Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Semiologia - GESEP
EDEMA
Dr. Carlos Cardoso
Objetivos
O edema localizado costuma ocorrer por insuficincia venosa ou linftica. Por exemplo, a trombose venosa profunda costuma afetar um dos membros superiores ou inferiores. Outro exemplo o linfedema, j referido anteriormente. O edema generalizado apresenta trs causas principais: insuficincia cardaca congestiva, sndrome nefrtica e insuficincia heptica com hipertenso portal. O edema de origem cardaca ocorre pela falncia das cmaras esquerda e direita, ocasionando congesto pulmonar e, em consequncia, estase venosa na veia cava superior e inferior. A sndrome nefrtica se caracteriza por hipoalbuminemia e proteinria, que levam ao edema generalizado, por doena renal primria ou secundria (diabetes, por exemplo). A insuficincia heptica, geralmente devido cirrose heptica, leva hipoalbuminemia, com diminuio da presso onctica. Comumente, ocorre tambm hipertenso do sistema porta, levando ao edema por aumento da presso hidrosttica.
1. Saber o que edema 2. Saber reconhecer o edema no exame fsico 3. Saber como classificar o edema 4. Conhecer as suas principais causas
1. Como o edema ocorre? O movimento de lquido entre o espao intravascular e extravascular relacionado a foras que interagem entre si: presso hidrosttica, presso onctica (coloidosmtica), permeabilidade capilar e efeitos da drenagem linftica. O edema ocorre quando h desequilbrio entre estas foras, atravs da diminuio da presso onctica (hipoalbuminemia), aumento da presso hidrosttica, aumento da permeabilidade capilar, ou uma combinao destes fatores. O edema tambm pode estar relacionado obstruo do fluxo linftico.
3. Como fazer o diagnstico diferencial de edema generalizado atravs dos exames complementares? Se o edema no sugere, pela propedutica, insuficincia cardaca, incluindo a percepo do no ingurgitamento jugular, pensaremos inicialmente em causa renal ou heptica. Devemos solicitar dosagem de albumina srica
2. O edema pode ser localizado ou generalizado. Cite as principais causas de cada um deles:
Nefrologia
e analisar a presena de proteinria, inicialmente pelo parcial de urina e, depois, mais detalhadamente, atravs da proteinria de 24 horas. As dosagens sricas de uria e creatinina podem auxiliar, embora nem sempre estejam muito alteradas, como na fase inicial da sndrome nefrtica. Estando a albumina srica com valores < 3,5 g/dl, e a proteinria de 24 hs com valores entre 3 e 5g, os dados so compatveis com sndrome nefrtica. Valores < 3-5 g na urinlise de 24 hs indicam investigao de outras causas, onde se destaca a possibilidade de hepatopatia.SEMIOLOGIA FEPAR
Semiologia - GESEP
PROBLEMAS ENDOCRINOLGICOS
Neste caso, devem ser solicitados testes para E HIPERTIREOIDISMO CLNICA DO HIPOTIREOIDISMO avaliao heptica, tais como: bilirrubinas totais e fraes, transaminases, TAP, fosfatase alcalina, gama-GT. Aliados estes resultados Ascite: hepatopatia crnica e hipertenso portal. hipoalbuminemia, podero ser indicados testes de imagem buscando confirmao de 4. Cite outras causas de edema hepatopatia crnica e hipertenso portal. generalizado. Por outro lado, havendo sinais e sintomas de insuficincia cardaca congestiva, ingurgitamento jugular e edema, ser seguido outro caminho, avaliando a possibilidade de cardiomegalia radiografia de trax, associada a sinais de congesto pulmonar. a) Edema relacionado ao uso de corticoesterides ou outros medicamentos, incluindo estrgenos. b) Mixedema , relacionado ao hipotireoidismo, devendo se solicitar TSH e T4 livre para o diagnstico diferencial. c) Desnutrio: esta apresenta-se com edema por hipoalbuminemia. d) Hipertenso pulmonar, relacionada aos casos de cor pulmonale (insuficincia cardaca direita devido doena pulmonar crnica).
Mixedema. Macroglossia.
GESEP
PGINA 4
Nefrologia
Semiologia - GESEP
REFERNCIAS BIBLIOGRFICAS: 1. MUSHLIN S. B., GREENE, H. L. Decision Making in Medicine, Mosby Elsevier, 2009. 2. TOY, E. C., PATLAN, J. T. Case Files Internal Medicine, McGraw Hill Lange, 2009.