Sunteți pe pagina 1din 44

1

Electrostatique

/I
ELECTROSTATIQUE

.
$
) !

Thals de )

3
;

12

"

('

%
4$

/ 0

(Ionie)

%!8 9 ,

!"

& (ambre)

#":

"

lectricit

4 5

lektron

62

62

";

,+

(Milet

(& 7

2, >

545

.< "

?"

(Notions fondamentales)

08
"

"

7 &C

%!8 !

" "8

D E

&!

6 F$
.< "

F8
.

6 $

7
( G1.10

B
0

C % (BG1.1 0

):

2,

J )%

"

F$

# K >
>

"K
0"

62

Universit de Bchar

6 F8 B

8 2, ; 2 )
) :

J ;

"
,

9 , 62

B D E

2, (2.1 0

8 2,

7 0%#

A.FIZAZI

(&>

/1

)# .!

%!8 !

F$ : $

) .'

. KL >
A2 ."

>

F$

F8
A2

B6
>

/A

% &!

0"

(Expriences dlectrisation) :

" "$

625

.B 2

(
A2

M
4

"K

LMD1/SM_ST

Electrostatique

++++++

++++++

"K

2B E

.q
#" $
2 N

6
.(

9
!"

#"

!" +

(+)

. (Benjamin Franklin) (1790G1706)

* !

%&

' (
)#

5 % 9, < "
!"

* !

,-

+
)

++++++

!"

J 2.1 0
.

++++++

"

)
.

6 F$

0.

( 12 ;

++++++

:2.1

A.FIZAZI

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

Electrostatique

: )

!"

!" /2

(Charge lectrique lmentaire et quantification de la charge lectrique)

.> 2 O
(noyau)>

5)
>

0
%8

< ! .(Ernest
9$

>

> 20 .

Q
08

J 0%#

>

19

A.FIZAZI

O $

2 ;

R
:

q = n.e [A.s = C] , n

.>

A2 . e +

8 1B 2KS

C!

[A.s = C]

.
. E 07K

$!
2 .

:
(2.1)

.>

(neutrons)

,
.

>

1911

e = 1,602.10

1B) >

08

)# 0
B

(1.1)

1932

$# 5

>

(protons)

. (nuclons)

5 %

R A2 .

.( James Chadwick 1891-1935) ;

$!

Rutherford of Nelson 1871-1937)

P "K

Universit de Bchar

,6

(
% !< F

5
1

: B
T

& $/
LMD1/SM_ST

Electrostatique

. $/

#
B

& 2

8!

E# $8

Q .(quark) ;

& @B

.B $ $

O KB

E 0

&

B
E

2
3

1
3

. (u = + e , d= - e)
.6

625.1016 = n /

n=

1
1,60.10

(conducteurs et isolants) :.0

A2
&

0$

Q&

'

>

% >

.(

% 2 6

0"

B:1.1.

19

.2

/3

1B
R

) 5%

% >
. KV 9 , 5

0%:

"$

B> E

.(;
$!

C
.

$#

"

0E %

, 1B 9

, 6

> %
9

"%

2,
,

&

,
.30

2, ) %

" % 2 0. . . B B
"

08

J @

.(0 $ (
.

$!

$!

*2

J &0 $

( 12

> 2 > K:

.B B

J &N

R
12

R < ! &> 2
$

.
>

2 9

2 0. .N
"%

>

A2

J N
"%

6 F$ 0. )5

,.

1B $#

R 1B)

0E % .>

7 8
.

.(ions)
A.FIZAZI

7
Universit de Bchar

B $
LMD1/SM_ST

Electrostatique

-5

% -

$ 2, (E

.>

2,

08

.@

. 08 @ B 5

0 $

0 0$

5
12 NF

)#

9
1B

% !

(
E

&(
S

Q)

2 B

% !

>

,N

/4

.
/ 0

2 J

7
4

(Explication du phnomne dlectrisation)

2
" G6

R 0$

W0 K

2,

B .

P$

.S
B

# &

B .

, 6

, $# ;
.

1E

R
Y

(1806G1736 )

@#
& 2

0 B
.@

@ ,

A
B

6 8B @$!

$
5

Q .6
6

G3

Coulomb

7+

2 /B
# 5 % NF

B <Z

& B

(1810G1731)

,6

J & 5 % X

12

D E &7.

Q B 0

(Loi de Coulomb-Cavendish):6
1785

> "

.0 $ (
;

O ) .6

&

$ N
.(0"Y
7 /1

(Etude qualitative) :

!$

0.
.

A.FIZAZI

12

B 62

> $

(4.1) 0

m2

m1

Universit de Bchar

) 8 9
6

0 "
C$

q2

q1

LMD1/SM_ST

Electrostatique

% : P "K

2 07K
> $ 0

Z[KOLGH RSTI RI KOUV WXKDCY F e > $ >

/6

@ABCDEFGH AI JKLGH MBNCOLGH PQ F e


&

"#
& q2

q1

AI \] ^JK_` AV ZaNCOI F e >

0 B

m1
q1

.Z

q1

Fe

7 /2

> $ :
:

87%

2 4

9!% ;) %

)%
1"

:
(3.1)

u=

r
>
r

T % 0.

u '

Fe = K .

q1 .q2
u
r2

:> %
. (permittivit du vide)\ #

q1.q2

Fe = K .

(4.1)

2#

0.

K=

:
Universit de Bchar

'
K +

[ N]

r2

9!% K
0

q2

[ N]
:

A.FIZAZI

/
.ABCDEFGH

m2
q2

(Etude quantitative)

> $ /D

l2

l1

Fe

!6

1
4

$
LMD1/SM_ST

Electrostatique

9.10+9

(5.1)

0.

2KS

Nm 2 C-2

c '

= 8,8542.10
0

C2
N .m 2

12

Nm 2
C2

K = 8,9875.10+9

1
:
4 c2

$ 2KS
6

J @

O KB >

. c = 3.108 ms

\ #

F
: "2

:
&

Fe &

>

6 $ F e &62

R )#
>

"
)# ! F
6 /

(5 %
@

$
6

B)

62

J &K

.(

: q1.q2 0
# K

: q1.q2 0

J 0%#

. F q1 = F q2

0%# ,

> 8> % 6
.

%
8)

$
62

A.FIZAZI

Fe K .e2
=
Fg G.me2

.;

> $

P "K

Fa = G

62
e2
K 2
Fe
= r2
Fg
m
G 2e
r

qqe
u
r2

8>

Fe = K

2,

> 8
Fe
Fg

Universit de Bchar

4.1042

mme
u
r2

:2.1 .
:

LMD1/SM_ST

Electrostatique

]1km +

> 8

1C

:3.1 .

q2
1
Fe =
. 2 ; Fe = 9.109
; Fe = 9.103 N :
3 2
4 0 r
(10 )
1

J \ #

2 .

2,

O $

: 5!*

(Principe de superposition)

!! !$

(,

" (

q3

q1
q2

F32

F12
F2 = F12 + F32

)(' &% $ #" ! :6.1

.(7.1) 0
A

87! q3
C

r1

q1

q3

r2
B

q2

> .Z

"

>

r1 = AC = 1, 2m ; r2 = BC = 0,5m

&62
.

> 8
> 8

F 23

AC 5 $

J q1.q3 0 B
J q2 .q3 0 B

F13 = 1,875.103 N
3

F23 = 3,6.103 N

R = 4,06.103 N

N R

Universit de Bchar

9,

3
q2 q3
9 0,5.10 0,2.10
=
u
;
F
9.10
2
23
r22
(0,5) 2

R = F 213 + F 2 23

A.FIZAZI

F 13

3
q1q3
9 1,5.10 0, 2.10
= K 2 u1 ; F13 = 9.10
r1
(1,2)2

F 23 = K

B :4.1 .

q1 = 1,5mC ; q 2 = 0,5mC ; q 3 = 0, 2mC

:8.1 0

F 13

"

%"

LMD1/SM_ST

Electrostatique

tan

F23
; tan =1,92
F13

=62.49

F 23

r1

q1

q3
r2

F 13

q2

8.1

2 <"
. )

(Champ lectrostatique) :

&
.

B 62
!

*8!

.8!

.S

F# 0

E # P "K

F# 0

(Notion de champ lectrique) :9)

> 8

.B 2, F#

!$

0$

. !$ ;
Fe

> $

F
& E
9.1 0

(6.1)

q0

E=

4 ;

/1
: 1

0$
.Fe > $

B0 $

.8!

@ B 0 $ :9
!$

/C

Fe

:9

: 1

q0

Fe
q0

.Vm 1 TCLGH faV gGPhGKiS jkKSTlUGH \NEGH AV Tmno pHqrPaG ZBGsqGH ZaLtGH j[
yanCB[ ZGKEGH z{Q j[ zKtY|H KIv .\IKEGH xho KLlG F e s E ( M ) uw[ E ( M ) =

Fe
uv KLS
q0

10.1\UFGH . F e ^PNGKS ^T}~CLGH ZDEFGKS v q0 ^JK_wS

A.FIZAZI

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

10

Electrostatique

Fe

P
q0

q0

E ( P) =

Fe

Fe

Fe
q0

q0
E

: 5637 48 9: ;<

9 =1

234 /2

(Champ lectrostatique cre par une charge ponctuelle)

!$ 0

:> %

J O !$
@

0$

E (M ) =

2, :: 1

% 7$

Fe
1 q
=
. u
qM 4 0 r 2

.S 1B

) ) M !$

47
F

.Fe > $

A.FIZAZI

Universit de Bchar

F#

(7.1)

. O !$
0$

:q

F
4 ;

: qM
(

LMD1/SM_ST

11

Electrostatique

u
O

E (M )

r = OM

q
q

0
0

E(M ) =

1
4

.
0

(8.1)

r2

: <8 = !" 47

>

9)

.8! /3

(Champ lectrique cre par un ensemble de charges ponctuelles)

0$

& Pi ! $

%8

& qi

] M !$
.

0$

;2
.(

2,

A2
"6

@ "

J &O $

S
7 B

@B

: J @
(9.1)

A.FIZAZI

E(M ) =

n
i =1

.
0

Universit de Bchar

qi
ui
ri2

LMD1/SM_ST

12

Electrostatique

E3

P4 (q4 )

P1 (q1 )
M

EM

E2

E1
E4
P2 (q2 )
P3 (q3 )

: !",

?0

>

9)

.8! /4

(Champ lectrique cre par une distribution continue de charges)

%E

&
.5

N!$

B ^ !

d E 0$

N
J

B 5

%
0

" 9$ 6

( )1

! 9

NE

" % 6

5 $ 5. &
/"

( )

2 0.

5 $ 5. &

" % 2KS
.&

> /"
"

9, NE

" % ;

&>

>
"% 0 $

.dE

9 , ( )N

.7. 0

.0 ! B ! & 5
:9

0"

;2

2,
87!

E = dE

(10.1)

.% B

>
:

dE

: E = dE

B $ (

%!

& Oxyz

d E = dEx .i + dE y . j + dEz .k

(11.1)

:9 , 0" 0

(12.1)

A.FIZAZI

E=

( dE .i + dE . j + dE .k ) = E .i + E . j + E .k
x

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

13

Electrostatique

: S @
Ex = dEx , E y = dE y , E z = dEz

(13.1)

# ( 6

> %

E(M ) = d E(M )

(14.1)

: B 5% N
d E(M ) =

(15.1)

.$ ( %
(Lignes ou spectre de champ)

KL
! 9

( q1 0 )

1
4

.
0

dq
u
r2

$ ! '7.
:(9)

:<

^ $ ,
@)9)

&

( % ! 6 %

.8! < <- /5


:

B)

:A
2 & ( q2 0 )

/ C8

. E
5

( % ! 6 %

.(14.1) 0

A.FIZAZI

B ) C8
.

Universit de Bchar

B
0$

7 : 5!*

! !K 5

C!

LMD1/SM_ST

14

Electrostatique

C8

J q2

NFK '
0 @

q1

6!8
0%

>
q1 0 8

O $ A2 . q2

0$

.S

" 2

$!

.(15.1) 0

.6!$
> $

O $ >E

M'

E'

F'
q2

q1
+

T%

!$ 0

E1
M1

M2

N! $

E ( A)

E2

! !K:: 1
. E 0$

E ( B)
B

<"
0$
.0$

(17.1)0

0$

! !K J & !$

&
! !K
.

E (C )

D K
")%

0$
! !K

M3

A.FIZAZI

) .q

E3

!$

! !K
(16.1 0

.
@ #
B 0" 0$

Universit de Bchar

'

/ @B 0 $
B0 $
LMD1/SM_ST

15

Electrostatique

!$

0$

! !K (18.1) 0
.>

54 32 1 .% 0 !

/ .!

!$

'

0$

.( $ !
0 N > %

#") 5

$
& E

0$
&

#.

0K 0$

! !K (19.1)0

# K

0.
)#

! !K (20.1) 0

O K:

Universit de Bchar

7
0.

,>

! !K J & #.
. .

A.FIZAZI

-(,+:18.1

.
$

0.

.
&

#"

LMD1/SM_ST

16

Electrostatique

08

0$

! !K (21.1) 0

0.

+
+
+
+
+
+

:= 8 < /6
. ! . < 9

3 B 2 C,

.8! :.

>
.

A.FIZAZI

Universit de Bchar

<

B <

/
!"

LMD1/SM_ST

17

Electrostatique

%8

P !$

.(22.10
0

dx

0$

).;

,<

%!8

A2KB 6

/"

;
" % :.!

& dq = .dx :

"%

dE

d EY
P

dEX
R

dq = .dx

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

%!$

dx

N$ dq

d E 1 " % 0$

. dq

"

:9 , 0" (14.1) 87% C !


dE =

1 dq
1
.dx
=
.
4 0 r2 4 0 r2

: B 5% N
d E = d Ex + d Ey

: B
Ex = dE x = dE.sin
E y = dE y = dE.cos

:D@
Ex =

A.FIZAZI

Universit de Bchar

dx
.sin
r2

LMD1/SM_ST

18

Electrostatique

Ey =

: B

x = R.tg

Ex =

dx
.sin =
4
r2

. R

Ey =

:9

0"

A2

1
cos 2

( R / cos 2 ).d
.sin
2
2
R
/
cos
/2
1
. .[ cos
0 R

. S

dx
.cos =
4
r2

]+

/2

Ex = 0

/2

%48

( Ex = 0 )

$ ! )# 6

1
.cos .d =
R
4
/2

r, , x

1
.sin .d =
R
4
/2

+ /2

+ /2

:'
Ey =

&

R
cos

+ /2

dx = R.d .
r=

Ex =

dx
.cos
r2

A2

+ /2
0

( R / cos 2 ).d
.cos
R 2 / cos 2
/2

1
. .[sin
0 R

]+

/2

Ey =

/2

1
2

.
0

:
d E = d Ex + d E y

. C ! 0

% (

!" . ! B 2 E 2
.

E = Ey =

. $8

1
2

.
0

C%

>

2, $ ! )#

.8! :9

B <

R A !8 <"

.P $ 9 O !$
). X ' X

!$ 0

E 0$

B 1B

!<

O AE

P 8

1
x

OX

.( x 0 ; x 0 ; x = 0

A.FIZAZI

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

19

Electrostatique

0$

. OP = x '
(23.10

@ !

dr

@F

($ ) 0 ,

) . !$ A2
(

d E 1 " % 0$
dE =

:.!

% A2KB 6

dq = .dS = .2 r.dr :

: dq

!$ P

OX

/"

"%

"%
0

dS

(14.1) 87% C !

1 dq
1
.2 rdr
=
.
4 0 b2 4 0
b2

: B 5% N
d E = d Ex + d Ez

dE

dEX

d Ez

P
x

dr
i

X'

<(

A.FIZAZI

; : '

9$

P 8,' 1

%7

Universit de Bchar

'

:23.1

LMD1/SM_ST

20

Electrostatique

.R 9 , 0

P $ 0

0$

0 "
: BO

Ex = dEx = dE.cos
Ez = dEz = dE.sin

: J
Ez = 0

E = Ex

Ez = 0 B
.2 r.dr
.cos
Ex =
4 0 b2

C$

"

: B0

6 ! ;

07K

b2 = x2 + r 2
x
b

cos =

E=
E=

x
2

cos =

r.dr
2
2 3/ 2
0 (x + r )

d E = d Ex + d Ez

x2 + r 2

:9

0"

A2

x.r.dr
( x 2 + r 2 )3/ 2

E=

.x

1
. 2
E=
2 0 ( x + r 2 )1/ 2
.

E = Ex =

x
x

( x2 + R2 )

x
x

x
2

x +R

(1)
: "2

E=

x
2

x +R "

A.FIZAZI

( 2)

Universit de Bchar

i C

LMD1/SM_ST

21

Electrostatique

E=

1+

x
x2 + R2 "

( 3)

.
5 $

. #" 9 , x 0 Z
x=0

3 H

E=

( 3)

B ( 2)

.8! :G
+

!8 <"

0 "

>

dr

.
.O

i )

E >

( x = 00 B
:

. ! 9

B <

/F

!<
>

!"
1 "%

(24.1 0

9. 9. 5 %
.

$:
A2

C$

) P !$

B6 ! 9

7$

E = E y &(

Ex = 0

A2

dEy

dE

d Ex

b
R

dS = 2 r.dr

dr

C 0 B 1A ! @ ?,7 '> :24.1

A.FIZAZI

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

22

Electrostatique

: B0

dE y = dE.cos

dq = dS . = 2 r.dr. :

dE = dE y = K .

E = K.
0

2 r.dr. .R

(R

+r

2 3/ 2

'

1 " % 0$

=K .2

0
#

.R
0

. Oy

0$

r.dr

(R

+r

E = K .2

2 3/ 2

0 ! 9

.
0$

B !$

T J B9 , A

12

(...

9 , A !$

! / 7$
V

1"

.R

R2 + r 2

0$

B A %

J Oy

9 P

/D

1"@ .8! .I

0$

_ #

7$

.8! 9 !

/1

0$

.1 " % 0 $ ( T %
.;
0

J C/

C%

0 !

>

V .dl = V .dl
L

: 5!*

B ;
:0

A.FIZAZI

dl '

Universit de Bchar

8)

:: 1

.
:> % L

(16.1)

:9)

(Circulation dun champ de vecteurs):

.V + @ , E

: K:

(Potentiel lectrique)

.@ #

% Y 0$ 0K

J @

E=

!$

dq
2 r.dr. R
.cos
=
K
.
.
b2
R2 + r 2 b

:
#

P !$

2, :: 1
1"

.8! .

LMD1/SM_ST

23

Electrostatique

(17.1)

Circulation de V = V .dl = V P tY

.E

0$

(Circulation du champ lectrique)

N$ q0

0 .

# %

:9)

0$

C!

.8! .I

F#

$!
:

(. q0

(18.1)

0$

2, E A

_ # .F A

> $ >

% > 8C ! ( B6
9"8B

> $ _ % q0 9

)#

F)

0$

& ;2 0 B

0$ ( A
> 8C !

> $ NFK 0$
F = q0 .E

A2 ;
.

5 2,

% & !

. F d = q0 .E > $ C !
:

F, > 8 C ! 5. &
@B

1 "% 0 %

/2

q0

%# 0 ! R F

( 0$

0 "

0$

0 B

% 2 .
J dl 1 "

dW = F d .dl

dW = q0 E.d l
: WAB \LV {S Wt @ AB jhB] aOI y[s q0 ZDEFGH \No KoJv H`
B

WAB = F d .dl

(19.1)

WAB =

0 ! 9

WAB = q0 E.dl

q0 .E.dl
A

9)

.8! .

E.dl \IKUCGH :AB C<

.B9 ,
0$

.N

.O
E

A2

W = E.dl
A

:2
>

.(Force lectromotrice)
0$ E

2 :/

C % ( @ B 1B 5+ ! 0

5 % (C7! ( !$ 9 , T

0% 9

( q = 1C )

) C/ 9

& q0 = 1C
)

2,: A -

4 8

A2

> $ :: 1

0% 1

.9
. B

> %

& 8!

:.! /

"> 8"

, :J K
. 8! _

A.FIZAZI

Universit de Bchar

0 !9
"> 8"
LMD1/SM_ST

24

Electrostatique

(Potentiel lectrique)

:
B

(20.1)

!$

!$ C %
0$

E.dl =

0.

E.dl

0$ 5E7 0 %
0 !9

.5+ ! @ B 0$

A
C3 DE F

9 , A !$

&;

/3

A
C2 DE F

C1 DE F

E.dl =

0$

25.10

:9)

0$

% 2

C% (

0 $ &0 "

.N

!$

C7! ( !$
.

C1

C2

dV = E.dl

(21.1)

0$

C3

A2

0 $ .9)
: 2,

!$

B
B

.V

B" E

!$

0$

q0
B

+ @ E

WAB = q0 E.dl = q0 dV = q0 V

(22.1)

> %

: Ro (19.1)

B + @

B
A

E7

= (VB

8!

VA ) .q0

VB

VA

:'
(23.1)

U BA = VB

A.FIZAZI

VA =

U BA

WAB
q0

Universit de Bchar

< % 9,

1Z

LMD1/SM_ST

25

Electrostatique

@ $ 6

0%

(U BA = VB VA )

. B !$ 9 , A !$
:B,L

$ (>

:: 1

. < , 9)

8) >

.8! .I

/4

]5 % E PtY uv AQTmo BU[ @KNaI ZDEFGH \m AI RmCLGH fDEDLGH uK] H`


. B s A ABCNo yaLGH L 9

2, 7

6
.26.1\UFGH

E.dl = E.dl + E.dl

(24.1)
L

E.dl = (VA VB ) + (VB

(25.1)

VA ) = 0

dl
B
A

EHG! F

0 0 ! 9

dl
! E E D( $ : 26.1

0$

&

: A*.

(26.1)

E.dl = 0
L

B " .8!
:q

&( q

<8
1B)

"
!"

>

!8

!8 <" 0 ! 9

Universit de Bchar

E0

A2

9)

/5

q
1 q
E (r ) =
.
4 0 r2

(27.1)

A.FIZAZI

% C/

B
V 6
LMD1/SM_ST

26

Electrostatique

dl d r

B
dr E

( E.d r )

dV =

(28.1)

V ( r ) = dV =

1
dr
r2

A2

V (r ) =

B 0 $ .q

V (r) =

C te =0

(30.1)

q
4

.
0

9!%

r2

r1

1
. +C te
4 0 r

1
r

V =0 _

9
M <

!8 #"
q

(31.1)

V1 V2 =

A.FIZAZI

Universit de Bchar

.
0

.
0
C

1
r1

:9 , 0"

!8 <"

J r =#

(surfaces quipotentielles).

:> %

1
dr
r2

dr E

dV =

dV = E.dr

(29.1)

1
r2

LMD1/SM_ST

27

Electrostatique

:V
B_

& Oxyz 1E

5%

VA + dV

& dV = E.d l

& F#
.28.10
z

! /6

A !$

% E 0$
A 9,

. dl 1 " % T %

"

!$

E
VA + dV

A
VA

dl

k
O

i
x

J @

.(

. z

y 9$

) x

B _ # : A-

( E.i ).dx @

:1B dV =

: B 9, "K
:
(33.1)

x B

.
.9)0

Ex =

A2
dV '

B 8 "3 5 # N C !

(34.1)

Ey =

$V
$y

(35.1)

Ez =

$V
$z

y 0 B

: J Oxyz 5 %
E = E x + E y + Ez

0"
Ex =

dV
dx

$V
$x

A.FIZAZI

dl = i.dx

dV = Ex .dx

(32.1)

. /

)#

E = Ex .i + E y j + E z k

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

28

Electrostatique

:@
(36.1)

E=

$V
i
$x

$V
j
$y

$V
k
$z

: J
(37.1)

$V
$V
$V
i+
j+
k
$x
$y
$z

E=

F 7

E = gradV =

N 9

. "V

$V
$V
$V
i+
j+
k
$x
$y
$z

B " E 9)

.8! " > %

>

9!% E J

0$

T%

(37.1)

0 %

V ( x, y , z ) C $

E >

# :

6 xyi + 3 x 2 j + 2 zk

E=

:
E = 12i + 3 j

A.FIZAZI

>
M B :5.1 .
. V ( x, y , z ) = 3 x 2 y + z 2

. A (1, 2, 1) !$
:

R E >

$V
1 $V
1 $V
. u&
ur + . u +
$r
r $
r sin $&

E = gradV =

! :

5#

$V
1 $V
$V
u% +
u +
uz
$%
r$
$z

E = gradV =

:> %
(40.1)

< %

E = gradV

(38.1)

(39.1)

> % A2

2k

A (1, 2, 1) !$

>

E = 122 + 32 + 22

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

29

Electrostatique

E = 157

E 12,53V/m

: 2
9!%

>

<8
!$

!" 47

>

9)

/7
$ V B

V (M )

:
V (M ) =

(41.1)

qi

qi
ri

1
4

!$

qi

ri

.(G B +)
: !",

?0

"

KLaI @ dq

0$

5. ( B

2KB

9)

1
4

dq
r

& R

&

: !A

!8 <"

O E

& $

%
:6.1 .

0
.

%8

M !$

Oy

( 2
/8

.C $
. 5

'

% 5 $ #
A2 0.
:jkKSTlUGH \NEGH ZGKr j[ S KDL

V=

T% D

>

% %

(42.1)

> %

B /1
.O

. M !$
NF

29.1 0

&

. r , y, R J >

0$

A.FIZAZI

dq
r

dV =

K
dq
r

Universit de Bchar

V=

, /2
:.!

M !$

:
dV = K

T% M
K=

1
4

Kq
+ C te
r

LMD1/SM_ST

30

Electrostatique

:9 , 0" q = .2 R

K _ %

V=

07/

y +

r = R2 + y2

+ C te

R2 + y2

V >

C$

/ .E D

7 0

L 9$
:(34.1)

dV
dy

E=

E=

.R
2

(R

+ y2

3/ 2

dEy

dE

d Ex
y

r
dq

j
O

y'

8J(

; 8'H

9$

M 8,' 1

%7

'
E T%

A.FIZAZI

Universit de Bchar

:29.1

>

LMD1/SM_ST

31

Electrostatique

.R

E=

(R

+y

2 3/ 2

:E O

5 :

(flux lectrostatique et thorme de Gauss)

B+7

:9)
:

0$

/1

:: 1

' = E.d S

(43.1)

B+7

/E

D K 9, @

1 "%

T % :dS

. !
E

ds

dS

: J

dS

2,

' = E.dS .cos

(44.1)

%:

2@

( weber Wb )

[' ] = L3 .T

.A

:E O
C/

C
. !

D K

!8

87%
2 !

>

5 /2

P Q
5

0K >

7$

!$

:*

. E (r ) = K.
31.1 0
A.FIZAZI

.q

Universit de Bchar

>

C/

q
@
r2

LMD1/SM_ST

32

Electrostatique

E 0

)#

B 1B

!8

% : 0

dS

' = E.d S = K .
S

cos0 = 1 J

1 "%

d ' = E.d S = E.dS

(46.1)

. ( E, d S ) = 0

dS 1 "

(45.1)

J >

:9

0"

q
.dS
r2

dS

ds

: J
' = K.

(47.1)

.>

!8 <"

q
dS
r2 S

>

dS = S = 4 r 2

(48.1)
S

'=

(49.1)

!$

( (r ) >

"

0$
.

q
0

'

A.FIZAZI

C
$$

>
>

@
0 B

. ( E, d S ) =
6

Universit de Bchar

_ %
C

(q

0$

& q 0

0)

cos = 1

, 0"

:
:

LMD1/SM_ST

33

Electrostatique

) qn + ...........q2 + q1

n 9

$/

% ;2 0 B
.(

: B
' = E.d S =

(50.1)

P
.

\ #
0$

C/

n
i =1

qi .

2# 5 $ & !

08

A2

[ Wb ]

Qi

:E O

A2

0$

:E

.- 7 >

47)

.
.P Q

C !

1 !8 E & r

!8 <" >

!"

>

NE

. : _%
:E O

: <8

!
5 B < /3

9)

.8! /
%

: cos 0 = 1 1B
' = E.d S

' = E.dS

:@

:. < 9
.l

: SL
1B ! 0

!"

6 F$ N C !
!
$

K2

>

! B

& S2 1

q
0

>

S = 4 r2

8 ! & S1 1
P Q

9)

.8! /

A2 5 7

P Q !

8 ! :^ ! '7. ;

! :

^ !

C
: '=

A.FIZAZI

q
1 1
=
. 2
S
.
4
0
0 r

E=

(51.1)

E.S =

Universit de Bchar

'i

LMD1/SM_ST

34

Electrostatique

' = E.d S = E.d S +


S

(52.1)

S1

SL

% : ( SL )

(53.1)

dS

l
! & LK :32.1

<(

&dS T %

dS

ds

dS

E.d S

S2

( ;2

E.d S +

E 0$

& ( S2 )

B . ( cos / 2 = 0 )

:@

( cos 0 = 1)

'=

E.d S = E.S L =
SL

.l

E.2 R.l =

:P Q

!"
8 C ! .r

A 4

>

' = E.dS
S

!8 <" >

' = E.d S

(55.1)

1B

!8

dS

Qi

S L = 2 Rl

E=

: 5

:
(54.1)

( S1 )

Qi = .l

0R

9)

.8! /F
7

E.S =

P Q
Qi
0

: "2
A.FIZAZI

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

35

Electrostatique

0K

"

>

!$

E G 33.1 0

:R

:P Q !
E.4 r 2 =

(56.1)

% .V

%.

4 3
.r
3

E=

%
3

.r

.r % N
!6
:P X \H ^PPI ^TUGH KlaLEY jCGH ZDEFGH \] - 33.1\UFGH : R r
(57.1)

E.4 r =

% .V

%.

4
.R 3
3

% R3

E=

r2

E=

Q
4

0r

. !$
:>

E=

% R3
3

R2

.
: 5
:^ !

.7.

. !

>
:r = R

.R

! 9

3H

>

0$
9)

>
.8! /7

! B

dS

dS

.>

!" 9)

;2

E=

! N C ! P Q ! GD 33.1 0

(58.1)

57

P Q !

dS

dS

<(

E
! 1A !@ ?,7 :34.1

& '1 = E.S1 : S1 1

& ' 2 = E.S2 : S2 1

& ( d S ) d E ) 5 % SL
A.FIZAZI

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

36

Electrostatique

:@

E1 = E2

E.S1 = E.S2

' = 2 E.S =

&/ &

KB

Q
0

:O

!$

5
E=

(59.1)

$ !

.P Q

C !

0"

> #

A2

0$

&

. : A2 07K
.S

(forme diffrentielle du thorme de Gauss) :E

6%

" C

. Ex , E y , E z

5 9,K

E 0$

(35.10

> $#

: A*-

. " /4

). dv = dx.dy.dz @

1 "

Z
dx

E y ( y)

E y ( y + dy )

dz

dS = dx.dz

dy

y + dy

: Ey
0$

T%

: ;2

1 % & #K &

: :A
. !

. dS = dx.dz

A.FIZAZI

Universit de Bchar

T% 9
C

C
5 %
1
9$

LMD1/SM_ST

37

Electrostatique

0K

0$

:1

0K

(( E , dS ) = )

dS

E y ( y ).dx.dz
+ E y ( y + dy ).dx.dz :1

6
:

' dSy = ( E y ( y + dy )

F
E y ( y + dy )

E y ( y ) ) .dx.dz

> /"

!
'

$E y
! $y "

J & $

E y ( y ) = +E y = dE y = ( E y ) .dy =

d ' dSy = ( E y ( y + dy )

D K C

y + dy

E y ( y ) ) dx.dz =

dx.dy.dz =

% :

$E y
! $y "

$y

d'E =

(60.1)

B
dy

:2 0

$E y
! $y "

.dx.dydz

.dv

dv 1 " % 5

@ J dv 5

dq

2,

2,

$Ex $E y $Ez
dq
dv =
+
+
$x
$y
$z
0

dq = % .dv

9, E

$E x $E y $E z %
+
+
=
$x
$y
$z
0

:E

A.FIZAZI

$E x $E y $E z
$E x $E y $E z
dx.dy.dz =
.dv
+
+
+
+
$y
$z "
$y
$z "
! $x
! $x

:P Q

:@

0"

dy
$E y

d ' E = d ' dS x + d ' dS y + d ' dS z :1


d'E =

Universit de Bchar

> % A2

< %

LMD1/SM_ST

38

Electrostatique

divE =

(61.1)

. F# 0

P Q

Q9)

: +
B< %

E = gradV

$V
$x

Ex =

Ey =

$V
$y

$V
$z

Ez =

: 1B
:@

%
$
$V
$
$V
$
$V
+
+
=
$x ! $x " $y ! $y " $z ! $z "
0
%

$ 2V $ 2V $ 2V
+
+
=
$x 2 $y 2 $z 2

(62.1)

V 6

71 5

(quation de Poisson)

.
E = x.i + 2 y. j + 3k :0

:1B
> % A2 9

C!

NE < %

2,

")%
0$ \ #

:7.1.

$!

.
divE =

%=

$Ex $E y $Ez
+
+
$x
$y
$z

%=
V ( x, y , z ) =

q
4

0a

[1 + 2 + 0]

q
4

0a

(x

+ y2

:(61.1)
% =3

z2 :

>

A.FIZAZI

0a

[2 + 2

2] =

Universit de Bchar

%
0

$ ! :

9!% :8.1.
. >

: % 9 , 0"
3

>

%
%=

q
2 .a 3

LMD1/SM_ST

39

Electrostatique

Q !" D@ C

"K 0 %
*3

(quation de Laplace)(*

B (* 3

: B

% 2

> % A2

< %

$ 2V $ 2V $ 2V
+
+
=0
$x 2 $y 2 $z 2

% =0

(62.1)

N 9

.Z

71 5
A2

.0
:

(Notion de langle solide):

C%

B.

9 % .>

$ E

2 0

B
F

E 9

57

'

!$

FN

,A

E ; > K:

0K

F#

:> %

&! K

.%

(5 $

>

.R

% : 0.
)

>
.47

B &

R
d, =

.(! K

"% & >

(65.1)
( sr )

/5

F#

G G36.1 0

"

(Le Laplacien)

$2
$2
$2
+
+
$x 2 $y 2 $z 2

+=

(64.1)

B
) 5$
@

"

,A

E :: 1

dS 1 "

! K

dS
R2

"

E
.(stradian)

. R A !8 <"
:

"

O AE

8 . (G6G36.1 0
,=

(66.1)

:1
A.FIZAZI

! K 5

&

. R

& ,
) S

"

! K

%!$

8
>

S
R2

&1 " %

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

40

Electrostatique

dS = R 2 sin .d .d&

(67.1)

:6

"%

d , = sin .d .d&

(68.1)

:1

&

, = d, =

(69.1)

E&! K
2

d& . sin .d = 2

"

(1

cos

2,

J @

(1

,=2

(70.1)

"

cos

dS

d
O

()

( )
8 HN 8/ M :36.1

: "2
08

F#

<"

= /2

, = 2 sr :

. = /2
8

!$ 0

F# 0 6

, = 4 sr :

. "

:
J (G G37.10

) OP 5 $
:1

E
"%

1 "%
"

5$

E
:1

A.FIZAZI

d, =

(71.1)

N"
"%

1 "%
"

T%

2,

& cos = 1

dS
R2

!
E

Universit de Bchar

T%
J (G6G37.10

2,

) OP
LMD1/SM_ST

41

Electrostatique

dS .cos
R2

d, =

(72.1)

"

# ( 6

87% A2

dS

d,

E 6

d,

dS

dS

dS

:9)
.E = K
r

q
r2

B+7

% 9

,A

!$

dS 1 " %

2*1

0$

d' 1 " %

C
:6

d ' = E.dS = K .q

(73.1)

d' =

(74.1)

:S

6 F

q
4

. !$
1

%
q
4

!$
E

0"

!
!

"

.d ,

0
'=

(75.1)

dS
r2

2
J q

7K

M
O
!

C
,

$/

"

2,
.

A.FIZAZI

Universit de Bchar

q
0

LMD1/SM_ST

42

Electrostatique

( , = 0)

"

J q

$/

2,

.; 2 5 %

(Diple lectrique):9)

6!8
.
.

T%
&

! !K 0. 18.1 0
5E% :: 1

a 0$ R T%

p = q.a

:9)
r1

(76.1)

+ %

>

. 0$

:(38.1 0

!$
5 B

<8 9)

>

9)

q & +q

/" a % . q

r2

+q

r1

(38.10
V=

Vi

V =K

: J @
(77.1)

V=

1
4

.
0

q
r1

q
r2

V = K .q.

r1 = a.cos

r2

:9)

A.FIZAZI

/F

:: 1

6!$

(moment dipolaire)

<8 9)

> /"

6!$

q.a.cos
r2

r1.r2

V=

<8 9)

Universit de Bchar

( r2

). r2

r1 )

r2 .r1
r2 J r

p.cos
4 0 .r 2

>

9)

.8!

LMD1/SM_ST

43

Electrostatique

. E = gradV
: BO

38.1 0

r1 = y 2 + ( x

87! E
: ,<

a / 2)

2 1/ 2

,0

= 7!'

; r2 = y 2 + ( x + a / 2 )

2 1/ 2

B
1
r1

V = K .q

1
r2

: 2,
(78.1)

V=

1
4

.q
0

y2 + ( x a / 2)

2 1/ 2

y2 + ( x + a / 2)

2 1/ 2

r2

r1

r2 -r1
q

O
a

1P

+q

&,' 1P O :38.1

:C $ (

(79.1) E x =

A.FIZAZI

$V
1
.q
=
$x 4 0

L 9$

x + a/2

x a/2
y2 + ( x a / 2)

% 5 $

2 3/ 2

Universit de Bchar

y2 + ( x + a / 2)

2 3/ 2

LMD1/SM_ST

44

Electrostatique

(80.1) E y =

$V
1
=
.q
$y 4 0

y2 + ( x a / 2)

2 3/ 2

y2 + ( x + a / 2)

2 3/ 2

: <8 = 7!'
39.1 0

$ ! )# N
:@

(81.1)

$V 2 p.cos
=
;
$r
4 0 .r 3

Er =

E =

E = Er + E : B < %

1 $V
sin
= p.
r$
4 0 .r 3

Er
r

j
u

ur
i

A.FIZAZI

Universit de Bchar

LMD1/SM_ST

S-ar putea să vă placă și