Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
AS: JAUKUB JANKOWSKI, G A B R I E L A B A D O W S K A J ORNALISTAS /P ERIODISTAS : A LEKSANDRA MACZEWSKA , A LE M IODOWSKA , B ARBARA CHRABOLOWSKA ,DOMINIK MARCZUK ,J AKUB J ANKOWSKI ,J OANNA S TANKIEWICZ,J OANNA S TA N K I E W I C Z,K ATARZYNA P I W O WA R C Z Y K , M A R T A M A C H O W S K A , R E N A T A S Z M I D T COLABORADORES: PROFS. ANNA KALEWSKA, DANIELA CAPILL, ANA CAROLINA BELTRO, M A G D A M ATERNA , A G ATA A D A M S K A . COLABORAOESPECIAL:AUGUSTO M O N T E R R O S O E O C TAV I O P A Z C O R E O G R A F A : M A N N Y C A L AV E R A D ESIGN G RFICO : J O S C ARLOS D IAS CAPA:AANNIMAHABITUAL F OTGRAFOS : K AROLINA P IWOWARCZYK W U W U W U R EVISO T IPOGRFICA : D ANIELA C APILL C ONTABILIDADE : J ESTAMOS NO VERDE ! O U T R A V E Z R ESPONSV E L PELA C ORRESPONDNCIA : B O Z E N N A P A P I S RESPONSVEL PELOS (AGORA MENOS DIFCEIS) CONTACTOS COM O SENHOR DA GRFICA : J O S C A R L O S D I A S NOVOS MELHORES VENDEDORES DO MUNDO: S RA . A N A D A S ECRETARIA E S R .J A REK TAMBM B ONS V ENDEDORES : P R O F A . A N N A K A L E W K S A
LECTORADO DE GALEGO
PGINAS DE INTERNET: MEU DEUS! INCRVEL! NO H MANEIRA DE A SUZANNA A ACTUALIZAR! VOCSACREDITAMNISTO?! TIRAGEM:200EXEMPLARES MAIOR NOVIDADE: ESTE EFEITO ! F I X E IMPRESSO: ZAKLAD GRAFICZNY UNIWERSYTETU W A R S Z A W S K I E G O Mayo/JunioDITORA: INSTITUTO DE ESTUDOS IBRICOS E E 2005 I BERO - A M E R I C A N O S D A U N I V E R S I D A D E V A R S V I A D E
Maio/Junho 2005
;) e ;-)
!@#$^&*
Pontuao vejo pontuao que pesadelo detesto colocar vrgulas pontos exclames e interrogaes e outros tais no texto que pesadelo este de regras de pontuao meu deus que pesadelo livra por isso mesmo na minha crnica de hoje no ponho nem uma vrgula apenas um ponto ponto final eis uma verdadeira crnica interactiva para os leitores para os leitores preencherem o meu texto com todos os signos que vo achar necessrios boa pontuao E outra vez vou aproveitar o gato de Lufka para escrever um pouco deste texto sabem porque ela tem um rabo bonitinho a gata no Lufka hmmm mas Lufka tambm tem um rabo bonito bem voltando ao caso o rabo de gata de Lufka longo fofinho e s vezes pareceme um ponto de interrogao tipo tens algo saboroso para mim vamos brincar com a bola de papel ou quando ela volta de viagem pelas escurides de Raszyn toda suja queriam que eu tomasse banho antes de ir domir convosco na mesma cama e sim a gata de Lufka que se chama Kokka no gosta de tomar banhos mas gosta de chocolate e sabem o que fizemos hoje fomos comprar um champoo que cheira a chocolate para as crianas mas enfim Kokka no gostou Outra vez Kokka tem rabo tipo ponto de exclamo sabem- arranha na minha comida bueee ou est a chover ou olhem que rvore de Natal colorida quantas prendas bem tenho impresso de que Natal j foi h muito no importa Kokka tem um rabo muito flexvel pois quando est a
:)
Texto de Jakub Jankowski Texto de Josep A. Clement
Monument a Pitarra
EDITORIAL
Ja arriben els mesos de sol i calor, espero!, i les visites a les aules les interromprem per fer el que voldrem o podrem durant uns mesos que sens presenten prou atractius. Aquest nmero que acomiada lany acadmic tractar el tema de la puntuaci, prou indicat s, ja que en aquestes poques ens pot tocar decidir qu farem de cara al futur immediat. Ms enll daix normalment es creen, com deien els Ocults, castells darena vora mar que ses ones destruiran. Aix doncs, aquest trmit estival per alguns ser un senzill punt i seguit que els menar lany segent indefectiblement cap a les aules que es reparteixen entre Brobarna i Obozna i es paguen amb lesbufec i la suor que escampen els mortals poc saludables quan pugen aquell caminet tan buclic segons els ms fornits. Per daltres, es convertir en un punt i a part que els encaminar cap a daltres etapes en la seva vida on la universitat ja no hi ser present, noms quedar com a record negatiu o positiu segons lexperincia viscuda i la qualitat de les classes rebudes.
Si la puntuaci ens s til per dividir parts dun discurs en el nostre intent banal de fer-lo coherent, ara ens toca fer el mateix amb aix que avui dia sen diu les Rambles, ja que aquesta s, de fet, un conjunt de petites rambletes plenes de vida i histria. Quan encara la ciutat de Barcelona era un hexgon emmurallat (lactual Casc Antic), les Rambles era lnica via ampla que hi havia, era un antic torrentet que deu el seu nom actual a la veu rab ramla, que significa areny. Desprs de moltes transformacions que patir al llarg del temps aquest passeig singular quedar dividit en cinc trams. El primer, anomenat Rambla de les Caneletes, deu el seu nom a la famosa Font de Canaletes que segons la llegenda, grcies al seu poder mgic, fatalment ens predestina cap a un etern retorn a la ciutat dels catalans, si s que goses beure un rajol daigua! En el seu origen era una font prou humil que arreplegava laigua duna mina de Montcada en un abeurador mitjanant uns canalons intelligentment utilitzats que feien arribar a totes les goles assedegades aquest lquid vital. Si seguim baixant, ms tard ens trobarem amb la Rambla dels Estudis, el seu nom ve de lEstudi General o Universitat, i alhora aquesta ens donar pas a la plena de colors, olors i bellesa Rambla de les Flors. En aquest tram, ja durant el segle XIX, era lnic lloc de Barcelona on es venien flors i a reds daquestes botiguetes es celebraven animades tertlies
qui coi deu ser aquest barbut malcarat...Doncs, s en Pitarra que sha fet lloc a la Plaa del Teatre dun espai ocupat durant el segle XIX per Hrcules, mtic fundador de la ciutat. Pitarra fou el ms popular escriptor de teatre en catal del vuit-cents i un gran defensor del que en deien el catal que es parla, s a dir, el catal que xerrava la gent del carrer i no pas el que hi havia en els llibres dun brillant passat lluny. Has arribat al final i ets a la Rambla de Mar on hi ha les drassanes i el monument a Colom que amb el seu dit tindica cap a quina direcci hi ha lAmrica. B, ja hi ets! Ben decidit thas capbussat al port i comences a nedar perqu ets conscient que algun dia daquests no hi arribars... s broma, per sens dubte cal que cadasc faci el seu propi passeig i en spiga veure les coses especials que samaguen darrera daquest xivarri i daquesta gentada que saplega a Barcelona grcies a les low coast companys. I com a petit homenatge a la nostra Rambla un regal que malauradament noms rebrem per escrit, un trosset de can del sempre enginys Quimi Portet, astre intercomarcal: Anem a voltar per la Rambla, vestits amb gorros de paper. Ens pintem de rosa la cara, i parlarem en estranger.:-#
Maio/Junho 2005
Mayo/Junio 2005
NUNCA MIS!
Eu chorei chorei Mirando para o mar Que vea o culpable Que diga a verdade Que diga a verdade E non mis mentiras A marea negra Invadiu as ras Invadiu as ras E as nosas vidas Outra vez vivimos Esta inxustiza Esta inxustiza Nunca mis se olvida Xuntmonos todos Ten forza Galiza
Chrabolowska Texto de B arbara Chrabolowska Lobato (da Mis) Fotos de Xurxo Lobato (da obra No pas do Nunca Mis)
Nunca Mis coma protesta contra a inseguridade, a inxustiza e coma unha gran homenaxe a xente galega.
(Cancin Cantar por non chorar do grupo Leila) Que Nunca Mis? Como naceu? Non hai unha definicin concreta e precisa. Segundo Manuel Rivas naceu do mar, da xente. Na mia opinin a conciencia galega que chama pola dignidade, verdade, xustiza. Pero... empecemos desde o principio. A catstrofe empezou o da 13 de novembro de 2002 cando o petroleiro Prestige, con 77.000 toneladas de fuel, sofreu unha va de auga a 28 millas do Cabo Fisterra navegando deriva. Tres das despois o fuel chegou a Galiza contaminando 150 quilmetros de costa. A costa da Morte foi o terreo mis afectado polo verquido. O 19 de novembro o petroleiro partiuse en dous e afundiuse a unhas 133 millas das Illas Ces. Neses das o goberno quixo encerrar a Galiza, intentou privar dunha informacin veraz e verdadeira aos galegos utilizando os remedios da propaganda e dunha forma de dominio autoritaria. Intoxicou de modo sistemtico, da tras da, imaxinando mentiras:...non haba marea negra, haba hilillos, galletas.... Negouse a aceptar que Galiza era unha terra contaminada, prexudicada. Durante un mes negouse a que
acudise o exrcito con medios para afrontar o desastre. Manipulou aos medios de comunicacin espaois e galegos, prohibiu as expresins marea negra, burla negra. Os gobernantes suprimiron o principio da realidade e iso levou desconfianza e odio da xente galega ao goberno. Quixeron impedir que chegasen voluntarios a limpar a costa, impedir o traballo informativo dos medios de comunicacin que chegaban de fra, prohibir imaxes da grande mancha no mar. Practicaron tamn unha gran accin contra a plataforma Nunca Mis. Os polticos, os informativos da TVE, os xornais pro-gobernamentais difundiron unha denuncia contra Nunca Mis. Os voceiros deste movemento foron tratados como banditos, nacionalistas radicais, comunistas, anarquistas ou simpatizantes do terrorismo vasco. Foi a operacin mis suxa e infame contra un movemento social desde o tempo do franquismo. O poder gobernante non superou a proba do caso Prestige. O presidente autonmico, Manuel Fraga, por primeira vez visitou a zona afectada unha semana despois da catstrofe. Antes estaba en Santiago de Compostela, a 60 quilmetros do mar enzoufado. Non se interesou polo desastre, non axudou nin informou xente galega. Tampouco pasou o exame o presidente do goberno, Jos Mara Aznar, quen seguiu coas sas viaxes sen ter tempo de vir a Galiza, zona contaminada. Foi el quen non entenda o problema. Interrogado por un xornalista contestoulle que cando fora a marea negra do Mar Exeo en 1990 s merecera estar dous das en portada de prensa. Pois, resulta que o que lle preocupaba entn era o feito de que a xente galega ocupase demasiado espazo na informacin, que se falese do drama que o seu goberno causara terra galega. Na histora recente de Galiza difcil atopar unha data mis terrible ca do 13 de novembro de 2002. Aquel da xuntronse a forza brutal dos elementos coa inconsciencia, o descoecemento ou o desleixo. Nada do que aconteceu foi bo: o medio natural esnaquizado para meses ou anos, o mar cheo de veleno, a pesca prohibida, a economa de Galiza desbaratada en parte, a sociedade abandonada sa sorte e o bo nome dos productos da costa galega tamn. Anda que pode parecer que imposible atopar algo positivo nunha traxedia de tal tipo hai dous bos feitos que son obrigatorios mencionar. Un deles o inmenso exercicio de solidaridade e de amor polo pas que materializaron millns de voluntarios nun movemento plenamente espontneo. O outro o colosal espertar da sociedade civil que aflorou na loita decidida dos marieiros para preservar as sas ras e na rebelin pacfica que protagoniza desde aquel novembro a plataforma Nunca Mis. Sen dbida os protagonistas mis importantes do ano 2002 en Galiza foron os voluntarios e voluntarias de todo omundo, de Galiza, de
Espaa, de Europa, de Amrica Latina que acudiron s costas galegas, a rescatar as aves petroleados, a limpar coas sas mans as rochas e participar na guerra contra o chapapote do Prestige. Foi o milagre da mis limpa, pura e espontnea solidariedade. Tian que comprar co seu dieiro monos de plstico, botas, luvas e mscaras porque saban que a desorganizacin era espantosa. Sen recibir axuda das autoridades foron directamente a limpar as praias. O fedor era noxento. Todo estaba recuberto dese horrible veleno negro. Todo estaba inerte e morto. Cangrexos, medusas, chocos, mexillns, aves, herbas. Todo.- di unha estudante da Universidade Pars VII. Hai que mencionar tamn a axuda de Portugal. Grazas a el Galiza recibiu o apoio na loita contra a inxustiza gobernamental, informacin sobre a catstrofe e voluntarios tan necesarios. O momento fundamental foi o da 1 de decembro, o da da multitudinaria manifestacin en Santiago de Compostela, a mis concorrida da historia do pas, con mis de 200.000 persoas. O da en que a sociedade civil reaccionou contra a desgraza, o desastre e a ignominia. Dicir 1 de decembro apelar valenta, ao rexurdimento, heroicidade. Dicir 1 de decembro lembrar as xentes de toda Galiza ateigando as ras de Santiago de Compostela para comunicar ao mundo enteiro que esa terra existe, que non acata a fatalidade nin a humillacin, e que est disposta a loitar polo seu futuro e pola sa dignidade. 1 de decembro a reivindicacin conxunta de todo un pobo que tivo os mximos expoentes nos marieiros que loitaron a brazo partido contra o chapapote, dos voluntarios que percorreron miles de quilmetros diante da chamada de desesperacin; da sociedade civil que soubo ocupar civicamente o lugar dos que preferirion fuxir. 1 de decembro o mesmo que dicir Nunca Mis!- engade Enesto Snchez Pombo, director de opinin de La Voz de Galicia. Hai que repetir outra vez a pregunta. Que Nunca Mis? Temos que buscar a resposta no da 21 de novembro, dous das despois do afundimento, cando o BNG (o Bloque Nacionalista Galego) e algns intelectuais (Manuel Rivas, Uxa Senlle) aprobaron a
creacin da plataforma. O lema de Nunca Mis, xa utilizado tralo accidente do petroleiro Mar Exeo en 1990, foi suxerido por Anxo Quintana e a bandeira galega enloitada foi idea do publicista Jos Mara Toms. Que Nunca Mis? Nunca Mis dos marineiros que salvaron as ras coas sas propias mans, mentres o Estado se daba por desaparecido; dos cientficos, dos labregos, dos enxeeiros. En Nunca Mis estn ecoloxistas, economistas, actores, mariscadores e profesores. Resulta case imposible atopar algn colectivo cidadn que non tea representacin nesta plataforma. Por iso leva con tanta lexitimidade a palabra firme dos galegos non s por tdalas cidades e pobos do pas senn tamn polas capitais espaolas e polos centros de Europa e Amrica. Pdese falar da Xeracin Nunca Mis ou do esprito Nunca Mis? Non se sabe. O importante o que pasou e quen estaba naquel tempo coa xente galega preocupada pola catstrofe. Foron os actores, pintores, fotgrafos, escritores, msicos, estudantes que apoiaban e axudaban aos marieiros galegos nun tempo difcil para eles. Puideron confrontarse contra o Goberno e a informacin oficial. Por primeira vez o galego que protesta sntese orgulloso de selo. Menos propaganda e mis compromisos para a recuperacin do noso Pas. Temos o corazn chapapoteado. Queremos coecer a verdade. Aznar, cobarde. Galicia est que arde. ...marea negra, chapapote, piche, ghalipote, merda... - Estas son as frases gritadas pola xente nas manifestacins en Santiago de Compostela, Vigo, Pontevedra, Ourense, A Corua, Lugo, Ferrol e en moitas cidades mis. Mostran unha gran tristeza, desconfianza e o odio da xente. Nunca mis ao maltrato aos ros ou terra de Galiza. Nunca mis perda dos tesouros materiais. Nunca mis desaparicin dos seus valores da cultura. Nunca mis debilidade da economa. Nunca mis emigracin forzada. Nunca mis resignacin!:-#
Mayo/Junio 2005
Maio/Junho 2005
"
5
"
retrospectiva
retrospectiva
Maio/Junho 2005
Mayo/Junio 2005
<:-)~
Lisboa vista de longe no passa dum ponto no mapa. Pequeno, entre dois mundos: este de terra e outro de gua, um ponto de interrogao, ponto! J est. Mas d-me Lisboa, Lisboa viva, e eu mostro-ta dum outro ponto. De vista. Quando estou a ponto de chorar, mostro-te fadistas, apontando para o teu corao. Mostro-te miradouros, l em baixo pontos pequenos a andar. A gente e Pessoas. A gente e a poesia a andar. Vais ver, prometo! O qu? No ar pontos de gaivotas. Nos quadrados de azulejos vrgulas azuis. Nos olhos das pessoas risinhos de luz. Gatos a fugir, carros a arrancar. Esta a minha Lisboa composta das imagens, que se confundem com os cheiros, que se misturam com os sons, que se esquecem to facilmente, e ficam s pontos entre linhas, notas perdidas dum concerto de Carlos Paredes. Mas as imagens constroem-se das linhas, as linhas dos pontos, e assim sendo, toda a Lisboa feita de pontos, que so cheiros, que so sons, mas principalmente imagens. E a este mundo te convido. Agora, a horas e em ponto.
( ) ( )
8
Mayo/Junio 2005 Maio/Junho 2005
*
10
Maio/Junho 2005
<
Mayo/Junio 2005
11
:-()
TRADUO
DE
:O
COR
Texto de Jakub Jankowski Walczuk-Beltro Texto de Ana Carolina Walczuk-Beltro
Dali em diante Ainda via as mesmas coisas Pessoas e acontecimentos. Mas, tornaram-se outras coisas Outras pessoas, outros acontecimentos: Mais coloridos Mais significativos Mais vvidos. FelizesMuito mais.
Tomasz Lychowski, Vises do que
terra vermelha. Mas vermelha de que? De sangue que permeou durante tantos anos a tranquilidade dos selvegens? Esta viso sangunea mas por que? Sou uma criana e as crianas sempre tm as vises mais horrorosas do mundo. Mas apesar disto as crianas sabem comunicar-se melhor- tm a lingua que nem os adultos compreendem. Independentemente do continente onde vivem, donde chegam Pelo mar ou pelo ar O mar azul no consegue limpar a terra vermelha No consegue filtrar sangue da terraNo, isto no se esquece e por isso me comunico com o visceral com a paixo com o crebro com a alma tambm. Nunca sou apenas um Quase nunca sei em que degrau parei. Como me afastar subir descer fugir alcanar ? Mas o difcil, difcil: eles se entenderem entre si, comigo! e eu com eles. como msica. Todos os tons so limpos, no misturados com outra cor, com outra matiz. O meu esqueleto verde como araucaria, as minhas veias contaminadas por tropicalismo, pela natureza colorida recebem os sons sob outra perspectiva. Mas o pincel dum compositor no mistura os sons. So to claros Nas minhas veias nasce a necessidade da natureza, de fugir das escadas, de deixar o meu degrau. A msica liberta-me, relembra sobre o lobo dentro de mim, relembra a necessidade de tudo ser to simples como poesia e estes quadros. Ouvindo Chopin, eu j connheo o meu destino. Tenho que fugir para viver os quadros escritos pelo poeta- como se fossem feitos pela mesma mo que pinta os poemas simples. Como se no houvesse diferena no acto da criao. Ouvi nas cores o grito, a chamada Talvez dum passado feliz J me vou. O verdadeiro steppenwolf no pode ficar num lugar por tanto tempo. O meu caminho est aberto. Na linha do horizonte vejo uma rvore e para alm h liberdade para selvagens como eu. O lobo venceu no homem:-#
Antes no sabia como que parece uma araucria. Agora sintome como Harry Haller ou como Herman Hesse. Estou sentado nas escadas duma casa onde alugei quarto . E gosto de observar uma araucria em frente da porta da vizinha. No sei, mas parece-me uma planta- rio com muitas afluentes. Ou como radioscopia em cor dum vulco . Vulco em actividade que lana no ar ... repolho. Estou sentado nas escadas e vejo uma ordem atrs do quadro, uma simplicidade potica O pincel mistura o guache lana o gemido o grito a cor o trao. E eu vou continuar assim, mirando afleuntes verdes que do vida. E eu vou continuar assim mas acho eu que esta araucria na verdade o meu esqueleto- os meus ossos, as minhas costelas... Este quadro espelho que penetra o meu interior. E eu, chamo-me Herman Hesse ou Harry Haller, o verdadeiro steppenwolf. E a cabea... a minha cabea um repolho. Sou palerma. Mas para o pintor este quadro tambm esqueleto para ele aquilo que tem tanto nas veias como nos ossos, que resultado de respirar outra cultura, outras cores, de cheirar outras plantas e o ar diferente Esta infeco, no tratada, passou das veias para os ossos Estou sentado num degrau Uma gota no mar uma gota do mar sou marsou . As ondas de cores vivas banham os meus ps. As novas crianas chegam pelo mar e encontram uma nova casa na
12
Mayo/Junio 2005
Maio/Junho 2005
13
22:00h. Despeo-me de alguns dos meus amigos que vo para outro lugar. Mas...alguns minutos depois vou cumprimentar outros camaradas que vo ....discoteca!!!:) Encontramo-nos e vamos juntos. Entre eles frequentemente h algumas pessoas novas. A maioria de ns usou B ento no temos problema em fazer o contacto. Dirigindo-nos discoteca alguns consomam mais Bdepois, naturalmente...C.
BS PARA OS MEUS AMIGOS. O CICLO ASSIM: USAR B, DEPOIS TRS C, IR CASA DE BANHO. NO BAR ENCONTRO UM CONHECIDO MEU. CURTA CONVERSA, B, C, AT LOGO!
5:00 Todos os meus amigos foram para as suas casas, eu estou no autocarro da noite, regressando minha. Estou sozinho, vejo pessoas que no conheo, que dor mem bbadas e que falam...bbadas. Estou com sonho, no posso resistir...estou a pensar, a trazer memoria as coisas que fiz...coisas que fiz hoje, coisas que fiz durante a minha vida...no normal...no uso B nunca mais... 6:00 Estou em casa, estou zangado comigo...Deito-me na cama e prometo no fazer mais coisas estpidas como fao, pelo menos ao proximo fim-de-semana...Boa noite. Todos nomes dos lugares, das pessoas, dos produtos so fictcios. Toda a historia foi imaginada por necessidades educativas:):-#
J esta noite, tudo anda volta, oio conversas aqui, conversa ali, entro numa, deixo outra. Tudo acontece rpido, no posso apanhar as ideias, gosto de conversar, de atirar ideias. Vejo a discoteca...Com algumas pessoas usamos A, provavelmente a ltima vez...bom...no tenho fora para outra vez. A atmosfera engracada, gosto muito. Entramos...
14
Maio/Junho 2005
Mayo/Junio 2005
15
;-|)
Texto de Katarzyna Piwowarczyk
:D
Texto de Josep A. Clement
PUNT I COMA
Vaig entrar al bar sense massa pretensions de poder fer res massa interessant, beuria alguna cosa, parlaria amb el cambrer qui aguantaria estoicament el meu tuf a alcohol, i al cap de vuit hores enganxat a la barra marxaria ben tou cap a casa per intentar dormir una mica, unes dotze hores per ser justos. Per ve-tho aqu que, quan ja masseia a la meva cadireta negrament incmode, giro el cap amb el temps precs darrufar el nas i veure un punt sol, trist, amb els ulls clucs que restava immbil i guaitava unes ampolles de vodka que prou li feien el pes. Seia encongit, tot rod ell i ben negrot, unes cadires enll. Vaig decidir acostar-mhi i veure que en podia treure. Quan el saludava ja em mirava amb una cara de pomes agres que feia por, segons mexplic feia ben poc que lhavia deixat la seva companya. A ms a ms, a part de ser alcohlic era heronman, ja sabeu, daquella generaci dels vuitanta que no savorrien gaire per que es cremaren fora rpid perduts pels bruts carres del gtic. Mentre xerrava mel mirava encuriosit, era un punt ben peculiar, qui ho havia de dir, tan petitet i poca cosa per alhora tota una caixa de sorpreses... Nasqu al Pas Basc, per de ben petit marx cap a Barcelona on vei tota aquella evoluci que port aquella ciutat dun qu local a un ens internacional. Entre vapors dalcohol passava la nit, i si quan hi vaig entrar eren vora quarts de dotze, ara ja eren les dues tocades i no hi havia cap novetat. Al bar noms hi veia tres clients ms a part del punt i jo. El panxut dall al fons de la barra no parava danar a pixar cada dos per tres, laltre primet escanyolit dulls de gat enllepolit maldava per poder absorbir un milligram ms, encara que fos dalcohol de garraf; i ms lluny, assegut a la taula, un estudiant perdut que cobrava la beca per fer lenze en les ocioses nocturnitats. Mho mirava tot amb la indiferncia del borratxo i no mhi trobava pas malament, el rellotge que penjava daquella merda de paret es movia lentament, i els meus ulls mig aclucats es distreien instintivament amb els sorollets intranscendents daquella mquina solitria. De sobte, per, sobr la porta i entr una coma com no nhavia vist mai cap, una voluptuositat exquisida i unes formes espectaculars que movien aquella punteta tan especial amb una grcia com poques comes he vist fer. Entr decidida, amb una mirada freda i duna profunditat que els meus ulls vidriosos podien apreciar sense cap mena de dubte. Es dirigia vertiginosament cap aquell malaguanyat punt amarat de vodkes i ple de qui sap qu ms i...Plaff! Bona plantofada li etzib! El punt caigu rpid rodolant per terra tot arreplegant, sense poderho evitar, les llosques daquell femer de barot. Lespectacle fou digne dsser explicat en futures converses amb els contertulians habituals de can Mohamed, sen podia treure suc de tot plegat. Si la vista no mengany, desprs aquella comassa sacost cap a aquell gec de punt i lacarici suaument. Laixec del terra i li digu algunes coses de ben a la vora, semblava que lescoltava i feia que s que s, com si estigus dacord amb alguna cosa important que se li comentava. Potser era sa dona, o qui sap qu estava passant all davant nostre, el cas s que al cap duna estoneta aquella grcil puntuaci ja estava aixecada i disposada a fotre el camp daquell indret de mn. I aix fou com aquella preciositat deix anar tot el que retenia dins seu, desprs serenament em mir (car com a bon xafarder estava ben a prop seu) i em digu: -Permetim que macomiadi. Crec que dara endavant ja no ens necessitar. Em vaig quedar astorat i no vaig tenir temps de formular cap mena de resposta. Suposo que restava amb la boca entreoberta mentre Ells marxaven pel mateix lloc don arribaren.Per sorpresa meva quan el punt sort li caigu un paperet vora meu que vaig llegir amb molta cura, deia aix: Estvem asseguts al jard prenent un aperitiu abans de dinar. La conversa es va decantar cap al tema del racisme. - Des del punt de vista teolgic- va argumentar P., un conegut predicador, el racisme no existeix, ja que tots descendim dAdam i Eva.~ De Sobte es va sentir una remor entre els parterres i alguna cosa es va esmunyir entre la gespa acuradament tallada. - Qu ha estat aix?-vaig preguntar - Una serp - I no creu, reverend pare, que ha insinuat un somriure una mica estrany? - No- va respondre breument el teleg. Ara ja han passat uns quants anys daquesta trobada inesperada, i malgrat tot aquest temps que sha escapat entre arrugues, cabells que mabandonaren i budells ben inflats que donen un aire de responsabilitat a la meva persona, avui dia, mentre els traductors, escriptors i exegetes somplen la boca de paraules que lloen idees i comenten intencions i histries escrites, jo senzillament busco aquells punts i comes perduts entre els gegantots mots que em corprenen i tot ho aixafen sense tan sols deixar respirar. I qui em mira i creu conixer-me pensar que sc un lector infatigable, com el noi del quiosc qui em t com a client preuat, per jo em quedo tancat a casa mirant pgines i ms pgines soltes noms per poder capir on estan els punts i comes amb qui hom desitja riures de tot plegat:-#
Andou na direco da Universidade. Estava perto, s um pequeno passeio. J via as caras dos estudantes. As meninas Bateram as dez de manh. a desmaiar. Os rapazes a fumar cada vez mais cigarros. Os prefessores a sentir uma tenso Passou um carro, e ao entrar numa agradvel, como se conduzissem a poa, tirou gua e lama dona BMW mais nova. Ai, que bom. Que Pontuao. Ficou despontuada. Ficou prazer ser uma pessoa to imprtante! um zero de cem. Vi-ai-pi pronunciou inglesa. Uma E VIU UMA FONTE LINDA, senhora to importante devia vir de Entrou na escola e os alunos no a txi. Mas o tempo est to bom ai reconheceram. Danavam e cantavam RODEADA DE FLORES. que gosto, suspirou a dona Pntuao, juntos, e eram bons e tinham razo. LAVOU O CABELO. a ver a sua imagem no espelhinho dum DESCALOU AS BOTAS E DESPIU Dona Pontuao tentou avaliar, mas os cabriol cor-de-rosa aparcado ao lado culos estavam sujos. O VESTIDO. duma pastelaria. FICOU QUASE NUA E QUASE E viu uma fonte linda, rodeada de - Os estudantes unidos jamais sero flores. Lavou o cabelo. Descalou as BONITA. vencidos! gritou o Joozinho. ATRS DUM ARBUSTO ESTAVA O botas e despiu o vestido. Ficou quase nua e quase bonita. Atrs dum arbusto JOOZINHO, - Temos que lutar contra isso! estava o Joozinho, a olh-la numa A OLH-LA NUMA contemplao silenciosa. O nosso - No justo! Eu escrevo uma coisa, rebelde ficou totalmente apaixonado. CONTEMPLAO SILENCIOSA. ele escreve uma outra igual, e eu recebo O NOSSO REBELDE FICOU sessenta, e ele oitenta! Mas apanhou-o um professor.
TOTALMENTE APAIXONADO.
- Que fazes tu? Mas olhou melhor a menina. Para mim seria cinco em dez.
Os professores viram o que passava e disseram que era de medo. E tinham razo. Os estudantes tinham medo da sua baixa qualidade, to visivelmente marcada com os pontos... To clara como uma pessoa nua na praia, como uma ferida aberta. Mas o que fazemos ns? perguntavam as professoras e perguntavam-se os professores. No podemos mand-la embora, porque boa e tem razo! - Os professores tambm tinham medo.
E levou o aluno sala, e era bom e tinha razo. Diz-se que a Pontuao ficou uma pessoa diferente. Uns dizem que envelheceu. Outros, que virou homem e agora chama-se Ponto. Outros, que invisvel, porque mais comfortvel. Na verdade no se sabe, mas para minimizar o medo, os alunos danam nas festas de Juwenalia, que so boas tm razo. E depois ficam quietos, espera:-#
16
Mayo/Junio 2005
Maio/Junho 2005
17
:) & (^_^)
Texto da Marta
:) & (^_^)
:-){<////> (^_^) :-)
Ningum sabe exactamente, quando foi usado o primeiro smiley. A enciclopdia virtual Wikipedia informa que, segundo Mike Jones da Microsoft, o primeiro smiley foi enviado a 19 de Septembro de 1982; a mensagem que o continha saiu de Carnegie Mellon University. A Wikipedia avisa, que outras pessoas acham os emoticons mais velhos. Numa pgina japonesa encontrei uma curiosidade ligada ao tema. O autor da pgina, Koichi Yasuoka, encontrou um texto americano, escrito mquina em 1890, muito curioso. Eis um fragmento desse texto: Reparem no fragmento aps as palavras jOy FORever contm um conjunto de ponto e vrgula e parntese, que hoje significa um sorriso de quem pisca o olho. Ser um smiley do sculo XIX? Se calhar. A inveno podia ser to velha, pois o uso dos emoticons funciona igualmente bem nos textos escritos mquina. S que o autor faz muitos erros por no estar acostumado ao aparelho e usa uma ortografia bem original: @ em vez do a, $ em vez do s etc. No penso que o mistrio desta carta possa ser resolvido; alis isso no muito importante. A concluso interesante que a ortografia alternativa, to popular na Internet, no e uma inveno do nosso tempo. Para concluir, algumas sugestes dos especialistas da lngua polaca, quanto aos emoticons. Aconselham tratlos como sinais de pontuao: se um smiley estiver no fim da frase, no preciso escrever o ponto final; se no lugar da vrgula, no temos de pr a vrgula; pode tambm funcionar como o parntese final. Mas, ao contrrio de pontos finais e vrgulas, o smiley pode se encontrar em qualquer parte da frase. Isto, obviamente, no so regras muito rigorosas; como os emoticons formam parte da linguagem coloquial, os internautas podem us-los como quiserem. No entanto, a sugesto dos fillogos tem uma vantagem os sinais de pontuao podem estragar um smiley bonito. Segundo o Wielki sownik wyrazw obcych (dicionrio das palavras estrangeiras) do PWN, na lngua polaca emotikon do gnero masculino, porque vem do equivalente ingls. A verso feminina emotikona incorrecta. Se vocs sentirem, algum dia, uma vontade irresistvel de criar, inventem um novo smiley. No ficaro famosos, mas participaro numa grande obra da comunidade virtual. Ou talvez um dia seja organizado um concurso de inveno dos emoticons e vocs ganhem?:-#
:)
pequenina obra de ASCII-Art simplificado, como estas: (um caracol), (um homem levando uma gravata).
__@_o=:
(^_^)
d8=
O primeiro um smiley que designa um castor que leva um capacete e culos de esquiar (a letra d o capacete, 8 designa os culos e = designa os dentes do animal). Quem inventou este smiley devia ser muito criativo, mas para que o inventou? Alm de um pequeno conjunto dos emoticons usados com frequncia, existe uma grande variedade dos smileys desconhecidos e, para dizer verdade, pouco teis para o processo de comunicao. Criam-se como pequenas obras da arte popular para mostrar o gnio criativo e o sentido de humor do autor. Os meus preferidos so estes: (um ingls a beber
O segundo dos emoticons acima mencionados um smiley japons, designando o mesmo que o nosso Os emoticons japoneses so um pouco mais naturais, porque no exigem que o leitor vire a cabea para o lado esquerdo (o que devem fazer as pessoas no acostumadas aos emoticons e todos os leitores ao encontrar um smiley desconhecido). Mas contm mais OS ASITICOS sinais, o que pode ser inconveniente: USAM MAIS EMOTICONS tem 5 sinais, enquanto o DO QUE OS EUROPEUS, equivalente europeu tem s 3 (ou SE CALHAR dois, se for escrito sem o nariz). Para mim o comprimento do sinal POR CAUSA importante, mas para a maioria dos DOS ALFABETOS ICTOGRFICOS japoneses, que nascem com um OU POR CAUSA DA telemvel na mo, talvez no lhes faa diferena. Penso que o estilo japons IMPORTNCIA DA MMICA NA de desenhar os emoticons tem muito a SUA CULTURA. ver com o caracterstico desenho do NO DESENHAM anime e manga a cara tem uma boca SMILEYS recta e estreita, os olhos parecem oblquos (o que, para os japoneses, QUE SIGNIFICAM deve ser mais natural).
(^_^)
:-)
IRRITAO OU TRISTEZA
Os asiticos usam mais emoticons do que os europeus, se calhar por causa dos alfabetos pictogrficos ou por TM, PORM, causa da importncia da mmica na ALGUNS QUE NO cultura deles 1 . No desenham os 1) carregam-se toa algumas teclas e smileys que significam EXISTEM NO SISTEMA DE depois s preciso achar uma descontentamento, irritao ou tristeza COMUNICAO EUROPEU interpretao qualquer para o efeito da para no ofender o leitor. Tm, porm, aco anterior; alguns que no existem no sistema de 2) pensa-se numa coisa que ainda no tem nenhum smiley comunicao europeu, os mais populares so por exemplo: e forma-se um conjunto de sinais que pode ser interpretado (um sorriso feminino; na cultura tradicional como essa coisa. japonesa a mulher bem educada no mostrava os dentes a sorrir; isso parece ter mudado, mas o costume sobreviveu (banzai smiley muito Obviamente, ambos os mtodos exigem imaginao. Depois neste smiley), preciso colocar a inveno numa pgina ligada ao tema contente, com os braos levantados de alegria), (ou escrever um artigo sobre o tema ;) Se se tiver vontade (expresso de confuso e de pedir desculpa; > designa de criar algo mais complicado, pode-se desenhar uma uma mo na cabea de uma pessoa envergonhada). spaghetti com certa dificuldade; simples mas muito gracioso). H duas maneiras de inventar um novo smiley:
(^.^)
\(^_^)/
(^o^;>)
Richard Kern, Literacy and Language Teaching, Oxford University Press, 2000.
18
Maio/Junho 2005
Mayo/Junio 2005
19
8-| ensayo
PONTUAO DE ESTRELAS
Doutora Kalewska Texto de Prof Doutora Anna Kalewska
8-| ensaio
da traduo portuguesa ouamos as ltimas palavras de O Tempo Reencontrado que fecham a obra proustiana: Je meffrayais que les miennes fussent dj si hautes sous mes pas, il ne me semblait pas que jaurais encore la force de maintenir longtemps attach moi ce pass qui descendant dj si loin. Du moins, se elle mtait laisse assez longtempos pour accomplir mon oeuvre, ne manquerais-je pas dabord dy dcrire les hommes (cela dt-il les faire ressembler des tres monstrueux) comme occupant une place si considrable, ct de celle si restreinte que leur est rserve dans lespace, une place au contraire prolonge sans mesure puisquils touchent simultanment, comme des gants plongs dans les annes, des poques si distantes, entre lesquelles tant de jours sont venus se placer dans le Temps3. O tempo protagonista. E o homem reencontrado. Voil. Timidamente metido entre parnteses, envelhecido, insignificante4... Uma nota de rodap tambm um parntese. Com nmero a seguir ou como um asterisco. Maria Alzira Seixo pensou, talvez indevidamente, que entre os inteletuais e letrados a maioria no passou da abordagem do primeiro ou dos dois primeiros volumes da obra, em certos casos saltando para o ltimo, Le Tempos retrouv (para se ficar a par da famosa teoria do tempo)5. Ficmos, pois, junto da ideia proustiana do tempo reencontrado e continuamos a acreditar no poder da memria afectiva retirando do parntese o que justamente pertence orao directa. (Entre parntese est a exclamao de Proust Agora j posso morrer! suspirada quando a sua secretria, Yvonne dAlbaret, acabou de dactilografar os quinto e sexto volumes do Em Busca do Tempo Perdido e o stimo e o ltimo, O Tempo Reencontrado, j estava escrito). Os jogos da morte, colocamo-los entre parntese:-# Varsvia, 8 - 10 de Maio de 2005 Breve Gramtica do Portugus Contemporneo, 11 ed., Edies Joo S da Costa, Lisboa 1998, pp. 429-441. O Dicionrio da Lngua Portuguesa 2004, da Porto Editora, na p. 1244 fala do parntese ou de uma frase que se intercala num perodo, mas que tem sentido parte; o sinal (...) identifica e delimita essa frase. H tambm parntes rectos, colchetes e travesses, com importantes funes nos trabalhos de lingustica e de filologia.
2
La Recherche du Tempos Perdu de M.Proust tem, desde 2003 at ao momento presente, seis (dos sete) volumes de Em Busca do Tempo Perdido, traduzidos em portugus por Pedro Tamen e publicados pela Relgio dgua: I. Do Lado de Swann, II. Sombra das Raparigas em Flor, III.O Lado de Guermantes IV.Sodoma e Gomorra V. A Prisioneira VI.A Fugitiva Le Temps retrouv/O Tempo Reencontrado de esperar em breve.
3
M. Proust: Le Temps retrouv, in: La Recherche du Tempos Perdu III (La Prisionire, La Fugitive, Le Tempos retrouve), Gallimard, Paris 1954, p. 1048. Cf. tambm as tradues polacas deste fragmento feitas depois de 1945: M. Proust:Czas odnaleziony, in:W poszukiwaniu straconego czasu, vol. VIII,prze.J. Rogoziski, PIW, Warszawa 1960, pp. 453454 e Idem:,Czas odnaleziony prze. M. urowski, Prszyski i S-ka, Warszawa 2001, p. 314.
4
(tait-ce pour cela que la figure des hommes dun certain ge tait, aux yeux du plus ignorant, si impossible confondre avec celle dun jeune homme et napparaissait qu travers le srieux dune espce de nuage?). M. Proust: Le Tempos retrouv, op. cit. (a ltima nota da obra, marcada com o *, i. e., com o asterisco).
5
Cf. M. I. Castelo Branco: Exerccios de composio e redaco, in: Pequeno Curso da Lngua Portuguesa, Servio de Bibliotecas e Apoio Leitura, Fundao Clouste Gulbenkian, Lisboa 1995, pp. 63-71 e C. Cunha, L. Cintra:
M. A. Seixo: Em Busca do Tempo Perdido, de Marcel Proust O Romance do Sculo, in: JL Jornal de letras, artes e ideias, No 853, Lisboa ,11 a 24 de Junho de 2003, p.5.
20
Mayo/Junio 2005
Maio/Junho 2005
21
(: >
Poemas de Mnica Gez Silva
(: >
Desfacerse por dentro como comer area horas e horas, ata perde-lo sabor. Morder na pedra mida e construla de novo no sangue das enxivas. Facer montes con ela nas covas dos ollos e seguir roendo sen saliva suficiente para botala abaixo. Comer area como inventarse de novo desde debaixo dos ps. Desde debaixo dos ps mata-las camelias murchas por non ter cunchas que morrer. Esmagar follas debuxadas e mira-los peixes nun anaco de poza, nadando formas xeomtricas. Peixes pintados para pareceren xente e facrense homes. Afogados dun tiro a ocuparen sombra, nunca irn forno por non teren visto o mar. Por non teren visto o mar han morre-los non nacidos coa cabeza enteira enterrada na area.
O 18 DE FEBREIRO DEU UNHA CONFERENCIA NO NOSO INSTITUTO SOBRE A IMPORTANCIA DA LRICA NO PROCESO DE CONSTRUCIN DUNHA IDENTIDADE CULTURAL. O CASO DE LONGA NOITE DE PEDRA, CONVIDADA POLO CENTRO DE ESTUDOS GALEGOS. A
SEGUIR MOSTRAMOS ALGNS DOS SEUS POEMAS.
ESCRITURA
HUMANO. PERMTENOS OLLAR O INDIVIDUO DEVEZOSO NA PROFUNDIDADE DA SA ALMA, DEIXNDONOS SENTIR NA PUNTA DOS DEDOS O ALENTO DA SA RAZN, CONSENTNDONOS ESCOITAR OS MURMURIOS DO SEU INTERIOR. DE SALITRE. BERROS DA SA PALABRA, DA DESCRICIN DE RETALLOS CONCISOS, DE IMAXES EFMERAS FOTOGRAFADAS.
Deixabas anaquios de mar debaixo das uas para que bebese de ti sen matar nunca a sede. Eu levaba argazo nos dedos e perdao no teu leito.
Coma os gatos que perderan a inocencia, afiaba as uas na madeira de amieiro pola banda na que non lle daba o vento. Cravbaas logo nos ollos e estirpaba as escenas nas que saras.
Vintecinco ladrns roubaron o que era deles e mataron os robalos que choraban. Vintecinco vellas cantaron, molestando hora do caf. Botronlle-lo fume cara s que intentaban adormece-lo home e cuspiron nos restos de biscoito. Vintecinco mortos botaron da cama os seores, desfacendo as sabas en bandeiras de azucre para todos. Aquel da, no mundo houbo unha Revolucin e naceron flores.
Hei de esgazarte coas uas ata rompe-las tellas, e chegar faiado sen varrer para facer sangue nos teus soos. Hei tende-la roupa sen lavar nas tas cordas, ata que chores esgotado polo peso das nosas miserias. Hei, se acaso, morrer en ti e apodrecer ta beira para que goces e repouses entre os vermes.
22
Maio/Junho 2005
Fixen sangue en min nas ras de Santiago, e agardando a ambulancia enchn as pedras de salitre. Arrastreime da cama e fun, caendo, detrs dos ollos das gaivotas cheirando bravo, seguindo a agona dun sol candeado a matar diariamente. E en chegando, dei contigo que agardabas para non marchar. Morreremos no mar -dixemos-, porque nunca nos falaron doutra morte. Anque veamos logo avisarvos a terra.
Mayo/Junio 2005
23
(: > = L
(: > = L
PARNTESIS (MYSLNIK)
A veces por las noches meditaba aquella ocasin la Pulga cuando el insomnio no me deja dormir como ahora y leo, hago un parntesis en la lectura, pienso en mi oficio de escritor y, viendo largamente al techo, por breves instantes imagino que soy, o que podra serlo si me lo propusiera con seriedad desde maana, como Kafka (claro que sin su existencia miserable), o como Joyce (sin su vida llena de trabajos para subsistir con dignidad), o como Cervantes (sin los inconvenientes de la pobreza), o como Catulo (aun en contra o quiz por ello mismo, de su aficin a sufrir por las mujeres), o como Swift (sin la amenaza de la locura), o como Goethe (sin su triste destino de ganarse la vida en Palacio), o como Bloy (a pesar de sus decidida inclinacin a sacrificarse por las putas), o como Thoreau (a pesar de nada), o como Sor Juana (a pesar de todo), nunca Annimo, siempre Lui Mme, el colmo de los colmos de cualquier gloria terrestre.
()
24
Mayo/Junio 2005
(: >
(: >
_
Maio/Junho 2005
Czasem w nocy - rozmylaa pewnego razu Pcha - gdy bezsenno nie pozwala mi zasn - tak jak w tej chwili - i czytam, robi sobie przerw na rozmylanie, myl o swojej pracy pisarza i, patrzc przecigle w sufit, na krtko wyobraam sobie, e jestem, albo e, gdybym tylko tak sobie od rana na powanie postanowia, mogabym by jak Kafka - ale oczywicie nie yjc jak on w biedzie, albo jak Joyce ale nie wykonujc wszystkich tych zaj, ktre on wykonywa aby godnie przey, albo jak Cervantes - ale nie czujc jak on tych wszystkich niedogodnoci pyncych z biedy, albo jak Katullus - ale bez, a moe wanie dla, jego upodobania do cierpienia przez kobiety, albo jak Swift - wyczajc zagroenie szalestwem, albo jak Goethe - ale nie bdc jak on skazana na smutny obowizek zarabiania na ycie w Paacu, albo jak Bloy - ale bez jego wyranej skonnoci do powicania si dla dziwek, albo jak Thoreau - oprcz niczego, albo jak Sor Juana de la Cruz - oprcz wszystkiego, nigdy jako Anonim, zawsze jako Lui Mme, szczyt szczytw wszelkiej ziemskiej chway.
25
IEWIDOMY RYBAK
d kadego czowieka znajduje si w jego wasnej piersi.
(: > = L
AQUI VOS APRESENTAMOS MAIS UMA TRADUO DE UM CONTO DE MIA COUTO, DESTA FEITA, O CONTO O PESCADOR CEGO DO LIVRO CADA HOMEM UMA RAA DE 1990.
yjemy z dala od nas samych, w odlegej obudzie. Zanikamy. Dlaczego wolimy nas w tej ciemnoci wewntrznej? Moe dlatego, e ciemno czy rzeczy, zszywa rozproszone wkna. Pod oson nocy niemoliwe zyskuje pozory rzeczywistego. W tej uudzie wypoczywaj nasze urojenia. Pisz to wszystko, zanim jeszcze zaczem. Zapis wod, po ktrym nie chc ladu, niezmiennego losu atramentu. Z powodu Maneki Mazembe, niewidomego rybaka. Zdarzyo si, e wyku sobie dwoje oczu, dwie studnie wypite przez soce. Sposb w jaki straci wzrok, to dopiero historia. Jedna z tych, ktre im czciej opowiadane, tym mniej si rozumie. Ostatecznie wiele gosw tworzy tylko cisz. Zdarzyo si podczas pewnego poowu: Mazembe zagubi si w bezkresie. Nawanica sposzya mae concho [canoe, maa dka] i rybak zabka si bezpowrotnie. Miny godziny, wezwane przez czas. Bez sieci ani zapasw Mazembe zawierzy nadziei. Ale gd zacz zagnieda si w jego odku. Postanowi zarzuci wdk, ju bez nadziei: haczyk domaga si przynty. A nikt nie zna ryby, ktra zabije si dla przyjemnoci, poknwszy pusty haczyk. Nocami zib udoskonala si. Maneka Mazembe kuli si w sobie. Nie ma lepszego schronienia ni wasne ciao, myla. Czyby pody w onie matki dray z zimna? Upyn tydzie, przepeniony dniami. d utrzymywaa si na powierzchni wody. Rybak trzyma si przy yciu. Mierzc gd dotyka eber w szkielecie ciaa. - Ju mnie nie ma. Zawsze tak jest: rozsdek chudnie szybciej ni ciao. I wanie w tej chudoci zrodzia si decyzja Maneki. Sign po n i pewnym ruchem wykona zabieg. Wyupa lewe. Drugie zostawi do dalszego uytku. Wbi oko na haczyk. By to ju narzd obcy, wyrugowany. Jednak wzdrygn si spojrzawszy na nie. Zdawao mu si, e to wydziedziczone oko wpatrywao sie w niego uporczywie, w zranionym osamotnieniu sieroty. I przez to, w haczyk wbijajcy si w jego wasne obce ciao, sprawia mu bl wikszy, ni mgby sprawi jakikolwiek cier.
Zarzuci wdk i czeka. Ju zgadywa wielko ryby, duszcej si w powietrzu. Tak, przecie nie co dzie ryba moe skosztowa takiego kska. I mia si ze swych wasnych sw. Ryba, koniec kocw, przypyna. Tusta i srebrzysta. Zreszt: czy kto kiedy widzia chudziutk ryb? Nigdy. Morze jest szczodre, bardziej ni ziemia. Tak myla Mazembe, kiedy mci si na godzie. Upiek ryb bezporednio na odzi. Uwaaj, pewnego dnia concho sponie, z tob w rodku. Tak ostrzegaa Salima, jego ona. Teraz, z penym brzuchem, umiecha si. Salima, c ona wie? Chudziutka, jej krucho bya podobna trzcinom, ulegym nawet najlejszemu podmuchowi wiatru. Trudno zrozumie jak si z siebie wydobywaa, gdy dwigaa cakiem wysoko tuczek modzierza. I ukoysany przez Salim, Maneka rozluni si, a nawet zdrzemn. Ale nie mierzy si drzewa dugoci cienia. Uparty gd powrci. Mazembe chcia wiosowa, nie dawa rady. Ju adna sia mu nie pozostaa. Zdecydowa si wic: wyupie prawe. I znowu sam si zoperowa. Ciemno otoczya rybaka. Mazembe, podwjnie lepy, tylko palcom powierzy postrzeganie. Znowu zarzuci wdk w morze. Nie czeka dugo, by poczu pocignicie, zwiastujce najwiksz ryb jakiej nigdy dotd nie zowi. W tymczasowym wytchnieniu od godu, jego ramiona odzyskay sprawno. Jego dusza wrcia z morza. Wiosowa, wiosowa, wiosowa. A d zadraa, ciemno przeciwko ciemnoci. Z uoenia fal, pluskajcych dziecinnie, odgad, e dotar do play. Podnis si i zawoa o pomoc. Czeka kilka milcze. W kocu usysza gosy nadchodzcych ludzi. Zdziwi si: te gosy byy mu znajome, te same co w jego wasnej wiosce. Czyby jego ramiona rozpoznay drog powrotu, bez pomocy wzroku? Pochwycio go wiele rk, ktre pomogy mu wysi. Byy pacze, lamenty. Wszyscy chcieli go widzie, nikt nie chcia na niego patrze. Jego powrt budzi rado, jego wygld sia zgroz. Mazembe wrci rozebrany z tego, co nas najbardziej stanowi: z oczu, okien gdzie ponie nasza dusza.
Od tego czasu Maneka Mazembe nigdy ju nie wypyn w morze. Nie eby z wasnej woli pozosta na tym wygnaniu, wydziedziczony z morza. On nalega: jego ramiona udowodniy, e znaj cieki na wodzie. Ale nikt nie wyraa zgody. Jego ona bardzo-bardzo bronia mu chwyci za wiosa. - Musz wyruszy, Salimo. C bdziemy jedli? - Lepiej by biedn ni wdow. Pocieszya go, bdzie zbiera mae, strzykwy, muszle miczakw do jedzenia i na sprzeda. I w ten sposb zwiod ndz. - Ja te mog owi ryby, Maneka, na odzi... - Nigdy, kobieto. Nigdy. Mazembe wzburzy si: eby nigdy wicej nie wracaa do tego pomysu. By lepy, ale nie straci swego statusu macho. Miny wieki cae. Dugimi porankami lepiec chon soce. Jego marzenia bujay si rozmarzone na falach. A do poudnia, kiedy to crka przemieszczaa go w pieszczot cienia. Tam podawano mu jedzenie. Tylko dzieci mogy to czyni. Poniewa rybak odda si jednej jedynej walce: odsun od siebie trosk Salimy, swej delikatnej ony. Przyjcie jej opieki byoby, w oczach Mazemby, najboleniejszym ponieniem. Salima ofiarowywaa mu czuo, on odmawia. Woaa go, on odpowiada pomrukiem. Ale z biegiem czasu gd zamieszka z nimi. Salima wloka si, punktualniejsza ni pywy, zbierajc skorupki ndzy, zbyt duo pustych muszli, eby si naje. Wobec tego Salima zakomunikowaa mowi: ilekolwiek miaoby go to kosztowa, ona wejdzie na d nazajutrz. Bdzie owi ryby, jej ciao kryo nakazy, ktrych on nie by wiadom. Mazembe sprzeciwi si, w rozpaczy. Nigdy! Gdzie kto kiedy widzia kobiet owic ryby, rozkazujc odzi? Co powiedz inni rybacy? - Nawet gdybym mia ci przywiza do mojej nogi Salimo: nie wypyniesz w morze. Powiedziawszy, co mia do powiedzenia, zawoa dzieci. Po rozmowie zszed na pla. Caa jego chudo napinaa si na uku ciaa. By odpyw i dka spoczywaa brzuchem na piasku, rozleniwiona.
26
Maio/Junho 2005
(: >
- Idziemy dzieciaki. Przepchniemy t d tam do gry. On i dzieci przecignli dk w gr wydmy. Przenieli j tam, gdzie nigdy nie docieraj fale. Mazembe potrzsn rkoma, w sposb obraliwy dla ony. - Salimo, nie pogrywaj ze mn. I odwracajc si w stron odzi rzek: - Teraz bdziesz domem. Od tego momentu Maneka Mazembe zamieszka na odzi, wodno-ldowej. Razem z odzi przypomina przewrconego wia, niezdolnego wrci do morza. I w tym rozlegym osamotnieniu Mazembe zatraci si. A do pewnego niepewnego poranka. Salima zbliya si do odzi, przez chwil przygldaa si mowi. By wyranie zaniedbany, na twarzy gsta broda. Kobieta usiada, trzymaa w rkach garnek z ryem. Odezwaa si: - Maneka, od dawna nie rachujesz mi koci pak. Kto wie, zgadywaa, czy ta jego gorycz nie bya skutkiem abstynencji. Moe potrzebuje poczu jej zy, wyczny waciciel jej cierpie. - Mazembe, moesz bi. Ja pomog: bd spokojniutka, bez uchylania si w adn stron. Rybak, milczcy, przebiega zakamarki swej duszy. Zna fortele kobiet. Dlatego przekierowa rozmow. - Nie wiem nawet ktra godzina. Teraz nigdy nie wiem. Salima nalegaa, prawie bagajc. eby j pobi. Mczyzna, po dugiej chwili, podnis si. Potkn si o jej ciao, chwyci j za rami, w oskarycielskim gecie. Salima oczekiwaa mowskiej przemocy. Jego rka opada, jednak po to by pochwyci garnek. Gwatownym ruchem cisn straw o ziemi. - Nigdy wicej nie przyno mi jedzenia. Nie potrzebuj niczego co twoje. Nigdy wicej. Kobieta usiada midzy ryem a piaskiem, wiat rozpad si w ziarenka. Przyjrzaa si mowi wracajcemu do odzi i dostrzega jak si upodabniali, mczyzna i przedmiot: jeden,
(: > = L N
(: >
Mayo/Junio 2005
27
(: > = L N
- Nie rb tego, mu.
(: > = L
CERTEZA
spragniony wiata; drugi, stskniony fal. Kiedy bya ju w drodze, Salim zatrzymao jego woanie. - Kobieto, prosz o przyniesienie mi ognia. Zadraa. Ogie, do czego? Gbokie przeczucie kazao jej sprzeciwi si. We zach, usuchaa go. Przyniosa kawaek drewna, poncy.
lepiec chwyci pochodni, jak gdyby by to miecz. Potem cisn ogie do rodka odzi. Salima krzyczaa, krc wok pomieni, jakby pony w jej wntrzu. To jego szalestwo byo zaproszeniem dla nieszczcia. Dlatego potrzsna go za star koszul, eby wysucha jej decyzji o odejciu, zabraniu dzieci na zawsze. I kobieta odesza, nie pozwoliwszy by jej dzieci ujrzay swego starego ojca, optanego, przeklinajcego ich ycie. Rybak zosta sam, wydawao si jakby plaa jeszcze zogromniaa. W swym nic nie znaczcym dziaaniu pozwoli sobie zapa si w noc, wyczuwajc na palcach smak popiou. Dotykanie zgliszczy dawao mu poczucie wielkoci. Przynajmniej przypado mu unicestwi, zniszczy tyle ile mu byo zabronione. Maneka nie zauwaa upywajcych dni. Jednak pewnej nocy potwierdziy si przeczucia Salimy: tamten ogie wzbi si zbyt wysoko, niepokojc duchy. Gdy u szczytu koron palm kokosowych zacz zawodzi wiatr. Mazembe zatroska si, nawet podoe zadrao. Nagle niebo si rozstpio i ogromne kamienie lodowe spady na ca pla. Rybak biega na olep, w poszukiwaniu schronienia. Grad, nieubagany, wymierza mu kar. Maneka nie zna wyjanienia. Nigdy nie zetkn si z takim zjawiskiem. Ziemia wspia si do nieba, myla. Przewrcony do gry nogami, wiat pozwala spada swemu tworzywu. Z niepokojem sieroty, rybak opad na kolana, ramiona owinite wok gowy. Nie sysza nawet siebie samego, jedynie spostrzeg, e pord wasnego szlochu i jkw ziemi, wzywa Salim. Wanie wtedy poczu dotyk delikatnej doni na ramionach. Podnis twarz: kto wyciera mu pot. W pierwszym odruchu stawi opr. Potem ustpi, moszczc si jak dziecko na kolanach matczynych. Zawoa: - Salima?
(
PEWNO Jeeli rzeczywistym jest wiato biae lampy, rzeczywista do ktra pisze, rzeczywiste s oczy wpatrzone w zapis? Od sowa do sowa to co mwi, wietrzeje. Wiem, e jestem ywy midzy nawiasami. (tum: Krystyna Rodowska)
28
Mayo/Junio 2005
(: >
CERTEZA Si es real la luz blanca de esta lmpara, real la mano que escribe, son reales los ojos que miran lo escrito? De una palabra a la otra lo que digo se desvanece. Yo s que estoy vivo entre dos parntesis. Octavio Paz, Das hbiles
(: >
)
CERTEZA Se real a luz branca desta lmpada, real a mo que escreve, so reais os olhos que olham o escrito? De uma palavra outra o que digo desvanece-se. Eu sei que estou vivo entre dois parntesis. (trad: Jos C. Dias)
CERTESA Si s real la llum blanca daquesta lmpada, real la m que escriu, sn reals els ulls que miren all escrit? Duna paraula a laltra el que dic desapareix. Jo s que estic viu entre dos parntesi. (trad: Josep A. Clement)
Maio/Junho 2005
29
Qu bonito :))
TODO DEPENDE DEL PUNTO DE VISTA (Y DE OTROS SIGNOS DE PUNTUACIN)
Qu bonito es el amor!, dicen los que no lo han vivido de cerca y slo lo han visto en el metro, en el cine o en el Play Boy Chanel, por mencionar algunos de los sitios ms frecuentadospor los nostlgicos solitarios :-P, y que precisamente por nostlgicos siguen y seguirn siendo solitarios y siguen y seguirn creyendo en el amor, o cuando menos en su belleza *-) Qu? bonito es el amor?, exclaman enfurecidos los que han pasado por ah y, de hecho, siguen pasando y no saben bien cmo salir o si salir o no, o cundo y a qu hora, o si no ser mejor quedarse y seguir enfurecidos >@ Qu bonito es el amor? o Qu bonito es el amor!, dicen los indecisos (es decir, otros ms indecisos que los del prrafo anterior), segn su estado de nimo que tampoco pueden dicidir tan fcilmente- :< Que bonito es el amor?, preguntan los que no oyen o no quieren or bien, por si acaso y para evitar el riesgo de ser clasificados en otro prrafo 8-| Qu bonito!, es el amor, gritan los asombrados cuando lo ven pasar frente a ellos a la velocidad del rayo :-O Qu bonito es el amor, suspiran, suspiran y suspiran los que suspiran y suspiran :| y hasta los que lloran y lloran a lgrima suelta :( Qu bonito es l, amor, confiesa ella a su l hablando de otro l, a lo que su l, el de ella, responde: ?! con aire amenazador >o| Qu bonito es, el amor, y no cualquier otra cosa que pueda ser bonita pero que no lo es tanto o lo es ms, pero no de la misma manera ;-) Dicho de otra manera: El amor es bonito! El amor es bonito? El amor es bonito El amor es bonito.
*
:-| es el amor :p ?
Texto de Gerardo Beltrn
mostrarse alegre :) triste :( humilde :-| altivo `-| enojado >| valiente \-|fugitivo :S otra vez Lope
A morte coisa que no nossa. Mas a vida, a vida , e eu morro de medo de respirar Clarice Lispector
El amor es bonito*. (El amor es bonito) -El amor es bonito-. -El amor es bonito. El amor es bonito... El amor [...] es bonito. El-a-mor-es-bo-ni-to. El amor es bonito El amor / es bonito. El amor [es bonito. Y etctera, etctera, etc... Cada uno segn le va en la feria. El ms relativo de todos los signos de puntuacin es el punto de vista. Pero relatividades aparte, el amor es bonito y punto.
Ele compareceu a esta entrevista um tanto quanto atrasado. Sumiu no pattico sof-florido, se aconchegando nas almofadas e me olhou de resvalo, como habitualmente o faz. Eu o olhei por uns instantes, esperando um pedido de desculpas que no veio e ento decidi comear com uma pergunta crucial: EU: Pois , e a vida, hein, Rodolfo? R.V: Esta uma coisa esquisita, no mesmo? (No esperou resposta.) Veja bem o meu caso: eu nasci para suprir uma necessidade de consumo. Logo fui vendido, mas no sou idiota de reclamar disto. A sociedade de consumo no assim to ruim como pintam. O problema que eu vivi um ano ali, numa casa grande. Era a minha casa, sabe? Eu achava que aquele era o meu lugar. E de repente me trouxeram para c. Agora eu tenho que me adaptar a este novo ambiente, esta nova vida. Mas voc me compreende, no ? EU: Claro (E deixou cair um pouco os olhos, porque sentia que ele falava mais dela do que dele prprio. Uma alfinetada... E se recomps, tentando dar a volta por cima.) EU: Mas voc aqui tem uma boa vida, no ? R.V: Com certeza, no reclamo de nada, apesar da solido e da falta de TV a cabo. Mas no se engane. A vida, minha filha, a vida um soco no estmago. Ela o olhou, assustada com o seu pessimismo de intelectual contemporneo. Rodolfo Valentino sorriu debochado e pulou do sof, deixando-a sozinha na sala sem janelas. Deitada de barriga para cima, ela apertou os olhinhos pequenos e s ento percebeu que chorar abraada a um gato verborrgico no faria o tempo passar mais rpido. Sorriu por dentro e pensou que talvez no seria to ruim assim conviver com aquelas pulgas.!
:-?
Ver Encyclopdia amoris et altrarum rerum imaginarum (Enciclopedia del amor y otros seres imaginarios), Leipzig, 1791, volumen CLVIII, p. 743.
Quando se deu conta do ridculo, ela secou as lgrimas, decidida a tomar uma atitude drstica. E ento convocou Rodolfo Valentino para prestar esclarecimentos.
30
Maio/Junho 2005
Mayo/Junio 2005
31
Em portugus, como em outras lnguas que possuem artigos, o artigo indefinido usa-se quando falamos de alguma coisa pela primeira vez, o interlocutor ainda no sabe nada dela, mas assim tambm fica a saber que esta coisa s uma. Vejamos a frase seguinte: Ontem fiz um bolo. Embora todos saibam que fao bolos quase todos os dias, uma nova informao sobre este bolo. Obviamente, depois desta primeira informao, o nosso interlocutor j sabe da existncia do bolo e, com certeza absoluta, tem imensa vontade de o provar! Ti Agtica, tenho de provar o bolo! Assim o bolo obtm o artigo definido, porque os dois interlocutores, neste caso o Z e eu, sabem bem de que se trata! Mas usamos o artigo definido no singular tambm quando uma coisa nica no mundo, ou quando todos sabem o que . Se, por exemplo, no mundo existisse s um bolo, deviamos falar nele usando o artigo definido. Mas, falando entre ns, o meu bolo de papoila to bom que outros bolos no contam, por isso, acho que todo o mundo devia falar nele usando o artigo definido! Se no bem assim porque sempre aparecem aquelas falsificas rasca da minha vizinha! Uma pessoa esfora-se para criar a marca e a imagem positiva no mercado e.... Mas pronto... agora vejamos, queridos meninos, qual o uso dos artigos no plural. Normalmente no se usa artigo indefinido no plural, por isso direi: Hoje fiz bolinhos espectaculares. Se eu dissesse: Hoje fiz uns bolinhos espectaculares, isso podia significar que no fiz muitos, o que no podia ser verdade, j que sempre fao bolinhos em quantidades industriais! (H sempre tanta gente espera deles, e sobretudo o prprio Z!) No plural, o artigo definido diz-nos que o interlocutor j conhece a coisa em que se fala. Quando pergunto ao meu querido sobrinho: Z, quem devorou os bolinhos? eu sei perfeitamente que ele sabe que eu sei de que estou a falar! (Eram aqueles para a festa no sbado, sim senhor!) Quando usamos o artigo definido no plural, pode-se tratar tambm de todas as coisas no mundo da mesma espcie. Assim, a frase: Os bolos de papoila so ptimos pode querer dizer que todos os bolos de papoila que h no mundo so bons. Evidentemente mentira, porque, por exemplo, os que a minha vizinha faz constituem um crime contra a humanidade! Mas a frase torna-se correctssima se acrescentarmos um pequeno pormenor: Os bolos da ti Agtica so do melhor!.!
Mayo/Junio 2005
Maio/Junho 2005
33
Maio/Junho 2005
Mayo/Junio 2005