mi He ro dias mu nas qan ta ta ri rur qa. Rey He ro des pa santon chaya ra mup tin mi con vido paq qaya chir qa sol da do ku na pa ka ma chiq ninku na ta hi nas pa go bier naq ku na ta, qaya chir qa taq mi Ga li lea lawpi allin req sis qa ru na ku na ta pas. 22Con vi do pi kach kap tin kum He ro dias pa warmi wawan yay ku rus pan tu sur qa, Rey He ro des ta wan mi kuq ma sin ku na ta chay sipas pa tu sus qan llum pay ta gus ta rup tin mi Rey He ro des sipas ta nirqa: Maakuwaptikiqa imam munasqaykitam qosqayki nispa. 23Ju ra mentaspantaqmi nirqa: Imam maakuwasqaykitam qosqayki, qoykuykimanmi gobiernasqay llaqtakunapa partentapas nispa. 24Chay mi sipasqa lloqsira muspan ma manta tapurqa: Mamy imatataq maasaq? nispa. Mamanataqmi nirqa: Bautizaq Juanpa umanta maay nispa. 25Sipasmi chaylla reypa kasqan man yaykuspan nirqa: Kunachallan qoway huk platopi Bautizaq Juanpa umanta nispa. 26Chay mi Rey Herodes llumpay ta lla kiriku rurqa, convidoman qayachisqankunapas juramentasqanta uyarisqankuraykum manaa negayta atirqachu. 27Chayllam soldadonta ka machirqa: Juanpa umanta aparamuy nispa. Chay mi solda do car cel man pa sas pa Juanpa umanta qo ru ra mus pan 28apara mur qa plato pi, sipas man hay way kuptin mi pay ataq ma man man qoy kur qa. 29Chay ta Juanpa discipu lon ku na yacha ruspan kum ha murqa ku paypa cuer ponta apaspa pampamunankupaq.
Pichqa waranqapaq mikuy mirachisqanmanta (Mt 14:13-21. Lc 9:10-17. Jn 6:1-14)
30Jesuspa kachasqan ku na iska-iskay risqan ku manta kutira muspan kum pay wan huunakurqaku, paykunam willarqaku tukuy ima ruramusqankuta hinaspa yachachimusqankuta. 31Jesusataqmi nirqa: Hakuchik chunniqman chay pi samarimunaykichikpaq nispa.
1831
MARCOS6
Manaam mikunankupaqpas tiempo karqachu huk a-huka runakuna hamusqanrayku. 32Chaymi Jesusqa discipulonkunallawan chunniqman pasakurqa huk botepi. 33Risqankuta rikuruspankum achka runakuna reqsirurqaku, llaqtakunamanta kallpaspankum paykunamantapas puntataraq chayarurqaku. 34Botemanta Jesus lloqsiruspanmi chay achkallaa runakunata qawaykuspa llakipayarikurqa paykunamanta mana michiqniyoq ovejakuna hina kaptinku chaymi willarqa achka yachachikuykunata. 35Yaqa inti seqaykuytaam Jesuspa discipulonkuna asuykuspanku nirqaku: am llumpay tardea, Kaypiqa manam wasipas kanchu. 36Ripukuchunkuay, Kay piqa manam imapas mikunankupaq kanchu, hichpa llaqtachakunaman hinaspa chakrakunaman rispankuy imallatapas rantichunku nispa. 37Je susataqmi nirqa: Qamkunay mikuykachiychik nispa. Chaymi paykunaataq nirqa: oqaykuchu risaqku iskay pachak jornalpa chanin qollqewan tanta rantiq hinaspachum paykunaman mikuchisaqchu? nispa. 38Je susataqmi tapurqa: Haykataq tantaykichik kachkan? Maskamuychik nispa. Tariruspankum Jesusta nirqaku: Pichqa tantawan, iskay challwa kankasqallam nispa. 39Chay mi discipu lon ku nata Jesus ka machirqa llapa ru na ku nata ra kispan ku pastopi tiyachinankupaq. 40Llapa runakunam tiyarqaku pachakman hinaspa pichqa chunkaman rakinasqa. 41Hinaptinmi Jesus chay pichqa tantatawan iskay challwa kankasqata hapiykurqa hinaspam cielota qawarispan Diosman graciasta qorqa. Tantakunata pakiykuspanmi discipulonkunaman qorqa runakunaman aypunankupaq, aypuchirqataqmi challwakunatapas. 42Llapallankum mikurqaku saksanankukama. 43Tantapa hinaspa challwapa puchuqnintam huururqaku chunka iskayniyoq canasta huntataraq. 44Yuyayniyoq qarikunallata yupaptinkum chay mikuqkunaqa karqa pichqa waranqa.
Qocha hawanta Jesuspa purisqanmanta (Mt 14:22-27. Jn 6:16-21)
Jesusqa discipulonkunata boteman yaykuchirqa puntaspanku qochata chimpanankupaq chaynapi llapa runakunata avianankama Betsaida llaqtaman rinankupaq. 46Llapa runakuna pasakuptinkuam Jesusqa orqo lawman rirqa Diosta maakunanpaq. 47Tutayaramuptinmi boteqa qochapa chawpintaa richkarqa, Jesusataqmi qocha patallanpiraq sapallan kachkarqa. 48Discipulonkunatam rikururqa akariyllawana yaku qachisqankuta, paykunaqa akarichkarqaku contrankupi llumpayta wayramuptinmi. Yaqa gallo waqaytaam Jesus paykunaman asuykurqa yaku hawanta puristin puntarunanpaq hina. 49Discipulonkunaataqmi yaku hawanta puriqta rikuruspanku manchachikupaq hapispanku qaparirqaku. 50Llapa llan ku mancha rikuptin kum Je susataq nirqa: Qarinchakuychik! oqam kani, ama manchakuychikchu nispa. 51Boteman Jesus seqa ruptin mi wayra ta nirurqa. Discipu lon ku na ataqmi admirasqallaa qawanakurqaku. 52Sonqonku rumiyaruptinmi paykunaqa mana entienderqakuchu tantakunata mirachisqanwan Jesuspa imam yachachisqanta.
45Chay mantam
MARCOS6,7
1832 Genesaret lawpi onqoqkunata sanoyachisqanmanta (Mt 14:34-36)
chimparuspankum Genesaret law man chayarurqaku, chaypim boteta watarqaku. 54Botemanta chayraq lloqsichkaptinkum runakuna Jesusta reqsirurqaku. 55Rikuqninkuna tukuy hinastinman kallpaspankum Jesuspa kasqanman llapa onqoqkunata chakanakunapi apamurqaku. 56Llaqtakunamanwan chakrakunaman Jesus riptinmi ankunaman onqoqkunata apamuqku hinaspam payta ruegakurqaku pachanpa patallantapas hapiykunankupaq chay mi llapallan hapiykuqninkunaqa sanoyarurqaku.
53Qochata
hamuspankum *fariseokuna Diospa leynin yachachiqkunapiwan Jesusman asuykurqaku. 2Paykunam rikururqaku Jesuspa wakin discipulonkunata makinkuta mana mayllakuspa mikuchkaqta chaymi paykunamanta rimarqaku. 3Fariseokunawan wakin *judiokunaqa awpaq abuelonkupa costumbrenta qatispankum mana imatapas mikunkuchu manaraq allinta makinkuta mayllakuchkaspaqa. 4Mercadomanta kutimuspankupas manataqmi mikunkuchu manaraq puntata mayllakuchkaspankuqa. Paykunaqa qatinkutaqmi awpaq wakin costumbrekunatapas: Aywinkum vasokunata, jarrokunata, fierro mankakunata hinaspa catrekunata. 5Fariseokunam Diospa leynin yachachiqkunapiwan Jesusta tapurqaku: Imanasqataq discipuloykikunaqa mikunku mana makinkuta mayllakuspanku? Paykunaqa abuelonchikkunapa costumbrentam mana kasukuchkankuchu nispa. 6Chay mi Je susataq nirqa: Iskay uyakuna! Allintam Diospa nisqanta awpaqtaraq Isaias qamkunamanta qellqarqa: Simillanwanmi yupaychawan kay runakunaqa. oqamanta karupim kachkan sonqonkuqa. 7 Paykunaqa adorawankupas yanqapaqmi, yachachisqankupas runapa kamachisqallanmi. Diospa kamachikuy ninkunata qonqaruspaykichikmi runakunapa costumbrenkunaman hinalla rurankichik. 9Qamkunaqa Diospa kamachikuyninkunata mana kasuspam costumbrekichikkunallata qatinkichik. 10Moisesmi kaynata yachachirqa: Tayta-mamaykita respetay, pipas tayta-mamanta akaqqa waunqam nispa. 11Aswanqa qamkunam ninkichik: Huk runaqa tayta-mamanman ninmanmi: Tayty, mamy, manam yanapaykimanchu. Qamkunaman qonaytam Diosman qoykuni Corban sutiyoq regalota nispa. 12Chaynata nispam yachachinkichik manaa tayta-mamaykichikta yanapanaykichikpaq. 13awpaq costumbrekunata cumplinaykichikraykum Diospa kamachisqankunata yanqachankichik, chaynallatam rurankichik wakin costumbrekunatapas. 14Chay mi Jesus mosoqmanta ru na ku nata qayaykuspan kay nata yachachirqa: Llapallaykichik uyarispay kaykunata entiendeychik: 15Manam imapas mikusqanchu runataqa huchallichin, runataqa huchallichin sonqonmanta lloqsimuqmi. ( 16Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky.)
8Qam ku naqa
1Jerusalenmanta
Runataqa imam huchallichisqanmanta
1833
17Ru na ku na manta
MARCOS7
karunchakuruspan wasimana Jesus yaykuruptinmi discipulonkuna tapurqa: Imaninantaq chay yachachisqaykiqa? nispa. 18Hinaptin mi Je susataq nirqa: Qamkunapas manachu entiendenkichik? Manachu yachankichik runapa mikusqanqa mana huchallichisqanta? 19Imam mikusqanqa manam runapa sonqonmanchu yaykun, chayqa wiksanman yaykuspanmi cuerponmanta lloqsin. Chaynata nispanmi Jesusqa yachachirqa llapa mikuykuna allin kasqanta. 20-21Payqa nirqataqmi: Sonqonmanta lloqsiptinmi runaqa huchallikun. Tukuy mana allinkunata piensaspa, suwakuspa, runata wauchispa, 22hukwan pierdekuspa, runakunapa imankunatapas munapayaspa, mana allinkunata ruraspa, engaaspa, qanra vidapi purispa, envidiakuspa, kamispa, runa-tukuspa hinaspa loco hina ruraspa. 23Kay imaymana huchakuna runapa sonqonmanta lloqsimuqmi runataqa huchallichin.
Tiro llaqtayoq warmipa wawanta sanoyachisqanmanta (Mt 15:21-28)
24Je susmi llaqtan manta lloqsiruspan Tiro law man rirqa. Chay pi kasqanta mana pipas yachananta munaspam huk wasiman yaykururqa, chay wanpas llapa runakunaqa yacharurqakum chaypi kasqanta. 25Chay pim kachkarqa demoniopa akarichisqan warmi warma, paypa mamanmi Jesuspa chayaramusqanta uyariruspan chaypunilla hamurqa hinaspam Jesuspa chakinman qonqorakuykurqa. 26Chay war miqa manam judiochu karqa aswanqa Siria hinaspa Fenicia nacion niyoq runakunapa castanmi. Chay war mim Jesusta ruegakurqa: Wawallaymantay demoniota qarqoruy nispa. 27Chay mi Je susataq nirqa: Suyaykuy, puntataqa war makunaraqy saksaruchun, manam allinchu warmakunamanta tantata qechuruspa allqokunaman wischuykuyqa nispa. 28Hinaptin mi war miataq nirqa: Ar chaynam tayty, aswanqa mesapa ukunpi kaq allqokunapas mikunmi warmakunapa wichichisqanta nispa. 29Chay mi Je susataq nirqa: Allintam rimarunki, ripukuya, demonioqa am wawaykimanta lloqsiruna nispa. 30Wa sin man chay warmi chaya ruspan mi wawanta ca mapi ta riykurqa sa nota a hinaspa demoniopa mana akarichisqantaa.
lawmanta lloqsispam Jesus Sidon llaqtanta hinaspa Decapolis lawninta rispa Galilea qochaman chayarqa. 32Chay pim payman aparamurqaku sasa rimaq mana uyarikuq runata hinaspam ruegakurqaku: Kay runamany makikita churaykuy sanoyarunanpaq nispa. 33Je susmi chay ru nata sapa llanta huk law man pusa rurqa, dedon ku nata chay runapa rinrinkunaman hinaruspanmi toqayninwan qallunman tupaykachirqa. 34Altoman qawa rispan mi sonqonpi lla kirikuspan nirqa: Efata! nispa. Chayqa Kicharikuy! ninanmi.
31Tiro
Mana uyarikuq sasa rimaq runata sanoyachisqanmanta
MARCOS7,8
35Chay pu nillam
1834
chay runapa rinrinkuna kicharikururqa, qallunpas paskarikuruptinmi allintaa rimarqa. 36Jesusmi chay pi kaqkunata kamachirqa: Kay rurasqaytaqa amam pimanpas willakunkichikchu nispa. Chaynata Jesus kamachichkaptinpas aswanraqmi willakurqaku. 37Chaymi runakuna admirakuspanku nirqaku: Jesusqa tukuy allintam ruran, mana uyariqkunatam uyarichin, rimachintaqmi mana rimaqkunatapas nispanku.
punchawkunapim kaqlla huunakurqaku achkallaa runakuna. Paykunapa mikunankupaq mana imapas kaptinmi Jesus discipulonkunata qayaspan kay nata nirqa: 2Kay runakunamantam llakipayarikuni, am kimsa punchawa oqawan kachkanku, manam mikunankupaqqa imapas kanchu, 3mana mikusqata wasinkuman kutichiptiyqa ripuchkaspach hukmanyarunqaku, wakinkuqa karumantaraqmi hamurqakupas. 4Discipu lon ku na ataqmi nirqa ku: Kay chunniqpiqa ima tantawantaq saksachichwan kaynaa runataqa? nispa. 5Jesusmi payku nata tapurqa: Haykataq tantaykichik kachkan? nispa. Chaymi paykunaataq nirqaku: Qanchisllam nispa. 6Jesusmi kamachirqa llapa runakunata pampapi tiyaykunankupaq, chay qanchisnintin tantakunata hapiykuspanmi Diosman graciasta qorqa hinaspam pakiykuspan discipulonkunaman haywarqa aypunankupaq chaymi paykunaataq runakunaman aypurqaku. 7Paykunapaqa karqataqmi iskay-kimsa kankasqa challwachankupas chaymi Diosman graciasta qospa chaykunatapas Jesus aypuchirqa. 8Llapallankum mikurqaku saksanankukama hinaptinmi puchunkunatapas huumurqaku qanchis canasta huntataraq. 9Mikuqkunam karqaku yaqa tawa waranqa runakuna, mikuruptinkuam Jesus runakunata wasinkuman kutichirqa. 10Chaymantaataqmi discipulonkunawan boteman seqaruspa Dalmanuta llaqta lawman pasakurqaku.
Fariseokunapa milagro maakusqanmanta (Mt 16:1-4. Lc 12:54-56)
1Chay
Tawa waranqa runakunapaq mikuymanta (Mt 15:32-39)
11*Fa riseoku nam ha muspan ku Jesuswan atipa na kuy ta qa llaykurqa ku. Pruebaman churayta munaspankum Jesusta maarqaku cielomanta kaq *milagrota qawachinanpaq. 12Jesusataqmi sonqonpi llakirikuspa llapallanta nirqa: Imanasqataq kay runakunaqa maawanku milagro qawachinayta? Cheqaptam nikichik, manam imatapas rurasaqchu qawanaykichikpaqqa. 13Chay nata Jesus niruspan mi chay ru na ku nata saqeruspan boteman huktawan seqarurqa hinaspam pasakurqa qochapa huklaw patanman.
tanta apayta qonqarurqaku, botenkupiqa karqa huk tantallam. 15Jesusmi discipulonkunata nirqa:
14Discipu lon ku nam
Fariseokunapa qonchunmanta (Mt 16:5-12)
1835
MARCOS8
Uyariychik, *fariseokunapa hinaspa Rey Herodespa qonchunmantay cuidakuychik nispa. 16Chay mi discipu lon ku na nina kurqa ku: Tantanchik mana kaptinmi nichkan chaynataqa nispa. 17Je susataqmi musya ruspan nirqa: Imanasqataq rimachkankichik: Manam tantanchik kanchu nispa? Manaraqchu yachankichik ni entiendenkichik? Sonqoykichikpas rumiyasqaraqchu kachkan? 18Mana rikukuqchum kankichik, mana uyariqchum kankichik? Manachum yuyankichik 19chay pichqa tantata pakispa pichqa waranqa qarikunapaq hay pachisqayta? Hayka canastatataq puchuqninta huurqankichik? Chaymi paykunaataq nirqaku: Chunka iskayniyoq canastatam nispa. 20Qanchis tanta manta tawa wa ranqa ru napaq mirachiptiyqa hayka ca nasta huntatataq puchuqninta hoqarirqankichik? Chaymi paykunaataq nirqaku: Qanchis canastatam nispa. 21Chay mi Jesus nirqa: Chaynaqa manaraqchum entiendenkichik? oqaqariki manam tantamantachu rimachkani aswanqa Rey Herodespa hinaspa *fariseokunapa yachachisqanmantam. llaqtaman chayaruptinkum awsa runata Jesusman pusamurqaku, Llapchaykuy sanoyananpaq nispanku. 23Chay mi awsata Jesus makinmanta pusarurqa llaqtapa cantonman hinaspam toqayninwan awinta llusiykuspa hinaspa makinta umanman churaykuspan tapurqa: Yaqachum rikukunki? nispa. 24awsa ataqmi qawaykacha rikuspan nirqa: Rikuchkanim runakunata sachakunata hina, ichaqa purichkaqta nispa. 25Chaymi Jesus huktawan makinta churarqa paypa awinman hinaptinmi chay runaqa Jesuspa nisqanman hina sumaqta qawarikururqa, sanoyaruspanmi allintaa rikurqa llapa imakunatapas. 26Wasinman ripunanpaq chay runata kachaspanmi Jesus nirqa: Ama llaqtamanqa yaykuyachu nispa.
Jesusqa Cristopuni kasqanmanta (Mt 16:13-20. Lc 9:18-21)
22Bet saida
awsata Betsaida llaqtapi Jesus sanoyachisqanmanta
Jesusqa discipulonkunapiwan rirqa Rey Felipepa gobiernasqan Cesarea llaqta lawman. anpia kachkaptinkum Jesus tapurqa discipulonkunata: Pi kasqaytataq runakunaqa oqamanta rimanku? nispa. 28Chay mi payku na ataq nirqa ku: Wakin runakunam nin Bautizaq Juan kasqaykita, wakinataqmi nin Elias kasqaykita, wakinataqmi nin Diosmanta willakuq huk kaqnin kasqaykita nispa. 29Chay mi Jesus tapurqa payku nata: Qamkunaqa pim kasqaytataq ninkichik? nispa. Hinaptinmi Pedro nirqa: Qamqa Cristom kanki nispa. 30Je susmi payku nata avisarqa ama pimanpas pay manta willa ku nan kupaq.
27Chay mantam
MARCOS8,9
1836 Waunanmanta Jesuspa willakusqan (Mt 16:21-28. Lc 9:22-27)
Jesus willakuyta qallarirqa kaynata: Diosmanta Hamuq Runam llumpayta akarisaq. Judiokunapa kamachiqninkunam, *sacerdotepa jefenkunam Diospa ley nin yachachiqkunapiwan cheqniwaspa wauchiwanqaku aswanqa kimsa punchawmantam kawsarimusaq. 32Chayku nataqa nirqa mana imatapas pa kaspan mi. Chay nisqan mantam Pedro huklawchaman pusarispan Jesusta anyarqa. 33Jesusataqmi discipulonkunaman muyuriykamuspan Pedrota qaqchaparqa: Satanas, Asuy awpaqniy manta! Piensasqaykiqa manam Diospa piensasqan hinachu aswanqa runakunallapam nispa. 34Hinaspan mi discipu lon ku natawan ru na ku nata qayaykuspan nirqa: Pipas qatiwayta munaspaqa amaa kikillanpaq kawsaspay akaristinpas qatiwachun. 35Pipas vidallan cuidakuqqa wiaypaqmi pierderunqa. Pipas oqarayku otaq Diosmanta allin noticiarayku wauspanqa wiaypaqmi salvakunqa. 36Runaqa imatataq horqokunman lliw kay pachapi kaqkunata ganaruspan vidantaataq pierderuspaqa? 37Runaqa haykatataq paganman vidanta salvananpaq? 38Kay mana kasukuq huchasapa runakunapa qayllanpi pipas oqamantawan rimasqaykunamanta penqakuptinqa Diosmanta Hamuq Runapas paymantam penqakusaq. Chaynataqa rurasaq angelkunapiwan Dios Taytaypa hatunchasqan kutimuspaymi. 1Cheqaptam nikichik, kaypi kaqku na mantam wa kin ku na mana wa unqachu atiy wan Diospa munaychakusqan hamuqta rikunankukama.
31Chay mantam
2Soqta punchaw pasaruptinmi Jesus pusarqa Pedrota, Jacobota hinaspa Juanta, paykunallawanmi rirqa orqoman. Chaypim paykuna qawachkaptinku Jesuspa rikchaynin tikrakururqa, 3pachanmi rikurirurqa riti hina yuraq-yuraq kancharichkaq, manam pipas kay pachapi maynataa taqsaspapas chayna yuraq-yuraqtaqa lloqsichinmanchu. 4Paykunam rikururqa Eliastawan Moisesta Jesuswan parlachkaqta. 5Pedroataqmi Jesusta nirqa: Yachachikuq, allinpaqch kaypiqa kachkaniku! Rurarusaqkuy kimsa ramadata, hukta qampaq, hukta Moisespaq, huktaataq Eliaspaq nispa. 6Ancha mancharisqa kasqankuraykum Pedro chaynata rimarurqa mana musyakustin. 7Chaymi puyu uraykamuspa paykunata tapaykurqa hinaptinmi puyumanta nimurqa: Paymi kuyasqay Churiy, payta uyariychik nispa. 8Qonqay ta muyu riqnin kuta qawa rispa ataqmi ma na a pitapas rikurqa kuchu aswanqa Jesusllataam. 9Orqomanta urayka much kaptin ku am Jesus payku nata ka machirqa: Chay qawasqaykichiktaqa amaraqmi pimanpas willankichikraqchu Diosmanta Hamuq Runa kawsarimunaykama nispa. 10Chay mi payku naqa mana pi manpas willa kurqa kuchu hinaspam kikin kupu ralla tapunakurqaku: Imataq wauy manta kawsarimuyqa? nispa. 11Chay mi Je susta tapurqa ku:
Jesuspa rikchaynin tikrakurusqanmanta (Mt 17:1-13. Lc 9:28-36)
1837
MARCOS9
Diospa leynin yachachiqkunaqa imanasqataq ninku: Cristomanta awpaqtaqa Eliasmi hamunqa nispa? 12Hinaptin mi Je susataq nirqa: Ar Eliasmi puntamunan karqa tukuy imata allichananpaq. Manachum Diosmanta Hamuq Runamantaqa Biblia nin: akarispanmi pasay paq despreciasqa kanqa nispa? 13Ichaqa oqam nikichik, Eliasqa am hamuruna chaymi payta tukuy munasqankuta rurarqaku paymanta qellqasqaman hina.
Demonioyoq qari warmapa sanoyasqanmanta (Mt 17:14-21. Lc 9:37-43)
14Wakin discipu lon ku napa kasqan man chaya ruspan kum riku rurqa ku paykunawan achkallaa runakunata, chaypitaqmi kachkasqa Diospa ley nin yachachiqkunapas Jesuspa discipulonkunawan atipanakuspanku. 15Chaypi kaqkunaataqmi Jesusta qonqayta rikuruspanku admirasqallaa kallpaykurqaku rimaykunankupaq. 16Chay mi discipulonkunata Jesus tapurqa: Imamantataq tapunakuchkarqankichik paykunawan? nispa. 17Huk ru na ataqmi nirqa: Yachachikuq, qanmanmi pusamurqani kay qari churiyta, paymi mana rimayta atinchu demoniopa huntasqan kaspa. 18May pia kaptinpas demoniom munarispanqa pampakunaman wischun chaymi pusoqollataa aqtuspan kiruntapas kirichichichin, chay napim payqa llumpaytaa eqoyachkan. am discipuloykikunata nirqania demoniota qarqonankupaq ichaqa manam atirqakuchu. 19Je susmi nirqa: Mana creey atiq runakuna haykapikamataq qamkunawan kasaq? Haykapikamataq aguantasqaykichik? Apamuychik chay warmata nispa. 20Chay man pusa ra muptin kum Je susta demonio riku ruspan chay war mata ataquewan hapirachirqa. Chaymi warmaqa pampaman wichiykuspan kat katataspan pusoqollataa aqturqa. 21Jesusataqmi chay warmapa taytanta tapurqa: Hayka wataataq churikiqa kaynata hapichikun? nispa. Chaymi payataq nirqa: Warmacha kasqanmantaraqmi. 22Kay demonioqa achka kutipiam ninamanpas yakumanpas wischuykuq waurachinanpaq. Ima ruraytapas atispaykiqa llakipayarikuspay yanapaykullawayku nispa. 23Je susataqmi nirqa: Creeptikiqa munasqaykitam rurasaq, creeqkunapaqqa manam imapas sasachu nispa. 24Hinaptin mi chay war mapa tay tan ataq qapa rispan nirqa: Creenim, yanapaykuway aswanraq creenaypaq! nispa. 25Ru na ku na aswan raq hu u na ka musqanta Jesus rikuspan mi qaqcharqa chay demoniota: Upayachispa mana rimachiq demonio, kamachikim, kay war mamanta lloqsiy, amaay paymanqa kutiykuyachu nispa. 26Chaymi demonio qaparispan huktawan chay warmata ataquewan hapirachirqa hinaspam lloqsiruspan warmata wausqata hina saqerurqa, runakunaataqmi waurunmi nirqaku. 27Chaymi Jesus makinmanta hapiykuspa aysariruptin warmaqa sayarirurqa. 28Jesus wa siman yayku ruptin mi discipu lon ku na sapaq pi tapurqa ku:
MARCOS9
1838
Imanasqataq oqaykuqa mana atirqanikuchu chay demonio qarqoyta? nispa. 29Chay mi Je susataq nirqa: Kayna demoniotaqa Diosta maakuspallam qarqonkichik nispa.a
Waunanmanta huktawan Jesuspa willakusqan (Mt 17:22-23. Lc 9:43-45)
30Chay manta lloqsispan kum Ga lilea law ninta pa sarqa ku, Jesusmi mana munarqachu ni pi yachanantapas. 31Discipulonkunallata yachachispanmi nirqa: Diosmanta Hamuq Runaqa traicionasqam kasaq, wauchiwaptinkum kimsa punchawmanta kawsarimusaq nispa. 32Discipu lon ku nam ichaqa mana entienderqa kuchu chay nisqanta, mancha kurqakutaqmi tapuykuytapas.
llaqtaman chayaruspanku wasipia kachkaptinkum Jesus discipulonkunata tapurqa: Imamantataq atipanakurqankichik hamuptinchik? nispa. 34Payku nam ichaqa upa lla lla karqa ku, anpi kikin kupu ra pim aswan reqsisqa kasqankumanta rimasqankurayku. 35Chay mi Jesus tiyaykuspan chunka iskaynintin discipulonkunata qayaykuspan nirqa: Pipas allin reqsisqa kayta munaspaqa criado hina kaspay llapanta ser vichun nispa. 36Chay mi huk war machata chaw pin ku man sayaykachirqa, payta marqa kuykuspam discipulonkunata nirqa: 37Pipas sutiypi kayna warmachata kuyakuywan chaskiykuqqa oqatam chaskiwan, chaskiwanqa manam oqallatataqchu aswanqa kachamuqniy Taytaytawanmi nispa.
Jesuspa favorninpi kaqkunamanta (Mt 10:42. Lc 9:49-50)
33Caper naum
Allin reqsisqa kaqmanta (Mt 18:1-5. Lc 9:46-48)
Jesusta nirqa: Yachachikuq, huk runatam rikuramurqaniku qampa sutikipi demoniokunata qarqochkaqta. Hinaptinmi michakamurqaniku oqanchikwan mana purisqanrayku nispa. 39Jesusataqmi nirqa: Ama michakuychikchu, pipas oqapa sutiy pi *milagrota rurachkaspaqa manam contraypiqa rimanmanchu. 40Pipas mana contranchikpi kaspaqa favorninchikpim kachkan. 41oqapa sutiypi Cristopa kasqaykichikrayku pipas huk vaso yakullatapas qoykususpaykichikqa cheqaptapunim premionta chaskinqa.
Huchallichiqkunamanta (Mt 18:6-9. Lc 17:1-2)
38Juan mi
42oqapi iiq kay taksachakunamanta hukninta pipas huchallichiqpaqqa allinch kanman molino rumita kunkanman wataruptinku lamar qochaman wischusqa kaya 9:29
awpaq rikurimuq griego idioma copiakunapiqa manam rimanchu ayunomanta.
1839
MARCOS9,10
nin. 43Sichu makiki huchallichisunki hinaptinqa allinnikipaqch makikita qoruruwaq, allinraqmi kanman huknin makiyoqllaa wiaypaq kawsakuynikiqa chaynapi iskay makintin infiernoman mana yaykunaykipaq, chaypiqa ninapas mana amachay atinam kachkan. ( 44Chaypiqa manam aycha urupas nitaq ninapas waunchu.) 45Sichu chakiki huchallichisunki hinaptinqa allinnikipaqch chakikita qoruruwaq, allinraqmi kanman qoru chakillaa wiaypaq kawsakuynikiqa chaynapi iskay chakintin, infiernoman mana wischusqa kanaykipaq. ( 46Chaypiqa manam aycha urupas nitaq ninapas waunchu.) 47Sichu awiki huchallichisunki hinaptinqa, allinnikipaqch horqoruwaq, allinraqmi kanman chullan awillaa wiaypaq kawsakuynikiqa chaynapi iskay awintin infiernoman mana wischusqa kanaykipaq. 48Chaypiqa manam aycha urupas nitaq ninapas waunchu. 49Lliw mi kachichasqa kanqa ninawan. 50Kachiqa allin mi, ichaqa chu lluruspanqa imapaqtaq valenman? Kikikichikpuni kachichasqa hina kaychik hinaspataq kawsaychik hawkalla wakinkunawan.
10
Capernaum llaqtamanta lloqsispan rirqa Judea law man rirqataqmi Jordan Mayupa waklawninmanpas. Chay pim llapa runakuna kaqlla huunakuyta qallaykurqaku hinaptinmi Jesus yachachirqa hina rurananman hina. 2Chaymi wakin *fariseokuna Jesusman asuykurqaku tapukuykunawan pantarachinankupaq, paykunam tapurqaku: Diosqa leyninpi permitinchu casado runa warminmanta rakikunanta? nispa. 3Pay ataqmi tapurqa: Imatataq Moisesqa kamachisurqankichik? nispa. 4Payku nam contestarqa: Moisesqa permitirqam papelta ruraykuspa warminmanta rakikunanpaq. 5Je susataqmi nirqa: Chaynataqa kamachirqa rumi sonqo kaptikichikmi. 6Qallariyninpi Dios llapa imata unanchaspanqa qaritawan warmitam rurarqa. 7Chayraykum qariqa taytamamanta saqespa hukllawakunqa warminmana 8chaymi iskayninku huk runa hinallaa kanqaku. Chaynaqa manam kanku iskayachu aswanqa hukllaam. 9Chay raykum runaqa mana ra kinmanchu Diospa kuskanchasqantaqa nispa. 10Wa sipia kach kaptin kum Je suspa discipu lon ku na huktawan tapurqa ku chay rimasqankumanta. 11Jesusmi paykunata nirqa: Warminmanta rakikuruspan huk warmiwan casarakuq runaqa huchallikunmi punta kaq war minpa contranpi. 12War mipas huchallikuntaqmi qosanmanta rakikuruspan huk qariwan casarakuspanqa.
Wawakunata Jesus bendecisqanmanta (Mt 19:13-15. Lc 18:15-17)
1Je susmi
Casadokunaqa mana rakinakunankumanta (Mt 19:1-12. Lc 16:18)
pusamurqaku Jesus llachpaykunanpaq. Discipulonkunaataqmi qaqcharqa chay wawakuna pusamuqkunata. 14Jesusmi harkakusqankuta rikururqa chaymi piakuspan nirqa: Ama harkaychikchu wawakuna oqaman hamunanta, kay wawakuna hina kaqkunapaqmi Diospa munaychakusqanqa. 15Cheqaptam nikichik, pipas wawakuna hina Diospa munaychakusqanta mana chaskispaqa manapunim chaymanqa yaykunqachu.
13Wawa ku natam
MARCOS10
16Kay nata
1840
nispanmi Jesus wawakunata marqariykurqa, paykunapa hawanman makinta churaykuspanmi paykunata bendecirqa.
Jesuswan apu joven parlasqanmanta (Mt 19:16-30. Lc 18:18-30)
17Jesus rich kaptin mi ha murqa huk runa kallpastin, paymi qonqora kuykuspan nirqa: Allin yachachikuq imatataq rurasaq wiay kawsanay paq? nispa. 18Jesusmi nirqa: Imanasqataq allin yachachikuq niwanki? Diosllam allinqa. 19Qamqa yachankim Diospa kamachikuyninkunata. Chay kamachikuykunam nin: Amam hukwanqa pierdekunkichu, amam pitapas wauchinkichu, amam suwakunkichu, amam pimantapas llullataqa rimankichu, amam engaankichu, tayta-mamaykita respetay nispa. 20Hinaptin mi chay ru na ataq nirqa: Yachachikuq, warma kasqay mantaraqmi chaykunataqa kasukurqani nispa. 21Hinaptin mi Jesus kuya kuy wan qawa rispan payta nirqa: Chay wanpas kayraqmi faltasunki, rispaykiy *rantikaramuy tukuy kapuqnikita, hinaspay chay qollqeta wakchakunaman qoykariy chaynapim hanaq pachapi kapuqnikikuna kanqa, chaymanta kutimuspaam oqawan rinki. 22Runam chay ta uya riruspan achka kapuqniyoq kasqan rayku llumpay ta hukmanyaruspan llakisqallaa pasakurqa. 23Jesusataqmi muyu riqninpi ru na ku nata qawa rispan discipu lon ku nata nirqa: Mayna sasatam apu runakunaqa yaykunqa Diospa munaychakusqanmanqa nispa. 24Discipu lon ku nam kayta uya riruspan ku admira kurqa ku. Chay mi Jesus huktawan nirqa: Kuyasqay qarikuna may na-may na sasatam qori-qollqenkupi hapipakuq runakunaqa Diospa munaychakusqanman yaykunqaku! 25Apu runa Diospa munaychakusqanman yaykunanmantaqa camelloch yaqapas agujapa rinrinta usturunman nispa. 26Kayta uya riruspan kum discipu loku na aswan raq admira kuspa tapu na kurqa ku: Hinaptinqa pitaq salvakuytaqa atinman? nispa. 27Jesusataqmi payku nata qawa rispan nirqa: Runakunaqa manam atinmanchu, Diosllam atinmanqa. Diospaqa tukuymi atinallan nispa. 28Hinaptin mi Pedroataq nirqa: oqaykuqa tukuy imata saqeruspam qanwan purichkaniku nispa. 29Hinaptin mi Jesusataq nirqa: Cheqaptapunim nikichik, pipas oqarayku hinaspa Diosmanta allin noticiarayku saqenqa wasinta, wawqe-paninkunata, turi-~naankunata otaq tayta-mamanta, warminta, churinkunata, chakrankunata 30hinaspaqa chaskinqam kay tiempopi pachak kuti masta wasikunata, wawqekunata, panikunata, turi-~naakunata, tayta-mamakunata, churikunata hinaspa chakrakunata, chaskinqam cheqnisqaa kaspapas, hamuq tiempopiataqmi wiay paq kawsanqa. 31Ichaqa ancha reqsisqa kaqku na mantam achkaq kanqa ku pisi reqsisqa a, pisi reqsisqa kaqkunamantaataqmi achkaq ancha reqsisqaa kanqaku.
1841 Jesusmi huktawan willakun waunanmanta (Mt 20:17-19. Lc 18:31-34)
MARCOS10
riptinkum Jesus discipulonkunapa puntanta rirqa. Chaymi admirakurqaku mana manchakuspan riptin, paykunaataqmi mancharisqallaa qatirqaku. Chayraykum Jesus chunka iskaynintin discipulonkunata huklawman qayaykuspa imam pasananmanta willayta qallaykurqa: 33Jerusalen llaqtamanmi richkanchik, chaypim Diosmanta Hamuq Runa entregasqa kasaq *sacerdotekunapa jefenkunamanwan Diospa leynin yachachiqkunaman, paykunam waunaypaq sentenciawaspanku mana castanchik kaq runakunaman entregawanqaku. 34Burla kuwaspan kum azotewanqa ku hinaspa toqapayawanqa ku chay mantam waurachiwanqaku aswanqa kimsa punchawmantam kawsarimusaq.
Jacobowan Juanpa maakusqankumanta (Mt 20:20-28)
32Jerusalen man
churin Jacobowan Juanmi Jesusman asuykuspanku nirqaku: Yachachikuq, anri niykuwayku kay maakusqaykuta nispa. 36Chay mi Jesus tapurqa: Imatataq munankichik qamkunapaq ruranayta? nispa. 37Hinaptin mi payku na ataq nirqa ku: Munaychakuspaykiqa tiyaykachiwaykuy hukniykuta *alleq lawnikipi, hukniykutaataq *ichoq lawnikipi nispa. 38Chay mi Je susataq nirqa: Manam yachankichikchu imam maakusqaykichiktaqa. Nisqaypi hinam oqaqa akarisaq. Atiwaqchikchu oqa hina akariyta? Atiwaqchikchu oqa hina wauyta? nispa. 39Chay mi payku na ataq nirqa: Ar, atisaqkum nispa. Jesusataqmi nirqa: Ar, cheqaptapunim qamkunaqa oqa hina akarinkichik hinaspa oqa hina waunkichik. 40Aswanqa *alleq law niy pi otaq *ichoq lawniy pi tiyaykuyqa manam oqallamantachu, chayqa kachkan akllasqakunapaqmi nispa. 41Wakin chun kantin discipu lon ku nam chay ta uya riruspan ku Jacobopa hinaspa Juanpa contranpi piakururqaku. 42Jesusataqmi paykunata qayaykuspan nirqa: Yachasqaykichikpi hinapas nacionkuna gobiernaqkunam runakunapi munaychakunku hinaspam kamachispanku kasuchikunku. 43Qamkunay ichaqa ama chaynachu kaychik, qamkunamanta pipas kamachikuyta munaspaqa wakinkunatay servichun. 44Qamkunamanta pipas allin reqsisqa kayta munaspaqa llapanpa sirvienteny kachun. 45Diosmanta Hamuq Runaqa manam servichikunaypaqchu hamurqani aswanqa servinaypaqmi hinaspa achka runakunapa rantinpi waunaypaqmi.
awsa Bartimeota Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 20:29-34. Lc 18:35-43)
35Zebedeopa
46Chaymantam Jerico llaqtaman chayarurqaku. Chay llaqtamanta discipulonkunawan hinaspa achka runakunawan Jesus lloqsichkaptinmi anpa patanpi tiyachkasqa limosna maakuq awsa runa. Payqa karqa Bartimeom otaq Timeopa churinmi. 47Chay awsam Nazaretmanta kaq Jesuspa hamusqanta uyariruspan qayaykachakurqa:
MARCOS10,11
1842
Davidpa mirayninmanta hatun kamachikuq Jesus, llakipayariykullaway! nispa. 48Chay mi ru na ku na awsata qaqcharqa ku: Upallay! nispa. Pay ataqmi aswanraq qaparirqa: Davidpa mirayninmanta hatun kamachikuq, llakipayariykullaway! nispa. 49Jesusataqmi sayaykuspan nirqa: Qayaramuychik nispa. Paykunam awsata qayamuspanku nirqaku: Kallpanchakuspayki hatariy, qayamusuchkankim nispa. 50Chay awsa ataqmi capanta wikutispan kallpaylla Je susman asuykurqa. 51Jesusmi tapurqa: Imatataq munanki qampaq ruranayta? nispa. Chaymi awsaataq nirqa: Yachachikuq, qawarikuytam munani nispa. 52Chay mi Je susataq nirqa: Pasakuy a, iiy nikim sanoyarachisunki nispa. Chaylla qawarikuruspanmi Jesuswana rirqa.
Jerusalenman Jesuspa yaykusqanmanta (Mt 21:1-11. Lc 19:28-40. Jn 12:12-19)
1Jerusa len
11
llaqtaman hichparamuspankum chayarurqaku Olivos Moqoman. Chay lawpim kachkan Betfage llaqtachawan Betania llaqtacha. Jesusmi iskay discipulonkunata kachaspan 2nirqa: Riychik wak chimpa llaqtachata, chayman chayaruspaykichikmi tarinkichik manaraq pipapas sillakusqan watasqa malta asnota, paskaramuspay aysaramuychik. 3Pipas: Imapaqtaq paskachkankichik? nispa tapusuptikichikqa qamkunam ninkichik: Seormi necesitachkan, chayllam kutichipamusunki nispa. 4Payku nam pasaspan ku ta rirurqa ku asnota anpa patan wasipa pun kunpi watasqata hinaspam paskarqaku. 5Wakin chay pi kaqku na ataqmi nirqa ku: Imatataq rurachkankichik? Imapaqtaq paskachkankichik asnota? nispa. 6Payku na ataqmi nirqa ku Jesuspa nisqan man hina, chay mi ma na a harka kuptinku asnota aysamurqaku. 7Jesusman asnota aysaramuspankum pachankuwan caronarqaku chaymi Jesusataq sillakuykurqa. 8Hinaptinmi achka runakuna anman pachankunata mastarqaku, wakinataqmi sachapa kallmankunata kuchuspanku anman churarqaku chayninta Jesus pasananpaq. 9Puntapas qepapas riqku na ataqmi Je susmanta qayaykacha kurqa ku: Yupaychasunchik! Alabasqay kachun Seorpa sutinpi hamuqqa! 10Hatunchasqay kachun awpa abuelonchik David hina gobiernananpaq hamuqqa! Hanaq pachapi kaqkunay Diosta yupaychachunku! nispa. 11Jesusmi Jerusa len llaqta man chaya ruspan temploman yaykurqa, chay mi tardea kaptin lliwta qawarispalla Betania llaqtachaman pasakurqa chunka iskay nintin discipulonkunapiwan.
1843 Mana ruruq sachata Jesus akasqanmanta (Mt 21:18-19)
MARCOS11
lloqsirqaku Betaniamanta chaymi Jesus yarqarachikuspan 13karumantaraq rikururqa llaqesapallaa higos sachata. Chay mi rirqa qawaq Ichapas ruruchkan nispan, aswanqa manam rurusqachu mana tiempon kasqanrayku, chayqa llaqeyoqllam kasqa. 14Chay higos sachatam nirqa: Kunanmantaqa manaam pipas ruruykitaqa mikunqaachu nispa. Chay nisqantam discipulonkuna uyarirurqa.
Templopi rantikuqkunata Jesus qarqosqanmanta (Mt 21:12-17. Lc 19:45-48. Jn 2:13-22)
12Paqa rin nintin ataqmi
chayarqaku Jerusalen llaqtaman, temploman Jesus yaykuruspanmi qallaykurqa qarqoyta chaypi llapa rantiqkunatawan *rantikuqkunata, wikaparqam qollqe cambiananku mesakunatapas chay nataq paloma rantikuqkunapa sillankunatapas. 16Manataqmi dejarqachu templopa pationpi imakuna apakachanankutapas. 17Chay pim Jesus yachachirqa: Manachum Bibliapi Dios nichkan: Temployqa maakuwananku wasiwan sutichasqam kanqa. Llapallan runakunapa maakamuwananku wasim kanqa nispa? Qamkunam ichaqa suwakunapa machayninta hinaa rurarusqankichik. nisqantam uyarirurqaku *sacerdotekunapa jefenkunawan Diospa ley nin yachachiqkuna, Jesusta manchakuspankum maskarqaku imay na formapipas waurachinankupaq llapa runakuna Jesuspa yachachisqanta uyarispa admirakuptinku. 19Ichaqa Jesusmi discipulonkunawan llaqtamanta pasakurqa tutayaruptina.
Higos sachapa chakirusqanmanta (Mt 21:20-22)
18Je suspa
15Chay mantam
richkaspankuataqmi chay higos sachata rikururqaku sapinmantapuni chakisqataa. 21Chay mi Pedro yuyariruspan Jesusta nirqa: Yachachikuq qaway, qayna punchaw amaa ruruychu nisqayki higos sachaqa chakirusqaam. 22Chay mi Je susataq nirqa: Diospi confiakuychik. 23Cheqaptapunim pipas sonqonpi mana iskayrayaspa kay orqota ninman: Chay manta suchuspa lamar-qochaman wischukuy nispa, chay nisqan cumplikunanta creeptinqa nisqanpi hinam kanqa. 24Chay mi nikichik: Diosmanta lliw maakusqaykichikta chaskirusqaykichikpaqa creespaqa chaskinkichikpunim. 25Ichapas Diosta maakuchkaspa qonqayta yuyariruwaqchik piwanpas pianasqa kasqaykichikta, chayna kaptinqa tukuy sonqoykichikwany pampachaychik, chaynapi hanaq pachapi Dios Taytaykichikpas huchaykichikta pampachasunaykichikpaq. ( 26Qamkuna mana pampachaptikichikqa hanaq pachapi kaq Dios Taytaykichikpas manam pampachasunkichikchu.)
20Paqa rin nintin
MARCOS11,12
1844
huktawan kutiramuptinkum Jesus templopi purichkarqa. Chaymi payman asuykurqaku *sacerdotekunapa jefenkuna, Diospa leynin yachachiqkuna hinaspa judiokunapa kamachiqninkuna. 28Paykunam Jesusta tapurqaku: Ima derechoykiwantaq chaykunataqa rurachkanki? pitaq autorizasurqanki? nispa. 29Chay mi Je susataq nirqa: oqapas tapusqaykichiky, kay tapusqayta contestawaptikichikqa oqapas nisqaykichikmi ima derechoy wanmi kaykuna rurasqayta. 30Niwaychiky: Pitaq bautizananpaq Juantaqa kachamurqa, Dioschu icha runakunachu? nispa. 31Chay nata Jesus tapuptin mi kikin kupu ra tantea na kurqa ku: Sichum Diosmi kachamurqa niptinchikqa Imanasqataq manaqa creerqankichikchu? niwasunchiki. 32Manataqmi nichwanchu Runakunallam kachamurqa nispaqa. Manam contestayta atirqakuchu llapa runakunata manchakusqankurayku, manchakurqakuqa Bautizaq Juanta cheqaptapuni Diosmanta willakuq kasqanpaq runakuna hapiptinkum. 33Chay mi Jesusta nirqaku: Manam yachanikuchu nispa. Jesusataqmi nirqa: Manataqmi oqapas nisqaykichikchu ima derechoy wanmi kaykuna rurasqaytaqa nispa.
27Jerusalen man
Jesusqa kamachikunanpaq munayniyoq kasqanmanta (Mt 21:23-27. Lc 20:1-8)
yachachispanmi Jesus nirqa: Huk runam chakranpi uvasta plantaruspa muyuriqninta perqarachirqa, huk pozotataqmi rurachirqa uvaspa rurunta sarunankupaq, hinaspam markayoq chukllata rurachirqa chaymanta cuidanankupaq. Chaykunata rurarachispam chakranta llamkaqkunaman arriendakuruspa illarurqa. 2Cosecha tiempo chayaramuptinmi runanta chay dueo kacharqa arriendaqninkunamanta tupaqninta maamunanpaq. 3Paykunaataqmi chay runata hapiruspanku maqaparurqaku hinaspam kutirichirqaku mana imayoqta. 4Dueoataqmi huknin runantaa kacharqa, paytam umanta pakiruspanku penqaypaqta rurarqaku. 5Huk runatawanraq kachaptinmi paytaataq waurachirqaku. Chaywanpas huktawan-huktawanraqmi kacharqa, paykunatam wakinta maqaparurqaku, wakintaataqmi waurachirqaku. 6Chay dueopaqa kuyasqan sapallan churillanam puchururqa, paytam kacharqa: Churiytaqa respetanqakuch nispa. 7Ichaqa llamkaqkunam payta rikuruspanku ninakurqaku: Paymi chaskinqa herenciataqa, paytaqa waurachisuny oqanchika dueo kananchikpaq nispa. 8Chaymi waurachispanku cuerponta chakramanta wischururqaku. 9Chaynaqa imatataq ruranqa chakrayoqqa? Payqa kutiramuspanmi llamkaqkunata wauchispa chakranta hukkunamana arriendakurunqa. 10Manachum Bibliapi leerqankichik: Wasi perqaqkunapa wischupakusqanku rumiqa cimientopi esquinan hapiq rumiam rikurirurqa. 11 Kaytaqa rurarun Seor Diosmi.
12
1Rikcha nachiyku nawan
Mana allin llamkaqkunawan rikchanachisqanmanta (Mt 21:33-46. Lc 20:9-19)
1845
12Hinaptin mi
MARCOS12
Kay qawasqanchikqa oqanchikpaqqa ima admirakuypaqmi nispa nisqanta. tapuqnin runakuna musyakururqaku Jesuspa rikchanachisqanqa paykunapa contranpi kasqanta chaymi hapiruyta munarqaku ichaqa llapa runakunata manchakuspankum mana ima rurayta atispa pasakurqaku.
Impuesto paganamanta (Mt 22:15-22. Lc 20:20-26)
kachamurqaku wakin *fariseokunatawan Rey Herodespa wakin qatiqninkunata chaynapi Jesus imamantapas mana allinta rimaruptin acusanankupaq. 14Paykuna hamuspankum Jesusta nirqaku: Yachachikuq, yachanikum qamqa runakunata mana manchakuspayki cheqap rimasqaykita. Qamqariki manam runapa hawallantachu qawanki, cheqaptam yachachinki Diospa munasqanman hina kawsananchikpaq. Allinchu Rey Cesarman impuesto pagay icha manachu? Pagachwanchu icha manachu? nispa. 15Je susmi payku naqa iskay uya kasqan kuta yachaspan nirqa: Imanasqataq pantachiway pi richkankichik? Qollqeta apamuwaychik qawanaypaq nispa. 16Apa ra muptin kum Jesus payku nata tapurqa: Pipa uyantaq hinaspa pipa sutintaq kay qollqepiqa kachkan? nispa. Chaymi paykunaataq nirqa: Rey Cesarpam nispa. 17Hinaptin mi Je susataq nirqa: Rey Cesar pa kaqtaqa pay many qoychik, Diosmanataq paypa kaqta nispa. Jesuspa chayna nisqanwanmi llumpayllataa admirakurqaku.
Wauqkunapa kawsarimunanmanta (Mt 22:23-33. Lc 20:27-40)
13Je susman mi
Jesusman hamurqaku wakin *saduceokuna. Paykunaqa manam creenkuchu wauqkunapa kawsarimunanmanta chaymi Jesusta nirqaku: 19Yachachikuq, Moisespa qellqasqanpim niwachkanchik: Casado runa mana wawayoqta warminta dejaruspa wauruptinqa wawqenmi viudawan casarakunqa, hinaptinmi churinpas waukuqpa churin hinaa kanqa chaynapi waukuqpa miraynin kananpaq nispa. 20Qanchis wawqentin qarikunam karqa. Piwi kaq casarakuspanmi wauruspan warminta mana wawayoqta saqerurqa. 21Chaymantam sullkan casarakururqa chay warmiwan, paypas mana churiyoqmi waukurqa. Casarakurqataqmi, kimsa kaq qatiqninwanpas. 22Chaynapim qanchisnintinpuni casarakururqaku chay warmillawan. Hinaptinmi mana mayqanninpapas churinku karqachu. 23Chaymantam warmipas qepankuta waururqa. Chay qanchisnintinwan casarakuchkaptinqa wauqkuna kawsarimuptinqa mayqanninpam warminqa kanqa? 24Chay mi Je susataq nirqa: Qamkunaqa pantaypim kachkankichik Bibliapa nisqantapas chaynataq Diospa atiynintapas mana reqsispaykichik. 25Llapa runakuna kawsarimuspankuqa manam casarakunqakuchu manataqmi casarachinakunqakuchu, ichaqa hanaq pachapi angelkuna hinaam kanqaku. 26Wauqkuna kawsarimunanmantaqa manachum leerqankichik Moisespa libronpi rupachkaq tankar kichkamanta Diospa rimapayasqanta? Paymi nirqa: oqaqa kani Abrahampa, Isaacpa hinaspa Jacobpa
18Chay mantam
MARCOS12
1846
Diosninmi nispa. 27Diosqa manam wausqakunapa Diosninchu ichaqa kawsaqkunapa Diosninmi. Chaynaqa qamkunaqa llumpay pantaypim kachkankichik.
Hatunnin kamachikuymanta (Mt 22:34-40)
28Jesusman mi asuykurqa Diospa ley nin yachachiq runa. Paymi uya rirqa tapuqninkunaman Jesuspa allin contestasqanta chaymi Jesusta tapurqa: Yachachikuq Diospa kamachikuyninkunamantaqa mayqantaq hatunnin kamachikuy? nispa. 29Chay mi Je susataq nirqa: Tukuy manta kasukuna kamachikuyqa kaymi: Israel runakuna, uyariychik: Seor Diosninchikqa chullallam. 30Seor Diosnikitam kuyanki tukuy sonqoykiwan, tukuy vidaykiwan, tukuy yuyaynikiwan hinaspa tukuy kallpaykiwan nispa. 31Kay kaqlla qatiqnin ataqmi nin: Kuyan kim ru na ma sikita kikikita hina nispa. Kaykunam llapallan kamachikuykunamanta aswan hatun kamachikuykuna. 32Chay mi Diospa ley nin yachachiq runa Jesusta nirqa: Yachachikuq, allintam nirunki. Cheqaptam Diosqa chullalla, manataqmi huk Diosqa kanchu paymantaqa. 33Allinpunim tukuy sonqonchikwan, tukuy yuyayninchikwan hinaspa tukuy kallpanchikwan Diosta kuyayqa, allintaqmi runamasinchikta kikinchikta hina kuyaypas. Chay ruraym aswan allinqa Diospaq animalkunata lliw kaanamantapas chaynataq wakin ofrecena kaqkunamantapas nispa. 34Yachay wan rima ruptin mi Jesus nirqa: Manam llumpay achu faltasunki Diospa munaychakusqanman yaykunaykipaq nispa. Tapukuy ninkuwan Jesusta mana wichichiyta atiptinkum mayqanninkupas manaa ima tapuytapas munarqakuchu.
Jesus yachachispanmi nirqa: Imay nanpitaq Diospa ley nin yachachiqkunaqa Cristoqa Davidpa mirayninmi nispa ninku? 36Kikin Davidmi Chuya Espiritupa sonqochasqan nirqa: Seor Diosmi Seorniyta nirqa: Enemigoykikunata vencenaykamay *alleqniypi tiyaykuy. Enemigoykikunata saruchinaykamay alleqniypi tiyaykuy nispa. 37Imay nataq Cristoqa Davidpa miray ninqa kan man Davidpu ni Se or niy nispa Cristomanta rimachkaptinqa? Llapa runakunaataqmi Jesusta ganasllawana uyarirqaku.
Diospa leynin yachachiqkunapa huchanmanta (Mt 23:1-36. Lc 11:37-54. 20:45-47)
35Templopi
Davidpa mirayninmanta kaq Cristomanta (Mt 22:41-46. Lc 20:41-44)
yachachispanmi nirqataq: Amay qatipakuychikchu Diospa leynin yachachiq runakunataqa, paykunaqa qoysu pachawan puriytam gustanku, plazakunapipas respetollawana rimaykunankutam munanku, 39huunakunanku wasikunapipas hinaspa convidokunapipas awpaqllapi tiyaytam
38Jesusqa
1847
MARCOS12,13
munanku. 40Viudakunapa imallantapas qechuruspam allin runa tukuspa una-unayta Diosta maakunku, chayraykum paykunaqa wakinmantapas aswan castigasqaraq kanqaku.
Wakcha viudapa ofrenda qosqanmanta (Lc 21:1-4)
templopi tiyachkarqa ofrendakuna churananku baulpa chimpanpi, payqa qawachkarqa runakunapa qollqe churasqantam. 42Huk wakcha viuda chayaramuspanmi baulman hinaykurqa iskay qollqechata. 43Chay mi discipulonkunata qayaykuspan Jesus nirqa: Cheqaptapunim nikichik, wak wakcha viudam llapa apukunapa churasqanmantapas aswan achkataqa churaykun. 44Apukunaqa puchuq qollqellankutam churarqa, wak viudam ichaqa wakcha kayninpi mantienekunanpaq kaqta llapallanta qoykun.
41Je susmi
13
lloqsichkaptinmi huknin discipulon Jesusta nirqa: Yachachikuq qaway kay hatu-hatun rumikunata, qaway hatu-hatun kay templota! 2Chay mi Jesus nirqa: Ar, qawapaykuychik allinta, manam chulla rumipas perqasqaqa puchunqachu, lliw mi tuichisqa kanqa.
Jesus kutimunanpaq tukuy ima pasakunanmanta (Mt 24:3-28. Lc 21:7-24. 17:22-24)
1Templomanta
Templo tuichisqa kananmanta (Mt 24:1-2. Lc 21:5-6)
3Chay mantam rirqa ku Olivos Moqoman, chay moqoqa templopa wak law chimpanpim kachkan. Jesus chaypi tiyachkaptinmi Pedro, Jacobo, Juan hinaspa Andres sapanpi tapurqaku: 4Yachachikuq willaykuwaykuy haykapitaq kay nisqaykiku naqa kanqa? Imaynam yachasaqku tukuy chaykuna cumplikunantaqa? 5Hinaptin mi Jesusataq nirqa: Allinta qawakuychik yanqataq pipas pantachisunkichik man. 6Achkaqmi hamunqaku oqapa sutiypi oqam kani Cristo nispa, chay nata rimaspankum achka runata pantachinqaku. 7Ichaqa guerrakunamanta otaq guerrakuna kananmanta parlaqta uyarispaykichikqa amam manchakunkichikchu, chaykunaqa sucedekunqam ichaqa manaraqmi kay tiempoqa tukunqaraqchu. 8Huk nacionmi peleanqa huklaw nacionwan, kanqataqmi kaypi-wakpi terremotokunapas chaynataq muchuykunapas, kaykunaqa akariykunapa qallariyllanraqmi. 9Qamkunaqa kikikichiky cuidakuychik, qamkunaqa juzgadokunaman entregasqam kankichik hinaspam *huunakuna wasikunapi maqasqa kankichik. Gobiernaqkunapa, reykunapa awpaqninmanmi oqarayku pusasunkichik chaynapim paykunamanpas willankichik oqamanta. 10Manaraq kay tiempo tukuchkaptinmi oqamanta allin noticia lliw nacionkunapi willakusqa kanqa. 11Autoridadkunaman apasuptikichikqa amam llakikunkichikchu imam rimanaykichikmantaqa, Diosmi yachachisunkichik chay ratopi imam rimanaykichiktaqa, manam kikillaykichikmantachu rimankichikqa. Chuya Espiritum yachachisunkichik imam rimanaykichikta.
MARCOS13
12Ru na ku nam
1848
wawqenkuta traicionanqa wauchinanpaq, taytapas churintam traicionanqa, chaynataqmi wawa-churinkunapas tayta-mamankupa contranpi hatarispa wauchinqaku. 13oqaraykum llapa runakuna cheqnisunkichik, ichaqa kay pachapa tukupayninkama oqapi takyaqtam Diosqa salvanqa. 14Diosmanta willakuq Danielmi qellqarqa purmachiq millakuypaq kaqmanta. Pipas kay leeqqa entiendechun. Templopi chayta rikuspaykichikqa Judeapi kaqkunay ayqeychik orqokunaman. 15Wasipa hawanpi kaqpas amaay wasinmanqa imapas horqoq yaykuchunchu. 16Chakrapi kaqpas amaa pachan hoqariqqa kutichunchu. 17Imaynaraq kanqaku chay punchawkunapi wiksayoq otaq uuq wawayoq warmikunaqa! 18Diostay maakuychik kaykunaqa para tiempopi ama kananpaq. 19Chay punchawkunapiqa llumpa-llumpay akariykunam kanqa, chayna akariyqa manam karqachu Dios kay pachata unanchasqanmantapunipas, manaataqmi kanqachu haykapipas. 20Sichum Dios mana asllayachinmanchu chay punchawkunata hinaptinqa, manach pipas librakunmanchu wauymanta. Aswanqa akllasqankunaraykum asllayachinqa chay punchawkunata. 21Sichum pipas nisun kichik: Qawaychik, kay pim kach kan Cristo otaq Wakpim kachkan Cristo nispa, hinaptinqa amam paykunata creenkichikchu. 22Riku rimunqam Cristo tukuq ru na ku na hinaspa Diosmanta willa kuq tu kuqku na chaynapi admirakuy paq milagrokunata ruraspa llapa runakunata engaanankupaq, engaaypim rinqaku Diospa akllasqan runakunatapas. 23Cuidakuychiky, qamkunamanqa lliwtam willaykuykichik a manaraq pasakuchkaptin.
Imaynam Jesucristopa kutimunanmanta (Mt 24:29-35, 42-44. Lc 21:25-36)
nirqa: Chay punchawkunapi akariy tiempo pasaruptinmi inti tutayarunqa, killapas manaam achkinqachu, 25lucerokunam wichimunqa, cielokunapi tukuy ima kaqkunapas kat katatanqam. 26Chay mi llapachallan runakuna Diosmanta Hamuq Runata rikuwanqaku puyupi tukuy atiy niy wan hinaspa kanchariy niy wan hamuchkaqta. 27Angelniykunatam kamachisaq kay pachapi kaq llapallan nacionkunamanta may karupia kaptinkupas akllasqaykunata huumunankupaq. 28Higos sachawan rikcha nachisqay tay yachaychik: Kall man ku na llu llullaraq kaspa ikllirimuptinmi yachankichik poqoy hichpamusqanta. 29Chaynaqa llapa nisqaykuna sucedekuptinmi yachankichik tukupay tiempoqa hichpallaa kasqanta. 30Cheqaptapunim nikichik, tukuy kaykunaqa cumplikunqa manaraqpas kay miray runakuna chinkachkaptinmi. 31Cielopi kaqkunapas chaynataq kay pachapas chinkanqam, nisqaykunam ichaqa mana chinkanqachu. 32Ichaqa manam pipas yachanchu ima punchaw mi otaq imay horam kutimunaytaqa, hanaq pachapi angelkunapas manam yachanchu nitaqmi Diospa Churinpas yachanichu aswanqa Taytallay mi. 33Chaynaqa qamkunay cuidakuychik, Diosta maakustiny listolla suyawaychik haykapi kutimunaytapas mana yachasqaykichikrayku. 34Huk runa karuman illaruq hinam kanqa. Manaraq illaruchkaspanmi runankunata kamachin wasinmanta nanachikunanpaq hinaspam sapakamaman imam rurananta qon. Punkupi cuidaqtapas kamachinmi rikchan-rikchanlla kananpaq. 35Chaynay qamkunapas wasiyoqpa imay horam kutimunanta mana yachachkaspaqa listolla kaychik. Ichapas kutiramunqa tutaykuqta otaq chawpi tutata otaq gallo waqayta otaq achikyamuqta. 36Yanqaataq
24Jesusmi
1849
MARCOS13,14
qonqaymanta chayaramuspay mana suyawachkaqta tariramuykichikman. 37Qamkunaman willasqaytaqa llapallanmanmi nini, chaynaqa listollay suyawaychik.
14
punchawllaam faltarqa *Pascua Fiestapaq, chay punchawpim mana qonchuyoq tantata mikunku. *Sacerdotekunapa jefenkunam Diospa ley nin yachachiqkunapiwan tantearqaku engaowan Jesusta hapiruspa waurachinankupaq. 2Chaymi nirqaku: Fiestapiqa ama hapisunchu runakuna ama alborotanankupaq nispa.
Miski asnaq aceitewan Jesus tallisqa kasqanmanta (Mt 26:6-13. Jn 12:1-8)
1Iskay
Jesusta wauchinankupaq rimanakusqankumanta (Mt 26:1-5. Lc 22:1-2. Jn 11:45-53)
3Jesusmi kachkarqa Betania llaqtachapi *lepra onqoy manta sanoyaq Simonpa wasinpi. Chaypi mikuchkaptinkum chayaramurqa huk warmi. Paymi nio-rumimanta puyuchapi nardo waytamanta rurasqa miski asnaq aceiteta aparamurqa, chayqa achka qollqepa chaninmi karqa. Chay puyuchata pakiruspanmi talliykurqa Jesuspa umanman. 4Chaypi wakin kaqkunaataqmi piakuruspanku ninakurqa: Imanasqataq kay achka qollqepa chanin miski asnaq aceitetaqa usurachin? 5Wakcha ku nata ya napa napaqmi *rantiku run man ku karqa huk wata jor nalpa chanin qollqepi nispa. Chay warmita qaqchapaptinkum 6Jesusataq nirqa: Upallaychik. Imanasqataq llakichinkichik kay war mita? Payqa allintam rurarun oqapaq. 7Wakcha runakunaqa qamkunawanmi haykapikamapas kanqa, munarisqaykichik horam paykunataqa yanapawaqchik, oqam ichaqa mana tukuy tiempochu qamkunawan kasaq. 8Kay war miqa tukuy atisqantam rurarun, kay miski asnaq aceitewan talliwaspanqa pampakunay punchawpaqmi cuerpoyta alistachkan. 9Cheqaptapunim nikichik, kay pachapi tukuy hinastinpi Diosmanta allin noticiata willakuptinkum kay war mipa rurasqantapas yuyarinqaku.
iskayniyoq discipulokunapa hukninmi karqa Judas Iscariote, paymi *sacerdotekunapa jefenkunawan parlaq rirqa paykunaman Jesusta entregananpaq. 11Paykunam Judaspa nisqanta uyariruspanku kusisqallaa qollqeta paganankupaq prometerqaku. Chaymantapunim Judasqa tiempota maskarqa Jesusta traicionananpaq.
Discipulonkunawan Jesuspa cenasqanmanta (Mt 26:17-29. Lc 22:7-23. Jn 13:21-30. 1 Co 11:23-26)
10Chunka
Jesusta traicionananpaq Judaspa rimasqanmanta (Mt 26:14-16. Lc 22:3-6)
kaq punchawpim mana qonchuyoq tantata hinaspa *pascua carnerota wauchispanku mikunanku fiestapi Jesusta discipulonkuna tapurqaku: Maypitaq alistamusaqku Pascua mikuyta cenananchikpaq? nispa. 13Chay mi iskay discipu lonta ka machirqa: Llaqtaman rispaykichik mi puyupi yaku apachkaq runawan tupankichik, paytam qatinkichik, 14runapa yaykusqan wasipa dueontam ninkichik: Yachachikuqmi nin: Mayqan cuartopitaq *pascua mikuyta cenasaq discipuloy-
12Punta
MARCOS14
1850
kunawan? nispa. 15Chaymi qawachisunkichik hatun cuartota wasipa altosninpi a allichasqataa, chaypim mikunanchikpaq preparamunkichik. 16Iskay nin ku llaqta man chaya ruspan kum lliw ta ta rirqa ku Jesuspa nisqan man hina, chaypim pascua mikuyta prepararqaku. 17Tutayka much kaptin am Jesus chaya ra murqa chun ka iskay niyoq discipu lonkunapiwan. 18Mesapia mikuchkaptinkum Jesus nirqa: Cheqaptam nikichik, kaypi oqawan mikuqmantam huk kaqnikichik traicionawanqa nispa. 19Chay mi payku na lla kikuspan ku sapa ka ma tapu kurqa ku: oqachu? nispanku. 20Hinaptin mi Jesusataq nirqa: Qamkunamanta oqawan kuska medianoman tanta challpuqmi. 21Diosmanta Hamuq Runataqa Bibliapa nisqanman hinam sucedewachkan ichaqa imay naraq kanqa traicionawaqniy runaqa, amapas payqa nacenmanchu karqa! 22Mikuch kaptin kum Jesus tantata hapiykuspan Diosman graciasta qorqa, chayta pakiykuspanmi paykunaman aypurqa: Chaskiychik. Kaymi cuer poy nispa. 23Vasotapas hoqa rispan mi Diosman graciasta qorqa hinaspam payku na man hay warqa vasomanta tomanankupaq hinaptinmi llapallanku vasomanta tomaykurqaku. 24Chaymi Jesus nirqa: Kaymi yawarniy, kay mosoq contrato cheqapyachiq yawarniytam chaqchusaq achka runakunapaq. 25Cheqaptapunim nikichik, manaam uvaspa rurunmantaqa tomasaqachu *Diospa munaychakusqanpia mosoq vinota tomanaykama nispa.
Jesusmi willakun Pedropa negananmanta. (Mt 26:30-35. Lc 22:31-34. Jn 13:36-38)
takita takiruspankum Olivos Moqoman pasakurqaku. Jesus nirqa: Llapallaykichikmi oqamanta penqakuwankichik, Bibliam nin: Michiqtam waurachisaq hinaptinmi ovejakuna cheqerunqaku nispa. 28Aswanqa kawsariramuspaymi qamkunamanta puntataraq Galilea lawman risaq nispa. 29Hinaptin mi Pedro nirqa: Llapallanku qanmanta penqakuptinkupas oqaqa manam penqakusaqchu nispa. 30Chay mi Jesus nirqa: Cheqaptam niki, kunan tutapunim manaraqpas gallo iskay kutita waqachkaptin kimsa kutikama negawanki nispa. 31Pedroataqmi atipa kuspan nirqa: Qanwan kuska waunay kaptinpas manapunim negasqaykichu nispa. Chaynallatam llapallan discipulonkunapas nirqaku.
27Chay pim
26Yupaycha napaq
huertaman chayaruptinkum Jesus nirqa discipulonkunata: Kayllapi tiyachkaychik Taytayta maakamunaykama nispa. 33Pedrotawan Jacobota hinaspa Juanta pusa rikuspan mi pensa mientopa intusqan llumpa-llumpayta llakirikurqa. 34Hinaspam paykunata nirqa:
32Get sema ni
Getsemani huertapi Jesuspa maakusqanmanta (Mt 26:36-46. Lc 22:39-46)
1851
MARCOS14
Sonqoy mi ancha llakisqa kachkan waukunaypaq hinaa, kayllapiy kachkaychik rikchaspa nispa. 35Wak law neqman riruspan mi qonqoranpa pampa ka ma ku muykuspan Tay tanta maakurqa, pay munaptinqa chay akarinan hora ama chayamunanpaq. 36Maakuspanmi nirqa: Taytally, qamqa lliwtam imatapas atinki, kay akarinaymantay libraykuway, ichaqa amay oqapa munasqaychu kachun aswanqa qampa munasqaykiy nispa. 37Discipu lon ku napa kasqan man kutispan mi pu uch kaqta ta riykurqa, chay mi Simon Pedrota nirqa: Simon puuchkankichu? Manachum huk horallapas rikchayta atirqanki? 38Rikchaspay Diosta ma a kuychik ama tentasqa ka naykichikpaq. Allin ru ray ta munaptikichikpas cuer poqa mana kallpayoqmi kachkan nispa. 39Je susmi huktawan rispan ma a kurqa hina kaqllata. 40Kutimuspan mi discipulonkunata huktawan puuchkaqta tariykurqa. Paykunata puuy llumpayta aysaykuptinmi penqakuspanku manaa ima niytapas atirqakuchu. 41Kimsa kaq kutita maakamuspanmi paykunaman kutimuspan nirqa: Kunanqa puukuspay samakuychik a. Diosmanta Hamuq Runapa horaymi chayaramuna huchasapa runakunapa makinman churasqa kanay paq. 42Hatariychik, hakua, hamuchkanam traicionawaqniy nispa.
(Mt 26:47-56. Lc 22:47-53. Jn 18:2-11) Jesusta presochasqankumanta
rimachkaptinraqmi Judas chayaramurqa, payqa chunka iskayniyoq discipulonkunapa hukninmi karqa. Pay wanmi hamurqaku achkallaa runakuna *espadakunata hinaspa kaspikunata aptarikuspanku. Paykunaqa hamurqaku *sacerdotekunapa, Diospa ley nin yachachiqkunapa hinaspa kamachiqkunapa kachamusqanmi. 44Traicionaq Judasmi kaynata yachachinakuspa hamurqa: oqapa muchaykusqaymi kanqa, paytam ama kacharispa apankichik nispa. 45Judasmi chaya ra muspa llan Jesusman asuykuspan: Yachachikuq nispa muchaykurqa. 46Hinaptin mi hamuq ru na ku na Jesusta hapiruspan pre socha rurqa ku. 47Je suswan chay pi huk kaqmi espadanta horqoruspan *sacerdoteku napa jefenpa runanpa rinrinta qorururqa. 48Hinaptinmi Jesus chay runakunata nirqa: Suwatapas hapiq hinachum hamurqankichik espadayoq hinaspa kaspiyoq presochawanaykichikpaq? 49Sapa punchawmi oqaqa qamkunawan karqani templopi yachachispay ichaqa manam presochawarqankichikchu. Aswanqa kaykunaqa pasakun Bibliapa nisqan cumplikunanpaqmi. 50Hinaptin mi lliw discipu lon ku na Jesusta sapa llanta saqeruspa ayqekurqa ku.
Huk mozopa lluptikusqanmanta
51Huk mozom saba nasllawan wan kikuykuspa Je susta qatirqa hinaptin mi hapirurqaku. 52Ichaqa paymi sabanasta saqeruspan qalalla lluptikurqa.
43Jesus
MARCOS14
1852 Jesusta cortepi tapupayasqankumanta (Mt 26:57-68. Lc 22:54-55, 63-71. Jn 18:12-14, 19-24)
53Jesustam pusarurqaku *sacerdotekunapa jefenpa wasinman, chaypim huunakururqaku *sacerdotekunapa llapa jefenkuna, judio kamachikuqkuna hinaspa Diospa leynin yachachiqkuna. 54Pedroataqmi qatirqa karu qepallanta chay sacerdotekunapa jefenpa wasinpa pationkama. Chaypim guardiakunawan kuska tiyaykurqa ninapi qonikuspan. 55Sacerdotekunapa jefenkunam *cortepi kaqkunapiwan Jesuspa contranpi imatapas maskarqaku waurachinankupaq ichaqa manam imatapas tarirqakuchu. 56Achka runakunam paypa contranpi llullakuspa rimarqaku ichaqa paykunapa rimasqanqa manam tuparqachu. 57Wakinkunam sayarispanku yanqamanta Jesusta acusarqaku kaynata: 58Paymi nirqa: oqam tuirachisaq runakunapa rurasqan kay templota hinaspaymi runapa mana rurasqanta huktawan kimsa punchawllapi hatarirachisaq nispa. 59Chay nata rimach kaptin kupas manam tuparqachu nisqan kuqa. 60Hinaptin mi *sacerdoteku napa jefen chaw pin kupi saya rispa Je susta tapurqa: Manachu imallatapas rimarinki? Imatataq rimachkanku qampa contraykipiqa? nispa. 61Jesusmi ichaqa mana imatapas rima rispan upa lla lla karqa. Hi naptin mi chay jefe huktawan tapurqa: Qamchu kanki yupaychasqayku Diospa Churin Cristo? nispa. 62Chay mi Je susataq nirqa: Ar, oqam kani, Diosmanta Hamuq Runatam rikuwankichik atiy niyoq Diospa *alleqninpi tiyachkaqta hinaspa cielomanta puyukunawan hamuchkaqta. 63Hinaptin mi chay sacerdoteku napa jefen llumpay piasqa lla a pachan ku natapas llikispan nirqa: Imapaqataq testigokunataqa munanchik? 64Qamkunapas uyarirunkichikam payqa Dios tukusqanta ima ninkichiktaq? nispa. Chaymi llapallanku sentenciarqaku waunanpaq. 65Hinaptin mi wa kin ku qa llaykurqa ku toqapay ta, uyanta tapa ruspan kum ta kaspanku nirqaku: Musyakuy pitaq takasuchkanki? nispa. Guardiakunaataqmi uyanpi maqarqaku.
patiopi Pedro kachkaptinmi *sacerdotekunapa jefenpa criadan hamurqa hinaspanmi Pedrota rikururqa ninapi qonikuchkaqta. 67Qawarayasqanmantam nirqa: Qampas Nazaret manta kaq Jesuswanmi purirqanki nispa. 68Pedroataqmi nirqa: Paytaqa manam reqsinichu. Imamantach rimapayawachkankipas nispa. Chaynata nispan hawa punkuman lloqsiruptinmi gallo waqaramurqa. 69Huktawan qawarispanmi chaypi kaqkunaman chay criada nirqa: Kay runaqa Jesuspa puriqmasinmi nispa. 70Ichaqa Pedrom huktawan nega kurqa. Ratollan man mi chay pi kaqku napas Pedrota nirqaku:
66Uray
Jesusta Pedro negasqanmanta (Mt 26:69-75. Lc 22:56-62. Jn 18:15-18, 25-29)
1853
MARCOS14,15
Cheqaptapunim qampas paykunamanta kaq kanki Galilea lawmanta kasqaykirayku nispa. 71Chay mi Pedro a kaspan ju ra mentarqa: Manam reqsinichu chay rimasqaykichik runataqa nispa. 72Chay ratollapi iskay kaq kutita a gallo waqa ra muptin mi Pedro yuya rirurqa: Manaraqpas gallo iskay kutita waqachkaptinmi kimsa kutikama negawanki nispa Jesuspa nisqanta. Chayta yuyariruspanmi waqakuyta qallaykurqa.
15
*sacerdotekunapa jefenkuna huunakurqa kamachikuqkunawan, Diospa ley nin yachachiqkunawan hinaspa *cortepi llapallan kaqkunawan, paykunam Jesusta aparqaku chaqnasqata prefecto Pilatoman. 2Chaymi Jesusta Pilato tapurqa: Qamchu kanki judiokunapa rey nin? nispa. Hinaptinmi Jesusataq nirqa: Ar, qampa nisqaykiman hinam nispa. 3Sacerdoteku napa jefen ku nam Jesusta tukuy ima manta acusarqa ku. 4Chay mi Pilato huktawan tapurqa Jesusta: Manachu imallatapas rimarinki? Uyariy tukuy ima acusasusqaykita nispa. 5Je susqa mana ima llatapas rima riptin mi Pilatoataq admira kurqa.
Jesusta waunanpaq sentenciasqankumanta (Mt 27:15-31. Lc 23:13-25. Jn 18:38-19:16)
1Achik ya ruptin mi
Prefecto Pilatopa awpaqninpi Jesus kasqanmanta (Mt 27:1-2, 11-14. Lc 23:1-5. Jn 18:28-38)
kusqanta. 7Carcelpim kachkarqa huk preso Barrabas sutiyoq, paymi wakin runakunapiwan chaqwata ruraspa runakunata waurachirqa. 8Llapa runakuna hamuspankum Pilatota maakurqaku costumbrenman hina huk presota kacharinanpaq. 9Chaymi Pilato tapurqa: Munankichikchu rey nikichik kacharinayta? nispa. 10Chay nataqa tapurqa *sacerdoteku napa jefen ku na Je susta envidia lla manta payman entregasqankuta musyaspanmi. 11Ichaqa sacerdotekunapa jefenkunam runakunata alborotachirqa Pilatomanta Barrabasta maanankupaq yachachispanku. 12Chaymi runakunata Pilato tapurqa: Hinaptinqa imatataq rurasaq judiokunapa reynin nisqaykichik Jesustaqa? nispa. 13Payku nam huktawan qapa rirqa ku: Waunanpaq chakatay! nispa. 14Chay mi Pilato nirqa: Ima mana allintaataq payqa rurarurqa? nispa. Ichaqa runakunam astawanraq qaparirqaku: Waunanpaq chakatay! nispa. 15Pilatom llapa runakuna agradayta munaspan Barrabasta carcelmanta kachaykachirqa Jesustaataqmi azoteykachispan chakataspa wauchinankupaq entregaykurqa. 16Chay mi soldadoku na pa laciopa pation man pusa ruspan ku llapa tropata hu ururqaku. 17Morado pachawan hinarachispankum umanmanataq churarurqaku kichkamanta simpasqa coronata. 18Hinaspam asipayaspanku nirqaku: Kawsachun Judiokunapa Rey nin nispa.
6*Pascua Fiestapim watan-watan Pilato huk presota kachariq llapa runakunapa maa-
MARCOS15
19Soqoswan
1854
umanpi waqtapaspankum toqaparqaku, qonqorakuspankutaqmi adoraq tukurqaku. 20Chaynata asipayaruspankum horqorurqaku chay morado pachata hinaspankum kikinpa pachanwan churarachispanku pusarqaku chakatanankupaq.
Jesusta chakatasqankumanta (Mt 27:32-44. Lc 23:26-43. Jn 19:17-27)
llaqtayoq Simonmi chakramanta hamuchkarqa, payqa karqa Alejandropa hinaspa Rufopa taytanmi. Simon chayninta pasachkaptinmi soldadokuna hapiruspa Jesuspa cruzninta hombrochirqa. 22Jesustam pusarqa ku Golgota Moqoman, Golgotaqa uma tullo ni nan mi. 23Hinaspankum qorqaku *mirra hampiwan chaqrusqa vinota, Jesusmi ichaqa mana tomarqachu. 24Chaymantam Jesusta chakatarqaku waunanpaq. Jesuspa pachanpaqataqmi soldadokuna sortearqaku mayqanninmanpas tuparunanpaq. 25Las nuevetam Jesusta chakatarurqaku. 26Imamantam wauchisqankutam letreropi qellqarqaku: JUDIOKUNAPA REYNIN niqta. 27Jesustawan kuskatam chakatarqaku iskay suwakunata, huknintam chakatarqaku *alleq lawninpi, huknintaataq *ichoq lawninpi. ( 28Chaynapim Bibliapa nisqan cumplikurqa, Bibliam nin: Mana kasukuq runakunaman hukllawasqam karqa nispa.) 29Chay nin pa saqku nam uman kutapas aywispa ka mirqa ku: Ha! Qamqariki templotapas tuichispam kimsa punchawllapi hatarichinki, 30chay naqa ki killayki libra kuspaykiy urayka muy chay cruzmanta nispa. 31*Sacerdoteku napa jefen ku napas chay nataq Diospa ley nin yachachiqku napas Jesusmanta asikuspam ninakurqaku: Wakinkunatam librarqa ichaqa kikinqa manam librakuyta atinchu. 32Israelpa rey nin Cristo kaspaqa kunany cruzmanta uraykamuchun. Chay nata ruraptinqa paymanmi iisunchik nispa. Jesuswan kuska chakatasqa kaqkunapas paytam kamirqaku.
Jesuspa waukusqanmanta (Mt 27:45-56. Lc 23:44-49. Jn 19:28-30)
21Cirene
33Chaw pi punchaw a kach kaptin mi kay pacha tutaya rurqa las treska ma 34hinaptinmi chay horata Jesus qaparirqa: Eloi, Eloi lama sabactani? Chay nata nispanqa nichkarqa: Diosnilly, Diosnilly imanasqataq sapallaytaqa saqerullawanki? nispanmi. 35Chay pi wakin kaqku na chay ta uya rispan kum nirqa ku: Uyariychik Diosmanta willakuq Eliastam qayakuchkan nispa. 36Huk nin ataqmi kallpaykurqa esponja man hinaspam vinagreman challpuykuspan soqoswan Jesusman hay warqa, soqoykachispanmi nirqa: Qawasunchiky Elias hamunqachus uraykachinanpaq nispa. 37Hinaptinmi Jesus qaparispan waukurqa. 38Templopi *santuario rakinaq rakta telam altomanta urayman iskayman llikikururqa. 39Soldadokunapa capitanninmi Jesuspa chimpanpi sayachkarqa. Paymi imaynam Jesuspa wausqanta qawaspan nirqa: Cheqaptapunim kay runaqa Diospa Churin kasqa nispa. 40Chaypitaqmi kachkarqa wakin warmikunapas karullamanta qawaspanku. Paykunawanmi kachkarqa: Magdala llaqtayoq Maria, sullka kaq Jacobopa hinaspa Joseypa maman
1855
MARCOS15,16
Maria hinaspa Salomey. 41Chay warmikunam Galilea lawpi puriptin Jesusta qatirqaku yanapastin. Chaypitaqmi kachkarqa Jerusalenman Jesuswan riq achka warmikunapas.
Jesusta pampasqankumanta (Mt 27:57-61. Lc 23:50-56. Jn 19:38-42)
42Chayku naqa sucedekurqa *sa ma na punchaw paq prepa ra ku nan ku vier nespim. Manaraq inti seqaykuchkaptinmi 43Arimatea llaqtayoq Josey kallpanchakuspan yaykurqa Pilatopa kasqanman Jesuspa cuer ponta maaq. Joseyqa karqa judiokunapa *cortenpi reqsisqa runam. Paypas suyachkarqam Diospa munaychakunanta. 44Pilatoataqmi a Jesus wa u rusqanta uya riruspan admira kurqa chay mi soldadokunapa capitanninta qayaspa tapurqa: Cheqaptachum wauruna? nispa. 45Jesus wa u rusqanta a capitan willaykuptin mi Je suspa cuer ponta Josey man Pilato qoykachirqa. 46Joseymi fino sabanasta rantiramuspan cruzmanta Jesuspa cuerponta uraykachispa chay wan wankukurqa. Qaqapi toqosqa sepulturaman churaykuspanmi hatun rumita tanqaramuspa punkunta taparurqa. 47May pim pampasqankutam qawarqaku Magdala llaqtayoq Maria hinaspa Josey pa maman Maria.
16
punchaw pasaruptinmi Magdala llaqtayoq Maria, Jacobopa maman Mariawan hinaspa Salomey piwan rantirqaku miski asnaq hampita, chaytaqa rantirqaku Jesuspa cuer ponta untamunankupaqmi. 2Domingo punchawtam inti qespiramuptillan chayarurqaku sepulturaman 3kay nata ninakuspanku: Pitaq sepulturapa punkunpi rumitaqa tanqapuwasun? nispa. 4Ichaqa chay sepultura tapaq hatun rumitam huklawpia rikururqaku. 5Sepulturaman yaykuruspankum rikururqaku huk joventa yuraq qoysu pachayoqta *alleq lawpi tiyachkaqta, payta rikuruspankum mancharikurqaku. 6Ichaqa paymi nirqa: Ama mancharikuychikchu, qamkunaqa chakatarusqanku Nazaret manta kaq Jesustam maskachkankichik, payqa kawsarirunam, manam kaypiachu. Qawaychik churasqanku sitiota. 7Rispaykichiky willamuychik Pedromanwan wakin discipulonkunaman, Jesusqa aw pachkan Galilea lawmanmi, chaypim tupankichik paypa nisusqaykichik man hina nispa. 8Hinaptin mi war miku na kallparqa ku sepultu ra manta mancha kuy manta kat katatastin. Manam pimanpas imatapas nirqakuchu manchakusqankurayku.
Magdala llaqtayoq Mariaman Jesuspa rikurisqanmanta (Jn 20:11-18)
1*Sa ma na
Jesuspa kawsarimusqanmanta (Mt 28:1-10. Lc 24:1-12. Jn 20:1-10)
( 9Domingo punchaw tam Jesus kawsa ri ruspan Magda la llaqtayoq Ma ria man puntata ri ku riykurqa, aw paqta raqmi Jesus pay manta qanchis de monioku nata qarqorqa. 10Maria pa saspan mi Je suspa pu riqma sin ku nata ta riykurqa lla ki manta waqach kaqta, chay mi payku na man wi llarqa Je suspa kawsa ri rusqan manta. 11Payku nam ichaqa Ma riapa willa kusqanta uya rich kaspan kupas mana creerqakuchu.
MARCOS16
1856 Iskay discipulonkunaman Jesuspa rikurisqanmanta (Lc 24:13-35)
discipulonkuna chakraman richkaptinmi Jesus rikuriykurqa huk rikchayniyoq. 13Paykunapas pasaspankum wakin discipulonkunaman willamurqaku Jesuswan tuparamusqankumanta, ichaqa manam paykunatapas creerqakuchu.
Ripukunallanpaqa Jesuspa kamachikusqanmanta (Mt 28:16-20. Lc 24:36-49. Jn 20:19-23)
12Iskay
14Chay mantam Jesus rikuriykurqa chun ka huk niyoq discipulonkuna man mesapi mikunankupaq tiyachkaptinku. Paykunatam mana creesqankumanta hinaspa rumi sonqo kasqankumanta qaqcharqa. Paykunaqariki manam creerqakuchu Jesuspa kawsarimusqan rikuqkunapa willakusqanta. 15Chaymi paykunata Jesus nirqa: Tukuy hinastinman rispay llapa runakunaman kay allin noticiata willakamuychik. 16Pipas iispa bautizakuqmi salvasqa kanqa, mana iiqataqmi castigopaq sentenciasqa kanqa. 17oqapi iiqkunam kaykunata ruranqa: Sutiypim demoniokunapa akarichisqankunata sanoyachinqaku, mana yachasqanku idiomakunatam rimanqaku, 18culebrakunata hapiruptinkupas otaq imataa venenoyoqta tomaruptinkupas manam imananqachu, onqoqkunaman makinkuta churaptinkum sanoyanqaku.
19Seor Je susmi chayku nata discipu lon ku na man rima ruspan hanaq pacha man hoqarikururqa hinaspam Diospa *alleqninpi tiyaykurqa. 20Chay mi discipulonkuna rispanku tukuy hinastinpi Jesusmanta willakurqaku. Kikin Seormi paykunata yanaparqa willakusqankuta *milagrokunawan valechispan.)
Hanaq Pachaman Jesuspa ripukusqanmanta (Lc 24:50-53)
JESUCRISTOMANTA LUCASPA QELLQASQAN

Lucasqa Jesusmantaqa willa kun manam Israelpa miray ninkunata salvananpaq ha musqallanmantachu aswanqa enteron kay pachapi runa kunata salvananpaq ha musqanmantam. Kay libroqa pusaq parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Jesuspa vidanmanta Lucaspa tapukachakusqanmanta (1:1-4). Iskay kaq par teataqmi willa kun Bautizaq Juanpa nacesqanmanta, Jesuspa nacesqanmanta hinaspa warma kasqanmanta (1:5-2:52). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Bautizaq Juanpa ima kunam rurasqanmanta (3:1-20). Tawa kaq par teataqmi willa kun Jesuspa bautizasqa kasqanmantawan Diablopa pruebasqan kasqanmanta (3:21-4:13). Pichqa kaq par teataqmi willa kun Galilea lawpi Jesuspa rimasqanmanta hinaspa rurasqankunamanta (4:14-9:50). Soqta kaq par teataqmi willa kun Galilea law manta Jerusalen llaqta man chulla kutillataa risqanmanta (9:51-19:27). Qanchis kaq par teataqmi willa kun sema nalla a kawsaspan a karisqanmantawan waukusqanmanta (19:28-23:56). Pusaq kaq parteataqmi willa kun kawsarimuspan discipulonkunaman rikurisqanmantawan hanaq pacha man kutikusqanmanta (24). Kay libropiqa sutillam Jesuspa kuyakuynin wakchakunapaq, akariqkunapaq hinaspa despreciasqa runakunapaq. Willakuntaqmi runakuna kusikuy tarisqankumantapas. Kusikurqakum Jesuspa nacesqanwan, waukuspapas kawsarimusqanwan. Kay librollapim tarikun iskay sumaqllaa rikchanachiykuna: Huknin rikchanachiymi willakun runamasinta Samaria llaqtayoq runa yanapaykusqanmanta (10:25-37). Hukninataqmi kachkan ripukuspapas taytanman kutikamuq churimanta (15:11-32). Kay libroqa willakuntaqmi imaynam Diosta maakunamantapas, Chuya Espiritumantapas, huchakuna pampachanamantapas hinaspa Jesusta yanapaq warmikunamantapas. Libropa qallariyninmanta
1-3Ancha
kuyasqay Teofilo, qallariyninmanta rikuq allin noticia willakuqkunam willakurqaku oqayku ukupi imakunam pasakusqanmanta. Chay imam pasakusqanmantaqa achkaqam qatinasninpi qellqay pi rirqaku. oqapas qallariy ninmanta sumaqta yachaykuspay mi qellqamuyki 4chaynapi uyarisqaykikunaqa cheqap kasqanta astawanraq yachaykunaykipaq.
Zacariasman *Angel rikuriykusqanmanta
lawpi Herodes rey kachkaptinmi *sacerdote karqa Abiaspa castanmanta Zacarias. Warmin Elisabetataqmi karqa sacerdote Aaronpa mirayninmanta kaq. 6Warmi-qarim paykunaqa Diospa qayllanpi allin ruraq karqaku, Seorpa lliw kama1857
5Judea
LUCAS1
1858
chikuyninkunatam leyninkunatawan kasukuqku. 7Paykunaqa mana churi-wawayoqmi karqaku Elisabet mana wachakuq kasqanrayku. Yuyaqkamaam paykunaqa karqaku. 8Huk punchawmi sacerdotekunapa rurananman hina Zacariasman tuparurqa Templopi serviy. 9Sacerdotekuna sortearuptinmi Zacariasman tuparurqa Seorpa templonpi santuarioman yaykuspan incienso kaay. 10Inciensota kaanankamaataqmi hawapi runakuna Diosta maakuchkarqaku. 11Paymanmi rikuriykurqa Seorpa angelnin incienso kaananku *altarpa *alleq lawninpi sayaykuspa. 12Zacariasataqmi mancharikuruspan mana imanakuytapas atirqachu. 13Chaymi angelataq nirqa: Ama manchakuychu Zacarias. Maakusqaykitam Dios uyariykun, warmiki Elisabetmi wachakunqa qari wawata, paytam Juanwan sutichanki. 14Qamqa ancha-anchatam kusikunki. Paypa nacesqanwanqa achkaqtaqmi kusikunqaku. 15Payqa Diospa qayllanpipas reqsisqam kanqa. Amam vinotaqa nitaq ima poqosqa aqatapas mallinqachu. Nacesqanmantapunim payqa Chuya Espiritupa huntasqan kanqa. 16Israelpa mirayninkunatam achkallataa Seor Diosninkuman kutirichinqa. 17Seorpa awpaqnintam rinqa Elias hina Diospa Espiritunwan chaynataq atiyninwan ruraspa chaynapi tayta-mamakunata churi-wawankunawan allinyachinanpaq hinaspa mana kasukuqkunatapas kasukuyman churananpaq. Runakunapa sonqontam alistanqa Seorta chaskinankupaq. 18Hinaptin mi Zaca riasataq angelta tapurqa: Nisqaykikuna cheqap kasqantaqa imay natataq yachasaq? oqaykuqa llumpay yuyaqam kaniku nispa. 19Chay mi angel ataq nirqa: Diospa qayllanpi servikuq Gabrielmi oqaqa kani, paymi kachamuwarqa allin noticiata qanman willanaypaq. 20Nisqaykunata mana creesqaykiraykum kunanmanta mana rimaq kanki churiki nacemunankama. Chay punchawpim kay nisqaykuna cumplikunqa. 21Ru na ku na ataqmi extra asqa lla a hawa lawpi suyarqa ku santua riomanta manaa lloqsirimuptin. 22Unaymantaa lloqsiramuspan paykunata mana rimapayaptinmi musyarurqaku santuariopi revelacion chaskiramusqanmanta. Manaa rimayta atispanmi seasllawana paykunata entiendechirqa. 23Templopi ser vikuy nin tu ku ruptin mi wa sin man a kutikurqa. 24Chay punchawkuna pasaruptillanmi warmin Elisabet wiksayakuruspan manaa wasinmanta lloqsirqachu pichqa killakama, paymi nirqa: 25Ku nan mi Seor kuya kuy ninpi kay nata ru ra ruwan chay napi ru na ku na manaa despreciawananpaq nispa. soqta killa wiksayakusqan hawaam Dios kacharqa angel Gabrielta Galilea lawpi Nazaret llaqtaman 27Chaynapi Maria sutiyoq doncella sipasta watukamunanpaq. Paymi Joseywan casarakunanpaq rimanakusqaa karqa. Joseyqa Rey Davidpa mirayninmanta kaqmi karqa. 28Mariapa wasinman angel yaykuykuspanmi nirqa: Rimaykullayki Diospa favorecesqan Maria, Seormi qanwan kachkan nispa. 29Angelpa rimaykusqanta uya riykuspan mi mana ima na kuy tapas atispan sonqollanpi tapukurqa chay rimaykusqanmanta. 30Angelataqmi niykurqa: Ama manchakuychu Maria, Diospa favorecesqanmi karunki. 31Wiksayakuspaykim wachakunki qari wawata, paytam sutichanki Jesuswan. 32Ancha reqsisqa kaspanmi hanaq pachapi Diospa Churinwan sutichasqa kanqa. Seor Diospunim
26Elisabet
Jesuspa nacenanmanta angelpa willakusqanmanta
1859
LUCAS1
rey kananpaq churanqa aw paq abuelon Davidta hina. 33Israel naciontam wiaypaq gobiernanqa, gobier nonqa manam tukunqachu nispa. 34Hinaptin mi Ma ria ataq tapurqa: Manaraq qariwan kachkaspayqa imay nataq wawayoqqa kay man? nispa. 35Chay mi angel ataq nirqa: Chuya Espiritu qanman hamuptinmi hanaq pachapi Diospa atiynin puyu hina pampaykusunki. Chayraykum Diospa sapaqchasqan naceq wawapas sutichasqa kanqa Diospa Churinwan. 36Qolloq nisqanku aylluyki Elisabetpas yuyaqa kachkaspapas soqta killaam qari wawata wiksayakurun. 37Diospaqqa manam imapas sasaqa kanchu nispa. 38Ma ria ataqmi nirqa: Nisqaykipi hinay oqawan rurasqa kachun. Seorpa sir vientallanmi oqaqa kani nispa. Hinaptinmi angel pasakurqa. chay punchawkunallapi chaylla rirqa Judea lawpa orqonpi kaq llaqtaman. 40Zacariaspa wasinman yaykuykuspanmi Elizabetta rimaykurqa. 41Ri maykusqanta uya riruptillan mi Elizabet pa wik sanpi wawa kuyu rirurqa. Elizabet man Chuya Espiritu huntaykuptinmi 42kusikuymanta qaparispa Mariata nirqa: Wakin war mikunamanta astawan favorecesqam qamqa kanki. Diospa favorecesqantaqmi wachakunayki wawapas. 43Pitaq oqaqa karqani Seorniy pa maman kachkaspayki watukamuwanaykipaqqa? 44Rimaykuwasqaykita uyariruptillay mi wiksay pi wawa kusikuymanta kuyurirurqa. 45Creesqaykiraykum qamqa ancha kusisqa kanki. Seormi nisqankunata ruranqa nispa. 46Ma ria ataqmi nirqa: Ukuymantam Seorta alabani. Sonqoypas Salvaqniy Diosraykum anchallataa kusikuchkan, 48 kay humilde sirvientan nanachikuwasqanmanta. Kunanmantaqa runakunach oqamanta ninqa: Mayna kusisqam payqa nispa, 49 chaynataqa ninqaku atiyniyoq Dios admirakuypaq kaqkunata rurapuwasqanraykum. Chuyay-chuyaymi payqa. 50 Payqa wiaypaqmi kuyapayan respetaqninkunataqa. 51 Atiyninwanmi admirakuypaq kaqkunata rurarqa. Orgulloso runakunatam yanqaman churarurqa. 52 Munaychakuqkunatam gobiernasqankumanta wischururqa. Humillakuqkunataataqmi hatuncharqa. 53 Yarqaymanta kaqkunatam saksaykachirqa. Apukunataataqmi mana imayoqta kutirichirqa. 54 Llakipayakuyninta mana qonqaruspanmi serviqnin Israel runakunata yanaparqa, 55 Chaynataqa rurarqa awpaq abuelonchik Abrahanman prometesqanman hinam hinaspa mirayninkunamanpas wiaypaq prometesqanman hinam.
47 39Ma ria ataqmi
Elizabetta Maria watukamusqanmanta
LUCAS1
56Ma riam
1860
Elizabet wan yaqa kimsa killa karispan wasinman kutikurqa.

Bautizaq Juanpa nacesqanmanta
tiempo cumplikuruptinmi Elisabet wachakururqa qari wawanta. Seor Dios favorecesqanta yacharuspankum vecinonkunawan ayllunkuna kusikurqaku. 59Pusaq punchawninpi wawata *sealachispankum taytan Zacariaspa sutinwan sutichayta munarqaku. 60Hinaptinmi chay wawapa maman nirqa: Juanmi sutinqa kanqa nispa. 61Chay mi payta nirqa ku: Aylluykikunapiqa manam pipas Juan sutiyoqqa kanchu nispa. 62Wawata suticha nanpaq tay tanta seaschaspa tapuptin ku ataqmi 63pizarrachata maaykuspan qellqarqa Juanmi sutinqa niqta. Chay mi llapallanku admirakurqaku. 64Chay ratollapim Zacariaspas rimariruspan Diosta alabarqa. 65Chayku na pasa kusqanwan mi vecinon ku na llumpay mancha risqa lla a karqa ku. Judea law orqokunapi kaqkunapas lliw mi willanakururqaku. 66Chaykunata llapallan uyariqkunapas sonqollankupim yuyaymanarqaku: Imaraq kay wawaqa kanqa? nispa. Chay wawataqa Seorm favorecerqa.
58Elisabetta 67Juanpa 68
57Wachakunan
taytan Zacariasman Chuya Espiritu huntaykuptinmi rimarirqa:
Diosta Zacarias alabasqanmanta
Israelpa Diosnin Seorqa alabasqay kachun. Payqa hamurqa runankunata salvaykunanpaqmi. 69 Atiyniyoq Salvaqninchiktam hatarirachin serviqnin Davidpa mirayninmanta. 70 Payqa hatarirachin payllapaqa sapaqchasqankunawan awpaqmantaraq willachisqanpi hinam, 71 payqa hatarirachin enemigonchikkunamanta salvawananchikpaqmi hinaspa llapallan cheqniqninchikkunamantawan salvawananchikpaqmi. 72 Chaynataqa rurachkan awpa abuelonchikkunata llakipayarikuspanmi hinaspa paykunapa contrato rurasqanta yuyarispanmi. 73 awpa abuelonchik Abrahanmanmi juraspan Dios prometerqa 74 enemigonchikkunamanta libraykuwananchikpaq chaynapi mana manchakuspa payta servinanchikpaq, 75 Diosllapaqa kawsaspa, paypa qayllanpi allinta ruraspa sapa punchaw kawsananchikpaq. 76 Yaw wawa, qamataqmi hanaq pachapi kaq Diosmanta willakuqwan sutichasqa kanki. Seorpa awpaqnintam rinki paypa hamunan anta allichanaykipaq. 77 Rinkiqa runankunaman salvasqa kanankumanta willakunaykipaqmi chaynapi huchankumanta pampachasqa kanankupaq. 78 Diosninchikmi kuyapayawaspanchik hinaspa llakipayawaspanchik hanaq pachamanta qoykuwanchik mosoq punchawpi kanchariyta
1861
79
LUCAS1,2
chaynapi tutayaypi kaqkunatawan, sinchi tutayaypi *yachaqkunata kanchariykunanpaq, chaynapitaq oqanchiktapas hawkallata kawsachiwananchikpaq.
wiaptinmi yuyayninpas huntarqa, chunniqpim *yacharqa Israel runakunaman reqsichikunankama.

Jesuspa nacesqanmanta (Mt 1:18-25)
1Chay punchawkunapim Rey Cesar Augusto kamachikurqa llapallan llaqtakunapi
80Juan
runakuna yupasqa kanankupaq. 2Kay punta kaq censoqa karqa Siria lawpi Cirenio prefecto kachkaptinmi. 3Chayraykum sapakama rirqaku nacesqanku llaqtaman padronachikunankupaq. 4Chaymi Davidpa castanmanta kasqanrayku Josey rirqa Galilea lawpi Nazaret llaqtamanta Judea lawpi Belen llaqtakama. Davidqa Belen llaqtayoqmi karqa. 5Joseyqa rirqa padronachikunankupaqmi warmin kananpaq rimapayasqaa Mariapiwan. Mariaqa wiksayoqam kachkarqa. 6Belenpi kachkaptinkum Mariapa wachakunan punchaw chayaramuptin 7wachakururqa piwi qari wawanta. Samakuna wasipi mana campo kaptinataqmi paalkunawan maytuykuspan animalman qarana artesapi siriykachirqa.
Michiqkunaman Angelkunapa willasqanmanta
Belen llaqtapa hichpan purunpim karqa michiqkuna. Paykunam ovejankuta tuta cuidachkarqaku. 9Paykunamanmi qonqay manta Seorpa angelnin rikuriykurqa muyuriqninkuta kancharistin. Michiqkuna anchallataa mancharikuruptinmi 10paykunata angel nirqa: Ama manchakuychikchu, llapa runa kusikunaykichikpaqmi allin noticiata apamuchkaykichik. 11Salvaqnikichik mi nacerapusunkichik Davidpa llaqtanpi. Payqariki Cristo Seormi. 12Sutillam qellpusqa wawachata tariykunkichik animalman qarana artesapi siriykachisqata. 13Angel rimay ta tu ku ruptillan mi achka lla a angel ku na hanaq pacha manta rikuriykamurqa hinaspam Diosta alabaspa takirqaku:
14
8Chay
Diosy hanaq pachapi alabasqa kachun! Kay pachapipas Diospa favorecesqan runakunapaqy hawkayay kachun.
hanaq pachaman kutikuptinkum michiqkuna ninakurqa: Belen llaqtaman rispanchiky yachamusunchik Seorpa imam willachiwasqanchik manta. 16Chaylla pasaspankum tariykurqaku Mariatawan Joseyta chaynataq uywaman qarana artesapi siriykachisqa wawatapas. 17Qawaykuspankum willakurqaku wawamanta angelpa tukuy nisqanta. 18Chaymi llapa uyariqkuna admirakurqaku michiqkunapa willakusqankuwan. 19Mariaataqmi chaykunata sonqollanpi hatallispa yuyaymanarqa. 20Michiqkunam uyarisqankuman hina tukuy ima pasakusqanta yachaykuspanku hinaspa qawaykuspanku kutikurqaku Diosta alabastin hinaspa hatunchastin.
15Angel ku na
LUCAS2
1862 Wawa Jesusta Diosman presentasqankumanta
punchawninmanmi wawata *sealaspanku Jesuswan suticharqaku. Chay sutitaqa angelmi Mariaman willarqa manaraqpas wiksayakuchkaptin. 22Moisespa kamachisqanman hina wachakuqkunapa limpiakunan punchawkuna cumplikuruptinmi wawata Jerusalen llaqtaman aparqaku Seorman presentanankupaq. 23Seorpa leyninpim nichkan: Punta naceq llapallan qari wawaqa Seorpaq sapaqchasqam kanqa nispa. 24Rispankum animalta wauchispanku Seorta adorarqaku. Paypa leyninpim iskay qoqukuna otaq iskay mallqo palomakuna wauchinankumanta nichkan. 25Jerusalen llaqtapim *yacharqa Simeon sutiyoq runa, payqa Diosta adoraq kaspanmi allin ruraq karqa. Payqa Israel nacion librasqa kanantam suyachkarqa. Payqa Chuya Espiritupa huntasqan runam karqa. 26Paymanmi Chuya Espiritu revelarqa Seorpa kachamusqan Cristota rikuykuspaa waukunanpaq. 27Chuya Espiritupa kallpanchasqanmi temploman rirqa. Chaymanmi Jesuspa tayta-maman wawata aparqaku leyman hina paypaq ruranankupaq. 28Hinaptinmi wawata Simeon marqarikuykuspan Diosta alabarqa: Seorlly, kunanqa hawkallay waukusaqa. Serviqnikiman prometewasqaykim cumplikuruna. 30 Salvaqniyku kachamusqaykitam rikuykunia. 31 Paytam llapa runakunapa qayllanpi churaykunki. 32 Payqa kancharinqam mana Israel castamanta kaqkunatapas. Payraykutaqmi hatunchasqa kanqa Israel runaykikunapas.
29
21Pusaq
Jesusmanta Simeonpa tukuy nisqankunata uyariykuspam tayta-maman admirasqallaa karqaku. 34Diospa bendicionninta Simeon maakuspanmi Jesuspa maman Mariata nirqa: Kay wawam Israel runakunapaq kanqa wakin urmananpaq wakinataq sayarinanpaq. Diospa munasqanta qawachiptinmi paypa contranpi rimanqaku. 35Chay napim achkaq ru napa piensasqan yachasqa kanqa. Tukuy kayku nam espadapa tuksisqan hina sonqoykita nanachinqa. 36Chaypitaqmi kachkarqa Aserpa mirayninmanta kaq Fanuelpa churin ancha yuyaqa Anapas, payqa karqa Diosmanta willakuqmi. Sipas kayninpi casarakuspanmi qanchis watalla qosanwan karqa. 37Pusaq chunka tawayoq wataa viuda kaspanmi templomanta mana lloqsiqchu, tuta punchaw Seorta servispanmi ayunaq hinaspa maakuq. 38Anapas chay horallapi rikuriykamuspanmi Diosta alabaspan wawa Jesusmanta willakuyta qallaykurqa Jerusalenpi libre kanankupaq llapallan suyaqkunaman. leyninpi kamachisqankunata cumpliruspankum kutikurqaku Galilea lawpi Nazaret llaqtankuman. 40Chay pi wawa wiaptinmi kallpanpas chaynataq yachayninpas huntarqa. Diosmi paytaqa anchallataa favorecerqa. Pascua Fiestamanmi watan-watan tayta-maman riqku. 42Chunka iskayniyoq watanpia Jesus kaptinmi costumbrenkuman hina fiestaman Jerusalenta rirqaku. 43Fiesta tukuyta kutichkaptinkuam tayta-mamanpa mana yachasqanta
41Jerusalenpi 39Seor pa
33Wawa
Joseywan Maria Nazaret llaqtaman kutikusqankumanta
Warma Jesus templopi tarikusqanmanta
1863
LUCAS2,3
warma Jesusqa qeparurqa Jerusalenpi. 44Kutiqmasinkunawan risqanta creespankum huk punchaw puriytaa rispanku tapukurqaku ayllunkunatawan reqsisqankunata. 45Mana tarispankuataqmi Jerusalen llaqtaman kutirirqaku chaypi maskanankupaq. 46Kimsa punchaw manta am templopi ta rirurqa ku, Diospa ley nin yachachiqkunata uyarispan hinaspa tapuspan paykunawan tiyachkaqta. 47Llapa uyariqninkunam admirakurqaku yachasqanwan hinaspa contestasqanwan. 48Tayta-maman qawaykuspanmi admirakurqaku. Chaymi maman nirqa: Wawally imanasqam kaytaqa rurawankiku? Taytaykiwan oqam llakisqallaa maskamuchkaykiku nispa. 49Chay mi Je susataq nirqa: Imanasqataq maskawarqankichik? Manachu yacharqankichik Taytay pa asuntonkunapi kanayta? nispa. 50Chay na nisqantaqa ma na m entienderqa kuchu. 51Nazaretman paykunawan kutispanmi chaypi *yacharqa paykunata kasukuspan. Mamanataqmi tukuy chaykunataqa sonqollanpi yuyaymanarqa. 52Jesusataqmi yuyayninpipas hinaspa sayayninpipas wiarqa Diostapas chaynataq runakunatapas agradastin.
Tiberio Cesar chunka pichqayoq wataa gobiernachkaptinmi prefectokuna hina karqa Judea lawpi Poncio Pilato, Galilea lawpi Herodes, Iturea hinaspa Traconite lawpi Herodespa wawqen Felipe, Abilinia lawpiataq Lisanias. 2Anaspiwan Caifasataqmi karqa *sacerdotekunapa jefenkuna, chay punchawkunapim Zacariaspa churin Juanta purunpi kachkaptin Dios kamachirqa willakunanpaq. 3Juanmi Jordan Mayupa muyuriqninkunaman rispan runakunaman willarqa: Huchaykichikmanta wanakuspay bautizachikuychik chaynapi Dios pampachasunaykichikpaq nispa. 4Kayku naqa sucedekurqa Diosmanta willa kuq Isaiaspa qellqasqanpi hinam. Paymi qellqarqa: Huk runam purunpi qaparispa rimachkan: Seorpa hamunan anta allichaychik. Paypa purinanta derechaychik. 5 Llapa wayqokunam huntachisqa kanqa. Orqokunawan moqokunam pampayachisqa kanqa. Qewi-qewi ankunam derechasqa kanqa. Ranra ankunapas limpiasqataqmi kanqa. 6 Lliwmi rikunqa Diosmanta hamuq salvaqninchikta. riq runakunatam Juan nirqa: Culebrapa miraynin kaqlla runakuna pitaq willasurqankichik hamuq castigomanta ayqenaykichikpaq? 8Huchaykichikmanta wanakuspaykichiky qawachikuychik vidaykichik tikrasqa kasqanta. Amay niychikchu: oqaykuqa kaniku Abrahampa mirayninmi nispaqa. Dios munaspanqa kay rumikunamantapas Abrahampa miraynintaqa hatarichinmanmi! 9Hachaqa listoam kachkan sachakunata sapinmanta kuchunapaq. Mana allin ruruq sachataqa kuchuspam ninaman wischuna.
7Bautizachiku nan kupaq
1Rey
Bautizaq Juanpa purunpi willakusqanmanta (Mt 3:1-12. Mr 1:1-8. Jn 1:19-28)
LUCAS3
10Chay naqa
1864
nirqa: Camisaykichik iskay kaptinqa huknintay qoykuychik mana camisayoqman. Mikuy nikichik kaptinpas chay natay ruraychik nispa. 12Bautizachikuy munaq *impuesto cobraqku napas tapu kurqa kum: Yachachikuq, oqaykuqa imatataq rurasaqku? nispa. 13Juan mi nirqa: Leypa kamachisqallantay cobraychik nispa. 14Soldadoku napas tapuptin mi nirqa: Amay pitapas manchachispaqa nitaq yanqamanta tumpaspaqa imantapas qechuychikchu. Pagasusqaykichikwany contentakuychik nispa. 15Ru na ku nam piensarqa ku Bautizaq Juanqa Cristo kasqanta chay mi nirqa ku: Paychuch Cristo kanman? nispa. 16Chay mi llapa llan ku man Juan nirqa: oqaqa yakullawanmi bautizaykichik, qepay hamuqmi ichaqa Chuya Espirituwan bautizasunkichik ninawan hina. Payqa ancha atiyniyoqmi chaymi *usutanpa watullantapas mana paskaq hinachu kani. 17Paymi trigo wayrachiq hina runakunata juzganqa, wayrachinan palaqa makinpiam kachkan pajamanta trigota chuyananpaq, trigonta taqeman apaykuspanmi pajantaataq kaanqa mana amachay atina ninapi nispa. 18Juanqa chay na pa labra ku nawan kallpanchaspan m ru na ku na man allin noticiata willarqa. 19Rey Herodestapas qaqcharqam wawqen Felipepa warmin Herodiaswan casarakusqanmanta hinaspa tukuy mana allin rurasqankunamanta. 20Herodesqa aswan raqmi mana allinta ru rarqa Juanta carcela rachispa.
Jesusta Juan bautizasqanmanta (Mt 3:13-17. Mr 1:9-11)
imatataq rurasaqku? nispa runakuna tapuptinmi 11Juanataq
21Juan runakunata bautizachkaptinmi Jesuspas paywan bautizachikurqa. Chay ratopi Jesus maakuchkaptinmi hanaq pacha kicharikuykuptin 22Chuya Espiritu sutillata paloma hina Jesuspa hawanman tiyaykurqa. Hinaptinmi hanaq pachamanta nimurqa: Qanmi kanki kuyasqay Churiy, qamraykum kusisqa kachkani nispa.
23Runakunaman yachachiyta Jesus qallaykuspanmi yaqa kimsa chunka watanpia karqa. Joseypa churin kasqantam creerqaku. Joseyqa Eliypa churinmi karqa. 24Eliyataq Matatpa, Matatataq Leviypa, Leviyataq Melquipa, Melquiataq Janapa, Janaataq Joseypa, 25Joseyataq Matatiaspa, Matatiasataq Amospa, Amosataq Nahumpa, Nahumataq Eslipa, Esliataq Naqaipa. 26Nagaiataq Maatpa, Maatataq Matatiaspa, Matatiasataq Semeipa, Semeiataq Joseypa, Joseyataq Judapa, 27Judaataq Joanapa, Joanaataq Resapa, Resaataq Zorobabelpa, Zorobabelataq Salatielpa, Salatielataq Neripa, 28Neriataq Melquipa, Melquiataq Adipa, Adiataq Cosampa, Cosamataq Elmadampa, Elmadamataq Erpa, 29Erataq Josueypa, Josueyataq Eliezerpa, Eliezerataq Jorimpa, Jorimataq Matatpa, 30Matatataq Leviypa, Leviyataq Simeonpa, Simeonataq Judapa, Judaataq Joseypa, Joseyataq Jonanpa, Jonanataq Eliaquimpa, 31Eliaquimataq Meleapa, Meleaataq Mainanpa, Mainanataq Matatapa, Matataataq Natanpa, 32Natanataq Davidpa, Davidataq Isaipa, Isaiataq Obedpa, Obedataq Boozpa, Booza-
Jesuspa abuelonkunamanta (Mt 1:1-17)
1865
LUCAS3,4
taq Salapa, Salaataq Naasonpa, 33Naasonataq Aminadabpa, Aminadabataq Arampa, Aramataq Esrompa, Esromataq Farespa, Faresataq Judapa. 34Judaataq Jacobpa, Jacobataq Isaacpa, Isaacataq Abrahampa, Abrahamataq Tareypa, Tareyataq Nacorpa, 35Nacorataq Serugpa, Serugataq Ragaupa, Ragauataq Pelegpa, Pelegataq Heberpa, Heberataq Salapa, 36Salaataq Cainanpa, Cainanataq Arfaxadpa, Arfaxadataq Sempa, Semataq Noeypa, Noeyataq Lamecpa, 37Lamecataq Matusalenpa, Matusalenataq Enocpa, Enocataq Jaredpa, Jaredataq Mahalaleelpa, Mahalaleelataq Cainanpa, 38Cainanataq Enospa, Enosataq Setpa, Setataq Adanpa, Adanataq Diospa unanchasqan.
Jesusta Diablo tentasqanmanta (Mt 4:1-11. Mr 1:12-13)
Espiritupa huntasqan Jordan Mayumanta Jesus kutichkaptinmi payta Chuya Espiritu pusarurqa purunman. 2Chaypim tawa chunka punchawpuni diablopa tentasqan karqa, chay punchawkunapi mana imatapas mallisqanraykum yarqarachikurqa. 3Chay mi diablo nirqa: Diospa Churin kaspaykiqa kay rumitay kamachiy tantayarunanpaq nispa. 4Hinaptin mi Jesus nirqa: Bibliam nin: Runaqa kawsanqa manam mikuyllawanchu nispa. 5Chay mi alto orqoman diablo pusa ruspan ratocha lla qawa riykachirqa kay pachapi llapallan nacionkunata. 6Hinaspam nirqa: oqam qosqayki atiyta kay nacionkunata gobiernanaykipaq chaynataq sumaqllaa kaynintapas. oqam chaskirqani kay atiytaqa, munasqaymantaqmi pimanpas oqaqa qoyman. 7Tukuy kaykunaqa qampam kanqa awpaqniypi qonqorakuptikiqa nispa. 8Chay mi Je susataq nirqa: Bibliam nin: Seor Diosllaykitam adoranki, payllatataqmi ser vinkipas nispa. 9Jerusalenman diablo pusaruspanataqmi templopa hawanpi sayaykachispan nirqa: Diospa Churin kaspaykiqa kay manta pawaykuy. 10Bibliam nin: Qamraykum Dios kamachinqa angelninkunata waqaychaykusunaykipaq. 11 Paykunam hapisunki rumiman chakikita mana takakunaykipaq nispa.
12Je susataqmi
1Chuya
nirqa: Bibliam nin: Amam pruebaman churankichu Seor Diosnikitaqa nispa. 13Chayku nawan tenta ruspan mi diablo asu rikurqa huk punchawka ma.
Galilea lawpi Jesus willakusqanmanta (Mt 4:12-17. Mr 1:14-15)
Espiritupa kallpanchasqan Galilea law man Jesus kutiruptinmi lliw llaqtakunapi paymanta rimarqaku. 15*Huunakunanku wasipi yachachiptinmi llapallanku alabaqku.
14Chuya
LUCAS4
1866 Nazaret llaqtapi Jesus yachachisqanmanta (Mt 13:53-58. Mr 6:1-6)
man hina *huunakunanku wasiman yaykuykurqa. Bibliata leenanpaq sayariykuptinmi 17Diosmanta willakuq Isaiaspa libronta qoykurqaku chaymi kichaykuspa leerqa:
18
16*Yachasqan Nazaret llaqtaman Jesus kutiruspanmi *samana punchawpi costumbren-
Seor Diospa Espiritunmi oqapi kachkan. Paymi aceitewan talliwaspan sapaqchawarqa. Wakchakunaman allin noticiata willanaypaqmi sapaqchawarqa. Presochasqa kaqkunaman willaspay libranaypaqmi kachamuwarqa. awsakunata qawarichinaypaqmi kachamuwarqa. akarichisqakunata libranaypaqmi kachamuwarqa 19 chaynapi Seor Diospa agradonpaq watamanta willakunaypaq.
wichqaykuspan dirigeqman hay waykuspanataqmi tiyaykurqa. Huunakuqkuna qawarayaptinmi 21paykunata nirqa: Uyarisqaykichikpi hinapas kunanmi kay palabrakuna cumplikurun nispa. 22Su maqlla a nisqan ku nata uya rispan kum llapa llan ku admirasqa lla a Jesusmanta allinta rimaspanku ninakurqaku: Payqa manachum Josey pa churin? nispanku. 23Hinaptin mi Je susataq nirqa: Nisqankupi hinapas ichapas niwankichik man: Yaw hampiq, kikikiraq hampikaramuy, Capernaum llaqtapi rurasqaykita hinay kay llaqtapipas ruray nispa. 24Cheqaptapunim nikichik, llaqtanpiqa manam allin chaskisqachu Diosmanta willakuq runaqa. 25Diosmanta willakuq Eliaspa punchawninkunapim mana paraptin muchuy karqa kimsa wata parten. Chay watakunapi achkallaa viudakuna Israel nacionpi kachkaptinpas, 26manam paykunamanchu Eliasqa kachasqa karqa, payqa kachasqa karqa Sidon law Sarepta llaqtapi *yachaq viudallamanmi. 27Eliseopa tiemponpi achkallaa *leprawan onqoqkuna Israel nacionpi kachkaptinpas, manam paykunachu sanoyachisqaqa karqaku aswanqa Siria nacionmanta kaq Naamanllam. 28Chayta uyariruspankum *huunakunanku wasipi lliw runakuna anchallataa rabiarurqaku. 29Hatariruspankum Jesusta aysarurqaku llaqtapa hawa lawninpi qaqa patankama chaymanta tanqaykunankupaq. 30Payataqmi chawpinkumanta pasakurqa.
Demonioyoq runata Jesus sanoyachisqanmanta (Mr 1:21-28)
20Librota
31Ga lilea lawpi Caper naum llaqta man chaya ruspan mi *hu u na ku nan ku wa sipi yachachirqa *samana punchawpi. 32Atiy wan rimasqanta uyarispankum runakuna admirakurqaku. 33Huunakunanku wasipim kachkarqa demonioyoq runa, paymi qaparispan nirqa: 34Yaw Naza ret llaqtayoq Jesus imatataq mu nan ki oqaykuwan? a ka richiwanaykikupaqchu hamurqanki? oqaqa yachanim pim kasqaykita, qamqa Diosmanta hamuspa mana huchayoqmi kanki. 35Jesusataqmi demoniota qaqchaspan nirqa: Upallay hinaspa lloqsiy kay runamanta nispa.
1867
LUCAS4,5
Chaymi demonioataq runakunapa chawpinman chay runata wikutiruspan mana imanaspalla lloqsirurqa. 36Runakunaataqmi admirakuspanku ninakurqa: Imataq kayqa? Munayninwan hinaspa atiy ninwan kamachiptinmi demoniokunapas lloqsin! nispa. 37Hinaptinmi Capernaumpa muyuriqnin llaqtakunapi paymanta anchallataa rimaqku.
Pedropa suegranta Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 8:14-15. Mr 1:29-31)
*huunakunanku wasimanta lloqsispan Simonpa wasinman rirqa. Chayman yaykuykuptinmi Simonpa suegran sinchi calenturawan kachkasqa chaymi Jesusta ruegakurqaku. 39Jesus asuykuspanmi calenturata qaqcharurqa hinaptinmi calentura chinkarurqa. Chaypunilla hatariruspanmi paykunata ser virqa.
Achka onqoqkunata Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 8:16-17. Mr 1:32-34)
38Jesusmi
seqaykuytaa tukuy rikchaq onqoyniyoqkunata Jesusman pusaramuptinkum makinta sapakamaman churaykuspan sanoyarachirqa. 41Achkaqmantam demoniokunapas qaparillawana lloqsirqa: Qamqa kanki Diospa Churinmi nispanku. Jesusmi ichaqa demoniokunata qaqchaspa mana dejarqachu pay manta rimanankuta, paykunaqa yacharqam payqa Cristo kasqanta.
Galilea lawpi willakustin Jesus purisqanmanta (Mr 1:35-39)
40Inti
ku tarirurqaku. Hinallapi kananpaq harkayta munaptinkum 43paykunata Jesus nirqa: Diospa munaychakusqanmanta allin noticiataqa wakin llaqtakunapipas willakunaymi, chaypaqmi oqataqa kachamuwarqa nispa. 44Chay mi Je susqa judioku napa hu u na ku nan wasiku napi willa kustin pu rirqa.
42Achikyaramuptinmi chunniqman Jesus pasakurqa hinaptinmi runakuna maskaspan-
otaq Galilea Qochapa patanpi Jesus kachkaptinmi paytapas kichkichanankukama runakuna huunakaramurqa Diospa palabranta uyarinankupaq. 2Jesusmi iskay botekunata qochapa patanpi rikururqa. Challwirukunam botenkumanta lloqsispa mallankuta mayllachkarqaku. 3Jesusmi Simon Pedropa botenman yaykuykuspan payta ruegakurqa uku lawman tanqariykunanpaq chaymi botepi tiyaykuspan runakunata yachachirqa. 4Rimayta tukuruspanataqmi Simonta nirqa: Uku lawman boteta yaykuchispa mallaykichikkunawan challwamuychik nispa. 5Chay mi Simon ataq nirqa: Seor, tukuy tutam challwarqaniku, manam chullallatapas hapirqanikuchu ichaqa nisqaykiman hinay mallata wischumusaq nispa. 6Chaynata ruraspam achkallataa hapirurqaku mallankupas tipirinankama. 7Chaymi paykunata yanapananpaq huknin botepi challwaqmasinkunataa qayakurqaku hinaptinmi paykuna asuykuptina iskaynin boteman huntachirqaku yaqaa chinkaykunankama. 8Chayta Simon Pedro qawaykuspanmi Jesuspa awpaqninpi qonqorakuykuspa nirqa:
1Genesaret
Jesus kamachiptin achkallataa challwarusqankumanta (Mt 4:18-22. Mr 1:16-20)
LUCAS5
1868
Seor, asurikuy, oqaqa huchasapa runam kallani nispa. 9Payqa chaypi llapallan kaqkunapiwanmi admirasqallaa kachkarqaku challwata hapirusqankuwan. 10Admirakurqataqmi Zebedeopa churin Juanwan Jacobopas. Paykunapas karqa Simonpa challwaqmasinkunam. Chaymi Simonta Jesus nirqa: Ama manchakuychu, kunanmantaqa runakunataam challwamunki nispa. 11Qochapa patan man boteku nata chaya rachispan kum chay pi tukuy iman kuta saqeruspa Jesuswan pasakurqaku.
Leprawan onqoqta Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 8:1-4. Mr 1:40-45)
llaqtapi Jesus kachkaptinmi *leprawan onqoq runa payta rikuruspan awpaqninpi qonqoranpa kumukuykurqa: Seorlly, munaspaykiqa allinyaykachillaway nispan. 13Hinaptin mi Jesus llachpaykuspan nirqa: Ar, munanim, allinyaya nispa. Hinaptinmi chaypunilla chay lepra onqoynin chinkarurqa. 14Chaymi Jesus nirqa: Amam pimanpas willakunkichu, aswanqa riy *sacerdoteman chaynapi pay wan qawachikamunaykipaq. Sanoa kasqaykita yachanankupaqmi ofrendata qonki Moisespa kamachisqanman hina. 15Jesusmanta aswan-aswan rimaptin kum payta uya rinan kupaq hinaspa allinyachisqa kanankupaq achkallaa runakuna huunakamurqaku. 16Jesusataqmi chunniqkunaman asurikuspan chaypi Diosta maakuq.
Suchu runata Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 9:1-8. Mr 2:1-12)
12Huk
kutipi Jesus yachachichkaptinmi chaypi tiyachkarqaku *fariseokunawan Diospa leynin yachachiqkuna, paykunaqa hamururqaku Galilea lawpi hinaspa Judea lawpi llapallan llaqtachakunamantawan Jerusalenmantam, chaypim Seorpa atiynin Jesuswan karqa onqoqkunata sanoyachinanpaq. 18Suchu runata chakanapi wantumuqkunam Jesuspa kasqan wasiman chayarachimuspanku paypa awpaqninman apaykuyta munarqaku. 19Ichaqa runakuna itinakuptinmi mana apaykuyta atispanku wasipa hawanmana seqarurqaku. Chayta toqoruspam chakanapi uraykachirqaku Jesuspa awpaqninman. 20Chaymi Jesus paykunapa iiyninta qawaykuspa chay suchuta nirqa: Yaw tayta, huchaykikunamantam pampachayki nispa. 21Diospa ley nin yachachiqku nam *fa riseoku napiwan piensach karqa ku: Pitaq payqa, kaykunata rimaspan Diosta piachinanpaqqa? Diosllam huchayoqkunata pampachaqqa nispa. 22Chay na piensasqan kuta Jesus yachaspan mi nirqa: Imanasqataq piensankichik chay nakunata? 23Mayqan nisqaytaq facil kanman: Suchuta huchaykikunamantam pampachayki nisqaychu icha: Hatarispayki puriy a nisqaychu? 24Kunanmi yachankichik Diosmanta Hamuq Runaqa huchakunata pampachanaypaq kay pachapi atiy niyoq kasqayta. Chaynata niruspanmi suchuta nirqa: Qamtam niki, hatariy, puunaykita hoqarispayki wasikiman ripukuy nispa.
17Huk
1869
25Suchu
LUCAS5,6
llapankupa qayllanpi chaylla hatariruspanmi puunanta hoqarispan Diosta alabastin ripukurqa wasinman. 26Chay pi kaqkunapas admirasqallaam Diosta alabarqaku hinaspam ancha mancharisqallaa nirqaku: Mana haykapipas rikusqanchik kunatam kunanqa rikuykunchik nispanku.
Discipulonpaq Leviyta Jesus qayasqanmanta (Mt 9:9-13. Mr 2:13-17)
Jesus pasakuspanmi Leviy sutiyoq *impuesto cobraqta tariykurqa cobrananpi tiyachkaqta, paytam nirqa: Qatiway nispa. 28Chay mi Leviy tukuy imantapas saqeruspan pay wan rirqa. 29Paymi Je suspaq hatun convidota wa sinpi ru rarqa. Mesapim mikurqaku achkallaa *impuesto cobraqkuna, paykunawantaqmi mikuchkarqa wakin runakunapas. 30Diospa ley nin yachachiqkunam *fariseokunapiwan Jesuspa discipulonkunapa contranpi rimaspanku nirqaku: Imanasqataq qamkunaqa mikuchkankichik hinaspa upyachkankichik impuesto cobraqkunapiwan huchasapakunawanqa? nispa. 31Chay mi Je susataq nirqa: Sano runakunaqa manam necesitankuchu medico hampinanta ichaqa onqoqkunallam. 32oqaqa hamurqani manam justo runakuna qayaqchu aswanqa wanakunankupaq huchasapakuna qayaqmi nispa.
Ayunaymanta Jesusta tapusqankumanta (Mt 9:14-17. Mr 2:18-22)
27Chay manta
nirqaku: Bautizaq Juanpa chaynataq *fariseokunapa discipulonkunaqa anchallataa ayunaspam Diosta maakunku. Imanasqataq discipuloykikunaqa mikuyllapi hinaspa upyayllapi kakuchkanku? nispa. 34Hinaptin mi Jesusataq nirqa: Yaqachum casamientoman riq runakunata ayunachiwaqchik paykunawanraq novio kachkaptinqa? 35Hamuq punchawkunapim ichaqa novio chinkaruptin ayunanqaku nispa. 36Payku na manqa nirqataqmi kay rikcha nachiy tapas: Manam pipas mosoq pachata llikispanqa mawka pachataqa remiendanmanchu. Chaynata ruraspanqa yanqapaqmi llikinman mosoq pachataqa, mawka pachaman serasqanpas manam tupanmanchu. 37Manataqmi pipas churanmanchu manaraq poqosqa vinotaqa mawka odrekunapiqa, chay vino poqoruspanqa mawka odrekunatam toqyarachinman hinaptinmi vinopas usunman, odrekunapas mana valeqam kanman. 38Manaraq poqosqa vinotaqa mosoq odrekunapim churana. 39Pipas poqosqa vinota mallichkaspan, mosoq vinota malliykuqqa Poqosqa vinom aswan allinqa ninqam.
33Je sustam
*samana punchawpi tarpusqa chakrapa ukunta richkarqa hinaptinmi discipulonkunaataq espigakunata rachuspanku makinkupi qaqoykuspa mikurqaku. 2*Fariseokunaataqmi nirqaku:
1Je susmi
Samana punchawpi espigakunata rachusqankumanta (Mt 12:1-8. Mr 2:23-28)
LUCAS6
1870
Imanasqataq qamkunaqa *samana punchawpi leypa harkakusqantaqa rurachkankichik? nispa. 3Chay mi Je susataq nirqa: Manachum leerqankichik puriqmasinkunapiwan yarqay manta kaspa Davidpa imam rurasqanta? 4Davidmi Diospa wasinman yaykuykuspan Diospa tantankunata horqoykamuspan mikururqa, qoykurqataqmi puriqmasinkunamanpas, chaykunaqa karqa *sacerdotekunallapa mikunanmi. 5Diosmanta Hamuq Runaqa munaychakunim *samana punchawpipas.
Makin mana kuyuchiq runata Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 12:9-14. Mr 3:1-6)
ku tipipas *sa ma na pun chaw pim *hu u na ku nan ku wa si man yaykus pa Jesus ya cha chich kar qa, chay pim kach kar qa *alleq makin mana ku yu chiq runa. 7Dios pa ley nin ya cha chiq ku nam *fa ri seo ku na piwan wa te qach kar qa ku *sa ma na pun chaw pi pita pas Jesus sa noya ra chip tin qa chay man sum lla lla acu sa nan ku paq. 8Chay na pien sas qan ku ta Jesus ya chaspan mi cha kis qa ma ki yoq ru na ta nirqa: Hatarispayki llapanpa chawpinpi sayay nispa. Llapanpa chawpinpi sayaykuptinmi 9chaypi kaqkunata Jesus nirqa: Tapusqaykichiky: Imatataq ley permitiwanchik *samana punchawpi rurananchikpaq? Runapa allinninpaq ruraytachu icha mana allinninpaq ruraytachu? Runa kawsachiytachu icha waurachiytachu? nispa. 10Chay mi muyu riqninpi ru na ku nata qawa rispan onqoqta ka machirqa: Makikita hay wariy nispa. Hay wariykuptillanmi makin sanoyarurqa. 11Qawaqninkunaataqmi rabiaspanku Jesuspa contranpi imatapas rurarunankupaq rimanakurqaku.
Jesuspa chunka iskayniyoq apostolninkunamanta (Mt 10:1-4. Mr 3:13-19)
6 Huk
12Chay punchawku napim Tay tanta ma a ku nanpaq Jesus rirqa orqoman, chaypim tukuylla tuta maakurqa. 13Achikyaramuptinataqmi qatiqninkunata huuykuspa paykunamanta chunka iskayniyoqta akllarqa. Paykunatam suticharqa *apostolwan. 14Paykunam karqa: Pedrowan sutichasqa Simon, Pedropa wawqen Andres, Jacobo, Juan, Felipe, Bartolome, 15Mateo, Tomas, Alfeopa churin Jacobo, *cananista partidomanta kaq Simon, 16Jacobopa wawqen Judas hinaspa Judas Iscariote. Kay Judasmi Jesusta traicionarqa.
Jesus orqomanta kutimuspanmi pampapi sayaykurqa. Chaypim achka qatiqninkuna achkallaa runakunapiwan huunakururqaku Judea lawmanta, Jerusalen llaqtamanta hinaspa Tiro llaqtamantawan Sidon llaqtamanta, chay iskay llaqtakunaqa kachkan lamar qochapa patanpim. Hamurqakuqa Jesuspa yachachisqanta uyarinankupaqmi hinaspa onqoyninkumanta allinyanankupaqmi. 18Demoniokunapa akarichisqan runakunapas sanoyarqakum. 19Atiyninwan onqoqkunata sanoyachiptinmi llapa runakunaataq llachpaykuypi karqaku.
17Discipulon kunawan
Achkallaa runakunata Jesus yachachisqanmanta (Mt 4:23-25)
1871 Kusisqa kaqkunamantawan akasqa kaqkunamanta (Mt 5:1-12)
LUCAS6
qawarispanmi Jesus nirqa: Mayna kusisqam wakchakunaqa kankichik, qamkunapamiki Diospa munaychakusqanqa. 21Mayna kusisqam kan kichik kunan yarqay manta kaqku naqa, qam ku naqa saksachisqam kankichik. Mayna kusisqam kankichik kunan waqaqkunaqa, chay mantaam asirikunkichik. 22Mayna kusisqam kan kichik Diosmanta Hamuq Ru na rayku cheqnisuptikichikqa, qamkunamanta rakikuptinkuqa hinaspa tratasuspaykichik akasuptikichikqa. 23Chay nata rurasuptikichikqa kusikunkichik m. Kusikuymantay pawaykachaychik, hatun premiotam chaskinkichik hanaq pachapi. akarichisuqnikichikkunapa abuelonkunapas chay natam rurarqa Diosmanta willakuqkunata. 24Yaw apu ku na, qam ku naqa imay na raq kan kichik! Qam ku naqa apu kay ni kichikwanmi kusikurunkichik a. 25Yaw kunan sak sasqa kaqku na, qam ku naqa imay na raq kan kichik! Yarqaymantam qamkunapas kankichik. Yaw kunan asikuqkuna, qamkunaqa imay naraq kankichik! Llakikuy mantam waqankichik. 26Llapa llan ru na ku na qam ku na manta allin llata rimaptinqa imay na raq kankichik! chayna alabasuqnikichikpa abuelonkunapas chayna allinllataam rimaqku Diosmanta willakuq tukuqkunamanta.
Ama vengakunapaq Jesuspa yachachisqanmanta (Mt 5:38-48. 7:12)
20Discipu lon ku nata
nirqa: Qamkunatam nikichik: Enemigoykichik kunata kuyaspay allintataq ruraychik cheqnisuqnikichik runakunapaqpas. 28akasuqnikichik runakunapaqpas Diospa bendicionnintay maapuychik, maapuychiktaqy insultasuqnikichik runakunapaqpas. 29Sichu pipas huknin uyaykipi laqyarusuptikiqa qawachiytaqy huklawnin uyaykitapas. Pipas punchuykita qechurusuptikiqa amay harkakuychu camisaykitapas apananta. 30Maakuqnikimanqa qoykuy, imaykitapas apakuptinqa amaay maaychu. 31Runamasikichik qamkunapaq allin kaqkuna rurananta munaspaqa qamkunapas paykunapaqy allin kaqkunata ruraychik. 32Ima graciataq kuya suqnikichik ku na lla kuyay ni kichikqa? Hucha sapakunapas chaytaqa ruranmi. 33Ima graciataq favorecesuqnikichik kunallata kuyay nikichikqa? Huchasapakunapas chaytaqa ruranmi. 34Ima graciataq imapas qosunaykichikraykulla qoy nikichikqa? Huchasapakunapas chaytaqa ruranmi. 35Enemigoykichik ku nata kuyaspay payku napaq allinta ru raychik. Qoychikpas amataqy imapas chaskirunaykichikraykullachu. Nisqay man hina ruraspaykichikqa hanaq pachapi kaq Diospa churinmi kankichik, pay mantam hatun premiota chaskinkichik. Payqa kuyapayanmi mana reqsikuqninkunatapas chaynataq huchasapakunatapas. 36Dios Taytanchik hinay kuyapayakuq kaychik.
27Je susmi
LUCAS6,7
1872 Pitapas ama kaminamanta (Mt 7:1-5)
runamasikichiktaqa kamiychikchu chaynapi Dios mana juzgasunaykichikpaq. Amay pitapas culpaychikchu chaynapi Dios mana culpasunaykichikpaq. Runamasikichiktaqa pampachaychiky Diospas pampachasunaykichikpaq. 38Qoychiky runamasikichikman chaynapi Dios qosunaykichikpaq. Qoptikichikqa chanin tupupim iti-~nitirispa hinaspa taspi-taspirispa llimparichkaqta kutichipusunkichik. Runakunawan imapas rurasqaykichikman hinam Diospas qamkunawan ruranqa. 39Chay nata niruspan mi kay rikcha nachiy ta nirqa: awsa runaqa yaqachum awsamasinta pusanman? Manachum iskayninku uchkuman urmaykunqaku? 40Manam pipas yachachiqninmanta aswan allin reqsisqaqa kanmanchu. Chay wanpas astawan yachaspanqa yachachiqnin hinam kanqa. 41Wawqekipa awinpi qopata riku ruch kaspaqa ima nasqa m ma naqa rikunkichu awikipi kaspitaqa? 42awikipi kaspi kachkaptinqa imay nataq niwaq wawqekitaqa: Wawqy, awikipi qopata horqorusqayki nispa? Allin tukuq runa! Puntataqa awikipi kaspitaraqy horqokuruy chay napi allinta qawaspa runamasikipa awinmanta qopata horqonaykipaq.
Sachataqa rurunpi reqsinamanta (Mt 7:17-20. 12:34-35)
37Amay
43Allin sachaqa manam mana allintaqa ru run manchu nitaqmi mana allin sachapas allin rurutaqa rurunmanchu. 44Sachaqa rurunpim reqsichikun. Kichkayoq sachaqa manam higostaqa rurunmanchu, tankar kichkapas manataqmi uvastaqa rurunmanchu. 45Allin runaqa allin sonqoyoq kaspanmi allinta riman, mana allin runaataqmi mana allin sonqoyoq kaspan mana allinta riman. Runaqa riman sonqonpi llimpariqmantam.
46Seorlly, Seorlly niwach kaspaykichikqa ima nasqataq ka machisqaykunataqa mana rurankichikchu? 47oqaman hamuspan llapallan kasuwaqniy runakunataqa tupanachiyman 48taqra rumita tarinankama aspispan taqrapa hawanpi wasi hatarichiqmanmi, lloqlla chayaramuspanpas chay wasitaqa manam tuichinchu allin rurasqa kasqanrayku. 49Nisqayta uyarichkaspan mana ruraqataqmi rikchakun mana cimentasqa allpapa hawallanpi wasin hatarichiqman. Lloqlla chayaramuspanmi chaylla wasita tuirachirqa hinaspa purmarachirqa.
Iskay rikchaq cimientomanta (Mt 7:24-27)
willayta tukuruspanmi Jesus chayarurqa Capernaum llaqtaman. 2Chaypim capitanpa ancha kuyasqan sir viente onqoruspa wauy patanpia kachkarqa. 3Jesusmanta rimasqankuta chay capitan uyariruspanmi judiokunapa kamachiqninkunata kacharqa chay napi ruegakamuptinku hamuspan onqoq sir viententa sanoyaykachinanpaq. 4Jesusta tariruspankum anchallataa ruegakuspanku nirqaku:
1Ru na ku na man
Capitanpa sirviententa Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 8:5-13)
1873
LUCAS7
Yanapaykunaykipaq hinam payqa. 5Payqa nacionninchikta anchata kuyaspanmi *huunakuna wasitapas rurachipuwarqaku nispa. 6Chay mi Jesus payku nawan rirqa. Wa sin man chayaykuch kaptin ku ataqmi chay capitanqa amistadninkunawan nichimurqa: Seorlly, amaay hamuyachu, pipaman hinaraqtaq wasiymanqa yaykuykuwaq. 7Chayraykum kikiypunipas mana taripaykamurqaykichu. Rimariykuptillaykim sirvienteyqa allinyarunqa. 8oqapas kamachiwaqniykunatam kasuni, soldadoykunapas kamachiptiyqa kasuwantaqmi. Hukninta: Riy niptiymi rin, huknintaataq: Hamuy niptiymi hamun, sirvienteypas: Kayta ruray niptiyqa rurantaqmi. 9Chay na nisqanwan Jesus admira kuspam qatiqnin ku nata qawa rispan nirqa: Israel runakunapipas manam kayna iiyniyoq runataqa tarirqanichu nispa. 10Chay mi Je susman ta ripaqku na wa siman kutirispan ku sir vientetaqa sa nota a tariykurqaku. Jesus pasarqa discipulonkunawan hinaspa achkallaa runakunawan Nain sutiyoq llaqtaman. 12Llaqtapa punkunman chayaykuchkaptinkuataqmi pampaq apachkasqaku viudapa sapallan qari wawanta. Llaqta runakunapas achkallaam viudawan richkasqa. 13Viudata Seor qawarispanmi llakirikuspa nirqa: Ama waqaychu nispa. 14Cha ka na man asuykuspa llachpaykuptin mi wantuqku na saya rurqa ku chay mi ayata Jesus nirqa: Yaw joven, qamtam niki: Hatariy! nispa. 15Chaymi tiyariruspan parlakuytaa qallaykurqa chaymi joventaqa mamanmana qorqa. 16Llapallan chaypi kaqkunaataqmi Diosta mancharisqallaa alabaspanku nirqaku: Ancha reqsisqa willakuqmi oqanchik ukupi rikurirun. Diosmi runankunata watukaykamuwanchik nispa. 17Je suspa kayku na ru rasqan mantam willa kurqa ku enteron Judea lawpi hinaspa llapallan llaqtachakunapi.
Bautizaq Juanpa kachasqankunamanta (Mt 11:2-19)
11Chay mantam
Viudapa wawanta Jesus kawsarichisqanmanta
tukuy rurasqankunata Bautizaq Juanpa discipulonkuna yacharuspanmi Juanman willarqaku. Juanataqmi iskay discipulonkunata qayaykuspan 19Je susta tapuchimurqa: Qamchu kanki Diosmanta Hamuq icha huktachu suyasaqku? nispa. 20Chay mi Je suswan tupa ruspan ku nirqa ku: Bautizaq Juanmi kachamuwanku: Qamchu kanki Diosmanta Hamuq icha huktachu suyasaqku? nispa. 21Chay ratollapim Jesus sanoyachirqa tukuy rikchaq onqoyniyoqkunata, akariqkunata, demonioyoqkunata hinaspa awsakunata. 22Jesusmi Juanpa kachamusqankunata nirqa: Kutispa Juanman willamuychik qawasqaykichiktawan uyarisqaykichikta. Willamuychiky: awsakunam qawakuchkana, suchukunam purichkana, *leprawan onqoqkunam sanoyachkana, mana uyarikuqkunam uyarikuchkankua, wausqakunam kawsarichkana, wakchakunapas allin noticiatam uyarichkankua nispa. 23Mayna kusisqam oqamanta mana iskayrayaqkunaqa.
18Je suspa
LUCAS7
24Juanpa
1874
kachamusqankuna kutiriptinmi Juanmanta rimaspa runakunata Jesus tapurqa: Ima qawamuqtaq qamkunaqa rirqankichik purunta? Wayrapa aytinyachisqan soqosta qawaqchu? 25Pi qawaqtaq rirqankichik? Allin pachawan pachasqa runata qawaqchu? Allin pachawan churakuq fiestakunapi kakuqkunaqa reykunapa wasillanpim kachkan. 26Aswanqa Pi qawaqtaq rirqankichik? Diosmanta willakuq runa qawaqchum? Ar, payqa Diosmanta willakuqkunamantapas aswan reqsisqaraqmi. 27Diosqa Juanmantam Bibliapi willakurqaa kay nata: oqam kachamusaq hamunaykipaq allichapusuqniki willakuqniyta nispa.
28Cheqaptapu nim
Bautizaq Juantaqa mana pipas igualanchu. Chay wanpas Diospa munaychakusqanpi kaq humildellapas Juanmantaqa aswan reqsisqaraqmi. 29Llapa runakunawan *impuesto cobraqkunam Jesuspa nisqanta uyarispanku yacharqaku Diosqa allin ruraq kasqanta. Chayraykum Juanwan bautizachikurqaku. 30*Fariseokunaataqmi Diospa leynin yachachiqkunapiwan paykunapaq Diospa imam munasqanta wischupakuspanku Juanwan mana bautizachikurqakuchu. 31Seorqa nirqataqmi: Pimantaq tupachiyman kunan tiempo runakunata? Imawantaq rikchanachiyman? 32Paykunaqa rikchakun plazakunapi pukllaspan qayaykachanakuq warmakunamanmi. Paykunam ninakunku: Tocanikum qenata ichaqa manam tusunkichikchu, takinikum aya takita ichaqa manam waqankichikchu nispa. 33Bautizaq Juanmi aslla mikuq karqa, manataqmi vinotapas tomaqchu ichaqa paymantam ninkichik: Payqa demonioyoqmi nispa. 34Diosmanta Hamuq Runa mikuptiyataqmi hinaspa vinota tomaptiyataqmi niwankichik: Qamqa kanki mikuysapa, vino upyakuqmi hinaspa *impuesto cobraqkunapa, huchasapakunapa amistadninmi nispa. 35Diospa munasqan llapallan yachaqkunam ichaqa yachayniyoq kasqaykuta qawachikuniku rurasqaykuwan.
36Huk kaqnin *fariseom Jesusta convidarqa wasinpi mikuykamunanpaq chaymi rispan
Miski asnaq aceitewan Jesus untasqa kasqanmanta
mesapi tiyaykurqa. 37Llaqtapi kaq huchasapa warmiataqmi chay wasipi Jesus kasqanta yacharuspan niu rumi pomopi miski asnaq aceiteta apamurqa. 38Jesuspa tiyasqanpi qonqorakuykuspanmi chakinta weqenwan mayllarqa hinaspam chukchanwanataq chakichirqa. Chakinkunata muchaspanmi miski asnaq aceitewan untarqa. 39Convidaqnin *fariseoataqmi qawarispan piensachkarqa: Diosmanta willakuq kaspanqa yachanmanmi llachpaqnin warmiqa huchasapa kasqanta. 40Chaymi Jesusataq nirqa: Ninaymi kachkan Simon nispa. Chaymi Simonataq nirqa: Niway yachachiqlly nispa. 41Hinaptin mi Je susataq nirqa: Qollqe prestaq runatam iskay runakuna debekurqa. Huk ninmi debekurqa pichqa pachakta, hukninataqmi debekurqa pichqa chunkallata. 42Kutichipunankupaq manaa kaptinataqmi paykunataqa pampachaykurqaa. Mayqannintaq pampachaqnintaqa aswanraq kuyanqa? nispa. 43Chay mi Simon ataq nirqa: Tanteayniymantaqa mastaqa kuyanman pichqa pachak qollqe debeqninmi nispa. Hinaptinmi Jesusataq nirqa:
1875
LUCAS7,8
Allintam rimarunki nispa. 44War mita qawa rispan ataqmi Simonta niykurqa: Qaway kay warmita. Wasikiman yaykuykamuptiymi chakiyta mayllakunaypaq yakuta mana qoykuwarqankichu, kay warmim ichaqa weqenkunawan chakiykunata mayllaykun hinaspam chukchanwanraq chakiykachinpas. 45Manam muchaykuwarqankichu, kay warmim ichaqa yaykuykamusqanmantapuni chakiykunata muchapayachkan. 46Umaymanmi aceiteta mana tallirqankichu, kay warmim ichaqa miski asnaq aceitewanraq chakiykunaman untaykun. 47Chaymi niki, achka-achka huchankunam pampachasqa, chayraykum payqa llumpayta kuyawan. Pipas pisilla huchanmanta pampachasqam ichaqa pisillatataq kuyakunpas. 48Chay nata niruspan mi war mita ataq nirqa: Huchaykikunaqa pampachasqaam nispa. 49Mikuqma sin ku na ataqmi nina kurqa ku: Pitaq kay runaqa huchakunatapas pampachananpaqqa? 50Je susataqmi war mita nirqa: Iiy nikim salvarusunki, hawkaa pasakuy nispa.
munaychakunanmanta willakustin purirqa. 2Demoniokunamanta hinaspa onqoykunamantawan sanoyachisqan warmikunapas paywantaqmi rirqa. Paykunamantam karqa qanchis demoniokunamanta sanoyachisqan Magdala llaqtayoq Maria, 3Herodespa mayordomon Chuzapa warmin Juana hinaspa Susana, paywantaqmi rirqa achkallaa sapaq warmikunapas. Paykunam Jesustawan discipulonkunata kapuqninkuwan yanaparqaku.
Muhu tarpuqmanta (Mt 13:1-9. Mr 4:1-9)
1Jesusmi discipulonkunapiwan llaqtakunapi chaynataq llaqtachakunapipas Diospa
Jesusta yanapaq warmikunamanta
achkallaa runakuna Jesuspa kasqanman huunakuruptinmi rikchanachispan nirqa: 5Huk runam rirqa tar pu kuq. Muhu maqchisqan an man wichiqku natam sarut yarurqaku, chaytam kullkukuna hamuruspan mikururqa. 6As allpayoq rumiman wichiqataqmi wiaruspanpas chaki allpapi kaspan chakirurqa. 7Wakin muhuataqmi wichiykurqa kichka-kichka ukuman chay mi kichkakunawan kuska wiamurqa, chayraykum eqoyarurqa. Wakin muhuataqmi wichiykurqa 8allin allpaman chaymi wiamuspan sapa muhumanta pachakta rururqa. Chaynata nispanmi qapariq hina nirqa: Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky nispa.
Rikchanachiykunaqa imapaqmi kasqanmanta (Mt 13:10-17. Mr 4:10-12)
4Llaqta ku na manta
Jesusataq nirqa: Qamkunamanmi Diospa munaychakusqanmanta awpaq mana yachasqaykichikkunata yachachikichik. Wakin runakunatam ichaqa rimapayani rikchanachiykunallawan chay napi qawakuspapas mana rikukunankupaq, uyarispapas mana entiendenankupaq nispa.
9Discipu lon ku nam
tapurqaku rikchanachisqanpa imam ninanmanta 10chaymi
LUCAS8
1876 Rikchanachisqanpa imam ninanmanta (Mt 13:18-23. Mr 4:13-20)
imam ninanqa kaymi: Muhuqa Diospa palabranmi. 12anman wichiq muhuataqmi rikchakun Diospa palabran uyariq runakunaman. Paykunapa sonqonmantam diablo horqorun uyarisqankuta chaynapi mana creenankupaq hinaspa mana salvakunankupaq. 13As allpayoq rumiman wichiq muhuataqmi rikchakun Diospa palabranta kusisqallaa uyarispa chaskiqkunamam, paykunaqa chay rumi hawanpi wiaq muhu hinam mana ancha sapiyoq kachkanku. Pisi tiempollapaq creeruspankum sasachakuy punchawkuna chayaramuptinqa urmarunku. 14Kichkakunapa kasqanman wichiq muhuataqmi rikchakun uyariylla-uyariqkunaman, paykunaqa pasakuspankum qeqeparunku tukuy ima afanakusqankupi, qori-qollqenkupi hinaspa kay pachapi kaq kusikuykunapi, chaynapim paykunaqa mana ruruyoq planta hina kanku. 15Allin allpaman wichiq muhuataqmi rikchakun, cheqap sonqowan Diospa palabranta uyarispa mana qonqaq runakunaman, paykunaqa allimanta sumaq ruruq planta hinam kanku.
Ratachkaq mecherowan rikchanachisqanmanta (Mr 4:21-25)
11Rikchanachisqaypa
16Mecherota ratachiq ru naqa manam rata rachin imawanpas pakcha ru nanpaqchu nitaqmi kawitupa ukunman churarunanpaqchu. Chaytaqa patakmanmi churanan wasiman yaykuqkuna rikunankupaq. 17Pakasqa kaqkunaqa qawachisqam kanqa chaynataqmi upallalla rimasqakunapas yachasqa kanqa. 18Chay naqa su maqtay uya riychik: Kapuqniyoqmanqa aswan raqmi yapa saq, aslla kapuqniyoqmantam ichaqa piensasqallanpi kapuqnintapas qechurusaq.
mamanmi wawqenkunapiwan maskaspanku tupaykuyta munarqaku, aswanqa manam atirqakuchu runakuna achkallaa kasqanrayku. 20Chaymi huk kaqnina Jesusman willaykurqa: Mamaykim wawqekikunapiwan hawapi sayachkanku qanwan tupaykuyta munaspanku nispa. 21Hinaptin mi Je susataq nirqa: Diospa palabranta uyarispa kasukuqkunam mamaywan wawqeykunaqa nispa.
Wayratawan lamar qochata Jesus hawkayachisqanmanta (Mt 8:23-27. Mr 4:35-41)
19Jesuspa
Mamanpiwan wawqenkuna Jesusta maskasqankumanta (Mt 12:46-50. Mr 3:31-35)
kutipi discipulonkunawan boteman yaykuykuptinkum Jesus nirqa: Hakuchik waklaw chimpaman nispa. 23Rich kaptin kum Jesus pu u rurqa, hinaptin mi sinchi way rawan hatun *olakuna hatariramurqa, botemanpas yaku huntaypaq-huntaptinmi yaqaa chinkaykuchkarqaku. 24Hinaptinmi Jesusman asuykuspanku rikchachirqaku: Seor, Seor, chinkaykuchkanchik am! nispa. Pay ataqmi sayariykuspan wayratawan qochapa *olankunata qaqcharqa hinaptinmi hawkayarurqaa. 25Chay mantam paykunata nirqa: Maytaq iiynikichikqa? nispa.
22Huk
1877
LUCAS8
Paykunaataqmi mancharisqallaa hinaspa admirasqallaa kaspanku nirqaku: Pim kay runaqa kamachiptin wayrapas yakupas kasukunanpaqqa? nispanku.
Demoniokunapa akarichisqan runamanta (Mt 8:28-34. Mr 5:1-20)
lawmantam Gerasa lawman chayarurqaku, chayqa kachkan Galilea qochapa chimpanpim. 27Botemanta Jesus lloqsiykuptinmi llaqtamanta lloqsimuq demonioyoq runa pay wan tuparurqa. Unayam qalalla karqa, wasipi manaa *yachaspanmi panteonllapia yachakuq. 28Jesusta rikuykuspanmi qaparirqa hinaspam awpaqninpi qonqorakuykuspan nirqa: Hanaq pachapi kaq Diospa Churin Jesus imatataq oqawan munanki? Ruegakuykim ama akarichiwanaykipaq nispa. 29Pay manta demonio lloqsinanpaq Jesus ka machiptin mi chay nataqa qapa rirqa. Paytaqa unay am demonio munaychakurqa. Runakuna makinkunamantawan chakinkunamanta cadenaptinkupas tipiparuspanmi demoniopa kallpanchasqan chunniqman ayqekuq. 30Jesusmi payta tapurqa: Imataq sutiki? nispa. Hinaptinmi payataq nirqa. Legionmi nispa. Chaynataqa nirqa achkallaa demoniokuna paypi kasqanraykum. 31Paykunam Jesusta ruegakurqaku: Amay uku pachamanqa wischuykuwaykuchu nispa. 32Hichpanku orqopa waqtanpim achka-achka kuchikuna mikuchkarqa. Chaymi demoniokunaataq Jesusta ruegakurqaku chay animalkunaman yaykurunankupaq. Jesus ar niykuptinmi 33demoniokunaqa runamanta lloqsiruspa kuchikunaman ustururqa. Chay kuchikunam waqtanta kallpaspa hinaspa qochaman wichiykuspa heqeparurqaku. 34Kuchi michiqkunaataqmi chayta rikuruspanku ayqekurqaku hinaspam llaqtapipas hinaspa chakrakunapipas willakurqaku chay pasasqanmanta. 35Qawamunankupaq riqkunam chayarurqaku Jesuspa kasqanman hinaspam tariykurqaku sanoyaruq runata pachasqataa hinaspa yuyayninpia Jesuspa qayllanpi tiyachkaqta, chayta qawaykuspam mancharikurqaku. 36Rikuqkunam paykunaman willarqaku demoniokunapa akarichisqan runaqa imaynam sanoyachisqa kasqanmanta. 37Hinaptinmi Gerasa lawpi kaq lliw runakunaataq manchakuspanku Jesusta ruegakurqaku paykunapa kasqanmanta pasakunanpaq. Chaymi Jesusqa boteman yaykuykuspan pasakurqa. 38Manaraq richkaptinmi chay sanoyaq runa Jesusta ruegarqa qatinanpaq ichaqa Jesusmi mana munaspan aviarurqa: 39Aylluykiku na man kutispay Diospa tukuy ima ru rapususqaykimanta willakamuy nispa. Rispanmi llaqtapi lliw runakunaman willakurqa Jesuspa tukuy ima paypaq rurasqanmanta.
Jairopa churin kawsarisqanmantawan onqoq warmipa sanoyasqanmanta (Mt 9:18-26. Mr 5:21-43)
26Ga lilea
40Qochapa wak law nin man Jesus kutiruptin mi llapa llan ru na ku na kusikuywan chaskiykurqaku. 41*Huunakunanku wasipi Jairo sutiyoq kamachikuqmi hamuspan Jesuspa awpaqninpi qonqorakuykurqa hinaspam ruegakurqa wasin-
LUCAS8,9
1878
man rinanpaq. 42Yaqa chunka iskayniyoq watanpi kaq sapallan warmi churinmi wauy patanpia kachkarqa. Riptinkum achkallaa runakuna Jesusta itirqa. 43Chay ru na ku na ukupim kach karqa chun ka iskay niyoq wata a flujowan onqoq warmi, kapuqninkunata *rantikuspan medicokunawan hampichikuspapas manam sanoyarqachu. 44Jesuspa qepanta rispanmi pachanpa patanta llapchaykuspallan sanoyarurqa flujo onqoy ninmanta. 45Chay mi Jesus tapurqa: Pitaq llapchaykaramuwan? nispa. Llapallanku negakuptinataqmi Pedro nirqa: Seor, runakunam tanqanakuspan itimusuchkanki nispa. 46Hinaptin mi Jesusataq nirqa: Huk kaqnin llapchaykamuwaspan atiyniywan sanoyarusqantam musyaruni nispa. 47War miataqmi musya rachikusqanta yacha ruspan kat katatastin Jesuspa awpaqninpi qonqorakuykurqa, llapa runapa qayllanpim willakurqa imay nanpim llapchaykuspallan sanoyarusqanmanta. 48Chay mi Jesusataq nirqa: Mamy, iisqaykiraykum allinyarunki, hawkaay pasakuy nispa. 49Jesus rimach kaptin raqmi Jairopa wa sin manta huk kaqnin ha mu ruspan nirqa: Churikiqa waukunam. Amaay yachachikuqtaqa pusaychu nispa. 50Chay ta uya riruspan mi Je susataq nirqa: Ama llakikuychu, oqapi confiakuptikiqa churikiqa sanoyanqam nispa. 51Jairopa wasin man chaya ruspan ataqmi mana mu narqachu pay wan kuska yaykunanta, yaykuspaqa yaykuchirqa Pedrotawan Juanllatam hinaspa Jacobotawan warmapa tayta-mamallantam. 52Waukuqmanta llapallanku qapa-qaparispa waqaptinkuataqmi Jesus nirqa: Ama waqaychikchu. Warmaqa manam wausqachu kachkan aswanqa puuchkanmi nispa. 53Ichaqa payku nam wa usqa a kasqanta yachaspan ku Je susta asipayarqa ku. 54Chay mi Je susataq war mata ma kin manta aysa rispan nirqa: Warma, hatariy nispa. 55Wauqpa espiritun kutiykuptinmi chaylla sayarirurqa. Hinaptinmi chaypi kaqkunata Jesus kamachirqa mikuyta qonankupaq. 56Tayta-maman admirasqallaa kaptinataqmi paykunata Jesus kamachirqa chaytaqa pimanpas ama willakunankupaq.
iskayniyoq akllasqankunata qayaykuspanmi, runakunamanta demoniokunata qarqomunankupaq hinaspa onqoqkunata sanoyachimunankupaq atiyta qoykurqa. 2Paykunatam kacharqa Diospa munaychakusqanmanta willakamunankupaq hinaspa onqoqkunata sanoyachimunankupaq. 3Paykunatam nirqa: Illaspaykichikqa amam apankichikchu taw natapas, qoqawtapas, qollqetapas nitaq mudanaykichiktapas. 4Wasiman yaykuspaykichikqa chayllapim samakunkichik chay llaqtamanta lloqsinaykichik kama. 5May pipas mana chaskisuptikichikqa chay llaqtanmantay lloqsiychik, *usutaykichikpi allpatapas taspiychiky chaypi kaqkuna mana kasukuq kasqankuta yachanankupaq. 6Rispan ku m llapa llan llaqtacha ku napi Diosmanta allin noticiata willa kuspanku onqoqkunatapas sanoyachirqaku.
1Chunka
Willakamunankupaq discipulonkunata Jesus kachasqanmanta (Mt 10:5-15. Mr 6:7-13)
1879 Bautizaq Juanta Herodes waurachisqanmanta (Mt 14:1-12. Mr 6:14-29)
LUCAS9
gobier nachkaspanmi Jesuspa tukuy ima rurasqanmanta yacharuspan huk manyarurqa. Wakinmi nirqa: Bautizaq Juanmi kawsariramun nispa. 8Wa kin ataqmi nirqa: Eliasmi rikuriramun otaq Diosmanta huk kaqnin willakuqmi kawsariramun nispa. 9Herodesataqmi nirqa: Juantaqa oqam kunkanta qorurachirqani, chaynaqa kaykuna ruraqqa pitaq kanman? nispa. Chaymi reqsiykuyta munarqa.
Pichqa waranqapaq mikuy mirachisqanmanta (Mt 14:13-21. Mr 6:30-44. Jn 6:1-14)
7Herodes
kutiruspankum willakurqaku tukuy imapas ruramusqankumanta. Chaymi Jesus paykunallata pusarikuspan Betsaida llaqtaman pasakurqa. 11Runakunaataqmi risqanta yacharuspanku qatirqaku. Jesusmi paykunata chaskiykuspan Diospa munaychakusqanmanta yachachirqa, sanoyachirqataqmi onqoqkunatapas. 12Tardeykuptin ataqmi chun ka iskay niyoq discipu lon ku na pay man asuykuspanku nirqaku: Manam kaypiqa wasi kanchu. Runakunaqa pasakuchunay llaqtachakunamanwan muyuriqninpi chakrakunaman, chaypi samakuspa mikuyta maskanankupaq nispa. 13Chay mi Je susataq nirqa: Qamkunay mikuykachiychik nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Pichqa tantawan iskay challwa kankasqallam kay piqa kachkan. Icha mikuyta rantimuqchu risaqku kay llapa runapaq? nispa. 14Chay piqa yuyay niyoq qarikunallam yaqa pichqa wa ranqa karqa ku. Jesusmi discipulonkunata kamachirqa runakunata pichqa chunkatakama tiyachinankupaq. 15Kamachisqanman hina ruraptinkum llapallanku tiyaykurqaku. 16Chaymi pichqan tantakunatawan iskaynin challwakunata Jesus hapiykuspan hanaq pachata qawarispan Diosman graciasta qorqa, tantakunata pakiykuspanmi discipulonkunaman qorqa runakunaman aypunanpaq. 17Llapallankum mikurqaku saksanankukama. Chaymantam puchuqta huurqaku chunka iskayniyoq canasta huntata.
Jesusqa Cristopuni kasqanmanta (Mt 16:13-19. Mr 8:27-29)
10Apostolkuna
Diosta Jesus maakuptinmi discipulonkunapas chaypi kachkarqa. Paykunatam Jesus tapurqa: Pim kasqaytataq runakunaqa oqamanta rimanku? nispa. 19Chay mi payku na ataq nirqa ku: Wakin runakunam nin Bautizaq Juan kasqaykita, wakinataqmi nin Elias kasqaykita, wakinataqmi nin: awpaq tiempopi willakuqmi huk kaqnin kawsariramun nispa. 20Chay mi Je susataq nirqa:
18Sapaq pi
LUCAS9
1880
Qamkunaqa pim kasqaytataq ninkichik? nispa. Hinaptinmi Pedroataq nirqa: Qamqa kanki Diosmanta hamuq Cristom nispa.
Waunanmanta Jesuspa willakusqan (Mt 16:20-28. Mr 8:30-9:1)
paykunata avisaspa kamachirqa ama pimanpas willakunankupaq. 22Paykunatam nirqa: Diosmanta Hamuq Runataqa judiokunapa kamachiqninkunam *sacerdotekunapa jefenkunapiwan hinaspa Diospa leynin yachachiqkunapiwan akarichispa qepanchakuwanqaku, wauchiwaptinkum kimsa punchawmanta kawsarimusaq nispa. 23Chay mantam llapanta nirqa: Pipas qatiwayta munaspaqa, amaa kikillanpaq kawsaspay sapa punchaw akaristinpas qatiwachun. 24Pipas vidallan cuidakuqqa pierderunqam, pipas oqarayku wauqmi ichaqa salvakunqa. 25Runaqa imatataq horqokunman lliw kay pachapi kaqkunata ganaruspan vidantaataq pierderuspaqa? 26Diosmanta Hamuq Runa kancha riy niy wan hinaspa Tay tay pa chay nataq chuya angelkunapa kanchariyninwan kutimuspay mi penqakusaq oqamanta penqakuqkunamanta, penqakusaqtaqmi rimasqaykunamanta penqakuqkunamantapas. 27Nikichikmi, wakin kaypi kaqkunamantam wakinkuna mana waunqachu Diospa munaychakusqanta rikunankukama.
Jesuspa rikchaynin tikrakurusqanmanta (Mt 17:1-8. Mr 9:2-8)
21Chay raykum
28Chay rimarisqanmanta pusaq punchaw pasaruptinmi Jesus rirqa orqoman Diosta maakuq, Pedrota, Juanta hinaspa Jacobota pusarikuspan. 29Maakuchkaptinmi uyanpa rikchaynin tikrakururqa, pachankunapas yuraqyaruspam llipipipirqa. 30Iskay runakuna rikuriykuspanmi paywan parlarqa. Paykunaqa karqa Moiseswan Eliasmi. 31Achkirichkaq rikuriykuspam rimarqaku Jerusalenpi Jesuspa waunanmanta. 32Pedroataqmi wakinkunapiwan puuywan aysachikuchkaspankupas rikchaspa qawarqaku Jesuspa hinaspa parlaqmasinkunapa achkiriyninta. 33Chay iskay ru na ku na pa sa kuch kaptin am rimasqantapas mana musya kustin Jesusta Pedro nirqa: Yachachikuq allinpaqch kaypiqa kachkaniku! Rurarusaqkuy kimsa ramadata, hukta qampaq, hukta Moisespaq, huktaataq Eliaspaq nispa. 34Rimach kaptin raqmi puyu riku riyka muspa payku nata tapaykurqa chay mi mancharikururqaku. 35Puyu ukumantaataqmi nimurqa: Paymi akllasqay Churiy, paytay uyariychik nispa. 36Upa lla ruptillan mi Je susllata a qawa rirqa ku, sonqollan kupi chay rikusqan kuta hatallispankum chay punchawkunapiqa mana pimanpas willakurqakuchu.
37Orqomanta paqarinnintinta uraykamuptinkuataqmi achka-achka runa paykunaman taripaykurqaku. 38Paykunamanta lloqsiykuspanmi huknin runa qaparirqa:
Wauymaayoq warmata Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 17:14-21. Mr 9:14-29)
1881
LUCAS9
Yachachikuq, ruegakuykim kay sapallan churiyta qawaykunaykipaq. 39Payta demonio hapiruspanmi qonqaymanta qaparkachachin, taspispanmi posoqollataa aqtuchin. Eqoyarachispanam sasa-sasata kacharinpas. 40Discipuloykikunata ruegakuptiy pas manam qarqoyta atirqakuchu nispa. 41Chay mi Je susataq nirqa: Mana allin ruraqkunapa castan mana creeq runakuna haykapikamataq qamkunawan kasaq kaykuna aguantanaypaq? Asuykachimuway chay churikita nispa. 42Warma asuykuchkaptinmi demonio wikaparuspan puramenteta chutaykachachirqa. Demoniota Jesus qaqcharuptinmi warma sanoyarurqa, chayam taytanman qoykurqa. 43Chaymi Diospa hatun atiyninmanta llapallan runakuna admirakurqaku.
Waunanmanta Jesus huktawan willakusqanmanta (Mt 17:22-23. Mr 9:30-32)
Tukuy rurasqankunamanta llapallan runakuna admirasqallaa kachkaptinkum discipulonkunata Jesus nirqa: 44Allintay uya riychik: Diosmanta Hamuq Ru nataqa ru na ku na man mi qoykuwanqaku nispa. 45Discipu lon ku nam ichaqa mana entienderqa kuchu pa kasqa hina kasqan rayku, manchakurqakutaqmi tapukuytapas.
Pim punta kaq kasqanmanta (Mt 18:1-5. Mr 9:33-37)
46Je suspa discipu loku nam atipa na kurqa ku mayqan nin mi aswan reqsisqa kanankumanta. 47Paykunapa atipanakusqanta Jesus yacharuspanataqmi warmachata awpaqninpi sayaykachispan nirqa: 48Kay war machata oqapa sutiy pi pipas chaskiqqa oqatam chaskiwan, pipas oqata chaskiwaqniy ataqmi kachamuwaqniy Taytayta chaskin. Qamkunamanta mayqannikichikpas aswan humillakuqmi aswan reqsisqaqa kanqa.
nirqa: Seor, huk runatam rikuramurqaniku qampa sutikipi demoniokunata qarqochkaqta hinaptinmi michakamurqaniku puriqmasinchik mana kasqanrayku. 50Je susataqmi nirqa: Ama michakuychikchu, pipas mana contraykichikpi kaspaqa favornikichikpim kachkan nispa. pachaman kutinan tiempoa kaptinmi valorchakuykuspa Jerusalenman Jesus pasarqa. 52Ichaqa awpachirqam willakuqkunata. Paykunam Samaria lawpi huk llaqtachaman chayaruspanku Jesusta samachinankupaq wasita maskarqaku. 53Chay llaqtachapi runakunam ichaqa mana samaykachirqakuchu Jerusalenman risqanta qawarispanku. 54Discipulon Jacobopiwan Juanataqmi uyariruspa nirqaku: Seorllayku, munaptikiqa cielomantay ninata uraykarachimusun kay runakunata ruparunanpaq nispa.
51Hanaq
49Juan ataqmi
Jesuspa favorninpi kaqkunamanta (Mr 9:38-40)
Juantawan Jacobota Jesus qaqchasqanmanta
LUCAS9,10
1882
pasakurqa.
55Jesusataqmi
paykunata qaqchaspan 56paykunawan huklaw llaqtachaman

Jesus qatiy munaqkunamanta (Mt 8:19-22)
richkaptinkum huk runa niykurqa: Maytaa riptikipas qatikusqaykim nispa. 58Jesusataqmi nirqa: Kanmi atoqkunapa uchkun, kantaqmi alton pawaq urpikunapapas *qesan, Diosmanta Hamuq Runapaqmi ichaqa mana kapuwanchu may pim puuykunaypas nispa. 59Huk ru natapas nirqam: Qatiway nispa. Chaymi payataq nirqa: Seorlly, qanwanmi risaq ichaqa dejaykuwayraq taytay waukuptin pamparamunaykama nispa. 60Chay mi Je susataq nirqa: Diospaq wausqakunay wauqkunataqa pampachunku. Qamy ichaqa Diospa munaychakusqanmanta willakamuy nispa. 61Huk ru napas nirqataqmi: Seor, oqapas qatisqaykim ichaqa wasiypi kaqkunamantaraqy despedikaykamusaq nispa. 62Hinaptin mi Je susataq nirqa: Takllawan yapuchkaspan qepan qawariq runaqa manam Diospa munaychakusqanpaq hinachu.
57anta
10
akllaykurqataqmi qanchis chunka iskayniyoq runakunatapas, paykunatam awpachirqa maymi rinan llaqtakunaman hinaspa llaqtachakunaman. 2Payku natam nirqa: Achkallaam kachkan cosechanapaqqa, cosechaqkunam ichaqa aslla, chaynaqa maakuychiky chakrayoqta cosechaqkunata kachananpaq. 3Riychiky atoqkunapa kasqanman, carnerokunata kachachkaq hinam qamkunata kachachkaykichik. 4Amay apaychikchu qollqetaqa, wayqataqa hinaspa mudana *usutataqa, anpiqa amataqmi pitapas rimaykunkichikchu. 5Chayasqaykichik wasiman yaykuspaqa: Hawkayay kachun kay wasipi nispam rimakuykunkichik. 6Wasipi kaqkuna allin runa kaptinqa chay rimaykusqaykichikmi takyanqa, mana chayna kaptinmi ichaqa rimaykusqaykichikpas mana takyanqachu. 7Yaykusqaykichik wasillapim kankichik, imam qosusqallaykichiktam mikunkichikpas hinaspa tomankichikpas. Llamkaqqa pagontam chaskinan. Amam wasin-wasinqa purinkichikchu. 8Chayasqaykichik llaqtapi chaskisuptikichikqa qosusqaykichiktam mikunkichik. 9Chaypi onqoqkunata sanoyachispam willakunkichik: Diospa munaychakusqanqa hichpallaykichikpiam kachkan nispa. 10Chayasqaykichik llaqtapi mana chaskisuptikichikataqmi callenta rispa ninkichik: 11*Usutaykupi kaq kay llaqtapa allpantam contraykichikpi taspiniku. Chaywanpas yachaychiky, Diospa munaychakusqanqa hichpallaykichikpiam kachkan nispa. 12Nikichikmi, juicio punchawpiqa Sodoma llaqtamantapas aswan castigasqaraqmi kanqa chay llaqtaqa.
Qanchis chunka iskayniyoq willakuqkunata Jesuspa kachasqanmanta

1Seorqa
1883 Jesuspa akasqan llaqtakunamanta (Mt 11:20-24)
LUCAS10
kanki Corazin llaqta! Imaynaraq kanki Betsaida llaqta! Sichum Tiro llaqtapi hinaspa Sidon llaqtapi qamkunawan rurasqayta hina *milagrokunata rurayman karqa hinaptinqa unayach sinchita llakikuspanku huchankumanta wanakunmanku karqa. 14Chayraykum juicio punchawpiqa Tiropi chaynataq Sidonpi *yachaqkunamantapas aswanraq castigasqa kankichik. 15Capernaum llaqta creenkichum hanaq pachaman hoqarisqa kayta? Uraykachisqam kanki uku pachakama. 16Qam ku nata kasuq ru naqa oqatam ka suwan. Qam ku nata despreciaqqa oqatam despreciawan. Despreciawaqniy ataqmi kachamuwaqniyta desprecian. chunka iskayniyoq runakunam kusisqallaa kutiramuspa willakurqaku: Seor, sutikipiqa demoniokunapas kasuwankum nispa. 18Chay mi Seor ataq nirqa: Ar, *Satanastam rikurqani rayo hina cielomanta wichimuqta. 19Atiytam qoykichik culebrakunata hinaspa atoq-atoqkunata sarunaykichikpaq chaynataq enemigopa atiynin vencenaykichikpaqpas, manam imapas imanasunkichikchu. 20Amay kusikuychikqa demonioku na ka sususqaykichik mantachu aswanqa hanaq pachapi sutikichik qellqasqa kasqanmantay.
Anchallataa Jesuspa kusikusqanmanta (Mt 11:25-27. 13:16-17)
17Qanchis
13Imay naraq
Qanchis chunka iskayniyoq willakuqkunapa kutimusqanmanta
ratollapim Chuya Espiritupa yanapakuyninwan kusikuspan Jesus nirqa: Hanaq pachapipas, kay pachapipas munaychakuq Tayty, kay yachaykunatam pakaykurqanki yachayniyoqkunamantawan entiendeqkunamanta hinaspam qawaykachinki pisi yachayniyoqkunamana, chayraykum alabayki. Ar, Tayty, qanmi munarqanki chay nata. 22Tay tay mi qoykuwarqa tukuy ima ku nata. oqa Chu ritaqa manam pipas reqsiwanchu aswanqa Taytallay mi. Manataqmi Taytaytaqa pipas reqsinchu aswanqa oqa Churillanmi, Churipa reqsichisqallantaqmi reqsin Taytataqa. 23Discipu lon ku na man asuykuspan mi payku na lla man nirqa: Mayna kusisqam kay qawasqaykichikta qawaqkunaqa. 24Diosmanta achkaq willakuqkunam reykunapiwan rikusqaykichikta rikuyta munarqaku, ichaqa manam rikurqakuchu, uyarisqaykichiktapas uyariytam munarqaku ichaqa manam uyarirqakuchu. leynin yachachiq runam Jesusta pruebananpaq sayariykuspa tapurqa: Yachachikuq imata ruraspaytaq wiay kawsayta hay pay man? nispa. 26Chay mi Je susataq nirqa: Ima nichkantaq leypiqa? Ima niqtataq leenki? nispa. 27Hinaptin mi chay ru na ataq nirqa: Seor Diosnikitam kuyanki tukuy sonqoykiwan, tukuy vidaykiwan, tukuy kallpaykiwan hinaspa tukuy yuyaynikiwan, kuyankitaqmi runamasikitapas kikikita hina nispa. 28Chay mi Je susataq nirqa:
25Diospa
21Chay
Samaria lawmanta kaq runapa allin rurasqanmanta
LUCAS10,11
1884
Allintam nirunki, chaynatay ruray hinaspaqa wiaypaqmi kawsanki nispa. 29Payataqmi pim runamasin kasqanta mana reqsiq tukuspan yapatawan tapurqa: Pitaq runamasiyqa? nispa. 30Chay mi Je susataq nirqa: Huk kutipim Jerusalenmanta Jerico llaqtaman huk runa richkarqa. Paytam suwakuna saltearuspa pachallantapas llatanarurqaku, maqaparuspam waunayachkaqtaa saqerurqaku. 31Chay anninta huk *sacerdote richkaspanmi chay runata rikururqa aswanqa qawariykuspallanmi karullanta pasarurqa. 32Leviy casta runapas chay sitioman chayaruspanmi qawariykuspallan karullanta pasarurqa. 33Chaynintataqmi richkarqa Samaria lawmanta kaq runapas, paymi ichaqa asuykuspan llakipayarikurqa. 34Asuykuspanmi aceitewan hinaspa vinowan heridankunata hampiykurqa. Sillakunan animalman churkuykuspanmi samakuna wasiman aparqa hinaspam chaypi atienderqa. 35Paqarinnintin pasakunanpaq kaspanataqmi onqoqta atiendeykunanpaq wasiyoqman iskay jornalpa chanin qollqeta qoykurqa hinaspam ruegakurqa: Atiendeykapullawankim, mastapas gastaptikiqa kutimuspaymi pagapullasqayki nispa. 36Chay nata Jesus niruspan mi chay tapuqninta nirqa: Chay kimsan runamantaqa, mayqannintaq salteasqapa runamasinqa? nispa. 37Hinaptin mi Diospa ley nin yachachiq ru na ataq nirqa: Salteasqa runamanta kuyapayarikuqmi nispa. Chaymi Jesusataq nirqa: Qampas chaynatay ruramuy nispa. huk llaqtachaman chayarurqaku, chay llaqtapim Marta sutiyoq warmi wasinpi samaykachirqa. 39Martapa aan Mariaataqmi Jesuspa awpaqninpi tiyaykurqa rimasqanta uyarinanpaq. 40Martaataqmi tukuy ima ruray pa atipasqan kaspa Jesusman asuykuspa nirqa: Seor manachum imapas qokusunki sapallay ruraqta aay qawakuwaptin? Niy yanapawananpaq nispa. 41Chay mi Seor ataq nirqa: Marta, Marta, tukuy imapa atipasqanmi muspay pi hinaa kachkanki tukuy imawan. 42Hukllam ruranaykiqa kachkan, chay allin kaqtam aayki Mariaqa akllakuykun, chaytaqa manam pipas qechunqachu.
38Rich kaspan kum
Mariapa hinaspa Martapa wasinpi Jesus tarikusqanmanta
11
sitiopim Jesus maakuchkarqa chay mi tukuykuptin huk nin discipulon nirqa: Seor, Bautizaq Juanqa yachachirqam discipulonkunata imay nam Dios maakuyta, chaynaqa oqaykutapas yachaykachiwaykuy nispa. 2Chay mi Je susataq nirqa: Diosta maakuspaqa kay natam ninkichik: Taytayku, sutiki yupaychasqa kachun, munaychakusqayki hamuchun. 3 Sapa punchaw mikunaykutay qowayku.
1Huk
Imaynam Diosta maakunamanta (Mt 6:9-15. 7:7-11)
1885
4
LUCAS11
oqaykupa huchaykutay pampachawayku, oqaykupas mana allin rurawaqniykutam pampachaniku. Amay kachaykuwaykuchu pruebamanqa.
nirqataqmi: Huk kaqnikichikpa amistadnikichik kaptinqa manachum chawpi tutaa kaptinpas rispaykichik ruegakuwaqchik: Vecino, ama hina kaspaykiy kimsa tantata prestaykullaway. 6Amistadniy wasiyman samakaramuptinmi mikuykachinaypaq imallaypas mana kanchu nispa. 7Hinaptin amistadnikiataq ukumanta nimunman: Ama chur michawaychu! Punkuqa segurasqaam, warmachaykunapas oqawanmi puuchkana. Manam hatarimuy manchu maawasqaykita qoqnikiqa nispa. 8Chay naqa amistadnin kasqanrayku manaa qospanpas, punkuta takapayaspan maakusqanraykuch hatarispan tukuy ima maakusqanta qoykunqa. 9Chaymi nikichik: Maakuptikichikqa Diosqa qosunkichik mi. Maskaychik, tarinkichik mi, qayaychik, kichasunkichik mi. 10Maakuqqa chaskinmi, maskaqqa tarinmi, qayakuqqa kichaykachikunmi. 11Chu rikichik manqa yaqachum cu lebrata qoykuwaqchik challwata ma a kusuptikichik 12otaq atoq-atoqta runtuta maakusuptikichik? 13Qamkunaqa mana allin runakuna kachkaspam churikichik manqa allin kaqkunata qonkichik chaychu maakuqkunamanqa hanaq pachapi kaq Taytaykichik mana qosunkichik man Chuya Espirituta?
Jesuspa contranpi rimasqankumanta (Mt 12:22-30. Mr 3:20-27)
5Je susqa
kutipim Jesus huk runamanta qarqorurqa mana rimachiq demoniota, lloqsiruptillanmi runaataq rimarirurqa, chayta rikuqninkunam admirasqallaa karqaku. 15Wakinmi nirqaku: Kay runaqa demoniokunataqa qarqon demoniokuna kamachiq Beelzebupa atiy ninwanmi nispa. 16Wa kin ataqmi Je susta prueba man chu ray ta mu naspan ku ma arqa ku cielomanta *milagrota qawachinanpaq. 17Chay mi paykunapa piensasqanta yachaspan Jesus nirqa: Mayqan nacionpas chaqwallapi rakinasqa kaspaqa purmanqam, familiapas rakinasqa kaspaqa manataqmi takyanchu. 18*Satanas kikinpa contrallanpi kaptinqa imaynataq munaychakusqanqa takyanman? Chaynataqa nichkaykichik: Demoniokunapa jefen Beelzebupa atiyninwanmi demoniokunataqa qarqonki, nispa niwasqaykichikraykum. 19Nisqaykichikpi hina Beelzebupa atiyninwan demoniokunata qarqoptiyqa pipa atiyninwantaq qatiqnikichikqa demoniokunata qarqon? Chaynaqa paykunam juzgasunkichik. 20oqaqa demoniokunataqa qarqoni Diospa atiyninwanmi, chaynaqa Diospa munaychakusqanqa chayaramusunkichikam. 21Tukuy rikchaq armayoq kallpa sapa runa wa sinpi iman ku natapas waqaychaptinqa tukuy imanqa allin waqaychasqam kachkan. 22Ichaqa pay manta aswanraq kallpasapa runa rikuriramuspanqa venceruspanmi armankunatapas qechurunman hinaspam imankunatapas aypukurunman. 23Pipas mana favor niy pi kaqqa contray pim kach kan. Cosechapi oqawan mana huuqataqmi usuchichkan.
14Huk
LUCAS11
1886 Runaman demonio kutiykusqanmanta (Mt 12:43-45)
demonio lloqsiruspaqa qochqakunapim samananpaq maskastin purin, mana tarispanataqmi nin: Lloqsimusqay runamany kutikusaq nispa. 25Kutirispan ataqmi chay ru napa sonqonta ta riykun sumaq allichasqata, sumaq pichasqata. 26Kutirispanmi pusaramun kikinmantapas peornin qanchis demoniokunataraq chaynapi chay runaman yaykuspa *yachanankupaq. Chay mi chay runaqa rikurirun awpaq kasqanmantapas astawan peora.
27Jesus
24Ru na manta
chaynata rimachkaptinraqmi runakuna ukumanta huk warmi qaparimurqa: Mayna kusisqaraq wachakusuqniki hinaspa uusuqniki warmiqa! nispa. 28Chay mi Je susataq nirqa: Aswan kusisqaraqmi Diospa palabranta uyarispa kasukuqkunaqa nispa.
Milagrota qawachinanpaq runakunapa maakusqanmanta (Mt 12:38-42. Mr 8:12)
Cheqap kusisqa runakunamanta
muyuriqninman runakuna qeminakamuptinmi paykunata nirqa: Mana allin casta runakunallam *milagro qawachinaytaqa maakunku. Manam qawachisqaykichikchu milagrotaqa, qawaspaqa-qawachisqaykichik Diosmanta willakuq Jonasta imam pasasqallantam. 30Ninive llaqtapi runakunapaqmi Jonasqa seal hina karqa, chaynam Diosmanta Hamuq Runapas seal kani. 31*Saba nacionniyoq reinapas juicio punchawpi kaypi kaq runakunapiwan kawsarimuspanmi paykunata acusanqa. Payqa hamurqa karu-karu llaqtamantaraqmi Rey Salomonpa yachaynin uyariq. Salomonmantapas aswan mas yachayniyoqmi kaypiqa kachkani. 32Ninive llaqtapi runakunam kawsarimunqaku kay runakunapiwan kuska juicio punchawpi hinaspam kay runakunata acusanqa. Paykunaqa huchankumantam wanakurqaku Jonaspa willakusqanwan, Jonasmantapas aswan allin willakuqmi kaypiqa kachkan.
awinchikqa achkiy hina kasqanmanta (Mt 5:15. 6:22-23)
29Jesuspa
ratachina manam pakarunapaqchu nitaq cajonpa ukunman churarunapaqchu aswanqa altomanmi churana wasiman yaykuqkuna rikunankupaq. 34awiqa cuerponchikpa achkiynin hinam. awiki allinta qawakuptinqa vidaykim kachkan achkiyniyoq. awiki mana allinta qawakuptinmi ichaqa vidaykiqa kachkan pasaypaq tutayayllapi. 35Qampi achkiy kaqtaqa amay tutayarachiychu. 36Chaynaqa qampi achkiy kaptin mana imaniraq tutayayniyoq kaspaykiqa tukuy imatam sutillata rikunki imaynam mecherowan rikusqaykita hina.
Fariseokunata Jesus qaqchasqanmanta (Mt 23:1-36. Mr 12:38-40. Lc 20:45-47)
33Mecherotaqa
37Rimay ta Jesus tu ku ruptillan mi huk *fa riseo runa convidarqa wa sinpi mikuykunanpaq chaymi rispan mikunanpaq tiyaykurqa. 38Paykunapa costumbrenman hina Jesus makinta mana mayllakuptinmi convidaqnin extraasqallaa qawarayarqa. 39Chaymi Seorataq nirqa:
1887
LUCAS11,12
Yaw *fariseokuna, qamkunaqa vasotawan platotam hawallanta mayllankichik, sonqoykichikmi huntasqa kachkan suwakuy munay wan hinaspa mana allin ruray munay wan. 40Mana yachayniyoqkuna! Manachum hawantawan ukuntaqa Diospuni rurarqa? 41Kapusuqnikichik mantay qoychik limosnata chaynapi tukuy imapas limpio kapusunaykichikpaq. 42Imay na raq kan kichik *fa riseoku na! Qam ku nam *diezmota qon kichik yerba buenamanta, rudamanta hinaspa tukuy rikchaq yuyukunamanta. Aswanqa qonqarunkichikmi allin ruraytawan Diospa kuyapayakuy nintaqa. Kaykunataqa kasukunaykichikmi diezmo qoytapas ama qonqaspa. 43Imay na raq kan kichik *fa riseoku na! Qam ku naqa *hu u na ku na wasipipas awpaqllapi tiyaytam munankichik, munankichiktaqmi plazakunapi hatun respetowan rimaykusunaykichiktapas. 44Imay na raq kan kichik! Qam ku naqa kach kan kichik mana riku riq sepulturakuna hinam! Runakunam hawanta purin ukunpi kaqkunata mana yachastin. 45Hinaptin mi Diospa ley nin yachachiqku na manta huk kaqnin nirqa: Yachachikuq, chaynata rimaspaykiqa oqaykutapas insultawachkankikum nispa. 46Chay mi Je susataq nirqa: Qamkunapas imay naraq kankichik Diospa ley nin yachachiqkuna! Runakunamanmi mana apay atinanku llasaq qepita churkuchkankichik, qamkunam ichaqa llachpayllapas mana llachpaykunkichikchu. 47Imaynaraq kankichik! Qamkunaqa abueloykichikkunapa wauchisqan willakuqkunapa sepulturankunatam rurankichik. 48Yachankichikmi abueloykichikkunapa chay rurasqankunataqa, chayraykum paykunapa ruraqmasin kankichik. Paykunam Diosmanta willakuqkunata wauchirqaku, qamkunaataqmi sepulturanta rurankichik. 49Chayraykum Diosqa yachayninpi nirqaa: oqamanta willakuqkunatawan *apostolkunata kachamuptiymi wakinta wauchispa wakintaataq akarichinkichik nispa. 50Kay uyariwaqniy runakunamantam Dios cuentata maanqa qallariyninmantapuni llapallan willakuqkunata wauchisqankumanta, 51Abel wauchisqankumanta Zacarias wauchisqankukama. Zacariastam waurachirqaku *altarmanta *santuarioman rinapi. Paykunapa yawarninmantam Dios cuentata maasunkichik. 52Imay na raq kan kichik Diospa ley nin yachachiqku na! Qam ku naqa reqsinkichikmi runakunaman imam yachachinaykichikta, qamkunam ichaqa mana yachayta munankichikchu, yachay munaqkunataataqmi harkakunkichik. 53Chay manta Jesus lloqsiruptin mi Diospa ley nin yachachiqku nawan *fariseokunapas piakuruspanku tapupayarqaku 54imapipas pantarachispanku chaymansumlla acusanankupaq.
12
runakuna tanqanakustin Jesuspa kasqanman huunakaramuptinmi puntataqa discipulonkunata nirqa: Cuidakuychik *fariseokunapa qonchunmanta otaq iskay uya kay ninkumanta. 2Imapas pa kasqa kaqku naqa qawachisqam kanqa, chay nataqmi mana yachasqa kaqkunapas yachasqataq kanqa. 3Tutayaypi rimasqaykichikpas punchawpi uyarisqam kanqa, wasi ukupi upallalla rimasqaykichik ataqmi wasipa altosninmanta willakusqa kanqa.
1Wa ranqantin-wa ranqantin
Iskay uya kaymanta
LUCAS12
1888 Cuerpo wauchiqtaqa mana manchakunamanta (Mt 10:28-31)
amay manchakuychikchu runa wauchiqkunataqa, almankutaqa manam imananmankuchu. 5oqam ichaqa nikichik pim manchakunaykichikta. Manchakuychikqa waurachispa wiay castigoman wischuykuqtay. 6Ma nachum pichqa pichinchur rucha ku natapas *rantikun ku as qollqellapaq? Chay wanpas Diosqa mayqantapas manam qonqarunchu. 7Qamkunapaqa chukchaykichikpas llapallanmi yupasqa kachkan. Chay naqa amay manchakuychikchu, qamkunaqa pichinchurruchakunamantapas aswan valeqmi kankichik.
Jesuspa favorninpi rimaqkunamanta (Mt 10:32-33. 12:32. 10:19-20)
8Uya riwaychik, ru na ku napa qayllanpi oqa manta willa kuqtaqa, Diosmanta Hamuq Runapas Diospa angelninkunapa qayllanpim willakusaq oqapa kasqanta. 9Ru na ku napa qayllanpi negaqniy taqa oqapas nega saqmi Diospa angel nin ku napa qayllanpi. 10Pipas Diosmanta Hamuq Ru napa contray pi rimaqqa pampachasqam kanqa, Chuya Espiritupa contranpi rimaqmi ichaqa mana pampachasqachu kanqa. 11Huunakuna wasikunaman, juzgadokunaman hinaspa autoridadkunaman pusasuptikichikqa, amam llakikunkichikchu imam otaq imaynam rimanaykichikmantaqa. 12Chay ratopi imam rimanaykichikmantaqa Chuya Espiritum yachachisunkichik.
4Kuyasqa llayku na,
Mana yuyayniyoq apu runamanta
runakuna ukumanta huk kaqnin nirqa: Yachachikuq, wawqeytay niykapuway herenciata oqawan rakinakunanpaq nispa. 14Chay mi Je susataq nirqa: Yaw runa pitaq oqata churawarqa qamkunapa jueznikichik otaq partiqnikichik kanay paq? 15Chay nata niruspan mi nirqataq: Cuidakuychiky qollqella kuyaruy manta. Runaqa manam tukuy imayoq karunallanpaqchu kawsanan. 16Kay rikchanachiytay nisqaykichik: Huk apu runam chakranmanta sinchillataa cosecharurqa 17chaymi tantearqa: Maypiataq churasaq kay cosechasqaytaqa? 18Kaynatay rurasaq, kawsaykuna waqaychanay wasita paskaruspay aswan hatuntaa rurarusaq trigoytawan tukuy imaykunata chaypia waqaychanaypaq. 19Hinaspam kikillayta nikusaq: Achkallaam tukuy imaykunapas unay watakunapaq kapuwachkan. Kunanqa samakuspay mikukusaq, upyakusaq hinaspa kusikusaq, nispa. 20Ichaqa Diosmi payta nirqa: Mana yuyayniyoq runa, kunan tutapunim waurunki. Chaynaqa waqaychasqaykiqa pipaqtaq kanqa? nispa. 21Chay nam pasa runqa kikillanpaq maskaq ru nataqa, Diospa qayllanpiqa kachkan pasaypaq mana imayoqmi.
13Jesustam
1889 Churinkunataqa Diospuni cuidawasqanchikmanta (Mt 6:25-34)
LUCAS12
discipulonkunata nirqa: oqam nikichik, amay afanakuychikchu mikunaykichikmantaqa hinaspa pachakunaykichikmantaqa. 23Mikuymantapas astawanqa valen vidaykichikmi cuerpoykichiktaqmi pachamantapas astawanqa valen. 24Qawariychik ullachkukunata. Paykunaqa manam tarpunkuchu nitaq cosechankuchu, manataqmi trojenkupas nitaq taqenkupas kantaqchu. Chaywanpas paykunataqa Diosmi mikuchin. Qamkunaqa alton pawaq urpikunamantapas aswan valeqmi kankichik. 25Mayqannikichiktaq afanakuspaqa huk kuchusta wiaruwaqchik? 26Chayllatapas mana rurayta atichkaspapas wakin kaqkunamantaqa imapaqtaq llakikunkichik! 27Qawariychik waytakunapa wiasqanta, manam llamkankuchu nitaq puchkankuchu. Ichaqa nikichikmi, Rey Salomonpas sumaqllawan pachakuq kachkaspapas manam huknin wayta hinallapas pachakurqachu. 28Yaw pisi iiyniyoq runakuna, purunpi waytakunaqa kunan sayachkaspapas paqarinqa hornopim kaarachikun, waytakunatapas Dios pachachichkaspanqa manachum qamkunatapas pachachisunkichik? 29Qamkunaqa amay llakikuychikchu: Imataraq mikusun, imataraq tomasun nispaqa. Amataqy ancha llakisqallaaqa puriychikchu. 30Tukuy hinastinpi Dios mana adoraqkunam tukuy chaykunamantaqa afanakun. Qamkunapaqa kachkanmi Taytaykichik, paymi yachan tukuy imapas pisipususqaykichiktaqa. 31Maskaychikqa Diospa munaychakusqantay hinaptinqa qosunkichikmi tukuy ima pisipusuqnikichikta.
Hanaq pachapim riquezataqa churana. (Mt 6:19-21)
22Je susmi
32Ovejayku na, amay mancha kuychikchu, aslla kaptikichikpas Dios Tay taykichikmi munaychakusqanta qoykusunkichik. 33Kapuqnikichikta *rantikuspay mana imayoqkunaman qoychik. Chay nata ruraspaqa hanaq pachapim mana mawkayaq wayqaman mana tukuq kapuqnikichikta huntachichkankichik. Chaypiqa manam pipas asuykunchu suwananpaq, manataqmi puyupas kanchu tukunanpaq. 34Tukuy kapuqnikichikpa kasqanpim sonqoykichikpas kanqa.
ku kutimunanta suyaq runakuna hinay qamkunapas kaychik chaynapi chayaramuspan punkuta takamuptin chaylla kichanaykichikpaq. 37Mayna kusisqam rikchachkaqta patronninpa tariykamusqan sirvientekunaqa. Cheqaptapunim nikichik, patronninku allichakuykuspanmi paykunata mesapi tiyaykachispan kikinpuni servinqa. 38Chawpi tutataa otaq achikyaqtaa patron kutimuspan suyaqnin sirvientenkunata tariykuptinqa ancha kusisqam kanqaku. 39Yachaychiky kayta, sichum wasiyoq yachanman imay hora suwa hamunanta hinaspaqa manach suwachikunmanchu. 40Chaynaqa qamkunapas listollay kaychik. Diosmanta Hamuq Runaqa kutiramusaq mana piensasqaykichik horam.
Allin sirvientemantawan mana allin sirvientemanta (Mt 24:45-51)
35Listollay kaychik mecheroykichiktapas ratachispa. 36Casamientomanta patronnin-
Qawan-qawanlla Jesusta suyanamanta
41Pedrom
tapukurqa:
LUCAS12
1890
Seor, kay rikchanachiy nisqaykiqa oqallaykupaqchu icha llapallan runakunapaqwanchu? nispa. 42Chay mi Seor ataq nirqa: Qamkunaqa allin yuyayniyoq confianza mayordomo hinay kaychik, paytam wasinpi patronnin churarqa sir vientenmasinkunata imam horapi mikuchinanpaq. 43Ancha kusisqam chay ru naqa sichum patron nin kutimuspa chay na rurachkaqta tariykamuptinqa. 44Cheqaptapunim nikichik, patronninqa churaykunqa tukuy kapuqninkunapia nanachikunanpaqmi. 45Ichaqa sichu mana allin sir viente kaspa ninman: Patronniyqa unamunqaraqmi nispa hinaspaataq sir vientemasinkunata maqayta qallarispa mikukunman upyakunman hinaspa sinkakunman. 46Chayna runapaqa patronninmi kutiramunqa mana suyasqan punchawpi hinaspa mana yachasqan horapi. Sinchitam castiganqa mana iiyniyoqkunatawan kuskata. 47Patronninpa munasqanta yachachkaspan mana alistakuq hinaspa mana kasukuq sirvienteqa sinchi castigasqam kanqa. 48Patronninpa munasqanta mana yachachkaspan imapipas faltakuruq sirvienteqa pisilla castigasqam kanqa. Achka chaskiqkunaqa achka maasqam kanqaku. Achka confiasqa runamantaqa achkatataqmi maana.
Jesusqa runakuna rakinachiq hamusqanmanta (Mt 10:34-36)
49oqaqa ninatam kay pacha man apa murqa ni, chay naqa may natam munayman rupachkanantaa. 50akarinayraqmi kachkan. Chaymi hukmanyasqa kachkani cumplikunankama. 51Creenkichikchu hamusqay wanqa hawkalla kanaykichikta? oqaqa rakinakuytam apamurqani. 52Kunanmantapunim wasipi pichqa kaqkuna rakinasqa kanqaku. Kimsam iskaypa contranpi kanqa, iskayataqmi kimsapa contranpi. 53Taytam qari churinwan contranakunqa. Mamam warmi wawanwan contranakunqa chaynataqmi suegrapas llumchuyninwan contranakunqa.
Tiempokunapi pasakuqwan cuenta qokunamanta (Mt 16:1-4. Mr 8:11-13)
runakunata nirqa: Intipa seqaykunan lawmanta puyu rikurimuptinmi paramunqam ninkichik, hinaptinmi chayman hina paramun. 55Qechwa lawmanta wayramuptinataqmi rupamunqam ninkichik, hinaptinmi chayman hina rupamun. 56Iskay uyakuna! Cielopipas chaynataq kay pachapipas kaqkunata qawaspam imaynam tiempo kananta yachankichik, kunan tiempopi pasakusqanmantam ichaqa mana cuentata qokunkichikchu.
Manaraq juzgadoman chayachkaspa allinyanakunamanta (Mt 5:25-26)
54Jesusmi
manachu allin arregloman hina allichawaqchik? 58Quejakusuqnikiwan rispaqa anllapiraqy allinyanakuruy chaynapi juezman ama entregasunaykipaq, guardiaman juez entregasuptikiqa carcelmanmi aparusunkiman. 59Chaymantaqa manam lloqsinkichu debekusqaykita pasaypaq paganaykikama.
57Kikillaykichikqa
1891 Huchamantaqa wanakunamanta
LUCAS13
13
punchawkunapim wakin runakuna Jesusman willarqaku: Galilea law manta kaqkunam animalkunata wauchichkarqaku Diospaq ofrecenankupaq hinaptinmi Pilatopa kamachisqan runakuna paykunata waurachirqa nispa. 2Chay mi Je susataq nirqa: Creenkichikchu Galilea lawpi wakin runakunamantapas astawan huchasapa kasqankurayku chayna wauchisqa kasqankuta? 3Nikichikmi manam chaynachu. Huchaykichikmanta mana wanakuspaqa qamkunapas chaynam waunkichik. 4Siloe llaqtachapi torrem tuiykuspan chunka pusaqniyoq runakunata waurachirqa? Creenkichikchu Jerusalenpi runakunamantapas paykunaqa aswan huchasapa kasqankuta? 5Nikichikmi manam chaynachu. Huchaykichikmanta mana wanakuspaqa qamkunapas chaynam waunkichik. rikchanachispan nirqa: Huk runapa uvas huertanpim higos sacha karqa. Rurunta maskaptinataqmi mana karqachu. 7Chaymi huerta cuidaqta nirqa: Kimsa wataam kay sachapa rurun maskasqay ichaqa manam kanchu. Kuchuruya amaa kichkichakunanpaq nispa. 8Hinaptinmi chay cuidaqataq nirqa: Seor, kay watatawanraqy dejaykuy. Muyuriqninta aspiruspaymi wanuta hinarusaq. 9Icharaqpas rurunman, mana chayqa kuchurachinkiachiki. punchawpim *huunakunanku wasipi Jesus yachachichkarqa. kachkarqa chunka pusaqniyoq wataa onqoq warmi. Kurkunpalla puriqta demonio ruraruptinmi derecho puriytaqa mana atirqachu. 12Payta Jesus rikuruspanmi qayaykuspa nirqa: Mamy, sanoam kanki nispa. 13Makinta hawanman churaykuptillanmi derechakuruspan Diosta alabarqa. 14*Huunakunanku wasipi jefeataqmi *samana punchawpi Jesus sanoyarachiptin runakunata nirqa: Soqta punchawmi llamkanapaq punchawkunaqa. Chay punchawkunapi hamuptikichiky sanoyachisunkichik, ichaqa amay samana punchawpichu nispa. 15Hinaptin mi Seor ataq contestarqa: Iskay uya runakuna, qamkunapas *samana punchawpim buesnikichikta otaq asnoykichikta paskaspa yakuman pusankichik. 16Abrahampa mirayninmanta kaq kay warmitam chunka pusaqniyoq wataa *Satanas akarichirqa. Chaychu samana punchawa kachkaptinpas mana sanoyaykachiyman. 17Chaynata niptinmi lliw enemigonkuna penqaypi rikurirurqaku. Runakunaataqmi admirakuypaq tukuy rurasqankunata qawaspanku anchallataa kusikurqaku.
11Chay pim 10*Sa ma na 6Je susmi
1Chay
Mana ruruyoq higos sachamanta
Onqoq warmita samana punchawpi Jesus sanoyarachisqanmanta
nirqa: Imaynataq Diospa munaychakusqanqa? imawantaq tupanachiyman? 19Diospa munaychakusqanqa rikchakun huk runapa tarpusqan mostaza muhumanmi, montearunankama wiaruptinmi silguerokunapas kallmankunapi *qesachakun.
18Je susmi
Mostaza muhuwan rikchanachisqanmanta (Mt 13:31-32. Mr 4:30-32)
LUCAS13,14
1892 Qonchuwan rikchanachisqanmanta (Mt 13:33)
huk rikchanachiytawan nirqa: Imawantaq tupanachiy man Diospa munaychakusqantaqa? 21Rikchakunqa huk warmi kimsa tupu harinata chapuruptin poqorachiq qonchumanmi.
Kichki punkumanta (Mt 7:13-14, 21-23)
20Jesusmi
22Jerusa len man Jesus rispan mi llaqta ku napi hinaspa llaqtacha ku napi yachachirqa. 23Chaymi huk kaqnin tapurqa: Seor asllachum salvakunqaku? nispa. Chaymi payataq nirqa: 24Achkaqmi yaykuyta munanqaku aswanqa manam atinqakuchu, chaynaqa kichki punkun yaykuytay procuraychik. 25Punkuta wasiyoq wichqaruptinmi hawamanta takaspa: Seor, kichaykamullawayku ninkichik chaymi payataq nimusunkichik: Manam reqsikichikchu, maylawmanta kaqch kankichikpas nispa. 26Hinaptinmi qamkunaataq ninkichik: Seor, qanwanmi mikurqanikupas, upyarqanikupas, plazaykupitaqmi yachachirqankipas nispa. 27Hinaptinmi payataq nimusunkichik: Manam reqsikichikchu, maylawmanta kaqch kakunkichikpas, qayllaymanta asuychik mana allin ruraqkuna nispa. 28Hawaman qarqoramusuptikichikmi Abrahamta, Isaacta, Jacobta hinaspa willakuqkunata Diospa munaychakusqanpi qawarispa waqankichik. Mana ima rurayta atispam kiruykichiktapas kirichichichinkichik. 29Diospa munaychakusqanpi tiyaspa mikunankupaqmi hamunqaku tukuy hinastinmanta. 30Qepa kaqkunam puntanqaku, punta kaqkunaataqmi qepanqaku.
chay horallapim Jesusman chayaruspanku nirqaku: Herodesmi waurachisunaykipaq munapayasuchkanki, pasakuy kaymanta nispa. 32Chay mi Je susataq nirqa: Rispaykichik chay atoqta nimuychik: Kay punchawkunapiraqmi demoniokunata qarqospay onqoqkunata sanoyachisaq. Kay-kay punchawkunaataqmi ruranayta tukusaq. 33Kay punchawkunapiqa rinaypunim maymi rinayta. Diosmanta willakuqqa manam waunmanchu Jerusalenmanta hawapiqa. 34Jerusalen, Jerusalen! Qamqa Diosmanta willakuqkunatam wauchinki! Qanman kachamusqa runakunatam rumiwan chamqapanki! Rapran ukupi chiwchinkunata wallpa huuykuq hinam achka kutita munarqani runaykikuna huuykuyta ichaqa manam munarqankichu. 35Chayraykum wasikichik chunninqa. Nikichikm, manaam rikuwankichikachu: Alabasqay kachun Seorpa sutinpi hamuqqa nispa niwanaykichikkama.
31*Fa riseoku napas
Jerusalenpi yachaqkunamanta Jesuspa waqasqanmanta (Mt 23:37-39)
14
punchawpim *fariseokunapa jefenpa wasinman Jesus yaykuykurqa chaypi mikunanpaq, hinaptinmi chaypi kaq *fariseokuna wateqachkarqaku. 2Punkipakusqa runa Jesusman asuykuptinmi 3Diospa ley nin yachachiqkunatawan *fariseokunata tapurqa:
1Sa ma na
Punkipakusqa runata Jesus sanoyachisqanmanta
1893
LUCAS14
Leyqa permitinchu *samana punchawpi sanoyachinata? nispa. 4Payku na mana imatapas rima riptin mi onqoqta sa noya rachispan pasa ku nanpaq kamachirqa. 5Hinaptinmi chay pi kaqkunata Jesus nirqa: Churikichikpas otaq bueyesnikichikpas uchkuman urmaykuptinqa manachum chaypunilla horqoruwaqchik samana punchaw kachkaptinpas? nispa. 6Manam pipas ima niy tapas atirqachu. asientokuna akllasqankuta qawarispanmi rikchanachispan Jesus nirqa: casarachikuspan convidasuptikiqa amay punta asientokunapiqa tiyaruychu. Pipas qanmanta astawan reqsisqa kaq yaykuramuptinmi 9convidasuqniki nisunkiman: Anchuriy, paymi kaypiqa tiyanqa nispa hinaptinmi qamataq qepa lawpi penqakuywan tiyawaq. 10Convidasqa kaspaykiqa qepa lawpiy tiyaykuy chaynapi convidasuqniki yaykuykamuspan: Tayty, hamuy kay awpaqpi tiyaykuy nisunaykipaq. Chayna kaptinqa llapa convidasqapa qayllanpim ancha honrasqa kanki. 11Pipas hatunchakuqqa humillasqam kanqa, pipas humillakuqataqmi hatunchasqa kanqa. 12Nirqataqmi convidaqnin *fa riseo ru natapas: Almuerzopaq otaq cenaypaq convidota ruraspaykiqa, amay qayaykuy amistadllaykitachu otaq wawqellaykitachu otaq ayllullaykitachu otaq apu vecinollaykitachu, chaynata ruraptikiqa paykunapas convidasuspaykim kutirachisunkiman. 13Convidota ruraspaykiqa qayaykuy wakchakunatawan suchukunatay hinaspa wistukunatawan awsakunatay. 14Chaynata ruraptikiqa allin ruraqkuna kawsarimuptinmi Diosa kutichipusunki mana kutichiy atiqkuna convidasqaykimanta chaymi ancha kusisqa kanki.
8Pipas 7Puntapi
Casarakuyman convidasqakunamanta
rimasqanta pay wan mikuq runa uyariruspanmi Jesusta nirqa: Mayna kusisqam Diospa munaychakusqanpi mikuqkunaqa nispa. 16Hinaptin mi Je susataq nirqa: Huk runam hatun convidota ruraspan achkaqman willachimurqa. 17Mikuy hora chayaramuptinmi convidasqankunata runanwan qayachimurqa: Hamuychika, lliwam alistasqa kachkan nispa. 18Ichaqa llapallankum disculpakuyta qallaykurqaku. Punta kaqmi nirqa: Disculpaykuway, rantisqay chakra qawaqraqmi rinay kachkan nispa. 19Hukninataqmi nirqa: Disculpaykuway, pichqa pares yunta rantisqay pruebaqraqmi richkani nispa. 20Hukninataqmi nirqa: Chayraqmi casarakuruni, chayraykum mana riymanchu nispa. 21Convidasqakunata qayamuq runa kutiruspanmi patronninman willamurqa chaymi payataq anchallataa piakuspan yapatawan runanta kamachirqa: Kallpaspayki plazakunamantawan callekunamanta pusaramuy wakchakunata, suchukunata, awsakunata hinaspa wistukunata nispa. 22Hinaptinmi runanataq nirqa: Seor, kamachiwasqaykiman hina ruraruptiypas campoqa kachkanraqmi nispa. 23Chaymi patronninataq nirqa: Rispaykiy ankunamantawan chakrakunamanta obligamuy wasiyman huntamunankupaq. 24Yachaychiky, punta qayachimusqay runakunaqa manam mikunqakuchu convidoytaqa.
25Achkallaa
15Je suspa
Convido fiestawan Jesus rikchanachisqanmanta (Mt 22:1-10)
runakuna Jesuswan riptinmi paykuna lawman muyuriykuspan nirqa:
Jesustaqa tanteaspa qatinamanta
LUCAS14,15
26Pipas
1894
qatiwaqniyqa oqatam kuyawanan taytanmantapas, mamanmantapas, warminmantapas mastaqa chaynataq churinkunamantapas, wawqenkunamantapas, paninkunamantapas hinaspa kikinpa vidanmantapas mastaqa. Mana chayna kaspaqa manam puriqmasiychu kanman. 27Pipas oqarayku akaristin qatiwaqniyqa oqapaq hinam. 28Pipas torre hatarichiyta munaspaqa qespichinankama gastananpaqmi puntataqa tanteanqa. 29Mana chayqa cimientaruspallan sayaruptinmi runakunapas asipayaspan ninman: 30Kay runaqa torre hatarichiyta qallaykuspallanmi mana qespichinchu nispa. 31Chaynataqmi chunka waranqa soldadoyoq reypas, iskay chunka waranqa soldadoyoq reypa contranpi rinanpaqqa sumaqtaraq tanteanqa. 32Mana atiq hina kaspanqa karullataraq enemigon hamuchkaptinmi comisionta kachanqa mana peleaspalla hawkayayman yaykunankupaq. 33Chaynaqa mayqannikichikmantapas tukuy kapuqninta oqarayku mana saqeqqa, manam discipuloyqa kanmanchu.
Kachiwan tupachispa yachachisqanmanta (Mt 5:13. Mr 9:50)
allinmi ichaqa qamyayaruspanqa imapaqtaq valenman? 35Chakrapaqpas nitaq wanupaqpas manaam valenachu aswanqa wischunallapaqam. Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky.
34Kachiqa
15
uyarinankupaq *impuesto cobraqkunawan huchasapakuna asuykuptinmi 2*fariseokunawan Diospa ley nin yachachiqkuna nirqaku: Kay runaqa huchasapakunawan juntanakuspanmi paykunawan mikun nispa. 3Chay mi Je susataq kay rikcha nachiy ta rima rirqa: 4Huk kaqnikichikpa pachak ovejan manta huk nin chin ka ruptinqa manachum isqon chunka isqonniyoqta chunniqpi saqeykuspa tarimunankama maskamunqa? 5Tariramuspanataqmi kusisqallaa hombrorikamunqa. 6Wasinman chayaruspanataqmi amistadninkunatawan vecinonkunata huuruspa ninqa: Kusiysiwaychik chinkasqa ovejaytam tariramuni nispa. 7Chay nam kanqa hanaq pachapipas, isqon chunka isqonniyoq mana wanakuq justokunamantapas mastaqa kusikunqaku huchankunamanta wanakuqmantam. war mipam chunka qollqen kapurqa. Hukninta chinkarachispanqa manachum achkitapas rataykachisparaq wasinta pichaspan tarirunankama maskanqa? 9Tariruspanqa amistadninkunatawan vecinankunata huuruspanmi ninqa: Kusiysiwaychik, chinkarachisqay qollqetam tariruni nispa. 10Chay natam Diospa angelninkunapas kusikun huchanmanta wanakuqmantaqa. nirqa: Huk runapam iskay churinkuna karqa. 12Sullka kaqmi taytanta nirqa: Tayty, herencia saqewanaykitaqa qoykuwaya nispa. Chaymi taytanataq qoykarirqa. 13Chay punchawkunallapim chay sullka kaq churinqa lliw kapuqninta aparikuspan karu llaqtaman ripukurqa. Chaypim mana allin kawsayman qokuruspan kapuqninta
11Jesusmi 8Huk
1Je susta
Chinkaruq ovejamanta (Mt 18:10-14)
Chinkarachisqa qollqemanta
Chinkasqanmantaa rikuriramuq churimanta
1895
LUCAS15,16
tukururqa. 14Mana imayoqa kachkaptinmi chay kasqan llaqtapi huk hatun muchuy karurqa. Yarqaymanta kaspanmi 15huk kaqnin wasiyoqtaa ruegakurqa imallapipas llamkachinanpaq. Wasiyoqataqmi chakraman aviarurqa kuchikuna michimunanpaq. 16Yarqaymanta kaspanmi kuchikunapa mikusqan algarrobotaa mikuykuyta munarqa ichaqa manam pipas chayllatapas qoykurqachu. 17Huk punchawmi yuyaymanaspan piensarurqa: Taytaypaq llamkaqkunaqa allin mikusqam kachkanku, oqaataqmi kaypi yarqaymantapas wauruchkania. 18Taytayman kutispay nimusaq: Tayty, huchallikurunim Diospa contranpi hinaspa qampa contraykipi. 19Manaam churiymi niwanaykipaq hinaachu kallani, huk kaqnin llamkapusuqnikita hinallaay chaskiykullaway nispay. 20Hatarispanm Taytanpa kasqanman kutirqa. Karumantaraq taytan rikuruspanmi kuyapayakuywan kallpaylla taripaykurqa hinaspam abrazaykuspa muchaykurqa. 21Hinaptinmi churinataq nirqa: Tayty, huchallikurunim Diospa contranpi hinaspa qampa contraykipi. Manaam churiymi niwanaykipaq hinaachu kallani nispa. 22Taytanataqmi sirvientenkunata kamachirqa: Sumaqnin pachawan pachachiychik, dedonmanpas anillota churaspay *usutaykachiychik. 23Nakaychiky wiran torotapas kusikuymanta mikunanchikpaq. 24Kay churiyqa wausqam karqa, kunanmi ichaqa kawsariramun, chinkarusqanmantam rikuriramun nispa. Chaymi kusikuyllawana fiesta rurayta qallarirqaku. 25Mayor churinataqmi chakrapi llamkamusqanmanta wasiman chayaramuspan musicatawan tusuqkunata uyarirurqa. 26Runanta qayaykuspanmi tapurqa imaraykum chaypiqa fiesta kasqanmanta. 27Hinaptinmi runanataq nirqa: Wawqeki rikuriramuptinmi taytayki wiran torota nakarachin hinaspam fiestata rurachichkan sanollata hinaspa allinllata chaskiykusqanmanta nispa. 28Mayor wawqenataqmi piakuspan yaykuytapas mana munarqachu. Chaymi taytana lloqsiykuspan ruegarqa yaykunanpaq. 29Ichaqa taytantam nirqa: Kaychika wataam tukuypi kasukuspay serviki, ichaqa manam qoykuwarqankichu cabrachallatapas amistadniykunawan kusirikunaypaq. 30Chuchumika warmikunawan kapuqniki tukuramuq churiki kutiramuptinmi ichaqa wiran animaltaraq nakarachipunki. 31Taytanataqmi nirqa: Churilly, vida pasaqmasiymi qamqa kanki. Qampaqmi tukuy imaypas. 32Wausqanmanta kawsariramuq hinaspa chinkasqanmanta rikuriramuq wawqekimantaqa kusikuspam fiestata rurananchik nispa.
16
discipulonkunata nirqa: Apu runapam karqa mayordomon. Paypa contranpi mana allin rimaykunata uyarispanmi 2qayaykuspa tapurqa: Mana allin rimaykunatam qanmanta uyarini. Cuentata qoway llamkasqaykimanta, manaam mayordomoyqa kawaqachu nispa. 3Chaymi mayordomoataq piensarqa: Imanaykusaqtaq patronniy manaa llamkanayta munaptinqa? Chakrapi llamkaytaqa manam atiymanchu, limosna maakuytapas penqakunitaqmi. 4Mayordomo kayniymanta wischuruwaptin amistadniykuna wasinpi chaskiykuwanankupaqmi tantearuni imam rurayta. 5Patronnin debeqkunata qayaykuspanmi hukninta nirqa: Haykataq debekunki patronniyta? nispa. 6Hinaptinmi chay tapusqan runaataq nirqa: Pachak barril aceitem nispa. Chaymi mayordomoataq nirqa: Kayqa contrato rurasqayki papel. Kunallan pichqa chunkallamantaa mosoq documentota ruraykuway nispa. 7Nirqataqmi huknin debekuqnintapas: Haykataq patronniyta debekunki? nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Pachak tupu trigom nispa. Chaymi pay-
1Je susmi
Mana confiaykuna mayordomomanta
LUCAS16
1896
tapas nirqa: Kayqa papelniki. Pusaq chunkallamantaa documentota ruraykuway nispa. 8Mana allin ruraq mayordomopa sacre kaywan rurasqantam patronnin alabarqa. Runamasinkunawan imapas ruraypiqa Diospa churinkunamantapas aswan sacreqa kay tiempopi kawsaq runakunam. 9Chaymi nikichik: Mana allinkunapi gastanapaq qollqekichikwan amistadta ganaychik chaynapi qollqekichik manaa kaptinpas hanaq pachapi chaskisunaykichikpaq. 10Pisillapas confiana runaqa achkapipas confianapaqmi. Pisillatapas yanqacharuq runaqa, achka confiaykusqatapas yanqacharunqam. 11Mana allinkunallapi gastana qollqepi mana confiana kaptikichikqa pitaq confiasunkichikman cheqap kaqtaqa? 12Runapa qollqenta gastakuruptikichikqa kikikichikpa kaqtaqa pitaq qosunkichikman? 13Manam pipas ser vin manchu iskay patrontaqa, huk nintach cheqnin man, huk nintaataqcha kuyanman, hukninman ratakuspach huknintaataq desprecianman. Manam ser viwaqchikchu Diostawan qollqetaqa. 14Qollqella kuyaq *fariseokuna Jesusta uyarispanku burlakuptinkum 15paykunata nirqa: Qamkunaqa runa qawasunallaykichikpaqmi allin ruraq tukunkichik. Diosmi ichaqa reqsisunkichik mana allin sonqoyoq kasqaykichikta. Runakunapaq sumaqllaa rikchakusqanpas Diospaqqa millakuypaqmi. qellqasqan *leywan Diosmanta willakuqkunapa yachachisqanqa Bautizaq Juanpa willakuy qallarisqankamallam karqa. Chaymantapunim Diospa munaychakusqanmanta willakuchkanku hinaptinmi llapallanku yaykuypi atipakuchkanku. 17Cielowan kay pachach facilta chin ka run man leypa puntocha llanpas chinkarunanmantaqa.
Casadokunaqa mana rakinakunankumanta (Mt 19:1-12. Mr 10:1-12)
16Moisespa
Leymantawan Diospa munaychakusqanmanta
rakikuruspan huk war miwan casarakuq runaqa huchallikunmi. Huchallikuntaqmi qosanpa saqesqan war miwan casarakuq runapas. nirqa: Huk apu runam grosella pachawan hinaspa linomanta fino pachakunawan churakuq hinaspam sapa punchaw ruraq admirakuypaq convidota. 20Karqataqmi limosna maakuq Lazaro sutiyoq runapas, apupa punkunpim heridasapallaa wischurayaq. 21Paymi apupa mesanmanta wichimuqkunallawanpas saksaykuyta munaq. Heridankunatapas allqokunallaam asuykuspa llaqwaykuq. 22Chay na kachkaspa limosna maakuq runa waukuptinmi almanta angelkuna aparurqa Abrahampa kasqanman. Aputapas waukuptinmi pamparurqaku. 23Chay apu runam wausqakunapa kasqanpi akarispan karumanta rikururqa Lazarota Abrahanwan kachkaqta. 24Chaymi qaparirqa: Tayty Abraham, kuyapayariykullawaspaykiy Lazarota kachamuway dedollanpipas yakuta apamuspan qallullaytapas nuyuykachinanpaq, oqaqariki kay ninapim akarichkani nispa. 25Abrahamataqmi nimurqa: Yuyariy churilly, awpaq vidaykipiqa tukuy imayoqmi karqanki, Lazarom ichaqa muchuyllapi karqa. Kunanmi ichaqa hawkaa kaypi tarikuchkan, qamataqmi chaypi akarichkanki. 26Manataqmi kaylawmantaqa munaspankupas qamkuna lawman19Jesusmi
18War min manta
Infiernopi tarikuq apumanta
1897
LUCAS16,17
qa pipas chimpamunmanchu nitaqmi oqayku lawmanpas pipas hamunmanchu uku-uku wayqo rakiwasqanchikrayku nispa. 27Chaymi apuataq nirqa: Chaynaqa tayty Abraham, ruegakusqaykiy taytaypa wasinpi kaqkunaman willachimunaykipaq. 28Kachkanraqmi pichqa wawqeykuna, paykunaqa amaay kaypi akariqqa hamuchunchu nispa. 29Hinaptinmi Abrahamataq nirqa: Chaypaqmi Moisespa hinaspa Diosmanta willakuqkunapa qellqasqanta hatallinku, chaytay kasukuchunku. 30Hinaptinmi chay apuataq nirqa: Tayty Abraham, manam kasukunmankuchu. Aswanqa wauqkunamanta pillapas kutiruptinqa wanakunqakum nispa. 31Chaymi Abrahanataq nirqa: Moisespa hinaspa Diosmanta willakuqkunapa nisqankunata mana kasukuspankuqa manam creenmankuchu wauqkunamanta huk kaqnin kawsarimuptinpas.
Jesus nirqa: Huchallichiqkunaqa kanqapunim. Ichaqa imay naraq kanqa huchaman urmachiq runaqa! 2oqapi iiq kay taksachakunamanta hukninta pipas huchallichiqpaqqa allinch kanman molino rumita kunkanman wataruptinku lamar qochaman wischusqa kaynin. 3Chay naqa cuidakuychiky. Runamasiki huchallikusuptikiqa faltanmantay anyaykuy. Faltanta reqsikuptinqa pampachaykuy. 4Huk punchawllapi qanchis kutita huchallikusuptikipas qanchis kutitam pampachanki huchanta reqsikuptinqa. *apostolninkuna maakurqaku: Yanapaykuwayku astawan iiy niyoq kanaykupaq nispa. 6Hinaptin mi Seor ataq nirqa: Mostazapa muhun hinallapas iiy nikichik kaptinqa niwaqchik mi kay purun higos sachata: Sapikimanta pilakuspa lamar qochapia sapichakuy nispa hinaptinqa kasusunkichik manmi. otaq animal michimusqanmanta sir vientekichik kutiramuptinqa yaqachum niwaqchik: Mesapi tiyaykuspa mikukuy nispa? 8Manam, aswanqa niwaqchikqa: Cenayta preparapamuway, ser vimuwaptiki mikuruptiy tomaruptiyam qampas mikunki hinaspa tomanki nispam. 9Tanteay niy mantaqa kamachisqallan rurasqanmantaqa manam patronqa runantaqa agradecekunmanchu. 10Qamkunapas tukuy kamachisusqaykichikta ruraruspay niychik: Mana imapaq valeqmi kanchik, deberllanchiktam rurarunchik nispa. Jesus rispanmi, Galilea lawpa hinaspa Samaria lawpa colindanta pasarqa. 12Chay pi huk nin llaqtachaman chayaruptinmi *leprawan chunka onqoqkuna taripaykurqaku. Karullapi sayaykuspankum 13qayakurqaku: Seor Jesus, kuyapayariykullawayku nispa. 14Payku nata Jesus qawa rispan mi nirqa: *Sacerdotekunawan qawachikamuychik nispa.
11Jerusa len man 7Yapusqan manta 5Seor tam
17
1Discipu lon ku natam
Pitapas huchallichiqqa sinchi castigasqa kananmanta (Mt 18:6-7, 21-22. Mr 9:42)
Iiypa atiyninmanta
Sirvientepa imam rurananmanta
Leprawan onqoqta Jesus sanoyachisqanmanta
LUCAS17,18
1898
Richkaspankuataqmi sanoyarurqaku. 15Chaymi paykunamanta huknin sanoyarusqanta qawakuykuspan kutirirqa qaparillawana Diosta alabastin. 16Jesuspa chakinman qonqoranpa kumuykuspanmi graciasta qorqa. Payqa karqa Samaria lawmanta kaqmi. 17Jesusmi nirqa: Manachum chunka onqoqta sanoyachirqaniqa? Maytaq wakin isqonqa? 18Kay forastero ru na llachum kutimurqa Diosta alaba nanpaq? 19Chay nata niruspan mi chay ru nata nirqa: Hatarispayki pasakuy, iiy nikim sanoyarachisunki nispa.
Diospa munaychakusqanqa haykapim chayamunanmanta (Mt 24:23-28, 36-41)
munaychakusqanqa haykapim chayamunanmanta *fariseokuna tapuptinmi paykunata Jesus nirqa: Diospa munaychakusqanqa manam suti reqsiyllachu hamunqa. 21Manam ninqakuchu: Kay pim kachkan otaq wakpim kachkan nispaqa. Diospa munaychakusqanqa am qamkuna ukupia kachkan nispa. 22Chay manta ataqmi discipu lon ku nata nirqa: Hamuq punchawkunapim Diosmanta Hamuqpa kutimusqay punchawta rikuykuyta munankichik ichaqa manam rikunkichikchu. 23Kaypim kachkan otaq Wakpim kachkan nisuptikichikqa amam qatinkichikchu. 24Imaynam llipyay tukuy hinastinman kancharin, chaynam Diosmanta Hamuq Runapa Punchawniypas kanqa. 25Ichaqa puntataqa anchataraqmi akarinay hinaspam uyariwaqniy runakunapa negasqan kanay. 26Imaynam Noeypa tiemponpi sucedekurqa, chaynam sucedekunqa Diosmanta Hamuq Runa kutimuptiypas. 27Noepa tiemponpim mikurqaku, upyarqaku, casarakurqaku hinaspa casarachinakurqaku Noey buqueman yaykunankama chaymi paykunataqa sinchi para chayaramuspa lliwta chinkarachirqa. 28Lotpa punchawninkunapipas chaynam pasakurqa. Runakunam mikurqaku, upyarqaku, *rantikurqaku, tarpurqaku, wasikunata hatarichirqaku. 29Sodoma llaqtamanta Lotpa lloqsisqan punchawmi ichaqa cielomanta rupachkaq *azufre paraykamuspan llapallan runata chinkarachirqa. 30Chaynam kanqa Diosmanta Hamuq Runa rikuriykamuptiypas. 31Chay punchaw piqa wa sinpa hawanpi kaq pas ama ay urayka muchunchu imanpas horqoqqa. Chakrapi kaqpas amaay qepamanqa qawarichunchu. 32Yuyaychiky Lotpa warmintaqa imam sucedesqanta. 33Pipas vidallan cuidakuqqa pierderunqam, vidan pierderuqmi ichaqa waqaychanqa. 34Chay tutapim iskay ru na ku na ca mapi kach kanqa ku, huk nin mi apasqa kanqa, huk ninataq saqesqa. 35Iskay warmikunam kutakuchkanqaku. Huk ninmi apasqa kanqa, hukninataq saqesqa. ( 36Iskay runakunam chakrapi kachkanqaku, huk ninmi apasqa kanqa hukninataq saqesqa.) 37Chay mi uya riqnin ku na Je susta tapurqa ku: Seor maypitaq chaykunaqa sucedekunqa? nispa. Hinaptinmi Jesusataq nirqa: Maypim ayapa kasqanpim ullachkukuna huunakunqa nispa.
20Diospa
18
1Mana
pisipaspa tukuy tiempopi Diosta maakunamantam rikchanachispan Jesus nirqa:
Juezmantawan viudamanta
1899
2Huk
LUCAS18
llaqtapim karqa Diosta mana manchakuq hinaspa runakunatapas mana respetaq juez. 3Chay llaqtapi yachaq viudam payman rispa ruegakuq: Contraypi kaq runamanta justiciaykullaway nispa. 4Unaya viuda ripanyaptinmi arreglo rurayta mana munachkaspanpas, tantearikuruspa nirqa: Diosta mana manchakuspaypas hinaspa runakunata mana respetachkaspaypas 5hamupayawasqanraykuy arreglota ruraykapusaq mana chayqa, kutinyamuspanmi umayta nanachiwanman nispa. 6Uya riychik y chay mana allin juezpa nisqanta. 7Chay naqa ma nachum Diosqa akllasqankunapa tuta punchaw qayakuyninta uyariykuspan allin arreglota ruranqa? 8Nikichikmi, cheqaptapunipas payqa chayllam allin arreglota ruranqa. Diosmanta Hamuq Runa yapatawan kay pachaman kutimuspayqa tarimusaqraqchuch iiy niyoq runakunata? runakuna kasqankupaq hapikuspanku runamasinku despreciaqkunatam Jesus rikchanachispan nirqa: 10Iskay runakunam rirqaku temploman Diosta maakunankupaq. Hukninmi karqa *fariseokunamanta hukninataq *impuesto cobraqkunamanta. 11Fariseom sayaykuspan kikillanpaq kaynata maakurqa: Graciastam qoyki Diosnilly. oqaqa manam kani pimantapas qollqen qechuqchu nitaq mana allin ruraqchu nitaq hukwan pierdekuqchu nitaq wak impuesto cobraq runa hinachu. 12oqaqa semanapim iskay kutita ayunani, ganasqaykunamantapas chunkamantam hukninta qomuyki nispa. 13Impuesto cobraqataqmi karuneqpiraq sayaykuspa altotapas mana qawarispan qasqonta takakuspan nirqa: Dioslly, huchasapam kallani, kuyapayariykullaway nispa. 14Chaynaqa fariseomantapas huchanmanta pampachasqaqa wasintaqa kutikurqa impuesto cobraqmi. Pipas hatunchakuqqa humillasqam kanqa, pipas humillakuqataqmi hatunchasqa kanqa.
Wawakunata Jesus bendecisqanmanta (Mt 19:13-15. Mr 10:13-16)
9Justo
Fariseowan hinaspa impuesto cobraqwan rikchanachisqanmanta
qawaykuspa qaqcharqaku pusamuqkunata. 16Jesusataqmi paykunata qayaykuspan nirqa: Ama harkaychikchu wawakuna oqaman hamunanta. Kay wawakuna hina kaqkunapaqmi Diospa munaychakusqanqa. 17Cheqaptam nikichik, pipas wawakuna hina Diospa munaychakusqanta mana chaskispaqa manapunim chaymanqa yaykunqachu.
Jesuswan apu joven parlasqanmanta (Mt 19:16-30. Mr 10:17-31)
15Wawakunatam pusamurqaku Jesus llachpaykunanpaq. Discipulonkunaataqmi chayta
reqsisqa huk runam Jesusta tapurqa: Allin yachachikuq imatataq rurasaq wiay kawsanay paq? nispa. 19Chay mi Je susataq nirqa: Imanasqataq allin yachachikuq niwanki? Diosllam allinqa. 20Qamqa yachankim Diospa kamachikuyninkunata, chay kamachikuykunam nin: Amam hukwanqa pierdekunkichu, amam pitapas wauchinkichu, amam suwakunkichu, amam pimantapas llullataqa rimankichu, tayta-mamaykita respetay nispa. 21Hinaptin mi chay ru na ataq nirqa: Warma kasqay mantaraqmi chaykunataqa kasukurqani. 22Chay ta uya rispan mi Jesus nirqa:
18Allin
LUCAS18
1900
Chay wanpas kayraqmi faltasunki, rispaykiy *rantikaramuy tukuy kapuqnikita hinaspay chay qollqeta wakchakunaman qoykariy, chaynapim hanaq pachapi kapuqnikikuna kanqa, chaymanta kutimuspaam oqawan rinki. 23Chay runam chay nata uya riruspan lla kiku rurqa apu lla a kasqan rayku. 24Chay na ancha lla kisqata Jesus qawa rispan mi nirqa: Mayna sasatam apu runakunaqa yaykunqa Diospa munaychakusqanmanqa! 25Apu runa Diospa mu naycha kusqan man yayku nan mantaqa, *ca melloch yaqapas agujapa rinrinta usturunman nispa. 26Uya riqnin ku na ataqmi tapu kurqa ku: Hinaptinqa pitaq salvakuytaqa atinman? nispa. 27Chay mi Je susataq nirqa: Runakunaqa manam atinmanchu, Diospaqmi ichaqa tukuy imapas atinallan nispa. 28Hinaptin mi Pedroataq nirqa: oqaykuqa imaykutapas saqeruspam qanwan purichkaniku. 29Hinaptin mi Jesusataq nirqa: Cheqaptapunim nikichik, pipas Diospa munaychakusqanrayku saqenqa wasinta, warminta, wawqe-paninkunata, turi-~naankunata, tayta-mamanta, churinkunata 30hinaspaqa kay pachapim chaskinqa llapa iman saqesqankunamantapas mastaraq, hamuq tiempopiataqmi wiaypaq kawsanqa.
Waunanmanta kimsa kaq kutipi Jesuspa willakusqanmanta (Mt 20:17-19. Mr 10:32-34)
iskayniyoq akllasqankunata huklawman sapaqchaykuspanmi Jesus nirqa: Jerusalen llaqtamanmi richkanchik, chaypim Diosmanta Hamuq Runamanta willakuqkunapa tukuy ima qellqasqan cumplikunqa. 32Mana castanchik runakunaman entregasqa kaptiymi burlakuwanqaku, kamiwaspankum toqawanqaku. 33Azotewaspankum waurachiwanqaku, ichaqa kimsa punchawmantam kawsarimusaq. 34Discipu lon ku na ataqmi imay rikuqtapas mana entienderqa kuchu. Chay rimasqanqa pakasqa hina kasqanraykum mana entienderqakuchu.
Huk awsata Jesus sanoyachisqanmanta (Mt 20:29-34. Mr 10:46-52)
31Chunka
llaqtaman Jesus hichpaykuchkaptinmi anpa patanpi limosnata maakuspan awsa tiyachkarqa. 36Achkallaa runakuna pasasqanta uyarispanmi tapukurqa imam chayqa kasqanmanta. 37Nazaret manta kaq Jesus pasasqanta willaykuptinkum 38qaparirqa: Davidpa mirayninmanta hatun kamachikuq Jesus, llakipayariykullaway nispa. 39Jesuspa aw paqnin riqku nam qaqcharqa ku upa lla nanpaq, pay ataqmi aswanraq qaparirqa: Davidpa mirayninmanta hatun kamachikuq Jesus, llakipayariykullaway nispa. 40Hinaptin mi Jesus sayaykuspa payta pusachimurqa. Hichpa muptin mi tapurqa: 41Imatataq mu nan ki qampaq ru ra nay ta? nispa. Chaymi awsaataq nirqa: Seor, qawarikuytam munani nispa. 42Chay mi Je susataq nirqa: Qawarikuy. Iiy nikim sanoyarachisunki nispa.
35Jerico
1901
LUCAS18,19
43Chay punilla qawa rikuruspanmi Diosta alabastin Jesuswan pasa kurqa. Llapa runakunapas Diostam alabarqaku admirakuypaq rurasqankunata qawaykuspanku.
19
Zaqueo sutiyoq apu runa 3Jesus reqsiykuyta munarqa, ichaqa manam atirqachu achkallaa runakuna kasqanrayku, payqa taksalla sayayniyoqmi karqa. 4Kallpaylla awparuspanmi purun higos sachaman seqarurqa chayninta Jesus pasaptin reqsiykunanpaq. 5Chay sitioman Jesus chayaruspanmi payta qawarispan sutinmanta qayaykurqa: Zaqueo, chaylla uraykamuy, wasikipim kunan samasaq nispa. 6Utqay man urayka muspan mi kusisqa lla a wa sin man pusarqa. 7Ri kuqnin ku naataqmi Jesuspa contranpi rimarqaku: Huchasapa runapa wasinmanmi yaykurun samakunanpaq nispa. 8Zaqueoataqmi Seor pa qayllanpi sayaykuspa nirqa: Seor, kapuqniykunatam partenta wakchakunaman qosaq, engaaspay suwakusqaykunamanataqmi tawa kuti mirayniyoqtaa kutichipusaq nispa. 9Chay mi Je susataq nirqa: Runakunapa salvaqninmi kay wasiman chayaramuni, kay runapas Abrahampa mirayninmanta kaqmi. 10Diosmanta Hamuq Runaqa chinkasqakunata maskaspay salvaqmi hamurqani. Jesus hichpachkaptinmi payta uyariqkuna piensarqaku Diospa munaychakusqanqa chay-chay punchawkunallapia karunanmanta. 12Chayraykum rikchanachispan paykunaman nirqa: Reqsisqa ayllumanta kaq runam huklaw nacionta rirqa rey kananpaq nombramienton chaskiq. 13Manaraq richkaspanmi chunkantin serviqninkunata qayaykuspan sapakamaman waranqa qollqeta qoykarirqa: Kutimunaykamam kaywan negociachkankichik nispa. 14Illaruq runapa enemigonkunaataqmi paypa qepallanta comisionta pasachirqaku: Manam munanikuchu chay runaqa reyniyku kananta nispa. 15Rey kananpaq nombrasqaa llaqtanman kutiruspanmi qollqe qosqan serviqninkunata qayachirqa chaynapi sapakamapa qollqe mirachisqanta yachananpaq. 16Punta kaq hamuruspanmi nirqa: Seor, qollqekiqa huk chunka waranqatawanmi mirarun nispa. 17Chaymi reyataq nirqa: Kusallaam, allin sirviente. Pisillapas saqesqaywan confianapaq kasqaykimantam chunka llaqtapa gobiernaqnin kanki nispa. 18Chaymantaataqmi huknin hamuq nirqa: Seor, qollqekiqa pichqa waranqatawanmi mirarun nispa. 19Chaymi reyataq nirqa: Qampas pichqa llaqtatam gobiernanki nispa. 20Hukninataqmi nirqa: Seor, kayqa qollqeki. Kipuykuspaymi hinallata churapurqayki. 21Manchakurqaykim qollqekitaqa mana kachariq kasqaykirayku, qamqariki mana churasqaykitam apakunki, cosechakuykunkipas mana tarpusqaykitataqmi nispa. 22Chaymi reyataq nirqa: Mana imapaq valeq sirviente! Simillaykim condenarusunki. Qollqeyta mana kachariq kachkaptiyqa, mana churasqayta apakuq kachkaptiyqa hinaspa mana tarpusqayta cosechakuykuq kachkaptiyqa, 23qollqeytaqariki prestaqkunamanmi qoykuwaq karqa chaynapi mirayniyoqtaa chaskikunaypaq. 24Chaynata niruspanmi chaypi kaqkunata kamachirqa: Chay runamanta qollqeta qechuspa chunka waranqa mirachiq runaman qoykuychik nispa. 25Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Seor, payqa kachkan chunka waranqa qollqeyoq11Jerusa len man
1Jerico llaqta ukunta Jesus pasachkaptinmi 2impuesto cobraq runakunapa jefen
Jesusmantawan Zaqueomanta
Serviqninkunaman qollqeta saqeykuspan illaruq apumanta
LUCAS19
1902
am nispa. 26Chaymi reyataq nirqa: Kapuqniyoqqa astawanraqmi chaskinqa, mana kapuqniyoqkunamantam ichaqa aslla kapuqninpas qechusqa kanqa. 27Rey kanaypaq mana munaq enemigoykunatapas pusamuspaykichiky qayllaypi wauchiychik.
Jerusalen llaqtaman Jesus yaykusqanmanta (Mt 21:1-11. Mr 11:1-11. Jn 12:12-19)
28Chay rikcha nachiy ta tu ku ruspan mi payku napa aw paqninta Jerusa len llaqtaman rirqa. 29Olivos sutiyoq moqomanmi hichpaykurqa, chay lawpim kachkan Betfage llaqtachawan Betania llaqtacha. Chaymanta iskay discipulonkunata Jesus kachaspanmi nirqa: 30Riychik wak chimpa llaqtachata, chaya ruspaykichik mi ta rin kichik ma naraq pipapas sillakusqan watasqa malta asnota, paskaramuspay aysaramuychik. 31Pipas: Imapaqtaq paskan kichik asnoy ta? nispa tapusuptikichikqa qam ku nam ninkichik: Seormi necesitachkan nispa. 32Rispan kum Je suspa nisqanta hina lla ta riykurqa ku. 33Asnoyoqku na ataqmi paskasqankuta rikuruspanku nirqaku: Imapaqtaq paskankichik asnoyta? nispa. 34Chay mi payku na ataq nirqa ku: Seormi necesitachkan nispa. 35Jesusman asnota aysa ra muspan kum pachankuwan ca ronarqa ku chay mi Jesusataq sillakuykurqa. 36Riptinmi anman runakuna pachankuta mastarqaku. 37Olivos Moqomanta uraykuchkaptinkum llapallan qatiqnin kuna kusikuy manta qaparispa Diosta alabarqaku milagrokuna rikusqankumanta. 38Paykunam nirqaku: Alabasqay kachun Seorpa sutinpi hamuq Reyqa! Hawkayay kachun hanaq pachapi! Alto-altopi kaqkunay Diosta alabachunku! nispa. 39Wakin *fariseokunaataqmi runakuna ukumanta lloqsiykuspanku Jesusta nirqaku: Yachachikuq, upallachiy kay discipuloykikunata nispa. 40Chay mi Je susataq nirqa: Paykuna upallaruptinqa rumikunaach qaparinman nispa. 41Jerusalenman hichpaykuspanataqmi llaqtata qawarispan waqarqa, 42paymi nirqa: Ima allinraq kanman kay punchawnikipi hawkayaynikipaq kaqta entiendeykuptikiqa! Kunanqariki qanmanta pakasqaraqmi kachkan. 43Hamuchkanmi punchawkuna, enemigoykikuna muyuriqnikipi cercota hatarichiptinkum mana maynintapas lluptiyta atinkichu. 44Pampamanmi wischurusunki chaypi yachaqkunatawan, perqaykipi rumikunapas manaam kanqachu, watukamusuqniki Diosta mana reqsikusqaykirayku.
45Temploman Jesus yaykuykuspan mi, chay pi *rantikuqku nata qarqoy ta qa llaykurqa, paykunatam 46nirqa: Bibliam nin: Temployqa Maakuwananku Wasiwan sutichasqam kanqa nispa. Aswanqa qamkunaqa suwakunapa machayninta hinam rurarusqankichik. 47Sapa punchaw Templopi Jesus yachachiptin mi *sacerdoteku napa jefenwan Diospa ley nin yachachiqkuna hinaspa llaqtapi kamachikuqkuna waurachiypi rirqaku. 48Ichaqa manam imanaytapas atirqakuchu payta uyarinankupaq chaypi llapallan runakuna kasqankurayku.
Templopi rantikuqkunata Jesus qarqosqanmanta (Mt 21:12-17. Mr 11:15-19. Jn 2:13-22)
1903 Jesusqa kamachikunanpaq munayniyoq kasqanmanta (Mt 21:23-27. Mr 11:27-33)
LUCAS20
20
punchawmi runakunata templopi Jesus yachachispan allin noticiata willachkarqa, rimaptinmi *sacerdotekunapa jefenwan Diospa ley nin yachachiqkuna hinaspa judiokunapa kamachiqninkuna chayaruspa 2tapurqaku: Niwayku ima derechoykiwantaq chaykunataqa rurachkanki? Pitaq autorizasurqanki? nispanku. 3Chay mi Je susataq nirqa: oqapas tapusqaykichiky: 4Pitaq bautizananpaq Juantaqa kachamurqa Dioschu icha runakunachu? nispa. 5Chay nata Jesus tapuptin mi kikinpu ra tantea na kurqa ku: Sichum Diosmi kachamurqa niptinchikqa, Imanasqataq manaqa creerqankichikchu? niwasunchiki. 6Manataqmi nichwanchu Runakunallam kachamurqa nispaqa, chay nata niptinchikqa llapa runakunam rumiwan chamqaparuwachwan, Juantaqariki hapinku Diosmanta willakuqpaqmi nispa. 7Chay mi Je susta nirqa ku: Manam yachanikuchu pipa kachamusqantapas nispa. 8Hinaptin mi Je susataq nirqa: Manataqmi oqapas nisqaykichikchu ima derechoy wanmi kaykuna rurasqaytapas nispa.
Mana allin llamkaqkunawan rikchanachisqanmanta (Mt 21:33-44. Mr 12:1-11)
1Huk
rikchanachispan runakunata nirqa: Huk runam chakranpi uvasta plantarurqa hinaspam llamkaq runakunaman chakranta arriendakuruspan unaypaq illarurqa. 10Uvas cosecha chayaramuptinmi runanta kacharqa llamkaqkunamanta tupaqninta maamunanpaq. Paykunaataqmi runanta maqaparuspanku mana imayoqta kutirichirqaku. 11Yapatawanmi huknin runanta kacharqa, paytapas insultaspankum maqaparqaku hinaspam mana imayoqta kutirichirqaku. 12Kimsa kaqpipas kacharqaraqmi huknin runanta, ichaqa paytapas maqaparuspankum chakranmanta wischururqaku. 13Chakrayoqmi tantearqa: Imataataq ruraykusaq? Chaynaqa, kuyasqay churiytaay kachasaq, paytaqa respetanqakuch nispa. 14Ichaqa chay llamkaqkuna payta rikuruspankum ninakurqaku: Paymi chaskinqa herenciataqa, paytaqa waurachisuny oqanchika dueo kananchikpaq nispa. 15Chakramanta horqoruspam waurachirqaku. Jesusmi paykunata tapurqa: Chaynaqa imatataq ruranqa chakrayoqqa? 16Payqa kutiruspanmi llamkaqkunata waurachispan chakranta hukkunamana arriendakunqa. Jesuspa chayna nisqanta uyariruspankuataqmi: Amay Diospas chaytaqa munachunchu nirqaku. 17Payku nata qawa rispan mi Jesus tapurqa: Ima ninantaq: Wasi perqaqkunapa wischupakusqanku rumiqa, cimientopi esquinan hapiq rumiam rikurirurqa nispa Bibliapa nisqanqa?
9Je susmi
LUCAS20
18Chay
1904
rumiman wichiqkunam pakipasqa kanqaku, rumipa hapisqankunaataqmi utusqa kanqaku.

Impuesto paganapaq tapukuymanta (Mt 21:45-46, 22:15-22. Mr 12:12-17)
19Diospa leynin yachachiqkunapiwan *sacerdotekunapa jefenkunam musyakururqaku Jesuspa rikchanachisqanqa paykunapa contranpi kasqanta. Chay ratollapi presocharuyta munaspapas manam atirqakuchu runakunata manchakusqankurayku. 20Chaymi justo tukuq runakunataa kacharqaku imapipas pantarachimunankupaq chaynapi chaymansumlla acusaspa prefectoman entreganankupaq. 21Paykunam Jesusta nirqaku: Yachachikuq, yachanikum qamqa imam kaqllata rimaspayki yachachisqaykita. Pimanpas mana sayapakuspaykim cheqapllata yachachinki Diospa munasqanman hina kawsananchikpaq. 22Niykuwaykuy: Allinchu Rey Cesarman *impuesto pagay ninchik icha manachu? nispa. 23Llu llawan tapusqan kuta musya ruspan mi Jesus nirqa: 24Qollqeta qawachiwaychik. Kay qollqepiqa pipa uyanwan pipa sutintaq kachkan? nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Rey Cesarpam nispa. 25Chay mi Je susataq nirqa: Rey Cesar pa kaqtaqa pay many qoychik, Diosmanataq paypa kaqta nispa. 26Ru na ku napa qayllanpi mana pantaspa allinta contesta ruptin mi admirasqa llaa upallakururqaku.
27Wa uqku napa kawsa rimuy nin negaq wakin *saduceoku nam Je susman asuykuspan tapurqaku: 28Yachachikuq, Moisespa qellqasqanpim niwachkanchik: Casado runa mana churiyoq wauruptinqa, wawqenmi viudawan casarakunqa hinaptinmi churinpas waukuqpa churin hinaa kanqa chaynapi waukuqpa miraynin kananpaq nispa. 29Huk kutipim qanchis wawqekuna karqa. Mayor kaq casarakuruspanmi mana churiyoq waukurqa. 30Chaymi viudawanqa waukuqpa sullkana casarakururqa, ichaqa paypas mana churiyoqmi waukurqa. 31Kimsa kaq wawqenpas viudawan casarakuruspanmi mana churiyoq waukurqa. Chaynallatam rurarqa qanchisnintin sullkankunapas, ichaqa paykunapas mana churiyoqmi waukurqa. 32Chaymantam viudapas waukurqa. 33Chaynaqa wauqkuna kawsarimuptinqa mayqanpa warmintaq kanqa qanchisnintin paywan casarakuchkaptinqa? nispa. 34Chay mi Je susataq nirqa: Kay pachapi runakunaqa casarakunkum, hinaspapas casarachinakunkum. 35Hanaq pachaman chayaspa kawsarimunanpaq kaqkunaqa manaam casarakunkuchu nitaqmi casarachinakunkupaschu. 36Kawsarimuspankuqa manam waunqakuachu, paykunaqa angelkuna hinaa kaspam Diospa churin kanqaku. 37Wauqkunapa kawsarimunanmantaqa Moisespas yachachirqam tankar kichkapi imam sucedekusqanwan. Seortam suticharqa Abrahampa Diosninwan, Isaacpa Diosninwan hinaspa Jacobpa Diosninwan. 38Chaynaqa Diosqa manam wausqakunapa Diosninchu ichaqa kawsaqkunapa Diosninmi, paypaqa llapallanmi kawsachkan.
Kawsarimuymantam tapunku. (Mt 22:23-33. Mr 12:18-27)
1905
39Chaynata
LUCAS20,21
Jesus niruptinmi Diospa leynin yachachiqkunamanta wakinnin nirqa: Yachachikuq, allintam rimarunki nispa. 40Chay raykum mancha ku rurqa ku a tapu kuy tapas.
Cristoqa Rey Davidmantapas aswan hatun kasqanmanta (Mt 22:41-46. Mr 12:35-37)
paykunata tapurqa: Imay nanpitaq ninku Cristoqa Davidpa miraynin kasqanta? 42-43Davidmi Salmos libropi nichkan: Seor Diosmi Seorniyta nirqa: Enemigoykikunata vencenaykamay *alleqniypi tiyay. Enemigoykikunata saruchinaykamay alleqniypi tiyaykuy nispa.
44Imay nataq
41Je susmi
Cristoqa Davidpa mirayninqa kanman, Davidpuni Seorniy nispa Cristomanta rimachkaptinqa?

Diospa leynin yachachiqkunata Jesus qaqchasqanmanta (Mt 23:1-36. Mr 12:38-40. Lc 11:37-54)
runakuna uyarichkaptinmi discipulonkunata Jesus nirqa: Diospa leynin yachachiqkunamanta, paykunaqa qoysu pachawan puriytam gustanku, plazakunapipas respetollawana rimaykunatam munanku, huunakunanku wasikunapipas hinaspa convidokunapipas awpaqllapi tiyaytam munanku. 47Viudakunapa imallantapas qechuruspam allin runa tukuspa una-unayta Diosta maakunku, chayraykum paykunaqa wakinmantapas aswan castigasqaraq kanqaku.
46Cuidakuychik
45Llapa
21
Wakcha viudapa ofrenda qosqanmanta (Mr 12:41-44)

1Je susmi
qawachkarqa ofrenda churananku baulman apukunapa ofrenda churasqanta. 2Qawarirqataqmi iskay qollqechakuna churaq wakcha viudatapas. 3Chaymi nirqa: Cheqaptapunim nikichik, wak wakcha viudam llapallan apukunapa churasqanmantapas aswan achkataqa churaykun. 4Apukunaqa puchuq qollqellankutam churarqa, wak viudam ichaqa wakcha kayninpi mantienekunanpaq kaqta llapallanta qoykun.
Templo tuichisqa kananmanta (Mt 24:1-2. Mr 13:1-2)
5Kuyayllapaq ru miku nawan hinaspa Diosman rega lasqa sumaq ador noku nawan allichasqa templomanta wakinkuna rimaptinkum Jesus nirqa: 6Kay qawasqaykichik ku natam hamuq punchawku napi tu ichinqa ku, manam chulla rumipas perqasqaqa puchunqachu.
LUCAS21
1906 Jesus kutimunanpaq tukuy ima pasakunanmanta (Mt 24:3-28. Mr 13:3-23)
tapuykurqaku: Yachachikuq haykapitaq kay nisqaykikunaqa kanqa? Ima sealtaq kanqa manaraq chaykuna pasakuchkaptinqa? nispa. 8Chay mi Je susataq nirqa: Allinta qawakuychik, yanqataq pipas pantachisunkichik man. Achkaqmi hamunqaku oqapa sutiy pi: oqam kani Cristo, am tiempoqa chayaramuna nispa. Ichaqa amam paykunawanqa rinkichikchu. 9Guerrakunamanta hinaspa chaqwakunamanta uyarispaykichikqa amam mancharikunkichikchu. Chaykunaqa puntatam sucedekunan ichaqa kay tiempoqa manam tukunqaraqchu. 10Huk nacionmi peleanqa huklaw nacionwan chaynataq huk gobiernopas huklaw gobiernowan. 11Tukuy hinastinpim kanqa manchakuypaq terremotokuna, muchuykuna hinaspa onqoykuna. Cielokunapipas kanqam mancharikuypaq hatun sealkuna. 12Ichaqa manaraq chaykuna pasakuchkaptinqa presochasqa hinaspa akarichisqam kankichik. *Huunakunanku wasikunaman pusasqa kaspam carcelasqa kankichik. oqaraykum juzgasqa kanaykichikpaq reykunaman hinaspa gobiernaqkunaman pusasqa kankichik. 13Chaykunaqa sucedesunkichik oqamanta willakunaykichikpaqmi. 14Amam yuyaymanankichikchu imam rimanaykichikmantaqa. 15Enemigoykichikkunata upallachinaykichikpaqmi hinaspa mana imanasunaykichikpaqmi yachaywan rimanaykichikpaq palabrakunata qosqaykichik. 16Wakinnikichiktam tayta-mamallaykichik, wawqellaykichik, ayllullaykichik hinaspa amistadllaykichik traicionarusunkichik chaymi wakinnikichikqa wauchisqa kankichik. 17oqaraykum llapa runakuna cheqnisunkichik. 18Chaywanpas umaykichikpi chullalla chukchaykichikpas manam chinkanqachu. 19Pipas takyaqmi kawsayniyoqqa kanqa. 20Jerusalenpa muyuriqninpi tropakunata qawarispaqa, chay llaqta purmachinanku tiempo chayaramusqantam yachankichik. 21Judea lawpi kaqkunaqa orqokunamany ayqechunku, Jerusalen llaqtapa chawpinpi kaqkunapas lloqsichunkuy. Chakrapi kaqkunapas amaay llaqtamanqa kutiykuchunkuchu. 22Chay punchawkunaqa Diospa castiganan punchawkunam kanqa Bibliapi nisqankuna cumplikunanpaq. 23Imaynaraq kanqaku chay punchawkunapi wiksayoq otaq uuq wawayoq warmikunaqa! Dios kay llaqtakunata castigaptinmi llakikuyllaa kanqa. 24Espadawanmi wauchinqaku, llapallan nacionkunamanmi presochasqata pusanqaku. Mana judio kaq runakunaam Jerusalen llaqtataqa munaychakunqaku, chaynaqa kanqa mana judio runakunapa munaychakusqan tiempo tukunankamam.
Jesucristopa imaynam kutimunanmanta (Mt 24:29-35, 42-44. Mr 13:24-37)
7Jesustam
kanqa intipi, killapi hinaspa lucerokunapi. Kay pachapipas nacionnintin runakunam mana ima rurakuytapas atispanku mancharisqallaa kanqaku lamar qochapa hinaspa *olakunapa qapariyninwan. 26Runakunam wauypa patanpi hinaa kanqaku mancharikuymanta kay pachapi tukuy imapa pasananta suyaspa, cielokunapi tukuy ima kaqkunapas katkatatanqam. 27Hinaptinmi runakuna rikuwanqaku hatun atiyniywan hinaspa kanchariyniywan puyupi hamuchkaqta. 28Chaykuna pasakuptinqa kallpanchakuspay qawarikuychik, librasqa kanaykichikqa hichpamuchkanam.
25Sealkunam
1907
29Chay nata
LUCAS21,22
niruspanmi kay rikchanachiyta nirqa: Qawariychik higos sachatawan llapallan sachakunata. 30Ikllirimuptinqa yachankichikam poqoy hichpamusqanta. 31Chay nam nisqaykuna sucedekuptinqa yachankichik Diospa munaychakunanqa hichpamusqantaa. 32Cheqaptapu nim nikichik, tukuy kayku naqa cumpli kunqa ma na raq pas kay miray runakuna chinkachkaptinmi. 33Cielopi kaqkunapas chaynataq kay pachapas chinkarunqam, nisqaykunam ichaqa mana chinkanqachu. 34Allintay qawa kuychik, yanqa ataqmi vicioku napi, macha kuyku napi hinaspa kay pachapi imapas kaqkunapi afanakuchkaqta qonqayllamanta chay punchawkuna tariramusunkichik man. 35Kay pachapi llapallan runakunataqa toqlla hinam qonqayllamanta hapiramunqa. 36Listolla kaspay tukuy tiempopi Diosta maakuychik tukuy kaykuna hamuqmanta lluptinaykichikpaq chaynapi Diosmanta Hamuq Runapa qayllay pi kanaykichikpaqpas. 37Je susmi punchaw piqa templopi yachachiq, tutan ku na ataqmi Olivos Moqoman riq chaypi samananpaq. 38Sapa tempranonataqmi runakuna riqku temploman Jesuspa yachachisqanta uyarinankupaq.
22
a. 2Hinaptinmi *sacerdotekunapa jefenkunawan Diospa leynin yachachiqkuna runakunata manchakuspanku imaynam Jesus waurachiyta maskarqaku. 3Chunka iskayniyoq discipulonkunamanta Iscariotewan sutichasqanku Judasman *Satanas yaykuruptinmi 4pay rirqa sacerdotekunapa jefenkunawan hinaspa templopi guardiakunawan parlaq, rirqaqa Jesusta imaynam traicionananpaq rimanakuqmi. 5Chaymi kusisqallaa paganankupaq prometekurqaku. 6Chaymi Judasataq allinmi nispan runakunapa mana yachasqallanta maskarqa haykapim entregaykuyta.
Discipulonkunawan Jesus cenasqanmanta (Mt 26:17-29. Mr 14:12-25. Jn 13:21-30. 1 Co 11:23-26)
1Mana Qonchuyoq Tanta Mikunanku otaq *Pascua Fiestam hichpamuchkarqa-
Jesusta waurachinankupaq tanteanakusqankumanta (Mt 26:1-5, 14-16. Mr 14:1-2, 10-11. Jn 11:45-53)
7Mana Qonchuyoq Tanta Mikunanku otaq *Pascuapi Diospaq carnero wauchinanku punchawpim 8Pedrotawan Juanta Jesus kacharqa pascua mikuyta alistamunankupaq. 9May pim miku nan kupaq tapuptin ku ataqmi 10Jesus nirqa: Llaqtaman yaykuchkaspam puyupi yaku apachkaq runawan tupankichik, paytam qatinkichik yaykusqan wasikama. 11Wasiyoqtam ninkichik: Yachachikuqmi nimusunki: Mayqan cuartopitaq *Pascua mikuyta cenasaq discipuloykunawan? nispa. 12Chay mi qawachisunkichik hatun cuartota wasipa altosninpi a allichasqataa, chaypiy preparamuychik. 13Rispan ku m ta riykurqa ku Jesuspa nisqan man hina, chay pim *Pascua mikuyta prepararqaku. 14Hora a ka ruptin mi *apostol nin ku napiwan miku nanpaq tiyaykurqa. 15Chaypim Jesus nirqa: Manaraq akarichkaspaymi anchallataa munarqani qamkunawan kay pascua carnero mikuykuyta. 16Nikichik mi: Manaam mikusaqchu Diospa munaychakusqanpi cumplikunankama nispa. 17Vinoyoq va sota hapiykuspan mi Diosman graciasta qoykuspan nirqa:
LUCAS22
1908
Kay vasomantay sapakama tomaykuychik. 18Nikichik mi: Kay vinotaqa manaam tomasaqachu Diospa munaychakusqan chayamunankama nispa. 19Tantatapas hapiykuspan mi graciasta qorqa hinaspam par teyka rispan nirqa: Kaymi cuerpoy qamkunarayku entregasqa. Chaynatam qamkunapas rurankichik oqata yuyariwaspa nispa. 20Cena ruspan ku ataqmi vinoyoq va sota hapiykuspan nirqa: Kay vinoqa yawar niy wan rurasqa mosoq contratom. Yawarniyqa qamkunarayku chaqchusqam. 21Traicionawaqniy ru napa ma kin mi oqapawan kuska kay me sapa hawanpi kachkan. 22Diosmanta Hamuq Runaqa Diospa nisqanman hinam wausaq ichaqa imay naraq kanqa traicionawaqniy runaqa! nispa. 23*Apostol ku na ataqmi tapu na kuy ta qa llaykurqa ku: Mayqanninchiktaq chaytaqa rurachwan? nispa. atipanakurqaku mayqanninkum astawan reqsisqa kanankumanta. 25Hinaptinmi Jesus nirqa: Kay pachapi gobier naqkunam runakunapi munaychakunku hinaptinmi munaychakusqan runakunaataq hapin allin ruraqpaq. 26Qamkuna ukupiqa manam chaynachu kanqa. Qamkunamanta aswan yuyayniyoq kaqqa sullka kaq hinam kanqa, kamachikuqataqmi ser vikuq hina kanqa. 27Mesapi tiyaqchu icha mesaman ser viqchu aswan reqsisqaqa kanman? Cheqaptapunipas mesapi tiyaqmi. oqam ichaqa ser viqnikichik hina qamkuna ukupi kachkani. 28Sasachakuypi kaptiypas qamkunaqa oqawanmi karqankichik. 29Munaychakunaykichikpaqmi derechota qoykichik imaynam oqamanpas Taytay qowasqanman hina. 30Munaychakuptiymi qamkunapas oqawan mikunkichik hinaspa tomankichik, juezkuna hina tiyaykuspam Israelpa chunka iskayniyoq ayllunkunata juzgankichik.
Jesusta Pedro negananmanta (Mt 26:31-35. Mr 14:27-31. Jn 13:36-38)
24Discipu lon ku nam
Jesuspa discipulonkunapa atipanakusqankumanta
nirqa: Simon, Simon, trigota hina suysusunaykichikpaqmi *Satanas maakurun. 32Ichaqa oqam Diosta ma a kurqa ni iiy ni ki mana pisinanpaq. Kutirimuspaykim iiqmasikikunata kallpanchanki takyanankupaq nispa. 33Chay mi Pedroataq nirqa: Seor, oqaqa listom kachkani qanwan kuska carcelman rinay paqpas chaynataq qanwan kuska waunaypaqpas nispa. 34Hinaptin mi Jesusataq nirqa: Pedro, kaytam niki: Kunanpunim manaraqpas gallo waqaramuchkaptin reqsiwasqaykita kimsa kutikama negakunki nispa. Jesus nirqa: Mana qollqeyoqta, mana wayqayoqta hinaspa mana *usutayoqta allin noticiata willakuq kachaptiyqa imapas pisisurqankichikchu? nispa. Chaymi paykunaataq nirqaku:
35Discipu lon ku natam
31Seor mi
akarinanmanta yapatawan Jesuspa nisqanmanta
1909
LUCAS22
Manam imapas pisiwarqakuchu nispa. 36Hinaptin mi Jesusataq nirqa: Kunany ichaqa qollqekichikpas chay nataq wayqaykichikpas kaptinqa apaychik. Espadaykichik mana kaptinqa pachaykichikta *rantikuspay rantiychik. 37Nikichik mi, oqa manta Bibliapi qellqasqa kaqmi cumpli ku nan, chay pim nin: Mana kasukuq runakunaman hukllawasqam karqa nispa. oqamanta qellqasqa kaqkunaqa cumplikunqam. 38Chay nata Jesus niruptin mi payku na ataq nirqa ku: Seor, kayqa iskay espada nispa. Jesusmi nirqa: Chayllapaqam nispa.
Getsemani huertapi Jesus maakusqanmanta (Mt 26:36-46. Mr 14:32-42)
39Chay manta lloqsiruspan mi hina rinan Olivos Moqoman Jesus pa sa kurqa, discipulonkunapas pay wanmi rirqaku. 40Chayaruspanmi discipulonkunata nirqa: Diosta maakuychik ama tentasqa kanaykichikpaq nispa. 41Hinaspam payku napa tumpa wak law nin man asu riruspan qonqora kuykuspan Diosta maakurqa. 42Chay mi Jesus nirqa: Tayty, munaspaykiqa kay akariy mantay libraykuway ichaqa amay oqapa munasqaychu kachun aswanqa qampa munasqaykiy nispa. ( 43Hinaptinmi hanaq pachamanta angel rikuriykurqa kallpanchaykunanpaq. 44Llumpay lla kisqa lla a kaspan mi tukuy kallpanwan Diosta ma a kurqa. Chi kachachaq yawar sutuq hinaraqmi sudor ninpas pampaman suturqa.) 45Ma a kusqan manta Jesus hata rispan mi discipu lon ku na man asuykurqa, paykunatam tariykurqa llakimanta puukuchkaqta. 46Chay mi nirqa: Imanasqataq puukuchkankichik? Hatarispay Diosta maakuychik ama tentasqa kanaykichikpaq.
chaynata rimachkaptinraqmi Judas sutiyoq runapa pusasqan achkallaa runakuna rikuriykamurqa. Judasqa chunka iskaynintin discipulonkunapa huk ninmi karqa. Jesusman asuykuspa muchaykuptinmi 48Jesusataq nirqa: Judas, Diosmanta Hamuq Runatachum muchaykuspa traicionaruwanki? nispa. 49Chayku na pasasqanta qawaspan kum discipu lon ku na nirqa ku: Yachachikuq peleasaqkuchu espadaykuwan? nispa. 50Chaymi huknin discipulon sacerdotekunapa jefenpa runanpa *alleq rinrinta qorururqa. Chaymi Jesusataq: 51Dejaychik nispan chay ru napa rin rinta llapchaykuspan sa noya rachirqa. 52Hinaspam *sacerdoteku napa jefen ku nata, templopi guardia ku napa jefenta hinaspa judiokunapa kamachiqninkunata nirqa: Suwatapas hapiq hinachum hamurqankichik espadayoq hinaspa kaspiyoq? 53Sapa punchaw mi oqaqa qam ku nawan karqa ni templopi, ichaqa manam pre sochawarqankichikchu. am qamkunapa ruranaykichik horaa, kunanqa tutayay pi kamachikuqam munaychakuchkan.
47Jesus
Jesusta presochasqankumanta (Mt 26:47-56. Mr 14:43-50. Jn 18:2-11)
LUCAS22
1910 Jesusta Pedro negasqanmanta (Mt 26:57-58, 69-75. Mr 14:53-54, 66-72. Jn 18:12-18, 25-27)
presocharuspankum *sacerdotekunapa jefenpa wasinman pusarqaku. Pedroataqmi karu qepallanta qatirqa. 55Patiopi ninata ratachispanku tiyaykuptinkum, Pedropas paykunawan kuska tiyaykurqa. 56Ninapa achkiyninwan Pedrota tiyachkaqta huk sir vienta qawarispanmi nirqa: Kay runaqa Jesuspa puriqmasinmi nispa. 57Chay mi Pedroataq nega kuspa nirqa: Manam reqsinichu nispa. 58Tumpa unay neqmantam hukpas riku ruspan nirqa: Qampas paykunamanta kaqmi kanki nispa. Hinaptinmi Pedroataq nirqa: Manam oqachu kani tayta nispa. 59Huk hora manta hina ataqmi hukpas uyanpi niykurqa: Cheqaptapunim kay runapas Jesuswan karqa, pay pas Galilea lawmanta kaqmi nispa. 60Chay mi Pedroataq nirqa: Imatach rimakunkipas tayta nispa. Chay nata rimachkaptinraqmi gallo waqa ra murqa. 61Jesus muyuriykuspa Pedrota qawa riykuptin mi Pedro yuya rirurqa Seor pa nisqanta, paymi nirqa: Ku nanpunim ma naraq pas gallo waqa ra muchkaptin reqsiwasqaykita kimsa kutika ma nega kun ki nispa. 62Chay mi hawa man lloqsiruspan aminanka ma waqa kurqa.
Jesusta burlakusqankumanta (Mt 26:67-68. Mr 14:65)
54Jesusta
64awin
63Jesusta
cuidaq runakunam paymanta burlakurqaku hinaspa waqtarqaku. watasqata uyanpi takaspankum nirqaku: Musyakuy pitaq maqasuchkanki? nispa. 65Tu kuy ta nispan kum insultarqa ku.
Jesus juzgasqa kasqanmanta (Mt 26:59-66. Mr 14:55-64. Jn 18:19-24)
66Punchaw a ka ruptin mi judioku napa ka machiqnin ku nawan *sacerdoteku napa jefenkuna hinaspa Diospa ley nin yachachiqkuna huunakuruspanku Jesusta pusarqaku *corteman. Chaypim payta tapurqaku: 67Niwayku qamchu kanki Cristo? nispa. Chaymi Jesusataq nirqa: Ar niptiyqa manam creewaqchikchu. 68Qamkunata tapuptiyqa manam contestawankichikchu. 69Aswanqa, Diosmanta Hamuq Runam kunanmantapuni tukuy atiyniyoq Diospa *alleqninpi tiyaykusaq. 70Chay mi llapa llan ku nirqa ku: Chaynaqa Diospa Churinchu kanki? nispa. Hinaptinmi Jesusataq nirqa: Ar oqam kani qamkunapa nisqaykichikpi hina nispa.
1911
71Chay mi
LUCAS22,23
paykunaataq nirqaku: Kayqaya kikinpuni rimarun imapaqataq testigotaqa munanchik? nispa.
23
Jesusta Pilatoman pasachirqaku. 2Paykunam Jesusta acusaspa nirqaku: Kay runaqa nacionniykupi runakunatam umachachkan *impuestota Rey Cesarman amaa paganaykupaq. Payqa hapikuchkan Cristo otaq Rey kasqanpaqmi nispa. 3Chay mi Pilato tapurqa: Qamchu kanki judiokunapa rey nin? nispa. Chaymi Jesusataq nirqa: Ar, qampa nisqaykiman hinam nispa. 4Hinaptin mi *sacerdoteku napa jefen ku natawan ru na ku nata Pilato nirqa: Paypiqa manam imatapas tarinichu sentencianay paq hinaqa nispa. 5Payku na ataqmi qapa rirqa ku: Chay runaqa Galilea law pipas chay nataq Judea lawpipas kayman chayamunankamaraqmi runakunata yachachichkan gobier nopa contranpi nispa.
6Galileamanta rimasqankuta uyariruspanmi Pilato tapurqa cheqapchus Jesusqa Ga-
1Llapa llan kum
Pilatopa qayllanman Jesusta pusasqankumanta (Mt 27:1-2, 11-14. Mr 15:1-5. Jn 18:28-38)
Rey Herodespa qayllanman Jesusta pusasqankumanta
lileamanta kasqanta. 7Herodespa gobiernasqanmanta kasqanta yacharuspanataqmi Herodesman pusachirqa. Payqa Galilea lawpi gobiernaq kachkaspanpas chay punchawkunapiqa Jerusalenpim kachkarqa. 8Herodesmi Jesusta rikuykuspan anchallataa kusikurqa. Paymanta uyarispanmi unaya munarqa ima milagro rurasqanpas qawaykuyta. 9Achka kutita tapupayaptinpas Jesusqa manam imatapas rimarirqachu. 10Chaypitaqmi kachkarqa *sacerdotekunapa jefenkunawan Diospa leynin yachachiqkunapas, paykunam Jesusta uyanpipuni acusachkarqaku. 11Herodesmi soldadonkunapiwan Jesusta despreciarqaku, burlakuspam suma-sumaq pachawan churaykachispa Pilatoman kutirichirqa. 12Herodeswan Pilato cheqninakusqa kachkaspankupas chay punchawpim amistarurqaku.
Jesusta waunanpaq sentenciasqankumanta (Mt 27:15-26. Mr 15:6-15. Jn 18:39-19:16)
13Pilatom hu u rachimurqa *sacerdoteku napa jefen ku nata, judioku napa ka machiqninkunata hinaspa wakin runakunata, 14paykunatam nirqa: Kay runatam pusamuwarqankichik: Runakunatam hoqarin gobiernopa contranpi nispaykichik. Aswanqa qayllaykichikpi tapuspay mi acusasqaykichik man hinaqa ima faltantapas mana tarinichu. 15Mana huchayoq kasqanta yachaspanmi Herodespas kutirachimuwan. Qawasqaykichikpi hinapas manam imatapas rurarqachu waunanpaq hinaqa. 16Azotechispay mi kachaykusaq nispa. ( 17*Pascua Fiestapim watan-watan Pilato huk presota kacharinan karqa.) 18Aswanqa llapa llan kum qapa rirqa ku: Chay Jesusta wauchispayki Barrabasta kachaykapuwayku nispa. 19Chay Barrabasmi gobiernopa contranpi runakunata hatarirachisqanmanta hinaspa runa wauchisqanmanta carcelpi kachkarqa. 20Jesusta kachaykuyta munaspanmi paykunata Pilato rimapayarqa. 21Chaymi paykunaataq astawanraq qaparirqaku:
LUCAS23
1912
Chakataruy! Chakataruy! nispa. 22Hinaptin mi Pilatoataq kay wanqa kimsa kutita a nirqa: Ima mana allintaataq payqa rurarurqa? Waunanpaq hinaqa manam ima faltantapas tarinichu. Azoterachispaymi kachaykusaq nispa. 23Cha kata nanpaq ma aspan kum astawan raq qapa rirqa ku. Chay napim runakunapa maakusqanman hina rurarqa. 24Jesustam waunanpaq Pilato sentenciaykurqa. 25Runakunapa maakusqanku Barrabastam ichaqa kachaykachirqa. Paym gobiernopa contranpi runakunata hatarichispan runatapas waurachirqa. Jesustam ichaqa runakunaman entregaykurqa munasqankuta ruranankupaq.
Jesusta chakatasqankumanta (Mt 27:32-44. Mr 15:21-32. Jn 19:17-27)
Simonta hapirurqaku, paymana cruzninta hombrochiptinkum Jesuspa qepanta rirqa. 27Paypa qepantam rirqa achkallaa runakuna, warmikunapas achkallaam rirqaku Jesusmanta qaparillawana waqastin. 28Paykunata qawarispanmi Jesus nirqa: Jerusalen llaqtayoq war mikuna, amay oqamantaqa waqaychikchu, waqaspaqa-waqaychik kikikichik mantawan wawaykichik kunamantay. 29Hamuq punchawkunapim ninqaku: Mayna kusisqam mana wachakuqkunaqa hinaspa mana wawa uuq seorakunaqa! nispa. 30Runakunam orqokunata ninqaku: Tuiykamuy nispa, moqokunataataqmi ninqaku: Pakaykuwayku nispa. 31Kawsaq sachata kay nata ru raspan kuqa ima nanqa ku raq cha kisqa sachataqa? 32Pusarqa kutaqmi mana allin ruraq iskay ru na ku natapas Je suswan kuskata wauchinankupaq. 33Uma tullu sutiyoq moqoman chayaruspankum chakatarqaku Jesusta, chakatarqakutaqmi mana allin ruraq iskaynin runakunatapas, huk nintam chakatarqaku *alleq lawninpi, huknintaataqmi chakatarqaku *ichoq lawninpi. ( 34Chakatachkaptinkum Jesus nirqa: Tayty, pampachaykuy, manam yachankuchu imam rurasqankuta nispa.) Soldadokunaataqmi Jesuspa pachanta sortearqaku mayqanmanpas tuparunanpaq. 35Llapa runakunapas sayaykuspam qawachkarqaku imam pasakusqanta, judiokunapa kamachiqninkunapas burlakuspam nirqaku: Wakin runakunatam librarqa, chay naqa kikiny librakuchun Diospa akllasqan cheqap Cristo kaspanqa nispa. 36Soldadoku napas asuykuspan kum vinagreta ma llichispan ku burla kurqa ku: 37Judioku napa rey nin kaspaykiqa, kikillaykiy libra kuy nispan ku. 38Cruz ninpa umanpim qellqasqa karqa: KAYMI JUDIOKUNAPA REYNIN niq. 39Chay pi warkusqa mana allin ruraq ru napas Je sustam ka mirqa: Cristo kaspaykiqa librakuspay oqaykutapas librawayku nispa. 40Huk nin ataqmi chay kamiq ru nata qaqcharqa: Qampas waunaykipaq sentenciasqa kachkaspaykichum Diosta mana manchakunki? 41Mana allin rurasqanchik mantam oqanchikqa kaypi akarichkanchik, paymi ichaqa akarichkan mana imamanta. 42Chay nata niruspan mi Jesusta niykurqa: Jesus, munaychakusqaykiman chayamuspaykiqa yuyarillawankim nispa. 43Chay mi Je susataq nirqa: Cheqaptam niki, kunanpunim oqawan kanki *paraisopi nispa.
26Chakatanankupaq Jesusta pusaspankum chakramanta kutichkaptin Cirene llaqtayoq
1913 Jesusmi waukun (Mt 27:45-56. Mr 15:33-41. Jn 19:28-30)
LUCAS23,24
pacham tutayarurqa yaqa chawpi punchawmanta las treskama. 45Inti tutayaruptinmi templopi santuario rakiq rakta telapas llikikururqa. 46Jesusataqmi qaparirqa: Tayty, espirituytam qomuyki nispa. Chaynata niruspanmi waukurqa. 47Soldadokunapa capitan nin mi chay pasasqan kunata qawaspan Diosta alabarqa: Cheqaptapunim kay runaqa mana huchayoq kasqa nispa. 48Pasasqanta qawa nanpaq lliw hu u na kuqku nam chay ta qawaspan ku qasqonkuta takakustin asurikurqaku. 49Jesuspa reqsinakusqankunaataqmi Galilea lawmanta riq warmikunapiwan karullamanta qawachkarqaku.
Jesusta pampaykusqankumanta (Mt 27:57-61. Mr 15:42-47. Jn 19:38-42)
44Kay
judiokunapa cortenpi consejero Josey sutiyoq allin justo runa. Payqa karqa Judea lawpi kaq Arimatea llaqtayoqmi. Payqa manam hukllachu karqa *cortepi tanteasqankuwanpas nitaq rurasqankuwanpas, paypas Diospa munaychakusqantam suyachkarqa. 52Paymi rirqa Pilatoman Jesuspa cuerponta maaq. 53Cruzmanta uraykachispan mi fino saba naswan wan kuykurqa hinaspam pipapas manaraq pampakusqan qaqapi toqosqa sepulturaman churaykurqa. 54Chayku naqa sucedekurqa *sa ma na punchaw paq prepa ra ku nan ku punchaw pim otaq samana punchawpaq tumpallaa faltachkaptinmi. 55Ga lilea law manta Je suswan riq war miku napas sepultu rantaqa ri kurqa kum, rikurqakutaqmi imay nam cuer pon churasqankutapas. 56Wasinkuman kutiruspankuataqmi olorkunatawan miski asnaq hampita prepararqaku hinaspam leyman hina *samana punchawpi samarqaku.
50-51Karqam
24
war mikunam domingo tutapayta miski asnaq preparasqanku olorkunata aparikuspa sepulturaman rirqaku. 2Sepultura punkupi rumitam tarirurqaku asurichisqataa 3chaymi yaykuspanku Seor Jesuspa cuerpontaqa manaa tarirqakuchu. 4Mana ima ruraytapas atichkaptinkum kancharichkaq pachayoq iskay runakuna paykunaman rikuriykurqa. 5Mancharikuymanta pampakama kumukuykuptinkum chay runakuna nirqa: Imanasqataq kawsakuqtaqa wausqakuna ukupi maskachkankichik? 6Payqa manam kay piachu kach kan, aswanqa kawsa rirun mi. Yuya riychik y, Galilea lawpi kachkaspanraqmi nisurqankichik: 7Diosmanta Hamuq Runataqa huchasapa runakunamanmi qoykuwanqaku chakatawanankupaq, ichaqa kimsa punchawmantam kawsarimusaq nispa. 8Hinaptinmi chayraq yuyarirurqaku Jesuspa chayna nisqanta. 9Sepulturamanta kutiruspankuataqmi willarqaku chunka hukniyoq *apostolkunamanwan wakinkunaman tukuy chaykuna pasakusqanmanta. 10Apostolkunaman willaqkunam karqa Magdala llaqtayoq Maria, Juana, Jacobopa maman Maria hinaspa wakin warmikuna. 11Chayta uyariqninkunam cuentopaq hapispanku mana creerqakuchu chay warmikunapa willakusqanta.
1Chay
Jesuspa kawsarimusqanmanta (Mt 28:1-10. Mr 16:1-8. Jn 20:1-10)
LUCAS24
1914
12Pedrom ichaqa sepultu ra man kallparqa, ku muykuspan sepultu rata qawaykuptinmi sabanasllaa chaypiqa kachkasqa. Chaynata qawaykuspanmi admirasqallaa kutirirqa.
13Jerusalenmanta iskay legua masninpi tarikuq Emaus llaqtachamanmi chay domingo punchawpi richkarqaku Jesuspa iskay puriqmasinkuna. 14Tukuy ima sucedekusqanmanta parlastinmi richkarqaku. 15Rimaspa hinaspa tapunakuspa rimachkaptinkum paykunaman Jesus asuykuspan paykunawan rirqa. 16Aswanqa manam pay kasqanta reqsirqakuchu telawan hina awinku harkachisqa kasqanrayku. 17Jesusmi payku nata tapuykurqa: Imamantataq puristin tapunakuchkankichik? nispa. Chaymi llakisqallaa sayaykurqaku. 18Hinaptinmi Cleofas sutiyoq runa payta nirqa: Jerusalenpi llapallan runakunam yachanku kay punchawkunapi tukuy ima sucedekusqantaqa hinaptinchum chaypi *yachachkaspaykipas qamlla chaytaqa mana yachanki? nispa. 19Chay mi Je susataq nirqa: Imataq pasakurqa? nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqaku: Rimachkanikuqa Nazaret llaqtayoq Diosmanta willakuq Jesusmantam. Payqariki Diospa qayllanpipas chaynataq runakunapa qayllanpipas atiywanmi milagrokunata rurarqa chaynataq yachachirqapas. 20Ichaqa *sacerdotekunapa jefenkunam, kamachikuqkunapiwan waunanpaq sentenciarurqaku hinaspam chakatarurqaku. 21Payqa Israel naciontachiki libranqa nispaykum oqaykuqa suyachkarqaniku. Kunanwanqa kimsa punchawam chaykunapa sucedekusqanqa. 22Aswanqa admirasqataqmi kachkaniku. oqaykuwan kaq warmikunam sepulturanman rirqaku. 23Paykuna kutiramuspankum willawarqaku Jesuspa cuerpontaqa manaa tarimusqankumanta, paykunamansi angelkuna rikuriykuspa nisqa: Jesusqa kawsachkanmi nispa. 24Hinaptinmi oqaykuwan kaqkunamanta wakinkuna sepulturaman rispanku warmikunapa nisqanta hinalla tariykamurqaku, Jesuspa cuerponpas manas chaypiachu. 25Chay mi Jesus payku nata nirqa: Mana yuyay niyoq runakuna, qamkunaqa Diosmanta willakuqkunapa tukuy ima nisqankutapas sasallaa creeqmi kankichik. 26Hanaq pachaman kutinanpaqqa manachum Cristoqa chaykunata akarinan karqa? nispa. 27Moisespa qellqasqan libroku na manta qa lla rispam Diosmanta willa kuqku napa libronkunapi tukunankama kikinmanta rimaqta entiendechirqa. 28Emaus llaqtacha man chaya ruptin kum ka ruta raq rich kaq hina an man chu rakuykuptin 29paykunaataq harkarqaku: Tardeam, oqaykuwan kuskay kaypi samakuy, tutaykamuchkanam nispa. Jesusmi paykunawan samananpaq yaykuykurqa. 30Mesaman tiyaykuptinkuataqmi tantata hapiykuspan graciasta qorqa. Pakiykuspanataqmi paykunaman qoykarirqa. 31Hinaptinmi chay ratollapi awinku mosoqmanta kicharikuruptin payqa Jesus kasqanta reqsirurqaku. Payataqmi chinkarurqa qawachkaptinku. 32Payku na ataqmi admirasqa lla a nina kurqa:
Emaus llaqtaman riqkunaman Jesuspa rikuriykusqanmanta (Mr 16:12-13)
1915
LUCAS24
Manachum sonqonchik ruparirqa anpi parlapayawaptinchik hinaspa Bibliamantapas entiendechiwaptinchik? nispa. 33Chay ratollapim Jerusa len llaqta man kutirirqa ku, chay pim ta riykurqa ku huunasqata chunka hukniyoq discipulokunata compaaqninkunatawan. 34Paykunam ninakuchkasqa: Cheqaptapunim Seorqa kawsarirusqa. Pedromanpas rikuriykunam nispa. 35Hinaptin mi Emaus llaqta manta kutiqku napas willa kurqa ku imam anpi pasakuqmanta hinaspa mesapi tantata pakiptin reqsirusqankumanta.
Discipulonkunaman Jesuspa rikuriykusqanmanta (Mt 28:16-20. Mr 16:14-18. Jn 20:19-23)
rimachkaptinkuraqmi chawpinkupi Jesus rikuriykuspan nirqa: Hawkalla kaychik nispa. 37Hinaptin mi payku na ataq qonqay manta mancha riku rurqa ku alma kasqanta piensaspanku. 38Chay mi Je susataq nirqa: Imanasqataq mancharisqallaa kachkankichik? Imanasqataq oqa kasqaymanta iskayrayachkankichik? 39Qawaychik makiykunatawan chakiykunata. Munaspaykichikqa llachpaykuwaychik oqapuni kasqayta yachanaykichikpaq. Almaqa mana cuerpoyoqmi, mana tulluyoqmi, oqam ichaqa cuerpoyoq kachkani. 40Chay nata nispan mi clavospa yaykusqan ma kin ku natawan cha kin ku nata paykunaman qawaykachirqa. 41Kusikuymantawan admirakuy manta manaraq creeptinkum Jesus tapuykurqa: Imallaykichikpas kachkanchu kaypi mikuykunay paq? nispa. 42Hinaptin mi kan kasqa challwapa par tenta qoykuptin ku 43payku napa qayllanpi mikuykurqa. 44Payku natam nirqa: Kaykunaqa sucedekun Moisespa qellqasqankuna, Diosmanta willakuqkunapa qellqasqankuna hinaspa Salmos libropi qellqasqa kaqkuna cumplikunanpaqmi. Chaytaqa qamkunawan kachkaspayraqmi willarqaykichik. 45Yuyay nin kuta kichaykuptin mi chay raq entiendeykurqa ku Bibliapa nisqanta. 46Chay mi payku nata Jesus nirqa: Qellqasqaman hinam oqa Cristoqa akarispa hinaspa wauspa kimsa punchawninman kawsarimunay karqa 47chaynapi Jerusalenpipas hinaspa tukuy nacionkunapipas willakuptinku runakuna wanakuspa huchankumanta pampachasqa kanankupaq. 48Chaynaqa, kaykunamantaqa qamkunam testigo kankichik. 49Qamkunamanmi kachamusaq Taytapa prometesqan Chuya Espirituta. Kay Jerusalen llaqtapim suyaykunkichik hanaq pachamanta hamuqpa atiynin chaskinaykichikkama.
Hanaq pachaman Jesuspa ripukusqanmanta (Mr 16:19-20)
36Chaykunamanta
50Chay nata rima ruspan mi Beta nia man payku nata pusarqa. Chay pim ma kinkunata hoqariykuspan paykunata bendecirqa. 51Hinaspam altoman hoqarikuspa paykunamanta chinkarurqa hanaq pachaman apasqa kaspan. 52Paykunaataqmi adoraspanku sinchi kusisqallaa Jerusalenman kutirirqaku. 53Tukuy tiempom templopi kaspanku Diosta alabaqku.
JESUCRISTOMANTA JUANPA QELLQASQAN

Jesuspa vidanmanta wakin willa kuqkunapa unay qepanta am Juanpas kay librota qellqarqa. Kay libroqa huk manneqmi Mateopa, Marcospa, Lucaspa qellqasqan librokunamantaqa. Kay libropi tarikuq Jesuspa wakin rurasqankunaqa chay nataq wakin rimasqankunaqa manam tarikunchu chay wakin librokunapiqa. Kay libroqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Jesucristoqa Dios kachkaspanpas runayarusqanmanta, willakuntaqmi Bautizaq Juanpa willa kusqankuna mantapas (1). Iskay kaq parteataqmi willa kun Juda lawpi Jesuspa rurasqankunamanta, judiokunapa Pascua Fiestanpi chay nataq wakin hatun fiesta kunapipas Jesus rikurisqanmanta (2-12). Kimsa kaq par teataqmi willa kun sema nalla a Jesus kawsaspan Jerusalenpi a karisqanmantawan wa ukusqanmanta (13-19). Tawa kaq par teataqmi willa kun Jesus kawsariruspan Galilea lawpi discipulonkunaman rikuriykusqanmantawan Apostol Pedrowan rimasqanmanta (20-21). Juanqa qellqarqa manam Jesuspa rurasqallanmantachu aswanqa Jesuspa pim kasqanmantawanmi. Jesusqa wiay paq Diospa Simin kachkaspam runayarurqa hinaspam runakuna ukupi kawsarqa (1:1-18). Milagrokuna rurasqanmi qawachiwanchik payqa Dios kasqanta. Jesusqa pim kasqantam reqsichikurqa ya kuwan, kanchay wan hinaspa tantawan rikcha nachispan. Paymi nirqa: oqam kani tanta, oqam kani kay pachapa kanchay nin, oqam kani oveja kanchapa pun kun, oqam kani allin michiq, oqam kani kawsariy chaynataq kawsay pas, oqam kani an, oqam kani cheqap uvas sacha nispa. Hina kay librom willa kuntaq imapaqmi qellqasqa kasqanta: Kaykunataqa qellqarqa ni Jesus Diospa Churin Cristo kasqan creenaykichikpaqmi, creespaykichik ataq pay rayku wiay kawsay niyoq ka naykichikpaq (Jn. 20:31). Diospa Siminmanta
1Tukuy
imapa qallariyninpiqa karqaam Simiqa, chay Simiqa karqa Dioswanmi, chay Simiqa Diosmi. 2Tukuy imapa qallariyninpiqa Dioswanmi karqa. 3Diosmi paynintakama unancharqa tukuy imakunatapas, mana pay wan unanchaptinqa tukuy imakunapas manam kanmanchu karqa. 4Kawsay mi paypi karqa, chay kawsaytaqmi achkiy karqa runakunapaq. 5Achkiy mi kanchan tutayayta, tutayay ataqmi mana atirqachu chay achkiy waurachiyta. 6Juan sutiyoq runatam Dios kachamurqa. 7Paymi hamurqa testigo hina achkiymanta willakunanpaq chaynapi Juanpa nisqanwan runakuna iinankupaq. 8Juanqa manam chay achkiychu karqa, payqa achkiymanta willakunanpaq kachamusqallam karqa. 9Cheqap achkiyqa llapa runakunatam achkirirqa kay pachaman hamuspa.
1916
1917
10Achkiymi
JUAN1
karqa kay pachapi, paywanmi Dios kay pachata rurarqa, runakunam ichaqa mana reqsirqachu. 11Simim hamurqa kikinpa kaqman, castamasinkunaataqmi mana chaskirqachu. 12Payta chaskispa iiqkunamanmi ichaqa qorqa derechonta Diospa churina kanankupaq. 13Paykunaqa manam runapa churin hinachu kanku, manataqmi nacenkupas qaripa munasqanman hinachu aswanqa Diospa churinam kanku. 14Chay Simim runayaruspan *yacharqa oqanchikwan Diospa cheqap kuyakuyninta qawachiwaspanchik. Qawarqanikum achkiynintapas, paymi qawachiwarqaku Taytapa sapallan Churin kasqanta. 15Juanmi paymanta willakuspan qaparirqa: Paymi chay Qepaytam hamuchkan nisqayqa, qepay hamuq kachkaspapas oqamantaqa atiy niyoqmi manaraqpas nacechkaptiy kasqanrayku nispa. 16Diospa chu rin mantam llapa llanchik chaskich kanchik achka-ach ka favorninta. 17Leytaqa Diosmi qorqa Moisesnintakama, cheqap favorninataqmi hamuwanchik Jesucristontakama. taqmi hamuwanchik Jesucristontakama. 18Manam pipas Diostaqa ri kurqachu haykapipas, Tay tapa sapa llan Chu rillan mi paytaqa rikurqa. Paymi Dioswan kuska *yachaspa willawanchik Diosmanta.
Bautizaq Juanpa willakusqanmanta (Mt 3:11-12. Mr 1:7-8. Lc 3:15-17)
19Judioku nam Jerusa len manta kacharqa *sacerdoteku nata hinaspa *Leviy casta runakunata: Pitaq kanki? nispa Juanta tapumunankupaq. 20Juanmi willakurqa cheqapta: Manam oqaqa Cristochu kani nispa. 21Hinaptin mi tapurqa ku: Chaynaqa pitaq kanki icha *Diosmanta willakuq Eliaschu? nispa. Juanataqmi nirqa: Manam oqaqa Eliaschu kani nispa. Chaymi paykunaataq nirqaku: Chaynaqa qamqariki kanki Moisespa nisqancha. Paymi nirqa: Hamunqam *Diosmanta willakuq nispa. Chaymi Juanataq nirqa: Manam paychu kani nispa. 22Chay mantam nirqa ku: Chaynaqa pitaq kanki? Kachamuwaqniykuman willamunaykupaqy niwayku, kikikiqa imanikunkitaq? nispa. 23Juan mi nirqa: oqaqa kani *Diosmanta willakuq Isaiaspa nisqanpi hina: Seorpa hamunan anta derechaychik nispa purunpi qayakuqmi. 24Juanta tapuqku naqa karqa *fa riseoku napa kacha musqan mi. 25Mosoqmantam paykuna tapurqa: Mana Cristochu nitaq Eliaschu nitaq Moisespa nisqan Diosmanta willakuqchu kachkaspaykiqa imanasqam bautizankiqa? 26Hinaptin mi Juan ataq nirqa: oqaqa bautizani yakullawanmi, qamkuna ukupi kaqtam ichaqa manaraq reqsinkichikraqchu. 27Paymi chay Qepaytam hamunqa nisqayqa, pay pataqa *usutanpa watullantapas manam paskanaypaq hinachu kani.
JUAN1
28Chayku naqa
1918
sucedekurqa Jordan Mayupa waklaw nin Betania law pim, chaypim Juan bautizachkarqa. Juan rikururqa Jesus hamuqta chaymi nirqa: Qawaychik, paymi *Diosmanta Hamuq Car neroqa, wauspanmi runakunapa huchanta pampachanqa. 30Paymi chay qepaytam hamuchkan nisqayqa. Qepay hamuq kachkaspapas oqamantaqa atiy niyoqmi manaraqpas nacechkaptiy kasqanrayku. 31Manam oqapas reqsirqanichu pay kasqantaqa, ichaqa yakuwanmi bautizani Israel casta runakuna Jesusta reqsinankupaq nispa. 32Juanqa nirqataqmi: oqam rikurqani Chuya Espiritu hanaq pachamanta paloma hina uraykamuspa Jesuspa hawanman tiyaykuqta. 33Manam paytaqa reqsirqanichu ichaqa yakupi bautizanay paq kachamuwaqniy mi niwarqa: Qawankim Espiritu uraykamuspa runapa hawanman tiyaykuqta, paymi bautizanqa Chuya Espirituwan. 34Pay taqa am rikurqa nia chay mi willa ku ni payqa Diospa Chu rin kasqanta. Juanmi paqarinnintinta sayachkarqa iskay discipulonkunawan. Jesusta richkaqta rikuruspa nirqa: Qawaychik, paymi *Diosmanta Hamuq Car neroqa nispa. 37Juanpa discipulonkunam chay nisqanta uyariruspanku Jesusta qatikurqaku. 38Jesus qepanta qawariykuptinmi paykuna hamuchkasqa, paykunatam Jesus nirqa: Imatataq munankichik? nispa. Paykunaataqmi nirqa: Yachachikuq may pitaq *yachanki? nispa. 39Chay mi Je susataq nirqa: Hakuw qawamuychik nispa. Rispankum qawamurqaku Jesuspa may pim *yachasqanta. Inti waqtaykuytaraqmi tuparqakuqa, chay horamantam paqarinnintinkama kuska karqaku. 40Iskayninmanta Juanpa nisqanta uyarispa Jesusta qatikuqmi karqa Andres, payqa karqa Simon Pedropa wawqenmi. 41Puntata wawqen Simonta Andres maskaramuspanmi nirqa: Mesiastam tariramuniku nispa. Mesiasqa Cristo ninanmi. 42Andresmi pusarqa Simonta Je suspa kasqan man chay mi Simonta qawaykuspan Jesus nirqa: Juanpa churin Simon, kunanmantaqa Cefasam sutiki kanqa nispa. Chay sutiqa Pedro ninanmi.
36Juan mi 35Bautizaq 29Paqa rin nintintam
Diosmanta Hamuq Runamanta
Jesuspa punta kaq discipulonkunamanta
paqarinnintinta Galilea law man rinanpaq kachkaspa tuparurqa Felipewan, paytam nirqa: Hakuchik nispa. 44Felipeqa karqa Bet saida llaqtayoqmi, llaqta ma sintaqmi karqa Andreswan Pedropas. 45Felipem Natanaelta maskamuspan nirqa:
43Jesusmi
Felipetawan Natanaelta Jesuspa qayasqanmanta
1919
JUAN1,2
Tariramunikum huk runata, paymantam Moisespas chaynataq Diosmanta willakuqkunapas qellqarqa. Payqariki Joseypa churin Nazaret llaqtayoq Jesusmi nispa. 46Chay mi Nata nael nirqa: Nazaret llaqtamantaqa yaqachum ima allinpas lloqsimunman? nispa. Felipeataqmi nirqa: Hakuw qawamunki nispa. 47Je susmi Nata naelta riku ruspan nirqa: Kay hamuq runaqa cheqap Israel casta runam, payqa mana engaakuqmi nispa. 48Nata nael ataqmi nirqa: Maypitaq reqsiwarqanki? nispa. Chaymi Jesusataq nirqa: Manaraqpas Felipe willasuchkaptikim higos sachapa sikinpi rikurqayki nispa. 49Chay mi Nata nael nirqa: Yachachikuq, qamqa kanki Diospa Churinmi, qamqa kanki Israel runakunapa rey ninmi nispa. 50Je susmi nirqa: Higospa sikinpim rikurqayki niptiychu creerunki? Chay mantapas aswan mas hatun ruraykunatam rikunki. 51Cheqaptapunim rikunkichik hanaq pachata kicharayaqta, Diosmanta Hamuq Runatapas Diospa angelninkunawan hanaq pachawan comunicaqtam rikuwankichik.
punchaw pasaruptinmi Galilea law Cana llaqtapi karqa casamiento. Chaypim karqa Jesus chaynataq mamanpas. 2Jesustam discipulonkunatawan qayachirqaku chay casamientoman. 3Vino pisiruptinmi Jesusta maman nirqa: Vinom pisirun nispa. 4Chay mi Jesus nirqa: Mamay imanasqataq niwanki chaynataqa? Manaraqmi tiempoy chayamunraqchu nispa. 5Chay mi ser viqku nata Maria nirqa: Ruraychik Jesuspa imam kamachisusqaykichikta nispa. 6Soqta urpu ku nam kach karqa ru mimanta ru rasqa, chay na urpu ku napim judiokuna yakuta waqaychaq *chuyanchakunankupaq. Sapa urpumanmi yaku huntaq iskay-kimsa puyu. 7Chay mi ser viqkunata Jesus nirqa: Hillpuychik yakuta kay urpukunaman nispa. Chaymi hillpurqaku huntanankama. 8Chay mi Jesus nirqa: Wisispa apaychik mayordomoman nispa. Chaymi kamachisqanman hina aparqaku. 9Yakumanta vinoyaruqta mayordomo malliykuspanmi mana yacharqachu ni maypi waqaychasqankutapas, serviqkunallam yacharqa chay vinoqa yakumanta kasqanta. Mayordomom noviota qayaykuspan nirqa: 10Llapa runaqa puntataqa servinku allinnin vinotam, llumpayta tomaruptinkuam qamyantaqa qonku. Qamataqmi allinninta waqaychasqanki qepapaqraq nispa. 11Kay punta kaq *milagrotam Jesus ru rarqa Ga lilea law Cana llaqtapi. Chaywanmi qawachikurqa atiy ninta hinaptinmi discipulonkuna iirqa pay man. 12Chay mantam rirqa Caper naum llaqta man ma manwan, wawqen ku nawan hinaspa discipulonkunawan, chay pim *yacharqaku unay neq.
1Kimsa
Cana llaqtapi casarakuymanta
JUAN2,3
1920 Templomanta negociantekunata Jesus qarqosqanmanta (Mt 21:12-13. Mr 11:15-18. Lc 19:45-46)
*Pascua Fiestanku hichpamuchkaptinmi Jesus rirqa Jerusalenman. 14Templopim tarirurqa bueyeskuna, ovejakuna hinaspa palomakuna *rantikuq runakunata chaynataq qollqe cambiaqkunatapas. 15Chaymi Jesus waskamanta latigota rurakuykuspa templomanta lliwta qarqorurqa ovejantinta hinaspa bueyesnintinta. Qollqe cambiaq runakunapa qollqentapas tallirurqam hinaspam mesankutapas wikaparamurqa. 16Palomakuna *rantikuqkunataataqmi nirqa: Kaykunata horqowaychik kaymanta! Taytaypa wasintaqa amay qatu wasitaqa ruraychikchu! nispa. 17Hinaptin mi discipu lon ku na yuya rirurqa ku: Sinchitam sientini Diospa wasinmantaqa niq qellqasqata. 18Judioku na ataqmi nirqa: Kaykunata rurachkaspaykiqa ima *milagrollatapas qawachiwaykuy derechoyoq kasqaykita yachanaykupaq nispa. 19Chay mi Jesus nirqa: Tuirachiychik kay templota hinaptinmi kimsa punchawllapi hatarirachisaq nispa. 20Judioku na ataqmi nirqa: Kay temploqa rurasqa karqa tawa chunka soqtayoq watapim hinaptinchu qamqa kimsa punchawllapi hatarirachiwaq? nispa. 21Templomanta rimaspanqa Jesusqa nichkarqa kikinpa cuer pon mantam. 22Jesus waukusqanmanta kawsarimuptinmi discipulonkuna yuyarirqaku chaynakuna nisqanta hinaspam creerqaku Bibliapi chaynataq Jesuspa nisqankunapipas. kaspanmi *Pascua Fiestapi rurarqa achkaq *milagrokunata chaymi achka runakuna iirqaku Jesusman. 24Ichaqa manam confiakurqachu runakunapiqa llapankuta reqsisqanrayku. 25Manataqmi pitapas necesitarqachu pi runamanta ima ninantapas, kikin Jesusmi reqsirqa sapakama runapa sonqontaqa.
23Jerusa lenpi
13Judiokunapa
Jesusqa llapallantam reqsin
sutiyoq *fariseom karqa judiokuna kamachikuq. 2Paymi tutallan Jesusman watukuq hamuspan nirqa: Yachachikuq, yachanikum yachachiwanaykikupaq Dios kachamususqaykita, manam pipas atinmanchu qam hina kay *milagrokuna ruraytaqa Dios pay wan mana kaptinqa nispa. 3Jesusmi nirqa: Cheqaptapunim niki, pipas mana mosoqmanta nacespaqa manam rikunqachu Diospa munaychakusqanta nispa. 4Chay mi Nicodemo tapurqa: Imaynataq runaqa machua kachkaspaqa mosoqmantaqa nacemunman? Icha atinmanchu mamanpa wiksanman kutiykuspa kasqallan nacemuyta? nispa. 5Jesusataqmi nirqa: Cheqaptapunim niki, yakumantawan Espiritumanta pipas mana naceqqa Diospa munaychakusqanmanqa manam yaykunmanchu. 6Runamanta nacemuqqa hina
1Nicodemo
Nicodemowan Jesuspa rimasqanmanta
1921
JUAN3
runallam, Espiritumanta nacemuqataqmi espiritua. 7Amay admirakuychu Mosoqmantam nacenayki nisqaywanqa. 8Wayraqa maylawmantapas wayramunmi chaymi uyarinki qaparisqanta, ichaqa manam yachankichu maymanta hamusqantapas nitaq mayman risqantapas, chaynam Espiritumanta llapallan nacemuqkunaqa. 9Chay mi Nicodemo mosoqmanta nirqa: Imay nataqcha chaykunaqa kanman? nispa. 10Je susataqmi nirqa: Qamqa kanki Israel casta runakuna yachachiqmi hinachkaspachum kaykunata mana yachanki? 11Cheqaptapunim rimaniku yachasqaykumanta, willakunikuataqmi rikusqaykumanta hinaptinmi qamkuna mana creenkichikchu nisqaykuta. 12Kay pachapi kaqkunallamanta niptiymi mana creenkichikchu, chaynaqa imay nataq creewaqchik hanaq pachapi kaqkunamanta willaptiyqa? 13Manam pipas rirqachu hanaq pachataqa, ichaqa hanaq pacha manta uraykamuq Diosmanta Hamuq Runallam. 14Chunniqpim broncemanta culebrata ruraspa Moises sayarichirqa, chay nam Diosmanta Hamuq Runapas chakatasqa kanqa 15chaynapi pipas pay man iiqqa wiaypaqa kawsananpaq. ancha-anchatam kuyarqa runakunata, chaymi sapallan Churinta qomurqa pipas paypi iiqqa manaa puchukaspa wiay paqa kawsananpaq. 17Diosqa kay pacha manqa kacha murqa sapa llan Chu rintaqa manam ru na ku nata juzgananpaqchu aswanqa salvananpaqmi. 18Diospa Churinpi iiqqa manam juzgasqachu kanqa, mana iiqmi ichaqa juzgasqaa Diospa sapallan Churinpi mana iisqanrayku. 19Juzgasqaqa kachkanku, kay pachaman achkiy hamuptinpas tutayaytaraq gustarusqankuraykum. Tutayaytaqa gustarurqaku pakasqallapi tukuy ima rurasqanku mana allinlla kasqanraykum. 20Llapa mana allin ruraqkunaqa cheqninmi achkiytaqa chay mana allin rurasqankuta mana rikuchikunankupaq. 21Cheqapman hina ruraqkunam ichaqa asuykamunku achkiyman rurasqankunaqa Diospa yanapakuyninwan rurasqa kasqanta qawachikunanpaq. qepantam discipulonkunawan Jesus rirqa Judea law man. Chay pi unayneq kaspanmi bautizarqa. 23Juanpas bautizarqataqmi Salim llaqtapa hichpan Enon lawpi chaypi achka yaku kasqanrayku, runakunam chayman rispa bautizachikurqaku. 24Chaykunaqa pasakurqa Juanta manaraq carcelachkaptinkum. 25Juanpa discipu lon ku nam chu ra na kurqa ku judioku nawan *chuyancha kuy costumbremanta. 26Chay mi Juanman rispa nirqaku: Yachachikuq, Jordan Mayupa waklaw ninpi chay kuska kaqmasiki runaqa bautizachkanmi, llapa runakunam pay man richkan, paymantaqariki willawarqankikuam nispa. 27Juan ataqmi nirqa: Runaqa manam chaskinmanchu imatapas Dios mana qoptinqa. 28Qamkunaqa uyarirqankichikam: oqaqa manam Cristochu kani nisqayta. Diosmi kachamuwarqa Cristopa puntanta. 29Casamientopiqa, noviayoqqa noviollam. Noviopa amistadninataqmi kusikun noviopa rimasqanta uyarispan, chaynam oqapas kunan kusikuni anchata. 30Cristoqa aswan-aswan reqsisqam kanan, oqaataqmi aswan-aswan taksayanay.
22Kayku napa 16Diosqa
Kay pachapi runakunata Dios kuyasqanmanta.
Jesusta Bautizaq Juan huktawan hatunchasqanmanta
JUAN3,4
1922 Hanaq pachamanta Hamuqmanta
pachamanta Hamuqqa llapallanpi munaychakuqmi, kay pachamanta kaqqa kay pachapi kaqllam, rimanpas kay pachapi kaqkunallamantam. Hanaq pachamanta Hamuqmi ichaqa llapallanpi munaychakuq. 32Willakunpas imam rikusqanmantawan imam uyarisqanmantam, ichaqa manam pipas chaskinchu paypa willakusqantaqa. 33Pipas willakusqanta chaskiqmi ichaqa cheqappaqa hapin Diospa nisqanta. 34Diospa kachamusqanqa willakun Diosllamantam, Diosmi paymanqa qon Espiritunta mana tupusqata. 35Taytaqa Churinta kuyaspanmi tukuy imata qorqa paya kamachikunanpaq. 36Churipi iiqqa wiay kawsayniyoqmi, paypi mana iiqmi ichaqa mana wiay kawsayniyoqchu, mana iiqpaqqa Diospa sinchi piakuyninmi kachkan.
31Hanaq
yacharurqa *fariseokunapa rimasqanta. Paykunam nirqa: Juanmantaqa Jesustam aswan achka runakuna qatichkan chaymi masta bautizachkan nispa. 2Manam Je suschu bautizarqaqa aswanqa discipu lon ku nam. 3Chay rimasqan kuta yacharuspanmi Judea law manta Jesus kutikurqa Galileaman. 4Kutispan mi Sa ma ria law ninta pa sa nan karqa. 5Chay mi chaya rurqa Sicar sutiyoq llaqtaman. Chay pim kachkarqa churin Joseyman qosqan Jacobpa chakran. 6Chay pim karqa Jacobpa pozon. Je susmi rich kaspan pisipa ruspan tiyaykurqa pozopa waqtanpi yaqa chawpi punchawta. 7Sa ma ria law warmi yaku horqoq ha mu ruptin mi Jesus nirqa: Yakullayki mamy nispan. 8Discipu lon ku naqa manam chay piachu karqa ku llaqta man mikuy rantiq risqankurayku. 9Chay Sa ma ria law war mim Jesusta nirqa: Judio kachkaspaykiqa imanasqataq oqa samaritanataqa yakuta maawanki? nispa. Judiokunaqa manam rimanakuqkuchu Samariapi kaqkunawanqa. 10Chaymi Jesus payta nirqa: Sichum reqsiwaq Diospa qokuyninta chaynataq pim yaku maakusuqnikita hinaspaqa oqatach maakuwankiman kawsachikuq yakuta hinaptinqa qoykimanmi nispa. 11Hinaptin mi chay war miataq nirqa: Seor, manataq imaykipas kanchu yaku horqonaykipaqqa, pozopas ukuraqtaq. Maymantataq qowankiman chay kawsachikuq yakutaqa? 12awpa abueloyku Jacobmi saqewarqaku kay pozotaqa. Kay pozomantam tomaq kikinpas churinkunapas chaynataq animalninkunapas. Icha paymantapas aswan munayniyoqchu qamqa kanki? nispa. 13Chay mi Je susataq nirqa: Pipas kay yaku tomaqqa mosoqmantam yakunayachikunqa. 14oqapa yaku qosqay tomaqmi ichaqa haykapipas mana yakunayachikunqachu. Chay yaku qosqayqa toqyaq yaku hinam rikurinqa runapa ukunpi hinaspam qonqa wiay kawsayta nispa. 15Chay mi war miataq nirqa: Seor, qoykuway chay yakuta manaa yakunayachikunay paq, chayna kaptinqa manaach hamusaqchu yaku horqoq nispa. 16Hinaptin mi Jesus nirqa:
1Je susmi
Samaria law warmiwan Jesuspa rimasqanmanta
1923
JUAN4
Qosaykita qayamuspay hamuychik kuska nispa. 17Chay mi war miataq nirqa: Manam kanchu qosayqa nispa. Chaymi Jesus nirqa: Ar, allintam ninki Manam kanchu qosayqa nispayki. 18Pichqaam karqa qosaykiqa, kunan kaqwanataqmi uywanakuchkanki, ar chay nisqaykiqa cheqapmi. 19Chay nata niptin mi war miataq nirqa: Seor, Diosmanta willakuqchusmi qamqa kasqanki. 20awpaq abueloykum Diosta yupaycharqa kay moqopi, judiokunaataqmi ninkichik Jerusalenpim yupaychanaqa nispa. 21Hinaptin mi Jesus nirqa: Creeway mamay, hamuq punchawpiqa Dios Taytataqa yupaychankichik manam kay moqopichu nitaq Jerusalenpichu. 22Samaria law runakunaqa yupaychankichik mana yachastinmi, oqaykum ichaqa yupaychaniku reqsisqaykuta, salvakuqqa hamun judio casta runakunamantam. 23Ichaqa hamuchkanmi punchaw, am chayamuchkana, cheqap yupaychaqkunaqa Dios Taytatam cheqap espiritupi yupaychanqaku. Paymi chaynata munan llapa yupaychaqninkuna rurananta. 24Diosqa Espiritum, chaymi yupaychaqninkunapas yupaychananku cheqap espiritupi. 25Chay mi war miataq nirqa: Yachanim Cristo nisqanku Mesias hamunanta, pay hamuspanmi lliwta willawanqaku nispa. 26Je susmi nirqa: Kay rimapayaqnikim Mesiasqa kani nispa. 27Chay nata rimach kaptin kum discipu lon ku na chaya ra murqa ku hinaspam admirakurqaku war miwan rimaqta qawaykuspanku, ichaqa manam mayqanninkupas nirqakuchu: Imatataq tapuchkanki? nispaqa otaq imanasqataq warmiwanqa rimachkanki? nispaqa. 28Warmim puyunta saqeruspan kutirirqa llaqtaman hinaspam willarqa runakunaman: 29Rispa qawa muychik, huk runam tukuy ima ru rasqay ta niykuwan, ichapas payqa Cristo nispa. 30Chay mi llaqta manta ru na ku na rirqa ku Jesuspa kasqan man. 31Discipu lon kunaataqmi ruegarqa Jesusta: Mikuykuy nispanku. 32Je susataqmi nirqa: oqapaqa kachkanam mikunayqa qamkunapa mana yachasqaykichik nispa. 33Discipu lon ku na ataqmi tapu na kurqa ku: Pitaqcha aparamunman karqa mikuyta? nispanku. 34Je susmi nirqa: Chaytaqa rurachkani kachamuwaqniypa munasqanta ruraspaymi hinaspa kamachisqanta tukuspaymi. 35Qamkunam ninkichik: tawa killaraqmi faltachkan cosechapaq nispa, ichaqa oqam nikichik, qawariychik tarpusqakunata, am kachkan poqosqaa cosechanapaq. 36Cosechapi llamkaqkunapas chaskinqaam pagonta, paykunam huunqaku wiay kawsaypaq cosechata chaymi kusikunqa tarpuqpas chaynataq rutuqpas. 37Runakunaqa cheqaptam ninku: Tarpuqqa hukmi, hukataqmi cosechaq nispa. 38oqam kacharqaykichik mana llamkasqaykichik kaqta cosechanaykichikpaq, hukkunam llamkarqaqa, qamkunaataqmi paykunapa llamkasqanta tukupankichik.
JUAN4,5
39Chay
1924
Samaria law runakunam achkaq iirqaku Jesusman: Tukuy ima rurasqaytam niykuwan nispa chay warmi nisqanrayku. 40Samaria law runakuna hamuspanmi Jesusta ruegarqaku paykunawan qeparinanpaq, chay mi Jesus paykunawan karqa iskay punchaw. 41Jesuspa rimasqanta uyarispankum aswan achkaraq iirqaku. 42Chay war mitam nirqaku: Manam qampa nisqallaykiwanachu iinikuqa aswanqa kikiykuam uyariykuniku hinaspam yachaniku payqa cheqaptapuni kay pachapi runakuna salvaq kasqanta. Samaria lawpi iskay punchaw karuspan Galilea lawman rirqa. 44Jesusmi niq: Diosmanta willakuqtaqa kikinpa llaqtanpiqa manam allintaqa chaskinmankuchu nispan. 45Ga lilea law man chaya ruptin kum chay pi ru na ku na kusikuy wan chaskirqa ku. Jerusalen *Pascua Fiestaman riqkunam rikumurqaku fiestapi Jesuspa tukuy imakunapas rurasqanta. 46Jesusmi kutirqa Ga lilea lawpi kaq Cana llaqta man, chay llaqtapim aw paqta yakuta vinoyarachirqa. Caper naum llaqtapim karqa reyta yanapaq runa, paypa churinmi onqorqa. 47Chaymi Judea law manta Galileaman Jesuspa chayaramusqanta yacharuspan rirqa churin sanoyachinanpaq ruegakuq, chay onqoqqa am waunayachkarqaa. 48Jesusmi nirqa: Qamkunaqa manam creewaqchikchu admirakuypaq milagrokunata mana rikuspaykichikqa nispa. 49Hinaptin mi reypa ya napaqnin ataq nirqa: Hakuchiky manaraq churillay wauruchkaptin nispa. 50Jesusmi nirqa: Ripukuy ay, churikiqa sanoyarunam nispa. Chay runam Jesuspa nisqanta creespan ripukurqa. 51Wasinman hichpaykuchkaptinmi sir vientenkuna taripaykamuspan nirqa: Churikiqa sanoyarunam nispa. 52Chay mi tapurqa: Imay horatataq sanoyarurqa? nispa. Chaymi nirqaku: Qayna punchaw doce waqtaytam calenturan chinkarurqa nispa. 53Chaymi taytan yuyarirurqa chay horatapuni Jesuspa nisqanta, paymi nirqa: Churikiqa sanoyarunam nispa. Chaymi payqa llapallan aylluntin Jesusman iikurqa. 54Kay iskay kaq milagrotaqa ru rarqa Judea manta Ga lilea man Jesus rispan mi.
43Jesusmi
Rey yanapaqpa churinta Jesus sanoyachisqanmanta
qepantam karqa judiokunapa fiestan chaymi Jesus rirqa Jerusalenman. 2Chay llaqtapim Oveja sutiyoq punkupa hichpanpi karqa pichqa portalniyoq estanque, hebreo idiomapi chaypa sutinqa Betesdam. 3Chaypim kaqku achkaq onqoqkuna, awsakuna, wistukuna hinaspa suchukuna. (Paykunam suyaqku yaku kuyurinanta.) 4Angelmi estanqueman uraykamuspan kuyuchiq yakuta, pipas chayman puntata yaykuqmi sanoyaq ima onqoymantapas. 5Chaypim kachkarqa kimsa chunka pusaqniyoq wataa onqoq runa. 6Unay wataa onqosqanta yachaspanmi Jesus nirqa:
1Chaykunapa
Samana punchawpi onqoqta sanoyachisqanmanta
1925
JUAN5
Munankichu sanoyayta? nispa. 7Onqoqmi nirqa: Seor, manam piyniy pas kanchu qocha kuyuriptin yakuman wischuykuqniy. Yaykuy mana atinaykamam huk kuna puntata yaykurunku nispa. 8Chay mi Jesus nirqa: Hatariy, camaykita hoqarispa puriy nispa. 9Chay nata niykuptin mi runa sa noya rurqa hinaspam ca manta hoqa riruspan purirqa. Chay punchawmi karqa samana punchaw. 10Chaymi wakin judiokuna chay sanoyaruq runata nirqa: Kunanqa samana punchawmi, camaykitaqa manam apawaqchu nispanku. 11Chay mi sa noya ruq ru na ataq nirqa: Sanoyachiqniy mi niwarqa: Camaykita hoqarispa puriy nispa. 12Chay mi payku na nirqa: Pitaq nisurqanki: Camaykita hoqarispa puriy nispa? 13Chay sa noya ruqqa manam yacharqachu pim sa noyachisqantapas. Je susqa chinkarurqam chaypi achkallaa runa kaptin. 14Jesusmi tumpa unay manta chay runata tarirurqa templopi hinaspam nirqa: Sanoyaruchkaspaykiqa amaay mastaqa huchallikuy achu, yanqaataq imapas aswanraq hamusunkiman nispa. 15Hinaptin mi chay ru naqa chay judioku na man willa murqa: Jesusmi kasqa sanoyachiqniyqa nispa. 16Chay mi payku na Je susta perseguirqa ku *sa ma na punchaw pi chayku na ru rasqanmanta. 17Chaymi Jesus nirqa: Taytayqa kunankamam llamkachkan llamkachkanitaqmi oqapas nispa. 18Judiokunaqa waurachiytaqa munarqaku manam *samana punchawpi imapas rurasqallanmantachu, aswanqa Diosqa Taytaymi nispa Dioswan igualakusqanraykum. nirqa: Cheqaptapunim nikichik, Churiqa ima ruraytapas sapallanqa manam atinmanchu, ruraspaqa ruran Taytapa rurasqanta qawaspallanmi, Taytapa tukuy rurasqantam Churipas ruran pay hina. 20Dios Taytaqa kuyanmi Churita hinaspam qawachin tukuy ima rurasqanta, ichaqa qamkuna admirakunaykichikpaqmi aswan hatun kaqkunataraq qawachinqa. 21Dios Taytam wauqkunata kawsarichin, chaynam Churipas kawsarichin munasqankunata. 22Taytaqa manam pitapas juzganchu, payqa Churinmanmi tukuy atiyta qoykurqa juzgananpaq 23chaynapi Taytata yupaychasqankuta hina Churitapas llapallanku yupaychanankupaq. Churita pipas mana yupaychaqqa manam yupaychanchu kachamuqnin Taytatapas. 24Cheqaptapunim nikichik, pipas nisqaykunata uyariqqa hinaspa kachamuwaqniypi iiqqa wiay kawsayniyoqam kachkan. Payqa manam castigasqachu kanqa, aswanqa wauymantam kawsaymana pasarun. 25Cheqaptapunim nikichik, hamuchkanmi punchaw, am chayamuchkana, wauqkunam uyarinqa Diospa Churinpa qayasqanta, uyariqninkunaqa kawsanqam. 26Dios Taytaqa kikinpi vidayoqmi, Churimanpas qoykurqam kikinpi vidayoq kananpaq. 27Runakunata juzgananpaqmi atiytapas qoykurqa Diosmanta Hamuq kasqanrayku. 28Kay nisqaymantaqa amay admirakuychikchu, huk punchawmi Diospa Churinpa qayasqanta uyarispanku llapallan
19Je susmi
Diospa Churinqa munayniyoq kasqanmanta
JUAN5,6
1926
wauqkuna kawsarimunqaku. 29Allin ruraqkunaqa wiay kawsanankupaqmi kawsarimunqaku, mana allin ruraqkunaataqmi kawsarimunqaku castigasqa kanankupaq.
30Kikillayqa manam imatapas ruraymanchu. oqaqa uyarisqayman hinam justicia-
Jesusqa munayniyoq kasqanmanta testigokuna
wan juzgani. oqaqa rurani manam kikiypa munasqaytachu aswanqa kachamuwaqniypa munasqantam. 31Kikillaymanta willakuptiyqa manach cheqapchu kanman. 32Hukmi oqamantaqa willakun, paypa willakusqanqa cheqapmi. 33Qamkunam Juanta tapuchimurqankichik, chaymi payqa cheqapta willakurqa. 34oqaqa pruebataqa manam maskanichu runakunamantaqa, kaykunataqa nikichik qamkuna salvakunaykichikpaqmi. 35Juanqa karqa lampara hina rataspa achkiqmi, chaymi munarqankichik chay achkiywan as tiempollapas kusikuyta. 36oqapa testigoyqa Juanpa nisqanmantapas aswan confiakunaraqmi. Taytaypa kamachiwasqantam oqaqa rurani, chay rurasqaykunam oqamanta willakun testigo hina, chay rurasqaykunawantaqmi yachanku Taytapa kachamuwasqantapas. 37Kachamuwaqniy Dios Taytam oqamanta willakun. Qamkunaqa manam haykapipas uyarirqankichikchu Taytapa rimasqantaqa, manataqmi rikurqankichikchu rikchaynintapas. 38Sonqoykichikpiqa manam paypa palabranpas kanchu oqapi mana iisqaykichikrayku, oqataqariki paymi kachamuwarqa. 39Wiay kawsay tariyta munaspaqa Bibliatay allinta estudiaychik. Bibliaqa oqamantam willakun testigo hina. 40Wiay kawsayniyoq kanaykichikpaq qayachkaptiypas manam oqamanqa hamuyta munankichikchu. 41Runakunapa alabawasqantaqa manam chaskinichu. 42Qamkunataqa reqsikichikmi chaymi yachani Dios mana kuyasqaykichikta. 43oqaqa hamurqani Taytaypa sutinpim hinaptinmi mana chaskiwankichikchu, huk hamunman kikinpa sutillanpi hinaptinmi ichaqa chaskiwaqchik. 44Kikikichikpuralla alabanakuchkaspaqa hinaspa Diospa alabasunaykichikta mana maskachkaspaqa imaynataq iiyta atiwaqchik? 45Qamkunaqa amay piensaychikchu Taytapa qayllanpi acusanaymantaqa, Moisesmi acusasunkichikqa payman hapipakusqaykichikrayku. 46Moisespa nisqankunata creechkaspaqa oqapipas creewaqchikch, Moisesqa oqamantam qellqarqa. 47Moisespa qellqasqanpi mana creespaqa imaynataq creewaqchik oqapa nisqaykunataqa?
Jesus rirqa Galilea Qochapa waklawninman, chay qochapa huknin sutinmi karqa Tiberias. 2Jesustam qatirqaku achkallaa runakuna onqoqkuna sanoyachisqanta qawaspanku. 3Jesusmi moqoman seqaruspa tiyaykurqa discipulonkunawan. 4am hichpamuchkarqaa judiokunapa *Pascua Fiestan. 5Jesusmi achkalla a runa kuna pay man ha musqanta qawarispan Felipeta nirqa: Maypitaq rantichwan mikuyta kaynaa runapaqqa? nispa. 6Chay nataqa nirqa Ima ninqach Felipe nispa llan mi, Jesusqa am yacharqa a imam rurayta. 7Chaymi Felipeataq Jesusta nirqa: Iskay pachak jornalpa chanin tantapas manach hay panmanchu sapakama asninkallaa mikuptinkupas nispa. 8Simon Pedropa wawqen Andresmi karqa huk nin discipu lon. Paymi nirqa: 9Kaypi kaq war mapam kach kan cebada manta pichqa tantan, kapuchkantaqmi kankasqa iskay challwapas. Chay wanpas chaychallaqa manach haypanmanchu kaynaa achka runamanqa.
1Chay mantam
Pichqa waranqa runakunaman mikuchisqanmanta (Mt 14:13-21. Mr 6:30-44. Lc 9:10-17)
1927
10Je susmi
JUAN6
nirqa: Tiyachiychik llapa runakunata nispa. Chay sitiopim karqa sumaqllaa pastokuna, chaypi tiyaqkunam karqa yaqa pichqa waranqa qarikuna. 11Jesusmi tantata hapiykuspan graciasta qorqa hinaspam tiyaqkunaman munasqankuman hina aypuchirqa tantatawan challwata. 12Sak sa ruptin kum nirqa discipu lon ku nata: Hoqariychik puchuqkunata ama usunanpaq nispa. 13Chaymi huurqaku chunka iskayniyoq canasta huntata pichqa cebada tantamanta puchuqta. 14Jesuspa *milagro rurasqanta qawaykuspankum llapa runakuna nirqa: Payqa cheqappunim kay pachaman hamuq Diosmanta willakuq nispa. 15Je susataqmi musya rurqa rey ka nanpaq hapiruspa chu ra ruy mu nasqan kuta chaymi sapallan kutikurqa orqoman.
Qochapa hawanpi Jesus purisqanmanta (Mt 14:22-27. Mr 6:45-52)
seqaykuruptinam Jesuspa discipulonkuna uraykamurqaku qochaman. yaykuruspankum qochata pasayta qallarirqaku Capernaum llaqtaman chayanankupaq, tutaa kaptinpas Jesusqa manaraqmi kutimurqaraqchu orqomanta. 18Sinchita wayramuptinmi qochapa olan hoqarikaramurqa. 19Yaqa huk leguataam botenkupi richkarqaku qachispanku, Jesustam rikururqaku yaku hawanta boteman hichpamuchkaqta chaymi mancharikururqaku. 20Jesusataqmi nirqa: oqam kani, ama manchakuychikchu nispa. 21Chay mi payku na kusikuy wan seqachirqa ku boteman hinaspam chaylla chayarurqaku maymi risqankuman.
17Boteman
16Inti
qochapa waklawninpi kaqkuna cuentata qokururqaku chulla botellaa chaypiqa kasqanta, paykunaqa yacharqam Jesusqa discipulonkunawan botepi mana chimpasqanta. 23Chaymanmi Tiberias llaqtamanta botekuna chayarurqa, chaypim qayna punchaw Jesus graciasta qospa tantata runakunaman mikuchirqa. 24Runakunam Jesusta mana tarirqakuchu nitaq discipulonkunatapas, chaymi Jesusta maskamunankupaq botekunaman yaykuspa rirqaku Capernaum llaqtaman.
25Runakuna chimparuspankum qochapa patanpi Jesusta tarirurqaku hinaspam nirqaku:
22Paqarinnintintam
Jesusta runakuna maskasqanmanta
Kawsay qokuq tantamanta
Yachachikuq haykapitaq hamurqanki kaymanqa? nispa. 26Chay mi Je susataq nirqa: Cheqaptapunim nikichik, qamkunaqa maskawachkankichik saksanaykichikkama mikurusqaykichikraykum, manam entiendenkichikchu milagrokuna rurasqaytaqa. 27Amay llamkaychikchu tukuruqlla mikuypaqqa, qamkunaqa llamkaychik wiay kawsay qokuq mikuypaqy. Chay mikuytaqa Diosmanta Hamuq Runam qosqaykichik, oqatam Dios Tayta chaypaq apruebawarqa nispa. 28Ru na ku nam nirqa ku: Imatataq rurasaqku Diospa munasqanta ruranaykupaqqa? nispa. 29Chay mi Jesus nirqa: Diospa munasqan rurayqa paypa kachamusqanpi iiy mi nispa.
JUAN6
30Hinaptin mi
1928
nirqaku: Ima milagrotataq qowanki chayta qawaspayku qanman iinaykupaq? Imatataq ruranki? 31awpaq abueloykuqa chunniqpim mikurqaku Diospa apachimusqan mikuyta. Bibliam nin: Diosmi cielomanta mikuyta qomurqa nispa. 32Chay mi Je susataq nirqa: Cheqaptapunim nikichik, manam Moiseschu qosurqankichik chay mikuytaqa, Taytaymi cheqap mikuytaqa qosuchkankichik hanaq pachamanta. 33Diospa tantanqa hanaq pachamanta uraykamuspam kawsachin kay pachapi runakunata nispa. 34Hinaptin mi chay ru na ku na ataq nirqa ku: Seor, tukuy tiempoy qowayku chay tantataqa nispa. 35Chay mi Je susataq nirqa: oqam kani runakunaman kawsay qoq tanta, pipas oqaman hamuqqa manapunim yarqachikunqachu, pipas oqapi iiqqa manataqmi haykapipas yakunayachikunqachu. 36Ichaqa nisqaypi hinam rikuwachkaspaykichikpas mana iiwankichikchu. 37Taytapa qowasqanqa llapallanmi hamunqa oqaman, oqaman hamuqtaqa manam hawamanqa wischusaqchu. 38Hanaq pachamantaqa hamurqani manam munasqallayta ruranaypaqchu aswanqa kachamuwaqniypa munasqanta ruranaypaqmi. 39Kachamuwaqniypa munasqanqa kaymi: Paypa qowasqantaqa mayqannintapas manam chinkachisaqchu aswanqa kawsarichimusaqmi tukupay punchawpi. 40Taytapa munasqanqa kaymi: Diospa Churinta rikuspa payman iiqqa wiay kawsayniyoqam, chayna iiqtaqa oqam kawsarichimusaq tukupay punchawpi nispa. 41oqam kani hanaq pacha manta urayka muq tanta nispa Je suspa nisqanmantam paypa contranpi judiokuna rimanakurqaku: 42Payqa Josey pa chu rin mi, tay ta-ma mantaqa reqsinchik mi, chay naqa payqa imay nanpim nichkan hanaq pachamantam uraykamurqani nispaqa? 43Chay mi Jesus nirqa: Amaay wachachachaychikchu. 44Manam pipas hamunmanchu oqamanqa kachamuwaqniy Taytay oqaman mana pusamuptinqa, chay hamuqtaqa oqam kawsarichisaq tukupay punchawpi. 45Diosmanta willakuqkunapa qellqasqan libropim nichkan: Diosmi yachachin llapallanta nispa. Chay naqa Taytata llapallan uyariqkunaqa hinaspa pay manta yachaqkunaqa hamunqa oqamanmi. 46Chaywanqa manam nichkani: Taytatam huk kaqnin rikurun nispachu. Diosmanta hamuqllam rikurqani Taytataqa. 47Cheqaptapunim nikichik, oqaman iiq runaqa wiay kawsayniyoqam. 48oqam kani kawsay qokuq tanta. 49Abueloykichikkunam chunniqpi mikurqa Diospa apachimusqan mikuyta ichaqa waukurqakum. 50oqaqa rimachkani hanaq pachamanta hamuq tantamantam, pipas chay tanta mikuqqa manam waunqachu. 51oqapunim kani hanaq pachamanta hamuq kawsay qokuq tantaqa, pipas chay tanta mikuqqa wiaypaqmi kawsanqa. Chay tanta qosqayqa kikiypa cuerpoymi. Chaytaqa qosaq runakuna kawsananpaqmi. 52Chay nata Jesus niptin mi judioku na atipa na kuspa nina kurqa ku: Imay nataq payqa kikinpa cuer pontaqa mikuchiwachwan? nispa. 53Jesusmi nirqa: Cheqaptapunim nikichik, Diosmanta Hamuq Runapa cuerpoyta mana mikuspaykichikqa chaynataq yawarniytapas mana tomaspaykichikqa manapunim kawsankichikchu. 54Pipas cuerpoy mikuqqa chaynataq yawarniy tomaqqa wiaypaqmi kawsanqa, kawsarichimusaqtaqmi tukupay punchawpipas. 55Cuerpoyqa cheqap mikuymi, yawarniypas
1929
JUAN6,7
cheqap tomanam. 56Cuerpoy mikuqqa hinaspa yawarniy tomaqqa hukllam kanqa oqawan. 57Kachamuwaqniy Taytaqa kawsachkanmi, chaynam oqapas payrayku kawsani, oqapa cuerpoy mikuqpas oqaraykum kawsanqa. 58Chaym hanaq pachamanta hamuq tantamanta rimasqayqa, manam abueloykichikkunapa mikusqan tanta hinachu. Paykunaqa waukurqakum, pipas kay tanta mikuqkunam ichaqa kawsanqaku wiaypaq. 59Kayku nataqa ri ma rirqa Caper naum llaqtapi kaq *hu u na ku nan ku wa sipi yachachispanmi. puriqmasinkunaataqmi achkaq nirqaku: Kaykuna rimasqanqa sasam. Pitaq kaytaqa chaskinman? nispa. 61Yanqa ku na wachachachasqan kuta Jesus musya ruspan mi payku nata tapurqa: Kay nisqaykunawanchu hukmanyarunkichik? 62Aswanqa imaniwankichikya Diosmanta Hamuq Runata awpaq kasqayman kutiqta rikuwaspaykichikqa? 63Espirituqa kawsay qokuqmi, aychaman hina kawsaymi ichaqa mana valenchu imapaqpas. Kay rimapayasqaykunaqa espiritumanta cheqap kasqanraykum kawsayta qokun. 64Qamkunamantam ichaqa kachkanraq achkaq mana iiy munaqkuna nispa. Jesusqa awpaqmantaraqmi yacharqa pikunam pay man mana iinanta chaynataq pim traicionanantapas. 65Chay mi nirqa: Qamkunaman nisqay pi hinapas, manam pipas hamunmanchu oqamanqa Dios Tayta atiyta mana qoptinqa. 66Chay mantapacham Je suswan pu riqku na achkaq ka runcha ku rurqa ku hinaspam pay wanqa manaa purirqakuchu. 67Hinaptinmi chunka iskayniyoq discipulonkunata Jesus nirqa: Qamkunapas pasakuytachu munankichik? nispa. 68Hinaptin mi Simon Pedroataq nirqa: Seor pimantaq riymanku? Qampa rimasqaykiqa wiay kawsay qokuqmi. 69oqaykuqa am cree niku a hinaspam yacha niku Diosmanta Ha muqqa mana huchayoq kasqaykita nispa. 70Chay mi Je susataq nirqa: Manachum oqaqa chunka iskayniyoqta akllakurqaykichik? Chay wanpas huk kaqnikichikmi kachkan contraypi kaq diablo. 71Chay nataqa nirqa Simon Isca riotepa chu rin Judasmantam. Paymi traicionanan karqa chunka iskayniyoq discipulokunapa huknin kachkaspapas.
60Kuska
Wiay kawsaymanta
qepantam Jesus purirqa Galilea lawpi, manaam Judea lawpi kaytaqa munarqachu kamachikuq judiokuna waurachiyta munasqanrayku. 2Judioku napa Ra mada Fiestan hichpa muptin mi 3wawqen ku na nirqa: Riy Judea law man puriqmasikikuna rurasqaykikunata qawanankupaq. 4Manam pipas pa kasqa llapiqa imatapas ru ranchu ru na ku napa reqsisqan kayta munaspaqa, kaykunata rurachkaspaqa llapa runapa rikusqantay ruray nispa. 5Chay nataqa nirqa ku Jesuspi mana creespan kum. 6Chay mi Jesus nirqa: oqapa tiempoyqa manaraqmi chayamunraqchu, qamkunapaqmi ichaqa ima tiempopas allinlla. 7Qamkunataqa runakunapas manam cheqnisunkichikchu, oqatam
1Chayku napa
Jesuspa wawqenkuna mana creesqanmanta
JUAN7
1930
ichaqa cheqniwanku tukuy rurasqanku mana allin kasqanta willasqayrayku. 8Qamkunallay fiestamanqa riychik, manaraqmi oqapa tiempoyqa chayamunraqchu nispa. 9Chay nata nispan mi hina Ga lilea lawllapi qepa rurqa. fiestaman pasaptinam Jesuspas chayman rirqa pakakuspallan, manam pimanpas ancha rikurirqachu. 11Judiokunam fiestapi maskaspanku nirqaku: Maypitaqcha kachkan chay runaqa? nispa. 12Jesusmantam ru na ku na anchata rimarqa. Wa kin nin mi nirqa: Allin runam payqa nispa. Wakinataqmi nirqa: Manam payqa allinchu, runakunatam engaan nispa. 13Ichaqa manam pipas rimarqa kuchu libretaqa ka machikuq judioku nata manchakusqankurayku. 14Fiesta chaw pia kach kaptin mi temploman yaykuspan Jesus yachachiy ta qallarirqa. 15Judiokunam admirakuspa nirqaku: Imaynataq kay runaqa tukuy imata yachan mana estudiachkaspaqa? nispa. 16Chay mi Jesus nirqa: Kay yachachisqayqa manam oqallapachu aswanqa kachamuwaqniy pam. 17Pipas paypa mu nasqan ruray mu naqqa yachanqam kay yachachisqayqa Diosmanta kasqanta hinaspa kikillay manta mana rimasqayta. 18Pipas kikillanmanta rimaqqa maskan kikin alabasqa kayllatam, aswanqa pipas kachamuqninta alabaspaqa payqa cheqaptam rimachkan, manam llullakunchu. 19Manachu leytaqa Moises qosurqankichik? Chaytaqa manam mayqannikichikpas cumplinkichikchu. Chaynaqa imanasqam wauchiwaypiqa kachkankichik? 20Chay mi ru na ku na ataq nirqa: Qamqa demonioyoqmi kanki. Pitaq wauchiyta munasuchkanki? nispa. 21Jesusataqmi nirqa: Huk ruraytam rurarqani *samana punchawpi hinaptinmi llapallaykichik admirasqallaa kachkankichik. 22Moisesmi qosurqankichik kamachikuyta qari kaynikichikta *sealachikunaykichikpaq. Kaykunaqa karqa awpaq abueloykichikmantaraqmi, manam Moisesllamantachu chaymi samana punchawpipas tuparamuptinqa wawata sealankichikpuni. 23Moisespa kamachikuyninta cumplinaykichikraykum *samana punchawpipas qamkunaqa sealankichik. Chaynaqa imanasqam piakunkichik *samana punchawpi huk runata sumaqta sanoyaykachiptiyqa? 24Amay juzgaychikchu qawarispallaqa, juzgaychikqa allin arregloman hinay. *yachaq runakunam nirqa: Payqa wauchinankupaq maskasqanku runam. 26Waqaya kunanqa librea rimachkan, manaam pipas imatapas ninchu. Seguroch kamachikuqkunaqa yacharunkua Cristo kasqanta. 27oqanchikmi ichaqa yachanchik maylaw runam kasqantapas, Cristo hamuptinmi ichaqa maymanta hamusqantapas mana yachasunchikchu. 28Jesusmi templopi yachachich kaspan qaya rikuq hina nirqa: oqataqa reqsiwankichik mi maylaw mantam kasqaytapas, oqaqa manam kikillaymantachu hamurqani, oqataqa hukmi kachamuwan. Payqa cheqapmi,
25Jerusa lenpi 10Wawqenkuna
Ramada Fiestapi kasqanmanta
Jesusmi riman maymantam hamusqanmanta
1931
JUAN7
qamkunaqa manam reqsinkichikchu. 29oqam ichaqa reqsini paypa kasqanmanta hamuspay. Paymi oqataqa kachamuwarqa. 30Chay na ku nata niptin mi pre socha ruy ta mu narqa ku ichaqa manam pipas hapiyta atirqachu manaraq tiempon chayamusqanrayku. 31Achkaq runakunam payman iirqaku hinaspam nirqaku: Cristo hamuspanpas manach kayna achkallaa milagrokunataqa ruranmanchu nispa. runakunapa rimasqanta yacharuspanku sacerdotekunapa jefenkunapiwan tanteanakurqaku hinaspam guardiakunata kacharqaku Jesusta presochamunankupaq. 33Jesusataqmi nirqa: Pisi tiempollaam kasaq qamkunawan, am kutikusaqa kachamuwaqniyman. 34Maskaspapas manam tariwankichikchu, oqapa kasqay manqa manam chayayta atiwaqchikchu nispa. 35Hinaptin mi judioku na kikin kupu ra tapu na kurqa ku: Mana tariy atinapaqqa maytaya kay runaqa rinqa? Icha griegokunapa kasqanpi cheqesqa judiokunamanchu rinqa griegokuna yachachiq? 36Imanichkantaq: Maskaspapas manam tariwankichikchu, oqapa kasqay manqa manam chayayta atiwaqchikchu nispaqa? tukunan punchawmi karqa hatun punchaw. Chaypim Jesus sayaykuspa qayarikuq hina nirqa: Pipas yakunayachikuqqa oqaman hamuspay tomachun. 38Bibliam nin: Iiqpa sonqonmantam pawanqa kawsay qokuq yaku nispa. 39Je susqa nich karqa Chuya Espirituta llapa iiqku na chaskinan mantam. Jesus hanaq pachaman manaraq kutisqanraykum Espirituqa manaraq hamurqaraqchu. runakunam Jesuspa rimasqanta uyarispanku nirqaku: Cheqaptapunim kay runaqa Moisespa nisqan Diosmanta willakuq nispa. 41Wa kin nin ataqmi nirqa ku: Payqa Cristom nispa. Wakinataqmi nirqa: Imay nataqsi Galilea law mantaqa ha mun man Cristoqa? 42Ma nachu Bibliaqa nichkan: Davidpa miray ninmantam Belen llaqtapi nacenqa Cristoqa nispan? 43Je susraykum ru na ku na ra kina ku rurqa ku. 44Wa kin nin mi Je susta presochay ta munarqaku ichaqa manam pipas hapiyta atirqachu. kutirqaku *fariseokunapa hinaspa sacerdotekunapa jefenpa kasqanman, chay mi paykunata tapurqaku: Imanasqataq manaqa pusamurqankichikchu? nispa. 46Chay mi guardia ku na ataq nirqa: Manam pipas pay hinaqa rimarqachu nispa.
45Guardia ku nam 40Wakin 37Fiestapa 32Fa riseoku nam
Jesusta presochay munasqankumanta
Kawsachikuq yakumanta
Jesusrayku runakuna rakinakusqankumanta
Kamachikuqkunapa mana creesqanmanta
JUAN7,8
47Fa riseoku na ataqmi
1932
nirqaku: Qamkunapas engaarachikunkichik achu? 48Iirqachu pay man huk kaqnin kamachikuqllapas otaq huk kaqnin fariseollapas? 49Kay runakunaqa Diospa ley ninta mana yachaspam akasqa kachkanku nispa. 50Nicodemom karqa *fa riseoku napi huk kaqnin ka machikuq, paymi aw paqta Jesusman tutallan rirqa. Paymi nirqa: 51Leyninchikman hinaqa manam culpachwanchu runataqa puntata imam nisqanta manaraq uyarichkaspaqa nitaq imam rurasqanta manaraq yachachkaspaqa nispa. 52Chay mi payku na ataq nirqa ku: Qampas Galileapi kaqchu kanki? Bibliapi maskaspay yachay, Galilea lawmantaqa manam haykapipas karqachu Diosmanta willakuqqa. runakuna sapakama ripukuptinmi rirqa Olivos moqoman. 2Tutapaytaataqmi temploman kutimurqa. Llapa runakuna payman asuykuptinmi tiyaykuspa yachachirqa. 3Diospa ley nin yachachiqkunam fariseokunapiwan tarirurqaku warmita hukwan pierdekuchkaqta chaymi llapa runapa chawpinman apaykuspanku 4Jesusta nirqaku: Yachachikuq, kay warmitam tariramuniku hukwan pierdekuchkaqta. 5Moisespa qellqasqan Diospa ley ninqa kamachikun kayna warmikunataqa rumiwan chamqapanapaqmi. Qamqa imaninkitaq? 6Chay nataqa nirqa ku Jesusta panta rachispa chayku nawan acusa nan kupaqmi. Jesusataqmi kurkuykuspan allpapi qellqarqa dedonwan. 7Ichaqa tapupayaptinkum Jesus sayariykuspa nirqa: Mayqannikichikpas mana huchayoq kaqy puntata chamqaychik kay warmita. 8Chaynata niruspanmi kasqallan kurkuykuspan qellqarqa allpapi. 9Jesuspa nisqanta uyarispankum chulla-chullallamanta asurikurqaku machukunamanta qallaykuspa, chaymi Jesusllaa warmiwan qeparurqa. 10Jesusmi sayariykuspan warmita nirqa: Maytaq acusaqnikikunaqa? Manachum pipas condenasunki? nispa. 11War miataqmi nirqa: Manam mayqanninpas Seor nispa. Jesusataqmi nirqa: oqapas manam sentenciaykichu, ripukuspay amaa huchallikuyachu nispa.
53Wa sin ku man 1Jesus
Pierdekuq warmimanta
runakunata Jesus nirqa: oqam kani runakunapa achkiy nin, pipas qatiwaqniyqa manam tutayay pichu purinqa, payqa kanqa kawsay qokuq achkiyoqmi nispa. 13Chay mi *fa riseoku na nirqa: Qamqa favornillaykipim rimachkanki, chayqa manam cheqapchu nispa. 14Jesusataqmi nirqa: Favornillaypi rimaptiypas rimasqayqa cheqapmi, oqaqa yachanim maymantam hamusqaytapas chaynataq maymanmi risqaytapas, qamkunam ichaqa mana yachankichikchu maymantam hamusqaytapas nitaq maymanmi risqaytapas. 15Qamkunaqa juzgankichik runakuna hinallam. oqaqa manam pitapas juzganichu. 16Juzgaptiyqa cheqapcha kanman. oqaqa manam sapallaychu kachkani aswanqa kachamuwaqniy
12Huktawan mi
Jesusqa runakunapa achkiynin kasqanmanta
1933
JUAN8
Taytaypiwanmi. 17Leynikichikpim nichkan Iskay testigopa nisqanmi creenaqa nispa. 18Kikiymi kani huknin testigo, kachamuwaqniy Taytayataqmi huknin kaq testigo. 19Hinaptin mi *fa riseoku na nirqa ku: Maypitaq kachkan taytaykiqa? nispa. Chaymi Jesusataq nirqa: Qamkunaqa manam reqsiwankichikchu nitaqmi Taytaytapas reqsinkichikchu, oqata reqsiwaspaykichikqa Taytaytapas reqsiwaqchik mi nispa. 20Templopi yachachispan mi chay nataqa nirqa ofrenda chaskinan kupa waqtanpi, manam pipas presochayta atirqachu manaraq tiempon chayamusqanrayku. Jesus nirqa: oqa pasakuptiymi qamkuna maskawankichik hinaspam huchaykichikpi waunkichik. oqapa kasqaymanqa qamkunaqa manam chayayta atiwaqchikchu nispa. 22Judioku na ataqmi nirqa ku: Kikillanchu waurachikunqa? Chaychu nin: oqapa kasqay manqa qamkunaqa manam chayayta atiwaqchikchu nispa? 23Je susmi nirqa: Qamkunaqa kankichik kay pachallamantam, oqaataqmi kani hanaq pachamanta. Qamkunaqa kankichik kay pachapi kaqmi, oqam ichaqa mana kay pachapi kaqchu kani. 24Chay mi nirqaykichik Huchaykichikpim waunkichik nispa. Pim kasqayta mana creespaykichikqa huchaykichikpim waunkichik. 25Hinaptin mi tapurqa ku: Chaynaqa pitaq qamqa kanki? nispa. Jesusataqmi nirqa: am nirqaykichik a puntamantaraq. 26Achkam qamkunamanta ninay kachkan juzganay paq. Kachamuwaqniyqa cheqapmi chaymi pay manta uyarisqayta runakunaman willani nispa. 27Payku naqa manam entiendey ta atirqa kuchu Tay tan manta nisqantaqa. 28Chay mi Jesus nirqa: Diosmanta Hamuq Runata chakataruwaspaykichikam yachankichik pim kasqayta. Tukuy imatapas manam kikillaymantachu rurani, Taytaypa yachachiwasqallantam oqaqa willaykichik. 29Kachamuwaqniyqa oqawanmi kachkan, Taytaqa manam sapallaytachu saqeruwan chaymi oqaqa paypa agradonpaq tukuy tiempo rurani nispa. 30Jesus chay nata niptin mi achkaq iirqa ku pay man. nirqa iiqnin judiokunata: Sichu qamkuna seguinkichik nisqaykunata hinaspaqa cheqap discipuloykunam kankichik. 32Yachankichik mi cheqap kaqmanta, chay cheqapmi libreyachisunkichik nispa. 33Judioku na ataqmi nirqa: oqaykuqa Abrahampa castanmi kaniku, manam haykapipas nitaq mayqanniykupas sir vienteqa karqanikuchu. Imaynanpitaq qamqa ninki: Chay cheqapmi libreyachisunkichik nispaqa? 34Je susataqmi nirqa:
31Je susmi 21Huktawan mi
oqapa risqaytaqa manam riwaqchikchu nispa Jesuspa nisqanmanta
Cheqap librasqakunamanta
JUAN8
1934
Cheqaptapunim nikichik, huchakuna ruraqqa huchapa sirvientenmi. 35Sirvienteqa manam kanmanchu wasi familiaqa, churim ichaqa wasi familia. 36Qamkunata Diospa Churin libreta kachariptiyqa cheqaptapunim libre kankichik. 37Ar, Abrahampa castanmi kankichik, ichaqa waurachiwaytam munankichik nisqaykunata mana chaskisqaykichikrayku. 38oqaqa rimani Taytaypa kasqanpi rikusqaykunatam, qamkunapas rurankichikqa taytaykichikpa nisusqaykichiktam nispa. 39Chay mi payku na ataq nirqa: Taytaykuqa Abrahamllam nispa. Jesusataqmi nirqa: Abrahampa miraynin kaspaqa paypa rurasqankunatach rurawaqchik. 40Wa u rachiway tam mu nach kan kichik Diosmanta cheqap kaqta uya rispay qamkunaman willasqayrayku. Abrahamqa manam chay natachu rurarqa. 41Qamkunaqa rurankichik taytaykichikpa rurasqallantam nispa. Hinaptinmi paykunaataq nirqa: oqaykuqa manam churyapakuychu kaniku, oqaykupa taytaykuqa Diosllam nispa. 42Jesusataqmi nirqa: Dios kanman taytaykichik hinaptinqa kuyawankichikmanch. Diosmanta hamuspaymi kaypi kachkani. oqaqa manam kikillaymantachu hamurqani aswanqa Taytam kachamuwarqa. 43Imanasqam manaqa entiendenkichikchu rimasqaykunataqa? Manam atinkichikchu rimasqay kasukuyta. 44Qamkunapa taytaykichikqa diablom chaymi paypa munasqallanta rurankichik. Qallariyninmantapuni runa wauchiqmi chay diabloqa, payqa llullalla rimaqmi mana cheqappi kasqanrayku. Llullakuspanqa kikinmantam willakuchkan llulla kasqanrayku hinaspa llullakuqkunapa taytan kasqanrayku. 45oqam ichaqa cheqapta nikichik aswanqa manam creenkichikchu. 46Mayqannikichiktaq huchayoq kasqayta pruebawankichikman? Cheqapta nichkaptiyqa imanasqam manaqa creewankichikchu? 47Diospaq kaqkunaqa uyarinmi Diospa nisqankunata, qamkunam ichaqa mana uyarinkichikchu Diosmanta mana kasqaykichikrayku. Jesusta nirqa: Razontam nikiku qamqa samaria law runa kasqaykimanta hinaspa demonioyoq kasqaykimanta nispa. 49Jesusmi nirqa: oqapiqa manam kanchu demonioqa, oqaqa hatunchani Taytaytam, qamkunam ichaqa penqayman churawankichik. 50Manam munanichu alabawanaykichiktaqa, Diosmi ichaqa munan alabawanaykichikta, paymi tukuy imataqa juzganqa. 51Cheqaptapunim nikichik, pipas nisqaykunata kasuspaqa manapunim waunqachu nispa. 52Judioku na ataqmi nirqa: Kunanmi ichaqa yachaniku demonioyoq kasqaykita. Abrahampas chaynataq Diosmanta willakuqkunapas waurqam, qamataqmi ninki: oqapa nisqaykuna kasukuqqa manapunim waunqachu nispa. 53Icha qamqa mastachu kawsanki abuelonchik Abrahanmantapas? Payqa am waukuna, waukunataqmi Diosmanta willakuqkunapas. Pi kasqaykipaqtaq qamqa creekunki? nispa. 54Jesusmi nirqa: Kikillaypa alabakusqayqa manam valenchu. Alabawaqniyqa Taytaymi, paytam qamkuna ninkichik Diosniykum nispa. 55Paytaqa manam reqsinkichikchu. oqam
48Judioku nam
Abrahanmantapas awpaqmantaraq Jesucristoqa kasqanmanta
1935
JUAN8,9
ichaqa reqsini. Manam reqsinichu nispayqa qamkuna hinach llullakuyman. oqaqa reqsinim, chayraykum oqaqa kasukuni paypa nisqankunata. 56Abueloykichik Abrahamqa kusikurqam hamunay tiempota qawaspan. Rikuykuspam kusikurqa. 57Judioku na ataqmi nirqa: Manaraqtaq pichqa chunka watayoqpasraqchu kankiqa hinaspaqa imay nataq Abrahamtaqa rikuwaq karqa? nispa. 58Hinaptin mi Je susataq nirqa: Cheqaptapunim nikichik, manaraqpas Abraham kachkaptinqa am karqania nispa. 59Chay nata niptin mi ru miwan choqapa ruy ta mu narqa ku, Jesusataqmi pa kakuruspa templomanta lloqsikaramurqa.
Jesus rikururqa nacekusqanmantapuni awsa runata. 2Hinaptinmi discipulonkuna tapurqa: Yachachikuq imanasqataq wak runaqa nacerqa awsa? Tayta-mamanpa huchanmantachu icha kikinpa huchanmantachu? nispa. 3Je susataqmi nirqa: Manam kikinpa huchanmantachu nitaq tayta-mamanpa huchanmantachu, kayqa karqa Diospa rurasqankuna qawanankupaqmi. 4Punchawraq kachkaptinqa llamkanaymi kachamuwaqniypa rurasqankunapi, tutayaramuptinmi ichaqa manaa atiymanachu llamkayta. 5Kay pachapiraq kanaykamaqa runakunatam achkisaq. 6Chay nata nispan mi allpa man toqaykuspan mituta ru ra rurqa hinaspam awsapa awinman llusiykuspan 7nirqa: Rispayki mayllakaramuy Siloe estanquepi nispa. Siloeqa kachasqa ninanmi. Chay runam rispan mayllakaramurqa hinaspam kutimurqa qawakustina. 8Vecinonkunawan limosnero kasqan rikuqkunam nirqaku: Kayqa tiyaykuspa limosna maakuqchs? nispa. 9Chay mi wa kin ataq nirqa ku: Ar, paypunim nispa. Wakinataqmi nirqaku: Manam paychu, rikchayllam-rikchakun nispanku. Hinaptinmi Kikina nirqa: Ar, oqam kani nispa. 10Hinaptin mi tapurqa ku: Imay nam qawarikururqankiqa? nispa. 11Pay ataqmi willa kurqa: Jesus sutiyoq runam mituta ruraykuspan awiy man llusiykuwarqa hinaspam niwarqa: Siloe *estanqueman rispayki mayllakaramuy nispan. Rispay mi mayllakaramurqani hinaspam qawarikururqani nispa. 12Chay mi Payku na ataq nirqa ku: Maypitaq kachkan chay runaqa? nispa. Hinaptinmi chay runaataq nirqa: Manam yachanichu nispa.
1Rich kaspan mi
awsa runata Jesus sanoyachisqanmanta
JUAN9
1936 Qawarikuruq runata tapupayasqankumanta
qawarikuq runatam *fariseokunaman pusarqaku. 14Paytaqa Jesusmi sanoyarachirqa *samana punchawpi mituta ruraykuspan. 15Fariseokunam tapurqa chay runata awsa kachkaspaqa imaynam sanoyarusqanmanta. Paymi willakurqa: Mituta ruraykuspam awiy man llusiykuwarqa hinaptinmi mayllakuruspay qawarikururqani nispa. 16Wa kin nin *fa riseoku na ataqmi nirqa: Chay sanoyarachisuqniki runaqa manam Diosmantachu samana punchawpi mana samasqanrayku nispa. Wakinninataqmi nirqaku: Huchasapa runaqa imay nataq ruranman milagrokunataqa? nispanku. Chaynapim runakuna kikinkupura mana acuerdochu karqaku. 17Mosoqmantam tapurqaku chay awpaq kaq awsata: Qamqa imaninkitaq awiki qawarichisuqniki runamantaqa? nispa. Hinaptinmi payataq nirqa: Payqa Diosmanta willakuqmi nispa. 18*Judioku na ataqmi mana creerqachu awsa kaspan ku nan ataq qawa rikurusqanta chaymi qayachimurqaku tayta-mamanta 19hinaspam tapurqaku: Kay runapa tayta-mamanchum kankichik, paychum nacesqanmantapuni awsa nisqaykichik? Imay nataq kunanqa qawakuchkana? nispa. 20Payku na ataqmi nirqa ku: Ar, oqaykum tayta-maman kaniku, yachanikum awsa nacesqantaqa. 21Ichaqa manam yachanikuchu imaynam qawarikusqantapas chaynataq pim awin sanoyachisqantapas. Tapuychik payta, yuyayniyoqam, kikinmi willakunqa nispa. 22Tay ta-ma manqa chay nataqa nirqa *judioku nata mancha kuspan kum. Chay judiokunaqa am tanteanakururqakua pipas: Jesusqa Cristom niptinqa *huunakuna wasimanta wischurunankupaq. 23Chayraykum tayta-mamanqa nirqa: Tapuychik payta, yuyayniyoqam payqa nispa. 24*Judiokunam mosoqmanta qayachimurqa awpaq awsa kaqta hinaspam nirqaku: Cheqapta rimaspa Diosta alabay, oqaykuqa yachanikum chay runaqa huchasapa kasqanta nispa. 25Pay ataqmi nirqa: oqaqa manam yachanichu huchasapa kasqantaqa, yachakunim ichaqa awpaqtaqa awsa kachkaspay pas kunan qawakusqayta nispa. 26Chay mi mosoqmanta tapurqa ku: Imanaykusurqankitaq? Imatataq ruraykusurqanki awiki qawarikurunanpaq? nispa. 27Pay ataqmi nirqa: am nirqaykichika, ichaqa manam uyariwankichikchu. Imapaqataq munankichik yapatawan ninaytaqa? Seguroch qamkunapas puriqmasina kayta munankichik nispa. 28Chay nata niptin mi insultaspan ku nirqa ku: Chay runataqa qanmi qatichkanki, oqaykuqa qatiniku Moisestam. 29oqaykuqa yachanikum Diosqa Moiseswan rimasqanta. Jesusmantam ichaqa mana yachanikuchu maymantam kasqantapas. 30Chay ru na ataqmi nirqa:
13Chay
1937
JUAN9,10
Admirakuy paqmi kayqa! Maylaw mantam kasqanta mana yachachkaptikichikpas oqallaytam qawariykachiwan. 31Yachasqanchikman hinapas Diosqa manam huchasapakunataqa uyarinchu aswanqa yupaychaqninkunallatam hinaspa paypa munasqan ruraqkunallatam. 32Kunankamam manaraq uyarikurqachu nacesqanmantapuni awsata pipas qawarichisqanmantaqa. 33Sichu chay runa Diosmanta mana hamuspaqa manach kaykunataqa ruranmanchu nispa. 34Chay mi *judioku na ataq nirqa ku: Qamqa nacerqankipas huchapa huntasqanmi hinachkaspachu yachachiwaykutaraq munanki? nispa. Chaynata niruspankum qarqorurqaku *huunakunanku wasimanta. yacharurqa chay runata *huunakunanku wasimanta wischurusqankuta, pay wan tupaykuspanmi nirqa: Creenkichu Diosmanta Hamuq Runapi? nispa. 36Chay runam nirqa: Seorlly pitaq payqa payman iikunaypaq? nispa. 37Chay mi Je susataq nirqa: am rikuykunkia, oqam kani qanwanmi rimachkani nispa. 38Chay mi chay runa nirqa: Iinim Seor nispa. Chaynata niykuspanmi qonqorakuykuspa adorarqa. 39Je susataqmi nirqa: oqaqa kay pachamanqa hamurqani allin arreglo ruraqmi hinaspa awsakunapa awin kichaykuqmi chaynapi wakinkunaataq qawakuchkaspankupas mana rikukunankupaq nispa. 40Wa kin nin *fa riseoku na ataqmi chay na nisqanta uya riruspan ku nirqa ku: Chaynaqa oqaykupas awsachiki kaniku nispa. 41Hinaptin mi Je susataq nirqa: awsa kaspaykichikqa mana huchayoqch kawaqchik, ichaqa: Qawakunikum nisqaykichikraykum huchayoq kankichik nispa.
35Je susmi
Qawakuq awsakunamanta
10
nikichik, pipas ovejapa corralninman mana punkunta yaykuspa huklawnin yaykuqqa suwam hinaspa salteaqmi. 2Punkun yaykuqmi ichaqa ovejakunapa michiqnin. 3Punku cuidaqpas kichanmi yaykunanpaq chaynataqmi ovejakunapas uyarintaq sutinmantakama qayaptin, chayam qarqon corralninmanta. 4Ovejakunata kanchanmanta qarqospanmi puntanta rin, ovejakunaataqmi qayasqanta uyarispan qatin. 5Mana reqsisqantaqa ovejakunaqa manam qatinchu, ayqekunmi chayna runamantaqa vozninta mana reqsisqanrayku. 6Chay rikcha nachiy ta niptinpas payku naqa manam entienderqa kuchu. huktawan nirqa: Cheqaptapunim nikichik, oqam kani ovejakunapa yaykunan punku. 8oqamanta awpaq hamuqkunaqa karqa suwakunam hinaspa salteaqkunam chaymi ovejakunaqa
7Je susmi
1Cheqaptapunim
Allin michiqwan tupachisqanmanta
Allin michiqqa Jesuslla kasqanmanta
JUAN10
1938
mana kasurqachu. 9oqam punku kani, chayninta yaykuqqa salvakunqam. Payqa oveja hinam yaykunqapas hinaspa lloqsimunqapas hinaspa pastotapas tarinqa. 10Suwaqa yaykun suwa ku ruspa wa u rachina llanpaqmi hinaspa pur machinanpaqmi. oqam ichaqa hamurqani kawsanaykichikpaq hinaspa kawsay wan huntasqa kanaykichikpaq. 11oqaqa kani allin michiqmi. Allin michiqqa vidantam qon ovejankunarayku. 12Pagollapaq michiqmi ichaqa atoq hamuptinpas ovejakunata saqeruspan ayqekun, manam payqa dueochu nitaqmi ovejakunapas paypachu. Chay mi ovejakunatapas atoq hapiruspan cheqechin. 13Pagollapaq michipakusqanraykum ayqekun mana imapas qokuptin. 14-15oqaqa kani allin michiqmi. Tay tayqa reqsiwan mi, oqapas Tay tay taqa reqsinim, reqsinitaqmi ovejaykunatapas hinaptinmi paykunapas reqsiwan. Chaymi vidayta qoni paykunarayku. 16Kachkantaqmi sapaq ovejaykunapas kay corralpi mana kaqkuna. Paykunatapas pusamuptiymi vozniyta uyarinqaku, chaynapim kanqa chulla kanchallaa hinaspa chulla michiqllaa. 17Vidaytam qoni kaq kawsarimunaypaq, chay mi Taytay kuyawan. 18Manam pipas vidaytaqa qechuwanmanchu, kikiymi qosaq vidaytaqa. Makillaypim kachkan qonaypaqpas chaynataq kawsarimunaypaqpas. Chaynatam kamachiwarqa Taytay. 19Chay nisqanta uya riruspan kum *judioku na mana acuerdochu karqa ku. 20Achkaqmi nirqa ku: Imapaqmi uyarinkichik? Payqa demonioyoq locom nispa. 21Wa kin nin ataqmi nirqa ku: Demoniopa huntasqanqa manam chay na sumaqllataaqa rimanmanchu. Demonioqa manam awsataqa qawarichinmanchu nispa. llaqtapim para tiempopi Templo Dedicacion Fiesta karqa. 23Jesusmi purichkarqa Salomonpa Portalninpi. 24Chay mi *judiokuna muyuykuspa nirqaku: Haykapikamataq iskayrayachiwankiku? Qam Cristo kaspaykiqa clarotay willawayku nispa. 25Jesusataqmi nirqa: am nirqaykichika ichaqa manam creerqankichikchu, tukuy imatam rurani Taytaypa atiy qowasqanwan, chaykunam oqamanta willakun. 26Qamkunaqa manam ovejaykunachu kankichik chay mi mana creenkichikchu. 27Ovejaykunaqa vozniytam uyarin, oqapas paykunataqa reqsinim, chaymi paykunaqa qatiwanku. 28oqam payku na man qoni wiay kawsay ta chay mi payku naqa haykapipas mana chinkanqachu, manataqmi pipas qechuwanqachu makiy mantaqa. 29Tukuy ima qoqniy Taytayqa llapanmantapas atiy niyoqmi chaymi mana pipas atinmanchu Taytaypa makinmanta qechuytaqa. 30Taytay wanqa hukllam kaniku. 31*Judioku na ataqmi huktawan hata rirqa ku ru miwan chamqa nan kupaq. 32Chay mi Jesus nirqa: Achkatam rurarqani allin ruraykunata Taytaypa atiy qowasqanwan, chaynaqa mayqanninmantataq rumiwan chamqawayta munankichik? nispa. 33Judioku na ataqmi nirqa: Chamqapaytaqa munaykiku manam allin rurasqaykimantachu aswanqa rimaspayki Diosta piachisqaykimantam chaynataq runa kachkaspayki Dios tukusqaykimantam nispa.
22Jerusa len
Jesusta Judiokuna qepanchakusqankumanta
1939
34Je susataqmi
JUAN10,11
nirqa: Qamkunapa ley nikichikpim qellqasqa kachkan: oqam nirqaykichik qamkunaqa dioskuna kasqaykichikta nispa niq. 35Manam negachwanchu Bibliapa nisqantaqa. Diosqa suticharqa dioskunawanqa willakusqankuna chaskiqkunatam. 36Taytam sapaqchawaspan oqata kachamuwarqa kay pachaman, chay naqa imanasqam ninkichik: Diostam insultan nispaqa Diospa churinmi kani nisqayraykuqa? 37Taytapa ruranankunata mana ruraptiyqa amay creewaychikchu. 38Ichaqa paypa ru ra nanta ru raptiyqa ma na a oqapi creespaykichikpas ru rasqaykunapiy creeychik, chaynapim yachankichik Taytawanqa huklla kasqayta. 39Huktawanmi Jesusta presochayta munarqaku ichaqa paykunamantam lluptirurqa. 40Je susmi kasqa llan kutikurqa Jordan Mayupa wak law nin man, chay pim awpaqta Juan bautizarqa, chay pi Jesus kaptinmi 41qawanankupaq achkallaa runakuna rirqaku. Chayman rispankum ninakurqaku: Juanqa manam ima *milagrotapas rurarqachu, Jesusmanta nisqanmi ichaqa cheqap nispa. 42Chay mi Je suspi achkaq iirqa ku chay lugar pi.
11
llaqtayoq Lazaro sutiyoq runam onqochkarqa, payqa *yacharqa panin Mariawanmi hinaspa panin Martawanmi. 2Onqoq Lazaropa panin Mariam huk kutipi miski asnaq aceitewan untaykurqa Seor Jesuspa chakinman hinaspam chukchanwan chakichirqa. 3Lazaropa paninkunam kacharqa Seor Jesusman willachiq: Seorlly, amistadniki Lazarom onqochkan nispa. 4Je susataqmi chay ta uya riruspan nirqa: Chay onqoyqa manam wauchinqachu aswanqa Dios hatunchanapaqmi, kay onqoy wanqa Diospa Churinmi hatunchasqa kanqa. 5Je susqa sinchitam kuyarqa La za rota, kuyarqataqmi Mar tatapas chay nataq aantapas. 6Chay mi Lazaropa onqosqanmanta uyariykuspan qeparurqa iskay punchawtawanraq. 7Chay mantaam nirqa discipulonkunata: Hakuchik kutisun Judea lawman nispa. 8Discipu lon ku na ataqmi nirqa ku: Yachachikuq, qay ninpallataq chay judiokunaqa rumiwan wauchiyta munasurqanki chaychu kutiytaraq munachkanki nispa. 9Je susataqmi nirqa: Punchawqa manachu chunka iskaynin horayoq? Pipas punchawpi purispaqa manam mit kanchu kay pachapi achkiy wan qawakusqanrayku. 10Tuta puriqmi ichaqa mit kan tutayaypi kasqanrayku. 11Chay mantam Jesus nirqa: Amistadninchik Lazaroqa puuchkanmi, hakuchiky rikchachimunaypaq nispa. 12Discipu lon ku na ataqmi nirqa: Seorllayku, puuruspaqa sanoyanqach nispanku. 13Jesusqa nirqa chaynataqa Lazaroqa waukunam ninantam, discipulonkunaataqmi piensarqaku Puusqanmantachiki nichkan nispanku. 14Chaymi Jesus clarotaa nirqa: Lazaroqa waukunam. 15Qamkunaraykum kusikuni mana chaypi kasqaymanta, chaynapi aswan mastaraq creenaykichikpaq. Hakuchiky payman nispa. 16Chay mi mellizowan sutichasqan ku Tomas discipu loma sin ku nata nirqa:
1Betania
Lazaropa waukusqanmanta
JUAN11
1940
Rispay oqanchikpas yachachikuqwan waumusunchik nispan.

Kawsay qokuqqa Jesuslla kasqanmanta
chayaruspan Lazarota tarirurqa sepulturapi tawa punchaw pampasqataa. 18Betania llaqtaqa karqa kimsa *kilometro hinallam Jerusalenmanta. 19Chay mi achkaq judioku na rirqa Mar tapatawan Ma riapata consuelaq tu rin kumanta llakisqa kaptinku. 20Martam Jesuspa hamusqanta yacharuspan tariparqa, Mariaataqmi kachkarqa wasipi. 21Martam nirqa Jesusta: Seorlly, qam kaypi kaptikiqa turillayqa manach waunmanchu karqa. 22Aswanqa yacha nim, Diosqa qosun kim tukuy ima ma a kusqaykitaqa nispa. 23Chay mi Jesus nirqa: Turikiqa kawsarimunqam nispa. 24Mar ta ataqmi nirqa: Ar, wauqkunapa kawsarimunan tukupay punchawpi kawsarimunantaqa yachanim nispa. 25Jesusataqmi nirqa: oqam kani kawsarichiqpas chay nataq kawsay qokuqpas. Pipas oqaman iiqqa wauspapas kawsarimunqam. 26Pipas kawsachkaspallanraq oqaman iiqqa manam wiaypaqchu waunqa. Creenkichu kayta Marta? nispa. 27Chay mi Mar ta ataq nirqa: Ar Seorlly, oqaqa creenim, qamqa kanki kay pachaman hamuq Diospa Churin Cristom nispa.
Lazaropa sepulturanpi Jesuspa waqasqanmanta
17Jesusmi
nispanmi Marta rirqa aan Maria qayaq, paytam upallallamanta nirqa: Yachachikuqqa kaypiam kachkan, qayasuchkankim nispa. 29Chaynata Marta niykuptinmi Maria chaylla hatarispa rirqa Jesuspa kasqanman. 30Jesusqa manaraqmi llaqtamanqa chayarqaraqchu, payqa kachkarqa Martawan tupaykusqan sitiollapiraqmi. 31Consuelaqnin judiokunaataqmi Maria chaylla hatariruspan lloqsiramuptin qatimurqaku: Sepulturatachiki richkan waqaq nispanku. 32Mariaataqmi Jesuspa kasqanman chayaruspan qonqorakuykurqa hinaspam nirqa: Seorlly, kaypi kaptikiqa turillayqa manach waunmanchu karqa nispa. 33Jesusataqmi Ma riapa waqasqantawan kuska hamuq judioku napa waqasqanta qawaykuspan sonqonpi sinchita llakirikurqa. 34Chaymi tapurqa: Maypitaq pamparamunkichik? nispa. Paykunaataqmi nirqaku: Seor, hakuchiky qawaykamunki nispa. 35Chay mi Jesus waqarqa. 36Judioku na ataqmi nina kurqa ku: Qawaychik maynatam kuyasqa nispanku. 37Wa kiqnin ataqmi nirqa ku: Payqa awsatapas qawarichirqam manachum sanoyarachinman karqa chaynapi Lazaroqa mana waukunanpaq? nispa.
28Chaynata
1941 Lazaropa kawsarimusqanmanta
JUAN11
sinchi llakisqa asuykurqa sepulturaman, chayqa karqa machaymi, punkunataqmi karqa hatun rumiwan tapasqa. 39Jesusmi nirqa: Horqoychik chay rumita nispa. Hinaptinmi waukuqpa panin Martaataq nirqa: Seorlly, ach asnarichkana, tawa punchawam waukusqanqa nispa. 40Je susataqmi nirqa: Manachu nirqayki: Creespaykiqa rikunkim Diospa atiy ninta nispay? 41Ru mita horqoruptin kum Jesus hanaq pachata qawa rispan nirqa: Tayty, graciastam qoyki uyariykuwasqaykimanta. 42Qamqa siemprem uyariwanki, chaymi kaykunata nichkayki muyuriqniy pi kaq runakuna kachamuwasqaykita creenankupaq. 43Chay nata nispan mi nisyun neqta qayarqa: Lazaro, lloqsimuy! nispa. 44Wa uqataqmi lloqsira murqa ma kin-cha kin watasqa hinaspa uyanpas telawan wankusqa. Hinaptinmi Jesus nirqa: Purinanpaq paskaychik nispa.
Jesuspa contranpi rimanakusqankumanta (Mt 26:1-5. Mr 14:1-2. Lc 22:1-2)
38Je susataqmi
riq achkaq judiokunaataqmi Lazaro kawsarirachisqanta qawaykuspanku Jesusman iikuykurqaku. 46Wakiqninataqmi *fariseokunaman willamurqaku Jesuspa rurasqanta. 47Hinaptinmi *sacerdotekunapa jefenkuna *cortepi huunakurqa fariseokunawan hinaspam nirqaku: Imatataq rurasun? Kay runaqa achkataam *milagrokunata rurarun. 48Mana harkaptinchikqa lliw ru nach pay man iirunqa ku, hinaptinch roma nokuna hamuruspa purmarachinqaku templonchiktawan nacionninchikta. 49Caifas sutiyoqmi karqa *sacerdotekunapa jefen chay watapi, chay mi pay nirqa: 50Qam ku naqa manam imatapas yachan kichikchu nitaqmi cuentata qokunkichikchu. Aswan allinqa kanman huk runalla nacionninchikpa rantinpi wauy ninmi, enteron nacion puchukarunanmantaqa nispa. 51Caifasqa chaykunataqa nirqa manam kikillanmantachu, chay watapi sacerdotekunapa jefen kasqanraykum Dios revelarqa, chaymi nirqa: Jesusqa waunanmi judiokunapa nacionninpa rantinpi nispan. 52Jesusqa waunan karqa manam paykunapa rantillanpichu aswanqa Diospa cheqesqa churinkunata hukllaman huunanpaqwanmi. 53Chay punchawmantam judio autoridadkuna tanteanakurqaku Jesus waurachinankupaq. 54Chay mi Je susqa pu rirqa pa ka kuspa lla a judioku napa qayllanpiqa. Judeamanta lloqsispanmi rirqa chunniqpa hichpan Efrain sutiyoq llaqtaman, chay pim *yacharqa discipulonkunawan. 55Judioku napa *Pascua Fiestan mi a hichpa much karqa a, chay mi llapa runa kuna enteron llaqta manta rirqa ku Jerusalenman Diosta adora nankupaq *chuyancha kuq. 56Jesustam maskarqa ku, temploman chayaruspam nina kurqa ku: Imaninkichiktaq? Hamunqachu fiestaman icha manachu? nispa.
45Ma riawan
JUAN11,12
57*Fa riseoku napiwan
1942
*sacerdotekunapa jefenkunaataqmi kamachirqaku: Pipas yachanqa Jesuspa may pim kasqanta hinaspaqa willakamuchuny presochamunaykupaq nispa.
Jesuspa chakinman aceite talliq warmimanta (Mt 26:6-13. Mr 14:3-9)
1*Pascua
12
Fiestapaq soqta punchawllaa faltachkaptinmi Jesus rirqa Lazaropa *yachasqan Betania llaqtachaman. Paytam Jesus kawsarichirqa wausqamantaa. 2Jesuspaq convidota ruraptinkum Marta servirqa, Lazaroataqmi mesapi tiyachkarqa Jesuswan. 3Mariaataqmi apamurqa sinchi precioyoq miski asnaq yaqa huk botella aceiteta. Chayqa rurasqa karqa nardo sutiyoq sachamantam, chaywanmi Jesuspa chakinman untaykurqa hinaspam chukchanwan chakichirqa. Chaymi wasi huntata miskillataa asnarirqa. 4Discipulonkunamanta traicionaqnin kaq Judas Iscariotem nirqa: 5Huk wata jor nalpa cha nin kay miski asnaq aceitetaqa rantiku ruchwanchiki karqa, hinaspachiki chay qollqetaqa wakchakunaman qoykuchwan karqa nispa. 6Judasqa nirqa chaynataqa manam wakchakunata kuyaspachu aswanqa suwa kaspanmi, paymi qollqeta waqaycharqa, chaymi payqa horqokuq qollqe waqaychasqanmanta. 7Chay mi Jesus nirqa: Ama harkakuychu, kaytaqa waqaycharqa pampakunay punchawpaqmi. 8Wakcha ku naqa qam ku nawan mi haykapka mapas kanqa, oqam ichaqa mana tukuy tiempochu qamkunawan kasaq.
Lazarota waurachiy munasqankumanta
judiokunam yacharurqaku Betaniapi Jesus kasqanta hinaspam rirqaku Jesustawan wausqanmanta kawsarimuq Lazarota qawamunankupaq. 10-11Lazarota rikuramuspankum achkaq judiokuna jefenkumanta karunchakururqaku hinaspam iirqaku Jesusman. Chaymi *sacerdotekunapa jefenkunaataq rimanakurqaku Lazarotawana waurachinankupaq.
Jerusalenman Jesuspa yaykusqanmanta (Mt 21:1-11. Mr 11:1-11. Lc 19:28-40)
9Achkaq
*Pascua Fiestaman achkaq riqkuna yacharurqaku Jerusalenman Jesuspa risqanta. 13Paykunam kuchurqaku palmerapa kallmankunata hinaspam rirqaku Jesus chaskiq kaynata qaparispanku: Yupaychasunchik! Alabasqay kachun Seorpa sutinpi hamuq Israel castakunapa Rey ninqa! nispa. 14Jesusmi asnochata tariramuspa sillakaramurqa Bibliapa nisqan cumplikunanpaq:
15
12Paqa rin nintintam
Sion llaqtapi yachaqkuna, ama manchakuychikchu. Reynikichikmi hamuchkan. Asnopi silladam hamuchkan.
1943
16Discipu lon ku naqa
JUAN12
manaraqmi entienderqakuchu chaykunataqa. Jesus hanaq pachaman kutikuptinam yuyarirqaku chaykunaqa awpaqmantaraq qellqasqaa kasqanta, yuyarirqakutaqmi Jesuspaq chaykuna rurasqankutapas. 17La za rota Jesus kawsa richisqanta rikuqku nam willa kurqa ku sepultu ra manta qayaykuspa kawsarirachisqanta. 18Chayraykum runakuna tariparqa Jesusman chay *milagro rurasqanta yachaspanku. 19*Fariseokunaataqmi ninakurqaku: Manam ima ruraytapas atichwanchu, qawaychik llapa runakunam payta qatichkanku nispa. adoranankupaq riqkunam karqa wakiqnin Grecia nacionmanta kaqkuna. 21Paykunam asuykurqaku Felipeman, Felipeqa *yacharqa Galilea law Betsaida llaqtapim. Paytam ruegakurqaku: Seor, reqsiykuytam munaniku Jesusta nispa. 22Felipeataqmi rirqa Andresman willaq, iskay nin kum rirqa ku Je susman willaq. 23Jesusmi nirqa: am tiempoa Diosmanta Hamuq Runaqa hatunchasqa kananpaq. 24Cheqaptapunim nikichik, allpaman huk trigo wichispa mana wauspanqa hina kaqllam kanqa, wauspanmi ichaqa achkallataa rurunqa. 25Pipas vidallan kuyaqqa wiay paqmi pierdenqa, pipas kay pachapi vidan cheqniqataqmi wiay kawsananpaq waqaychasqa kanqa. 26Pipas ser viwayta munaspaqa qatiwachuny, payqa oqapa kasqay pim kanqa, ser viwaqniytaqa Taytaymi ancha reqsisqata ruranqa. hukmanyasqa kachkani. Chaynaqa imanisaqtaq? Icha: Tayty, salvaykuway kunan rato imapas sucedewananmanta nispachu nisaq? oqaqariki kaynata kunan akarinaypaqmi hamurqani. 28Chaynaqa Tayty, sutikitay hatunchaya. Hinaptinmi hanaq pachamanta qayakamurqa: am hatuncharunia, chay wanpas huktawanraqmi hatunchasaq nispa. 29Chay pi kaq ru na ku na ataqmi uya rispan ku nirqa ku: Rayom toqyaramun nispa. Wakiqninataqmi nirqaku: Angelmi rimapayaykamun nispa. 30Je susataqmi nirqa: Kay qayakuytaqa uyarinkichik manam oqaraykuchu aswanqa qamkunaraykum. 31Kunanmi kay pachapi kaqkuna juzgasqa kanqa, qarqosqataqmi kanqa kay pachapi kamachiqkuq diablopas. 32Chakatawaptinkum llapallanta pusamusaq kikiyman. 33Kay nata nispan mi entiendechirqa imay nam wa u ku nan manta. 34Ru na ku naataqmi nirqa: Ley piqa uyarirqaniku: Cristoqa wiaypaqmi kawsanqa niqtam. Imaynataq qamqa ninki: Diosmanta Hamuq Runaqa cheqaptapunim chakatasqa waunqa nispaykiqa? Pitaq chay Diosmanta Hamuq Runaqa? 35Chay mi Je susataq nirqa: Pisi punchawllaam kasaq qamkunata achkinaypaq. Achkiypiy puriychik qamkunawanraq kachkaptiyqa chaynapi tutayay mana vencerusunaykichikpaq. Pipas
27Kunanmi 20Fiestapi
Jesusta Grecia nacionniyoq runakuna maskasqankumanta
Waunanmanta Jesuspa willakusqanmanta
JUAN12,13
1944
tutayaypi puriqqa manam yachakunchu mayman risqantapas. 36Qamkunawanraq achkiy kachkaptinqa achkiymany iiychik, chaynapi achkiypi kanaykichikpaq. Kaykunata niruspanmi Jesus paykunamanta pakakururqa.
37Jesus
38Chay napim
achkallaa *milagrokunata rurachkaptinpas manam paypi iirqakuchu. cumplikurqa Diosmanta willakuq Isaiaspa nisqan. Paymi nirqa: Seorlly, willakusqaykutaqa creerqa pitaqsi? Seorqa revelarqa atiynintaqa pimantaqsi? pipas creeyta atirqachu. Isaiasqa qellqarqataqmi:
Jesusman mana iiq judiokunamanta
39Ma na m 40
Runakunatam Dios awsayarachirqa. Paykunapa sonqontam rumiyachirqa chaynapi mana rikukunankupaq, chaynapi mana entiendenankupaq, chaynapi mana kutirikamuwanankupaq, chaynapi mana sanoyachinaypaq.
41Isaiasqa
nirqa chay nataqa Jesuspa kanchariyninta rikuspanmi chay mi rimarqa paymanta. 42Chay wanpas achkaq ka machikuq judioku nam iirqa ku Je susman. *Fa riseokunaraykum mana libretachu willakuqku chaynapi *huunakunanku wasimanta mana wischusqa kanankupaq. 43Chay kamachikuq judiokunaqa munarqa runakunapa alabanantam Diospa alabananmantapas. qayakuq hina nirqa: Pipas oqaman iiqqa manam oqallamanchu iin aswanqa kachamuwaqniy Taytaymanwanmi. 45oqa rikuwaqniyqa kachamuwaqniytapas rikunmi. 46oqaqa achkiy hinam hamurqani kay pachamanqa, pipas oqapi iiqqa manaam tutayaypiachu kanqa. 47Pipas nisqaykunata uyarispan mana kasukuqtaqa manam oqachu condenasaq, oqaqa hamurqani manam runakunata condenaqchu aswanqa salvaqmi. 48Pipas despreciawaspan nisqaykunata mana kasukuqpaqa am kana juzgaqnin, oqapa nisqaykunam paytaqa tukupay punchawpi juzganqa. 49oqaqa manam kikillaymantachu rimani, kachamuwaqniy Taytaymi kamachiwarqa imam rimarinaytaqa chaynataq imam yachachinaytaqa. 50oqaqa yachanim, Taytaypa kamachikuyninqa wiaypaq kawsay qokuqmi, oqapa nisqaykunaqa Taytaypa kamachiwasqanman hinam.
44Jesusmi
Jesuspa rimasqanman hina runakuna juzgasqa kananmanta
13
Fiestapa awpaqnintaraqmi Jesusqa yacharqaa kay pachamanta Taytanpa kasqanman kutinanta. Kay pachapi kaqmasinkunamanmi hatu-hatun kuyakuyninta qawachirqa. 2Jesusmi discipulonkunawan cenachkarqa, diabloqa Simon Iscariotepa churin Judastam umacharurqaa Jesusta traicionananpaq. 3Jesusqa yacharqam tukuy imatapas Taytan payman qoykusqanta, yacharqataqmi paymanta hamuspa payman
1*Pascua
Discipulonkunapa chakinta Jesus mayllasqanmanta
1945
JUAN13
kasqallan kutinantapas. 4Jesusmi cenasqanmanta hatariykuspan hawa pachanta horqokuykurqa hinaspam paowan weqawninta watakuykurqa. 5Lavatoriopi yakuta churaykuspanmi discipulonkunapa chakinta mayllarqa hinaspam weqawninpi paowan chakichirqa. 6Simon Pedrota mayllananpaq kaptinataqmi pay nirqa: Seorlly qamraqchu oqapa chakiyta mayllawankiman? nispa. 7Je susataqmi nirqa: Kunanqa manaraqmi entiendenkichu kay rurasqaykunataqa, qepataam chaytaqa entiendenki nispa. 8Chay mi Pedro nirqa: Chakiytaqa manapunim haykapipas mayllawaqchu nispa. Jesusataqmi nirqa: Mana mayllaptiyqa manam oqapaachu kanki nispa. 9Chay mi Simon Pedroataq nirqa: Amay chakillaytaachu mayllawayqa, mayllaykuway makiykunatapas chaynataq umaytapas nispa. 10Je susataqmi nirqa: Baakuruspaqa manam necesitankichikachu mayllanataqa, aswanqa chakillaykichiktaam, qamkunaqa limpioam kachkankichik, ichaqa manam llapaykichikchu. 11Je susqa yacharqam pim traiciona nanta chay mi nirqa: Manam llapaykichikchu kankichik limpioqa nispa. 12Discipu lon ku napa cha kinta maylla ruspan mi hawa pachanta chu ra kuykuspa kasqallan tiyaykurqa mesaman hinaspam nirqa: Entiendenkichikchu qamkunawan kay rurasqayta? 13Qamkunam niwankichik: Seorlly, Yachachikuq nispa, chaytaqa allintam ninkichik, ar chaynam kani. 14oqam Seornikichik hinaspa yachachiqnikichik kachkaspay chakikichikta mayllani, qamkunapas chaynay chakikichikta mayllanakuychik. 15Ejemplotam qamkunaman qoykichik qamkunawan rurasqayta hina qamkunapas ruranaykichikpaq. 16Cheqaptapunim nikichik, sirvienteqa manam maschu patronninmantaqa, manataqmi comision riqpas maschu kachaqninmantaqa. 17Kaykunata entienderuspa ruraspaykichikqa kusisqam kankichik. 18Manam llapa llaykichik mantachu oqaqa ri mach ka ni, reqsinim piku nam akllasqaytaqa. Bibliapa: Mikuqmasillay pas contrallay pim pawat yarqa nisqanmi cumplikun. 19Manaraq imapas sucedekuchkaptinmi kunan nichkaykichik, a sucedekuruptinmi ichaqa creenkichik rimapayasuqnikichikqa pim kasqayta. 20Cheqaptapu nim nikichik, oqapa kachasqay ta pipas chaskiqqa oqatapu nim chaskiwan, oqa chaskiwaqniy ataqmi kachamuwaqniy Taytayta chaskin.
Judas traicionananmanta Jesuspa willakusqanmanta (Mt 26:20-25. Mr 14:17-21. Lc 22:21-23)
nispanmi Jesus hukmanyarurqa hinaspam nirqa: Cheqaptapunim qamkunamanta huknikichik traicionawanqa nispa. 22Discipu lon ku na ataqmi qawa na kurqa: Mayqanninchikmantaraq nichkan nispa. 23Huknin discipulonmi karqa Jesuspa llumpay kuyasqan, paymi waqtanpi kachkarqa. 24Paytam Simon Pedro seascharqa pimantas Jesus chayna nisqan tapunanpaq. 25Jesuspa waqtanpi kaqataqmi Jesus lawman aswanraq waqtapaykuspa tapurqa: Seorlly pitaq chay traicionasuqnikiqa? nispa.
21Kayku nata
JUAN13,14
26Chay mi
1946
Jesusataq nirqa: Chay runaqa tantata mikuyman challpuykuspa qosqay mi nispa. Tantata challpuykuspanmi qoykurqa Simon Iscariotepa churin Judasman. 27Chay ta mikuykuptillan mi Judasman *Sata nas yayku rurqa. Chay mi Jesus nirqa: Chay ruranaykita utqayman ruray nispa. 28Mesapi mikuqkunaqa manam mayqanninpas entienderqachu Judasman nisqantaqa. 29Qollqeta Judas waqaychasqanraykum wakiqnin piensarqa Jesusqa: Rantipakaramuy fiestapaq imapas necesitasqanchikta otaq: Qomuy imallatapas wakchakunaman nispa nisqanta. 30Chay tantata mikuruspa Judas lloqsiruptinqa tutaam karqa. lloqsiramuptinmi Jesus nirqa: Kunanmi hatunchasqa kani Diosmanta Hamuq Runaqa, oqapitaqmi Diospas hatunchakun. 32Diosmi hatunchakun oqapi, hatunchawanqataqmi kikinpipas, payqa chayllam hatunchawanqa. 33Churillaykuna, manam unayachu kasaq qamkunawanqa chaymi maskawankichik. Wakin judiokunaman nisqayta hinallam nikichik qamkunatapas. oqapa kasqaymanqa qamkunaqa manam chayayta atiwaqchikchu. 34Mosoq kamachikuytam qoykichik, kuyanakuychiky. Imaynam oqa kuyaykichik chaynay qamkunapas kuyanakuychik. 35Kuyanakuptikichikqa llapallan runakunam yachanqa discipuloykuna kasqaykichikta.
Jesusmi willakun Pedropa negananmanta (Mt 26:31-35. Mr 14:27-31. Lc 22:31-34)
31Judas
Mosoq kamachikuymanta
Pedrom nirqa: Seorlly maytataq rinkiqa? nispa. Jesusataqmi nirqa: oqapa risqaytaqa manam kunanqa qatiwankimanchu, qatiwankiqa qepa tiempokunapiam nispa. 37Chay mi Pedroataq nirqa: Seorlly imanasqataq kunanqa mana qatikimanchu? Vidaytapas qosaqmi qamraykuqa nispa. 38Jesusataqmi nirqa: Vidaykitachu qonki oqapaq? Cheqaptapunim niki, manaraqpas gallo waqachkaptinmi kimsa kutikama negawanki.
36Simon
14
amay hukmanyaychikchu. Diospiy confiakuychik, confiakuychiktaqy oqapipas. 2Taytapa kasqanpiqa achkam kachkan lugarkuna *yachakunapaq, mana chayna kaptinqa manam rimariyllapas-rimariymanchu. Chaynaqa risaqmi qamkunapaq lugar allichamuq. 3Allicharamuspaymi kutimusaq qamkuna pusanaypaq chaynapi maymi kasqaypi qamkunapas kanaykichikpaq. 4Qamkunaqa yachankichikmi mayman risqaytapas, reqsinkichiktaqmi antapas. 5Tomasmi nirqa: Seorlly, manam yachanikuchu mayman risqaykitapas chaynaqa imay nataq reqsisaqku antaqa? nispa. 6Jesusataqmi nirqa:
1Qamkunaqa
Jesusqa Taytaman chayanapaq anmi.
1947
JUAN14
oqam kani an, cheqap kaq pas chay nataq kawsay qokuq pas. Tay tay manqa manam pipas chayanmanchu mana oqawanqa. 7Reqsiwaspaykichikqa Tay tay tapas reqsin kichik m, kunanmi reqsiykunkichik hinaspa rikuykun kichik nispa. 8Felipeataqmi nirqa: Seorlly, Taytatay qawaykachiwayku, hinaptinqa chayllapaqam kaniku. 9Je susataqmi nirqa: Felipe, unayam qamkunawanqa kachkani. Manaraqchu reqsiwanki? oqata rikuqniyqa Taytatapas rikuykunam. Imanasqam niwanki Taytata rikuykachiwayku nispaqa? 10Manachu creenki Taytay wanqa huklla kasqayta? Imatapas nikichikqa manam kikillay mantachu, oqawan kaq Taytam kikinpa ruranantaqa ruran. 11Creeychiky, oqaqa kani hukllam Taytawanqa, mana chayqa rurasqayraykuy creeychik. 12Cheqaptapunim nikichik, oqapi iiqqa ruranqam oqapa rurasqaykunata, payqa oqapa rurasqaymantapas mastaraqmi ruranqa, chaynataqa ruranqa Taytamana risqayraykum. 13Imatapas sutiypi maakuptikichikqa rurasaqmi chay napi Taytata Churin alabanay paq. 14Imatapas sutiypi maakuptikichikqa rurasaqmi. kasukuychiky kamachikuyniykunata. 16Maakusaqmi Taytata hinaptinmi kachamusunkichik huk Kallpanchaqnikichikta. Paymi kanqa qamkunawan tukuy tiempo. 17Cheqap Espiritutaqa kay pachapi kaqkunaqa manam chaskinmanchu, paykunaqa manam rikunkuchu nitaqmi reqsinkuchu. Qamkunam ichaqa reqsinkichik qamkunawan kasqanrayku, payqa qamkunapim kanqa. 18Manam sapallaykichiktachu saqerusqaykichik, kutimusaqmi qamkunaman. 19Asllatawanqa runakunaqa manaam rikuwanqaachu, qamkunam ichaqa rikuwankichik, qamkunaqa kawsasqayraykum kawsankichik. 20Chay punchawpim yachankichik Taytaywanqa huklla kasqayta, yachankichiktaqmi qamkunapas oqawan huklla kasqaykichikta. 21Kamachikuyniykunata yachaspa kasukuq runaqa kuyawanmi, Taytaypas kuyanqam chayna kuyaqniytaqa. oqapas kuyaspaymi reqsichikusaq paywan. 22Chay mi Judas (mana Isca riote kaqchu) nirqa: Seorlly imanasqataq oqaykumanqa reqsichikunki aswanqa mana wakin runakunamanchu? nispa. 23Chay mi Je susataq nirqa: Kuyawaqniyqa kasukunmi nisqaykunata, paytaqa kuyanqam Taytaypas, Taytay wan hamuspaymi *yachasaqku kuyawaqniy wan. 24Mana kuyaqniyqa manam kasukunchu nisqaykunata. Qamkunaman nisqayqa manam oqapachu aswanqa kachamuwaqniy Taytaypam. 25Kaykunataqa nikichik qamkunawan kaspayraqmi. 26Taytam Chuya Espirituta oqapa sutiypi kachamunqa qamkunata kallpanchasunaykichikpaq, paymi tukuy imata yachachisuspaykichik yuyarichisunkichik qamkunaman tukuy ima nisqayta. 27oqa raykum hawka lla kan kichik, kay hawkayay qosqayqa manam ru na kunapa qosqan hinachu. Amay hukmanyaychikchu nitaq manchakuychikpaschu. 28am uya rirqan kichik a: Riruspay mi kasqa llan kutimusaq nisqay ta. Cheqapta kuyawaspaykichikqa kusisqam kawaqchik Taytaman risqay wanqa, payqa oqamantaqa aswan atiy niyoqmi. 29Kaykunataqa nikichik manaraq imapas sucedekuchkaptinmi, sucedekuruptinqa creenkichik mi.
15Kuyawaspaykichikqa
Chuya Espirituta kachamunanpaq prometekusqanmanta
JUAN14,15
30Ma na am
1948
unayachu rimasaq qamkunawanqa, am hamuchkana kay pachapi kamachikuq diablo. Payqa manam imaniraqllatapas munaychakunchu oqamantaqa. 31Aswanqa hinam chayna kanan, chaymi runakuna yachanqa Tayta kuyawasqanta, yachanqakutaqmi oqaqa paypa kamachiwasqanta rurasqaytapas. Hatariychiky, hakuchik kay manta. 1oqam kani cheqap uvas planta, Tay tay ataqmi llam kaq. 2Mana ruruptinqa paymi kuchun oqapi kaq kallmakunata, ruruq kallmataataqmi rawmapaykun aswanraq rurunanpaq. 3Qamkunaqa rawmasqa hinaam kankichik rimapayasqaykunawan. 4oqapiy takyaychik oqaataq qamkunapi. Kallmaqa kikillanmantaqa manam rurunmanchu mana yuranpi kaspaqa, qamkunapas manataqmi ruruwaqchikchu mana oqapi takyaspaqa. 5oqam kani uvas planta, qam ku na ataqmi kan kichik kall mayku na. oqapi takyaqqa achkatam rurunqa. oqamanta sapaqchakuruspam ichaqa mana imatapas rurawaqchikchu. 6Pipas oqapi mana takyaqqa qorusqa kallma hinam wischusqa kanqa, chakiruspanmi rupananpaq ninaman wischusqa kanqa. 7oqapi takyaspaykichikqa chay nataq yachachisqaykunatapas mana qonqaspaykichikqa maakuychiky tukuy ima munasqaykichikta hinaptinqa qosunkichikmi. 8Taytaqa hatunchasqam achkata ruruptikichikqa, chaynapim qamkunaqa cheqap discipuloykuna kankichik. 9Imaynam Tayta oqata kuyawan chaynam oqapas qamkunata kuyaykichik, kuyakuyniypiy takyaychik. 10Taytapa kamachikuyninkunata kasukuspaymi takyachkani paypa kuyakuyninpi, chaynay qamkunapas kamachikuyniykunata kasukuspa kuyakuyniypi takyaychik. 11Kaykunataqa nikichik oqawan kusikunaykichikpaqmi, chaynapi cheqap kusikuyniyoq kanaykichikpaq. 12Kaymi kamachikuyniy: Kuyanakuychiky qamkunatapas kuyasqayman hina. 13Hatu-hatun kuyakuyniyoqqa amistadninkunapa rantinpi wauqmi. 14Qamkunaqa kankichik amistadniykunam kamachisqayta ruraspaykichikqa. 15Manam sirvientepaqachu hapikichik, sirvienteqa manam yachanchu patronninpa rurasqankunata. Qamkunaqa amistadniyam kankichik chaymi Taytapa niwasqankunata yachachirqaykichik. 16Manam qamkunachu oqataqa akllawarqankichik, oqam qamkunataqa akllarqaykichik hinaspam churarqaykichik achkata rurunaykichikpaq chaynapi rurusqaykichik takyananpaq. Chaynaqa Taytam qosunkichik oqapa sutiypi llapa ima maakusqaykichikta. 17Kaykunatam kamachikichik qamkuna kuyanakunaykichikpaq. cheqnisuptikichikqa yuyariychiky qamkunamantapas puntataqa oqata cheqniwasqankuta. 19Kay pachapaq kaptikichikqa runakunach kuyasunkichikman kikinta hina, aswanqa oqam akllakurqaykichik kay pachamanta chaymi runakunaqa cheqnisunkichik manaa kay pachapaq kasqaykichikrayku. 20Yuyariychiky nisqaykunata. Sirvienteqa manam aswan munayniyoqchu patronninmantaqa. oqatam perseguiwarqaku, chaynaqa qamkunatapas perseguisunkichikmi, nisqaykunata kasukuspankuqa qamkunapa nisqaykichiktapas kasukunqakum. 21oqaraykum chaynataqa rurasunkichik kachamuwaqniyta mana reqsisqankurayku. 22Sichu mana ha muy manchu karqa nitaq willay manchu karqa hinaptinqa mana huchayoqch kanmanku karqa, kunanmi ichaqa manaa imapas ninan18Runakuna
15
Uvas plantamantawan kallmanmanta
Jesustawan iiqninkunata runakunapa cheqnisqanmanta
1949
JUAN15,16
ku kanchu huchankumanta. 23oqata cheqniqniykunaqa Taytatapas cheqninmi. 24Mana huchayoqqa kan man ku karqa payku na ukupi mana pipapas ru rasqanta mana ruraptiych, chay rurasqaykunata rikuchkaspankupas cheqniwankuraqmi, cheqninkutaqmi Taytaytapas. 25Kaykunaqa sucedekuchkan leypi: Yanqamantam cheqniwarqaku niq qellqasqa cumplikunanpaqmi. 26Kallpanchasuqnikichik cheqap Espiritutam kacha musaq Tay tay pa partenmanta, payqa rimanqa oqamantam. 27Qamkunapas oqamantam willakunkichik, qamkunaqariki awpaqmantapunim oqawan karqankichik. 1Tukuy kayku natam nikichik mana huk manya naykichikpaq. 2Qarqomusunkichikmi *huunakuna wasimanta, pipas wauchisuqnikichikmi ninqa: Kaykunata ruraspayqa Diostam ser vichkani nispan. 3Kaykunataqa ruranqaku Taytatawan oqata mana reqsiwasqankuraykum. 4Kaykunataqa nikichik chay tiempokuna chayamuptin kay nisqaykunata yuyarinaykichikpaqmi.
16
awpaqmantaraq qamkunawan kasqayraykum kaykunataqa manaraq nirqaykichikchu. 5Kunanmi ichaqa richkania kachamuwaqniywan kuska kamunaypaq. Ichaqa manam mayqannikichikpas tapuwankichikchu: Maytataq richkanki? nispaqa. 6Kaykuna nisqaywanmi sinchi llakisqa kachkankichik. 7Cheqaptam nikichik, allinpunim oqapa rinayqa, mana riptiyqa manach hamunmanchu qamkuna Kallpanchasuqnikichik, rispaymi ichaqa kachamusqaykichik. 8Pay hamuspanmi runakunata convencechinqa huchayoq kasqankumanta, Diospa munasqanman hina kawsanankumanta hinaspa juicio punchawmanta. 9oqapi mana creesqankuraykum huchayoq kanku. 10Cuentatam qokunqaku Diospa munasqanman hina kawsanankumanta. oqaqa richkani Taytapa kasqanmanmi, qamkunapas manaam rikuwankichikchu. 11Cuentatam qokunqaku juicio punchawmanta, kay pachapi kamachikuqqa am juzgasqaa. 12Achka raqmi ninay kach kan qam ku na man ichaqa ma na raqmi entiendewaqchikchu. 13Cheqap Espiritu hamuspanam yachachisunkichik tukuy imapas cheqap kaqkunataqa, payqa manam kikillanmantachu rimanqa aswanqa llapa imapas uyarisqanmantam hinaspam willasunkichik qepa tiempokunapi sucedekunanmanta. 14Payqa oqatam alabawanqa, oqamanta chaskispanmi willasunkichik qamkunaman. 15Taytapa kaqninkunaqa oqapam chaymi nirqaykichik: Espirituqa oqamanta chaskispam willasunkichik qamkunaman, nispa. mana rikuwankichikachu hinaspam asllatawanraq rikuwankichik. niptinmi wakin discipulonkuna tapunakurqaku: Imanichkantaq: Asllamantam mana rikuwankichik achu hinaspam asllatawanraq rikuwankichik, oqaqa richkaniam Taytapa kasqanman nispaqa? 18Ima ninan m chay aslla mantaqa? Manam nisqantaqa entiendenchikchu. 19Je susmi musya rurqa tapu kuy mu nasqan kuta hinaspam nirqa: Nirqaykichik mi qam kunata: Aslla mantam mana rikuwankichik achu hinaspam asllatawanraq rikuwan kichik nispa. 20Cheqaptapunim nikichik, qamkunam waqaspa lla kikunkichik hinaptinmi ru na kuna ataq kusikunqa ku. Ichaqa lla kisqalla a kachkaspapas kusikunkichik mi. 21War mipa wacha kunan tiempo chayara muptin mi payqa tarikun lla kisqa lla a, wawan nacera muptin ataqmi
17Chay nata 16Asllamantam
Espiritupa rurasqanmanta
Llakikuypas kusikuymana tikrakunanmanta
JUAN16,17
1950
qonqa run lla kin kunata, kay pachapi wawan nacerusqanraykum payqa kusikun. 22Chay na m qam ku napas kunan lla kisqa kach kan kichik, oqa kuti muptiy mi ichaqa kusisqa kankichik, chay kusikuy taqa manam pipas qechusunkichikchu. 23Chay punchaw piqa ma na am ima mantapas tapuwan kichikchu. Cheqaptapunim nikichik, sutiy pi maakuptikichikqa taytaqa qosunkichikmi. 24Ku nan ka mam sutiy piqa ma na raq ma a kurqan kichikchu. Ma a kuychik y hinaspaqa chaskinkichikmi chay napi cheqap kusikuyniyoq kanaykichikpaq.
25Kayku natam nikichik rikcha nachiyku nawan, hamuq punchaw piqa manaam rikchanachiykunawanachu rimapayasqaykichik, aswanqa sutillataam rimapayasqaykichik Taytay manta. 26Chay punchawmi Taytata maakunkichik oqapa sutiy pi, manam oqaachu Taytataqa ruegapusqaykichik. 27Taytayqa kuyasunkichikmi oqata kuyawasqaykichikrayku, qamkunaqariki creerqankichik mi Diosmanta hamusqayta. 28Taytapa kasqanmantam hamurqani kay pachaman, kunanataqmi kay pachata saqespay kutisaq Taytayman. 29Discipu lon ku na ataqmi nirqa: Kunanqa sutillataam rimachkanki, manam rikchanachiykunawanachu. 30Ku nanqa yacha niku am tukuy ima yachaq kasqaykita, ma na am pipas tapusunkiachu, chayraykum creeniku Diosmanta hamusqaykita nispa. 31Jesusataqmi nirqa: achu kunanqa creerunkichik a? 32am hora chayaramuna, sapakamam cheqerunkichik hinaspam sapallaytaa saqeruwankichik. Ichaqa manam sapallaychu kachkani, Taytaymi oqawanqa kachkan. 33Kaykunatam nikichik yanapasqayrayku hawkalla kanaykichikpaq. Kay pachapiqa akarinkichik mi ichaqa kallpanchakuychiky, kay pachapi mana allinkunataqa venceruniam.
Kay pachapi mana allinkunata Jesuspa vencesqanmanta
17
niruspanmi Jesus hanaq pachata qawarispan nirqa: Tayty, am hora chayaramuna. Churikitaqa hatunchaway ay chaynapi qamtapas kay Churiki hatunchanaypaq. 2Churikimanmi qowarqanki llapallan runapi munaychakunaypaq chay napi qowasqayki llapallan runakunaman wiay kawsay qonay paq. 3Chay wiay kawsayniyoqqa kanku sapallan cheqap Dios kasqaykita reqsiqkunam hinaspa kachamusqayki Jesucristota reqsiqkunam. 4oqam hatuncharqayki kay pachapi, oqaqa tu ku ru niam ru ra nay paq kamachiwasqaykita. 5Tayty, kunany hatunchaway awpaqnikipi, chayna hatunchasqam karqani manaraqpas kay pacha kachkaptin. 6Kay pachamanta qowasqayki runakunamanqa am willania pim kasqaykita. Paykunaqa qampam karqa chaymi qowarqanki, paykunaqa palabraykitam kasukunku. 7Kunanqa yachankuam tukuy ima qowasqaykiqa qampa kasqanta. 8am willarunia qowasqayki palabraykitaqa chaymi chaskiykurqaku, paykunaqa yachankuam qanmanta cheqaptapuni hamusqayta hinaspam creenku qampuni kachamuwasqaykita. 9Paykunapaqmi ruegakuykiqa, manam kay pachapi wakin runakunapaqwanchu, ruegakuykiqa qowasqallaykipaqmi, paykunaqa qampam. 10Tukuy ima kapuqniyqa qampam, qampa kaqataqmi oqapa, tukuy chaykunapim oqaqa hatunchasqa kani.
1Chayku nata
Discipulokunapaq Jesuspa maakusqanmanta
1951
11Ma na am
JUAN17,18
kay pachapiachu kasaq, paykunam ichaqa kay pachapiraq kanqaku, oqam ichaqa hamuchkania qanwan kuska kanay paq. Chuya Tayty, atiy nikiwany waqaychaykuy qowasqaykikunata chaynapi oqanchik hina huklla kanankupaq. 12Kay pachapiraq kaspayqa atiy nikiwanmi nanachikurqani qowasqaykikunata, waqaycharqanim, manam mayqanninpas chinkarqachu ichaqa a chinkananpaq kaqllam chay napi Bibliapa nisqan cumplikunanpaq. 13Kunanqa hamuchkaniam qampa kasqaykiman. Kay pachapiraqmi nichkani kaykunataqa oqapa kusikuyniywan huntasqa kanankupaq. 14oqaqa am palabraykita willarunia chaymi paykunaqa wakin runakunapa cheqnisqan kachkanku manaa kay pachallapaq kasqankurayku, oqapas manam kay pachallapaqchu kani. 15Maakuykiqa manam kay pachamanta horqonaykipaqchu aswanqa diablomanta waqaychanaykipaqmi. 16oqaqa manam kay pachallapaqchu kani chaynataqmi paykunapas mana kay pachallapaqtaqchu. 17Kikikipaqy chuyanchay cheqapwan, palabraykiqariki cheqapmi. 18Imaynam oqata kachamuwarqanki kay pachapi kaq runakunaman chaynataqmi paykunatapas kachani kay pachapi kaq runakunaman. 19Paykunaraykum kikiypuni chuyanchakuni chaynapi paykunapas cheqap palabraykiwan chuyanchakunankupaq. 20Manataqmi oqaqa maakuyki paykunallapaqchu aswanqa paykuna oqamanta willakuptin iiqkunapaqwanmi. 21Tayty, maakuchkaykiqa paykuna huklla kanankupaqmi, imaynam qanwan huklla kasqanchikpi hinay paykunapas huklla oqanchikwan kachunku chaynapi qampa kachamuwasqaykita runakuna creenanpaq. 22Hatunchawasqaykiman hinam oqapas paykunata hatuncharqani, chaynapi qanwan huklla kasqanchikpi hina paykunapas huklla kanankupaq. 23oqam kachkani paykunapi, qamataqmi kachkanki oqapi chaynapi paykunaqa chullallaa kanankupaq, hinaptinmi runakuna yachanqaku qampuni kachamuwasqaykita, yachanqakutaqmi kuyawasqaykipi hina paykuna kuyasqaykitapas. 24Tayty, qanmi qowarqanki paykunata chaymi munani paykunapas oqapa kasqaypi oqawan kanankuta chaynapi hatunchawasqaykita qawanankupaq. Manaraqpas kay pacha unanchasqa kachkaptinmi qamqa kuyawarqanki. 25Chuya Tayty, kay pachapi kaq runakunaqa manam reqsisunkichu, oqam ichaqa reqsiki, qowasqayki runakunapas yachantaqmi qam kachamuwasqaykitaqa. 26Yachachirqanim pim kasqaykita, chaywanpas hinallaraqmi yachachisaq chaynapi kuyawasqaykiman hina paykunapas kuyanakunankupaq chaynataq oqapas paykunapi kanaypaq.
niruspanmi Jesus lloqsirqa discipulonkunawan Cedron Wayqopa waklawninman rinankupaq. Chaypi kaq huertamanmi Jesus yaykurqa discipulonkunapiwan. 2Traicionaqnin Judaspas sumaqtam reqsirqa chay sitiotaqa, chaypiqa achka kutipim Jesus huunakurqa discipulonkunawan. 3Chaymanmi Judas chayaramurqa soldadokunawan hinaspa *sacerdotekunapa jefenkunapa hinaspa *fariseokunapa kachasqan guardiakunawan. Paykunam rirqaku farolniyoq, mecheroyoq hinaspa armayoq. 4Jesusqa yacharqaam tukuy ima sucedenanta chaymi asuykuspa tapurqa: Pitataq maskachkankichik? nispa. 5Payku na ataqmi nirqa: Nazaret manta kaq Jesustam nispa. Jesusataqmi nirqa:
18
1Chaykunata
Jesusta presochasqankumanta (Mt 26:47-56. Mr 14:43-50. Lc 22:47-53)
JUAN18
1952
oqam kani nispa. Traicionaqnin Judaspas paykunawanmi kachkarqa. 6oqam kani nispa Jesus niptinmi runakuna qepaman suchuriruspanku pampaman wichiykurqaku. 7Jesusmi mosoqmanta tapurqa: Pitataq maskachkankichik? nispa. Paykunaataqmi nirqa: Nazaret manta kaq Jesustam nispanku. 8Jesusataqmi nirqa: am nikichika oqam kani nispa. oqata maskawaspaykichikqa paykunataqa dejaychiky pasakunankupaq nispa. 9Chay napim cumplikurqa Je suspa aw paq rima risqan, paymi nirqa: Tay tapa qowasqankunataqa waqaycharqanim, manam mayqanninpas chinkarqachu nispa. 10Simon Pedroataqmi espadayoq kasqanrayku chayta horqoykuspa Malco sutiyoq runapa *alleq rinrinta qorururqa. Payqa karqa *sacerdotekunapa jefenpa runanmi. 11Jesusataqmi Pedrota nirqa: Espadaykita kutiykachiy vainanman. Taytaypa akarinaypaq qowasqantaqa manachu chaskiy man? nispa.
Anaspa wasinman Jesus pusasqa kasqanmanta (Mt 26:57-58. Mr 14:53-54. Lc 22:54)
jefenkupiwan hinaspa judiokunamanta kaq guardiakunapiwan Jesusta hapiruspanku watarurqaku. 13Hinaspam puntata pusarqaku Anaspa wasinman. Anasqa karqa Caifaspa suegronmi. Chay watapim Caifasqa karqa *sacerdotekunapa jefen. 14Manachum Caifasqa puntataraq judiokunata nirqa: Aswan allinqa kanman huk runalla nacionninchikpa rantinpi wauyninmi nispa.
Jesusta Pedro negasqanmanta (Mt 26:69-70. Mr 14:66-68. Lc 22:55-57)
12Soldadokunam
Pedroataqmi huknin discipulomasinwan qatirqaku Jesusta, chay discipulomasinqa karqa *sacerdotekunapa jefenpa reqsisqanmi, chaymi Jesuswan kuska yaykururqaku chay jefepa pationman. 16Pedroataqmi qeparurqa hawa law punkupa waqtallanpi chaymi sacerdotekunapa jefenpa reqsisqan discipulo lloqsiramuspan punku cuidaqta ruegakuspa Pedrota pusaykurqa. 17Punku cuidaqataqmi Pedrota nirqa: Qamqariki kachkanki kay runapa huknin discipulonmi nispa. Pedroataqmi nirqa: Manam oqachu kani nispa. 18Chirimuptin mi criadoku nawan guardia ku na ninata sansa rachispan ku sayaspa qonikuchkarqaku, chaypim Pedropas paykunawan qonikuchkarqa.
Jesusta sacerdotekunapa jefen tapusqanmanta (Mt 26:59-66. Mr 14:55-64. Lc 22:66-71)
15Simon
19*Sacerdoteku napa jefen mi tapurqa Je susta piku nam discipu lon ku na kasqanmanta chaynataq imakunam yachachisqanmanta. 20Jesusmi nirqa: oqaqa libretam rimarqani llapa runakunamanqa. Tukuy tiempom yachachirqani *huunakuna wasikunapipas chay nataq llapa judiokunapa huunakunan templopipas, manam pakasqapichu imatapas oqaqa rimarqani.
1953
21Ima nasqataq
JUAN18
oqataqa tapuwanki? Tapuyqa uyariqniykunatay, paykunay nichun imamantam rimasqaytapas. Paykunaqa yachanmi imam rimasqaytapas. 22Chay nata niptin mi chay pi sayaq huk nin guardia Jesusta laq ya rurqa uyanpi hinaspam nirqa: Chay natachu ninayki *sacerdotekunapa jefenta? nispa. 23Chay mi Je susataq nirqa: Mana allinta rimaruptiyqa willakuy mana allin rimasqay manta. Ichaqa nisqay allin kaptinqa imanasqam maqawankiqa? nispa. 24Anasmi watasqata Je susta pusachirqa *sacerdoteku napa jefen Caifasman.
Jesusta Pedro huktawan negasqanmanta (Mt 26:71-75. Mr 14:69-72. Lc 22:58-62)
hinallam sayaspa ninapi qonikuchkarqa hinaptinmi nirqaku: Qamqariki kanki kay runapa huknin discipulonmi nispa. Pedroataqmi negakuspan nirqa: Manam oqachu kani nispa. 26Chay mantam *sacerdoteku napa jefenpa sir vienten tapurqa, chay sir vienteqa karqa Pedrowan rinrin kuchurachikuq runapa ayllunmi, paym nirqa: Manachu rikurqayki huertapi Jesuswan kuska kaqta? nispa. 27Chay mi huktawan Pedro nega kurqa hinaptin mi chaylla gallo waqa ra murqa.
Pilatopa qayllanpi Jesus kasqanmanta (Mt 27:1-2, 11-14. Mr 15:1-5. Lc 23:1-5)
25Pedroqa
28Caifaspa wa sin mantam Je susta pusarqa ku prefectopa pa lacion man. a achikyaramuptinmi judiokunaqa manaa yaykurqakuchu palacioman. Chay man yaykuspaqa manaam *Pascua car nero mikuyta atinmankuchu karqa. 29Chaymi Pilato hawaman lloqsimuspa paykunata nirqa: Imamantataq kay runata acusankichik? nispa. 30Payku na ataqmi nirqa ku: Allin runa kaptinqa manach entregaykikumanchu nispa. 31Hinaptin mi Pilatoataq nirqa: Pusaspaykichiky juzgamuychik ley nikichik man hina nispa. Judiokunaataqmi nirqaku: Qamkunapa leynikichikman hinaqa manam pitapas wauchiymankuchu nispa. 32Chay napim imay nam cruzpi wa u nan manta Je suspa nisqan cumpli kurqa. 33Pilatom pa lacioman kutirispan Je susta tapurqa: Qamchu kanki judiokunapa rey nin? nispa. 34Chay mi Je susataq nirqa: Chay nataqa niwanki kikillaykimantachu icha hukchu nisurqanki oqamanta? nispa. 35Pilatoataqmi nirqa: Judiochu oqaqa kani? Llaqtamasikikunawan *sacerdotekunapa jefenmi qamtaqa entregawarqa, chay naqa imatam rurarunki? nispa. 36Hinaptin mi Jesusataq nirqa:
JUAN18,19
1954
Munaychakuy niyqa manam kay pachamantachu, kay pachallamanta kaptinqa qatiwaqniykunach peleanmanku judiokunapa jefenkunaman mana entregasqa kanaypaq. Munaychakuyniyqa manam kay pachamantachu. 37Hinaptin mi Pilato nirqa: Chaynaqa reychu kanki? nispa. Chaymi Jesusataq nirqa: Qanmi nichkanki rey kasqaytaqa. Chaypaqmi oqaqa nacerqani, chay paqtaqmi hamurqani kay pachamanpas chay napi cheqapmanta rimanay paq. Cheqap kasukuqkunaqa uyarinmi nisqaykunata. 38Pilatom nirqa: Imataq chay cheqapqa? nispa.
Waunanpaq Jesus sentenciasqa kasqanmanta (Mt 27:15-31. Mr 15:6-20. Lc 23:13-25)
Chaynata tapuruspanmi Pilatoqa huktawan lloqsimurqa hinaspam judiokunaman nirqa: Kay runapiqa manam imatapas tarinichu sentencianay paq hinaqa. 39Qamkunapa costumbrekichikman hinam *Pascua Fiestapi oqa kacharini huk presota. Chaynaqa judiokunapa rey nin kacharinaytachu munankichik? nispa. 40Chay nata niptin mi llapa llan ku qapa rirqa ku: Ama paytaqa kachariychu, Barrabasta kachariyqa! nispa. Barrabasqa karqa suwa runam. 1Chay nata niptin kum Pilato azotechirqa Je susta. 2Soldadoku na ataqmi kichkamanta coronata simpaspanku Jesuspa umanman churarqaku, hinachirqakutaqmi reypa hawa pachanwanpas. 3Asuykuspankum nirqaku: Kawsachun Judiokunapa rey nin! Chaynata nispankum uyanpi laqechurqaku. 4Pilatom mosoqmanta lloqsimuspan nirqa: Jesustam horqomuchkani, yachaychiky, paypiqa manam imatapas tarinichu sentencianaypaq hinaqa nispa. 5Jesusmi lloqsimurqa hawa man kich ka manta coronayoq hinaspa reypa pachanwan churakusqa. Chaymi Pilato nirqa: Kayqay kay runaqa! nispa. 6*Sacerdoteku napa jefen ku na ataqmi guardia ku napiwan Je susta rikuykuspanku qaparirqaku: Chakataruy, chakataruy! nispa. Pilatoataqmi nirqa: Qamkunay chakatamuychik! Paypiqa manam imatapas tarinichu sentencianaypaq hinaqa nispa. 7Judioku na ataqmi nirqa: Kanmi oqaykupa ley niyku, chayman hinaqa waunanmi yachakun Diospa Churinmi kani nisqanrayku. 8Chay nisqan kuta uya riruspan mi Pilatoqa astawan raq mancha riku rurqa. 9Palacioman kutichispanmi Jesusta tapurqa: Maymantam qamqa kanki? nispa. Jesusataqmi mana imatapas nirqachu. 10Chay mi Pilato nirqa:
19
1955
JUAN19
Manachu contestawanki? Manachum yachanki qamtaqa kacharinay paq otaq chakatanay paqpas atiy niyoq kasqayta? nispa. 11Je susataqmi nirqa: Dios atiyta mana qosuptikiqa manam imanawankimanchu. Chay naqa qampa makikiman oqata churamuqmi qanmantapas aswan huchayoqqa nispa. 12Chay ta uya riruspan mi Pilatoqa astawan kachaykuy ta mu narqa chay mi judiokunaataq astawanraq qaparkacharqaku: Payta kachaykuspaqa manam Rey Cesar pa amistadninchu kanki. Pipas reypaq hapikuqqa Cesar pa enemigonmi nispa. 13Chaynata niptinkum hawaman Jesusta pusachimuspan sentencianan cortepi Pilato tiyaykurqa. Chay sitiopa sutinmi karqa Loza Pampa, hebreopiataq Gabata. 14*Pascua Fiestapaq huk punchawllaa faltachkaptinmi yaqa chawpi punchawta judiokunata Pilato nirqa: Kayqay reynikichikqa nispa. 15Payku na ataqmi qaparkacharqa ku: Wauchun, wauchun! Chakatay! nispa. Pilatoataqmi nirqa: Rey nikichiktachu chakatarusaq? nispa. *Sacerdotekunapa jefenkunaataqmi nirqa: Rey Cesarllam rey niykuqa, manam hukqa kanchu nispa. 16Hinaptin mi Jesusta payku na man Pilato entregaykurqa cha kata nan kupaq, chaymi Jesusta pasachirqaku.
Jesusta chakatasqankumanta (Mt 27:32-44. Mr 15:21-32. Lc 23:26-43)
17Je susmi lloqsirqa cruzninta hombrokuykuspa Uma Tullu Pata man, hebreopi sutinataqmi Golgota. 18Chay pim chakatarqaku Jesusta, paypa kaylaw-waklaw waqtanpiataqmi chakatarqaku iskay runata. 19Pilatom cruzpa umanpi qellqachirqa JUDIOKUNAPA REYNIN NAZARETMANTA KAQ JESUS niqta. 20Chay letrerotam achkaq judiokuna leerqaku. Jesus chakatasqanku lugarqa karqa llaqtapa hichpallanpim. Chay letrerotaqa qellqachirqa kimsa idiomapim, hebreopi, latinpi hinaspa griegopi. 21Chay mi *sacerdotekunapa jefenkuna Pilatota nirqaku: Ama qellqaychu judiokunapa Rey ninmi niqtaqa. Qellqaspaqa-qellqay: Judiokunapa Reyninmi kani niqtay. 22Pilatoataqmi nirqa: am qellqasqaa kachkan nispa. 23Je susta cha kata ruspan kum soldadoku na paypa pachanta tawa man ra kinakururqaku. Jesuspaqa karqataqmi ukunakunan pachanpas mana sirasqa kunkanmanta urayninman awasqa. 24Chay mi soldadokuna ninakurqaku: Ama llikispalla suertearusunchik mayqanninchikpaqpas kananpaq nispa. Chaynapim cumplikurqa Bibliapi kayna niq:
Pachallaykunatam rakinakurqaku. Pachallaypaqmiki suertetaraq choqarqaku. Chaynatam rurarqaku soldadokuna.
JUAN19
25Cruzpa
1956
hichpanpim kachkarqa Jesuspa maman, kachkarqataqmi mamanpa aanpas, Cleofaspa warmin Mariapas chay nataq Magdala llaqtayoq Mariapas. 26Jesusmi ma mantawan kuyasqan discipu lonta riku ruspan ma manta nirqa: Mamy, chayqay wawayki nispa. 27Discipu lonta ataqmi nirqa: Chayqay mamayki nispa. Chay horamantam Jesuspa mamantaqa discipulona wasinman pusarqa.
Jesuspa waukusqanmanta (Mt 27:45-56. Mr 15:33-41. Lc 23:44-49)
pasakuptinqa Jesusqa yacharqaam tukuy imapa cumplikusqanta, chaymi Bibliapa nisqan cumplikunanpaq nirqa: Yakunayaruwanmi nispa. 29Chaypim kachkarqa puyupi vinagre, chaymi kaspipa puntanpi esponjata chapuykuspa Jesusman haywarqaku. 30Chaymi Jesusataq vinagreta malliykuspan nirqa: Tukusqaam! nispa. Hinaspam umanta kumuykachispa espiritunta Taytanman qoykuspa waukurqa. Fiestapaq huk punchawllaa faltaptinmi preparakusqankurayku judiokuna mana munarqakuchu *samana punchawpi cruzpi wausqakuna hinalla kananta, chay samana punchawqa karqa hatun punchawmi. Chay mi Pilatota maakurqaku chakatasqakunapa pier nan pakichimunanpaq hinaspa cuerponkuta uraykachimunanpaq. 32Soldadokuna rispanmi pakirqaku hukninpata chaynataq iskay kaqpatapas. 33Jesusman asuykuspa qawaykuptinkuataqmi payqa waurusqaa, chaymi paypa piernantaqa manaa pakirqakuchu. 34Huknin soldadom ichaqa Jesuspa waqtanta tuksirurqa lanzawan chaymi pawaramurqa yawarwan yaku. 35Tukuy chaykunata rikuqqa oqa Juanmi kani, chayraykum willakuni, oqaqa yachanim cheqap nisqayta chaynapi qamkunapas creenaykichikpaq. 36Kaykunaqa sucedekurqa Bibliapi: Manam pakisqachu karqa tullunqa niq cumplikunanpaqmi. 37Huk par tepipas nich kantaqmi: Paykunaqa tuksirusqankutam rikunqaku nispa.
38Kaykunapa qepantam Arimatea llaqtapi kaq Josey ruegakurqa Pilatota Jesuspa cuerponta qonanpaq. Joseyqa pakasqallapi Jesuspa qatiqninmi karqa, chaynaqa karqa judiokunata manchakusqanraykum. Pilato mana harkakuptinmi Joseyqa aparqa Jesuspa cuerponta. 39Jesusman puntata tutallan watukuq Nicodemopas rirqam yaqa pachak libra mirrawan *aloes chaqrusqata aparikuspan. 40Joseywan Nicodemom chay miski asnaqwan fino sabanasta chapurqaku hinaspam Jesuspa cuerponta wankururqaku, chaynataqa rurarqaku judiokunapa pampakunankuman hinam. 41Jesusta chakatasqanku sitiopim karqa huerta, chaypim karqa mosoq sepultura manaraq pipapas pampakusqan. 42Chaypim Jesuspa cuerponta pamparurqaku hichpa kasqanrayku, am qallarichkarqaa *Pascua Fiestapaq judiokunapa preparakuynin. 31*Pascua
28Kayku na
Jesuspa waqtanta soldado tuksirusqanmanta
Jesusta pampasqankumanta
1957 Jesuspa kawsarimusqanmanta (Mt 28:1-10. Mr 16:1-8. Lc 24:1-12)
JUAN20
punchaw tam Magda la llaqtayoq Maria rirqa sepultu rata mana runa rikuy tutapay ta raq, paymi ri ku rurqa sepultu ra tapasqan ku ru miqa suchu rachisqa kasqanta. 2Chay mi kallparqa Simon Pedropa kasqanmanwan Je suspa kuyasqan discipu lonpa kasqan man, payku natam nirqa: Seortam aparusqaku sepulturanmanta, manam yachanikuchu may man churasqankutapas nispa. 3Pedrom huknin discipulopiwan rirqaku sepultura qawaq. 4Iskayninkum rirqaku kallpaylla, Pedromantapas apurawtaraq huknin kaq kallpaspanmi puntata chayarurqa sepulturaman. 5Kurkuykuspa qawaykuptinmi sabanaskunaqa churasqa kachkasqa, ichaqa manam yaykurqachu. 6Simon Pedroataqmi qepataa chayaramuspan yaykururqa sepulturaman, paypas rikuykurqam sabanaskuna churarayaqta. 7Rikurqataqmi Jesuspa umanman watasqanku telatapas, chayqa sapaq lawpiam patarasqa kachkasqa, chayna sapaq lawpitaqmi kachkasqa sabanaspas. 8Sepulturaman punta chayaq discipulopas yaykururqam, chaymi tukuy chaykunata qawaykuspan creerqa. 9Manaraqmi entienderqakuchu Jesuspa kawsarimunanmanta Bibliapa nisqantaqa. 10Hinaptinmi chay discipulokunaqa kutikurqaku maymi kasqankuman.
Magdala llaqtayoq Mariaman Jesuspa rikuriykusqanmanta (Mr 16:9-11)
20
1Domingo
11Ma ria ataqmi waqastin qepa rurqa sepultu rapa waqtanpi. Waqaspan mi kurkuykuspa qawaykurqa sepulturapa ukunta. 12Chay pim rikururqa yuraq pachayoq iskay angelkunata. Paykunam tiyachkasqa Jesuspa cuerponpa kasqanpi, huk ninmi kachkasqa saw nan lawpi hukninataq chakin lawpi. 13Ma riatam tapurqa ku: Seora Imanasqataq waqachkanki? nispa. Payataqmi nirqa: Seorniytam aparusqaku chaymi mana yachanichu may man churasqankutapas nispa. 14Chay nata nispan mi muyu riykuspan riku rurqa Je susta chay pi sayach kaqta. Mariaqa manam yacharqachu Jesus kasqanta. 15Je susmi tapurqa: Seora imanasqataq waqachkanki? Pitataq maskachkanki? nispan. Mariaataqmi piensarqa huerta cuidaq kasqanta chaymi nirqa: Seor, qam aparuspaykiqa willaykuway maypim churaramusqaykita chaynapi apakaramunaypaq nispa. 16Je susataqmi nirqa: Maria! nispa. Payataqmi muyuriykuspan *hebreo idiomapi nirqa: Raboni! nispa. Chayqa yachachikuq ninanmi. 17Je susmi nirqa:
JUAN20
1958
Amaraq hapiwaychu, manaraqmi Taytaymanqa riniraqchu. willamuy wawqeykunaman, richkanim Taytaypata, qamkunapapas Taytaykichikpata, oqapa Diosniy man, qamkunapapas Diosnikichik man. 18Chay mi Magda la llaqtayoq Maria Seor rikusqan manta willa murqa discipulonkunaman, willamurqataqmi kikin Seorpa imakunam kunasqantapas.
Discipulonkunaman Jesuspa rikurisqanmanta (Mt 28:16-20. Mr 16:14-18. Lc 24:36-49)
chay punchawllam domingo tutaykuqta discipulonkuna huunakururqaku punkuta wichqakuykuspa, chaynataqa rurarqaku judiokunata manchakusqankuraykum. Jesusmi yaykuruspa discipulonkunapa chawpinpi sayaykuspa nirqa: Hawkallay kaychik nispa. 20Chay nata niykuspan mi qawachikurqa ma kin ku natawan waqtanta, payku naataqmi Seorta qawaykuspanku kusikurqaku. 21Huktawanmi Jesus nirqa: Hawkallay kaychik, imaynam Taytay kachamuwarqa, chay nam qamkunatapas kachaykichik nispa. 22Chay nata niykuspan mi payku na man pu kuykurqa: Chaskiychik Chuya Espirituta. 23Huchakuna pampachasqaykichikqa am pampachasqaa, mana pampachasqaykichikataqmi hina kaqlla kachkan nispa. chunka iskayniyoqmanta huknin karqa mellizowan sutichasqa. Jesus hamuptinqa payqa manam chaypichu karqa. 25Wakinnin discipulonkunam willarqa: Rikuykunikum Seorta nispa. Tomasataqmi nirqa: Mana rikusaqchu makinpi clavospa yaykusqanta hinaspataq dedoyta mana hinasaqchu clavospa yaykusqanman chay nataq makiy wan mana llapchasaqchu waqtanpi tuksisqata, hinaspaqa manam creesaqchu nispa. 26Pusaq punchaw mantam discipu lon ku na mosoqmanta hu u na kurqa ku wa sipi, Tomaspas paykunawan kuskam kachkarqa. Punku wichqarayachkaptinmi Jesus yaykuykamurqa, paykunapa chawpinpi sayaykuspam nirqa: Hawkallay kaychik nispa. 27Hinaspam Tomasta nirqa: Dedoykita hinay kayman hinaspa qaway makiyta, makikita hay warimuspay hinay waqtay man. Amaa iskay rayaspay creey nispa. 28Tomasataqmi nirqa: Seorlly, Dioslly! nispa. 29Jesusmi nirqa: Tomas, rikuykuwaspaykiam creerunki mayna kusisqam kanqa mana rikuwachkaspan creeqkunaqa! achkaq *milagrokunataraqmi rurarqa discipulonkunapa qawasqanta. Chaykunaqa manam qellqasqachu kachkan kay libropiqa. 31Kaykunataqa qellqarqani Jesusqa Diospa Churin Cristo kasqan creenaykichikpaqmi, creespaykichik ataq payrayku wiay kawsayniyoq kanaykichikpaq.
30Jesusqa 24Tomasmi
19Hina
Tomasman Jesuspa rikuriykusqanmanta
Kay libroqa imapaqmi qellqasqa kasqanmanta
1959 Qanchis discipulonkunaman Jesuspa rikurisqanmanta
JUAN21
21
qepantam Jesus huktawan rikurirqa discipulonkunaman Tiberias Qochapa patanpi, kaynatam rikurirqa: 2Simon Pedrowanmi kachkarqa mellizowan sutichasqa Tomas, Galilea law Cana llaqtayoq Natanael, Zebedeopa churinkuna hinaspa iskay discipulonkuna. 3Simon Pedrom nirqa: Risaqy challwakuq nispa. Chaymi wakinninpas nirqa: Hakuchik oqaykupiwan nispa. Botepi rispankum chay tutaqa mana imaniraqtapas challwarqakuchu. 4Achikyamuqtam Jesus qochapa patanpi sayachkarqa, discipulonkunaataqmi mana yacharqakuchu Jesus kasqanta. 5Jesusmi nirqa: Qarikuna manachu challwa hapisqaykichik kan? nispa. Paykunaataqmi nirqaku: Manam kanchu nispanku. 6Chay mi Jesus nirqa: Botepa *alleqnin lawman mallaykichikta wischuychik hinaspaqa hapinkichikmi. Nisqanta hina ruraspankum manaa malla chutaytapas atirqakuachu achkallaa challwa kasqanrayku. 7Jesuspa kuyasqan discipulonataqmi Pedrota nirqa: Payqa Seormi nispa. Simon Pedroataqmi Seor kasqanta yacharuspan mana pachayoq kasqanrayku huk nin pachanta hinakuykuspan yakuman pawakaykamurqa. 8Wakiqnin discipulonkunaataqmi botewan yakupa patanman chayamurqaku challwata mallapi aysamuspanku, yakupa patanmanqa karqa yaqa huk cuadrallaam. 9Qochapa patanman chayaramuspankum tarirurqaku nina sansata, chaypa hawanpiataq challwatawan tantata. 10Jesusmi nirqa: Challwa hapimusqaykichikta apamuychik nispa. 11Simon Pedrom boteman yaykuspa qochapa patanman mallata chutamurqa hunta challwayoqta, chaymi karqa pachak pichqa chunkan kimsayoq hatun challwakuna, achkallaa challwa kachkaspapas manam mallataqa llikirurqachu. 12Jesusmi nirqa: Hamuychik mikusunchik nispa. Manataqmi mayqan discipulonpas atirqachu: Qamqa pitaq kanki? niyta. Yacharqakum payqa Seorpuni kasqanta. 13Jesusmi asuykuspa qoykarirqa tantatawan challwata. 14Kay wanqa kimsa ka ma am Jesusqa discipu lon ku na man riku rirqa wa usqanmanta kawsarimuspan.
15Miku ruptin ku am
1Kayku napa
Simon Pedrota Jesus tapurqa: Juanpa churin Simon paykunamanta mastachu kuyawanki? nispa. Pedroataqmi nirqa: Ar Seor, qanmi yachanki kuyasqayta nispa. Chaymi Jesus nirqa: Chaynaqa ovejachaykunatay michiy nispa. 16Huktawan mi tapurqa: Juanpa churin Simon kuyawankichu? nispa. Pedroataqmi nirqa:
Simon Pedrowan Jesuspa rimasqanmanta
JUAN21
1960
Ar Seor, qanmi yachanki kuyasqayta nispa. Chaymi Jesus nirqa: Chaynaqa ovejaykunatay nanachikuy nispa. 17Kimsa ka ma a tapuspan mi nirqa: Juanpa churin Simon kuyawankichum? nispa. Pedroataqmi llakikururqa kimsa kutikamaa Kuyawankichu nispa tapuptin, chaymi nirqa: Seor, qamqa tukuy imatam yachanki, yachankim kuyasqaytapas. Chaymi Jesus nirqa: Chaynaqa ovejaykunatay michiy. 18Cheqaptapunim niki, mozoraq kaspaykiqa weqawnikita watakuykuspam riq kanki munasqaykiman, yuyaqa kaptikim ichaqa huka watasunki rikraykita hoqariptiki hinaspam pusasunki mana riy munasqaykikunaman. 19Chay nata nispan mi Jesus entiendechirqa cruzpi wa uspa Pedroqa Diosta alabananmanta, paytam nirqa: Qatiway nispa. qepanta qawarispan rikururqa Jesuspa kuyasqan discipulon qatimuchkaqta. Paymi *Pascuapi cenaptinku waqtanpi kaspa tapurqa: Seorlly mayqantaq traicionasunki? nispa. 21Payta riku ruspan mi Je susta Pedro tapurqa: Seor, paytaqa imataq sucedenqa? nispa. 22Chay mi Je susataq nirqa: Munaptiyqa payqa kawsanmanmi kutimunaykamapas imataq qamtaqa qokusunki? Qatiway nispa. 23Chay mi iiqku na ukupi noticia karqa: Chay discipu loqa manas wa unqachu nispanku. Jesusqa nichkarqa manam mana waunanmantachu, payqa nirqa: Munaptiyqa payqa kawsanmanmi kutimunaykamapas imataq qamtaqa qokusunki? nispam. 24Chay discipu lopu nim kayku nata willa kuch kan hinaspam qellqach kan. Chaymi yachanchik tukuy nisqanqa cheqap kasqanta. 25Achka lla am kach kan Jesuspa tukuy ima ru rasqan ku naqa, sichu sapakamamanta qellqaptinkuqa piensasqayman hinaqa manach kay pachapas haypanmanchu llapa libro churanapaq.
20Pedrom
Jesuspa kuyasqan discipulonmanta
APOSTOLKUNAPA RURASQAN
HECHOS
Kay libroqa Lucaspa qellqasqanmi karqa. Kay libropa qallariy ninqa Lucaspa qellqasqan evangeliopa qatiqnillanmi. Kay libropim tarinchik Jesuspi punta iiqkunaqa Chuya Espiritupa ya napasqan kaspanku iiy ninkumanta huk kunamanpas willa kusqankumanta. Chay tam rurarqa ku Jerusalenmanta qallarispa huk law nacionkuna man. Kay libroqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Jesucristopa hanaq pachaman hoqarikusqanmanta hinaspa Jerusalenpi punta iiqkunapa vidanmanta (1:1-8:3). Iskay kaq par teataqmi willa kun Palestina lawpi qallarispa huk law nacionkunaman Evangeliopa mirasqanmanta (8:4-12:25). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Apostol Pablopa viajasqankuna manta (13-28): Punta viajeman lloqsisqanmanta (13:1-14:28), Jerusalenpi Apostol Pablo ancia nokunawan huuna kusqanmanta (15:1-35), iskay kutipi viajeman lloqsisqanmanta (15:36-18:22), kimsa kutipi viajeman risqanmanta (18:23-21:16) chay nataq Cesarea llaqtapi hinaspa Roma llaqtapi Pablo preso kasqanmanta (21:17-28:31).
punta kaq libroypim qellqamurqayki qallarisqanmantapuni hanaq pachaman ripukunankama Jesuspa tukuy ima rurasqanmantawan yachachisqanmanta. Manaraq ripukuchkaspam akllasqan apostolninkunata Chuya Espiritupa atiy ninwan kamachirqa imam ruranankumanta. 3Jesusmi kawsarimuspan tawa chunka punchawpuni rikurirqa *apostolninkunaman hinaspam Diospa munaychakusqanmanta yachachirqa. Achka-achka kutipi sutillata rikurisqanraykum apostolkuna yacharqaku cheqaptapuni Jesuspa kawsarimusqanta. 4Lliw apostol nin ku nawan kach kaspa raqmi payku nata Jesus nirqa: Jerusalen llaqtamantaqa amaraqy lloqsiychikraqchu, uyariwasqaykichikman hinay suyaychik Taytaypa promesan cumplikunanta. 5Cheqaptam Juanqa yakuwan bautizarqa, aswanqa kay-kay punchawmi Chuya Espirituwan Dios bautizasunkichik. kachkaptinkum apostolninkuna Jesusta tapurqaku: Seorllayku kunanpunichu libranki Israel nacionta awpaq hina kananpaq? nispa. 7Paymi nirqa: Manam yachanaykichikchu imay tiempom otaq ima punchawmi kaykuna kanantaqa, Dios Taytallam chay tiempotaqa akllanman. 8Ichaqa Chuya Espiritu
1961
6Hu u nasqa
1-2Teofilo,
Chuya Espirituta kachamunanpaq Jesuspa prometesqanmanta
Hanaq pachaman Jesuspa ripukusqanmanta
HECHOS1
1962
qamkunaman hamuptinmi atiyta chaskinkichik. Chaymi oqamanta willakunkichik Jerusalen llaqtapi, lliw Judea lawpi, Samaria lawpi hinaspa kay pachapa cantonkama. 9Kayku nata niruptin ataqmi *apostol nin ku na qawach kaptin Je susta Dios hoqarirurqa hanaq pachaman. Puyu ukuman Jesus chinkaykuptinmi apostolninkunaqa manaa rikurqachu. 10Cieloman hoqarikusqanta qawachkaptinkuataqmi paykunapa hichpanpi yuraq pachayoq iskay runakuna rikurirurqa, 11paykunam nirqa: Galileamanta kaq qarikuna imanasqataq cielota qawachkankichik? Jesusmi chawpikichikmanta hanaq pachaman hoqarikuchkan, waknallam qawachkaptikichik kutimunqa. Olivos Moqomanta kutirqaku Jerusalen llaqtaman, chay moqoqa Jerusalenpa hichpallanpi kasqanraykum yaqa huk *kilometro puriylla. 13Llaqtaman chayaramuspankum samasqanku wasipa altosninman seqarqaku. Paykunam karqaku: Pedro, Jacobo, Juan, Andres, Felipe, Tomas, Bartolome, Mateo, Alfeopa churin Jacobo, *cananista partidomanta Simon hinaspa Jacobopa churin Judas. 14Paykunam llapanku huunakuqku huk sonqolla Diosta maakunankupaq. Chaypitaqmi kachkarqa Jesuspa wawqenkunapas, Jesuspa maman Mariapas chaynataq wakin warmikunapas. 15Huk punchaw yaqa pachak iskay chun kan iiqku na hu u nasqa kach kaptin mi Pedro sayariykuspa nirqa: 16Wawqellaykuna, Chuya Espiritu yanapaptinmi Davidqa Judasmanta qellqarqaa. Chay Judasmi soldadokunata pusaspan Jesusta presocharachirqa. 17Judaspas oqayku hina servikuqmi karqa. 18Mana allin rurasqanmanta qollqe chaskisqanwanmi chakrata rantirurqa. Chaypi umanpa wichiykuptinmi wiksan llikiruptin llapa chunchulninpas taqtakururqa. 19Jerusalenpi *yachaq runakuna chayta yacharuspaataqmi chay chakrata suticharqaku Aceldamawan, paykunapa rimayninpiqa Yawar Chakra ninanmi. 20Judasmantam Salmos libropi kaynata nin: Wasinpas chunniruchuny paypaqa. Amataqy pipas *yachachunchu chaypiqa, nispa. Chaypitaqmi nichkantaq: Oficionmanpas huk runaay yaykuchun, nispa. oqanchikwan kachkan Jesucristowan puriqmasiyku. 22Paykunam Juanpa bautizay qallarisqanmantapuni oqaykuwan karqaku Jesus hanaq pachaman ripukunankama. Chay mi paykunamanta akllananchik huk kaqninta Jesucristopa kawsarimusqanmanta oqaykuwan kuska willakunanpaq. 23Pedro chay nata rima ruptin mi akllarqa ku iskay ru nata. Huk nin mi karqa Josey Barsabas, paypa huknin sutinmi karqa Justo, huk ninataqmi karqa Matias. 24Aklla ruptin kum chay pi kaqku na ma a kurqa ku kay nata: Seorllayku, qamllam yachanki lliw runapa sonqonta. Reqsiykachiwaykuy mayqanpas kay iskayninmanta akllasqaykita 25chaynapi Judaspa truequenpi oqaykuwan *apostol kananpaq. Judasqa apostol kay ninta despreciaspanmi pay paq citasqa castigomana ripukun.
21Kay pim 12*Apostolkunam
Judaspa rantinpi Matiastaa akllasqankumanta
1963
26Suer teaptin kum
HECHOS1,2
Matiasman suerte tuparurqa. Chay mi chunka huk niyoq *apostolkunaman yapasqa karqa.
Fiesta chayaramuptinmi Jesucristoman lliw iiqkuna huk wasillapi huunasqa kachkarqaku. 2Qonqayllamantam cielomanta qapariyllawana wayra hina hamuqta uyarirurqaku chaymi tiyasqanku wasitapas qapariyninwan huntariykurqa. 3Hinaptinmi sapakamapaq nina hina lenguachkaq umankupa hawanpi rikuriramurqa. 4Llapallankuman Chuya Espiritu huntaykuptinmi mana yachasqanku idiomakunapi rimayta qallaykurqaku Chuya Espiritupa rimachisqanman hina. 5Jerusa len llaqtapim kach karqa ku ka ru manta hamuq judio ru na ku na, paykunam lliw nacionkunamanta chayamurqaku Diosta yupaychanankupaq. 6Chay wayra hina qapariqta uyariruspankum lliw runakuna huunakaramurqaku chay lugarman hinaspam sapakama rimayninkuta uyariruspanku mana ima niytapas atirqakuchu. 7Chay mi admirakuspanku nirqaku: Kay rimaqkunaqa manachum lliwchanku Galilea law runakuna? 8Imaynanpim sapakamapa rimayninchikpiqa rimaqta uyarinchik? 9Kaypiqa kachkanchik achka nacionkunamantam: Partiamanta, Mediamanta, Elanmanta, Mesopotamiamanta, Judeamanta, Capadociamanta, Pontomanta, Asiamanta, 10Frigiamanta, Panfiliamanta, Egiptomanta, Cirenepa waklawnin Africamanta. Kachkanchiktaqmi kaypi *yachaq Roma llaqtayoq runakunapas. Wakinmi nacesqankumanta judio kanku, wakinataqmi judiokunapa religionninman tikrakuqkuna. 11Kachkankutaqmi Cretamanta hinaspa Arabia lawmanta kaqkunapas. Kaynaa kachkaptinchikpas sapakamapa idiomanchikpim Diospa admirakuypaq rurasqankunamanta uyarichkanchik. 12Llumpay ta admira kuspan kum nina kurqa ku: Imaninantaq kayqa? nispa. 13Wa kin ataqmi asipayarqa ku: Sinkam kachkanku nispa. chunka hukniyoq *apostolkunawan sayariykuspan qayakuq hina kaynata nirqa: Jerusalenpi *yachaqkuna chaynataq llapallan judiomasillaykuna, sumaqtay uyariwaychik kay nisqayta yachanaykichikpaq. 15oqaykuqa manam qamkunapa nisqaykichikman hina sinkachu kaniku. Manaraqpas chunka horataqa manam pipas sinkaqa kanmanchu. 16Aswanqa kay uyarisqaykichik mantaqa am Diosmanta willakuq Joel qellqarqaa kaynata:
17 14Pedrom
1*Pentecostes
Chuya Espiritupa hamusqanmanta
Pedropa puntallaraq willakusqanmanta
Diosmi nin: Tukupay tiempokunapim chaqchurimuq hina lliw runakunaman kachamusaq Espirituyta. Chaymi qari churikichikpas, warmi churikichikpas willakunqaku paykunaman nisqayta. Qamkunamanta kaq mozokunapas
HECHOS2
1964
revelasqaykunatam rikunqaku. Qamkunamanta kaq yuyaqkunapas mosqoy qosqaykunatam mosqonqaku. 18 Chay punchawkunapim Espirituyta kachamusaq. Qarimanpas warmimanpas lliw serviwaqniykunamanmi kachamusaq. Paykunaman nisqayta willakunankupaqmi kachamusaq. 19 Cielopipas admirakuypaq kaqkunatam rurasaq. Qawachisqaykichikmi kay pachapipas yawartawan ninata chaynataq suyullaa hoqarikuq qosniyta. 20 Manaraq Seorpa suma-sumaq punchawnin chayamuchkaptinqa intipas tuta hinam yanayarunqa. killapas yawar hinam pukayarunqa. 21 Ichaqa, Seorlly, nispa maakuwaqniytam oqaqa salvaykusaq.' ''
22Israelpa miray nin ma sillayku na, uya riwaychik y. Na za ret manta kaq Je sustam cheqaptapuni Dios apruebarqa. Admirakuy paq *milagrokunata atiyninwan rurasqanraykum chaytaqa yachankichik. 23Diosqa awpaqmantaraq yachasqanman hinam hinaspa munasqanman hinam Jesusta qamkunapa makikichik man churaykurqa. Paytam qamkuna presocharurqankichik hinaspam chakataruspa waurachirqankichik mana allin runakunapa makinwan. 24Aswanqa wiay paqqa manam wausqaqa kananchu karqa, chayraykum Dios Tayta kawsarichimurqa wauy manta libraruspan. 25awpaqtam David Jesusmanta rimaspan nirqa:
Siemprem yuyachkani Seorniytaqa. *Alleqniy lawnillaypim kachkan payqa. Manam hukmanyasaqchu oqallayqa. 26 Sonqoywanmi kusikullachkani. Simiywanmi kusikullachkani. Confiakuspam cuerpoy samaykunqa. 27 Cuerpoytaqariki manapunim sepulturapiqa saqenkichu. Sapaqchasqaykipa cuerpontaqa manataqmi ismurachinkichu. 28 oqataqa reqsiykachiwankim imaynatam sumaq kawsakuyta. Qayllaykipim kusikuyllawana tukuy sonqollayta huntaykunki.
29Wawqellaykuna, clarotam willaykichik: awpaq abuelonchik David wauruspanmi pampasqa karqa, kunankamapas sepulturanqa hinallam kaypi kachkan. 30Davidqa Diosmanta willakuqmi karqa, chaymi payman juramentaspan Dios prometekusqanrayku yacharqa paypa mirayninmanta Cristo hamunanta hinaspa David hina *Israel nacion gobiernananta. 31Chaynapim Davidqa qawachkanmanpas hina awpaqmantaraq rimarqaa Jesucristopa kawsarimunanmanta. Paymi nirqa: Sepulturapiqa manam Diosqa saqenmanchu karqa nitaqmi cuerpon ismunantapas dejanmanchu karqa nispa. 32Diosmi kawsarichimurqa kikin Jesusta, cheqaptapunim kaykunataqa llapallayku
1965
HECHOS2,3
rikurqaniku. 33Chaynapim Jesusta Dios hoqarirqa ladonman, Diosmi prometekusqanman hina Chuya Espirituta Jesusman qorqa. Hinaptinmi Jesuspas chaqchurimuq hina Chuya Espirituta kachamurqa, chaytam qawachkankichik hinaspa uyarichkankichik. 34-35Manam Davidchu cieloman hoqarisqaqa karqa, chaywanpas paymi nirqa: Seor Diosmi Seorniyta nirqa: Enemigoykikunata vencenaykamay *alleqniypi tiyaykuy. Enemigoykikunata saruchinaykamay alleqniypi tiyaykuy nispa. llapallan mirayninkuna, yachaychiky, qamkunapa chakatarusqaykichik Jesustam Israel nacionpi Cristo hinaspa Seor kananpaq Dios churaykun. 37Kayku nata uya riruspan ku ataqmi sonqon kupi llumpay ta lla kiku ruspan ku tapurqaku Pedrotawan wakin *apostolkunata: Wawqekuna imatataq rurallasaqku? nispa. 38Chay mi Pedroataq nirqa: Huchaykichikmanta wanakuspaykichik Jesucristopa sutinpi bautizachikuychik Dios pampachasunaykichikpaq, chaynapim Chuya Espiritutapas qosunkichik. 39Kay promesaqa qamkunapaqwan miraynikichikkunapaqmi chaynataq karupi lliw kaqkunapaqwan Seor Diosninchikpa munasqanman hina lliw qayasqakunapaqmi. 40Pedrom ru na ku nata anchata rimapayaspan nirqa: Librakuychik kay huchallikuq runakunamanta nispa. 41Pedropa nisqanta llapa ka su kuqku nam bautizachikurqa ku. Iiqku na man mi chay punchaw yapakurqaku yaqa kimsa waranqa runakuna. 42Chay mi paykuna *apostolkunapa yachachikuyninta chaskispanku huk sonqolla kaqku. Huunakuyninkupiataqmi Diosta maakuqku hinaspam tantata partinakuqku. Diospa atiyninta qawachispa admirakuypaq *milagrokunata rurarqaku chaymi lliw runakuna admirasqallaa karqaku. 44Jesucristoman llapallan iikuqkunam huk sonqolla karqaku, ima kapuqninkupas llapallanpaqmi karqa. 45Chakrankutawan imapas kapuqninkutam *rantikuqku hinaspam qollqenkuta rakinakuqku necesitasqankuman hina. 46Sapa punchawmi templopi huk sonqolla huunakuqku, wasin-wasin huunakuspam tantata partinakuqku hinaspam hatun kusikuywan allin sonqolla kuska mikuqku. 47Diosta yupaychaspam lliw runakunapa allin qawasqan karqaku. Seorataqmi sapa punchaw paykunaman yaparqa salvasqa kaqkunata.
43*Apostolkunam 36Israelpa
Punta kaq iiqkunapa kawsasqanmanta
punchawmi tardeykuq las tresta Dios maakuy horata, Pedrowan Juan temploman rirqaku. 2Chay manmi sapa punchaw runakuna apaqku nacesqanmantapuni suchu runata. Sumaqwan sutichasqanku punkupi payta churaykuptinkum yaykuq runakunamanta limosnata maakuq. 3Pedrotawan Juanta temploman yaykuchkaqta chay suchu rikuruspanmi: Limosnallayki nispa maakurqa. 4Chaymi paykuna suchuta qawarayarqaku hinaptinmi Pedro nirqa: Qawawayku nispa.
1Huk
Suchu runapa sanoyasqanmanta
HECHOS3
6Pedroataqmi 5Suchu ataqmi
1966
paykunata qawarayarqa imallapas qoykunankuta suyaspan. nirqa: Manam kanchu qoriy pas nitaq qollqey pas, aswanqa kapuqllaytam qoyki: Nazaret manta kaq Jesucristopa sutinpiy puriy. 7Chay nata nispa *alleq ma kinmanta hapiykuspa aysa riruptillan mi cha kin kuna hinaspa chaki moqonkuna kallpanchakururqa. 8Hinaptinmi chay runaqa hukta pawarispalla qallaykurqa puriyta. Paykunawanmi temploman yaykurqa puristin, pawaykachastin hinaspa Diosta alabastin. 9Chaymi lliw runakuna puriqtaa hinaspa Dios alabaqtaa rikuspanku 10reqsirurqaku imaynam chay runaqa Sumaqwan sutichasqanku templopa punkunpi tiyaykuspan limosna maakuq kasqanta. Limosnerota puriqtaa rikuruspankum mana ima niytapas atispanku admirakurqaku. sanoyaruq suchu runam Pedrotawan Juanta mana kacharispa qatikacharqa. Hinaptinmi lliw runakuna admirakuspanku paykunaman huunakururqaku Salomonpa Portalninpi. 12Pedroataqmi hamusqankuta qawarispan nirqa: Israelpa mirayninmasillaykuna imanasqataq admirakuchkankichik? Imanasqataq oqaykutaqa qawarayawachkankiku? Manam kikillaykumantachu otaq Dios serviq kaspaykuchu kay runataqa purirachiniku. 13Aswanqa awpaq abuelonchik Abrahampa, Isaacpa hinaspa Jacobpa yupaychasqan kikin Diosmi hatuncharqa serviqnin Jesusta. Paytam autoridadkunaman qoykurqankichik, prefecto Pilato librayta munaptinpas harkakurqankichikmi. 14Jesusqa mana huchayoq justo kachkaptinpas Pilato libraykunantam harkakurqankichik hinaspam maakurqankichik runa wauchiqtaraq carcelmanta kacharinanpaq. 15Chaynapim wauchirqankichik kawsay qokuq Jesusta. Aswanqa Dios Taytam kawsarichimurqa chaymi Jesus kawsarimusqan rikusqaykumanta testigo kaniku. 16Paypa sutinpim kay rikusqaykichik hinaspa reqsisqaykichik suchu runa kallpanchakurun. Paypa sutinpim hinaspa paymanta chaskisqan confianzawanmi kay runaqa pasaypaqta sanoyarun kunan qawasqaykichikpi hinapas. 17Wawqeykuna, oqaqa sumaqtam yachani, qamkunaqa Jesus pim kasqanta mana yachastinmi waurachirqankichik autoridadninchikkunapiwan kuska. 18Chaynapim Dios cumplichirqa awpaqmantaraq llapallan willakuqninkunapa nisqanman hina, paykunawanmi willachirqa Cristopa imaynam akarinanmanta. 19Chaynaqa huchaykichikmanta wanakuspay Diosman kutirikuychik chaynapi tukuy huchaykichikta chinkachiptin hamuq punchawpi Seor hawkayaypi samarichisunaykichikpaq. 20Chaynataqa ruranqa Jesucristota kachamuspanmi. Payqariki awpaqmantaraqmi qamkunapaq akllasqa karqa. 21Jesucristoqa hanaq pachapiraqmi qepamunqa tukuy imakunatapas awpaqpi hina Dios allichanan tiempokama, kaytaqa nirqaam awpaq tiempopi sapaqchasqan willakuqninkunawan. 22Abuelonchikkunamanmi Moisespas nirqa kaynata: Seor Diosninchikmi castanchikmanta oqata hina rikurichipusunkichik huk willakuqta. Chaynaqa kasukuychiky chay willakuqpa lliw nisusqaykichikta. 23Pipas mana kasukuqtaqa Diosmi runankunamanta pasaypaqta chinkachinqa nispa. 24Diosmanta willakuqkunapas Samuelmanta qallaykuspam qatinasninpi rimarqaku kay punchawkunapi imam pasakunanmanta. 25Qamkunaqa kankichik Diosmanta willakuqkunapa castanmi, qamkunapaqmi Dios contratota rurarqa awpaq abuelonchikkunawan, Abrahamtam nirqa: Kay pachapi llapallan ayllukunam miraynikirayku bendecisqa
11Chay
Salomon sutiyoq hatun portalpi Pedropa rimasqanmanta
1967
HECHOS3,4
kanqa nispa. 26Serviqninta Dios kawsarichimuspanmi puntataqa qamkunaman kachamurqa bendecisunaykichikpaq chaynapi sapakama huchaykichikmanta wanakunaykichikpaq.
Juan runakunaman willachkaptinraqmi *sacerdotekuna hamururqa templopi cuidaq guardiakunapa jefenwan hinaspa *saduceokunawan. 2Payku nam llumpay piasqa kach karqa ku Pedropa hinaspa Juanpa yachachisqanwan. Paykunam yachachichkarqa: Jesucristom kawsarimurqa, chaynam kawsarimunqa lliw wauqkunapas nispa. 3Pedrotawan Juanta hapiruspan kum tutaykuqa kaptin ca labozolla man raq wichqarurqaku paqarinnintinkama. 4Chay wanpas achkaq uyariqkunam iikurqaku, qarikunallam karqa yaqa pichqa waranqa. 5Paqa rin nintin ataqmi Jerusa len llaqtapi hu u na ku rurqa ku judioku napa jefenkuna, kamachikuqkuna, Diospa leynin yachachiqkuna. 6Chaypitaqmi kachkarqa Anaspas, payqa karqa *sacerdotekunapa jefenmi, kachkarqataqmi Caifaspas, Juanpas, Alejandropas chay nataq lliw sacerdotekunapa jefenkunapa ayllunkunapas. 7Pedrotawan Juanta chay kasqankuman pusarachimuspankum tapurqaku: Pi autorizasuptikichiktaq hinaspa pipa sutinpitaq kaykunata rurankichik? nispa. 8Chay mi Pedroataq Chuya Espiritupa huntaykusqan nirqa: Runakunapa jefenkuna hinaspa lliw kamachikuqkuna: 9Qamkunam tapuwachkankiku onqoq runata allin rurasqaykumanta hinaspa imaynam sanoyarusqanmanta. 10Chaynaqa yachaychiky, yachachuntaqy Israel casta llapallan runakunapas, Nazaretmanta kaq Jesucristopa sutinpim kay runaqa allinyarun hinaspam sanoa ladoykichikpi sayachkan. Chay kikin Jesustam qamkuna chakatarurqankichik: aswanqa Diosmi wausqanmanta kawsarirachimurqa. 11Qamkunam wasi perqaqkuna hina wischupakurqankichik huk rumita, Jesusmi chay rumiqa. Paymi kunanqa wasipa cimientonpi esquinan hapiq rumia rikurirun. 12Jesusmanta hukqa manam pipas salvanmanchu, kay pachapiqa manataqmi pipas kanchu runakunata salvaqqa aswanqa Jesusllam. 13Pedrowan Juan mana manchakuspa rimaptinmi llapa autoridadkuna uyarispanku admirakurqaku, paykunaqa yacharqam Pedrowan Juanqa mana ancha educacionniyoq kasqankuta, chayraqmi musyarurqaku paykunaqa Jesuspa puriqmasinkuna kasqankuta. 14Paykunawantaqmi sayachkarqa suchumanta sanoyaq runapas chaymi paykunapa contranpiqa mana ima niytapas atirqakuchu. 15Chaymi Pedrotawan Juanta *cortemanta lloqsirachirqaku kikinkupurallapi rimanakunankupaq. 16Paykunam ninakurqaku: Imatataq rurasun kay runakunawanqa? Jerusalen llaqtapi llapallan runakunam yachanku kay suchu runa sanoyarachisqankutaqa. Manam kaytaqa negayta atichwanchu. 17Wakin runakuna amaa yachanankupaqmi manchachisunchik kunanmantaqa amaa pimanpas Jesucristopa sutinpi rimanankupaq nispa. 18Hinaspam Pedrotawan Juanta huktawan qayaspan ku, Jesucristopa sutinpi amaa willakunankupaq hinaspa amaa yachachinankupaq avisarqaku. 19Ichaqa Pedrowan Juanmi nirqaku: Kikikichikpuni tanteaspa niwayku: Diospaq allinchu kanman payta mana kasukuspa qamkunataa kasukuyniyku? 20oqaykuqa manam upallay mankuchu rikusqaykumantawan uyarisqaykumanta willakuytaqa nispa.
1Pedrowan
Pedrowan Juan autoridadkunapa qayllanpi kasqanmanta
HECHOS4,5
21Chaykuna
1968
pasakusqanmanta llapa runakuna Diosta yupaychasqankuraykum Juantawan Pedrota autoridadkuna mana imayna castigayta atispanku amenazaykuspalla kachaykurqaku. 22Chay sanoyaq suchu runaqa karqa tawa chunka mas watayoqam. Juanmi librea karuspanku rirqaku wakin iiqmasinkunapaman hinaspam llapa *sacerdotekunapa jefenkunapa hinaspa judio kamachiqkunapa tukuy ima nisqanta willakurqaku. 24Chayta uyariykuspam llapallanku huk sonqolla Diosta maakuspa nirqaku: Seorniyku, qanmi unancharqanki hanaq pachata, kay pachata, lamar qochata chaynataq chaykunapi tukuy imakunatapas. 25Qanmi Chuya Espirituykiwan ser viqniki abueloyku Davidta nirqanki: Imanasqataq nacionkunaqa piakuywanqa hatarinku? Imanasqataq runakunapas yanqakunata tantearunku? 26 Kay pachapiqariki reykunapas hukllatam hoqarikurunku. Kamachikuqkunapas Seorpa contranpim rimanakurunku. Aceitewan tallispa nombrasqanpa contranpim rimanakurunku.
27Cheqaptapunim kay llaqtapi Rey Herodeswan Poncio Pilato hukllawakururqa huklaw nacionmanta hamuq runakunawan hinaspa Israel casta runakunawan qampa sapaqchakusqayki serviqniki Jesuspa contranpi. 28Chaynataqa rurarqaku awpaqmantaraq munasqayki cumplikunanpaqmi. 29Taytayku kunanqa qaway imaynam amenazawasqankuta, hinaspay serviqnikikunata kallpanchawayku mana manchakuspa qanmanta rimanaykupaq. 30Qawachiy atiynikita llapa onqoqkunata sanoyachispayki hinaspa admirakuypaq *milagrokunata sapaqchakusqayki serviqniki Jesuspa sutinpi ruraspayki. 31Chay nata ma a ku ruptin kum chay hu u na kusqan ku wasi kat katata rurqa hinaptinmi Chuya Espiritu lliw man huntaykurqa. Chay mi manaa manchakuspanku willakurqaku Diospa palabranta. 23Pedrowan
Kallpanchananpaq Diosta maakusqankumanta
iiqkunam huk sonqolla kaspanku huk runa hinalla piensaqku, manam pipas oqallapam niqchu ima kapuqninkutapas, aswanqa lliwchankupaqmi karqa tukuy imankupas. 33*Apostolkunam aswan atiywanraq willakurqaku Jesucristopa kawsarimusqanmanta chaymi llapallankuta llumpayta Dios favorecerqa. 34Paykuna ukupiqa manam pipas pisichikuqchu. Kapuqniyoqkunam chakrankuta chaynataq wasinkuta *rantikuspanku qollqeta *apostolkunaman apamuqku, 35paykunaataqmi sapakamaman necesitasqankuman hina qoqku. 36Chaynatam Joseypas rurarqa. Payqa Leviypa castanmanta Chipre lawpi nacekuqmi karqa. Paytataqmi apostolkuna suticharqaku Bernabeywan, chay sutiqa sonqo tiyachiq ninanmi. 37Paymi *rantikururqa chakranta, hinaspanmi chay qollqeta *apostolkunaman qorqa.
32Lliw
Ima kapuqninkupas lliwchankupaq kasqanmanta
1Ana nias
sutiyoq runam warmin Safirapiwan *rantikururqaku chakrankuta. 2Payku nam wakin qollqeta ra kikuykurqa ku, Ana niasmi *apostol ku na man
Ananiaspa hinaspa Safirapa huchallikusqanmanta
1969
HECHOS5
aparqa wakillanta llapanta hina. War minpas sumaqtam yacharqa kay engao rurasqankutaqa. 3Hinaptinmi Pedro nirqa: Ananias imanasqam *Satanasqa tanqaypaq-tanqaykusurqanki chakramanta pagasusqayki wakin qollqeta rakikuykuspayki Chuya Espirituta llullakunaykipaqqa? 4Manachum chakraykiqa qampa karqa? a *rantikuruptikiqa manachum qampa karqa chay qollqeqa? Diostam llullakurunkiqa, manam runakunatachu nispa. 5Kayta uya riruspan mi Ana nias qonqay ta pampa man wichiykuspa wa u rurqa. Chaymi llapallan yachaqkuna anchallataa mancharikururqaku. 6Hinaptinmi cuerponta wankuykuspanku jovenkuna wantururqaku pampamunankupaq. 7Yaqa kimsa hora pa sa ruptin mi Ana niaspa war minpas ha murqa kay pa sa kusqanmanta mana imatapas yachastin. 8Chay mi Pedro tapurqa: Chay precio nisqaykichikpichum *rantikurqankichik chakraykichikta? nispa. Hinaptinmi Safira nirqa: Ar, chay preciopim nispa. 9Pedroataqmi nirqa: Imanasqam tanteanakururqankichik Seorpa Espiritunta pruebanaykichikpaqqa? Waqaya yaykumuchkankua qosayki pampamuq runakuna, kunanataqmi qamta apasunki nispa. 10Niruptillan mi Pedropa aw paqnin man Sa fi ra wichiykuspan wa u rurqa. Chaymi jovenkuna yaykuruspanku wausqataa tariykuspanku aparqaku qosanpa waqtanpi pampamunankupaq. 11Chay mi llapa iiqkunawan lliw chayta llapallan yachaqkuna llumpayta mancharikurqaku. iiqkunam huk sonqolla huunakuqku templopi kaq Salomonpa Portalninpi, *apostolkunam Diospa atiyninwan admirakuypaq *milagrokunata runakunapi ruraqku. 13Wakin runa paykunaman asuykuyta manchakuptinpas runakunapa hatunchasqanmi karqaku. 14Achka runakunam qaripas-warmipas Seor Jesucristoman iikuspanku sapa punchaw miraqku. 15Onqoqkunatam qatakunapi chaynataq chakanakunapi callekunaman horqomuqku: Ichapas Pedro llantuykuspallanpas sanoyarachinman nispanku. 16Chaynallataqmi huklaw llaqtakunamantapas hamuqku achka runakuna Jerusalenman onqoqninkuta hinaspa demoniopa akarichisqan runakunata apamuspanku chaymi llapallanku sanoyaqku. jefenkunam qatiqnin *saduceokunamanta kaqkunapiwan llumpayta envidiakurqaku. 18Hinaspam *apostolkunata hapiruspanku calabozoman hinarurqaku. 19Ichaqa chay tutam Seorpa angelnin hamuspan punkuta kicharurqa. Paykunata horqoruspanmi nirqa: 20Temploman rispaykichik y ru na ku na man willa ka muychik kay mosoq vidamanta tukuy kay yachachikuykunata nispa. 21Chay mi achik ya ruptillan temploman rispan ku yachachirqa ku. *Sacerdotekunapa jefenkunaataqmi pay wan kaqkunapiwan *cortepi huunakunankupaq qayachirqaku Israel casta runakunapi lliw kamachikuqkunata. Hinaspankum kacharqaku *apostolkunata calabozomanta pusamunankupaq.
17*Sacerdoteku napa 12Llapa
Milagrokuna rurasqankumanta
Pedrotawan Juanta presocharusqankumanta
HECHOS5
22Guardia ku na
1970
calabozoman chayaruspaataqmi apostolkunataqa manaa tarimurqakuchu chaymi kutirispanku willakurqaku: 23Calabozotam tariramuniku hina wichqasqata, punkupi guardiakunapas hinallam cuidachkan, kichaykuptiykuataqmi ukupiqa manaa pipas kasqachu nispa. 24Templopi cuidaq guardia ku napa jefenwan *sacerdoteku napa jefen chay ta uyariruspankum tapunakurqaku: Imaraqch pasakunqapas? nispanku. 25Chay ratollam huk runa ha muspan nirqa: Chay calabozopi wichqasqaykichik runakunaqa templopim yachachichkanku nispa. 26Hinaptin mi guardia ku na jefen kupiwan rirqa ku hinaspam ru na ku na ru miwan choqaparunankuta manchakuspanku mana imanaspalla pusamurqaku. 27Chay autoridadkunapa kasqanman pusaramuptinkum *sacerdotekunapa jefen nirqa: 28am ka machirqaykiku a Jesusmantaqa ama yachachinaykichikpaq. Ichaqa Jerusalenpi lliw runakunata yacharachispam oqaykuta culpawankiku chay Jesuspa wausqanmanta. 29Hinaptin mi wakin *apostol ku napiwan Pedro nirqa: Runakunamanta puntataqa Diostam kasukuna. 30Qamkunam Jesusta chakataruspaykichik waurachirqankichik ichaqa abuelonchikkunapa Diosninmi kawsarirachimurqa. 31Paytam Dios hatunchaspa hoqarirun *alleq lawninman munaychakunanpaq hinaspa salvaqninchik kananpaq chaynapi Israel castamasinchikkuna huchankumanta wanakuspa pampachasqa kanankupaq. 32Kaykunamantaqa oqaykum testigo kaniku, testigotaqmi kasukuqninkunaman Diospa qosqan Chuya Espiritupas. 33Autoridad ku na ataqmi kayku nata uya riruspan ku llumpay ta pia ku rurqa ku hinaspam waurachinankupaq rimanakurqaku. 34Hina chay autoridadkunawanmi kachkarqa huk *fariseo Gamaliel sutiyoq. Paymi karqa Diospa ley ninmanta yachachiq maestro. Paytam llapa runakuna llumpayta respetaqku. Paymi sayarispan kamachirqa *apostolkuna huklaw man lloqsiykunankupaq. 35Hinaspam llapa autoridadkunata nirqa: Israelpa miraynin masiykuna, allinta piensaychik imam kay runakunawan ruranaykichikta. 36awpaq punchawkunapim Teudas hatarirurqa allin hatun reqsisqapaq hapikuspan. Paytam qatirqaku yaqa tawa pachak runakuna ichaqa waurachiptinkum qatiqninkunapas lliw cheqerurqaku, chaynapim yanqapaq karqa. 37Chaynallataqmi Galilea lawmanta kaq Judaspas censo punchawkunapi llapa runakunata hatarirachirqa ichaqa paytapas waurachirqakum hinaptinmi qatiqninkunapas tukuy hinastinman cheqerurqaku. 38Chaymi nikichik, ama imanaychikchu kay runakunataqa, paykunataqa hawkallatay dejaychik. Sichu yachachisqanku otaq imam rurasqanku runakunallamanta kaptinqa chinkarunqam. 39Diosmanta kaptinmi ichaqa imay na puchu karachiy tapas mana atiwaqchikchu. Cuidakuychik, yanqaataq Diospa contranpi peleachkawaqchik nispa. 40Chay mi lliwchan ku paypa nisqanta kasuspan ku *apostol ku nata qayaykuspa azoterqaku. Jesuspa sutinmanta amaa rimanankupaq kamachispallam kachaykurqaku. 41Chaymi *cortemanta apostolkuna lloqsirqaku llumpay kusisqallaa Jesucristopa sutinmanta penqakuykunata akarinankupaq Diospa per metisqankurayku. 42Mana samaykuspankum sapa punchaw templopi hinaspa wasikunapi yachachiqku hinaspa Jesucristomanta willakuqku.
1971 Diaconopaq qanchis runakunata akllasqankumanta
HECHOS6,7
punchawkunapim Cristoman iikuqkuna aswan-aswan mirarqaku. Chaymi *griego rimaq iiqkuna quejakurqaku *hebreo rimaq iiqkunamanta: Sapa punchaw mikuyta aypuptinkum oqaykumanta kaq viudakunata mana allintachu atiendenku nispanku. 2Chay mi chun ka iskay nintin *apostol ku na llapa llan iiqku nata hu u ruspan ku nirqaku: Sichum Diospa palabran yachachiyta dejarusaqku mikuyta servinaykupaq hinaptinqa manam allinchu kanman. 3Chaynaqa wawqe-panillaykuna, qamkunamantay akllaychik qanchis runakunata Chuya Espiritupa huntasqan yachayniyoqkunata, mikuy aypukuytaqa paykunapa makinmanam churasaqku. 4oqaykuataqmi Diosta chaylla-chaylla maakuspa palabranta yachachisaqku nispa. 5Chaymi llapa huunasqakuna allinmi nispanku akllarqaku Estebanta. Paymi karqa Chuya Espiritupa huntasqan llumpay iiyniyoq. Akllarqakutaqmi Felipeta, Procorota, Nicanorta, Timonta, Parmenasta hinaspa Nicolasta. Nicolasqa karqa judiokunapa religionninman tikrakuq Antioquia llaqtayoqmi. 6Paykunatam *apostolkunaman pusamurqaku, apostolkunam paykunapa hawanman makinkuta churaykuspanku Diosta maakurqaku. 7Chaymi Diospa palabranta aswan-aswan willakuptinku llapa iiqkuna aswan-aswan mirarqa Jerusalen llaqtapi. Achkaam *sacerdotekunapas Jesusman iikuykurqaku. Diospa ancha favorecesqan kaspa chaynataq Diospa atiyninwan huntarisqa kaspan runakunapi admirakuypaq *milagrokunata ruraq. 9Jerusalenpim karqa Librasqakunapa *Huunakunanku Wasi. Chaypim huunakuqku Cirenemanta, Alejandriamanta, Ciliciamanta hinaspa Asiamanta kaq judiokuna. Huk punchawmi paykunamanta wakinkuna Estebanwan atipanakurqaku. 10Paykunaqa manam Esteban upallachiyta atirqakuchu allin yachaywan hinaspa Chuya Espiritupa yanapakuyninwan rimasqanrayku. 11Chaymi pagarurqaku huk runakunaman Estebanmanta llullakuspanku: oqaykum kay runata uyarirqaniku Moisespa hinaspa Diospa contranpi mana allin rimaqta nispa rimanankupaq. 12Chaynapim llapa runakunatawan judiokunapa kamachiqninta chaynataq Diospa leynin yachachiqkunata hatarirachirqaku Estebanpa contranpi. Qonqayta pawaykuspankum Estebanta hapiruspa *corteman aysarqaku. 13Chay pusasqanku llulla runakunam Estebanpa contranpi kaynata nirqaku: Kay runam mana upallaspa mana allin palabrakunata riman Diospaq sapaqchasqa wasimantawan Diospa leyninmanta. 14Paymi nirqa: Nazaretmanta kaq Jesusmi templota tuichispan Moisespa kamachiwasqanchik costumbrenchikkunata cambianqa nispa. 15Hinaptin mi chay *cor tepi llapa llan tiyaqku na Estebanta qawa rispan ku angelpa uyan hina uyayoqta rikururqaku.
8Estebanmi
1Chay
Estebanta presocharusqankumanta
jefenmi Estebanta tapurqa: Chay natachu rimarqanki? nispa. 2Chay mi Esteban ataq nirqa: Wawqellaykuna, taytakuna, uyariykuwaychik. oqanchikpa kancharichkaq Diosninchikmi abuelonchik Abrahanman Mesopotamia lawpi rikuriykurqa manaraq Haran
1*Sacerdoteku napa
Estebanpa willakusqanmanta
HECHOS7
1972
llaqtaman ripukuchkaptin. 3Paytam nirqa: Llaqtaykimanta hinaspa aylluykimanta lloqsiy qawachinay allpaman nispa. 4Chaymi Diospa nisqanman hina Abraham Caldea lawmanta ripukuspan Haran llaqtapi *yacharqa. Chaypi taytan waukuptinmi payta Dios pusamurqa kay kasqanchik allpaman. 5Diosqa manam ima herenciatapas kaypiqa qorqachu, ichaqa manaraq churiyoq kachkaptinpas Diosmi prometekurqa tukuy kay allpataqa paymanwan mirayninkunaman qonanpaq. 6Paytam nirqa: Miraynikikunam runapa llaqtanpi forastero hina *yachanqaku, akaristinmi sirviente kanqaku tawa pachak watapuni nispa. 7Diosqa nirqataqmi: Aswanqa servichikuqninku runakunatam castigasaq hinaptinmi miraynikikuna chay nacionmanta lloqsimuspanku kaypi yupaychawanqaku nispa. 8Diosmi contratota rurarqa Abrahanwan hinaspam kamachirqa qari kayninkupi *sealasqa kanankupaq. Chaymi churin Isaac naceruptin pusaq punchawninman Abraham sealarqa: Isaacpas sealarqam churin Jacobta, chaynatataqmi Jacobpas rurarqa chunka iskaynintin churinkunata. Kay chunka iskaynintinmi Israel nacionpa ayllunkunapa abuelonkuna karqa. 9Jacobpa chu rin ku nam wawqen ku Josey manta envidia kuspan ku *rantikururqaku Egipto nacionman apanankupaq. Ichaqa Diosmi Joseyta yanapaspan 10librarqa llapa a ka riy nin ku na manta. Dios favoreceptin mi Joseyqa allin yachayniyoq karqa chaymi Rey Faraonpas allinta qawaspan Joseyta akllarqa Egipto nacionpi hinaspa kikin reypa wasinpi kamachikuq kananpaq. 11Llumpay yarqaymi karqa Egipto nacionpipas chaynataq Canaan lawpipas. Hinaptinmi abuelonchikkuna mana imatapas tarirqakuchu mikunankupaq. 12Ichaqa Egipto nacionpi trigo kasqanta Jacob yacharuspanmi churinkunata chayman punta viajepi kacharqa. 13Iskay kaq kutiyninkupiam Joseyqa wawqenkunaman reqsiykachikurqa chaymi Egipto nacionpa reyninpas yacharurqa pipa castanmi Joseyqa kasqanta. 14Chaynapim Joseyqa taytan Jacobta llapa aylluntinta Egipto nacionman qayachirqa, paykunaqa karqa qanchis chunka pichqayoq runakunam. 15Chaynapim Jacobqa Egipto nacionman ripukurqa hinaspam chaypi waukurqa, hina chaypitaqmi paypa churinkunapas waukurqa. 16Chaymantaam paykunapa tullunkunata aparqaku Siquem llaqtaman chaypi pampanankupaq. Chay sepulturatam Abraham rantirqa qollqewan Hamorpa churinkunamanta. 17Abrahanman Diospa prometesqan cumplikuruchkaptinam Israelpa llapa mirayninkuna llumpa-llumpayta mirarurqa Egipto nacionpi. 18Chaymantam Egipto nacionpiqa munaychakurqa Joseyta mana reqsiq reya. 19Paymi engaaspa llumpayta akarichirqa abuelonchikkunata, llullu wawakuna waunankupaqmi wischunankupaq obligarqaku. 20Chay tiempopim Moisespas nacerqa. Paymi karqa Diospa kuyasqan suma-sumaq wawa chaymi tayta-maman kimsa killa wasinkupi uywarqaku. 21Tayta-mamanku wischuruptinmi Egipto nacion reypa warmi churin tarikuspan wawanta hina uywakurqa. 22Chaynapim Egiptopi tukuy yachaykunata yachachirqaku chaymi Moisesqa hatun reqsisqa runa karqa rimayninpipas chaynataq rurayninpipas. 23Moises tawa chunka watayoq karuspanataqmi Israelpa mirayninmasinkunaman watukuq rirqa. 24Chaypim Egipto runata rikururqa Israelpa castan runata maqachkaqta. Payta harkaspanmi maqaqnin Egipto runata vengakuspa waurachirqa. 25Paymi piensarqa: Castaykunaqa luegoch cuentata qokunqaku paykunataqa oqantakama Dios librananta nispa, aswanqa paykunaqa manam entienderqakuchu. 26Paqarinnintintaataqmi Moises tarirurqa paypa castan iskay runakuna peleachkaqta, mana peleanankuta munaspanmi nirqa: Qamkunaqa wawqentinmi kankichik imanasqataq qamkunaqa maqanakuchkankichik? nispa. 27Hinaptinmi chay castamasin maqaq runa Moisesta tanqarispa nirqa: Pitaq qamtaqa churasurqanki oqaykupa jefeyku hinaspa juezniyku
1973
HECHOS7
kanaykipaq. 28Qayna punchaw wauchisqayki Egipto runata hinachu oqatapas waurachiwayta munanki? nispa. 29Kayta uyariruspanmi Moises ayqekuspa ripukurqa Madian lawman. Runapa llaqtanpi forastero *yachachkaptinmi iskay churinkuna nacerqa. 30Tawa chun ka wata pasa ruptinam Sinai chun niq orqopi angelta rikururqa rupachkaq tankar kichkapi. 31Moisesataqmi chayta rikuruspan admirakurqa hinaspam sumaqta qawaykuyta munaspan asuykuspan uyarirqa Diospa kayna nisqanta: 32oqaqa kani abueloyki Abrahampa, Isaacpa hinaspa Jacobpa Diosninmi nispa. Chaymi Moises mancharikuywan katkatatayta qallaykuspan ni qawariytapas atirqachu. 33Chaymi Seor Dios nirqa: *Usutaykita horqokuy, sarusqayki allpaqa oqapaq sapaqchasqa allpam. 34Qawachkanipunim Egipto nacionpi runaykunapa akarisqanta, uyarichkanitaqmi waqasqankutapas. Chaymi uraykamuni paykunata libranaypaq. Riy, oqam kachasqayki Egipto nacionman nispa. 35Chaymi: Pitaq qamtaqa churasurqanki oqaykupa jefeyku hinaspa juezniyku kanaykipaq? nispa despreciasqanku Moisesta tankar-kichkapi rikuriq angelnintakama Dios kamachirqa paykunapa libraqnin hinaspa jefen kananpaq. 36Chaynapim Moisesqa Egipto nacionmanta libramurqa llapa abuelonchikkunata, Diospa atiyninta qawachispam admirakuypaq *milagrokunata rurarqa Egipto nacionpi, Puka Lamar Qochapi chaynataq chunniqpipas tawa chunka watapuni. 37Chay kikin Moisestaqmi Israelpa miraynin masinchikkunatapas nirqa: Diosmi castanchikmanta oqata hina rikurichipusunkichik huk willakuqta nispa. 38Chay Moisesm karqa huunasqa llapa abuelonchikkunawan chunniqpi, paytaqmi karqa Sinai Orqopi rimapayaqnin angelwanpas. Paytaqmi kawsananchikpaq palabrakunatapas chaskipuwarqanchik. 39Ichaqa chay abuelonchikkunam payta mana kasukuyta munarqakuchu hinaspam qepanchakuruspanku Egipto nacionman kutikuyta munaspa 40Aaronta nirqaku: Rurapuwayku taytachakunata Dios hina pusawananchikpaq. Egipto nacionmanta horqomuwaqninchik chay Moisestaqa imach pasarun manam yachanchikchu nispa. 41Chaymi rurarurqaku qorimanta malta torota hinaspam animalkunata wauchispa chay taytachaman ofrecerqaku, makinkupa rurarusqanwanm kusikurqaku. 42Chaynapim Diospas paykunata qepanchakuruspa saqerurqa lucerokunataa adoranankupaq, Diosmanta willakuqkunapa qellqasqan libropim kaynata nichkan: Yaw Israel castakuna, chunniqpi tawa chunka wata kaspaykichikqa animalkunatawan wakin ofrendakunataqa manam ofrecewarqankichikchu. 43 Aswanqa chay Moloc taytachaykichikpa karpantam aparqankichik. Renfan taytaykichikpa lucerontam aparqankichik. Chay taytachakunatam adoranaykichikpaq rurarqankichik. Chayraykum Babilonia llaqtapa waklawninman qarqosaykichik. chunniqpim awpa abuelonchikkuna huk karpapi waqaychaqku Diospa kamachikuyninkunata. Chay karpataqa rurarqaku Moisesman Diospa qawachisqanpi hinam chaynataq kamachisqanpi hinam. 45Abuelonchikkunam chaskirqaku chay karpata herenciata hina. Chay karpata apamuspankum Josueywan hamurqaku kay allpanchikman huk casta runakunata allpanmanta qarqoruspanku. Diosmi chay runakunata qarqochirqa kay allpata abuelonchikkunaman qonanpaq. Karpallapim
44Chay
HECHOS7,8
1974
Diosninchiktaqa adoraqku Rey Davidpa tiemponkama. 46Davidta Dios favoreceptinmi David templo rurayta munarqa abuelon Jacobpa Diosninpaq. 47Ichaqa Davidpa churin Salomonmi templota rurarqa. 48Hanaq pachapi Diosqa manam runakunapa rurasqan templokunapichu *yachan. Diosmanta willakuqpas Seorpa nisqantam kaynata nirqa: 49 Hanaq pachaqa gobiernaspa tiyanaymi. Kay pachaqa oqapa sarunaymi. Imayna wasitataq rurapuwankichikman? Maypitaq sarunay sitiota rurapuwankichikman? 50 Manachum atiywan rurarqani tukuy kay llapa imakunataqa? nirqataq: Qamkunaqa rumi sonqo runakunam kankichik. Dios mana reqsiq runapa hinam rinrikichikpas, sonqoykichikpas kachkan. Qamkunaqa Chuya Espiritupa contrallanpi kaspam, awpa abueloykichikkuna hinapuni kachkankichik. 52Diosmanta willakuqkunataqa manachum awpaq abueloykichikkuna llapallanta akarichirqaku? Diospa justo Churin hamunanmanta willakuqkunatapas wauchirqakum. Chay justotam traicionaspaykichik waurachinkichik. 53Qamkunamanmi angelninkunawan Dios qosurqankichik leyninta ichaqa manam kasukunkichikchu.
Esteban wauchisqankumanta
51Esteban mi
autoridadkuna kayta uyariruspankum llumpay rabiawan Estebanpa contranpi kachupakurqaku. 55Estebanataqmi Chuya Espiritupa huntasqan, cielota qawarispa rikururqa Diospa kanchayninta, rikururqataqmi Jesucristotapas Diospa *alleq law ninpi sayachkaqta. 56Chay mi Esteban nirqa: Qawaychik! Kikin hanaq pachatam rikuchkani, Diospa alleq lawninpim Diosmanta Hamuq Runa sayachkan nispa. 57Chaymi paykuna mana uyariyta munaspanku rinrinkuta tapakururqaku hinaspam qaparispanku lliw waykarurqaku. 58Hinaspam llaqtapa cantonman aysaruspanku rumiwan choqaparurqaku. Esteban acusaq runakunam choqapanankukama pachankuta cuidachirqaku Saulo sutiyoq jovenwan. 59Rumiwan choqapachkaptinkum Esteban maakurqa: Seor Jesus almaytay chaskiykuy nispa. 60Hinaspan mi qonqora kuykuspan qapa rirqa: Seorlly, amay castigaychu kay hucha rurasqankumantaqa nispa. Hinaspam waukurqa.
54Judio
Iiqkunata Saulo akarichisqanmanta

1Chay mi
Saulo allinpaq hapirqa Esteban wauchisqankuta. Hina chay punchawllapim llapa iiqkunata akarichinankupaq qatikachayta qallaykurqaku. Chaymi llapallan iiqkuna cheqerurqaku Judea lawman hinaspa Samaria lawman. *Apostolkunallaam Jerusalenpiqa qeparurqaku. 2Hinaptinmi Dios yupaychaq wakin runakuna pamparurqaku Estebanta, paymantam llumpayta waqarqaku. 3Sauloataqmi iiqkunata chinkachinanpaq qatikacharqa wasin-wasin hinaspam qaritapas war mitapas carcelman apaq.
1975 Samaria llaqtapi willakusqankumanta
HECHOS8
Jerusalenmanta cheqechisqakunam mayman rispankupas Jesucristomanta allin noticiakunata willakuqku. 5Chaynapim Felipepas rirqa Samaria llaqtaman hinaspam Jesucristomanta willakurqa. 6Chaymi llapa runakuna huunakuspanku Felipepa nisqanta huk sonqolla uyarirqaku, rikurqakutaqmi *milagrokuna Felipepa rurasqantapas. 7Demoniopa akarichisqan runakunatapas sanoyachirqam, chay demoniokunam runakunata qaparichistin lloqsiq. Sanoyaqtaqmi suchukunapas hinaspa wistukunapas. 8Chayraykum chay llaqtapi runakunaqa llumpay kusisqa karqaku. 9Sa ma ria llaqtapim kach karqa Simon sutiyoq brujo runa, paymi chay llaqtapi llapa runakunata admirachiq: oqaqa ancha yachayniyoq runam kani nispa. 10Pay tam tak sapas-hatunpas ka su kuqku hinaspam pay manta niqku: Kay runapiqa Diospa ancha atiy ninmi kachkan nispanku. 11Paytam kasukuqku brujerianwan unaysua admirachiptin. 12Aswanqa Diospa munaychakusqanmanta hinaspa runakunata salvaq Jesucristopa sutinmanta Felipe rimaqta uyarispankum qaripas-warmipas iikuspanku Felipewan bautizachikurqaku. 13Chaymi Simonpas Jesucristoman iikuspan bautizachikurqa hinaspam Felipewana purirqa. Diospa atiyninwan *milagrokunata Felipepa rurasqanta qawaspanataqmi admirakurqa. 14Sa ma ria llaqtapi ru na ku na Diospa pa labran chaskisqan kuta yacha ruspankuataqmi Jerusalenpi *apostolkuna kacharqaku Pedrotawan Juanta. 15Samaria llaqtaman chayaruspankum Diosta maakurqaku Samariapi iiqkuna Chuya Espirituta chaskinankupaq. 16Jesuspa sutillanpiraq paykuna bautizachikuptinkum Chuya Espirituqa manaraq mayqanmanpas hamurqaraqchu. 17Chaymi Pedrowan Juan iiqkunaman makinkuta churaykuptinku chaskirqaku Chuya Espirituta. 18Iiqku na man *apostol ku na ma kin kuta chu raptin mi payku na man Chuya Espiritu qomusqa karqa, chaytam Simon rikurqa chay mi apostolkunaman qollqeta qawachispan 19nirqa: Qoykuwaychik chay atiyta chaynapi pimanpas makiyta churaykuptiy Chuya Espirituta chaskinankupaq nispa. 20Chay mi Pedroataq nirqa: Qollqekiwan kuskay chinkay Diospa qosqanta qollqewan rantiruy piensasqaykimanta! 21Kay atiyqa manam qampaqchu, sonqoykipi munasqaykikunaqa manam Diospaq hinachu. 22Wanakuy chay llumpay mana allin ruray munasqaykimanta hinaspa Diosta maakuy, ichapas chaynapi sonqoykipi chay piensasqaykita pampachasunkiman. 23Yachanim qamqa envidiosollaa kasqaykita hinaspa mana allin ruraykunawanpas watasqa kasqaykita. 24Hinaptin mi Simon ataq nirqa: Seortay maapullawaychik nisqaykichik man hina imapas ama pasawananpaq nispa. 25Je sucristomanta willa ruspam Diospa pa labranta *apostol ku na yachachirqaku hinaspam kutirqaku Jerusalenman Samaria llaqtachakunapi Cristomanta allin noticiakunata willakustin.
26Chay mantam
4Aswanqa
Felipeta Diospa angelnin kaynata kamachirqa: Kaymanta riy surlawman Jerusalenmanta Gaza llaqtaman riq anninta nispa.
Etiopia nacionniyoq runawan Felipe tupasqanmanta
HECHOS8,9
1976
Chayqa chunniq anmi. 27Felipe rispanmi anpi tuparurqa Etiopia nacionpi kamachikuq runawan. Payqa karqa Etiopia nacionpi Candace sutiyoq reinapa qollqen waqaychaqmi. Paymi Jerusalenpi Dios adoraq risqanmanta kutichkarqa. 28Payqa caba llopa aysasqan car retapim rich karqa llaqtan law man Diosmanta willakuq Isaiaspa qellqasqan librota leestin. 29Chay mi Felipeta Chuya Espiritu nirqa: Wak carretata hay paspayki asuykuy nispa. 30Chaymi Felipe kallpaspan, Isaiaspa qellqasqan libro leesqanta uyarispan tapurqa: Entiendenkichu chay leesqaykipa imam nisqanta? nispa. 31Ka machikuqataqmi nirqa: Imay nataq entiendey man mana pipas yachaykachiwaptinqa? nispan. Chaymi Felipeta ruegarqa seqaspan waqtanpi tiyananpaq. 32Chay libropi leesqan mi kayna karqa: Nakanankupaq ovejata hina pusaptinkum mana rimarirqachu. Imaynam carnero kanman millwan rutuqninpa qayllanpi upallalla, chaynam paypas karqa akarichiqninkunapa qayllanpi upallalla. 33 Humillaykachispankum mana allin arreglotachu rurapurqaku. Pitaq willakunman mirayninmanta waurachichkaptinkuqa? 34Hinaptin mi chay ka machikuq tapurqa Felipeta: Niykuway pimantataq kay willakuqqa rimachkan, kikinmantachu icha pimantataq? nispa. 35Chay mi leesqan ku manta qa llaykuspan Je susmanta allin noticia ku nata Felipe willarqa. 36Chaymi yakupa kasqanman chayaruptinku chay kamachikuq nirqa: Kayqaya kaypi kasqa yaku imaraqtaq faltawan bautizawanaykipaq? nispa. ( 37Chay mi Felipeataq nirqa: Tukuy sonqoykiwan iiptikiqa allinmi nispa. Hinaptinmi chay kamachikuqataq nirqa: Creenim Jesucristoqa Diospa Churin kasqanta.) 38Chaynata niruspanmi carretata sayachinanpaq kamachirqa. Chaymi iskayninku uraykurqaku yakuman hinaptinmi Felipe bautizarqa. 39Yakumanta seqaruptinkuataqmi Seorpa Espiritun Felipeta huklawman aparurqa. Hinaptinmi chay kamachikuqqa manaa rikurqachu Felipeta, ichaqa kusisqallaam pasakurqa. 40Felipeataqmi Azoto sutiyoq llaqtachapia rikurirurqa hinaspanmi llaqtan-llaqtan rirqa Jesusmanta allin noticiakunata willakustin Cesarea llaqtaman chayanankama.
Jesucristoman iiqkunata wauchinanpaq amenazarqa. Chayraykum *sacerdotekunapa jefenman pasarqa. 2Oficiokunatam maakurqa Damasco llaqtapi *huunakunanku wasikunapi kamachikuqkunapaq chaynapi Jesucristo qatiqkunata warmitapas-qaritapas presota Jerusalen llaqtaman pusamunanpaq. 3Damasco llaqtaman chayaykuchkaptinam qonqayllamanta huk llipyay hina payta kanchaykurqa. 4Chaymi Saulo pampaman wichiykuspan uyarirqa: Saulo, Saulo imanasqataq akarichiwanaykipaq qatikachawanki? niqta. 5Chay mi Saulo tapurqa: Pitaq kanki Seor? nispa.
1Sauloataqmi
Saulopa iikusqanmanta (Hch 22:6-16. 26:12-18)
1977
HECHOS9
Hinaptinmi nimurqa: oqaqa qatikachawasqayki Jesusmi kani. 6Hatarispayki Damasco llaqtaman yaykuy, chaypim imam ruranaykita nisunki nispa. 7Sau lowan riqku nam chay rima musqanta uya rirqa ku, ichaqa manam pitapas rikurqakuchu. Chaymi admirasqallaa karqaku. 8Sauloataqmi pampamanta hatarispan manaa imatapas rikurqachu awsayarusqanrayku. Chaymi makinmanta aysaspanku Damascoman pusaykurqaku. 9Chay napim kimsa punchaw karqa mana rikukuq, manam imatapas mikurqachu nitaq tomarqachu. 10Chay Da masco llaqtapim *yacharqa Je sucristopi iiq Ana nias sutiyoq runa. Pay manmi Seor rikuriykuspan nirqa: Ananias nispa. Chaymi pay nirqa: Imata Seor? nispa. 11Chay mi Seor nirqa: Hatarispayki riy Derecha sutiyoq calleman, hinaspayki Judaspa wasinpi Tarso llaqtayoq Saulota maskamuy. Paymi Diosta maakuspan 12revelacionninpi rikusurqanki paypa kasqanman yaykuchkaqta chaynapi paypa hawanman makikita churaptiki huktawan qawarikunanpaq. 13Chay mi Ana niasataq nirqa: Seorlly, achkaq runakunam willawarqaku chay runamantaqa, payqa Jerusalen llaqtapim qanman iiqkunata akarichirqa. 14Kunanataqmi *sacerdotekunapa jefenpa kamachisqan hamurun qampa sutikipi maakuqkunata presochananpaq. 15Chay mi Seor ataq Ana niasta nirqa: Pasaypuni, chay runataqa akllarqani huklaw nacionkunapi runakunaman, reykunaman hinaspa Israelpa mirayninkunaman oqamanta willakunanpaqmi. 16oqam pay man yachachisaq oqa rayku llumpay a ka rinanta. 17Chay mi Ana nias pa sarqa Sau lopa kasqan wa siman hinaspam yayku ruspan Saulopa hawanman makinta churaykuspan nirqa: Wawqey Saulo, chay hamusqayki anpi rikurisuqniki Seor Jesusmi kachamuwarqa qamta qawarichinaypaq hinaspa Chuya Espiritupa huntasqan kanaykipaq nispa. 18Hinaptinmi chaypunilla paypa awinmanta wichirurqa escama hina, hinaptinmi qawakurqaa. Chaymi Saulo hatarispan bautizachikurqa. 19Mikuywan kallpanchakuykuspanmi chay punchawkuna qeparqa Damasco llaqtapi iiqkunawan. willakurqa *huunakunanku wasikunapi: murallanta (Hch 9:25) Jesucristoqa Diospa Churinmi nispa. 21Lliw uya riqku na ataqmi admira kuspan ku kay nata nina kurqa ku: Manachu kay runaqa Jerusalen llaqtapi purirqa Jesucristopa sutinpi maakuqkunata akarichistin? Manachum kikinpuni kay manpas hamurqa iiqkunata presocharuspan *sacerdotekunapa jefenkunaman apananpaq? nispa. 22Ichaqa Sau lom aswan-aswan kallpancha kuspan Je susqa cheqaptapu ni prometesqa Cristo kasqanta willakurqa chay napi Damascopi *yachaq judiokunapas ima piensaytapas mana atinankukama.
20Sau lom
Damasco llaqtapi Saulo willakusqanmanta
HECHOS9
1978 Saulopa lluptikusqanmanta
punchaw pasaruptinmi judiokuna yacharachinakurqaku Saulota waurachinankupaq. 24Ichaqa Saulom chayta yacharurqa. Chaymi paykuna tuta-punchaw chay llaqtapa punkunkunapi suyaqku waurachinankupaq. 25Aswanqa iiqkunam hatun canastapi Saulota tutallan uraykarachirqaku chay llaqtapa muyuriqnin perqanta Jerusalenman chayaruspanmi iiqkunawan huunakuyta munarqa, ichaqa paykunam manchakurqaku Jesucristoman iisqanta mana creespanku. 27Aswanqa Bernabeymi Saulota pusarqa *apostolkunaman hinaspam willarqa Jesucristota anpi Saulo rikumusqanmanta hinaspa paytapas Seor rimapayasqanmanta chaynataq Damasco llaqtapi mana manchakuspa Jesucristopa sutinpi rimasqanmantapas. 28Chaymi Sauloqa Jerusalenpia apostolkunawan puriq. 29Mana manchakuspam rimaq Seorpa sutinpi, atipanakuqtaqmi *griego rimaq judiokunawanpas, aswanqa paykunam waurachiypi riqku. 30Jesucristoman iikuqkuna chayta musyaruspankum Saulota pusarurqaku Cesareaman hinaspam Tarso llaqtaman aviarurqaku. 31Chaymi iiqkunaqa tukuy Judea lawpipas, Galilea lawpipas hinaspa Samaria lawpipas hawkaa karqaku. Iiyninkupim wiaqku hinaspam Seorta manchakuspanku kawsaqku, Chuya Espiritupa kallpanchasqan kaspankum aswan-aswan miraqku. Pedrom llapa iiqkunata watukuspan Lida llaqtapi iikuqkunamanpas chayarurqa. 33Chay pim tarirqa Eneas sutiyoq runata, paymi suchuyaruspan pusaq wataa camapi kachkarqa. 34Hinaptinmi Pedro nirqa: Eneas, Jesucristom sanoyarachisunki, hatarispayki camaykita allichay nispa. Chay ratollam Eneas hatarirurqa. 35Lida llaqtapi hinaspa Saron llaqtapi lliw *yachaqkunam payta rikururqaku hinaspankum Seor Jesucristomana iikurqaku. Jope llaqtachapim *yacharqa Jesucristopi iikuq Tabita sutiyoq warmi, paypa sutinmi griego rimaypi karqa Dorcas. Paymi achka allinkunata ruraq hinaspam wakchakunata yanapaq. 37Chay punchawkunapi onqoruspanmi waukurqa chaymi cuerponta baaruspanku wasipa altosninpi chutaykurqaku. 38Lida llaqtam hichpalla karqa chay Jope llaqtamanta chaymi iiqkuna chaypi Pedro kasqanta yacharuspanku iskay runakunawan nichimurqaku: Kunanpuni pasamuy Jope llaqtaman nispa. 39Chaynata Pedroman willaykuptinkum pasarqa paykunawan. Chayaruptinataqmi Pedrota pusaykurqaku wauqpa kasqan cuartoman. Pedroman llapa viudakuna asuykuspam waqastin qawachirqaku Dorcaspa rurasqan camisakunatawan walikunata. 40Pedroataqmi chay pi lliw kaqku nata lloqsirachispan qonqoranpa Diosta maakurqa hinaspanmi chay wausqa war mita qawarispan nirqa: Tabita, hatariy nispa. Chay mi Tabita qawarikururqa, hinaspanmi Pedrota rikuruspan tiyarirurqa. 41Chay mi Pedro ma kin manta hapiykuspan saya richirqa. Iiqku natawan viudakunata qayaspanmi kawsachkaqtaa paykunaman qawachirqa. 42Chaytam Jope
36Chay 32*Apostol 26Saulo
23Achka
Jerusalen llaqtapi Saulo tarikusqanmanta
Eneaspa sanoyasqanmanta
Dorcaspa kawsarirusqanmanta
1979
HECHOS9,10
llaqtapi llapa runakuna yacharurqaku, chaymi Seorman achkallaa iikurqaku. 43Chay llaqtapim Pedro qeparqa achka punchaw suela ruraq Simonpa wasinpi.
10
llaqtapim *yacharqa Cor nelio. Paymi karqa Italiano sutiyoq tropakunapi capitan. 2Cor neliom wasinpi llapallan kaqkunapiwan Diosta manchakuspa ser viqku, wakcha judiokunatam achka qollqewan yanapaq hinaspanmi tukuy tiempo Diosta maakuq. 3Huk punchawmi yaqa las tresta maakuchkaptin Dios payman rikuriykachirqa huk angelta: Cornelio! nispa. 4Chay mi Cor nelio llumpay mancha risqa qawa rayaspan tapurqa: Imata Seor? nispa. Hinaptinmi chay angel nirqa: Maakusqaykitawan wakchakuna yanapasqaykitam Dios chaskiykun. 5Ku nany ru na ku nata Jope llaqta man kachay Simonwan sutichasqa Pedrota pusamunankupaq. 6Payqa samapakuchkan suela ruraq Simonpa wasinpim, chayqa kachkan lamar qochapa patanpim nispa. 7Chay rimapayaqnin angel chin ka ruptillan mi Cor nelio qayarqa iskay runankunatawan Dios ser viq soldadonta 8hinaspam chay angelpa lliw nisqanta paykunaman willaspan kacharqa Jope llaqtaman. 9Paqa rin nintin Cor neliopa ru nan ku na Jope llaqtapa hichpa llanta a richkaptinkum yaqa chawpi punchawta Pedro seqarqa wasipa altonman Diosta maakunanpaq. 10Llumpayta yarqarachikuspanmi mikuyta munarqa. Ichaqa mikuyta yanupunankukamam revelacionta chaskirqa. 11Paymi rikurqa hanaq pachamanta tawan puntanmanta warkusqa lliklla hina uraykamuqta. 12Chay llikllapim karqa tawa chakiyoq animalkuna, culebra hina qasqonpa puriqkuna hinaspa alton pawaq animalkuna. 13Hinaptinmi Pedro uyarirqa: Hatariy Pedro, wauchispa mikuy niqta. 14Chay mi Pedroataq nirqa: Manapunim mikuy manchu Seor. oqaqa haykapipas manam mikurqanichu mana mikuna kaqkunataqa! nispa. 15Chay mi payta huktawan ni murqa: Mikunapaqmi nispa Diospa nisqankunataqa amay niychu: Manapunim mikuy manchu nispaqa. 16Chay na llam pasa kurqa kimsa ka ma hinaptin mi chayku naqa hanaq pacha man kaqlla hoqarikururqa. 17Imaninantaq kayqa nispa Pedro piensachkaptinraqmi, Corneliopa kachamusqankuna chayamuchkarqakua. Paykunam Simonpa wasinmanta tapukuspanku punkupia sayachkarqaku. 18Hinaspam qayakurqaku: Kay pichu Pedrowan sutichasqa Simon samakuchkan? nispanku. 19Diospa revelasqanmanta Pedro piensachkaptinraqmi Chuya Espiritu payta nirqa: Qawariy, kimsa runakunam maskasuchkanki. 20Uraykuspayki paykunawan riy ama iskayrayaspayki, oqam paykunataqa kachamurqani nispa. 21Chay mi Cor neliopa ru nan ku na man uraykuspan Pedro nirqa: oqam kani qamkunapa maskasqaykichik. Imamantaq hamurqankichik? nispa. 22Hinaptin mi payku na ataq nirqa ku:
1Cesa rea
Corneliopa wasinman Pedro risqanmanta
HECHOS10
1980
oqaykutaqa Capitan Corneliom kachamuwanku. Payqa Diosta manchakuq justo runam, paytaqa llapa judiokunapas allin runa kasqanpaqmi reqsinku. Diospa angelninmi payta kamachirqa wasinman qayachisuspayki qampa nisqaykikunata uyarinanpaq nispa. 23Hinaptin mi Pedro chay wasiman payku nata yaykuykachispan sa machirqa. Paqarintin punchawataqmi Pedro paykunawan pasarqa, riysirqataqmi Jope llaqtapi *yachaq wakin iiqkunapas. 24Paqa rin nintinta am chaya rurqa ku Ce sa rea llaqta man. Chay pim Cor nelio ayllunkunatawan kuyasqan amistadninkunata huuruspan Pedrota suyachkasqa. 25Cor neliopa wa sin man Pedro yaykuch kaptin mi Cor nelioataq chaskispan Pedropa awpaqninman qonqorakuykurqa adorananpaq. 26Ichaqa Pedrom sayarichirqa: Sayariy, oqapas qam hina runallam kani nispa. 27Pay wan parlastin yaykuspan ataqmi wasi ukupi ta riykurqa achka hu u nasqa runakunata. 28Chaymi Pedro nirqa: Yachasqaykichik hinam judiokunaqa mana judio kaqkunawanqa mana juntanakuy mankuchu, manataqmi wasinmanpas yaykuymankuchu leyniyku harkawasqankurayku. Ichaqa Diosmi yachachiwarqa amaa pitapas Chayqa huchasapa millakuy paq runam nispay cheqninaypaq. 29Chayraykum qayarachimuwaptikichik chaypunilla pasamurqani mana iskayrayaspay. Yachaytam munani imanasqataq qayachimuwarqanki? nispa. 30Chay mi Cor nelioataq nirqa: Tawa punchawam kunan hina las tresta kay wasiypi Diosta maakuchkaptiy rikuriykuwarqa suma-sumaq kanchachkaq pachayoq runa. 31Hinaspam niwarqa: Cornelio, maakusqaykikunatawan wakchakuna yanapasqaykitam Dios chaskiykun. 32Kunany runakunata Jope llaqtaman kachay, Pedrowan sutichasqa Simonta pusamunankupaq. Payqa samapakuchkan suela ruraq Simonpa wasinpim, chayqa kachkan lamar qochapa patanpim nispa. 33Hinaptinmi chaypunilla kachamurqani maskamusunaykipaq. Allinpaqmi hamurunkiqa. Diospa qawasqanmi kaypi lliwchayku huunasqa kachkaniku, uyariytam munaniku Seorpa tukuy kamachisusqaykita. Pedro kay nata rimayta qallaykurqa: Kunanmi chayraq entiendeni, Diosqa manam pimanpas sayapakunchu, 35payqa chaskinmi lliw nacionkunapi payta kuyaspa manchakuywan allin ruraq runakunataqa. 36Diosmi Israelpa mirayninkunaman allin noticiata willachirqa Jesucristollawan imaynam Dioswan allinyanakunanchikpaq, Jesucristoqa llapallanchikpa Seorninchikmi. 37Qamkunaqa yachankichikam bautizasqanmanta Juan yacharachiptin Galilea lawmanta qallaykuspan lliw Judea lawpipas tukuy ima pasakusqanta. 38Diosmi huntarqa Nazaretmanta kaq Jesucristoman Chuya Espiritupa atiyninwan hinaptinmi pay purirqa allinkunata rurastin chaynataq *Satanaspa llapa akarichisqan runakunata sanoyachistin, tukuy chaykunataqa rurarqa Dios paywan kasqanraykum. 39Judea lawpi hinaspa Jerusalen llaqtapi Jesucristopa imam rurasqanmantaqa oqaykum testigo kaniku. Paytam waurachirqaku cruzpi chakataruspanku. 40Ichaqa Diosmi payta kawsarichirqa kimsa punchaw wausqanmanta hinaspam rikuriykachiwarqaku oqaykuman. 41Manam llapa runamanchu rikurirqaqa aswanqa oqallaykumanmi chaynapi Jesusmanta willakunaykupaq awpaqmantaraq Diospa akllasqan kasqaykurayku. Kawsariramuptinmi Jesuswan
34Hinaptin mi
Corneliopa wasinpi Pedropa willakusqanmanta
1981
HECHOS10,11
kuska mikurqaniku. 42Paymi kamachiwarqaku llapa runakunaman paymanta willakunaykupaq, Jesucristotam Dios churarun wauqkunatapas hinaspa kawsaqkunatapas juzgananpaq. 43Diosmanta willakuqkunapas Jesusmantam kaynata nirqaku: Payman llapallan iiqtaqa huchanmantam Dios pampachanqa nispanku. Pedro rimachkaptinraqmi Chuya Espiritu hamurqa lliw uyariqninkunaman. 45Hinaptinmi Pedrowan riq iiq judiokuna llumpayta admirakurqaku Pedropa uyariqninkunaman mana judio kachkaptinkupas Chuya Espirituta Dios qomusqanwan. 46Paykunatam uyarirqaku mana yachasqanku idiomakunapi rimaqta hinaspa Dios yupaychaqta. 47Hinaptinmi Pedro nirqa: oqanchik hina paykunapas Chuya Espirituta chaskichkaptinkuqa yaqachum pipas harkakunman bautizasqa kanankuta nispa. 48Pedrom ka machirqa Je sucristopa sutinpi bautiza ku nan kupaq. Chay mantam Pedrota ruegarqaku iskay-kimsa punchawllapas paykunawan karinanpaq.
44Chay nata
Mana judio kaqkunapas Chuya Espiritu chaskisqankumanta
11
kaq iiqkunam *apostolkunapiwan yacharurqaku mana judio kaq runakunapas Diospa palabran chaskisqankuta. 2Jerusalenman Pedro kutiramuptinataqmi iiq judiokuna pay wan atipanakuspanku 3nirqaku: Imanasqataq qamqa rirqanki mana *sealasqa runakunapaman hinaspa paykunawanpas mikumurqanki? nispa. 4Chay mi Pedro qa lla riy nin manta imay nam pa sa kusqanta willa kuspan nirqa: 5Jope llaqtapim Diosta maakuchkarqani, chaymi revelacionta chaskispay rikurqani hanaq pachamanta tawan puntanmanta warkusqa hatun lliklla hina oqapa kasqaykama uraykamuqta. 6Chaypa ukunta sumaqta qawaykuspaymi rikurqani tawa chakiyoq animalkunata, purun animalkunata, culebra hina qasqonpa puriqkunata hinaspa alton pawaq animalkunata. 7Hinaspaymi uyarirqani: Hatariy Pedro, wauchispa mikuy niqta. 8Chaymi oqaataq nirqani: Manapunim mikuymanchu Seor oqaqa haykapipas manam mikurqanichu mana mikuna kaqkunataqa! nispa. 9Chaymi huktawan rimapayamuwarqa: Mikunapaqmi nispa Diospa nisqankunataqa amay niychu: Manapunim mikuymanchu nispaqa. 10Chaynallam pasakurqa kimsakama, hinaptinmi chaykunaqa hanaq pachaman kaqlla hoqarikururqa. 11Chay ratollapim kimsa runakuna chayaramurqa chay samakusqay wasiman Cesarea llaqtaman pusawananpaq. 12Chaymi Chuya Espiritu kamachiwarqa: Paykunawan riy ama iskayrayaspayki nispa. oqawantaqmi rirqaku kay soqta iiqmasinchikkunapas, lliwmi yaykurqaniku chay runapa wasinman. 13Chay runam willawarqaku wasinpi sayachkaq angel rikuriykuspan kayna nisqanta: Kunany runakunata Jope llaqtaman kachay Pedrowan sutichasqa Simonta pusamunankupaq. 14Paymi nisunki imaynam qampas hinaspa aylluykikunapas salvasqa kanaykichikmanta nispa. 15Paykunata rimapayachkaptiyraqmi oqanchikman awpaqta hamusqanpi hina Chuya Espiritu paykunamanpas uraykamurqa. 16Chaymi yuyarirurqani Seorninchik Jesucristopa nisqanta, paymi nirqa: Cheqaptam Juanqa bautizarqa yakuwan, qamkunataataqmi Dios bautizasunkichik Chuya Espirituwan nispa. 17Seor Jesucristopi iiqkunaman oqanchikman hina Espiritunta Dios qoptinqa pitaq oqaqa karqani Diosta harkakunaypaq? 18Chay nata Jerusa lenpi kaq iiqku na uya riruspan kum ma na a Pedropa contranpichu karqaku hinaspam Diosta yupaycharqaku:
1Judeapi
Jerusalenpi kaq iiqkunaman Pedropa willasqanmanta
HECHOS11,12
1982
Chaynaqa mana judio runakunamanpas Diosmi wanakuytaa qoykun wiaypaq kawsanankupaq nispa. waurachispankum wakin iiqkunatapas akarichinankupaq qatikacharqaku, wakiqninmi ayqekurqaku Fenicia lawkama, wakinataq Antioquia llaqtaman. Chaykunapim judio runakunallaman Jesucristomanta willakurqaku. 20Ichaqa Chipre law mantawan chay nataq Cirene llaqta mantam wakin iiqku na chayarurqaku Antioquia llaqtaman, paykunam Seor Jesusmanta allin noticiata willakurqaku mana judio kaq runakunaman. 21Diosmi atiy ninwan paykunata yanaparqa chaymi achka runakuna Jesucristoman iikurqaku. 22Jerusalen llaqtapi iiqkuna kaykunata yacharuspankum Bernabeyta kacharqaku Antioquia llaqtakama. 23Chayaruspanmi chay llaqtapi iiqkunapaq Diospa favorninta qawaykuspan llumpayta kusikurqa. Hinaspanmi paykunata kallpancharqa huk sonqolla qaqa hina sayaspanku Seorta qatinankupaq. 24Bernabeyqa Chuya Espiritupa huntasqan kaspanmi Diosman hapipakuq allin runa karqa. Chaynapim achka runakuna yapakurqa Seorman iispanku. 25Chaymantam Bernabey pasarqa Tarso llaqtaman Saulo maskaq, tariruspanataqmi pusarqa Antioquiaman. 26Chaypim huk watapuni iiqkunawan karqaku achka runakunata yachachispanku. Chay Antioquia llaqtapim Jesucristoman iiqkunata cristianowan sutichayta qallaykurqaku. 27Chay punchawku napim Diosmanta wakin willa kuqku na Jerusa len manta rirqaku Antioquiaman. 28Huk ninpa sutinmi karqa Agabo. Paymi sayarispan Chuya Espiritupa yanapakuy ninwan iiqkunata nirqa: Tukuy kay pachapim hatun yarqay kanqa nispa. Chaym cheqaptapuni pasakurqa Claudio sutiyoq reypa tiemponpi. 29Hinaptinmi Antioquiapi iiqkuna rimanakurqaku Judeapi iiqkunaman atisqankuman hina yanapakuy apachinankupaq. 30Chay napim Bernabey wan hinaspa Saulowan apachirqaku yanapakuy ninkuta Judeapi iiqkunapa *ancianonkunaman.
19Estebanta
Antioquia llaqtapi iiqkunamanta
12
tiempopim wakin iiqkuna akarichiyta Rey Herodes qallaykurqa. wawqen Jacobotapas espadawan wauchinankupaqmi kamachirqa. 3Judiokunapa gustonpaq kasqanta qawaspanmi Pedrotapas presocharurqa. Chayqa pasakurqa Mana Qonchuyoq Tanta Mikunanku Fiesta punchawpim. 4Pedrota presocharuspanmi carcelman hinachirqa hinaspam tawaman rakisqa chunka soqtayoq soldadokunawan cuidachirqa. *Pascua Fiesta pasaruptinam Pedrota juzgananpaq runakunapa qayllanman horqomuyta munarqa. 5Pedrota carcelpi cuidachiptinmi llapa iiqkunaataq paypaq tukuy sonqonkuwan Diosta maakurqaku.
2Juanpa
1Chay
Jacobota wauchisqankumantawan Pedrota carcelasqankumanta
nirqa: Paqarinmi Pedrota horqosaq llapa runakunaman nispa. Chay tutam Pedro puuchkarqa iskay soldadokunapa chawpinpi iskay cadenawan watasqa, wakin soldadokunaataqmi punkupi kachkarqaku carcelta cuidaspanku. 7Hinaptinmi qonqayllamanta Seorpa angelnin chaypi rikurirurqa chay carcelta kanchayninwan huntaykuspa. Chay angelmi Pedrota waqtanpi laqyaykuspan rikcharichirqa hinaspanmi nirqa:
6Herodesmi
Pedrota Dios librasqanmanta
1983
HECHOS12
Utqay man hatariy nispa. Hinaptinmi Pedropa makinmanta cadenakuna wichirurqa. 8Angelmi nirqa: Weqaw nikita sumaqta watakuspayki *usutaykiwan hinakuy nispa. Chaynata Pedro ruraruptinmi angel nirqa: Capakuspayki qatiway nispa. 9Lloqsiruspan mi angelpa qepanta rirqa, ichaqa manam yacharqachu angelpa rurasqanqa cheqap kasqanta chaymi piensarqa revelacionlla kasqanta. 10Ichaqa iskay punkupi kaq soldadokunapa awpaqninta pasaruspankum calleman lloqsiq fierro punkuman chayarurqaku hinaptinmi chay punku kikillanmanta kichakuykurqa. Lloqsiruspanku huk calletaa puriruptinkum qonqayta angel sapallanta saqerurqa. 11Chayraq musyakuruspanmi Pedro nirqa: Kunanmi ichaqa cheqappuni kasqanta yacharuni. Seormi kachamuwarqa angelninta Herodesmanta hinaspa llapa judiokunapa mana allin piensasqanmanta librawananpaq. 12Chaynata piensastinmi Pedro pasarqa Juan Marcospa maman Mariapa wasinta. Chay wasipim achka runakuna huunakuspanku Diosta maakuchkarqaku. 13Hawa punkuta Pedro takaykuptinmi Rode sutiyoq sipascha rirqa qawamunanpaq. 14Ichaqa Pedropa rimasqanta reqsiruspanmi kusikuyllawana mana punkutapas kichaspan kallparqa ukuman: Pedrom punkupi kachkan nispan. 15Chay mi sipaschata nirqa ku: Icha locayarunki nispa. Pay ataqmi nirqa: Pedropunim nispa. Paykunaataqmi aswanraq nirqaku: Manam payqa kanmanchu, angelninch nispanku. 16Pedroataqmi pun kuta ta kay-ta kach karqa hinaptin mi kichaykuptin ku pay kasqanta rikuykuspanku llumpayta admirakurqaku. 17Chaymi makinwan upallanankupaq seaschaspan paykunaman willarqa imay natam carcelmanta Seor horqoramusqanmanta. Nirqataqmi: Willaychik Jacobomanwan iiqmasinchik kunaman nispa. Chaymanta lloqsiruspanmi huklaw man pasakurqa. 18Achik ya ruptin ataqmi soldadoku na llumpay chaqwapi karqa ku imay nanpim Pedropa chinkarusqanta mana yachaspanku. 19Pedrota Herodes maskachimuptinmi mana tarimurqakuchu chaymi soldadokunata tapupaykuspan kamachirqa paykunataa wauchinankupaq. Chaypa qepantaam Herodes ripukurqa Judeamanta Cesarea llaqtapi yachananpaq.
20Tiro llaqtapi kaq hinaspa Sidon llaqtapi kaq runakunam Herodespa llaqtanmanta kaw-
Herodespa wausqanmanta
saykunata chaskiqku, ichaqa Herodesmi paykunawan piakuruspa manaa apachirqachu kawsaykunata chaymi paykuna tanteanakururqaku Herodeswan rimanankupaq. Chayraykum amistadta rurarurqaku Rey Herodespa confianza serviqnin Blastowan chaynapi paypa yanapakuyninwan Herodeswan kaqlla allinyanakunankupaq. 21Chaymi Herodes paykunata citarurqa huk punchaw rimanakunankupaq. Chay punchaw chayaramuptinmi rey kanan pachawan suma-sumaqta pachakururqa hinaspam sumaq tiyananpi tiyaykuspan llapa runakunaman rimarqa. 22Hinaptinmi chay runakuna qaparispanku nirqaku: Kayqa Diosmi, manam runachu! nispa.
HECHOS12,13
23Dios
1984
hina adorachikuspanmi mana nirqachu Diosta adoranankupaq. Hinaptinmi Herodesta Diospa angelnin chay ratolla onqorachirqa, chay mi urukunapa mikusqan waurqa. 24Diospa pa labran mi ichaqa tukuy hinastinpi willa kuptin ku mirarqa. 25Ber nabey wan Sau loataqmi ya napa kuy nin kuta tu ku ruspan ku Jerusa len manta kutikurqaku Marcoswan sutichasqa Juanta pusarikuspanku.
13
iiqkunawanmi kachkarqa Diosmanta willakuqkunawan yachachiqkuna. Paykunam karqa Ber nabey, Simon Negro, Cirenemanta kaq Lucio, Manaen hinaspa Saulo. Manaenqa karqa Galilea lawpi munaychakuq Herodeswan warma kaspa kuska uywasqam. 2Huk punchaw ayunaspanku Seorta adorachkaptinkum Chuya Espiritu nirqa: Bernabeytawan Saulota rakipuwaychik, paykunataqa qayarqani kamachisqayta ruranankupaqmi nispa. 3Ayu na ruspan kum Diosta ma a kurqa ku hinaspam ma kin kuta payku napa hawanman churaykuspanku aviarurqaku. Espiritupa kachasqanmi Bernabeywan Saulo chayarurqaku Seleuciaman, chaymantaataqmi buquepi rirqaku Chipre islaman. 5Chay islapa patan Salamina sutiyoq llaqtaman chayaruspankum Diospa palabranmanta willakurqaku judiokunapa *huunakunanku wasikunapi. Paykunawantaqmi Juanpas rirqa yanapananpaq. 6Chay enteron islanta puriruspankum chayarurqaku Pafos llaqtaman. Chaypim tarirurqaku Barjesus sutiyoq judiokunamanta kaq brujota. Paymi llullakuspan nirqa: Diosmanta willakuqmi kani nispa. 7Chay brujom ya napaq allin yachay niyoq prefecto Sergio Pablota. Chay prefectom Diospa palabranta uyariyta munaspan qayachimurqa Ber nabeytawan Saulota. 8Ichaqa Elimaswan sutichasqa chay brujom paykunapa contranpi karqa prefecto Sergio ama iinanpaq. 9Aswanqa Pablowan sutichasqanku Saulom Chuya Espiritupa huntasqan chay brujota qawarayaruspan nirqa: 10Imaymana llullapa hinaspa tukuy mana allinta ruraspa allin kaqkunapa contranpi sayariq Supaypa churin runa! Imanasqataq mana samaspa Seorpa cheqap anninkunapi kay munaqkunata pantachichkanki? 11Kunanmi Seor castigasunki, awsayaruspaykim unay punchawkuna intipa kanchayninpas mana rikuq kanki nispa. Chayllapunim tutayaq qosnipi hina rikurirurqa, mana rikukuyta atispanmi tampikachaspan maskarqa pipas makinmanta pusarikunanpaq. 12Kaykunata prefecto rikuspanmi Seormanta Pablopa yachachisqanta uyarispan admirakuywan iikurqa. riqmasinkunapiwan Pafosmanta buquepi lloqsirqaku Panfilia lawpi Perge llaqtaman. Juanataqmi paykunamanta rakikuruspan Jerusalenman kutikurqa. 14Chaymantam Pablowan Bernabey Pergemanta rirqaku Pisidia lawpi Antioquia llaqtaman. Chaypim *samana punchawpi judiokunapa huunakunan wasiman yaykuspanku tiyaykurqaku. 15Diospa leynintawan Diosmanta willakuqkunapa qellqasqanta leeruspankum chay huunakusqankupi kamachikuqkuna Pablotawan Bernabeyta nichirqaku:
13Pablom 4Chuya
1Antioquiapi
Bernabeywan Saulo willakuq lloqsisqankumanta
Chipre lawpi apostolkunapa willakusqanmanta
Pablowan Bernabey Pisidia law Antioquia llaqtapi willakusqankumanta
1985
HECHOS13
Wawqeykuna, imallapas willarikunaykichik kaptinqa kunany willarikuychik nispa. 16Chay mi Pablo saya rispan ma kinwan upa lla nan kupaq seaschaspan nirqa: Israelpa mirayninkuna chaynataq Diosta kuyaspaykichik manchakuqkuna, uyariychik, 17Israel runakunapa Diosninchikmi awpaq abuelonchikkunata akllarqa hinaspanmi achka-achkaman mirachirqa runapa llaqtan Egipto nacionpi *yachaptinkuraq, chay llaqtapi akarisqankumantam atiyninwan horqomurqa. 18Tawa chunka watapunitaqmi mana kasukuchkaptinkupas chunniqpi paykunata Dios yanaparqa. 19Canaan allpapi qanchis nacionkunata chinkachispam chay allpata awpaq abuelonchikkunaman qorqa. 20Yaqa tawa pachak pichqa chunkan watapunim juezkunawan gobiernachirqa Diosmanta willakuq Samuelpa tiemponkama. 21Abuelonchikkuna reyta maakuptinkum Dios qorqa Saulta paykunata tawa chunka wata gobiernananpaq, payqa Benjaminpa castan Cispa churinmi karqa. 22Payta rey kayninmanta wischuruspanataqmi akllarqa Davidtaa abuelonchikkunapa reynin kananpaq, paymantam Dios nirqa: Reqsinim Isaipa churin Davidta, payqa agradoypaqmi, paymi ruranqa tukuy ima oqapa munasqayta nispa. 23Kikin Davidpa mirayninmantam nacemurqa Jesus. Paytam Dios Tayta kachamurqa Israelpa llapallan mirayninkunata salvananpaq awpaq abuelonchikkunaman nisqanpi hina. 24Manaraq Jesus yachachiyta qallaykuchkaptinmi Juan willakurqa: Israelpa llapa mirayninkuna, huchaykichikmanta wanakuspa bautizakuychik nispa. 25Waukunanpaq hichpallaa kachkaptinmi nirqa: Manam oqaqa kani qamkunapa piensasqaykichikchu, aswanqa oqamanta qepatam hamunqa huk hatun kamachikuq, paypataqa *usutallantapas manam paskanaypaq hinachu kani nispa. 26Abrahampa mirayninmasillaykuna hinaspa Diosta kuyaspa manchakuqkuna, kay allin willakuykunatam Dios apamuwarqanchik salvakunanchikpaq. 27Jerusalenpi *yachaqkunam llapa jefenkunapiwan Jesus pim kasqanta mana yachastin waunanpaq sentenciarurqaku, chaynapim Diosmanta willakuqkunapa nisqankunata cumplirqaku. Sapa *samana punchawpi leechkaspankupas manam entienderqakuchu. 28Waunanpaq hina mana huchayoqta tarichkaspankupas Pilatotam maakurqaku Jesusta wauchinanpaq. 29Bibliapi tukuy nisqanman hina cumplikuruptinmi cruzmanta uraykachispa pamparqaku. 30Ichaqa Diosmi kawsarichimurqa. 31Chaymi achka punchaw rikurirqa Galileamanta Jerusalenman awpaq riqmasinkunaman. Paykunam Jesusmanta *willakunku Israelpa mirayninkunaman. 32Chay napim oqaykupas qam ku na man willach kaykiku Diospa aw paq abuelonchikkunaman allinninchikpaq prometesqanmanta. 33oqanchik paykunapa miraynin kaptinchik mi prometewasqanchik man hina Dios kawsarirachimun Jesusta iskay kaq Salmopi kayna nisqanpi hinapas: Churiymi qamqa kapuwanki, kunan punchawmantapunimriki oqaqa kani Taytallayki. cuerpon mana ismurunanpaq kawsarimunanmantam Dios kaynata nirqa: Qamkunamanmi qosqaykichik Davidman prometekusqay ancha allinkunata nispa. 35Huk Salmopipas nichkanmi kaynata: Sapaqchasqaykipa cuerpontaqa manataqmi ismurachinkichu nispa. 36Cheqaptam Davidqa Diospa munasqanman hina wiaymasinkunata yanaparqa, abuelonkuna hina wauruptinataqmi cuerpon ismururqa. 37Diospa
34Je suspa
HECHOS13,14
1986
kawsarichisqan Jesuspa cuerponmi ichaqa mana ismurqachu. 38Yachaychiky wawqeykuna, Jesucristoman iiptillaykichikmi huchaykichiktaqa Dios pampachan. 39Jesucristoman llapallan iiqkunatam manaa huchayoqpaq Dios chaskin Moisespa lliw kamachikuyninkunata mana cumpliyta atiptinkupas. 40Cuidakuychiky Diosmanta willakuqkunapa nisqan ama sucedesunaykichikpaq, paykunam nirqa:
41
Uyariychik Diospa nisqanmanta asikuqkuna. Admirakuspay chinkaychik. Tiempoykichikpim admirakuypaqta rurasaq. Willasuptikichikpas mana creenatam rurasaq.
rimaruspanmi Pabloqa riqmasinkunapiwan lloqsirqaku, chaymi payta ruegakurqaku: Huknin *samana punchawtawan yapamanta kaykunamanta willaykuwayku nispa. 43Chay hu u na kuy nin ku tu ku ruptin mi achka judio ru na ku napiwan Dios adoraq runakuna qatirqaku Pablotawan Ber nabeyta hinaptinmi paykuna yachachiqku Diospa favorecesqanmanta ama karunchakunankupaq. 44Huk nin *sa ma na punchaw pim hu u na kurqa ku llaqtapi yaqa lliw ru na ku na Diospa palabranta uyarinankupaq. 45Achka-achka runata judiokuna rikuruspankuataqmi envidiakuspanku Pablopa yachachisqanpa contranpia rimarqaku. 46Chay mi Pablowan Ber nabey mana mancha kuspa nirqa ku: Diospa palabrantaqa qamkunamanmi puntataqa willanayku karqa. Ichaqa mana chaskiyta munaptikichikqa hinaspa wiay kawsaytapas mana chaskinaykichikpaq hina piensaptikichikqa mana judio runakunamanam willakamusaqku. 47Seorqa kay natam ka machiwarqa ku: Achkiyta hinaraqmi churaruyki nacionkunapaq. Chaynapi tukuy hinastinpi kaqkunaman salvaq kasqaymanta willakunaykipaq nispa.
48Mana judio kaq runakunaataqmi kusikurqaku chaykunata uyarispanku, Seortam palabranmanta alabarqaku chaymi wiay kawsanankupaq lliw akllasqa kaqkuna iikurqaku Jesucristoman. 49Chaynapim Seorpa palabran mirarqa tukuy chay lugarkunapi. 50Ichaqa wakin judiokunam Dios adoraq reqsisqa warmikunatawan autoridadkunata umachaspanku Pablopa hinaspa Bernabeypa contranpi hatarirachirqaku hinaspam llaqtanku lawmanta qarqorurqaku. 51Chaymi Pablowan Bernabey *usutankupi allpatapas taspirqaku chay runakunaa huchankuwan cuentallikunankupaq. Hinaspankum pasakurqaku Iconio llaqtaman. 52Paykuna pasakuptinpas Antioquia llaqtapi iiqkunaqa Chuya Espiritupa huntasqanmi kusisqallaa qeparqaku.
42Chay nata
14
ku wasiman, chaymi paykuna sumaqllataa willaykuptinku achka judiokuna Jesucristoman iikurqa, iikurqataqmi mana judio kaqkunapas. 2Ichaqa mana iiq judiokunam mana judio kaq runakunata umacharuspanku hatarirachirqaku iiqkunapa contranpi. 3Chaymi Pablowan Bernabey chay llaqtapi unay quedarqaku. Seorman
1Iconio llaqtapim Pablowan Bernabey yaykurqaku judiokunapa *huunakunan-
Pablowan Bernabey Iconio llaqtapi rimasqankumanta
1987
HECHOS14
hapipakusqankuraykum mana manchakuspa Diospa kuyakuyninmanta willakuqku. Seorataqmi creenankupaq hina rurarqa paymanta willakusqankuta, admirakuypaq *milagrokunata ruranankupaqmi paykunaman atiyta qorqa. 4Chay llaqtapi runakunam iskayman rakinakururqaku, wakinmi judiokunapa favorninpi karqa wakinninataq *apostolkunapa favorninpi. 5Mana judio kaqkunam judiokunawan hinaspa autoridadkunawan rimanakururqaku Pablotawan Bernabeyta maqaparunankupaq hinaspa rumikunawan choqaparunankupaq. 6Ichaqa Pablowan Bernabeymi yacharuspanku ayqekurqaku Licaonia lawpi Listra hinaspa Derbe llaqtakunaman hinaspa muyuriqninpi llaqtachakunamanwan. 7Tukuy chaykunapipas Jesucristomantam allin noticiata willakurqaku. llaqtapim nacesqanmantapuni mana puriy atiq runa karqa. Chaypim tiyachkarqa suchu kasqanrayku. 9Rimasqanta chay runa uyarichkaptinmi Pablo musyarurqa sanoyananpaq iiyniyoq kasqanta. 10Chaymi Pablo qapariq hina nirqa: Hatarispa sayay! nispa. Hinaptinmi chay runa hukta pawarispa puriyta qallaykurqa. 11Pablopa rurasqanta llapa runakuna rikuruspankum, Licaonia idiomankupi qayaykachakurqaku: Dioskunam runayaruspa oqanchik man uraykaramun! nispa. 12Paykunam Ber nabey ta diosnin ku Jupiter wan suticharqa ku, Pablota ataqmi willakusqanrayku suticharqaku diosninku Mercuriowan. 13Chay llaqtaman yaykuykunapim Jupiterpa templon kachkarqa hinaptinmi Jupiterpa sacerdoten apamurqa torokunatawan waytakunata llaqtapa punkunman. Paymi llapa runakunapiwan torokunata wauchispanku Bernabeytawan Pablota adorayta munarqaku. 14Chay mi *apostol Ber nabey wan apostol Pablo chay ta uya riruspan ku pachankuta llikiparqaku hinaspam llapa runakunaman taqrukuruspanku qaparirqaku: 15Runamasillaykuna! Imatataq kaytaqa rurachkankichik? oqaykuqa qamkuna hina runallam kaniku, hamurqanikuqa cheqap kawsaq Diosmanta willakuqmi, chaynapi kay mana valeqkunamanta wanakuspaykichik payllataa qatinaykichikpaq. Paymi unancharqa kay pachata, cielokunata lamar-qochata chaynataq chaykunapi tukuy ima kaqkunatapas. 16awpaq tiempokunapim llapa runakunata kachaykurqa munasqankupi purikunankupaq. 17Chaywanpas payqa reqsichikurqam runakunapaq imapas allinta ruraspan. Paymi parachimun poqoy tiempokunapipas allinta ruruchispa, paytaqmi mikunanchikpaqpas chani-chaninta qowanchik chaynapi kusisqa kawsananchikpaq. 18Chay nata nispan kum a ka-~na kay ta harka kurqa ku torota mana wauchipunankupaq. 19Antioquia llaqta mantawan chay nataq Iconio llaqta manta judiokuna chaya ruspankum llapa runakunata umacharurqaku, Pablota rumiwan choqaparuspankum waurunam nispanku llaqtapa cantonman aysarurqaku. 20Aswanqa iiqmasinkuna Pablopa muyuriqninpi huunakuruptinkum hatarispan huktawan yaykurqa chay llaqtaman. Paqarinnintinataqmi Bernabey wan pasarqa Derbe llaqtaman. 21Derbe llaqtapi Je sucristomanta allin noticiata willa kuspan kum achka llata a iichirqaku. Chaymantam kutirqaku Listra, Iconio hinaspa Antioquia llaqtakunaman. 22Chaykunapim iikuqkunata imam creesqankupi qaqa hina sayanankupaq kallpancharqaku: Diospa munaychakusqanman yaykunapaqqa achka sasachakuytam akarina nispa.
8Listra
Listra llaqtapi Pablota rumiwan choqaparusqankumanta
HECHOS14,15
23Llapa
1988
iiqkunamantam akllarqaku *ancianokunata huunakuyninkupi kamachikunanpaq. Ayunowan Diosta maakuspankum iisqanku Seorpa makinman churarqaku.
24Pisidia lawninta pasaspankum chayarqaku Panfilia lawman. 25Perge llaqtapi Diospa
Siria law Antioquiaman Pablowan Bernabeypa kutisqanmanta
palabranta willakuspankum rirqaku Atalia llaqtaman. 26Chaypi buqueman seqaruspankum pasarqaku Antioquiaman. Chay llaqtamantam Diospa favorninta maakuspa iiqkuna awpaqta paykunata kacharqa willakuq rinankupaq. Hinaptinmi chay willakamusqankumanta kutiramurqaku. 27Chay llaqtaman chayaruspankum llapa iiqkunata huururqaku hinaspam paykunaman willarqaku Diospa tukuy ima ruramusqanmanta hinaspa mana judio kaq runakunamanpas imayna formapim iikunankupaq Seorpa willachimusqanmanta. 28Chaypim Pablowan Bernabey iiqkunawan unay tiempo *yacharqaku.
15
punchawkunapim wakin runakuna Judeamanta Antioquiaman rispanku yachachiyta qallaykurqaku llapa mana judio kaq iiqkunata: Salvasqa kanaykichikpaqqa Moisespa kamachikusqanman hinam *sealasqa kanaykichik nispa. 2Chay mi Pablowan Ber nabey payku nawan llumpay ta atipa na kurqa ku. Hinaptinmi iiqkuna akllarqa Pablotawan Ber nabeyta Jerusalenman rispa *apostolkunawan hinaspa *ancianokunawan chay asuntomanta rimamunankupaq, akllarqakutaqmi paykunamanta wakin iiqkunatapas. 3Antioquia llaqtapi kaq iiqku napa kachasqan m Jerusa len llaqta man rirqa ku, ristinmi pasarqaku Fenicia lawninta hinaspa Samaria lawninta, chay lawkunapim willakurqaku mana judio kaq runakunapas Diosmana iikusqankuta. Hinaptinmi iiqkunaataq llumpayta kusikuqku. 4Pablowan Ber nabey Jerusa len man chaya ruptin kum llapa llan iiqku na, *apostolkuna hinaspa *ancianokuna allinta chaskirqaku, chaymi Pablowan Bernabeyqa paykunamanpas willarqaku paykunawan tukuy imata Diospa ruramusqanmanta. 5Ichaqa Je sucristoman iiq wakin *fa riseoku nam saya rispan ku nirqa ku: Mana judio kaq iiqkunapas *sealasqam kananku hinaspam yachachina Moisespa kamachikuy ninkunata kasukunankupaq nispa. 6Chaymi huunakurqaku *apostolkuna, iiqkuna hinaspa *ancianokuna chay asuntomanta rimanankupaq. 7Llumpayta atipanakuptinkum Pedro sayarispan nirqa: Wawqeykuna, yachasqaykichikpi hinam qamkunamanta Dios akllawarqa Jesucristomanta allin noticiata mana *judio kaqkunamanpas willakunaypaq chaynapi paykunapas iikunankupaq. 8Llapa runakunapa sonqon reqsiq Diosninchikmi paykunamanpas Chuya Espirituta qorqa oqanchikman hina, chaynapim qawachiwarqanchik paykunatapas chaskisqanta. 9Diosqa manam oqanchikmanpas nitaq paykunamanpas sayapakunchu aswanqa payman hapipakuptinkum sonqonkuta chuyanchaykun. 10Imanasqam Diostaqa piachichkankichik? Iiqkunamanmi llasaq qepita churkuchkankichik oqanchikpapas hinaspa abuelonchikkunapapas mana apay atisqanchikta. 11Yachasqanchikman hinaqariki Seor Jesus favorecewaptillanchikmi Diosqa salvawanchik oqanchiktapas chaynataq paykunatapas. 12Chay nata Pedro rima ruptin mi lliw upa lla ruspan ku Ber nabey tawan Pablota uyarirqaku, paykunam willakurqaku Diospa qosqan atiy wan mana judio kaqku-
1Chay
Jerusalen llaqtapi huunakusqankumanta
1989
HECHOS15
napipas admirakuy paq *milagrokuna ruramusqankumanta. 13Paykuna willakuyta tukuruptinataqmi Jacobo nirqa: Wawqeykuna, uyariykuwaychik. 14Simon Pedrom willaruwanchik mana judio kaqkunatapas Dios watukuykusqanta chaynapi paykunamantapas runankunata akllaykunanpaq. 15Chaykunaqa tupanpunim Diosmanta willakuqkunapa qellqasqanwan. Bibliam nin: Kaykuna pasaruptin kutimuspaymi Davidpa castanta huktawan sayarichisaq. Wasi tuiruptin perqaq hinam huktawan rurasaq 17 chaynapi wakin runakunapas hinaspa sutiywan sutichasqa mana judio kaqkunapas oqa Seorta maskawanankupaq. 18 oqa Diosmi awpaqmantapuni reqsichini kay rurasqaykunata.
16 19oqapa piensasqayman hinaqa Diosman iikuq mana judio kaqkunataqa amaay iskayrayachiychikchu. 20Paykunamanqa qellqasunchik kaynatay: Amam mikunkichikchu taytacha-mamachakunaman ofrecesqa aychataqa, amam huchapakunkichikchu, amam mikunkichikchu yawartaqa nitaq yawarpa pasasqan aychatapas nispa. 21awpaq tiempokunamantaraqmi lliw llaqtakunapi Moisespa leynintaqa yachachinku sapa *samana punchawpi judiokuna *huunakunanku wasikunapi leespanku.
Jacobo rimaruptinmi *apostolkunawan *ancianokuna hinaspa lliw iiqkuna allinmi nispa paykunamanta akllarqaku Barsabaswan sutichasqanku Judasta hinaspa Silasta chaynapi Pablowan hinaspa Bernabey wan kuskata Antioquia llaqtaman kachanankupaq. Judas Barsabaswan Silasqa iiqkunapi dirigentekunam karqaku. 23Paykunawanmi apachirqaku kayna niq cartata: *Apostolkunam iiqmasinchik *ancianokunapiwan rimaykamuykiku Antioquia llaqtapi kaq, Siria lawpi kaq hinaspa Cilicia lawpi kaq mana judio kaq wawqepanikunata. 24Yachanikum oqaykuwan kaqkunamanta wakin runakuna mana kamachichkaptiyku qamkunaman hamusqanta. Paykunam yachachikuyninkuwan pantachisuspaykichik iskayrayachisurqankichik: *Sealachikuychik hinaspa Moisespa kamachikusqankunata kasukuychik nispanku. 25Chaymi lliwchayku tanteanakuruspayku akllarqaniku runakunata chaynapi kuyasqanchik Bernabeywan hinaspa Pablowan qamkunaman hamunanpaq. 26Paykunaqariki wauytapas mana manchakuspam Seorninchik Jesucristota servinku. 27Kachamusqayku Judaswan Silasmi qamkunaman qellqamusqaykuta willasunkichik. 28Chuya Espiritupa yanapakuyninwanmi piensaruniku sasa kamachikuykunataqa qamkunaman ama qonaykupaq, kamachimuyniykuqa kaykunallatam: 29Amam mikunkichikchu taytacha-mamachakunaman ofrecesqa aychataqa, amam mikunkichikchu yawartaqa nitaq yawarpa pasasqan aychatapas, amataqmi huchapakunkichikchu. Allinpunim kaykunata kasukuptikichikqa. Qamkunaay allinlla. riqkunam despedikuspanku Antioquia llaqtaman pasarqaku. Chaypim llapa iiqkunata huuruspanku cartata qorqaku. 31Iiqkuna leeruspankum
30Chay
22Chay nata
Mana judio kaqkunaman cartasqankumanta
HECHOS15,16
1990
sonqonku tiyaykuptin llumpayta kusikurqaku. 32Hinaptinmi Judaswan Silas Diosmanta willakuq kasqankurayku sumaqllataa rimaspa iiqkunata kallpancharqaku chaynapi qaqa hina sayanankupaq. 33Chaypi unay punchawkuna karuptinkum: Qamkunaay allinlla nispa iiqkuna aviarqaku chaynapi Jerusalenmanta kachamuqkunaman kutikunankupaq. 34Silasmi ichaqa quedakurqa. 35Pablowan Bernabeypas Antioquia llaqtapim quedakurqaku hinaspam wakinkunapiwan Diospa palabranta yachachispanku Jesucristomanta allin noticiata willakurqaku. unay mantam Ber nabeyta Pablo nirqa: Huktawany kutisun Jesucristomanta willakusqanchik llaqtakunaman chaynapi llapa iiqkunapa imay nam kasqanta qawaykamunanchikpaq. 37Chay mi Ber nabey mu narqa Marcoswan sutichasqa Juanta pusa nan kupaq. 38Pabloataqmi mana mu narqachu Juanqa punta viajen kupi Pan filia law manta kutikuspa paykunawan mana risqanrayku. 39Llumpayta pianakuspam iskay man rakinakururqaku, Bernabeymi Marcosta pusarikuspan buquepi pasarqa Chipre lawman. 40Pabloataqmi compaaqninpaq Silasta akllaykurqa, chay napim Seorpa favorninta iiqkuna maaykapuptin pasakurqaku. 41Llapa iiqkunata kallpanchastinmi rirqaku Siria lawninta hinaspa Cilicia lawninta.
36Llumpay
Iskay kaq kutipi Pablopa viajasqanmanta
16
Silasmi Derbe llaqtaman hinaspa Listra llaqtaman chayaruspanku Jesuspi iikuq Timoteowan tuparurqaku. Paypa mamanmi karqa Jesucristopi iikuq judia, taytanataqmi karqa Grecia lawmanta kaq. 2Iconio llaqtapi hinaspa Listra llaqtapi iiqkunam Timoteomanta allinta rimaqku. 3Pablom puriysinanta munaspan Timoteota *sealarachirqa judiokunata hina chaynapi purisqanku llaqtakunapi llapa judiokunata mana hukmanyachinanpaq. Llapa judiokunaqa yacharqam Timoteopa taytanqa Grecia lawmanta kasqanta. 4*Ancianokunamantawan *apostolkunamanta Jerusalen llaqtapi chaskimusqanku kamachikuytam purisqanku llaqtakunapi llapa iiqkunaman qorqaku. 5Chaynapim iiqkuna aswan-aswan kallpanchakurqaku, sapa punchawtaqmi wakinkunapas iikuspanku paykunaman yapakurqa.
6Frigia lawninta hinaspa Galacia lawninta pasaruptinkum Chuya Espiritu harkarurqa
1Pablopiwan
Pablotawan Silasta Timoteopa compaasqanmanta
Macedonia law runapa Pabloman rikurisqanmanta
Asia lawpiqa ama willakunankupaq. 7Misia lawpa cantonman chayaruspa Bitinia lawman riyta munaptinkuataqmi Jesuspa Espiritun harkarurqa. 8Chaymi Misia lawpa waqtallanta pasaspanku chayarurqaku Troas llaqtaman. 9Chaypi Pablo tuta puuchkaptinmi Dios revelaspan qawachirqa Macedonia law runata. Paymi sayaykuspan Pablota ruegarqa: Macedonia lawman hamuspay yanapaykuwayku nispa. 10Pablo chay ta riku ruptin mi, chay pu nilla alista kuy ta qa llaykurqa ni ku Macedonia lawman pasanaykupaq, oqaykuqa cheqaptapunim yacharqaniku Jesucristomanta allin noticiata willakamunaykupaq Diospa qayawasqankuta.
11Troas llaqtamantam buquepi pasarqaniku derecholla Samotracia islakama, paqa-
Pablotawan Silasta Filipos llaqtapi carcelarusqankumanta
rinnintinataqmi chayarurqaniku Neapolis llaqtaman. 12Chaymantaataqmi rirqaniku
1991
HECHOS16
Roma llaqtayoq runakunapa Filipos llaqtanman. Chay Filipos llaqtaqa Macedonia lawpi wakin llaqtakunamantapas aswan reqsisqam karqa. Chaypim oqayku unarqaniku. 13*Samana punchawpim lloqsirqaniku llaqtamanta hinaspam rirqaniku Diosta maakunanku mayupa patanman. Chaypi tiyaykuspaykum huunakamuq warmikunaman Jesusmanta willarqaniku. 14Chaypim uyarichkarqa Tiatira llaqtayoq Lidia sutiyoq warmi, paymi achka preciopa chanin morado telakunata *rantikuq. Dios adoraqllaa kaspanmi uyarichkarqa hinaptinmi paypa sonqonta Seor kichaykurqa Pablopa nisqanta kasukunanpaq. 15Paymi wasinpi kaqkunapiwan bautizakuspanku ruegawarqaku kaynata: Cheqaptapuni Seorman iikusqayta yachaspaykichikqa wasiypiy samakamuychik nispa. Llumpayta ruegawaptinkum wasinpi samakurqaniku. 16Huk punchawmi Dios maakuna sitioman richkaspayku tuparurqaniku adivinaq espirituyoq sipaswan. Payqa adivinaspanmi patronninkunata anchallataa ganachiq. 17Chay sipasmi Pablotawan oqaykuta qatikachawaspanku qayaykachakurqa: Kay runakunaqa hanaq pachapi Diostam ser vinku, paykunaqa willasuchkankichik imay nam salvakunaykichik mantam nispa. 18Chay natam rimaq achka punchaw a hinaptin mi Pablo piasqa muyu riykuspan sipaspi kaq espirituta qaqcharqa: Jesucristopa sutinpim kamachiki, paymanta lloqsiy nispa. Hinaptinmi chaypunilla espiritu sipasmanta lloqsirurqa. 19Sipaspa patronninkunaataqmi chay adivinaq espiritu paymanta chinkaruptin manaa paywan qollqe gananankupaq imapas kaptin Pablotawan Silasta hapiruspanku aysarqaku autoridadkunapa kanan plazaman. 20Juezkunapa makinman churaspam nirqaku: Kay judio runakunam llaqtanchikpi chaqwakunata rurachkanku. 21Paykunaqa yachachichkan paykunapa costumbrenkutam. oqanchikqa Roma llaqtayoqmi kanchik, manam kaykunataqa chaskichwanchu nispa. 22Chay mi llapa ru na ku na payku napa contranpi hata rirurqa ku, juezku nam Pablopa hinaspa Silaspa pachankunata llikichispa kaspikunawan maqachirqaku. 23Llumpay ta maqa ruspan kum carcela rurqa ku hinaspam carcelerota ka machirqaku allinta cuidananpaq. 24Chay carcelero kasukuspanmi Pablotawan Silasta carcelpa kuchunkama pusaruspa cepowan paykunapa chakinkunata hapirachirqa. 25Pablowan Silasataqmi yaqa chaw pi tutata a Diosta ma a kuspan ku pay paq takichkarqaku. Chaytam wakin presokunapas uyarichkarqaku. 26Hinaptinmi qonqayllamanta hatun temblor hamuruptin carcel wasipas cimientonmanta chaspirikurqa, qonqayta llapa punkukuna kichakuruptinmi lliw presokunapa cadenankunapas paskakururqa. 27Carcelero rikchariruspanataqmi llapa punkukunata kicharayachkaqta rikuruspan piensarqa presokunaqa lluptirusqanta chaymi espadanta horqorqa wauchikunanpaq. 28Chaymi Pablo qaparispan nirqa: Ama imanakuychu, kaypim lliwchayku kachkaniku! nispa. 29Hinaptin mi chay carceleroqa achkita ma a kuspan kallpaylla yayku ruspa katkatatastin Pablopa hinaspa Silaspa awpaqninpi qonqorakuykurqa. 30Paykunata hawaman pusaruspanmi tapurqa: Taytakuna imatataq rurasaq salvasqa kanaypaq? nispa. 31Hinaptin mi nirqa ku: Seor Jesucristoman iiy chaymi salvasqa kanki wasikipi kaqkunapiwan nispa.
HECHOS16,17
32Chay mi
1992
paymanwan wasinpi llapallan kaqkunaman Jesucristomanta willarqaku. 33Tutallaraq kachkaptinmi chay horallapi carcelero mayllarqa Pablopa hinaspa Silaspa heridankunata hinaspam chaypunilla bautizakurqa wasinpi llapallan kaqkunapiwan. 34Chaymantam wasinman pusaspan convidarqa mikuyta, Diosman iikusqankumantam wasinpi llapallan kaqkunapiwan llumpayta kusikurqaku. 35Paqa rin nintintam carceleroman juez ku na kacharqa guardia ku nata chay presokuna kacharinanpaq. 36Hinaptinmi Pablota chay carcelero nirqa: Ordentam chaskiruni juezkunamanta qamkuna kacharinay paq. Chay naqa hawkallay pasakuychik nispa. 37Hinaptin mi Pabloataq chay willa kuq hamuq guardia ku nata nirqa: oqaykutam *Roma llaqtaman perteneceq kachkaptiykupas mana justiciata rurawachkaspanku llapa runapa qayllanpi maqawarqaku hinaspa carcelawarqaku. Kunanataqchu pakasqallata horqoruwanmanku? Manam kaynaqa kanmanchu! Paykunapuni hamuchun horqowaqniyku nispa. 38Chay mi guardia ku na kutispan ku juezku na man willarqa ku Pablopa nisqanta hinaptinmi mancharikururqaku Roma llaqtaman pertenecesqankuta yacharuspanku. 39Chaymi carcelman rispanku Pablotawan Silasta perdonta maakurqaku. Carcelmanta paykunata horqoruspankuataqmi ruegakurqaku chay llaqtamanta pasakunankupaq. 40Hinaptinmi Pablowan Silas carcelmanta lloqsiruspanku rirqaku Lidiapa wasinman chaymi llapa iiqkunata kallpanchaspanku pasakurqaku.
17
Tesalonica llaqtapi chaqwamanta

1Pablowan
Silasmi Anfipolis hinaspa Apolonia llaqtanta pasarqaku, hinaspankum chayarurqaku Tesalonica llaqtaman, chay pim karqa judiokunapa *huunakunanku wasi. 2Chay manmi Pablo costumbrenman hina sapa *samana punchaw riq, kimsa semanapunim chay pi kaq judiokunawan atipanakurqaku. 3Bibliapi kaqta qawachispanmi yachachirqa Cristopa akarinanmantawan wauruspan kawsarimunanmanta. Kay natam paykunaman nirqa: Kay qamkunaman willasqay Jesusqa salvawaqninchik Cristopunim nispa. 4Hinaptinmi wakin judiokuna iikuspanku Pablomanwan Silasman hukllawakurqaku. Diosta yupaychaq Grecia law runakunapas achkallaam iikurqaku, iikurqataqmi allin reqsisqa achka warmikunapas. 5Mana iiq judiokunaataqmi envidiakuspanku huururqaku peleayllapi puriq runakunata hinaspam chay llaqtapi hatun chaqwata rurarqaku, Jasonpa wasinman yaykuruspankum Pablotawan Silasta maskarqaku llapa runakunaman entreganankupaq. 6Mana chaypi tarispankuataqmi Jasontawan wakin iiqmasinkunata autoridadkunaman aysarqaku kaynata qayaykachakustin: Kay runakunaqa llapa llaqtakunatam chaqwanku hinaspam kay manpas hamurunkuraq. 7Paykunatam kay Jasonpas wasinpiraq samarachin. Llapallankum Roma rey ninchikpa kamachikuyninkunapa contranpi rimachkanku: Huk reymi kachkan Jesus sutiyoq nispanku. 8Autoridad ku nam chay pi hu u na kuq ru na ku napiwan chay ta uya riruspan ku aswanraq alborotarqaku. 9Hinaptinmi Jasonmantawan wakin iiqmasinkunamanta qollqeta chaskiruspankua kachaykurqaku.
1993 Pablowan Silas Berea llaqtapi kasqankumanta
HECHOS17
iiqmasinkuna chay tutalla Pablotawan Silasta Berea llaqtaman ayqechirqaku. Berea llaqtaman chayaruspankum judiokunapa *huunakunanku wasiman yaykuykurqa. 11Chay Berea llaqtapi kaq judiokunam Tesalonicapi kaqkunamantapas allin educadokuna karqaku. Paykunam gustollawana Diospa palabranta uyarispanku sapa punchaw Bibliata estudiarqaku: Cheqapchu kay runakunapa willawasqanchik? nispanku. 12Chaynapim paykunamanta kaqkuna achkallaa iikurqaku, iikurqataqmi Grecia lawmanta kaq achkallaa runakunapas chaynataq decente warmikunapas. 13Ichaqa Tesalonica llaqtapi kaq *judiokunam yacharurqaku Berea llaqtapipas Diospa palabranta Pablo willakusqanta chaymi pasaspanku llapa runakunata umachaspa alborotachirqaku. 14Hinaptinmi iiqkuna chaypunilla Pablota lamar qochapa patanman ayqechirqaku, Silaswan Timoteom ichaqa hina Berea llaqtallapi qeparurqaku. 15Pablowan riqkunam pusarqaku Atenas llaqtaman chaymi paykuna kutiptinku Pablo kunarqa: Silaswan Timoteo utqayllaman pasamuchunku nispa. llaqtapi taytacha-mamachakunata huntallataa Pablo qawaspanmi sonqon nanarisqallaa Silastawan Timoteota suyarqa. 17Chay mi *huunakunanku wasiman rispa judiokunawan hinaspa Dios adoraq wakin runakunawan rimaq. Sapa punchawtaqmi plazakunapipas haykam tupasqanwan parlaq. 18Epicuriokunapa yachachisqan chay nataq estoicokunapa yachachisqan qatiqkunam Pablowan atipanakurqaku. Wakinkunam ninakurqaku: Imataraq kay rimaysapa runaqa niwachwan? nispa. Wakinataqmi ninakurqaku: Huk dioskunamantachusmi kay runaqa willakuchkan nispa. Chaynakunatam rimarqaku Jesusmanta allin noticiata willakuspa kawsarimuy manta Pablo yachachiptin. 19Chay mi Pablota pusarurqaku huunakunanku Areopago sutiyoq sitioman. Hinaspankum nirqaku: Yaqachum willawankikuman mosoq yachachisqaykikunata. 20Qamqa niwankiku mana haykapipas yachasqaykutam, yachaytam munaniku tukuy chaykunamanta nispa. 21Atenas llaqtayoq ru na ku napas chay nataq chay pi kaq forastero ru na ku napas mosoq yachaykunata uyarispankum rimayllapi ocupakuqku. 22Pablom Areopago sutiyoq hu u na ku nan kupa chaw pinpi sayaykuspa nirqa: Atenas llaqtayoq taytakuna, qawasqayman hinaqa dioskuna ser viqllaam qamkunaqa kasqankichik. 23Dioskuna adoranaykichikpi purispay mi tarirurqani perqasqa *altarpi kayna qellqasqata Mana Reqsisqa Diospa Altarnin niqta. Chay mana reqsistin adorasqaykichik Diosmantay willaykusqaykichik. 24Chay mana reqsisqaykichik Diosmi unancharqa kay pachatawan tukuy ima kaqkunata, paymi hanaq pachapapas hinaspa kay pachapapas dueon. Payqa *yachanpas manam runakunapa rurasqan wasipichu. 25Manataqmi payqa runamantaqa imatapas necesitanchu, payqa lliwchanchikta kawsachiwaspanchik mi samaytapas hinaspa llapa imakunatapas qowanchik. 26Huk runallamantam mirachirqa tukuy hinastinpi kaq runakunata chaynapi enteron kay pachapi *yachanankupaq, paymi sealarqa haykapim otaq maypim *yachanankupaqpas 27chaynapi llapchaykachakuq hina maskaspanku Diosta tarinankupaq.
16Atenas
10Hinaptinmi
Atenas llaqtapi Pablo kasqanmanta
HECHOS17,18
1994
Payqa manam karupichu oqanchikmantaqa kachkan. 28Cheqaptaqa paypa yanapakuyninwanmi kawsanchikpas, purinchikpas hinaspa kachkanchikpas. Chaymi takikuna ruraq llaqtamasikichikpas qellqarqa: Diospa ayllunmi kanchik nispa. 29Diospa ayllun kachkaspaqa Diosmantaqa amay piensasunchu taytacha-mamachakunamanta hinaqa, chaykunaqa runapa piensasqanman hinallam rurasqa kachkan qorimanta, qollqemanta hinaspa rumimanta. 30awpaq tiempokunapim runakunawan Dios pacienciakurqa mana yachastin huchallikusqankumanta, kunanmi ichaqa llapallan runakunata enteron kay pachapi kamachin huchankumanta wanakunankupaqa. 31Diosmi akllarun huk runata, paymi akllasqan punchawpi allin arregloman hina kay pachata juzganqa. Chayta llapa runakuna creenankupaqmi chay akllasqan Jesusta Dios kawsarichimurqa. 32Kawsa rimuy manta rimaptin mi wakin uya riqku na asipayarqa ku, wa kin ataqmi nirqaku: Yapaay chaykunamantaqa willawankiku nispa. 33Chay mi Pablo payku napa chaw pin manta pa sa kurqa. 34Aswanqa wakin runakunam payta qatispanku iikurqaku. Hukninmi karqa Dionisio sutiyoq, payqa karqa Areopago sutiyoq huunakunankupi autoridadmi, iikurqataqmi Damaris sutiyoq warmipas chaynataq sapaq runakunapas.
18
llaqtamanta Pablo lloqsispanmi pasarqa Corinto llaqtaman. 2Chay pim tuparqa Aquila sutiyoq judio ru nawan, paymi Ponto law llaqtayoq karqa. Paymi war min Priscilawan chayraq Italia lawmanta chayaramurqaku, Rey Claudio: Llapa judio runakuna Roma llaqtamanta lloqsichunku nispa kamachikuptin. Pablom paykuna watukuq rirqa. 3Aquila hina karpakuna ruraypi llamkaq kaspanmi paykunawana llamkananpaq quedarqa. 4Sapa *samana punchawmi judiokunapa *huunakunanku wasiman riq, hinaspanmi yachachiq judio runakunatawan mana judio runakunata Jesucristoman iichiyta munaspan. 5Silaswan Timoteo Macedonia manta chayara muptinkum Pabloqa mana samaykuspa Diospa palabranmanta willakurqa, judiokunatam yachachirqa Jesusqa suyasqanku Cristopuni kasqanta. 6Ichaqa chay judiokunam Pablopa contranpi churakuruspanku imaymanata nirqaku, hinaptinmi Pablo pachanta chaspispan nirqa: Wiay paq wauy man wichispaqa qamkunaam huchayoq kankichik, manam oqachu. Kunanmantaqa mana judio runakunamanam willakuq risaq nispa. 7Chay judiokunapa *huunakunan wasimanta lloqsiruspanmi pasakurqa Ticio Justo sutiyoq runapa wasinman. Payqa karqa Diosta adoraq runam. Paypa wasinqa kachkarqa chay huunakunankupa hichpallanpim. 8Crispo sutiyoq runapas wasinpi llapallan kaqkunapiwanmi Jesucristoman iikurqaku. Payqa karqa judiokunapa huunakunan wasipi kamachikuqmi. Corinto llaqtapi wakin *yachaqkunapas Pablota uyarispankum iikuspa bautizakurqaku. 9Huk tutam Pablo puuchkaptin Seor rikuriykuspan nirqa: Ama manchakuspay willakuy ama upallaykuspa. 10oqam qanwan kachkani, manam pipas imanasunkichu. Ama upallaspay oqamanta willakuy, kay llaqtapiqa achkallaam kachkan akllasqaykuna nispa. 11Chay mi Pablo chay Corinto llaqtapi *yacharqa wata par ten payku na man Diospa palabranta yachachispan. 12Grecia lawpi prefecto Ga lion kach kaptin mi judioku na hu u na ku rurqa ku Pablopa contranpi, juzgadoman Pablota aparuspankum 13nirqaku:
1Atenas
Corinto llaqtapi Pablo kasqanmanta
1995
HECHOS18,19
Kay runam llapa runakunata creechichkan ley ninchikpa contranpia Diosta adoranankupaq nispa. 14Pablo rima rinanpaqa kach kaptin mi judioku nata Ga lion nirqa: Judiokuna, sichum kay queja kanman imapas mana allin ruray manta otaq pipa contranpi sayariymantapas hinaptinqa mana piakuspaych uyarikichikman. 15Aswanqa rimasqallaykichik manta, sutikunamanta hinaspa ley nikichikkunallamanta quejaykichik kaptinqa, qamkunay imaynatapas allichakuychik, chaykuna juzgaytaqa manam munanichu nispa. 16Hinaspanmi juzgadonmanta judiokunata hawaman qarqorachirqa. 17Chaypi llapa runakunam huunakuyninkupi kamachikuq judio Sostenesta hapiruspanku maqaparurqaku hina gobernadorpa awpaqninpi. Gobernador Galiontaqa manam imapas qokurqachu.
18Corinto llaqtapi Pablo unaruspanmi llapa iiqkunamanta despedikuspa pasarqa
Antioquia llaqtaman Pablopa kutisqanmanta
lamar qochapa patanpi Cencrea llaqtaman. Chaypim lliw chukchanta rutururqa Diosman promesa rurasqanta cumplinanpaq. Chaymantam Priscilawan hinaspa Aquilawan kuska buquepi pasarqaku Siria lawman. 19Efeso llaqtaman chayaruptinkum Aquilatawan Priscilata chaypi saqerurqa, sapallanam pasarqa judiokunapa *huunakunan wasiman hinaspam chaypi paykunawan parlarqaku. 20Chaymi paykuna Pablota ruegarqaku chaypi unay tardananpaq ichaqa paymi mana munaspan 21paykunamanta despedikurqa: Dios munaptinqa huktawanmi kutimusaq watukuqnikichik nispa. Buqueman seqaruspanmi Efeso llaqtamanta pasakurqa. 22Cesarea llaqtaman Pablo chayaruspanmi iiqkunapa huunakunankuman rirqa paykunata saludaykunanpaq hinaspanmi pasarqa Antioquia llaqtaman. 23Chaypi tardarispanmi huktawan pasarqa Galacia lawkunapipas hinaspa Frigia lawkunapipas llapa iiqkunata kallpanchastin.
24Chay punchawkunapim Efeso llaqtaman chayarurqa Alejandria llaqtayoq Apolos
Efeso llaqtapi Apolospa willakusqanmanta
sutiyoq judio. Payqa karqa Diospa palabran allin yachaqmi hinaspa allin willakuqmi. 25Seormanta yachachisqa kachkaspapas bautizaq Juanpa yachachisqan bautismollamantam yachaq hinaspam kusikuyllawana Jesusmanta haykam yachasqanta willakuq. 26Paymi judiokunapa *huunakunan wasikunapi confianzawan rimayta qallaykurqa. Chayta Priscilawan Aquila uyariruspankum wasinkuman pusarqaku hinaspam Jesuswan Diospa rurasqanmanta aswan allintaraq yachachirqaku. 27Grecia lawman Apolos pasayta munaptinmi chay Efeso llaqtapi wawqe-panikuna kallpanchaspa Greciapi kaq iiqkunaman qellqarqaku chaynapi Apolos chayaptin allinllata chaskinankupaq. Chay llaqtaman Apolos chayaruspanmi llumpayta yanaparqa Diospa favorecesqan iiqkunata. 28Atiyllawana llapa runakunapa qayllanpi rimaspanmi judiokunata pantaypi kasqankuta qawachiq. Bibliapi qawachispantaqmi convencechirqa Jesusqa suyasqanku Cristo kasqanta.
19
llaqtapi Apolos kachkaptinmi orqonta rispan Pablo chayarurqa Efeso llaqtaman. Chaypim wakin iiqkunawan tuparuspan 2paykunata tapurqa: Iikuspaykichikqa chaskirqankichikchu Chuya Espirituta? nispa. Paykunaataqmi nirqaku: Manam uyariyllapas-uyarirqanikuchu Chuya Espiritumantaqa nispa.
1Corinto
Pablo Efeso llaqtapi kasqanmanta
HECHOS19
3Pabloataqmi
1996
huktawan tapurqa: Hinaptinqa ima bautismotam chaskirqankichik? nispa. Paykunaataqmi nirqaku: Juanpa bautismontam nispa. 4Chay mi Pabloataq nirqa: Juanqa runakunataqa bautizarqa huchankumanta wanakuptinkum, payqa willakurqa qepan hamuqman iikunankupaqmi. Juanpa qepan hamuqqa karqa Jesusmi. 5Iiqku na chay ta uya riruspan kum bautiza kurqa ku Seor Jesuspa sutinpi. 6Hawankuman Pablo makinta churaykuptinataqmi paykunaman huntaykurqa Chuya Espiritu hinaptinmi mana yachasqanku idiomakunapi rimaspa Diosmanta willakurqaku. 7Chay bautizakuqkunaqa karqaku yaqa chunka iskay niyoq runakunam. 8Kimsa killapunim Pablo riq judiokunapa *huunakunanku wasiman hinaspam Diospa munaychakusqanmanta willakuq mana manchakuspa hinaspa convencechispa. 9Wakin runakunam ichaqa sonqonkuta rumiyaykachispa mana iiyta munarqakuchu, aswanraqmi paykunaqa Cristomanta allin noticiapa contranpi tukuy imaymanata nirqaku llapa runakunaman. Chaymi Pablo paykunamanta sapaqcharuspan llapa iiqkunata rakirurqa Tiranno sutiyoq runapa escuelanman, chaypiam sapa punchaw paykunata yachachirqa. 10Iskay watapuni chaypi yachachiptinmi Asia lawpi llapallan *yachaqkunapas judiokunapas chaynataq mana judiokunapas Seormanta uyarirqaku. 11Diospa atiyninwanmi Pablo ruraq runapa mana rikusqan *milagrokunata. 12Pablopa pauelontapas otaq pachantapas onqoqkunaman apaptinkum allinyaqku, lloqsiqtaqmi demoniokunapas. 13Chay pitaqmi kach karqa ku llaqtan-llaqtan pu rispa demonioku nata qarqoq judiokunapas. Paykunam Seor Jesuspa sutinta rimarispa qarqoyta munarqaku: Pablopa willakusqan Jesuspa sutinpim kamachiki, lloqsiy kay runamanta nispa. 14Judio *sacerdoteku napa jefen Escevapa qanchis chu rin ku nam chay nataqa ruraqku. 15Chaymi demonioataq paykunata nirqa: Reqsinim Jesustaqa, yachanitaqmi Pabloqa pim kasqantapas qamkunaqa pim kankichik? nispa. 16Hinaptinmi demonioyoq runa pawaykuspan paykunata llumpa-llumpayta maqaparurqa chaymi paykunaqa yawarninpas suturichkaq qalallaa ayqekurqaku chay wasimanta. 17Efeso llaqtapi lliw *yachaqkunaataqmi judiopas hinaspa mana judiopas chaykunata yacharuspa mancharikururqaku hinaspam Seor Jesuspa sutinmanta allinta rimaqku. 18Chay mi achka iiqku napas hu u na kuspan ku willa na kuqku aw paq mana allin rurasqankumanta. 19Brujokunapas libronkuta apamuspankum llapallanpa awpaqninpi kaarqaku, chay kaasqanku llapa librokunapa precionmi hay parqa pichqa chunka waranqa jor nalpa chaninman. 20Chay mi aswan atiy wanraq Diospa palabranta tukuy hinastinpi willakurqaku. 21Chay mantam Pablo Jerusa len man riyta mu narqa Macedonia lawpi hinaspa Grecia lawpi kaqkunata watukustin, paymi nirqa: Jerusalenman chayaruspayqa risaqpunim Roma llaqta reqsiq nispa. 22Ya napaqnin Timoteotawan Erastota Macedonia law man kachaspan mi pay ataq Asia lawpi unarirqa. punchawkunapim llumpay chaqwa karqa Cristomanta allin noticiarayku. 24Chaytaqa qallaykachirqa Demetrio sutiyoq runam. Paymi qollqemanta
23Chay
Efeso llaqtapi chaqwamanta
1997
HECHOS19
ruraq mamachanku Dianapa capillachankunata chaymi pay wan llamkaqkuna achkata ganakuqku. 25Demetriom llamkaqmasinkunata hinaspa chayna oficioyoq runakunata huuruspan nirqa: Taytakuna, yachasqaykichikpi hinam kay oficionchikwanqa allinta ganakunchik. 26Ichaqa qamkunam rikuchkankichik hinaspa uyarichkankichik chay Pablo runapa rimasqanta, paymi nichkan: Runapa rurasqanqa manam Dioschu nispa. Chay nataqa pantachichkan manam kay Efeso llaqtallanchikpichu, payqa pantachichkanmi lliw Asia lawpi *yachaq achka runakunatapas. 27Kay wanqa negocionchikmi pierderunman hinaptinmi ancha reqsisqa mamacha Dianapas despreciasqa kanman, chay nataqmi templonpas ancha yanqachasqa kanman, Asia lawpi llapallan yachaqkunapiwan mundontin runakunam Dianataqa yupaychanku. 28Chay ta ru na ku na uya riruspan kum llumpay ta pia ku rurqa ku hinaspam qayaykachakurqaku: Efeso llaqtapi kaq mamachanchik Dianaqa hatunmi! nispanku. 29Efeso llaqtapi ru na ku na hatun chaqwapi riku riruspan kum hapirurqa ku Pablopa puriqmasin Gayotawan Aristarcota, paykunaqa karqaku Macedonia lawmanta kaqkunam, paykunatam aysarqaku llaqtapa huunakunan sitioman. 30Hinaptin mi Pablo chay man yaykuy ta mu narqa llapa ru na ku nata rimapaya nanpaq ichaqa iiqkunam harkakururqa. 31Asia lawpi kaq wakin autoridadkunapas Pablopa amistadnin kaspankum payman runakunata kacharqaku: Ama chaykunaman chapukuychu nispa. 32Chay llapa ru na ku napa hu u na kusqan kupim hatun chaqwata ru raspan ku qayaykachakurqaku wakin hukta, wakinataq hukta, yaqa llapallankum mana yacharqakuchu imapaqmi huunakusqankutapas. 33Judio runakunaataqmi llapa runapa chawpinmanta Alejandrota tanqarqaku awpaqman. Alejandroataqmi paykunata defiendenanpaq makinwan seascharqa upallanankupaq. 34Ichaqa judio kasqanta Alejandrota reqsiruspan kum lliwchan ku yaqa iskay hora qaparkacharqaku: Efeso llaqtapi kaq mamachanchik Dianaqa hatunmi! nispa. 35Hinaptin mi chay llaqtapa secreta rion chay llapa ru na ku nata upa lla rachispan nirqa: Llaqtamasiykuna, lliw runakunam yachan kay Efeso llaqtapi hatun mamacha Dianapa templon nanachikusqanchiktaqa, yachankutaqmi cielomanta uraykamuq imagennin nanachikusqanchiktapas. 36Manam pipas kaykunataqa neganchu, chaynaqa hawkayaychik. Ama imatapas ruraychikchu mana sumaqta tantearispaqa. 37Kay pusamusqaykichik runakunaqa mamachanchik Dianapa wasinmantaqa manam imatapas suwakurqakuchu nitaqmi paytaqa insultarqakuchu. 38Sichum Demetrio llamkaqmasinkunapiwan pitapas quejakuyta munaptinqa kachkanmi juzgadowan prefecto, chaypiy sapakama quejankuta allichachunku. 39Ima mantapas rimay ta mu naptikichikqa ley man hinay hatun hu u na kuy pi sumaqta allichasun. 40Mana chayqa kay huunakusqanchik manta mana imatapas niyta atiptinchik mi llapa autoridadkuna acusawachwanchik runakuna hatarichisqanchikmanta. 41Kayku nata niruspan mi llapa ru na ku nata ka machirqa wa sin ku man kutinankupaq.
HECHOS20
1998
20
chaqwa tukuruptinmi iiqkunata Pablo huuruspan allinta kallpancharqa hinaspam despedikuspan lloqsirqa Macedonia law man. 2Risqan lliw llaqta ku napi iiqku nata kallpanchaspan mi Grecia law man rirqa. 3Chay pi kimsa killa lla a ka ruspan mi Siria law man buquepi rinan karqa, ichaqa yacharurqam judiokuna paypa contranpi yachachinakusqankuta. Chay mi Macedonia lawninta kutikunanpaqa piensarurqa. 4Hinaptinmi payta compaarqaku Berea llaqtayoq Pirrospa churin Sopater, Tesalonica llaqtayoq Aristarcowan Segundo, Derbe llaqtayoq Gayo, Timoteo hinaspa Asia lawmanta Trofimopiwan Tiquico. 5Paykunam puntaruspanku Troas llaqtapia suyawarqaku. 6Mana Qonchuyoq Tanta Fiesta punchawkuna pasaruptinam Filipos llaqtamanta lloqsirqaniku buquepi, pichqa punchawmantaam paykunata hay parqaniku Troas llaqtapi hinaspaykum qanchis punchawraq chay pi quedarqaniku. qallariy nin domingo punchawtam llapa iiqkuna huunakurqaku tantata partinakunankupaq hinaptinmi Pablo yachachirqa. Paqarinnintillan pasakunan kaptinmi yaqa chaw pi tutakama rimarqa. 8Wasipa altosnin cuartopim huunasqa kachkarqaniku achka mecherokunawan achkikuspayku. 9Ventanapim tiyachkarqa huk joven Eutico sutiyoq. Pablo tutakama rimaptinmi chay jovenqa puut yachkarqa, puuruspanmi wichiykurqa iskay kaq altosmanta chaymi hoqarirqaku wausqataa. 10Hinaptinmi Pablo bajaruspan chay jovenpa hawanman chutakuykuspan abrazaykurqa hinaspam llapa iiqkunata nirqa: Ama manchakuychikchu, kawsachkanmi nispa. 11Kaqlla seqa ruspan mi tantata pa kiykuspan mikurqa, achik ya nan ka ma rimaruspanmi pasakurqa. 12Llapa iiqkunaataqmi joventa kawsachkaqtaa kusisqallaa pusarikurqaku. buquepi puntaruspayku rirqaniku Ason llaqtaman chaypi Pablota hoqarinaykupaq. Paymi chakiwan rirqa rimanakusqaykuman hina. 14Paywanmi tuparurqaniku Ason llaqtapi, buqueman seqaramuptinmi pasarqaniku Mitilene llaqtaman. 15Chaymanta buquepi lloqsispaykuataqmi paqarinnintin pasarqaniku Quio islapa chimpanman. Paqarinnintinataqmi chimparqaniku Samos islaman, paqarinnintinataqmi chayarqaniku Mileto llaqtaman. 16Chaynataqa rurarqaniku Efesoman Pablo mana riyta munaptinmi chaynapi Asia lawpi mana tardanaykupaq. Jerusalen llaqtamanmi utqayman rirqa atispaqa chaypi *Pentecostes punchawpi kananpaq. llaqtapi Pablo kachkaspanmi Efesopi iiqkunapa *ancianonkunata qayachirqa. 18Paykuna hamuruptinmi Pablo nirqa: Qamkunam yachankichik kay Asia lawman hamusqaymantapuni imaynam qamkunawan kawsasqayta. 19Judiokuna imakunataa rurawayta munaptinkupas humillakuspaymi waqastinpas hinaspa akaristinpas Seorninchikta servirqani. 20Chaywanpas allinnikichikpaq Diospa palabran willakuytaqa manam amirqanichu,
17Mileto 13oqaykum 7Sema napa
Macedonia lawman chaynataq Grecia lawman Pablopa risqanmanta

1Chay
Troas llaqtapi iiqkunata Pablo watukusqanmanta
Troas llaqtamanta Mileto llaqtakama Pablopa risqanmanta
Efeso llaqtapi ancianokunawan rimasqanmanta
1999
HECHOS20,21
oqaqa yachachirqaykichikmi llapa runakunapa qayllanpipas chaynataq wasikichikpipas. 21Judio runakunatapas chaynataq mana judio runakunatapas nirqanim: Diospa awpaqninpi huchaykichikmanta wanakuspa Seorninchik Jesusman iikuychik nispa. 22Kunanmi Jerusalen llaqtaman richkani Chuya Espiritupa kamachisqan, manam yachanichu wakpi imam suyawasqantaqa. 23Sapa llaqtakuna risqaypim Chuya Espiritu niwan: Presochasuptikim akarinki nispa. 24Ichaqa vidaypas oqapaqqa manam llumpaytaqa valenchu. Kallpaq hinam Seor Jesucristopa kamachiwasqantaqa cumplisaqpuni, willakusaqmi Diospa favorninmanta allin noticiataqa. 25Qamkunaqa manaam huktawanqa rikuwankichikachu, qamkunamanqa Diospa munaychakuyninmantam yachachirqaykichika. 26Chaymi kunan qamkunaman nikichik, manam huchayoqchu kani llapallan runakuna castigasqa kanaykichikmantaqa. 27Mana imatapas pakaspaymi Diospa munasqanta willarqaykichik. 28Chaynaqa kikikichikpuniy cuidakuychik, oveja michiq hinay cuidaychik llapallan iiqkunatapas. Chuya Espiritum qamkunata akllasurqankichik Diosninchik Jesucristopa yawarninwan rantisqan iiqkunata cuidanaykichikpaq. 29oqa pasakuptiymi pantachikuqkuna hamunqa, paykunam iiqkuna tukuruyta munanqaku imaynam yarqasqa atoqkuna ovejakunata mikuruspan tukuruq hina. 30Qamkuna ukumantam wakinkuna hatarinqa llullakunata yachachispanku chaynapi iiqkuna qatinankuta munaspanku. 31Chaynaqa cuidakuychiky, amay qonqaychikchu waqaykuspay tuta punchaw kimsa watantin sapakama yachachisqaytaqa. 32Wawqellaykuna, kunanqa Diospa makinmanam churaykichik, kasukuychiky paypa favorecewasqanchikmanta palabrakunata chaynapi kallpanchasunaykichikpaq hinaspa lliw akllasqankunawan kuska herenciatapas chaskinaykichikpaq. 33oqaqa manam munapayarqanichu pipa qollqentapas, pipa qorintapas nitaq pipa pachantapas. 34Aswanqa yachasqaykichikpi hinam makiywan llamkaspay imatapas rantiq kani oqapaq chaynataq puriqmasiyku- napaqpas. 35Qamkunatapas yachachirqaykichikmi oqa hina llamkaspa wakchakunata yanapanaykichikpaq, yuyariychiky Seor Jesucristopa nisqanta, paymi nirqa: Ima chaskiqmantapas aswan kusisqaqa imapas qoqmi nispa. 36Chayku nata Pablo rima ruspan mi qonqora kuykuspan payku nawan kuska Diosta maakurqa. 37Anchata waqaspankum Pablota abrazaykuspa muchaykurqaku. 38Llumpay llakisqallaam karqaku: Manaam huktawanqa rikuwankichikachu nisqanrayku chaymi buquepa kasqankama compaarqaku.
21
rakikuykuspaykum buquepi derecholla pasakurqaniku Cos sutiyoq islaman. Paqarinnintinataqmi Rodas islaman chayaspayku Patara llaqtaman rirqaniku. 2Chay llaqtapiataqmi tarirurqaniku Feniciaman lloqsiq buqueta. Chay buqueman yaykuspaykum pasarqaniku. 3Chipre islapa *alleq lawnintam rirqaniku Siria lawman. Tiro llaqtaman chayaruspam buquepi cargakuna bajachina kaptin sayarqaniku. 4Chay llaqtapi iiqkunata tariruspaykum qanchis punchaw paykunapapi samakurqaniku. Paykunam Pablota Chuya Espiritupa yachachisqan nirqaku: Ama riychu Jerusalen llaqtamanqa nispa. 5Ichaqa chay punchawkuna pasaruptinmi lloqsirqaniku, hinaptinmi lliwchan iiqkuna warmipas qaripas warmakunapiwan aviawarqaku llaqtapa cantonkama, lamar qochapa patanpim qonqorakuspayku Diosta maakurqaniku. 6Qamkunaay allinlla ninakuspam buquepi pasakurqaniku. Paykunaataqmi wasinkuman kutikurqaku.
1Iiqkunamanta
Jerusalen llaqtaman Pablopa risqanmanta
HECHOS21
7Tiro
2000
llaqtamantam buquepi rirqaniku Tolemaida llaqtakamalla. Iiqkunata watukuspaykum paykunapapi huk punchaw samarqaniku. 8Paqarinnintinataqmi rirqaniku Cesarea llaqtakama. Chaypim watukurqaniku Jesucristomanta allin noticia willakuq Felipeta, payqa karqa Jerusalenpi awpaqtaraq akllasqanku qanchis diaconokunapa hukninmi. Paypa wasinpim samakurqaniku. 9Paypam karqa tawa doncella churinkuna. Paykunam Diosmanta willakuqku. 10Felipepa wasinpi unayneqa kachkaptiykum Judeamanta chayaramurqa Diosmanta willakuq Agabo. 11Paymi watukuwaspanku Pablopa chumpinta hapiykuspa chakintawan makinkunata watakuspan nirqa: Chuya Espiritum nin: Jerusalenpi judiokunam kay chumpipa dueonta watanqaku kaynata hinaspam mana judio kaqkunaman entreganqaku nispa. 12Chay ta uya rispaykum Cesa reapi iiqku napiwan Pablota ruegarqa ni ku amaa Jerusalen llaqtaman rinanpaq. 13Chay mi Pabloataq nirqa: Imanasqataq waqaspaykichik llakichiwankichik? Manam wataruwanallankupaqchu listoqa kachkani, oqaqa listom kachkani Seor Jesucristorayku Jerusalenpi waunay paqpas nispa. 14Mana imay na harkay ta atispaykum upa lla kurqa niku a: Seorpa munasqany rurasqa kachun nispa. 15Chay punchawku napa qepantam alista ku ruspayku pa sa kurqa ni ku Jerusa len llaqtaman. 16Riysiwarqakutaqmi Cesareamanta wakin iiqkunapas, paykunam pusawarqaku Chipre law Mnasonpa wasinman, payqa unay wataa iiqmi karqa. Paypa wasinpim samakurqaniku.
Jacobota Pablo watukusqanmanta
17Jerusalenman chayaruptiykum kusikuyllawana llapa iiqkuna chaskiwarqaku. 18Pa-
qarinnintinataqmi oqaykuwan kuska Pablo rirqa Jacobo watukuq, chaypim kachkasqaku llapallan *ancianokunapas. 19Pablom paykunata rimaykuspan willakuyta qallaykurqa imaynam paypa purimusqanwan mana judio kaqkunapi Diospa tukuy imakunapas ruramusqanmanta. 20Uyariruspankum paykuna Diosta alabarqaku hinaspam Pablota nirqaku: Allinmi wawqey. Yachasqaykipi hinam achka waranqa judiokuna Jesucristoman iikurunku, llapallankum munanku Moisespa leynin kasukunata. 21Paykunamanmi wakin runakuna qanmanta willarunku, huklaw nacionpi judio runakunatas yachachinki Moisespa leyninta manaa kasukuspa amaa churinkutapas *sealanankupaq hinaspa costumbrenchikkunaman hina amaa kawsanankupaq. 22Imatataq ruraykusunchik? Paykunaqa yacharunqakupunim kaypi kasqaykita. 23Chaynaqa kaynatay ruray: Kaypim oqanchikwan kachkan tawa runakuna Diosman prometekusqankuta cumplinankupaq. 24Paykunawan kuska temploman rispaykiy costumbrenchikman hina chuyanchakamuychik, paykunapa gastonta pagaspay chukchankuta rutuchimuy. Chaynata ruraptikiqa lliwmi yachanqaku qanmanta tukuy ima rimasqankuqa mana cheqap kasqanta, paykunaqa yachanqam *Moisespa leynin kasukusqaykita. 25Ichaqa mana judio kaq iiqkunamanqa, am cartata aparqankichika, chaypim nirqanchik: Amam mikunkichikchu taytacha-mamachakunaman ofrecesqa aychataqa, amam mikunkichikchu yawartaqa nitaq yawarpa pasasqan aychatapas, amataqmi huchapakunkichikchu nispa.
2001 Templopi Pablota presochasqankumanta
HECHOS21
chay tawantin runakunata pusarikuspan paqarinnintin punchaw *chuyanchakurqaku hinaspam temploman yaykurqa haykapim chuyanchakusqanku tukusqan willakuq chaynapi ofrendankuta sapakama Diosman ofrecenankupaq. 27Qanchis punchaw tu kuykuch kaptin am Asia law manta kaq wakin judiokuna Pablota templopi rikururqaku hinaspam llapa runakunata hatarirachirqaku paypa contranpi. Hapiruspankuataqmi 28qayaykachakurqaku: Israelpa miraynin runakuna yanapawayku! Kay runam tukuy hinastinpi purispan Israel runakunapa contranpi, *Moisespa ley ninpa contranpi hinaspa templopa contranpi yachachin. Kunanpas templomanmi mana judio kaq runakunata pusaykurun, chay napim huchallikurun kay templopi mana ruranata ruraspa. 29Chay nataqa nirqa ku Efeso llaqtayoq Trofi mowan Jerusa len llaqtapi rikurusqankuraykum, Payqa manam judiochu karqa. Payta temploman Pablo pusarusqantam piensarqaku. 30Llaqtapi llapa ru na ku na chay ta uya riruspan kum hunta lla a kallpa murqa ku. Pablota hapiruspankum templomanta hawaman aysarqaku hinaspam templopa punkunta apurawllamana wichqarurqaku. 31Waurachinankupaq kachkaptinkuam Roma llaqtayoq soldadokunapa jefenman willaykamurqaku: Jerusalenpi lliw runakunam chaqwata rurachkanku nispa. 32Paymi capitanninkunatawan soldadonkunata pusarikuspa kallpaylla chayarurqaku hinaptinmi payta soldadokunatawan rikuruspanku chay llapa runakuna Pablota maqachkaspanku sayarurqaku. 33Soldadokunapa jefen asuykuspanmi Pablota presocharurqa hinaspam kamachirqa iskay cadenawan watanankupaq hinaspam paykunata tapurqa: Pitaq kay runa? Imatataq rurarun? nispa. 34Llapa ru na ku na ataqmi qapa rirqa ku wakin hukta, wa kin ataq hukta, hinaptinmi bulla rurasqankurayku chay jefeqa mana allintachu entienderqa chaymi kamachirqa cuartelman Pablota pusanankupaq. 35Ichaqa llapa runakuna itinakuptinmi cuartelpa gradasninman chayaruptinku Pablotaqa soldadokunaa wanturqa. 36Llapa runakunaataqmi qepankuta qatispa qaparirqaku: Wauchun! nispa. cuartelman apaykuchkaptinkuam soldadokunapa jefenta Pablo tapurqa: Imallatapas rimariymanchu? nispa. Chaymi payataq nirqa: Qamqa yachasqankim *griego rimayta! 38Chay naqa manachu qamqa Egipto runa kanki? Qay ninpakunallaqa manachum runa wauchiqkunata hatarichispayki tawa waranqatapuni chunniqman pusarqani? nispa. 39Hinaptin mi Pabloataq nirqa: oqaqa Tarso llaqtapi nacekuq judiom kani, llaqtayqa allin reqsisqa Cilicia lawmi. Ama hina kaspay per mitiykuway llapa runakunata rimapayaykunay paq nispa. 40Chay jefe allin mi niykuptin mi gradaspi Pablo sayaykuspa ma kinwan runakunata seaschaspa upallachirqa. Upallaruptinkuam *hebreo rimayninkupi paykunaman Pablo nirqa:
37Pablota
26Pablom
Pablopa defiendekusqanmanta
HECHOS22
22
2002
wawqellaykuna, uyariykullawaychik defiendekunay paq rimarisqayta nispa. 2Chay mi *hebreo rimay nin kupi rimaqta uya riruspan ku aswan raq upa lla rurqaku. Chaymi Pablo nirqa: 3oqaqa Cilicia law Tarso llaqtapi nacekuq judiom kani. Ichaqa kay Jerusalenpim educakurqani, yachachiqniy pas karqa Gamalielmi, paymi allinta yachachiwarqa awpaq abuelonchik kunapa ley ninta. Diosninchiktam tukuy sonqoy wan ser vini qamkunapas kunan ser visqaykichik man hina. 4Chayraykum Jesucristopi iiqkunata akarichirqani waunankukama, warmitapasqaritapas presochaspaymi apachirqani carcelman. 5Tukuy chaykunataqa sumaqtam yachanku sacerdotekunapa jefenpas chaynataq llapallan kamachiqkunapas. Paykunam oficiokunata qowarqaku Damasco llaqtapi judiomasinchikkunapaq. Chaynapim rirqani iiqkunata kay Jerusalen llaqtaman presota apamuspay castigachinaypaq.
Pablom willakun Jesucristoman iisqanmanta (Hch 9:1-19. 26:12-18)
1Tay ta ku na,
qonqayta llumpay achkiy kanchaykuwarqa. 7Chaymi pampaman wichiykuspay uyarirqani Saulo, Saulo imanasqataq qatikachawanki? niqta. 8Chaymi tapurqani: Pitaq kanki Seor? nispa. Hinaptinmi nimuwarqa: oqaqa qatikachawasqayki Nazaretmanta kaq Jesusmi kani nispa. 9Riqmasiykunapas rikurqam chay achkiytaqa ichaqa manam entienderqakuchu chay rimapayawaqniypa nisqantaqa. 10Hinaptinmi tapurqani: Imatataq rurasaq Seor? nispa. Payataqmi niwarqa: Hatarispayki Damasco llaqtaman yaykuy, chaypim imam ruranaykita nisunki nispa. 11Chay sinchi achkiy awsayarachiwaptinmi riqmasiykuna makiymanta pusawaspanku Damasco llaqtaman chayachiwarqaku. 12Chaypim *yacharqa Ananias sutiyoq runa. Payqa karqa *Moisespa leynin kasukuqmi. Chayraykum Damascopi *yachaq lliw judiokunapas payta respetaqku. 13Paymi qawaqniy hamuspa niwarqa: Wawqey Saulo, mosoqmanta qawarikuy nispa. Chay ratollapi qawarikuruspaymi Ananiasta rikururqani. 14Chaymi pay niwarqa: Abuelonchikkunapa Diosninmi akllasurqanki paypa munasqanta yachanaykipaq hinaspa justo kaq Jesusta rikuruspayki kikinpa vozninta uyarinaykipaq. 15Jesusmantam tukuy hinastinpi llapallan runakunaman willakunki rikusqaykimantawan uyarisqaykimanta. 16Kunanqa imataraqtaq suyachkanki? Hatarispay bautizakuy, Seorta qayakuspay huchaykikunata mayllay. llaqtaman kutiramuspayataqmi Diosta maakuq rirqani temploman, chaypim revelacionta chaskirqani. 18Seorta rikuruptiymi pay niwarqa: Kay runakunaqa manam creenqachu oqamanta rimasqaykitaqa, chaynaqa utqaymany lloqsiy kay Jerusalen llaqtamanta nispa. 19Hinaptinmi oqaataq nirqani: Seor, paykunaqa yachankum lliw iiqnikikunapa contranpi rurasqaykunataqa, *huunakuna wasikunaman rispaymi qanman iiqkunata carcelaspay maqaq kani. 20Qanmanta willakuq Estebanta wauchiptinkupas kikiypuni chaypi kaspaymi: Allintam rurachkankichik nispay wauchiqkunapa pachanta cuidarqani. 21Chaynata niptiymi Seorataq niwarqa: Qamtaqa karu llaqtapi mana judio kaqkunaman rinaykipaqmi kachasqayki nispa.
17Jerusalen
6Damasco llaqtaman chayaykuchkaptiyam yaqa chawpi punchawta cielomanta
Mana judio kaq runakunaman Pablopa risqanmanta
2003 Cuartelman Pablopa yaykusqanmanta
HECHOS22,23
chayna nisqankamalla uyariruspankum qaparirqaku: Chay runaqa wauchuny! Amaay kawsachunchu! nispa. 23Chay nata qayaykacha kuspan kum pachan kutapas wischuspan ku allpa ku nata altoman chaqchurqaku. 24Chayraykum soldadokunapa jefen kamachirqa: Pablota cuartel ukuman apaspaykichik tapuychik: Imanasqataq kay llapa runakuna chaynataa qaparinku qampa contraykipi? nispa. Mana rimayta munaptinqa azoteychik. 25Ichaqa azotenankupaq watasqaa kachkaptinmi hichpanpi kaq capitanta Pablo nirqa: Kanchu derechoykichik justiciata mana rurachkaspa Roma llaqtaman perteneceq runata azotenaykichikpaq? nispa. 26Capitan chay ta uya riruspan mi jefen man willaq rirqa: Imatataq ruranki? Kay runaqa Roma llaqtaman perteneceqmi kasqa nispa. 27Hinaptin mi soldadoku napa jefen ataq asuykuspan Pablota tapurqa: Niykuway Romaman perteneceqchum kanki? nispa. Hinaptinmi Pabloataq nirqa: Ar nispan. 28Chay mi soldadoku napa jefen ataq nirqa: oqaqa achka qollqewanmi rantirqani Roma llaqtaman pertenecenaypaq nispa. Chaymi Pabloataq nirqa: oqaqa nacesqaymantapunim perteneceni nispa. 29Chay nata niruptin mi Pablota azotenan kupaq kaq soldadoku napas chaylla ladonmanta suchurikurqaku. Soldadokunapa jefenpas Roma llaqtaman Pablopa pertenecesqanta yacharuspanmi mancharikururqa watarachisqanmantapas. jefenmi cheqaptapuni yachayta munarqa imamantam judiokunaqa Pablo acusasqankuta. Chaymi paqarinnintin punchaw watachisqan cadenakunata kachaykachirqa hinaspam judio *sacerdotekunapa jefenkunatawan *cortemanta lliw kaqkunata huuchirqa. Pablota pusaspanmi paykunapa qayllanpi sayachirqa. 1*Cor tepi llapa autoridad ku nata allinta qawaykuspan mi Pablo nirqa: Wawqellaykuna, kunankamam sonqoy hawkalla karqa Diospa qayllanpi nispa. 2Hinaptin mi llapa *sacerdoteku napa jefen Ana niasataq, Pablopa ladonpi kaqkunata kamachirqa siminpi laqechunanpaq. 3Pabloataqmi nirqa: Yaw qara uya! Diosmi qamtapas laqechusunki, Leyman hina juzgawanaykipaqmi chaypiqa tiyachkanki, leyta mana kasukuspaykim laqechuchiwankiraq nispa. 4Chay pi kaqku na ataqmi Pablota nirqa ku: Chaynatachu insultanki Diospa akllasqan *sacerdotekunapa jefenta? nispa. 5Pabloataqmi nirqa: Wawqellaykuna, manam oqaqa yacharqanichu sacerdotekunapa jefen kasqantaqa, Bibliapim nichkan: Amam llaqtaykipi autoridadtaqa akankichu nispa. 6Chay pi wakin autoridad ku nam *saduceo par tidomanta karqa, wa kin ataqmi *fariseo kaqkunamanta. Chayta Pablo yacharuspanmi qaparirqa: Wawqeykuna, oqaqa kani castaykuna hina fariseom. Wauqkunata Dios kawsarichinantam confianzawan suyani. Chay yachachisqaymantam juzgawachkankichik.
30Soldadokunapa
22Pablopa
Judiokunapa cortepi Pablopa defiendekusqanmanta
23
HECHOS23
2004
7Chaynata rimaruptinmi *fariseokuna llapa *saduceokunawan atipanakuyta qallaykuspa iskayman rakinakururqaku. 8*Saduceokunam yachachinku: Wauqkunaqa manam kawsarinchu manataqmi angelkunapas nitaq espiritukunapas kanchu nispa. *Fariseokunam ichaqa chaykunapi creenku. 9Nisyuneqta lliw rimaptinkum fariseokunamanta Diospa leynin yachachikuqkuna sayarispanku atipanakurqaku: Manam kay runapiqa ima mana allintapas tarinikuchu, ichapas cheqapta paytaqa angelpas otaq allin espiritupas rimapayarqa nispa. 10Llumpa-llumpay ta atipa na kuptin kum soldadoku napa jefen mancha rikurqa: Pablotaqa tisaparunqakupasch nispa. Chaymi soldadokunata kamachirqa: Yaykuspaykichik imay natapas Pablota horqomuspaykichik cuartelman pusaychik nispa. 11Chay tutam Pabloman Seor ninchik riku riykuspan nirqa: Kallpanchakuy Pablo, kay Jerusalen llaqtapi oqamanta willakusqaykita hinam Roma llaqtapipas willakunayki nispa.
wakin judiokuna juramentaspanku yachachinakurqaku Pablota waurachinankupaq, paykunam ninakurqaku: Pablota waurachinanchik kamam ama mikusunchu nitaq imatapas tomasunchu nispa. 13Chay ju ra mentaqku nam tawa chun ka masnin karqa ku. 14*Sacerdoteku napa jefenkunapatawan judio kamachikuqkunapata rispankum nimurqaku: Juramentarunikum, manam imatapas mikusaqkuchu Pablota waurachinaykukama, 15qamkunay *cortepi wakin autoridadkunapiwan maamuychik Roma llaqtayoq soldadokunapa jefenmanta chaynapi paqarinpuni qamkunaman Pablota pusamunanpaq, pusarachimunkichikqa: Paymantam aswan allintaraq yachaykuyta munaniku nispallam. oqaykum listolla suyasaqku manaraq chayamuchkaptin waurachinaykupaq. 16Ichaqa chay rima na kusqan kutam Pablopa pa ninpa wawan uya rirurqa chay mi cuartelman rispan Pabloman willaykamurqa. 17Chay mi huk nin capitanta Pablo qayaykuspan nirqa: Kay joventa pusay jefekiman uyarimusqanta willananpaq nispa. 18Jefen man chay joventa pusa ruspan mi chay capitan nirqa: Presonchik Pablom qayaykuwaspan ruegakuwarqa kay joventa qanman pusamunaypaq chaynapi imam uyarimusqanta willasunaykipaq. 19Chay nata willaykuptin mi Pablopa sobrinonta chay capitanpa jefen ma kinmanta hapiykuspa huklawchaman pusaspa tapurqa: Imatataq willawanki? nispa. 20Hinaptin mi chay joven ataq nirqa: Wakin judiokunam yacharachinakunku Pablota maasunaykipaq, paykunam nisunki: Paqariny Pablota *corteman pusay, paymanta aswan allintaraq yachaytam munaniku nispa. 21Ichaqa amam chay llullakusqankutaqa creenkichu, tawa chunka masnin runakunam pakakuspa suyachkanku. Paykunam Diospa qayllanpi kaynata juramentarunku: Amam imatapas mikusunchu nitaq tomasunchu Pablota waurachinanchikkama nispa. Listollaam suyachkanku aceptaykuptiki waurachinankupaq. 22Chay nata soldadoku napa jefen uya riruspam joventa avia rurqa:
12Paqa rin nintin ataqmi
Pablota wauchinankupaq yachachinakusqankumanta
2005
HECHOS23,24
oqaman niwasqaykitaqa amam pimanpas willankichu nispa. jefenmi iskay capitanninkunata qayaykuspan kamachirqa: Alistaychik iskay pachak chakillawan riq soldadokunatawan qanchis chunka sillada soldadokunata, alistaychiktaqy lanzawan peleaq iskay pachak soldadokunatapas chaynapi tutaa Cesarea llaqtaman rinankupaq. 24Alistaychiktaqy caballokunatapas Pablo sillakunanpaq chaynapi sanollata prefecto Felixman chayachinaykichikpaq nispa. 25Payku nawan mi apachirqa kayna niq car tata: runakunam pusachimusqay runata presocharuspanku waurachiyta munarqaku. Ichaqa Roma llaqtaman pertenecesqanta yacharuspaymi soldadokunawan rispay payta salvaramurqani. 28Hinaspaymi imamantam acusasqankuta yachayta munaspay pusarqani judiokunapa *cortenman. 29Chaypim yachamurqani leyninkupa contranpi rurarusqanmanta acusasqankuta. Ichaqa manam ima delitonpas kanchu waunanpaq hinaqa nitaq carcelpi kananpaq hinaqa. 30Chaywanpas judiokuna waurachinankupaq rimanakusqanta yacharuspaymi qanman pusachimuyki. Chaynallataqmi acusaqninkunatapas kamachirqani qampa qayllaykipia payta acusanankupaq. 31Soldadokunam jefenkupa kamachisqanman hina Pablota tutallan pusarqaku Antipatris llaqtakama. 32Achikyaramuptinmi sillada soldadokuna seguirqaku Pablowan, wakin soldadokunaataqmi kutikamurqaku cuartelman. 33Cesarea llaqtaman chayaruspankum carta apasqankuta Prefecto Felixman qoykurqaku hinaspam entregaykurqakutaq Pablotapas. 34Chay cartata prefecto leeruspanmi Pablota tapurqa maylaw llaqtayoqmi kasqanmanta. Cilicia lawmi kani niptinataqmi 35nirqa: Acusaqnikikuna hamuptinam quejaykita uyarisqayki nispa. Hinaspam soldadokunata kamachirqa Herodespa palacionpi Pablota cuidanankupaq.
26oqa Claudio Lisiasmi saludamuyki, ancha reqsisqa prefecto Felix. 27Judio 23Soldadoku napa
Prefecto Felixpaman Pablota pusasqankumanta
24
punchawmantam *sacerdotekunapa jefen Ananias chayaramurqa Tertulo sutiyoq abogadontin hinaspa wakin kamachikuqkunapiwan. Pablota acusanankupaqmi prefecto Filixpaman presentakurqaku. 2Chaymi Pablota pusaykaramuptinku abogado Tertulo acusayta qallaykurqa kaynata: Seor prefecto Felix, yachaywan gobiernasqaykiraykum kay nacionpi imakunapas allin kachkan hinaptinmi hawkalla kawsakuniku. 3Ancha reqsisqa prefecto Felix, tukuy imapas allin rurasqaykimantam llaqtaykupi llapallan runakuna ancha-anchata agradecekuykiku. 4Ichaqa ama hina kaspaykiy ratolla uyariykullawayku. 5Kay Pabloqa peste onqoy hinam. Tukuy hinastinpim judiokunata rakinan, payqa nazareno partidopa cabecillanmi. 6Temploykutapas despreciaptinmi hapiruspayku (leyniykuman hina juzgayta munarqaniku. 7Aswanqa comandante Lisiasmi hamuruspan Pablota qechuruwarqaku. 8Paymi niwarqaku hamuspa Pablota acusanaykupaq.) Munaspaykiqa kikikipuniy tapuy acusasqaykuqa cheqap kasqanta yachanaykipaq. 9Chay nata Ter tu lo rima ruptin mi chay pi kaq judioku napas: Ar, tukuy kaykunaqa cheqappunim nirqaku. 10Hinaptinmi rimananpaq Pablota prefecto Felix seascharqa. Chaymi Pablo nirqa:
1Pichqa
Felixpa awpaqninpi Pablopa defiendekusqanmanta
HECHOS24,25
2006
Qanmi kay nacionpi unay wataa juez kachkanki, chaymi ancha kusikuywan kunan defiendekusaq. 11Yaqa chunka iskayniyoq punchawllaraqmi Diosta adoranay paq Jerusalen llaqtaman chayarqani. Munaspaykiqa chay na kasqantam yachaykuwaq. 12Templopiqa, *huunakunayku wasipiqa hinaspa callekunapiqa manam piwanpas atipanakurqanichu nitaqmi chaqwatapas hatarichirqanichu. Manam chayna rurachkaqtachu oqataqa rikuwarqaku. 13Acusawasqankumantaqa paykunaqa manam pruebasunkimanchu. 14Ichaqa manam negakunichu, abueloykunapa Diosnintam adorani mosoq yachachikuyman hina, chaytam paykuna ninku: Rakinachiq partido nispa. Ichaqa oqapas creenim Moisespa hinaspa Diosmanta willakuqkunapa lliw qellqasqantaqa. 15oqapas paykuna hinam confianzawan suyachkani allin runakunatawan mana allin runakunata hamuq punchawpi Dios kawsarichimunanta. 16Chayraykum Diospa qayllanpipas hinaspa runakunapa qayllanpipas concienciaypa mana acusasqan kawsakuyta munani. 17Unay wata ku na manta am Jerusa len llaqta man kutirqa ni wakcha judiokunapaq yanapakuy qollqeta apaspay chaynataq Diosmanpas ofrendaykunata qonaypaq. 18Chayta rurachkaptiymi Asia lawmanta hamuq judiokuna, templopi rikuruwarqaku. Chay ratopiqa costumbreykuman hinam *chuyanchakusqa kachkarqani, ichaqa manam chaqwata ruraspaychu nitaq achka runakunawanchu. 19Sichu contray pi imapas kaptinqa Asia law manta hamuq chay judioku nachiki kay man hamuspa acusawanmanku. 20Mana chayqa kaypi kaqkunay nichunku: *Cortepi kaspay imapas mana allin rurasqaymanta. 21Ruraspayqa-rurarqani kayllatam, paykunapa qayllanpi kachkaspay mi qaparirqani: Wauqkunata Dios kawsarichinanmanta yachachisqayraykum juzgawachkankichik nispa. 22Pablopa nisqanta prefecto Felix uya riruspan mi Je sucristomanta yachachikuyta allinta yachasqanrayku nirqa: Soldadokunapa jefen Lisias hamuptinam kay asuntomanta allinta yachasaq nispa. Chaynata rimaruspanmi chay huunakuyta tukururqa. 23Capitannintam kamachirqa: Cuidaychik Pablota, amam harkakunkichikchu pipas watukamuspan yanapanantaqa nispan. 24Unay neqmantaam prefecto Felixqa judia war min Drusilapiwan palacionman rispa Pablota qayachimurqa Jesucristoman iikuymanta willananpaq. 25Runapa allin rurananmanta, tentacionkuna aguantaymanta hinaspa llapallan runakunaqa Diospa juzgasqan kananmanta Pablo rimaruptinmi prefecto mancharikuspan nirqa: Pasakuy a, ichapas yapapia qayachimusqayki nispa. 26Kachayku nanpaq qollqe qonanta mu naspan mi achka kutita qayachimuq pay wan parlananpaq. 27Iskay wataa pasaruptinmi Felix lloqsikurqa prefecto kasqanmanta hinaptinmi Porcio Festoa yaykurqa paypa rantinpi. Felix mi judiokunawan kuyachikuyta munaspan Pablota hina presollata saqerurqa.
25
Festo Cesarea llaqtaman gobiernananpaq chayaramuspanmi kimsa punchawllamanta Jerusalen llaqtaman rirqa. 2Chaypim *sacerdotekunapa jefenkuna wakin reqsisqa judiokunapiwan Pablota acusaspanku 3maakurqaku: Ama hina kaspaykiy Pablota pusarachimuy kay Jerusalen llaqtaman nispa. Chaynataqa maakurqaku Pablota pusamuchkaptinku anpi waurachinankupaqmi. 4Ichaqa Festom paykunata nirqa:
1Prefecto
Prefecto Festopa awpaqninpi Pablopa defiendekusqanmanta
2007
5Chay naqa
HECHOS25
Pabloqa Cesarea llaqtapiraqmi preso kachkan. Prontom wak man risaq. qamkunamantay autoridadkuna oqawan richun hinaspay imapas mana allin rurasqanmanta chay runata acusamuchunku nispa. 6Yaqa chunka punchaw Jerusalen llaqtapi karuspanmi prefecto Festo kutikurqa Cesarea llaqtaman. Chaymi paqarinnintillan juzgananpi tiyaykuspan Pablota pusachimurqa. 7Pablo yaykuptinmi Jerusalen llaqtamanta riq judiokunapas asuykurqaku hinaspam tukuy imamanta acusarqaku, ichaqa rimasqanku cheqap kasqantaqa manam pruebayta atirqakuchu. 8Hinaptinmi defiendekuspan Pablo nirqa: Judiokunapa ley ninpa contranpiqa manam imatapas rurarqanichu nitaq temploykupa contranpipas nitaq Rey Cesar pa contranpipas nispa. 9Ichaqa Prefecto Festom judioku nata favorecey ta mu naspan Pablota tapurqa: Munankichum Jerusalenman riyta wakpia juzgamunaypaq? nispa. 10Pabloataqmi nirqa: Rey Cesarpa kamachikusqanman hinaqa kay cortepim justiciawanayki. Yachasqaykipi hinapas judiokunataqa manam imanarqanichu. 11Sichum waunaypaq hina ima mana allintapas ruraptiyqa wauchiwaychiky. Acusawasqanku mana cheqap kaptinqa manam pipapas derechon kanchu judiokunaman entregawananpaqqa. Chaynaqa kikin Rey Cesar a juzgawananpaqmi maakuni. 12Festoataqmi consejeron ku nawan parla ruspan Pablota nirqa: Rey Cesara juzgasunaykipaqmi maakurunki. Chaynaqa paymanmi rinki nispa. punchawkunapim Rey Agripa war min Berenicepiwan rirqa Cesarea llaqtaman prefecto Festo watukuq. 14Chay mi achka punchawkuna quedaruptinku Rey Agripaman Pablomanta willaspa prefecto Festo nirqa: Kaypim prefecto Felixpa saqesqan preso kachkan. 15Jerusalenpi kachkaptiymi judio *sacerdotekunapa jefenkuna wakin kamachikuqkunapiwan maawarqaku juzgaspay payta wauchinaypaq. 16Chaymi oqaataq nirqani: Roma llaqtayoq autoridadkunaqa manam pitapas wauchiymankuchu acusaqninkunapa qayllanpi acusasqankumanta imatapas mana defiendekuchkaptinqa nispay. 17Acusaqninkuna hamuruptinmi paqarinnintinpunilla juzganaypi tiyaykuspay Pablota pusachimurqani. 18Chay acusaqkuna chaypia kaptinkum piensarqani llumpay delitokunamanta acusanankuta ichaqa tukuy imamanta acusaruptinkum mana imatapas tarirqanichu. 19Diospi creesqankumanta rimaspallankum paypa contranpi karqaku. Rimarqakutaqmi Jesus sutiyoq wauq runamantapas. Pabloataqmi: Payqa kawsachkanmi nin. 20Chay asuntomanta imayna rurayta mana atispaymi Pablota tapurqani: Munankichu Jerusalen llaqtapia qamta juzgamunaypaq? nispa. 21Pablom ichaqa maakururqa kikin Rey Cesara juzgananpaq chaymi kamachirqani payman pusachinaykama hinalla preso kananpaq. 22Hinaptin mi Rey Agripa ataq Festota nirqa: oqapas munaymanmi chay runa uyariykuyta nispa. Festoataqmi nirqa: Paqarinmi uyarinki nispa. 23Paqarinnintinataqmi Rey Agripawan Berenice allichapakusqallaa corteman chayarurqaku. Soldadokunapa jefenkunapiwan chay llaqtapi allin reqsisqa runakunam compaarqaku. Festo kamachikuptinmi Pablota pusaykurqaku. 24Chaymi Festo nirqa:
13Chay
Pablota Rey Agripapa qayllanman pusasqankumanta
HECHOS25,26
2008
Rey Agripa hinaspa kaypi oqaykuwan huunasqa seorkuna, kaypim qawachkanchik kay runata. Achka judiokunam Jerusalen llaqtapipas chaynataq kay llaqtapipas paypa contranpi quejakuwarqaku hinaspam qayaykachakurqaku wauchunpuni nispa. 25oqapa piensasqayman hinaqa manachusmi imatapas payqa rurarqachu waunanpaq hinaqa. Aswanqa kikinpunim maakurqa Rey Cesara juzgananpaq chaymi paymana pusachisaq. 26Ichaqa kay runapa contranpi Rey Cesarman qellqanaypaq mana imapas kaptinmi qamkunaman pusachimuni, tukuymanta llalliqtaqa qanman ancha reqsisqa Rey Agripa. Tapupaptikim yachasaq imam qellqanaytapas. 27Manachusmi allinchu kanman imatapas contranpi mana qellqanaypaq kachkaptin preso pusachiyniyqa.
26
Agripa nirqa Pablota: Rimarikuy defiendekunaykipaq nispa. Hinaptinmi Pablo makinwan seaschaspa rimarirqa: 2Rey Agripa, llapa judioku na tukuy acusawasqan manta qampa qayllaykipi defiendekunay paq kaspaymi kusikuni. 3Qamqa yachankim judiokunapa llapallan costumbrentapas chaynataq atipanakusqankutapas, chayraykum aswanraq kusikuni, qamtam maakuyki pacienciawan uyariykuwanaykipaq. judiokunam yachanku imaynam warma kasqaymantaraq llaqtaypipas hinaspa Jerusalen llaqtapipas kawsasqaytaqa. 5Munaspankuqa willakunmankum oqaqa unanaya *fariseo kasqayta. Yachasqaykichikpi hinam wakin judiokunamantapas fariseokunaqa leykunata allinta kasukuniku. 6Kunanataqmi wauymantaqa kawsarimusunmi nispa confiakusqayrayku juzgasqa kachkani, chay kawsarimuymantaqa Diosmi awpaq abuelonchikkunaman prometekurqa. 7Chay promesapa cumplikunantam oqayku chunka iskayniyoq ayllukunapas confianzawan suyachkaniku. Tukuy sonqoykuwanmi Diosta tuta punchaw yupaychaniku. Chay promesapi confianzawan suyasqayraykum reylly, judiokuna acusawan. 8Imanasqam qamkunaqa mana creeyta atinkichikchu wauqkunata Dios kawsarichimusqantaqa? oqapas piensaqmi kani Nazaret manta kaq Jesuspa contranpi tukuy ima rurayta. 10Chay natam rurarqani Jerusalen llaqtapipas. Sacerdotekunapa jefenkuna autorizawaptinmi achka iiqkunata carcelarqani. Wauptinkupas Allinmi niqmi kani. 11Jesucristota neganankupaqmi akarichirqani. Chaynatam rurarqani llapa *huunakuna wasikunapipas, paykunapaq llumpayta piakuspaymi akarichinaypaq huklaw llaqtakunapipas maskamurqani.
Pablopa iikusqanmanta (Hch 9:1-19. 22:6-16)
9aw paqtaqa 4Lliw
1Chay mi
Rey Agripapa awpaqninpi Pablo defiendekusqanmanta
Pablopa awpa vidanmanta
Iiqkunata Pablo akarichisqanmanta
12Iiqkunata akarichinaypaqmi rirqani Damasco llaqtaman, *sacerdotekunam autorizawarqa chayman rinaypaq. 13Chawpi punchawta richkaspayataqmi reylly, intimantapas aswan kancharichkaq achkiytaraq rikururqani. Hinaptinmi chay achkiy riqmasiykunatawan kanchariykuwarqa. 14Lliwchayku pampaman wichiykuptiykuataqmi uyarirqani *hebreo rimayniykupi kayna niqta: Saulo, Saulo imanasqataq qatikachawanki? Puata
2009
HECHOS26
bueyes haytachkaq hinam kikillayki nanachikuchkanki nispa. 15Chaymi nirqani: Pitaq kanki Seor? nispay. Hinaptinmi Seorataq niwarqa: oqaqa qatikachawasqayki Jesusmi kani. 16Sayariy! Sirvientey kaspa kunan rikuwasqaykimantawan qepa punchawkunapi rikuchinaymanta willakunaykipaqmi qanman rikuriykuyki. 17oqam waqaychasqayki judiokunamantapas chaynataq mana judio runakunamantapas, paykunamanmi kunan kachayki 18awinkuta kichamunaykipaq chaynapi tutayaypi hina huchapi manaa purispanku achkiypia kawsanankupaq hinaspa *Satanaspa munasqanta amaa ruraspa Diostaa kasukunankupaq. oqaman iiptinkum huchankuta Dios pampachanqa, chaynapim paykunapas Diospa akllasqankunawan kuska herenciata chaskinqaku.
19Reynilly Agripa, chaynata Jesus niwaptinmi cielomanta uyarisqayta kasukurqani,
Pablopa kasukusqanmanta
20puntatam willakurqani Damasco llaqtapi, hinaspaataq Jerusalen llaqtapi, willakur-
qanitaqmi lliw Judea lawpi kaqkunamanpas chaynataq mana judio kaqkunamanpas. Paykunatam nirqani: Huchaykichikmanta wanakuspaykichik Diosman kutirikuychik hinaspa imatapas allintaa ruraychik wanakusqaykichikta qawanankupaq nispay. 21Kaynata willakusqayraykum judiokuna templopi hapiruwaspanku waurachiwayta munarqaku. 22Aswanqa Dios yanapawaptinmi kunankamapas hatunmanpas taksamanpas willakuchkaniraq hina kaqllata. Manam oqaqa huktachu rimachkani aswanqa Diosmanta willakuqkunapa hinaspa Moisespa nisqallantam. awpaqtaraqmi paykuna nirqaku: 23Cristom akarispa waunqa, wauqkunamantam puntata kawsarimunqa hinaspam allin noticiata willakunqa castanchikkunamanwan mana castanchik kaqkunamanpas nispa. defiendekuspa chaykunata rimaptinmi Festo qaparirqa: Locoyarunkim Pablo! Llumpay yachaynikim locoyarachisunki nispa. 25Pabloataqmi nirqa: Ancha-ancha reqsisqa Festo, manam locoyarunichu, yuyay wanmi cheqapllata rimachkani. 26Rey Agripaqa yachanpunim tukuy kaykunataqa chaymi paypa awpaqninpi clarota rimani. Sumaqtam yachachkan tukuy chaykunataqa, chaykunaqa manam pakasqallapichu pasakurqa. 27Rey nilly Agripa creenkichum Diosmanta willakuqkunapa nisqanta? Ar, qamqa creenkipunim. 28Agripa ataqmi nirqa: Asllamantam yaqalla Cristoman iirachiwanki nispa. 29Hinaptin mi Pablo nirqa: Asllamanta otaq achkamanta kaspapas Diosy munachun ama qamllachu aswanqa kaypi lliw uyariqniykunapas Cristoman oqa hina iinaykichikpaq, ichaqa ama cadenasqachu nispa. 30Chay ta Pablo rima ruptin mi Rey Agripa saya rirurqa, saya rirurqataqmi prefecto Festopas, Berenicepas hinaspa chaypi lliw tiyaqkunapas. 31Huklaw man asuriruspankuataqmi ninakurqaku: Kay runaqa waunanpaq hinaqa manam imatapas rurasqachu, manataqmi presopas kanmanchu nispa. 32Agripam Festota nirqa:
24Pablo
Rey Agripata Pablo iichiy munasqanmanta
HECHOS26,27
2010
Rey Cesar juzgananpaq Pablopuni mana maakuptinqa kachaykuchwanmi karqa nispa.
27
Italia lawman pusachiwanankupaq rimanakuruptinkum Pablota wakin presokunatawan entregarqaku Augusto sutiyoq tropakunapi Capitan Julioman. 2Adramitio llaqtamanta buque Asia lawpi llaqtakunaman pasananpaq kaptinmi chay buquepi rirqaniku. oqaykuwantaqmi rirqa Macedonia lawpi Tesalonica llaqtayoq Aristarcopas. 3Paqarinnintinataqmi Sidon llaqtaman chayarqaniku. Hinaptinmi Pablota kuyapayaspan reqsisqankuna watukunanpaq Capitan Julio mana harkakurqachu chaynapi payta yanapaykunankupaq. 4Sidon llaqtamanta pasaspaykum Chipre islapa *alleq law ninta rirqaniku contraykupi wayramusqanrayku. 5Lamar qochatam pasarqaniku Cilicia lawpa hinaspa Panfilia lawpa chimpanta hinaspam chayarurqaniku Licia lawpi Mira llaqtaman. 6Chay pim soldadoku napa capitan nin ta rirurqa Alejandria llaqta manta hamuspa Italia lawman riq buqueta. Chay manmi pusaykuwarqaku Italiakama apawanankupaq. 7Allillamantam rirqaniku achka punchawpi hinaspaykum sasallataa chayarqaniku Gnido islapa chimpanman. Contraykupi wayramuptinmi Creta isla wayramanta harkawaptinku pasarqaniku Salmon lawpa chimpanman. 8a ka riyllawan a chay islapa waqtanta rispaykum Buquepa Sumaq Saya nan sutiyoq sitioman chayarqaniku. Chaypa chimpanpim Lasea llaqta kachkan. 9Una ruptiyku ataqmi para tiempo chaya much karqa a, llumpay sa sa am karqa lamar qochanta rinapaq chay mi Pablo nirqa: 10Riqma sillayku na, kay viajenchikqa llumpay sa sa lla am kanqa, buquepas cargantinmi chinkakuykunqa hinaptinmi oqanchikpas wauypa patanpia kasunchik nispa. 11Soldadoku napa capitan nin ataqmi Pablopa nisqanta mana uya rispan buque manejaqpa hinaspa dueonpa nisqanta kasukurqa. 12Para tiempopi buque chaypi samananpaq mana allin kaptinmi yaqa lliwchanku tanteanakurqaku chay sitiomanta lloqsispa buquepa sayanan Feniceman chayaypi rinankupaq. Chay Fenice llaqtaqa qawachkan Africa lawtawan Grecia lawtam, chaypim para tiempopi samayta munarqaku.
13*Ichoq lawmanta sumaqllataa wayrarimuptinmi rinaykupaq allin hinaa karqa. Lloq-
1Buquepi
Pablota Roma llaqtaman pusachisqanmanta
Lamar qochapi llumpay wayra hatariramusqanmanta
sispaykum Creta islapa waqtallanta rirqaniku. 14Aswanqa manapas unaymantam *alleq lawmanta Noreste sutiyoq viento sinchita wayramuspan 15buqueta apayta qallaykurqa, wayrapa contranpi mana riyta atispam hinataa apachikurqaniku. 16Clauda sutiyoq taksa islapa qepanta pasaruptiykuqa manaam llumpaytachu wayramurqa hinaptinmi buquepa aysasqan botechata akariyllawana churkurqaniku. 17Seguranankupaqmi buqueta waskakunawan muyuchirqaku. Aswanqa Sirte sutiyoq yakupa huusqan aqoman mana chocarunaykupaqmi buquepa telanta paskarqaku wayrawan apachikunaykupaqa. 18Paqarinnintinataqmi llumpayraq wayra kaptin buquepa carganta yakuman wischurqaku. 19Kimsa punchawmantaataqmi kikiykua buquepa llapa imankunata yakuman wischurqaniku. 20Achka punchawa intitapas nitaq lucerokunatapas mana rikuspam hinaspa wayra-para hinalla apawaptinkum imaraykupas librakuytaqa manaa piensarqanikuchu.
2011
HECHOS27
21Buquepi llam kaqku na achka punchaw a mana mikuptin mi chaw pin kupi sayaykuspan Pablo nirqa: Riqmasillaykuna, nisqaypi hinapas Creta islamantaqa amam lloqsimuchwanchu karqa. Mana kasukuspa lloqsimusqaykichikraykum llapa imakunatapas pierdechkankichik. 22Aswanqa ama huk manyaspay kallpanchakuychik, manam hukllapas waunkichikchu, buquem ichaqa pakipakurunqa. 23Chisi tutam rikuriykuwarqa ser visqay Diospa angelnin. 24Paymi niwarqa: Ama manchakuychu Pablo, chayankipunim Rey Cesar pa awpaqninman, qamraykum lliw qanwan riqkunata waunankumanta Dios salvanqa nispa. 25Chay naqa riqmasillaykuna, kallpanchakuychiky, oqaqa Diospim confiakuni, cheqaptapunim kawsasunchik angelpa nisqanman hina. 26Chay wanpas islamanmi wischusqa kasunchik nispa. 27Iskay semanaam wayrapa apakachasqan kachkarqaniku Adria sutiyoq lamar qochapi hinaptinmi chawpi tutata buquepi llamkaqkuna musyarurqaku allpaman chayaykuchkasqaykutaa. 28Yakupa hondo kayninta tupuptinkum iskay chunka brazada kasqa, tumpa waklawpi tupuptinkuataqmi kasqa chunka pichqayoqllaa. 29Hinaptinmi raqchi rumikunaman chocaruyta manchakuspanku buquepa qepa lawninmanta tawa llasaq watasqa fierrokunata wischurqaku buqueta takyachinanpaq hinaspankum manchakuyllawana suyarqaku achikyananta. 30Buquepi llamkaqkunaataqmi rimanakururqaku chay buquemanta ayqekunankupaq hinaspankum taksa botechata uraykachiyta qallaykurqaku, chaytaqa rurarqaku buquepa punta lawninta llasaq fierrokunata bajachiq tukuspallam. 31Ichaqa capitanmanwan soldadokunamanmi Pablo nirqa: Kay buquepi llamkaqkuna ayqekuptinqa manam salvakuyta atiwaqchikchu nispa. 32Chay nata willaykuptin mi chay botechapa waskan ku nata soldadoku na kuchuruspa yakuman wichiykachirqaku. 33Achik ya much kaptin am Pablo lliwchan kuta kallpanchaspan ima llatapas mikuykunankupaq nirqa: Yaqa iskay semanaam mana puusqa hinaspa mana mikusqa kachkankichik. 34Ruegakuykichik mi, imallatapas mikuykuychiky. Mikunaykichikpunim kawsanaykichikpaq, manam pipapas huk chukchallanpas pierdenqachu nispa. 35Chay nata niruspan mi Pablo tantata hapiykuspan lliw pa aw paqninpi Diosman graciasta qorqa hinaspanmi partiykuspan mikuyta qallaykurqa. 36Chay mi kallpanchakuspanku lliwchanku mikurqaku. 37Chay buquepiqa karqaniku iskay pachak qanchis chunkan soqtayoq runakunam. 38Saksanankukama mikuruspankuataqmi buqueta sampayachinankupaq trigota yakuman wischurqaku.
kasqaykutapas aswanqa rikururqakum qocha hina yaykuqpa patanpi aqollaa pampata hinaspam rimanakurqaku atispankuqa chayman buqueta chayachinankupaq. 40Buque takyachiq llasaq fierropa waskankunata kuchuruspankum hina yaku ukupia saqerurqaku. Paskarqakutaqmi buquepa timonnin watasqanku waskakunatapas. Wayrapa apanan buquepa awpaqninpi telata altoman hoqariykuptinkum buqueqa qochapa patan aqollaa pampaman riyta qallaykurqa. 41Aswanqa iskay lawmanta yakukunapa tupanakusqanman chayaruptiykum buqueqa aqopia umanpa plantakururqa, chaynapim manaa kuyurirqachu. Buquepa qepa lawninta yaku nisyullataa laqyamuptinmi chitqakuytaa qallaykurqa. 42Soldadokunaataqmi presokuna waurachiyta munarqaku
39Achikyaruptinataqmi buquepi llamkaqkuna mana reqsirqakuchu maylaw allpapi
Buquepa chinkaykusqanmanta
HECHOS27,28
2012
chaynapi mayqanninkupas nadeawan mana lluptikunankupaq. 43Aswanqa soldadokunapa capitanninmi Pablota salvayta munaspan harkakurqa ama pitapas wauchinankupaq hinaspam kamachirqa nadeay yachaqkuna puntata yakuman pawaykuspanku patanman chayanankupaq 44chaynapi wakinataq tablakunapi otaq buquepa imankunamanpas hapipakuspa lloqsinankupaq. Chaynapim lliwchanku allinlla patanman chayarurqaku.
28
salvakuruspaykuam yacharurqaniku chay islapa sutinqa Malta kasqanta. 2Chay islapi yachaqkunam kuyakuyllawana atiendewarqaku, paraspa chirimuptinmi ninata ratachispa niwarqaku: Qonikuychiky lliwchaykichik nispa. 3Pabloataqmi chaki yantata hoqariykuspan ninaman hinaykuchkarqa, hinaptinmi venenoyoq culebra ninamanta ayqechkaspan Pablopa makinta kachururqa. 4Chay islapi *yachaqkunaataqmi Pablopa makinpi culebra warkurayaqta rikuspanku ninakurqaku: Kay runaqa cheqaptapunich runa wauchiq, hinaptinch lamar qochamanta librakuruptinpas justicia ruraq mamacha mana kawsananta munanchu nispanku. 5Pabloataqmi chay cu lebrata nina man taspiykurqa, venenonpas pay taqa manam imanarqachu. 6Lliwchankum suyachkarqaku: Punkipakurunqach otaqch qonqayta wausqa wichiykunqa nispanku. Unayneqmanta manaa imapas pasaptinmi piensarurqaku Pabloqa huk kaqnin diosninku kasqanta. 7Chay islapi kamachikuqmi karqa Publio sutiyoq, paypa chakrankunam oqaykupa hichpallaykupi karqa. Chaymi samaykachiwaspanku kimsa punchawpuni atiendeykuwarqaku. 8Publiopa taytanmi camapi kachkarqa calenturawan hinaspa evacacionwan. Payta Pablo watukuspanmi Diosta maapurqa, paypa umanman makinta churaykuptinmi sanoyarurqa. 9Chay islapi *yachaq wakin onqoqkunapas chayta yacharuspankum Pabloman hamurqaku hinaspam sanoyarurqaku. 10Paykunam llumpayta agradecekuwaspanku regalokunata qowarqaku. Huk buquepia lloqsiptiykum tukuy pisipuwaqniykuta qowarqaku.
11Chay islapi kimsa killa karuspaykum Alejandria llaqtamanta hamuq buquepia
1Lliwchayku
Malta sutiyoq islapi Pablopa kasqanmanta
Roma llaqtaman Pablopa chayasqanmanta
lloqsirqaniku, chay islapim samachkarqa para tiempo pasanankama. Chay buquepa umanpim kachkarqa Mellizo sutiyoq taytachanku. 12Buquepa sayanan Siracusa llaqtaman chayaruspaykum kimsa punchaw quedarqaniku. 13Chaymantam rirqaniku lamar qochapa patanneqllanta Regio llaqtaman chayanaykukama. Paqarinnintinataqmi qepayku lawmanta wayramuptin iskay punchawpi chayarqaniku Puteoli llaqtaman. 14Chaypim tarirqaniku wakin iiqmasinchikkunata, paykunam ruegawarqaku paykunawan huk semana kanaykupaq. Chayam anninta lloqsirqaniku Roma llaqtaman. 15Chayanaykutam yachasqakua Romapi iiqkuna hinaspam taripamuwasqaku Apio sutiyoq plazakama, wakinataqmi taripamuwarqaku Tres Tabernas sutiyoq sitiokama. Paykunata Pablo rikuykuspanmi Diosman graciasta qospan aswanraq kallpanchakurqa. 16Roma llaqtaman chayaruptiykum Pablota dejaykurqaku soldadopa cuidasqan sapaq wasipi *yachananpaq. kimsa punchawninmanmi Romapi reqsisqa judiokunata Pablo qayachimurqa, huunakuruptinkuataqmi nirqa:
17Chayasqayku manta
Roma llaqtapi Pablopa willakusqanmanta
2013
HECHOS28
Wawqeykuna, oqaqa manam imatapas rurarqanichu castanchikpa contranpiqa otaq awpa abuelonchik kunapa costumbrenkunapa contranpiqa, chay wanpas castanchik kunam Jerusalen llaqtapi presota entregawarqaku Roma llaqtayoq autoridadkunaman. 18Chay mi paykuna tapuwaspanku wauchiwanankupaq hina mana imatapas tarispanku kachaykuyta munawarqaku. 19Aswanqa castanchikkuna chayta mana munaptinkuataqmi kikin Rey Cesar juzgawananpaqa maakurqani. Chay wanpas manapunim castanchik kunataqa imamantapas acusanichu. 20Chaymi qayachimurqaykichik qamkunawan rimanay paq. Israel castanchikpa suyasqan Cristo hamurusqanmanta willasqayraykum kay cadenawan watasqa kachkani. 21Hinaptin mi payku na ataq nirqa ku: Qanmantaqa manam ima cartatapas Judea lawmantaqa apachimuwarqakuchu, manataqmi mayqan llaqtamasinchikkuna hamuqpas qampa contraykipiqa imatapas niwarqakuchu. 22Chaywanpas piensasqayki uyariytam munaniku, oqaykupas yachanikum iiqkunapa contranpiqa tukuy hinastinpi rimasqankuta nispa. 23Chay mi rima nan kupaq huk punchaw ta a aklla ruptin ku Pablopa sa makusqanman achka runakuna hamurqaku, hinaptinmi madrugawmantapacha tardeykuqkama Diospa munaychakusqanmanta paykunaman willarqa. Moisespa hinaspa Diosmanta willakuqkunapa qellqasqanta qawachispanmi Jesusmanta convencechiyta munarqa. 24Hinaptinmi wakinqa Pablopa nisqanwan convencekurqaku, wakinataqmi mana creerqakuchu. 25Mana huk sonqolla kaspa asurikuptinkum Pablo nirqa: Allintapunim abuelonchik kunaman Chuya Espiritu nirqa, Diosmanta willakuq Isaiaswanmi kaynata rimachirqa:
26
Wak runakunaman nimuy: Uyarispapas manam entiendenkichikchu. Qawakuspapas manam cuentata qokunkichikchu. 27 Kay runakunapa sonqonqa rumiyarunmi. Paykunaqa rikurirun sasa uyarikuqmi. Qemchikurunkum mana rikukunankupaq. Upa tukurunkum mana uyarinankupaq, chaynapi tukuy sonqonkuwan mana entiendenankupaq, chaynapi mana kutirikamuwanankupaq, chaynapi mana sanoyachinaypaq.
28Chay nata
Pablo rimaruspanmi nirqa: Yachaychiky, kunanmantaqa mana judio runakunamanpas willasaqam Diospa salvacionninmanta, paykunaqa allintam uyarinqaku nispa. ( 29Pablo kaynata niruptinmi judiokuna pasakurqaku kikinkupura llumpayta atipanakustin.) 30Pablom chay arriendasqan wasipi iskay watapuni *yacharqa hinaspam lliw watukuqninkunata chaskirqa. 31Mana manchakuspanmi Diospa munaychakusqanmanta willakuq, pipapas mana harkakusqanmi yachachiq Seor Jesucristomanta.
ROMAMAN APOSTOL PABLOPA CARTASQAN

Roma llaqtapi kaq iiqkuna man kay car tanta Apostol Pablo qellqaspanqa ma naraqmi chay llaqta manqa chayarqaraqchu. Chay wanpas am piensarurqa a Espa a nacionman rispan Roma llaqta man chayay ta. Kay car taqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun car tapa qallariy ninpi yachachikuykunamanta (1:1-17). Iskay kaq parteataqmi willakun Jesucristoman iinapaq yachachikuykunamanta (1:18-11:36). Kimsa kaq par teataqmi willa kun iiqkunapa vidanqa Diospa kuyakuy ninwan huntasqa kasqanmanta (12-16). Cartapa qallariyninmanta
Pablotam Dios qayaykuwaspan akllawarqa *apostolnin kaspay Jesucristomanta allin noticiakunata willakunaypaq. Chaynapim ser viqnin kani. 2Kay allin noticiakunatam awpaqmantaraq Dios prometekurqa willakuqninkunawan, chaykunaqa Bibliapi qellqasqam kachkan. 3Kay prometekusqanqa karqa Diospa Churin Jesucristomantam. Runa kayninpiqa payqa karqa Rey Davidpa mirayninmantam. 4Chuyanchaq Espirituman hinam Diospa Churin kasqanta atiywan Dios reqsichirqa, reqsichirqaqa Seorninchik Jesucristota kawsarichispanmi. 5Dios favorecewaptinmi Jesucristo akllawarqa *apostolnin kanaypaq chaynapi llapallan nacionkunapi runakuna iispanku payllataa kasukunankupaq chaynapi Jesucristopa sutin yupaychasqa kananpaq. 6Chaynam qamkunapas Jesucristopaq qayasqaa kachkankichik. 7Chaymi Roma llaqtapi Diospa kuyasqankunaman cartamuykichik payllapaqa kawsanaykichikpaq qayasqan kaptikichik. Dios Taytanchiktawan Seorninchik Jesucristotam maakuchkani favorecesunaykichikpaq hinaspa hawkalla kawsanaykichikpaq. puntataqa Tukuy hinastinpi iisqaykichik manta allin willakusqankuta yachaspaymi Jesucristopa sutinpi Diosman graciasta qoni llapallaykichikmanta. 9Diosmi yachan mana qonqaspay qamkunapaq maakusqayta. Tukuy sonqoy wanmi Diosta ser vini Churinmanta allin noticiakunata willakuspay. 10Ma a kuch ka nitaqmi Dios mu naptinqa imay napas qam ku nata watu kayka munaypaq. 11Llumpaytam qamkunawan tupaykuyta munachkani Chuya Espiritupa qokuy ninta qamkunaman qoykunaypaq chay napi aswan qaqa hina sayanaykichikpaq 12hinaspa iisqanchikwan kallpanchanakunanchikpaq. 13Wawqe-pa nillayku na yachaychik y, achka kutipim chay man riyta mu narqani ichaqa kunankamam harkasqaraq kachkani. Riytaqa munachkani wakin
2014
8Ima mantapas
1oqa
Roma llaqtapi kaqkunata watukuy munasqanmanta
2015
ROMANOS1
llaqtakunapi hina chaypipas iiqkunata mirachinay paqmi. 14Willanay punim educadokunamanpas chay nataq mana educasqakunamanpas, yachayniyoqkunamanpas chaynataq mana yachayniyoqkunamanpas. 15Chayraykum Roma llaqtaykichikpipas llumpayta munachkani Jesucristomanta allin noticiakuna willaykuyta. penqakunichu Jesucristomanta allin noticia willakuytaqa. Chay willakuy wanmi Dios atiyninwan salvan llapallan iiqkunata, puntataqa salvan judiokunatam, salvantaqmi mana judio kaqkunatapas. 17Kay willakuy wanmi Dios reqsichiwanchik mana huchayoq hina imaynam paypa chaskisqan kananchikta, chayqa iikuptillanchik mi hinaspa Diospi confiakuptillanchik mi. Kay natam Biblia nin: Allin ruraq runaqa iisqanraykum kawsanqa nispa. imay nam piakusqanta hanaq pachamanta qawachimun pay mana adoraqkunapaqwan mana allinta kawsaqkunapaq. Paykunam mana allinta kawsaspanku cheqap kaqkuna reqsinata harkakunku. 19Yachankum paykunaqa imaynam Dios reqsiyta kikin Diospuni reqsichikusqanrayku. 20Diosqa sapallanmi, wiaypaq kawsaq kaspanmi llumpay atiy niyoq. Chayna kasqantam tukuy unanchasqankunawan reqsichikun kay pachapa qallarisqanmantapuni. Chay napim sutillata reqsinchik mana rikuyta atichkaspapas. Chay naqa pipas manam ninmanchu: Diosmantaqa manam imatapas yacharqanichu nispaqa. 21Diostaqa reqsich kaspan kupas merecesqan man hinaqa manam yupaycharqakuchu, manataqmi agradecekurqakuchu. Aswanqa yanqa pensamientowan intuchikuspankum tutayaypi hina mana entiendey atiqa rikurirunku. 22Yachaysapa tukuspankupas mana umayoqmi rikurirunku. 23Wiay kawsaq hatu-hatun Dios yupaychaytam tikrarunku hinaspam wauq runaman rikchakuqtaa yupaychanku, yupaychankutaqmi alton pawaqkunaman rikchakuqtapas, animalkunaman rikchakuqtapas chaynataq culebra hina qasqonpa puriqkunaman rikchakuqtapas. 24Chay raykum Diospas ma na a harka kurqachu mana allin mu nasqan kupi purinankuta chaymi qanrakuspanku hatun penqayta kikinkupura ruranakunku. 25Diospa cheqap yachachikuyninkunatam llulla kaqkunamana tikrarunku hinaspam unanchaqnin Diosta qonqaruspanku unanchasqankunallataa yupaychaspa ser virqaku. Kikin Diosllatam wiaypaqqa yupaychananchik! Amn. 26Chay ru rasqan ku raykum Dios kachaykun mu nasqan ku man hina hatun penqayman. Chaynapim war mikunapas qariwan manaa kaspa mana ruranakunataa ruranku. 27Chay nallataqmi qarikunapas war miwan manaa kaspa kalintapi purichkaq animal hina qaripuraa munapayanakunku hinaspam penqay paq mana ruranakunata kikinkupura ruranakunku, chaynapim kikinkupa cuerponpi castigota chaskispanku akarinku mana allin rurasqankumanta. 28Dios reqsiy ta ma na a munaptinkum mana valeq pensa mientonkuman hinaspa mana ruranakunamana kachaykurqa. 29Chaymi tukuy huchataa ruranku, pay18Diosmi 16Manam
Allin noticiaqa atiyniyoqmi
Runapa huchallikusqanmanta
ROMANOS1,2
2016
kunaqa kachkan qollqellata kuyaqkunaam, pasaypaq pierdekuqkunaam, hukpa imankunapas munapayaqkunaam, runa wauchiqkunaam, lir yanakuqkunaam, engaanakuqkunaam, mana allin piensaqkunaam, cuento qepikunaam, 30runa masinpa contranpi rimaqkuna am, Diostapas cheqniqkuna am, runa tukuqkunaam, alabakuqkunaam, orgullosokunaam, mana allin rurayllapi piensaqkunaam hinaspa tayta-mamankutapas mana kasukuqkunaam. 31Allin kaqkunatam mana entiendenkuchu, nisqankutam mana cumplinkuchu, mana kuyakuq kaspankum pitapas mana llakipayankuchu. 32Diospa kamachisqanman hinam kayna ruraqkunaqa wauy merecesqankuta yachakuchkaspankupas chaykunata ruranku hinaspataqmi wakin ruraqkunatapas allinmi ninku.
imananchu pim kasqaykipas. Sichum wakinkunata penqachkanki imapas rurasqanmanta hinaspaqa kikikitam sentenciakuchkanki qampas paykuna hina huchallikusqaykirayku, chaynaqa manam imay na librakunayki kanchu. 2Yachasqanchikpi hinam mana allin ruraqkunataqa Dios juzganqa cheqapwan. 3Wakinkunata huchallikusqanmanta penqaspaykiqa qampas paykuna hinataqmi rurachkanki. Hinaspaqa piensankichum Diospa juzgasqanmanta lluptiyta? 4Icha despreciachkankichu Diospa hatu-hatun kuyakuynintawan paciencianta? Icha manataqchu yachanki paypa kuyakuy nillan wanakuyman pusasusqaykita? 5Rumi-sonqo kaspaykim wanakuyta mana munankichu, chaynapim kikillaykipuni piakuy ninta huukuchkanki juicio punchawpi castigasqa kanaykipaq. Chay punchawpim Dios rikuykachikunqa imam kaqman hina juzgananpaq. 6Diosmi sapa ka ma man imapas ru rasqanchik man hina pagawa sunchik. 7kayna ruraqkunatam Diosqa wia-wiaypaq kawsachinqa: pacienciawan allin ruraqkunata, hanaq pachapi sumaqllaa kaqkuna munaqkunata hinaspa Diospa allinmi ninanta munaspanku wiay kawsay suyaqkunata. 8Aswanqa piakuy wanmi castiganqa kikillanpaq munaqkunatawan cheqap kaqkunata mana kasukuspa mana allinllapi puriqkunataqa. 9Judio mana judiopas llapallanmi mana allin ruraqkunaqa akarispa llakipa intusqallan kanqaku, aswanraqm judiokunaqa. 10Llapallan allin ruraqkunamanmi ichaqa, puntata judiokunaman chaynataq mana judiokunamanpas Dios qonqa allin reqsisqa kaytawan sumaqllaa kawsakuyta hinaspam hawkallata kawsachinqa. 11Diosqa manam pimanpas sayan manchu. 12Moisespa ka machikusqan ley man hinam castigasqa kanqaku chay leyta yachachkaspanku huchallikuqkunaqa. Leyta mana yachaspanku huchallikuqkunapas castigasqam kanqaku, aswanqa manam chay ley man hinachu. 13Mayqantataq mana huchayoqpaqa Dios chaskinqa? Manam kamachikuyninkuna uyariqllatachu aswanqa kasukuqkunatam. 14Diospa ka machikuy nin ku nata mana yachach kaspan kupas wakin mana judio kaqkunam allinta ruranku concienciankupa nisqanta kasukuspanku. Kikillankupimiki leyqa kachkan. 15Imapas rurasqankuwanmi qawachikunku sonqonkupiqa Diospa ley nin qellqasqa kasqanta. Conciencian willaptintaqmi huchayoq otaq mana huchayoq kasqantapas pensamienton qawachin. 16Chay man hinam sonqollankupi piensasqankuman hina Diospas Jesucristowan juzgachinqa juicio punchawpi llapa runakunapa sonqonpi pakasqa kaqta. Chaykunaqa kanqa willakusqay allin noticiaman hinam.
1Manam
Diospa imaynam juzgawananchikmanta
2017 Judiokunata Dios juzgananmanta
ROMANOS2,3
Judiom kani nispaykim Moisespa ley ninman hapipakunki hinaspataqmi Diosnikimantapas alabakunki. 18Yachankim Diospa munasqantaqa, leypa yachachisqan kaspaykim imapas allin kaqta Kayqa allinmi nispa chaskinki. 19Qanmi piensan ki: Huchankuwan awsa hina kaqkunatawan tutayay pi hina puriqkunatam allinta pusachkani. 20Mana yachaqkunatawan war makunatapas allintam yachachichkani nispa. Chaynataqa piensanki Diospa ley ninpi cheqap kaqkunata yachasqaykiraykum. 21Chay naqa wa kin ku nata yachachich kaspaykiqa ima nasqa m ma naqa ka sukunkichu yachachisqaykitaqa? Amam suwakunkichu nichkaspaykiqa amachiki suwakuwaqchu. 22War miki kach kaptinqa amam huk wanqa ka kun kichu nich kaspaykiqa, amachiki chaytaqa rurawaqchu. Taytacha-mamachakunata cheqnichkaspaykiqa, amachiki chaykunapa templonmantaqa imatapas suwakuwaqchu. 23Alabakunkim kamachikuykunamanta aswanqa Diostam qepanchakuchkanki chay kamachikuyninkunata mana kasukuspayki. 24Allintam Bibliaqa nin: Qamkunaraykum Diosta kaminku payta mana adoraqkuna nispa. 25Moisespa lliw *kamachikuyninkunata kasukuptikiqa allinpunim qari kaynikipi *sealachikusqayki. Hukllatapas mana kasuspam ichaqa yanqapaq sealachikurqankipas. 26Pipas mana sealachikuchkaspan kamachikuykunata kasukuqqa manachum sealasqakuna hinaa Diospa chaskisqan rikurirun? 27Chaymi cuerponpi mana sealachikuchkaspan kamachikuykuna kasukuqqa, qam judiota juzgasunki kamachikuykunata yachachkaspa hinaspa sealasqa kachkaspa mana kasukusqaykirayku. 28Hinaptinqa pitaq cheqap judioqa? Manam hawa sonqolla judio kaqchu. Mayqantaq cheqap sealakuyqa? Manam cuerpollanpi sealachikuqchu. 29Aswanqa Diospa agradonpaq cheqap judioqa tukuy sonqonwan kaqmi, payqariki sonqonpi sealasqa hinam kachkan. Kamachikuykunatapas manam hawa sonqollachu kasukun, aswanqa tukuy sonqonwanmi. Chayna kawsaqtaqa manam runachu alaban aswanqa Diosmi. 1Hinaptinqa imapaqtaq valen judio kayqa? otaq imapaqtaq allin *se alachikuyqa? 2Ar, allinpunim. Puntataqa judiokunamanmi Dios palabranta confiawarqaku. 3Aswanqa wakinkuna mana confianza kaptinpas Diosqa confiakunapaqmi. 4Ar, payqa confiakunapaqmi. Llapachallan runakuna llulla kaptinpas Diosqa cumplinpunim. Bibliam nin:
17Qamqa:
Runakuna juzgasuspaykiqa mana chikanpas huchayoqtam tarisunki. Tukuy nisqayki cheqap kasqantam rimanqaku. kasqanchik mi reqsichiwanchik Dios allin juzgaq kasqanta hinaptinqa imanisuntaq? Dios castigawaspanchikqa allintachu juzgawachkanchik? Rimachkaniqa wakin runakuna hinam. 6Ar, Diosqa allintapunim juzgan. Mana chayna kaspaqa imay natam llapallan runakunataqa juzganman? 7Sichum oqa llullakuspa Diospa cheqap kaqninkunata reqsichiyman chaynapi Dios hatunchasqa kananpaq hinaptinqa imanasqataq llullakusqaymantaqa Dios juzgaspa huchasapapaq hapiwan? 8Mana huchasapapaq hapiwaptinqa llapallanch ninmanku:
5Huchasapa
ROMANOS3
2018
Mana allintay rurasunchik Dios allin kasqan reqsichikunanpaq nispa. Chaynataqa Pablom yachachichkan nispam wakinkuna yanqapuni oqamanta rimanku. Chayna hukmankuna yachachiqkunataqa Diosmi justiciata ruraspa castiganqa. judiokunataqa wakinkunamanta mastachu Dios favorecewanchik? Manapunim! a qawachisqay man hinam judiokunapas hinaspa mana judio kaqkunapas huchapa intusqallan kachkanchik. 10Bibliam nin: Manam pipas allintaqa ruranachu. Chullallapas manamriki ruranachu. 11 Manam pipas entiendeqqa kanchu. Diosta maskaqqa manam kanchu. 12 Llapallankum pantay anta pasakunku. Lliwmi mana valeqa rikurirunku. Manam pipas allintaqa ruranachu. Chullallapas manamriki ruranachu. 13 Asnaq sepultura hinam rimasqankupas. Llullakuspam paykunaqa rimachkankupas. Siminkumantapas lloqsin culebrapa venenon hinam. 14 Qacha simiwanmi pitaapas akaykarin llumpaysuta. 15 Inocente runakunata wauchiqmi apurawman rinku. 16 Mayman rispapas daaspam purmachinku. 17 Manam yachankuchu hawkalla kawsayta. 18 Manam payqa haykapipas yuyarinchu Dios respetaytaqa. hinam judiokunaman Dios kamachikuyninkunata qorqa, chaynaqa kasukuytam debenku. Chaynapim llapallan runakunapas mana ima niytapas atispanku huchayoq kasqankuta reqsikunqaku Dios juzgaptin. 20Kamachikuykunaqa huchayoq kasqanchiktam reqsichiwanchik. Kamachikuykunalla kasukuq runaqa hina huchayoqllam karqa Diospa qayllanpiqa. Bibliapi willawasqanchikman hinam Dios reqsichiwanchik mana huchayoqpaqa chaskiwasqanchikta. Chayqa manataqmi kamachikuykunawanchu. 22Jesucristoman iikuptillanchikmi llapallan runakunataqa Dios mana huchayoqpaqa chaskiwanchik. Manam imananchu pim kasqanchikpas. 23Llapallanchik huchallikuruspam Diospa suma-sumaq qayllanmanta karunchakurunchik. 24Diosmi ichaqa mana imallapaq favorecewaspanchik mana huchayoqpaqa chaskiwanchik Cristo Jesus wauspan librawaptillanchik. 25Diosmi piakuyninta amachananpaq Jesucristota churarqa wauspa yawarnin chaqchusqanwan salvawananchikpaq, chaytaqa haypanchik iispallam. Chaynatam Dios qawachiwarqanchik justo kasqanta. Manaraq Jesucristo wauchkaptinqa pacienciakuspam huchankumanta runakunata mana castigarqachu. 26Kunanmi ichaqa huchanchikkunata pampachawaspanchik Jesusllaman iikuqkunata mana huchayoqpaqa Dios chaskiwanchik. Chaynapim justo kasqanta yachanchik.
21Kunanqariki 19Yachasqanchikpi 9Chay naqa
Lliw runakuna huchayoq kasqanchikmanta
Iispalla salvasqa kasqanchikmanta
2019
27Hinaptinqa
ROMANOS3,4
yaqachum imamantapas runaqa alabakunman? Manam! Imanasqa? Kamachikuykunata kasukuspaqa alabakuqkum. Iispalla salvakuspam ichaqa manaa imamanta alabakunapas kanchu. 28Chaynapim runakunataqa iiptillanku mana huchayoqpaqa Dios chaskin. Chayqa manam kamachikuykuna kasukusqankuraykuchu. 29Diosqa judiokunapa Diosnillanchu? Manachu mana judio kaqkunapapas Diosnin? Ar, paykunapapas Diosninmi. 30Diosqa chullallam. Chaymi pitapas iikuptillan mana huchayoqpaqa chaskin *sealasqa judio kaptin otaq mana sealasqa mana judio kaptinpas. 31Chaynaqa iispallanchik salvakuspaqa mana valeqpaqachu kamachikuykunata hapinchik? Manapunim! Aswanqa valorninta reqsispam allinpaq hapinchik.
tarirurqa awpaq abuelonchik Abrahamqa? 2Imapas rurasqallanwan Abrahamta Dios chaskiptinqa alabakunmanch karqa, ichaqa manach Diospa qayllanpichu. 3Bibliapas pay mantaqa kay natam nin: Diosman iispallam Abrahamqa mana huchayoqpaqa chaskisqa karqa nispa. 4Llam kaqqa pagontam chaskin, manam rega lota hinachu aswanqa llam kasqanmantam. 5Pipas mana allin kaqta mana rurachkaspan Diosman iikuptinqa mana huchayoqpaqam chaskin. Iiptillankum huchasapakunatapas Diosqa chaskin mana huchayoqpaqa. 6Imatapas mana rurachkaptillanmi mana huchayoqpaqa Diosqa chaskin, runapa kusikusqanmantam 7Davidpas nirqa: Mayna kusisqam mana kasukusqanmanta Diospa pampachaykusqan runaqa! Mayna kusisqam huchallankunapas Diospa pakaykullasqan runaqa! 8 Mayna kusisqam mana huchallikuqpaqa Seorpa hapisqan runaqa! sealasqakunapiwanchu? am nirqania Abrahampas iisqanraykulla mana huchayoqpaqa Diospa chaskisqan kasqanta. 10Haykaptaq chayqa karqa? Abrahamtaqa chaskirqa judio hina *sealachikuptinchu icha awpaqtaraqchu? Payqa chaskisqa karqa manaraq sealachikuchkaspanmi. 11Chaymantaam Abrahamqa sealachikurqa iisqanrayku mana huchayoqpaqa Diospa chaskisqan kasqanta qawachikunanpaq. Chaynapim Abrahamqa rikurirun mana sealachikuq llapallan iikuqkunapapas taytan. Chayna iikuptillankum paykunatapas mana huchayoqpaqa Diosqa chaskin. 12Ar, Abrahamqa *sealasqa judiokunapapas taytanm, ichaqa pay hina iiqkunallapam. Chaymi churinkuna hina iiqkunaqa qatichkanku Abrahampa manaraq sealasqa kaspa iisqanta. Abrahanmanmi mirayninkunamanwan prometirqa kay pachata herenciata hina chaskinankupaq. Ichaqa kay promesataqa qorqa manam kamachikuykunata kasukuptinchu, aswanqa iikuptillanmi mana huchayoqpaqa chaskirqa. 14Kamachikuykunata kasukuqkunalla herenciata chaskiptinqa yanqapaqach kanman iikuyqa, hinaptinqa Diospa promesanpas manach va13Diosqa 9Hinaptinqa chayna kusisqaqa kanku *sealasqa judiokunallachu icha wakin mana
1Imatataq
Abrahampa confiakusqanmanta
Diospa promesantaqa iikuspalla chaskisqanchikmanta
ROMANOS4,5
2020
lenmanachu. 15Kamachikuykunaqa castigollatam apamun mana kasukuptinku. Manach pipas huchayoqchu kanman kamachikuykuna mana kaptinqa. 16Chaymi iiptillan promesatapas Diosqa Abrahanman qorqa regalota hina chaynapi llapallan mirayninkunapaqpas cheqaptapuni chay promesa kananpaq. Kaytaqa nichkani, manam kamachikuykuna kasukuqkunallapaq chay promesa kasqantachu, aswanqa Abraham hina llapallan iiqkunapaqpas kasqantam. Chaynapim Abrahamqa rikurirun llapallanchikpa taytanchik hinaa. 17Bibliapipas Diosmi kaynata nin: Miray nikikunatam achka nacionman tikrasaq nispa. Chaypi confiakuspam Abraham suyarqa. Diosqa wauqkunatapas kawsarichinmi hinaspam riman imapas manaraq kaqkunamanta a kachkanmanapas hina. 18Chu riyqa manam kan man achu nich kaspapas Abra hamqa Diospa prometesqanpi confiakuspam churin kananta suyarqa. Chaynapim Diospa nisqanman hina Abraham achkallaa runakunapa abuelon karqa. Diosqa kay natam nirqa: Wakna mana yupay atinam kanqa miraynikikuna nispa. 19Abrahamqa yaqa pachak watayoqa kachkaspam mana churiyoq wausqa hinaa karqa, chaynataqmi warmin Sarapas qolloqtaq karqa. Chayna kasqankuta yachachkaspapas Abrahanmi confiakurqa mana hukmanyaruspa. 20Manapunim iskayrayarqachu, Diospa prometekusqanpi confiakuspam aswantaraq kallpanchakuspa Diosta yupaycharqa. 21Chikantapas manam hukmanyarqachu hinaspam nikurqa: Diosqa llumpay atiy niyoqmi chay mi prometekusqantaqa cumplinqa nispa. 22Chay mi Abra hamqa mana huchayoq paqa chaskisqa karqa. 23Chay nata Bibliapi nisqan man hinaqa manam Abra ham llatachu Diosqa chaskirqa 24aswanqa oqanchiktawanmi. Seorninchik Jesus kawsarichiq Diosman iikuptillanchikmi pay mana huchayoqpaqa chaskiwanchik. 25Diospa munasqanman hinataqmi Jesuspas huchanchik kunarayku waupuwaspanchik kawsarimurqa chaynapi mana huchayoq hina Diospa chaskisqan kananchikpaq.
chik Jesucristopa rurasqanwan Dioswanqa allina kachkanchik. 2Jesucristoraykum Diospa favorninta haypaspa takyachkanchik. Hinaspataqmi kusikuchkanchik Diosman rikchakuq kancharichkaq suma-sumaq kananchikpaq confianzawan suyaspa. 3Chayraykum akariykunawanpas kusikunchik chaykunawan Dios pacienciakuyta yachachiwaptinchik. 4Pacienciakuptinchikataqmi Dios allinpaq hapiwanchik, chayna kaspaataqmi confiakuspa suyanchik. 5Diospi confiakuspanchikqa manataqmi hukmanyarunchikchu. Diosqa sonqonchikmanmi kuyakuyninwan huntaykurqa Chuya Espirituta qowaspanchik. 6Salvakuyta mana atichkaptinchikmi Diospa munasqan tiempo chayamuptin huchasapakunapaq Cristo waupuwarqanchik. 7Sasatach tarichwan pitapas runamasinpa rantinpi wauqtaqa chay runamasin mana huchayoqa kachkaptinpas. Allin sonqo runapaqqa yaqachusmi huk kaqnin kallpanchakunman paypa rantinpi waunanpaq. 8Ichaqa Diosmi kuyawasqanchikta qawachiwarqanchik huchasaparaq kachkaptinchikpas Cristo waupuwasqanchikwan. 9Cristom yawarninta chaqchuspa waurqa mana huchayoqpaqa Dios chaskiwananchikpaq. Chaymi Cristo salvawasun castigasqa kananchikmanta. 10Diospa contranpi kachkaptinchikpas wauspam Churin Jesus *allinyanaykachiwarqanchik. Chaynaqa Dioswan allinyanakusqaa kachkaptinchikqa Cristo kawsachkaspaqa
1Iisqallanchikraykum Dios mana huchayoqpaqa chaskiwaptinchik Seornin-
Dioswanqa allinyanakusqaa kasqanchikmanta
2021
ROMANOS5,6
astawanraqmi salvaykuwasun. 11Manataqmi chayllachu, aswanqa Diospim kusikusunchik Seorninchik Jesucristo paywan *allinyaykachiwasqanchikmanta.
12Huk runallawan kay pachapi huchallikuy qallariruptinmi chayrayku wauypas
Adanmantawan Cristomanta
rikurirurqa chaymi lliw runakuna huchallikuspanchik waunchik. 13Manaraq Moiseswan Dios kamachikuykunata qochkaptinqa am runakunaqa huchallikurqakua ichaqa manam reqsikurqakuchu huchankuta. 14Chaywanpas Adanmantam Moiseskama llapallanku huchallikuspa waurqaku mana kasukuq Adan hina mana huchallikuchkaspankupas. Adanpa rurasqantay comparasun Cristopa rurasqanwan. 15Diospa qowasqanchikqa manam Adanpa huchallikusqan hinachu. Huk runa huchallikuruptillanmi llapallana waurqaku aswanqa sapallan Jesucristopa rurasqanwanmi Dios llumpa-llumpayta favorecewaspanchik salvaykuwanchik. 16Adanpa huchallikusqanqa manam Diospa qowasqanchik hinachu. Adan huk kutillata huchallikuruptinmi llapallan runakuna castigopaqa karqanchik. Aswanqa achka kutipi huchallikuchkaptinchikpas Diosmi mana imaraykulla mana huchayoqpaqa chaskiwanchik. 17Huk runa huchallikusqallanmantam llapallan runakunapi wauy munaychakurqa. Chaynaqa sapallan Jesucristopa rurasqanwanqa mayna razonwanraqmi Diospa chaskisqankunaqa vidankupi munaychakunqa. Paykunaqariki Diospa llumpa-llumpay favorecesqan kaqkunam hinaspa payllapaqa kanankupaq chaskisqakunam 18Chay naqa, imay nam huk ru napa chu lla lla hucha lli kusqanwan lliw ru na ku na castigopaqa karqanchik, chaynapunim Jesucristopa chullalla allin rurasqallanwantaq Diosqa mayqan runatapas mana huchayoqpaqa chaskin wiay kawsananpaq. 19Chay nam chullalla runapa mana kasukusqanwan achkallaa runakuna huchasapa rikurirurqaku, chullalla runapa kasukusqanwantaqmi achkallaa runakunaqa mana huchayoqa rikurinqaku. 20Huchanchikkuna achkallaa kasqan reqsichiwananchikpaqmi Diosqa kamachikuykunata qorqa. Chaymi aswanraq huchanchikkunata reqsikuspa aswan allintaraq yachanchik Diospa favorecewasqanchikta. 21Runakunapi munaychakuspanmi huchaqa wauyman aparqa, chaynallataqmi Diospa favorninpas munaychakun runakunaqa wiaypaqa kawsanankupaq. Chaytaqa tarinchik Seorninchik Jesucristopa rurasqallanwanmi mana huchayoqpaqa Dios chaskiwaptillanchik.
Aswanraqchum huchallikusunchik aswan-aswanraq Dios favorecewananchikpaq? 2Manapunim! Waukuq hinaam huchanchikkunataqa saqerunchik, hinachkaspaqa imaynam huchallikusparaqqa kawsasun? 3Kaytaqa yachankichikpunim: Bautizakurqanchikqa Cristo Jesuswan hukllaa kananchikpaqmi, chaynapim bautizakuykuspa oqanchik paywan kuska waurqanchik. 4Bautizakuspanchikm awpaq mana allin vidanchikta pamparqanchik Cristopa pampakusqanta hina chaymi paywan wausqa hina karqanchik. Imaynam Dios Tayta hatu-hatun atiyninwan Cristota kawsarichirqa, chaynam oqanchiktapas kawsarichiwarqanchik allin vidapia purinanchikpaq. 5Cristo hina wauspanchikmi payman hukllawakurqanchik hinaptinqa paypa kawsarimusqanta hinam oqanchikpas kawsarisunchik. 6Kaytapas yachanchikmi: awpa vidanchikqa Cristowan kuskam chakatasqa karqa hucha sonqonchikta Dios chinka-
1Ima nisuntaq?
Ama huchallikuqa kananchikmanta
ROMANOS6,7
2022
chinanpaq chaynapi huchallikuyta patronta hina amaa kasukunanchikpaq. 7Pipas waukuspaqa huchapa kamachikusqanmantam librakuruna. 8Cristowan kuska wauspaqa paywan kuskataq kawsananchikpaqmi confiakuchkanchik. 9Yachanchikmi kaytapas: Cristo kawsarimuspanqa huktawanqa manaam waunmanachu. Manapunim paypiqa wauyqa munaychakunmanachu. 10Cristoqa huk kutillatam huchanchikkunamanta waurqa kawsariramuspanataqmi Diosllapaqa kawsachkan. 11Chaynaqa amaa huchallikunaykichikpaqy wausqa hinaa kaychik. Seorninchik Cristo Jesusman hapipakuspay Diosllapaqa kawsasqaykichikpaq hapikuychik. 12Cuerpoykichikqa tukuruqllam, chaynaqa amay kasuychikchu mana allinlla ruray munasqantaqa chaynapi cuerpoykichikpi hucha amaa munaychakunanpaq. 13Amay qokuychikchu mana allinta ruraspa huchallikuymanqa, aswanqa Diosmany qokuychik wausqamanta kawsarimuq hina chaynapi imatapas allinta ruranaykichikpaq. 14Amay qamkunapiqa huchaqa munaychakuchunchu! Manam kamachikuykunaman hinaachu kawsachkankichik aswanqa Diospa favorninman hinaam. kamachikuykunaman hina manaa kawsaspa Diospa favorninpia kawsaspaqa huchallikusunchu? Manapunim! 16Yachasqaykichik hinam huk runa sirviente kananpaq patronninman entregakuspaqa kasukunan. Chaynam qamkunapas imatapas kasukuspaykichikqa chaypa sirvienten kankichik. Huchallikuptikim chay servisqayki patron wauyman apasuchkanki. Patronta hina Diosta kasukuspaykim ichaqa allin anpi purichkanki. 17Ichaqa Diosmany gracias kachun! awpaqtaqa huchallikuspa mana allinta servichkaspaykichikpas cheqap yachachikuyninkunata chaskispam tukuy sonqoykichikwana kasukuchkankichik. 18Chaymi huchapa munaychakusqanmanta librakuruspaykichikqa imatapas allinta ruranaykichikpaqa entregakurqankichik. 19Runapa vidanwan rikchanachispam yachachichkaykichik, mana chayqa manach entiendewaqchikchu. Imaynam awpaqta qanrakuspa mana allinllapi purinaykichikpaq cuerpoykichikta entregarqankichik, chaynay kunanpas cuerpoykichikta entregaychik allintaa ruraspa Diosllapaqa kawsanaykichikpaq. 20Qamkunapi hucharaq munaychakuptinqa librem karqankichik allin ruraykuna ruraymanta. 21Huchapa munaychakusqan vidaykichikqa manam allinnikichikpaqchu karqa. Chayqa wauyllamanmi apakun. Kunanqa chay vidaykichikmantam penqakuchkankichik. 22Huchamanta librakuruspam Diospa sirvientena rikurirunkichik. Diosllapaqa kawsaspaqa wiaypaqam kawsachkankichik. 23Huchallikuypa pagonqa wauymi. Diospa qowasqanchikmi ichaqa Seorninchik Cristo Jesuswan kuska wiaypaq kawsakuy.
15Hinaptinqa
Servipakuqwan rikchanachiymanta
qamkunaqa allintam kamachikuykunamanta yachankichik, yachasqaykichikman hinaqa huk runaqa kawsanankamallam kamachikuykunataqa kasukun. 2Huk casada warmipas qosan kawsaptinqa leypa kamachikuyninman hinam payta mana saqenmanchu. Qosan waukuptinmi ichaqa chay leytaqa manaa kasunanchu. 3Qosan kawsachkaptinraq huk runawan tupakuruspaqa huchallikuchkanmi. Qosan waukuptinmi ichaqa chay casada kasqan leymanta librea rikurirun, hukwan yapakuspapas manaam huchallikunchu. 4Chaynam wawqe-panillaykuna, Cristopa cuer ponpi wausqa hinaa kachkaspaqa leytaqa manaam kasunanchikchu. Hukpa makinmanam pasarunchik
1Wawqe-pa nillaykuna,
Casada warmiwan rikchanachiymanta
2023
ROMANOS7,8
Diospa kawsarichisqan Cristopaa kananchikpaq hinaspa Diosllataa servinanchikpaq. 5Runapa munasqallanman hina kawsaspaqa kamachikuykunata yachaspam huchallikuyta aswanraq munarqanchik. Chaynapim wauyllapaq karqanchik. 6Kunanmi ichaqa librea kachkanchik munaychakuwaqninchik kamachikuykunamanta wausqa hinaa kaspanchik. Mosoqa kaspanchikmi Diosta servisun Chuya Espirituman hina, manam awpaq qellqasqa kamachikuykunaman hinaachu. imanisuntaq? Huchachum leyqa? Manapunim! Ley mana kaptinqa manach yachaymanchu karqa imam huchallikuy kasqanta. Manach yachaymanchu karqa runapa imanpas munapayayqa hucha kasqanta: Amam munapayankichu nispa ley mana niptinqa. 8Huchallikuymi kamachikuykuna kasqanrayku millay munapayaykunata sonqoypi hatarirachin. Kamachikuykuna mana kaptinqa huchaqa wausqa hinam karqa. 9awpaqtaqa kawsarqani manam leyman hinachu. Kamachikuykuna rikuriramuptinmi ichaqa hucha kawsarirurqa chaymi huchayoq kasqayta yachakuruspay wauypaqa kasqayta yacharqani. 10Chaynam allin kawsanaypaq pusawaqniy kamachikuyqa wauyman pusawasqanta musyakuruni. 11Huchallikuymi kamachikuy kasqanrayku engaawarqa hinaspam wauyman apawarqa. 12Chay wanpas leyqa Diospa qosqan kaspam allinpu ni. Sapa ka machikuyqa Diosmanta kasqanraykum allinpuni kasukunanchikpaq. 13Hinaptinqa chayna allin kamachikuychum wauyman aparuwan? Manapunim! Huchallikuymi chay allin kaqwanraq wauymanqa aparuwan hinaptinmi imam hucha kasqanta yacharuni. Chaynapim kamachikuykunaqa yachachiwanchik huchallikuyqa llumpay mana allin kasqanta. 14Yachasqanchik hinam ka machikuykunaqa Diosmanta. oqam ichaqa ru nalla kaspay lliw runakuna hina huchapa munaychakusqan kani. 15Kikiypunim mana entiendekunichu. Imach kay pasawanpas! Imapas allin kaqtam rurayta munani ichaqa manam atinichu. Cheqnisqay mana ruray munasqaytaraqmi rurani. 16Mana munasqayta ruraspaymi nini: Kamachikuykunaqa allinmi nispay. 17Chaynaqa manam oqaachu mana allintaqa rurani aswanqa oqapi kaq hucham rurachiwan. 18Allin rurayta munaspaypas manam atinichu chaymi yachani allin rurayqa sonqoypi mana kasqanta. 19Allintaqa manam ruranichu munaspaypas aswanqa mana munachkaspaypas mana allinllatam rurani. 20Chaynaqa mana munasqayta ruraspayqa, manam oqachu rurani aswanqa oqapi kaq hucham rurachiwan. 21Chaynaqa allin rurayta munaptiypas mana allinllam oqapi kachkan. 22Diospa leyninmantam kusikuni sonqoymantapuni. 23Ichaqa musyakunitaqmi allin munasqaypa contranpi imapas peleasqanta, ar, chayqa presocharuwaspan huchaman pusawaqniymi. 24Imapiataq ri ku ku ni! Kay wa uy man apaqniy aychay mantaqa pitaq libraykuwanqa? 25Diosllanchik mi Seorninchik Jesucristowan libraykuwan. Paymany gracias kachun! Kikillaymantaqa kaynam kani: Diospa kamachikuyninkunatam kasukuyta munani ichaqa runa kaspay mi huchata ser vini.
7Hinaptinqa
Munaychakuwaqninchik huchamanta
sucristorayku kawsachiwaqniy Espiritu kamachiwaspam libraykuwan huchallikuspay waunaypaq kamachikuymanta. 3Diosmi rurarun Moisespa kamachikuyninkunapa mana
1Kunanqa Cristo Jesusman hukllawakuqkunataqa Diosqa manam condenanchu. 2Je-
Chuya Espirituman hina imaynam kawsananchikmanta
ROMANOS8
2024
ruray atisqanta. Kamachikuykunata kasukuspaqa manam imayna salvakuyta atirqanchikchu aychallapiraq kasqanchikrayku. Diosmi ichaqa Churinta kachamurqa huchanchikrayku waunanpaq. Cristom runayarqa huchasapa kachkaptinchikpas oqanchik hina kananpaq chaymi Jesuspa cuerponpi Dios castigarqa huchata. 4Chaynatam rurarqa kamachikuykunaman hinaa kawsananchikpaq. Manaam kawsachkanchikqa aychanchikman hinallaachu aswanqa Espiritupa munasqanman hinaam. 5Ar, aychaman hina kawsaqkunaqa aychaman hinallam imamantapas piensanku. Chuya Espirituman hina kawsaqkunam ichaqa paypa munasqanman hina imatapas piensanku. 6Aychaman hinalla piensaqkunaqa waunqakum. Chuya Espirituman hina piensaqkunam ichaqa hawkalla kawsakunqaku. 7Aychaman hina piensaqqa Diospa enemigonmi. Paykunaqa manam Diospa leynin kasukuyta munankuchu nitaq atinkuchu. 8Chaynam aychaman hinalla kawsaqkunaqa Dios agradayta mana atinkuchu. 9Qamkunam ichaqa Diospa Espiritun qamkunapi kasqanrayku aychapa munasqanta qepanchakuspa Chuya Espirituman hinaa kawsachkankichik. Cristopa kachamusqan Chuya Espiritu huk runapi mana kaptinqa, payqa manam Cristopachu. 10Sonqoykichikpi Cristo kaptinqa cuerpoykichikqa hucharaykum wausqa hina kachkan, espirituykichikmi ichaqa kawsachkan Dios allinpaqa chaskisuptikichik. 11Diosmi Jesucristota kawsarichimurqa. Paypa Espiritun qamkunapi kawsaptinqa wauq cuerpoykichiktam Dios kawsarichinqa hina chay Espiritunwan. 12Chaynam wawqe-panillaykuna, deberninchikqa manam aychaman hinalla kawsaychu. 13Aychaman hinalla kawsaspaykichikqa waunkichikpunim, Chuya Espiritupa yanapakuyninwanqa mana allin rurasqaykichikta chinkachispam kawsankichikpuni. 14Diospa Espiritunpa pusasqan kunaqa llapallan mi Diospa churin. 15Chuya Espiritutaqa chaskirqankichik manam sir vientekuna hina manchakuqllaa kanaykichikpaqchu aswanqa Diospa churina kanaykichikpaqmi chaymi Diosta ninchik: Taytally nispa. 16Hina Chuya Espiritutaqmi sonqonchikpi willawaspanchik Diospa churina kasqanchikta yachachiwanchik. 17Churina rikurirusqanchikraykum prometekusqan herenciata Diosqa Jesucristomanwan kuska qowasunchik. Cristo hina akarispaqa pay wan kuskataqmi hatunchasqa kasunchik.
18Yachasqayman hinaqa, kunan akarisqanchiktaqa manam imawanpas tupachich-
Mayna sumaqmi kananchikmanta
wanchu Diospa sumaqllaa kaynin qawachiwananchikmanqa. 19Diospa tukuy ima unanchasqankunapas sinchillataa munaspankum suyachkanku churinkunata Dios reqsichinanta. 20Lliw unanchasqakunapas mana valeqam rikurirurqa, chaynaqa karqa manam kikillanmantachu, Diosmi chaynapaq munarqa confianzawan suyanankupaq. 21Lliw imapas unanchasqakunaqa tukuruqllam, ichaqa suyachkanmi Dios librananta. Churinkunata Dios hatunchaspan libraptinmi tukuy imapas paykunawan kuska librakunqa. 22Yachasqanchikpi hinam kunankama Diospa tukuy ima unanchasqankuna akarichkan waqachkaq hina hinaspa wachakuywan akarichkaq warmi hina. 23Aswanqa oqanchikpas chaynatam akarichkanchik. Ichaqa am chaskirunchika Chuya Espirituta. Kunanqa waqaspam suyachkanchik Diospa churichakuykuwananchik punchawta, chay punchawpim cuerponchikta libraykunqa. 24Confianzawan suyaptinchikmi Dios salvawanchik. Confiakuspaqa suyachkanchik mana rikusqanchikta chaskinanchikpaqmi. Chaynaqa imapaqm suyachwan makinchikpia suyasqanchik kachkaptinqa? 25Suyasqanchikta manaraq qawachkaspaqa pacienciakuspam confianzawan suyananchik.
2025
26Pisi
ROMANOS8,9
confianzayoq kaptinchik mi Chuya Espiritu yanapawanchik. Manam imayna maakuytapas yachanchikchu, ichaqa Chuya Espiritum Diosta maapuwanchik runapa mana atinan rimaykunawan. 27Llapa runakunapa sonqon reqsiq Diosmi yachanpuni Chuya Espiritupa imam nisqanta. Payqa Diospa munasqanman hinam llapallan iiqkunapaq maapun. hinam Diosqa qayaykuwarqanchik. Chaymi yachanchik imaa pasawaptinchikpas kuyaqninkunataqa Dios yanapawasqanchikta. 29Diosqa awpaqmantapuni reqsiwaspanchikmi awpaqmantaraq tantearqa Churin Cristo hina kananchikta chaynapi Cristo llapallanchikpa piwi wawqenchik kananpaq. 30awpaqmantaraq tanteaspantaqmi qayaykuwarqanchik. Qayaykuwaspanchikataqmi mana huchayoqpaqa chaskiykuwanchik chaynata chaskiykuwaspanchikataqmi hatunchawarqanchik. 31Chaynaqa ima nisunchiktaq? Dios allinninchikpi kaptinqa pitaq imanawachwanpas? 32Llapallanchikpa rantinchikpi Churin waupuwananchiktapas Diosqa manam harkakurqachu, aswanraqmi paytaqa waunanpaq entregaykurqa. Hinaspaqa manachum paymanwan kuska tukuy imakunatapas qowasunchik? 33Dios mana huchayoqpaqa chaskiwaspanchik akllaykuwachkaptinchikqa pitaq imatapas niwaspanchik contranchikpi sayarinman? 34Manam pipas condenawachwanchu. Cristom waupuwarqanchik hinaspam Diospa *alleq lawninpi tiyachkan chaypim oqanchikpaq maapuwachkanchik. 35Manam pipas Cristopa kuyawasqanchikmantaqa rakiwachwanchu. Makinpim kachkanchik akarispapas, llakipa intusqana kaspapas, akarichinapaq qatikachasqaa kaspapas, mana pachayoqa kaspapas, wauy patanpia kaspapas chaynataq waukuspapas. 36Bibliapipas kayna qellqasqam kachkan: Diosnilly, tukuy punchawmi qamrayku wauypa patanpi kachkaniku. Wauchinankupaq apasqanku ovejakunata hinam qawawanku.
37Aswanqa Cristo kuyawaspanchik yanapawaptinchikmi lliw sasachakuykunata pasaypaqa vencerunchik. 38Chayraykum yachani: Wauptinchikpas, kawsaptinchikpas manam imapas Diospa kuyakuyninmantaqa rakiwachwanchu nitaq angelkunapas nitaq munaychakuqkunapas nitaq kunan kaqpas nitaq hamuq kaqpas nitaq mana rikusqanchik atiyniyoqkunapas. 39Puyupa altonkunapi kaqkunapas, uku-ukupi kaqkunapas chaynataq Diospa tukuy ima unanchasqankunapas manam rakiwachwanchu paypa kuyawasqanchikmantaqa. Chaytam reqsichiwarqanchik Seorninchik Jesucristowan. 28Munasqanman
Manam pipas Diosmantaqa rakiwachwanchu
Espiritu oqawan kaptinmi concienciaywan nisqaykichik. 2Sonqoypas nanarisqam llumpa-llumpay llakisqa kachkani 3castaykuna imaynam kasqanta qawaspay. Cristomantapas rakikuruymanmi condenasqa kanaypaq sichu chay rurasqaywan judiomasiykuna lliw salvakuptinkuqa. 4Paykunaqa Diospa churichakuykusqan Israelpa mirayninkunam. Diosmi hatu-hatun sumaq kayninta paykunaman qawachirqa hinaspam contratokunata paykunawan rurarqa. Kamachikuyninkunata qospanmi imaynam yupaychanankupaq
1Mana llullakuspaymi cheqaptapuni Cristopa qayllanpi kayta nisqaykichik. Chuya
Diospa akllasqankunamanta
ROMANOS9
2026
yachachirqa promesankunata qospan. 5Paykunaqa awpa abueloykupa mirayninmi, castaykumantataqmi Cristopas runa kayninman hinaqa nacemurqa. Payqa tukuy imapi munaychakuq Diosmi hinaspaqa wia-wiaypaqy yupaychasqa kachun! Amn. 6Ama piensaychikchu Diospa promesan ku na mana cumpli kusqantaqa. Manam Israelpa llapallan mirayninkunachu Diospa akllasqankunaqa kachkan. 7Manataqmi Abrahampa llapallan mirayninkunachu Diospa churinqa. Chay mi Dios nirqa: Cheqap castaykikunawan sutichasqaqa kanqa Isaacllamantam nispa. 8Chay naqa manam ima nanchu pipa miray nin kay pas Diospa chu rin ka napaqqa. Aswanqa Diospa promesanman hina naceqkunallam Abrahampa cheqap mirayninkuna hinaqa kanku. 9Kay natam Abrahanman Dios prometerqa: Watamanmi Kunan hinatapuni kutimusaq hinaptinmi warmiki Sarapas wawayoqa kanqa nispa. 10Chay nataqmi abuelonchik Isaacpa war min Rebecapas pay pata wik saya kurqa mellizota. 11Chaymi paykuna manaraq nacespa allinta otaq mana allintapas rurachkaptinku 12Rebecata Dios nirqa: Puntata nacemuqmi sullkanta ser vinqa nispa. 13Bibliam nin: Jacobtam kuyarqani Esautaataqmi cheqnirqani nispa. Chaynapim Diosqa runakunapa imam rurasqantapas mana qawaspan munasqanman hina akllaykun. 14Ima nisuntaq kayku na manta? Diosqa mana allintachum ru rach kan? Ma napunim! 15Moisesmanpas kaynatam nirqa: Kuyapayasaqmi kuyapayay munasqayta hinaspam llakipayasaqtaq llakipayay munasqayta nispa. 16Chaynaqa runakunataqa Diosqa kuyapayaspallam akllan, manam munaptillankuchu nitaq kallpanchakuptillankuchu. 17Bibliapipas Diosmi Rey Faraonta nirqa kaynata: Qamtaqa hatarichirqayki qamnintakama atiy niyta runakunaman qawachinaypaqmi chaynapi sutiy lliw kay pachapi willakusqa kananpaq nispa. 18Chay na m Diosqa mu na rispaqa pitapas kuyapaya rin. Chay nataqmi mu na rispaqa pipa sonqontapas rumiyaykachin. 19Chay na kaptinqa niwan kich: Tukuy ima rurasqanchik kuna Diospa munasqallan kaptinqa imanasqataq huchasapapaq hapiwanchik? nispa. 20Ichaqa pim qamqa kanki Dioswan chu ra na ku naykipaqqa? Yaqachum llinkamanta rurasqa manka ruraqninta ninman: Imanasqataq kay nata ruraruwanki? nispa. 21Manka ruraqqa imam munasqantam ruran llinkamantaqa. Munarispaqa kuyayllapaq mankatam ruranman, hina chay llinkallamantam ruranmantaq llutapu mankatapas. 22Chay naqa Dioswanqa manam chu ra na ku nachu. Payqa reqsichiy tam mu narqa piakuy ninta hinaspa atiy ninta. Chay wanpas utupanapaq manka hina castigopaqa kachkaptinpas pacienciaykuspam aguantachkanraq. 23Chay nataqmi kuyayllapaq mankamanta hina oqanchik mantapas kuyapayarikurqa llumpay hatun sumaqllaa kayninta reqsichikunanpaq. awpaqmantapunim preparawachkanchik payman rikchakuqa sumaqllaa kananchikpaq. 24Chay natam Dios qayaykuwarqanchik wakinninchikta judiokunamanta wakinninchiktaataq mana judio kaqkunamanta. 25Oseaspas Diospa nisqantam kaynata qellqarqa:
2027
ROMANOS9
Mana runaykunaachu kankichik nisqaykunatam kunanqa: Runaykunaam kankichik nisaq. awpaq mana kuyasqaykunatam Kuyasqaykunaam kankichik nisaq.
26
Hina chaypitaqmi nichkan: Maypim nisurqankichik: Qamkunaqa manam runaykunachu kankichik nispa. Chaypim nisunkichik: Qamkunaqa kawsachkaq Diospa churinam kankichik nispa. Israelpa miraynin judiokunamantam nirqa:
27Isaiaspas
Lamar qochapi aqo hinaa kaspapas Israelpa castankunaqa salvakunqa wakillanmi. 28 Seorqa prontom nisqanta cumplinqapuni kay pachapi llapallan kaqkunawan, nispa.
29aw paqta raqmi
Isaias nirqa: Llapallan Kamachiq Seor Dios mana saqeykuwaptinchikqa otaq oqanchikmanta as mirayllatapas mana puchuykachiptinqa kunallanmi Sodoma llaqta hina kachkachwanchik karqa. Chaynallataqmi Gomorra llaqtamana rikchakuchwanchik karqa.
Judiokunapa mana kasukusqanmanta
mana judio kaqkunapas iisqankurayku mana huchayoq hinaa Diospa chaskisqan rikurirunku awpaqtaqa mana maskachkaspankupas. 31Judiokunam ichaqa kamachikuykunata kasukuyta munarqaku mana huchayoq hina Diospa chaskisqan kanankupaq, aswanqa manam atirqakuchu. 32Imanasqam manaqa atirqakuchu? Paykunaqa Diosman mana confiakuspankum agradayta munarqaku rurasqallankuwan. Mana confiakuyta munaspankum rumipi haytakuchkaq hina urmaykurqaku. 33Bibliapipas nichkanmi kay nata: oqam Sion Moqopi churani mitkana rumita. oqam Sion Moqopi churani urmachikuq hatun rumita. Manam hukmanyanqachu pipas chay rumipi confiakuqqa.
30Chay na m
ROMANOS10
10
2028
tukuy sonqoywanmi Diosninchikta maakuchkani judiokuna salvakunankupaq. 2Reqsisqayman hinam paykunaqa tukuy sonqowan Dios serviyta munanku, aswanqa manam imaynam agradayta yachankuchu. 3Manataqm yachankuchu imaynanpim runataqa mana huchayoqpaqa Dios chaskisqantapas hinaspam kikinkupa rurasqankunallawan Diospa chaskisqan kayta munarqaku, chaynapim Diospa munasqanta mana kasukurqakuchu. 4Cristo hamuspanmi kamachikuykunaman hapipakusqanchikta chinkarachirqa chaynapi payman llapallan hapipakuqkunaqa mana huchayoqpaqa Diospa chaskisqan kananchikpaq. 5Ka machikuyku nata kasu kuspa mana huchayoq paq Diospa chaskisqan ka nanchik mantaqa Moisespas am nirqaa kaynata: Pipas lliw kamachikuykunata cumpliqqa chayraykum kawsanqa nispa. 6Aswanqa iikuspa llanchik, mana huchayoq paqa Diospa chaskisqan ka nanchik mantaqa kaynatam nin: Ama piensaychu sonqoykipi: Pitaq hanaq pachaman rinqa Cristota uraykachimunanpaq? nispa. 7Amataq niychu: Pitaq uku-uku pozoman rinqa Cristota wausqakunamanta kawsarichimunanpaq? nispapas. 8Moisesmi nin: Diospa palabranqa cumplinaykipaqmi kachkan hichpallaykipia, simillaykipia hinaspa sonqollaykipia nispa. Chaytam willakuniku: Jesucristoman iikuychik nispa. 9Jesusqa Seor kasqanta willakuspaykiqa chaynataq payta Dios kawsarichimusqanta tukuy sonqoykiwan creespaykiqa salvasqam kanki. 10Sonqonchikwan creeptinchikmi mana huchayoqpaqa Dios chaskiwanchik hinaspam Jesucristomanta willakuptinchik salvawanchik. 11Bibliam nin: Manam hukmanyanqachu pipas paypi confiakuqqa nispa. 12Chaynaqa judiokunaqa mana judio kaqkunawan iguallam kanku. Seorninchikqa lliwchanchikpaqmi chullalla. Payqa chaninninpim qowanchik llapallan maakuqkunaman. 13Chaynaqa: Seorlly nispa maakuqtam payqa salvaykunqa. 14Imaynatam maakunqaku payman mana iichkaspankuqa? Imaynataqm iinqaku paymanta mana uyarichkaspankuqa? Imaynataq uyarinqaku pipas paykunaman mana willachkaptinqa? 15Imaynatataq willakunqaku mana pipas kachachkaptinqa? Bibliam nin: Ima sumaqmi allin noticia willakuqkunapa chayamusqanqa! nispa. 16Aswanqa manam llapa llan kuchu allin noticiataqa ka su kun ku. Isaiasmi nirqa: Seorlly, willakusqaykutaqa pitaq creerqa? nispa. 17Chaynaqa Jesucristomantam willakunapuni chayta uyarispanku iikunankupaq. 18Aswanqa tapu ku nim: Ma nachu llapa llan ku uya rirqa ku? Payku naqa uya rirqakupunim! Bibliam nin: Voznillanmi lliw mundopa hawankama mastakurun. Palabranmi kay pachapa cantonkama chayaykurun.
19Niku nitaqmi: Ma nachum judioku naqa yacharqa ku? aw paqmanta raqmi Moiseswan Dios kay nata rimachirqa:
1Wawqe-panillaykuna,
Mana valeq huklaw runakunawanmi sientirachisqaykichik.
2029
ROMANOS10,11
Mana umayoq runakunawanmi piarachisqaykichik.

20Isaiaspas
mana manchakuspanmi Diospa nisqanta nirqa kay nata:
Mana maskaqniykunam oqata tariwarqa. Mana imapas maakuqniykunam asuykamuwarqa. Israelpa mirayninkunamantapas kaynatam nirqa: Tukuy punchawmi makiyta hay warayarqani mana kasukuq kutipawaqniy runakunaman nispa.
21Isaiasqa
11
Israelpa castantaqa Diosqa cheqnipakurunchu? Manapunim! oqapas kani Israelpa castanmi Abrahampa miraynin Benjaminpa ayllunmanta kaq. 2Diosqa manam qepanchakunqachu awpaqmantapuni akllasqan runankunataqa. Yachasqaykichik man hinam Bibliapi willawanchik imay nam Diosta Elias maakuspan Israelpa contranpi rimasqanta, paymi nirqa: 3Seorlly, qan manta willa kuqku natam wa u rachin ku hinaspam tu irachinkutaq altarnikitapas chay mi sapallay a qeparuni aswanqa oqatapas waurachiwaytam munachkanku nispa. 4Chay mi Diosataq nirqa: Qanchis waranqa runakunatam puchuchikurqani, paykunaqa manam qonqorakurqakuchu Baal sutiyoq taytachamanqa nispa. 5Kunanpas kachkanraqmi favorecespan Diospa akllasqan wakin judiokuna. 6Chaynaqa favorecewaspallanchikmi imapas rurasqanchikta mana qawaspa Diosqa akllaykuwanchik. Mana chayqa favorecewasqanchikqa manach favorachu kanman. 7Chay nam Israelpa miray nin ku naqa mu nasqan kuta mana hay parqa kuchu. Diospa akllasqankunam ichaqa paypa chaskisqana rikurirunku. Wakinpa sonqonataqmi rumi hina rikurirun 8Bibliapa nisqanman hina: Diosmi sonqonkuta rurarun mana sientiqta chaynapi qawakuchkaspapas mana rikukunankupaq hinaspa uyarichkaspapas mana entiendenankupaq. Chaynam kunankamapas kachkanku nispa. 9Davidpas kay natam nirqa: Convido rurasqankupas trampa hinay rikuriruchun. Convido rurasqankupas toqlla hinay rikuriruchun. Urmaykunankupaqy chaynaqa rikuriruchun. Castigachikunankupaqy chaynaqa rikuriruchun. 10 Paykunapa awintay tutayarachiy. Tukuy tiempoy wasankutapas kurkurayachiy. urmaykuspankuqa pasaypaqachu judiokunaqa Diosmanta karunchakurun? Manapunim! Aswanqa paykuna mana kasukuptinkupas mana judio kaqkunam kunanqa salvakunmankua, chaynapi judiokunapas envidiakuspanku aswan-aswan maskanankupaq. 12Chaynaqa judiokunapa pantayman wichiykusqanku llapa runaku11Chaynaqa
1Chay naqa
Judiokunaqa wakillan salvakunankumanta
Mana judio kaqkunapas imaynanpim salvakusqanmanta
ROMANOS11
2030
napa allinninpaq kachkaptinqa hinaspa pierderusqanku mana judiokunapa allinninpaq kachkaptinqa mayna allinraq kanman huntallaa judiokuna Diosman kutirikuptinkuqa! 13Ichaqa mana judio kaqku na, kay tam nikichik: Diosqa akllaykuwarqa *apostolnin kaspay qamkunaman willakunaypaqmi chaymi tukuy sonqoy wan rurachkani 14chay ta qawaykuspan ku wakin castayku napas qam ku na manta envidia kuspan ku salvakunankupaq. 15Judiokunata Dios qepanchakuruptinmi llapallan runakuna Dioswan *allinyanakurunku. Chaynaqa mayna allinraq kanqa judiokunata Dios chaskiykuptinqa! Wauy manta kawsarimuchkaq hinach kanqaku! 16Judiokunamantay nisqaykichik kaynata tupachispay: Huk kaqnin tantakuspan puntata Diospaq rakipuptinqa, llapallan tantam Diospaa rikurirun. Chay nataqmi sachapa sapinpas Diosman qosqa kaptinqa kallmankunapas pay paa rikurirun. 17Allin aceitu nas sachapa kall manta kuchu ruspa huk purun aceitu nas sachapa kallmanwana injertachkaq hinam, wakin judiokuna Diosmanta karunchakuruptin qamkunaa taqrusqa karunkichik. Chay mi allin aceitunas sachapa sapinwan alimentasqa hinaa kachkankichik. 18Chay naqa judiokuna kuchusqa kallmakuna hina kaptinkupas amay qamkunaqa alabakuychikchu. Qamkunaqa kallmakuna hinallam kankichik, manam kallmakunachu sapinkunataqa alimentan aswanqa sapinkunam llapallan kallmankunataqa kawsachin. 19Icha alaba kuch kan ki: Kuchusqaqa karqaku oqayku injertasqa kanaykupaqmi nispa. 20Ar, rakisqam karqaku mana iisqankurayku, chaymi iispallaykichik qamkunaa paykunapa sitionpi kachkankichik. Chaynaqa Diospa qayllanpiqa amay hatun tukuychikchu aswanqa manchakuychiky. 21Chay sachapa kallmankunatapas kuchuchkaq hinam judiokunata Dios wischururqa, chaynam qamkunatapas wischurusunkichikman. 22Qawachkankichikmi Diosninchik allin kasqantaqa chaynataq castigakuq kasqantapas. Mana kasukuqkunatam castigarqa qamkunamantaataqmi kuyapayarikurqa kuyakuyllanman hapipakuptikichik. Mana chayqa wakinkuna hinach wischusqa kawaqchik. 23Chaymantaataqmi judiokuna iikuptinkuqa huktawan injertachkaq hina sitionman Dios paykunata kutiykachinqa. Diosqa atiyniyoqmi huktawan kutiykachinanpaq. 24Mana judio kaptikichikmi purun aceitunas sachamanta kuchusurqankichik allin sachamana injertachkaq hina taqrusunaykichikpaq, chaynatam rurarqa mana taqrunapaq hina kachkaptikichikpas. Chay allin aceitunas sachapa kikin kallmanpuni kachkaspaqa judiokunaqa aswan faciltam kutiykunqaku. kunankama manaraq pipapas yachasqan yachanaykichiktam munani chaynapi ama yachaq tukuq kanaykichikpaq. Wakin judiokunam sonqonkuta rumiyarachinku ichaqa kaynam kanqaku huntallaa mana judio kaqkuna yaykunankukama. 26Chay pasakuptinam llapallan judiokunaqa salvakunqa. Bibliam nin kaynata: Sion llaqtamantam hamunqa libraqnikichik hinaspam Jacobpa mirayninkunata cambianqa mana rurasqankumanta. 27 Chaynapim contratoyta cumplisaq huchankuta qechuspay. Cristomanta allin noticiakunata mana chaskispankum Diospa enemigon kachkanku qamkunaa yaykukunaykichikpaq. Chay wanpas Diosqa pay28Judiokunaqa 25Wawqe-panillaykuna,
Haykapim llapallan judiokunaqa salvakunankumanta
2031
ROMANOS11,12
kunataqa kuyanraqmi abuelonkumantaraq akllasqan kasqanrayku. 29Chaynam qowasqanchiktaqa hinaspa qayaykuwasqanchiktaqa Diosqa mana qechuwanchikchu. 30awpaqtaqa manam kasurqankichikchu Diosta, kunanmi ichaqa judiokuna Diosta manaa kasukuptinku qamkunamantaa Dios kuyapayarikun. 31Chaynallataqmi kunanpas judiokunaqa Diosta mana kasunkuchu qamkunata Dios kuyapayasunaykichikpaq hinaptin paykunapas Diospa kuyapayakuyninta haypanankupaq. 32Llapallanchik mana kasukusqanchikraykum hina huchallapi Dios presocharuwarqanchik chaynapi llapallanchikmanta Dios kuyapayarikunanpaq. 33Mayna allin mi Diosninchikqa! Payqa tukuy yachay niyoq kaspan mi tukuy imata reqsin! Pitaq yachanman imam munasqantawan imam ruranantaqa! 34 Chaynaqa: Pitaq yachanman Seorpa imam piensasqanta? Pitaq atinman pay consejayta? 35 Pitaq Diosmanqa imallantapas qoykunman chay qosqanta kutichipunanpaq? 36Pay mantam tukuy ima kachkan. Paymi tukuy imata unancharqa. Payllapaqtaqmi llapallan imakunapas. Payllay yupaychasqa kachun wia-wiaypaq. Amn.
12
Diosllapaqa kawsananchikmanta
1Chay naqa
wawqe-panillaykuna, Diosninchikpa kuyapayakuyninraykum ruegakuykichik, cuerpoykichiktaqa Diosmany qoychik kawsachkaq ofrendata hina hinaspay payllapaqa kawsaychik agradowan chaskisunaykichikpaq. Kaynatam sonqoykichikmantapuni Diostaqa yupaychanaykichik. 2Amay runakunapa imaynam kunan tiempopi kawsasqallantaqa qatipakuychikchu aswanqa imam piensasqaykichiktay allinmana tikraychik chaynapi vidaykichik aswanraq mosoqyananpaq. Chaynata kawsaspam yachankichik Diospa munasqanta, imam allin rurayta, imam agradonpaq kasqanta hinaspa imam allinpuni kasqanta. 3Yachachinay paq Dios favoreceykuwaptin mi llapa llaykichik man ni muykichik: Amay pipas piensachunchu kikillanmanta hatun tukuspaqa. Aswanqa allinta yuyay manaspay sapakama imay nam kasqaykichikta reqsikuychik Diospa qosusqaykichik iiy nikichik man hina. 4Cuerponchikwany tupachisunchik: Huklla cuerponchik kachkaptinpas achkallaam partenkunaqa hinaspam sapakama ser vikun imapas ruranapaq. 5Chay nataqmi oqanchikpas achkallaa kachkaspapas Cristoman hukllawakuspanchikqa chullallaa kachkanchik, huk cuerpopa partenkuna hina kachkaspapas llapanchik mi hukllaa kachkanchik. 6Diosmi atiyta qoykuwanchik imapas ruray atinanchikpaq. Chaytam qoykuwanchik favorecewasqanchikman hina. Chaynaqa sichum Dios paymanta willakuq kananchikpaq favorecewarqanchik hinaptinqa chaskisqanchik iiyninchikman hinay willakusun. 7Sichu yanapakuqllaa sonqota qoykuwaptinchikqa yanapakusuny. Allin yachachikuq kayta qoykuwaptinchikqa yachachisuny. 8Pipas wakinkunata rimapayaspan kallpanchay yachaqqa, chaytay rurachun. Imankunapas wakinkunaman rakiykuqqa tukuy sonqonwany qoykuchun. Pipas imaynam kamachikuyta yachaspaqa allintay kamachichun, pimantapas llakipayarikuqqa kusikuywany yanapaykuchun.
ROMANOS12,13
2032 Iiqkunapa imam rurananmanta
kuyanakuychikqa. Mana allin kaqkunata cheqnipakuspay imapas allin kaqkunata ruraychik. 10Wawqe-panintin hinay lliwchaykichik sumaqllataa kuyanakuychik. Respetanakuspay wakinnikichikta imapipas aswan allinpaq hapiychik. 11Kallpancha kuychik y, amay qellaqa kaychikchu, tukuy sonqoykichik wany Seorninchikta ser viychik. 12Con fianzawan suyasqaykichik mantay kusikuspa kawsaychik, a ka rispaqa yachaychiktaq pacienciakuyta. Tukuy tiempoy Diosta maakuychik. 13Diosman iiqku natapas imam nece sitasqanpiy ya napaykuychik. Wa sikichikpi samakuy munaqtapas allintay chaskiykuychik. 14Amay a kaychikchu a ka richisuqnikichik ku nataqa, aswanqa Diospa bendicionnintay maapuychik. 15Kusikuqku nawan kusikuychik, waqaqku nawan waqaychik. 16Huk sonqollay kawsaychik. Ama ima mantapas hatuncha kuspay hu millakuspa kawsakuychik, amataq llumpay yachayniyoqpaqpas hapikuychikchu. 17Ru na ku na mana allinta ru ra suptikichikqa amay chay natachu kutichiychik. Runakunapa qayllanpiqa allin kaq ruraytay munaychik. 18Atisqaykichik man hinay imatapas ruraychik llapallanwan hawkalla kawsanaykichikpaq. 19Kuyasqay wawqe-panillaykuna, amay pitapas vengakuychikchu aswanqa Seorpa makinman churaychik pay castigananpaq. Paymi Bibliapi nin: Mana allin ruraqkunataqa kikiypunim castigasaq. Mana allin rurasqanman hinam pagapusaq. 20Nich kantaqmi: Enemigoyki yarqaymanta kaptinqa mikuykachiy. Yakunayaptinqa yakuta qoykuy. Kaynata ruraptikiqa enemigoykipa uyanmi penqakuymanta pukayanqa. mana allinwanqa vencechikuychikchu aswanqa mana allintay venceychik allin kaqkunata ruraspa.
21Amay
9Cheqaptapuniy
13
kasukuychik autoridadnikichikta. Manam atiyniyoqchu kanmanku Dios mana churaptinqa. Kunan kaq autoridadkunapas kachkan Diospa churasqanmi. 2Chaynaqa autoridadkunapa contranpi pipas sayariqqa Diospa kamachikusqanpa contranpim kachkan, chayna sayariqkunaqa castigasqam kanqa. 3Allinta ruraqkunaqa manam manchakunchu kamachikuqkunataqa, mana allinta ruraqkunam ichaqa manchakunku. Autoridadkunata mana manchakuyta munaspaykiqa allinta kawsakuy, chaynapim autoridadkunapas alabasunki. 4Paykunaqa Diosta servinanpaq churasqam kachkanku qamkunapa allinnikichikpaq. Mana allinta kawsaspaqa manchakunaykim. Manam autoridadkunaqa yanqapaqchu atiyniyoq kanku aswanqa castiganankupaqmi. Diosqa paykunataqa churarqa mana allin ruraqkunata castigananpaqmi. 5Chaynaqariki autoridadkunataqa kasukunanchikmi, manam
1Lliwchaykichiky
Autoridadkuna kasukunamanta
2033
ROMANOS13,14
castigota manchakuspallachu aswanqa sonqonchikpi deberninchikta yachakuspam. 6Chayraykum qamkunaqa impuestotapas pagankichik. Autoridadkunaqa sapa punchawmi llamkachkanku rurasqankuwan Diosta servispanku. 7Pimanpas qopu naykichik kaptinqa qoychik y. Impuestota otaq prediosta qonaykichik kaptinqa qoychiky. Pipas respetana kaptinqa respetaychiky, hatunchanapaq kaptinqa hatunchaychiky. 8Ama pitapas debekuychikchu, debespaqa-debenakuychik kuyakuyllata. Pipas runamasinta kuyaqqa kamachikuykunatam cumpliruna. 9Kay natam wakin kamachikuykunapas niwanchik: Amam hukwanqa pierdekunkichu, amam pitapas wauchinkichu, amam suwakunkichu, amam munapayankichu nispa. Aswanqa kaykunapiwan wakin kamachikuykunaqa hukllawakun: Kuyankim runamasikita kikikita hina niq kamachikuypim. 10Pipas kuyakuqqa runamasintaqa manam imananchu. Chaynaqa kuyanakuspam kamachikuykunata allinta cumplinchik. 11Hinaptinqa yachachkankichikmi ima tiempopim kawsasqanchikta. am rikcharinaykichik horaa. Cristoman iisqanchik punchawmantam a hichpamuchkana cuerponchik salvaykuwananchikpaq punchaw. 12Mana allin tiempom pasachkana tuta hina hinaptinmi achkiramunqaa. Chaymi mana allin rurasqanchikkunataqa saqenanchika tutayaypi mana purichkaq hina. Armasqa soldado hinay kanchaywan pachasqa purisun. 13Chaynaqa allintay kawsasunchik punchawpi allinta purichkaq hina, kawsasunqa amay allin mikukuyllapichu, sinkakuyllapichu, hukwan-hukwan tupakuyllapichu, liryanakuyllapichu nitaq envidianakuyllapichu. 14Aswanqa imaynam soldado armawan churakuchkaq hinay Seorninchik Jesucristowan defiendechikuychik, paytay kasukuychik aychapa munasqallanta ama ruraspa.
14
pisi iiy niyoq kaptinqa ama imamantapas atipanakuspay allinllata chaskiykuychik. 2Wakinmi ninku: Llapallan mikuykunaqa allinmi nispa. Wakinataqmi pisi iiyniyoq kaspanku aychataqa mana mikunkuchu. 3Chaynaqa tukuy imapas mikuqqa amay penqachunchu wakinkunata, aychata mana mikuqpas amataqy juzgachunchu tukuy ima mikuqtaqa. Chay runatapas Diosqa chaskinmi. 4Pitaq qamqa kanki hukpa sir viententa juzganaykipaqqa? Seorninchikmi sir vientenkunataqa juzganqa allin otaq mana allin kasqanmantapas. Paymi sir vientenkunataqa atiy ninwan allinta sayachinqa. 5Wa kin ku na ataqmi ninku: Kay-wak punchawmi aswan allinqa nispa. Wakinataqmi lliw punchawkunata igualpaq hapinku. Chaynata piensaspankuqa sapakamay sonqonkupa nisqanman hina rurachunku. 6Pipas huk kaq punchawpi samaspaqa Seorta yupaychananpaqmi samachkan chaynataqmi tukuy imakunapas mikuqqa chay nata rurachkan Seorta yupaychaspa, chay mikuy mantam Diosman graciasta qon. Aychata mana mikuqpas chaynataqa rurachkan Seorta yupaychaspanmi, paypas Diosmanmi graciasta qon. 7Manam mayqanllanchikpas kawsachkanchikqa kikillanchikpaqchu, nitaqmi waukuspanchikpas waukusunqa kikillanchikpaqchu. 8Kawsaspanchikqa Seorninchikpaqmi kawsachkanchik, waukuspanchikqa Seorninchikpaqtaqmi waukusun.
1Pipas
Wawqe-panintinqa ama penqanakunamanta
ROMANOS14,15
2034
Chaynaqa wauspapas kawsaspapas Seorninchikpam kanchik. 9Cristoqa wauruspam kawsarimurqa wauqkunapipas kawsaqkunapipas munaychakunanpaq. 10Ichaqa ima nasqa m qamqa wawqe kitaqa juzgach kan ki hi naspataq penqachkanki? Lliwchanchikmi Diospa qayllanman rikurisunchik juzgawananchikpaq. 11Chay natam Bibliapipas Seor ninchik niwanchik: Kikiyrayku juraspam nini: Qayllaypim qonqorakunqaku llapallan runakunaqa. Llapallankum oqata yupaychawanqaku paykunaqa.
12Chay naqa
sapakamam Diosninchik man cuentata qosunchik.

Wawqe-panikunata ama huchaman urmachinamanta
amaay kikinchikpuraqa juzganakusunchu aswanqa munaychik wawqe-panikichik ama hukmanyanantay nitaq huchamanpas urmaykunantay. 14Seor Jesuswan huklla kaspaymi yachanipuni ima mikuypas mana huchallichiwasqanchikta aswanqa pipas chay mikuy huchallichisqanta piensaptinqa, ar, paypaqqa hucham. 15Ichaqa sichum imapas mikusqaykiwan wawqekita hukmanyachinki hinaspaqa manaam kuyachkankiachu. Amay munaychu imapas mikusqaykirayku pipas huchaman wichiykunantaqa. Paypaqpas Cristom waupurqa. 16Chaynaqa cuidakuychiky chay allin rurasqaykimanta ama rimanankupaq. 17Diospa munaychakusqanpi kawsakuyqa manam mikukuyllachu nitaq upyakuyllachu aswanqa Chuya Espiritupa yanapakuyninwan allinta ruraspa hawkalla kusisqa kawsakuymi. 18Kaynatapuni pipas Cristota serviqqa Diospa agradonpaq kaptinmi runakunapas allinpaq hapinku. 19Chay naqa hawka lla kawsa kuy tay mu na sun chay napi iiqma sinchik ku nawan aswan wiachinakunanchikpaq. 20Amay Diospa rurasqantaqa chinkachiychikchu iiqmasikikunapa hukmanpaq qawasqanta mikuspallaykiqa. Yachanchik am llapallan mikuykunaqa allin kasqanta ichaqa manam allinchu kanman imapas mikurusqaykiwan wakinkunata huchaman wichiykachiy nikiqa. 21Allinmi kanman aychata mana mikuspayki vinotapas mana tomaynikiqa. Amay imatapas ruraychu chay wan iiqmasikita ama wichiykachinaykipaq. 22Kaykunamanta piensasqaykitaqa sonqollaykipi waqaychaspay Diosllaman willay. Kusisqam pipas imapas rurasqanmanta sonqon allinmi niptinqa. 23Pipas iskayrayastin mikuqmi ichaqa huchallikuchkan mana allinpaq hapichkaspan mikusqanrayku. Chaynaqa mana allinpaq hapichkaspanchik imapas ruraruyqa hucham. mana iskayrayaqkunam pisi iiyniyoqkunata iskayrayasqankupi yanapananchik. Chaynaqa amay kikillanchiktachu agradakusun. 2Sapakamay runamasinchikta agradasun paypa allinninpaq ruraspa chaynapi iisqanpi wiananpaq. 3Manam Cristopunipas kikillantachu agradakurqa, Bibliam nin: Diosnilly, kamiqnikikunapa kamikuyninmi oqaman wichiykuwarqa nispa. 4Bibliapi imapas qellqasqa kaqkunaqa yachananchikpaqmi kachkan. Chaynapi pacienciakuspa hinaspa kallpanchakusqa, confianzallawana suyananchikpaq. 5Pacienciachiwaspanchik sonqonchik tiyaykachiq Diosy yanapaykusunkichik imaynam Jesucristopa yachachisqanman hina huk sonqolla kanaykichikpaq 6chaynapi huk similla Seorninchik Jesucristopa Taytan Diosninchikta llapallaykichik yupaychanaykichikpaq.
13Chaynaqa
15
1Iiy ninchikpi
Runamasinchikpa allinninpaq kawsanamanta
2035 Allin noticiaqa mana judiokunapaqpas kasqanmanta
ROMANOS15
kuychik imaynam Cristopas oqanchikta chaskiykuwasqanchikman hina. 8Kaywanqa nichkaykichik Cristoqa judiokunata servinanpaq hamusqantam, hamurqaqa Diosqa confiakunapaq kasqanta yachachinanpaqmi. Payqariki hamurqa awpaq abueloykuman Diospa promesan qosqanta cumplinanpaqmi. 9Chaynataqmi Cristoqa hamurqa Diosninchik kuyapayarikuqllaa kasqanmanta mana judio kaqkunapas yupaychanankupaq, Bibliam nin: Chayraykumriki nacionkunapipas qamtaa yupaychallasqayki. Chayraykumriki sutikimantapas qanmana takipullasqayki.
10Bibliaqa
7Chaynaqa Diosninchik yupaychasqa kananpaqy llapallaykichik allinllata chaskina-
nichkantaqmi:
Nacionkuna, Diospa runankunawany kusikuychik llumpayta.

11Huk law pipas
nichkantaqmi:
Nacionkuna, llapallaykichik Seorta alabaychik. Runakuna, llapallaykichik Seorta yupaychaychik.

12Isaiaspas
kaynatam nirqa:
Sachapa sapin ikllimuq hinam Isaipa miraynin rikurimunqa. Nacionkunata gobiernananpaqmi payqa hamunqa. Chaymi paykunaqa paypi confiakuspa suyanqa.
13Con fianzawan kawsachiqninchik Diosninchik y qam ku nata kusikuyllawana huntaykususpaykichik hawkayachisunkichik pay man iiptikichik, chaynapi Chuya Espiritupa yanapakuyninwan aswan-aswan confiakuspa suyanaykichikpaq. 14Wawqe-pa nillayku na, oqaqa yacha nim qam ku naqa allin ru na ku na kasqaykichikmanta, qamkunaqariki tukuy allin kaqkunata yachaspam allin consejokunata qonakunkichik. 15Kay cartapim ichaqa mana imatapas pakaspay qellqamuchkaykichik tukuy kaykunata mana qonqarunaykichikpaq. Chay nataqa nichkaykichik ser vinay paq Dios favorecewaptinmi. 16Jesucristotaqa Ser vichkani mana judio kaqkunaman Diosmanta allin noticiakunata willakuspay mi, chaynapi paykunata Chuya Espiritu *chuyanchaptin allin ofrendata hina Dios chaskinanpaq. 17Jesucristoraykullam oqaqa hatunchakuyman Diosta servispay. 18Chaynaqa Cristopa imam rurasqallanmantam oqaqa rimayta munani. Paymi atiyninta qowarqa willakuptiy hinaspa ruraptiy mana judio kaqkunapas payta kasukunankupaq. 19Paypunim sealkunata hinaspa *milagrokunata rurachiwarqa. Tukuy kaykunaqa Chuya Espiritupa atiynillanwanmi. Chaynatam Cristomanta allin noticiakunata tukuy hinastinman rispay willakurqani, willakurqaniqa Jerusalenmanta Ilirico lawkamam. 20Chaynam Cristomanta manaraq yachasqanku llaqtakunapi allin noticiakunata
ROMANOS15,16
2036
willakurqani sinchillataa munaspay. Chaynataqa rurarqani hukpa qallarisqanman mana chapukunaypaqmi. 21Chaynataqa rurachkani Bibliapa kayna nisqanman hinam: Paymanta mana yachaqkunam rikunqaku. Haykapipas mana uyariqkunam entiendenqaku.
22Chayraykum qamkuna watukuykuyta achka kutipi munachkaspaypas mana ati-
Roma llaqtaman Pablo riy munasqanmanta
murqanichu. 23Kunanmi ichaqa kaykunapi manaa imapas ruranay kaptin awpaq watakunamantaraq qamkunawan tupaykuy munasqayman hina 24pasadallapas watukaykamuyta piensachkani Espaa lawman rispay. Munachkaniqa qamkunawan kusirikuptiy chay illasqaypi yanapaykuwanaykichiktam. 25Kunanmi ichaqa Jerusalentaraq richkani wakpi iiqmasinchikkunaman yanapakuyta apaspay. 26Kay yanapakuytam kusisqallaa huuykunku Macedoniapi hinaspa Greciapi *yachaq wawqe-paninchikkuna chaynapi Jerusalenpi wakcha iiqmasinchikkunaman apachiwanankupaq. 27Chaytam allinpaq hapirqaku. Chaytaqariki ruranankupunim, paykunaqa debekuq hinam kachkanku judiokunapa yanapakuyninwan Diosta reqsiykusqankumanta. Paykunapas iiqmasinchik judiokunatam wakchayayninpi yanapananku imapas kapuqninkuwan. 28Chaynaqa kay yanapakuyta paykunaman aparuspayam Espaa lawman rispay pasadallapas watukaykamusqaykichik. 29Segurollaam chayman hamuptiyqa Cristo llumpaysuta bendecisunkichik. 30Wawqe-panillaykuna, Seorninchik Jesucristoman iisqanchikraykum hinaspa Chuya Espiritu kuyanachiwasqanchikraykum ruegakamuykichik oqapaq tukuy sonqowan Diosta maaysiwanaykichikpaq. 31Diostay maapuwaychik Judea lawpi kaq mana iiqkunapa makinmanta libraykuwananpaq, maakuychiktaqy Jerusalenpi kaq iiqmasinchikkunapas kay yanapakuyta allinlla chaskiykunankupaq, 32chaynapi Dios munaptinqa kusisqallaa qamkunata qawaykuptiy allinta samaykachiwanaykichikpaq. 33Hawkalla waqaychawaqninchik Diosninchiky llapallaykichikwan kachun. Amn.
16
recomiendamuykichik paninchik Febeta, payqa Cencrea llaqtapi kaq iiqmasinchik kuna ser viqmi. 2Allinllatay Seorninchikpa sutinpi payta chaskiykuychik imay nam iiqpura chaskinakuykuchkaq hina. Paytaqa yanapaykuychiktaqy imam necesitasqanpipas, payqa achkaqtam yanaparqa, yanapawarqataqmi oqatapas. 3Sa ludaykapuwaychik Cristo Je suspaq llam kaqma siy Priscilatawan qosan Aquilata. 4Paykunaqa wauytapas manam manchakurqakuchu viday salvaykunankupaq. Chaynaqa llumpaytam agradecekuni, agradecekuntaqmi mana judio kaq llapallan iiqmasinchik kunapas. 5Saludaykapuwaychiktaqy paykunapa wasinpi huunakuq iiqmasinchik kunatapas chay nataq Asia lawpi puntallataraq Cristoman iikuq kuyasqay Epenetotapas. 6Rimaykuychiky llumpay yanapasuqnikichik Mariatapas 7chaynataq judiomasiy Andronicotawan Juniastapas, paykunaqa iikurqaku oqamanta puntataraqmi hinaspam oqawan kuskataq preso karqaku. Paykunaqariki *apostolkunawan kuska allin reqsisqam kanku. 8Saludaykapuwaychiktaqy Seorninchikman iiqmasinchik kuyasqay Ampliastapas, 9Cristopaq llamkaqmasinchik Urbanotapas, kuyasqay Estaquistapas 10chaynataq Cristopa apruebasqan Apelestapas. Saludaykapuwaychiktaqy Aristobulopa wasinpi lliw kaqku-
1Ku nan ataqmi
Saludokuna apachikusqanmanta
2037
ROMANOS16
natapas, 11judiomasiy Herodiontapas chaynataq Narcisopa wasinpi Seorninchikman iikuqkunatapas. 12Saludaykapuwaychiktaqy Trifenatawan Trifosatapas. Paykunaqa Seorninchikpaq llamkaqmasikichikmi. Saludaykuychiktaqy kuyasqanchik paninchik Persidatapas. Paypas llumpaytam llamkarqa Seorninchikpaq. 13Seorninchikpa akllasqan allin reqsisqa Rufotapas mamantawany saludaykapuwaychik. Payqa oqapapas mamay hinam karqa. 14Saludaykuychiktaqy Asincritotapas, Flegontetapas, Hermastapas, Patrobastapas, Hermestapas hinaspa paykunawan kaq wawqe-paninchikkunatapas. 15Saludaykapuwaychiktaqy Filologotawan Juliatapas hinaspa Nereotapas panintinta chaynataq Olimpastapas paykunawan kaq llapallan iiqmasinchikkunatawan. 16Llapa llaykichik y abra za na kuykuspa rimayka na kuychik. Sa ludayka musun kichiktaqmi tukuy hinastinpi Jesucristopa sutinpi huunakuqkunapas. 17Wawqe-panillaykuna, ruegakamuykichik mi yachasqaykichikpa contranpi kaqkunamanta cuidakunaykichikpaq. Paykunaqa iiqkunata rakinachispankum pantachikuyllata rurachisunkichik. Chaynaqa paykunawanqa amay juntanakuychikchu. 18Paykunaqa manam Seorninchik Jesucristotachu servinku aswanqa munasqallankumantam afanakunku. Sumaqllataa rimaspankum manaraq ancha yachaqkunata engaanku. 19Qamkunamantam ichaqa llapallankupa yachasqanman hina kasukuqa kaptikichik kusikuchkani hinaspam munachkani imatapas allinta ruray yachaq kaspaykichik manaa huchallikunaykichikpaq. 20*Satanastaqa hawkalla waqaychawaqninchik Diosninchikmi chaylla sarupanqa qayllaykichikpi vencesqa kananpaq. Qamkunataqa Seorninchik Jesucristoy favorecesunkichik. 21Kay mantam sa ludayka musun kichik llam kaqma siy Timoteo hinaspa judiomasiy Luciowan Jasonpas hinaspa Sosipaterpas. 22Kay carta qellqa muq oqa Terciopas Seor ninchikpa sutinpim saludaykamuykichik. 23Sa ludayka musun kichiktaqmi wa sinpi sa ma kusqay Gayopas. Paypa wa sinpim huunakunku kaypi iiqmasinchik kunaqa. Saludaykamusunkichiktaqmi llaqtapa qollqen waqaychaq Erastopas hinaspa wawqenchik Cuartopas. 24Llapa llaykichiktay Seor ninchik Je sucristo favorecesun kichik. allin noticiakuna willakusqay man hinay Diosninchik qaqata hina sayachisunkichik. Chayraqmi Jesucristowan reqsiykachirqa awpaqmantapuni pakasqa kaqta. Payllatay yupaychasun! 26Kunanqa Diosmanta willakuqkunapa qellqasqanwanmi llapallan nacionkunaman qawachisqaa kachkan. Chaymi wia-wiaypaq kawsaq Dios kamachiptin llapallan nacionkunapipas allin noticiata yachankua iikuspa kasukunankupaq. 27Je sucristoman hapipa kuspay tukuy yachaq sapa llan Diosninchikta wia-wiaypaq yupaychasun! Amn.
25Je sucristomanta
Tukuykunanpaq Diosta Pablo yupaychasqanmanta
CORINTOMAN APOSTOL PABLOPA PUNTA KAQ CARTASQAN

Corinto llaqtaqa karqa Grecia lawpi kaq hatun llaqtam. Achka nacionkunamanta kaq runakunam chay llaqtapiqa yachaqku. Corinto llaqtaqa karqa chay tiempopi anchalla a reqsisqa llaqtam. Chay wanpas chay pi yachaq runa kunam llumpayllata a huchallikurqa, chay raykum chay pi kaq iiqkunaqa kichkichasqa hina karqa ku. Chay Corinto llaqtapipas Apostol Pabloqa iichirqam Jesucristoman, ichaqa tiempopa risqanman hinam chay iglesiapi rikurirurqa hatun sasachakuykuna, chay raykum iskay kutika ma paykunaman car tarqa. Kay punta kaq car taqa qanchis parteman ra kisqam kanman: Punta kaq partem willakun rimaykusqanmantawan Diosman gracias qosqanmanta (1:1-9). Iskay kaq parteataqmi willa kun paykuna ukupi ra kina kuykuna kasqanrayku qaqchasqanmanta (1:10-4:21). Kimsa kaq par teataqmi willa kun madrastallanwan huchallikuq runata wischunankupaq ka machisqanmanta, willa kuntaqmi mana iiq juezkunapi quejana kusqankumantapas chaynataq casara kuspa kawsanankupaq consejokuna mantapas (5-7). Tawa kaq par teataqmi willa kun tay tacha-mamachakuna adoray manta (8:1-11:1). Pichqa kaq par teataqmi willa kun iiqkunapa huuna kuy ninmanta hinaspa imay nam Santa Cena rura nankumanta (11:2-14:40). Soqta kaq par teataqmi willa kun Jesucristopa kawsarisqanmanta hinaspa pantay pi hina kaptinku suma-sumaq yachachisqanmanta (15). Qanchis kaq parteataqmi willakun Judea lawpi iiqkunapaq ofrenda huunankumanta, maylawkunamanmi Apostol Pablo rinanmanta hinaspa wawqe-panikunapaq kunasqanmanta (16). Chunka kimsayoq ra kipim yachachin iiqkunapa kuya na kuy ninqa imay nam ka nanmanta, chay ra kiqa taki hinam kanman. Cartapa qallariyninmanta
Pablotam Dios qayaykuwarqa munayninman hina Jesucristopa *apostolnin kanay paq. oqam Sostenes iiqmasinchikpiwan 2kay cartata qellqamuykichik Corinto llaqtapi iiqkunaman, qamkunaqariki kankichik Cristo Jesuspi Diospa akllasqankunam. Diosmi qayasurqankichik Seor Jesucristo adoraqkunawan kuska akllasqakuna hina kawsanaykichikpaq. Jesusmi paykunapapas oqanchikpapas Seorninchikqa. 3Seor Jesucristotawan Dios Taytanchiktam maakuchkani favorecesunaykichikpaq hinaspa hawkalla kawsanaykichikpaq.
4Graciastam qoni Diosman tukuy tiempo qamkunata Jesucristorayku Dios favorecesus-
1oqa
Cristorayku bendecisqa kaymanta
qaykichikmanta. 5Cristo- wan huklla kasqaykichikraykum Dios yanapasurqankichik allinta rimanaykichikpaq hinaspa allinta yachanaykichikpaq. 6Cristomanta willakusqaykutam
2038
2039
1 CORINTIOS1
qamkuna allin portakuynikichikwan willakunkichik. 7Chaynapiqa manam pisisunkichikchu Diospa imapas qosusqaykichik Seor Jesucristo rikurimunanta suyachkaptikichikqa. 8Paymi takyachisunkichik tukupay tiempokama Seorninchik Jesucristo kutimuptin mana pipas imamantapas acusasunaykichikpaq. 9Diosqa cumplinmi prometesqanta, payqa qayasurqankichik Churin Seorninchik Jesucristowan huklla kanaykichikpaqmi. ruegakuykichik mi Seorninchik Jesucristopa sutinpi hukllata piensaspa ama rakinasqa kanaykichikpaq. Qamkunaqa kaychik huk sonqollay hinaspa huk piensamientoyoqllay. 11Wawqe-panikuna, Cloepa familianmi niwan qamkuna ukupi lir yanakuy kasqanmanta. 12Kay wanmi nimuykichik sapakamapa ninakusqaykichikta, qamkunam ninkichik: oqaqa kani Pablopam. oqaqa kani Apolospam. oqaqa kani Pedropam. oqaataqmi kani Cristopa nispa. 13Cristoqa rakinasqachu kachkan? Pablochu qamkunarayku chakatasqa karqa? Icha Pablopa sutinpichum bautizasqa karqankichik? 14Gracias kachun Diosman qamkunataqa mana bautizasqaymanta, oqaqa bautizarqani Crispotawan Gayollatam. 15Chaynaqa manam pipas ninmanchu sutiypi bautizasqaytaqa. 16Ar, bautizarqanitaqmi Estefanaspa familiantapas ichaqa manam yuyanichu hukkuna bautizasqaytaqa. 17Cristoqa kachamuwarqa manam bautizanaypaqchu aswanqa salvakunaykichikpaq allin noticiata willanaypaqmi, ichaqa manam hatun yachayniywanchu willakuni chaynapi Cristopa chakatachikusqan mana yanqachasqa kananpaq.
18Cristopa cruzpi wausqanmanta willakuyqa mana serviqmanmi rikchakun chinkasqa10Wawqe-pa niku na,
Iiqpura rakinakurusqankumanta
Cristollapi Diospa atiyninwan yachayninqa kasqanmanta
kunapaqqa, salvakuypaq kaqkunapaqmi ichaqa kay willakuyqa atiyniyoq. 19Bibliam nin: Yachaysapakunapa yachaynintam chinkachisaq. Yuyayniyoqkunapa yuyaynintam qepanchakusaq.
20Ku nanqa imapaqtaq ser vin yachaysapa ru napas, Diospa ley nin yachachiq pas chaynataq kay pachapi rimaysapapas? Diosmi kay pachapi yachaykunataqa yanqacharun. 21Kay pachapi runakunaqa kikinkupa yachayninwanmi Diosta mana reqsirqakuchu hinaptinmi Dios hatun yachayniyoq kaspa iiqkunata salvayta munarqa Cristomanta allin noticiata willachispan, chay natam rurarqa kay pachapi runakunapaqqa kay allin noticia mana valeqman rikchakuchkaptinpas. 22Judiokunam munan *milagrokuna qawayllata, *griegokunaataqmi maskan yachayllata. 23oqanchikmi ichaqa willakunchik chakatasqa Cristomanta. Judiokunapaqmi ichaqa kay willakuyqa penqaypaq hina, mana judio kaqkunapaqataqmi mana valeqman rikchakun. 24Diospa qayasqankunapaqataqmi judio kaptinpas chaynataq griego kaptinpas Cristollapi kachkan Diospa tukuy atiyninpas chaynataq tukuy yachayninpas. 25Diospa imapas yachachisqanqa runakuna mana valeqpaq hapichkaptinpas runakunapa tukuy yachachisqanmantaqa aswan mas yuyaywan yachachisqam kachkan. Chaynataqmi Diospa imapas rurasqanqa runakunapaq facilla rikchakapuptinpas paykunapa rurasqanmantaqa aswan mas atiywan rurasqa kachkan. 26Wawqe-panikuna, yachanaykichikmi Diospa qayasusqaykichikta, Diosm qayawarqanchik kay pachapi
1 CORINTIOS1,2
2040
yachayniyoqkuna hina asllaraq kachkaptinchikpas, asllaraq kamachikuqkuna kachkaptinchikpas chaynataq asllaraq allin reqsisqa runakuna kachkaptinchikpas. 27Aswanqa Diosmi akllarqa kay pachapi mana yachayniyoqkunata chaynapi yachayniyoqkunata penqachinanpaq. Diosqa akllarqa kay pachapi mana atiyniyoqkunatam chaynapi atiyniyoqkunata penqachinanpaq. 28Diosqa akllarqa kay pachapi wakchakunatam, despreciasqakunatam hinaspa mana imapaqpas serviqkunatam chaynapi hatunchaqkunata usuchinanpaq. 29Chaynaqa manam pipas Diospa qayllanpiqa alabakunmanchu. 30Ichaqa qamkunataqa Diospunim hukllawasurqankichik Cristo Jesuswan, paytam churarqa yachayninchik hina kananpaq, payrayku mana huchayoq kananchikpaq, paypa chuyanchasqan kananchikpaq hinaspa paypa librasqan kananchikpaq. 31Bibliam nin: Pipas alabakuyta munaspaqa Seormantay alabakuchun nispa.
Diospa revelawasqanta oqa willakuq hamuspayqa willarqaykichik manam sumaqllaa rimaywanchu nitaq hatun yachaywanchu. 2Qamkunawan kaspayqa manam munarqanichu imamantapas yachaytaqa aswanqa chakatasqa Jesucristollamantam. 3Qamkunamanmi hamurqani mana kallpayoq, manchakuymanta katkatatastin. 4Diosmanta willakuspayqa manam runakunapa yachayninman hinachu nitaq sumaq rimayman hinachu iichiyta munarqani. Aswanqa iichirqaykichik Chuya Espiritupa atiyninwanmi. 5Qamkuna iispaykichikqa Diospa atiyllanwanmi iinkichik, manam runakunapa yachayninwanchu. rimaniku cabal iiyninkupi allin takyaq runakunallawanmi, kay yachayqa manam kay pachamantachu nitaq kay pachapi kamachikuqkunamantachu, paykunaqa tukuruqllam. 7Rimanikuqa Diospa revelasqan yachaymantam otaq pakasqa kaqmantam, chaytam manaraqpas kay pacha unanchasqa kachkaptin Dios tantearqa kanchariq hina kananchikpaq. 8Manam mayqan kay pachapi kamachikuqkunapas kaytaqa yacharqachu, yachaspankuqa manam hanaq pachapi munaychakuqta chakatanmankuchu karqa. 9Bibliam nin: Diosmi kuyaqninkunapaq alistarqa mana pipapas rikusqanta, mana pipapas uyarisqanta, mana pipapas piensasqanta.
10Tukuy chayku natam Dios reqsichiwarqanchik Espiritunwan. Espirituqa tukuy chaykunata yachaspanmi reqsintaq Diospa sonqonpi kaqkunatapas. 11Runapa piensasqan kunataqa yachan kikin runapa espiritullan mi, chay nataqmi Diospa piensasqankunatapas yachan kikin Diospa Espiritullantaq. 12oqanchikpas chaskirqanchikqa manam kay pachapi kaq espiritutachu aswanqa Diospa Espirituntam chaynapi Diospa kuyakuyninman hina qowasqanchikta yachananchikpaq. 13oqaykuqa rima niku kaykuna mantaqa Diospa Espiritunpa yachachiwasqan kuman hinam, manam runapa yachachiwasqankuman hinachu, yachachinikupas Espiritumanta kaqkunatam Espiritupa yachachisqan rimaykunawan. 6Yachay mantaqa
1Wawqe-panikuna,
Chakatasqa Cristomanta Pablopa willakusqanmanta
Diosqa Espiritunwan reqsichikusqanmanta
2041
14Mana
1 CORINTIOS2,3
iiq runaqa manam chaskinmanchu Diospa Espiritunmanta kaqkunataqa, paypaqa rikchakapun yanqapaqmi, manataqmi entiendenmanchu Espirituman hina entiendena kasqanrayku. 15Espiritupa yanapasqan runam ichaqa juzganman tukuy imatapas, paytam ichaqa mana pipas juzganmanchu. 16Pitaq yachanman Seorpa piensasqanta? Pitaq atinman pay consejayta? oqanchikqa Cristopa piensasqanman hinam piensanchik.
wawqe-panikuna, qamkunamanqa rimariyman karqa manam Chuya Espiritupa yachachisqan runakunaman hinachu aswanqa aychapa munasqallanpi kaqkunaman hinam otaq Cristoman chayraq iiqkunaman hinam. 2uuq wawaman leche tomachichkaq hinam yachachirqaykichik facil kaqkunallata, qamkunaqa manaraqmi mikuytaqa atirqankichikchu, kunanpas manaraqm mikuytaqa atiwaqchikraqchu. 3Qamkunaqa aychallapiraq kaspam envidianakunkichik hinaspa liryanakunkichik. Chaykunata ruraspaqa manachum aychaman hinallaraq hinaspa runakunapa rurasqanman hinallaraq kawsachkankichik? 4Qamkunam ninkichik: oqaqa kani Pablopam nispa. Wakinataqmi ninku: oqaqa kani Apolospam nispa. Chaynakunata nispaqa manachu mana iiqkuna hinallaraq kachkankichik? 5Aswanqa pitaq Apolosqa? Pitaq oqaqa kani? oqaykuqa Dios serviqllam kaniku, oqaykuwantaqmi Seormanpas iirqankichik, oqaykuqa rurarqaniku Seorpa sapakamaman qowasqankuman hinam. 6oqam tarpuchkaq hina Cristomanta allin noticiata willakurqani, Apolosataqmi *parqoq hina karqa, Diosataqmi wiachisurqankichik. 7Chaynapiqa tarpuqpas, parqoqpas manam imapaschu aswanqa Diosllam plantakunataqa wiachin. 8Tarpuqwan parqoqqa iguallam kaniku ichaqa llamkasqaykumantaqa Diosmi pagapuwanqaku sapakamaman. 9oqaykuqa kaniku Diospa llamkaqmasinmi, qamkunaataqmi kankichik Diospa llamkasqan chakra hina hinaspa Diospa wasi rurachisqan hina. 10oqaqa kani maestro albail hinam, Diosmi yachachiwarqa cimientota churanaypaq, hukataqmi chaypa hawanman hatarichichkan, chay hatarichiqkunaqa sapakamam cuidadowan rurananku. 11Manam pipas huk cimiento churaytaqa atinmanchu a cimiento churasqa kachkaptinqa, chay cimientoqariki kikin Jesucristom. 12Kay cimientopa hawanpiqa rurachwanmi qoriwanpas, qollqewanpas, alhaja rumiwanpas, tablawanpas, pajawanpas chaynataq soqoswanpas. 13Sapakamapa llamkasqanmi juicio punchawpi reqsisqa kanqa, reqsichisqaqa kanqa ninawanmi, chaypim sapakamapa rurasqan pruebasqa kanqa imaynam kasqan yachanapaq. 14Pipapas rurasqan kaasqa kachkaspan mana ruparachikuptinqa pagontam chaskinqa. 15Sichu rurasqan ruparachikuptinqa lliwtam pierderunqa ichaqa ninamanta ayqechkaq hinam kikinqa salvakunqa. 16Manachum yachankichik Diospa templon kasqaykichikta chaynataq Diospa Espiritunpas qamkunapi *yachasqanta? 17Pipas Diospa templon tuichiqtaqa paymi chinkarachinqa, Diospa templonqa payllapaqa sapaqchasqam, chay temploqariki qamkunam kankichik. 18Amay kikillaykichikqa enga a kuychikchu. Pipas kay pachapi yachay man hinalla yachayniyoqqa mana yachaq hinam kanan cheqap yachayniyoq kananpaq. 19Kay pachapi yachayku naqa Diospaqqa mana ser viqmi. Bibliam nin: Diosmi trampawan hapichkaq hina yachaysapakunata hapin sacre kachkaptinkupas nispa.
1Chaywanpas
Pablopa llamkaqmasinkunamanta
1 CORINTIOS3,4
20Huk law pipas
2042
nichkanmi: Seorqa yachanmi yachaysapakunapa piensasqanta. Yachanmi chaykunaqa mana valeqlla kasqanta.
manam pipas alabakunanchu runakunata qatispanqa, llapallan kaqkunaqa qamkunapam. 22Pablopas, Apolospas, Pedropas, kay pachapas, kawsay pas, wauy pas, kunanpas, hamuqpas, llapallanmi qamkunapa. 23Qamkunaqa kankichik Cristopam, Cristoataqmi Diospa.
21Chay naqa
Cristopa yanapaqninta hinallay qawawachunku. oqaykuqa kaniku mayordomo hina Diospa kunankama pakasqan yachachiqllam. 2Allin mayordomoqa patronpa kamachisqantam cumplin. 3oqataqa manam imapas qokuwanchu oqamanta imayna piensasqaykichikqa nitaq juezpa imayna piensasqanpas. Nitaqmi kikiypas juzgakunichu. 4Concienciay limpio kaptinpas manam mana huchayoqchu kani, oqataqa Seormi juzgawanqa. 5Chaynaqa qamkunapas amay juzgaychikchu manaraq tiempo chayamuchkaptinqa, suyaychikqa Seor hamuspan tutayaypi pakasqakunata achkiyman horqomunantay. Paymi qawachinqa runakunapa sonqonpa munasqankunata, chayraqmi Dios alabanqa sapakamata. 6Wawqe-panikuna, kaykunatam nimuykichik allinnikichikpaq oqatawan Apolosta ejemplopaq churaspay chaynapi Bibliapi qellqasqaman hinalla yachachinaykichikpaq hinaspa mana mayqannikichikpas hukninta despreciaspa huknintaataq alabanaykichikpaq. 7Chaynaqa pitaq wakinmanta aswan allinta rurasurqanki? Imapas qampi kaqtaqa Diosmi qosurqanki. Pay qosuchkaptikiqa imanasqataq alabakunki mana chaskiq hina? 8Qamkunapaqa kapususqankichikachusmi tukuy munasqaykichikqa, qamkunaqa apuachusmi kasqankichik, mana yanapachkaptillaykum rey hinaa rikurirusqankichik. Amalaya reya kawaqchik oqaykupas qamkunawan kuska reya kanaykupaq! 9oqayku *apostolkunataqa qepapichusmi Diosqa dejaruwanku hinaptinmi wauypaq sentenciasqa hinaa kachkaniku. Runakunapapas hinaspa angelkunapapas qawakunanam kay pachapi churasqa kachkaniku. 10oqaykutaqa upapaqmi hapiwanku Cristorayku, qamkunam ichaqa Cristopi yachaysapa kankichik. oqaykutaqa hapiwanku mana kallpayoqpaqmi, qamkunam ichaqa kallpasapa kankichik. Runakunam qamkunata respetasunkichik, oqaykutaataqmi despreciawanku. 11Kunankamam yarqaymanta, yakumanta, mana pachayoq hinaspa runakunapa maqasqan akarirqaniku, wasiykupas manam kanchu. 12Pisipanikum sinchita llamkaspa, runakunam insultawanku, hinaptinpas Diostam maapuniku, akarichiwaptinkupas aguantanikum. 13Mana allintam oqaykumanta rimanku, oqaykum ichaqa sumaqllata rimapayaniku, kunankamam kay pachapi qachata hina qawawanku, llapa runapa wischupakusqan hinam rikuriruniku. 14Manam kayku nataqa qellqa muykichik penqachinay paqchu aswanqa kuyasqay churiykunaman hina consejanaypaqmi. 15Cristomanta chunka waranqaa yachachiqnikichik kaptinpas manam achkachu taytaykichikqa, Cristo Jesusmanta allin noticiata willaspa payman iisqaykichikraykum oqaqa taytaykichik hina kani. 16Chay mi ruega kuykichik ejemplo qosqay ta qatinaykichikpaq. 17Chayraykum kachamuchkaykichik Seorman iisqanpi allin takyaq Timoteota, payqariki churiy hinam, paymi yuyarichisunkichik imaynam Cristopi kawsasqayta hinaspa imaynam tukuy hinastinpi iiqkunata watukuspay yachachisqayta. 18Wa-
1oqaykutaqa
Apostolkunapa llamkasqan
2043
1 CORINTIOS4-6
kinnikichikmi alabakurqankichik manaapas qamkunaman chayaramuymanchu hina. 19Chaywanpas chayllam hamurusaq qawaykuqnikichik Seor munaptinqa hinaspam yachasaq chay alabakuqkunapa imam ruray atisqankuta, manam rimasqallankutachu. 20Diospa munaychakusqanqa manam rimayllachu aswanqa Diospa atiyninmi. 21Imatataq munankichik qamkunaman rispa ruranayta? Castiganaytachu icha kuyakuywan hinaspa llampu sonqowan qawaykunaytachu?
huk kaqnikichik madrastallanwan kakusqanta, chay hatun huchataqa Diospi mana iiqpas manam ruranmanchu. 2Chaywanpas penqakuywan kanaykichikpas kachkaptinmi alabakunkichikraq. Chayna ruraq runataqa wischunaykichikmi qamkuna ukumanta. 3Manaa qamkunawan kaspaypas espiritupiqa qamkunawanmi kachkani hinaspam chaypipas kayman hina juzgarunia chay hucha ruraqta. 4Huunakuychiky Seor Jesucristopa sutinpi hinaptinqa oqapas qamkunawanmi kasaq espiritupi, qamkunawantaqmi kanqa Seorninchik Jesucristopa atiyninpas. 5Chaynaqa chay huchallikuq runaqa *Satanaspa makinman churasqam kanqa cuerponta wauchinanpaq chaynapi Seor Jesus kutimuptinataq espiritun salvasqa kananpaq. 6Chaynaqa manam alabakunaykichikchu. Manachu yachankichik aslla qonchupas achka masa poqochisqanta? 7Wischuychiky chay awpaq qonchuta mana huchallichisunaykichikpaq chaynapi *Pascua Fiestapi mikuna mana qonchuyoq tanta hina kanaykichikpaq. Chay mana qonchuyoq tanta mosoq masamanta rurasqa hinam qamkunaqa kankichik. Kikin Cristom chakatasqa waurqa oqanchikrayku, payqariki Pascuapi oqanchikpaq wauchisqa *carnero hinam. 8Chaynaqa *Pascua Fiestapi mana qonchuyoq tantatay mikusun, chay mana qonchuyoq tantaqariki tukuy sonqowan rurasqanchikmi hinaspa cheqap rimasqanchikmi. Amay huchallikusunchu nitaq mana allintapas rurasunchu fiestapi awpaq qonchuyoq tantata rurachkaq hinaqa. 9awpaq cartaypim nimurqaykichik huchapakuq runakunawanqa ama juntakunaykichikpaq. 10Kaywanqa nichkaykichik manam kay pachapi llapallan huchapakuq runakunamanta pasaypaq rakikurunaykichiktachu nitaq qollqella kuyaqkunamanta rakikurunaykichiktachu nitaq suwakunamanta rakikurunaykichiktachu nitaq taytacha-mamacha adoraqkunamanta rakikurunaykichiktachu, chayna kaptinqariki kay pachamantaqa lloqsikuruchwanach. 11Nirqaykichikqa Wawqem kani otaq Panim kani nispa huchapakuqkunawan, qollqella kuyaqkunawan, taytacha-mamacha adoraqkunawan, cuento qepikunawan, sinkakuqkunawan hinaspa suwakunawan mana hukllawanakunaykichikpaqmi. Chaykunawanqa amam kuskapas mikunkichikchu. 12Manam oqaqa mana iiqkunataqa juzgaymanchu, qamkunam ichaqa iiqkunata juzganaykichik. 13Diosmi juzganqa mana iiqkunataqa. Qamkuna ukupi kaq chay mana allin runataqa wischuychiky.
1Yachanim
Pablom juzgan huchallikuqkunata
riwaqchik Diospi mana iiq autoridadkunamanraq Diospi iiqkuna arreglasunaykichikpaq kachkaptinqa? 2Icha manachu yachankichik Diospi iiqkunaqa kay pachapi kaqkunata juzgananchikta? Kay pachapi kaqkunatapas juzganaykichik kachkaptinqa manachu atiwaqchik taksa asuntokuna arreglayta? 3Manachu yachankichik angelkunatapas juzgananchikta? Chaychu kay pachapi taksa kaqkunata mana arreglayta atiwaqchik? 4Kay pachapi kaqkunallamanta quejanakuspaqa imanasqataq rinkichik Diospi mana iiq auto-
1Qamkuna ukupi pipas iiqmasinpa contranpi quejakuyta munaptinqa imanasqataq
Quejanakuymanta
1 CORINTIOS6,7
2044
ridadkunamanqa? 5Kaytaqa nikichik penqakunaykichikpaqmi: Manachu qamkuna ukupi pipas yachayniyoq kan wawqentin quejanakuptin arreglananpaq? 6Allinchu kanman huk wawqe hukninpa contranpi mana iiq autoridadkunaman quejakuynin? 7Cheqaptapas kikikichikpu ra queja na kuy nikichikqa penqay paqmi imanasqataq mana aguantaykunkichikchu mana allinta rurarusuptikichikqa otaq engaarusuptikichikqa? 8Qamkunaraqmi wawqekichiktaqa mana allinkunata rurankichik hinaspam engaankichik. 9Manachu yachankichik Diospa munaychakusqanmanqa mana allin ruraqkunaqa mana yaykunanta? Amay pantaychikchu, Diospa munaychakusqanmanqa manam yaykunqachu huchapakuypi puriqkunapas, taytacha-mamacha adoraqkunapas, casado kachkaspa hukwan kakuqkunapas nitaq qarimasinwan kaqkunapas 10nitaq suwakunapas, qollqella kuyaqkunapas, sinkakuqkunapas, cuento qepikunapas nitaq engaakuqkunapas. 11Chaynam karqankichik qamkunapas, ichaqa Diosmi mayllaykusurqankichik, kikillanpaqam sapaqchasurqankichik, Seor Jesuspa sutinpim hinaspa Diosninchikpa Espiritunpa yanapakuyninwanmi mana huchayoqpaqa chaskisqa kachkankichik. tukuy ima munasqaytaqa, ichaqa manam lliwchu allin. Tukuy munasqaytam rurayman ichaqa manam dejakunaychu chay munasqaykuna munaychakuwananta. 13Mikuyqa wiksapaqmi, wiksaataqmi mikuy paq. Chaykunataqa Diosmi tukunqa. Cuerpoqa manam huchapakuypi purinapaqchu. Cuerpoqa Seorpaqmi, Seorataqmi cuerpopaq. 14Imay nam Dios kawsarichirqa Seorta chaynallataqmi oqanchiktapas kawsarichiwasunchik atiy ninwan. 15Ma nachu yachan kichik cuer poykichikqa Cristopa cuer ponpa par ten kasqanta? Cristopa cuerponpa partentachu hukllaway man chuchumikapa cuerponpa partenman? Manapunim! 16Icha manachu yachankichik huk runa chuchumikawan karuspaqa huk cuer pollaa kasqankuta? Diosmi nin: Iskay ninkum kanqa huk runa hinallaa nispa. 17Pipas Seor man huk llawa kuspanqa espiritupim huk lla a pay wan kach kan. 18Amam huchapa kun kichikchu, ru napa huk rikchaq hucha ru rasqanqa manam cuerponpa contranpichu, huchapakuqmi ichaqa kikinpa cuerponpa contranpi huchallikun. 19Manachu yachankichik cuer poykichikqa Chuya Espiritupa templon kasqanta, paytaqa Diosmi qosurqankichik qamkunapi kananpaq. Qamkunaqa manam kikikichikpaachu kankichik. 20Diosmi rantiwarqanchik preciowan, chaynaqa cuer poykichikwanpas Diostay alabaychik.
12Ru ray man mi
Cuerponchikqa Diosllapaqa kasqanmanta
contestamuykichik, allinmi kanman runapa mana casarakuyninqa. 2Ichaqa mana huchapakunapaqmi sapakama warmiyoq-qosayoq kanan. 3Qosaqa debernintam cumplinan warminwan chaynataqmi warmipas deberninta cumplinan qosanwan. 4Warmipa cuerponqa manam kikinpaachu aswanqa qosanpaam, qosapa cuerponpas manataqmi kikinpaachu aswanqa warminpaam. 5Warmikichikwan otaq qosaykichikwan kaytaqa amay neganakuychikchu, negaspaqa-neganakuychik iskaynikichik Diosta maakunaykichikpaq huk-iskay punchaw tanteanakuspallay, chaymantaqa kaqllay kakuychik, yanqaataq mana aguantayta atiptikichik *Satanas huchallichisunkichikman.
1Qellqa muwasqaykichiktam
Casarakuymanta consejokuna
2045
6Kaykunataqa
1 CORINTIOS7
nikichik consejaspaymi, manam kamachispaychu. 7oqaqa munaymanmi llapallankupas oqa hina kanankuta, ichaqa Diosmi sapakamaman atiyta qon, wakinmanmi qon casado kananpaq, wakinmanataq soltero kananpaq. 8Solteroku napaqwan viuda ku napaqmi ichaqa allin kan man mana ca sa ra kuspa oqa hina kayninku. 9Mana aguantayta atispay ichaqa casarakuchunku, casarakuy mi allinqa huknin-huk nin munapayaymantaqa. 10Casado kaqku natam ichaqa ka machini, war miqa amay qosan mantaqa rakikuchunchu. Kay kamachikuyqa manam oqapachu aswanqa Seorpam. 11Rakikuruspanqa amataqy hukwanqa casarakuchunchu, manachayqa qosanwany amistachun. Qosanpas amataqy dejachunchu war mintaqa. 12Wakinkunatam ichaqa oqa nini, manam Seorchu, huk kaq wawqepa warmin kanqa Diospi mana iiq ichaqa hawka *yachakunqa paywan hinaptinqa amay rakikuchunchu. 13Chaynataq huk kaq warmipa qosan kanqa Diospi mana iiq, ichaqa hawka yachakunqa paywan hinaptinqa amay rakikuchunchu. 14Diospi mana iiq qosaqa Diospaq sapaqchasqam Diospi iiq warminrayku, chaynataqmi Diospi mana iiq warmipas Diospaq sapaqchasqa Diospi iiq qosanrayku. Mana chayna kaptinqa wawa-churikichikmi kanman Diospi mana iiqkunapa churinkuna hina, paykunaqa kachkan Diospaq sapaqchasqaam. 15Diospi mana iiq qari otaq warmi rakikuyta munaspaqa rakikuchuny, chaynapiqa wawqepas panipas libream. Diosqa qayawarqanchik hawkayaymanmi. 16Mana rakikuspaqa yaqapasmi qosaykita salvawaq, qosapas yaqapasmi warmikita salvawaq. 17Imayna kaspapas sapakamam kawsanan Seorpa qosqanman hina hinaspa Diospa sapakamata qayasqanman hina, chaynatam kamachini llapa iiqkunapa huunakuyninpi. 18Pitapas judio hina *sealasqata Dios qayaptinqa hina sealasqay kachun, mana sealasqata qayaptinqa amataqy sealachikuchunchu. 19Manam imananchu sealasqa otaq mana sealasqa kayninchikpas, allinqa Diospa kamachikuyninkuna kasukuyninchikmi. 20Dios qayaptin imaynam kasqankuman hinallay sapakama kachun. 21Sirviente kachkaspallaraq qayasqa kaptikiqa manam imananchu, librakuyta atispaqa librakuy. 22Sirviente kachkaptin Seor qayaptinqa libream Seorta servinanpaq, chaynataqmi libre kachkaptin Seor qayaptinqa Cristopa serviqnina. 23Diosmi rantisurqankichik preciowan, chaynaqa amay runapa sirvientenqa kaychikchu. 24Chaynaqa wawqe-panikuna, imaynam qayasqa kasqaykichikman hinay Diosta sapakama qatiychik. 25Doncellakunamantaqa manam kanchu Seorpa kamachikuynin ichaqa consejoytam qoni Seorpa kuyapayawasqanman hina confianza kasqanrayku. 26oqamantaqa allinmi pipas solterolla kanman mana allin tiempokunapi kasqanchikrayku. 27Casado kaspaqa amay rakikuychu warmikimanta. Sapallayki kaspaqa amataqy warmita maskaychu. 28Chaywanpas casarakuspaykiqa manam huchallikuchkankichu, doncella casarakuspanpas manataqmi huchallikuchkanchu, casarakuqkunam ichaqa kawsayninkupi sasachakuypi kanqaku. oqaqa munaymanmi mana sasachakuyniyoq kanaykichikta. 29Wawqe-panikuna, kaytam niyta munaykichik, manaam tiempo kanachu chaymi kunanmantaqa casadokunapas kawsanan mana warmiyoqpas kanman hinaa. 30Llakisqa kaqkunapas mana llakiyoq hinam kananku, kusisqa kaqkunapas mana kusikuyniyoq hinam kananku chaynataqmi rantiqkunapas mana kapuqniyoq hina kananku. 31Kay pachapi allin kaqkunawan servichikuqkunapas allin kaqkunawan mana servichikuq hinam kananku, kay pacha qawasqanchikqa tukurunqam. 32Munaymanmi mana afanniyoq kanaykichikta. Soltero kaqkunaqa ocupakun Seorpa kaqninkunallapim payta agradananpaq. 33Casado qarikunaataqmi ocupakunku
1 CORINTIOS7-9
2046
kay pachapi kaqkunamanta chaynapi warminta agradananpaq. 34Casada warmiqa manam doncella warmi hinachu, *doncella warmiqa Seorpa kaqninkunapim ocupakun cuerponpiwan espiritunpi Diospaq sapaqchasqa kananpaq. Casada warmiataqmi ocupakun kay pachapi kaqkunamanta chaynapi qosanta agradananpaq. 35Kay taqa nikichik allin nikichikpaqmi, manam harka kuspaychu aswanqa allinta kawsaspa mana hukpi afanakuspa Seorta ser vinaykichikpaqmi. 36Ichapas *doncella chu rin manta pipas piensan man: Harkakusqayraykum payayarunman nispa. Chaynata piensaspan casarachiyta munaptinqa allinmi, casarachichuny, manam chayqa huchachu. 37Ichaqa sichu pipas mana obligasqa kachkaspa, libre kasqanman hina munanman warmi churinqa doncellalla kananta hinaspaqa allintam ruran. 38Chaynaqa casarachispaqa allintam ruran, mana casarachispanataqmi aswan allintaraq ruran. 39Casada war miqa manam ra kikun manchu qosan manta pay kawsa kuch kaptinqa, qosan waukuptinmi ichaqa librea piwanpas munasqanwan casarakunanpaq, ichaqa Seorpi iiqwan. 40Ichaqa tanteasqayman hinaqa mana casarakuspanmi aswan kusikuyniyoqqa kanman. Creenim Diospa Espiritunqa oqapipas kasqanta.
ichaqa chay yachasqanchikmantam alabakunchik. Kuyanakuspanchikmi ichaqa wiachinakunchik. 2Pipas creekun imam yachasqanta hinaspanqa manaraqmi imatapas yachanchu imaynam yachananta hinaqa. 3Dios kuyaq runaqa Diospa reqsisqanmi. 4Chay naqa tay tacha-ma macha ku na man ofrecesqa mikuy mantaqa yachanchikmi, kay pachapi taytacha-mamachakunaqa manam Dioschu, chullallam Diosqa. 5Hanaq pachapipas, kay pachapipas dios nisqan kuqa kach kan mi, achka lla a dioskuna hinaspa seorkuna kachkaptinpas 6oqanchikpaqa chullallam Diosninchikqa, payqariki Dios Taytam. Paymi rurarqa tukuy imata, oqanchikpas paypaqmi kanchik. Chullallam Seorqa, payqariki Jesucristom, pay wanmi tukuy imapas unanchasqa karqa, pay wantaqmi oqanchikpas unanchasqa kanchik. 7Ichaqa manam lliwchu chaytaqa yachanku. Chaymi taytacha-mamachakunata awpaq adoraqkunaqa mikunku chaykunata adorachkaq hina, chaynapim mana sumaqta yachasqankurayku conciencian acusan. 8Manam mikusqanchikraykuchu Diosqa chaskiwanchik, manam allinqa kasun mikusqanchikwanchu nitaq mana mikusqanchikwanchu. 9Ichaqa cuidakuychik, yanqataq libre kaynikichik huchallichinman mana ancha yachayniyoq kaqkunata. 10Sichu chaykunata yachachkaspa mikunki taytacha-mamachakunapa kasqanpi hinaptinataq conciencianpi iskayrayaq wawqe chay rurasqaykiwan kallpanchakuspa mikurunman chay taytacha-mamachakunaman ofrecesqata. 11Chaynapim iiyninpi mana sumaq takyaq wawqekiqa urmarunman yachachkaspa rurasqaykirayku. Cristoqariki paypaqmi waurqa. 12Conciencianpi iskayrayaq wawqekunata hukmanyachispaqa paypa contranpi huchallikuspam kikin Cristopa contranpipas huchallikuchkankichik. 13Chaynaqa, mikusqaywan wawqey huchallikunan kaptinqa manam mikusaqchu aychata chaynapi mana huchallichinaypaq.
1Taytacha-mamachakunaman ofrecesqa aychamantaqa llapallanchikmi yachanchik,
Taytacha-mamachakunaman ofrecesqa mikuykunamanta
1oqaqa
manachum *apostol kani? Manachum libre kani? Manachum Seorninchik Jesustaqa rikurqani? Manachum qamkunapas Seorman iichisqay
Apostolpa derechonmanta
2047
1 CORINTIOS9
kankichik? 2Apostolpaq wakinkuna mana chaskiwaptinpas qamkunaqa reqsiwankichikmi, qamkunata Seorman iichisqaymi *sello hina sutilla kachkan apostol kasqaymanta. 3Contraypi rimaqkunatam kay nata nini: 4Mikunaytawan tomanaytaqa chaskiymanmi. 5Iiq warmiwan casarakuspayqa kuskam puriymanku wakin *apostolkuna hina, chaynatam ruran Seorpa wawqenkunapas chaynataq Pedropas. 6Icha oqawan Bernabeyllachu llamkanayku? 7Pitaq soldado kanman kikinmanta gastakuspan? Pitaq uvasta tarpuspa mana rurunta mikunmanchu? Pitaq animalkunata uywachkaspan mana lechenta tomanmanchu? 8-9Yanqataq kaykuna nisqayta creewaqchik runapa nisqanta hinalla, Moisespa qellqasqan leypipas kaynatam nin: Erapi trillaq bueyestaqa amam senqapankichu nispa. Diosqa kaytaqa nirqa manam animalkunamanta llakikuspallachu 10aswanqa oqanchikpaq ejemplo kananpaqmi. Imaynam chakrapi yapukuqpas, trillakuqpas llamkan pagonta chaskinanpaq, chaynam kay leyqa qellqasqa karqa allinninchikpaq. 11Chaymi oqaykupas tarpuchkaq hina espiritumanta kaqkunata willachkaspaykuqa qamkunamanta cosechachkaq hina chaskinayku pagoykuta. 12Hukkunapas qamkunamanta pagonta chaskichkaptinqa oqaykuqa manachu chaskiymanku? Ichaqa manam chay derechoykutaqa chaskirqanikuchu aswanqa akarirqanikum mantienekunaykupaq chay napi Cristomanta allin noticia willasqayku mana despreciasqa kananpaq. 13Qamkunaqa yachankichikmi Diospa templonpi llamkaqkunaqa ofrendakunamanta mikusqankuta. Templopi animal wauchiqkunapas animal wauchisqankupa partentam mikunku. 14Chay nataqmi Seorpas kamachirqa allin noticia willakuqkunaqa willakusqankuwan mantienekunankupaq. 15Ichaqa manam chay derechoy taqa ma arqaykichikchu nitaqmi qellqa much kaykichikpas imapas qowanaykichikraykuchu. Waukuymi aswan allinqa kanman imapas qowanaykichik mantaqa. Qowaptikichikqa manaach alabakuymanachu. 16oqapaqa manam alabakunaypaqchu Cristomanta allin noticia willakuy niyqa aswanqa obligacionniymi. Imaynaraq kayman allin noticiata mana willakuspayqa! 17Kikillay manta ruraptiyqa kapuwanqam premioy. Obligasqa ruraspayqa Diospa kamachisqallantam rurachkani. 18Chay premioyqa Cristomanta allin noticiata mana pagollapaq willakuymi hinaspa derechoyta mana maakuspa llamkaymi. 19Mana pipa sirvienten kachkaspaymi llapallanta servini aswan achka runakunata Cristopaq gananayrayku. 20Judiokunawan kaspayqa judio hinam kani paykunata gananayrayku, Moisespa leynin kasukuqkunawan kaspayqa, leytam kasukuni paykunata gananayrayku, chaynatam rurani leytaqa mana kasukunay kachkaptinpas. 21Moisespa leynin mana kasukuqkunata gananayraykum ley mana kasukuq hina kani, chaywanpas Diospa leynintaqa kasukunim Cristopa leyninta kasukuspay. 22Mana ancha iiyniyoqkunawan kaspaymi oqapas chayna kani paykuna gananayrayku, sapakamawanmi paykuna hina kani wakillantapas salvanayrayku. 23Tukuy imatam rurani Cristomanta allin noticia willakunayrayku hinaspa allin noticiamanta allin kaqkuna chaskinayrayku. 24Yachasqaykichikpi hinapas carrerapiqa achka kallpaspankupas hukllam chaskin premiotaqa. Qamkunapas kallpachkaq hinay kawsaychik premio chaskinaykichikpaq. 25Gananakuypi llapallan kaqkunaqa tukuy imamantam cuidakunku. Paykunaqa ruranku tukuruq premiota chaskinallankupaqmi, oqanchikmi ichaqa rurachkanchik wia-wiaypaq premio chaskinanchikpaq. 26oqaqa kallpani manam awsa hinachu nitaqmi peleanipas yanqalla takachkaq hinachu. 27Aswanqa ensayaspaymi cuerpoyta kasuchini chaynapi hukkunatapas yachachichkaspay mana qeparunaypaq.
1 CORINTIOS10
2048
10
wawqe-panikuna kaykuna yachanaykichikta. awpaq abuelonchikkunaqa llapallankum puyupa llantuyninpi karqaku hinaspam llapallanku pasarqaku Puka Lamar Qochanta. 2Chay napim Moisesmantakama llapallanku bautizasqa karqaku puyuwan hinaspa lamar qochawan. 3Yachachiwananchikpaqmi llapallanku mikurqaku huk rikchaq mikuyllata. 4Huk rikchaq yakullatataqmi paykunaqa tomarqakupas, chay yakuqa qaqamanta lloqsimuqmi, chay qaqaqariki karqa paykunawan riq Cristom. 5Aswanqa paykunamantam achkaq mana agradarqachu Diosta chaymi wauruspanku purunpi qeparurqaku. 6Chaykunaqa sucedekurqa oqanchikpaq huk ejemplo hina kananpaqmi chaynapi paykunapa mana allin munapayasqanta hina oqanchikpas mana munapayananchikpaq. 7Chaynaqa wakinkuna hinaqa amay adoraychikchu taytachakunataqa, Bibliam nin: Runakunam tiyaykuspanku mikurqaku, tomarqaku hinaspam hatarispanku aychankuta kusichirqaku nispa. 8Wa kin ku na huchapa kusqanpi hinaqa amay huchapa kusunchikchu, chaynapim paykunamanta huk punchawllapi waururqaku iskay chunka kimsayoq waranqa runakuna. 9Amataqy Seortapas piachisunchu Israelpa mirayninpa wakinnin hinaqa, paykunamantam waururqaku culebrakunapa kachusqan. 10Wa kin ku napa rimasqanpi hinaqa amataq y rimaychikchu Diospa contranpiqa, chayraykum paykunataqa wauchiq angel waurachirqa. 11Tukuy chayku nam abuelonchik ku nata sucederqa ejemplopaq hi naptinmi Dios qellqachirqa qepa tiempokunapi yuyarichiwananchikpaq. 12Chay naqa pipas qaqa hina sayasqanpaq hapikuqqa cuidakuchuny wichiykunanmanta. 13Tentasqa kasqaykichikqa manam maschu wa kin ku napa tentasqa kasqan mantaqa. Ichaqa Diosmi confiakuna kasqanrayku mana munanqachu mana aguantay atinaykichikkama tentasqa kanaykichiktaqa. Tentacionkuna hamuptinqa Diosmi vencenaykichikpaq kaqta qosunkichik chay napi aguantanaykichikpaq. 14Chaynaqa kuyasqay wawqe-panillaykuna, amay adoraychikchu taytacha-mamachakunataqa. 15Yachayniyoq runakuna kaptikichikmi rimapayaykichik, chaynaqa qamkunapuniy piensaychik nisqaymanta. 16Diospa bendicionninta maakuspanchikmi Santa Cenapi vasomanta tomaspa llapa tomaqkunawan hukllawakunchik Cristopa yawarninrayku. Tantata mikunanchikpaq partispaqa llapallan mikuqkunawanmi hukllawakunchik Cristopa cuerponrayku. 17Tantaqa chullallam. oqanchikqa achkallaa kaspapas huk cuerpollam kanchik llapallanchik huk tantallamanta mikusqanchikrayku. 18Qawaychik Israel casta runakunapa rurasqanta. Wauchipusqa Diosman ofrecesqa aycha mikuqkunaqa hukllawasqam kanku *altarpa Diosninwan. 19Chaynaqa imaniymantaq? taytacha-mamachaman ofrecesqa aychaqa wakin aychawan iguallam. Chay taytacha-mamachaqa manam imapaqpas valenchu. 20Diospi mana iiqkuna animalta ofrecespankuqa demoniokunapaqmi ofrecechkanku, manam Diospaqchu. Chaynaqa manam munanichu demoniokunawan hukllawakunaykichiktaqa. 21Seorpa vasonmanta tomachkaspaqa manam demoniokunapa vasonmantaqa tomawaqchikchu nitaqmi Seorpa mikunanmanta mikuchkaspaqa demoniokunapa mikunanmantaqa mikuwaqchikchu. 22Seortachu piachisun? Paymanta aswan kallpayoqchu kanchik?
1Mu na nim
Taytacha-mamachakunapa contranpi yachachikuymanta
2049 Libre kaspa kuyanakunanchikmanta
1 CORINTIOS10,11
tukuy ima munasqaytaqa ichaqa manam lliwchu allin. Manam lliwchu allinninchikpaq. Tukuy munasqaytam rurayman ichaqa manam lliwchu espiritupi wiachikun. 24Wakinkunapa allinnintam maskananchik, manam kikillanchikpa allinninchiktachu. 25Plazapi rantipaq kaqtaqa lliwtay mikuychik concienciarayku ama imatapas tapuspa. 26 Seorpam tukuy kay pachaqa. Paypataqmi kay pachapi tukuy ima kallaqpas.
27Sichu Diospi mana iiq convidasuptikichikqa lliw servisusqaykichiktay mikuychik ama imatapas concienciaykichikrayku tapuspa. 28Sichu pipas nisunkichik: Kay aychaqa taytachakunaman ofrecesqam karqa nispa hinaptinqa amay mikuychikchu willakusqanrayku hinaspa concienciarayku. 29Rimachkaniqa hukpa conciencianmantam, manam qamkunapamantachu. Ichapas huk kaqnin tapukunman: Imanasqataq libre kay niytaqa huk runaqa juzgawanman conciencianraykuqa? 30Graciasta Diosman qospay mikuptiyqa imanasqataq contraypiqa rimanmanku graciasta qospay mikusqaymantaqa? nispa. 31Mikuspapas tomaspapas otaq huk rikchaqta ruraspapas llapantay ruraychik Dios honrasqa kananpaq. 32Amay huchallichiychikchu judiokunatapas nitaq mana judiokunatapas nitaq Diospi iiqkunatapas. 33oqaqa llapallankutam agradayta munani lliwpi, manam maskani kikiypa allinniytachu aswanqa wakinkunapatam chaynapi salvasqa kanankupaq. 1oqapa ejemploy tay qatiychik, oqapas Cristopa ejemplontam qatini.
23Ru ray man mi
11
naman hina rurasqaykichikmanta. 3Ichaqa munanim kay yachanaykichikta: Cristoqa llapa qaripa umanmi, qariataqmi warminpa uman chaynataqmi Diospas Cristopa uman. 4Sichu huk runa sombrerontin Diosta maakunqa huunakuypi otaq Diosmanta willakunqa hinaspaqa umantam penqayman churan. 5Sichu huk warmi qala umalla Diosta maakunqa otaq Diosmanta willakunqa hinaspaqa umantam penqayman churan, payqariki uman kachiykachiy rutusqa hinam kachkan. 6Huk warmi umanta mana tapakuspaqa allinmi kanman rutuchikuynin. Sichu uman rutuchikuynin otaq kachiy-kachiy kaynin penqaypaq kaptinqa tapakuchuny. 7Qariqa manam umantaqa tapakunanchu. Payqa Diosman rikchakuqmi hinaspa Dios hatunchaqmi, warmiataqmi qari hatunchaq. 8Qariqa manam warmimantachu karqa aswanqa warmim qarimanta karqa. 9Qariqa manataqmi warmiraykuchu unanchasqa karqa aswanqa warmim qarirayku. 10Chayraykum warmiqa umanta tapakunan qariman sujetasqa kasqanta angelkunamanpas qawachinanpaq. 11Chayraykum Seorta servinankupaqqa qaripas warmipas yanapakunanku. 12Warmitaqa Diosmi rurarqa qarimanta chaynataqmi qaripas nacemun warmimanta ichaqa llapallanmi hamun Diosmanta. 13Qamkunay tanteaychik: Allinchu kanman huk warmi mana umanta tapakuspan Diosta maakuynin? 14Costumbrepunim yachachiwanchik, qaripa chukchasapa kayninqariki penqaypaqmi. 15Warmipaqataqmi chukchasapa kayninqa kusallaa rebosawan hina umanta tapakunanpaq. 16Pipas kaymanta discutiyta munaspaqa yachachuny, oqanchik ukupipas nitaq huunasqa iiqkunapipas manam kanchu huk costumbreqa.
2Wawqe-panikuna, alabaykichikmi yuyariwasqaykichikmanta hinaspa yachachisqayku-
Warmikunaqa imaynam huunakuypi kanankumanta
1 CORINTIOS11,12
2050 Santa Cenapi mana allin rurasqankumanta
qellqamuspayqa manam alabaykichikmanchu, huunakuynikichikpim mana allinta rurachkankichik, huunakuychikqa allinta ruranaykichikpaqy. 18Adoranaykichikpaq huunakuptikichiksi qamkunapi rakinakuykuna kan. Cheqaptam wakintaqa creeni. 19Cheqaptam qamkunapiqa rakinakuykuna kanan chaynapi pikunam cheqap iiqkuna kasqan yachanapaq. 20Huunakuspa Santa Cenata tomaptikichikqa manaam Seorpa Santa Cenanachu. 21Santa Cena horam puntata sapakama mikuyta qallaykunkichik, wakinnikichikataqmi yarqaymanta kachkankichik, hukkunaataqmi sinkakuchkankichik. 22Manachu wasikichikpi imapas kan chaypi mikunaykichikpaq hinaspa tomanaykichikpaq? Chaynata ruraspaqa Diospi iiq chaypi huunakuqkunatam despreciankichik hinaspam penqayman churankichik wakchakunata. Imatataq nikichikman? Alabaykichikmanchu? Manam kaymantaqa alabaykichikmanchu!
Santa Cenamanta (Mt 26:26-29. Mr 14:22-25. Lc 22:14-20)
17Kayta
yachachisqaytaqa kikin Seormantam chaskirqani. Entregasqa kasqan tutam Seor Jesus hapiykurqa tantata. 24Diosman graciasta qoykuspanmi pakiykurqa hinaspam nirqa: Mikuychik, kaymi cuerpoy qamkunarayku entregasqa. Kay natam rurankichik qamkunapas yuyariwanaykichikpaq nispa. 25Cenay ta tu ku ruspan ataqmi vasota hapiykuspan nirqa: Kay vasoqa yawarniy wan rurasqay mosoq contratom. Sapa kuti kayta tomaspam yuyariwankichik nispa. 26Sapa kuti kay tantata mikuspam hinaspa kay va somanta tomaspam Seor pa kutimunankama wausqanmanta willakunkichik. pipas mana chaypaq hina kachkaspa Seorpa tantan mikuqqa hinaspa Seorpa vasonmanta tomaqqa Seorpa cuerponpa hinaspa yawarninpa contranpim huchallikuchkan. 28Chaynaqa sapakamay sonqonta tapukuchun manaraq tantata mikuchkaspa otaq vasomanta manaraq tomachkaspa. 29Sichu pipas mikunqa hinaspa tomanqa Seorpa cuerpon kasqanta mana piensarispan hinaspaqa mikunqapas tomanqapas kikinpa castigonpaqmi. 30Chayraykum qamkuna ukupiqa achkaq kachkan onqosqa hinaspa eqoyasqa, wakinqa waukunkuam. 31Sichu sonqonchikta sumaqta tapukuptinchikqa Seorqa manach juzgawachwanchu. 32Juzgaspam Seorqa castigawanchik chaynapi mana Diospi iiqkunawan kuska mana condenasqa kananchikpaq. 33Chay naqa wawqe-pa nillayku na, Santa Cenapaq hu u na kuspaqa suya nakuychiky kuska mikunaykichikpaq. 34Pipas yarqaymanta kaspaqa wasinpiy mikumuchun chaynapi huunakuypi chayna rurasqaykichikmanta Dios mana castigasunaykichikpaq. Wakin asuntokunataqa chayamuspay am allichasaq.
27Chaynaqa,
23Kay
Santa Cenaqa imaynam tomanamanta
12
1Wawqe-pa niku na,
yachanaykichiktam munani atiy ninta Chuya Espiritu sapakamaman rakiwasqanchik manta.
Atiyninta Chuya Espiritu rakiwasqanchikmanta
2051
2Qam ku naqa
1 CORINTIOS12
yachankichik mi, Diosman manaraq iichkaptikichikqa mana rimaq taytacha-mamachakunata adoranaykichikpaqmi diablo pantachisurqankichik. 3Chaynaqa kaytay yachaychik Jesusqa akasqay kachun niq runaqa manam Diospa Espiritunpa atiy ninwanchu rimachkan. Manataqmi pipas ninmanchu: Jesusqa Seormi nispaqa mana Chuya Espiritu yanapaptinqa. 4Achka rikchaq atiykunam kan ichaqa chaykunaqa kikin Espiritullamantam. 5Achka rikchaq ruraykunapim servikuchwan ichaqa huk Seorllatam servinchik. 6Achka rikchaq kaqkunatam rurachwan ichaqa kikin Diosllam llapallanta runakunapi ruran. 7Diosmi sapakamaman qon Chuya Espiritupa atiyninta llapallanpa allinninpaq. 8Espirituntakamam wakinman qon yuyaywan rimananpaq, hina chay Espirituntakamallataqmi wakinmanpas qon yachaywan rimananpaq. 9Chay Espirituntakamallataqmi wakinmanpas qon atiyta iinanpaq, wakinmanataq onqoqkunata sanoyachinanpaq, 10wakinmanataq *milagrokunata rurananpaq, wakinmanataq Diospa revelasqanta chaskispan willakunanpaq, wakinmanataq mana allin espiritukunamanta cheqap Espirituta reqsinanpaq, wakinmanataq mana yachasqan idiomakunata rimananpaq hinaspa wakinmanataq chay idiomakuna uyarisqanta entiendechinanpaq. 11Aswanqa tukuy kaykunataqa ruran kikin Chuya Espiritullam, paymi munasqanman hina sapakamaman qon kaykunataqa. huklla kachkaspapas achka parteyoqmi, achka parteyoq kachkaspapas huk cuer pollam, chaynam Cristopas. 13Llapallanchik mi judiopas, *griegopas, sir vientepas hinaspa librepas chulla Espiritullawan bautizasqa karqanchik chaynapi huk cuer pollaa kananchikpaq, chulla Espiritullatataqmi chaskirqanchikpas. 14Cuer poqa manam huk parteyoqllachu aswanqa achka parteyoqmi. 15Sichu chaki ninman: oqaqa manam makichu kani chaymi mana cuerpopachu kani nispa, chaynata nispapas manam dejarunmanchu cuerpopa parten kaytaqa. 16Sichu rinripas ninman: oqaqa manam awichu kani chaymi mana cuerpopachu kani nispa, chaynata nispapas manam dejarunmanchu cuerpopa parten kaytaqa. 17Lliw cuer po awilla kaptinqa imay nataq uyarichwan? Otaq lliw cuer po rinrilla kaptinqa imaynataq muskichwan? 18Chaynaqariki Diosmi churarqa cuerpopa partenkunataqa munasqan sitiopi. 19Llapallan partekuna huknillan kaptinqa maypitaq kanman cuerpoqa? 20Achka parteyoq kaspapas hukllam cuerpoqa. 21Manam awiqa ninmanchu makita: Manam necesitaykichu nispaqa, nitaqmi umapas ninmanchu chakita: Manam necesitaykichu nispaqa. 22Aswanqa cuerpopa taksachan kaqkunataraqmi mastaqa necesitanchik. 23Cuerpopi mana ancha kuyasqanchikkunatam aswan sumaqtaraq pachachinchik, mana qawachikunapaq kaqkunataataqmi pakanchik. 24Qawachikunapaq kaqkunatam ichaqa mana pakanchikchu. Diosmi rurarqa cuerpopi mana ancha kuyasqa kaqkuna kuyasqa kananpaq, 25chaynapi cuerpopi kaqkunaqa munasqankuta mana rurakunankupaq, aswanqa lliw partekunamanta sapakama sientinakunankupaq. 26Cuerpopa parten akariptinqa wakinkunapas akarintaqmi, huknin parten allin kuyasqa kaptinqa llapallantaqmi kusikunku. 27Qamkunaqa Cristopa cuerpon kaspam sapakama kankichik chay cuerpopa parten. 28Diosmi iiqkuna ukupi puntata churarqa *apostolkunata, iskay kaqpiataqmi churarqa Diosmanta willakuqkunata, kimsa kaqpiataqmi churarqa yachachiqkunata, chaymantaataqmi churarqa *milagrokuna ruraqkunata, onqoqkuna sanoyachiqkunata, yanapakuqkunata, dirigentekunata hinaspa mana yachasqan idiomakuna
12Cuer poqa
Iiqkunaqa huk cuerpolla kasqanchikmanta
1 CORINTIOS12-14
2052
rimaqkunata. 29Llapallanchu apostolkuna? Llapallankuchu Diosmanta willakuqkuna? Llapallanchu yachachiqkuna? Lliwchu milagrokuna ruraqkuna? 30Lliwtaqchu onqoqkuna sanoyachiy atiqkunapas? Rimankupas llapallankuchu mana yachasqan idiomakunata? Llapallankutaqchu entiendechiyta yachanku chay rimaqkunapa nisqanta? Manam! 31Qamkunaqa maskaychik Diospa qosqan allinnin kaqkunatay. oqam ichaqa qawachisqaykichik imay nam aswan allin kawsanaykichikta. 1Sichu oqa rimay man runa kunapa chay nataq angelkunapa idiomanpipas ichaqa mana kuyakuyniyoq kaspayqa campanapa otaq platillopa waqaynin hinallam kani. 2Sichu willakuyman Diospa revelawasqankunata, reqsiymantaq kunankama manaraq pipapas yachasqankunatawan tukuy rikchaq yachaykunatapas, kapuwanmantaq iiyniy orqokunata maymi kasqanmanta suchuchinaypaq, ichaqa mana kuyakuyniyoq kaspayqa manam imapaqpas valenichu. 3Sichu aypuruyman tukuy kapuqniykunata, cuerpoytapas entregaymantaq kaasqa kananpaq, ichaqa mana kuyakuyniyoq kaptiyqa chaykuna rurasqaypas manam valenchu. 4Pipas kuyakuyniyoqqa pacienciakuqmi, imapas qokuykuqmi, manam envidiosochu, manam alto tukuqchu, manam alabakuqchu, 5manam penqaypaq ruraqchu, manam kikillanpaq munaqchu, manam piakuqchu, nitaqmi cheqnikuqchu. 6Manataqmi kusikunchu hukpa huchankunamantapas aswanqa cheqap kaqmantam kusikun. 7Tukuytam aguantan, tukuytam creen, tukuytam confianzawan suyan, tukuytam pacienciakun. 8Kuya kuyqa wiay paqmi, ha munqam tiempo Diospa revelasqan ku nata ma na a willakunapaq, manaam rimanqakuchu mana yachasqanku idiomakunatapas, yachaypas manaataqmi kanqachu. 9Wakillantam yachanchik, wakillantataqmi Diospa revelasqankunatapas willakunchik. 10Llapallanta yacharuptinchikqa wakillan yachasqanchikmi chinkarunqaa. 11Tak sa lla raq kaspayqa warma hinam ri marqa ni, piensarqa ni, yuyay ma narqani, hatunyaruspay mi ichaqa manaa warma hinaachu rurani. 12Chay nam kunanpas tukuy imata qawachkanchik chinka-chinkallata mana rikukuq espejopi hina, ichaqa huk punchawmi imam kaqta rikusunchik. Kunanqa reqsini wakillantam, chay punchawmi ichaqa tukuy imata reqsisaq imay nam oqata Dios reqsiwasqanta hina. 13Kunanqa takyachkan iiyllam, confianzawan suyayllam hinaspa kuyakuyllam. Kay kimsanmanta aswan allinqa kuyakuyllam.
Kuyakuymanta
13
14
kayta maskaspay munaychik Chuya Espiritupa qosqankuna chaskiyta, chaymantapas aswan mastaqa munaychik Diosmanta willakuytay. 2Pipas mana yachasqan idiomakuna rimaqqa Diosllatam rimapayan, manam runakunatachu, chaytaqa manam pipas entiendenchu Espiritupa yanapakuyninwan pakasqa kaqkunata rimachkaptinpas. 3Diosmanta willakuqmi ichaqa runakunaman willan espiritupi wianankupaq chaynapi kallpanchasqa hinaspa consuelasqa kanankupaq. 4Mana yachasqan idiomakuna rimaqqa kikillanmi espiritunpi wian, Diosmanta willakuqataqmi wiachin uyariqnin iiqkunata. 5oqaqa munaymanmi mana yachasqaykichik idiomakunata llapallaykichik rimanaykichikta ichaqa mastaqa munani Diosmanta willakunaykichiktam. Chay ruraymi aswan allinqa mana yachasqanchik idiomakuna rimaymantaqa. Mana yachasqanchik
1Kuya kuy niyoq
Mana yachasqanchik idiomakunamanta
2053
1 CORINTIOS14
idiomakunata rimaspaqa imam nisqantam willana iiqkuna espiritupi wianankupaq. 6Wawqe-panikuna, sichu oqa watukamuspay rimapayaykichikman huk idiomakunapi hinaptinqa chayqa manam servisunkichikmanchu imapaqpas. Diospa revelawasqanta otaq yachasqayta willaptiymi ichaqa servisunkichik. Servisunkichiktaqmi imam pasananmanta willaptiypas chaynataq Diospa palabranmanta yachachiptiypas. 7Ejemplopaqy churasunchik qenatawan arpata. Mana tononpi waqaptinqa manam yachachwanchu imam tocasqantapas. 8Guerrapi cornetilla mana allinta waqaptinqa manam pipas alistakunmanchu peleananpaq. 9Chaynam kanman qamkunapipas, mana entiendenata rimaptikichikqa imaynatataq yachanmanku ima nisqaykichiktapas? Yanqachiki rimawaqchik! 10Kay pachapiqa achka idiomakunam kachkan ichaqa llapallanmi entiendenapaq. 11Pipas huk idiomapi rimapayawaptin mana entiendespayqa huklaw nacionniyoq runa hinam kani chay runapaq, oqapaqpas chay runaqa huklaw nacionniyoq runa hinam. 12Chaynaqa qamkunapas Diospa qosqanta aswan mas chaskiyta munaspaqa, maskaychik llapanmanta llalliqtaqa wawqe-panikuna wiachiytay. 13Chaynaqa pipas mana yachasqan idiomata rimaspanqa Diostay maakuchun chay rimasqanta uyariqninkunaman entiendechinanpaq. 14Mana yachasqay idiomapi Diosta maakuptiyqa espiritullaymi maakuchkan ichaqa manam yachanichu imam nisqaytapas. 15Hinaptinqa imatataq rurayman? Diostaqa maakusaqmi espirituywanpas chaynataq yuyayniywanpas. Takisaqtaqmi espirituywanpas chaynataq yuyayniywanpas. 16Sichu espirituman hina mana yachasqayki idiomapi Diosta alabaptikiqa mana entiendeq runaqa manam atinmanchu qanwan kuska gracias qoyta imam nisqaykita mana entiendesqanrayku. 17Diosman gracias qosqayki allin kaptinpas, huknikiqa manam wianchu espiritunpi. 18Graciastam qoni Diosman qamkunamantapas masta huk idiomakuna rimasqaymanta. 19Iiqkunapa huunakunanpim ichaqa munani llapa runakunapa entiendesqan pichqa palabrallapas rimayta, mana yachasqanku idiomapi chunka waranqa palabrakuna rimanaymantaqa. 20Wawqe-pa ni ku na, ama ay piensaychikchu wawa ku na hinaqa, wawa ku na hinaqa kaychik mana allinkunallapaqy, aswanqa yuyay niyoq runakuna hinaay piensaychik. 21Bibliam nin: Sasa rimana idiomapim chay runakunaman rimapayasaq, chaywanpas manam kasuwanqakuchu, ninmi Seor.
22Chaynaqa huk idiomakunapi rimayqa *milagro hinam mana iiqkunapaq, manam iiqkunapaqchu, Diosmanta willakuymi ichaqa seal hina iiqkunallapaq. 23Llapallan iiqkuna huunasqa kachkaspa huk idiomakunapi rimaptinkuqa manachu manaraq yachaqqa otaq mana iiqqa yaykuramuspan Kaykunaqa locoyarusqakum ninqa? 24Diosmanta llapallanku willakuchkaptinku mana iiqpas otaq manaraq yachaqpas yaykuramuptinqa llapallankum huchanta qawachispa convencechinqaku. 25Chaynapim sonqonpi pakasqakunapas yachasqa kanqa hinaptinmi qonqorakuykuspan Diosta adoranqa: Cheqaptapunim Diosqa qamkunawan kasqa nispa.
wawqe-panillaykuna, huunakuptikichikqa wakinmi takin, wakinataqmi yachachin Diospa yachachisqanta. Wakinataqmi Diospa revelasqanta
26Chay naqa
Huunakuypiqa imaynam ruranamanta
1 CORINTIOS14,15
2054
willakun, wakinataqmi mana yachasqan idiomata riman, wakinataqmi chay rimasqanta entiendechin, llapallantay ruraychik iiqkuna espiritunpi wianankupaq. 27Mana yachasqan idiomapi huk kaqnin rimaptinqa iskay-kimsallay muyuy ninpi rimachunku hinaptin hukninataq uyariqkunaman entiendechichun imam nisqanta. 28Iiqkuna huunasqa kachkaptin uyariqkunaman mana pipas entiendechiq kaptinqa amay pipas rimachunchu mana yachasqan idiomapiqa, rimaspaqa-rimachunku kikinkupaqy hinaspa Diosllapaqy. 29Diosmanta willakuqkunapas rimachunku iskay-kimsallay hinaptin wakinkunaataq yuyaymanachun imam nisqankupi. 30Huk kaqnin tiyaq runaman Dios revelaptinqa punta rimaqqa upallachuny. 31Chay napim Diospa revelasqan chaskiqkunaqa llapallaykichik sapakama rimankichik llapallan uyariqkuna yachanankupaq hinaspa kallpanchakunankupaq. 32Diospa revelasqan willakuqkunaqa sujetananmi espiritunta. 33Diosqa hawka kananchiktam munan, manam chaqwa ruraytachu. Huunakuyninpi llapallan iiqkunapa rurasqanman hinam 34warmikunaqa upallalla kananku huunakuypiqa, manam rimanankuchu aswanqa kasukunankum Diospa ley ninpi kamachikusqanman hina. 35Imatapas yachayta munaspaqa wasipiay qosanta tapuchun, huunakuypi warmipa rimayninqa penqay paqmi. 36Yacha naykichik mi, Diospa pa labranqa manam qam ku nawanchu qa lla rirqa, manataqmi qamkunallataqchu chaskirqankichikpas. 37Pipas Diosmanta willakuqpaq hapikuspanqa otaq Chuya Espiritupa yachachisqanpaq hapikuspanqa yachachuny qamkunaman kay qellqamusqayqa Seorpa kamachikuynin kasqanta. 38Diospa kamachikusqanta mana chaskiq runaqa manam chaskisqachu. 39Wawqe-pa niku na, Diosmantay aswanqa willa kuychik, amataq y harka kuychikchu mana yachasqanku idiomakunapi rimanankutapas. 40Chaynaqa tukuy imay rurasqa kachun respetowan hinaspa ordenninpi.
15
Cristomanta allin noticia willasqaytay astawanraq yachaykachisqaykichik, chayqariki chaskisqaykichik noticiam, chaywantaqmi qamkunaqa qaqa hina sayachkankichik. 2Chay allin noticiawanmi qamkunaqa salvasqa kankichik willasqayman hina chaskispaqa, mana chayqa yanqapaqchiki iirqankichik. 3Llapa llan manta lla lliqtaqa chaskisqay man hinam yachachirqaykichik, Bibliapa nisqanman hinapas Cristoqa waurqa huchanchik kunaraykum. 4Bibliapa nisqanman hinam pampasqa kaspan kawsarimurqa kimsa punchawninman. 5Hinaspam rikuriykurqa Pedroman, chay mantaataqmi rikuriykurqa *apostolninkunaman, 6chay manta ataq pichqa pachak masnin hu u nasqa wawqe-pa ni ku na man. Wakinkunaqa kawsakuchkanraqmi, wakinkunam ichaqa waukuna. 7Chay mantaataqmi rikuriykurqa Jacoboman, chay mantaataq llapallan apostolkunaman. 8Qepataataqmi oqaman rikuriykuwarqa mana tiemponpi nacekuqman hina. 9oqaqariki llapallan *apostolkunamantapas taksan kaqpaqmi hapikuni, oqaqa manam apostolwan sutichawanankupaq hinachu kani iiqkunata akarichisqayrayku. 10Ichaqa Dios favorecewaptinmi kunanqa apostola kani, paypa favorecewasqanqa manam yanqachu karqa, oqaqa llamkachkani wakin apostolkunamantapas mastaraqmi, ichaqa manam kikillaymantachu llamkachkaniqa aswanqa oqapi kaq Diospa favorninmi llamkarqa. 11Manam imananchu oqa willakuptiypas otaq paykuna willakuptinpas, kay willakusqaykuraykum qamkunapas iirqankichik.
1Wawqe-panikuna,
Cristopa kawsarimusqanmanta
2055 Waukuqkunapa kawsarimunanmanta
1 CORINTIOS15
Cristopa kawsarimusqanmantam, hinaptinqa imay nam wakinnikichikqa ninkichik: Wauqkunaqa manam kawsarinchu nispaqa? 13Wauqkuna mana kawsariptinqa manachiki Cristopas kawsarirqachu. 14Cristo mana kawsariptinqa yanqachiki kay willakusqaykuqa, manataqchiki iisqaykichikpas valenchu. 15Chayna kaptinqariki oqaykuqa kaniku Diospa llulla testigonkunach Diosmi kawsarichirqa Cristota nisqaykumanta. Wauqkuna mana kawsariptinqa manataqchiki Diospas Cristota kawsarichirqachu. 16Wauqkuna mana kawsarimuptinqa manataqchiki Cristopas kawsarimurqachu. 17Cristo mana kawsarimuptinqa yanqapaqchiki iirqankichik, chaynaqa hinallaraqchiki huchapi kachkankichik. 18Chayna kaptinqa Cristopi iikuqkunapas waukuspaqa chinkasqachiki kachkanku. 19Kay pachapi kawsanallapaq Cristopi confiakuspanchikqa llapa runakunamantapas aswan mas llakipayanam kachkanchik. 20Ichaqariki cheqaptam Cristoqa kawsarimurqa, payqa wauqkunamanta punta kawsarimuqmi. 21Imaynam wauy kay pachaman yaykumurqa huk runantakamalla chaynataqmi kawsarimuypas hamurqa huk runantakamalla. 22Imaynam Adanpa huchallikusqanwan llapallan runa waunchik, chaynallataqmi Cristopi iiqkunapas llapallanchik kawsarimusunchik. 23Ichaqa sapakamam qatinasninpi kawsarimunqa: Cristom puntata kawsarimurqa, pay hamuptinataqmi iiqninkuna kawsarimunqa. 24Chay mantaam chayamunqa tukupay tiempo, chay tiempopiqa Cristom llapallan atiyniyoqkunata, munayniyoqkunata hinaspa autoridadkunata chinkarachispan Dios Taytanmana munaychakusqanta qoykunqa. 25Cristoqa munaychakunanpunim llapallan enemigonkunata Dios saruchinankama. 26Qepallaa chinkachinapaq kaq enemigoqa wauymi. 27Diosmi tukuy imata Cristowan saruchirqa. Bibliam nin: Tukuylla imapapas hawapimya churaykurqanki nispa. Diosqa manam pipapas sarusqanchu karqa, aswanqa paymi Cristowan saruchin tukuy imata. 28Cristo tukuy imata munaychakuruspanam pay pas Taytanpa munaychakusqan kanqa, chay nataqa ruranqa imay nam paytapas Taytan tukuy imata saruchisqanman hinam. Chay napim Diosa tukuy imakunapipas chaynataq runakunapipas munaychakunqa. 29Wakin iiqkunam bautizakunku wauqkunarayku. Imanasqataq chaytaqa ruranku kawsarimuy mana kachkaptinqa? 30Chaynaqa oqaykupas imapaqtaq peligrollapi tukuy tiempo kachkaniku? 31Ar wawqe-panikuna, sapa punchawmi wauypa patanpi kachkani. Ichaqa Seor Jesucristopi iisqaykichikraykum kusisqa kani. 32oqaqa purun animalkunawanpas pelearqanitaqmi Efeso llaqtapi, chaywanqa imatataq horqokuni? Wauqkuna mana kawsarimuptinqa allintam ninku: Mikukusun, tomakusun, ichapas paqarin waukusun nispa. 33Amay enga achikuychikchu chay na rimaqku nawanqa. Mana allin amistadkunaqa urmachinmi allin kawsaqkunatapas. 34Yuyay nikichik man kutirispay ama huchallikuychikchu. Wakinnikichikqa manaraqmi Diosta reqsinkichikchu, penqarikunaykichikpaqmi kaytaqa nikichik.
35Ichapas
12Willa ku nikuqa
pipas tapukunman:
Wauqkunapa imaynam kawsarimunanmanta
1 CORINTIOS15
2056
Imay natataq wauqkunaqa kawsarimunqa? Imay na cuerpoyoqtaq kawsarimunqa? nispa. 36Upa tukuchkankichum? Muhuqa chinkarunmi chay muhumanta mosoq planta wiaramuptinqa. 37Tarpunchikqa manam plantatachu aswanqa muhullatam trigo kaptinpas otaq sapaq muhu kaptinpas. 38Chaymantaqa Diosam sapakamata wiachin imayna sayayniyoqtapas munasqanman hina. 39Manam llapa aychaqa huk rikchaq aychallachu, runakunapa aychanqa huk rikchaqmi, huk rikchaqtaqmi animalkunapa aychanpas, raprayoqkunapa aychanpas chaynataq challwakunapa aychanpas. 40Kachkantaqmi cielokunapi qawasqanchik kaqkunapas chaynataq kay pachapi kaqkunapas. Cielokunapi kaqkunapa sumaq kayninqa huk rikchaqmi, huk rikchaqtaqmi kay pachapi cuerpokunapa sumaq kayninpas. 41Intipa achkiyninqa huk rikchaqmi killapa achkiyninmantaqa, huk rikchaqtaqmi sapakama lucerokunapa achkiyninpas. 42Wauqkunapas huk rikchayniyoqmi kanqaku kawsarimuspankuqa. Wauqta pampaptinchikqa ismurunmi, kawsarimuspanmi ichaqa manaa waunqachu. 43Wauqpa ayantaqa pampanchik millakuypaqtam, kawsarimunqam ichaqa achkirichkaqa. Pampanchikqa manaa kallpayoqtam, kawsarimunqam ichaqa kallpasapallaa. 44Pampanchikqa aycha cuerpollatam, kawsarimunqam ichaqa espirituman hina cuerpoyoqa, kanmi kay pachapaq cuerpo, kantaqmi espirituman hina cuerpopas. 45Bibliam nin: Punta kaq Adanmi kawsaq runaa karqa, qepa kaq Adanataqmi kachkan kawsachikuq Espiritua nispa. 46Manam espiritu manta kaqchu punta cuer poqa aswanqa aycha manta kaqmi, chaymantaam Espiritumanta cuer poqa. 47Punta kaq Adan sutiyoq runaqa allpamanta rurasqam karqa kay pachapaq, qepa kaq Runam ichaqa hanaq pachamanta hamurqa. 48Kay pachapaqmi runaqa rurasqa karqa, kay pachapaqtaqmi runakunapas kanchik. Hanaq pachamantam Cristoqa karqa, hanaq pachapaqtaqmi iiqkunapas kanchik. 49Imaynam rikchakunchik allpamanta rurasqa runaman, chaynataqmi rikchakusun hanaq pachapi kaqmanpas. 50Nikichikmi wawqe-panikuna, aychayoq-yawarniyoq runaqa manam yaykunqachu Diospa munaychakusqanmanqa, tukuruqlla kaqpas manataqmi chaskinmanchu mana tukuq kaqtaqa. 51Kunanmi nikichik manaraq pipapas yachasqanta: Manam lliwchu wausunchik ichaqa lliwmi hukniraqman tikrasqa kasunchik. 52Huk qemchiyllatam tikrasqa kasunchik qepa kaq cornetillata tocaykuptin. Hinaptinmi wauqkuna kawsarimunqa manaa waunankupaq, oqanchikpas tikrasqam kasunchik. 53Kay tukuruqlla cuerponchikmi mosoq pachawan pachakuchkaq hina tikrakunqa mana tukuqman, wauqlla cuerponchikataqmi tikrakunqa wiaypaq kaqman. 54Kay tukuruqlla cuerponchikmi mana tukuqmana pachakunqa, kay wauqlla cuerponchik manaa wauqwan pachakuruptinataqmi cumplikunqa Bibliapa kayna nisqan: Dios venceruptinmi wauyqa millpusqaa rikurirunqa. 55 Yaw wauy imaynataq vencewaq? Maytaq wauchina puyaykiqa? puyanmi hucha, huchanchikmantaataqmi Diospa leynin condenawanchik. 57Ichaqa gracias kachun Diosman Seor Jesucristowan vencesqanchikmanta.
56Wauypa
2057
58Chaynaqa
1 CORINTIOS15,16
kuyasqay wawqe-panikuna, qaqa hina sayaspay aswan llamkaychik Seorpa rurayninpi. Seorwan llamkasqaykichikqa manam yanqapaqchu kanqa.
16
lawpi iiqkunaman kamachisqaypi hinay wawqe-panikunapaq ofrendaykichikta huuychik. 2Sapakamay Sapa domingo huuychik ofrendaykichikta ganasqaykichik man hina chaynapi chayamuptiyraq mana huuchkanaykichikpaq. 3Chayamuspay ataqmi ofrendaykichiktaqa cartantinta apachisaq Jerusalen llaqtaman akllasqaykichik runakunawan. 4Rinay kaptinqa oqawanmi rinqaku. Macedonia lawninta muyuramuspam qamkunaman chayamusaq. unay kariyman qamkunawanqa, ichay karuyman tukuy para tiempopas chaynapi mayta rinaypaqpas yanapaykuwanaykichikpaq. 7Manam pasadalla qawaykuytaqa munanichu, Seor munaptinqa qamkunawan unay kaytam munani. 8Ichaqa Efeso llaqtapim kasaq *Pentecostes Fiestakama. 9Punku hinam kicharayachkan Seormanta aswan masta willakunaypaq, achkaqtaqmi contraparteykunapas kachkan. 10Timoteo chaya ra muptinqa amam lla kisqataqa qawan kichikchu, pay pas llamkan oqa hinam Seormanta willakuypi. 11Chaynaqa amay pipas despreciachunchu, yanapaykuspay allinllata oqaman kutirichimuychik, wakin wawqekunapiwanmi paytaqa suyachkaniku. 12Iiqmasinchik Apolostaqa ruegarqanim wawqekunawan qamkunaman hamunanpaq aswanqa manaraqmi hamuyta munarqachu, payqa hamurunqa tiempon karuptinam.
6Yaqachusmi 5Hamuspayqa
1Ga lacia
Iiqkunapaq ofrendamanta
Pablopa riy munasqanmanta
qaqa hina sayaychik iiy nikichikpi. Valorchakuspay kallpanchakuychik. 14Tukuy imatapas kuyakuy wany ruraychik. 15Yachankichik mi wawqe-pa niykuna, Estefa nasqa wasinpi kaqkunapiwanmi Grecia lawpi puntallataraq Cristoman iikurqaku hinaspam iiqkunata tukuy sonqowan ser vichkanku. 16Qamkunapas chayna runakuna kasunaykichiktam munani, kasuychiktaqy llapallan llamkaqmasinchikkunatapas. 17Kusikunim Estefanaspa, Fortunatopa chaynataq Acaicopa hamusqanwan. Mana kaypi kaptikichikqa paykunam rurarqaku qamkunapa ruranaykichikta. 18Paykunam kallpanchawarqa, kallpanchasurqankichiktaqmi qamkunatapas chaynaqa reqsikuychiky paykunata. 19Asia lawpi iiqku nam sa luda musun kichik, Aquilawan Priscilapas Seor pa sutinpim anchallataa saludamusunkichik, saludamusunkichiktaqmi wasinpi huunakuq iiqkunapas. 20Llapallan wawqe-panikunam saludamusunkichik. Lliw y saludanakuychik abrazanakuykuspa. 21oqa Pablom sa luda muykichik ki kiy pu ni qellqa muspay. 22Pipas Seor Jesucristota mana kuyaqqa a kasqay kachun. Ha muy ay Seorllayku! 23Seor Je sucristoy llapa llaykichikta favorece sun kichik. 24Llapa llaykichikmanmi apachimuykichik Cristo Jesuspi kuyakuyniyta.
13Cuida kuspay
Saludokunamanta
CORINTOMAN APOSTOL PABLOPA ISKAY KAQ CARTASQAN

Corinto llaqtapi iglesiam hinallaraq sasachakuypi karqa, chaykunam Pablopa umanta nanachirqa. Iiqpura huklla kayninkupas yaqallam chirirurqa. Chaypi kaq wakin iiqkunam Pablopa cheqap apostol kasqanta dudaman churarqaku. Chaykunamanta defiendekunanpaqmi Pabloqa kay iskay kaq cartanta qellqarqa, ichaqa paykunapaq kuyakuyninqa hina kaqllam karqa. Kay car taqa pichqa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun car tapa qallariy ninmanta (1:1-11). Iskay kaq parteataqmi willa kun Corinto llaqtapi iiqkunawan amistasqankumanta (1:12-7:16). Kimsa kaq par teataqmi willa kun wawqe-pa nikuna man ya napa kuy ninku apachinankumanta (8-9). Tawa kaq par teataqmi willa kun falso apostolkuna mantawan cheqap apostolkunamanta (10:1-13:10). Pichqa kaq par teataqmi willa kun car tapa tukupay ninmanta (13:11-14). Cartapa qallariyninmanta
Pablom kani Diospa munayninman hina Jesucristopa *apostolnin, Corinto llaqtapi huunakuq Diosman iiqkunamanmi wawqenchik Timoteopiwan qellqamuykiku, kay cartaqa Diospaq sapaqchasqa Grecia lawpi llapallan kaqkunapaqwanmi. 2Dios Taytanchiky Seorninchik Jesucristopiwan favorecesunkichik hawkalla kawsanaykichikpaq.
3Alabasunchiky Seor Jesucristopa Taytan Diosninchikta, payqa llakipayakuq Tay-
1oqa
Pablopa akarisqankunamanta
tam hinaspa sinchi kallpanchaqninchik Diosmi. 4Paymi kallpanchawanchik tukuy sasachakuyninchikpi chaynapi oqanchikpas sasachakuypi kaqkunata Diospa kallpanchawasqanchikman hina kallpanchananchikpaq. 5Jesucristoraykum llumpayta akarinchik chaynallataqmi kallpanchakunchikpas hina Jesucristoraykullataq. 6oqayku akariptiykuqa qamkunam kallpanchasqa hinaspa salvasqa kankichik, oqaykuta Dios kallpanchawaptinkuqa qamkunapas kallpanchasqataqmi kankichik chaynapi akarisqaykuta qamkunapas pacienciawan aguantanaykichikpaq. 7Qamkunapim allinsuta confiakuchkaniku, akariysiwasqaykikuman hinam Diosmanta chaskiysiwankiku kallpanchakuytapas. 8Wawqe-panillaykuna, yachanaykichiktam munaniku Asia lawpi akarisqaykumanta. Hatu-hatun sasachakuypim karqaniku, manaam kallpaykupas karqaachu aguantanaykupaq manataqmi kawsaytapas piensarqanikuachu. 9Wauypa patanpiam karqaniku, ichaqa chayqa karqa wausqakuna kawsarichiq Diosllamana hapipakuy
2058
2059
2 CORINTIOS1,2
yachanaykupaqmi hinaspa mana kikillaykupi confiakunaykupaqmi. 10Diosmi librawarqaku wauymanta, paytaqmi qepatapas librawanqaku. Paypim confiakuchkaniku librawanankupaq 11Diosta maaysiwaptikikuqa. Llapa runakuna oqaykupaq maakuptinkuqa achkaqmi graciasta qonqaku Diospa favorecewasqankumanta. kusisqa kachkaniku, oqaykuqa kay pachapipas chaynataq qayllaykichikpipas allintam portakurqaniku. Diosmi favorecewarqaku mana engaakuspa payllapaqa kawsanaykupaq, chay nataqa kawsarqaniku manam yachayniyoq kasqaykuraykuchu. 13Cartakuna apachimusqaykupiqa manam huk rikchaqkunaqa imapas kanchu, aswanqa leespa entiendenallaykichik mi, ima allincha kanman tukunaykichik kama entiendeptikichikqa. 14Wakintaqa entienderunkichikam, Seor Jesuspa kutimusqan punchawmi kusisqa kankichik oqaykumanta, chaynallam oqaykupas kusikusaqku qamkunamanta. 15Kay con fianzawan mi puntata qam ku na watu kuq ha muy ta mu narqa ni chaynapi ristinpas hinaspa kutimustinpas yanapaykunaypaq. 16Macedonia law man riq hinam qamkuna watukuykuyta munarqani, chaynataqmi kutimustinpas watukuykuytataq munarqani chaynapi Judea lawman rinay paq yanapaykuwanaykichikpaq. 17Chay piensasqayqa manachum allin karqa? Mana iiq runa hinachu rurarqani? Paykunaqariki Ar niruchkaspapas Manam ninkuraqmi. 18Diosqa con fia ku napaqmi chay mi oqaykupas imam kaqta ni kiku. 19Silva nopa, Timoteopa hinaspa oqapa qamkunaman willasqay Diospa Churin Cristo Jesusqa manam Ar ninraqchu nitaq Manam ninraqchu. Cristontakama willakuyqa cheqappunim. 20Paypim cumplikun Diospa llapallan prometesqankunaqa, chaymi Diosta alabaspanchikqa Amen ninchik Cristo Jesusrayku. 21Diosmi oqaykutapas qamkunatapas Cristopi qaqa hina sayaqta rurawarqanchik hinaspam sapaqchawarqanchik payllapaqa kawsananchikpaq. 22Paytaqmi *sellochkaq hina Chuya Espirituta sonqonchik man churamurqa garantiata hina. 23Ichaqa Diostam chullalla almay-hawa testigopaq churani, Corinto llaqtamanqa qamkunata llakipayaspaymi manaraq hamurqaniraqchu. 24oqaykuqa manam iisqaykichikpi munaychakuytachu munachkaniku, munachkanikuqa kusisqa kanaykichikpaq yanapaykuytam, qamkunaqa qaqa hinaam sayachkankichik iisqaykichikpiqa. 1Lla kisqaqa ma na m qam ku na man kutimuy ta mu narqa nichu. 2Qam ku nata llakirachiptiyqa pitaq oqataqa kusichiwanman? Llakichisqaykunallam kusichiqniyqa kankichik. 3Qellqamurqaykichikqa llakichiwaqniykuna chayaramuptiy kusichiwanaykichikpaqmi, manam llakichiwanaykichikpaqchu. Piensarqanim kusisqa kaptiyqa llapallaykichik kusisqa kanaykichikta. 4Punta kaq cartata qellqamuspayqa manam ima rurakuytapas atirqanichu, sonqoy pi llakikuspaymi weqe awintin karqani, qellqamurqaykichikqa manam llakisqa kanaykichikpaqchu aswanqa llumpay kuyasqayta yachanaykichikpaqmi.
12Kay wan mi
Corinto llaqtaman Pablo mana riy atisqanmanta
llakichiwaqniyqa manam oqallatachu llakichiwan, allinlla rimaypiqa qamkunatapas llapallaykichiktam llakichisunkichik. Chayllatam nikichik mana sientikunaykichikpaq. 6Chay runa corregisqaykichikqa chayllapaqam. 7Chaynaqa pampachaykuspay kallpanchaykuychik manaa llumpa-llumpay llakisqa
5Pipas
Pablopa pampachasqanmanta
2 CORINTIOS2,3
2060
kananpaq. 8Chaymi ruegakuykichik payman kuyakuynikichik qawachinaykichikpaq. 9Kay asuntomantaqa awpaqtaraqmi qellqamurqaykichik chaynapi kasukuq kasqaykichikmanta otaq mana kasukuq kasqaykichikmanta yachanaypaq. 10Pitapas pampachasqaykichiktaqa oqapas pampachanim, pitapas pampachaspayqa Cristopa qayllanpim pampacharqani qamkunarayku 11chaynapi *Satanaspas mana vencewananchikpaq, oqanchikqa yachanchikmi payqa pantachikuqllaa kasqanta. llaqtaman Cristomanta allin noticiata willakuq chayaruptiymi Seor achkallaa runakunapa sonqonta kichaykurqa. 13Sonqoy mi ichaqa mana hawkachu karqa wawqenchik Titota mana tarisqayrayku, chayraykum paykunamanta despedikuykuspay pasakurqani Macedonia law man.
14Ichaqa Diosmany gracias kachun Cristo Jesuspi vencechiwasqanchikmanta. Paymi 12Troas
Troas llaqtapi Pablo llakisqallaa kasqanmanta
Cristopa yanapakuyninwan vencesqanchikmanta
*perfumeta hina yachayninta tukuy hinastinman oqanchikwan cheqechin. 15oqanchikqa kanchik Diosman Cristopa ofrecesqan inciensopa asnariynin hinam chaynapi wakinkuna salvakunanpaq hinaspa wakinataq puchukananpaq. 16Puchukaypaq kaqkunapaqqa kay inciensoqa wauchiq asnay hinam, salvakuypaq kaqkunapaqataqmi kawsay qokuq asnariy hina. Pitaq kachkan kayta rurananpaq hinaqa? 17oqaykuqa manam wakinkuna hinachu Diospa palabran willakusqaykuwan negociota ruraniku. Aswanqa Cristopi kaspam cheqapta rimaniku Diospa qayllanpi hinaspa paypa kachasqankuna hina.
nispaykuqa manam kikiykutachu huktawan recomiendakuchkaniku nitaqmi wakinkuna hinachu recomendacion cartataraq qamkunaman qawachisqaykiku, nitaqmi recomendacion cartatachu maakusqaykiku. 2Recomendacion cartaykuqa qamkunam kankichik sonqoykupi papelpi qellqasqa hina chaynapi llapallan runa leespan yachananpaq. 3Qamkunaqa kankichik Cristopa cartasqan hinam, oqaykuataqmi kaniku chay carta apaqkuna. Chay cartaqa manam tintawan qellqasqachu aswanqa kawsaq Diospa Espiritunwanmi, qellqasqaqa kachkan manam rumi labrasqapichu aswanqa runapa sonqonpim. 4Chaynataqa rimariniku Diospi Cristorayku confiakusqaykuraykum. 5Manam oqaykuqa imatapas rurayta atiymankuchu kikillaykumantaqa, tukuy ima rurasqaykuqa Diosmantam hamun. 6Paymi preparawarqaku mosoq contratoman hina servinaykupaq. Servinikuqa manam qellqasqa leyman hinallachu aswanqa Espirituman hinam. Qellqasqa leyqa wauyllamanmi apakun, Espiritum ichaqa kawsachikun. 7Moisespa ley ninqa labrasqa ru mipi qellqasqa kaspapas ancha llata am achkirirqa, chaymi Israel runakunaqa mana Moisespa uyantapas qawayta atirqakuchu. Chayna kachkaspapas chay achkiriyqa tutayarurqam, chay leyqa sinchi achkiriywan hamuchkaspapas wauyllamanmi apakun. 8Ichaqa mayna achkiriy wanraq hamunqa Chuya Espiritupa kawsay qowasqanchikqa! 9Condenawaqninchik ley pas achkiriy niyoq kachkaptinqa may nataraq achkiriykun huchanchikta Dios pampachaykuptinqa! 10awpaq kaq achkiriyniyoq leyqa manaam imapaschu kunan kaq sumaqllaa willakuymantaqa. 11Mana unaypaq kaq ley pas achkiriy niyoq kachkaptinqa aswan sumaqllaam kanqa wiaypaq kaq allin noticia willakuyqa.
1Kayta
Mosoq contrato willakuqkunamanta
2061
12Confianzawan
2 CORINTIOS3,4
suyasqaykuraykum mana manchakuspa willakuniku. 13oqaykuqa manam Moises hinachu rurachkaniku, payqa uyantam tapakururqa chinkaruqlla achkiyta Israel runakuna mana rikunanpaq. 14Paykunaqa manam entiendeyta munarqakuchu, kunanpas awpaq contratota leespankum yuyayninku tapasqa hina kaptin mana entiendenkuchu, chay tapaqninkuqa manaraqmi horqosqaraqchu, chaytaqa Cristollam horqonman. 15Kunankamapas Moisespa libronta leespankum mana entiendenkuchu yuyayninku tapasqa hina kasqanrayku. 16Seorman pipas kutirikuptinmi ichaqa chay tapaqninqa horqosqaa kanqa. 17Seorqa Espiritum, maypim Espiritupa kasqanpiqa runakunapas librem. 18oqanchikpas uyanchik manaa tapasqa kaptinmi Seorpa sumaqllaa kayninwan achkirinchik huk espejo hina. oqanchikqa Cristomanam aswan-aswan rikchakuchkanchik, paypa achkiriyninpas sapa kutim oqanchikpi kachkan. Chaytaqa Seormi rurachkan. Payqa Espiritum. 1Manam hukmanyanikuchu Diospa kuyakuyninman hina kay llamkay qowasqankumantaqa. 2Saqerunikuam pakasqallapi penqaypaq ruraykunataqa, manataqmi purichkanikupas sacre-sacrellaachu nitaq Diospa palabrantapas qewi-qewirispachu aswanqa cheqapllatam willakuniku, Diospa qayllanpim recomiendakuniku allin piensaq runakunaman. 3Wiay kawsaymanta willakuptiykupas infiernoman riqkunaqa manam entiendenkuchu. 4Yuyayninkuta diablo tutayarachiptinmi paykunaqa mana iikunkuchu, achkirichkaq allin noticiataqa manam rikuytapas atinkuchu, manataqmi entiendenkuchu Cristopa sumaq kayninmanta willakuytapas. Cristoqa Diospa rikchayninmi. 5Willakuchkanikuqa manam kikiykumantachu aswanqa Jesucristo Seor kasqanmantam, kikiykumantaataqmi willakuniku Jesusrayku sirvientekichik kasqaykuta. 6Tutayaypi kancharinanpaq kamachiq Diosllam sonqonchiktapas kancharichirqa achkiyninwan chaynapi Jesucristopa uyanpi kanchariq Diospa achkiyninta reqsinanchikpaq.
achkiy mi qori hina kachkan cuer ponchikpi allpa manka hinalla kachkaptinchikpas. Chay hatu-hatun atiyqa manam oqanchik mantachu ichaqa Diosmantam. 8Sasachakuykuna kaylaw manta-waklawmanta hamuptinpas manam vencerachikunikuchu, iskayrayaspaykupas manam pasay paqchu huk manyaruniku. 9akarichiwanankupaq qatikachawaptinkupas manam sapallaykuchu kaniku, maqawaptinkupas manam waurunikuchu. 10Maytaa rispapas cuerpoykupi akarispaykum apaykachaniku Jesuspa wausqanta, chaynapi Jesuspa kawsasqanqa cuerpoykupi qawasqa kananpaq. 11Kawsanaykukamaqa Jesusraykum sapa punchaw wauy pa patanpi kachkaniku, chaynapi kay wauq cuerpoykupi Jesuspa kawsasqan qawasqa kananpaq. 12oqaykumanqa wauyllam hichpamuwachkanku, qamkunamanmi ichaqa wiay kawsay hichpamusuchkankichik. 13Bibliam nin: Iirqanim hinaspam rimarqani nispa. Chaynam oqaykupas confianzayoq kaspa iispa rimaniku. 14Imaynam Seor Jesusta wausqanmanta Dios Tayta kawsarichirqa chaynam oqanchiktapas paywan kuskata wausqamanta kawsarichiwaspanchik qayllanman pusawasunchik. 15Tukuy chaykunataqa a ka rirqa niku allin nikichikpaqmi chay napi achkalla a runakuna Diospa favorninta chaskispa aswan-aswan Diosman graciasta qonankupaq. 16Chaymi mana hukmanyanikuchu, cuerpoyku machuyaptinpas espirituykuqa aswanmi sapa punchaw mosoqyachkan. 17Kay pachapi akariykunaqa pisillam hinas-
7Chay
Iiyllawan kawsakuymanta
2 CORINTIOS4,5
2062
pa pasaruqllam, chaymantaam chaskisunchikqa mana imawanpas tupachiy atina wia-wiaypaq suma-sumaq kananchikta. 18Suyachkanchikqa manam qawasqanchik kaqkunallatachu aswanqa mana rikusqanchik kaqkunatam. Qawasqanchik kaqkunaqa manam unaypaqchu, mana rikusqanchik kaqkunam ichaqa wia-wiaypaq. 1Yachan kichik mi, sichu pur ma ruq wasi hina lla kay cuer ponchik chin karuptinqa Diosmi rurarapuwanchik a hanaq pachapi wia-wiay paq wasita, chayqa manam runapa rurasqanchu. 2Kay pachapiraq kaspaqa extraanchik mi hanaq pachapi kaq wasinchik manta otaq mosoq pachawan hina churakunanchik manta. 3Chaypi pachayoq kaspaqa manam qalallaachu kasunchik. 4Kay wasillanchikpiraq otaq cuer pollanchikpiraq kawsaspaqa ancha extraasqallaam kachkanchik, manam wauyta otaq pachanchik llatanakuyta munaspachu aswanqa mosoq cuerpoyoqa, mosoq pachayoqa kayta munaspam chaynapi wauytaqa kawsay vencerunanpaq. 5Chay na kanapaq Dios rurawaspanchikmi garantiata hina Chuya Espirituta qowarqanchik. 6Chay napim con fia kuspa yachanchik cuer popiraq kaspaqa Seor mantaqa karupiraq kasqanchikta. 7Iiyllawanmi purichkanchikqa, manam awinchikpa rikusqanta qatispachu. 8Ichaqa confianzawanmi munachkanchik cuerponchikta saqeruspa Seor wana kawsakuyta. 9Chayraykum Seortaqa wauspapas-kawsaspapas llumpay agradayta munanchik. 10Ichaqa llapallanchik mi Cristopa qayllanmanqa rikurinanchik chay napi kay pachapi kawsaspa allinpas otaq mana allinpas rurasqanchikman hina sapakama tocaqninchikta chaskinanchikpaq.
piakuyninta yachasqaykuraykum runakunataqa iichiniku. Ichaqa Diosqa yachanam imaynam kasqaykutapas chaymi munani qamkunapas yachanaykichikta. 12Manam yapatawan kikillaykuta recomiendakuspachu rimachkaniku, kaykunataqa rimapayachkaykiku kusiysiwanaykikupaqmi. Chaynapim contestayta atinkichik hawallanta qawaspan alabakuqkunata. Paykunaqa manam sonqopi kaqwanchu alabakunku. 13Loco hinapas kaniku Diospaqmi, yuyayniyoqpas kaniku qamkunapaqtaqmi. 14Cristo kuyawasqanchikraykum kaykunata rurananchik, llapallanchikpa rantinchikpi Cristopa wausqanta yachaspaqa yachanchiktaqmi wausqa hinaa llapallanchik kasqanchiktapas. 15Cristoqa waurqa llapallanchikpaqmi chaynapi kawsaqkunapas manaa kikillanchikpaq kawsaspa Cristopaqa kawsananchikaq, payqa waukuspanmi kawsariramurqa. 16Kunanmantaqa pimantapas manam aychaman hinallaachu piensaniku, awpaqmi ichaqa Cristomantapas piensarqaniku aychaman hinalla, kunanqa manam chaynataachu piensaniku. 17Pipas Cristowan kaqqa mosoq runaam, awpaq kaqkunaqa pasarunam, kunanqa lliwmi mosoqa. 18Tukuy kayku naqa hamun Diosmantam. Paymi Jesucristopa ru rasqa llanwan kikinwan *allinyanachiwanchik hinaspam kunawanchik runakunata pay wan allinyanachinanchikpaq. 19Diosmi kay pachapi runakunata huchankunamanta pampachaspa Jesucristopi kikinwan *allinyanachichkarqa. Paymi kunawarqanchik allinyanakuy manta willakunanchikpaq. 20Chay naqa Cristopa kachasqanmi kaniku, Diosmi qamkunata rimapayasunkichik oqaykuwan. Cristopa rantinpim ruegakuykiku Dioswan allinyanakunaykichikpaq. 21Cristoqa manam huchallikurqachu ichaqa oqanchikraykum Dios qepiykachirqa huchanchik kunata chaynapi Cristowan huklla kaspanchik Diospa munasqanman hinaa kawsananchikpaq.
11Seorpa
Dioswan allinyanakuymanta
2063
1Diospa
2 CORINTIOS6
yanapaqninkuna kaspaykum ruegakamuykiku, amay despreciaychikchu Diospa hatun favornintaqa. 2Paymi nin: Favorecenay tiempopim uyarirqayki. Salvanay punchawpim yanaparqayki.
Kunanqa favorecenan tiempoam, kunanqa salvanan punchawam. 3Pipas mana urmarunanpaqmi mana allin ejemplotaqa mana qonikuchu chaynapi Seorpaq rurasqaykumanta ama pipas yanqakunata rimanankupaq. 4Aswanqa lliwpim qawachikuniku Dios serviq kasqaykuta pacienciakuspa, akarispa, muchuykunapi kaspa, sasachakuykunata aguantaspa, 5azotesqa, carcelasqa, chaqwakunapi, sasa llamkaypi, mana puusqa hinaspa yarqaymanta. 6Dios serviq kasqaykutam qawachiniku chuyanchakuspayku, cheqap kaqta reqsispayku, pacienciakuspayku, sumaq sonqo kaspayku, Chuya Espirituyoq kaspayku, cheqapta kuyakuspayku, 7cheqapta willakuspayku hinaspa Diospa atiyninwan ruraspayku. Diospa munasqanman hina kawsaspaykum armawan hina peleaniku hinaspa defiendekuniku. 8Hukpim alabasqa kaniku, hukpiataqmi cheqnisqa, hukpim oqaykumanta allinta rimanku, hukpiataqmi mana allinta, llulla rimaqpaqmi hapiwanku cheqapta rimachkaptiykupas. 9Reqsisqa kachkaptiykupas mana reqsisqapaqmi hapiwanku. Wausqapaqam hapiwanku, ichaqa kawsachkanikuraqmi, maqawaptinkupas manaraqmi waunikuraqchu. 10Llaki kaptinpas tukuy tiempom kusisqalla kaniku, wakcha kaspapas apuyachichkanikum achka runata, mana imayoq kaptiykupas kapuwachkankum tukuy imayku. 11Corinto llaqtapi kaq wawqe-pa niku na, kay taqa tukuy sonqoykuwan mi nimuykiku mana recelaspa. 12oqaykuqa mana recelaspam kuyaykiku, qamkunam ichaqa recelowan kuyawankiku. 13Huk tayta churinta ruegachkaq hinam ruegakuykichik, kuyasqaykuman hinay qamkunapas sonqoykichikta kichariychik. kuskanchakuychikchu Seorpi mana iiqkunawanqa, mana tupaqnintin yunta watarusqa hinam kawaqchik. Allin ruraqqa manam kuskanchakunmanchu huchallapi purikuqmanqa nitaqmi achkiypas kuskanchakunmanchu tutayaymanqa. 15Cristoqa manam allinqa kanmanchu diablowanqa, nitaqmi Diospi iiqpas hukllaqa kanmanchu mana iiqwanqa. 16Diospa templonqa manam taytacha-mamachakunapaqchu. oqanchikqa kawsaq Diospa templonmi kanchik, kikin Diosmi nirqa: Paykuna ukupim *yachasaq. Paykuna ukupim purisaq. Paykunapa Diosninmi kasaq. Paykunaataqmi kanqa runaykuna.
17Seorqa 14Ama
oqanchikpiqa kawsaq Diospa yachasqanmanta
nintaqmi:
Paykuna ukumantay lloqsiychik. Paykunamantay sapaqchakuychik. Amay hapiychikchu millakuypaq kaqkunataqa. Hinaptinqa chaskisqaykichikmi qamkunataqa.
2 CORINTIOS6-8
18
2064
Hinaptinqa oqam kasaq Taytaykichik, qamkunaataqmi churiykuna kankichik, ninmi tukuy atiyniyoq Seor. 1Kuyasqay wawqe-pa nillayku na, chay na promesa ku na kach kaptinqa aychanchikpi hinaspa espiritunchikpi tukuy mana allinmantay chuyanchakusun, Diosta manchakuspay aswan-aswan payllapaqa sapaqchakusun.
chaskiykuwayku, manam pitapas imanarqanikuchu nitaq huchallichirqanikuchu, nitaqmi pitapas engaarqanikuchu. 3Kaytaqa nichkaykichik manam qamkunata acusaspaychu, nisqay pi hinapas oqaykuqa tukuy sonqoykuwanmi kuyaykiku, qamkunawanmi kawsasaqkupas chaynataq wausaqkupas. 4Qamkunapim ancha-anchata confiakuni hinaspam llumpayta alabakuni, qamkunarayku kallpanchakuspaymi kusisqa kani akariyniykupipas. 5Macedonia lawman chayamusqaykumantapunim mana samarqanikuchu, oqaykuqa kaypi-chaypi sasachakuykunallapim karqaniku, cuerpoykupim akarirqaniku, sonqoykupiataqmi manchakurqaniku. 6Ichaqa llakisqakuna kallpanchaq Diosmi kallpanchawarqaku Titopa chayamusqanwan. 7Hinaspapas manataqmi paypa chayamusqallanwanchu kusikurqanikuqa, kusikurqanikum kikin Titota consuelasqaykichikmantapas. Paymi willawarqaku qamkunapa kuyawasqaykichikmanta, willawarqakutaqmi oqamanta llakikuspa sientiwasqaykichikmantapas. Chaykunata yachaykuspaymi mastaraq kusikurqani. 8Carta apachimusqaywan llakisqaa kaptikichikpas manam oqaqa pesakunichu, awpaqtam ichaqa pesakurqani carta apachimusqaymanta ratollapas llakisqa kaptikichik. 9Kunanqa kusikunim, manam llakisqa kasqaykichikmantachu aswanqa wanakusqaykichikmantam, llakisqaqa karqankichik Diospa munasqanman hinam, chaynaqa manam oqaykuchu mana allintaqa rurarqaykiku. 10Diospa munasqanman hina llakikuyqa wanachiwaspanchikmi salvawanchik, chaynaqa manam akakunanchikchu. Runakunapa munasqanman hina llakikuymi ichaqa apamun wauyta. 11Qamkunaqa Diospa munasqanman hinam llakisqa karqankichik, chayna kaspaqa mayna nanachinakuytam munarqankichik! mayna arreglo ruraytam munarqankichik! maynatam mana allinpa contranpi piakurqankichik! maynatam manchakurqankichik! mayna kuyakuqmi kankichik! maynatam sientikurqankichik! maynatam castigo rurayta munarqankichik! Lliwpim qamkunaqa kay asuntopi mana huchayoq kasqaykichikta qawachikurqankichik. 12Cartata apachimuspayqa manam piensarqani chay huchallikuq runapichu nitaq llakichisqa runapichu, piensarqaniqa Diospa qayllanpi oqaykumanta sientisqaykichik yachasqa kananpaqmi. 13Chaywanmi consuelasqa karqaniku. Consuelasqa kaspaataqmi aswan mastaqa kusikurqaniku Titopa kusisqa kasqanmanta. Llapallaykichikmi paypa sonqonta tiyaykachirqankichik. 14Qamkunamanta Titoman alabakuspayqa manam penqakurqanichu. Aswanqa tukuy ima qamkunaman nisqaykuqa cheqapmi, cheqaptaqmi Titoman qamkunamanta alabakusqaykupas. 15Payqa mastaraqmi kuyasunkichik kasukusqaykichikta hinaspa humillakuspa manchakuywan chaskisqaykichikta yuyarispa. 16Kusikunim qamkunapi anchata confiakuspay.
2Sonqoykichik wany
Corinto llaqtapi kaqkunapa wanakusqanmanta
1Wawqe-pa nillayku na,
kunanmi willamuykiku imay nam Macedonia lawpi iiqkunaman Dios favorecesqanta. 2Paykunaqa ancha sasachakuykunapi
Ofrendanchiktaqa kusikuywan qonanchikmanta
2065
2 CORINTIOS8
kachkaspankupas hatuntam kusikurqaku, ancha wakcha kachkaspankupas tukuy sonqonkuwanmi qorqaku. 3Qorqakuqa manam atisqallankutachu, aswanqa mana qoy atisqankutawanmi, oqapunim rikurqani tukuy sonqonkuwan qosqankutaqa. 4Anchatam ruegawarqaku qollqe chaskinaykupaq, yanapaytam munarqaku Jerusalen llaqtapi kaq wawqe-panikunata. 5Piensasqaykumantapas mastaraqmi huururqaku, puntataqa Seormanmi qokuykurqaku hinaspaam Diospa munasqanman hina oqaykuman qowarqaku. 6Chaymi Titota ruegarqaniku qallarisqanpi hina chay kuyakuy ofrendata qamkuna ukupi huuyta tukumunanpaq. 7Qamkunaqa lliw pim masyankichik, masyankichikm iiy pipas, sumaq yachachiypipas, yachayniyoq kaypipas, allin ruray munaypipas hinaspa oqayku kuyawaykupipas, chaynaqa masyaychiky kuyakuy ofrenda qoypipas. 8Kayta nispayqa manam kamachichkaykichikchu, munaymanmi wakinkunapa tukuy sonqonwan rurasqanku yachanaykichiktapas chaynapi kuyakuynikichikqa cheqap kasqanta qawachinaykichikpaq. 9Qamkunaqa yachankichikam Seorninchik Jesucristopa favorecewasqanchikta. Payqa apu kachkaspam wakchayarurqa qamkunata kuyasuspaykichik, chaynapi wakcha kayninwan qamkuna apu kanaykichikpaq. 10Qam ku napa allin ni kichikpaqmi consejoy ta qoykichik. Qayna wata mantaraqmi puntarqankichik ofrenda huuytaqa, manataqmi huuyllatachu aswanqa puntataraqmi munaypaq-munarqankichik. 11Chay naqa kunany tukuychik qallariy ninmantapuni kusikuyllawana munasqaykichikta, kapususqaykichikman hinay qoychik. 12Pipas cheqapta qoyta munaptinqa Diosqa chaskin kapuqninman hinam. Payqa manam maanchu mana kapuqniyoqtaqa. 13Manam kayqa huk ku nata ya napaspa muchuy pi ka naykichikpaqchu. 14Aswanqa igua lla ka naykichikpaqmi, ku nanqa kapusuch kan kichik mi mana kapuqniyoqkunaman qoykunaykichikpaq, hukpiataqmi paykunapa kaptin pisisuptikichik qosunkichik, chay napim igualla kankichik. 15Bibliam nin: Manam puchurqachu achka huuqpapas nitaqmi pisirqachu aslla huuqpapas nispa. Diosman qoni nanachikusunaykichikpaq Titomanpas allin sonqo qosqanmanta. 17Chaskirqam ruegakusqayta hinaspam qamkunamanta sientispa kikillanmanta hamuchkan. 18Titotawan kuskatam kacha muchka niku iiqmasinchikta, pay pas iiqkuna ukupiqa reqsisqam Cristomanta allin willakusqanpi. 19Manataqmi chayllachu, huunakuq iiqmasinchikkunapas paytam akllaykurqa yanapakuy ofrendata apaptiyku riysiwanankupaq, chaytaqa rurachkaniku Seorta hatunchanaykupaqmi hinaspa kusikuy wan rurasqaykuta reqsichinaykupaqmi. 20Chaynapim pipas mana yanqakunata rimanqachu kay achka ofrenda aypunaykumanta. 21Allin kaq ruraytam munachkaniku Seorpa qayllanpipas chaynataq runakunapa qayllanpipas. 22Paykunawantaqmi kachamuchkaniku sapa kutilla kusikuyllawan ruraq wawqenchiktapas, qamkunapi llumpayta confiakusqanraykum payqa aswan-aswanraq chayna rurayta munachkan. 23Titoqa puriqmasiymi hinaspa qamkuna ukupi llamkaqmasiymi. Wakin wawqekunaataqmi iiqkunapa kachamusqan, paykunaqa Cristota hatunchaqkunam. 24Chaynaqa iiqkuna yachananpaqy qawachiychik kuyakuynikichikta, qawachiychiktaqy qamkunamanta alabakusqayqa cheqap kasqantapas.
16Graciastam
Titomantawan llamkaqmasinkunamanta
2 CORINTIOS9,10
2066 Iiqkunapaq ofrendamanta
yanapakuy ofrenda huunaykichikmantaqa yanqaam qellqamuykichik man. 2Yachaniam yanapakuy munasqaykichiktaqa chaymi Macedonia lawpipas kusikuy wan willakuni: Grecia lawpi kaqkunaqa qayna watamantaraqmi listo karqaku nispay. Chayta yachaykuspankum Macedonia lawpi kaqkunapas yaqa llapallanku yanapakuyta munarqaku. 3Chay wanpas kachamuchkanim kay wawqekunata chaynapi qamkunamanta kaypi kusikuy wan willakusqay mana yanqa kananpaq hinaspa nisqayman hina listo kanaykichikpaq. 4Yanqaataq Macedonia lawpi kaqkunawan hamuspayku mana listotachu tarimuykikuman, chayna kaptinqa qamkunapi confiakusqaykumantach penqay pi kaymanku, chaynataqch qamkunapas penqaypi kawaqchik. 5Chayraykum kay wawqekunata maakurqani puntata watukamusunaykichikpaq chay napi manaraq hamuchkaptiyku prometekusqaykichik kuyakuy ofrenda huuy pi yanapasunaykichikpaq, chay napim chay ofrendaykichikqa kanqa kuyakuy nikichik manta, manam maasqaykuman hinachu. 6Kaytam nikichik: Pipas aslla tarpuqqa asllatam cosechan, achka tarpuqataqmi achkata cosechan. 7Sapakamay qochun sonqonpi tanteasqanman hina, ama llakikuspachu nitaq obligasqachu, Diosqa kuyan kusikuywan qoqtam. 8Diosqa favornintaqa mirayniyoqtam qosunkichik, qosunkichikqa manam kawsanallaykichikpaqchu aswanqa tukuy imaykichikpas kaptin aswan masta yanapakunaykichikpaqmi. 9Bibliam nin: Wakchakunamanmi imallantapas aypuykarin. Wakchakunamanmi imallantapas qoykarin. Allin rurasqanqa wia-wiaypaqmi.
10Tarpuqman
1Wawqe-pa niku napaq
muhu qoykuqmi hinaspa mikuqman mikuy qoykuqmi qamkunapaqpas achkayachinqa muhuykichikta, achkayachinqataqmi allin ruraynikichiktapas. 11Chaynapim apuyachisqa kankichik tukuy sonqoykichikwan qonaykichikpaq, ofrendaykichikta apaptiykum wawqe-panikunapas Diosman graciasta qonqaku. 12Kay yanapakuyta wawqe-panikunaman qospaqa manam necesitasqallankutachu qonchik, aswanqa chay qosqaykichikraykum paykuna anchata Diosman graciasta qonqaku. 13Kay ofrendawanqa runakunamanmi qawachinkichik allin noticiata chaskispa Cristo kasukusqaykichikta, chayraykum runakuna alabanqaku Diosta. Alabanqakutaqmi paykunapaqwan llapallan runakunapaq ofrenda qosqaykichikmantapas. 14Diospa llumpay favorecesusqaykichikmanta kuyasuspaykichikmi llumpayllataa qamkunapaq maakunqaku. 15Diosmany gracias kachun mana explicay atina qokuyninmanta.
10
sonqollaa hinaspa kuyakuqllaa Cristoraykum oqa Pablo ruegakuykichik. Qamkunawan kaspayqa humildes kani: qamkunamanta karupi kaspayataqsi manchakuypaq kani. 2Ruegakuykichikmi hamuspayqa ama manchakuypaq kanaypaq. Ar, chaynam kayman aychaman hinalla kawsasqaykupaq piensaq runakunapaqqa. 3Aychapiraq kawsaspapas oqaykuqa manam aychaman hinachu peleachkaniku. 4Peleanapaq armaykuqa manataqmi aychaman hina armallachu, aswanqa Diospa atiynin hina armam, chayna armaqa tuirachinmanmi murallasqa llaqtaku-
1Llampu
Pablopa defiendekusqanmanta
2067
2 CORINTIOS10,11
natapas. 5Tuichintaqmi Dios reqsiypa contranpi piensaqkunatapas chaynataq paypa contranpi hoqarikuqkunatapas, runakunapa imaymana piensasqantaqa Cristomanam wataniku kasukunankupaq. 6Listollam kachkaniku mana kasukuqkunata correginaykupaq, chaynataqa rurasaqku cheqaptapuni kasukuyta yacharuptikichikam. 7Qam ku naqa imatapas qawan kichik rikchayllantam, pipas Cristopa a kasqanta piensaspanqa cuentatam qokunan oqaykupas pay hina Cristopaa kasqaykuta. 8Atiy niyku manta aswan raq alaba kuspayqa manam penqa ku nichu, Seor mi kay atiytaqa qowarqaku qamkunata wiachinaykupaq, manam chinkachinaykupaqchu. 9Amay piensaychikchu: Payqa cartallawanmi manchachiwanchik nispaqa. 10Wa kin ku nam ninku: Pabloqa cartankunapiqa manchakuyllapaqtaam riman, kaypi kaspanmi ichaqa eqollaa, rimanpas mana kasunapaqta hinam nispa. 11Chay na piensaqtam nini: Car taykupi nimusqayku man hinam ru ra saqku chaypi kaspaykupas. 12oqaykuqa tupachiku niku manam kikillan manta alaba kuqku na manchu, paykunaqa mana entiendechkaspam huk kunawan tupachikunku. 13oqaykuqa manam alabakuymankuchu mana tupaqniykumantaqa, Diosmi oqaykutaqa kachawanku maypi llamkanaykupaqpas. Paytaqmi kachamuwarqaku chay Corinto llaqtamanpas. 14Chaynaqa derechoyoq kaspaykum imatapas nikiku, awpaqtaraq qamkunaman chayamuspaykum apamurqaykiku Cristomanta allin noticiata. 15oqaykuqa alaba kuch ka ni ku manam huk ku napa llam kasqan mantachu. oqaykuqa suyachkaniku qamkunapa iiy nikichik aswan masyakuptin qamkunawan astawanraq llamkaytam, ichaqa chaytaqa rurasaqku maymi llamkanallaykupim. 16Chay wanpas Cristomanta allin noticia masyachiy taqa mu nach ka ni kum qamkunapa kasqaykichik manta karupi kaqkunamanpas, ichaqa chaytaqa rurasaqku huk kunapa llamkasqanmanta mana alabakuspam. 17Pipas alaba kuy ta mu naspaqa Seor mantay alaba kuchun. 18Manam kikillan recomiendakuqtachu Diosqa chaskin, aswanqa Seorpa recomiendasqantam.
11
yanqakunata niptiypas. Ar, aguantaykuwaychiky! 2Diospa sientisqanman hinam qamkunamanta sientini. Chullalla qariwan casarakuq doncellata hinam prometekurqaykichik Cristoman presentanaypaq. 3Ichaqa engaasqa kanaykichikmantam manchakuchkani, culebram sacrellaa kasqanrayku Evata engaarurqa, chaynam qamkunapas Cristoman chuya sonqo kasqaykichikmanta pantachisqa kawaqchik. 4Ichapas huk kaqnin hamuspan willasunkichikman mana oqaykupa willasqayku Jesusmanta otaq mana chaskisqaykichik espiritumanta otaq hukpa sutinpi salvakuymanta hinaptinqa yaqapasmi chaskiykuwaqchik. 5Chay hatu-hatun *apostolkunamantaqa manam menoschu kani. 6Rimasqay wanka-wanka kaptinpas yachayniyqa manam chaynachu, chaytaqa tukuy ima rurasqaykuwanmi qawachirqaykiku. 7Manam huchallikurunichu Diosmanta allin noticiata gratislla qamkunaman willaspayqa! chayta ruraspaymi humillakurqani qamkuna hoqarisqa kanaykichikpaq. 8Wakin iiqkunatam wakchayachirqani qamkunata servinaypaq pagoyta chaskispay. 9Qamkunawan kachkaptiy qollqey tukuruptinpas manam maakurqaykichikchu, aswanqa Macedonia lawpi kaq wawqe-panikunam apachimuwarqa. Manam qam-
1Aguantaykuwankichikm
Llulla apostolkunamanta
2 CORINTIOS11,12
2068
kunamantaqa imatapas maakurqaykichikchu nitaqmi maakusqaykichikpaschu. 10Sonqoypi kaq Cristopa cheqap palabranraykum nikichik: Grecia lawpipas manam upallachiwanqakuchu kay alabakusqaymantaqa. 11Imanasqataq kaynataqa rimachkani? Qamkunata mana kuyaspaychu? Diosmi yachan qamkuna kuyasqaytaqa. 12Kay ru rasqay taqa aswan raqmi ru ra saq chay napi oqaykuta qatipa kuspa alabakuqkuna ama alabakunankupaq. 13Paykunaqa llulla *apostolkunam, engaowan llamkaspam Cristopa apostolnin tukunku. 14Kayqa manam admirakunapaqchu, diablopas tikrakunmi achkirichkaq angelman. 15Chay nam diablopa ser viqninkunapas tikrakun allin ser viqmanraq, ichaqa huk punchawmi sentenciasqa kanqaku rurasqankuman hina. nikichik: Amay hapiwaychikchu locopaqqa, chaynapaqa hapiwaspaykichikpas amay harkakuwaychikchu paykuna hina tumpachallapas alabarikunayta. 17Alabakuspayqa manam Seorpa rurananman hinachu rurani aswanqa loco hinam rimani. 18Achkallaam aychaman hina alabakunku chaynaqa oqapas alabakusaqy. 19Qamkunaqa yachaysapa kachkaspam kusikuywanraq locokunata aguantankichik. 20Manam imapas qokusunkichikchu servichikusuptikichikpas, engaasuptikichikpas, tukuy imaykichikta qechusuptikichikpas, alabakuptinkupas hinaspa uyapi laqechusuptikichikpas. 21Penqakuywanraqmi nini: oqaykuqa manam chaypaq hinachu karqaniku. Pipas imamantapas alabakuptinmi ichaqa oqapas loco hina alabakuyman aswan mastaraq. 22*Hebreo castachu kanku? oqapas chay castam kani. *Israel castachu kanku? oqapas chay castam kani. Abrahampa mirayninkunachu kanku? oqapas paypa mirayninmi kani. 23Cristopa serviqninkunachu? Loco hinam nichkaykichik, oqaqa aswanraqmi Cristotaqa servichkani, paykunamantaqa mastam llamkarqani, mastam azotetapas chaskirqani, carcelkunapim karqani, achka kutitataqmi wauymantapas ayqerqani. 24Pichqa kutitam judiokuna azotewarqa kimsa chunka isqonniyoq makita. 25Kimsa kutitam tawnawan waqtapawarqaku, huk kutipiataqmi rumiwan choqaparuwarqaku. Buquepas kimsa kutitam viajachkaptiy yakuman chinkaykurqa. Huk punchaw huk tutanataqmi nuyurqani lamar qochapi. 26Achka-achkatam illarqani hinaspam peligrokunapi karqani mayu aparuwananmanta, suwamanta, castaykuna hinaspa mana judio kaqkuna waurachiwananmanta. Peligrollapitaqmi karqani llaqtakunapipas, chunniqkunapipas, lamar qochapipas chaynataq wawqe-tukuqkunamantapas. 27Llamkayllapi hinaspa sasachakuyllapim karqani, achka kutipim karqani mana puusqa, yarqaymanta, yakumanta, mana mikusqa, chiripi hinaspa pachaymantapas ususqa. 28Tukuy kaykunamanmi yapakuykunraq llapallan iiqkunamanta sapa punchaw cuentallikuyniy. 29Pipas eqoyaptinqa oqapas eqoyanitaqmi, pipas urmachisqa kaptinataqmi penqakuywan kani. 30Alabakunay kaptinqa mana kallpayoq kasqaymantam alabakusaq. 31Seor Jesuspa Taytan wiaypaq alabana Diosmi yachan mana llullakusqayta. 32Damasco llaqtapi kachkaptiymi Rey Aretasta serviq prefecto cuidachirqa chay llaqtapa punkunta preso hapirachiwananpaq. 33Ichaqa chay llaqtapa murallanpa ventanantam canastapi warkuruwarqaku hinaptinmi ayqekurqani.
16Yapatawanmi
Apostol Pablopa akarisqankunamanta
12
1Yanqallapaq
kaptinpas alabakusaqy, sueoyniypi hinaspa revelacionniypi Seorpa qawachiwasqantay willasqaykichik. 2Reqsinim Cristopi iiq
Pablopa revelacionninkunamanta
2069
2 CORINTIOS12
huk runata. Chunka tawayoq wataam Dios payta aparurqa kimsa kaq cielokama. Cuerpopichuch apasqa kanman karqa otaq espiritupichuch, manam chaytaqa yachanichu. Diosllam chaytaqa yachan. 3Chay runataqa reqsinim. Cuerpopichuch apasqa kanman karqa, manam yachanichu, espiritupichuch apasqa kanman karqa, Diosllam chaytaqa yachan. 4Apasqam karqa *paraisoman, chaypim uyarimurqa pi runapapas mana rimariy atinan palabrakunata. 5oqaqa alabakuymanmi chay runamanta, ichaqa manam alabakusaqchu, aswanqa mana kallpayoq kasqallaymantam alabakusaq. 6Alabakuyta munaspayqa manam locoyachkanichu, oqaqa cheqapllatam niyman, ichaqa manam alabakusaqchu chaynapi qawawasqankumanta hinaspa uyariwasqankumanta mana aswanraq imatapas piensanankupaq. 7Chay revelacioniy pi rikusqayku naqa su ma-su maqmi karqa, chay qawasqaymanta mana llumpayta alabakunaypaqmi qowasqa karqa tipawaqniy kichka hina, chayqa *Satanaspa kachamusqan hinam akarichiwachkan. 8Kimsa kutitam Seorta maakurqani sanoyaykachiwananpaq. 9Hinaptinmi Seor niwarqa: Qampaq favorniyqa achkallaam, chayllapaqam kanki. Atiy niyqa mana kallpayoq runakunapim sutillata reqsichikun nispa. Chaymi mana kallpayoq kasqaymanta kusikuywan alabakuni chaynapi Cristopa atiynin oqapi takyananpaq. 10Chayraykum kusisqa kani mana kallpayoq kaspaypas, kamisqa kaspaypas, mana imayoq kaspaypas, Cristorayku akarichisqa kaspaypas hinaspa sasachakuykunapi kaspaypas. Mana kallpayoq kachkaspayqa aswan kallpayoqraqmi rikuriruni. hinam kikillaymanta alabakurqani ichaqa qamkunam obligawarqankichik oqamanta mana sumaqta rimaspaykichik. oqaqa mana valeqlla kaspaypas manam menoschu kani chay hatu-hatun *apostolkunamantaqa. 12Qamkunawan kaspaymi reqsichikurqaykichik cheqap *apostol kasqayta chaymi pacienciakuspa Diospa atiyninwan rurarqani admirakuypaq *milagrokunata. 13Qamkunaqa manam wakiq iiqkunamantaqa menoschu karqankichik, menosqa karqankichik imatapas qamkunamanta mana maakusqallaypim. Pampachaykuwaychiky chay faltaymantaqa! 14Ku nanqa listom kach ka ni kimsa kutipia watu kayka mu nay paq ichaqa manam imatapas maakusqaykichikchu. Manam imapas kapuqnikichik maskaqchu hamusaqqa aswanqa qamkuna maskaqmi. Taytam huun qollqetaqa churinkunapaq, manam churinkunachu taytanpaq. 15Kapuqniytaqa munasqayman hinam gastakusaq, qamkunaraykuqa kallpaytapas gastasaqmi. Manam imananchu llumpayta kuyaptiy pisillata kuyawaptikichikpas. 16Cheqaptam ninku qam ku nataqa mana gastoman chu rasqay ta ichaqa ninkutaqmi sacre kay niy wan trampaman wichiykachisqaytapas. 17Icha pipas kachamusqay wanchu engaarurqaykichik? 18Titotam maakurqani watukamusunaykichikpaq hinaspam paytawan kachamurqani huk wawqeta. Icha Titochu engaarusurqankichik? Iskay niykum huk sonqolla allinllata portakurqaniku. 19Kuyasqay wawqe-panillaykuna ichapas piensachkankichik oqaykuqa qayllaykichikpi defiendekusqaykuta? oqaykuqa Diospa qayllanpim Cristopa sutinpi rimachkaniku, tukuy chay rimasqaykuqa iiynikichikpi wianaykichikpaqmi. 20Hamuspayqa ichapas mana sonqoypaq hina tariramusqaykichik, oqapas icha mana sonqoykichikpaq hinachu karuyman. Manchakuchkanim qamkuna ukupiqa liryanakuy kananmanta, sientichinakunaykichikmanta, pianakunaykichikmanta, rakinakunay11Loco
Corinto llaqtapi iiqkunamanta Pablopa llakikusqanmanta
2 CORINTIOS12,13
2070
kichikmanta, cuento-qepi kanaykichikmanta, pipapas qepanpi rimanaykichikmanta, hatun tukuq kanaykichikmanta, chaqwa ruraqllaa kanaykichikmanta. 21Manchakuchkanim yapa hamuptiy qamkunarayku Diosniy penqachiwananmanta, chayna kaptinqa llakikusaqch awpaqmantaraq huchallikuchkaspa mana wanakusqaykichikmanta. Manaraqchusmi wanakunkichikraqchu qanra vidaykichikpi purisqaykichikmanta, huchapakusqaykichikmanta hinaspa viciokunapi purisqaykichikmanta.
13
kimsa kutitaam hamusaq qamkunaman. Ima asunto arreglana kaptinpas iskay otaq kimsa testigopa nisqanman hinam arreglasqa kanqa. 2awpaqta hamuspaymi anyarqani huchapi purikuqkunata, kunanpas mana chaypi kachkaspaypas anyamunim huchapi puriqkunatawan llapallanta. Hamuspayqa chay runakunataqa castigasaqpunim. 3Chaynataqa rurasaq rimachiwaqniyqa Cristopuni kasqanta yachanaykichikpaqmi. Cristoqa manam pisi kallpayoqchu mana imanasunaykichikpaqa, qamkunapi kaq Cristoqa atiyniyoqmi. 4Ar, cheqaptam mana atiyniyoq hina chakatasqa kaspa waurqa, kunanmi ichaqa Diospa atiyninwan kawsachkan, chaynam oqaykupas kachkaniku mana atiyniyoq, ichaqa paywan kaspaqa Diospa kallpanchasqanmi kawsachkaniku qamkunata servinaykupaq. 5Sonqoykichikta tapukuykuychik cheqaptachu Cristoman iichkankichik? Sumaqta tapukuychik Manachu musyankichik sonqoykichikpiqa Cristo kasqanta, icha Diospa mana chaskisqanchu kachkankichik? 6oqaykumantam ichaqa yachankichik Diospa chaskisqan kasqaykumanta. 7Diostam maakuchkaniku mana allin kaqkunataqa ama ruranaykichikpaq, chaytaqa munachkaniku manam chaskisqa kasqaykuta yachanaykichikpaqchu aswanqa allin kaqkunata ruranaykichikpaqmi. Manam imananchu manaa Dios chaskiwaptinkupas. 8Cheqap kaqpa contranpiqa manam imatapas ruraymankuchu aswanqa rurachkaniku cheqap kaqpaqmi. 9Chaymi mana kallpayoq kaspapas qamkuna kallpayoq kasqaykichikmanta kusikuniku, aswanraqmi Diosta maakusaqku mana huchayoqa kanaykichikpaq. 10Kay cartatam apachimuykichik manaraq hamuchkaspay, chaynapi chayamuspayqa manaa qaqchanaypaq nitaq castiganaypaq, Seorpa atiy qowasqanqa qamkunata wiachinaypaqmi, manam chinkachinaypaqchu. 11Wawqe-pa nillayku na, qam ku na ay allin lla, ama a m hucha lli kun kichik achu. Qamkunaqa kallpanchakuychiky, huk sonqollaay hawkalla kawsakuychik, chayna kaptinqa kuyakuq hinaspa hawkayay qokuq Diosmi qamkunawan kanqa. 12Llapallaykichiky abrazanakuykuspa rimaykanakuychik. 13Kaypi kaq llapa llan wawqe-pa niku napas sa ludayka musun kichik mi. 14Seor Je sucristopa favor niny Dios Tay tapa kuya kuy ninpiwan hinaspa Chuya Espiritupa hukllawaq kayninpiwan llapallaykichikwan kachun.
1Kay wanqa
Cartanta tukuykunallanpaqa anyasqanmanta
GALACIA LAWMAN APOSTOL PABLOPA CARTASQAN

Kay cartapa yachachikuyninqa rikchakun Roma llaqtapi iiqkunaman qellqasqanpa yachachikuyninmanmi. Kay cartapim Apostol Pablo yachachin Dioswan allinyanakuyta huchasapa runa munaspaqa Jesucristoman iispallan allinyanakunanmanta. Pantachikuqkunapa yachachisqanman hinaqa Dioswanqa allinyanakuna manam Moisespa kamachisqanta ruraspallachu. Pantachikuqkunam yachachiqku Jesucristopi iiqkunaqa sealachikusparaq salvacion haypanankumanta. Pablopa qallarichisqan Galacia law iiqkuna ukupim pantachikuykuna mirachkarqa. Chaykunapa contranpim Apostol Pabloqa ancha piakuyllawana kay cartanta qellqarqa. Kay car taqa pichqa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun car tapa qallariy ninmanta (1:1-10). Iskay kaq parteataqmi willakun apostol kayninta Pablo defiendesqanmanta. Payqa apostol kaynintaqa chaskirqa manam runakunamantachu aswanqa kikin Seor Jesucristomantam, kikintaqmi kamachirqa paymanta kaq allin noticiatapas mana judio castakunaman willananpaq (1:11-2:21). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Pablopa willa kusqan allin noticiaqa chullalla hinaspa cheqap kasqanmanta, willa kuntaqmi Jesucristopi iispalla imay nam Diospa favor nin haypa na mantapas (3:1-4:31). Tawa kaq par teataqmi willa kun Jesucristoman iispaqa Moisespa ka machisqankunamanwan judiokunapa costumbrenkuna man amaa kutirinamanta (5:1-6:10). Pichqa kaq par teataqmi willa kun kay car tapa tukupay ninmanta (6:11-18). Car tapa tukupay ninpim nirqa: Manam imapaq pas valenchu judiokuna hina sealasqa otaq mana sealasqa kayqa, valenqa mosoq runa a kaymi (6:15). Cartapa qallariyninmanta
law llaqtakunapi huunakuq iiqkunamanmi oqa Pablowan kaypi kaq iiqkuna kay cartata apachimuykiku. Manam runakunachu akllawarqaqa, oqataqa akllawarqa Jesucristom hinaspa pay kawsarichimuq Dios Taytam chaynapi *apostolnin kaspay paymanta willakunaypaq. 3Dios Taytatawan Seorninchik Jesucristotam maakuchkani qamkunata favorecesunaykichikpaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykichikpaq. 4Dios Taytanchikpa munasqanman hinam Jesucristo kikinmanta waupuwarqanchik huchanchikmanta mana castigasqa kananchikpaq hinaspa kunan tiempopi Diospa contranpi kaqkunamanta libraykuwananchikpaq. 5Paytay yupaychasun wia-wiaypaq. Chaynay kachun. favorecesuptikichikmi qamkunataqa Dios qayaykusurqanki- chik salvasqa kanaykichikpaq chaymi admirasqallaa tapuykichik: Imaynam manapas unaypiqa Diosmantaqa karunchakuchkankichik huk rikchaq yachachikuykunaman2071
6Jesucristo
1-2Galacia
Salvakunanchikpaq huk yachachikuyqa manam kanchu.
GALATAS1,2
2072
a hapipakuspaykichikqa? 7Salvakunanchikpaq huk yachachikuyqa manam kanchu. Wakin runakunaqa iskayrayachisuspaykichikmi Jesucristollapi salvakunaykichikta tikraruyta munanku. 8Salvacionqa Jesucristollapi kasqantam yachachirqaykiku, pipas hukmanta yachachiptinqa Diosy akaykuchun hanaq pachamanta hamuq angela kaptinpas otaq oqaykumantaa kaptinpas. 9am nirqaykichika, chaywanpas huktawanraqmi nimuykichik: am chaskirqankichika salvasqa kanaykichikpaq cheqap yachachikuytaqa, pipas hukmanta yachachiptinqa Diosy akaykuchun. 10Kay nata nispayqa ru na ku na agradayllatachu mu na ni icha Dios agraday tachu? Sichu runakunapa allin hapiwanallanta munayman hinaspayqa manaach Jesucristopa sir vientenchu kayman. wawqe-panillaykuna, salvasqa kananchikpaq oqapa willakusqayqa manam runakunapa yachachikuyninchu. 12oqamanqa manam runachu willawarqa nitaq yachachiwarqapas, Jesucristopunim oqamanqa revelawarqa. 13Qam ku naqa uya rirqan kichik am judioku napa yachachikuy nin ku na llata kasukuspay awpaq kawsasqay mantaqa. Yachankichiktaqmi Diosman iiqkunata imaynam akarichisqaytapas. 14Judiokunapa yachachikuyninkunata aswanraq kasukuspaymi wiay masiykunatapas llalliqraq karqani. Llumpayta sientispaytaqmi hapipakurqani abueloykunapa costumbrenkunamanpas. 15Aswanqa manaraq nacechkaptiy mi munasqanman hina Dios sapaqchawarqa hinaspam llumpay kuyakuyninwan qayaykuwarqa. 16Churin Jesucristotam reqsiykachiwarqa mana judio kaqkunamanpas paymanta willakamunaypaq. Chayraq iikuspayqa manam pimanpas rirqanichu Jesucristomanta aswanraq yachanay paqqa. 17Manataqmi Jerusalentapas rirqanichu oqamanta punta kaq *apostolkuna tapukuqqa. Aswanqa Arabia lawman pasakuspaymi unaymantaa kutirqani Damasco llaqtaman. 18Jerusa len llaqta manqa rirqa ni kimsa wata manta am, chay pim Pedrowan tupaspay parte killa karqaniku. 19Manataqmi tuparqanichu wakin *apostolkunawanqa, aswanqa Jesuspa wawqen Jacobollawanmi. 20Diosmi yachan kay qellqamusqayqa cheqappuni kasqanta. 21Jerusa len manta lloqsispay ataqmi Siria law manwan Cilicia law man pasakurqani. 22Cristoman Judea lawpi iiqkunaqa manam uyaytapuniqa reqsiwarqakuchu. 23Paykunaqa oqamanta uyaylla-uyarispam nirqaku: Chay awpaq akarichiwaqninchik Pabloqa manam munanachu Jesucristomanta yachachikuy chinkachiytaqa, payqa willakuchkan: Cristoman iikuychik nispanam. 24Chayta yacharuspankum: Diosmany gracias kachun nirqaku.
11Yachaychik y
Imaynanpim Pabloqa apostol kasqanmanta
tawayoq watamantaam Bernabeywan kuska huktawan rirqani Jerusalen llaqtaman, pusarqanitaqmi Titotapas. 2Rirqaniqa Diospuni Jerusalenman riy niwaptinmi. Allin reqsisqakunallawan huunakuspaymi paykunaman willarqani mana judio kaqkunamanpas imaynam allin noticiakuna willamusqaymanta. Chaytaqa nirqani willakamusqay mana yanqa kananpaqmi. 3Chaynapim oqawan riq Titotapas mana judio kachkaptinpas mana kamachirqakuchu judio hina *sealachikunanpaq. 4Chaywanpas wakin runakunam iiqmasinchik tukuspanku yaykuramurqaku, paykunam Tito
1Chunka
Apostolpaqa Pablota chaskisqankumanta
2073
GALATAS2
sealachikunanta munarqaku. Tukuy ima rurasqaykutam wateqawarqaku hinaspam Jesucristo librawasqanchikta mana munaspa llumpay sasa kamachikuykuna kasukunaykuta munarqaku. 5Chaywanpas oqaykuqa manam imaraykupas kasukurqanikuchu, chaynataqa rurarqaniku cheqap noticiaqa qamkunapaqpas mana tikrakunanpaqmi. 6*Apostolkunapiwan wakin allin reqsisqa kamachikuqkunaqa manam ima mosoq yachachikuytapas niwarqachu. Llumpay reqsisqa kasqankupas manam imananchu oqapaqqa. Diosqa manam hawallanta qawaspachu pitapas favorecen. 7Qawasqankuman hinam Pedrota Dios akllarqa judiokunaman willakunanpaq, chaynam oqatapas Dios akllawarqa mana judio kaqkunaman allin noticiata willakamunaypaq. 8Diospunim Pedrota kamachirqa *apostolnin kaspa judiokunaman willakunanpaq, chaynam oqatapas Diospuni kamachiwarqa apostolnin kaspay mana judio kaqkunaman willakamunaypaq. 9Iiqku na ukupi allin reqsisqa wawqe ku nam karqa Jacobo, Pedro hinaspa Juan, paykunam Diospa favorecewasqanta yachaspanku oqatawan Bernabeyta *alleq makinkuwan hapiykuwarqaku, chaynataqa rurarqaku huk sonqolla kasqaykuraykum. Paykunam nirqaku: Riychiky mana judio kaqkunaman, oqaykuataqmi willakusaqku judiokunaman nispa. 10Ku nawarqa kutaqmi wakcha ku nataqa mana qonqa ru naykupaq pas, chay taqa tukuy sonqoy wanmi rurachkani. llaqtaman Pedro chayamuptinmi uyanpipuni qaqcharqani pantay pi kasqanrayku. 12Paym puntata mikurqa mana judio kaq iiqkunawan, aswanqa Jacobo partidomanta kaqkuna chayaramuptinmi Pedroqa manaa munarqachu mana judio kaqkunawan mikuyta, chaynataqa rurarqa judiokunapa ley ninman hapipakuqkunata manchakuspanmi. 13Chay nam wakin judio iiqkunapas iskay uyakuykuspanku Pedropa rurasqanta qatirqaku. Bernabeypunipas iskay uyakuykurqam paykunawan aysachikuspan. 14Cheqap allin noticiaman hina mana kawsasqankuta qawaspay mi llapa iiqkunapa awpaqninpi Pedrota nirqani: Qanmi judio kachkaspaykipas huklaw runakuna hina kawsarqanki manaa judio costumbrenchik kunaman hapipakuspa hinaptinqa imanasqam huklaw runakunataqa judio hina kawsananpaqqa obligachkanki? nispa. nacesqaykumantapunim judio kaniku, manam huklaw runakuna hina Diospa leynin mana kasukuqchu. 16Yachasqanchikman hinaqa Diosqa manam pitapas chaskinmanchu mana huchayoqta hinaqa Moisespa kamachisqanta kasukuptillanqa, Jesucristoman iikuptillanmi Diosqa pitapas chaskin chaymi oqanchikpas Jesucristoman iikurqanchik mana huchayoqta hina Dios chaskiwananchikpaq. Iikuptillanchikm Diosqa chaskiwanchik, manam kamachikuykunata kasukuptinchikchu. Kamachikuykunallata kasukuqkunaqa lliwmi huchayoq kachkanku. 17Mana huchayoqpaqa Dios chaskiwanankupaq Jesucristoman iikuspaykuqa huchasapa kasqaykutam reqsikuchkaniku. Imaninantaq kayqa? Cristochu huchallirachiwanku? Manapunim! 18Mawka wasita tuirachispayqa hina kaqllataqa manam hatarirachiymanchu, awpaq kamachikuykunata saqeruchkaspa huktawanraq cumplispayqa manam allintachu rurachkani. 19oqaqa wausqa hinaam kachkani kamachikuykunapaqqa
15oqaykuqa 11Antioquia
Pedrota Pablo qaqchasqanmanta
Cristoman iikuspalla salvakunamanta
GALATAS2,3
2074
chaynapi Diosllapaqa kawsanaypaq. 20Jesucristopa cruzninpim wausqa hinaa kaspay awpa vidayta saqeruni, manam oqaachu kawsani aswanqa Cristoam oqapi kawsachkan. Kay pachapi kawsaspayqa Diospa Churinman hapipakuspallam kawsachkani. Paymi kuyawaspan oqapaq waupuwarqa. 21Chaynaqa Diospa favorecewasqantaqa manam qepanchakuymanchu. Sichum kamachikuykunallata kasukuspa mana huchayoqa kachwan karqa, hinaptinqa yanqapaqach Jesucristoqa waurqa.
Galacia lawpi kaq mana yuyayniyoq wawqe-panillaykuna! Pitaq pantarachisunkichik? Willaptiykum qamkuna suma-sumaqta entienderqankichik chakatasqaqa Jesucristo kasqanta. 2Tapusqaykichiky: Moisespa kamachisqankunata kasukuspachu Chuya Espiritutaqa chaskirqankichik icha uyarisqaykichik Jesucristoman iispallachu? 3Amay mana yuyayniyoqqa kaychikchu! Mosoq kawsaytaqa qallarirqankichik Chuya Espiritupa yanapakuyninwanmi, kikillaykichikmantaqa manam chaytaqa tukuyta atiwaqchikchu. 4Yanqapaqchum tukuy imata akarirqankichik? Amay yanqapaqqa kachunchu! 5Espiritun qosuqnikichik Dios *milagrokunata ruraspaqa, manam kamachikuykunata kasukusqaykichikraykuchu rurachkan aswanqa Jesucristomanta uyarispa payman iikusqaykichikraykullam. 6Diosman iispa llam Abra hamqa mana huchayoq paqa chaskisqa karqa. 7Chay naqa yachaychik y, iispa Diosman hapipa kuqku naqa Abra hampa cheqap miraynin hinam kanchik. 8Bibliaqa rimarqaam iikuptillanku mana judio kaqkunatapas mana huchayoqpaqa Dios chaskinanpaq. Chay napim awpaqmantapuni kay allin noticiakunata Abrahanman Dios nirqa: Kay pachapi llapallan ayllukunam qamrayku bendecisqa kanqa nispa. 9Chay naqa lliw iikuqku natam Abra hamta hina Diosqa bendecin. 10Aswanqa Moisespa ka machikusqan ku na man hapipa kuqku naqa a kasqam kachkanku. Bibliam nin: Moisespa libronpi llapallan kamachikuykunata tukuy tiempopi mana kasukuqkunaqa Diospa akasqanmi kachkanku nispa. 11Hinaptinqa Diosqa manam pitapas chaskinchu mana huchayoq paqqa ka machikuykunallata kasukuptinqa. Bibliaqa nintaqmi: Allin ruraq runaqa iisqanraykum kawsanqa nispa. 12Moisesqa manam ka machiwanchik: Iispa hapipa kuychik nispachu, aswanqa: Pipas lliw kamachikuykunata cumpliqqa chayraykum kawsanqa ninmi. 13Ley rayku a kawasqanchik mantam Cristo librawarqanchik. Paymi a kasqa karqa oqanchikrayku, Bibliam nin: Sachapi warkusqa wauq runaqa Diospa akasqanmi nispa. 14Jesucristoqa wa urqa Abra han man Diospa prometesqan bendicionta mana judio kaqkunapas chaskinanpaqmi chay napi Diospa promesanman hina iiyllawan Chuya Espirituta chaskinanchikpaq. vidanchikwan tupanachispay yachachisqaykichik: Sichum huk runa contratota ruraspan firmaruptinqa manaam pipas imatapas yapanmanchu nitaq yanqachanmanchu. 16Diospas Abrahanmanmi mirayninmanwan promesankunata qorqa. Chay promesakunapiqa manam miraynikikunaman ninchu aswanqa
1Ay,
Kamachikuywanchu icha iiywanchu salvasqa kananchikmanta
Leymantawan promesamanta
2075
GALATAS3,4
miraynikiman ninmi. Manam achka runakunamantachu rimachkan aswanqa huk runallamantam, payqariki Cristom. 17oqam nikichik: Abrahanwan Dios contratota ruraspanqa cumplinanpaqmi prometekurqa. Tawa pachak kimsa chunkan watamantaa Moisesman Dios kamachikuykunata qospanqa, awpaq prometekusqantaqa manam yanqachanmanchu. 18Sichum Dios salvanman runakunata kamachikuykunata kasukuptillanku hinaptinqa manach salvanman promesanman hinaachu. Diosqa promesanman hinam Abrahanmanqa tukuy imata qorqa, manam imatapas rurasqanraykuchu. 19Hinaptinqa imapaqm Moisespa ley ninqa ser vin? Prome sata qoch kaspapas Diosqa kamachikuykunatam qorqa huchasapa kasqanchik qawachiwananchikpaq. Chay kamachikuykunaqa kanan karqa prometekusqanman hina Abrahampa miraynin Jesus hamunankamallam. Diosmi angelkunata kamachirqa Moisesman leyta qonankupaq, chaynapim Moisesqa Dioswan hinaspa runakunawan *allinyanachiq karqa. 20Allinyanachiq runaqa manam hukllatachu allinyanachin aswanqa iskaytam. Diosmi ichaqa huklla. kamachisqankunaqa Diospa promesanpa contranpichu kachkan? Manapunim. Manam ima leypas kanchu chayta kasukuspanchik wiay kawsananchikpaqqa. Sichu kaptinqa, chaywanch mana huchayoqpaqa Dios chaskiwachwan karqa. 22Bibliapa nisqanman hinaqa, lliwmi huchapa watasqan kachkanchik. Chaynapim Diospa promesantaqa chaskinchik Jesucristoman iiqkunalla. 23Iiy ma na raq ha much kaptinqa, Moisespa ley nin mi pre sota hina hapirayawarqanchik, chaynaqa karqanchik Cristoman iikunanchikpaq revelawananchikkamam. 24War makunata pusachkaq hinallam leyqa Cristoman pusawarqanchik chaynapi pay man iikuspallanchik mana huchayoqpaqa Diospa chaskisqan kananchikpaq. 25Iikuykunanchikpaq Jesucristo chayaramuptinmi ichaqa Moisespa leyninqa manaa pusawanchikchu. 26Je sucristoman iikuspaqa llapa llaykichik mi Diospa chu rin kach kan kichik. 27Je sucristoman huk llawa kuspa llapa llan bautiza kuqku naqa pay man rikcha kuqam kachkankichik. 28Jesucristopiqa hukllaam kanchik, manam imananachu judio otaq mana judio kaypas, sir viente otaq mana sir viente kay pas, qari otaq warmi kaypas. 29Jesucristopaa kaspaqa, Abrahampa miray nin hinaam kankichik, chayraykum chaskinkichik Abrahanman Diospa prometesqan herenciatapas. 1Kaytapas nisqaykichiky: Pipas herenciata chaskinanpaq warmallaraq kaspanqa manaraqmi chaskinmanchu warmallaraq kasqanrayku. Payqa wasinpi sirviente hinallaraqmi kachkan dueopuni kachkaspapas. 2Payqa kasukunanmi uywaqnin runakunatawan kapuqnin waqaychaqkunata taytanpa nisqan punchawpia herencianta chaskinankama. 3oqanchikpas kay pachapi yachachikuykunallaman hapipakuspam warma hinallaraq karqanchik. 4Aswanqa akllasqa punchaw chayaramuptinmi Dios Tayta kachamurqa Churinta. Paymi warmimanta nacespa lliw judiokuna hina kamachikuykunata kasukurqa. 5Payqa hamurqa leyman hina castigasqa kananchikmanta librawananchikpaqmi, chaynapi churinkunata hina Dios chaskiwananchikpaq. 6Chu rin ku na a kasqanchikta yacha nanchikpaqmi sonqonchik man Dios kachamurqa Chuya Espirituta, paymi rimachiwanchik Taytally nispa. 7Chaynaqa manam sir viente hinaachu kanchik, aswanqa Diospa churinam. Churina kasqanchikraykum herenciatapas Diosmanta chaskisunchik.
21Moisespa
Moisespa leyninqa imapaqmi kasqanmanta
GALATAS4
2076 Galacia lawpi iiqkunamanta Pablopa llakikusqanmanta
tiempopiqa Diosninchikta mana reqsispaykichikmi llapa imakunata Diosta hina servirqankichik mana cheqap Dios kachkaptinpas. 9Kunanmi ichaqa cheqap Diostaa reqsirunkichik otaqmi paya reqsirusunkichik hinaptinqa imaynanpim kutirikuwaqchik awpaq yachachikuykunalla kasukuqqa? Chay yachachikuykunaqa manam valenchu, chaykunawan mana librakuyta atispaqa sirviente hinaachu kayta munankichik? 10Imaynataq Dios agradayta munankichik judiokunapa waqaychananku punchawkunata, killakunata, tiempokunata hinaspa watakunata kasukuspaykichikqa? 11Llakichiwankichikmi, yanqapaqchusmi qamkunaman yachachisqayqa karunqa. 12Wawqe-panillaykuna, ruegakuykichik mi oqa hinaa kanaykichikpaq, judio kachkaspaypas qamkuna hinaam kani. Chayna kachkaptiypas qamkunaqa manam imanawarqankichikchu. 13Yachasqaykichikpi hinapas puntataqa onqoruspayam willarqaykichik imaynam salvakunaykichikmanta. 14Chayna kachkaptiypas manam despreciawarqankichikchu nitaq qarqoruwarqankichikchu, aswanqa sumaqllataam chaskiwarqankichik Diospa angelninta hinaraq otaq Jesucristotapas hinaraq. 15Llumpaytam oqawan kusikurqankichik. Kunanqa imanarusunkichik m? Kuska kaptinchikqa awikichiktapas horqoruwaqchikmi karqa oqaman qoykuwanaykichikpaq. 16Chaynaqa enemigoykichikpaqchum hapiwankichik cheqapllata niptiy? 17Chay yachachiqkunaqa yanqallam qamkunamanta sientiq tukunku. Paykunaqa munachkan oqamanta rakikuruptikichik paykunataa qatinaykichiktam. 18Allinninta munaspa hukkunamanta sientiyqa kusallaam. Chaynatay tukuy tiempopi ruraychik chaypi kaptiypas otaq huklawpi kaptiypas. 19Churillaykuna, huktawanmi qamkunamanta llakikuchkani wachakuspa warmi akarichkaq hina. Chaynachiki akarisaq Cristowan hukllaa kanaykichikkama. 20Ima allinraq kanman kunanpuni qamkunawan chaypi rikuriruyniy chaynapi aswan sumaqtaraq qamkunata rimapayanaypaq. Imatataq ruraykullasaq? Qamkunamantam mana imayna piensaytapas atinichu. kamachikusqankunaman hapipakuy munaqkunay niykuwaychik: Entiendenkichikchu paypa lliw qellqasqanta? 22Kaynatam nin: Abrahampam iskay churin karqa, hukninmi karqa servipakuq warminpi, hukninataq libre kaq warminpi. 23Chay servipakuq warmipa wawanmi nacerqa lliw runapa churinkuna hina, libre kaq warmipa wawanataqmi nacerqa Diospa promesanman hina. 24Kay iskay warmikunatay tupanachisun Diospa qowasqanchik iskay contratowan. Chay servipakuq Agartay tupanachisun Sinai Orqopi qosqan contratowan. Chay contrato kasukuqkunaqa leypa sirvientenkunam. 25Agartaqa tupanachichwantaqmi Arabia lawpi Sinai Orqowanpas. Chay orqotaataqmi tupanachichwan Jerusalen llaqtawan, chaypi *yachaqkunaqa leypa sirvienten kasqankuraykum mana librechu kachkanku. 26Aswanqa hanaq pachapi kaq mosoq Jerusalenqa librem, libretaqmi kanchik chaypi *yachaqkunapas. 27Bibliam nin: Yaw mana wachakuq qolluq warmi, kusikuywany qapariy. Yaw mana wachakuy reqsiq warmi, llumpa-llumpaytay qapariy. Qosanpa saqesqan warmiqa achka wawayoqraqmi kanqa qosan saqeruchkaptinpas.
21Moisespa
8awpaq
Iskay warmikunawan rikchanachisqanmanta
2077
GALATAS4,5
oqanchikqa qolloqpa wawan Isaac hinam Diospa prometekusqan churinkuna kanchik. 29Chay tiempopim aychaman hinalla naceq warma Chuya Espiritupa atiyninwan naceq warmata asipayaspa akarichirqa, chaynam kunanpas oqanchikta runakuna akarichiwanchik. 30Imaninm Bibliaqa? kaynatam nin: Qarqoy kay sir vientata wawantinta, kay sir vientapa wawanqa manam chaskinmanchu herenciata libre war mipa wawan hinaqa nispa. 31Wawqe-pa nillayku na, oqanchikqa manam sir vientapa wawan hinachu kanchik aswanqa libre war mipa wawan hinam.
judiokunapa kamachikuyninkunamanta librawarqanchik. Chaynaqa, qaqa hina sayaspay amaa kutiriychikchu sirviente hina sasallaa kawsaymanqa. 2oqa Pablopa nisqay tay uya riychik: Judioku na hina raq *se a lachikuspaykichikqa yanqapaqmi Cristomanqa hapipakunkichik. 3Huktawanmi nimuykichik: Pipas judio hina sealachikuqqa Moisespa lliw kamachikuyninkunatam kasukunan. 4Wakinnikichikmi ninkichik: Moisespa ley ninta kasukuptinchik mi mana huchayoqpaqa Dios chaskiwanchik nispa. Chaynata nispaykichik mi Jesucristomantawan Diospa favorninmanta karunchakurunkichik. 5oqanchik mi ichaqa Chuya Espiritupa yanapakuy ninwan hinaspa Cristoman hapipakuspa mana huchayoqa kananchikpaq suyachkanchik. 6Jesucristowan huk lla kaptinchikqa manam ima nanchu *se a lasqa otaq mana sealasqa kay ninchikpas. Diosmi ichaqa munan Jesucristoman hapipakuspallanchik kuyakuspa kawsananchikta. 7Allin kallpach kaq hina yachachisqayku nata kasu kuch kaptikichikqa pim cheqapmantaqa pantarachisunkichik mana kasukunaykichikpaqqa? 8Chay yachachikuykunaqa manam qayasuqnikichik Diosmantachu. 9Cuidakuychiky, yachankichikmi aslla qonchupas achka masa poqochisqantaqa. 10Seorpim confiakuchkani yachachisqaypa contranpiqa mana huk manrayanaykichik manta. Qamkunata pantachiqkunaqa pi runaa kaspapas Diospa castigasqanmi kanqa. 11Wawqe-pa nillayku na, sichum *Sea lachikuychik nispay raq yachachiptiyqa judiokunaqa manach akarichiwanmankuchu hinaspapas Jesucristopa cruzpi wausqanmanta willakusqaymantaqa manach piakunmankuchu. 12Aswanqa Qari kaynikichikpi *sealakuychik nispa yachachiqkunaqa enterontapas kuchuchikuchunkuy. 13Wawqe-pa nillayku na, Diosqa qaya surqan kichik libre ka naykichikpaqmi. Ichaqa: Librem kani nispaqa amay runapa mana allin munasqantaqa ruraychikchu aswanqa kuyakuy wany yanapanakuychik. 14Diosmi kamachiwarqanchik: Kuyankim runamasikita kikikita hina nispa. Kayta kasukuspam lliw kamachikuyninta cumplinchik. 15Animalkuna hina kachunakuspa mikunakuspaykichikqa yanqaataq kikikichikpura tukunakuruwaqchik. nimuykichik m: Chuya Espiritupa munasqanman hina kawsaspay aychapa munasqallantaqa amaa ruraychikchu. 17Aychapa munasqanqa Chuya Espiritupa contranpim kachkan, Chuya Espiritupa munasqanataqmi aychapa
16Chay naqa
1Cristom
Qaqa hina sayananchikmanta
Aychapa rurunmantawan Chuya Espiritupa rurunmanta
GALATAS5,6
2078
munasqankunapa contranpi kachkan. Iskayninku contranakuptinmi munasqaykichik rurayta mana atinkichikchu. 18Chuya Espiritu pusasuptikichik mi ichaqa manaa leypa munaychakusqanchu kachkankichik. 19Yachasqanchikpi hinapas aychapa mu nasqa llanpi kawsaqku naqa huchapakuyllapim purinku, millakuy paq kaqkunallatam ruranku, manaa penqakuspam qanrakunku, 20taytacha-mamachakunallatam adoranku, paykunaqa layqanakuyllapi, cheqninakuyllapi, lir yanakuyllapi, envidianakuyllapi hinaspa pianakuyllapim purikunku, kikillankupaqmi imatapas munanku, rakinakuyllatam hatarichinku, sapa-sapaqmi huunakunku, 21munapayarinkum hukpa imankunatapas, tomakuyllapi fiestakunallapim purikunku, rurankutaqmi chay na rikchaq huchakunatapas. aw paq nisqaytam huktawan nimuykichik: Chay na mana allin ruraqkunaqa manam yaykunqakuchu Diospa munaychakusqanman. 22Chuya Espiritu ataqmi kawsachiwanchik: kuya kuqta, kusisqa llata, hawkallata, pacienciakuqta, sumaq sonqollata, kuyapayakuqta, cumpliqta, 23llampu sonqollata hinaspa imapipas controlakuqta. Manam ima kamachikuy pas kay allin ruraykunapa contranpiqa kanchu. 24Jesucristopaa kaqkunaqa chakatasqata hinaam saqerunchik aychapa munasqankunataqa. 25Chuya Espirituman hina kawsaqkunaqa payta kasukuspaam purinanchik. 26Ama hatun tu kuspay ama pia na kusunchu nitaq envidia na kusunchu.
pipas huchallikuruptinqa Chuya Espirituta kasukuqkunam yanapanaykichik Diosman kutirikunanpaq. Chaytaqa ruraychik llampu sonqollay, yanqaataq qampas tentasqa kawaq. 2Ima sasachakuykunapipas yanapanakuychiky, chaynata ruraspay Jesucristopa kamachikuyninkunata cumpliychik. 3Pipas yanqapas-yanqa hatun tu kuspaqa kikillan mi enga a kun. 4Sapa ka mam kikinpa vidanta qawakunan. Sichum allin kaspaqa kikillanpaqch allin, hukpa vidanwanqa manam tupachikunmanchu. 5Rurasqanchik mantaqa sapakamam Diosman cuentata qosunchik. 6Diospa pa labran uya riqku naqa yachachiqnintam ya napa nan ku ima llawanpas. 7Amay qam ku naqa pantachina kuychikchu, Diostaqa manam pipas burlakunmanchu runaqa imapas tar pusqantam cosechanqa. 8Aychapa munasqallan tarpuqqa aychaman hinallam wauyta cosechanqa. Chuya Espirituman hina tarpuqmi ichaqa cosechachkaq hina pay manta wiay kawsayta chaskinqa. 9Chaynaqa amay amirusunchu imapas allin ruraytaqa, mana amiruspaqa tiempo chayaramuptinmi cosechata hina premiota chaskisunchik. 10Atispaqa lliwtay yanapasun, aswan llapanmanta llalliriqtaqa iiqmasinchikkunata.
11Qawaychiky, mayna hatun letrakunawanmi kikiypuni qellqamuchkaykichik.
Yanapanakunanchikmanta
Pablopa kunasqankunamanta
12Sichum pipas: Judiokuna hina *sealachikuychik nisuspaykichikqa, runakunallata
agradanankupaqmi obligasunkichik chaynapi cruzpi Jesucristopa wausqanmanta rimaspa mana akarichisqa kanankupaq. 13*Sealachikuychik niqkunapas manam lliw kamachikuykunatachu kasukunku, sealachikunaykichiktaqa munachkanku cuerpoykichikpi kaq sealmanta alabakunankupaqmi. 14oqam ichaqa imamanta alabakuytapas munanichu, aswanqa Seorninchik Jesucristopa cruzpi wausqallanmantam. Ar, cruzpi
2079
GALATAS6
Cristopa wausqanraykum kay pachapi mana allin ruraykunataqa wausqata hinaa saqeruni, kay pachapi mana allin ruraykunapas wausqata hinaam saqeruwan. 15Manam imapaqpas valenchu judiokuna hina *sealasqa kaypas otaq mana sealasqa kaypas, valenqa mosoq runaa kaymi. 16Kay yachachisqayman hina purispa Diospa cheqap akllasqankunatam nimuykichik: Diosy kuyapayarispa hawkalla kawsanaykichikta munachun. 17Je sucristorayku a ka richiwasqan kupa marcan ku nam pimanpas qawachin Seorninchikpa cheqap ser viqnin kasqayta. Chaynaqa amaay kunanmantaqa pipas sonqoyta nanachichunchu. 18Wawqe-pa nillayku na, Seor ninchik Je sucristoy sonqoykichikpi kawsaspa yanapasunkichik. Chay nay kachun.
EFESO LLAQTAMAN APOSTOL PABLOPA CARTASQAN

Kay cartapa hatun yachachikuyninqa imakunatam rurananpaq wiaymantaraq Diospa tanteasqankunam. Citasqan tiempopi tukuy unanchasqankunata Dios hukllawaykuptinmi chaykunapi Jesucristo gobiernanqa. Chay tanteasqankunatam payqa reqsichin paypi iiqkunaman, wakin runakunapaqmi ichaqa pakasqa kachkan. Chayraykum Diospa runankunaqa Jesucristoman hukllawasqa kawsananku, hukllataqmi kawsananku iiqmasinkunawanpas. Kay car taqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun car tapa qallariy ninmanta (1:1-2). Iskay kaq parteataqmi willa kun Jesucristopi iiqkunaqa wiay mantaraq Diospa akllasqan kasqanrayku huk lla ka nankumanta, willa kuntaqmi Jesucristorayku runakunapa huchanta pampachaspa imay nam Diospa librasqanmantapas chay nataq Jesucristopa kuyakuy ninqa ancha hatunlla a kasqanmantapas (1:3-3:21). Kimsa kaq parteataqmi willakun Chuya Espiritupa yanapakuyninwan Jesucristoman iiqkunaqa chullalla kanankumanta, willakuntaqmi Jesucristopi kasqanrayku mosoq kawsaypia purinankumantapas chaynataq Diospa churinkuna hinaa imaynam kawsanankumantapas (4:1-6:20). Tawa kaq par teataqmi willa kun Tiquico sutiyoq wawqe kachasqanmanta (6:21-24). Jesucristopi iiqkunaqa chullalla kasqankumantam yachachin kimsa rikchanachiykunawan. Imaynam runapa cuerpon hukllawasqa kachkan umanman, chaynam iiqkunapas Jesucristoman hukllawasqa kachkanku. Imaynam hatun wasi cimientonpa hawanpi hatarichisqa kachkan, chaynam iiqkunapas Jesucristopi takyachisqa kachkanku. Imaynam casada warmi qosanpaa rikurirun, chaynataqmi iiqkunapas Jesucristopaa rikurirun. Cartapa tukupayninpim Apostol Pablo iiqkunata tupachin guerrapi peleaq soldadokunaman. Imaynam soldadopa kapun armankuna, chaynataqmi iiqkunapapas kapuntaq armankuna chaynapi huchawan, kay pachapi mana allin costumbrekunawan hinaspa diablowan peleananpaq (6:10-20). Cartapa qallariyninmanta
1oqa
Pablom Diospa munasqanman hina Cristo Jesuspa *apostolnin kani. Efeso llaqtapi, Jesucristoman iispa payllapaqa kawsaqkunamanmi cartamuykichik. 2Dios Taytanchiktawan Seorninchik Jesucristotam maakuchkani favorecesunaykichikpaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykichikpaq.
Jesucristopi Diospa bendicionninkunamanta
Jesucristopa Taytan Diostay yupaychasun, paymi Cristo- wan huklla kasqanchikrayku Espiritupa tukuy yanapakuyninkunawan favorecewarqanchik hanaq pachapiapas kachkachwanchik hina. 4Manaraqpas kay pacha unanchasqa kachkaptinmi Diosqa Cristorayku akllawarqanchika chaynapi paypa qayllanpi mana chikanpas huchayoq kaspa payllapaqa kawsananchikpaq. 5Kuyakuqllaa kaspanmi ancha munas2080
3Seorninchik
2081
EFESIOS1,2
qanman hina awpaqmantaraq munarqa Jesucristorayku churichakuykuwananchikpaq. 6Anchallataa favorecewaspanchik kuyasqan Churinrayku chaskiwasqanchikmantay payta yupaychasun. 7Llumpa-llumpayta favorecewaspanchikmi Diosqa Churin Jesucristopa yawarninwan librawarqanchik otaq huchanchikkunata pampachaykuwarqanchik. 8Chay favorecewasqanchiktam llimparichirqa yachayniyoq hinaspa allin tanteaq kananchikpaq. 9awpaqmantaraq pakasqa kaqkunatam otaq Cristontakama imam ruray munasqantam reqsiykachiwanchik. 10Chaykunata rurananpaq tiempo chayaramuptinmi kay pachapi kaqkunatapas chaynataq hanaq pachapi kaqkunatapas llapallanta Dios hukllawanqa, chaynataqa ruranqa chaykunapi Cristo munaychakunanpaqmi. 11Allin tanteasqan man hina ruraq Diosmi aw paqmanta raq mu nasqan man hina akllawarqanchik, akllawarqanchikqa Cristowan huklla kaptinchik herenciata chaskinanchikpaqmi. 12awpaqmantaraqmi Cristopi confiakurqanchik, chaynapi oqanchikrayku suma-sumaq atiy niyoq kasqanmanta Dios yupaychasqa kananpaq. 13Salvo kanaykichikpaqqa cheqap noticiata uyarispam Cristoman iikurqankichik, chayraykum Diosllapaqa kanaykichikpaq prometekusqan Chuya Espirituwan sellosqa kachkankichik. 14Chuya Espirituqa herencia chaskinanchiktam garantizan llapallan rantisqankunata Dios libranankama chaynapi hatun sumaq kancharichkaq kay ninmanta yupaychananchikpaq.
15Uyarirqanim Seorninchik Jesucristoman hapipakusqaykichikta hinaspa llapallan
Iiqkunapaq Pablo maakusqanmanta
iiqmasinchikkuna kuyasqaykichikta. 16Chayraykum maakuyniypiqa tukuy tiempo qamkunamanta Diosman graciasta qoni. 17Seorninchik Jesucristopa hatun kancharichkaq Taytan Diostam maakuchkani Espiritunwan yachayta qosunaykichikpaq chaynapi ima yachachisusqaykichiktapas entiendenaykichikpaq hinaspa payta astawan reqsinaykichikpaq. 18Maakuchkanitaqmi allinta yuyanaykichikpaqpas chaynapi qayasusqaykichikrayku confianzawan suyasqaykichikta yachanaykichikpaq otaq Diosllapaqa kawsaqkunawan chay suma-sumaqllaa qosusqaykichik herenciamanta yachanaykichikpaq. 19Maakuchkanitaqmi Diospa mayna-mayna atiyninmanta yachanaykichikpaqpas, chay atiyninwanmi Diosqa iiqkunata kallpanchawanchik. Hatun atiyniyoq kasqantam Dios reqsichikurqa 20Cristota kawsarichispa hinaspa hanaq pachapi *alleqninpi tiyaykachispa. 21Paytaqa hatuncharun gobiernaqkunapas, kamachikuqkunapas, atiyniyoqkunapas, munaychakuqkunapas hinaspa imaymana sutiyoqkunapas mana igualay atinankamam, hatuncharurqaqa manam kunan tiempollapaqchu aswanqa hamuq tiempopaqwanmi. 22Tukuy imatapas Cristowanmi saruchirqa. Hina Cristotataqmi llapallan iiqkunapa uman kananpaqpas churaykun. 23Llapallan iiqkunaqa Cristopa cuerponmi, cuerpowan umaqa hukllam, chaynam iiqkunapas Cristowanqa huklla kachkanku, payllam lliwpi llimparichkan.
wausqa hina kachkaptikichikmi Diosqa qamkunatapas kawsarichisurqankichik. 2Wausqa hinaqa karqankichik kay pachapi mana allin rurayllapi kawsaspaykichikmi hinaspa mana rikuy atinakunapi munaychakuqpa kamachikusqanta kasukuspaykichikmi. Kunanpas chay munaychakuqmi Diosta mana kasukuqkunataqa kallpanchachkan. 3awpaqtaqa lliwmi oqanchikpas kawsarqanchik mana allin piensasqanchikkunaman hina munasqallanchikpi purikuspa hinaspa aychapa munasqallanta ruraspa, nacesqanchikmantapunim llapa runakunapiwan kuska
1Huchaykichikrayku
Diospa favorninraykulla salvasqa kananchikmanta
EFESIOS2,3
2082
castigopaqa karqanchik. 4Aswanqa kuyapayarikuqllaa Diosmi llumpa-llumpayta kuyawaspanchik, 5huchanchikrayku wausqa hina kachkaptinchikpas Jesucristotawan kuskata kawsariykachiwarqanchik. Favorninraykullam Diosqa salvaykusurqankichik. 6Diosqa Jesucristotawan kuskata kawsariykachiwaspanchikmi paywan kuskatataq hanaq pachapipas tiyaykachiwanchik. 7Chaynataqa rurarqa ancha-ancha favorecekuq kasqanta hinaspa mayna kuyawasqanchikta Cristo Jesuswan hamuq tiempokunapi qawachinanpaqmi. 8Favorninraykullam iiptikichik Diosqa salvaykusurqankichik, chayqa manam qamkunamantachu aswanqa mana imallapaq Diospa qosusqaykichikmi. 9Manataqmi imapas rurasqaykichikraykuchu chaynapi pipas mana alabakunanpaq. 10Diosqa mosoqyachiwarqanchik Cristowan huklla kaspa allinkunata rurananchikpaqmi, chaykuna rurananchiktaqa awpaqmantaraqmi munarqa. imaynam awpaq tiempopiqa kasqaykichikta. Qamkunaqa manam judio castachu kankichik. Cuer ponkupi *sealasqa judiokunam ninku: oqaykuqa sealasqam kaniku, qamkunaataqmi mana sealasqa runakuna kankichik nispa. 12Chay tiempoku napiqa Cristomanta ka runchasqa kaspam *Israelpa miray ninkunamantapas rakisqa karqankichik, manam yacharqankichikchu contratota ruraspan Diospa prometekusqantapas. Mana ima consuelollatapas suyaspam cheqap Diosmanta karunchasqa kay pachapi kawsarqankichik. 13Kunanmi ichaqa Jesucristoman hukllawasqaa kachkankichik. aw paqtaqa karunchasqa kachkaptikichik mi Cristo wauspan yawar ninta chaqchurqa, chayraykum asuykachisqaa karunkichik. 14Cristollam hawkayachiwaqninchikqa, paymi hukllawarun judiokunatawan mana judio kaqkunata perqa hina rakiwaqninchik cheqnikuyta tuirachispan. 15Judiokunaman awpaq kamachisqankunatam Cristo wauspan mana valeqpaqa rikurirachin, chay napim judiokunatapas hinaspa mana judio kaqkunatapas kikinmana asuykachispan mosoq ayllumana hukllawarun. Chaynapim paykunataqa hawkayaykachirqa. 16Cristom Dioswan *allinyanachispan cruzpi wausqanwan iskay nin castakunata huk ayllullamana hukllawarqa, chaynataqa rurarqa cheqninakusqankuta pasaypaqta chinkarachispanmi. 17Cristo hamuspanmi hawkayay allin noticiata willasurqankichik karupi kaqkunamanpas chaynataq hichpapi kaqkunamanpas. 18Chaynaqa judiopas hinaspa mana judio kaqpas Cristoraykullam Dios Taytamanqa asuykunchik chullalla Espiritupa yanapasqan. 19Qamkunaqa manam forastero hinaachu kankichik nitaq huklaw llaqtayoq hinaachu, qamkunaqa kankichik Diosllapaqa kawsaqkunapa llaqtamasinam hinaspa paypa churinkunaam. 20Qamkunaqa perqasqa wasi hinam kankichik *apostolkunapi hinaspa Diosmanta willakuqkunapi cimientasqa, chay cimientopa esquinanpi hapiq rumiataqmi Jesucristo. 21Paypi qallarispam wasiqa sumaqllataa wiachkan chaynapi Seorpaq sapaqchasqa templo rikurinankama. 22Cristopim qamkunapas perqasqa hina paywan hukllawasqa kachkankichik, chaypim Dios *yachachkan Espirituntakama.
11Yuya riychik y
Cristopa Dioswan allinyanachiwasqanchikmanta
Pablom Jesucristorayku preso kachkani mana judio kaqkunapa allinnikichikpaq. 2Yachankichikachusmi Dios favorecewaspa qamkunaman willanaypaq kamachiwasqantaqa. 3Diosmi reqsichiwarqa pakasqa kaqkunata, chaykunamantaqa
1oqa
Mana judio kaqkunamanpas Pablopa willakusqanmanta
2083
EFESIOS3,4
awpaqtaraqmi asllatapas qellqamurqaykichika. 4Chayta leespaykichikmi cuentata qokunkichik Cristomanta pakasqa kaqkuna yachasqayta. 5Kaykunataqa awpaq tiempopi runakunamanqa Diosqa manam reqsichirqachu, kunanmi ichaqa akllasqan *apostolninkunaman hinaspa paymanta willakuqkunaman Espirituntakama reqsichin. 6Pakasqa kaqkunaqa kaym: Jesucristomanta allin noticiawanmi mana judio kaqkuna judiokunapa herencia chaskiqmasina rikurirun, paykunawan hukllaa kasqankuraykum Cristo Jesuspi Diospa promesan chaskiqmasina karunku. 7Favorninraykullam atiyninwan Dios churaykuwarqa Jesucristomanta allin noticiakunata willakunaypaq. 8Llapallan iiqkunamanta mana valeqpaq hapikuchkaptiypas oqataraqmi Dios favoreceykuwarqa mana *judio kaqkunaman Cristomanta hatun valorniyoq pakasqa kaq allin noticiata willakunaypaq. 9Tukuy imapas unanchaq Diosmi qallariymantapuni kikillanpaq waqaychakusqanta yachaykachiwarqa, pakasqa kaqtam kunawarqa llapallanman willakunaypaq. 10Chaynapim altokunapi atiyniyoqkunapas hinaspa munaychakuqkunapas iiqkunata hukllamana huunasqata qawaspanku yachanqaku Diosninchikqa mana haypay atina yachayniyoq kasqanta. 11Diosm awpaqmantapuni imam munasqanta Seorninchik Jesucristowan rurarqa. 12Jesucristoman iiywan hapipakuspallam Diosmanqa asuykunchik mana manchakuspa. 13Chaynaqa qamkunarayku akarisqaywanqa amay hukmanyaruychikchu, chayqa aswanraq alabakunaykichikpaqmi. qonqorakuykuspay Dios Taytanchikta maakuchkani. 15Paypa sutintam apan hanaq pachapi llapallan kaqkunapas chaynataq kay pachapi llapallan kaqkunapas. 16Taytanchiktam maakuchkani hatu-hatun kayninman hina Espiritunpa atiyninwan sonqoykichikta kallpanchananpaq. 17Chaynapim confiakuptikichik sonqoykichikpi Cristo kanqa hinaptinmi allin sapichakusqa hina hinaspa ukuneqpi cimientasqa hina kuyanakuypi takyankichik. 18Maakuchkanitaqmi llapallan iiqkunawan kuska Cristopa kuyawasqanchikta entiendenaykichikpaqpas, paypa kuyakuyninqa tupuyta atiptinchikpas kanman mayna anchoch, mayna largoch, mayna ukuch hinaspa mayna hatuncha. 19Maakuchkanitaqmi imawanpas mana tupachiy atina Cristopa kuyakuyninta yachanaykichikpaqpas chaynapi Dioswan huntasqa kanaykichikpaq. 20Chay naqa Diosllatay hatunchasun, payllam oqanchikpiqa atiy ninwan ruran maakusqanchikmantapas hinaspa piensasqanchikmantapas aswan llimparichkaqtaraq. 21Llapallan iiqkunay Jesucristorayku Diosta hatunchasun wia-wiaypaq.
14Chayraykum
Cristopa kuyawasqanchikmanta
preso kaspaymi ruegakamuykichik allinta kawsanaykichikpaq, chaypaqmi Diosqa qayasurqankichik. 2Humillakuspay llampu sonqolla hinaspa pacienciakuq kaychik, imamanta faltanakuruspapas kuyakuywany aguantanakuychik. 3Chuya Espiritupa yanapakuyninwany chulla sonqolla kaychik tukuy tiempopi hawkalla kawsanaykichikpaq. 4Qamkunaqa kankichik chulla cuerpollam, chullallataqmi Espiritupas, Diosqa qayasurqankichik huk sonqolla suyanaykichikpaqmi. 5Chullallam Seorqa, chullallam iiypas, chullallataqmi bautismopas. 6Llapallanchikpa Taytanchik Diospas chullallam. Payqa llapallanpim munaychakun, llapallantakamataqmi tukuy imatapas ruran, payqa llapallanpitaqmi kachkan. 7Ichaqa Cristopa aypusqan man hinam sapa ka ma man Dios favorecewarqanchik. 8Chay mi Biblia nin kay nata:
1Seorninchikrayku
Chuya Espiritupiqa huklla kasqanchikmanta
EFESIOS4
2084
Altomanmi wicharirqa. Presokunatam aparikurqa. Runakunamanmi atiyta qorqa.

9Imatataq niwachkanchik wicharirqam nispaqa? Kaywanqa niwachkanchik puntataqa kay pachaman uraykamusqantam. 10Hina payllataqmi tukuy imaman huntariykunanpaqpas cielokunapa altonkamaraq wicharirqa. 11Paypunitaqmi atiytapas qorqa wakinman *apostol kanankupaq, wakinmanataq Diosmanta willakunankupaq, wakinmanataq Jesucristomanta allin noticiata willakunankupaq hinaspa wakinmanataq iiqkunata yachachispa michiq kanankupaq. 12Paykunatam churarqa cristopa cuerpon iiqkunata yanapaspa wiachinankupaq, chaynapi qespisqa kanankupaq. 13Chaynapim iisqanchikpipas chaynataq Diospa Churin reqsisqanchikpipas llapallanchik wiaspa hukllaa kasunchik, yuyayniyoq runa hinaa kaspam mana imapapas pisisqan Cristo hina cabal kasunchik, 14manam kasunqa warmakuna hinaachu, warmakunaqa hukta-hukta creeruspam wayrawan apachikuchkaq hina runakunapa yachachisqanwan aysachikunku, paykunataqa sacre runakunam sumaqllataa rimaspa pantarachin. 15oqanchikqa kuyanakuspay cheqapta rimasun aswan-aswan wiaspa Cristoman rikchakuq kananchikpaq, payqa llapallan iiqkunapa umanmi. 16Llapallan iiqkuna cuerpon kaptinchikmi Cristo hukllanchawanchik, chaynataqa rurawanchik cuerponpa partenkunata yanapanakunanpaq tinkinachkaq hinam, sapakamam rurananchikta allinta ruraspa kuyakuywan kallpanchakuspa sumaqta wiananchik.
sutinpim kamachimuykichik: Amaay kawsaychikchu Dios mana reqsiq runakuna hinaqa, paykunaqa kawsachkanku mana allin piensasqankuman hinallam. 18Paykunaqa yuyayninku tutayasqa kaptinmi mana entiendenkuchu, Diospa qosqan mosoq kawsaymantaqa karupim kachkanku, sonqonkutapas rumiyarachisqankuraykum mana yachaq kachkanku. 19Paykunaqa manaa penqakuq rikuriruspankum tukuy imaymana qanra vidallapi purikuchkanku, mana allinkunata gustollawana ruraspankum aswan-aswanraq chayna kawsayta munachkanku. 20Qamkunam ichaqa mana chaynatachu Cristomanta yacharqankichik 21sichu paymanta allinta uyarispaqa hinaspa paymanta cheqap yachachikuyman hina yachachisqa kaspaqa. 22Huchaman aysaqnikichikmanta karunchakuspay amaa awpa vidaykichikpi hinaachu puriychik, chayna vidaqa pantachikuspam mana allinllata munachisunkichik. 23Imaynam piensasqaykichiktaqa mosoqyachiychiky. 24Hinaspay mosoqwan pachakuchkaq hina mosoq runaa kaychik Diosman rikchakunaykichikpaq, chayna runatam Diosqa unancharqa cheqaptapuni mana huchallikuq justo kananpaq. 25Chay naqa amaa llu lla kuspay cheqaptapu ni rimaychik ru na ma sikichik wan, lliwchanchikmi kanchik huk cuerpopa partenkuna hinalla. 26Piakuspaqa amataqy huchallikuychikchu, amay inti seqaykunankamaqa piakuruychikchu. 27Amay chikantapas dejakuychikchu diablo huchallichisunaykichiktaqa. 28Pipas awpaqta suwa kaspaqa amaay suwakuchunchu, aswanqa imatapas allinta ruraspaay llamkachun chaynapi imallawanpas muchuqkunata yanapaykunanpaq. 29Rimaspaykichikqa amay qacha si michu kaychik, aswanqa allin kaqku na llatay rimaychik chaynapi uyariqnikichik kunapas allinninpaq kaptin aswan-aswan
17Seorninchikpa
Cristowana mosoq kawsaymanta
2085
EFESIOS4,5
wianankupaq. 30Amay llakichiychikchu Chuya Espiritutaqa. Paytaqa Diosmi *sellachkaq hina qosurqankichik librasusqaykichik punchawpaq. 31Ama ay kaychikchu piapa kuqqa, rabia kuqqa, cheqni kuqqa, qaqcha nakuqqa, insultanakuqqa nitaq ima mana allin ruraqpas. 32Aswanqa sumaq sonqo kaspay kuyapayanakuychik, Diospas Cristoraykum pampachasurqankichik, chaynay qamkunapas pampachanakuychik. kuyasqan churinkunam kankichik, chaynaqa pay man rikchakuqy kaychik. 2Cristopa kuyawasqanchik man hinay kuyanakuspa kawsaychik. Paymi Diosman miski asnaq ofrenda hina ofrecekurqa oqanchikrayku wauspan. 3Qamkunaqa Diosllapaqam kawsachkankichik, chay naqa ama ay rimayllapas rimariychikchu huchapakuymantaqa chaynataq manaa rimana huchakunamantapas nitaq qollqella kuyaymantapas 4nitaq penqaypaq kaqkunatapas nitaq mana pasaq kaqkunamantapas nitaq tupa-tupaykachispa rimaykunamantapas, chayna rimaykunaqa manam imapaqpas valenchu, simikichikqa kachun Diosllamana graciasta qonaykichikpaqy. 5Kaytay yachaychik: Cristopa hinaspa Diospa munaychakusqanmanqa manam yaykunqachu huchapakuqkunaqa, millakuypaq hucha ruraqkunaqa hinaspa qollqella kuyaqkunaqa. Kikillanpaq imapas munaqqa taytacha-mamachata adoraq hinam. 6Amay yanqakuna rimaqwanqa engaachikuychikchu. Chayna huchallikuykunaraykum Diosqa castigonta kachaykun mana kasukuqkunaman. 7Amay paykunapa mana allin ruraqmasinqa kaychikchu. 8awpaqtaqa tutayaypi hinam purirqankichik, kunanmi ichaqa Seorwan hukllaa kasqaykichikrayku achkiypia kawsachkankichik, chaynaqa allintay kawsaychik. 9Achkiypi hina kawsakuyqa sumaq sonqoyoq kaymi, allinta ruraymi, cheqapman hina kawsakuymi. 10Maskaychikqa Seorninchik agradaytay. 11Tutayaypi hina kawsaqkunapa mana allin rurasqantaqa amataqy ruraysiychikchu, aswanqa mana allin rurasqankumantay qaqchapaychik. 12Pakakuspalla rurasqankumanta rimayllapas penqaypaqmi. 13Achkiwan kanchaykusqa hinam tukuy imapas sutilla rikurirun, achkiwantaqmi reqsinchik ima kasqantapas. 14Chayraykum ninku: Rikchariy puusqaykimanta. Kawsarimuy wausqakunamanta hinaptinmi Cristo achkisunki. 15Hinaptinqa allintay qawakuychik imaynam kawsasqaykichikta. Amay kawsaychikqa mana yachayniyoqkuna hinachu aswanqa yuyayniyoqkuna hinay. 16Tiempoykichiktapas amay usuchiychikchu, kay punchawkunaqa mana allinllaam. 17Chaynaqa amay mana yuyayniyoqqa kaychikchu aswanqa Seorpa munasqantay entiendeychik. 18Amay vinowanqa sinkakuychikchu, chayqa viciokunamanmi apakun, aswanqa Chuya Espiritupa huntasqany kaychik. 19Rimapayanakuychiky salmokunawan, cantokunawan, sonqomanta lloqsimuq takikunawan, Seorninchiktay tukuy sonqowan takispa yupaychaychik. 20Tukuy imamantay Seorninchik Jesucristopa sutinpi Dios Taytaman graciasta qoychik. respetaspaqa kasunakuychiky. hinay war mikunapas qosaykichikta kasuychik. 23Qosaqa warmipa umanmi, chaynam Cristopas llapallan iiqkunapa uman, iiqkunaqa
22Seor ninchikta 21Cristota
1Diospa
Diospa churinkunaqa imaynam kawsananmanta
Iiqkunaqa familianwan imaynam kawsananmanta
EFESIOS5,6
2086
Cristopa cuerpon hinam, payataqmi iiqkunapa salvaqnin. 24Cristotam iiqkunaqa kasukun, chaynam war mikunapas tukuy imapi qosankuta kasukunanku. 25Cristom iiqkunata kuyaspan paykunapaq entrega kurqa, chay nay qosakunapas warmikichikta kuyaychik. 26Cristoqa entregakurqa iiqkunata chuyanchananpaqmi hinaspa yachachikuyninwan yakuwan mayllachkaq hina limpiananpaqmi. 27Chaynataqa rurarqa iiqkunata sumaqllataa kikinman pusaykunanpaqmi, paykunaqa kanan manam qachachasqachu nitaq sipu-sipuchu nitaq chayman rikchakuqchu, paykunaqariki kanan payllapaqa kawsaqmi hinaspa mana imaniraqpas huchayoqmi. 28Chaynallataqy qosakunapas warmikichikta kuyaychik imaynam kikikichikpa cuerpoykichikta kuyakusqaykichikta hina, warminta kuyaqqa kikintam kuyakun. 29Manapunim pipas kikinpa cuerpontaqa cheqninmanchu aswanqa mikuchispanmi allinta uywan, chaynatapunim Cristopas ruran iiqninkunawan, 30paypa cuerponpa partenm kanchik. 31Chayraykum: Qariqa tayta-mamanta saqespan hukllawakunqa war minmana chaymi iskay ninku huk runa hinallaa kanqaku. 32Kayqa mayna sasa entiendenam, kay taqa nich ka ni Cristomantawan llapa iiqkunamantam. 33Kikikichikta hinay war mikichiktapas sapakama kuyaychik, warmiataqy qosanta respetachun. 1Chu riku na, Seor man iiqa kasqaykichik raykuy tay ta-ma maykichikta kasukuychik. Chayna rurayqa allinpunim. 2Promesayoq kamachikuykunamanta punta kaqqa kaymi: Tayta-mamaykita respetay, 3chaynapi allin kanaykipaq hinaspa kay pachapi unay wata kawsanaykipaq. 4Tay ta-ma ma ku na, qam ku napas wawa-chu rikichiktaqa amay pi achiychikchu, aswanqa kasukuqtay uywaychik Seorninchikpa yachachikuy ninman hina. 5Sir vientekuna, qam kunapas kay pachapi patron nikichiktay respetaychik hinaspa manchakuychik, Cristota kasukuchkaq hinay tukuy sonqowan kasukuychik. 6Allintaqa ruraychik amataq paykuna qawasunallaykichikpaqchu nitaq allin sir vienteymi nispa alabasunallaykichikpaqchu. Qamkunaqa tukuy sonqoykichikwany ruraychik Diospa munasqanta Cristopa sirvientenkuna hina. 7Seorta ganasllawana ser vichkaq hinay tukuy imatapas ruraychik, manam runallatachu ser vichkankichikqa aswanqa Seorninchiktam. 8Yachananchikmi, sapakamam sirviente otaq libre kaspapas Seormanta allin rurasqanchikman hina chaskisunchik. 9Patron ku na, qam ku napas chay na llatay sir vientekichik ku nawan ru raychik, amaay: Kaynatam-waknatam rurarusqayki niychikchu. Yachasqaykichikpi hinapas qamkunapapas chay nataq paykunapapas huklla Seorninqa cielopim kachkan, payqa manam pimanpas sayapakunchu.
kallpanchakuychik. 11Harkachikunaykichikpaqy Diospa llapallan qosusqaykichikwan pachakuychik chaynapi wateqasuqnikichik diablo mana urmachisunaykichikpaq. 12Manam peleachkankichikqa aychayoq tulluyoq runakunawanchu aswanqa tutayaypi kamachikuqkunapa, gobiernaqkunapa hinaspa munayniyoqkunapa contranpim, peleachkankichikqa altokunapi mana allin espiritukunapa contranpim. 13Chaynaqa harkachikunaykichikpaqy Diospa qosusqaykichik llapallan armankunata hapiychik, chaynapim urmachiy munasus-
10Chaynaqa wawqe-panillaykuna, Seorninchikman hapipakuspay atiyninwan allinta
Guerrapaq hina kallpanchakunamanta
2087
EFESIOS6
qaykichik punchawpi mana allinta venceruspaykichik qaqa hina sayankichik. 14Allintay sayaychik, chumpiwan allinta watakuchkaq hinay cheqap kaqwan watakuychik. Diospa munasqanman hina kawsasqaykichikqa kachun soldadopa qasqon harkaq hinay. 15Zapatokuchkaq soldado hinay alistakuychik hawkayachikuq allin noticiata chaylla willakunaykichikpaq. 16Llapallanmantapas aswanqa iiynikichiky harkachikuna hina kachun chaynapi chay iiynikichikwan diablopa rupachkaq flechankunata amachanaykichikpaq. 17Salvasqa kasqaykichiky kachun umaykichik harkaq casco hina, hapiychiktaqy Diospa palabrantapas, chayqa Chuya Espiritupa espadanmi. 18Chuya Espiritupa yanapakuyninwan Diosninchikta tukuy tiempo maakuspay ruegakuychik hinaspa listolla kaychik, ama hukmanyaspay llapallan iiqkunapaqpas Diosta maapuychik. 19oqapaqpas maakuychiky awpaq tiempopi pakasqa kaqmanta allin noticiata willakuptiy imam ninayta Dios valorwan rimachiwananpaq. 20Cristopa rantinpi hamusqayraykum cadenakunawan presochasqa kachkani. Chaynaqa maapuwaychiky mana manchakuspay willakunaypaq. confianza llamkaqmasiy Tiquicom willasunkichik oqamantawan imam rurasqay manta, payqariki kuyasqanchik iiqmasinchik mi. 22Paytaqa kachamuchkani imay nam kasqaykumanta willasuspaykichik sonqoykichikta tiyaykachinanpaqmi. 23Dios Tay tanchik y Seor ninchik Je sucristopiwan ya napaykusun kichik llapallan iiqmasinchik kunawan kuyanakuspa hawkalla kawsakunaykichikpaq. 24Mana tukuq kuya kuy wan Seor ninchik Je sucristota kuyaq llapa llan ru na ku nataqa Diosy favorecechun.
21Seor ninchikpaq
Cartapa tukuyninmanta
FILIPOS LLAQTAMAN APOSTOL PABLOPA CARTASQAN

Europa lawpi Apostol Pablopa punta kaq qallarichisqan iglesiaqa karqa Filipos llaqtapi kaqmi. Filipos llaqtaqa karqa Macedonia law pim. Kay cartataqa qellqarqa carcelpi kachkaspanmi. Kuya kuy sonqowanmi graciasta qorqa payta ya napa nankupaq ofrenda apachisqankumanta. Pantay yachachikuykuna paykuna ukupi rikurirusqanraykum kallpancharqa Jesucristomanta ama ra kikunankupaq hinaspa paypi confia kunankupaq. Kay car taqa pichqa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun car tapa qallariy ninmanta, willa kuntaqmi Pabloqa Jesucristollapaqa kawsasqanmantapas (1:1-26). Iskay kaq parteataqmi willa kun valorchakuspa Seor Jesucristopi confia kunankumanta hinaspa pay hina humilde ka nankumanta (1:27-2:18). Kimsa kaq parteataqmi willakun yanapaqnin Timoteomantawan Epafroditomanta (2:19-30). Tawa kaq par teataqmi willa kun Jesucristollapi mosoq kawsay tarisqanmanta (3). Pichqa kaq parteataqmi willakun Seor Jesucristoman iikuspaqa kusisqa kawsakuymanta. Kay car taqa tukuykun saludokunawanmi (4). Cartapa qallariyninmanta
ser viq oqa Pablom Timoteopiwan cartamuykiku Filipos llaqtapi kaq llapallan iiqkunaman, *michiqnikichik kunaman hinaspa *diaconokunaman, qamkunaqa Jesucristollapaqa sapaqchasqam kachkankichik. 2Dios Taytanchiktawan Seorninchik Jesucristotam maakuchkaniku qamkunata favorecesunaykichikpaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykichikpaq.
3Sapa kuti yuyarispaymi qamkunamanta Diosninchikman graciasta qoni. 4Orakuspaymi
1Je sucristo
kusikuywan tukuy tiempo llapallaykichikpaq maapuykichik. 5Maakuniqa qallariyninmanta kunankama Cristomanta allin noticiata willakuptiy yanapawasqaykichikmantam. 6Yachanipunim, qamkunapi allinkuna qallariq Diosninchikqa Jesucristo kutimunankamam chay qallarisqanta cabalanqa. 7Llapallaykichikta kuyasqayraykum chaynataqa piensani, qamkunatawanmi Diosninchikqa tukuy imapi favorecewarqanchik carcelpia kaptiypas, Cristomanta allin noticiata cheqap kasqanpaq willakuptiypas chaynataq valechiptiypas. 8Diosnillanchikmi yachan Jesucristopa kuyakuyninwan qamkunataqa mayna-mayna kuyasqaytapas. 9Maakuchkaniqa sumaqta entiendespaykichik yuyaywan aswanraq kuyakuq kanaykichikpaqmi 10hinaspa allin kaqkunata reqsinaykichikpaqmi, chaynapim Jesucristopa kutimunan punchawpaq kankichik mana huchayoq hinaspa pitapas mana urmachiq. 11Jesucristom yanapasuchkankichik allin ruruchkaq sacha hina allinkunata ruranaykichikpaq chaynapi Diosta yupaychaspa hatunchanaykichikpaq.
2088
2089 Cristollapaqa kawsakuymanta
FILIPENSES1,2
yachanaykichiktam munani, tukuy ima sucedewasqanwanqa Cristomanta allin noticiam aswanraq mirarun. 13Chayraykum Palaciopi kaq lliw soldadokunapas chay nataq wakin runakunapas Jesucristorayku preso kasqayta yacharunku. 14Achkaq iiqmasinchik kunapas preso kasqayta qawaspam kallpanchakurqaku chaymi Seorninchik man hapipakuspanku mana manchakuspa aswanraq Diospa palabranta willakuchkanku. 15Suti reqsiyllataqmi wa kin ku naqa oqa manta envidia kuspa hinaspa atipanakuspa Cristomanta willakuchkanku, wakinmi ichaqa willakuchkan allinpaq munaspanku. 16-17Chay envidiakuwaspa Cristomanta willakuqkunaqa imatapas kikillanpaq munaspallam willakuchkan, chaynapim preso kasqay pi astawanraq llakichiwayta munachkanku. Wakinmi ichaqa willakuchkan kuyakuy wan, paykunaqa yachanmi Cristomanta allin noticiata valechinay paq carcelpi kasqayta. 18Ichaqa manam ima nanchu, iskay uya kaspan kupas otaq allinta mu naspan kupas Cristomanta willakusqankumantam llumpayta kusikuni. Hinaspapas mastaraqmi kusikusaq. 19oqaqa yachanipunim maapuwasqaykichikwan hinaspa Jesucristopa Espiritunpa yanapawasqanwan kaymanta allinlla lloqsirunayta. 20Tukuy sonqoywanmi confiakuchkani imamantapas mana penqachiwanankupaq hinaspa mana manchakuspa rimanaypaq, chaynapim awpaq tiempopi hina kunan tiempopipas, wauptiypas hinaspa kawsaptiypas Jesucristo vidaypi hatunchasqa kanqa. 21oqapa kawsakuyniyqa Cristollapaqa kawsakuymi, waukuyataqmi aswan allinraq. 22Ichaqa kay pachapiraq kawsaspayqa Seorpaqmi imatapas allinta rurayman, chaymi mayqan akllaytapas mana atinichu. 23Sasam iskayninmanta mayqanpas akllay, ichaqa munaymanmi waukuspay Cristowana kuska kayta, chay kaqmi oqapaqqa aswan allin kanman. 24Aswanqa qamkunaraykum kay pachapiraq kawsanay. 25Chayraykum kawsanaymantaqa seguro kachkani, llapallaykichikwanmi allinnikichikpaq kawsasaqraq chaynapi iisqaykichikpi wianaykichikpaq hinaspa kusikunaykichikpaq. 26Chaynaqa huktawan qamkunaman kutimuptiymi oqarayku Jesucristota hatunchankichik kusikuywan. 27Vidaykichiky kachun Jesucristomanta allin noticia uyarisqaykichikman hina. Watukamuspay otaq maypia kaspaypas qamkunamantam uyariyta munani huk sonqolla qaqa hina sayaspa vencesqaykichikmanta, iisqaykichik allin noticiata willakunaykichikpaq kallpanchakusqaykichikmanta hinaspa 28contraykichikpi kaqkunatapas mana manchakusqaykichikmanta. Contraykichikpi kasqankuraykum yachanchik paykunaqa puchukananta, qamkunaataq salvasqa kanaykichikta. Chayqa Diosmantam. 29Cristoraykum Diosqa favoreceykusunkichik ichaqa manam payman iinallaykichikpaqchu aswanqa payrayku akarinaykichikpaqwanmi. 30Chaynaqa kankichik sasachakuypi kasqayta qawasqaykichikpi hinam hinaspa kunan uyarisqaykichikpi hinam.
chikta tiyaykachiptinqa, sichu Espiritupas qamkunawan kachkaptinqa chaynataq qamkunapas llakipayarikuspa kuyakuqllaa kaspaykichikqa 2kusichiwaychiky, lliwchaykichiky kaychik chulla pensamientoyoqlla, huk kuyakuyniyoqlla, huk sonqolla hinaspa huk sientiqlla. 3Amay envidiakuspaqa nitaq altotukuspaqa imatapas ruraychikchu,
1Sichu Cristopuni kallpanchasuptikichikqa, sichu kuyasuspaykichik sonqoyki-
Cristopa humillasqa kasqanmantawan hatunchasqa kasqanmanta
FILIPENSES2
2090
aswanqa humillakuspay kikikichikmantapas aswan allinpaqraq wakinkunata hapiychik. 4Amay kikillaykichikpaqchu allintaqa munaychik aswanqa wakinkunapaqwany. 5Jesucristopa piensasqan man hinay qam ku napas piensaychik. 6Paymi Dios kachkaspapas Dios kasqanta valechiyta mana munarqachu, 7aswanqa kikinmi menoschakururqa sir viente hinaa kananpaq. 8Runayaruspanataqmi humillakuykurqa, Diosta kasukuspanmi waurqa penqaypaq cruzpi. 9Chayraykum Dios llumpa-llumpayta hatuncharuspan llapallanmanta suma-sumaq sutiwan sutichaykurqa, 10chaynapim Jesuspa sutinta uyarispanku hanaq *pachapi hinaspa uku pachapi kaqkuna qonqorakuykunqaku. 11Llapallan runakunapas Jesucristoqa Seormi nispam ninqaku, chaynataqa ninqaku Dios Taytata yupaychaspankum. wawqe-panillaykuna, qamkunawan kaptiymi tukuy tiempo kasuwarqankichik, chaynay karupi kachkaptiypas aswanraq kasuwaychik. Manchakuywan hinaspa respetowany salvasqa kasqaykichik qespichiypi riychik, 13Diosmi munasqanman hina allin munayta qosuspaykichik allinkuna ruranaykichikpaq yanapasunkichik. 14Lliwtay ruraychik ama kaminakuspa nitaq kutipanakuspa, 15chaynapim mana culpayoq hinaspa mana huchayoq kaspaykichik Diospa churin chuya sonqo kankichik huchallikuq pierdesqa runakunapa chawpinpi. Qamkunaqa tutapi kanchaq lucero hinam sutilla lliwpa reqsisqan kachkankichik. 16Qamkunaqa wiaypaq kawsay qokuq palabratam hatallichkankichik. Chaymi Cristopa kutimunan punchawpiqa qamkunamanta kusikusaq kallpanchakuspay yachachisqayqa mana yanqapaq kasqanmanta. 17Iisqaykichikraykum Diosman ofrenda hina entregakunkichik, chay ofrendaman cabalanaypaq waunay kaptinpas chaytaqa kusikuywanmi rurayman, kusikuymantaqmi llapallaykichikwanpas. 18Chaynaqa chaykunamantay qamkunapas oqawan kuska kusikuychik. Jesus munaptinqa chayllam kachamusqaykichik Timoteota watukamusunaykichikpaq chaynapi qamkunamanta uyarispay kallpanchakunaypaq. 20Manam pipas pay hinaqa kanchu oqawanqa, oqa hinam paypas qamkunamanta cheqaptapuni sientin, 21wakinkunaqa kikillankupaq maskaspallam purinku Jesucristopa munasqanta mana maskaspanku. 22Qamkunaqa yachankichikam Timoteoqa tukuy imapi allin kasqanta, payqa taytanta huk churi yanapachkaq hinam Cristomanta allin noticia willakuypi yanapawarqa. 23Chaynaqa asuntoykunamanta yachaykuspaymi chaypunilla payta kachamusqaykichik watukamusunaykichikpaq. 24oqapas Seorninchikpim confiakuchkani kikiypuni qawaqnikichik chaylla hamurunaypaq. 25Piensarurqa nitaqmi wawqenchik Epafroditota qamkuna man kacha muy tapas. Paytam kachamuwarqankichik tukuy imapi ser viykuwananpaq. Kuskaykum tukuy imapipas soldado hina yanapanakurqaniku. 26Paymi llumpayta munachkan llapallaykichikwan tupaykuyta, llakisqam kachkan onqorusqanmanta yacharusqaykichikrayku. 27Ar, onqoruspam yaqalla waukurqa, ichaqa Diosninchikmi paymanta llakipayarikurqa, llakipayarikurqataqmi oqamantapas chaynapi waukuptin aswanraq llakiyoq kanaymanta. 28Chayllam kachamuchkani huktawan tupaykuspa kusikunaykichikpaq chaynapi oqapas manaa ancha llakisqa kanaypaq. 29Hatun kusikuy wany chaskiykuychik Seorninchikman graciasta qostin,
19Seorninchik 12Kuyasqay
Jesucristoman iiqkunaqa suti reqsiylla kasqanchikmanta
Timoteomantawan Epafroditomanta
2091
FILIPENSES2,3
respetaychiky pay hina kaqkunataqa. 30Cristo ser visqanpim yaqalla waukurqa, yanapawanaykichikmantam paya yanapawarqa wauytapas mana manchakuspa.
1Wawqe-panillaykuna, Seorninchikpiy kusikuychik. Allinnikichikpaq kasqan-
Allin ruraymanta
2Cuidakuychiky allqo hina kawsaqkunamanta, tukuy mana allin ruraqkunamanta hinas-
raykum mana amispay awpaq nimusqaykunata huktawan qellqamuykichik.
pa judio hina *sealakuqkunamanta. 3Cheqap sealasqakunaqa oqanchikmi kanchik, Espiritun yanapawaptinchikmi Diosninchikta adoranchik hinaspam Jesucristopi iispa salvasqa kasqanchikwan alabakunchik aychapi *sealachikuyman mana hapipakuspa. 4oqapas aychapi sealachikuypiqa confiakuymanmi. Sichum pipas sealachikusqanpi confiakuptinqa razonwanraqmi chaykunapiqa oqapas confiakuyman. 5Nacesqaymanta pusaq punchawninmanmi qari kayniypi *sealawarqaku, Benjamin ayllumanta kaq Israelpa castanmi kani, tayta-mamaymantapunim *hebreo rimaq kani. Diospa leyninmanta imaynam piensasqaymantaataqmi *fariseo karqani. 6Creesqaykuna cheqappuni kasqanta piensaspaymi Dios agradayta munaspay Jesucristoman iiqkunata akarichinaypaq qatikacharqani, leyta cumplispaymi sumaqta kawsarqani mana faltayoq. 7Kunanmi ichaqa awpaqpi allinpaq hapisqaykunatapas mana valeqpaqa hapini Cristorayku. 8Manataqmi chayllachu, aswanqa Seor Jesucristota reqsinayraykum tukuy imatapas mana valeqpaqa hapini, payrayku tukuyta pierderuspaymi chaykunataqa qopata hinaa hapini chaynapi Cristota tarinaypaq hinaspa 9paywan hukllaa kanaypaq, kamachikuykunata kasukuspayqa hina huchayoqllaraqmi kachkani, Cristoman iikuptiymi ichaqa mana huchayoqpaqa Dios chaskiwan. 10Llapa imatam saqeruni Cristota reqsiykunaypaq, kawsarimusqanrayku atiynin reqsiykunaypaq, akarisqanman hina akarinaypaq, waukuspaypas payman rikchakuq kanaypaq 11hinaspa Dios munaptinqa oqapas kawsarimunaypaq. manam tukuy imapas hay parusqaytaachu otaq qespisqaa karusqaytachu aswanqa kallpanchakuchkanim salvawaqniy Cristopa munasqanman hina kanay paq. 13Wawqe-panillaykuna, manaraqmi oqapas hay paniraqchu aswanqa awpaq rurasqaykunata qonqaruspay mi hamuq kaqkunata ruranay paq kallpanchakuchkani. 14Carrerapi hinam kallpachkani chayanayman, chay napi Jesucristontakama Diospa qayawasqan premiota chaskinay paq. 15Chaynaqa llapallan qespiq kaqkunaqa chay nisqaykunaman hinay piensasunchik. Imamantapas hukmanta piensaptikichikqa Diosninchikmi entiendechisunkichik. 16Ichaqa sapakamapa kawsasqanchikqa Diospa palabran yachasqanchikman hinay kachun. 17Wawqe-panillaykuna, oqa hinay kaychik, wakiqnin oqa hina portakuqkunatapas ejemploykichikpaqy hapiychik. 18am achka kutitaa nirqaykichik chaymi kunanpas waqaspay huktawan nimuykichik, Iikuniam nichkaspankupas achkallaam Cristopa cruzpi wausqanta despreciachkanku mana allinta kawsaspanku. 19Chayna kaqkunaqa wiaypaq akariypim kanqaku, paykunaqa Diosta maskanankupas kachkaptinmi mikuyllapi ocupakunku, rurasqankumanta penqakunankupas kachkaptinmi aswanraq alabakunku kay vidapi kaqkunallamanta piensaspanku. 20oqanchikmi ichaqa hanaq pacha llaqtayoq kanchik hinaspam suyachkanchik Seor Jesucristopa kutimunanta. 21Paymi kay akariq cuerponchikta mosoqyachinqa suma-sumaq kanchariq cuerponman rikchakuqtaa, chaytaqa ruranqa tukuy imapi munaychakusqanpa atiyninwanmi.
12Nich ka niqa
Kallpanchakuspa premio chaskinamanta
FILIPENSES4
2092 Tukuy tiempo kusikunanchikmanta
wawqe-panillaykuna, Seorninchik man hapipakuspaykichiky takyaychik. Qamkuna qawaykuytam llumpayllataa munachkani, qamkunaqa huk hatun premio hinam kankichik oqapaq. 2Ruega ku nim Evodiatawan Sintiqueta Seor ninchik man iiqku na hina huk sonqolla kanankupaq. 3Llamkaqmasilly, qamtaataqmi valekuyki chay paninchik kunata yanapaykunaykipaq. Paykunapas yanapaykuwarqakum Cristomanta allin noticiata willakuptiy, yanapaykuwarqataqmi Clementewan wakin llamkaqmasiykunapas. Paykunapa sutinqa qellqasqaam kachkan wiay kawsay libropi. 4Seor ninchik wan huk lla kaspay tukuy tiempo kusikuychik, huktawan raqmi nikichik: Kusikuychiky, nispa. 5Lliw runakunawany reqsichikuychik kuyakuq sonqo kasqaykichikta. Seorninchikpa kutimunanqa hichpallaam kachkan. 6Amay ima mantapas afa na kuychikchu, aswanqa ora kuspaykichik y lliw ta Diosman willaychik hinaspay payman graciasta qoychik. 7Hinaptinqa Diosninchik mi hawkayachisunkichik runakunapa mana entiendey atinan hawkayay wan. Chaynapim imamantapas mana preocupakunkichikchu nitaq llakikunkichikchu Jesucristowan huklla kasqaykichikrayku. wawqe-panillaykuna, tukuykunaypaq nimuykichik: Manaraq imatapas rurachkaspaqa yuyaymanaychiky imapas cheqap kaqpi, imapas respetanapaq kaqpi, imapas allin ruray kaqpi, imapas mana huchallichikuq kaqpi, imapas allin rimana kaqpi, imapas allin alabanapaq kaqpi. 9Ru raychikqa yachachisqay man, ka machisqay man hinaspa uya riwaspaykichik qawawasqaykichikman hinay, hinaptinqa waqaychawaqninchik Diosmi qamkunawan kanqa. kusikuspaymi Seorta yupaychachkani yanapawaspaykichik huktawan yuyariwasqaykichik manta. Kay nata nispayqa piensachkani manam qonqaruwasqaykichiktaachu aswanqa yanapaykuwanaykichikpaq mana ima ruray atisqaykichiktam. 11Manataqmi rimachkaniqa muchusqay mantachu, oqaqa imapas kapuwaqllay wanmi contentakuni. 12Yachanim wakcha kayta chaynataq llapa imayoq kaytapas. Contentakunitaqmi saksasqa kaspay pas otaq yarqaymanta kaspaypas chaynataq imayoq kaspay pas otaq mana imayoq kaspaypas. 13Tukuy imataqa rurani Cristo kallpanchawaptillanmi. 14Chay wanpas allintapunim rurarqankichik sasachakuy niykunapi yanapaykuwaspaykichikqa. 15Yachasqaykichikpi hinapas Macedonia lawmanta lloqsispay Cristomanta allin noticiata chayraq willakuptiyqa Filipospi *yachaq iiqmasiykunallam ofrendaykichikwan yanapaykuwarqankichik, chaytaqa rurarqankichik willasqaymanta agradecekuwaspaykichikmi. 16Tesalonica llaqtapi kaptiypas iskay kimsa kutitam ofrendaykichikta apachimuwarqankichik imapas necesitasqaypaq. 17Chaynata nispayqa manam chaskiruyllatachu munachkani, aswanqa munachkani yanapaykuwasqaykichikmanta allin cosechata hina Dios premiasunaykichiktam. 18oqaqa puchupuwanankamaraqmi allinsuta chaskiruni. Epafroditowan apachimuwasqaykichikwanmi kamaqa kapuwachkan,
10Llumpay ta 8Ku nan ataqmi
1Kuyasqay
Allin kaqkunapi piensananchikmanta
Filipospi iiqkunapa ofrendanmanta
2093
FILIPENSES4
apachimuwasqaykichikqa karqa Diospaq miski asnaq ofrenda hinam hinaspa paypa agradonpaq kaasqa animal hinam. 19Diosniymi tukuy ima faltasusqaykichikta qosunkichik sinchi kapuqninman hina, chaytaqa qosunkichik oqanchikpaq Jesucristopa rurasqanraykullam. 20Dios Taytanchiktay yupaychasun wia-wiaypaq! sutinpiy saludaykapuwaychik Diosninchikpi llapallan iiqkunata. Saludaykamusunkichiktaqmi oqawan kaq wawqe-paninchik kunapas. 22Kay llaqtapi llapa iiqkunapas saludaykamusunkichik mi, aswan mastaqa Rey Cesarpa wasinpi ser viqkunam saludaykamusunkichik. 23Seor ninchik Je sucristoy favorecesun kichik vidaykichikpi.
21Je sucristopa
COLOSAS LLAQTAMAN APOSTOL PABLOPA CARTASQAN

Colosas llaqtapi iglesiataqa manam Apostol Pablochu qallarichirqa. Chay wanpas payqa paykunamantam na nachikurqa paypa michisqan iglesia kunapa hichpanpi kasqanrayku chay nataq Efeso llaqtapi kachkaspanraq paykunata kallpancha nanpaq wawqekunata kachasqanrayku. Kay car tatapas carcelmanta m apachirqa. Kay car taqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq partem willakun cartapa qallariyninmanta, willakuntaqmi Colosas llaqtapi wawqe-panikuna imaynam kasqanmanta yanapaqnin Epafraspa willakusqanmantapas (1:1-8). Iskay kaq parteataqmi willa kun Seor Jesucristo tukuy atiy ninwan gobier naq kasqanmanta (1:9-2:19). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Jesucristopi iiqkunaqa mosoq kawsay niyoqa kasqankumanta (2:20-4:6). Tawa kaq par teataqmi willa kun car tapa tukupay ninmanta (4:7-18). Cartapa qallariyninmanta
Pablom Dios Taytapa munayninman hina Seorninchik Jesucristopa *apostolnin kani. Wawqenchik Timoteopiwanmi 2Colosas llaqtapi Jesucristopi iiq wawqe-panikunaman qellqamuykiku. Dios Taytanchiktawan Seorninchik Jesucristotam maakuchkani favorecesunaykichikpaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykichikpaq. maakuspaykum graciasta qoniku Seorninchik Jesucristopa Taytan Diosninchikman. 4Jesucristoman iisqaykichikmantawan iiqkuna kuyasqaykichikmantam uyarirqaniku, 5chaytaqa rurachkankichik hanaq pachapi churasqa premioykichikraykum chay premioykichikmantaqa uyarirqankichikam cheqap allin noticia palabrantakama. 6Chay palabraqa chayamurqa qamkunamanwan enteron kay pachapi runakunamanmi. Chay palabram allin ruruchkaq sacha hina achkayachisunkichik, chaynataqa achkayachisuchkankichik uyarisqaykichik punchawmantaraqmi hinaspa Diosninchikpa cheqap favornin reqsisqaykichik punchawmantaraqmi. 7Chaykunataqa kuyasqanchik wawqenchik Epafrasmi yachachisurqankichik. Payqa rantiykupi mana hukmanyaspa Cristopa ser viqninmi. 8Paymi willawarqa ku Espirituman hina llumpay kuyawasqaykikumantapas. 9Chaymi uyarirusqaykumantapacha oqaykupas Dios Taytanchikta maapuchkaykiku chaynapi imam paypa munasqanta entiendenaykichikpaq, yachayniyoq kanaykichikpaq hinaspa Espiritumanta kaqkunata lliw reqsinaykichikpaq. 10Maakuchkanikuqa Se- orpa
2094
3Qamkunapaq
1oqa
2095
COLOSENSES1
qatiqninkuna hina allinta kawsanaykichikpaqmi hinaspa paypa munasqanta ruraspa allin ruruchkaq sacha hina tukuy allin kaqkunata ruranaykichikpaqmi hinaspa aswan mastaraq Diosninchikmanta yachanaykichikpaqmi. 11Maakuchkanikutaqmi hatu-hatun atiyninwan kallpanchaykusunaykichikpaqpas chaynapi ima mana allintapas pacienciakuspa kusikuywanraq aguantanaykichikpaq 12hinaspa Dios Taytanchikman graciasta qonaykichikpaq. Paymi tupasusqaykichikman hina sapakamaman qosunkichik sumaqllaa chaskinaykichik kaqta. 13Tutayaypi kamachikuqta kasuchkaptinchikmi payqa libraykuwarqanchik hinaspam kuyasqan Churinpa munaychakusqanmana churaykuwanchik. 14Paypa wausqallanwanmi libraykuwarqanchik huchanchikkunamanta pampachaykuspa. rikuy atina Diospa rikchayninqa Cristom. Payqa karqaam llapa imakunapas manaraq unanchasqa kachkaptinqa. 16Paynintakamam Dios unancharqa cielopi tukuy ima kaqkunatapas, kay pachapi kaqkunatapas, tukuy ima rikusqanchiktapas chaynataq mana rikuy atisqanchiktapas, kamachikuqkunatapas, tukuy imapi munaychakuqkunatapas, llapallan autoridadkunatapas hinaspa llapallan atiyniyoqkunatapas. Paynintakamam hinaspa paypaqtaqmi tukuy imapas unanchasqa karqa. 17Cristoqa karqaam tukuy imapas manaraq unanchasqa kachkaptinqa, kunanpas paypa atiyninwanmi tukuy imapas takyachkan. 18Payqa cuerpopa uman hina llapallan iiqkunapa kamachiqninmi, paymi llapanmanta puntata kawsarimurqa imapipas punta kaq kananpaq. 19Dios Taytam munarqa paypi tukuy ima tarikuq Cristopi kananta. 20Diosmi *allinyanakuyta munarqa kay pachapi kaqkunawanpas chaynataq hanaq pachapi kaqkunawanpas Cristopa cruzpi wausqallanwan hawkayayman yaykuspa. 21awpaqtaqa Diosmanta karunchasqam karqankichik, mana allinkunata ruraspam Dios cheqniq karqankichik, kunanmi ichaqa kikinpuni qamkunawan *allinyanakuykum. 22Chaynataqa ruraykun Cristopa runa kayninpi wausqallanwanmi. Payqa waurqa mana qachayoqta, mana culpayoqta hinaspa pasaypaq mana huchayoqtaa Diosman presentasunaykichikpaqmi. 23Ichaqa chayna kanaykichikpaqqa qaqa hinay sayaychik iisqaykichikmanta ama iskayrayaspa, allin sapiyoq sacha hina ama kuyurispa hinaspa salvakunaykichikpaq uyarisqaykichik allin noticiaman hapipakuspa. Kay allin noticiaqa willakusqa kachkan kay pachapi llapallan runakunamanmi, chayta willakunaypaqmi oqa Pablopas churasqa karqani.
24Llumpaytam kusikuni qamkunarayku akarisqaywan, chaynapim kikiypa cuer15Mana
Dioswan allinyanakusqanchikmanta
Iiqkunata Pablo yanapasqanmanta
poypipuni tukupachkani llapa iiqkunarayku Cristopa akarisqanta, llapa iiqkunaqa Cristopa cuerponmi. 25Diosqa akllawasqanman hinam churaruwan iiqkunata servinaypaq chaynapi allinnikichikpaq paypa palabranta llapallanta willakunaypaq. 26Chay palabrantaqa awpa-~nawpaqmantaraqmi mana pipas yacharqachu, kunanmi ichaqa chay awpaq pakasqa kaqtaqa reqsiykachina payllapaqa kawsaqkunaman. 27Chay pakasqa kaqtaqa reqsichiytam munarqa mana judio kaqkunamanpas, chay pakasqa kaqqa qamkunapi Cristopa kawsasqanmi, chayraykum suyachkankichik wiaypaq kawsakuyta. 28Chay mi oqaykuqa piman apas Cristomanta willa ku ni ku kasu ku nan kupaq hinaspam yachachiniku allinta entiendenankupaq chay napi Cristowan huklla kaspanku pay hina yuyayniyoqa kanankupaq. 29Chayraykum sinchillataa llamkachkani Cristopa qowasqan hatun atiy wan kallpanchakuspay.
COLOSENSES2
2096
sasallawana tukuy ima rurasqay yachanaykichikta, chaytaqa rurachkani qamkunaraykum, Laodicea llaqtapi kaq iiqmasinchikraykum chaynataq mana reqsiwaqniykunaraykum. 2Tukuy ima rurasqayqa paykuna kallpanchakunankupaqmi, chullalla hina kuyanakunankupaqmi hinaspa tukuy allin kaqta entiendenankupaqmi chaynapi awpaq pakasqa kaq Cristota reqsinankupaq. 3Payllapim pakasqa kachkan qori-qollqe hina tukuy yachayniyoq kaypas chaynataq entiendeypas. 4Kaykunataqa nimuchkaykichik suma-sumaqllataa rimasqankuwan ama pipas engaasunaykichikpaqmi. 5Kikiypuni qamkunawan mana kaspaypas sonqoywanqa qamkunawan kuskam kachkani hinaspam kusikuni allin kawsakusqaykichikmantawan Cristoman hapipakuspa qaqa hina sayasqaykichikmanta. Seorninchik Cristo Jesusta chaskisqaykichikman hinay payman hapipakuspa kawsaychik. 7Yachachisqa kasqaykichik man hinay allin sapichakuchkaq sacha hina iiy nikichikpi sumaqta takyaychik, pay man hapipakuspay wiaychik Diosman graciasta qostin. 8Cuida kuychik y, amay enga achikuychikchu yachay nin ku manta rimaqku nawanqa hinaspa yanqakunalla rimaqkunawanqa, paykunaqa manam Cristomanchu hapipakunku aswanqa runakunapa costumbrenkunallamanmi hinaspa kay pachapi yachachikuykunallamanmi. 9Diospi tukuy ima tarikuqmi kachkan runayaruq Cristopi. 10Cristoman hukllawasqaa kasqaykichikraykum Diosmanpas hukllawasqaa kachkankichik. Cristopa munayllanpim kachkan llapa kamachikuqkunapas chaynataq atiyniyoqkunapas. 11Cristoman hukllawasqaa kasqaykichikraykum *sealasqataq karqankichik, ichaqa manam kay cuerpopi sealwanchu aswanqa Cristopaqa sealwanmi. 12Bautizakuspaykichikmi Cristowan kuska pampakuchkaq hina awpa vidaykichikta pamparurqankichik, paywan kuskataqmi mosoqmanta kawsarimunkichik, kawsarimunkichikqa Diospa llumpay atiyninwan Cristopa kawsarimusqanta creespallaykichik. 13awpa vidaykichikpim huchaykichikwan hinaspa mana *sealasqa kasqaykichikwan wausqa hina karqankichik. Kunanmi ichaqa tukuy huchaykichikta pampachaykususpaykichik Dios kawsarirachisunkichika Cristotawan kuskata. 14Diosmi leyman hina huchanchikrayku castigasqa kananchikmanta lliwta pagaykun hinaspam libraykuwanchik Cristopa cruzpi wausqanwan. 15Diosmi lliw autoridadkunata hinaspa atiyniyoqkunata llapallanpa qayllanpi penqayman churarqa cruzpi vencespan. amay pipas penqachisunkichikchu mikusqaykichikmantaqa otaq tomasqaykichikmantaqa otaq fiestakuna rurasqaykichikmantaqa otaq watanpi, killanpi fiestakuna rurasqaykichikmantaqa otaq *samana punchawpi samasqaykichikmantaqa. 17Chaykunaqa hamuqkunapa llantuynin hinallam karqa, cheqap kaqmi ichaqa Cristo. 18Premioykichiktaqa amay qechurachikuychikchu humillakuq tukuspa angelkuna adoraqkunawanqa, paykunaqa revelacionta chaskiq tukuspankum aychaman hina piensasqallankuwan yanqapaq alto tukurunku. 19Paykunaqa manam Cristoman huk llawasqachu kachkanku, iiqkunam ichaqa Cristopa cuerpon kanchik, payataqmi umanchik, cuerponchikqa moqokunawan hinaspa ankukunawan hukllaman huusqam kachkan, chaynatam oqanchiktapas Cristo hukllawaruwanchik hinaspam wiachiwanchik Diospa munasqanman hina.
16Chay naqa 6Chay naqa
1Munanim
Cristopi mosoq kawsakuymanta
Cristopa munasqanman hina kawsanamanta
2097
20Cheqaptapu ni
COLOSENSES2,3
Cristowan wauspaykichikqa runakunapa costumbrenkunatam saqerunkichika, hinaspaqa imanasqam kay pachapi mana allin ruraykunaman hinaqa kawsachkankichik? 21Chay na ruraqkunam ninku: Ama kayta-wakta llachpaychu, ama kayta-wakta mikuychu, ama kayta-wakta hapiychu nispa. 22Chayku naqa ru na ku napa yachachisqa llan mi hinaspa ka machikusqa llan mi, kay prohibisqankunaqa tiempopa pasasqanman hinam chinkarunqa. 23Chaykuna ruraq runaqa rikchakapuwanchik yachaysapamanraqmi humillakuq tukuspanku cuerponkuta akarichisqankurayku, yanqapaqmi chaykunataqa ruranku, aychankupa munasqan venceytam ichaqa mana atinkuchu. 1Chaynaqa Cristowan kawsarichisqa kaspaqa hanaq pachapi kaqkunatay maskaychik, chaypim Cristo tiyachkan Diospa *alleqninpi. 2Chaynaqa amay kay pachapi kaqkunapiqa piensaychikchu, piensaychikqa hanaq pachapi kaqkunapiy. 3Qamkunaqa Cristowanmi waurqankichik, chaynaqa cheqap kawsaynikichikqa Cristowanmi kachkan Diosninchikpapi pakasqa. 4Cristopunim kawsaynikichikqa, pay rikurimuptinmi qamkunapas paywan kancharichkaq rikurirunkichik.
mana allin ruraykunata: amay huchapakuychikchu, amay millakuypaq kaqkunataqa ruraychikchu, amay mana allin munaywanqa aysachikuychikchu nitaq intuchikuychikchu, amataqy qollqella kuyaqqa kaychikchu, qollqe kuyayqa taytacha-mamacha adoray hinam. 6Tukuy chaykunata ruraspa mana kasukuqkunamanmi Diosqa llumpay castigonta kachaykun. 7Qamkunapas awpaq vidaykichikpiqa chaynata ruraspam kawsarqankichik. 8Kunanqa qonqaychikay piakuyta, piasqalla kayta, mana allinllapi kawsayta, insultanakuyta, asipayanakuyta hinaspa mana allinlla rimayta. 9Amay llullanakuychikchu, qamkunaqariki saqerunkichikam awpa vidaykichiktaqa hinaspa tukuy mana allin ruranaykichiktaqa. 10Qamkunaqariki kachkankichik mosoq runa hinaam, aswan-aswanraqmi mosoqyachisqa kachkankichik unanchasuqnikichikman rikchakunaykichikpaq chaynapi paymanta alli-allinta yachanaykichikpaq. 11Kunanqa manam imananachu judio kaypas otaq mana judio kaypas, *sealasqa kaypas otaq mana sealasqa kaypas, huklaw nacionniyoq kaypas, chunchu kaypas, sirviente kaypas otaq libre kaypas, tukuy imamantapas allinqa Cristollam, payqa lliw iiqkunapim kawsachkan. 12Diosmi kuyasusqaykichikrayku akllasurqankichik payllapaqa kanaykichikpaq, chaynaqa mosoq pachawan pachakuchkaq hinay allinkunata ruraspa reqsichikuychik llakipayakuspa, sumaq sonqo kaspa, humillakuspa, llampu sonqo kaspa hinaspa pacienciakuspa. 13Pipapas quejan kaptinqa aguantanakuspay pampachanakuykuychik, chaynataqa rurankichik qamkunatapas Seor pampachaykususqaykichikman hinam. 14Tukuymanta llalliqtaqa kuyanakuychiky, kuyanakuyllam tukuy imatapas sumaqtaqa *allinyanachin. 15Cristopa qosusqaykichik hawka kawsakuypiy takyaychik, chaypaq qayasuspaykichikmi huk cuerpollaman Dios hukllawasurqankichik. Chaynaqa agradecekuychiky. 16Cristopa yachachikuy nin ku nay sonqoykichikpi llimpa richun. Sapa ka may yachachinakuspa kallpanchanakuychik yupaychana takikunawan, cantokunawan hinaspa Espiritumanta kaq takikunawan, chaytaqa ruraychik tukuy sonqoykichikwan Diosman graciasta qostiny. 17Tukuy ima rurasqaykichiktaqa otaq rimasqaykichiktaqa Seor Jesuspa sutinpiy ruraychik, chaykunataqa ruraychik paynintakama Dios Taytaman graciasta qostiny.
5Chaynaqa wauchichkaq hinay vidaykichikmanta chinkachiychik kay pachapi
awpaq vidamantawan mosoq vidamanta
COLOSENSES3,4
2098 Iiqkunapa ruranankunamanta
qosaykichikta kasukuychik Seorman iisqaykichikrayku. 19Qosakuna, kuyaychik warmikichikta, amay qaqchakachariychikchu. 20Churikuna, tayta-mamaykichikta tukuy imapi kasukuychik, chayqa Seorpa agradonpaqmi. 21Tay ta-ma ma kuna, ama piachiychikchu wawa-churikichikta chay napi ama hukmanyarunankupaq. 22Sir vientekuna, kay pachapi patronnikichikta imapipas kasukuychik, amay qawasuptillaykichikchu allintaqa ruraychik, aswanqa Seorta manchakuspay tukuy sonqowan kasukuychik. 23Tukuy ima rurasqaykichiktaqa ruraychik Seorninchikpaq rurachkaq hinay. 24Yachasqaykichikpi hinapas Seorninchikmi qosunkichik tupasuqnikichik herenciataqa. Qamkunaqa ser vichkankichik Seorninchik Cristotam. 25Pipas mana allin ruraqmi ichaqa pagonta chaskinqa mana allin rurasqanmanta, Diosqa manam pimanpas sayapakunchu. 1Yaw patron ku na, qam ku napas sir vientekichik ru na ku na many imam kaqta qopuychik, amay qonqaruychikchu, qamkunapapas hanaq pachapim kachkan kamachiqnikichik. 2Ama pisipaspay Diosman graciasta qostin ma a kuychik tuta punchaw. 3Maakuychiktaqy oqaykupaqpas, chaynapi Seorninchikpa munay ninwan punku kichachkaq hina Cristomanta kunankama pakasqa allin noticianta willakamunaykupaq, chayraykum oqapas preso kachkani. 4Maakuychiky imam kaqta paymanta willakunay paq. 5Allintay kawsaychik mana iiq ru na ku nawan, tiempoykichiktapas amay usuchiychikchu. 6Kachiwan tupachisqa hina sumaqllaay kachun rimasqaykichikpas, yachaychiky sapakamaman imay nam allin contestaytapas.
18Seora kuna,
wawqenchik Tiquicom willasunkichik imay nam oqa kasqaymanta, paymi mana saqewaspa yanapawarqa hinaspam oqawan kuskataq Seorninchiktapas ser virqa. 8Qamkunamanmi kachamuni imay nam kasqaykumanta willasunaykichikpaq hinaspa qamkunata kallpanchasunaykichikpaq. 9Pay wantaqmi ha much kan Seor pi allin tak yaq kuyasqanchik wawqenchik Onesimopas, payqa llaqtamasikichik mi. Paykunam willasunkichik tukuy ima kaypi pasakusqanmanta. 10Carcelpi pre soma siy Aristarcom apachika musun kichik sa ludoku nata, apachimusunkichiktaqmi Ber nabey pa primon Marcospas. Qamkunam pay manta kamachisqayta chaskirqankichik, sichum watukamusuptikichikqa allinllatay chaskiykuychik. 11Saludamusunkichiktaqmi Jesuspas, paypa huk nin sutinqa Justom. Paykunallam iiqkunamanta judio casta kaqkunaqa yanapaykuwarqa Diosninchikpa munaychakusqanmanta willakuptiy, paykunaqa oqapaqmi hatun consuelo karqa. 12Saludamusunkichiktaqmi Seorninchik ser viq llaqtamasikichik Epafraspas, paymi tukuy tiempo qamkunapaq maakuchkan tukuy sonqonwan Diospa munasqanman hina qaqa hina sayanaykichikpaq hinaspa imapipas Diosman hapipakunaykichikpaq. 13oqam testigo kani imay nam Epafrasqa qamkunapaq llamkasqanmanta, testigotaqmi kani Laodicea llaqtapi kaqkunapaqpas hinaspa Hierapolis llaqtapi kaqkunapaqpas llamkasqanmanta. 14Saludamusunkichiktaqmi kuyasqanchik doctor Lucaspas chay nataq wawqenchik Demaspas.
7Kuyasqanchik
2099
15oqapa
COLOSENSES4
partey mantapas saludaykapuwaychiky Laodiceapi kaq wawqe-paninchikkunata. Saludaykuychiktaqy Ninfastapas wasinpi huunakuqkunatawan. 16Kay car tata leeykuspaykichik y apachiychik Laodicea man chay napi chay llaqtapi wawqe-paninchik kunapas leenankupaq. 17Niychiktaqy wawqenchik Arquipotapas Seorninchik Jesucristopa kamachisqanta paypa sutinpi cumplinanpaq. 18oqapa par tey mantapas chaskiychik y sa ludoy ta. Yuya riychik y carcelpi kasqayta. Qamkunapaqmi maakuchkani Seorninchikpa favorninta.
TESALONICA LLAQTAMAN APOSTOL PABLOPA PUNTA KAQ CARTASQAN

Roma llaqtayoq runa kunapa gobier nasqan Macedonia law pim karqa Tesalonica llaqta, chay llaqtapipas Apostol Pablom Jesucristoman iichirqa. Pablopa willa kusqantam mana judio kaq runakuna anchallata a munaykuspanku Jesucristoman iirqa ku. Judio runakunam ichaqa Pablopa contranpi hatarirqa ku rimasqanta harkakunankupaq, chay raykum Pabloqa chay llaqta manta lloqsirqa. Chay wanpas paykunatam kuya kuy wan yuyarirqa hinaspam paykunamanta ima noticiallatapas yachakuy ta munarqa. Kay car taqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Tesalonicapi iiqkuna Jesucristoman hapipa kuspa allin takyasqankumanta, willa kuntaqmi Diosta agrada napaq imay nam kawsa namantapas (1:1-4:12). Iskay kaq parteataqmi willa kun Seor Jesuspa kutimunanmanta (4:13-5:11). Kimsa kaq parteataqmi willakun paykunata kallpanchaspan imakunam kunasqanmanta (5:12-28). Cartapa qallariyninmanta
Pablom Silvanowan hinaspa Timoteowan apachimuykiku kay cartata Tesalonica llaqtapi kaq iiqkunaman, qamkunaqa Dios Taytawan hinaspa Seor Jesucristowanmi huklla kachkankichik. Diostam maakuchkani qamkunata favorecesunaykichikpaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykichikpaq.
2Diosmanmi graciasta qoniku qamkunamanta tukuy tiempo qamkunapaq ma-
1oqa
Tesalonica llaqtapi kaq iiqkunapa allin ejemplonmanta
akuspayku. 3Yuyarinikum Dios Taytanchikpa qayllanpi iiynikichikman hina llamkasqaykichikta, kuyakuynikichikman hina servisqaykichikta hinaspa Seorninchik Jesucristopi confiakuspa akariykuna aguantasqaykichikta. 4Diospa kuyasqan wawqepaniykuna, yachanikum Dios akllasusqaykichiktaqa. 5Qamkunaman Cristomanta allin noticia willasqaykutaqa manam rimayllachu-rimarqaniku, chayqa chayamusurqankichik Chuya Espiritupa atiyninwanmi, cheqaptapuni convencesqa kaspaykum qamkunamanqa willarqaykiku. Yachasqaykichikpi hinapas allinnikichikpaqmi allinta portakurqaniku. 6Qamkunaqa oqaykupa hinaspa Seorpa ejemplontam qatichkankichik, llumpayta akarichkaspaykichikpas Diospa palabrantam chaskirqankichik Chuya Espiritupa kusikuy qosusqaykichikwan. 7Chaynapim qamkunaqa ejemploa kachkankichik Macedonia lawpi hinaspa Grecia lawpi llapallan iiqkunapaqpas. 8Qamkunamanta qallaykuspanmi Seorpa palabranqa willakusqa karqa. Chayqa willakusqa karqa manam Macedonia lawllapichu nitaq Grecia lawllapichu aswanqa tukuy hinastinpim. Diosman iisqaykichikmantaqa
2100
2101
1 TESALONICENSES1,2
lliwam yacharunku chaymi oqaykuqa manaa willakunaykuachu. 9Paykunaam willakuchkan qamkunaman imaynam chayamusqaykumantaqa hinaspa imaynam Diosman iisqaykichikmantaqa, willakuchkankutaqmi taytacha-mamachakunata qepanchakuruspa kawsaq cheqap Diostaa servisqaykichikmantapas. 10Willakuchkankutaqmi hanaq pachamanta Diospa Churin Jesus kutimunan suyasqaykichiktapas. Paytam Dios kawsarichirqa chaymi paypuni librawasunchik hamuq tiempokunapi castigomanta.
yachasqaykichikpi hinapas watukamusqaykuqa manam yanqapaqchu karqa. 2Filipos llaqtapi kamisqa akarichisqa kachkaptiykupas Diosninchikmi kallpanchawarqaku chaymi mana manchakuspa willarqaykiku Diosmanta allin noticiata, willarqaykikum achkallaa runakuna contraykupi sayarichkaptinkupas. 3Willarqaykikuqa manam pantachinaykupaqchu nitaq mana allin munasqaykuraykuchu nitaq engaanaykuraykuchu. 4Diosm allinpaq chaskiwaspanku kunawarqaku allin noticiata willakunaykupaq chaymi willakuchkaniku. Manam runakuna agradaytachu munachkanikuqa aswanqa Diostam. Paymi prueban sonqoykuta. 5Qamkunataqa manam sumaqllataa rimaspachu alabarqaykiku, yachasqaykichikpi hinapas rimapayarqaykikuqa manam qollqeta kuyaspaykuchu. Diospas yachanmi chaytaqa. 6Manataqmi maskarqanikupas runakunapa alabasqan kaytachu nitaq qamkunapa otaq wakin runakunapa alabasqan kaytachu. Munaspaykuqa kamachikikumanmi karqa Cristopa *apostolnin kasqaykurayku. 7Ichaqa qamkunawanqa llampu sonqollam karqaniku. oqaykuqa karqaniku wawankuna uywachkaq mama hinam. 8Qamkunataqa llumpaytam kuyarqaykiku chaymi qoytaqa munarqaykiku Diosmanta allin noticiallataachu aswanqa kikiykupa vidaykutawanam, chaynataqa munarqaniku llumpayta kuyasqaykuraykum. 9Wawqe-paniykuna, qamkunaqa yuyachkankichikmi llamkaspayku pisipasqaykuta. Mantienekunaykupaqmi tuta-punchaw llamkarqaniku, qamkunataqa manam gastachirqaykikuchu Diosmanta allin noticiata willaspaykuqa. 10Qam ku nam Diospiwan testigo kan kichik, iiqku napa qayllanpiqa Diosllapaqam kawsarqaniku allinta ruraspa hinaspa pipapas mana imanisqan. 11Yachan kichik mi imay natam tay taqa chu rin rimapayasqanta, chay nam oqaykupas qamkunata kallpancharqaykiku 12hinaspam kunarqaykiku Diospa churin hina allinta kawsanaykichikpaq. Paypunim qayasuchkankichik munaychakusqanmanwan hatunchasqa kanaykichik man. 13Chay raykum oqaykupas tukuy tiempo graciasta qoni ku Diosman. oqayku willaptiykum Diospa palabranta chaskirqankichik, ichaqa manam runapa rimasqanta hinallachu aswanqa Diospa cheqap palabranta hinam, chay palabraqa allintam rurachkan qamkuna iiqkunapi. 14Wawqe-paniykuna, qamkunaqa qatichkankichik Judeapi kaq Diosninchik Cristo Jesuspi iiqkunapa ejemplontam, paykunatam judiokuna akarichirqa, chaynam qamkunatapas llaqtamasikichikkuna akarichisurqankichik. 15Judiokunam waurachirqa Seor Jesusta hinaspa Diosmanta willakuqkunata, akarichiwarqakutaqmi oqaykutapas, Diosta mana agradaspam llapa runakunapa contranpi kachkanku. 16Salvakunankupaq mana judio kaqkunaman allin noticia willanaykutam michakuwanku. Chaynata ruraspam aswan mastaraq huchankuta llimparichichkanku, ichaqa am chayaramuna paykunapaq wiay castigo.
Tesalonica llaqtapi Pablopa llamkasqanmanta
1 TESALONICENSES2-4
2102
oqaykuqa as tiempollapaqmi qamkunamanta karunchasqa kachkaniku, ichaqa sonqoykupim tukuy tiempo kachkankichik. Anchata munaspam procurachkaniku qamkuna qawaykuyta. 18Chayraykum qamkuna watukuykuyta munachkaniku. oqa Pablom achka kutita qamkunaman hamuyta munarqani ichaqa *Satanasmi harkakuruwarqa. 19Seorninchik Jesucristo kutimuptinqa manachum qamkunarayku confiakusaqku? Manachum qamkunarayku kusikusaqku? Manachum qamkunarayku alabakunaykupaq premiotapas chaskisaqku? 20Qamkunaraykum Diosta hatunchasaqku hinaspa kusikusaqku. 1Qamkunamanta manaa llakikunay paqmi tanteanakururqaniku sapallaya Atenas llaqtapi qepanaypaq. 2Hinaspam kachamurqaykiku wawqenchik Timoteota. Paymi Dios serviypi yanapawanku, yanapawankutaqmi Jesucristomanta allin noticia willakuypipas. Paymi iiynikichikpi qaqata hina sayanaykichikpaq kallpanchasunkichik, 3chaynapi chay akariykunapi ama hukmanyarunaykichikpaq. Yachankichikmi chaykuna akarinanchiktaqa. 4Qamkunawan kachkasparaqmi nirqaykiku akarinanchikmantaqa, yachasqaykichikpi hinam chaykunaqa sucedekurqa. 5Chayraykum Timoteota kachamurqani qamkunamanta manaa llakikunaypaq hinaspa iiynikichikmanta willawananpaq, yanqaataq tentakuq *Satanas tentarusunkichikman hinaptin llamkasqaykupas yanqapaq karunman. 6Timoteo kutira muspanataqmi iiy nikichik mantawan kuya kuy nikichik manta, allin noticiata willawarqaku. Qamkunas tukuy tiempo yuyawaspaykiku rikuykuyta munawankiku imaynam oqaykupas qamkunata rikuykuy munasqaykuta hina. 7Wawqe-pa nillaykuna chay noticiata m, qam kuna manta chaskirqa niku, anchatam consuelakurqaniku iisqaykichikwan, sinchi llakisqa hinaspa waqasqa kachkaspaykupas. 8Seorpi qaqa hina sayasqaykichikwanmi kusisqa kawsachkaniku. 9Qamkunaraykum llumpay ta Diosman graciasta qoniku paypa qayllanpi sinchi kusichiwasqaykikumanta. 10Tukuy tiempom llumpayta maakuchkaniku qamkunata rikuykunaykupaq, chaynapi iiynikichik pisiptin huntaykachinaykupaq. 11Kikin Dios Tay tanchik y Seor ninchik Je sucristopiwan an niykuta kicharichun qamkunaman hamunaykupaq. 12Seor y masyachichun hinaspa llimparichichun kuyanakuynikichikta, llimparichichuntaqy llapallan runakunapaqpas imay nam qamkunapaq kuyakuyniyku kasqanta hina. 13Seor y iiy nikichikpi takyachisunkichik Dios Taytanchikpa qayllanpi mana huchayoq kanaykichikpaq hinaspa payllapaqa kawsanaykichikpaq, chay naqa kachun Seorninchik Jesucristo payllapaqa llapallan sapaqchasqakunawan hamuptiny.
Pablopa yapatawan watukuy munasqanmanta
qamkunatam yachachirqaykichik Diosta agradaspa kawsanaykichikpaq. Chaynatam kawsachkankichik, Seor Jesusrayku ruegakuspam maakuykiku aswan mastaraq chay nata kawsanaykichikpaq. 2Qamkunaqa yachankichik am Seor Jesuspa kamachikuy nin qomusqaykuta. 3Diosqa munan mana huchayoq kanaykichiktam hinaspa mana huchapakuq kanaykichiktam. 4Sapakamay warmiyoq kaychik ama huchallikuspa hinaspa respetayta yachaspa. 5Amay mana allinkunataqa munaychikchu Dios mana reqsiq runakuna hinaqa. 6Chaynaqa amay pipas wawqentaqa ofiendechunchu nitaq enga-
Diospa agradonpaq kawsanamanta
2103
1 TESALONICENSES4,5
achunchu. Seorqa tukuy chaykunataqa vengakunqam. am chaykunamantaqa willarqaykikua. 7Diosqa qayawarqanchik manam hucha vidapi purinapaqchu, aswanqa payllapaqa kawsanapaqmi. 8Chaynaqa kay nisqaykuna despreciaqqa desprecian manam runatachu aswanqa Chuya Espiritu qosuqnikichik Diostam. 9Wawqe-pa nintin kuya na kuy mantaqa ma na am necesitan kichik achu qellqamunayta, Diosqa am yachachisurqankichik a kuyanakunamantaqa. 10Chay na m ru rach kan kichik Macedonia lawpi llapa llan wawqe-pa ni ku nawanpas, chay wanpas ruegakuykichik mi aswan mastaraq kuyanakunaykichikpaq. 11Hawka lla kawsa kuy ta mu naspay, ocupa kuychik imapas ru ra naykichikpi, kamachisqaykupi hinay llamkaychikpas 12chaynapi Diosta mana reqsiqkunapas respetasunaykichikpaq chay nataq imapas mana pisipusunaykichikpaq.
13Wawqe-panillaykuna, munachkanikutaqmi wauqkunamanta yachanaykichiktapas
Seor Jesuspa kutimunanmanta
chaynapi mana confianzayoqkuna hina ama llakikunaykichikpaq. 14Jesus waukuspa kawsarimusqanta creeptinchikqa Diosmi Jesustawan pusamunqa kawsarichisqan iiqkunata. 15Kaykunataqa nikiku kikin Seorpa nisqanman hinam, Seorpa kutimunankama qepaspa kawsaqkunaqa manam puntasunchu wauqkunataqa. 16Kikin Seorpunim uraykamunqa hanaq pachamanta kamachikuy qapariyninwan, *angelkunata kamachiqpa qayakuyninwan hinaspa Diospa cornetillanpa qapariyninwan hinaptinmi puntata kawsarimunqa Cristopi iiq wauqkuna. 17Chaymantam kay pachapiraq kawsaqkuna paykunawan kuska altoman hoqarisqa kasunchik puyukunapa ukunman Seorwan tupananchikpaq, paywanmi wiaypaq kasunchik. 18Kay nisqaywany kallpanchanakuychik. 1Wawqe-panillaykuna, tiempokunamantawan punchawkunamantam ichaqa mana necesariochu qellqamunay. 2Yachasqaykichikpi hinapas Seorqa hamunqa mana yachasqanchik punchawpim, payqa hamunqa tutallan suwa hamuchkaq hinam. 3Runakunam ninqaku: Hawkaam, seguroam kachkanchik nispa, hinachkaptinmi qonqayllamanta puchukarunqaku, dolorwan hapichikuq warmi hinam kanqaku, manapunim lluptinqakuchu. 4Wawqe-panillaykuna, qamkunam ichaqa mana tutapichu kachkankichik, chaynaqa hamunan punchawqa manam suwa hinachu tarimusunkichik. 5Qamkunaqa kanchaymanta hinaspa punchawmanta kaqmi llapallaykichik kankichik, oqanchikqa kanchik manam tutayaymanta kaqchu. 6Chaynaqa amay wakinkuna hina puukuqllachu kasun, aswanqa rikchaspay cuidakusunchik. 7Puuqkunaqa tutam puunku, sinkaqkunapas tutataqmi sinkanku. 8Punchawmanta kaqkunay ichaqa cuidakusunchik, soldadopa qasqon harkaqwan churakuq hinay iiyninchikwan chaynataq kuyakuyninchikwan harkachikusun, salvasqa kasqanchiky kachun harkaq casco hina. 9Diosqa churawarqanchik manam castigawananchikpaqchu aswanqa Jesucristopa rurasqanwan salvasqa kananchikpaqmi. 10Jesucristom oqanchikrayku waurqa chaynapi kawsaspapas otaq wauspapas paywan kuska kananchikpaq. 11Chaynaqa kunan rurasqaykichikpi hinay kallpanchanakuychik hinaspa yanapanakuychik.
qamkuna ukupi llamkaqkunapaqy kachun reqsikuy nikichik, paykunaqariki Seorpa rantinpim kamachisuchkankichik hinaspa consejasuchkankichik. 13Llamkasqankuraykuy paykunataqa sinchita kuyaychik hinaspay qamkunapurapas hawkalla kawsakuychik.
Iiqkunata Pablo kallpanchasqanmanta
1 TESALONICENSES5
14Wawqe-pa nillayku na
2104
ruegakamuykikum qellakunatapas anyanaykichikpaq, huk manyasqakunatapas kallpanchanaykichikpaq, mana kallpayoqkunatapas yanapanaykichikpaq hinaspa llapallanwanpas pacienciakunaykichikpaq. 15Amay pipas mana allin ru raqku na manqa mana allinwanqa kutichichunchu, qamkunapuraqa tukuy tiempoy allin kaqkunata ruraychik, chaynatay ruraychik llapallanwanpas. 16Tukuy tiempoy kusisqa kaychik. 17Tukuy tiempoy Diosta ma a kuychik. 18Tukuy ima mantay Diosman graciasta qoychik, chay natam Dios munan Je sucristopi kasqaykichikrayku. 19Chuya Espiritupa ru ray nintaqa amay amachaychikchu. 20Amay despreciaychikchu Diosmanta willakuqkunapa nisqankutaqa. 21Tukuy ima nisqankuta pruebaspay allin kaqta waqaychaychik. 22Waqaychakuychiky tukuy mana allinkunamanta. 23Hawkayay qokuq kikin Diosninchik y espirituykichikta, almaykichikta hinaspa cuerpoykichikta lliwta chuyanchaykuchun, mana huchayoqtay waqaychasunkichik Seorninchik Jesucristo hamunankama. 24Qayasuqnikichikqa confiakunapaqmi, chayraykum payqa cumplinqa. 25Wawqe-pa nillayku na, ma a kuychik y oqaykupaq pas. 26Llapa llan wawqenchik ku natay sa ludaykuychik abra zowan. 27Seor pa sutinpim ka machikichik, kay car tataqa leeychik y llapa llan iiqkunapaqpas. 28Seor ninchik Je sucristoy favorecesun kichik.
TESALONICA LLAQTAMAN APOSTOL PABLOPA ISKAY KAQ CARTASQAN

Pablopa punta apachisqan car tawanmi Tesalonicapi iiqkuna pantay pi hina rikurirurqaku. Paykunapaqmi rikchakurqa Jesucristopa kutimuy ninqa chayara musqanpaqa. Chay pantaykunamanta paykunata horqonanpaqmi kay car tata Pablo qellqarqa (3:6-12). Kay car taqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun car tapa qallariy ninmanta hinaspa Jesucristo kutimuspan juzga nanmanta (1:1-12). Iskay kaq par teataqmi willa kun Jesucristo kutimuptin ima kunam pasa nanmanta (2). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Cristoman iiqkunaqa imay nam kawsa nankumanta hinaspa despedikusqanmanta (3). Willa kuntaqmi Pablopa kayna consejasqanmantapas: Pipas mana llamkay ta munaspaqa amataq mikuchunchu nispa (3:10). Cartapa qallariyninmanta
Pablom Silvanowan hinaspa Timoteowan apachimuykiku kay cartata Tesalonica llaqtapi iiqkunaman, qamkunaqa Dios Taytawan hinaspa Seor Jesucristowanmi huklla kachkankichik. 2Dios Taytatawan Seor Jesucristotam maakuchkani qamkunata favorecesunaykichikpaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykichikpaq.
3Wawqe-panillaykuna, qamkunamantam Diosman tukuy tiempo graciasta qonayku, allinm chayqa, chaynataqa ruranayku qamkunapa iiynikichik yapakusqanraykum chaynataq sapakamapa kuyanakuynikichik mirasqanraykum. 4Qatikachasqa kaspaykichikpas chaynataq akarichisqa kaspaykichikpas pacienciawan hinaspa iiywan aguantasqaykichikraykum Diosman iiqkunapa huunakuyninkupi qamkunamanta alabakuniku. 5Kayqa qawachiwanchik Diospa juicionqa justo kasqantam, qamkunaqa Diospa munaychakusqanpaqam *kankichik, chayraykum akarichkankichikpas. 6Diosqa justom, qamkuna akarichisuqnikichiktaqa chayna akariy wantaqmi akarichinqa. 7Kunan akariqkunamanmi wiaypaq samayta qosunkichik oqaykumanwan, chaynataqa qosunkichik Seor Jesucristo hanaq pachamanta atiy qosqan angelninkunawan rupachkaq ninapi hina rikurimuspanmi. 8Hinaspam Dios mana reqsiqkunatawan Seorninchik Jesusmanta allin noticia mana kasukuqkunata vengakunqa. 9Paykunaqa wiaypaq castigasqa kaspam Seorpa qayllanmanta hi-
1oqa
Jesucristo kutimuptin Diospa juzgananmanta
2105
2 TESALONICENSES1,2
2106
naspa suma-sumaq atiyninmanta qarqosqa kanqaku. 10Payllapaqa kawsaqkunam chay punchawpi Seorta alabanqaku hinaptinmi llapa iiqkunapas admirakunqaku, chaypim qamkunapas kankichik willasqaykuta creesqaykichikrayku. 11Chay raykum tukuy tiempo ma apuykiku. Diosninchik y qespichisun kichik qayasusqaykichikman hina, atiy ninwany cumplichun tukuy allin munasqaykichikta, cumplichuntaqy iiynikichikwan rurasqaykichiktapas. 12Chaynapim Diosninchik hinaspa Seor Jesucristo favorecesuptikichik Seor Jesuspa sutin hatunchasqa kanqa qamkunapi, paypitaqmi qamkunapas hatunchasqa kankichik.
Seor Jesucristopa hamunanmantawan pay wan kuska huunakunanchikmantam ruegakamuykichik. 2Amay facillataqa pipas chaqwarusunkichikchu, amataqy mancharikuychikchu Seorpa kutimunan punchawqa chayaramunam nispa willasuptikichikpas. Willasunkichikqa Espiritupa atiy ninwan rimachkaq hinaraqmi, sumaq palabrawanraqmi hinaspa cartaykutapas chaskichkaq hinaraqmi. 3Amay piwanpas engaachikuychikchu, puntataqa runakunam Diosta qepanchakunqaku hinaptinmi rikurimunqa leyta mana kasukuq runa, chay runaqa chinkananpaq citasqaam kachkan. 4Paymi hatarispa hatunchakunqa Diospa sutinwan sutichakuqkunapa contranpiwan yupaychana kaqkunapa contranpipas. Diospa templonpi tiyaykusparaqmi Diosmi kani nispa Dios tukunqa. 5Ma nachu yuyan kichik qam kunawan kachkaspay raq chaykuna nisqay taqa? 6Qamkunaqa yachankichik mi chay taqa kunan imam harkasqanta chay napi imam tiemponpia rikurimunanpaq. 7Chay pakasqa kaqraq mana allinpa espiritunqa am obrachkana, ichaqa chay harkaqninpa suchurinallantaam suyachkan. 8Hinaptinmi rikurimunqa leyta mana kasukuq runa. Pay tam Seor wa uchinqa samayllanwan, kancharistin rikurimuspanmi paytaqa chinkarachinqa. 9Leyta mana kasukuq runaqa hamunqa *Satanaspa kallpanchasqanmi, llullakuspanmi ruranqa admirakuypaq milagrokunata hatun atiyninwan. 10Imaymana engaowanmi pusanqa llapallan chinkananpaq kaqkunata salvakunankupaq cheqap yachachikuy chaskiyta mana munasqankurayku. 11Diosmi paykunaman kachamun engaaqninkuta llulla kaqkunapi creenankupaq. 12Llapallankum cheqappi mana creespanku mana allinkunamantaraq kusikunku chaynapi castigasqa kanankupaq. kuyakusqan wawqe-panillaykuna, oqaykuqa tukuy tiempom graciasta qonayku Diosman qamkunamanta. Diosmi puntamantaraq akllasurqankichik Espiritupa chuyanchasusqaykichikwan chay napi cheqap kaqta chaskispa salvakunaykichikpaq. 14Chay paqm qayasurqankichik allin noticiata willasqaykuwan chaynapi Seor Jesucristopa reqsisqa kayninta haypanaykichikpaq. 15Chay naqa wawqe-pa nillayku na, tak yaspay hata lliychik simiykuwan hinaspa cartaykuwan yachachimusqaykuta. 16Kikin Seorninchik Jesucristowan Dios Taytanchikmi favorecewanchik, kuyawaspanchik mi wiay paq consuelawanchik confianzata qospa. 17Paypuniy sonqoykichikta kallpanchachun hinaspay takyachisunkichik tukuy ruraynikichikpiwan allin rimay nikichikpi.
13Seor pa
Chinkananpaq citasqa runamanta
Iiqkunata Pablo kallpanchasqanmanta
2107 Diosta maapuwayku
2 TESALONICENSES3
oqaykupaqpas Diostay maakuychik chay napi paypa palabranta mirachiptiyku Diosta alabaspa qamkuna hina chaskinankupaq. 2Maakuychiktaqy dao ruraq mana allin runakunamanta Dios librawanankupaqpas, manamiki llapallankuchu iinkuqa. 3Seorqa confiakunapaqmi, paymi allinta takyachispa mana allinkunamanta waqaychasunkichik. 4Seor pim con fia kuch ka niku ka machisqaykuta ru ra naykichik mantaqa, chay taqariki am rurachkankichik a. 5Seor y yanapachun sonqoykichikta chaynapi Diospa kuyakuy nintawan Cristopa paciencianta hay panaykichikpaq. kamachimuykikum Seor Jesucristopa sutinpi, karunchakuychiky qella wawqe-panikunamanta, paykunaqa manam yachachisqaykuman hinachu kawsachkanku. 7Qamkunaqa yachankichikam oqayku hina imaynam kawsaytaqa. Qamkunawan kaspaykuqa manam qellakurqanikuchu. 8Manam pipa mikuynintapas maakurqanikuchu debaldeqa, aswanqa tuta-punchaw pisipaspam llamkarqaniku mikunaykupaq, chaynapim pitapas mana gastachirqanikuchu. 9Deber nikichik man hinaqa ya napawan kikumanmi karqa, ichaqa chay taqa rurarqaniku qamkunapaq ejemplo kanaykupaqmi chaynapi qamkunapas oqayku hina ruranaykichikpaq. 10Qamkunawan kachkaspaykuraqmi nirqaykiku: Pipas llamkayta mana munaspaqa ama mikuchunchu nispa. 11Uya rinikum, qam ku na ukupis kach kan raq qella ku na, mana imapipas llamkaspas runakunapa asuntonman chapukuchkanku. 12Seorninchik Jesucristoraykum chay na kawsaqkunata kamachispa anyamuniku, hawkalla llamkaspay chay wan mikuchunku. 13Qamkunaqa wawqe-panillaykuna, allinkuna ruraytaqa amay amiychikchu. 14Kay cartawan nimusqaykuta pipas mana kasukuptinqa, chay runatay reqsipaykuychik hinaspay ama hukllawakuychikchu chaynapi penqakunanpaq. 15Ichaqa amay enemigota hinachu qawaychik aswanqa Seorpi iiqmasikichikta hinay anyaykuychik. qokuq Seor y tukuy tiempo hinaspa tukuy imapipas hawkayayta qosunkichik. Llapaykichikwany Seor kachun. 17oqa Pablom sa luda muykichik ki kiy pu ni qellqa muspay hinaspa car tatapas kikiy puni firmamuspay, llapallan cartaykunapipas hina kay nallatam firmamuni. 18Seor ninchik Je sucristoy llapa llaykichikta favorece sun kichik.
16Hawkayay 6Wawqe-pa nillaykuna,
Llamkanamanta
TIMOTEOMAN APOSTOL PABLOPA PUNTA KAQ CARTASQAN

Timoteomanmi Apostol Pablo qellqarqa iskay car ta kunata, kaymi punta kaq car tan. Kayna carta kunatam sutichanku iiqkuna michiqkuna man car ta kuna nispa. Timoteopa ma manmi karqa judio casta manta, tay tanataqmi karqa Grecia nacionniyoq runa. Pablom Timoteowan reqsina kurqa Listra llaqtapi (Hechos 16:1-3). Timoteoqa karurqa Pablopa ancha kuyasqanmi hinaspa ancha ya napaqninmi. Kay car taqa iskay par teman ra kisqam kanman: Punta kaq partem willakun pantachikuqkunata mana uyarinamanta, huunakuyninkupi imam ruranankumanta, willakuntaqmi huunakuyninkupi kamachikuqkunamantapas (1-3). Iskay kaq parteataqmi willa kun mozollaraq kay ninpi imay nam Timoteoqa Jesucristoman iiqkunata michinanmanta (4-6). Cartapa qallariyninmanta
Timoteo, oqa Pablom Cristo Jesuspa *apostolnin kani salvaqninchik Dioswan confiakusqanchik Cristo Jesus kamachiwasqanrayku. 2Iichisqay raykum qamqa kanki cheqap chu riy hina. Dios Tay tanchiktawan Seorninchik Cristo Jesustam maakuchkani qamta favorecesuspayki llakipayarikusunaykipaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykipaq. lawman rispay ruegakusqayman hinay quedaykuy Efeso llaqtapi wakinkunata kamachinaykipaq chaynapi amaa sapaq yachachikuykunata yachachinankupaq. 4Amataqy kasuchunkuchu cuentokunatapas nitaq abuelokunapa sutinmanta manaa tukuy atina listatapas. Tukuy kaykunawanqa yanqa atipanakuyllamanmi chayanku. Manam yanapanchu Diospi confiakuspa paypa munasqanta ruranapaqqa. 5Kay ka machikuyku naqa cheqaptapu ni kuya na ku nanchikpaqmi, chay kuya nakuyqa hamun limpio sonqomantam, allin concienciayoqmantam hinaspa cheqap iiy niyoqmantam. 6Wakinkunam chayna kawsakuymanta karunchakuruspa yanqa atipanakuykunapi pantarunku. 7Paykunaqa mana entiendechkaspankupas Bibliamanta yachachiytaraqmi munanku. Cheqapllataa rimachkaspapas manam yachankuchu imam nisqankutaqa. 8Yachanchikmi kamachikuykunaqa allin kasqanta, chaytaqa sumaqta entiendespam yachachina. 9Yachasqanchikpi hinapas leyqa qosqa karqa manam allin runakunapaqchu aswanqa mana kasukuqkunapaqwan rebeldekunapaqmi, Dios
2108
3Macedonia
1Kuyasqay
Mana allin yachachikuykunamanta
2109
1 TIMOTEO1,2
mana adoraqkunapaqwan huchasapakunapaqmi, huchallapi puriqkunapaqwan mana diosniyoqkunapaqmi hinaspa tayta-maman wauchiq- kunapaqwan runa wauchiqkunapaqmi. 10Leyqa huchapakuqkunapaqmi, qaripura kakuqkunapaqmi, runamasin suwaqkunapaqmi, llullakuqkunapaqmi, yanqapas-yanqa Diospa sutin rimaqkunapaqmi hinaspa allin yachachikuykunapa contranpi kaqkunapaqmi. 11Chay allin yachachikuyqa yupaychasqanchik Diospa kunawasqan ancha allin noticiam. Jesucristom confianzapaq hapiwaspan ser viqnin kanay paq akllaykuwarqa hinaspa kallpanchaykuwarqa chay mi llumpayta agradecekuni. 13aw paqtaqa payta insultaspay mi a ka richirqa nitaq pay man iiqku natapas, chaynata ruraspam paytaqa piachirqani. Chay wanpas payqa llakipayarikuwarqam manaraq allinta yachaspay manaraq iisqayrayku. 14Seorninchik llumpayta favorecewaspanmi kallpanchawarqa creenaypaq hinaspa kuyakuq kanay paq, chayqa tarikun Cristo Jesusllapim. 15Cheqapmi kayqa, lliw mi cree nanchik, Je sucristom kay pacha man ha murqa huchasapakunata salvananpaq, paykunamantaqa aswan huchallikuqraqmi kani. 16Chay wanpas Diosmi llakipayariykuwaspan pacienciaykuwarqa puntata hinaspam lliw runakunaman qawachirqa Jesucristoman iikuspalla oqa hina wiay paqa kawsanankupaq. 17Chayraykuy Diosta yupaychaspa hatunchasun wia-wiaypaq. Payqa mana wauq kaspam wia-wiay paq munaychakuchkan, payqa mana rikuy atinam. Chullallam Diosqa. Amn. 18Timoteo, chu riy hina kaptikim ka machimuyki kayta: aw paqmanta raq qanmanta nisqankuta uyarispay allin peleachkaq soldado hina seguiy mayna sasaa kaptinpas. 19Concienciaykipa nisusqaykitay ruray iisqaykipi seguispa. Chayman hina mana kawsaqkunaqa yakupi heqepachkaq hinam iiy ninkuta chinkarachinku. 20Chay natam pantarurqaku Himeneowan Alejandropas. Chaymi rimasqankuwan Diosta manaa piachinankupaq qoykuni *Satanaspa makinman.
12Seor ninchik
Diosman graciasta Pablo qosqanmanta
puntataqa Diosninchiktam maakunanchik llapallan runakunapaq, paykunapaqmi orakunanchik ruegakunanchik hinaspa agradecekunanchik. 2Maakunanchiktaqmi lliw gobiernaqkunapaqpas chaynataq autoridadkunapaqpas, chaynapi allinlla hinaspa hawkalla kawsaspa Diosta allinta servinapaq hinaspa payman agradaqta kawsanapaq. 3Kayqa allinpunim hinaspa salvaqninchik Diospa agradonpaqmi. 4Diosninchikqa munachkanmi llapallan runakuna salvakunankuta hinaspa cheqap yachachikuy reqsinankuta. 5Hukllam Diosqa, hukllataqmi Diosninchikwan runakunata *allinyanachiqpas, chay allinyanachiqqa Jesucristom, runayaruspanmi 6llapallanchikta salvawananchikpaq kikinmanta entregakurqa hinaspam rantinchikpi waupuwarqanchik. Kaykunatam Dios reqsichiwanchik munasqan tiempopi. 7Chaypaqm Dios akllawarqa *apostolnin kaspay mana judio kaq runakunaman Jesucristomanta willakamunaypaq. Paykunatam yachachichkani cheqap yachachikuykunata hinaspa imaynam iinankuta. oqaqa cheqaptapunim rimachkani, manam llullakunichu. 8oqam munachkani tukuy hinastinpi kaq runakuna makinkuta hoqarispanku Diosta chuya sonqolla maakunankuta, chaytaqa rurachunku ama piakuspay hinaspa ama atipanakuspay. 9Warmikunapas humildadwany pachakuchunku chaynapi
1Imamantapas
Imaynam Dios adorananchikmanta
1 TIMOTEO2,3
2110
ama pitapas hukmankunata piensachinankupaq, amataqy allichapakuchunkuchu llumpayta aqchapakuspaqa, amataqy adornakuchunkuchu qorimanta alhajakunawanpas nitaq *perlaskunawanpas nitaq preciopa chanin pachakunawanpas. 10Aswanqa allin kaqkunata ruraspay Diospa agradonpaq kawsaq warmikuna hina reqsichikuchunku. 11Warmikunaqa upallallay uyarichunku yachachikuykunata kasukuspa. 12Warmikunataqa manam permitinichu huunakuykunapi yachachinankuta nitaq qarikunapi munaychakunankutapas aswanqa upallallay uyarichunku. 13Diosqa puntataqa Adantam unancharqa, chaymantaam Evataqa. 14culebraqa manataqmi Adantachu engaarurqa aswanqa Evatam, paym huchallikururqa. 15Chaymi warmiqa wachakuywan akarichkaspapas salvakunqa Diospi confiakuspa, runamasinta kuyaspa, mana huchapi kawsaspa hinaspa mana pitapas hukmankunata piensachispa.
nachkan. 2Iiqkunamanta nanachikunanpaqqa mana pipapas anyananmi kanan, huk warmiyoqlla, imamantapas controlakuq, allin piensaq, respetana, visitakuna allin chaskiykuq, allin yachachikuq, 3tomaykunapi mana purikuq, peleollapi mana purikuq, pacienciakuq, mana atipanakuq, qollqellaman mana qokuruq. 4Chayna runaqa kanan wasinpi kaqkunawan kasuchikuqmi hinaspa churinkunata educaspa paykunawan respetachikuqmi. 5Wasinpipuni mana imayna kamachikuyta atispaqa imaynataq Diosman iiqkunataqa nanachikunman? 6Chayllaraq iikuq runaqa manam kanmanchu iiqkunamanta nanachikuqqa, yanqaataqmi hatun tukuruspan diablo hina castigasqa kanman. 7Mana iiqkunapas lliwmi chay nanachikuqtaqa respetananku. Mana chayqa paymanta mana allinta rimaptinkum paypas diablopa pantachikuyninman urmaykunman.
8*Diaconokunapas allin respetana runakunam kananku, mana yanqa rimaq,
1Cheqapmi kayqa: Iiqkuna nanachikuyta pipas munaspanqa, allin oficiotam mu-
Iiqkuna nanachikuqkunamanta
Diaconokunamanta
tomaykunapi mana purikuq hinaspa mana yanqamanta qollqe ganay munaq. 9Diaconoqa iinanchikpaq Diospa revelasqankunatam conciencianpi allintapuni yachanan. 10Puntataqa pruebaychiky allin otaq mana allin kawsasqantapas. Allin kasqanta yachaspaykichikqa *diaconopaqy akllaychik. 11Warmikunapas allin respetana warmikunay kachun, paykunaqa kachun amay cuento qepichu, imamantapas controlakuspay tukuy imapipas confianza kachunku. 12Diaconokunaqa sapakamam huk warmiyoqlla kananku, paykunaqa kasuchikunankum churinkunawanpas chaynataq wasinpi kaqkunawanpas. 13Diaconokuna allinta ruraspankuqa runakunapa allin reqsisqanmi kanku, chaynapim aswan confianzawanraq willakunku imaynam Jesucristoman iisqankumanta. qam watukaykamuyta munachkani ichaqa kay cartatam qellqamuchkayki 15sichum unaramuptiyqa imay natam Diosman iiqkunaqa kikinkupura kawsanankumanta. Paykunaqa kawsaq Diospa wasin hinam kachkanku, wasipa pilarnin hina kaspankum cheqap kaqta takyachichkanku. 16Mayna hatunmi Diosman iinanchikpaq revelawasqanchikqa: Diosmi runayarurqa. Espiritu yanapaptinmi acusaqninkunata vencerqa.
14Prontom
Imaynam Diosman iikusqanchikmanta
2111
1 TIMOTEO3-5
Payqa angelkunapa qawasqanmi karqa. Llapallan nacionkunapim willakusqa karqa. Kay pachapi kaqkunapa iisqanmi karqa. Hanaq pachapipas chaskisqam karqa.
Espiritum cheqaptapuni willawanchik tukupay punchawkunapiqa wakinkuna iiy ninkuta qepanchakunankumanta, paykunaqa engaakuq espiritutaa kasukuspam demoniokunapa yachachikuyninkunataa chaskinqaku. 2Iskay uya llu lla ru na ku nata am uya rinqa ku, chay llu lla ku naqa hucha lli kusqankutapas manaam musyakunkuchu mana concienciayoq rikurirusqankurayku. 3Chay na ru na ku nam harka kunqa ku: Ama casarakuychikchu, kay-wak mikuytaqa ama mikuychikchu nispa. Diosmi lliw mikuykunataqa unancharqa payman agradecekuspa mikunanchikpaq. Chaymi iiqkunaqa cheqap kaqta yachasqanchikrayku imatapas mikuchwanchik. 4Diospa tukuy ima unanchasqanqa allinmi chaymi ima mikuytapas mana wischupakunanchikchu, chaytaqa Diosman agradecekuspam chaskikunanchik. 5Diospa palabranman hina maakuspa imallapas mikuykuyqa paypaq sapaqchasqaam. wawqe-paninchikkunaman yachachispaykiqa Jesucristotam allinta servichkanki. Imapim confiakunaykipaqmi qamqa awpaqmantaraq allin yachachisqa karqanki, chay yachasqaykitam seguichkanki. 7Amay uyariychu mana valeq cuentokunataqa, aswanqa ejerciciota rurachkaq hinay Diosman agradaqta ruray. 8Ejerciciota ruraptinchikqa cuerponchikmi kallpata hapin. Chaymantapas aswan allinraqmi Diospa agradonpaq rurayqa chaynapi kay pachapipas hinaspa hanaq pachapipas allinta kawsananchikpaq. 9Kaykunaqa cheqappunim chaymi lliw runakuna chaskinanku. 10Chayraykum akaristinpas llamkanchik wiay kawsaq Diosninchikpi confiakuspa. Payqa llapallanpa salvaqninmi ichaqa tukuy imamantapas llalliqtaqa iiqkunallapam. 11Kaykunata kamachispay yachachiy. 12Mozoraq kasqaykiraykuqa amay piwanpas despreciachikuychu, qamqa iiqkunapa ejemplon kaspay allinta reqsichikuy rimaynikipipas, portakuynikipipas, kuyakuynikipipas, iiynikipipas chaynataq chuya sonqo kaynikipipas. 13oqa chayamunaykamay Diospa palabranta leey huunakuykunapi, yachachispaykiy kallpanchay wawqe-paninchikkunata. 14Amay qonqaruychu *ancianokunapa maapususqaykitaqa. Paykunaman Dios revelaykuptinmi makinkuta hawaykiman churaykuspanku Diospa qosusqaykita willasurqanki. 15Chay taqa sonqoykipiy allinta tak yachiy, chay napim llapa llan ku qawanqa ku imaynam aswan-aswan aw paqman risqaykita. 16Chay naqa cuidakuspay allinta yachachiy. Chaynata ruraspaykiqa mana allinkunamantam salvakunki, salvankitaqmi uyarisuqnikikunatapas.
6Kaykunata
1Chuya
Iiyninku qepanchakuqkunamanta
Jesucristopa allin serviqninmanta
qaqchaychu mayorniki seorkunataqa, paytaqa rimapayay taytaykita hinay, mozokunataataq wawqekikunata hina. 2Payayaqkunatapas kuyakuy wany rimapayay mamaykita hina. Sipaskunatapas rimapayay panikikunata hinay ama hukmankunata piensaspa.
1Amay
Iiqkunawan imaynam kawsanamanta
1 TIMOTEO5
3Ya napaykuy
2112
necesitaq viudakunatapas. 4Sichu huk viudapa kanman wawan otaq willkanpas hinaspaqa paykunay puntata yachachun wasinpi kaqkunapaq allin rurayta, tayta-mamanmany kuyakuy wan kutichichun uywasqanmanta. Chayqa allinmi, Diosninchikqa chay na ruranatam munachkan. 5Cheqap necesitaq mana piy niyoq viudaqa Diosmanmi confiakun hinaspam tuta-punchaw maakun. 6Mana allin ku napi puriq viudam ichaqa wa usqa hina a kach kan. 7Yachachiy tukuy kaykunata chaynapi imamantapas ama anyachikunankupaq. 8Pipas ayllunkunata mana mantieneyta munaspanqa, tukuymanta llalliqtaqa wasinpi yachaqkunata mana mantienespanqa qepanchakurunam iisqantapas, payqa Diosman mana iiq runakunamantapas peorraqmi rikurirun. 9Lista manqa chu ray soqta chun ka masnin watayoq viuda ku na llatay, paykunaqa kanan qosan waukuptin mana yapakuqkunallam. 10Paykunaqa allin ruraq kasqankuraykum reqsichikunanku wawankunatapas allin uywasqankumanta, samaykachikuq kasqankumanta, iiqmasinkunata humildadwan ser viykusqankumanta, akariqkunata yanapaykusqankumanta hinaspa tukuy imapas allin ruraq kasqankumanta. 11Kallpanpiraq kaq viudakunataqa amaraqy listamanqa churaychu. Paykunaqa Jesucristoman prometekusqankuta qonqaruspankum huktawan casarakuyta munanmanku. 12Prometekusqankuta mana cumplispankum huchallikunmanku. 13Mana imapas rurananku kaptinmi wasin-wasin purinmanku, cuento qepi rikuriruspankum yanqakunaman chapukunmanku mana rimanakunata rimaspa. 14Chaymi oqaqa munayman kallpanpiraq kaq viudakunaqa huktawan casarakuspan wawayoq kanankuta, wasinkupi ocupakunankuta chaynapi enemigowan ama kamichikunankupaq. 15Wakin viudakunaqa karunchakuruspankum *Satanastaa qatichkanku. 16Sichu iikuq war mipa otaq qa ripa kan man viudaya ruq ayllun ku na hinaptinqa, paymi chay viudakunataqa yanapanan chaynapi huunakuyninpi kaq iiqkuna ama paykunawan sasachakunanpaq, chayna kaptinqa iiqkunaqa yanapanqa cheqap necesitaqkunallatam. 17Allin dirigeq *ancia noku nataqa allinpaq hapispay ya napaychik, tu kuy manta llalliqtaqa willakuqkunatawan yachachiqkunata. 18Bibliam nin: Erapi trillachkaq bueyestaqa amam senqapankichikchu nispa. Huklawpipas nichkantaqmi Llamkaqqa pagontam chaskinan nispa. 19Amay caso preciopaq pas hapiychikchu huk ru na lla *ancia nota tumpaptinqa, uyarispaqa-uyariychik iskay kimsa testigopa nisqantay. 20Huchapi puriqkunataqa llapallankupa qayllanpiy qaqchay chaynapi paykunapas manchakunankupaq. 21Dios Tay tanchikpa, Seor Je sucristopa hinaspa akllasqan angel ku napa qayllanpim kamachiki kay yachachisqaykunata cumplinaykipaq, amam imatapas rurankichu pimanpas sayapakuspaqa. 22Manaraq sumaqta pruebachkaspaykiqa amay pimanpas makikita churaychu dirigente kananpaq chay napi paykunapa huchanwan ama huchallikunaykipaq. Qamqa kawsay chuya sonqollay. 23Ama ya ku llata achu tomay, tomayqa as vinotawany chaylla-chaylla wiksa nanay wan onqosqaykimanta. 24Manaraq juzgasqa kachkaptinkupas sutichallam wakin runakunapa huchanqa, wakinkunapam ichaqa chaymantaa reqsichisqa kanqa. 25Yachasqataqmi runapa allin rurasqankunaqa, mana chaylla yacharuptinchikpas siemprem pipas yacharunqa.
2113
1Ser vipa kuqku napas
1 TIMOTEO6
respetowany patronninkuta allinpaq hapichunku chaynapi Diosninchik manta hinaspa yachachisqanchik manta ama huk manta rimanankupaq. 2Sichu sir vientekunapa patronnin iiqmasin kaptinqa amay iiqmasin kasqanraykuchu menospaq hapichun. Aswanqa allintaraqy ser vichunku chay patronqa iiqmasin kasqanrayku hinaspa kuyay wawqen kasqanrayku. Kaykunata yachachispaykiy kamachiy. Jesucristopa yachachikuyninkunata mana chaskispa huk mankunata yachachiq runaqa hinaspa Diosmanta yachachiykunapa contranpi kaqkunaqa 4hatun tu kuqmi, mana imapas yachaqmi hinaspa muspay pi hina rima kuspa atipanakuqmi, chayna atipanakuykunamantam mirarun envidianakuykuna, pianakuykuna, kaminakuykuna hinaspa hukman piensaykuna, 5chaymantam mirarun millay pensamientoyoq runakunapa atipanakuy nin, chayna runakunaqa cheqap kaqtapas mana reqsispam piensanku: Diosta ser vispayqa apuyarusaqmi nispanku. 6Ar, Diosta ser vispaqa qori-qollqeta hinam tarirunchik kapuqninchikwan contentakuyta yachaspanchikqa. 7Nacespanchikqa kay pachamanqa manam imatapas apamurqanchikchu, chaynataqmi waukuspanchikpas imatapas mana apasunchu. 8Pachanchikpas mikunanchikpas kaptinqa, chay wany contentakusun. 9Apuyaylla munaqkunaqa tentachikuspam pantayllaman hinaspa mana valeq kaqkunallaman wichiykunku, chaykunaqa apakun llakillamanmi hinaspa wauyllamanmi. 10Qollqella kuyayqa tukuy mana allin ruraykunapa mamanmi. Wakin runakunapas qollqellata kuyaruspankum Diosman iisqankumantapas karunchakurunku hinaspam tuksikuchkaq hina llumpaysuta akarinku. ichaqa Diospa runan kanki, chaynaqa chay llapa mana allin ruraykunamanta ayqekuspay imatapas allinta ruray, Diosta ser vispay payllamana hapipakuy kuyakuspa, pacienciakuspa hinaspa llampu sonqolla kaspa. 12Allin peleachkaq hinay iisqaykipi kallpanchakuy chaynapi wiay kawsayta haypanaykipaq. Chaypaqmi Dios qayasurqanki hinaptinmi iisqaykimantapas willakurqankia achka testigokunapa qayllanpi. 13Qamtam kamachimuyki llapallan kawsachiq Diospa hinaspa Poncio Pilatopa awpaqninpi testimoniakuq Jesucristopa qayllanpi: 14Seorninchik Jesucristo kutimunankamay kay kamachimusqaykunata kasukuy ama huchallikuspa chaynapi ama pipas anyasunaykipaq. 15Paytam Dios rikurichimunqa munasqan tiempopi. Diosllam tukuy atiy niyoq kamachikuqqa, reykunapa Reyninqa hinaspa seorkunapa Seorninqa. 16Payllam mana wa uqqa, payqa mana asuykuy atina kanchay pim kawsakuchkan, paytaqa manam pi runapas rikurqachu nitaqmi rikuyta atinmanchu. Payllam llumpay atiy niyoqqa, payllatay yupaychasun wia-wiay paq. Amen. 17Llapa apu ku natay ka machiy ama alaba ku nan kupaq hi naspa tu ku ruqlla qori-qollqeman ama hapipakunankupaq, paykunaqa kawsaq Diosllamany hapipakuchunku, payllam chaninninpiqa llapa imakunatapas kusikunanchikpaq qowanchik. 18Allinkuna ruray piy apuqa kachunku, mana imayoqkunamany kusikuy wan qochunku. 19Chay napim llapa imankunapas hamuq tiempokunapi kapunqa hinaspam cheqap wiay kawsayta haypanqaku.
11Qanmi 3Seor ninchik
Imawanmi kusikunanchikmanta
Iiqkunaqa soldado hina kasqanchikmanta
1 TIMOTEO6
2114 Cartapa tukuyninmanta
imam yachasqaykikunatay sonqoykipi takyachiy, amay uyariychu mana respetowan yanqapas-yanqa rimaqkunataqa nitaq iisqanchikpa contranpi: oqaykuqa yachay wanmi rimaniku nispa yanqa rimaqkunatapas. 21Chay na yachaq tukuq ru na ku nata qatispan kum wakin iiqku napas Diosmanta karunchakururqaku. Diosninchiky tukuy imapi favorecesunkichik.
20Timoteo,
TIMOTEOMAN APOSTOL PABLOPA ISKAY KAQ CARTASQAN

Pablopa qellqasqan kay iskay kaq car tapas punta car tan hinam. Kay car taqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Timoteo ancha kuya kuq hinaspa ancha iiy niyoq kasqanrayku Diosman Pablopa agradecekusqanmanta, willa kuntaqmi Jesucristopa allin soldadon hina Timoteopa takyananmantapas (1:1-2:13). Iskay kaq par teataqmi willa kun Diospa ser viqnin ka nan manta, willa kuntaqmi tukupay punchawku na mantapas chay nataq tu kuyku nanpaq yachachikuyku na mantapas (2:14-4:5). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Pablopa imay nam tarikusqanmanta, paymi ma akun Timoteo watukuykuqnin rinanta (4:6-22). Cartapa qallariyninmanta
warqa *apostolnin kaspa paymanta willakamunaypaq. Diosmi prometewarqanchik Cristo Jesusman iikuspanchik paywan kawsananchikpaq chaymi Dios Taytanchiktawan Seorninchik Cristo Jesusta maakuchkani qamta favorecesuspayki llakipayarisunaykipaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykipaq. Qamqariki churiy hinam kanki.
3Tuta-punchawmi qanmanta yuyarispay maakuyniypi Diosman graciasta qoni.
1-2Kuyasqay Timoteo, Diospa munasqanman hinam oqa Pablota Jesucristo aklla-
Mana manchakuspa willakunamanta
Paytam chuya sonqolla servichkani awpaq abueloykuna hina. 4Rakinakuptinchik waqasqaykita yuyarispaymi munani qanwan tupaykuspay llumpay kusikuyta. 5Yuyachkanim cheqaptapuni Diosman iisqaykita. awpaqmantaraqmi iikurqa abuelayki Loidawan mamayki Euniceqa chaymi confiakuchkani qampas chayna iiyniyoq kasqaykimanta. 6Makiyta hawaykiman churaykuspay maakuptiymi Dios atiyta qosurqanki. Chay atiy qosusqaykitaqa amay waurachiychu. 7Diosqa Espirituntaqa qowarqanchik manam manchakunanchikpaqchu aswanqa atiywan, kuyakuywan hinaspa allinta qawakuspa kawsananchikpaqmi. 8Chaynaqa amay penqakuychu Seorninchikmanta willakuytaqa nitaq payrayku preso kasqaymantapas. Aswanqa Jesucristomanta allin noticiaraykuy oqa hina akariy Diospa kallpa qosusqaykiman hina. 9Diosmi salvawarqanchik hinaspam qayawarqanchik payllapaqa kawsananchikpaq, manam imapas allin rurasqanchikraykuchu aswanqa munasqanman hinallam, payqa kay pachatapas manaraq unanchachkaspanmi Cristo Jesusrayku favorecewarqanchik. 10Favorecewasqanchiktam kunan qawaykachiwanchik salvawaqninchik Jesucristopa hamusqanwan. Paymi wiaypaq waunanchikmanta libraykuwaspanchik allin noti- cianwan yachaykachiwanchik wiaypaq.
2115
2 TIMOTEO1,2
11Diosmi
2116
akllaykuwarqa Jesucristomanta allin noticiata willakunay paq hinaspa *apostolnin kaspay yachachinaypaq. 12Chayraykum kaynataa akarini, aswanqa piman iisqayta yachakuspay mi mana penqakunichu. Payqa atiy niyoq kasqanraykum Jesucristo kutimunankama waqaychaykunqa payman qosqay almallayta. 13Chay cheqap yachachisqayku na man hina yachachispay iiy niyoq kaspa kuyakuy wan kawsay. 14oqanchikpi kawsaq Chuya Espiritupa yanapakuy ninwany yachachisqayta sumaqta waqaychay. 15Yachasqaykipi hinapas Asia law manta kaqku naqa llapa llan mi saqeruwan, saqeruwantaqmi paykunapa llaqtamasin Figelowan Her mogenespas. 16Sonqoytaqa Oniseforollaam achka kutipi tiyaykachirqa, chayraykuy wasinpi kaqkunamanta Seorninchik llakipayarikuchun. Preso kaptiypas mana penqakuspanmi. 17Roma llaqtaman hamuspan sasallawana maskaykuwarqa tariwanankama. 18Seorninchiky kutimuspan kuyapayarikuchun paymanta. Yachasqaykipi hinapas payqa Efeso llaqtapim anchallataa yanapawarqa.
qamqa churiy hinam kanki, kallpanchakuy Cristo Jesuspa favorninwan. 2Achka runakunapa qayllanpi uyariwasqaykitay yachachiy confianzayoq runakunaman chaynapi paykunapas hukkunaman yachachinankupaq. 3Jesucristopa allin soldadon hi nay a ka riy. 4Soldadoqa manam sapaq ruray manqa chapukunchu aswanqa kamachiqnin agradayllatam munan. 5Kallpaqpas premiota chaskinanpaqqa pukllaypa reglamentonman hinam kallpanan. 6Chak rapi llam kaqqa paymi puntata cosechata chaskinan. 7Kay nisqayku napi yuyaymanaptikiqa Seorninchik mi lliwta entiendechisunki. 8Amay qonqaruychu Jesucristotaqa, imaynam kawsarimusqantaqa hinaspa Rey Davidpa miraynin kasqantaqa. Kay allin noticiatam willakuni, 9chayraykum aguantani akariykunata. Runa wauchiqtapas hina cadenawaptinkupas Diospa palabranqa manam cadenasqachu kachkan. 10Chayraykum tukuyta akarichkani Diospa akllasqankunapaq chaynapi Cristo Jesusnintakama salvakuspa Dioswan wiaypaq kawsanankupaq. 11Kayku naqa cheqapmi:
12
1Timoteo,
Soldado hina kanamanta
Jesucristowan wauspaqa paywanmi kawsakusun. Pacienciawan akarispaqa paywanmi gobiernasun. Payta negaruspaqa, paypa negasqantaqmi kasun. 13 Mana confiakuna kachkaptinchikpas payqa confiakunapaqmi. Diosninchikqa mana iskay kimsa rimaqmi.
Diospaq allin llamkaqmanta
iiqkunata kamachiy Diospa qayllanpi ama atipanakunankupaq. Chayna mana valeqkunata rimaspankuqa uyariqninkunatam iskayrayachinmanku. 15Kallpanchakuy Diospa chaskisqan kanaykipaq, allin llamkaq hinay mana imamantapas penqakuspa Diospa cheqap palabranta allinta yachachiy. 16Amay chapukuychu mana respetowan yanqapas-yanqa rimaykunamanqa. Chayna rimaqkunaqa aswan-aswanmi Diosmanta karunchakunku. 17Chayna runakunapa yachachikuyninqa mirarun ismupakuy onqoy hinaraqmi, chayna yachachiqkunam kachkan Himeneowan
14Yuyarichispay
2117
2 TIMOTEO2,3
Fileto. 18Paykunam cheqapmanta pantarunku: Wauqkunaqa am kawsarirunkua nispa. Chaynapim wakin iiqkunatapas pantachichkanku. 19Diosmi ichaqa mana kuyuriq cimientota hina churarqa kay pachapi, chaypim nichkan kaynata: Seorqa reqsinmi pim paypa kasqantaqa, chay naqa Seorman hapipakuqkunaqa suchurikuchuny mana allin ruraykunamantaqa nispa. 20Hatun wasipiqa ima ku napas manam qori-qollqella mantachu ta rikun, aswanqa kachkanmi kullumanta allpamantapas, wakinqa allin kaqkunapi ser vikunanpaqmi, wakinataqmi sapa punchaw qanrachanapaq. 21Chay nam oqanchikpas Seorninchikpa allin utilizasqan kananchikpaqqa imapas mana allin yachachikuykunamanta ayqenanchik. Diosllapaqa sapaqchakuspam listollaa kasunchik payta agradaspa imatapas allinta rurananchikpaq. 22Joven ku napa mu napayasqan manta ayqekuspay allin kaqku nata ruray, Diospi confiakuspa hinaspa kuyakuyniyoq kaspay hawkalla kawsay. Chaynatam kawsanki Seorninchikta limpio sonqolla yupaychaqkunapiwan kuska. 23Amay chapukuychu runakunapa yanqa atipanakusqanmanqa. Yachasqaykipi hinapas chaykunaqa peleollapim tukun. 24Seor ser viqqa manam peleollapichu purinan, aswanqa llapallanwanmi allinlla kanan, payqa kanan allin yachachikuqmi hinaspa mana sientikuqmi. 25Llampu sonqolla kaspanmi contranpi kaqkunatapas yachaykachinan. Icharaqpas chay napi paykunata Dios wanaykachinman cheqap palabranta reqsinankupaq 26hinaspa chaynapi pantay pi kasqankuta reqsikuspanku diablopa pantachikuyninmanta lluptinankupaq. *Satanasmi paykunataqa presocharurqa munayninman hinaa purinankupaq. tukupay tiempokunaqa sasallaa kananmanta. 2Runakunam kanqaku kikillanpaq munaqkuna, qollqella kuyaqkuna, hatun tukuspa alabakuqkuna, Dios insultaqkuna, mama-taytanku mana kasuqkuna, mana reqsikuqkuna, huchallapi purikuqkuna, 3mana kuyakuqkuna, mana pampachay munaqkuna, runakunapa contranpi rimaqkuna, mana controlakuqkuna, mana llakipayakuqkuna, allin kaqkunapa contranpi kaqkuna, 4runamasin traicionaqkuna, loco hina ruraqkuna, hatun tukuqkuna hinaspa Dios yupaychayta qepaman churaspanku kikinkupa munasqallanpi purikuqkuna. 5Yanqallam Diosta ser viq tukunqaku, aswanqa sonqonkuwanqa manam creenqakuchu. Chayna runakunamanqa amay hukllawakuychu. 6Chayna runakunaqa wasin-wasin purispam engaanku huchasapa warmikunata. Chay warmikunaqa tukuy rikchaq munapayaykunapa intusqanmi kachkanku. 7Mosoq yachachikuykunata yachayta munaspapas chay warmikunaqa manam entiendenkuchu cheqap yachachikuykunataqa. 8Janeswan Jambresmi Moisespa contranpi karqaku, chaynam kay runakunapas cheqap yachachikuykunapa contranpi kachkanku. Mana allin pensamientoyoq kaspa Jesucristoman mana iisqankuraykum Diospa mana chaskisqan kachkanku. 9Yachachisqankuqa manam llumpaytaqa wianqachu, lliwmi cuentata qokurunqaku yanqa yachachikuq kasqankumanta, Chaynam pasakurqa Janeswan Jambreswanpas. ichaqa yacharunki yachachikuyniyta, imaynam kawsasqayta, imam munasqayta, pimanmi iisqayta, pacienciakuq kasqayta, kuyakuq kasqayta, upallalla
10Qanmi
1Yacha naykim
Tukupay tiempopi runakunaqa imaynam kanankumanta
Tukuykunanpaq Pablopa kunasqanmanta
2 TIMOTEO3,4
2118
akarisqayta, 11perseguisqa kasqayta hinaspa akarisqayta. Yachankitaqmi Antioquia llaqtapi, Iconio llaqtapi hinaspa Listra llaqtapi runakunapa qatikachasqan kaspay akarisqaytapas, aswanqa Seormi tukuy chaykunamanta libraykuwarqa. 12Ar, Cristo Jesuspa agradonpaq kawsakuy munaqqa Cristorayku akarichisqam kanqa. 13Mana allin runakunawan engaaq runakunam ichaqa aswan mana allinmanraq chayanqaku, pantachispankum paykunapas pantachisqa kanqaku. 14Qamy ichaqa qaqa hina sayaspa yachasqaykikunata umaykiman churay, qamqariki yachankim pikunam yachachisusqaykitaqa. 15Qamqa warma kasqaykimantaraqmi Bibliapi yachachikuykunataqa yacharqanki, kay yachasqaykikunam Cristo Jesusman iispa salvakunaykipaq servisunki. 16Bibliapi llapallan qellqasqa kaqkunaqa Diospa Espiritunpa qosqanmi, allinmi yachachiwananchikpaq, faltanchikkuna qawachiwananchikpaq, pantaypi puriptinchikpas allin anman kutirichiwananchikpaq hinaspa imaynam allin kawsakuy yachachiwananchikpaq 17chaynapi Diospa runankunaqa yachayniyoq kaspa tukuy allinkunata rurananchikpaq.
Jesusmi wauqkunatapas hinaspa kawsaqkunatapas juzgaspa gobiernananpaq hamunqa, paypa hinaspa Dios Taytanchikpa qayllanpim kamachiki: 2Diospa palabrantay willakuy allin tiempopipas chaynataq mana allin tiempopipas, runakunatapas faltanta qawachispay qaqchay, kallpanchay hinaspa tukuy pacienciawan yachaykachiy. 3Chayamunqam tiempokuna allin yachachikuykunataqa manaa chaskinankupaq, paykunaqa achkallaa yachachikuqkunata huukuruspam munasqallankuta uyarinqaku. 4Cheqap kaq yachachikuykunamanta karunchakuruspankum imay mana rikchaq cuentokunataa allinpaq hapinqaku. 5Qamy ichaqa allinta tukuy tiempo piensay, akariykunata aguantaspaykiy Cristomanta willakuy, imam ruranaykitaqa cumpliy. 6oqapaqa am wa u ku nay chayayka much kan a, wa u rachiwaptin kuqa ripukusaqam. 7Allin peleachkaq hinam llapa mana allinkunata venceruni, gananakuy pi kallpachkaq hinam chayarunia maymi chayanayman, manataqmi kachakuykurqanichu iisqaymantaqa. 8Chayraykum allin kawsakusqay manta premioy suyawachkan hanaq pachapi, chaytaqa allin arreglo ruraq Seorninchik mi kutimuspan qowanqa, manataqmi oqallamanchu aswanqa kuyakuy wan paypa kutimunanta suyaqkunamanwanmi. ruraspaykipas hamuy qawaykuqniy. 10Demas sutiyoq wawqepas kay mundopi kaqkunata akllakuykuspanmi saqeruwaspan ripukun Tesalonica llaqtaman. Wawqenchik Crescenteataqmi pasan Galacia lawman, wawqenchik Titoataqmi pasan Dalmacia lawman. 11Wawqenchik Lucasllaam oqawanqa kachkan. Marcoswany hamuychik, yanapawananpaqmi paytaqa munachkani. 12Tiquicotapas Efeso llaqta man mi kacharuni. 13Ha muspaykiqa apa rika muway capayta, chaytaqa Troas llaqtapim saqepakamurqani Carpopa wasinpi, apamuwaytaqy libroykunatapas, yanqataq qonqaramuwaq qalaspi qellqasqa libroykunata. 14Her rero Alejandrom tukuy mana allinta ru rawarqa, Seor ninchik mi paganqa rurasqanman hina. 15Qampas paymantay cuidakuy, payqariki yachachisqanchikpa contranpim rikurirun.
9Imay nata
1Cristo
Diospa palabran willakunamanta
Timoteoman imam kunasqanmanta
2119
16Autoridad ku napa
2 TIMOTEO4
qayllanman defiendekunaypaq chayllaraq yaykuptiyqa manam pipas yanapaykuwarqachu, lliwchankum saqeruwarqaku. Diosninchiky pampachaykuchun chayna rurawasqankumantaqa. 17Seorninchikmi ichaqa yanapawaspan kallpanchawarqa, mana hukmanyaspay mi salvacionmanta willakurqani chaymi mana judio kaqkunapas uyarirqaku. Seorninchikqa librawarqataqmi leonmantapas. 18Payqa libraykuwanqam llapa mana allin ruraymantapas hinaspam hanaq pacha munaychakusqanpaq waqaychawanqa. Paytay yupaychasun wia-wiaypaq! Amen. Priscatawan Aquilata chaynataq Onesiforotapas wasinpi kaqkunatawan. 20Erastoqa qeparamurqa Corinto llaqtapim, Trofimotaataqmi saqeramurqani onqochkaqta Mileto llaqtapi. 21Utqay many hamuy manaraq para tiempo chayamuchkaptin. Saludamusunkim Eubulo, Pudente, Lino, Claudia hinaspa llapallan wawqe-paninchik kuna. 22Seor ninchik Je sucristoy qanwan kachun, pay pu niy qam ku nataqa favorecesunkichik.
19Sa ludaykapuway
TITOMAN APOSTOL PABLOPA CARTASQAN

Titoqa karqa manam judio casta runachu ichaqa pay pas iikurqam Seor Jesucristoman, Pablopa puriqmasin kaptinmi payta saqerurqa Creta sutiyoq islapi chay napi iiqkunapa ka machiqninkunata chura nanpaq. Pablom kay car tata pay man qellqarqa chay napi chay ka machikuq churasqankunata consejananpaq. Kay car taqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq partem willakun iiqkunapa michiqnin imaynam kanankumanta hinaspa imakunam ruranankumanta, willakuntaqmi Jesucristoman iiqkunaqa imaynam kawsananmantapas (1). Iskay kaq parteataqmi willa kun Cristoman iiqkunata imay nam anya nanmanta (2). Kimsa kaq par teataqmi willa kun llapallan iiqkunapa imam rura nankumanta (3:1-11). Tawa kaq par teataqmi willa kun car tapa tukuy ninmanta (3:12-15). Cartapa qallariyninmanta
Pablom Diospa ser viqnin hinaspa Jesucristopa *apostolnin kani. Paymi kamachiwarqa Diospa akllasqankunata iichinay paq chay napi Diosman cheqap agradayta yachanankupaq 2hinaspa wiay kawsay confianzawana suyanankupaq. Chaytaqa mana llullakuq Diosmi prometekurqaa una-unay awpaqmantaraq. 3Chaytam munasqan tiempokunapi salvaqninchik Dios kikinmanta yachachiwarqanchik, oqatam kamachiwarqa chaykunamanta willakunay paq. 4Tito, kay car tataqa qellqa much kayki iiqma siy kasqaykiraykum, qamqa riki cheqap churiy hinam kanki. Dios Taytanchiktawan salvaqninchik Jesucristotam maakuchkani favorecesuspayki hawkallata kawsachisunaykipaq. hinapas Creta lawpim qamtaqa saqemurqayki mana ruray tukusqa kaqkunata tukunaykipaq hinaspa sapa llaqtapi iiqkunapa huunakusqankupi *ancianokunata churanaykipaq. 6Ancianokunaqa kanan mana pipapas penqananmi hinaspa chullalla warmiyoqmi, churinkunapas kanan Jesucristopi iispa mana pipapas penqananmi hinaspa kasukuqkunam. 7Iiqkunawan cuentallikuq runaqa Diospa mayordomon kasqanraykum kanan pipapas imamantapas mana penqanan, payqa kanan manam hatun tukuqchu, manam piakuruqchu, manam tomaykunapi purikuqchu, manam piwanpas peleaqchu nitaq qollqella kuyaqchu. 8Payqa kanan wasinpi samaykachikuqmi, allin kaqkunata kuyaqmi, allin piensaqmi, allin ruraqmi, Diosllapaqa kawsaqmi hinaspa kikintapuni controlakuqmi. 9Payqa waqaychananmi chaskisqa cheqap yachachikuykunatapas chaynapi wakinkunatapas allin kaqkunata yachachispa kallpanchananpaq hinaspa chay yachachikuypa contranpi rimaqkunatapas upallachinanpaq.
2120
5Yachasqaykipi
1oqa
Creta lawpi Titopa llamkananmanta
2121
10Ar,
TITO1,2
achkam kachkanku mana kasukuq, yanqa rimaq hinaspa pantachikuq runakunaqa, judiokunamanta kaqkunaraqmi chaynaqa kachkanku. 11Paykunataqa upallachinapunim, paykunaqa yanqamanta qollqella ganayta munaspankum mana yachachinankuta yachachispanku achka familiakunataa chaqwarunku. 12Diosnin ku manta willa kuq llaqta ma sin kum payku na manta nirqa: Creta lawmanta runakunaqa llullallaam hinaspa purun animal hina, mikuysapa qellakunam nispa. 13Chay nata nispanqa cheqaptam payku na mantaqa ri marqa. Chay naqa alli-allintay paykunata qaqchapay chay napi iisqankupi takyanankupaq. 14Amaay paykunaqa uyarichunchu judiokunapa cuentolla rimasqankutaqa nitaq cheqap kaqmanta karunchakuqkunapa kamachikuyninkunatapas. 15Chuya sonqokunapaqqa allinta piensasqankuraykum tukuy imapas allinlla. Huchawan qanrachasqa mana iiqkunam ichaqa tukuy imatapas huchallapaq hapinku, chaynataqa hapinku piensasqankupas hinaspa concienciankupas qanrachasqa kasqanraykum. 16Paykunam ninku: Cheqaptam Diosta reqsiniku nispa, rurasqankuwanmi ichaqa qawachikuchkanku mana chayna kasqankuta. Paykunaqa kachkan millakuypaqmi, mana kasukuqmi hinaspa allinkunata mana ruray atiqmi.
rimariy allin yachachikuyman hinay. 2Machu seorkunatay rimapayay imamantapas controlakuspa respetachikuq hinaspa allin piensaq kanankupaq, paykunaqa iisqankupipas, kuyakuyninkupipas hinaspa pacienciayoq kayninkupipas allintay takyachunku. 3Paya seorakunapas Diospa agradonpaqy kawsachunku, amay runamasinpa contranpiqa rimachunkuchu, amay tomaymanqa qokuruchunkuchu, paykunaqa allin ruraytay yachachichunku. 4Chaynata kawsaspam sipas warmikunata yachachinqaku qosankutawan wawanku kuyayta, 5allin piensayta, chuya sonqo kayta, wasinkupi imapas rurakuyta, allin sonqo kayta hinaspa qosanku kasukuyta, chaynapim Diospa palabranpa contranpiqa mana pipas rimanqachu. 6Mozokunatapas rimapayay allin piensaq kanankupaq. 7Tukuy ima rurasqaykipas kachun ejemploy. Yachachispaykiqa cheqapman hinay respetowan yachachiy. 8Imam kaqtay willakuy mana pipapas penqay atinanta chaynapi contrakuqkuna penqakuspanku mana allintaqa amaa oqanchikmanta rimanankupaq. 9Sirvientekunatapas rimapayay, patronninkuta tukuy imapi kasukuspa kuyachikuq hinaspa mana kutipakuq kanankupaq. 10Patronninpataqa ama imantapas suwakuspay confianza runakuna kachunku, chaynata ruraspam salvaqninchik Diospa yachachikuyninkunata vidankuwan tukuy imapi sumaqllataa qawachinqaku. 11Diosmi favor ninta llapa llan ru na ku na man qawachiwarqanchik salvawa nanchikpaq. 12Paymi yachaykachiwanchik paytaa ser vispa kay pachapi mana allin munapayaykuna qepanchakuyta chaynapi allinta piensaspaa, allinta ruraspaa hinaspa Diospa agradonpaqa kawsananchikpaq. 13Chay nataqa kawsananchik salvaqninchik Jesucristopa sumaqllaa kancharichkaq kutimunanta kusikuywan hinaspa confianzawan suyaspanchik mi, payqa ancha munay niyoq Diosmi. 14Paymi kikin manta wa upuwarqanchik tukuy mana allin ru rasqanchik manta librawananchikpaq chay nataq huchanchik manta chuyanchawananchikpaq, chaynapi paypa runankunaa kaspa allinkuna ruray munaqllaa kananchikpaq.
1Qamqa
Iiqkunapa imaynam kawsananmanta
TITO2,3
15Tukuy
2122
kaykunata kamachispaykiy yachachiy hinaspa kallpanchay, anyaytaqy mana kasukuqkunatapas. Amay qamqa piwanpas despreciachikuychu.
yuyarichiytaqy gobiernomanwan autoridadkunaman sujetakunankupaq, paykunata kasukuspay imapas allinkuna rurayta munachunku. 2Amay pimantapas mana allintaqa rimachunkuchu nitaq peleollapipas purichunkuchu, paykunaqa kuyakuq kaspay llampu sonqo kasqankuta ima rurasqankupipas qawachikuchunku llapallan runakunaman. 3aw paqtaqa oqanchikpas karqanchik mana yuyay niyoqmi hinaspa mana kasukuqmi, pantay pi kaspam mana allin munapayaykunapa hinaspa tukuy imaymana viciokunapa apasqan karqanchik. Mana allinllapi piensaspam envidiakuspa kawsarqanchik, cheqnichikuspam kikinchikpura cheqninakurqanchik. 4Aswanqa salvaqninchik Diosmi sumaq sonqo kay nintawan runakunapaq kuyakuyninta reqsichiwarqanchik. 5Payqa salvawarqanchik manam allinkuna rurasqanchikraykuchu ichaqa kuyapayawaspallanchik mi. Chuya Espiritum huchanchik manta mayllaykuwaspanchik mosoqmanta nacechiwarqanchik hinaspam mosoq runataa rurawarqanchik. 6Salvawaqninchik Jesucristoraykum tallichkaq hina Chuya Espirituta chaninninpi Dios qowarqanchik. 7Favorecewaspallanchikmi payqa mana huchayoqta hinaa chaskiykuwanchik chay napi confianzawan suyasqanchik wiay kawsayta chaskinanchikpaq. 8Cheqapmi kayqa chay mi aswan raq yachachinaykita mu na ni chay napi Diosman iiqkuna imapas allin ruraykunallapi kanankupaq. Kayqa mayna sumaqmi hinaspa runakunapa allinninpaqmi. 9Qamy ichaqa karunchakuy mana valeq atipanakuykunamanta, awpaq abuelokunapa sutin yachaymanta hinaspa leyrayku atipanakuspa pianakuykunamanta, chaykunaqa mana imapaq valeqmi. 10Iiqku nata umachaspa ra kinachiq ru nataqa iskay kimsa ka ma anyaykuspay qarqoruy. 11Chay runaqa pantayman urmaykuspanmi huchallikuchkan, payqa yachakuchkanmi castiganapaqa kasqanta. otaq Tiquicota qanman kachamuptiyqa Nicopolis llaqtapi tupananchikpaqmi utqamunki. Chay pim para tiempopi samayta piensachkani. 13Abogado Zenastaqa Apolostawany yanapaykuy tukuy atisqaykiwan chaynapi viajenkupi mana imapas pisinanpaq. 14Iiqmasinchik kunapas yachachunkuy allinkunata ruraspa necesitaqkuna yanapaykuyta chaynapi rurasqankunawan allin ruruchkaq hina kanankupaq. oqawan kaqkunam saludota apachimusunki. Saludaykapuway kuyaqninchik iiqmasinchik kunatapas. Diosninchiky tukuy imapi favorecesunkichik.
15Llapa llan 12Artemasta
1Payku nataqa
Iiqkunapa imam rurananmanta
Titoman imam kunasqanmanta
FILEMONMAN APOSTOL PABLOPA CARTASQAN

Apostol Pablo preso kachkaptinmi patronninmanta lluptikuq Onesimo sutiyoq sirviente paywan tuparurqa. Jesucristomanta willakusqanta uyarispanmi paypas iikuykurqa hinaspam Pablotaa servirqa. Pablopa yanapaqnin kachkaspanpas Roma llaqtayoq runakunapa leyninman hinaqa patronninmanmi kutichipunan karqa. Onesimopa patronnin Filemonqa karqa Cristoman iikuqam. Payqa karqa Colosas llaqtapi yachaq iiqkuna ukupi ancha reqsisqa runam. Payqa Pablowan ancha reqsinakuqmi karqa. Onesimota kutichinanpaq tantearuspanmi payta kacharqa patronninman cartayoqta. Chay cartapim maakurqa allinllaa chaskiykunanpaq ichaqa amaa sirvienteta hinaachu aswanqa Cristopi kuyasqan wawqenta hinaa. Cartapa qallariyninmanta
llamkaqmasiyku Filemon, Cristo Jesusrayku preso kaq oqa Pablom iiqmasinchik Timoteopiwan cartamuykiku. 2Kay cartaqa paninchik Apiapaqmi, soldado hina peleaqmasinchik Arquipopaqmi hinaspa wasikipi huunakuq llapallan iiqkunapaqmi. 3Dios Taytanchiktawan Seorninchik Jesucristotam maakuchkani qamta favorecesunaykipaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykipaq. maakuspaymi tukuy tiempo qanmanta graciasta qoni. 5Uyarinim Seorninchik Jesuspi aswan confiakusqaykimanta hinaspa llapallan iiqmasinchikkuna kuyasqaykimanta. 6Diostam maakuchkani iisqaykimanta wakinkunaman willakuptiki Cristorayku tukuy ima allin kapuwasqanchikmanta sumaqta yachanankupaq. 7Wawqelly, kuyakuqllaa kasqaykiwanmi hinaspa iiqmasinchikkunapa sonqon tiyaykachisqaykiwanmi kusikuspay kallpanchakuchkani. *apostolnin kasqayraykum derechoyoq kani qamta kamachinay paq. 9Chay wanpas oqa Pabloqa machu a kaspay mi hinaspa Je sucristorayku preso kunan kaspay mi kuyakuy wan ruegakamuyki 10Onesimopaq. Paytaqa carcelpi kaspaymi iichirqani, chayraykum payqa churiy hina. 11awpaqtaqa mana imapaq valeqmi karqa, kunanmi ichaqa iskayninchikpaq valeqa. 12Chaymi kuyasqayrayku kutichimuchkayki. 13Munaymanmi oqawana kananta chaynapi Cristomanta allin noticiata willakusqayrayku preso kasqaypi qampa rantikipi yanapaykuwananpaq. 14Ichaqa manam imatapas ruraymanchu manaraq qamta tapuchkaspayqa chaynapi allin rurasqaykiqa mana obligasqa kaspa sonqoykimanta kananpaq. 15Ichapas chaypaq Onesimoqa qanmanta karunchakurur2123
8Cristopa 4Diosta
1Kuyasqay
Filemonpa kuyakuyninmantawan iiyninmanta
Onesimopaq Pablo maakusqanmanta
FILEMON
2124
qa chaynapi kutimuspan wiaypaqa qanwan kananpaq. 16Payqa kanqa manam sirviente hinaachu, aswanqa kuyasqayki wawqe hinaam. oqapas wawqeyta hinam kuyani, chaynaqa qamqa astawanraqmi kuyanayki, manam runamasinchik kasqanraykullachu aswanqa Seorninchikpi iiqmasinchik kasqanraykum. 17Iiqma sikipaq hapiwaspaykiqa pay tapas oqata hinay chaskiykuy. 18Icha imapipas piachisurqanki otaq manukusurqankipas hinaptinqa oqapa cuentaymany churaykuy. 19oqa Pablom kikiy puni qellqamuchkayki Pagapusqaykim nispay, allinlla rimaypiqa qampas debewankim salvasqa kasqaykimantaqa. 20Chay naqa wawqelly, Seorninchik man iiqmasiy kasqaykiraykuy kay valekusqayta ar niykullaway. Sonqoytay tiyaykachiy Cristopi wawqey kachkaspaykiqa. 21Qellqa much kaykiqa ka su ku naykita hinaspa kay nimusqayku na mantapas aswanraq ruranaykita yachaspaymi. 22Seorta maapuwasqaykichikraykum confiakuchkani qamkuna watukaykamuyta, wasikipi samakunay paqy allichaykapuway. presomasiy Epafrasmi saludamusunki, 24saludamusunkitaqmi willakuqmasiy Marcospas, Aristarcopas, Demaspas hinaspa Lucaspas. 25Seor ninchik Je sucristoy qam ku nata favorecesun kichik.
23Cristorayku
HEBREOKUNAMAN CARTA
Kay car tapi qellqasqa man hinaqa kay car taqa qellqasqa karqa judio runakuna kachkaspa Cristoman iiqkunapaqmi. Paykunam runa kunapa cheqnisqan kaspanku umachasqa karqaku Cristopi iiy ninkuta qepanchakuspa awpa iiy ninkuman hinaspa costumbrenkuman kutirikunankupaq. Chay raykum kay car taqa qellqasqa karqa mana chay nata rura nankupaq. Kay car taqa pusaq par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun tukuy mantapas llalliqtaqa Jesucristonta ka ma Tayta Dios rimapayawasqanchik manta (1:1-3). Iskay kaq parteataqmi willakun Jesusqa Diospa churin kachkaspanpas kasukuq kasqanmanta. Payqa Diosmanta willakuqkunamantapas hinaspa angelkunamantapas aswan hatunmi (1:4-2:18). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Jesucristoqa Moisesmantapas chay nataq Josuey mantapas aswan hatunraq kasqanmanta (3:1-4:13). Tawa kaq par teataqmi willa kun aw paq sacerdotekunapa jefenmantapas Jesucristoqa aswan hatunraq kasqanmanta (4:14-7:28). Pichqa kaq par teataqmi willa kun Jesucristonta ka ma Tayta Diospa contrato rurasqanmanta (8:1-9:28). Soqta kaq par teataqmi willa kun Jesucristopa wa usqallanwan hucha kunaqa pampachasqa kasqanmanta (10:1-31). Qanchis kaq par teataqmi willa kun aw paq Israel runa kunapa iiy ninmanta, willa kuntaqmi Cristoman iiqkunaqa wa unankuka ma iiniyoq ka nankumantapas (11-12). Pusaq kaq parteataqmi willa kun imay nam Diosta agrada namanta hinaspa tukuykunanpaq saludokunamanta (13). Churintakama Diospa rimapayawasqanchikmanta
tiempokunapim achka kutita willakuqninkunawan imaymana formapi abuelonchikkunaman Dios rimapayarqa. 2Kay tukupay punchawkunapiataqmi Churinwana rimapayawarqanchik. Paytam Dios churarqa tukuy imakunata heredananpaq. Paywantaqmi cielokunapi kaqkunatapas chaynataq kay pachapi kaqkunatapas rurarqa. 3Paymi Diospa rikchaynin kasqanrayku qawachiwanchik Diospa kanchariyninta. Paymi atiyninwan kamachispan tukuy imakunata takyachin. Payqa huchanchikkunata mayllaykuspanmi Diospa alleqlawninpi tiyaykurqa.
4Diospa Chu rinqa admira kuy paq sutita herenciapi chaskisqan raykum angelkunamantapas aswan munayniyoqraq. 5Mayqannin angeltataq Diosqa nirqa: Qanmi Churiy kanki, kunanmi oqa Taytayki kani nispa? Nirqataqmi: oqam paypaq kasaq Taytan. Payataqmi oqapaq kanqa Churiy nispapas. 6Piwi Chu rinta kay pacha man kacha muspan mi nirqa:
1awpaq
Diospa Churinqa angelkunamantapas aswan munayniyoqraq kasqanmanta
2125
HEBREOS1,2
2126
Diospa llapallan angelninkunaqa paytay adorachunku nispa.

7Angel ku na manta ataqmi
nin:
Diosqa angelninkunatam wayrata hina ruran, serviqninkunataataqmi ninapa rupariyninta hina ruran.
8Chu rin manta ataqmi
nin:
Diosnilly, qamqa wia-wiaypaqmi gobiernanki. Allin arregloman hinam gobiernanki. 9 Qamqa allin kaqtam kuyarqanki. Mana allin ruraytaataqmi cheqninki. Chayraykum Diospas akllasurqanki. Qampa Diosnikim akllasurqanki. Wakinmantapas qam kaqtaraqmi kusikuywan huntaykusurqanki. Miski asnaq aceitewan tallichkaq hinam kusikuywan huntaykusurqanki.
10Nirqataqmi:
Seor, qallariyninpim kay pachata cimientarqanki. Cielokunatam atiynikiwan unancharqanki. 11 Chaykuna puchukaruptinpas takyankim qamqa. Lliwmi pacha hina mawkayarunqa. 12 Pachata hinam patararunki qamqa. Mudachichkaq hinam mudarachinki qamqa. Qanmi ichaqa hina kaqlla kanki. Mana tukuq watayoqmi kanki.
13Diosqa
manataqmi haykappas angelninkunataqa mayqannintapas nirqachu:
Enemigoykikunata vencenaykamay *alleqniypi tiyaykuy. Enemigoykikunata saruchinaykamay alleqniypi tiyaykuy. angelkunaqa Dios ser viq espiritukunam, paykunaqa salvakunankupaq kaqkunata ser vinankupaqmi kachamusqa kachkanku.
14Llapa llan
1Chayraykum
uyarisqanchikkunataqa hatun yuyaywan kasukunanchik chaynapi amapuni pantarunapaq. 2Angelkunawan Diospa willachimusqanqa ancha-an-
Jesustaqa manapunim qepanchakunachu
2127
HEBREOS2
cha valorniyoqmi karqa, chayraykum huchallikuspa mana kasukuq runakunatapas Diosqa derechonpi castigarqa. 3Chaynaqa oqanchikpas imaynataq lluptichwanchik salvawananchikpaq Diospa hatu-hatun willakuyninta yanqapaq hapispaqa? Chay salvacionmantaqa Seormi puntata willakurqa hinaptinmi uyariqninkunapas cheqap kasqanpaq segurawarqanchik. 4Diospas segurawarqanchikmi atiyninwan hinaspa tukuy rikchaq admirakuypaq *milagrokunawan. Segurawanchiktaqmi munasqanman hina tukuy kay pachapi iiqkunaman Chuya Espiritunta qowasqanchikwanpas.
5Nisqay pi hinapas kay pacha mosoq yachisqa kaptinqa manam angel ku nawanchu gobiernachinqa, 6chayraykum Bibliapi huk kaqnin kay nata nirqa:
Salvaqninchikpa runayarusqanmanta
Piraqtaq runaqa paymantaraq piensanaykipaq? Pitaqsi mirayninpas paykunata yuyanaykipaq? 7 Runataqa rurarqanki angelkunamantapas tumpaniraq menostamriki. Coronawan churaq hinam paytaqa respetana runataraq ruraykullanki. Coronawan churaq hinam paytaqa ancha reqsisqallataa ruraykullanki. Rurasqaykikunapim payta gobiernaykachirqanki. 8 Tukuylla imapapas hawanpimya churaykurqanki. Chaynata ruraspanmi mana imatapas puchuspan tukuy imata Dios pay wan vencerachirqa. Chay wanpas tukuy ima vencerachisqantaqa manaraqmi rikunchikraqchu. 9Jesustam ichaqa rikunchik, paytaqa angelkunamantapas tumpa menospaqraqmi Dios rurarurqa, akarispa wausqanraykum paytaqa coronasqata hinaa hinaspa kanchariy wan hatunchasqataa qawachkanchik. Runakunata Dios favoreceptinmi Jesusqa llapallanpa rantinpi waurqa. 10Diosmi tukuy imataqa unancharqa, hina pay taqmi chayku na mantaqa na nachikunpas. Paymi hanaq pachaman achkaq churinkunata pusayta munarqa. Chay churinkuna salvaqtam akarisqanwan mana imapapas pisisqanta rurarqa. 11Diosllapaqa runakunata sapaqchaq Jesuspas chay nataq sapaqchasqan runakunapas Dios Taytallamantam. Chayraykum Jesuspas mana penqakunchu sapaqchasqankunataqa wawqenwan sutichayta. 12Salmos libropim nichkan: Qamllamantam wawqeykunaman oqallayqariki willakullasaqpas. Qamllataam alaballasaq oqallayqariki huunakuypipas.
13Huk law pipas
nichkanmi: oqaqa Diospim confiakuni nispa. Huklawpipas nichkantaqmi: oqaqa Diospa qowasqan churiykunapiwanmi kachkani nispa.
HEBREOS2,3
14Tayta-mamanchikpa
2128
churinkuna kaspanchikmi aychanmantawan yawarninmanta kanchik. Jesuspas oqanchik hina cuerpoyoqmi karqa, chaynaqa karqa wauyta reqsispan wauypi munaychakuq diablota chinkachinanpaqmi. 15Chayraykum Jesusqa wauy manchakuqkunatapas libran, paykunaqa tukuy tiempom wauypa sirvienten hina kawsallarqaku. 16Cheqaptapunipas payqa manam angelkunata yanapananpaqchu hamurqa aswanqa Abrahampa mirayninkunata yanapananpaqmi. 17Chayraykum wawqenkunaman tukuy imapi rikchakurqa chaynapi llakipayakuq hinaspa confiakunapaq kasqanrayku Diospa qayllanpi *sacerdotekunapa jefen kananpaq hinaspa runakunapa huchanmanta wauspan Diospa piakuyninta amachananpaq. 18Payqa Tentasqa kaspanmi akarirqa, chayraykum tentasqakunatapas atin yanapayta.
qamkunaqa kachkankichik Diospaq rakisqam chaynataq hanaq pachapi huunasqa kanaykichikpaq qayasqam chaynaqa Diospa kachamusqan *sacerdotekunapa jefen chaskisqanchik Jesucristopiy yuyaymanaychik. 2Payqa confianza runam karqa churaqnin Diospa kamachisqanta cumplispa, payqa cumplirqa Diospa enteron wasinpi Moisespa rurasqanta hinam. 3Wasimantaqa ruraqninmi aswan reqsisqa, chaynam Jesuspas Moisesmantaqa aswan reqsisqa. 4Wasiqa runapa rurasqallanmi, Diosmi ichaqa tukuy imata rurarqa. 5Diospa wasinpim Moisesqa confianza runa karqa, chaywanpas payqa servikuqllam karqa imapas Diospa nisqankunamanta willakunanpaq. 6Cristom ichaqa Churi kasqanrayku Diospa wasinpi munayniyoq karqa, chay wasi hinam oqanchikpas kanchik paypi hatun confianzawan kallpanchakuspaqa.
7Chuya
Moisesmantapas Jesusqa aswan munayniyoq kasqanmanta
Espiritum nin:
Runankunataqa Diospuni samachisqanmanta
Kunan tiempopi Diospa nisqanta uyarichkaspaqa, amay sonqoykichikta rumiyachiychikchu piachiwasqanku punchawpi hinaqa, chunniqpi pruebawaspanku rurasqankuta hinaqa. 9 Chay chunniqpim awpa abueloykichikkuna rurasqaykunata rikurqaku. Tawa chunka watapuni chaykunata rikuchkaspankupas piachiwaspankum pruebawarqaku. 10 Chayraykum chay runakunawan piasqa karqani, chayraykum paykunata kaynata nirqani: Tukuy tiempo pantaq sonqokunam kankichik nispa. anniykunatapas mana reqsiqmi kankichik nispa. 11 Chayraykum piakuyniypi jurarqani: Samanankupaq qosqaymanmi mana yaykunqakuchu nispa. 12Wawqe-pa nillayku na, cuida kuychik y, yanqa ataq mayqan ni kichikpas mana iiq kaspa hinaspa mana allin sonqoyoq kaspa kawsaq Diosmanta rakikurunman. 13Tiempo kachkaptinraqqa sapa punchaw y kallpanchakuychik chaynapi mayqannikichiktapas hucha engaaptin sonqoykichik ama rumiyarunanpaq. 14Cristoman huk llawasqa am kach kan kichik paypi iisqanchik punchaw pi hina mana iskayrayaspa waunaykichik kama confiakuspaqa.
8
2129
15Bibliam
HEBREOS3,4
nin:
Kunan tiempopi Diospa nisqanta uyarispaykichikqa, amay sonqoykichikta rumiyachiychikchu piachiwasqanku punchawpi hinaqa.
16Diospa rimasqanta uya rich kaspan kuqa piku nataq payta piachirqa ku? Moisespa pusamusqan llapallan runakunam. 17Pikunapaqtaq Diosqa tawa chunka watapuni piakururqa? Payqa piakururqa contranpi huchallikuq chunniqpi wauqkunapaqmi. 18Pikunamantaq jurarqa samanankupaq qosqanman mana yaykunankupaq? Payqa jurarqa mana kasuqninkunapa contranpim. 19Chaynaqa, mana confiakusqankuraykum mana yaykuyta atirqakuchu. 1Diospa qosqan sa ma kuy man yayku nanchikpaq promesan kach kaptinqa cuidakusuny, yanqaataq mana yaykuchwanchu. 2oqanchikmanpas paykunaman hinam salvakunanchikpaq allin noticiata willawarqanchik. Paykunam ichaqa mana chaskirqaku uyarisqankuta mana creesqankurayku. 3Creeqkunam ichaqa Diospa samay qosqanman yaykunchik a. Paymi nirqa:
Piakuyniypim jurarqani: Samanankupaq qosqaymanqa manam yaykunqakuchu nispa. Chay wanpas kay pacha unanchasqanmantapunim Diospa rurasqankunaqa tukusqaa kachkan. 4Qanchis kaq punchawmantam Bibliapi nichkan: Diosmi qanchis kaq punchawpi tukuy ima rurasqanmanta samarqa nispa. 5Huk law pipas nich kantaqmi kay nata: Samanankupaq qosqaymanmi mana yaykunqakuchu nispa. 6Chay wanpas Diospa samay qosqan man yaykuqku naqa kach kan raqmi. Salvakunankupaq allin noticia punta uyariqkunam mana creesqankurayku mana yaykurqakuchu. 7Unaya tiempokuna pasaruchkaptinpas Diosmi citarun Kunan tiempopi nispa. Davidwanmi nichirqa: Kunan tiempopi Diospa nisqanta uyarichkaspaqa amay sonqoykichikta rumiyachiychikchu.
8Israel casta ru na ku na man Josuey sa may ta qoykuptinqa, ma na achiki huk punchawmantaqa Diosqa rimanmanchu karqa. 9Chaynaqa Diospa runankunapaqqa kachkanraqmi *samana punchaw. 10Unanchasqankunata tukuruspanmi Diosqa rurasqankunamanta samarqa. Chaynam paypa qosqan samay man yaykuqpas rurayninkunamantaqa samaruna. 11Chay naqa Diospa qosqan samayman yaykuy piy risunchik chay napi awpa tiempopi mana kasukuqkuna hina mayqanpas amaa kananpaq. 12Diospa palabranqa kawsachkanmi hinaspapas atiyniyoqmi. Iskay lawnin filoyoq espadamantapas aswan kuchukuqraqmi. Runamanpas yaykun almankamaraqmi hinaspa espiritunkamaraqmi. Tullunpa piezankunatawan chilinankunata kuchuq hinaraqmi hinaspapas piensasqankunatawan munapayasqankunata reqsichiqmi. 13Diospa tukuy ima unanchasqankunaqa manam pakasqachu kachkan. Tukuy chaykunaqa sutillam kachkan Diospa qayllanpi, paymanmi cuentata qosunchik.
HEBREOS4-6
2130 Jesucristoqa sacerdotekunapa jefen kasqanmanta
Churin Jesusqa *sacerdotekunapa jefenmi kapuwachkanchik, payqariki hanaq pachamanmi yaykurqa. Chaynaqa iisqanchikpiy takyasunchik. 15*Sacerdoteku napa jefen kapuwaqninchik Je susqa hucha man urmaqlla kay ninchik manta llakipayakuqmi. Paypas oqanchik hina tukuy pi tentasqam karqa ichaqa manam huchallikurqachu. 16Chay naqa confianzawany favoreceqninchik Diosman asuykusunchik chay napi necesitasqanchik tiempokunapi llakipayawaspanchik favorecewananchikpaq. 1Runakunamanta akllasqa llapallan *sacerdotekunapa jefenkunaqa runakunapa rantinpi Diosman asuykunankupaq churasqam kachkanku, chayraykum paykunaqa runakunapa huchanmanta Diosman ofrendakunata presentanku hinaspam animalkunatapas wauchispa paypaq kaanku. 2Sacerdoteqa huchaman urmaqllam, chayraykum payqa manaraq entiendeq hinaspa pantaypi kaq runamasinkunamantapas llakipayarikunman. 3Huchallikuq kasqanraykum payqa kikinmantawan runakunapa huchanmanta animalkunata wauchispan Diospaq kaanan. 4Kikillan mantaqa manam pipas *sacerdotekunapa jefenqa kan manchu, kaspaqakanman Aaron hina Diospa qayasqan kaqkunallam. 5Cristopas manam kikillanchu *sacerdotekunapa jefen kananpaq churakururqa aswanqa Diosmi nirqa:
14Diospa
Qanmi Churiy kanki, kunanmi oqa Taytayki kani. 6Huk law pipas nich kan mi kay nata: Qamqa wiaypaq *sacerdotem kanki. Qamqa Melquisedecman rikchakuqmi kanki. kay pachapi kawsaspanmi qaparispan hinaspa waqaspan ruegakuyllawana wauy manta libray atiq Diosta maakurqa chay mi Diosqa pay man sonqo kasqanrayku uyariykurqa. 8Diospa Churin kachkaspapas akarisqankunawanmi kasukuyta yacharqa. 9Chaykunawan qespichisqa karuspanmi kasuqnin llapallan runakunapaq wiaypaq salvaqnin rikurirun. 10Diosataqmi Melquisedecman rikchakuq *sacerdotekunapa jefen kananpaqa churarun. nisqaymantaqa achkaraqmi yachachinaypaq kachkan aswanqa qamkunaqa sasa entiendeqmi kankichik. 12Qamkunaqa unaya iisqaykichikraykum hukkunamanpas yachachinaykichika aswanqa qallariyninpi Diospa palabranmanta facil kaqkunalla uyariytam yapamanta munachkankichik. Qamkunaqa wawakuna hinam lechellamantaraq kachkankichik, manaraqmi mikuyta atinkichikchu yuyayniyoq runakunapa mikunantaqa. 13Lechellawanraq kawsaqkunaqa manaraqmi entiendenmanchu allin ruraykunamanta yachachikuykunataqa. 14Mikuyqa yuyayniyoqkunapaqmi, paykunaqa entiendeqa kaspankum allin kaqtapas hinaspa mana allin kaqtapas reqsinku. 1Chaynaqa Cristomanta facilla yachachikuykunaman amaa kuti-kutirispay yuyayniyoqa kasunchik. Yapatawanqa amaay facil kaqkunamantaqa rimasunchikchu. Amaay rimasunchu huchapi wausqa hina kasqanchikmanta wana11Kay 7Cristoqa
Jesustaqa ama qepanchakunamanta
2131
HEBREOS6,7
kuymantapas nitaq Diosman iiymantapas 2nitaq bautismomantapas nitaq iiqkunapa hawanman makikuna churaymantapas nitaq wauqkuna kawsarimunanmantapas chaynataq wiaypaq castigomantapas. 3Dios munaptinqa yuyayniyoqam kasunchik. 4Huk kutinpi kancharisqa kaspanku Diospa hanaq pachamanta qomusqanta malliqkunataqa otaq Chuya Espiritu chaskiqkunataqa 5hinaspa Diospa allin palabranmantawan hamuq punchawkunapi admirakuypaq kaqkunamanta yachaqkunataqa 6Diosmanta karunchakuruptinkuqa mosoqmantaqa manaam pipas atinmanchu huchanmanta wanachiyta. Paykunaqa Diospa Churintam yapamanta chakataspanku penqayman churachkanku. 7Paraypaq-paraptinqa allpam allinta cosechata qon tarpuqninpaq, chay allpaqa Diospa favorecesqanmi. 8Kichkakunatawan cardoskunallata wiachiq allpam ichaqa mana valeq, chayna allpaqa akasqa kaspanmi kaasqa kanqa. chaynakunata rimachkaspapas oqaykuqa manam iskayrayanikuchu salvakunaykichikpaq allin kaqkunaqa qamkunapi kasqanmanta. 10Diosqa justom. Payqa llamkasqaykichiktaqa manam qonqanqachu, manataqmi qonqanqachu pay kuyasqaykichiktapas. Payta kuyaspam Cristopi wawqe-panikunatapas servirqankichik, ar, chaynatam kunanpas servichkankichik. 11Aswanqa munachkanikum kawsanaykichikkamaqa sapakama kallpanchakunaykichikta chaynapi suyasqaykichikta chaskinaykichikpaq. 12Amay qellaqa kaychikchu, aswanqa iiywan hinaspa pacienciawany Diospa promesan chaskiqkunapa rurasqanta ruraychik. 13Abra han man Dios prometespanqa kikin manta aswan mu nay niyoq mana pipas kaptinmi kikinpa sutinpi jurarqa. 14Paymi nirqa: Anchallataa bendecispaymi nana-nanaqman mirachisqayki nispa. 15Chaynapim Abrahamqa pacienciawan suyaspan Diospa prometesqanta hayparqa. 16Runakuna juraspaqa paykunamanta aswan munayniyoqpa sutinpim juranku prometekusqankuta garantizanankupaq hinaspa contranpi kaqkunata upallachinankupaq. 17Chaynapunim Diospas tanteasqanmantaqa qepamanqa mana kutinmanchu. Chayraykum prometesqankunata herenciata hina chaskiqkunaman astawan yachachiyta munaspan kikin jurarqa. 18Mana llullakuq Diosm jurarqa prometekusqanrayku hinaspa juramentasqanrayku, chaykunaqa iskayninmi mana imaraykupas cambiakunmanchu. Chayna juramentowanm kallpanchawanchik. Wiay castigomanta lluptiqkunaqa Diosmanta hamuq confianzamanmi hapipakunchik. 19Lamar qochapa patanpi bote watasqa hinam confianzanchikqa almanchikta takyachin. Templopi rakinaq telapa qepanpi imapas churasqa hinam confianzanchikqa Diospi churasqa kachkan. 20Jesusmi hanaq pachaman yaykurqa oqanchikpaq anta kichachkaq hina, yaykurqaqa Melquisedecman rikchakuq *sacerdotekunapa jefena wiaypaq karuspanmi.
9Kuyasqallaykuna,
Kallpanchaqninchik palabrakuna
karqa. Reykunawan peleamusqanmanta Abraham kutimuptinmi taripaspan Diospa bendicionninta maapurqa. 2Paymantaqmi Abrahampas peleamuspan llapa qechumusqankunamanta diezmarqa. Melquisedec ninanqa allin arregloman hina gobiernaq ninanmi. Salempi rey ninanataqmi hawkayachiq rey ninan. 3Manam yachanchikchu pikunam Melquisedecpa tayta-maman kasqantaqa nitaq pikunam abuelonkuna kasqan-
1Melquisedecqa Salem llaqtapi rey kaspanmi alto-altopi kaq Diospa *sacerdoten
Melquisedecman rikchakuq sacerdotemanta
HEBREOS7
2132
tapas nitaq haykapim nacesqantapas nitaq haykapim waukusqantapas. Chayraykum payqa Diospa Churin Jesusman rikchakuspan wiaypaq *sacerdote hina kachkan. 4Tanteariychiky Melquisedecqa mayna reqsisqa kasqanmanta, abuelonchik Abrahampas peleamuspan qechumusqankunamantam diezmonta qorqa. 5Leviypa mirayninmanta sacerdote kanankupaq akllasqakunam leyman hina kamachisqa kaspanku castamasin runakunamanta *diezmota chaskinku. Chay castamasin runakunaqa Abrahampa mirayninmi. 6Melquisedecqa manam Leviypa mirayninmanta kaq sacerdotechu karqa, chaywanpas Diospa promesan chaskiq Abrahanmantam *diezmota chaskirqa hinaspataqmi Diospa bendicionnintapas maapurqa. 7Chaynaqa mana ancha rimayllawanmi yachanchik, respetasqa kaqmi pisi respetasqa kaqpaq Diospa bendicionnintaqa maapun. 8Kunanqa wauq runakunallam diezmotaqa chaskinku, chaypacham ichaqa Kawsachkanmi nisqanku Melquisedec diezmotaqa chaskirqa. 9Nichwantaqmi, Leviypa mirayninkunam diezmo chaskiqkuna kachkaspankupas Abrahamnintakama Melquisedecman diezmota pagarqaku. 10Melquisedecwan Abraham tupaptinqa manaraqmi Leviyqa nacerqaraqchu, payqa chayraqmi abuelon Abrahampa miraynin kanan karqa. 11Leviypa castanmantawan Aaronpa castanmanta *sacerdotekunata Dios churaspanmi Israel runakunaman leyninta qorqa. Chaywanpas chay casta sacerdotekunaqa manam cabaltachu runakunata chuyancharqa. Chayraykum Diosqa churanan karqa Melquisedecman rikchakuq sacerdotetaa, payqa kanan karqa manam Aaronpa castanmantachu. 12Chaynaqa sacerdoteta cambiaspaqa leytapas cambianantaqmi karqa. 13Melquisedecman rikchakuq sacerdoteqa sapaq ayllupa mirayninmanta kaqmi, manam sacerdote kananpaq akllasqa ayllumantachu. 14Yachasqanchikpi hinapas Seorninchikqa Judapa mirayninmanta kaqmi. Moisesqa manam imatapas rimarqachu Juda castamanta sacerdotekuna kananpaqqa. 15Melquisedec man rikcha kuq *sacerdotepa ri ku rimusqanwan mi leypa cambiasqa kayninqa astawan sutillaraq. 16Cristoqa manam tukuruqlla leypa akllasqanman hinachu Leviy castamanta sacerdote karqa, payqa nombrasqa karqa mana haykapipas wauq kasqanraykum chaynataq atiy niyoq kasqanraykullam. 17Chayraykum Bibliapi paymanta nichkan: Qamqa wiaypaq *sacerdotem kanki. Qamqa Melquisedecman rikchakuqmi kanki. mana atiy niyoq hinaspa mana ser viq kasqanraykum sacerdotekuna nombraq aw paq leyqa yanqachasqa rikurirun. 19Diosman asuykunapaq hinataqa leyqa manam pitapas rurarqachu. Kunanmi ichaqa kapuwachkanchik allin confianzawanraq Diosman asuykachiqninchik. 20Chay naqa karqa Dios ju rasqan raykum. 21Wakin *sacerdoteku naqa manam juramentowan churasqachu karqaku. Cristom ichaqa juramentowan nombrasqa karqa, payta nombraqmi nirqa: Mana qepaman kutiq Seormi kaynata jurarqa, rimarispanqa mana qepaman kutiqmi jurarqa: Qamqa wiaypaq sacerdotem kanki nispa.
22Chayraykum 18Chay naqa
Jesusqa garantizan mosoq contratota punta contratomantapas aswan allinta. 23Wakin *sacerdotekunaqa waukuqlla kasqankuraykum achkallaa karqaku. 24Jesuspa sacerdote kayninmi ichaqa mana cambiakunchu wiaypaq kawsaq
2133
HEBREOS7,8
kasqanrayku. 25Chayraykum paynintakama Diosman asuykuqkunatapas wiaypaq salvaykunman. Jesusqariki kawsachkan paykunapaq siemprepuni maakunanpaqmi. 26Payqa riki oqanchikpaq hina *sacerdotem, payqa Diospaq ra kisqam, mana huchayoqmi, cabalmi, huchasapakunawan kachkaspapas mana huchallikuqmi hinaspa cielokunapapas hawankamaraq hoqarisqam. 27Wakin sacerdotekunaqa puntatam kikinpa huchanmantawan runakunapa huchanmanta sapa punchaw animalta wauchispa kaaqku, Jesusmi ichaqa chulla kutillata wiay paq ofrecekurqa. 28Ley man hina sacerdotekunapa jefen kanankupaq churasqakunaqa huchayoqmi karqaku. Leypa qepantaataqmi sacerdotekunapa jefen kananpaq wiay paq mana huchayoq Churintaa juramentowan Dios churarun.
1Tukuy nisqaykunapa yachachikuyninqa kaymi: Hanaq pachapim kapuwach-
Mosoq contrato garantizaqmanta
2Payqariki Chuyay-chuyay sutiyoq cuartopim sacerdotekunapa rurananta rurachkan.
kanchik *sacerdotekunapa jefen, payqa Diospa tiyananpa waqtanpim tiyachkan.
Payqa rurachkan Diospa rurasqan cheqap karpapim, manam runakunapa rurasqanpichu. 3Sacerdotekunapa mayqan jefenpas ofrendakunatawan wauchisqa animalkunata kaaspa Diosman presentananpaqmi churasqa kachkan. Chaynataqmi Cristopas imallatapas presentanan karqa. 4Kay pachapiraq kaspanqa payqa manachiki sacerdoteqa kanmanchu leyman hina hucharayku ofrendakunata presentananpaq sacerdotekuna kachkaptinqa. 5Sacerdotekunapa rurasqankunaqa llantuy hinallam hanaq pachapi kaqkunaman rikchakun. Dios adorana karpata Moises rurananpaq kaptinmi Dios kamachirqa: Chaykunataqa rurachinki Sinai Orqopi lliw qawachisqayta hinam nispa. 6Cristom ichaqa Diospa chu rasqan man hina aswan allinta ruran, chay nataqa ruran aswan allin contratopa garantizaqnin kasqanraykum. Chay na contratowanmi aswan allin promesakunata qowarqanchik. 7Punta kaq contrato allin-a llin kaptinqa qepa kaq contratoqa yanqa achiki kanman. 8Chayraykum Israelpa mirayninkunata qaqchaspan Dios nirqa: Hamuchkanmi punchawkuna Israel castakunawan chaynataq Juda castakunawan mosoq contrato ruranaypaq. 9 Ichaqa manam abuelonkunawan contrato rurasqayta hinachu rurasaq. Paykunatam Egipto nacionmanta makinkumanta aysamuchkaq hina horqomurqani. Paykuna mana kasukuptinmi oqatapas manaa imapas qokuwarqachu. Chaynatam nin Seor. 10 Chay punchawkuna pasaruptin Israel castakunawan contrato ruranayqa oqa seorpa nisqayman hinam kayna kanqa: yachachikuyniytam sonqonkupi churasaq hinaspam qellqasaqtaq yuyayninkupipas. Paykunapaqmi Diosninku kasaq,
HEBREOS8,9
11
2134
paykunaataqmi runaykunaa kanqa. Manaam pipas runamasinta nitaq wawqentapas yachachinqachu: Seorta reqsiy nispaqa. Llapallankum warmakunapas chaynataq yuyayniyoqkunapas reqsiwanqaku. 12 Mana allin rurasqankumanta llakipayariykuspaymi huchankutaqa manaa yuyarisaqachu. 13Mosoq contratomanta Dios rimaspanqa punta kaq contratotam mawkayarachina. Mawkayachisqa manaa servikuq contratoqa chinkarunanpaq hinaam kachkan.
taqmi payman asuykuna karpapas. 2Chay karpapim iskay cuarto karqa. Punku lawpi kaqmi Chuya Cuartowan sutichasqa karqa, chay cuartopim karqa candelerowan *Diospa tantan churana mesa. 3Iskay kaq telapa qepa lawninpiataqmi karqa Chuyay-chuyay Cuarto. 4Chaypim karqa incienso kaana qorimanta *altar, chaypitaqmi karqa qoriwan qarachasqa contrato baulpas. Baulpa ukunpiataqmi karqa Diospa apachimusqan mikuyniyoq qori manka, Aaronpa iklliruq tawnan chaynataq chunkantin kamachikuy qellqasqa iskay tabla rumikunapas. 5Baulpa hawanpiataqmi karqa kancharichkaq querubin angelkunapa iskay imagenninkuna. Kay querubinkunaqa llantuchkarqaku huchakuna pampachana tapatam. Kaykunapa sapakama yachachikuyninmantaqa manaraqmi kunanqa rimachwanchu. 6Diospa karpanpi tukuy ima chayna allichasqa kaptinmi hawa kaq cuartoman *sacerdotekuna chaylla-chaylla yaykuqku oficionkuta ruranankupaq. 7Uku law cuartomanataqmi watapi chulla kutillata yawarta apaykuspan *sacerdotekunapa jefen yaykuq, payqa yaykuq huchankunamantawan runakunapa mana yachaywan huchallikusqanmanta Diosman presentananpaqmi. 8Chayna kasqanraykum Chuya Espiritupa yachachisqanpi hinapas Chuyay-chuyay sutiyoq cuartomanqa manaraq punku kichasqachu karqa, chaynaqa karqa chay Chuya Cuarto hinallaraq kasqanraykum. 9Kaykunaqa kunan tiempokunapaq ejemplom. Huchankurayku ofrendakunawan wauchisqanku animalkunaqa chay qoqkunapa sonqontaqa manam *chuyanchayta atiqchu. 10Chaykunaqa runakunapa kamachikuyllan kaspanmi yachachikuq mikuna kaqkunallamanta, upyana kaqkunallamanta hinaspa tukuy imakuna yakuwan mayllanallamanta, chaykunataqa kasukunanku karqa Dios cambiarunankamallam. 11*Sacerdotekunapa jefen Cristom ichaqa hamuruna, payqariki allin kaqkunapa sacerdoten kaspanmi yaykurun aswan hatun allin karpaman, chay karpaqa manam runakunapa rurasqanchu nitaqmi kay pachapi kaqkunamanta rurasqachu. 12Cristom Chuyay-chuyay sutiyoq cuartoman chulla kutillata yaykurqa, payqa yaykurqa manam chivatokunapa nitaq malta torokunapa yawarninta ofrecenanpaqchu aswanqa kikinpa yawarnillanwanmi. Chaynata ruraspanmi salvacionta wiaypaq rantipuwarqanchik. 13Chivatokunapa yawarninpas, torokunapa yawarninpas chaynataq kaasqa vaquillapa uchpanpas huchallikuqkunapa hawanman challasqa kaspanmi paykunapa hawallantapas *chuyanchaspan Diospaq sapaqchaq. 14Chaynaqa maynataraqmi Cristopa yawarninqa sonqonchikta mayllaykunman wausqa hina kaspanchik rurasqanchikmanta chaynapi kawsaq Diostaa servinanchikpaq. Cristom wiay kawsaq Espiritupa yanapakuyninwan Diosman ofrecekurqa pasaypaq mana huchayoq.
1awpaq contratoman hina Diosta adoranapaqqa karqam kamachikuykuna, karqa-
Kay pachapi santuariomantawan hanaq pachapi santuariomanta
2135
15Chayraykutaqmi
HEBREOS9,10
Cristoqa rikurirun mosoq contratopa otaq mosoq testamentopa garantizaqnina chaynapi Diospa qayasqankunaqa wiaypaq herencia prometesqankunata chaskinankupaq. Payqa waurqa awpaq testamentopiraq kaqkunata huchanmanta librananpaqmi. 16Testamento kaptinqa ruraqninpa waunantaraqmi suyana paypa nisqanman hina ruranapaq. 17Testamento rurakuq kawsakuchkaptinqa manaraqmi imapas rurasqaqa kanmanchu ichaqa wauruptinam. 18Punta contratopas yawarwanmi qallarirqa. 19Chayraykum Moisespas Diospa llapallan kamachisqankunata llapa runakunaman willaruspan vaquillapa yawarninta yakuwan chaqruykurqa, puka millwatawan hisopo plantata chaypi nuyuykachispanmi librotawan runakunata chaywan challarqa: 20Kaymi oqanchik wan Diospa contrato ru rasqan yawar nispa. 21Chay yawar wantaqmi cha llarqa kar patawan, chay pi llapa ser vicioku natapas. 22Ley man hinaqa yaqa llapa llan mi yawar wan chuyanchasqa karqa. Yawar mana challasqa kaptinqa huchaqa manam pampachasqachu kanman.
23Hanaq pachapi kaqkunamanmi kay pachapi kaqkuna rikchakun. Kay pachapi kaqkunaqa animalpa yawarninwanmi chuyanchasqa kanan karqa. Hanaq pachapi kaqkunam ichaqa aswan allin ofrendawanraq chuyanchasqa kanan karqa. 24Manam runakunapa rurasqan *santuariomanchu Cristoqa yaykurqa. Moisespa rurasqan chay sitioqa hanaq pachapi cheqap *santuarioman rikchakuqllam karqa. Cristoqariki hanaq pachamanpunim yaykurun, chaypim Diospa qayllanpi kachkan favorninchikpi rimananpaq. 25Cristoqa manam yapa-yapamantaqa waunmanchu *sacerdotekunapa jefen Chuyay-chuyay sutiyoq cuartoman animalkunapa yawarninta aparikuspan sapa wata yaykuchkaq hinaqa. 26Chayna kanan kaptinqa kay pacha unanchasqa kasqanmantachiki payqa achka kutita akarinman karqa. Kunanqa tiempokuna cumplikuruptinmi rikuriramuspa huchakunata chinkachinanpaq chulla kutillata waurun. 27Diospa citasqanman hinam runakunaqa chulla kutillata waunqaku hinaspam juzgasqa kanqaku. 28Cristopas chulla kutillatam achkaqpa huchankunata apaspan waurqa. Yapatawan kay pachaman kutimuspanqa manam hucha pampachaqachu hamunqa ichaqa suyaqninkunata salvananpaqam. 1Moisespa leyninqa, hamuq allin kaqkunapa llantuynin hinallam karqa, manam kikin allin kaqkunachu. Chayraykum leyman hina watan-watan animalkunata kaaspa ofreceqkunapas mana chuyanchakuyta atiqkuchu. 2Leyman hina ofrenda qosqanku huchankuta chuyanchaptinqa manaa huchayoqpaq hapikuptinkuchiki ofrendakuna sapa kutilla qosqankupas tukurunmana karqa. 3Aswanqa kaasqa animalkunata ofrecespaqa sapa watam huchankumanta yuyarichkanku. 4Torokunapa chaynataq chivatokunapa yawarninqa huchakuna horqoytaqa manam atinmanchu. 5Chay raykum kay pacha man Cristo ha muspan Diosta nirqa:
Cristopa wausqallanwanmi huchaqa pampachasqa kanman.
10
Wauchisqa animalkunatam mana munarqankichu. Kawsaymanta ofrendakunatam mana munarqankichu, aswanqa cuerpotam rurapuwarqanki. 6 Manam munarqankichu lliw kaasqa animalkunatapas. Manam munarqankichu hucharayku ofrendatapas. 7 Chaymi nirqani: Bibliapim oqamanta qellqasqa kachkan, chayman hinam Dioslly, hamurqani munasqaykita ruranaypaq.
HEBREOS10
2136
hucharayku kaasqa animalkunataqa mana munankichu hinaspapas manataqmi chaskinkichu. Chaykunataqa ofrecenku leypa kamachisqanman hinallam. 9Cristoqa nirqataqmi: Hamurqaniqa munasqaykita ruranaypaqmi nispa. Chaynata nispanmi aw paq contratota yanqacharurqa mosoq contratotaa churananpaq. 10Wiay paq chulla kutillata Jesucristo cuerponta ofrendaspa Diospa munasqanta ruraruptinmi sapaqchasqaa kanchik. 11Llapa *sacerdoteku nam hucha ku na mana horqoy atiq ofrenda ku na llata Diosman sapa punchaw ofreceqku. 12Cristom ichaqa wiaypaq chulla kutillata hucharayku ofrecekuspa waurqa hinaspam Diospa *alleqninpi tiyaykurqa. 13Chay pim suyach kan enemigon ku nata Dios sa ruchinan ka ma. 14Chay napim Cristoqa chulla kutillata wausqanwan wiaypaq chuyancharun Diospaq sapaqchasqankunata. 15-16Chaymi Chuya Espiritupas Seorpa nisqanta kaynata nin: Chay punchawkuna pasaruptin paykunawan contrato ruranayqa oqa Seorpa nisqayman hinam kayna kanqa: Yachachikuyniytam sonqonkupi churasaq hinaspam qellqasaqtaq yuyayninkupipas. 17 Mana allin rurasqankuta pampachaspaymi huchankutaqa manaa yuyarisaqchu.
18Chay naqa hucha ku na pampachasqa a kaptinqa hucha rayku ofrendaqa ma naam kanmanchu.
8Cristopa nisqanpi hinam Wauchisqa animalkunatawan ofrendakunataqa hinaspa
Jesucristopa yawarninwan. 20Payqa telata llikichkaq hinam kikinpa cuerpontakama, kawsachkaq mosoq anta kichapuwarqanchik. 21Diospa wasinpiqa hatun *sacerdotem kapuwachkanchik. 22Chaynaqa cheqap sonqowany ama iskayrayaspa, confianzawan, huchakunamanta sonqonchikpas limpiasqa chaynataq cuerponchikpas chuya yakuwan mayllasqa Diosman asuykusunchik. 23Prometewaqninchik Dios confiakunapaq kachkaptinqa ama maylawmanpas muyuruspay willakusqanchik confianzapi takyasunchik. 24Ama qonqaruspay kuyanakunapaq hinaspa allin ruranapaq yanapanakusuchik. 25Wakinkunapa costumbrasqanman hinaqa amay huunakuyman riyta dejasunchu aswanqa Seorpa chaylla kutimunanta yachaspay kallpanchanakusunchik. 26Salvakunanchikta yachachkaspaa huchapiraq kawsaptinchikqa manaam hucharayku huk ofrendaqa kanachu 27aswanqa mancharikuypaq juicio suyayllaam. Chaypim enemigonkunata Dios kaanqa rawrachkaq ninawan. 28Moisespa leynin mana kasukuqkunaqa iskay otaq kimsa testigo declaraptillanmi waunkupuni mana llakipayasqa. 29Chaynaqa Diospa Churinta sarutyaq runaqa hinaspa Diosllapaqa sapaqchaqnin mosoq contrato yawartapas despreciaq runaqa chaynataq Diospa favornin qokuq Chuya Espiritutapas insultaq runaqa mayna castigasqaraqmi kanqa! 30Mana allin ru raqku nataqa kikiy pu nim castiga saq. Mana allin ru rasqan man hinam pagapusaq niq Seortaqa reqsinchik mi. Huklawpipas nichkanmi kaynata:
19Chaynaqa wawqe-panillaykuna, Chuyay-chuyay sutiyoq cuartomany yaykusunchik
Diosman asuykunamanta
2137
HEBREOS10,11
Seormi runankunapaq allinta arreglanqa nispa. 31Mayna mancha rikuy paqmi kawsach kaq Diospa ma kin man wichiykuyqa! 32Allin noticiawan kancharichisqa hina kasqaykichik punchawkunatay yuyariychik. Chay punchawkunapiqa llumpayta akarispaykichikpas takyarqankichikmi. 33Huk kutipim runakuna qawakunanpaq tukuy imaymana kamisqa hinaspa maqapasqa karqankichik. Huk kutipiataqmi akariqkunapa akariqmasin karqankichik. 34Carcelpi kaqkunamantapas llakipayarikurqankichikmi, chaynataqmi imaykichikta qechusuptikichikpas kusikuywan aguantarqankichik, chaynataqa rurarqankichik hanaq pachapi aswan allin wiaypaq kapusuqnikichik kasqanta yachaspam. 35Amay confianzaykichiktaqa saqeruychikchu, chayqariki hatun premioyoqmi kachkan. 36Diospa munasqantaqa pacienciawanmi ruranaykichik chaynapi paypa prometesqankunata chaskinaykichikpaq. 37Bibliam nin: Manapas unaymantam payqa kutimunqa, manam unamunqachu. 38 Allin ruraq runayqa iisqanraykum kawsanqa. Qepanchawaspanmi ichaqa mana gustoypaqchu kanqa.
39Manam oqanchikqa wiay paq castigasqa ka nanchikpaq qepancha kuqchu kanchik, aswanqa salvakunanchikpaq iiqmi.
11
suyasqanchikta chaskinanchikpaq seguranchik. Iiyllawantaqmi manaraq rikusqanchiktapas cheqap kasqanpaqa hapinchik. 2Iiyllan kuwan mi abuelonchik ku napas reqsisqa karqa ku. 3Iiyllawanmi yachanchik kay pachatawan lucerokunatapas rimarispallan Dios unanchasqanta. Chaynaqariki kunan qawasqanchikkunaqa mana kaqmanta rurasqam karqa. 4Iiyllawanmi Abelqa wawqen Cainmantapas aswan allinnin ofrendata Diospaq kaarqa. Chayraykum allin ruraqpaq Dios chaskirqa hinaspam ofrendanmantapas alabarqa. Wausqaa kaspanpas Abelqa iiyniyoq kasqanmantam ejemplo kunankama kachkan. 5Enoc ma na raq wa u kuch kaptin mi iisqan rayku kawsach kaqllata hanaq pachaman Dios pusakurqa chay mi manaa tarirqakuchu. Manaraq apasqa kachkaptinmi Diospa agradonpaq kasqanmanta willakurqaku. 6Mana iiyniyoq kaspaqa Diostaqa manam agradachwanchu. Diosman asuykuspaqa pay kasqantam creena, creenataqmi maskaqninkunataqa favorecesqanmantapas. 7Iiyllawan mi Noey pas hamuq punchawku napi pasa nan manta Dios willaykuptin payta manchakuspan buqueta rurarqa familianta chaypi salvananpaq. Iiy ninwantaqmi kay pachapi kaqkunatapas condenarqa hinaspam chaskirqa iiy manta hamuq allin kawsakuyta. 8Iiyllawan mi Abra hampas, Dios ka machiptin llaqtan manta lloqsirqa herencia hina chaskinan allpaman, pasarqam manaraq reqsichkaspanpas. 9Iiyllawanmi Diospa prometesqan allpapipas runapa allpanpi hina forastero purirqa. Herencia chaskiqmasin Isaacwan Jacobpas kar pakunallapim yacharqaku. 10Abrahamqa suyarqa cimientoyoq llaqtatam otaq trazaspan Diospa rurasqan llaqtatam. 11Iiyllawan mi Sa rapas qolloq kach kaspanpas Diospa atiy ninwan wik sayakuruspan yuyaq kayninpia wachakururqa. Creerqam prometeqnin Diosqa confiakunapuni kasqanpi. 12Chayraykum waukunanpaq hina yuyaqa kachkap-
1Iiy wan mi
Iiymanta
HEBREOS11
2138
tinpas Abrahampaqa miraynin nacerqa cielopi lucerokuna hinaa hinaspa lamar qochapa patanpi mana yupay atina aqo hinaa. 13Chay llapallan runakunaqa iiyniyoqllam waukurqaku Diospa prometesqanta manaraq chaskichkaspanku. Chaywanpas Diospa cumplisqanta hinaa qawaspankum creerqaku, chaynapim kay pachapiqa forasterolla hinaspa huklaw llaqtayoqlla kasqankumanta willakurqaku. 14Chaynata willakuspankuqa huk llaqtataraq maskasqankumantam reqsichikuchkarqaku. 15Lloqsimusqanku llaqtamanta yuyarispankuqa chay tiempokunallach kutikunmanku karqa. 16Paykunaqa hanaq pachapi kaq aswan allin llaqtatam anchallataa munachkarqaku, chayraykum Diospas paykunapa Diosnin kayta mana penqakunchu, paykunapaqmi prepararqa huk llaqtata. 17Pruebasqa kaspanpas Abrahamqa iiyllawanmi churinta wauchinanpaq churakuykurqa. Promesakuna chaskiq Abrahanm sapallan churinta presentarqa: 18Cheqap castaykiwan sutichasqaqa kanqa Isaacllamantam nispa Dios nichkaptinpas. 19Wauruptinpas Diosqa atiyninwan kawsarichiq kasqanpim Abraham yuyaymanarqa. Abrahamqa wausqakunamanta kawsarimuchkaqta hinam churinta chaskiykurqa. 20Iiyllawan mi Isaacpas hamuq kaqku na manta Jacobpaqwan Esaupaq Diospa bendicionninta maakurqa. 21Iiy wantaqmi Jacobpas waukunan hichpaa tawnanman hapipakuykuspan kumukuykurqa hinaspam Josey pa sapakama churinkunapaq Diospa bendicioninta maakurqa. 22Iiyllawantaqmi Joseypas waukunanpaqa kachkaspan rimarirqa Israelpa miraynin runakuna Egipto nacionmanta lloqsinankumanta, kamachikurqam tullunkunatapas apanankupaq. 23Iiyllawantaqmi Moises naceptinpas paypa tayta-maman kuyayllapaq kasqanta qawaykuspanku kimsa killa pakarurqaku. Manataqmi Rey Faraonpa kamachikuynintapas manchakurqakuchu. 24Iiyllawantaqmi Moisespas yuyayniyoqa karuspan reypa churinpa wawanwan sutichasqa kayta mana munarqachu. 25Hucha vidapi kawsaspan ratollapaq kusikuykunapi kananmantam payqa Diospa runankunawan kuska akariytaa akllakuykurqa. 26Egipto runakunapa qori-qollqenmantapas astawanqa Cristorayku insultasqa kaytam qori-qollqeta hina akllakuykurqa, chaynataqa rurarqa Diosmantaa pagon chaskiyta suyaspanmi. 27Iiyllawantaqmi Moisesqa, reypa piakuynintapas mana manchakuspan Egiptomanta pasakurqa. Mana rikuna Diosta qawachkaq hinam kallpanchakurqa. 28Iiyllawantaqmi *Pascua Fiestatapas rurarqa hinaspam yawartapas challarqa piwi churikuna wauchiq angel Israelpa mirayninkunata mana wauchinanpaq. 29Iiyllawantaqmi Israelpa mirayninkunapas, Puka lamar-qocha kicharikuykuptin chaki allpanta pasarqaku. Egipto runakunam ichaqa pasayta munaspanku heqeparurqaku. 30Iiyllawantaqmi qanchis punchaw pu ni Jerico llaqtata muyu rurqa ku hinaptinmi perqankuna tuirurqa. 31Iiyllawantaqmi Rahab sutiyoq chuchumika warmipas llaqta wateqaq riq runakunata allinllata samaykachirqa, chayraykum mana waururqachu mana kasukuq runakunawanqa. 32Imapaqataq huk ku na mantapas willa kuy man? Manam tiempo kanchu, Gedeonmanta, Baracmanta, Sansonmanta, Jeftey manta, Davidmanta, Samuelmanta chaynataq Diosmanta willakuqkunamantapas rimanay paq. 33Paykunaqa iiy ninkuwanmi huklaw nacionkunata vencerqaku, justiciawan gobiernarqaku, Diospa prometesqankunata chaskirqaku, leonkunapa mana mikusqan karqaku. 34Ninapipas manam ruparqa kuchu, espadawan wa uchisqa ka nan ku mantam lluptirqaku, mana kallpayoq kachkaspankupas kallpanchakurqakum, guerrapi pe-
2139
HEBREOS11,12
leaspankupas valorchakuspankum huklaw llaqtayoq tropakunata ayqechirqaku. 35War miku nam wa usqa manta a kawsa richisqata ayllun kuta chaskiykurqa ku. Wakinataqmi kaspikunawan waqtapasqa karqaku, ichaqa librasqa kayta mana munaspankum waurqaku chaynapi aswan allin vidaman kawsarimunankupaq. 36Wakinkunatam burlakurqaku, azoterqaku, cadenarqaku hinaspam carcelkunaman churarqaku. Chayna pruebakunatam chaskirqaku. 37Wakinataqmi karqa rumikunawan choqapasqa, serruchasqa hinaspa espadakunawan wauchisqa, wakinataqmi ovejakunapa, cabrakunapa qaranwan churakuykuspanku kaypi-chaypi purirqaku, wakinataqmi wakchayachisqa hinaspa llakichisqa karqaku. 38Kay pacham mana paykunapaq hinachu karqa, chayraykum chunniqkunapi, orqokunapi, machaykunapi hinaspa qaqa uchkukunapi purirqaku. 39Chay llapallan runakunapa iiyninmantam allinta rimarqaku, ichaqa manam mayqanninkupas Diospa prometesqantaqa chaskirqakuchu. 40Diosmi oqanchikpaqpas allin kaqkunata tantearqa chaynapi paykunapas oqanchikwan kuska qespichisqa kanankupaq.
kachkaptinqa llasawaqninchik qepita saqechkaq hinay llapa harkawaqninchikta saqesunchik. Intuwaqninchik huchatapas saqespay kallpasqanchikta pacienciawan seguisunchik. 2Kallpasunqa iichiwaqninchik hinaspa qespichiwaqninchik Jesusta qawaspay. Paymi ancha kusikuyniyoq kananta yachaspan cruzpi akarirqa penqaytapas qepanchakuykuspa hinaspam Diospa tiyananpa alleq lawninpi tiyaykurqa. 3Tukuypi contrakuq huchasapa runakunata aguantaq Jesuspiy yuyaymanaychik chaynapi pisiparuspa sonqoykichikpi mana hukmanyarunaykichikpaq. 4Huchapa contranpi peleaspaykichikqa manaraqmi yawarnikichiktapas usuchirqankichikraqchu. 5Qonqarusqankichikam churinkunaman hina Diospa consejasusqaykichiktaqa. Bibliam nin: Churilly, amay despreciaychu Seorpa castigontaqa. Churilly, amay hukmanyaychu Seorpa anyasusqaykiwanqa. 6 Seorqa kuyasqan runatam corregin. Payqa chaskisqan churintam azoten.
7Diospa churinkuna kaptikichik mi corregisuchkankichik, chay naqa castigontay aguantaykuychik. Pi taytataq churintaqa mana castiganmanchu? 8Llapallan churinkunata castigachkaspan, qamkunataataq mana corregisuptikichikqa manachiki cheqap churinkunachu kankichik aswanqa churyapakuyllachiki. 9oqanchikpas castigawaqninchik kay pachapi tayta-mamanchiktaqa respetarqanchikmi. Chaynaqa imanasqataq kawsachiqninchik hanaq pachapi Taytanchiktaqa mana kasunkichikchu? 10Tayta-mamanchikqa pisi punchawllapaqmi tanteasqankuman hina castigawarqanchik, hanaq pachapi Taytanchikmi ichaqa aswan allinninchikpaqraq kikin hina mana huchallikuq kananchikpaq castigawanchik. 11Castigawasqanchik ratoqa manam gustonchikpaqchu aswanqa llakichiqninchikmi. Chaywanpas llakikuy pasaruptinqa chayna corregisqakunallam hawka kaspanku allinta ruranku.
12
1Chaynaqa oqanchikpas puyu hinaa chay testigokuna muyuriqninchikpi
Kallpanchaqninchikqa Jesuslla kasqanmanta
utisqa makiyoqkunapas chay nataq manaa kuyuriq chakiyoqkunapas kallpanchakuychiky. 13Purinaykichikpaqy derecho anta ruraychik wistukunapas manaa wistunanpaq.
12Chay naqa
Mana kasukuqkunapa pagonmanta
HEBREOS12,13
14Llapallanwany
2140
hawkalla kawsaypi riychik. Diosllapaqay kawsaychik, mana chayna kaspaqa Seortaqa manam pipas rikunqachu. 15Cuidakuychiky, yanqaataq salvasqa kananpaq Diospa favorninta mana pipas haypanmanchu, qatqe sachapa sapin hina wiaspanmi achkaqta qatqeyarachinman. 16Amay pipas huchapakuchunchu. Amay pipas kachunchu Esau hina Diospa kaqninkuna despreciaqqa, paymi piwi kayninpa derechonta *rantikururqa huk plato mikuyllapaq. 17Yachasqaykichikpi hinapas Esauqa Diospa favor ninta recla maspapas ma na am chaskiyta atirqachu, waqaspapas manaam tupaqnintaqa kutichiyta atirqaachu. 18Qamkunaqa manamiki asuykurqankichikchu ninapa rupasqan kay pachapi orqomanpas nitaq yana puyumanpas nitaq tutayaymanpas nitaq sinchi wayramanpas 19nitaq trompetapa waqayninmanpas nitaq rimamuqmanpas. Chayta uyariqkunam maakurqaku amaa masta paykunaman rimapayananpaq. 20Chay orqoman asuykuspanqa animalpas rumiwan wauchisqam kanqa niq kamachikuytam mana aguantayta atirqakuchu. 21Qawarispanmi ancha mancharikuypaq kasqanrayku Moisespas nirqa: Mancharikuy mantam kat katatachkani nispa. 22Qam ku nam ichaqa asuyku run kichik Sion Moqoman, kawsach kaq Diospa llaqtanman otaq Jerusalen kaqlla hanaq pachaman. Chay pim kachkan wara-waranqantin huunasqa angelkuna Diosta alabanankupaq. 23Kachkantaqmi Diosman puntallaraq iiqkunapa huunakuy ninpas. Paykunapaqa sutinkupas hanaq pachapim qellqasqa kachkan. Asuykurunkichiktaqmi llapallan runakuna juzgaq Diosmanpas, manaa huchayoq runakunapa espiritunmanpas, 24mosoq contrato garantizaq Jesusmanpas chay nataq chaqchusqan yawarninmanpas. Paypa yawarninqa Abelpa yawar ninmantapas aswanraqmi yachachiwanchik. 25Chaynaqa amay qepanchakuychikchu rimapayasuqnikichiktaqa. Kay pachapi willakuqkunata mana kasukuqkunapas castigomantaqa manam lluptirqakuchu. Hanaq pachamanta rimamuqta mana kasukuspaqa aswanraqchiki mana lluptichwanchu. 26Chay tiempopim Diospa vozninqa kay allpatapas kuyurichirqaraq. Kunanataqmi avisawanchik: Yapatawanraqmi kat katatachisaq, manam allpallataachu, aswanqa cielokunatawanam nispa. 27Yapatawanraqmi nispaqa nichkan tukusqaa kaqkunata chinkachispan manaa haykapipas cambiakuqta wiaypaq takyachinanmantam. 28Chaynaqa Diospa gobiernasqanta manaa cambiakuqta chaskichkaspanchikqa Diosman graciasta qospay agradasunchik, hinaspay respetowan adoraspa servisunchik. 29Diosninchikqa rupachkaq nina hinam.
13
kuyanakuyninqa amay tukuruchunchu. 2Wasikichikpi samaykachiytapas amay qonqaruychikchu. Chaynata ruraspankum wakinkunaqa mana yachastin angelkunata samaykachirqaku. 3Jesucristorayku presochasqa ku nawan kuska carcelpi kach kaq hinay paykunamanta yuyariychik. akarichkaq hinay yuyariychiktaq akariqkunamantapas. 4Casado vidaqa llapallanpa respetasqany kachun, respetasqataqy kachun puunankupas. Hukwan tupakuruqkunatawan huchapakuqkunataqa Diosmi juzganqa. 5Amay apuyay taqa kuyaychikchu ichaqa kapusuqnikichik wany contenta kuychik. Diosmi nirqa: Manapunim dejasqaykichu nitaqmi saqesqaykichu nispa. 6Chay naqa con fianzawan mi ninanchik:
1Iiqku napa
Diosninchiktaqa imaynam agradanamanta
2141
HEBREOS13
Seormi oqapa yanapawaqniyqa manam manchakusaqchu. Runapa imapas rurawanantaqa manam manchakusaqchu. palabranta yachachispa pusasuqnikichik mantay yuyariychik. Imaynam kawsasqankupi yuyaymanaspay paykuna hina confianzayoq kaychik. 8Qay napas, ku nanpas, wia-wiay paq pas Je sucristoqa hina kaqllam. 9Tukuy rikchaq mana uyarisqaykichik rikurimuq yachachikuykunawanqa amay aysachikuychikchu. Ley man hina mikuyllawan kallpanchakuynikichik mantaqa Diospa favorninwan sonqoykichik kallpanchaymi aswan allinqa. Mikuykunallaqa manam kallpancharqachu chay ley man hinalla kawsaqkunataqa. 10Diosman asuykuna karpapi serviqkunaqa manam mikunmanchu ofrendanchiktaqa. 11Hucha pampachasqa kananpaqmi animalkunapa yawarninta *sacerdotekunapa jefen Chuyay-chuyay Cuartoman apaykuq, animalpa cuerpontaataqmi campamentopa hawa lawninpi kaaq. 12Jesuspas kikinpa yawarninwan runakunata Diospaq sapaqchananpaqmi llaqtapa hawa lawninpi waurqa. 13oqanchikpas campamentomanta lloqsispay Jesusta qatisunchik payta hina kamiwaptinchikpas aguantaspa. 14Kay pachapi llaqtaqa mana wiaypaq kasqanraykum rikurimunanpaq kaq llaqtata maskachkanchik. 15Chaynaqa kaasqa ofrendata qochkaq hinay sutinmanta willakuspa Jesucristontakama sapa kuti Diosta alabasunchik. 16Allin ruraytawan kapuqnikichikwan yanapanakuytaqa amay qonqaychikchu, chay rurasqaykichikwanmi kaasqa ofrendawan hina Diosta agradankichik. 17Pusasuqni kichik ru na ku nata kasu kuspay payku na man sujeta kuychik. Paykunaqa almaykichikmantam cuentallikuchkanku hinaspam Diosman cuentata qonqaku. Kasukuptikichikqa mana llakikuspam kusisqalla pusasunkichik, mana chayqa manam allinnikichikpaqchu kanman. 18oqaykupaq y Diosta ma a kuychik. Tukuy imapi allinta por ta kuy ta munaspaykuqa allin concienciayoqmi kachkaniku. 19Qamkunaman chaylla Dios kutichimuwananpaqy tukuymanta llalliqtaqa maakuychik. qokuq Diosy, yawarninwan wiaypaq mosoq contrato ruraqta otaq ovejakunapa hatun michiqnin Seorninchik Jesucristota kawsarichiq Diosy 21munasqanman hina ruranaykichikpaq tukuy allinta qosunkichik. jesucristoraykuy Diosqa agradonpaq rurawasun. Jesucristoy wia-wiaypaq alabasqa kachun. Amn. 22Wawqe-panikuna, ruegakuykichikmi, kallpanchanaypaq qellqamusqaytay pisilla kaptinpas pacienciawan chaskiykuychik. 23Yachaychiky, wawqenchik Timoteoqa am carcelmanta lloqsiruna. Chaylla hamuptinqa hamurusaqmi qawaykuqnikichik. 24Sa ludaykuychik y pusaqnikichik llapa llan ru na ku natawan Diosllapaqa kawsaqkunata. Saludamusunkichik mi Italia law manta kaqkunapas. 25Diosy llapa llaykichikta bendecisun kichik.
20Hawkayay 7Diospa
Diospa bendicionnin maakusqanmanta
SANTIAGOPA CARTAN
Kay car taqa Jesucristopa wawqen Santiagopa qellqasqanmi. Payqa qellqarqa kay pachapi cheqesqa chunka iskay niyoq Israel ayllukuna manmi. Cristoman iiqkunatam yachachin imay nam kawsay ta hinaspa iisqankutaqa allin ruray wan qawachikunankumanta. Kay car taqa soqta par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun iiqkuna yachay wan huntasqa ka nanmanta (1:1-8). Iskay kaq parteataqmi willa kun wakchayay mantawan apuyay manta, pruebasqa kaymantawan tentasqa kay manta hinaspa uyarispaqa rura na manta (1:9-27). Kimsa kaq par teataqmi willa kun wakchawan apuqa igualla kasqanmanta hinaspa iispaqa ruraq ka namanta (2). Tawa kaq par teataqmi willa kun iiqkunapa imay nam rima nanmanta hinaspa cheqap yachay manta (3). Pichqa kaq par teataqmi willa kun pim Diospa enemigon kasqanmanta (4:1-5:6). Soqta kaq par teataqmi willa kun pacienciawan ma a kuna manta (5:7-20). Cartapa qallariyninmanta
1oqa
Santiagom, Diospa hinaspa Seor Jesucristopa sirvienten kaspay saludamuykichik lliw kay pachapi cheqesqa Israelpa chunka iskayniyoq ayllunkunata.
Sasachakuykuna hamuptin pacienciakunamanta
astawanraqy kusikuychik imaymana sasachakuykunapi kaspaqa. 3Iisqaykichikmanta pruebasqa kaspaqa aswan pacienciakuqmi kankichik. 4Ichaqa qespichisqa kanaykichikkamay aswanraq pacienciakuychik, chaynapim qamkunaqa tukuy ima rurasqaykichikpi mana faltayoq cabal runa kankichik. 5Mayqan nikichikpapas yachay nikichik pisilla kaptinqa Diostay ma a kuychik, payllam qosunkichik. Lliw maakuqninkunamanqa mana piakuspam chaninninpi qoykun. 6Aswanqa confianzawany ama iskayrayaspa maakuychik. Iskayrayaspa maakuqqa rikchakun lamar qochapi wayrawan kaylawman-waklawman apachikuqmanmi. 7Iskayrayaspa maakuq runaqa amay piensachunchu Seormanta imapas chaskiytaqa. 8Chayna runaqa tukuy ima rurasqanpipas manam takyanchu. 9Hu milde wawqe-pa niku naqa alaba kuchun Seor pa hatunchasqan kasqan kupiy. 10Apuataqy alabakuchun Seorpa humillaykachisqanwan. Apu runaqa qorapa waytan hina chinkaruqllam. 11Inti qespiramuspa rupamuptinmi qoraqa chakirun, waytanataqmi wichirun hinaptinmi sumaqllaa kay ninpas tukurun, chaynapunim apu runapas waurunqa qollqella huuy munasqanpi.
2142
2143 Pruebakunamantawan tentasqa kaymanta
SANTIAGO1,2
kusisqam sasachakuykuna hamuptin pacienciakuq runaqa. Payqa chay sasachakuykunata venceruspanmi premionta chaskinqa. Chay premioqa kuyaqninkunaman Diospa prometesqan wia-wiaypaq kawsakuymi. 13Pipas tentasqa kaspaqa ama piensachunchu: Diosmi tentawachkan nispaqa, Diosqa manam tentachikunmanchu, manataqmi pitapas tentanmanchu. 14Runaqa kikinpa mana allin munasqankunawan engaachikuspanmi aysachikun tentachikunanpaq. 15Chayna mana allin munaykunam huchallichin chaymi huchallikusqanrayku waunan. 16Kuyasqay wawqe-pa nillayku na, amay panta ruychikchu. 17Cielopi kanchaqkuna unanchaq Diosmantam chaskinchik llapa ima allin kaqkunataqa. Diosqa manam cambiakunchu llantuy hinaqa. 18Paymi cheqap palabranta reqsiykachiwaspanchik mosoqmanta naceykachiwarqanchik chay napi lliw unanchasqankunamanta punta cosechan hina kananchikpaq. wawqe-panillaykuna, qamkunaqa chaylla uyariqy kaychik, rimaychikpas allinta tanteaspay, amataqy piakuqllaaqa kaychikchu. 20Piasqa runapa rurasqankunaqa manam Diostaqa agradanchu. 21Tukuy mana allin ruraykunata hinaspa millay munapayaykunata saqespay llampu sonqolla Diospa palabranta chaskiychik. Paypa palabranqa atiy niyoqmi salvasunaykichikpaq. 22Qamkunaqa uyarisqaykichikman hinay ruraychik, uyariqlla kaspaqa kikikichiktam engaakuchkankichik. 23Uyarichkaspan mana kasukuq runaqa espejopi uyan qawakuqmanmi rikchakun. 24Imaynam kasqanta qawakuruspanmi pasakuspanataq chaylla qonqarun imaynam kasqanta. 25Ichaqa librawaqninchik alli-allin leypi yuyaymanaqqa hinaspa mana qonqaspa kasukuqqa mayna kusisqam kanqa tukuy ima rurasqanpi. 26Dios kasukuq kasqanta piensachkaspa rimasqan mana controlakuq runaqa kikintapunim engaakuchkan, Dios yupaychasqanpas manam valenchu. 27Dios Taytataqa agradanchik kaynata servispam: mana tayta-mamayoqkunatawan viudakunata llakinkunapi yanapaykuspam hinaspa kay pachapi mana allin ruraykunaman mana chaqrukuspam.
19Kuyasqay
12Mayna
Diosta cheqap serviymanta
wawqe-panillaykuna, kancharichkaq Seorninchik Jesucristopi iiq kaspaykichikqa amay pimanpas sayapakuychikchu. 2Ichapas huunakusqaykichikman yaykuramunman qori anilloyoq hinaspa sumaqllaa pachayoq runa, yaykuramunmantaq pasaypaq mawka pachayoq wakcha runapas. 3Sichum qamkuna allinllataa atiendenkichik chay sumaqllaa pachayoq runata: Hamuy, tiyaykuy kay allin sitiopi nispa, hinaspa wakcha runataataq niwaqchik: Qamqa chay-chayllapi sayay otaq tiyakuy kay pampallapi nispa. 4Chaynata ruraspaqa huk kaqnillanmanmi sayapakuchkankichik, chaynaqa mana allin piensaq juez hinaam rikurirunkichik. 5Kuyasqay wawqe-panillaykuna, uyariykuwaychiky, kay pachapi wakchakunataqa Diosninchikmi akllarqa iiyninkupi apu kanankupaq hinaspa kuyaqninkunaman prometesqan Diospa munaychakusqanta chaskinankupaq. 6Qamkunaqa wakchakunatam penqayman churachkankichik. Manachum apukuna munasqankutaqa rurasunkichik hinaspa autoridadkunamanpas aysasunkichik? 7Manachum paykunaqa sutin apasqaykichik Cristopa contranpipas imaymanata rimanku?
1Kuyasqay
Ama pimanpas sayapakunamanta
SANTIAGO2,3
8Cheqaptapu nipas
2144
Seorninchikpa Bibliapi: Kuyankim runamasikita kikikita hina nisqanta kasukuspaqa allintam rurachkankichik. 9Pimanpas sayapakuspam ichaqa huchallikuchkankichik, Diospa ley ninta mana kasuspam culpayoq kachkankichik. 10Pipas llapallan leyta kasukuchkaspa huknin kamachikuyllapipas pantaruspaqa, llapallan leymantaam huchayoq rikurirun. 11Kikin Diosmi nirqa: Amam hukwanqa pierdekunkichu nispa, nirqataqmi: Amam pitapas wauchinkichu nispa. Pipas mana hukwan pierdekuchkaspa runamasinta waurachispaqa llapallan leyta mana kasukuqam rikurirun. 12Librawaqninchik leypa nisqanman hinam Cristo juzgawasunchik, chaynaqa allintay rimaychikpas hinaspa ruraychikpas. 13Pipas runamasin mana llakipayaqtaqa juicio punchawpim paytapas Cristo mana llakipayanqachu, runamasin llakipayaqtam ichaqa llakipayanqa.
14Wawqe-panillaykuna, pipapas iiyninqa imapaqtaq valenman allin kaqkunata mana
Iiymantawan ruraymanta
rurachkaptinqa? Yaqachum chay iiyllanwan salvakunman? 15Ichapas wawqepas otaq panipas mana pachayoqa kanman, manataq chay punchaw mikunanpaqpas imanpas kanmanchu, 16hinaptin huk kaqnikichikataq ninman: Hawkalla rispay mikumuy hinaspa qonikamuy nispa, imapas necesitasqanta mana qoykuptinqa imapaqtaq chay nisqanqa servin? 17Chaynam pipapas iiyninqa mana valenchu allin kaqkunata mana ruraptinqa. 18Ichapas huk kaqnin ninman: Qamqa iiyniyoqmi kanki, oqaataqmi allinkuna ruraq kani nispa. Imaynatataq qawachiwankiman iikusqaykita allinkunata mana ruraspaykiqa? oqam ichaqa iisqayta qawachisqayki imapas allin rurasqaywan. 19Qanmi creenki chullalla Dios kasqanta, allinmi chayqa. Aswanqa demoniokunapas creenmi hinaspam manchakuymanta katkatatan. 20Mana yuyayniyoq runa! Yachayta munaptikiqa pipapas iiyniyoq kayllanqa manam valenmanchu allin kaqkunata mana ruraptinqa. 21Abuelonchik Abrahamtapas allinkunata rurasqanraykum Diosqa mana huchayoqpaqa chaskirqa. Paymi churin Isaacta Diosman altarpi ofrecerqa. 22Qawaychiky, Abrahamqa Diospi iiyniyoq kaspanmi rurarqa, hinaptinmi iiyninqa aswan allin karqa rurasqankunawan. 23Chaynatam cumplikurqa: Diosman Abraham iisqanraykum mana huchayoqpaqa chaskisqa karqa nispa Bibliapa nisqan. Chaynapim Abrahamqa Diospa amistadninwan sutichasqa karqa. 24Chaynaqa qawasqaykichikpi hinapas runaqa manam iisqallanwanchu mana huchayoqpaqa Diospa chaskisqanqa kachkan, aswanqa allinkuna rurasqankunapiwanmi. 25Rahab sutiyoq chuchumika warmim llaqtan wateqaq enemigonkunata pakaykurqa hinaspam yanapaykurqa ayqekunankupaq, chaynapim allin rurasqanwan mana huchayoqpaqa chaskisqa karqa. 26Cuerponchikpas almanchik mana kaptinqa wausqam kachkan, chaynam iiyninchikpas mana valenchu allinkunata mana ruraptinchikqa.
chikpi hinapas yachachikuqkunaqa aswan juzgasqam kasunchik. 2Llapallanchikmi achkaqpi pantaq kanchik, pipas rimasqanwan mana huchallikuspanqa cabal runaam kachkan, chayna kaspaqa tukuy cuerpontapas controlanmanmi. 3Frenotaqa caballopa siminmanqa churanchik kasuwananchikpaqmi, chaywanmi lliw cuerponta manejanchik. 4Qawariychiky buquekunatapas, maynaa hatun kaptinpas hinaspa maynaa wayra kaptinpas chullalla runam manejan taksa timonchawan munasqan lawman. 5Chaynam
1Wawqe-panillaykuna, amay yachachikuqkunallaaqa kaychikchu. Yachasqayki-
Imaynam rimanamanta
2145
SANTIAGO3,4
siminchikpas cuerponchikpiqa taksalla aswanqa imakunataapas rimarunmanmi. Huk nina chispaqa kaarunmanmi mayna montetapas. 6Nina hinam siminchikpas. Tukuy mana allinkunata rimaspam llapallan cuerponchiktaa huchallichiwanchik. Chay mana allinkunaqa kikin diablopa ratachisqan kaspanmi vidanchikpi rurasqanchiktapas pierdechin. 7Runaqa mansarunmanmi ima animalkunatapas, purun animalkunatapas, pawaq animalkunatapas, qasqonpa puriqkunatapas chaynataq lamar qochapi kaqkunatapas. 8Simintam ichaqa mana pipas dominanmanchu. Kayqa pipapas mana controlay atinan mana allinmi, chayqa kachkan wauchiq venenowan huntasqam. 9Siminchikwanmi Dios Taytanchikta alabanchik, siminchikwantaqmi akanchik kikinman rikchakuq unanchasqan runakunatapas. 10Hina simillanchikmantam lloqsimun bendicionpas chaynataq akaypas. Wawqe-panillaykuna, chayqa manam allinchu. 11Yaqachum huk pukyullamanta lloqsimunman miski yakuwan puchqo yaku? 12Wawqe-panillaykuna yaqachum higos sachaqa rurunman aceitunasta otaq uvasataq higosta? Manam chulla pukyullamantaqa lloqsinmanchu miski yakuwan puchqo yakuqa. pipas yachayniyoq hinaspa allin entiendeq runa kaspaqa allinta portakuspay hinaspa llampu sonqo kaspay reqsichikuchun yachayniyoq kasqanta. 14Sonqoykichikpi envidianakuykuna kaptinqa hinaspa kikillaykichikpaq imatapas munaspaqa, amay alabakuychikchu yachayniyoq kasqaykichikmanta, chaynata alabakuspaqa cheqap kaqkunata negaspam llullakuchkankichik. 15Chayna rikchaq yachayqa manam Diosmantachu hamun, aswanqa kay pachapi runakunallamantam hinaspa kikin diablomantam. 16Sichu kanqaraq envidianakuykuna hinaspa kikillanpaq imapas munaykuna hinaptinqa chaypiqa kachkanraqmi chaqwanakuykuna hinaspa tukuy mana allin ruraykuna. 17Diosmanta yachayniyoq kaqkunaqa kawsanku Diosllapaqam, hawkallam hinaspa llampu sonqollam. Paykunaqa kanku kasukuqkunam, llakipayakuqkunam, allin sonqokunam, pimanpas mana sayapakuqkunam hinaspa cheqap sonqokunam. 18*Allinyanachiqkunaqa tarpuchkaq hinam mirachinku hawkalla kawsakuyta chaynapi cosechachkaq hina allin kaqta horqonankupaq.
13Qamkunapi
Maymantam cheqap yachayqa kasqanmanta
hamun qamkuna ukupi kaq guerrakunawan atipanakuykunaqa? Chaykunaqa qallarin ukuykichikpim, mana allin munasqaykichikmi sonqoykichikpi peleachkan. 2Imata munaruspapas manam haypankichikchu. Runamasikichiktam wauchinkichik hinaspam envidiakunkichik, manam chay munarusqaykichiktaqa haypankichikchu. Atipanakuspam peleankichik ichaqa Diosta mana maakusqaykichikraykum ima munasqaykichiktapas mana tarinkichikchu. 3Maakuspapas manam chaskinkichikchu munasqallaykichikpi yanqachanaykichikpaq maakusqaykichikrayku. 4Dios mana kasukuq runakuna! Manachu yachankichik kay pachapi kaqkunallata kuyaruspaqa Diospa enemigon kasqaykichikta? Pipas kay pachapi kaqkunallata kuyaruqqa Diospa enemigonmi rikurirun. 5Manam yanqachu Bibliaqa nin: oqanchikpi Diospa kawsachisqan Espiritunmi llumpa-llumpayta sientiwanchik nispa. 6Aswanqa Diosninchikqa favorecewanchik mi chay mi Biblia nin: Diosqa hatun tukuqkunapa contranpim kachkan ichaqa favorecenmi humildekunataqa nispa.
1Maymantataq
Diosllataa kasukunamanta
SANTIAGO4,5
7Chay naqa
2146
Diosta kasukuspay diablopa contranpi qaqa hina sayaychik, chaynapim diabloqa qamkunamanta ayqekunqa. 8Diosman asuykuptikichikqa paypas asuykusunkichikmi. Yaw huchasapakuna, qamkunapas mana allin rurasqaykichikmantay chuyanchakuychik, iskayrayaqkunapas sonqoykichiktay Diosllamana qoychik. 9Llakikuspay waqapakuychik hinaspa qaparkachaychik. Asisqaykichiktapas waqaymanay tikraychik, kusikusqaykichiktaataq llakikuyman. 10Seor ninchikpa qayllanpi humilla kuptikichikqa paymi hatunchasunkichik. amay pimantapas mana allintaqa rimaychikchu. Pipas wawqenmanta mana allinta rimaqqa otaq juzgaqqa leypa contranpi rimaspanmi juzgachkan. Leyta juzgaspaqa manam kasuchkankichu, aswanqa juezam rikurirunki. 12Hukllam leytaqa qorqa, payllataqmi juezpas, payllam salvawachwanpas chaynataq condenawachwanpas hinaptinqa pitaq qamqa kanki runamasikita juzganaykipaqqa? Kunanmi otaq paqarinmi risunchik kay llaqtata otaq wak llaqtata hinaspam watantin negociota rurakamuspanchik qollqeta ganakamusunchik nispa rimaqkuna. 14Qamkunaqa manam yachankichikchu paqarin punchaw imam pasarusunaykichiktaqa. Vidaykichikqa huk rato rikuriramuspa chinkaruq puyu hinallam. 15Rimananchikqa Dios munaptinqa kawsaspachiki kayta-wakta rurasunchik nispam. 16Qamkunam ichaqa hatun tukuspa kikillaykichik manta alabakunkichik, chayna hatun tukuyqa manam valenchu. 17Pipas allinkuna rurayta yachachkaspa mana ruraqqa huchallikunmi.
13Uya riwaychik: 11Wawqe-panillaykuna,
Iiqmasinchiktaqa ama juzganamanta
Paqarin punchawmanta
uyariychik kayta! Waqaspay qaparkachaychik qepa punchaw akarinaykichikmanta. 2Llapa qori-qollqekichikmi ismunqa, sumaq pachaykichiktapas puyum mikurunqa. 3Llapa qori-qollqekichikmi lliwa akarun, chaykunam contraykichikpi Diosman acusasunkichik hinaspam aychaykichiktapas ninawan hina kaanqa. Kay tukupay tiempokunapim qori-qollqeta huukurunkichik. 4Cosechapi llamkapusuqnikichikman mana pagasqaykichikmi acusasuchkankichik, Llapallan Kamachiq Seormi uyarirun llapa llamkaqkunapa reclamasqankuta. 5Kay pachapi kawsaspaykichikmi suma-sumaqllaa purirqankichik cuerpoykichikta kusichispa, nakanapaq wirayachisqa ganado hinaraqmi poqorunkichik. 6Mana huchayoq runata acusaspaykichikmi mana harkakuy atichkaqta waurachirqankichik. chaynaqa pacienciakuychiky Seorninchik kutimunankama. Chakrapi llamkaqpas tar puy paratawan poqoy paratam pacienciawan suyan allinta cosechananpaq. 8Chay nay qamkunapas ama huk manyaspa pacienciakuychik, Seorninchikpa kutimunanqa hichpallaam kachkan. 9Wawqe-panillaykuna, amay qamkunaqa quejanakuychikchu chaynapi ama juzgasqa kanaykichikpaq, punkupi hinallaam kachkan juzgawaqninchikqa. 10Diosmanta awpaq willakuqkunapa ejemplontay qatisunchik, paykunam akaristinpas pacienciakuspanku Seormanta willakurqaku. 11Kusisqa runakunapaqmi hapinchik
1Apukuna
Apukunaqa imaynam kananmanta
Pacienciawan maakunamanta
2147
SANTIAGO5
akarispa pacienciakuqkunataqa. Uyarirqankichik mi Job sutiyoq runapa paciencianmanta, yachankichiktaqmi akariyninkuna tukuruptin Seorqa pay wan imam rurasqanmantapas. Seorqa kuyapayakuqmi hinaspa llakipayakuqmi. 12Wawqe-pa nillayku na, tukuy ima mantapas astawanqa amay ju raychikchu hanaq pacharaykupas nitaq kay pacharaykupas, amay imaraykupas juraychikchu. Rimasqaykichikqa kachun Ar cheqap kaptinqa, mana cheqap kaptinataq Mana chaynapi Dios mana castigasunaykichikpaq. 13Mayqan nikichikpas a ka rispaqa Diostay ma a kuychik. Mayqan ni kichikpas kusisqa kaspaqa takispay Diosta alabaychik. 14Mayqannikichikpas onqosqa kaspaqa iiqkuna ukupi *ancianokunatay qayaychik chay napi Diosta maapususpaykichik Seorpa sutinpi aceitewan untasunaykichikpaq. 15Confiakuspa maakuptinkuqa Seormi onqoqta sanoyachispa sayarirachinqa, huchapi kaptinqa pampachaykunqam. 16Huchaykichik kunata willanakuspay Diosta maakuychik chaynapi sanoyanaykichikpaq. Justo runapa tukuy sonqonwan maakusqanqa llumpay atiy niyoqmi. 17Diosmanta willakuq Eliaspas oqanchik hinam karqa. Paymi tukuy sonqonwan maakurqa mana paramunanpaq chay mi kimsa wata partenpuni mana paramurqachu. 18Huktawan maakuptinmi ichaqa paraykamurqa chaymi chakrapi kawsaykuna huktawan rururqa. 19Wawqe-pa nillayku na, mayqan nikichikpas cheqap yachachikuy manta pantaruptin huk ninataq kutichimuptinqa, 20yachaychiky: Chay pantay anmanta kutirirachimuqmi chay huchallikuqpa almanta wauymanta salvarun hinaspam nana-nanaq huchankunatapas pampachaykachin.
APOSTOL PEDROPA PUNTA KAQ CARTAN

Apostol Pedroqa cartarqa Asia Menor nisqankupa norte lawninpi kaq cheqesqa iiqkunamanmi (1:1, 2). Paykunam Jesucristopi iisqankurayku akarichisqa hinaspa qatikachasqa kachkarqaku. Kay car taqa pichqa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun car tapa qallariy ninmanta (1:1-2). Iskay kaq parteataqmi willa kun Jesucristopi confia kuspa kawsana manta (1:3-12). Kimsa kaq parteataqmi willakun iiqkunaqa allinta ruraspa kawsananchikmanta, willakuntaqmi Cristoqa rumi hina kasqanmantapas chaynataq Diospa akllasqan runakunamantapas (1:13-2:10). Tawa kaq par teataqmi willa kun Diosta ser vispa kawsa na manta, Cristo a karispa imam yachachiwasqanchik manta, casadokunapa imay nam kawsa nanmanta, allinta ruraspa akariqkunamanta, Diospa yachay qowasqanchikwan ser vina manta hinaspa Cristopi iisqanchik rayku a kariy manta (2:11-4:19). Pichqa kaq par teataqmi willa kun iiqkuna man kunasqanmanta hinaspa tukuykunanpaq saludasqanmanta (5). Cartapa qallariyninmanta
1Ponto
lawpi, Galacia lawpi, Capadocia lawpi, Asia lawpi hinaspa Bitinia lawpi cheqesqa kaq akllasqakunamanmi oqa Pedro kay cartata qellqamuykichik. oqaqa Jesucristopa *apostolninmi kani paymanta willakunay paq. 2Dios Taytam yachayninman hina aw paqmantaraq akllasurqankichik. Espiritunwanmi chuyanchasurqankichik kasukunaykichikpaq hinaspa Jesucristopa yawarninwan mayllasqa kanaykichikpaq. Diostam maakuchkani anchallataa favorecesunaykichikpaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykichikpaq.
Confianzawan kawsaymanta
3Dios Taytatay alabasunchik. Seorninchik Jesucristopa Taytan Diosmi hatun kuyapayakuyninman hina mosoqmanta nacechiwarqanchik, Jesucristopa kawsarimusqanwanmi confianzawan kawsachiwanchik. 4Chaynapim qamkunapas chaskinkichik Diospa hanaq pachapi waqaychasqan herenciata, chayqa manam tukunqachu nitaqmi qachachakunqachu, manataqmi waytakuna hinaqa chakinqachu. 5Qamkunaqa Diospi iiyniyoqmi kankichik chaymi atiyninwan waqaychasunkichik salvasunaykichikpaq. Chaytaqariki Diosmi alistarqaa puchukay tiempokunapi reqsichinanpaq. 6Chayraykum qamkunaqa llumpay kusisqa kachkankichik pisi tiempollapas achka sasachakuykunata akarinaykichik kachkaptinpas. 7Qoritaqa ninapim chulluchinku allin kasqanta otaq mana allin kasqanta yachanapaq, chaynam iiynikichikpas pruebasqa
2148
2149
1 Pedro1
kanqa. Chay iiynikichikmi tukuruqlla qorimantapas aswan mastaqa valen. Jesucristo rikurimuptinmi chay iiynikichikqa alabasqa, honrasqa hinaspa hatunchasqa kanqa. 8Je sucristotaqa kuyan kichik mi mana rikuch kaspaykichikpas, pay pim con fiakuchkankichik kunan mana rikuchkaspapas, payta hatunchaspam mana willakuy atina kusikuy wanraq kusikuchkankichik. 9Iisqaykichikraykullam almaykichikpa salvacionnintapas chaskinkichik. 10awpaq tiempokunapipas Diosmanta willakuqkunam tapukachakurqaku kay salvacionmanta hinaspam willakurqaku imaynam Dios favorecesunaykichikmanta. 11Cristopa Espiritunmi Diosmanta willakuqkunaman awpaqmantaraq yachachirqa Cristopa akariyninkunamanta hinaspa chaykuna pasaruptin hatunchasqa kananmanta. Chay willakuqkunam yachaykuyta munarqaku pim chay runaqa kananmanta hinaspa chaykunaqa ima tiempopim kananmanta. 12Diosmi paykunaman nirqa chay willakusqankuqa mana kikillankupaq kasqanmanta aswanqa oqanchikpaq kasqanmanta. Kunanqariki salvacionmanta willakuqkunaqa willasuchkankichik hanaq pachamanta hamuq Chuya Espiritupa yanapayninwanmi. Chaykunataqa angelkunapas yachaykuytam munanku. listolla kaspay imam ruranaykichikmanta sumaqta piensaychik, sumaqtataqy yuyaymanaychikpas. Jesucristo rikurimuptin Dios kuyakuyninman hina imam qosunaykichikpiy confiakuychik tukuy sonqoykichikwan. 14Kasukuq churinkuna hinay kawsaychikqa, amaay awpaq vidaykichikpi hinaachu. Diosta manaraq reqsispaqa munasqallaykichikpim purirqankichik. 15Qayasuqnikichik Diospas chuya kasqanraykuy payllapaqa kawsaychik chuyakuna hina. 16Bibliam nin: Chuya kaychik oqapas chuya kasqayrayku nispa. 17Sichu Tayty ninkichik pimanpas mana sayapakuspa runakunapa rurayninman hina castigaq Diosta hinaptinqa tukuy tiempoy Diosta respetaspa forastero hina kawsaychik. 18Diosmi salvasurqankichik abueloykichikpa mana valeq costumbrenkuna chaskisqaykichikmanta. Yachasqaykichikpi hinapas kay salvacionpa preciontaqa manam pipas pagarqa tukuruqlla qoriwanchu nitaq qollqewanchu. 19Chaytaqa Cristom pagarqa precioyoq yawarninwan, paym mana faltayoq kachkaspanpas waurqa sano *carnero hina. 20Chaynata waunanpaqqa citasqa karqa manaraqpas kay pacha unanchasqa kachkaptinraqmi, ichaqa kay tukupay tiempokunapim rikurimurqa allinnikichikpaq. 21Cristoraykum Diospiqa creenkichik, paymi wauqkuna ukumanta Cristota kawsarichimurqa hinaspa hatuncharqa, chaynataqa rurarqa iispaykichik Diospi confiakunaykichikpaqmi. 22Ku nanqa cheqap willa kuy ta a ka su kuspam almaykichiktapas limpiarunkichik huchamanta chaynapi cheqaptapunia wawqe-paninchikkunawan kuyanakunaykichikpaq. Qamkunaqa limpio sonqollay kuyanakuychik. 23Qamkunaqa mosoqmantam nacerqankichik, manam wauq taytamantachu aswanqa Diospa kawsaq hinaspa takyaq palabranmantam. 24Bibliam nin: Llapallan runaqa qora hinallam, sumaq kayninpas qorapa waytan hinallam. Qora chakiruptinmi waytanpas wichirun. 25 Seorpa palabranqa takyan wia-wiaypaqmi. Chay palabram qamkunaman willasqa karqa.
13Chaynaqa
Diosllapaqa kawsakuymanta
1 Pedro2
2150
amay tukuy mana allintaqa ruraychikchu, amay pitapas engaaychikchu, amay iskay uyaqa kaychikchu, amay envidiakuychikchu, amataqy cuento qepipas kaychikchu. 2Chayraq nacekuq wawakuna uuta maskachkaq hinay Diospa cheqap palabranta maskaychik chay wan wiaspa salvo kanaykichikpaq. 3Yachankichik am Seorpa sumaq sonqo kasqantaqa. asuykuychik, paytam runakuna wischupakurqaku allin rumita wischupakuchkaq hina, Diosmi ichaqa chay kawsaq rumita akllarqa ancha-ancha valorniyoq kasqanrayku. 5Qamkunapas kawsaq rumi hinam kachkankichik. Diosmi qamkunawan rumiwan perqachkaq hina mana rikuy atina templota rurachkan chaynapi sacerdotekunaa kaspa mana rikuy atina ofrendata Diosman presentanaykichikpaq. Kay ofrendataqa Diosqa chaskin Jesucristoraykullam. 6Bibliapas nichkanmi kaynata: oqam Sion Moqopi churani wasipa cimientonpa esquinan hapiq rumita, chayqa ancha valorniyoq akllasqa rumim, manam hukmanyanqachu pipas chay rumipi confiakuqqa.
7Qam ku napaqqa chay ru miqa ancha va lor niyoqmi, mana iiqku napaqmi ichaqa Bibliapa nisqanman hina cumplikun: 4Seorninchikmany
1Chay naqa
Kawsaq rumimanta
Wasi perqaqkunapa wischupakusqanku rumiqa cimientopi esquinan hapiq rumiam rikurirurqa. 8 Paymi mitkana rumi hinaspa urmachikuq hatun rumi. Paykunaqa mit karunku Diospa palabranta mana kasukuspankum, chaypaqmi citasqaa karqaku. ichaqa kankichik akllasqa runakuna, reyta ser vinaykichikpaq *sacerdotekuna, Diosllapaqa kawsaq nacion hinaspa Diospa runankuna chay napi Diospa atiy ninmanta willakunaykichikpaq. Paymi tutayay manta qayasurqankichik admirakuy paq kanchayninpi purinaykichikpaq.
10 9Qam ku nam
Diospa runankunamanta
awpaqtaqa manam runankunachu karqankichik, kunanmi ichaqa Diospa runankunaa kankichik. awpaqtaqa mana pipapas llakipayasqanmi karqankichik, kunanmi ichaqa Diospa llakipayasqana kachkankichik.
Diospa sirvientenkuna hina kawsanamanta
wawqe-panillaykuna, llaqtaykichik manta karupi *yachaqkunata hinam ruegakuykichik, amay ruraychikchu aychaykichikpa mana allin munasqankunataqa, chaykunaqa guerrapi hinam kachkan almaykichikwan. 12Dios mana adoraqkunapa qayllanpipas allintay kawsaychik, chaynapim hucha
11Kuyasqay
2151
1 Pedro2,3
ruraqmanta hina contraykichikpi rimachkaspankupas allin rurasqaykichikta qawaspanku Diosta alabanqaku cuenta maaq kutimuptin. 13Seor ninchik raykuy kasu kuychik ru napa chu rasqan llapa llan autoridad kunata, hatun autoridad kasqanraykuy kasukuychiktaq reytapas. 14Kasukuychiky paypa churasqan gobier naqkunatapas, paykunaqa churasqa kachkan hucha ruraqkunata castigananpaqmi hinaspa allin ruraqkunata alabananpaqmi. 15Diosqa munachkan allin ruranaykichiktam chaynapi mana yuyay niyoq runakunapa mana yachay wan rimasqanta upallachinaykichikpaq. 16Kawsaychikqa libre kaq ru na ku na hinay. Amataq y libre kasqaykichik man hinaqa mana allinkunataqa ruraychikchu, aswanqa Diosta ser viq runakuna hinay kawsaychik. 17Respetaychik llapallanta, kuyaychik iiqmasikichik kunata, manchakuychik Diosta, respetaychiktaq reytapas. kasukuychik respetowan patronnikichikta, amataq pacienciayoq allin runa kaptillanchu aswanqa kasukuychiky mana allin runa kaptinpas. 19Diospa munasqanta yachaspa mana kaqmanta akariyqa allinmi. 20Ichapas mana allin rurasqaykichikmanta castigasqa kawaqchik Ima allinm chayta pacienciawan akariyqa? Allin rurasqaykimanta pacienciawan akariymi ichaqa Diospa qayllanpiqa allinpuni. 21Chaypaqmi Diosqa qayasurqankichik, Cristopas oqanchikraykum akarirqa chaynapi paypa ejemplonta qatinanchikpaq. 22Payqa manam ima huchatapas rurarqachu nitaqmi pitapas engaarqachu. 23Insultaptinkupas manam kutipakurqachu, akarichiptinkupas manam amenazarqachu, payqa allin arreglo ruraq derechonpi Diospa makinmanmi churakurqa. 24Cristom chakatasqa kaspan aparqa cuerponpi tukuy huchanchikkunata chaynapi huchanchikkunamanta wanakuspa allina kawsananchikpaq. Sanoyachisqa kanaykichikpaqmi heridasqa karqa. 25Qamkunaqa karqankichik chullasqa ovejakuna hinam, kunanmi ichaqa Cristomana kutirikunkichik. Paymi allin michiq hina almaykichikta michichkan.
18Sir vientekuna,
akarisqanwanqa imatam Cristo yachachiwasqanchikmanta
qamkunapas qosaykichiktay kasuychik, chaynapim Diospa palabranpi mana iiq qosakunapas mana rimapayachkasqalla allin kawsasqaykichikwan iikunqaku. 2Respetowan allin kawsasqaykichikta qawaspam iikunqaku. 3Qamkunapa sumaq kaynikichikqa kachun amay hawallaykichikpichu, chukchaykichik aqchapakuyllapichu nitaq qorimanta alhajakunawan churakuyllapichu nitaq fino pachawan churakuyllapichu. 4Suma-sumaq kaynikichikqa sonqoykichikmantay lloqsimuchun, chayna hawkalla kawsakuspam sumaqllaa espirituyoq kankichik, chayna kawsakuyqa mana tukuq kasqanraykum Diospa allin qawasqan. 5awpaq tiempokunapipas chaynam karqa Diosllapaqa kawsaq warmikunapa sumaq kayninqa, Diospi confiakuspam qosankuta kasuqku. 6Sarapas Abra hamtam kasurqa seor niy nispan. Qam kunapas allinta ruraspaykichikqa paypa castan hinam kankichik, manam imatapas manchakunkichikchu. 7Qosa ku napas war mikichik wany allin llata kawsaychik. Payku nataqa pakiq vasota hinay cuidaychik Diospa favorninmanta herencia chaskiqmasikichik kasqanrayku chaynapi maakusqaykichikta Dios uyarinanpaq.
1War mikuna,
Casadokunapa imaynam kawsananmanta
1 Pedro3,4
2152 Allinta rurasqankurayku akariqkunamanta
llapallaykichiky kawsakuychik huk sonqolla, sientinakuspa, kuyanakuspa, llakipayanakuspa hinaspa humillakuspa. 9Amay kutichinakuychikpas mana allinwankamachu nitaq insultowanchu, aswanqa bendecinakuychiky. Diosqa qayasurqankichik bendicionninta chaskinaykichikpaqmi. 10Chaynaqa: Pipas vidanta kuyaq runaqa hinaspa kusikuyta munaq runaqa mana allintaqa amay rimachunchu, engaotaqa amay rimachunchu. 11 Mana allinta saqeruspany allinllataa rurachun. Hawka kawsayta maskaspany chaynataa kawsachun. 12 Seorqa cuidachkanmi allin ruraq runakunataqa. Seorqa uyarinmi maakusqankutaqa. Payqa mana allin ruraqkunapa contranpim kachkan.
13Yaqachum pipas imanasunkichikman allinllata rurachkaptikichikqa? 14Allin rurasqaykichikmanta akarispaqa mayna kusisqam kankichik, amay manchakuychikchu pitapas nitaq hukmanyaychikchu. 15Aswanqa Seorninchik Cristo chuya kasqantay sonqoykichikwan reqsikuychik, hinaspay tukuy tiempo listolla kaychik imam creesqaykichikmanta tapusuptikichik clarota contestakunaykichikpaq, chaytaqa ruraychik humillakuspay hinaspa respetowany. 16Allin concienciayoqy kawsakuychik chaynapi Cristoman iisqaykichikrayku contraykichikpi kaqkuna rimasqankumanta huk punchaw penqakunankupaq. 17Dios munaptinqa allin rurasqaykichikmanta akariyqa allinmi, mana allin rurasqaykichikmanta akariymi ichaqa mana allinchu. 18Cristopas chulla kutillatam akarirqa oqanchikpa huchanchikmanta. Payqa karqa mana huchayoqmi ichaqa mana allin runakunata Diosman pusawananchikpaqmi akarirqa. Aychapi waukuchkaspapas espiritupa yanapakuyninwanmi kawsarimurqa. 19Espiritupi rispanmi willamurqa preso kaq espiritukunamanpas. 20Paykunam pacienciawan Dios suyachkaptinpas mana kasukurqakuchu buqueta Noey ruranankama. Buquepiqa pusaq runakunallam yakumanta salvakurqaku. 21Chay yakum rikchakun bautizakuna yakuman, chaywanmi oqanchikpas salvasqa kanchik. Bautismoqa manam cuerponchiktaqa limpianchu, chaywanqa Diostam maakunchik conciencianchikta limpiawananchikpaq, salvawanchikqa Jesucristopa kawsarimusqanwanmi. 22Paymi wicharirqa hanaq pachaman hinaspam kachkan Diospa *alleqninpi, paytam kasukun angelkunapas, autoridadkunapas chaynataq atiyniyoqkunapas.
8Qamkunaqa
akarirqa cuerponpi, chaynam qamkunapas listo kanaykichik akarinaykichikpaq, pipas cuerponpi akariqqa dejarunam huchata. 2Huchataqa dejarun kawsanankama Diospa munasqanpi purispa runakunapa munasqanpiqa manaa kawsananpaqmi. 3am achkataa huchallikurqankichik pasaq tiempokunapi Diospi mana iiqkunapa munasqanta ruraspaykichik, chay tiempopiqa qamkunam kawsarqankichik mana controlakuspa, mana allin munaykunapi, tomakuykuna-
1Cristom
Yachay qowasqanchikman hina Diosta servinanchikmanta
2153
1 Pedro4,5
pi, fiesta ruraykunapi hinaspa leypa contranpi taytacha-mamacha adoraykunapi. 4Diospi mana iiqkunam admirakunku mana allin rurayninkunapi manaa ruraysiptikichik chaymi qamkunamantaqa mana allintaa rimanku. 5Ichaqa cuentatam qonqaku wauqkunapas hinaspa kawsaqkunapas juzgananpaq listo kaqman. 6Chaypaqmi wausqakunamanpas allin noticiata willarqa chaynapi aychankupi runakuna hina juzgasqa kachkaspapas espirituman hinaqa Diospaqa kawsanankupaq. 7Tukuy imapa puchu kay nin mi hichpa lla a kach kan, chay naqa allinta piensarispay ama qonqaspa Diosta maakuychik. 8Tukuy imamantapas llalliriqtaqa kuyanakuychiky, kuyanakuyqa may naa huchatapas chinkachinmi. 9Ama imamantapas rimaspay wasikichikpipas samaykachinakuychik. 10Diospa qosusqaykichikman hinay sapakama yanapanakuychik. Qamkunaqa kaychik Diospa hatun favorninkuna aypuq allin mayordomo hinay. 11Pipas rimaspaqa Diospa palabranman hinay rimachun, pipas yanapaspaqa Diospa qosqanman hinay yanapachun, tukuy rurasqaykichikqa kachun Jesucristopi Dios alabasqa kananpaqy. Diosqa atiy niyoq kasqanraykuy alabasqa kachun wia-wiay paq. Amen.
12Kuyasqay wawqe-panillaykuna, sasachakuykuna hamusuptikichikqa amay huk-
Iiqkunapa akarinanmanta
manyaychikchu ima mana allinpas kanman hinaqa. 13Aswanqa Cristopa akariqmasin kasqaykichikraykuy kusikuychik chaynapi hanaq pachamanta suma-sumaq rikurimuqta qawaspa aswanraq kusikunaykichikpaq. 14Cristorayku insultasuptikichikqa mayna kusisqam kankichik sumaq kanchariq Diospa Espiritun qamkunapi kasqanrayku. 15Huk kaqnikichik akarispaqa amay akarichun runa wauchisqanmantachu, suwakusqanmantachu nitaq mana allin rurasqanmantachu nitaq chaqwa rurasqanmantachu. 16Aswanqa pipas Cristopi iisqanmanta akarispaqa ama penqakuspay Diosta alabachun. 17Tiempom chayaramuna churinkunamanta qallarispa Dios juzgananpaq, oqanchikwan juicio qallariptinqa imaynaraq kanqa Diospa allin notician mana kasukuqkunaqa? 18Justo runapas akayta salvakuchkaptinqa imaynaraq kanqa Dios mana adoraq runapiwan huchasapaqa? 19Chaynaqa Diospa munasqanman hina akariqkunapas allintaa ruraspay confiakuna unanchakuq Diospa makinman vidankuta churachun.
rimapayamuni qamkuna ukupi kaq *ancianokunata, oqapas kani Jesucristopa akarisqankuna rikuq ancianom, chaymi oqapas paykunawan kuska yaykusaq rikurimuq achkiyman . 2Makikichikpi kaq Diospa ovejankunatay michiychik. Chaytaqa ruraychik Diospa munasqanman hinay, amay obligasqa hinachu nitaq qollqellaraykuchu. Llamkaychikqa tukuy sonqoykichikwany. 3Amay michiychikqa munaychakuq hinachu, aswanqa ejemplony kaychik. 4Chaynapim michiqkunapa kamachiqnin hamuptin chaskinkichik suma-sumaq mana tukuq premiota. 5Mozo-sipasku na, qam ku napas *ancia noku natay ka su kuychik. Llapa llaykichiky kasunakuychik humillakuspa, Bibliam nin: Diosqa hatun tukuqkunapa contranpim kachkan ichaqa favorecenmi humildekunataqa.
1Kunanataqmi
Iiqkunapaq kamachikuykunamanta
1 Pedro5
6Diospa
2154
atiy niyoq makinmany humillakuychik tiempo chayamuptin hatunchasunaykichikpaq. 7Tukuy afannikichiktaqa Diosmany qoychik, paymi qamkunamanta nanachikuqqa. 8Listollay rikchaychik, enemigoykichik diabloqa yarqasqa leon hinam muyuriqnikichikpi purichkan pitapas millpurunanpaq. 9Paypa contranpiy qaqa hina sayaychik iiy nikichikpi, yachasqaykichikpi hinapas kay pachapi iiqmasikichik kunapas chaynallatapunim akarichkanku. 10Pisi tiempollapas chaykunata akariruptikichikmi kikin Dios rurasunkichik mana huchayoqta, qaqa hina sayaqta, kallpayoqta hinaspa allin takyaqta. Tukuy imapi favorecewaqninchik Diosmi Cristontakama qayaykuwanchik wia-wiaypaq achkirichkaq herenciata chaskinanchikpaq. 11Diostay atiyniyoq kasqanrayku alabasun wia-wiay paq. Amen. wawqenchik Silvanopa yanapakuyninwanmi asllatapas qellqamuykichik, kallpanchamuspay mi Diospa cheqap favorninmanta willamuykichik chaypi qaqa hina sayanaykichikpaq. 13Babilonia llaqtapi kaq qam ku na hina Diospa akllasqan ku nam sa ludaykamusunkichik, saludaykamusunkichiktaqmi iichisqay Marcospas. 14Llapa llaykichik y rimayka na kuychik kuya kuy wan abra za na kuykuspa. Cristopi llapallan iiqkunaqa hawkallay kawsakuychik.
12Con fianza
APOSTOL PEDROPA ISKAY KAQ CARTAN

Pedrom kay iskay kaq cartanta qellqarqa llapallan iiqkunaman. Iiqkuna ukupim achkalla a rikurirurqa mana allin yachachikuqkuna. Pantaykunata yachachisqanraykum iiqkunapas mana allinta a kawsachkarqa ku, chay raykum Pedro paykunata kallpancharqa Seor pa yachachikuy ninman hina takyanankupaq. Chay wakin pantachikuqkunam nichkarqa ku Seor Jesucristopa kutimuy ninqa mana cheqapchu kasqanta. Unay wata kunaa pasaruchkaptinpas may taq payqa kutimunraqchu? nispanku. Kay car taqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun iiqkunapa imay nam kawsanankumanta hinaspa Cristopa kanchariy ninmantawan Bibliapa willa kusqanmanta (1). Iskay kaq parteataqmi willakun pantachikuqkunapa contranpi Pedropa rimasqanmanta (2). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Seor Jesucristopa kutimunanmanta (3). Seor pa unamuy ninqa manam yanqachu. Diosmi munan llapallan runa kuna pay man kutirikunankuta. Cartapa qallariyninmanta
ser viqnin hinaspa *apostolnin oqa Simon Pedrom kay cartata apachimuykichik oqayku hina iispa precioyoq salvacion chaskiqkunaman. Chaytaqa chaskirqanchik Diosninchik hinaspa salvaqninchik Jesucristo allin ruraq kasqanraykum. 2Diosy ancha-anchata favorecesuspaykichik hawkallata kawsachisunkichik paytawan hinaspa Seorninchik Jesusta reqsisqaykichikrayku. atiyninwan tukuy ima necesitasqanchikta qowarqanchik kawsananchikpaq hinaspa payta servinanchikpaq. Chaytaqa qowarqanchik achkiriyninpiwan sumaq sonqo kayninwan qayawaqninchikta reqsichiwaspanchikmi. 4Achkiriyninpiwan sumaq sonqo kayninwanmi qowarqanchik hatun valorniyoq promesankunata chaynapi Dioswan huklla kananchikpaq hinaspa kay pachapi mana allin ruray munasqanchikmanta ayqenanchikpaq. 5Chayraykuy iispaqa kallpanchakuychik allin sonqoyoq kanaykichikpaq. Allin sonqoyoq karuspaataqy kallpanchakuychik aswan yachayniyoq kanaykichikpaq. 6Yachayniyoq karuspaataqy kallpanchakuychik controlakuq kanaykipaq, controlakuq kaspaataqy pacienciakuychik, pacienciakuspaataq Diosta serviychik. 7Diosta servispaataq wawqe-panintin sientinakuychik, sientenakuspaataq kuyakuq kaychik. 8Sichu aswan-aswan kaykunata ruraptikichikqa vidaykichikqa manam yanqapaqchu kanqa, manataqmi yanqapaqtaqchu Seorninchik Jesucristotapas reqsirqankichik. 9Mana kaykuna ruraqmi ichaqa kachkan awsa hina mana ancha ri2155
3Diosmi
1Je sucristopa
Iiqkunaqa imaynam kananmanta
2 Pedro1,2
2156
kukuq, payqa qonqarunmi awpaq huchankunamanta Jesucristopa mayllasqantapas. 10Wawqe-panillaykuna, Diospuni qayasuchkaptikichikqa hinaspa akllasuptikichikqa qaqa hina sayanaykichikpaqy kallpanchakuychik. Chaynata ruraspaykichikqa manam haykapipas urmankichikchu. 11Chaynapim salvakuq Seorninchik Jesucristopa wia-wiaypaq munaychakusqanman kusikuyllawana yaykunkichik. 12Chayraykum chaykunataqa yuyachichkasqaykichik yachachkaptikichikpas hinaspa cheqappi qaqa hina sayachkaptikichikpas. 13Allinpaqmi creeni kawsachkaspayraq kaykunamanta yuyariykachiyta. 14Seorninchik Jesucristom niykuwana chaylla waukunaymanta. 15Atisqaytam rurasaq waukuptiypas kaykunamanta yuyanaykichikpaq. cuentota hinachu yachachisqaykiku Seorninchik Jesucristopa atiy ninmantawan hamunanmantaqa, kikiykupunim rikurqaniku kancharichkaq hatun kayninta. 17Dios Taytam payta hatunchaspan achkirichirqa hinaptinmi sumaqllaa hanaq pachamanta rimamurqa: Paymi kuyasqay Churiy, payraykum kusisqa kachkani nispa. 18oqaykupu nim uya rirqa niku hanaq pacha manta nimusqanta, chay taqa uyarirqaniku Diospa akllasqan orqopi Seor wan kachkaspaykum. 19Kay uyarisqaykumantapas aswan hapipakunaraqmi kapuwachkanchik Diosmanta willakuqkunapa qellqasqanqa. Allintam rurankichik chay qellqasqankuta tutayaypi ratachkaq lamparata hina sumaqta qawaspaykichikqa, chaynatam rurankichik Jesucristo achikyaq lucero hina sonqoykichikta kancharimunankama. 20Puntataqa kaytay yachaychik: Diosmanta willakuqkunaqa qellqarqa manam kikinkupa entiendesqanman hinallachu 21Paykunaqa qellqarqa manataqmi runapa munasqanman hinallachu, aswanqa Chuya Espiritupa guiasqanman hinam Diosmanta rimarqaku.
16Manam
Cristopa kanchariynin rikusqaykumanta
runakuna ukupiqa karqam llullakuspa Diosmanta willakuqkunapas, chaynam qamkuna ukupipas kanqa llulla yachachikuqkuna. Paykunam mana musyayllata yachachinqa llulla yachachikuykunata salvaqnin Seortapas negaspanku. Chayqa kanqa kikillanku apurawman chinkanankupaqmi. 2Achkam qatinqaku paykunapa qanra vidanta, paykunaraykum runakunapas rimanqaku cheqap anpa contranpi. 3Qollqeta kuyaruspam llullakunata yachachisunkichik, aswanqa awpaqmantaraqmi paykunaqa sentenciasqa kachkanku, paykunaqa chayllam chinkarunqa. 4Diosqa manam pampacharqachu huchallikuq angelkunatapas, paykunataqa infiernoman wischuykuspanmi juicio punchawkama saqerurqa tutayaypi cadenasqata. 5Diosqa manataqmi pampacharqachu awpaq runakunatapas, sinchi paratam kachaykamurqa Dios mana adoraq runakunaman hinaspam salvacionmanta willakuq Noeytawan qanchis runakunallata salvarqa. 6Diosqa chinkarachirqataqmi Sodoma Gomorra llaqtakunatapas uchpayanankama kaaspa chaynapi Dios mana adoraqkuna qepa punchawkunapi manchakunankupaq. 7Allin ruraq Lot sutiyoq runatam ichaqa librarqa, payqa mana allin runakunapa qanra vidanta qawaspanmi anchata llakikurqa. 8Sapa punchawmi chay allin ruraqkunaqa paykunawan *yacharqa chaymi mana allin rurasqankuta qawaspan hinaspa uyarispan sonqonpi
1Israel
Llulla yachachikuqkunamanta (Judas 4-13)
2157
2 Pedro2,3
llakikurqa. 9Seorqa yachanmi, sasachakuykunamanta serviqninkuna libraytaqa, mana allin runakunataataqmi akarichisparaq juicio punchawpaq waqaychanqa. 10Diosqa aswan raqmi castiganqa aychanpa mu nasqanpi hinaspa qanra vidapi puriqkunataqa. Chay na runakunaqa atiy niyoqkunatapas despreciankuraqmi. Hatun tukusparaqmi munasqallanpi purikunku. Manam manchakunkuchu hanaq pachapi kaqkuna insultaytapas. 11Angelkunapunipas Seorpa qayllanpim chayna runakunataqa mana kaminkuchu kallpasapa hinaspa atiy niyoq kachkaspankupas. 12Chay na ru na ku naqa ani mal ku na hina mana yuyay niyoqmi kawsach kan ku, nacenkupas wauchisqa kanankupaqmi. Kaminkupas mana yachasqankutam, waunqakuataqmi animalkuna hina. 13Pitapas akarichisqankuman hinam paykunaqa akarinqaku. Ratollapaq kusikusqankumantam kusisqapaq hapikunku. Paykunaqa fiestakunapi hinaspa kusikuykunapi compaasuspaykichikpas penqaypaq qanra runakunam. 14War mita qawaspan kuqa mu napayankupunim, mana saksay tam huchallikunku. Iiyninpi mana takyaqkunatam huchaman urmaykachinku, tukuy imatapas munapayaspam akasqa kachkanku. 15Allin kawsakuyta dejaruspankum pantaypia purichkanku, Bosorpa churin willakuq Balaampa rurasqantaam qatichkanku, paymi qollqe ganayta munarqa mana allinta ruraspan. 16Mana rimaq asnom runa hina rimaspan huchanmanta anyarqa hinaspam harkarqa loco hina rurananmanta. 17Chay na ru na ku naqa kach kan mana ya kuyoq pukyu hinam hinaspa wayrapa apasqan puyukuna hinam, paykunaqa sinchi tutayay paqam kachkanku. 18Ri man kupas yanqa ku natam, aychapa mu nasqan qanra vida man mi aysanku huchanmanta chayllaraq ayqekuqkunatapas. 19Libre kaytam prometenku kikinkupuni mana allinkunapa sir vienten kachkaspankupas, runaqariki munaychakuqninpa sir vientenmi. 20Salvaqninchik Seor Jesucristota reqsichkaspa hinaspa kay pachapa qanra kay ninkunamanta wanakuchkaspa pipas kasqallan wichiqqa hinaspa chaykunawan vencechikuqqa awpaq kasqanmantapas peormi. 21Paykunapaqa aswan allinqa kanman karqa Diospa chaskisqan kanankupaq anta mana reqsiyninkum reqsichkaspaa chuya kamachikuy manta qepaman kutinankumantaqa. 22Paykunapim cumplikurun huk kaqninpa kayna nisqan: Allqom kutichisqanta kaqllamanta mikurun, baasqa kuchiataqmi mitupi qochparun.
wawqe-panillaykuna, kaywanqa iskay cartataam apachimuykichik, kay cartakunawanmi rikcharichimuchkaykichik allin piensaq kanaykichikpaq. 2Yuyariychiky Diosmanta awpaq willakuqkunapa nisusqaykichikta hinaspa salvaqninchik Seorpa kamachikuyninmanta *apostolkunapa yachachisusqaykichikta. 3Tu kuy manta lla lliqtaqa kay tay yachaychik: Qepa punchawku natam ha munqa burlakuqkuna hinaspam burlakuspa munasqallankupi purinqaku. 4Paykunam ninqaku: Cristom hamunanpaq prometekurqa maytaq hamunchu? Abuelonchik kunapa waukusqanmantaraqmi tukuy imapas hina kaqlla kachkan, chay naqa kachkan kay pachata unanchay qallarisqanmantaraqmi nispa. 5Payku naqa manam yachay ta mu nan kuchu cieloku naqa aw paq tiempomantaraq kasqantapas nitaq Diospa rimarisqallanwan kay pachaqa yakumanta
1Kuyasqay
Seorpa kutimunanmanta
2 Pedro3
2158
rikurimusqantapas hinaspa yakuwantaq rurasqa kasqantapas. 6Sinchi parawanmi kay pachaqa chinkachisqa karqa. 7Kunan kaq cielokunatawan kay pachataqa Diospa rimarisqanmi waqaychachkan ninapaq, chay ninapim juicio punchawpi huchasapa runakunapas rupanqa. 8Kuyasqay wawqe-pa nillayku na, ichaqa kay taqa amay qonqaychikchu: Seorpaqqa waranqa watam huk punchaw hinalla, huk punchawataqmi waranqa wata hina. 9Seorqa manam wakinkunapa nisqanpi hinachu demorachkan promesan cumpliytaqa, payqa pacienciawanmi suyasuchkankichik mayqannikichikpas mana chinkarunaykichikta munaspan, payqa munachkan huchamanta wanakuspaykichik payman llapallaykichik kutirikunaykichiktam. 10Seorqa ha munqa tuta llan suwa ha much kaq hinam, chay punchaw mi cielokuna tukunqa hatun qapariy wan, cielopi kaqkunapas kaasqam kanqa hinaptinmi kay pachapas tukuy imantin chinkanqa. 11Tukuy kaqku napas chay na chin ka nan kach kaptinqa mayna chuya sonqom Diosta ser vispa kawsanaykichik! 12Diospa punchawnin chayamunantay suyaychik: Utqay man hamuy nispa. Chay punchawmi cielokuna ninawan kaasqa kanqa, tukuy imapas rupay wanmi chullunqa. 13oqanchik mi ichaqa suyachkanchik Diospa prometewasqanchik mosoq cielokunatawan mosoq allpata, chaypim ichaqa tukuy imapas allin arregloman hina rurasqa kanqa. 14Kuyasqay wawqe-panillaykuna, kaykunata suyachkaspaqa mana huchayoqay hinaspa mana culpayoqay kawsaychik hawkayaypi Dios tarimusunaykichikpaq. 15Amay qonqaychikchu, Seorqa pacienciawanchik salvawananchikpaqmi. Chaynatam kuyasqa wawqenchik Pablopas qellqamusurqankichik Diospa yachay qosqanman hina. 16Llapallan cartankunapim chaykunamantaqa rimarirqa wakinkunaqa sasa entiendena kachkaptinpas. Chaykunatam pisi yachayniyoqkunawan iiyninpi mana takyaqkuna qewirunku, Bibliapi wakin kaqkunatapas qewirunkum kikillanku chinkarunankupaq. 17Kuyasqay wawqe-pa nillayku na, aw paqmanta raq kayku nata yachach kaspaqa cuidakuychiky mana allin runakuna pantachisunaykichik manta chaynapi qaqa hina sayachkaspaqa ama wichiykunaykichikpaq. 18Aswanqa salvaqninchik Seor Jesucristopa favorninpi wiaspay aswan-aswan payta reqsiychik. Paytay alabasun kunanmanta wia-wiaykama! Amen.
APOSTOL JUANPA PUNTA KAQ CARTAN

Kay cartapa hatun yachachikuyninqa kuyakuymi. Chay kuyakuytaqa Dios reqsiqkunallam qawachikun Diosqa kuyakuq kasqanrayku. Runamasin kuyaqllam cheqaptapunipas reqsin Diostaqa. Kay car taqa soqta par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Diospa achkiy ninpi purina manta (1). Iskay kaq par teataqmi willa kun Cristoqa allinninchikpi rimasqanmanta, mosoq ka machikuy manta hinaspa Cristopa contranpi kaqmanta (2). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Diospa churinkunaqa imay nam kawsa namanta, lliw kuyana kunamanta hinaspa ma na a manchakuna manta (3). Tawa kaq par teataqmi willa kun Cristopa contranpi kaq espiritumanta (4:1-6). Pichqa kaq par teataqmi willa kun Diosqa kuya kuqlla a kasqanmanta (4:7-21). Soqta kaq par teataqmi willa kun Cristoman iiqkunaqa tukuy imapi vencenankumanta hinaspa tukupay consejokuna manta (5). Kawsay qokuq Simimanta
1Tukuy
imapas manaraq unanchasqa kachkaptinqa karqaam kawsay qokuq Semiqa. Paytam oqaykupuni uyarirqaniku, rikurqaniku hinaspa llapcharqaniku. 2Paym reqsichiwarqaku wiay kawsayta hinaptinmi rikusqaykumanta testigo kaspa qamkunamanpas willamuykiku wiay kawsakuymanta. Kay wiay kawsayqa Dios Taytawanmi karqa hinaspam oqaykuman rikuriykuwarqaku. 3Chayna rikusqaykuta, uyarisqaykutam willamuykiku chaynapi qamkunapas oqaykuwan huklla kanaykichikpaq. oqaykuqariki hukllam kachkaniku Dios Taytawan hinaspa Churin Jesucristowan. 4Cheqaptapuni kusikunanchikpaqmi kaykunataqa qellqamuykiku.
Diosqa achkiy kasqanmanta
willamuykiku Jesucristopa yachachiwasqankuta: Diosqa achkiy kasqanraykum paypiqa tutayayqa mana kanchu. 6Dioswanqa hukllam kachkani nichkaspapas tutayaypiraq kawsaspanchikqa llullakuchkanchik mi, manam cheqapman hinachu rurachkanchik. 7Diosninchik hina achkiy pi purispam ichaqa llapallanchik huklla kachkanchik, Diospa Churin Jesucristopa yawar ninataqmi llapallan huchanchik manta mayllawanchik. 8Manam oqaqa huchayoqchu kani nispaqa, kikinchikmi engaakuchkanchik, Diospa cheqap yachachikuyninqa manaraqmi oqanchikpichu kachkan. 9Payman huchanchikkunata willakuptinchikqa, paymi mana engaakuq hinaspa allin ruraq kasqanrayku pampachawanchik hinaspam tukuy mana allin rurasqanchikmanta
2159
5Qam ku na man mi
1 Juan1,2
2160
mayllawanchik. 10Aswanqa: Manam huchallikurqanichu nispanchikqa Diostam llullapaq hapichkanchik. Diospa nisqankunaqa manaraqmi oqanchikpichu kachkan.
kaykunatam nimuykichik ama huchallikunaykichikpaq. Pipas huchallikuruptinqa Dios Taytanchikpa awpaqninpi rimarinanpaqmi kapuwachkanchik abogadonchik, payqa allin ruraq Jesucristom. 2Paymi huchanchikrayku piakuy ninta amachananpaq waurqa, manataqmi oqallanchikpaqtaqchu aswanqa kay pachapi llapallan runakunapaqwanmi. 3Ka machikuy nin kunata kasukuspam yachanchik Dios reqsisqanchiktaqa. 4Pipas: oqaqa reqsinim Diosta nichkaspa, ka machikuy nin kunata mana kasukuspanqa llullakuchkanmi, Diospa cheqap yachachikuyninqa manaraqmi paypichu kachkan. 5Diospa nisqankunata kasukuqmi ichaqa cheqaptapunipas paytaqa kuyan, chaywanmi yachanchik Dioswanqa hukllaa kasqanchikta. 6Dioswanmi hukllaa kachkani niqqa Jesucristopa kawsasqanman hinam kawsanan. qellqamuchkaykichikqa manam mosoq kamachikuytachu, aswanqa awpaqmantaraq hatallisqaykichik kamachikuyllatam. Chay kamachikuyqa awpaqmantaraq Diospa palabran uyarisqallaykichikmi. 8Cristopi hinaspa qamkunapi cheqap kaptinpas kay qellqamusqayqa mosoq kamachikuy mi, tutayay chinkaptinmi cheqap achkiy a rikurimuchkan. 9Achkiypim purichkani nichkaspa runamasinta cheqniq runaqa tutayaypiraqmi purichkan. 10Runamasinta kuyaqmi ichaqa achkiypi purichkan, payqa manam runamasintaqa imawanpas huchallichinmanchu. 11Wawqenta cheqniq runaqa tutayaypiraqmi purichkan, payqa manam yachanchu mayman risqantapas huchankuna awsayarachisqanrayku. 12 Churillaykuna, kaykunataqa qellqamuchkaykichik Jesucristoraykulla huchaykichikmanta Diospa pampachasqan kaptikichikmi. 13 Tayta-mamakuna, kaykunataqa qellqamuchkaykichik qallariyninmantapuni kaqta reqsiptikichikmi. Mozo-sipaskuna, qamkunamanmi qellqamuchkaykichik diablopa tentasusqaykichikta mana kasuspa vencerusqaykichikrayku. Warmakuna, qamkunamanmi qellqamuchkaykichik Dios Taytanchikta reqsisqaykichikrayku. 14 Tayta-mamakuna, kaykunataqa qellqamuchkaykichik qallariyninmantapuni kaqta reqsiptikichikmi. Mozo-sipaskuna qamkunamanmi qellqamuchkaykichik qaqa hina sayaspaykichik diablopa tentasusqaykichikta mana kasuspa vencerusqaykichikrayku hinaspa tukuy sonqoykichikwan Diospa palabranta chaskisqaykichikrayku. kuyaychikchu kay pachapi mana allin ruraykunataqa nitaq kay pachapi mana allin kaqkunatapas, chaykunata kuyaqqa manam kuyanchu Dios Taytataqa. 16Manam Dios Taytamantachu kay pachapi mana allin ruraykunaqa.
15Amay 7Kuyasqa llayku na,
1Chu rillayku na,
Abogadonchikqa Cristopuni kasqanmanta
Mosoq kamachikuymanta
2161
1 Juan2,3
Kay pachapi mana allin kaqkunamantam rikurimun aychapa munapayay ninkunaqa, awipa munarusqankunaqa hinaspa tukuy imamanta hatunchakuykunaqa. 17Kay pachapi mana allin ru rayku nawan mana allin mu nayku naqa tu ku ruqllam, Diospa munasqanman hina ruraqmi ichaqa wiaypaq takyanqa. am tukupay tiempopia kachkanchik. Anticristopa hamunanmantam uyarirqankichik, chaynam kunan rikuriramun achkallaa anticristokuna, chayraykum yachanchik tukupay tiempoa kasqanta. 19Paykunaqa oqanchikwanraqmi karqaku, cheqap rimaypiqa manam oqanchikwanchu karqaku. Sichum cheqaptapuni iiqmasinchik kanman karqa hinaspaqa manach rakikuwachwanchu karqa. Aswanqa kaykuna pasakuptinmi yachanchik mana llapallanchu wawqe-paninchik kasqanta. 20Qam ku na man mi ichaqa Cristo qosurqan kichik Chuya Espirituta, chay mi tukuy chaykunataqa yachankichik. 21Qellqamuchkaykichikqa cheqap kaqkunata yachaptikichikmi, manam mana reqsisqaykichikraykuchu, yachasqanchikpi hinapas cheqap kaqmantaqa manam llullaqa kamunmanchu. 22Pim llullaqa? Jesusqa manam Cristochu niqmi llullaqa. Payqariki anticristom, payqa neganmi Dios Taytatapas chaynataq churin Jesucristotapas. 23Jesucristoqa manam Diospa Churinchu niq runapa sonqonpiqa manam Dios Taytapas kanchu. Jesucristoqa Diospa Churinmi niqkunapa sonqonpim ichaqa Dios Taytapas kachkan. 24Chay naqa aw paqmantapu ni uya risqaykichik Diospa pa labrantay sonqoykichikpi takyachiychik. Sichum awpaqmantapuni uyarisqaykichik kunata sonqoykichikpi takyachispaykichikqa qamkunapas takyankichik mi Diospa Churin Jesucristopi hinaspa Dios Taytapi. 25Paymi prometewarqanchik wiay kawsayta. 26Qellqa much kaykichikqa chay enga ay mu naqni kichik ku na mantam. 27Qamkunapim kachkan Jesucristopa qosusqaykichik Chuya Espiritu chaymi mana necesitankichikchu runakuna yachachisunaykichikta. Chuya Espiritupa yachachikuy ninman hinay Cristopi takyaychik. 28Churillaykuna, kunanqa Jesucristopiy takyaychik chay napi pay rikurimuptin awpaqninpi ama penqapakunanchikpaq. 29Mana huchayoq kasqanta yachaspaykichikqa yachaytam debenkichik pipas allin ruraqqa Diospa churina kasqantapas.
Anticristomanta
may na-may natam Dios Taytaqa kuyawanchik: Churiykunaam kankichik nispa niwananchikpaqqa. Ar, chaynam kanchik. Kay pachapi runakunaataqmi Diosta mana reqsispanku mana yachankuchu paypa churin kasqanchikta. 2Kuyasqallaykuna, Diospa churinam kanchik, aswanqa manaraqmi yachanchikchu imaynam kananchik mantaqa. Yachanchik mi ichaqa Jesucristo rikurimuptin pay man rikchakuq kananchikta, paytam rikuykusun imay nam kasqanman hina. 3Pipas paypi confiakuspan kay suyaqqa huchankunamantam wanakun Jesucristo hina mana huchayoq kayta munaspan. 4Huchallikuq runaqa manam kasukunchu Diospa leynintaqa, huchaqa Diospa leyninpa contranmi. 5Yachasqaykichikpi hinapas Jesucristoqa kay pachamanqa hamurqa huchanchikta qechunanpaqmi, payqa mana huchayoqmi karqa. 6Pipas paypi takyaqqa manam hucha anpiachu purichkan, pipas hucha anllapi puriqmi ichaqa paytaqa mana rikurqachu nitaq reqsirqachu. 7Churillaykuna, amay piwanpas enga-
1Yuyay ma naychik,
Diospa churinkuna hina kawsanamanta
1 Juan3,4
2162
achikuychikchu, pipas allin ruraqqa Jesucristo hina allinmi. 8Pipas hucha anllapi puriqqa diablopam. Ar, diabloqa qallariyninmantapunim huchallikun. Diospa Churinqa rikurimurqa diablopa rurasqankunamanta libraykuwananchikpaqmi. 9Diospaqa mosoqmanta naceqkunaqa manam hucha anpiachu purinchik. Diospa churina kasqanchikraykum huchapiqa manaa kawsachwanchu. 10Suti reqsiyllam Diospa churinkunaqa, suti reqsiyllataqmi diablopa churinkunapas. Allinkunata mana ruraqqa otaq runamasinta mana kuyaqqa manam Diospa churinchu. niqtam awpaqmantapuni uyarirqankichik. 12Amay wawqen waurachiq Cain hinachu kaychikqa. Payqariki diablopa runanmi karqa. Imanasqam waurachirqaqa? Payqa waurachirqa rurasqankuna mana allin kasqanraykum, wawqenpa rurasqanataqmi allin karqa. 13Wawqe-panillaykuna, amay hukmanyaychikchu kay pachapi mana allin ruraqkuna cheqnisuptikichikqa. 14oqanchikqa wauymantam kawsaymana pasarunchik, chaytaqa yachanchik runamasinchikkunata kuyaspanchikmi. Runamasinta mana kuyaqqa wausqaraqmi kachkan. 15Pipas runamasin cheqniqqa runa wauchiqmi. Yachasqanchikpi hinapas runamasin wauchiqqa manaraqmi wiay kawsayniyoqraqchu. 16oqanchikrayku Jesucristopa wausqanwanmi yachanchik imam cheqap kuyakuy kasqanta, chaynam oqanchikpas runamasinchikrayku waunanchik. 17Pipas kapuqniyoq kachkaspan runamasinta qawakunman imamantapas muchuqta hinaspa mana llakipayarispanqa yaqachum Diosta kuyanman? 18Churillaykuna, amay simillawanchu kuyanakusunchikqa, aswanqa cheqaptapuni ruraspay. yachanchik cheqap kaqpi kasqanchikta chaymi paypa aw paqninpi confianzallawana kasunchik. 20Conciencianchik acusawachkaptinchikqa may nataraqcha Diosninchikqa acusawasun, payqa lliwtam yachan. 21Kuyasqallaykuna, conciencianchik mana acusawaptinchikqa Diosninchikpa qayllanpiqa manam manchakunchikchu. 22Payataqmi tukuy ima maakusqanchikta qowasunchik, payqa qowasunchik kamachikuy ninkunata kasukuspa paypa munasqanta rurasqanchikraykum. 23Kamachiwanchikqa Churin Jesucristoman iinanchikpaqmi hinaspa kuyanakunanchikpaqmi. 24Kamachikuyninkunata kasukuq runaqa Diospim takyachkan, Diospas pay pitaqmi takyachkan. Qowasqanchik Espiritupa yanapakuy ninwanmi yachanchik payqa oqanchikpi takyasqanta.
19Kay natam 11Kuya na kuychik
Kuyanakunanchikmanta
Diosllamana hapipakunamanta
amay Diospa yachachisqanmi kani niqkunataqa llapallantachu creeychik, aswanqa allintay pruebaychik Diospa otaq *Satanaspa yachachisqan kasqanta yachanaykichikpaq. Achkallaam kay pachapi rikurimuchkanku Diosmanta willakuqmi kani niq llulla runakuna. 2Kaynapim reqsinkichik Diospa Espiritunwan kaq runataqa: Jesucristom kay pachaman hamuspan cheqap runa karqa nispa niqkunam Diospa Espiritunpa yachachisqanqa kachkanku. 3Jesucristota mana chaynapaq chaskiqqa manam Diospa Espiritunpa yachachisqanchu kachkan, payqa kachkan anticristopa espiritunpa yachachisqanmi. Qamkunaqa am uyarirqankichika anticristopa hamunanmantaqa, ar, payqa am kay pachapia kachkan.
1Kuyasqallaykuna,
Anticristopa espiritunmanta
2163
4Churillaykuna,
1 Juan4,5
qamkunaqa Diospam kankichik, am vencerunkichika chay llullakuqkunataqa qamkunawan kaq llumpay atiyniyoq kasqanrayku, kay pachapi munaychakuq *Satanasqa pisi atiyniyoqllam. 5Paykunaqa kay pachallamanta kasqankuraykum kay pachapi kaqkunallamanta rimanku, paykunataqa uyarinpas kay pachapi kaqmasillankum. 6oqanchikmi ichaqa Diosmanta kanchik, chaymi Diosta reqsiqqa uyariwanchik, Diosta mana reqsiqmi ichaqa mana uyariwanchikchu. Chaynatam reqsichwanchik cheqap espiritutaqa hinaspa pantachikuq espiritutaqa. kuyanakunanchikmi kuyanakuyqa Diosmanta kasqanrayku. Kuyakuqqa Diospa churinmi, payqa Diostam reqsin. 8Mana kuyakuqqa Diostam mana reqsinchu, Diosqariki kuyakuqllaam. 9Diosninchikmi sapallan Churinta kay pachaman kachamurqa payrayku wiay kawsayniyoq kananchikpaq, chaynatam Diosninchikqa kuyawasqanchikta qawachiwarqanchik. 10Kaym chay kuyakuyqa: Manam oqanchikchu Diostaqa kuyarqanchik aswanqa paymi oqanchikta kuyawaspanchik Churinta kachamurqa huchanchikrayku piakuyninta amachaq kananpaq. 11Kuyasqa llayku na, sichum chay nata Diosninchik kuyawach kaptinchikqa oqanchikpas kuyanakuytam debenchik. 12Diostaqa haykapipas manam pipas rikurqachu, sichum kuyanakuptinchikqa Diosqa oqanchikpim takyachkan chaymi Dios hina kuyakuq kanchik. 13Espiritunta qowasqanchikraykum yachanchik Diospi takyasqanchikta chaynataq paypas oqanchikpi takyasqanta. 14oqaykum rikurqaniku hinaspam willakuniku runakunata salvananpaq Churinta Dios Tayta kachamusqanmanta. 15Jesucristoqa Diospa Churinmi nispa reqsikuqkunapim Diosqa takyachkan, paykunapas Diospim takyachkan. 16Yachaspanchik mi hapipakuchkanchika Diospa kuyawasqanchik manqa. Diosqariki kuyakuqllaam chaymi kuyakuypi takyaqqa Diospi takyachkan, Diospas paypitaqmi takyachkan. 17Dios hina kuyakuqa kaspanchik mi juicio punchawpiqa manaa imamantapas manchakusunchu. Kay pachapiqa kawsachkanchik Jesucristo hinam. 18Cheqap kuyakuq kaspaqa manam imatapas manchakunachu, cheqap kuyakuyqa chinkachinmi manchakuytaqa. Manchakuyqa castigotam apamuchkan. Manchakuqqa manaraqmi Dios hina kuyakuqraqchu. 19Diostaqa kuyanchik pay pu ni puntata kuyawasqanchik raykum. 20Pipas runamasinta cheqnichkaspan Diostaqa kuyanim niqqa llullam. Rikuchkasqan runamasinta mana kuyaspaqa imay nataq mana rikusqan Diostaqa kuyanman? 21Je sucristom ka machiwarqanchik: Diosta kuyaqqa runamasintapas kuyachuny nispa.
7Kuyasqallaykuna,
Diosqa kuyakuq kasqanmanta
Cristom nispa reqsikuqkunaqa Diospa churinam, Taytata pipas kuyaqqa taytapa churinkunatapas kuyanmi. 2Diosta kuyaspanchikqa kamachiwasqanchiktapas kasukunchik mi, chay wanmi yachanchik Diospa churinkunatapas kuyasqanchikta. 3Diosta kuyaspanchikqa kamachikuyninkunatapas kasukunchikmi, kamachikuyninkunaqa manam llumpay sasachu. 4Diospa churinkunaqa vencerunam kay pachapi mana allin kaqkunataqa. Cristoman hapipakuspallam vencerunchik kay pachapi mana allin kaqkunata. 5Jesusqa Diospa Churin kasqanta reqsikuqllam vencerun kay pachapi mana allin kaqkunataqa.
1Je susqa
Kay pachapi mana allin kaqkuna vencenamanta
1 Juan5
2164 Diospa churinmanta willakuqmanta
kay pachaman hamuspanqa yakuwanmi bautizachikurqa hinaspam wauspan yawarninta chaqchurqa. Jesucristo pim kasqantaqa yachanchik manam bautizakusqallanwanchu aswanqa wausqanpiwanmi. Chaytaqa kikin Espiritum yachachiwanchik. Payqa manam llullakunchu. 7-8Kay pachapi kaq runakunam Jesucristo Diospa Churin kasqanta kay kimsanwan yachanchik: Espiritupa yachachiwasqanchikwan, bautizachikusqanwan hinaspa imayna formapi wausqanwan. 9Creenchikmi rikusqankumanta runakunapa willakusqankuta, Diospa willakusqantaqa aswanraqmi chaskinanchik. Paymi nirqa: Jesusqa Churiymi nispa. 10Pipas Diospa Churinman iiqqa chay nisqantam tukuy sonqonwan chaskin. Pipas Diospa nisqanta mana creeqmi ichaqa Diosta llullapaq hapichkan. 11Diospa nisqanqa kaymi: Diosmi qowarqanchik wiay kawsayta, chayqa tarikun Churin Jesucristollapim. 12Pipapas sonqonpi Diospa Churin Jesucristo kawsaptinqa wiaypaqam kawsakuchkan, paypa sonqonpi Jesucristo mana kawsaptinmi ichaqa mana chaynachu. Churinman iikuqkunamanmi kaykunata qellqamuykichik wiay kawsayniyoqa kasqaykichikta yachanaykichikpaq. 14Diospi confiakuspam yachanchik: paypa munasqanman hina maakuptinchikqa uyariwanchikmi. 15Dios uyariwasqanchikta yachaspaqa yachanchikmi maakusqanchikqa rurasqaa kasqantapas. 16Sichum pipas yachanman wauyman mana apakuq huchapi iiqmasin kasqanta hinaspaqa paypaqy maapuchun, sichum chay huchallikusqan wauyman mana apakuq kaptinqa Diosmi kawsachinqa. Ar, kanmi wauyman apakuq huchapas. Chayna huchallikuqpaqqa manam nikichikchu maapunaykichikpaq. 17Tukuy mana allin ruraykunaqa hucham, ichaqa kanmi wauyman mana apakuq huchakuna. 18Diospa chu rin ku naqa ma na am hucha anpiqa pu rin achu, Diospa Chu rin Jesucristo waqaychaptinmi diablopas manaa imananchu. 19Yachanchik mi Diosmanta kasqanchikta, yachanchiktaqmi kay pachapi mana allin kaqkunaqa diablopa makinpia kasqantapas. 20Yachanchik mi Diospa Chu rin ha musqantapas, paymi entiendechiwarqanchik cheqap Diosta reqsinanchikpaq. Cheqap kaq Diospa Churin Jesucristopim kachkanchik. Payqariki cheqap Diosmi, paym wiay kawsay qowaqninchikqa. 21Chu rillayku na, ka runcha kuychik y tay tacha-ma macha ku na mantaqa.
13Diospa
6Jesucristo
APOSTOL JUANPA ISKAY KAQ CARTAN

Kay carta qellqaq Apostol Juanmi sutichakun ancia nowan. Kay car tataqa apachirqa Diospa akllasqan huuna kuq iiqkuna manmi. Kay car taqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun cheqapman hina hinaspa kuyakuy man hina iiqkunapa kawsa nanmanta (1-6). Iskay kaq parteataqmi willakun pantachikuqkunapa contranpi yachachisqanmanta (7-11). Kimsa kaq par teataqmi willa kun pisi rimayllapi tukupay ninmanta (12, 13). Cartapa qallariyninmanta
*anciano Juanmi Diospa akllasqan seoraman hinaspa wawankunaman kay cartata qellqamuykichik. Qamkunataqa cheqaptapunim kuyaykichik, kuyasunkichiktaqmi cheqapta llapallan reqsiqkunapas. 2Kuyaykikuqa oqanchikpi cheqap kaq takyasqanraykum, chayqa wia-wiaypaqmi oqanchikwan kanqa. 3Dios Taytanchiktam Churin Jesucristotawan maakuchkani cheqaptapuni kuyasuspaykichik llakipayarikusunaykichikpaq hinaspa hawkallata kawsachisunaykichikpaq. 4Wakin wawaykiku nawan mi tupa rurqa ni. Payku naqa cheqap kaq pim kawsachkasqaku Dios Taytanchikpa kamachiwasqanchikta kasukuspanku chaymi llumpayta kusikurqani. 5Seora, kunanataqmi ruegakamuyki lliwchanchik kuyanakunanchikpaq. Kay nimusqayqa manam mosoq kamachikuychu aswanqa awpaqmantaraq Diospa qowasqanchik kamachikuy mi. 6Kuyanakuyqa Diospa kamachikuyninkunaman hina kawsakuymi, awpaqmantaraq uyarisqaykipi hinapas kamachiwarqanchikqa kuyanakuspa kawsananchikpaqmi. pantachikuqkunam kay pachapi rikuriramunku, paykunaqa manam creenkuchu Jesucristopa runayasqantapas, chaynata yachachiqqa pantachikuqmi hinaspa anticristom. 8Cuidakuychiky tukuy ima rurasqaykichikpas ama yanqachasqa kananpaq chaynapi Seorninchik manta chaninninpi premioykichikta chaskinaykichikpaq. 9Yachaq tu kuspa Jesucristopa yachachikuy nin ku na llapi mana tak yaq ru napiqa manam Dios kanchu. Jesucristopa yachachikuyninkunapi takyaq runapa sonqonpim ichaqa kachkan Dios Taytapas chay nataq Churin Jesucristopas. 10Je sucristopa yachachikuy nin man hina mana yachachiq ru nataqa watu ka musuptikichikpas amay chaskiychikchu nitaq yaykukamuy niychikchu. 11Pipas yaykukamuy niqqa mana allin ruraqmasinam rikurirun.
2165
7Achka
1oqa
Pantachikuqkunamanta
2 Juan
2166 Cartapa tukuyninmanta
qamkunaman imapas ninay kachkan, ichaqa manam cartallawanqa lliwtaqa nimuykichikmanchu chaymi piensachkani watukamuspay a qamkunawan parlaykuyta chaynapi anchata kusikunanchikpaq. 13Diosninchikpa akllasqan a aykipa wawan ku nam sa ludayka musun ki.
12Achkam
APOSTOL JUANPA KIMSA KAQ CARTAN

Kay kimsa kaq car tanta qellqaspanpas Apostol Juanqa sutichakun ancianowanmi. Kay car tataqa qellqarqa kuyasqan Gayomanmi. Gayoqa karqa iiqkunata michiqmi. Kay car taqa tawa par teman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun Gayopa allin rurasqanmanta (1-8). Iskay kaq par teataqmi willa kun Diotrefespa mana allin rurasqanmanta (9-10). Kimsa kaq par teataqmi willa kun Demetriomanta (11-12). Tawa kaq par teataqmi willa kun Juanpa despedikusqanmanta (13-15).
1Tukuy sonqoy wan kuyasqay Gayo, cheqaptapu ni kuyaqni ki oqa *ancia no Juanmi qellqamuyki. 2Kuyasqay Gayo, Diosninchiktam ma a kuch ka ni allin lla kawsa kusqaykiman hina tukuy imapipas allinlla kanaykipaq hinaspa sanolla kanaykipaq. 3Cheqap yachachikuykunaman hina kawsasqaykimantam iiqmasinchikkuna hamuspa willawarqa chaymi llumpa-llumpayta kusikurqani. 4Iichisqaykuna cheqap kaqpi kawsasqanmanta uyarispaymi oqaqa ancha-anchata kusikuni. 5Kuyasqay wawqelly, allintapu nim ru rach kan ki iiqma sinchik ku nata ya napaspaykiqa, aswan allintaraqmi rurachkanki forastero kaptinkuqa. 6Paykunaqa iiqkunapa huunakuy ninpim kuyakuynikimanta willakurqaku. Diosninchikpa agradonpaqmi rurachkanki viajanankupaq imawanpas yanapaykuspaykiqa. 7Payku naqa Je sucristomanta willa kustin mi pu rich kan ku, Diospi mana iiqkunamantaqa ima yanapakuytapas manam chaskiyta munankuchu. 8oqanchikmi paykunataqa yanapananchik cheqap willakuypi llamkaqmasin kananchikpaq.
Cartapa qallariyninmanta
huk cartata chaypi iiqkunaman, ichaqa Diotrefesmi mana caso-preciotapas churanchu iiqkunapa cabecillan kayta munaruspan. 10Chay mi rispayqa payta qaqcha saq contraykupi imay ma na rimasqan manta. Rimasqanwanpas mana saksaspanmi watukuq riq iiqkunatapas mana chaskiykunchu hinaspam samaykachiy munaqkunatapas harkakuspanraq qarqon huunakuy manta. 11Kuyasqay wawqelly, qamqa amay mana allin ru rasqantaqa qatipa kuychu, rurayqa allin kaqkunatay. Allin ruraqkunaqa Diosmantam, mana allin ruraqkunam ichaqa Diostaqa mana reqsinkuchu.
2167
9Apachimurqa nim
Diotrefespa mana allin rurasqanmanta
3 JUAN
2168 Demetriomanta
Demetriomanta allinta rimanku, kikinpa vidanmi qawachikun Diospa munasqanman hina kawsasqanta, oqaykupas pay mantaqa allintam rimaniku, yachasqaykichikpi hinapas oqaykuqa cheqap rimaqmi kaniku. qanman imapas nimunay karqa, ichaqa manam cartallawanqa lliwtaqa nimuykimanchu 14chaymi qanwan chaylla tupaykuyta munachkani parlananchikpaq. 15Qam ay allin lla. Amistad nikiku nam sa ludayka musun ki. Amistad ninchik kunatay sapakamata saludaykuy.
13Achkam
12Lliw mi
JACOBOPA WAWQEN JUDASPA CARTAN

Kay car taqa qellqasqa karqa punta kaq iiqkunapa mirachisqan iiqkunamanmi, chayraykum kay car taqa rikchakun Pedropa iskay kaq car tanman. Kay car taqa kimsa parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun pantachikuqkunapa contranpi kunasqanmanta (1-16). Iskay kaq par teataqmi willa kun Diospi iiqkunapa takya nankumanta (17-23). Kimsa kaq par teataqmi willa kun tukuykunanpaq Diosta alabasqanmanta (24-25).
ser viq hinaspa Jacobopa wawqen oqa Judasmi qellqamuchkaykichik Dios Taytapa kuyakuy wan qayasqankunaman. Qamkunaqa Jesucristopa waqaychasqanmi kachkankichik. 2Diostam maakuchkani llakipayakuy ninta, hawkayayta hinaspa kuyakuyta llimparinankama qosunaykichikpaq.
Llulla yachachikuqkunamanta (2P 2:1-17)
1Je sucristo
Cartapa qallariyninmanta
3Kuyasqa llayku na, ancha-anchatam mu narqa ni salvasqa kasqanchik manta qellqamuyta. Ichaqa necesario kaptinmi ruegakuspay chayraq qellqamuchkaykichik iisqanchikta defiendenaykichikpaq. Chay iiytaqa Diosmi huk kutillata qowarqanchik payllapaqa sapaqchasqakunaman. 4Achkaq runakunam engaowan yaykuramun, paykunamantaqa Bibliapas awpaqmantaraqmi rimarqa condenasqa kanankumanta. Paykunaqa Diostapas manam adorankuchu, Diosninchikpa favornintapas tikrarunku qanra vidapi purikuymanam. Paykunaqa negankum sapallan munaychakuq Seorninchik Jesucristotapas. 5Yachachkaptikichikpas yuyarichiy tam munachka ni. Seor mi horqomurqa Egiptomanta Israel runakunata hinaspam waurachirqa Diospi mana iiqkunata. 6Chay nataqmi wakin angelkunatapas Dios tutayay pi wiay paq cadenarurqa hatun juicio punchawpaq. Paykunaqa punta munaychakuyninkuta mana waqaychaspankum saqerurqaku *yachananku sitiotapas. 7Chay angelkuna hinam Sodoma llaqtapi, Gomorra llaqtapi hinaspa vecinon llaqtakunapi kaqkunapas huchapakuypi purirqaku, paykunaqa qaripuraam uywanakurqakupas. Paykunaqa churasqa kachkan wiaypaq nina rawraypi castigasqa kasqankumanta yachananchikpaqmi. 8Chay na kach kaptinpas chay mana allin mosqoq ru na ku naqa huchawan raqmi qanrachanku cuerponkutapas hinaspam negankuraq atiy niyoqkunatapas. Paykunaqa insultankuraqmi hanaq pachapi kaqkunatapas. 9Angelkunata kamachiq
2169
JUDAS
2170
Miguelmi diablowan pelearqa Moisespa cuer ponmanta, chay wanpas payqa diablotaqa manam akarqachu, payqa nirqa: Seor y qaqchasunki nispallam. 10Chay runakunam ichaqa mana reqsisqankunatapas akaykarinku. Animalkuna hina entiendesqallankupim munasqankuta ruranku kikinkupa mana allinninkupaq. 11Imay na raq kanqa ku! Payku naqa riki Cainpa ru rasqantam qatipa kuch kan ku. Qollqeraykum Balaam hina pantarunku hinaspam Core hina waurunku mana kasukusqankurayku. 12Paykunaqa convidoykichiktapas qanrachanmi, qamkunawan kuska mikuspankupas mana penqarikuspam mikunku. Mana allin michiq hinam kikillankuta cuidakunku. Wayrapa may manpas apasqan mana yakuyoq puyu hinam paykunaqa. Paykunaqa kachkan chiraw pi mana ruruyoq sapinmanta pilasqa sacha hina iskaykama wausqam. 13Lamar qocha *olaspan pusoqarichkaq hinaraqmi paykunapaqa penqakuy ninpas sutilla kachkan. Yanqa puriq lucerokuna hina kasqankuraykum wiaypaq tutayay man wischusqa kanqaku. 14Payku na mantam Adanpa qanchis kaq miray nin Enocpas Diospa revelasqanta willakurqa: Qawaychik, Seormi hamuchkan wara-waranqantin akllasqankunawan. 15Payqa ha much kan llapa llanta juzga nanpaqmi hinaspa payta llapa llan mana adoraqkunata mana agradaqnin rurasqankumantawan, paypa contranpi mana allin rimasqankumanta qaqchananpaqmi nispa. 16Payku naqa pipapas qepanpi rimaspan kum queja llapi pu rin ku kikillan kupa mana allin munasqankuman hina. Paykunaqa hatun tukurusparaqmi rimankupas hinaspam runakunata alabanku imatapas paykunamanta horqorunankupaq. yuyariychiky Seorninchik Jesucristopa *apostolninkunapa awpaqmantaraq kayna nisusqaykichikta. 18Paykunam nisurqankichik: Qepa punchawkunatam hamunqa burlakuqkuna, Diosta mana adoraqkuna hinam munasqallankupi kawsanqaku nispa. 19Payku nam apayka mun ra kina kuy ta, kay pacha llapaq kasqan ku raykum mana espirituyoq kachkanku. 20Kuyasqa llayku na, qam ku nay ichaqa wiaychik su ma-su maq iiy ni kichikpi, Diostay maakuychik Chuya Espiritupa yanapakuyninwan. 21Diospa kuyakuyninpiy waqaychakuychik Seorninchik Jesucristopa wiay kawsaypaq kuyapayakuy ninta suyastin. 22Iskay rayaqku nata convencechiychik. 23Wa kin ku nata nina manta salvaychik, wakintaataq imamantapas harkaspa kuyapayaychik hinaspa pusamuychik Seorman, ichaqa amay huchamanqa aysachikuychikchu, aswanqa qanra pachata millakuchkaq hinay cheqniychik huchakunataqa. salvaqninchik Diosmi atiy ninwan cuidasunkichik huchaman mana wichiykunaykichikpaq, payllam mana huchayoqta qayllanman kusisqata chayachisunkichik. 25Seorninchik Jesucristontakamay Diosta nisunchik: Alabaykikum, qamqa ancha-ancha atipayniyoqmi hinaspa kallpayoqmi kanki wia-wiaymanta hinaspa kunanmanta wiaykama nispa. Amen.
24Sapa llan 17Kuyasqa llayku na,
Iiqkunaman imam kunakusqanmanta
JESUCRISTOPA JUANMAN REVELASQAN
APOCALIPSIS
Kay librotaqa Apostol Juanmi qellqarqa. Kay libroqa Mosoq Testa mentopa tukupay ninpim churasqa kachkan. Mosoq Testa mentopi librokuna mantapas qepallata a qellqasqam karqa. Revelacionpi Diospa qawachisqankunam kay libropiqa kachkan. Kay libroqa qellqasqa karqa Roma llaqtayoq runa kunapa qatikachasqan iiqkunata kallpancha nanpaqmi chay nataq qepa punchawkunapi imam pasa nankunata qawachiwa nanchikpaqmi. Kay libroqa pusaq parteman ra kisqam kanman: Punta kaq par tem willa kun libropa qallariy ninmanta (1:1-8). Iskay kaq par teataqmi willa kun hanaq pachapi kaq Cristota rikuruspan qanchis car takunata iiqkuna man apachisqanmanta (1:9-3:22). Kimsa kaq par teataqmi willa kun hanaq pachapi yupaychay manta, wankusqa libromanta hinaspa Car nero rikusqanmanta (4, 5). Tawa kaq par teataqmi willa kun qanchis sellokuna manta (6:1-8:5). Pichqa kaq par teataqmi willa kun qanchis cor netilla kunamanta (8:6-14:20). Soqta kaq par teataqmi willa kun qanchis tazonkuna manta (15, 16). Qanchis kaq par teataqmi willa kun juiciomanta (17-20). Pusaq kaq parteataqmi willa kun mosoq Jerusalen llaqta manta hinaspa Jesucristopa kutimunanqa kaylla a kasqanmanta (21-22).
Jesucristopa willachisqanmanta
1Diosmi
kaykunata Jesucristoman revelarqa ser viqninkunaman imam chaylla pasananta willananpaq. Jesucristom kay revelasqanta ser viqnin Juanman angelninwan entiendechirqa. 2Chay mi Juan willakurqa Diospa palabranta, tukuy ima rikusqanta chaynataq Jesucristopa willakusqantapas. 3Mayna kusisqam kay libro leeqku naqa, Diospa revelasqanta leeptin uya riqkunapas chaynataq kaypi qellqasqa kamachikuykuna kasukuqkunapas. am hichpamuchkana cumplikunan tiempoqa.
Qanchisnintin llaqtakunapi iiqkunaman Juanpa qellqasqanmanta
Juanmi, Asia lawpi qanchisnintin llaqtakunapi iiqkunaman qellqamuykichik. Diostam Jesucristotawan hinaspa Chuya Espiritutawan maakuchkani favorecesunaykichikpaq, maakuchkanitaqmi hawkallata kawsachisunaykichikpaqpas. Diosmi awpaq kaqpas, kunan kaqpas chaynataq hamuq kaqpas. Diospa qanchisnintin espiritunkunam paypa tiyananpa awpaqninpi kachkan. 5Jesucristoqa confiakunapaq allin testigom. Payqa puntata kawsarimuqmi chaynataq kay pachapi reykunata kamachiqmi. Payqa
2171
4oqa
APOCALIPSIS1
2172
kuyawaspanchik huchanchikkunamanta yawarninwan mayllaqninchikmi. 6Payqa munaychakusqantawan *sacerdotekunataam rurawarqanchik Taytan Diosta servinanchikpaq. Paytay alabasunchik hinaspa hatunchasunchik wia-wiaypaq. Amn.
7
Qawaychik, puyukunawanmi hamuchkan payqa. Llapallan runakunam rikunqa. Rikunqakum payta tuksiqkunapas. Waqanqakum kay pachapi llapallan castakunapas. Ar, chaynam kanqa.
8aw paq
kaq, kunan kaq chaynataq hamuq kaq tukuy atiy niyoq Seormi nin: oqam kani qallariypas, tukupay pas nispa.
Kancharichkaq Cristota Juan rikusqanmanta
9Kay wawqe kichik Juanqa kani a ka riqma sikichik mi, Diospa mu naycha kusqanman yaykuqmasikichikmi chaynataq Jesusrayku pacienciakuqmasikichik mi. Diospa palabranmanta hinaspa Jesucristomanta willakusqayraykum Pat mos sutiyoq islapi preso karqani. 10Seorpa punchawninpim Chuya Espiritupa atiy ninwan qepaypi uyarirqani cornetillapa nisyullaa waqay nin hina 11kayna niwaqta: Qawasqaykita huk libropi qellqaspay apachiy Asia lawpi kaq qanchisnintin llaqtakunapi huunasqa iiqkunaman: Efesoman, Esmir naman, Pergamoman, Tiatiraman, Sardisman, Filadelfiaman hinaspa Laodiceaman. 12Rimapayawaqniyta qawarinaypaq muyurispaymi rikururqani qorimanta qanchis mecherokunata, 13chay qanchis mecherokunapa chawpinpim kachkasqa Diosmanta Hamuq Runaman rikchakuq, payqa kachkasqa chakinkama qoysu pachayoqmi, qasqonataqmi kasqa qorimanta chumpiwan watasqa. 14Chukchanataqmi kasqa yuraq millwa hina hinaspa riti hina yuraqllaa, awinpas kasqa nina hina kancharichkaqmi. 15Chakinkunapas achkirirqa hornopi chullurachisqa bronce hinaraqmi, rimayninataqmi kasqa achka yakupa qapariynin hina. 16*Alleqninpim kasqa qanchis lucerokuna, siminmantaataqmi lloqsichkasqa iskay awchi filoyoq espada, uyanpas kasqa chawpi punchawpi intipa rupaynin hinaraqmi. 17Riku ruspay mi aw paqnin man wa usqa hina wichiykurqa ni hi naptin mi *alleq makinwan llachpaykuwaspan niwarqa: Ama manchakuychu, oqam kani punta kaqpas, qepa kaqpas 18chaynataq kawsaqpas. Wausqam karqani, kunanmi ichaqa wia-wiaypaq kawsachkani. Kichanapaqpas wichqanapaqpas munaychakunim wauypi chaynataq wausqakunapa kasqanpipas. 19Qellqay imapas rikusqaykikunata, qellqaytaqy kunan kaqtapas chaynataq qepa punchawkunapi kanantapas. 20Entiendey qanchis lucerokuna *alleqniypi rikusqaykimanta chaynataq qorimanta qanchis mecherokuna rikusqaykimantapas. Qanchis lucerokunaqa qanchisnintin llaqtakunapi iiqkunaman willakuqkunam. Qanchis mecherokuna rikusqaykiataqmi qanchisnintin llaqtakunapi iiqkuna.
2173 Efeso llaqtapi kaq iiqkunaman cartasqan
APOCALIPSIS2
1Efe sopi
kaq oqamanta willakuqmany qellqay kay nata:
Qanchis lucerokunata alleq makinpi hapiykuspan qorimanta qanchis mecherokunapa chawpinpi puriqmi nin kaynata: 2oqaqa yachanim tukuy rurasqaykitaqa, yachanitaqmi llumpa-llumpayta llamkaspa pacienciayoq kasqaykitapas chaynataq mana allin ruraqkunataqa mana aguantay atisqaykitapas. *Apostolmi kani niqkunatapas pruebaspam yacharurqanki llulla kasqankuta. Paykunaqa manam apostolkunachu karqa. 3Pacienciawanmi akarirqanki hinaspam oqarayku llumpa-llumpayta llamkarqanki mana pisipaspa. 4Ichaqa kaymi contraykipi kachkan: Manaam puntata hinaachu kuyawanki. 5Chaynaqa manaraq wichichkaspa imaynam kasqaykita yuyarispay huchaykimanta wanakuspa ruray qallariyninpi rurasqaykikunata. Mana chayqa, contraykipi hamuruspaymi mecheroykita qechurusqayki, chaynatam rurarusaq mana wanakuptikiqa. 6Ichaqa allintam kayta ruranki, qamqa *Nicolaita sutiyoq runakunapa rurasqantam oqa hina cheqninki. 7Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky huunasqa iiqkunaman Espiritupa nisqanta. Pipas venceqmanqa qosaqmi kawsachikuq sachapa rurunta mikunanpaq. Chay sachaqariki kachkan Diospa huertanpa chawpinpim.
8Esmir napi
Esmirna llaqtapi kaq iiqkunaman cartasqan
Punta kaq, qepa kaq chaynataq wauspa kawsarimuqmi nin kaynata: 9oqaqa yachanim akarisqaykitapas chaynataq wakcha kasqaykitapas, ichaqa Diospaqqa apum kachkanki. Yachanitaqmi judiom kani niqkunapa insultasusqaykitapas, paykunaqa manam judiochu aswanqa *Satanaspa huunakuyninmi. 10Amay manchakuychu akarinaykimantaqa, wakinnikichiktam diablo hinachisunkichik carcelman pruebasunaykichikpaq hinaptinmi akarinkichik chunka punchaw. Ichaqa qaqa hina sayaptikiqa wiay kawsay premiotam qosqayki. 11Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky huunasqa iiqkunaman Espiritupa nisqanta. Pipas venceqqa manam iskay kaq wauyta akarinqachu.
12Perga mopi
Pergamo llaqtapi kaq iiqkunaman cartasqan
Iskay awchi filoyoq espadayoqmi nin kaynata: 13oqaqa yachanim maypim *yachasqaykita, Satanaspa munaychakusqanpim *yachachkanki. Chaywanpas qaqa hina sayaspam qatiwachkanki. Manam iiwasqaykitaqa negarqankichu chay Satanaspa yachasqanpi oqamanta allin testigakuq Antipas qayllaykichikpi wauchisqa kachkaptinpas. 14Ichaqa kay aslla kaqkunam contraykipi kachkan: Hinallam hatallichkanki Balaampa yachachisqanman hina ruraqkunata. Balaanmi umacharqa Balacta Israelpa mirayninkunata huchallichinanpaq. Chaymi Israelpa mirayninkunaqa Taytachakunaman ofrecesqa aychata mikuruspa hinaspa huchapakuspa huchallikururqaku. 15Kachkantaqmi *Nicolaita sutiyoq runakunapa yachachisqan ruraqkunapas. 16Chaynaqa huchaykimantay wanakuy, mana chayqa chaylla qanman hamuruspaymi paykunawan peleasaq simiymanta lloqsiq espadawan. 17Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky huunasqa iiqkunaman
APOCALIPSIS2,3
2174
Espiritupa nisqanta, pipas venceqmanqa Diospa apachimusqan pakasqa mikuytam mikuchisaq hinaspam qosaq yuraq rumichata. Chay rumichapim mosoq suti qellqasqa kanqa, chaytaqa manam pipas reqsinmanchu aswanqa chaskiqllanmi.
18Tiatirapi
Tiatira llaqtapi kaq iiqkunaman cartasqan
Kancharichkaq nina hina awiyoq hinaspa lluchkayachisqa bronce hina chakiyoq Diospa Churinmi nin kaynata: 19oqaqa reqsinim rurasqaykikunatawan kuyakuynikita, iiynikitawan servikuynikita. Reqsinitaqmi pacienciawan qepa kaq rurasqaykikunaqa punta kaq rurasqaykikunamantapas aswan achkaraq kasqanta. 20Ichaqa kaymi contraykipi kachkan: Diosmanta willakuqmi kani niq Jezabel warmitam aguantachkanki. Paymi yachachispan pantachin serviqniykunata huchapakuykunapi purinankupaq hinaspa taytachamamachakunaman ofrecesqa aychata mikunankupaq. 21Jezabelmanqa qorqanim tiempota huchankunamanta wanakunanpaq ichaqa manam munanchu huchapakuyllapi kasqanmanta wanakuyta. 22Jezabeltaqa kunanpunim llumpayta onqorachisaq, akarichisaqtaqmi paywan huchallikuqkunatapas, Jezabel hina manaa wanakuptinkum chaynataqa rurasaq. 23Wawankutapas waurachiptiymi llapallan huunasqa iiqkuna yachanqaku yuyayninkupas chaynataq sonqonkupas yachaq kasqayta, sapakamamanmi qosqaykichik rurasqaykichikman hina. 24Wakinnikichik Tiatirapi kaqkunamanataqmi nikichik: Qamkunaqa Jezabelpa yachachisqantam mana kasukurqankichikchu, manataqmi *Satanaspa pakasqa hatun yachachikuynin nisqankutapas chaskirqankichikchu. Chaymi qamkunamanqa mana huk sasa ruraytapas kamachisqaykichikchu. 25Qamkunaqa kapusuqnikichiktay hatalliychik kutimunaykama. 26Pipas vencespan tukupayninkama munasqayta ruraqmanmi oqaqa qosaq atiyta nacionkunata gobiernananpaq, 27imaynam Taytay oqamanpas qowarqa atiyta chaynam paypas gobiernanqa nacionkunata fierro tawnawan hina, allpa manka pakipachkaq hinam paykunataqa castiganqa. 28Chay venceqmanqa qosaqtaqmi achikyaq lucerotapas. 29Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky huunasqa iiqkunaman Espiritupa nisqanta.
1Sardispi
Sardis llaqtapi iiqkunaman cartasqan
Diospa qanchis espiritun espirituyoqmi hinaspa qanchis luceron luceroyoqmi nin kaynata: oqaqa yachanim rurasqaykikunata, Kawsachkanmi nichkaptinkupas wausqa hinam kachkanki. 2Rikcharispay wakin kapusuqnikikunata takyachiy, chaykunapas chinkaruchkanam. Rurasqaykikunatapas manam Diospa munasqanman hinachu tarirqani. 3Yuyariy uyarispa chaskisqaykita hinaspay kasukuspa huchaykikunamanta wanakuy. Mana rikchariptikiqa suwa hinam mana yachasqayki horallata hamurusqayki. 4Sardispiqa kachkanmi iskaykimsallapas pachanku mana qanrachasqakuna, paykunaqa oqawanmi purinqaku yuraq pachayoq chaypaq hina kasqankurayku. 5Pipas venceqkunaqa yuraq pachawan pachachisqam kanqaku, sutinkutapas manam chinkarachisaqchu
2175
APOCALIPSIS3
wiay kawsaqkunapa sutin apuntana libromantaqa hinaspam oqapa kasqankuta reqsichisaq Taytaypa hinaspa angelninkunapa qayllanpi. 6Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky huunasqa iiqkunaman Espiritupa nisqanta.
7Filadel fiapi
Filadelfia llaqtapi kaq iiqkunaman cartasqan
Kay chuya kaqmi, cheqap kaqmi, Davidpa llaven hatalliqmi, mana pipa wichqanan punku kichaqmi hinaspa mana pipa kichanan punku wichqaqmi nin kaynata: 8oqaqa yachanim imam rurasqaykita. Punkutam kichaykapuyki, chaytaqa manataqmi pipas wichqanmanchu. Pisi kallpayoq kachkaspapas kasuwarqankim. Manataqmi negawarqankichu. 9*Satanaspa huunakuyninpi llullakuspan Judiom kani niqkunatapas oqam qonqorachisaq qayllaykipi, chaynapim yachanqaku qam kuyasqayta. 10Pacienciakunaykipaq kamachisqaytam kasuwarqanki, chayraykum oqapas waqaychasqayki hamuq sasachakuykunamanta. Chay sasachakuykunaqa hamunqa kay pachapi llapallan runakuna pruebasqa kanankupaqmi. 11oqaqa utqaymanmi hamusaq. Kapusuqnikitay takyachiy premioykita mana pipas qechusunaykipaq. 12Pipas venceqtaqa Diosniypa templonpa pilarninta hinam rurasaq, chaynata ruraptiyqa manaam chaymanta lloqsinqachu. Paypim qellqasaq Diosniypa sutinta, qellqasaqtaqmi mosoq Jerusalen llaqtapa sutintapas. Chay llaqtaqa hanaq pachamantam uraykamunqa. Qellqasaqtaqmi mosoq sutiytapas. 13Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky huunasqa iiqkunaman Espiritupa nisqanta.
14Laodiceapi
Laodicea llaqtapi kaq iiqkunaman cartasqan
Cheqap kaq, cheqap niq, allin testigo kaq hinaspa Diospa unanchasqan kamachiqmi nin kaynata: 15oqaqa yachanim tukuy rurasqaykita, manam chirichu nitaq rupaqchu kanki. Ima allinch kanman rupaq kaptikiqa otaq chiri kaptikiqa! 16Mana chiri nitaq rupaq kaspa qonilla kasqaykimantam vomitarusqayki. 17Qanmi ninki: Apum kani, apuyarunim, manam imatapas munaniachu nispa, ichaqa manam musyakunkichu llakipayaypaq, mana imayoq, wakcha awsa hinaspa qalalla kasqaykita. 18Chaynaqa oqam consejayki ninapi chuyanchasqa qorita rantiwaspayki cheqap apu kanaykipaq. Yuraq pachatapas rantiwaspaykiy chaywan pachakuspa penqaynikita tapakuy, rantiwaytaqy awi hampitapas awikiman sutuchikuspa qawakunaykipaq. 19oqaqa qaqchaspaymi castigani llapallan kuyasqaykunataqa. Chaynaqa tukuy sonqoykiwany huchaykikunamanta wanakuy. 20Qawarimuway, oqaqa punkupi sayaspaymi takachkani. Pipas qayakuyniyta uyarispan punkuta kichaykuwaptinqa yaykuspaymi paywan mikusaq, chaynataqmi paypas oqawan mikunqa. 21Pipas venceqtaqa oqawan kuskatam tiyachisaq tiyanaypi, chaynam oqapas vencesqayrayku Taytaywan kuska tiyarqani tiyananpi. 22Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky huunasqa iiqkunaman Espiritupa nisqanta.
APOCALIPSIS4,5
2176 Hanaq pachapi Diosta adorasqankumanta
rikururqani hanaq pachapi punku kicharayachkaqta hinaptinmi chay cornetillapa punta waqayninpi hina niwarqa: Seqamuy kay man, oqam qawachisqayki kaykunapa qepanman imam sucedekunanmanta nispa. 2Chaypunillam rikurirurqani Espiritupa kallpanchasqan hinaspam rikururqani hanaq pachapi tiyanata, chaypiqa Diosmi tiyachkasqa. 3Chay tiyanapi tiyaq Diosqa rikchakurqa jaspe alhaja rumimanwan cornalina nisqanku alhaja rumimanmi. Tiyananpa muyuriqninpiataqmi chirapa kachkasqa esmeralda alhaja rumi hina llipipipichkaq. 4Chay tiyananpa muyuriqninpim rikurqani iskay chunka tawayoq tiyanakunatawan, chaypim tiyachkasqaku iskay chunka tawayoq *ancianokuna, paykunaqa kachkasqa yuraq pachayoqkamam hinaspa umanpi qorimanta coronayoqkamam. 5Diospa tiyananmantam lloqsimurqa llipyantin rayokuna hinaspa qapariykuna. Tiyananpa awpaqninpiataqmi rupachkasqa qanchis achkikuna. Chaykunaqariki Diospa qanchisnintin espiritunmi. 6Tiyananpa awpaqninpiataqmi kachkasqa cristal hina chuyay-chuyay lamar qocha. Diospa tiyananpa chawpinpiwan muyuriqninpiataqmi kachkasqa tawa animalkuna, chay animalkunaqa kasqa qepanpi hinaspa awpaqninpi achkallaa awiyoqmi. 7Punta kaq animalmi rikchakurqa leonman, hukninataqmi rikchakurqa novilloman, kimsa kaqataqmi kasqa runa hina uyayoq, tawa kaqataqmi rikchakurqa pawachkaq *aguilaman. 8Chay tawantin animalkunaqa kasqa soqta raprayoqkamam, raprankunapiataqmi kasqa hawanpi ukunpi awillaa, paykunam tuta punchaw mana samaykuspa nirqaku: Chuyam, chuyam, chuyam tukuy atipayniyoq Seor Diosqa. Payllam awpaq kaqpas, kunan kaqpas chaynataq hamuq kaqpas. kawsaqman otaq tiyananpi kaq Diosman chay animalkuna sapa kuti adoraspa hinaspa yupaychaspa graciasta qoptinkuataqmi 10iskay chunka tawayoq *ancianokuna wia-wiaypaq kawsaqpa otaq tiyananpi kaqpa qayllanpi qonqorakuykurqaku hinaspam coronankuta qayllanman churaykuspanku adorarqaku, paykunam nirqaku:
11 9Wia-wiay paq
1Chay mantam
Seor Diosllayku, qamllam kanki tukuy atipayniyoq adorana hinaspa yupaychana Diosqa. Qanmi unancharqanki tukuy ima kaqkunataqa. Munaynikiman hina unanchaptikim kachkan tukuy imakunaqa.
1Chay
hatun tiyanapi tiyaqpa *alleqninpim rikurqani wankusqa librota hawanpi-ukunpi qellqasqata hinaspa qanchis *sellowan selloykuspa wichqasqata. 2Rikurqanitaqmi atiy niyoq angel qaparispan tapukuqtapas, paymi nirqa: Yaqachum pipas kanman kay libropi *sellosqa kaqta pakiruspan kicharuq? nispa.
Wankusqa libromantawan Carneromanta
2177
3Ichaqa
APOCALIPSIS5
manam hanaq pachapipas nitaq kay pachapipas nitaq uku pachapipas karqachu chay librota kichaykuy atiqqa nitaq qawaykuqllapas. 4Chaymi oqa anchata waqarqani chay librota kichaykunanpaq, leeykunanpaq hinaspa qawaykunanpaq mana pipas kaptin. 5Chay mi huknin *anciano niwarqa: Ama waqaychu, leonwan sutichasqa Juda ayllumanta kaq Rey Davidpa miray ninmi libropa qanchis *sellonta pakispan kichananpaq venceruna nispa. 6Hinaptinmi Diospa tiyananpa chawpinpi hinaspa tawa animalkunapa chawpinpi hinaspa *ancianokunapa chawpinpi rikururqani carnerota wauchisqa hina rikchayniyoq sayachkaqta. Chay Carneroqa kachkasqa qanchis waqrayoqmi hinaspa qanchis awiyoqmi. Chay awinkunaqa tukuy kay pachaman kachasqa Diospa qanchis espiritunkunam. 7Chay Carnero hamuruspanmi librota chaskiykurqa tiyanapi tiyaq Diospa *alleq makinmanta. 8Librota chaskiykuptinataqmi tawan animalkuna iskay chunka tawayoq *ancianokunapiwan qonqorakuykurqaku *Carneropa qayllanpi. Llapallan ancianokunaqa arpayoqkamam apachkasqaku incienso huntayoq qorimanta tazonninkuta. Chay inciensoqa Diosman iiqkunapa maakuyninmi. 9Paykunam takirqaku kay mosoq takita: *Sellosqanta pakispa libro kichaqqa qamllam kanki. Qamqa wauchisqam karqanki. Diospaqmi runakunata yawarnikiwan rantirqanki llapallan llaqtakunamanta, tukuy idioma rimaqkunamanta, ayllukunamanta hinaspa nacionkunamanta. 10 Diosniykupaqmi munaychakusqantawan *sacerdotekunataa rurarurqanki. Kay pachapi gobiernanankupaqmi chaynataqa rurarurqanki. uyarirqani Diospa tiyananpa muyuriqninpi achkallaa angelkunapa, animalkunapa hinaspa *ancianokunapa nisqanta. Paykunaqa kasqa achka-achka wara-waranqantinmi. 12Paykunam qaparispa nirqaku: Wauq *Carnerollatam nichwanqa Qamllam kanki atiyniyoqqa apuqa, yachayniyoqqa hinaspa kallpasapaqa. Qamllatam yupaychaymankuqa, adoraymankuqa hinaspa alabaymankuqa. tukuy ima unanchasqankunapas otaq hanaq pachapi, kay pachapi, uku pachapi hinaspa lamar qochapi kaqkunapas kay natam nirqaku: Tiyananpi tiyaq Diostay *Carnerotawan Wia-wiaypaq adorasun, yupaychasun, hatunchasun hinaspa kallpasapapaq hapisun. 14Tawa animal ku na ataqmi nirqa ku: Amn! nispa. Iskay chunka tawayoq *ancianokunaataqmi qonqorakuykuspa adorarqaku.
13Diospa 11Ri ku ruspay ataqmi
APOCALIPSIS6
2178 Qanchis sellokunamanta
qanchis *sellomanta punta kaq sellota *Carnero kichaykuptinmi chay tawa animalpa huknin rayo hina qaparirqa: Hamuy nispa. 2Rikurqa nitaqmi huk yuraq caba llotapas. Silla kuqnin mi kasqa flecha nayoq. Pay man coronata qoykuptinkum lloqsirqa vencestin aswanraq vencenanpaq. 3Iskay kaq *sellota *Car nero kichaykuptin ataqmi iskay kaq animal nirqa: Hamuy nispa. 4Hinaptin mi lloqsira murqa huk nin caba llo, chay caba lloqa kasqa pukam. Sillakuqninmanmi atiyta qoykurqaku kay pachamanta hawkayayta qechunanpaq chaymi llapa runakuna wauchinakurqaku. Paymanqa qorqakutaqmi hatun espadatapas. 5Kimsa kaq sellota *Car nero kichaykuptin ataqmi kimsa kaq animal nirqa: Hamuy nispa. Hinaptinmi qawarispay rikururqani huk yana caballota, sillakuqninmi hapichkasqa huk balanzata. 6Chay mi tawa animalkunapa chawpinmanta qayakamurqa: Huk kilo trigom jor nalpa chanin qollqepaq. Kimsa kilo cebadam jornalpa chanin qollqepaq. Ichaqa amam usuchinkichu aceitetawan vinotaqa nispa. 7Tawa kaq *sellota *Carnero kichaykuptinataqmi tawa kaq animal qayakamurqa: Hamuy nispa. 8Hinaptinmi qawarispay rikururqani qellu caballota, sillakuqninpa sutinmi kasqa Wauy, qepan qatiqataqmi kasqa wausqakunapa kasqanpi munaychakuq. Paymanmi atiyta qoykurqaku kay pachapa tawa kaq parten runakunata guerrawan, yarqaywan, onqoywan hinaspa kay pachapi monte animalkunawan wauchinanpaq. 9Pichqa kaq *sellota *Car nero kichaykuptin ataqmi *altar pa si kinpi riku rurqani Diospa palabranta willakusqankurayku wauqkunata. 10Paykunam qaparispa nirqaku: Chuya kaq hinaspa prometesqaykikuna cumpliq Seor haykapikamataq wauchiwasqankumanta mana juzgankichu hinaspa mana vengakunkichu kay pachapi *yachaqkunata? nispa. 11Sapa ka ma man yuraq pacha ku nata qoykuspam nirqa ku: Asllatapas suyaykuychikraqy Cristota ser viqmasikichik wawqe-panikuna qamkuna hina wauchisqa kanankukama nispa. 12Soqta kaq *sellota *Car nero kichaykuptin ataqmi karqa hatun temblor. Intim tutayarurqa luto pacha hina, enteron killaataqmi rikurirurqa yawar hina. 13Cielopi lucerokunapas kay pachamanmi wichiykamurqa wayra taspiptin llullu higos wichichkaq hina. 14Cielokunapas papel wankusqa hina chinkaruptinmi orqokunawan islakunapas maymi kasqanmanta kuyuchisqa karurqa. 15Kay pachapi hatun kamachikuqkunapas pakakururqakum machaykunapi, orqokunapi hinaspa qaqakunapa chawpinpi, pakakururqataqmi hatunchakuqkunapas, apukunapas, capitankunapas, atiy niyoqkunapas, llapallan sir vientekunapas chay nataq libre kaqkunapas. 16Paykunam orqokunatawan qaqakunata nirqaku: Tiyananpi tiyaq Diosmantawan *Car neropa piakuy ninmanta pakaykuwanaykikupaqy tuiykamuy. 17Castiganan hatu-hatun punchawmi chayaramun. Piraq chaytaqa aguantanman! nispa.
1Revelacion niy pi
2179 Israel ayllukunapi sealasqa kaqkunamanta
APOCALIPSIS7
rikurqani tawa angelkunata kay pachapa tawan esquinankunapi sayachkaqta, paykunam wayrata harkachkasqa kay pachamanpas, lamar qochamanpas chaynataq ima sachamanpas mana wayramunanpaq. 2Rikurqanitaqmi huk angeltapas intipa qespimunan lawmanta hamuchkaqta, payqa kawsaq Diospa sealanan *sellontam hapichkasqa. Chaymi kay pachatawan lamar qochata daananpaq kaq atiyniyoq tawa angelkunata qaparispan chay angel nirqa: 3Diospa ser viqnin ku nata urkunpi *sellowan ma na raq markach kaptiykuqa amaraqy daaychikchu allpatapas, lamar qochatapas nitaq sachakunatapas. 4Chay mi uya rirqa ni llapallan Israel ayllu kuna manta sealasqa kunaqa pachak tawa chunkan tawayoq waranqa kasqanta. 5-8Chunka iskayniyoq waranqam karqa Juda ayllumanta, chunka iskayniyoq waranqakamataqmi karqa Ruben ayllumantapas, Gad ayllumantapas, Aser ayllumantapas, Neftaliy ayllumantapas, Manases ayllumantapas, Simeon ayllumantapas, Leviy ayllumantapas, Isacar ayllumantapas, Zabulon ayllumantapas, Josey ayllumantapas chaynataq Benjamin ayllumantapas. rikurqani achkallaa runakunata llapallan nacionkunamanta, ayllukunamanta, castakunamanta hinaspa tukuy rikchaq rimay niyoqkunamanta. Paykunaqa sayachkasqaku hatun tiyanapa awpaqninpim hinaspa *Car neropa qayllanpim. Achka-achkallaa kaptinkum mana pipas yupayta atirqachu. Yuraq pachawan pachasqakama kaspam sapakama hapirqaku palmerapa kallmanta. 10Llapa llan kum qayaykacha kurqa ku: Salvacionninchikqa tiyananpi tiyaq Diosninchikmantam hinaspa *Carneromantam. angelkunam sayachkasqaku Diospa tiyananpa, *ancianokunapa hinaspa tawa animalkunapa muyuriqninpi. Chay angelkunam Diospa tiyananpa awpaqninpi qonqoranpa kumuykuspanku payta adorarqaku:
12 11Llapa llan 9Chay mantam
1Chay mantam
Yuraq pachawan achkallaa pachasqakunamanta
Amn! Yachayniyoq kasqanraykuy Diosninchikta hatunchasunchik hinaspa adorasunchik. Atipayninmantawan kallpanmantay wia-wiaypaq graciasta qosunchik hinaspa yupaychasunchik. Amn.
13Hinaptin mi
huknin *anciano tapuwarqa: Pikunataq kay yuraq pachayoqkunaqa? May mantataq hamurqaku? nispa. 14oqa ataqmi nirqa ni: Seorlly, qanmi yachanki nispa. Chaymi payataq niwarqa:
APOCALIPSIS7-9
2180
Paykunaqa hatu-hatun akariymanta hamuqkunam hinaspa pachankutapas taqsaspa *Carneropa yawarninwan yuraqyachiqkunam. 15Chayraykum paykunaqa Diospa tiyananpa awpaqninpi kachkanku hinaspam tuta punchaw payta servichkanku templonpi. Tiyananpi tiyaq Diosataqmi karpa hina harkaykunqa. 16Paykunaqa manaam yarqaymantapas, yakumantapas kanqakuachu, nitaqmi intipas nitaq ima rupaypas rupanqaachu. 17Diospa tiyananpa chawpinpi kaq *Carnerom paykunataqa harkanqa ovejakunata michichkaq hina, paykunataqa kawsachikuq yakukunamanmi, pusanqa. Waqasqanku weqenkutapas Diosam pichanqa.
qanchis kaq *sellonta *Carnero kicharuptinataqmi hanaq pachapi upallalla karurqaku yaqa media hora. 2Chaymantam rikurqani qanchis angelkunata Diospa qayllanpi sayachkaqta, paykunamanmi qosqa karqa qanchis cornetillakuna. 3Hinaptinmi huk angel qorimanta qontichinayoq hamuspan *altarpa waqtanpi sayaykurqa, paymanmi qoykurqaku achka inciensota iiqkunapa maakuyninman yapaykuspan qorimanta altarpa hawanpi kaananpaq. Chay altarqa kachkasqa Diospa tiyananpa awpaqninpim. 4Chay kaasqanpa qosniyninmi Diosman chayarurqa iiqkunapa maakuyninwan kuska. 5Chay hapisqan qontichinaman altarpa hawanmanta nina sansata angel hinaykuspanmi kay pachaman wikutiykamurqa hinaptinmi rayokuna, qapariykuna hinaspa llipyaykuna temblorpiwan karurqa.
6Cor netillayoqka ma
1Libropa
Qanchis kaq sellomantawan incienso qontichinamanta
tocanankupaq. 7Punta kaq angel cor netillanta tocaykuptinmi yawar wan chapusqa ninayoq runtu para kay pachaman chayaramurqa, chaymi ruparurqa kay pachapa kimsa kaq parten, ruparurqataqmi sachakunapa hinaspa qewakunapa kimsa kaq partenpas. 8Iskay kaq angel cor netillanta tocaykuptin ataqmi lamar qocha man wischusqa karurqa rupachkaq hatu-hatun orqo hina, hinaptinmi lamar qochapa kimsa kaq parten yawar yarurqa. 9Chay mi lamar qochapi kawsaq animalkunamanta kimsa kaq parte waururqa, chinkarurqataqmi buquekunamanta kimsa kaq partepas. 10Kimsa kaq angel cor netillanta tocaykuptin ataqmi cielomanta wichiyka murqa rupachkaq nina hina hatu-hatun lucero. Chay luceroqa mayukunapa hinaspa pukyukunapa kimsa kaq partenpa hawanmanmi wichiykamurqa. 11Luceropa sutinqa kasqa Qatqem chaymi chay yakukunapa kimsa kaq parten qatqeyarurqa, achka runakunam waururqaku chay qatqe yakuta tomaruspanku. 12Tawa kaq angel cor netillanta tocaykuptin ataqmi intipa, killapa hinaspa lucerokunapa kimsa kaq parten daasqa rikurirurqa. Chaykunapa kimsa kaq parten tutayaruptinmi manaa achkirqachu punchawpas nitaq tutapas. 13Riku rurqa nitaqmi huk angeltapas cielopa chaw pinta pawach kaqta, paymi qaparirqa: Ay! Ay! Ay! Imay naraq kanqa kay pachapi kaqkuna, kimsa angelkunapas cor netillanta tocaykuptinqa niqta. 1Pichqa kaq angel cornetillanta tocaykuptinataqmi lucerota rikurqani cielomanta kay pachaman wichiykamuqta, chay Lucerom uku pachapa llaventa chaskirqa. 2Chay uku pachata kichaykuptinmi qosniriramurqa hatu-hatun hornoman-
chay qanchis angelkunam cor netillankuta alistarqaku
Cornetillakunamanta
2181
APOCALIPSIS9
ta hina, chay qosnim tutayarachirqa intitawan cielota. 3Chay qosnimanta aqarway urukuna lloqsiramuspanmi kay pachaman mastarikurqa, chaykunaqa kasqa atoq-atoqkuna hina kachukuqmi. 4Chaykunataqmi kamachisqa karqa kay pachapi qorakunata, imapas verde kaqkunata hinaspa sachakunata mana mikunanpaq, kamachisqaqa karqa Diospa *sellonwan urkunpi mana marcasqa runakunallata kachunanpaqmi. 5Kamachisqaqa karqa manataqmi runakuna wauchinanpaqchu aswanqa pichqa killantin kachuspa akarichinallanpaqmi. Chay kachusqankupa nanayninqa karqa atoq-atoqpa kachukuynin hinam. 6Chay punchawkunaqa runakunam wauyta maskanqa ichaqa manam tarinqakuchu, wauyta munaspankupas manam waunqakuchu. 7Chay aqar wayku naqa kasqa guer rapaq alistasqa caba lloku na hinam. Umanpim kasqa qorimanta corona hina, uyanataqmi kasqa runapa uyan hina. 8Chukchan mi kasqa war mipa chukchan hina, kirun ataqmi kasqa 9Qasqon ku harkaqataqmi kasqa fierromanta harkachikuna hinaraq, raprankupa qapariyninataqmi kasqa caballokunapa aysasqan guer raman riq carretakuna hinaraq. 10Chupan ku ataqmi kasqa atoq-atoq hina kachu kuq, chay naqa karqa chay wan kachuspa runakunata pichqa killa akarichinanpaqmi. 11Chay aqar way urukunaqa kamachiqniyoqmi karqaku, chay kamachiqninqa karqa uku pachapi munaychakuq angelmi, chay angelpa sutinmi karqa *hebreo rimaypi Abadon, *griego rimaypiataq Apolion, chay sutiqa chinkachiq ninanmi. 12Pa sa rurqam chay angelpa punta kaq Ay! nisqanqa. Ichaqa ha much kan mi iskay sasachakuykunaraq. 13Soqta kaq angel cor netillanta tocaykuptin ataqmi uya rirqa ni qaya kuy ta. Chay qayakuymi uyarikamurqa Diospa qayllanpi qori *altarpa hawanpi tawa waqrachakunapa chawpinmanta. 14Chay mi cornetillayoq qanchis kaq angelta nirqa: Kachariy Eufrates Mayupa patanpi watasqa tawa angelkunata nispa. 15Hinaptinmi kachaykurqa chay tawan angelkunata chaynapi llapa runakunamanta kimsa kaq partenta wauchinanpaq. Paykunam chay horapaq, chay punchawpaq, chay killapaq hinaspa chay watapaq alistasqa karqaku. 16Uyarisqayman hinaqa caballopi sillasqa soldadokunam karqa iskay pachak waranqa kuti waranqa. 17Revelacion niy pim Chuya Espiritu qawachiwarqa caba lloku napi sillasqa ku nata. Paykunaqa qasqontam harkachikusqa nina hina puka harkachikunawan, azul harkachikunawan hinaspa qellu harkachikunawan. Caballokunaqa kasqa leon hina umayoqkunam, chay caballokunapa siminmantam lloqsimurqa nina, qosni hinaspa azufre. 18Runakunapa kimsa kaq partenmi waururqa chay caballokunapa siminmanta lloqsimuq kimsa castigowan otaq ninawan, qosniwan hinaspa azufrewan. 19Chay caballokunapa kallpanqa kasqa siminpiwan chupanpim. Chay chupankunaqa kasqa culebrakuna hina umayoqmi, chay wanmi kachukuq. 20Chay castigokunamanta lluptiq runakunapas manataqmi wanakurqakuchu mana allinkuna rurayninkumantaqa. Manam wanakurqakuchu demoniokuna adoraymanta nitaq qorimanta, qollqemanta, broncemanta, rumimanta hinaspa kullumanta taytacha-mamachakuna adoraymantapas. Chay taytacha-mamachakunaqa manam rikukunchu, manam uyarikunchu, manataqmi purinchu. 21Chay runakunaqa manataqmi wanakurqakuchu runakuna wauchisqankumantapas, layqakusqankumantapas, huchapakusqankumantapas nitaq suwakusqankumantapas.
APOCALIPSIS10,11
2182 Angelmantawan librochamanta
10
huk atiyniyoq angelta hanaq pachamanta uraykamuqta, payqa kasqa puyuwan pachasqam hinaspa umanpi chirapayoqmi. Uyanpas achkirirqa inti hinaraqmi, chakinkunaataqmi kasqa ninamanta pilarkuna hinaraq. 2Kichasqa librochata hapiykuspanmi *alleq chakinta churaykurqa lamar qochapa hawanman, *ichoq chakintaataqmi churaykurqa allpaman. 3Leon hina qapariptinmi qanchis rayokuna toqyamurqa rimachkaq hina. 4Chay qanchis rayokuna rimaramuptinmi qellqanaypaqa kachkarqani, ichaqa hanaq pachamantam yapatawan qayamuwarqa: Qanchisnintin rayokunapa nisqantaqa amaraqy willakuychu nitaq qellqaychu nispa. 5Lamar qochapiwan allpapi sayaq angelataqmi cielo lawman alleq makinta hoqarirqa. 6Wia-wiaypaq kawsaqraykum otaq cielokunapas, kay pachapas, lamar qochapas chaynataq chaykunapi kaq tukuy imapas unanchaqraykum jurarqa kaynata: Manam unamunqaachu. 7Aswanqa qanchis kaq angelpa cornetillan tocanan tiempo chayaramuptinmi Diospa pakasqa kaqninkuna cumplikunqa, chay naqa karqa ser viqnin willakuqkunaman nisqanpi hinam. 8Hanaq pacha manta uya risqay qaya kuy mi yapa manta nimuwarqa: Rispaykiy chay kicharayaq librochata chaskimuy lamar qochapiwan allpapi sayaq angelpa makinmanta nispa. 9Angel man librochata maaq riptiy mi pay ataq niwarqa: Chaskiwaspayki mikuy kay librochata, simikipim kanqa miel hina miskillaa, wiksaykipiataqmi kanqa qatqellaa nispa. 10Angelpa makinmanta librochata chaskiykuspay mikuruptiymi simiypiqa karqa miel hina miskillaa, mikuruptiyataqmi wiksaypi qatqeyarurqa. 11Hinaptinmi niwarqa: Yapatawanmi willakunayki achkallaa runakunamanta, nacionkunamanta, tukuy rikchaq rimayniyoqkunamanta hinaspa reykunamanta nispa.
1Rikurqanitaqmi
11
kaqlla tupuna varata huk kaqnin qoykuwaspanmi niwarqa: Diospa templontawan *altartay tupuramuy, yuparamuytaqy chaypi adoraqkunatapas. 2Ichaqa amam tupumunkichu templopa pationtaqa, chayqa kachkan mana *judio kaqkunaman qosqam. Chay chuya llaqtapiqa paykunam sarutyachkaq hina munaychakunqa tawa chunka iskayniyoq killa. 3oqam kachasaq iskay testigoykunata waranqa iskay pachak soqta chunkan punchawpuni chaynapi luto pachawan hinakuykuspanku oqamanta willakamunankupaq nispa. 4Chay testigokunaqa kasqa aceitunas ruruq iskay sachakuna hinam otaq Diospa qayllanpi kaq iskay hatun mecherokuna hinam. 5Pipas paykunata imanaytapas munaptinqa siminkumanta lloqsimuq ninawanmi enemigonkuta kaarunqa, chaynatam waurunqa imanaruynin munaqpas. 6Chay testigokunaqa atiyniyoqmi kasqa parata usyachinankupaqpas, chaynataqa usyachiqku Diosmanta willakunankukamam. Paykunaqa atiyniyoqtaqmi kasqaku yakuta yawaryarachispanku munasqankuman hina kay pachapi runakunata tukuy rikchaq castigokunawan akarichinankupaqpas. 7Paykuna willakuyta tukuruptinkuataqmi Manchakuypaq Animal uku pachamanta lloqsimuspa paykunapa contranpi guerrata ruranqa, paykunata venceruspa waurachiptinmi 8cuerponkupas hatun llaqtapa callenkunapi chutarayanqa. Chay llaqtatam tupachinku
1Soqos
Iskay testigokunamanta
2183
APOCALIPSIS11,12
Sodomawan hinaspa Egiptowan, chaypim Seorninchikpas chakatasqa karqa. 9Kimsa punchaw partenpunim runakuna llapa ayllukunamanta, tukuy rikchaq rimayniyoqkunamanta hinaspa llapa nacionkunamanta chay testigokunapa ayanta qawaspa mana munanqakuchu pampanankuta. 10Kay pachapi kawsaqkunaataqmi kusikunqaku chay wauqkunamanta, kusikuymantam regalokunatapas apachinakunqaku, chaynataqa ruranqaku chay iskay willakuqkuna manaa kay pachapi *yachaqkunata akarichisqanraykum. 11Ichaqa kimsa punchaw partenmantam chay wausqakunaman yaykururqa Diospa kachamusqan kawsachikuq espiritu hinaptinmi sayarirurqaku, qawaqninkunaataqmi hatu-hatunta mancharikururqaku. 12Hinaptinmi chay iskay testigokuna hanaq pachamanta uyarirqaku hatun qayakuyta Seqamuychik kayman niqta. Hinaptinmi puyuntakama seqarurqaku hanaq pachaman enemigonkunapas qawachkaptin. 13Chay hora nisyu-nisyu temblor karuptinmi tuirurqa llaqtapa chunka kaq parten, qanchis waranqa runakunam waururqa chay temblorwan. Wakinataqmi hatu-hatunta mancharikuspanku hanaq pachapi kaq Diosta alabarqaku. 14Angelpa iskay kaq Ay! nisqanqa pa sa run am, kimsa kaq sa sacha kuy mi ichaqa chayllaraq hamuchkan.
15Qanchis kaq angel cornetillanta tocaykuptinataqmi hanaq pachamanta qayakamurqa:
Qanchis kaq cornetillamanta
Kay pachapi gobiernokunaqa Cristopaam. Payam gobiernanqa wia-wiaypaq.

16Hinaptin mi
Diospa qayllanpi iskay chunka tawayoq tiyanakunapi tiyaq *ancianokuna qonqoranpa kumuykurqaku, Diosta adoraspam nirqaku: 17 Seorllayku, graciastam qoykiku. Tukuy Atiyniyoq Diosnillayku, qamqa kunanpas awpaqpas hina kaqllam kanki. Qamqa munaychakunaykipaqmi hatun atiyta chaskichkanki. 18 Nacionkunam piakurunku, ichaqa chayaramunmi punchaw castiganaykipaq. Chayaramunam hora wauqkunata juzganaykipaq. Qanmanta willakuq serviqnikikunamanmi pagapunki. Qamllapaq kawsaqkunamanwan respetasuqnikikunamanmi pagapunki. Taksamanpas hatunmanpas llapallanmanmi pagapunki. Kay pacha chinkachiqkunatam chinkachinki.
19Hinaptin mi Diospa templon hanaq pachapi kicha kuykurqa, chay pim kachkasqa *contrato baulpas. Hinaptinmi karqa llipyaykuna, qapariykuna hinaspa rayokuna. Temblor mi kay pachata taspirqa, qepantaataqmi runtu para chayarqa.
12
pachapim rikururqani hatun sealta: Warmim pachawan hina intiwan pachasqa kachkasqa hinaspam saruchkasqa killata, umanpiataqmi kachkasqa chunka iskayniyoq lucerokunamanta corona. 2Chay warmi wiksayakuruspanmi nanaywan qayaykachakurqa wachakunanpaq. 3Yapatawanmi rikururqani
1Hanaq
Warmimantawan Dragon sutiyoq animalmanta
APOCALIPSIS12,13
2184
hanaq pachapi huk sealta: *Dragon sutiyoq hatun puka animalmi kachkasqa qanchis umayoq, chunka waqrayoq, sapa umankunapim kachkasqa huk corona. 4Chupanwan aysaspam cielomanta wischuykamurqa kay pachaman kimsa kaq parten lucerokunata. *Dragon sutiyoq animalataqmi sayachkarqa wachakuywan kaq warmipa awpaqninpi, chaypiqa sayachkarqa naceruptillan wawachanta mikurunanpaqmi. 5Chay warmim wachakururqa qari wawata. Paymi kamachinqa fierro tawnawan hina hatun atiyninwan llapallan nacionkunata. Chay wawata qechuruspam tiyananpi tiyaq Diosman aparqaku. 6Warmiataqmi Diospa alistapusqan chunniqman ayqekurqa chaypi waranqa iskay pachak soqta chunkan punchaw uywasqa kananpaq. 7Chay mantam hanaq pachapi hatu-hatun guer ra ka rurqa. Miguel mi angelninkunapiwan pelearqa dragon sutiyoq animalpa contranpi. *Dragonpas angelninkunapiwanmi pelearqa. 8Ichaqa vencerachikuptinkum hanaq pachapiqa manaa sitio karqachu paykunapaq. 9Chay napim chay hatun *dragonqa wischumusqa karqa. Payqariki diablowan hinaspa *Satanaswan sutichasqa awpaqmantaraq kaq culebram. Paymi llapallan kay pachapi runakunata engaachkan, paym kay pachamanpas wischumusqa karqa angelninkunapiwan. 10Chay mantam hanaq pachapi huk kaqnin qapa rirqa: Kunanmi chayaramuwanchik Diosmanta salvacion, chayaramuntaqmi Diospa atiyninpas, munaychakuyninpas chaynataq Cristopa munayninpas. Wawqe-paninchikkunapa contranpi tuta punchaw Diosman acusaq diabloqa am wischurachikamuna hanaq pachamanta. 11Wawqe-paninchikkunaqa vencerqaku *Carneropa yawarninwanmi hinaspa willakusqanku palabrawanmi, paykunaqa manam wauytapas manchakurqakuchu. 12Chaynaqa cielokuna, kusikuychiky, kusikuychiktaqy chaypi *yachaqkunapas. Ay! imaynaraq kanqa kay pachapi kaqkunaqa! Diabloqa piasqallaam uraykaramun qamkunaman, payqariki yachachkanmi pisi tiempoyoqllaa kasqanta nispa. 13*Dragon sutiyoq animalataqmi kay pachaman wischusqa kasqanta qawakuykuspan qari wawa wachakuq warmita qatikacharqa. 14Hinaptinmi warmiman qoykurqaku condorpa rapran hina iskay raprakunata, chaytaqa qoykurqaku culebrapa qayllanmanta maymi kasqan chunniqman pawarikunanpaqmi, hinaptin chaypi kimsa wata parten uywasqa kananpaq. 15Culebraataqmi siminmanta wischurqa mayu hina achka-achka yakuta chay warmita aparunanpaq. 16Ichaqa allpam yanaparqa warmita, kicharikuykuspanmi millpururqa *Dragonpa wischusqan mayu hina yakuta. 17Hinaptinmi Dragonqa warmipa contranpi piakuruspan pasarqa mirayninkunapa contranpi peleaq otaq Diospa kamachikuynin kasukuqkunapa hinaspa Jesuspi iiqkunapa contranpi peleaq.
13
lamar qochapa patanpi sayaykuspay rikururqani lamar qochamanta qanchis umayoq hinaspa chunka waqrayoq animal lloqsimuqta. Sapa waqranpim kasqa huk corona, umankunapiataqmi kasqa Dios kamiq sutikuna. 2Chay rikusqay animalqa kasqa uturungu kaqllam, chakinkunaataqmi kasqa ukumaripa chakinkuna kaqlla, siminpas kasqa leonpa hinam. *Dragonmi qoykurqa atiy nintawan gobiernonta hinaspa hatun munaychakuyninta. 3Chay animalpa huknin umanmi waunanpaq hina tuksisqa karqa, ichaqa sanoyaruptinmi llapallan kay pachapi kaq runakuna admirasqallaa chay animalta qatikurqaku. 4Chay *Dragontam adorarqaku Manchakuy paq Animalman atiyta qoykusqanrayku. Adorarqakutaqmi chay manchakuy paq animaltapas:
1Chay mantam
Manchakuypaq iskay animalkunamanta
2185
APOCALIPSIS13,14
Pitaq kay animal hinaqa kanman? Pitaq pay wanqa peleanman? nispa. 5Chay animalmanqa qoykurqataqmi atiytapas tukuy imata Diospa contranpi rimananpaq hinaspa tawa chunka iskayniyoq killa munaychakunanpaq. 6Chaynapim Diosta kamirqa, kamirqataqmi paypa sutintapas, paypa karpantapas chaynataq hanaq pachapi *yachaqkunatapas. 7Chay animalmanqa qoykurqakutaqmi atiyta Diosllapaqa kawsaqkunapa contranpi peleaspa vencerunanpaqpas chaynataq kay pachapi llapallan ayllukunata, castakunata, tukuy rikchaq rimayniyoqkunata hinaspa nacionkunata kamachinanpaqpas. 8Chay Manchakuypaq Animaltam adorarqaku llapallan kay pachapi *yachaqkuna otaq *Carneropa kawsay libronpi sutin mana qellqasqakuna. Chay Carneroqa manaraqpas kay pacha unanchasqa kachkaptinmi waunanpaq citasqa karqa.
9 10
Uyariwaqniykunaqa kasukuychiky. Pipas presochasqa kananpaq kaqqa presochasqam kanqa. Espadawan wauchisqa kananpaq kaqqa espadawanmi waunqa.
Chaynapim Diosllapaqa kawsaqkunaqa pacienciayoq hinaspa confianzayoq kananku. 11Yapatawanmi rikurqani huk animalta kay pachamanta wicharichkaqta. Chaypam kasqa waqrankuna carneropa hina, rimayninataqmi kasqa *Dragonpa rimaynin hina. 12Punta kaq animalpa hinam atiyninpas kasqa chaymi tukuy imata punta kaq animalpaq rurarqa. Llapallan kay pachapi kaq runakunawanmi adorachirqa nanayninmanta sanoyaruq punta kaq animalta. 13Hatun *milagrokunatam rurarqa atiyninta qawachinanpaq, cielomantapas wichichimurqam ninakunata llapa runakunapa qayllanman. 14Kaykunata punta kaq animalpa qayllanpi rurasqanwanmi kay pachapi llapa runakunata engaarqa. Kamachikurqam Manchakuypaq Animalpa imagenninta ruranankupaq, chay animalqa espadawan tuksisqa kachkaspanpas manam waurqachu. 15Chay iskay kaq animalmanmi atiyta qoykurqaku punta kaq animalpa imagenninman espirituta qospa rimachinanpaq hinaspa imagen mana adoraqkunataqa wauchinanpaq. 16Chay iskay kaq animalm llapallan runakunata taksatapas, hatuntapas, aputapas, wakchatapas, libretapas hinaspa sirvientetapas *alleq makinpi otaq urkunpi marcachirqa, 17chaynapim pipas mana imallatapas rantiqchu nitaqmi *rantikuqchu, chaynataqa ruraqku chay animalpa marcan marcayoqllam otaq chay animalpa sutin sutiyoqllam otaq sutinpa numeron numeroyoqllam. 18Yachayniyoqpaqmi kayqa. Yachayniyoq runaqa animalpa numerontay yupachun. Paypa numeronqa soqta pachak soqta chunkan soqtayoqmi.
14
Paywanmi sayachkasqa pachak tawa chunkan tawayoq waranqa runakuna, paykunaqa kachkasqa Carneropa sutinwan hinaspa Taytanpa sutinwan urkunkupi qellqasqakamam. 2Chaymantam uyarirqani hanaq pachamanta qayakuyta, chay qayakuyqa karqa achka yakupa hinaspa sinchi rayopa qapariynin hinam. Chay qayakuyqa karqa arpa tocaqkunapa tocasqan hinaraqmi. 3Chay pachak tawa chunkan tawayoq waranqa runakunam takirqaku mosoq takita hatun tiyanapa awpaqninpi, paykunaqa takirqaku tawa animalkunapa hinaspa *ancianokunapa qayllanpim, ichaqa manam pipas chay taki yachayta
1Qawarispaymi rikururqani Sion Moqopa hawanpi *Carnero sayachkaqta.
Pachak tawa chunkan tawayoq waranqapa takisqanmanta
APOCALIPSIS14
2186
atirqachu, yacharqakuqa pachak tawa chunkan tawayoq waranqa kay pachamanta rantisqa runakunallam. 4Paykunaqa warmikunawan mana qanrachakuqkunam otaq warmiwan mana puuqkunam. Paykunaqa *Carnerotam qatinku maymana riptinpas. Paykunaqa punta rikurimuq ruru hinam, paykunaqa Diospaqwan Carneropaqmi runakuna ukumanta rantisqa karqa. 5Paykunaqa mana llullakuqmi hinaspa mana huchayoqmi karqaku.
6Rikurqanitaqmi huk angeltapas cielopa chawpinta pawachkaqta, paymi wiaypaq kaq
Kimsa angelkunapa willakusqanmanta
allin noticiata apachkasqa kay pachapi llapallan nacionkunaman, ayllukunaman, tukuy rikchaq rimayniyoqkunaman hinaspa llapallan runakunaman. 7Qaparispanmi nirqa: Diostay manchakuy wan alabaychik, juzganan horam chayaramuna, cielokunatapas kay pachatapas, lamar qochatapas hinaspa pukyukunatapas unanchaqtay adoraychik nispa. 8Iskay kaq angel ataqmi nirqa: Tuirunam, tuirunam hatun Babilonia llaqtaqa! Chay llaqtam vino upyachichkaq hina upyarachirqa huchapakuyninta llapa runakunaman nispa. 9Kimsa kaq angelpas payku nata qatistin mi qapa rirqa: Pipas Manchakuy paq Animalpa imagenninta adoraqqa hinaspa urkunpi otaq makinpi marcachikuqqa 10upyanqam Diospa piakuyninta. Chay piakuy ninqa mana chaqrusqa vino hinam kachkan Diospa piakuynin sutiyoq vasopi. Chay upyaq runaqa ninapiwan azufrepim *Carneropa qayllanpi hinaspa chuya angelkunapa qayllanpi akarichisqa kanqa. 11akariyninqa ninapa qosniy nin hinaraqmi qosninqa wia-wiay paq. Tutapas-punchawpas manam hawkayayta tarinqachu Manchakuy paq Animal adoraqkunaqa nitaq marcan chaskiqkunapas. 12Chay napim Diosllapaqa kawsaqku napas otaq ka machikuy nin ka su kuqku napas otaq Jesuspi qaqa hina sayaqkunapas pacienciakunku. 13Hinaptin mi hanaq pacha manta qaya muwarqa: Qellqay kayta: Mayna kusisqam Diospi iispa kunanmanta wauqkunaqa nispa. Espiritupas nintaqmi: Ar, paykunaqa samanqaam akariykunamanta, allin rurasqankupas paykunawanmi kachkan nispa. rikurqani yuraq puyuta, hawanpiataqmi tiyachkasqa Diosmanta Hamuq Runaman rikchakuq, payqa kachkasqa qorimanta coronayoqmi hinaspa makinpi awchi rutunayoqmi. 15Hinaptinmi templomanta lloqsiramurqa huk angel, paymi puyupa hawanpi tiyaqta qayarqa: Rutunaykiwan rutuy, am rutuna tiempoqa chayaramuna, kay pachapi cosechaqa am poqosqaa kachkan nispa. 16Puyupa hawanpi tiyaq rutu nanwan kay pachata rutu ruptin mi cosechaqa huusqaa rikurirurqa. 17Hinaptin mi huk angelpas lloqsira murqa hanaq pachapi kaq templomanta filoyoq rutunanta aparikuspan. 18*Altarmantapas lloqsiramurqam huk angel, payqa ninawan kaaykunanpaq atiy niyoq kaspanmi awchi rutunayoq angelta qayarqa: awchi rutunaykiwan rutuy kay pachapi uvaskunata, am uvaskunaqa poqosqaa kachkan nispa.
14Chay mantam
Kay pachapi cosechamanta
2187
19Hinaptin mi
APOCALIPSIS14-16
chay angel rutunanwan rutururqa kay pachapi uvaskunata hinaspam huntarachirqa uvas saruna pozoman. Chay pozoqa karqa Diospa piakuynin sutiyoq pozom. 20Llaqtapa hawa law nin pozopi saruchiptinmi pozomanta yawar pawaramurqa caballokunapa frenonman hay panankamaraq. Chay yawarqa puririrqa kimsa pachak *kilometrokamaraqmi.
15
pachapim huktawan rikurqani ancha admirakuy paq kaqta: Qanchis angelkunam kachkasqa qanchis qepa kaq castigoyoqkama, chay castigokunawanmi tukururqa Diospa piakuynin. 2Ri kurqa nitaqmi ninawan chaqrusqa cristal kaqlla lamar qochatapas. Ri kurqanitaqmi Manchakuypaq Animaltawan imagennintapas chaynataq marcantawan sutinpa numeron venceqkunatapas, paykunaqa sayachkasqa chay cristal kaqlla lamar qochapa patanpim Diospa qosqan arpantinkama. 3Paykunam takirqaku Diosta ser viq Moisespa takintawan *Car neropa takinta: Tukuy atipayniyoq Seor Diosnillayku, hatu-hatun admirakuypaqmi tukuy rurasqaykikunaqa. Nacionkuna munaychakuq Reynillayku, allinpunim hinaspa cheqappunim annikikunaqa. 4 Seorllayku pitaq qamtaqa mana manchakusunkimanchu? Pitaq qamtaqa mana alabasunkimanchu? Qamllapunim chuyaqa kanki, llapallan nacionkuna hamuspam adorasunki. Allin rurasqaykikunatam qawaykachikunki. kicharikuqta rikururqani hanaq pachapi kaq templota otaq chunkantin kamachikuykuna waqaychana karpata. 6Chay templomantam lloqsiramurqa qanchis angelkuna qanchis castigoyoqkama, paykunaqa kasqa linomanta sumaq kancharichkaq pachayoqmi hinaspa qorimanta chumpiwan qasqonkupas watasqakamam. 7Tawan animalkunapa hukninmi qanchis angelkunaman qoykarirqa qorimanta tazonta, chay tazonkunaqa kasqa wia-wiaypaq kawsaq Diospa piakuyninwan huntasqam. 8Hinaptinmi temploman huntarirqa qosniy, chayqa karqa Diospa achkiriyninmanta hinaspa atiyninmanta lloqsimuqmi. Chaymanqa manam pipas yaykuyta atirqachu qanchis angelkunapa apasqan qanchis castigokuna tukurunankama.
5Chaymantam
1Hanaq
Angelkunamantawan qanchis qepa kaq castigokunamanta
16
huk hatun qayakuyta uyarirqani, qanchis angelkunamanmi kaynata nimurqa: Rispay allpa pachaman tallimuychik Diospa piakuyninwan huntasqa qanchis tazonkunamanta. 2Punta kaq angel mi kay pacha man ta lliyka murqa ta zon nin manta. Hinaptin mi Manchakuy paq Animalpa marcan marcayoq hinaspa imagennin adoraq runakunapi rikurirurqa uta hina nanachikuqllaa onqoy.
1Templomantam
Castigopaq tazonkunamanta
APOCALIPSIS16
3Iskay
2188
kaq angelpas tazonninmantam talliykurqa lamar qochaman, hinaptinmi wausqa yawar hina lamar qochapi yaku rikurirurqa chaymi yakupi kawsaq tukuy rikchaq animalkunapas waururqa. 4Kimsa kaq angelpas ta zon nin mantam ta lliykurqa mayu ku napa hawan manwan, pukyukunapa hawanman hinaptinmi yawar yarurqa. 5Hinaptinmi yakupi munaychakuq angel nirqa: Seorlly, chaynata juzgaspaykiqa allintapunim rurachkanki. Qamqa kunanpas, awpaqpas chuya Diosmi kanki. 6 Chay juzgasqayki runakunaqa qamllapaqa kawsaqkunatam wauchirqaku. Qanmanta willakuqkunapa yawarnintam chaqchurqaku. Chayna rurasqankumantam paykunamanpas yawarta upyarachinki. Imam chaskinankutam paykunamanqa qoykunki.
7Uya rirqa nitaqmi
*altar manta kayna nimuqtapas:
Ar, Tukuy Atipayniyoq Seor Diosnilly, qamqariki allintapunim hinaspa cheqaptapunim juzganki.
8Tawa kaq angelpas ta zon nin mantam ta lliykurqa inti man hinaptin mi intiman atiy qosqa karqa rupayninwan runakunata rupananpaq. 9Hinaptinmi llapallan runakuna ancha rupay wan rupasqa rikurirurqaku, ichaqa manam wanakurqakuchu nitaqmi Diostapas alabarqakuchu, paykunaqa aswanraqmi kay castigokuna apachimuq Diostapas tukuy mana allinta nispanku kamirqaku. 10Pichqa kaq angelpas tazonninmantam talliykurqa Manchakuypaq Animalpa tiyananman hinaptinmi gobiernasqan tutayarurqa, chaymi runakunaataq nanaywan qallunkuta kachukurqaku. 11Ichaqa chaywanpas manam wanakurqakuchu mana allin rurayninkumantaqa, paykunaqa aswanraqmi hanaq pachapi kaq Diosta kamirqaku, chaynataqa kamirqaku nanaypi kasqankuraykum chaynataq uta hina onqoyniyoq kasqankuraykum. 12Soqta kaq angelpas ta zon nin mantam ta lliyka murqa hatun Eu frates Mayuman, hinaptinmi chay mayu chakirurqa, chakirusqaqa intipa qespimunan lawmanta hamuq reykuna chayninta chimpanankupaqmi. 13Hinaptinmi rikurqa ni *Dragonpa simin mantawan Mancha kuy paq Animalpa siminmanta hinaspa Llulla Willakuqpa siminmanta kimsa mana allin espiritukuna kayra hina lloqsimuqta. 14Chaykunaqa kasqa demoniokunapa espiritunkunam. Milagrokunata ruraspankum lloqsirqaku kay pachapi llapallan reykuna huuq, huumurqakuqa tukuy atiyniyoq Diospa punchawninpi guerrapi peleanankupaqmi. 15oqaqa qonqayllatam suwa hina kutira musaq. Mayna kusisqam rikchaspa pachan waqaychaqkunaqa, paykunaqa manam qalallachu purinqaku nitaqmi penqayninkutapas rikuchikunqakuchu.
2189
16Chay
APOCALIPSIS16,17
espiritukunam reykunata huururqa *hebreo rimaypi Armagedonwan sutichasqa sitiopi. 17Qanchis kaq angelpas tazonninmantam talliykamurqa wayraman, hinaptinmi hanaq pachapi kaq templopi Diospa tiyananmanta huk kaqnin sinchita qaparimurqa: Rurasqaam nispa. 18Chaymi llipyaykuna, qapariykuna hinaspa rayokuna karurqa, hatu-hatun temblormi kay pachata taspirqa, chayna temblorqa manam karqachu kay pachapi runakuna kasqanmantapunipas. 19Hinaptinmi chay hatun llaqta kimsaman partikururqa, tuirurqataqmi kay pachapi llaqtakunapas. Diosmi yuyarirurqa hatu-hatun Babilonia llaqtamanta vino upyachichkaq hina piakuyninwan castigananpaq. 20Llapallan islakunam ayqerqa hinaptinmi orqokunapas chinkarurqa. 21Cielomantam chayamurqa tawa chunka kilo llasaq runtu para llapa runakunapa hawanman hinaptinmi runakunaataq Diosta kamirqaku, kamirqakuqa hatu-hatun castigo runtu para kacharimusqanmantam.
17
tazonniyoqkunapa huknin angelmi asuykamuwaspan niwarqa: Hamuy, achka yakukunapa hawanpi tiyaq chuchumika warmipa imaynam castigasqa kanantam qawachisqayki. 2Kay pachapi reykunam pay wan huchapakurqaku, kay pachapi *yachaq runakunapas vinowan sinkachkaq hinam chay chuchumikawan huchapakurqaku. 3Espiritupa ya napa kuy ninwan pu run man angel apa ruwaptin mi rikurqa ni huk warmita, payqa sillarayachkasqa Dios kamiq letrerokunawan churasqa qanchis umayoq hinaspa chunka waqrayoq manchakuypaq puka animalpim. 4Chay warmiqa kachkasqa grosella puka pachawan pachasqam, adornonataqmi kasqa qoriwan alhaja rumikuna hinaspa perlaskuna. Paymi hapiykurqa qorimanta copata, chay copaqa kasqa cheqnikuy wan hinaspa millakuy paq huchapakuyninwan huntasqam. 5Urkunpiataqmi kayna niq sasa entiendena suti qellqasqa kasqa: Hatun Babilonia Llaqta, chuchumikakunapa hinaspa kay pachapi millakuypaq kaqkunapa maman. 6Allinta qawaykuptiyqa chay warmiqa Diospi iiqkunapa yawarninwanmi hinaspa Jesusmanta willakusqankurayku wauqkunapa yawarninwanmi sinka kachkasqa. Chayta qawaykuspa sinchita admirakuruptiy mi 7angel niwarqa: Imanasqataq admirasqallaa kachkanki? oqam willasqayki sasa entiendena kaqta, willasqaykim chay warmimantawan sillakusqan animalmanta. Chay animalqa kachkan qanchis umayoqmi hinaspa chunka waqrayoqmi. 8Chay animal rikusqaykiqa awpaq kaqmi, kunanqa manam kanachu, chay animalqa uku pachamanta lloqsimunanpaqam kachkan chaynapi wiaypaq wauyman rinanpaq. Kay pachapi *yachaqkunaataqmi admirakunqaku chay awpaq kaq animalta qawaykuspanku, paykunaqa kay pachapa qallariyninmantapuni wiay kawsay libropi sutin mana qellqasqakunam. Chay animalqa awpaq kaqmi karqa, kunanqa manam kanachu, ichaqa kutimunqam. 9Yachay niyoq ru naqa entiendechuny: Qanchis uma ku naqa war mipa tiyasqan qanchis moqokunapiwan 10qanchis reykunam. Paykunamanta kaq pichqa reykunaqa chinkarunam. Hukninqa hinallaraqmi kamachikuchkan, hukninataqmi manaraq hamunraqchu. Qepa kaq hamuruspaqa manam unay achu kanqa. 11aw paq kach kaspa, kunan ma na a kaq Mancha kuy paq Ani mal ataqmi pusaq kaq rey. Payqariki qanchis reykunapa hukninmi, payqa wauymanmi richkan.
1Qanchis
Chuchumika warmi castigasqa kasqanmanta
APOCALIPSIS17,18
2190
ka reykunam. Paykunam nombrasqa kanqaku Manchakuypaq Animalwan kuska huk horalla gobiernanankupaq. 13Chay chunkantin reykunam huk sonqolla kachkanku atiyninkutawan munayninkuta Manchakuypaq Animalman qonankupaq. 14*Carnerowan peleaptinkum Carnero vencerunqa, payqa vencerunqa seorkunapa Seornin kasqanraykum chaynataq reykunapa Reynin kasqanraykum. Paywan kaqkunaqa kachkan Diospa akllasqankunam hinaspa paypa qayasqankunam, paykunaqa qaqa hinam sayachkanku. 15Angelqa niwarqataqmi: Chuchumikapa tiyasqan achka yakukunaqa llaqtakunam, runakunam, nacionkunam hinaspa tukuy rikchaq rimayniyoqkunam. 16Manchakuypaq Animalpi chunka waqrakuna rikusqaykiqa chunka reykunam. Paykunaqa Manchakuypaq Animalpiwanmi chuchumikata cheqninqaku hinaspam qalalla wischusqata saqerunqaku. Aychanta mikuruspam kaaykunqaku. 17Diosmi churarqa paykunapa sonqonman kikinpa munasqanta ruranankupaq. Reykunam huklla kaspanku animalman qoykurqaku munayninkuta, chaynataqa rurarqaku Diospa munasqan cumplikunankamam. 18Chay rikusqayki warmiqa kay pachapi reykuna kamachiq hatu-hatun llaqtam.
12Chay chunka waqrakuna rikusqaykiqa manaraq kamachikuy qallariq chun-
18
qepantam rikurqani huk angelta hanaq pachamanta hatun atiy ninwan uraykamuqta, kanchariyninwan kay pachata achkirispanmi 2llumpaysuta qapa rirqa: Wichiykunam, wichiykunam hatu-hatun Babilonia llaqtaqa. Demoniokunapa yachananam chay llaqtaqa. Tukuy rikchaq mana allin espiritupa wasinam rikurirun. Millakuypaq hinaspa cheqnipay llapa animalkunapa *qesanam rikurirun. 3 Llapallan nacionkunam vino upyachkaq hina huchapakuyninwan sinkarurqa. Kay pachapi reykunam paywan kakurqa. Kay pachapi negociantekunapas kusikusqankuwanmi apuyarurqa.
4Huktawan mi
1Chayku napa
Babilonia llaqtapa tuirusqanmanta
uyarirqani hanaq pachamanta qayakuyta:
Runallaykuna, chay llaqtamantay lloqsiychik. Paykunawan ama huchallikunaykichikpaqy lloqsiychik. Paykunawan mana castigasqa kanaykichikpaqy lloqsiychik. 5 Paykunapa huchanqa hanaq pachakamaraqmi chayarun. Chay mana allin rurasqankutaqa Diospunim yuyarirun. 6 Paykunamanqa qosqankuman hinay kutichipuychik. Rurasqankuman hinay huk chaynatawan pagapuychik. Upyachisqanman hinay huk chaynatawan qoychik. 7 Payqa alabakuspanmi gustota qokurqa.
2191
APOCALIPSIS18
Chayman hinay akariytawan waqaytaa qoychik paymanqa. Payqariki sonqonpim nichkan: Reinaam tiyachkani oqaqa nispa. Manam viudachu kani oqaqa nispa. Manam waqasaqchu oqaqa nispa. 8 Huk punchawllapim hamurunqa castigonkunaqa. Wauypas, waqaypas, yarqaypiwanmi hamurunqa. Chay llaqtaqa kaasqam karunqa, Atiyniyoq Seormi juzgaqnin Diosqa.
9Kay pa chapi pay wan hu chapa kus pa ku si kuq rey ku napas hatu-hatun llakiwan mi waqanqa ku pay manta, waqanqa kuqa ka as qan kupa qos niy ninta qawaykus pan kum. 10Cas tigota mancha kus pan kum ka ru lla manta *nich kan ku:
Ay, ay, imaynaraq kanki, Babilonia hatu-hatun llaqta! Huk ratollapim chayaramun castigoykiqa atiyniyoq llaqta. pachapi negociantekunapas hatu-hatun llakikuywanmi waqachkanku chay llaqtamanta manaa pipas negocionku rantiq kaptin. 12Paykunam negociaqku qoriwan, qollqewan, alhaja rumikunawan, perlaskunawan, linomanta fino telakunawan, grosella telakunawan, puka telakunawan, sedakunawan hinaspa miski asnaq sachakunawan. Negociaqkutaqmi elefantepa waqonmanta, kullumanta, broncemanta, fierromanta hinaspa marmolmanta tukuy rikchaq serviciokunawanpas. 13Negociaqkutaqmi canelawanpas, especeriakunawanpas, inciensowanpas, *mirrawanpas, *perfumewanpas, vinowanpas, aceitewanpas, fino harinawanpas, trigowanpas, uywakunawanpas, ovejakunawanpas, caballokunawanpas, carretakunawanpas, sirvientekunawanpas chaynataq runakunapa vidanwanpas. 14Chay llaqtatam nichkanku: Manam kanachu munapayasqayki miskillaa frutakunapas. Chinkarunam llumpay apu kaynikikunawan tukuy sumaqllaa kaqnikikunapas!
15Chayku nawan negocio ru raqku napas hinaspa chay llaqtapi kaqku na man *rantikuspa apuyaruqkunapas waqayllawanam karullapi sayanku castigota manchakuspanku, 16paykunam nichkanku: 11Kay
Ay, ay, imaynaraq kanqa kay hatu-hatun llaqtaqa! Payqa warmi hina suma-sumaq lino pachawan pachasqam karqa. Payqa grosellawan, pukawan pachasqam karqa. Payqa qoriwan, alhaja rumikunawan hinaspa *perlaskunawan adornasqam karqa. 17 Huk ratollapim apu kayninpas chinkarurqa! Buquepi kaq llapallan capitankunapas, pasajerokunapas, marinerokunapas chaynataq buquepi llamkaqkunapas karullapim sayaykurqaku. 18Llaqtapa qosnisqanta qawaykuspankum qayaykachakurqaku:
APOCALIPSIS18,19
2192
Mayqan llaqtataq kanman kay hatu-hatun llaqta hinaqa? nispanku. 19Uman ku man allpata maqchina kuspan kum waqayllawan a qayaykachakurqaku: Ay, ay, imaynaraq kanqa kay hatu-hatun llaqtaqa! Lamar qochapi buquekunapa llapallan dueonkunam apuyarurqa. Chay llaqtapa qori-qollqenwanmi paykunaqa apuyarurqa. Huk ratollapim purmachisqa rikurirun chay llaqtaqa! 20 Hanaq pachapi kaqkunapas kusikuychiky. Diosllapaqa kawsaqkunapas kusikuychiky. *Apostolkunawan Diosmanta willakuqkunapas kusikuychiky. Chay llaqta castigasqanmantay kusikuychik. Allin arreglota Dios rurapususqaykichikmantay kusikuychik.
21Hinaptin mi huk kallpa sapa angel hatun molino ru mita hoqa riykuspan chamqaykurqa lamar qochaman hinaspam nirqa:
19
Chayna wischusqam kanqa hatu-hatun Babilonia llaqtaqa. Manam rikurinqaachu chay llaqtaqa. 22 Manaam chaypiqa uyarikunqachu arpakuna, qenakuna hinaspa cornetillakuna tocasqankupas. Manam llamkanqaachu tukuy imapi llamkaqkunapas. Manaataqmi qaparinqachu molino rumipas. 23 Mayqan lamparaykipas manaam achkinqachu. Casarakuykunapi kusikuykunapas manam kanqaachu. Negociantekikunam karqa kay pachapi munayniyoqkunaqa. Layqakusqaykiwanmi engaarqanki llapallan nacionkunataqa. 24 Chay llaqtaqa culpasqa kachkan Diosmanta willakuqkunapa yawarninmantam. Chay llaqtaqa culpasqa kachkan Diosllapaqa kawsaqkunapa yawarninmantam. Chay llaqtaqa culpasqa kachkan kay pachapi llapallan wauchisqakunapa yawarninmantam. qe pan tam hanaq pa cha pi achka ru na ku na qa pa rir qa: Aleluya! Diosllanchikmantam hamun salvacionqa. Payllamantam hamun kanchariyninwan atiyninqa. 2 Payqa cheqap allin arregloman hinam llumpay huchallikuq chuchumikata castigarqa. Chay warmiqariki huchapakuyninwanmi kay pachata qanracharurqa. Serviqninkuna wauchisqanmantam Diospuni vengakurun chay warmitaqa. nirqaku:
1 Chay ku na pa
3Huktawan mi
2193
APOCALIPSIS19
Aleluya! Chay llaqtaqa wia-wiaypaqmi qosninqa nispa.

4Hinaptin mi iskay chun ka tawayoq *ancia noku napiwan chay tawa animal ku na qonqorakuykuspanku adorarqaku tiyananpi tiyaq Diosta: Amn! Aleluya! nispa. 5Hinaptin m

Bible in Quechua, Ayacucho, Chanka

Încărcat de

Informații document

Drepturi de autor

Formate disponibile

Partajați acest document

Partajați sau inserați document

Opțiuni de partajare

Vi se pare util acest document?

Este necorespunzător acest conținut?

Drepturi de autor:

Formate disponibile

Bible in Quechua, Ayacucho, Chanka

Încărcat de

Drepturi de autor:

Formate disponibile

CHUYA QELLQA

La Biblia en Quechua Ayacuchano

La Biblia en Quechua Ayacuchano

Licencia Creative Commons

Sasa Palabrakuna Entiendena....................... Glosario................................2198 Mapas ........................................................................................................2205

MOISESPA QELLQASQAN PUNTA KAQ LIBRO

Eden Huertapi Adanta Dios churasqanmanta

Hebreo simipi Adam (Adan) ninanqa runa ninanmi.

Diosta Adanwan Eva mana kasusqanmanta

Hebreo simipi warmi ninanqa china runa ninami.

Wawqen Abelta Cain waurachisqanmanta

Hebreo simipi Eva ninanqa rikchakun kawsay niq palabramanmi.

Hebreo simipi Cain ninanqa tarikusqa ninanmi.

14Kunanmi kaymanta qarqowanki, qayllaykimantapas pakakusaqch, hinaspach kay

Mana allin rurasqaymanta castigoqa ancha hatunmi, manam aguantaymanchu.

Adanpa kimsa kaq churinmanta

Adanpa mirayninkunamanta (1 Cr 1:1-14)

Hebreo simipi Set ninanqa Paymi qowarqa ninanmi.

Hebreo simipi Noey ninanqa Samariy ninanmi.

9 Runakuna huchallamana qokurusqankumanta

Noeypa buque rurasqanmanta

10 Sinchi parawan castigomanta

1Diosqa manam qonqarurqachu Noeytaqa nitaq buquepi paywan kaqkunatapas

12 Noeywan Dios contrato rurasqanmanta

Noeypa mirayninkunamanta (1 Cr 1:5-23)

9.27 Hebreo simipi Jafet ninanqa hatunyachisqa ninanmi.

Babel llaqtapi torre hatarichisqankumanta

Hebreo simipi Peleg ninanqa rakinasqa ninanmi.

Hebreo simipi Babel ninanqa pantanachisqa ninanmi.

Abramta Dios qayasqamanta

Egipto nacionman Abram yaykusqanmanta

Abranmanta Lot rakikusqanmanta

Lotta Abram librasqanmanta

Abramta Melquisedec bendecisqanmanta

qepantam Abranman revelaspan Tayta Dios nirqa:

Abranwan Dios contrato rurasqanmanta

Abram, ama manchakuychu, oqam waqaychasqayki, anchatataqmi premiasqayki.

Abrampa churin Ismaelta Agar wachakusqanmanta

Hebreo simipi Ismael ninanqa Diosqa uyarinmi ninanmi.

Diospa contratonpa sealninmanta

Hebreo simipi Abraham ninanqa achka nacionkunapa taytan ninanmi.

Abraham churiyoq kananpaq Diospa prometesqanmanta

Hebreo simipi Isaac ninanqa asikuy ninanmi.

Sodoma llaqtapa favorninpi Abraham maakusqanmanta

Sodoma, Gomorra llaqtakuna puchukachisqanmanta

19:22 Hebreo simipi Zoar ninanqa taksalla ninanmi.

26 Moab hinaspa Amon runakunapa qallarisqanmanta

30Lotmi Zoar llaqtachapi *yachayta manchakuspan rirqa orqoman. Chaypim machaypi

Abrahampa churin Isaac nacesqanmanta

Agarwan wawan Ismael qarqosqa kasqankumanta

Abrahanwan Abimelec contrato rurasqankumanta

29 Isaacta wauchispa Abraham kaay munasqanmanta

Sarapa waukusqanmantawan pampakusqanmanta

Isaacpaq warmita maskasqankumanta

Yapakusqan warminpi Abrahampa churinkunamanta (1 Cr 1:32-33)

Abrahampa waukusqanmantawan pampakusqanmanta

35 Ismaelpa mirayninkunamanta (1 Cr 1:28-31)

Jacobwan Esau nacesqanmanta

Piwi kayninta Esau rantikusqanmanta

Gerar llaqtaman Isaac ripukusqanmanta

Isaacwan Abimelec contrato rurasqanmanta

Churinkunapaq Diospa bendicionninta Isaac maakusqanmanta

Hebreo simipi Jacob ninanqa qechukuq ninanmi.

6Esauataqmi rikururqa Jacobpaq bendicionta Isaac maakuspan Padan-aram lawman